Skip to main content

Full text of "P. Ovidii Nasonis Opera omnia"

See other formats 


This  is  a  digital  copy  of  a  book  that  was  preserved  for  generations  on  library  shelves  before  it  was  carefully  scanned  by  Google  as  part  of  a  project 
to  make  the  world's  books  discoverable  online. 

It  has  survived  long  enough  for  the  copyright  to  expire  and  the  book  to  enter  the  public  domain.  A  public  domain  book  is  one  that  was  never  subject 
to  copyright  or  whose  legal  copyright  term  has  expired.  Whether  a  book  is  in  the  pubHc  domain  may  vary  country  to  country.  Public  domain  books 
are  our  gateways  to  the  past,  representing  a  wealth  of  history,  culture  and  knowledge  thafs  often  difficult  to  discover. 

Marks,  notations  and  other  marginaha  present  in  the  original  volume  will  appear  in  this  file  -  a  reminder  of  this  book's  long  journey  from  the 
pubHsher  to  a  Hbrary  and  finally  to  you. 

Usage  guidelines 

Google  is  proud  to  partner  with  libraries  to  digitize  pubHc  domain  materials  and  make  them  widely  accessible.  PubHc  domain  books  belong  to  the 
pubHc  and  we  are  merely  their  custodians.  Nevertheless,  this  work  is  expensive,  so  in  order  to  keep  providing  this  resource,  we  have  taken  steps  to 
prevent  abuse  by  commercial  parties,  including  placing  technical  restrictions  on  automated  querying. 

We  also  ask  that  you: 

+  Make  non-commercial  use  of  the  files  We  designed  Google  Book  Search  for  use  by  individuals,  and  we  request  that  you  use  these  files  for 
personal,  non-commercial  purposes. 

+  Refrainfrom  automated  querying  Do  not  send  automated  queries  of  any  sort  to  Google's  system:  If  you  are  conducting  research  on  machine 
translation,  optical  character  recognition  or  other  areas  where  access  to  a  large  amount  of  text  is  helpful,  please  contact  us.  We  encourage  the 
use  of  public  domain  materials  for  these  purposes  and  may  be  able  to  help. 

+  Maintain  attribution  The  Google  "watermark"  you  see  on  each  file  is  essential  for  informing  people  about  this  project  and  helping  them  find 
additional  materials  through  Google  Book  Search.  Please  do  not  remove  it. 

+  Keep  it  legal  Whatever  your  use,  remember  that  you  are  responsible  for  ensuring  that  what  you  are  doing  is  legal.  Do  not  assume  that  just 
because  we  believe  a  book  is  in  the  public  domain  for  users  in  the  United  States,  that  the  work  is  also  in  the  public  domain  for  users  in  other 
countries.  Whether  a  book  is  still  in  copyright  varies  from  country  to  country,  and  we  can't  offer  guidance  on  whether  any  specific  use  of 
any  specific  book  is  allowed.  Please  do  not  assume  that  a  book's  appearance  in  Google  Book  Search  means  it  can  be  used  in  any  manner 
anywhere  in  the  world.  Copyright  infringement  liability  can  be  quite  severe. 

About  Google  Book  Search 

Google's  mission  is  to  organize  the  world's  information  and  to  make  it  universally  accessible  and  useful.  Google  Book  Search  helps  readers 
discover  the  world's  books  while  helping  authors  and  publishers  reach  new  audiences.  You  can  search  through  the  full  text  of  this  book  on  the  web 

at  http  :  //books  .  google  .  com/| 


HARVARD   COLLEGE 
LIBRARY 


FROM  THE  LIBRARY  OF 
JAMES  JACKSON  HIGGINSON 

(CLAU  OF  1857) 

OF  NEW  YORK 


lUNE  IS,  1917 


Digitized  by 


Google 


Digitized  by 


Google 


Digitized  by 


Google 


Digitized  by 


Google 


Digitized  by 


Google 


Digitized  by 


Google 


Digitized  by 


Google 


P.  OVIDII  NASONIS 


OPERA  OMNIA. 


VOL.  I. 


Digitized  by 


Google 


Digitized  by 


Google 


P.  OVIDII  NASONIS 

OPERA  OMNIA 

£X  EDITIONE   fiUBMANNIANA 

CVH  NOnS  ET  IMTERPltETAnONE 

IN    USUM    DELPHINI 

VARnS  LECTIONIBUS 

NOTIS   VARIORUM 

NOTITIA  LITERARIA 

RECENSU  EDITIONUM  ET  CODICUM 

«r 
INDICE  LOCUPLETISSIMO 

ACCURAtE  RECBN8ITA. 


VOLUMEN    PRIMUM. 


T 


LONDINI: 

CURANTE  ET  IMPRIMENTE  A.  J.  VALPY,  A.  M. 
1821. 


Digitized  by 


Google 


J^ 


Harvar.    •  Ueee  Libr^ry 

Juntj  15,  .9)7 
From  ;ae   ijibrary  af 
James  X.  Higginaon 
New  York 


Digitized  by 


Google 


CONSPECTUS 


EORUM  QVM  HAC  EDITIONE 


CONTINENTUR. 


D.  Crispini  Eptetola  Serenissimo  Delphino 

PUe&tio  ..... 

P.  Ovidii  NaioQis  Vtta,  ab  Aldo  Pio  Manutio  ex 

eJQS  ipsivs  Operibos  collecta 
P.  Ovidii  Naaqnui  Vita,  ex  yetDsto  codice  Pomp<Miii 

Laeti,  cajus  apogfaphnm  extat  in  Vaticana  Bi- 

bliotheca 
Alia  Nasonis  Vita,  ex  codice  Famesiano 
Testimonia  et  Jndicia  de  P.  Ovidio  Nasone    . 
Kadex  Codicmn  .... 

P.  Oridii  NatMmis  Hbroidbs.   Epist.  i.  Penelope 

Ulixi 
Epistola  II.  Pbyllis  Demophoonti 

III.  BriseisAchilli 

IV.  Phsedra  Hippoljrto 

V.  CEnone  Paridi 

VI.  Hypsipyle  Jasoni 

VII.  Didc^^se 

VIII.  Hennione  Orestse 

IX.  Dejanira  Hercul^ . 

X.  Ariskdne  Theseo 

XI.  Canace  Macareo 

XII.  Medea  Jasoni 

XIII.  Laodamia  Protesilao 

XIV.  HypennnestraLynceo 


P«f. 

1 
4 

12 


24 
25 
26 
42 

43 

56 

71 

83 

101 

116 

132 

150 

162 

177 

187 

W 

215 

227 


Digitized  by 


Google 


VI                                          CON8FBCTW8. 

P«g. 

P.  Ovidii  Xasonis  Beroides.  Ep.  x  v .  Sappho  Phftou      839 

Epist  XVI.  Paris  Hden» 

258 

xvii:  HeknaParidi 

285 

xviii.  Tjeander  Heroai   . 

ao6 

XIX.  HeroLeandio 

323 

XX.  Acontins  Cydipp»  . 

339 

XXI.  Cydippe  Acontio  . 

9S7 

Index  Codicom 

m 

Epigramma  Nasonis  in  Amores  snos 

877 

P.  Ovidii  NasMiis  Amorvm  lib.  i.  Eleg.  i. 

878 

Eleg.  II. 

381 

Eleg.  III.       . 

386 

Eleg.  IV. 

368 

Eleg.  V. 

308 

Eleg.  VI. 

8M 

Eieg.  VIK 

400 

Eleg.  VIII.      . 

405 

Seg.ix. 

416 

Eleg.  X. 

490 

Eleg.xi. 

426 

Eleg.  XII. 

429 

Beg.  xiii:     , 

43ft 

Ekg.  XIV.     . 

496 

Eleg.  XV. 

441 

Lib.  11«  El^.  1. 

446 

Eleg.  ii<- 

450 

Eieg.  111. 

455 

Eleg.  IV. 

457 

Eleg.  V. 

400 

Eleg.  VI. 

465 

Eleg.  VII. 

471 

Eleg.  VIII. 

r       473 

Eleg.  IX. 

476 

Kleg.  X. 

480 

Eleg.  XI. 

482 

Eleg.  XII. 

487 

Ek^.  XIII.     . 

490 

Digitized  by 


Google 


OOMBPBCTtS. 

VII 

P«». 

P.  Ovidii  NaMMiU  4»onun  LilK  ii.  fileg.  x\m.     . 

4M 

Eieg.xv. 

486 

El^.  XVI. 

600 

Eleg.  XVII. 

606 

Eleg.  XV III. 

606 

El^.  XIX. 

618 

lib.  ni.  Eleg.  i. 

618 

Eleg.  II. 

6M 

Eleg.  III. 

683 

Eleg.  IV. 

686 

Eleg.  V. 

680 

Eleg.  VI. 

642 

Eleg.  VII. 

661 

Eleg.  VIII. 

665 

Eleg.  IX. 

661 

Eleg.  X. 

667 

Eleg.xi. 

672 

El^.  XII. 

676 

Eleg.  XIII. 

681 

Eleg.  XIV. 

684 

Eleg.  XV. 

686 

P.  Ovidii  Nas<»i8  Artis  AMATOBiis  lib.  i. 

691 

Lib.  II. 

645 

Idb.  III. 

600 

P.  Ovidii  NasoDis  Bbmbdia  Amoris 

747 

P.  Ovidii  NaqoDis  Mbdicamina  Facibi.  Fraj 

f- 

meDtQtD                                    . 

790 

P.  Ovidii  Nasoois  Halibuticon.  FragmeDtam    . 

807 

iDcerti  Aactoris  Consolatio  ad  liviam  Augastan 

», 

de  Morte  Drasi  NeroDis,  filii  ejos,  qai  in  Germt 

ir 

nia  moibo  periit           .            .             .             . 

819 

Nax,  Elegia,  Ovidio  ascripta 

886 

A.  Sabini  ^istol»  tres,  tribas  Ovidii  Epistolis  n 

9- 

qiondentes.     Epist  i.  Ulixes  PeDelopse 

848 

EpistoJa  II.  Demophoon  Pbyllidi 

868 

iii.  ParisiEiMHue 

867 

Nasoni»  Epigranona  in  Libtos  MetamorphoseoD   . 

862 

Digitized  by 


Google 


VIII                                     COM8PBCTC8. 

v^. 

Index  eonua  qu»  ia  imoqaoqae  libre  HetanMHpho-  . 

seoo  continentar 

m 

Metamorphoseon  Series  compendiosa,  ex  Gailielmi 

Canteri  Novaram  Lectionam  Libro  i.  cap.  30. 

868 

P.  Ovidii  Nafionis  Mbtamorfhosbon  lib.  i. 

878 

lib.  II.     . 

986 

Idb.  III. 

.      1001 

lib. IV. 

1056 

lib.  V. 

.    m6 

lib.  VI. 

.      1164 

lib.  VII. 

.      1214 

lib.  VIII. 

1280 

Lib. IX. 

.      1845 

Iib.x. 

1406 

lib.  XI. 

.      1460 

lib.  XII. 

1516 

lib.  XIII. 

1559 

Tib.  XIV. 

1629 

lib.  XV. 

.      1700 

Fasti  Kalendates  Bomani  ex  Ovidio 

.      1791 

F.  Ovidii  Nasoois  Fastorvh  lib.  I.  . 

1799 

lib.  II. 

1864 

lib.  III. 

.      1987 

lib.  IV. 

.      2006 

lib.v. 

2079 

lib.  VI. 

2133 

F.  Ovidii  Nasonis  Tristium  lib.  i.  El^.  i. 

.      2195 

£1%.  II. 

.      2206 

Eleg.  III. 

.      2215 

Eleg.  IV. 

.      2223 

Heg.  V. 

.      2226 

Eleg.  VI. 

.      2288 

Eleg.  VII. 

.      2235 

l^eg.  VIII. 

.      2239 

Eleg.  IX. 

.      2243 

Eleg.  X. 

.      2248 

Eleg.  XI. 

.     2266 

Digitized  by 


Google 


OOMSPBCTUg. 


IX 


P.  Ovidii  NasonU  Tristiam  lib.  ii. 

Lib.  III. 


Eleg. 
Eleg. 
Eleg. 
Eleg. 
Eleg. 
Eleg. 
Eleg. 
Eleg. 
Eleg. 
Eleg. 
Eleg. 


Eleg. 
Lib.  IV.  Eleg. 
Eleg. 
Eleg. 
Eleg. 
Eleg. 


Eleg. 
Eleg. 


Eleg. 

lib.  V.  EI^. 

Eleg. 

Eleg. 


Eleg. 


De^.  et  Var.  CUu. 


OrM. 


Eleg. 
Eleg, 
Eleg. 
Eleg. 


II. 
III. 

IV. 

V. 

VI. 

Vlf. 

VIII. 

IX. 

X. 

XI. 

XII. 

XIII. 

XIV. 

I. 

II. 

111. 

IV. 

V. 

VI. 

VII. 

VIII. 

IX. 

X. 

I. 

II. 

111. 

IV. 
V. 
VI. 
VII. 
VIII. 
IX. 
X. 
XI. 
XII. 


2960 
2310 
2317 
2319 
2326 
2334 
2338 
2342 
2347 
2350 
2858 
2868 
2863 
2368 
2871 
2875 
2883 
2890 
2397 
2408 
2406 
2410 
2418 
2417 
2420 
2431 
2437 
2448 
2447 
2451 
2457 
2461 
2466 
2470 
2473 
2477 
2480 


Digitized  by 


Google 


X                                            CONSPECTUS, 

p««. 

P.  Ovida  Nasonis  Tristium  Lib.  v.  Eleg.  xiii. 

• 

S485 

Eleg.  XIV. 

. 

2488 

P.  Ovidu  Nasonis  Epist.  bx  Ponto  Lib.  i.  Epist.  i 

.  2495 

Epist.  11. 

2502 

Epist  iii. 

2514 

Epist.  IV. 

2522 

Epist.  V. 

2526 

Epist.  VI. 

2583 

Epist.  VII. 

2538 

Epist.  VIII. 

2544 

Epist.  IX. 

2551 

Epist.  X. 

2555 

Lib.  II.  Epist.  I. 

2559 

Epist.  II. 

2565 

Epist.  III. 

2576» 

Epist.  IV. 

2584 

Epist  V. 

2588 

Epist.  VI. 

2594 

Epist.  VII. 

2597 

Epist.  VIII. 

2604 

Epist.  IX. 

2609 

Epist.  X. 

2616 

Epist.  XI. 

2620 

Lib.  III.  Epist  I. 

2623 

Epist.  II. 

2636 

Epist.  III. 

2644 

Epist.  IV. 

2651 

Epist.  V. 

2660 

Epist.  VI. 

2664 

Epist.  VII. 

2668 

Epist  VIII. 

2671 

Epist  IX. 

2673 

Lib.  IV.  Epist  I. 

2679 

Epist  II. 

2682 

Epist  III. 

2686 

Epist  IV. 

2691 

Epist.  V. 

2695 

Digitized  by 


Google 


CON8PBGTU8.  XI 

P.  Ovidii  Nasoms  Bpiat  ex  Ponto  Lib.  iv.  Epist.  vi.  2099 

Epist  VII.  .  2703 

Epist  VIII.  .  2707 

Epist*  IX.  .  2714 

Epistx.  2724 

Epist  XI.  2731 

Epist  XII.  .  2733 

Epist.  XIII.  .  2737 

Epistxiv.  .  2741 

Epist.  XV.  .  2746 

Epist  XVI.  .  2750 

DiODysii  Salvagnii  Boessii,  equitis  Delpbinatis»  in 

Ovidii  Ibin  Prolegomena                           •  2757 

P.  Ovidu  Nasonis  iBis                                     .  2767 

Fragmbnta  P.  Ovidii  Nasonis                       •  2829 

NoTiB  Variorum  in  Herotdas.    '.    Epist  i.  .  2836 

Epist  II.  2846 

Epist  III.  .  2854 

Epist.  IV.  .  2861 

Epistv.  2873 

Epistvi.  .  2881 

Epistvii.  .  2891 

Epistvui.  .  2901 

Epistix.  .  2907 

Epistx.  .  2917 

Epist  XI.  .  2923 

Epist  XII.  .  2928 

Epist  XIII.  .  2939 

Epistxiv.  .  2945 

Epist  XV.  .  2952 

Epist.  XVI.  .  2962 

Epistxvii.  .  2974 

Epist  XVIII.  2984 

Epist.  XIX.  .  2992 

Epist.  XX.  .  2999 

Epistxxi.  .  3006 

in  Amoniin  lab.  i.  Epignunma  •  3012 


Digitized  by 


Google 


XII  GONSPECTUS. 


p«f. 

Lib.  I.  Eleg.  i. 

8013 

£leg.  II.     . 

8016 

Eleg.  III.    . 

3090 

Eleg.  IV.     . 

3031 

Eleg.  V.     . 

3024 

Eleg.  VI.    . 

3025 

Eleg.  VII.  . 

3029 

Eleg.  vni. . 

3032 

Eleg.  IX.    . 

3039 

Eleg.  X.     . 

3042 

Eleg.  XI.    . 

3045 

Eleg.  XII.  . 

3047 

Eleg.  XIII. 

3048 

Eleg.  XIV. 

8052 

Eleg.  XV.  . 

3056 

Lib.  II.  Eleg.  i. 

3000 

Eleg.  II.      . 

3063 

Eleg.  III.    . 

3066 

Eleg.  IV.    . 

3067 

Eleg.  V.     . 

3068 

Eleg.  VI.    . 

8070 

Eleg.vii.  . 

3074 

Eleg.  VIII. . 

8075 

Eleg.  IX.    . 

8077 

Eleg.  X.     . 

8079 

Elcg.  XI.    . 

3080 

Eleg.  XII.  . 

3084 

Eleg.  XIII. 

3065 

Eleg.  XIV. . 

3088 

Eleg.  XV.  . 

3090 

Eleg.  XVI. . 

3091 

Eleg.  XVII. 

3095 

EI^.  xviii. 

3097 

Eleg.  XIX. 

3099 

Lib.  }U.  Eleg.  i. 

3102 

Eleg.  II.     . 

3106 

Eleg.iii.    . 

3110 

Digitized  by  VjO 

'oole 

C0N8PBCTU8. 

XIII 

•■ 

P«g. 

Notae  Variemm  in  Amomm  Lib.  iii.  Eleg.  iv.    . 

8112 

Elcg.  V.     . 

8114 

El^.  VI.    . 

8116 

EI^.  VII.  . 

8132 

Elcjf.  VIII. . 

8125 

Eleg.  IX.  . 

3129 

Eleg.  X.     . 

8182 

Eleg.  XI.    . 

3184 

Eleg.  XII.  . 

3135 

Eleg.  XIII. 

3137 

Eleg.  XIV. 

3139 

Eleg.  XV.  . 

3140 

in  Artis  AinatoriaB  Lib.  i. 

3143 

lib.  II.      . 

3175 

lib.  III.     . 

8207 

in  Remedia  Amoris      .    .     . 

3241 

ia  Medicamina  Faciei      .     . 

3278 

in  Halieaticon 

3280 

in  Consolationem    ad  Idviam 

■  Angnstam                . 

3287 

in  Nncem,  Elegiam 

3805 

in  A.  Sabini  Epist.  i.     Ulysses  Penelopse 

8813 

Epist.ii.    Demophoon  PbyUidi 

8817 

Epist  III.  Paris  CEnonas     .    . 

3320 

in  Metamorphoseon  lib.  i.    . 

8324 

lib.  II.   . 

3355 

Lib.  III. . 

3381 

Lib.iv.  . 

8404 

lib.  V.    . 

8485 

lib.  VI.  . 

3497 

*                                 Lib.  VII. 

8488 

lib.  VIII. 

3521 

Lib. IX. . 

3555 

Lib.x.    . 

8579 

lib.  XI. . 

8600 

lib.  XII. 

8624 

lib.  XIII. 

8643 

Digitized  by 


Google 


Not»  Varioram  in  Metamorphoseon      lib-  xiv.  9669 

lib.  XV.  .    9609 

in  Fastonim  lib.  i.     .        .        .  3731 

lib.  II.           .  3769 

lib.  III.  8811 

lab.  IV.  8849 

I-ib.  V.            ,        .  8887 

I^b.  VI,           .  8911 

m  Tristium  Lib.  i.  Eleg.  i.         .  3943 

£Ieg.  11.  8948 

Eleg.  iii.       .  3951 

Eleg.  IV.       .  3954 

Eleg.  V.        .  8955 

Eleg.  VI.  3957 

Eleg.  VII.     .  3958 

Eleg,  VIII.    .  3959 

Eleg.  IX.      ,  3960 

Eleg.  X.        ,  8962 

Eleg.  XI.      .  8966 

lib.  II.                      ,  89gg 

Lib.  III.  El^.  I.        .  8986 

Eleg.  if.      .  8989 

Eleg.  III.     .  3990 

^eg.  IV.      .  3992 

Eleg.  V.       .  3994 

Eleg.  VI.     .  3906 

EI^.  vif.    .  3997 

Eleg.  VIII.  ,  8998 

Eleg.  IX.     .  8999 

Eleg.  X.      .  4001 

*Ieg-xi.     .  4002 

Eleg.  XII.    .  4004 

Eleg.  XIII.  .  4006 

Eleg.  XIV.  .  4007 

lab.  IV,  Eleg.  1.  40O6 

JEIeg.  II.      .  4011 

Eleg.  III.     .  4014 


Digitized  by 


Google 


CON8PB0TU8. 

x^ 

9 

p.g. 

SB  Variomm  in  TriBtiam  lib.  iv.  "Ekg.  iv.     . 

4016 

Eleg.  V. 

4018 

£1%.  VI.     . 

4019 

Eleg.  VII.    . 

4031 

Eleg.  viii.  . 

40SS 

Eleg.  IX.     . 

ibid. 

Eleg.  X. 

4034 

lib.  V.  Eleg.  I. 

4037 

Eleg.  II. 

4080 

Eleg.  III.     . 

40S8 

Eleg.  IV.      . 

4088 

Eleg.  V. 

4084 

Eleg.  VI.      . 

4086 

Eleg.  VII.    . 

4037 

El^.  VIII.  . 

4089 

Eleg.  IX.     . 

ibid. 

Eleg.  X.       . 

4040 

Eleg.  XI.      . 

4041 

Eleg.  XII.     . 

ibid. 

Eleg.  XIII.  . 

4048 

Eleg.  XIV.    . 

ibid. 

in  Epiatolanim  ex  Ponto  lib.  i.  Epist.  i. 

4045 

Epist  II.     . 

4049 

Epist.  III.    . 

4054 

%ist.  IV.     . 

4066 

Epist.  V.      . 

4058 

Epist.  VI.    . 

4060 

Epist.  VII.  . 

4061 

Epist.  viti. . 

4064 

Epist  IX.    . 

4066 

Epist.  X.     . 

4067 

Idb.  II.  Epist  I. 

4068 

j^ist  11. 

4071 

Epist  111.    . 

4076 

Epist.  IV.    . 

4079 

Epist.  V.      . 

4060 

Epist.  VI.    . 

4082 

Digitized  by 


Google 


XVi  GONSPECTUS. 

Pag. 

Not»  Varior. in Ep.  en  Ponto  Lib.  ii.  Epist  vii.  •  4083 

Epist.  VIII.  .  4085 

Epist.  IX.  .  4087 

Epist.  X.  .  4091 

Epist.  XI.  •  4092 

lib.  III.  Epist.  I.  4093 

Epistii.  •  4098 

Epist  III.  .  4100 

Epist  IV.  .  4102 

Epist  V.  .  4105 

Epist.  VI.  .  4106 

Epist.  VII.  .  4107 

Epistviii.  .  4106 

Epist.  IX.  .  ibid. 

Lib.  IV.  Epist.  I.  .  4110 

Epist  II.  .  4111 

Epist  III.  .  4112 

Epist.  IV.  .  4114 

Epist.  V.  4115 

Epist.  VI.  .  4116 

Epist.  VII.  .  4117 

Epist  VIII.  .  4118 

Epist.  IX.  .  4120 

Epist.  X.  4122 

Epist  XI.  .  4126 

Epist  XII.  .  ibid. 

Epist  XIII.  .  4127 

Epist  XIV.  .  4129 

Epist.  XV.  .  4130 

Epist  XVI.  .  4131 

in  Ibin    .                       .  .  4134 

NoTiTiA  LiTBRARiA  de  P.  Ovidio  Nasone  .  .  4159 

Recensus  Editionnm  P.  Ovidii  Nasonis  4179 
Recensos  Codicum  Mss.  P.  Ovidii  Nasonis  qui 

in  Bibliotbecis  Britannicis  asservantor     •  4304 

Indkx          .        .    .        '   .  •        .           •  .          i 


Digitized  by 


Google 


Digitized  by 


Google 


(/i?urru!Ui^  tUl^  r 


6^^^C^(^yf^^*^-< 


( //'  ?M//^r/  ////////.ma//'  ///.  ////.i//:'  (/////////, 


w////////y: 

Digitized  by  VjOOQ lC 


SERENISSIMO 

DELPHINO 

.    DANTEL   CRISPINUS, 

HELVETIUS. 

■ ■  i"  I  I  f  cas 


OuBM  loDgissifiie.a  patria,  i^qne  in  nltimos  bMrbarammv 
Caesaris  ira.  sabmoverat,  ecim  Mangtietudo  tua  ia  urbem 
leducit,  Bblphinb  Sbrrnissime;  nt  non  aliter  cma  ipso 
exolasse  Musflc  videa&tar»  quam  ut  ex  omnium  luctu  tua: 
majoT  gloria  spteadesceret.  Is  adeo^  qnaudo  ita  jussisti^. 
meqao  ejus  iotrodiictionis  administrum^  ex  iliustrissimi 
atque  sapieatissimi  Dacis  Montanserii  instinctu^  volnisti» 
tibi  adest  Venerum  atque  Deliciahnn  comes  assiduns,  qui 
beneficio  tuo  neque  ampUus  Sarmaticam  feritatem  exhor- 
reaty  neqne  de  manibus  et  ciBeribns.siiis  sit  ultrasolicitus. 
Gratia  tna  jam  diu  Iihpemtoris  offimsiones  omnes  oblile-^ 
favit.  Verum  jam  alktd  majus  est,  quod  elegantissimi' 
Poetae  mentem  distineat»  Majestatis  .videlicet  nova  qu6E^- 
dam  toa  atque  incredibilis  species^  qnam  vnltn  et  omni 
corporis  forraa^  mira  cum  suavitate  conjonctam^  exhibe8> 
ito  accedentts  mentem  totam  perstrinxit»  ut  vix  cogitati^ 
onnm  snarum  sit  ipse  sibi  conscins ;  nedum  cogitata  sua 
libere  proferre  possit.  Roma  ifla  veteri^  in  qua  et  ipse  flo- 
merat,  nihil  mi^ttSy  nihil  amabiliu3>  ne  fando  quideni.acoe« 

Delpk.  et  Var.  Cku.  Ocid.  A 


Digitized  by 


Google 


2  BPISTOLA, 

perat,  quae  Augasto  soo  tanquaro  prassenti  atqoe  aspecta- 
bili  niunine  quopiam  gloriabatur.  At,  ne  quid  de  sede 
dicam  regia^  cujus  statum  atque  ordinem»  decus»  splen- 
dorem^  aliaque  nullibi  conspicienda  nemo  quisquam  non 
admiretur;  postquam  hic  homines  Diis  suis  superiores 
advertit  Naso,  teque  insuper  vidit^  Princeps  Auguste, 
LuDOVici  Magni  cura,  quem  per  tam  longam  Regum 
seriem,  tantoque  rerum  molimine  Fata  pro  hujusce  a&yi 
gloria  et  faustitate  in  orbem  invexerunt,  tunc  yero^  si  non 
in  totum  sibi  barbarus  visus  est^  mutnm  sane  fieri  stupor 
optimum  esse  persuasit.  Ad  nutum  itaque  tuum^  tibique 
in  omnia  paratissimus  deinceps  cum  tuis  permanebit :  ut 
si  quando  a  versando  orbe  et  componendo,  aut  ab  invicti 
Parentis  labore  animum  revocare  libuerit,  seu  jocis,  quos 
amabiliter  movere  Thalia  sua  illum  edocuit,  seu  fabellis, 
quas  ab  Apolline  ipso  videtnr  mutuasse,  cogitationes  tuas 
delinire  aliquantisper  audeat.  Si  quidem  et  illum  cooptare> 
atque  in  tuorum  chorum  arcessere  non  dedignatus  es,  haud 
iDgratum  erit^  SbrbnisSimb  Prinobps^  quod  illius  dotem, 
qua  maxime  prodesse  possit,  aliquatenus  Terbis  apud  te 
exomem.  Ea  licentia  plnrima  habere  etiam  illum  affirmare 
uon  dubitem,  quae  regise  dignitati^  ad  quam  et  natales  tui, 
et  gloria  Regis^  et  populorum  vota  te  ducunt,  nequaquam 
infeliciter  respondeant:  siquidem  et  summo  artificio  quee 
hinc  inde  dispersa  erant  in  unum  corpos  coegit,  et  ea,  magis 
ad  Yoluptatem  parata^  politicis  artibus  ita  consecravit,  ut 
illam  sub  virtutis  signa  redigere  unice  studuisse  videator. 
Scis  ita  esse  jam  diu^  qui  Transformationum  libros  non 
evolvisti  modo  alacritate  eximia,  sed  acri  insuper^  quan- 
quam  juvenili,  judicio  praecellentem  moralibus  observatio- 
nibus  tois  reddidisti.  Sensim  ergo  et  quasi  per  gradus  a 
P.oet»  lusibus  ad  ejus  seria^  tum  ab  ejus  seriis^  quae  tibi 
quasi  praeludio  fuerint^  ad  ardua  regni^  ad  quae  posceris, 
Giim  magno  Parente  assurgere  poteris.  Ita  vero  illum  ador- 
navi/  Latinumque  ejus  sermonem»  qua  fieri  potuit^  ad  6al- 
lici  nostri  rationem  sic  revooavi,  ut  si  minus  diireote  tibi» 
Dblfhinb  Sbrbnissimb,  usui  ease  contendit^  per  alium 


Digitized  by 


Google 


BPISTOLA.  3 

saltem  reyerentiam  suam,  meamqne  cnm  utrinsqne  officio- 
sissimis  obsequiis  declarare  aggrediatar.  Nimirum  ad 
oblectandam  pueri  iosignis  Burgundi»  Ducis  priniam  seta- 
tem  fuerit  aptissimus;  cui>  utpote  Regis  spei  secundae, 
tuaeque  voluptati^  gratum  esse  aliqua  ex  partc  si  liceat^ 
tom  denique  neque  famae  neque  fortunae  amplius  poeni- 
teat  At  enim  conatus  me  transversum  agit,  qui  ubi  sim^ 
et  quem  compellem^  sum  pene  oblitus^  pras  studio.  Ut- 
cumque  ignoscas,  nam  mitissimus  es^  tempora  sua  sibi 
praeripi  non  fama  modo  et  gentes,  sed  et  publica  omnium 
Isetitia  queritur.  Quandoquidem  melius  vox  omnium  qu» 
pectore  babeo  comprehensa^  expediet^  pluribus  supersedeo, 
non  sine  votis  tamen,  ut  Deus  ter  Opt.  Maximus  te  inco- 
lumem  prsestet  animo  pariter  et  corpore^  teque  bonorum 
onmium  servet  usque  tutamen. 

D^umJUmtmue  VIL  Kai.  Octob.  1089 


Digitized  by 


Google 


BENEVOLO    LECTORI 
SALUTEM* 


ViTAM  suam  tam  accurate,  tamque  eleganter  Naso  ipse, 
Tristium  1.  IV.  el.  10.^  postei^is  coosagnavit^  ut  voluptati  tnse 
invidere,  minusque  mihi  consulere  videar,  si^  quas  ille  scrip- 
sit»  aliter  inculcare  studnerim.    Nonnulla  adeoque  tantum 
adjiciam,  quae  aut  leviora  illi  visa  sunt,  aut  de  se  praedicare 
modestia  non  sivit^  fata  denique  sua  referre  illum  prohibu- 
erunt.    Posito  ergo,  qnod  Elcgiam  illam  perlegeris,  ex  qua 
non  natales  modo  PoetaB,  studia,  plurimaque  alia  re  ipsa 
magis  quam  oratione  ejus  modestissima  perceperis,  paucula 
hsec  ex  doctorum  virorum  monumentis  hinc  inde  dcsumta^ 
seu  etiam  ab  ipso  Nasone  mutuata,  ita  accipe.    Ingeniosis- 
simum  fuisse^  atque  incredibili  quadam  facilitate  et  felicitate 
a  natura  instructum  niiUus  non  confiteatur;  siquidem  vel 
iUa  ipsa  quae  ex  arte  exquisitissima  ab  ipso  proferuntur, 
tantam  ubique  habent  simplicitatem^  ut  quivis  idem^  solo 
natursB  impulsu^  praestare  posse  sibi  videatur.    Lepos  nati- 
Yus  in  mira  copia  atque   varietate  nuspiam  desideratur: 
minusque  eo  accorsitas  aut  aliunde  petitas  ejus  opes  credi- 
deris,    quod   subinde   luxuriantem    potius  et  exultantem 
stylum  reprimere^  quam  quicquam  addere  cupiveris.    At 
enim  tantopere  illse  celebratae  Nasoniani  ingenii  dotes,  ut- 
cumque  maximce^  non  tamen  illud  sunt  quod  maxime  splen- 
det^  mihique  adeo  maxime  probatur.    Habent  illao  etiam 


Digitized  by 


Google 


PRArATIO.  5 

omiies^  m  fallor,  decod  sanm  et  snaviteleBi  e&  ingeima, 
qnani  vix  suo  nomine  dixerim,  nescio  qna  sese  senper  ala- 
criQS  et  in  melias  effingente,  lenitate  atqne  nrbanitate  mki- 
fica,  qna  efficitnr  nt,  saUato  omni  verbonim  omala,  immo 
et  rerom  ipsaram  ntilitate^  sapersit  adhnc  aliqnid,qaod 
animnm  detineat^  qnod  oblectet»  qnod  insnper  vel  lovitom 
seqnacem  et  Inbentem  efficiat.  Scilicet  ille  non  foit  modo 
arlHNis  omnis  generis  excultissimaSy  et  omninm  pr»cetteaAi 
disoiplina  monnn  ad  contemplationem^  nt  solent^  ant  im- 
nem  loquacitatem  ad  ambitom  usqae  imbQtas ;  sed,  cagRit 
qnod  fait  totins  rei,  paratas  ita  habnit,  tamqne  atte  %ono  a 
natora  ingenio  infixas  rarissamas  virtotes»  candorem,  inte- 
gritatem,  commoditatem,  benevolentiam,  aliasqoe  hnmani- 
tatem  qoas  vore  sapiunt»  ut  iliae  ejus  ore  spirare,  vocesqne 
ejos  eflbndere  nonc  etiam  videantor.  Cujns  rei  docume»- 
tom  insigne  hoc  quoqoe  fuerit^  qood  ab  iitfeslissimis  inimi- 
cis  per  maximam  socordiam  laces»toSy  tempore  eidlii,  non 
homane  tantom  illorum  injorias  tolit,  sed  nomina  eHiam 
eomndem,  vix  alionde  cognoscenda,  dissimolavit.  Urba- 
nissima  itaqoe  haec,  tamqoe  amabilis  dicen^  et  agendi 
ratio  com  sobtilisstma  et  acctiratissima  singnla  exqoirendi 
facilitate  coigoncta  laodem  maximam  i^  teoere,  et  bait>a- 
rorum  etiam  ammos  facile  conoiliavere :  ot  merito  iliam 
omne  tcdisse  punctom  asserere  aodemms ;  qoi  com  boBoa 
essetet  ^Bcendi  perittis^  monendo  pariter»  atqoe  delectando, 
otile  dolci,  pro  sommorom  in  his  artibas  vivovom  seBteixtia, 
tam  pr»clare  miscuerit.  Neo  vero  temere  qoisqoam  negli- 
gentiam  ex  facilitate,  aot  fucom  ex  aite  caviSatos  sit ;  vel, 
qood  iniqoius  foret,  virtotes  tjM,  qood  natorales^  aot  qood 
studio  paratsBy  solicitaverit;  tam  apte  inter  se  ccAeerent 
diMgentia  ejus  et  facllitas ;  opes  acqoisit»  ita  aperte  eSL 
dotibus  fluunt  ingenii,  ut  non  male  singolis  iHis  quod  est 
omniom,  et  vice  versa  vix  omnibos  qood  est  sinfolaraiii^ 
attriboere  posse  prima  fronte  quivis  existiinet.  Nisi  forte 
qoispiam,  qoia  imngniter  Nasonis  dissimolatos  ost  UShx  fit 
cvn,  atque  ad  laborem  et  curam,  iHam  scilicet  ingeidosam, 
de  qoa  mmc  agimos^  onice  factos  videtor^  illod  qood  maxi- 


Digitized  by 


Google 


6  PRiBPATIO. 

,me  volmniis^  nol^is  etiam  dixerit»  omnia  in  ipso  bona,  artis 
•  quoque  elegantiamy  et  peritam  negligentiam  anatura  data 
esse.  Qu8D  omnia  melius  multo  ex  cujuslibet  loci  inspec- 
tione,  ubicumque  librum  aperueris  tibi  innotescent,  Lbctor^ 
qnisquis  bisce  literis  faveris^  quam  prolixa  aliqua  oratione 
assequi  valeamus.  Neque  vero  promiscue,  aut  sine  judicio 
bonis  suisusum  Poetam  uspiam  comperies.  Materiasua 
et  argumentum  modum  ubique  fecit  orationi  et  generi  scri- 
bendi :  et,  quanquam  nullibi  non  sedulus,  accuratus,  facilis» 
copiosus,  varins,  certentque  ad  amcenitatem  in  omnibns 
ejiis  operibus  ingenii  felicitas  mira  cum  eruditione  politis- 
sima,  nihilominus  tamen^  ubicumque  opus  fuit,  character 
ille  emicuit^  quem  rerum  ipsarum  natura  postulavit^  seu 
splendide,  quo  in  genere  primas  tulit^  seu  lenius  dicendum 
foret  Epistolas  ab  ipso,  suo  vel  aliorum  nomine  con- 
scriptas,  inspexeris,  libellos  Amorum,  Metamorphosin,  aut 
aliud  quodcumque  ejus  opusculum^  elegautem  illum  et  ama- 
bilem  esse  qui  scripserit  statim  inteUiges.  Ceterum»  neque 
ingenium  ejus,  neque  oratio  sese  ita  in  omnia  induunt,  quin 
ea  perfectissimc  recognoscas.  Singulis  lumen  ita  fcenera- 
tur,  ut  ea  magis  id  esse  quod  revera  sunt  videantur ;  tamet- 
si  ille  super  haec  omnia  emineat,  et  propemodum  ab  ipso 
quicquid  habent  assumere  credantur.  Nugas  agere  ele- 
gantes  cum  pueUis,  aut  levius  incerta  amoris  tractare  quis  un- 
qnam  juvenilius  didicit  ?  Metamorphosis  tota  omnis  generis 
solidaque  eruditione  scatet,  nuUa  parte  eloquenti»  lumini- 
bus  non  illustrata.  Namque  de  industria  artificiosissimam 
fabulas  diversissimi  ai^^umenti  inter  se  connectendi  rationem^ 
quasi  unica  materia  essent>  non  sine  causa  praetereo^  quam 
nuUus  satis  admiretur^  nisi  ipse  re  ipsa  cognoverit.  Quare 
et  Graeci  ipsi»  fabularum  artifices^  luculentum  iUud  nume- 
risque  suis  absolutissimum  opus  Romanis  non  inviderunt 
i^odo,  sed  versibus  suis  suum  fecerunt.  Unde  et  nos^  quo 
simuly  et  quasi  uno  obtntu  mirum  artificium  totius  operis 
posset  comprehendi,  ab  initio  statim  fisibularum  omnium 
exhibuimus  argumenta.  In  Fastis  vero^  quam  prisca  et 
quam  vasta  eruditio!    Dixerim  facile  ex  omnibus  veterum 


Digitized  by 


Google 


PRAPATIO.  7 

moniiiBeiitis  nQllam  saperesse  hodie»  iii  qno  plas  doctrin» 
et  recoDditse  antiquitatis  contineatar.  In  Tristibns  qaanta 
^nitasy  qaamqae  compositos  moeror!  Ea  certe  latet  in 
ejos  iuctu  jucunditaSy  ut  et  exulare  et  mcerere  suave  habere 
aliquid  non  abs  re  conjicias.  Denique,  ne  tibt  voluptatis 
tuae  tempora  praeripiam,  Lbctor,  natura  ita  instituerat 
Nasonem  ad  ea  loquenda^  quas  ipsa  in  singulis  cuperet, 
qusdque  omnes  expectarent;  tam  accarate^  tantaque  cum 
diligentia  parentis  illius  beoignissimaB  instinctum  excolue* 
rat,  ut  non  aliter  quam  perite  et  artifidose,  neque  ita,  quam 
ut  naturaliter  et  simplicitery  seu  dicere,  sea  facere,  quodqae 
omnibns  arrideret,  posse  Tideretur.  Quibus  rebus,  aliisqae, 
quas  prudens  omitto^  in  suo  genere  perfectum  atque  inimi- 
tabilem  Poetam  qidvis  agnoscat»  qui  mellifluas  ejns  scrip- 
tmts  yel  primis  labiis  degusfarit.  Mores  deinde  illius 
qoales  fuerint  nihil  opus  exqairere.  Quanquam  enim 
aBnnde  non  esset  compertum^  facile  ex  iis  quae  memora- 
Timus  cognoscerentur.  Candor  scilicet  et  ingenii  facilitas 
atqueintegritas  in  iUos  deriyata  summe  amabiles  necessa- 
rio  prsestitisset :  ut  ne  addam^  quod  humanioribus  literis 
usque  et  usque  expoliverit.  Amicorum  observantia  et  cul- 
tos  quis  fuerit,  nunquam  aliunde  satis,  quam  ex  ipsius  Epis- 
tolis  didiceris.  NaeYos  tamen  ejus  si  quis  notaverit,  quan- 
doquidem  homo  fuit,  idemque  JBthDicns^  haudquaquam  itti 
admodum  repugnem,  modo  ne  ultra  metas  expatictur  cen- 
fiura.  Illud  maxime  cnlpaverim  tamen,  quod  nequitiae 
mes,  atque  amoribus  supra  modum  indulserit.  Namque 
anam  atcumque  tecusare  videantur  lasciviam  et  joci  ama- 
Ynhs,  et  sermo  verecundnsy  ant  etiam  factonim  negatio; 
ipsis  ejus  maxime  pudicis  atque  honestis  verbis  eo  minus 
honesta  atque  pudica  admixta  intelliguntur^  quo  flagitia  ea 
magis  ex  illo  decoro  obvolvit,  et  placitura  propinavit.  At 
Qui,  ne  tuberibus  propriis  offendat  amicum^ 
Postalat ;  ignoscat  verrucis  illius.  JSquum  est 
Peccatis  veniam.poscentem  reddere  nirsus. 
Nimiam  insuper  felicissim»  indolis  ubertatemy  qu»  sese 
4ninus  juveoilibtts  annls  preesertim  contineret^  laufkitissimo 


Digitized  by 


Google 


8  FltJBFATIO. 

PoetBB  obtendmt.  Verdin  qQOtnsqnisqiie  ita  est  beatQS^  vtft 
illi  hajusmodi  yitiam  obtnidatar?  Quos  debuit  fructiis 
iUa  setas  protulit:  magisque  naturae  quam  Poetas  laudi 
obtrectaverit  qui  morosiorem  se  hac  in  parte  praebuerit. 
Voces  denique  nonnuUas,  quibus  licenter  nimis  in  carmi- 
ntbus  usus  sit^  reprehenderunt  olim  etiam  ejus  amici.  At 
cunctanter  arguendum  esse  ex  eo  abunde  constat,  quod 
data  opera  yir  in  aliis  non  ingenii  modo  acutissimi,  sed 
delicatissimi  jndiciiy  ita  faciendum  crediderit.  Quod  qni*- 
dem  ex  jocosa  cum  amicis  contestatione  quadam  manifeste 
apparet.  Rogatus  enim  aliquando  ab  his,  ut  tres^  quos 
vellent,  cx  versunm  ipsius  numero  toUerent;  cum  ille  assen^ 
tiretor,  modo  ut  sibi  pariter  totidem  excipere  concederent 
in  quibus  nihil  illis  Iiceret>  iidem  in  utrisque  codicillis  sunt 
inventiy  quos  ipse  retineret,  iUi  vero  damnarent.  Dioebat 
interim,  et  aptissime  et  festivissime,  decentiorem  eam  fa- 
ciem  esse  in  qua  naevus  atiquis  esset.  Verum  enimvero, 
cnr  in  istis  operam  nostram  frastra  conterimus  t  Dolendum 
magis  est  quod  prsestantissima  qusedam  opera  ejus  fato 
iniqno  perierunt,  Fastorum  puta  sex  Ubri  posteriores,  Me- 
dea  tragoedia,  Fabio  atque  Tacito  aliisque  plurimum  com^ 
mendata,  Epigrammata  etiam,  de  quibus  Priscianus  et 
Martialis.  Libellum  quoque  de  Phasnomenis  scripserat, 
nti  ex  Lactantii  et  Probi  sententia  Uquet :  itemque  libnim  in 
malos  Poetas,  ut  ex  Fabio  coUigitur :  nonnalla  insuper  Va^- 
ticinia,  quae  libro  uno  erat  complexus.  Quin  et  lingua  6e- 
tica  triumphum  Augusti  CsesariSi  et  de  gestis  ImperatoriSy 
-ediderat.  Plura  alia  adhoc  deperdita,  prdeter  bellum  Actl- 
acom,  quod  ad  Tiber.  Cdesarem  duobus  Ubris  inchoawrat : 
ex  quibus  omnibus, 

Tum  quoque  cum  fugeret,  <}U8Ddam  placitura  cremavity 
Iratus  studio^  carminibusque  suis : 
uti  quidem  illum  ipsum  oonfitentem  habnimus.  IBorum 
autem  loco  mnlta  falso  attrtbnta ;  in  quibns  Carmen  Panegy- 
ricum  ad  Pisonem,  Phihmela,  Pulex,  Nugce  Ubris  tribus 
De  Vetula,  in  qnibus  ineptissimus  auctor,  minos  etiam 
Ovidiaffl  referens^  quam  simia  hominem,  non  aUter  iUitti 


Digitized  by 


Google 


PRjBFATIO.  D 

indacit,  qnrai  si  Eyamgelio  credidisset.  Cnjas  ridicnlos 
▼ersas  refenre  piguit.  Superesi  jam,  at  tam  beiie  de  melio^ 
ribas  literis  p»ne  a  paero  meriti  doleas  vices,  qai  Aagosfi 
iram»  neqae  adeo  Tiberii  successoris  saeyitiam»  nibil  non 
expertus  tamen,  moUire  anqaam  potait  Qoa  caasa  tam 
aspere  illam  leeserit»  ut  nollas  Teni»  foerit  locos  rdictas^ 
molti  conjiciendo  asseqai  stadaerunt;  nosqae  etiam  in 
Notis  ea  de  re  sententiam  nostram  diximas.  At,  ne  plos 
leqao  conjecturae  nostr»  favisse  dicamur^  libenter  viris 
doctis  assentimar^  qui  modum  ponere  cnriositati  sattas  dux^ 
eront  in  re^  qoam  nescire  se  quoque  veUe  testatns  est  Naao, 
ipse  prseterea  offensas  Imperator  dissimulavit,  qoam  manes 
iBios  solicitare.  Cujuscomque  ea  foerit  generte,  idee 
exilio  mulctatns  est:  quod  fug»  nomine  omnitrasqae  modis 
lenire  conatus,  Tomis  impatimtissimey  utpoto  inter  Scytiias^ 
bomines  maxime  barbaros,  snb  ccelo  inmiiftissimo,  et  lan- 
gisfiime  ab  omnibus  amicorum  aliisque  deUoiis  remotns» 
tokrasse  testatur.  Qaanquam  ne  tam  qaidem  maUs  sais, 
neqoe  aBgritodine  animi  confectum  fuisse,  qoam  TcUe  videit 
Cf ediderim ;  ut  sciKcet  Aagusti  clementiam,  sA  qua  esset, 
moverety  et  reditum  suum^  vel  saltem  loci  comnratationem 
impetraret.  Anno  mundi  3957  post  Christum  natom  octar 
vo^  com  ipsc  Naso  quinquagesimom  ageret,  siqaidem  Hir- 
tio  et  Pansa  CmsaUbas,  adeoqoe  mnndi  3907  natos,  Urbe 
ejecttts  est;  domom  amplam»  quam  haboit  secandom 
Capitolium,  neque  horlos  amcenissimos  prope  viam  Flami- 
niam^  nonquam  viaoras.  Tomis  ad  Ponti  Eoxini  et  Dan»- 
bii  oraSy  quo  ablegatus  foerat  per  novem  annos  circiter 
vixit ;  deinde  ibidem  iato  functus  est,  Tib.  imp.  S.  Tomt- 
tenorum  barbariem  eo  usqoe  moUiisse  noUus  dabito,  «t 
^amissum  logereat»  ejasqoe  fiinus  qoo  maximo  possent 
bonore  prosequereDtor.  Ceterum  E^itaphinm  Latixiom^ 
qood  tymbo  sea  sepulchro  ipsius  inscriptum,  atqoe  anM 
ld06  repertom  nomiuUi  testantur,  neatiquam  Aogusti  v«i 
ISberii  a&vom  sajiere,  optime  sane  viri  docti  censoerant; 
Qmnetiam  qoataor  yersos,  qaibos  ittod  coostat,  describeM 
taBii  non  est  visum.   Gcnerom reUqoisse  volo&tCimeliiim 


Digitized  by 


Google 


10  PRiEFATIO. 

Fidum,  qui  Periliam  scilicet,  filiam  quam  solam  habuity 
duxit  uxorem.  Nunc  expectas,  candide  Lector^  ut  quid  ex 
hac  nova  operum  ejus  editione  capcre  possis  compendiiy 
iugeDue  profiteamur :  quod  quidem  ex  pauculis  sequentibus 
lineis  tibi  constabit.  Primum  omnium  admonendus  es,  non 
consilio  nostro,  eo .  quo  tentavimus  modo  adomatum  esse 
Ovidium,  sed  Sapientissimiy  quantum  sors  patitur  faumana^ 
Ducis  Montauserii,  jussu:  cujus  quidem  viri  inclyti  pru- 
dentiam  postquam  in  bis,  sicuti  in  aliis  maximis,  multo 
prasstantissimam  Ludovigus  Magnum  in  Serenissimi 
Dblphini  gratiam  primo  approbavit,  deinde  Europa  tota 
laudavity  non  est  verbis  supervacaneis  ut  extollamus.  Si- 
quidem  illius  votis  satisfacere»  aut,  quod  suadebat  incredi- 
bilis  ejus  beneficentia^  et  qua  dignatus  est  nos  dulcissima 
dientela/ jussa  saltem  exequi  nobis  licuisset,  spem  tibi 
profecto  splendidam  faceremus.  Namque  ille  tantus  in 
maximis,  postquam  ad  haec  levia^  vera  causa,  animum 
demesit^  parva  esse  summum  judiciun)  .ejus  amplins  non 
sivit.  Immo  desideriis  et  cooatibus  nostris  nuUa  si  obsti- 
tisset  sortis.  perversitaSy  quoquo  pacto  literaturae  nostree 
tenuitatem  compensavissemus.  Neque  vero  aliter,  aut 
niustrissimi  Condomiaisis  Episcopi  Jacobi  Benigni  Bos- 
snetii,  utcumque  in  Principis  instituti<me  olim  assidui,  de- 
fuissent  monita^  quibus  in  hoc  genere  literarum  nos  aliquan- 
do  etiam  juvit  humanissime ;  aut  Nobilissimi  P.  D.  Huetii^ 
ineasdem  curas  cum  illo  asciti  eruditio  exerdtatissiftia 
4estituisset,  qua  nos  primo  sustentatosbenignissime^  nequa- 
quam  immemores  confitemur.  Quibus  opibus^  aliisque 
postquam  nobis  carendum  fnit^  levissima  forte  videbuntur 
qucecnmque  aggressi  sumus.  Quantulacumque  fuerit 
tamen  opella  nostra^  istud  vero  assecutos  nos  esse  spera- 
mnB,  ut  vel  Interpretatione,  in  locis  praesertim  difficilioribus 
accurata^  vel  Notis,  qua  fieri  potuit  festinata  perspicuitate 
ad  iUa  subjectis^  non  Poetae  sententia  modo,  sed  ingenium 
jarsque  ejus  patescerent.  Quibus  enim,  et  quibus  de  causis 
scriberemus  nequaqjuam  obliti^  yoluptati  nobis  labor  fuit^ 
^»  omnia  supervaderet.    Ne  quis  vero  jure  derqptam  sibi 


Digitized  by 


Google- 


PRAFATIO.  11 

laufeolam  qiteri  possit^  qood  passim  qaaecumqae  ad  sco- 
pom  spectare  credidimas,  nostra  fecerimas,  tametsi^  spero^ 
et  ex  proprio  censa  nonnalia  non  conteronenda  hauserimus, 
labentissime  tamen  cuivis  illud  totum,  atqoe  alia  omnia 
accepta  habere  dixerimus.  Nicolai  Heinsii,  viri  de  literis 
hamanioribas  optime  meriti,  cnjusque  recordatio  bonis 
cara  semper  fuerit^  secuti  sumus  emendationes^  quippe 
qnas  ex  Mss.  fide,  somma  diligentia  confirmavit.  Atque 
eqaidem  illam^  qaia  immutati  textns  Tolgaris  reddenda 
ratio  fiut,  appellamus.  Ceteris  quam  meraeront,  suamque 
praestant  illorum  bene  scripta  et  &cta,  ogo  homuncio  augere 
laudem  non  possum^  quam  maximam  omnes  faciant  quibus 
innotescent  ex  animo  vovemus.  Quamobrem  ita  potius 
agere  decretam  fuerit  dixi  ad  Sallustium:  cumque  ideo 
nuUns  conquestus  sit^  non  sine  causa  Isesisse  me  neminem, 
ut  nunquam  in  animum  induxi  meum,  ea  ratione  credidi, 
Si  qua  vero  aut  cogitare  ipse  commode^  aut  ex  aliorum 
lucubrationibus  fideliter  admonere  institai,  maximum  tibi 
yideri  debet,  quod  illa^  cujusmodi  esse  videantur^  per  edi- 
tionem  nitidam  atque  accuratam  tibi  statim  et  sine  omni 
labore  pateant.  Illam  namque  procuravit  atque  emendavit 
I.  Anissonius^  Bibliopola  LugdunwsiSy  cujus  eruditionem 
ai  pateretur  ejus  modestia,  faci]e  asseruerim^  cuique  adeo 
totum  opus  concredere  non  sine  causa  mihi  volupe  fuit 
Cum.notior  ^t,  quam  ut  eommendatione  mea  indigeat,  tibi^ 
Lbctor,  non  illii  quanquam  et  istud  maxime  cupiverim, 
ejus  facta  mentione  prospectum  volui.  Vive  vero  lastus^  et 
nostns  conatibus  fave. 

DANIEL  CRISPINUS, 


Digitized  by 


Google 


P.  OVIDII    NASONIS 

V   I   T  A 

AB  ALDO  PIO  MANXJTIO, 

EX   EJUS  IPSIUS   OPERIBUS,  COLLECTA. 


FuiT  Oyidias  Sulmonensis :   quod  ipse  sic  testator  in 
Tristlbusy  IV.  ei^.  10. 

Sulmo  mihi  patria  est,  gelidis  uberrimus  undis, 
Millia  qui  noTies  distat  ab  urbe  decem. 
£t  in  Fastis,.  ubi  etiam  a  Solymo  Snlmonem  denominatiun 
dicit,  lib.  IV. 

Hujus  erat  Solymus  Phrygia  comes  unus  9b  Ida, 

A  quo  Sulmonis  moenia  nomen  habent. 
Sulmonis  gelidi  patrise,  Germanice,  nostrae  : 
Me  miserum,  Scythico  quam  procul  iOa  8(do  est ! 
£st  autem  Sulino  in  Pelignis,  quod  ipse  sic  in  Amor.  ii. 
eleg.  1. 

Haec  quoque  composui  Pelignis  natus  aquosis^ 
IUe  ego  nequitias  Naso  poeta  mese. 
Etin  iJi.  eleg.  15. 

Mantua  Vitgiiio  gaudet^  Verona  CatuIIo^ 
Pelignse  gentis  gloria  dicar  ego. 
Fuit  esL  equestri  natus  familia,  ipso  dicente  in  Trist.  tv. 
eleg.  10. 


Digitized  by 


Google 


P.   OVIDII   NA^ONIS   VJTA.  13 

Si  qaid  id  eai,  usque  a  proavis  vetus  ordinis  hser&s, 
Non  modo  fortuQGe  monere  factus  eques. 
lEt  Fastorum  vi. 

Sancte  pater  patriae,  tibi  plebs,  tibi  curia  nomen 
Hoc  dedit :  hoc  dedimus  nos  tibi  nomen  eques. 
Idem  ait  et  in  Ponto  iv.  eleg.  8. 

Seu  genus  excutias,  equites  ab  origine  prima 
Usque  per  innnmeros  inveniemur  avos. 
Patrimonium  satis  aroplum  habuisse  constat ;  qnod  ab  eo- 
dem  in  Ponto  sic  ostenditur : 

Non  meus  amissos  animus  desiderat  agros, 

Rumqne  Peligno  conspicienda  solo : 
Nec  quos  pomiferis  positos  in  collibus  hortos 
Spectat  FlaminiaD  Claiidia  juncta  visD. 
Item  domum  non  longe  a  Capitolio :  ait  enim  in  Trist  i. 
eleg.  3. 

Hanc  ego  suspiciens,  et  ad  haec  Gapitolia  cernens, 
Quffi  nostro  frustra  juncta  fuere  lari. 
Fratrem  praeterea  habuit  natu  majorem  duodecim  mensi- 
bus,  et  quod  mirom  est,  eodem,  quo  ipse^  natum  die :  uter- 
que  enim  quartodecimo  Kalend.  Aprilis  Minervae  quinqua- 
triis  natus  est ;  quod  sic  ipse  in  Trist  iv.  eleg.  10. 
Nec  stirps  prima  fui,  genito  sum  fratre  creatus, 

Qui  tribus  ante  quater  mensibus  ortus  erat 
Lucifer  ambobus  natalibus  affuit  idem : 

TJna  celebrata  est  per  duo  liba  dies. 
Haec  est  firmiferae  de  festis  quinque  Minervae^ 
Qiiae  fieri  pugna  prima  cruenta  solet 
Natus  est  autem  Hirtio  et  Pansa  Coss.  qui  beUo  Antoniano 
apud  Mutinam  peremti  sun^,  ut  ipse  in  Trist.  iv.  el<^.  10. 
Editus  hinc  ego  sum,  nec  non^  ut  tempora  noris> 
Cum  cecidit  fato  consul  uterque  pari. 
Cum  autem  Romse  una  cum  fratrc  sub  clarissimis  et  Gram* 
maticis  et  Bhetoribus  plurimum  profecisset;  legibus,  co- 
gente  patre^  qni  hnmanitatis  studia  inutilia  esse  contcnde- 
bat^  ccepit  incumbere^  et  profecit  legibas,  et  honoribus 
functus  est    Sed  cum  fomm  dasplicerety  quod  esset  majus 


Digitized  by 


Google 


14  P.  OVIDII   NASONIS 

onos  cjns  viribiis,  relicta  curia  et  lati  clavi  scrvitute,  ad 
mansuetiores  musas  rediit ;  poetasque  omnes  illius  tempo* 
ris  natu  majores  assidue  coluit^  atque  a  minoribus  aeque 
cultus  ipse  est.  Quae  omnia  in  Trist.  iv.  eleg.  10.  elegan- 
tissime  sic  scribit : 

Protinus  excolimur  teneri :  curaque  parentis 

Imus  ad  insignes  urbis  ab  arte  viros. 
Fratcr  ad  eloquium  viridi  tendebat  ab  sevo, 

Fortia  verbosi  natns  ad  arma  fori. 
At  mihi  jam  puero  coelestia  sacra  placebant^ 

Inque  suum  furtim  Musa  trahebat  opns. 
Sa&pe  pater  dixit :  Studium  quid  inutile  tentas  ? 

Maeonides  nuUas  ipse  reliquit  opes. 
Motus  eram  dictis,  totoque  Helicone  relicto^ 

Scribere  conabar  verba  soluta  modis. 
Sponte  sua  carmen  numeros  veniebat  ad  aptos : 

Quicquid  conabar  scribcre,  versus  erat. 
Interea^  tacito  passn  labentibus  annis^  . 

Liberior  fratri  sumta,  mihique  toga  est ; 
Induiturque  hnmeris  cum  lato  purpura  clavOi 

£t  studium  nobis,  quod  fuit  ante^  manet. 
Jamque  decem  vitae  frater  geminaverat  annos^ 

Cum  perit^  et  coepi  parte  carere  mei. 
Cepimus  ct  tenerae  primos  aetatis  honores^ 

Deque  viris  quondam  pars  tribus  una  fui. 
Curia  restabat :  clavi  mensura  coacta  est. 

Majus  crat  nostris  viribus  illud  onus. 
Nec  patiens  corpus,  nec  mens  erat  apta  labori : 

Solicitaeque  fugax  ambitionis  eiam : 
*Et  petere  Aoniae  suadebant  tuta  sorores 

Otia^  judicio  semper  amata  meo. 
Temporis  illius  colui  fovique  poetas : 

Qnotque  aderant  vates^  rebar  adesse  Deos. 
Saepe  suas  volucres  legit  mihi  grandior  aevo^ 

Queeque  nocet  serpens,  qnae  juvat  berba,  Macen 
Saepo  suos  solitns  recitare  Propertius  ignes^ 

Jure  sodalitii  qui  mihi  jnnotns  erat* 


Digitized  by 


Google 


VITA,  16 

Ponticus  Heroo,  Battus  qooqne  clarus  lambis, 

Dulcia  convictus  membra  fnere  mei. 
Detinuit  nostras  numerosus  Horatius  aures^ 
.     Dum  ferit  Ansonia  carmina  culta  lyra. 
Virgilium  yidi  tantum :  nec  avara  Tibullo 

Tempus  amicitise  fata  dedere  me». 
Successor  fuit  hic  tibi,  Gralle^  Propertius  Uli, 

Quartus  ab  his  serie  temporis  ipse  fui : 
Utque  ego  majores,  sic  me  coluere  minores : 
Notaque  non  tarde  facta  Ttialia  mea  est. 
In  secundo  de  Tristibus  se  et  causidicum  fuisse  scribit^  et 
in  priyatis  causis  arbitrum^  his  yersibus : 

Nec  male  commissa  est  nobis  fortuna  reorum, 

Usque  decem  decies  inspicienda  yiris. 
Res  quoque.priyatas  statui  sine  crimine  judex : 
Deque  mea  fassa  est  pars  quoque  yicta  fide. 
Beni^us  etiam  adeo  fuit^  ut  nullus  unquam  opns>  quod 
ipse  composuerat,  carpserit.     Quod  sic  ipse  testatur  in 
Trist  IV.  eleg.  10. 

Nec  qui  detrectat  prsesentia^  livor  iniquo 
Ullnm  de  nostris  dente  momordit  opus. 
Fuit  et  moribus  omatissimus:  nam  etvinum  multaaqua 
dilutum  bibebat^  et  a  detestando  puerorum  conoubitu  ab^ 
horrebat^  eratque  purus  omnis  scderis.    Sic  enim  ipse  i. 
iDe  Ponto.  eleg.  10. 

Panms  in  exiles  succus  mihi  pervenit  artns^ 

Membraque  sunt  cera  pallidiora  nova. 
Non  haec  immodico  contraxi  damna  Lyaeo : 

Scis  mihi  quam  solao  psene  bibantur  aqu». 
Non  epulis  oneror :  quarum  si  tangar  amore, 

Est  tamen  in  Greticis  copia  nuUa  locis. 
Nec  yires  adimit  Veneris  damnosa  yoluptas : 
f  Non  solet  in  mcestos  illa  venire  toros. 

Item  in  secundo  De  Arte  Amahdi  ait : 

Odi  concubitus^  qui  non  utrimque  resolvunt: 
Hoc  est^  cur  pueri  tangor  amore  minus. 
In  secundo  autem  De  Ponto,  eleg.  7.  sic  scribit : 


'  Digitized  by 


Google 


16  P^  OVIDII  NASONIS 

Vita  prior  vitio  caret,  et  sine  labe  peracta  est : 
Auxilii  misero  nil  tiilit  illa  mihi. 
Habuit  uxores  tres,  quanim  duns  lepudiavit;  cnm  tertia 
vero  conjunctissime  et  amantissime  vixit:  item  filiam,  et 
alios  liberos;  sed  ex  filia  et  avus  factus  est.     Quare  in 
quarto  De  Trist.  ait  eleg.  10. 

Paene  mihi  puero  nec  digna  nec  utilis  uxor 

Est  data,  quse  tempus  perbreve  nupta  fuit. 
nii  successit,  quamvis  sine  crimine,  conjux 

Non  tamen  in  nostro  firma  futura  toro. 
UUima»  quse  mecum  seros  permansit  in  annos, 

Sustinuit  conjux  exulis  esse  viri. 
Filia  me  mea  bis  prima  fcecunda  juventa, 
Sed  noa  ex  uno  conjuge  fecit  avum. 
In  primo  autem  libro  De  Trist.  eleg.  3.  sic : 

Saepe  eadem  mandata  dedi :  meque  ipse  fefelli, 
Rcspiciens  oculis  pignora  cara  meis. 
Et  in  tertio  eleg.  11.  sic : 

Usque  sit  exiguum  pcenae^  quod  conjuge  cara, 
Quod  careo  patria,  pignoribusque  meis. 
Cum  autem  Augostum  CaBsarem  imprudenter^  et  inscius^  ut 
ipse  ait,  ofiendisset^  ad  Euxinos  ab  eo  relegatus  est^  annos 
natus  L.  quare  ait  in  Trist.  iv.  eleg.  10. 

Postque  meos  ortus  Pisaea  vinctus  oliva 

Abstulerat  decies  praemia  victor  equus : 
Cum  maris  Euxini  positos  ad  Iseva  Tomitas 
Quaerere  me  laesi  principis  ira  jubet 
Describit  autem  discessum  suum  ex  urbe^   et  uxoris  et 
ceterorum  suorum  lacrjnosaSy    duramque   et    periculosam 
navigationem  suam  primo  De  Trist  longa  epistola,  quae 
incipit: 

Cum  subit  illius  tristissima  noctis  imago,  &c. 
Praeterea  primo  De  Ponto  in  epist.  ad  Rufinum,  eo  in  loco 
se  exulare,  nbi  semper  maaima  foient  firigorai  summaqae 
inopia  bonorum  omnium,  his  qneritur  versibus : 
Orbis  in  extremis  jaceo  desertus  arenis, 
Fert  ubi  perpetuas  obrata  terra  nives« 


Digitized  by 


Google 


VITA.  17 

Non  «fer  hiG.poHiinn^  mm  dulees  edocat  ovas : 

Non  salices  ripa,  robora  monte  virent. 
Neve  fretum  laudes  tma  magvs ;  aeqnora  semper 

Ventomm  rabie  solibus  orba  toment. 
Qnocomqae  aspicias,  campi  cnltore  carentes^ 
Vastaquey  qusB  nemo  vindicet,  arva  jacent. 
Hostis  adest  dextra  la&vaque  a  parte  timendos, 

Vicinoque  mctu  terret  utrumque.Iatas. 
Altera  Bistonias  pars  est  sensura  sagittas, 
Altera  Sarmatica  spicula  missa  mami. 
Sui  autem  exilii  duas  fuisse  ait  causas :  qaaram  alteram 
ubique  fatetur^  alteram  semper  supprimit.    Ait  enim  ii. 
De  Trist. 

Perdiderint  cum  me  duo  crimina^  cannen^  et  enor; 
Alterius  faLcti.  culpa  silenda  mihi  est. 
Persaepe  igitur  et  libros   De  Arte  Amandi  composuisse 
dolet,  quod  propterea  Augusto  odio  esse  cceperit,  et  aliquid 
vidisse  per  errorem^  ut  ob  id  in  Scythiam  relegatus  fuerit, 
offenso  Caeisare:  ait  enim  in  ii.  De  Ponto  eleg.  9. 

Neve  roges  quad  sit :  stultam  quam  scripsimus  artem^ 
-    Innocuas  nobis  haec  vetat  esse  manus. 
Ecquid  pneterea  peccarim,  quaBrer&noIi : 
Ut  pateat  sola  culpa  sub  arte  mea. 
£t  paulo  inferius  eleg.  10. 

Naso  parum  pmdens  artem  dum  scribit  amandi, 
Doctrinas  pretium  triste  magister  habet 
Et  in  III.  ad  Amorem  eleg.  3. 

Nec  satis  hoc  fuerat»  stnltus  quoque  cannina  fed^ 

Artibus  ut  posses.non  radis  esse  meis. 
Pro  quibus  exilium  misero  mihi  reddita  merces, 
Id  quoque  in  extremis  et  sine  pace  locis. 
In  eodem  sic  Amorem  sibi  respondentem  inducit  in  somnis: 
Utque  hoc,  sic  utinom  defendere  cetera  posses : 
Scis  aliud,  quod  te  laBserit,  esse  magis. 
£t  in  IV.  ad  Carum  epist.  13. 

IBe  quidem  dixit ;  sed  me  jam^  Care,  nivali 
Sexta  relegatnm  bmma  sub  axe  videt 


Digitized  by 


Google 


18  P.  0VID11   NA0i»KIB 

CariDtttaTifl  pMMiiftttt:  mcoenttl  canniiia  tptoniean, 
Primaqae  tam  uiiscv»  caasaiiiere  tagt^ 
Secando  ibem  ]>e  Tiist.  ait : 

Cur  aliquid  vidi  t  cnr  noada  lamitta  feci  ? 
Cur  jnpnideiiii  oegnita  calpa  mihi  est  ? 
Inscius  ActdBon  Tiiit  sine  veste  Dianam : 
Fraeda  fuit  caaifciis  non  minus  iHe  sws. 
Et  in  eodem  in  fine : 

Carminaque  edideram,  cnm  te  deliota  notantem 

Praeterii  toties  krequiettts  eques. 
£fgo  qu»  juveni  mihi  non  nocitura  putavi 

Scripta  param  pmdenSy  nmc  nocuere  seni. 
Sera  redundavit  veteris  vindicta  libelli. 
EKstat  'Ot  a  meriti  tempove  poeaa  sni. 
Et  in  III.  eleg.  5. 

Imuna^quod  crinien  videmnt  tumiBay  plector : 

Pecoatnmqae  ooiilos  ^est  iialMiisse  menm. 
Nm  «(pndem  totam  possam^efendeve  eidpam : 
Sed  partem  «ostri  crimiiris  eiTor  iiabet. 
Ubicpie  igltur  «xiKi  camam  tum  iibros  De  Aite>  twn  erro* 
rem  fuisse  conmaeiBorftt:  qnis  ven»  ille  em>r  fmedt,  nun- 
quam  aperuit,  w  magis  Ajugnstos  mbi  irasoeretor.  V*erum 
quia,  ut  ipse  ait, '  Nitimnr  in  vetitum  «emper,  cupimusque 
negata/  quidnam  id  fuerit^  plurimi  scire  conati  savt,  et  co- 
natur  semper  aliquis:  qvapropter  snspicaiti  sQDt  qnidam 
turpe  aliquod  Angufiti  secretum  casu  vddume  Ovidium: 
quod  non  placet,  quia  toties  olijiciendo  ocdus^  immitiorem 
reddidiaset  <Cm»nem,  quem  leniie  et  placare  stodebat.  Alii 
verOy  quod  Augnsti  ttiam  mb  lialso  Cotinnie  noinine  ama* 
verit,  qiUB,  ut  PJiBdus  ^  'nanquillus  soribant,  flagravit 
adulteriorum  inlamia,  et  damnsta  eoL  Qna  de  le  aic  Sido- 
nipspoeta: 

Btie  carmtna  per  libidinesa 
Notum,  Naso  teaer^  Tomos^ae  missmn^ 
Quondam  Cffisare»  nimis  pneUsD 
Fako  aomine  mbditom  CorimuB. 
Quod  non  videtw :  'qaia  si  ita  esset,  fwviter  et  jHDienter  in 


Digitized  by 


Google 


VITA.  1» 

Ajogwti  majestatem  ddiqniMet  Ovidins,  dod,  nt  nbiqiiA 
ip0e  ficrilHt,  per  enrorem,  et  iaecieiiter.  VtmtBt^,  qawai 
ficto  nomine  Corinnam  appellavit,  potitom  ae  testatur^  in 
Amoribus  lib.  i.  ^eg.  5.  dieene : 

Singula  qud  referam  ?  nil  non  laadabile  vidi, 

£t  nudam  pressi  corpua  ad  osque  meum. 
Cetera  quia  nescit?  lassi  requievimQS  ambo. 
Proveniant  medii  sic  mihi  saepe  dies ! 
Quare  si  ea  vel  filia»  vel  neptis,  vel  ancilla  CesariSy  vel 
qu»cumque  alia  foerit  sic  illi  cara^  ut  propterea  Ovidium 
relegaverit;  non  error,  sed  scelns  fuisset;  non  insciusvi- 
disset  crimen,  sed  sciens  fecisset.    Adde,  quod  in  eum  erro- 
rem  incidit  jam  senex :  Corinnam  vero  javeais  amavit.    Sio 
enim  de  se  ipso  i v.  De  Trist.  eleg^  10. 

Carmina  cum  populo  primum  juvenilia  feci^ 

Barba  resecta  mibi  bisve  s^nelve  fuit. 
Moverat  iagemam  totam  caotata  per  urbem 
Nonune  non  v^o  dicta  Corinna  milii. 
Nec  pato  hic  eam^  qoasi  gaadens,  nominasset,  si  ejus  mise- 
riss  et  exiMi  causa  fuisset.    CiedeBdam  certe  est,  aliquid 
ab  Ovidio  per  en-orem  visam,  cognitumque»  ut  propterea  ab 
eCenso  Aogusto  sab  Artis.amatori»  culpa  Tomos  relegatus 
sit :  sed  quidnam  illud  fuerit,  cum  sciri  ipse  noluerit,  ne^ 
quicquam  qoeMrimus,  prsss^m  cum^  ne  qujeratur^  sic  ipse 
jubeat : 

Ecqoid  pr»terea  peccarim,  quserere  noli, 
Ut  pateat  sola  cdpa  sab  arte  mea. 
Exulans  autem  in  locis  asperrimiSi  et  perinkamanis^  stepe 
at  saltem  in  mitiorem  locum  relegaretur,  petiit :  quanquam 
vel  veniam  impetratarum  se  ab  ImperatcMre  sperabat   Qua- 
propter,  eo  moituo^  in  iv.  De  Ponto  eleg.  6.  sic  dolet: 
Coeperat  Augustus  deceptse  ignoscere  culp» ; 

Spem  nostram,  terras  deseruitque  simui. 
Qucde  tamen  potui»  de  coelite,  Brute^  recenti 
Vestra  procul  positus  carmen  in  ora  dedi. 
Qo»  prosit  ^etas  otinam  mihi,  sitque  malorum 
Jam  modus^  et  sacrae  mitior  ira  domus ! 


Digitized  by 


Google 


20  P.  OVIDll  NASONIR 

Etin  eodem  Epist.^.  nnmen  Aug^asti  rogat,  nt  sibi  ignos- 
catur^  praesertim  cum  de  illo  novo  Deo  facto  libellum  scrip- 
serit.    Ait  enim  : 

Tu  certe  scis  hasc,  superis  ascite,  videsque^ 

Cassar,  ut  est  oculis  subdita  terra  tuis. 
Tu  nostras  audis  inter  convexa  locatus 

Sidera,  solicito  quas  damus  ore  preces. 
Pervenient  iUuc  et  carmina  forsitan  illa, 
Quae  de  te  scripsi  coelite  facta  novo. 
Auguror  his  igitur  flecti  tua  numina:  nec  tu 
Immerito  nomen  mite  parentis  habes. 
Scripsit  ante  exilium  Heroidum   epistolas  plurimas;   de 
Amoribus  ad  Corinnam  libros  v.  quos  postea  diligentins 
recognitos  in  tres  redegit,  quod  sic  ipse  in  i.  eorundem : 
Qui  modo  Nasonis  tueramos  quinque  libelli, 
Tres  sumus :  hoc  illi  praetulit  auctor  opus. 
De  arte  Amandi  libros  tres ;  de  Remedio  amoris  libros  duo; 
Transmutationum  libros  quindecim :  quos,  quia  non  emen- 
daverat,  tum  iratus,  ut  ipse  ait,  studio^  carminibusque  suis, 
cum  Tomos  relegaretur,  sua  manu.combussit,  cum  aliis  qui- 
busdam  placituris.    Sed  quia  exscripti  fuerant  ante  plurimis 
exemplis,  omnino  aboleri   non  potuerunt    Propterea  sic 
ipse  I.  De  Trist.  eleg.  7.  ait: 

Grata  tua  est  pietas :  sed  carmina  major  imago 
Sunt  mea :  quae  mando  qualiacumque  legas. 
Carmina  mutatas  hominum  dicentia  formas, 

Infelix  domini  quod  fuga  rupit  opus. 
Hasc  ego  discedens,  sicut  bona  multa  meorum, 

Ipse  mea  posui  moestus  in  igne  manu. 
XJtque  cremasse  suum  fertur  sub  stipite  natum 

Thestias,  et  melior  matre  fuisse  soror, 
Sic  ego  non  meritos  mecum  peritura  libellos 

Imposui  rapidis  viscera  nostra  rogis : 
Vel  quod  eram  Musas,  ut  crimina  nostra,  perosus; 

Vel  quod  adhuc  crescois  et  rude  carmen  erat 
Qum  quoniam  non  sunt  penitus  sublata,  sed  extant, 
Pluribus  exemplis  scripta  fuisse  reor. 


Digitized  by 


Google 


VITA.  21 

Nunc  precor,  ut  vivaiit :  et  non  ignava  legentem 

Otia  delectent  admoneantque  mei.  . 
Non  tamen  illa  legi  potemnt  patienter  ab  ullo, 
Nesciat  his  snmmam  si  quis  abesse  manum. 
Ablatum  mediis  opus  est  incudibus  illud : 

Defuit  et  scriptis  ultima  lima  meis. 
Et  veniam  pro  laude  peto :  laudatus  abunde, 

Non  fastiditus  si  tibi,  lector,  ero. 
Hos  quoque  sex  versus  in  prima  fronte  libelli, 

Si  praeponendos  esse  putabis»  habe : 
Orba  parente  suo  quicumque  volumina  tang^, 

Uis  saltem  vestra  detur  in  urbe  locus. 
Quoque  magis  faveas,  non  sunt  haec  edita  ab  ipso^ 

Sed  quasi  de  domini  funere  rapta  sui. 
Quicquid  in  his  igitur  vitii  mde  carmen  habebit, 
Emendaturus,  si  licuisset,  erat. 
Itemin  iii.  eleg.l4. 

Sunt  quoque  mutatae  ter  qninque  volumina  formae, 

Carmina  de  domini  funeresrapta  suL 
IHud  opus  potuit,  si  non  prius  ipse  perissem. 

Certius  a  summa  nomen  habere  manu. 
Nunc  incorrectum  populi  pervenit  in  ora, 
In  populi  quicquam  si  tamen  ore  meum  est. 
Scripsit  et  Medeam  tragoediam,  dc  qua  maxime  et  a  Quin- 
tiliano  et  a  Coraelio  Tacito  laudatus  est.    Ait  enim  Fa- 
bius :  Ovidii  Medea  ostendit^  quantum  vir  ille  prsDstare  po- 
tuerit,  si  ingenio  suo  temperare,  quam  indulgere  maluisset. 
Summo  etiam  eum  fuisse  judicio   ostendit  Seneca  in  ii. 
Declamationum  sic  inquiens :  Rogatus  aliquando  ab  amicis 
suis^  ut  tolleret  tres  versus^  petivit  invicem,  ut  tres  excipe- 
ret,  in  qnos  illis  nihil  liceret.    Conscripserant  illi,  quos  toUi 
vellent,   secreto  hic  quos  tutos    esse  vellet.     In  utrisque 
codicillis  iidem  versus  erant.    Ex  quibns  primum  ftusse 
narrabat  Albinovanus  Pedo,  qui  inter  arbitros  fuit : 

Semibovemque  virum,  semivirumque  bovcm. 
Secundum i 


Digitized  by 


Google 


22  P.  OVIOII   NASONIS 

Egelidam  Borean^  ep^Uduinqne  Notum. 
£x  quo  apparet,  summi  ingenii  yirb  non  judicium  deiuisse 
ad  compescendum  liceutiam  carminum  suorum^  sed  animum. 
Aiebat  enim  decentiorem  esse  faciem,  in  qua  aliquis  nasvus 
ine^set.  De  Medea  tragoedia  ipse  sic  meminit  il.  DeTris- 
tibus : 

£t  dedimus  tragiois  scriptum  regale  cothumis : 
Quaeque  gravis  debet  verba  cothumus  habet 
Composuitetlibruminmalos  poetas^  qui  non  extat;  item 
in  exilio  £pistolam  consolatoriam  ad  Liviam  Augusti  de 
morte  Drasi ;  de  Tristibus  etiam  libros  quinque ;  de  Ponto 
libros  quatuor;  in  Ibin;  Fastorum  libros  xii.  ex  quibus 
sex  tantum  ad  nostra  tempora  pervenerunt :  de  quibus  sic 
ipse  II.  de  Trist. 

Sex  ego  Fastoram  scripsi  totidemque  libelloSy 
Cumque  suo  finem  mense  libellus  habet 
Scripsit  ct  triumphum  Caesaris,  de  quo  iti.  De  Ponto  eleg. 
4.  sic  mediinit : 

Utque  suo  faveas  mandat»  Rufine>  triumpho : 

la  vestras  venit  si  tamen  ille  manus. 
£st  opus  exiguum,  vestrisque  paratibus  impar : 
Quale  tamen  cumque  est^  ut  tueare^  rogo. 
£t  linguaOetica  libellum  De  laudlbus  Cdosaris,  quem  etiam 
recitavit.    Cujus  meminit  iv.  De  Ponto  ad  Caram  eleg.  13. 
sic  soribens : 

Ah  pudet,  et  scripsi  Oetico  sermone  libellum : 
Structaque  sunt  nostris  barbara  verba  modis : 
£t  placui,  (gratare  mihi»)  ccepique  poct» 
Ititer  inhumanos  nomen  habere  Getas. 
Materiam  quseris?  laudes  de  Ceesare  dixi : 

Adjnta  est  novitas  numine  nostra  Dei. 
Nam  patris  Augusti  docui  mortale  fuisse 

Corpiis,  ad  astherias  numen  abisse  domos : 
Esse  parem  virtute  patri,  qui  frssna  rogatus 
Saepe  recusati  ceperit  imperii : 


Digitized  by 


Google 


YITA.  S9 

EMe  pudicanun  Vestam  te,  livia»  malrui : 

Ambigvum  nato  dignior»  amie  -viro. 
Esse  duos  javenes  firma  adjamenla  pasieatid^ 

Qui  dederint  animi  pignora  certa  sui. 
Hasc  ubi  non  patria  perlegi  scripta  Camoena^ 

Venit  et  ad  digitos  ultima  charta  meos ; 
Et  caput  et  plenas  onmes  movere  pliaretras, 

Et  longum  Getico  murmur  in  ore  fiiit. 
Atque  aliquis,  Scribas  hsec  cum  de  Cassare,  dixit^ 
Cassaris  imperio  restituendus  eras. 
De  Piscibus  opus  non  perfecit :  de  ^uibus  postea  Oppia- 
uus,  Ovidium  imitatus,  Grsece  scripsit  ad  Antoninum  impe- 
ratorem.     Extant   praeterea   multa   opuscola  sub  hujqs 
poetae  nomine^  ut  de  Nuce  et  Medicamine  fttcid  ac  aurium^ 
de  Pulice,  de  Somno,  de  Cuculo,  de  Aurora,  de  Philomela» 
de  Limace,  de  Vetula^  de  Quatuor  humoribus,  de  Ludo 
latnmGQloram :  quae  omnia^  praDterquam  de  Kuoe  el  de 
Medicamine  &un^,  quaoi  fortasae  pu^  oompwilit»  rtdiculli 
8tmi,  nec  digna,  ul  diTino  Naaoais  iagenio»  uon  JuTeni^  mo* 
60,  Tiiive,  aed  ne  pueri  quidemj  attribuantar. 

Desperans  tandem  ad  TTrbem  reditum  impetrare  a  CaeaoK» 
sic  ad  uxorem  Trist  iii.  el^g.  8.  soripsit: 

Ossa  tamen  facito  panra  referaatuv  in  urna ; 

Sic  ego  mm  etlam  mortuua  wal  ero. 
Nqo  vetat hoe quisqtiam:  fratrem Tbebaaa  peremtuiaji 

Supposuit  tumulo  rege  vetante  soror« 
Atque  ea  cum  foliis,  et  «momi  pulyeve  mi^ee» 

Atque  suburbaaa  condita  crede  aolo } 
Quosque  legat  versus  oeulo  properante  vi^ter» 
Grandibuain  tumuU  marmore  emde  notia } 

HlO  BOO  QUI  JAOBO  TBNBEOJtUli  hV^09>  AWWU» 
InGBNIO  pBmil  NA80  PQBTA  ¥B0« 

At  tibi  qui  transis,  non  sit  gruYef  qm£iqn]s  amaatif 

Dicere»  Nasonis  molliter  ossa  cubent.  * 

Missns  autem  fuit  in  exilium  anno  imperii  Augusti  secundo 

et  qoinquagesimo,  yel  circiter :  quinto  antem  Tiberii  Tonds 


Digitized  by 


Googte 


24  P.  OVIDII   NASONIS 

apud  Getas  diem  obiit.  Ex  qao  coUigitar,  exolasse  annos 
octo  et  menses  aliquot.  Sepultnm  etiam  juxta  oppidum 
Tomos  tradit  Eusebius. 


P.  OVIDII  NASONIS  VITA, 

Ex  vettisto  codice  Pomponii  Lati,  aijus  apographum  exlat  in 
Vaticana  Bibliothecd. 

P.  OviDius  Naso  a.  d.  xii.  Kal.  Apiil.  Sulmone  in 
Pelignis  natus  est :  quo  anno  bello  Mutinensi  P.  Hirtius  et 
C.  Pansa  Coss.  diem  obiere.  Honoribus  Bomae  functus : 
fuit  enim  arbiter  et  triumvir,  et  jiidicium  inter  centum  viros 
dixit.  Snb  Plotio  Grippo  literis  eruditus:  deinde  apud 
Marcellum  Fuscum  Bhetorem,  cujus  anditor  fuit,  optime 
declamavit  Admirator  plurimum  Porcii  Latronis  fuit, 
quem  adeo  studiose  audivit,  ut  multas  ejus  sententias  in 
versus  suos  transtolerit.  Bonus'decIamator  et  ingeniosus 
habitus  est^  et  carmine  prosa  lioenter  scripsit^  ingenii  sui 
adeo  amator^  ut  ex  iis  qu»  dixit^  etiam  precantibus  amicis, 
nihil  mutaverit.  In  carminibus  vitia  sua  non  ignoravit^ 
sed  amavit.  Militavit  sub  M.  Varrone.  Jolio  Graecino 
Grammatico  familiaris.  Tandem  cum  venisset  in  suspicio- 
nem  Augusti,  creditus  sub  nomine  Corinnse  amasse  Juliam» 
in  exilium  missus  est;  exulavit  Tomis,  ibique  decessit 
annum  agens  lx.  noTissimqm. 


Digitized  by 


Google 


VITA*.  25 


ALIA  NASONIS  VITA, 

Ex  Codice  Famaiano. 

P.  OviDius  Naso  Pelignis  natus  eo  anno  quo  Hiitins 
et  Pansa  Coss.  in  Mutinensi  bello  perierunt  simul,  quo 
coepit  triumviratus.  Fratrem  habuit  nomine  Lucium  natu 
majorem,  defunctum  tamen  in  minimis  annis.  Bomas  sub 
Plotio  Grippo  literis  operam  dedit:  a  Comelio  Gallo  ditis- 
simo  et  doctissimo  cive,  et  a  M.  Varrone  multa  cepit. 
Familiarissimus  fuit  Julii  Hygini  Grammatici.  Patemis 
stimulis  foro  aUquamdiu  incubuit :  unde  plerumque  judicium 
dixerit  inter  centum  virbs.  Post  parentis  mortem  ad  poe- 
tioea  integer  rediit,  scripsitque  libros  duos  Heroidum  Epis- 
tolarum :  inde  cum  M.  Varrone  Asiam  petiit ;  sub  quo  mili- 
tavit:  neque  prius  huc  se  contulit»  quam  peritissimus  lite- 
rarum  Grsecarum  foret.  Scripsit  inde  epistolas  quasdam 
jad  Tiberii  filiam  sub  falso  nomine  ac  ficto  CorinnsD  inscrip- 
tasrquee  propter  crimen  laesa^  majestatis  combustse  fuerunt. 
Inde  et  exilium  meniit. 


Digitized  by 


Google 


TESTIMONIA  ET  JUDICIA 

D£ 

P.  OVIDIO  NASONE. 


Vossius  de  Poetis  Latinis  cap.  11. 

Olymp.  gxcix.  anno  1.  Ovidius  Poeta  in  exilio  diem 
obiit,  et  jnxta  oppidum  Tomos  sepelitur. 

Inter  cetera  ejus,  quae  referre  nihil  attinet,  cum  omnium 
manibus  yersetur,  sunt  Epistolae  Hcroidum^  sed  non  omne^ 
sunt  unius  scriptoris:  ipse  lib.  ii.  Amorum  eleg*  18.  ut  suas 
agikoscit,  illam  Penelopes  ad  Ulixem^  Phyllidis  ad  Demo- 
phoontem^  Canaces  ad  Macareum,  Hypsipyles  ad  Jasonem, 
Ariadnes  ad  Theseum^  Phasdrse  ad  Hippolytum,  Didus  ad 
.£neam,  item  Sapphus  ad  Phaonem.  Sed  Josephi  Sca- 
ligeri  judicio  prasterea  ejus  videntur  istse :  Briseidis  ad 
Achillem,  CEnones  ad  Paridem»  Hermiones  ad  Orestem, 
Deianirae  ad  Herculem,  Canaces  ad  Macareum»  Medeas  ad 
Jasonem,  Laodamias  ad  Protesilaum,  HypermnestraB  ad 
lanum  sive  Lynceum ;  quae  autem  Sabini  potius  yideantur 
inferius  dicetur.  Eti^m  Ovidius  transtulit  Aratea,  unde 
duos  versus  Probus  adducit  in  Georg. 

Multa  scripsit  Ovidius  quae  deperierunt,  ut  sunt  vi.  Fas- 
torum  libri  posteriores,  laudatissima  Tragoedia  Medea^ 
Phaenomena,  y^ticinia,  laudes  Augusti,  liber  in  malos 
Poetas.  epigrammata»  e  quibus  versus  ille  apud  Martialem 
in  secundo  epigr. 

Ride,  si  sapis,  o  puella,  ride. 


Digitized  by 


Google 


TBSTIIIOlflA  BT  lUDIClA   DB  OVIDIO.  S7 

Etiani  omis  Kbram  de  beflo  Actiaco,  et  libeHmn  lingua  6e- 
tica^  de  qno  sic  ipse  lib.  iv.  ex  Pooto  eleg.  13. 

Ah  pndet :  et  Getico  scripsi  semone  libelluin» 

Stractaque  sunt  nostris  barbara  verba  modis* 
Bt  placui ;  gratare  mihi»  ccppique  poetao 
Inter  inhumanos  nomen  habere  Getas ; 
Materiam  qu»ris?  laudes  de  CsBsare  dixi^ 

Adjuta  est  novitas  numine  nostra  Dei. 
Nam  patris  Augusti  docui  mortale  fuisse 

Corpus :  in  fiethereas  numen  abisse  domos. 
Esse  parem  virtute  patri,  qui  fraena  rogatus 
S«epe  recusati  coeperit  imperii. 
Unde  liquet  scripsisse  Tiberio  imperante,  cumque  adeo 
facilis  ejus  dictio  videatur,  subinde  tamen  occurrit,  ubi  ob 
trajectionem  verboram  duriusculus  dicatur:   ut  cum  sic 
incipit  libros  de  arte  amandi : 

Si  quis  in  hoc  artem  populo  non  novit  amandi. 
Maluerit  aliquis: 

Si  quis  in  hoc  populo  legem  non  novit  amandi. 
Ac  ipse  hoc  mallem,  si  Ugii  vocabulo  artis  nomen  satis  ex- 
primeretur.    Kdem  multa  falso  attributa,  ut  carmen  Pane- 
gyricum  ad  Pisonem,  cujus  in  Msto  hsec  inscriptio,  Lucani 
Catalecton  de  laude  Pisonis. 

Qucedam  etiam  deterioris  notae^  ut  Grammatici  cujusdam 
Christiani  Philomela,  alius  item  Pulex»  et  alia  quaedam. 
Aliqua  vero  hominum  sunt  nec  mediocriter  eraditorum,  in 
his  libri  tres  de  Vetula,  minus  etiam  Ovidium  referentes, 
quam  simius  hominem.  Nec  ab  insulsis  librariis  Ovldii 
esse  nomen  impositum»  sed  scriptore  ipso  indicat hoc  lib.  ii. 
in  novas  formas 
Corpora  mutatas  cecini. 
Et  lib.  iii. 

memmi  dicens  hsec  de  Jove  verba 
Esse  quoque  in  fatis  reminiscitur  affore  tempus, 
Quo  mare,  quo  tellus»  correptaque  regia  cceli 
Ardeat^  et  mundi  moles  operosa  laboret. 


Digitized  by 


Google 


28  TE8TIM0NIA   BT  JUDICIA 

Quas  sant  ex  lib.  i.  Metam.  etiam  loquitur  postea,  quasi  inter 
Getas  degerety  ac  subdit, 

Nam  quoniam  reditum  mihi  jam  sperare  negatnm  est 
Opto  mori. 
Vide  autem  stuMtiam  Poetastri.    Etiam  Ovidium  inducit 
loquentem,  quasi  Eyangelium  vidisset, 

'   Hujus  Cultorem  me  repromitto  futurum» 

Dum  tamen  ipse  trahat,  quia  si  non  traxerit,  ipsi 
Nemo  placere  potest^  et  ad  ipsum  nemo  venire. 
Ovidii  de  vetula  meminere  Theodoricus  de  Niem  in  Nemore 
unionis  tract.  vi.  cap.  38.  et  Grobellinus  Persona  in  Cosmo- 
dromio  aetatis  iii.  cap.  16.  et  aetat.  iv.  cap.  10.  meminit  quo- 
que,  sed  ut  suspecti  scriptoris  Henricus  de  Hervordia  in 
Saxonia:  in  historia  Laurentii  MuIIeri,  atque  exinde  in  6Ian- 
dorpii  Onomastico  legas  hodieque  extare  versus  monumento 
Ovidii  incisos :  esse  vero  hujusmodi, 

Hic  situs  est  vates,  quem  Divi  Ca&saris  ira 

Augusti  Latia  cedere  jussit  humo. 
Saepe  miser  voluit  patriis  occumbere  terris, 
Sed  frustra^  hunc  illi  fata  dedere  locum. 
Verum  neutiquam  haec  sapiunt  sevum  Augusti  vel  Tiberii. 

BorrichiuSy  de  Poetis  Dissertatione  i.  §.  21. 
P.  OviDius  Naso,  eques,  patria  Sulmonensis^  natus  anno 
U.  C.  DGcxi.  hoc  est^  primo  a  morte  J.  Caesaris,  juveniles 
annos  in  studiis  et  foro  egit,  sed  paulatim  ad  amores  et 
musas  propensior  Bomam  concessit,  ibique  ingenii  huma- 
nitate,  nobilitate  generis»  et  venustate  carminis  statim  coepit 
inclarescere.  Poeta,  si  quis  unquam^  facilis,  nativus,  ex- 
peditus.  Extant  libri  ejus  Fastorum  vi.  (nam  totidem 
periere)  antiqua  eruditione  patrum  Pontificumque  referti> 
quibus  cum  Bart.  Morisottus  sex  alios  ad  supplendam  Iacu<- 
nam  adjecerit^  mirum  quantum  a  suavitate  Nasonis  dege* 
neret.  Quod  si  genuini  sex  in  pago  prope  Ulmam  delites« 
cant»  ceu  creditum  quondam  Celsi  Protacio,  magnam  ab 
eruditis  inibit  gratiam,  qui  tam  nobilem  Tbesauruia  queat 


Digitized  by 


Google 


DB  P.  OVIDIO  MA80NB.  S9 

exflcolpeTe,  sed  deceptam  Protacimn»  cTedibile.    Sapersant 
Metamorphoseon  libri  xv.  non  illo  quidem  stylo  sublimi 
Epico,  sed  tamen  decoro,  arguto,  nameroso  exavati»  et  hoc 
ipsoy  ut  ceter»  virtntes  prsBtereantar,  ingeniosissimi»  quod 
miro  artificio  omnes  propemodam  veterum  fabulas  ab  initio 
oifois,  ad  sua  usque  tempora  perpetua  serie,  et  velat  catena 
quadam  amabili,  connectant.    Heroides  et  Amorum  libri 
parissimae  dictionis  sunt/sed   impuri  plerumque    sensus, 
quibas  sive  Jaliam  Augusti  filiam  amoribus  suis  implicuerity 
quod  creditum  Sid.  Apollinari,  sive  urbem  lascivo  scripto 
corruperit,  sive  denique  Augusti  incesto  oculos  conscele- 
rarit,  quo  ipse  L  iii.  Trist.  videtur  inclinare, certe  in  exilium 
missus  Tomis  consenuit.    In  qua  calamitate  non  tantum 
Getice  poetari  didicit,  sed  et  Ponticis  suis  Tristiumque 
libris  Augusti  misericordiam   non  destitit  evocare,  quan- 
quam  incassum.    Creduntur  haec  exulis  scripta  humiUora 
esse  ceteris  ejus  operibns,  ut  inter  barbaros  et  miseriam 
nata,  at  sane  quantum  iis  detractum  majestatis^  tantam  ex 
ingenio  addilum  varietatis  et  pulchritudinis.     Neque  enim 
ingenium  in  exilio  ipsi  excidisse,  satis  docuerunt  mordaces 
in  Ibim  diras,  tot  exemplis  ex   cana  antiquitate  petitis 
aculeatae,  ut  mirum  sit,  homini^  instructissima  etiam  Bibli- 
oflieca  viventi;  tantum  suppetere  posse  apparatum^  quantum 
ipsi  extra  pluteos  suggessit  memoria.    Plura   scripsisse 
Ovidium  constat,  de  quibus  lil.  Gyraldus  Vossiusque ;  sed 
Philomelam,    Panegyricum    ad    Pisonem,  Pulicem,  et  de 
medicamine  faciei  non  esse  Ovidianos  foetus,  consentiant 
eruditi,  ut  nec  omnes  Heroidum  Epistolas.    Inter  editiones 
operum  ejus  nuUa  castigatior  est  Nic.  Heinsii,  quam  et 
postea    secutus   est    Burchardus    Cnippingius;    laudatur 
et  Ovidius  Variorum.     In  optimis  Nasonis  yersibas  iDe 
est^ 

Finemque  potentia  coeli 
Non  habet,  et  qaicquid  superi  voluere,  peractum  est. 
Creditar  obiisseTomis  anno  U.  C.  dgclxx.  hoc  estChristi 
XVII.  monstraturqae  ad  urbem  Kioviam  cgas  sepulchrain, 
si  verus  Brietios* 


Digitized  by 


Google 


80  T£8TIM0NIA   BT  ^UDICU 

TESTIMONIA 

QU£DAM  VE31&RUM  ET  RECEMTIORUM. 

Velleius  Paterculiis  lib.  ii.  cap.  96. 
libullas  et  Naso  perfectissimi  in  foima  operis  sui. 

Seneca  lib.  iii.  Natural.  Quaest.  cap.  27. 

Insularum  modo  eminejit  moi^s  et  '  sparsas  Cycladas 
augent/  ut  ait  ille  Poetarum  ingeniosissimus,  sicut  illud 
pro  magpitudine  rei  dixit,  '  omnia  pontus  erat :  deerant 
qnoque  littora  ponto'  nisi  tantum  impetum  et  materi»  ad 
pueriles  ineptias  reduxisset. 

Nat  hipas  inter  oves,  fulvos  vehit  unda  leones. 
Non  est  res  satis  sobria,  lasoivire  devorato  orbe  terrarum. 
Dixit  ingentia  et  tant»  confusionis  imaginem  cepit,  cum 
dixit: 

Expatiata  runnt  per  apertos  flununa  campos^ 
PressaDque  labant  sub  gurgite  ixores. 
Hagmfice  boc,  si  non  cnravit,  quid  oves  et  Inpi  liBkciitnt 
Natari  autem  in  diluvio  et  in  illa  rapina  potest  ?  ant  non 
eedem  impetu  pecus  omne^  quo  raptum  erat,  mersum  est  t 
coDcqpisti  imaginem,  quantam  debebas,  obnitis  omnibus 
tarris^  casHo  ipso  in  terram  rueote.  Perfer :  dices  enim  quid 
deceait^  si  cogitaveris  orbem  terrarum  natare. 

De  hmc  Seneca  cenmra  vide  ScheUum  ad  Dialogi  de  OratO' 
ribus  cap.  23. 

Idem  Controversia  xxviii. 

Propter  hoc  et  «lia^  qnibus  Orator  potest  Poete 
similis  videri,  solebat  Scaunis  •  Montanum  inter  oratoees 
Ovidium  vocare.  Nam  et  Ovidius  nescit,  quod  bene  cessit, 
rdiaquere.  Non  multa  referam,  qu»  Montaniana  Scaarus 
vocabat  Uno  hoc  contentus  ero.  Cum  Polyxena  cwet 
abdaeta,  ut  ad  tumulnm  AduUis  imiMlafletw,  Uecaba  dixil 
(lib.  XIII.  Metam.  503). 


Digitized  by 


Google 


D8  P«  OVIDIO  KAMNK.  Sl 

Ciufl  ipse  sqralti 
.  In  genas  hoc  pognat. 
Poterat  hoc  contentus  esse ;  adjecit, 

tnmalo  quoque  sensimus  hostem. 
Nec  hoc  ooBtentns  adjecit, 

.£acid»  fceconda  fui. 
Aiebat  autem  Scaurus  rcm  yeram :  non  minus  magnam  yir^ 
tutem  esse^  scire  desinere^  quam  scire  dicere. 

Idem  Controversia  xxxiii. 

Vinicius  summus  amator  OTidii^  hunc,  aiebat,  sensum  di- 
sertissime  apud  Nasonem  OYidium  esse  positum,  quem  ad 
fingendas  similes  sententias  aiebat  esse  memoria  tenendum. 
Occiso  AchiBe  hoc  epiphonema  apponit  (lih.  xii.  Met  007.) 

Qiiod  Ptiamus  gaodere  senex  post  Hectora  posset, 

Hoc  fuit. 

QuiiitiKanus  lib.  x.  Instit.  Orat.  cap.  1. 

*  Lascrms  in  Heroicis  <pioqQe  Ovidius,  et  nimium  amator 
ingcMi  sni ;  tamdalidud  tamen  ib  partibus/  Et  mox :  *  Ori^ 
dios  TibuHo  et  Propertio  lascivior/  Et  iterum :  *  Oridtt 
Medea  yidetur  mihi  ostendere^  quantum  vir  ille  prsestare 
potuerit,  si  ingenio  suo  temperare,  quamindulgeremaluis- 
set.' 

Martialis  lib.  i.  Epig.Gii. 

ApoUodoro  plaudit  imbrifer  NiIrs, 
Nasone  Peligni  sonant. 

Lib.  111.  Epig.  38. 

Insanis :  omnes  gelidis  quicumque  lacemis 
Sunt  tibi,  Nasones  Virgiliosque  vide. 

Lib.  V.  Epig.  10. 

Bara  coronato  plansere  theatia  MeoaBMlffO ; 
Norat  Nasonem  s(da  Corinna  suum. 


Digitized  by 


Google 


33  TE8TIM0NIA   BT  JU0IO1A 

Lib.  VIII.  Epig.63. 

Non  me  Pelignus,  nec  spemet  Mantua  yatem, 
Si  qua  Corinna  mihi^  si  quis  Alexis  erit. 

Auctor  de  causis  corruptae  eloquentice^  cap*  12. 

Nec  ullus  Asinii  aut  Messalas  liber  tam  illustris,  quam 
Medea  Ovidii. 

Statius  lib.  ii.  Silv.  vii.  vers.  75. 

Cedet  musa  rudis  ferocis  Enni, 
Et  docti  furor  arduus  Lucreti» 
Et  qui  corpora  prima  transfigurat. 

Spartianus  in  ^lio  Vero  cap.  4« 

^lius  Verus  Ovidii  libros  Amorum  in  lecto  semper 
habuit. 

Lactantius  lib.  i.  de  Falsa  religione  cap.  5. 

Ovidius  quoque  in  principio.  praeclari  operis  sine  ulla 
nominis  dissimulatione  a  Deo,  quem  fabricatorem  mundi^ 
quem  rerum  opificem  vocat,  mundum  fatetur  instructum. 

Hieronymus^  in  Oseam  cap.  11. 

Hujus  Beli  Semiramis,  de  qua  multa  et  miranda  referan- 
tur,  muros  Babylonis  exstruxit,  de  qua  insignis  Poeta  tes- 
tatur  lib.  iv.  Met.^>. 

Quam  dicitur  olim 
Coctilibus  muris  cinxisse  Semiramis  urbem. 

Julius  Scaliger  in  Hypercritico,  p.  788. 

Jam  yero  ad  eum  pervenimns  Iocum>  in  quo  ingenJi 
magnitudo  et  a^umen  judicii  exercenda  sunt.  Quis  enim  de 
Ovidio  satis  digne  dicere  possit^  nedum  ut  audeat  eum  repre- 
hendere,  &c. 

Ex  Josephi  Scaligeri  Prolegomenis  Manilianis,  &c. 
Uno  vincitur  (niminun   Manilius)   quod  non   potest 


Digitized  by 


Google 


DB  P.  OVIDIO  NASONE.  38 

maiiiim  tdlere  de  tabnla,  et  (quod  tam  fidso,  quam  imme- 
rito,  Ofidio  objectom  oUm)  mmqqam  scit  deemere,  &g. 

Ibidem. 

Hoc  ut  non  mediocre  Titiam  est  in  nitido  scriploie,  ita 
pori  «nt  ab  bac  labe  (nimia  eanmdem  vocnm  iteratioDe) 
prindpes  Poet»,  Vii^ns  et  Ovidius. 

Idem  in  Libro  iii.  Poetices^  p.  261. 

In  omnibns  illad  in  primis  cavendom  est^  ne  'inepte 
discnrras,  nisi  libros  componas  eam  ad  rem  destinatos: 
qaemadmodom  Ovidias  fecit  in  libris  Transformationom,  et 
Locanns. 

Victorius  lib,  xii.  Var.  c.  6. 

Ovidios,  nt  oratione  ac  versibns,  ita  vita  et  moribas 
enervatos. 

COMPARATIO   TIBULLI    ET  OVIDII, 

Ex  ekmentis  Rhetoricie  Joachimi  Camerarii. 

DiCAMUS  et  de  leviorom  artiam  stodio,  nt  Ciceroni 
placet,  et  ex  illo  nobiles  poetas  duos  veluti  in  medium  pro- 
dncamus,  Tibullam  atque  Ovidium :  utnimqae  moDem,  ac 
taieram,  et  facilem :  qui  ambo  et  amores  cecinere,  et  ver- 
sicnlis  iUos  inclusere,  quasi  remissi  et  solutioris  cujusdam 
modi,  quos  Elegiacos  vocant.  De  his  inter  veteres  conten- 
tio  fuit,  nter  alteri  pr»ferehdus  videretur.  Ego  vero  quo- 
ties  Tibnlli  carmina  lego,  nihil  amplius  requiro,  neque 
venostatis,  .neque  d^anti» :  doctrinam  autem  et  eruditio- 
nem  admiror.  Omnia  arte  studioque  summo  elimata  mihi 
videiitar.  Itaque  in  maxima  faciUtate,  iUa  tamen  cura 
elaborationis  et  diligenti»  conspicitur.  Verba  optima, 
sententias  exquisitdD,  compositio  omnibus»  ut  aiunt,  numeris 
perfecta.  Ex  quo  necesse  est  hoc  consequatur,  carmina 
ut  sint  et  canora,  et  splendida,  et  concinna.  Quid  autem 
in  Ovidio,  quaeve  laus  eminet?  Primum  ingenii  tanta 
vis,  ac  tam  agiles  tamque  celeres    motus,   tam  promta 

lklfk.€i  Vtar.  Cla§.  Ovid.  C 


Digitized  by 


Google 


84  TB8TIMOMIA  BT  JUDICIA 

Acottas»  tenta  bonitas  in  hac  parte  natane^  «t  in  ftcUi  et 
extemporali  geoere  quodam,  nihil  reperias  non  flolnm  qnod 
scriptis  illius  anteferre,  sed  ne  conferre  qnidem  possis^  nihil 
in  iUis  solicitum^  nihil  qaaesitam^  nihil  anxium.  Sententiis 
3rer1ia  nrgentmr,  Torba  sententias  iocitant*  NuUa  copia> 
^mllBm  omamentttm^  nuUa  insignia  sont  orationis,  qoie  iioa 
investigata  quidem  aut  conquisita  foerint  ab  hoc  poeta,  sed 
quae  non  iUi  ultro  occurrerint  et  suppetierint,  ut  jam  aliqui- 
bus  fastidiosis  sciUcet,  offensioni  magis,  qaam  delectationi 
hsBC  esse  soleant,  et  dolori  invidis,  ex  quo  obtrectetio  aUenas 
quasi  divilias  insectans  naBcitur. 

POBTiB   ELBGIACI. 

Est  gravis  et  cultas^  puroque  simiUimus  amni, 

Dulciaque  eloquio  verba  Tibnllas  habet. 
MoUis  et  abstrasos,  tenerique  Propertius  oris, 

Interdum  fiaccho  sed  trahit  iUe  pedem. ' 
At  faciUs  Naso»  snlcans  pleno  sequora  vdo, 

Pectore  Castalias  divite  fundit  oi>es. 
Hos  celebrat  blandos  Elegeia  docta  poetas : 

Diversi  quamvis»  laus  siia  quemquo  manet 

Geoiigias  Fabridms. 

Apologise  pro  Poetis  Latinis  pag.  484.  post  Gifanii  obser- 
vationes  in  Latinam  Linguam. 

Tantae  semper  omnibus  admiiiAtioni  Ovidius  fuitj  ut  non 
iageniosus,  sed  iogenium  ipsum;  non  Latinus,  sed  ipsa 
Latinitas;  non  Musarum  sacerdos,  sed  ipsum  Mosarum 
numen  sit  habitus.  Quis  enim  plura,  quis  elegaatiora  hoc 
Poeta  scripsit?  nec  velim  porro  ex  scriptorum  m«Mitti|UBe 
summam  esse  Nasonis  auctoritatem^  sod  cum  pmanim 
apud  nostros  fuerit,  ut  qui  absolute,  multa  idem  scrtpserit* 
Uinc  certe  Ovidium  summumin  suo  genereiiusse  coUigitBr» 
quod  infinita  et  absolutissima  ingenii  sui  monumenta  nohis 
dedit:  sed  in  divino  Metamorphoseon  opere  tate  sui  speci* 
men  exhibuit^  ut  diversas  fabulas  diversissima  temporuBl 
ratione  ac  seric  gestas  tam  admirabiU  ordine  M{dieari^  uit 


Digitized  by 


Google 


DS  P.  OVIDIO  MASONB.  80 

ooB  vanse,  sed  ima  vMleii  possity  et  ab  eo  iUiofl  inventores 
Qndci  tsnqnam  ab  aliis  accipiant,  Maximusque  PlaDudes 
«Mm  ex  Latinis  omnibas  6neci«B  donarit  Qood  antem 
ad  Latinam  lingiiam  attiDet,  ernditi  omnas  mao  ore  oonfitai» 
tar^  si  fimditiis  iUa  esset  amissa,  imins  avtem  Ovidit  8«»ipta 
exstaxent,  ex  ilKs  commodissime  posse  restitui. 

£x  Banielis  Heinsii  libro  de  constitatione  Tragoediae 
secundum  Aristotelem. 

-  Omnes  Ovidius  transoendit  Sive  Eadsa  probabiliter,  sive 
obscura  perspicae,  siye  utraque  omate,  sive  omnia  simpli<- 
citer  sint  exponenda.  Falsa;,  ut  in  Metamorpbosi.  Obscu- 
ra,  nt  matfaematica»  et  antiqnitatis  arcaaa  in  Fastis.  Quao 
ad  sm^s  pertinrat,  ubjqoe.  Etiam  cam  fcidit  ant  laacivit 
Idqae  verbis  et  oratione  vulgari.  Ut  et  dicat  quee  velit,  et 
doceat  qo»  qoisqiie  lateHigat:  tam  admirabili  felicitate^  ut 
Gom  quivis  idem  posse  videatnr,  nerao  possit ;  nemo^  nid 
magni  ammi  et  exmtati,  tentare  idem  ausit ;  sapientes  etiam 
desperent.  Ubique  sententi»,  ubique  loci  commanes :  de 
ignavia,  dc  disciplinis,  brevitatc  formae,  opum  contemtu. 
Neque  semper  fiedsa.  narrat.  Ut  in  opere  jam  dicto :  in 
qno  pkajmas  historias  exponit  Ut  Lucretise.  Nam  quid 
cum  simplicitate  illa  comparandam  ?  qnam  indocti  et  rus» 
tici  fastidiunt :  urbani  et  ingenui  sine  uUa  imitationis  spe 
adorant.    Ecce  celeritatem : 

Nox  snpercst :  tollamur  equis»  urbemque  petamus. 
Dicta  placent :  fraenis  impediuntur  equi. 

Pertulerant  dominos  :  regalia  protinus  ipsi 
Tecta  petunt:  custos  in  fore  nuUus  erat. 
•NnHns  eqaas,  ae  vix  oogttatio  h«mana>  hanc  celeritatem 
assequatur.    Tale  est  illud : 

Sic  sedit :  sic  culta  fuit :  sic  stamina  nevit : 
Inject»  colh)  sic  jacuere  coma?. 

Hoshabuit  voUas :  hsDc  illi  verba  faerunt, 
Hic  color,  haec  facies,  hio  nitor  oris  erat. 
Numerornm  aatem  tanta  in  hoc  scripto^  Gojus  partem  alte^ 
ram  habemus^  paritas^  simplicitas^  ac  invidenda  suavitas^ 


Digitized  by 


Google 


86  TBSTIMONIA   BT  JUDICfA 

ui,  qnid  magni  yiri  velint^  cam  mutari  quosdam  posse  existi' 
ment,  neqne  ipsi,  nisi  faUor,  neqne  nos  intelligamos.  Non- 
dmn  enim  cuiquam  id  probarunt^  cum  in  simili  scribendi 
genere  versati  sunt.  Libri  Tristinm^  et  qui  De  Ponto  in- 
scribuntur^  quo  ab  omni  affectatione  (quanquam  iis  cnm 
plerisque  illius  scriptis  hoc  commune  est)  magis  alieni 
sunt,  eo  magis  commendari  juventuti  debent.  Et  ubique 
LatinitaSy  vel  inter  prima.  Ut  non  temere  Muretus^  quo, 
post  literas  renatas,  nemo  sine  affectatione  elegantius 
scripsit^  quendam^  qui  auctori  tanto  hanc  detraheret^  pro^ 
digii  instar,  ovis  et  snlphure  lustrandam  existimet.  Ut  et 
Josephus  Scaliger.  Jnlius  autem^  in  Bhetoricis  (qui  illias 
libri  cum  aliis  non  paucis  perienmt)  tanquam  absolutam  et 
perfectum  omni  ex  parte  exemplum^  scripta  ejus  propone- 
bat.  Neque  temere  alia  aactoritate  qa»  docebat, '  quod 
non  semel  ex  divino  ejus  viri  filio  audire  memini,  ubique 
cottfirmabat.  8ed  natura  ejus  viri^  candor,  ingenuitas^ 
velocitas^  quas  in  narrationibus  potissimum  elucet,  supra 
votum  est.    Proximum  est  ergo,  recte  de  iis  judicare. 

Barthius  ad  Papinii  lib.  ii.  Silv.  iv.  19. 

Rem  nitidissimis  verbis,  et  plane  Calliope  cantatrice 
dignis^  narrat  Ovidius  lib.  v.  Metam. 

Ad  lib.  iii.  Silv.  ii.  88. 

Quomodo  Anthcdon  formam  perdiderit  nimis  eleganter 
et  Poetice  describit  Ovidius. 

Ad  lib.  III.  Silv.  iv.  40.  41. 

Narcissi  fabulam  paene  ultra  hnmanum  ingenium  comiter 
et  venuste  describit  Ovidius. 

Ad  lib.  i.  Theb.  150. 

Nimia  properantia  ssepe  peccat  Ovidius,  quem  tamen 
contestatio  propria  excusabiliorem  facit,  de  opere  a  busto 
velut  actoris  rapto.. 


Digitized  by 


Google 


BB  P.  OVIDIO  NASOKB.  97 

Ibid.ys.219. 

Ovidiiis  ingeniosissimos  Poetanim,  tameD  raro  cautissi- 
mns. 

Ad  lib.  II.  92. 

Sane  ego  Valerium  Flaccnm  Argonautica  scribentem 
legere  malo>  quam  yel  Ovidinm  vd  Papiniom,  quonim  ille 
tennem  materiam  lascivia  utiqne  violasset  ant  depndicas- 
set^  hic  magniloqnentia  contrivisset. 

Ibid.  vs.  212. 

Fam»  domus  descriptionem  ingeniosissimam  (Meta- 
morph.  lib.  xii.)  qna  acotiorem  et  vennstiorem  nulla  ope 
humanaB  mentis  excogitaveris. 

Ibid.  vs.  172. 

Mira  suavitate  et  celeritate  inimitabili,  qui  est  genins 
NasonianuS;  fabula  reponitnr.    Vide  et  ad  lib.  iii.  290. 

Idem  ad  lib.  iii.  vs.  192. 

In  Niobes  magniloquentia  i>cenaque  describendis,  seip- 
snm  vicit  Ovidin^^  quem  snspicor  non  pauca  ex  Tragicis 
snmsisse,  hodie  n<m  extantibus^  magna  cum  nostra  dolentia. 

Ad  lib.  IV.  756. 

librarii  non  solum  tautologum  fecemnt  Ovidium^  sed 
majoribus  dictis  inepte  minora.  snbdere  feccrunt  Ovidium, 
Poetam  cautissimum^  et  alia  omnia  potius  quam  tautologiad 
notam  meritum. 

Ad  lib.  V.  367. 

Virgilii  gravitati  si  facilitatem  Ovidii  incomparabilem 
composueris^  miraberis  ingeniosissimorum  hominum  diffe- 
rentiam.    Papinius  ad  eos  nihil. 

Ibid.  V.  481. 

QusB  divinitus  dicta  sunt^  nec  ope  nllius  ingenii  humani 
fieri  possnnt  praestantiora. 


Digitized  by 


Google 


38  TBSTIHONIA   BT  JUDICIA 

Ad  Ub.  VI.  536. 

In  descriptioae  pagn»  Lapitharam  com  Centatiris  &iTeii- 
tionum  copia,  et  sermonis  nitidi  celeiitate  seipsmn  snper- 
avit. 

Ad  lib.  XI.  42. 

Ovidins  verus.Phoebi  olor»  qno  nemo  saavins»  et  (at  ita 
loqoar)  penetrantius  anquam  infoEtonia  sua  vel  aUeoa  de- 
qaestus  est.  Et  omni  lapide  dorior  fuit  Augasti  animus^ 
quiy  si  non  plane  condonare^  qaod  utique  et  poterat  et  de- 
bebat,  culpam,  remittere  tamen  exilii  atrocitatem  uno  verbo 
debebat  iUiqaeati  tam  ingenois  lamentationibas  tanto  inge- 
nio* 

Ibid.  400. 

Longa  serie  res  ibi  narratur^  versibus  plane  Musarum 
manu  scriptis^  et  ore  canendis. 

Idem  Advers.  Lviii.  cap.  9. 

Dicit  universum  ejus  op^s  (Metamorphoseon)  ingenium 
potius  referre  quam  curam^  quo  ipso  longe  Marone  est  infe- 
rior.    Vide  reliqua. 

Manutias  ad  Cicer.  lib.  i  v.  in  Ver.  cap.  48. 

Elegantissimus  Poeta,  nulli  vetemm  aut  ingenio  aut  doc- 
trina  concedens^  mira  brevitate  dixit^  &c. 

Tanaq.  Faber  lib.  i.  Epist.  37. 

Ubique  ingeniosus  est  Ovidius,  quod  nemo  unquam^  nisi 
qui  ipse  ingeniosus  non  esset^  negavit.  Ubique  doctus  est 
Ovidius,  de  quo  non  minus  apud  omnes  constat :  sed  haud 
equidem  scio,  an  alibi  doctior  sit  et  ingeniosior,  quam  in 
secundo  Tristiam;  neque  adeo  mirum  est^  causam  suam 
apud  Augustum  agebat,  Principem  doctum^  Principem 
Poetam. 

Idem  Epist.  71. 
Haud  equidem  scio^  sitne  aliquid  in  toto  Lalio^  qaod 


Digitized  by 


Google 


M  P.  OTIOIO  NASONK.  W 

elegantiiis  et  iugeniositt  acriptmn  ab  idki  Poeta  foerit^ 
qiiam  degia  octava  libri  ii.  Ponticonira;  ita  sa«t  ifat  oniiia 
tma^  ita  omnia  varia  et  wkawatfi,  km)  wia-m$  *Mmf  xiwi  yXiifti^ 
woimia. 

Morbof.  de  PataTinitate  laviana  cap»  5. 

Sant  nonmdli^  qni  eadem  injmia  Oyi JHmn  afficiim^  ut  ia 
narmtioiiibns  piolixnm  et  decittmatoriis  argutiia  inMgen- 
tem ;  ac  foeie  non  inler  TetereB  tantun»  asd  et:  iater  leceo* 
tiores^  qui  hoc  illnm  cavillo  ferimftt^  in  qmbiis  VaTaaaoiem 
leperiri  indignor  sane.  Nam  qood  Barthina  ante  ipmm 
id^  qnoqae  in  Oyidio  repmlMadit,  wm  mQffor;  emt  nmume 
istamm  rerom  idonens  jndex,  longe  ab  illis  elegantiis  se- 
motus,  qnales  inOridio  depidhendimns*  Ab  bac  Tero  injn- 
ria  illum  TiniMcaTit  HeingiQs^  nt  non  saa  tanton,  sed  Ma« 
reti^  Josephi  Scaligeri  et  Jnlii  GaBsaiis  patris  asntQntia»  qui 
tanquam  absofaitam  et  omni  ex  jiarte  peffednm  dicendi 
exemplum  commendaTit»  ptodigii'  matar,  OTis  ac  snlphiire 
lustrandos  existhnet,  qm  anctori  tanto  detsaheronL 


ANGELI    POLITIANI    ELEGIA 
DE  EXILIO  ET  MORTE  OVIDIL 

£t  jacet  Euxinis  Tates  Ronupnis  in  oris : 

Komanum  Tatem  barbara  terra  tegit. 
Tenra  tegit  Tatem,  teneros  qni  hmit  amosss, 

Barbara;  quam  gelidis  alluit  Ister  aquis. 
JKTec  te  Roma  pudet,  qasd  tanto  immitis  alumno» 

Pectora  habes  ipsis  barbariora  Getis  t 
Bcquid,  lo  Musce,  Scythicis  in  finibus  sagro 

Taedia  qui  morbi  demeret^  uUus  erat  t 


Digitized  by 


Google 


40  TBSTIMONIA    BT  JUDICIA 

Ecqaid  frigidulos  qai  leoto  imiponeret  artas, 

Aut  qai  dolciloquo  faUeret  ore  diem  ? 
Aut  qtti  tentaret  salientis  tempora  Yense, 

Aut  fomenta  manu  qui  properata  daret? 
Conderet  aut  oculos  media  jam  morte  natantes, 

Aut  legeret  summam  qui  pius  ore  animam  ? 
NuUus  erat :  nuUus.    Veteres,  tu  dnra,  sodales 

Heu  procul  a  Ponto»  Martia  Roma^  tenes  1 
NuUaserat :  procul  ah  conjux^  parvique nepotes : 

Nec  fiierat  profc^um  nata  secuta  patrem. 
Scilicet  immanes  Bessi,  flavique  Coralli, . 

Aut  Tos  pelliti  saxea  corda  Gretse, 
Scilicet  horribili  dederit  solamina  yulta 

Sarmata,  ab  epoto  ssepe  yehendus  equo  ? 
Sarmata^  cui  rigidam  demisso  in  lumine  frontem 

Mota  pruinoso  tempora  crine  sonant. 
Sed  tamen  et  Bessi  extinctnmy  et  fleyere  Coralli» 

Sannataque :  et  doras  contadit  ora  Getes. 
Extinctum  et  montes  flebanty  et  sylva^  feraeque, 

Et  flesse  in  mediis  dicitnr  Ister  aquis. 
Quin  etiam  pigro  concretnm  fngore  Pontum^ 

Nereidum  lacrymis  intepuisse  femnt. 
Accunere  leyes  Paphia  cum  matre  volacres, 

Arsuroque  faces  supposuere  rogo. 
Quem  simul  absumsit  rapidae  Tiolentia  flammae^ 

Reliquias  tecto  composuere  cado. 
Impositumque  brevi  signarunt  carmine  saxum ; 

'  Qui  jacet  hic^  teneri  doctor  amoris  erat.' 
Ipsa  locum  late  sancto  Cytherea  liquore 

Irrorat  nivea  terque  qu€Uerque  mann. 
Vos  quoque  Pierides  vati  Ubastis  ademto 

Carmina^  sed  nostro  non  r^renda  sono. 


Digitized  by 


Google 


nB  P.  OVIDIO  NASOHE.  41 

DE  EODEM  CARMEN 
JULII  C^SARIS   SCALIGERI. 

Loquitur  ipse  Ovidius  ad  Augustum. 

A  ME  Qtinam  inciperes  fenis  esse^  craente;  nec  atras 

Per  caedes  faceres  ad  xnea  fata  gradain. 
Si  mea  te  moyit  tetricom  lasciva  javentas^ 

Te  jayenem  damnas  perditas :  exol  abi. 
Impia  flagitiis  sqaalent  penetralia  diris : 

Damnati  saperant  nomina  fceda  rei. 
Non  te  diyinum  ingeniom^  non  candida  tangont 

Pectora^  non  Clario  lingaa  secanda  Deo. 
Lactea  molliyit  veteres  mea  vena  poetas ; 

Et  renim  docnit  pondera  certa  novos. 
Com  te  laadarem^  tanc  sam  mentitas :  ob  anom  hoc 

Exilii  faerat  debita  pcena  mihi. 


Digitized  by 


Google 


INDEX  CODICUM. 


A,  Codex  Ambroslamn. 

Apr,    Codez    ADgeli    Aprosii   IdU- 

meUL 
Ar.  ArgeDtiDeDsis. 
Anmd.  AniDdeliaous. 
Bt.  BemeDsis. 
Batt,  BaUioleosis. 
Barb,  Codex  Barberioi. 
Bat.  BasileeDsis. 
Cant,  CaotabrigieDsis. 

D.  Codez  Jaoi  Doazft. 

E.  ErfartaDos. 

F.  FaroesiaDus. 

Fr.  FraoeofaHeosiS. 

Go.  Oottorpieosis. 

Gr.  OroDOfiaoas. 

Gu.  1. 2.  S.  4.  Ooelferbytaoas  primos, 

secoodas,  tertios,  quartos. 
God.  Gudiaoos,    epistolsB  Sapphos. 

GiHld.  Oodiaoos  oterqoe. 
Htu  Hafoieosis. 
tfslfli.  Helmstadlensis» 
/.  Codez  Joreti. 
Jhii.  Jooianas» 


L.  Loraniensis. 

Leid.  Leideosis. 

Li.  Liocoloiensis. 

M€.  Codex  Mafiei. 

Jlf«s.  Maiariniamis. 

Me.  Meot^anos, 

Afs4.M6dtceoa. 

ilf«r.  Codex  Merani. 

Mor.  Codez  Moretl. 

N,  Codices  Aodrese  Naogerii. 

O.  Oxooieosis. 

P.  Codex  Poteaol. 

Pot  Codex  bibliotlMem  P^tin«. 

Po».  Patflifiaos. 

Pair.  Codex  PatrieU. 

Pet.  Codez  Petarii. 

A  Regios  Parisieosis. 

Sm.  Codex  SarraYii. 

Se,  et  Ser.  Scriveriaoos. 

SeoL  Codex  Scaligeri. 

Sir.  Codex  Stroass. 

V.  Vaticaoos. 

Kflss.  Vossiaoos. 

W.  Wittianos. 


Digitized  by 


Google 


P.  OVIDII    NASONIS 

HEROIDES- 


EPISTOLA    I. 
PENELOPE  ULIXL 

AROUMENTUM. 

Obto  Trojano  MIo  ob  raptaiii  a  Paride  HeleDam,  babltoqae  a  Onecis  con- 
irentOy  inTitus  cogitur  UlyMes  ad  bellnm  proficltd :  in  qna  expeditlone 
multa  adeo  et  designayit  pneclare  et  gessit,  nt  excisK  tandem  TroJ»  maz. 
ima  Uli  lana  aicriberetar.  PeracU  nltione,  Trojaqae  fnnditus  eversa» 
▼ictorea  Gr»ci  in  patriam  redennte»,  spoliis  hostium  ditati^  indignatione 
l«8sa  MinerTsi,  ▼ariis  actl  sont  proceliis,  adeo  af ,  maltis  obrntis,  pauci 
post  ▼arios  errores  eTaserint.  Inter  qnos  Ulysses  (ad  qnem  bsec  epistolA 
dirigitur)  decem  errans  annos,  peragraTit  Tarias  orbi»  partes.    Peneiope 

.  ifitnr,  ejoa  nzor,  igoam  qnidem  nbi  baereat,  valde  tamen  soiicita  de  ejna- 
dem  reditOy  scribit  ci  banc  epistolamy  qna  cnm  primia  ut  redeat  monet, 
maume  cnm^  et  Trqia  jam  excisa,  atiisqne  revenisy  solns  nnllam  cnnctandl 


Hakg  taa  Penelope  lento  tibi  mittit^  Ulixe : 
Nil  mihi  rescribas  nt  tamen,  ipse  veni. 

Ulffmj  Ptnehpe  tua  nxor  seribii  ad  te  sero  redeMntem  kane  epistolam :  atta- 


1  UU»e  et  nos  hle  et  nblqne  recepimna,  ob  codicnm  ftre  omnlum  auctorl- 
tatcm ;  et  Chiverlns  ad  Cland.  L  i.  in  Rnfin.  fs.  ISd.  its  in  codlce  veterc  extare 

NOT^ 

HereUea]  Eo  nomine  OTidio  ap-        iPeMfeprjIrariiLncedsnnoniifillay 

pelfaam  annt  ans  eplstohe,  quod  ab     Penelope  dicia,  at  qnibusdam  placet^ 

Heroinia,  maximn  ex  parte,  scriptsa     Pindari  interpretem  secutisy  ab  ejm* 

fingantnr.  dem  uduiiui;»  avibasy  qnas  expositam 


Digitized  by 


Google 


44 


P.  OVIDII  NASONIS 


Troja  jacet  certe,  Danais  invisa  pnellis : 

Vix  Priamus  tanti,  totaque  Troja,  fuit. 
O  utinam  tunc,  cam  Lacedaemona  classe  petebat^  5 

Obrutus  insanis  esset  adolter  aquis ! 

men  nihil  mihi  retpaHdeas^  sed  ta  ip»e  venia»,  Traja  odiota  G  raeie  nmribut  pro- 
etrata  ett  equSdem:  ai  Priawm  et  Trqja  univena  mx  fuii  tanti,  O  utinam  nug- 
ehus  fuiBset  Bubmemu^  aquia  prqfundie  et  proeelMef  tunCf  eum  Spartam  veniebai 

testatnr:  Yid.  Erythmi  Indic.  Virg.  RegtQS  tamen  ad  QointiJ.  i.  4. 
Ukftae»  pr»fert,  qoia  ex  Dialecto  iEolica  ab  TSMrac^s  dedocitor.  Vocati- 
▼am  Tero  in  bls  nominibus  ita  extulisse  veteres  docent  membran»  emenda- 
tiores.  Ita  ex  Mediceo  codice  apnd  Virg.  lEn,  ▼.  664.  Po/tf e :  et  saepe  apnd 
Nostnim  libri  meliores :  nt  Ep.  ti.  109.  JEtemde.  £p.  ▼iii.  16.  Orettef  et 
similia  passim.  P.  Burmannut, — 2  Pro  itf  iamen  vulg.  aitamen:  et  quidam  sic 
distingnunt  rescrifras:  attamen,  ^c.  Retinetur  scriptura  a  Gronovio  prolata* 
In  C(m1.  Douzsb  hic  erat  Non  mihi  reterib.  Heusinger  mavult  NU  mHu  reteri' 
bat  ah  tamen  !  ipte  veni,  Quidam  apnd  Burmannnm  conjecit  JVti  mihi  reteru 
bat:  sic  tamen  ipte  veni, — S  Hanc  vocem  certe  Hubertinus  conjungit  cum 


NOT^ 


a  parentibus  educaTerunt ;  vel  ut  vo- 
lunt  aiiiy  a  tela,  derivatione  Gnsca, 
quod  in  ea  tesenda  maximam  laudem 
invenerit :  cum  prius  Amaa,  id  est 
abjecta,  aut^myre,  appellaretnr*  Cai- 
titatis  eximise  fuisse  plerique  tra» 
dunt. 

UHxe']  Fuit  Ulysses,  sen  Ulysseus, 
vel  ut  perspicue  scriptum  vidisse  se 
testatnr  clarissimus  Heinsios,  Ulizus, 
Rex  Ithaese  et  Dnltcfaiiy  filios  Laertas 
et  Anticlese,  bomo  decantatae  callidi- 
tatis  et  versutise. 

S  Tnoti]  Urbs  fiiit  minoris  Asi» 
celeberrima  in  tractu  Occidentali,  ad 
Septemtrionem,  qttse  a  regione  ipsa 
ita  dicta  est.  Nomen  ortum  a  Troe 
Rege ;  cum  antea  Teucria  a  Teucro, 
et  Dardania  a  Dardano,  lUum  insn- 
per  et  proprie  nnncnparetur.  Ce- 
terum  versum  hnnc  per  indignatio- 
nem  esse  efferendnm  arbitror,  quasi 
dixisset  Penelope:  Quando  ita  vo- 
lubtis,  Troja  ^ruta  est :  at  certe 
operse  prctium  non  fuit,  nt  ea  gratia, 
tanto  cnm  moliminey  tot  heroes  a  no« 
bis  discederent. 


i>aMts]  Grspci  dicti  snnt  Danot,  a 
Danao  Argivorum  rege,  in  Peiopon- 
neio. 

Invital  Propter  absentiam  prseser- 
tim  virorum  suorum. 

4  Priomtis]  Rex  Trojae,  qoo  tem- 
pore  a  Onecis  eversa  est.  Filins  fiiit 
Laomedontis. 

Tanti]  Illud  est  quod  Galiice  dici- 
mns,  Cela  ften  veHoU  pat  la  peine, 

5  Laeedamona']  AccusativuSy  in- 
flexione  Oraeca.  Lacedsemon  vero 
Urbs  est  et  Regio  Peloponnesi  cele- 
berrima,  a  Lacedsemone,  Jovis  et 
Taygetes  filio,  sic  nnncupata.  Urbs, 
Sparta  quoqne  dicta  est ;  fnitque 
Regia  Menelai. 

6  Intanit']  Id  est,  profnndissimis, 
seu  procellosis. 

AduUer]  Paris  est,  qni,  Helenarap- 
ta,  bello  Trojano  caosam  prsebuit; 
CDJus  historiam  prolixe  apud  omnes 
invenias.  Dedignata  autem  est  Pene- 
lope  nomine  proprio  eum  Paridem 
aut  Alexandnim  appeUare ; .  sed  prm 
ira  Adttltenim  vocat,  per  qonVmn* 


Digitized  by 


Google 


HBROIDES.     BPIST.  U 


45 


Non  ^o  deserto  jaciiissem  firigida  lecto, 

Nec  qnererer  tardos  ire  relicta  dies : 
Nec  mihi,  qQflerenti  spatiosam  fallere  noctem, 

Lassaiet  vidaas  pendnla  tela  manas;  10 

Qnando  ego  non  timai  grayiora  pericala  verist 

.Res  est  soliciti  plena  timoris  amor. 
In  te  fingebam  violentos  Troas  itaros ; 

Nomine  in  Hectoreo  pallida  semper  eram. 
Sive  qais  Antilocham  narrabat  ab  Hectore  victam :         15 

Antilochas  nostri  caasa  timoris  erat : 


i/  Ego  «Mi  aibmmem  giUi^  im  «ffflfw  a  te  der^eiU ;  nee  ego  deeerta 
eem^uererer  Mee  letiU  procedere ;  nee  tOa  ez  jago  pendene  faiigtwet  mmme  deeti" 
tedem  MiAt  v&tenH  det^fere  iengme  nociee,  Qme&mn  fuit  tempue,  emm  ego  nen  re- 
fiirwudaverim  dieerindna  inirfora  iity  in  qaibas  r«MMa  venabarit?  Amar  ett  ree 
fienm  mein» muriL  ArkitrJbmr  nieieniee  Tr^mnte  m  te  imwetmm  fnetmree;  expmU 
ieeeebmm  md  nemin  Heetmrie.    8em  oiifvtff  diceret  AniHoekmm  emperaimm  ek  Hee* 


■^»^»''»^»»»»»»»^^ 


tiivfM.  Sic  et  alii.  BnrmanD.  mamlt  per  te, — 9  Ozonienftis  et  Lincolniensis 
epmiieeuneciee;  qnod  et  Barmaano  pneferendom  ▼idetur.  Heinsios  yero 
pliirilma  esemplis  ostondit  singnlnrem  nnmeram  In  locis  Imjasmodi  ssepe  a 
poetis  prolMuri.— 10  Luemeeet  Oo.  1.f— 16  PrRcesait  modo :  '  Res  est  solicitl 
plena  timoris  amor ;'  et  bic  in  Mss.  Oerardi  Vossii  cania  delerie.  Francins  in 
on  codicis  sui  coigecerat,  oMsa  «remorit.    Non  male«  qa«  voz  smpe  com 


NOTiE 


7  Nen  ego]  Si,  seilicet,  Paris  aqoif 
obmtaa  esset,  neqae  Heleimm  ra^ 
pnisset. 

•  8  Tardoe']  Hli  longa  dies  Tidetor, 
qnl  aliqnid  expectat,  qoemve  tsdet. 

10  LeeBmretl  Non  enim  illa,  ut  tse- 
diom  ex  Tirl  absontia  minaerety  pro- 
cosTC  faDeret,  tamdio  telam  tezuis- 
set. 

Vidmm»]  Synecdocbe  est  partis  pro 
toto:  aumiis  vidma  posit»  «nnt  pro 
Penelope  Tidna. 

PflNlitffl]  Tf la  enSm  ex  jogo  pen- 
det.    Elle  eetenrU  mMer, 

11  Timmi]  Amorem  snum  a  sotici* 
tndine  ampiificat. 

14  Heetoreo]  Hector  Trojanorum 
fnit  forUssimnSy  filins  Priami,  quem 
Achiiles  interfecit 

Potttda]  Id  est,  Maxime  timebam. 


Timore  enim  sangnis  od  praecordta 
retrahitor,  onde  pailor. 

16  Jntiioehmm]  Fiiit  is  filins  Nesto- 
rls.  Constat  ▼ero  illam  non  ab  Hec-  - 
tore,  sed  a  Memnone  fuisse  conlbo- 
sum.  Qoare  Tarie  hunc  locum  ex 
Homero  aiiisque  emendsire  conantnr. 
Ego  f  ero,  cnm  Tiris  doctissimis,  nihil 
necesse  habeo  contra  iibrornm  fidem 
qoicqoam  motare.  De  indnstria  enim 
potoit  a  Poeta  fcemiha  inducl  qun- 
rundam  circanutantiamm  ignaray 
qoae  per  belli  romores  viz  nnqnam 
satis  certo  cognoscuntur.  Atqoe  ez 
ignorantia  Penelope  fides  conciliatnr, 
et  ex  pertur^atione  ejns  amor  descri- 
bitnr. 

10  Camea']  Prae  amoris  impatientia 
et  timorcy  scilicet.  Solemus  enim  ex 
commnni  omnlum  metu,  omnia  in  m» 


Digitized  by 


Google 


46 


P.  OVIDII   NASONIK 


Sive  Menoetiaden  falfiis  cecidiase  sub  amus ; 

Flebam  successu  posse  carere  dolos : 
Sanguine  Tlepolemus  Lyciam  tepefecerat  hastam ; 

Tlepolemi  leto  cura  novata  mea  est :  20 

Denique,  quisquis  erat  castris  jugulatus  Acfaiyis, 

Frigidius  glacie  pectns  ama&tis  eiat. 
Sed  bene  consuluit  casto  Deus  »quus  amori : 

Versa  est  in  cinerem  sospite  Troja  yiro. 
Argolici  rediere  duces ;  altaria  fumant ;  26 

Ponitur  ad  patrios  barbaia  prseda  Deos. 

Utre^  AnUioduu  erat  cwMa  mahu  MMtri :  mu  qnit  neouMwet  PiOfdMm  i€Chm 
alum»  orijktf  acenbmne,  purebwr  fnmdm  pmm  /eUci  emMu  dmiitML  Si  TiepoU' 
Wtf  ddrfeeerat  katUim  Sarpedonu  JLycit  mMgmm*  mi»y  nUekuda  mea  redmtegreta 
eet  morte  Tkpoiemu  ToBdem  fnicimf m  ertt  trmeidedme  iu  metrie  Grmeiej  eer 
mei  mBmmtie  fiebat  frigidxae  glaeie,  At  Drnu  premtiae  beite  proepexU  amori  meo 
pudAeo  :  Tr^  redacla  eet  ia  favillm  taarito  mee  nica/iiiiit.  Daee»  Grmd  redivc' 
rwU;  aree/amant;  prada  de  barbarie  appeaditur  Diie  patriie,    Puelke  portant 


'^^•^<^<^^^>^>0<^>^^ 


timore  fait  oommnUta.  Vide  inf.  Epist.  m.  SS.  et  aUbi.  BicniMim^SO  8a« 
jMma,  pro  ciirs.— -21  Scr.  codex  m  ame  pro  fmfftrii.— S4  Volg.  eittereo,  Sed 
«iiMrirai  Heins.  prafert.— Sd  Malebat  Dardam  Fraacint  pro  harbara:  ted 


MOTC 


deriTare.  Qaod  quidem  iit  natur» 
et  fiuittt  oostne  cognitionis  et  pro- 
▼identiae,  ita  et  infiniti  erga  noe  ip- 
S08  amoriSy  est  yitinm. 

17  MemeBtiaden]  Patroclns  Aiit  Me- 
nmtii  filins,  Achilli  amicitia  oonjnnc- 
tissimos. 

Fdlsis]  Cnm  Acliilles,  pr«  ira,  qnod 
silii  Agamemoon  Briseidem  rapoisset, 
ampliiis  pngnare  nollet,  Patrocins, 
■ese  Trsjmsos  putins  territnrnm,  ejns 
Herois  arma  indtiit :  ▼erum  cnan  io 
Hectorem  tnddiMet,  ab  ipso  tracida- 
tns  est.  Falsa  itaqne  dicnntnr  Pa- 
tndi  arma,  qood  ejot  non  essent. 

18  Poete]  Scilicet  timebat  Pene- 
lope,  ne  aliqnaodo  Uljsses,  insignis 
iUe  ddorom  fabricator,  in  suis  fnin- 
dibns  interciperetnr. 

19  TJepoleimis]  Herculis  ex  Asty- 
ocbe  filins ;  qnem  Sarpedon  ReK  Ly- 
ciminterieclt. 


Lffeiam']  Id  est,  Sarpedonis  Lycil. 
Lycia  vero  ad  mare  Mediterranenm, 
inter  Pampbyliam  et  Cartam,  Jacet. 

Tep^ecered]  Sensns  est,  Si  qnis  Sar* 
pedonis  bastam  inllepolemi  sangnine 
calefnctam  narraret,  metuebam  ne 
tn,  Ulysse,  forte  is  esses,  quem  ille 
mactaret. 

21  iidktris]  Greed» ;  ab  Acbaia  re- 
gione  ita  dictis. 

29  Frigidiue]  Propter  metom,  qui 
sanguinem  ad  interiora  retrafait 

23  Deue]  Hymenaeus,  ant  aliqnis 
aliiis. 

25  ArgoUei]  GrtBei ;  ab  Argolide 
Peloponnesi  regione  ita  dicti. 

Rediere']  Ut  Menelans,  Nestor,  ez 
qno  omnia  se,  per  filtumTeleraachnm, 
didicisse,  po^tea  agnoscet  Penelope. 
Ceterum  notandnm  est,  plerisqne  dn« 
ctbus  Gnecis  fataleet  Inctnosum  bel- 
Inm  Trojannm  fuissei  pancosque  io« 


Digitized  by 


Google 


«BtOIDM.     BPI8T.  I. 


47 


Grata  ferant  Nymphad  pro  salTis  dmia  maritiB ; 

mi  victa  8uis  Troia  iata  canunt 
Mirantar  jnstiqne  senes»  tiepidaaqiie  pneliad ; 

Narrantis  conju  pendet  ab  ore  Tiri : 
Atque  aliquis  posita  snonstrat  fsra  prBlia  mM» 

Pingit  et  exiguo  Pergama  tota  mmo : 


30 


iiiiiira  gratum  taunttm  UttmUm  pro  tiri»  mA 


;^viri 


/««« 


Tnoana  tmptTata  a  iictt  fatis.    ^giit  «nte«y  et  foeUm  HaMm  admroHhir  ea,  ^am 
odicaDta 


debelloi 


icnDtor;  oxaraMxa  e»t  loMu  marUi  Bingiila  r^fermti»,    NamnuUta 
iortammm  sii^  «wiim  «bMUy  H  dmerikit  gaiiaia  rim  Uiam 


#^»0»#l#»*»»'»l 


^ais  nescit  Barharoi  io  prini«  Plirygea  dictof  ?  Bmrm^Vf  Nattm  •ui^.  HeiM. 
qaia  Ntfmpkm  lioc  tensu  panlo  inaolentios. — 88  S»pe  legitnr  Troica,  Optimi 
▼ero  codices  dant  Trma.  £t  cevle  Virg Uiiia  sic  paisiin ;  apnd  qoem  Trmea 
ant  Trotcu»  nonqoam  invenies.  HeiM», — 91  Codices  qoidam,  et  Editio  Mi- 


NOT£ 


coliimes  domnm  rerertisse. 

FMMitf ]  Ez  sacrificiis  et  Tictimis 
-qaae  Diis  pro  grntianim  actione  offe- 

TUItllf. 

96  P&akmr]  Solebant  enim  Veteres 
.Etlinici  arma  et  liostium  spolia  pr«- 
aertim  Diis  sois  in  templis  appendere 
et  coBsecrare. 

Barbara']  Id  est,  de  barbaris  Tro- 
Janis :  omnes  eniro,  praeter  se,  Grsci 
barbaro»  vocitabant. 

97  Feruni}  Uaec  omnia  memorat 
Penelope,  ot  Trojie  roina  comproba- 
ta,  aliaromqoe  Oraecarum  pueUarom 
isetitia  declarata,  graviorero  et  aeqai- 
erem  soam  faciat  querimontam. 

Nifwipluel  Id  est,  aovaB  nuptae, 
TCl  potios  joniores. 

28  Faia']  Cum  omnia  ex  erdine 
fiant  Fatomm,  id  est,  decreti  divini, 
nihil  mirum  si  Fala  pro  ipsis  rebos 
£ato  prsatitotis  sumaDtor,  proot  fiC 
iatiid,  boc  in  ioco.  At  vero  liic  ordo 
Fatorom,  netcio  qoo,  qaammvis  re- 
rom  concortOy  apod  Ethnicot,  coUi- 
gabator.  Hnc  foiiuie  dicontnr  Tro- 
jaaonun  fata,  qoibot  ineapletit  Trqia 
«api  non  j>ottet.   Vita  Troili,  Priami 


filii :  faonc  Achiiles  maetavit.  Co»- 
servatio  Palladii,  id  est,  Palladis  s|. 
molacriy  qood  in  nrbe  Trojani  babe- 
bant ;  ab  Ulysse  et  Diomede,  nocta 
orbera  ingrestis,  capsis  arcis  cottodi- 
but,  eiportatom  ett  Tertio  loco 
ioerunt  Rbeti  equi,  si  ante  non  ca- 
perentur,  qaam  *  pabala  gastassent 
Trojae,  Xantbumque  bibissent/  nt 
babet  VirgiUas :  ab  iisdem  Uiysse  et 
Dieotede  abducti  sont,  ut  videbitinr 
postea,  Ultimom  foit  sepolcrum 
LaomedontiSy  qood  erat  in  portaScaea: 
atqoe  illud  violatnro  est,  cam  a  Tr«- 
janit  iptis  diruia  eat  porta,  ot  eqao 
llgneo  via  apertretnr. 
.  80  Miramiw]  £a,  tcilicet,  qoae  de 
bello  referontur. 

50  Peadei]  'Id  est,  maximo*cnm 
atudio  aotciiitat. 

51  IfMiJlral]  Idest,  qaatiadoca- 
lom  ostendit,  didocta  vini  gottola, 
ad  cMjnsque  rei  titom  in  tabolada» 
•igBandum. 

M  Pergama]  Alii  Trojaray  aUi  Tro- 
janas  arcet  esse  voloerunt.  Propcie 
u|  videtor  de  hit  dicitor,  qoonqaam 
et  urbs  per  arcet  saepe  iatfilligitnr. 


Digitized  by 


Google 


48 


P«  OVIDII   NABONIS 


Hac  ibat  Simois>  hic  est  Sigeia  tellos, 

Hic  steterat  Priami  regia  celsa  senis ; 
niic  JSacidcs,  illic  tendebat  Ulixes ; 

Hic  lacer  admissos  temiit  Hector  eqaos : 
Omnia  namqne  tuo  sjenior^  te  qnaerere  misso, 

Retulerat  nato  Nestor;  at  ille  mihi. 
Retolit  et  ferro  Rhesnmque  Dolonaque  caosos» 

Utque  sit  hic  somno  proditus^  ille  dolo. 


as 


40 


wrhem  Trtgtm.  HaCy  inquit  ille,  Simms  fiuebai ;  Me  eit  terra  SigeU ;  kie  erec- 
IM  fuerat  palatium  eublime  eeme  Priami,  lUtc  AckiUeey  iUie  Uh/$$es  expUeabat 
tua  tetdoria  ;  He  Hector  dilaniatuM  pereulU  terrore  equoe  eoneiiatoe.  Neator  emm 
eenex  enarraiBerat  omma  fiio  tuoy  Jueeo  te  quaretCy  et  ille  mihi  retuUt.  Renwu 
tiaoit  qaopie  et  Wieeum  et  DoUma  enee  pereueeoe,  et  quomoio  cMer  eoporej  alter 


^•^•^•^•^•^^k^^g^i^^ 


cylli  et  «lioruin  jamque  pro  atque. — S9  Plorimi  veteres  hoc  eet :  octo  hae  eet ; 
anod  Heios.  potat  vemm  esse.  Bnrmann.  praefert  kicy  nt  respondeat  r^ 
uHe:  Henfiaf.  hae  eet,  e  Gn.  1.  2.  4.~S5  Frnstra  qnidam  Codices  lUue  JEae^ 
iUue  temUb.  ignorabat  scilicet  librarinii  ille,  tendere  pro,  Tentoria  ponere, 
nuni :  iUe  vero  pro,  Ire,  Proficisci,  cepit.  fittnn.— M  Vnl|^o  alaeer  mieeoe, 
£x  gloBsemate  citato  ab  Heins.,  apparet  lectum  fnisse  alaeer  Mjftee.  Legen- 
dnm  docuit  Egnatins,  admtfSM. — Z9  Haec  lectio  Rheeumque  absqne  nlla  U* 
ters  suspicione  reperitnr  in   uno  Vaticano,  qusB  vera  est.    Ciefauue, — 


NOTiE 


SS  Simoie']  Flnvins,  vel  potius  ri- 
vnlusy  agri  Trojani.  In  gen.  iSlmo- 
eniie* 

Sigeia]  Campns  Trojanns ;  a  Sig«o 
Promontorio,  nbi  sepnltus  Acbilles. 

S5  ^aeide*]  Acbilles,  JEnci  nepos. 

36  Laeer']  Ita  omnino  legendum 
esse,  cnm  doctis  viris,  censeo ;  non 
alaeerf  ut  volnnt  alii.  Atqne  intelli- 
gendnm  istnd  de  Hectore  ab  Acbille 
circum  muros  Iliacos  raptato :  pront 
refert  Virgil. 

97  Senior]    Qnia  tres  vixit  setates. 

ilftsso]  A  MineiTa,  quas  formam 
Ment»,  Anchiali,  Taphiomm  regis, 
fiiil,  indoerat.  Telemachus  entm,  sola 
nntrice  conscia,  Pylnm  ad  Nesto- 
rem,  et  Spartam  ad  MenelaonA,  clam 
matre  concessit ;  qnod  qoidem  nnnc 
ab  ipsa  dissimnlatnr. 

S8  Neetor]  Pyliornm  Rex,  Nelei 
fiUoSy  vir  snmma  pmdentia  daras. 


S9  Rheeumque]  Rhesus  £ionei  fuit 
filios,  Rex  Thraciae ;  qni  cum  noctu 
in  Priami  anxiliom  venisset,  atqoe 
adeo  extra  nrbem  perooctare  coac- 
tus  esset,  cnstodibus  suis  ex  itinere 
fatigatis  et  somno  pressis,  ab  Ulysse 
et  Diomede  deprehensus,  ab  usdem 
in  tentoriis  oppressns  est  Ex  quo 
ejns  eqni,  candore  nivali,  prsBsertim 
vero  pernicitate  ventis  comparandi, 
ad  eastra  Gnecoram  abdocti  snnt. 

DoUmaque]  Foit  Dolon  vir  Troja- 
nns,  Eumedis  filius,  qni  pactus  cum 
civibns  suis,  nt  sibi  in  remnneratio- 
nem  AchilUs  equi  darentnr,  post  vic- 
toriam,quaro  animo  praesnmebaty  spe* 
cnlator  in  cantra  Onecorum  advenit 
Veram  a  Diomede  et  Ulysse  depre- 
hensus  est,  qni  et  ipsi  speculatum 
venerant,  eaqne  in  parte  viglUas  en» 
rabant.  Promissa  fnerat  ab  Ulis  Im- 
punitasy  siquidem  Trojanonim  consi- 


Digitized  by 


Google 


HSR01DB8.     BPIST.  I.  49 

Ansus  es^  o  nimiam  nimininqae  oblite  taoramy 

Thracia  noctamo  tieuigere  castra  dolo ; 
Totqae  simnl  mactare  viros,  adjutas  ab  uno : 

At  bene  cautus  eras^  et  memor  ante  mei. 
Usque  metu  micuere  sinus ;  dum  victor  amicum  45 

Dictus  es  Ismariis  isse  per  agmen  equis. 
Sed  mihi  quid  prodest  yestris  disjecta  lacertis 

Ilios  ?  ety  murus  quod  fuit  ante^  solum ; 
Si  maneo^  qualis  Troja  durantc  manebam ; 

Virque  mihi,  demto  fine  carendus,  abes  Y  50 

Diruta  sunt  aliis,  uni  mihi  Pergama  restant ; 

Incola  captivo  quae  bove  victor  arat. 

« 

frmidt  uUerefptutfuerii,  Nim  veritut  e«,  o  nimit  atipte  nimit  negUgent  iuernmf 
mdire  cmtin  Thneia  naeimmti  frmde  ;  ei  uno  tutteniaiut,  jugulare  coi^uneiim  tol 
virot  /  Ai  enim  egregie  proeidut  eraty  ei  amiea  mei  reoordabare  !  Pedut  meam 
attidue  irepidami  ;  donec  dietut  et  trantOtte  victor  per  catira  amica  vectos  equit 
"Thraciit.  Verum  ficid  me  jumt  Tnga  dtntfa  vetirit  Ifrackiit,  et  terra  ^ptuet  fuH 
mwrut  anted  ;  tiquidem  ego  permaneoy  quaUt  eram  Troja  ttanie  ;  et  marituM  menfl 
ahtent  ett^  quo  nunquam  frui  lieeai  7  Arcet  lUacte  tMaim  muilt  pro  alttt,  Mper- 
aunt  imM  toU;  quat  cotonu»  mdor  tubigit  hore  rapto,    *fam  fruget  tuccreteruni 


^>*S»^»i»i^»».»^^^^ 


42  Id  qaatnor  incmbrapU  frangere  cattra*  Scd  fangere  probnm  e«t.  fieint. 
— 45  Libri  pliirimi  tremuere,  aut  ffmtiere,aat  tumuerey  ant  metuere,  aut  riguere» 
Malebat  Franciu»  AchiMfum  pro  andcum.  Perperam :  et  recte  Parrbasins  hoc 
verbnm  amicum  ostendere  deposuisse  timorem.  Qoid  cnim  ex  amico  timen- 
dam?  Burm.— 46  Dicerit  Gottorf.  et  Francof.  codices. — 48  Pianmi  codi«> 
cet  IUan  agnoscunt.  In  nonnullis  membranis  mnrutquo,  In  quibnsdam 
fui:  forte  qua:  nam  in  uno  LAvaniensi  erat  qua.  Heins. — 50  Vulg.  habent 
abeti.  i^alatinas  nnns  et  alii  codioes  abet.— 61  Inveni  codicem,qni  eruta 
habet  pro  diruia:  quod  vero  non  prol>o.  Heint,    SoH  mihi  mnlti  codicei 

NOT£ 

lia  aperiret ;  ez  qno  factum  de  Rheso  42  I%racia']  RliesiThnicii.  Thracia 

prmcipue  nt  indicaverit.   Vernm  dig-  vero  Europae  regio  est  ad  maris  £gei 

na  raeroede,  qnanquam  improbe,  om-  Septemtrionem ;  un<|e  nomen  fidjecti* 

nibns  ab  Ulysse  perceptis,  jugulatus  vum  Thraciut, 

est.  43  ilfodare]  Non  Uiysses,  sed  Dior 

40  Hic]   Rhesns  in  tentoriis  dor^  medes  caedem  peregit  Rhesi,  et  dfto- 

miens.    Hic  pro  alter  positom  :    aiias  decim  socioram.    Verum  marito  sno 

kic  ad  proximum  refertnr.  adblandttur  Penelope. 

Doh]  Qnem  Dolon  adversns  Or«r  44  At  bene]  Ironiu  est. 

cos  paraverat :  neque  enim  verisimile  46  ItmarUt]   Tbraciis ;  ab  Ismaro 

est,  Penelopen  marito  proditionem  monte  Thraciae. 

exprobratnram,  qnam  ille  admisit  in  48  Murut]  Id  est,  Qnid  mihi  pror 

se,  cum  fidem  Doloni  datam  non  ser-  dest,  qnod  mnri  Trojaui  solo  aeqoatl 

vivit.  foerint? 

Ddjpfc.  ei  Var.  Oat.                   Ovid.  D 


Digitized  by 


Google 


fiO  P.  OVlDll   NABONIS 

Jam  seges  est  ubi  Troja  fciit>  resecandajqne  falce 

Luxuriat  Phrygio  sangaine  pinguis  humm. 
Semisepulta  yiram  eurvis.  feriontar  aratris  S6 

Ossa;  ruinosas  occulit  herba  domos. 
Victor  abes ;  nec  scire  nrihi,  qu»  oansa  morandi, 

Aut  in  quo  lateas  ferreus  oibe^  licet. 
Quisquis  ad  hcec  vertit  peregrinam  Kttora  puppim, 

IUe  mihi  de  te  multa  rogattis  abit :  GO 

Quamque  tibi  reddat,  si  te  modo  Yiderit  usquam^ 

Traditur  huic  digitis  eharta  notata  meis. 
Nos  Pylon,  antiqui  Neleia  Nestoris  arva» 

Misimus :  incerta  est  ioma  remissa  Pylo. 
Misimus  et  Sparten :  Sparte  quoque  nescia  veri ;  65 

Quas  habitas  terras,  aut  ubi  lentus  abes  ? 

Mbi  TV^  atetitf  et  es  demetendis /alce  menorla;  aolum  ftecundatum  Btaguine 
Tngano  ubertim  producit  l^ta»  aegetea,  Oeoa  Memitecta  virormm  Troum  yuUantur 
aratri»  incurvis ;  gramen  tegit  damoa  in  ruinam  proanf ;  Victor  desideraria  ;  nee 
jPMHun  cofrnoscere,  quat  tit  tlbi  ratio  mortB  et  cunctationis,  aut  tn  qua  mundi 
parte  tu  durui  iatites.  Quicumque  navem  extenm  admoret  ad  htec  Uttora,  ille  di*- 
cedii  pUarima  d  fftede  te  interrogatu»:  ettabeHa  eignata  meis  digitit  HU  dantur, 
aua»  iibi  tradat.  ei  ealtem  te  alicubi  conepexerit,  Nos  misimus  Pylon,  in  agros 
Neleias  Nestorts ;  fama  ineerta  de  te  remissa  est  nobis  Pyh,  Misimus  quoque 
Spartam :  sed  Sparta  est  etiam  ignara  teri,  qucs  arva  iMiCoUs,  aut  ubi  tti  tardus 


^>*^^0^*>^^^^>*^^f^ 


habent.--6a  Pro  Ineola  lege  accota.  Heins.-^55  Mallet  flnduntur  Franciuii, 
non  ego  ifinditur  enim  terra  aratro,  ted  ossa  semiftepnlta  ferinnttir  et  percu- 
ttnntur.  Lncan.  tii.  859,  '  Pluraque  ruricoUs  ferinntinr  dentibns  ossa.*— 
66  Agas  pro  abes  in  Ser. ;  qood  placet  pre  Tulgato ;  si  kabites  quoqne  reponatur, 

NOTiE 

QiMd]  In  quibnsdam  legUor  i/ao  ;        Orbe]  Orbis  k>arte,  aot  regione. 
in  aliis  71»,  anctore  Heinsio.  59  Quisquis]  Amoris  anxietatem  et 

51  R^seanf]    Id  est,  Eodem  sam  impatientiam  ulterius  declarat. 
loco  ac  si  Troja  staret ;  nam  tu  abes,        Hirc]  Nostra,  scUicet,  Ithacensia. 
quasi  ilta  expugnanda  sit  Vertit']  Proprie.  Naute  enim,  com 

52  Arat]  Maxime  augetor  affectitt  ad  portum  perveninnt,  puppbn  in  lit- 
bta  cbmmen^oratione.  tns  conTertunt. 

54  Pbrygio']  Trojano.  In  Phrygia  63  PyUm\  Tres  snnt  in  Pelopon* 

enlm  minore,  seu  Troade,  stetit  Troja.  nesi  parte  occidna.    Utra  Tero  fnerit 

58  Lateas]    SoKpicionem  et  aflec-  Nestoris  qoamvis  ambigitur,  pleri* 

tum  habet  vox  ista ;   quasi  Penelope  qne  tamen,  eam  quae  jacet  in  medio 

nndeqnaque  maritum  sunm  qtittsie-  aliamm,  ad   meridiedi   6amim8  At- 

rit,  ilte  Tcro,  forte  alio  amore  irreti*  phtei,  esse  Tolont. 

tus,  sese  occoltaverit.  Neleia\  In  qnibus  Ncleos  regiiavif. 


Digitized  by 


Google 


nBR01-DB8.     RPIST«   I. 


51 


TJtilias  starent  etiam  mofc  moeiiia  Pboebi ; 

(IrascoT  YOtis  hea  levis  ipsa  meis !) 
Scirem  ubi  pagnares ;  et  taotom  bella  timerem ; 

Et  mea  com  multis.  jancta  querela  foret.  70 

Quid  timeam  ignoro ;  timeo  tamen  omnia  demens ; 

£t  ^idt  in  curas  area  lata  meas. 
Qusecumque  aequor  habet,  quaecumque  pericula  tellus, 

Tam  longae  causas  suspicor  esse  morae. 
Haec  ego  dum  stulte  meditor  (quae  vestra  libido  est)        75 

Esse  peregrino  captus  amore  potes. 


moroiU.  Mun  «6  Apotttne  exMtructi  mmc  adhMc  cownnodnu  pro  me  emtU  erecti: 
heu,  ego  iMCOiuieme  atkcctnneo  voti»  mei$.  Mani/e$tum  esMet  mikij  quo  tn  loco  mi' 
tUareBf  si  Troja  staret ;  et  r^ormidarem  tantum  pratia ;  et  querimouia  mea  ea$et 
commuMi$  cum  muUi$.  Nnnc  u€$cio,  (ptid  riformidare  debeatn  ;  attameu  tnagfia 
cuncta  reformido;  et  campus  ra$tu$  apertu$  e$t  mei$  $oHciiudinibn$.  Cof\}icio  om- 
nia  di$crimina,  qua  mare  et  terra  habetf  €$u  in  culpa  tam  Umg<e  cunctationi$. 
Quando  ego  hac  incaute  rolro  aninuf  (qute  w$tra  est  protervia)  tu  pote$  €$$e  ir- 


^^^^>0^0»^^^^^ 


ut  iD  uoo  Mediceo  est.  Valgata  •criptura  miDvs  LntiDa  eat.  Heine.  Lentua 
ngk  laalebat  Capef«rreiia.  Piemmque  04imma  poatponltnr  t^  om,  et  periodus 
T^  o6r*.— 67  Lege  etiamnum,  HeinB.— 77  Ita  ez  optimis  codicibus  et  editio- 


NOT^ 


Voces  vero  istap,  NeUia  orrii,  per  ap- 
posttionem  cnm  voce  Pylon  jnngun- 
tor. 

64  InceHa]  Id  est,  Nihil  certi  de 
te  ex  Nestore  didicimns. 

•5  Spmricn]  SparU,  seu  LaeedaB- 
mon,  Regia  fuit  Menelai ;  de  qna  jam 
•upra. 

Neacia']  Nescit  Menelaus  ubinam 
tu  sts. 

66  Abe$]  Scripturam  hanc  minns 
X<atinam  dicit  Ht^insins.  Quamobrem 
Bon  video.  Pro  abea  mallet  ille  aga$, 
qnod  in  cliartaceo  esse  dicit  Scrive- 
rit ;  reposito  tamen  habite$p  pro  habi- 
ia$,  nt  in  uno  Mediceo  extare  idem 
testator. 

67  UtiHtu]  Propter  id,  qnod  addit 
postea, '  scirera ,  ubi  pugnares,'  Scc. 

Pheebi]  Fabula  est,  PluBbiiro,  seu 
Apollioem  et  Neptunum,  mercede 
promisaa,  Laomedooti  Trojaoorum 
Regi  mnros  aedificavisse.    Troja  ita- 


qne  per  Apoltinis  moros  intelligenda. 

68  Voti$']  Scilicet  Penelope,  prins- 
quam  Troja  eversa  esBCt,  ut  id  brevi 
fieret  optabat;  quo  citius  maritus 
suas  domnm  reverteretnr. 

60  Sdrem']  Si  etiamnom  Troja  sta- 
ret,  scilicet. 

70  Jtiiida]  Plurimis  vero  de  caiisis 
magno  est  solatio  miseriarom  socie- 
tas,  mnliercnlis  prspsertim  plebique, 
ooa  cordato  viro. 

71  Jgnoro]  Postqnam  deleta  est 
Troja  scilicet,  nec  scire  possum  nbi 
ta  sis. 

72  Patef]  Id  est,  looomera  snot, 
qtiae  ego  pro  te  timeo,  quKque  me 
solicitam  facinnt. 

74  8u$picor]  Id  est,  Suspicor  te  in 
quodlibet  discrimeo  iocidisse. 

75  Hac]  Dnm  stulte  ego  de  te  sum 
maxime  solicita. 

Ve$tra]  Mious  iovidiosiim  est,  quam 
si  dixisset  tna.  Etiam  credibiliiu  est. 


Digitized  by 


Google 


52  P.   OVIDII    NASONIS 

Forsitan  et  narres,  quam  sit  tibi  rustica  conjiix ; 

Qusd  tantum  lanas  non  sinat  esse  rudes. 
Fallar ;  et  hoc  crimen  tenues  vanescat  in  auras ; 

Neve,  revertendi  liber,  abcsse  velis.  80 

Me  pater  Icarius  viduo  discedere  lecto 

Cogit,  et  iramensas  iiicrepat  usque  moras. 
Increpet  usque  licet :  tua  sum,  tua  dicar  oportet 

Penelope ;  conjux  semper  Ulixis  ero. 
Ille  tamen  pietate  mea  precibusque  pudicis  85 

Frangitur,  et  vires  temperat  ipse  suas. 
Dulichii  Samiique,  et,  quos  tulit  alta  Zacynthos, 

Turba  ruunt  in  me  luxuriosa,  proci ; 

retUua  amore  extero,  Fieri  etiam  potett,  ut  /abuleri»  quam  incuUa  nt  tibi  uxor, 
qute  modo  wm  patialur  lanas  rudea,  Utinani  dedpiar^  et  hac  criminatio  tn  auras 
nbtiies  discerpatur  ;  nete  cupioM  ewe  foriiy  data  poteatate  redeundi.  Icarius  pater 
tneiis  me  urget  deserere  lectum  marUo  deatitutum,  et  indesinenter  arguU  immo- 
derata»  tuas  moraa,  Quamvifl  indeainenter  arguat ;  Bum  tua ;  opua  eat,  ut  ego 
uocer  tua,  Peneiope  aemper  ero  uxor  Ulyaaia,  Interim  pater  flect\fur  pietate 
tHM,  et  precibua  caatia ;  et  ip$e  minuU  tim  auam.  Proci  DuUchiiy  et  Samii,  et 
quoa  produxU  2^nthua  eminenaf  agmen  Ubidine  excitum,  cum  impetu  in  me  con" 


nibnt.  Narraa  habent  minus  emendatv.  Biirfii.~81  Francius  decedere  vel 
aecedere  malebat.— 83  Vulg.  tua  aim:  sed  tua  aum  habent  sex  codices,  <fuod 
efficacius.  Non  enim  vovet,  sed  asseverat  Penelope  se  Ulyssis  esse  ;  et  ideo 
quoque  dici  Uiyssis  vult,  ueqne  alteri  in  conjugium  concedere.  Burm. — 
86  Forte,  temperat  ira  auaa,  Heins.  Melius  tamen  legeretur  temperat  inde 
auaa,  propter  pietatem  meam  et  preces  pudicas.  Saepe  haec  vocula  inde  loco 
puUa  ab  ipae  et  Ule:  vid.  ad  Met.  v.  S56.  et  vi.  660.  et  ita  Epist  sequente  654. 
*  Parte  satis  |>otui  qnalibet  inde  capi.'  Francius  malebat  vocea  temperat  ipae 
auaa ;  quod  miiiime  placet.  Bersmannus  Propertianam  imitationem  volebat 
ex  £leg.  ui.  21.    *  Victrices  temperat  ira  manus :'   ubi  et  iUa,  vide  Broukh, 

NOTiE 

quod  niulti  factitant,  ab  Ulysse  qoo-         82  Cogit]  Pro  jure  paterno  ;  nara 

que  factum  fuisse.  patris  voluntas  puellis,  hac  in  parte 

70  Captua]  Ad  Ulyssis  amores  allu-  pra^sertim,  ubi  eas  non  habent  admo* 

dit ;  qui  cum  Circe  et  Calypso  dici-  dum  reluctantes,  pro  irge  habetur. 
tur  consuevisse.  86  Frangitur]  Flcctitur ;  ita  ut  rai- 

77  ForaUan]  Afiectus  maxime  nio-  nns  instet,  miniisque    me  ad  aliud 

vet  haec  8u»picio.  conjugium  compellat. 

70  FaUar]   Id  est,    Ne  sit  istndy         87  DuUchii]  Dulichiuin  insula  ost 

qiiod  suspicata  suni.  una  ex  Echinadibus,  Peloponneso  ab 

Kaii«acatj  Nihil  »it.  occasu  adjacens. 

81  Vidua]  A  tc  derclicto.    Id  est,         Samiique]    Samos  vel  Samns,  do- 

Vult  patcr  ut  alteri  nubani.  men  est    plurium    insnlarum.     Hie 


Digitized  by 


Google 


HEROIDES.      KPIST.   I. 


53 


Inqtie  taa  regnant^  nullis  prohibentibus^  aula : 

Viscera  nostra,  tuae  dilaniantur  opes.  00 

Quid  tibi  Pisandram,  Polybumqne,  Medontaque  dirum, 

Enrymachique  avidas,  Antinoique  manus» 
Atque  alios  tefcram,  quos  omnes  tarpiter  absens 

Ipse  tno  partis  sanguine  rebus  alis? 
Irus  egens,  pecorisque  Melanthius  actor  edcndiy  95 

Ultimus  accedunt  in  tua  damna  pudor. 


^airruntf  H  imperimm  m  tua  regia  cUinenif  nemine  impediente ;  dtetf  ur  /»«,  f)r«- 
eordia  nosiru^  dHaceraniur.  Quormim  tibi  nominem  PiMmdruMy  et  Pohfimmy  et 
erudtUm  MedomtOj  et  manno  rapacea  Ewrymacki  et  Antinoi^  al^e  aUoi^  ^uoo 
emnetoo  tu  afraeiw  nutriOt  non  aine  tuo  dedecore^  bom»  acquiaiUio  oangwine  tuol  Irua 
mendicuM,  et  MelanthiuMf  qm  agit  nofttros  gregea^  ut  eomedantwr,  poatremum  dede» 


<^«<x^<>»s<r^«»^v*s^ 


Biinn.— 90  Dt/aiitaii/ttr  rectius  melioresex  tcriptis,  quamdi/oc^raii/itr,  quod  est 
iii  volgatis.  Respexit  Homert  illa,  Odyss.  n.  ftl5.  icHi/jutra  dapddirrooatr,  Hoc 
verbum  svpe  Ovidio  redonavimon  in  Metamorphosi.  Ita  et  infr.  Am.  iii.  9. 
*  dilaniata  comas :'  et  ibid.  696.  *  Dilanient  vigilum  te  qooqoe  turba  canom  :' 
vulgata  tamen  retiueri  potest  ex  Epint.  iii.  86.  nbi :  '  Qnid  larerat  Danaas 
inipiger  Hector  opes.'  Haim.— 91  Qusdam  liabeut  Polybon:  et  in  multis 
codicibos  Heins.  scriptnm  invenit  Polybum  Medontaaue.  Hic  copulara  inse- 
rendam  fnisse  Egnatius  admonnit* — ^9S  Elegantius  Junianus  Codex  quixlque 
aUoa :  qnamvis  ego  quidte  mailero.  Barman, — 95  Ador  Heins.  legendum  cen- 


NOT/E 


vero  de  ea  agitor,  quae  Ithacs  adja- 
cet,  Cephalenia,  commoniori  noniine 
appellata,  nbi  etiam  orbs  fuit  Same. 

Zacfnthoal  Insula  est  juxta  Cepha- 
leniam,  ad  meridiem. 

88  Turba^l  Proci  turba,  appositio 
est.  Hinc  vero  24.  inde  plures  pro- 
caciter  Penelopen  appetivernnt :  nam 
nihil  attinet  ejusmodi  niigas  accurate 
recenser^. 

89  Regnant]  Valde  est  istud  invi- 
diosum,  quodqne  Ulyssem  possit  ma- 
le  nrere,  domnmque  reducere. 

90  Viocera\  Opes  vi^cera ;  iterum 
appositio.  Siint  certe  eqoidem  opes 
viscera,  quando  ex  natura  intelligun- 
tur,  siqnidem  per  eas  vita  quotidie 
recreatur. 

91  Pisitfidnim]  NonnuIIos  invidlo- 
sissime  nominaty  ad  fidem  etiam  fa- 
ciendam. 


Medoniaque']  Hic  prseco  fuit 

Dimai]  Hunc  locum  nonnnUi  so- 
licitant,  quod  dirus  non  videatur,  cui 
fere  oni  ob  minora  delicta  Ulysses 
pepercit.  Verum  prsterquam  quod 
nihil  necesse  est  tfinuii  exponere  cm- 
delem^  com  pro  magno  etiam  a  Vir- 
gilio  iisorpetnr,  fieri  potest,  ot  hic 
Medon,  erga  Penelopen  ex  amore 
mansuetns,  in  alios  diros  et  crudelis 
fuerit.  Vel  forte  etiam  ex  obsccEno 
et  truculento  bomiuis  vultu,  ita  eum 
Penelope  vocitavit. 

92  £Hryiiiac^Hc]  Hic  erat  quem 
Penelope  Icarius  destinabat.  Qiii 
vero  foerint  ibti  nebnlones,  quos  vo- 
cat  Horatins,  param  interest  cog- 
noscere. 

ilii/tiiot^u^]  Fuit  hic  ciim  Euryma- 
cho  procus  ex  primoribus. 

95  /nt»]  Itliarensis  mendicus,  cor- 


Digitized  by 


Google 


M 


P.   OVIOII    NA80K19 


Tres  sumas  imbefles  niunero,  sine  viribas  uxor^ 

Laertesqae  senex^  Telemachasque  puer. 
nie  per  insidias  psbiie  est  mibi  nuper  ademta»; 

Dum  parat,  invitis  omnibns,  ire  Pylon. 
Di^  precor,  boc  jabeant,  nt  eantibns  ordine  fatis, 

llle  meos  oculos  comprimat^  ille  tuos. 
Hoc  faciunt  custosqae  bonm,  longsByaqae  notrix ; 

Tertius^  immande  cura  fidelis  barae. 


100 


cui,  aeceduni  m  iua  ianma,  Tra  immu  nwmero,  bOh  tiM^M,  im^  desHtuta  viri' 
bu8,  Lamiei  emuaf,  elpner  TelemaekMa.  Atqae  iUe  eet  prvpemodmn  miki  per  tfo- 
Um  mtper  erephm^  dem  fnalwr  ire  PyUmj  emteii»  remtentibiu,  Precer  utMHikoc 
vetini,  ui/atie  eeamdum  ordimemproeedeutibm,  Hle  eUmdai  meoe  aeulea,  iUe  claadat 
tuee.    Bubuku»  noster,  ei  naax  mdrix  toa,  ei  ieriiue  cuaice  eaduiua  mtlif ,  MirM 


*^^S0*^^'^>^^i^^^ 


sait.  Vulgati  babent  aueter  edendi.—lOl  Heios.  maUet,  li  per  membranai 


NOT^ 


pore  vaatiis,  sed  nuUit  viribas,  ntpote 
quem  Ulyases  pugno  mactavit.  Pia- 
thoa  vero  est  a  person»  humilitate. 

MeUtnthiua']  Fuit  hic  Ulyssis  ovium 
Magister,  qni  pinguissimas  qnasque 
in  procorum  epulas  ad  lanienam  age- 
re  solebat. 

96  Pudor]  Irus  et  Melanthius  pn- 
dor,  appositio:  Id  est,  qoi  per  sor- 
tis  sute  ignobilitatem  roaximo  sunt 
tibi  dedecori. 

OS  Telemachuaque]  Filius  Ulyssis. 
.  90  Per  inaidiaa]  Quas  molitos  est 
Autinous;  proci  ad  Nestorem  eonti 
Telemacho  paraverunt ;  qnasque  ille, 
Palladis  ope  et  numine,  effugit. 

100  Inviiia]  Fabula  est,  Telema- 
chum,  suasu  Palladis,  ivisse  de  PaCre 
sciscitatum,  atqne  id  illom  clam  ha* 
buisse,  neniine,prseter  nntricero,  con* 
scio.  Igitur,  vel  Penelope  mentita 
cst  supra,  cum  dixit,  se  misisse  ad 
Nestorem,  si  de  filio  intellexerit : 
▼el,  si  id  minos  per  rk  omnibua^  proci 
tantnm  erunt  intelligendi,  qui,  ne 
ille  aliqnid  adversns  ipsos  machina- 


retnr,  reformidarent.  Quod  si  his- 
torisB  fidem  servatam  esse  supponasy 
per  rb  uwitia  nascientes  interpreta* 
beris,  tum  matrem  tum  procos ; 
quod  qnidem  ex  Telemachi  voto  et 
opioione  dictnro  fuerit,  utciimque. 
postea  proci  discessum  ejus  sobolue- 
rint,  deinde  etiam  eidem  insidias 
struxerint.  Verum,  nt  quod  ego  sen- 
tio  libere  dicam,  non  neces^e  arbi^ 
tror  tam  anxie  ex  Homero  leges  po-' 
nere  Nasoni,  multo  minus  Penelope ; 
vel  si  id  adeo,  nihilominus  de  indus- 
tria  crediderim  ita  attemperatam  fu- 
isse  a  Poeta  Penelopes  orationem, 
nt  cnm  eam  rem,  de  qna  loquimury 
dnbiam  relinquat,  utcumque  vel  gna- 
ti  pietatem  Ulysses,  vel  uxoris  dili- 
gentiam  laudet :  atque  hinc,  tum  con- 
jugales,  tum  paterni,  in  animi  fiuc- 
tuatione  majores  moveantnr  affec- 
tus. 

101  Ordine]  Ita  ut  majores  natn 
priores  e  vivis  tollantur. 

102  Compriaiat]  Qui  erant  genere 
proximi  mortnornm  clandebant  ocu- 


Digitized  by 


Google 


KJ3B04Q98.    BFI8T.  I.  fiff 

Sed  neque  Laertes^  ut  qui  9it  umtilis  amiLi^  105 

Hostibus  in  mediis  re^a  tenere  valet : 
Telemacho  veniet  (vivat  QK>do)  fortior  aetas ; 

Nunc  erat  auxiliis  illa  taend«t  patris. 
Nec  mihi  sunt  vires  inimicos  pellere  tectis : 

Ttt  citius  venias,  portus  et  ara  tuis.  110 

Est  tibi,  sitque^  precor,  natus,  qui  mollibus  annis 

In  patrias  artes  erudimd»  erat: 
Bespice  Laerten :  ut  jam  sua  lumina  condas, 

Extremnm  fati  sustinet  ille  diem : 
Certe  ego,  quae  fueram,  te  discedeote,  puellay  115 

Protinus  ut  redeas,  facta  videbor  anus. 

9event.  Sed  neque  Liurte$f  nt  qui  nt  ineptut  ad  wrma,  petest  tmperium  ienere  inter 
kettee  medio$,  JEtas  praatanticr  aderit  Telemaeho,  (ti  vivat)  mme  iUa  erat  adHwanda 
tatda  patria.  Nee  viree  admmt,  qm^MM  areeam  kietee  n  nostris  tedHme :  tu  redea» 
celerius,  qaippe  qni  portui  sis  et  attare  tuis.  Habeey  preear  ot  haben»f  fiHumj 
^  erat  imatituendue  tenera  eetate  in  virtutee  patemae.  Vide  LaHerttn^  ut  jam 
elquda»  euoe  eculoa;  ilU  trahit  peatremum  diem  /atu  Ego^  fiur  eram  adoleaeen' 
fulay  eum  prefectua  ea^  tibi  Aand  dubie  videbor  vetida,  uteumque  properea. 


^<#^^^^^»*^^'^«»^ 


lioMt, />t, preeor^ ^juheaed^^W  AfmauuAiecm  codicea; et  placet.  ViUf.eniiM 
pro  oniit^.  NostraiD  vero  lectionem  firmat  lequens  mentio  Aoftitini,  et/prhor 
eetoMy  scilicet,  armis  tractandis.  Btimi. — 106  Vakt  meliores  scripti  quatuorde- 
cim,  pro  ▼nTg.  poteat.  Heins. — 108  Erit  pro  erat  Leidensls  Codex ;  sed  nHiil 
Bflta ;  positnm  enim  est  pro  eaaet.  Bnrm.  Fovenda  AmbrosiaBos  cod«x :  Mon 
mJe.  Burm.  iSec.~llO  FraBcios  maliet  potiua:  idqoe  et  Heinsio  piacuit,  ut 
.£p«  vu.  148.  *  lios  potins  popolos,'  Stc.  sed  citiua,  qoia  nos  imbelles  somns, 
et  ideo  in  mora  snmoinm  pericolom.  Redeaa  habent  viginti  codices.  Idem. 
Portua  et  aura  tuia,  nostri  constanter,  nisi  qnod  Argentinensis  satis  antiqans, 
portua  et  avara :  mendose.  Ciofanns  e  suis  notat  portua  et  ara,  qood  ▼enini 
est.  Hms.'->113  Cfaiidiismagna  pars  codd.  Eadem  diversitas  est  £p.  x.  120. 
— 114  Fatia  septem  seripti;  forte  recte  ;  ot  intelligat  diem  a  /atia  scrtptnm. 
B«nn.— 116  Viginti  Mss.  tMnios;  qood  pro  raiieas.  8ic  in  iaitio  ipae  veni, 
Heins. 

NOTiE 

los.     Qoanqnam    aoctor  est  Varro,  bnsdam  legitnr,  inutiUa  annia. 

npod  NonioiB,  ne  filii  parentibos  in  106  Boatibua]  Procis  soUicet.  Hac 

obilH  oeulos  sogiUarent,  jd  est  clan-  voce   autem  Penelopos  fidos  amor 

derent,  (nt  Nouios  exponit)  lege  Mae-  commendatnr. 

▼ia  cantnm  foisse.  107  Veniet]  Id  est,  Non  jam  ille 

104  Cum]  Id  eat,  qni  cnrat  Me-  potest  tot  hos&s  depeUere :  adeoqne 
tonynia  est,  qnas  vim  maxime  aoget  necessatiom  est,  nt  tn,  Ulysse,  ve- 
orationlt.  nias. 

105  Sed  ueque']  FeatiBBt  ad  coboIo-  IIO  Porfcis]  Id  est,  Qoi  aobit  om- 
iioncm  Penelope.  nia  tota  fadas. 

ImdUia]  Qula  aeaeK.  Ioobo  ib  qai»        III  Haysrt]  Vok  aat  miacrlcordiae. 


Digitized  by 


Google 


66  P.   OVIDII   NASONIS 


NOT^ 


Candas]  Ocalos  claadas ;  de  moie,  116  ProHmi$\  Id  est,  indesinenter. 

nt  snpra.  Gall.  Toui  de  iuitef  9an$  vou$  arrHer 

114  SuUinei]  Id  est,  Vix  animam  nuUepart, 
retinet,  ut  te  lemel  adhnc  videat. 


EPISTOLA   IL 

PHYLLIS  DEMOPHOONTI. 

ARGUMENTUM. 

DEMOPHooNyTliesei  et  Phaedne  filius,  a  bello  Trojano  in  patriam  redienSy 
maria  tempestatibut  in  Thraciam  delatus,  a  Pbyllide,  Lycurgi  et  Crustn- 
men«  filia  (qn«e  tunc  Thraciae  imperabat)  hospitio  et  lecto  benigne  suscep- 
tns  est,  cnm  qua  aUqnamdiu  coosneyit.  Andita  deinde  morte  Mnestei,  qui 
post  ejectnm  Athenis  patrem  Thesea  imperinm  occupaverat,  ref^ni  cnpi- 
dine  captns,  Phyllidi  fidem  dat  se  intra  niensem  rediturum,  confingens  ad 
res  componendas  se  soas  ire.  Mox  refectis  navibns  Athenas  petiit,  nec 
redire  cogitat.  Qnatnor  igitur  exactis  mensibns,  Phyllis  ad  enm  hane 
epistolamscripsit;  qna  suadet,  nti  beneficiomm  memor,  fidem  datam  non 
fallat :  qnod  si  aliter  fecerit,  violatnm  amorem  crtideli  se  morte  vindica- 
turam  minatur. 

xlospiTA,  DemophooD,  tua  te,  Rhodopeia  Phyllis, 

Ultra  pTomissum  tempus  abesse  queror. 
Comua  cum  Lunaei  pleno  quater  orbe  coissent, 

Littoribus  nostris  anchora  pacta  tua  est. 

Demophoon,  ego  PhifUis  Thracia,  tua  hoepita,  conqueror  te  desiderari  ultra  tem- 
pu*  aa$ignatuM,    Anehora  tua  promma  e$t  a  te  nootris  Uttoribu$,  poalquam  cornua 

S  Quater  dedit  Burmann.  ex  Gro.  et  Med.  in  aliis  $emel  pro  quater.-^S  pleno 

NOT  JE 
Rhodopeia]    Thracia,    a    Rhodope     £o  enim  temporis  spatio  evenit,  ut 
moute  l^hraciae.  Lunae  utmnique  cornu,  tum  decres- 

S  Cornua]    Id  est,  post  meusem.     centis  tnm  creacentis,  in  uovnm  or- 


Digitized  by 


Google 


HBR01DE8.     BPI8T.  tl.  SO^ 

Lona  qaater  latait ;  pleno  qoater  orbe  recrevit ;  5 

Nec  yehit  Actaeas  Sitbonis  unda  rates. 
Tempora  si  numeres,  bene  qnae  nnmeramus  amantes, 

Non  venit  ante  suum  nostra  querela  diem ; 
Spes  qooque  lenta  fuit :  tarde,  quas  credita  Isedunt^ 

Credimus  ;  invita  nunc  et  amante  nocent.  10 

Saepe  fui  mendax  pro  te  mihi ;  saepe  putavi 

Alba  procellosos  vela  referre  notos. 

iMna  eoncurrisierU  iemel,  pleno  orbe,  Interim  Luna  i/Maier  receatU^  ea  ^aier 
renovata  ett  toto  orbe ;  nec  mare  Throciuin  reducit  natee  tuas  AthenienMet»  Si 
numeree  diee,  quo§  nos  amaniea  bene  numeramui,  nottra  de  te  querimonia  non  exa- 
rHur  onie  euum  tempue,  Spes  quoque  nottra  longior  fmt ;  iero  credimui  ea,  qva 
eredita  nos  crudant^  et  jam  coaet^B  amanti  offichaU,  Stepe  mentUa  tum  imAt  pro 
ie  ;  ieepe  crtdidi  auitroi  proceUoeoi  reducere  taa  vWa  candida.    Male  ium  precata 


ett  ex  Ha.  coi  consentiunt  Ou.  Codd.  vulg.  toto. — 7  Qua  noi  numeramui  aman- 
ieiGu.l.—O  Mst.  quidaro  rfail :  sic  et  Epist.  xvii.  108.  '  spcs  tua  lenta 
▼enit'  ex  Mss.  Pro  tarde  qua,  Lincolniensis  et  nex  alii  liabent  qua  tarde. 
VoMit  codex  iarde  quoque:  locus  corruptns.  Forte :  *  Spee  quoiiue  lenta  rrati, 
iarde  (quia  credita  lceduni)  Credimui.  Heins. — 10  Gu.  1.  invito  nunc  ei  amore 
nocei.  Gu.  4.  incita  nunc  in  amanie  noceni.    Heusing.  ab  Ovidio  scriptum 


NOT>E 


bem  concnrrat. 

Quaier]  Id  est,  Quartus  est  roensis. 

6  Nee  vekU]  Id  est,  Tn  non  redis. 
Fref]aentiores  snnt  istie  fignrae,  quai|i 
ut  eas  annotare  opns  »it. 

Aeaioi]  Id  est,  Atticas,  Athenien- 
ses  Demophoontis :  a  Grssco  hieriij 
qnod  Attica  Regio  littoralis,  et  undis 
fracta  sit. 

SHfumii']  Thracia ;  a  vetnsto  nomi- 
ne  Sithony  quo  appellatam  fuisse 
Thraciara  refert  Gellius. 

8  iVoii  venii]  Omnino;  siquidem 
poftt  exactuMi  primuni  mensem  pote- 
rat  Pbyllis  Demophoonti  promissa 
oggerere. 

9  Spei]  Id  esty  Diu  etiam  speravi 
te  venturum. 

Tarde]  Sero  credidit  Phyllis  De- 
mophoonta  deceptorem  esse,  qui  non 
rediret.  Citius  istud  si  auimo  sedis- 
set,  ipsnm  hospitio  et  lecto  non  com- 
oumicasset ;    vel   saltem    communi- 


catnm  non  dimislssct. 

lAtdmni]  Postquam  se  ludificatam 
esse  non  credit  modo,  sed  certo  sen- 
tit. 

10  Credimui]  Pessime  istnd  expo- 
snernnt,  Te  venturum  sperarons :  im- 
mo  contra,  Credimus  te  non  ventn- 
rnro,  te  deceptoreni  esse. 

Inviia]  Non  libens  qneror,  sed 
amor  cogit,  interpretantur.  Nihil  ad 
rem.  Fatetur  Phyllis  se  ainare,  quan- 
quam  potius  deceptnrem  optaret 
odisse,  et  id  tantum. 

Noceni]  Nocet  omninoamanti,haic 
homini  credidisse  quem  amat,  com 
sese  ab  eo  derelictaro  sentit. 

11  Fui  mendax]  Mnltis  mentita 
sum,  exponunt/adeoqne  nihil  postea 
dicam.  Osciianter.  Sibi  mentitani 
hoc  ipso  versn  Phyllisait.  Scilicet 
ipsa  qnirJibet  excogitavit  qme  De- 
mophoonta  remorari  sibi  pi>rsnasit. 

13  Noioi]  Notus  vontus  a  meridie 


Digitized  by 


Google 


58  F.  aVKDII  KA80N» 

Thesea  devovi^  quia  te  dimittere  noUet; 

]Vec  tenuit  cursus  forsitan  ille  toos: 
Interdum  timui^  ne^  dum  vada  tendis  ad  Hebri,  15 

Mersa  foret  cana  naufraga  puppis  aqoa : 
Saepe  Deos  supplexy  pro  te,  scelerate»  rogavi, 

Cnm  prece  thuricremis  devenerata  focis : 
Ssepe  yidens  ventos  coelo  peIag;oque  faventes, 

Ipsa  mihi  dixi ;  Si  valet  ille,  venit.  20 

Denique  fidus  amor,  quicqnid  properantibus  obstat, 

Finxit ;  et  ad  cansas  ingeniosa  fhi. 

Tkeaeo,  quod  tiin  redeundi  poteHtUem  non  /aceretf  neq%e  UU  formm  reditmm  tuMm 
jrrohibuU.  Quandoipte  rtformidaviy  ne,  dumpergie  ad  vada  Uebri^  mvm  tutt  mh- 
fra^ium  pasUj  ettet  eubmersa  aqua  alba,  Sape  «go  euppUx  «dorsvi  Deotf  ad  al^^ 
tarta  ubi  thue  erematurt  et  prectbus  petiviy  ut  Iti,  seeleete,  proapera  valetudine  fnU' 
reris,  Seepe  cum  cemerem  tentoe  mari  et  caio  propitioSy  ego  mihi  dixi^  Si  iUi  bene 
etty  redit.  Denique  fidelia  meus  amor  exeogitavit  quiequid  remoratur  feetinan- 
te$;  et  fid  eaUida  ad  fingendiun  cauaat  tuae  retardationU.    At  tu  taraut  abaene 


■^^#s#^*s»sr^N»^i^«».» 


fmtat  invita  nune  et  amanie  nocet. — 13  Heinsius  praefert  demittere. — 17  Vulgo 
egitor  Seepe  Deot  tupptexy  ut  tu,  sceUratey  vakret,  tfc,  Recte  legitar  Deot : 
sic  enim  seqaentis  pentametri  constractio  pottulat :  ut  sit  ordo  ;  Sappe  Oeos 
snpplex  suni^eyenerata  prece,  focis  tharicremis  :  hoc  est,  apad  aras  nbi  thnra 
cremantur.  Sed  commentatores  pentametrnm  hoc  cum  seqnente  hexametro 
omittnnt,  quae  res  difficultatem  ac  dubitationem  hanc  illis  parit.  MicylU 
Dnbito  yehementer  an  haec  satis  Latina  sint,  ut  volgo  le^niitur,  et  an  vrece 
venerairi  focitj  recte  dieatur.  Codices  vero  variant :  in  pnori  yersn  quidam : 
iii  tuseeleraie  rediree,  vel  veniret.  Pro  tt  teeteraie  rogavi^  anua  Regins  et  Lei- 
densis,  quod  mintme  rejiciendum  pnto,  qnia  et  rotondiorem  versum  laeitf  et 
sensnra  optimum  exhibet  y  rogare  vero  pro  aliquo  conlra  Scoppium  alibi  vin« 
dicavimus :  cum  prece  recepimns  ex  Palatino  et  Vaticano.  Cum  prece  turi- 
eremittum  venerata  focU :  ut  intelligat  con^^^a/ioiim  proprie  dictam,  qiiaE 
preces  addebat  saerifieio ;  non  dudnm  ante  indncto  apparatu,  sed  snblto,  et 
ut  res  ferebat :  vide  quae  ad  Petron.  o.  60.  notavimns :  et  binc  euppUeare 
tkure  et  mno.  T%urieremit  retinnimus,  non  thaeriferit,  iit  erat  in  qnibiisdam 
codicibus :  Thurifera  sunt  regiones,  nnde  thut  venit,  sed  thurierema  arap, 
Art.  Am.  iii.  393.  '  Visite  thuricremas  vaccae  Memphitidos  aras.'  Avien. 
descr.  arb.603.  Mnter  thnricremas  hic  Phoebnro  vidimus  aras.'  Virg.  JEn. 
IV.  458.  et  alii  passim.  Deis  supplex  volebat  Hubertinus,  sed  nihil  opus. 
Burm,— 19  Ferenies  malebat  Franclas :  nec  nego  sappe  ita  Ovidinm  et  alios 
loqnl ;  sed  non  Ideo  nbique  in  nnam  formulam  cogendi.  Burm,  See, — ^90  lUe 

NOTiE 

spirans,  iissecandosy  qui  ex  Attica  in  14  Cimnis]  Tnnm  llefy  tnav  navi- 

Thraciam  navigant.  -  gatioiiem ;  optime. 

13    Thesea]   Patrem  tnnm,  quem  15  Hebrt]  Flnvias  eat  Thraoiae. 

egocredidi  retinere  te;  cnm  nuUof  16  Cana]  Alba;  ex  agitatioiiey  et 

redirei.  aerii  permixUone. 

NoUet^  Pront  equidem  tnnc  con*  29  Fuixil]  Ad  tui  excnsationeio. 

jiciebam»  adde.  CauMs]  Quibsa  iter  tuun  impedi- 


Digitized  by 


Google 


HIROtDM.     SPIST.  II. 


58 


At  ta  lentos  abes»  nec  (e  jarata  reducaiit 

Numina,  nec  nostro  motus  amore  redis. 
Demophoon,  yentis  et  verba  et  yela  dedidti ;  25 

Vela  queror  redita»  yerba  carere  fide. 
Dic  mihi,  qaid  feci,  nisi  non  sapienter  amavi  T 

Crimine  te  potai  demeraiBse  meo. 
Unam  in  me  scelas  est,  qaod  te,  scelerate,  recepi : 

Sed  scelas  hoc  meriti  pondas  et  instar  habet.  30 

Jura,  fides,  ubi  nanc»  commissaque  dextera  dextr»  ? 

Quique  erat  in  falso  plurimus  ore  Deas  T 

ea;  nee  Dii  per  ^imm  jwra»Hj  te  reduemtt ;  nee  reterterie  imfulem  amore  meUro, 
Dmopftoofi,  eommirieti  vetUu  dicta  et  vela ;  ego  eowjueror  vela  carere  remrnc, 
Scta  carere/de.  Dic  mihi^  quid  odmut,  itid  quod  imcaute  amavi  7  Potui  te  06- 
Urinxieee  flagitio  meo,  Umm  eat  inme  flagitium,  quod  te  excepi,  eeelerate ;  aed 
«9  genere  Jlagitii  te  demendeee  ddmeram,  Uin  sunt  miiic  jura,  ubi  fide»,  et  ma* 
mufncta  nuami,  et  multue  Deue^  tpA  eredt  in  ore  tao  perjuro  7    Ubi  nune  Hy* 


i»^^'^^^»^^^*»^^ 


liber  vetas ;  qiiod  probat  CiofaniM.  Vnlg.  ^tf  pro  ille.  Nos  com  LoTanU 
eini  eodice  distiaximiu,  ei  vaiet  iUe^  vemi,  Burm.— 24  Tret  libri  habeat  cap' 
tm  pro  motue,  Captue  amore  fuit  Demophoou,  cnm  primum  viderat  PhyUicia, 
Bunc  ut  rediret,  moMri  debebat.  Unus  etiam  Heimii  r€iit«;  solenni  muta- 
tioDe.  Idewe,—tl  Heinaina  vnlt,  Dic  miki^qmd  fed?  einon  tapienter  ama^f 
Criminey  t^e.  vel  forte  patiewter,  Ego  vero  nihil  muto  contra  seriotos  et  edi- 
tos  codices.  Idem. — Sl  Heinsins  malebat  jura  fideaque  ubi  suMt  /  In  Cod. 
Francofnrtensi  erat  juray  fide»  ubi  »md  7    Sed  ic6t  naiic  elegantins.  Idem. — 


NOT^ 


tnm  fnerit. 

9A  At  t»  lentM»']  Affectns  maxime 
movet,  lioc  in  loco  posita  ista  accu- 
•atio. 

JRcdMctmi]  Non  de  Diis,  sed  de 
Demophoonte  queritur,  qui  Deomm, 
9noa  perjnrio  vlolavity  iram  contem- 
nit. 

.  25  DirmopAoofi]  Si  ego  aJlqnid  vi- 
deo,  non  tam  stomachationem  habet 
baec  denomitatio,  ut  volont,  qnam 
amoris  intimi^  sensum  efmoUitiem 
^xprimiL 

Frr6a]  Verba  dare  ventis,  est  qui- 
dem  Verba  tn  eonvm  Jundere,  uti  ex- 
ponnnt ;  sed  simpliciter  et  sine  inter- 
prctatione,  hoc  in  loco,  htec  phrasit* 
est  int^lKgenda. 

37  NiiniioR]  Clarissiiiraa  HeinMOf , 


vei  invitb  libris,  at  nom,  ^e.  repoait 
Quamobrem  non  potni  divinare ;  sen- 
sus  enim  optimns  est,  qaem  facit  kc- 
tiorecepta.  Gallice  diceres,  Qn^at^ 
/aity  st  ee  n*e»t  de  wu»  avoir  aimi  »an» 
ancune  pr^cauiion7 

.  28  C^imttto]  Id  est,  Ea  re  qnod  ta 
amavi  non  sapienter,  et  sine  diffiden'.. 
tia,  tn  simplicitate  mea  md  servan- 
dam  fidem  addoci  debuisses.  Veris- 
sime.  Nam  bis  qnidem  neqniter  fadt 
qui  et  fallit  et  fidentero  fallit. 

Sl  Jiira]  Hospitii,  Connubii.  Istnd 
est  quod  Oallice  per  exprobrationem 
dicimns,  Ok  e^  le  droit,  Oit  e»t  la 

Dextera]  Quas  hodieqne  fidei  est 
tjmbolom. 
89  l>OMa]  Copidoy  nt  volunt ;  vel 


Digitized  by 


Google 


eo 


P.  OVIDH   NA&ONIS 


Promissus  socios  ubi  nunc  HymenaBUS  in  annos, 

Qui  mihi  conju^i  sponsor  et  obses  erat? 
Per  mare,  quod  totum  ventis  agitatur  et  undis ;  35 

Per  quod  saepe  ieras,  per  quod  iturus  eras ; 
Perque  tuum  tnihi  jurasli,  (nisi  fictus  et  ille  est) 

Concita  qui  ventis  sequora  mulcet,  avum : 
Per  Veneremy  nimiumqne  mihi  facientia  tela, 

Altera  tela  arcus,  altera  tela  faces :  40 

Junonemque,  toris  quse  prsesidet  alma  maritis, 

£t  per  tsediferae  mystica  sacra  Deae. 


menau»  pactut  in  annos  nostros  cmyunctoKf  qui  erat  miki  aponsor  et  obaes  connubU  1 
Juraaii  miki  per  mare  totwHy  tjuod  movetur  ventis  et  undis,  per  quod  ttepe  cucur- 
reraa^  per  quod  rolebaa  currere ;  et  per  tuum  amm  (niri  et  iUe  est  faliua)  qid  tem^ 
perai  maria  turbata  tentis:  jura»tl  per  Venerein,  et  tela  nrmu  ad  me  ttpectantiaf 
ptr  arcu$  tela  aUera,  per  facen  tela  altera;  et  per  Jimoiiem,  qua  alma  praest 
lectis  maritalibus,  et  per  sacra  mystica  De<e  tadiferce,    Si  unusquisque  Deorum  de 


35  Pro  et  undis  dfcem  libri  iniquiSy  qnibns  consentit  Gn.  4.  Qnindecini 
habent  et  auritf  et  sic  6n.  2.  Forte  iegendnm  et  Euria,  Heins.— 37  Pro  fic 
tU8  plnrimsB  membraDae  cnm  priscis  Edd.  dant  fabua. — ^39  Otiosa  certe  et 
snpervacua  repetitio  rov  tela  possit  videri.  Scripti  nonnnlli  teila,  Codex 
Franciscanorom  Patavinus  bella,     Unde  legebani  nimiumque  mihi  facientia 


NOT^ 


potias  plurimus  Deus  omnes  Deos 
significat  per  quos  Demopfaoon  jura- 
bat,  qaos  et  postea  Pbyllis  recenset. 

33  Hjfmensnta]  Nnptiarum  Deus. 
Jiuum]  Anni  dicuntnr  socii,  qni  a 

co^jagibns  in  vita  sociali  et  coDjunc- 
ta,  prout  decet,  exiguntur. 

34  Erat]  Esse  deboerat.  Volt  tan- 
tum  Phyllis  sanctissimas  et  inviola- 
biles  matrimonii  leges,  adversus  De- 
mopboonta  proterre. 

37  Fictua]  Id  est,  Nisi  tn  falso,  nt 
multa  alia  mentitus  ei»,  tnum  esse 
avum  aut  proavum  Neptunnm  dicti- 
tasti,  vel  falso  te  Theseo  et  ^geo 
ortam  prsdicasti. 

38  Avum]  £geam  ;  qoem  io  Denm 
martnam  transmutatuni  fuisse  Poetae 
fabulantor,  cuni  se  in  mare  prircipi* 
tem  dedisset :  qao  etiam  alludere 
videtar  Ovidios.    Vel  avam,  ^ei 


patrem,  pro  proavo,  Neptuno  scili- 
cet,  posnit,  qnod  aliis  placet. 

40  Facea]  Sagittae  et  faces  tela 
snnt  Cnpidinis;  non  entm  tantam 
sagittis  ferire,  sed  etiam  face  incen* 
dere  dtcitnr.  Ita  Ovid.  postea  in 
Metaraorph.  sed  et  eadem  Veneri 
tribaantar. 

41  Junonemque]  Juito  Satumi  61ia, 
Jovis  et  soror  et  conjux,  qnae  nabea- 
tibus  (unde  pronufni)  et  partnrienti- 
bus  (uode  Lueina)  prssidere  dlcta 
eat. 

42  Tadiferaf]  Cerefis  Eleuslniv, 
cnjus  sacra  cain  taedis  fiebant ;  ad 
ejns  rei  memoriam,  qnod  ipsa  Pro- 
serpinam  filiam,  a  Platone  raptaro, 
nocta  etiam,  accensis  in  ^tna  monte 
taedis,  toto  orbe  qaaesiisset. 

Mjfstica]  Noctarna  et  occalta,Sa* 
cerdotibus  taotum  cogoita,  quaeqae 


Digitized  by 


Google 


HBROIDES.     SPIST.   II. 


61 


Si  de  tot  Isesis  sua  namina  quisque  Deoram 

Vindicet :  in  poenas  non  satis  unns  eris.  . 
At  laceras  etiam  puppes  furiosa  refeci ;  45 

Ut,  qua  desererer,  firma  carina  foret : 
Remigiumque  dedi,  quo  me  fugiturus  abires ; 

Hen  patior  telis  vulnera  facta  mcis ! 
Credidimus  blandis^  quorum  tibi  copia^  verbis ; 

Credidimus  generi,  nominibusque  tuis :  50 

Credidimus  lacrymis :  an  et  hse  simulare  docentur  ? 

Hae  quoque  habent  artes^  quaque  jubentur^  eunt? 


M  rtololu  uUum  etd  ma  niiiiitM,  tii  $ohu  non  poierU  ferre  omiies  pemu.  At 
exo  tiiiaaa  ethm  rettUui  nave$  fraciai,  ut  earim,  qua  ego  dettituererf  emei  tuia, 
Aique  ego  dedi  remigium,  auo  a  wu  diacetmrua  fnroflciaceriM :  keu  fera  ptagae  im- 
paetat  teUs  meit !  Fidem  kalntimut  Uiecebratit  termomlnitf  quibut  abimdmt ;  crt* 
didimut  ttenmaiibut  tuin,  et  tuit  nomimbut:  credidimut  laerymit:  an  et  km 
inttiiauutur  ad  fraadem?  un  km  quoque  kabent  doloty  et  flumni  qua  iatperantur? 


^»»^^>»i»i»»^.^^^^ 


belli.  Heins.  Doasa  legit  ojfieieniia  pro  /od^lta.— 44  Viilg.  erit.  Heiosios 
cniii  melioribus  scriptis,  et  editis  nonnuUis  dedit  erit, — 45  At  pro  vulg.  ah 
Puteanas  et  alii,  probante  Heinsio,  dedere.— 47  Gii.  1.  ^iiod  m€ /iig-tfunit 
haberet, — 50  Vett.  Edd.  numinibutque :  atlege  vel  invitis  librts  nominibutquef 
ne  bis  idem  dicat.  Sequitur  enim  mox  *  Dis  qooque  credidtmns.'  Heint. 
Sex  scripti  Heinsii  et  Gu.  3.  manert^iisfii^;. — 62  Qnidam,  apod  HeiDsium,  pro 


NOT^ 


quam  occnltissimis  caerimoniis  per- 
agerentnr. 

48  JUests]  Perjnrio:  vtx  enim  eo 
major  esse  possit  Dei  contemtus. 

A^Kauna]  Per  NiMitM  varias  intel- 
lige  Deorum  potestates;  stquidem 
ab  Ethnicis  bnic  et  illi  Deo  hsec  et 
illa  attribota  sont,  qnibus  prtees- 
sent;  nnde  et  qnandoqoe  varia  no- 
mina  sortiebantor. 

44  In  pcenat]  Ferendas,  scil.  Id 
est,  Tn  p<enis  obrntus  nequaqnam 
Deornm  ir»  sufficere  poteris. 

45  At  lacenu]  Magnum  habet  do- 
lorem  hvc  recordatio. 

46  ftrma]  Contra  niaris  et  vento- 
mm  impetnro. 

47  FagtlMriis]  Invidiose.  Non  fuit 
discessns,  sed  fuga. 

Abiret]  Quanto  cum  dolore  et 
aifectu  verbum  istud  extulit. 


48  Meit]  Qnia  laceras  naves  refe- 
cerat,  quibns  Demophoon  fugeret. 
Metaph.  ab  armis,  qnse  aliquando 
adversns  nos  ipsos  prsebemus. 

49  Credtdtmtif]  Maximo  est  soiatio 
malum  pati  qnod  nos  culpa  nostra 
non  arcesftivimns.  In  eo  est  PbyUis, 
ut  consilia  soa  approbet,  illndque 
excuftet  qtiod  simplicitate  peccavit, 
in  Demophooutis  perfidiam  cnlpa 
rejecta. 

60  Generi]  Id  est,  Cnm  tn  Diis 
satus  esses,  ex  te  tantam  ortum  iri 
perfidtam  non  suspicabar. 

51  An  et  ka]  Id  est,  An  aliqnis 
etiam  potest  animum  ad  lacrymas 
fictas  instituere  i  Vult  ea  re  PhyUis 
sese  et  suain  crednlitatem  maxime 
excusare. 

52  Ariet]  Prope  idem  est  qnod 
ante  dixit.  Galiice  diceremusi  Varti» 


Digitized  by 


Google 


62 


P.  OVIDI!   NASONIS 


Dis  quoqne  credidimus :  qao  jam  tot  pignora  nobis  ? 

Parte  satis  potui  qualibet  iude  capi. 
Nec  moveor,  quod  te  juvi  portuque  locoque : 

Debuit  hoc  meriti  snmma  fuisse  mei. 
Turpiter  hospitium  lecto  cumnlasse  jugali 

Pcenitet,  et  lateri  consemisse  latus. 
Quae  fuit  ante  illam,  mallem  suprema  fuisset 

Nox  mihi ;  dum  potni  Phyllis  honesta  mori. 
Speravi  melius,  quia^e  meruisse  putavi : 

Quaecumque  ex  merito  spes  venit,  asqua  venit. 


GO 


CredidimiUM  eHam  Dn$ :  guormm  vero  jam  nobis  M  jngnoral  Potvi  aatU  gva- 
lihet  parie  iniereipi,  Nec  cure^  quod  tibi  profui  et  jtortu  et  loco ;  hoc  debuH  eeee 
omne  mgum  officium,  Penniet  me  a^jecieoe  hoej^iiio  lectum  muriialemf  et  junxisee 
latualaierL  MaUem  noetemy  qute /uit  anieilUany  fitieee  mikiuUimam,dumpetui 
mari  Pkyllie  pediea»    Speravi  meUme^  quia  eredidi  me  meruieee  ;  qmecnmque  epee 


i»>*«^^<S^^^»^«^'»«» 


quaqney  mallet  cumque. — 53  Omnes  fere  £dd.  habent  eMtd  Jam :  Pateaiiaf 
codex  quodjam.  Sed  lege  omnino  quo  jam,  Heins. — 55  £xcerpta  Vossii  siq 
se  habent :  quod  te  hortuque  locoque  recepi,  At  nibil  e  vulgato  movendum  do- 
cet  Heinsins  ad  Valer.  Flac.  i.  375. — 56  Vnlg.  dehuit  hoBc.  led  rectins  hioe 
mnlti  ex  «criptis  dedere.  Hdne, — 61  Vulgati  habent  ^iita /e :  libri  quatuor 
fet  Gn.  1.]  quia  me;  atque  ita  legendoni  esse,  deaue  snis  merilU  bic  loqui 
Phyllidem  «equens  versus  liqnido  arguit.  Heina.  Hoc  jam  raonuit  ex  codice 
8U0  Hubertinus.  Francins  ad  oram  codicis  ascripserat,  '  Casaubonnm  velle, 
^iiaa  demeruieBe  puiabam:*  sed  elegaiitiam  in  repetitione  illaruni  syllabarnni 
me  JMnctuc  deprehendit  Broukb.  ad  Tibul.  i.  1.  vid.  et  ad  vi.  Fast.  237.  iv. 


KOTiE 


fiee  peut'il  Inen  aUer  jueques  d  feindre 
dee  lamtee  / 

Jubeniur]  Ita  nt  de  caasa  qoalibet 
lacrymas  qmsqnam  poKsit  effnndere. 

ffS  Cf€dfi/lmi»]  Ifltnd  optiroe ;  nam 
sicttti  DQmtnis  sui  vindices,  ita  et  vi- 
4ent«r  Dii  eamm  remm  sponsores, 
qnae,  ipsis  citatis,  promittuntur.  Quin 
tno  modo  snmn  «t  tstnd  locnm  habet, 
nbi  de  vero  Deo  ter  opt.  max.  agi- 
tnr. 

Qua]  Innnit  se  phira,  qnam  sit 
opns  congerere,  nt  Demophoontis 
perfidiam,  caiMam  faciat  snonim,  si 
qa«B  sint,  delictornm  ;  illnmqne  uitra 
qaam  sit  satia  dedisse  veri  amoris, 
^oibas  ildeadmn  esset,   testimonio- 


55  Moreor']  Id  est,  Non  illnd  ine 
nrit:  non  ejus  rei  pcenitet.  Nimi* 
rum  potuit  ex  humanitatis  affectn 
Pbyllis  extorrem  patria  Deroophoou- 
tem  hospltio  excipere. 

56  DebuU']  Jam  ex  eventn  se  ip- 
sam  qiiodammodo  accnsat;  atque 
istnd  tantnni  ut  poenitentise  dolorem 
exacaat.  Neque  vpro  PbylUdis  roens 
est  siiaro  cnlpam  facere. 

59  lUam]  Qua  latns  lateri  conse- 
rui.  Sed  moltus  est  in  ista  reticen- 
tia  et  impetns  et  lepos. 

61  MeUue]  Demophoontem,  scili- 
cet,  sponsam  fore  firmum. 

62  JEqua]  Adeoque  nec  ipsa  stal- 
te,  aat  slne  rattoue  speVavit. 


Digitized  by 


Google 


HBROIOBB.     BF18T.  tl. 


Fallere  Gredentem  non  ert  eperosa  pueBMi 

Gloria :  simplicitlus  digna  fAvore  Int* 
Snm  decepta  tuis,  et  aaiaiis  et  ibemina^  verbia ;  03 

Di  faciant,  laudis  suaoaa  sit  ista  ton: 
Inter  et  iEgidas  laedia  statnaris  in  nrbe ; 

Magnificas  titulis  stet  pater  ante  sois. 
Cum  fiierit  Scyron  lectus^  torvusque  Procrustes^ 

£t  Sinis^  et  tauri  mixtaque  forma  viri;  70 

Et  domitae  bello  Thebfle,  fusique  bimembres, 

£t  pulsata  nigri  regia  caeca  Dei ; 

•fiArr  ex  nwrtto,  jfuia  est.  TUm  eti  dijgicUii  gleria  dmpere  pudkm  Jldentem  ; 
HmplieUm  meekfyU  digna  fnore,  Et  amanii,  ei  famitue  impeiuermit  hm  verba: 
Mki  fiuimUt  at  ek  ieta  omme  Imu  taa :  H  eottocerit  inter  JBgei  poeteroe  in  nrite 
media  ;  Mw  palriB  tai  titnHe  magniftei  etH  eoram,  Cnm  Seyron  /nerit  lectne, 
ei  cmdeiie  I^roemeteej  ei  Sim»,  ei  /orma  eonfum  wi  fliniiil  ei  iamri  ;  ei  Thelne 
Mioeabaeiee,  et  Cenianri  /ngaii,  ei  regia  atri  Dei  per  vim  iniraia;  poei  iUnm 


Triat.  X.  75.  et  allbi.  Bitrm. — 62  Nihil  temere  matandnin  ;  roallfm  tmmen,  nt 
est  in  qnibusdam  Mas.  emerito;  vel  cuicumque  ex  mcriio.  Vid.  ad  Ep.  iv.  26. 
et  T.  7.  BKrtn. — 69  Scuron  lectue  habere  codices  testatur  Heinsios.  Valg.  leciue 
Scfron,  Qaadam  Ecfd.  habent  Procueiee. — 70  Seinie  scripti  quidam  et  editi. 
Heinaioi,  ex  codice  Vossiano,  mallet  /ormague  mixta. — ^72  Mentclianus 
alter  a  manu  prima  puleata  imi :  non  male.  Heine.  Nos  nigri  retinemus ;  li- 
brarius  scilicet  ille  credebat  primam  in  nigri  producendam.    Sed  aliter  Ho« 

NOTiE 

tare  solitiim,  brevtores  trahere»  donec 
cuoi  lecto  aequarentur. 

70  iSimtf]  Hic  in  Utfamo  Corinthia- 
co  allifatos  cnrvatis  arboribns  honi« 
nes  in  diTena  trahebat,  et  diicerpe* 
bat. 

Farma']  SobtHia  eit  MinoHnf  i  cir- 
cnssoriptio,  qnem  labyrintho  inclu- 
sum  Theteua  sostaiit.  Forma  vero 
ejoa  mixta  dicitnry  qnod  partiu  ho- 
minis,  partim  tanri  membris  enm 
prodoxisiet  mater  Posiphae  Minois 
axor,  postqoam  Dspdali  ope  com 
taoro  coocubuisset.  Proltxe  fabulam 
'  i»tam  apud  Mythologo»,  et  ejiu  ex- 
plicationem,  Invenies;  dom  aiit  ad 
Taomm  Minols  ducem,  alii  ad  na-- 
vem,  alii  ad  alia  refernnt. 

71  Thebee]  Piorea  foeront  eo  no- 
mine  orbes.   Hic  vero  de  Bceoticia 


66  Ammm'] '  Credola  res  «mor  est,' 
ol  postea  dicet  Ovid. 

06  Siomna]  Id  est,  In  eo  posita  sit 
•mnis  laof  tna ;  qo«  nuiia  est. 

67  JEgidm]  JEgei  poateroa. 
Statnarie']  £x  siataa  reprseaenteris. 
66  Tiiedie]   Nominibas  magoificis, 

et  rerom  gestarom  intcriptione. 

Siei}  Statoa  patria  posita  sit  joxta 
toam. 

69  Seyren]  Latro  foit  iniignif ,  cir- 
ca  Megaram  latrocinia  soa  exercens, 
qnem  Thesens  interfecit. 

Leeiui]  In  Thesei  tituUs,  propter 
egregii  facti  memoriam. 

Procmeim]  Alias  latro,  qocm  The- 
seos  in  Attica  viatoribns  iBsidiantemy 
foriiter  superavit.  Hunc  volont  ob- 
vioo  qooaqoe  leetom  qoendaro  oon- 
scendere  coegisse,  longiores  ampn» 


Digitized  by 


Google 


64 


P.  OVIDII   NASONIH 


Hoc  tua  post  illiun  titulo  signetnr  imago ; 

Hic  est,  cujas  amans  hospita  capta  dolo  est. 
De  tanta  rerum  turba,  factisque  parentis, 

Sedit  in  ingenio  Cressa  relicta  tuo. 
Quod  solum  excus^^t^  solum  miraris  in  illo ; 

Haeredem  patriae,  perfide^  fraudis  agis. 


75 


imago  tua  notitur  hoc  elogio :  Hic  est  cuJum  fraude  hatpUa  amamt  decepta  est. 
Cretenii$  Ariadne  deserta  mansit  in  animo  iuoy  de  tanta  copia  rerum  et  f^eitii 
pairtM,    SuipidM  in  Ulo  UlMd  unvjn,  quod  unum  excutai,    Perfide^  te  facis  hare' 


ratius  censebat,  Od.  i.  32.  iv.  12.  Propert.  iv.  G.  83.  Burm.—7%  Vulg. 
habent  tituiot:  sed  titulo  legendum,  tum  ratione  tum  bonornm  librornm  anc- 
toritate.  Burm.  Sec, — 74  Libri  quinque  hotpite  dolo, — 75  Heinsias  malebat 
patemis  pro  parentin,  Veterrima  edirio  dedit  parentum, — 76  AUi  omDes  pro 
relicta  hnbent  pueUa :  nos  ex  Mss.  codicibus  CreBsa  re/ic(a  emendavimut ;  in 
quo  verbo  et  gravius  ird$os  esse  videtur  et  acrior  Pbyllidis  accusatio.  Egnu' 
iimt,  Emeoda  ex  vetustis  libris,  Cresta  puella,  Ciofan.  Sed  Epist.  i.  8. 
*  Nec  qnererer  tardoa  ire  relicta  dies.'  £p.  iii.  G6.  *  Et  videam  pnppes  ire 
relicta  tuas.'  Burm.  Sec»—77  incusat  Gu.  1.  In  Palatino  codice  legebatur, 
(fuod  tolum  excutat,  tolum  imitaris:  quod  fortasse  esset,  Quod  tolum  excutat, 
solumne  imitaritin  illo?  Nibil  tainen  caus»  video  cur  hanc  lectionem  rejicia- 
mus.    O.  Jleinsivt,     Ciofanus  pra^fert   mtrar»,  Burmannusque  putat  hanc 


NOTiE 


*agitur;  in  quibns  snbruendis  Thesei 
virtus  maxime  cmicuit. 

Bimembret']  Centauri,  Jnnonis,  vel 
potins  nnbis,  et  Ixionis  iilii ;  qnos 
llieseus  et  Lapithae,  qnod  illi  in  Pi- 
ritboi  Buptiis  tnm  Hippodamise  spon- 
886  tnm  aliis  fGeroinis  vim  facere  vel- 
lent,  partim  interfecemnt,  partim 
fngavemnt.  Bimembret  vero  dicti 
sunt  qnod  superne  bomines,  inferae 
eqni  essent.  Quarnm  et  id  genus 
fabnlaram  explicationem  vide  apud 
Mytliologos,  qnornm  verba  hnc  frns- 
tra  tramicriberemns. 

78  Regia]  Plutonis  aiila  nigra, 
qnam  tn  Pirithoi  gratiam,  ut  ei  in 
conjiigem  Proserpinam  raperet,  in- 
travit.  Qnanqiiam  istnd  in  amici 
gratiam  ausnm  fntsse  The^eo  aiida- 
cisB  tantnni  apponendnm :  namqtic 
ille  in  inferis,  Pirithoo  a  Cerbero 
cane  intercepto,  male  mnlctatns  est, 
donec  ab  Hercnle  liberatus  futt. 


73  JUum]  Patrem  tnnm  Theseum. 
Gall.  Qu'aprit  qu'on  anra  vu  votre 
pire,  et  tous  ses  Hoges,  ifc, 

74  Hospita]  In  quinqne  libris  hot- 
pite  Acriptnm  esse  testatnr  clar. 
Heinsius ;  nt  bic  idem,  qnod  in  He- 
lenes  epistola,  innuat,  *  Certns  in 
hospitibns  non  est  amor.'  Verum 
potior  est  lectio  altera. 

76  J>e  tanta]  Moltum  habet  affec- 
tnm  h»c  criminatio ;  sed  cuivis  pro- 
ficere  Qupienti  facile  erit  imaginari, 
qn»  longnm  esset  scribere. 

76  SedU]  Tibi  tantnni  placnit,  et 
tibi  imitandum  snmsisti,  <qnod  ille 
perfidiose  fecit. 

Cr£flM]  Ariadne,  Minois  filia,  de 
*  qua  plenius  in  seqnentibns. 

77  Miraris]  Id  cst,  Probas,  imUa- 
ris,  qnod  in  se  reprehendendnm  pa- 
ter  agnovit. 

78  Agit]  GuXi,  VouMtout  portez  p9ur 
MrUier. 


Digitized  by 


Google 


HSROlDBft.     KFmr.  II.  ^ 

Hta  (nec  itiTideo)  fruitar  meliore  marito ; 

Inque  capistratitf  tigribos  alta  sedet.  80 

At  mea  despecti  {ugiant  connaliia  Tbraces, 

Quod  ferar  extenrara  praeposuiage  meis. 
Atque  aliquiSy  Doctas  jam  nnnc  eat,  inquit,  Atfaenas : 

Armiferam  Thracen,  qui  regat,  alter  erit 
Exitus  acta  probat  Gareat  successibus  opto,  85 

Quisquis  ab-eventn  facta  notanda  pntat- 
At  si  nostra  tuo  spumescant  a&quora  remo, 

Jam  mihi^  jam  dicar  consuloisse  meis : 
Sed  neque  consului ;  nec  te  mea  regia  tanget, 

Fessave  Bistonia  membra  lavabis  aqua.  90 

'dm  M  ftUemL  Itta  Cmee  Uveo)  gmM  meH/ete  MMrtfo,  et  euhHmie  eedet  m 
tignkm»  /renudie,  At  Tkraeee  eeeUemH  evemaUter  imvm  «tif^^fucm,  «ma  ego 
dtcor  ftvtutieee  peregrifmm  meie,  Atque  aliquie  dieit :  Pt^Aciecuiwr  jam  muic 
doetae  Athemie ;  elter  erit^  <fui  imferH  Tkrmeim  heUicoea,  Erentue  prohat  facta. 
Capio  eareat  teeto  epeitUy  (fuicumque  putat  aela  tituperanda  ah  eventu.  At  ft  maria 
uoetra  aUneeM  tuo  remo,  tum  dicar  proepexieae  mUd  et  meie,  Sed  neque  praepefi; 
neque  mea  auU  te  nmett  tuque  Upsahie  laeeoa  artue  aqua  Thrada,    Im^»  iUa  toi 


t0e  veran  lectlonem.— 89  piad  feror  On.  4.  et  alti.— 64  armigeram  Gn.  1. 
et  4. — 87  £d.  pr.  caneeeant.--^  tanget  tres  libri ;  qnod  et  Heinsiiii  del^pndit. 
Prisc»  Editiones  et  scripti  fere  onmes  tangit. — ^90  Mycillas  propontt /p«Mte. 
Oiim  legebfttnr  freeaque.  Prspstat  feeeaxe  ut  post  negativam,  nec  semper 
scribeiidom  puto.  Yid.  BeatU  ad  Horat.  Epod.  ^vi.  6«  i.  Sat.  vi.  lOS.  Burw^-^ 

NOM 

80  Tigrlkue\  Hlis  eaioi  enrms  Bae-  profecto  ez  ereiitn  rattones  nostrm 

chi  tnbltnry  ia  qno  Aiiadne,  a  Libero  dijudica»tor. 

ptttre  io  ooDJagem  aMumta,  magni-  86  Nofoiida]  Jndicanda  et  vttnpe* 

fiee  sedet,  qooqne  ▼eliltur.  randa. 

«2  F«rar]  Ita  mellores  Hbri,  anc-  87   At  «]    Pnrgatlonem  soam  a 

lore  ileiBsio :  qvanqiiam  non  minns  contrario  eventn  confirmat.   Dicar, 

placeat /erar.  inqnit,  bene  fecissCySi  tn  rediveria. 

8S  /»9ift<]  14  esty  QniKbet  ei  mela  Phyllidls  antem  Terba  cnm  spe  aUqna 

foasit  dioere.  et  voto  conjuncta  Tidentnr. 

jUftcKOs]  Ad  enom  DemopboonU ;  80  Sed  neque}    Jam  disjectns  ebt 

•eilieet,  egreginm  iilnm»  qnem  nobis  qni  modo  affuiserat  spei  radlns. 

omvilma  lliracibns  prseposoit.  Taaget']    Sic    placnerat   HeinsiO ; 

85  Eadtue^    Verba  snnt  Thracnm  sed   qnod  ante  legebalnr  meo  qni- 

■b  eTontn  PhyHlda  damnantium.  dem  jodicio  convenientins  tangit  ▼!<- 

Careat]  Responsio  esrPbyllidis,  ad  detnr. 

pravnm  Thracum  soomm  judtciom,  00  Blstonta]  Hiracia  nostra.  Lacna 

per  tmprecotionem  In  eos  et  Indirecte  est  Bistontns  tn  Thracia. 

propoaita.    Atqne eqnidem  perverse  Laoofrtf]  Pro  vetericonsnetodioe ; 

Diipk.  et  Var.  Clae.                    Omd.  £ 


Digitized  by 


Google 


06 


V.  OVIDII  NA66NIS 


Illa  meis  octilis  species  abeuntis  inhmet» 

Cam  premeret  portUs  classis  itura  ineos^ 
Ausas  cs  ampleeti,  coUoque  infusiis  amantis 

Oscala  per  longas  jungere  pressa  moras : 
Cnmqae  tuis  lacrpnis  lacrymas  conf  undere  nostias :        95 

Qnodque  foret  velis  aura  secunda»  qoeri : 
Et  mihi  discedens  saprema  dicere  voce ; 

Phylli,  face  expectes  Demophoonta  tuum. 
Expectem^  qui  me  nunquam  visurus  abisti  1 

Expectem  pelago  vela  negata  meo  ?  100 

diiudeHiiB  infixa  ed  meM  oeiiK«,  atm  dutu  diicettura  enet  m  mei»  poif  ii6ii#.  f^em 
loerUu»  et  me  ampkcti;  et  pnfjectua  in  coUum  mei  oiiumltf  dare  oicula  arcta  per 
proUxas  morae  ;  et  miaeere  laerymaa  noatrae  cum  tuia  lacrymie  ;  et  queri,  quod 
9entu$  eaeet  faven»  ve/M,  et  mihi  dieere  uUiata  oocf ,  eum  fnrofleiecereriOy  FkffUi  vide 
ut  opperiari» tuum  Demophoonia,    Ojipertar,  qui  di»ee»»i»H  mmquam  vi»uru»  me? 


92  Mss.  plurimi  pro  meo«,  daot  tuo».  Heiosias  coojtcit  »uo». — ^93  Amanii  con- 
jeceram:  atque  ita  cbartacens  VossiaDu».  Heiiu.— 96  Francius  mallet: 
Cumipie  fnei»  tacnfmi»  buryma»  confundere  veeira».  Et  ita  fere  Douiani  ex  ve* 
teri  codice  scribere  ait:  sed  eodem  redit.'  Burm,  Sec, — 96  Fac  editio  pr.  et 
multi  scripti :  sed  male.  Hniu.    Ego  dod  pato/ae  posse  corripi^  sed  abiqiie 


NOTiE 


qnn  etiam  ex  EvangeMo  cogDOsci- 
tur:  Non  lavabis:  ergo  neque  ve- 
nies. 

91  lUa]  Se  nihU  amasse  anqoam 
fateatory  qoi  ista   commemoratione 
non  commovebitur. 
9S  ^tMiis  e»]     Ex   Demophoontis 

.  perfidiae  contemplatione,  tum  blandi- 

^  tiarom,  qaibos  discedentem  perfidum 
^emolserat,  recordatione,  veliemens 

,  lisc  increpatio  Phylitdis  nascitur. 
Qaantnm  vero  imaginaodi  facultate 
valuerit  Poeta,  videbunt,  qui  profi- 
ciendi  stodio,  phantasiam  soam  iUi 

.  comroitteot :  vel  etiam  qui  ejus  lepo- 
Ttbas  docti,  iis  sese  oblectare  voloe- 
rint. 

95  Coi^uMdere^  Neqoiter  fecit  De- 
QOphoony  qni  sinceras  et  ez  amoris 
molUtie  floentes  PhylUdia  lacrymaSy 
ficti»  Boit  et  per  dplom  expreaaii  fle* 


tibos  compensaverit 

96  Queri]  Quasi  ille  morse  cansam 
ventornm  vim  adversam  habere  ma- 
luisset.  Pbyllidis  h»c  est  qoerela : 
An  potnisti  inter  tot  amoris  mei  tea* 
timonia  ejusque  illecebraa,  me  sinm* 
latione  tuadelndere^  Vel,  qaonodo 
.  ad  nimiam  et  tncredibilem  fictionem 
.  pectus  perfidise  suae  coBSciam  potn» 
isti  adigere  ? 

98  Expeeti»]  Sicnti  est  isU  Demo* 
phoontis  voz  saprema,  et  oltimHS 
amoris  conatus,  ita  et  est  nltimna 
perfidisB  gradus.  Non  enim  tantvm 
torquetnr  aoimns^  qaando  ademta 
spes  est,  et  Ule  stupet,  qnam  cnm  in- 
ter.  spem  et  timorem  attentos,  nndi- 
qaaque  distrahitnr,  et  cnra  conficitar. 

100  Expectem']  Cnm  dolora  et  in- 
cfepatioine:  Quef^ttendel 


Digitized  by 


Google 


Et  fameo  cxpecto ;  redeas  modo  senis  ainaoti ;       <  , 

Ut  taa  sit  solo  tempoie  lapsa  fides. 
1)«iid  precor  infelix.?  jam  te  tenet  altera  codjbx 

Forsitao,  et,  nobis  qoi  male  fa?it^  amor. 
Utqae  tibi  excidimus^  niiUam^  pnto^  Pbyllida  noati :        106 

Hei  mibi  I  ai^  qqas  sim  PbyUis^  et  imde^  rogas, 
Qaas  tibi,  Demopboon^  longis  erroribas  acto 

Threicios  portos  bospitiumque  dedi : 
Cujus  opes  auxere  me» :  cui  dives  egenti 

Munera  mnlta  dedi^  multa  datura  fui :  1 10 

QusB  tibi  subjeci  latissima  r^na  Lycurgi^ 

Nomine  foemineo  vix  satis  apta  regi : 

•ppenrn'  mIs  prMbiim  m  mari  ihm  7  Et  tmiun  ptwdohr  ;  mti»  rtttrimrU  imrduM 
milii  mmttmH;  ttf  Jldn  tea  drfietrU  $oU  iemptre.  Miterm^  quid  vweel  Jmm  mtim 
mxmr  ie  empii  /orjoi,  ei  oaior,  qmi  mmim  fmit  no^  prvpHimt,  Ei  poeiaumm  est 
eemepeeiu  imm  tmblmim  twn,  iniaMi  reer  PkyUidm  eognamtU.  Hei  mikif  ft  ^iutrtf, 
fM  eim  PkjfUUy  ei  eejmt.  Ego,  Demmpkoon^  qmaprtebmi  iibi  lomgit  iiimeribmtjmeUio 
porimM  Tkrmeioe  ei  hotpiitmm :  ei^mt  diofiiat  meet  wujoree  feeermnd :  emi  divet  f  g o 
Miitta  doma  coM/iiii,  tivolmi  memUm  eomferre :  qua  tibi  tubduli  taie  vmiene  hmperium 
Lffemrgif  qmee  vix  pottmni  gubemmri  nomine  famineo :  fna  Rkoaope  gelm  rigent 


^»»^>»i*>»»#>#M^#^ 


fmee  eue  repooeiKlnm.  Bnriii. — 102  Francius  mallet  ei  tua^  nt  est  in  quibni- 
dam  scriptis.  Pro  lapta  nnos  codez  2dSia,  alius  laxm,  vei  itfta.— 109  Quid 
Uqimor  Fraacios  corricebat,  sed  pr»cesserant  preces,  *  redeas  roodo,'  Sie, 
Bmrm.  See.—lOt  Vatlc.  roget.  Mor.  rorW.— -107  «rraiili&ii«  Cod.  Pat.  Juta. 
Heinfl.  lamgit  emdihmtf  ul  Metam.  if.  667.->108  Pro  poriut  Potean.  pmtiuo. 

NOtAE 

101  JBTfinMii]   Vide  mibi,  qas?so,  ItaetsnpraPeoelope.    Sedpraden- 

qm  oonatiis,  qoi  impetnS|  qnsB  lacto,  tiam.nota  Poetse  ;  qnomodo  affectus 

|iri«sqiiam  desperet  I  gradatim  flectat ;  et  ex  iis  siognla 

Senut]  Non,  utsero  redeat,petit;  qnsMine    mo?eat.     Majores   fecerit 

sed,  qnando  ita  necesse  est  nt  sero  progressns,  qni  nnam  epistolam  com 

redeat,  redeat  saltem.  cnraet  diligentia  in  indagaoda  arte 

108  Temepore]    Proverbiali    forma  mediutns  fnerit,  qnam  qni  totnm  U* 

•diclmQS,  Qmejene  "perde  qme  taiienie,  brnm,  nt  mos  est,  legerit. 

lOS  Preeor]  Votorom  fervorem  in-  105  JSaMrtdimiis]  liiod  est  qnod  Oall. 

dicat,  eadepqne  vox  ista  corripit  dicimns,^iisfi-ls#fiMOMism'«^etj»er- 

Ita  enim  sese  babent  cordis  nostri  due  de  vme. 

ci^tatioaes  et  rices.    Coro  roaxime  .     100  Si  qmm  smi]  Non  mijor  esie 

fervent  affectos,  tom  faciilime  pla-  potest  oblirio. 

CMMor ;  obi  nMxinws  eorom  impetns,  107  Erroribme\  Vere  dicnntnr  erro- 

ibidem  et  finis.     Extrema  qnvqne  res,qQsepermareperficinntaritinera. 

Bdtteoc  reenrrnnt  et  sese  tangnnt;  100  Opeel  Qose^  sUtu  in  qno  erat, 

.  »ec  metas  «Itra  Uoet  eroropere.  eaignse  eraat. 

itfikra]  FoeUUsaspido  laraiUaris.  111  Lpemgi]  Pater  folt  PhylUdis; 


Digitized  by 


Google 


68 


p.  bvimi  NAS0VI6 


Qaa  patet  umbrosam  Rhodope  glacialis  ad  Ha^mnm, 

Et  sacer  admissas  exigit  Hebras  aquas : 
Cui  mea  yirginitas  avibus  libata  siDistris»  115 

Castaque  fallaci  zona  recincta  manu : 
Pronuba  Tisiphone  thallimis  ululavit  in  illis» 

Et  cccinit  moestum  devia  carmen  avis. 
Aflfuit  Alecto,  brevibus  torquata  colubris ;  ' 

Suntque  sepulcrali  lumina  mota  face.  120 

Mcesta  tamen  scopulos  fruticosaquc  littora  calco, 

Quaque  patent  oculis  aequora  lata  meis. 


extendUuTj  nsqae  ad  HiemMm  umkromm,  $i  qaa  mcer  Hebnu  tolvit  apuu  eonct- 
ialae :  a  quo  mea  virginitai  priino  decerpta  est  alitibuM  i^fauatiaf  et  xona  pudiea 
detraeta  est  manujraudulenta,  Tieiphone  pronuba  ululaffU  tn  iUit  nostris  nuptiia  ; 
et  avia  devia  cantacit  carmen  lugubre.  AUcto  eomta  hrevibua  aerpenHbu»  oitiHt: 
et  lumina  admota  aunt  ex  tada  fimerea.  NihUominua  triatia  premo  oeoipuloaet 
lUtora  fruticibua  pkna ;  et  loca,  unde  vaata  maria  aperta  iimi  mna  oeuiiM.    8eve 


— Itl  Leetiamma  Patean.— 114  emiaaaM  Vnlg.  in  qaibasdam  wadama,  Heins. 
alitque  adndaaaa,  In  Sa.  eacaent  pro  exigU, — ^IIO  Borm.  post  fnmiii  Talt  notam 
interrogationis.— 120  Qiiidam  liic  pro  tumina  ez  Mss.  ponant  IMiia.  Vos- 
sian.  lata  faee. — 121  Duo  codioesjluciiuiM.  Douaa  acrupicoaaque.  Bnrro.  vi- 
tium  latere  suspicatnr  et  legendnra  censet/htftMtafiie  caiMtiia  eakOf  Qua^ 


NOT^ 


de  qno  Poetn,  quod  Baccliam  con- 

*  temsiMet,  multa  fiibulantnr. 

112  Vix]  Qaia  feroces  et  bellicosi. 

115  Hamum']  Mons  est  Thraciae, 
sicat  et  Rhodope,  per  qnos  regni  sui 
amplitndinem  Phyllis  describit. 

114  Saeer]  Qnia  omnes  flnrit  sacri 
propter  incolas  et  praesidentes  Deos 
et  Nymphas. 

116  lAbatd]  Primnm  ▼ioiaU.   Ma- 

*  trimonii  est  circnmscriptio. 

Siniatna]  Id  est,  Ansplcifs  et  Diis 

adversis.    Nihil  enim  TCteres  illl  in* 

'  ansplcato,  vel  sine  Diis,  snsciplebant. 

110  2^na]    Cingnlo   nova   nopta 

pmcingebatur,   qnod   vir   In    lecto 

solvebat,  factum  ex  lana  ovls ;  nt  sic- 

Ht  illa  in  glomos  snblata  conjnncta 

inter  se  sit,  sic  vlr  snus  secnm  clnc- 

'  tus  vinctnsqne  esset.    Feslns. 

117  Fronuba]  Loco  Jnnonls  nol- 
tris  naptiis  prsBfiiit. 


Tiripkone]  Furiamm  nna:  altera 
est  Alecto;  tertia  MegsBra,  filias 
Noctis  et  Acheroatis. 

Ubdavit]  Quanqnam  vocem  hanc 
mediam  esse  docet  Servhis;  satis 
constat  tamen  hic  Ingabvem  et  fera- 
lem,  pro  nnptiini,  cantnm  slgaMeare. 

118  Devia]  Bnbo,  vel  qnsdlbet  avis 
devianoctama  et  latebris  gandenf ; 
cajus  vox  qaernla  mali  omiitifl  esse 
censebator. 

119  Aleeto]  Altera  ez  FmrttSy  «t 
ante  dliimns. 

Brevibua]  Ideoqne,  vt  volunt^  sft* 
Vioribns. 

120  iSiepiilerali]  Id  est,  fMro  fadbtts 
qninqne  ex  spina  olba  aot  pinn  ffei 
nnptiis  adhiberl  solitis,  ferales  admo- 
tse  snnt  ex  rogo  accensse,  vel  Aiaeri 
destinatse. 

121  Tumen]  Id  est,  QaaoqiMn  oifi- 
Blatintmilfi  ad^etwiy  tameit  amoria 


Digitized  by 


Google 


HSBOIDBI^.     BP18T.  II.  ^ 

Sivo  die  laxatur  hiiniiis»  seu  ijigidalttceiit 

Sidera ;  prospicio,  qols  freta  Yentns  agat. 
Et  qnaecumque  procul  venientia  lintea  vidi,  125 

Protinus  illa  meos  auguror  esse  Deos. 
In  freta  procurro,  vix  me  retinentibus  undis, 

MobUe  qua  primasporrigit  aequor  aquas. 
Quo  magis  accedunt»  minus  et  minus  utilis  asto : 

Linquor^  et  ancillis  excipienda  cado.  130 

Et  sinus,  adductos  modice  ialcatns  in  arcus, 

Ultima  praerupta  comua  mole  rigent : 
"Bwc  mihi  suppositas  immittere  corpus  in  undas 

Mens  fuit;  et^  qaoniam  fallere  pergis,  erit 

tem  toMtwr  per  diem,  mm  atira  gehda  lucent^  obeerto  fnu  veiHta  agUet  maria  ; 
et  ^ueecmnufMe  «tdi  proeul  vela  aeeedentiaf  ttatim  cenyieio  ilia  eeee  meoe  Deoe,  Ae^ 
eurro  ad  mare^  aquie  me  agre  cokUtentibuty  ^iia  mare  fluidum  extendii  frimai 
aireee.  Quo  magie  aecedunt  mnme  et  minmsflfma  sum ;  d^ficio,  et  cado  mutentanda 
ak  auciUie,  Eet  Hnue  poutuiMm  curvatue  in  ueodum  arcue  contenti,  uUiwui  cormuL 
^ft  prcempta  euni  rupe  ardua.  Uiuc  animMe  /uit  corpue  preedpitare  ts  mare 
enloectum;  et^  quoniam  pergie  deeipere,  idem  erit.    Uniec  me  ferani  frMpita- 


■#^^^»#S»»»«^l#'^«»^ 


pu  0,  Uttora  leta  meie*  HensiDgerns  nihil  mntat  pneter  interpmiefioDemf 
qaam  ita  coofltitnit :  Mcteta  tamenfiruticoiaque  Uttora  eaXco ;  Quaque  p,  o,  eequmreu 
lata  meie,  (Sive  die  I.  h,  e.  f,  lueent  Sidera)  protpicio,  qide  fr,  venlnf  agat, — 
129  queeque  in  doobus  scriptis  et  prima  Editione.  Scripti  oranes  Kttera  iolv, 
htsi  qnod  in  tribus  Uttora  nota. — 129  laeeatur  molti.— 128  Legendnm  fno. 
C^ofan. — 129  Forte  utiUSy  aeta  ;  et  constrne  9110  magie  accedunt  aetet,  Heins. 
—192  Fronte  qoidam  Codd.  intcr  qnos  A.  et  Apr.— 1S9  eubmittere  qnidam ; 

NOTiG 

«ei  t«Dtut  est  ardor,  nt  contra  spem  129  UtUie]  Qoia  te  dod  csse  video^ 

aoimi  mei  te  semper  et  maximo  com  vix  poMnm  niti  pedibns. 

labore,  non  sine  forore  quseram.    .  180  lAnqeitr']  Animi  deliqnivm  pa- 

Fructieoeaque']  Ubi  difficile  est  ad-  tior. 

modnm  soos  gradns  firmare.     Sed  ISl  Est   nnut^    Sese  tandem  ad 

operae  pretinm   est  hsec  omnia  sibi  desperatioqem  coactam  esse  PhyUis 

phantasise  opera  ocolis  repraesentare.  declarat :  qnod  loci  descriptione,  nn* 

125  Laxatur]  iSolis  calore.  de  se  io  mare  daturam  dicit^  cog- 
Frt^ido]  Id  esty  per  noctem.   Amo-  noscitur. 

ris  soi  anxietatem  commendat,  qnas        /n  orci»]  Id  est,  ad  tensi   arcus 

din  noctuqne  ipsam  solicitat.  modum  cnrvatns.   Curvatnr  enim  ar- 

,  124  Veniutl    Optime  amoris  soU-  cns,  cnm  nervo  exuema  ejos  simnl 

citodinem  declarant  istiusmodi  cogt-  in  sese  adducnntur. 
tationes.  1S2  Bigent^  Alta,  prsBrnpta,  dnra 

126  itffos]  Id  cst»  qoi  me  exandi-  et  salebrosa  sunt  ad  horrorem  et  stu- 
yerunty  et  mihi  propitii  facti  sunt.  porem. 


Digitized  by 


Google 


79  P.  OVIDII  NASONIS 

Ad  tua  me  flnctas  pToJectam  littota  portent,  139 

Occurramque  ocalis  intomulata  tuis» 
Duritie  ferrum  nt  superes^  adamantaque,  teque; 

Non  tibi  sic,  dices,  Phylli^  sequendus  eram. 
Saepe  venenoram  sitis  est  mihi ;  saepe  craenta 

Trajectam  gladio  morte  pertre  juvat :  140 

Colla  quoque,  infidis  qoia  se  nectendalacertis 

Prsebuerunt,  laqueis  impHcuisse  libet. 
Stat  nece  matura  tenerum  pCTsate  pndorem ; 

In  necis  electum  parva  fatura  mora  est. 
Inscribere  meo  causa  invidiosa  sepulcro ;  H5 

Aut  hoc»  ant  simili  carmine  notus  eris  : 
Phyllida  Demophoon  leto  dedit,  hospes  amaniein : 

Ille  neci  causam  prsebuity  iUa  manum. 

tam ad tua  UUara;  et immiUa ineidmn in iwu  aaUat.  Qmmria dmriar  mfirra^ 
et  aiaauaite^  et  t$  ipso ;  due8f  PhfUi,  noaita  ma  debabaa  tepd.  Stepe  eaai»  U^ 
bere  texieam ;  ettpe  piaeet  traaafixam  ense  perire  marte  oaagaiMeUata,  Etiam^ 
mda  maa  «pOa  ee  preBbmeruat  imptieaada  braekiia  perfUdat  fwM  veio  ea  'premera. 
JDecrm  aatiffaeere  neee  ^eeelerata  tenero  pudari ;  nan  diu  canetabar  in  eleetiena 
martie.  Signaberia  eanaa  odioea  mea  eeptUcro :  notne  erie,  ant  hoCf  aat  ^wmodi 
titvla:  Demapkaan  hoepee  tn»didit  morti  Pkyllidek  amflntem:  iOe  dedit  caaaank 


«»#»»^^«^#«^i»^»<» 


Doaza  diatittere  tette  Francio,  qni  ipM  malebat  demUtere.^lt7  Volg.  dnritia: 
aic  et  Oo.  Codd.  sed  duritif  probant  Heins.  et  meliores.— 141  qaa  ee  Gn.  8. 
cnm  aUts.— 142  pretbaerint  tcripti  nonnalli :  intcr  qoos  Giu  2  prabuerant  Go.. 
1.  et  9.  '  Potean.  opt.  etqnatuor  alii  prefbuerunt.  Ez  veteribiisnonnaUiB  Ubei 
pro  valg.  jueat  qaod  jam  prscesaerat. — 148  Oa.  4.  totam  hoc  distichon  abest. 
mtMrvm  Libri  dao.— 144  Eteetam  Scr.  et  Ar,  et  Fr.  et  nndecim  scriptl  aUi 
cam  Editione  Veneta  antiqna :  qaod  Burman.  pntat  malto  elegantias  vnlgata 
lecttone  daetu. — 145  Heins.  mallet  tfifm6€iMif :  et  Barman.  in  pentamelro 
atqaa  Aec,  «Ki.stmtit. — 148  Vnlg.  naeia  ;  sed  Heins.  pntat  R€«i  rectios  scriben* 
dpm,  c^aamvi»  dissevtiant  planmi  Codd.  ^im  moim  plerumqoe  legitnr :  sed 
plarimi  scripti  iUa  \ 


NOT^ 

lU  PoHeni\  Votnm  est.  UU  et  erosa. 

186  IntumuUita\  Absqoe  sepaltnrm  142  iV«B(iMniiif]  Nonnnlli  habent 
lionore;  qnod  Ethnlcis  prKiertim  pretbueriM^  quod  non  mtnasy  immo 
iMMrreiMlnm ;    siqoidem  et  istnd  ad  ampUns  placeref. 

Manes  placandosvei  torqaendos  mo-  148  MoUra]  Decoro  et  magnaai« 

mentnm  hal>eret.  mo  leto,  exponnitt.    Esto  deconimt 

187  Teqitel  G,radatione  ista  vide  sed  mallwrum  mlhl  idem  est  qnod 
pBmophoonU  nt  PbyUis  durissimam  promtnmy  acceleratum^  et  opportn« 
faciat.  Dom. 

U8.  I^  PrOf  a  te.  \    Pudarem^.  ytolatsm  •  te 

iSitf]  MoitMy  ittt«miiIaU«aiidbiac^  pndieiXiam. 


Digitized  by 


Google 


HBAQIPBS*     EPI8T.  IfK 


71 


NOT£ 


144  EleetuM]  Inter  tot  moirtis  ge- 
iiera  flactBaofy  t^adem  flefe  ex  anyg- 
dalo  ftiupendisse  dicitar ;  qnaB  arl>or 
cum  exarolAsety  Bemophoontts  ad« 
veottt  reviruit. 


145  iMNdw]  M  eit»  Qm  tefen- 
tiom  invldiam  et  odinm  in  te  derivec 

147  HoBpei]    Hospitio  a  PbjlUde 
acceptos:  Paative. 

148  Cmam]  Perfidiatoa* 


EPISTOLA   III. 
BRISEIS   ACHILLI. 


AROUMENTUM. 

PomvAM  Oraeci  Plirygiam  attigeront,  orbes  Troj»  finttimasy  prftcipocqu^ 
Lesbo  oppo«itas,ho8tiliter  aggressi  popolari  coepenint :  interqoos  AchilleS) 
.  Pelei  et  Thetidis  fiiios,  otramqoe  Ciliciam,  et  ThelMnam,  et  Lymesiam 
•  Invasit.  Expognato  inde  Chrynesio  oppido,  doas  egregia  forma  virgihes 
abdoxit,  Astynomen,  ChrysaB  sacerdotis  Smynthei  Apollioii  filiam»  et  Hip* 
podamiam,  Briss»  natam,  qnse  postea  a  patemis  noroinibos  cognominatm 
fofmnt  Chrysen  Achilles  Agamemnonl  concessit,  Briseide  sibi  reservata. 
Com  deinde  vero  Agamemnon  Deorom  josso  patri  restitoeret  soo  Chrysen, 
ipse  Acbilli  Briseida  per  vim  et  sommam  contentionem  abstolit.  Qoamob- 
rem  effervescens  Achilles  alMtinoit  sese  aliqoandio  a  pogoando :  adeo  ot 
aoliias  precilms  ad  arma  contra  Trojanos  somenda  moveri  potuerit :  nec 
^teo  Briseida  recipere  soam  voloerit,  quamvis  eam  maximis  cum  doais 
Agamemnon  esset  remissnms.  Briseis  ergo  hanc  ad  eom  epistolam  mit» 
tit,  qoa  nimiam  ejos  iracundiam  accosat,  rogitans,  ut  adversns  Trojanos 
arma  capiat,  dnm  sese  prius  ab  Agamemnone  ultro  oblatam  receperit. 

QuAM  legis»  a  rapta  Briseide  litera  venit, 
Vix  bene  barbarica  Grasca  notata  mana. 

EfitteUqwtm  legii,  frix  bM  Grace  ecripia  mmm  barbanf  ttt  a  r&pim  Hlpf- 

SOTJE 
llUfia']  A  te  scilicrt,  ex  Lyrneso.     mlnor  orationis  apparatos. 
Piima  est  commiseratio  a  fortnna.         Brieeiae]   Seu  Hippodamla,  Brte 
Qaerimonia»  qoideni  non  habet  tam     filia. 

hsecepistola;   n«qoe  tamen  ea       ^  JlorMca]    I^rmi^   pMlflV 


Digitized  by 


Google 


7:1  p.  ovmvi  KASoNm 

Qaascnmqne  aspicies,  lacrym»  fecere,  litorai^ ; 

Sed  tamen  et  lacrymaB  pondera  vocis  babent. 
Si  mihi  pauca  qaeri  de  te,  dominoqne  yiroqtte,  5 

Fas  est ;  de  domino  pauca  viroque  querar. 
NoD^  ego  poscenti  qnod  sum  cito  tradita  Regi, 

Culpa  tua  est ;  quamvis  boc  quoque  culpa  tua  est. 
Nam  simul  Eurybatcs  me  Talthybinsque  vocarunt, 

Enrybati  data  sum  Talthybioque  comes.  10 

Alter  in  alterius  jactantes  luraina  vultum, 

Qodarebant  taciti,  noster  ubi  essetamor. 
Differri  potui :  poena".  mora  grata  fuisset. 

Hei  mihi !  discedens  oscolanolla  dedi. 
At  lacrymas  sine  fine  dedi,  rupique  capillos  ;  15 

Infelix  iterum  sum  mihi  visa  capi. 

damia.  Laeryma  fecerunt  amnea  liturag  qwtB  videbu,  sed  tawien  etiam  laerymte  tim 
vocU  hubent,  Si  mihi  licet  conqueri  pauoa  de  te^  et  dominu  et  miuritOf  conquerur 
pauca  de  domino  et  marito.  Non  eft  culpa  tuu  quod  ego  sum  atatim  daia  regi  pe- 
tenii,  quamvie  hocquoque  est  cuipa  tuu.  Nam  Hatim  atque  EurybaieB  et  Tattkybiua 
me  petiveruntf  data  mm  come$  Eurybati  et  Talthybio.  lUi  vertentee  oculos,  aUer 
tn  iwiruiii  aUeriu»  sdsdtabantur  tacUi,  ubi  noater  amor  enet.  Potui  in  tentpu»  dltud 
remitti ;  morafuitset  accepta  meo  doiori.  Hei  mtfti  /  abi^ng  nuUa  tlbi  obtuli  tm- 
Ma.  At  ^jff^di  lacrymas  sinejiney  et  ditcerpH  eomam^  Miaera  tim  mm  mihi  iterym 


^^^■#»i#i#»*«ir»*«*<»i»' 


4  J5<  P.  et  I.  vnlg.  tamen  hm  lacry.—t  Forte  Vu»  iit:  nUi  locas  totns  die- 
litts  ftit  ita  constituendus :  Sit  mihi  paucu  queri  de  tedominoque  rtrDfiM,  Fa$  ei 
de  domino  pauca  viroque  queri.  Nftm  P.  et  R.  queri  habent.  Heine.—7  Od.  2. 
nm  eito :  Heins.  conj.  iam  cUo:  qiii  et  mox  ez  scriptis  edidit  hoc  quoque,  pro 
▼ultf.  hac  quoq,— 10  Heins.  mavnlt  Euribatte.-^ll  Heins.  vnfti»,  quod  et 
libri  XIV.  habeDt.— 12  veeter  uhi  Hetns.  vel  invltii  libn8,~10  Idem  corrlgit 

NOM 

.qo»  cnm  sit  barbara  Graecas  literas  <|oiA  ez  ipso  ortum  istud  non  fait : 

non  recte  novit.    Tacite  imperitiam,  at  in  eo  cnlpam  esse  dieit  quod  tam 

ne  inepta  videatnr,  ezcnsat.  cito  tradideri^,  cnm  potuisset  ipsa 

4  Pondera]  Id  est,  Non  minns  es  differri. 

litnris  qnam  ex  verbis  meis  amorem  9  Eurybaieai    Agamenmonis  cnin 

raenm  cognosces.  Taltbybio  mlnister. 

6  Si  mihi]  Orationb  prvmnnitlo,  12  Quterebant]  AchiUeni  argnit  ex 
sine  qua  servae,  bello  captae,  cniqae  co,  qnod  etiam  ejns  in  tradenda  Hip* 
erga  dominum  nullnm  jus  erat,  ho-  podamia  celeritaten  ipsi  Agaifeiemno- 
nesta  querimonia  non  videbatur.  nis  ministri  niirati  sint. 

7  Regi]  Agamemnoni.  Noeter]    Veetery   vel  invitis  libriSy 

8  Hoc  quoque]  Idem  aiflrmare  vide*  qnamobrem  reponeadnm  e«ian(rit 
tnr  qood  modo  negavit  i  sed  diversns  Heinsins,  demiror. 

est  respectus.    Fatetur  Achillis  cnl.        IS  Peenee]  l>eloriy  qwm  ««  ditOMta 
pam  non  «sm  qnod  tnditn  tit  Rtgi^    cap^rem. 


Digitized  by 


Google 


HBROIOW.    1P18T;  IH. 


79 


Saepe  ego  decepto  yolui  custode  leveiti ;   •  .  i 

Sed»  me  qui  timidam  praideret,  hostis  erat* 
Si  progressa  forem,  caperer  ne  forte  timebam^ 

Quamlibet  ad  Prifimi  munus  itura  nnnna.  20 

Sed  data  sim,  quia  dauda  fui :  tot  noctibus  absuo^ 

Nec  repetor :  cessas,  iraque  leiita  tua  est 
Ipse  Menoetiades»  tuuc>  cum  tradebar,  in  aurem» 

Quid  fles  ?  hic  parvo  temporc»  dixit»  eris* 
Non  repetisse  parum  est :  pugnas»  ne  reddaii  AcbiUe.      2$ 

I  nuncy  et  cupidi  nomen  amantis  babe. 
Venerunt  ad  te  Tdamcme  et  Amyntore  nati ; 

Ille  gradu  propior  saDgninis^  iUe  comes : 

rapi,  Skepe  eg^  «•Zvt  ftfdtre,  cwUode  deltuo ;  sed  hoeiie  erai,  aui  me  pavidam  retine' 
ret,  Metuebam,  ne,  «t  diacettmem^  f^nan  ahriperer^  itwra  m  donam  ad  ^mRbei 
imrtfM  PrMmt.  Sed  fuerim  redditOy  quia  debui  reddi:  abmtm  per  tot  noetei,  «€c 
repetor  ;  harea^  et  ira  tua  tarda  eet,  Ipae  PatroeUu  mihi  repoeuit  in  aurem^  tune 
cum  dabart  Quamobrem  plorae?  non  diu  kic  nanebi»,  Parum  e§t  non  repetiim  ; 
certae,  AchiUe,  ne  rettUuar.  Jto  «km,  et  retine  nomen  amanti»  denderioJtagranti$, 
4d  te  prrfecti  buM  geniH  ex  Telamime  et  Amtfuiore,  UU  co^junctior  grwiu  eangui' 


^»^^^^^»»»'^»*^*' 


hrfduupu,  Edd.  plersqne  rapi.  Heins.  emendat  Mpi.— 19  noeie  proforte  plm'. 
£dd.  ted  forte  praestat,  qnod  est  in  NftaceriaDis  libris.  Hetii*. — 20  jiKriu  P. 
a  prim.  mann. — 21  «i«  P.  cod.  opt. — 28  Hein».  praefert  aKrem  pro  vutg.  aure, 
—26  Qocd.  Edd,  non  pro  nec.— 26  Heins.  €0i\|.  I  mmcy  i  cupid.  sed   scripti 


NOTJE 


16  Capi]  Qnae  foit  antea,  qnam- 
qne  Heinains  detorbaverati  vocem, 
rapif  restitnere  mallem,  non  alia 
cattsa,  qnam  qnta,  stne  bona  rat^ 
MMy  irihil  in  librls  mntandnm  esse 
eeoseo.  NnUa  antem  videtnr  ea, 
qnam  reddtt,  Briseidem  ante  raplam 
fiiisse  se  non  legisse ;  cnm,  qn«  ex 
Ljmeso  expugnata  capta  est»  eadem 
et  rapU  dici  posstt.  Qnanqnam  et 
Mpt,  qnod  tx  plurimis  codieibns  arrip 
imiase  sa  tastatnr  idem,  bonnm  est. 

17  Resertii  Ad  ie,  scil. 

18  £iial]  Qni  me  prendere  posseti 
Mpple :  qnod  et  postea  dicit. 

90   Quamlibet]    Etiam  indigaiisl* 


deris,  tam  cito  etiam;  tamenistnd 
mitto>nt  graviora  attiogam.  Accu- 
sationem  itaque  liabet  hsec  ioquendi 
formnla. 

22  Irofue']  Ex  eo  qnod  per  vim  me 
tibi  Agamemnon  prssripuerit. 

23  Menetiiadee]  Patroclusy  Menos- 
(ii  filins. 

26  NonrepetiaH]  Achillem  argnit, 
qnod  se  non  modo  non  repetierit»  sed 
qnod  insnper,  cum  redderetnr»  restt* 
terit«  In  qnibusdam  legitnry  Nec  re- 
petime. 

26  Imme]  Iroi|ia  est«  Oall.  dieere- 
mns,  yrnmatl  U  nsiM  VAmmU  pas* 


91  8ed  daim  aim]  Quasi  dicat,  Qnaii. 
qnam  peccatnm  fuit,  qnod  me  tradi- 


27  VenarmUl  Ut  me  tibi  reitUttr 
erent. 
lUamanej  ^ax. 


Digitized  by 


Google 


n 


P.  OVIMI  KASbKW 


Qaascnmqne  aspicies,  laciym»  fecere^ ' 

Sed  tamen  et  lacrymeB  pondera  Yocr  i 
Si  mihi  pauca  qoeri  de  te,  dominoqn  1 

Fas  est ;  de  domino  pauca  viroq'    v 
NoD^  ego  poscenti  quod  sum  cito    |  '* 

Culpa  tua  est ;  quamvis  boc  ^\\ 
Nam  simul  Eurybatcs  me  Talth/  |  ^ 

Earybati  data  sum  Talthyb'.  ^. 
Alter  in  alterius  jactantes  l*^»  *^  \ 

Quaerebant  taciti^  noste^  *      * 
Differri  potui :  poeuflR  mr- 

Hei  mihi !  discedens    ^^ 
At  lacrymas  sine  fine        % 

Infelix  iterum  sur 


i 


^ 


/«> 


<;=■     < 


■y 


damia,  LaerynuB  fecerun 
vocis  habent]  Si  mihi  ^ 
panca  de  dimino  et  nu 
teniif  quamvi»  hoequo 
me  petiveruntf  data  ' 
tn  vuUum  alteriu»  f, 
remitti;  morafui  v 
via.  AieffudiU  ^ 

lins  ftit  ita  ' 
de  domino 
nm  cito : 

Itbn  y  iX 


,v 


oopUi, 
opus  hnbe$  . 
mmere^  quee  exhto^ 
<^  delicto  meruifiert 


-  ^TOif.  Heins.— 29  Laerta  P.  ct  V. 

.    Vetuslectio  fait  bUnida.,.prece, — 

.  mnltis.— S4  In  lifero  Ald.  et  iu  V.  6ff 

.  in  Mycilli  Editione  hi»  aeni,    Pro  mneer9 

ue  Ou.  1.  2.  et  4.— ^OiMfcs  Scr.  et  Gu.  4.  pro- 


NOTiE 


qni  etiftm  a 
et  moderator 


jqr  .ijaz.   Folt  enim  TelamoQ 

t  .  elei ;    adeoqae  Acluiles  et 

patrneles. 

^  Laertapie]  Ulysses;  prontjam 
iiepe  ▼idimus. 

SO  Dona']  Ea  seqneDtibns  yersibiis 
ex  Homero  recenset. 

'81  Op«ro0o]  Id  «vt,  Opera  et  arte 
nnlta  fabricato. 

82  Pomdere}  f  d  ^t,  In  qntbns  ars 
materitt  pretinm  exaeqiiabat. 

88  Talenta]  Mnltiplex  foit  apnd 
Ytrtfts  gentes,  de  qno  mnlti  tractave- 
nuit|  qnos,  si  foles,  adibls.  UsUatam 
Mt  pr«aortim   Attlciimi  sesagiata 


minamm  sen  libramm  pondere. 

84  8ex]  Ita  melins  ex  Homero^ 
qaam,  nt  habent  alii,  bis  tepien^ 

86  Supervacuum]  Istnd  est  ex  pne- 
matnra  Briseidis  Zelotypja. 

86  Leobides]  E  Lesbo  Insnia,  noa 
longe  a  Troja,  abrept». 

Everm]  A  Graecls,  Achille  pne- 
sertim,  qoo  tempore  Trojte  belinm 
indixemnt. 

87  Nan  apu»]  Qaia  sc  eam  inteadit 
efse. 

88  TYUnu]  Chrysothemiii^  Ipfafft- 
nasfta,  sive  Iphigenla,  et  Laodioe,  tre» 
ilhe  fnernnt. 

89  Airida]    AgMDemnoaei  Atvai 


Digitized  by 


Google 


> 


na  memi  cv 
«o  leTis  i 
eros  f 
*iiit 


'> 


V>11^.     SFI8T.   III. 

I^acent,  patrilque  penates ; 
^    ^iaa  magna  ta». 
^     I  on  nnpta  maritum : 
'S  ^  V  apta  manos. 
S  S  t  ^^a  matres 


taos. 


77 


70 


75 


80 


.«ntfr  infeliceal  nt^, 
49m  beUo,  qviod  geaneii;  et  %^ 
^mrtei  pariter  tttnguinia  et  morti$ 
u  maUr,    Vidi  snper  term  otr^tam^  qmnu 
emfuo  anDm  cruentum,    Extoqitavimuo  te  unum  tu» 
dmmuB,tumaritut,iufruier,   T^ip»e,juratuMperm»m^ 


^grtte 


^ibit 
9^ 


iMUite  Heint  .Volgo  nega»^-4A  matmrhuru  opt.  P.  cain  alin  BonnnUift, 
Heitts.  patat  nil  vntMMlom.^7  Vidi  ^«Mitor/ef  inauobns  Ubrit.  Ynit, 
emmrteo,    Gn.  1.  uidi  et  m«mK.--48  Franciiis  volebat  auibuM,  qum  mUd,  ma, 
«vf.— 4K>  Plariiw  Msti,  ttfrMntm.— 61  Qnidam  codd.  teste  Heins.  no$  de 
tftmmm:  Ibrte  pro  immh<  tat  amimi».  Heios.  unien  cooj.  tot  tami»  ammoo 
te  cmp.  mo.    GronoT.  ObMnr.  iv.  18.  legit  tot  tamat  amimoo  ieeum  penMmmM 


NOT£ 


40  Ddkuera»]    8i  pretio  ab  Aga- 
aiewMM  iiJiJHii  debniMcm,  aut  po> 

4S  Quo]  8e  eam  eMe  innnit,  qo» 

48  llMefflf ir]  Ex  calamitatis  com^ 
Mninntiniir^  qmmi  priMna  AcliiMea 
flaHniaemty  q«»qae  inde  ipaam  affli- 
-gevetf  ceHmiaeratiMiem  stadet  mo- 
Tero.  8amtnm  vero  ett  istnd  ex  eOy 
qnod  Tnlgo  aUa,  deinde  alia  nsala  Uli 
{Bferre  credatnr,  qnem  semel  iniqaa 
totmia  afibvit. 
45  i^mma}  Non  foit  hse  £f  lae* 


sns  Cilicifley  nt  male  annotavtt  Anto« 
HinSy  et  descripsit  ejns  Excerptor, 
sed  n^foris  Mysis,  coutra  LesboB 
Insnlam,  in  ora  Trojs  posita. 

46  lHagmi]  Omnino,  siqaidem  con- 
jnx  esset  Minetis  Ijymesi  principiff, 
ant  regnli. 

47  CMisMtM]  Fratres  snos  circum* 
scribit,  qaos  ArhiUes  roactavit. 

60  Ftnmi]  Meom,  scii.  Minetem. 
6$  Jnratno']  Sigiii6catione  activa. 
Matrio]  Tn«,  scii.  Thetldis. 
f4  UtiU']  Qnia  potior  apad  te  sora 
nea  esset»  qnam  cnm  meis. 


Digitized  by 


Google 


74  P.  OVIDII  NAS0NI9 

Jjaeitfiqae  satas ;  per  qaos  comitata  redirem.  . 

Auxerant  bldLndde  grandia  dona  preces :  30 

Viginti  fulvos  operoso  ex  sere  lebetas ; 

Et  tripodas  septem/  pondere  et  arte  pares : 
Addita  sunt  iUis  auri  bis  quinque  talenta ; 

Bis  sex^  adsueti  lincere  semper,  equi : 
Quodqae  sapervacuum»  forma  praestante  puell»  35 

LesbideSy  eversa  corpora  capta  domo : 
Cumqae  tot  bis^  (sed  non  opus  est  tibi  conjuge)  conjux 

Ex  Agamemnoniis  una  puella  tribus. 
Si  tibi  ab  Atrida  pretio  redimenda  fuissemy 

Qu8B  dare  debueras,  accipere  illa  neges  ?  40 

nii,  itte  come$,  et  nahu  ex  Laeria ;  iguibu»  ttipata  reverterer,  Mitee  preeee  ctum- 
hmmt  magna  munera :  vig^inti  scilicet  r^foe  cacabos  ex  are  eUtborato^  et  eeptem 
tripodaSf  eeqwdee  pondere  etarte,  A(f)uncta  $uni  iUu  deeem  talenta  auri ;  duodecim 
equi  eoliti  eempervictoria  potirif  et,  quod  euperfluMm,  puelke  ex  Leebo  pulekritudinie 
eximiaf  corpora  capta  domo  diruta,  Et  eum  tot  kie,  (ted  non  opus  habes  uxore) 
una  ex  tribus  pueUte  AgamemnonHe^  in  uxorem,  Recueae  ea  aumere^  qu<e  exhibere 
debueroif  ri  tibi  redimmdafuieaem  pretio  ab  Agamemnane.    Quo  delieto  menujteri 


Obstant—as  Scribendam  Tel  sine  libris  Iste  grad.  Heins.— 29  Laerta  P.  et  V. 
Saepins  ■criptnm  Laerte. — 30  P.  blandas,  Vettu  lectio  fuit  blanda,,,prece, — 
Sl  lebetes,  et  mox  trwodes  in  Msti».  mnltis. — S4  In  libro  Ald.  et  iu  V.  bH 
septem,  Sed  aliter  Homerus  II.  I.  In  Mycilli  Editione  bis  seni,  Pro  mneere 
quidam  Codd.  cnrrere.—SO  Atride  Ou.  1.  2.  et  4. — 40  negcs  Scr.  et  Gu.  4.  pro- 

NOT^ 

'  Anu/ntore']    PboeniZy   qni  etiam  a  minamm  sen  libramm  pondere. 

Peleo   Acbilli  comes   et  moderator  S4  8ex]   Ita  melins  ex  Homero^ 

datus  fuerat.  '  qnam,  nt  halient  alii,  bis  septem, 

28  IUe']  ^az.   Fuit  enim  Telamon  S6  Supervaeuum]  larnd  est  ex  pne- 

frater  Pelei ;    adeoqne  Achiliea  et  matnra  Briseidis  Zelotypja. 

^ax  patrneles.  S6  Lesbides]  E  Lesbo  Insnia,  noa 

99  Laertapui]  Ulysses;  prontjam  longe  a  Troja,  abrepin. 

•spe  ▼idirons.  Eversa]    A  Orscis^  Achille  pi«- 

50  Doua]  Ea  seqnentibns  ▼ersibns  sertim,  quo  tempore  Trojae  bellam 
ex  Homero  recenset.  indixemnt. 

51  Operoso]  Id  est,  Opera  et  arte  S7  Non  opu»]  Quia  se  eam  IntendU 
maUa  fkbricato.  e»se. 

SS  Pondere]  f  d  «st,  In  qnibns  an  S8   TWdiis]    Chrysothemis,  IpUa- 

naterisB  pretinm  exeqnabat.  nasxa,  sItc  Iphlgenia,  et  Laodice,  tres 

SS  T\Uenta]    Mnltiplex  fuit  ap«d  illsfnernnt. 

Ytrias  «entea,  de  qno  mnltl  tractave-  80  Airida]    A(aiiiennoae,  Atf«i 

rant,  qnos,  si  foles,  adlbis.  Usitatnm  £|io. 
Mt  prmertim   Atticw%  aesaginta 


Digitized  by 


Google 


HEROIM».     BPtST.  111«  7$ 

Qna  merai  calpa  fieri  tibi  yHHb,  Acbilk  1 

Qao  leyis  a  nohis  tam  cito  &git  amr  9 
An  miseros  ijne^  factoBa  tanacilcr  Qfgctt 

Nec  Teait  laoeptis  mo&ior  anra  roeis  1 
I)diatal|aifetnoLymemmoBBiaTidi:  45 

£t  fnecam  patriaD  pars  egD  magna  raeas. 
Tiffi  ego  ooBeoiteB  pariter  generisqae  nedsqne 

IVes  oecidisse ;  tribns»  qnas  mihi,  mater  erat 
Tidi  ^o,  qnantns  erat/fnsnm  tellure  crnenta^ 

Pectora  jactantem  sangmnolenta,  virum»  50 

Tot  tamen  a^ussis  te  compensaTOuns  nnnm : 

Tn  dominus,  ta  vir^  tu  mflii  frater  eras. 
Tu  mihi»  joratos  per  nnmina  Matris  aquos», 

Utile  dicebas  ipse  faisse  capi. 

iHt  etmUmta,  AehiOe?  Qw  tnamttan»  amor  abiii  tam  eHo  a  «oK»7  An  aor$  mQHgna 
fremit  indeOMenter  infelices?  nec  aura  lenior  affiat  mei»aunbu8?  Vidi  Lymemm 
nrbemevermun  beUOy  quod  geeaisii;  et  ego  Jueram  magna  pan  patria  mea.  Vidi 
fres  eemaorteo  pariier  eangmnio  et  martia  oecnbnim^  et  matrem  tribue^  qaa  erai 
tmki  woaier.  Vidi  snper  terra  atrainmj  qmmiMa  erai^  wmrUum  meam  agiianiem 
earpuM  nram  eruenium,  ExeBqtunimue  te  unum  tamen  toi  parditii:  tu  era»  miAi 
damimu,  iu  man<i»,  tufraier,   Tu  ipeejuraiu»per  namina  gemiriei»  tuse  aquo$e»f 


^^>^«i»^^^i*^^i»  ^ 


bante  HeiDs.Vnlgo  nega»4 — 44  mMorlmra  opt.  P.  cnm  aliis  nononUis,  et  Oo.  1. 
Hcin».  pntai  nil  vntaMloDi.-*47  Vidi  egoeamarie»  in  dnobns  libris.  Voig.  vidi 
eammrie».  Gn.  1.  widi  et  «Maori.-— 48  Prancius  Voiebat  a«i6Mi,  fom  miki^  maier 
arai^-'^  Plnriau  Msti,  MrMnfm.— 61  Qnidam  codd.  teste  Heins.  no»  da 
iM  aMorif  •*  fiarte  pro  aMfH<  tai  ammia;  Heins.  umen  cooj.  iU  iamiu  amimo» 
te  cmnp.  tnio.    GronoT.  OlMerv.  iy,  18.  legit  ioi  tamen  amino»  tecum  pmavtimtf 

NOT£ 

40  JMnm»]    8i  pretio  ab  Aga*  ina  Cilicin,  nt  male  noDOtaTlt  Anto« 

dcbnissem»  ant  po-  Dini,  et  descripsit  ejoa  Excerptor, 

sed  nM^iOTis  Mysi»,  contra  Lesbon 

49  Qmi  Se  eam  esse  innnity  qoae  Insolam,  in  ora  Trojse  posita. 

jUBWtb  iwniHBBtiBm  mereatar.  46  Magna']  Omnino,  siqoidem  con- 

45  WmamUr']  Ex  calamitatis  com-  jnx  esset  Minetis  Ijymesi  prindpis, 
nMnBBvnlMie,  qnam  primmi  Acbilles  aut  regnlU 

loHniseraty  qovqne  inde  ipsam  aflU-        47  Comorie»']  Fratres  soos  circnm» 

-geiety  coBBmiseratiooem  stndet  mo-  scribit,  qoos  AcbiUes  roactavit. 
voro»    Somtom  ▼ero  est  istod  ex  eo,        60  Kinan]  Meom,  seil.  Minetem. 
qnod  Tnlgo  aUa,  deinde  alia  mala  illl        6$  Jaralas]  Sigiitficatione  activa. 
Mbm  crodotory  «inem  aemel  imqna        JfaM]  Tnae,  scil.  Thetidis. 
forteo  ofibTit.  64  CWk]  Qnia  potior  apod  te  sora 

46  Lgrmaia]  Non  Init  h«e  £f  lae*  noa  omoti  qnam  cnm  meit. 


Digitized  by 


Google 


76 


P.  OVIDII  NASOMIB 


Scilicet  nt,  qaamvifi  veniam  dotata,  lepellas ;  56 

Et  mecam  fugias^  qa»  tibi  dentary  opes. 
Quin  etiam  fama  est»  com  crastina  fulserit  Eos» 

Te  dare  nubiferis  linea  vela  notis* 
Qttod  scelus  ut  pavidas  miser»  mibi  contigit  aare6> 

Sanguinis  atque  animi  pectus  inane  fuit*  60 

Ibis :  et  (o  miseram)  cul  me^  violente»  lelinqoes  1 

Quis  mihi  desertae  mite  levamen  erit? 
Devorer  ante,  precor,  subito  teUaiis  hiatu, 

Aut  rutilo  missL  fulminis  igne  cremer ; 
Quam  sine  me  Phthiis  canescant  aeqaora  remis^  65 

Et  videam  puppes  ire  relicta  tuas. 

dieebat  mihi  viilefui$8€  capi,  Ntmtncm  ut  me  r^iciatj  quamvis  accedmn  dotata^  et 
mecum  recutee  diviiiaSy  qua  tibi  offerufdur.  Quin  etiam  ferunt  telinea  vela  tradl- 
turum  auttria  nubiferit,  cum  diet  crattinut  luxerit,  Quod  faeinut  pottquam  ad 
timidat  auret  delatum  ett,  mihi  infeUd  pectutfuit  tine  tanguine  atque  animo,  JHt' 
cirdett  et  0  i^felitem,  apud  quem  me  detetety  vioUnte  ?  Quit  erit  dulce  tolatium  mihi 
dettituiet  7  Precorj  ut  ante  abtorbear  eeleri  kiatu  terfctf  aut  adurar  igne  rutilo 
vibratifulminit;  quam  tnaria  albetcant  rendt  AchiUeit  tine  me,  ei  dettiiuta  videam 


vno.— 65  Viilg.  repellar,  P.  dedit  repellat;  qnod  HeinsiU  videtnr  simplicinB, 
et  sequentibns  convenientins. — 56  dentur  L.  at  retiqni  dantur, — 57  £ot  opt. 
P.  Ceteri  omnes^a  pro  Eot, — 58  nimbtferit  Ha.  et  plurimi  scripti.  6n.  1. 2.  et 
4.  tintea  reto,  vel  veUa:  nnde  Myciilns  et  D.  Heins.  scribnnt  {tiit^a  veUe, 
Quatuor '  codd.  Untea  plena  qnod  placet  Heinsio. — 60  Heins.  mallet  otiitMr 
peetut  inane  fui, — 61  Piemmqne  legitnr  Ibit  et  6y  ifc,  sine  distinctione.— 


NOT^ 


55  ScUieef]  Ironice  snas  cnm  Acliille 
Commoditates  proponit ;  ut  ejns  yana 
promissa  arguat,  enmque  commo- 
veat. 

DotaUH  Sibi  dotem  assumit  ea, 
quflB  secum  ad  Acliillis  placandam 
iram  Agamemnon  mittebat. 

56  Dentwrl  Quamobrem  vocem  dan' 
tar  pro  dentur  Heinsins  detnrbaverit 
nunquam  videre  potui»  adeoqne  eam 
restituere  velim. 

57  Eot]  Aurora.  Id  eit^  Crastipo 
die. 

58  Idneal  In  aliis  Unteay  item  Un- 
tea  veUa,  unde  velle  pobtea  pi^ocuanm, 
quod  nonnuilis  placet. 

,  ^o<tf]  Id  ^ty  Fama  eAt,  te  naciiie 
•deo  iratum  esfe^  ul  etiam  ve^iia 


maxime  adversis  velis  abire.  Flantes 
enim  a  meridie  Noti  iis  prorsus  re- 
Aant,  qni  ez  Troade  in  Graeciam  na- 
vigant. 

59  Scelut]  Ut  ante  captam  Tro- 
jam  discedas ;  sicut  etiam  Antonins 
exponit.  Nequaquam.  Per  respec- 
tnm  ad  Briseidis.  desiderium  et  amo- 
rem,  voxista  inteliigenda  est;  etid, 
tantum. 

60  Sanguimt']  Uno  verbo,  drfeci. 

61  CMt]  Istud  ex  amore  Briseis^ 
qutt  nnnqoam  Agamemnonis,  ntcum- 
que  ei  sit  tradita,  sese  fuis&e,  sed  soli 
Achllii  amorem  suum  reservasse»  in- 
Duit.  Atque  ex  Jjoc  loco  niaxime 
moveri  potuit  Achiliis  mi«ericordia. 

65  Phikiit]  Achilleis:  Nam  Achil- 


Digitized  by 


Google 


HBil011>iB.     XPI8T.   III.  77 

Si  tibi  jam  reditasque  placenty  patriique  penates ; 

Non  ego  sum  clasAi  sarcina  magna  ta». 
Yictorem  captiya  seqnar,  non  nupta  maritum : 

Est  mihi,  qu8B  lanas  moUiat,  apta  manus.  70 

Inter  Achaiadas  longe  pulcheirima  matres 

In  tbalamos  conjux  ibit  (eatque)  tuos. 
Digna  nurus  socero,  Jovis  JSginaeque  nepote; 

Cuique  senex  Nereas  prosocer  esse  volit. 
Nos  humiles,  famulaeque  tuse^  data  pensa  trahemus ;         75 

£t  minuent  plenas  stamina  nostra  colos. 
Exagitet  ne  me  tantum  taa,  deprecory  axor» 

Quse  mihi  nescio  quo  non  erit  sequa  modo. 
Neve  meos  coram  scindi  patiare  capillos; 

Et  leviter  dicas :  Hsec  quoque  nostra  fuit.  80 

Vd  patiare  licet;  dum  ne  contemta  relinquar. 

Hic  mihi  vae  miserae  concutit  ossa  metus. 

mne»  «Mi  duaiere.  Si  recvrM»,  et  d«mm$  patrim  nime  iejwaiii,  ego  «on  miiii  grete 
mnu  i9ue  deeeL  Ego  eaptwa  eequar  vkteirem,  fum  tmpia  maritum:  haheo  mainiJii 
idoHeam  ad  «aidiim  (onam.  Vxor  Umge  fermiotMma  mier  matree  Aehmadae  ibit 
(et  eat)  m  ioroe  iiiot.  Eat  murue  digna  eocero,  et  nepate  Jovis  et  MgVM ;  et  cvi 
eenex  Nereus  velit  etee  ftroeocer.  Noe  akjectee  et  eerwe  tuee  trahemue  daia  pensa  ; 
'eifila,  qua  nebimue^  ndnuent  pienae  coloe,  Deprecor  tanlumf  ne  tua  eoniux^  tpue 
mthi  non  erit,  neecio  quomodo^  propUia^  me  vexet.  Neve  patiarie  meam  comam 
lacerari  in  tuo  conepeetu:  et  dicae  obiter,  Heee  quaque  fuit  noeira.  Vel  nnof,  it 
volee,  modo  ne  deeerar  despecta,     Vee,  hie  timor  quaeeat  oeea  mihi  miecra,    Quid 


^^»»^«^1^»^^^» 


65  Ga.  4.  Phthiis  epumeeeant.—e7  tam  pro  Jam  Pal.  probante  Heins.  Qdi- 
dam  scripti  eoeuque. — 68  Heins.  «tni  pro  eum.  Mycillos  emendat  Acheeiada» ; 
■oaira  vero  lectio  Heintio  placet.>-7S  P.  nepoti:  ^ed.nepotie,  et  ed.  pr. 
aed  tnnc  eoeeri  legendttm  eMet.— 76  trahamue  On.  1.— 76  eolue  6u.  2. — 80  lo 
Gr.  erat  lemiier  et  dieae:  et  Editio  fetns  contra  metmm  ei  lemter.-^l  Plar. 
libr.  et  jNiliare.~-82  Molti  Codd.   comAlat:  alii  etiam  Itmor  vel  ireiii0r.— 

NOT^ 

Hf  PhtMi  foernnt.  78  Ahxt»]  Peleo. 

Cemeeeaidi]    Id  est,  Qnam  tn,  tine  Nepote']  Jnpiter  ez  JEgina,  Atopi 

me,  abeas.  Metoojmia.  BceotiB  regis  fiiia,  JEacnm  snseepit  \ 

60  Capiixe[\  Id  eit,TanqQim  cap*  ex  qno  Peleof,  AcbUiis  pater. 

tlva,  non  tanqnam  nxer.  74  NeraaM\  Thetidiii  pater,  AchH- 

70  EMt]    Id  eat,  Victam  lanificio  iis  avna  maternns,  Dens  marim». 
qncritabo.  Frotecer]  Qnia  pater  fnit  Tbetidis, 

71  JdModit]  Aduda  AchUttt  pa-  Pelei  conjngit,  qna  Tbetit  tocrni  ei 
tHa ;  nnde  Achat«det  pneUte  et  ma-  fnittet,  qnam  Acb^  nsoram  dnxii- 


tret.  J«et. 


Digitized  by 


Google 


58 


P.  t>VIDlI  NIL80KI$ 


Quid  taineii  expectas  ?    Agamemnona  pcenitet  ind, 

Et  jacet  ante  tuos  Grsecia  mcesta  pedes. 
Yince  animos,  iramque  tuam^  qui  cetera  vincis. 

Quid  lacerat  Danaas  impiger  Hector  opes  ? 
Arma  cape^  JSacida,  sed  me  tamen  ante  recepta; 

Et  preme  turbatos,  Marte  favente,  viros. 
Propter  me  mota  est,  propter  me  desinat  ira ; 

Simque  ego  tristitiaB  causa  modusque  tuas. 
Nec  tibi  turpe  puta  precibus  succumbere  nostris : 

Conjugis  CEnides  versus  in  arma  prece  est. 
Res  audita  mihi,  nota  est  tibi.    Fratribus  orba 

Devovit  nati  spemque  caputque  parens. 


85 


90 


iamen  eupU?  Agamemnona  piget  ira,  et  Gracia  triatis  prodrata  eit  aitte  twepe' 
dea.  Doma  mentemf  et  iram  tuam,  tn  qui  domai  oZta  omnia,  Quamobrem  atrenun» 
Hector frangit  mree  Grteca»?  Indue  armay  Maeo  aafe, eed  tamen  me  ante  recepta ; 
et  urge  Marie  eecundo  mrosfractoa,  Ira  est  exeitapropter  me,  aedetur  propter  me; 
et  ego  aim  cauaa  et  fida  tw,  doioria,  Nec  crede  tibi  esse  inhoneaium  cedere  preei' 
inta :  MeUager  ad  arma  compulaua  est  prece  uxoria,  Rem  illam  audivi,  tu  noviatu 
MaterdeatitutafrairUniadevomtapemetcapuifitUmi,   Beltumerat;  iUeatremiua 


^^»#^«»'^<»»»^>»»»i#< 


83  P  ^:  Jun.  ^nod:  Heins.  valt  quo,—S7  Vulg.  JEacide:  at  opt.  roembra- 
n»  JEacida, — 88  Ou.  2.  et  8.  comprime  turbatoa, — 89  Voss.  Leid.  et  Bas.  fi^ 
niet:  unde  Heins.  coi\|.  ftniat,— 91  On.  2.  putea,— 95  Vnlg.  belh  erat:  sed 


NOT^ 


78  Neaeio  qao"]  Plns  dicit  ista  su- 
splcio^  quam  si  prolize  muUa  cnmn- 
iasset. 

81  ReUnquar]  Hic,  scil.  cum  Aga- 
memnone,  procnl  a  te. 

82  Metual  Neretinqnar. 

8S  Expeetaa']  Qnid  tibi  vis?  qnid 
qnssris  ?  qnorsum  spectat  ista  tna  ira 
implacabilis  ? 

84  Meeata']  Qn»,  ex  qno  tempore 
arma  posnisti,maxima  damna  ab  boi- 
tibus  Trojanis  accepit 

80  Qitid  laeerat']  Achiltem  nt  mo- 
'vtai,  ei  blanditnr ;  qnast  itte  solus 
Hectorem,  Trojanorum  fortissimum 
(cujus  pnesertim  meminit  ad  vmn- 
lationem),  totumqne  adeo  bostilem 
ejiereitnm,  posset  profllgnre. 

88  FtrM]  Trojanos,  quos  flicile  ia 


fngam  yerteris. 

92  aSnidea]  Meleager,  CEnei  filiul, 
qni,  bello,  inter  Cnretes  et  Calydo- 
nios,  ob  petlem  apri  ab  ipso-Atar* 
lantae  traditam,  conflato,  cum  prop- 
ter  conceptam,  ez  matris  impreca- 
tionibns,  iram,  hostes  mcenibns  de- 
pellere,  nec,  laboranti  patriie  opeB 
ferre,  Tellet;  tandem  a  Cleopatra 
nzore  ad  arma  capienda  compnlstti 
est. 

98  Rea]  Historia  Meleagri. 

Fratribua]  Tbestii  filiis,  qno8,cniB 
apri  caput,  aut  pellem,  Atalant» 
siirripere  voluissent,  Meleager  inter- 
fecit. 

94  Diwnnt]  Mnltis  imprecatioDibns 
Meleagrnm  filinm,  qnod  fratres  snos 
obtnumiaety  Althaea  deTovit.    N«h 


Digitized  by 


Gopgle 


HUOIBBS.    XFflT*  Hff*  fB 

Bdfaim  erat:  ilfe  ferox  porit»  secttssit  ab  «000,  W 

Et  patrise  rigida  meDle  negavit  opein. 
Sola  Yinmi  coBJax  flexit    Felicior  illal 

At  mea  pro  mdlo  pondere  ▼erba  cadatit. 
Nec  tamen  indigiior ;  nec  me  pro  conjnfe  geiisi^ 

Ssepitis  in  dominmn  serra  Tocata  loram.  100 

Me  qiuedam  (memini)  Dominam  captiYa  Yocabat: 

Senritio,  dixi,  nominis  addis  onns. 
Per  tame»  ossa  viri^  snbito  male  tecta  sepnlcro, 

Semper  jndiciis  ossa  yerenda  meis ; 
Perqne  triuro  fortes  animas,  mea  namina,  firatmmy  105 

Qai  bene  pro  patrja,  cum  patriaqne»  jacent; 
Perqne  tanm  nostmmque  diput,  qa»  junximns  ana ; 

Perqne  tnos  enses,  cognita  tela  meis ; 
Nnlla  Mycenaeum  sociasse  cabilia  mecnm 

Jnro:  fallentem  deseruisse  velis.  110 

rt^kqmi  mhmt  itpomiu^  H  denegmrii  mueUmm  pthim  «MMf •  mtimo,  Uxtr  iifa 
■Mvit  ■MrilvM.  lUa  he^ior  I  At  mea  verba  eadmmi  nae  aUie  virUmM,  Nec  imm^n 
moiuie/ere;  nee  eerta  areemia  t^u»  in  ledmm  Doanai  wu  uxoremjaeiavL  Qmp- 
dam  eofiim  (memiMi)  apfeUabai  tne  dominam :  Serviiimm^  dixt,  aggravoi  naattM. 
Tamemjvro  per  oeoa  martti  maie  Mefmita  .iepukluv  properato^  per  o$oa  oemper  wuki 
vemeramda ;  ei  per  siremmas  animaB  trimm  frairum^  nua  iiwmMi,  qui  bene  mmriui 
tmmi  pro  piiria^  ei  emm  pairia ;  et  per  eapmi  immm  ei  Rosf nmi,  fiue  comoermimmo  ;  ei 
per  imM  gladiooy  ieia  eognUa  meis;  Agam^emmomem  mt^ioo  Uctoojugaieo  uuemm  A«* 


P.  benmm^  probmnte  Heinsto.  Oo.  Marie  erof ,  distinctione  snblata.  Bnmi.  eoDJ. 
pooUio  oecetoerai  onmM. — OS  Oratenu  in  marctne  sui  libri  Ai  mua  proh^  ffc, 

Cbante  D.  Heins. — 100  donumi  valg.  U.  dedit  rfoaiuiini. — 104  Joa.  Ulitjiia 
ait  tmppliciiM, — 107  fmed  jmmximm»  ▼ulg.  habent ;  at  P.  et  Me.  et  Fr.  qmee* 

SOTJE 

tiora  vero  snnt,  qn»  de  fatali  Melea-  qae,  &c. 

Sri  stipite  fabolati  snnt  Poetse,  quam  100  Focof a]  Id  ei t,  Quanqaam  fne- 

ut  eomm    decantatas  fictiones  bac  rim  vocata. 

opos sittranscribere.  li»  Nommmiiaddaommo^^S^rwitnttm 

95  Ferox']    Bello    erat  streunas.  agfravas.    Difficilius  est  enim  «nm 
Omnino ;   nam  Tfaestii  fiiio^  omnes  in  majori  fortona  tolerare. 
ksterfecit.  lOS'  Viri\  Mel  Minetis,  ctidna  s^ 

97  Feitctor]  Quam  ego  sum,  snp-  peliendi  in  patrias  excidio  non  est 

ple.  CleopatrtB  felicitat^m  mimtnr.  data  opportunitsts. 

96  Pro  miUo  pomdere]  Id  est,  fms-  107  JiauKMwt]  Inter  osenla  Tene- 
trm,  rea.    Ita  et  apnd  Petroninm. 

.     99  Nocme]  Vim  oratioais  perinde        lOS  Cogmaa]  Nam  per  km  perie* 
nceiper,    ac    sl  diussety  Nam   ne<*     nint* 


Digitized  by 


Google 


^  't.  OVlDtl   fTASOXIS 

61  tibi  nuDC  dicatii :  Porfissime,  tu  quoque  Jara, 

NuUa  tibi  sine  rae  ^udia  facta :  neges. 
At  Danai  moerere  putant.    Tibi  plectra  moyentur ; 

Te  tenet  in  tepido  moUis  amica  sinu. 
Et  si  quis  quaerat,  quare  pugnare  recuses :  115 

I^ugna  nocet;  citharse,  voxque,  Venusque  juyant. 
Tutius  est  jacuisse  toro^  tenuisse  puellam^ 

Threiciam  digitis  increpuisse  lyram,' 
Quam  manibus  clypeos^  et  acut»  cuspidts  hastam^ 

Et  galeam  pressa  sustinuisse  coma.  1^0 

Sed  tibi  pro  tutis  insignia  facta  placebant ; 

Partaque  bellando  gloria  dulcis  erat. 
An  tantum^  dum  me  caperes^  fera  bella  probabas? 

Cumque  mea  patria  laus  tna  victa  jacett 
Di  melius :  validoque,  precor^  vibrata  lacertd  1*25 

Transeat  Hectoreum  Pelias  hasta  latus. 

hmue:  ffeH»  me  Uhdmiem  de&liMtae.  Sijam  dietm  H(n:  F«ritfniii«,  j«ra  tn  fit4» 
^ff  nmaam  ffohpMem  tibi  etemeee  mme  me;  reeueee.  At  Graei  arHtrmntm^  te 
bigere,  Tibi  eHkerm  fmUmitwr,  Taiera  aaiica  fopet  te  in  eaUde  gremie,  Etei 
qme  petaty  fuare  neUe  fmgnare :  eertamtn  neeet ;  eUhara,  et  nax,  et  Venue  ptaeewt» 
TatiMe  eet  etratmn  eeee  USstOyfameee  pueOam,  paleaeee  lyram  Thraeiam  digUie^  quam 
geetaeee  dypeoe  manilmey  et  haetam  nmeroae  aeuto,  et  caeeidem  eepiUoe  urgentem 
At  pro  eeeurieprmdarafaeinora  tibi  grata  erant,  et  gioria  aequieita  beilimn  gereudo 
erat  euaaie,  An  tantum  tiH  plaeAmU  bella  atroeiay  dmm  me  eapereey  et  gloriu  tem 
preetrata  eet  euperaia  cum  mea  patria  7  Dii  meliue  dent ;  et  precor,  nt  haeta  P«- 
liae  iatortaforti  tno  braehio  traneflgat  iatue  Hectoreum,    O  Gneciy  neUtite  me; 


^^^^«^^«^^■^^'^^ 


—112  Heios.  codJ.  poda,  imjprobante  Burmann.— 11S  Scr.  te/ere,  qaomodo 
Francins  conjecerat.— llft  On.  2.  quarii:  P.  iSi  fuitnune  quarat :  On.  1. 
Et  guiequam  ^uavit, — 116  voxque  Jan,  et  Venet.  Ed.  Vulgati  babent  noffgiM. — 
121  On.  3.  M  tibu  Heins.  conj.  pr^e  <«H<.— 12S  Quatuor  Codd.  Burmanno 
testante,  para6a<.  Ou.  4.  bOla  ptacebant,—l^  Scr.  tibi  vietay  aiiique  vetut- 


NOTiE 

1€0   Myeeueeum']    AganemiioDem,  po<lamia,  Achllles   dormfre  consue- 

i|tti  Mycenis  in  Poloponneso  regna-  verat. 

▼it.  116  Pi^im]  Pro  AchiUe  retpoiMlet 

112  Negee']   Id  ett,  Tn  nolles  jn-  Briseis,  nt  eadem  opera  ipsnm  ac- 

rare.  cnset. 

11S  Pleetra']   Qaibns  pnlsatnr  ci-  118  Tkreieiam']  Propter  Orphem, 

thara :   Tete  uasica  cnm  amica  ob-  qni  in  Thracia  tantum  l^rra,  ab  Apol- 

lectas.  line  patre  sen  Mercnrio  accepta,  v&« 

114  jlMriea]  Diomedam  Pborbantis  Inisse  traditar,  nt  etiam  caMns  ina- 

filiam  intelligity  qnacum,  ademta  Hip.  vltale  syWas  et  saxa  flMveiit. 


Digitized  by 


Google 


HBROIOBS.     BPI8T.  ttl.  81 


130 


Mittite  me,  Danai ;  dominam  kgata  rogftbo : 

Maltaqae  maadatis  oscula  mixta  team. 
Plas  ego  quam  Phoeuix^  plas  qaam  focundiiB  Ulixes, 

Plas  ego  quam  Teacri  (credite)  frater  agam. 
Est  aliqaid  coUam  solitis  tetigisse  laoertis, 

PrsBsentisqae  ocalos  admonoisse  sai. 
Sis  licet  immitis,  Matrisqae  ferocior  andis ; 

Ut  taceam^  lacrymis  oomminuere  meis. 
Nnnc  quoque  (sic  omnes  Peleus  pater  impleat  annos^     185 

Sic  eat  auspiciis  Pyrrhus  in-arma  tnis) 

MtaM  mneabor  <l«mtiiimi ;  H  dabo  nmUa  oiaila  nUiU  mawiafi «.  Egojpbii  foeiam 
pum  Pkamx,  phu  ^uam  Ulipoei  dioer^  CcredUo)  pk»  fmmfroier  Tiuori.  Eot 
oMqmd  ietigiooo  coUum  Irrae^o  aoouetio^  ot  odmomaooo  ocmoo  omjroueniio.  Qmom» 
tu  m  otpeTy  ei  irueidentuir  wndio  matrio  tiis,  tamein  oHeam,  JUeierio  meio  laery» 
Mtc    Nwic  fWfM  (oio  Poleuo  paier  cmmM  omnooamioOf  oie  Pyrrkao  arma  <«• 

tiores  Edd.— 195  Li.  Hbrtda^  proVante  Heiiu.--^1S9  Vols.  preeoenioimie  oc. 
«dmoii,  ftmi.  P.  cam  aiiU  Dononllii,  etiam  Oa.  1.  et4.  frttoeiUio^,  Idem  P. 
flrfin^iiiMie  Miinn ;  et  sapra  ascriptam  *  vel  «cii'  pro  di^ersa  lectione.  Pra» 
tMfifM  «imi*  onas  V.  TVes  alii,  teate  Hcina.  cnm  Ou.  t.  proBoeniiqme  stmi* 
Scr.  prlor,  PrmoenOoipie  oenlio  admoomiooe  oitmo.  Heins.  legit,PncsMiil»7«e 
ocaiio  adaiwiMiiif  «Hty  ▼«!  mei ;  nam  fromeniiMqae  meio  erat  in  altero  Me.~ 

NOTJE 

.    195  ffttof]  Nom^n  AdtllUBbastn  aMHt^iM  ffanit:    tres  alli  preeeeMpia 

propriam,  a  Pello  Thessaliae  monte,  tiiiik    Prior  ScriTerianns  satis  anti- 

nnde  excisa  ea  dicitar  ;  vel,  nt  allis  qons,  prtneniio^e  ocnHo   admonuiooe 

placet,  a  Peleo  Achtilis  patre,  qoi  ea  siiitif.   Ubi  minima  mntatione  Hein- 

potissimnm  valnit.    TaotSB  vero  fuit  sins  pro  dnuo,  oui  legit :   qoanqnavi 

magnitndinis  nt  Patroclns,  cnm  ce-  nibil  ille  repngnat,    ot  eam,  qoam 

tera  arma  someret,  bastam  reliqoe-  etiam  retinnimos,  et  plores  babent 

iriL  codicesy  lectionero  approbemns,  dnm 

127  Miitiio  me']  Jam  Danaos  Hip-  ynlgatam,  qnae  certe,  nt  ille  ait^  in« 

podamia,  ot  se  ad  Acbiltem  delegent,  nrbana  est,  rejiciamos. 

compellat:  qnae  qnidem  confidentia  Itt   <7ttdif]    Quib  nnllios  andiont 

non  leve  est  am.oris  soi  testimoDiom.  vola. 

U8  Mandaiio}  A  vobis  DanaU  ac-  1S5  Qiisfof]     Id   est,   Postqaam 

ceptis,  qoae  ad  Acbillem  perferam.  tibi  et  ir»  tniB  consnloeriS|  tlfoiqne 

,  190  Teucri  Jraier'] .  Ajas  est,  qni  ab  Agamemnone  satisfoctnm  foerlt ; 

fait  ex  legatis  ad  AcbiUem.  console  etiam  mihl  miserse. 


ISl   Eoi  aHqmd]    Immo  magnam  iSlf  oamef]  Obtestandi  modna  fe- 

babere  vim  fatebitor  qoicomqoe  se-  teribos  familiaris.                         <  -* 

mel  amaverit  1S6  Pfrrkuo]  Acbttlis  ex  Deidsnl» 

112  Pr«afn<tffHe]  AIU  babent  jms-  fiiiiis,  qoi  etiam  Neoptolemns  dletoa 

oeaUoqao  seaifi,   deinde    ftHMi^    et  eat* 

sniMy  et  fwf.    Unns  Vatica&ns .  prw-  In]  Melioa  qnam  «I,  qnod  In  vnU 

IMik.ei  Var.  Clao.                   Ovid.  F 


Digitized  by 


Google 


82  p.  ovimi  NASONis 

Respice  solicitam  Briseida»  fortis  Achille ; 

Nec  miseram  lenta  ferreus  nre  mora. 
Aut,  si  verscis  amor  taus  est  in  tasdia  nostri ; 

Quam  sine  te  cogis  vivere,  coge  mori.  140 

TJtque  facis,  coges ;  abiit  corpusqae  colorque : 

Sustinet  hoc  animaB  spes  tamen  una  tui. 
Qua  si  destituor^  repetam  fratresque  virumque ; 

Nec  tibi  magnificum  fcemina  jussa  mori. 
Cur  autem  jubeas  ?  stricto  pete  corpora  ferro :  145 

Est  mibi,  qui  fosso  pectore  sanguis  eat. 
Me  petat  ille  tuus,  qui,  si  Dea  passa  fuisset, 

Ensis  in  Atridae  pectus  iturils  erat. 
Ab  potius  serves  nostram,  tua  munera,  vitam : 

Quod  dederas  bosti  victor^  amica  rogo.  150 

Perderc  quos  melius  possis^  Neptunia  prsebent 

Pergama :  materiam  csedis  ab  hoste  pete. 

dmt  iui»  mi9i>idi$)  rupice  mmam  ]^ppodmmam,feHig  Adutte ;  nee  ditnu  tarque 
mieenm  Umga  mora,  Vel^  ei  amar  tma»  mutatu»  eet  iu  tmdia  noetri^  coge  mori,  ^iuriii 
eogie  mvere  eine  te.  Atque  prout  fade,  cogee.  Corpue  et  eoior  mihi  periit.  Spee 
tamen  una  tui  tuetur  koe  iita;  qea  ei  epoUor  revieam  etfratree  et  maritum;  nee 
erit  tiln glorieeumfetmina  coaeta  mori.  Cur  vero  cogae?  Percute  corpue  menm 
nudato  gladio,  Habeo  eanguinem,  quijluat peetore  trantfixo.  JUe  tuuegtadiuef  qui 
perfodiaeet  Agamemnonie  peclue^  ei  PaUae  non  proki6uieeety  m  me  conuertatur. 
Aht  potiue  tuearie  noetram  vitam,  tua  dona :  peto  a  te  omica,  quod  tii  vicior  dede» 
rae  mihi  inimica.    Tn^  Neptunia  exhibet^  qnoe  juetiue  quea»  interimere»    Quare 


i»^»^>#»#«»^«^^>^^ 


1S6  od  arma  raiiUae  Edd.— 139  Vulg.  At  ft.  Grtitenis  optime  legit  aut  ei.  D. 
HeinA.^142  Gu.  2.  hac  animi :  Ga.  4.  hoc  animi :  quatuor  libri  aiiiiiu  epee 
t,  v.  mei, — 14S  deetituor  P.  aliique  noDDolli  pro  Tulg.  deslihuir.— 144  Dou- 
sa  conj.  Nm  tihi,  ut  sit  Ironia.~>149  Ah  potiue  P.  et  dno  alii  )>ro  Tnlg.  at 

NOT^ 

gata  lectione  HeinsiaR  notavit ;  ma-  in  Agamemnonem  ferretnr,  obstitit. 
Jorcm  qnia  habet  empbaiim,  animi-        148  Atridm]  Agamemnonis,  Atrei 

qne  ferocitatem  probat,  filii. 

141  Corpueque]  Id  est,  ejns  babt*        149  Munera'\  Qaia  victor  ilU  eam 

tndo :  Gail.  Vembonpeint.  adimere  poterat.     Vitam,    manera, 

145  Repetam]     Mortit    beneficio  Appositio. 

•«il*  151    iVtf^iiiiia]    A   Neptnno  cmn 

146  Cvr  auiem  jubeaa]    Com  tn,     ApoUine  «dificaU ;    qnam  fiibnlaai 
•cUicet,  istud  efllcere  poasis.  jam  snpra  vidimus. 

147  Daa]  PaUas»  qase,  ut  Home-        158  ifalir«Mi]  Id  est»  qoos  iater- 
nu  tcriblt,  AchiUi,  com  stricto  eiisc    ficias. 


Digitized  by 


Google 


HBROIDBS.     BPIST.  IV. 


Me  modo,  sive  paras  impeUere  Tenuge  classemi 
Sive  manes^  domioi  jnre  ▼enire  jnbe. 


fmm/areriM^  vmpera  pro  jure  dommi  me  uecedere. 


^>»^>»#»»»#»#i#»»i# 


pcHaif.— 164  Qaadam  Edd.  mere  pro  jmre  babent.     At  P.  cain  tribna  aliU 
Jure.  Uein«,  mallet  dmume  jnre,  vel  mere. 

NOM 
ISS   Jmpelkrel   In  patriun  toui  redire. 


EPISTOLA    IV. 
PHJBDRA    HIPPOLYTO. 

AROUMENTUM. 

Thbbbub    iEgei  fUias,  iiitcremto  Minotaaro,  Ariadnen  Minois  et  Pasiphaet 
fiilam,  qaam  ob  latam  sibi  opem  dacturom  se  oxorem  donram  promiserat, . 
simal  com  Pbaedra  sorore  ejna  nayi  impoiitam  abdnzit    Veram  enim 
Bacchi  admonito  in   Naxo,  sive,  nt  alii  volnnt,  tn  Chio,  Ariadne  re-- 
ficta,  Phsedram  dazit :  qon  deiode,  alMente  Hieseo,  in  Hippoty ti  priTigni, . 
qoem  ex  Hippolyte  AmasoDte  sa8ceperat,amorem  ezarsit.  Qai,  cum  cceli- 
bem  amans  Titam  sese  venando  oblectaret,  nec  in  ejos  consoetndinem  oIk 
dnci  posset,  bac  epistota  aniorem  ei  snom  profitetor. 

OuA,  nisi  tn  dederis,  caritura  est  ipsa^  salntem 
Mittit  Amazonio  Cressa  pnella  viro. 

Ph»dra,pttd/a  CrefetMti,  miHit  Hippolyto,  viroAmoMmef  eeOuiemf  qua  ipaa 


i»^»^>#»#«»^«^^»^^ 


1  QiMm  nm  Oo.  4.  R.  et  doo  alii  Codd.  Qiumi  nui  tu  dederie,  uou  ett  habi- 

NOT^ 

S  ^«Msimte]  Hippolyto,  Hippoly-        Creeea']  Pbsdra ;  Minois  Cretcn- 
tes  Amazonia  filio.  tlam  regia  filla. 


Digitized  by 


Google 


84 


P.  OVIDII   NASONIS 


Perlege  qaodcamque  est:  quid  epistdla  lecta  nocebit? 

Te  quoque,  in  hac  aliquid,  quod  juvet^  esse  potest. 
His  arcana  notis  terra  pelagoque  feruntur :  5 

Inspicit  acceptas  hostis  ab  hoste  notas. 
Ter  tecum  conata  loqui,  ter  inutilis  hiesit 

langua,  ter  in  primo  destitit  ore  sonus. 
Qua  licet  et  sequitur,  pudor  est  miscendus  amori ; 

Dicere  qu»  puduit,  scribere  jnssit  Amor.  10 

Quicquid  Amor  jussit,  non  est  contemnere  tutum : 

Regnat,  et  in  Dominos  jus  habet  ille  Deos. 
nie  mihi  primo  dubitanti  scribere^  dixit : 

Scribe,  dabit  victas  ferreus  ille  manus. 

fioii  fruetwTj  mn  tu  obtfderu,  Perlege  gwdcumque  est.  Quid  epistola  lecta  oherH  7 
PoUat  eaoe  aliquid  t»  Aoc,  fuod  jrroaU  quoque  tHn,  Qn»  eecreia  Bunt  portauiur 
terra  et  mari  Ium  ngmU:  Kodta  legii  iiieraa  acceptaa  ab  koaie.  lAngua  mea  ter 
couaia  teeum  verbafaeere,  ter  eonatiiit  hmtUia^ter  vox  reatmt  in  extremia  labUa, 
Quatemaferi  poteaty  etjuvat,  pudor  eatjuugendua  amoru  Auaor  intperamt  aeribere^ 
qua  puduMi  me  ioqui.  Non  eat  cauium  apemere^  quicquid  umor  impenmit,  Jmperaiy 
et  iOejua  habet  in  Dominoi  Deoa,    lUe  dixii  mihi  incertaf  primo  an  aeribereua^ 


turUf  aalutem.—li  arcdna  modia  conj.  Burmann.  qnia  notaa  seqnenti  Yersu  sine 
uUa  specie  eleffantias  repetatur. — 8  Reatiiit  ore  L.  quod  prnferunt  Dousa  et 
Burm.  rejicit  Heint.  Tres  alii  conatitit,— 12  Dominoa  scriptl.  In  edit.  MycilU 


NOT* 


3  Quedcumque  eat]  Quia  Hlppolyti 
ingenium  noverat,  quem  frustra  aliai 
illexerat,  cujusque  fastidia  experta 
erat,cavetPliedra  ne  etiam  episto- 
lam  luam  legere  ille  dedignetur,  cum 
primum  quid  sibi  ea  velit  senserit. 
Neque  vero  immerito  maximam  adhi- 
buit  cautionem  in  scrlbenda  epistola 
mulier  impurissima :  namque  etiam 
satiuii  fuerit  cuivis  eam  non  iegisse, 
nislalia  omnia  in  ea  qustrat,  quam 
quse  per  eam  qussivit  Phtedra. 

4  Poteat]  Curiositatem  acuit  Hip- 
polyti,  ut  inter  legendnm  snppositls 
dolis  capiatur. 

6  Notia]  Literis. 

6  Inapicit]  Ergo  nulla  potest  esse 
ratio,  cur  ab  epistol»  mess  lectione 
abstineas. 

7  Ter  tecum]  Uabet  jam  primum 
istud  oommiseratioDemy  et  «4  favo- 


rem  conciliandum  aptum  est. 

8  DeatitU]  AUi  reatUii,  et  conatUk. 
Sed  bene  Heinsius  nihil  mutandufa 
esse  censuit,  et  ezempUs  probavit. 

0  Qua  Ucet]  Id  est,  Quatenus  Ucet, 
et  amoris  violentia  patitur,  cnm  eo 
verecundia  Jungenda  est. 

SequUur]  Conveoiens  est  Ita  et 
Cicero.  Optima  vero  ratione  suum 
in  scribendo  consilium,  boc  versa 
approbat. 

10  Amor]  In  alium,  Amorem  Mi- 
llcety  cnlpam  suam  rejicit. 

11  Non  eat]  A  necessitate  amorem 
suum  excusat ;  sed  vide  mihi  qusesOy 
qua  arte  illud  ante  conetur,  qoam 
ipsum  revelet.  Ea  plane  methodo 
noxios  servos  Terentius  noster  in 
scenam  indncit 

la  Deoa]  Qui  Cupidiois  etiam  sea- 
tiunt  sagittas. 


Digitized  by 


Google 


HBROIDES.     BPIST.  IV.  85 

Adsit,  et,  ut  nostras  avido  fovet  igne  medanas,  15 

Figat  sic  animos  in  mea  vota  tnos. 
Non  ego  neqnitia  socialia  foedera  rumpam : 

Fama  (velim  qaaBras)  ciimine  nostra  vacat. 
Venit  Amor  gravios,  qno  serius :  urimur  intas, 

Urimur ;  et  caecum  pectora  vulnus  habent.  20 

Scilicet  ut  teneros  Ifedunt  juga  prima  juvencos, 

Frsenaque  vix  patitur  de  grege  captus  equus : 
Sic  male  vixque  subit  primos  rude  pectus  amores ; 

Sarcinaque  haec  animo  non  sedet  apta  meo. 
Ars  fit,  ut  a  teneris  crimen  condiscitur  annis;  25 

Quse  venit  exacto  tempore,  pejus  amat. 

Seribe^  iUe  dwrui  porriget  mamu  otcfcs.  Utinam/nwaf ,  et  qMtmadw^Mhm  ille  in- 
euboi  meduUis  nottrii  igne  fereido^  eie  wrtat  mentem  ttuim  in  mea  demderia^  Ega 
nem  eetoam  levitate  foedera  eoeiaiia,  Fama  nottra  (opto  ut  inquiraB)'eat  inm 
tatia»  Amor  6t  vekementior,  quo  tardior.  Ardemue  intuMf  ardemu»;  et  eor 
kabet  profuadMm  vuhms,  ^nmnim  vt  primajuga  mdnerantjuoeneoetenerotyei 
oquuMdegregepreheneuMjtBgretolerai  freena:  iia  eor  inaeeueium  mak  et  tegre  pO' 
tOur  primoe  amoree;  et  hoc  omit  non  conoenit  animo  meo,  Ar»  eueeedU^  eum  erimen 
dioeiiur  a  primie  annie,    Que»  amaty  eum  tempue  prmterUty  amai  iniquiu»,    Tu 


i*»»»»»»»»^»'^^^»^»» 


et  aljui  e«t  eupero», — 16*16  FraDcio  yerhumjigai  non  videbatur  respondere  r^ 
/«vet,  qaare  refiogebat  vorai  igne  medMUa»^  Urai  eic,  ^c.  Barmannus  pro  ^ai 
maYolt/no^.— 19  Quidam  libri  Urii  Amor, — ^20  Unns  ez  Heioftiania  tacitum 
p.  vuinu»  A.— 21  Cod.  uruni  juga,^2S  Bronckhnsioi  malnit  primo  r.  p.  omort. — 
26  vl  a  tenerie  noTom  libri,  teste  Hejntio.  Antiqna  editio  et  cod.  P.uta  teneri» 
eriai,  fuom  diecitur  aMU.— 26  Heins.  et  Faber  conj.  eui  venit;  scil.  amor ;  nt 

NOT^ 

15  JUe]  Hippolytns.   Snccnmbet;  19  Seriu»']  Id  est,  £tate  provec- 
et  qm  imperabif,  faciet.  tiori. 

16  Ad»ii]  Votnm  eat,  ut  Amor  sibi  20    Cacum]    Occultum ;    adeoque 
in  demnlcendo  Hippolyto  opem  fe-  grave. 

rat.  22  Captu»]    Id  est,  cnm  primnm 

Povet]  Id  est,  Quemadmodum  me  est  captas  e  grege. 

«noris  igne  consnmit  Capido,  teque  22  Rude]   Quod  antea  amorii  sti- 

perditeamo.  mulos  nallot  senserat.    Sensua  est| 

16  Figai]  Sagittii  tnit  yulneratum  le  nimium  et  efflictim  amare. 
Toluntati  me»  iubjiciat.  24  Sedet]   Metaphora  ab  illis  peti» 

17  Nequiiia]    Id  est,    libidinoss;     U,  qui  onus  grave  portantes,  illnd 
leTltate.  modo  in  hunc  modo  in  illam  home* 

Fetdaru]  Qnie  tu  mecum  iniTeris,  rum  rejieinnt. 

sopple.  25  iirs  Jit]  Ex  qna  facilitas  nasci- 

IS  Vdcai]  Impudicitiae  nota  nallas  tor  adoperandum,laborquenunuitur. 

me  bactenus  infamaTit.  '  Criinai]  AmaDdi  scil. 


Digitized  by 


Google 


86 


T.   OVIDII    IfAflONIS 


Ta  noya  servatse  capies  libamina  famas, 

Et  pariter  nostnim  fiet  nterque  nocens. 
Est  aliquid,  plenis  pomaria  carpere  ramis, 

Et  tenai  primam  deligere  nngoe  rosam. 
Si  tamcn  iUe  prior,  qno  me  sine  crimine  gessi, 

Candor  ab  insolita  labe  notandns  erat ; 
At  bene  successit,  digno  qnod  adurimnr  igni : 

Pejns  adnlterio  turpis  adulter  abest. 
Si  mihi  concedat  Juno  fratremque  virumqne, 

Hippolytum  videar  prsepositora  Jovi : 


90 


35 


decerpe$pnma  WMmima  fmuB  MTMto  ;  et  ^erque  noainm  ftH  pariter  eetueUu, 
AHquaienue  jwat  earpere  pamaria  pieme  romif,  et  eoUlgere  primam  roeam  wigue 
«citfo.  Si  tamen  iiia  innocemiia  primr^  qma  vixi  eime  crtmtfie,  erat  macmlamda  cvjjpa 
tii«ii€to  ;  ai  beme  cecidUf  qmod  ardemme  pr^Bclaro  amiare :  metckoM  eordidme^  qni  esk 
qmid  imrphu  aduUerioy  abeU,    Si  Jmmo  mnhi  darei  ei  frairem^  ei  marihm  saniHy 


■»«»i^^^»i^»«#»#»»^ 


referator  ad  memi  amur  gramue,  Fr.  quod  vemU ;  forte  pro  ^iiot.— 87  Plerlane 
carpeeUbam,  On.  1.  carpie,  In  nonnoUis  est  eapiee;  qood  pnefert  Heuis. 
qoia  earpere  est  seqoenti  disttcho  :  nli i  qois  fortasse  malit  niput,  conj.  eo- 
dem.  Molli  bebent  lt6om.  formm.  Vetos  ed.  qoa  osns  «st  Oroteros  ftmmmm* 
—28  On.  S.  ftat.—ZX  Volgati  eed  iamem,  P.  cnm  plerisqoe  aliis,  etiam  Go. 
3.  S.  et  4.  SM  iamem;  qood  Scaliger  et  Doosa  probabant.  Oo.  1.  ei  iemem. 
NonnnUi  ai  iamam ;  qnod  placet  Nanger.  et  Heins.  ob  seqoentia  td  heme  SMMet- 
sii,  4rc.— 84  obeat  est  a  libr.  Scr.  Volg.  o6es(.^t6  FidMr  V.  et  F.  Vnlg.  tideor,^ 


NOM 


26»  Qua  vemU']  Qon  molier  sero  in 
amorem  incldit,  Tiolentins  et  gravi- 
ori  com  pcena  amat. 

27  iVofu]  Prima. 

JUbamimeL\  Id  est,  Qood  primnm  ex 
fama  mea,  hnc  osqoe  tam  cgregie 
terrata,  et  hactenns  inviolata,  de- 
cerptom  foerit,  habebis.  Vel,  Tn 
prlmns  castitatis  et  podicitisB  ftmam 
(qoam  maritos  non  anfert)  delibabis. 

28  NocMs]  Com  neqoe  ego,  prse- 
ter  maritom,  hacteniu  qoenqnan 
amavero;  neqoe  to,  poellam  nllam 
attlgeris:  nterqne,  sl  me  redamare 
Telis,  amoris  crimlne  pariter  tenebi* 


29  Eei  oltfMtd]  Ad  Toloptatem  con- 
fert 

Carperel  Id  est,  pomaria  intnre 
ez  qolbtts  nnllnm  adhnc  pomniB  ool* 


lectnm  sit;  et  ex  ramis,  fmctibnt 
plenis,  primnm  florem  et  froctnro  aa« 
ferre.  Ad  podicititmi  Istud  referen* 
dom.  Verom  caTesU,  istse  te  capi- 
ant  neqoitifley  et  improvidom  a  men- 
tis  pnritate  sedocant :  lis  enim  tIti- 
mos,  qos  com  Toloptate  cogitannu. 

Sl  Si  iaman\  Secnm  commnolcat 
Phaedra*,  et  de  eo,  qnod  antea  tetlgity 
crimine,  amore  scilicet,  ratiocinatar : 
cnmqne  seipsam  consolatnry  qnod  • 
re  nata  hand  melios  fieri  potneriti 
tom  Inde  laodando  Hlppolyto  locnm 
facit. 

22  imeMa\  Jam  antea  castitatift 
lande  sese  commendaTit. 

2S  Digwi]  Id  est,  Qood  jiifeMm 
amore  dignom  amamna. 

S4  Peiue\  Hic  est  sensns :  Qnaiido. 
qoidem  necesse  mihi  liiit  amsre,  et 


Digitized  by 


Gpogle 


HBftOIDBS.     BPIST.  IV. 


»7 


Jam  qaoqne  (vix  credas)  ignoias  nitor  in  artes ; 

Est  mihi  per  saevas  impetus  ire  feras : 
Jam  mihi  prima  Dea  est,  comu  prsBsignis  adnnco 

Delia :  jndicium  subsequor  ipsa  tunm. 
In  nemus  ire  libet,  pressisque  in  retia  cervis, 

Hortari  celeres  per  juga  summa  canes : 
Aut  tremulum  excusso  jaculum  vibrare  lacerto, 

Aut  in  graminea  ponere  corpus  hnmo : 


40 


miior  mttepotaurtt  Hippokfhtm  Jmi.  Jttm  ^icnfiw  (vix  poatU  fldm  odkiben) 
aum  propenta  ad  arieo  igwdaa  antea :  percupio  inoeqm  feroM  erudelea.  Jam  Dea 
DeUuij  eontpieua  arcu  recurvo^  ett  mtM  poiitaikma :  ego  pnbojudicium  tuum,  Cupio 
in  tylma  progredij  ei  eeruia  f»  cattet  ceneitaiitf  inatSgare  eanet  vdoett  per  uitimM 
'        aut  Jaeere  trenuUum  jaeuhun  brtMe/eriUer  meio ;  aut  tter' 


S7  Credat  qninqne  libri,  teste  Hetntio,  et  Gn.  S.  et  4.  pro  vnlgmto  credea.  Mnl- 
ti  perperam  utiitorin  artet,  Muior  optimiia  P.  Ar.  et  Gn.  1.  quod  placet  Heini. 
et  Hensing.  Heinsins  tamen  etiam  conj.  Ml«r,  qnod  in  Me.  et  Fr.  repertnm 
probat  Bnrm.— 88  Bormanno  non  placet  per  /erae  trey  nec  teetat  /erat  pro- 
bat.  Qnare  conj.  pertyhat  impetutire  /erat. — S9  On.  2.  et  4.  hoc  diaticbon 
proxime  sequenti  postponnnt.  Scriverianos  liber  et  Gnelferbytani  omnes 
«rcK  pr,  adunco. — 40  Subaequor  P.  etGu.  1.  cuin  al.  nonnnllis.  Vnlgo  euXwquar, 
—41  Prenmque  Poteanea  excerpu  et  ^uinqne  libri  Heins.  cnm  Gn.  1.—» 
42  Quidamcodd.  Ctiori  cderes,  alii  Srciort,  quod  placet  Heinsio.-  *"  ** 


NOT^ 


adttlterinm  committere»  bene  est, 
qnod  nondignom  liominem  non  amavi, 
qnod  pejos  esset  ipso  adulterio. 

%6  Frairem^]  Jovem;  qniJuno* 
nis  est  et  frater  et  vir. 

56  Ftdedr]  Id  est,  Credo  qnod 
prseponerem  Uippolytnm  Jovi. 

57  Jgnotat]  Pe  venatnra  loqnitur, 
cni  dedita  antea  non  fnerat. 

.  NUer  tn  «r<€s]  Vnlg.  nmlor  m  artet. 
Yeonstissimey  pro,  vehementer  amo. 

58  Ett  mikH  Qnia  artis  est  amap 
torisB,  sese  ei  quem  amamns  faciiem 
et  indnlgentem  comniodarey  nostros- 
qne  ex  ^ins  moribus  mores  institu- 
ere ;  ideo  Phsedra  sibi  ad  venatlo- 
MBB^qnam  Hippolytns  nnice  amabat, 
propensnm  animnm  esse  dicit. 

Pertetmit']  Plns  est,  quam  si  dizli- 
aettn/mu. 


S9  Prima']  Qnia  venationem,  cni  et 
indulget  Hippolytus  mens,  ipsa  amat. 

Prtetignit]  Nam  etiam  arcu  instmc- 
ta  pingitnr.         , 

Adunco']  Enimvero  in  arcns  extre- 
mitate,  ubi  nervns  alligatnr,  comua 
apponuntur  recnrva,  ne  is  inter  ten- 
dendnmy  per  ejusdera  extremitates 
exeat. 

40  Detia]  Diana;  a  Delo  Insnla, 
nbi,  cum  Apollioe  fratre,  nata  dici- 
tnr. 

Judieium]  Id  est,  Qnandoqnidem 
Dlanam   pnesertim    colendam    tibi 
snmsistiy  eandem  quoque  in  venatione 
sequar. 
.  41  PresstsgiM]  In  retia  abactis, 

4S  Exeutto]  Inter  Tibraiidom  de 
more. 


Digitized  by 


Google 


86 


P.   OVIDII  NAS0NI8 


S»pe  juvat  verpare  leves  in  pulvere  currus,  45 

Torquentem  fraenis  ora  sequacis  equi : 
Nunc  feror,  ut  Bacchi  furiis  Eleleides  actae, 

Quaeque  sub  IdaBO  tympana  colle  movent : 
Aut  quas  semideaB  Dryades,  Faunique  bicomes, 

Numine  contactas  attonuere  suo.  50 

Namque  mihi  referunt^  cum  se  fiiror  ille  remisit, 

Omnia :  me  tacitam  conscius  urit  Amor. 
Forsitan  hunc  generis  fato  reddamus  amorem ; 

Et  Venus  e  tota  gente  tributa  petat 


nere  ariui  in  terra  kerhom,  Stepe  Ubet  mihi,  JUctenii  freeme  wa  e^  fugaeiif 
0giiare  Utee  cwrru»  m  jmhoere,  Nune  ineedo  itf  Bacchi  mvtietne  a^atm  ejus 
fwriie^  et  ut  ille  qaa  fidtaet  tympam  eub  monte  Idae ;  aaU  quae  semidece  Dnfa^ 
dee  et  FaMsii  bicamee  attanitae  reddiderunt^  f^jUdae  eao  ntcmtii^.  Namq^ne  naki 
omnta  diamtMrt  poHqiaam  furor  iUe  eedatue  eet,  Amor  coneciu»  comeumit  me  taci» 
Forte  koc  amore  tenemmrfato  etirpie  ;  et  VewMe  pelit  tributa  e  tota  nostra 


^^«^^^^^^^<^>*^^ 


eie  P.  et  Scr.  eam  qaatoor  aliis.  Volgo  fugacie,^7  Vulgo  Eleidee,  vitiose  et 
contra  legem  roetricam-.  OnelferbTtani  EUleideet  nti  iegendom  esse  jam  vidit 
Egnatioa.-— 48  Pro  muequie  Mycillos  reponi  yolt  quique,  ot  de  OaUis  sacerdo- 
tibofl  intelllgator.  Sed  de  iisdem  foBmininom  qooqoe  accipiendnm  esse  do- 
cet  Heins.— ^l  HelmsUdieniii  Jamque  nitAt.— 5S  Oo.  S.  et  alii  reddemue. 


NOT^ 


45  Vereare]  Corrom  et  eqoos  agi* 
tare  et  regere. 

46  Sequaeie']  Sic  posoit  Heinsias, 
pro  voig.  fugacie, 

47  Feror]  Amoria  impatientia,  boc 
illuc,  Bacchantinm  more,  non  sine  fo- 
rore,  discorro. 

Fkriit']  Passlm,  ex  Poetarnm  scrip- 
tis,  qais  foerit  Baccharom  foror,  fa* 
cile  est  ediscere.  Ejos  rei  Penthenm 
et  Lycurgom  testes  facit  Horatios 
Carminom  lib.  ii.  10. 

Eleleidee'}  BacchaB,  Bacchi  minis- 
trff.  Bacchns  enim  Eleleue  a  vocife- 
ratione,  etymologia  Or»ca,dicta8  est; 
qood  cnm  strepitu  et  clamoribos  ejos 
orgia,  seo  forialia  sacra,  celebrarent. 

48  Quteque]  Mulieres  inteUige,Cy- 
beles,  sen  Deom  matris,  sacra,  com 
Oallis  seo  Corybantibos,  ejos  nrioist- 
ris,  celebrantes. 


Jdeeo]  Ida  mons  foit  Phrygiae,  Cre- 
tse  etiamy  obi  maximos  fiiit  Cybeles 
coltas.  . 

Tympana']  Incondito  tympanomm 
et  fistulamm  sono,  ac  fnriali  nlnlato, 
nt  Bacchi,  ita  et  Cybeles  sacra  per« 
agebantor. 

49  Dryadee]  Nymphae,  sytvariim 
prsesldes;  eonomine  a  qnerc0|  origi- 
natione  Oraeca,  sic  dictsB. 

Fauni^]  Faanos,  Satyros,  Sylva- 
nos,  et  Silenos  ssepe  confandont ;  eot- 
qne,  cornotos  et  caprinis  pediboSy 
agromm  et  sylvanun  Deos  fecerant 
Etfanici. 

50  Attenuere]  Attonitasetlympha- 
ticas,  seo  fnriosas,  fecere.  Creditnm 
est  enim  ab  antiqois,  forore  eorripi 
eos  qoi  Nympham  aliqoam  vtdlssent. 

51  Rrferuni]  Qoi  me  ita  Airestem 
conspezerant»  sopjple. 


Digitized  by 


Google 


HBROIDBS.     BPIST.   IV. 


80 


Jupiter  Eoropen  (prima  est  ea  gentis  origo)  55 

Dilexit^  tauro  dissimiilante  Deum. 
Pasiphae  mater,  decepto  subdita  taoro, 

Eoixa  est  utero  crimen  onusque  sno. 
Perfidus  iBgides^  ducentia  fila  secutns, 

Curva  meae  fugit  tecta  sororis  ope. 
En  egQ  nunc^  ne  forte  parum  Minoia  credar, 

In  socias  leges,  ultima  gentis^  eo. 

progeme,  Jupiter  anunU  Europeu  (ea  ett  yrima  eirigo  genHeJ  tamro  teUmie 
DeuM.  Paeipiuu.metL  maUrjtabjeeia  taMTo  detuao emiiit  erimen  etmtrciaamex 
rewtre  wo.  Jnftdae  Theteu»y  secutue  fia  iUnni  regeniiay  u  extrieatnt  domo  Mipft- 
4ta  tfiunito  mea  eororie,    En  ego  maic,  ne  forte  dicar  parum  Minoiay  venia  pottre' 


60 


Francias  conj.  rfefteimw.— 64  Gn.  2.  et  S.  petit.-MpHet.-^S  Europen  Sa.  ct  On. 
l.  Vnlg.  fitrojNroi.— 58  suo  scripti  pleriqiie  :  alli  «miw.— «0  fregit  tecta  altcr 
Scr.  eubiU  teet,  V.  A.  et  Ha.  Pro  tecta  Ulitiiw  maluit  ^exto.— 61  Qmdam 
MHnma  dicae:  alii  credds.  Dno  etiam  Minoida :  Qode  Barmann.  conj.  ne  forte 


NOT^ 


62  ConjctKf]  Cnjns  ego  •um  con- 
scia. 

63  Generi»  fe^l  Gentii  meae  for- 
tnnfle.  Gall.  Peut-^tre  eet-ce  par 
quelque  fataixti  aitacJUe  d  notre  mai'' 
eouy  que, 

64  Venue']  Fabula  est,  VeBerem, 
cnm  Solifl  iodicto  in  adnlterio  cuui 
Marte  essct  deprelienia,  quo  eam 
ii^wiam  olciBceretur,  tantam  in  om- 
ne.  genos  Solis  immitiMe  amoris  im- 
patientaam,  ut  nuUa  ex  eo  ortamoUer 
castitotem  servare  potuerit. 

.  66  Emrepen}  Fnit  Europa  iilia  Age- 
noris,  quam  Jupiter,  Rez  Cretse,  na- 
viy  cojos  insigne  taoros  erat,  ez  Pbce- 
aicio  abreptam,  avexit :  oode  datus 
est  locus  fiibnUe.  Befertor  verois- 
'  tod  ad  id»  qood  de  sui  generis  fato 
dixit  Pbsdni. 

.Primd}  £z  Eoropa  enimnatosest 
MiDos,  Pbsdrm  pater. 

66  JHeeimMlante]  Notior  est  de 
Jove  io  Taorom  motato  fabola,  qnam 
ot  bic  de  ea  qoicquam  dicator. 

67  PoMipkae]  Solis  fiUa,  Minois 
oxor,  Pbaedra  mater,  qnsi^wipbac 


Taori  aroore  capta,  ot  eo  potiretnr, 
arte  DaedaU,  Taccss  ligoete  inclnso 
est.  £x  quo  Minotanrnra  peperity 
monstrura  media  corporis  parte  ho<* 
minemy  reliqua  Taurnm  referens. 

Decepto']  DcdaU  artificio,  qui  ei 
vaccam  ligneam  et  Pasipbaen  pro 
vera  vacca  sobjecit. 

68  CrtintfM]  Miootaumm,  criminis 
effectum  et  indiclum. 
,  69  Perfdmi]  Qoia  fidem  Ariadnn 
datam  non  servavit ;  sed  eam  in  Naxo 
insoU  reUqoit. 

JBgidee]  Tbeseos,  JEgei  filios. 

Fiia]  Qoomodo  Theseos  sese  ex 
lAbyrintho  extricaverit,  fili  ope,  qood 
ex  Ariadna  acceperat»  omnesMytbo- 
logi  explicant. 

.6a  Ciirra]  InextricabUes  et  irre- 
meabiles  JUabyrintbi  errores  et  vias 
periphrastice  describit. 

Sororie]  Ariadnes^  qoa;  filum  Tbe- 
seo  dedit.  Scopos  vero  Pbsedne  est, 
sororis  exemplO|  qose  ob  Tbesel  amo- 
rem,  patrem  etiam  prodidit,  Ulod 
quod  supra  de  Veneris  io  soam  gen- 
tem  vindicta  prq[>9rait  confirmare. 


Digitized  by 


Google 


90 


P.  OVIDII   NASONI8 


Hoc  qnoque  fatale  est :  placuit  domas  una  daabas ; 

Me  taa  forma  capit,  capta  parente  soror. 
Thcsides  Theseasqae  duas  rapaere  sorores:  85 

Ponite  de  nostra  bina  tropaea  domo. 
Tempore,  qao  vobis  inita  est  Cerealis  Eleusin; 

Gnosia  me  vellem  detinuisset  humus : 
Tunc  mihi  prsecipue  (nec  non  tamen  ante)  placebas : 

Acer  in  extremis  ossibus  hsesit  amor.  70 

Candida  vestis  erat,  pra&cincti  flore  capilli ; 

Flava  Yerecandas  tinxerat  ora  rubor. 


mu  m  leges  iociaB  mei  genertB,  Hoe  i/uoque  ett  faio  coMHtehu»:  una 
arritU  daabus :  pvUchrUudo  tua  me  teueif  aoror  mea  correpta  ent  patre  tuo, 
tidef  et  Theeeui  ceperunt  duaa  tororet,  Erigite  bina  tropaa  de  nottra  domo, 
lem  Crela  me  halmitset  tempore^  quo  Cerealit  EUutit  intrata  ett  vobit, 
(et  tamen  ante  mibi  placehat)  vehement  amor  tedit  in  meis  oetibut  tnftmu. 


The- 
Fd- 

TUMC 

Vettit 


tan  erat  atbOf  eoma  tertit  redimita ;  rubor  jmdicut  pinxerat  ora  flava*    Et  tpeciet 


^■»»»>»<#«i#>#»»^^^«» 


parum  Minoida  credat,—62  In  toUtat  unns  Heins. — 67  Quo  voUt  dno  libri 
Heins.  et  On.  4.  idqne  recepit  Heins.  ut  seanenti  versni  melins  hsc  respon- 
deant.  Vnlgo  nobit,  Pro  inita  perperam  Jibri  nonnnlli  vita  vel  nota,  Vulgo 
Eleutit.  Sm  in  Prosodia  admodnm  vetuitto  charactere  exarata,  tempore 
Caroli  M.  facta,  apnd  Patres  Societatis  Jesu  Lovaoienses  legebatnr  £/eimii, 
qnod  rectnm  esse,  mnltis  locis  astruxit  Heins.  Elficstii  etiam  codex  Helmst. 
— 71  Pracineii  fronte  Helmstad. — 72  Pinxerat  ora  conj.  Heinsius. — ^7S  To- 


NOT^ 


01  Ptfmm  Minoia']  Id  ett,  Ex  alia, 
qnam  ex  Minois  gente,  qnte,  Ato, 
amori  dedita  est. 

65  Sbdot]  Nobis  omnlbns  commu- 
nes,  nt  amore  teneamur. 

C/INma]  De  Enropa  loqnens  dixit, 
prima.  Ergo  a  prima  ad  nltimam, 
omnes  ex  Minois  gente  amori  dedi- 
tss,  nt  ex  amore  procreatSB,  Aiemot. 

68^  Una]  Tua,  scilicet,  Hippolyte. 

64*  Parente']  Tuo,  Theseo. 

fiSsror]  Mca,Artadne. 

66  Thetidet]  Hlppolytus,  Thesei 
lifins. 

66  Trop^']  MoDttmeota  victori». 

67  Cerealit]  Ubi  Cereris  mystica 
tftcra  primum  institnta  snnt. 

Elmm]  £leulo,  sife  Eleiisto,  oriM 


est  Atticse,  non  procnl  ab  orbe  Athe- 
nis,  ad  occasum ;  ex  qua  Ceres  etiaflr 
cognominata. 

68  Gii«sta]  Creta  Insnla,  vbi  orbs 
Onosus  vel  Qnossos  celeberrimo,  Mi- 
nois  Regia. 

Vellem  detinuitte*]  Qnia  te  non  vi- 
dissem,  nec  amore  ilagrarem. 

60  Tunc]  Com  te  in  Cereris  taerit 
vidi. 

70  Exiremit]  Intlmis. 

71  Flore]  Corona  «^x  floribns.  Ha- 
bitnm  describit  Ph»dra,  qno  siU 
tantopere  placnerat  Hlppolytns. 

7S  Flam]    Qme  natoraliter  flava 
snnt,  sen  aiba  cnm  mioifflo  rolMire. 
FerecttMliis]  Veffecnodtooi  et  podo- 


Digitized  by 


Google 


HBR01DB8.     SPIST.  IV.  91 

Qttemque  vocant  ali»  viiltam  rigidumqiie  tracemqiiei^ 

Pro  rig;idOf  Pha&dra  judice,  fortis  erat. 
Sint  procnl  a  nobis  jnvenes^  at  foemina,  comti :  75 

Fine  coli  modico  forma  virilis  amat. 
Te  taus  iste  rigor,  positiqae  sine  arte  capilli, 

Et  levis  egregio  palvis  in  ore  decet : 
Sive  ferocis  eqiii  lactantia  colla  recurvas ; 

Exigao  flexos  miror  in  orbe  pedes :  80 

Sea  vastom  valido  torqnes  hastile  lacerto ; 

Ora  ferox  in  se  versa  lacertna  habet: 
Sive  tenes  lato  venabnla  comea  ferro : 

Deniqae,  nostra  juvat  lomina^  qaicquid  agas. 

toA  fiHMi  MHm  appelkad  mgrutim  H  irmcMUwUm^  pro  ugrtdi  erut  drmauL,  «r  §m- 
Imlta  Pkadra,  Jwene$  ornaHffemiuunm  wme^  emt  precMl  a  twMf.  Elegaaiia 
«tri(tf  tuit  craari  modice,  7V«  itia  Mverilw  mdiae^  et  eeam  eamta  eime  arie^  ei 
paHeaimi  pmivia  in  ere  palekerrime  te  decet,  SiweJUctie  coUa  repagnaatia  efoi 
indomiti ;  Mtror  pedee  redmctoe  in  parao  eirenlo,  Sive  Mrae  graaem  haatam  po^ 
ieaH  kraekao;  brochium  validma  kabet  miUam  menin  d»iii>€r<iwi  tJi«e.  Sioe  iraa^ 
'1«f  «MfMa  comea  amipto  ferro :    deaiqae  foiefaid  feeiae^  Ulnd  placet  noetrie 


i#»^»»»»ii^^^»»»i»^ 


ceni  nialit  HeiiM.— 79  Dno  exeinplaria/iiifncM  cmct :  alii  coUa  retorfoee,  Priicae 
editt.  et  scripti  codd.  tn  his  Onelferbytani  et  nelmit.  reearaoa,  qnod  praefert 
Heini.  qnia  iorquea  mox  acqnitnr^Sl  Sea  leniam  OneilHerbytani  cnm  aliis. 
Vaetmm  sat  multi,  unde  Ueinsint  coiii.  Siae  aeimm  vaHdo,  ant  Sem  qmaeaaoif  nisi 


[uit  malit  jaetamf  coni.  eodem.   Fro  vaiido  Ambrosianns  rigido, — 84  Ha. 


quit  malit  jaehmf  coni.  eod 
deaiqmef  fntofatd  agie^  haauna 


moeira  jmoai.  Hensing,  e  On.  1.  BcriUt 
NOTJE 


n  Qmemqme']  Tunm»  scilicet.  tes,  nt  fominm,  cnriose  TitaDt^  viri 

AUei]    Puelbe»  qn»  mecnm  in  te  sine  affectatione  abstergnnt. 

octtloa  convertnnt*  70  Reemrvaa]  Fneno,  sciL  non  sine 

Rlgidam]  Hade,  imkamain  et  eamoage,  peritia.    Dicit  Phmdra  sibi  Hippoly* 

75  Sim  proeo[\  Id  est,  Non  amo.  tnm  qttocnmqne  feerit  suttt  et  habi- 

76  Fine  modko]  Ulud  est  qood  Oall.  tu  placere. 

dicimus :  A  eeriaia  degri:  A  eeriaime  SO  In  arhe]  In  panro  terrsB  spatio. 

re,  Est  vero   periti  sessoris    eo   modo 


77  Te  fmw  iete  rigor]  Mitins  eipo*  eqnnm  in  gymm  dextrorsnm  et  siais- 
neadns  est  faic  rigoTj  cum  dicit  PhsB-  trorsnm  versare. 

dra»  *  Tuus  iste  rigor/  quam  snpra  Pedee]  Eqni,  scilicet,  qnem  tnmax» 

ifigidaMy  Oall.  diceremns,  Cei  air  de  inui  «rte  flectis. 

JteriitimevaaemDet.  81    FosIimi]  IiCNlttm   Malo,   qnod 

78  Levie]  Qnalis  est,  qni  per  cor«  powierosnm    interpretor»    qnodqno 
poris  exerciUam  ex  terra  excitatnr»  ideo  cnrvatnr. 

deindeitt  vestns  vnltnmqtttt  residit:  88  Ora]  Mea,  scU.  nam  ttMinnd- 


moUes  et  daHctttaU  adalMettB.    «dratliNMm  rapisi  qniaqaid  agas. 


Digitized  by 


Google 


92  P.  OVIDII    NA80NI8 

Ta  modo  duritiem  sylvis  depone  jngosis ;  85 

Non  sum  materia  digna  perire  taa. 
Quid  juvat  incinctae  stndia  exercere  Dianas, 

Et  Veneri  numeros  eripuisse  suos? 
Quod  caret  altema  requie,  durabile  non  est ; 

Haec  reparat  vires,  fessaque  membra  novat.  90 

Arcus  (et  arma  tuae  tibi  sunt  imitanda  DianaD^) 

Si  nunquam  cesses  tendere,  mollis  erit. 
Clarus  erat  sylvis  Cephaius,  multaeque  per  herbam 

Conciderant,  illo  percutiente,  ferae : 
Nec  tamen  Aurorae  malc  se  prsebebat  amandum.  95 

Ibat  ad  hunc  sapiens  a  sene  Diva  viro. 

oeMlU,  Tu  omitte  ttmiMM  dwrUiem  tn  stfhii  numioiU :  wm  iwn  digna  mori  caua 
tua,  Quid  prodest  iiuumbere  studiis  Diana  tuecinetaf  et  outtuliaie  Veneri  ticet 
Mua$?  Quod  destituitur  quiete  aUema,  non  eat  durabile.  Hetc  reficit  ffires^  et  re« 
Hiimt  artut  kuaoi,  Areua  (tuque  debeo  imitari  arma  tum  JHmueJJiet  kmcs,  «t 
nunquam  demnoM  intendere.  CephMdm  erat  eeUbrie  «yietf ,  et  mv/to  fira  procubu-' 
erant  in  herbam,  ilio  /eriente.    Neque  tamen  exkibebat  ae  male  atnandum  Aurorm. 


^»»»^'^^*^^»^»»^^*»» 


Juv,  inmtiia:  et  6  Qn.  2.  S.  et  4.  quicquid  agia. — 86  TanaqniHns  Faber  conj.  non 
aum  duritia :  Bonnann.  volt  nam  aum  taof .— 87  Go.  3.  atudium,— 90  novat  po- 
tiores  scripti :  alii  levat, — 91  Volg.  Areua  et  arma  tuof  tibi  aini  imit.  Dtan, 
Scripti  nonnulli  aunt.  Heina.  scnbit  et  distingoit  Arcua  (ui  arma  tua  t.  aini 
imii.  Dianee)  Si  nunquamt  ^c— 09  Gu.  4.  ceaaaa. — ^98  per  herbam  doo  libri  ex 
melioribns:  volg.  p^kerbaa. — ^04  Alter  Mor.  tndderoiii:  unus  Heins.  eeddC' 
rani,  L.  deeideraMt,-^96  Fr.  et  Scr.  et  qninqofr  alii  de  aene;  nt  *  de  conapecta 

NOT^ 

Laeertua]  Tuos^  dnm  tn  bastile  tor*  Frequens  est  Oallice  b«c  locntio. 

qoes.  89  AUema]  £o  nomine  appellan- 

83  Laio]  Id  est,  latnm  fermm  ba-  tor  qose  sibi  iftvicem  soccedont. 

bentia.  90  HeHf]  Reqoies,  scilicet,  membra 

.  C«ni€«]  Ex  conf  arbore  dora,  et  reficit. 

ad  venabota  aptlssima.  91  /mttonda]  Id  est,  oportet,  nt 

85  Duriiiem]   Id  est,  Fac,  nt  ex  corpus  et  animum  relazes ;   sicnt  et 

sylvis  redeas  mei  amoris  plenos.  arcos  relaxantor,  ne  vis  eornm  assi- 

•  86  Maieria]   Causa.  doa  contentione  infiringatur. 

87  Jncineta]  Id  est,  qu«  vestis  si-  93   Cepkakui]     Celeberrimus    iUe 

nushabetcollectos,utad  venationem  Procris  maritus,  ab  Aurora  adama- 

sit  expeditior.  tns  ;  qni  etiam  venator  foit. 

Aiidia]  Venationem.   Nam  Diana,  95  Freebebai]  Non  enm  dicit  Anro- 

Venationis  Dea,  .ejus  fuit   maxime  ram  amasse,  quod  esset  contra  liisto- 


stodiosa.  riam ;  sed  tantom  ab  ils  omnibns  non 

•  88  Numeroa]   Id  est,  Ea,  qnae  Ve-     fuisse  aversnm  ■  qnm    amorem  spec- 
neri  soo  loco.  et  ordiiie  convoiiiant.     taat.    Atque  bic  locns  ad  Pbaedram 


Digitized  by 


Google 


IeIBROIDBS.     BPIBT.  IT. 


98 


Ssepe  sub  ilicibaa  Veaetetn,  Cinyraqae  creatain» 

Sastinuit  positos  qaselibet  berba  duos. 
Arsit  et  (Enides  ia  M»nalia  Atalanta : 

Illa  feras  spolianiy  pignus  amoris,  habet.  .   100 

Nos  qaoqae  jam  primam  tarba  nameremor  in  ista« 

Si  Venerem  tollas,  rastica  sylva  tda  est 
Ipsa  comes  veniam :  nec  me  salebrosa  movebant 

Saxa>  nec  obliqno  dente  timendos  aper. 
^qaora  bina  sais  oppognant  fluctibas  Isthmon,  105 

Et  tenais  tellas  aadit  utramqae  maie. 

DtM MpifiitiM a flene marito  ad  ftiuic.  Stepe pkMMgmmeH dnm habmiy  Fm*- 
rim  et  fiUwn  Cmyne,  etndoe  tmb  quereulm».  EHam  MeUager  pentite  amavU 
AUdmdam  Arcadicam;  itta  habet  exwiaM  apri  in  pignmt  amarie.  No§  quo^e 
reeeneeamwr  jam  jnimMm  in  i$ta  eopia  amantiuDi.  Si  remooeas  Vtnerem,  epha 
tua  e$t  agrettie,  Ego  te  comitabor ;  nec  caate»  aaperte  me  retmdmnty  nee  aper 
metmidue  dente  obUpio.    Duo  maria  obstrepunt  lalkm  euie  undut  et  terra  pvoa 

fag«re'  apod  Phaednmi,  notante  Barmami.— 98  Heins.  com.'  quamliibet  herba, 
— lOl  Francius  roalebat  quttm  pHmtim.— -108  SaUbroea  Palatinas,  onas  Me- 
diceaB,  et  editt.  prisc».  Gnelferbytani  cam  aliis  ia<«6roM.— 106  SKcbten- 
horstins  ex  Metamorph.  vi.  419.  conj.   daudit  utrumque.    Dao  «cripti  teste 


NOTiE 


Anrorae    exemplo  ezcnsandam  erat 
maxime  idonens. 

96  Sapkn»']  Qnse  maritnm  senem 
Cephalo  javeni  et  eleganti  postposnlt. 

Mni]  Anrora. 

Ftro]  TithonOy  seilicet,  lAomedon- 
tis  filio,  et  Priami  fratre. 

97  .Ctitjfrofiie]  Adonis  est,  Cinyra 
Cypriornm  rege  et  Myrrha  ejns  filia 
genitos,  qnem  prssertim  Venns  ama- 
vlt. 

98  Hffrba']  Id  est,  snper  herba  sois 
amoribus  indalserant. 

99  (Enide»]  Meleager ;  de  qoo  sa- 
pra,  in  Briseidis  Epistola. 

Manaiia]  Arcadica,  a  MseoalOy  al- 
tissuno  Arcadi»  monte. 

100  Feret]  Apri  Caiidonii ;  de  qno 
etiam  epistola  tertia. 

P^nMs]  Qoia  eo  Meleagri  amor 
comprobatus  est. 

101  Nof3  Xaetego. 


TMa]  Ne  tam  qnidem  torba:  sed 
nbi  remm  testimonia  desnnt,  Terbis 
opns  est  sententiam  snam  saltem  fal- 
eire. 

Numeremur]  Mutao  amore  tenea^ 
mar,  sicat  et  alii,  qai  ▼enatione  sunt 
delectati. 

102  Rueiiea]  Qn»  nihil  habeat  pal- 
chri  aat  jucundi. 

108  Ffliiaml  Si,  scilicet,  velis  ama- 
re  me. 

Mov^nt]  A  proposito  tecum  ve- 
nandi  abdacent. 

104  ObUquo]  Vei  qnia  cnrvus  est, 
vel  quia  obliqae  ab  apro  impingitor. 

105  JEquora]  Isthmnm  Corinthia- 
cnm  describit. 

106  Tenm»]  Omnino,  siquidem  Isth- 
mas  nibii  aliad  est,  qnam  terrsB  exi- 
gaum,  ita  inler  duo  maria  coarcta- 
tam,  ut  viz  impediat,  ne  Cbersonesuf 
insula  fiat. 


Digitized  by 


Google 


M  P.  OVIDII   NAS0NI8 

Hic  tecnm  Troezena  colamy  Pittbeia  regna ; 

Jam  nunc  est  patria  gratior  illa  mea. 
Tempore  abest»  aberitqne  dia  Neptoninsberos; 

Hlum  Piriihoi  detinet  ora  sni.  110 

Praeposuit  Tbeseus  (nisi  si  manifesta  negamos) 

Pirithoum  PhaBdrsBy  Pirithoumqne  tibi. 
Sola  nec  baec  nobis  injuria  venit  ab  iUo ; 

In  magnis  laesi  rebus  uterque  sumus. 
Ossa  mei  fratris  clava  perfracta  trinodi  115 

Sparsit  humi ;  soror  est  prseda  relicta  feris. 

«adtt  6<iMiiiMfM.  CMrabo  hie  itcum  7>«Miia,  regna  PUtUUi:  jtm  nmu  tOf 
jmamHer  ui  patria  mea,  Theteui  abe9t  ab  aliqno  tempare^  et  aberitdiu;  regia 
Pmtkn  md  Wmm  r^timet,  l%e9ea$  (^Mfi  negare  veHmue  ea  qnm  aperta  sont) 
pturiafeeit  Piritkoum,  quam  Phtedram  et  te,  Nec  iUa  uua  ii^uria  uobii  ed  orta 
ab  iUo :  uteniue  eumm»  offenti  in  magnie  rebuB,  Per  terram  di^eeit  otu  meifrm^ 
trii  peffraeta  dami  trinodi:  eoror  e$t  deoerta  in  pradamferii,    Mater  te  genuitf 


Bumi.  et  On.  A:  ambit  utrumque,  Burm.  conj.  oaidii  uirimque. — 108  Gratior 
e  Poteaneo  et  aliis  nonnoUis  recepit  Bam.  pro  ▼olff.  dkarior,  quocnm  ilind 
tflBpe  permntaront  librarii. — 109  Abeitqiue  di»  conj.  lieinsias,  qaomodo  yo* 
Tentes  et  bonom  aogoriom  captantes  loquebantor. — 111  Atit  Jt  maiufeita  iie- 
gamui  emendavit  Heins.  e  P.  et  F.  qni  habent  nui  man^eito  negamui,  Vnrgo 
legitor  iitfi  noi  man^eita  negemiui^  qood  etiaro  in  Goelferbytanis.  Potioret 
scripti  negamui, — IIS  Vulffo  legitor  Nec  soto  hac  ad  noi,  yei  Sola  nee  hae  ad 
naSy  ot  Oo.  1.  et  S.  Barl>ennns  et  alter  L.  Soc  Jeso  Sola  nee  hae  nobie  i^fu' 
riUf  qnod  probat  Heins.  qoia  hsec  constmctio  rov  venire  solennis  Ovidio. — 

NOTiE 

ilttdtl]  Id  est,  sita  est  inter  ntrom-  seo  amicitia  conjunctissimnm  fuisse 

que  mare.    Andacla  est  tropi,  qua  ridimus. 

rei  inanimatSB,  qood  aoimatorom  est,  Ora]  Regio  qnam  Pirithoos  inco- 

triboit.  loit,  Thessalia,  sciiic.  circa  Peneom 

107  Hie}  Ubi  to  tne,  et  Teuari  amnem,  obi  potentatum  Ixionem  Pi- 

anas.  rithoi  patrem  tenoisse,  scribit  Diodo- 

Tremna]    Trceieny   seu  Troezena,  rus.    Ora  vero,  sen  regio,  posita  est 

orbs  est  Argolidis  in  Peloponneso,  pro  Piritboo  incola. 

ab  Istlimo  Corinthiaco,  ad  ortom.  111  Pnepoouit]  Quandoquidem  noi 

POtheia]   Ubi  Pittheus  pater  JE-  hie  reliqoit,  et  ad  Piritboiim  soom 

thrse,  qoam  Theseos  matrem  haboit,  non  modo  ivit,  sed  et  ibi  semper  com> 

regnarit.  morator.    Thesei  vero,  qoam  caosa- 

109  7eNi|^]  Jam  ab  aliqoo  tem-  tor,  negligeotia,  et  injoriis,  Hippoly- 
pore :  nisi  mavis,  opportooe,  ot  aliis  tom  ad  patris  contemtnm  Phaedra  et 
placnit.  sui  amorem  conatur  perducere. 

Neptuniui]  Theseus,  cnjus  pater        115  i<Wtfris]  Minotanri. 
JEgeus,  Agei  Neptunos.  Cleiw]  Qoa,  sicot  et  Hereoles,  In 

110  PfrilAeri  Qoem  jam  sopra  Hie-    nemoriam  victori»  qoam  do  latroae 


Digitized  by 


Google 


HBROIDBS.     EPI8T.  IV. 


»5 


Prima  secorigeras  inter  yirtute  paellas 

Te  peperit»  nati  digna  vigore  parens. 
Si  qnsBras»  nbi  git ;  Tiiesens  latos  ease  peregit : 

Nec  tanto  mater  pignore  tnta  fuit  120 

At  ne  nupta  qaidem»  tasdaque  accepta  jngali. 

Cur  T  nisi  ne  caperes  regna  patema  nothns. 
Addidit  et  fratres  ex  me  tibi ;  quos  tamen  omnes 

Non  ego  tollendi  caasa,  sed  ille  fnit 
O  otinam  nocitura  tibi,  pulcherrime  rerum,  125 

In  medio  nisu  viscera  rupta  forent ! 


vbiuU  pradpua  nUer  Ammnuu^  digm  viHuU  JUH.  SSfifof  nftt  dt ;  TAoMMt 
hw^foii  laim  fhdio:  mc  nmtir  fuU  meunt  toMio  JUio.  At  Mc  fait  iffddtm 
deapomtatm,  mc  admuta  /aee  jagali.  QanMobrem  mat,  ne  epuriMe  regm  paieraa 
eamee^uererie,  A4paueii  etiam  tiH  fratree  exaee;  qaee  Uomm  ommee  egomemfid 
eaaea  educamdi,  eed  iile,    O  utimam,  puieherriaee  rerua^  prmeeriia  tiln  obfutura 


#ii^»»»»^»»i»^»#>»» 


118  te  gemuit  Gu.  8.  Omnet  scripti,  teste  Ueiof.  digma  uigere:  iic  etiaiD  om- 
nes  Ga.  Helmstadieiuis  tameo  /azere. — 121  me  Fr.  omnes  Go.  aliiqae,  et 
vetnat«  edd.  aliqnot.  Vulg.  ai  mec  mupta^—l^  ipee  /uii  Helmst.  Francius 


NOTJE 


qnodam  reporta^,  teli  loco  Theteus 


116  Relietd]  Jam  snpra  diximnt 
Ariadnen  in  inanla  Naxo  a  Theaeo 
rdictam. 

117  Priaui]  Nonc  ad  injarias  de- 
acendita  Theseo  Htppolyto  illatas: 
et  nt  major  prima  videatur,  quAB  ejni 
matrem  afflixity  eam  ante  omnia  lao* 
dat. 

Seeurigerae']  Amaaones,  qnibas  ar- 
ma  lueront  prvcipue  secnres. 

118  Pareme]  Hippolyte,  mater  toa. 

119  Tkeeeue]  Aiii  contra  scribunt, 
ab  Amazooe  quadam  eam  interfec- 
tam  fnisse,  cum  a  Tbesei  partibns 
staret ;  belio  quod  ille  adversns  Ama- 
«mas  g«ssit. 

Latue]  Invidiose  vox  ista  posita 
est,  et  tarti  atroritatero  aiiget. 

ISO  Taaio]  Te,  scilicet.  Multa  an- 
tea  soient  oxoribos  condonare  ma- 
fiti,  lii>erorom  caosa. 

121  Ne  mapta]  Altera  est  Thesei 


iiUuria,  qnod  Hippoiyti  matrem  uxo- 
rem  non  dnxerit,  nt  is  notbas  esset, 
nec  bsreditarinm  regnnm  adiret. 

Ttedaque]  Antea,  in  PbyUidis  epis- 
tola,  qussdam  ea  de  re  annotavimns. 

182  Cur]  NoD  doxit,  scil.  Hippo- 
ly  ten  oxorem  i 

123  Fratree]  Unam  aAteay  Demo- 
phooota  nempe,  vidimos.  Qui  vero 
patres  liberos  suos  vaide  amant,  ne- 
que  illis  novercas,  neque,  ex  iis,  alios 
fratres  qnsemnt. 

124  Tstieiidi]  Educandi.  Qusb  vero 
fnerit  priscornm  tempornm  in  infaa- 
tibns  crudelitas,  quibus  quidem  tem- 
poribus,  patres,  pro  iibitn,  receos 
oatos,  vei  homo  tollendos,  deinde  et 
notrieodos,  vel  mactandos,  aut  expo- 
nendosjubebant,  labui»  etHistoris 
prspdicant. 

126  Viecera]  Hubertinus,  qui  certe 
maximam  .  et  inprimis  laudabilem 
operam  in  Ovidio  explanando  coUo- 
cavity  Phsdram  sibi  ipsi  hoc  in  loco 


Digitized  by 


Google 


96 


P.   OVimi    NASONI8 


I  nunc>  sic  meriti  lectum  reverere  parentis ;' 

Quem  fiigity  et  factis  abdicat  ille  suis. 
Nec,  quia  privigno  videar  coitura  noverca, 

Terruerint  animos  nomina  vana  tuos  > 
Ista  vetus  pietas,  sevo  moritura  futuro, 

Rustica  Satumo  regna  tenente,  fuit. 
Jupiter  esse  pium  statuit,  quodcumque  juvaret ; 

£t  fas  omne  facit  fratre  marita  soror. 


130 


frada  enBeni  in  medio  partu !  Ito  niMC^  iiOy  et  reverere  torum  potris  merUi ;  tn 
^em  fitgitf  et  r^it  aetis  wu.  Nec  nomina  vana  metum  incueserint  ttue  mtenii, 
qwmiam  videar  mnerca  ventura  ad  privignum.  Fuit  itta  antiqua  pietatf  dmn  Sa- 
tumuM  potiretwr  regno  rudi,  qua  periret  eaeulo  futuro,  Jupiter  tanxit  pium  eue, 
quodcumque  prodeeaet :  et  Juno  eoror  cot^jux  Jovi  /ratri  /aeit  omnefat  esse.    lUa 


^^<^.»i^^.#«^^^^'^ 


roalebat  aed  iUe,  /k».— 126  itM«  P.  et  alii  meliores :  valg.  ffirii.— 127  Ou.  4. 
cnm  aliis  scriptiB  et  editis  antic^nis,  /  minc,  et  meriti,  Nonnnlli  scripti,  tm- 
meriti,  nt  On.  2.  et  S.  vel  emeritt,  Ou.  1.  H  meriti,  P.  tt  meriti;  oDcle  HeiDS. 
legit,  t  ntinc,  i  meriti,  Excerpta  Jureti  et  Helmstad.  nc  meriti  ;  qnod  in  Fn 
etiam  ezcerptis  repertnm  preefert  Bnrman.  nt  elegantins.  On.  2.  S.  et  4. 
vereare  parentis, — 128  Heins.  malebat  abdicat  ipsp,  qnod  est  in  Gn.  1. — 
ISO  Jun.  animum  tuum, — 182  Post  hnnc  yersimi  in  nonnnllis  codd.  inseritnr 
distichon  spurium :  'Satumus  periit,  perierunt  et  sua  jura,  Sub  Jove  nune 
nmndus:  juiea  Jome  oequerey  vel  jutaa  iuere  Jovi»,  In  Palat.  ita  legitar: 
Sub  Jove  munduM  adeet,  jura  Jome  oequere. — 1S4  Slichtenhorstins  ob  iD8o- 
lentiam  construction.  conj.  /rolru  amica  toror.  Sed  vnlgatam  lectioDem  de- 
fendit  Burm.  loco  Horatii  Od.  iii.  5.  *  Milesne  Crassi  co^juge  barbara  Turpis 


NOTiE 


male  precatam  esse,  et  mortem  op- 
tasse,  putavit.  Nihiloniinus  tamen 
crederete  potius  per  viscera  intelli- 
gendos  esse  poeros,  qnos  in  ipso  partn 
mallet  suiTocasse,  quam  ut  Hippoly  to 
nocerent. 

127  /nanc]  Irrisioest.  Arbitratnr 
Phedra  se  plura,  qnam  sit  opns,  con- 
gessisse,  ut  omnem  patris  reveren- 
tiam  ex  Hippolyti  pectore  eradlca- 
ret. 

Meriti]  Immeritnm  contra  intelli- 
git. 

128  Quem]  Hippolytnm  intellige, 
quem  fngisse  et  factis  exhsferedasse 
Thesenm  patremPhndra'contendit. 

129  Privigno]  Tibi,  scil.  Oall.  Bean 


■    180   Nomina']    Privignns   et  No- 
verca. 

181  lata]  Contemtum  habet  istnd 
pronomen. 

Vetus]  Adeoqne  contemnenda  et 
doponenda. 

182  Rustica]  In  qnibns  neque  oog- 
nitio,  neqne  virtns,  sed  crassa  modo 
rosticitas  locum  habuit 

Saiumo]  Satnrnus  Cceli  et  Terne 
filius,  Jovis  pater. 

188  Jupiter]  Qni  Donc,  patre  de 
solio  deturbato,  mnndi  tenet  mode- 
ramina. 

184  Fratre]  Pro  fratri;  Jovl  scili- 
cet,  qui  Jnnonis  frater  pst.  Picit, 
Jovem  omnia  in  amore  iicita  fecisse', 
qni  Jnoooem  sororem  in  vxorem  ac- 


Digitized  by 


Google 


HfiROIDBS.     EPI8T.  IV.  97 

IDa  coit  firma  generis  jnnctiira  catena»  136 

iDnposnit  Dodos  cni  Venus  ipsa  suos : 
Nec  labor  est ;  celare  licet :  pete  monus  ab  illa: 

Cognato  poterit  nomine  colpa  tegi. 
Viderit  amplexos  aliqois ;  laodabimor  ambo : 

Dicar  privigno  fida  noverca  meo.  140 

Non  tibi  per  tenebras  dabitor  reseranda  mariti 

Janoa,  non  cnstos  decipiendos  erit. 
Ut  tenoit  domos  ona  doos,  domos  ona  tenebit ; 

Oscola  aperta  dabas,  oscola  aperta  dabis. 
Totos  eris  mecom^  laodemqoe  merebere  colpa ;  145 

To  licet  in  lecto  conspiciare  meo. 

ff  cotOuncHo  generiBjbrma  eatena^  ctd  Vemu  ipea  addidU  nodoe  imm.  Nee  ^gMU 
eet  tegere^  coneedUwr ;  pooee  mnmiM  ab  Wa:  erimen  poierit  telari  nomxneaJlhiL 
Aep^eerii  moo  coi^mtetoo  aHqnii?  ambo  UmdaMmwr :  voeabor  noverca  indJgene 
pringno  meo.  Ottimm  marUiferoeie  non  erit  tibi  operiendMm  de  noctOy  autoo  nam 
erU  fattendne.  Qnemadmodnm  domus  una  nos  dwoe  kabuity  donmi  una  kabebit : 
fereba»  oocuki  eoram  ommbuSf  fereo  caram  owmilnu,  Eri$  oeeuruo  meeum,  etfam 
eie»  Umdem  tuam  crimine  ;  qoammo  mdeario  in  lecio  meo.    Remaoe  tantum  mara»^ 


^^0<i^>^^^<^^'^>^'^^ 


marituo  vixit^W  Reiiis.  scribit  Non  labor,  et  eelare  iieet,  nt  rh  eat  subintelH- 
gatnr. — 189  Amipiexoo  est  e  Poteaneo.  Reliqai  amptexuM, — 141  DoMtur  re- 
oeromda  cod.  Junianni.  Vnlgo  dnKri  res,  mar, — 142  Non  euitos  meliores,  iu  hls 

NOT« 

ceperit.  pro  alio  oxtendat.  Clarins  istnd  post- 

lt6  lUa]  Scopns  est,  omnem  con-  modnm  dicetur. 

langniBitatis  prozimitatem  prm  Ve-  ItS  Cognato]    Nomine    qno  cog- 

aerU  neoewitndine  aspemari ;  quasi  nati  appellantur.   ToU  ret  manifesta 

tec  sola  conjnnotio  dici  mereatnr.  fiet,  dnobus    versibns    proume  se« 

Atqne  id  Uat  PbsBdray  nt  omnem  quentibns. 

scmpolnm  ex  Hippolyti  animo,  circa  Culpa'\  Amor  noster. 

violandum  patemum   lectnm,  amo-  140  Dicar]    Qni  nos  Tidecit  am- 

▼eat.   Qaod  qoidem  cnjns  sit  generis  plexos,  dicet  illud   ex   caritate  et 

I  vidcbit.  pietate,  non  amore  impnro,  proce- 


CoW]    Est  vera  et  firma,  non  ut  dere. 

imaginariae  et  simolatQ  illesangni-  141  Nontibi]  A  facilitate  Hippo- 

aisjnnctnrse.  i//flttiapprferatttaii«e.  lytnm   nititnr   in  sententiam   snam 

1S7  Ceiare']  Amores  nostros,  scili-  addnorre. 

oet  14S  Ut  tenmt]    Quando  alias  m«- 

.  lAeet]  Fadle  est.  cnm  foisti  in  domo  patris  tui. 

Mams]    Celandi  amores  nostros,  Ttnebit]  Nec  qoicqnam  in  eo  erit 

■cil.                                      •    <  snspectnm. 

JKa]  Venere,  qnse  amorem  alinm  .144  Aperta]  Coram  onnibos.. 

Mpk.HVar.Cla».                   Ooid.  O 


Digitized  by 


Google 


08  P.  OVIDil   NABOKIS 

ToUe  moras  tantam,  pToperataqoe  fcedera  jaBge : 

Qai  mihi  nonc  soevit,  sio  tibi  parcat  Amor. 
Non  ego  dedignor  sappl«  humitisque  precari. 

Hea !  ubi  nunc  fastuSi  altaque  yerba»  jacent  ?  150 

Et  pugnare  dia,  nec  me  sobmittere  culp» 

Certa  fui :  certi  si  quid  baberet  Amor. 
Victa  precor,  genibusque  tuis  regalia  tendo 

Brachia :  quid  deceat,  non  videt  uUus  amaos. 
Depuduit,  profugusqUje  pudor  sua  signa  relioquit  185 

Da  veniam  fassae,  doraqoe  corda  doma. 

et  fuete  acceleraia  /eedera*  Sie  Ameir,  qvi  ndhi  ed  cnMtelM,  tibi  eit  jrrepitiue. 
EgQ  wm  rtfugio  arare  eupplex  et  Mmdtie»  Heul  «M  mme  meperbia !  Ne  dmn  MUa 
ade^mt  verba  magmfieal  Et  diu  couetitvi  reeittere^  necmetradere  crimixi;  jt  Amor 
haberet  eJ&quid  ametituti,  Vieta  oro,  et  porrigo  brachia  regalia  ad  tua  genua. 
NuUue  awume  cemit  qiad  deceat,  Depuiuit ;  et  pudor  exut  deeeruit  eua  4f  m. 
Ignoece  coi^fitenti,  et  vince  tuam  cor  durum,    Quid  mihi  prodest,  quod  pater  tit 


^«i^^^^^^^^^i»» 


Oa.  l.  alil  nec  euotoe, — ^147  On.  4.  Totle  moraef  oro.  in  membraBa  Scriver. 
et  HeiBS.  erat  eooiataque  fetdera  pro  varia  lectioBe.  Barl>erln.  BasiL  et  Oti.  1« 
properoitaque  gaudia^  qiiod  placei  Heinsio.  Burmannns,  si  quid  mutandnm, 
conj.  eperaiaque  gaudia  junge,^l50  Libri  nonnulli  Heu  mihi  nunc,  Excerpta 
Puteani  fffft  miAt,  unde  Heinn.  conj.  Ueimihil  quam /aetue,  Alter  Moreti 
mendose  Ueu  !  ubi  nunc  flatuit,  ubi  forte  reponendnm  putat  Heins.  flatue, 
sicut  tumidi  flatue  occurrnnt  Art.  Am.  716.  et  apud  alios,  poetas  praesertim. 
— 151  Hcinsius  mallet,  si  per  libros  veteres  liceret,  Pugnamque  diu^  nec, — 
155  Heins.  vel  inyitis  libris  scribendum  censet  pro/ugueque  rubor,  qnod 
ipsi  concinnius  videtur.   rtlinquit  Pateaaens  et  alii  ex  melioribus:  vnlgo 

NOM 

145  fWvs]  Ab  omni  iDfamia,  acil.  remqBe  noB  conteBumdnn  tnadet* 

Laudem^']  Qaia   onmea,  qni  t«  Ego  ▼«ro,  pronomea,  magBam  habBt 

videbnat,  es  legitimo  fiKi  erga  rna*  empbasim,  qnasi  diceret,  Ego  Jovia 

trem  affectu  tnas  blanditias  venire  ct  Soiie  neptis,  qnae  aatea  q«otvii 

arbitrabnntur.  solebam  spervere,  jam  snpplex,  drr. 

147  Feedera]  Amoris  improba ;  scil.         160  Uki  menc]  CooqBerltnry  qood 
de  qnibns  iQcnta  est  omnia  Amor  in  ipsa  depresierit  ct 

Juuge]  Veai  dta  et  properaotery     proculcaverit. 
ut  Araoris  jnngamns  foedera.  16S  Certu  /ui]    ProraBs  deereve- 

148  Sie  tibi  panmt]  Id  est,  Ite  tibi     ram  Amori  i^steie. 

parcat  ut  tn  cito  venies ;  vel  peliiis,  166    Depuiuit]    PedoMi  omneBB 

Ne  tibi  parcat,  nt  nex  milii  pepercil  alijeci, 

Amor :  ssvttia  sna  te  borsnm  adigat  ReUnquit]  Virtutem  et  honestaten^ 

140  Ego]  Nnne  ia  se  ipsam  reflec*  cnjus  est  custos  qaaBdoqBey  deserit. 

litnr;  damqne  vidator    sola  secum  .  Metapbora  somta  a  miiitibu^. 

agere,  eo  maxime    CupidiBis  arcaa  166   Fatea]    Mibi,  quss    amorem 

eontra  Hippeijtna  Intenditi  Aao-  aeBm  sbb  tibi  cwftssBt  parce.     . 


Digitized  by 


Google 


HfiftOIDfifl.     APIST.  tV.  90 

Qno  mihi,  qaod  genttor,  q«i  poisidet  aMiooffm,  MiimniI 

Quod  veniaat  jpmavi  fidiniiia  torta  mana  1 
Quod  sit  ayus,  radiis  ikxitesai  vallatas  acutis, 

Purporeo  tepidam  qui  movet  axe  dieni?  IGO 

Nobilitas  sub  Amore  jaoet :  miserere  priomni ; 

Et>  mihi  si  non  vis  parcere,  parce  meis. 
Est  mihi  dotaUs  tollns,  Jovis  inMda,  Cveto ; 

Serviat  Hippoly to  regia  tota  meo. 
Flecto  feroa  animos.    Potait  commpere  tenrwn  166 

Mator:  eris  teuio  sevior  ipse  tmci  ? 

JftMt,  ^ «bimei  mmrui7  pud  fmiminm Mfoia  i^rqmemdttr  mmm  prmui 9  fmod 
mau,  oni  mrru  pmnmreo  Him  eMmm  re4meii,  kmkemt  fremtem  eireeemdMmm  mdn« 
tiel    I -       — 


maiiie^  NeUiiim emb  emer§  preetrmim  eei.  Miieerere  mmjermm  ;  ei  igmeece  mmie^ 
ei  Mlii  M^  igmeeoere.  Cretat  inemlm  Jeeie^  ierra  eei  mmki  im  deiem :  regim  teim 
pmremi  «w*  Uippetpte,    Fremge  fereeimm  «mm*.    Mkdmr  peimii  mweere  limiMw. 


i»»»'»»^»»»»»^^» 


rettaini.— 157  Volgo  legitnr  Qeod  muki  eii  gemiter,  nti  in  Pntean.  et  aliis  non- 
Dnllis.  Qnidnm  codd.  et  in  liit  Oa.  S.  Quid  miki  »i  gen.  Gn.  1.  2.  4.  cnm 
Helmftl.  Qmd  miiki  eH  gem.  Qttinqne  libri  teste  Heint.  Qmid  maki  fmed^  atqoe 
ila  iegendnia  eenset  MyciUns,  ant  certe  Que  maki^  qmed  gem.  perinde  nt  Horat. 
disit :  Qee  mAi  fvrtmet^  ei  men  eemeedOmr  mHf  Menteliaavt  Qmid  tiki  ^med  g. 
Daa.  Hetttsins  Tult  Qme  mUki^  «i  gem,  probaDte  Nicolao,  qoi  taoAen  et  oonj* 
Que  meUd^  pud  gem. — 168  Hebnstad.  vemimmt.  Praacof.  a  mann  prima  elc» 
gaoler  prMoa  fim,  «MiM  imniii. — 169  Gn.  2.  et  4.  cnm  aaatnor  aliis  /roa* 
iem  telmtme.  Gn.  S.  fremiem  rmdiie  vekdma. — 160  Me.  pro  «Hverfta  lectione  qmi 
veUi, — 161  NmimUe  teUMe  Ibrte  legendoni,  ideoqne  fleqoentem  Tersimi  pro  ▼oto 
potiofl  qnam  promisiiiooe  capiendnro,  et  in  parentliesi  ponendnm  esse,  oottf 
jicit  Burmaiin.— 165  Sa.  Gn.  2.  et  8.  flecte  ferox.    Hoc  disticbon  Ovidians» 

NOTiE 

Pmrm\  T«a,  aciL  atqne  ad  amoms  Priermmk\    Majomm   meoram,  ne 

flecle.  coacta  dnritie  Ina  Utrpi  amoris  eicittt 

167  Qme  mmkS\  Qaid  raibi  prodest  ?  gentis  decns  irlolem. 

GeeiiUr\  8il  mibi,  snpple.  168  B^  mild]  Oratorie  intnd  did- 

JEqmerm\   Qeem  Rex  Cretst,  ci^ns  Inr.    Qoo  enim  jore  sola  palenmm 

lAle  Impenom  per  mare  iraliiit.  regnitm  obtinnisset  ? 

166  Premxi]  Joyls,  scH.  q«i  Ph»-  Jevie\  Ubi  el  iUe  natus  et  edncalus 

dne  ez  parle  malris   proavus  fuit,  est. 


em  ipsa  Mvt  fmt    Pasi-  Crete\   Nobilissima    Mediterranel 

pliaes,  Pasipbae  Solis,  Jovem  vero  insala.  Cmmdie. 

pttlrem  Sol  babnit.     Sed  ex  parte  166  Feroe]  Amori  resislentes. 

palris  Miaois  Jnplter  Pbmdne  lan-  C«mmip«re]  Ad  amorem  snl  per- 

tan  avns  foit.  ducere. 

159  VaUaime]  Pingilnr  et  Sol  idera  TlsttnMi]    Qnan^o  ipsa    Paslpbae 

eo  modo  radiis  circnmdatns.  sese  in  vacca  lignea,a  Daedaio  fabri- 

161  NebiUime\  Mea,  scil.  cata,  occulUvit 


Digitized  by 


Google 


100  P.  OVIDII  NAS0NI8 

Per  yenerem  parcas^  oro,  qase  pluriiiia  mecum  est : 

Sic  nunquam;  quse  te  spemere  possit,  ames. 
Sic  tibi  secretis  agilis  Dea  saltibus  adsit» 

Sylvaque  perdendas  pra&beat  alta  fcras.  170 

Sic  faveant  Satyri,  montanaque  numina  Panes ; 

Et  cadat  adversa  cuspide  fossus  aper. 
Sic  tibi  dent  Nymphse  (quamvis  odisse  puellas 

Diceris)  arentem  quse  levet  unda  sitim. 
Addimus  hislacrymas  precibus  quoque:  verba  precantis  175 

Perlegis ;  at  lacrymas  finge  videre  meas. 

RrUne  ipte  erudilior  tmtro  faroci?  Per  Veneremy  qua  est pltaima  nueum,  preeor 
te,  ut  mihi  ignoocao :  bU  mmqmam  diiigoMf  qwe  poorit  te  eontemnere.  6Sc  tiH 
IHinui  /aoeat  in  saUibuM  remotie ;  et  •yAxi  exeelu  exkilteat  /erae  interfieiendae, 
Sie  adtint  Satyri,  et  Panes  DU  inMiteiii.-  et  aper  tranoverberahu  eadat  venabulo 
tuo  oppoeito.  Sic  Nyn^hu  (qwmwio  dieerie  odieu  paeUag)  tibi  aqnam  exhibeantf 
qua  sedet  tiiim  deeam.  A^Sungimus  quoque  laerymat  hit  preeibut:  abtolvit  verba 
orantit,  eogita  etiam  eemere  lacryma»  meat. 


^>^^-^<0>^>^>^^^>^<^ 


venae  non  esse,  et  cnm  praecedenti  intrusnm  videtur  Barmanno. — 170  SylvaqHC 
prcpdanda»  Helmstad. — 171-  Gu.  4.  hoc  distichon  post  v.  174.  coUocat.  Idem 
pro  Satyri  hal>et  taturi.  Pro  Panet  Pr.  Li.  et  octo  alii  FaumL — 17S  alii  me 
cadat,  Sed  codd.  omnes  et  cadat, — 174  ardentem  plnrimi  codd. — 175  Oo.  S. 
Addimut  kit  verhit  Uurymat.  On.  4.  eum  verba  preeantit. — 176  PeHegit ;  at 
I  est  e  conj.  Burmanni.  Vulg.  scriptura,  qoam  ^et  habet  Go.  8.  a  raanu  prima 
et  4.  est  Perlegit  et  laerymat.  Heinsio  perlegit  e  primo  verbo  sequentis  epist. 
subnatnm  videtor  et  scribendum  Periegito.  Perlege  H  laer.  tres  libri,  teste 
Heins.  etiam  Gn.  1.  S.  et  a  correctore  2.  Li.  Perlege  ted, 

NOTJE 

167  Plwrima]  Qnia  multum  amabat  polyto  Phaedra  ea  oronia  apprecatnr 
Phsdra.  Sed  vide  qoomodo  ez  ver-  quae  a  venatore  possont  desiderari. 
bis  fecit  argomentum.  176  Finge']  Optime  istud  ultimQm 

168  SZc]  Obtestandi  particula:id  addidit;  nam  nihil  magis  animam 
est,  Perinde  eveniat  nt  tu  ames  vel  movet,  quam  istud  qnod  phantasia 
non  ames  pnellam  qnae  te  amet  ant  repraesentatnr.  Fmstra  tamen  Phas- 
spemat,  nt  tu  mihi  peperceris.  dra  castissimum  pectns  ad  nequttiam 

169  Seereti»]  Ab  hominam  coetibas  conata  est  perducere.  Qnamobrcm 
remotis.  iUum  ad  patrem  accnsavit,  quasi  d^ 

J>ea\  Diaoa.  ttupro  eam  ap^llaaset ;  ez  qno  fac- 

170  Perdendat']  loterficiendas.  tum,  nt  correpta  fuga,  atque  extefri« 

171  SoityrS]  Jam  antea  Satyros,  tis  eqnis  qui  ejos  cnrram  trahebant 
Fannos,  Panasqne,  Deos  esse  agres-  a  phocis,  qnos  NepUinas  Theaei  voto 
tes  et  sylvaticos  diximos.  immisit,  per  scopalos  et  sasLa  dlstrao- 

173  }<fymphiai\  Aquaram  DeK.  Hip-     tut  male  perierit* 


Digitized  by 


Google 


HBROIDBS»     BPIST.  T.  101 


EPISTOLA   V. 


CENOXE    PARIDL 


AROUMENTUM. 

€uM  Hecabay  Cissei  filia  et  Priami  uxor,  gravida  esaef,  ardentem  m  pa- 
rere  facem,  qna  omois  infiammaretur  Troja,  somniarit.  Territus  itaqne 
Priamns  oracnlnm  consnloit :  a  quo  cnm  responsnm  accepisset,  filinm  ipsi 
fore,  qnl  patriss  exitium  afferret,  partnm,  qnam  primnm  ederetnr,  interfiei 
jnssit  Hecnba  vero,  cnm  puemm;  qni  postea  Paris  dictns  est,  peperisseti 
matema  pietate  mota,  pastoribns  regiis  eondem  clam  alendnm  mandaTit. 
Qni,  cnro  jam  convainisset,  CEnonen  Nyropham  adamavit,  eamque,  ut  non- 
nnilis  piacet,nxorem  dnxit  Sed  cnm  Jono,  Pallas,  et  Venns  de  pulcliri- 
tndtne  contenderent,  propter  aurenm  pomuro,  in  quo  scriptnm  legebatnr, 
Detur  pukhriori,  a  Jove  ad  Paridem  arbitrom  remissse  sont :  qui,  cum  Jnno 
regoom,  Pallas  saptentiam,  Venns  mulierom  puichcrrifflam  obtulisset,  pro 
Venere  sententiam  tnlit  Postea  a  patre  cognitus  Paris  et  receptusy 
Sparten  navigavit ;  Helenamque,  Menelal  nxorem,  raptam  abduxit  Tro- 
jam.  Quo  intellecto,  (Enone  conqneritnr  hac  epistola  de  ejns  perfidia, 
Helenamqne  Graecis  reddat,  snadet. 

Perlbois?  an  conjux  prohibet  nova?  perlege:  non  est 
Ista  Mycenfiea  litera  facta  mana. 

Perkgwu?  tmreeau  nupta  impedii?   Perlege:  itta  epittota  non  ett  ecripU 


In  nonnnllts  codd.  huic  epistolsB  seqnens  distichon  spnrinm  praefixum 
legitnr  :  Nfmpha  emo  Paridi  (quamm§  meuB  eete  reeueet)  MiUit  ab  Jdmitverka 
iegendajMgit,—!  Gu.  1.  frohibet  tua,-—^2  Editio  princeps  et  alisB  icripla  manu: 

NOTJE 

CEjiMi«]NymphaCebreni8,Troadis  memnonis;  qnomm  patria  Mycenas 

flovii,  filia,  nt  piacet  ApoUodoro ;  vel  Peloponnesi  civitas. 

Xantbi,  nt  alii  volnnt  tUera']   Qna-Helena  a  te  repeta- 

1  Nowi]  Helena,  scil.  qnam  nnper  tnr ;  quamqne  adeo  non  libenter  le- 

rapnisti.  Invidiose.  gas. 

%  Myceneea]    Menelai  ant    Aga^ 


Digitized  by 


Google 


lOS  P.  OVimi  NASONISI 

Pegasis  CEnone,  Phrygiis  celeberrima  sylvis, 

Laesa  queror  de  te,  si  sinis  ipse,  meo. 
Qnis  Deus  opposuit  nostris  sua  numina  votis  ?  5 

Ne  tua  permaneam,  quod  Bubi  crimen  obest? 
Leniter,  ex  merito  quicquid  patiare»  ferendum  est: 

QusB  venit  indignae  poena,  dolenda  venit. 
Nondum  tantus  eras,  cum  te  contenta  marito, 

Edita  de  magno  flumine  Nympha,  fui.  10 

Qui  nunc  Priamides,  (adsit  reverentia  vero>) 

Servus  eras :  servo  nubere  Nympha  tuli. 
Ssepe  greges  inter  requieviBiiis  arbore  tecti; 

Mixtaque  cum  foliis  praebuit  herba  torum : 
Ssepe  super  strameu;^  foenoque  jacentibus  alto  15 

Defensa  est  humili  cana  pruina  casa. 

manu  Jttycenaa,  Ego  (Enmi  Pegam,  landathmima  in  s^Mi  PkrygUMy  ajflam 
canqueror  de  te^  tminuu$  et^  m  tu  ipaa  caneedu»  Qiiif  Reu»  o^ffd^  tmam  foMtaitem 
noUriademderiiM?  QiuenameidpaobieampamUfneaeHyer  ekmtnm?  Taiarandnm  eH 
tfqua  ammo  fpiicqmd  patiaris  ex  merito :  peena  ipuBt^ertw  immerenti,  f^ertttragre 
ferenda.  Nondum  tam  magniftcu»  eraa^  cam  ego  Tfympha^  nata  ex  magnofluminey 
fui  eantenta  te  marito.  Tn,  qui  mmeflHae  es  Priamiy  (coneedatnr  komr  veritati,) 
erag  aermu :  ego'  JVympAa  anetinai  mihere  earoo,  Cmbmmm  aeepe  inter  gregee^ 
obaeiaii  «rdori^  ;  et  kerba  miata  emnfoHis  fuii  Boster  laetu»,  Seepe  alba  praina 
d^^ulaa  ett  a  notia  proatratia  auper  stramanto  et  fceni  meta,  depresao  tugurio,   Quie 


^'^««^>«>^#«^i^^^i^ 


sed  emendBtiore!!  et  codd.  Fr.  et  Mor.  fdeta.-S  Indigna,  e  Car.  StrosuB 
Ubro,  recepit  Heine.  eni  contentiant  Onelferbytnni.  Vnlgo  indigna:  Heinsii 
chartacens  indigna:  P.  cum  excerptis  Jnreti  tndi^gno. — 11  Adeit  rev.  uero 
<)ninqne  Heins.  et  Gn.  8.  Helnr.  aeeit,  Vnlgo  ahait  rev,  ff«r»,  nti  G«.  1.  et  9. 
adait  ret.  neri.  On.  4.  abait  rev,  verL — 10  Vnlgo  Depreaea  ett,  qnomodo  et  On. 
a.  et  S.  Multi  libri  vett.  Deorenaa^  in  hi<  Gu.  1.  et  4.  Hinc  P</^nita  scriben* 
dum  contendit  Parrhasins  ad  Clandian.  Rapt  Pros.  1. 167.  probante  Heins. 

NOTJE 

»  P«g«iw]  Fontana,  6r«ca  Ety-  regii  servas,  non  regi»  &knK 
mofogia;  etnmi  ez  NaivAbus»  cnm  .     11  Priamideo\  Prlamt  ARin., 

sit  flnvii  iilia.  Adsii  reverentia\  Id  est»  Ignoscas, 

PArygits]  Jam  antea  diiimus  banc  si  vera  narro. 

Phrygiam,  quas  minor  est,  Troadcm  12  Tuii\  Passa  snm. 

esse,  in  qua  mons  Ida,  nbi  Paris  edu-  IS  Gre^ei]   Fergit  in  retundenda 

catnsfult.  Paridis  snperbia,  qna  se    rejectam 

4  LtfM]  Qnandoqnidem  alfam  con-  credit. 

jugem,  Heleuam  scil.  tibi  delegisti.  15  AUo\  Snper  fceni  acervo  in  foe- 

9  TaNtns]  Tanto  nomine  et  poten-  nili. 

tia.    Credebatnr  enim  Paris  pastoria  *  16  Prvma]  GeUe  UaMche. 


Digitized  by 


Google 


HEROIDBS.     BPIST.  V.  103 

Quis  tibi  moDStrabaf  saltiis  yeiiatibiis  aptos> 

Et  tegeret  catulos  qna  fera  mpe  snos  T 
Betia  saepe  comes,  macolis  distincta^  tetendi; 

Saepe  citos  egi  per  jnga  longa  canes.  20 

IncisaB  servant  a  te  mea  lUHnina  fagi ; 

Et  legOT  CEnone,  falce  notata,  taa : 
£t  qaantnm  tninci,  tantnm  mea  nomina  crescnnt : 

Crescite»  et  in  titulos  snigite  recta  meos. 
Popnfais  est  (memini)  flnTiali  consita  ripa,  25 

Est  in  qua  nostri  litera  scripta  memor : 
Popole,  yive  precor,  qnee  consita  margiiie  rip», 

Hoc  in  mgoso  cortice  carmen  habes : 
Cum  Paris  Q£none  poterit  spirare  relicta» 

Ad  fontem  Xanthi  yersa  recnrret  aqua.  90 


9m?  Smp4  mmm  pmd  fkgm  — eiiHi  dHrtw.  Smpi  tigiimk  mma  €9krm  per  em*^ 
temmMmmiimm  fmnmiwK.  Fmgia  i»  mJSpUt  reimewi  mmm  ntmiim  i  H  lyr  €Mmm§ 
tigmaU  tmo  jcmlpfo.  Et  mm  mmdma  tamtwn  augemtur,  quantum  truaci :  cretetle, 
et  im  embiimu  iittiiiitiit  reeta  t»  meam  lamdem.  Ett  papubu  (reeordor)  poeita  ad 
emmue ribit,iw fM mt  UUra emerata wmmr  meeitrL  PopaHa^^iitmm dmcii%  famm^ 
qumpomtm  et  tii  extrmma  ripa,  hakm  Ime  dittidmn  im  emrrmgoHei  aepero mnieei 
€nt  Pariepaterii  vimere  iSmame  deeartaf  mqiem  r^fUxa  ferei/er  ad  famtmm  XamM. 


^^0^^*0^^0^f>0>^>0>*S^ 


— SO  Jaga  iaaga  P.  et  Jvreti  Eawerpte  cim  aliif  wmMOf  «t  Ob*  1.  AIU  «br- 
flM ;  et  lic  Gttb  2.  8.  et  4. — 2S  In  6u.  2.  et  4.  hoc  distichon  proxime  Mqnenti 

EMitponitur.— 24  On.  2.  et  4.  cum  aiiis  emrgite  rt^e,  idqne  re^aendum  censet 
euflngenu  pro  reeia^  quod  ortnm  videtnr  ex  interpretafione  recie,  qaam 
flonator  aKqnis  adverbio  rOe  aiicrlp«eraf.'-26  fioc  disficlion  in  On.  1.  deest 
Triginta  tm  Mm.  tealaHciaii.  etCHa  8.  et  4«  eemeltm  rim*  On.  2.  mmeimriaa. 
-«-47  BmD.  mavnlt  ^tw  nmrgime  mmeUa  rtvt.-*81  P*  et  septem  aUi  reemrrite 

NOM2 

17  Qak']  /a»  beneficca  espTobtst.  bntimies ;  atla«ei»  ei»  pnitailtos 

19  Mbmaim]  Snat  aiaeidtt  ratii  fo-  aawre»,  et  aaMeactaai  intaa^  qmmk 

faariM,  le«  mmUlm,     Hic  Mmmiavit  el>  ocnlos  ponant,  aao  paaMMt  ■•■ 
qnidam  Interpraa :  qnad  qtnden  idca^  eMC  magni  momenti  ad  coramofeBM 

ftiwi  adnoneo,  mt  nbi  qaiiqae  ca-  <hmi ;  nt  Me  elfaM  tmnrt  qiioft  oam- 

taat  06  alicsis  erravibos  dncatnf  •  pvilat  (BaoDa  ▼ocsti  reapoiideiHit. 

21  ServmU]  Maa  e«t  adolMcentl-  26  NoefH  nmmmr]  TrmpHt  aerlp. 

iHic  eo  moda  corticibns  arboram  pnel-  t«nmiy  ifiMai  itt  ea  de  me  Pari»  ilg- 

larum,   qnas  amant,  nomina  iMcnl-'  naiit 

parcr,    QfwiBMiBam  fcro  levsa  ct  nnl.  80  Xamtld\  Fuit  Xantlins  flaflM 

lins  ponderis  TideaBlwr  hm  eaprv*  agriT>nj— 1> 


Digitized  by 


Google 


104 


P«.  OVIDII   NASOMIS 


Xanthe^  retro  piQpera;  yersasque  recnrrite  lymphfie ; 

Sustinet  CEnonen  deseruisse  Paris. 
Hla  dies  fatum  miserae.  mihi  dixit :  ab  illa 

Pessima  mutati  coepit  amoris  hyems, 
Qua  Venus  et  Juno,  sumtisque  decentior  armis, 

Venit  in  arbitrium  nuda.Minerva  tuum. 
Attoniti  micuere  sinus,  gelidusque  cucurrit, 

Ut  mihi  narrasti,  dura  per  ossa  tremor. 
Consului  (neque  enim  modice  terrebar)  anusque, 

LongaBVOSque  senes :  constitit  esse  ne&s. 
Csesa  abies,  sectaeque  trabes,  et/  classe  peracta, 

Ccerula  ceratas  accipit  unda  rates. 


35 


40 


Xanthe,  retrwrmm  eurre ;  et  umue  cmwena  reeunite:  Paridem  wm  jmdet  reft- 
quiete  CEmmen,  lUa  diH  fatafia  /uU  mUu  vmercs ;  eJb  iUa  ccepenmt  graciuuma 
mala  amori»  mutaii ;  qua  Vemu  et  Jimo,  et  Pallaa  magis  deeora  armie  aptatii, 
vemt  nudaad  Jaiieiam  iuum,  Pectue  perculeum  trepidavit,  et  horrer  geUdue  cw 
eurrit  per  mm  dicra,  ut  miki  illad  dixidi,  Caumdui  (nefue  tnim  parum  perciU 
iebar)  et  anuM^  et  aenes  Umgeewe :  certum  fuit  ette  mfae,  Pinua  lant  exeieaj  et 
trabee  deUda,  et,  elam  exeitata,  mare  eemdeum  exeipit  mnee  eera  obduetae,  Abiena 

iVympAiv.->Si  Dimt  Onelferbytani  cnm  P.  Ar.  et  qmituor  a&U.  Vnlgo  duxit, 
— S6  On.  S.  tii  arbitria  nu,  M.  tuo,—%B  L.  et  Jnn.  oeoa  timor,-^0  Mss.  gran' 
dmoaqiue  «net.— 41  Vnlgo  datie  parata,   OronoT.  et  tres  alil  penuia.— 44  P. 


NOT^ 


tS  SuainutJ  Vim  habet  occnltam 
vox  ista,  qnasi  dicat,  Qnod  incredi- 
bile  est,  illod  fecit 

88  Hta  dMs]  Qua  Venus  et  Jnno, 
&c.  Lege  ea  qoa»  seqnnntnr. 

Fatumdixit]  Fnitiatalis. 

84  MutaH]  Qni  mihl  non  amplins 
favit:  nam  postea  Paris  alio  amores 
soos  transtolit. 

Hifemt']  Frlgus  lllnd  qnod  dnfom 
et  molestnm  est,  significat  volgo  vox 
isla.  Ssepe  etiam  pro  re  adversa  po- 
nttnr. 

86  Deeaniim^]  Spectabilior  est  Pal- 
las,  Dea  belli,  armata,  qnalem  de- 
scribtt  Homems,  qnam  nnda. 

86  AHriirkmi}  Ut  jndicaret  Paris, 
qnsMumi  pnlchrior,  cni  pomnm  dare- 
tnr. 

87  AfiMfre]  Oall.  dlceremns»  J'sii8 


de  grandt  batiement  de  ceeur, 

88  Narrasti]  Tres  Deas  'id  judi- 
cinm  venisse;  promissamqne  tibi  a 
Venere  pnlcherrimam  pnellam.  Sed 
qnse  molesta  sont  non  ezprimit. 

89  iimis]  Sortilegas  et  fatklicas, 
scil. 

40  IrONf  ceess]  Senes,  qni  din  vixe- 
rnst:  qnos  vnlgns  olim  sortilegosy 
hodie  veneficos  statim  credit 

Cmutitit  ette  nefat']  Pro  certo  cog- 
Dovl  nefas  esse.  Oall.  II  te  troumi 
9«'tl  y  «eotl  de  la  diabterie» 

41  Ctfsa]  Ex  monte  Id%  qna  na- 
ves  eonstmerentnr,  nt  In  Orvciam 
ad  Helenam  navigares. 

Seetat^]  Ad  naves  SBdificandaa 
dolatsB. 

.  4S  C«nila  tONia]  MarOy  cojns  aqnss 
ciBrnlesB  videntnr. 


Digitized  by 


Google 


RBRoiDBS.   wifir.  r. 


loa 


Flesti  disoedens ;  hoc  saltem  parce  negiire ; 

Prseterito  magis  est  iste  pudendus  amor. 
Et  flesti,  et  nostros  vidisti  flentis  ocellos ; 

Miscnimus  lacrymas  moestus  uterque  suas : 
Non  sic  appositis  vincitur  vitibus  ulmuSy 

Ut  tua  sunt  coUo  brdchia  nesta  meo. 
Ah  qnoties^  cum  te  yento  quererere  teneri, 

Biserunt  comites !  ille  secundus  erat. 
Oscula  dimissas  quoties  repetita  dedisti! 

Quam  vix  sustinuit  dicere  lingua,  Vale ! 
Aura  levis  rigido  pendentia  lintea  malo 

Snsdtat;  et  remis  eruta  canet  aqua. 


45 


90 


noU  Mttcm  h9e  digUeru  lite^mor  eti  wuigii  enAetemdnUy  qmim 
Ei  laerymattiy  et  imtuUiu  e»  oeeUae  moelree  laerymtmie»:  fderqiu  trieiie 
tMMf  leerpmu  emu,  Ulmme  nan  eie  eenttrimgitw  vitilnu  juxta  ee  poniif ,  «i 
kraehia  tma  eemmexa  emmt  eoBe  nuo,  Ah  !  tfmotie»  eomiitee  rieenmt,  emm  querererie 
te  retimeri  nemio  /  lUe  erai  fnene.  Quotiea  ohtnUeti  oecnla  iterata  milii  rOiette  ! 
QmameegreUmgmm%umf9tmUdieere  VaU!  Veniue eeemidmeim/taiveiapendentia^ 


^l^l^»!»^^!*»*'^'^^ 


pigenim»  mmur.—A&  NoDnoIli  Mripti  et  mutdidoe  midieti ;  oood  prafert  Nanger. 
—48  Bradaa  mmeia  Bas.  Sed  reliqoi  omnei  teate  Heins.  neM.— 40  Oo.  2. 
S.  et  4.  Ha  giMlief.— 6S  Leeie  Pkrifgio  Jun.  et  iu  conjecerat  Heins.  Bera* 


NOT^ 


Ceraia»]  Cera  et  pice  oblitas. 

44  Preeteriio']  Qoando  me  anabat. 
I»te}  NoTos,  qoo  in  Heienam  do- 

ceris.   Per  contemtom  loqoitor,  com 
dicit  tfte. 

45  Flenii»]  Mei  flentis ;  in  genitivo 
caao ;  nam  Accosativos  si  esset,  lon* 
ga  fieret  syllaba,  ot  annotavimof  ad 
SaUostiom.  Nec  constroctio  videri 
debet  extraordinaria ;  namqoe  eo 
plane  modo  Horatios  i.  u.  Sat.  4. 
*  com  mea  nemo  Scripta  legat,  volgo 
recitare  timentis.'  Atqoe  ita  et  Vir- 
gilins,  et  Cicero  locoti  sont,  nt  op- 
ttme  annotavit  clarissimos  Heinsins. 

47  Ubmm»]  Qoa  arbore  otebautor, 
priesertim  in  Italia  ad  folciendas 
Tites. 

48  Nexa]  Com  discederes  in  Grv- 
ciam,  iter  Cutoros. 


49  QMram]  Indicat  (Enone  PaTi.r 
dem,  qoanqnam  ventns  esset  secun- 
dns,  qood  esset  adversoi,  conqoet- 
tom  esse;  nt  saltem  aliqoa  esset 
ezcosatio,  aot  prsstextos,  qoo  amor 
800S  erga  (Enonen,  qoi  eom  retine- 
bat,  qooqoomodo  dissimolareton 

60  Bieemmi]  De  fatili,  qoam  ob- 
tendebas,  excosatione;  com  scircnt 
te  amore  nostro  teneri. 

61  DtmtsMt]  Poitqoam  discessis- 
set,  redibat,  ot  iterom  oscola  repe* 
teret :  qood  amoris  mollitiem  prodit* 

63  Awra]  Paridis  discessom  es- 
ponit. 

Rigido]  Scilicet  malos,  seo  navis 
arbor,  le  in4l,  stare  et  erectos  esse 
debet. 

54  Snecitai]  Inflat. 

JEmia]  Rcmis  aqoa  propemodum 


Digitized  by 


Google 


106  T.   OVIDU   MA80NI8 

Proseqnor  infelir  ocnlis  abeiintia  Tela,  6S 

Qua  licet ;  et  lacrymis  bumet  arena  meis. 
Utque  celer  venias  virides  Nereidas  oro : 

Scilicet,  ut  venias  in  mea  damna  celer. 
Votis  ergo  meis  alii  rediture  redisti  ? 

Hei  mihi,  pro  dira  pellice  blanda  fiii !  *  60 

Aspicit  immensum  moles  nativa  profundnm ; 

Mons  fuit :  aequoreis  illa  resistit  aquis. 
Hinc  ego  vela  tuae  cognovi  prima  carin» ; 

Et  mihi  per  fluctus  impetus  hre  fuit. 
Dum  moror,  in  summa  iulsit  mihi  psrpura  pr<na ;  6ft 

Pertimui :  cultus  non  erat  iUe  taus. 

iMl»  €mt9,  €t  flfw  pfdmU  mm»  MexcH,  Mmf  twM*  €9mHw  mnem  Unm 
ff/gintew^  ^uadwm  p^aamm  ;  H  mbmimnJU  madidmm  mcM  fairyii,  Atflu  prmmr 
gkmeaB  NerndM^  «#  «ito  redimt,  MHeet^  ult  cUo  redeuM  t»  MMa  etdmmUdem*  Tn 
enfOjqmredkurMMerm  bemfUio  frmmn  mtarum^redieti  md  tdterim  mtiiUdUm  f 
Hei  mildf  mippUx  fid  pra  ermdeli  pelUee  l  MoUe  a  metmnfmia  epeeUd  man  vm^ 
Ummmm  ;  mmm  ftnt :  iUa  eted  adeerem  a^aoM  wmrimm.  Uhu  ego  eegmmifrimm 
lintea  tme  mtvit:  et  cenata  nm  ad  te  venire  per  wmUu.  Dam  wumeo,  purpwra 
wtUU  tplewdwit  in  extrewm  prora,    Vaide  timmi;  Ule  omatue  wo»  erat  twm,    Ncvt« 


^»^^»»#«#1»  ^  ^» 


ecL  fdMo.-— 6ft  On.  S.  Pertegmer.  Ideni  albewtia  wdku  Reglua  iimi* 
fugientia  vela, — 66  Onidam  codd.  tn  lacnfmia.—QO  Gn.  1.  cum  P.  et  aliis 
noDnnllis  nielioribns  Et  mihu  GronoviaBns  £t  tibi.  Heins.  conj.  Et  die  pro 
dira^  i^, — 61  Cod.  Voss.  molee  ignata^  qood  eit  tiifMla,  nt  £p.  vii.  37.  *  in» 
B«U  rnpHNit  altis  Eabora,'— 69  Burm.  conj.  wte  r«siiM.— 66  Csyam  MripU 
oauiet  tcate  Hetns.  etlam  Gnelferb.    In  eoitls  ynlgo  legitnr  pro^^exiy  qiiod 

ex  profnndo  em!,  sen  trabi  videtnr.  tims  nxoris  locnm  neqniter  oceopat. 

'  67  Virldee]  Qnia  inter  berbas  ba-  Helena  bic  intelligitnr. 

biunt,  et   aqnas,  qnas  ex  riparmn  Btmidal  Apnd  Deos  snpplcx,  qnos 

reperenssn  ▼hides    et  glanesr  eon-  Totis  meis  pro  te  soiicitaTk 

spicimitnr.  61  Mok»  noHwa']  Sig»uin  prDmoo- 

Nereidm^  Nympbas,  Nerei  ffias.  torinm,  ant  qaodvis  alfnd  deicriblt; 

58  SeHicef]   Est  quasl  irrislo  sni  nnde  Paridem  Grsecta   radeuatem 

ipsintf ;  enm  jam  Paridem  sciat  alio  primnm  conspicata  tst, 

amore  impHcitnm.  Fro/iiiidiiiii]  Mare. 

50  Tetit]   Perinde  Mqnitnry  ae  si  63  Priwui]  Qnod  affectnm  decfa- 

▼ota  sna  cansa  fnissent  reditns;  nt  rat;    qno,  primi,   qnod   alH  etiam 

inde  majns  Paridi  crimen  objiciat.  sentire  possnnt,  cognoscimns. 

Argnte  profecto.  64  /re]  Ut  te  cltius  comptecterer. 

AUi]  In  Helensp^  scilicety  utifita-  66  CnUrn']  Pertimui,  qnod  ia  pro- 

tem  et  commodnm.  ra  sedentem  aliqnem  conspicarer,  en- 

66  PeOce']  PeHez  est,  quee  legl-  jus  caltns,  sen  vesfes,  te  non  esse 


Digitized  by 


Google 


HimOCDR».     KPIST.  ▼•  1«7 

Fit  propior,1errasqiie  eha  mtis  attigH  anra: 

Foemineas  Tidi,  corde  tremeDte^  genas» 
Non  satis  id  fuerat ;  quid  eniin  furiosa  morabar? 

Hasrebat  gremio  tBrpift  amica  too.  70 

Tonc  veio  mpique  sinos»  et  pectora  pbmxi, 

Et  secui  madidas  oi^ae  rigeote  geDas ; 
Lnplevique  sacram  queralis  ululatibus  Iden : 

lilinc  has  lacrymaft  in  mea  saxa  tnli. 
Sic  Helene  doleat,  desertaque  conjuge  ploret ;  75 

Quaeque  prior  nobis  intuHt,  ipsa  fcrat. 
Vme  tibi  conyenioat,  qu»  te  per  aperta  sequantar 

JSquora^  legitimos  destituantque  toros. 

mropimauif  et  MgH  temuveUei  venio:  ridi  fmUui /wmineaM  corde  ^emlio, 
anon  fiurat  tatie:  (qnid  enim  imana  ibiatabam?)  Infnmu  amiea  eedebatin 
tna  iim,  TStm  tero  teetes  diecerpgi,  et  pectn*  perenedy  et  laceravi  gena§  madidas 
dmris  wngnibn$.  £t  implevi  aacrum  fdam  laerymoaio  pte»tibn$»  UHnc  tnii  waff 
hrryiMff  in  meaa  mpee.  Sie  Hetena  hitgeat,  et  Jteai  derelicta  a  morUo ;  et  ipott 
fttStturf  qma  prior  nobio  hKporiMii,    Nnne  ad  ie  tenhady  fMV  oeqnantnr  te  pef 


^^^i<>^#»»»^»»^»ii» 


flne^t  CiofiBO  et  Barni.*-e7  Meinbr.  8cr.  aiinlit  anra;  witnto  errore  pro 
apfniei.'-09  Lcid.  monbor ;  (|ood  placet  HeiBf .— 71  Tnnc  Jtevi  Cod.  Med.  et 
qiiQS  Heins.  Itein  Editt.  MyciUi  et  Venet».— 79  comaa  pro  genao  Job.  et  Scr. 
Codd. — 73  Iden  Gu.  1.  com  melioribos.  Reliqoi  Idam, — 14  IlUmc  meliore«. 
Volg.  Iliie.  GaelferbTrani  IUue,—75  Burm.  conj.  d^ectaqne  co^jnge, — 76 
Oa.  4.  Uta  /erat. ^77  Go.  8.  Et  fecnm  veniant.  Vulgo  legitnr  Nnnc  tecum  ve- 
nimdj  qaod  est  etiHm  in  Gnelf.  tribns.  P.  J.  Me.  Fr.  aliiqne  nomralN  ex  pr»- 
cipBigy  Nmu  iibi  emveninni.  Potiorea  Codd.  oefnaninrf  pro  vnlg.  eeqnnninr.'^ 
78  Meliore»  daoiiinamt^  pro  ▼nlg.  deiHtnmnifm.    £t  ioroo  primoo  A.  allor 

J90TM 

referebant.  mcesta  jacerem.     Hkc  est  omnino 

W  CUa]  Qnae  etiam  cito  nafem  dolentlum  et  plangentinm  consnetn- 

ad  portnm  perpnltt.  do.   Primo  qnerimoniit  snis  obvios 

60  /d]  Vidkse  fceminam  pnrpnra  qnotqne  obtnndnnt ;  dein,  nbi  sotatii 

omatam  ;  ex  qno  statlm  crimen  tuum  nihil  est,  •iassi  in  aliqnod  latibolnm 

perspicere  debni.  sese  conjicinnt. 

Qnid  enim}  Qnam  sustulerat  Hein-  76  Sic]  Ut  ego  doleo.    Quam  po- 

sina  parenthesimy  commodiore  sensa  rite  natnram  sequitnr  Ovidiiis ! 

serrandam  censeo.  76  Qnaqne]  Et  omnia  eadem  mala, 

.71    Pianxi\   Desperantinm    more  quas  ipsa  prior  nobis  intolit. 

percBssl.  77  Tibi  conceniuni']  Pro  Teenm  ve- 

72  Rigenie]  Pnro.  ninnt;  quod  in  aliis  legitnr  .codici- 

7S  SwnMi]  Propter  Cybelem  pr«-  bus.    Ita  vero  locotum  esse  Ovidium 

sertim  ejnsqne  csrimonias.  exemplis    probavit    Heinsins,   qna» 

74  /a  mea  eaxa]    Vt  ibi  sola  ot  postea    videbimns.     Invidioso  verb 


Digitized  by 


Google 


108 


P.  OYIDU   NAS0NI9 


At  cum  pauper  eras^  armentaque  pastor  agebais/ 

NuIIa,  nisi  (Enone,  pauperis  uxor  erat.  80 

Non  ego  miror  opes,  nec  me  tua  regia  tangit^ 

Nec  de  tot  Priami  dicar  ut  una  nurus. 
Non  tamen  ut  Priamus  Nymphae  socer  esse  recuset ; 

Aut  Hecubae  fuerim  dissimulanda  nurus. 
Dignaque  sum,  et  cupio  fieri  matrona  potentis ;  85 

Sunt  mihi,  quas  possint  sceptra  decere»  manus: 

vMa  maria,  et  deserant  martlM  $uoi,  At  eum  era»  impe,  et  paeior  pateebae 
henesy  nulla  preeter  (Enonen  erat  uxor  inopis,  Ego  non  opto  dMHa»,  nee  re- 
gia  tua  me  maoet,  nec  ut  diear  una  nuru»  de  tot  Priami  naribiu.  Non  tamen  ut 
Priamus  nolit  eeee  eocer  Nympha,  aui  fuerim  mmu  non  agnMcenda  Hecubte, 
Et  eum  dignoy  et  cupio  fieri  matrona  r^ ;  habeo  manus,  qua»  aeeptra  po»»int  de» 

Me.  et  Mor.  Vulgo  etrM.— 8S  Qoidam  perperam  edideriint  aut  Priamu», — 
85  Et  abest  a  libris  plerisque.  Cod.  Pat.  potenti :  Tanaquillus  Faber  andacios 
corrigit :  Dignaque  »um  Regiejieri  matrona  potenti». — 86 .  Qua»  po»»int  meliores : 
al.  po»»untf  ut  Ouelferbytani.  Nonnulli  qua  poosint,  Codex  Patr.  D.  Scr.  et 
Go.  4.  qtuB  po»aent  (Gu.  4.  pouunt)  tceptra  tenere,  Vatic.  qua»  deceat  »e,  tenere. 


NOTJB 


plarali  mimero  ntitnr;  ut  significet 
0£ndne  millam  in  Helena  landem, 
nullumque  amorem  esse;  sed  eam 
commodis  suis  servire;  qnod  miUe 
aliae  pariter  facerent, 

AperleL\  Qus  uon  dobitent  alto  et 
procelloso  mari  sese  committere. 
Soopus  est  CEnones,  Helenas  Aica- 
tnm  amorem  animumque  tituliS|  non 
personap,  serfientem  insectari.  Ve- 
mm  insuper  ex  Zelotypia  eam  in 
transcursu  perstriogit ;  omniaque  in 
ipsa  damnat.  Gall.  diceret,  Vou»  avez 
d  prieent  de»  CoureuMe»^  qui,  ife, 

78  Legittmo»]  De  Helena  tantnm 
loquitor,  qusB  maritnm  Menelaifm 
reliqnit ;  sed,  ut  modo  innuimns,  eam 
GEnone  in  meretrlcolarum  globum 
rejecit. 

79  Armentaquel  Armentum.  Gall. 
Haratf  troupeau  de  grosee»  b^te», 

80  Pauperia]  Tui :  adeoqne  non  te 
Helena,  sed  fortonaro  cuam,  spquitur. 

81  Tangit]  Non  ideo  te  amo,  qood 
iu  patris  regia  magnificiu  agas. 


88  De  tof]  PlurimaB  enim  foemnt 
Priamoy  cui  44.  filii  ab  Apollodoro 
numerantur ;  unde  Virgilius  JEn.  i. 
'  Vidi  Hecubam,  centumqne  nnras.' 

83  Ut]  Vim  particulsB  ex  para- 
phrasi  intellige.  Sensus  est  enimj 
Qnod  ego  non  moveor  regia  tna,  nec 
magnificis  titulis,  cansam  non  debet 
prsebere,  ut  Priamns  nolit  mihi  esse 
socer,  nam  Nympha  snm.  At  re- 
stricta  et  coarctata  est  oratio.  Gal- 
lice  eodem  propemodom  modo  dice- 
remus,  Ce  n^est  pa»  qv^Hant  Nymphe, 
comme  je  sttu,  Priam  p(U  rrfiaer  da 
m*itre  beau^pire,  Istud  vero  addldit 
CEnone,  ne  nistica,  et  qute  aulica  et 
regalia  ignoraret,  forte  videretor. 

84  Hecubai]  Priami  nxori.  Gttll» 
Ni  que  faye  Hk  une  peraonnfi  qu'H6- 
cube  p^  deeaoouer  pour  »a  bru. 

85  Matrona']  Qoae  com  viro  in  ma- 
trimoniom  convenit.  GaH.  la  Dame 
d  une  mateon, 

80  Decere]  Id  est,  qu8e  tceptrum 
decenter  tractavero. 


Digitized  by 


Google 


HBR01DK6.     BP16T.  Y. 


100 


Nec  me,  faginaa  qnod  tecmn  fronde  jacebam, 

Despice :  purpureo  som  magis  apta  toro. 
DeQique»  tutas  amor  meos  est  tibi:  nulla  parantur 
.   Bella»  nec  ultrices  advehit  unda  rates. 
Tyndaris  infestis  fugitiva  reposcitur  armis : 

Hac  yenit  in  thalamos  dote  superba  tuos. 
Quce  si  sit  Danais  reddenda^  vel  Hectora  firatrem^ 

y el  cum  Deiphobo  Polydamanta  roga : 
Qnid  gravis  Antenor»  Priamus  quid  censeat  ipse, 

Gonsule ;  quis  aetas  l<mga  magistra  fuit. 
Turpe  rudimentnm,  patri»  praeponero  raptam : 

Causa  pudenda  tua  est ;  justa  vir  arma  movet. 


90 


a5 


Nte  me  eomtemnMj  qwkt  teewn  ciiMam  nper  rami$  fagineit ;  sum  magie 
apia  leeio  pmrpweo,    Deniqiuef  meM»  amar  eet  tibi  eeearu»;  %uUa  bella  a  me  ador* 


namtur,  nec  mare  apportat  naces  uUriees.  HeUnafugitita  repetitur  armis  i^feetie, 
Hac  deie  illa  faMtosa  H  in  geniale  tunm  eubiculum.  Qua,  an  tit  reelituenda 
Gradsy  interroga  vel  fratrem  Hectorem^  vel  Poiydamania  cum  Deiphobo,  Pete 
quidseterus  Antenor,  quH  ipu  Priamus  eenseat ;  pete  quid  censeaDt :  quibus 
vita  Umga  fmt  magistra.    Feedum  initium  praferre  raptam  Patriet,    Causa  tua 


#«»«i»<»>»^^^»»^^ 


>-87  L,  frende  eubahamM  Alii  Dotante  Doosa  sepe  jacebam,—^  Heios.  conj, 
Denique  f«t.  am,  useus  est.  nrihi  uuUa  paranturf  et  seq.  vergD  advehet,  Capo-. 
ferrena  malebat  cnt  nuUa. — M  Quidam,  inter  qnos  Heins.  Polydamanta  pr«- 
ferant :  et  sic  Bipont.— 06  Censeat  recepit  Burm.  e  L.  cni  consentiont  Ou. 


NOT^ 


.    86  Pnrpwreo']  Porpora  omato ;  qoa- 
les  sont  regom  lecti. 

89  Tutns']  £x  qoo  nifail  tibi  mali 
veniat ;  com  ex  Helena  grave  bellom 
immineat. 

90  UUriees']  Quomodo,  propterHe- 
len»  japtomy  tota  Oraecia  nafibos  ad 
olciscendam  eam  injoriam  mare  co- 
operit. 

91  Ttfndaris']  Helena,  Tyodari  ex 
latdn  filia  credita,  revera  Jovis,  si 
fabnlse  credimos. 

F^igitiua]  Illa  enim  clam  Menelao 
marito,  ot  credere  est,  discessit. 

93  Hac]  Bello,scil.  Com  stomacho 
irridet. 

.  91.  ^  sit]  Ao  sit  reddeoda,  oecoe. 

94  Deiphobo]  Foit  Deipfaobos  onos 
ez  Priami  filiisi  idemqoe  strenoos ; 


qui  tamen  a  Paride  fratre  io  certa- 
mioe  soperatos,  com  hic  pastoris  ad« 
hoc  serYOs,  noo  Priami  fiHos  crede- 
retor.  Helenam,  mortoo  fratre,  in 
oxorem  accepit,  qose  ipsom  postea 
prodidit. 

PolydamdNta]  Foit  Polydamas  onos 
ex  Trojanis  primoribns. 

96  Antener]  Uoos  etiam  ex  princi- 
pibos  Trojaois,  quem  reddendse  He- 
lensB  auctorem  foisse  ipse  Ovidios 
alicubi  testator:  de  qoo  etiam  sic 
Horatios,'  Aotenor  censet  belli  prse* 
cidere  caosam.' 

90  Lsnga]  Qoae  etiaro  imperitissi- 
mos  experieotia  sapieotes  facit. 

97  Rudimeutum]  Initiom.  Paridem 
dicit  OEnone,  ex  quo  greges  et  syl- 
▼as,  seqoe  reliqoerit,  et  in  patris 


Digitized  by 


Google 


110 


P.  OVIDII  KABOHriH 


Nec  tibi,  si  sapias,  fidam  promitte  Lacmiain, 

Qud6  sit  in  amplexns  tam  cito  Teraa  tms. 
Ut  minor  Atrides  temerati  foedera  lecti 

Clamat»  et  extemo  laesus  amoie  dolet» 
Tu  quoque  clamabis.    Nnlla  reparabilis  arte 

Laesa  pudicitia  est :  deperit  illa  seme  • 
Ardet  amote  tui :  sic  et  Menelaoa  amavit ; 

Nunc  jacet  in  viduo  creduluB  ille  toro. 


100 


105 


ut  erube$cenda ;  marUus  infeii  iuiim  beliuau  Sique^  n  tapUtSf  eeitfii€  Hek' 
nam  Hbi  fore  ftddem,  qua  eii  fiexa  tam  cUo  tn  complexue  tuos,  Quemadmodum 
juwuT  Atrides  tfueritur  jura  leeti  «Mift,  ei  egemsuM  dMoiv  extem»  imdifuaitur ; 
tu  quoque  quereris,  PudicUia  temerata  mdla  arte  sareiri  patest :  iUa  smel  deper» 
dUur,    Flagrat  HeleDa  amore  tui?  sic  etiam  dilexit  Menelaum :  nuue  Ule  simpkx 


^^^»^^^»»^^^»'^»»»^ 


1.  2.  et  S.  Xnlgo  suadeat,-^9B  Gn.8.  arma  parat^—fQ  Sisapias  pnntantiorej 
tibri,  et  ita  Oii.  1.  Vulgo  $i  cupias,  Heins.  valt  m  sapies,— 102  Heiiis.  cobj; 
DamiuU  ety  ac  seq.  vers.  damaabis, — 103  Helms.  reparaheris* — 119   Ve^M 


NOTJB 


regiam  pervenertt,  peuime  vitam 
saam  insUtuere.  Hic  enim  e«t  neo 
judick»  veras  senaat. 

Pattice]  Cni  propter  tarpem  mere- 
trimlam  grave  bellam  imminet. 

98  Caiua]  Lis,  quse  armis  tibi  cam 
Grscis  erit  contestanda. 

Vvr]  Qaicomqae  ad  obtiBendam 
saam  conjugem  arraa  movet.  Adeo* 
qoe  et  Menelaus  jare  tibi  bellam  in* 
dicit. 

90  LoMmam']  Helenam.;  ciijasma* 
ritos  Menelaus  Laconiam  tenoit,  et 
Lacedsmone  regnavit.  A  raascalino 
Laeon  fit  foemininam  Laeemaf  et  ad- 
jectrvum,  LacouicuSf  a^  um, 

100  Tam  cUe]  Quia  pari  celeritate 
te  deseret,  aliamqiie  amabit. 

101  Atrides]  Menelaas  Atrei  filius, 
Agamemnone  fratre  natn  minor. 

Temerati]  A  sna  coiyage  Helena 
yitiati. 

102  Olamat]  Oraviter  conqueritar. 
Exteruo']  Amore  qu^  aaa  axor  erga 

te  externo  flagravit. 
108   Clamabis]    Si  Heknau  reti« 


neas,  cam  ejas  levitatem  expertas 
fneris/ 

104  Semel]  ImMiit  Ueleaam  aem- 
per  fore  impndicam.  Certe  vere 
meditari  dignom  est  qnod  dicit  <E« 
none. 

105  Ardet]  Occurrit  Paridis  cogi- 
tationibas;  ne  Ule  sibi  blandiatar, 
qaod  Helena  jam  ipsam  amet. 

Sic  et]  Responsio  est  CEnoses: 
quasi  dicat,  Perpetoom  credis  forte 
Helenae  amorem  futornm,  qoia  ardet 
tai  amore.  Falleris;  nara  sic  etiam 
Menelaom  antea  amavit ;  quem  ta* 
men  deseroit. 

106  Viduo]  Qnem  Helena  desti* 
tttit. 

Credulua]  Qui  Helense  «morem  |per* 
petuum  fore  credidit. 

107  Andromache]  Eetioois  filia,H«c- 
toris  nxor.  Confvndantnr  vero  ab  <£• 
none  argumenta,  boc  in  loco  ad  Pa* 
ridem  retrahendom  :  exemplnmmBm 
fratris  Hecteirla  exbibetory  q«i,  nt 
fortissimos,  folt  etiam  nxoffi  fidlUBi- 
BHM.    Felicitaa  deinde  eK  fidb  i 


Digitized  by 


Google 


HSaOlDBg.     BTIST.  V.  11|. 

Felix  Aodfomache»  certo  ben^  napta  marito !  ' 

Uxor  ad  exemplum  fratris  habenda  fui. 
Tu  leyior  foliis^  tanc  cam,  siiie  pondeie  sacci, 

Mobilibus  ventis  arida  facta,  volaat :  110 

Et  minus  est  in  te,  qoam  sanmia  pondaK  arista» 

Quae  levis  assiduiB  solibos  usta  riget» 
Hoc  taa  (nam  recolo)  qaondam  germana  canebat, 

Sic  mihi  diffosis  vaticinata  comis : 
Qaid  facis^  CEnone  T  qaid  aien»  semina  mandas  7         115 

Non  profectaris  littora  bubas  aras; 
Graia  javenca  ysait,  qoa»  te,  patriamque»  domomqae 

Perdat:  ioproliibe;  Graia  javenca  venit.  ' 


mM  w  lict0  vidue,  Bwta  AnJrmkachif  /elUiier  mtpte  JldeU  vk0  f  fWt 
reiimemia  mi  exempkm  frairie  taU  Tu  es  wt^bilier  folii»,  ttme  eum  eieea  deeidemi 
eine  pemdere  Aiunoritf,  a  teniie  Jluidie.  Et  ptmdue  Uvius  eei  im  te^  q;eam  in  extrema 
arieia,  qum  Uvie  rigei,  nato  coiiHjitiw  calarihue.  Sorer  tua  (nam  reeorder)  vatiei» 
uahaiur  itocfiiMdm»,  eie miki  eaaene  eapilHe  epareie:  Quid  agie^  {£nene  f  Qumm* 
ebram  eemina  epargie  in  eatmlmmf  Proeeindie  litiora  Imlme  mii  ^oeeeeuriOk 
iSrmeaiuMixaeeediiy  fua  eukveriai  ie,  ei  pairiam^  ei  demmm,  lo  depette ;  Grmcaje^ 


^>^»**0>^>0^<0^^^^^ 


meUore»y  et  Oaelferbytani  qnoqtie.  Al.  eaduni,—lll  Leviue  esi  inteL.  contra 
netram,  nUi  legerb  Eei  in  ie  leviue,  Ou.  2.  et  editt.  auiiqa»  tn  mjniM.^ 
IIB  On.  2.  'Heee  iua,  Reeoto  Giwlferbytani  cnm  optinis ;  et  editt.  priac». 
NoBBnlli  rrfero,  Alii  me«Mt.  Rcgiae  iitfm«ro.— 116  Qaidam  codd.  Nil  pro^ 
/eeiurie,  Uoaca  conj.  Nee  pro/uimrie,  Bulme  libri  nonnnili,  in  bis  Ou.  1.  Vnlf o 
Miif.~-118  Perdai  septem  codd.  bonm  notse,  teste  Borm.  et  Oaelferbytaol. 

NOTiE 

proponitvr.    Laas  est  in  Toce  Une,  go  generatim  Innc  Focem  per  frignt 

Affectns  insnpermaximnt  in  fignrit,  eKplicent.      Primo    significat   sta» 

exelanatione,  prosopopmia,  Stc,  erecturo,  siccum  et  inflexibik  esie. 

108  I/jmr]  Paridem  aUoqnitnr,  cui  lU    Hoc]    Calamitatem,  qnaettm 

fratris  exemptom  imitandum  foisse  niinc  conflictor. 

dicit.  Tua]  Cassandra,  Paridls  soror,  qnm 

110  Volani]  Sic  melioree  Codioes,  Taticinandi  artem  ab  Apolline,  col  to 
teste  Heimio  :  qnoniodo  et  locatns  obsecnturam  polUciU  erat,  acoepit : 
est  Virgilias.  qnique  ab  ea  irrisos,  cnm  ronnat  da^ 

111  ilfJnM]  Qttia  ille  in  amore  sno  ttim  eripere  non  posset,  effeeit  nt 
non  steterat,  sed  levitate  et  incon-  ejna  vaticiniis  nuUa  ftde s  baborotwk 
stantiaad  Helenam  aoimum  odjece-  114  DiffueiM]  8parsis,  votioUian* 
rat,  Istnd  objicit  CEiione.  tinm  more. 

112  Letie  aeeiduie]  Vide,  qnomodo  115  Quid  /aae]  Verba  tnst  Coa* 
suignla  verba  levissim»  aristn  pon*  sandrv,  (Enonen,  qnod  Alexandrnoi 
deri,  si  qnod  fuerit,  detrahant.  fratrem  amaret,  increpantis. 

Rigei]  Hinc  videt  quam  male  vol-        Arenee]   Qum  tterilis  ott.    lodioat 


Digitized  by 


Google 


m 


t>.  OVIDII  NABONIS 


Dum  licet,  obscoenam  pooto,  Di^  mergite  puppim : 

Heu  quantum  Phrygii  sangainls  illa  yehit !  120 

Dixerat :  in  cursu  famulse  rapuere  furentem ; 

At  mibi  flaventes  diriguere  comae. 
Ab  nimium  vates  miserae  mihi  vera  fuisti ! 

Possidet  en  saltus  illa  juvencameos ! 
Sit  facie  quamvis  insignis,  adultera  certe  est:  125 

Deseruit  patrios,  hospite  capta,  Deos. 
Illam  de  patria  Theseus,  (nisi  nomine  fallor) 

Nescio  quis  Theseus,  abstulit  ante.sua. 

iux  venit.  Diij  tHbmergiie  mari  twrpem  fiavnn,  dum  datur.  Heu,  qutmtum  itta  truhit 
saHgmnii  Tri^ani  !  Pinierat.  In  ftuxu  Terboruin  ancUUeMMxmaa  eun  Dea 
attenitam:  at  ^vi  mei  capiUi  steterunt,  Ak /uiati  vateenimis  certa  mUdmae^ 
ra  !  ^n  Ula  junix  habet  meoe  ealtus.  Quamvie  »it  vultu  prasigni»,  eerte  eet  admU 
tera,  Incensa  kospitia  amore  destituU  Deos  nuptiedes,  Antea  Theseus  Cnisi  nomen 
imponitj  nesdo  quis  Tkeseus  rapuit  eam  ex  patria  sua.    Putetur  restituta  virgo  ab 


'^>^^>>*'^^>^^^^>^^ 


Al.  perdet. — 119  -Di  metgite  meliores.  Al.  demergite. — 121  Alii  incursu  fa.  e. 
accursn  et  interventa.  Hein».  conj.  Vox  erat  in  eursu :  famda  r.  fuir. — 
123  Gu.  2, 3.  et4.  Ha  mmttfm.-- 124  Gu.  i.  Graia  juvenca.-^\2&  X.f(uamms 
pnesignis,  qnod  pirobat  Heinfl.— 126  Deseruit  tocios  codd.  exarati  omnes,  idqne 
preefert  Heins.^128  Guelf.  omnes  et  Helmst.  abstulit  arte :  primns  tamen 


NOT^ 


CEnonen  frnstra  amare. 

116  Non  profecturis']  Qnonmlabor 
est  inntilifl. 

117  Juvenca']  Helena. 

118  /o]  Fnrentis  et  dolentis  vatis 
exclamatio  est. 

Prokibe']  Oivinitatem  coropellat^ 
<|na  correpta  vaticinatnr,  ut  quae 
ipsa  videt  mala  avertat. 

GroM]  Qnam  bene  Sibyllam,  seu 
vatem,  redolet  hic  stylus ! 

119  Obseeenam]  Quae  tnrpem  me- 
retricem  vchtt. 

.  120  Vekit']  Obscuro  et  prophetico 
atylo  ntitnr.  Vektt^  id  est,  Sangni- 
nem  Helenam  vebit,  cnjus  causamnl- 
tns  sangois  Trojamu  profnndetur. 
•  121  bi  eursu]  Hoc  est,  antequam 
vaUcinationem  suam  absolvisset ; 
dam  tdhuc  loqneretur.  Cursum  vero 
dixity  ut  vim  spiritus  abripientis  ez- 
prlmeret* 
Rapuere]  Nci  sciliceti  niminmi  cnm 


maximo  corporis  periculo,  commove* 
retnr  et  agitaretnr.  Nam  quod  de 
Priami  jussu  scribunt,  non  placet. 

Furentem]  Vaticinantem.  Fnrere 
enlm  videntur,  qui  spiritu  alieno  ab- 
ripiuntur ;  aut  certe  forunt. 

122  Diriguere]  £x  horrore  et  meta 
faturorum  steternnt. 

124  Saltus]  Vide,  quaeso,  qnam 
lepide  alludity  et  vaticinationcm  ex- 
plicat  CEnene.  '  Saltus/  id  est,  Pa- 
ridem. 

125  Insignis]  Alii  pretsignis,  qno- 
medo  et  alibi  loquitur  ipse  Ovi- 
dins.  Conatur  novis  rationibus  (£• 
none  Paridem  ab  Helenas  amore  re- 
trahere. 

126  Patrios]  Alii  soeias,  i.  e.  con- 
Jugales,  sen  nnptiales,  Jnpiter  adnlr 
tns,  Juno  perfecta,  Venns,  Snadit 
Diana,  aliique. 

Hospite]  Paride. 

127  Nisi]   £x  personss  decoro.ti- 


Digitized  by 


Google 


H«llOi1>B8.    JBPIST.  T.  IIS 

A  juYene  et  cupido  eiedatar  feddita  virgo. 

Unde  hoc  compereiiin  tam  bene^  quseris  t  amo.  390 

Vim  licet  appclles,  et  cii^aa  nomine  xdm ; 

QuflB  toties  rapta  eat,  praetMiit  ipsa  rapi. 
At  manet  aSnoiie  fidlenti  casta  marito : 

Et  poteras  falii  legilMis  ipse  tuis. 
Me  Satyri  ceieres  (sylvis  ego  tecta  laiebam)  135 

QuaBsierunt  rapido,  turba  proterva,  pede : 
Comigerumque  caput  pinu  praecinctus  acuta 

Faunus,  in  immensis  qna  tumet  Ida  jugis. 

^Mueenie  H  dedderio  Jlagrmtte.  Petk  vmde  Hm hene  ieiwd  eegimerm?  Ame. 
Peterie  weere  vMeidiam^  ei  tegere  erimai  nmMme  ;  ipea  dedU  lecum  rnptmi,  fna 
ieHee  tvplaeft.  Ai  (Efwiu  peretai  preba  mariio  ftaudmti :  et  peterae  ipee  de- 
eipi  tme  eoMetumihue.  CiH  Saiyriy  grex  iMxariemu,  pede  vehdeemo  ^aM9mmt 
me  (ego  deUieecebam  «yloif  oeeuUata),  et  Fauitue  vinctue  capui  pinu  aeuia  nw 
^iobsivit  per  vaeta  eaeumMnOf  ^[uaeumfue  Ida  aeenrgii  ei  porrigitur.    Tr^  ivda- 


*»»i#<^»^»#^<^#^»^ 


Gnelferb.  a  corrpctore  ante. — ISO  Unde  ea  coDJ.  Heinji.  atqne  Ita  Vosslaons. 
— ISl  Heins.  mavult  hoc  cv/oam  n,  v,  vel  et  eulpam  hoc  «.  velee,  Mnlti  codd. 
«om.  celM.— 133  Pro  eaeta,  Heins.  maltet  Jida,  FaUaei  caeta  cod.  Dous».— 
136  QucBeieruiU  est  a  cfaartaceo  L.  Reliqui  quewerani. —IZS  Plarimi  scriptl 
et  immentis :  quare  forte  legendum :  Me  Satyri  eeleree  eiMe  (ego  tecta  UitebcM) 
QMtfstmm/,  rapid/o  iwrha  fraierva  pede,  Comigerumaue  capui  pinu  prtecinctuM 
foUa  Faunue,  et  twanentie  qua  tumet  Idajugi».    Qnsstenmt  me  Satyri  et  Fan- 

NOTiE 

tiibantem  facit  et  ineertam  (Enonen  doqnidem  totiei  rapta  fnit  Cetemm 

Poeta.    Quanqnam  non  fallitor  ta-  defanoDiann  a  Theseo  anblata  eat 

men;    nam  Theaens,  ApoUodoro  et  Helena,  cnm  sacrnm  faceret. 
Hygino  testibosy  Helenam  vir^ncn-        132  TVltes]  Invidlose,  siqnidem  bia 

lam  adhnc  rapnlt ;  ntcnmqne  Castori  tantnm  rapta  dicatnr  Helena,  a  The- 

et  Poiluci  fratribns  integram  resti-  seo  primnm,  deinde  Alexandro. 
tnerlty  si  fabnlis  credimus.  134  Legibue  tuie]  Quibns  nteris ; 

129  Credaiur]  Vitiatam  a'  Theseo  qui  non  niodo  conjnginm  nostrnm  vi- 
ioiase  innnit,  et  invictis  prope  ratio-  olas,  sed  alteri  coiyngem  rapia.   • 
nibns  evincit.  135  Sykne']  Quam  vennste,  statim 

130  0oc]  Quod  de  Helena  dico.  •      post  nominatos  Satyros,  ne  scrnpnlup 
Awto]  Nullns  Itaque  Nasoni  litem     incideret^hano  parentfaesim  snbjecit  l 

iMveaty  quasi  non  potnerit  <£none  136  Proterva]  Qnia  maxime  libidi- 

omniaqa»  dicit  rescivisse;  nam  ut  nosi  finguntnr. 

faabet  Virgilinsy  *  Quis  fallere  posslt  138  Jmmeime]  Ergo  ma^ima  pndi- 

«mantem  ^  citise  cura  fngitaverat  et  latitavent 

131  Vim]  Qnod  a  Theseo  per  vim  (Enone,  qnam  undiqoaqae  fnwtm 
sapta  fiicrity  licet  dicere,  ct  cnlpam  qnRsivit  veiocisaimnm  et  n^tm^ 
wrbis  tegere.  Ipsa  volnit  rapi,  qoan-  mnm  genna. 

De^.  et  Var.  Oae.  Ovid.  U 


Digitized  by 


Google 


114  P.  OVIDII   KABONIS 

Me  fide  conspicnas  Trojse  mmiitor  amavit : 

Ille  mese  spolium  virginitatis  habet.  140 

Id  quoque  luctando :  rupi  tamen  nngue  capillos, 

Oraque  sunt  digitis  aspera  facta  meis. 
Nec  pretium  stupri  gemmas  aurumve  poposci : 

Turpiter  ingenuum  munera  corpus  emunt. 
Ipse,  ratus  dignam,  medicas  mibi  tradidit  artes ;  145 

Admisitque  meas  ad  sua  donamanus. 
Quaecumque  berba  potens  ad  opem,  radixque  medenti 

Utilis  in  toto  nascitur  drbe,  mea  est. 
Me  miseram^  quod  amor  non  est  medicabilis  berbis ! 

Dcficior  prudens  artis  ab  arte  mea.  150 

Ipsc  repertor  opis  vaccas  pavisse  Pberaeas 

Fertur^  et  a  nostro  saucius  igne  fuit. 

ficator  dthara  vuignii  amavU  me ;  ilU  habet  tpolium  mete  virginUatis,  Id  quwjpie 
pugnando,  Seidi  tamen  ante  ejus  comam ;  et  faeiee  ejat  facta  est  ecabra  meis  di- 
gitis,  Nee  petivi  gemmas  vei  aurum  in  pretium  vUii,  Dona  emunt  sordide  corpuM 
ingenuum,  Ipee^  exidimana  me  dignam  esse,  dedU  mihi  artee  medicoi ;  et  admi- 
rit  meas  manus  ad  sua  munera.  (^aeumque  herba  vim  habet  ad  auxilium  feren- 
duDi,  et  radix  apta  ad  medendum  crescit  in  toto  mundoy  illa  est  mihi  cognita,  Me 
infelicem,  quod  amor  non  est  sanabilis  graminibus  /  Perita  artiSy  destituor  ab  arte 
mea,    Ipse  medicina  inrentor  dicUur  pavisu  vaccas  Pheraas,  et  fuU  vulneratus 


^>^>^«»^>^>^^>^>^«^»^ 


nus  in  sylvis,  et  montis  Ids  jngis.  Burm, — 141  Ungue  scripti.  Al.  ante. — 
146  In  sua  dona  Ou.  2.  et  8. — 147  Medenti  ex  emendat.  Heiusii :  codd.  fxe- 
dendi, — 149  Est  sanabiUs  herb,  plnrimi  scripti. — 150  Defieior  scripti  potiores ; 
alii  deetituor,  nt  Gn.  4. — 161  Pher<eas  melioies  libri :  Gn.  l.  fereas:  2.  et  3. 
pharaas,  Al.  per  asius  ant  per  herbas,  nt  Gu.  4. — 152  Fertur  et  a  nostro  cod.  L. 

NOTiE 

180  Fide']    Cithara.    Qna  quidem  tuit. 
valaisAe  itlum  prsesertim  dicere  niliil         145  Ratus  dignarn]  Sese  ApoUinia 

attinet.    Hic  vero  Synecdoche  esl.  jndicio  commendat. 

ilf  ifiit<<ff*]  Apollo ;  qnem  cnm  Nep-         Tradidit']   Nam  ille  etiam  medicusy 

tnno  Trojse  asdificatorem  antea  vidi-  et  medicaB  artis  Deus. 
mas.  146  Doua]  Artis  medica»  peritiam, 

141  Luetando]  Non  voluntate  mea.  quam  ille  cuicnmque  vnlt,  infundit. 
Capillos]  Phoebi,  scilicet.  Manus]  Adeoqne,  qnod  panci  me- 

142  Aspera]   Quia  ipsnm  nni^aibns     dici  sciunt,  usnm  etiani  didici.  Gall. 
dilaniavit :    siqnidem  tamen  ilii  cre-     •Tay  la  Mcience  et  ht  pratique, 
dendnm  esse  videtur.  148  Mea]  Miht  cognita  ;  nt  ad  sn- 

144    Turpiter]    Adeoque,   si    Diis     nanda  corpora  uti  possim. 
placet,  non  erit  meretrix,  quae  non         161  Opis]  Medicioie.  Exemplo  os- 
qusitns  caai«i   corpns  laam  prosti-     tendit  nnlla  artc  amorem  medicabi- 


Digitized  by 


Google 


HBROIMS.    BPIST.  V. 


m 


Qaod  neque  granunibiis  teUas  foecimda  cieandis, 

Nec  DeuSy  auxilium  tu  mihi  ferre  potes* 
Et  potes,  et  menii :  dign»  miserere  puellsB.  15S 

Non  ego  cum  Danais  arma  craenta  fefo. 
Sed  tua  sum,  tecumque  fui  puerilibus  annis : 

£t  tua,  quod  superest  temporis,  esse  precor. 

woHro  amere,    Tu  poiei  mHii  opem  pr^etm^,  qmam  neqm  teruL  fertiUi  %erhi$  yr»> 
duceuiU,  nee  Deut  potfst  afferre.    Ei  poteSy  ei  ^igim  mm:  mieereat  te  fmeUm 
meritm.    £go  tum  infero  nrma  mmgmmtenta  eum  Grmeie:  $ed  4Hm  iwa,  < ' 
vixi  atmiejwenilUms:  et  precor  ette  hui,  qned  reHqmm  ed  vitef. 


t  ei  teewm 


^>*s0^^^^^*<*<i0^ 


et  antiqniores  editt.  Gn.  3.  et  ex  noetro,  1.  2.  et  4.  com  al.  e  noetro.  Paoci 
tifM.  et  receutiores  qnaedain  editt.  Dieitwr,  et  noetro. — 163  Go.  9. 3.  et  4. 
feMmda  ereaiie. — 168  On.  2.  Et  fuod  nune  etq^ereei. 


NOTJE 


lem  esse;  cnm  ipse  artis  InFentor, 
Apollo,  neqnidem  sibi  opem  afferre 
potnerit. 

Pkeraat]  Admeti,  qui  Pheris  in 
Thessalla  regnavit.  Ceterum  ad  snum 
scopnm  fabulam  detorquet  CEnone; 
non  enim  propter  amorem,  quod  ea 
innoit  magis,  sed  propter  Jovis  iram, 
de  Ccelo  detnrbatus,  quod  Cyclopas 
Jovis  fulminnm  fabricatores  trans- 
fixisset,  Admetl  vaccas  aut  eqnas 
pascere  coactus  est.  . 

163  GraminUmt]  Quod  neqne  her- 
ba,  neque  Dens  ullus  afferre  posset, 
anxilinm,  id  sibi  Paridem  prsstare 
posse  dicit. 

166  Non  ego]  Qnod  facit  Helena. 

168  Preeor]   Exitnm  Calaber  Poe- 


ta,  ut  vvlgo  «ppettatiir,  aperit.  Dicit 
enim  Paridem  a  Pblloctete  sagitta 
vnlneratom  ad  (Enonem  confugisse, 
ab  eaqne  auxilinra  rogasse:  quod 
com  illa  negasset,  inter  redeondmn 
in  Ida  monte  expirasse ;  nbi  cnm  a 
Pastoribns  de  more  cremaretur,  (£- 
nonen  eodem  secntam,  in  enndem  ro> 
gum  se  ipsam  qnoqne  pCaecipitasse. 
Bictys  vrro  Creteniisy  Paridis  inter» 
emti  cadaver  ad  (Enonen  fuisse  re- 
latnm,  refert,  nt  sepnltnrse  mandare- 
tor  :  illam  autem  pristini  amoris  re* 
cordatione,  ad  primum  statim  cada* 
veris  conspectum  mortuam  concidis* 
se ;  eodemqne  cnm  illo  Ainere  sepnl^ 
tam  fuisse. 


Digitized  by 


Google 


116  P.   OVIDII   NAS0NI8 

EPISTOLA   VL 
HYPSIPYLE    JASONI. 

ARGUMENTUM. 

MoNiTus  Oracolo  Pelia^  Neptuni  filius,  mortein  sibi  portendl^  cam  quis  pa- 
tri  sacrificanti  superveniret  nndo  pede.  Cui  deinde  annna  sacra  peragenti , 
Jason  ^Bonis  filius,  una  cnm  nepote,  relicto  in  limo  Anaori  flnvii  calceo, 
occnrrit.  Pelias  igitur,  oracoli  memor,  Jasoni  snadety  ut  in  Colchos  pro- 
ficiscator,  ad  aureom  illnd  veklns  refif  endom,  sperans  eum  nnoqaam  re» 
versornm  incolnmem,  quod  audivlsBet  opus  illud  humaois  CMe  vlribns 
majun.  JaBon  magnanimus  ezpeditioDem  illam  lobenfl  suscipit :  ideoqoe 
comploriboB  Orseiae  nobllibna  evocatit,  Argo  navem  ex  Pegaso,  Thessaliss 
sinu,  solvit,  in  Lemnon  delatns :  ubi,  cum  mulieres  commoni  consensa 
viros  omnes  una  nocte  trucldassent,  HypsipyleyThoantis  filia,  quse  patrem, 
caedis  simulationey  servaverat,  imperium  ezercebat,  Jasonem  et  hospitio 
et  lecto  familiarissime  excepit.  Vemm  enim  doobus  Jam  exactis  annis^ 
socils  orantibus,  ut  promissam  ezpeditionem  perficlat  Jason,  gravidam 
Hypsipylem  reUnquit,  Colchosque  petit;  nbi  Medese  artibus  dracone 
sopito,  taurisqne  saperatls,  anrenm  iUud  vellns  adeptus  est;  ipsamqne 
Medeam  abdoxit  volentem.  Qoamobrem  Hypsipyle,  praUatam  sibi  Me- 
deam  indigne  ferens,  liac  epistola  Jasoni  reditnm  gratnlatnr,  per  contem- 
tum  scilicet,  animpque  abalienato,  et  postremo  ambos  dirb  devovet 

LiTTORA  ThessaliaB  reduci  tetigisse  carina 

Diceiis,  aQiutae  veUere  dives  ovis. 
GratuloT  incolumi»  qaantam  sinis ;  hoc  tamen  ipsum 

Debneram  scripto  certior  esse  tuo. 

Tu  opfNiKsfe  dieerii  nam  reduei  ad  litiara  TheteaiUgf  diet»  ex  veUtrt  arieti»  aa- 
rei^    Grator  tibi  eakWf  qMontum  per  te  tieet,    De  ea  re  iamen  ego  dthaeram  em 


i^i»i»»»#'^^*^^»» 


%  hneotamim  nnns  Moretl.    Onelferbytani  cnm  scriptis  et  editis  plerisqne 

NOTJE 

1  TheeaaiuB]  Patri«  tne.  ris  anrei  fabulam  posteain  Metamor- 

Tetigiau\   Id  est,  redivisse  incoln-  phosi  videbimns. 

mis.  1  Qium^iim  sjais]  Noo  poterat  gan« 

9  Awratrn]  Decantatisaimam  velle-  dere  Hypsipyle,  nec  ex  animo  Jasoni, 


Digitized  by 


Google 


HBROIDBflL     BPfST.  Tl. 

Nam,  ne  pacta  tibi  praeler  nea  regna  redbes» 

Ciim  cuperes,  ventoa  non  haboisae  potea. 
Qnamlibet  adverso  signetar  epistola  vento ; 

Hypsipyle  missa  digna  asimie  fni. 
Cur  mihi  fama  prior»  qnam  nantia  litera,  venit, 

Isse  sacros  Marti  sub  juga  panda  bovest 
Seminibus  jactis  segetes  adolesse  viromm» 

Inque  necem  dextra  non  eguiase  tuat 


117 
5 


10 


ceiHor  epidoU  tua,  Nam  p9ii$  non  Jwhmme  vaiip*  •econdof ,  ng  redireM^  Umeiu 
Miareef  ad  mea  regna  tibi  promiata,  QuaiUHmvis  vento  eentrario  eeribatar  epioMa, 
Ego  Jui  digna  aalate  wttooa»  QaoBiobremfamateloeior  qaam  ejfioMa  moMiia  mUd 
aivemi^  Tauroe  Marti  dieaioe,  aabjwgam  eanmm  mmoefmue  /  Semxmbao  §par$i$ 
wegetee  vironim  ertvttee^ et  wm opun  hahmeee maam  tua ad suam  eeedeml  Draeoaem 


^«r^i^i^»^^»^»#>» 


iamen  ipoo,  Ar.  ipee,  nnde  Heiofl.  conj.  t^.  Leid.  Ipfiuii  probante  Donza. 
^  Heim.  mavolt  prMter  mea  regna,  vel  propore  in  moa  r. — t  Qaidam  Na»« 

g»r.  QmoHbet^dveroo,  Oaelf.  omneay  led  1.  a  correctore,  et  Helm.  QfutUbet, 
eins.  con}.  flfM<«r.~9  On.  1.  prior  de  te  fuom  Utera,  Helm.  i[uam  de  ie 
ttfm.— 10  Marii  nnos  Scr.  Ceteri  Martit.-'l5  Boc  egOy  teate  Heins.  meliores 


NOTJE 


qnod  redilsset,  gratolariy  qoamdin  ab 
ipso  se  spretam,  non  sine  causa,  cre- 
deret. 
Hoe']  Qood  redieris. 

6  /VtfKr]  Joxta.  Oall.  Auprie, 
par  devani,  Vide  Interpretatiooem : 
deiode  perpende,  an  non  sit  sensus 
coranM>dior,  si  intelligator,  non  tam 
ab  Hypsipyle  Jasonem  excnsari,  qnod 
alii  volont,  qoam  snbiraconde,  qnod 
ille  cansari  posset,  concedi. 

7  Signeiur]  Vide  jam  iratam  Hyp- 
aipylen,  qos  Jasonem  non  dtgnatnr 
atloqui,  sed  tertia  persona  utitor.  Ita 
et  loqoitor  Sostrata  apod  Terentium, 
qoae  pnesentem  virum  sub  eadem 
tertia  persona  argoit.  Oall.  diceres 
eodem  caractere,  Le  veni  tantconiraire 
que  Von  voudroj  o»  a  bien-ioi  mit  ton 
nom  aa  bat  itune  ieiire, 

9  Car]  Et  iracoodiam  indicat  hsBC 
interrogatio :  Cor  prios  fama  qoam 
cpistola  toa  didici  ? 

19  Itu  tubjuga']  A  te  domita  fdis- 


se.  Pharmacom  a  Medea,  qo«  ip- 
sum  Jasonem  amabat,  ea  caosa  acce- 
peraty  ApoUodoroaotore.  Qoanqnam 
aUi  aliter. 

Bovet]  Taoros  Marti  sacros,  eri- 
pedes,  et  naribns  ignem  efflantes; 
qoibos  iodomitis  vellos  anreom  tolli 
non  poterat. 

11  SemMnUm]  Serpentls  dentes  io- 
telligit,  qoos  seminare  Jasonem  ^te^ 
imperaverat ;  ex  qoibos  liomines  ar- 
mati  nati  sont. 

Segeiet']  Id  est,  mnltitudinem  viro- 
mm.  Ita  etiam  dixit  Virgilios, '  Se- 
ges  telorom.' 

19  Non  eguitte]  Com  Medess  mo- 
nitn,  lapidem,  aut  lapides,  nt  alii  vo* 
lont,  inter  eos  armatos  Jason  proje- 
cisset,  fabnU  est,  eos  in  sese  arma 
convertisse,  et  motois  volneribos  coi^ 
cidisse :  tametsi  Apollodoros  scribit 
0  Jasone  etiam,  com  inter  se  disside- 
rent,  mactatos  foisse. 


Digitized  by 


Google 


lld  P.  OVIDII   NASONIS 

Pervigilem  spolium  pecudis  servasse  draconem, 

Rapta  tamen  forti  vellera  fnlva  mann  ? 
Haec  ego  si  possem  timide  credentibus,  Ista  Ift 

Ipse  mihi  scripsit,  dicere,  quanta  forem ! 
Quid  qucTor  officium  lenti  cessasse  mariti  ? 

Obsequium,  maneo  si  tua,  grande  tuli. 
Barbara  narratur  venisse  venefica  tecum, 

In  mihi  promissi  parte  recepta  tori.  20 

Credula  res  amor  est:  utinam  temeraria  dicar 

Criminibus  falsis  insimulasse  vlmm  ! 
Nuper  ab  Hsemoniis  hospes  mihi  Thessalus  oris 

Venerat ;  et  tactum  vix  bene  limen  erat : 
^sonides^  dixi,  quid  agit  meus  ?  Ille  pudore  25 

Haesit»  in  opposita  lumina  fixus  humo. 

inmmnem  autodiviau  mns  enioias,  veUera  tamen  awrta  MAafwli  taa  immii  ?  O, 
n  mihi  Uceret  dieere  iiijqui  agre  ista  credwnl^  Ipee  miki  acriptii  iata^quanta  etsem  / 
Qnamobrem  queror  officium  segnis  mariii  retardahim  este  7  Magno  /ruor  ofitMj  ai 
tum  tua,  Veneficam  barbaram  tecum  ferunt  advectam  esse,  adnUuam  in  partem 
lecti  mihi  jmmieei.  Amor  eat  res  qucf  facUe  credit,  Utinam  levit  dicar  maritum 
arguitte  fictit  eriminibut !  Nuper  ndhi  advena  accetterat  e  regione  Thettalica  ;  et 
vix  benc  domnm  ingrettut  erai :  Quid  agit  meut  Jaton  ?  dixL   lUe  habena  oeulot  in 


*■  ^^^^^^^^^^ 


scripti  cuni  Gu.  1.  et4.  Heins.  conj.  Oego, — 17  Ou.  l.  Curquroir, — ^20  Parte 
futura  Gu.  3.  et  4.  cnm  plurimiB  scriptis  et  editis.  Cod.  B.  vocata ;  nnde  ille 
faciebat  locata. — 24  Heins.  ynlt  ut  tactum;  Francins  venUy  et  ut  tactum. — 
S5  Helm.  agat,— 20  Tres  libri  Heins.  in  oppotita;  Gn.  2.  H  appotita;  Gn.  4. 

NOT^ 

13  Pervigileml  Fraeter  Tanros  sri-  18  Obteq[¥xum\  Si  rem  ipsam  spec- 
peda«,  fnit  etiam  draco  immensaD  tes,  Gall.' dlceres,  Je  «eroi  trop  keu- 
magnitudinis,  qui  velltu  anrenm  ser-  reuUf  st  vont  me  voulez  encore  pour  vo- 
varety  nec  unqnam  dormiret.  tre  femme,     Qnasi  dicat,  Non  enm 

SpoUum']  Pellem  arietis.  esse  maritum  Jasonem,  a  qno  mnlta 

14  Fulva]  Anri  color  est  fnlvus ;  officia  sint  expetenda ;  satis  esse  si 
adeoqne  velleris  anrei.  in  capitalibns  qnalemcnmqne  prsestet 

15  Hac  ego]  In  melioribns  scriptis  obsequii  speciem. 

hoc  egOy  legitur ;    in  aliis  hac :  qnod  19    Vewfica']    MeHeam    intelligit ; 

placnit  Heinsio.  cnjus  veneiicia  notiora  snnt,  quam  ut 

Timide]   Id  est,  Vix  ea  credenti-  iis  opns  sit  cliartam  inficere. 

.bus,  qufe  de  vellere  aureo  a  te  snbla-  23  Hiemoniit]  Thessalis  ;  ab  ^mo 

to  refernntur.  monte,  qnod  Servio  placuit  ;  vel  po- 

16  Quanla]  Quam  magna  et  felix  '.  tins,  nt  volunt  illi,  qui  Servinm  refel- 

17  Quid  queror]  Corrigit  qnod  con-  lunt,  ab  ^mone  Rege  Tliessali»,  JE^ 
questa  est  de  officii  negligentia ;  cum     monia  dicta. 

najora  babeat  quibns  dolepdttm  sit.        25  JEmmidet]  JasoD^  fsonis  fiUus. 


Digitized  by 


Google 


HBROIDB8.     BPIST.  VI. 


lUk 


Protinus  exsilui ;  tunicisque  a  pectore  raptis, 

Vivit  ?  an,  exclamo,  me  quoque  fata  trahunt  T 
Vivit,  ait;  timidumque  mihi  jurare  coegi. 

Vix  mihiy  teste  Deo,  credita  vita  tua  est. 
Ut  rediit  animus^  tua  facta  requircre  coepi. 

Narraty  aenipedes  Martis  arasse  boves : 
Vipereos  dentes  in  humum  pro  semine  jactos, 

£t  subito  natos  arma  tulisse  viros : 


30 


temm  adreraam  defixo»,  jmdore  coniieuit,  Contmuo  me  prorijmi,  et  veetibus  « 
peetore  diecerptit,  exctamo,  VivUne?  anfatame  qiuoque  voeant?  Virit,  respondit 
ille,  et  coegi  iUuni  paventem  mihi  ilUid  eacrawiento  confirmare,  Vix  credidi  te 
cioere,  Deo  teete,  Ut  rediit  mihi  antmaif ,  ccepi  de  tuis  faetis  qaarere,  Narrat 
ille  ToHros  Martis  ahenipedet  terram  subvertisae :  dentee  Draconie  im  ttrram  mtt- 


et  opponta ;  Franciiis  malebat  m  opporitam  hmtmm,  Gn.  4.  fixit  hwno,—27  Pee- 
toreraptis  libri  meliores,  teste  Heinuo  ;  com  iisqne  Go.  2.  et  3.  Helm.  ecittie, 
— 28  Go.  1.  cum  Jiireti  excerptis,  et  aliqnibniidam  fata  vocant. — 29  Plores 
antiqoi  Ftvti,  oti,  timidum  quod  aitf  Jurare  co'egi,yel  timide,  Alii  Vivit^  ait : 
tumdum^  quod  amat  jurare  coegi:  unde  Mycill.  conj.  quod  amo,  Me.  aiter  ii- 
midumque  rtrum.  Heinji.  corrigit  Vivit,  ait  timide:  iimidum  jur.  e.—Zl  Ct 
rediit  ammut  excerpta  Jnreti,  uniis  Pat  et  Gn.  2.  idque  tuetiir  Heins.  quta 
Nasoni  aliisqne  poetis  ultima  in  rediit  et  aliis  conjugatis  verbis  passiin  pro- 
ducitor.  Yu]|to  Utque  anunuMredHt. — 32  Aenipedet  emendavit  Heins.  Vetusta 
exemplaria  Narrat  et  JEripedeSf  uti  Gn.  2.  et  4.  vel  Narrat  aeripedet,  nti  Gn. 
1.  et  3.  Helm.  Narrat  aripedes,    Quidam  etiam  Rettulit  anipedetj  quod  a  cor- 


NOTiE 


/Ae]  Hospes,  scillcet. 
Piidore]  Qnia  ea  mihi  dicere  refor- 
midabat,  qu»  tu  /ecisti. 

26  HtfMi]  Tacuit. 

27  Ruptis]  Alii  raptis;  iidemqne 
meliores,  teste  Heinsio. 

28  Vivit]  Verba  snnt  Hypsipyles, 
botpitero  de  Jasone  interrogantis. 

Trahunt]  Perinde  loquitnr  ac  si  do- 
lienti  sibi  moriendum  esset,  extincto 
marito  suo. 

29  Timidumque]  Cnm  ideo  hospi- 
tem  vereri  crederet  Hypsipyle,  qnod 
Jason  mortutis  esset,  neque  tamen  id 
dicere  vellel,  ipsa  eum  hospitem  sa- 
cramento  dicta  confirmare  coegit. 

80  Teste  Deo]  Id  e6t,  qiiamvis 
Denm  in  testimonii  fidem  sacramento 
lioapes  citasset.  Vide  vero,  quam 
eleganter  et  ad    soopiim   apposite 


hnc  omnia  a  Poeta  inflectantur,  et 
in  majns  effingantnr. 

31  Ut  rediU]  Volgati  Codices,  Ut- 
que  aNtmiu  rediit,  quem  locuni  quo- 
rundam  librornm  fide  nitori  suo  re- 
stitiiit  Heinsins:  qni  etiaro  plurimos 
locds  profert,  nbi  ultima  syllaba  pro- 
docitnr  in  redOty  sicut  et  in  adiitf  abiiiy 
iniity  ifc, 

32  Narrat^  aen^jtedes]  Vetiista  exein- 
plaria,  Narrat  et  aripedes  ;  alii,  Nar- 
rat  teripedeSf  pro  quibus  interpolasse 
correctores  crcdit  Heinsitis  Rettulii 
teripedes,  Ille  vero  lectionein  resti- 
tuit  AhenipedeSf  id  eat,  pedet  ex  are 
habenies :  qnomodo  Horatius  *  murum 
alieneuni'  dixit:  Virgilius  '  lucem 
ahenam.' 

AroMse]  Pottqiuua  a  Jasoue  domiti 
etsent.  ' 


Digitized  by 


Google 


190 


f.  OVfDli  NA80N1S 


Terrigenas  populos»  civili  Marte  pereintoSy  3A 

Implesse  astatis  fata  diuraa  suae. 
Devicto  serpente,  iterum,  si  Tivat  lasou» 

Queerimus ;  altemaBt  spesqoe  timorqiie  fidem. 
Singula  dum  narrat;  studio  cursuque  loquendl, 

Detegit  ingenio  vulnera  facta  suo.  40 

Heu !  ubi  pacta  fides  ?  ubi  connubialia  jura  ? 

Faxque  sub  arsuros  dignior  ire  rogos  ? 
Non  ego  sum  furto  tibi  cognita :  pronuba  Juno 

Affuit,  et  sertis  tempora  vinctus  Hymen. 

#08  fro  semuut  et  «f neun  «rfM  vtros  cnM  gt^tome :  gtniem  terra  gemtaMy  udif' 
feclum  belh  mtetiinOf  perfunetamfaHe  diumia  vita  Mtf.  Qmmtims  denmf  mm» 
Jaeonvitafruatur^draceneguperato,  Spes  et  timor  cicimm  occupant  fidem,  Dum 
narrat  hospes  singula  ;  affectu,  etftuxu  eermonu  aperit  vutnera  impOiCta  tuo  animo» 
Heu  I  ubifidee  promiBsa  T  ubi  jura  coti/ugatia  7  et  fax  dignior  venire  eub  p^aBJUk- 
graturae»    Ego  non  tum  tibi  juncta  clanculum.    Juno  pronuba  ^ffuiiy  et  Hymf» 


rectoribas  esse  ▼idetnr  Heiasio. — 35  €hi.  2.  ttrrigewot» — S7  Go.  onmet  et 
HeliD.  com  aliis  Dtfoietut  terptnt.  Alii  Devietum  ttrptuttm.  Gu.  2.  ti  vimt, — 
40  Ga.  2.  et  S.  et  alii  qaam  plurimi  ailfim(iiof/rc  no.  Capoferreas  cooj.  m- 
genuo  vulntrafacta  toro, — 41  Ga.  1.  et  4.  cnm  aliis  qnibnaoam  Htus  ubi,  Apr. 
Dic  uhi, — 4)  Furto  Scr.  Fr.  Gu.  omaes  et  qoatuor  alti.  Volgo  furtim, — 


NOTJE 


88  Fi^«of]  Fabalantar  nonnalli, 
partem  foisse  dentiom  ejns  draconis 
qnem  Cadnras  ioterfecit. 

85  Terrigenaa']  Natos  ex  serpentis 
satis  dentibus  armato&yiros  int«Uigit, 
qui  ex  terra  fiteront  geniti. 

Ctoiii]  Qttia,  ot  ante  dixiraoft,  isli 
in  sese  arma  s«a  conterternAt. 

86  Diuma']  Qnia  eodem  qno  natiy 
eodem  sunt  die  iateremti. 

87  Itenm]  Refertor  ad  quarinuit. 
Dicit  Hypsipyle,  se,  aodita  Jasonis 
de  vellere  aureo  historia,  de  novo  ab 
liospite  petivisse,  nom  idem  ille  Ja- 
son  viveret. 

88  AUemant]  Dicit  se  Jasonis  cao- 
sa  niodo  bene  sperasse,  modo  male 
timuisse,  qnamdia  liospes  ejos  liisto* 
riani  perseqoeretor. 

89  Studio]  Id  est,  Dom  hospea 
sigiUatlm  et  soo  ordine  miraliilia  de 
te  stodet  enarrare,  detegit^  Scc, 


Curtuque]  Qoasi  non  data  opera 
hospes,  sed  orationls  sesto  abreptns, 
Jasonis  erga  Medeam  amorem  pro- 
palaverit. 

40  Vulnera']  Medes  anoretti. 

41  Ubipaetafidtt]  Postqoam  aper- 
tMs,  qott  de  Jaaonis  immatato  amore 
Doverat,  Hypsipyle  declaravit,  gra» 
vifM  in  eom  invehitor. 

42  Sub  arturot]  Id  est,  qaa  potios 
in  fooeribos  adhibenda  foiaaet,  qnam 
in  ttoptils.  Mos  vero  foit  in  lllis,  ot 
qoi  necessitodine  proxirans  esset, 
aversns,  rogo,  aecensa  f«oe,  ignem 
sopponeret. 

48  Furto  eognita]  Honestissiine, 
qntt  tnrpissima  sont,  expUcat*  Id 
est,  Non  tibi  coojoncu  fni  per  adol- 
teriom  aot  fomicationem,  sed  per 
jostnm  matrimonnim. 

Jimo  e^fuit]  Adooqoe  legitimittn 
foUi 


Digitized  by 


Google 


HBROIDGS»     B»IBT.  VI. 


va 


At  miM  nec  Jmo,  wc  HymeD,  ged  tmtU  Eriimyg  45 

Prsetulit  iB&nstas  sangoinoliniita  faces. 
Qiiid  mihi  cum  Minyis  ?  qiiid  cum  Tritooide  pimi  ? 

Qnid  tibi  cnm  patria,  navita  Tiplij,  Hiea? 
Non  erat  hic  aries  viUo  spectabilis  anreo ; 

Nec  senis  Metm  regia  Lenmos  erat.  50 

Certa  fni  primo  (sed  me  mala  fata  trabebant) 

Hospita  foeminea  pdlere  castra  mann. 
Lemniadesqae  Tiros,  niminm  qaoque»  Tincere  norent 

Milite  tam  forti  ripa  torada  foit. 


rtiiMihi»  etfna  toirvm».  Ai  %ef(tti  Jmto,  me^  Hymen,  wed  huhum  Erhmfe  amt-' 
gubi€  h^HlH  pfteMH  mUd  trlMee  UedM,  QMed  mihi  negothim  cmm  Argeiumiii  f 
Qwedmm  am  Arg9  msti?  Qtddiibi  emn  ptdrim  mea,  natttaTi^?  Nemer^ 
Ide  O0t»  eenepieua  veOere  mKno,  Nee  Lemnm  ertti  mda  $eniB  JEeta,  Prime  de^ 
ereni  ($ed  m^fida  me  eogebani)  extnrbare  eattra  hoepita  mana  nmUehfi.  Lem/^ 
pirae  qnoqnt  eaperare,     VUa  JnH  dffendenda  tam 


49  Midti  codd.  fidvo  ep.  aaro ;  6a.  4.  exhibet  tantDn  fuho ;  deinde  reliqiii 
tantnai  epeet,  «ov. — 60  Ou.  2.  Naaeenie.—'bl  Mata  feia  P.  etduo  alii  \  Heint* 
item  Oo.  3.  Ceteri  meafeta, — 62  Excerpta  Vots.  et  cod.  Jod.  eatira  damo, — 
54  JRipaiii  nno  Vou.  et  Fr.  pro  diversa  lect.  ascriptom.     Volgo  ri<a.-- 66 


NOTiE 


44  Tmpora  eiiMhif]  PbrMit  Ormca 
Horatio  famlliarifl,  pro,  Yincta  tem- 


46  Ai  ntiki]  Dixerat  Jnnoiiem  nvp. 
tiii  8ait  «liiiiise,  «t  jattmm  matrimo- 
aimn  inom  faoeret  Jam  loqnendi 
f<mBaiam  corrigit ;  Tnltqne  matrimo* 
ninm  eqoidem  legitimiim  fliime,  sed 
in  eo  Jttnonem  non  Tisam  faisie. 

Eruenfo'}  Foria.  Trei  faennt,  qnae 
etia»  Dirm  et  Enmenides  dicts. 

47  MUngie]  Argonontit.  Fneront 
illi  popnK  Thettaii»,  qni  Jaeonem  in 
eapeditionem  Colcliicam  iecati  sont  t 
qoomvii  aiiter  Hyginui. 

TrOmdde]  Id  est,  Argo  navi;  a 
Pallade,  quae,  a  Tlitone  palode,  nbi 
noto  eroditor,  Tritonio  dicta  eit.  Na- 
▼ia  vero  ideo  a  Paliode  denomiaoto, 
quod  ejiM  consiiio  a  Jasone,  adminio- 
tro  Aiigo,  contflsta  foerit* 

4S  Tipkfi  Fmt  Tiplisro  iwTis  gn* 


bemator»  Qnod  Tero  ita  onimatit  et 
inanimatis  irascitor  Hypslpyle,  id  to*> 
tnm  in  Jasonem  redandat. 

49  Nom  erai]  Qnasi  dicot,  Qnamob- 
rem  hnc  venisti  ?  Com  qoo  vero  po^ 
tisslmam  riaetor,  nec  qna  de  eausOy 
nescit  Hypsipyle;  qood  moximom 
iodicot  dolorem. 

69  Mei«e]  Foit  ^Eetes,  sIto  JEeto, 
Solis  filius,  Medeft  pater,  Rex  CoU 


Xicmnaf]  Moris  JEgsri  insnlOy  pro^ 
pemodom  oltima  ad  Septemtrionem, 
nbi  Hypsipyle  regnaTit. 

62  UoepUa]  Hospitnm  Argonoii* 
tomm. 

Pemined]  Viroa  soos  interfecisto 
Lemniades  in  argomento  vidimw^ 
Qnod  qa|dem  factnm,  qnia  ob  fmto* 
rem  o  Venere  irota  immissomy  ab  iia 
spcmerenlnr» 

66  Nimte]  Pro  valde,  moxinMt 


Digitized  by 


Google 


m 


r.   OVIDII  MASONIS 


Urbe  Tiram  vidi,  tectoque  animoque  recepi :  65 

Hic  tibi  b[sque  dBstas,  bisque  cucurrit  hyems. 
Tertia  messis  erat;  cum  tu,  dare  vela  coactus, 

Implesti  lacrymis  talia  verba  tuis  :  . 
Abstrabor,  Hypsipyle ;  sed  (dent  modo  fata  recursus) 

Vir  tuus  hinc  abeo ;  vir  tibi  semper  ero.  GO 

Quod  tamen  e  nobis  gravida  celatur  in  alvo, 

Vivat;  et  ejusdem  simus  uterque  parens. 
Hactenus :  et,  lacrymis  in  falsa  fluentibus  ora, 

Cetera  te  memini  non  potuisse  loqui. 

glrenuo  mUite,  Vidi  otrum  id  urbe,  ct  excepi  in  adea  et  in  eor:  hic  aeta»  bia  tibi 
ffrateriitf  et  bis  hyem$,  Tertia  messis  venerat ;  cum  tu  eoactus-  committere  vela 
yenli»,  cumulaeti  talia  oerba  lacrymis  tuis:  Abripior,  Hypripyle  ;  sed,  (fata  coU' 
cedant  ianitum  reditum)  hinc  maritua  tuua  discedo ;  aemper  ero  tibi  maritus,  In- 
terim  quod  abeconditur  e  nobis  in  utero  too  tumido  toUatur ;  et  simua  uterque  parens 
ijusdem,    Hactenus :   £/,  lacrymis  ftuentibus  per  simulatos  vultuSf  memini  te  non 


Heins.  CODJ.  Urbe  virum  vidua.—5G  Go.  1.  et  4.  bis  ofstas, — 58  Heins.  ma- 
vult  verba  suis,— 69  Helm,  facta  recursus,  Go.  2.  recursum,  Alii  si  dent  m. 
fata  rtfocmcm.— 63  Fluentibus  Go.  ceteri  cadentibu8,^65  Go.  1.2.  4.  Argony 


NOTJK 


sie  Terentios,  in  Eoniich.  '  Os  toom 
impudeDS  videre  niminm  vellem.' 

54  MilUe']  LemDiadibos,  ncilicet, 
molieriboii.  ^ 

Ripa']  Vulg.  habent  vUa  pro  ripa: 
et  sic  qoiesy  et  vitae  joconditas  in- 
telligenda  est ;  nt  saepe  ea  vox  apud 
Terentiom  osorpator.  Neqne  enim 
Hypsipyles  vitae  struxit  insidias.  Sed 
roonet  Heinsius  in  uno  Codice  Vossi- 
ano  pro  diversa  lectione  ripa  esse ; 
qnod,  taroetsi  non  ob  easdem  rationes, 
ut  quidem  illi,  niihi  quoque  placeret. 

65  Virum]  Te,  scilicet. 

Ftdt]  Heinsio  vehementer  friget 
Tox  ista,  proqne  ea  scribit  vidua ; 
qood  certe,  si  paterentur  membranae, 
elegantissimnm  videretor;  foerit  enim 
.maximom  beneficiam,  quod  moinibus 
receptus  sit  Jason,  unde  omnes  viri 
detorbati  fnissent. 

67  Coactus]  Ab  Hercule  et  aliis. 

68  Imptesti]  Signi6cat  sine  lacry« 
mii  eum  mm  potuisae  loqut 


59  Abstrahor]  Id  est,  Per  vim  et 
contra  volontatem  meam  abducor. 

61  Tamai]  Qnamvis  discedam. 

62  Vitat]  Ne  inter6ciator.  Jam 
altcubi,  ni  fallor,  de  barbara  pueros 
perdendi  consuetudine,  apod  veteres 
Ethnicos  recepta,  admonoimns.  Sed 
Hypsipylem  opos  fuit  insoper  horta- 
ri,  ot  partom  tolleret,  ne  si  masculom 
enixa  esset,  more  patrio  interficere- 
tor. 

Stmiis]  Sitqne  pariter  idem  tnus 
foetnt  amoris  nostri  pignos :  nam  is- 
tud  est  inteUigendom.  Videntnr  reip- 
sa  oterqoe  parens  oonm  fieri  in  libe- 
ris. 

63  Hactenus]  Id  est,  Eeusqne  per-. 
venit  oratio  tua :  Hsec  locutas  es : 
Non  oltra  progressos  es. 

Falsa]  Fictat  fnisse  lacrymas,  et 
verba,  et  vnltnm,  contendit  Hypai- 
pyle. 

64  Cetera]  Qaae  veUe  te  pronon* 
tiure  gettiu  et  conttas  iadicvbati 


Digitized  by 


Google 


HBltOlDBS.     EPI8T.  Vf.  129 

Ultknus  e  dociis  sacram  conscendis  in  Argo.  65 

nia  Yolat ;  yentus  concava  vela  tenet. 
Coerola  propulsae  snbdacitur  unda  carin» ; 

Terra  tibi,  nobis  aspiciuntur  aquae. 
In  latus  omne.patens  turris  circumspicit  undas: 

Huc  feror ;  et  lacrymis  osque  sinusque  madent.  70 

Per  lacrjrmas  specto ;  cupideeque  faventia  menti 

Longius  assueto  lumina  nostra  vident. 
Addo  preces  castas,  «nmixtaque  vota  timori, 

Nunc  quoque  te  salvo  persoluenda  mihi. 
Vota  ego  persolvam?  votis  Medea  fruetur?  75 

Cor  dolet;  atque  ira  mixtus  abundat  amor. 

potidMse  cetera  prtferre.  PoHremm  ex  ioeiU  aoeendu  in  tacram  Argo.  Illa  velo* 
cimme/MgU :  ventw  occupat  vda  coneana.  Cceruki  fiactua  aMrahiuitur  agiiatm 
Naci:  reram  terram  reepidej  noe  vergua  aquam.  Turria  ex  onrni  parte  conapieua 
imminei  mari :  huc  eo ;  et  faciea  et  ainua  humeni  laerymia.  Per  lacrymaa  aapicio ; 
ei  oeuH  noatrifaventea  animo  avido  mroapiciunt  longiua  quam  aoUti  erant.  Adde 
precea  pudicaa,  et  vota  cum  iiMfai  cofi^uneta,  9««  etiam  nuMC  deheo  exaotvere,  te  talvo^ 
Ego  exaolvam  vota  7   Medea  gamdebit  votia  7    Cordi  etgre  eat ;  atque  amor  miaiua 


atqae  ita  infra  etiam  xit.  o. — 6«  Franciiis  conj.  vela  rapit,  vel  rento  cone.  o. 
tumeni. — 68  Codd.  Scr.  et  Mor.  proapicitmtur,  On.  l.  nufnriiiiUitr;  4.  coiupt* 
dMntur. — 60  Ou.  4.  Eat  laiua. — ^70  Cod.  D.  a  laerymia.  Ora  ainuaque  optimi, 
etiani  Ouelferbytani.  Viilgo  ora  ainuaque. — ^71  Volscui  conj.  faventia  amanti. 
—73  Al.  Adde.  Ou.  4.  rota  jmdm.— -76  Quidam  trtf.— 77  Or.  Tura  feram. 

"SOTJE 

65  iSlimnii]  Qnia  Palladis  cura  fa-  erat.  Locnm  describit»  unde  disce- 
bricata  fuerat ;  deinde  etiam  prop-     dentem  Jasonem  spectasse  dicit. 

ter  malom,  ant  tabulam  vocalem  et  70  Feror]  Certe  istod  est  ex  intimo 

fatidicam  ex  Dodon»a  sylva,  indi-  amoris  sinu  depromtum  :  et  quam  le- 

caote  Minerva,  decisam.  pidum  est,  tau  est  et  tenerum. 

66  Comcava']  Cnm  ventis  inOantnr.  7S   Addo]      Alii    adde;   pro  addo^ 

67  Subduciiur]  Qnando  ventis  ct  sen  addidi.  Ita  et  ex  aifrctu  majore, 
remis  navis  impellitnr,  et  velociter  vel  etiani  variandi  causa,  loqoi  ama* 
cnrrit,   non  modo  terre,  sed  maris  mns. 

etiam  nnd«,  adeoque  mare  fugere  et  Timort]  Timebat  Jasoni  soo  Hypsi- 
•obtrahi  videtur.  pyle,  quem  magnis  periciilis  sese  ob« 

68  Terra']  Sic  solent,  qni  abeunt,     jectare  vldebat. 

et  qui  remanent  in  se»e,  motuo  ora  75  Peraoleam']  Cnm  maxima  indig« 

convertere,  donec  extremnm  vale  di'  natione    istod    est    pronuntiandum» 

cere  cogantor,  qnando  per  locornm  qoia  dolori  maximo  versibns  pr«ece« 

dUtantiam  omnino  separantnr.  dentibus  cauta  substrata  est,  iraque 

69  /11  latvtj  Qn«  ergo  editissima  usqoe  ad  extremum  repressiu    AU 


Digitized  by 


Google 


1S4  P*  OVIOII   NASONIS 

Dona  feram  templi0>  yiyum  quod  lasona  perdo^f 

Hostia  pro  damnis  concidat  icta  meis  ? 
Non  equidem  secura  fui;  semperque  Terebar, 

Ne  pater  Argolica  sumeret  urbe  nuram.  80 

Argolidas  timui :  nocuit  mihi  barbara  pellex. 

Non  expectata  vufaius  ab  boste  tuli. 
Nec  facie  meritisTe  placet;  sed  caimino  movit, 

«Diraque  cantata  pabula  falce  metit 
IUa  reluctantem  curru  deducere  Lunam  86 

Nititur,  et  tenebris  abdere  Solis  eqnos. 
Illa  refraenat  aquas>  obliquaque  flumina  sistit ; 

Hla  loco  syWas,  TiTaque  saxa  movet. 

tra  o^Kte.  Feram  mMnera  tji  tempULf  ^pua  amitto  Jatima  otvnm  ?  Ho§tia  percuim 
eadai  pro  damnis  meis  f  Nen  eqmdem  tfixi  eine  enra ;  tt  aemper  Hmebam^  ne  paUr 
tans  idigtret  merum  ex  ttrtfe  tkemeMea.  Reformiidam  TheeaaUeaa:  effecit  mHd 
peUex  barbara.  iUata  eei  plaga  ab  hoeie  improoua,  Nec  illa  tibi  graia  e^ 
forma  vd  benefieiia;  aed  te  ineantameniia  peUexH :  et  veliit  herboB  noxiae  fdiee 
ineaniata,  lUa  eanaiar  deiwrbare  amrru  Lnnam  reeiitentem,  et  abecondere  tene' 
hrii  eqnoi  SoHs.    lUa  rHinet  vndai^  et  eoercet  flumina  iimtosa:  iila  detnrbat 


^l»'^»!^'^»^^»!»!^^^ 


Perdo  Putean.  Reg.  et  Ga.  1.  a  mann  prima.  Xulgo  perdam,  qnod  in  omnibns 
Onelf.  sedin  1.  a  correct.  Qr.  Ftvwn  ^tia^iM  lai^perdam,  HeinsiaB  conj.  oi- 
wmqne  nt  loi,  perdam,  Zinserlingiua  promnls.  crit.  c.  24.  legebat  vtimm  qno* 
-*-78  Concidat  Patean.  Reg.  On.  3.  et  4.  pro  Yulg.  condde,  qaod  etiam  in 
Oa.  1. — ^81  ArgoHdai  P.  probante  Heins.  Vnlgo  Argolicai. — 82  Expectata  e 
P.  ceteri  expectato, — 83  Oa.  omnes  meritiique,  sex  codd.  carmina  nodt^-^. 
85  Cnfm  tres  codd.  Heins.  Vnlgo  cursu.  Gn.  2.  reducere  Lun, — 86  Gu.  2.  et 
4«  ten.  addere. — 87  Duo  libri  ebl^ittqwfuknmay  qaod  placet  Heins.  et  Brooek* 

NOTJE 

tente,  qni  Tolet  proficere,  Poetse  ai^  80  ArgeXLca]  Thessalica :  nam  eti- 

tem  indagabitur :   nec  vero  p«enite-  atti  Thessalia  Argos  Pelasgicum  die* 

bit.  ta  ett. 

FruHwr\  Eorom  ntilitate  et  Arncta  81  Bar6ara]  Medea. 

gavdebitf  8S  Momtl  Te  ad  sni  amorem  In* 

76  Abund«d'\  Istad  qnoqne  ez  na^  cantamentis  perpnlit. 

tora:  nam  ira  spiritus  animales  irri*  84  Fidce']   Ex  magica  arte,  qoas- 

tantnr ;  et  ad  id,  qaod  agimas,  prom-  dam  herbas  pro  diverso  nsn  ▼elii,  ant 

tlores  reddnntnr.    Itaqne  ne  irasca-  incidi  oportebat.    Atque  istnd  poste* 

tar  qni  amat,  nisi  ametar.  rius  falce  a*nea  ad  Lnnam  fkctitatam 

77  Ftrtim  peido']   In  Todbas,  in  re  esse  ex  Virgilio  discimns. 

est  repugnantia.    Atqne  h»c  omnia  85  jyeducere]  Id  est,  prorsns  yene- 

Ironice  et  per   indignationem    snnt  fica  est  Medea.    Sic  etiam  dixit  Ti" 

proferenda.  bollas,  *  Cantos  et  e  curni  Lonam  de- 

70  Seeura]  De  matrimonio  nMtrO;  ducere  tentat' 

(KtKcet  80  Abdire^  Id  est,  Solem  ipsam  U^ 


Digitized  by 


Gooigle 


Per  tanralM  emt  pMsis  dtscincte  capilHa» 

Certaque  de  tepidis  c<dligit  ossa  rogiB.  90 

Bevovet  absentes ;  simiilacmqiie  cerea  figit, 

Et  misemin  teniies  in  jecor  nrget  acns. 
Et  qu»  nescierim  melios.    Male  qnsMritar  herbis, 

Moribns  et  forma  coadliaDdns,  amor. 
Hanc  potes  «mplecti  1  tkalamoqne  reKctns  in  nno  96 

Impavidns  somno^  nocte  siknte»  fimi  ? 
Scilicet  ut  taoros,  ita  te  jnga  ferre  coegit ; 

Qoaqne  feros  angoes^  te  qnoqne  nraloet,  ope. 


«ylMf  fl  vtott  rwpe»  loeo  siio*  DuciHeim  wtgtitm  per  tepmkru  «mm  4|mvm,  H 
kgit  qKmdoM  mm  de  rogU  ctHdU.  Mmle  prwctdwr  «kiMli6iif ;  et  trmmerbirut 
imttgiiue  eereoMj  et  defigii  in  mieeruMjeewr  aeue  exUee:  et  pue  meUue  ignoraieerim. 
Aeeer  wude  emiatmr  herbie,  qui  debei  Mei  merilnte  et  pukkrUudine.  Hane  nem 
MCtaM  /overeT  et  in  eodem  keto  deeiittUue  poteene  dormhre  eine  metu  per  noetui 
mientiMm?  Nbnirum  eoegit  iejugum  paH^  ui  coegit  iauroe :  et  moUk  ie  quofua 
tmdaa  eperUf  qun  molUt  eeecoe  eerpeniee.    Adjjiee^  quod  iHa  u  gamdet  oueiorem 


Imslo.— 88  Saxa  trahii  cum  codd.  VoBa.  Scr.  et  6o.  maynlt  Hetns. — 69  On. 
9.  et  4.  errai  epareiey  S.  pareie.  Go.  2.  et  Helm.  dietineia  cop.— 90  Scr.  et  Ha. 
Omeiaque  de  iep,  Me.  aiter  pro  diverM  lect  Duraque.  GroDovius  obi.  ecciea. 
c.  S.  «aspicator  Curiaque;  Heins.  /uneiaquep  vei  erutaque  e  tep. — 91  Figit  ett 
e  P.  Vulf o  Jingit.-^9%  Qaataur  Hoiiu.  et  Ga.  S.  Et  quoque.  Cant.  Ei 
quae  pro  diversa  lect.  script.  pieriqne,  in  liis  Ga.  omnM,  sed  2.  a  correcU 
magequeeritur.  Alii  scribunt  Ei  qua  neteierim :  infliMiif  age  quaritur  kerbiej 
per  interrogationem.  Heius.  yult  Ei,  quae  neee.  meUuMf  maU  q.  k.  yel  Ei  quee 
neecierH  mdiue  maga.-^^i.  Pro  Moriiue    Gu.  1.  et  S.  MoMie^  2.  NobUie.^ 

NOT^ 

■dne  sno  priyare.  qnos,  si  cnfki  iilis  ridere  yoles,  yide- 

87  Obliqwil   Epitiieton  flnmiBiim»     bis. 

qoornm  ctirsus  obliquus  est.  92  J«air]  Qnod  sedem  dfcant  amo> 

88  Vieaque]   Id  est,  ibi  aata,  et     ris ;  nt  ita  percatiatnr  ille  onjns  est 


f  qusB  terrsB  impiaiilata  yiden*  ilia  imag o. 

tnr.  Dee  Uoekere.  9S  MeHue]  Mnlta  aliapeMlmaMte 

89  Tumuioe]  Sepulcra.  dicit  Medeam  facere,  qosD  a  se  me« 

DisdMa]   Bx    disciplina  magica  l&ns  ignorentur  quam  cogneecan^r. 

hmc  ownia   tsanscripta  nmt.    Sed  98  iStMs]   Per  aoctis  silentinm ; 

^e  .qmuD  apposite  et  ad  scopnm  qnod.ad  pavorem  rnontieDdnm  «tiam 

.conTenienter,  qnam  bMie  et  jaonnde  aptam  est. 

variata  oratio.  97  SeiHcei']  Vide  mibi,  qnsMO,  qnale 

91  Figii]  Ut,  qaemadroodum  ima^  sit  Poetse  ingenlnm ;  in  quas  te  in* 

fo  oerea  hoc  et  iUad  ▼niiins  accepe*  dnat  fomiM ;  et  qaomodo  ex  quol|- 

rity  ita  et  ille,  qoem  reprsBsentatylioc  bet  efficiat  quidlibet.     Hypsipgrlen 

ant  iUo  aSectu  tangatar,  dic.    In  his  vemibns  proxime  prsecedentUms,  Ja* 

Vii|;llioa  et  HoEatiaa;  sonem  a  Medem  amore  latrahmiteaj, 


Digitized  by 


Google 


13« 


l^.   OVIDII  NA^ONIS 


Adde,  quod  ascribi  factis  procernmque  tuisqne 

Se  favet ;  et  titulo  conjugis  uxor  obest.  100 

Atqae  aliquis  Peliae  dc  partibus  acta  venenis 

Imputat,  et  populum,  qui  sibi  crcdat,  habet. 
Non  haec  iEsonides,  sed  Phasias  iEetine 

Aurea  Phryxeae  terga  revellit  ovis. 
Non  probat  Alcimede  mater  tua ;  consule  matrem :         10&' 

Non  pater,  a  gelido  cui  venit  axe  nurus : 

ceUbrari  factotvm  tuorum,  ei  Principwn  ArgODantarum ;  et  eoi^ux  moeet  lau- 
dilnia  mariti,  Aique  aliquie  ex  factione  PeUcB  ascribit  facta  tua  venenu^  et 
habet  plebem  qua  aibi  fidem  adhibeai.  Non  Jaoon^  eed  Medea  abttuUt  pelUm 
«uream  arietU  Phryxei,  AUimede  mater  tua  non  laudat ;  conailium  pete  a  nttf- 
tre:  non  laudat  pater,  cui  advekUur  nuru»  a  poU  glaeiaU,    lUa  ea^quirai  $Ud 


96  Ar.  riUnte  premi^  quod  elegantius  videtur  Helns. — 100  Se  faoet  priane 
rditt.  cnm  optimo  Puteaneo  et  aliis  nonnuUis.  Vulgo  Se  facit. — 102  Heim. 
crfdte.— 103  Vulgo  sed  JUia  Phans  Aeta,  et  ita  Helm.  Gu.  2.  et  4.  f^uuU 
oete,  Alii  snbstituere  PA<uu»  i£to,  ut  ^tam  dissyllabum  facerent;  et  6u. 
1.  habet  farias  ete,  3.  pharias  dede.  Nauf^er.  retineri  vult  Phario  Atta,  My- 
cillus  Meta  integre  scribit;  »ed  ii)  scansione  dnas  syllabas  pro  una  sumit,  nt 
fiat  irwfir^v»j<ri5,  non  syncope..  In  P.  e  vestigiis  veteris  lectionis,  psbne  era- 
sae,  utcumque  apparebat,  scriptum  primo  fuisse  Phaaias  JEetine,  cum  rh  JUia 
a  secunda  manu  esset  additnm.  Atqne  hanc  ffenutoftin  Nasonis  scripturam 
putat  Heins. — 104  ReceUit  meliores ;  quidam  retuUit,  Matth.  Herculanus  e 
'veteri  libro  notarat  refixit.  Brouckhusius  malebat  rerexi<.~106  .^^011  probai 


NOT^ 


induxit :  nunc  cum  videtnr  illa  rati- 
onnm  suarum  vim  infringere  velle, 
iliis  pondus  addit,  seu  potius  ex  iis 
novnm  argnmentum  ad  Medeam  alie* 
uandam  colligit. 

Tauroo]  Quos  Meden  ope  Jason 
perdomuit. 

09  Procerum^  Caatoris,  Pollucis, 
Herculis,  dcc 

101  Sefavet]  Venuste :  aliiM/a- 
cU.  Gall.  EUe  prend  plawr,  EIU  oe 
muUe,  Hactenus  vero  in  odinm,  nunc 
in  invidiam  Hypsipyle  Medeam  ideo 
conatnr  adducere,  quod  in  se  tot  He- 
roum  gloriam  derivaret. 

Titulo']  Landibus  tuis  detrahit. 

101  PeUa  de  partibuM]  Id  est,  Ez 
iis,  qui  Pelise  partes  aeqnuntar,  ipsi 
faveat,  tibique  sunt  infensi. 


102  Impuiat]  Dictt,  non  virtnte 
tna,  sed  Medeae  venenis,  omnia  facta 
fuisse,  quas  in  expedltione  Colchica 
faeta  annt. 

103  Non  h4Bc]  Intellige  hsec  verblt 
esse  cnjuspiam  Peliae  fantoris,  qnibna 
Jasonis  gloriam  minueret. 

Phariaa]  Medea,  a  Pbastde  Coleho* 
mm  iluvio. 

JEetine]  JEetm  filia;  qnemadmo* 
dmn  Neptunine,  Nereine,  Oceanine, 
aliaqne  patronymica  formantur.  Se- 
cutns  vero  sum  Heinsii  correctionem, 
quam  ex  veteri  erasa  leclione,  ut« 
cnmque  tamen  apparente,  deinde 
etiam  Salmasii  approbatione  confir* 
mavit. 

104  Phrifxeai]  A  Phryxo,  Atha- 
mantb  et  Nepheles  filio,  qni  Jovi,  vel. 


Digitized  by 


Google 


HBROIDBS.     BPI8T.  Tf. 


1S9 


Hla  sibi  Tanai,  Scyfhiaeqae  paladibas  odae 

Qaaaraty  et  a  patria  Phasidos  asqae,  yirani. 
Mobilis  i£sonide,  veraaqae  incertior  aara, 

Cur  tua  poUicito  pondere  verba  carent? 
Vir  meas  hinc  teras,  vir  non  meas  inde  redisti : 

Sim  reducis  conjax,  sicut  eaQtis  eram. 
Si  te  nobilitas^  generosaque  nomina  tangont, 

En  ego  Minoo  nata  Thoante  feror. 


110 


mmitum  ex  Tanai  et  pahtdifm$  SeyihuB  AnjiiMto,  et  ui^  ex  pairia  PkatiB,  In- 
eantians  Jasan,  et  levior  vento  vemo,  quamobrem  promma  tua  non  habentfidem  7 
Alneras  hinc  maritui  meu8y  rediUti  marituM  non  meua.  Sim  uxor  reducitf  neut 
eram  proficiacentis.  Si  motearis  nobiUtate  et  magnificiM  tituUo ;  en  ego  dicor  genita 


»».^^^^^^^i^^i^>^ 


6n.  1.  Francius  conj.  a  Getico,  Heins.  niavalt  quia  venit,— 107  Gaelferby- 
tani  cam  plnribtift  aliis  Tanais,  nnde  Tanai  vutt  Heiuii.  Naugerias  et  Ciof.  ex 
rais  a  Tanai.  P.  et  Guelf.  onmes  cum  plerisque  paUtdibut  unda.  Uda  e  4.  libris 
restituit  Heing.— 108  Phatidos  «ex  libri  Heins.  et  Gu.  4.  pro  Tulg.  Phatidit. 
Jan.  Vlitius  corr.  apatrio  Phntidot  amne.^ldQ  Gu.  l.  et  3.  item  Helm.  jEto- 
mdet. — 110  PoUicitoex  octo  libris  dedit  Heins.  pro  poMict/i. — 111  Hine  aberat 
Ou.  4.  vir  non  meut  P.  et  novem  alii  Heinn.  et  Ou.  1.  2.  et  3.  Keliqni  curmon. 


NOTiE 


ut  alii  volunt,  Marti,  apnd  Colchos 
arietem,  quo  Hellespontum  transfre- 
taveraty  immolavit. 

ReveUit]  Bene  reveUit ;  nam  arietis 
peHem,  seu  vellus  aureum,  in  teuplo 
Martis  Pbryxus  affixit. 

IM  ProbafiEtt  omnia,8ciUcet,qoaB 
de  te  et  Medea  praedicantur ;  aut  ab 
bostibus  tuis  in  te  jactantar. 

106  GeHda]  Colchide,  scilicet,  qoe 
respectn  Grvci»  gelida  est,  ntpote 
magis  ad  Septentrioncm  inclinans. 
Cetenim  invidioae  istud  auxit,  quo- 
modo  Gallice  diceremus,  du  fondt  du 
SepUnirion,  ye\,  det  glaeet  du  Pok: 
nam  ab  axe  seu  Polo  multum  distat 
Colchis. 

107  Tanai]  Taoais  fluvius  est  no- 
tiisimus,  Asiam  ab  Europa  dister- 
ainans. 

Seythieeque]  Scythia  regio  est^ca- 
jui  pars  ana  Aaiae,  altera  Europae  as- 
cribitur.    Iracunde  Tero  ad  barba- 


ros,  et  magis  ad  Septentrionem,  Me- 
deam,  qus  sibi  maritum  qu«rat,  re- 
mittit  Hypsipjle. 

108  A  patria]  Id  est,  ex  Colcbidis, 
vel  Armeniae  montibna ;  unde  ortum 
suum  ducere  volunt  fluriam  Phasi* 
dem. 

Phatidos]  Phasis  flnvius  est  pro« 
foDdissimus  idemque  rapidissimus, 
per  qnem  Argonaatac  in  Colcbos  na- 
vigarunt.  Phatidot  vero  genitivus 
Graecns  est:  Latine  babet  Phatitf 
vel  Phatidit, 

110  PoUicUo]  Alii  liabent.poiUait : 
Heinsio  magis  arrisit  poUicito, 

PoUieito  jHmdere  verba  earent]  Nota 
bene  hanc  in  loquendo  ratiouem  et 
solertiam.  Quaoti  usas  esse  potest  ? 
Sed  pauci  istnd  intelligent,  nisi  ali- 
quando  operi  manum  admoverint. 

114  Minoo]  Tboas  enim,  pater 
Hjrpsipyies,  fiiius  fuit  Ariadnae ;  A* 
riadna  vero  Minoem  patrem  habuit. 


Digitized  by 


Google 


138 


V.  OVIDII  NASOllfS 


Bacchns  avus;  Bacclii  conjnx  redimita  covoiia  115 

Praradiat  steUia  signa  miiiora  Miisu 
Dos  tibi  Lemnos  eiit^  terra  ingeniosa  colenti ; 

Me  quoque  res  tales  inter  habere  potes, 
Nunc  etiam  peperi :  gratare  ambobus,  lasoii. 

Dulce  mihi  gravidee  fecerat  auctor  onus.  190 

Felix  in  numero  quoque  sum ;  prolemqne  gemellam 

Pignora  Lucina  bina  &yente  dedi. 
Si  queerisy  cui  sint  similes ;  cognosceris  illis. 

FaHere  non  nomnt ;  cetera  patris  habent. 

Thoante  Minoo,  Bacchu$  est  mihi  avus  ;  Ariadoe,  Baccki  cottiux^  drcumdata 
corana,  prahicet  eignis  minoribu»  tteUio  euie,  Do$  erit  tibi  LemnoBf  terra  feecunda 
cuitori :  potee  quoque  habere  me  inter  ree  tam  praclaroB,  Nunc  etiam  «um  enixa  ; 
gratulare  nobie  duobuo^  Jaoon:  auctor  reddiderat  pondue  gratum  nnhi  gravidiB. 
Sum  guoque /ortMnata  in  numero ;  ei  emisi  binoe  Ubero»,  progeniem  geminam^  Im» 
cina  a(i(;voaiUe.    3i  petis^  cui  eint  eimHe»  ;  cognotceris  per  Ulos,    Neeciuni  fraur 


^*«#>#»»>^^^>^^>»^ 


— ^114  Membranft  Catp.  Barthii  notante  Bonn.  Thoanle 


r,— 117  Editt. 


0  pneor.' 
Benm.  et  aliia  De$  mihu  Cod.  Fr.  Doetibi  Lemmoe  eat,  qiiod  arridet  Barm.  6r. 
«nU^llS  Alii  Bfe  quoMC  qnodtaleOf  ut  Ou.  1.  Aiiiiam toiet.  Gu.  3.  Me  quopia 
idles,  S.  Me  qu,  quid  toiM,  4.  Afe  qu,  tu  taUe,  Tan.  Faber  conj.  Me  quoque 
jam  matree,  Meseriacus  vult  Me  re§  doUUe,  Mnaflhis  Mf  quoque  dotaiee 
intCTy  pro  dotataa,  Heina.  scribendtim  cenMt  Mcqwique^qnottatHfriaerh.  p» 
Tel  Me  qa,  dotata»  int^,  rel  4teniqite  Hanc  qu,  dotak»  inter.—MQ  Barthins  ad 
Stat  Theb.  v.  TIS.  ita  distinguit:  Gratare  duobu»,  Jason  Dulce  mihi  gravidtE^ 
^c— 12S  Quaris  meliores ;  vulgo  qwnras,     Dno  libri  ignoaceris,h,e,  agooft- 


NOTiE 


115  Baedius  amui]  Omnino,  aiqui* 
dem  ille  Ariadnen  nxorem  babuit,  ex 
qoa  Thoantem  suscepit,  patrem  Hyp- 
ripyles. 

Redimita']  Hanc  fabulam  snpra  vi- 
dimns  tn  Phyilidis  epistola ;  sed  nota 
quam  apposite  et  ez  muliercul»  in» 
Cenio  Poeta  Hypsipylen,  gloriam  ex 
obviis  quibusque  captantem,  inducat. 

116  Signa"]  Alia  sidera  rainora  et 
minus  iucida.  Oall.  Le»  itoHe»demom^ 
dregrandear^^-le»  constellation»  moins 
remarquaides, 

117  Lemnos']  Insnla  Lemnos,  qnae 
dos  est  mea,  toa  erit,  cnmme  iixorem 
duxeris. 

Ingemosd]  Id  est,  foecunda,  ferti- 
lu:  nam  ingeninm  terrae  etiam  tri- 
bnitur. 


119  Nune  etiam']  Laudat  se  a  foe« 
conditate,  quse  solet  esse  maritta 
grata. 

Ambobus]  Mihi,  sdiieet,  et  tibi. 

130  Duke]  Minns  mihi  grave  fnit, 
qnod  gravida  essem,  qnia  ez  te  eram. 

Aucior]  Jasott,  sciiicet 

131  NiMifro]  Thoantem  enim  et 
Ennaenm  nno  paftu  edidit. 

132  Pignora]  Id  est,  Kberos ;  qnia 
snnt  ilH  amoris  conjugaiis  vincnla,  et 
qnasi  pignora. 

Ltcctiia]  Jnno  Lncina,  quss  paitn* 
rientibus  aderat 

138  CofNosceris]  Adeoqne  Jasoni 
erant  simillimi.  Atqne  et  istnd. «} 
eum  in  fide  et  amore  tntineBdnm 
conferebat. 

m  FaOcrr]    fliciit  Jaioiieomii 


Digitized  by 


Google 


L^aiis  quos  pmie  dedi  pro  matre  fere&dos ;   '        '       liSt 

Sed  tenuit  coeptas  SGeva  noverca  Tias. 
Hedeam  timai ;  plas  est  Medea  noTerca : 

Medeae  faciunt:  ad  soelas  omne  manus. 
*  Spargere  quse  fratris  potoit  laniata  per  agros 

Corpora,  pignodbos  parceret  illa  meis  ?  19Q 

Hanc  tamen,  o  3emeus9  Colchisqiie  ablate  vene&is, 

Diceris  Hypsipyles  praeposoisse  toro. 
Turpiter  illa  vi^m  cognovit  adultera  virgo : 

Me  tibi,  teque  mibi  taeda  pndtca  dedit. 
Prodidit  illa  patreai :  rapui  de  caede  Ijioanta*  laS 

Oeseruit  Colchos :  me  mea  Lemoos  habBt. 
Quid  refert,  scderata  piam  si  irincit^  et  ipso 

Crimine  dotata  es^  ememitqiie  yirum  ? 

dmri : '  luJf€ht  «Ito  omma  jhMs.  <hto§  fert  tfOiiidi  p&Himdu  l§gmU$  pn  wHttr^  s 
s«d  crudfU»  99ver€a  imptdivU  in^eptMm  Uer.  Refwnmdaiti  JkUdemm ;  plM»  «#t  ilfif- 
de*  qiMiu  iiov«r«s*  Miom»  Media  npUe  mmt  «d  »m»m  nequitumk,  Qnm  pUmt 
dimeminare  per  Mmpa$  mimbra  Uceruta  frairie^  UUl  ignmeeret  mme  Uteri»  f  Ta» . 
«cn,  •  vmtne^  gt  incnnfata  «mmiw  CMdciSp  iMccru  pratmliem  hanc  tecta  Hppd' 
MiM.  iila  }ivem$  aduUera  cegnomt  fcede  menin  marUma :  fox  cacta  dadU  me 
tUi^  ei  te  mikL  lUa  prpdidU  pedrtm:  ego  $nUraM  7%mmia  tmcL  IUa  reUqmi 
Caldme:  l£mini9» mmi ienet  m,    Quidiniermtf  dmeleHaemperaipiamj  etdaiem. 


cerif.  Capofemcu  conj.  ccgnoeeor  in  t//tt.— 125  Legntie  Scr.  et  unns  Re- 
«113.  Volgo  Legai&e.  Oa.  9.  Iegandc9.'-Wi  Gii.  1.  tenwit  captaa.-^X^  Alii 
Taeerata  per  a.  et  sic  Gu.  et  Helm.— 131  Uniis  Regiiis  Hane  o  ia  dmens.  Molti 
qooqne  CokMeablate^iit  Gu.  2.  alli  oblateet  oblUe, — 133  Multi  codd.  adaUera 
eerte;  in  quibiisdam  certe  eat,  qnod  placet  Bnrra.  oui  etperiodum  post  cog' 
novit  vetit.— 135  Gn.  1,  de  c/ad#.— 136  AlU  C«<c<ra,— 137  P.  Qaid  nferot., 

mm 

pftter,qQimatrenifefel]it.  ▼eneScia  mentealten&t^  a  Medea^ 

125  Pro  maire'^  Id  est,  Ut  te  miia  hiiise. 

conciliarent.  133  rtrum]  Te,  flciiicety  qui  meat 

1S<I  Nm-M-]  M6de»,«otncel.'   '  e»« 

187  Plue  eet]    Id  est,  Major-ett'  134  Tadapndieal  Legitimttm  con- 

adboc  in  Medea  aaeyitiaf  qoadi  In  jngiam ;  ad  cujua  celebrationem  tft» 

noTcrca.   Oall.    Qiit  dU  Medie,  dit  das  adhibitas  fuisse  aopra  ▼idimna* 

Mm  p/w  fpc  mariitre.  "  Meton jm.  est. 

139   apargere']    Pabnla  eat»   Me-  135  TUal  Medea,  cnjns  ope  ▼ellna 

deam,  «t  Inteqnentem  patremmora-  anrenm  a  Jasone  snblatum» 

ralaryCtmi  Jasonla  f^am  eomitata  De  eeede]    Sola  enim  ex  omnibot 

efftet^  Abiyni,  fratris  sni,  membra*  Lemniadibos  patrera  snum  servairity 

dtlacerasie>  iia^  viam  stravisse.  com  aliae  vlro*  omnes  tracidaisettt. 

131  Abiaie]  ^  Jaionem  iamiit  per  lt&  Deeertdt}  Ut  impndie»  solent, 

Jk^et  Var.  Ctot.                    Ovid.  t 


Digitized  by 


Google 


130  P*  oviDHNASONia 

Lemniadom  fadnus  culpo»  non  miror,  lason; 

Quamlibet  iratis  ipsc  dat  arma  dolor.  140 

Dic  age,  si  ventis  (ut  oportuit)  actus  iniquia 

Intrasses  portus,  tuque  comesque^  meos ; 
Obviaque  exissem»  fcetu  comitata  gemeUo ; 

(Hiscere  nempe  tibi  terra  roganda  foret :) 
Quo  vultu  natos,  quo  me,  scelerate»  videres?  145 

Perfidi»  pretio,  qua  nece,  dignus  eras  1 
Ipse  quidem  per  me  tutus  sospesque  fuisses; 

Non  quia  tu  dignus,  sed  quia  rnitis  ego. 
Pellicis  ipsa  meos  implessem  sanguine  vultus» 

Quosque  venefitiis  abstulit  illa  suis.  150 

Mede»  Medea  forem.    Quod  si  qoid  ab  alto 

Justus  ades  votis,  Jupiter^  ipse  meis; 

habet  erimen  ipmmy  et  eo  sibi  eemeUutcit  mmitum  ?  Damnojhgitium  Lemima^mm  • 
pneHaram,  non  fiitror,  Jomni.  Dolor  ipeetHgerit  qtuBUbet  arma  infeiuie,  Dic^ 
qumeOf  $i  pniette  ventie  edverne  (mt  deeuit)  tu  et  eemee  iutnieeee  meoe  pertue ; 
et  proeeeeieeem  obeiMm  eum  duobue  Ubrrie :  (eeilieet  tibi  opue  fuieaet  precari  ter* 
ramy  utkiaret:)  quo  ore  peiuieaei  iutuerifilioey  quo  me,  eeeleete}  Quamorie 
dignue  erae  pro  mereede  perfidiee  tne  ?  Tu  equidem  fuieeee  tutue  et  incolnmie  per 
me :  non  quia  tu  es  dignue^  eed  ipna  ego  snm  toiw.  Ego  cooperuieeem  meoe  eculoe 
eangwine  peOide,  et  tnos,  quot  illa  abr^imit  venefieiie  euie,  Eeeem  Medea  Medeee.  • 
Quod  ei  Jupiter  ipee  adeet  aquMe  aiiqua  parte  ex  eerio  meie  predhue ;  peUex  mei 


On.  1.  et4.  cnm  al.  rrferam,  Go.  1.  vineet,  S.  et  4.  vineai.  On.  4.  et  ipea,-^ 
138  Sa.  cnm  qnatnor  aliis  demeruUque. — 140  Quamlibet  iratie  est  e  P.  Alii 
libri  cnm  On.  2.  et  4.  Qualibet  ir.  Alii  quodUbet  ad  /acinue,  nti  On.  2.  et  4. 
Hensing.  snspicatnr  Tocem  iratie  e  Klossa  irrrpsisse,  et  dedisse  Ovtdinm 
Quamlibet  invaUdiOf  ant  Quamiibet  infirmie.  Francins  com.  jitsfa  dat. — 14S  P. 
et  Gn.  1.  comitante, — 144  Quidam  nonne  tibi,  ut  Gn.  1.  Idem  roganda  fuit.-^ 
146  Perfidiee  pretio  Pntean.  et  excerpta  Scalig.  Vulgo  Perfide  quo  pr.  Ou.  2. 
Petfice  fKo.— 147  P.  per  te.  Al.  pro  me.—lSO  Li.  Ula  hiof.— 151-152  Quod  st 

NOT^ 

138  CrtmtiM  dotaia']  Medeam  Ja-     non  ita  yidetur   ad  scopnm  spec- 
80n  abdoxitji  quod  yii  causa  patrem     tare. 

prodidisset.     Qnam  lepide  vero  et  141  Oportwi]    Dignus  /oistiy  cni 

apposite  istod  argnit  Hypsipyle !  istud  evenerit. 

139  Non  miror]   Qnod  viros  suos  142  Coeueqae]  MedOM,  quam  pr» 
Lemniades  interfecerint,  se  equidem  dolore  ei  ira  iion  noroiiMit. 

dicit  non  approbare.    Vernntamen  in  144  Hiecere]  Id  est,  Tanti  scelertt 

ep  nihil  esse  quod  dolor  conlemt«  podore  luqne  adeo  siiffiisns  fuiasea 

uxori  facile  non  suggerat.  et  pertorbatnit,  nt  terrae  hiata  «b- 

140  QuamUbet]     Sic    ciarissimns  aorptum  qnam  io  meam  cooipectndi 
Heinsius  malebat  pro  qua:Ubet:.  aed  diUum  te  prsopttMea. 


Digitized  by 


Google 


nmtoiDto.  BPisT.  vi.  131 

Qood  gemit  Hypsipyfe,  lecti  qaoqne  sQbnaba  nostri 

Moereat,  et  leges  sanciat  ipsa  snas : 
tJtqne  ego  destituor  conjux^  malerque  dnorum  ;  15& 

A  totidem  natis  orba  sit^  aqne  viro. 
Nec  male  parta  diu  teneat ;  pejusqaerelinqnat: 

Exnlet,  et  toto  quaerat  in  orbe  fugam.. 
Qoam  fratri  germana  fuit,  miseroque  parenti 

FIKa,  tam  natis»  tam  sit  aeerba  viro.  160 

Cum  mare,  cum  terras  consumserit^  aera  te&tet;. 

Erret  inops^  exspes,  caede  cruenta  sua» 

Uaifedt^  qmad  HypripyU  ^umtwr,  tt  ipm  firmtt  legi^mM.  Ei  fMmMJmoium 
etf9  uxoTy  et  mater  dwrum  relinquer,  illa  sit  jtrivatu  tatidem  UUri§f  offiM  wuanto» 
Nec  diu  wmideaty  quai  maU  aeqmiiiit ;  et  graviori  modo  deterat.  Exut  viwat ;,  et 
quarat  fugam  ni  toio  mmudo,  Quam  oavafuU  toror  /ratrif  et  flUa  ssva  Mtcera 
patri  ;  tam  ttit  ssva  iiberi$j  tam  oit  8«Ta  marito,  Cum  peragraverit  mare  et  t«r« 
rof,   experiatur  uera.    Vagetur  egena^  oine  ope,  oaugumoUwta  eua  neee,    Ego^, 

Sid  ttdett  ftcripti  plerique  cum  aditt.  priscla,  «t  r^  qmd  eleganter  rediindet.^ 
II.  1.  et  4.  sed  ille  poct  ratoram,  et  Helm.  cum  al.  «I  quio,  Juotuo  adoo.pwo- 
adeti  reposnit  Heins.  atqne  ita  Hclm.  Adeo  preeiimt  editt.  Colin.  et  Bersm. 
Adat  preei^  ed.  Grypb.  Lngd.  1554.  Francius  corr.  st  auid  ab  dlla  Juotuot. 
mdiu  o.  Jvp.  mreo  mMf.-^15S  SubmAa  P.  et  On.  1.  cnm  melioribus.  A\,$uecuba^ 
— 154  Sanciat  Voss.  et  Me.  alter*  Vodgo  Mnlttrt .  On.  I.  «imctai,  a  correctore 
soidai. — 156  P.  On.  omnes  et  reliqni  plerique  iUa  tiro.  i^ins.  conj.  Da  toH" 
dem  n.  o.  s.  or6a  viro. — 157  P^uoque  reUnquat  nnus  A.  Pat.  unns  fMmis^iM  re^ 
Itii^aat;  unde  Heins.  conj.  peenioque  relicta  Exulet. — 168  Unns  V.  inorbejidem^ 
Unos  Str.  tn  orbe  mam.~163  Molti  scripti».  UK  bis  On.  4.  tii«!ps  montio,  Ou.  2». 

ISiOTM 

149  PeUicio']  Bledete.  nt  etiaqi- dtaino  sno  legem  istini  san-. 

150  Quooque']  Jasonis»  eiat. 

Abotulit]  A  me  avertit,  156  A  totideml  Voto  sua  non  exci? 

151  Medeal  Id  est,  saevissima.  dft  Hypsipyle.     Jason    enim,  cnm 
Si  quul]  Alti  st  ^ttis.    Optime  vero     Creusam  Cteontis  Corintbiomm  re« 

•t  veniiste  oi  quid  plurimi ;  quod  re-  gis  filiam  morem  dtaceret>  Medeam 

posuit  Heinsios :  qui  idem  vere^  ele-  expnlit ;  qnm  dues,  quee  ex  Jksone 

gmiter  rednndare  t^  ^iiid  asserit.  Iin  habuerat,  filios  cmdeliter  mactavit. 

et  Virgilios.  '  Si  qnid  pietas  antiqua  Nota  vero  pbrasim,  orbum  eose  a  re 

labores  Respicit  bumanos.'  oltftia:  ita  et  Cieero  dixit  in  Ora* 

15S   iS^itii5a]  Medea  concnbina»  tione  pro  Fiacco,  <  orba  ab  Optima^ 

Alii  liabent  «iMai6a:     quam  vocem  tibns  concio.' 
Tix  Latinam  dicit  Heinsios.  Ftro]  Cum  Crensa  conflagrtMse  Ja* 

154  Sonetat]  Firmet^  et  ratas  effi-  sonero,  incendio  quod  Medea  in  CiOi^ 

€«at.    Id  est^  Cnm  ipsa  sibi  licitnm  oiUis  regia  excltavit,  scribit.  Hygl* 

erediderit  nxores  de  conjugali  toro  ons.    Qnanquam  alii  aliterv 
detnrbare,  et  ea  de  re  qnasi  legem         161  Coiistimsmi]  Frastraqne  in  iis 

exemplo  tn  me  edito  posnerit»  opto,  asylnm  qntesierit*  Coriatbo  vero  Me^ 


Digitized  by 


Google 


139  P.   OVIDII   NASONIS   : 

Hacc  ego  conjugio  ifaadata  Thoantias  oro ; 
Vivite  devoto,  nuptaque,  virque,  toro. 

ThodntUJiHa,  expuUa  co^jugio  hac  imprecor.    Vimte,  vir  et  uxor,  kcto  diria  dan- 


et  S.  inoptf  expere,    In  Leid.  pro  Taria  iMtione,  ut  Videtsr,  ascriptnm  erat 
altenun  pentaroetmm :  Et  faguU  nati»  ipea  cruenAa  Mtf.  » 

NOTiE 

dea  pnlia  eit,  postqnam  Jasoni  Cren-  pins  Auctor  noster  memorat. 

sa  nnpsisset :  deinde  etiam  Atlienis,  168  TkoaUiat']  Hypsipyle,  Hioan- 

ab  ^eo,  cni  nnpserat,  repudiata.  tis  filia. 

ASira]  Qnomodo  draconibns  vecta  164  Deoeio]  fizecrationibns  et  ini 

Corintho  Athenioqne  anftigerit  Me-  felicitatibns  per  meas  imprecationes 

des;  passim  reperies:  iUndqne  sae«  refhrto. 


EPISTOLA  VII. 

f 

DIDO  MTSEM. 

AROUBIENTUM. 

TftOJA  a  Graecis  eyersa»  iEneas,  Anchissset  Veneris  filins,  postqnam  incen- 
dio  penates  eripnisset,  Tiginti  navibns  mare  ingreditnr.  Tempestate  antem 
jaetalnsy  dinqno  circnm  mnlta  Uttora  errans^  in  Libyam  est  delatns :  nbi 
tuae  Dido»  nt  fingit  Virgilius,  Beli  filia,  et  SichsBi  Hercnlis  sacerdotit 
nzor»  Tyjto  profecta,  ffatris  Pygmalionis  sssvitiam  et  avaritiam  fngiens^ 
noTam  nrbeos  Ctrthaginem  moliebatnr,  a  qna  JEneas  uoa  cum  sociis  Ube- 
raUtar  rasceptns,  amatns,  in  ejnsdem  sese  interiorem  consnetodinem  de-* 
misiL  Cnm  antem  Merenrii  nmnitn  in  Italiam,  fotis  sibi  promissam, 
navigare  pararet,  Dido  (nt  qn»  cnrn  mazime  amaUs  et  ardens  omnia  mo- 
menta  eipenderet)  animttm  ejus  prsesentiens,  a  navigandi  proposito  enm 
reyoeare  stndet :  qno  non  impetrato,  nt  saltem  difierat  praeceps  iter,  orat. 
Mnltis  antem  fmstra  admotis  precibnSy  tandem  moritwa  ad  enm  scribiti  nt 
mortis  canshm  praebnisse  intelligat 


Digitized  by 


Google 


HBR0IDB8.     BPI8T.  Tll. 


18B 


'.SiCy  ubi  fata  vocant,  udis  abjectos  in  heibis, 

Ad  yada  MaBandri  concinit  albos  olor. 
NeCy  quia  te  nostra  sperem  preoe  .posse  moveri^ 

Alloqvor :  adverso  movimus  ista  Deo. 
Sed  merita  et  famam,  corpusque  animumque  pudicum       5 
.    Cum  inale  perdiderim,  perdere  verba  leve  est 
Certus  es  ire  tamen,  miseramque  relinquere  Dido : 

Atque  tdem  venti  vela  fidemque  ferent 

Sic  amdidy^  cyonw,  jmtau  iuper  kerbay  cmui  ad  v&da  M^MHdri,  enm  wm$  «m«I. 
•JVegice  eowy^eUo  tCy  qmod  eredam  te  poMe  fteeti  freceMeme  weatra:  efteBeima»  iaiUL 
Deo  aoereo,  Sed  am  male  profiiderim  beneficia  et  famamy  et  eerpme  et  amimMm 
caetMmf  parum  eek  projundere  verba,  Decrevieii  tamen  abire,  et  deeerere  it^eHeem 
.Didemem:  atqueOdemveiUi  rapientveia  etjldemumm.    Deerevieti,  Mmea^  ao^ 


Liher  Regiiu  et  Excerpta  P.  cuni  cod.  L,  seqvens  dittiohoii  haic  epistoloe 
.praefignnt:  Aeeipe,  Dardanidey  moriiuree  earmen  Elieeee:  ^ue  legiifa  nMe 
•ntttMa  nerba  legie.-^  Heins.  Tiilt  atereo.  P.  cnm  al.  navimua  ieta,  Bas.  voie^ 
unde  Heins.  scribendum  cen»et  vovimue, — 6  Vnlgo  Sed  nuriti  famam,  et  sie 
Gu.  omnes:    60.  et  alter  Me.  meritam:  nnus  Medic.  merita:   P.  merite. 


NOTiB 


l^  eoncinit]  Utl  ego  tanne  cano, 
supple:  quod,  de  Indnstrta,  a  Poeta 

'Don  expressmn,  majoris  affectus  de- 
clarandi  causa.  Cetemm  in  quibus- 
dam  codicibns,  hojns  epistolae  ini- 
tium  faciunt  Tersns  dno  seqnentes : 
<  Accipe,  Dardanide,  moritorse  car- 
mea  EUss».  Qnae  legis,  a  nobis  nltl- 
raa  Terba  legis.'  At  illi,  tanietsi  non 

•Ita  male  cohsrent,    merito  tamen, 

-cum  in  optimis  praesertim  «dtttonl- 
bus  non  appareant,  tanqnam  adnlte- 

irini  rejecti  snnt.  Epistola  vero  fere 
tota  est  ex  Virgilio  desumta. 

Fatm  voeant]  Id  est,  cum  nors  in- 

ditaL  Inde  tracta  phrasi  quod  nihil 
sine  fatorum  ordine  iiat. 

-  2  FcHla]  Vadum  locns  eet  aqnoaus, 
per  qnem  tamen  pedibns  licet  ▼»- 

4ere.  Snfflitar  etiani  pro  nqnis  sim- 
pliciter. 

4    JUmandri}    M»ander|  seo,  nt  alii 


scribnntyMseandmSyflnTins  est  mino- 
rls  Asiae,  in  iEgeum  niare  inflnens, 
adeo  sinnostts,  nt  saepe  videatur  re- 
verll. 

Conermt^  Morti  yicinnm  cycnmn 
cantare  Tolnemnt  fabnlaram  artift- 
ces  Po^tsp. 

4  Movimue']  Cnr  mooMiMf  Improba- 
yerit  Heinsins  non  video :  (moMro 
enim  scepe  pro  Boscipere  ponltnr)  nlsi 
quia  jam  ea  voce,  versnproxime  pras- 
eedenti,  nsns  est  Poeta.  Vovimm  vero 
ex  hac  Basileensis  Codicis  Scrtptnra 
▼ois  effecit  Heinsins. 
.     leta]  Ut  te  in  mei  amore  retiae- 


ft  Merita\  iEnenm  hospitio  perbe- 
nigne  acceperat,  4(0. 

Fmmwi]  Qoia  aote  visnm  JEneam 
icastissima  habebator. 

Corpueque']  Ab  £nea  violatom. 

7  €«rliw  tre]  <  Certos  eondi.'  Virgil. 


Digitized  by 


Google 


134  ^.  OVIDII   NASONIS 

Certtts  es,  MnedL,  cum  foedere  solvere  naves ; 

Qudeqae  abi  sint  nescis,  Itala  regna  seqoi.  10 

Nec  noTa  Cartbago,  nec  te  crescentia  tangnnt 

Moenia;  nec  sceptro  tradita  samma  tuo. 
Facta  fugis ;  facienda  petis :  quasrenda  per  orbem 

Altera,  qua&sita  est  altera  terra  tibi. 
Ut  terram  inycnias,  quis  eam  tibi  tradet  habendam?         15 

Quis  sua  non  notis  arva  tenendadabit? 
Alter  habendus  amor  tibi  restat^  et  altera  Dido ; 

Quamque  iterum  failas,  altera  danda  fides. 
Quando  erity  ut  condas  instar  Carthaginis  urbem, 

Et  videas  populos  altus  ab  arce  tuos  T  20 

•Mre  nmut  aan^acio :  et  regma  Itdla  pHere^  qute  ignofo»  ubi  nnt,  Nec  nova  Cwr» 
thagOj  nec  mttn  eargenieB  te  movent ;  nec  »umma  rerum  concetsa  tuo  teejftro.  Fu^ 
git  qav  facta  snnt ;  tequerit  qim  faeienda  sunt.  Altera  tettus  invettiganda  est 
tibi  per  orbem,  altera  ett  inrenta,  Quanquam  tolum  reperiat,  quisnam  id  tibi  prce^ 
hebit  pottidendum  7  Qui*  dabit  agrot  tuot  pottidendot  bominibus  incognitit  7  Su' 
'perett  tibi  dUer  Amor  habendut,  et  dUera  Dido :  etfldet  altera  danda,  quamfrangat 
doKuo*  Quando  eveniet^  ut  etdyieet  wrbem  vutar  Carthaginit,  et  tublimit  protpieiat 


»i^»^^»»»»i»«»i» 


Hcins.  corrigit  merita  et  /.—6  P.  perdiderit,~ll  L.  Nee  mea,  R.  turgentia 
tanguni» — 12  On.  4.  cnm  nndecim  aliis,  teste  Bnrm.  tradita  regna.  Mor.  cre* 
dita  regna,  Heins.  Tnit  nec  teeptri  tradiia  «iiJRaM  mri. — IS  Codd.  plurimi  it. 
ed.  Ald.  et  Yen.  fugienda  petit, — 15  On.  8.  qait  cmm,  probante  Henslnf .— 

16  TreA  libri  regna  tenendat  nnns  V.  arva  colenda^  et  alter  Me.  tuenda,-^ 

17  Gn.  4.  AUer  am,  iibi  rett,  habenduM,^lS  Al.  QvofM.— 21  Ut  evemant  P.  et 

SOTJE 

JExu  IT.  Ceternm  haec  omnia  cnm  ali-  Dido  vdlficabat. 

qna  admiratione  proferenda  snnt.  12  Summa]  Id  ett,  Qnicqnid  erat 

8  Fidemque  ferent]  Id  est,  Perfi-  penes  me  diTitlamm  et  potestatii. 
dtti  erls.  Proverbialift  locutio,  nostris  IS  Faeta]  Carthaginem  conditam* 
etiam   familiarit,   dnm    nnllins  mo-  Facienda']  Urbem  quam,  fatia  ad- 
aenti  rem  aliqnam  eiagitant.    Di-  monitns,  in  Italia  conditnrum  ae  JE- 
cnntenim,  Autant  en  emporte  U  vent :  neas  prttedicabat. 

.etsimilia.  14   AUera]    Hspc,  scilicet,  qnam 

9  Solvere]  Itemm  in  diversa  yo-     tibi  dedL 

•cnm  significatione  ludit  Poeta.   Sol-  15  Quit]  Quasi  dicat,  nnllns. 

Tere    foedns,    est    foBdns    frangere.  17  AUer]  Quem  fortasse  nnnqnam 

-SoWere  naves,  est,  eas  ex  portn  de»  jDTenles. 

dncere.    Id  est,  Decrevisti  slmnl  et  18  Jtermm]  Sicuti  datam  mlhi  fefel- 

>pariter  matrimoninm  nostmm  dissol-  listi. 

vere,  et,  abeundi  causa»  naves  portu  FaUa»]   Fallere  fidem,  pro,  fidem 

solTere.  Tiolare,  etiam  apud  Ciceronem. 

11   Nova}    Qnam  tiinc  temporis  l^Qimdo]  Quasi  dicat,  oniiQaamy 


Digitized  by 


Google 


HBROIDB8»    BPI8T.  VII.  196 

Omnia  ot  evendant,  nec  te  taa  vota  momtiir; 

Unde  tibi,  qu»  te  sic  amet,  uxor  eritt 
tJror,  ut  inducto  ceratao  sulture  taedaB ; 

Ut  pia  fumosis  addita  tbura  focis. 
iBneas  oculis  semper  vigilantis  inbseret:  35 

^nean  animo  noxque  diesque  refert. 
llle  quidem  male  gratus»  et  ad  mea  munera  surdus; 

£t  quo,  si  non  sim  stulta^  carere  velim. 
Non  tamen  iEnean^  quamvis  male  cogitat,  odi : 

Sed  queror  infidum»  questaque  pejus  amo.  30 

Parce  Venus  nurui,  durumque  amplectere  fratrem, 

Frater  Amor :  castris  militet  ille  tuis. 


ptpiddn  tuat  ah  tfTM  ?  QmmhunvU  Mmta  lueidmU^  nec  hM  demderia  ie  retardeni  t 
vnde  coiyux  iibi  aderii,  qiue  ie  amei,  ui  ego  ie  wmo  1  Ardeo,  ut  ieeda  ohUia  inl- 
phure ;  ui  ffia  ikura  i^jecia  aliaribus  fumoM.  Semper  Mneae  obvereaiur  oculie 
mei  experrecia:  nox  ei  diee  reprtguuiat  JEnean  omum  meo.  iUe  quidem  inrru' 
iu8,  ei  durui  ad  mea  dona:  ei  quo^  n  non  rim  ineana,  cupiam  carere.  rfom 
iamen  odio  kabeo  JEneanf  quamvit  male  animo  aentii:  $ed  querimoniam  kabeo 
de  perfldo,  ei  poetquam  habii,  magie  omo.  Venus  ignoece  nunU^  txkque,  o  Amor 
Jraierf  compUeiera  erudelem  fratrem:   Ule  tequaiur  caatra  Ctio*    Aui  ego  iie« 

Ga.S.  ciimiiieUoribaa  qniboftdaiii.  Ai. jt faijaiil.  Ou. 9.  Omma euhveniant. 
Multi  codd.  iuafaeia;  qnidam  Jteia  ;  unde  Ueina.  conj.  nec  ie  iihi  Jteta  mor, 
On.  4.  /«<«.— SS  Excerpta  Sa.  nt  htcodq.^i^  Uonc  et  •equentem  TerMim» 
in  yolgatis  Ubris,  etiam  Oo.  oronibua,  omissos,  ex  optimis  membranis  inae- 
mit  Heint.  Helm.  a  mano  sec.  pia  gubmiesis.  foeie  eat  e  Or.  et  Baa.  lo  Sa.  et 
plurimis  rofi«.~S6  Al.  vigUaniihuo  k^ei.^M  Al.  JEneamque,  vel  JEneanqne, 
^97  IfMum  lortfict  Mor.  Ha.  et  Leid. — S9  Al.  cegUei;  sed  cogHat  meliores* 

NOM 

aut  (ardissime.  carere  non  Tnlf,  qnem  neqoe  bcnt* 

81  JUoreniur]    Id  est,  Qoanqaam  flciis  neqoe  amore  retinere  potest* 

nnna  sit  mora,  qnin  onmia,  qnsB  op«  Sl  fhirm]    Id  est,  mihi.    JEneaa 

taTeris,  cTeniant.  matrem  haboit  Veaerem:   adeoqno 

22  8ic]  Ut  eg o  te  amo.  Veneris  noros  foerit,  quss  illnm  aa* 

2$  Tffrftf]  Tflpda,  arbor  est  ex  resl-  ritom  vocitaveHt. 

nosis,  flammis  Inminibnsqne   sacro-  Amptedere]    £t  ad    aei  amoreni 

rum  grata,  anctore  Plinio.  perdoce. 

24  Pia]  Qnibos  erf^a  Deoe  pieta-  B2  Fraier]  ^nese  frater  fberit  A« 

tem  testamor.  mor,  slqoidem  nterqne  Venere  geni* 

27  Surdua]  Qnia  iUls  neqne  movO'  tns. 

•Iiatnr,  neque  ab  Instituto  itinere  de-  MHHH]  Amet,  et  amet  nei  VSU* 

terrebatur.  tia  enim  Amoiii  aiMr  €it« 

9B  SiuUa]  Stnltos  tero  est,  qut  eo 


Digitized  by 


Google 


13B 


P.  OVIDII   NA80NIS. 


Aut  egOy  qaem  ccepi  (oeqiia  enim  dedignor)  amare ; 

Materiam  curae  praebeat  ille  mesd. 
Fallor,  et  ista  mihi  ffilso  jactatur  imago.  36 

Matris  ab  ingenio  dissidet  ille  suae. 
Te  lapis,  et  montea,  innataque  rupibus  altis 

Robora,  te  ssevse  progenuere  ferae : 
Aut  mare,  quale  vides  agitari  nunc  quoque  ventis ; 

Quod  tamen  adversis  fluctibus  ire  paras.  40 

Quofngis?  obstathyems:  hyemis  mihigratiaprosit. 

Aspice^  ut  cversas  concitet  Eurus  aquas. 

Inar,  qua  ccepi  amare^  fneque  enim  abnuo) ;  ille  det  maieriam  amwri  meo, 
hcipior;  et  igta  cofritalio  ottentatur  mUii  faUo»  Ilie  non.vimt  ex  indole  matri» 
Hua,  Saxum  et  montea^  et  robora  ingenita  rupUnu  altis,  ferte  crudele$  produxenmt 
te :  aut  mare^  quale  eemi»  commoveri  nune  quoque  venti» ;  quo  tamen  ire  cupie  undis 
conthaiis.    Quofugia?  tempestasimpedU:  tempeitatit graiia  mHU  serviat,    VHti 


'  —81  Helnf.  dirumque,-~%^  Quem  ccepi  meliores  cam  6a.  2.  et  4.  Alii  qua  eetpi. 
P.  et  duo  aliiy  Et  ego,  alitis  Ait ;  qiiinqne  teste  Barm.  ct  Helm.  En  ego  qua, 
Ar.  haud  ego,  Burm.  ronj.  Cast,  mil.  iile  tui$ ;  Atque  ego,  qu^e  ceepi:  mee  enim 
d.  a. — 35  Et  ipta  mihi  faUo  jactalur  imago']  Itta  imago  P.  et  alit  ex  castigatio- 

'ribns :  fataa  quoque  idem  P.  Forte,  mihi  fataa,  Heio8.^-40  Quod  tamen  cod. 


NOTiE 


SS  Quem']  Sic  ex  melioribos  codi- 
'  cibus  correxerat  Heinsins.  Qimp  vero, 
qiiod  in  aliis  reperitur,  reponendnm 
videtnr,  quia  clariorem  sensnin  et  me- 
.Uorem  efficit:  nam  etidem  ille  Hein- 
.sins  hanc,  at  videtnr,  sibi  legem  ia 
correctionibussnis  posnit. 

34  Materiam']  Nntrimentam  et  caa* 
»  sam  amet.  Qoam  acnte  istnd  inflexe- 
rit,  vide.  Dicit  Amori,  se  sponte  ejua 
militifle  aomen  dedisae,  et  ijas  castra 
seqoi :  tantommodo  ille  roateria  vota 
«oa  Don  destitaat.  Qnn  magis  ho- 
nesta  e»$e  potest  Onitio  ad  Impara- 
torem  f  At  Dido  tamen,  qnod  maxt* 
meeQpityConfictt;  aam  Amoria  ma- 
teria  JEstead  amor  est  reciprocaa. 

C«f«]  Ammi,  Sic  Virgli.  de  hac 
ipsa  Dido  loqoeiif :  *  At  Regioa  gravi 
jamdndnm  Kaucia  cara.' 

M /:Ufer]  Qa»  iEneMi  ad  bmI  amo- 
rem  perdoci  posae  cogitou 

lUa]  Qvaot  dies,  noctet,  mentem 


obambalat;  eom  £neon  facilem  et 
amorc  victnm  mihi  fiogo. 

36  DiMndet']  Qnia  ille  dan»;  Ve- 
nns  moHis,  &c. 

37  Te]  JEuenn  taaqnam  prssentem 
alloqoitor.  Qood  quidem  conveoien- 
tissime  fecil,  quo  tempore  enm  phan« 
tasi»  oberrantcm  induxit. 

38  JRo6ora]  Robur,  arbor  est  glaa* 
difera,  dorissima. 

40  QnMri  Vulgo  legitar  Qua,  AIU 
liabeot  qua:  qood  Heiosio  proptor 
ejnsdem  quot  versn  proxime  seqnoaiiy 
coDCorsom,  placnit. 

Fugie]  Invidlose. 

Byenm]  Tempeataa.  Ito  et  Hon^ 
tins. 

lff€Mttgrotui]  Cnjaa  vix  oUa  est. 
Ovidiom  vide,  ot  ubiqae  ingeaiosae 
est. 

49  Evenoi]  Pro,  evertat  et  eoa* 
citet. 

Earm]  Votttut  ab  ortit  aplrvis, 


Digitized  by 


Google 


HBROIDB8.     BP18T.  TII.  13V 

Qnod  tibi  malaeriin,  dBe  me  debere  pfocdUs. 

Jnstior  est  animo  veDtas  et  anda  tao. 
Non  ego  snm  tanti»  (qoamTis  merearis,  iniqney)  45 

XJt  pereas,  dum  me  per  Ireta  longa  fogis. 
Exerces  pretiosa  odia,  et  constantia  magno ; 
.    Si,  dum  me  careas,  est  tibi  yile  mori. 
Jam  venti  ponent;  strataque  nqnaHter  unda, 

Coeruleis  Triton  per  mare  curret  eqnis.  50 

Tu  quoque  cum  Tentis  utinam  motabilis  esses ! 

£t,  nisi  duritia  robora  vincis,  eris. 
Quid  ?  si  nescieris,  insana  quid  tequora  possint? 

Expertae  toties  quam  male  credis  aquae  ? 

^  EuruM  tnuU  aquus  emuitas,  Fac  ui  diheam  procelUtt  P"^  maluMfim  debere 
tiM.  VentuM  etfluctus  est  ^tquior  tuo  ingenio.  Ego  non  §um  tantif  ut  pereaM, 
(^uamvia  dignui  sis^  tftjiufe,^  dumfugis  me  per  vaata  maria.  Odiia  earienmi»  in* 
dutgee^  et  magno  venientibus ;  m  modo  mi  careaSf  leve  eet  tilfi  mort.  Venti  braui 
auieocent,  et  fluctUmo  ^rqualiter  diffumy  THton  feretur  per  mart  equio  glaucie, 
.  Vtinam  tu  etaeo  quoque  mobilis  cum  venti» !  Et  eri»,  «tn  durior  e»  roborilm». 
Quid  ?  «i  ignoras»e»,  quid  procetlosa  maria  poeoent  7  Co^fldi»  mari,  quod  tatie»  tam 


Str.  Ga.  omneft  ciim  viilgo  Qrio.  Scr.  Qua. — S3  Mdluerim  Ar.  et  ()nUique  alii 
'fleins.  et  Helm.  Al.  Quod  te  (Gu.  2.  tibi)  malueram,  Gn.  4.  Qme  tibi  m.  Gn.  1. 
Qmod  tibi  debueram ;  unde  Heusing.  reponendom  censet  de^nm.— 44  Et  aura 

Suidam. — 46  P.  quid  (emenda  quod^  vel  quo)  non  terreris,  Oeto  Heins.  cum 
liK  1.  quod  non  censeris,  Tres  quo  (Oii.  3.  quod)  non  cessaris,  Octo  q^  nou 
uuditeris;  ftcptcm  Heina.  cura  Helra.  nuditaris,  Quatnor  Heina.  cnm  Gu.  4. 
quamcis  medUeria,  Scr.  quamtis  dimUHs,  vel  mtrtfru.  Alius  quod  tu  non  credii, 
Ha.  quautys  censeri»,  Heins.  coiij.  quamvi»  cen»eri»  htique  t.  e.  qaamvls  ini- 
quuro  milii  pretium  addis.  Bnrm.  mavult  quamiois  censebis  in, — 48  Alii  mm  fu^ 
giaoy  uti  On.  1.  et  4.  Orto  codd.  »it  tibi  veUe  mori:  Gu.  1.  est  t,  velle  m, — 
60  Gu.  4.  Cttm/flu.— 53  Neeeieria  tres  libri.  Reliqui  tt^sctres.  excerpta  Voss. 
resmM  ^uid:  meliores  possint  pro  ;iosa«if(.— 54  Quam  male  V.  et  L.  Gu.  2.  jam 

NDTiE 

procellotas,  et  i»  Itaiiam  ev  Africa  to  ipse  in  p«ric«iliim  wnis. 

«navigatiiris  maxime  contrarius.  49  Strata^  Cum  nnliis  ventis  agl- 

44  Juetior]  Qnia  milil  bene  merenti  tatur  «qmi,  ivter  ripas  suas  seqaabilis 

Kratiam  refert^  com  te  apnd  me  reti-  continetnr. 

Betyqoam  tn,  qni  beneficinm  acce*  60  Cotruleio]   Propter  aqn»  prs»* 

pisti,  non  vis  reddere.  aertim,  in  qna  vivunt,  colorem. 

46  QiNniirts  m<rMris]  Perire,  sci-  Triton]  Deus  marinoSf  Neptuai  fi- 
lieet..  8ed  mnltum  hic  variant  co-  liosy  ejnsdemqoe  tnblcen. 

dtces.    Qnidaro  habent  quod  uon  m«-  Curret]  Id  est,    placabltnr  sestiM 

4»tari»f  qood  qnidcm  oon  Impreban*  maris.    Lubentias  enim  qaiescentn 

don.  nnda  snper  aqnas  Dii  maris  exennt. 

47  iVc<iMal  QMiidoqiitdemy  ob  ao,  6S  Nasderi»}  Sic .  habeot  jioiumiIU 


Digitized  by 


Google 


r 


136 


P.  OVIDH  NASONIS. 


Aut  ego^  quem  coepi  (ooque  eoim  dedignor) 

Materiam  curse  praebeat  ille  mea&«       ^    4 
Fallor^  et  ista  mihi  f^lso  jactatur  imaga  1    S 

Matris  ab  ingenio  dissidet  ille  suas.  >  ^\. 
Te  lapis,  et  montes,  innataque  rupibr 

Robora^  te  ssevse  progenuere  ferae  ^' 
Aut  mare,  quale  vides  agitari  nunc  V    y 

Quod  tamen  adversis  fluctibus.  V  \ 
Quo  fugis  ?  obstat  hyems :  hyep  *       Zr 

Aspice^  ut  cversas  concilet  ^  |  V 

qnar,  qiuB  ccepi  amare,  (neque  enim 
Decipior ;  et  ista  cogitaiio  oitentHiur  n 
nua,  Saxum  et  monteSt  et  roboraingf^ 
te :  aut  mare,  quale  cemis  commoveri  *  l 
conihiriii.    Quofugis?  tempestasir     rj 


(^* 


I 


V 


/ 


V 


i 


■  —31  Helnf.  dirumque,—^^  Que*>  | 
P.  et  duo  alii,  Et  ego,  alitis  Jlt\\ 
Ar.  haud  ego.  Burm.  ronj.  r«  *    *- 
d.  o.— 35  FA  ipsa  mihi  falso  '  ^\\\ 


if 


33  Quem^  Sic  ex  m 
•  cibiw  correxerat  Heir  j 

qiiod  ia  aliis  reperi  ,'| 
videtiir,qtuaclario<i 
Uorem  efficit:  nar\ 
.•ins  hanc,  nt  vi  ^ 
corrcctioDibas  9/ 

34  Materiam'' 
•  samamet.  Q*'  'tio.    Nec  te 

rif,  vide.  Di  .a  syllaba  pro- 

iniiilite  noo  m  alia   exempla 

seqai :  tar  «:ongerit,  abi  itidem 

«aa  Don 

«eata  e'  io]  Paaaive :  Nota, 

torem  '  j^pertae  male ;  id  eat,  Cam 

me  er         ricnlo :  vel  Credia  male. 
terii*       j  Suadente]  Tranqaillo;  quod  ad 

f     ^yjgationem  invitare  videtar. 
ip        jutinaaila  9eivQ$\  Solvas  aochoram : 
j       piiceda». 

47  ViotaM9e\  Navigationem  pergit 
^iMnadere  Dido. 
eo  Cftkerkbos]  CyUier»  insnlaiut 


.anun  «a» 

<<,  ItBnaaeJidem, 

»  quia  mater  Anuh' 

duo  ne  $im  exUio,  vel 

.nartfuts.     Fire,  fiurjo; 

cauaa  mortia  mea.    Age, 

)  fvtd  erilt  tibi  animi  ?  iSto- 

Mu  ad  mortem  itnputia  fnmda 


.m  male,    Francius  conj.  Exp.  iei.  U 

J  Amori8  qaatnor  libri  Heins.  et  Helm. 

jiherei$.-^6Z  Helm.    te   pc^tii«.— 64  Ferare 

Ar.  uiius,  Pat.  et  Gn.  2.  trepido,^7  Al. 

not;e 

in  sinn  Laconico,  qno,  cinn  primnm 
nata  esset,  concha  Venos  devecta 
dicitar; 

61  P«fidam]  Eam  naufragio  timeo 
perdere,  quem  sua  volnntas  perdidit^ 
qniqne  adeo  me  perdtdit. 

63  Il§eliu$]  Minori  ciim  dolore. 

64  Ferare]  Qnam  ego  fni,  suppley 
si  me  dnm  fngeres,  perires. 

66  Rapido]  Qnam  artificlote  qnasi 
in  pericnlo  ipso  conscientiam  JEnem 
aolicitat. 

68  i^krygia]  iEneae  Phrygii:  Ttti. 

Coacta]  Quecnmqae  de  Didonis  et 
iEnes  dicttntnr  amoribos,  fabnlam 


/ 


Digitized  by 


Google 


^ 


"-*« 


'Hs  adte  oc 

eteffn 

est» 

^et 


\ 


\ 


XnBB.    BPI6T.  Vlf.  Ur 

\ 

^ iiainte  tna mtminti damnent. 
<    Via  jactat  hyems. 
jj  ><5  recepi, 

e^  ^  •.  \%  faissem ; 

/4' 


90 


*  0ii  Sorttl 


uitraiii' 


-?    ^     > 


ms. 


95 


Ux. 


.'  ytima  tempeatoM  Jac» 

*     iM  tmdii ;  et  regnu 

^  .     1  /msatt  hi$  bene^ 

'  ^  9fM  tm6er  c«ni-. 

(    -^m  «mm;  cre-' 


o^a.  J.  et  Helm.  £<  Tyrio.— < . 
4m.  Excerpta  J.  Qiuil  tameii  eti  to^. 
,  P.  et  qoatuor  Heins.  et  Oa.  9.  Valgo  dicv 
tinomodo  On.  8. 4.  et  Helm.  At  P.  et  Oa.  1«  cau. 


fnen  mic- 
ImAibM 


-Ig, 


NOTiE 


.etie  meram,  a  Virgilio  arti6ciose  in* 
textam  constat  ex  eo  prssertimy 
j^aod  Cartbago  132  anno  tantum 
anteRomam  a  Didone  lit  condita; 
iloma  Yero  432  post  Trojse  excidium, 
qno  excidii  tempore  JEneas  vixit :  at 
stc  300  aimos  oirciter  ,£ne»  rouni6ce 
Poeta  condona?erit. 
.  70  S0MgysMieKta\  Qna  tni  caata 
sibi  ▼ioleotas  manns  injecerit. 

71  /iQ  Qaod  patierii  maJi..  Qaan. 
tacamqne  faerint  mala  qo»  patieris. 

CemeediUel  ConsdentisB  stimnlis  et 
pericoli  magnitadine  conturbatum 
^nean  fingit  Dido  sni  sangninolen- 
tam  imaginem  spectraque  alloqoi,  e| 
^  se  depellere. 

.  Dtow]  Plurimi  codices  babent  du 
€€a:  qnod  quidem  non  hnprobave* 
rim ;  quanqnam  illud  alternm  reqai- 
/^e  versom  seqaentem  Heinsipscre* 


diderit.* 

T2  /11  te]  Ita  vero  noxios  solet  ti. 
mida  conscientia  agitare*  Hine  Ja* 
yenalis ;  *  Hi  sant  qui  trepidant,  et 
ad  omnia  fulgura  pallent,  Com  to» 
nat,  exanimes  primo  qaoque  mnr- 
mure  Cceli :  Noii  quasi  fortattas,  nec 
ventoruni  rabie,  sed  Iratus  cadatii^ 
terras,  et  vindicet  ignis.' 

73  Da  breve]  Id  est,  Discessnni 
tuum  differ. 

76  Te  eatie]  Id  est,  Satis  est,  qnod 
me«  mortis  auctorem  te  facias :  nee 
ei  filinm  tunm  debes  objicere,  dcc. 

77  ilscmiis]  /Enem  fiUus;  qni  e| 
Jnlns  dictus  est. 

Meraere^  Qnamobrem  eos  lempes« 
tati  objicjas. 

Penate»]  Quos  dicitnr  JEneas  Troj% 
in  Italiam  portasse. 

7S  IgnUmt]  Trojas  deflagraatia» 


■Digitized  by 


Google 


138  1*.  OVIDU  NASONId 

Ut  pelag6  suadente  etiaiii  retinacula  soIraSy  55 

Multa  tamen  latus  tfistia  pontus  habet. 
Nec  violasse  fidem  tentantibus  aequora  prodest» 

Perfidi»  poenas  exigit  ille  locus* 
Praecipue  cum  laesus  Amor;  quia  mater  Amoris 

Nuda  Cytheriacis  edita  fertur  aquis.  60 

Perdita  ne  perdam  timeo^  noceamve  npcenti ; 

.  Neu  bibat  sequoreas  naufragus  hostis  aquas. 
Vive,  precor :  sic  te  melius,  quam  funere,  perdam. 

Tu  potius  leti  causa  ferare  mei« 
Finge,  age,  te  rapido  (nuUum  sit  in  omine  pondus)  65 

Turbine  deprendi ;  quid  tibi  mentis  erit  ? 
Protinus  occurrent  falsse  perjuria  linguse, 

Et  Phrygia  Dido  fraude  coacta  mori. 

^aU amdsH?  Tametai  etiam  mari  consulenU  moteas  ancharamy  tamen  wuium 
mare  habet  mnUa  luetuosa.  Nequejuvat  eoe^  qui  §e  mari  commiitwiti  Itesiaiefidem. 
JIU  locut  repetit  pceruu  perfidia,  Praeertim  cum  Amor  riolatus ;  quia  mater  Amo* 
rie  dieitur  geuita  nuda  aquis  Cvtkeriaci»,  Ego  qu4B  occidi,  meiuo  ne  eim  exUiOy  «d 
olteimnocenti;  nevekoatienaiifiagiumpauuasorbeataquaimarinaa,  Fire,gtuirtor 
libentius  amittam  te  aie^  quam  morte,  Tn  potiua  dicaria  cauaa  mortia  mea.  Age^ 
fme  te  cotripi  turbine  furente,  (nulla  ait  via  m  omine ;)  ^tttd  erit  tibi  anim  ?  Sta- 
tim  mentem  aubibunt  perjwria  perfldw  Hngute,  et  Eliaaa  ad  mortem  itnputaa  fraxid* 


made^  1»  3.  et  4.  cnm  plurimis  a1.  tam  maU.  Francins  conj.  Exp.  M.  te 
m.  cr.  a.  vel,  quam  bene  cr.  aqU4B?—59  Amoria  miatnor  libri  Heins.  et  Helm. 
Reliqai  Amorum.—tO  i^n.  4.  Cythereia,—e%  Melm.  te  poetii*.— 64  Ferare 
cod,  J.  el  D.  Vulgo  /erere.— 65  Ar.  unus,  Pat.  et  Gn.  2.  trepido.Sl  Al. 

not;e 

Codices,  refereute  Heinsio.    Nec  te  in  sinn  Laconico,  qno,  cmn  priranm 

moTere  debet    nltima  syllaba  pro-  nata  esset,  concha   Venns  devccta 

ducta;    nam  plorima  alia   exempla  dicitur; 

idem  Heinsins  congerit,  nbi  itidem  61  Perdmn]  Enm  naofragio  timeo 

produdtur.  perdcre,  quem  sna  volnntas  perdidit^ 

54  Expertai]  Paaaive :  Nota.  qnique  adeo  me  perdidit. 

Mtf/e]  Expert»  male ;  id  est,  Com  6S  Meliua}  Minori  ctim  dolore. 

tno  pericnlo  :  vel  Credis  male.  64  Ferare]  Qnam  ego  fni,  sopple, 

65  Suadente]  Tranqoillo;  quod  ad  si  me  dnm  fngeres,  perires. 

aavigationeni  invitare  videtur.  65  Bapido]  Qnam  artificiote  qnasi 

Retinaculaaolfm]  Solvas  ancfaoram :  in  pericnio  ipso  conscientiam  JEaem 

Piscedas.  solicitat. 

57  Viotaaae']   Navigationem  pergit  68  Pbrtfgia]  JEnem  Phrygii :  Tni» 

diMuadere  Dido.  Coacta]  Quaecnnif|ne  de  Didonis  et 

eo  Cytkeriaas]  Cytbera»  insnlaiMt  JEntm  dicuntnr  amoribu»,  fabolam 


Digitized  by 


Google 


HBdlOlDBB.    M18T.  VU.  130 

Ck>njogis  aitte  t>calos  dccepte  stabit  imago 

Tristis,  et  effnsis  sai^ainolenta  comis.  70 

Quicquid  id  est>  totummeruiy  concedite^  dicas; 

Quaeque  cadent,  in  te  fulmina  missa  putes* 
Da  breve  saeyitiae  spatium  pelagique  tuseque ; 

Grande  morae  pretium  tuta  futura  yiaest 
Nec  mihi  parcatur;  pnero  parcatur  lulo:  75 

Te  satis  est  titulum  mortis  habere  meae. 
Quid  puer  Ascanius^  quid  Di  meruere  Penates  f 

Ignibus  ereptos  obruet  unda  Deos. 

TVo^aNa.  Speeies  ^txoru  dehutB  itabit  ante  oeuJos  meftia,  ei  sanguiM  reiperm^  ca« 
pilhM  spanie.  Qiricf  vfd  id  eaif  omne  merttif  dice»,  ditcedUe :  ei  credet  fuknina,  qam 
cadeni,  es&e  intorta  in  ie,  Concede  breve  tempiu  fwrori  «Mrif,  ei  tute :  rta  inta 
fuiura  esi  magna  merces  eunctationis.  Nec  miki  ignooeatuf;  ignoscatur  puoro 
Jufo.  Satis  est  ie  dici  causam  moriis  mea,  Quid  puer  AscamuMy  <pM  Dii  Pcnate$ 
fneruerunt  7    Aqua  opprimjtt  Deos  oubtraeios  ignibus,    Scd  neque  Deos  tecum  por* 


oceurrunt.'-eB  Oa.  I.  et  Helm.  Et  Tyria,— 71  P.  Gn.  1.  et  septem  alil  Quid 
tanii  esi  7  toium.  Excerpta  J.  Quid  iamen  ett  ioium.  Gu.  2.  Quicquid  erU  io* 
tum.  dicas.  P.  et  quatuor  Heins.  et  Go.  3.  Vulgo  dices. — 76  AUi  Nee  mHu  tn 
pareas;  qnomodo  Gn.  2. 4.  et  Helm.  At  P.  et  Ga.  l.  cum  aliis  ex  potioribu«| 


NGT^ 


ease  meram,  a  VirgiJio  arti6ciose  in- 
.textam  constat  ex  eo  praesertim, 
jqaod  Cartbago  1$2  anno  tantum 
anteHomam  a  Didone  sit  condita; 
Aoma  Yero  432  post  Trojae  excidium, 
qno  excidti  tempore  JEoeas  vixit :  nt 
sic  300  amios  oirciter  Mnen  munifice 
Poet^  condonaferit. 
.  70  SanguinoUnia']  Qvm  tui  cansa 
sibi  Yiolentas  roanns  injecerit. 

71  /iQ  Qaodpatierismali,..Quan« 
tacnmqne  faerint  mala  qo»  patieris. 

Concediie']  Conscientise  stimulis  et 
pericnll  magnitudine  conturbatum 
yCnean  fingit  Dido  soi  sangninoien- 
jtam  imaginem  spectraque  aJloqni|  e| 
^  se  depellere. 

.  Dieas]  Pliirimi  codices  babent  dt* 
eesi  qnod  qoidem  non  improbave- 
rim  ;  quanqnam  illud  aiternm  requi- 
/^e  Tcrsom  sequentem  Heinsioscre* 


diderit.* 

72  /b  ie]  Ita  Tero  noxios  solet  ti» 
mida  conscientia  agitare.  Hinc  Jo* 
venalis :  *  Hi  sont  qui  trepidant,  e^ 
ad  omnia  fnlgura  pallenty  Cum  t<v 
nat,  exanimes  primo  qnoqoe  mnr- 
mure  Cceli :  Noii  quasi  fortuitns,  nec 
Tentorum  rabie,  sed  Iratus  cadat  iia 
terras,  et  vindicet  ignis*' 

73  Da  breee]  Id  est,  Disceasom 
tuum  differ. 

76  Te  satis]  Id  est,  Satis  est»  qnod 
meae  mortis  auctorem  te  facias :  nee 
ei  filinin  tunm  debcs  objicere,  dcc. 

77  Aseanius]  ^ne»  fiiios;  qni  e^ 
Jnlns  dictos  est. 

Meruere]  Qoamobrem  eos  tempes« 
tati  objicjas. 

Penates]  Qoos  dtcitor  £neas  Troj% 
in  Italiam  portasse. 

7S  Ignibus]  Troj«  deflagraatis»   . 


"Digitized  by 


Google 


140 


F.  OVIDU  NA80NIS 


Sed  neque  fers  teciim ;  nec^  qnas  mihi^  perfide,  jactas^ 

Presserunt  humeros  sacra  Paterque  tuos.  80 

Omnia  mentiris :  nec  «nim  tua  fallere  lingua 

Incipit  a  nobis ;  primaque  plector  ego. 
Si  quaeras^  ubi  sit  formosi  mater  luli.; 

Occidit,  a  duro  sola  relicta  viro. 
S.edc  mihi  narraras ;  nec  me  movere :  merentem  85 

Ure ;  minor  culpa  pcena  futura  mea  est. 

iu8 ;  nequef  perfide^  pater  et  Moa^a^  qu€B  mihi  pradieiUy  teligerutU  humerot  tuog, 
Prefers  omnia/aUa ;  neque  vero  Hngua  tua  me  primam  decip^;  neque  ego  pruiHi 
criictor.  8%  qnis  petai^  ubi  tU  mater  puUhri  luU:  periit  deaerta  oola  a  crvdeli  fmi- 
rito.    Hac  mihi  retuteras :  sed  tetigerunt  meJUntem.    Inde  pcena  toa  fiUuru  oU 


.  "See  mihi  tueuree, — 80  Gn.  1.  et  4.  oaera  patema. — 83  Ga.  2.  et  Helm.  n  qutf 
Yis, — 84  Gir2.  a  diro, — 85  Narrarao  meliores  pro  narrabaM:  alii  nee  me  notere: 
Qn*  1.  et4.  at  me  movere:  2.  at  eocii  me  movere:  S.  admenovere:  Helm.  a 
manu  sec.  at  te  novere,  Scr.  nec  eram  corruptior  inde^  pro  varia  lectione,  nnde 
Barin.  facit,  nec  eram  quoque  cauHor  tadc,  vel,  nec  eram  prudentior,  Crispiniis 
legtt  ai  me  movere  merentem^  Inde  minor,  Francius  conj.  hoK  me  mov^egemen" 
tem^  At  minor  hac  culpa  culpa  futura  m,  e.  Heusing.  scrfbit  an  me  movere  7 — ' 
86  Ure  est  e  P.  Vulgo  lUa,  Septem  libri  Heins.  cam  Gn.  1.  Inde  minor:  dno 
Unde:  unus  Atque:  alios  Ipoa:  alter  Me.  pro  diversa  lect.  Vive,  vel  Inde.  Fr. 


NOTiE 


80  Preaierunt']  Pins  ideo  a  Virgilio 
JEneas  cognominatur,  quod  patrem 
et  Deos  Penatesflammis  eripuerit,  et 
hnmeris  bajnlaverit.  Qnomodo  eum 
frfctores  etiam  ex  Virgilio  celebra- 
\ernnt. 

8S  Quarao]  Aliquis  quaerat  ^nean 
dicit  Creusam  uxorem,  Prianii  filiam, 
niatrem  Ascanii  ante  reliqnisse  et 
decepisse.  Quse  quidem  est  quornn- 
dam  sententla.  Inimo  ab  ipso  inter- 
fectam  nonnnlli  tradunt. 

85  Htec]  Qnomodo  Crensam  ami- 
«isses.  Istud  vero  ii,  ^neidos,  sub 
finem,  Didoni  ^neas  narrat. 
.  Necme  movere]  Alii  novere:  nnde 
•ensum  extorqnere  conatns  est  Hn- 
bertinus.  Sed  frufttra,  meo  quidem 
judicio.Qnid  vero  dicam  vix  reperio: 
.iilsiforte  haec  faerit  mens  Didonis,  et 
it^  ASnean  alloqai  volnerit :  Narrave* 
raa^niiu  eqmdem^  quomodo  Creosam 


nxorem  tuam  reliqoissesy  unde  per* 
fidnm  tuum  ingenium  cognoscere  de* 
bnissem,  teque  adeo  longe  a  me  pro- 
pellere:  atsecas  evenit;  nam,  cam 
in  animo  meo  id  nnum  inscdiiset, 
t]na  ratione  tibi  possem  prodesse  eit 
placere,  etiam  me  movit,  et  ad  mise- 
ricordiam  perdnxit  illey  nt  refere- 
bas,  tuns  et  uxoris  casns.  Si  qnis 
accersitam  explicattonem  credat,  per- 
gratnm*  fecerit  meliorem  proponere. 
Cetermn,  stne  manaseriptornm  fide, 
nisi  snmma  cautione,  nolim  quicqnaiii 
mutare. 

86  Ure]  Inde  minor  eulp,  babent 
septem  libri,  Auctore  Heinsio ;  quam 
lectionem  arripni,  eo  pnesertim  indac- 
tus,  quod  alii  undCf  alit  atquCf  eodem 
prope  senso  habeant.  Heinsins  vnl- 
gatam  illa  non  mutavit ;  testatnr  ipoa 
in  nno  codice  legi :  neque  aliod  nisi 
qood  oli^d  latere  dicit,   fiono  w* 


Digitized  by 


Google 


H£R0II>fi8.     BPI6T.  Vlf. 


I4r 


Nec  mihi  mens  dubia  est,  qainte  taa mtminti damnent. 

Per  mare^  per  terras  septima  jactat  hyems. 
Fluctibus  ejectum  tuta  statione  recepi» 

Vixque  bene  audito  nomine^  regna  dedi.  90 

His  tamen  officiis  utinam  contenta  fuissem ; 

Et  mihi  concubitus  fama  sepulta  foret ! 
Hla  dies  nocuit»  qua  nos  declive  sub  antnim 

Cceruleus  subitis  compulit  imber  aquis. 
Audieram  vocem ;  Nympbas  ululasse  putavi ;  9S 

Eumenides  fatis  signa.dedere  meis. 

krwr  culpa  mea,  Nec  dMio,  quin  tui  Dii  ie  exagiieni,  Septima  tempetioMjae' 
tat  illom  per  marey  per  temu.  Reeepi  tuto  pertu  iUam  expmlmm  umik  ;  et  regna 
tradidi^  vix  bene  cognito  e|ns  iiomtiie.  Utinam  tamen  $aii»  wUki  fms$et  Ati  bene' 
ficm ;  et  nuHa  CMtet  mihi/ama  conculntu»  /  lUa  die»  mc  perdidit^  qua  imber  cetrw. 
UuM detrutU  noo  tub  epebmcam  atrvam  repentini»  aqui».  Exeeperam  aono»;  crc'' 
diM  Nfmpka»  ciama»»»,    FuricB  indicium  fecerunt  fati»  mei»,    Pudor  offenoe,  vion 


^•^'^^■^■^*^^^^^ 


Jun.^^Vf  Ga.  2.  mea  moiitaa?  mnlti  scripti  iua  mmera:  R.  etFr.  meamu- 
nera:  Mor.  tma  crunma^  qnod  probat  Bttrm.— >80  Mofeti  et  dno  alii  Fluctibu» 


NOTiE 


ro  locnm  sic  expono ;  Jnde^  id  est, 
Ex  60»  qaod  Ticet  taas  dolni,  te  de- 
inde  hospitio  et  lecto  meo  reccpi, 
ontlone  tua  decepta,  ez  eo,  inqnamy 
cnlpa  mea  eTenit,  nt  mioorem  per* 
fidi«  poeoam  Ineris. 

87  NocmikH  Confirmatio  est,  sen 
ejna,  qnod  dizit,  nlterior  declaratio, 
JEnean  perfidi»  erga  nzorem,  po- 
nam  Inere. 

88  Septimd]  Cnm  Virgilio  fadt. 
Dionysins  vero,  anno  ab  incensa 
Trqjaaltero,  ^ean  in  Italiam  Te- 
niase  seribit. 

Jactail  ^nean,  scilicet.  Hse  Tero 
EDIpticae  locutiones,  fere  cnm  indig. 
natione,  aut  aliquo  mi^ore  affectn, 
snnt  conjunctae. 

Hyem»']  Pro  anno. 

80  Statiane^  Portn,  scUicct,  Car* 
thaginiensl. 

02  SepuUa']  Nnnoa  sciret.  De  bae 
Tero  funa  mulu  Virgil.  £n.  ir. 

98  NookUJ  Qnia  eo,  Jnnonis,  Ve- 
■crit^  artificioy  snbire  spehuKom 


iEneas  et  Dido,  imbribns  Iramissls,; 
coacti,  tnm  primnm  concnbuemnt ; 
nt  scribit  Virgil.  JEn,  it.  Is  Tcro 
qoam  nnnc  exponimus  Tocem,  sie 
reddit :  <  Ille  dies  'primos  leti,  pri* 
mnsqne  malomai  Cansa  ftiit.' 

04  CtBmtem]  Pro  nigricaute.  U« 
troqne  epitbeto  promiscue  ntitur 
Virgilins. 

06  Vocemy  Pittfalem  nnniemm  ex 
Tulgata  editione.  mallem,  quamTiS' 
singnlarem  babere  meliores  codices 
Heinsius  testetnr.  Ratio  est,  qnod 
sicnt  apnd  Virgilinm  plures  etiam 
bic  Nymphas  Dido  ipsa  memorat. 

UMa»»e']  Vox  est  medise  significa* 
tionisy  quam,  in  bonom  partem  ac- 
cipi  dubitare  non  sinit  Lncanns, 
cum  dicity  *  Laetts  ulnlare  trinmphis.' 

06  Eumiuide»]  FiirisB ;  eo  nomine 
per  antiphrasim  Orssce  dictse ;  id  esfi 
MaleTolse. 

iSivna]  QusB  ab  illis  non  possmil 
esse  nisi  atra ;  et  mortis  prsetagta* 


Digitized  by 


Google 


142  F.  OVIDII  NASONIS      ' 

Exige,  laese  pndor,  poenas,  ^iolate  Sichaeo ; 

Ad  qnem  (me  miseram !)  plena  pndoris  eo. 
Est  mihi  marmorea  sacratus  in  sede  Sichceus ; 

AppositdB  frondes  velleraque  alba  tegunt.  100 

Hinc  ego  me  sensi  noto  quater  ore  citari : 

Ipse  sono  tenui  dixit,  Elissa,  veni. 
NuUa  mora  est ;  venio ;  venio  tibi  debita  conjux : 

Sed  tamen  admissi  tarda  pudore  mei. 
Da  veniam  culpae ;  decepit  idoneus  auctor :  lOS 

Invidiam  noxae  detrahit  ille  meae. 
Diva  parens,  seoiorque  pater,  pia  sarcina  naii, 

Spem  mihi  mansuri  rite  dedere  viri. 

htte  iSSeihtfo,  rfpete  paenaa ;  md  fiM»,  (m£  viiftUeem  !)  me  dedo  mffuea  pudore,  E$t 
mihi  ^kaui  eaertUue  in  temph  marmareo  ;  rami  aimoti^  et  lanu  candida  operiunt* 
£go  audivi  me  hine  voeari  quater  voee  cognita;  Ipee  Sichxas  dixit  voce  gracili^ 
Adesto  Elisaa.  Non  moror ;  adatm :  eo  uxor  tibi  delnta ;  eed  tamen  lenta  pudore 
crimitut  meu  Coneede  veniam  delieto  meo;  dtjfni»  auctor  me  fraudamt :  HU 
mmuU  inmdiam  culpee  meee»    Mater  Dea^  et  pater  eeniorf  pium  omufilii,  feeerwid 


^^*»^^«»^^«^»^«»>#«» 


ere^um*  Li.  relicta  pro  eepuUa, — 95  Vocem  ineliores.  Alii  voeee, — 97  TMttf" 
Heins.  Tett.  omnet  Siclueu,  At  Gu.  1.  et  Helm.  Syd^ei,  6u.  8.  5/cA«y.— 9S 
Scripti  ODiiies  Heins.  etiam  Oiielferbytani  et  Helm.  Ad  quat,  Heins.  valt 
plena  ni6orM.~100  ApposiUe  quatnor  libri  Heins.  Vulgo  opponta. — IQS  Qui-  . 
dfim  venio  dixi  tihi :  Gu.  4.  venio,  guondam.  P.  cum  novem  al.  Heins.  et  Gn.  S« 
dedita  coi^jux, — 104  Goelferbyt.  omnes  et  Helm.  Sum  tamen,  Deinde  Gu.  1. 
9.  4.  et  Helm.  amieso,  <}u.  4.  admi$to,  Tnm  Helm.  et  Gn.  1.  2.  et  8.  tardapU' 
dore  meo  ;  sed  3.  a  correct.  pro  mei,  quod  etiam  in  4.  restat.^106  Helm.  tfe* 

NOTJE 

07  Violate']  Qnoniam  Sichsei  cine-  lOS  NuUa  mora]    Seae  diclt  morl  * 

ribus  castitatem  promiserat.  paratam  esse,  ot  sit  cnm  Sichaeo. 

00  Sichioue]   Didonis  maritnff,  Her-  104  Admiati]    Impudlcitic  crhni- 

Cfnlia  Tyri  sacerdo» ;  *  qnem  Pyirma-  nis. 

lion,  obdivltiarum  faroam.  interfecit.  Tarda]  Tarde  dicit  se  venire,  qnan*' 

Hic  vero  per  Sichteum,  ejna  statna,  doqnidem  ifon  id  ante  violatam  pn- 

qnam,  summa  veneratione,  Bido  co-  dicitiam  prsstiterit. 

lebat,  iotelligenda  est.  105  Da  veniam]  Sichsenm  aVloqni- 

101  Noto}  Sicbs^t,  sctlicet.  tnr. 

108  Jpee]  Siclisens.  Idoneus]  Cniqne  nulhis  non  coufi- 

EUaM]    Noraen  fnit  alternm  Di-  dendum  eftse  disisset. 

das.   Eo  vero  illam  convenieniiftslme  107  Diva]     Ea  obiter   ennraerat, 

SichaeuR  appellat,  Mqiiidem,  ea  DidOy  qnip  facti  Mni  invidiam  pos8int  mi- 

seo  virai^o,  lingna  Punica,  per  glorlo-  nuere :  primo  qoidem  JEnevs  matreffly 

tam  mortem    dicta    tantnm  fuerit ;  Venerem  idlicet,  Divam  esse. 

qnaDquam  aliter  alii.  Pater]  Anchises,  sciiicet :    quem 


Digitized  by 


Google 


HBR0IDB8.     BPIST.  YII.  143 

Si  fnit  errandiun,  cansas  habet  error  honestas: 

Adde  fidem ;  nulla  parte  pi^endus  erit.  110 

Dorat  in  extremuin^  vitaeqae  novissima  nostrso 

Persequitur  fati,  qui  fuit  ante,  tenor, 
Occidit  internas  conjux  mactatus  ad  aias; 

Et  sceleris  tanti  prsemia  frater  habet. 
Exul  agor,  cineresque  viri,  patriamque  relinquo;  115 

Et  feror  in  duras,  hoste  sequente,  vias. 
Applicor  ignotis ;  fratrique  elapsa  fretoque^ 

Quod  tibi  donavi,  perfide,  littus  emo. 
Urbem  constitui ;  lateque  patentia  fixi 

Moenia,  finitimis  iuvidiosa  Iocis«  130 

mki  §pem  m^iriiijlrmi,  ut  par  ett.  Si  /uU  peecandum^  errwr  pretkH  eeami  kMm» 
tas :  adjice  illi  fidem ;  nullo  modo  erit  pifrtndus.  Fati  raiio,  4fuet/mi  mlM,  mmut 
u$que  adfinem,  et  eomitatur  extrema  titig  iio«lr«r.  Maritu$  meMs  m^frtem  obiu 
jugulatua  ad  secreta  altaria;  et/rater  mvus  hahet  wiercedem  tanti/aeinorio,  Pelkr 
pTo/uga,  et  deoero  cinereo  mariti  mei  et  putiiam :  et  premo  viao  aaptrag,  koate  htm 
geauente.  AppeUo  ad  littura  ignota ;  et,  elapoa/ratri  et  mort,  cnmparo  Uttua,  quod 
tiH  dediy  perfide.    Poaui  urbem  ;   et  atatui  muroa  tate  patentea  ineidioooa  foieiidt 


traJud. — 108  Heasing.  e  On.  1.  reponit  dfdere  torL—llO  Qnatnor  scrlptl 
p^endua  amor. — 112  Peraequitur  quatnor  Mss.  teste  Barin.  et  Helm.  Vnlgo 
Prooequiiur. — 113  intemaa  e  conject.  Nangerii.  Srripti  pleriqne,  in  his  Go« 
onines  et  Helm.  interraa.  Helm.  a  maiiu  sec.  in/elix:  quinqne  adterra»: 
quatoortii  terria:  duo  tn  terra:  totidem  extemaa:  Mycillus  reponit  Herck* 
leua:  Dan.  Heins.  conj.  i^/ernaa:  Nic.  Heins.  Herceaa,  li.  e.  Herreo  Jovi 
dedicatas. — 116  Bas.  tii  dultiaa. — 117  Cod.  Mor.  AppUeor  ignaria:  Heins. 
coiy.  AppL  hia  oria. — 118  6n.  omnes,  eiwt.— 119  Unos  Reg.  lat.  potentia.  De* 
inde  P.  et  decem  alii  Heins.  et  Qiu  3.  ante  correctorem,  et  4.  pai.Jinxip 
Helm.  cnni  Dovem   Heins.  /eei    Heins.  coo).  jeei.   Barro.  praefert  /tct*— • 

NOTiE 

homeris  snis  gestasse  pins  ille  JEnena  113  OceidH]  Incipit  enamerare  la* 

prapdicabat.   Unde  eum  probnm  esM  fortonia  sna. 

Dido  conjiciebat.  Iniemaa]  Plertqne  babent  ttt  terrmt 

108  Dedere]  Non  lioc  dicit  Dido,  Alii  mt  terraa,  ifc.   Corani  Piif  Pena- 

nt  se  omnino  exporget ;  sed  tantnn  tibn»  interffctiis  e^t. 

Qt  minorem  culpain  fuisse  ostendat.  114  Fraier]  Pygmalion,  qui  SichKi 


110  Fidem]    Quain  mibi  dederat  avnncnli  divitiis  inhians,  enm 
£oeas.  tare  non  dnbitavit. 

Pigendua]  ^neas,  an  error  i  Poste-  115  Agor]  Fngani  vero  sna^it  Si« 

rios  nialim.  ch»i  iinaco,  qitie  Didonl  noctn  app«< 

111  Dwrat]  Dicit  Dido,  infelicita^  riiit,  totnmque  Pygraalionis  faciftas 
tet  fnas  ab  iuitio  vitc  asqne  ad  fiBem  enarr^vit. 

dnrare.  116  Hotia  uoquenie]   Fratre,  scili- 

112  Tffior]  Lem^Me/rein*  cac  Dorissimam  «titem  fngtrey  a«e 


Digitized  by 


Google 


I4t  P.  OVIDII   MASONfS 

Bella  tament :  bdlis  peregrina  et  foemina  tentor  2 

Yixqae  rodes  portas  urbis,  et  arma^  paro. 
Mille  procis  placui;  qui  mecoiere^  querentes, 

Nescio  quem  thalamis  praeposuisse  suis. 
Quid  dubitas  vinctam  Gaetnlo  tradere  larbaB  1  195 

Praebuerim  sceleri  brachia  nostra  tuo. 
Est  etiam  frater,  cujus  manus  impia  possit 

Respergi  nostro,  sparsa  cruore  viri. 
Pone  Deos,  et  qoae  tongendo  sacra  profanas; 

Non  bene  coelestes  impia  dextra  colit.  130 

Si  tn  cultor  eras  elapsis  igne  futums^ 

Poenitet  elapsos  ignibus  esse  Deos. 
Forsitan  et  gravidam  Dido^  scelerate^  relinquas ; 

Parsque  tui  lateat  corpore  clausa  meo. 

Udi,  BeOa  paramtur  ;  ego  fttmina  et  exiranea  impetar  heUu :  tixque  pona  ermtMM' 
valtas,  urbU  et  arma  expedio.  Grata  fui  miUe  procit ;  ^Kt  eontra  me  cat^juraxe* 
runtf  quirentee  me  aniepoiuiste  nesdo  quem  auifconnubiis,  Quid  ttreri»  me  de* 
dere  ligatam  larba  Gatulo?  Commodacerim  lacertos  noetroeftagitio  tuo»  Habto 
etiamfratrem  ;  cujua  manus  scdesta  tinda  sanguine  mariti  niei,  possit  tingi  noS' 
tro,  Omitte  Deos  et  saeray  quce  potluis  iangendo :  manus  impia  male  coUt  Deos^ 
Si  iu  erasfuturus  adtor  Diis  igne  erepiis,  pcenitet  eos  esse  erepios  ignibus.  Fortd 
H  deseras  Didonem  prttgnantemy  sceUste;  et  pars  iui  celetur  comprekensa  corpgre 


^»^»»^^»^»^^ 


191  Lugd.  et  Scr.  beOa  Hment :  vnde  D.  Heins.  conj.  #tiiiffi«,  ve\  ionant, 
Vulg.  defendit  Bomi. — 122  Excerpt.  P.  Virque  rudis,  Deinde  Leid.  et  On. 
2.  ad  arma»  Hinc  Barm.  lcfit,  Vixque  rudis  porias  urbis  ad  arma  paraj^ 
12B  Unus  V.  qui  me  eotusre.  Alii  me  cupiere,  ?ei  peiiere. — 126  Donta  lefrebat 
Freebueram :  atqoe  ita  Ga.  3.  a  man.  pr.  et  4.  etiam  Helm. — 127  Heins.  coni. 
impiaposcat:  et  poseit  ett  in  Gii.  2.  S.  et  Heini. — ISS  Mnlti  codd.  Didon^ 
uti  Gu.  omnes.  Gu.  1.  et  4.  reUnques;  2.  et  S.  relinquis.—lZA  Editt.  Colin.  et 

NOT/E 

locnm  eertitm  ad  receptum  cognos*  tio,  qnasi  ^nei^  caosa  pericnlifl  ob* 

eare ;  bo»tem  inseqaentem,  cnmqne  jectam,  non  tantum  ipse  non  erfpiaty 

frfttrem  habere.  std  magis  in  ea  ingratns  et  Infldoa 

120  JmMiaea']  Qnm  sna  magnitu-  powit  injicere. 

Mmt  finitimis  invidiam  moverant.  Geeinki]  Ctetnlia  regio  est  in  me- 

121  Tument]     Ab  larba  Otttnlo     dia  prope  Afrjca. 

RegCy  ob  spmnm  oonjngiam,  Dldoni  1S2   Pemiiei']    Qnia  malleBt  este 

heUmn  intenutnm.  oombiutiy  quam  talem  habere,  cnIto« 

12S  Caiere]  Id  est,  Adversns  me  rem. 

coDjuraTerant.  1S4  P«rsfv#]  Sic  vocat  paerakMi, 

IM  Neeeiaqnem]  Imrtdiose.  ant  foetnm  in  utero  ktentem. 

125  Vindem]  Acrla  ost  exprobni. 


Digitized  by 


Google 


HtEROlDEd.  •  BPIST.  Vlf.  145 

Accedet  tald^  matris  miserebills  infans,  135 

£t  nondiim  nato  faneris  auctor  eris : 
Cnmqne  pareAte  saa  frater  morietur  luli, 

P<tenaqu6  connexos  auferet  una  duos. 
Sed  jubet  ire  Deus.    Vdkm  yetuisset  adire, 

Punica  nec  Teucris  pressa  fuisset  humus.  140 

Hoc  duce  (nempe  Deo)  ventis  agitaris  iniquis, 

Et  teris  in  rapido  tempora  longa  freto : 
Peigama  vix  tanto  tibi  erant  repetenda  labore» 

Hectore  si  vivo^  quanta  fuere,  forent. 
Non  patrium  Simoenta  petis^  sed  Thybridas  undas :       145 

Nempe»  ut  pervenias  quo  cupis^  hospes  eris. 
TJtque  latet,  vitatque  tuas  abstrusa  carinas, 

Vix  tibi  continget  terra  petita  seni. 

wuo.  JVoaf  miaertmdui  mUthtr  /ati»  »i«lm ;  €i  cau9€  eri»  tmmiii  nmidum  iiato. 
Etfnter  Ascmni  wimietiir  cum  ra«  maire  ;  ei  «mit  dolor  toUet  dw$  cm^neto».  M 
Deo»  te  juhet  proflcieeu  VeUem  pfohibui»9et  roe  eoiirfiitre;  nee  terra  Punieu 
fituui  ceieatu  a  Tr^jani»,  Hoc  duce  (nempe  Deo)  ageri»  venti»  adverti»,  et  perdi» 
muka  tempora  in  mari  proceUoto.  Vix  Tr<^a  erai  tSddenuo  tidenda  tanto  taborey 
q[aanqaam  e»»et  tantai  quaniafidi^Hectore  eupereiile»  Non  i»  ad  patrium  Simoei^ 
ta  ;  md  ad  aqua»  TSfbridi».  SeiUcet,  ([uamti»  appUee»  ^uo  op<a«,  advena  eri».  Et 
W  laiet  terra  quaeitaf  et  ab»condUa/ugit  tua»  naoe»,  vuc  tihi  «ent  eveniet,    Suma 


<^^i^^<m^>0^^i^^^^ 


Benm.  et  priores  aliqnot  iai  kdUat,r-l36  Borm.  oiaviilt  matri»  faioy  ne  tret 
vocet  in  i»  eseant.— 199  Nato  de  conjectnra  Slichtenhorst.  et  Heins.  Scripti 
iM4t.— 1S8  Bersm,  Mb.  Miiiitaroe.>-lS9  Gu.  1.  et  2.  8i  jubei.—UO  Helm.  ne 
Teuerie.^14%  Oo.  4.  iibi  fiurant.— 146  Ar.  Or.  pro  diverta  lect.  et  Ou.  1. 
&'«.  bai»;  nnde  Heins.  legit  bU>e».   Tibrida»  P.— If7  Helm.   U»que  Uitet. 

NOTJS 

186  Aeeedet  fidi»]  Cnm  illa  miser  sent.  Continnatio  est  IronitR. 

erit.  140    PKiitAi]    Carthaginientis;    a 

JftimifrfiM]  Non  ille  est,  qnem  to-  Pcenis  seu  PhflenicibuB,  qni  illuc  cum 

camuB  uM^abUf  sed  digne  de  compa»-  Didone  migraTeroiit,  ita  dicta. 

juw.  .    T«ti«rt«l  Trojania;  a  Teocro  rege 

1S8  Peaml  Mort,  aic  nominatis. 

ISO  Sedjubei]  Objectio  est,  qnam  141  Nempe  Deo]  Ironiam  absolvit. 

posset  facere  JEneas.    Ironice  vero  a  A^^UarU]  Quod  Didoni  ineptum  ▼!- 

Bidone  proponitnr.  detur. 

.    Deu»;]  ApoUo,  cnjiis  jossn  petebat  149  Pergama']  Ita  appeitatsB  Tro- 

Italiam    ^neas  ;    vei   Jupiter,  aut  jana;  arces :  quanquam  per  illas  Tro« 

Buntins  Mercurius.  ja  ipna  ssppissiroe  inteliigitur. 

Fe(|epiMliii«sd]Quasidicat:QHan-  Tanto]  Qnanto  condeudam  nrbem 

doquidem  tam  religiose  Deorum  man»  petis. 

daU  perficis,  utinam  adire  me  vetois-  .   146  Simoenld]  Simois  Trqi».  riTU- 

Deiph.  et  Fur.  Cbs,                    Orttf.  K 


Digitized  by 


Google 


14#  P.  OVIQII  NA6ON10  . 

Hos  potias  populos  .in  dotem,  ambago  team^ 

Accipe^  et  adyectas  Pygmalioms  qpes..  150 

nion  in  Tyiiam  transfer  felicias  arbem ; 

Hancque,  locum  legai,  sqeptraqae  siMnra  tene* 
Si  tibi  meas  avida  est  bdli,  si  quasrit  lulw 

Unde  suo  partus  Marte  triumphus  eat ; 
Quem  superet,  ne  quid  desit»  prffibebimiis  hosten» :         15C^ 

Hic  pacis  leges;  hic  locus  arma  capit. 
Tu  modo,  per  iQatjrem>  fraterpaque  teta,  aagitt9fl> 

Perque  fug»  comites,  Dardana  sacn^  Deos ; 
(Sic  superent,  qaoscumq^e  tua  de  gente  reportas, 

Mars  ferus  et  damnis  sit  modos  ille  tuia,  100 

foiiuM  koi  fMpnlM  meos  tii  doiem,  diMone  tMOa^  tt  tHhiM  ihUiuM  PfgmM 
Utm$,  TrmiporU  fMiim  TV^fcm  tii  wrb«m  Tffiam:  ti  Irwto,  faafSM»  rmf 
aeeptra  Mcrs.  Si  mmmu  eti  iHn  bHU  cmfidiu,  «t'  AMemmm  ftmil^  imde  irimmflht 
dMcahtrtuqmeihuviritaemui;  nefndMi,  dMmamkmiimj  faemmneei.  Mk 
locuM  cmwenii  pacie  legilm»^  comfemi  ariMt.  IV  tMiWy  mreeer  per  maitem^  i$ 
MftM«,  qon  teki  tantfreiri»  CapidiniB,  ei  per  eaera  IVvnM,  per  Deoe  CMified 
ff^  (m  viMMl  MMMy  fNMCimgm  refere  de  ima  gMe^  ei  iihd  beOam  mi  pdtl 


Vii^qan  P.  Gn.  1.  et  8,  et  Helm.  cnra  al.  qiiibnMlAro.  Vnlgo  refaifi^,  Itfof» 
ajMroaa  meliores.  Gn.  1.  2.  8.  ofrifrKM.    Malti  oodd.  aliter  liaae  ren,  ezki* 


bent.  R.  Jao.  et  sex  alii :  Vi^  janei  aeaiaaqae  iaae  reanuyae  eerime:  LeM* 
et  Ga.  4.  Uiipu  javei  v^aatqae  ivat  veniaaque  cariaaB:  Scr.  Vi  meveae  remofm 
taa»  veaioqae  car»  aHas :  Uique  voiei  reaeaaqae  taie  veaiaeqae  ear. — 149  Hmiiim 


meliores  pro  rmi«<e.— 150  Plarimi  eddnclM  opee:  £d.  p,  adaetofs  Helns. 
001^.  avedae, — 199  Volg.  laqae  heo  regie  (aie  et  Ga.  1.  %  4.)  eeeptra  mieraiu 
tene,  Barb.  Vobs.  Helm.  et  Go.  8.  iaqae  loeam  regie,  Qmt  I.  r^gia  eeepirm  ieaef 
probante  Heasing.  P.  NoadnO'  coregle  eeepiraqae  eaera  iemj  nid^  Sahnas.  fa- 
ciebat  Noadae  cam  regie:  Heins.  NonUne  et  hancregie:  JLeid.  Haaeqae  loeo 
regie:  Barm.  ex  Testigiis  Barb.  Voss.  et  Leid.  recepit  Maaefee^  ieeam  r^gniy 
eeeptraqae  eaera  ieae, — 156  P.  et  alii  meltoi'.  Qned  eaperaei :  nnde  Heins.  coiu» 
QiiM  ff^pere«..JkMtei.— 157  Mairem  Heins.  ex  scriptit  deocm^  Monoulli  pairem^ 

VOTJE 

Im.  Difficnltates  .Simm  ingerit  Dido.  Dido. 

1%qhridae]  Tibris  fluTios  Mt,  qni  a-  151    Tyrimn^  Carthaf  iaom^  qoam 

gmm  Romanum  RomaiiH|ae  allnit.  alc  n  oonditoribos  denomioal. 

14S  Vixtibi]  Vix  senej^lnltaliam  Fotfdns]   Qnam  poMis  In  Itafiam 


pervenies.  transferre. 

149  Ambage]  Qaiescendo  ab  omni-  157  F^raiemaqae  tefo]     CnpldlBiB, 

Ims  marls  erroribus,  laboribasy  Stc,  scilicet. 

160  PpgmaUoaie]  Nou  enim  tantam  158  J>ardana]  DeMPenates.  Oor- 

Sichtsi  thesauros ;  sed  et  Pygmaiio-  dtmi  Tero  dicnntor  a  Dnrdaao  Troja* 

nis  opM  plorimM  cum  magna  nobillr  no  nege. 

tntis  pnrte  lecmB  in  Aliicaa  avexit  159^  Ste]  Ady «nntis  est,  qnoBMdo 


Digitized  by 


Google 


RBR0IDM.     BVI8T.  Vlt. 


w 


Ascaniiisqiie  raos  feliciter  bnpleat  annos, 

£t  senis  Anchis»  molfiter  ossa  ciriMBt) 
Parce  precor  domiii,  qjOLed  se  tfbi  tradit  1 

Qaod  crimen  dicis^  pneter  amasse,  roeum  t 
Non  ego  snm  Phthias,  magnisiee  ommda  Myoeais ;        169 

Nec  steierunt  in  te  virqpie  paterqne  memi. 
Si  pudet  uxoris,  non  mipta,  sed  hospita  dicar  t 

Dum  tna  sit  Dido,  qnodlibet  esse  ieret 
Nbta  mihi  fretasunt  Afrnm  fraBgentia  llttns; 

Temporibns  certis  dantqne  negantque  viam.  170 


'  KwrfJ  jwrw  immmf  mm  4M  h  HH  pouUeitdmm,    Qitod  crimem  M$ 
»,  fiitier  amtntf    £§•  iw»  mm  Pkikmij  H  •rte  wmgmi  Mfeemt:  mt€ 
i  et  ptHttMm  9iiMnm  U  beUa  mmnnmi,    9i  fmdei  te  wne  ktbtre  m 

\  tnmm^ji.jTwm  wmm  mmm  tf^^MM  •  mmm  m  i 


^Md  XtaMiff  Iwff  £.  et  alter  L.  Reliqai  dmmd  tat.~ie4  Ammm  V.  Oq.  om* 
iics,  et  Helm.  Alii  mmmre.—U»  PDMm  P.  cwn  aliis  emeiMUtiorilNis.  Volg» 
Pmhi  QveirerbytMiMltMs  fiikgm,p9ikmu  A,  Nemeg»  defUkm.  0«.  1.  ft.  4L 
mmipdemt.  MmIIi  ▼itao«e  iwpHiff.— ISS  ArtmRiP.  et  litM.  Vol«»  titiimei^ 
€ki.SL^^ite«reH».— ItS  QM«4i<F.etaLMeL  MipddUbei.  Oa.  2.  ^mdU 
kei:  l.et  4.  fmmUkei;  mo4  M?«lt  HeMiiig.— 169  |iVw«MNa BMMorM  cMi 
OMlf.  ABimiieidim.  UelM.  coi^.  pkt^tuiim.  Scattfer  Mtarfte.^ue  T 


KOTA 


JMi  MtM  TidimM.  Id  efft,  Sie  vi- 
▼Mt  omMS,  qei  Trojs  ineeiMlio  elap- 
el,  tMm  fortHBtm  tcqeuittiri  «t  ta 


100  ITerf  tSff]  lUiid  MHim»  ^mdi 
IsTffigemeMmit. 

aHmedee]  Pett  ilM  beUmn,iml. 
Ihi  MipliM  demomA  petltris. 

100  IfUUlfff]  Sie  JofeMllt:  'Wt 
meJermM  WBbrb  tcMem  et  siiie  pee* 

lOft  PkM»\  £x  Pbtliie^iifbeTlK». 
ealim,  Acfaiilis  boetle  patria,  oriimda : 
adeoqM  nee  OrKca^iiee  iDimica. 

Mfeade'}  MycM»,  orbt  Pelopoii- 
Mii,  AfamemiiODis  et  Meoelai  pa- 
tria. 

100  Sfoffffim»]  Alii  babent  jeef ffrMl : 
aed  ilhid  malait  Heiiisiiity  ex  flde  op- 
Codicom:  pimimaqQe  ex» 


empla  eougerit,  ebi  pariter  fyUabe 
pneteritiy  plenimqiie  loDga*  eorrtpl- 
ter.  Sle  eflam  Vlr^.  dfadt^  <  Ob- 
ttetenmtqM  eomm.'  Net 
id  eetv  NoB  sem  boiti. 
bm  toii  fienita«  nt  om  fngmi. 

100  /M]  Nvoeqnendammemini, 
qni  in  Naionii  TeriibM  ordlnem  re* 
prdlendere  mtageiet,  qntii  nor  on- 
nia  ino  loco  dhdMet.  Mimrn  qnod, 
nt  eceperaty  Ita  mm  perrexerit.  Hlc 
^ro  reprebendefidl  amplam  iegetem 
kaboliiet.  Qoid  enim^  poitqnam 
contnmeUii  et  opprobriii  ^nean  Di- 
do  oneraTit,  ejnidem  illam  ad  pedee 
inppllcem  indnritl  Ridicoiom.  Im- 
mo,  niUI  melini.  Mnliercolamm  non 
potnit  veritti  exprimere  leve  et  mo* 
bfle  bigeniom. 

100  Neidi  Itemm  AieMapr«pe- 


Digitized  by 


Google 


148  .     P.  OVIDIL  NAS0NI8    i 

Cam  dabit  aura  viam^  prasbebis  carbasa  ventis: 

Nunc  levis  ejectam  continet  alga  ratem. 
Tempos  ujt  observem^  manda  mihi ;  certius  ibis : 

Nec  te,  si  ccr{)ies  ipse^  manere  sinam. 
£t  socii  requiem  poscunt,  laniataque  classis  175 

Postulat  exigqas  semirefecta  moras. 
Pro  meritis,  et  siqua  tibi  prsebebimus  ultra, 

Pro  spe  conjugii  tempora  parva  peto : 
Dnm  freta  mitescunt,  et  Amor ;  dum  tempore  et  usu 

Fortiter  edi$co  tristia  posse  pati.  180 

Sin  minus,  est  auimus  nobis  effundere  vitam ; 

In  me  crudelis  non  potes  esse  diu. 

Cum  venttu  coneedet  tiam,  eommiiiet  vela  ventU,  Nunc  inutiUt  eJga  habet  nacem 
eacpiflaam  floctibua.  Impera  mtAi,  ut  obaervem  iempua;  navigabis  tuiifie:  nec  egQ. 
concedam  te  cunetariy  riopiaveria.  Et  c^mite»  pettmt  quieiemj  et  elaarie  quaaaata 
aemirefecia  depoadt  exigvaa  moraa.  Peto  parvam  moram  pro  ape  4h>iiiiii6u,  ob  bene" 
ficia  meUf  et  ri  qua  debebimua  tibi  ultro.  Dum  maria  aedantuTj  et  Amor :  dium 
perdiaco  mora  et  uau  poau  /erre  fortiter  gravia,    Sin  minua  ;  decrevimua  vUa  exce» 


^^^^»^^>^^^^^<» 


con}./ugam  pro  etojii. — 17S  Gn.  8.  Sed  ifvu.— >17S  Ga.  1.  et4.  et  Hdn.  eiim 
uLaeriua  ibia,  Fr.  pro  varia  lect.  hiHitf.— 174  Ga.  1.  2.  4.  cupuif.'— 175  Forte 
en  aoriL  Heins. — 177  Pr^ebebimua  cod.  Doaz»  pro  valg.  d^ebimua.  P.  Ar.  et 
Gn.  9.  uUrOf  qaod  cam  Heins.  prsfert  Heosing. — 179  Vnlgo  et  amar 
dum.temperat  (P.  cpm  Gn.  2.  et  4«  alUsqqe  temperei)  uaumf  vel  uaua,  Me. 
alter  temperet  «m  £.  P.  Salmaaiot  emendavit  miteaeunt  et  amor:  dum 
tempore  et  mii,  ife,  probante  Heinsio. — ^181  Heiuing.  ez  omnibas  Go.  resti* 

NOTiE 
•ita  naTigatiooe  Dido  stodet  reToca^        Alga}  Herba  est  mari  innascenfl. 
re.    Noto  vero  sant,  qa»  de  Syrtibas         173  Tempua}  Qaomodo  se  babeat ; 

et  Afro  Uttore  a  Scriptoribas  memo-  quando  erit  navigationi  opportonam. 
TUDiuT.  177  SipM  tibi  prab.^   Valg.  debebi' 

171  Dabit  aura']  Cam  per  ventot  mua:  id  est,  Si  beneiicium,  qnod  a 
propitioa  licebit.  te  peto  tanti  est,  nt  etiam  merita 

172  Levia]  Nallios  valorit.  Quan-  mea  omnia  tnperet,  atque  ego  insu- 
quam  ea  nonnnlii  ad  ttercorandos  per,  nt  iiiud  conMqnar,  tibi  moltnn 
agros  atuntar :  propter  sal,  scilicet.  debere  agnoscere  tenear,  ea  verolege 

Continet]   Irl  tni,  Naves  nndiqna-  iUud  idem  ezpeto. 

que  ejectameotis  maris  obsesss,  qon  178  Pro  ape  cof^ii\  Ejus  loco. 

adversos  ventos  et  concitatom  pela-  179  Et  Amor]    Salmasii  haec  est 

gas  indicanty  eas  portu  continendas  emendatio.    Vnlgata  lectio  sic  babet, 

esse  admonent,  et  ab  itinere  retra-  et  am»r  d^m  iemperat  umm, 

bunt    Ut  nibil  necesse  sit  hic  nes-  Vau  ediaco]  Consuesco. 

cio]  qusD   de  alga  soper  undas  sese  181  Vitam]  Cum  saogaine. 

efferente,  et  naves  morante,  fabit-  \%2Nonpoiea]  Qoia  seipsam  inter- 

lftri«  ficere  animo  insederat 


Digitized  by 


Google 


HKA0IDR8.  BPIST.  VU. 


149 


Aspicias  atinaiD>  qaae  sit  scribebtis  imago ! 

Scribimus ;  et  gremio  Troicus  ensis  adest : 
Perque  genas  lacrymse  strictum  labimtnr  in  ensem^ 

Qui  jam  pro  lacrymis  sanguine  tinctus  erit. 
Quam  bene  conveniunt  fato  tua  munera  nostro ! 

Instruis  impensa  nostra  sepulcra  brevi. 
Nec  mea  nunc  primo  feriuntar  pectora  telo ; 

lUe  locus  ssevi  vulnus  Amoris  habet 
Anna  soror^  soror  Anna,  mese^male  conscia  culpae, 

Jam  dabis  in  cineres  ultima  dona  meos. 
Nec^  consumta  rogis,  inscribar^  Elissa  Sichsei ; 

Hoc  tamen  in  tumuli  marmore  carmen  erit : 


185 


190 


dirt,  Non  poii»  tme  dw  Mrw  m  me.  UtuMm  videoMf  qma  eii  epeeie»  me i  fcrt- 
bentis/  Senbimus;  ei  ^adim»  Tr^amu  eti  m  jmii :  ei  Uerywue  deJUami  per  hmIm 
in  gladimn  evagimaiMm ;  (pd  modo  loeo  lacrvmttnm  madidu»  erii  aainguine,  Quam 
hene  eohareni  domi  tua  cnm  faii»  nostriel  Oma»  Mwnlcra  noeira  modiee  »umiu, 
Nee  pedu»  meum  percutUur  nune  primo  telo :  ille  loeu»  retinei  plagam  crudeU» 
AmeSri»,  Anna  jorvr,  «•ror  iiMM,  male  eemuia  mei  erimini»,  Jam  miite  nofrieaima 
nmnera  in  einere»  meo»,    Nee,  alteumia  ignUm»,  in»euipar  Elma  SielUBi ;  koe  t«» 


^■^^'^«»^^»^«»1»«^ 


tQit  <i  ntmcf.— 184  Tres  iicripti  m  grem.—lS9  Primo  alter  R.  £.etGa.  1. 
Volg.  jntMiM.— 101  OiL  4.  vale  male  corm.— 194  Cod.  chartac.  Str.  in  tituli. 


NOT/E 


184  Troieu»']    JEatve,  quem    festi- 
i  omiterat. 

187  QiMM  bene']    ExprolMratio  est 
IroDia.    Hoc  vnlt  i)ido :  Egre- 

gie  coDvenire,  nt  causam  mortis  qni 
prsberet,  idem  ad  eam  instmmeD- 
tam  soppeditaret. 

188  /Mfmif]  In*  rognm,  anrnm, 
vestesy  arma,  aliaque  injici,  sepolcra 
omariy  See.  moris  foisse,omne8  no- 
rant  Volt  vero  Dido  eundem  JEnex 
gladinTOy  et  sibi  viveuti  mortis  esse 
instmmentam,  et  jacenti  oraamen- 
tum.  Qnanqnam  istud  totum  cum 
amara  exprobmtione  est  conjnnctom. 

180  Telo]  Ambigna  voce  nsus  est 
Poeta,  ad  Amoris  sagittas,  et  Anese 
iflddinm  respiciens. 

190  iUe  loeu»1  Pectus. 

VuiMnM  kabei]   Amat  Ita  et  Virgi- 


litts,  in  hoe  negotio,  de  ipsa  Didone 
loqnens, '  Vnlnus  aiit  venis.' 

191  iiRM]  Soror  ElissK.  Abtentem 
vero  alloquitnr;  namqne  eam,  cum 
sibi  roanns  inferre  vellet  Dido,  dimi- 
sit ;  nt  liquet  ez  Virgil.  JEn,  iv. 

Maie]  Non  sine  ezitio :  cum  mihi 
prodesse  neqoiveris. 

Culpee]  De  amore, qno Sicbseoda- 
tam  6dem  violaverat,  loqnitor. 

192  Dona]  Lacrymas,  si  voles,  in- 
tellige.  Id  est,  Ossa  mea  compones. 
Hoberlinus  exequia»;  Antonius  ur- 
nam  exponit  Qute  omnia  eodem 
recidont. 

mNeehueribar]  Quia  Sicliso  ii- 
da  non  fnerat.  Mos  vero  erat,  in  mii- 
Herum  epitaphib  maritorum  nomen 
inscribere. 


Digitized  by 


Google 


IM  P.  OVIOII  NASONIS 

Prsebuit  JBneas  6t  caQsam  mortis  et  eBsem.  105 

Ipsa  sua  Dido  otecidit  asa  mann. 

wun  ewrmgm  erU  in  wmirmort  aefnkri:  JEnea$  obiM  H  cmmm  meeu  ei  flidiaiM. 
Ipm  JHde  eccidU  u§a  mmm  «la. 


— lt»ft  G«.  9.  MMMf.— IM  Msi.  plarimi,  tmte  Heiasio»  lcta  mam, 

NOTJS 

196  CmieidU]  Fftbnlam  lecotiit  ef  t  pos  ad  nuiriti  placandos  MaDea  pe- 

Ovidiof.    At  Trogof  aliter.     Didt  tiisfe  ;  quo  ezacto,  in  nrbif  eminen- 

enim  Didonem,  cnm  ab  larba  in  am*  tiore  parte  pyn  inftracta,  «■demqoe 

trimonium  peteretnr,  atqve  ad  id  a  popnlo  convocato»  com  ad  viram  ire 

civibiif y  l>elli  meta,  cogeretnr,  tem-  .  se  dixiff et,  in  ignem  se  prfedpitaffe. 


EPISTOLA   VIII. 
HERMIONE    ORBSTiE. 

AHaUMENTUM. 

HntMioNS,  Men^  et  Helenfs  fiiia,  a  Tyndaro  avo  nMtemOy  cni  domiif  fvm 
curam  commendarat  Menelanf ,  dom  ad  Trojam  iret,  Oref ti,  Agamemnonia 
et  Cly tfemuestrte  fllio,  dea ponsata  est ;  eandemqoe  Menelaos,  insclos  hojos 
reiy  Pyrrho,  Achillls  filio,  qooqoe  promisit,  qoi  ab  excidto  iVojs  tandem 
reversos  Hermionen  rapnit.  Com  aotem  Pyrrbi  connobiom  adversos  ani- 
mom  soom  senraret,  Orestisqoe  amorcm  antefcrret,  per  intemootiom  dam 
-eom  OMDelf  fisdle  sese  pofse  ▼iocnlis  Pyrrbi  ezsolTi.  Qood  etiam  conse* 
cnta  est.  Orestes  enim^  JEgystbi  et  Matris  peracta  cmde,  forore  lil>eratoa 
ot  eapiatnf,  Pynrhnm  in  templo  Apollinis  interfcciti  et  HeanioDen  i 
recepit. 


Digitized  by 


Google 


HBROIDBS.     iraiT.  VUI. 


151 


CAlloquor  Hermioiie  nnper  fiatmnqne  YimmqRe, 

Nimo  fratrem;  nomen  conjngis  altor  habet.] 
Pyrrbus  Achillideay  animoms  imagfaie  patris, 

Inclusam  contra  jusqae  ptumque  tenet. 
Quod  potuiy  renui ;  ne  non  invita  tenerer ; 

Cetera  foemineee  non  Talueie  mttius. 
Quid  facis,  .Sacidet  non  ram  sine  viiidicei  dixi^ 

H8BC  tibi  sub  dmnino,  Pynlie,  pveUa  suo  est. 
SiArdior  ille  freto  clamantem  nomen  Orestas 

Traxit  inomatis  in  saa  tecta  comis. 


10 


J!<f O  JjftfrMiMM   C0Wtp€tt9   ■HfrVCifn  €t  flMTiMM  lUlj^tTp  fUIIIC  ptKrUttCM  f  flMHl 

haM  nmm  wuuHL  PffrrhnuJUiMM  AchiUia^  cordtAui  txemph  pairU  sai,  tenet  me 
eimuam  eautraju»  etfa».  Remti  ^iMnliiiii  iktdt,  ne  temerer  eenirm  vAaUatem ; 
iMMf  wtaHebre»  mm peiaenmi  reUpia.  Qaid  agie,  JEaeide?  dixi :  Nam  eam  «m 
aUare:  PyrrJbe,  hae  eet  tibi  peuUa  eab  eaa  demiaa.  lUe  eardior  mari  rapaU 
m  MMM  demum  me  vocVeratiiem  nemen  OreeteB,  ceipiBie  edeeie.    Qaid  dmriae  paeea 


#«i»i#*^>*^<^^>#^#i^ 


1  Boe  distidioii  «b  omiiibas  Mm.  ijaxM  vidit  Hciiu.  abest,  nec  nbn  a  On. 
omnibos  et  Helm.  Hinc  sporiam  Jadicat  Reins.  qnamvis  legatar  in  Ald.  et 
in  nno  cod.  margini  adjectnm  sit  mann  recentlori. — S  Qnidam  legendnm 
censent  AekiHadee,^5  Aiter  Me.  QiiaM|M<iit.  Oo.  91M.— 7  Heins.  mavnlt 
MaddOftt  ad  Eplst.  ixi.  87.— 9  Qnidam  Oreeiie:  P.  Oresles.~10  Bas.  Tra- 


NOTJE 


1  jtilsfMor]  Cnm  ab  omnibnsma- 
■weriptis  absit  prinmm  boc  disti- 
ebon,  moHto  a  qatbnsdam  r^icitnr : 
nec  idco  epistola  JUtrf^aXot»  nt  Myeii- 
Ins  ▼oloity  reUnqnetnr. 

8  Frairem']  Patmelem;  Ceaeln. 
Qnomodo  loqoi  amabant  veteres. 

Mhr]  Pyrriins,  scUioet. 

5  lamginepeirie]  Id  est,Prout  pa- 
ter  AchUles  Aierat.  Unde  VirgU. 
*  Instot  Ti  patria  Pyrrtins.' 

4  Csirfra  JMSfns]  Non  enim  nxores 
carcere  sant  concindendae. 

6  Ne}  Pro  of. 

6  C€<€ra]  Abire,  pnta;  mana  li- 
bertatem  ▼indicare,  4cc. 

7  JSaeide]  Pyrrbns  est;  nb £aco 
Jovis  filio,pro«TOSBO»ita(ttctttSb  Fnit 
enim  Pyrrims  AdHltts,  AdOUes  Pe>. 


lei,  Peleus  iEaci  fiiias. 

Nem  smm]  Id  est,  Habeo,  qui  me 
ex  hac  servitnte  possit  liberare,  et 
injnriam  nlcisci. 

Vimdiee']  Vindex  est,  qni  aliqoem 
ex  servitnte  vindicat  in  libertatem. 

8  Heee  iibi]  Ego  qnam  injuste  de- 
tines. 

PsMtNo]  Oreste,  cui  desponsata 
fni. 

9  lUe]  Pyrrbos. 

Preie]  Qnod  precibns^iollis  move- 
tor. 

JVoMM  Oreeia]  Multom  est  hln  nr- 
tificiom  ad  oommovendom  Orestem ; 
qnod  se  eom,  qneni  Pyrrhos  contem- 
serit,  in  auxilinm  vocasse  Uermiono 
profiteatnr. 

10  Inemaiie]  Inuno,  laceratis. 


Digitized  by 


Google 


103  P.  OVIDU   NAStlNlS 

Qnid  gravici3,  capta  Lacedaemone,  serva  talissemy 

Si  raperet  Graias  barbara  turba  nums? 
Parcius  Andromachen  Texavit  Achaia  victrix^ 

Cum  Danaus  Phrygias  ureret  ignis  opes. 
At  tu,  cura  mei  si  te  pia  tan^t,  Oreste,  15 

Injice  non  timidas  in  tua  jura  manus. 
An^  si  quis  rapiat  stabulis  armenta  reclosis^ 
.  Arma  feras  ?  rapta  conjuge  lentus  eris? 
Sit  socer  exemplo,  nupt»  repetitpr  ademtae, 

Cui  pia  militiae  causa  pueUa  fuit  20 

Si  socer  ignavus  vidua  sedisset  in  aula, 

Nupta  foret  Paridi  mater,  ut  ante  fuit. 
Nec  tu  miUe  rates  sinuosaque  vela  pararis> 

Nec  numeros  Danai  miUtis ;  ipse  veni, 

essem  ierva,  Lacedtemone  tubacta,  n  turba  barbara  arferret  pueUae  Gracat  ?  Gra» 
cia  tidrix  minut  ^ffUxit  Andromachen^  eum  igni»  Gracut  ab$umeret  ope$  Tnffamu, 
At  tUf  Oreate,  m  piHi»  deaiderium  miti  te  mocet,  admoce  manu$  audaeeo  in  tuajura. 
An,  $i  Qui$  abdueai  armenta  pra$epibu$  ckuuie,  arma  oume$  1  uxore  aMaia  $egni$ 
eri$?  Socerf  repetitor  uxorie  eMat^y  aAt  tibi  exmplo  ;  eui  pueUa  fuit  caum  pia 
belli,  Si  $ocer  man$i$$et  $ocor$  in  aiUa  derelictaf  mater  mea  e$$et  nupta  Paridi^ 
ut  antefuit»    Nec  tu  adomaverie  nuUe  nave$y  §t  vela  concava;  nec  cokorte$  Graci 


'^>*'^>^<^^^^<^^ 


dit  inom,  nnde  Heins.  facit  Trudit.  6r.  t»  $ua  eastra, — 15  Alii  «t  te  Jam  tam' 
git:  al.  eitenMtc:  Cod.  Ball.  At  te  cauaameiei  te  pia  t, — 17  Burm.  conj. 
annewta  revul$i$j  vel  r^racti$. — 18  On.  2.  et  4.  fere$, — 20-21  Hi  versns  in  ple- 
risque  codd.  etiam  Onelferbytanls  et  Helm.  male  oniittuntnr.  Vidua  aula 
trea  libri  pro  vacua,  Sedi$$et  margo  Mycilli  et  Befftm.  Vtilgo  etertiaoet,  vel 
steti$$et^  utromqne  vitiose.  Unns  Regins  et  Heins.  zidua  ptoraMoet,*—^  Vnlgo 
non  iu,    Parario  P.  Barb.  et  On.  1.  2.  et  4.  Vulgo  poni^.— 24  Numero$  P. 

NOT^ 

11  Laeedtemone^i  Patria  mea.  14  Dojiinw]  A  Danais,  sen  Ontoit 

12  Nurue^  Pro  qnibnslibet  pnellis.     immissus. 

IS   Andromaehen']   Fnit  Androma*         PAryftas]  Trojanas:  sita  enim  fnit 

che  Hectoris  nzor ;   qnam  cnm  Pyr-  Troja  in  Pbrygia  minore. 
rhus  sorte  accepisset,  Heleno  Priami         16  Jivtce]  Verbnm  est  jnris :  dici- 

filio  cnm  regni  parte  in  uxorem  de-  tur  enim  mamis  titftcere»  qoi  nolla  ju-* 

dit.    Vere   ftaque   dixit    Hermione  ris  expectata  auctoritate,  qnod  snom 

*  Parcius/  &e.  est  vindicat. 

Aekaia]    Pro  Grscis.     Per  eam         Tuajurd]   Jnra,  qnss  babes  in  me 

enlm  Peloponnesus  qnandoqne,  de-  uxorem  tnam. 
inde  ejns  reginncolay  Onecla  etiam        19  Soeer]  Meaelaus,  pater  mens. 
intelligitor.  Exemplo]    Qui  Helenom  nxorem 

VieMx]  Cni  tamen  belK  jare  nnl*  snam  mnnu  a  Paride  reoepit. 
tom  licuisset.  Ademiee]  A  Paride  raptn. 


Digitized  by 


Google 


HBR01DB8«     BF18T.  Ylll. 


159 


Sic  qaoque  eram  Tepetenda  tikmen :  nec  tarpe  marito       25 

Aspera  pro  caro  bdla  tnlisse  toro. 
Qnid  ?  qnod  avas  nobifl  idem  Pelopeins  Atrens ; 

Et  si  non  esses  vir  mihi,  frater  eras. 
Vir,  piecor,  nxori,  frater  snccarre  sorori : 

Instant  oflBcio  nomina  bina  tno.  30 

Me  tibi  Tyndareos»  vita  gravia  anctor  et  annis, 

Tradidit;  arbitrinm  neptis  habebat  avas. 
At  pater  iEacid»  promiserit  inscins  acti ;  • 

Plns  qnoqne^  qni  prior  est  ordine,  possit  avns* 


mtiUti»:  vem  tu  ip§e.  Tami» ric  pwqtu  enm  repeteMim:  uee  MmmeUm  Cit «m- 
riie  geetUee  rrwfia  bdla  pro  diUcte  leeto.  Qiitd,fiuid  nebiM  eit  idem  avu»  Atreu$, 
JUimePeUpU?  Et ei  n$m  e»$ee  miki  marihie^  eru» puiruelU?  Merite,  epemferp 
queeeoy  ce^jugi;  Jrater^  »ororema/l^uva:  dwouemma  »oUciiaMt  heuefieium  tmm. 
Tjfudaru»,  auetor  graoU  marilm»  et  eeuectuie,  dedU  me  tibi  ;  avu»  habebai  poteeia' 
tem  in  neptim,    Sed  paier  metts  neeeiuefaeti  paetu»  erai  me  Pffrrho  ;  plu»  etiam 


Go.  et  A.  pro  valf  .  numerum.--^l  Tifudareo»  cod.  Leid.  i»t  Androgea»  Ep.  x. 
09.  Viilgo  7V»damif.— SS-S4  Promi»erU  P.  pro  yrwwinrat.  Oo.  4.  Me  fM.  JEj 
prteaUend.  Deinde  in  P.  deest  quL  Idem  com  alilA  noonollit  etiam  Ou.  po»' 
eet  enu»,  Heins.  cooj.  Plu»  9110,  ^nt  (vel  ^uod)  prior  eet  ordiue,  poeoet  aem. 
Heusiog.  vnlt :  UtfiuJE,  promieerU  inee,  aeti ;  Plu»  quo^,  qui  p.  «.  0. 


NOT^ 


90  MilHiai]  Nemo  neicit  M ene- 
lonm  Orttciam  totam  ad  Helenam 
obtinendam  armaue. 

as  M^er}  Mea,  Helena. 

SS  Necporert*]  Sicnti  faetam  opor- 
t«it,  cnm  ad  repetendam  Helenam 
Orvci  ad  Trojam  navigaverant 

S4  Numero»]  Cohortes;  Militet. 
GalL  Jl  n*e»t  poimt  nieeeemre  de  met' 
tre  dee  armie»  en  eampagne, 

M  SW]  Navibus  et  militibas ;  si 
me  aliter  recipere  non  potnisscs. 

97  Idemi  Atrcns  enim  pater  fnit 
AgamemnoniSy  ex  qno  Agameronone 
Orestes,  et  Bfenelai»  ex  qno  Hermi- 
one. 

POopeUa]  Pelopis  filins. 

99  Fraier  era»]  Qni  adeo  me  Ube- 
lare  deberes.  Vides  vero  «foamob- 
roiii  fratrem  voeetOnttcai. 


Sl  Tyndareo»]  Qni  fait  p«ter  He- 
lense. 

Groetf]  Eum  landat  Hermioney  ne 
forte  temere  fecisse  videatur,  cum 
neptim  in  matrimoninm  collocavit 

09  ArbUrium]  Quidvis  de  ea  po- 
terat  statnere.    Oall.  /1  m  auoU  te 


00  Aeti]  Me,  scil.  tibi  desponsa* 
tam. 

04  Phtequaque]  Heinsins  repoone- 
raty  PU»  quiO,  deinde  poeeei,  Potior. 
vei%  visa  cst  vulgata  leetio :  ut  vox 
fiMfM  Addita  sit  post  primam  ab. 
Hermione  allatam  rationem,  qiiod, 
ab  inscio  patre  Pyrrho  promissa  Ai- 
isset :  et  istnd,  quod  ab  avo,  ordinei 
priori,  collocata  esset,  altera  sit  ra* 
tio.  Qnasi  dicaty  per  modiun  objee« 
tionisi  Sed  pnter  promisermt  bm  Pyr* 


Digitized  by 


Google 


1|M  P.  OVIDII   NASONI8 

i  tibi  nabebaiDy  imHi  isea  teda  nocebat :  3& 


Si  juDgar  Pyrrho,  tu  nriUL  iaesas  eris. 
Et  pater  ignoscet  nostro  Menelans  amoii : 

Saccubnit  telis  praepetis  ipse  Dei. 
Quem  sibi  permisit,  geneio  permittet  amoran; 

Proderit  exemplo  mater  amata  suo*  40 

Tu  mihi,  quod  matri  pater,  es :  qoas  egerat  cHttk 

Dardanius  partes  advena,  Pyrrhns  agit. 
Ille  licet  patriis  sine  fine  superbiat  actis ; 

Et  tu,  qufle  Teferas,  acta  parentis  habes. 
Tantalides  omnes,  ipsumque  regebat  AchiUetit  45 

Hic  pars  militiaB ;  dux  erat  ille  ducum. 
Tu  quoque  habes  proavum  Pdopem,  Pelopisque  parentem; 

Si  melius  numeres^  a  Jove  quintos  eris. 

jNMM^  OTMt,  fid  p9lior  ett  trdwe.  Oim  tibi  «iiMmi,  mea  fim  milU  ebermt :  si  aiM 
Pfrrrk4feaptU€rytueriafmkiojflm*ii^  Et  ptiier  meu»  MenelmivemmmMitmeetra 
wmari :  ipm  vietue  eet  aagittu  Dei  oelMW.  IUe  perwdttet  mmrem  generQ^  fnm 
«IM  jMmijfil:  mHer  mea  HUetmjmMt  d<m  exempl»  firo.  7V  €s  m&lt,  9«mI  ^fllcr 
neiiB  mmtri:  Pffrrlmi  tmetmr  pmriee  ^mu  peregrume  Tr^fmmMe  mmHmMermt  mlkm, 
Qmtwui»  iUe  $em  efermt  eime  ftme  fmetie  pmiriie ;  tu  diem  heheefeetm  ptitfi»,  fiM» 
M  prm4icmre,  Illc  imtpermbai  emmHnaftliie  TmmtaU^  et  ipei  AekUH.  Bie  ermt 
r  mititim  ;  UU^  rex  regumu    Tm  etiem  kabee  prmemm  Pttepem,  et  pettem  Peie^ 


^«i»<^»>#^^#^<»i»>»»» 


«wf.— 89  Oa.  1.  etS.  ciim  V.  eameedU  oMfrm,  1.  a  correct.  S.  et  8.  com 
pterUqse  aUk  eemeedmt.^l  Egermt  optimM  P.  cmn  «l.  ex  meliorilMs.  Vtigo 
^eMeral.-^  Oo.  S.  pmiri$,—4A  Oo.  2.  /ata  jMreolvf,  trea  fmetm  com  Helm. 
^8  Cod.  D.  attwf  €miMfr«f.  Heios.  prsfert  ab  Jom.— 60  Paier  P.  ReUqol 

NOT^ 

rlm.  BeMe  Mpottdet,  Venim  e^i-  eKpoditi  celerlfqoe* 

dem  promworat  me ;  at  iwicloi  octl  DeS]  Coptdiiili. 

promiierat:   deiDde   ratio  postnlat»  S9  Ofiwro]  Tlbl. 

nt  pfai  pofsit  avoi,  qoi  prior  ea t,  coi-  41  TNi  mdhg]   MaHtM,  idUeet»  qoi 

que  commifta  a  patre  foeram.  eadem  matrimoaU  Jora,  «t  illo,  poiib 

U  Tadm}  Pro  matrimonloy  ad  qnod  nndicare. 

adhibebaiKar.                               ^  42  IMoNtef]  Parii.    Id  eit,  Pyr^ 

S6  l^  MiM]  Qolay  idUcet,  iUi  p*ro-  riiM  eit  adnlter  prDdigandoi. 


ifiierat:   maximaqne  est  Ininria        4t  /ffe]  Pyrrhof. 
doiponiatam  nxorem  aUcui  tollere.  45   IMeUdee']    Afamemnoa;   ita 

57  £lpoNr]  Pergit  in  proferendii     dictnit  a  Tantalo  proavo:   fuit  enlm 
ad  penoadendum  rationibns.  ille  Pelopit  pater;  qni  Pelopf  Atte* 

58  Smeembtdt}  Anore  Helon»  We-    nm»  Agoniemnoidi  patrem,  fonit. 

Regtbmt]   In  bello  Tn^ano. 


PhqMrtij  Voloda,ntsdfiiaud—       46  Hk}  Addlltt. 


Digitized  by 


Google 


HBIIOIDB8*     SPIBT.  VI II. 


155 


Nec  injgliicafes;  ama iiiTidiMa taiiM: 

8rf  tu  quid  figuxesea  ?  iadoit  illa  poter. 
Materia  vellem  forti»  mdiore  fiiigses : 

(Non  lecta  est,  operi  sed  data  caon  tao.) 
Hanc  tamen  impleBti ;  jnfcaloque  JSgjHOkOB  apeito 

Tecta  crQentayit^  quas  pater  ante  tuaa. 
lacrepat  iEacidea,  landemque  in  crimiiia  verlit ; 

Et  tamen  aspectna  sastinet  JUe  meos. 
Rnmpor^  et  ora  miln  pariter  cam  meofee  t 

Pectoraqne  inchuns  ignibna  nsta  doleiit. 


50 


iiiirfini:  ttd  ^md  imtigenBf  pmier  diedit  iUa,    Oitmnm  fmmm  ttrmuHU  - 

fttimez  MHM  mfm  Uetm  et<,  ted  pfrmeerifdm  tue  UiefL    Heme  immem  emkm 

et  JEgf^tkme  emmfpMme  i^feeU  demmMJmgmie  perfeem^  pmm  fmter  tmme  mmte  t 

gmitf  et  deterfmiet  ieedem  tmmm  m  efpirebfie ;  et  immmm  iUe 
Cmeier,  et gemm  tmrgeemmt aeUd  fmr&er  eem  mmmei  et eet 


pmtreei.--^  Cod.  Mor.  Heme  emuamm. — 56  Scr.  et  Bas.  immem  meepiexme, — 


NOT« 


Dmx  trit]  Dqz  daeaniy  Rex  Tegmiiy 
Rex  mxlimis  Tulgo  Agimemnoii  dlc- 
tus  est. 

48  A  Jeve']  Petet  ex  iis,  quse  modo 
aimotevlmiis : .  Jopiter  enim  pater 
fiutTuitalL 

4t  4ram  tmml.]  QomI  dioat,  Tam- 
etsl  laodes  toss  non  prsdioentnr, 
noa  ideo  tamea  Tlrtnfee  cares;  sed 
lafeUciter  arma  tnUsU  InTldiosa.  Hoc 
dicit  propter  matriacsedem,  qnnm  ta 
patris,  a  Clytmmiiestra  occisl,  ▼indic- 
tam  Orestes  peregit  Bed  stodlo 
factnm  atrocimlmom  diMlmalat  Hei^ 
■■08»;  ec  de  «olo .Sglslho,  Clytmm- 
imstnB  adoltero,  loqnitnr. 

60  /adMf]  Id  Mt»  cansam  prmbnit 
inlorfoetns  paier«  nt  iadaeret.  Mnlta 
de  ea  re  Tragici. 

ftl  JMsrio]  Id  Mt,  VeUent^ntla 
ra  alin  fortitadinem 


M  Nla  Isda  Ml]  BTCBsatio  esti^, 
qnod  tadte  accnsafit,  cnm  dizit  <  Vel- 
km/  ao.    Qnaai  ^onty  Colpa  «aa 


lectn^ 


iftad  Bon  eteait;   nc 
sed  data  Mt  cansa  laetA  tno. 

Deta]  Cum  pater  tnns  ab  JEgystho 
adnltero  et  Clytssmnestra  matre  toa 
mactatns  Mt. 

Cmim]  Agysthum  maetandnmln^ 
tellige,  una  cum  CiytKmBMtra  matre. 

U  JaqrfssH]  Egregie  parfedsti, 
qnod  tibi  demaadatum  ett,  et  omea* 
lo  eoBsnltnm. 

5$  Lmmiem^  Id  oft,  PaetmBex  ^a 
laudem  merearis,  .SgysCbi,  sclllcety 
et  Clf  tmnmMtne  cvdem :  qoanqnam 
de  dytmmnMtrm  matre  reticet. 

56  St  Iwbm]  Afbltror  istud  iodlg- 
nabnndam  dicere  Hermionen ;  quMi 
DOB  deberet  Py  rrbu  de  OrMte,  qnem 
Ipsa  amabaty  coram  male  dicere ;  aut 
indigDnm  csset,  qnod  ei  silentlum 
ipse  OrMtM  non  imponeret. 

67  Rmaper]  Dolore,  seif.  quod  il- 
mnl  tnam  et  meam  iiiJnTiam  nequeam* 
vtndicnre.  Atque  conllrmat  istad 
BMtram  prlorem  ootam. 

Propter  splntiii  per 


Digitized  by 


Google 


U9 


P.   OVIDII   NASONIS 


Hemione  coram  quicquaHUie  objcictet  Orestae  ? 

Nec  mihi  sant  vires ;  nec  feiiis  ensis  adest.  GO 

Flere  licet  certe:  flendo  difiiindiiiins  iram ; 

Perque  sinum  lacrymae/fluminis  instar,  eunt. 
Has  solas  habeo  semper,  semperque  profundo : 

Hument  incultae  fonte  perenne  genae. 
Hoc  generis  fato,  quod  nostros  errat*  in  annos,  65 

Tantalides  matres  apta  rapina  sumus. 
Non  ego  fluminei  referam  mendacia  cygni : 

Nec  querar  in  plamis  delituisse  Jovem. 

ittcenfumignihnB in^utit  nugret.  ExjnrobntUne  aliquid  Oresti  eoram  Hermione 7 
NeepoUeo  viribus;  nec  tenut  gladiue  adeat,  Certe  Ueet  mibi  lugere:  higendo- 
dietipamuM  iram:  et  lacrynue  Jluunt  per  ainum  tamiuam  ftumen,  Uabeo  hae  Mlat 
eemperj  et  oemper  prodigo:  maxiUa  neglecta  madides  eunt/onie  jugi,  Hoe  faio 
Bostre  geniity  guodpenadU  t»  noetram  atatemf  nos  matree  Tantatidee  eumuM  prteda 
id»nea,    Ego  non  commemorabo/remdem  cycni  Jhuninei ;  nec  querar  Jovem  leiitaMee 

^^^^.^»^^'^^^^^ 

59  Qiiu^iMJiiiie  ohjectet  OreeteB  ex  emend.  Heins.  Vnlgo  quiequamne  oiijeeU  Oree- 
ti^  qnomodo  On.  omnes  et  Helm.  Tres  quatnorve  ^iitcotMiiiiM.  M e.  alter  m 
quiequam  oljeeit,  heid.quiequamne  olffeetet,  Ar.  ei  quieqiuamol^fecU  Oreetem, — 61  P. 
defwedhme  tram.  Gn.  1.  diepargimue  irae. — 68  Membreun  Barth.  Haeeemper  to- 
'crymaehabeo.  Qu,  1.  oolaeque prqfundo. — 65  FatoQu.  1.  cum  al.  melioribas.  Vul- 
go  fatum.  P.  Samgenerie/ato.  Alter  Me.  regnat  in  ann.  Heins.  conj.  durat,  vel 
Jueretf  we\pertlat.—W  Al.  Tantalidet  omiiM.— 60  Qnidam  codd.  freta  detinet,  ut 


NOT^ 


irftmirritatot. 

68  Ignibue]  Irv,  scll. 
.  59  QMMgiMiiiiic]  Alii  habent  9iii«- 
qmnmme.  Eodem  vero  sensns  redit.- 
iDdignans  queritnr  Hermione,  qnod 
10  prsMeatia  sna  aasusfneritPyrrhns 
de  Orette  male  dlcere. 

60  Nee  mikt]  Est  qaasi  ezcosatio, 
qaod  non  nlta  sit  Orestis  ii^oriam ; 
qnasi  dicat,  Libentlssime  fecissem, 
•ed  defoerant  vires,  &c. 

61  Dt^Ndtjmis]  Illud  est  qaod 
QalL  diclmiiSy  dieharger  ea  eeUre.  In 
Poteaneo  eat  d^fundimuM:  quod  opti- 
■lum  videtur. 

6S  Ha»  eolat]  Oall.  optiroe  dicimusy 
Qett  U  tout  Mon  recoiiri.  Lacrymas 
liabent  niulaeres  impotentiae  bumm  re- 
fogiam,  ubi  ir»  et  vindictsB  sa»  do- 
lii  neqnennt  consnlere,    £x  imbedl- 


litate  enim  et  ignorantia,  nt  neqnef 
plurimi  eff<£minati  homines,  ii^ariam 
non  valent  coquere. 

64  IneuUtB^  Allodit  ad  terras  incuU 
tas,  quibus,  cnm  ob  dnritiem  aquam 
non  imbibunt,  nihil  est  magis  horri- 
dum :  unde  Horat.  Carminnm  Ub.  u. 
Ode9.  <  Non  semper  imbrea  nnbibni 
hispidos  Manant  in  agroa.'  Atque. 
optime  eYprimit  istnd  puellsb  statnmy 
qac  in  m«rore  est,etoinnemaiii  cnl- 
tam  negligit, 

Fonie']  Ocnlis,  aciiicety  nndema- 
nant  lacrymse. 

65  Fato}  Aliibabent/BiiMi;  qnod 
eodem  redit  Fato  impntaty  quod  ct 
genere  Tantali  poeUae  rapiantnr. 

Errat]  Ad  neam  uaque  setatem  du- 
jrat 
9U  Non  ego]  Rhetorico  .  artificio^ 


Digitized  by 


Google 


HBHoiDfifi..  epist;  viri. 


!l6f 


Qua  dao  .porreetas  longe  freta  distinet  Isttimos^ 
Vecta  peregrinis  Hippodamia  rotis. 

Castori  Amyclaeo  et  Amyclaso  Polhici 
Reddita  Mopsopia  Taenaris  nrbe  sotor.    . 

Ts&naris,  I^aeo  trans  aequor  ab  bospite  rapta, 
Ai^olicas  pro  se  vertit  in  arma  manus. 


70 


m  fbmU,  Hippodwnia  fuit  Muctu  curru  extemo  ea  parte  fna  ItihmmB  extewu 
4i9MMgit  hnge  duo  marui.  Soror  TanariB  retiiiutu  est  urbe  Mopeopia  Caatori 
AmyOm  et  PoUuei  AmytUeo,    Teenmri;  trmu  ma^e  oKectu  «6  km^e  Idmo^  «n* 


<^<»»^^^^^^>#> 


Ou.  tres,  eeparaif  et  siinilia.  Oa.  l.  com  aliis  vetostior.  deatiMoi. — ^72  Tmnarie 
F.  hoc  etseqa.  versa.  R<liqni  Tyndari^-^JZ  JEquor  scribit  Helns.  Codd.  <vf ««fHi. 


NOTiE 


qiiod  noUe  se  dicit,  id  facit.  Taogit 
vero  fabalam  Led»,  H^rmlones  avias 
matemae,  qoam  Japiter  in  Cycnnm 
conversos  vitiavit;  ex  cojas  Ledae 
pvifl^ollttX  eC  Heiena,  Castor  et  Cly- 
temliostra  nati  sunt.  Vix  vero  inter 
TaDtalidas  rec«nsetar  Leda :  adeo- 
qne  dixit  Hermione,  *  Non  ego  fla* 
minei/&c.  Sed  Tantalis  mater  ta- 
men,  qoia  mater  Helenae,  Tantalidis 
matris,  qoas  Helena  Menelaam  Tan- 
talp  ortnm  virum  habnit. 

AffNdocta]  Cnm  se  cycnnm  esse  si- 
'mnlaverit. 

68  PUmi»]  Cycni,  seil. 

00  Qutt  duo]  Peloponnesam,  ant 
Peloponnesi  potios  partem  describit, 
nbi  per  vim  et  dolom  alia  rapta  est 
Tantalisy  Hippodamia  sciiicet. 

/atJbnoff]  Isthmns  dicitor  terra  in- 
ter  dno  maria  coarctata.  Hic  vero 
de  Corinthiaco  sermo  est.  CEnomans 
enim  HlppOdamiae  pater,  non  longe 
ab  eo  in  Elide  regnabat :  atqiie  ad 
Iqthmnm  de  Hlppodamia  certamen 
finitom  est. 

70  Peregrinu]  Pelopis  Phrygii,  qoi 
cormpto  QSnomai  ai&rig«i  Myrtilo,  il- 
Inm  cnrali  certaminfe  snperavit ;  ex 
qoo  Hippodamiaro,  vletorisB  prsmi- 
am  ab  ipso  CEnomao  positaro,  repor- 
tavit.  NotlSBimam  vero  fabnlam  Bihil 


opos.est  totam.  referrc. 

Hippodamiu]  CEnomai  Hliam  han« 
Tantalidem  esse  negat  Antonius.  At 
vero  ille,  qaod  modo  in  Leda  admo- 
nnimus,  non  advertit.  Tantalis  ma- 
ter  dicitur  Hippodamia,  quas  *Pelo- 
pero  Taotali  filinm  babuit  maritom ; 
per  qnam  Tantali  proles  propagata. 

71  Castori]  Fuit  Castor  Jovis,  vel 
potias  Tyndari  filinSy  Pollucis  et 
HeleniB  frater. 

AniyeUBo]  Ab  nrbe  Amyclis  in  Pe» 
loponneso,  qate  Castoris  et  Polfacia 
fnit  patria.  Nota  vero  syllabam  nlti- 
mam  In  vocalem  desinentem  ante 
aliam  vocalem  non  elidi :  deinde  quln- 
tnm  hiijus  versns  pedem  spondaeam 
esse,  non  dactylom. 

79  ReddUa]  Adeoqne  rapta  fherat : 
in  eo  vero  est  Hermione,  nt  Tantali- 
des  matres  fato  rapinsB  aptas  exem- 
pKs  probet. 

Mopaopia]  Attica,  eo  nomine  a  Mop- 
so,  vel  Mopsopo  regr,  nt  allbi  scribit 
Strabo,  dicta  est.  Urbs  vero  Mopso- 
pia.  intelligitnr  Aphidna;  qno  Hele- 
nam  raptam  Thesens  abduxerat. 

T4gnari$  ooror]  Helena,  a  T»aaro 
Peloponnesi  promontorio  ita  dicta ; 
qnam  alibi  vocat  Tasnariam.  Mavvlt 
enlm  Heinsins  hanc  ex  Pnteaneo  eo- 
diceretinere  iectiooem,  ut  fiat  op< 


Digitized  by 


Google 


109  P.  OVimi  NA80N18      . 

Vix  equideia  iBeniiiii :  memini  tamen.    Onmia  lnotBi^     Tft 

Onmia  soliciti  plena  tiinoris  erant 
Flebat  avus^  Phoebeqiie  soror,  firatresque  gemelli: 

Orabat  Supecoa  Leda^  saimiqiie  Soyem : 
Ipsa  ego^  noa  loi^^  etiam  mmc  scissa  capiHos, 

Clamabam,  Sine  me^  me  aine,  mater,  abis  T  80 

Nam  conjux  aberat.    Ne  non  Pelopeia  credar, 

Ecce  Neoptolemo  prseda  parata  fui. 
Pelides  ntinam  iritasset  ApeUinis  arcu ! 

Damnaret  nati  facta  proteFva  pater. 


jiplil  pr*  M  od  oniia  iMiwf  GrmcoM. 
nia  eModfUma  mmroriM  it  menu  rnmxU.  Anu  tKgtbait  ek  mror  Phtebef  Hfndret 
gemhd:  teda  freeebahtr  Dem^  ei  eum  Je/eemu  Ege  iftea  epaream,  hebene  eemam 
adkae  mm  Umgem  Oamabmmf  Sine  me^  mater^  dieeedi»  etae  nu  7  Nam  mariim  ejni 
aberai,  Ne  nen  eredar  Felepeia,  eeee  fid  rapin»  adomaia  Pfrrke,  Uihmm 
AekiUe»  ^ngmei  nrene  Jfeaimel   Paier  argnarei  •aba  feMetiiin  jUiL     Ne6 


^■*>»»^^^^>#^»^<» 


—77  PheAepu  eerer  pro  wnlg.  JUbatq^  Mr^re|NMiiU  HeiiM.  e  P.  Fr«  et  Jmi. 
qai  habent  PA«6i^  aor«r.  EtiamOn.  S. 
2.  et  4.  " 


eiiam  «vfic.— 81  On.  % 


Pb^m^7%  Qm  1*  F. 
Jam  eeiejnnx.—9^  Blor.  cod.  jMtita  fei^ 


NOT£ 


posUio  cam  terra.Mopsopi»;  «ismbi 
nt  in  aliis  legitar,  IVMeri«;  qoo  no? 
Qiiiie  Heleiiny  a  Tyndm  mntm  Lote 
maritOy  dicta  foerit. 

7S  Idem\  Paride»  ab  Ida  Phrygim 
monteinqoo  edncatas  foit)  sicap» 
pellato. 

75  Memvn\  Afatris  raptns. 

76  Plena\  Cam  matsr  mea  HdeBa 
a  Paride  rapta  foit. 

77  ifviw]  Tyadams. 

PAo^iie  sof«r]  HeleoseySoiL  Haiie 
Tero  lectionem  optime  ex  Eoripide 
vwtitait  darissimas  Heinaias;  eo 
diaente  Pateaneo  codiee,  iiemqvie 
Jmiiaiio»  nbi  PMtfae  legebatnr: 
cominaliis  mendom  irvepsisset^ 


Freiree\  Castor  ct  PoUa^. 
7S  SnMm\  A  qno  amata.  faeiat 
70  Btiam  mme\    Heinsius  legi  ▼■It 
«NaMaion;  sed  perinde  est  idimnmiiii» 
«taam  mwc,  ant  «(Mmiwn,  qnod  ia  vBo 


Famesiaap  invenitnr,  leferis. 

81  Cmi^]  Matris ;  seiL  Meotf' 
laiis;  qai,  at  Tolanty  in  Cretam  br^ 
rat. 

Ne  ttM]  Nanc  sese  Hennioiie  re- 
censitis  ex  Pelopis  gente  mntrtbns 
qnm  rapts»  fnerBat  anniiaMrat 

8S  NeefMeme\  Pyrrliiis  intemgi* 
tnr,  coi  cogaonien  iitod  in  bello  Tro* 
jano,  ad  cajns  reliqaias  javenb  ad- 
modum  irit,  datnm  est  In  Attisenim 
eraty  Trojamt  lineiBacidamm  aUqa* 
capi  Mm  posse. 

88  PdlidM]  Achilles,  Pelei  mins, 
Pyrrhi  pater. 

JysHiais]  In  tgai  templo,  ipsios 
etiara  ope,  Achillem  Paris,  in  calcem' 
(qna  parte  tantnm  IUe  Tnliias  pote- 
fat  acclpere)  adactn  sagitta,  conl<^ 
dt. 

•4  llainmr«l]  Qnia  lUe  gtarisshna 
Intlin  AgamcmnoMm,  qnl  slhi  Bri- 
.rapnorat^exaffsit. 


Digitized  by 


Google 


HSMfM»*    wmw^  Tlll.  190 

Nee  qaondam  flMof  ^ 

AMacta  fiimm  CMjftgP  §cte 
«loae  mea  eirititas  iiypfi»  ftdt  inqvM  1 

Quod  mM  irm  mbMd)  sidiui  obesie  qpwnr? 
ParfftflieaflMMtfrefiii;  patevmatoehat: 

B^duoeiMTiyaiit,  oTtMtdnobHienun.  90 

lCmtibi  UanditiaA  pfimiB,  mea  mater,  in  nnwm 

beerto  dictas  ore  poeHa  tnli. 
Hon  ego  captayi  brevihns  taa  ooUa  laoeciit : 

Nec  gremio  sedi  sarcina  giata  tQOb 
Non cnltns  tibi cura mei;  nec paota marito  96 

Intravi  thalamos,  matre  parante,  novos. 
Obvia  prodieram  rednd  tibi  (Tora  fatebor) ; 

Nec  facies  nobis  nota  paraitis  erat 
Te  tamen  esse  Heleoen,  (|aod  eras  pnlchemma,  sensi : 

Ipsa  reqoiiebas,  qam  tibi  nata  foret.  100 

pUaui  dim^  impUiitdmti  mm  Admy  mmrUim  dettUmimm  Ugert^  «mt»  ropta. 
Qmimm  mmhi  «Hnw»  fmUMftt  J^  mihr  0dverm§?  Vmmimrmt  qmm  del- 
kMfnmr  miki  meere?  £go  ptnm  fid  mm  mtire  mm;  pvivfereUd  6ettiMi: 
Ht  €um  eeMeni  dm  m/perMUtMt  entm  Mitiito  dwbue.  Maier  awa,  ego  jwetta  iioft 
W  pmm  hkndUiae  tii  primie  mmie  pr^hiae  ore  iiiulHmie.  Ege  mmpimam' 
pUxa  fwni  mlhnii  panie  irmehiie:  nee  ^mevi  omm  graium  ftmit  ttm,  Nen  cdft- 
tmii de  meeenUu;  tue deepemeata  mmriio  imgreeea  eam  thmUmmemmeef  m$aire  moa 
mdermamie,  Ohmam  proeeeeeram  tibi  revertemti :  eee^Aer  vermm  ;  meqme  viiftvt 
medrie  erai  mehie  eegmUme»   Cegmeoi  toarm  te  eeee  Heiemen,  qtam  erme/ormeeittimm : 


»^#»^^o^»^^^ 


m  0«.  1.  ot  4.  «M  MMM  plme,  S.  -mee  fiM.^-Sr  Tm  leripa  Qmm  mjU,  oIo» 
Mlte.-«  Qmd,mM9m  miieerm  meliom.ciHii  On^  <rtf>M  ot  HoImp  AJL 
Hmdme  m^ki  md^erm.  Ovu  4.  QimnIoii£.^SO  Feretmi  On.  1.  ot  t.  cuai  rocUor. 
Al  gerebai.^99  Al.  Bt  «omm.  Sed  Te  tamien  scriptL— 100  Tibi  Leid.  Vosa.  et 

NOT^ 

86  Flere]  Vidimot  aote&  de  eo  ro  qwe  intor  porontom  amplexiif»  eoo 

la  Briocido.  Atobeof  ws  qoMio,  qnam  quoqQO  obloctoiit. 

«l««to  ontioMa  doUrqoot  Horau..  0»  ^oii  aOtm]  ForU  «nlom  aoa 

oae,  at,  Adiillit  ezomplo,  Ore»to«o£>  magi»  r^n  |MioUii.coatinilt  voloptoo, 
iicU  «dmoooot. 

SO  8im  Mom]  QoU  UU «Parido 

npu.  08  Afafrv  poroate]  Mori»  vor«  ooat^ 

Ferekmi']  Advomns  Tnjoaoi.  «t  BMtrot,  vol  qnm 

OS  Imeerto]   Titoba«U  ot  balbatl*'  coitfnw  liiil—i ,  ««pUi.U  t 
afte.    SeUndkllcaroiMo  volnptati» 
kM|^b«a  pnoUm  ao^at. 


Digitized  by 


Google 


IGO 


P.  OVIPII   KAg<)Kffi( 


Pa)rs  hadc  pna  mihi  conjux  beoe  cessit  Orestes: 

Is  quoque^  ni  pro  se  pugnet,  ademtus  erit. 
Pyrrhns  habet  raptam,  reduce  et  yictore  parente : 

Munus  et  hoc  nobis  diruta  Troja  dedil* 
Cum  tamen  altas  equis  Titan  radiantibus  instat, 

Perfruor  infelix  Uberiore  malo. 
Nox  ubi  me  thalamis,  ululantem  et  acerba  gementem, 

Condidit^  in  moesto  procubuique  toro; 
Pro  somno  lacrymis  oculi  funguntur  obortis: 

Quaque  licet  fugio^  sicut  ab  hoste,  virum. 
Sdepe  malis  stupeo :  rernmque  oblita  locique 

I^gnara  tetigi  Scyria  membra  manu. 


105 


XIO 


tn  ip$a  petebuBy  ^utenam  essH  HbifiUa,  Hae  una  pars  mihi  pulckre  evenit  OretUs 
marHva:  ie  fuoque  erit  Bubiaiit$y  tiui  eertei  pr9  u,  Pprhue  kabet  rae  ab&acUtm^ 
patre  meo  reduee  et  victore :  et  TV^a  everea  exhUmit  nobis  hoe  damm,  Cum 
tamen  Sol  eublimii  urget  equoa  splendidos,  ego  nneera  mtmu  oeniio  malum,  Post» 
puim  nox  conclunt  me  vociftrantemf  et  aeerbe  querentemf  et  reeubui  m  trieti  leeto  ; 
ocuU  induigent  Uurymia  profiuentihu»  pro  eomno:  et  quantum  piutum  maritum 
vitOf  tanquam  hoetem,    Sape  torpeo  calamtate;  et  obUta  rentm  et  tociy  tetigi 


excerpta  I.  Ynlgo  tua, — lOS  Raptam  P.  Vnlgo  eaptam,^lQA  Ita  hie  vertas 
in  priscis  editt.  excerptis  I.  et  multii  Heins.  item  Helra.  legitur.  P.  Et  mtmit 
a  nobia :  sex  Heins.  Hoc  mvnuk  nobis,  At.  Ah  non  hoc  nobie  dUr,  Tr,  fuit,  Al.  Et 
minut  hoc  noHi  Tvel  mtniis  a  nobiSf  vel  mimiM  nobis)  dir,  Tr,  fuit,  Heins.  legit 
Munerii  hoc  nobu  dir,  Tr,  fuit,   Gu.  1.  Hoc  munvs  nobis  dir,  Tr,  tuttt,  qood 


NOM 


101  Pars  Atfc]  Ennmeratis  mnltis 
infelicitatibus  sais,  nnnc  dicit  Her- 
fflioney  qua  in  re  felix  faerit;  qnod, 
scilicet,  Oresten  maritnm  habnerit. 

f/na]  Fere  pro  Sola  posita  vox. 

102  Pro  se]  Ne  adimatnr  mibi. 
109  Parenle']  Meo»  scit  Menelao. 
104  ilfimaw  e<]  Hic  mnltum  ▼ariant 

codices;  sed  quae  probari  potemnt 
proferam  tantnm.  Quidam  babent 
Et'  minuSf  ahj  nobis  dhruta  Tr^ja  fuit, 
Qni  sensns  optimos  videtar :  nam  et 
eandem  prope  vidimus  snpra,  in  Pe- 
nalope  qnerinioniam.  Et  hsec  erit 
maxima  infelicitasy  qnod  Herraiona 
ftent  etiam  qote  aliis  sunt  diruta. 

Alii  babent  quam  reposuimos  lec- 
lionem  (nam  Heinsianaray  qnanqaam 


bona  est  etiam,  non  retinaimas,  siiie 
librornm  auctoritate) :  atqoe  ita  ad 
Trojam  stantem  Hermione  allnserit, 
unde  Paris  Helenas  raptor  prodierit : 
cum  sibi  eadem  eversa  Troja  aiinmi 
Pyrrhum  scilicet,  immiserit. 

105  Cvm  tamen]  Id  est,  postquam 
dies  rediit. 

Equi*]  Nota  est  de  Solis  eqois  fk» 
bula,  quam  etiam  in  Metam.'  videbi- 
mus. 

Titan]  Sol,  ex  Titanibas  ortas. 

106  JJberiore]  Mitiorc. 

107  Acerba]  Pro  Acerbe. 

109  Lacrymis]  Lacrymantar,  eom 
dormire  deberent. 

110  Virum]  Pyrrhom. 

112  Seifria]  Pyrrhi  Scyrii. .  ^cyn» 


Di^itized  by 


Google 


HBBM&U.     VI8T.  VI II. 


101 


Utqoe  ne&s  seBsi,  male  corpoia  tacta  relinqao ; 

Et  mihi  pollatas  credor  habere  manas. 
Sflepe  Neoptolemi  pro  nomioe^  nomen  Orestas  115 

Exit :  et  errorem  yocis,  at  omen,  amo. 
Per  genns  infelix  juro  generisque  parentem, 

Qui  freta,  qni  ierras,  qoi  saa  regna  quatit ; 
Per  patris  ossa  tui,  patrui  mihi ;  qa»  tibi  debent, 

Quod  se  sob  tumulo  fortiter  olta  jacent :  120 

Aut  ego  prsemoriar,  primoqne  extinguar  in  sbyo  ; 
.  Aat  ego  TantaUdse  Tantalis  oxor  ero. 


qrtui  Sq/rifii  manu  iaMto.  Et  ui  oqpiovt  u^ua,  duen  numbru  Mole  iaetm: 
et  mifU  tideor  habere  maiiitf  cemmjuculaias.  S^epe  uomeu  Oresim  frofefiMT 
pro  nomiue  Pyrrhi:  ei  amo  oberraiiontm  vocis,  ut  prtBSagium,  Juro  per 
f^euuB  mieerum^  ei  per  pairem  generief  qui  temnerai  mariQ,  vKt  terraSy  qui  eua 
reguu  t  fer  mm  pkrie  iuiy  paikrui  mikit  quee  inbi  deUut,  quodf  ulta  $e  tireukey 
quietemU  <■  Hputero  ;  aut  ego  aate  tempue  M#rMr,  et  epieituMprwckuieiur  impriuuL 
estate;  a«<  ego  TuuiaiiM  ero  coigux  TautaUdee. 


placet  Hen^ing.— 110  Virum  qainqoe  scripti  Heins.  pro  tiro, — ^115  O- 
reitis  nnus  F.  Etiam  liic  Oretia  reponendnm.— 117  Gu.  2.  et  4.  cum  P» 
Helm.  et  aliis  mnltis,  iu/eHx  oro.~120  On.  Qiiod  eic,  uti  vnlt  Baim  Oa.  4. 
Qittp  »e.  L.  Qutd  sie  eub  tituio. 


NOT£ 


vero  insula  e«t  maris  Me<lit«mnei,  in 
qiia  regnavit  Lycoinedes  Deidamiae 
pater,  ex  qna  Achilles  Pyrrhnm  sns- 
cepit. 

116  Omen^  Quia  inde  llla  Orestaa 
se  aliqiiando  conjnnctam  fore  bene 
ominabatnr.    Noroen  fariebiit  omen. 

117  /VWix]  Non  tantnm  propter 
Tantaltdnni  matruni  raptnAy  ut  vo- 
Innt ;  vernm  quia  ex  llia  domo  satis 
Rabiierunt  materiae  ad  sna  Poemata 
Tragici,  ubi  omnia  caedis  et  sangui- 
nis  fiiemnt  plena. 

Parentem}  Jovem,  Tantali  pa- 
trrm. 


119  Poimt  mihi]  OinBiBO,  tiqni* 
dem  Agamemnoni  pater  Orest»»  fra* 
ter  fnit  Menelai,  patris  Hermiones. 

TUndaheui]  Orastet  enim  £g7<- 
thnm,  matris  adiilternm^  ipaamqne 
Clytsmnestram  matrem,  Agamem» 
nonis  patris  interfectoreS}  morte 
mnlctavit. 

121  Pngmoriar]  Id  est,  ante  tem* 
pus,  et  immaturo  fnnere. 

Prtmofiie]  Id  est,  adolescentnla. 

123  TanidUdte]  Tui,  scil.  Orestis. 
Voto  potita  est  Hermione ;  eam^  enim. 
Orestes,  interfecto  Pyri-bo«  recepit.  . 


Mph.  ei  Var.  Oas. 


Otidt 


Digitized  by 


Google 


VSt  P.  OV.IDII  NA80N» 

EPISTOLA   IX. 
DEIANIRA   HERCULI. 


,>,.  ARGUMENTUM. 

HERCULeM  Joplter  ex  AlcmeM  compresBo,  pro  Amphitryone  se  gereos,Bas- 
cepit :  qaem  Earysthens,  rex  MyceDaram,  JanonU  initnictas  dolis,  nt  sie 
periret,  ad  labores  arduos  incitavit.  Qai  tamen  semper  victdr  evasit.  Ye« 
rum  enim,  ceteris  monstris  fortiter  superatis,  amori  mulieroius  jBOCubait. 
Deianira,  CEnei  regis  Calydonis  filia,  nzor  ejus»  tam  iilaadato  loles  amore 
oiTensa,  redigit  illi  ad  animum  ante  partas  honestates  pneclaraqne  fkeU 
nora,  ut  ad  exemplam  illorom  saos  jam  mores  Kstimet.  Hsec  antem  scri* 
benti  nnntiatnr  extrema  Hercolis  calamitas,  qnam  veste  Nessi  Centanri; 
Yimleoto  sangnine  tincta,  ipsiqne  a  se  missa,  conciliaverat,  cni  inesse  vim 
revocandi  enm  ab  alienis  amoribns  credebat ;   gravissimo  igitor  <)olor« 

'  oppressa,  facinns  snnm  porgare  stadet :  deniqoe  snspendio  finire  cogitat. 

1 

Gratulor  (EchaliaED  titalis  accedere  nostris! 

Victorem  victaB  saccubaisse  queror. 
Fama  Pelasgiadas  subito  perveait  in  urbes 

Decolor^  et  factis  inficianda  tuis ; 

Graiw  CSekAUaM  annumerari  tesiris  elofiU :  quercr  vielerem  m  vieta  vielam 
e$$e.    Twrfiefamoy  ei  meganda  factie  tai»y  repente  advdavU  ad  urbee  Gracae;. 


^*  ^^^^^^^^  *^ 


9  Ad  urbet  Codex  D.->4  Diecohr  Or.  dno  Voss»  cnm  altero  Me.— 9  VeUt 

NOT^ 

1  (EekaUam'}  Tres  eo  nomine  nrbes  Neetri»']  Alii  habent  vettrie* 

auciores   meniinemnt,  in  Thessalia,  9  Vietorem']  Id  esty  te  loles  amore 

Arcadia^  et  Enbcea.  Qnanqnam  vero  victom  fuisse. 

ifater  veteresy  ntra  Enryti  fuerit,  de  S  Pelaegiadme']     Orsecas.    Qnan* 

qaa nnnc,  ambigatur,  plerique  postre-  qnam  enim  Pelasgi  vetnstissimi  Grse« 

mam  intellignnt.    Illam  vero  Herca-  ciae  populi,  a  Pelas|;o  Jovis  filio  ap- 

les  ezpngnavit,  quod  sibi  lolen  Enry-  pellati,  Tbessaliss  partl  primo,  deinde 

tns  pater,  (Echaliss  rex,  ejusqne  filii  Pelopooneso  nomen  dedernnt,  tamen 

uxorem  promissam  negarent.     £z  ipsi  pro  omnibns  Grsecis  ssspisaim» 

qao  satis  pntet  qnamobrem  Deianiraf  veniunt. 

Hercnlis  nzor,de  eodem  gratoletar  4  Deeehr]  Tnrpis:  melapboni  ab 

et  quentar.  infeclo  panno. 


Digitized  by 


Google 


HSmeitlBS.     BPI«T.  tx. 


le» 


Qaem  mmqaain  Jano>  seriesqae  immeiisa  labonim ' 

Fregerit;  haic  loleaimposaissejagam. 
Hoc  velit  EaryslheaSy  velit  hoc  gennana  Tonantis ; 

LaDtaqae  sit  vitas  labe  noverca  taie. 
At  non  iHe  velit^  coi  nox  (si  creditar)  ana 

Non  tanti,  nttantos  conciperere,  fiiit. 
Plas  tibi,  qaam  Jono^  nocoit  Venas.    lUa  premendo 

Sastalit :  haec  hamili  sab  pede  colla  tenet. 
Respice  vindidhus  pacatam  viribos  oifoem, 

Qoa  latam  Nerejos  coerolos  ambit  homom. 
Se  tibi  pax  terr»,  tibi  se  tota  «qoora  debent : 

Implesti  meritis  Solis  atramqoe  domum. 


10 


15 


Hrmerit,  Istud  cnpwertt  Eiajfithei»,  iatud  eupiverii  mnr  TbMiifts ;  H  noverea 
gmrimfiterit  erimine  vUm  tmm,  At  moh  ilU  eupiveritj  aU  (eijlde»  limbetur)  nex 
unu  wu  eoHs/uU,  ut  geuerurerii  tmUue,  Venu»  eifuU  tiln,  plu»  quam  Juno, 
lUa  evejcU  te  urgendo ;  hme  tenet  eoUum  »ub  viU  pede,  Rnpic»  orbem  terraniin 
j^aeedum  viribu»  tnis  ukrieibu»,  quu  mare  glaueum  circuU  vaetam  terram,  Terrm 
pueatay  maria  tuta  debent  te  tiU :  eumulasti  beneficU»  utramque  domum  SoU»,. 


decem  Heint.  \a1go  tenU.—lO  Qnidam  codd.  Non  tati».  Me.  alter  Non  iania, 
—19  Oq.  1.  2.  et  8.  com  Helm.  Aiimtiu.— 13  Sa.  soleiini  aberratione  Judir 


NOTJE 


It^ioMdu'}  Nef^nda ;  qnod  priori* 
tw8  non  respondeat. 

5  Jimo]  Cnjns  in  Jovii  omnea  no- 
tboa  incensaB  aoaaa,  infinitoa  laborea 
Hercnli  Eurjfsthena  quotidie  impone- 

iMlt. 

&rin7iif]']>ec8ntat}aaimoBHerea1ia 
laboresy  nihil  est  opna,  credo,  liic 
commcmorare ;  cnm  plurimos  liac  ip-- 
aa  epiatola  Tiinri  aimns. 

7  Ho€  vdU]  Vt  tandem  a  virtnto 
deaciscaa,  ▼ictusqne  discedas. 

Eivyotkimi  Rex  fnit  Mycenamm, 
citfna  mandalia»  variia  de  eansiSy  Her- 
cvlem  obBOxinm  Aiciunt  Anctorea. 

€iarmana}  Jano,  Jovto  soror. 

8  Novereu]  Jono  eadem;  qas  Her- 
.cnUa  noTerca,  cum  sit  Jovls  conjux. 

0  IIW]  Japiter;qai,tribusin  nnam 
4»ngeads  noetibnay  cam  Alcmena 
Ampbitryoius  vxore  et  Hercalls  ma- 


tre  consuevit. 

12  Afs^2tf]  Omninoy  siqnidem  per 
labores  et  pneclara  facta  in  taotam 
celebritatem  Hercules  pervenit. 

Ifamtit]'Qaiad  deprimendom  non 
satls  potens  vidcbator. 

15  Ftfidid6iis]  Hoc  dicit,  qula  pln^ 
rimos  nefarios  hominea  Hercoles  sos- 
tnlerat. 

14  QiM  latam]  Totum  orbem  pera- 
grasse  snnm  Hercnlem  volont  GrsBci, 
qai  illi  quicqotd  ab  omnibos  (nam 
plorea  fuerunt)  factnm  est,  attribn- 
ernnt. 

JVereas]  Deus  marinns,  pro  mali 
ipso  positus.  • 

16  Pax  teme]  Terra  a  te  pacata. 
Totd]   M\\  legnnt  tuia ;  U  e.  mott- 

stris  et  in  mari  insidiantibns  latronl- 
bns  tnterfectis.  . 
16  SoU»]  Orientem  et  occidentenu 


Digitized  by 


Google 


164  V.  OYIDII   NASONtS 

Quod  te  latarnm  est,  coelam  prior  ipse  tolisti : 

Hercule  supposito  sidera  fidcit  Atlas. 
Quid  nisi.notitia  est  misero  quiesita  pudori, 

Si  macula  stupri  facta  priora  notas  ?  '20 

Tene  ferunt  geminos  pressidse  tenaciter  angnes^ 

Cum  tener  in  cunis  jam  Jove  dignus  eras  ? 
Coepisti  melius,  quam  desinis :  ultima  primis 

Cedunt :  dissimiles,  hic  vir^  et  ille  puer. 
Quem  non  mille  ferse,  quem  non  Stheneleius  hostis,  3S 

Non  potuit  Jnno  Tincere,  vincit  Amor. 
At  bene  nupta  feror,  quia  nominer  Herculis  uxor  ; 

Sitque  socer,  rapidis  qui  tonat  altus  equis. 
Quam  male  insequales  veniant  ad  aratra  juvenci, 

Tam  premitur  magno  conjuge  nupta  minon  30 

7«  jnior  €aUm  /uUisti^  qvod  Uferet :  Aiku  hUit  sidera  Hereide  eubmieeo.  Qwid 
partum  eet,  nisi  cognUio  i^feliei  dedeceri,  ti  dekonette»  fada  ipfwra  Uhe  evrdida  ? 
T^ne  awnt  atrenue  s^ffbcaese  f^emin^s  serpentes,  cum  teneUus  in  cviitt,  jam  enu 
dignus  Jove?  Melius  incepisti,  quamflms;  vltima  non  respondent  primis:  hic 
vir  et  ille  i^fans  snnt  abnmiles,  Amor  superat,  quem  miUe  fera^  quem  hostis 
Stheneleims  non  potuit  mneere.  At  dieor  nupta  felieiler,  quia  appeUer  nxor  Her^ 
cnlis  ;  et  aocer  sU  mihi,  ^nt  tonat  alius  e^uis  fervidis.  Nupta  impar  tam  ketUtur 
mdgno  marito,  quam  tauri  impares  maXe  junguntur  ad  araira,  '  Non  honor  est,  sed 


cihus.  Heinft.— 15  AHi  Codd.  parsterra,  Heins.  conj.  iutaaquora, — 17Vnlff. 
prius, — 18  Gu.  1.  a  niann  prima  2.  et  8.  cnm  Helm.  et  plerisqne  aliifl  fktsU. 
-^19  Est  abest  a  multis.  Forte  quid  nisi  nniities,  Malebat  etia<n  Slicbten* 
horst.  pudorque:  non  probo.  Heuu.— 20  Gn.  1.  3.  S.  et  Helm.  cbm  Tiiig. 
Siemnulas st,  f,  pr,  nota.  Reg.  cnm  Go.  4»  Si  maeulas  stupri  (Helna.  conj,  tmrpi) 
/.  p.  nota.  Leid.  Si  eumulo  st.  f.  pr.  nofef .-- 27  ^•mtfKr  Ar.  Volgo  nominor.T' 
%9  Vemant  P.  pro  ynlg.  ofluinU.— -81  Ffrentem  jneliores  cam  Gn.  4.  Al.  fe- 

-      NOTiE 

17  Laturuml  Vnlt  Deianira  Her-    jomm  gloria  posteris  Inmen  est,  ne- 
culem  virtute  in  ccelnm  ascensornm.     que  mala  eornm  in  occnlto  patitnr.'  • 

18  Hereuie]  Id  est,  Atlas  Hercnlis        20  Notas']  Macnlas,  vitia. 

bpe  cffiilnm  snstinuit.    Fictum  vero  21'  Tene]  Qiiasi  dicat,  Fierine  po- 

istnd  ideo  volnnt,  quod  Atlanti  Her-  tnit,  nt  tam  mollis  tamque  turpis  eva- 

cules  in  Astrologia,  qnara  ab  Ipso  di-  leris  ? 

dicit,  snccesserit.  Geminos]  Ab  irata  Jnnone  inoniiis- 

19  Notitia]  Id  est,  Quid  tibi  per  sos. 

prfecUra  tna  facta  comparasti,  nisi  25  Stheneleius]   Eorystheos,  Sthe- 

ttt  nnnc  magis  cognoscatur  dedecns  neli  filins. 

ttum?     Hnic  affine  est  qnod  dicit  27  At  bene]    Objectio,  cum  ironfa 

Marins  in  Jognrtba  Sallostii :  *  Ma-  profcrenda. 


Digitized  by 


Google 


HBIU>IDBS.     BPyST.  IX. 


161 


Non  honor  est,  sed  onas ;  spedes  laBsuim  feraniem. 

Si  qna  voles  apte  nabere,  nube  pari. 
Yir  mihi  semper  abest;  et  conjuge  notior  bospes 

Monstraque,  terribiles  persequitiiique  feras. 
Ipsa  domo  vidua,  votis  operata  pudiciSy  86 

Torqueor,  infesto  ne  yir  ab  boste  cadat. 
Inter  serpentes,  aprosque,  avidosque  leones 

Jactor,  et  esaros  tema  per  ora  canes. 
Me  pecudum  tbad,  simalacraque  inania  somni, 

Ominaque  arcana  nocte  petita  movent.  40 


maii,  ipeeie»  qita  premet  geretttem :  n  f«a  eupies  bene  mifrfrf,  nwbe  «gasU.  Mm^ 
riiMM  eemper  mUd  deridereitur :  et  keepee  metiar  est  vuaiie :  pereefeHmfmviietra^  ei 
iruoeeftrm,  Peetqunm  ego  dedi  eperam  teiie  eeuiiein  dmne  deeeriOf  enuior  metu^ 
me  maritue  iwtereat  db  keete  eene.  Vereer  inter  angnee  et  apree  et  leemee  rapaeeeif 
et  canee  mandneainroe  per  temae  ndic*.  Fibrm  vietiamrmn,  imaginee  vanee  eemniy 
et  pnteagia  eeereta  nocte  quaeita  me  perturbant,    Mieera  eapte  rumoree  dubieefa' 


reiaeft.— 92  D.  n  qua  v«2tf .—35  Ar.  etudiie  eperata.  Ha.  thahtmi»  ep.  Ou.  S.  et  4; 
.caiii  Helm.  eperoea  pud, — 38  Eeuroe  mnlti  codd.  Oti.  onnes  cam  P.  et  «L 
tuceuroe»  On.  1.  cemo  per  ora  canee.  2.  et  4.  cemo  per  otea»  P.  tema  per  oeea, 
unDs  V.  esiirof  cemo  per  ora;   unde  Heins.  effinxit  eeurbe  tema  per  era, — 


NOT« 


28  iSoc^r]  Jnpiter. 

90  Quam  male}  Responsio  est  ad 
4>lijectioneflu 

Sl  Nen  henor']  Sententia  est,  cnm 
«xonMtlone  rhetorica  per  Adnooii- 
iiatkNiem  fignram.  Dicit  magis  onai 
qoam  lioiiorcm  esse^nobere  nt^jori. 

Speeiee'1  Dlcit,  qnod  nupsisse  ma- 
jori  slt  speeies,  booor,  aiit  dignitas 
illi  oxori  molesta,  qn»  iila  yidetnr 
ipmdere.  Hic  vero  qnidam  graviter 
kaUvciiiatas  est. 

S9  Qua]  PaeUa,scil. 

33  Noiior]  Qiiia  stepias  hospes  do« 
imim,qaam  maritas  petit. 

64  Menetraque]  Qaale  fait  Hydra 
lieni«a,«eptemy  novem,  aat  etiam 
amplias,  secondam  aliqoos,  capitibus 
horribilem;  itemqae  Ccrberusy  Cft- 
cus,  &c. 

•    rcrrlfrilef]  PaUJjBooem  N«m»iim, 
Apiam  Erymaatliium)  aliaa,  qam  in 


Hercnlis  Aieront  duodecim   labori- 
bos. 

35  Operata']  Opavrt  aigniicat,  inr 
ter  alia,  Rem  divinam  fkcere,  Saerifir 
care.  Hic  fnerit,  •acrificUs,  volomm , 
pro  viri  salate  conceptoram,  implcti- 
«nem  a  Diis  petere. 

36  Torqueor']  Metu  cracior. 

38  Jactar]  Ex  eo  masimom  dfcla» 
rat  amorem  Deianiray  qaod  omnia* 
cogitatione»  pericuU  subeat,  quft 
Hercnles  obivit. 

Canee]  QnalisfoitCeri>eraHqii9my 
Eurystbei  jasaa,  Hercules,  frtKtia 
oblatrantem,  ad  soperos  perdoxit.    i 

39  Fibr4B]  Exta,  quse,  nt  qoidde 
te  fnturum  sit  eegnoscam,  inspicio* 
Deonim  ciiim  voluotalem  per  »«ctOr 
tashostias  ezqnirebaiit. 

Sumuiaeraque]  Somiiia. 

40  OmtiMfaeamnM]  Anguria,  inr 
terpreUtor   Hubertinns;    MycillOJy 


Digitized  by 


Google 


10& 


P.  oyiDII   NASONI9 


Aucapor  infelix  incertas  marmora  famce  i 

Speque  timor  dubia,  spesque  timore  cadit. 
Mater  abest;  qaeriturque  Deo  placoisse  potenti : 

Nec  pater  AmpbitryoD,  nec  puer  Hyllas  adesjt* 
Arbiter  Eurystheus  irae  Junonis  iniqu»  ^ 

Sentitur  nobis,  iraque  longa  Deae. 
Haec  mihi  ferre  parum  est:  per^rinos  addis  amores ; 

£t  mater  de  te  quaalibet  esse  potest. 
Non  ego  Partheniis  temeratam  yaUibus  Augen, 

Nec  referam  partus,  Ormeni  nympha,  tuos :  50 


ma :  ei  nuhiM  ncedii  §pe  bicerta^  ei  gpe»  meiu.  Mater  obett ;  et  dM  se  grataM 
fittue  Deo  peienH :  uec  ptUer  AmpkUryan,  nec  puer  HyUne  kie  eat,  Prenur  £«- 
ryttkeo  wmiice  /nreris  Jnnonie  in/ensdf,  et  /nrore  pemuuunte  Dea.  Leve  eat  miki 
poUnre  kac :  mdliiciM  nmore»  extraneoo :  et  qtuBvis  poteat  esae  parens  de  te.  Ego  non 
fiommmoraibo  Angen  vitiatam  in  valUbuo  ParthemU^  nec  partut  iuot^  nympka  Or» 


<^ir>^im^<^'^^^>*^^^ 


40  HeiDs.  conj.  petita  monent;  et  sic  On.  2. — 42  €adnnt  anns  V.— 43  Unus 
Str.  et  Oa.  S.  pUumue  ionanti,  Cod.  D.  pet^iftt.— 44  IIm  alter  L.  Hfltoo 
Heins.--46  Qnidam  Unta  pro  longa, — 47  Meliores,  teste  Heins.  omittunt  fsf. 


NOTiE 


Responsa  ac  Taticinia.  Neutrom  pro- 
bo.  Per  omtM  nihil  alind  intelllgo, 
qnarn  inanes,  ez  qnibnslibet  rebnSy 
per  noctem  conceptas  cogitationes ; 
^nomodo  vel  ex  abaci  crepitu,  et 
cjnsmodi  mnltis,  portenta  siM  fiogere 
•solent  etiam  nostne  mnliercDlse. 

PlBtiia']  Excogitata. 

41  Autupor']  Id  est,  Diiigenter,  nec 
sine  reMgione,  scrntor. 

4S  9peipu]  Id  est,  Tlmorem  inter 
et  spem  conflictor.  Sed  spem  dnbiam 
dicit;  cnjns  itaque  potiores  non  Aie- 
mnt  Tices. 

,  4S  Materl  Alcmena. 
•^  •  Aboaf]  Trachynen  enim  in  exilinm, 
nbi  Delaniram  uzorem  reUquit  Her- 
coles,  post  interfectnra  in  conTiWo 
4£nei  pincemam,  concesserat.  Sed 
de  tota  faac  fabnla  omnino  opns  est 
adire  Apollodomra. 

Qneritwr]  Qnandoqnidem  dtlectis- 
simam  ex  eo  fiUom  nonqntm  potett 
vtidere.  -    . 


44  Paier]  Hercnlis,  scilicet,  vnigo 
creditur ;  cum  Alcmenae  matris  m»- 
ritus  esset. 

HyUu»]  Herculis  ez  Deiaoira  filios, 
ab  Eurystheo  etiam  in  ezilium  mis- 
sus. 

45  Arbiter  Euryttkeut]  Cnjos  man- 
datts  obnoxiom  Hercolem  jam  antea 
monoimns.  Jononis  vero  irse  dlcitnr 
arbiter,  quia  pro  arbitrio,  quc  Jono- 
nisiram  explerent,  Hercoli  impera- 
bat,  illomqne  maximis  laboribos 
damnabat 

46  Seniiiur]  Viri  enim  absentia, 
ejns  omnia  in  se  redundabant^ncom- 
moda. 

47  Parum]  Ironice  credo  intelli* 
gendom  ;  ut  conjuncta  sit  aliqua  ex* 
probratio. 

49  Partkeniio]  Areadicis,  a  monte 
Parthenio  sic  ippellatis. 

Tenuratam]  VitiaUm. 

Angen]  Folt  Aoge  Alet  AreadiA 
regls  filia,  ez  qna  T^lephott  Heroi* 


Digitized  by 


Google 


HBROIDBl.     BPWT.  IX. 


unr 


Non  tibi  crimen  enant  Tentiirantia  toiba  sorofes ; 

Qaaram  de  populo  nulla  relicta  tibi. 
ITna,  recena.crimen,,praBfertnr  adoltera  nobis; 

Unde  ego  sum  Lydo  facta  noverca  Lamo. 
Maeandros,  toties  qui  terris  errat  in  tsdem^ 

Qui  lassas  in  se  ssepe  retorquet  aquas» 
Vidit  in  Hercako  sai^pensa  m<Ailia  ooUo ; 

Hlo,  cui  ccelum  sarcina  parva  fuit. 


5ft 


Smwfy  iwrha  TeiOkrwniU^  dM  tfmnm  mmur^  mttta  tihi  wautLy  wtm  ermd 
tiHJtagUiiim,  Umi  pOlex,  norum  prohnm,  nobis  anteponitur ;  exqwttga  «Mn 
fofta  naverca  Lame  Lffdo,  M^eander^  ipd  toiie»  vagatw  in  ierrie  tudm,  ^in  Mpe 
t»  m  rejleetit  aqmiM  emma»y  intuiiu»  ett  armiUa»  peHdentea  coUa  Hereulea;  w» 


—61  Vnlg.  Nec  Ubi. — 63  Pnirfertur  sex  codd.  Heins.  Fr.  et  Go.  4.  vujgo  r«- 
/ertur.  Oa.  1.  ttferetur.  1.  fertur,  Egnatias  coDJ.  drfertur, — 66  Maandro» 
potiorM  pro  ▼nlg*  Maander,  Vetns  ed.  ifui  ripi»,  Uous  V.  terri»  totie»  ^  oo(- 
Hiur  MteM.  L.  1.  ¥»r»at  in  iodem,  9.  regnai  i.  t.  Qoatnor  alii,  fnt  se  Mtes  coii* 
dadU  inorhem:  K.ltsffM  ^ui  se  tiicfiulif  m  orbem;  nnde  Bnrroanii.  oonj.  Ma» 
muhmf  toHe»  fui  aectHtt  ladit  in  orbem.—S6  hum»  Gu.  1.  et  4.  cvm  P.  et  aliis 


NOT£ 


lea  SQScepit. 

50  Orfliem]  Astydamiam  intalligit, 
Ormeni  regis  filiam;  qnam  cnm  Her- 
cnles  dari  sibi  ia  conjngem  petivis- 
sety  pater  rennit,  aciens  enm  habere 
Deianiram.  Qna  re  indignatns  Uer- 
cnles  regi  beilnm  intnlit,  ci^itaque 
urbe  et  rege  interfecto»  Astydaroiam 
eaptam  ▼itiavit,  atqne  ex  ea  Cte- 
sippnm  genuit.  Diodor.  lib.  v. 

61  TeMraaX\a\  De  quinqnaginta 
Tlie^piiy  Erechtbei  Atlieniensis  regis 
filii»  natabnsy  qnas,  nt  noonuilis  pla- 
eet»  nna  nocte  HeroaJes  ▼itiavit,  in- 
telligi  volnnt.  Quamobrem  Tero 
Tenthrantia  tnrim  dicantur,  Anto- 
ipns  n  Teotliranto,  Atticae  oppido» 
ubi  pictnra  visebatur  admiranda, 
qnomodo  hiec  ab  Hercule  gesta 
CMCiity  testatur. 

62  tUUda^  Intacta»  sciiicet :  quan-; 
qnam  nnam  eycipit  Pauaanias  in 
BcBOticis. 

69  C/jia]    De  Ompbale  Lydorom 


regina  intelligendum ;  cni  quam  ser- 
viiiter  sese  Hercules  snbjecerit,  nc- 
qne  Terentianum  Thrasonem  latnit. 

PrerfertoT^l  Anteponitur. 

64  jLoflio]  Fnit  bic  Lamus  HercQ» 
lis  ex  Omphale  filius ;  cui  qnidem 
Deianira  noverca  fnerit. 

66  MawHixo»\  Vnlgati  babent  Mat* 
ander,  Flnvins  est,  Lydiam  a  Carin 
disterminans. 

Totie»}  Hoc  dicit»  quia,  sicut  jam 
antea,  ni  falior,  annotavimos,  ita 
flexttosos  cst,  nt  in  se  videatnr  recnr- 
rere.  £z  qno  factam,  nt  omnes  obii« 
quitates,  et  vafra  consilioy  JtfMidros 
veteres  appellaverint. 

67  Kt^tl]  Fiovioy  qnod  ejns  aceo- 
lis,  tribnit. 

jlfoatiio]  Non  tantnm  mnliebrem 
cuitum  quandoque  Hercnles  apiid 
Qmpbalen  snmsit,  sed  insnper  Wh 
yfitp  &c. 

68  IlUl  Alii  habent  Ct0». 


Digitized  by 


Google 


168 


P.  QVIDII   NA40NI8  t 


Non  puduit  fortes  auro  cohibero  Iftceitos, 

Et  solidis  gemmas.appostiisse  tcms.  60 

Nempe  sub  his  animam  pestis  Nemeaea  laceitis 

Edidit ;  unde  humerus  tegmina  lasTOS  liabet. 
Ausus  es  hirsutos  mitra  cedimife  ca^llos : 

Aptior  Herculeee  populus  alba  comse. 
Nec  te  Maeonia,  lascivae  more  puelko,  65 

Incingi  zona  dedecuisse  putas  ? 
Non  tibi  succurrit  crudi  Diomedis  imago, 

Efferus  bumana  qui  dape  pavit  equas  ? 

f«»*«vS!?J^*^-^''  ***••  ^*'"  P"''"**  impUeitre  ttrenua  hrachh  «Mr»,  ef  ad. 
Z^iTTV'^'"^*^  "'"''^-  '^••^*^^'  pemicieM  Nemeaa,  ex  qua  tiiiia  Immirtu 
JZ?rXr'^  ^*^'^"*"'"'  ^***^'*  *"**'^'«  '^  *"  brachm,  PatuM  eoercere 
erSrJw^^ifr*  ?^''"'  .^'^'*^."'  ^^  "^«^  "^  «»P'""  HercMM.  Nee 
*^«^^./"'?L'^?C*  "'?"'*''  •^'■^  ^^  iuxunantia?  N^  tibi  .h. 
tertata  eat  epeciee  feri  Diomedts,    qui    crudeUa   aluU  aquaa  dbie  humaaii? 


noimiiHU.  Volg.  lapeae.-^B  Urnis  Heins.  pro  var.  lec t.  CoUo,  cui.-60  P.  et 
cnm  al.  dedecutsse  pudet.   Leid.  putee.-^S  Equas  P.  et  Oo.  1.  Vulgo,  e^i,.,. 


NOTiE 


60  Solidifi]  Id  c«t,  fortibn^  et  ner- 
votU  musciilU  et  lacertis.  Herenlu 
moUitiem  argiiit. 

61  Sub  hia].  lu  omatis.  Hercnlem 
irridet,  qai  tarpisaime  moUi  et  laaet- 
vo  habitu  brachia  sua  ornaverit,  aut 
potiiifl  oneraverit. 

•  ^^•i*'  ^«'«•]    I-eo,  quem  Ib  Nc- 
meaea  eylva  Hercnles  interfecit. 

62  Unde-]  Illins  Leonis  pellem  poAt- 
ea  Hercnles  pro  scuto  e.t  thorace  ees- 
Uvlt  * 

Laime]  Nam  dextemm  exertom  etf 
detectum  babere  t»portnit,  nt  esset 
ad  pngnam  et  ictiis  expeditior. 

6S  ^MMf  «]  Hoc  dicit  prsesertim, 
qnUmaxiaie  ridicaJiMn  erat,  binatis 
et  impexis  capillU  maliebre  oraa-r 
Dientum  apponerct 

MUra]  Servio  teste,  nomen  est 
barbarom,  qno  ci^tU  qaeddam  or- 


nameDtnm,  ant  pileas  incarvos,  de 
qao  pbilyrse  dependerenf,  intelllgi. 
tur ;  cigus,  apud  Lydias  et  Pbrygiaa 
mnlieres,  aot  quoedam  etiam  effosmi- 
netos  viros,  nans  trut. 

64  Alha]  Ex  qaa  Hbl  eoronam  fe* 
cisse  fertur  Hercales,  cnm  ed  inferos 
eerbernm  petHaros  descenderet : 
mide  illi  saera  arbor  Aiit.  Alia  est 
aatera  arbor  popnlas  nigra. 

65  Mtecnia]  Oiiiphales  Mconite,- 
seo  Lydiae. 

66  Pwtae]  Sic  Heinsins  malebat 
pro  puiat:  qood  etiam  in  qoibitsdam 
codicibos  reperitnr. 

67  Cfodt]  Feri  et  inhamaBi. 
JHoaMdUJ  Hunc  cradelissiinom  fii- 

bolantur  Thracim  tyrannam,  qnt  -e^ 
qoor  saoa  liospltnm  pascebot  corai« 
bus ;  qoem  victom  iiadem  eqois  H«r<< 
eolea  lapebalam  dedH. 


Digitized  by 


Google 


HffROIDSS.     BPI9T.  JX. 


Si  te  Tidisset  cnlta  Binirig  in  isto ; 

Huic  victor  yicto  neiiipe  pvdendos  eras. 
Detrahat  Antaeas  doi o  rediinicitla  coUo ; 

Ne  pigeat  molli  snccabiiitte  yiro. 
Inter  loniacas  calathom  tenoisBe  pnellas 

Diceris ;  et  dominie  pertiBiiiisse  miniis. 
Non  fngis,  Alcide,  victiBoem  mille  laboram 

Basilibus  calathis  imposossse  mamim  1 
Crassaque  robusto  dedods  poUice  fila, 

JSqaaque  famosse  pensa  rependis  herSB  T 


1«» 

70 


75 


f^  BnrirU  U  «upeximt  in  itio  ematu ;  nimirum  vidor  eroM  emheMunduitJinU 
titie.  AntauM  deripiat  armlUaMforti  coUo;  doUat  victymftdsae  a  tiro  tffawtUato. 
PerhiberU  traetoMMe  quoMiUum  inter  pueUae  ToMiacos,  et  reformidasMe  minoM  domina, 
J^om  pemHei,  Aleidoy  odmotiMMe  moMum  vietricem  mUU  laborum  quatiUU  expo^ 
UiU  7    Et  tnikU  JUa  nUUa  forti  poUUe,  <f  reddU  peua  etqua  pukkra  domUut  1 


^^^^^^^^^* 


—70  Sa.  et  Oo.  S.  SU  «w«Mr.— 71  Ocu  S.  diro  re^.-~72  Gu.  1.  Etpigeat: 
4.  Nee  p^eat. — ^7S  inter  loniaeoM  nterqne  V.  Oa.  oimies  vi  Helm.  emn  uU 
Vnlgo  MetemoM  inter.  Heins.  com.  /ii#«r  Ctftoddt,  vel  /oiiiad«i».— 75  N011  fugU 
melior.  Al.  Non  pudet,—76  OmL  Dousae  implUuUMe  man.— 77  Ekceipta  P. 
Crmuque  fam,  multi  CroMMoque:  R.  pUnaque:  trei  Heinii.  et  Gn.  l.  Tu  qmo* 
9Mt;  dno,  Et  gnofM.— 78  EiLccrpu  I.   cod.  Vou.  et  Barb.  Et  data  fam. 


NOT^ 


09  BuHrW]  Uonc  etlam,  ^Bgypti 
tyrannom,  hotpites  immolare  boU» 
tnm,  Herottles  mactavit. 

70  PudenduM]  Id  eat,  lUnm  a  tn 
'vinci  padaisset. 

71  Detrakat]  Id  eal,  Detrahere  cn- 
pint.  Nota  Itanc  fignram ;  attbtnflnm 
•onm  Imbere  poCerit.  De  pr«terito, 
tanqnam  de  fntnro  toqoitnr;  ntqne 
Hercnlem  argnnt  Deiaaim,  Antmnm 
ez  mortoMexcitat. 

^nteict]  Oigns  folt,  Terr»,  vel,  nt 
alii  dicnnt,  Neptnni  ftlins,  qni  hospi* 
tes  secnm  loctari  cogebnt,  et  ocdde- 
bnt  HoncetkmHereHlessnhlimem, 
et  a  terra,  ex  qna  seroper  novns  vf  res 
Imbebat,  abstractnm^  necavit. 

7«  /oniMns]  Omplwles,  scH.  Nam 
lonia  Xijdian  adeo  conjnnctn,  nt  vix 
llButibns  disjmigntttr. 


plnrimi  codices  habent  MetonioM:  sed 
jam  prsecesftit. 

CalatftMin]  Calatbos  vascnlam  est 
viminenm,  lanis,  Soribns,  et  ejniimodl 
peponeDdis  npf  nm. 

Tmiittsse]  Id  est,  Cnm  pnellis,  pe- 
ristromatibns  conftciendis  Incnbaisse. 
OalL  D'«rotr  en  eot  eorbeiUet  et  vot 
petUMpemUrs:  De  nons  etre  «mms^  it 
faire  de  U  Injwsserte. 

75  PugU]  Pndet;  quod  in  nliis 
legitnr. 

Aieide]  Cognomen  est  Hercnlis,  ab 
Aicseo  avo;  vel,  ut  alii  volunt,  ab 
Mi^rober, 

MUU]  Dnodecim  pnertpne  ab  £n<' 
rystheo  imperati  ammtfraDtnriqnan- 
^nam  alti  plnrimi  fnernnt 

76  JUfHiftHs]  Foiitfs.     • 

77  CrmsB9«r]  Qvod  fili  ett  vitium,- 


Digitized  by 


Google 


170  .  V.  OVIOII   NAS0NI8 

Ah  quotiefl,  digitis  dum  torques  stamiiia  dnris, 

PraBYalidaB  fusos  comminueie  manus.  80 

Crederis,  infelix,  squtic»  tremefactus  habenis, 

Ante  pedes  dominse  procnbnisse  tuse. 
Eximias  pompas,  prseconia  summa  trinmphi^ 

Factaque  narrabas  dissimulanda  tibi. 
Sdlicct  immanes  elisis  faucibus  bydros  85 

Infantem  cunis  involuisse  manum? 
Ut  Tegeens  aper  cupressifero  Erymantbo 

Incubet,  et  vasto  pondere  Isedat  bnmum  ? 

Ah  fnoiMf,  dum  ftremU  tiamina  firmU  digUi»,  manua  afuo  /wiiore»  frt^enmt 
/NfM.  Miaer^  dicerit,  exterritu»  Ivrisjlagri^  exiimui»se  mtna»  aiUe  pede»  domina, 
Commemaraba»  maxima»  taas  lande»  prtedari»  pompis  triumpkif  et  /acinora  tibi 
tacenda.  Nempe  moiiiiiii  pueriUm  in  amtUtvU»  presai»»»  eerpente»  ingente»  gnH» 
edtriti»?    Quomodo  aper  Tegeeu»  incambat  Erimantko  cnpreeoi/ero^  et  premai  ter- 


On.  4.  Heecquoque.  L.  etHelm.  /amoeai  volgo  /ormoMe.— 81  Oo.  4.  Dieeri» 
iarfel, — 82  Procabui»»»  Uue  cod.  R.  Vnlgo  pertimuiete  fntiuu,  qnod  hnc  perpemn 
tradnctttni  e  ▼.  74.— SS  Ov.  1.  2.  4.  et  Helm.  Eximii»  pompi»,  P.  Esawm»  pom* 
pi» immama  »emina  laudum,  Scr.  Exinda» pompatf  immauiaoemina  laudum^  qnod 
probat  Bnrm.  nisi  mali)«.  Eximia»  pompaoj  et  pramia  ntmmaf  triumpko»,  Bertm« 
nurgo  et  excerpta  D.  Exurii»po»iti»  meritarum  oemina  laudwn,—9ii  Hensing. 
e  Ou.  1.  emendat,  Paeta^  tuarabi»  di»»,  tibi  ?— 85  Eli»i»  On.  S.  cum  melio* 
ribus.  Vnlgo  e<j<o«. — 86  P.  com  ceteris  pleriaqae  praestantior,  Iitf,  caudt»; 
et  ita  Oo.  omnet,  et  Helm.  Nonnolli  In/,  cuni»,  Qoidam  Iiif,  nnda  dHace^ 
ra»»e  momi.  Alter  Me.  /«/.  mditum  dilacera»»»  manu,  Alii  aliter.  Heins.  in- 
•itteoi  veatigiis  P.  scribit  I^/.  nodi»  involui»u  maNMin.— 88  Inoibet  et  ladai  P^ 

NOM 

Mun  tenne  landatur.   Hercnli  expro-  snpra  habentnr.   Nolim  tamen  era- 

brat  Deianira,quod  fila  trahat ;  qa»  dere. 

etiam  trahere  nesciat.  Habeui»']  Loris. 

78  JE^uaquei    Id  est»  Qnod  tibi  88  Eadmia»]  Heinsio  et  boc  disti- 

pensnm  tali  pondere  datom  est,  eo-  cbon,  quod  neqoe  in  Pnteaneo  codlee 

dem  enm  Ompbabe  anciUis,  dominse,  legitor,  suspectom  est.   Allodit  vero 

postqoam  netnm  est,  reddis.  Poeta  ad  pompam  triumphornm ;  ntp 

Famooee]  Sic  HeinsinSy  pro  Tulg.  eo  qno  erat  babitn  ad  pedes  dominss 

/ormooee^  mallet :  quia  ▼erisimile  non  projectus,  ridicnliis  magis  Herottles 

stt  Deianirs  laudatam  esse  a  forma  videatnr. 

pellicem.  84  Dit^imuXaMda]    Qoia  qno  illis 

80  Pretvaiidai]  Hercnlem  irridet,  miyor  erat  HerciUes,  eo  ineptior  vi- 
qn6d  fosos  fregertt.  debator. 

81  Crederi»]  Hoe  distichon  adol-  85  SeUieet]  £a  refert  Deianira, 
terinnm  esse  opinatnr  Heinsins ;  qoia  qne  Herculem  apud  Omphalen  prae* 
nequtt  in  Pnteaiieo  codice,   nisi  in  dicasse  fingit. 

mrginei  apparet  i  atque  eadem  fere        86  Ciciitf]  Alii  habent  caudia.  Alij« 


Digitized  by 


Google 


HBROIDBS„     BPIST.  IX.  171 

Non  tibi  Threiciis  affixa  penatilHiSHQ^, 

Non  hominum  pingnes  c«de  tacentBr  eqoce  T  90 

Prodigiamque  triplex^  armenti  dives  Iberi, 

Geryones;  quamvis  in  tribus  anas  erat  T 
Inque  canes  totidem  tranco  digestas  ab  uno 

Cerberos,  implicitis  angue  minante  comis  T 
iQuaBqne  redundnbat  foecundo  vulnere  serpens  95 

Fertilis,  et  damnis  dives  ab  ipsa  suis^ 
Quique  inter  laevumque  latus,  l»vamqae  lacertam, 

Praegrave  compressa  fauce  pependit  onus? 

ramingemii^mreJ  Nenate  praierwuiiyniwr  eapita  appenta  pMiibMM  7%fiddif, 
nen  equa  npinue  iangunu  hominum  ?  Nec  porientum  triplex^  Gtryen  abnadam 
amunii$  Iberia  ;  qnmmM  unua  erai  in  iribuM  ?  Nee  Cerberut  dititut  in  ioiidem 
canee  ab  uno  eorporey  oUii  fyitsoUOia  eerpMnUibus,  minas  intenianHbuM?  Nee  hydra 
feeeunda,  quee  renaBeebatur  plaga  /eriili,  ipea  opuknta  etiam  ex  nis  diapendiiM  7 
Nec  qui  inier  tinisirum  httuM  ei  rinitirum  braehium  fuit  onu$  ponderomtMimum 


^^*'^^^^^  *^*^ 


Valgo  inabali^Xtedii.  Oa.  3.  cam  cod.  D.  /nnifrttti  tosAo,  Scr.  InewaiSbenM  va$io 
fond,  Uxdai  humum  ?  Gr.  pubet  Animim.— 94  Cerberot  P.— 95  Helm.  Qu^eque 
yeamdabai.  P.  a  man.  pr.  elulabai ;  forte  pro  reeultabai,  Heins.— 96  Dvoet  ab 
ipm  Oo.  2.  S.  4.  cam  P.  et  allU  roelior.  Vnlgo  diiior  ipta,—97  Gu.  3.  et  4. 
cum  Helm.  Quodque  inier,    Deinde  iidem  dextrumque  lacertum,  Hercalanetts 


NOT^ 


l^faniem  nuda  dUaeeroMSe  tiiajiM. 

87  TegeeuM\  Arcadicns,  a  Tegea, 
▼el,  nt  Poet»  scribunt,  Tege»a,  Ar- 
cadtaB  nrbe.  Honc  vero  apmm  ▼!• 
vam  ad  Enristheum  pertraxit  Her- 
cules. 

Erfmtmliko\  Erymanthuty  mons  Ar- 
cadi». 

88  loifaf]  mpuUei. 

89  T^etctis]  Dioiiiedi<|  qnem  Her- 
cules  mactavit. 

Affixu\  Eomm  hospitnm,  qnos  eqnis 
devorandos  Diomedes  apponebat,  ora 
et  capita  postibos  affigebat. 
.  91  TripUx\  De  Geryone,  Hispa^ 
nise,vel  potins  insnlaram  Oadinm, 
rege,  agitnr :  qnem,  ob  triplicem  ez- 
-erdtnm,  tresqne  fiitOi,  insiilas  etiam 
ternas,  triplicem,  tergeminnm,  trl- 
corporem  Poetie  fabnlati  smit  Qmui* 


qnam  alia  etlaro  alii.  Hoc  vero  de* 
victo,  boves,  qnibns  ille  erat  ditissi- 
mns,HercaIe8  io  Italiaro  egit. 

92  In  iributunuM']  Justinns  tres  fra- 
tres  concordes  interpretatns  est. 

93  TVvifco]  Cerberi,  scil.  corpore. 

94  Angue'\  Iinmo  aii^i6«s;  centnm 
cnim  babnisse  dlcitar. 

95  Quaque\  Hydram  Lernseam  sig- 
nificat,  septem,novem,  qninqoaginta, 
centum  etiam,  ut  nonnnliis  plAcet, 
capitibtis  terril)ilem ;  qoornm  nno  am« 
patato,duo  alia  reoascebantnr.  Qnam 
lolai,  ignem  ad  caesa  capita  appo- 
neutb,  opera,  Hercules  snstulit. 

97  Quique\  Antsens  est,  qnem,  ne 
Terre  matris  auxilinm  sentiret|  Her- 
cnies,  sinistro  brachio  sublatom,  dex^ 
tra  snffocavit 


Digitized  by 


Google 


17S  P.  OVIDII   NA8QNIS 

£i  male  confisum  pe.dibu8  formaque  Mmembri 

Pulsum  Tbessalicis  agmen  equestre  ja^s  ?  100 

Haec  tu  Sidonio  potes  insigmtus  amicta 

Dicere  ?  non  cultu  lingua  retenta  silet  ? 
Se  quoque  Nympha  tuis  omavit  lardanis  armis, 

£t  tulit  e  capto  nota  tropaea  viro. 
I  nunc,  toUe  animos,  et  fortia  facta  recense  :  105 

Quod  tu  nonesses  jure,  vir  illa  fuit. 
Qua  tanto  minor  es»  quanto  te,  maxime  rerum, 

Quam  quos  vicisti,  vincere  majns  erat. 
Illi  procedit  rerum  mensura  tuarum. 

Gede  bonis :  haeres  laudis  amica  tuee.  110 

jPro  pudor !  hirsuti  costas  exuta  lepnis 

Aspera  texerunt  vellera  moUe  latus. 


gutiure  eUao  7  Nec  iunna  e^edris  nutU  nixa  pedilmM  etfigura  bifomd,  proJUguta 
ex  montibus  Thesaalici»?  Tu  pote»  Iubc  referre  decoratut  veatitu  Sidonio 7  lingua  non 
facet  repvesia  omatu  7  Puella  etiam  lardania  se  instruxit  iuis  .amiu,  et  reporiamt 
nota  troptea  ex  viro  ricto,  Itojam,  effer  animot,  etfacta  nobilia  cgmmemora.  itia 
fuit  rtr,  quia  tu  non  erat  merito,  Qua  tanto  es  inferior^  eumme,  quanto  pneatani' 
iius  erat  superare  te,  quam  quos  superasti,  lUi  prodest  mensura  factonm  tucrumt 
Cede  honis :  amica  cst  hceresgUria  tua.  Pro  pudor  !  pellis  hirsuta  derepta  liUe- 
ribus  leonis  horridi  velavH  latus  effaminatum,    Erras  et  ignoras;  ista  exuvia 

^*'»^^^^^*^^^ 

dextrumque  latus  dextmmque  laeertum.^lOl  Pro  Sidonio  Heinn.  corriffebnt 
Mygdonio,—\02  Vulg.  nutn  cultus,—\Oi  Vett  Codd.  onemvit.—lOA  Qoidam 
coidd.  6tjia  trop<ea, — 105  fortia  gesta  P.  et  qnioqne  alU. — 106  P.  quem:  fbrte 
quam:  vel,  ut  alter  Me.  Qu»  tu  non  esecs  juretir^iUaforet.  Heins. — 100  Unni 
V.  yraeedat.  P.  a  maou  stcproh  eedii.-^lW  Pro  pudor  sex  lH>ri  Heins.  Vnl* 

NOTiE 

99  Et  male]  De  Centanris  agitnr,  dava  et  cetero   Hercolia  cnUii  or- 

Ideo  a  Poeitft  nnperna  parte  viriii,  in-  nari  volnit. 

iiirna  eqois  fictts,  quod  primi  eqiio  104  Noia]  Aiii  ha^ent  ^uw ;  ntde 

.lliessali  illi  pngnare  coeperint.    Illos  amore  Hprcnlis  et  de   ejas    spoUts 

▼ero  partini  cecidit,  partim  fngavit  tropaea  posnerit  Omphale. 

Hercnles,  qnod  ad  mirabileni  vini,  105  /  niuic]  Increpatio  est  per  ir- 

t|aod  Phoiiis    Centaorns  exbibebat,  risionem.- 

odorem  accnrrentes,  iinpetnni  fecis-  109  Proeedit]  Illiomoinm  a  te  ges- 

aent.  t&mm  remm  hiudi  gloriaqne  ? ertitur 

101  Sidonio]  Pnrpnreo.    Latidatis-  laagttitudo. 

timaveroeratSidoniapnrpnra.  110  JBmms]  Laude  omni;  qaando- 

103  lardanis]  Ompliale  a  patre  eo  qoidsm  te  mi^rera  invenisli. . 

Bomine  appellata;   quae  vicissim  et  112  JUoUe]  Omphaks. 


Digitized  by 


Google 


nmoiBM.   BPtST.  IX.  17S 

FaUeris,  et  neflCis ;  non  8Qnt  spolta  ista  leooig, 

'  Sed  tna:  tuqne  feri  victor  es ;  iUa  tid. 

Fcemina  tela  tulit  Lernttis  atra  venenis,  11 S 

Ferre  gravem  lana  vix  satis  apta  coliim ; 
Instmxitque  manum  clava  domilrice  feraram» 

Vidit  et  in  speculo  conjugis  arma  sni. 
HflBc  tamen  audieram:  licuit  non  credere  famse. 

En  venit  ad  sensus  mollis  ab  aure  dolor.  '120 

Ante  meofl  ocolos  adducitnr  advena  pellex : 

Nec  mihiy  quae  patior^  dissimnlare  licet. 
Non  sinis  averti ;  mediam  captiva  pcr  urbem 
'    Invitis  oculis  aspicienda  venitt 
Nec  venit  iucultis,  captarum  more^  capillis^  125 

Fortunam  vultus  fassa  tegendo  suos. 
Ingreditur  late  lato  spectabilis  auro ; 

Qualiter  in  Phrygia  tu  quoque  cultus  eras. 

ttM  ntnt  leonh,  ud  tua:  et  tu  u  tictorfera  ;  itln  tuL  MuUery  rix  MtU  idonea 
ud  gerendum  colum  lana  plenam  ge$tatU  sagittai  infecta»  toxici»  Lermtis ;  et  ar^ 
nunii  dtxtram  clata  tictriee  ferarum  ;  et  intuita  ett  arma  eponsi  »ui  in  speculo, 
Hmc  Uanek  aecepetwn:  ftotui  nan  kabere  fidem  famee.  Eece  leti»  detar  ad  «ni<4w 
peneirat  ab  aure,  Adultera  peregrina  perducOur  ante  meo»  ocuk»:  nec  poteum  oc* 
cmiiare,  qnee  ^nfftro,  Non  pateri»  me  aecedere  1  Captiea  addueitnr  »peetanda 
eenU»  rennentUm»  per  urbem  mediam.  N»c  accedit  coma  inomata^  mere  captixa- 
rnmyagnMcenefortunamy  veiando  euam  faciem.    Jntrat  late  ineigni»  auromulto: 


go  Omtdor.  Cotta»  P.  Fr.  et  Me.  alter  pro  Ynlg.  cMfu.— 114  Feri  P.  et  Gr. 
pro  aiversa  lect.  Vulgo  feree, — 115  In  Leid.  u»ta  venen,  dno  alli  tincta, — 
110  Ou.  $.  cam  al.  Hae  ^oiitaiii.— 121  Leid.  dedneitnt.—m  P.  a  man.  sec. 
Numeini», — 124  In  Scr.  erat  coNipt«t«iufa.  D.  babet  tn«pt€t«iula. — 136  Itaviil* 
gati.  Qnidam  pro  fa»aa  hal>ent  falaa  ant  /r«M.  Major  pars  codd.  FertU' 
nam  vuUufaua  tegendo  suam^  vel  tegente,  Unne  A.  Fortunam  vultu  dit$imulante 
»uam,  Cod.  D.  Fortunam  vuHu  faaaa  tegente  manu,  Alii  aliter  :  vide  Ciofan. 
et  Heins.  qni  conj.  Fortunam  nttta  faeaa  rigente  auam :  Bnrm.  vudente  auamy 
vel  tremenie:  Hensuig.  FortfiiiNmi  enUufa»»a  deeente  auam,—W  Al.  late  nuUM, 

KOTJE 

114  Feri]  Leonis.  120  MoUia']  Minor :    qnia  non  itk 

115  Tela]  Hercnlis*;  qn«iUeLer-  certa  innt  qott  aoribns  percipionttir. 
necbydrs  sangnine  sen  vcuenotnfe-  121  Ante  meoa]  Istnd  vero  dicit 
tit ;  nnde  pestifera  fuerant.  gravissimnm  :  nam  postea  ocuiis  cre- 

118  Coi^jiigtf]  Hercolis.  detnr. 

119  H^ee  tamen]  Innnit  se  oon  ita  PeUex]  Iote,Euryti  (Ecbalis  regis 
lit  onmibusy  qo9  tanttim  per  Aimam  fitia ;  qnam  uttimam  Hercnles  amavif. 
cognoverat»  male    affectam    IVHsse;  12S  Averti]  A  me  amoveri. 
qi^forteveraiHmesseat.  ItS  InPknfgia]  Apud  Omphafen. 


Digitized  by 


Google 


174  V.  OVIDII   NASONI»  T 

Dat  vnltxim  popnlo  sublime  sab  Hercnle  victo; 

(Echaliam  vivo  stare  parente  pa(es<  ISC^ 

Forsitan  et,  pulsa  iEtolide  Deianira, 

Nomine  deposito  peilicis,  uxor  erit : 
Enrytidosque  loles,  atqne  insani  Alcidse 

Turpia  famosus  corpora  junget  Hjmen. 
Mens  fugit  admonitu,  frigosqne  perambulat  artus,  135 

Et  jacet  in  gremio  languida  facta  manus. 
Me  quoque  cum  multis^  sed  me  sine  crimine,  amasti : 

Ne  pigeat^  pugnae  bis  tibi  causa  fui. 
Comua  flens  legit  ripis  Achelous  in  udis^  • 

Truncaque  limosa  tempora  mersit  aqua.  140 

mMnodo  tu  quaque  erut  omaiu»  t»  Pkr^guL  Superbe  exhibet  faeiem  p^pula  sub 
Mircuie  superatQ:  credideris  dchaHam  numere  piUre  supentite,  Forte  etiam, 
nomine  adulterte  amieeo,  erii  cmtitur,  Deianira  JEtoUde  repmdiata:  Hfmenirftade 
eopulabit  cerpora  impudica  loles  Eur^doe  et  dementi»  Aleida,  AnimuBhorret 
recordationCf  et  tremor  dieeurrit  per  membray  et  manue  torpensjaeet  ineinu,  AmaeH 
me  quoque  cum  midtief  eed  amasti  me  eineflagUio:  ne  del/atf  bie  tibi  eaueafiu  cer* 
tamMnis.    Ackdou»  kusrymans  sustuUt  conwa  in  rtpta  humidis,  et  condidit  tempora 


•^^^*^^^^^^*^ 


—120  Suhi&mie  wb  eoiutaDter  scripti.  Alter  taroen  Mc.  tublUme  ah^  EditQin 
▼algo  sukUmie  vt, — ISl  Et  puiea  P.  cnm  Gu.  2.  Valgo  expuJea,  Donza  conj. 
Forsan  et  expulsa,  et  aic  Gu.  1. — 1S3  Eurytidos  vnlg.  omisso  911«.  Helm.  lolee^ 
Alcida  fortis  uS^ipu,  et  ineani  P.  aliiqne  Donnnlii. — 184  Gn.  2.  cnm  al.  /or« 
HNMiff.  Al.  jungit, — 135  Mendose  bic  P.  frigidosque, — 139  Ripie  tn  udie  Ar. 
et  Me.  item  Go.  1.  etS.  P.  rtjnatjt  imie,    Vnlgo  rapidis  Achelous  in  undis, — 

NOTiE 

120  Sub  Herade]  Id  eat,  Hercule  130  Comua]  Alterum  tantam  Her* 

^lcto  ita  Tolente.  cnles  perfregit. 

130  (Eehaliam]  Id  est,  Quilibet  Aeheloue']  Flliaa  fuit  Oceani  et  Ter- 
crederet  lolen  triompbare ;  non  pa-  re,  ▼el,  nt  alii  volnnt,  Tbetidis ;  cui 
trem  mortoum,  patriamqne  snbver-  conceaserat  mater,  nt  cum  adversario 
^am  es$e,  pngnans  quam  vellet  formam  indner 

131  JEtolide']  ^tolis  regis  filia.  ret.     Cum  Hercale  itaqne    propter 
183  Eurytidpepie]  loles^  Euryti  fi^     Deianiram    congressns,   primo  ser- 

Jm,  pentis,  deinde  sab  Tanri  fprroa  latoit ; 

134  Famoeue]  Turpi  conjugio  in-  victosqne  tandem  in  Acbeloum  fln* 
famatua.  men  sese  abdidit.    Cujns  fabuloe  ez- 

135  Fugit  admonitu]  Recordatione  positionem  prolixe  apud  omnea  My* 
horriet,  et  propemodnm  a  me  reeedit.  tbologos  reperies :  de  qua  etlam  in  . 

137  ^SiMcrtnitne]  Qoia  legitima  fuit  Metamorpb.  aiiquid  postea  dicerans. 
nxor.  140  Tnmeaque]  Dextero  coma  ab* 

138  Bie]   Primum  cum  Acheloo,     acisso» 

deiade  cam  Neaso  Centaaro.  Tempera]  Non  tempora  modO|  aot 


Digitized  by 


Google 


HBROIDBS.     BP18T«  IX.  178 

Semivir  occubmt  in  letifero  Eveno 

Nessas ;  et  iofecit  sanguis  eqninns  aqnas. 
Se^  qnid  ego  haec  refero  ?  scribenti  nnntia  Yenit 

Fama^  yirum  tunic»  tabe  perire  meaQ. 
Hei  mihi !  quid  feci  ?  quo  me  furor  egit  amantem  t         145 

Impia  quid  dubitas  Deianira  mori? 
An  tuus  in  media  conjux  lacerabitur  (Eta  ? 

Tn,  sceleris  tanti  cansa,  s.nperstes  eris  ? 
Si  quid  adhuc  habeo  facti,  cur  Herculis  uxor 

Credar ;  conjagii  mors  mihi  pignus  erit.  150 

Tu  quoque  cognosces  in  me,  Meleagre,  sororem. 

Impia  quid  dubitas  Deianira  mori? 

wniUata  aqva  luhtlenta.  Neasu»  aemmr  ceeidit  in  Emna  miortifero ;  et  erwr 
epamu  tinxit  aqma,  Sed  quamobrem  hac  reeerdor  9  Fama  nuntim  vemt  ^kenHy 
maritnm  interhre  veneno  tunica  mea,  Hei  miki!  qaid  egi?'qno  impetue  abttuUi 
amantem  7  Scelesta  Deianiraf  qumnebrem  ewutari»  obire  7  An  tuu»  maritu»  tfit- 
eetpHw  in  media  <Etn  7  Tu  eau»a  tanti  Jtagitii  vive»  ?  Si  kabeo  adkue  aliquid 
admiaeiy  ekr  diear  cor^ux  HercuU»y  olritu»  erit  miki  fignu»  connubii:  Meteagre^ 
agnooeea  tu  etimn  in  me  aororem*    Sceleata  Deianiray  ^fldd  eunctetria  mori-?    Heu 


141  Vnlgo  occii&ttjl  vi  Lemiferoque  veneno»  Alter  Me.  in  Lerntroque  veifeno» 
Scr.  aub  lauriferoque  teneno,  NonnnlH  Lermei  tabe  veneni ;  vel  trojeclua  terga 
aagitta.  P.  a  mann  pr.  in  letifero  vtneno ;  iiDde  Heins.  corr.  Semifer  occubuit 
M  lettfero  Eteno.  Gn.  3.  m  Unifero  eveneno,  Semifer  est  in  qnatiior  scriptis. 
^143  On.  1.  koc  rc/eram.— 144  Tabe  Gu.  1.  et  S.  cnm  melior.  Viilgo  labe» 
— 145  R.  ced.  qui»  mefuror, — 147  Gii.  1.  a  maau  pr,  jaetabUur  CEta,— 14»  P. 
Ou.  1.  2.  8.  et  Helm.  cum  miiltis  al.  viva  auperttes, — 149  Vnlgo  Et  quid:  P. 
£i  quid  ;  nnde  Heins.  corr.  Si  quid.— 160  Gu.  2.  3.  4.  et  Heim.  cnm  al.  mora 

NOTJE 

capnt,  sed  se  totnm  in  flnvinm  prflect-  ter  se  mnlierem  attin|^at  Hercnles^ 

pitavit.    Minntas  vero  ejusmodi  fi-  velit  babere,  ejns  tunicam  sangnine^ 

gnraSy  qnibns  assneti  snmns,  nihil  est  qni  ex  vninere,  per  sagittam  fluebaty 

opns  indicare.  intingere  properet.    Credula  mnlter^ 

141  Semivir]    Centaums  Nessus;  clam  Hercnle,  qnod  erat  mandatum 

qni    Deianiney   qnara  transvehebat,  perflcit;    deinde,  cum  ejus  amores 

Thn  facere  aggressns,  ab  Hercnle  sa-  cognovisset»  tnnicam  illam  sacrifica- 

gitta  transfixns  est.  tnro    per    Lychani  famnlnm    milit: 

(  Eveno]  Evenns,  flnvius  est  JBtolis.  quam  non  priiis  ille  indnit,  qnam  tabo 

144  Tuniem  tabe]    Cruore  Lemaei  consnrotus,  et  in  fnrorem  actns,  tan- 

MrpeBtis  et  Centauri  Nessi  tnfects.  dem  in  pyram  sese  conjicere  coactns 

Haec  est  vero  fabula :   Cum  se  mor-  est. 

tvam  vid^ret'  Nessns,  ut  mortem  ul-  145  Quo  me]  Qneritnr,  qnod  ma* 

cisceretur  Beianiram  ad  se  vocat,  di-  rito  cansam  mortis  pnebnerit. 

^tqne,  ai  ^pUltram,  qno  nullam  pne*  ,  147  OSta]  In  eo  IheitaHai  mosto» 


Digitized  by 


Google 


m 


V.  OVIDII   2f A80N18 


Heu  devota  domns !  solio  sedet  Agrios  alto : 

CEnea  desertum  nuda  senecta  premit. 
Exulat  ignotis  Tydeus  germanus  in  oris:  155 

Alter  fatali  vivus  in  igne  fiiit. 
Exegit  ferrum  sna  per  praDCordia  mater. 

Impia  quid  dubitas  'Deianira  mori  ? 
Dcprecor  hoc  unum»  per  jura  sacerrima  lecti, 

Ne  videar  fatis  insidiatiei  tuis.  160 

NessuSy  ut  est  avidum  percussus  arundine  pectns, 

Hic,  dixit,  vires  sanguis  amoris  habet. 

dmmtt  hsfelix  !  Agrius  premU  tolivm  excelsujn:  teneeta  tpoliata  wrget  (Enetide» 
stUuhm,  Tydeusfrater  profugua  htet  in  orbe  incogvito,  AUer  vituMfuii  in  igne. 
Mater  trangfixit  aua  viscera  glaJio.  Impia  Deianira,  quamohrem  differe  mori  ? 
Hoe  unmmpreeihu»  amo/ir»r,  perjura  Mcrtttiuitna  tori ;  ne  eredar  struxisse  inndias 
feMa  hiM.    NessuB^  fotiquam  fuU  vutneratus  pectus  eupidum  sagittUf  Hic  eru/sr^  H* 


mea, — 15S  Valgo  legitnr  flcrtor  olfo;  P.  aerios;  nncle  Heins.  emend.  jfgrMM^ 
ct  iic  On.  omnes. — 154  A\.  kmga  seuetia.-r-mfiVxQ  igustis  Heins.  "vnU  hm 
chiis, — 166  Latetmendum.  Me.  missus  in  igne  fuit :  an,  rtnis  tii  r^  periif 
Heins.  Toriusfuii  conj.  Francins  :  D.  rtni«  in  igne  ftuU,—ieo  Fatis  quatuor 
Heios.  et  Gu.  S.  Alii  thalamis,  ot  Gu.  2.  Ou.  1.  cum  P.  et  al.  titulis.  Al.  nodrig 


NOT£ 


oraenli  monito,  constmcta  est  pyra, 
in  qnam  Hercolis  ascendit,  et  morta- 
litatem  reliqnit. 

149  58  qi^  Id  est,  Si  qnid  dig- 
nnm  lande  snperest. 

151  Coguosees]  Qnia,  sicot  tn,  prop- 
ter  Aulantam  conjngem,  ego,  prop- 
t«r  Hercnlem,  mortem  oppeiam. 
.    152  /aipta]  Versos  iiitercalarts  di- 
pilnr,  qni  ai»pe  interponitnr. 
.   153  Betota]   Exitio  destinata. 
;   A^rwi]  Frater  CBnei,  qni  post  hu- 
jus  dissipatam  domnm  regnum  iuva* 
lit ;  qood  nnnc  deflet  Deianira. 

154  iEnea]  Accnsativns  Grsecns. 

155  T^deus]  Hie,  patmo,  ▼el,  ut 
Hyginns  ^ribit,  fratre  Menalippo 
ioterfecto,  ad  Arglvornm  regem  A« 
drastnm  profngit,  cujoa  iliim  Dei- 
pirilen  nxoreoi  dnxit. 


projecto  in  ignem,  a  matre  Altbtea, 
fatali  sttpite,  qnoeum  ipsins  vitam 
Parcse  coiligaverant,  intestino  simol 
igne  consumtum  Poetas  volnemnt. 

157  Exrgit]  Sese  ipsa  gladio,  p<e- 
nitentia  interfecti  filii,  vei,  ut  Dto- 
donis  scribit,  laqneo  peremit. 

159  Deprecor]  A  me  averto,  qood 
fecisse  ne  credideris. 

1<K)  Faiis]  Mortem  tibi  intentass« 
ne  videar.  Alii  liabent  thakms;  nt 
sit  sensns,  Deianiram  non  oo  tntiictB 
misisse,  nt  peiiicem  una  cnm  Herc«l« 
tolleret. 

161  ^vidviii]    Niroio  amore  insa- 


Pereussu»  peetus]   Phraaia  Gr»ca. 
Aruadia*]  Sagitta. 
162  Kirfsl    Id  eat,  Ad 
potest    inipellere.     Ovidins 

.  IX,  *  Veintimttmeauioria.' 


Digitized  by 


Google 


HEROIDM.     RPlfiT.  K.  V7 

IBita  Nesseo  nW  tibi  lex.ta  ^«iieiio. 

Impia  qaid  dabitas  Deianiramoril 
Jamque  vale^  seniorqiie  pater,  germanaqiie  Gorge,         166 

Et  patria,  et  patii»  frater  ademte  tace  ; 
Et  ta,  lox  ocalis  hodierna  ooYissima  nostris, 

Virqae,  (sed  o  possis !)  et  puer  Hylle,  yale. 

fM<,  kabet  frim  tmat&nam,  Min  Hhi  vntm  iaffHmm  UA^  Nemt^,  ImfU  Jleia. 
1^^  fmmmbrmn  €umitari$  obire?  Jamq^  mU,  et paUr prtmeetiar,  et eerwr  Garge^ 
et  jMtfrta,  ei  fraier  eablate  jiatnat  tua.  Et  (ic,  diee  Aodicnia,  uUima  ocnltt  noeififf 
et  mante,  (eed  opoeeief)  et  pu$r  Bf^,  ««le. 


tarie.   Editio  prisca  tetie  i«rif.— M8  Pr»  Naeeeo  SUku.  aiaklMit  £m€*.- 
160  Gvu  2.  et  4.  cum  «1«  «tf<r.-^168  lidem  eed  vii  paiM 

NOTJB 

165  Jamque  «^]  Laijveo  paretey        Praieri  f^vs». 
snMSslatat.  168  Pssiif]  Valere^tcU. 

166  Patria]  CalydMi. 


EPISTOLA   X. 


ARIADNE    THE8EO. 


ARGUMENTUM. 

HiNOS  Jovb  et  ^Eatopm  ffiins,  Cretensis  rec,  ob  Androgeum  flliom  ab  Athe* 
nieasibns  dolose  occisum,  lllos  taodem  post  acria  bella  coegit,  nt  sibi  pce- 

^  oas  penderent,  et  qnidem  qootannis  pneros  septem  et  totidem  vli^nes 
mitterenty  nt  Minotanro,  qnem  arte  Daedali  Pasiphae  cx  tanro  gennerat* 
dnm  ejns  maritns  Minos  cnm  Atheniensibns  bellum  •gereret,  devorandi 
traderentnr.  Cnm  vero  sors  Tbeseo  contigissety  ab  Ariadne  edoctns  est, 
•  qnonam  pacto,  interfecto  Minotanro^  ex  Labyrintheis  amlMgibus  egrede* 
retnr,  <  Errabnnda  regens  tenni  vestigia  filo/  ot  ait-Catnllns.  Tbeaena 
«■Um^Creta  cum  Ariadne  et  Pliaedra  discedens»  io  Naxon  insnlam  delalna 
est ;  nbi  a  Baccho  monitos,  nt  Ariadnen  relinqueret.  Qni  Dei  veee  |mp- 
cnli«i>  aMnimo  «omno  aopltMnf eliqniA,  lUa  «i^eigefactalMM^optlloluii 
IMph.  et  Var.  Cta».  Ooid,  M 


Digitized  by 


Google 


178  P.  OVIDII  NASONia 

•cripsit,  io  qua  cradelitatem  Thesei  ac  duritiein  accusans,  iromemoreiil 
beoeiicioram  eom  appeUat;  post  multas  <|uerelas  rogat,  ut  cooversaoave 
redeat. 

JVf  iTius  inveni^  quara  te^  genus  omne  ferarum ; 

Credita  non  uUi,  quam  tibi,  pejus  erara. 
Qu8e  legis^  ex  illo^  Theseu,  tibi  Uttore  mitto ; 

Unde  tuam  sine  me  vela  tulere  ratem : 
In  quo  me  somnusque  meus  male  prodidit,  et  tu,  6 

Per  facinus  somnis  insidiate  meis* 
Tempus  erat,  vitrea  quo  primum  terra  pruina 

Spargitur,  et  tectse  fronde  queruntor  aves : 
Incertum  vigilans,  a  somno  languida,  movi 

Thesea  pressuras  semisupina  manus.  10 

NuUus  erat :  referoque  manus,  iterumque  retento, 

Perque  tonim  moveo  brachia :  nullus  erat. 
Excussere  metus  somnum :  conterrita  surgo ; 

Membraque  sunt  viduo  praecipitata  toro. 
Protinus  adductis  sonuernnt  pectora  pahnis ;  15 

Utque  erat  a  somno  turbida^  rapta  coma  est« 

Experta  sum  onuie  geinu  ferarum  leniuM  giuim  ie:  ntm  i^feliciMe  eMSfvam  pof«- 
rom  eomrnUH  quam  Hbu  Mitto  tibi  qua  legiMf  Theeeu,  ex  Uio  lUtorej  ex  quo  tela 
abripuenmt  tuam  navem,  /n  9110  et  somnM»  meua  me  male  perdiditf  et  tu  imidiate 
perjlagitium  »omni$  meis.  Tempue  eratf  quo  humu»  tegUur  pruina  vitrea,  et  tme» 
rami»  velata  eonqueruntmr,  Vix  experrecta,  torpen»  a  »omnOf  »emi»upina  movi  ma- 
mu»  amplexura»  Tkeeeum,  Non  aderat :  et  refero  nuuiiu,  et  iierum  quntrito,  et  agito 
lacerto»  per  leetum :  nullu»  erat.  Timor  proturbamt  eomnum.  Tremefacta  erigor  : 
et  artu»  »unt  d^ecti  leeto  deetituto,  Statim  mea  peetora  aonum  reddiderunt  immi- 
611S  in^^i»:  et  capiUif  ut  erant  co^fuei  e  »omno,  sant  dUaniati,  LunafuUit:  atpi^ 


*>^»»«»^»<»^'*S»^^ 


lo  Go.  1.  dtsticha  tria  priora  sic  traospoouotur,  ut  tertium  locnm  teoeat 
quod  io  vnlgatis  primum,  idque  pr«cedat  sccuodum  et  tertium  vulgatarnm» 
-^  Al.  QuamUgie.S  AI.  Pro  facinu» — 9  AI.  an  »omno,  ut  Gu.  4.  Heios. 
coi^.  ac8omno. — 10  Gu.  3.  cum  al.  pren<iirdfl.  Semisupina  ex  emeod.  Heios« 
Codd.  semjjopt^a  Sa.  prodiversa  lect  »emi»epuUa,—lQ  Gu.  S.  e  »onma,  margo 

NOTJE 

Ariadne^  Mioois  fllia.  stomacho  sit  istud  legeodum. 

Theeeo']   Fuit  Theseus  ^gei,  regis  VUrea]  Vitro  similis.    Autnmnale 

AtheoiensU,  filins.  tcmpus  describit. 

6  Per  faeimt»]    Alu  habent,  prok  9  /acertam  i^iloiit]  Id  est,  Neseio^ 

/W**"'  an  vifilarem. 

r  Tempm$rafl  Yido  pa  uoa  com  10  JUeed]  Accasat.  Qntcn», 


Digitized  by 


Google 


HEROIDBS.     BPIST,  X.  179 

Luna  fuit ;  specto,  si  qaid,  nisi  littora^  cernam : 

Quod  yideant  oculi,  nil,  nisi  littus,  habent. 
Nunc  huc,  nunc  illuc»  et  utroque»  sine  ordine,  curro : 

Alta  puellares  tardat  aroia  pedes.  20 

tnterea  toto  clamanti  littore^  Theseu, 

Beddebant  nomen  concava  saxa  tuum : 
£t  quoties  ego  te,  toties  locus  ipse  vocabat : 

Ipse  locus  miserae  ferre  volebat  opem. 
Mons  fuit ;  apparent  frutices  in  vertice  rari ;  25 

Hinc  scopulus  raucis  pendet  adesus  aqais. 
Adscendo»  (vires  animus  dabat^)  atque  ita  late 

^quora  prospectn  metior  alta  meo. 
Inde  cgo  (nam  ventis  quoque  sum  crudelibus  usa) 

Vidi  praecipiti  carbasa  tenta  noto.  30 

Aut  yidi ;  aut  etiam,  cum  me  vidisse  putarem, 

Frigidior  glacie  demanimisque  fui* 


rio,  «t  gmd  ti^eam^  prater  Uttora,  Ckuli  nihU  inwetdunif  qwd  oMpiciaiUy  mH 
Uttut.  Nune  hue^  nuuc  iUuCf  et  utroque  /eror  iine  ratione :  arena  eumulata  remora» 
tur  pedee  virgineos,  Interea  rupes  eava  rtferebant  namen  tuumy  mihi  vociferanti 
toto  ttttore,  Theeeu :  et  auoties  ego  te,  te  toiiet  ipte  locue  citabat,  Ipte  locu»  volef 
hai  auxiUum  prabere  tftfeUci,  Mon$  e^it ;  frutieet  pauei  cemuutur  in  cacumiue ; 
Bcopi^  autem  eavatut  aquit  obttrepentibut  immiuet,  Ateentu  tupero^  auimut  n^* 
Jleiebut  nret:  atque  ita  vatte  luttro  meo  prospectu  profimda  maria»  Inde  ego 
aspexi  vela  i^flata  auttro  rapido ;  (nam  qfiicta  tum  quoque  tavit  veniit.)  Ve^ 
atpexi;  vel  etiamj  eum  arbitrarer  me  atpexittCy  /ui  frigidior  glacie  et  temiviva^ 

Benmr.  rupta  eama, — 18  Oa.  8.  cnm  tribiis  Hetns.  littut  erat, — 19  Retroque, 
l^el,  iterumque  tine  erdiney  ex  Jano  Vlitio  annotaverat  Francins.— 26  Hinc  ex- 
eerpta  Jnr.  cnm  al.  nonnnllis.  Vaigo  Nunc:  Voss.  H«tc:  qoataor  Htc.-^ 
SO  Al.  teuta  noto,  nt  On.  1.  2.  et  4.— Sl  Al.  aut  eertey  quia  me  viditte  pmtam. 
Me.  alter  dum  me  viditte  putarem,  Qninque  codd.  aut  fuerantf  quet  m.  v,  p. 
Oiu  1.  aut  tanquam  quet  me  vHitte  putavi :  2.  civ^  <f  tam  eum  te  vidiste  putavi. 

NOTiE 

15  PfofiiitM]  Id  est,  Pectus  ex  do-        22  jRedde6(iirf]   Qo»  adeo  TlieseQ 
lore  et  admiratione  percussi.  ipfto  mitiora  erant 

16  Turbida']  Incomta.  26   Hinc}  Alii  JVimc,   pro  auiem} 
19   Utroque']     Sursnm,    deorsum;     quomodo,  non  sine  lepore»  utantnir 

Dextrorsum,  sinistrorsum ;  Rursum,  aliqnando  boni  auctores.    Quanquaqi 

prorsum ;  Huc,  et  illuc.  nonnuUi  codices  habent  Hie ;    pU\ 

90  Tardat]  Difficile  est  omnino  iu  HtK^;  Vossianas  H|Utf. 
•rena,  nisi  madida  tit,  ambnlare. 


Digitized  by 


Google 


180  P.  OVIDII   NA60NIS 

Nec  languere  dio  patitar  dolor:  excitor  illo, 

Excitor ;  et  somnia  Thesea  voce  voco. 
Quo  fogis?  exclamo:  scelerate,  revertere,  Theseu ;  95 

Flecte  ratem ;  numerum  non  habet  iUa  suum. 
Haac  ego :  quod  voci  deerat,  plangore  repleboin : 

Verbera  cum  verbis  mixta  fuere  mei& 
Si  non  audires,  ut  saltem  cemere  posscs^ 

Jactatas  late  signa  dedere  manus :  4D 

Candidaque  imposui  longaa  vekmina  virgas, 

Scilicet  oblitos  admonitura  mei. 
Jamque  oculis  ereptus  eras :  tnm  denique  flevi ; 

Torpuerant  moUes  ante  dolore  gense. 
Quid  potius  facerent,  quam  me  mea  lumina  flei^&t,         45 

Postquam  desierant  vela  videre  tua? 
Aut  ^  diflfusis  erravi  sola  capilUs, 

Qualis  ab  Ogygio  concita  Baccba  Deo: 


ffee  dohr  tmit  diu  torpere.  lUo  cxctUtor,  excutior  ;  et  ecnietUimwui  foaee  i 
Tkeuum,  Qw  prorumpis?  tociferor:  redi^  oceleste  T%eseu,  Coneerte  naem: 
(Ito  wfn  hidnt  iuum  mmerum*  Hwe  ego :  planetu  compeusabam,  quod  voci  deenU. 
ictui  cm\junctifueruid  cum  meiB  verbis,  Manus  multum  concusMt /ecerunt  MJcio** 
Kf  atdtem  posse»  intueri,  ei  non  audires,  Et  testem  albam  aptaviperticeBy  commone* 
/aetwram  nempe  tos  mei  obUtos,  Jamtfue  eras  adimius  oculis:  tum  denique  in 
/tefHs  pronpi.  Ocuti  teneri  prius  stupuerant  dolore.  Quid  prius  agereni  ocuH 
^lneif  quttm  me  Utgerentf  postquam  destiterunt  cemere  earbasa  tua  ?  A,ut  ego  sum 
vagata  sola  coma  sparsa^  qualis  Baccha  acta  a  Deo  Ogygio :  aut  prospectans  mttre. 


Alii  altter.  HenBing.  conj.  Ut  vtdt,  oiif  etiam,  cum^  ^T^.—ST  Vnlfo  Hoe  egOp 
quod  fwd :  P.  Heec, — a9  Jun.  heee  saHem.  Burm.  conj.  ai  saUem  uk-^^O  O» 
Jactantes,—i2  In  Gr.  erat  ammonumenta:  inde  Heine.  conj.  oblitis  ak  memsh 
menta  mei.^45  Helm.  te  mea.--4A  6u.  a.  cnm  P.  et  quinque  al.  demriBM.— 

notA 

t6  NkmtfrHm]  Qola  Uta  aberat.  intelHge. 

87  Pkmgore}  Pectos  graviter  per-  46  Desierant']  Aiii  habent  desierem; 

cntiendo.  qnod  Heinsio  placnit. 

41  Velamina']  Quodyis  lintenm  in*  48  Ogygio']    Tliebano ;  ab  Ogyge 

teUige.  ^ebanornm  rege. 

44  Torpueranit']  Cnm  antea  tota  in  Baechd]  Jam  antea  mnlierciilarum, 

clam&ndo  et  plangendo  fuisset  Ari-  Bacrhi  furore  correptamm,  iBsaniaai 

adne/^videnti  ratione  flere  non  po-  vidimus. 

terat.  Deo]    Baccho;   a  matre  Semele, 

Gena]  P^lpebr»  ;  nam  pto  iis  eti-  Cadmi    Thebarom    conditoris  filia^ 

am  attmontor.    Per  eas  vero  bculos  Thebano  dicto. 


Digitized  by 


Google 


HSROIDM.     BP18T.  X.  181 

Ant  mare  prospiciens  in  saxo  fngida  sedi ; 

Qaamqiie  lapis  sedes»  tam  lapia  ipsa  ftii.  50 

Saepe  torum  repeto,  qui  nos  acceperat  ambos ; 

Sed  non  acceptos  exhibiturus  erat. 
Et  tua,  qua  posaum^  pro  te^  vestigia  tango, 

Strataque^  quae  membris  intepuere  tnis. 
Incumbo^  lacr^rmisque  toro  manante  profnsis,  55 

PressimuSy  exclamo,  te  duo ;  redde  duos. 
Venimus  huc  ambo  ;  cnr  non  discedimus  ambol 

Perfide^  pars  nostri,  lectnlOy  major  ubi  esf? 
Quid  faciam  ?  quo  sola  ferar  ?  vacat  insula  cultu : 

Non  hominum  video^  non  ego  facta  boum.  60 

Onme  latus  terrae  cingit  mare :  navita  nusquam ; 

Nulla  per  ambiguas  puppis  itura  vias. 
Finge  dari  comitesque  mihi^  ventosque,  ratemque; 

Quid  sequar  ?  accessus  terra  patema  negat. 
X7t  rate  felioi  pacata  per  sequora  labar ;  65 

Temperet  ut  yentos  ^olus ;  exul  ero. 

gMa  Mdi  in  mfe ;  et  ipm  iamfiU  mentmf  futm  $edik  ftiit  «umM.  Stepe  md  iee* 
tim  redeo,  fui  aeeepereit  noe  ambee;  eed  non  erai  reddUunu  teeepioe.  Ei  tango^ 
^mmtnm  poeiMm,  tua  vestigia  yro  te:  et  veetee,  qum  eei^aetm  fuerani  ortukmM  tuAe. 
inniterf  et  Uicrjfmi»  efkeie,  ieeto  rerante,  voei/eror,  Duo  Hfrt  imeubuimut :  reeiitue 
duoe,  Ambo  kue  aeceenma»y  eur  nen  ambo  abimuej  Torule  iujidey  ubi  eet  par» 
poiiM' noetri?  Quidagam?  Qaoeameola?  Ineulia  eet  ineula,  Ego  non  iniveor 
ktboree  hominumy  nen  intueor  6omjii.  JEquor  eireumdai  ommem  eram  terra»  Sul- 
Ubi  mmia :  nuUa  nacie  eureura  per  viae  incerta».  Pone  eonOngere  mild  ei  eoemie» 
ei  aura»  et  nacem  ;  quid  incipiam?  Solum  paiemum  negai  aditu».  Quanquam 
cnrramnavefortunata  per  maria  plaeida;  quanquam  JEiAumoUiai  ventoe;  pro- 


»^>»^»»»i^^ 


St  Qna  poeeum  Arg.  et  excerpta  J.  Vnlgo  qua  poe»um.^5  D.  tncumboque  toro 
laerymi»  maaante  pr^fuei». — 69  Quo  eola  meUores,  pro  ^im  tolo.  P.  vocct  cHtto. 
^l  Volg.   nu»quam  <fl.— aS  Oo.  2.   veniotqH»  Mcmidof.-^  L.  plaeaia.'— 

VOTJE 

49  Frigida]    Kx  dolore;   deinde     ris. 

etiam  sazi  A-igiditate.  65  Manante]  Id  est,  Rivnlo  ex  ta- 

50  Sedee]  Cni  insidebaro.  crymis  per  Jectam  carrente. 

6S  Et  tua]  Vide  milii,  qaieso,  qoam  02  AmHgua»]  Qaalis  est  omnis  in 

lepide,  qaantoque  cum  affecta,  haec  mari.    Neminem  dicit  iliac  transitu* 

Poeta  scripserit.    Ipse  tibi  relictusy  rum. 

aut  sexum  mntasse  videaris,  si  illius  66  Vt']  Ooamvis. 

infUtere  vestigiis  non  reformidave-  60  Motue]  Ventorum  Deus. 


Digitized  by 


Google 


182  .!>.  OVIDII   NABONIS 

Non  ego  te,  Crete,  centam  digesta  per  nrbes, 

Aspiciam,  puero  cognita  terra  Jovi. 
Nam  pater,  et  tellus  justo  regnata  parenti, 

Prodita  sunt  facto,  nomina  cara,  meo :  70 

Cum  tibi,  ne  victor  tecto  morerere  recurvo, 

Quse  regerent  passus,  pro  duce  fila  dedi : 
Cum  mihi  dicebas,  Per  ego  ipsa  pericula  juro, 

Te  fore,  dum  nostrum  vivet  nterque,  meam. 
Vivimus ;  et  non  sam,  Theseu,  tua :  si  modo  vivis,  75 

Fcemina,  perjuri  fraude  sepulta  viri. 
Me  quoque»  qua  fratrem»  mactasses,  improbe,  clava : 

Esset,  quam  dederas,  morte  soluta  fides. 

fuga  ero,  Ego  ie  mm  videbOf  Creiaj  ditUa  per  cewhm  oppiday  ierm  maa  Jovi 
puero,  Nam  paier,  et  ierra  dominaia  tequo  pairi^  nomina  dilecia,  prodita  nmH 
meofaeinore:  eum  iibi  exhibuifilapro  direciore^  qua  modumfacereni  tnis^emi^tt^ 
ne  vicior  interire$  tn  domo  perpkxa^  Cum  mihi  dieeboB^  Ego  juro  per  ipea  dberi- 
mina  iefuiuram  meam,  quamdiu  uierque  nostrum  viiafrueiur,  Viiafruimur ;  H 
non  eum  tua,  Tke$eu :  n  taliem  viiafruerie,  o  puella,  perdita  dolo  mariii  peijuri. 
Me  quoque  inierfecisaety  perfide,  cUsva  qua  frairem.    Fidee,  quam  vovera»,  guei 


6G  P.  Eulo$,  Heins.  mavnlt  Molo$,^67  Ou.  2.  cnm  Jnn.  eenium  di^eia: 
unde  Heins.  conj.  disaepia, — 69  Mor.  unas  Ei  paier:  alter  cnm  P.  Aipaier* 
Oo.  8.  et  4.  cum  P,  a  niann  sec.  et  qninqne  al.  parente. — 70  Voss.  euninaeio» 
Oa.  2.  etHelm.  aunifato,--!!  Kurfor  P.  et  dao  alii.  \u\go  vietuM.—7Z  Vnlico 
Tu  mikL  Or.  i$ta  pmc.~74  On.  2.  S.  4.  et  Helm.  vivat.—lS  Vulgo  modo  vivit; 
quomodo  On.  1.  a  mann  prima  et  4. — 76  Tnrbant  admodnm  exarati  codd. 
auorom  Pal.  et  qnidam  alii  hic  habent  eoluta,  et  sequenti  pentametro  eepulta 
fidee:  (ut  et  habet  utrobiqne  "aepuUa  Mor.  nnniy  et  Vosi.)  quse  tranipositio 

KOT/E 

67  NoK  ego"]    Maximnm  affectum        75  iSi   modo  etvt«]  Hcc  babet  cor- 
habet  hiec  recordatto.  rectio  mnltam   emphasim,  magnnm- 

C€nJtum\    Hec   fama  de  centum  qne  affectnm. 

Crete  nrbibns,  ez  Homero  invalnit ;  76  SepuUa]   Pronns  perdita.   Ita 

qnam  veram  fnisse,  non  facile  credi-  et  Terentins  alicubi. 

derimy  nisi  etiam  vicos  annnmerave*  77  Fratrem]  Minotanmm. 

ris.  Mactaiae$'\  Deeit  irttJiaiii.   Utinam 

68  Cogniia\  Quia  ibi  notritns  foit.  me  interfecisiei. 

69  JuMto']  Quamobrem  apud  infe-  78  Sehda]  Qnia  tantnm,  dum  nter- 
ros  jndex.  qne  viveret  fidem  inam  dederat  Tbe- 

70  Cara]  Pater  et  Pairia  nomina  leoi.     Ingeniosum  vero  est  istnd ; 
carm  lont.  quaii  tantum  nefai  ille  patraTerit,  ut 

71  Victor]    Snperatp  Minotauro.     interfecta  coi^uge  fidem  lervasie  vi* 
Alii  habent  victua,  deretur. 

Recurvo]  LabTrintbi  periphraiis. 


Digitized  by 


Google 


HBROIDXS.     BPI6T.  X.  183 

Nunc  ego  non  tantam»  qnte  snm  piussara»  recordor ; 

Sed  qasBcomque  potest  ulla  relicta  pati«  80 

Occurrant  animo  pereondi  mille  %ara&: 

Morsque  minns  poenae,  qaam  mora  mortis,  babet 
^  Jam  jam  yentoros  aut  bac»  ant  suspicor  illac^ 

Qui  lanient  avido  viscera  dente,  lupos« 
FoTsitan  et  fulvos  tellos  alat  ista  leones :  85 

Qois  scity  an  hasc  saevas  tigridas  insola  habett 
Et  fireta  dicuntor  magnas  expellere  phocas : 

Quid  vetat  et  gladios  per  latas  ire  meom  ? 
Tantam  ne  religer  dora  captiva  catena ; 

Neve  traham  serva  grandia  pensa  manu;  90 

Cui  pater  est  Minos,  cui  mater  filia  Pho&bi ; 

Qttodque  magis  memini,  qo»  tibi  pacta  fui« 
Si  mare^  si  terras^  porrectaquelittora  vidi ; 

Multa  mihi  teme»  mnlta  minantur  aquce« 
Coelum  restabat :  timeo  simulacra  Deorum.  95 

Destituor  rapidis  praeda  cibusque  feris« 

HheraiamMi€.  Ntmeegonon  tmUHm  eogiiOy  qua  mm  Uiwra;  eedqiMMm^ 
mUa  deetituiu  poieet  experiri,  MiUe  modi  pereundi  «lifno  o^veroantwr:  et  more 
kal»et  nmau  euppliciiy  quam  dilatio  mortie.  Mentem  tubit  lupoejamjam  accetturoo 
aui  hacy  aut  illac,  qui  diacerpant  prteeordia  dente  famelico.  ForeiiaM  itta  terra 
mutriat  etiam  leonetjulvot,  Cui  pertpectum^  an  Jkitc  imiula  alat  crudelet  tigridetf 
Maria  etiam  perkibentur  immUtere  ingeniet  miulot,  Quid  obttai  entet  eiiam 
mUgi  per  kUut  meum?  Tonfiiiii  ne  eapta  eontiringar  tavit  mncuUt;  neve  term 
utanu  penta  tngentia  diducam,  ego,  cui  Minot  ett  pater,  cuiJUia  Pkeebi  mater ;  tt 

Sod  ampliut  recordor^  qua  tiln  promitta  fui.    Si  atpexi  mare^  m  ierrat  et  vaMa 
tora  ;  terra  mihi  inteniant  mvtta,  aqwt  muUot    CeBktm  tupererat :  iii«<iid  laM- 
ginet  Deorum,    Deteror  in  rapinam  et  etcam  ferit  fiarentibut,    Seu  riri  celebrant 


convenientior  Poetae  qnibnsdam  videtnr. — 85  Atai  P.  et  Sa«  AHa  On.  S. 
Cod.  D.  parii.  Vnlgo  oli*.— 86  Al.  an  luec  tcevat  intuia  tigret  kabet:  P.anet 
keec  tigridet  i.  k.  Mor.  an  kae  tigret  intuta  teevafefat:  Me.  an  kae  tetvat  fert 
guoque  ierra  tigree.  Heins.  conj.  an  et  tava  tigride  Dta  vaeet. — 02  Barm.  ma^ 
ynlt  Quoque  magit  merui:  in  £d.  pr.  Quoquemagit  memini.  Cod.  D.  miptoyiit. 
— 03  Heins.  vult  Seu  mare^'teu  terrat,  porrectaoe  lii.  vid. — 05  In  Or.  /erarum 

NOM 

81  Pigurm]  Mortis  geneni.  tnr,  anctore  Plinio. 

87  ExpeUere']   In  siccum  mltter«.  Pkoeat']  Yitulos  marinos. 

lo  terra  vero  vivere,  spirare,  pra  80  Gladiot']  Cojnsvis  advenae. 

aliifl  etiam  omnibns  animalibus  gra-  01  FUia  Pkeebi]   Pasipbae.    Vnlt 

vissimo  somno  dormire  Phpctt  dicun-  maxime  indigonm  videri^  li  ipta  Ro* 


Digitized  by 


Google 


184  P*  OT1DII  NA0ONI8 

Sive  coliM  hri>itaiilc|ii6  virii  diffidiiinis  illis  r 

Extemos  didici  tesa  tiaiere  viros. 
Viveret  Androgeos  utinam :  nec  facla  loisses 

Impia  funeribvs,  Cecropi  terra,  tiiis !  .100 

Nec  tua  mactasset  nodoso  stipitej  Theseii, 

Ardua  parte  virum  dexteray  parte  bovem ! 
Nec  tibi^  quae  reditud  monstrarent,  fila  dedissm ; 

Fila  per  addactas  saepe  recepta  mamis ! 
Non  eqnidem  miror,  si  stat  victoria  teciim,  106 

Strataqne  Cretceam  beUna  tinxit  hnmiim. 
Kon  poterant  figi  pT&&coTdia  fmea  corM : 

Ut  te  non  tegeres,  pectore  liitiia  eras. 
niic  tn  silices,  illic  adamanta  tnlisti; 

niic^  qni  silices,  Thesea,  vincaty  habes.  110 

et  execkmi  haoc  terraaiy  eo$  mtpUbm^  Deeepkt  doeta  mm  mehure  vine  pere- 
grkioe.  UiimaM  Andregeoe  mnpereUe  eeeet :  nee  exeolmeeee  faemora  impia  tmermm 
eadUme^  terra  Ceeropi  /  nee  mamie  tua  in  alium  eubUttaf  Theeeoy  intetfecieeet  claoa 
mtdoeaf  tirum  eemibooemy  hooem  eemivirumf  nee  tUn  prakmeeemJUaf  quee  oetem-' 
derent  regreeeue  ;  fia  reJecia  per  manue  eape  admotae  !  Non  eqmdem  etupeoy  « 
vietoria  ieeum  permanety  et  hellua  humi  afflieta  infecit  eolum  Creiaum,  Dura 
tm  wieeera  non  poterant  fodi  eomm:  fuamquam  te  mm  drfendieeeoy  erae  seeii- 

iUie  gcstut'  "" 


rue  peetore,    Tu  geetasti  ilUe  mom,  iUie  gcstuti  adamaiUa;   habee  iOie  Tho- 


^tr^r^i^»»»»!»»*» 


fn  Deorum^W  Oo.  1.  et  S.  cmn  Arg.  rahidie  ferle.^ii9  FaeUhdeeee  Ob.  1. 
etHeliB.  Al.  Fata  kneeee  ytl  ttdkeee;  faeta  tmHeeee^  faeta  iuieoet.V.  fataim- 
«iKt.— 104  HeiiM.  eovi.  fUareleeta.-^liM  Aliiifyaott  hmmmey  qoomodo  Hels. 
0«.  9.  ft.  4:  6t  1.  «  gloMat  Idem  o  mana  pr.  teadt  hum.  Mnlti  tinsai^ 
lOS  Cod.  D.  eom  tribos  uL  Ut tuanon  iegeree peetora.^W  Volg.  hic  ntroqoe 

NOTJE 

l^  fiHa«  aUlsqQe  gaodens  titolia»  ser*  100  FumrUme}  Poerorom  et  poei- 

▼irecogator.  laram  aeptem;   qood  aoDnom  erat 

t5  AcrtoM]  Qood  contra  me  oon  Athenienaiom,  erga  M  ineem,  triba> 

wset.  tom,  MinotaDro  tradendom. 

Sfnntldcra]  FigonM,  in  qoas  illi  se  Cecrop(\  Attica,  a  Cecrope  Atfae- 

dicootdr  mntare.  niensiom  rege.   Hle  vero  eit  Tocati- 

96  XtfM]   A  Theseo  liospite,  qoi  voi  Onecoa,  a   forma  patronymica 

Cret»  mihi  impoioit,  meqoe  liic  reli-  Ceeropiey  idoe. 

q«it.  101  Nodoeo  etipite^  Clava,  qoa  nte- 

90  Andregeoe']  ]>e  qoo  in  argomen-  bator  Tlieaens. 

to^  Xonge  Tero^  mnliemm  roore^  ma-  102  Parte  otnn»]  Miootanmm. 

tenm  anomm  canMm  repetit  Ari-  107  C«rmi]  Minotanri 

•^       '  108  C/«]  Qnamria,. 


Digitized  by 


Google 


HBBOIDB8.     BVI8T*  X.  ^8| 

Cradeles  somni,  qnid  me  tesiiistiB  inerten  1 

At  semel  aBtema  nocte  piemeBda  fni. 
Vos  qaoqne^  cradeles  Teatiy  niminmqm  paiati, 

Flaminaque  in  laciymas  officiosa  meas. 
Dextera  crodelis»  qv»  me  fratremqae  neca^t :  lU 

Et  data  poscenti,  nomen  inane,  fides* 
In  me  jorarant  somnus,  ventnsqae»  fidesqoe : 

Prodita  snm  caasis  ana  poella  tribos. 
firgfo  ego  nec  lacrymas  matris  moritara  Tidebo; 

Nec,  mea  qai  digitas  faimina  coodat»  erit  ?  120 

Spiritas  infelix  peregrinas  ibit  in  auras^ 

Nec  positos  artas  angaet  amica  manasl 
Ossa  saperstabant  Tohicres  inhomata  marinael 

Haec  sant  offioiis  digna  sepalcra  meis? 
Ibis  Cecropios  portas,  patriaqae  receptas  126 

Cum  steteris  urbis  celsas  in  aree  tu»> 

HWh  q^  dwrior  tii  ioxU.  Sonau  cmdelw,  enr  me  ignanam  rdhmiiU7  Im- 
mo  iemel  obruenda  fui  nocte  atema.  Vo$  quoque,  ventt  oam^  ei  wmu  ex- 
pediH;  ei  flatua  obaequiosi  in  meot  fteiua,  Manua  Mva,  jpue  occtdii  m€  et 
gemummn:  ei  fide»  obeiiHcia  mibi  peienti  nomen  vanum.  Scmmu  ei  ventuB  et 
JUee  coi^averunt  tn  me.  Una  pudla  perdUa  eum  trUm»  caueu.  Erfopentwa 
neque  atpiciamfleiu»  matrie ;  nec  dabUur,  ^ttt  claudat  ocuhe  meos  dtgttta  f  Anma 
miaera/ereiurinaerem  ignatum:  nee  manua  amica  condUi  membra  compoaOaj 
Auea  maritinue  inmatent  oanhua  meis  inaepuliia?  Hac  aepukra  tmidHna  o6«j. 
qummeU?    Tangeaportua  Cecropioa:  et  redux  in  patriamy  cum  aubhnua  conatu 


locoiOirclegebatnrpro  «tc— 111  Tres  codd.  qui  me.  Pal.  «J.—lia  Unni 
Mor.  tenenda  /ni.— 115  Heios.  mallet  dextraque.-^U^  Helm.  PeriMa  aum.^ 
120  DigituBScT,  etPal.  Vulgo  digUU.--l2A  Gu.  1.  Dumatet.  Urbta  celaiutn 
«v<  P.  a  manu  sec.  etieptem  alii.  Vulgo  iurbie  ceUua  honore^  qnomodo  Gu. 
2.  et  4.  com  Uelm.  L.  urbUeeUua  in  •re..  Octo  iurbie  celaua  m  arce.  Totidem 

NOTJE 

111  iSbmtit]  In  somnnm  invehitor,  Videbo^  Qnod  alicojns  ewet  wUtil. 
quo  retenta  est,  dum  Theseus  abiret.         121  PerfgrtiMit]  Hic  volunt  argoti 

112  At]  Correcrio  e»t  ingeniosa!  quiddam  videri ;  at  alieno  loco,  «tl 
qoaai  «ieal,  Immo  in  ttteroum  de-  qoidem  videtor:  pnellari  enim  lim- 
bniMem  dormire.  plicitate  et  molUtia  i»tud  arbitror  ab 

114  Flamimf]  Veatomm  flatna.  Ariadne  dictnm. 

115  Nomem  tMite]  Fide»,  si  non  12»  Omo]  Dicit,  se  avibn»  lanU- 
Mrretsr,  «tt  )NPoft0to  nomen  inane*       tum  iri. 

119  Ergo]   Concludenti»  non  e»t  124  OJ>l<?ttf]  Erga  te,  Theseu.  Iro» 

boc  loe*  pnrtlcala,  »ed  indignanti».  nia  e»t,  cnm  eaprobratione, 

Ingemlaclt,  et    Ingeminat  Ariadne,  125  ibU]  Et  iatud  cnm  maxlM 

quod  iB  illa  insiila  90la  ilt  moritora.  «ffectn  et  iAvidia  e»t  coi^mictanL 


Digitized  by 


Google 


166  .    P.  OVIDII   NASONI&r 

£t  bene  nairarii^  letam  taurique  virique, 

Sectaque  per  dubias  saxea  tecta  vias ; 
Me  quoque  narrato  sola  tellure  relictam : 

Non  ego  sum  titulis  surripienda  tuis.  130 

Nec  pater  est  Mgeus ;  nec  tu  Pittheidos  MHbiad 

Filius :  auctores  saxa  fretumque  tui. 
Di  facerent^  ut  me  summa  de  puppe  videres  I 

MoTisset  vultus  mcesta  figura  tuos. 
Nunc  quoque  non  oculis^  sed^  qua  potes,  aspice  mente  135 

Haerentem  scopulo^  quem  vaga  pulsat  aqua 
Aspice  demissos  lugentis  in  ore  capillos; 

Et  tunicas  lacrymis^  sicut  ab  imbre»  graves. 
Corpus,  ut  impulsae  segetes  Aquilonibus,  horret : 

Literaque  articulo  pressa  tremente  labat,  140 

Non  te  per  meritum^  quoniam  male  cessit^  adoro : 

Debita  sit  facto  gratia  nulla  meo. 

terU  in  arce  urhU  iua,  et  bene  retideru  martem  et  tauri  et  virif  et  dontttm  tapideam 
divisamj^er  tuu  ambiguag;  refer  me  qvwiwe  destituiam  in  ierra  deteria :  ego  nan 
nint  diaaimxiUmda  iui»  ehgii»,  Nec  pater  eet  JEgeu»;  tuJiUut  Mtkra  Piiiheidoe: 
ecopuU  et  mare  snnt  tui  parentet,  tJtiaam  Dti  praetarentt  ui  me  a»p%eere$  de 
suprema  puppe  /  trisiia  spedeaftexisset  tuoa  ocuha,  Nune  etiam  intuere  non  ocuUa^ 
aed  animo,  quo  tibi  licet,  staniem  tcopuloy  cuiaqua  incerta  obstrepit,  Ceme  comam 
apartamper  vuliut  mcerentit;  et  veatet  ponderoaaa  lucrymi8f  tanquam  a  pbwia, 
Corput  tremUf  ut  tigetes  aet<e  Borea:  et  Utera  tignata  digito  trepidanie  vaciOat, 
Non  teprecor  per  bentfidumy  quandoquidem  male  ceaait:  gratia  nuUa  ait  debita 


^r^>#«#«^^«^^<^^<^^ 


Heins.  item  On.  1.  et  3.  turbce  celaua  in  ore,  Qninque  m  orfre.— 127  On.  omoes 
et  Helm.  narrabia. — 120  Sola  qnidam  codd.  Plerique  aolam, — ISO  V.  wsct- 
pienda\  in  cujns  ora  Mexdpienda:  qnod  posterios  Heinsio  non  displicet — 
1S8  Jnn.  de  rupe, — 155  On.  2.  quod  poiea. — 187  In  ore  qnatuor  libri  Heins. 
Vulgo  more.  Leid.  tugentum  mare,— 141  R.  CeaaU,  adortor^  pro  adhortor, — 

NOT^ 

128  Saxee^  Labyrinthom.  ejns  verba  movent. 

180  ^Toii  egol  Vehemens  eet  Iro*  189  HerrH]  Frigore,  timore,  do* 
nia.  lore. 

181  ^rsepaierJJamaperteuKligna-  140  Artieuki\  Digito, 

tionem  prodit.  141  MaU  ceaaUI  Maie  euim  bene- 

PUtheidatl  Pitthens  ^thrae  pater  iicia  In  Theseom  iogrttom  coUocai* 

fnit.  vcrat 

183  JHfacereni']  Utinam  adde :  De-  Adero']  Refertnr  verbnm  istnd  ad 
indeySfdssaU  pro/dcfmtf  intellige.  seqnens»  verso  epistolsB   peooltinoi 

184  MmBuaei]    Certe;   uaoi  ipsa    JM« ;  «  Ftecte  ratem/ &c. 


Digitized  by 


Google 


HBR0IDB8.     fiPlST.  XI.  187 

Sed  nec  pcena  qnidem :  si  non  ego  cansa  salntis, 

Non  tamen  est^  cur  sis  tu  mihi  causa  necis. 
Has  tibi,  plangendo  lugubria  pectora  lassas,  145 

Infelix  tendo  trans  freta  longa  manus. 
Bos  tibi^  qui  superant^  ostendo  moesta  capillos. 

Per  lacrymas  oro,  quas  tua  facta  movent ; 
Flecte  ratem^  Theseu,  yersoque  relabere  velo.    ' 

Si  prius  occidero^  tu  tamen  ossa  leges.  150 

^^fieio  meo.  Sed  nec  malum  quidem,  Si  ego  non  fui  covm  ealuiia^  non  ett  t^menf 
tur  iu  eia  mHU  cauea  mtniia.  Misera  pcrrigo  iibi  trane  vaaia  maria  manue  defeeeoM 
htndendo  nueeta  peetora,  Triatii  exhiheo  hoa  eapiUoSt  qui  auperannt  Rago  pet 
laenfmaa^mtaatuafacinoraeHciunt:  conxerte  navemy  Tkeaeu;  et  revertere^  veni^ 
nmtata,    &  jniua  oceubuero  ;  tu  tamen  coUiges  o$aa. 


^»»^»»^»^^^>»^»^»^ 


149  Gn.  1.  cnm  P.  et  qninqoe  a1.  Heinfi.  ne  peena  quidem,  Unus  Mor.  n^^ 
yom.  quidem,-^\4J  6u.  ft.  Hoa  quaque.  Bnmi.  conj.  obteuto  cap,— 149  Veh 
Bas.  Vnlgo  vento,  Or.  pro  var.  lect.  curau,— 150  Legea  Me.  et  tres  al.  Reliqui 
ferea, 

NOTiE 

143  Facto]    BeneficiOy  quo  te  ex  149  Flecte]  Ail  me  coDTerte. 

labyrintlii  erroribns  extraxi.  160  Legea']  Alii  liabent/rrM.   Illa 

147  Qvt  auperant]  Nam  ceteros  vero  non  periityUt  videtnr  metnere; 
avnlst.  fuit  enim   postea    Baccbi   nxor,  et 

148  Fada']  Crndelia,  tcilicet;  qui  translata  in  calum,  nt  jam  snpra 
Kolam  destitnit.  Sed  vls  qusedam  ta-  vidimus.  Quanqnam  alia  fabnlantur 
tet  in  voce  tua,  alU. 


EPISTOLA   XK 
CANACE    MACAREO. 

AKOUMENTUM. 

Macarxus  et  Canace,  ^li  regis  ventomm  filii,  cum.  turpiter  se  amarent, 
et  consangninitatis  pratextu  culpam  tegentes  concnmberent,  Canace  filinm 
peperit :  qnem  cnm  clam  e  regia  per  nntricem  emitteret,  nt  aleretnr^  in« 
felix  infans  sno  vagitu  se  avo  prodidit.    Qni  filiorum  incensns  sceleref 


Digitized  by 


Google 


188  P.  0VIDII   NASONIS 

innocunininfuitemjusBitcaBibat  exponi;  et  per  satellitein  Canacfe  g\n* 
dium  misit,  quo  illa  pro  meritis  uteretnr ;  et  le  interfecisae  creditnr.  6ed 
prinsqtiam  moreretur,  Macareo,  qiii  jam  in  templum  Apollinis  Delphici 
confiigeraty  hac  epistola  casnm  suum  narravit,  orans,  nt  expotiti  infkntlt 
ossa  legat,  et  nna  cnm  snis  nma  componat. 

Si  qua  tamen  caecis  errabant  scripta  litnris ; 

Oblitas  a  domina^  cffide  libellus  erit. 
Dextra  tenet  calamam;  strictam  tenet  altera  ferram  : 

Et  jacet  in  gremio  charta  soluta  meo. 
HsBC  est  ^olidos  fratri  scribentis  imago :  5 

Sic  videor  duro  posse  placere  patri. 
Ipse  necis  cuperem  nostrce  spectator  adesset, 

Auctorisque  oculis  exigeretur  opus. 
Ut  ferus  esty  multoque  suis  truculentior  Euris, 

Spectasset  siccis  vulneranostra  genis»  10 

Si  tamen  aliqua  aeripta  depravata  mnt  tbteuri^,  Hturii  ;  libellus  erit  deletue  a 
ueee  Domina,  Dextra  movet  etylum  ;  altera  habet  gladium  nudatum;  et  ekarta 
e$t  expUeUa  w  jtatt  mee.  Hete  est  spedee  JEoUdoe  JcrtAotfif  fratri :  $k  uideor 
plaeere  poeee  patri  $avo,  Optarem  ipee  astaret  teetie  mortit  noetra  ;  et  opu§  pert 
ficerelur  in  conspectu  auctoris.    Ut  savus  est,  et  multo  terribilior  suis  Eurts^  mdis- 


In  mnUis  codd.  praBmitfitur  hoc  distichon  adnlterinum :  JEoUs  MoUdes^ 
^uam  non  habet  ipsa^  salutem  Mittit,  et  armata  verba  notata  (a\.  seripta  notatay  vel 
verbalegenda)manu. — l  Heins.  coi^.  latent  cacis  errantta  scripta,—4  Ou.  S. 
Et  patet.  Ou.  4.  cam  al.  ckarta  notata,^  Cod.  D.  diro  patri.— 7  Alter  Me. 
«ect.  Quinque  libri  adesses.—g  Ou.  1.    Utque  ferus  multoque,— 10  Al.  Speeta- 

NOTiE 

1  8i  qua  tamen]  Propter  istnd  ta-  caedes  Domins,  quod  epistola  litnria 

iii€ii  pntaveriiot  nonoulliy  ioterpola-  oblita. 
toris  seqnentes  duos  versns  linic  epis-        4  Soiuta']  Explicata. 
tolae  initium  facere : '  JEpWs  ^olld»,         5  JEotidos]  Ue  seipsa  Canace,  JEoli 

qnam  non  habet  ipsa,  salotem  Mittit,  filia,  loquitnr. 
et  armata  verba  notata  mann.'  Frns-         6  Sic]  Ense  ad  meam  necem  pa- 

tra  vero  illi :  nam,  nt  £oli  filiam  sic  rato.    Patris  argnit  crudelitatero.  ' 
morientem  decebat,  principio  abrup-         8  Auetoria]  Patris,  scil.  qui  ensem^ 

to  nsa  est  Canace  ;  ita  ut  sensns,  non  quo  se  ipna  interficeret  per  satelli- 

verbasupplendasint.  Qiiis  verosen-  tem  miserat. 
sns  foerit  spurii  illi  duo  versns  de-         Opus]  Csedes  mea. 
elarant.  10  Spectasset]    Alii  babent  specta- 

Qua]  8i  quae  epistolae  mes  partes.  ret. 

Caeis]  Qnae  vix  legi  possint.  Gems]   OcullB :   ot  snpra  in  Ari- 

B  ObUtus]    Id  esty  Id  enlpa  erit  adne. 


Digitized  by 


Google 


HBR0IDB8.     BPIST.  XI. 


18D 


Scilicct  cAt  aliqald»  cmn  sasyis  viveie  ventfai; 

Ingenio  populi  conyenit  ille  sui. 
nie  Noto  Kephyroqoe»  et  Sithonio  AqaUoni 

Imperat,  et  pennis,  Eure  proterre,  tuis. 
Imperat  (beo)  ventis ;  tomid»  non  imperat  irm :  15 

Possidet  et  vitiis  regna  minora  snis. 
Qaid  juvat^  admotam  per  avorara  nomina  ooAo, 

Inter  cognatos  posse  referre  Jovem  ? 
Num  minus  infestom»  fenebria  mnnera,  femim 

Fceminea  teneo,  noo  mea  tela^  mann  ?  20 


»et  plagta  n^ttrtu  HwH»  arrdtf.  Nempe  etl  tilifM  vUam  agtn  emm  venH»  aeperi» : 
m»  r»»p»mdet  iwgenio  peptUi  m\  JU»  tMpenaim  tenei  i»  Auetrum  »t  Fcemumi  «C 
Borem  Thraeiimf  et  pemuu  tua»,  gubtolane  procax,  (Heu  !)  temperat  teuto» ; 
uom  temperat  iram  ferventem:  et  habet  regna  miinora  Mtf  vitii».  Qmid  prodeot ' 
tablatam  eeeio  per  nmi^nia  aoorum  po»»e  amamerare  Jovem  inter  eonoanguineoo? 
Ann»  nunm»  tractofeeminia  dextra  gladium  odioeumf  donafunettay  aema  miki  wm 


^^^^O^^I^K^^irf» 


r»t:  P.  »p»etat  aed.— 10  Nmn  mmm»  P.  0«.  onnea  et  Helm.  Pleriqne  Nou  »t« 


NOT^ 


11  SeiUeet]  Reddit  rationem,  cnr 
8»Ttts  sit  pater.  Sed  Utet  qaaedam 
iiidi|[iiatio  et  Ironia. 

IS  PopuX]  Venti. 

IS  NoUi]  Vento  a  meridie  flanti. 

Siepktfroque]  Ab  occara. 

SSHumo]  Threicio,  a  Sithone  monte 
Thradae;  qnae  OrsciaB  et  Italiae 
retpectOy  ad  Septemtrionem  vergtt; 
iinde  Aquilo  teu  Boreaa  flatus  emit- 
tit. 

14  Pemei»]  Alati  enim  levei  venti 


Eure]  Flat  Euros  ab  ortu. 

16  Tumida]  Qom  adeo  ventis  fu- 
rentibuB  est  acvior. 

latperat]  Jam  aperte  Canaoes  dolor 
erumpit. 

16  Pesftdd]  Ventoft,  quibus  tmpe- 
faty  pater  asperitate  et  satvitia  snpe- 
rat* 

17  Admotam  aor/o}^  Vide,  quttooy 
^modo  granditatem  rebus  per  ver* 


ba  Poeta  tribuat.  Solemns  nos  dicere 
Gallice,  il  ett  de»cendu  d»  ia  raee  de» 
DteuXf  et  similia.  Verins  loquinmr ; 
at  taata  non  est  dignitas. 

ilroram]  Jam  videtnr  vox  ista  Itt 
numero  plurali  rei  dignitatem,  ut 
versni  numemmy  addere :  qood  cob« 
tra  ett;  nam  quo  propior  Jovem 
Poeta  C|macen  posnissety  eo  majo- 
rem  fecisset.  Potuit  aatem,  siqni« 
dem»  nt  qnibusdam  piacitum,  Jupiter 
pater  fuit  iEoIi.  At,  ne  quid  temere 
in  Poetam  scripisisse  videar,  scien- 
dum,  quod  obscnrnm  valde,  et  parum 
cognitnm  sit  genos  iEoliy  diversisst- 
maque  de  eo  scripserint  Mytliologt 
Ez  qno  Poetae  opns  fuerit  forte  le«* 
ga  avemm  et  atavomm  serie,  non 
modo  a  materna  sed  et  patema  par- 
te,  nt  Canacrn  usque  ad  Jovem  atlel- 
leret. 

19  Ferrwm]  CUndinmy  qoem  pater 


Digitized  by 


Google 


ItN)  P.  OVlDtl   NA80NIS 

O  utinam»  Macareu,  quae  nos  commisit  in  unum, 

Venisset  leto  serior  hora  meo ! 
Cur  unquam  plus  me,  frater^  quam  frater  amasti  ? 

Et  tibiy  non  debet  quod  soror  esse,  fui  ? 
Ipsa  quoque  incalui ;  qualemque  audire  solebam,  25« 

Nescio  quem  sensi  corde  tepente  Deum. 
Fugerat  ore  color ;  macies  adduxerat  artus  ; 

Sumebant  minimos  ora  coacta  cibos. 
Nec  somni  faciles^  ei  nox  erat  annua  nobis ; 

Et  gemitam  nullo  leesa  dolore  dabam :  30 

Nec  cur  haec  facerem,  poteram  mihi  reddere  causam : 

Nec  noram,  quid  amans  esset ;  at  iUud  eram. 
Primamalum  nutrix  animo  praesensit  anili : 

Prima  mihi  nutrix,  ^Eoli^  dixit,  amas. 
Erubui^  gremioque  pudor  dejecit  ocellos :  35 

Haec  satis  in  tacita  signa  fatentis  erant. 
Jamque  tumescebant  vitiati  pondera  ventris, 

JSgraque  furtiyum  membra  grayabat  onus. 

apia  7  t>  vftiiam,  Maeareu,  horaf  q[U€B  ntn  coegit  tn  imiifii  adveniuet  tardior  morte 
mea  /  QiMiiio6reiii,  frater^  amaiti  me  unquam  ptua  quam  frater  7  et  tibi  fui^ 
qwd  germana  non  dehet  ei8e7  Jpuquoque  snm  ineenm;  et  mm  experta  neteio 
quemDeum  peetore  tepido^  qnalem  eonsueveram  audire.  Color  exceeserat  facie : 
macieeeontraxeraimembra:  orainmtacapiebantmimmumaHmentum,  Nec  eomni 
levet,  et  nox  erat  nofttf  longistima:  et  gemebam  nuOo  dolore  pretoa.  Nee  poteram 
miki  indicare  eauttan,  eur  kac  agerem :  nec  cognoteramy  quid  etset  amane  ;  at  iUud 
eram,  Nutrix  prima  eubodorata  est  maUun  mente  aniU ;  nutrix  prima  mihi  dixit^ 
JEoU,  ama$,  Pudore  euffusa  eum,  et  pudor  demieit  ocuhs  in  sinum.  Hac  indiaa 
in  iUente  erant  confUentit,    Jamique  onera  uteri  temerati  turgescebitnt ;  et  earcina 


^^^^^^S^i^».»^^»» 


nu$,  Al.  Nee  mfoic».— 21  Edd.  Ald.  Benm.  et  al.  not  coi^nxUj  contra  Mss. 
'>»S7  Adduxerat  Qo.  S.  et  Hetm.  Vulgo  abduxerat,  et  obduxerat,  uti  Ou.  4.— 
SO  Gu.  4.  gemitut.—Zl  Vulg.  Hoe  faeer,—ZZ  Dousa  legebat  pertentU,— 
87  Mor.  pondere :  unde  Burm.  conj.  Jamque  tumetcebam  vUiati  pondere  ventrit^ 

NOTJE 

82  Leto  MTtor]    Id  est,  nooqnam  verat ;  attenua?erat. 

Tenisset,  qnn  leti  cansa.  28  Coaeta]   Amore ;  qui  cibi  tollit 

25  Jnealui]  Amore  incensa  fui.  appetentiam. 

26  Neteio  quem']  Qni  ante  incogni:  29  Annud]  Nox  ona,  pr»  tsdio  et 
|Q8  fuerat.  arooris  impatientia,  annus  videbatnr. 

Deum]  Cupidinem.  26  DejecU]  Pudoris  proprinm. 

27  Fugerat]  Pallent  eoim  amantes.        86  In  taeita]   Id  est,  Ucettace* 
Adduxerat]  Coatraxerat ;  cormg»-     rem,  h«c  tatis  indicabant  me  amo- 


Digitized  by 


Google 


H9ROIOB8,     BP18T.  :(I.  191 

Qnas  mihi  oon  herbas^  qaae  non  medicamina  nutrix 

Attulit^  audaci  sapposuitqne  mana«  40 

Ut  peoitas  nostris  (hoc  to  celavimas  unom) 

Visceribus  crescens  excuteretur  onus? 
Ah !  nimium  viyax  admotis  restitit  infans 

Artibus>  et  tecto  tutus  ab  hoste  fuit* 
Jam  novies  erat  orta  soror  pulcherrima  Phoebii  45 

Denaque  Inciferos  Luna  movebat  equos. 
Nescia  quae  faceret  subitos  mihi  causa  dolores^ 

Et  rudis  ad  partus,  et  nova  miles  eram. 
Nec  tenui  voc^m.    Quid^  ait^  tua  crimina  prodis  ? 

Oraque  clamantis  conscia  pressit  anus.  SO 

Quid  faciam  infelix  ?  gemitns  dolor  edere  cogit ; 

Sed  timor,  et  nutrix^  et  pudor  ipse^  vetant* 
Contineo  gemitus^  elapsaque  verba  reprendo ; 

Et  cogor  lacrymas  combibere  ipsa  meas. 

mereta  impediehat  artua  nwrbidoa,  Quae  herboM,  quee  medieamenta  non  mihi  eski' 
Imit  nutrix,  et  tu^ecit  manu  temeraria,  ut  pondue  adoleteens  prorski  dtjiceretur 
neatri$ pracordii»i  (tibi  oceultarimus  hoe  unum,)  Ah !  faetus  nimium  vivax  /uit 
firmm  advemu  medieamina  adhibita ;  et  fuit  defensus  et  seeurua  ab  hotte,  Jam 
soror  /ormosissima  Phcehi  erat  renovata  novies,  et  luna  decima  agebat  equas  luei^ 
feros,  Jgnorabam,  quce  mihi  esset  causa  dolorum  subitaneorum^  et  eram  imperita 
ad  partusy  et  mUes  novitia,  Nec  compescui  voeem.  Quamobrem,  anus  inqmt,  tua 
profers  flagitia?  et  pariieeps  flagitii  obstruxit  ora  exctamantis.  Qutd  agam^ 
misera  7  Dohr  subigit  gemere ;  sed  metus,  et  nutrix,  et  ipse  pudor  fnvhibent^ 
Protimu  reprimo  gemitus,  et  voees  qua  exeiderant :  et  cogof  ipsa  absorbere  meas 


^^^V^^^^v^sr^x^^ 


Pal.  Leid.  et  Oa.  4.  Visceribus  nostris.  Fr.  et  Qn.  S.  exueretwr,^^  Naa- 
ger.  et  Ciof.  conj.  At  nimium,— 44  Teeto  P.  Yalgo  teetus.  Gn.  1.  teetis. — 
46  P.  Nonaque  lue,  L.  premebat  equos.  Oronovio  placebat  Plenaque.  Du»  Ve- 
nets  antiqnny  item  margo  Bersm.  et  Mycilli,  vehebat  equos :  quidam  defen- 
dnnt  premebat. — 47  Gu.  1.  iV««do.— 50  6r.  clausit  pro  pressii. — 59  Contineo 
tres  libri  Heins.  Vulgo  Continuo,  Helm.  rependo, — 54  Heins.  mallet  Et  eonor, — 


NOTiE 


fepa  meom  coofiteri. 

97  Timi9eeha:nt'\  Ventremqne  adeo 
timidom  efficiebant 

98  Fwrtinum\     Fnrto    atoproqne 
conceptom. 

Om»]  Poer,  qoem  otero  geatabat. 
40  AuAadl  Ut  qom  facinos  admit- 
febatt 
AfpMnii^l  Utero  ad  excutienr 


dnm  fcetum  apposnit. 
41  I7mim]  Refertor  ad  hoc, 

44  Artibus]  Medicaminibtu. 
Hoste^  Anoy  scil.  quflB  illom  me- 

dicinis  qaaesivit  interficere. 

45  8oror\  Luna:  nonus  mensifl  loo 
naris  praeterierat* 

61  Fa«tam]  Pro  facerem» 
59  Ueprendo}  Reprimo, 


Digitized  by 


Google 


lilt  9.  OVIDII  NAB0MI8 

Mors  erat  ante  oonlos,  et  open  Laoiaa  negabct:  flft 

Et  grave,  si  morerer^  mors  quoque  crimen  erat. 
Cum  superincunibeBSy  scissa  tunicaque  cooiaqiie, 

Pressa  refovisti  pectora  nostra  tuis. 
Et  mihi,  Vive  soror,  soror  o  carissima,  dixti, 

Vive ;  nec  unius  corpore  perde  duos.  60 

Spes  bona  det  vires ;  fiutri  nam  nnpta  ftitnra  es : 

IUiuSj  es  de  qno  mater,  et  uxor  eris. 
Mortna  (crede  mifai)  tamen  ad  tua  veilMt  revixi ; 

Et  positum  est  uteri  crimen  onnsque  mei. 
Quid  tibi  grataris  ?  media  sedet  MolnB  aula :  65 

Crimina  snnt  oculis  snrripienda  patris. 
Fmgibns  infantem^  ramitsque  albentis  olivae, 

Et  levibus  vittis  sedula  celat  aiius ; 

laerymoi.  Monerat  ffMoadi»;  et  iMcma  reauabat  OMxQitm:  et  obitMterai 
etiamscebuatroXftifatoJwigerer,  Cum  ntperetratue,  vettHnu  et  cagHUe  lamatie^ 
reeal^eeuti  nottra  pectora/ota  tuit,  Et  mihi  dixitti^  Vive  toror^  o  toror  dUeetit' 
tlau^  vive :  ntc  imterflee  duot  corpore  umut,  Bona tpet  tuJMat  mret:  mm^fiUmra 
u  uxorfirairit :  erit  oo^fux  ittiut,  de  quo  et  mattr*  Drfumtta  (credt  mikij  taatem 
txtitata  tum  ad  tua  verba:  et  crimta  et  pondut  alvi  mea  ett  depotUum»  Qiuni* 
obrem  tiln graiuiarit?  JEohtt  regmtt  midia  aula:  flagitia  tmii  tubtraheuda  oculit 
patrit.    Anut  ditigtnt  occuUat  i^fantem  fimgibut  et  fromHbut  oHta  caneutitf  et 


^»^»»^»»^»»^^»»»» 


§6  Mnlti  ti  moriar,  in  his  On.  S.  et  1.  a  correct  Idem  n  Bann  pr.  cnm  P.  ai 
««rior.— 69  Helm.  Viot  prteor,  P.  et  Ar.  aitti:  mnlti  ez  Hcins.  rodd.  dittL 
—61  Qnidam  Heins.  Gtrmano  mtpta  fut,  et:  On.  2.  firatri  tu :  t,firaint»am: 
4.  firatri  tit  nupta  fuiura,^6^  Ita  Leid.  Vnlgo  lUiut,  de  quo  mater  et,  (P.  Oo. 
omnes  et  plerique  al.  mater  et)  uxor  m«.--04  Ball.  Depotitumqut  uieri.  On. 
2,  Mfero  meo.— 07  Fmgibm  P.  Ceteri  frondWut,"^  Codd.  Scr.  velai  aimi.—- 

NOTJS 

55  JLndfw]   Jnno  ;  qnae  partnriea-  M  Duotl  Te  et  fiHnm. 

tibna  adewe  solet.  62  De  f no]  Cnjns  facto.  De  selpio 

Negabai^  Fcetnm  emittere  non  po«  Macarens  loquitnr. 

teram.  65  Qntd  tibt]  Seipsam  alloqnitnr; 

56  Mortquoque']  Qnia  crimine  ac-  qnae,  tanqnam  de  bono  aliqno,  da 
celerata.  partn  sno  Tisa  est  loqni : 


57  Stitta]   Bz^dolore^  qnod  soro-  cles  ab  iEoli  cmdelitate  immioeret. 
rera  ita  laborantem  videret.  Sedet]  Qni  otiose  omniaeirciuiiS|rf« 

58  PresM]  Doloribns,  scil.  dty  omnibnsqne  proWdet. 

Tuit']  Dixit  ipsnm  snperlncnbnisse.        67  Frugibm]    Mola  salaa,  qon  fai 


Solenras  enim,  qnos  amamns,  in  do-  sacri6ciis  ntebcntnr.    Ut 

lorum  et  mortis  angnstiis,  benevolen-  anferpet,  sinralaYit  amv,  ae,  qnss  ad 

tia  et  amoris  testfficandi  caosa,  so-  rem  sacfam  fiiciendam  reqnlsitn  €^ 

landi  etiam,  amplecti.  sent,  poitare. 


Digitized  by 


Google 


HBftOlDBfl.    «PI9T.  Xf.  I9B 

Bictaqiie  Baom^Mit,  dkiUlfie  precanlia  Teiba. 

Dat  popvlns  sacris/dat  pater  ipse,  viaai.  70 

Jam  prope  limeD  erat :  patrias  vagitas  ad  aures 

Venit,  et  iadicio  proditur  ille  rao. 
Eripit  infantem,  nieotitaque  sacra  reyelat 

.  ^olus:  insiana  regia  voce  sonat. 
TJt  mare  fit  tremuloiD^  tenm  cum  stringitur  aura ; .  75 

ITt  quatitur  tepido  fraxiaa  vii^  noto ; 
Sic  mea  vibrari  palleBtia  membra  videres : . 

Qoassus  ab  imposito  corpore  lectus  erat. 
Irruit ;  et  nostrum  valgat  clamore  pudorem : 

Et vix  a misero  continet  oremanus.  80 

Ipsa  nihil»  praBter  lacrymas^  pudibunda  profudi : 

Torpuerat  gelido  lingua  retenta  metu. 


/ojcttf  Zm6tt«:  «f  oi^ertAwt  Mcrii  iimulaiUy  et  profert  verba  oraniU,  Popth 
bu  eedit  tia  tacrU^  ipoe  pater  eedit.  Jam  ad  lim^  pervenerat :  rc^iM  peu^ 
traxit  ad  patrie  auree,  et  iOe  detegihir  indicio  euo.  JEobu  corripU  itrfanr' 
temj  et  detegit  eacrafieta:  regia  peraonat  voce  boante,  Quemadmodum  mart 
trenntf  cum  raditur  vento  Uvi;  quemadmodum  virguUum  /raxineum  puiaatur 
Auetro  calido;  eic  cemeree  meoe  artu»  pallidoe  tremere,  CubUe  concuiiebatur 
q' auperetrato  corpore»  Pater  irrummty  et  propalat  cUnnore  noetrum  dedecue:  et 
nix  abttinet  mamu  a  faeie  it^eHet,  Ego  pudore  euffuea  nihil  niei  iaenfmaa 
emiei:  tingua  etupuerat  repreeta  timiore  frigido.    Jamque  imperaieerat  tenerum 

70  Alter  Me.  et  Fr.  Dant  pop.^H  Gu.  1.  com  a1.  ipse  euo.-^JA  Bss.  voee 
ionat. — 76  AK  trepido  noto,  Gr.  rapido  L.  cnm  tribiu  al.  Heins,  tremulo,'^ 
77  Umis  R.  Sic  mtat. — 80  Francias  malebat  a  inuerfv.— 82  P.  et  alter  Mor.  getp- 

68  Ft^^it]  Fascilfl ;  quibuB  victimse         75  FU  tremulum]  Fremlt  et  crispa- 
corooabantur.  tur,  com  primolum  vento  agitatur. 

69  Diciique  precantia'}   Hymoos  et         iSfrta^Hr]     Leviter  percotitnr  et 
supplicatioitfs.  corrogator.' 

70  Dat]  Id  esty  Omnes  loco  et  via        76  Tepido]  Quia  spirat  a  meridie. 
cedunt;     nec  quisquam    anui  affert         Fraxina]  Cnjns  folia  tcnuia  et  ob- 
unpedimentnm.  longa  facile  commoventur.    Fraxina 

71  Hmfn]  Ad  regipe  portam  p^r-  vero,  positum  pro/rajriti€vi.    . 
venerat,  qoa  egrederetur.  77  Vibrari]  Moveri,  trrmere. 

.    Vagitue]  Pn^ruli  ctamor.  79  IrrnU]   lo  meum  cubicolom  in« 

72  lile]  Infans. .  trat. 

7S  MentUa]  Infantem  ipsum ;  quf  m       .  Puiorem]  Dedecut»  infamiajn* 
sacra  esse  anns  simnlaverat. 

Delpk.  et  Var.  CUe.  Ovid.  N 


Digitized  by 


Google 


194  F.  OVIOIT   NA60NIS 

Jamqne  dari  parvnm  canibnsqae  avibasq^e  nepolm 

Jusserat ;  in  solis  destituiqae  locis. 
Vagitus  dedit  ille  miser^  (sensisse  putares ;)  85 

Quaque  suum  poterat  voce  rog;abat  avum. 
Quid  mihi  tunc  animi  credas,  GermanCy  fuisse, 

(Nam  potes  ex  animo  colligere  ipse  tuo,) 
Cum  mea  me  coram  sylvas  inimicus  in  altas 

Viscera  montanis  ferret  cdenda  lupis  ?  90 

Exierat  th^amo :  tonc  demum  pectora  plaiigi 

Contigit,  inque  meas  unguibus  ire  genas. 
Interea  patrius,  vultu  moerente,  satelles 

Venit,  et  indignos  edidit  ore  sodds : 
iEolus  hunc  ensem  mittit  tibi,  (tradidit  ensem ;)  95 

Et  jubet  ex  merito  scire^  quid  iste  velit 
Scimus ;  et  utemur  violento  fortiter  ense : 
.  Pectoribus  condam  dona  patema  meis. 
His  mea  muneribus,  genitor,  connubia  donas? 

Hac  tua  dote,  pater^  filia  dives  erit  ?  100 

nepotem  prqjUi  eambus  et  wribuMf  et  reUnqtti  im  loci»  deiertii.  HU  irfeUx  edidU 
va/ci^ ;  crederes  uUeUexieee:  et  oraM  ciwm  «iitnn  verhi»  quHme  patend,  Qmid 
putetj  firater^  fmue  twne  mUd  wnimiy  (ntmi  potee  ipm  nrferre  ex  ingemo  tuo,)  cmi 
tJi  meo  eompectu  deferret  pnmordia  mea  in  excelm»  tifiva»  devoranda  a  lupi»  moii* 
tani»  7  Exceeaerat  cubiculo :  tunc  denique  coneeegum  tundi  pectora,  et  immUtere 
unguei  in  mea»  gena».  Inierea  mimeier  pairiu»  accedit  vultu  tristi,  et  emieit  ore 
horrenda»  vocee:  Mabu  mittit  tibi  hme  gladiumt  Cporrexit  gladiumf)  et  imperat 
noMe  ex  merito,  quid  iete  eignificet.  Novimu»;  et  utemur  inirepide  »avo  gladio  : 
abdam  nmnera  patema  meo  cordi.  Munerari»,  P^^i  A<*  doni»  meum  coiyugium  f 
FiKa  iua,  pater^  erit  opulenia  hae  dote?    Hymenae  eluee,  procui  eummove  t4eda» 


^^^■^^^^^^»^^ 


da  mamL-ST  Gn.  omnes  et  Helra.  eredi».—dS  Benm.  Tu  vote».  Cod.  F.  camei' 
pere  ip»e.—9l  Ga.  4.  et  a  correct.  1.  cnm  al.  tum  demum,  Al.  tum  (Hetm.  «inn) 
denique.  Deiode  piangi  E.  et  ed.  Benm.  Vnlgo  plinurt.— 02  Al.  ire  coma»,  nt 
Oa.  1.  et  ft.— gs  P.  hUerea  patrmw.— M  Unat  Med.  et  Helm.  pradi^  are. 

VOTJE 

80  Immicmii  Qoivis  ejoa  pntrit  sn-  Tradidit  eneem]  Verba  Canaces. 

tellesy  qni  iafiintem  ia  sylvas  et  loca  06  Merito']   Per  crimen,  incettom 

■ola  delbrret.  tciiicet. 

00  Vieeera^  FiliQm  meam.  Qiiid  i»te  wltf]  Qnid  cnm  itto  gift- 

01  Exierat]  Pater,  ftcil.  dio  tibi  faciendnm. 

06  iBoliif]    Verba  •iiBt  MteUitU        06  GmmImi]  Me  eo  imerfidatt. 
^i. 


Digitized  by 


Google 


HBROmSS.    JIPIST.  XI.  19S 

ToOe  procnl  dec^te  faces,  HymenaBe,  mantas ; 

Et  fuge  turbato  tecta  nefiuida  pede : 
Ferte  faces  in  me,  qaas  fertis»  Edimyes  atr»» 

Ut  meus  ex  isto  laceot  igne  rogns. 
Nnbite  fi^ces,  Parca  meliore»  sorores ;  IM 

Admissi  memores  sed  tamen  eate  mei. 
Qoid  pner  admisit»  tam  pancis  editns  horis? 

Qno  Isesit  facto^  vix  bene  natns,  amm  ? 
Si  potnit  memisse  necem»  memisse  putetnr. 

Ah  miser  admisso  pkctitur  iUe  meo !  110 

Nate^  dolor  matris,  rapidamm  prsDda  feramm, 

(Hei  mihi !)  natali  dilalcerate  tao : 
Nate,  param  fansti  miserabiie  pignns  amoris» 

Hadc  tibi  prima  dies»  haec  tibi  smnma  fnit 


mifHmtn:  tt  wte  itmmm  ictfeito»  pide  eattenUm,    fkrimwigrm^  mnmetmoMe 
f$imy^puugmkk;  idrogwimituM  meeemiUt^  Saroreebeeim,  uiMie 

feiokeHere :  eedUmM  wuwdneriiie  wmfmdetene.    ijidd  pmer  pmtrmBk  mmhu  mmie 
"    ^"     '    '  —    -•-  "'  ef    Sipehdimenh 

%munm/  FUi,dehr 
B  mmimli:  Mif  pigwem 
JlOrik mmine U^dkm;  hme  fmU'iibi  pnmmimx,  kmi  iilri  fntt uUmm.    Nem mM 


^>#«*^#i»»#i#»#>»>*»» 


.-S6  Leid.  JEehu  hmme^  tftxtf,  p&  me  tibi  tredkUi  ciufM.--101  Me.  1.  Tel* 
kf  pr€C0r.— 102  Gn.  4.  et  Helm.  ^Mge, — 103  Bann.  mallet  mirae;  ntM/oiit- 
tme  £p.  Yi.  46.— 104  Oa.  1.  et  2.  Et  meue.—\06  P.  Gu.  1.  et  al.  Awueem 
iNfm.— 107  Cod.  Mor.  mvdiiue  Jbrtt.— 109  Gu.  1.  Si  mendeee  meeem  peterai. 
—111  Qnidam  codd.  raManiM  fer,  alii  tr€|iitf onan.— 112  diimeeramde  malebat 

NOTJE 

101  Hffwumme}    Deoa,  anpttanm     didenmt*    Trea  aatem  foenint  Par- 
pTsaes.  c»,  Clotho,  Lachetis,  Atropos. 

102  JMmio']   Ceteri  et  pnecipiti.         Meiivre]  Magis  propitia. 
Metonymiaestantecedentiaprocon-        107  Qnul  pai«r]    Pottqnam  de  le 
Mqnente.  statoit,  ad  infantem  revertitur  Ca* 

Nrfmmdm]  Propter  meam  inceatnm*     mice ;  ejnsqiie  cmnia  patrem  «rgolt. 
lOS  FoMff]   Nnptiit  adhiberi  toU-        IVon  fNWdt  kork]     Id  ett,   ante 
taoy Qt ontea vldlmat.  psnealat horot.  OoU.  llymmpemde 


Etkm§f%]  Faritty  malefactomm  nl* 

tricet  Detp.  109  8i  potmii]  Permlttione  hac  in- 

Mnm]  Qnia  Infemalet»  tontem  pnernm  ette  ottendit.    Nee 

104  itto]  InfemaU;  es  Tettrit  fo^  fortiter  negat  h«c  ilgora;  et  commi* 


terationem  movet. 
106  Mitcs]  Id  ett,  feliciter.  110  Ak]  Commitcrantii. 

Pmrmm]  fis  PaicsfOm  teo  fttoram        112  NeUK]  I>ie,iicUleet 

fieri  EHmld  etiam  cre-       11»  Pigmm  mmirtif]   Hlmi  liherl» 


Digitized  by 


Google 


196  P.   OVIDII   NASOKIS 

Non  mihi  te  licoit  lacrymis  peif imdere  justis ;  115 

In  taa  non  tonsas  fenre  sepulcra  comas. 
Non  snperincubai ;  non  oscula  frigida  carpsi : 

Diripiunt  avidee  viscera  nostra  ferse. 
Ipsa  quoque  infantes  cum  vuinere  prosequar  umbras ; 

Nec  mater  fuero  dicta^  ncc  orba  diu.  120 

Tu  tamen,  o  frustra  miseree  sperate  sorori, 

Sparsa,  precor,  nati  coUige  membra  tui ; 
Et  refer  ad  matrem^  socioque  impone  sepulcro : 

Umaque  nos  habeat,  quamlibet  arcta,  duos. 
Vive  memor  nostri,  lacrymasque  in  vulnera  funde :        125 

Neve  reformida  corpus  amantis  amans. 
[Tu  (rogo)  projectae  nimium  mandata  sororis 

Perfer :  mandatis  perfruar  ipsa  patris.] 

fml  cimcemai  te  trrorare  juatu  UienfmU  ;  noH  iamUtere  m  tw$  rogw  M)»iUa0  <ff» 
$eeto8,  NoH  me  suferwmum:  mm  smnei  oaaUa  gelida:  /ene  rapidet  diiamiami 
fioatra  prmeordia,  tpoa  quoqae  comitdbor  vmbrae  itifantee  cum  vulaere :  mee  dicta 
fmero  dw  maier,  nee  orba,  Tu  tamen^  o  incaetum  eperate  i$^elici  eorori,  coUige 
ariuM  dieeUoe  fUH  tui;  et  eos  reporta  ad  matrem^  et  iwmutte  humdo  eommuni  ;  et 
«nM,  quantumvie  parva^  capiai  fiM  duoe,  Ftoe  memor  nottri^  et  egwede  lacrymaa 
tR  piagam ;  wete  metue  amane  eotput  eunantie,  Tu  (qumtoj  petfw  jutaa  Mowi$ 
fdmium  iMfetieit:  ipta  exequar  imperata  patrit, 

Broakjius. — 115  llt\m.  perfundere  nottrit, — 116  Al •  «ec /«rnaaf.  Helm.  nottouM, 
— 117  Kvg^  frigida  fixi:  al.  tumti:  al.  junaci. — 119  Infatdet  codd.  optimh 
Ou.  omnes  cum  al.  infantit,  P.  et  6n.  omnes  cum  al.  melior.  prouquar. 
Vnlgo  pereequar, — 126  Vulotra  exc.  Douzae  et  Ou.  4.  P.  cum  On.  Z,  et  al. 
tmhire,  Vnlgo  /iiMre.— 127-198Totum  hoc  distichon  spnrinm  yidetnr  Ueint. 
et  in  P.  a  manu  secnnda  erat.  On.  1.  dUecta  nmutm,  Oo.  Mandatnm  perflce, 
Naufer.  P.  et  Or.  pertequar,  On.  1.  a  glossat.  efice:  3.  prqfer:  9t,  prater: 
Helm.  protequar.  Hensin^.  bic  emendat:  Tu,  rogo,  dHectte  nim,  mand,  ssr. 
Perfiee :  mamerilmt  petfr,  tpoa  pairit, 

NOT£ 

P^nora  sunpUciter  dicimtnr.             .  nere  malieres  sirfebant. 

116  Jutiit']  Qnae,  cnm  jnsta  mor-  117  Stiperineubni]  Pareotes  enimy 

tno  persolTuiitnr»  in  e^equiis  effnn-  ex  affectn,  matres  prsesertim,  cada- 

dnntur.                             ^  yera  etiam  liberorum  solent  amplecti 

116  iVsii    iotuat']    Hubertinns  has  et  osculari. 

dnas  voces  conjunctim   legit.    Noo  119  Cumv^biere]  Id  est,  Pervnl- 

bene,  credo.    Optime  Mycillus  «efi  nuB,  qnod  mihi  gladio  infligam. 

refert  ad  lieuit ;  deinde  iMMue  sim*  lao  Nec  maier]  Quia  mortnns  est 

piiciter  intelligit  comaa ;  qnas,fnne-  filins,  et  ipsa  jamjam  moriar. 

rali  BMHPe  etiam  toiidere,etin  rogum,  r  121  Sforaie]  In  matrimonim»,  sell. 

^a,  Mpnlciwn  niJttese»  in  gtaTl  fia-  isa  Hpar^}  A  eaiubta^  lupii Jinc 


Digitized  by 


Google 


HBROIDBS.     BPIST.  Xll. 


197 


NOT« 


iDiic  distracta. 

126   R^armidA]    Qaanqvmi    ipta' 
moitanni  cadaTer  exhorruimt. 

1S7  Tm(rog9)'\  Totnm  hoc  disti- 
choo  a  mana  seconda  in  Puleaneo 
codice,  optime  interpolatornm  etse, 


et  elegantia  Ovidiana  indignnm  cen* 
snit  chiriBalmns  Heinsins. 

Pr^ctai]  Infelicis  et  abjectae. 

128  Petfer]  Perfice. 

Peffruar']  Quod  imperavit  pater, 
efficiam. 


ma 


EPISTOLA   Xn* 


MEDEA     JASONL 


AROUMENTUM. 

-Jasoh,  enm  primnm  Colchon  attigit,  a  Medea,  JEietm  Colchomm  regis  et 
Hecates  tilia,  receptns  est,  et  amatns :  interpositaqne  conjngii  spolksione, 
'  itlnm  edocnity  qnonam  pacto  ad  optatam  perteairet  prmdam.  Anreo  igi* 
tnr  Teliere  rapto,  clain  cnm  Medea  fngam  arripnit.  Qnos  cnm  inseqnere- 
tnr  £eta^  illa  Absyrti  fratris,  qnem  s^cum  docebat,  ocdsi  merabra  disper- 
sit,  nt  ita  patrem  ossa  filii  legentem  moraretnr.  Et  sic  incolmnes  in 
Tbessaliam  tandem  devenernnt :  nbi  Asonem,  Jasonis  patrem,  annis  jam 
decrepitum,  ad  viridem  aetatem  rednxit.  Jason  dein  Medeam  repndiavit ; 
etCrensam,  Creontis  regis  Corinthiornm  filiam,  nxorem  assnmsil.  Fnri- 
baada  igitor  Medea  ad  Jasonem  scripsit,  ingratnm  ejus  animnm  accusat, 
prsesentemqne  nltionem,  nisi  recipintnr,  interminatnr. 

A.T  tibi  Colchornm  (roemini)  regina  vacavi, 
Ars  mea,  cum  peteres,  ut  tibi  fetret  opem. 

At  (memmj  ego  r«gtn«  Celdkemfn  tiki  apermm  prwstili,  oim  rofares,  «I  «rs 
1  AttibiP,  et  Gu.  S.  com  aL  nonnnllis.  Vnlgo  Ut  titi.^%  P.  Gn.  8.  et  aL 


NOTA 


1  At]  Admirantis  est,  simwl  et  indig- 
iMmtis.  Principio  verp  otitnr  atn-np- 
to»  itbi  maka  «ubinteUigeada  rant, 


mfjoria  affectns  declarandi  canaa. 

CoUhmrum]  Colchi  popnli  snnl  Pon- 
d  Eozini,  ab  ortd,  accoic. 


Digitized  by 


Google 


19S 


P.  OVIDII  MASONIS 


Tunc,  quse  dispensant  mortalia  fila,  Sorores 

Debuerant  fusos  evolnisse  meos. 
Tonc  potui  Medea  mori  bene :  qnicqnid  ab  illo 

Prodnxi  vitse  tempore,  poena  fnit. 
Hei  mihi !  cur  unquam  juvenilibus  acta  lacertis 

Phryxeam  petiit  Pelias  arbor  ovem? 
Cur  unquam  Colchi  Magnetida  vidimus  Argo ; 

Turbaque  Pbasiacam  Graia  bibistis  aquam  ? 
Cur  mihi  plus  aequo  flavi  placuere  capilli ; 

£t  decor^  et  lingu»  gratia  ficla  tow  ? 


10 


mea  tibi  auxOium  prwberei.  Tunc  9orore$,  <pM  dwidMaiU  JUa  mortaUa,  delmerani 
exkmmeeeftUM  meoe,  TSmc  petui  Medea  hene  fako  fungi :  quiequid  ftrotraxi  otto 
ab  iOo  tempore,  fmt  eapfli^mm.  Hei  mHdf  gMomobrem  navis  PeUae,  impuUa 
bradtti»  juveniHbiu,  expetivU  veUue  Phryxeum?  Cur  unguam  CoUki  aepeximMe 
Argo  Magnetida;  et  agmen  Gneeum  potattio  aquam  Pkaoiacam?  Qiui9io6raM 
eomajlavay  etfarma,  et  tepoe  rimedaltue  Ungua  twE  arriteruni  mihi  pUuJutto  1  Aut 


merioL  /aeta,  Vnlgo  fata,  qnod  ett  in  Gn.  tribns  et  Helm.^  P.  Go.  et  aU 


NOT^ 


J2«iriiMi]  QaippeiEetKCoklioniiii 
refUfiUiL 

Vaeavil  Operain  pnsstiti;  ioser- 
vivL 

2  Arai]  Magiea,  Veneficii*  vero 
Medea  notissinia. 

Opem}  In  tollendo  yellere  anreo ; 
omnibusqne,  quibus  septnm  erat  iUnd 
inceptnm,  soperandis  difficultatibns. 

3  Tune']  Cnm  primum  opem  meam 
petiisti. 

Diepentani]  Cniqne  vitte  modnm 
et  mensnram  assignant. 

FiUi]  Tres  Parcas  Aitale  exercere 
lanificinm;  earnmque  primam  st»- 
men  dncere,  alteram  fnsnm  versare» 
tertiam  filnm  abmmpere»  ex  fabnlw 
notissimnm.  Qnanqnam  varie  bsec 
omnia  fingunt  Poetae. 

^ivrores]  Pafcs. 

4  Evoiuiese]  Id  est,  vitas  mese  fi- 
nem  imposnisse. 

6  iisiM]  Qnia  feUx  el  bonesta^ 
iU«d  tempna  fueram* 
6  Penui]  Nam  per  criaiMsn  «b* 


nia  gemn^  cnraiqae  et  ddores»  vi- 
tam  tradnzL 

7  AM]  Impnlsa. 

8  Phryxeam]  Vellus  anrenm ;  qaod 
Marti.Pbryxus  appendit. 

PeUae]  TheMtaliea:  a  Pelio  monte 
Tbessaliae,  nbi  decise  arbores,  ex 
quibns  Argonavis  fabricata  est.  Mn- 
liebri  vero  more  malomm  suornm 
cansam  Medea  longe  repetit. 

Arbor]  Pro  navi,  qna  in  Colchos 
vecti  sunt  Argonantse. 

9  Magneiida]  Thessalicam ;  a  Mag- 
nesia,  reginncnla  Thessaliae,  in  qna 
moos  Pelias;  nisi  qnod  verivs  iUam 
huic  conterminam  dixeris. 

10  Turba]  ArgoMutsp. 
Phaeiaeam]    Colchicam;    a  Phast, 

Colcbornm  fluvio. 

Bibietii]  Id  est,  Cnrvenistis?  Tim 
miyorem  habet  interrogatlo,  qoam  si 
dixiaset  simpliciter,  se  optare,  ot 
nnnqnam  Argoaaatse  Colehos  vidis- 
sent. 

11  Ph»  eeque]  Ut  toi  cawa  patrm 


Digitized  by 


Google 


HBR01DB8.     BFI8T.  XII.  IflB 

Aat  (scmd  in  nostras  qaoniam  nova  pnppis  arenas 

Yenerat,  audaces  atialeratque  viros,) 
Isset  anhelatos  non  praemedicatus  in  ignes  16 

ImmeinoT  JBsonides,  oraque  adonca  boum. 
Semina  jecisset ;  totidem  sensisset  et  hostes : 

Ut  caderet  cultu  coltor  ab  ipse  suo. 
Quantum  peifidide  tecum,  scelerate,  peiisset ! 

Demta  forent  capiti  qoam  mala  multa  meo !  20 

Est  aliqua  ingrato  meritum  exprobrare  voloptas. 

Hac  fhiar:  habc  de  te  gaudia  sola  feram* 
Jossus  inexpertam  Colchos  advertere  puppim, 

Intrasti  patriae  regna  beata  me». 


f fiMMbfMUc»  MM  MNM  MMel  oppMkrtt  nMfit  UUmiim$t  ei  ^dvexerat 
imtrarmB)  Mfnrfiw  JB»mdu  dtteendiiBH  wuttit  mtdicameMii»  prmmmmiMM  ts 
igmm  e/Udm^  dt  erm  reemvm  beem.  Speermeeet  eemetm;  et  experhu  eeeet  ioiidem 
keeiee ;  «f  t^  egrieeU  iMerirei  eh  egriadtwreL  mo.  Qeeadem  ferfidia  teemm 
ieUerneeet^  eeeleete  /  oimm  Mii<^a  moIs  euttreeU  eeeetd  m^o  ca/dit  /  Eet  difMi 
mmmta»  eifieere  benefleimm  iemewmri.  Haegmidebo;  eemeeqear  de  te  kene^eotKm 
weHeipteteee.    CeetetM»  Cotekee  dkrigere  rmdem  MweM,  enbHeti  regntt  felieia  petriee 


^^i»»»»»»i»<»i#i#>#ii» 


mIH  jNMhm  «toi.— IS  Ant  P.  et  aL  On.  oBDea  Helm.  et  al.  At  eemeL 
— 16  Gu.  oMnes  et  Helm.  cam  al.  non  prmMdUatne.'— 17  Valgo  totidem 
.eaaeeieeei^  nti  Helm.  a  meDn  pr.  item  On.  2.  et  acorrect.  1.  P.  ^MitJiaMii- 
,eieeet  totidemqne  tt  eemina  et (a  correct.  eeminat)  koetee,  Gn.  1.  a  manu  pr.  toti- 
dem  iiuod  teminat  koetee,  Helm.  pro  var.  lect  totHem  ^mot  eewUna  et  heetee, 
MeUores  plerique  Semina  eeneieeet  (yeXjeeieeet)  totidem  quod  eeminat  hoetee; 
qiiidm  etiam  tetidem  eeneieeet  et  keetee,  Heins.  rescribit  Semnajecieeeti  totidem 

NOTiE 

prodiderim,  aliaqne'  mnlta  patrave-  Tanris  ab  ipsiH  Isederetnr.  De  qnibus 

rim.  omnibus  snpra  in  Hypsipyle. 

JFIfvil  Qttl  etiam  nnnc  snnt  in  pre-  16  InUnemor']   Beneficiomm  a  me 

tio.  Gall.  Biomde.  acceptomm,  soil.  Ingratne. 

18  Unguei']  Dicit,  Jasonem  mellita  JEeonidee']  Jason,  .fsoois  Thessa* 

▼erba,  orationemqne  bene  q^omtam,  Usb  regis  filiiis. 

delo  malo,  nt  ipaam  caperet,  qniesi-  Ora  otfipica]  Propter  coraua. 

visse  :  non  ex  animo  nec  vera  gratia  IT  SflnmaJ  Dentes  serpentis. 

lecntumeste.  Hoeta]   Qui  ex  jactis  seminibus 

IS  3^«ea]  Cni  similem  nnnqnam  vl-  nati  sunt 

derant.    Quinqnam  Ovidius,  aliique,  18  UtcaderH]  Ut  Jason,  qui,  Un- 

primam  Argo  navem  fnisse  volnerant.  quam  agricola,  dentes  Serpentis  in 

IS  Anhelatoe]  Ex  tanrorum  aheui-  terram  misisset,  ab  hostibus  armatis, 

pedum  nnribus  emiHsos.  qui  ex  illo  semine  nascereniur,  intev* 

Pramedisatne]  Venenis  M edea  Ja-  ficeretur. 

aonem  iiMtriixerat,  ne  \p  subigeudis  9S  Hae]  £xprobrai»di,  8ci]..ben»> 


Digitized  by 


Google 


900  P.  OVIDIl   NA0ONIS 

Hoc  illic  Medea  fui,  nova  napta  qnod  hio  est.  35 

Quam  pater  est  illi,  tam  mihi  dives  erat 
Hic  Epbyren  bimarem ;  Scytbia  tenus  iUe  nivosa 

Omne  tenet,  Ponti  qua  plaga  laefva  jacet. 
Accipit  hospitio  juvenes  .£eta  Pelasgos,    : 

Et  premitis  pictos  corpora  Graia  toros.  90 

Tunc  ego  te  vidi ;  tunc  coepi  scire  quid  csses :  • 

Hla  fuit  mcntis  prima  ruina  mece. 
Ut  vidi,  ut  perii ;  nec  notis  ignibus  arsi: 

Ardet  ut  ad  magnos  pinea  tceda  Deos. 
Et  formosus  eras,  et  me  mea  fata  trahebant :  85 

Abstulerant  ocuii  lumina  nostra  tui. 

mea,  Ego  Medea  iUic  id  fia,  quod  nova  mMpia  -ejf  kic,  Paier  eni  mki  i0m 
4tpMienihu,  quam  poter  eet  itti,  Hic  imperiam  kabet-in  Epkfrim  liimarem  ;  tttr  ia 
omnem  partem  Seffthia  nivaH»,  qua  regio  eimttra  Ponti  pomgitnr.  JEeta  eanipU 
hoepitio  jwoene»  Pelaegos ;  et  vos,  Grad,  diocumkiiie  leoHa  picHj.'  Tam  egn  te 
aepexi:  iune  primam  cognooi  quid  etteee :  iUa  prima  fuit  pemMcies  animi  mei,     Ut 


aepexi,  ut  inierii  ;  nec  incenea  eum  Jtanunit  oojfniftf :  incensa  «nni,  tanqumm  teeda, 
pineajtagrat  ad  magno»  Deoe,    Et  pulcker  era»^  et  fata  mea  me  eogeitaMt,    OcuU 


Jeeieeet  et  ko»te».—25  P.  cum  1111«  qolbatdam  ilMca/iit^— 27*28  Qnidam  &y- 
ihiamtenet  iUe  nieooam,  vel  Scifthite  nivo»a,  Scr.  Scffthia  tenm»  iile  nioooa  Ohm 
iatu».  Heins.  conj.  ScythuB  tenet  iUe.ni^oooet  Omne  latu»  ;  vei  Hic  Ephffrm  MaM- 
ri»,  Seythia  tenet  ille  niooom  Omne  lofiu.— 29  Quldnm  Codd.  excipit.  Oxu  1. 
et  Helm.  cum  al.  juvene»  paier  JEta, — ^SO  Oo.  peeiora  Graia.  V.  GrsM  inrte. 
Mor.  I.  Graia  jmvenia.—Z\  Vnij^.  ^vu  e«te#.— S2  Heins.  mallet  menft. — 
SS  Alii  Et  ctdt,  e^pcru.— S4  Ou.  S.  C/ror,  «#.  Qninqne  scripti  pmca :  Heins. 

NOT^ 

ficia.  Temui]  Id  est,  nsque  ad  Scythiam. 

2S  Jmsiii]  A  Pelia  patrno  tuo.  /tfe]  Pater  meas. 

Inexpertam]    Navi    tribuit,    qnod  Nivooa']  Frigida;  quia  mnltnm  ad 

nautis  referendnm.  Septemtrionem  vergit. 

24  Beaia]  Ditia.  28  Penit]  Maris  Enxini. 

25  Nova  nupta]  Creusa :  de  qna  in  29  Juvenet]  Argonautaiif  Grflscos. 
argnmento.  SO  Premtfts]  Discnmbitis  in  lectiSy 

Hie]  Creon,  Creusse  pater.  tapetibns  omatis. 


27  Ephffren]  Corinthns  est,  cni  pri»         SS  Nee  noti»]  Id  est,  i 
mo  illod  nomen  datum.  si  forte  indicat  tantum,  se  antea  non 


Bimarem]   Qnia  est  inter  dno  ma^ 

ria.  S4  Ardet]  Arsi,  nt  tsoda  ardet 

Scfthia]  Alii  habent  Seythia  latu»  S5  Fata  trahebani]  Dicit  se,  et  Ja- 

iUe  niooete,     De  Scytlris  jam  antea  sonis  elegantia,  et  fato  sno,  ad  ipsnn 

diximns,  qni   popuU  fuernnt  Asim,  amandnm  compnlsam  fniise. 

itemque  Europ».  SO  Abetulqaat]  Id  eit,  SUi  tey  ni- 


Digitized  by 


Google 


HBttOtMS.     B^IST.  jtll.  fl0l 

Peffide,  flensisti :  quis  enim  bene  celat  amofem  ? 

Eminet  indicio  prodita  flamHia  sho. 
Dicitar  interea  tibi  lex ;  ut  dura  ferorwn 

Insolito  premeres  yomeie  oolla  boum.  40 

[Martis  erant  tanri  phis,  quam  per  cofnna,  ssovi ; 

Qaomm  terribilis  spiritos  ignis  erat.] 
.£re  pedes  solidi,  pra&tentaque  naribos  sera : 

Nigra  per  a£Batas  hsec  quoqne  facta  suos. 
Semina  prseterea,  populos  genitura,  jnberis  46 

Spargere  devota  lata  per  arva  manu, 
Qui  peterent  secura  natis  tua  corpora  telis. 

Illa  est  agricolse  messis  iniqua  suo. 

iid  rofttermU  MMlro*  0cu1o9,  Perfidf,  adverlUii :  qiti$  etnm  bene  tegii  aumrem  1 
FkoHmuL  apparet  num^e$tata  em  indicUi»  ItUerea  conditio  tiln  prapemtur;  «1 
nrgereefortee  cereieee  bown/erocium  vomere  ina$$ueio,  Tcwrt  erant  Aartie  magig 
terribilee,  qnam  per  eamua ;  tptiorum  Jtaiue  erat  Jiamma  formidabike,  Pade$  duri 
etrej  et  lera  inducta  naribae ;  hac  quoifue  /acta  atru  per  kaiitue  euo9,  Imperarie 
iuuper  jacere  mmm  eoneecrata,  per  va$to$  agroo^  oemina  endeeura  populoe ;  qui  in- 
vekerenturin  iua  membrajacuUe  $ecum  ortie,    lUa  nMinf  parum/avet  $uo  cuUori, 


pntit  prunea,—ZS  Edd.  qnedani  Enitet  mdic.'— S9  Dieitwr  P.  Lex  ez  emend. 
Heins.  el  aic  etiam  Helm.  Vulgo  Dixerat  interea  tibi  rex;  aaomodo  Go.  om- 
nc8. — 40  Barb.  vremeree  pondere. — 41  Hoe  di«ticlion  Oviaian»  irenm  non 
eue  vldetnr  Heins.— 4S  Scr.  et  Pa.  nuribue  era.— 46  Al.  lata  per,  Unns  R. 
loqps.— 48  Al.  ilia  erat ;  ted  e$t  scripti.  Heins.  conj.  imminet  agrtc,  Gr.  me«tt 

NOTiE 

hil  amplias  videre  poteram.    Qnod  ex  textn  tolllpossinty  nonTideo.. 

mazimum  est  indicimn  amoris.  43  Sptritmi}  Hatitns.  Ore  flammam 

Omit]  In  illis  vero  vismnltaest  ad  emittebant. 

pffOTOcandnm  amorem.  43  Pedee^  Ungula,  scilicet. ' 

S7  Seneisii]  Me  amore  teneri.  46  jSfiniiM]  Dentes  serpentis. 

38  Emina]  Apparet.  *    Popuioe]    Homines  armatos.     De 

39  Lex]  Qna  veilas  aorenm  tollen-  qaibns  in  Hypsipyle. 

dum  erat.  46  Detota]  QnsB  se  hnic  lato  de- 

Diira]  Ferocia,  minnsqnejufoas-  Toveret.     Ita   optiow    Hnbertinns. 

saeta.  Qno  sensn  devoti  dicuntnr,  qui  se  in 

40  Vomere]  Mon  eqtti<(em  vomnre,  medios  bostes,  vel  inelactabiU  dis- 
sed  jngo  premontnr  coila  boom ;  ni-  crimen  prvcipitant. 

si  qnod  jngo  aratrum,  ci^ns  vomer  47  Qui  petennt]  Qni  in  te  irrne* 

pars  est,  alligatnr.  rent. 

41  Jtfarlis]  Hoc  disticbon  Heinsio  Seeum  nalis]   Armati  illi  ex  tem 
Ovtdian«  venm   etio  non  videtur.  prodiisse  dicnntnr. 

Videtnr  equidem:  qnomodo  tamen        48  ikf<mii]  Segetem  inteliig«« 


Digitized  by 


Google 


908  P.  OVIPII   NA80N1S 

Lmnuia  castodis,  succambere  nescia  somno, 

Ultimus  est  aliqua  decipere  arte  labor.  50 

Dixerat  Metes,  mcesti  consur^tis  omneSy 

Mensaque  purpureos  deserit  alta  toros. 
Quam  tibi  nunc  looge  regnum  dotale  Creuscei 

Et  socer,  et  magni  nata  Creontis  erant? 
Tristis  abis :  oculis  abeuntem  prosequor  ndis;  -55 

Et  dixit  tenui  murmure  lingua,  Vale. 
Ut  positum  tetigi  thalamo  maie  saucia  lectum ; 

Acta  est  per  lacrymas  nox  mihi,  quanta  fuit. 
Ante  oculos  taurique  truces  segetesque  nefandae ; 

Ante  meos  oculos  pervigil  anguis  erat.  60 

Hinc  amor,  hinc  timor  est :  ipsum  timor  auget  amorem. 

Mane  erat ;  et  thalamo  cara  recepta  soror; 

Labar  p^stremu»  ett  faliere  dUquo  Mo  eeuht  euetodis  fitgieniee  awperwri  a  mmna, 
Aheoliierut  JEetee:  amnei  prorianjuHe;  etmenoaeu^Hmkdeatituit  leeioo purpureo», 
Quam  proeul  tibi  erant  nune  rognum  dotaU  CreuatBy  et  oocer,  etflHa  magni  Creonii»  ? 
Memtuo  recedio.  Cemitor  diocedentem  ocuti»  humidii:  et  lingua  dixit  levi  miir- 
mwre^  Vale,  Poatipuim  male  vuinerata  pretei  tonim  admotum  cubiculo  ;  «ox,  giuim 
longafidt^  ett  mihi  praterita  per  fietue,  Et  Taurif  et  ugete»  vrfanda  ocmiio  ob- 
versabantnr ;  draco  pervigii  erat  pree  oculi»  mei»,  Rx  um  parte  est  amor,  ex 
nHerametu»:  amor  crescit  ip»o  metu,    Mane  erat ;  et  dOecta  ooror  admina  tn 


^»*»»  ^»»^i^^^#»» 


oNMra.— 60  Heins.  coni.  oiia.— 6S  Vnlg.   tihi  I»m.— 64  £dd.   yett  «r«t. — 

66  Al.  pereemwr, — 67  Gq.  I.  a  manu  pr.  et  2«  Et  po^tum, — 58  On.  4.  A^a- 
que  per  lacr.  Bas.  tsi  laerymi».—59  Duo  Helm.  Ou.  1.  et  2.  ta»aiq[u^  meo», — 

NOT^ 

40  Lminacuetodi»']  Oculoa  draco-  de  vatre  beoM-pire  me  iwm  occupoU 

nis  pervigilis,  qui  veilos  aurenm  cna-  guiro»  VeeprU. 
todiebat.  66  OcuU»'\  Egregie  amorem  sunm 

50  Decipere']  Sopire,  puta.  declarat. 

51  Dixerat^    Omnia  proposuerat,        57  Male']  In  pemiciem  meam. 
qnae  prins  absolvenda  essent,  qnam        «Soaaa]  Am.ore  incensa. 

vellns  anreum  avelleres.  68  Acta]  Per  totam  noctem  lacry- 

Menii]   Qiiod  impossibilia  crede-  ma?i. 
reBt,qui«  imperahantur.  69  roarifii^]   A  quibns  tibi  metae- 

52  JXeeerit']  Reniota  est  mensa,  poat-  bam. 

quam  ArgonauiaB  surrexissent  61  Timoriuiget]  Verissimum,  et  di* 

6S  Quam  tiln\  Qoam  vero  apposite  ligenter   notandom.     Sese  .  invicem 

jam  istnd  internectitl  acount  et  aiigent  affectos  :  immo  in- 

Longe]  De  iis  minimum  cogitabas.  ter  se  commutantnr. 
54  Afagnt]  £x  Jasonis  ingenio  lo-         62  MotiM  eroH]   Postqnam  '  matotl- 

qoitur.    J»  eroi»  fu'aior»  b  gnmdeur  num   tempna  advenisset,  Cbalaiopie 


Digitized  by 


Google 


HBBOIDBS.     BPIST.  XII.  ^Mf 

DiHJectainqae  comas  aversaque  in  ora  jaceDton 

Inyenit,  et  lacrymis^omnia  plena  meis. 
Orat  opem  Minyis :  petit  altera,  et  altera  babebit.  09 

^sonio  juveni,  quod  rog^at  illa,  damus. 
Est  nemos,  et  piceis,  et  frondibus  ilicis  atrum : 

Vix  illud  radiis  solis  adire  licet. 
Snnt  in  eo,  fuerantque  din,  delubra  Dian» : 

Auiea  barbarica  stat  Dea  facta  manu.  70 

Nostin',  an  exciderunt  mecum  loca?  venimus  illuc : 

Orsus  es  infido  sic  prior  ore  loqui: 
Jus  tibi  et  arbitrium  nostrao  Fortuna  salutis 

Tradidit ;  inque  tua  vitaque  morsque  manu. 

ciMeuktmf  me  eamferii  H  epenam  cofiiUB  it  eubmUmm  ui  ftidm  mMfmsmy 
ei  mmua  redmtdanita  laerymia  meie.  Rogai  amxiUam  MhifU:  aUera  regai 
ei  aUera  kabebii,  Conee4imu$f  ftiod  iUa  petiit  jnMiit  JEaemo*  Ed  ntmme 
ebeemnKm  ei  piceiMf  ei  ramis  Uieie:  mx  emicediiur  radm  SoUs  iUac  tntrare. 
SUmiimeo^  et  diu  sieteraai,  temjda  DiaiuB:  Dea  oMTea  erecta  est  faeta  mamu 
barbariea.  Haud  «cto,  aa  loeorum  obUtue  fuerie^  eicuti  mei.  Ittue  nccefti- 
mme :  eie  jirimue  ccBfiMii  hfui  ore  perfldo :  Portuaa  tiH  obtuHi  jue,  et  poieelatem 
meetrm  naliifif ,  ei  mta  ei  mer»  est  tn  <im  iimini.    Akimde  eei  poeee  opprimere ;  m 


6S  Oa.  omnes  CQm  nraUis  «1.  «rfMrw^.— 66  P.  Oo.  et  On.  2.  aHer  peOi^ 
alier  kabebH.  NoiiimUi  peOi  aUera^  et  aUer  habebii.  Heins.  conj.  Orai  opem 
itfiafM  eoror  dUera^  at  aUera  Jlemi,  Heasing.  e  glossa  Oa.  1.  sic  interpaiigit : 
Orai  opem  Mtliyif.  PeOt  aUera^  et  aUera.  tiabebit;  ut  habebit  sit  tox  pro  mit- 
tentis.— 68  Valg.  tttvc.— 69  A\,  fuerant  cerie :  On.  1.  certa^Yel  ciaeia:  Ou. 
4.  ui  fuenmi  certe,— 71  Noeiia*  an  exciderunt  P.  et  On.  4.  Vnlgo  Nescto  a»  ex- 
ciderini :  onas  Med.  Noeiiet  quinqae  Noscts :  Helm.  Nmcis  m  excideraat :  Ou.  l. 
Noacie?  am  excideraai  aaimo  loca:  2.  Neeeie  (a  corr.  Noeeie)  aa  exierimt  mecum 
Uca:  9.  NcMts  an  exeiderimit,—7%  Ga.  1.  et  2.  com  al.  iliiiiis  e»,  Fr.prier  iUe» 

VOTM 

soror  mea  cabicalvm  meura  intrayit.  67  Eet  meunuH    Loeom,  nbi  cnm 

6S  /n  ora  jacemtem^  Cobantem  in  Medea  Jason  collocutas  est^  descri- 

faciem,  nt  mos  est  dolentibos.  bit. 

65  Onil]  Qoia  nanfragos  ejns  libe-  Piceie^  Picea  arbor  esf,  ex  qoa  re* 

TOB,  nndosqne  et  Inopes,  Jason  adjn-  sina  deSnit. 

▼ent;  ot  refert  Hyginus.  IHcie]  Ilex  arbor  est  gtaadifera, 

JitRyis]  Argonautis :   qnomm  dox  dnrissima. 

Jason  ex  lolcho  oriandns ;   qno  ex  69  Delubra]  Templa,  Diana»  dedl* 


Orcliomeno,  qnod  et  Mioyeom  dio- 

tam,  coloni  dedncti,  •  cui  Jasonem  70  Des]  Diana. 

serravimus.'  71  Nsfftii^aii]  Vnlg.  Neeeioam:  id 

AUera  kobebU]  Creosa,  sciUcet.  est,  Nescio  an  locorum  sicnt  mci  ob- 

66  JBtmUo}  Jasoni,  JEsoDia  filio.  litos  fneris.     Aifectttm  ▼eio  mofet 


Digitized  by 


Google 


ft04  P.  OVIDII    NASONlS 

Perdere  pos.^e  sat  est,  si  quemjuvet  ipsa  potestas;  75 

Sed  tibi  servatus  gloria  majo^  ero. 
Per  mala  nostra  precor^  quorum  potes  esse  levamen ; 

Per  genus  et  numen  cuncta  videntis  avi ; 
Per  triplicis  vultus,  atcanaque  sacra/  Dianas ; 

Et  si  forte  alios  gens  babet  ista  Dto^:  80 

O  vii^o,  miserere  mei ;  miserere  meomm  ! 

Effice  me  meritis  tempus  in  omne  tuum. 
Quod  si  forte  virum  non  dedignare  Pelasgum, 

(Sed  mibi  tam  faciles  unde^  meosque  Deos  ?) 
Spiritus  ante  meus  tenues  vanescat  in  auras,  85 

Quam  thalamo^  nisi  tu,  nupta  sit  uUa  meo. 
Conscia  sit  Juno,  sacris  prasfecta  maritis, 

Et  Dea,  marmorea  cnjus  in  aede  sumus. 
Heoc  animum  (et  quota  pars  hsec  sunt  ?)  movere  puell» 

Simplicis ;  et  dextraa  dextera  juncta  meae.  90 

pds  diUetehtr  ipta  potuUiie;  ud  UberahiMf  ero  tibi  Itna  ma^,  Oro  permala 
MA«fri,  fttomm  poiee  eete  eoUtium;  per  gemte  et  poteatatem  avi  ^nmia  intvetitis  ; 
perfaciem  et  ^aaera  tmfatica  Diawe  tripUcie;  et  n  forte  bae  natio  agnoidt  alioe 
Deoe;  ovirgo,  motearie  commieeratione  ergame;  movearie  eommieeratione  erga 
mfM  /  Devincito  me  iibi  in  omne  tempu»  oficm,  Qaod  «i  forte  non  aopemarie 
etmm  PelaMgumy  (aed  wnde  sperehi  Deoi  tam  l^enignoe  ndki  et  faventesl)  anima 
mea  prino  diecerpatw  in  aera  m6li{k,  qnam  uxor  Hia,  «ifi  ta,  etAeat  menm  ciiM- 
enium,  Jliiio  preepoeka  eaeri»  Jngalibne  eit  teotie;  H  Dea,  in  e^fno  dekdtro  mar- 
moreo  etamm.    Hac  (et  foantnla  pare  heee  ennt  7)  tetigernni  montem  pneiUe  ere» 


^■^^>^'>^^^^^>^^^ 


--74  Vnlg.  tua  eet.—75  Al.  juvat,  et  i»ta.'^7S  P.  genua  et  nomen.-^79  7Vt* 
pUde  P.  dao  A.  et  Gn.  S.  Vulgo  irtp/tcet.— 80  ^iiioa  n^posnit  Heins.  Scripti 
aiifuoe, — 84  Maiti  unde  puialto  Deoe,  vel  Deoe  kaifcam.  Gn.  1.  arbitrer  unde 
Dfos.— 85  Vaneecet  reponit  Hensing.  e  Go.  1. — 87  Arg.  ecit  Jti«o.— 89  Et 

NOTiC 

Imbc  commemoratio  et  dnbitttio.  Areana']  Mystica  noctaniaqaew 

76  Perdere']   Id  eit,  Si  qnis  potet>  80  Si  forte']   Nou  andet  nanc  spe- 

tate  delectatnr,  ei  satis  esse  debet,  rare,  se  non  contemtam  iri  Jason, 

qnod  possit  nocere,  aat  perdere :  no-  qni  postea  Medeam  sprevit. 

cere  autem  revera  non  debet.  8S  Peki/^gum]  Me  Graecnm.    Fne- 

78  Qemu]  Tnom,  scil.  rant  enim  Pelaagi  Gr»ci»  popnli. 
Ati]  Solis.  ^ta  enim  Medeae  pa-  84  Mem]  Mihi  prppitios*    Qnam- 

ter,  iUins  fait  filins.  obrem  sperem  Deos  mibi  nsqne  adeo 

79  Tripticii]  Qatm  Lnnam  in  cmlis,     propitios,  nt  efficiant  me  a  te  non 
Dianam  in  terris,  Proserpinam  apnd     contemni  ? 

inferos  PoetsB  fabnlati  snnt.  Utam  86  Vaneeeat]  In  nihilnra  redigatnr. 
etiam  triplicapite  eqninoi  hamano,  87  Cowscia]  Quae  mihl  l»ti  sni  nn- 
jiiiUBO,  fiBoemnt  minis  p«nas  lofligaty  ti  pejeravero. 


Digitized  by 


Google 


HRBOIPBS.    IBPIST.  XII.  900 

Vidi  etiamladTiiias :  an  pars  eet  fnrodis  iii  3lif  ? 

Sic  cito  ^tm  retbis  captsL  puella  tdis. 
Jungis  et  ftripedfs  ioadiisto  corpore  taiirQB, 

Et  solidaiQ  jasso  voinere  findis  hamimi. 
Arva  veneaatis,  .pro  seminey  deikibas  imples:  95 

Nascitar,  et  gladios  scataqne  mfles  habet. 
Ipsa  ego,  qnm  dederam  medicamiiia,  paUida  aedi^ 

Cam  vidi  subitos  arma  teoere  viros: 
Donec  terrigepee  (facinus  miseiabile)  firaties 

Inter  se  stricCas  conseroere  manos.  100 

Pervigil  ecce  draco,  sqaamis  crepttantibas  horrens, 

Sibilat;  et  torto  pectore  verrit  homum. 


mtvrtiiaflM?  iic pwlte «iMijl«ltM «leccpltf ««rM (iii«.  EJk yigoM immf  mni^Him^ 
tmrpanigm  kdaetOy  H  tmmdu  temm  dmmm  vmtm^  imftrdtQ.  SfmrgUagr— 
dmMmt  wnemiu  fro  9aHme :  intfef  enmtpii,  etgmU  efme  et  clfpem,  Ef9  ^» 
gum  «Midfni»  nmdUmmeaia,  expmikd ;  cmn  aapexi  mrm  repemHnoe  tnctmre  mrwm, 
Uefmdmm  fndree  terra  tati  (faetumfiMe)  m  eeee  Moicm  mmeerterwU  mmmm. 
expremtat,    Ecce  aerpeoM  perrigUj  konidme  eqmmm  etrepentUnmy  edii  eibila,  ei 


^<^«»<«^^»»^^» 


fMfa  fort  hme  emit  P.  Pleriqne  gaota  pare  poeewKt  rquidam  peeeaU  vel 
petermtt)  memre^  Tel  «mvmk.  A1.  etiam  mevere. — 01  Li.  an  part  fi.— 02  R, 
SHe  tf«.— OS  H  abest  a  Gr.  Heins.  ynlt  Jmigis  a£nipedee,—94  Gr.  tneoU-^ 
tam»ue^  preeee  vomere,  Helm.  cam  el.  tcindie  ham, — 06  Vulgo  ^aberne,^ 
06  Helm*  Cmn  video,  V.  arma  mooerc—lW  Vu|go  In  ee  eenetrictae,  et  sic 
Gu.  9.  P.  et  Gu.  S.  Inter  conetrictae.  Str.  et  Helm.  Inter  m  eonttrictae.^ 
101  Tres  scripti  Serpene  ecce  vigU  eqaammie:  unus  V.  iiisoiniitt  urpene:  P. 
et.Gu.  1.  Ineopor  eeee  mgUy  unde  Heios.  fmcit  Ineaperecce  vigil:  £•  pro  var. 
lect.  Jneepor  eeee  draco. — 109  Helm.  intorto.  Quidam  wrtit  AnmwM,  Tel  ver^ 

VOTJE 

Saerie  mmritie]  Soleniiiutibns  nnp-  deztrie  janxisses ;  lacrymas  addidis- 

tialibns*  sei. 

86  1»m]  Diana.  OS  Jintfis]  Jugo  snbjicis.    Narrat 

60  Qaota  pare']   Dicif,  se  paneula  Medeih  qnomodo  a  se  impetrato  auz- 

referre  eomm  omninm,  qute  Jason  ilio,  qnsecnmqne  pater  £eta  impe- 

promiserat.  ravisset,  Jason  perfecerit. 

PneUm']  Ipsins  Medesp,  seitlcet.  Inadueto]  Referunt  ad  tauros :  ma« 

01  Ftdt  e<taM]   Dicit  ettam  Jaso-  lim  ego  ad  Jasonero  ;  ut  iotelligatur, 

Dem  laorymas  etfndisse.  Medeoe  ope,  ipsura  spiritu  terribiies 

Am  pare  eet]   Illnd  est  quod  de4a-  iUos  tanros  incolumem  subegitse. 

erymis  dixit  Poeta  in  Pbf  llide :  *  An  04  Jnmo  vomere]   Id    est,  Jussns 

«t  hsB  simulare  docentur?  Hseqno-  terram  daram.fiDdis. 

qM  habent  artes,  quaqne  .  jnbeotnr  07  Ipoa  ego]   Quanto  magia  alii  ti- 

enntr  mere  debuissent ;   tn  prtesertim,  si 

89  Sie]   Cnm  jorasses ;   deztram  absque  medicamine  in  certamen  v»« 


Digitized  by 


Google 


fl06  V.  oviDn  vABONre 

Dotis  apei  iiN  tanc?  vbi  tunc  tibi  legia  cmjaxt 

Quiqae  maris  gemini  distinet  Isthmos  aqnasf 
Illa  egOy  qnse  tibi  som  nonc  denique  barbaia  fBLCtSL,        lOS 

Nunc  tibi  sum  pmper,  nunc  tibi  yisa  nocens, 
Flammea  subdnxi  medicato  lumina  sonuio : 

£t  tibi,  quae  Taperes,  Telleia  tata  dedi. 
Proditus  est  geoitoir ;  regnum  patriamqiie  Tdiqai : 

Munus  in  exilio  quoMb^  esse  tuli*  110 

Viif[initas  facta  esl  peregrini  pneda  latnmis ; 

Optima,  cum  cara  matre,  velicta  soror. 
At  non  te  fugiens  sine  me,  germane,  reliqui. 

Defidt  hoc  uno  litera  nostra  loco. 

dbtitrgiitefvmaMi^pethre,  CMhmdiMmMk?  UH Um  Hbifuo$rrtlfm' 
a§?  Et  lathmmj fMt  dkidii  «oiMf  mmi$ dvpikig?  iUu eg^j^mm  mm^tiHmme  dem- 
^/aeia  bm^m^  mme  emmtwiffieti  egem^  nme  <tM  visft  mmjIm,  'eiUmmri  mkIm 
igneet  emmm,  mediemmiKe  indeteto ;  et  tredidi  tibi  veUeru  eeeure  teUenda.  Patet  eet 
prediiae ;  deeerm  r^pt,um  et  patriam:  et  exietimmi  bemm  eeeite  eeee  in  extHo, 
Virgimtmfeeia  eet  rapim  extend  yradmie ;  opfiMc  eerer  deetOuta  est  eam  tmtre 
ittleetieei$mu    Atjfraier^abiemmntedeeereKi,    EfUMafmetrammMeaetltkeemiie 


i»»»»»»*»*»^ 


«tf:  iinuii  Heins.  metat, — lOS  Opee  M  tme?  M  tmc  tUfi  ez  emendat. 
Heins.  Vulgo  epee  M  erani?  uln  erat  tua.  Pleriqae  scripti  tibireg.  om* 
jux.  Unns  Pal.  ubi  iune  et  regia.  Buo  Med.  Detie  yme  ubi  tune. — 108  Unus 
Heins,  guee  referm.  Med.  unus  foettera  /nioa.— 110  Unns  Pat.  Jtfinniff  exiUo. 
QuoUhet  e  conject.  Burm.  pro  piedlibet.  Helm.  auaUbet.  Al.  quodUeeteem  tuU^ 
vel,  ^  Ueet.  Heins.  conj.  Ei  minm  exUio  juidUbet  eeee  tiilj.— 113  Gn.  2.  cnm 

NOT^ 

nisses !  cionim  obiitns  transtnlerit. 

PeJIUda\  £x  tiroore  oHtnr  pallor.  106  yoeem']  Venefica. 

06  SeiiHoe]  Snbito  natot.  107  FlamsNM]  Flammam  et  ignem 

00  Tefrigenai]  Milites  cz  terra  ge-  jacnlantia. 

Bk].  Sabdm^  SopiTi,  Otto  Terbo. 

100  Strietm]    Strictis  eniibnSy  in  106  7U«]  Id  est,  Qme  tnto  rape- 

pngnam  expeditas.  rea. 

109  ToHo]  Obliqne  et  slnnofe  sese  100  IVsdttaf]  A  me. 

«gitando,  serpentes  prorepnnt.  110  Bimem  im  eaUUo']  Id  est,  Exi^ 

lOS  DotO]  Qnam  ex  Crensa  tna  fau^  teenm,  mihi  omninm  bonormn 

nnnc  sperax.  loco  esse  dnxi. 

104  TsfibMi]  Corinthiarnm  intelU-  IIS  ilfafre]  Hypseam  eam  ▼oeant 
ge,  qni  maris  ntrimqne  illum  alluentis  aonnnlli ;  pleriqne  Idyiam. 

aqnas  retinet,  et  diyidit.  IIS  At  «m  fe]   Fratris  Absyrtl  ▼!- 

105  Denii(ue  barbeBra]  Jasoni  expro-  ces  dolet ;  quem  nt  inseqnentem  pa^ 
brat,  qnod  se  barbaram  appellety  trem  remoraretnr,  fngiens  Medea  la- 
poatqnam  alio  imorem  ranm,  benefi-  eeravit ;  membraqne  ejnSi  qu«  Uln 


Digitized  by 


Google 


HBBOI0BSi    ]HPI8T«  XII. 


Mf 


Qaod  fiicera  ansamea  e&t,  iiob  audet  a^AhOte;  dextra,   115 

Sic  ego,  sed  tecnin,  dilaceraBda  fui* 
Nec  tamM  extimui  (quid  euim  post  ilia  timeiem?) 

Credere  me  pelago  foeminai  (amque  Bocens. ' 
Numen  ubi  est?  ubi  Di  1  meritas  subeamus  ia  alto,    . 

Tu  fraadis  poenas,  credulitatie  ego.  130 

Complexos  utinam  Symplegades  elisissent, 

Nostraque  adhsDreient  ossibus  essa  fois ! 
Aut  nos  ScyHa  rapax  canibus  misisset  edendos ! 

(Debuit  ingratis  Scylla  nocere  viris :) 

Im9.  Manmi  nan  andet  ccnrigiutref  putd  nuHsmU  patfwre :  ego  aefid  JSkammdit^ 
§ed  teoMi,  Nee  temen  eitm  veritm  (quid  enhn  vererer  vmt  Ula  7)  jtueUa  etiam  •ee^ 
Unda  eammUtere  me  mari,  Ubi  ett  monen  7  Uhi  DU  /  AMeiammr  M^tciu  nwr^ 
ti»f  in  marif  tu  dolif  ega  wmipUcUatui,  Utinam  Shfmpkgadet  oppreuineni  eanatriC' 
ioBj  et  aeaa  naetra  eo^jmngereniur  aeeihne  ivw/  Awt  ScffUa  vorax  noe  tradidieeet 
devorandot  cambmt !  ScyUa  dehmit  obette  vtm  ingratit,    Et  qua  reddU  mndat  toti- 


^>»#»*>^*>^»^#>#^ 


tfiiiltis  al.  Ai  U  non  fitg.—ns  .Thmqme  Fr.  C^eteri  Jdiii^v^.— 191  Compkxot 


VOTM 


coHigeret,  boc  illac  per  Tiam  disper- 
sit. 

114  Defteit']  Qiiia  ex  omnibns,  qntt 
pro  te  feci,  lioc  aouro  est,  quod  scri- 
bere  non  audeo.  Loqaitur  de  fratris 
lacerati  niorte. 

115  Quodfofiere]  De  fratris  lace- 
ratione  iterum  loquitur. 

116  Su]  Ut  frater  a  me  discerptns 
est. 

Sedteemm]  Quia  etiam  meruitti. 

117  Extimmi]  Ex  conscientise  sti- 
mnlis,  qnv  sontibns  yindictam  fnri- 
asqne  objicit. 

Qmid  enim]  Ne  jocum  ex  verbis 
male  captanne  Naso  videatur,  Medeae 
totam  sententiamsicaccipe:  Qoan- 
qnam  nnnc  noo  andeam  scribere, 
qnsB  ipsa  patravi ;  non  verita  snm 
tamen  antea  mari  me  credere :  nam 
qnid  non  aosa  esset,  qosp  potuit  ea 
dmnia,  qnae  in  patrera  et  fratrem  pec- 
cavi,  admittere  i  Se  fatetnr  antea  in- 
consnlte  ae  velnti  per  dementiam, 
Mt  nbie  qnadam  divexataray  omnia 


fecisse. 

lUa]  Patrem  proditnm,  fratrem  ]»• 
Diatnm. 

118  Fmuui]    A  natnra  timidior. 

119  Nhhmii]  Deprnm  potestas,qu& 
sontes  pnniremur. 

Subeammt]  De  prsFterito  attente 
cogitans,  ut  de  praesenti  loqoitnr.  Id 
est,  Cnr  non  in  profondum  nltrici 
Deoruffl  ira  projecti  fiiimns  ? 

120  Frandts]  In  me. 
CredmUtatit]  Qnse  tibi  periido  cre- 

diderim.    Verius  dixisset  crmdeUtatit : 
nisi  metri  ratio  repngnaret. 

121  Complexot]  Vulg.  eomprettot: 
quia,  puto,  procul  visentibns  joncti 
videbantnrscopuliSymplegades,  ideo 
eos  disjnngi,  dein  conenrrere  Poetas 
fabiilati  sunt.  Hinc  vides  qnamobrem 
dixit  Medea,  eomprettot* 

Sym]4egadet]  Cyaneae  etiam  dictm 
sunt  dos  insulae,  vel  potins  scopuU 
in  Bosphoro  Ihracise,  ant  veriosin 
Ponti  Enxini  ostio. 

122  AdkeBrerent]  Postqnaa  colliia 


Digitized  by 


Google 


m 


B.  OVIIMI  N AMNM 


Qiueque  voniit  flaotiui  totideiii»  totideiiiqiie  resorbet,       135 
Nos  qnoque  Trinam»  soppesidiflet  aqoas ! 

Sospes  ad  HsBiiHiiiias,  ▼ictorque,  Teverteris  urbes ; 
Ponitur  ad  patrios  aurea  lana  Deos. 

Qnid  referam  PeU»  naias,  pietate  nooentes, 
Caesaque  vi^^inea  mcHibm  patema  manu  t  190 


rfMiy  et  UHdem  rtmmU^  tm  911MIW 
i;  velUu 


\  Sknki,    V0H  CMQMt  niU 


meohami  mi  «rfref  H^momiu:'v€Utu  tMrtum  appendUur  Diie  jMenw,   Quid  emtu 
memMtmJUiMPeiiaeeeleeUupiHaie^etariMMfaieniMdiBcerptmmmiu  pueUan? 


i»^^i^»i»i»i^«^i»^«^ 


dno  Med.  Vnlgo  CmHpretem.—lM  In  odo  Mor.  erat  rMiOcf.— 197  Ha. 
arce$,—l2S  Quidam  codd.  mareapretda^  vel,  6ar6M  pretda.  Arg.  harhara 


NOTJS 


timul  e(  confr«cU  foiueot. 

123  Hapaxi  Qns  navet  attrahit. 

Cambm^  Poet»  Scylbun  scopnlam 
infema  parte  canom  et  laporum  ca- 
pitahabaitte,  propter  aqattfremitum 
nndanimqne  astnm,  fabnlati  suut 
Adeoqne  dixit  Poeta  noster  mM- 
eet. 

194  l^elmt]  Qula  ipsa  etiam  in 
nnmero  aroantlum  fuit,  Scylla  Pliorci 
filia.  Indignata  autem  Circe,  quod 
illa  mntno  Glauci  amore  teneretur, 
qnc  Olaucnm  ipsnm  perdite  amabat, 
fontem,  in  qno  layara  puella  consne- 
▼eraty  noaiis  herbis  infecit.  Cnjns 
rei  ignara  Scylla,  de  more  fontem  in- 
gressa,  nbi  advertit  inferiorem  sui 
corporis  partem  in  caninos  rictus 
esse  mutatam,  amissse  dolore  forni« 
exhorrescens,  se  In  vicinum  mare 
prvcipitem  Jecit ;  ubi  in  scopulom 
nanfragiis  infamem  versa  est.  Quan- 
quam  vero  bsec  potissimum  a  Poetis 
Scjlla  intelKgitur,  quse  in  scopulum 
versa  sit ;  illam  tamen  Ovidins  cum 
Scylia,  alia  Nisi  filia,  qnae  Minoi,  a 
quo  conterota  est  postea,  patriam 
patrenique,  amore  incensa  prodidit, 
alicnbi  Naso  confndit.  Atque  hinc 
melius  cognoscitnr  quamobrem  Me- 


dea  dicat,  <  Debnit  ingratis  Scylla 
nocere  viris ;'  quippe  hcc,  cnm  se  a 
Minoe  spretam  vidisset,  doloris  im* 
patientissima,  non  sine  cansa  ingrap 
tii  infensa  existimetnr. 

125  Qaafve  vamWi  Cbarybdis  vo- 
rago  intelUgitnr,  quam  dicit  Sallns-' 
tius  nnivers»  sorbere,  eaque  circnm 
littus  Tanromcnltannm  egerere.  Ne 
quis  vero  miretur,qnamobrem  Scyllam 
Charybdimque  Medea  meminerit, 
sciendnm  est,  qnod  illnc  etiam  Jason,' 
immissa  ab  irato  Jove,  propter  Ab- 
syrti  necem,  tempestate,  delatns  sit. 

126  Trinacriaf]  Sicili»,  quss  sic  a 
Orspcis  dicta  propter  fignram.  An* 
tea  a.utero  monuimus  Scyllam  et 
Charybdim  in  mari  Siculo  esse, 

127  Hamonias]  Thessalicas;  ab 
Hsmo  monte,  quo  a  Thracia  dividi- 
tur,  ita  dictas^ 

128  Lamt]  Vellus  aureum. 

129  Qiiid  re/eram]  Aliud  in  Jaso- 
nem  Medea  comuiemorat  beneficium ; 
qnsp  Pelian  ipsius  filiarum  manibus» 
pollicita  se  eum  ad  jnvenilem  etatem 
reductiiram,  jngulavit. 

Pietate}  Palri  enim  juvenilem  ae- 
tatem,  non  mortem  afierre,  arbitra- 
bantnr. 


Digitized  by 


Google 


ftBBOtOBSi    «PtfST.  XII.  209 

Ut  culpeat  aUi^.tibi  BM  laadare  necesse  est, 

Pro  quo  snm  toties  efise  coftcta  oocenSb 
Ausus  es  O9  (jiisto  desunt  sua  rarba  dolori,) 

Aosus  ea,  JSsoma,  dicere,  cede  domo. 
Jussa  domo  cesaiy  natis  comitata  duobns;  135 

Et,  qui  me  seqnitnr  8emper«  amore  tui. 
Ut  subito  nostras  Hymen  caotatus  ad  itmres 

Venit,  et  accenso  lampades  igne  micant^ 
Tibiaque  effundit  socialia  canniDa  yohis, 

At  mihi  funerea  flebiliora  tuba ;  140 

Pertimui ;  nec  adhuc  tantom  scelus  esse  putabam : 

Sed  tamen  in  toto  pectore  irigus  erat. 
Turba  ruunt;  et,  Hymen,  clamant;  Hymenade,  frequentant. 

Quo  propior  vox  est,  boc  miiii  pejns  erat. 

Quamms  aHi  me  vUuperent,  cogerU  me  prohare^  ta,  a^  eausa  fotiet  eoaeia  oum 
etae  noocia,  Potuieti  o,  (verba  aua  dettitmmijuttum  dMorem)  poiuutidieeret  Amo^ 
Ore  ie  domo  JEoonia,  Coaeia  emeui  domo,  atipataJUiia  duobue;  ei  amore  hri,  qui 
nuuquam  me  derettnquit,  Ut  repente  Hymen  edebratua  peneiravii  ad  auree  noetroM  ; 
€t  facee  fuigent  igne  exdtaio,  et  iibia  volna  exprmnU  earmina  nuptiaUay  at  mild 
tadnMBffra  iuba  lugubri;  exierrita  eum  ;  nee  arbitrabar  adkue  tantum  eeeejtagi" 
Imm;  aed  tamen  korror  harebat  m  toio  peetore.  Turba  prorumpuni,  ei  voeiferan^ 
twr,  Hffmen;  HymemBe,  ingeawMmi.   Qiw  hic  aonua  rictmor,  eo  mihi  erat  iriatiua. 


^i*»»»#<#«*»^» 


—180  Oa.  1.  Mjeaaaque  virg.  4.  Seiaaaque.^lZl  S«.  o&v  pro  valf .  «lii.-^lSt 
H«infl.iiiftVttUMM.  Frrac.  coDJ.  Profuoaim  totiea  faeta  noeenie  noeena.^lt§ 
Bann.  mavatt  pmba  dojno.— 139  Effimdit  P.  Oa.  3.  et  sez  Heinfl.  Ceteri  effk* 
dtt.— 140  Ei  naid  funeata  P.  FinMitif  etiam  Oa.  3.  et  4.  cam  Helm.  Gu.  4. 
JUbiL  ^—141  P.  putabat:  Heins.  patebat.^l4A  P.  et  Go.  vox  keee:  Oa.  1. 

MOT£ 

130  Cmaa']  Patrem  Tero  ille  Me-     tiale  cantabatar. 

deae  hortato  dissecuernnt  140  Funerea']  Faneribos  admoTeri 

131  Ui]  Qnamvis.  tolita. 

134  JEaonia]  Patris  mei  JEaonh.  I41  Tanium]  Ut,  me  tpretai  aliam 

137  Cantatua']    Cantibua   celebra-     nzorem  doceres. 

tnt.  142  Frigua]    Timor,  ez   qoo  fri- 

138  Lampadea]  Faceii ;  in  naptiis     gas. 

Jasonis  et  Creos»  adhibit».  143    Turba  nunt]    Pergit  in  de- 

130  Tihiaque]  Vel  ez  Tcrentii  fa-     scribendis  Jasoois  cam  Creosa  nnp- 

bnlisy  tibias  nuptiis  adliiberi  solitas     tiis. 

eMe,  clarnm  est.  Frequentant]  Ingominant;   itenim 

Efimdit]  Ad  tibiam  carmen  nnp-    .atque  itemm,  de  more,  faiTOcant. 
Jh^  et  Var.  Ckt.  Ovid.  O 


Digitized  by 


Google 


SIO  P-  OVIDII  NA90NIS 

Diversi  flebant  servi,  lacrymasqne  tegebaht.  145 

Qais  vellet  tanti  nuntius  esse  mali  ? 
Me  quoque,  qnicquid  erat,  potius  nescire  juvabat : 

Sc^  tanquam  scirem,  inens  mihi  tristis  erat* 
Cam  minor  e  pueris,  jussus  studioque  videndi^ 

Constitit  ad  ^eminae  limina  prima  foris :  150 

Hic  mihi,  Mater,  abi ;  pompam  pater,  inquit,  lason 

Ducet ;  et  adjunctos  aureus  urget  equos. 
Protinus  abscissa  planxi  mea  pectora  veste  : 

Tuta  nec  a  digitis  ora  fuere  meis. 
Ire  animus  mediae  suadebat  in  agmina  turbse,  155 

Sertaque  compositis  demere  rapta  comis. 


Servi  di^ecti  UtcrymahMtw,  et  eelnbant  laenfnuu,  Quie  cuperet  ene  index  twnH 
mttU  ?  Proderal  me  quoque  ignorare  potiue,  fuicquid  erat :  eed  animuB  meus  megetma 
erat,  quan  cognameaem,  Cumjuaior  e  jmmSf  miMsu»,  et  desiderio  inapiciemlif  sub- 
ttitit  ad  prima  HnUna  porta  dupUci* :  Uic  miki,  Mater,  excede,  atl ;  paier  Jaton 
rehit  pompam ;  et  aplendidue  instai  equitjugatia.  Statim  percueei  mea  pectora^ 
amictu  Umiato :  nee  vultuefueruni  Mecuri  a  meie  unguibus,  Mene  impeUebai  ruere 
in  agmina  medix  twrlHe,  et  auferre  coroUaa  dereptaa  capilUa  comtia,    Vix  me  re- 

cum  daobu*  Heins.  hacvox, — 146  Diviai  yel  diaperai  malebat  Franc. — 148  Mena 
mihi  Bas.  et  Hclm.  Vulgo  mena  mea, — 149  Mnlti  codd.  juaau :  quldam  viaua, 
viau^buUfmiaaua.  Gr.  carm.— 150  Oo.  1.  Aatititad^  quod  ▼emm  pntat  Hen- 
sing.  Ha.  ad  domina. — 151  Hic  quatnor  Heint.  vulgo  Huu:  unns  V.  Qui 
miibt.~152  Dueet  P.  et  Ha.  pro  ducet,  R.  et  tres  al.  adductoa  equoa:  dno  nnrn- 

NOTiE 

144  Hoc"]  Tanto.  ten  Jasonis  et  Mede»  fiUos    Tocat 

145  Dtrfrn]  Id  est,  hic,  illic.  Gall.     Apollodorus. 

Lea  una  d'«A  eoti^  lea  autrea  d^un  autre,  Justiis]  A  me,  scil. 

Ita  et  loqoitur  Sallustins  alicubl  in  Studioque']  Pueri  enim  nova  omnia 

Jugnrtha.  yidere  cupinnt. 

Servi]  Mei,  scil.  qnod  me  desertam  160  GemineB]  GaU.  d  deux  battana. 

viderent.  Foria']  Genitivns  singularis :  in  nsn 

147  Neaeire  Juvabai']    Omne  enim  vero  est  tantum  numerus  plnralis. 

quod  est  interea  tempus,  priusquam  .  151  Pompam]   Apparatum  nuptia- 

Id  rescitnm,  lucro  est ;  ut  habet  Co-  lem. 

micus.  152  Ai^uMctoa']  Cnrmijnnctos. 

14S  Sed  tanquam]  Sic  et  Terentins  ^artfiis]  Anreis  vestibns  omatns.  . 

in  Heant.    *  Nescio  qnid  profecto  166  il^^msiia]   Multitudinem,  qnsB 

mihi  animus  prvsagit  maU.'  te  sponsamque  tnam  comitabatnr, 

149  Faerii]  Memienmi  et  Phere-  150  Serieique}  Coronas. 


Digitized  by 


Google 


HBKOIDBS.     BPIST.  XII.  211 

Vix  me  continni^  qnin  sic  laniata  capiUos 

Clamaremy  Meus  est,  injiceremqne  manns. 
Laese  pater,  gande ;  Colchi  gandete  relicti : 

Inferiasy  umbr»  fratris,  habete  mei,  160 

Deseror  (amissis  regno,  patriaque^  domoque) 

Conjuge ;  qui  nobis  omnia  solus  erat. 
Serpentes  igitur  potui^  taiirosque  furentes ; 

Vnum  non  potui  perdomuisse  virum  ? 
Quaeque  feros  pepuli  doctis  medicatibus  ignes,  165 

Non  valeo  flammas  effugere  ipsa  meas  ? 
Ipsi  me  cantuSy  herba^ne,  artesque,  relinqunnt? 

Nil  Dea,  nil  Hecates  sacra  potentis  agunt? 
Non  mihi  grata  dies :  noctes  vigilantur  amaras : 

Nec  tener  in  misero  pectore  somnus  adest.  170 

Quae  me  non  possum,  potui  sopire  draconem : 

Utilior  cuivis,  quam  mihi^  cura  mea  est. 

prestiy  fntii  sU  scista  conum  exdamarem,  Meu»  eat;  et  immUierem  mamu»  Paier 
affeni^  ketaior:  Cokki  deeertij  Uetemini:  umbra  fruiria  mai^  habHe  Inferiae, 
lUgno^  el  pafrta,  et  diomo  perditie,  deeOtwr  mariio  ;  ^iit  umcue  erai  tuMi  omma, 
Ergo  miki  iiemi  vtncere  et  angues  et  tauros  satos ;  iioii  poiui  superasse  mmm 
pirum  7  Et  ego,  qua  repressi  ignes  saivos  expertis  medieaminibus  ;  ipsa  mm  pos^ 
fmn  mteare  ignes  rneos?  Incantationes  ipsa,  et  herba,  et  artes destiiwniit  me 7  Dea 
mkil  prsttat,  sacra  ProserpintB  petentis  nihU  jirastant  7  Lux  miki  dispUcet : 
uodes  acerbm  pervigHes  ducuntur ;  nec  somnus  moUis  subit  meum  brfelix  pectus, 
£go,  quee  potui  soporem  inducere  serpeniif  mihi  mm  possum,    Ars  maa  est  oppor» 


tos. — 157  Heins.  pntat  giitit  dHaniata, — 166  Pepuli  dao  Med.  et  Sa.  pro  div. 
lect.  item  Helm.  et  Gu.  1.  et  2.  vnlgo  repuH.  Excerpta  P.  et  I.  cnm  al.  non- 
jiiiUis  fapuif  tret  dmmti. — 170  P.  cum  mullis  castigatior.  et  Ga.  l.  8. 4.  et 

NOT^ 

Comiff]  Spons»  inm,  scil.  •     ciis  erant  gratissima. 

167  Lmnaia  capittos]  Meon,  scil.         Fratris']    Absyrti ;    de    qao    an- 
OaU.  Qu'ickeveUecommey^ois.  tea. 

168  Meus  est]  Jason,  scil.  161  Deseror]   Qnomodo  plectatnr 
I^iicerensfue  mamui]  Ut  meam  asse-     enarrat. 

reffem  et  vindicarem.    De  mananm  16S  Serpenies]   Qnam  bene,  et  ap- 

isjectione  jam  aliqnid  vidimns  snpra  posite  in  malornm  saornm  hsBret  con- 

in  Oreste.  templatione  et  exulceratione! 

169  Gaude]    Qnia  nonc  gravissi-  166  Fbtmmas]  Amoris. 
mas  perfidiflp  meie  pcenas  Ine.  167  Cantms]  Incantationes. 

160  iftferias]   Snnt  inferiae,  sacra        Artesque]  Mafficip,  scilicet 
ad    mortaorum   placandos    Manes :         168  Dea]  Diana ;   qns  et  Proser- 
qo«  ez  inimicomm  morte  et  tappli'«     pina,  seu  Hecate. 


Digitized  by 


Google 


212  r.  OVIDII  N ASONIS 

Qaos  ego  servavi,  pellex  amplectitur  artos : 

Et  nostri  fructus  iUa  laboris  habet. 
Forsitan  et,  stnltae  dum  te  jactare  maritas  175 

Quaeris,  et  injustis  auribus  apta  loqui, 
Infaciem^  moresque  meos,  aova  crimina  fingas : 

Rideat^  et  vitiis  l»ta  sit  iUa  meis. 
Rideaty  et  Tyrio  jaceat  subUmis  in  ostro : 

Flebit ;  et  ardores  vincet  adusta  meos.  180 

Dum  ferrum  flammieque  aderunt,  succusque  veneni» 

Hostis  MedesB  nuUus  inultus  erit. 
Quod  si  forte  preces  praecordia  ferrea  tangunt, 

Nunc  animis  audi  verba  minora  meis. 

tunior  oriru,  qvam  mihi.  AdulUra  eomplectiiw  membraf  qiuB  €go  vmdkam :  et 
iUa  gaudet  pramue  notiri  laborii.  Forte  eHojn,  dum  ttudee  te  efferre  apud  imperu 
tam  conjugemf  et  proferre  idmMa  oMriJbua  tnif  nw,  commimaeeriM  imudxta  prekTa  ik 
mdtuB  et  mores  meoe:  iUa  rideat^  et  gaudeat  mei»  probrie,  Bideat,  et  ouperba  ta- 
cumbat  purpuree  Tyria;  ^uhUnt  et  cremaia  auperabit  meot  eettuM.  Dumferrum 
et  ignet  tuppetent^  et  humor  veneni  ;  iiii//ia  hottit  Medea  erii  impwtitut.  Quod 
riforntan  precet  ntovent  dura  tua  fBitcera ;  mmc  oMMcutta  vocet  infaioret  ineif  cogl' 


»»i»#»»»»>»*»#<»^i» 


Helm.  teneram  mit.  p.  t.  habet :  qninque  tenero  miteram  peciore :  dao  scripti 
Nec  taatam  mitero  pect.  t.  habet.  Tres  tacUo  miteram:  anus  A.  Sec  teneram 
mitero  p,  t.  alU :  Ou.  S.  Ne  tacUo  mitiret  peetore  mmuM  habet. — 171  Dno  libri 
Quamenon  potuif  potm. — 177  Fingat  V.  Tulgo  fingit:  Gu.l.  finget. — 179 
Letd.  niteat  tubl.  Scr.  tedeat. — 180  Ou.  2.  cum  al.  nonnuUis  tenttet  utta  uteot. 
VoM.  «dJictet.— 18S  FianciuB  volebat  At  ti  forte.-^lSS  Tam  et  quam  t  Leid. 

NOTj£ 

172  Cura]   In  roagica  aite  diligen-  Sublimit]  Magoifica  et  fiiperba»  in 

tia.  solio  sedens. 

175  Jaetare]  Voutfaire  vdhir.  180  Vincet]  Magis  ardebit.   Qvod 

176  Apta]  Qa«  plaeeant.  postea  perfecit,  nunc  Medea  minita- 

177  /a  faeiem]  Qjaod  non  sim  pul-  tur ;  qa«  in  regiam  ignea,  qae  et 
chra.  Creusa  cremata  est,  immisit. 

Nooa]  Inaudita  et  maxima.  181  Succutque  Miim]  Venenam. 

178  Xrfeia]  Puellarum  more,  qnsB  18S  Quod  ti]  Jam  ad  preces  oon- 
idlaram  vitiis  delertantur»  qaod  inde  vertttur ;  si  forte  Jasonem  flecter^ 
rainas  gratas  eas  fore  sciant  sois  amap  queat 

•iis.  Preecordia]  Tua,  scil.  o  Jason. 

Jlfets]  Quae  inibi  affingis.  184  Minoru]   Qvue  noo  responde- 

179  Rideat]  Concessio  est  per  in-  ant  superbis  et  irc  mese.  Uinc 
dignationem.  suromus  magister   Horatias  lib.  de 

Tyrio]  Landatissima  fuit  Tyria  Arte  Poetica ;  *  Sit  Medea  ferozy  io- 
purpura,  sive  ostram.  victaque.' 


Digitized  by 


Google 


HBROIDES.     BPI8T.  XII.  S13. 

Tam  tibi  sum  siipprlex,  quam  ta  milii  saDpe  foisti :  185 

Nec  moror  ante  tuos  procabuisse  pedes.  . 
Si  tibi  sum  yilis ;  commaneB  respice  natos : 

Saeviet  in  partus  dira  noverca  meos. 
Et  nimium  similes  tibi  sant ;  et  imapne  tangor ; 

Et>  quoties  video,  lumina  nostra  madent.  190 

Per  saperos  oro,  per  avit®  lamina  flammae» 

Per  meritum,  et  natos,  pignora  nostra,  daos : 
Bedde  torum ;  pro  qoo  tot  res  insana  reliqni : 

Adde  fldem  dictis,  aaauliomque  refer. 
Non  ego  te  imploro  contra  tanrosqae  virosque^  196 

Utque  tua  serpens  victa  qniescat  ope. 
Te  petOy  qnem  merai,  qaem  nobis  ipse  dedisti ; 

Cum  quo  sam  pariter  facta  parente  parens. 

tttitmikHi.  Tam  gttm  tUn  dimiiM,  fumm  tu  fuUH  miAt  tape  t  nee  abmt»  pnMtrU' 
Umfuuse  amte  tu»$  pedee.  Si  eum  tiH  eouiemnenda ;  iutuere  JUha  eommunee, 
Noverta  crudeHe  rubiem  exereebit  in  nates  meoe,  Et  euut  tibi  prorsue  eimUee :  ei 
nmueor  eimilitudine :  et,  fuotiee  MfiMor,  oeuH  noetri  kumeeeuut.  Precor  per  Deoe^ 
perradioeeoUe  mntif  per  beuefieia  et  duoe^Uoe,  pif^nora  noetra :  reetitue  lectum  ; 
etfjue  grutia  amene  tot  ree  deeerui.  Prabe  fldem  dictie  tnia ;  et  opem  praeta  vi- 
cuta».  JE^  nan  te  oro  advereue  booee  et  veroe ;  etut  Draco  euperatue  opera  tua 
e^iaiur.    Te  peeeo,  fnm  meruif  quem  ipee  trmdidieti  noHe  ;  eum  9110  parente  eum 


valffo  Nam  et  ^uod :  P.  ^iMin  tu  miAt.— 188  P.  nouerea :  aode  primo  Keina» 
scrTptaiii  putat  in  parvae„.maMue,— 191  Unus  R.  item  edcl.  Yeii.  Ald.  1.  et 
Bersm.  nmnina  JlamnuB.— 192  Al.  pignora  redde.  Dao  scripti  pign.  earu,  Al. 
tuoe  pro  duo$,^l94  pactie  pro  dictie  Heins.  malebat.— 199  Mor.  ^iums.  On* 

NOT^ 

188  Partuel  liberos  nostros  com-        Pignora]  Liberi  sant  matrimonii  et 

amoris  pignora. 


189  Nimium']  Pro  vdtde :  eoqoe  19S  Toram]  Qoem  mihi  demis, 
seDsn  etiam  apod  Terentium  legi-  Creasse  tradis.  Id  est,  Matrimoninm 
tar.  Dostrnm  firma. 

Imagine   tangor']     Moveor.     Non  Jneana']  Amore  demenB, 

preces  nodas,  at  vides,  Medea  protn*  194  Adde  JUem]    Prssstando  qnod 

lit :  sont  enim  qusB  dicit  amoris  ple-  poliicitns  es. 

na,  et  ad  pertaadendom  maxime  ac*  Rtfer]  Stcat  tibi  aaxilinm  tnli)  pa- 

cooimodata.  '  rem  gratiam  referas. 

190  LamsjM]   Per  radios,  lucem-  196  Qiciescae]  Dormiat. 

que  Solis  avi  mei.  197  Jpee]  Id  est,  Sponte  tna ;  al* 

MJadenJ]  Rigaotnr  lacrymis.  tro. 
19t  MerUum]  Me«B,  scil. 


Digitized  by 


Google 


214  P.  OVIDII  NASOKIS 

Do8  ubi  sity  quaeris:  campo  nninerayiniiis  iUo, 

Qni  tibiy  laturo  yellus,  iArandus  erat.  200 

Aureus  iUe  aries,  villo  spectabilis  aureo, 

Dos  mea :  Quam,  dicam  si  tibi,  redde ;  neges. 
Dos  mea,  tu  sospes ;  dos  est  mea,  Graia  juventus. 

I  nunc,  Sisyphias,  improbe,  confer  opes. 
Quod  viyis;  quod  habes  nuptam  socerumque  potentem;  205 

Hoc  ipsum,  ingratus  quod  potes  esse,  meum  est. 
Quos  equidem  actutum !  sed  quid  prasdicere  poenam 

Attinet  ?  ingentes  parturit  ira  minas. 
Quo  feret  ira,  sequar.    Facti  fortasse  pigebit: 

£t  piget  infido  consuluisse  viro.  210 

Viderit  ista  Deus,  qui  nunc  mea  pectora  versat. 

Nescio  quid  certe  mens  mea  majus  agit. 

Tpariitr  ftuia  parens,  PetU,  ubi  sU  do§ :  exkUmimuB  iUo  agro,  qui  erat  JMendMM 
tibi  rafitmroveUiu  aareimi.  IIU  ariei  awreut  intignia  lana  aurea  est  doo  mea; 
quam,  a  dieam  tibif  rettitue,  reatseo.  Do$  mea,  tu  incolumis :  jucentu»  Grmca  est 
dot  mea.  I  namc,  peuime,  eompara  dieitiaM  Sisyj^ao  cum  meis,  Quod  mtafntit' 
ria ;  quod  habes  maritam,  et  socerum  opibus  pracettentem ;  koc  ipsumf  quod  Ucet 
esse  ingratOj  est  meum,  Quos  equidem  confeatim  /  sed  quorsum  ante  indieare  sup^ 
pUeium  7  Jra  eoncipit  maximaa  minas,  Fadam,  quod  ira  suadrbit,  Forte  jNnii- 
tebit  facinoris,  Pcautet  etiam /atisso  vvroperfido,  Deus  ittis  consuluerity  qui 
nunc  cor  meum  agitat,    Profecto  wuns  mea  nescio  quid  nu^  movet. 


^•^•^^<*^^^>^^^^^ 


1. 2.  4.  cnm  scriptis  plerisque  mmeromus  in  iUo,  Quatnor  Heins.  et  On.  4.  a 
corr.  numeremius  in  tl/o.— 302  Ball.  Dos  mihi:  quam  «fioim.— 208  Ha.  Dos  miAt. 
—204  Heins.  conj.  His  mmc,  Fr.  /  iiiimc  HypseaSf  cnm  glossa,  '  a  matre  Cren- 
sae.'— 207  Heins.  ▼nlt,  Quos  quidem  ego  actutum,-^2ll  P.  Videris :  qno  ad- 
misso,  Heins.  corr.  vcrfof.— -212  P.  cnm  al.  agat, 

NOTiE 

109  MmMravimMs]  Beneficia  maz*  208  ParturW]   Cogttat  et  emittere 

ima  a  se  accepisse  Jasonem,  dotis  lo-  conatnr. 

co,  iodicat.  209  Sequar^   Faciam  qnod  ira  sna- 

202  Neges']  Nolis  milii  dare.  debit. 

20S  Grata]  A  me  tecnm  servata.  Pigebit']  Me  scii.  Ad  terrorem  in* 

204  Sisypkias]    Creontis,  Sisyphi  cntiendnm  bsBc  sunt  maxime  idonea : 
filii.  sed    et  ad   deterrendum    locns  est 

Coitfer]  Cum  meis  compara.  aptissimus. 

205  Nuptam]  Crensam.  211  Viderit]   Oall.   dicimns,  U  en 
207  Actutum]  Snbahditiir  pumdm,     arritera  ce  qu*il  phira  4  Dieu.  At  cnm 

Tel  aliquid  ejnsmodi.    Simile  est  il-     furore  haec  snnt  pronuntianda. 

lud  Virgilii,  *  Qnos  ego....8ed  motos,'        212  Jtfi^tis]  Maximnmy  et  antea  in- 

dec.  anditum.   Hla  vero  ex  Juone  Uberos 


Digitized  by 


Google 


HBKOIDBS.    BPI8T.  XIII. 
NOT£ 


215 


•IHM  maetmTit ;  regiam,  «bi  Creasa 
periit,  Tenenis  quibQMlun  accendit; 
deindeXhebatad  Hercaleni|  servan- 


dornm  Jasonis  promisionim  spoDso- 
rem,  profagit  Qua  de  re  plarimay 
diverrissima  etiam  Poetse. 


EPISTOLA   XIII. 
LAODAMIA    PBOTESILAO. 


ARGUMENTUM. 

Protesilaus,  Iphicli  filias,ad  Trojam  qoadraginta  Davib.as  (at  ait  Homerns) 
navtgansy  cnm  ceteris  Grscis  Anlide,  portn  Bceotiae,  ob  teropestatem 
dansos  est.  Qood  dam  intellexisset  Laodamia,  Acasti  ex  Laodathea  fiUa, 
ejns  uxor,  sincere  maritom  amansi  mnltis  somniis  perterrita,  hanc  episto- 
lam  ad  enm  scripsit :  qna  snadet,  at  oraculi  memor,  a  belli  pericalis  abs- 
tineat.     Datam  eniro    Gmcis  fnerat  responsum,  eum,  qai  primas  ex 

.  classe  in  terram  Trojanoram  descendisset,  peritnmm.  At  Protesilaas 
magnanimns  primns  exscehdit,  et  ab  Hectore  occisns  est 

MiTTiT,  et  optat  amans,  qao  mittitar,  ire,  salutem» 

.^monis  iEmonio  Laodamia  viro. 
Aolide  te  fama  est  yento  retinente  morari. 

Ah !  me  cum  fugeres,  hic  ubi  ventus  erat  ? 


mariio  Mmomo^  H  eam  etifU  ii«rre- 
t»  AftiUef  vetdQ  efrs^aMf «.    Ah  !  Mmm 


JEmtmumtuau,  mUtit 
mir€^  qito  mUHhur,.   Rimar  eti^  te  manere 


4  P.  et  octo  al.  A  me:  Heins,  malebat  At  me.- 

NOT^ 


l  Hehn.  nottrie  oMeitre»— 


3  JEmom»']  Thessalica,  ab  £mo 
monte. 

8  Auiide]  Aulis,  oppidum  et  por- 
tas  Bceotise,  ubi  Dianae  ira,  ob  cer- 
yam  ab  Uiscio  Agamemnone  interfec- 
tam,  Grsci  Trojam  navigatnri  tem^ 


pestate,  donec  ille  filiam  Iphigeniam 
immolaret,  retenti  sunt. 

4  Cfmfugeree']  Istad  ex  desiderio 
dictnm,  et  affectu:  non  enim  fugit 
Protesilaos. 

Hw]  Qni  te  apnd  me  retinuisset. 


Digitized  by 


Google 


3t6t  F*  OTimi   NASONIS 

Tom  fireta  debuerant  yestiis  obsistere  ranis :  5 

Ilhid  erat  saevis  ntile  tempus  aqnis. 
Oscola  plura  viro^  maiidataque  plura  dedissem : 

Et  sunt  quae  voiui  dicere  plura  tibi. 
Baptus  es  hinc  prseceps ;  et^  qui  tua  vela  vocaret, 

Quem  cuperent  nautae,  non  ego^  ventus  erat  10 

Ventus  erat  nautis  aptus,  non  aptus  amanti. 

Solvor  ab  amplexu,  Protesilae,  tuo ; 
languaque  mandantis  verba  imperfecta  relinquit : 

Vix  illud  potuit  dicere  triste  Vale. 
Incubuit  BoreaSy  arreptaque  vela  tetendit ;  15 

Jamque  mcus  longe  Protesilaus  erat 
Dum  potui  spectare  vimm,  spectare  juvabat: 

Sumquc  tuos  oculos  usque  secuta  meis. 
Ut  te  non  poteram^  poteram  tua  vela  videre : 

Vela  diu  vultus  detinuere  meos.  20 

At  postqnam  nec  te,  nec  vela  fugacia  vidi ; 

Et  quod  spectarem^  nil,  nisi  pontus,  erat ; 

trdk  Vic  venhUf  cm  a  me  ducedereal  Tum  maaria  ddnunuU  advemu  veetree 
remoa  niti.  lUmd  tempue  eret  aphm  a^farefOibuM.  Pburiime  niartw  et  pktritue 
mandoHe  mariium  cwmdaegem:  et  eant  phara  ^  tehd  Hbi  dicere.  AbMM»  ee 
MaofeeUnm;  et venh»  fabat q^ eieret  tua  vdaj^uemmaOa expeUreid, nen ego* 
VeniuM  eratfavene  nauttMj  nan  amantu  Di^ungar  ab  amplexu  tuoy  PreieeUat, 
Et  Ungua  admonentie  deetituit  vocee  ineomiiietas.  Vix  potui  pfoferre  nueetum  Ubed 
Vale.  AquiUt  irruit,  et  i^^Ueeit  earhaea  eorrepta,  Jamquc  meus  ProteeUaue  erai 
longe.  Dumpotuiaepiceremaritnmfproderaiaepieere:  eteumproeeeutatueeoeu^ 
loemeie,  Cumtenonpoeeem,poteramtuavekLeemere:  vdadiuretinucruntoeuloe 
meoe»    Ai  poeiquam  iitfyve  a^pexi  te^  ncqec  «ela  fugieeHa;  et  nihU  erai  quod 


i#<>i»o#*»»«»#»»>#<» 


7  Apr.  piura  fiieo. — 8  Ga,  1.  S.  4.  cnm  al.  nmUa  tibi. — IS  Malti  scripti,  in  his 
On.  •nuiet,  mandantie  et  reHqmt.^Vk  On.  1.  Vix  ietud.  Qn.  omnes  cnm 
9l.patnL  Vulf.  poiui.  Gr.  Mliii.'16  P.  Gn.  1.  et  u\.,^epiaquc  Bas. 
tf/tataquc.  Jon.  D.  et  PaL  ereptaque.^19  Francios  volebat,  poteram  dum  veta 

NOT£ 

6  UtiU]  Qaia  te  mihi  serrasset.  16  IneubuU']  Constanter  flaTit. 

7  Mandataque]   Hortata  esset  am-        Boreae']  Qni  Tentns  ab  axe  spiranSy 
pliaSi  at  sibi  prospiceret»  &c.  primo,  Protesilao  a  Moiossis,  Thessa^ 

0  PreBcepe']  Festinas.  liseqae  ora  occidentali,  ad  Aofidem 

10  Non  ego]  Qnia  Tento  secundo  Trojamqne  navigatnro,  secandnt  faif . 

Protesilao  erat  discedendum.  18  Tuoe  oadoe]  Id  est,  Cnm  to  ocu- 

18  Infpeifeeta]  Non  potai|  qam  di«  los  ad  me  converteres,  ego  etimn  td 

eere  Tdlebaili,  absolvere.  te  assidne  respiciebaffl. 


Digitized  by 


Google 


HBR0IDB8.     BFJ$T«  XHI*  ^?! 

hax  qaoqae  tecnm  abiit ;  tenebris  exsangois  obortifl 

Succidiio  dicor  procnbuisse  genn. 
Vix  socer  IphicliiSy  Yix  me  grandaevtis  Acastas,  2ft 

Vix  mater  gelida  moesta  refecit  aqua. 
Officiom  fecere  piom ;  sed  inatile  nobis: 

Indignor  miseraa  non  licuisse  mori. 
Ut  rediit  animus^  pariter  rediere  dolores ; 

Pectora  legitimus  casta  momordit  amor.  30 

Nec  mihi  pectendos  cura  est  prsebere  capillos : 

Nec  libet  aurata  corpoca  veste  tegi. 
Ut  quas  pampinea  tetigisse  Bicomiger  hasta 

Creditur^  huc  illuc,  quo  furor  egit,  eo. 
Conveniunt  matres  Phylleides^  et  mihi  clamant^  35 

Indue  regales,  Laodamia^  sinus. 
Scilicet  ipsa  geram  saturatas  murice  vestes; 

Bella  sub  Hiacis  moenibus  ille  gerat? 

ofpjcfrfm,  iM  mare ;  hmem  quoque  teeum  exeeeeU  ;  eoHgine  indueta  jmtMmt  eX' 
maigm»  eeeidime^  remi  vaeiUmde.  Vix  aocer  IpkielMe,  vix  Acashu  eenex,  mxma- 
Ur  triatu  me  reeiUmt  aqua/rigida.  Pradiiermd  effidwn  ptmii,  eed  nobte  mep- 
tm^  D^wmiUmmiiifaidotiire.  PodaMmn  animuM  rediiiy  dMaree  panter 
reditrmd:  amorimdieaeeor  eaetmn  eomtri»aat.  Nee  volo  tradare  eomam  oram^ 
«fa»:  nuviaeH  eorpora  velariamietu  amato.  ineedo  hae  iUae^  qao  (Mltt  MWChif,. 
tdmmoBieamiger  exiatkMtw  pereuHtm  haata  pam^nea.  BUdrome  PhyUmdea^ 
MM^witf»  et  mUd  eimmmi;  Laodamia,  aameveatta  r^.  Seiiieetipn  mduam 
veatimenta  bU  tincta  murices  ilU  beUa  moveat  eub  mMria  Trojania?    Ipaa  omer 


^i#^«#>#i^«»»^»i»«»» 


viden,  Vda  diu,  te."-»  On.  2.  ciun  al.  tenakriaqui.^9A  Mor.  et  tre»  aL  «m- 
bra  r^Mit.— 89  UtrodiU  P.Oa.S.8.  etseptem  Heina.  Viilgo  Ut^ammm 
rediU.-^  Go.  1.  et  8.  cum  al.  qua  furor.—ZS  PhuUeidea  emend.  Helns.  ex 
P.qni  Phylaidea:  vnlgo  Phyiaeeidea.  Ou.  2.  Pfcyloceydof.— ST  Ba«.  et  Gr. 
pro  diT.  lect.  mmice  lanat,  Burm.  conj.  loiuif.— S8  Gn.  l.S.  4.  geret:  S.  gt- 

NOTJE 

8S  AbUf]  £x  meis  ocnlU,  teil.  ri^  qna»  tantU  de  te  cnris  Texari« 

JMbrW]  IndncU  ante  ocnlos  ca-  8S  Pampinea]  Tliyrsnm  inteUisit; 

Ugine.    Qnod  iU  lolet  accidere,qni  qnod  fnit  lelnm,  sen  gestamea,  ant 

animi  patlnBtnr  deUqninm.  sceptrnm  Baccbi,  vel  haata  pampi- 

84  Sueeiduol  DebiU,  et  ad  caden-  nia  bederiiqne  obdncU,  quo  qni  tacU 

dnm  prono.  eMent,  forore,  pro  qne  etiam  qnando- 

DtMr]    Nam  ipaa,  qnid  egerim,  qne  tbyrsni  snmitnr,  corripiebantnr. 

BUormger']  Bacchns  est,  cni  eoiN 


Ormdmu»]  Senex,  pater  mens.    nna  propter  wini  effectns  Poetss  affix* 
86  Ifnisr]  Mea.  emnt. 

V  teHls]  QaUMliu  faiiaet  ^       S6  PkyOeide»]  Tbesialicss;  aPbyl- 


Digitized  by 


Google 


218  P.   OVIDII   NASONIS 

Ipsa  comas  pectar;  galea  caput  Ule  premator? 

Ipsa  novas  vestes ;  diira  vir  anna  ferat  ?  40 

Qua  possum,  squalore  tuos  imitata  labores 

Dicar ;  et  ha;c  belli  tempora  tristis  agam. 
Dux  Pari  Priamide,  damno  formose  tuorum^ 

Tam  sis  hostis  iners,  quam  malus  hospes  eras. 
Aut  te  Tsenariae  faciem  culpasse  maritas,  45 

Aut  illi  vellem  displicuisse  tuam. 
Tu^  qui  pro  rapta  nimium,  Menelae^  laboras^ 

Hei  imihi^  quam  multis  flebilis  ultor  eris ! 
Di,  precor,  a  nobis  omen  removete  sinistrum : 

£t  sua  det  reduci  vir  meus  arma  Jovi.  50 

atpittoM  ;  iUe  urgeatur  capui  eamdel  Ipaa  geram  amictua  apUndidoi  ;  vir  genU 
arma  atpera  7  Diear  imUata  iuoe  lahores  aordihuty  quantum  queo :  et  meeeta  ducam 
hae  beUi  ipaf  ta.  Port,  dux  Prumitde,  epecioee  detrimetUo  tworum^  tam  oi»  koitit 
ignavuOf  quani  eras  HotpeM  infidue,  Vel  cuperem  ie  vituperoiee  vultu»  uxoris  Tana- 
ria  ;  vel  tuo»  iUi  mtntw  pjacingie.  Tu,  Menelae,  qui  e$  fttmtnm  anxiua  pro  ncMulii, 
kei  mtAt,  quantum  erie  vvndex  luctwm»  muUie!  Dii,  oro,  avertite  a  nobii  nudum 
pireeiagium ;  et  maritui  meui  iuipendat  arma  iua  Jom  reduci,    Sed  metuo;  et  ^ico- 


rti.— S9  Pectar  alter  Mor.  et  On.  1.  yn\go  pectam,  Helo.  et  Gn.  8.  et  4.  com 
al.  premetur.—AO  Gu.  omnes  arma  ferei:  nonnnlU  gerai:  Helm.  geret, — 
41  Gii.  2.  et  4.  item  Heliii.  cum  plerbqiie  Qito  pomum, — 42  Gn.  4.  hoe  beUi^ 
3.  cnm  Heim.  kie  beUi, — 48  Sa.  et  qiridam  alii  Dfgpari,  pro  Dux  Pari,  Gr. 
pTO  var.  lect.  formoie  viromm.— 49  R.  Pal.  unns  et  D.  om^n  revoeate, — 60  D. 

NGTJE 

lo  Theasalis  nrbe.    AUi  faabent  Phy-  89  Comoi  pectarl   Elegant  Qraecis- 

taeeidei:  qnod  minns  Heintio  placnit ;  mns :  qnanqnam  mlii  habent  pectam. 

qnia  plemmqne  a  Poeta,  geminato  I^  41  Qua  poinim]  Qnantnm  poaaum. 

prodncitnr.  AUi  habent  fao,  squalore  sciUcet 

87  Seiiicet']  Responsio  est  Laoda-  Sqwdore']  Sorde  et  corporia  ne- 
mi«  ad  id,  quod  snadebant  matronae»  glectn. 

ufyestes  indueret  pretiosas :  didtque  48  Damnol  Nam  iUins  cansa  Patria 

illnd  non  decere,  quamdiu   maritus  eversaest. 

anus  periclitaretnr.  44  TamiiM\  Ne  ProtesUao  meo  no- 

Afiiritfe]   Mnrex  piscis   est,  cujus  ceas. 

sanguine  tinguntnr  lanspi.    Dihapham  Hoepei']  Cum  apnd  Menelanm  ea- 

vero  vocabant  porpuram  bis  tinctam,  ses,  cujus   perfidiose  uzorem  elam 

et  murice  saturatam,  qnae  erat  preti-  subduxisti. 

osissima.  45  Tenuaiai]  Helense ;  aTasnaro  La- 

88  l/iooit]  Trojanis.  lUnm  enim  coniaejundeeaortaest,  promontorio. 
Trojanaestcivitas,abllorege,aqoo  Culpame]  Quod  si  fecisset,  neqne 
ampUatafuit,  sic  dicta.  Helenam  amassetf  neqne  fapdisiet; 

/Oe]  ProtetUans.  neqne  inde  ortum  beUomeiMt;  ae- 


Digitized  by 


Google 


HBR0IDB8.     BP18T.   XIII. 


21d 


Sed  timeo ;  qnotiesqtie  snbit  miserabile  bellam, 

More  niyis,  lacrymse,  sole  madentis,  ennt. 
nion  et  Tenedos,  Simoisque^  et  Xanthns,  et  Ide^ 

Nomina  sunt  ipso  paene  timenda  sono. 
Nec  rapere  ausuras,  nisi  se  defendere  posset,  S5 

Hospes  erat :  vires  noverat  ille  suas. 
Venerat  (ut  fama  est)  mnlto  spectabilis  auro, 

Quique  suo  Phrygias  corpore  ferret  opes : 
Classe  virisque  potens,  per  quae  fera  bellageruntur: 

Et  sequitur  regni  pars  quotaquasque  sui?  60 

His  ego  te  victam,  consors  Ledaea  gemellis^ 

Suspicor;  haec  Danais  posse  tiocere  puto. 

He$  in  mentem  vemi  heUum  lamefUabUe^  laeryma  JUnmt  in  medmm  wme  SoU  U- 
qmeeeeiUis,  IUim  et  Tenedos,  et  Simoie,  ei  XaMtkue,  et  Ide  iuni  Rointiia  fere  ma» 
tuenda  ipeo  §ono,  Neckotpee  canuiuBeeoet  Heienamabducerejnieipoeeeteetuiri: 
ittf  eognaoerai  tua$  ope$.  Auemerat  (uifamafertwr)  intigme  muUo  auroj  ei  pd 
geaiarei  eorpare  euo  diviiia»  Phrygiae,  Potene  daeee^  et  vM«,  per  qua  6<l<a  «0M 
odMiiitifraiitiir ;  et  quoiacumque  par$  regni  $ui  enm  eomiiaiur.  Ego  eoi^ieio  iOy  o 
eenjuMeta  Ledeea  geminie,  euperatam  foisse  ietie:  arhiiror  JUtc  po$$e  oj/Uere  Gree* 


Ui  eua,  Gn.  4.  vir  preeor»-^!  Libri  vett  prvter  unnm  V.  <[uoiie$  $uHii.— 
5S  Vulg.  Ida:—$A  tremenda  mallet  Fnincin8.~69  Idem  iiift  mm.— 69  Heins. 
per  fuoe.^60  Francins  Qiim  $eiiuitur.  Vulgo  quota  quemque:  P.  pro  div.  lect. 
quotaeunque:   Stu  quotaquaquey   vel   quotaquamque.—6l   Helm.   Hi$  quoque. 


NOT^ 


qne  Prote«ilani  abiviMet. 
:  48  MuUi$  fteHHe]  Qnia  mnlti  hac 
tna  nltione  peribnnt. 

49  Oifi«ii]  Ominosnm  videbatur, 
qnod  mnltif  flebilem  Menelanm  diz- 
issct :  non  enim  de  nihilo,  sed  prop- 
ter  maritomm  mortem  fleturas  ma- 
tronas  Orcecas  intelllgendnm  est: 
Adeoqne  addidit  Laodamia,  *  Dt,  pre- 
cor/  &c. 

50  JMi]  De  more  appendat,  et  sa- 
cra  faciat. 

Reduei]  Rednctori,  Conservatorl. 

52  Madeniie']  Hnmescentis  et  li- 
qnescentis. 

5S  Tenedoe]  Insnla  In  TrojsB  con- 
speetn. 

:  Simaioque  et  XmUkmii   Sniit  agri 
TVojaai  rindL 


Ide]  Ide,  sen  Ida,  mons  Phrygise. 

54  l^iiiMiufa]  Timidie,  scil.etdeli- 
catulae  pnellse ;  qnae  sibi,  eztra  do- 
mum  attonita,  omnia  fingit  aspera. 

55  Rapere]  Helenami  scilicet. 

56  Hospes]  Paris. 

58  Corpsrs]  Ex  quo,  illnm  qui  vl- 
disset  tam  magnifice  ornatnm,  qnam 
dives  esset  Phrygia,poterat  jodicare. 

59  Potene]  Snpple,  Paris  venerat. 

60  Quotaquaque]  Id  est,  Minima 
seqnitnr.  Unde  conjicere  licet,  quan- 
tis  sit  Paris  iile  instmctus  viribns. 

61  Hi$]  Magnifico  Paridis  omatn, 
viribusqne. 

Fi^am]  Ad  illnm  amandQm  indnc- 
tam. 
Con$or$]  Soror. 
Udeea]  Leda  matre  orta. 


Digitized  by 


Google 


320  P.  OViDll  NA60NI8 

Hectora  nescio  qaem  timeo.    Paris  Hectora  dixit 

Ferrea  san^inea  bella  movere  mann. 
Hectora,  quisqnis  is  est>  si  sum  tibi  cara,  caveto :  65 

Signatum  memori  pectore  nomen  habe/ 
Hunc  ubi  vitaris,  alios  vitare  memento ; 

Et  multos  illic  Hectoras  esse  puta : 
Et  facito  dicas>  quoties  pugnare  parabis, 

Parcere  me  jnssit  Laodamia  sibi.  70 

Si  cadere  Argolico  fas  est  sub  milite  Trojam ; 

Te  quoque  non  ullum  vulnus  habente,  cadat. 
Pugnet,  et  adversos  tendat  Menelaus  in  hostes ; 

Ut  rapiat  Paridi,  quam  Paris  ante  sibi. 
Irruat ;  et  causa  quem  vincit,  vincat  et  armis :  75 

Hostibus  e  mediis  nupta  petenda  viro  est. 

di.  Rrfcrndd^  neteio  ^Mem  Heelarem.  Paria  dixU  Hectorem  gerere  fera  beVa 
nmim  erueni^,  Viimte  Heeterem,  fnieqnu  ie  eetf  ei  enm  tiln  dileeta.  Gere 
nemen  illad  noiatnm  mente  memeri,  Ubi  efkgerii  hnnef  eogHee  ef^ere  aliee :  et 
crede  nmUee  Heeterae  Ulie  eeee,  Ei  eura  nt  dieae,  qneiiee  te  hutrue^ad  pmgnam^ 
Laedamia  miki  imperavit  eibi  indulgere,  Si/ae  eet  Thijam  ruere  eub  mitUe  Argo- 
Uco  ;  ruai  te  pioque  nuUa  plaga  impedUo,  MenelauM  eertei,  et  eai  in  hoeiee  oppo* 
eUoe;  lU  mrferai  Poridt,  ^iuwi  Parie  anie  eibi  abstulic.  Irrumpai;  et  enperet 
armie,  quem  euperai  eauea,    Uxor  petenda  eei  vtro  e  medUe  koetibua,    Camea  tma 


^«^»»»»»^'!^»»!»»^»»»^ 


Heins.  toU  Lederi ;  ut  et  initio  £pi«tolfle  ParidiSi— 66  Qaidam  Heetora,  u 
auie  ie  eet,  Item  it  «iifii  tibi  cura,—e9  FacUo,  dkae  Or.  Valgo  ut  dieoM,  Scr. 
beUare  paroMf.— 72  L.  Te  quoq[ue,  eed  nuUum,  Francins  conj.  Te  voveo  nuUum  ; 
vel  ie  modo  nen  uUum,— 74-75  Hi  versas  absunt  a  P.  L.  item  Oa.  1.  et  %, 
Qnem  vicit  Helm. — 76  HoetUme,  tfc,  Post  hanc  versom  in  O.  hasc  iegebanlur : 

NOTJE 

GemeUU]  Cutori  et  PoUnci;  qai  6S  Heetmrae]  Id  ett,  M altoa»  a  qai- 

igemlni  fiierant,  non  eodem  ovo,  nt  boB  caveasy  viroe  fortisiimoa. 

male  annotavernnty  aed  eodem  partn  70  Sibi]  Indicat  fe,  ex  amore,  non 

editi.  nisi  in  Proteailao  vivere. 

62  fltfc]  Vireset  diviti».  71  ArgeUeo]  Qrveo;  ab  Argo^qni^ 

DoMif]  Oraecis;  a  Danao  Argivo-  duplex  foit  Oraecomm  civttaa;  aeu 

rnui  rege.  Argolide,  eomm  Provincia. 

65  Seecio  ^iem]    Fortiaaimnm  in-  78  Menelaue']    Cnjna  nxoria  causa 
telligit ;   atque  haeCy  ex  paellae  inge-  bellom  inceptnm. 

nio,  itemqae  decoro,  timorem  aoget  74  Ut  rapiai]   Heinsiua  hunc  ver- 

dobitatio.  anm  cum  seqoenti  a  Puteaneo  et  Lo* 

64  Heetora]    Aecimit.  Oraecomm  vanlensi  codice  abeaae  teatatur. 

more.  Fnit  vero  Hector  Priami  filiua.  .76  CMac^iinii  mncU]  Potior  Me-. 

66  Nmnen  kabe']  Ut  aemper  ab  illo  nelai,  cni  mpU  coojux^  cauaa  AUe, 
caveai.  quam  Paridiai  qui  illam  rapuerat. 


Digitized  by 


Google 


HBR01DB8.     BPI8T.  XIII,  221 

Causa  taa  edt  dispar :  tn  tantam  vivere  pngna, 

Inqae  pios  dooiiaaB  posse  redire  sinas. 
Parcite^  Dardanidae^  de  tot  (precor)  hostibns  ani ; 

Ne  meas  ex  illo  corpore  sanguis  eat.  80 

Non  esty  quem  deceat  nudo  concurrere  ferro» 

Saevaque  in  oppositos  pectora  ferre  viros. 
Fortius  iUe  potest  multo,  cum  pugnat  amore. 

Bella  gerant  alii ;  Protesilaus  amet. 
Nunc  fateor;  Yolni  revocare;  animosqne  ferebat;  85 

Substitit  auspicii  lingua  timore  mali. 
Cum  foribus  velles  ad  Trojam  exire  paternis^ 

Pes  tuus  offenso  limine  signa  dedit : 
Ut  vidi^  ut  gemui ;  tacitoque  in  pectore  dixi : 

Signa  reversuri  sint^  precor,  ista  viri.  90 

4m  mfSnMUUS  tu  OFitl  itU^htM  VIMffy  €t  p9§t6  TtfMftt  tH  ptHM  gTBMlMtH  «MIUIlV. 

Jhardutid^j  ignMcUe  (ipuuo)  «m  d«  M  ho§Him8:  n§  tneu$  mmgttk  /hui  tx  ttio 
corpore»  Nott  €•«,  «m  iil  doeonm  e&tjfiigere  etricio  gMitkf  et  ngereferoein  peetoru 
tm  tttroe  adaereee,  lUe  poleet  getteroeime^  cum  eeriai  vteito  emere.  Alii  beBa  «mm- 
tmt;  Proteeikttieotttet*  Ntate  egmeeo ;  vohti  te  retrakere ;  et  tttene  euttiebtit; 
UttgttM  reietda  eet  mtetu  ttiali  ommie.  Ctmt  reUet  exeedere  Uenme  patento  ad  Tro^ 
jamf  pee  tuue  otuinefeeit  tmme  pereueeo,  Ut  aepexi^  ingetmti ;  et  dixi  in  peetore 
eeereto :  Oro  ieta  eint  indicia  mariti  redituri.    Nunc  tuec  tibi  narrof  ne  eie  audax 


^i*»^v»^*^^i^»i*»*^ 


Hoetie  et  imeadat  thaUmuts  Heleitatnque  reducat,  Ictibus  adeereit  potcat  tua  fnicn^a 
fortit.  In  atio  Mor.  Ictibut  adverne  potcat  tua  munera  fortitf  Hottibut  e  medHt 
tutpta  petenda  viro  ett.—n  Heios.  Cauta  tua  ditpar. — 82  Gu.  4.  Ditraaiie  tii. — 
8S  CtMi  pugtuit  e  conj.  Heins.  Valgo  qtd  pugn.  Gu.  3.  quam  pugnat.  P.  fiuijfi 
pugttat  amare.—Sb  Al.  Ifiiiic  fat.  contra  scriptos. — 86  Qainque  libri  Sed  tieiit 
ttuepiciit.  l,  retetUa  molis.— 89  Ui  gemui  Heins.  emendavit :  valgo  ingemui :  sex 
eenptigemui:  Go.  2.  cam  ano  Pat.  Et  vidi,  et  gemui.—90  Unas  Pal.  rAwriiir» 

NOTjE 

77  Diepar']  Nam  domi  axorem  taam  80  Illo']   Mariti  mei  Protesilai,  iii 

habea  :  unde  non  tibi  pagnandami  ut  qno  ego  vivo. 

illam  liabeaa ;  sed  ut  vivas.  81  Non  eet]  flnpple,  MaritiM  mea«. 

Pugna]  Prorsus  Protesilao  adver-  8S  Foreitct]  Snnm  dicit  Protesilaimi 

aoi  seipftom  pagnare  opaafoisset,  ne  melins  Cupidinis,  qnam  Martis  castra 

tam  acriter  in  hostes,   animi  primo  sequi:    quod  qnidem  e%  Laodamisa 

impetu  victus,  irroeret.  votis  iDtelligendom  ;   qn«  iikim  ab 

70  i>ardaiird«]  Trojanos,  noa  sine  hostibos  Trojanis  in  liostium  nnmero 

BMximo  affectn,  taoqnam  prspseotes  oon  cnpit  rfcenseri. 

esaeBt»  compeUat.    Ulos  vero  a  l>ar-  85  A^wic  faieor']   Quod  antea  nen 

dano  soo  rege  eo  nomine  appellatoa  snm  aosa  dicere,  ne  male  omiiiari 

«otea  dlxiana.  viderer,  iUod  jam  moneo. 


Digitized  by 


Google 


222 


P.  OVIDII  NASOKIS 


HaBC  tibi  nunc  refero^  ne  sis  animosus  in  afmis ; 

Fac  meus  in  ventos  hic  timor  omnis  eat. 
Sors  quoqiie  nescio  quem  fato  designat  iniquo, 

Qui  primus  Danaum  Troada  tangat  humum. 
InfeliXy  qud6  prima  virum  lugebit  ademtum ! 

Di  faciant^  ne  tu  strenuus  esse  velis ! 
Inter  mille  rates  tua  sit  miUesima  puppis^ 

Jamque  fatigatas  ultima  verset  aquas. 
Hoc  quoque  prasmoneo ;  de  nave  novissimus  exi : 

Non  est^  quo  propercs,  terra  patema  tibi. 
Cum  venies,  remoque  move  veloque  carinam, 

Inque  tuo  celerem  littore  siste  gradum. 
Sive  latet  Phoebus^  seu  terris  altior  extat^ 

Tu  mihi  luce  dolor^  tu  mihi  nocte,  venis. 


95 


100 


in  anmi:  /oc  hie  mnms  mihi$  vanesca^  inawnu,  Sor$  elimn  .deitni/Ktf  nneio 
fuem,  morti  ii^tcBf  qui  primue  Daumn  attingct  tolum  TVoianiim.  Mieen,  qua 
primafiebit  mmitum  aublatuml  DH  pnBttenty  ne  tu  tfeUe  eeae  generoeue!  Inter 
miUe  ncEcee  tua  ait  navis  mttiMtma,  et  postrema  eruat  undoB  lasmte,  Hoc  quoque 
ante  hortor;  prodito  uUimua  e  nave.  Sohm  non  eat  tibi  palriumf  quo  featinea. 
Cum  reverterioy  impeUe  navem  remo  et  velo ;  etjlge  pedem  velocem  in  tuo  littore. 
Sive  Sol  abaconditur,  aeu  aubiimior  terria  eminet ;  tu  mtAt  occurria  dohr  de  die,  tu 


«ii<.--92  Exc.  VoA8.  Irritua  in  v,  fae  tim.  o.  e.— 111  Tres  Heins.  Excitor  e 


NOTiE 


Revocare']  Impedire,  ne  ad  beUom 
Trojanum  ires. 

Ferebat^  Cupicbat. 

86  Timore"]  Timens  ne  male  omi- 
nari  yiderer :  qnod  jam  dixi. 

00  Signa]  Aagnria,  Omina,  Prae- 
^gis. 

Reverauri']  Malnm  erat  omen  ita 
cespitasse  ;  qnod  satis  indicavit :  at 
ne  quidem  vult  illnd  effari. 

91  Animoaua]  Andax,  qni  in  omne 
discrimen  irruas. 

92  In  ventoa]  De  nihilo  me  invase- 
rit;  vauusque  sit. 

93  Nescto  quem]  Fnit  ille  ipse  Pro- 
tesilans. 

Falo]  Morti. 

94  IVcNida]    Troas  vocatur  regiio 


Trojana :  ex  qua  patronymicnm  mas- 
culinnm  Troa,  Troia;  et  fcBDiinin. 
ThMu,  rroodu. 

96  Ne  tu  atrenuua]  Id  est,  Ne  tn 
primus  pereas :  sed  vocibns  abstinet 
ominosis. 

97  MiOeaima]  Ul&ma,  qnss  terram 
attingai. 

98  Fatigata»]  Aliorum  remis  agi- 
tatas. 

lO^  Terra  patema]  Ubi  ab  amicis 
excipiaris,  «ed  iniroica. 

101  Veniea]  Re^erteris  in  Patriam. 

Remo]  Ocyssime  redi. 

Cartaam]  Navem.  Pars  positaest 
pro  toto ;  est  enim  carina  navis  pars 


103   PheOma]  Sive  SoK   Dicit  se 


Digitized  by 


Google 


HBROIDBS.     Bt>tST.  Xtll.  22S 

Nocte  tanlen,  qiiam  lnce,  magis :  nox  grata  pnellis ;       105 

Quaram  suppositus  coUa  lacertns  habet. 
AucupoT  in  lecto  mendaces  coBlibe  somnos : 

Dnm  careo  veris,  gaudia  falsa  juvant. 
Sed  tua  cur  nobis  pallens  occurrit  imago  ? 

Cur  venit  a  verbis  multa  querela  tuis  ? ,  110 

Excutior  somno ;  simulacraque  noctis  adoro, 

Nulla  caret  fumo  Thessalis  ara  meo. 
Thura  damus,  lacrymamque  super ;  qua  sparsa  relucet^ 

Ut  solet  affuso  surgere  flamma  mero. 
Quando  ego^  te  reducem  cupidis  amplexa  lacertis^         115 

Languida  Istitia  solvar  ab  ipsa  mea? 
Quando  erit,  ut  lecto  mecum  bene  junctus  in  uno 

MilitiaB  referas  splendida  facta  tu»  ? 
Quae  mihi  dum  referes ;  quamvis  audire  juvabit ; 

Multa  tamen  capies  oscula,  multa  dabis.  120 

mtJU  dolor  de  node.  De  noeU  tamen  nutgiM  quoM  de  die.  Nox  Muivi*  puoaUt 
quanm  eermeem  hrackhun  mUjectum  ampkciitur,  Capto  eonmoe  /aUacee  in  lecto 
viduo,  Gaudia  Jfcta  proeuni,  dum  deatituor  verie,  Sed  quamobrem.  tua  meciee 
nolne  eietUur  palUda  7  Quanufbrem  muUa  quarimonia  orUur  ex  verbie  tuU  7  Somno 
exeutior;  et  veneror  imaginee  noetia,  NuUum  aUaee  Theeealieunk  dettUuitur  fymo 
meo,  Exhibemue  thura  et  lacrymae  euper  ea ;  quibue  irrigatajtamma  micaif  ut 
eeitet  erumpere  vino  inetiUaio,  Quando  ego,  eomplexa  te  redueem  uUUe  sotdtf ,  d«it- 
fntMi  paiiar  ipea  deficiene  meo  gaudio  7  Quando  erit,  ut  bene  mecum  eompoeitue 
t»  toio  toro  narree  etrenua  faeta  mUma  tuee  7    Quee  dum  mihi  narrabie;  pbomcie 


■»«^«»^^»#»»>»i^>^^^ 


eomno,  — 11S  Laerymamque  codd.  Scalig.  Qu.  1.  S.  4.  et  Helm.  pro  lacrymaeque, 
Qua  eparea  relucet  e  coDJ.  HeiDS.  atqoe  ita  Ga.  S.  et  Helm.  vulgo  qua  ep.  re- 
lueentf  qqomodo  Ou.  1.  sed  vett.  pleriqoe  qua  eparea  relucet.  Cod.  Scalig.  qui 
ora  rducet;  uude  Dan.  Heios.  CODJ.  queie  ara  rel.  P.  qu4eea  relueet^  et  a  corr. 
qui$  ara. — 114  Exc.  Doozae  cum  multi«  edd.  et  scr.  a/ueo :  Oa.  1.  et  2.  tifueo: 
3.  caiq  Helm.  effuao,— 1X6  Fr.  Gr.etseptem  aL  trietitia  fobwr.— 119  Ga.  1. 

NOT^ 
dia  noctoqae  de  Protesilao  anxiam     bras,  qoas  in  somnis  tuam  imaginem 
esse.  mihi  reprnsentant* 

106  Grata]  Adeoqae  iagrata,  cnm         112  fStmo']  Id  e»t,  Sacrificio. 
maritus  abest.  113  Damue^  Focis  injicimus. 

100  Lacertue']  Mariti,  scilicet.  Qua]  lu  aliis  est,  quee  eparea  reiii* 

107  Aucupor]    Stadeo  laeta  de  te     eeni :  sic  vero  refereadam  ad  tbnra^ 
somniare.  non  ad  flammam. 

Ciilt6f]  Viro  destitnto.  115   Quando]  Affectnm  anget  in- 

111  Excutior]  Snbito  excitor.  Gall.  terrogatio,  com  exclamatione. 

Je  wHveUle  en  eureaut,  116  Solvar]    Nimio  gandio  etiam 

Smuhcnque  noetie]  Noctnrnaa  um-  aaimi  deliqninm  patimnr» 


Digitized  by 


Google 


221  P.  OVIDII   NASONIS 

Semper  in  his  apte  narrantia  verba  resbtunt : 

Promtior  est  dolci  lingua  retenta  mora. 
Sed  cam  Troja  snbit,  subennt  ventique  fretomque; 

Spes  bona  soUicito  victa  timore  cadit. 
Hoc  quoque,  quod  venti  probibent  exire  carinas^  125 

Me  movet:  invitis  Sre  paratis  aquis. 
Quis  velit  in  patriam  vento  prohibente  reverti  ? 

A  patria  pelago  vela  vetante  datis. 
Ipse  suam  non  praebet  iter  Neptunus  ad  urbem. 

Quo  ruitis  ?  vestras  quisque  redite  domos.  130 

Quo  ruitiSy  Danai?  ventos  audite  vetantes: 
'  Non  subiti  casus^  nnminis  ista  mora  est. 
Quid  petitur  tanto,  nisi  turpis  adultera,  bello  ? 

Dum  licet»  Inachiae  vertite  vela  rates. 
Sed  quid  ego  revoco  hsBC?  omen  revocantis  abesto^        135 

Blandaque  compositas  aura  secundet  aquas. 

grahm  erit  au9cultare ;  Umen  wmUa  mme»  oecula,  offerei  maUa»  Vocee^  ^iut 
a)i<|irid  rtfenmt,  eemper  ewamode  tn  kis  iuerent.  lAngua  eat  fotatior  «iiiuie 
«iMTi  mora,  Sed  ewm  Tr^a  ^ecmrit,  oecummt  etiam  venti  et  wtare ;  epee  bmm 
euperata  metu  aaxio  dilabitur.  Hoc  quoque  me  pereellit,  quod  auree  obataedy  ne 
maeu  dmedaut :  inatituiliM  diecedere  aquis  renitentibus.  Quie  cupiat  redire  ni 
patriam  venito  oheiante  ?  Panditis  vela  a  patria  mari  prohibente.  Neptmm»  ipm 
non  dat  vtom  ad  urbem  suam,  Quo  prorumpUis'1  Quisque  repetite  vestras domoa* 
Quo  prorumpitiSy  Danail  auseuUate  auris  prohibentibus,  Ista  retardaHo  est  M, 
nan casus repentini.  Quid  quaritur  tanto  beUo,  misi  ii^famis  aduitera?  Naves 
Inaebue,  fiectite  carbasa^  dum  datur.    Sed  qmd  ego  hac  repeto  ?    Augurium  repe- 


rtferas:  2.  Dumque  mihi  refera»,  P.  a  manu  pr,  Juvant ;  onde  Heins.  conj. 
jmarit,— 120  Viilgo  rapies  osc. — 121  Al.  narrantiSf  quomodo  On.  4.  narranti 
Mor. — 128  lAngua  rttenta  tres  lieins.  Oii.  4.  et  margo  Mycilli :  vulgo  Ixngua 
rrferre,  Francins  malf  bat  refeeta  mora. — 129-1S2  Hi  ▼ersus  in  Helm.  hoc 
ordine  collocantnr:  131.  130.  129. 132.-131  Sa.  et  Helm.  aa^te  sanmdes: 
qoattior  tonantes, — 135  NonnoUi  revoco  hofc,  I.  et  On.  1.    Sed  quid  ago  rero- 

NOTiE 

121  In  his]  Osculis.  129  Suam}   Qoia,  cnm  ApoUiney 

Apte^  Cum  jucunditate  e^  volnp-  Trojie  mcenia  sdificaverat. 

tate.  131  Quo  ruitis]  Vim  habet  maxi- 

ResistmU]  Abrumpiintnr.  mam  et  affectum  hsc  iteratio.   Tan- 

U2  Promptior]  Paratior.  tnm    non  inconaideratos  et  iiiaanoa 

DuUi]  Qnam  fecernnt  oscola.  vocat  Danaos. 

123  iSy^it]  Iniueniem  recurrit.  Sic  132  Aicmtm<]    Neptnni  Dei;    coi 

Oall.  dicimoA :  Mais  quandje  songe.  aon  posaitis  resistere. 

U5   ProhibenJt]   lllud  supra  vidi*  134  Inaehiee]  Argive,  sen  Grseca ; 

niu*                                           «^  a  priftco  Argtrornm  rege  loacho. 


Digitized  by 


Google 


H£ROIDBS.     £P19T.  X11I.  229 

IVeasin  inYideo:  qtm  si  lacrymosa  soomiii 

Fanera  conspicieDt,  nec  procul  hostis  erit ; 
Ipsa  sais  manibus  forti  nova  nopta  marito 

Imponet  galeam»  barbaraqae  arma  dabit.  140 

Arma  dabit :  damqne  arma  dabit^  simul  oscala  somety 

(Hoc  genus  officii  dulce  duobns  erit) 
Producetque  viram;  dabit  et  mandata  reyerti : 

Et  dicet :  Referas  ista,  face,  arma  Joti. 

tetdis  abewio,  et  lenia  tmra  favettt  aqMit  quieti».  JEmmkr  Trq}ani$ :  qum  n  uUiie- 
huntwrflebUe»  eade»  eudtrum,  nee  hoetis  ent  longe ;  noca  mnpta  ipea  aptabii  camidem 
mambm  tai»  etremio  martto,  et  exhibebit  arma  barbara,  Exklbebit  arma:  ek  dM^ 
arma  exkibebit,  simul  capiet  oecula,  (hoe  genus  officii  arit  wuace  ambebMtO  Et 
detinebU  maritum,  et  admonebit  redwe :  et  dieet,  Vid/t  at  repertee  ieta  arma  Jovi. 


cansl  qaod  amplectitiir  HeoMDg.  On.  2,  Sed  pud  if»  kac  reweo:  S.  Si  fuid 
egorevoco:  4.  Sedfuidego  revoeo  hie:  deiode  quidain,  Sed  quid  ego  revoco? 
Leevum  proeul  omen  abesto :  al.  Sedauid  ago  revocans  7  revocantis  nomen  abesto : 
P.  a  maou  sec.  Sed  quid  ego  revoco  1  retacantis  et  mw»  abesto :  Helm.  Sed  qm, 
e.  heec  revoco,  dictis  kis  omen  abesto:  Heins.  com.  Sed  qwid  ego  hos  revoco  7  ra^ 
toeaminis  omen  abetto,  vel  revocatibus;  qnia  unus  Med.  revocantibus  omen  abesto. 
— 1S7  Troasin  emend.  SalmM.  e  Testigiis  P.  qni  babet  Tros  imDideo:  volffo 
perperam  Troades,   On.  orones  et   Helm.  qu4B  nc. — 143  EduceUpu  est  in 

NOTJE 

Vertite  vAi\  Adeoque  in  patrtam  qnanquam  hanc  fateor  correctioneiA 

revertimini.  mihi  non  arridere.  AccusativuB  equi* 

1S5  Sed  quid  ego']  Mire  bic  variaut  dem  solas  vulgo  cum  verbo  invideo 

libri  veteres,  qnorum   BoaiwUiy  Sed  .  non  ita  construitar ;  at  nolim  ideo 

quid  ago  revoeans?  revoeantie  nomen  affirmare  Ovidium  non  ita  ■cripsitae. 

abesto,  Longom  esset  onmia  referre.  1S8  Funera]  Caedes. 

HeioftioB  putat  scribendom,  Sed  quid  Nec  proeuf]   Unde  fteqnitur,  qnod 

egoko$revoco7  revocaminisomenabesto*  ano»  maritos  nappe  videbnnt  uxores 

Senii»  vero  apcrtisaima»  ett.  Maium  Trejanee:  nam  istud  ioteiJigendam; 

omen  ax   voto  et    revocatione   sua  ne  beneficii  loce,  qood  pessimum  esty 

Laodamia  raetuens,  cerreptione  uti-  arripirisse  Laodamia  videatnr. 

tnr ;  conceditqne,  ut  Grieci  ad  Tro«  140  Barbaraque']  Epitheton  vagnm^ 

jam  ire  pergant.  Arma  intellige  simpliciter  :  qnamvis 

136  Secundet]   Navigationi  vestrse  barbara    vocavit,   quia  barbaromia 
faventes  efficiat.  Trojaoorum. 

137  Troasin']  Troas  invideo  habebat  Arma  dabit]  Kepetit,  qnod  Troja* 
Pnteanens:  nnde  Salmaains,  t^  in  *  nts  mulierilMiB  iDvidet,qnaai  armv  ab 
gaainato,  feliciter,  testa  Grooovio  nxore  tradtta  vim  m^orem  Uabeanl  s 
Troasin  invideo,  tertio  casu  Grmco  qnod  forte  suo  modo  verura  ent. 
pturaii^reponebAt.  Quod  ut  appro-  14Z  Producetque]  Retardabit:  ne 
bet  HtiosuiSy  qo«dara  ex  Propertio  tam  eito  in  pericula  veniat. 

similia  loca  citat.  Nibil  vei»  ad-  144  Faee]  Fac.  ImperativQS  anti- 
wnam  tantos  viros  ausim  proferre :     qnonun  raoxe. 

Delph.  et  Var.  Clas.  Ovid.  P 


Digitized  by 


Google 


230  P.  OVIDII   NASONI8 

Hle,  fereos  donuiue  mandata  recentia  aeciiBi,  14ft 

Pugnabit  caute,  respicietqae  domum. 
Exaet  hsBc  reduci  clypeum,  galeamque  resolyet^ 

Excipietque  sno  pectora  lassa  sinu. 
Nos  snmus  incertae :  nos  anxius  omnia  cc^t, 

Qo»  possimt  fieriy  facta  patare  timor.  150 

Dom  tamen  arma  geres  diverso  miles  in  orbe, 

Quae  referat  vultns  est  mihi  cera  tuos. 
lUi  blanditias,  illi  tibi  debita  verba 

Dicimus ;  amplexas  accipit  illa  meos. 
Crede  mihi,  plus  est,  quam  quod  videatur^  imago :  155 

Adde  sonum  cer» ;  Protesilaus  erit. 
Hanc  specto,  teneoqae  sinu,  pro  conjuge  vero ; 

Et  tanquam  possit  verba  referre,  queror. 
jPer  redituSy  corpusque  tuum^  mea  numina^  joro ; 
■    Perque  pares  animi  conjugiique  faces :  160 

Perque^  quod  ut  videam  canis  albere  capillis, 

Quod  tecum  ppssis  ipse  referre,  caput : 

JUe  §ecum  pariatujuma  rom  DmifUBf  ceriahli  providey  ei  ocuht  cowertei  ad  do« 
wmm,  Hac  deirakH  aaUmM  reAici,  et  cmde  Uvabit,  ei  redpUi  pectoru  defetaa 
gretmotMiO,  Noemtmu»  dubim:  metna  aoUeituB  eubigii  eredere  ocia  omiiM,  qum 
poeeuMi  evemre,  Dum  iumen  mma  iraeiubiM  milee  in  ierri»  remoiie,  eot  milU  oeroj 
auee  cjAibetU /aeiem  iuam,  Loquimur  ilH  bUmdUiae^  loquimiir  iUi  verba  tibi  de* 
Uta;  iUa  fruUur  meie  ampUxibuM.  Fidem  mUU  kabeio;  pUu  eai  egtgiee^  ^tiam 
qu/od  frideatur.  A4)ice  vocem  imagiui  ;  erit  Proieeilaue.  Hame  intueory  ei  ieneo 
gremio  pro  vero  marito;  ei  eonquerory  'quaei  poeeit  voeee  reddere.  Juro  per  r€- 
greaene^  et  corpua  tiwm,  mea  niMitfM  ;  etper  facea  aimul  amiad  et  co^jugH  ;  ei  per 
caput^  quod  ipee  poeaU  tecum  reporiarej  uJt  vidnm  canere  alba  coma  ;  me  acceteuram 


^i^»#>^»>^«^»i^»^^ 


Editione  prima.'->147  Heec  reduci  P.  Tulgo  H  red.  Molti  Codd.  et  Edd. 
gakam^  dypeumqae. — 148  Peciora  quatuor  Heins.  volgo  eorpora.-~l5l  Gd. 
*J.  et  Helm.  cnm  al.  gerU:  Oo.  1.  et  S.  com  al.  geraa.-^lb^  Helm.  Ulm 
tuoe. — 1S5  Heini.  pntat  91101110110  vufeiiliir:  scil.  9H0  pro  ut. — 167  Francias 
malebat  Hnac  epecto, — 168  Heino.  mavnlt  rescribi  Hhw,  tanquam  poeeU 
verba  rrferrCy  queror. — 161  Excerpta  OaHicana:  Perque  quod  videam;  unde 
Heins.  conj.  Perque  quod  0  videam. — 168  Voii.    Ui  iecum»  Heini.  cooj.    O 

NOT£ 

140  Noa']  Mulierei  OrKce,  qutt     co  ficta  erat. 

tam  longe  a  maritis  dissit»  ranMu.  '     166   Pteo  eat']    Ex  maximo  erga 

ineertie]   Qutd  agant,  ■cll.  mariti     Protesilanm  amore,  dicit,  ae  majori 
noitri ;  quid  sperandum  ait,  &c.  in  ejua  deotcnlanda  imagine,  ▼olnp* 

161  Diverm]  In  terrii  longe  remo-     tate  frui,  qoam  cuiquam  videretvr. 
tii :  In  Aila,  nbi  Troja  fuit  166  Smmm]  Vocem. 

16a  Cera]  £z  qna  Proteiilai  iffla-        168  Quciw]  Apud  Ulan  imagioem, 


Digitized  by 


Google 


HBBOIDfifl.     EPI8T.  XIV.  827 

Me  tibi  TeDtiiTam  comitem,  qaocomqoe  vocaris: 
Sive,  (qaod  heu  tiroeo !)  sive  superstes  eris. 

TTltima  mandato  claudetar  epistola  parvo :  165 

Si  tibi  cura  mei,  sit  tibi  cura  tui. 

Jbma  Uiermjbuetwr  pano  numito :  Curam  geroM  tm^  ri  me  oiiMff. 


^<»>#»#^»^»^»^<»^ 


<M«M,  vel,  Hm.— 165  Oa.  4.  c(giida<iir.— 166  Si  R.  iinns  et  nniu  Med. 
Tulgo  SUtUd  e.  M.  M<  tiH  c.  hrt.  P.  ntroqne  loco  ti  pro«i#.  On.  1.  ct  4.  SU 
UHe.m.eiimihie.iui. 

NOTJE 

ftdl.  tanqnam  mihi  respondere  posaet.        16S  FflUnraM]  Etiam  moritnram; 

160  Pmim  «NtMi]  Qhae  me  tibi  pa^     si  ipse  moriaris. 

riter  anjmo  et  eorpore  conjnnxernnt.        164  Quod  hem  Umee]   Id  ent,  Sire 

161  Aibere']  Sencaeere^  Uetonymia     interfidaria.  Carit  antem  Tocibns  ntt 
e»t 


EPISTOLA  XIV. 
HYPERMNESTRA  LYNCEO. 

AROUMENTUM. 

BAiiAVfy  Beli  priaci  filins,  ez  plaribns  conjngibnt  qninqnaginta  filiaa  insce- 
pit :  qnas,  cnm  iEgyptns  ^ns  frater,  cni  totidem  erant  filii,  rogasset  sibi 
nnms;  Danaus,  oraculi  responso  comperto,  se  manibas  g eneri  moritarum» 
▼olens  periculnm  eritare,  conscenais  naTibus  Argos  Tcnit.  Indignatur 
.figyptns,  quod  spretos  esset,  fiJiosqne  com  ezercita  ad  illnm  oppagnan- 
dom  mittit,  hac  lege,  nt  non  nisi  interemto  Danao  ad  se  redirent,  aut  filia- 
rnm  connnbia  inissent.  Ille  antem  obsidione  coactus,  filias  se  datnmm 
spopondit.  Sed  pnell»,  accepto  a  patre  gladio,  ut  jnssum  erat,  prima 
nocte,  cum  vino  lctitiaqne  calentes juTenes  arctissimo  aomno  easent  aopiti, 
unaqncqne  aunm  jogoIaTlt,  Hypermnestra  excepta,  qnaa  Lino,  qaem  En- 
sebins  Lynceiim  appeltat,  marito  sno  pepercit,  snasitqne,  nt  ad  patram 


Digitized  by 


Google 


328  P.  ovimi  NA60NIS 

Mgypivany  deiecto  fAcinofey  qnmn  primiim  fvferet.  Sed  cnv  p«ter  I>a^ 
aans  ab  omnibns  perfectum  ffkcinns  intelleKissety  pneterqnam  ab  Hyper- 
mnestra,  eam  cmdelissime  vinctam  in  carcerem  compegit.  Qnare  maritmi 
kac  epistola  rogat,  nt  vel  opem  ferat,  vel,  si  mori  contingat,  sepnltnr» 
bonore  non  careat.  Sed  a  Lino  f andero,  Danao  tmcidato,  fiiit  liberata. 

IVfiTtiT  Hypeniiiies<(ra  de  tot  modo  fratribos  tmi ; 

Cetera  nuptarum  crimine  turba  jacet. 
Clausa  domo  teneor,  gravibusque  coercita  vinclis. 

Est  mihi  supplicii  causa,  fuisse  piam. 
Quod  manus  extimuit  jugulo  demittere  fermm,  5 

Sum  rea :  laudarer,  si  scelus  ausa  forem. 
Esse  ream  praestat^  quam  sic  placuisse  parenti. 

Non  plget  immuncs  ca^dls  habere  manus. 
Mepater  igne  licet,  quem  non  vialavijBas,  urat; 

Quaeque  aderant  sacrts,  tendat  in  ora  faces;  10 

Aut  illo  jugulet,  quem  non  bene  tradidit,  ense ; 

Ut  qua  non  cecidit  vir  nece,  nupta  cadam : 
Non  tamen^  nt  dicant  morientia,  Poenitet^  ora^ 

Efficiet :  non  es^  quam  piget  esse  piam. 

UypemmeUra  tcribU  wd  de  M  modo  /ratribut :  ctteri  periemnifiagiiio  uxonm» 
Detineor  domo  eonciMM,  et  eonttrieta  ponderoeit  catenit.  Est  mihi  eaaoa  peena^ 
fuieee  piam,  Argmr^  quod  dextra  verita  eet  exigere  enaem  per  fauce»  tuas :  cf(e- 
brarerf  ei  audax  fuiesem  ad  fhgitium.  Satiue  eet  ream  arguiy  quam  eic  gratam 
fuiesepairi.  Non  pcgniiel  hibere  manue  ineontee  homieidiL  Quamvie  pater  me 
incendai  igne,  quem  non  temeraoimue;  et  immittat  in  faciem  tcBdae,  quee  aderamt 
eacris ;  aut  mactet  gladio,  quem  male  exkUfuit ;  quamvie  ea  morte  occumbamj  qua 
marituM  non  occubuit ;  non  tamenadigetf  ut  ora  occumbeniia  proferantf  Peenitet: 


S   Chartac.  Heins.    domt.— 5  Scripti    dimittere. — 12   Al.  nupta  cadat, — 
13  Francins  yolebat  ut  dicam  mariautif  penritet,  ere, — 14  Non  ee  e  conj.  Heins. 

NOTiE 

I  ^ttif]  Epistolam,  soil.  g  Quem']  Facimn  nnptialimn  igiiem 

Fratribue]      Patrnellbns    H^er-  inteliige ;  qnem,  qrtia  matrimonii  A' 

nnM»rti«.  dpiti,  iriterl^cto  imirito,  nnn  l«terat 

9  TWr9a]  Fratre»  tnf,  a  sororibns  Hypermnettr»,  se  non  Viulasisa  dlcit. 

BMi»  in«erf(E»eti.  10  Sacrw]  Nn^tia1iMi0,scil. 

4  PtMn]  Erga  te,  quem  •erravi.  Tendut]-  In  ora  iMinMtat. 

5  Juguio]'  Tuo,  scik.  qnia  nolni  te  11  Non  bene]  Qnandnqufdem  a«l  in- 
iaCevficere.  terilciendirm  maritnm  dederat. 

0  Si  ecalue]  Si  te  perfidiose  mac-         13  Ora]  Hktm,  sctfr.  Non  f«»i«t  pa- 
I «  patre  laadarer.  ter  meus,  «li  qaod  U  «wt  nMCteve- 


Digitized  by 


Google 


HBROIDKS.     BPI»'.   XIV. 


239 


Poeniteat  sceleris  Dattauni»  swvasqve  soiores.  !£ 

Hic  solet  eventas  facta  nefaada  seqai. 
Cor  pavet  admonita  temerate  sanguine  noctfts ; 

Et  subitus  dextrae  praepedit  orsa  tnemor, 
Quam  tu  csede  putes  fungi  potuisse  mariti^ 

Scribere  de  facta  non  sibi  caede  timet.  20 

Sed  tamen  exper iar.    Modo  facta  erepuscttla  terris ; 

Ultima  pars  luois,  pritta^ae  noctis  «rat : 
Ducimur  Inacbides  hm^  sub  tecta  Tyranni ; 

Et  socer  armatas  accipit  aede  nurus. 


non  mm,  quam  ifigeat  eue  jriam,  Pigeai  DoMaum  ei  awwree  crudele»  Jloiiiii, 
Hie  evenitu  eolei  comiiari  ftuia  fadnoroea,  Cor  irefridai  reeordaiione  noeii»  pol" 
late  cmore ;  et  repentinns  horror  oeeupat  oua  dextra,  Quam  tu  eredme  potuitoe 
perpetrare  cadem  mariii,  metuii  ecribere  de  eade  a  ae  non  pairata.  Sed  iamen 
ientabo.  Modo  crepuscula  advenerani  terrie ;  erat  pare  norissima  dieif  erai  et 
prima  uoeti$:   Inachides  deducimur  dpmum  magui  Pelaegi ;  ei  socer  in  iecta  ad- 


^^s»«*s»^^<^«»^»»^ 


Vnlgo  eti,  6cx  scripU  Nou  onm,  Leid.  eui  oiget.—lT  Jwa,  Mme  fngU  atiomin 
Um, — 18  QaatQor  dextnm  concuiit,  Codd.  Nauger.  orea,  Geleri  omo.  Oa.  4.  eC 
Helm.  oiM  timor, — 19  P.  marito,  unde  Heins.  conj.  marila. — 22  P.  Ga.  8.  et 
sex  Heins.  UU,  par$  nociie,  pritnaque  lueU  erai, — 23  Tyranni  R.  et  qaatuor  al. 


NOT^ 


lin,  me  pceiiitere  pro6tear. 

14  Nan  ee']  Alii  Non  mm.  Heifi. 
sius  legebat  non  e$,  ut  sese  alloquatur 
Hypermnestrn. 

15  PeenUeat']  Propter  mactatos 
Lyncei  fratres. 

16  Hie  evenius]  Poenitere,  scil. 

17  /idmonitu]  Id  est,  Quando  me- 
mini,  seu  recordor:  recordatione : 
cnm  mentem  subit  cogitatio. 

Temeratee]  Pollut»,  maculat»,  foe- 
dat»,  infectce. 

18  Dextrai]  Qua,  nuper  roactando 
tibi,  nunc  scribo. 

19  Qnam]  Dextram,  scil. 
Tu  putee]  Pro  Aliquis  puteU 
Mariti]  Alii  liabent  marita, 

20  Non  sibt]  Non  a  se. 

21  Experiar]  Cooabor  tibi,  quo 
pacto  fratrum  peracta  sit  catdes, 
perscribere. 

Modo  /aUa]    Optime  totiu9  facti 


aeriem,  «  tempore  facto  initio,  nar- 
rare  occipit. 

Crepuscula]  Qnid  sit  crepusculum 
aequenti  yersn  dlcit:  sed  aliud  est 
etiam  matntinum. 

22  UUima]  Heinslus  quosdam  se- 
cntus  codices  legir,  UUima  pars  noetiSf 
primaque  lucis  erat,  Sed  vulgata  lectio 
potior  videtur ;  quippe  quae  ad  ritiw 
matrimoniales  servandos  est  magis 
accommodata :  nam  sub  noctem  spon- 
sa  domnm  sponsi  dedncebatnr. 

2S  Inachides]  Inachi  proneptes. 
lUe  enim  lo  genuit,  quae  ex  Jove 
Epaphum  ;  Epaphns  Belum,  ex  quo, 
ut  in  argnmento  vidimus,  ^gyptus, 
Danansqne  qninqnaginta  pnellarum 
pater,  orti  sunt. 

T)franni]  Qui  Argis  regnaverat. 

24  Armaias]  Pugionibus  a  patre 
datis  instructas. 


Digitized  by 


Google 


230  P.  OVIDII  NASONIS 

Undiqae  coIlaceDt  praBcinctaB  lampades  anro :  25 

Dantur  in  invitos  impia  thara  focos. 
Volgus,  Hymen,  Hymen»e,  vocant :  fngit  iUe  vocantes. 

Ipsa  Jovis  conjox  cessit  ab  nrbe  sna. 
Ecce  mero  dubii^  comitom  clamore  frequentes, 

Flore  noYO  madidas  impediente  comas,  30 

In  thalamos  laeti,  thalamos,  sua  busta,  feruntur ; 

Strataque  corporibns,  funere  digna^  premunt. 
Jamque»  cibo»  vinoque  graves^  somnoque,  jacebant ; 

Securumque  quies  alta  per  Argos  erat. 
Circum  me  gemitus  morientum  audire  videbar;  85 

Et  tamen  audibam»  quodque  verebar^  erat. 

mUtit  wrniu  armh  inairucttu.  iMcevfUB  muro  deconicp  fufgetii  midi^.  fhurm 
impia  mittuniwr  m  ara»  illa  reaimenif$,  Vmigui  iwMicaut  ifynem^  Hwmemae :  itte 
/ugii  intjocamie*.  ipea  Jocii  uxor  dieeeMeii  ab  mrbe  muu  Ecce  mno  tabamiee^ 
ceUbraH  cirau^fmeormm  comitum  vociferaiiamef  fiote  rectmti  capiUo»  umdoe  redU 
miemiey  fetiivi  emni  tn  cubicuUf  cubicula  mm  rogoe  ;  et  eorporibu»  incmmbumt  Udie 
digmUfimere.  Jamque  prem  cibo  ei  oum  ei  aowmo  jaeebmU  ;  ei  pr^fumdui  eep&r 
habebai  Argoe  quidum.    Videbar  amdire  drcum  mu  gemitu»  meriemiium :  ei  iamgm 


^^»»#<^#<»»i»>»ii»i#«» 


Vnlgo  Peloiigt.— S4  JEde  anos  A.  Vulgo  ipee  vel  HU,  Exc.  I.  tiuiff.— 86  Barb. 
im  amiiqm»», — 37  Uymumue  P.  a  muin  pr.  Valgo  perpefferti  HyfluiuM.^99  Unns 
Heins.  cMiii<t.Or.  damarefremumte»:  V\itin»com\,frequemtt:  Bttrm.  eeqmemie. 


yel  fremumie.^Zl  On.  4.  Udi  jmveme»  fiM.— S2  Unus  Mor.  funera.  Bas.  frnma- 
ribm»  corpore  digmm.—M  Amdibam  P.  et  Heln.  Vul|ro  audieram.  On.  8.  cnm 

SOTJE 

95  Prudmdeel  Anro  omats  et  cir-  pentibos  stlpati. 

cumdataB.  SO  Biadida»1  Ungnentis  delibutai. 

86  Imdio»]  Diis  enim  feralia  con-  Oall.  Parfiumez. 

nnbia,  nec  Aacrificia  placere  poterant.  Sl  TkdUmo»,  bueia']  Appotitio.  Thap 

Foci  pro  Diis  positi.  lami    buda    sen    oepukra  eomm*  di- 

/jn|nfl]  Qam  ab  impiis  offeruntor.  cnntar,  qaod  ibi  essent  illi  jugnlandi. 

97  Fugii]    Non  enim  yolt  Isetus  Feruntur]  Ennt. 

noptiaram  Dens  infanstis  connnbiis  92  Sirata  prfmim<]  Jacent  in  lcctiSy 

adesse.  ycstimentis  linteitqne  stratis. 

88  Jod»  cet^jux]   Jnno  Jngm  pro-  Fumere  digma]  Dicit  iectos  fnnerl- 

nnbnque,  qo»  connobiis  ades«e  solet.  bas  magis  qnam  nnptils  convenire. 

Ce»»ii]    Ne  improbnm  conjaginm  99  Grare»]  Orayati  et  oppressi. 

yideret.  94  Quiet  aita]  Omnibns  profondo 

Sma]  Illi  enim  sacram  Argos»  nbi  somno  sopltts. 

prscipoe  colebatnr.  99  Uorientum]    Fratrnm  tnoram» 

80  Dubii]  Sponsos  intelligit  yino  scil. 

cftptos»  et  titnbantes.  96  Tamm]  Pro  Omnino :  sed  not« 

FrefU€mie»']  Comitibos  l«tis  et  stre-  ▼im  ocenlUm  Utins  yoenl» ;  qoar  eilj^ 


Digitized  by 


Google 


HEROIDES.     BPfST.  XIV.  231 

SangQis  abit ;  meDtemqae  caiorj  corpasqae,  relinquit : 

Inqne  novo  jacai  frigida  facta  toro. 
Ut  leni  Zephyro  fragiles  vibrantar  aristie ; 

Frigida  popaleas  ut  quatit  aara  comas ;  40 

Aat  sic,  aat  etiam  tremni  mag^.    Ipse  jacebas, 

Qa»qae  tibi  dederant  yina,  soporis  erant. 
Excnssere  metam  violenti  jassa  parentis : 

Erigor ;  et  capio  tela  tremente  mana. 
Non  ego  falsa  loqaar :  ter  acotnm  sastalit  ensem^  45 

Ter  male  sublato  recidit  ense  manas. 
[Admovi  jugulo ;  sine  me  tibi  vera  fateri ; 

Admovi  jugalo  tela  patema  tao :] 

mdkbmm :  €t  eratf  fti§d  metuibQm,  Sangvii  reeedU ;  H  c^  dedUiiU  mimmm  H 
cerpue :  etjtuui  gehda  faeta  in  «oim»  leeU,  QuemadmodftM  JragUee  arieUe  eanea- 
tbuUar  plaeide  Faoenio ;  quemadmadam  veniutfrigidMe  eeneaiH  fraiAee  papaleae  ; 
eadeic^aMt  etiam  amplhu  trepidam.  Ta  jaeelHu:  et  vim,  quee  tibi  exkibueramf 
anmi  eeporifera.  Mandata  eeem  patrie  expulenmt  timoreim,  Sarfro  ;  et  eumo  ea- 
eem  imniM  trepidaate,  Ego  non  proferam  Jleta:  manue  ter  euetuHt  gladium  acu' 
tainaiumf  ter  reeidit  giaSo  male  eublaio.  Admonfaueibue ;  eoncede  me  tibi  vera 
€ee^eri;  admooi  faaeUme  tuie  eneem  paiemum,    Sed  metue  et  pietae  prokibuii 


Scr.  audiium:  4.  audim:  L.  auditum  eet.  O.  auditu.'-97  Vulgo  reUquU. — 
SO  Ut  ieui  P.  On.  1.  et  septem  »1.  Heins.  Valgo  Ut^  letL  fragUee  Jub. 
Me.  6u.  9.  et  Helm.  Vnlgo  gradlee.  Tres  xcripti  agitaniur  ar. — 12  On.  oro- 
neK  com  al.  dederam.—AS  P.  et  Or.  lofuar.  Vnig.  loquor. — 46  RecidU  emend. 
HeiiM.  Vulgo  deeidU :  On.  3.  et  S.  cnm  nno  Pat.  cecidU :  4.  cnm  al.  eoneidU. 
-^7-48  Hoc  distichon  a  8ciolo  confictom  pronuntiat  Heins.  et  pro  Sed  v.  49. 
reponit  Ei.  Vers.  47.  e«t  in  P.  On.  1.  ac  S.  et  aL  qnibnsdam,  pro  qno  Tnlgo  le- 

NOT^ 

citnr,  Qt  Hypermnestray  prn  metv  S8  Now]  Qnl  fuit  novae  nnptap. 

et  ret  atrocitatCy  ita  tnrbata  videatur,  SO  Zephyro']  Ventus  est  Zephyms 

at  ne  illa  poftsit  satis  sais  auribns  ab  oecasa  spirans.  Fatoniue  Latinis 

credere ;  sed,  andiatne  revera  niori-  dicitur. 

entinm  gemitns,  an  vero  id  tantum  40  Popuieae  eonuui]     Frondes  po- 

ez  imaginatione  credat,  dnbia  hae-  puli  arboris. 

reat.  49  Seporiel  Qnae  soporem  induce- 

.  Quodque  uer^far]  Ne  patmeles  in-  rent.   Snccnm  aliqnem  soporifenira 

terficercntnr.  Tino  immixtnm  fuisse  innnit. 

S7  AbU]  In  intimas  corporis  par-  46  MtUe}  Nec  audacia,  nec,  qnibns 

tes;   in  praecordia,  ipsnmqne  adeo  par  erat,  viribns.    Vel  male,  id  est, 

cory  nt  solet  ex  roetu,  relabitur.  non  joste  adversus  maritum.   Prior 

Calor]  Siqoidem  sangiiis  ad  pras-  Tera  videtnr  expositio. 

eordiaex  meta  fagit|  qalor  cnraeo  47  Admooi]  Alii' liabent,  At  rureue 

pariter  reeedil.  aeemiief  jueeuque  eoacta  pareniie,  Alii 


Digitized  by 


Google 


282 


P.   OVIDII   NAS0NI8 


Sed  tiiDor  et  pietas  CTudelibas  obstitit  aasis ; 

Castaque  mandatum  dextra  refu^t  opus.  50 

Purpnreos  laniata  sinus,  laDiata  capillos» 

Exiguo  dixi  talia  verba  sono : 
SfievuSy  Hypennnestra,  pater  est  tibi.    Jussa  parentis 

EflSce :  germanis  sit  comes  iste  suis. 
Foemina  sum,  et  virgo ;  natura  mitis,  et  annis :  5S 

Non  iaciunt  moUes  ad  fera  tela  manns. 
Quin  age,  dumque  jacet,  fortes  imitare  sorores : 

Credibile  est  caesos  omnibus  esse  viros. 
Si  manus  haec  aliqtiam  posset  committere  caedem, 

Morte  foret  dominae  sanguinc^enta  suae.  GO 

Bova  eapia ;  et  mmus  pudica  ahi;iii  opmijunttm.  Sn«M  amielMt  pMtwfire&s,  9eimm 
comamt  protnli  taUa  verha  wce  demitsa :  Hfpernmeslra^  parentem  habea  erudelem* 
Perfice  mandata  patris :  iste  sU  socius  sms  frairibas,  Piemma  smm  et  wrgPj  mMs 
natura  et  cetaie,  ManuM  tenera  non  smU  apta  ad  sava  arma,  Qntn  age^  et  dmm 
jacetj  amutator  strenuas  sorores.  Credibile  est  marUos  esse  tnter/eCtos  ab  ommtmg^ 
Si  kac  dextra  posset  patrare  oHquam  eeedem  ;  cruetda  esset  neee  Domina  sues,  Qm 


^^«^^«^i^i^^^i»^^ 


gitur  hic :  At  rwrsus  mmiitis  jussugue  coaeta  parentis,—6S  Qninqne  librl  et  non 
agDMcnnt.—- 57  Oo.  8.  Dusifue  placet.  Ed.  Gryph.  ann.  1664.  dunque  Ucet,-^ 
60  Mor.  et  Ou.  S.  iMai  m.--61  Qus  P.  Al.  Quid,  Hmd^  Aut,  An,  vel,  2Vra. 


NOTJE 


aiiter.  Heinuas  expnngendnm  totuni 
hoc  difltichon  putat ;  utpote  a  sciolo 
confictumyqni  superiora  cnni  sequen- 
tibns  non  cohsrere  arbitrabatnr. 
Qu«  qnidem  optirae  cohsrere  dicit 
itle  idem  Heinsinft,  si  pro  Sed,  proxi- 
mo  yersn  Et  reponas.  Nullnt  carie 
dubito  qnin  spnrii  sint  illi. 

49  Timor]  Qui  omnibus  a  natnra 
est  insitns,  qni  male  facinnt;  maxime 
cum  criminum  aasnetudine  conscien- 
ti«  stimnlu»  non  elanguit :  qoasqiiam 
alias  inntilen,  strennse  sunt  ad  male 
facienduro  plurlmsp  mnliercnlap. 

61  SinuM]  Veptes  meas. 

62  Sono^  Voce  demiasa. 

54  Isie']  Lyncen»,  maritna  meuii. 
65  Feemina  sum"]    Ostendit  ntnc, 
qupd  maritttra  non  poMit  interficere; 


rationibns  a  sezo  et  state  petitis. 
56  Faciunf]  Apt»  snnt 
MoUes]  Quales  snnt  mnUebres. 

67  Quta  age]  Jam  muliebri  more 
mntat  consiMnm;  Tel  potius  nntant 
ad  illud  mutandnm  sese  hortatnr. 

Jucet]  Maritus,  sril. 

Fortes]  hamo  fnriosvy  qme  snof 
maritos  tmcadavemnt :  quamobrem 
etiam  a  Poetis  infame  illud  genos  ad 
inferos  detrasnm. 

68  Oimii6ics]  Pro  Ab  omnibna.  Ita 
sspe  et  eleganter  loqoontnr  Poet»  ; 
Horatios  pnesertim. 

60  Si  manuti]  Nnnc  coosiUnm  de 
interficiendo  raarito  reapoit. 

60  DomincB]  Mei  Ipains,  qn»  me 
potins  ipsa,  qnam  maritnm,  loterfice* 
rem. 


Digitized  by 


Google 


HBROIDBS.     SPIST.  XIV.  tSS 

Qao  meraere  necem,  pttbndia  refaa  tenendo, 

Qaae  tamen  externis.danda  forent  ^eneris  ? 
Finge  viros  meraisse  mwi;  qni&  fecimtts  ips»  ? 

Qno  mihi  commisso  non  licet  esse  piae  ? 
Qaid  mihi  cum  ferro  ?  quo  bellica  tela  puelke  ?  £6 

Aptior  est  dif  itis  lana  ccdnsqiie  meis. 
Haec  ego :  damqne  qneror,  lacrymee  soa  verba  seqtantnri 

Deqae  meis  ocalis  in  tna  membra  cadunt. 
Dam  petis  ampiexns,  sopitaque  brachia  jacfas, 

Psene  manus  telo  sancia  facta  toa  est.  70 

Jamqne  patrem,  famulDsque  patris,  lacemqae  ttmebaai. 

Expulerunt  sonmos  haec  mea  dicta  tuos: 
Surge  age,  Belide,  de  tot  modo  fratribus  unus : 

Nox  tibi,  ni  properas,  ista  perennis  erit. 

re  IMi  Sgui  mmi  mari^  fuidewdo  r$gn€  ptdrmeHa,  qtUB  icmm  emni  trtdend^ 
geikerk peregrimt ?  Peme  vjtm  dignoe  eme  hUerire:  ^wid  hm  eommerwmwi?  Qua 
fmeimre  nmi  Ueet  milu  eeee  jn^7  QM  miki  oum  enee  ?  Qn^mnii  mHHaria  teln 
frirgini?  Lnnm  et  eoUie  eet  mogis  idonea  digitie  meit,  Hae  ego:  et  dam  con- 
yer^r,  tnerfnue  tntaefmmtur  eaa  9erba,etjtauai  tn  tme  artae  de  mei»  oeutie.  Dum 
quarie  me  compleeti,  et  agitae  lacertoe  eopUoe.  manua  taa  eet  propemodum  vnbie- 
rata  gladio.  Jamque  metuebam  patremy  et  mtnistroe  patrie,  et  diem.  Hasc  mea 
uerba  exeuteemnt  tomnot  tuot:  Surge  age^  BtUde^  toim  de  tat  mado  fratribut. 


»^^^^»i»>^^»rfS»^ 


Gu.  1.  regna  timendo, — 62  Gr.  extemit  regna  tenenda  forent.  Mor.  et  dno  al. 
ext.  aecipiendaforent.—6A  Pia  P.  vnlgo  piam.—65  Quo  beltica  P.  et  Ar.  yulgo 
^uid. — 69   Heins.   potat  amplexu. — 72   Expulerunt  P.  vulgo    ExpmUnmt, — 

NOTiE 

61  Qtio]     Qaa  re?   qao  eriroiae?  dus  meas  gladium  pater  pomit? 
NuUiim  dicit  eMc  in  patra«tii>us  cri-  <^}  F&ue»  iciiicet.   Sciebat  equi- 
men,  ad  qnofl,  eK  auo  cem  Danat  dem  e«te  ea  ad  interficieiMki  pa-' 
filiabus  coigugio,  jure  ejut  regwiai  trneles ;  quorMura  vero  spectaret  iUa 
perveniat,  ciim  hsredibuc  niasculit  caedes,  netoiebat,  aut  oeaclre  simida- 
ille  careret.  bat. 

PqtrueUa}    Quap  haereditarip  jere  .   67  Hac  ego"]  Depresta  vece  dixi, 

ad  patroeles  suat  obvenireot ;  qua*-  supple. 

qne  per  snvu  ciua  iUis  eonjugium  Saa  verba]  Id  est,  qvie  ^srnodi 

ftuaSereot.  querimoniae    et   lacrymis    cott{)et»> 

62  Extemie']  Qiii  ex.  sna  gente  noa  rent. 

esseat:  quibttavis  aliis  homiBibus,  60  Petit  ampUanui]  Intcr  dornies* 

6S  Finge]  Pone.  Gali.  Suppotez,  diim  vis  ne  anplecti. 

»64   Qtto  pomiiitiio]     Prepter  quod  Jaetae]  In  somnis  neves. 

peceatnm  ?  7S  Belide]  Beli  nepos.    Uie  ymn 

65  Qitid  ndM]  Qaamobrem  in  iba-  est  vocativus  GrBecomm  iBOfey  a  ao- 


Digitized  by 


Google 


334 


P.  OVIDII   NASONiS 


Territas  exsnrgis :  fagit  omnis  inertia  somni.  75 

Aspicis  in  timida  fortia  tela  mann. 
Qnaerenti  cansam,  Dnm  nox  sinity  effiige,  dixi : 

Dom  nox  atra  sinit,  tu  fhgis ;  ipsa  moror. 
Mane  erat :  et  Danaos  generos  ex  caede  jacentes 

Dinnmerat.    Summas  criminis  unos  abes^  80 

Fert  male  cognatae  jacturam  mortis  in  uno ; 

Et  queritur  facti  sanguinis  esse  parum. 
Ahstrsdior  a  patriis  pedibus ;  raptamque  cainllis 

(Hsec  meruit  pietas  prasmia)  carcer  babet. 
Scilicet  ex  iUo  Junonia  permanet  ira ;  85 

Quo  bos  ex  homine  est>  ex  bove  facta  Dea. 


I$ta  nax  erit  UH  perpetua,  mn/eBtinas.  Tren^factuM  exeuierii:  enmia  eegniiiee 
mmm  diiabitur:  eernis  tela  voHda  tM  uwnn  pavida.  Dixi  tibi  «cucteoiifi  coMam^ 
Prorumpey  dum  nox  concedit,  Dum  ncx  ehecura  /acU  copiamy  tu  abi$ :  ega  tC' 
uumeo.  Mane  erai :  et  DanauM  enumerai  generoe  proetraioB  ex  neee :  mku  dem- 
derurie  iummee  JlagiiiL  -  Inique  paUiur  demnum  moriie  eonaanguinea  in  uno  ;  «f 
fueriUwemeparumeanguiniieffwn.  Abr^piorapedikuepaiemie;  eimnculafpieim 
meruU  hane  mercedemjteneni  ablatam  coma,  Nempe  ira  Junonia  peretai  ex  itto  tem- 
port^  fuovacca/aciaeelfmminatetexwiecaDea,  AteaiitettmipptieHmoUempuH' 


<#>i^l#S^<#^#<i#<#«#««t«l^ 


74  Vulgo  properee.—l^  Or.  tii  tremuia.—T^  Heina.  mftTnlt  at  Danau»,  Yalgo 
Bcribltiir  t»  cmde. — 88  Pacti  prBestantiores,  et  Oo.  omnet,  et  Helm.  Al. 
/aetum.-^S^  AI.  pairiii  manibue,   Sc.  He.  et  £.  laribu$,—96  de  bove  R.— 


NOTiE 


minatlyo  Bdidee, 

Unut}  Solos. 

74  Perennii'^  Per  annos  omnes  dn- 
ratora:  etema. 

7b  Ineriia']  Illam  intelligit  pigri- 
tiam  qna  non  bene  experrecti  te- 
neri  lolent. 

76  Fnrlia]  Id  est,  qn»  lolent  esse 
fortiom  Tirornm. 

77  CeMMM]  Qnamobrem  telnm  ma- 
nibns  baberem. 

70  Erai]  Pertinet  istnd  ad  seqnen- 
tem  narrationem. 

80  Summa]  £x  omni  numeroy  tu 
toius  deeras,  qui  non  esses  coojagis 
•ocerique  crimine  mactatus. 

81  Maie]  Inique.  Danaum  dicit 
iratnm  ideoy  quod  nnns  ex  snis  con* 
Ut^faixkpm  morti  esset  ereptus. 


Cognaief]  Cousangninese.  Id  est, 
pro  morte  nnins  consanguinei. 

8a  FacH]  Sparsi,  effusL   . 

88  Abetrahor]  Scilicet  ad  patris 
pedes  delicti  veniam  petens  procn* 
buerat.  Qnanquam  alii  codices  ba- 
bent  manibua:  alii  laribut, 

Raptamque]  Qose  in  carcerem  ca* 
piliis  protracta  fnit. 

84  Pietae]  Erga  te.  Ironice,  ad- 
▼ersus  patrem,  loquitnr. 

85  SkiHcet]  Tantam  domus  sue  et 
patruelium  caiamitatem,  muliebri 
more,  altius  repetit ;  ab  ira  Junonis 
scll.  propter  Jovb  cum  lo  vacca 
consuetudinem. 

mo]  Tempore,  scilicet. 

86  Bos]  lo  est  ab  Jove  in  vaccam 
motata,  de  qna  postea  in  Metamor- 


Digitized  by 


Google 


HBR0IDB8.     BP18T.  XIV. 


235 


At  satis  est  pceDe  teneram  magisse  paellam : 

Nec,  modo  formosam,  posae  placere  Jovi. 
Afltitit  in  ripa  liqoidi  nova  vacca  paientis, 

Cornaaqne  in  patriis  non  sua  vidit  aqois :  90 

Conatoque  queri  mugitus  edidit  ore ; 

Territaque  est  forma,  territa  voce  saa. 
Quid  furis,  infelix  ?  quid  te  minuris  in  umbra  ? 

Quid  numeras  factos  ad  nova  membra  pedes  ? 
nia  Jovis  maif^i  pellex,  metuenda  sorori,  95 

Fronde  levas  nimiam  cespitibosqae  famem. 

IM  wmgiaat :  mtejum  pmiehram  pome  graimm  etm  Jm>u  Novajwenea  eonMiUU  m 
ripapairupudi,etatpejeUeornMoiUmiimaqmepoiermt:  etmaiitMtemitUorttuxo 
eonqaeri:  etiremrfaaaeaiJigarataaytremrfaeiaMttm.  Qaamobremimtaaittmi' 
teral  QmmtbrtmtetiMpttvtambral  Qaamo^m djmumermpedet mtitatm§iaiUt 
mimtvmanat?    JUaaiaiieratimumdamtroritxeeitiJooit,tedat/6tiitHker&itmi- 

87  Velg.  Ahf  Mfif.  Or.  mmgkre.-^  6r.  eomttitii.^l  Comaiofot  pmri  vnu 
R.  •tOn.l.  Valco  Ei  eommta  foen.  6n.9.  EieoamtaioqmLP.eomaiaelofmi.-^ 
M  6B.4.  cam  J.  QhW  fagit.  P.  «Itcr  Moc  et  G«.  S.  et  4.  mmUrrm.  Vnlgo 


NOTJE 


pbot»  ▼idebimas.  Sopre  ex  eo  Oa- 
naum  ^Bgyptomque  per  avot  mnm 
ortok  csse  diaimof:  adeoqae  jam 
notandam  eat  tantom,  qaod,  pellici 
illi  ab  Janone  immisso  cestro,  per 
fnrorem  maxima  orbis  terrarom  par- 
te  pererrata,  taodem  in  ^gyptom 
delata  tit;  nbi  pristinam  formam 
pofttqnam  Jovis  anxilio  recnperauet» 
ab  .Sgyptiis  pro  Dea  eit  babita,  vo- 
cataqoe  Jtit. 

87  Saiit  ett  petHa]  lo  snpplicio 
•atift  magno  a  Jnnooe  afflicta  est; 
jamqne  cjaii  posteris  deberet  parcere. 

Mugitte]  In  vaccam  mutatam  eise. 
Ab  ipto  Jove  in  vaccam  mntata  est 
lo,  ne  sanm  cum  ilia  adalterinm  ab 
interveniente  Jnnone  cognosceretur. 

88  Nee  potm  placere]  Propter  vac- 
cse  formam  :  quanquam  nec  ipse  Ju- 
piter  quamlit>et,  satiandi  turpissimi 
amoris  cansa,  indnere  dedignatos  est. 

ilfods  formotam]  Pulcberrima  fnit 
lo,  anteqoam  vaccae  formam  indue* 
ret. 


89  Lipddi]  Inachi,  flnvii  Pelopon- 
nesi. 

Nova]  Non  a  longo  tempore  ez 
pnella  facta. 

90  Nom  taa]  Non  enim  comna  ho- 
minnm,  sed  bratomm  snnt. 

91  Qa«ri]  De  sna  transmntatiooe, 
et  infortnnio. 

95  Fmrit]  GSfttro  perciU  lo,  hne 
illnc  furens  a  Poetis  errasse  fingitnr. 
Qiuimobrem  illod  fecerit,  ejos  cala- 
mitatis,  Jnnonisque  ir«  descrlbendss 
cansa,  Hypermnestra  qnssrit. 

/tt  wo^]  Cum  tuam  nmbram  vi- 
des. 

94  Nmmtrat]  Qnia  qnatnor  erant 
hoc  petit.  Commiserationem  vero 
habent  ejnsmodi  compeliationos. 

96  JUa]  Tu,  lo,  ante  pellcx  illa, 
quam  Juno  ob  formam  metneret, 
jam,  Sic. 

PeUex]  Ita  vocatnr  lo,  qnss  Jnno- 
nem  ex  Jovis  mariti  lecto  pelliden- 
do,  si  vim  vocis  spectes,  pelleret. 

90  I^emtt]    MinniSy    sedas,    Noo 


Digitized  by 


Google 


830  P.  OVIDU    NASOMIS 

iFonte  bibiSy  s()ec(asqae  tuain  stnpefacta  figwam : 

£t  te  ne  feriant,  qna?  ipeiris^  anna^  tiBies. 
Quaeque  modo,  ut  possU  etiam  Jove  digpna  viderij 

Dives  erasy  nuda  nuda  recumbis  humo.  100 

Per  mare,  per  terras,  cognataque  iumina  cnnris ; 

Dat  mare,  dant  ampes^  dat  tibi  terra  viam. 
Qu»  tibi  causa  fugse  ?  quid  lo  freta  longa  pererras  ? 

Non  poteris  voltus  effugere  ipsa  tuos. 
Inachi,  quo  properas  ?  eadem  sequerisque  fugiaque.      105 

Tu  tibi  dux  comiti ;  tu  comes  ipsa  duci. 
Per  septem  Nilus  portus  emissus  in  aequor 

Exuit  insanae  pellicis  orabovi. 
Ultima  quid  referam^  quorum  mihi  cana  senectns 

Auctor  ?  dant  aom  quod  querar»  ecce,  mei.  110 

miamfamem.  Fontefotag,  et  miralnmda  agpieii  tuam  fcrmam:  et  metuis  arma, 
^^  gatmt  ne  te  ofpetant.  Et  ftur  vmdo  eroc  apmkmtaf  ut  ffami$  eiiam  mdtri 
digmJevefjaeesuudaiMierramtda.  Erras  per  mare^  per  terrmy  et  fiumim  co»' 
MiigrirtnM.  Mare  prabet  tibi  Her^fimmmL  pr^ebent^  terrm  pnebet.  Qua;  tibi  amm 
fuga  7  Quamobremf  lo^  dueunia  per  vatta  maria  ?  Non  ipm  poieri»  vitare  tuam 
faciem.  Inachiy  quofestinae  ?  Eadem  nuequeris  et  fugis.  Tu  dux  tibi  comiti,  tu 
ipM  comee  duci,  Nilu»  erumpen»  in  mare  per  eepiem  ostia  detraxit  faciem  peUicis 
vaemBfurenH,  Quamobrem  oemmemorem  remMi$mma,  quorum  eenectm  canu  t%K 
mihi  oMctor  ?   Ecce  mea  atae  mppeditat,  ^mod  omniquerar.    Pater  et  patruu»  bdlm 


unda. — OS^  Al.  Ipta  Jovis.—^J  D.  ^ctasque  novam.—9B  Libri  multi/r  ne, — 09 
Al.  posses. — 100  Quidam  scripti  dura  kumo^  aut  uda,  autgWtJa,  aut  aolida. — 
103  L.  vel  quid  freta :  Mor.  ^iur,  die,  freta. — 107  L.  portas.  Gu.  4.  cnm  al. 
denussusin:   Helm.  irnmissus,  Gr.  pro  var.  lect.    diffusus. — 108  Bovi  L.  ce- 

NOT« 

vero  siae  commiseratlone  haec  pro-  Eadem  sequerisque]     Id  est,  Cum 

ferenda.  ipsa  vacca  sis,  fngiendo  vaccam,  ean- 

Ce^iJmsque]  Herbis.  Proprie  ve-  dem  seqneris ;  nec  fngiendo  vaccam, 

ro  est  cespeSy  herba  cnm  terra  re-  esse  desines. 

vulsa.  107  Per  septem']  Dicit  eam  in  JE- 

08  Arma"]  Comna.  SyP^o  fignram  bovis  depoRuisfle. 

101  Cognata]  Propter  patrem  fln-  NiUui]  Hnviu.^  est  ^gypti  maxi- 

▼ium.  mns,  in  niare  per  septem  ostia  in- 

lOd  Dat  mare]    Hnjns  est  versus  floens:  quanqnam  plura  alii  memo- 

qui  superioris  idem  sensus:    verba  rant. 

differunt.  Portus]  Ostia  Nili  portns  appel- 

104  Vultusl  Bovillos,  scil.  lat :    beiie    quidem ;    ejnsque   ratio 

10$  Inachi]  Vocativus  Grsecus  Pa-  aperta. 

tronymici    foeminini.     Id  est^    filia  108  Insana]  (Estro,  et  Janonis  ira 

furentis. 


Digitized  by 


Google 


HVItOt0K(S.     fiTIST.  XIV. 


»97 


BeHa  pater  patmnsque  genmt ;  regnoqne  demoque 

PelUmur :  ejectos  nltimos  oilVis  babet, 
Hle  ferox  solus  soKo  sceplroque  potitur : 

Cum  sene  nos  inopi  tnrba  vagamnr  inops. 
De  fratmm  popule  pars  exignissima  restas ;  115 

Qniqne  dati  leto,  qneeqne  dedere»  fleo. 
Nam  mihi  quot  fratres»  totidem  periere  sorores ; 

Accipiat  lacrymas  ntraqne  tnrba  meas. 
^  ego,  quod  viTis,  poenae  cmcianda  reseryor : 

Quid  fiet  sonti,  cnm  rea  laudis  agar  T  120 

eaeereent:  ^Jieimur  regfno  et  domo:  remoHtBima  regiau»  iimad  tXfndM.  lUe 
/erodeut  aobu  oecupai  aoUum  et  ocepinim :  iim  twba  egena  erramut  eum  eene  egtm, 
Supero»  par$  mtiitiiia  de  turbQ/ratrum  ;  kigeo  iUoe^  qui  morti  traditi  sant,  et  quee 
Wmtidtrunt,  Natii  mmt  fratreo  miA»  mnmi,  iotidem  tororeo  aniM».  VUrqm 
popukm  hakeat  meem  laerpmt,  Eeee  ego  torfuemta  dettimtr  euMpUao^  fpiia  viMt. 
Qua  peaia  miukietm  oouMeia^  emtt  ^fu»  artoaoar  qaod  laudamktmi  Etmiterat  otm 


^^>»»»^«»^>#»»*>#N»i 


tori  homt:  Qn.  1.  a  Ubrtr.  aru  (mn*,  a  ton.  ora  hemtt  atque  boc  etiMB  ia 
reliqais  Ga.— 112  On.  4.  com  al.  ^ectaM.—\\l  Oa.  1.  «o2to  ookua,  Vnlg.  toojp* 
tritpLe,— 115  Olini  rettat :  at  Gr.  et  alii  reaiat. — 117  Oa.  1.   cam  qoinqae  al. 


N€T^ 


PetHcia]  Qa»  faerat  JonoDiB  pel- 
lezy  doiB  formam  homioia  obtiaeret. 

Oro]  Omnemque  adeo  formam. 

109  UUimai  Remota  et  antiqoa. 

Quid  rtferam]  Vel  contra  librorom 
aoctoritatem  r^ero  reponendom  ease 
censet  clarissimus  Heinsins.  Quam- 
obrem  non  video.  Sensnm  enim  opti- 
mnm  illa  alia  lectio  efficit ;  ut  innoat 
Hypermnestra  plnra  a  >e  de  lo  posse 
referri,  quibus  ejns  pcenarum  atroci- 
tatem  Jnnonisqne  erga  suam  doronm 
ssTitiam  angeret ;  nisi  amplam  que- 
rendi  materiam  de  novo  baberet  At- 
qne  egregie  ilhid  ad  Uypermnestrte 
icopum  pertinet.  Forte  dicat  allqujs, 
'  At  omnia  de  lo  niemoraverat  Hy- 
perm.'  Ne  omniii  qnidem:  illud 
etiam  si  essei,  tainen  ex  Rlietorica 
arte,  sic  loqni,  ubi  rem  augere  est 
opos,  saepe  solt* mos. 

Qnenim  cana  tenectut  Aucior]  Id  est, 
QoaB  a  aenibns  didici. 


111  Gervnf]  Qaas  Tidit  ipsa  cala- 
mitates  narrare  incipit. 

112  UUvmui]  PelopmMiemis  «st; 
qno  aufugisse  Danaom  in  argamento 
Tidimus.  Ullimos  vero  dicitor,  Tel 
ex  puellffi  ingenio,  pro  remotissimo  ; 
vel,  quia  ea  parte  orbis  terrarom  ter^ 
minus  est,  cum  mari  cingatnr :  qna 
ratione  etiam  Britanniam,  altemm 
orbem  dixerunt. 

113  lUe]  Patrous  ^gyptos. 

114  Sene]  Daoao  patre  nostro. 

115  Exiguitsima]  Qnippe  solus  sn- 
perstes^  ceteris  ab  uxoribus*  inter- 
fectiA. 

Rettaa]  Lyncenm  alloquitnr,  cui 
aliam  snam  calamitatem  memorat. 

116  QuiBque]  Qnia  misersp,  qoas 
tantnm  facinns  perpetraverant;  qoi- 
bus  Hypermnestra*  rarenduni  erat. 

117  Periere  tororet]  Qnia  com  illis 
non  est ;  qoia  perditse  illae,  qae  no- 
centes ;  qoia  pcena  sna  illas  attinget. 


Digitized  by 


Google 


P,  OVIDIi  NASONId 


Et,  consanguinese  qaondam  centesima  tarbee^ 

Infelix,  uno  firatre  manente^  cadam. 
At  tUy  si  qua  piae,  Lynceu,  tibi  cura  sororis^ 

Quaeque  tibi  tribui  munera,  dignus  habes ; 
Vel  fer  opem ;  yel  dede  neci :  defunctaque  yita 

Corpora  furtivis  insuper  adde  rogis. 
£t  sepeli  lacrymis  perfusa  fidelibus  ossa, 

Scriptaque  sint  titulo  nostra  sepulcra  brevi : 
Exul  Hypermnestra^  pretium  pietatis  iniquum, 

Quam  mortem  fratri  depulit,  ipsa  tulit 
Scribere  plura  tibet ;  sed  pondere  lassa  catensd 

Est  manus ;  et  vires  subtrahit  ipse  timor. 


125 


130 


anietSma  pvfMH  eofiMf t,  nMrtor,  imo  fnOre  mKperMe,  At  tuj  LjfneeUf  n  qua  tUn 
eura  pitB  patnteHBt  et  mm  immeriiUM  frui  dome  qutB  tibi  exhiim ;  vel  atnriUum 
prabe^  tel  trade  morti:  et  iuntper  impoue  rogie  eecretis  artu»  jaeentes,  Et  eende 
MM  d^ibuta  laaymiefdeHbui:  et  noater  tumulus  eU  eignalu»  breri  elogio:  Hy* 
pemmeetra  prqfuga  mercedem  in^uetam  reportacii  pieiatiOy  weMm,  quam  afratre 
iummotii.  Vetlem  plura  eeribere;  §ed  manuM  esi  d^eem  onere  eatence;  et  ipoe 
timor  avfert  viree. 


^»^«#«ir#«»i»#»»#^ 


Nam  «ifrt.— 120  Septem  Quid  fierei :  doo  fiai.-^l2l  Heios.  mTiiU  En  con- 
oang.^W  Lfnceu  cod.  Hercnl.  Vvlgo  Xim,  e$t  tibi^  et  LmotibL-^lM  Ldd. 
Corpora  finiiimis.  Heins.  t,  superadde :  Francins  pro  addg  Tult  Ms.yel  ure, 
— 128  Oo.  omneA  et  Helro.  cnm  plurimii  Sculpiaqas  siwt^-^lZl  Ou.  1.  a 
I  pr.  pondere  pressa. 


NOTJ3 


118  Utraque']  Patrnelinm  et  loro- 
roro. 

110  Qtwd  mms']  Qnia  tenonjngn- 
lavl. 

190  Qntd  /et]  Qnati  dicat,  Mnlto 
crudelins.  Patrid  crudelitatem  argnit. 
Alii  codicea  habent/ai;  feret. 

Rea  laadtt]  Com  de  eo  accnaer 
quod  laodem  meretnr. 

121  Ceniesima]  Omnino:  fuerunt 
enim  qninquagiota  Danai  filite,  toti^ 
demqoe  £gypti  filli,  patrneles,  qni 
omnes  centeaimum  nnmernm  iin- 
plent 


122  Vno  fraire']  Solo  Lynceo  sn* 
perstite. 

125  Pitf]  QuK  te  aervavit. 
124  Quaque']  Vitam,  sdlicet. 
Dignuskabes]  Mereris.   Si  mererta 

▼itam,  quam  tibi  dedi. 

126  Furtvris]  Quos,  si  non  ansua 
fueris,  aut  non  potueris  palam,  fnr- 
tim  et  occulte  excitaverii. 

128  TUulo]  Epigrammate  aeqnenti. 

120  P^vttwit,  nMrerat]  Appositlo.  Id 
eat,  mortem  in  pretinro, 

122  Timor]  Ne  pater,  ant  ab  eo 
aliquis,  scribenti  interveniat. 


Digitized  by 


Google 


HBR0IDB8.     BP18T.   VT.  280 

EPISTOLA    XV# 

SAPPHO     PHAONI. 

AROUMENTUM. 

TBADVVt  scriptorety  daas  boc  nomine  Sappho  extitisie:  qmnim  eltem 
Eretia,  poetria  percelebris,  qnm  Tarqnioii  Pritd  tempore  clamit :  qn« 
etiam  plectrom  primk  adinvenit:  altera  Mytilenea,  longe  jnnior,  qnas  psal* 
tria  et  meretrix  loit  JElianoty  lib.  xii.  scribit»  pnlcberrimnm  mortalium 
omnium  Pbaonem  fiiisse,  in  cnjni  amorem  omnes  mnlieres  LesbisB  exarse- 
rint :  prae  ceteris  vero  impatientissime  atqne  ardentissime  enm  esse  a  Sap* 
pho  adamatnm.  Cnm  Tcro  Phaon  in  Siciliam  forte  discessisset,  Sappho 
amoris  ignibos  incensa,  et  plane  ardens,  se  ab  illo  spernl  timens,  statnit 
etiam  capitis  pericnlo  fnrorem  lenire,  pnecipitato  in  mare  corpore,  ex 
I^ncate  Epiri  promontorio.  Sed  antequam  illnc  accederet,  per  inconstan- 
tiam  nraliebrem  tentans  qnod  desperaverat,  hac  epistola  enm  advocare 
stodet :  faciens  absenti  invidiam  snse  conditionis  et  calamitatis,  qnam  om- 
nibns  incommodis  miserabilem  ostendit.  Deniqne  omnes  misericordiss 
angnlos  percurrit :  nec  qnicqnam,  qnod  mo? ere  poult,  pnetermittit. 

CcQUiD^  nt  inspecta  est  stadiosas  litera  dextrac, 

Protinus  est  oculis  cognita  nostra  tuis  ? 
An,  nisi  legisses  anctoris  nomina  Sapphus, 

Hoc  breve  nescires  unde  Yeniret  opns  ? 

Annem^  jpatlfuam  vimtm  esl  mgtmm  mmt»  sedula,  atoHm  notinm  e$i  agnihm 
9enHs  tmaf    An^  niH  legiue»  nonUma  SapphMS  aaclorts,  ignonwe»^  a  quo  eet  ho€ 


^^'»^*«»^i»»*' 


1  Eefmi  «t  N.  vnlgo  Nm»  qnid  nM.  Intpeeta  Ma,  vulgo  atpecta  eil.-— 4  Knii- 

NOTJE 

JEfisfela]  In  nnllis  Heroidnm  Ovi-  1  jEbfnul]    Interrogatio  hsec  Iro- 

dianamm  exemplaribns'  nisi   recen-  niam  habet,  et  affectnm  anget:  nt 

tissimis  apparere  hanc  epistolam  tes-  hinc  Sapphns  dolorem  intelllgas ;  qnss 

Utnr  ClariMiinns  Heinstns ;  qui  eam  se  nsqne  adeo  a  Pbaone  neglectam 

insuper  in  calcem  operis  rejectam  saltem  simnlat,  ut  roannm  neqnidem 

dicit.  Qnod  forte  non  sine  cansa  fac-  snam,  nisi  addito  nomine,  ab  ipso 

tnm  fnit,  cnm  sit  omninm  pnlcher-  putet  cognitom  iri. 

rima.  iSl«dtM«  Klcra]  A  mann  accurata 


Digitized  by 


Google 


1M0 


P.  OVIDII  MA80N18 


Forsitan  et,  qaare  mea  sint  altema»  requiras,  5 

Carmina ;  cnm  Ijrricis  sim  magis  apta  modis. 
Flendas  amor  meus  est ;  ele^ia  flebile  carmen : 

Non  facit  ad  lacrymas  barbitos  uUa  meas. 
Uror,  ut,  indomitis  ignem  exercentibus  Eufis^ 

Fertilis  accensis  messibus  ardet  ager.  10 

Arva  Phaon  celebrat  diTersa  Typhoidos  iEtnas : 

He  calor  ^tnaeo  non  minor  igne  coquit. 
Nec  mihi,  dispositis  quae  jungam  carmina  nervis, 

Proveniunt,  vacuae  carmina  mentis  opus. 

rata  ad  nameroe  fyryfOM,  Amor  Meii«  eet  lugendtu:  EUgeia  earmm  lagubre*  NiUa 
cithara  apta  esi  meis  laerymis.  ArdeOy  ui  wfmua  fertiUafiagrat  meuilmt  infiam- 
^matitf  Euriafiarentibutexeitantibusignem,  Phaon  incotit  agros  dissUoe  MtntE 
Tfphoidoe :  ardor  non  Umor  ftamma  /Etnea  me  torret.  Nec  mihi  profmtM  car- 
miuiayqamaeoomimodemehordiaeoncinnatU;  carmina  simt  ofvo  ammi  tranqaUU. 

ret  Sa.  et  Fr.  vnlgo  moveret.  Gnd.  1. 2.  et  Scr.  movetwTfiyaod  pUcet  Heiu. — 
6  Bei(u»ra$  iiniis  Med.  et  Fr.  Valgo  retfuirie,  Scr.  requiree. — 7  Ma.  elegeia. 
6«d4.  etScr.  cani  al.  elegi  Jleh^  AL  ekgi  qmoque. — 8  In  vett  iUa  wteoe:  in 
qoHraadaiii  mem, — ^ll  Scr.   ceMret.^li  Ma.  Gadd.  et  Scr.  igne  temet. — 


NOTiE 


et  docta  scripta. 

S  Legiaies]  Annon,  nisi  inscriptnm 
YidisseSy  *  Sappho  Pbaooi/  onde  easet 
epistola  nescivisses  P 

4  0;ws]  Epistolam  snam  iBtelUgtt, 
cni  nomen  suom  de  more  pnefiae- 
rat. 

5  Altema']  Qoalia  stint  Eleglaca, 
^osB  altemis  vicibos  Hezametris  et 
Pentametris  con»tant. 

Requiraa']  Postqnam  qassieris,  co- 
jns  stt  epistola,  forsan  et  velis  scire 
qnamobrem,  Sce. 

6  Cumbfrieia']  Coro  magift  soleam 
carmina,  qoae  ad  lyram  cantentnr, 
4NMnpotter«.  Hoc  vero  cTicily  qola  in 
lyrtcis  Sappho  maxiine  clamit;  a 
qttaetiam  Sa^phknm  carmnn,  gi^os 
•n  inventrix  foit,  ap{>ellatam  eat. 

7  Flendus]  Rationem  reddit,4 
«brem  elegos  «cripserlt. 

FlebUe]   Rebos  qos 
Wt  Mribeadia  ap4nnu 


S  Faeii]  Genvenk»  apta  cal. 

BorMlos]  Instromentnm  est  mosi- 
com  citbarae  seo  lyrsB  iMt>Jumom, 
quod  moltis  chordis  folsse  Indicat 
Theocritns.  Hi^  vero,  per  BorMon, 
carmiaa  ad  harbiton  cantarl  seHta  ia> 
teiligenda  sont. 

0  Indomitia]  Vehementibos. 

Exercentibua]  Hoc  illoc  jacteati- 
bus ;  nrgentibns  et  excitanttbos. 

10  Ardet]  Ardere  solet. 

11  Celebrat]  Pro  Jneoiity  freqnea. 
ttt    Sed  vox  illa  dignitatem  habet.  , 

Diveraa]  Remota,  et  binc  procol 
pesita. 

T)fpMiee]  8uh  qae  Typheaem  seo 
Typhoenm  gigaBtetn  falmiae  iotoai 
Jnpiter  Goereuit. 

JEtnet]Mtma  mem  StoUi»,  Igaihaa 
quos  evomit  Boti^simiia. 

1:1  CaUar]  AmoriSf  nempe. 

»  Nec  miki]  Id  eat,  Jam,  niane 
amore  tabida,  ad  versns  dedocendoi 


Digitized  by 


Google 


HBROIDB8.     BPI8T«   ^T.  341 

Nec  me  Pyirhiades,  Meibymniadesye  pnella^j  15 

Nec  me  Lesbiadum  cetera  torba  jayaot. 
Vilis  Anactorie,  vilis  mihi  candida  Cydno: 

Non  ocolis  grata  est  Atthis,  ut  ante^  meis. 
Atqne  alias  centun,  qoas  non  sine  crimine  amavi. 

Improbe,  multanim  qood  fuit»  unus  babes.  30 

Est  in  te  facies>  snnt  apti  lusibus  anni. 

O  facies  oculis  insidiosa  meis ! 

SiC  PffrrhUdei  mU  Methymmadei  fueUa  mlU  gnda  mnL  nee  pepuk»  ret^juwe 
Leekmium  mihi  gratns  est.  iiiuiclartV,  Cytfwo,  mUd  nuUlue  pretA:  AUhiemm 
eet  ^ecepia  ueeie  eeuUe  ui  emie.  Atque  iliee  eeutumf  quue  nau  uwuni  eineJlagHio^ 
:vilet  tmit.  Preierve,  eeiu»  iemee^  quodfiui  imiManiM.  Eet  in  teforma^  eetue  eai 
^fin  deHeiit,    O  fermm  ineidieea  ecuUe  meie/   Cape  cithetram  et  pharetram ;  eriu 


^<»i#i#»»i»«»»i*>»i*«» 


Vi'l6  IttN.  etAldinfe.  A1.  Necmihi  Purino  eubeunt  Mnedere  pueOee,  Doml^' 
tlnt  Celd.  item  cod.  W.  Ondd.  Scr.  et  al.  Nee  mihi  Pietidee  I.  Dryadeeque  p. 
(Oad.  1.  et  Scr.  Naiadeeque)   ^ec  me  Th^piadum  c,  I.  jiirai.— 17  Al.   KUii 


Amijahene,  Gndd.  et  Scr.  cam  al.  Amaiorie.  Al.  Anemiorief  yA  Ameiorii^ — 
19  Godd.  et  Scr.  ciim  plorimitaL  qua$  hie  eim. — $!%  Scr.  jiiarflrct,  et  t 


NOTJB 

tHm  iantilis.  intula  commorantinro. 

Diepoeiiie']  Scilicet  tno  qnoqne  lo-  Junani']  Ad  vertat  pangendot  ioci* 

CO,  pro  ratiooe  f  ravit  ant  acnti  tonl,  tant ;  ti  taroen  probanda  tit  Domitii 

nenri  ten  ctiordaB  instrumentit  moti-  expotitio,    Vel  non  jwMni^  id  est, 

cit  aocommodantur.  Non  cnro. 

€hee  jungam]  Lyrica;  qnat  timul  17  Anaeiorie]  Una  fnit  ez  iit,  quat 

yoco  et  cithara  cantentur.  tribat  Sappho  impudice  amavit :  niti 

CorMtiM,  ofMt]  Appotitio.  Carmina  tamen,  quod  Telctippam  et  Mega- 

diclt  ab  otioM  mente  provenire.  ram  pro  Anactorie  et  Cydno  «pud 

15  Nec  me]    Dicit  te  puellamm,  Snidam  potitat  inveniet. 

qnibot  ad  panf  endot  vertnt  oiim  in-  ViUe}    Non   curo»   pottqnam  tni 

citabatnr,  jam  nulla  moveri.  amore  correpta  tum. 

.    PyrrAMdet]    Ma»«;   a  Pyrrha;  et  .    10  Jllfitf  aJt^r]  Vilet  snnt,  tcilicet. 

Pyrrfaaea    ten  Thettaiia  tic  dictx ;  CeiOvm]  Numerut  certuty  pro  in» 

enimvero  a  locit,  qnm  incolaemnty  certo. 

Poet»  tolent  illat  appellare.    Sed  20  tmprobe]  Bene  pro  avido,  oe- 

malim  per  Pyrrbiadet,  Pyrrh»,  Let-  qne  «tinm  re  immodica  contento,  im- 

biae  urbit,  paeUat,qaam  Musaii,  in-  probamtnmi,  optime  annoUvit  Do- 

.telligere :  qoaaquam  Domitio  tJiter  mitiut.    Attamen  hic  locum  non  Im- 

vitnm ;  ciuot  hic  certe  in  qovrendit  bet  htrc  tif  nificatio ;  ted  timpliciter 

alleforiit  odiotn  vita  ett  nimia  dili-  por  improimmy  malut  ett  inteUifon* 

gentia.  dnt. 

Meihymuiadeece]  A  Methymna  Let-  Qifod  fuit]  Amor ;  quem  in  mniiu 

bi  intnltt  nrbe  celebri.  ditpentaveram. 

10  Leebiadmn']  PaeUanim  in  Letbo  21  Eei  in  U]  Jam  toom  ama^iavi 

iklph.eirur.Clae.                   Ocid.  Q 


Digitized  by 


Google 


m 


P,  OVIDIt  KAS0NI8 


fiome  fidem  et  pharetram ;  fies  manifeBttis  Apbllo : 

Accedant  capiti  cornua ;  fiacchus  eris. 
Et  Phoebus  DaphneB,  et  Gnosida  Bacchas  amavit :  25 

Nec  norat  Lyricos  illa,  Tel  illa,  modos. 
At  mihi  Pegasides  blandissima  carmina  dictant ; 

Jam  canitur  toto  nomen  in  orbe  meum : 
Nec  plus  Alcaeus^  consors  patriaeque  lyreeque, 

Laudis  habet;  quamvis  grandius  iUe  sonet  30 

Si  mihi  difficilis  formam  natura  negavit ; 

Ingenio  form»  damna  rependo  meae. 

9€re  Apotto.  Conma  oddwUwr  capiti,  erU  BaechMi,  Bi  ApoUo  ammoit  Dafikamf 
et  Bacchua  Gnorida,  Nec  iUa,  vel  iUay  aciebat  numeros  Lyricoe,  At  Pegandeo 
tuggenmt  miki  carmina  moUinima:  jam  nomen  meum  celebratur  per  omnet  terraa, 
ffec  AUeeuMf  eociue  pairia  et  Ifree^  coneecatuo  eet  majorem  gloriam ;  quamms  itt» 
eantet  8ubUmin$,    Si  natura  uUqua  mHu  non  tribuit  pulchritudinem ;  compcnoo  dt#- 

-26  Heias.  volt  noraHt,-^0  R.  naas  Heint.  et  Ood.  1.  Mnat.^-tfi  Pro  mm 


SOTJE 


laadat. 

Faeie»]  Pro  poldiritadine  et  ele- 
gantia. 

Sunt  apti]  Id  est,  JaveniB  es. 

:i8  Fidem']  Citharam.  Synecdoclie 
est ;  pars  pro  toto  ;  chorda  pro  toto 
instrnmento  ponitar. 

Pharetram']  Le  carquois,  Foemnt 
vero  Cithara  et  Pharetra  Apollinis, 
qai  Mnaica  et  sagittis  clarait,  duo 
intignia. 

Fiee  mani/ettut]  Id  est,  Tam  ele- 
gans  es,  nt  nallas  te  cum  Apoliine 
comparare  difiiteatnr, 

25  Et  Phabut]  Jam  Phaonem  ad 
umorem  tui,  rationibas  ab  exemplo 
petitis,  Sappho  perdacere  nititar. 

Daphnen]  Daphnes  Penei  flnvii  ft- 
liae  in  lanmm  mntatse  historiam  pos- 
tea  in  Metamorphosi  videbimus. 

Onotida]  Id  est,  Ariadnen,  Minois 
filiam,  qai  Cretam  insnlam  tennit, 
nbi  Onoaat  civitet. 

96  Nec  norat]  Se  diidt,qnam  Daph- 
%e  et  Ariadnoi  qnod  neutra  versna 


pangere  docta  foisset,  praestantiorem. 

27  Pegatidet']  Musse ;  GraBca  ety- 
mologia,  ab  Heliconis  fonte  clarissi- 
moy  qnem  ictn  nngalas  Pegasns  ata- 
tns  eqnns  aperaiite  flngitur,  sic  dic- 
t«. 

Elandittima']  Snavissima.  CarmU 
nnm  vero  snavitate  pracipne  Sappho 
commendatnr. 

29  iVec  plut]  QxlHl  sicnti  ilie  gran- 
ditate  laudem  consecatns  est,  ita  ego 
snavitate. 

Aleami]  Poeta  foit  MitylenBena  seu 
Lesbins,  cui,  propter  granditatehi  et 
elocntionis  soblimitatem,  aorenm 
plectram  veteres  attribnerant. 

Contort]  Ejasdem  patrioe :  nam 
nterqne  patriam  habnit  Lesbon. 

Contort  Iffraque]  Qni  ejnsdem  ge- 
neris  carmina  lyrae  aptanda,  sicnt 
et  ego,  scripsit. 

81  Si  ntihi  dijgieilit]  Quod  firaiitsi- 
mnm  cansari  potuisset  Phaon,  formas 
vitinm,  sciiicet,  ipta  Sappbo  difnere 
conatnr. 


Digitized  by 


Google 


HEfiOlDBS.     BriST.  XV.  2tf 

Sum  brevis  *^  at  noinM,  quod  terras  impleat  onmes, 

Est  mihi  r  meniMiram  nominis  ipsa  fero 
Candida  si  non  sum,  placoit  Cepheia  Perseo  ^ft 

Andromede,  patri»  fusca  colore  suce. 
£t  yariis  albse  jaoguntur  saepe  columb» ; 

Et  niger  a  yiridi  turtor  amatur  ave. 
Si^  nisi  qudB  facie  poterit  to  digna  videri, 

NuUa  futura  tua  est ;  nuUa  futora  tna  est.  40 

At^  me  cum  legeres^  etiam  formosa  videbar : 

Unam  jurabas  usque  decere  loqoi. 
Cantabam ;  memini ;  (meminenint  omnia  amantes) 

Oscula  cantanti  tu  mihi  rapta  dabas.  ^^ 

Hsec  quoque  laudabas ;  omnique  a  parte  placebam :       45 

Sed  tum  praecipue^  cum  fit  Amoris  opus. 

pendia  puhhritudiniM  mea  ingenio.  Sum  parta :  ai  fama  ett  miAf,  qua  feratvr 
per  omnee  ierras :  ipaa  fero  tastiiaiem  mea  ghrite,  Si  non  eum  alba  ;  Andromede 
Cepheia  gratafuU  Ferseo,  nigra  cohre  patria  eua.  CeHambee  etiam  candida  eeefe 
eopuUmtmr  eum  vereieohribut ;  ei  turtur  ater  diligHur  ab  oHie  viridi,  Si  nulla 
fidura  eei  tua,  niei  quee  poterii  m&eri  ie  4igna  pulehriiudiney  nuUafwtura  eei  tua, 
Ai  cum  legeret  mea  oputaday  videbar  etiam  puUhra :  tineftnejurabat  mihi  toti  de- 
eorum  ette  tofui.  Canetnim ;  recordor :  (amaniet  omnia  recordantur)  tu  oteula 
eapiebat  canentit,    Probabat  hac  etiam ;  ei  grata  eram  ab  onim  parie :  ted  tum 

Siirm.  malit  ma\a,—ZZ-%i  Ita  N.  Vnlgo  :  Nec  me  detpidat^  si  tum  tibi  eorpore 
parra,  Menturamque  brecit  nominit  ipta  fero:  Scr.  gero,' — 35  Scr.  nontim. 
36  Culore  iuatebat  Francias,  quod  et  crat  in  Li.— 39  Maz.  et  Pal.  qua  faciet, 
^l  Vett.  Ai  mea  cum  legeret,  Gnd.  2,  iibi  jam  formota, — 45  Maz.  omnique 

NOTA 

t>igkUU\  faiiqiift  et  maligiiiL  39  Fade']  Pulchritadine. 

33  Rependo^  Compeaso.  4«  NnUa]  Puella,  icll.  PHw  f ero 

33  Breeit]  PirTa  statvra.  h«c  aegatto  condltloiri  anMM  e»t : 

34  Iptafero]  Adeoqne  magna  sum.  Posterior  absoiate  et  affirmando  Ib- 

35  Cepheia]  Andromede  e»t,  Ce-  telllgonda  est  Si  nout  n'en  voulez 
phei  Athiopam  regic  iSUa,  a  PeiBeo  poini  qui  ne  nou»  paroitte  digne  de  tout 
liberata,  et  amata.  par  ta  bemdi^  wut  »'«•  aurez  potni  dtt 

36  Pe^ria]  Scilicet  /Ethiopia,  solh  ioui. 

ardoribas  exustay  caodidos  BOtt  gig-  41  Jlfe]  Meoa  ▼enofl. 

nit  homines.  42  C/fMm]  Me  aolam  tiae  fine  jil« 

87  Vetrut]  Colonmi  varietate  di»-  rttbat  deoere  loq«i. 

tinctia.  44  Rapia  dabai\  F«rtim  raptimqve 

38  Ftridt  oee]  Pslttaco.    De  hoc  oacnlabaris. 

Psitlaeonrai  amore  Plhihis :  de  qao  45  Hae']  Oacala  rapta.  Molta  Tero 

etiam  postea  aliqaid  ab  ipso  Nasone  est  hic  wxn  niavitas  modo,  sed  latci- 

Imbehimns.  via. 


Digitized  by 


Google 


244  P.  OVIDII   NASONIS 

Tunc  te  plas  solito  lascivia  nostra  javabat^ 

Crebraqoe  mobilitas,  aptaqae  verba  joco ; 
Qaique,  ubi  jam  amboram  faerat  consamta  v^^optas, 

Plurimus  in  lasso  corpore  languor  erat  50 

Nunc  tibi  Sicelidcfs  veniunt,  nova  prseda,  puell». 

Qaid  mihi  cum  Lesbo  ?    Sicelis  esse  volo. 
At  vos  erronem  tellare  remittite  nostram, 

Nisiades  matres^  Nisiadesqae  naras. 
Nea  vos  decipiaut  blandaB  roendacia  lingaas :  55 

Qase  dicit  vobis,  dixerat  ante  mihi.  • 
Tu  qaoque,  qase  montes  celebras^  Erychia^  SicanoSy 

(Nam  tua  sum)  vati  consule^  Diva^  tuse. 

piWMrfJM,  am  ieniaiur  nfgotium  amarii,  Tune  huntria  natira  Hhi  ffdeebai  pta§ 
eoiUo^  eifrequan»  mobiliiaa^  ei  verba  idanea  luaibma ;  ei  Urnguor  mmltm,  ^  eroi  t» 
carpere  defeteOf  peaiquam  gaudia  amborum  fuerami  eammixia,  Nune  S^ceUdee 
puiUes  acceduni  iibi  nova  raiiina,  Quid  miki  cum  Leebo  7  Cufria  eue  Sieuku  Ai 
vae  nuBhrotut  Nidadaa,  ei  murue  Niaiadetf  remUiiie  terra  Testra  tagum  noairuuL 
Neve  doU  ndiit  linguta  vae  /aUant ;  ndhi  anie  dixeraif  qua  dieii  vobie,  Tk  quO' 
quep  Dea  Ertfcina^  fum  frequeniaM  cottet  SHculot^  fave  vaii  iua;  nam  iua  tuau 


in  pwie:  Fr.  omni  iibi  parte,-^7  V.  et  R.  et  doo  ex  Heins.  juvabanii, — 48 
Qnidam  mambra  Joeo :  al.  verba  Xoco.— 49  Quique  e  conj.  HeiiM.  Scripti  plurimi 
Atqme.  Ma.  On.  l.  et  Scr.  Ai  timui  amborum,  Oud.  %  Ai  ubijam.  Ai.  £1  quid, 
ubu  Pal.  eanaumia :  ceteri  cm0iM.— 61  R.  SiciUdetf  et  mox  jSidlit.— 68  AL  O 
«M,  Nee  CM,  Ne  vot,  Neu  vot.  Gndd.  et  Scr.  cum  al.  errorem,  Moz  Oad.  8. 
cnm  a1.  admittiie  noitr.  Scr.  remUtUe  vetirum, — 64  Gudd.  Siciiidet  matret,  Si' 
eiUdetque:  al.  Nitiadet  mairet,  Sicelidetque.Sb  Giid.  1.  Ne  votf  8.  et  Scr^ 
Nec,— 57  Moniet  N.  Fr.  Gudd.  et  Scr.'  Ceteri  tmiiii<e«.— 69  Li,  FortiHM  la6o- 

NOTiE 

61  SkeUdet]  Sicnlae.   Pliaoni  ez-     nonproculaSyracati8yrefiiivit|iUiid 
probrat,  qnod  veteris  amoris  oblitos,     nomen  habuerunt. 

.ad  paellas  Sicalas  animnm  a^jece-  66  Mendaaiai  QaaBCumqne  Phaon^ 
rit  nt  voa  ad  aui  amorem-  pelllciat,  pro* 

62  Qutd  nMAt]   Patriam,  nt  in  Sici-     ferre  poterit. 

liam,  obi  saos  e«t  Fbaon,  concedat^  66  Qutt  dicUI  Qa»  vobii  ille  nnnc 

copit  Sappbo  deserere.  promitiit,  eadem  et  mihi  ante  polli- 

6S  At  vot]    Corrigit  votnm;  meli-  citns  erat,  fidem,  constantiaqD,  &r. 

nsqae  jndicat»  si  a  Sicalis  laus  sibi  et  tamen  roe  de»titiiit. 

.remittator  Pbaon.                             '  67  Erydnal  Veuos  est ;   qass  ab 

Koff]    Clarissimos  Heinsius  pntat  Eryce  Siriliae  montey  abi  matri  Ve- 

4^ra  legendaro.  neri  templnm  ^neas  coiutituity  tllad 

Erronem]    Phaonem ;    qai,  relicta  nomen  sortita  esL 

patria,  in  [alienis  regionibos   errat  .    ^icoaos]  Sicalos ;  a  Siciao  rege  sie 

64  NiMiadet']  Megarensesinteliige;  dictos. 

qasB  a  Ntsoi  qni  Megaris  in  SicUia,  68  2Wi  «tan]   Omnino ;   siqaideM 


Digitized  by 


Google 


HBROIDBS.     BPI8T.   XV.  fi45 

An  gravis  inceptain  peragit  Fortuna  tenorem, 

£t  manet  in  cnrsu  semper  acerba  svo  ?  60 

Sex  mihi  natales  ierant,  cnm  lecta  parentis 

Ante  diem  lacrymas  ossa  bibere  meas. 
Arsit  inops  frater,  captus  meretricis  amore, 

Mixtaque  cum  turpi  damna  pudore  tnlit. 
Factus  inops  agili  peragit  freta  ccerula  vemo ;  66 

<2uasque  male  amisit,  nunc  male  quaerit  opes. 
Me  quoque,  quod  monui  bene  multa  fideliter,  odit: 

Hoc  mihi  libertas,  hocpia  lingua  dedit 
£t tanquamdesint,  qaae  me  sine  fine  fatigent^ 

Accumulat  curas  filia  parva  meas.  70 

mtima  tu  nostris  accedis  causa  querelis : 
;   Non  agitur  vento  nostra  carina  suo. 

Au  /arhnM  adter^a  ab$olrit  ienorem  ineepimnf  et  erudeUB  penUd  eemper  im  nta 
proceemj  Sex  anni  mihi  pneterieranif  eum  otea  pairiM  eotteeta  aate  ten^  hanei' 
nmt  mea»  laerfmae,  Frater  egena»  ineensu»  eet  tuperatuM  amare  eeorti ;  et  paeen» 
e$t  diependia  juncta  cum  i^famia,  Egenu»  faetu»  excurrii  mioria  gkmea  remo 
ceieri  /  et  nune  male  captat  divitia»^  ^ua»  male  perdidit,  Me  eiiam  odio  perae^ui* 
tur^  quia  plurima  fide&ter  admonui,  FacUita»  et  ingeimHa»  mihi  hf>c  attulitf  hoe 
pfa  hmguu,  Ei^  tam/nam  abeinif  qum  me  indeeinenter  wrgeanif  vma  fitia  augei 
meam  eelieiimdinem,    Tuadeeni»eaM»ap9»irenuim»tri»i[uerim»nii».    Ncetranam» 


r^M.— 6S  Gndd.  et  Scr.  cnm  vnlg.  tietu»  nuretr,  W.  vineiu»,^67  Qud.  2.  £1 
MCfHtfd.— 68  Scr.  mihi  Uugua^—eiO  Oud.  I.  Ut  nunquam  demni.—lO  Ood.  9* 

NOT«  •      * 

amans  aroatoria  scripserit.  cansa  bonis  omnibns  dilapfaMik 

69  An  graeii]  Fatornm  iiii<}uitatera  .  Fraier']    Charaxin.    Larycliu&    et 

et  pertinaciam  hac  interrogatlene  ar-  Enriglns  doo  alii  fnernnt. 

guit.  65  PeragU]  Piraticam,  affliMit  bo» 

Ineeptum  peragit^  Ut  mihi  antebac,  nis,  exercnit. 

ita  porro  iuresta  erit.  66  3fa?e]   Tnrplter,  et^  per  iiiii- 

.  61    Natale»']     Anni  intellignntor :  miam. 

qnibut  singnKt  natalit  diet  ceiebra-  67  Hfonuf]  Immo  iratrem  amltis 

lUtnr.  carminibuA  laceravit. 

.  Leeta]    Oata,  cineretqne  mortno*  68  Hoc]    Fratria  odinm. 

rum,  qnot   cremare   olim  tolebant,  70  Ft/ia]    Cleit  nomine ;  qnam  ex 

pottqnam  rogi  flamma  tubtedittet,  Cercyla  aiit  Cercola  viro  peperiiM 

^Uigebantnr.  Sappho  auctor  e«t  Soidat. 

63  Aniediem]  Patrem  dicit  funere  73  NonagUnr]  MeUpfaora  a  ma- 

Immatnro  obiitte.  tit  peiita  te  infelicem  esse  diclt. 

69   /Mf»]    BfeittrkiS   Bhodopet  Sao]  Propitio. 


Digitized  by 


Google 


246 


P.  OYIDII   NABONIS 


Ecce,  jax^ent  coUo  sparsi  sine  kge  capilli ; 

Nec  premit  articulos  lacida  gemma  meos. 
Veste  tegor  vili ;  nuUum  est  in  crinibus  aurum ; 

Non  Arabo  noster  rore  capittus  olet. 
Cui  colar  infelix,  aut  cui  placuisse  lahorem? 

lUe  mei  cultus  unicus  auctor  abest. 
MoUe  meum,  levibusque  cor  est  violabile  telis ; 

Et  semper  causa  est,  cur  ego  semper  amem. 
Sive  ita  nascenti  legem  dixere  sorores ; 

Nec  data  sunt  vitflB  fila  severa  meae ; 
Sive  abeunt  stadia  in  mores,  artesque  magistras  ; 

Ingenium  nobis  moUe  ThaUa  facit. 


75 


80 


von  impeUiiur  vento  suo,  Ecce,  coma  diffuMa  reeumbU  coilo  tme  orditu:  nec  gm- 
ma  micmts  circumdat  mcot  digitos.  Induor  amictu  minimi  pretii :  nuttum  aurum 
est  in  capilUs  ;  coma  nottra  non  fragrat  rore  Arabo,  Cui  omer  miseray  aut  eui 
cupiamplacuim?  lUe  $olu$  cauta  mei  omatu$  abe$t^  Cor  meum  tenerum  €$t 
otmoxium  telit  moUibus :  et  ett  temper  cauta^  cur  ego  temper  amem.  Seu  tororet 
aic  potueruni  legem  natcenti ;  necfila  dura  tunt  tradita  vita  me<g ;  tite  ttudia  cow 
cedunt  in  contuetudinemf  et  in  artet  magittrat ;  TkaUa  nobit  dat  ingenium  tenerum» 


^^^^■^*^*^^*^ 


«ifiCNmtdu. — 7S  Al.  Mt  pomku  R.]mmi.~7S  N.  et  Aklinae  ArAum  notitr  d&na, 
Al.  Arabum  n,  rwre,  Fr.  Arakmn  n.  dam  cap,  habet^^lS  Heio*.  roalebat  «&#•••<- 
79  Fr.  lecibutque,  Vnliro  /m^.~82  Fr.  Nec,  Vulgo  Et, — 88  Afagittrte  emend, 
H.  Codd.  magittrat.  Burm.  conj.  arii$que  magi$tra  Ingefuumf  ^c,  Fr.  et  W. 


NOT« 


73  Sine  lege']  Incomti  et  sine  or- 
dine. 

74  Articuhe']  Digitis  annulom  nol- 
lom  Qmatos  caosa  habeo. 

70  Arabo  rore]  Myrrfaam,  aot  qoem- 
libet  odorem  intelUge.  Ex  Arabia 
¥ero  plorimos  asportari  noa  opos  cst 
indicare. 

7r  Cm]   In  cojos  gratiam. 

78  Auctor]  Phaon,  scil.  coi  ut  pla« 
ccret  leae  Sappho  omabat. 

79  LevUm]  Qaalia  Amoris  esse 
decet. 

81  Straret]  Pare«;  qoas  antea 
coiqoe  vitam  et  sortem  assignare.Ti- 
dimos. 

•1  Nee]  Contra  llbrorom  fidem 
vocemMstam  pr*  et  reposnit  dar. 
Heittsios.    Qoas  lectio,  qoalevcom- 


qoe  ez  alia  sensom  eruere  satagaft, 
meliorem  et  elegantiorem  efficit. 

Fila]  Per  fila,  qnscumque  ad  vl- 
tam  spectant  intellige. 

88  Arteeque  magietrai]  Volg.  magit' 
ira$.  Omnino  vcro  scribendom  esse 
magittr^g  clarissimns  Heinsius  cease* 
bat.  Attamen,  re  acctiratins  pensa- 
ta,  sensnm  prope  eundem  esse,  nec, 
sine  manoscriptomm  auctoritateylec- 
tionem  motandam  esse,  contendere 
me  posse  arbitror.  Utrobiqoe  enlm 
signlficaverit  Sappho,  ex  stodio,  et 
ad  rem  aliqnam  propensione,  deinde 
et  artiboHy  formari  mores ;  qoibos 
difficile  sit  resistere.  Illa  vero  de  ar- 
tlbns  amatorils  prsecipoe  hoc  in  loco 
iuleiliglt. 

84  TkaUa]   Novcm  Mtisiurttm  vna 


Digitized  by 


Google 


HBROIDSS.     BPIBT.  XV.  St? 

Qaid  mimm,  primaD  si  me  laimginis  a^tas  8ft 

Abstolity  atque  anni,  quos  yir  amare  potest? 
Hmic  ne  pro  Cepbalo  raperes,  Aorora,  timebam : 

£t  faceres ;  sed  te  prima  rapina  tenct. 
Hunc  si  conspicias,  quae  conspicis  omnia,  Phoebe ; 

Jussus  erit  somnos  contiuuare  Phaon.  90 

Hunc  Venus  in  ccelum  curru  yexisset  ebumo ; 

Sed  videt  et  Marti  posse  placere  suo. 
O  nec  adhuc  juvenis,  nec  jam  puer ;  utilis  aetas ! 

O  decus,  atque  aevi  gloria  magna  tui ! 
Huc  ades ;  inque  sinus,  formose,  relabere  nostros :  95 

Non  ut  ames^  oro,  verum  ut  amare  sinas. 

Qmd  «incm,  n  aioi  primm  UmMgimi»  m«  tAripwi,  et  amil,  quo»  mr  peint  ^marti 
Aur0ray  metuelHuny  ne  hune  toUere»  pro  Cephah,  Et  tolkres :  $ed  prima  prmda  te 
retinet.  Si  Phcebe,  qua  videt  omJiia,  htme  videat ;  Phaim  eoaetue  erit  proregar» 
somnoa,  Venus  traaetulimt  hune  in  eeelum  ewrru  elmrneo ;  nerwn  aeit  eam  pom 
etiam  graium  e$$e  $uo  Marti,  O  nec  adhue  jucenie,  nee  jam  puer ;  ettae  idanea  / 
O  honor,  et  gloria  magna  iui  eeecuU  !  Hue  redi ;  et  pulcher  redi  in  grenuum  no$* 
trum.    Non  precor  ut  amee,  terum  ut  coneedae  «mm.    Seribimiu$f  et  oculi  irrigan^ 

fyek :  Tulgo  dedit. — 89  Ondd.  cam  a1.  eonepieiat,  iptm  eon$pieit,—QO  Scr.  cnai 
«1.  eri$, — 96  Gud.  1.  caro  pleri«que  scriptis  $ed  qwodamareeina»,  Gr.d.  2.  com 


NOTiE 


est,  quAm  a  cantns  amcenitate  et  las- 
eivia  sic  dictam  volnnt.  Hic  vero  per 
iUam  ttndiam  intellige  Poeticesy  et 
reriim  deKectabiliam. 

85  Primee  Umugimk  eiia»]  Id  est, 
Javenilia. 

Lanugini»']  Lanngo  vocantur  primi 
et  teneri  piii,  qnales  adoletcentinm 
genui  cernontor.    Du  poUfoUet, 

86  Ab^tuHf]  In  amores  illectam  ab 
omni  re  alia  avertit. 

An$n]  Id  est,  Si  amoribui  eo  tem- 
pore  indnlsi,  cum  a  viris  poteram 
amarS. 

87  JUunc']  Pbaonem. 

,  CephaU]  Hunc  Anrora  amavlt ;  ca« 
jns  fabolam  prolixe  in  Metamorpb. 
videbimus. 

Aurora]  Vocativi  est  casns  :  illam 
emm  compellat  Sappbo.    Quo  artifi- 


cio  Phaonem  suum  elegantissimum 
fingit. 

88  Prima]  Cephalns;  qnem  rapu* 
isse  Anroram  finxerunt  Poetal! 

89  Phetb»]  Luna,  Phcebi  soror. 

90  Ju$$u$]  Ad  Endymionis  pasto- 
ris  fabnlam  alhtdit;  qoem  perpetutf 
somno  a  Jove  damnatnm  Lnna  dicitnr 
amasse. 

91  Ebumo]  Lnnse  argentenm,  Ve- 
neri  ebnmeom  cnrrum  Poetn  tribne- 
rnnt. 

93  Martt]  Martis  cum  Venera 
adulterium  vel  pncris  notam.  Dicit 
Sappho,  qiiod  nisi  Venus  suis  cum 
Marte  amoribus  detineretur,  Phao- 
nem  sibi  praeriperet. 

99  Onec]  Phaonis  soi  etatem  alia* 
que  bona,  forore  Amori»  cjBfrepta^ 
Sappho  miratilr* 


Digitized  by 


Google 


B48 


P.  OVtDtl  KA80N18 


Scribimns^  ef  lacrymis  ocali  rorantar  obortis: 

Aspice,  quam  sit  in  hoc  malta  litura  loco. 
Si  tam  certus  eras  hinc  ire,  modestias  isses; 

Et  modo  dixisses :  Lesbi  paella,  yale. 
Non  tecum  lacrymas,  non  oscula  samma  talisti. 

Deniqae  non  timai^  qaod  dolitara  fai. 
Nil  de  te  mecam  est,  nisi  tahtum  injaria ;  nec  to, 

Admoneat  qaod  te,  pignas  amantis  habes. 
Non  mandata  dedi;  neqae  enim  mandata  dedissem 

Ulla,  nisiy  nt  nolies  immemor  esse  mei. 
Per  tibi,  qai  nunqaam  longe  discedat,  Amorem» 

Perque  novem  jaro^  nnmina  nostra,  Deas ; 


100 


105 


iur  laenfwdi  prorumpeniibvs,  '  Vide,  quam  muUa  Uhtn  eii  m  Um  Iom.  &  iem 
bene  eoiutUueraa  hinc  diKedere,  leniue  disceesigeee ;  ei  eaUem  diximee:  Vuk^ 
pueUa  Leebi,  Non  portatti  tecum  lacrymaiy  non  suavia  uUima,  Deni^e 
non  mehd,  quod  fui  fletura,  NihU  e$t  mecum  de  fe,  niti  tantum  tnjvjMia : 
nee  te  coarguit,  quod  iu  kabee  pignut  amantie,  Non  jumia  ineiruxi:  nequ€ 
verojueeie  ulli*  inttruxissemy  niti  ui  non  obl\tntcereriM  mei.  Juro  tibi  per  Cupi» 
dinem,  qui  nunquam  procul  abeai,  et  per  novem  Deat,  nottra  numma/  dm^ 


•^^^^^^■^^^^■^ 


u\,  tedui  am,  Unns  tedieut  am. — 100  Al.  Si  mHu  dixittet,  Noniiinlli  Si  modo. 
— 101  Ai.  otcula  nottra, — lOS-104  Vnlgo  nec  te  Admoneat  (vel  AdmcnuU)  quod 
tu  munut  a.  h,  V.  et  Mo.  nec  te  Admonuiy  quod  iu  munut  a,  h, — 107  Al.  diteeiU» 


NOT^ 


06  Verum  nf]  Dnrnm  hoc  cl.  Hein- 
sio  VMum:  adeoqoe  legeret  Afe  ted, 

98  l^hdta'}  Qnam  fecernnt  lacryme« 

99  Modestiut  ittet]  Rnsticitatem 
accnsat,  qnod  discedens  ne  amasiam 
qnidcm  salntaverit. 

-  100  Letbi  pueUa']  -Haec  erat  appel- 
latiOy  sine  omni  amoris  indicio. 

101  Sumnui]  Ultima. 

-  102  Nofi  iimui]  Nnlla  Tero  hic  a 
Phaone  injnria,  yerba  si  spectes :  at 
metonymice  per  iioii  timere  diteetsum, 
intelligendnm  est,  de  eo  Phaonem 
Don  monnisse. 

•   Quod  doUtura']  Discessnm.' 
108  /i|^ia]  Qnod,  scil.  me  dese- 

rnisti.    Nam  ad  concnbitnm  referre 

wnK  placet. 
104  Admoneat]  AdmmmU  alii.  Caa- 


sam  ostendit,  inqnit  l>omitlnSy  qnare 
mnnera  discedentibns  amicis  dari  ae* 
cipiqne  soleant ;  ut,  scilicet,  sint  mo** 
nnmenta  amici  absentis,  cnjns  repr» 
sentent  memoriam.  Malim  ego  It^ 
intelligere,  Nec  pignora,  qn»  babea 
mei  ainoris,  te  admonnemnt,  nt  sal- 
tem  dJscedens  valediceres.  Si  tamea 
legas  admoneai,  Domltii  favebis  inter- 
pretationi. 

105  Non  mandaia  dedi}  Sicoti  mop 
est  Taledicentibus. 

107  PertibiyquinunquamUngidlr' 
eedU]  Alii  habent  Per  tUii,  qui  moh 
fiMnis  Umge  diteedU,  Amorem^  tensii, 
nt  vides,  diverso.  QnamTis  tu  disceH 
aeris;  perqne  amorem  prMena  9% 

106  No9em}  Mnsas. 


Digitized  by 


Google 


HBItOIDBg.     BPI6t«  XV.  34tt 

Cam  mihi  nescib  qnis^  Fa^unt  tuagaodiay  dixit; 

Nec  me  flere  diu,  nec  potaisse  loqui,  110 

Et  lacrymse  deerant  oculis,  et  lingua  palato : 

Astrictum  gelido  frigore  pectus  erat. 
Postquam  se  dolor  inyenit ;  nec  pectora  plangi^ 

Neo  puduit  scissis  exululare  comis. 
Non  aliter,  quam  si  gnati  pia  mater  ademti  115 

Portet  ad  exstractos  corpus  inane  rogos. 
Gaudety  et  e  nostro  crescit  moerore  Charaxus 

Frater ;  et  ante-oculos  itqne  reditque  meos. 
Utque  pudenda  mei  yideatur  causadoloris ; 

Quid  dolet  haec  7  certe  filia  vivit^  ait.  120 

Non  veninnt  in  idem  pndor  atque  amor :  omne  videbat 

Vulgus;  eram  lacero  pectus  aperta  sinu. 

neacU  fiu^»  mihi  dixit,  Exeemt  tua  to}npta»^  me  diu  nee  htgere  potmeee,  nec^terkum 
frefevre,  Et  Uteryma  dentituebunt  ocuIm,  et  Ungua  pakium :  pectu»  erat  opfre^ 
eumgelidofrigorf,  Poaiquam  dohr  $e  compfrit ;  neepuduii  pectora  percutif  nec 
^Uetim  ^ukare  capiHiB  huna^ie,  Non  alUer  feci,  qaam  ei  pia  maierferai  ad  rega» 
congeMtoB  eorpue  vacuumflUi  erepiL  Frattr  Charaxu»  ketatur,  et  augetur  ex  noairo 
luctu ;  d  meat  et  remeA  anie  vultu»  meoe,  Et  ui  cauaa  meto  meeatUia  vtdMhir 
erubeecenda;  Quamobrem  kac  luget  7  inquit :  certefiHa  rivti.  Pudor  et,amor  noi% 
conteniunt:  vuigu»  omne  cemebatf  nuda  eram  pectu»  amictu  laniato»    Tu,  Phacmy 


^^^»0^^»^*^^» 


Scr.  (fiiMJd.— 108  Ma.  mmina  oanda^—XW  Al.  vfl^iapakld.— IIS  AL  tfoW 
ijuittiiittf.  Godd.  et  Scr.  ctini  al.  mea  pect,  planxi. — 114  Al.  rapli»  comi». — 
116  Qnidain  codd.  ferret  ad.  Li.  ad  extinctor, — 117  Oudd.  ct  Scr.  matore  Ca» 
riuti,— 119  R*  jmdenda  m^u.— ISO  Scr.  Quid  dohr  hic^-lli  Mer,  foremom 

NOTiE 

.  109  Gaird/a]    PbaoD,   aciU   qaeo  Dis  malit  exnUanteiii  interrogamnfy 

g^ndia  tna,  aaaatorie  dicif.  Etectou» bien  plu» gra»? 

'  110  Nec  potuiiae]  Mtici  «■nt/scili*  118  iique  reditque^   Ejfiamodl  vero 

cefy  aifectas  violenti.  itifones  •onl  qnani  insulf ationes  :  at^ 

112  Frigore]  S«ngnine,8oilicet,per  qoe,  nt  metount»  qui  in  moerore  de« 

dolorem  ad  praecordia  retracto.  gunt  luctus  tuos,  iniroicos  tettes  iuu 

119  Jnvenit']  Alii  imminuitf  eodem  bere;  ita  altis»  qui  snnt  infeniu  iit ^ 

•iMiaa;    sed   istiid  pfaeccdit:   post-  prssentia  iiaa.dolorem  refrioare  et 

qnam  enim  renufierunt  doioresy  qui  augere  araant. 

itfltaram  opprimebant,  ipsa  sensns  et  119  Pudenda']  Quod  to  aMem. 

vircs  revocaty  et  ioTeoit.    Le»»en»»e  120  Qttid  doki  hese']    Verba  sunt 

rappelkMt.  Charaii  sororem  objorgantis :  Qaam- 

116  Inane']  £z  quo  anima  evolavit.  obrem  baec  Inget  i 
,    117  Creocit]  Hanc  fignram  OalUce  •      Ktrif]  Adeoque  loctns  caosam  hane 

T«tiniiiiiiiis»  ouw  ita  ftlifjueoi  ex  alie-  non  habet.    £x  qoo  proniim  erat  ali- 


Digitized  by 


Google 


250  P.  OVIDII   NASONIS 

Tu  mihi  cnmy  Phaon ;  te  somnia  nostra  redncant^ 

Somnia  formoso  candidiora  die. 
Illic  te  inyenio  ;  quanquam  regionibus  absis ;  13& 

Sed  non  longa  satis  gaudia  somnus  habet. 
Ssepe  tuos  nostra  cervice  onerare  lacertos, 

Saepe  tuae  videor  supposuisse  meos. 
Blandior  interdum,  verisque  simillima  yerba 

Eloquor ;  et  vigilant  sensibns  ora  meis.  130 

Oscula  cognosoo»  qaae  tu  committere  linguse» 

Aptaque  consueras  accipere,  apta  dare. 
Ulteriora  pudet  narrare ;  sed  omnia  fiunt : 

£t  juvat,  et  sine  te  non  libet  esse  mihi* 
At  cum  se  Titan  ostendit»  et  omnia  secum ;  135 

Tam  cito  me  somnos  destituisse  queror. 
Antra  nemusque  peto ;  tanquam  nemus  antraque  prosint : 

Conscia  deliciis  illa  fuere  tuis. 

4Htibteiira;  ««111111«  nmbru,  Mmnm  ipUmHiiwru  pukkro  die,  Urentkmd,  lUi^U 
reperio  ;  lOiMnifiMm  m  terrii  UiMtitug,  Sed  tommu  non  habet  volupie^em  «tlif  pro* 
^lixmm,  Sape  videor  premere  brmchia  tua  nottro  collo ;  $ape  tMbmifim  men  <ii«. 
ifomunqumm  muheoy  oi  profero  voces  oimiUimat  veria ;  ei  oru  mea  tunt  experrectm 
-semnbu»  mfia.  Aguoaeo  aumfia^  quee  ooiHus  erae  eoncredere  liugua,  et  tumere  juw 
eunduy  et  offerrejucunda,  Erubeeco  referre  eetera :  aed  omniafiunt :  et  prodeat^  et 
miki  Tton  pXacet  eaae  sine  te,  At  ctm  Tiian  oe  profert,  et  omnia  aecum ;  doUo  aom^ 
no$  wu  dereliquisae  tam  cito,  Me  confero  in  apecua  tt  sylvaa;  tanquam  oifboa  et 
tpeeuajuvent,    IHa  fuerunt  tettet  tuorum  gaudiorum,    lUue  irrumpo  ament,  eetna 


^129  Hoc  «tisti^hon  in  Gnd.  Scr.  et  a1.  proxime  sfqnenti  postponitnr. — 
131  Fr.  /uvtoi.— 1S8  Oudd.  et  Scr.  cum  al.  Ulteriut  pudetkic—m  Gndd.  et 
Scr.  cnm  plerisqne  al.  non  licet,  Fr.  et  ticea  non  Ucet ;  unde  Burm.  facit  dcccB, 

NOTJE 

«m  et  ▼6i«m  suspicari.  194  Candidiora']   Qn»  tnam  speci- 

181  Non  veniunt^    Ratio  «st  ejns  em  milii  exliibent. 

qood  seqnitur.    Pudorem    dicit   et  125  lUic]  In  somniis. 

amorem  uon  eadem  curare ;  adeoqnn  126  Son  Umga]   Qnia  experrectis 

96  pudoris,  qniG  amori  indnlsisset,  ra-  6Tattescimt. 

tionem  noo  habuis^e.    Ovidins  alibi ;  129  Veriti/ue']  Id  «st,  iis,  qn»  a  ▼!* 

*  Quid  deceat  non  videt  nllos  amans.'  ^lante  profenmtnr. 

Omntf]    Popnltts    tametsi  m«  vi.  iSO  VigUant  tensibua]    Id  est,  O^ 

^eret,  negligebain  tamen,  et  coram  Hngnaque  experrecta  est,  et  promtA 

tiio  lacero  eram  pectore.  «d  expriniendnm  ea,  quae  anlmb  per* 

122  Aperta]   Pr»  dolore,  ob  tniim  eipio  et  sentio. 

discessnm.  IS$  Titan]  Sol,  ex  Titanibus  ortvs. 

12»  Reduemt]  Rediicem  fingnnt.  ItG  Queror]  Volnisiiet  nempe  di«* 


Digitized  by 


Google 


HBROlDBSk     BPIST.  XV.  S5I 

Dluc  mentis  inops,  ut  qQam  furialis  Erichflio 

Impulit,  in  coUo  crine  jacente,  feror.  140 

Antra  vident  oculi  scabro  pendentia  topbo, 

Quae  mihi  Mygdonii  marmoris  instar  erant. 
Invenio  sylvam,  qu»  sdepe  cubilia  nobis 

Praebuit,  et  multa  texit  opaca  coma: 
At  non  invenio  dominum  sylvseque  meumqoe.  145 

y ile  solum  locus  est ;  dos  erat  iUe  loci. 
Agnovi  pressas  noti  mihi  cespitis  herbas : 

De  nostro  curvum  pondere  gramen  erat. 
Incubui;  tetigique  locum,  qua  parte  fuisti: 

Grata  prius  lacrymas  combibit  herba  meas.  150 

Quin  etiam  rami  positis  lugere  yidentur 

FrondibuSy  et  nullse  dulce  queruntur  aves. 

4iMrM  ptr  cervtMf,  iU  qu€m  £rtdUAo  fiaibumim  pennHi,  Ocn/t  Mipkiuni  tpeam 
areuatas  iopho  aapero^  qtue  miltt  erani  pro  Mygdomo  marmore,  Reperio  aytvamf 
qua  mepe  imppedUavit  nobis  lectoa^  et  obecura  uos  velavit  multia  frondibue :  at  non 
reperio  Dominum  et  tylva  et  meum.  Locut  eH  terra  aepemanda ;  iUe  erat  pra- 
ftfmiia  loci,  Agnovi  herboi  proculcataB  ceipUiM  milU  copiiti :  herba  erai  trita  di 
nostro  pondere.  Incubui;  et  tetigi  locumf  qua  parte  fuiiti,  Herba  aniejucunda 
dmrhei  meoM  taerymas,    Quin  etiam  rami  videniur  doUre  /oliu  amtBsis ;  et  nulUe 


^^**0.»^m^**^ 


— W8  Fr.  Giid.  2.  et  sex  a1.  futrt  meis.— 1S9  Pr.  fur\a\iM  Enyo,  Pal.  et  Fr. 
iSrinm$,^UO  Scripti  mtilti,  in  his  Oudd.  et  Scr.  Attulii  ttt.  Fr.  Attigit.—U^ 
Scr.  Qui  miki  erai. — 144  Vulgo  preesU  opnca,  Ms.  Bermanni  mMlliM  preeoii  op, 
€omu.~146  Vulg.  sed  non, — 147  Unos  Heins.  Agn.  pr.  vcetigia  corporie,  kerbm» 
Umis  R,modovivi  ee$p*  Mec;  modo  noti, — 160  PterunM|iie  lefitnr  cum  bibH, — 

NOTiE 

tins  Pfaaonem  snnm  in  somnis  am*  Jlfsrmorts]  Qnamdin  meciim  eras, 

plecti.  scilicet. 

1S9  Eriehiho']    Veneficiis    famosa  144  Coma']  Arbornm  frondibns. 

fnit  Thessala  mnlier  ;   cnjns  nomen  146  Dos  eraf]  Pbaon  mens  pretinm 

hic  pro  qualibel  venefica  poAitum.  dabat  loco. 

140  Jaeente']     Sparso ;   fareutinm  147  Preisas]  Ul>l  Phaon  et  Sappiho 
more.  precobneraDt,  ibi  herba  erat  procnl- 

Feror]  Hnc  illuc  discnrro.  cata.    AflTectus  vero  movent  ejnsmo- 

141  Scabro]  Raboteux,  di  locornm  commemorationes. 
Pendentia]    Abrupto,  et,  a  natnra,         150   Grala]    Nooc    Tero  iogratay 

cavato  topho  farta.  cnm  tn  absis. 

143  Mygdonii]  Phrygtom  Intellige,         161  Posi<ts]    Ingenlose  admodnm 

quod  pretiosisAimumfiiit:  iiam  Myg-  Inctos  nni  ai<bores,  anni  tempestate 

donia  Phrygiae  est  Gontermina,  ant  folia  ceteroqnin  dimittentes,  partiei* 

pars  ejos,  si  Stephano  credlmns.  pes  &cit,  «t  annm  angeat   IIl»eoia 


Digitized  by 


Google 


m 


P.  OYIDII   NASONIS 


Sola  Tirum  non  nlta  pie  moestissima  mater 

Concinit  Ismarium  Daulias  ales'  Ityn : 
Ales  Ityn,  Sappho  desertos  cantat  amores.  15& 

Hactenus ;  ot  media  cetera  nocte  silent. 
^st  nitidus,  yitreoque  magis  perlucidus  amnt, 

Fons  sacer ;  bnnc  multi  numen  habere  putant : 
Quem  supra  ramos  expandit  aquatica  lotos^ 

Una  nemus ;  tenero  cespito  terra  viret  IQft 

avtfnumter  amquerutitur.  Sehi  avU  DauUat  maker  truHtnma  imfM  uUa  mari- 
tum  eoMtat  Ityn  l%itictii'm.  Avi$  eelebrat  Itifn^  Sappha  amoree  deetitutoe.  UaC' 
tenut ;  reliqua  taeenty  ut  media  nacte,  Font  eet  aacer  UmfiduM,  et  epletididior  omnI 
vitr^:  muUi  arbitrantur  hunc  kabere  Deum:  eupra  q^em  lotoe  aquaticUf  tpueaoh 
eylvam  efficity  parrif^  ramoe:  kumus  ttreadt  moUi  eeopUe,    Cum  ego  kjue  mimuem 


153  Prius  pro  pie  antiqni  libri  habent.-^166  AU  iRtfer«f  (l«eiiiieii(.~156  M«u 

aiiidani  et  media.  Oud.  1.  tn  media. — 167  Max.  vifrea^MC  ammu  Al.  nt  Ondd.  et 
cr.  uitftoq^  omau^  N.  viiroq^  magie  p.  «iRm—169  Scr.  cnm  ml.  nuii.  extendi^. 


NQTA 


viriditate  sna  spoliat»,  sotitQdinem, 
frigns,  nKEstitiamqne  indncere  ▼iden- 
tur. 

152  NuUe^  queruntur']  Adeoqnemax* 
imns  lnctiisi  maximi  enim  doloris 
gilpnnm  eat  silentiiim. 

Dulee']  Eat  vero  etlam  ana  in  canta 
lugnbri  snavitas. 

'  15S  Non  pie]  Qnia  in  eo  nlciscendo 
lilinm  Ityn  patri  epulandnm  apposnit^ 
Qna  de  re  postea  in  Metamorph. 

Staterl  Progne  est,  Terei  nxor,  cn- 
jns  fabulani  vide  sis  in  Metamorph. 
Philomelam  vero  sororem  in  iuscini- 
am  mutatain  foisse  trita  cM  fabnla ; 
sed  hic  cum  quibusdani  aliis  factt 
Ovid.  qiii  Prognen'dicit. 

164  ConcinU]  Filii  fata  qneritnr. 

Jomarium]  Thracium ;  ab  Ismaro 
i|ionte  Thraciae.  Pater  enim  Tereui 
rexfuitThraciflP, 

Mhiuliat  aleB]  Lnscinia  avis,  in  qnam 
mntata  fiogitnr  Progne.  Quanqnam» 
ot  dixi,  pleriqney  ipse  etiam  alibl 
Poeta  noster,  Philomelam  in  Insci- 
nim^  Progiieo  in  hiniadinem  mota* 


tam  esse  dicit  Vocator  vero  DauSoM 
a  Panlii^  Pbocidis  nrbe»  nbi  etiam 
Tereum  imperium  teauisse  scribit 
Thncydides. 

Itym]  Fult  Itjs  Terei  ex  Progn» 
filius,  qnem  ipsa,  qood  Philomelse  sor 
rori  vim  intuHsset,  patri  comedeadoai 
apposoit. 

155  Aiee]  Progne  In  loschiiam  nra- 
tata. 

166  Haetenui]  Dixerat,  *  nnllfe 
qneruntnr  aves :'  deinde  tamen  qne« 
relamm  et  Inctus  consortem  sibi  fe<« 
cerat  Prognen,  seu  Uuciniam :  nnnc 
onmino  pnrter  suam  et  lusclniae  vo» 
cnn,,aliam  nllam  in  sylva  andirinegat* 

Media]  Quo  tempore  onmia  silent 
et  quiescunt. 

159  Lotot]  Arbor  est  lo  Africa,  co« 
jos  fmctn  qni  vesetratur  lotophagl 
dicti  sunt.  I^ntae  antem  dicithr  esse 
fmctos  ille  suavitatin,  nt  vix  illiac 
abdnci  possint,  qni  eum  semel  gnsta- 
vernnt :  patriaeqne  oblivionem  indn- 
c»t. 

160  Uwa  nemutl  AppositlOt    Didlil 


Digitized  by 


Google 


HBftOlDBS.     BPlsr.  XV^  SffS 

fitic  ego  cqm  lassos  posuimem  fletibaa  artiu^ 

Constitit  aQte  oculos  Naias  una  meos. 
.Constitit,  etdixil^  Quoniam  non  igfnibus  aequid 

Ureris,  Ambracias  terra  pet^da  tibi. 
Pboebus  ab  excels^,  qUantum  patet,  aspicit  aequor;        186 

Actiacum  populi  Leucadiumque  vocant. 
Hinc  se  Deucalion,  Pyrrb»  succensus  amore> 

M isit,  et  illaeso  corpore  pressit  aquas. 
Kec  mora :  versus  Amor  tetigit  lentissima  Pyrrbfie 

Pectora ;  Deucalion  igne  levatus  erat.  170 

Hanc  legepn  locns  ille  (eaet.    Pete  protinus  altam 

Lencada;  nec  saxo  desiluisse  time. 

man&rg  drfeua  huHhw,  Nakuvnti  oiUiii  mie  vuHtn  meo$,  AMtitit,  et  dbtUf 
Qiumda^Mklem  wm  injlcmmuiu  ee  tgmihue  mitUmt,  t^$  AmtfracioM  tibi  est  wleuH^ 
da,  Phtiha»  epetiat  e  nMMmif  mtnre^  qmintum  perrigOm':  pejmU  appellani  Aetiaa 
amm  ei-  Lewadiam*  DeueaOany  JtagroM»  amara  Pfrrhm^  m  Hnc  priecipiiem  dedii^ 
ei  iMmuHt  aqua»  atrpti^e  in^eneo,  Ei  attdim^  amar  mMatu»  marH  frigidUeunum 
cer  Pyrrtta;  DeucaHom  erai  aanaiu»  ardare.  lUe  loeu»  kabet  hanc  conditionem : 
?atfi  eubHmem  Leuenda  »ine  mara  ;  nec  r^ormida  te  Mittm  ex  Mopitlo.    Pottipiam 


^###^#^>^» 


— 16t  Scr.  et  al.  cum  femo»,  Fletihu»  quatnor  Htinn.  tu1|o  Jieiili»,-^IG2  Ifa 
K.  iPleriqne»  in  his  Oudd.  et  Scr.  Forma»u»puer  e»i  vi»u»  ade»»»  mihi:  aliiy  Amta 
ocuto»  rtna  e»i  ATatc  ade»»e  «eoc. — 16S  Ond.  1.  et  Scr.  ciim  plnribns  al.  que» 
nunc  non  ign.  Bersm.  quid  nunc  aoii.— 164  jlaiAracta  V.  Ond.  et  Scr.  Al.  iliii* 
hrachii»y  Ambrachia,  Amhrachi», — 166  Actiacum  Scal.  et  Sa.  vnlgo  ActCBum.'^ 
169  N.  amor  fugit  lentianmA  mersi,  Al.  ju»»u»  am,  tet.  Mienma  Pyrrkop^  yt\ 
ju»tH»  ua»ory  yt\  ju»»u»  aman»^  quomodo  Oud.  1.  et  Scr.  Ond.  Jt.  uau»  aman».^ 

KOTJfi 

finam  arWem  ramornkn  snolmm  yas-  elDa  intnla  $  qoatti  oUm  Acamanltt 

titate  nemos  efficere.  adbsesisse,  unamque  simnl  cum  iHa 

16S  Naia»]  Snnt  Naladet  fontinm  Peninsnlam»  sen  CherBonesnm,  fecisse 

nymphse.  seripsit  Strabo. 

165  Nom  etqm»]  Omnino,  siqnidem  167  Demcaiiom]  .  Promethei  fuit  £« 
4  Pfaaone  relicta  esset.  Uns ;   a  qno  et  Pyrrha  nzore  post 

164  AaUfraeia»]  AIU  habent  Jm^  dilovinm  reparatum   dicitnr   genus 

cto.  AGarnaniaminteUigeyad  Ambra-  bnmanum* 

dnm  sinom  positam;   in  qoa  orbs  169  yermu]    Mutatns:   a  Beoca- 

fnit  Actium^  qnse  templom  Ap«Uini  lione  in  Pyrrharo  conversos. 

seo  Phttbo  sacmm  habnit.  TetigU]  Ad  aroandum  irapulit. 

.    Pcfenda]  Qnamobrem  dicetnr  post*  Teiigii  lentieaima  Pfrrhe»]  SuMgO^ 

e»u  rios  habetv/a^  inUtsstma  merei, 

166  P^«6tis]  Templom  ilU  dicatom»  -  Lemti»»imm\  Tarde  ad  amor^m  in- 
.  166  Aciiaeum']  Ab  Actio  opptdo.  cUnantia ;  non  amantia,  Gonvttinm 
,    JJuaadnmfue]  A  I«encade  bniic  vi«  est  tunatorinmi 


Digitized  by 


Google 


954 


P.  OVIDII  NAS0N19 


Ut  monuit ;  cmn  roce  abiit.    Ego  irigida  surgo : 

Nec  gravidae  lacrymas  continuere  genee. 
Ibimus^  o  Nympbe,  monstrataque  saxa  petemus: 

Sit  procul  insano  victus  amore  timor. 
4}tticquid  erit,  melius  quam  mmc  erit.    Aura^  sabito ; 

Heec  mea  non  magnum  corpora  pondos  babeut. 
Tu  quoque,  mollis  Amor,  pennas  suppone  cadenti ; 

Ne  sim  Leucadiae  mortua  crimm  aquse. 
Inde  che]]^  Phoebo^  communia  munera,  ponam ; 

£t  sub  ea  versus  unus  et  alter  erunt : 
Grata  lyram  posui  tibi,  Phoebe»  poetria  Sappho : 

Convenit  illa  mihi,  convenit  illa  tibi.  . 


m 


180 


Aortattt  esf ,  excessii  emn  voce,  Ego  frigida  efigef :  nec  fntp^^m  Utrgiim  eek^ 
kierwt  UKrymas,  Pnfieiaceminry  0  Nifmpka,  ei  adibimus  «MjMiM  imMeai^i. 
•Metus  recedat  stsperatue  amore/uriBa;  Quiequid  erity  erit  jmeumdiua  fumn  nmu, 
Aura  stthito :  et  mea  corpora  non  maU  muitum  graoku  Tu  etiamy  tener  Cupida, 
suhmitte  penna$  ruenti:  nt  defuneta  mm  prpArum  aqua  Leucadim,  Inde  appendam 
Phcelto  cUharamy  munera  commMmia :  et  versus  unus  et  aUer  inseribentwr  wub  eoi 
Sappho  tatesy  mensor  tibi  suspendi  lyram,  Phmhe :  iUa  mihi  apta  est,  iUa  tibi  apta 


178  A1.  territa  surgo.  Scr.  pallida,— 17^  Fr.  Neckfcrymas  oculi  contin,  msi. — 
177  Scr.  nuUor» — 178  Hac  mea  Scr.  Vulgo  Et  meal— 1^2  Erunt  Sa.  et  Fr. 
Valgt)  erit, — 183  Posui  F.  et  iidus  Heins.  Vulgo  posuit,    Nonnnlli  habent 


NOTiE 


IfO  Tgne']  Amore. 

171  Hanc  legem]  Ut  qni  ez  illa 
petra  in  mare  sese  immitteret  amoris 
fiamma  levaretnr. 

175  DesiUiisse]  In  mare  le  dedlMe. 
178  AbOt]  NaUs,  tcil. 

176  lYmor]  Se  de  ttaio  dejicieodi. 

177  Quicqiud  erit]  Mortem  aibi 
non  volt  ominarl:  sed  eam  tomen 
prssenti  calamitate  minns  melestam 
dieit. 

Aura^  subito]  Jam,  qnaai  sese  in 
mire  mittere  vellet,  auram,  qna»  cor- 
pus  sustiueat,  appeliat,  ut  subeat. 

178  Nan  ma^Hin]  Adeoqne  me 
&clle  poteris  sustinere. 

179  Pennas]  Moafnit,  ut  in  Apol- 
llni»  Actiaci  saorificiOy  sontem  aii- 
qnem  ex  specnla  dejicerent,  avef^ 
tendae  numinis  irk  gratia ;  qnem  ta* 


men  pennis  instruebant,  mnltisqne 
navicoKs  ezcipere  conabantnr,  ut 
postea  servatum  extra  patrios  finea 
niitterent.  Ad  illud  jam  allndit  Sap- 
pho. 

180  Crimen]  Id  eat,  invidim  et 
isfamiie  causa. 

181^  inde]  Postquam  ez  aqna  ptVK 
dierim. 

Chelyn]  Per  Testudiiiem,  aen  Gras» 
eonim  Cheiya,  citharam  Infeiiige,  ex 
testudlne  antmali  primo  a  Mefcnri* 
fabricatam. 

CsnNnimia]  Fnit  vero  Cithara,  qnam 
suam  facit  Sappho,  qnod  versn»  lyrK 
oos  ad  eam  onntandos  compe«erety 
etiam  Apoliinis  ejus  inventoris  pfOf 
prium  geatamen. 

Panam]  Appendam ;  sacra  faciam. 

1B8  Gmte^  Uuod  luq  immiiia  aidi 


Digitized  by 


Google 


HBROIDKS.     BPI8T.  XV.  SS& 

Cur  tameiic  ActiacaB  miaeram  me  mittis  ad  ofas,  ISfl 

Cum  profugum  possis  ipse  referre  pedem  ? 
Tu  mihi  Leucadia  potes  esse  salubrior  unda : 

Et  forma  et  meritis  tn  mihi  Phoebus  eris. 
An  potes^  p  scopulis^  uiidaque  ferocior  iUa, 

Si  moriar^  titnlum  mortis  habere  mefle  t  100 

At  quanto  melius  jungi  mea  pectora  tecum; 

Quam  poterant  saxis  prascipitanda  dari ! 
HaBC  sunt  iUa,  PhaoHy  qu8D  tu  laudare  solebas ; 

Visaque  sunt  toties  ingeoioaa  tibi. 
Nunc  yellem  &cunda  forent.   Dolor  artibn  ohstat ;        199 

Ingeniumque  meis  substitit  omne  malis. 
Non  mibi  respondent  veteres  in  carmina  vires : 

Plectra  dolore  tacent ;  muta  dolore  lyra  est. 

nt.  Cur  tamen  nu  ahlega»  in  littora  Actiaca,  cum  ipae  ppstis  retroagere  pedim 
exvlem?  Tu  mihi  plus  potes  esse  salutaris^  ftuini  aqm  Leueadia:  tu  ens  mM 
Pfuebus  et  pukhritudine  et  beneficiis»  An  potes^  o  savior  saxis^  et  aqua  illay  dici 
causa  mea  mortis,  sipeream?  At  quanto  meUus  mea  pectora  pottrant  eopulari 
tecuMj  quam  tradi  d^icienda  ex  scopidhf  Hat  sunt  iUa,  Phaony  quie  tu  consueveras 
probare  ;  et  sunt  visa  tibi  toties  solertia,  Nunc  veilem  diserta  ssssnt :  nutror  qficU 
ingenio;  et  omme  acumen  obtusnm  meis  nuUis,  Antiqua  vires  non  miki  uJjiGiunt 
McormtiM.    Plectra  silent  luctu:  tifra  mutet  est  htctu,    Lesbides  mariMuey  pnh 


Poetica.-^ISS  Gad.  I.  Cur  mihi:  2.  cum  a1.  Curnunc:  Li.  Curmodoad:  Sa. 
Cur  precor:  uouii  Heins.  Ciir  ferus,  Quidam  codd.  maatam  me  m. — 188  Et 
forma  et  meritis  e  coiji.  Ueins.  vulgo  fornue  msritui:  R.  forma,^lS9  Fr.  fsro- 
cior  omni :  Maz.  et  W.  uUa, — 191  Al.  Ah  quanto,  Ah  quantumy  O  quanto,  W. 
mea  corpora. — 194  Gndd.  2.  sunt  ocuUs  invidiosa  fuit.— Ifl5  Gitdd.  ciim  al.  forem, 
—106  Fr.  sueeidU  omne,  Scr.  nu^ulit  omne  ma^,^\9f  Diio  Li.  tn  aarmme. 

NOTiE 

«errata,  grato  aiiiiiio  recolena.  nis  necestitas  est  inTentrix.   Neces- 

185  Cm^tnmmi]  Jum  PbaonemSap-  «tati  saa  est  lea  etiam  et  neceisitas, 

plto  aNo^itvr.  no  certaa,  qoasdam  raetaa  tranagre- 

'    IM  TMam]  A4eoc|ae  mortia  me»  4iator,  qaas  nltra  adeo  non  acait  ia- 

caasa  esse.  geaiom,  ot  coatra  illud  retondat  a^ 

193  Hac]  Camina.  q«ie  Metet. 

195  Fmemtda}  Ut  reditan  persaa-  197  Itsspsmdent]  Non  milii  praesto 
-doreat.  snnt.    Elcganlissime  v^ro  hic  illa  eat 

Dtflar]  Dolorem  d4cit  non  siner^  tox  posita. 

«t  artlfictosa  pangat  carmina.  19S  Pkotrei]  Plectmm  instramen^ 

196  Substitit]  Vere  eqoidem  no-  tam  est  quo  cbordse  fidesve  pttlsaa- 
cessitatem  orontom  inTentontm  ma-  tur* 

trem  esBe  dicont :  at  certe  bob  om* 


Digitized  by 


Google 


S66 


Tw  OVIDII   MJL80NtS 


Leibides  aeqaoreaft)  napturaqne  nuptaque  "prol&i ; 

Lesbides,  iEolia  nomina  dicta  lyra ;  SOO 

LBsbides,  infaniem  qoae  me  fecistis  amatsei 

Desioite  ad  citharas  turba  venire  meas. 
Abdtulit  omne  Phaoii,  qnod  vobis  ante  placebat; 

(Me  miseram !  dixi  quam  modo  pa  ne,  meus !) 
Efficite  ut  redeat ;  vates  qOoque  vestra  redibit*  '206 

^    Idgenio  vires  ille  dat>  ille  rapit^ 
Ecquid  ago  precibns  ?  pectusne  agreste  movetnr  T 

An  riget  ?  et  Z^pbyri  verba  caduca  ferunt  ? 
Qui  mea  verba  femnt,  vellem  tua  vela  referrent; 

Hoc  te,  si  sapeies,  lente,  decebat  opus»  210 


geni^  mqiiwra  et  mfU ;  Letbide»,  nomina  eelehraia  lyra  JEoUa ;  LeAideM  dUeetm 
mue  me  preBetHiaHe  il^amem^  omittiU  accedere  turba  ad  mea»  hfrae,  PAdra,  f  Md 
li^eHcem  !  qaam  propemadam  moda  dixif  Meu»l)  avexU  amnet  qaad  vokie  amUm 
arridebai. .  Perfeite^  «t  revertatur  ;  vatee  quoque  veetra  recertetur,  lUe  prmbet 
firee  ingenio^  uU  a^fert,  Eequid  promereo  preeibus?  Anne  eor  dwrum  tangi^ 
iurf  An  obflrmatutl  et  Zepk^  rapiant  verba  inafda?  Optarem,  rntquiabri* 
piant  mta  verta,  nduemnt  tua  vda,    Hoe  opuo^  n  tapere»^  tarde,  te  decebat. 


*^^-^^^^^0^^^ 


—108  UkmsMd^l.  tfofof»  iileiil :  margo  Bmm.  idcnii.— 199  Qo<l.  1.  Scr.ttMtf- 
rm  m^tfgM.— 900  Oiid.  9.  iitimtiia.— 901  Oud.  et  8cr.  ffmar<'.— 20S  W.  O.  Lt.  et 
MtB.  ^iMd  iitffrM.— 904  Al.  qaem  medo :  al.  fntf .— 90r  Al.  Ecquid  rgo :  Eefnd  ego 
h(Bc :  HcBC  qmd  ego  an :  nuus  Hac  ego  quid.  Sa.  Hac  qvid  ego?  an  pree%bu»  tiH 
pectueagr,  m.-r-910  Scr.  si/acere», — 911  Al.  paromiia.  Ondd.  pmppioque  tua  roi. 


NOTiE 


190  Letibide»]  Qdu  docnlt  et  ama- 
vit  puellan,  Sappbo  compiellalk  Hojna 
yero  vocia  repetitione  m)n  modo  nans 
ett  Ovidina  majoria  aflectns  dccla- 
randi,  ted  etiara  Sapphns,  cni  bsc 
fignra  fnit  faroiliiris,  imitandi  cansa. 

Mquorea]  Qnia  insolares. 

200  ^oUa]  Id  est,  lyra  Sapphas 
^olisp,  sen  Lesbiae  t  fnit  enlm  L»ibos 
^liae,  Asiae  minoris  reginoeiibetlm- 
mo  ^oUcamm  ferme  nrblnm  Metro- 
polis,  nt  scribit  Strabo:  nnde  et 
^iicam  Uognam  origioem  sortitam 
esse  aoctor  est  Dionysins. 

Dtcfa]  Celebrata. 

901  Infamem  qme]  Concnbinas  io- 
telligtt. 

909  Htitaifo]  Qnamobrem  dirit 
▼ersa  seqnenti. 


90S.  AbMuiit]  Scitic^t  ik^qtoe  yersni 
facere^  neqne  eos  lyras  sociare,  ab« 
sente  Pkaone  sno,  amabat. 

205  kgUUe]  Pnellas  easdem  qnu 
modo  appellat. 

907  £«9iRd  ago]  Scripti  pleriqne, 
Hac  quid  ego^  vel  Eeqmd  ego  ;  Umm^ 
H^e  ego  quid?  Heiosins  legit,  Sed 
quid  ego  heee?  pront  sarpe  aoster  alii*> 
qne  locnti  snnt :  qnae  qiiidem  lectio 
roihi  placeret.  , 

Peetu»]  Phaoois,  scil. 

908  Riget]  Dnritiem  snim  servat. 
Zephyr(]  Veati.    Spirat  vero  2o- 

phyms  ab  occasn  aeqniooctiali. 

Caduea]  Mea»  scil.  qnai  Phaonis 
noimnm  non  posslot  moUire» 

Feruut]  InotUia  snnt. 
.    909  Qvs  mea]  Npn  frnstrn  femut 


Digitized  by 


Google 


H  taOf DBg.    BPftT.  XV.  t69 

Sive  redifl,  pappiqae  taae  votiva  panmtur 

Mancra ;  qaid  laceras  pectora  nostra  mora? 
Sdve  ratem.     Venas  orta  mari,  mare  pnestat  amanti. 

Anra  dabit  carsam ;  tu  modo  solvo  ratem. 
Ipse  gabernabit  residens  in  pappe  Capido ;  215 

Ipse  dabit  tenera  vela,  legetqae,  mana. 
Sive  javat  longeiogisse  Pelasgida  Sappho : 

(Non  tamen  invenies,  car  ego  digna  fiiga :) 
Hoc  saltem  miser»  cradelis  epistola  dicat : 

Ut  mihi  Leocadi»  fata^petantur  aqasD.  220 


Sm^nverii  eogiku^  «t  d»na  wfiM  a^pmnHiur  tmf  mmn ;  qnMmbnm  «ofitai  wuirm 
p§ciara  ^tmeiaiioHe  ?  Tolle  anckora»,  Vemo  yrocreata  mari,  yrabeai  mare  vem^ 
€Ml«.  Veniui  pnetiabii  rediiue,  Tu  ianium  ioUe  anehorat,  Ipu  Cupido  eeden» 
ln  jmi  reget :  ipee  pandei  ei  eelQigei  vHa  mM  mma,  Siveplacei  Umge  4^»g9eee 
aafpn^  reiaegtda ;  mm  imnen  eamferteef  ^aamaafem  efpo  degina  fnga%  O-Mllm 
e^deiadeeradeeai  mmrm ;  vifeda  mtiU  fnmranhir  aqnm  Leneadim. 


paroMue:  Scr.  totum  hoc  distichoD  oniittit.— 212'  Fr.  ^nd  emeiaep,  w.  inie. — 
213  In  L».  hoc  et  sequens  distichon  desiderantur.  Ondd.  et  Scr.  com  al.  pf«- 
eiai  emttL  AI.  eiernei,  vel  eiemH  am, — 914  In  hoe  yertn  Ond.  2.  epUtokm 
Mtr-ild  NoaBnHi  Mit.  regeifue  jmmi.— 219  Otid.  1.  et  Scr.  cnm  al.  O  «U- 
iem.-^HO  U.eaxapeianiur, 

NOT^ 

Tela,  qni  yenti  fmstra  femnt  yerba.  dem  prope  sensn :  quod  et  ex  Scrlp- 

910  Hoe  opus]  Reditns.  Us,  Cl.  Heinsii  teatinoDiOy  praoil  dn- 

911  Redie]  De  reditn  cogitas.  bio  est  pneferendinn.     Postremav 
Flvffra]  QnsB  nayi  salya,  teque  re-  yero  hoc  distichon,  quod  attinet,  yix 

dnce  persolyantor.  est  nt  pro  legitimo  agnoscat  idem 

21S  Oria  imrt]  £x  ejns  spuna  for*     Heinsins ;  nec  satts  asseqni,  qnid  slfal 


yolnerant  Poet».  yelit,  fatetur.   Cnr  ita  crediderit  Vir 

JfoTtf]    Alli  tiabent,  mare  praeiei     clarissimus  certe  non  video :  immo, 


qood  Heinsio  placnit.  absqne  hoc  disticho  epistolae  clansu- 

916  Ltgei']  Contrahet.  lam  snam  deesse,  mihi  qoidem  yide* 

917  PeiaMgida]  OrsBcam,  Lesbiam-  tur.  Sensos  profecto  apertus  est :  Sl, 
qne :  per  nniyersam  enim  Oraeciam  inqnit,  yelis  longe  a  me  fogere,  mo- 
vngos  errasse  Pelasgos,  nomenque  neas  saltem,  ut  huic  malo  remedinm 
mmm  pkirimisdedisse  anctorest  Sim-  in  aqnis  Lencadiis  qnaeram. 

bo^  Heslodom  Homeramqoe    secn-  990  Leueadim  faia]    Id  est,  Qnss 

tns.  p«r  eas  aquas  absolyontur.    In  eas 

918  Nom  iamen]  Parentbesim,  qoam  yero  se  immlsisse  Sappbo,  aoctor  est 
blnc  dernrbaverat  Heinsius,  hnc  re-  Strabo:  qnod  qnidem  mihi  loco  est 
▼ocandam  jndicayi.  fabnle.  * 

919  Hoe  eaUem]  Alii  O  eaUem^  eo- 


Delph.  ei  Fir.  Clae.  Omd.  R 


Digitized  by 


Google 


358  p.  ovion  «asonis 

EPISTOLA   XVI. 
PARIS     HELENiE. 

ARGUMENTUM. 

Paris,  qui  alio  iMMniiie  Alesaoder  dictnt  est,  ob  Helenam  sibi  a  Venere  pro« 
raisiiani,  navigat  Lacedsmona :  ubi  a  Menelao  honorifice  acceptus  eat, 
MenelauAi  ad  procurandam  ab  Atreo  relictam  haereditatem,  in  Cretam 
proficiacitnr :  atque  interea,  dum  alias  res  agit,  Helenam  suam  committit 
Paridi,  serioqne  bonnm  hunc  iili  hospitem  commendat.  Paria  amator,  hanc 
oblatam  sibi  opportunitatem  minime  negligendam  ratns,  omnibua  modis 
Helenam  solicitat,  eidemqne  hac  epistola  artificiose  amoris  sni  sBstum  sig» 
nificaty  ab  omnibus  sese  commendans  virtutibus,  qnibus  laudari  amatoret 
Bolent.  Et,  qnia  mnliebrem  eue  sexum  fragilem  noTerat,  formseqne  gloria 
duci,  nihil  praetermittit  Paris,  quo  conciliare  sibi  Helenes  animum  possiti 
maritnmqne  in  contemtnm  ejus  addncit.  Suadet  ergo  fngam,  qnam  fadle 
tueri  aese  Trojanis  viribus  posse  confirmat 

Hanc  tibi  Priamides  mitto,  Leda&a,  salutem ; 

Quee  tribui  sola  te  mihi  dante  potest. 
JBloquaT  ?  an  flammse  non  est  opus  indice  notse ; 

Et  pluSj  quam  yellem,  jam  meus  extat  amor? 
IUe  quidem  malim  lateat ;  dum  tempora  dentur  5 

Lffititiae  mixtos  non  habitura  metus  : 

Ego  Priamidea  nutto  tibi,  oJUia  Leda^  hane  MhUem^  qute  poiett  mihi  advenire 
te  soia  prabenie,  Dicamne?  An  non  eet  opus  indice  jUtmma  cognittB  ;  et  amor 
jam  ptu$  apparet,  quam  cuperem?    Malim  e^uidem  iUe  tegatur;  denec  tempora 


*^****^^** 


1  Bnrm,  Hac  tiU,  Hehis*  malebat  Ledai^^  Or.  pro  divers.  lect  nexot 

VOTJE 

1  Priamidee]  Filins  Priami.  ntpote  in  tnrpi  causa,  subdola  obre* 

Ledaa']  Helena,  filia  Ledae.  patoratio. 

S  Ehquar]  Anne  opus  est  verbis        Fiamma]  Amorijam  tibi  cognito* 
tibi  amorem  meum  patefacere  ?  De-        4  Extaf\  Apertus,  cognitns  eat. 
liberatione  vero  ntttur,  nt  panlatim,        6  Non  habitura]  Postquam  cogno* 


Digitized  by 


Google 


HBROIDBB.    BPtST.  XVI. 


3fi0 


Sed  male  duwimiilo;  qnis  enim  celaverit  ^nem, 

Lnmine  qni  semper  proditor  ipse  sno? 
8i  tamen  expectas,  vocem  qnoque  rebns  ut  addam ; 

Uror.    Habes  animi  nontia  verba  mei. 
Parce,  precor,  fasso ;  nec  vnltn  cetera  dnro 

Perlege,  sed  formse  conveniente  tnn. 
Jamdudnm  gratnm  est»  qnod  epistola  nostrarecepta 

Spem  facit,  hoc  recipi  me  qnoqoe  posse  modo : 
Qn»  rata  sint,  nec  te  fmstra  promiserit,  opto, 

Hoc  mihi  qn»  snasit,  mater  Amoris,  iter. 
Namqne  ego  divino  monitn»  ne  nescia  pecces, 

Advehor ;  et  coepto  non  leve  nnmen  adest. 


10 


15 


eoneedantwr  noi%  kthiiura  HmoreM  coivinwlM  gmMo^  Sed^ualejbigo :  911M  emm 
oecMUaverH  ignenij  qmi  ijfoe  eemper  detegitw  ej^dore  euo?  Si  tamen  cu^  ui 
mrba  fn/oque  rebuo  atfficiam,  ardeo:  haSee  eocta  indieee  mea  mentie,  ignooce^ 
mueeoy  confiienii ;  nec  perUge  reUqua  vuliu  oeoero^  oed  digno  tua  jmlckriiudinie, 
Jamdudumjuoaiy  quod  Utera  noetra  accefta  epemfovet^  me  quoque  poeee  aecipi  koc 
modo,  Qute  certa  einit  percupio,  nec  maier  CupidiniOf  qua  meadkoc  iier  com» 
pukty  te  incaeeum  poUieiia  eit.  Namque^  ne  ignorane  impingae^  ego  adoenio  kortatu 
et  numen  non  parvum  faoet  aueibue,    Peto  equidem  magnam  mercodemf 


■^^^^^^■^^•^^^^ 


pro  mhAo^, — 9  Jun.  et  quttaor  al.  expecte»,  Leid.  et  duo  al.  Sed  tamen  ex» 
pectae. — 1%  L,  11001  Reeptccy  Mif.— IS  Vulgo  recepta  eei :  Spemj  Ifc,    Sed  a  P. 


NOTJE 


tero  me  tibi  non  esse  ingratum,  te- 
qoe  ttoo  et  eodem  amore  teneri;  si 
modo  tanta  me  manel  delectatio. 

7  Ignem]  Egregia  Amoris  com  igne 
eomparatio. 

9  Refme]  Quibos   satis  saperqoe 
amorem  meom  procUdi. 
■    10  Uror]  Amore  ardeo. 

11  Faeeol  Bdihl,  qui  confessos  som 


Duro^  Difiicili,  irato,  infenso. 

IS  Conoenienie]  Leoi,  facill. 

1%  Jamdudum']  II  y  a  Umg-tempe, 
Temporis  habet  ratiooem  haec  to- 
cttla :  at  nonnnnqttam  rernm  de  qoi- 
bns  agitnr  connexnm,  et  conseqnen- 
tifle  necessitatem  notat.  Qqsb  vis  vo- 
cis  et  tignificatio  melios  senlitor, 
quam  exprimltor.  liOcos  est  in  Te- 
rentii  EunachOy  ez  qoo  mazime,  qoid 


ego  yelim,  cognosci  possit.  Ibi,  de 
meretricnlay  sic  ad  Thraionem  lo« 
qnitor  Onatho ;  '  Qoando  illnd,  qnod 
to  das,  expectat  atqoe  amat,  Jamdn- 
dom  amat  te :  jamdadom  illi  facile 
fityQood  doleat.'  Jamdudum  in  nostro 
Ovidii  loco  sic  resolvas:  Stathn  mihi 
et  valde  gratnm  init ;  mihiqne  gratn* 
latus  snm  ;  jamqne  gratum  est,  qood 
aperte  et  statim  gratnm  fait. 

Recepta]  Metri  caosa  ea  voee  asat 
est :  cojos  loco  dicimns  accepta, 

14  Hoc]  Qno  epistola  recepta. 

15  Quai]  Ab  Helena  recipi,  scU 
Ucet :  Lstnm  amoris  exitom  habe* 
re,  &c. 

Te]  Helenam  Paridi  Venns  promi- 
serat,  cnm  pro  saa  pulchritodine  jil^ 
diciam  In  monte  Ida  tnlisset. 

16  Hoc]  Qood  toi  videiidae  et  olh 


Digitized  by 


Google 


P.   OVIDII   NA80NIS 


Praemia  magna  qnidem,  sed  non  indebita,  posco ; 

PoUicita  est  thalamo  te  CytiieTea  meo.  20 

Hac  duce  Sigaeo  dnbias  a  littore  feci 

LoDga  Phereclea  per  freta  puppe  yias : 
IHa  dedit  faciles  auras  veatosqne  secnndos : 

In  mare  nimirum  jus  habet  orta  mari. 
Perstet ;  et,  ut  pelagi,  sic  pectoris  adjavet  asstam;  26 

Deferat  in  portus  et  mea  vota  suos. 
Attulimos  flammas^  non  hic  invenimus,  illas ; 

Hae  mihi  tam  longae  causa  fuere  viae. 
Nam  neque  tristis  hyems,  neque  nos  huc  appulit  error : 

Tasnaris  est  classi  terra  petita  mesB.  30 


$ed  fum  indebiUmu  Cytkgrea  promiiU  ie  eMenh  meo.  Hae  dwee,  Herfeei  nicer- 
tum  ab  iffa  Sigaa,  per  vatta  maria  navi  Phereetea,  lUa  pnpbtdi  auraa  lenea,  et 
tentoafaventee.  Sciiicet  mari  proereata  habet  poteetatem  in  mare.  Permaneat; 
etf  rienmlceat  i$npetmn  cordisy  ttf  muhit  impetaiu  mcim:  et  perdmoat  in  portM$ 
euo$  mea  optata.  AdeeximM$  iUo$  igne$,  non  kie  reperimae.  Ilii  fueruni  mtJht 
eanaa  tam  proHxi  Uinerie,  Nam  neqne  $eeva  tempe$ta$f  nemte  error  noe  kue  eppH' 
enit.    T$Uh$  Tanari$  e$t  ^ueeeiia  meee  cla$$i.    Nee  arbttrare  me  $nieare.marm 


et  qnAtuor  al.  abest  t^  eff,  et  distinctio. — 15  Sitii  P.  Vulgo  Mf.— 24  Proni- 
mirum  6u.  8.  eta  correct.  3.  cum  al.  m^  mtrum.--26  Gu.  8.  Prm$tetei:  4. 


NOTiE 


tioends  cansa  in  Graeciam  suscepi. 

Mater  amori$']  Venus. 

17  Ne  ne$eia  peceee]  Sic  intellige : 
Ne  pecces,  si  nesciveris  me  divino 
inttinctu  quicquid  in  liac  re  coaor, 
incipere. 

19  Nom  indebiid]  Qoia  a  Venere 
pramissa;  qno  tempore  maxima  io 
ejus  gratiam,  a  Junoue  et  Minerva, 
Paris  contemsit. 

20  Cytherea]  Venns;  a  Cytheris 
insnla  inter  Cretam  et  Peloponne- 
snm^quo  prlmum  e  mari  emergens 
appnlisse  dtcitur,  ita  dicta. 

21  Sigeao]  Trojano ;  a  SigKo  pro- 
montorio. 

Shibiae]  Scilicet  in  mari  m  non 
est  trita. 

Feci]  I3iibiam  a  Trq|a  in  OrKcian 
aavigationem  tuscepi. 


22  Pkereelea]  £o  nomine,  a  Piie- 
reclo  fabricatore,  appellata  est  navis 
qnae  Alexandrum  vexit,  qnod  ez  He- 
mero  liqnet. 

24  Pereiet]  Ut  nuhi  bactenut,  ita 
porro  faveat  Venns. 

Pectorie  ee$tum]  Amorem. 

26  Drferat]  Ad  optatnn  exitum 
▼ota  mea  perducat. 

VoU]  Qnae  erant,  ut  Heleaa  poti- 
retnr. 

27-^Attuiimu$]  Se  dicit,  aate  visam 
Helenam,  Troise  ejns  aoBore  arsiise. 

29  Hyems]  Tempestas.  Ita  et  !•- 
quitnr  Horatius,  itemqne  Virgiiina. 

80  Tanarie]  Laconica;  a  TsBnaro 
promontorio. 

Peiiia]  Id  est,  Dedita  optni,  prop^ 
ter  ie,  in  banc  regionon  itmr  dirMi*. 


Digitized  by 


Google 


HBROIDSfi.     BPIST«  XYI.  '  961 

Nec  me  crede  firetam  mercefl  portante  carlBa 

Findere :  qnas  habeo,  Di  tneantnr^  opes. 
Nec  venio  Graias,  yelnti  spectator»  ad  nrbes : 

Oppida  sant  regni  divitiora  mei. 
Te  peto ;  quam  lecto  pepigit  Venus  anrea  nostro.  86 

Te  prius  optavi,  qnam  mihi  nota  fores« 
Ante  tuos.animo  yidi,  qnam  Inmine,  vnltns: 

Prima  fait  Tultus  nuntia  fama  tni. 
Nec  tamen  est  mirum,  si^  sieut  oporteat,  arcu 

Missilibus  telis  eminns  ictus,  amo.  40 

Sic  placuit  fisttis  :  qusD  ne  convelleie  tentes, 

Accipe  cum  vera  dicta  relata  fide. 
Matris  adhuc  utero,  partu  rcmorante^  tenebar ; 

Jam  gravidas  justo  pondere  venter  erat : 

nmoifennU  wuTcmoma:  DU  servent  divUiM,  tfuoM  p^arideo,  Nee  advHkor  im^ 
guam  epeetator  ad  wrhee  Grteeae:  wrhee  mei  regni  simt  eplendidioree.  Te  quaro; 
ffaam/ormooa  Vemu  poUicita  eet  noetro  toro,  Te  anie  expetim,  auam  mtAI  eeeee 
cognUa,  IntniiMe  m$m  fnriue  tuam  faeiem  mente,  quam  oculis:  /ama  fidt  mima 
nnntia  tuaformee,  Nec  tamen  est  mimm,  ei,  ut  par  est^  eagittU  procul  aren 
emame^  wdneratnt  amo,  Sic  fata  rohurunt ;  qua  ne  atudeae  i^fringere,  accipe 
verba  proUda  eum  eertafide,    Eram  adhuc  in  matrie  utero,  partu  cunciante;  JaM 


•0>^^^^^^^^^ 


Pr4F8titit,  Al.  4S9tu»,—W  Uelm.  vota  tuoe.—ZZ  Alii  v«»i.— 39  Heint.  eieui 
oporiuit  actum,  VersQs,  qui  proxime  sequuntnr,  centum  et  quatnor  (a9-14S.) 
aesiderantur  in  Guelferbytania,  Helm.  atque  in  omnibns  omnino  tcriptit 
codd.  uno  Palatino,  eoque  recentiori,  excepto.  Scaliger  etiam  versns  S9-42. 
qnod  cum  superioribus  nonaatis  apte  cohaereant,  ut  spurios  hinc  summoTen* 

NOT^ 

81  Nec  nu]  Neqne  etiam  credas  merito,  qni,  neqne   hac  nna  cansa 

ne,  fkclends  mercatnrtt  causa,  per  rejiciendi,  pleriqne  rejecernnt. 

marta  cnrrere.  Si,  tieui  oporteaiy  omi]  Htec  sana 

S2  Qaos  habeo']    Qnasi  dicat,  Nil  non  esse  pntat  clariss.  Heinstus :  le- 

allli  est  opns,  utflam  dlTes,  maris  gitqne  stcvf  oporfaif  acf am.  Kihil  mn- 

pericnla  snbire :  Jam  sunt  ampllssl*  tavero.  Sensns  Tcro  est,  nihil  mirum 

■Ne,  si  HMKio  Dll  tervaTerlnt,  opes  esse,  si  Cnpidinis  arcu  et  telis,  emi* 

parat«.  nos,  sicnti  missilibns  oporteat^  ictns^ 

S6  iitrra]  Fonnota,magniflca,  mn-  amet. 

nlfioa,  &c«  41  ConeeUere']  Irrita  facere. 

87  iMmUu]  Oculis.  42  Acdpe]  Id  est,  Andi,  quse  mihi 

39  Nee  tamen]  Ab  hoc  ^ersn  89.  dicta  snnt,    tlbique  cum  vera  fide 

ad  148.  ex  omnibnt  scriptis  codid-  refero.  Digressio  est,  qoa  cansam  et 

bns  «tatiND-  nt  qvatnor  Tersns  ab-  amorls  sal  originem  eftt  exposituros. 
sunt,  qnos  tanqaam  Dotbot  oon  Im* 


Digitized  by 


Google 


962   '  P«  OVID1I  NAS0NI8 

Illa  sibi  ingentem  visa  est  sub  imagine  somni  46 

Flammiferam  pleno  reddere  ventre  fiEU^em* 
Territa  consnrgit ;  metuendaque  noctis  opacao 

Visa  seni  Priamo»  vatibus  ille,  refert. 
Arsuram  Paridis  vates  canit  Ilion  igni : 

PectoriSy  ut  nunc  est,  fox  fuit  illa  mei.  50 

Forma  vigorque  animi,  quamvis  de  plebe  videbar, 

Indicium  tect»  nobilitatis  erant. 
Est  locus  in  media^  nemorosis  vallibns  Idae 

Devias,  et  piceis  ilicibusque  frequens ; 
Qui  nec  ovis  placidaa,  nec  amantis  saxa  capellse,  55 

Nec  patulo  tardaa  carpitur  ore  bovis : 
Hinc  ego  Dardanias  muros,  excelsaque  tecta, 

Et  freta  prospiciens,  arbore  nixus  eram. 
Ecce  pedum  pulsu  visa  est  mihi  terra  moveri : 

Vera  loquar,  veri  vix  habitura  fidem :  60 

venier  twmneelMt  jfuto  onere.  lUa  vUa  eet  sibi  SMb  apede  mmim  emUtere  tderQ 
gracido  tadam  maximam  inflamnuUam,  Tremefada  erigiturf  et  narrat  Priama 
seni  somnia  refomudanda  nociie  obtcwree ;  iUe  enarrat  antepialnu.  Aruepex  re» 
epondet  Tr^am /lagraturam  fiamma  Paridia.  lUa  fuii/ax  pectori*  mei,  ut  nwee 
e$t,  Specie$f  et  vi$  animi,  quamns  videbar  de  flebe^  eroMt  aiguum  wihUitatiM  abe^ 
eomdUm,  E$t  k>eu$  deviue  in  vaUibue  frondo$u  media  Idte,  et  coneUue  pieeie  et 
iUeibu$:  qui  nepie  tundetur  ore  miti$  optt,  nec  caprcB  uctantie  rupe$f  nec  patuh 
ore  leniee  vaccce.  Ego  func  proapectane  mcenia,  et  domue  $ubUme$  TrqjiB,  et  mariay 
'        eaeat  ndhi  tiUari  ictu  pedum:  dicam  vera^  vix 


fuUue  eram  arbore.    Eece  t» 


^^■0^^^^^^^^^ 


dof  eztstimat. — 49  Ed.  Ald.  Areurum.-^Z  Franelas  malebat  medUe  nenuro$tB 
vaUibue  Ida,^eo  Veri  reposoit  Heina.  pro  volg.  mto.— 63  Al.  AtUmiiaqiM 

NOTiE 

47  Noetiel  Id  est,  Qns  per  noc-     coqjectionem  in?ertit,  nt  de  amora 
tem  In  tomnls  viderat.  sno  tantnm  facem  illam  interprete<i 

Opaeee]  Obscnrfle,  tnr. 

48  Vetibu$\    Ut  tomnii    tensnm        51  Farma  vigorq[ue\  4H0C  distichoii 
scnitarentnr,  Ulndqoe  interpretaren-     post  hajns  epistolss  versnm  nonafttsi* 


tor.  mnm   rejicit  clar.  Heinsaos. 

49   ParidW]  Prolepsis  est ;   non-  merito  hoc  loco  aliennm  dixerit,  nol* 

dom  enim  nomen  illnd  habebaty  qni  Ins,  credo,  non  videlMt. 

neqnidem  natns  erat.  62  Tettee]  Snb  pastoris  habitn  la- 

igm\  Quem  Patrin  ex  sno  amore,  tentis. 

beUo  ideo  inter  Orascos  Trojanosqne  68  Idee]    Ida  mona  fnit  Pbrygiae» 

Goncitato,  intulit.  in  qno  Paria  edncatna  fnit. 

60  Peetwrie]  Id  eit,  Amorem,  quo  64  Dimnf]  Ab  omni  vin  tritn  re* 

nrory  fax  Ula  aignificabat.    Vatum  notos. 


Digitized  by 


Google 


HfittOlDES.    BPI8T.  XVI.  d68 

Coiistitit  anfe  ocidosy  actus  velocibns  alis, 

Atlantis  niagni  Pleionesqne  nepos: 
Fas  vidisse  fuit ;  fas  sit  mihi  visa  teferre : 

Inqne  Dei  digitis  anrea  virga  fait 
Tresqne  simnl  Divae^  Venns^  et  cnm  Pallade  Jnno,  65 

Graminibns  teneros  imposoere  pedes« 
Obstnpni,  gelidnsque  comas  erexerat  horror; 

Cnm  mihi,  Pone  metnm,  nnntias  ales  ait. 
Arbiter  es  formae :  certamina  siste  Deamm ; 

Vincere  qnsD  forma  digna  sit  nna  dnas.  70 

Neve  recnsarem,  verbis  Jovis  imperat :  et  se 

Protinns  setherea  toUit  in  astra  via. 
Mens  mea  conyaluit,  snbitoque  audacia  venit ; 

Nec  timui  vultu  quamque  notare  meo, 
Vincere  erant  omnes  dignse ;  judexque  verebar,  73 

Non  omnes  causam  vincere  posse  snam. 

MmetilMra  «dmi  wru  Nepo$  magni  AtUaUi»  ei  PfeuHMt,  impulMM  eU»  eebrtii», 
nMHUmteotmtM.  FaenMfmUtpeetam^f^MUtpeeteiaeMtfrm^HbttM^ 
laemwemfittiiMmambueDH.  Ettree  Deee  ehma,Veiimeet  Jwuk  eimPelkae, 
kerHtimmuenmt  meUee  pedee.  Dirigmy  et  korrer  frigidue arrexerat  eoMae; 
ema  rahtae  mmHue  mihi  dixit :  Dqtene  Hmarem.  Judex  e$  fndchrttadvne:  Jlnem 
hnpone  UHbue  Dearum ;  uira  eU  digna  euperare  duae  pukhritudine.  Ei  ne  atf- 
UMeremj  jubet  nemine  Jotm;  ei  etaHm  evekUur  in  eeOmn  via  ^etherea.  AnimMe 
meue  eanjirmatue  eet,  et  derepente  ean/ideniia  artaeei:  nee  expamuMamtpiamque 
epeetare  oculie  meie,    Onmee  merOKmiur  meperare  ;  ei  arbUer  paeebam  «»  amnee 

ii€posr- 7S  Franeios  malelNit  eSsria.-^7S  Heiiif.  ^ebar  pro  iwr.— 76  Helns* 

NOT£ 

67  HordMMr]  Impropriey  pro  Tro-  pariter  alatia. 

ja  iirbe,  resioaem  poaoit.  eo  ArhUer^  Paridis  de  triom  Dea- 

«0  Veri]  Hancvooem  pro  vero,  aot  mm  forma,  ut  pnidiriori  Discordiv 

«erwRfforte  sine  necessitate  suppo-  pomwn  traderetnr,  judiciam  notios 

snit  Heinsias.  est,  qoam  ot  opns  sit,  prolixam  ea  de 

sa  PlctMcsfne]  Fnit  Pleione  Nym*  re  fabniam  lioc  transcrilMre. 

pha  Oceani   et  Tetliyos  filia»  nzor  SUte']  Parldis  jndicto  standnm  sta* 

AtlaHtis,  Maln  mater,  ez  qiia  Maia  tnerat  Jnpifer. 

Jnpiter  Mercnrinm  sasceptt.  70  Vineere]  PronnntU,  sopple, 

Neprn']    Mercnrins;    nt  patet  ex  Dmu]  Deas,Bdl. 

pioxime  pracedenti  nota.  71  Verhie]  Mercnrins,  Joris  nomi* 

.    64  Aurea  mrga]  Cadneemn;  Mer-  ne,  imperat»  nt  dicerem,  ntra  Dea» 

cnriigestamen»  SemCadmeie.  rom  esset  paldirior. 

.    CB  Ake]  Meronrins,  talariU  in-  7»  iAiidifsia]  Ut  Peamm  litem  cog- 

stmctns;  tt^mqne  gaieio,  et  vivga  notoeretydeqneeasententinmfonnt* 


Digitized  by 


Google 


m 


F.   OViDH   NASONia 


Sed  tamen  ex  Ulis  jam  tunc  soagis  una  plaoebal; ; 

Hanc  esse  ut  scires^  unde  movetur  amor* 
Tantaque  vincendi  cura  est;  ing^itibus  ardent . 

Judicium  donis  solicijtara  meum» 
Begna  Jovis  conjux,  virtutem  filia  jactat. 

Ipse  potens  dubito^  fortis  an,  esse  vdim. 
Dnlce  Vcnus  risit,  Nec  te,  Pari,  musera  tangant 

Utraque,  suspensi  plena  timoris^  ait: 
Nos  dabimus  quod  ames:  et  pulchrae  filia  Ledae 

Ibit  in  amplexus,  pulchiior  ipsa,  tuos. 
Dixit ;  et  ex  aequo  donis  formaque  probata, 

Victorem  ccelo  retulit  iUa  pedem* 


80 


85 


poue  tinere  num  cautam,  Sed  tamen  «Mt  ex  iUii  jam  tune  magie  plaeebai  ;  «# 
cagnoeeeree  hane  e$H^  a  qua  amor  ingeneratur,  Et  tantnm  eet  deriderium  «iij»e- 
ffndi  ;  flagrant  eammptre  meum  judicium  premm»  maxime,  Uxer  Jevia  jm*#« 
dieai  regna^ftUa  virtutem,  Ipee  nescio,  eupiamne  eeu  apuUntus,  an  eirtuteprtt' 
ditue.  Venui  euaoUer  tfrrtAf,  Nee  te,  inquit,  maveant  dana,  Pari;  uiraque  snnt 
plena  metu»  eoiicitu  Nos  exkibehimMi,  ^uod  diUga»;  etjlliaformoaa  Leda,  ipta 
formodor,  vmnei  in  eomffeaeaa  IpM.  t^bdt ;  et  UlOf  $mmerikuOj  et  pulMitudin$ 
pariter  approhaia,  r^tu&t  pedem  vietorem  ceAo.    Interea  (puto,  fatio  flexio  ad 


cauaa  «pM. — 84  Heint.  coDJ.  Munera  pro  VtroMLe, — 86  Edd.  Ald.  l.  Myeilll 
et  Bersm.  jnifeAnor  iUa, — 88  Francins  Tolebat  retuiit  inde  pedem.-^W  Fost 


NOT^ 


74  Quamque  noiare']  Nadas  yero 
vMiase  eaa  fiDgitnr  apnd  LaciaDnm. 

76  Vincere']  Qoia  pnlcherrima  erat 
qa»Ubet. 

76  Cauaam}  Vineere  nmmm,  Lnti- 
iram  Don  esae  DDnotavit  Heiaslns; 
qvaoqnam  ienere  oaomm  beae  dicatnr. 

78  Utoeireo]  Ut  facile  e«wt  acire. 

79  FiNMDtfi  cnra  ett]  DieU  Deai 
maxirae  cnpiviMe  slogalM,  nt  pr». 
sna  pnlelirltndiDe  Paris  jndicaret. 

80  SoUeitare']  Immo  oomimpere. 

81  J«mc«ivwr}  Jono. 
FOid]  Pallas,  se«  Minerra. 
Jaetat]  Qnm  Parldl  esset  datnra, 

»1  pro  se  jadicaret«  oertathn  estenta» 
bat  Dearom  qasellbet. 
'  6t  Paten»]    Ex  regnls  •  JoDone 
^romissls,  sdllcet. 


Fortio]  Ez  yirtate,  qaam  Pallas 
offerebat. 

85  Rieii]  Apposite,  et  ex  Veneris 
Ingeoio  et  more  istad. 

84  PisDa]  Didt  JododU  et  Palla- 
dis  monera  ee  esse»  q««  sioe  assidoo 
aetn  non  possint  retineri. 

86  Noo  datiama]  Egregie  rero  Ve- 
nos,  qa«  semper  grata  adveslens; 
ttox  tanMO  pectns  totnm  cari%  Hmo» 
rlbnsv  et  omni  nimrore  implet* 

fliiD  Lodm]  Helena,  Jovia  et  I.edss 
filia. 

86  IM]  Id  est,  Illam  tibi  tmdam. 

87  Exeoquodom»]  H^jns  loci.seii» 
avs  est,  Parldem  donls,  Helena  soili> 
cet  a  Venere  promissa,  eonteDlnm 
Msae;  «■ndemqne  Veneris  paldlrfc> 
4ndlnea  nppreliasaey  Janoniqae  et 


Digitized  by 


Google 


HBftOIDB».     WmTi  XVI. 

Interea  (cMcf,  Tdrsis  ad  pfr6fl|iera  fatas) 

Begiaa  agnoscor  per  rata  signa  pner.  90 

Ii»ta  domas,  nato  per  tempora  longa  recepto: 

Addit  et  ad  festos  hanc  qaoqae  Troja  diem. 
Utqae  ego  te  capio,  sic  me  capione  pueHsB : 

Maltaram  votam  sola  ten^re  potes. 
Nec  tantom  regam  nat»  petiere  dncnmqae,  96 

Sed  Nymphis  etiam  cnraqae  amorqae  fau 
At  mihi  canctaram.snbeont  fastidia,  postqaam 

Conjngii  spes  est,  Tyndari,  fSftcta  tni. 
Te  vigiluis  ocaUSy  animo  te  nocte  videbam, 

Lamina  cnm  placido  victa  sopore  jaoent  100 

kethra)  cogmseor  JUnt»  regU  per  tndtcMi  Mrf «•  Rtgim  /mH««,  JOi»  nei^^irgU 
per  prodMcia  tempora.  Tr^  annumeral  tpioque  et  hunc  diem  ferioHe,  Et  ^egQ 
ie  empeU^  ue  pueOa  wu  expetheruni,  SeU  poiee  frmi  epiaik  mmU&rum,  Nte 
eoiummodo  JUUb  Regum  ei  Dyneuiarum  me  cupioermni;  eed  fui  fooque  euru  ei 
amor  Nympkie,  Ai  coniemiue  omiiniiii  iiMiitem  oceupaoUf  Tffmiari^  poeiquam  epe» 
e$i  induUa  ht»  commtU,  Experredue  tiilii€6ar  fe  oeuHet  ie  noeie  tiiliie6ar  wunie; 
cum  oeuH  euperaii  Jueumdo  eomno  Jaceni.  •  Quid  pr»«t«6if  prmoenOf  qmee  i 


*»^^^^^^^^0^ 


hmic  ▼ersnm  Donsa  volebat  inserere  distichon  iUnd,  qnod  snpra  v.51.  legi- 
tur ;  ^  Forma  vigorqne,  &c/— 01  Margo  Bersm.  iiafo  e«f .  Hetns.  ▼nlt  poeii 
iempora.-^W  Margo  MyctlH  et  Beram.  Addidii  od.  Pal.  /etfae.— 96  Post  hnnc 
Pai.  et  vett.  edd.  addnnt  hos  Tersns  haud  dnbie  Ovidianot :  Quas  euper  (Eno» 
nem  fadet  muiarer  in  orbem.  Nec  Priamo  eeiadie  (Heins.  corr.  a  ie)  dignior  uUa 
mtrue,  Priorem  Hensing.  rettitni  posse  pntat  lioc  roodo :  Quat  euprr  (Enona 
faeiene  mmiabar  tn  urbem, — 100  Fraacins  malebat  i»]ie<a.<— 101  Heina.  Quid 

SOTJE 

Palladi  prstnliue.  itinor^iie /iii]    Post  hunc  ▼erfam 

80  Ferttf]  Fata  vero  adversafne-  Palatiniis  et  veteres    editlones  ad- 

ranty  eom  regla  domo  ejectns  inter  dnnt,  '  Qnas  snper  <£nonen  lades 

pastores  tennissima  fiNrtana^fedncare-  mntater  in  orbem.  Nec  Prlanio  est 

tnr :  atqne  adeo  nniic  versa  snnt,  cum  ad  te  dignior  nlla  aams/    Qnos  Ovii' 

ad  patris  regiam  redacltar.  dianos  esse  versus  non  dobho.  Sad 

00  Bite]   Crepnndla  scllt  altaqne  prior  est  roendoslssimiis,  ac  proted^ 

nterqae  a  nnperis  editionibns  JnssiM 


01  l^omui]   Priami  regiam  intBU  enlare,  ni  fallor :  idqne  peasfano  e» 

lige.  emplo.     Postariori  legendnm  m  ie, 

Per]  Pro  Post.  Noster  alibi,  «  A  Veneris  fnde  non 

09  Hane]  Ilinm  qna  receptns  fnit  est  prior  nlla,  tnaque.'  HMasina. 


«4  iMUtem»  «stam]  Me»  scil.  00  Tpndmri]  Helena,  Tyndari  filia, 

Npmpkii]  Ha  <Snoae  snpra  mnU    nt  vnlgo  Cfedebatnr.  Vocati  vi  < 


tairMiinns,  OstertmsnaoBMiiaegv»>        00  Ftdetoi]  Vklere  credebam,  Itnt 
gla^  mmm  •mantiomy  eactaUit,-  fiagebam. 


Digitized  by 


Google 


M6  P.  OVIDII  NASOMIft 

Qtiid  fiEu^ies  praesens,  qnad  nondiim  Tisa  plaoebM  t 

Ardebam,  qaamyis  hiuc  procul  iginis  erat. 
Nec  potui  debere  mihi  spem  longius  istam^ 

Ccerulea  peterem  quin  mea  vota  via. 
Troia  cceduntur  Pbrygia  pineta  securi^  105 

Quasque  erat  aequoreis  utilis  arbor  aquis : 
Ardua  proceris  spoliantur  Gargara  sylvis : 

Innumerasque  mihi  longa  dat  Ida  trabes. 
Fundatura  citas  flectuntur  robora  naves : 

Texitur  et  costis  panda  carina  suis.  110 

Addimus  antennas»  et  vela  sequentia  malos : 

Accipit  et  pictos  puppis  adunca  Deos. 
Qua  tamen  ipse  vehor,  comitata  Cupidine  parvo, 

Sponsor  conjugii  stat  Dea  picta  sui, 
Imposita  est  factae  postquam  manus  ultima  dassi,         115 

Protinus  Mgms  ire  jubebar  aquis. 

tupetia  pheebat?  FUgrahnm,  qummnshae  JUmma  hmge  er<at  NMjMCincKi- 
tineri  diuHiiM  epe  ieta,  quin  quarerem  mea  deeideria  via  gkmea.  Pineta  Tr^foMa 
abeeiMduaiur  eecuri  Phrygia,  et  arbar  qu<B  erat  apta  aquU  marimM:  Gargara  ex» 
ciUa  viduoHtur  exceltis  arborilni»:  et  vaeta  Ida  miAt  prabet  trabee  iine  nnmera^ 
Ineurvantur  robara  fundamenta  datura  navibui  eelerilm»:  et  eurva  carina  eanitrui* 
tur  iuii  lateribui,  At^icimui  antennaif  et  vela  cQncamitaMtia  maUa:  et  pof^ 
eurva  iundt  Deoi  pictoi,  Dea  tamen  ipontor  iui  eonmdni,  etipata  parvo  Cupidmey 
erigitur  pieta  navi  qua  ipieferor,  Poitquttm  manui  nodiiima  admota  ed  itmctm 
cloMi,  itatim  vokbam  vehi  aquii  JEgaii,    Et  pater  et  mater  moranJtur  mea  tfesi- 


^^^^*^^*^'*^^ 


faurei,  vel  /Mia«.— IIS  Mycillns  legit  €tiia  «imc.— 114  Maagerins  pro  «m» 
vnlttet.— 110  PriscaB  ediu.  JM^tfM :   ande  Hetns.  coDj.  licMef ,  Tel  jvvoM, 

NOM 

102  /gnit]  Heleiwin  tanm  ignem  illnd  malo  transyersnm  cni  vela  alli* 

vocat*    Ita  et  TerentianOs  ille  Par-  gantnr. 

mono  ad  dominam  de  Thaide  mere-  112  Admoa\  Gnrva. 

iricnla,  <  Accede  ad  ignem  banc/  Dem\  Ex  eo,  qood  ita  Dooe  aUai|ne 

X    lOS  i><frcrf  wpem  (Mfiastifam]  Id  insignia  In  pnppi  locarenty  moltoa 

«st,  Spem  mei  amoris  longias  diflorre*  ftbalas  locos  datos  est. 

104  C«r»iM]  Per  mare  cceralenm.  114  jSjponMr]  Venos  est 

Jta  oste]  Te  Heleoam,  qaam  miU  116  iE^«i«]  Scillcet  mare  JBgssmn 

•xoptabam.  Oraeciam  a  It^  divldit 

107   0«i;svra]   Mons  et  oppidnm  JMber^   Pro  voce  hAAa^  qaam 

TffoadiSy  In  snmmitate  montis  Idss^  hic  Clariss.  Heinsioa  substitnit»  ptis* 

!    110  Fonda]  Cnrva.  css  editiones  JaMo»  aat  jaMor  *a« 

ill  ilNlMMs]  Antemia  Ugwnn  ett  bent :  atqne  MydHna  lat^Uigit  Pari* 


Digitized  by 


Google 


HBB0IDB8.    BPI8T.  XVI* 

Et  pater  et  .genetrix  iflMbeDt  mea  vota  TOgando, 

Propositamqiie  pia  voce  morantar  iter. 
Et  BOTor  effusis,  ut  erat»  Cassaudra  capillis^ 

Cum  vellent  nostrae  jam  dare  vela  rates;  120 

Qtio  mis  ?  exclamat :  referes  incradia  tecom : 

Quanta  per  has,  nescis,  fiamma  petatur  aquas« 
Vera  fuit  yates,  dictos  invenimus  ignes : 

Et  ferus  in  molli  pectore  flagrat  amor. 
Portubus  egredior ;  ventisque  ferentibus  usus  1S5 

Applicor  in  terras,  (Ebali  Nympha,  tuas. 
Excipit  hospitio  yir  me  tuus :  hoc  quoque  factnm 

Non  sine  consilio  numinibusque  Deum, 
Ille  quidem  ostendit,  quicquid  Lacedsemone  tota 

Ostendi  dignum,  conspicuumque  fuit.  130 

Sed  mihi  laudatam  cupienti  cemere  formam, 

Lumina,  nil  aliud,  quo  caperentnr,  erat. 
I7t  vidi^  obstupui ;  praecordiaque  intima  sensi 

Attonitus  coris  intumuisse  novis. 

ima  omdo  ;  et  retardant  Uer  inceeptym  voce  pio,  Et  eorer  Ctaeandraf  nt  ereii^ 
0MM  tpana^emn  noetranaceeJamveUentpanderevela;  Quofeetinae?  exeUunat: 
raoekee  teennt  meendio.  Ignorae  qnantne  ignis  qamdwr  per  haa  aquae.  Vera 
fnit  fatidiea  ;  reperimneJUmmaepreBdictae:  ei  amor  eeevne  ardet  in  tenero  peclore. 
Soko  e  portnbna  ;  et^  potUne  ventie  eeenndie^  appeUo  ad  tna  littora,  Nympka  <EbaU. 
MaritnM  tune  me  accipU  hoepitio :  hoc  qnoqne  /actum  non  eine  vokmtate  et  iwmtiit- 
hne  DeorunL  lUe  qnidem  monetrat  quicquid  d^iMMi  monetrari,  et  inaigne  fuit 
tota  Lacedeemone.  Sed  nikU  alind  erat  miki  deeideranH  aepicere  pulckritudinem 
ceUkratam,  quo  ocuU  detinerentnr.  Ut  aepexi^  etnprfactue  keeti ;  et  perculene  «i- 
Hma  viecera  expertue  enm  tnreieee  novi»  cnrie,    Cum  Cytkerea  deecendit  in  meum 

— 118  Heins.  reposnit  jraa  voc« :  nam  vnlg.  legebatnr  tur  «ocf.— 120  Properee 
pro  naatra  malebat  Heina. — 1S4  Idem,  en  ferue,  vel  efeme,  Francint  regnai 
^TO  ftagrat,^\%^  Iden  ad  terraa^^lVf  Bnrm.  conj.  ^cdfnf.— ISS  Franciuay 
ni  eidt,  nt  tiupui,—ll^  AL  inltonaieee  mm».  Heins,  conj.  twdointiif,  vel  tn- 

NOT^ 

dmafatiajttMnmfoiMe*  vibnt  qnod  aaimatomm  est;   qnod 

117  Paier]  Priamna.  Paridis  fnit. 

Qenttrix\  Hecnba.  191   /acmdta]   Foit  vero  Helens 

119  .^^iiiic]  FarentluBii,  dolentinmy  raptna  ineendit  Trojani  cansa. 

et  yaticinantimn  more.  1S9  Aquaa\  Per  marc  ^gasnaK 

CtfMBiidia]  Paridia  soror,  qnm  in  184  Amar^  Alioream  Cassandr»  so- 

coacnbltai  mercedem  vaticiDandi  l«-  roris  vaticinia  detorquet, 

coltatem  ab  ApoUinc  aoceperar,  186  (EhaML\  Helena  est,  slc  ab  avo 

ISO  rsttfa*]  Inanimatia  tribnit  n-  CEbalOyl^ndaripatreyCognomiiiata. 


Digitized  by 


Google 


Me 


P.  OVIPU  NA80NIS 


His  similes  yviim,  qnantam  remiiiiscor,  habebat,  139 

Venit  in  arbitrium  cum  Cytherea  meum. 
Si  tu  Tenisses  pariter  certamen  in  illad ; 

In  dubium  Veneris  pahna  futura  fuit 
Magna  quidem  de  te  rumor  praeconia  iiecit, 

Nullaque  de  facie  nescia  terra  tua  est ;  140 

Nec  tibi  par  usquam  Phrygia,  nec  Solis  ab  orta 

Tnter  formosas  altera  nomen  habet. 
Credis  et  hoc  nobis  ?  minor  est  tua  gloria  veto : 

Famaque  de  forma  pasne  maligna  tua  est. 
Plus  hic  invenio,  quam  quod  promiserit  illa :  145 

Et  tua  materia  gloria  victa  sua  est. 


jnifwtvfiiy  habebat,  quanium  reeordor^  faenm  kuie  parem,  Si  tu  aeeeatmea  pmiter 
in  iUtan  pugnam ;  palma  Venerie  ventura  fuit  m  diterimen*  Fama  equidem  magnit 
Usudibue  te  eelebravit^  et  nmUa  par$  orbit  ett  ignara  fermeB  tuet :  nec  tibi  utauam 
timilit  in  Phrtfgiay  nec  altera  ab  &rtu  SoUt  famam  contecuia  ett  inter  pulclirat, 
Fidem  etiam  nobit  adkibet  in  hac  re?  Laut  tua  ett  minar  tero :  et  famm  da  pul- 
ehritudine  tua  ett  propemodum  innML  Plut  hic  reperio,  quam  quod  UUipoUieUa  tit^ 


Vnlg. 


f^vtMe.— 188   Mycillns    tR   dubio, — 141   Phrygia    emendat    Heint. 
Pkrtfgiam:    conj.  Naoger.   .Phrygiee,^\42  Franciua,    In    tot  form 
148  Trei  scripti  Creditet  hae,  B.  Cr,adh4se:  al.  Crede  tedhac-^liJi  Leid. 
nteeniat ;  forte,  iwceniat,  Promiterit  trea  Heins.  et  Ou.  4.  Rellqui  promiteratf 


NOTiE 


180  Laeedeemone']  In  celebri  iUa 
Peloponnesl  urbe  regnavlt  Menelans, 
Helenae  maritus. 

184  Intumuitu]  Libri  habeot  tnfo- 
nuitte:  quod,  non  sine  eausa  Hein- 
aiiM  aliique  aliennm  huic  loco  judi- 
caront.  Porro  idem  Heinsins  mallet 


186  F^iite  tn  arhiirium]  Loquitor 
de  fiimigerato  illo  de  tribus  Deabus 
jndicio. 

Ciftherea]  Venusy  ob  ante  dictam 
rationem. 

187  lOud]  Quod  Deas  Inter  de 
pulchritndine  fuit. 

188  /n  dubium]  Ita  et  Terentius 
dtzlt,  *  me  esse  in  tantnm  honorem.' 
Sed  nsitatus  est  sextus  casiu  in  locii 
ejnsmodi. 

F«Im4i}  Notum,  eam  arborem  vic« 


torisB  fuisse  indiciom;  non  imme* 
rito,  siquidem  curvata  ▼alidins  in 
sublime  nitatur.  Ergo  dicit  Pari», 
quod  Veneri  certa  non  fuisset  de 
pnlchritndine  victoria,  si  quarta  ad 
judicium  aceessjsset  Helena. 

189  Magna]  Multum  eqniden  toam 
formam  fama  celebravit. 

141  Phefgia]  Pro  In  PhiygU. 

Nec  SoUt]  Id  est,  Tibi  non  est  simi- 
lit. 

148  Minorett]  Minns  qnamdignji 
est  laudatur  tna  forroa. 

144  Maligna]  Qnm  paree  bene 
pnedicat* 

146  Ilic]  Ciim  video  te. 

14«  Ei  tm]  Id  est»  Et  glorin  tna 
ex  pnlchritndine  minor  eati  quam 
materia  et  pnlchritndo  ipsa. 


Digitized  by 


Google 


H£K01D£8.     BPIST.  XVI.  269 

Sfgo  arsit  merito,  qai  noverat  omnia,  Theseas: 

Et  yisa  es  tanto  digna  rapina  yiro : 
More  taae  gentis  nitida  dam  nada  palaestra 

Ludis ;  et  es  nadis  foemina  mixta  viris.  150 

Quod  rapuit,  laado :  miror^  quod  rcddidit  onqaam : 

Tam  bona  constanter  pneda  tenenda  fait. 
Ante  recessisset  caput  hoc  cervice  cnienta^ 

Quam  tu  de  thalamis  abstraherere  meis. 
Tene  manus  unquam  nostr»  diraittere  Tellent  ?  156 

Tene  meo  paterer  vivus  abire  sinu  ? 
Si  reddenda  fores,  aliquid  tamen  ante  tulissem : 

Nec  Venus  ex  toto  nostra  fuisset  iners. 
Vel  mihi  virginitas  esset  libata ;  vel  illud, 

Quod  poterat  salva  virginitate  rapi.  160 

Da  modo  te ;  qu8&  sit  Paridi  constantia,  nosces. 

Plamma  rogi  flammas  finiet  una  meas. 
Praeposui  regnis  ego  te ;  quas  maxima  quondam 

Pollicita  est  nobis  napta  sororque  Jovis. 

4f  Utui  tua  ut  m^eMta  eaitaa  «na.  Ergo  TheieuSf  m  omnid  per$peeiu,jure  inflani^ 
muhu  ett;  et  vim  e$  prteda  digm  ianto  tfiro  ;  dum  mtdu  tudis  more  tute  gettHi  in 
pdUetira  uueta ;  ei  imeUa  e$  immxta  virienudie.  Probo,  quod  obehdii:  eiupeoj 
guod  reeiUuii  wifMnn ;  iam  boua  rafnua  /tiitflrmiier  reHnenda.  Ctq^ui  koe  prha 
detraeium  eaeei  coih  eauguimoieutOj  OMom  iu  aveUererie  de  meie  eubicuHe.  Mamteue 
noetr«B  veUeut  im^Mm  ie  remiiiereJ  Vicuene  einerem  te  exeedere  gremie  meo? 
8i  eeeee  restiiueuday  tamen  ^uid  priue  coHeecutue  eeeem ;  nec  Venue  noetrafideeet 
iiimiiia  7^aiNi.  Vel  rirginUat  mUd  eeset  derepta ;  vel  iUud,  quod  poterat  decerpi 
integra  mtgiuitate.  Trude  ie  mado ;  cognoeeee  quee  eii  flrmitae  Paridu  Sohte 
ignie  rogi  finem  imponei  ignibus  meie.    Ego  ie  antepoeui  regnie ;  quee  maxima  et 


•^^^^^■0  0^^^^  0 


— 148  AlI.  xnea  e«t.— 150  Barthius  legit  ie  niidw.  Oa.  1.  mmia  pnella. — 151 
Oo.  1.  Quod  Utudo,  rapuit ;  ita  qaidem,  at  haec  connectantar  cam  praecedenti 
ditticho,  commate  post  vim  posito. — 154  Ou.  2.  extraherere  meie. — 165  Heins. 
▼«Illet  dknitiereferrent:  Francivs  poeeent.—isi  O.  Me  hitf«teiii.-~159  On.  4. 
etHdro.  rnm  al.  Vatua,  On.  2.  foret  Ubata.—\eO  Helm.  Quod  poiuit.  Be^ 
uirg.  dari:  Go.  4.  «opt  ••  D.  Quo  potui  e.  mrg.  yrni.— 161  Vnlg.  Paridie^  Hems. 

NOTiE 

147  Areiti]    Tni  amore  correptns  15S  Hoc]  Meam. 

mti    qna  de   re  In  praecedentibos  157  Jliffiicil  lomeii]   Non  Ce  intac- 

epistolis.  tain,  nt  l^^eseiis,  remisissem. 

149  NUiday  Uncta.  158  Ex  tot»]  Penitas. 

Palosfra]  La  lutte.   Ad  illnd  vero  169  Vel  Utud  quod\  Oscnla,  pnta. 

ttifdiam  le  masime  adjnngehant  La-  162  Flamma  regi]  Postqnam  mor4 

tuus  fbero.  ' 


Digitized  by 


Google 


270  P.  OTIDII  NASOKIS 

DQmqne  tao  possem  circamdare  brachia  coUo,  165 

Contemta  est  virtus,  Pallade  dante^  mihi. 
Nec  piget;  aut  unqnam  stulte  legisse  videbor : 

Permanet  in  voto  mens  mea  firma  suo. 
Spem  modo  ne  nostram  fieri  patiare  caducam ; 

Te  precor,  o  tanto  digna  labore  peti.  170 

Non  ego  conjugium  generosae  degener  opto : 

Nec  mea  (crede  mihi)  turpiter  uxor  eris. 
Pliada^  si  quasres,  in  nostra  gente^  Jovemque 

Invenies ;  medios  ut  taceamos  avos. 
Sceptra  parens  Asied,  qua  nuUa  beatior  ora,  175 

Finibus  immensis  vix  obennda,  tenet. 

uxor  et  $oror  Jovis  nobU  olim  promisit,  Et  dummodo  p^utm  amfie^  coOmt  iwm 
lacefii»^  virttu  tpreta  ett,  PaUade  eam  mihi  exhibente,  Nec  pcmitet ;  aui  unquam 
wkbor  inepte  degiue :  OMimMS  meuo  pentat  conatane  in  deeiderio  auo.  Te  oro  f  m- 
ium^  ne  apem  mottram  tmoM  ette  inaii^iii,  o  merita  quari  tanto  labore,  Ego  nan 
•nm  ignobHitf  qni  cupiam  eonmMum  nooiHt :  neCf  crede  miki^  erit  inkoneite  uxor 
mea,  Si  exquiraty  reperiet  Pleiadem  et  Jovem  in  nottrit  ttewunatibut ;  ut  pret' 
tereamut  avot  mediot,    Pater  tractat  teeptra  AdeB^  91UI  region€  mdla  opuienHar, 


leffit  Paridi  put  nty  atqne  hoc  jam  exhibet  ed.  Gryph.  ann.  1554.  On.  9, 
mUu  qua  tit. — 165  Cod.  D.  Utque  <iio.— 166  Post  honc  veraum  Gn.  2.4. 
Helm.  et  al.  intrudunt  hoc  distichon,  <][iiod  a  melioribna  abest :  Cum  Vemu  et 
Juno  PaBatque  in  vaUibut  Idee  Corpora  judicio  aupjtotuere  ntee»  Douis  seqoe- 
batnr  idiud :  Primaque  cum  regnum,  belli  daret  attera  laudemy  TertiOf  cmi^igii 
Uiude  firuerit,  ait. — 167  P.  edd.  priscas  et  Bersra.  haud  Miifiiaifi  ttuUe.  P.  et 

2uinqne  al.  legitte  Vulgo  elegitte,  Mor.  et  dno  al.  fatebor  pro  oJd«^.-— 168 
r.  Et  manei  tn  v.  m.  m.  eerta  tuo:  Helm.  tpet  mea  firma. — 170  Te  preeor  miua 
V.  Vnlgo  Dfprecor,— lYS  QiurrM  P.  et  Gu.  1.   vnlgo  quara».  On.  %.  et  S» 

NOTJE 

Una\  Sola.  17S  PUada\    Alii  habent  Pleuitfa. 

16S  Quondam]  Cnm  de  pnlchritn-  Hic  vero  Electra  intelligitnr,  ex  sep- 

dine  inter  Deas  jndicavit.  tem  Pleiadibus  Atlantis  et  Pleionea 

165  Dumque^  Modo  nt.  Gali*  Poiir*  filiabns  nna,  ex  qna  Jupiter  Dard»* 

mi  qiue,  num,  qni,  nt  habet  Virgilins,  *  Dar* 

167  L€fttte]  Elegisse:  Cnm  te  po-  danns  Iliacae  primus  pater  nrbis  et 
tiosyqnam  Jnnonis  antPalladis  dona,  anctor:'  ex  qno  adeoqne,  per  Erich- 
elegerim,  nnnquam  stnlte  elegisse  thoninm,  Troem,  Ilnm,  Laomedon- 
Yidebor.  temy  Priamnm,  Paris  genns  dncebat. 

168  Voto  sMo]  Ut  te  coigngem  ha«  Si  fiurres]  Si  in  natales  meoi  ia» 
beam.  qoires.                          ^ 

169  Cadueam^  Vanam.  174  Mediot\  Qni   modo  receatiti 
171  Degemtrl  Ignobiiis.  Alias  de«  Regetfnemnt. 

gener  est  qai   a  Majomm  virtnte  175  Ora]  Pro  regione  poaita  ett. 

llesctvit.  176  Fbdim\  Propter  immenaa  ap%» 


Digitized  by 


Google 


HBR01DB8.     BFIST.  XVI.  271 

lonameras  nrbes^  atque  aurea  tecta  yidebis ; 

Quseqae  suos  dicas  templa  decere  Deos, 
Hion  aspiciesy  firmataqne  turribns  altis 

Hceniay  Phoebeas  structa  canore  lyrae*  *  180 

Qnid  tibi  de  turba  narrem  numeroqne  yirorum  ? 

Vix  populum  tellns  sustinet  illa  suum. 
Occnrrent  denso  tibi  Tf oades  agmine  matres ; 

Nec  capient  Phrygias  atria  nostra  nnms* 
O  qnoties  dices,  Quam  pauper  Acbaia  nostra  est !  185 

Una  domus  quasvis  urbis  habebit  opes, 
Nec  mihi  fas  fnerit  Sparten  contemnere  yestram : 

In  qua  tu  nata  es»  terra  beata  mihi  est. 
Parca  sed  est  Sparte ;  tu  cnltu  divite  digna  es : 

Ad  talem  formam  non  iacit  iste  locus,  IdO 

«ue  M6i«iiiis  iiMiufMltn^.  Cemet  effida  mou  mofuro  et  domee  mag9i/Ua$: 
et  adeWf  fmufiUearie  decere  Deet  «awf .  Cernee  Jlion,  et  mwree  ei^fmUee  esceieU 
imrltaey  poeUoe  ad  eomm  hfra  Pheebeie.  Quid  iiti  commemorem  de  popmb  ei 
eofim  virorum?  Vix  iU/a  terra  fert  euoe  iMcoUu.  Matrome  Troadee  ttbi  oitmam 
ftoeedenlt  epieeo  agmine ;  nec  atria  noetra  cemtineimnt  mma  Phrygiae,  O  ipiotiee 
dUee^  Quam  mUera  eet  noetra  Aduda  I  miiea  domMe/metwr  omiit6iij  diwitiU  wrbU» 
Nec  m^  fae  fuerU  eptmere  veetram  Sparten,  TelhUj  in  qua  nata  Uy  eet  imAi 
feHx»    Sal  Sparte  eet  fmgeHU :  tu  mererU  omatum  ^^lendidum^    Jete  Ucue  non 


^«»^>»^^<#^#»#«»>* 


9««fif.-— 174  Bunn.  coDJ.  inveniae. — 178  Helm.  dieee. — 180  O.  fluta 

181  Fr.  de  <iir6w.— 18S  Leld.  et  Scr.  ordine  matree.^lS5  O.  Ah  faeHeoir- 

186  GOr  fnatvU:   ceteri,  quenU:   Fr.  tamen  quamvU:   Helm.  ftuwiii— 180 

VOTM 

tia,  et  longe  remotos  fiDes  Tiz  per-  snfbltmn  est. 

agrande,  183  Jtta']  Asiattce,  sen  Trqiana. 

177  iltirea]  Anro  omata ;  adeoqne  las  Oceurrent']  Honoris  gratia. 

magnifica.,  184  Nec  capient]   Com  in  regiam 

170  iiisit]   Url)emy  Trojse  capnt:  ad  te  excipiendom  concnrrent 

nam  Troja  regio  est ;  qn«  etiam  pro  185  Achaia]  Peloponnesns  est :  ali« 

vrbe  ipsa  pooitnr*  bi  pro  Gracia  snmitor. 

180  Pheebea]  Jam  snpra  Phcebnm,  186  QeaefsU]  In  nna  domo,  qnam« 
sea  ApoUinem,  com  Neptuno,  Tro«  cumqne  in  nostra  regione  delegeris» 
jame  nrbis  conditorem  vidimns.  nnins  Grsees»  nrbis  opes  invenire  ii- 

Ceaore]  Dicantnr  ad  ApolUnis  can*  cebit. 
tnm  saxa  in  opus  exsiliisse :  cigns  fa«        180  Poits]  Ez  institutis  Lycurgi» 

bnls»  ad  Politicos  acconnnodationem  dixit  aliqnis*     Qnasi  vero  ex  illiua 

passim  apnd  My thologos  reperies.  institQtis,  qui  mortno  Paride,  et  post 

181  Numerofue  tnroriMi]  Qnibtu,  ijas  mortem  longo  tnteijecto  tem» 
lcD*  imperium  nostnini  Asiaticnm  porci  in  lacem  prodierit  ParcaCoit 


Digitized  by 


Google 


27S  P.  OVIDII   NASONIS 

HaBc  faciem  latgis  sine  fine  paratibas  uti, 

neliciisque  decet  luxuiiare  novis. 
Cum  videas  cultum  nostra  de  gente  yironim ; 

Qualem  Dardanidas  credis  habere  nurus  ? 
Da  modo  te  facilem :  nec  dedignare  maritum^  193 

Rure  Therapnseo  nata  puella,  Phrygem. 
Phryx  erat,  et  nostro  genitus  de  sanguine,  qui  nunc 

Cum  Dis  potandas  nectare  miscet  aqnas. 
Phryx  erat  Auror»  conjux :  tamen  abstulit  illum 

Extremum  noctis  quae  Dea  finit  iter.  200 

Phryx  etiatn  Anchises,  volucrum  cui  mater  Amorum 

Gaudet  in  Idaeis  concubuisse  jugis. 
Nec,  puto,  ooUatis  forma  Menelaus  et  annis, 

Judice  te,  nobis  anteferendus  erit. 

aptu8  e$t  ad  ^umodi  pulckritndinem,  Ho§  decet  vuHui  eemper  uti  muHis  omaii' 
bu§,  et  affluere  novi»  delicii$.  Cum  aspicias  omatum  nirorum  de  noetra  natione; 
^uatem  arbitraria  pueUag  Dardamda»  habere?  Prttbe  te  tantum  tubentem;  nit 
a$femare  maritum  Pfirygem,  pueHa  nata  rure  Tkerapnao.  Qui  nune  cum  Dhii 
mt9cet  nectare  aqua$  tnbendas,  erat  Phrygius^  et  preireatUM  dt  not^  eemguine, 
Maritua  Aurone  erat  Phrifgius;  tamen  Dea^  qute  terminat  viam  ultimam  noetiep 
Htnm  rapuit.  Avchisee  ettam  erat  PhrygUu:  cum  quo  maier  Amorum  datorum 
amat  latHs  conseruisoe  in  c#Ut6i»  Idais.    Nec,  arbitroTf  Menelaius,  speeie  et  eetaie 


l»»»'^^»^»^!^^^»^»^^ 


Mnki  ex  ftcriptis  digna  «#.--10S  Cultwn  tres  Heias.  et  Ou.  S.  viilge  cnirM.— 
194  Quakm  meUeret :  «I.  Quales.  Oo.  1.  2.  S.  can  al.  Daniifiiii».— 196  Qni* 
«Uho  cedd.  Theramntpo. — 198  Oa.  9.  4.  et  Helm.  cnm  al.  potando^^^Ql  Oa« 
2.  cum  quibusdam  al.  Phryx  erat.—^Ot  Qnidam  codd.  et  ed.  vett.  coUatus, 

NOT^ 

Sparta,  quia  nec  divitcfl,  adeoqne  nec         196    Therapneeo']    Laconico  :   sont 

Bumttiost  Lacedtenionii,  sicut  Asia-  enim  Therapnse    agri   Laconici  nmr 

tici  sen  Trojani,  qui  sua  Inicnria  fa-  longe  a  Sparta,  ad  flnmen  Enrotan. 
mosi  facti  snnt.  Phrygem]  Paridem  inteHige,  qni 

190  Talem']  Qnatis  est  tna,  o  He-  Trojanus ;  adeoqne  Phryx  fuit. 
lena.  197  Qui  nunc]  Oanymedem  intel- 

Non/aeit]  /Son  respondet.    Indig-  ligit;    qui,  Trois    Trqianornm  regis 

nns  est  iste  locns,  qui  te  talem  ha-  lilins,  a  Jove,  in  Aqnilam  transmn» 

beat.  tato,  raptus  est;  cni  in  delidis,  et 

191  Paratibus]   Omatibns ;  cnlti-  pincemse  loco  fuit. 

bus.  199  Cotvux]  Tithonns  est,  Laome- 

199    Liixtcriare]     Abnndare ;    af-  dontis  filins,  Priamlqne  frater. 

flnere.  200  Quee  Dea]    Anrora,  sdlicet; 

194   Qualem]    Mnlto  pulcbriorem  quse  noctem  finit,  diem  incfaoat. 

et  splendidiorem.  201  Andiises]  Filins  fnit  CapyoSy 

196  Fodiem]  Exorabilein.              ■  adeoqne  ex  stirpe  regiay  £tt«e  paterr 


Digitized  by 


Google 


378 
SOS 


210 


HBftOlDE8.     BPIST.  X\U 

Kon  dabimns  certe  soceram  tibi^  clam  fngantem 

Lomina ;  qui  trepidos  a  dape  ^ertat  equos. 
Kec  pater  est  Priamo  soceri  de  ca^de  cmentas ; 

Et  qui  Myrtoas  crimiue  signet  aquas. 
Ncc  proavo  Stygia  nostro  captantur  in  nnda 

Poma^  nec  in  mediis  quaeritur  humor  aquis. 
Quid  tamen  hoc  refert,  si  te  tenet  ortus  ab  illis  7 

Cogitur  huic  domui  JTupiter  esse.socer* 


tomparaiis,  Mftia  erii  pr4Bponendua,  feJHdice.  Non  exhibebimus  certe  iibi  t 
infufcam  verteniem  ckumm  Solemj  gui  atertat  e^m  territos  a  eonvivio,  Nec  pater 
ett  Priamo  ianguuu>UfUtA  de  nece  soceri ;  et  qui  notet  ftagitio  aquae  Myrioa», 
Nee  poma  expetuniur  a  proavo  noslro  in  ftuctiinu  Stygiia,  nee  aqua  detideraiur  m 
medm  a^.    Qmd  tamen  hoc  interetif  n  iUie  taius  te  lutbei  7    Jupiter  tenetut 

P.  6t  al.  qnidam  etannis:  M\go  ei  armu.— 206  L.  Pat.  et  On.  4.  Sidera ;  ^, 
Heins.  an  irepido»  Sol  dape,'-!t06  Ou.  1.  3.  eignai:  Oo.  4.  eanguine  ngnei: 
Helm.  sanguine  fti^«e.— 109  Mor.  Siygiaa  in  undae,  Fr.  capieniur»— 211  Malti 


NOTJE 


Vobicrmm']  Qaippe  Bngaatar  alati. 

Maier  Amorum']  Venos  est,  qim 
cum  Anchise  in  monte  Ida  coneo- 
bai»»e,  deiude  ^nean  peperisse,  fin- 
«itur. 

203  Cottatisi  Forma  et  annia  meis 
com  forma  et  annis  Menclai  compa- 
ratifty  Menelaos,  credo,  non  erit  no- 
bis  prffiferendiis. 

205  Socerum]  Qnalis  est  Atrens, 
Menelai  pater,  supple. 

3^1,  clara]  Qiii  te  cogat  ocnlos  aver- 
tere.  Ad  Atrei,  Menelai  patris  fac- 
tiim  alludit ;  qui,  nt  violati  a  Ttiyeste 
fratre  tori  sui  injnriam  nlcisceretur, 
ei  proprios  ejus  iilios  epulandos  ap- 
posait.  Ciyus  facinoris  horrore  Sol 
retrocessisse  dicitor. 

206  A  dape']  Nefariay  scil.  qnalis 
foit  illa  Atrei. 

Equoe]  Eqnisvebi  Solis  cnrrom 
apad  Poetas  valgatum  est :  adeoque 
veriere  eipio§f  est  retroeedere, 

207  Nee  paier]  Sicoti  Atreo  Me- 
nelai  patfi  est  pater  Pelops,  qoi,  ut 
Uippodamia  potiretar,  <£nomaam 
ejas  patrem  interfecit    Isttid  vero 


De^iiVar.ClaM. 


Ovid. 


contra  Menelanm  Paris  eommeminit» 

208  Mfrtoat]  Mare  Myrtonm,  quod 
pars  est  iEgsi,  a  Myrtilo  Gijiomw 
airriga,  qiiero  in  illud  Pelops  praecipi* 
tavi^y  qoidam  dictum  esse  yolnpt; 
quos  quidem  Paridi  serviendi  causa 
hic  sequitur  Ovidius. 

Crimine]  In  eo  fuit  Pelopis  Grimen, 
quod  Myrtiium  bene  meritumi  et  en- 
jus  opera  CEnomaum  Hippodamisa 
patrem  cnnili  certamine  vicerat,  ia 
uiare  pnecipitaverit.i 

209  Proavo]  Sicuti  Tantalo  Pdo- 
pis  patri,  supple  :  cujtis  apiid  inferos 
supplicium  Meuelao  pronepoti  obji» 
citor.  Fingitur  vero  ille,  aqnis  tan- 
tum  non  snbmersns,  fngientia  flamiiw 
captare,  quv  ad  extingiiendam  sitim 
attingere  non  liceat;  pomisqiie  cir* 
cttmstantibus  iuhiare,  qnsB  compre- 
hendere  neqneat.  Qua  de  re  Poet» 
snnt  roalti. 

Stygia]  Styx  inferoram  fluvias  esie 
dicitnr,  per  quem  Dii  jnrare  soIitL 

211  Oriui]  Menelaas,  scilicet. 

212  Socer]  Omninoy  si  Menelao 
Heleiw  Jovb  fllia  napta  naasiiBiet, 


S 


Digitized  by 


Google 


374  P.  OVIDIl  NA80NI8 

Hea  facinns !  totis  indigoas  noctibas  ille 

Te  tenet ;  amplexu  perfruiturque  tao. 
At  mihi  conspiceris  posita  vix  denique  mensa :  215 

Multaque,  quas  Isedant,  hoc  quoque  tempus  habet 
Hostibus  eveniant  convivia  talia  nostris, 

Experior  posito  qualia  ss&pe  mero. 
Pcenitet  hospitii,  cum,  me  spectante^  lacertos 

Imposuit  collo  rusticus  iste  tuo.  320 

Rumpor,  et  invideo  (quid  enim  tamen  omnia  narrem  ?) 

Membra  superjecta  cum  tua  veste  fovet. 
Oscula  cum  vero  coram  non  dura  daretb ; 
.    Ante  oculos  posui  pocula  sumta  meos. 
Lumina  demitto,  cum  te  tenet  arctius  iUe ;  225 

Crescit  et  invito  lentus  in  ore  cibus. 
iS»pe  dedi  gemitus :  et  te^  lasciva,  notaVi 

In  gemita  risum  non  tenuisse  meo. 
Saepe  mero  volui  flammam  compesccre :  at  flla 

Crevit ;  et  ebrietas  ignis  in  igne  fuit.  280 

eate  socer  kmefamUUg,  Heu  nrfat !  UU  indigmm  te  ienet  tetis  neettbut ;  et  mquc 
gmdet  tn»  mnplexu»  At  mgre  a  me  epeetariM  tandem  menea  admota :  et  kee  ipm^ 
que  temfUM  habet  ptmima^  quee  ojfendant.  Epuia^  quaHbua  admittor  utpe^  tine 
appoeitOf  admeceantur  talee  keatwue  neetrie,  Piget  keepUH,  cvni,  me  intuenUf 
iUe  agreetie  admocU  braehia  coUo  tuo,  Cmctor,  et  iemMlor  Cqnid  enim  tamen  om- 
nia  r^eram?)  cum  calefaeit  artua  tuoa  tunicia  superatratia,  Cum  vero  praberetia 
tit  meo  eonapeetu  auavia  nuHlia  ;  tenui  pocuta  cofta  anie  oculea  meoa,  Dejieie  ocu* 
lot,  cimi  itte  te  urget  phaculum :  et  eibua  grama  creacit  in  ore  naueeante,  Sape 
duxi  auapiria;  et  obaervavi,  proterva,  te  no»  repreaaiaae  riaum  in  auepUio  meo, 
Sape  vobd  ceiercere  ignem  mno  ;  at  iUe  auetue  eat ;  et  ebrietaa  fuit  ignia  in  igne. 


^».»*>*<»^»»^^#»#^ 


hac  referOf  vel  rrferam. — 220  Pleriqoe  codd.  Im^penU  coUe,  nti  Oii.  omnes  et 
Helm.  P.  Ou.  8.  et  Helm.  iete:  vulgo  tAe.— 221  Quid  enim  tamen  Ar.  vulgo 
quid  nune  tamen  :  qnidam  quid  nam  tmnen,  quid  nen  tamM(qnomodo  Gn.  8.  et  4.) 
auid  tamen  omnia:  quid  enim  non:  Gn.  1.  cnm  exc.  I.  quid  ne  tamen;  «ide 
lleiBs.  coDJ.  quid  ni:  Gu.  2.  quod  tamen,—2^%  Jannm  Vi;ti«m  volnlsse  Oecula 
cumque  viro  coram  nen  dura  darentur,  ootavit  Francius. — ^229  Gu.  1. 2. 4. 


NOT^ 
ijMiot  Menelai  Japiter  socerfuiMet.     lem  hospitimn  niilii  cmD  Meodao 


215  At  ndhi]  Qneritnr  qnod  Un- 
lum    vixque   etiam   tempore  coenaa        220  Ruatieue  iate^  MeneUma. 
Helenam  videre  posait.  221  Rumpor]  Discrnoior. 

916  Tempua}   Quo  coena  anmitnr,        Qwdaitm]  Amquidmune.  Aliiali^ 

mU.  ter. 

919  PemitM  heapitiH  Id  tU^  VIqU        288  Sandava]  MoHUetlttdfa. 


Digitized  by 


Google 


HEROIDBS.     EPIST.  XVI.  S75 

Mtdtaqae  ne  Yideam,  versa  cervice  recuinbo : 

Sed  revocas  oculos  protinus  ipsa  meos.    . 
Qaid  faciam  dubito:  dolor  est  meas  iUa  videre; 

Sed  dolor  a  facie  major  abesse  tua. 
Qna  licet  et  possum^  luctor  celare  furorem :  235 

Sed  tamen  apparet  dissimulatus  amor. 
Nec  tibi  verba  damus :  sentis  mea  vulnera^  sentis : 

Atque  utinam  soli  sint  ea  nota  tibi ! 
Ah  quoties,  lacrjnoais  venientibus,  ora  reflexi^ 

Ne  causam  fletus  quaereret  ille  mei !  340 

Ah  quoties  juvenum  narravi  potus  amores^ 

Ad  vultus  referens  singula  verba  tuos ! 
Indiciumque  mei  ficto  sub  nomine  feci. 

Ille  ego,  si  nescis^  verus  amator  eram. 

Ei  M  upieiam  muUa^  deeumho  cMo  reflexo.  Sed  tu  tiaiim  retnkU  nwm  oculos. 
Ineirtui  eum  q[uid  agam :  jngei  iUa  eemere ;  $ed  mqfor  est  dolor  receden  a  mdtu 
.<««.  Quaienue  Hcet  et  voieum,  eouor  occuUare  mintie  impetum;  ud  tam/eu  amor 
ieetui  cemitur,  Nec  tun  imponimMe;  eeniiMmeoB  piago»,  eentie,  At^uiinam 
iOa  eiMi  tiln  eoU  perepeeta  !  Ah  qnoiies  detorti  faeiem,  Uerymie  erumpeniibue, 
ne  tUe  peieret  canaam  mei  luetue  !  Ah  quotiee  potus  commentuM  eum  idiquem  amo- 
reui,  ejfingenM  einguUu  vocee  ad  ocuUfe  tuo»  !  ei  me  deeUaram  eub  nemxne  comfMft- 
iitia.    Ego  iUe  eram  verue  amaior,  Jt  ignoras»    Quin  etiam,  ut  pouem  procaciuM 


^^•^^'^■^^^^^^^ 


prias  Tnlgatit  Seepe  mMm.— 231  Leid.  Jlexa  cervice.^m  Helm.  ui  poseum. 
Quidam  scripti  et  ed.  nitor  cebnre. — ^2S9  Frmncins  volebat  orientibuM  vel  ma- 
naniibuM. — 241  On.  1.  2.  et  4.  cam  al.  plerisque  quoiieM  aUq^em  narr.  p.  amo* 
rem:  Ga«  Z,  juvenum  amorem, — ^243  Jndicium  ipMC  mei  Fnmcius  conj. — 245  Al. 

NOTiE 

S24  PMni]  Ne  videret,  scil.  239  Ora  nJtexQ  Faciem  alio  con- 

196  CreMcU']  Videtur  crescere,  qoia  verti,  ne  lacrymas  videret  Menelaus^ 

prm  dolore  comedere  DOD  possuB.  240  Jtte']    Menelaas;    cnjas  iuvi. 

287  NotaH^  Adverti.  diose  noBen  reticvit 

929  Flammam']  Amorem.  241  Juvenuml    Vnlf .  aliquem.  P.a. 

930  Ignie]  Vini  calor  amoris  flam»  teaneiis  et  alii  BODBnlli  habent  /ave- 
mam  acuebat.  mm.    Se  dicit  aliomm  exposnisse 

931  Verea  eertice]  Id  est,  Cervice  amores,  nt  snnm  aperiret. 

et  capite  in  aliam  partem  verso,  dis-  949  As^srfns]    Ut  IntelligereB  me 

cnmbo.  propter  le,  et  tni  nmoreiaceBtnm,  ea 

939  ReeoeaM]  Id  est,  Facit  forma  omnia  dicere* 

iau,  nt  aUtiBB  Beulos  ad  te  oonver-  943  IndkiMmtue]  Me  anMift  iadi- 

tofls*  cavi. 

937  SemiM  mea  tuinera]  Scis  certo  244  lUe]  GBJoa  tibi  amorem  enar' 

me  tni  amore  teneri.  rabam. 


Digitized  by 


Google 


276  P.  OVIDII  NASONIS 

Qoia  etiaiD,  ut  possetn  yerbis  petulantias  uti»  d46 

Non  semel  ebrietas  est  simulata  mibi. 
Prodita  sunt  (memini)  tanica  tua  pectora  laxa^ 

Atque  oculia  aditum  nuda  dedere  meis ; 
P^ctora  vel  puris  nivibus,  vel  lacte,  tuamque 

Complexo  matrem  candidiora  JTove.  S50 

Dum  stupeo  visis,  (nam  pocula  forte  tenebamp) 

Tortilis  e  digitis  excidit  ansa  meis. 
Oscula  si  natae  dederas ;  ego  protinus  illa 

Hermiones  tenero  laetus  ab  ore  tuli. 
£t  modo  cantabam  veteres  resupinus  amores ;  ^B6 

Et  modo  per  nutum  sigaa,  tegenda  dabam. 
£t  comitum  primas,  Clymenen  JSthramqae»  tuarum 

Ausus  sum  blandis  nuper  adire  sonis : 
Qna^  mihi  non  aliud^  quam  formidare^  Iocut£e> 

Orantis  medias  deseruere  preces.  360 

terba  pn^widere,  ehrieUB  mn  ut  ndhi  iemd  jUia.  Aperta  tHuii  (recorder)  im 
pectara  veete  laxata,  et  nuda  preBbuenmi  aceeeenm  meU  oeaU$:  peeUra  iptemUdiarm 
Vtfl  nivUme  hUamhudi»,  vel  Uute,  et  Jove  eomplexo  tnam  matrem,  Dum  etupidiu 
luereo  aipeetiSf  (nam/orte  tractaham  pecula,)  anoajtexuna  elapea  ett  mdt  digitiM* 
SiooculaprabueraB  flUa;  ego  otatim  gaudent  iUa  eumnab  ore  molU  Hermiomea. 
Et  modo  reeupinut  ceUbrabam  veteree  amioree:  et  modo  exhibebam  per  nutum  tn- 
dicia  occuUanda.  Autue  siim  etiam  nuper  oUofitt  MMiot^  verbit  Clymenen  d 
JEtkramf  primat  comiium,    Qua  miki  non  aUud  retpondentetf  quetm  se  timertf  de» 


»^*»>*>#>#«##i»' 


PdntoiHfriw.— 249  FranciaR  tuamve,—250y<n».  candiSora  cygno^-^i  Omni^ 
Ou.  et  Helm.  a  digUit,  Dno  Mw.  deeidit.—256  Ezcerpu  Oalllcana  tignm 
Ugenda,—2bS  Gn.  1.  S.  8.  cum  P.  et  al.  Autut  cum  blandit:  Borm.  conj.  ^n- 
tut  tram  62aMlu.— 259  Go.  1.  cnm  al.  nUaliud.—fM  Barb.  et  Vost.  dettiinera 

NOTiE 

246  Petulmtiut']  Alii  halient  fwtfu.  corrvptni  fniuet. 

hmtibut:  qnod  magia  placeret.  256  Signa  tegenda]  Signa,  qnibns 

-   247  Prodital  Aperta;  patefacta.  amorem  menm  tibi  declarabam,  oa* 

960  Joee]  Cycni  vero,  natnra  can-  landa  omnibiis,  praBsertim  Tcro  Me- 

didisBimi,  fonnam  indn  tns,  Ledam  He*  nelao  marito. 

len»  matrem  Jnpiter  vitiavit.  257  Primat]  Pradpnas  et  intimas. 

252    Tortilis]    Ansas  amabant  in  JEtkntmque]   HaneThetei  matrem 

pocttlis  intortas  et  implicatas.  fnisse  scriblt  Hnbertinns ;  qnod  ta» 

255  Modo]  Interdnm.  men  tempomm  ratio  non  slnlt  Adeo- 

Vetbres]  Veterum,  qui  amortbns  in-  qne  htec  ab  illa  Thesei  matre  aUa  est.  ^ 

cUmerunt.  258  Aumutmn]  Alil  babent  Awtut'' 

Bttupimuii   Tanqnam  nimio  mero 


Digitized  by 


Google 


HBROIDKS.     BPIST.  XVI. 


2?7 


Di  facerent,  magni  pretiam  certaminis  esses ; 

Teqne  suo  Tictor  posset  habere  toro : 
Ut  taUt  Hippomenes  Schoeneida,  prsemia  carsus> 

Venit  ut  in  Phrygios  Hippodamia  sinas ; 
XJt  feras  Alcides  Acheloia  conma  firegit,  265 

Dom  petit  amplexas,  Deianira,  tuos ; 
Nostra  per  has  leges  audacia  fortior  isset  r 

Teque  mei  scires  esse  laboris  opus. 
Nunc  mihi  nil  superest,  nisi  te,  formosa,  precari» 

Amplectique  tuos,  si  patiare^  pedes. .  270 


$HiumaU9udia$firec€$rogaiiiis,  DU  imnutreiUy  meiprmmiim  gHteu  ptgnm  ;  et 
vUior  poiUt  tefovere  mo  lecto.  Quemadmodum  Hippowieni»  reportami  Sehamidu^ 
fretium  eureue;^  tpumadmodum  Hippodamia  ivit  tn  greunum  Pkrvgium;  quenmd» 
modum  amvu»  Aleide»  elimt  eamua  AehehUij  dum  et^  tuoatampkjeu»^  Deiauura: 
uaetrafortitudo  etreuue  eertauei  ki»  eonditionibu» :  et  naace»  te  e»»e  prmndum  mei 
iabvri»,    Nuuc  nihU  mihi  e»t  reliquum^  o  pulckraf  nisi  te  orare;  et  completH  tm» 


^^^^»#^^^^»«»«» 


frect—9A2  Helm.  ct  On.  8.  habere  Jt««,  qnod  placet  Hensing.  si  ▼.  SOi.  rt- 
acribaf  tn  Pkrygio»  toroo» — 26S  Post  hnnc  ▼eraum  Ou.  2.  et  4.  iteni  Helm. 
cvm  al.  intnidont  diio  sobdititios :  Qua  propero  eureu  viccrat  anteproco»:  Sic 
et  tu  Phrygia»  venia»f  reginaf  per  urbe»,  Alii,  aitero  omisao,  priorem  tantum 
eiliibeDt  pro  eo,  qui  vnlgo  legitor  Venitutin  Pkrffgio»jifc* — ^267  Audaidafor* 


NOTiE 


•  Adxre"]  Ut  8il>i  in  sni»  anioribus 
opem  ferrent. 

859  Quamfemddarey  loquutaf]  Quee, 
cnm  nihii  mihi  renpondissent,  nisi 
qnod  dicerent  se  timere. 

260  BcMrMff]  Adeoqne  uolnerunt 
cjos  preces  ausenltare ;  multo  minns 
ilU  obtemperare.  Sed  alii  hat>ent 
dmiiiuere, 

SSl  Difacerem']  Utinam,  supple. 

96»  Ut  tM\  Qnomndam  sumit  ex- 
empla,  qni  pro  snis  amoribns  certa- 
mnt ;  qnos  fortiter  se  eise  dicit  imi- 


Bippom€ne»'\  Hie  fnit  Macarei,  Tel, 
ttt  alii  scribnnt,  Megarei  illins,  qni 
Atalantam  Scbanei  filiam,  a  Venere 
i4intns,  qnft  illi  tria  poma  ex  Hes- 
peridum  hortis  dedit,  quomm  pnl- 
ohritndine  pnells  cnrsnm  impedirit, 
cnmniperaMetnMliCnr.   Qnadere 


postea  in  Metamorph. 

iVtfmia]  Ipsam  Atalantaro,  qnse  se 
ea  lege  in  viri  manns  venturam  spo- 
ponderat,  si  a  quopiam  cursn  yince- 
retnr. 

204  Phrygio»\  Pelopis  PhrygU ; 
qui  CEnomanm  Hippodamiss  patrem 
cnrali  certamine  soperavit. 

806  AUidM\  H^cnles  est  a  robore, 
Ormca  etymologia  sic  dlctns;  &Aii^ 
enim  robor  est ;  vel  ab  Aleseo  avo, 
ut  placct  Herodoto. 

Achdeia\  Acheloi  fluvii;  qui  cnm 
Hercnlepro  D«ianira  sibl  promimm 
piignavit ;  a  qno  altero  coran  in  cer- 
tamine  mnlctatns  est. 

807  P<r  Aos  Ugu\  Ut  parlter  Tic* 
toriy  tuy  Htlena,  Ihi  matrimoninm  en> 
derts. 

ilwlMk  /orfMr]  Slc  Vowuuios  oo- 
dex.  Val(.  babont  /orlJUr.    Moitrft 


Digitized  by 


Google 


378  P.  OVIDU  NASONI8 

O  decuSy  o  pra&sens  geminoram  gloria  fratnim ; 

O  JTove  digna  yIto,  ni  Jove  nata  fores ! 
Aut  ego  Sigeos  repetam  te  conjuge  portus ; 

Ant  ego  Taenaria  contegar  exul  humo. 
Mon  mea  sunt  summa  leviter  destricta  sagitta  276 

Pectora :  descendit  vulnus  ad  ossa  meum. 
Hoc  mihi,  (nam  repeto,)  fore  ut  a  coeleste  sagitta 

Figar,  erat  verax  vaticinata  soror. 
Parce  datum  fatis^  Helene^  contemnere  amorem : 

Sic  habeas  faciles  in  tua  vota  Deos.  380 

Multa  qnidem  subeunt ;  sed  coram  ut  plura  loquamur^ 

Excipe  me  lecto,  nocte  silente,  tuo. 
An  pudet,  et  metuis  Venerem  temerare  maritam» 

Castaque  legitimi  fallere  jura  tori  ? 

pede8f  «t  8huu,  O  Aonof,  o  gloria  eertafrairum  gemeUorum  ;  o  digma  Jove  marUo, 
nid  eeeee  Jove  proereata  !  aut  ego  revekar  m  portue  Sigeoe^  te  uxore  ;  aut  ego 
exkor^  eepeliar  ra  terra  Tinaria.  Mea  pectora  non  eunt  letiter  vulnerata  ex- 
trimaaagitta:  plaga  mea  porngttwr  ad  oua.  Soror  tere  pradixerat  hoe  miM 
Cnam  reeoirdor)fuhtnmj  ut  confoderer  a  eeeleete  oagitta,  Nolif  HeUne,  epemere 
amibrem  imimmumfaHB:  me  fruari»  DO»  propitiie  tui»  deaideriia.  MuUa  quidem 
auecmrunt:  «etf,  ut  phtra  proferamui  in  eonepeetUf  exeipe  me  toro  tuo  noete  taeita, 
An  pudet,  et  timee  violare  Venerem  eot\jugalem  7  et  ludyUareJura  pudiea  leeti  legU 


^^^<^>^^^>^^^^^<^ 


tior  Yo88.  Vnlgo  fortiter:  Ou.  1. 8.  et  4.  cum  al.  vietoria  fortiter.—TlA  6a. 
omnes  cnm  vulg.  Aut  Me, — ^S75  Deetrieta  reticripsit  Burm.  vnlgo  dittricta. 
— VIJ  Ou.  2.  et  4.  cnm  mnltis  al.  nam  reeolo,—27S  D.  verum  vatieimaa, — > 
279  Heina.  ra<icjii  /atu.— 283  Al.  an  metmM.  Multi  edd.  et  scripti,  Autpmdet, 
aui  met,  Helm.  temer.  pudicam.—^Si  Mor.  oohere  jura.  Mnlti  jiira  viri. — 

NOTJE 

vero  lectio  Cl.  HeiiuiOy  milii  qooqne  notandnm.     Ce  n*e$t  pa»  wu  petiia, 

placet.    AHi  victaria  pro  audaeia*  dgratignure. 

2680pii«]Victori»meaB  prvminm.  276  FhIiim]  Amor. 

271  Pr€eBen»l  Magnnm  certnmque.  277  Repeto^  Reeolo  mnlti  ez  scrip- 

Hanc  vocem  aota ;  vim  kiabet  et  dig«  tis.    Id  est,  In  niemoriam  reduco. 

nitatem.                                       ^  Ceeieete']  Pro  corfe<^i,  antiqne^  metri 

GaniNoniM]  Castoria  et  PoUucis.  neccMitate. 

S7I  Sigeo»}  Trojauoa ;  a  Sigeo  pro-  278    Soror]    Caaaandra ;   de  qna 

nioatorio.  aupra. 

274  Ttenaria]  liaconica ;  a  Taenaro  279  Porce]  Noli. 

promont  Daium}  Clar.  Heinains  veUet  ra- 

275  Summa]  Id  eat,  aagittaa   Un-     tum.    Pro  amore  a  fatl  neceaaitate. 
tnm  parte  extrema.  arguit. 

Xhatrieta}  Vuln^rata;  aed  vnlnna        280  Sie}  lU  inveniaa  Deos  ad  ea, 
l^velndicat  pec  ae  voz  isU:  qnod     qn»  opUveria»  «xonbilea»  «t  tubl 


Digitized  by 


Google 


HnOIMS.    BFMT.  XYt.  93ft 

Ah  nindim  rinplex»  Helene»  Be  rastiea  dkam,  885 

Hanc  faciem  culpa  posse  cai^sre  putas ! 
Ant  faciem  mutes,  ant  sis  n<m  dnra,  necesse  est: 

Lis  est  cnm  forma  magna  pudicitiae. 
Jnpiter  bis  gaudet,  gandet  Venns  anrea  fnrtis : 

Hffic  tibi  nempe  patrem  fnrta  dedere  Jovem.  390 

Vix  fieri,  si  snnt  vires  in  semine  avomm, 

Et  Jovis  et  Ledas  filia,  casta  potes. 
Casta  tamen  tnm  sis,  cnm  te  mea  Troja  tenebit : 

Et  tua  sim^  qusBSO»  crimina  solns  ego. 
Nunc  ea  peccemns,  qu»  corrigat  bora  jugaHs ;  299 

Si  modo  promisit  non  miki  vana  Vmns. 
Sed  tibi  et  hoc  suadet  rebus,  non  voce»  maritus : 

Neve  tui  furtis  hospitis  obstet^  abest 

Hm?  Ak  nimimm  rvdk,  Hekne,  me  dkam  ahtpidn,  credh  ttdem  feirmtmi  poaee  ra- 
rereerimimef  Aut  opmiet  ummdee  mdhu,  oui  eii  nem  crudeUe.  Grurieesidie' 
terdia  eeMtdie  emm  pnUkritudme,  JmpUer  letmtmr  aduUeriiey  Venue  epUndida 
UHe  latuimr.  Nemfe  keec  adadieria  OH  /ecenai  Jovem  patrem,  Filia  Jovie  et 
hedm  vix  peteeJUftfmduaj  «  «tf  aliqaa  poteetae  in  eemine  atorum.  Pudica  ei$ 
tamen  tmm,  cum  Trt(fa  te  habebii :  et  ego  eolue,  precor^  em  tuaflagitia,  Nunc  em 
de^mquamme^  qum  kora  eof^ugtdie  emtndet :  «t  oaitem  Venue  non  eet  miki  poUiciia 
imaiua.    Sed  ei  mmritme  tiH  eet  kt^  amcior  faetie  nom  verbie:  ei  ne prokibeai 


j»^^#>»*^>r^i»'»*> 


386  Tres  libri,  teste  Heins.  jncfeff.— 291  SiamniV.  et  tres  alli :  volgo  emi: 
Oa,  1.  et  4.  CDm  plerixqae  al.  eemime  amormm:  2.  et  B.  ajnoris.— 806  XJorrigai 
Scr.  ct  Mor.  AL  eorrigei,  vel  corrigii, — 897  Jpee  tiln  koe  euadet  Frauciiia.^ 

NOTJE 

aiinc  anBenltaverii.  800  H«c]  Japiter  vero  fortivo  cam 

881  MuUa}    Qa»    tibi   scribaiHy  Leda  concobito  Helenam  genait. 

snp^le*  801  Vix  fteri}  8caie«t,at<  Fortes 

Subeami]  In  mentem  veniont  creantar  fortibos  et  boaia/  ite  ple* 

888  Pndei}  Me  toro  tno  ezcipere,  mmqoe  ex  corvi  malo  6vo  malna  cor* 

f cii.    .  TOB  nascitor. 
884  Caaiaque  kgii.']  Maritaiem  Ve-        Si  eunt^  Atqoe  sunt  certe  at  plvri- 

nerem  hic  versaa  interpretatur.    An  mam,  etiam  qood  ad  mores  attinet. 

padicitiammaritalemviolaremetais?        292  Ei  Jome  et  Ledm]  Utrinaqa» 

886  Hanc^  Taam,  tam  palehram.  adoherio. 


887  Neeeeeeeet]   Male  vero  cessit  804  Crimima  eelbui    Com 
polchritodtni,  si  necessario  oom  ira«  prseterea  pecces. 

pudieitia  conjuncta  sit  805  Corrigmt]  Faciat  legitima;  «nt 

888  l4#€i*]    'Rara  est  adeo  con-  saltem  resareiat.     Qumdam  habent 
cordia  formsB  Atqoe  pudicitift.'  earrt^ :  sed  eorrigai  Cl.  Heiwias  re- 

880  jPMs]  Adalteiiis,  tinnit. 


Digitized  by 


Google 


S80  P.  OyiDII  KASOKI0    ' 

Noti  haboit  tempns^  qtio  Cressia  regna  yideret, 

Aptias :  o  mira  caUiditate  viram !  900 

lyity  et^  Ida$i,  mando  tibi,  dixit  itanis, 

Caram  pro  nobis  hospitis,  axor^  agas. 
Negligis  absentis  (testor)  mandata  mariti : 

Cara  tibi  non  est  hospitis  alla  tai. 
Hanccine  ta  speres  hominem  sine  pectore  dotes  SOft 

Posse  satis  formas,  Tyadari^  nosse  toae  ? 
Falleris ;  ignorat :  nec,  si  bona  samma  pataret 

Qaae  tenet^  extemo  crederet  illa  viro. 
TJt  te  nec  mea  vox,  hec  te  meiis  incitet  ardor; 

Cogimar  ipsios  commoditate  froi.  310 

Aat  erimas  stolti,  sic  ot  saperemos  et  ipsam, 

Si  tam  secoram  tempas  abibit  iners. 

aduUeria  wi  kotjfiH$j  peregre  est.  Non  hahuH  Umpm  eommdiMB^  9»  <Mltf«e 
regna  Cretenria :  o  virum  egregia  astuiia  /  Diecemif  el  fr^eetmnu  dixit^  Cmumjt, 
iibi  pracipio  curam  geras  hoepitis  Idai  pro  nobio.  ContewmU  (jnro)  imtoa  vtri 
absentis:  mtUa  eet  tibi  cura  tui  hoepUia,  Anne  tu  §pere$  hune  kominem  hmuimm 
poese  eaiie  cognoeeere  pretium  forma  tua?  HaUucinari$f  neeeit:  nee  ti  crederei 
magna  bona  eue  qua  poesidet,  itta  eommUteret  viro  peregrino,  QuammM  ie  nte 
mea  verba^  nec  te  meuB  amor  urgeat ;  cogimur  uti  faeiHiate  ipeiu»»  Aut  erimue. 
etoUdif  Ua  ut  etiam  ipeum  vincamu8f  n  opportuuUae  iam  tuta  preetereat  tnniiiif. 


^<^V^^^#»»<^^^^li»>»«» 


298  Tui  R.  Ceteri  sm.— 299  Cretiea  D.  Cod.— 801  AL  ExU  et  Idai :  Sa.  Ibat : 
Gu.  2.  cam  Heltn.  Ipee  abiU:  P.  mendose  Eeeet  et  Ideri:  Oa.  1.  Eetetut,^ 
S02  Quinqoe  libri  uxor  habe, — 30S  Plarimi  scripti  mandata  Tyramit.— S06  Speree 
L.  viilgo  eperae. — S07  Al.  nam  ri,  Exr.  Oallic.  et  edit  Colin.  boua  eumma  pro  bo» 
na  magna. — S08  Helm.  cum  al.  iUe  vtro.  Be.  et  L.  Crederet  extemo^  ^um  tenet  iUty 
viro.— 309  Dousa  legebat,  nec  me  tuut,  Multi  libri  exeUet, -^tlO  Or.  abteuti» 

NOTiB 

Hnra  jtifaU*]  Promatrimonio.  S02  Pro  11061«]  Loconostro. 

296  $i  modo']  Id  est,  Si  saltem  uz-  S06  Huneeiue']  Meneiaom  enm  ea»« 
or  esse  mea  debeaa,  eicnti  a  Venere  neg at  hominemy  qni  Helen»  pnldiri- 
mllii  est  promissum:  nec  me  Ula  de-  todinem  satit  noverit  arstimare. 
ceperit.  Sine  peetore]  Slne  iapientia.    lU 

297  Rebut']  Qoandoquidemymehic  etHoratins  locntos  est  de  Tlbnlloi 
tecum  relicto,  discesserit.  '  Tta  non  corpos  eras  slne  pectore.' 

299  Non  habuU]  Menelanm  irridet,        Dotet']  Eiccellentiam  et  pratinm. 
qni  tali  forma  coi\iogem  secnm  reli-        307  Ignoraf]  Qnod  sit  fom»  tMS 

qoerit  pretiom,  sdl. 

Cresfia]  CretSB  Insulse.  309  1^0  QntmTla. 

800  O  mtni]  Irrisio  est  Menelal.  310  Ipmut]    OfODoriAmM,  abteKti^ 

301  Idmi]  Paridls;  ab  Idamonte  emmoditate  virU 
Phrygltt  sic  dicU.  311  Sie  ut}  Adao  ut  Ipso  Menotoo 


Digitized  by 


Google 


HBROIDES.     EPI8T.  XVI.  281 

Paene  snis  ad  te  manibiis  deducit  amantem : 

Utere  non  vafrt  simplicitate  viri. 
Sola  jaces  viduo  tam  longa  nocte  cubili :  315 

In  viduo  jaceo  solus  et  ipse  toro. 
Te  mihi>  meque  tibi  communia  gaudia  ju^gant : 

Candidior  medio  nox  erit  illa  die. 
Tmic  ^o  jurabo  queevis  tibi  numina ;  meque 

Astringam  verbis  in  sacra  jura  tuis  :  320 

Tunc  ego,  si  non  est  fallax  fiducia  nostri; 

Efficiam  praesens,  ut  mea  regna  petas. 
Si  pudet^  et  metuis,  ne  me  videare  secuta ; 

Ipse  reus  sine  te  criminis  hujus  agar. 
Nam  scquar  JSgidce  factum,  fitatrumque  tuorum :  326 

Exeroplo  tangi  non  propiore  potes. 
Te  rapuit  Tbeseus ;  geminas  Leucippidas  illi ; 

Quartus  in  exemplis  annumerabor  ego. 

PerdmeitnrapemodMm  mnantem  ad  te  wumibua  ntU.    Utere  imperitia  mariti  iim^ 


pUeiM,  Aia  deeumbie  leeto  deMiituto  noctetam  proUxa:  ipee  etiamoobu  decmnbo 
III  leeto  vidMo,  VolupiaM  eemmunii  copulet  ie  miAi,  et  me  ti^»  Ttta  nox  erit  eplen' 
didiot  medio  die,  Tune  ego}urobo  iibi  ^woemi  Deoa  ;  et  me  oiUigabo  voeibUM  tuiM 
injura  eaera.  Tune  ego,  «i  fidmda  noetn  iioii  eet  mendaXf  preeMene  proMtdbo,  ut 
adeoM  woatra  regna,  Si  pudet ;  etJimeM^  ne  tidearie  eeeuta  me;  ipee  eonMtituar 
reuM  hujuMfiagitii  une  te,  Nam  imiiabor  admiMMum  JEgida^  et  fratrum  tuorum» 
tfanpoteM  moeeri  exMMeplo  propiere,    TiuMeuM  te  obMtuJit:  Uti  duoM  Leue^^pidaM: 


^^^»'^»^»»»*^^!» 


coMMmoditMie  riri.— )11  Helm.  ei  rie  MuperemuM, — S18  Al.  P«m  MUtM  man,  ad  te  de- 
tfwrtf  luftoiitoii.— Si4  JVm  vrfri  Me.  et  P.  pro-div.  lect.  Volgo  mandantiM,  Oa. 
S.  et  4.  MMiMfaHt.*  B.  non  «nUi.~-890  Scripti  pleriqne,  iii  tuajura,  hu  JMfM,  vel 
hu  verba :  qutnqtie  HeiiM.  terbiM  tuiM :  vnlgo  mm. — 82S  Valgo  aat  metuiM^  nt  Ou. 
a.  1. 4.  et  Helrn.-- 134  Agar  Vosa.  cam  uno  M^ d.  valgo  «ro.-~S90  NonnnlU 

NOT^ 

•inas  stvitiores.  transferri. 

il8  InerMl  Sine  amorit  effectu.  8U  Nam]  1>icil  se  Helenam  a  te 

SIS  AmmUem]  Me,  scil.  mptam  fnitse  velle  fateii 

818  iUd}  Qaajungemar,8cit.  ^gida]  Thesei,  Mg^  filii,  qol  t^ 

820  Ker6i«  laif]  Jaranilo  secundum  rapnit. 

eamy  qaam  pr«Bcripferis,  formulam.  Fratrum']  Castorit  et  Pollocia. 

J«pa]  Matrimonii,  tdl.  qaod  nnn-  890  Propior«]  Snnt  vero  fratretia- 

%Dam  dittolvam.  ter  te  maxime  propinqai. 

9n  SinameMt]  Nisl  forte  majora,  897  LeueippidaM]    Lencippi    filiaa, 

qoam  pottim  exequi,  animo  pnetomo*  Phmben  et  Elairam.  Qoa  de  re  pott» 

894  Agar]  AUi  ero.  Id  ctt,  Volo  ea  pleniat  in  Fattit. 
tn^na  facti  cnlpaoi  omnem  ia  me 


Digitized  by 


Google 


389  P.  pVIDII   NASONIS 

Troia  classis  adest  armis  instnicta  virisqae ; 

Jam  facient  celeres  remas  et  aura  vias : 
Ibis  Dardanias  ingens  regina  per  urbes ; 

Tequc  novam  credet  vulgus  adesse  Deam  : 
Quaque  feres  gressus,  adolebunt  cinnama  flamm»; 

Caesaque  sangnineam  victima  planget  humum : 
Dona  pater  fratresque,  et  cum  genitrice  sorores,  985 

Uiadesque  omnes,  totaque  Troja,  dabunt. 
Hei  mihi  !  pars  a  me  vix  dicitur  ulla  futuri : 

Plura  feres,  quam  quae  litera  nostra  refert. 
Nec  tu  rapta  time,  ne  nos  fera  bella  sequantur^ 

Concitet  et  vires  Grascia  magna  suas :  340 

Tot  prius  abductisy  dic  quae  repetita  per  arma  est? 

Crede  mihi,  vanos  res  habet  ista  metus. 

ego  quartus  recenuhw  tn  exempU$»  CloBm  TV^aiia,  munUa  armis  et  vtm,  hic  eti. 
Remu*  et  ventu»  jam  pnrsiaibtmi  Her  expediium.  Incedea  tuperba  regma  per  op^ 
§nda  Trojaaa :  et  ruJgus  arbUrahitur  te  adetse  novam  Deam,  Ei  qua  pedes  moo€' 
bii^  immitieni  einnamoma  in  ignem:  et  victima  mactata  percutiet  terram  cruentami, 
Pater  et  fratret  et  $orore§  eum  maire,  et  omnee  lliade»,  totaque  Troja  pnebebuni 
munera,  Hei  mihi!  vixpare  uUa  /uiuri  narraiur  a  me,  Pturibue  cumulaberief 
quam  <puB  epitiola  noeira  commemorat,  Nec  tu  abrepta  metuCf  ne  eava  beOa  noi^ 
jtertequaniury  et  magna  Grcecia  commoveai  opet  tuas,  Tot  anie  ablaOt^  ecqu4t 
revocaia  eti  per  arma  ?   Fidem  mihi  adhibe;  ret  isia  habet  timoret  iuanet,    Tfuracei 


^^^^»^^«»^11»^^'^ 


fiiuit  pro  ttofi.— S28  Sex  Heins.  ewumerabor. — 329  Vulg.  Trotca. — %Z0  R.  et 
Gr.  /aciant.  Unns  Be.  Gu.  1.  a  corr.  et  Helm.  /aciunt,—W  Gn.  4.  101^«^ 
^aamuiiy  et  pro  div.  lect.  tinget}  qnomodo  etiam  Mor.  etduoalii. — tM6  Ha* 
et  uiuu  V.  dabuni,  Vulg.  dabU,—Z40  Gn.  4.  cnm  Gr.  Be.  et  quinque  al^ 
Gneeia  tota,  Burro.  coi^  Grypoa  mota, — 841  Dic  qua  alter  Be.  vuJgo  eequm* 
Ofudam  jikv  etiy  et  quee  eti,  quaqne  eti,  Helm.  et  ed.  Bersm.  QiKniaiii  ett,-^ 

NOT^ 

8^9  Clattit']    Adeoqne  facilis  dis-  mae  «inguis  eam  roraverit,  Bcilicet. 
ceMOS.  Piangefi  Percntiet,  cum  in  terram 

S$0  Faeient  celeret']  Id  est,  Facient,  cadet. 
ut  celeriter  viam  couficiamus.  SS6  Iliadetque']  Mnlieres  Trojanas. 

SSS  Feret  gretsut]  Ibis.  SS7  Futwi]    Id  est,  bonorum  et 

Adalebunt]   In  tuum  honorem,  tan-  commoditatum,  qtiae  tibi  Trojae  tem- 

qoam  Deae,  cremabnnt  pore  futuro  evenient. 

CmitajKa]   Cinnamnm  et  Cinnamo-         SS9  Haj^a]  Sl  rapta,  vel,  postqiuun 

mum  frutex  est,  cujtis  corticis  usiia.  rapta  fiveris. 

est  etiam  apiid  nos  vu)g»ri8 ;  de  la        S41    Tot]    PnelliSy    scU.   antehac 

caneUe,    Hic  vero  pro  qooviji  odora-  raptis. 
mento  positiim  est.  QM4g  repeiUd]  Id  est,  NnUa  repetito 

SS4  Sattguuuam]  Postquam  vicU-  est. 


Digitized  by 


Google 


HBB0IDB8.     B#18T.  XTI.  S63 

Nomine  ceperant  Aqoilonis  Erechtida  Tbraees ; 

Et  tota  a  bello  Bistonis  ora  fuit. 
Phasida  puppe  nova  vexit  Pagassens  lason ;  345 

LaBsa  nec  est  Colcha  Thessala  terra  mano. 
Te  quoque  qui  rapuit,  rapuit  Minoida  Thesens; 

Nulla  tamen  Minos  Cretas  ad  arma  vocat* 
Terror  in  his  ipso  major  solet  esse  periclo ; 

Quaeque  timere  libet,  pertimuisse  pudet.  350 

Finge  tamen^  si  vis^  ingens  consurgere  bellum : 

Et  mihi  sunt  vires ;  et  mea  tela  nocent. 
Nec  minor  est  Asiae,  quam  vestrce  copia  terrae : 

lUa  viris  dives^  dives  abundat  equis. 
Nec  plas  Atrides  animi  Menelaus  habebit,  355 

Quam  Paris;  autarmis  anteferendus  erit. 

«AMenuii  Ereehthida  nomine  Bcrea:  et  regU  ThranAfvH  eecwra  a  beUo.  JaM> 
Pagaseeue  abduxU  Phaeida  nari  nava :  nee  ierra  Theseala  texata  eei  manu  Colcha,- 
TheeeuMj  qui  te  absiulit,  abetuHi  Minoida :  MinoM  tamen  nuUoe  Cretat  eiet  ad  arma.. 
Trepidaiio  tti  kie  eolet  esee  «rqfor  ipeo  dieerindne :  et  pudet  reformidaeeef  qua  Ubet 
reformdere,  Pone  tamen,  ei  vit,  beUum  grace  exciiari.  Et  mihi  viree  $uppetunt ; : . 
et  mea  arma  qficiunt, ,  JSec  minare»  eunt  opee  Aeiee,  fuam  terree  eeetrai:  iUa  opu^' 
leKta  tirwy  opulenta  ahundat  e^e.    Nec  Menelaui  Atridee  habebit  plue  audaeiee^ 


^i^^^>*»^»#»»^^^^ 


S44  Francio  mollius  videbator,  tuia  sed  a  6Wib.— S45  Pagaseeue  P.  et  Sa.  Vnl- 
go  P<f  oMHf .— S46' Bas.  T&eMoZifora.— 351  Bas.  conewrersbeUum,—%&2  Duo 

S42  Vanoe  ree]  Id  est,  De  nihilo  et  pinqiitM  tinus,  nnde  Janon  navem  sol* 

sine  causa  istnd  roetneris.  vit,  Pagassos  dictus  est. 

343  Erechlida'\  Orithyiamy  Erech-  346  Lessa  nec'\    Nec  quisqnam  n ' 

tei  AtbenieDftium  regix  fiiiam ;  qnam  Colchis  propter  Medearo  raptam  ad- 

com  Aqnilo  seu  Boreas  bona  gratia  Tersus  Thessalos  bellnm  movit^ 

noA  possel  impetrare,  vi  rapuit :   at-  347   Minoida'\    Ariadnen,   Minoiai 

que  ex  ea  Zetlien  et  Caiaim  suscepit,  filiaro. 

qui  ArgonantSB  Harpyas  fiigaveruDt.  348  Cr^ios]   Qni  in  Grapciam,  Ari>« 

344Bisiojiu]  Tliracia;  aBistonide  adnen   repetitum,  uavigent,  supple. 

palude,  vel  Bistonia  nrbe,  vel,  qui  349  In  Au]   Cum  rapta  est  aUqua. 

eam  condidity  Bistone  Martis  fiiio.  puella. 

345   Phaeida\    Medeam  \  a  Pbasi  350  Ubetl  Et  pndet  timnisse,  qusa 

Colchorum   fluvio    celeberrimo    sic  voluimns  tiniere,  quanquam  timenda, 

diclam.  non  essent.    Stuitnm  et  ex  inepta  U« 

iPstgnsaiis]  Thessalicus ;  a  Pagasis  bidine  esse  roetum  illum  innuit* 

Tbessalitn  urbe,  jnzU  qoam   Argo  361  Finge\  Pone.  Qal.    SKppoMS, 

navia  «dificata  est ;  a  qw  etiam  pro»  355  AJLridee'^  Atrei  filios* 


Digitized  by 


Google 


S84  P.   OVIDII  NABOTim 

PsBiie  puer  CaBsis  abdueta  armenta  recepi 

Hostibus ;  et  causam  nomini s  inde  tnli. 
Paene  puer  vario  juvenes  certamine  vici } 

In  quibus  IlioBeBS^  Deipbobusque  fuit.  960 

Neve  putes/nonme,  nisi  cominus^  esse  tim^Mtnm  r 

Figitur  in  jusso  nostra  sagitta  loco* 
^um  potes  haec  illi  primse  dare  facta  juventaB  ? 

Instruere  Atriden  num  potes  arte  mea? 
Omnia  si  dederis ;  numquid  dabis  Hectora  fratrem?       965^ 

Unus  is  innumeri  militis  instar  habet. 
Quid  valeam,  nescis ;  et  te  mea  robcNra  fallunt : 

Ignoras,  cui  sis  nupta  futura  viro. 
Aut  igitur  nullo  belli  repetere  tumultu; 

Aut  cedent  Marti  Dorica  castra  meo.  370 

^tum  Parii^  oMt  praferefidM»  erii  heUo.  Pr&pemodmn  pifer  recupermtmrnenish 
dbaeUij  koitiim  proj&gatit;  et  imde  haind  caueam  noimiiM.  Propemodmm  jnur 
$^^eramjuf!>ene$  dioerea  pagmi:  inter  quoi  Deipkolmt  et  lUoneue.  Et  ue  credoMf 
ne  mm  eme  r^ormidandpmy  niei  ex  propimjuio :  sagitta  noetra  taugit  locum  appe^ 
titmm,  Anue  potee  HU  trihuere  kac  Jfacimfra  prinue juoeuiutis?  Anne poleo  adeir^ 
nare  Atriden  periHa  mea?  Quamoit  owmia  tribuerie;  numquid  tritniee /rairew^ 
Uedetem  7  It  kabei  pnettantiam  miliiit  tniiviiim.  Ignarae^  quadi  «iin ;  et  mm- 
viree  te  Udeni,  Netcitf  cui  ffiro  tit  /uiura  co^jux.  Vd  igitur  nuUo  beUi  maht 
revocflberis  ;  aiui  exercUut  Graici  vinceniur  a  Marte  meo.    Nee.  tamen  itgreferam. 


<«^>#«^^^<^<»»#»*>*M> 


libri  tela  vaiUnt.--%&9  Leid.  puer  Miiio.— S61  On.  1.  Neoe  putet^  Paridem^  ntii 
$omminutf  ette  timendum. — ^63  Franciiu,  m  JKMinii  Ueum, — S62  Oa.  4.  t»  vieo^ 
— S68  Num  e  conject  Heini.  Scripti  Non.-rM^  Num  potet  P.  pro  div.  lect* 
yolgo  non  |M<e«.7-365  Gu,  4.  ciun  plerisqae  niciifiMim  doMf.— S66  liabei  Mx 

NOT^ 

t57  Abdneta']    A  Ifttronibaty  dnm  96»  lOQ  Menelio. 

ille  tii  Ida  monte  inter  Pastore«  age-  Ju»eni€B]  Me»,  scilicet. 

ret.  864  Arte']  Ad  omne  certameo  pe« 

868  CoicMiii  NAiiitiiit]  Ille  vero  Gr»-  ritia. 

ca  et3nmologia  Aiexander  kwh  rov  iy»  866  Dabit  Heetora']   Id  eit,  Tali^ 

^tytdest  a  viro,et  &\4{«,  anxilior,  ttrenaam,  at  frater  eat 

^ctHs  est.  866  Inetar']  Similitadinem  notare^ 

860  Itioneut]  Vir  Aiit  TrojanoSy  for-  htnc  vocem  dicant  Orammattci ;  at, 

tfasimas    PlioTbantis   filiufy    /Enece  ni  fallor,  prastantiam  et  dipiitatent 


insuper  liabet :   quod  qnidem  hie  etK 
Deiphebuopie']  Paridia  frater  belli-     am  sunm  locum  invenit. 

cosiatimus.  867  FaOmU]  Qam  sint,  i|;noras, 

t^  figiiur]  Sew  sagitteodi  peri-        870  Marti]  Virtntl  etTiribnsb^ 

4«  conuiieBdat  Ueis.:  Bfan  enim  Dena  bell^ 


Digitized  by 


Google 


Kee  taiBen  indigBer  pro  tBnta  smnere  fenmni 
Con|nge :  certamen  praottiia  magna  moTent. 

Tn  qaoque,  si  de  te  totas  contenderit  orbis, 
Nomen  ab  aBtema  posteritate  feresw 

Spe  Hiodo  non  timtda,  Dis  hinc  egressa  secnndid>  975 

Euge  cum  plena  munera  pacta  fide^ 

ferrmm  eonipere  pro  ttmia  uxore:  magna  mamera  ftgnam  eietU*  Ta  qwqwe,  H 
tmherem  orbU  certaterU  propier  te,  eomequerie  famam  ah  atema  poeteriiate. 
iWnm  Atnc  profeeta  Dia  projittiw  epe  hoMd  mceria^  repooce  promieea  premria  aitm 
oeriajide. 


HeiQS.  et  Oo.  1.  Vnlgo  €rti.~871  Gu.  2.  S.  4.  et  Helm.  hdignor.  On.  2. 
«t  1.  a  closfat.  item  Heloi.  cQm  al.  emaere  beUwa.  B.  Nec  tamen  ifidigmmi  ctt 
{iro  i,  e,  beUam. — S7S  On.  1.  a  nbrar.  magna  mmteni* 

NOT£ 

Dprica]  Oraeca:  Pars,  pro  toto.  enim  potcherrimam  fnisse,  obqtaam 

S7S  De  ie'}  Propter  te :   nam  eam  tanta:  mote  lites. 

vim  habet  qnoqne  praepositio  de;  tx*  875  Modei]  Tantummodo. 

emplaqoe  tolit  obvia.  Hine]  Ex  Menelai  domo. 

Toiue']  Enropam  et  Asiam  intelli-  S76  Cnmflde]  Non  dnbitansi  qniii 

^,  qnaa  Helenft  caasa  bello  decen-  omnia  prsestem. 

flsH  colttsas  sunt.  Pacta]  Tibi  a  me  promiSfta. 

S74  yomen}  Gloriam.  Credere  est 


EPISTOLA   XVII^ 
tlELENA    PABIDL 

AROUMENTUMk 


JEisLBJiA,  lecta  Paridis  epistola,  qttasi  offeosa,  primam  pbjargat  eanr.  Deind^i 
ttt  pudorem  totetary  Paridis  suasioDes  inlHDgare  conator;  itatamen,  ne 
oasnino  iUioa  amorem  negliger^  videatar.  Et  sic  aperte  ostendit  mttliebr6 
ingemttm  Tariam  essei  atqae  motabUe;  jazta  Ulod  OVidti  in  Arte  aniuidi : 


Digitized  by 


Google 


S86  P.  OVIBII  NAMHI8 

*  Foraitan  et  primo  veniet  tibi  litera  tristit,  Qnaqae  roget,  ne  te  Mliel- 
tare  Yelis.  Qnod  rogat  illa,  timet;  quod  uon  rogat,  optat  nt  ioiles/ 
Postremo,  Paridis  volnptatem  expletura,  ut  lionestius,  ita  tutius  yisna 
est,  si  qnid  sit,  noii  literis  mandare,  sed  per  Clymenen  et  ^thram,  socias 
fidissimas,  agere.  Idque  com  fecissent,  rebns  compositis,  nna  Trojam  abi- 
enmt    Multi  baoc  epistolam  non  esse  Ovidii  contendont,  aed  8abini«. 

NuNC  oculos  tua  cum  violarit  epistola  nostros; 

Non  rescribendi  gloria  visa  levis. 
AnsuA  es,  hospitii  temeratis,  advena^  sacris^ 

Legitimam  nuptae  solicitare  fidem? 
Scilicet  idcirco  ventosa  per  sequora  vectum.  5 

Excepit  portu  Tsenaris  ora  suo  ? 
Nec  tibi,  diversa  quamvis  e  gente  venires, 

Oppositas  babuit  regia  nostra  fores ; 
Esset  ut  officii  merces  injuria  tanti  ? 

Qui  sic  intrabas,  hospes»  an  hostis  eras  ?  10> 

Poatquam  iua  Utera  Unenmt  oeuh»  noairos ;  gloria  mn  respondendi  viaa  est 
parva,  Auiue  es ,  Aospet,  vio/oiw  Murie  AiMptin,  labtfactare  fdem  legitimam  m*- 
riia  7  Nempe  ea  eaiua  regio  Tteaaria  acoepit  portu  smo  te  adduetum  per  maria 
procellosa  ?  Nec  pahtvum  noetrum  kabuit  valvoM  tibi  dautat^  ^uanquam  accederea 
e  natione  peregrina ;  uk  injustitia  eeeet  prandum  taiUi  beneficti  7    Qui  sic  ingre^ 


P.  margini  ascriptos  babebat  hos  versns  toitio  Epistolse :  Si  mihi,  qua  Ugi^ 
Parif  non  legiste  lieerety  Servarem  numeros,  eicut  et  ante,  proba, — 1  Med.  unus 
et  prima  ed.  Cum  tua  nunc  oculos, — 2  Quidam  codd.  Non  mihi  icribendi,  AJ. 
Non  rescribenti,  Be.  Nunc  re8cribenti,—6  Go«  Tyndarit,  Be.  Trhuwrit,—!  Aiii  a 

NOM 

2  Non"]  Dnplex  potest  esse  sensns/  promontorio ;  de  qno  jam  sspe. 

qni  tamen  prope  eodem  redeat,  pront  7  Diverta']    Remota,  et  quas  aliis 

▼ocnlam  istam  non  ad  reteribendi  vel  moribos  vivit.    Barbaromm  vero  no- 

ad  levit  retuleris.  mine  alios  omnes  Graeci  contemne- 

Levit']  Parva.  bant    Hospites  Spartani  praesertim 

8  Temeratit']    Violatis.    Enimvero  odio  hal>ebaut. 

hospitii  jnra  violat,  qni  hoipitis  uzo-  8  Oppotitat]   Clausas.    Regia  noi| 

rem  adulterio  cormmpere  nititnr.  exclnsus  es. 

Saerit]  Scilicet,  Jovi  et  Diis  hos-  0  Oficii]  Commnnicati  bospitii. 

pitalibus   sacra  fiebant,  in  hospitii  Ii^iuria]  In  adultcrium  solicitatio- 

aanciendo  fcedere.  hem  inteiiige ;  quam  beneficii  mer» 

6  SciUcet]  Ironiae  apta  etiani  vo-  cedem  Helena  argoit 

cula.  10  Sie]  Con  deaiderio  ve  ilNia- 

Iddrco]  Utmecorramperes.            .  cendi* 

6  Ttenarit']  Laconica^  a  Tcnaro 


Digitized  by 


Google 


HBROIDES.     BPI8T.  XVII.  S67 

Ncc  dabito,  quin  h»c,  ciim  sit  tam  jnsta,  vocetar 

Rustica,  judicioy  nostra  querela^  tuo. 
Rustica  sim  sane,  dum  uon  oblita  pudoris ; 

Dumque  tenor  vita&sit  sine  labe  meae. 
Si  non  est  ficto  vultus  mihi  tristis  in  ore ;  15 

Nec  sedeo  duris  torva  superciliis ; 
Fama  tamen  clara  est ;  et  adhuc  sine  crimine  vixi, 

Et  laudem  de  me  nuUus  adulter  hafoet. 
Qqo  magis  admiror,  quse  sit  fiducia  coepti ; 

Spemque  tori  dederit  quas  tibi  causa  mei.  20 

An,  quia  vim  nobis  Neptunius  attulit  heros, 

Rapta  semel,  videor  bis  quoque  digna  rapi? 
Crimen  erat  nostrum^  si  delenita  fuissem : 

Cum  sim  rapta,  meum  qnid,  nisi  nolle,  fuit  ? 

Siebaruy  eruane  htspe»  an  ho^U  7  Nec  dubito,  ^tti  hac  qfuerwumia,  eim  tU  *9m 
jueUf  dicatur  inepta  judicio  tuo,  Sim  pro/ecto  iaepta ;  modo  non  immsmor  pudi^ 
citia:  et  modo  ordo  mete  rita  sit  Hne  maada,  Si  speciea  mihi  non  eat  eeoera  in 
ore  iimukito ;  nec  sum  terrihilis  savi»  eupercHiia;  Jfaina  tanten  est  Ulttatrit;  et 
jocata  aum  adhuc  aineflagitio :  et  nuUua  aluprator  tutbet  glmiam  de  me,  Quo  magi9 
atupeo,  qua  ait  ftducia  auao ;  et  qua  cauaa  tihi  prahuerii  apem  leeti  mei,  An^ 
cnia  luria  Neptuniua  nohia  vim  /ecit,  abducta  aemely  videor  quoque  digna  hia  ab" 
iuci?   Noatrum  erat flagilium,  ai  peUecta  fuisaem,    Cnm  aim  ahtata,  quid  /uU 


gente. — 16  P.  pro  div.  lect.  et  sex  alii  Nec  videor,  AL  iorvia  dura  aup.  Gu.  4« 
torvia  dira. — 17  Dtio  codd.  rara  est.  P.  pro  div.  lect.  Gn.  2.  3.  et  Helm.  «• 

crindne  luai,^l9  Al.  ctfp^o.— 21    Gu.  1.  et  4.   tiUii/it.-^29   Detenita  scribit 

NOTiE 

IS  Dum']  Dommodo ;  Gall.  Pourvu  Supereiliia']    In  quibnt  prssertia 

fM.  teverttatiB  et  superbiaB  sedes. 

14  Tenor]  Seriem,  contiDuatiaoemi  17  Ftxi]  Alii  habent  liiJt,  ? erbnm 
et  curtum  notat  vox  ista.    Lecouraie  amatoriam. 

ta  ote.  18  Laudeml  Id  est,  De  me  non  po- 

15  8i  non  eaf]  Ad  id,  quod  primnm  test  seAe  jactare. 

tx  Tiiltus  bilaritate  conyici  potest^  19  Ceepti]  Tui,  acil.  qui  me  cor- 

Hdena  retpondet :   tettaturque  se,  rumpere  quceras. 

qnamvis  fefttivmn,  castam  tanien  CMe.  21  An,  quiu]  Tota  haBcHelentt  ra- 

Fieto]  Major  non  efit  profecto  ea-  tio  persoadere  magii,  quam  disana- 

ram  puelhunm  virtns,  cjusb  tristitiam  dere  videtnr. 

tt  MTeritatem  nescio  qnam  ridicnlam  ^Tcplimtiu]  Theseas;  Neptmiine- 

aifectant.  pos. 

16  Duria]  Qum  inexorabUem  se-  S8  €rtmai]  Culpa. 

ftttitatem  prmdicent.  Detenita]   Tbesci  blanditiis  eapU, 

Tarvul  Joiibilis.  et  ad  ejus  amorem  perdveta. 


Digitized  by 


Google 


968  F.  OVIOII   NA80NI8 

Non  tamen  e  facto  firactum  tulit  ille  patitam ;  9S 

Excepto^  redii  pa^sa,  timore>  nihil. 
Oscula  luctanti  tantummodo  pauca  protervuA 

Abstulit :  ulterius  nil  tiabet  ille  mei. 
Quse  tua  nequitia  est,  non  his  contenta  fuisset. 

Di  melius :  similis  non  fuit  ille  tui.  30 

Reddidit  intactam,  minuitque  modestia  crimen; 

Et  juvenem  facti  poenituisse  patet: 
Thesea  poenituit^  Paris  ut  succederet  illi ; 

Ne  quando  nomen  non  sit  in  ore  meum  ? 
Nec  tamen  irascor :  (quis  enim  irascatur  amanti?)  36 

Si  modo^  quem  praefers,  non  simulatur  amor. 
Hoc  quoque  enim  dubito ;  non  quo  fiducia  desit^ 

Aut  mea  sit  facies  non  bene  nota  mihi : 

meum,  ninnoUe?  Jlk  iamen  non  cmtenUus  est  ex  capto  pnemimm  quMxltmtk: 
revetii  nHhil  peuua,  ai  metum  toilas,  Tanfum  procax  tafmit  renilenti  panea  suanti  i 
iUe  nihU  habet  mei  ampUus.  Qua  tua  est  proterviat  nonfuistet  eontenta  hit,  Di 
meHui!  iUe  tUA  par  nonfuit,  RestUuit  iUihatam  ;  et  modestia  levioremfecit  ejas 
cklpam :  et  mantffftum  eet  juvenem  pcenituiase  facinoris.  Pcenituit  THeseuM,  «i 
Pari$  iUi  subetitueretur ;  ne  aUquando  nomen  meum  non  teratur  ore  hominiiin  ? 
Nec  tamen  nuceneeo :  (quifenim  succnuet  amanti?)  st  modo  amor^  quem  indicaSf 
wmfingitur,    Nam  de  hoc  eliam  inceria  sum :  non  quod  confidentia  abiritf  euU  nied 


Burm.  atqne  ita  Gu.  1.  vulgo  deHnita,^27  Gu.  2.  4%  et  Hclm.  cum  «1.  hie- 
tando, — 29  In  iiinltis  codd.  ent  noii  apparet.  Burm.  putat  scriptnm  fuisse  m- 
quitieSf  oinisso  est. — 82  Be.  pcenit,  Uquet, — 35  Iraicalur  a  conj.  Heins.  pro 
irascetury  quod  in  Scr.  Vulgo  stacenset,—Z6  Quidani  Codd.  prqferi,  inter  qliof 
unus  Be.  qoi  et  simuletur^-^ZT  Qnidam  Hoe  etenim.  Gu.  2.  Hac  etemm:  al« 

NOT^ 
24  Nisi  noUel  Per  vim  a  Tbeseo  se         Paeniiuissepatet^  Omnino,  si  qniden 
dicit  abductam.  intactam  sponte  reddidisset  c  at  vero 

26  Facto^  Raptu.  vi  magna  repetentibua  fratriboa  red* 
Petitumi  De^ideratum.  dita  est. 

27  Luctanti}   Alihi,  scil.  quas.  ipsi        ftS  Pcenitmt]  Interrogative  et  q«e- 
res^stebam.  dam  com  indignatione  legendom. 

20  Qu<e  tua  nequitia"]  Gall.  dicimus,  34  Ne  quando]  Id  est,  Ul  aempef 

Miehant  c9mme  vous  etes*  sinistris  horoinam  rumoriboa  difierar» 

His]  Osculis.  35  Nec  teunen]   Ecce»  antea  pecis- 

30  SimiUs]  Ita  ut  tn  es  protervos  centem  verius  quam  resbtentem  He> 
et  Ubidiuosos.  lenara,  jam  atatim  scae»  mere  mnlle* 

31  Intactam]  Non  vitiatam.  Quan-  bri,  prodentem. 

quam  non  defoernnt,  qoi  aiiter  sen*        96  Prerfers]  Indicas  et  pnadicis. 
aerint.  37  Hoeq^uel  £go  qooqoe  dobilo^ 

18  Factil  Raptua.  ne  forte  amorem  aimolea. 


Digitized  by 


Google 


HSltOIDBS.     BPIST.  XVil. 

Sed  quia  Gi«d«lifeas  danmo  solet  esse  patAiH; 

Verbaqae  dicuBtnr  vestra  carere  fide.  40 

At  peccant  alice ;  xnatronaqae  lara  pvdica  ett. 

Quid  prohibet  raris  nonien  inesse  meum  ? 
Nam  mea  qnod  yisa  est  tibi  mater  idonea,  cojns 

Exemplo  flecti  me  qnoqne  posse  putes ; 
Matris  in  admisso^  falsa  sub  imagine  Iubk,  45 

Errorinest;  plnma  tectns  adulter  erat. 
Nil  ego,  si  peccem,  possim  nescisse»  nec  uUns 

Error,  qui  facti  criraen  obumbrety  erit. 
nia  bene  errayit,  vitinmque  auctore  redemit : 

Felix  in  culpa  qno  Jove  dicar  ego  ?  50 

• 

forma  non  ait  mihi  pergptefa :  §ed  onta  fneiUia»  aolet  eue  deirimento  fmeUi» ;  et 
veatra  verba  dicuntur  eate  abofiue  flde,  At  alia  deUnquuni ;  et  matrona  paue^ 
jfunt  caHte,  Qidd  obetat  nomen  menm  esse  inter  pancae  ?  Nam  quod  mater  mea 
tibi  rua  eet  apta,  c^}u§  exemnlo  credae  me  poue  (ptoque  moveri :  error  est  in  facto 
matriB  decepta  aub  fieta  apede :  atuprator  erat  velatua  pennia.  Ego,  ai  deHn- 
quam,  mhil  poaaim  ignoraase.;  nec  uUua  error  erit,  qui  velet  probrum  admiaai, 
lUa  bene  erravity  et  compenaatit  atuprum  auctore,    Quo  ego  Jove  beata  vocer  in 


^^i»<»^*^»»»»>»i^i» 


HMetmm:  nonmilli  Boe  quoque  wnn.  M«d.  et  Ar.  nm  quo :  Tnlgo  mn  quod, — 
4S  Qaid  eorr.  Heins.  Vnlgo  Qum.  P.  QMi.~-44  Pstr.  Jun.  et  Leid.  tangi  me. 
Go.  2.  eta  corr.  1.  item  HeUn.  pntat.— 40  Plumiah.—^7  Vnlgo  poaaum:  Ar. 
poaaem.— 49  Margo  Mycilli  et  Colin.  auetore  levamt,-^!  Ga.  1.  2. 4.  et  Helni. 

NOT^ 

Fidueia  deaii]  Id  est,  Non  qnod  de  46  Admiaao']  Adnlterio. 

ftm»  mea  diilidani.  FaUa^  Cycni,  ecilicet. 

40    Verbaque  dicmUur]   *  Fidelem  40  Error}  Cycnnm  entm  esse  enm 

hand  ferme  nnlieri  inveniat  vimm.'  credidit  qni  fnit  Jeplter. 

Tereot*  47  NU  ego]  Adeoqne  non  pndiciti» 

41  At  peeeani]  Qaamvis  fldelet  noli  secnritatem,  ted  impndiciti»  lafibn- 
sintTiri,  tamen,  qnati  essent,  pHell»  lom  qaaerit:  qualis  ingenii  plurimfts 
peccant.  Objectio  est,  qnasi  ex  parte  Inveneris  mnlieres. 

Paridis :  dixerat  vero  ille,  '  Lis  est  49  Bene]   Feliciter.  Sed  vocis  att- 

cnita  forma  ma^na  pudicrtise.'  bigoitas  orationl  snbservit. 

42  Qaid  prohibet]  Responsio  ett  Aueiore]  Jove.  Nnllom  dicit  fnisse 
Helenie  ad  objectionem.    Quid  pr»-  Ledte  crimen,  qned  ei  a  Jove  vitinm 

'hibet,  inqnit,  me  inter  paucas  pndi-     eblatum  fuerit. 
eat  recenseri  ?  Redemit]  Compensavit. 

4S  Vim  ea]  Dixerat  ^efo  Parit,  60  Quo  Jove]  Id  est,  NnHo.  Pari- 
'  Hec  tibi  nempe  patrem  fnrta  de-  dem  Jovem  esse,  qno  crimen  Sttom 
dero  Jevem/  coapeMetnr,  negat  Heloaa. 

Delph.etVar.CUu.  Ovid.  T 


Digitized  by 


Google 


390 


P.  OVIDII   NASONIS 


Quod  genus,  et  proavos,  et  regia  nomina  jactas ; 

Clara  satis  domus  hsec  nobilitate  saa  est. 
Jupiter  ut  soceri  proavus  taceatur,  et  omne 

Tantalidae  Pelopis  Tyndareique  decus ; 
Dat  mibi  Leda  Jovem,  cycno  decepta,  parentem ; 

QusD  falsam  gremio  credula  fovit  avem. 
I  nunc,  et  Phrygiae  late  primordia  gentis, 

Cumque  suo  Priamnm  Laomedonte  refer : 
Quos  ego  suspicio ;  sed,  qui  tibi  gloria  magna  est 

Quintus^  is  a  nostro  nomine  primus  erit. 
Sceptra  tuse  quamvis  rear  esse  potentia  Trojee, 

Non  tamen  haec  illis  esse  minora  pufo. 


55 


60 


crimine  7  Quod  pradico»  getdem,  it  pro<uos,  et  nondna  regia :  hae  domue  ndi§ 
est  ilhuiria  tua  nobiUtate»  Qwuntis  Jupiter  proacus  eoceri  pratermittatuTy  <f 
omnis  honoi  Pelopit  Tantalidaf  et  Tundarei ;  Leda  delusa  cycno,  qua  simpUx  eaU' 
fecU  sinu  Qnemfictum,  facit  mhi  Jovem  patrem.  I  nunc,  et  prolixe  eommemsra 
iniHa  generis  Phrygii,  et  Priamum  eum  suo  Laomedonte,  Quos  ego  veneror :  sed 
quintus  qui  tibi  est  magna  gloria,  is  erit  primus  a  nostro  nomine.  Quanquam  ar(rt- 
trer  sceptra  tues  Trqj<B  esse  vaUda,  non  tamen  credo  htec  esse  i^feriora  ittis,    Tam' 


#»^«^^.#»»^^^^»^«^ 


cnm  plemqne  al.  Et  gema:  a1,  Quid  genus.^4  Decus  P.  pro  diY.  lect.  vulgo 
genus:  Be.  Tfptdaridisque  decus :  Oa.  1.  ac  3.  Tyndaridieque  genus.—yr  M, 
clara  primordia^ — 56  Priamium  Laomedonte  P.  Leid.  et  Oa.  1.  Priamo  Laome^ 
donta  vnlgo. — 00  Oo.  2.  et  4.  item  Helm.  cnm  valg.  nastru  «Ni|rtita«.*-01  Pr. 


NOT^ 


61  Quod]  Quant  d  ce  ^« 

Gent»]  Exiraction. 

52  Hae]  Mea. 

52  Ut]  Qaamvis. 

Proavus]  Vide  sapra. 

54  Tffndareique]  Fnit  Tyndareas 
LedaB  maritas,  dictnsqae  ad«0  H«* 
lenn  pater. 

57  /  mmc]  Qaasi  dicat,  Frostra 
gennstoamjactas. 

59  Suspicio]  Veneror. 

60  Qkm^iu]  De  Jove  loquitar. 
Miror  vero  Hnbertinoroy  qni  qoidem 
optime  ex  Mythologis  Paridis  genea- 
logiamscripsit,  ejasqoe  gentis  a  Pri- 
amoy  Laomedonte,  Ilo,  Troe,  Erich- 
tonio,  Dardano,  Jove  repetlt ;  hunc 
vero,  qni  septimos  est,  qaintom  facit. 


Credendiim  est  itaqae,  vel  locnm 
hunc  corruptum  esse ;  vel  aliter  quam 
solent  Nasonem  Paridis  avos  reccn- 
saisse ;  vel  deniqne,  de  indastria  er* 
rantem  foeminam  indaxisse. 

Primus']  Qiiia  pater.  £o  vero  op<- 
time  majorem  saam  facit  dignitatem 
Helena,  qoo  minos  a  Jove  distat.  Ut 
maxime  nostrorum  qaomndam  stal» 
torom  homoncionam  demirer  inepti* 
am,  qni  qno  pl»s  a  majoribas  snis 
«tate  et  virtute  sunt  remoti>  eoiibi 
majorem  partam  CFedont  no^Uitatcm. 
Egregie  vero,  siqnidem  minos  ab  illis 
remotissimis  istornm  socordim  lomen 
aflnlget:  virtns  est,  scilicet,  minus 
pravnm  videri ! 

01  Scepira}  Ad  id  reipondet  qnod 


Digitized  by 


Google 


HBROIDBS.     BPIST.  XYII.  301 

Si  jam  diyitiii  locns  hic  nunieroqoe  yiroram 

Vincitur ;  at  certe  barbara  lerra  tua  eBt 
Hanera  tanta  qnidem  promittit  epistola  dives ;  65 

Ut  possint  ipsas  illa  movere  Deas : 
Sed  si  jam  fines  vellem  transire  pudoris ; 

Tu  melior  culpae  causa  futurus  eras. 
Aut  ego  perpetuo  famam  sine  labe  tenebo ;. 

Aut  ego  te  potius^  quam  tua  dona,  sequar.  70 

Utque  ea  non  spemo ;  sic  acceptissima  semper 

Munera  sunt,  auctor  qusc  pretiosa  facit. 
Flus  multo  est,  quod  amas ;  quod  sum  tibi  causa  laboris; 

Qnod  per  tam  longas  spes  tua  yenit  aquas. 
lUa  qaoquc,  apposita  quse  nunc  facis,  improbe»  mensa,    75 

(Quamvis  experiar  dissimulare)  noto. 

Hti  hic  loeua  superetur  opibu3,  et  numero  virorum:  atprofeelo  terra  tua  est  bar» 
hari^.  lAtertB  tuse  magniflca  equidem  poUicentur  tanta  dona ;  ut  Ula  valeant  tan' 
gere  ipsae  Deae,  Sed  ei  maxime  cuperem  tranegredi  Umitee  honeatatie,  tufuturus 
enu  potior  cauea  peccatL  Vel  ego  tuebor  semper  nomen  sine  macula  ;  tel  ego  po» 
tiuB  te  sequar^  quam  tua  munera.  Et  ut  ea  non  contemno;  nc  dona  eunt  eemper 
gratisnma^  qutp  auctor  reddit  pretioea,  AmpUue  ett  nmlfo,  quod  ama» ;  quod  sum 
Hbi  cauea  laboria ;  quod  apes  tua  accedit  per  tam  vasta  maria,  Adterto  etiam  iUa, 
qua  nuncy  proterte,  agis,  mensa  admota  ;  quamvit  coner  dissimukre,    Cum  modo 


et  Jon.  reor.  Gii.  l.  cnm  P.  potentia,  teme, — 67  Plurimi  Jinem,  L.  partes,^ 
68  On.  2.  cum  pluriinU  Tu  major. — 69  A1.  perpetuam. — ^71  6n.  1.  epemam, 
Go.  aecept.  quondam^  h.  e.  aliquando,  nonnunqnam. — ^72  Leid.  et  Scr.  aetor, 
— 73  Helm.  causa  doloris,—7^  Vulg.  taniper  longas.  Fr.  spestibL — ^75  Hein*. 
conj.  od  pontam  quof  tufads  improbe  mensam. — 76  Idem  expediat, — ^77  Al.  Tu 

NOT^ 

dixeratParis, < Sceptra pareos  Asiae/  72  Auctor quai]  Terent. de meretri* 

Ac.  cnla  in  Eunucbo:    '  Laeta  est,  non 

62  Hiec]  Nostra.  taro  ipso  qnidem  Dono,  qnam  abs  te 

63  Sijam]  Paridi  concedit  qnidem  datum  esse :    id  vero  serio  Trium- 
ejos  Asiam   Onecia   opulentiorem ;  phat.' 

ted  barbaram  esse  dicit  73  Pltis  multo]  Ut  nie  in  tui  avo- 

66  Dives]  Qu8B  divitias  pollicetnr.  rem  pellicias^  scil. 

.  68  Tutndidn']  Tua  elegantia  raagis  74  I^mgas]    Scillcet^  a.  Troja  ad 

flecterer^  qoam    di? itiis.    Jam    din  Peloponnesnm  non  est  brevis  via* 

▼icta  est,  qnae  sic  loqnitur.  Spes  itMJ.Tuy  roe  abducere  sperans. 

71  Semp^r]  OottorpbianusfiMiiddmy  Metonym. 

proQuandoqneyNonnnnqnam:  quod  75  lUa]  Quae  versibus  sequentibus 

clar.  HeUisipynon,sittec«Qsa»,elegan8  recenset. 

visnffl  estf  jywMl  Vide,.  qno  sensn  hnc  voce 


Digitized  by 


Google. 


99i  p.  ovrqu  nasonis 

Com  modo  me  spectiui  ocnlisy  lascive,  protervis ; 

Qaos  vix  instantes  lumina  iiostra  terunt : 
Et  modo  suspiras ;  modo  pocula  proxima  nobis 

Sumis ;  quaque  bibi,  tu  quoque  parte  bibis.  80 

Ah  quoties  digitis^  quoties  ego  tecta  notavi 

Signa  supercilio  pa^ne  loquente  dari! 
£t  saepe  extimui^  ne  vir  meus  illa  videret ; 

Non  satis  occultis  enibuique  notis. 
Sa^pe  vel  exiguo,  vel  nuUo  murmure,  dixi,  85 

Nil  pudet  hunc :  nec  vox  haec  mea  falsa  fuit. 
Orbe  quoquo  in  mensse  legi  sub  nomine  nostro^ 

Quod  dedncta  mero  litera  fecit,  Amo. 
Credere  me  tamen  hoc  oculo  renuente  negavi. 

Hei  mihi !  jam  didici,  sic  quoque  posse  loqni.  90 

me  oipieit  ocuiis  jfroeacibuif  Utxuriose ;  qwM  urgentea  vix  oculi  nosiri  tolerant:  et 
modo  gemis;  modo  capia  pociUa  proxima  nobis;  et  tu  quoque  bibia  parte,  qua  bibL 
Ah  quotiea  adverti  notas  oecuUaa  exkiberi  digUis^  quoties  aupercilio  propemodum 
Uqnente?  et  aeepe  pertimuiy  ne  wuiritua  meua  iUa  cemeret:  et  erubui  aignia  non 
aatia  tectia»  Sape  dixt,  vel  tenui^  rel  protraeto  murmure,  NUul  pudet  hunc :  nec 
htec  mea  verba  fuerunt  falaa,  Legi  etiam  tn  ambUu  menaee  aub  nomine  noatr^, 
Amo,  quod  littra  exarata  vino  /ecU,  Negavi  tamen  me  hia  fidem  habere  ocul^ 
abnuente..  Hcimihi!  Jam  docta  aum,  poaae  quoque  aic  loqui,    Ego  mwtrerhU 


modo :  On.  4.  Quomodo,  Gn.  2.  me  expectaa,—SO  Gn.  1.  et  2.  9110911«  bibo. — 
H%  Ut  attpe  mallet  Heins.— 85  Nullo  P.  Ceteri  longo,  Be.  parvo.—4M  Mor. 
hae  mihi  falaa :  Med.  vanafuU. — 80  D.  cnm  al.  ranltis  Crede  mihi^  tamen  hoc, 

fiOTJE 

utatnr ;   de  re  preterita  qnidem  lo-  illifi    ipse  etiam   Menelans    Paridts 

quen»,  seU  praesentem  quam  facit.  amorem,  immo  et  UelenaB  cuipam, 

Improbe^    Non  hic  nefariumy  aut  cognoscere  potnisset. 

scelettnm  exposuerii;  sed  procacem,  85  VdnuUo]  Alii  babent  oel  Im^  ; 

andacem,  assidutim.  qood  est  qoodammodo  admirantis  et 

76  Experitar   diaaimulare]    Id    est,  snbirascentis. 
Coner  simnlare  me  non  intelligere.  86  Hunc']  Paridem. 

77  Protervia']  Petulantibusy  proca-  Nee  vox]  Quia  pudore  carebat  Pa« 
cibns  et  lascivis.  ris. 

78  Inatantea]  Niminm  qnid  Telint  87  Orbe  menacg]  lu  meiMa  rotunda. 
declarantes,  et  qnasi  petentes.  Legi  aub  nomine]   Postquam   He- 

80  Quaque]  Qoa  parte.  leiiae  nomen  vino  Parls  scripsissety 

81  DigUia]  Mann  etiam  amoris  sni  hanc  nomini  vocem  snppoauit  Amo ; 
sigoa  Paris  dederat.  ut   tntelligeret    Helena    se    ab  illo 

82  Peene  loquente]   Maxima  est  in  amari. 

ocnlis  animi  deciaratio.  89  Uoc]  Me  a  te  amari. 

84  Non  aatia  occuUia]  Quia  signis         Renuente]  Nutn  tibi  Tespondente, 


Digitized  by 


Google 


HBROJOSS.    VPIST.  XVIf.  299 

Hifl  cgo  blanditiis,  si  peccatura  faissem, 

Flecterer:  his  poteraut  pectora  nostra  capi. 
Hst  quoqQe(coDfiteor)  facies  tibi  rara;  potestque 

Velle  sub  amplexus  ire  puella  tuos. 
Altera  vel  potius  felix  sine  crimine  fiat,  95 

Quam  cadatextenio  noster  amore  podor. 
Disce  meo  exemplo,  formosis  posse  carere : 

Est  virtus  placitis  abstinuisse  bonis. 
Quam  multos  credas  juvenes  optare/quod  optas, 

Qui  sapiant  ?  oculos  an  Paris  unus  habes  ?  100 

Non  tu  plus  cemis ;  sed  plus  temerarius  audes : 

Nec  tibi  plus  cordia,  sed  magis  oris,  inest. 
Tunc  ego  te  vellem  celeri  venisse  carioa, 

Cum  mea  virginitas  mille  petita  procis. 

ktmitUmentui,  nfidt^em  lapmra:  peHara  nottra  poierant  hU  deUmru  Eti  qaoqui 
Mt,  «^noteo,  epeeUe  pratUou :  et  pneUa  peieet  veUe  venire  in  eomplexu»  tuoe.  VH 
altera  ftat  potiaa  beaia  aine  enlpaf  ^am  neater  pador  recedat  amare  peregrina, 
tHeee  mfo  exempto  poeae  woere  eine  pukkrie.  Eet  virtus  sibi  temperaaee  a  bonie 
plaeitia.  Qaam  mnitoe  jnvenea  arbHreria  eupere^  i/uod  cupia,  qui  aibi  temperent  7 
An  aolna  Paria  habea  oeuha?  Ta  nen  ampHua  fsiau  poUea;  aed  temerariua  ampliMa 
amdea,  Nee  tibi  ptua  ineat  animi,  aed  pku  Unguee,  Ego  vellem  te  tunc  acceaeiaae 
vHoei  naee,  cum  mea  virginitaa  fieaaita  eat  meUe  procia,    Si  te  aapeiiaaemf  fuiaaea 


Idem  renuente  netavi. — 90  Oa.  4.  nam  didiei,  P.  et  R.  aic  ego, — 99  Oa.  2. 
tt6t  cfa0ti.~-95  Vet  potiaa  P.  R.  et  Oa.  1.  Vnlgo  aed  potiua,  Oa.  8.  Altera  jam 
feUx  uxor  mim.—^OO  B«rsm.  eoctremo  pro  extemo,^99  Credaa  dno  Heins.  Vulgo 
eredie,  X\.  optaaae. — 100  Gu.  9.  et  4.  cam  «1»  aapiwnt.  Unas  V.  an  Pari  aoina* 
•r-102  Ou.  omDes  cam  al.  Miiiiif  oria,    ineet  <luo  Heiot.  Volgo  adeat:  Oa.  4* 

NOTJE 

etnegante.  na^.    Quod  ininime  placet.    Tacite 

90  Sicl  Oculorum  nutn.  indicat  Helena  se  Paridis  amore  cap- 

91  Peccatura']   Si  conjugii  voluis-  tam  ease,  coi  per  virtutem  reAiitat. 
sem  fidem  fallere.  98  Vifius]  Makima  quidcm,  ut  vix 

95  Eat  quoque^  Respondet  ad  id,  detur  niajor ;  ex  qoo  aolenne  iUud 
qaod  dixit  Parta,  *  Nec  puto  coUatus  Eplcteti  summi  Philosopbi,  *  Sustine 
Hotmn  Menelans/  Ste,  et  abstine.' 

05  FeO  QaaBtam  vim  liabet  iioc  90  Quod  opiaal    Ejos  coacabito«| 

in  loco  iiaec  vocula,  quamque  prodit  scil. 

bene  occultum  Helene  amorem!  100  Qai  aapMiiO  A  me  abstineaat. 

96  Extemo']  Viri  extranei ;  qoi  ma«  Sapientiae  vero  non  angustos  admo* 
ntoa  non  est.  dum  posoit  fines ;  cai  vota  impora 

07  Meo  exemplo']  Qne  licet  non  ha^     sint  Ucita. 
beam  maritam  pnlchmm,  tamen  eo        Parionmni]  Unos  Vatieanos,  Part 
HUD  conleDUy  ut  eipooit  Hubarti*    jsioi.  PlariiitttsoamdicitoasecQgai» 


Digitized  by 


Google 


204  P.  OVIDII  NASONIS 

Si  te  vidissem^  primus  de  mille  faisses ;  105 

Jadicio  veniam  vir  dabit  ipse  meo. 
Ad  possessa  venis  praeceptaque  gaudia  serus : 

Spes  tua  lenta  fuit ;  quod  petis,  alter  habet. 
Ut  tamen  optarem  fieri  tibi  Troia  conjux^ 

Invitam  sic  me  nec  Menelaus  habet.  110 

Desine  molle^  precor,  verbis  convellere  pectus; 

Neve  mibi,  quam  te  dicis  amare,  noce : 
Sed  sine,  quam  tribuit  sortem  Fortuna,  tueri ; 
>    Nec  spolium  nostri  turpe  pudoris  babe. 
At  Venus  hoc  pacta  est :  et  in  altse  vallibus  Idae  115 

Tres  tibi  se  nudas  exhibuerQ  Deas  : 
Unaque  cum  regnum,  belli  daret  altera  laudem ; 

Tyndaridos  conjux,  tertia  di:^it,  eris. 

primus  de  mUe,  Ipse  maritus  ignMeet  meojtuiicio,  Accedis  iairdiu  ad  toUipMem 
Qccupatam  ei  eorreptam,  Spee  iua  fuU  tarda :  aiter  pottidit^  quod  cupio,  Quam' 
vis  tamen  cuperem  fieri  titd  uxor  Jrojanaf  MeneUttU  nec  me  ita  retimet  eoactatiu 
Omitte^  quaBOy  lab^actare  verbie  cor  ttnerum :  neve  mihi  obeotot  quam  profitertM 
te  amare.  Sed  patere,  me  $ercare  condiiionem,  quam  fortuna  exlkUfuiti  nec  refer 
indecorum  spoUum  nostra  pudieitUB,  At  Vemu  Adc  poUiciia  ett ;  et  tree  Dem 
ottenderunt  aeiibi  sine  veslibue  in  taUibue  Idm  excelaa;  et  cum  una  poUiceretmr 
imperiumy  altera  gloriam  belU;  tertia  dixit,  Fies  marituaJUia  Tyndari.   Vix  eqvi^ 


^'^^^^t^^^^^^-^^^^^ 


ciim  quatiior  Heins.  habes, — 105  Grsvio  rectiuB  videbatur  si  rcponeretor, 
primasde  miUe  <iiiMfef.~107  Gu.  1.  et  4.  com  al.  prareptaque:  Helm.  per- 
i^eptaque, — 108  Jun.  et  Med.  lenta  vemt,  Mor.  et  unDs  Be.  ^iMim  petie, — 
109  Oo.  1.  Utnmc  opt,  P.  Troea:  &1U  Troica, — 110  Volgo  noii  MenelaHS. 
— 111  Al.  verhis  diveUere :  alti  compescere;  qoidam  eorrumperey  contundere^ 
compeUere:  Go.  1.  mtAt  veUere, — llft  Gu.  1.  ante  correct.  et  4.  com  al.  mt- 
tem  natura, — 116  Heins.  conj.  ut  in  aU<e.  L.  et  Be.  lunu,  aUis  valUbus. — 
116  Aiter   Mor.   midaf  exposuere. — 118  Volg.    Tyndaridis:   at  prior  Mor. 

NOT^ 

tam  polchritodinem.  lao  esse. 

.  102  Orisl  Verecondifle.  111  MeUe]  Ad  amandom  pronom. 

106  PHmiu]   Scilicety  ne  qois  ex         ConveUere]  Commovere,  labefactan 

procis  offenderetor,.si  coi  pater  He-  re ;  ab  officio  deflectere ;  in  toi  amo- 

lenamdesponderettConsenserontom-  rem  pellicere. 
im,  nt  qoem  vellet,  cni  reliqni  anxi-        112  Noce]  In  crimen  ^t  dedccos  me 

lio  essent,  ipsa  eligeret.  impell.endo. 
.   107  Prieceptaque]  Ante  occopata.  IIS  TWrt]   Ut  caste  com  Menela» 

100  Ut]  Quanqoam.  vlvam. 

110 /aottem]  Dictt  se  nec  male  nec         115  At  Venm]    Respondet  ad  id 

contra  animi  desiderinm  cnm  Mene-v  qood  dixerat  Paris,   '  PoUicita  wt 


Digitized  by 


Google 


HRROIDESp     EPIST,  XVII.  295 

Cr^te^  vix  equidem  coelestia  corpora  possiua 

Aibiirio  fonnam  supposuisse  tao ;  130 

Utqae  sit  boc  Teram ;  certe  pars  altera  ficta  est, 

Judicii  pretium  qua  data  dicor  ego. 
Kon  est  tanta  mihi  fiducia  corporis^  ut  me 

Maxima,  teste  Dea^  dona  fiiisse  putem. 
Contenta  est  oculis  hominum  mea  forma  prcAari ;  125 

Laudatrix  Venus  est  invidiosa  milii. 
Sed  nihil  infirmo ;  faveo  quoque  laudibus  istis : 

Nam  mea  yox  quare^  quod  cupit,  esse  neget? 
Nec  tn  succense,  nimium  mihi  creditus  aegre : 

Taida  solet  magnis  rebus  inesse  fides,  ISO 

Prima  mea  est  igitnr  Veneri  placuisse  yoluptas; 

Proxima^  me  visam  prsemia  sununa  tibi ; 

dem  pMstim  credere  eerpon,  eeeUatia  permUuee  pulehritydniem  judicio  tue,  Et 
quiamm»  koc  mI  verumy  certe  pttre  aUera  ettfaXea^  qua  ego  dicor  facta  merceajudi' 
eii,  Nou  mihi  ianta  eet  eoufldeniia  corporis,  trt  eredam  mefmeee  maxitna  mmaera 
JDea  judieio.  Mea  puichritudiMi  $ali»  est  laudari  octdie  hamimtm :  Venue  apprO' 
batrix  ett  milu  iiindtoaii.  Sed  uihU  nego ;  probo  etiam  ieta  prteoonia.  Nam 
^amobrem  meu»  termo  inflcietvr  etse,  <iuod  optat?  Nec  tu  vix  credttuM  nindum 
mihi  iraaearie,  Fidee  lenta  eeiet  iribui  magnis  rebus,  Ergo  prrma  gaudia  sunt 
pkuuisse  Veneri:  aUera^  me  visam  tibi  maxima  nmnera :  nee  te  pratuUsse  honereB 

Tgndaridos,  Sic  JSoUdos  et  timilia,  Oneco  more. — 119  Ah  ceelettianumina. 
Excerpta  Voss.  ceel,  pectera, — 122  Vulg.  dicar:  at  meiiores  dicor, — 126 
Ga.  Z,  et  4.  cum  multis  al.  insidiosa  mihi,  Unuft  Be.  insidiata,  Quidam 
mci  pro  mihi  scribuot. — 127  Multi  libri  if^irmor :  V.  2.  et  1.  in  marg.  L.  udus 
et  Ha.  inflcior:  Pal.  tJMtniio':  dno  offendo,  D.  Sed  non  troicar.— 1)2  Ou.  2. 

NOM 

thalamo  te  Cy  tberea  meo.'  adultero  tueatnr. 

118  Tyndnridos]  Hetense.   Vide  sis        127  lii^lrma]  Aliitii^dor. 
Paridis  epistolam ;  qnm  hnic  vicem        128  Quod  eujrit]    Esie  pnlchramy 

prsstet  commentarii.  scil. 

Tertia]  Venus;  scil.  129  Suceense]  IraBceve.   EnimTero 

121  Utfue]  Qnamvig.  istnd  etiam  cnraverit   mnlier  podi- 
Hoe']  Quod  de  forma  Peamm  ju-  ca  I 

dicaveris.  NimttimmtAt]  Ex  Paridif  penona 

Pori  altera']  Eornm  qnm  dicis,  scil.  loquitnry  cnm  ipsnm  nimi»  segre  cre- 

122  JMdictt]  Qno  Veneri  palmam  ditnm  dicit,  qnasi  is  ideo  qneri  pos- 
toiistL  sety  qnod  sibi  Helena  non  orederet. 

122  Corporis]  Quod  ad  pulchritu-         Creditus]  De  iis  intellige,  •qnsB  de 

dinem  spectat,  intellige.  .  Helena  pnedicasse   Veneiem  Pmris 

Utnu]  Vide  nt  magis  de  forma,  dicebat 
qnafn  de  pndicitia  solicita  sit ;  nt-         122  Me  visam]  Me  potatMB  et  jtt« 

que  viclam  se  tradat  potinsy  qaam  ab  dicatam  esse. 


Digitized  by 


Google 


996  P-  oviDii  NitsoNis 

Nec  te  Palladios,  nec  te  JuBOniis  hoiiores 

Auditis  Helense  pra^posuisse  bouis. 
Ergo  ego  sum  yirttti^  T  ego  sttm  tibi  nobile  regnum?         135 

'.  Ferrea  sim^  si  non  boc  ego  pectus  amem. 
Ferrea,  crede  mihi,  nou  sum ;  sed  amare  repuguo 

nium,  quem  fieri  yix  puto  posse  meum. 
Quid  bibulUm  curro  proscindere  littus  aratro, 

Spemque  sequi  coner,  quam  locus  ipse  neget?  140 

Sum  rudis  ad  Veneris  furtum ;  nuUaque  fidelem 

(Di  mihi  sinl  testes)  lusimus  arte  viram. 
Nunc  quoque,  quod  tacito  mando  mea  verba  libello» 

Fnngitur  oflScio  litera  nostra  novb. 
Felices,  quibus  usus  adest !  ego,  nescia  rerumy  14A 

Difficilem  culpae  suspicor  esse  viam. 

PaWuUMj  nec  te  praBtnlisse  honorcs  Juwmu  h<mU  oMdUi»  Helena,  Ergo  egQ 
sitm  tihi  virhu  ?  JSgQ  $wm  e^endidum  regmtm  7  Inhanana  /arem,  siegono»  dUi» 
gam  hmu  tiram  aNtmum.  Vrede  mihi  nen  aum  inhMmana:  eed  refugio  iUum  dili' 
gere,  q^nem  arhktroT  vix  pomfieri  meum,  Quamobrem  tentem  fiidere  littua  bibw 
hm  oAmeo  vomeret  H  spem  fovere^  quam  ipee  loeuM  prohibeat  7  Sum  imperita  ad 
furtmn  Venerie:  et^  DH  mihi  ewtt  teetee,  nuJla  fraude  decepvmue  mariiumJUtam» 
Nune  etiam,  quod  eommitto  mea  vei-ba  HbeUo  eecreto^  epistela  noetrafaeit  ^kium 
huotitum.    BeattBf  quibue  eoeperientia  adest  I  ego  imperita  coiytcio  iter  ad  crimen 


i^»»»^»^'^*»*»»^'*'^^» 


preBmia  magna, — 1S4  Vnlg.  Hekme:  at  scripti  et  ▼eteres  Edd.  Hdena, — 
136  Perrea  eim  mnlti  scripti  et  editi. — 137  Gn.  S.  4.  et  Helm.  cnm  al.  amare 
reocsD.— 139  O.  et  plnres  alii  profindere  hUu», — 140  Vnlg.  negat.^\4%  AL 

NOTiB 

134  Bonu\  Pnlchritadiae»  sciL  rile  est. 

135  8umvkrtu»\  B«c  dktt^^nla  se  140  Spemimi  \eXm  ex  semente 
Yirtntis  a  PaUade  pfomiss»  toco  Pa-  IjBtmn  mmsem  tperare,  qnam  locns 
riselegerat.  ipse  deneget?  Sese  a  Patide  amaii 

iVUOe  rcgmrm}    Id  est»  Regiii  a  fiogit  non  credere. 
Jnmme  promissi  locn.  Locu»'\  Littns  arenosnm  et  ateiito. 

136  Hoc\  Tnnm,  Utem.  148  iMSMiiifl  Beccpimw. 

137  F^frrta]  I>iin ;  inhnmana ;  qaae  143  Nune  quoquel  Ad  alium  se  an- 
namf%  nesciam. '  tea  nDqoam  scripsiese  negat. 

M]  lUnd  Tero  sed  niia  esl :  alqne        IMfo]  Secreto. 


144  Novo]  Insolito. 

130  Qwd  NMkw]  Per  similitmii.        145  PeUeee^  Sospirana  iftnd  dicit 
aem  estendit  slbi  Paridia  mnori  non    proba  mnlier. 
esse  fmstra  indnlgehdnm.  Ueem^  Experientia;  eaEercitatie» 

BilMlnm]  Nimiffnm  llttiw  arenesnm        140   lH|feilcm}   Adnoqne  maxSme 
statim  aqoam  omnem  elilMt,  et  sl»*    cnrettdqn»  in  pjrincipio  nn  peecnmna. 


Digitized  by 


Google 


HBR0IDB8.     BPI8T.  :!IVII.  297 

Ip86  malo  metus  cisi.    Jam  nunc  confandor^  et  omnes 

Id  nostris  oculos  vultibus  esse  reor. 
Nec  reor  hoc  fateo :  sensi  mala  marmura  vulgl; 

£t  quasdam  voces  retolit  i£thra  miiii.  150 

At  tu  dissimula ;  liisi  si  desistere  maTis. 

Sed  cur  desistas  ?  dissimulare  potes. 
Lade,  sed  occolte :  major,  non  maxima,  nobis 

Est  data  libertas^  quod  Menelaus  abest. 
llle  quidem  procul  est,  ita  re  cogente,  profectus ;  155 

Magna  fuit  subitae  justaque  (^ausa  vi». 
Aut  mifai  sic  visum  est :  ego,  cum  dubitaret,  an  irct, 

Quamprimum,  dixi,  fac  rediturus  eas. 
Omine  laetatus  dedit  oscula :  Besqne,  domusque, 

£t  tibi  sit  cursB  Troius  hospes,  ait.  160 

em  (upenim,  Ipte  Hmmr  nt  ^nari :  j0m  wme  tuthaiM  ntm^  et  fmio  omms  «ailM 
hmere  tn  nMtra  /aeie.  Ne^  hoe  fcieo  reytdo.  Experta  tum  emittroe  rwneree 
vulgi :  et  JEthra  remmiiamt  miAt  ipuBdam  verba.  Ai  tu  dieeimula ;  mn  n  praopta» 
deemere,  Sed  ^Momobrem  deeinae  7  potee  diteimMlare,  LudilOf  ted  clam :  licentia 
M^,  non  maxtma  eet  nohie  tiuhc/ta,  auod  Meneiaat  procul  ett.  llle  ^fuidem  abeet 
difreeeue  re  Ua  wrgente,  Magna  et  jueta  cauta  fuU  repentino  itineri.  Aut  eic 
mtki  vieum  eet.  Ego^  eum  incertue  eeeet^  au  projleitceretur,  Fae,  tnanofii,  ditcedat 
max  revereurut.    Gaudent  prettagio  me  deotcutatut  ett :  et  tn^tl,  Et  ret  et  domue 


■*  ^^*^^*^*  ^■*'» 


Jimi  teiiee^—X^  Qn.  9.  Hoc  9110911«.— 147  Be.  Ipeu  rtmm  m^iio.—149  Fran^ 
eiut  eonj.  «eiut  morfo  mvrmtira.— 161  Alii  ntit  tu^  mei  te,  Jt  non,  niti  me^  iiIm  jam, 
et  similia.— 158  Unas  Mor.  item  ed.  Benm.  et  Colin.  dtotm.  Itcef .— 166  Be. 
Ua  me  cogenie.  Al,eetim  CrettAa  regna  pnfeetut:  h,  eet  Creteia  regna  pref.  Be. 
Q*.  et  V.  iemga  regioueprtfeetue.^-nr  Aui  P.  et  Leid.  Yolgo  At.  Al.  eiejuetum 

NOT£ 

147  Maio  eeQ  Mihi  nncet;  molee-  hoe  snadet  rebus,  non  Yoce  marhM :' 

tM  ett.  ad  lioc  respondet  Helena. 

Jiim  mmc]   Ante^am  peccavtro ;  166  Cauea]  Ea  fuit,  iit  difidcren- 

^d  poatea  euet  ?  tar  in  Creta  Atrei  bona. 

OMMi]  Qni  frandem  et  peceatiim  167  Sie]  Ut  Menelana  in  Cretam 

memn  argnant.  pcoficiaceretur,  caosam  esse  jnstam. 


160  QiMidam  aocft]  Popnli,  icit.  de  Qnippe  jnatam  fingebat  adnHera  qn» 

amore  nostro  obmnrmurantis.  discedere  mnritnm  cnpiebat. 

JEtkeni  Jielena»  altera  comcs.  169  Omtns]  Illo  nempe,  ^nod  dais- 

.    151  ilcstilcrf]  Amore  snpcnedere.  set  Helena,  *  Qnamprimom  rcdltnras 


166  m^]  Qnam  sl  adnsset  mari- 
tnty  laMlige:  nt  non  omnis  tamen         Dedit]  MibiySeil. 
dntneal.  Pimint Pnciay  <  8nd tibi a        im  Traiut}  Paris. 


Digitized  by 


Google 


286  P.  OVIDU   NASONIS 

Vix  tenni  rifmn :  qaem  dam  compescere  luctor^ 

Nil  jUi  potui  dicere^  praeter,  Erit. 
Vela  qnidem  Creten  ventis  dedit  ille  secundis. 

0ed  ta  non  ideo  cuncta  licere  pata. 
Mc  meos  hinc  vir  abest,  ut  me  custodiat  absens.  18& 

An  nescis  longas  Regibus  esse  manas  ? 
Fama  quoque  est  oneri;  nam  quo  constantias  ore 

Laadamur  vestro^  jastius  ille  timet. 
Qqse  juvat,  ut  nunc  est,  eadem  mihi  gloria  damno  est : 

Et  melius  famae  verba  dedisse  foret.  '  170 

Nec>  quod  abest^  hic  me  tecom  mirare  relictam : 

Moribus  et  vitde  credidit  ille  meas. 
De  facie  metuity  vitds  confidit :  et  illam 

Securum  probitas,  forma  timere  facit. 
Tempora  ne  pereant  ultro  data  praecipis ;  utque  175 

Simplicis  utamur  commoditate  viri : 

it  hotpe$  Tri^anus  rii  tiH  cura.  Vix  represd  risum:  quem  d$M  eenor  eeSir- 
eere,  nihil  potui  iUi  dicere  prater  Erit,  lUe  quidem  expandit  carboMa  Cre- 
ien  ventii  propUiis.  Sed  tu  ne  credas  ideo  omnia  esae  conee$»a»  Maritn» 
men»  ita  hine  abeet,  ut  abeene  me  $ervet,  An  ipiorae  manus  longa»  e»»e 
Regihu»?  Fama  quoque  gravi»  est:  nam  quo  certiu»  eelebramur  ore  vetfro, 
iUe  metuit  justiu»,  Uloria,  qua  prodest,  ut  nunc  e»t,  eadem  mihi  est  detri- 
mento.  Et  aptiu»  e»»et  fijfeUieu  famam,  Nec,  quia  proeul  ett  maritas,  mxteri» 
me  kie  tecum  deeertam :  iUe  confiiu»  e»t  moribu»  et  viieB  mem.  Timei  de  forma, 
vitiB  credH :  et  Integrita»  pr«sut  iUum  tutum,  pukhritudo  cogit  metuere,  Suade», 
ne  opportunita»  »ponie  ejoUbita  dUabaiur;  ei  ut  uiamur  faciUiate  creduU  mariii* 


e»i.^ieO  Unns  F.  «tn^.— 164  P.  et  On.  1.  non  adeo.—ies  Gn.  1.  cum  al.  aai- 
feusdam  fortiu»iUe.—lW  Be.. Quodjuvai.— -170  8mpixi»dedi»»efuii.--l7l  Scr. 

161  Vix  tenui]    Qnia  ovem  lapo  tudinis  landa. 

concredere  Menelaum  sciebat.  Damno]  Quia  per  eandem  ex  pnl- 

162  Eriil    Cnne,  sctl.  domns,  et  chritttdine  landem  et  gloriam  minus 
res,  et  Troicns  bospes.  latere  et  peccare  licet.    Nihii  ennn 

163  Creien}  Id  est,  Ut  in  Creten  ad  rem  dixisse  videntnr  Commenta* 
iret.  tores. 

167  E$i  oneri]  Me  retinet,  ne  om-  170  Verba  dedi»»e]  Ut  nesciret  Ama 
nia,  qnsB  Inbens  peccarem,  aadeam.  tantopere  viris  placere  Ueleoam. 

168  lUe]  Menelans  ;  adeoqne  ma-  171  Abeti]  Menelans,  snpple. 

'  litus  qnilibet.  173  De  faeie]  Quia  pnlcbra  snm, 

169  Jucai]  Onia  milii  amorem  tnum  ne  qnis  mihi  insldietnry  metnit. 
conciliavit.  Viiai]    Qoam   antea   pndice   egt. 

Uimmeed]  Maximay  ex  pnlcliri-  Quanqaan,  ratiocioatio   hiftc  Ca»ia 


Digitized  by 


Google 


HEROIDBS.     SPI8T.  XYII.  299 

Et  libet^  et  tiiueo ;  nec  adhuc  «xacta  yolimtas 

Est  satis ;  in  dabio  pectora  noatra  labant. 
Et  vir  abest  nobis ;  et  tn  sine  conjage  dormis ; 

Inque  vicem  tua  me,  te  mea  forma,  capit :  180 

Et  longse  noctes ;  et  jam  sermone  coimas ; 

Et  tu  (me  miseram !)  blandus ;  et  una  domas. 
Et  peream,  si  non  invitant  omiiia  cnlpam : 

Nescio  quo  tardor,  sed  tamen  ipsa,  meta. 
Quam  male  persuades,  utinam  bene  cogere  possis !         185 

Vi  mea  rusticitas  excntienda  fuit. 
Utilis  interdum  est  ipsis  injuria  passis. 

Sic  certe  felix  esse  coacta  velim. 


El  eupiOf  H  metuo ;  nee  fMthmiaa  ett  adkuc  aati»  exphMia :  eerin  neetra  m  meerto 
JUutuaU.  Ei  mmriiua  nobie  eei  abeene;  ei  tu  cubae  eine  uiore ;  et  tua  epeciee 
vieieeim  me  mooetf  ei  mea  te  ;  et  nodee  prolixa- ;  etjam  verbie  coi^netifidmue  ; 
ei  tu  (me  i^feHcem!)  comie;  ei  una  domue,  Et  inteream^  ei  omnia  non  peiUeiunt 
ad  crimen,  Sed  tamen  ipea  detineor,  neecio  quo  iimore,  Utinam  queae  bene  co- 
gere,  quod  male  pereuadee:  mea  moroeitae  per  vim  fuii  profliganda.  Nomnmquam 
ii^uetiiia  graia  eet  ipeie  iDJustitia  qffectie,    Sic  profecto  per  tim  cupiam  eeee 


^^^^■^^*^-^*^'^ 


mirere :  et  relicta  dao  BersmanDi  librl. — 177  Go.  3.  4.  et  Helm.  cnm  al, 
exaeia  volupiae, — 193  Gr.  Ut  peream,  Francius  malebat  diepeream,  Gu.  2. 
cam  al.  imntent, — 184  Francins  mallet  eed  iamen  ueque  metu.—lSS  Quam 
male  D.  R.  unus  et  Ball.  a  mann  prima :  ceteri  Quod  mak:  Ar.  Quod  bene. 
Go.  1.  2.  et  4.  poeeee.-^ie^  Vi  mea  emend.  Heins.  Vnlgo  iSltc  mea  r.  e.  forrt : 
P.  B.  et  Ar.  Ut  mea..,fuii:  Gu.  1.  et  4.  cum  plerisque  al.  Ui  mea..foret. 
Ga.  2.   £t  mea...foret :   3.    Tu  mea...fuU.—lSS  Gu,  I.  et  2.  coaeta  forem: 

NOT^ 

fidtyErgo  eriiy  cantione egeat ;  yixque  graBus  ennmeranty  Videre,  Colioqui> 

possit  certo  scire  qnisqaam,  qaan-  Tangere,  6cc. 

tomvis  fuerint    castas    non    pancse,  182  Me  mieeram']  Istod  dicit,  qoae 

haecne  an  illa  talis  sit.  contra  rattonis  et  padicitise  leges  sese 

175  Tempora']  Immo  per  illa  amori  sentit,  abripi. 

indulgeamns.  186  MaU]  Nonhoneste. 

Utiro']  Cum  vir  mens  excesserit.  Bene]  Ut  mihi  honesta  sit  excu- 

PrtBcipie]  Suades.  satio.    Illod  vero  anam  plenimque 

177  Et  Ubei,  et]  Pudica  mulier.  qnsBrant ;  non  aliud. 

Nee  adkuc]   Toto  ut  peccaret  soU-  187  UtUu]  Qnia  et  per  injnriam 

Cita  erat.  sese  excusant.  Jam  vero,  cnm  totam 

180  Inque  vicem]  Vicissim,  tu  me,  propemodum  Ovidii  artem   in   hac 
ego  \e.  epi»tola  videam,  mirari  eos  snbit,  qai 

181  £1  Umga]  Rationes  enamerat,  politissimam  ejns  opus  ab  alio  inge- 
quibus'  in  Paridis  vota  trahebatur.  nio  ortum  esse  putent* 

Coimue]  Conjongimar.^Nescio  qaoa^ 


Digitized  by 


Google 


800  P*  OVIDII  NASONI6 

Dum  Qovas  esi,  pofiiifl  ccepto  pugnemas  amori : 

Flamma  recens  panra  i^arsa  resedit  aqna.  190 

Certas  in  hospitibiis  noD  est  amor :  errat»  ut  ipsi ; 

Cumque  nihil  speres  firmius  esse,  fuit. 
Hypsipyle  testis,  testis  Minoia  virgo  est ; 

In  non  exhibitis  utraque  Insa  toris. 
Tu  quoque,  dilectam  multos^  infide,  per  annos,  ,195 

Diceris  (Enonen  destituisse  tuam. 
Nec  tamen  ipse  negas ;  et  nobis  omnia  de  te 

Quserere^  si  nescis,  maxima  cura  fuit. 
Adde  qnod,  ut  cupias  constans  in  amore  manere^ 

Non  potes:  expediunt  jam  tua  yela  Pbryges.  200 

Dum  loqueris  mecum,  dum  nox  sperala  paratur, 

Qui  ferat  in  patriam^  jam  tibi  ventus  erit. 

beajta,  Dum  tener  ni,  cetiemu»  pmthu  adversua  imceRtem  amorem:  JUtmma  nora 
dujecta  oppreasa  e»t  paueula  aipta.  Amor  nom  est  firmms  m  hospitUmi :  vagatar 
sic  «f  et  ipti :  et  cmi»  ereda»  ntkil  esse  certins,  fuit.  Hypnpyle  est  testis^  tirgo 
Minoia  est  testis  ;  utraque  eonquesta  in  lectis  non  datis,  Tu  quoque,  per/fde^  per^ 
hiberis  deseruisse  tuam  CEnonen  amatam  per  muUos  annos,  Nee  tamen  ipse  diffi- 
teris  ;  et,  «i  ignoras,  maxima  eurafuit  noliis  omnia  de  te  pereontari.  Adjiee  quod, 
quamvis  desideres  esseflrmus  m  amore,  non  potes:  PKrygesjam  adomant  tua  vela. 
Dum  mecum  sermocinaria,  dum  nox  expeetata  apparaiur,jam  tibi  aura  veniet,  quee 

4.  cBn  aL  tpM  eoactaforem, — 190  Gu.  2.  sparsa  reeedU:  Heiiis.  pntsXresidU, 
—193  Ou.  a.  speret.  P.  et  6q.  a.  fuU:  vulgo  ^^.—194  Gu.  4.  cnm  al. 
uiraque  jukcta:  excerpta  ScaL  et  oaatnor  Heina.  utruque  pacta:  nonmilli 
utraque  victa,  iit  Go.  2.  et  Helm.  Alii,  in  his  P.  Ar.  Gn.  1.  et  S.  jiufa'— 196 
Go.  2.  4.  et  Helm.  cum  al.  deseruisse  tuam :  Go.  S.  praposuisse, — 197  Gu. 
2.  Hocnon  ipse,— 198  Plurima  ppo  maxima  Francius.->200  Gu.  4.  cum  al. 

NOT^ 

199  Potius]  Ecce  muliebrera  mobi-  rigit  Clariss.  Heinsins.  Vnlgati  codi- 

litatem ;  qua  etiam  ad  intommandoa  ces  habent  /Kncte;  alii  paetUf  mcta, 

viroi  ntUDtur.  Juxta,  fueta,  puctajusta, 

19t  Errai]  Amor  hospitum  erro  et        Tsris']  Per  torom  fidem  conjngalem 

WfiA  est,  ut  ipsi  hospites,  quibus  cer-  intellige. 
ta  non  est  sedes.  Gall.  Leur  amour  est        290  Expedkmi]  Qni  disccdant,  sci- 


Kcet,  teqtte  secnm  revehant. 

19»  Fuii]  Argttte ;  ot  iBteUigatar  201   Paraiur']   Pro  parabUur:  sed 

nnUnm  esse  amorem.    Alit  tamen  co-  major  est  vis,  et  melios  res  ipsa  per 

dkes  hnbentfugU,  tempos  praesens  declaratur. 

19t  Bypaipfle]  A  Jasone  rellcta.  202  Ventus]  Qno  seeondo,  hortan- 

Jlfiiioia]  Arindna,  Minois  lllia*  libns  tnis,  proficiaceris^  m^qnc*,  tam- 

194  Lam}  Questa  hic  pro  faso  cor-  etsi  boHcs,  destifMre  cogeris. 


Digitized  by 


Google 


HB»Oli>E6.    BPf8T«  XVII.  Sn 

Cursibus  in  mediis  novitatis  plena  relinques 

Gaudia :  cum  ventis  noster  abibit  amor. 
An  sequar,  ut  suades;  laudataque  Pergama  yisam ;       205 

Pronurus  et  magni  Laomedontis  ero  ? 
Non  ita  contemno  volucris  praeconia  Fam», 

XJt  probris  terras  impleat  illa  meis. 
Quid  de  me  Sparte  poterit»  quid  Achaia  tota, 

Quid  gentes  Asise,  quid  tua  Troja  loqui  t  210 

Qmd  Priamus  de  me,  Priami  quid  sentiet  uxor ; 

Totque  tui  fratres,  Dardanidesque  nurus  ? 
Tu  quoque,  qui  poteris  tibi  me  sperare  fidelem» 

Et  non  exemplis  anxius  esse  tais? 
Quicumque  Iliacos  intraverit  advena  portas,  215 

Is  tibi  soliciti  cansa  timoris  erit. 

te  vehat  in  patriam.  DeitiiiuM  deUeias  plefiasJueundiMiM  in  mediii  progreeHbus : 
noeter  tanor  excedet  cnm  venJtie»  An  me  tibi  dedam  comitem^  nt  pellicis  ;  et  petam 
Pergama  cdebraia ;  et  ero  pronurus  magni  Laomedontis?  Non  ita  spemo  laudes 
eeteris/ama,  ui  itta  adimpleat  orhem  hmo  dedecore,  Quid  Sparte  poierit  dieere  de 
me^  fM  iota  Aehaia,  ^uid  popuH  Asub^  quid  iua  Tnoa  7  Quid  cogitatnt  PrimnMS 
de  «K,  gitd  caiijux  Priami ;  et  toi  iui/nltreSj  et  mKmts  Trfoana  1  Tuiguoque^  iguo^ 
wssdo  poieris  sperare  me  iiHjfideks%  et  nm  esse  soUcUus  iuis  exemplis  7  Quicumqui 
peregrimts  subierii  porius  ItiaeoSy  is  erit  tiki  causa  meius  anxii,    Quoiie»  ipse  in* 


^ii»*»^»»^»^^^^' 


expedieni,  Helm.  sua  refa.— S02  Ga.  2.  venius  adedt,—2Q4  Cum  veUs  Francivi 
conj.-'20S  Gu.  1.  reUnquis. — 208  Gii.  2.  Ut  terram  opprobriis.  Be.  illa  meas, — 
310  Gn.  2.  3.  et  4.  cnm  al.  gemtes  akes,  NonnnlU  totkque  Troja.^211  Sex 
Heins.  seniiai.  Me.*  et  exc.  D.  censeat. — 212  Vnlg.  Dardanueque.—21Z  Gu. 
•miie»  et  Helm.  cum  edd.  qnibnsdam  fore  me. — 214  Et  noXy  et  emendatum 
mox  P.  Nunc  exempUs  anxius  esse  velisy  Be.  et  esse  meis  Leid. — ^215  K.  a  mana 

NOT^ 

203  Ciurft^]  Amoris  volnptatibuB.  208  Ut  probris]  Id  est,  Ut  ea  ad* 

Metaphora  ab  aurigis.  mittam,  quiba»  me  jnre  possit  fama 

Novitatis]  Adeoque  maxima  et  ja-  ptobris  onerare,  et  inftimem  probare. 

condiMima ;  qnia  non  bene  cognita,  211  Sentiet]  Seniiai  sex  libri :  anns 

▼ixqne  delibata.  babet  censeai, 

206  Sequair]  Te,  scil.  Ad  ea  incom-  214  Anxiui]  Quis  vero  sibi  fidelem 

moda  pergit,  quap.  sequentnr,  si  cnm  credat  mnlierem,  quam  ipse  perfi-' 

Paride  aufugere  malit.  diam  docet? 

Laudataqae]  A  te,  scil.  Tuis]   Qni  me  a  Menelao  marito 

107  Yolucris]  Cnjus  alse  pemices ;  non  dubitas  abstrahere. 

nti  qnidem    eam  iinxemnt  Poetn  ;  216  Causa  iimffris]  Quia  eo,  quo  ta 

Virgilias  praesertim  in  illa  saa  magni-  hnc  appulisti,  animoy  eodem  xUum 

Sca  Fa&K  descriptione.  advonire  credes. 


Digitized  by 


Google 


P.  OVIDIl  NA80KIB 


Ipse  miid  qQOtieB  intas»  AdnHdra,  dicerl 

Oblitas  BOfltro  crimea  ineflse  tniim. 
DeHcti  fies  idem  reprehensor  et  auctor. 

Terra,  precor^  yultus  obruat  aute  meos.  220 

At  fruar  Iliacis  opibus  cnltuque  beato ; 

Donaque  promissis  uberiora  feram. 
Purpura  nempe  mihi  pretiosaque  texta  dabuntur ; 

Congestoque  auri  pondere  dives  ero. 
Da  veniam  fassae ;  non  sunt  tua  munera  tanti :  225 

Nescio  quo  tcllus  me  tenet  ista  modo. 
Quis  mihi^  si  laedar^  Phrygiis  succurrat  in  oris? 

Unde  petam  frairis^  unde  parentis  opem  ? 
Omnia  Medeaa  fallax  promisit  lason: 

Pulsa  est  ^sonia  num  minus  illa  domo  ?  290 

Non  erat  ^etes,  ad  quem  despecta  rediret ; 

Non  Ipsea  parens^  Chalciopeque  soror : 

fmm$y  mki  dicety  AduUera^  immemcr  flagUium  tuum  etae  in  uMtro,  IdemJUs 
eeuear  ei  mieier  peecati.  Telbu,  ero,  prttu  drfodiat  faciem  meam»  At  gaudelfo 
dimlik  lUaeiiy  et  omaiu  tpUudido  ;  et  conaequar  munera  nu^ora  potHcitig,  JVmu- 
rum  exkUfebmtur  mibi  purpura,  et  eplendida  vestimenta ;  et  ero  opuUnia  pondere 
cmmMo  auri,  Ignooce  confitenti;  tua  doma  non  sunt  tanti,  Neecio  auomodo 
iita  terra  me  retinet.  Quie  ndki  opemferat  in  terrU  PhrffgiUy  «t  offendar  7  Unde 
arcetoamfratree,  unde  auxiUum  pairU  7  Jaeon  mendax  omnia  poUUitua  eet  Medea: 
num  iUa  minus  eai  ejeda  domo  Mmnaa  7  Non  erat  JEetes,  ad  quem  ipreta  rever* 
teretur:  nen  mater  Ipsea,  et  eoror  ChalcUpe.    NikU  taU  metuo ;  sed  nec  Medea 

pr.  advena  m«rot.~219  Fiee  tu  idem  IntimelUnus  Cod.  Heins.  volt  DeUcti  ut 
jias  idem  reprek.  et  auctor?  Francins,  JUu  idem  repreh.  ui  ai(c(0r.~223  Ou.  4. 
namauemihi, — 224  Qoatoor  codd.  congeeiique. — 226  P.  Go.  1.  et  3.  altiqne 
haod  paoci  tenet  tpea:  Francins,  Nescio  quo  terra  tangor  amore  me<?.— 227  Vol- 
go  succurret.—m  Oo.  1.  com  al.  melior.  fratres:  2.  frairum.—^M  Num  mi- 
fUwP.  etOo.  1.  volgo  non  mtnM.-— 2Sl  L.  depuUa  rediret:  Mor.  d^eda* — 
SS2  P.  a  mano  pr.  Non  Ipsia :  al.  Hypstea^  YsseUy  Yexea,  Impea^  Ilkea^  Gip^ 

NOT« 

218  Nostro  erimen\  Te  ono  et  eo-  ti,  toa  monera  tanti  non  essei  ut  binc 

dem  crimine  mecom  reum  eue.  discedam. 

220  Antel  Qoam,  intellige,  tu  re-  226  Ista]  Laconica ;  solum  pa- 
prehendasmeumddictum.  Namillud  trium;  cujua  dolcedine  capi  conctoa 
tantom  metoit  adoltera,   otcomqoe  alicobi  canit  Poeta. 

dissimnlet.  290  Msoniei\   Domo  £8onis,  qoi 

221  Atfruar^  Istod  pollicitos  erat     foit  Jasonis  pater. 

I^ris.  231  Non  erai]  Erat  qoidem ;  scd 

Vfi  Faesm\  Mihi  ingenoe  confiten-     ad  qnem  accedere  anderet  ttedMi 


Digitized  by 


Google 


IftROTDBS.    BPIST.  XVII.  908 

Tale  nibil  tiineo ;  sed  nec  Medea  timebat: 

FalHtar  angario  spes  bona  saepe  suo. 
Omnjbns  invenies,  quse  nunc  jactantur  in  alto,  3S5 

NaTibus  a  portu  lene  fuisse  fretum. 
¥bx  quoque  me  terret ;  quam  se  peperisse  cruentam 

Ante  diem  partus  est  tua  visa  parens. 
St  vatum  timeo  monitus  :  qnos  igne  Pelasgo 

Ilion  arsuram  prsemonuisse  ferunt.  340 

tJtque  favet  Cytherea  tibi,  quia  vicit;  habetque 

Parta  per  arbitrium  bina  tropeea  tnum ; 
Sic  illas  vereor ;  qude^  si  tua  gloria  vera  est, 

Judice  te  causam  non  tenuere  duae. 
Nec  dubito^  quin^  te  si  prosequar,  arma  parentur :  245 

Ibit  per  gladios  (bei  mibi !)  noster  amor. 

meiMebat.  Spti  b^na  tttpe  dedpiiyr  omine  rao.  Comperies  mare  fnme  mUe  a 
portu  omnilme  navitme  ^quee  mme  agUaniur  in  aperio  mari.  Fax  qnoquey  quam 
tangvmolentam  maier  tiea  ett  pariu  emUisee  anie  diem  puerperHj  mihi  terrorem 
ineutit.  Et  metuo  respanaa  vaium ;  qu4e  aiunt  pngdixiete  Trt^amftagraturam  igne 
Pelaego.  Ki  quemadmodum  Cjftherea  iibi  eet  aqua,  auia  euperior  disceseit,  ei  con- 
aeeuia  eei  duo  tropaa  per  judicium  iuum  ;  eic  iimeo  iUaef  qua  dmr,  «t  honor  iuus 
noh  estfietuB^  eausa  excideruniy  te  arbitro.  Nec  dubito,  quin,  Jt  ie  comiier,  arma 
co^nmoveantur.    Hei  miki !  noster  amorferetur  per  enses.    An  Hippodamia  Aira- 


seOf  et  similia:  Ga.  1.  cam  a1.  Non  erat  ipse:  Heina.  Yolt  /Jya.->235  Borm. 
CODJ.  tiiveiiMf.— 236  Al.  m  portu:  Be..e  poriu:  Vois.  ad  porium. — 238  Pat. 
Hbi  visa:  Ueins.  conj.  siM.— 240  iirsicra»  Intimelianas :  vnlgo  arsSirum. — 
248  AL  iUas  timeo.  In  nno  Cod.  Heins.  vieta  pro  vera :  inde  Barm.  conj. 
*  jfeio.— 244  Gu.  4.  cum  multis  al.  tenuere  Pe<^.— 245  Gu.  1.  3.  et  4.  persequar. 

VOTJE 

non  erat :  quanqnam  accessisse,  imo  234  FaUitur']  Non  eaeTeninnt,  quae 

ipsum  Ttgno  pulsnm  restitnisse  eam  bene  speravimns ;  contra  ssepe  cednnt 

scripsit  ApoUodorus.  maie  omnia. 

232  Ipsea']  Hic  maxime  variant  co-  235  AUo]  In  mari ;  proenl  a  terris. 

dice»:   imde  eorruptuni  locum  esse  236  Jl  |wrf «]  Hac  comparatione  In- 

licet  conjicere ;  eo  prsesertim,  quod  nnit,  non  esse  statim  primsB  remm 

nnilnsyquod  quidem  sciam,  ilio  nomi-  speciei  credendnm. 

ne  hanc  Medes  matrem  appellaverlt.  241  Cytkerea]  Venus. 

Reponendom    itaqoe,    e>   Hesiodo,  VieU]  Per  te,  qni  ipsi  pnlchritudi- 

ApoUonio,  Apollodoro,  Hygtno,  Idya :  nis  palmam  detiilisti. 

que  est  commdnis  opinio ;   tametsi  242  Bina]  De  Jnnone  et  Pallade. 

aliain  nonnuUi  meminerunt.  243  lUas']  Junonem  et  Palladvm. 

283  Sed  nec]  Argnte  profecto.  £x-  Si  tua]  Si  verum  est,  quod  ad  tunm 

empionihilmetnentiBMedesysepos-  gloriam  dicis,  te,  de  pulchrifodioei, 

•e  destitai  dicit  Hcleiuu.  Deammlitem^diremisae^ 


Digitized  by 


Google 


90i  P.   OVIDII   NASONIS 

An  fera  Centauris  indicere  bella  coegit 

Atracis  HaBmonios  Hippodamia  viros  1 
Ta  fore  tam  justa  lentum  Menelaon  in  ira,  . 

Et  geminos  fratres,  Tyndarenmquc  putasl  250 

Quod  bene  te  jactes,  et  fortia  facta  Ipquaris, 

A  verbis  facies  dissidet  ista  snis. 
Apta  magis  Veneri,  quam  sint  tua  corpora  Marti. 

Bella  gerant  fortes :  tu,  Pari^  semper  ama. 
Hectoray  quem  laudas,  pro  te  pugnare  jubeto ;  255 

Militia  est  operis  altera  digna  tui. 
His  ego,  si  saperem^  pauloqoe  audacior  essem, 

Uterer :  utetur,  si  qna  puella  sapit. 
Aot  ego,  depositOy  faciam  fortasse»  pudore; 

£t  dabo  conjunctas  tempore  victa  manus.  260 

cis  adegit  viroa  Hammnios  denuniiare  sara  bella  Centauria?  Tu  arbUntris  Jffene" 
tnuMy  et  fratree  gemelhSy  et  Ttfndareum  futurum  tardum  in  rindicta  tamjustal 
QiuHt  magniflee  te  effer»,  et  enumeras  sirenua  fadnora,  ifte  tultus  disMentit  a  mit 
vocibus,  Tua  corpora  sint  magia  idonea  Veneri^  quam  Marti,  Strenui  sequantur 
arma;  tUt  Part,  semper  amu,  Fac  Bector,  quem  celebras,  pro  te  certet ;  attefa 
mt&tia  est  digna  tuis  laboribus,  Ego^  «t  saperem,  et  essem  paulo  cordaiiory  uterer 
his :  utetur  puelUiy  si  qua  sapit,    Aut  ego  fortasse  utar  pudore  profligato  ;  et  «/t- 


^^»»^^^.»»^^ 


— 849  P.  Anf^re.  Deimie  idem  Menelaon  in  uUa  ubi  uUa  pro  viDdicta  sn- 
nutor. — ^2al  Oii.  2.  9.  4.  et  n  correct.  1.  cam  plnriniiti  jarfas.  Qni&smfattn 
rscemuM, — 268  Suis  P.  Gu.  3.  et  al.  nonnnUi :  vnlgo  <iaf.-^85S  Valfo  91100» 
«1«^.  L.  iiia  f»ec<ora.->254  Scr.  Armageranlz  R.  et  Mor.  BeOa  gereaA  olu: 
Ott.  t,  ffrrae.— 25«  Vulgo  ivts.— 259  6n.  3.  Aut  ego  quod  faeiam  pesitQ  for-* 
iasss  pudore:  quidani,  fortasse  timore,-^2G0  Quidam  codd.  daifo  conticta$:  al. 

NOTiE 

848  iliroct*]  Atraoe,  sen  Atracia,  Poilvcem. 

Thessalis  urbe  oriunda;   nisi  forte  252  Ista']  QnaB  aaioren,  noB  bel- 

Atracia  pro  Thessalia  generatim  po-  Inm^prtt  se  fert. 

Aita.     Nam  quod  AntoniuB  Atracis  866  Militia]  Amoris,  scil.    EBioi- 

ttavii  Hippodamiam  filiam  fadt  Bnl-  Tero  <  Militat  omBis  amans,  et  babet 

libi  potui  reperire. .  sna  castra  Cupido.' 

Hamonios]  Thessalo»  :  Pirithoaiiiy  857  His]  Operis,  sdl. 

seilicet,  Theseum,  Herculem,  Lapi-  Si^em]  8i  mihi  et  Toluptati  ffieft 

thas  ;    qni,  ut  vidimua  in  PbyUide,  consulerem,remqnemearofacere  vel- 

CeBtanros,  io  Hippodami»  et  Piri-  lenK 

tboi  Buptiis,  mulieribos  vim  parantea  259   Faciam]    Tuis  boBia  ;    et,  in 

partim  interfeceruat,    partim  fuga-  amoribas,  tna  opera  utar.    Sed  nnns 

verBBt.  et  alter  codex  vennste  babent  Mpiom. 

850  Fratres]  Meot;  Caatoffem  et  260  Cot^ndoi]  Qtialea  eorum  so> 


Digitized  by 


Google 


fi&aOIDBS.     BPIST.   XVII. 


806 


Qaod  petis,  ut  fartim  prsesentes  plura  loqnamur ; 

Scimus  quid  captes,  coUoquiumque  voces. 
Sed  iiimium  properas ;  et  adhuc  tua  messis  in  herba  est : 

Hffic  mora  sit  votb  forsau  amica  tuo. 
Hactenus :  arcanum  furtiyaB  conscia  mentis  205 

Litera,  jam  lasso  poUice,  sistat  opus. 
Cetera  per  soc|as  Ciymenen  iGthran)que  loquamur, 

Qose  mihi  sunt  comites  consiUumque  duae. 

^ihiimIp  mtperata  pmigim  mamu  connexta.  Quod  poatuUi»,  ut  tn  eomKptctu  c2am 
flwra  fabuknuar;  novimu»t  fiitd  quttras,  et  foocUee  coUoquium.  Sed  ninitaim/n- 
iime,  et  tua  meeai»  ett  adhuc  m  herba,  Foreitan  hac  dilatio  nt  grata  tuo  deai» 
dtrio*  HaetenuM  epietola  partieepe  animi  secreti  modumfacittt  operi  furHvOy  poUiee 
jam  d^eeeo,  Aperiamut  reliqua  per  eoda»  Clymenen  et  Xtkram^  %am  duee  aitnt 
mihi  eemite»  et  coneUium. 


eetuinetae:  L.  Autdabo  et  vieta»;  niide  Barm.  Aui  dabo  iBiox  victae  tempM 
meta  uumm». — 961  Ptura  prima  edit.  et  trei  scripti:  ▼nlgo  i«l<!.-~264  Otii 
d.  9.  4.  nura  Jlt, — M5  Heini.  nuntia  pro  conecia. — ^67  Margo  Ber8m../o^#- 
mir. — ^268  Or.  O.  et  onoB  Ueins.  contcilium  pro  concilium. 


NOTJE 


font  ene  qui  tese  dednnt  et  lubmit- 
fiuit. 

TMipore]  Aliqnando ;  tandem. 

362  ScimM»']  Diffieile  non  fiift ;  cQm 
diMrit  Paris, '  Excipe  me  lecto,  noc- 
te  silente,  tuo.' 

261^  In  herba']  Adeoqoe  tempai 
ejus  remotnm.  Metaphorae  vero  ten. 
101  apertns  est. 

264  SU]  Pro  erit,  Vides  moliebre 
i^eeii&am  f  et  quan  bene  Ovidio  per- 


spectum  faerit. 

266  Coneeia']  Cui  mentls  me«  le- 
creta  commisi.  Haec  omnia  ez 
Amandi  arte. 

ArcoMum  oput"]  Secreta  scribendi 
officinm. 

266  ^ttat]  Finiat. 

268  ContUiumque]  QQibns  adeo 
omnia  licet  tuto  concredere.  Scili* 
cet,  ut  multa  alia,  per  internuntlof 
inelius  geruntnr  res  iste. 


M^ei  Vett.Cta». 


Oeid. 


Digitized  by 


Google 


306  P.  OVIDII   NASONIS 

EPISTOLA    XVIII. 
LEANDER     HERONL 

ARGUMENTUM. 

Hellespomtiacum  mare  septem  tantum  atadiis  Enropam  ab  Asia  dividit. 
Sestos  in  Europa,  Herns  patria,  et  Abydos  in  Asia,  ex  qna  fuit  Leander, 
adversae  nrbes  snnt.  Cnm  autem  Leander  Abydenus  Sestiam  pnellam 
Hero  misere  deperiret,  pcr  Hellespontum  noctn  ad  eam  natare  consneve- 
rat.  Sedmaris  tempestate  interclusns,  jam  prfeteritis  septem  diebQS,ad 
amicam  Hero,  per  audacem  nantam  ea  tempestate  Seston  navigantem, 
hauc  epistolam  misit:  inqna  primum  amoi^m  suum  firmum  et  stabilem 
esse  ostcndit :  deinde  queritur,  qnod  natandi  facultas  ob  ferventissimnm 
maris  sestum  ei  sit  ablata  :  demum  vero  poUicetur  se  brevi  vcntnrum:  et 
quamvis  mare  non  fnerit  tranqnillum,  se  tamen  pericnlis  potius  vitam  suam 
commissnrum,  quam  illius  jucundissimo  conspectu  atque  coUoquio  car>- 
turum. 

MiTTiT  Abydenus^  qnam  mallet  ferre,  salutem, 
Si  cadat  ira  maris,  Sesta  puella,  tibi. 

PueUa  Sestaf  Abydenns  mUtit  tibi  salutem,  quam  frteoptaret  ferre,  si  tinpcliu 


2  Ira  Ald.  2.  et  a1.  editt.  item  On.  omnes :  vul^o  unda,  Pro  primis  duo- 
bus  versibus  excerpta  D.  exhibebaut  hosce:  Quamcuperem  aoUtas,  Hero^  tibi 
ferre  per  unda$y  Aceipe  Leandrij  dum  venit  ipscy  manum:  Me.  alter  et  lios  et 
illos  agnoscit.  Pro  Sesta  Heins.  vnlt  Sestif  ut  in  Epist.  xv.  100.  Le^i.  In 
D.  exc  prasterea  subjicitur  alterum  distichon :  Aptior  iUa  quidem  placido  dat 

'  NOT^ 

1  Abydenus]  Leandcr,  ex  Abydo  aliud  hiijusce  formationis  nomen  haud 
urbe.  facile  invenias.    Statio,  Hero  Settiaa 

Mallefl    Malit  melius  ad  verbnm  dicitnr;   quam  Sestiam  etiam  analo- 

seqnens  cadat  responderet.  gice  dixeris.     Ceterum  in  Puteano 

2  Si  cadat]  Si  fluctus  maris^  seu  codice,  manu  recentiore  legebator 
tempestas  sedata  fuerit.  hoc  distichon;   cujus  ioro  excerpta 

Seata]  Mallet  Clar.  Heinsius,  Setti,  Donsae, '  Quaro  cuperem  soiitus,  He« 
•icut  alibi  Lesbif  si  per  antiquos  libros  ro,  tibi  ferre  per  nndas,  Accipe  Lean- 
ioeret,    Non  immerito  certe ;  nam     dri,  dnm  venit  ipse,  manum.' 


Digitized  by 


Google 


HBROIDE&S.     EPI8T.  XVIIK  807 

Si  mihi  Di  faciles^  et  sunt  in  amore  secimdi ; 

Invitis  oculis  bsec  mea  verba  legcs. 
Sed  non  silnt  faciles :  nam  cur  mea  vota  morentmv  5 

Currere  mc  nota  nec  patiaotur  aqua? 
Ipsa  vides  coelum  pice  nigrius ;  et  freta  ventis 

Turbida,  perque  cavas  \\k  obeunda  rates. 
Unns^  et  hic  audax,  a  qao  tibi  litera.nQstra. 

Redditur,  e  portu  navita  movit  iter.  10 

Ascensurus  eram ;  nisi  quod,  cum  vincula  pror«D 

Solverety  in  speculis  omnis  Abydos  erat. 
Non  poteram  celare  meos,  velut  ante,  parentes ; 

Quemque  tegi  volumus,  non  latuisset^  amor. 
Protinus  hsec  scribens,  Felix,  i,  litera^  dixi;  15 

Jam  tibi  formosam  porriget  illa  manum. 

moru  remUteret.  Si  Dli  eint  mihi  benif^nij  et  prepUii  in  amore^  legee  hae 
tnea  verba  ocniU  rehietatUibue.  Sed  non  eunt  benigni :  nam  cur  dittiineani  mea 
vota,  nee  ehumt  me  natare  aqua  aesueta  7  Ipsa  cemie  coelum  obscurius  pice,  et 
fnaria  twrbata  ventiB,  et  vix  tangenda  natibus.  Unus  nauta,  et  hie  audax^  a  quo 
epistola  noatra  tibi  exhibetuTy  iUrit  e  portu.  Ingressurua  eram  ;  niti  quod,  cum 
reveileret  funes  prora^  tota  Abydas  erat  in  speculia.  Non  poieram  dissimuiare  metf 
pareniibtts  amoreniy  ut  aniea  ;  et  quem  voiumus  eelarif  non  oeeuUatus  esset.  Staiim 
heec  scribensy  Profidaeere,  dixi,  beata  epistoia:  iUajam  tibi  prabebit  pukkram  ma- 


verbera  ponto  •  Est  tamen  et  sensus  apta  ministra  mei, — S  Libri  quinqne  Sint 
mihi';  tnm  alii  multi  et  sint  in  am.:  qnidam  vel  sinty  ant,  velsunt,  vel,  ut  sunt, 
Vel,  gttiran^:  Barb.  Sic  tiuhi  Di  f. — 1  Or.  et  dno  al.  mea  scrifia.—5  Vulgo 
morantur.  Scr.  mea  vela  morentur. — 6  Mor.  mota  aqua.  nnns  R.  Patiantur: 
Pet.  Nec  patiantwr.  Gn.  3.  et  Uelm.  nec  patiuntur :  vulgo  Non  poHaialiir. — 
7  Be.  Nonne  vides. — 8  Vulgo  rir  adeunda,  qnomodo  Gn.  8.  et  4.  qttinque 
scripti  abeunda. — 10  Gu.  2.  Traditur,  a  portu.  Vulgo  fecit  iter:  alter  Me. 
aokit  iter.—ll  Vulg.  dum  vineula. — 17  Dominee  libri  Mor.  et  Me,  Vulgo  etiam. 

NOT^ 

.  3  FacHaa']  Exorabiles  et  propitii.  turbatis  nigricat  mare. 

'    Seoundi]  Faventes.  12  /n  apeculis]  In  locis  editioribns, 

4  Invitis]  IttLUty  quod  opto,  malue-  nnde  discedentem.  navem  prospice- 

ris  roe,  qnam  epistolam  videre.  rent. 

C  Currere]  Natare.  Abydoa]  Pro,  Abydenis. 

•    Noia]  Assueta.  18   Non  poteram]    Navem,  ioquit, 

7  Ipsa  vides]  Vide  vero,  qnam  apte  non  ascendi ;  quia,  ascendendo,  amo- 

Poeta  omnia  comiectity  et  facile  ad  rem  nostrumy  ut  antea,  non.potenm 

aingola  descendit.  celare  meos  parentes. 

Nigrina]  Scilicet  aqois  tempestate  10  lUa]  Hero,  amiea  mea. 


Digitized  by 


Google 


306  P.  OYIDll   NAgONIS 

Forsitan  admotis  domin»  tangere  labellis; 

Rumpere  dum  niveo  yincula  dente  volet 
Talibns  exiguo  dictis  mihi  murmare  Yerbis, 

Cetera  cum  charta  dextra  locuta  mea  est.  20 

At  quanto  mallem,  qnam  scriberet,  illa  nataret, 

Meque  per  assuetas  sedula  ferret  aquas ! 
Aptior  illa  quidem  placido  dare  Yerbera  ponto : 

Est  tamen  et  sensus  apta  ministra  mei. 
Septima  nox  agitur,  spatium  mihi  lopgius  anno»  SC^ 

Solicitum  raucis  ut  mare  ferYet  aquis. 
His  ego  si  Yidi  mulcentem  pectora  somnum 

Noctibus,  insani  sit  mora  longa  freti. 
Rupe  sedens  aliqua  specto  tua  littora  tristis ; 

Et  quo  non  possum  corpore,  mente  feror»  .   ,96 

Lumina  quin  etiam  summa  Tigilantia  turre^ 

Aut  Yidety  aut  acies  nostra  Yidere  putat 

ninii:  forie  etmm  Umgem  \Mi$  MmHu,  dimi  empiei  eotcere  limm  ditUe  emididak 
TeWme  terbU  a  me  jtriiatie  parvo  mnrwiirc,  fiiaiiiw  mm  preiwiit  relUpia  eum  ckarteL 
Ak  tpuado  maUem^  iUa  maria  agitaret^  quam  pmgerety  et  dUigene  me  pmiaret  per 
aquae  eolitae !  iUa  qmdem  magie  idemaa  ett  peraUere  mare  tramqeiUmM,  ^et 
tataea  etiam  idonea  mimetra  ammi  meu  Nox  eeptima  currit^  tenlpae  miki  pra^» 
Uxiae  amto^  poetqmam  mare  iwrlndum  teetuat  aquie  eonantilmM,  Si  ego  eomno  deU^ 
flnivt/vi  Au  na€&bae^  iemga  nwra  mmreeeevum  aetnet,  Meeetueineieteneeamo  ali'-' 
quo  proepieio  tua  Utiora:  et  vehar  animoy  quo  non  poeeum  corpore.  Quin  etimm 
ocuU  meetri  cemmmt,  amt  arbiiramtmr  cemere^/acee  acceneoM  in/aeiigio  turrie^  Ami^ 


^^»»»»i»»^^»^»#^^ 


— 18  Oo.  4.  iD  marg.  dente  ponii.— 21  Al.  Ak  f lumio.— 96  Anuid.  Gv.  4.  et 
1.  a  glow.  qm  mutre,  Ga.  2.  S.  item  Helm.  cam  al.  qued  mmre»,^2T  Fraocina 

NOT^ 

18  Niveo]  NiTii  iostar  albo.  27  HW]  Septem»  scil.  noctiboi. 

Ktiiaila]    liDam,  qao  constringe*  FidtaMNiiiiM]  Dormivi* 

bantnr  tabell».  98  Ineami]  £atnantii,  et  farentia. 

JM  Cmih  ckarta']  Id  est,  Scripsi.  Sit  mara]  lu  nt  to  Tidere  non  pos- 

9lAt]AmAk.  slm. 

lUa]  Manos  mea.  91  JLiimiiM]  Facem  intellif  it,  qoam 

99  Dare  verhera]  Natare.  in  samma  tnrri  Hero  accendebat«  nt 

Stf  Septimia  mx^  spattMn]  Appositio.  ad  cjas  locem  Leander  natatna  4iri- 

96  SoUMem]  Comnlotnm.  geret. 

Jimidf]  Frementibns.  FvtlaalM]  Aoeemw. 

Vt]  Aqootempore.  OptiBe.  99  Atm\  Ocnlonni»  icU.  •dea; 

F€rMt}  JEMat  ocnli* 


Digitized  by 


Google 


HBROIDB8.     BPI&T.  J^Vill.  809 

Ter  mihi  deposita  est  in  sicca  restis  aie&a ; 

Ter  grave  tentavi  carpere  nadus  iter. 
Obstitit  inceptis  tumidum  javenilibus  sequor ;  9fi 

Mersit  et  adversis  ora  natantis  aquis. 
At  tu  de  rapidis^  immansuetissiiiie,  ventis^ 

Quid  mecum  certa  pr»Iia  mente  gerisl 
In  me,  si  nescis,  Borea,  non  sdqnon,  8»vis: 

Quid  faceres^  esset  ni  tibi  notus  amor?  40 

Tam  gelidus  cum  sis,  non  te  tamen,  improbe,  qaondam 

Ignibus  Actffiis  incaluisse  negas. 
Gaudia  rapturo  si  qnis  tibi  claudere  vellet 

Aerios  aditus^  quo  paterere  modo  ? 
Parce^  precor ;  facilemque  move  moderatias  auram :        45 

Imperet  Hippotades  sic  tibi  triste  nihiL 

Hi8  ter  mihi  demMtni  est  in  arida  «reiM.  Ter  wtdu»  etmatM»  §m  ingredi  nmMm 
eJMi.  Mare  utJlatnM  eokibuit  aaaa  jmeniUa :  et  olfrait  vuUue  nataiUi»  undit  op^ 
paniit,  At  <«,  immitimme  de  ventie fwrentHnUy  ^mobrem  movee  certamina  meeum 
aaimo  obfirmato  ?  Furi»  m  me^  Aqiuto,  ai  ignora»y  non  advenoi  etquora,  Qmd 
ofere»^  ni»i  amer  e»»et  tihi  eogniiu»?  Cum  »i»  tamfrigidu»^protereef  non  tamen 
dijflteri»  tejlagraese  olim  ignibu»  Aetegi».  Si  qui»  euperet  denegaft  acceeea»  eierio» 
Ubiearpturo^Mdia ;  qmemod^ferre»!  Ignoeee^  queeeo,  et  age  leniu»  auram  ^- 
eidam.    Sic  Hippotadet  nihU  te  jubeai,  quod  grave  sit.    Fruetraprecor,  et  tp»9 


^»»«»«^#»»»»^«#»»<»«» 


malelNit  ten^tora  pro  pectora. — 3S  Barb.  nfida  arena.-^ZS  Oa.  8.  timdiim 
jmaenalibu», — 30  Heins.  pntat  nec  in  eequora;  quomodo  qninque  icripti. — 
41  P.  quod  ju,  num  t<?.— 42  Helm.  nege». — 43  Gr.  Gaudia  laturo.  Vett.  edd. 
rumpere  veUet.--4A  F.  Aerio»  portu»,—4S  Volgo  mod€rafi<ttif .— 47  R.  et  doo  ol. 

SOTm 

ti  JuvemUbu»]  Ineptom  profecto  43  Aetai»']  Atbeoiensibos,  Oritbyi» 

ct  joTenUe  fuit  ioceptum:  attamen  Erechtbei  filic;  qoam  amasae  Bo- 

hudax  inteUige.  rean  snpra  vidlmiis. 

36  Ora  naioMti»]  Mea.  43  GmMtta]  £x  amore,  tdl. 

87  Inunamueti»»ime]  Boream  com-  Ciaudere]    Ut  ne  ad  «micam  ire, 

peHana,  conTenientiMimo' nomine  ap-  posses. 

pellat:  est  enim  vehementissUnos..  45  FacUem']  Mobilem;  leTem. 

tS  Certa]  Obstinata.  Jam  per  sep-  46   Hippotade»}    JEolu»  ventonnn 

tem  dies  et  noctes  maria  torbabat,  Dens,  Hippotse,  ex  Egesta,  Segeslai 

46  Quidfaaere»'}  Qoasi  dicat,  Molto  aot  Acesta  ejus  filia,  nepos. 

ttagis  saevires.  Sic]  Adjnrantis:  Ita  nibil  tibi  im* 

41    Ciwi]   Pnteaneos  babetfiiMl;  peret  ^los,  qood  displiceaty  ui  jam 

delnde  mBn  pro  nsfi;  ot  bsBC  per  in«  moderatias  auram  moveris. 
terrogationem  legantur. 


Digitized  by 


Google 


aiO  P.   OVIDll   NA80NIS 

Van^  pcto,  precibusque  meis  obmurmurat  ipse ; 

Quasque  quatit,  nulla  parte  coercet  aquas. 
Nunc  daret  audaces  utinam  mihi  Daedalus  alas  1 

Icarium  quamvis  bic  prope  littus  adest.  SO 

Quicquid  erit,  patiar ;  liceat.modo  corpus  in  auras 

Tollere,  quod  dubia  sa^pe  pepcndit  aqua. 
Interea^  dum  cuncta  negant  ventique  fretumque, 

Mente  agito  furti  teropora  prima  mei. 
Nox  erat  incipieus  (namque  est  meminisse  Yoluptas)       55 

X^um  foribus  patriis  egrediebar  amans. 
]^ec  mora,  deposito  pariter  cum  veste  timore,  ; 

Jactabam  liquido  brachia  lenta  mari. 
Luna  fere  tremulum  praebebat  lumen  eunti,      .   ^ 

Ut  comes  in  nostras  officiosa  vias.  "GO 

obatrqiit  meiM  petiti<mibu$ :  et  nuUo  modo  mulcet  aqua»,  quoi  commoret.  Ulinam 
DtedaluM  nune  mihi  exhiberit  dloB  ^emerariael  quanquam  littua  learium  hicprope 
e$t,  Quicquid  erit,  feram  :  detur  modo  efferre  in  aerem  corpus  ;  quod  aapeftuctum» 
vit  ajqua  incerta,  Interea,  dum  renti  et  mare  recusant  omnia,  animo  retolco  primm 
tempdta  mei  furti.  Nox  erat  in^ruenSf  (namque  roluptati  est  recordari^  cum 
aman»  diecedebam  domo  patema.  Nec  mora ;  metu  pariter  cum  amictu  ablato^  agC' 
bam  mobUia  hrachia  per  marefluidum  /  -  Luna^  tanquam  eomen  obsequioaa,  prope- 
tftodum  lumen  mobile  exhibebat  in  nostrum  iter  natanti.    Ego  hanc  venerauM,  fie- 


Vana  precer. — 50  Qnatnor  Heins.  Atiic  prope:  Cod.  Bcrsm.  hoc  prope  littus  ad' 
est:  Qn.  3.  hincprope  L  abest.— 51  R.  et  Be.  in  auram. — 53  Voss.  Vota  negant. 
— 54  Hclm.  temp,  parva. — 56  Heiiis.  conj.  Laribus  patr.— 57  Bas.  vesie  pudore. 
Scr.   posito  cum  menle   pudore,— 59   Al.  Luna  mihi.^eo  Bail.  tn  vastas, — 

NOTiE  .      • 

47  Vana]  Non  vana  quidem,  sed,  in     obtinnit.    Qnod  vcro  istod  Leander 
vannm,  frustra.  meminit,  perinde  est  ac  si  dixisset, 

Obmurmurai]  Contra  mnrmnrat.  Quamvis  pericnloBissinium  e««e  aera 

48  Quatit]  Concitat ;  turbat ;  com-     tentare,  rae  admoneat   propinqunm 
™ovct.*  littus  Icarinm. 

Coercet]  Mulcet;  placat  62  I>M«a]  Culquc  adeo  non  satis 

49  Audaces]   Non  alae,  sed  homo  tuto  vitam  Le ander  crediderat. 
audax  est,  qui  pennis  sibi  non  datis  53  Cuncta]  Vossianus  habet  tota. 
«titnr.                ,  64   Agito]    Id  est,  Animo  omniay 

Dadalus]   Qui  sibi  et  Icaro  filio  quae    primo    nostro   congressa  acta 

fabricatis  alis,  Minois  iram  «ffugit.  snnt,  recolo. 

60  Icarium]  Dictum  est  ab  Icaro,         68  Lenta]  Mollia;  natatu  flexibilia; 

qui  contra  patris  jnssa,  cum  altius  qnspque  renioruni   niodo  lentari   et 

volasset,  cera,  qna  pennae  contine-  flecti  possent. 
bantnr,  liqueAicta  in  maris  JEgati  par-        69  TWmii/iiiii]  Propter  aqnae  mo* 

tem  iUam  decidit,  quse  ab  ipso  nomen  tnm. 


Digitized  by 


Google 


HKROIDBS.     EPIST.  XYIII.  811 

Hanc  ego  suspiciens,  Faveas,  Dea  cajidida^  dixi ;  ; ;; 

Et  subeant  animo  Latmia  saxa  tuo. 
Non  sinat  £ndym)Qn  te  pectorisesse  severi : 

Flecte,  precor,  vultas  ad  mea  furta  tuos. 
Tu,  Dea,  mortalem  coelo  delapsa  petebas :  65 

Vera  loqui  liceat;  quam  sequor,  ipsa  Dea  est. 
Neu  referam  mores  coelesti  pectore  dignos-;  l 

Forma  nisi  in  veras  non  cadit  illa  Deas. 
A  Veneris  facie  non  est  prior  uUa,  tuaque : 

Neve  meis  credas  vocibus,  ipsa  vides.  70 

Quanto,  ciim  fulges  radiis  ai^entea  puris, 

Concedunt  flammis  sidera  cuacta  tuis; 
Tanto  formosis  formosior  omnibus  illa  est ; 

Si  dubitas,  caecum,  Cynthia,  lumen  habes. 

nigna  m,  dixi,  Dea  9pUndida ;  et  rupes  Latmia  obvertentur  menti  tva,  ^^^' 
mion  non  patiaiur  te  esse  cordis  duri,  Converte^  quasoy  fadem  tuani  ad  meafurta. 
Ttt,  Dea,  deveda  ealo  quareba»  morlalenu  Fa»  ait  vera  dicere  ;  quam  peto,  tpM 
ett  Dea>  Neve  commemorem  moree  dignoa  pectore  eetlesti ;  iUa  pulehritudo  mon 
datur,  nisi  verie  Deabua,  Post  vultus  Veneris,  et  tuos,  nuUi  sunt  splendidiores. 
Neve  fidem  adhibeas  meis  verbis,  ipsa  eemis,  Quanto  omnes  ignes  calestes  vmcim- 
turtuis  iisnibus,  cum  candida  splendes  radiis  nitidis ;  ianto  iOa  est  pulchrior  omntbua 
puUhris.    Si  dubitaSf  Cynthiay  habes  aciem  obtusam.     Ego  hacfatus,  vel  certe  non 

61  Al.  o  cflfidMfa.— 63  L.  et  tre«  al.  animos  fuM.— 63  Sinat  diio  scrip- 
ti,  et  prima  cd.  vulgo  nwU:  unus  Pat.  cadat—6A  Be.  ad  mea  vota.— 
68  Unus  Pat.  nm  eadat,— 70  Vulgo  ipsa  »id«.— 71  Quanio  Jun.  et  Ou.  4.  volgo 

NOTiE 

61  Suspieiens]  Hanc  Lunam  vene-  dixit:  quia  nimirum  ejus  lomine  opus 
rans.  habebat. 

62  SiUteant]  Ut  inde,  quid  sit  amor,  65   Tu,  Dea']   Rationcm  addit,  cnr 
recordans,  mibi  amanti  faveas.  «ibi  favere  Lona  dcbeat,  argumento 

Latmia]   Montis  Latmi,  in  Caria,  a  roinori  desomto. 

nbi   cum   Endymione   Luna  concu-  66   Dea]  Cuju»  pnlchritudo,  alia- 

buisie  dicitor.  qoe  cum  Dearum  pulchritudine  com- 

6a  Non  sinat]    Qoasi  dicat,  Qnem-  parari  posBint. 

admodora  votis  tois  et  amori  faven-  69  Prior]  Polchritudine,  scil. 

tem  cupis  babere  Endymionem;  ita  •    72  Flammis]  Lnroini. 

tu  aliorum,  meo  pr^sertim,  amori  in-  74    Cacum  lumen  habes]   Caecutis ; 

dulgeas.  cxca  es. 

64  VuUtts]  Diceret  ad  aliura  ^l^c/e  Cynthia]  Dianaj   a  Cynthio  Dell 

cor;    sed   ad  Lonam  argute,  (verbi  monte* 
flect£  sensu  nonnihil  diverso)  vuUus, 


Digitized  by 


Google 


319  T.  OVIDII  NA80NIS 

Heec  ego^  vel  certc  non  lus  diversa,  locotns  7tk 

Per  mihi  cedentes  nocte  ferebar  aquas. 
Unda  repercussse  radiabat  imagine  Lunse, 

Et  nitor  in  tacita  nocte  diumns  erat : 
Nallaque  vox  nostras,  nullum  veniebat,  ad  aures^ 

Prseter  dimotae  corpore,  murmur,  aquae.  80 

HalcyOnes  solaa,  memores  Ceycis  amati, 

Nescio  quid  vis»  sunt  mihi  dulce  queri. 
Jamque  fatigatis  humero  sub  uttoque  lacertis» 

Fortiter  in  summas  erigor  altus  aquas. 
Ut.procul  aspexi  lumen,  Meus  ignis  in  illo  est ;  8ft 

IUa  meum,  dixi^  littora  numen  habent. 
Et  subito  lassis  vires  rediere  lacertis ; 

Visaque,  quam  fuerat^  molUor  unda  mihi. 

hi»  aUenat  vehebar  node  per  aqua»  mihi  iratmtum  ftrahentee.  Aqua  /aigebat  tp^ 
eie  hnuB  reperauea,  et  eplendor  diumus  erat  tn  nocte  mlente :  et  nuttna  «mi»,  nuUm 
etrepitue  iUabebatur  in  auree  noatras,  niei  aqua  coTpore  impulw,  Solm  HaleifoneA, 
«on,  obUta  Ceycis  dilectif  sunt  mihi  visa  queri  neaeio  quid  suave.  Etjam  bmchiia 
defetsis  sub  utroque  kumerOf  sublimis  strenue  efferor  m  supremas  aquas,  Ut  Umgs 
ffidi  lumeuy  Meus  ignis  est  tn  tl/o,  dixi,  Ula  lUtora  tenent  kanen  meum.  Et  statim 
vires  recwrrerunt  in  brachia  defessa:  et  aqua  mihi  visafaciUor  quam  fueralt^ 


Q^antum.  Be.  Qwmto  tu  fulg, — 76  Qoia  sequenti  disticbo  itenini  noete 
•equitur,  Francliis  legebat  eedentes  sponte,  Qt  oppooaDtur  adrerJtf  09«», 
y.  36.  et  tndtis,  144.— 70  Ita  UDiift  R.  Vulgo  NulUtque  vox  usquam  nos» 
tras  oeniebat:  P.  et  mnlti  alii  NuUaque  vox  usquam^  (Ga.  2.  «N^irain)  nuUum 
ven, — 82  Fraociiu,  triste  queri,—S^  Duo  libri  fortior  tn. — 86  Gu.  oinnes  com 
al.  fKtn^n  habent^Sl  Dno  libri  Ut  subito :  Mor.  Tum  subUo,  Gn.  1.  et  2.  subHo 

NOM 

76  Cedentes]  Aqua,  niininim,  solidis  one,  Ceycis  nxore,  io  eam  avjem  mu* 
corporibus  non  negat  transitum.  tata,  sic  dict»;  qus,  dum  nidificant, 

77  Repercussai]  ReJUchie,  Lumen  tranqnlllum  nquor  dicunt  habere. 
dicitnr  repercnti,  cum  ab  aliquacor-  Sed  de  tota  bac  fabula  TidebimiM 
poris  soliditate  remlttitur.  postea  in  Metamorpbosl. 

78  TaeUa']  Cnjns  nec  silentium,  82  Dulce']  16  est,  Voce,  atnt  Inga- 
nec  per  Lunam  irradiatio,  ventis  ant  bri,  dulci  tamen  et  snavi. 

strepitu  aquantm  turliabatnr.     Sed  83  Humero]  Ibi  vero  et  in  hnme* 

yide  mihi  quaeso,  quam  artificiose  ani-  rorum   bracliiornmque    commissora 

mo  exspatietur  iloster  auctor,  qnani-  ex  natationis  labore  dolor  priiDum 

qae  bene  jucnndissimis  rebus  narra*  sentitur. 

tiooem  suam  omet.  65  Lumen]  Ex  faee,  qnaB  in  torri 

IMiiftWi]  Nox  ut  dies  clara  erat.  accensa  erat. 

81  Hgkyones]  Atci  laot,  ab  Haicy-  Meus  ignis^  Amor. 


Digitized  by 


Google 


HBROtDBS.     BPIftT.  Xt^III,  810« 

Frfgora  ne  possim  fj^elidi  sentire  profandi, 

Qai  calet  in  cupido  pectore,  praestat  amof.  90 

Quo  magis  accedOy  propioraqne  littora  fiont, 

Qaoque  minns  restat ;  plos  libet  ire  mihi. 
Cam  vero  possum  cemi  quoqae ;  protinas  addis 

Spectatrix  animos,  ut  yaleamque  &cis. 
Nunc  etiam  nando  domin»  placuisse  laboro,  96 

Atque  oculis  jacto  bracliia  nostra  tuis. 
Te  tua  vix  prohibet  nutrix  descendere  in  altum. 

Hoc  quoque  enim  Yidi :  nec  mibi  yerba  dabas« 
Nec  tamen  effecit,  quamvis  retinebat  euntem, 

Ne  fieret  prima  pes  tuus  udus  aqua.  100 

Excipis  amplexu^  feliciaque  oscula  jungis ; 

Oscula  (Di  magni !)  trans  mare  digna  peti. 
Deque  tuis  demtos  humeris  mihi  tradis  amictus ; 

Et  madidam  siccas  dsquoris  imbre  coraam. 
Cetera  nox,  et  nos,  et  turris  conscia  noyit»  105 

Quodque  mihi  lumen  per  vada  monstrat  iter, 

Amor,  qvi  vigef  in  pedore  amdo,  eficit  ne  pomm.  Umgi  frigoribuM  mni»/rigidu 
Quo  magis  apjiropiiuiuo,  et  UHorafiunt  viciniora,  et  qmo  mitnt»  mpegetty  pUu  miki 
Hbet  natare.  Cum  tero  poman  quoque  videri ;  atatim  8}>tetatrix  aMge$  animoMf  et 
cnuaa  u  ut  valeam,  Tune  etiam  conor  grittum  eaoe  Domina  natando,  et  monf 
lacerto»  noitros  tuis  ocuUs,  Nutrix  tua  vix  te  arcet  in  mare  cnrrere.  Vidi  enim 
koc  guoque ;  nec  mihi  imponelMU.  Nec  tamen  conseenta  eat;  quamvi»  reprimehai^ 
cmrentemf  ne  pes  tuu»  ficret  kumidu»  prima  aqua.  Accipi»  compUxuy  et  amneeli» 
Iftata  8uavia :  tuavin  (Dii  magni !)  digna  peti  tran»  mare.  Et  porrigi»  miki 
veste»  detracta»  humeri»  tni» :  et  cemfrimi»  cupiUo»  hnmido»  rere  nutri».  Nox^  et 
no»,  »t  tnrri»  testi»,  et  lumen  quod  nnhi  ostendU  tiam  per  marim,  »eit  reUqnn»    jNt»  . 


^^0^^*^^^^^* 


laptit.— 00  P.  Qna^  eta  m.  sec.  Qmo:  Barb.  QiuNf.  Oa.  4.  in  tepidopeaoreperttat. 
—05  Nnne  P.  Oa.  3.  et  duo  al.  Valgo  TVac.— 06  L.  hraekia  tenta.-~9%  Fran- 
cias  Hoc  quoque  nam  ridi;  vel  hoc  etenim;  ut  BersmaDiii  Liber,  et  £d.  My- 
cilU.— 101  Ou.  S.  am^^xHm.--10a  Di  magni  P.  Sa.  et  Go.  S.  Valgo  Di»  mag- 
ms.~103  Eque  tui»  scripti.— 105  Juo.  Be.  et  exc.  D.  nnitrix  conteia,  AUer 

NOTiE 

In  ilki}  Propter  amicaro,  «cil.  nem  moveo^ 

86  Lnmen]  Amicam  intelligit  07  AUum^  Mart. 

88  MofUor}  Qutt  faciliat  cederet  00  Emttem]  Te. 

80  Pnfttndi]  Maris.  104    Imhre]   Aqoa :    qaomodo  et 

02  Minu»]  Spatiiy  scil.  ad  ripam  Virgilias  locntns  est. 

iitqne.  106  Imnun]  Fas ;  de  qua  jam  asspc. 
06  Jacto]  Com  arte  per  oateatatlo* 


Digitized  by 


Google 


314  P.   OVIDII   NASONIS 

Ncc  magis  illius  numerari  gaudia  noctis, 

Hellespontiaci  quam  maris  alga  potest. 
Quo  brcvius  spatium  nobis  ad  furta  dabatur, 

Hoc  magis  est  cautum,  ne  foret  illud  iners.  110 

Jamque,  fugatura  Tithoni  conjuge  noctem, 

Prajvius  Aurorae  Lucifer  ortus  erat. 
Oscula  congerii^ius  properata,  sine  ordinc,  raptim, 

Et  querimur  parvas  noctibus  esse  moras. 
Atque  ita  cunctatus,  monitu  nutricis  amarp  115 

Frigida  deserta  littora  turre  peto. 
Digredimur  fientes ;  repetoque  ego  Virginis  aequor, 

Respiciens  dominaro,  dum  licet,  usque  meam. 
Si  qua  fides  vero  est ;  veniens  huc  esse  natator ; 

Cum  redeo,  videor  naufragus  esse  mihi.  120 

Hoc  quoque  si  credas ;  ad  te  via  prona  videtur : 

A  te  cum  redeo,  clivus  inertis  aquae. 

magis  deUcia  illiun  mcti»  possunt  numerarif  quam  aiga  eequoriti  HeUespontiaci, 
Quo  tempus  brerius  noftis  concedebatvr  ad  furta,  eo  magis  est  prorisum,  ne  illvd 
essetinutUe.  Jamque^  uxore  Tiihoni  proftigatura  noctem,  Lvc\fer  pracursor  Au- 
rorcB  lucebat,  Cvmulamus  raptim  suavia  accelerata  sine  ordine,  ei  querimur  exigua 
spatia  dari  noctibus.  Atque  ita,  mnratiis  admonitus  nutricis  secera,  vado  ad  Ut- 
tora  geUda^  iun-e  derelicta,  Disjungimur  lugentes;  et  ego  ineo  mare  cirginis,  re- 
spiciens  indesinenier  meam  Dominam,  dum  datur,  Si  qua  est  fides  rero ;  mihi 
videor  hue  accidens  esse  natator ;  cum  revertor,  vidcor  csse  naufragus,  Hoc  quo- 
que  si  credas ;  itcr  videtur  decUve  ad  te :  cwn  revertor  a  te,  videtur  coUis  aqua; 


Me.  norunt  pro  «ori*.— 106  Be.  per  freta, — 107  On.  orones  Non  magie, — 
108  Margo  Mycilli  et  Bersin.  maris  unda.— 110  Sa.  Li.  et  Scr.  est  captum, — 
115  Pal.  Gn.  i.  et  2.  ita  contactus,  F.  monitum:  Gii.  2.  et  3.  monitus,  lidem 
cum  al.  quibiisdam  amar<e,r-llS  L.  Respie,  animam, — 119  Gu.  1.  huc  ante 
mi^<i^i>r.— 121  Duo  Heius.  et  Gu.  2.  3.  et4.  si  credis, — 123  Vulg.  jpa(ri4ijit  re- 

NOTiE 

108  Alga']  Herba  cst  qna>dam  nnl-         114  Parvas']  Noctes  breves  esse. 
lius  fere  nsus,  raaris  ejectamentum.  115    Cunctatus']   Quid  hoc  in  loco 

111  Fugatura]  Id  est,  cuni  Aurora  significet  vox  ista,  res  ipsa  declarat. 
DOctisurabraA  discutere  dfherct.  Ma-  De  disceAsn  Leandrnm  adinonebat 
tutinnni  teinpos  circuinscribit.  nutrix^  illf  tuterira  manebat.  Gelliua 

Tithoni  coi\}uge]  Aurora.  dixit  ^  tolerare  etcunctari  dolores/ 

112  LMc(/Vr]  Stella  e!(t  errans,  qoam  117  Virf;inis  tequor]  Hfllespontoin ; 
Venerem  qiioque  appeilamiis,  qua^  or-  ab  Heiie  puella  in  illnd  mare  delapsa 
tuin  Solis  quia  prscedit,  Fhospliorus  ita  dictnm. 

•t  Lncifpr;  qiiia  ejnsdem  occasnm  121  Si  credas]  Forte,  vix  credas^ 
aequituri  Hesperus  nominatnr*  Heinsins. 


Digitized  by 


Google 


HEROIDES.     EPIST.   XVIIT.  315 

Invitiis  repeto  patriam;  quis  crcdere  possit? 

Invitus  certe  nunc  moror  lirbe  mea. 
Hei  mihi !  cu^*  animo  juncti  secernimur  undis  ?  125 

Unaque  mens,  tellus  non  habet  una  duos  ? 
Vel  tua  me  Scstos,  vel  te  mea  sumat  Abydps : 

Tam  tua  terra  mihi,  quam  tibi  nostra  placet. 
Cur  e^o  coufundor,  quoties  confunditur  aequor  ? 

Cur  mihi  causa  levjs,  ventus,  obesse  potcst  ?  130 

Jam  nostros  curvi  norunt  delphines  amores : 

Ignotum  nec  me  piscibus  csse  rcor. 
Jam  patet  attritus  solitarum  limes  aquarum ; 

Non  aliter,  multa  quam  via  pressa  rota. 
Quod  mihi  nou  esset,  nisi  sic  iterarc,  querebar :  135 

At  nunc  per  ventos  hoc  quoque  deesse  queror. 
Fluctibus  immodicis  Athamantidos  sequora  canent, 

Vixque  manct  portu  tuta  carina  suo. 

immobilis.  Nolens  revertor  in  patriam :  quU  possit  crcdere  7  Nunc  cerle  nolenn 
maneo  tn  urbe  mea,  Hvi  mihi!  qudmobrem  confiexi  mer.te  sejungimur  aquia  7  Ani- 
mus  quoque  tmiu  iuibet  duo$,  vna  terra  non  liabet  ?  Vel  Sestos  tua  me  cupiat^  vel 
mea  Attydos  te :  Aua  tellua  tam  mihi  arridet,  quam  tibi  nostra,  Quamohrem  effo 
perturboTj  quoties  mare  perturbatur  ?  Quamobnm  ventus,  leris  cnusay  potest  mihi 
nocere  7  Delpkines  jtandi  jam  cognoscunt  meos  amores  :  et  arhUror  me  nec  incog- 
nilum  esse  pi.scUfUS,  Jam  callis  aquarum  consuetarum  conspicitur  noiatus,  non 
ulUer,  quam  Uer  tiitum  frequenti  rota.  Dolebam  antea,  quod  via  mihi  nun  dare» 
tur^  nisi  sic :  at  nunc  doleo  haiic  quoque  dencgari  per  rentos.  Maria  Athamantidos 
albicant  vastis  undis,  et  navis  rix  stat  secura  in  portu  suo,    Arbitror  hoc  mare  tale 


peto;  et  powe^— 124  Exc^rpta  D.  comtnoror.  Be.  cum  moror, — 125  Gn.  om- 
nes,  et  Helm.  ciini  niultis  al.  animis.  Gu.  1.  sejungimur  undis,  qnod  verum 
putat  Heusing. — 130  Leid.  7c/m  mrAf. — 134  Helni.  n<»ta  quam.  Jnn.viatrita: 
oialebat  Francius  ^/Safa. — 135  Mor.  1.  iter  ante  quertbar ;  2.  ilerata:  Gu.  2. 

NOT^ 

Prona']  Dcclivis ;  facins;   minime-         Obesse']  Cum  ccel-um  et  maria  tnr- 

qne  adeo  laboriosa.  bat. 

'  122    Inertis]    Concreise  ;    crass»  ;         131  Gurri]  Repando  qnoqne  dorso 

cbstahtis ;  iuvias,  et  natatu  difficili».  iUi  pincnntiir. 

124  Nunc]  Cnm  ad  te  prsesertim         132  Pisdbus]  Aliis,  scil.  qni  homi- 

nare  non  possnni.  nes  nt  Pelphini  non  amant. 

129  Confundor]  Tnrbor;  qnod  ad         133  Patei]  Hyrcrbole. 
Amicam  difficile  iter  fore  cogno»cam.         135  5tc]  Per  natatum. 

130  Levis]   In  vocis  ambiguitate         136  Hoc]  Cuni  per  ventomm  ftnro* 
Indit.  '  i>em  maria^nlcare  neqneam. 


Digitized  by 


Google 


816  P.  OVIDII  NASONIS 

Hoc  mare»  cum  primum  de  Virgine  nomina  mersa, 

Qu8B  tcnety  est  nactum,  tale  foisse  puto.  140 

£t  satis  amissa  locus  hic  infamis  ab  Helle  est: 

Utque  mihi  parcat,  crimine  nomen  habet. 
Invideo  Phryxo ;  quem  per  freta  tristia  tutum 

Aurea  lanigero  vellere  vexit  ovis. 
Nec  tamen  officium  pecoris  navisve  requiro ;  145 

Dummodoy  quas  findam  corpore,  dentur  aquae. 
Arte  egeo  nulla ;  fiat  modo  copia  nandi, 

Idem,  navigium^  navita»  vector,  ero. 
Nec  sequar  aut  HeliceiH  aut^  qua  Tyros  utitur,  Arcton : 

Publica  non  curat  sidera  noster  amor.  150 

fuiiHf  cum  prhnum  invenit  NomiMy  qu€e  habet  depudla  obruta.  Et  kie  loats  iH 
Mti$  ii{famatU8  ab  HeUe  perdita ;  et  quamms  miki  igUMcatf  habet  nameu  culpa» 
Mmulor  Pkryxo;  qaem  iecurum  ariee  aureue  veUere  Umifero  portavit  per  maria 
iuctuoea,  Nec  tamen  expetoeervitiumpecorit  seu  name;  dummodo  aqua  prmbeaMtur'^ 
qua$  euicem  corpore.  NuUa  arte  opus  kabeo  ;  mado  prabeatur  toeuM  natandi  ;  idem 
ero  luivtf,  nauta^  vector,  Nec  oMpCciam  aut  HeUcen^  aut  Arcton,  qua  TyruM  utitur  : 
noeter  amor  nan  curat  eidera,  qua  eunt  ommium»    AUum  iuitueatur  Androm^dau^  $em 


iierate:  qaatnor  Heins.  iutrate:  Pat  iter  a  te:  R.  Ua  rare:  Fr.  iter  ire. — 
141  Viilgo  Ett  aati»  a.  Ll^tab  HeUe:  unns  Med.  At  eatia:  Heioi.  £t  tati» 
ahl  merea  locue  kic  in^amie  ab  HeUe  est, — 142  L.  QnoB  miki  pateat.  Qninqae  ' 
H«int.  et  Helin.  ciim  prima  ed.  crimine  nomen:  vnlgo  nomine  erimen, 
— 144  FranciuB  tergore;  nt  Propert.  Eleg.  ii.  90.— 146  UnnB  A.  Dwm^ 
modo  quatoanda. — 147  Quatnor  Heins.  Pax  tit  nuUa  marit:  fiat  medo,  To* 
tidem  Parie  querar  nuUa;  nonnolli  queror,  Duo  Parte  moror  nuUa,  Pri« 
ma  ed.  Arce  queror  nuUa,  On.  S.  et  8.  cum  septem  Heint.  Parte  (Oa, 
2.Parce)  egeo  nuUa,  Multi  dehar  modo:  alter  R.  et  Be.  detur  miki:  On* 
4.  dum  tit  nMdo.— 148  Unns  R.  et  L.  Idem  mavigii,  Prima  ed.  et  cod.  Be. 
rector  erv.— 149  Al.  tequor:  et  lyriis.— 161  On.4.  tpect^  aiiut  daramque  WMf' 

NOT^ 

137  Atkamautidat  eequora']  HeUes-  14S  luvideo^  Qnia  ille,  qnantniBTit 

pontus;    foit  enim  Athamas  Helies  tristia  fuerint,  maria  tamen  potoit 

pater,  ipgaqiie  adeo  AtiiamantiB.  transnatare. 

Canent]  AUiescont ;  ex  spuma.  145  Navitve']  Tacite  explicat,  quid 

189  Virgine]  Helle ;  qaae,  accepto  fuerit  decantatus  ille  aries ;   nam 

a  patre  ariete  anreo,    com  Plirjzo  sciL  cojns  ille  insigne  fnit. 

fratre  novercales  insidias  fogieos,  in  146  Findam]  Findere  possim, 

iiiare,qnodtrajiciendanifait,pericoli  147   Arte]  Nautica  sciL   Mnltnm 

iiiagnitiidlneperterriia,dectdit:  qiiod  hic  variant  codices:   at  qoam  com 

et  ab  ea  nomeo  accepit  Hellespontus.  Tolgatis  retinoimnS)  lectionem,  potior 

149  Utque]  Qoamvis.  est. 

Crimine  nomen]     Alii  NOMtiM  cri-  148    Vecior]   Patet  cx  textu,  per 

mm;  quod  QeGinveno»ta«i.  vectorem  enm  i^teUigi  oportere  qui 


Digitized  by 


Google 


HBR0IDB8.    BPISTk  kvill. 


«17 


Andromedan  alias  spectet»  claTamye  Coronam) 

Qiueqae  micat  gelido  Parrtiasis  Ursa  polo. 
At  mihi,  qnod  Perseus  et  cmn  Jove  Liber  amanmi^ 

Indicinm'  dubi»  noo  placet  esse  ried. 
Est  aliud  lamen,  multo  mihi  certius  istis ;  196 

Non  erit  in  tenebris  quo  doce  noster  amor. 
Hoc  ego  dum  spectem,  Colchos,  et  in  ultima  Ponti, 

Qoaque  yiam  fecit  Thessala  pinus,  eam : 

huidtm  Ccnnam,  et  unam,  qua  ParrhaiU  fiUget  oxe  gelido,  At  mihi  ntm  ptaeA^ 
^uoM  Peneui  ft  lAber  eum  Jove  iUexerwKt,  eme  dmcee  itinerie  imeerti.  Eet  miki 
etHud  UumeH  mtdto  eertiu»  itii» ;  fm  duee  mtter  amor  non  venabitur  in  caiigiema. 
Medo  iUud  aaficiamy  projiciaear  Coickoe,  et  in  remotiaeima  Pontif  ei  qua  navu 


nmn  ;  hi  mars.  eonnam, — 15S  Qoatuor  Heios.  quam  Pen,  Me.  alter  fiiiu.— 
166  AldosalticM.  Qoidain  a(i«4  imjimii.— 156  F.  et  On.  8.  JVonerat:  aller 
Mor.  «rral  tenehru, — 157  P.  Et  in  uHima:  qoinqoe  ad  uUima:  Gu.  8.  Et  ulti» 
ma:  Yulgo  olfue  uttima.— 158  Volgo  Theaeala  puppit :  Ga.  L  Th.  naeie,  Gu.3. 


NOT* 


▼ehttnr :  qoanqnam  et  pro  eo  qni 
▼ebit  idem  noster  Aator  nsnrpavit, 
in  Fastis, 

149  Se^uar]  lUius  intnitn  et  obser- 
▼attone  iter  meum  dirigam. 

H^en']  Quod  nnlla  arte  egere  se 
dixit»  explicat.  Notnm  est  vero  si- 
dcribns  iter  snnm  aantas  dirigere. 
Helicen  qnod  attinet,  Ursa  est  major 
signnmy  sen  sidos  Septemtrionale, 
quod  et  Septemtrio  dicitur  ;  in  qnod 
•idns  Caiysto  Lycaonis  filia  a  Jove 
mntata  est,  postquam,  Jnnonis  ant 
l>ianse  ini)  Ursss  formam  induisset. 

rjFTM]  Pro  nautis  Tyriis  et  Pliceni- 
cibnsy  Syftm,  ad  Mediterraneum,  in- 
colis. 

Areton']  Ursaestmiiior,sidusetiam 
Septemtrionaie,  aiio  nomine  Cynosnra 
dictnm:  quo  potissimum  utebantnr 
Tyrii  et  Phanices,  propter  Thaletem 
■atione  Phaanicem>  qui  huic  Arctos 
\  primns  I  et  ab  ilio  alii  impo- 


150  Pic^liM  N0II  mrai]  Sed  i 
tanqnam  Cjnosnra  dncitnr. 

151  lMiromc4ai»l  Haac  Cephei  fi- 


iiam  Perseiqne  eonjngem  Minervse 
beneficio,  et  Persei  gratia,  Inter 
sidera  collocatam  futsAe  PoetSB  finx* 
emnt:  qnaro  observasse  dicUDtiilr 
nantae  ^gyptii. 

Coroiiam]  Sidnsex  Ariadnae  coron« 
in  cdnm  a  Libero  patre  translata  : 
qnam  secntos  esse  Cretenses  quidam 
▼olnnt. 

159  Pdrrikastt]  Arcadica ;  nam  Ar« 
cadi«  pars  est  Parrbasia ;  obi  et  nrb^ 
fnit  eo  nomine ;  inons  quoque  Par- 
rfaasus. 

I7rja]  Major  scil.  qn»  Callisto  est 
Arcadica,  Lycaonis  Arcadias  regis 
filia. 

168  Ptfranij]  Andromedan,  qnam  A 
Ceto  liberavit,  amavit. 

Jore]  Callistonem  vitiavit 

lAber']  Ariadnen  Bacchns  nxorem 
habnit ;  de  cujus  corona  mentionem 
fecit  Ovidins. 

154  Non  placet]  A  ne  solo  amatam 
amicam  snam  itineris  vult  hal>ere  di- 
reetricem.  Atqiie  haec  suntet  elegan- 
tissima,  et  ex  intimo  natar«  siba  de- 
promta. 


Digitized  by 


Google 


318  P.  OVIDII   NASONIS      . 

Et  juvenem  possiin  superare  Palaemona  nando, 

Miraque  quem  subito  reddidit  herba  Deum.  160 

Soepe  per  assiduos  lani^uent  mihi  brachia  motus^ 

Vixque  per  immensas  fessa  trahuntur  aquas. 
His  ego  cum  dixi,  Pretium  non  vile  laboris, 

Jam  domiuas  vobis  coUa  tenenda  dabo : 
Prolinus  illa  valent,  atque  ad  sua  pra:iniii  tendunt;  1G6 

Ut  celer  Eleo  carcere  missus  equus. 
Ipse  meos  igitur  servo,  quibus  uror,  amores ; 

Teque,  magls  coelo  digna  puella,  scquor. 
Dig:na  quidem  coelo,  sed  adhuc  tellure  morare ; 

Aut  dic,  ad  Supcros  et  mihi  qua  sit  iter.  170 

Hic  es,  et  exiguum  misero  contingis  amanti ; 

Cumque  mca  fiunt  turbida  mente  freta. 

Tkessahi  apmiit  iter  :  et  posaini  vincere  jurenem  Pat<tmona  natando^  et  quem  herba 
admrabilia  protinua  effecit  Demn,  Seepe  lacerti  mihi  aunt  debiles  per  agitalioneM 
continuas,  et  vix  la%si  moventvj'  per  raata  tequora.  Cum  e^o  iUia  dixif  Jam 
'cxkibcbo  vobis  priemium  non  leve  laboris,  toUa  amplectendu  Domime:  illiataiim 
Jiunt  raHdit  atque  adnituntur  ad  suam  mercedem ;  ut  equus  emissus  curceribus 
Eleis.  Ergo  ego  intueor  amores  meosy  quibua  ardeo  ;  et  te  aspicioj  puella  magia 
digna  ccelo,  Diffna  es  qnidem  coeU^  scd  mane  adhue  in  terra ;  aut  doce^  qua  via 
ait  mihi  eliam  ad  Divos.    Hic  es;  et  minimum  eot\jungeria  infeliei  amanti :  et  mn- 


yinujt  eo.— 161  Mihi  Leid.  et  Helm.  viilgo  mea, — 165  On.  2.  cnm  exc.  D.  et 
Uall.  ad  sua  gaudia,  Sa.  munera. — 166  Bersmanni  Editio,  Ut  celeri  Etao. — 
l(i8  Hcin».  conj.  Teque  mari,  ccelo  digna  pucUa,  sequor. — 160  Al.  monim,  mo' 
rtri,  tnorari. — 170  Vnlgo  lunc  mihi:  exc.  D.  Aut  hinc  ad  superos  dic  mihi, — 
171  Al.  Hincest  quod  raro  misero;  quomodo  Gu.  2.  et  4.  et  nelm.  P.  Hic  est 

NOTiE 

157  Hoc  ego]  Argonantanim  tanj^it  pitavit,  Densque  factns  est. 
expeditionem  ;  cui  parem,  dnce  ami-  166  EUo']   In  Elide  juxta  Pisamy 
ca,  posse  snscipere  se  profitetnr.  in  Peloponneso,  celebrari  solitos  fa- 

158  Thessala\  Jasonis  et  Argonan-  isse  ludos  Olympicos  nemo  nescit, 
tarnui  navis.  Carceres  vero  erant  in  Circo  ;  loeua, 

159  Palamona']     Hic,    Melicertes  unde  equi  ad  cnrsnm  emitterenttir : 
etiain  dictns,  Atkiamantis  ftiit  filiiis,  adeoqnequid  sit  carcer  Eleas,  cla- 
in   Deum  marinum  mutatns :    cnjus  rnm  eat. 
fabiilamposteainMetam.  videbimns.  167  tS^rro]   Tanqnam    sidera  Ob- 

160  Deum]  Glaucns  est,  piscator,  'servo^  qnibns  cnren»  nieos  dirigiim. 


qui  dfgustata  qnadam  herba,  ad  cn-         QuHms  uror\    Qaique  adeo 

jus  contactnm  pisces,  in  ripa  positos,  annt,  et  sidera. 
sitbito  collectia  viribus  in  aqnam  ex-         171  Hic]  In  terris  ;  non  in  cielo. 
ftilireTideratjipseiamareseseprseci-        Et  exigumn]  Et,  qoamTis  remota 


Digitized  by 


Google 


HEROIDES.     BPIST.   XVIII. 


319 


Quid  mihi,  quod  lato  non  scparor  fequore,  prodest?      •      • 

Num  minus  hoc  nobis  tam  bfevis  obstat  aqua  ? 
An  malitn,  dnbito,  toto  procul  orbe  retnotus  175 

Cum  domina  longe  spcm  quoque  habere  mea. 
Qtto  propius  nunc  es,  flamraa  propiore  calesco : 

Et  res  non  semper,  spes  mihi  semper  adest. 
Pasne  manu,  quod  amo,  (tanta  est  vicinia,)  tango : 

Saepe  sed  (heu !)  lacrymas  hoc  mihi  paene  movet.         180 

ria  commoventur  cum  menU  mea,  Quid  mejutat^  quoil  non  disjungor  .vmto  mari  7 
Nmn  minui  eo  tam  arcta  aqua  mbis  officit  1  Nesvio  an  malimy  longe  dimttu  ioto 
crbe,  hahere  quoque  spem  pTocul  cum  Domina  mea.  Quo  propius  nunc  ei,  ardeo 
ignepropiore :  et  res  non  temper  mihi  proesens  est,  spes  est  semper,  Tango  prope^ 
modum  manu,  (tania  est  propinquUas,)  quod  amo :  sed  heu  !  hoc  propemodum  sapt 


exigue»  Sex  libri  Hic  es^et  exiguo.  Gii.  3.  Hmc  est  ex'igu€  nusero, — 174  Num. 
P.  Vulgo  Non  minus  hac.  Heins.  recepit  hoc  ex  uno  Med.  et  fragm.  V.  in  qni- 
bus  Nonminushoc.  Gn.  I.  3.  et  4.  Nnm  minus  hccc. — 176  Mor.  A  domina.  Gu. 
1.  2.  et  4.  cuni  plurimis  al.  meam. — 177  Al.  Quo  propior. — 178  L.  Ut  res^ — 
180  Al.  p(enfi/acU:  Gu.  2.  heu  clamashoc  mihi  pena  monct ;  3.  efr4.  qua  mihi 


NOTjE 


non  sis,  modice  tamen  et  raro  est  cnm 
amante.  Dolens  et  querens  istud 
dicit. 

172  Cumque']  Dixisset,  si  per  car- 
ininis  leges  licuisset,  Cumfreiisturba- 
iur  nu-ns  mea. 

'  176  DubUo]  Quia  tanta  impatien- 
iia  non  teneretnr,  si  remotior  aroica 
esset;  uti  qnidem  po»tmodnm  indi- 
cat. 

'  176  Cum  domina  Umgt']  Nimirum,  si 
domina,  spcs  qnoque  longe  esset. 
•  177-  Flamma  propiore']  Ardeniiore, 
et  impatientiore  amore :  qute  cansa 
est,  ut  dixi,  cnr,  num  ab  aroica  remo- 
'tior  esse  maltet,  dnbitaret :  nam  qno 
'majus  desiderinm,  eo  gravior  priTatio. 
'Hic  vero  aliqnantnlnm  immoratum 
esse  non  pigebit  credo  virum  Fhi- 
losophnnl ;  postqnam  cognoverit  mo- 
ttis  etiam  animt  violentissimos  pri- 
'vatione  qnoque  posse  sedari  :'saln- 
temque  in  .  desperationo  inveniri : 
usque  adeo  vernm  est,  qnod  alicnbi 
legisse  videor,  tn  orbem  onmia,  ia 


orbe  recnrrere,  ubi  extrema  qnaeqne 
sesc  contingant :  ut  maximus  etiam 
dolor,  maximse  etiam  Epicoreornm 
.voluptati,  indolentiae  dico,  sit  proxi- 
mus.  Quanqoam  prolixiori  disquiBi* 
tione  biPG  omnia  opus  habent. 

178  Spes]  Quse  est  desiderii  acu« 
lens,  sine  quo  statim  elangnescit. 
Qnis  enim,  nisi  stnltos  et  excors  est 
adolescentnlns  ant  fcemina,  in  eo  htt- 
rear,  quod  plane  esse  non  potest? 

180  Hoc  peene']  Qnod  psene  tango. 
Gall.  Ce  presque  est  ct  qui  mt  fAehe, 
Illnd  e^t  quod  dixi,  quo  major  est 
spes,  majtis  est  desiderium :  nec 
ssepe  tantus  est  ex  objecti  privatione 
■dolor,  si  ejiM  tantum  valorem  consi- 
^eres,  qnam  ex  eo,  quod  maxime  illnd 
sper-ans  et  cxpectans  perdideris : 
qiiia,  scilicet,  tum  maxime  spiritns 
siint  in  maximo  motn.  Atqne  hiiic 
«st,  qnod  plernmqne,^  qitietts  seasi- 
i»aft,  qnid  noa  turbare  potueriti  atto- 
niti  miramur:  qnanquam  canti  et 
Pbilosophorom    prttceptis     ioiboti 


Digitized  by 


Google 


8S0 


P.  OVlDll  NA80NI8 


Velle  qiiid  est  aliud  ftigientia  prendere  poma, 

Spemque  sao  refogi  fluminis  ore  sequi  1 
IBxgo  ego  te  nunquam,  nisi  cttm  volet  unda,  tenebo? 

Etme  felicem  nuUa  videbit  hyems  ? 
Cumque  minus  firmum  nil  sit  quam  yentas  et  unda^        16S 

In  ventis  et  aqua  spes  mea  semper  erit  t 
^stas  adhuc  tamen  est :  quid  cum  mihi  laeserit  aequor 

Plias,  et  Arctophylax,  Oleniumque  pecns ! 


wMi  eiet  laerymoM.  Quid  e»t  dihid  eaptart  poma  elabeniia^  et  petere  ore  tw  epem 
JlufmdHabentiM?  Ergo  ego  nnnquam  te  ampleetar,  nin  enmjtueiihue  iiMUf  H 
nuUa  tempeBtas  me  aspieiet  beatum  7  Et  eum  nikU  ait  minui  eonatane  qnam  venHiM 
€t  oftra,  gpee  mea  eemper  erit  in  venttM  et  aqua  7  Altamen  aetaa  eet  adkMC :  fuid 
erit  cum  PliaOy  et  Arctopiiylax,  et  pecue  Olenium  twrbaxierit  wnhi  mm-e  ?    Aniegd 


pena  movet.—lS%   L.  ct  dno  al.  profugijlum.  Fr.  re/lui.—^M  I^rancitts,  im 
vonto  atque  mida ;  nt  esset  repetitio  nolenDis.— 187  Idem,  enm  modo  Utoerii» 


NOTfi 


enndem  toties  non  errant  errorem. 

181  VelU]  Tantali  poenft  hoc  sunm 
daaiderittm  comparat ;  csm  et  ipte  tn 
nedlis  aqnit,  nt  Tidetnr,  id  est,  prope 
tn  amicae  sinn,  ea  non  possit  potiri. 

Qnid  eat  aHud]  Periade  ac  si  dicat, 
Idem  est. 

Fngientia]  De  Tantalo  allcnbi  nos- 
ter  Ovidins :  'QnaBrit  aqnas  in  aqnis, 
et  poma  fngacia  captat.'  £t  Seneca 
in  Hercnle  fiirente  :  '  In  amne  medio 
^ucibas  siccis  senex  Sectatnr  nndas, 
ablnlt  mentnm  senex ;  Fidemqoe  cnin 
jam  ssepe  decepto  dedit,  Perit  nnda 
in  ore:  poma  destitnnnt  faroem.' 
Alia  phirima  Poetse ;  sive  nt  avaroa, 
insectentnr ;  siVe  nt  alia  ingenii  hn- 
«lant  mala  argnant. 

189  Spemtfne]  Id  est,  ex  spe  sna 
fngientia  flnmina  captare ;  nt  loqni- 
tnr  Horatins. 

1»  Cmii  voIH  tatdd]  Allasio  ad 
tetidi  fninentia  flnmina. 

Unda]  Mare;cnmtraoqniIlnmerit. 

184  NuUa  tfidobU]  Id  ett,  Per  eam 
teihl  non  lieebit. 

B^emt]  Tempestaty  ant  maris  sttuui» 


qno 


et  tnrbafio. 

167  JEetn»]  ^statis  tempns ; 
placidios  est  mare. 

Quid  eum]  Mnlto  mtnas  ad  amieaa 
ire  licebit. 

Lceoerit]  TnrbaTerit. 

188  Pliaa]  Pleiades,  Atlantis  ex 
Pleione  nympha  filiv,in  coeliiro  trana* 
lat»  sidns  facinnt,  qnod  ortn  et  oc* 
casn  pluTias  et  tempcstiites  ciere  vnl* 
go  dicitor. 

ArciophyUa]  Stella  est,  qnae  et 
Bootes  dicitnr;  Urss  majori  qnasi 
comes  et  cnstos  addita. 

OientaMi]  Capram  inteUige,  cnm 
h»dis,  si  Tolcs,  qnos  cum  matl^e  1« 
ocelnm,  ob  lactit  ab  ipsn  prvbiti  ber 
neficinm,  Jnpiter  in  coelum  transtolit, 
sidnsqne,  si  crederefas  estyfecit  pi«. 
▼iale  et  proceUosuro.  Hiela  ▼ero 
est  capra  Olenia  ab  Oleno  Bceotias 
dvitate,  nbi  nntrita  fuit ;  vel  ab  O* 
leno  quodam  Vnkani  fiiio,  /Egm  et 
£liees  nymphamm  patre,  quas  Jovia 
nntiiRes  fnemnt,  Sed  Hyginnm  vide ; 
nnde  &bnlamm  istanun  confnaionem 
cognoaoere  licehlt,  niai  mavis  fnpiea* 


Digitized  by 


Google 


HBROrDBS.     BPIST.  XVIII.  gSt 

Aut  ego  noii<  nari,  qaaia  ait  temersuriqs ;  aat  me 

In  fireta  non  cautum  tunc  quoque  mittet  Amon  X90 

Neve  putes.  id  me,  quod  abest,  promittere  tempus : 

Pignora  poUiciti  non  jtibi  tarda  dabo. 
Sit  tumidum  paucis  etiam  nunc  noctibus  aequor: 

Ire  per  invitas  experi^mur  aquas. 
Aut  mihi  continget  felix  audacia  salvo :  195 

Aut  mors  ^oliciti  finis  amoris  erit 
Optabo  tamen^  ut  partes  expellar  in  illas ; 

Et  teneant  portus  naufraga  membia  tuos^ 
flebis  enim,  tactnqae  meum  dignabere  corpus^: 

£!t^  Mortis,  dices,  huic  ego  causa  fui.  200 

Scilicet  interitus  oifenderis  omine  nostri : 

Literaque  invisa  est  hac  mea  parte  tibi. 

fl^fcto,  fiunifiim  amor  iU  ineommiHus ;  oMt  Ule  impnideiu  me  fnt^iM  ium  in  mat€ 
jfrop€lUt,  Ei  M  eredaif  mgpolUceri  Hbid  ten^uMj  qma  rematum  ett :  exhibdfo  tiM 
fiffuora  mon  remota  promim,  Mare  $U  mme  v^aimn  aUqmot  adhu  moctUnu  ;  <£»- 
timmus  trantire  per  aquae  rdaetantee*  Aut  erit  Ueta  andaeia  mHu  ineohuni  ;  ovf 
interitut  eritfime  amorie  €.ixiL  Cupiam  tameny  ui  ^ieiar  in  iUa  Uttoraf  et  artm 
mn^ragium  patti  tuheont  portut  iuot*  Nam  lugeHt,  ei  cokonettabit  meot  artut 
taetu  ;  et  dicet,  Egofid  hutc  eauta  obitut,  Nimirum  lideritpr<etagio  notir.eB  mor* 
tHt:  et  epittoki  mea  eti  tihi  odiota  hte  Iteo.    Omiito;  noU eonquori*    Sed  etitmi 


^#«#>^»o»<»o»^^^ 


Barm.  pro  Uuerii  *¥oU  elnMrif.— 189  Q^um  tH  Scr:  et  nnui  F.  ^v\%o 
tim, — 190  Mor.  cauium  iurbida  mtitet. — 195  Alter  Mor.  coniigerii. — 
197  tJons  Pat.  et  Oa.  9.  Et  tamen  optabo  ui:  tres  aL  Heinsii  Optabo  tanium 
fiartet:  Heins.  conj.  Sed  tamen  optdbOy  part.  i^c.  D.  legit  tii  tttAf.-^199  Fran- 

KOT£ 

ter  contemnere.  192  Pigmra\  Innnit  te,  qnanqnam 

189  iVon  nom\  Biceremna  Oallice,  tnrbato  mari,  ad  amicam  breTl  Ten-' 
Ou  U  fmdra  que  foubUe  bien  futquet  tnmra. 

oiiva  la  t^miriti  de  VAmour,  oUy  S^e,  197  Optabo  tamen]  Unui  PataTinui 

Qnod  loqnendi  genus  potest  quando*  babet,  Et  tamen  optabo  ut;  quod,  re- 

qne    aliqoam    parere   obscuritatem.  jecta   tamen    particuia    ui,   probat 

Sensns  est  hoc  in  loco,  Telle  Lean-  Heinsius.    Dicit  Leander,  si  morien- 

drnm,  nisi  tem€rarinm  esse  Amorem  dum  fuerity  se  optatumm,  ut  flucti- 

oblitns  fuerit,  atque  adeo  temerarius  bos  ad  amicse  ripam  deferatnr. 

esse  ipse  desierit,  procelloso   mari  lUat^  Amicie. 

■ese  per  hyemem  committere.  198  Teneant]  Ad  eos  perreniant. 

190  Tunc}  Sideribus  concitato  roari.  Membra]  Mea,  scil. 

191  Quod  abett]  Plurimi  nimimm  200  CaMta]  Quia  propter  mei  amo^ 
remoto  periculo  streimi  Tidentur.  rem  tam  tnrbidom  mare  est  ansus  in* 

TeMpiw]  Vel  me  potius  illo  lem-  gredi. 

pore^  201  Omifie]  lile  Tero  tempesUttt' 

Ddpk.  €t  Var.  aiu.                   Ovid.  X 


Digitized  by 


Google 


S39  P.  OVIDII   NA80NIS 

Desino ;  parce  queri :  sed  et  ut  mare  fipiat  iram> 

Accedant»  qiifeso»  fac  tua  vota  meis. 
Pace  brevi  nobis  opas  est ;  dam  transferor  isto ;  209 

Cum  tua  contigero  littora,  perstet  hyems. 
lUic  est  aptnm  nostr»  navale  carinas :    . 

Et  melius  nnlla  stat  mea  pnppis  aqua» 
niic  me  claudat  Boreas,  ubi  dulce  morari : 

Tnnc  piger  ad  nandum,  tunc  ego  cantns  ero.  310 

Nec  faciam  surdi^  convicia  fluctibus  nUa : 

Triste  nataturo  ncc  qnerar  esse  fretnm. 
Me  pariter  venti  teneant,  pariterque  lacerti ; 

Per  causas  istic  impediarque  duas. 

/otf,  orOf  tutt  precesjtmgfoUur  maty  ut  mfuar  depouat  /urorem,  QpM  ett  nohU 
emgua  trmqtdUit^Ue ;  donee  ittue  trantvdwr :  tempeeiae  durety  pottquam  peneaera 
adtuaUttora,  ilUc  eet  idoneum  navale  noetne  nam:  etmeapuppis  nuUaaqua 
inaMet  tranqvUHut.  AquUo  me  Ulic  eokibeat,  uH  eitjucuudum  manere,  ^  Tune  ega 
ero  tegnit  ad  natandum^  ego  tune  ero  prudent,  Nee  probra  uUa  ot^am  surdia 
imdit :  nec  dolebo  mare  ette  atperum  naturo.  Vewti  me  pariter  morentur,  et  pari» 
ier  brachia  tua  ;  et  ittie  detinear  per  duat  cautat,    Cum  tempettat  niMf ,  ego  utar 


pius,  jactuque.^^W  Mor.  Aforli— 20S  Detina ;  paree  conj.  Heins.  e  P.  qoi 
babet,  Detino  parte,  qiiomodo  et  Gu.  1.  vulgo  Detine  parte:  priina  ed.  et  tres 
scripti  DeftiM,  parce»  Mor.  et  annB  Heins.  Sed  quod  mare:  eo.  prima  et  noD- 
oalli  codd.  ted  ut  hoc  mare:  Bc.  onus  ted  ut  hane:  On.  1.  a  corr.  ted  ui  mare. 
Alter  Me.  dednat  tram.~206  Qoidam  tran^etor^  P.  et  Fr.  itto :  vnlgo  tifvc  .* 
qnidam  ittoc,  itthacy  t/dic.-— 206  Helm.  tua  continguam:  nnas  Heins.  p^rJUt 
Aymi.— 207  P.  et  Gn.  omnes  cam  malUs  al.  ittie  ist.— 208  Gn.  3.  ttet.-^219 

SOTM 

JactatOB  In  aqnis  periisse  dicitbr.  tiam  apnd  amicam  manere  eoactna 

203  Queri]  Quod  mihi  male  videar  fnero. 

ominafi.  Cautut']  Qol  me  forentibns  ondis 

205  Paeel  Marit  tranqnillitate.  conrfedere  noluero. 

Brevi]  Qoia  longa  non  est  Vla,  et  '  211  Nec  faciam']  Immo  votis  nUii 

bene  nato.  nequidero  iratnm  mare  placare  stn- 

207  NaoaU]  Locos  est  ubi  stare  dnerit,  qni  ptr  ejos  iram  ad  amicam 
possunt    naves  adversns    tempesta-  detineatnr. 

tem.  Surdit]  Qoasl  meas  preces  Don  aa« 

CartNtf]  Seipsnm  navi  comparat,  diant,  intellige. 

208  Aqua]  Amice  sinnm  intelligit,  Conmeia']    Innnit   Leander    iratis 

209  Claudat]  Id  est,  Flatibns  suis  fluctibns  ne,  quoniam  ad  amicam  iter 
Ra  totoni  commoveat  mare,  ot  redire  prsclodereot,  convicia  fecisse  plnri* 
lieqneam,  sed  cum  amica  manere  co-  ma. 

(•r.  212  Tritte]  Adversiui. 

110  Tunc]  Cnm  per  irenti  violeih        213  JLocenNJ  Biei,  scU,  Se  enptt^ 


Digitized  by 


Google 


HEROIDB^;    BPI8T.  XIX.  338 

Cnm  patietikT.Iiyems,  remis  ego  corporis  nteri  31$ 

Lomen  in  aspecta  ta  modo  smnper  habe. 
Interea  pro  me  pernoctet  epistola  tecum ; 

Quam,  precor,  nt  minima  proseqnar  ipse  mora. 

remii  c&rperig.    7V  mtdo  pone  tempfr  hmgn  in  progpeetu.    Mnterfa  Kiera  per* 
nodeiUteemt^prowu;  fnai)  opto,  tiiipoemtbmqmm^miamo  iptlio. 


^^^»*»»»^»»^»«»»^ 


Tmiterqtie  quataor  Heins.  volgo  ffiMrtfiM.— 214  Unns  L.  ditinemrque  dntfi.*^ 
916  Scr.  M  Qopeetm^-^UB  Proieqma'  P.  Qu.  2.  et  Qeloi.  oiim  aL  Tiilgf 


Francins  i 

^OTJE 

«t  ▼olmtate  propria,  ita  et  marit  ira,         Utm']  Ut  ad  te  eam,  Bcilicet* 

seo  ▼eDtis,  ad  amicam  retineri.  916  /n  a^etu]  In  tnrri,  scil.  «t  ea 

9U  Remii]  Braeliiif,  icU.  et  pedl*  Inmine  Datotmn  poiiim  dlrigeic* 
bD0.  Adtenabo. 


EPISTOLA    XIX. 

HERO     LEANDRa 


ARGUMENTUM. 

Hbsq,  accepta  Leandri  epistola,  respondet ;  id  agens,  nt  se  ardenter  reda« 
mare  ligDificet,  et  ad  mntnot  amplexos  aniatorem  Tocat  Desidiam  Tero 
laterdnm  accnsat ;  nt  ostendat,  qnam  sincero  et  continno  amore  semper 
enm  amet.  Aiiqnando  mari  irascitnr.  Konniinqnam  timet,  ne  Leaader 
alio  snnm  animam  iranstulertt.  Verum  statim  amoris  Bnspiciooem  in 
amantium  consoetodinem,  qni  omnia  timent,  rejicit,  et  conjectnram  miBnft. 

.    Oemom  snadet,  ut  non  niii  tranqoillo  freto  se  committat. 

QuAM  mihi  misisti  rerbis,  Leandre»  salntem, 
TTt  possim  missam  rebus  habere ;  veni. 

•    Utmikitiuoiperno  edlMte  Jhd^  qua  me  itupertOue  a  torhif^  Lemniri^  oMh, 

NOTiE 
9  ilites]  Bffeeto. 


•Digitized  by 


Google 


324  P.   UVIDII   NASONIS 

LoDga  mora  cst  nobis  omnis^  qn»  gaudia  differt. 

Da  yeniam  fassae ;  non  patienter  amo. 
Urimur  igne  pari ;  sed  sum  (ibi  viribas  impar :  5 

Fortius  iogenium  suspicor  esse  viris. 
tJt  corpus,  teneris  ita  mens  infirma  puellis : 

Deficiam ;  pairvi  temporis  adde  moram* 
V0S9  modo  venandoy  modo  rus  geniale  colendo^ 

Ponitis  in  varia  tempora  longa  mora.  10 

Aut  fora  vos  retinent,  aut  unctae  dona  palaestra? : 

Flectitis  aut  fraeno  colla  sequacis  equi. 
Nunc  volucrem  laqueo,  nunc  piscem  ducitis  hamo : 

Diluitur  posito  serior  hora  mero. 
His  mihi  submotae^  vel  si  minus  acriter  urar»  15 

Quod  faciam,  superest,  praster  amare^  nihil. 
Quod  superest>  facio ;  teque,  o  mea  sola  voluptas, 

PIus  quoque,  quam  reddi  quod  mihi  possit,  amo. 

Omne  i[Hitmm,  qwod  rmffrahw  wlupiatemj  est  nobis  prolixum.  Tgnasee  cet^enH  ; 
cnno  aoUeiie.  Ardemue  fiamma  aquaii  ;  $ed  mim  te  minorforiitudme.  Arkitrer 
animum  eaee  validiorem  rtm.  Ut  corpuB  CBt  imbecille  moUibuspueUiMf  Ha  est  «li- 
mus,  Differ  exiguo  tempore,  Unquar  aninto,  Fof,  interdum  venandoj  hUerdum 
colendo  agrum  amoniHm,  coUocatis  temp&ra  proUxa  in  ditersa  mora.  Vd  fora  Mt 
morasstur^  vel  msmera  nitida  paieestra ;  vel  sutngitis  frano  cenices  equi  dociUa^ 
Interdum  carpitis  aoem  retif  inierdum  piscem  hamo:  kora  tesperiina  detinUwr  vina 
admoto.  nAu  restai  quod  agamf  mihi  prokibitee  istis  rebas,  quamms  etiam  Mt- 
mu  vehententer  arderem,  preeter  amare.  Ago  quod  eoncedUur  ;  et  te  amo^  o  meum 
«mciMi  Mravhnn,  pUu  etiam  quam  quod  miki  queat  retribui.    Amt  ego  submiste  da 


^«^«^i^^'^^^^*»»^^ 


TDuo  libri  corpus  tenerum,  sic  mens.^SUeim.  yfuMdeficiar.— 10  UnnsHeins. 
varta«  moras, — 11  Heins.  putat  aut  uncta  huta  paUsstra. — 19  Sequaeis  P.  On. 
l.etS.  cum  a1.  nonpancis:  vnlgo  fugaeis. — 18  Oa.  2.  wiucres  et  pisces. — 15 
Submota  P.  Ar.  et  On.  1.  vnlgo  submotis.— 17  Prtma  ed.  et  tres  scripti  mi 
sUa;  iipx«XaS$s,  pro  mM.-^18  Reddi  P.  Bas.  On.  l.  3.  et  Helm.  vnlgo  crodi,'^ 

NOT^ 

8  Omnis^  Ettsm  breTissima.  impatientes. 

4  Fafls<e]  Milii  amorts  impatientiam  11  Vnctaf]  Oleo  seBe  perfundere 
confitenti.  soliton  esne  atliletas  tritnm  eit :  Inde 

5  Viribus]  Animi  robore,  ad  resis-  nnctc  dicnntur  Pai8B»tra. 
tendnm  Amori.  IS  Sequacis]  Fraeno  parentis. 

9  Gaitale]    Amcennm    et  lastum  ;         14  Posito]  Promto  et  apposito. 
natnne  enim  et  volnptatis  Dens  est        Hora]  Id  est,  Viri  etisim'  anb  doc- 
Oenias.  tem  vino  sese  oblecCant. 

10  Poiii<u]  Pergitlnreddendisra-  16  His]  Venatione,  Agricnltara, 
tsonibuS)  quamobrem  minns  smt  viri  '  Aucnpi0|  PiscatUi  &c. 


Digitized  by 


Google 


HEROIDES.     SPIST.  XIX.  325 

Atit  ego  cum  cara  de  te  nntrice  snsono, 

Qaaeque  tuam,  miror,  causa  moretur  iter :  20 

Aut  mare  prospiciens,  odioso  concita  vento 

Corripio  verbis  aequora  pfiene  tnis : 
Aut  ubi  sseviti»  paulum  gravis  unda  remisit; 

Posse  quidem,  .sed  te  noUe  Yenire»  queror. 
Dumque  queror,  lacrym»  per  amantia  lumina  manant^     25 

PoUice  quas  tremulo  conscia  siccat  anus. 
S»pe  tui,  specto^  si  sint  in  littore  passus : 

Impositas  tanquam  servet  arena  notas. 
XJtque  rogem  de  te,  et  scribam  tibi»  si  quis  Abydo 

Venerit,  aut,  quaero,  si  quis  Abydon  eat.  90 

Quid  referam»  quoties  dem  vestibns  osculay  quas  tn 

HeUespontiaba  ponis  iturus  aqua  ? 
Sic  ubi  lux  acta  est,  et  noctis  amicior  hora 

Exbibuit  pulso  sidera  clara  die ; 

te  hquar  cum  dQeeia  wUriee ;  el  ttupeo  pM  emua  diaHniai  tmim  diieemm,  Atit 
'pratpeeteau  aqwr,  arguo  propemodwn  tuie  wcUnu  maria  turbata  venio  inmdiooo  : 
auif  utifluetue  odioei  parum  de  asperitate  depoeuerunt,  eonqueror  ie  potee  quidem^ 
eednoUe  accedere.  Et  dum  queror,  laerynuB  fluumt  ocuUe  amore  eorreptie ;  quae 
anue  eoneeia  abetergit  peliice  tremente,  Sape  exquiro,  num  een^incumimr  tuek 
veetigia  in  IHtore ;  quaei  ealmbm  reiinoat  eigna  impreeea,  Et  mt  interrogem  de  te^ 
exquiro,  num  aliquie  aeceeeerU  AbffdOf  ul  eeribam  <t6t,  aui  wum  dHquie  eai  Abudem, 
'Qiki  memorem  quoiiee  deoeeuUr  amietuey  quoe  1«  depeme  nataiuruM  mari  iieUee- 
.  pomtiaeo  ?    Sie  ubi  diee  preeteriitj  et  hara  graOor  noeiia  prodidU  fidgeniia  eidera, 


^»^^^#^^^1^«»^ 


19  Fnuictiis  eana  pro  eanu  Helm.  genetriee  Mfnrro.— 91  Exc.  D.  et  noyem 
codd.  Aui  /refo.— 29  Al.  aquora  eape  meie,  Be.  nempe  m^.— -98  Helm.  cum 
aliis  eaviliam,  Al.  emiiem.—M  ua.  et  L.  Cretiea  eieeai.—tT  Unua  Mor. 
qmm  nni.—7l9  In  tex  libris  deest  et:  nnus  A.  ut  eeribam:  On.  9.  utve  rogem 
'dete,  vel  ut  ecribam  Obi.—Zl  Dem  sex  Heins.  et  Ou.  1.  et  9.  ▼ulgo  do:  quidam 
eodd.  de  Tiliose  pro  d«iii.«-S9  F.  et  Q.  HeUeepontiacae  aquae,—Z%  Oo.  3.  cnm 

NOTJE 

Submata]  Id  CBt,  Qn»  illii  negotiis  98   IVnifiiaM  eervet^  Qnod  ttmen 

etstttdiis  non  poesim  detineri,    Alil  non  fiicit:  sed  ab  •  Amantibns,  Cu- 

.babent  JM^MOlif.  pientibus,  Tlmentibns,  Sperantibns, 

C^ror]  Amore,  scil.  omni  .  deniqne   pertnrbatis   affectu, 

18   Quam   reddi]    Vennste :    plus  qnslibet  fingnntvr  et  crednntnr. 

amaresedicit,  qnampossitamarl.  Notat]    Hic    Testigia    itttelUgni|- 

99  l\o»]  Qnibns  verbb  maris  «stnin  tnr. 

accnsastii  iisdem  prope  4e  eo  que-  3S  Noctie  amieier  kora]  Nox. 

jTor.  H  Sidera]  Lunam^  &c. 


Digitized  by 


Google 


aaS  P.  OVIDII  NA0ONI9    ' 

Protiiiiis  in  somiiia  Tigilantia  lomina  turre  8K 

Ponimiis^  assaetse  signa  notamque  Tiae. 
Tortaque  versato  dncentes  stamina  fbso, 

Foeminea  tardas  fallimos  aite  moras* 
Qoid  loquar  interea  tam  longo  tempore,  qoaeris  t 

Ni],  nisi  Leandri  nomen,  in  ore  meo  est.  40 

Jamne  potes  exisse  domo  mea  gaodia,  notrixt 

An  yigilant  omnes  ?  et  timet  iUe  saos  ? 
Jamne  soas  homeris  iUom  depcmere  yestes; 

Pallade  jam  pingoi  tingere  membra  potes? 
Annoit  illa  fere :  non  nostra  qood  oscola  coret ;  45 

Sed  moTet  obrepens  somnus  anile  capot. 
Postqoe  moras  minimiimi  Jam  certe  navigat,  iBqaaid, 

Lentaqoe  dimotis  biachia  jactat  aqois. 

die  €xtuto^  itaftM  ^dm^oimMMfaeem  penrigUem  m/^ttigiQ  Ueiif  iadieimm  ei  fieUm 
Uinerie  eelUi.  Ei  trekeuiee  JUa  iatorim  ftuo  vereaief  deeipimu  eitidie  muHeM 
Unga  tempera,  Petie^  ^md  diemm  iiUerea  tam  proHxe  epaOe  ?  NUM,  niei  meeum 
Leamlri  eei  tii  ere  laee:  Jamne  credae  VeUi^atem  meam  demeprediieeef9Mirix2 
An  omnee  eant  experreeti?  et  itte  metmi  eaee?  Jamne credae Himn  exuere  amOMB 
wuM  hMmerie ;  et  jom  angere  ariue  pingai  oUte  7  lUa  ni  plarimum  annuU  ;  wen 
(piod  moeeaiur  noetrie  euaoiie ;  eed  eemnne  eubiene  agUat  caput  anUe.  Eipoei 
exiguum epaiiumf  Jam  eerie naiai,dieo  ;  ei  meieei  laurtoeJUasiUe  aquie  depMe» 


»i^^»i»rf»»>#»^»#^ 


P.  et  al.  faeta  eei 15  P.  et  Mor.  tii  tnMJii*  ieeU.-M  Leid.  eigna  neianda : 

nndecim  Mm.  eigna  noiaia:  Oo.  9.  et  prinia  ed.  eignaque  ••<«.*  la.  meiumte 
eigna:  duae  edd.Ven.  ei  margo  MyciUi  et  Benm.  «ifiia  neiaeque. — 41  Al. 
iwtoff.— 42  Qnidam  iUe  patremf  nt  Helm.-^  Unos  Mor.  tangere  memkra. 
AL  puiae.^^  Oo.  S.  et  Helm.  cnm  ■!.  iOa  fore.—4A  Otfrepane  A.  forte  pro 
obrq^iane:  Donia  volebat  oiieerpene,^7  P.  et  al.  plnrimi  codd.  et  ed.  Bersm. 

NOTiB 

S5  VigUaniia^  Accensa.  ma  Pallas,  seu  MinerTa^  homines  do- 

tr  Tariafue^  N€ii<«ty  nno  Terbo.  cnisse  didtor.  £o  antem  nngebantnr 

SS  Faraitaai]  Nere  enim  proprinm  natatores,   ne    aqnamm    frigidltate 

est  fteminamm.  ncrW  rigescerent»  atqne  eomm  po* 

PaUimue  marae']  TsBdinm  ez    toa  tlns  facilior  motns  esset. 

mora  minuimns.  46  /tfa]  Nntrlx. 

41  Jamne  pniee]  Verba  Hems  ad  Fere]  Pro  fereeemper:  nt  dlbi.    ' 

antricem.  46  Moeei]  Dormitaatis  ▼ero  eapnt 

JlfM  ganiia]  Leandramy  scil.  amiQenti  modo  simili  moTetnr. 

49  OiMMi]  Soi,  sdl.  ant  Abydenl,  AnUe]  Nntricis. 

qni  Leandri  dlscessnm  impediant.  47  Naieigai]  Leander  mens,  scil. 


Timai]  Ne  sint  discessns  ocolatl     verba  snnt  qnc  ad  amun  di»ss«  se 
testes.  pr«dieat  Hero. 

44  PaUade}  Oleo;  cujnt  vsam  pri-        48  Dimoiiel  Scillcet  inter  bata»* 


Digitized  by 


Google 


PaQcaqae  cam  taeta  peifeci  staniina  tela, 

An  medio  possis,  quserimas»  esse  fretp.  50 

fit  modo  prospicimus ;  timida  modo  voce  precamar, 

Ut  tibi  det  faciles  atitis  aora  vias. 
Auribus  interdum  Toces  captamns,  et  omnem 

Adventas  sttepitnm  credimos  esse  toi. 
Sic  abi  deceptae  pars  est  mihi  maxima  noctis  6S 

Acta,  snbit  fartim  lamina  fessa  sopor* 
Forsitan  invitns^  mecnm  tamen,  improbd^  dormis : 

Et,  qaanqaam  non  yis  ipse  yenire»  venis. 
Nam  modo  te  videor  prope  me  spectare  natantem : 

Brachia  nnnc  hnmms  hamida  ferre  meis :  00 

Nanc  dare,  qaaB.soleo,  madidis  yelamina  membris : 

Pectora  nnnc  jnncto  vestra  fovere  sinn. 

Et  podqmmpmuaj/Uatraanitrrapenmmf  pHkmUf  n  pomU^ma^mpi^e. 
Et  modo  pnmpectmmu ;  modo  onmiiu  voee  pmridoy  mt  veaius  propUUu  Hbi  pnBhooi 
Uer  eoepedUmn,  Nommmpmm  muapamur  omoe  aicri6ic«,  et  arbUrawmr  oamem 
miearrum  eeee  tai  aeceeeae.  Sie  poetqmmt  pare  maxkaa  noeUe  decepUe  eei  wtUd 
preeterita ;  eoamme  eeneim  im  ocvioe  laeeoe  vrrepU,  Foreitaa  ooadue^  eaboM  tamiu 
jMnan,  pnterve ;  et,  quamme  ipm  nem  cupiae  aceederey  aeeedie.  Nam  modo  mdeor 
agpicere  tejam  prope  uantem  ;  modo  admnere  udM  lacertoe  meu  kameri» :  modo 
porrigere  aniUtui^  f  iio»  «mm  aeeaeia  porrigere,  etriuime  AnatNfM:  umda  ealrfaeere 

mera  mfiiami.— 40  Oa.  2.  couiaeta,  Exc.  I,  teU;  et  sic  miaft  A.  et  Go.  Tvlgp 
IffTo.— 62  Gtt.  4.  eeuiue  ei  aKra.-^3  P.  ineerta»  voeee,—4i5  Exc.  V,  Ergo 
M, — 68  Vulg.  fiMuiiott.— 60  Volgo  prope  jam:  dao  libri  prope  te,  Oo.  9.  jam 
iperore  Mtf .— 60  Fnuncias  «vula.— 62  Mor.  iiaiic  ueadidio:  exc.  D,  nmhc  mio: 

NOT£ 

dom  aqaa  hioc  ind^  qaodaniinodo  di-  faiio,  qamm  lllad  eTolra&t. 
^DOvetor.  Peifem  ffamtiia]  NotI  filo. 

40  Taeia\  Clar.  Heinsiaa  tra/Bia  re-        60  Qa«rtm«f]  £x  notrice»  scil. 
pooendum  censet ;  deinde  ex  nno  aut        6S  luierdMim\  Pateanens  iueertae, 
altero  codice  pro  ^«rra  reponit  tela;        66  Decepim\  Decipere  noctem  ett» 

qnod  illi  maxime,  eo  prssertim,  nti  aliqnid  agendo  t«diom  ejaa  levi^ 

quidem  videtor,  arriAit,  qaod  satiB,  Vide  tamen  annon  satins  sit  ▼ocem 

'nt  ille  aity  quid  to/eta  terra  sibi  Telit,  istam  ad  pnellam  ipsam  referre,  qum 

pon  sit  assecutns.    Qaanqnam  Tero  decepta  sit,  et  fmstra  amantem  ez« 

argate   Vir  clarissimns,   locam    ta-  pectaverit. 

.  nen  non  .necesse  habeam  solicitare.  57  /mpro6e]  Contnmelia  amatoria. 
.Qaippenotnmestfilatrahentibasftt-        62  Fesdti]  Quidamhabent  mwfra; 

miots  propemodum  necessarinm  esse,  at  «filra  placnit  clar.  Heinaio« 
lit  filo  producto,  terram  tangant  priua 


Digitized  by 


Google 


B2B  p.  dviDit  NASOHiiS 

Mnltaqae  praeterea,  linga»  Teticendamodestaet 

Quae  fecisse  jayat^  facta  referre  padet. 
Me  miseram !  brevis  est  bsec,  et  non  yera  yolaptas :         65 

Nam  ta  cam  somno  semper  abire  soles. 
Firmius  o  capidi  tandem  coeamus  amantes  i 

Nec  careant  vera  gaadia  nostra  fide. 
Cur  ego  tot  viduas  exegi  frigida  noctes? 

Cur  toties  a  me^  lente  natator,  abes  ?  70 

Est  mare  (cbnfiteor)  nonddm  tractabile  nanti : 

Nocte  sed  hestema  lenior  aora  fuit. 
Car  ea  prceterita  est  ?  car  non  ventura  timebas  ? 

Tam  bona  cur  periit,  nec  tibi  rapta,  via  est? 
Protinus  dt  similis  detar  tibi  copia  cursas ;  75 

Hoc  melior  certe,  quo  prior,  illa  fuit. 
At  cito  mutata  est  jactati  forma  profdndi : 

Tempore^  cum  properas,  ssepe  minore  venis. 

peeitrm  nattra  p-emio  admoto.    Ei  nmUa  intKper  praiemUienda  Ungiue  hmetiee  i 


ame  prodtet  feeiaeey  ciim  oeta  sant,  pudei  narrare,  Hei  mihi  !  hae  gandia  ma^ 
Irevia  et  mimu  eineera,  Nam  tu  ecies  eemper  reeedere  eum  eopore,  O  eoi^nga'' 
nmr  deniqne  eeriiua  aoidi  amantee :  nec  volupias  notlra  tit  eine  eerta  Jide»  Quam» 
obrem  ego  geiida  traneegi  tot  noetee  detirtaBl  Quamobrem  totiee  etjungenMa 
m€,  tarde  natat&r  ?  Mquor  nondum  ett  modereMU  naianti :  aed  veniuifiiU  plact- 
dior  noete  hettema.  Quamobrem  ea  efHuxit  ?  Quamobrem  non  r^ormidabaMfih 
^-1  ?    Quamoifrem  iter  tam  /aeile  tUn  eubtraetum,  nee  eorreptum  e$t  ?    Quamuit 


eoniinuo  par  tibi  coneedaiur/aeuUat  naiandi ;  iUa/uit  pro/eeto  eo  romModlDr,  quo 
prior.    At  brevi  eonoerta  eat  /aciet  marit  turboH :  tape,  eum/etlinatf  aeeedit 


^^i»i^»i^»i^»»^»» 


Od.  2.  eoi^iuneto.  Scr.  Juo.  et  exc  D.  veaira:  Tiilgo  iiMfra.— 68  P.  et  He. 
utodeate:  dao  Heins.  modettee:  ynlgo  Ungua  modetta.—es  Valgo  Ne  eartani. — 
70  P.  lenie  moraior^  Tel  nataior:  Mor.  vMtfor.— 71  h.  nondum  tranabUe :  Bu. 
penetrabiU:  Oa.  1.  traetabile  naiitu.— 72  Dao  Heins.  moOior  onra.— 73  Qaa> 
taor  Heins.  pneteriit,  On.  S.  wii<iira  friddmt.—iA  Raata  P.  Helm.  et  ol.  vnlgo 
eopfa.— 75  Leid.  Ezc.    D.  et  Oo.    2.    eopia    mmdi.—77   Leid.   nmiarU^ 

NOT£ 

66  Me  miferam]  Disttchon  hoc  sas-  rem  foisse  dlcit,  qaod  prior  iiierit. 
pectam  habet  idem  Heinsias.  77  At  ctlo]  Objectio  est  et  exco- 

7S  FaifMra]  Ventam,  scil.  et  tem-  satio  ex  parte  Leandri :  qaasi  dlcat 

pettatem.  Hero,  Tn  morfle   caasam  fiicis  nott 

75  ProHniis  itf]  QoamTis  Btatim,  et  bene  aedatnm  mare,  veritns  ne  intra 
line  mora  tibi  detnr,  nt  ad  me  veiiire  breve  tempas  intamesceret. 
possis.  78  Tempore']  Responslo  est  Hema: 

76  Hki]  Prior  copia.  Priorem  ad  qaasidicat,Utcamqaemariitamorem 
se  veniendi  opportnnitatem  eo  melio-  reformidares;  cnm  tamen  paolttlom 


Digitized  by 


Google 


llEkOIDES.    bpist.  XlX.  3^ 

Hic»  pntOy  deprensiis  nil,  quod  qtterereris,  liaberes ; 

Meqne  tibi  amplexo  nnlla  noceret  hyems.  80 

Certe  ego  tom  Tentos  audirem  lenta  tonantes^ 

Et  nunquam  placidas  esse  precarer  aquas. 
Qnid  famea  eTenit,  cur  sis  metuentior  undae  T 

Contemtumque  prius^nanc  Tereare,  fretum  ? 
Nam  memini,  cum  te  saBvmn  Teniente  minaxque  65 

Non  minns,  aut  multo  non  minus,  aequor  erat : 
Cum  tibi  clamabam,  Sic  tu  temerarius  esto, 

Ne  misersD  virtus  sit  tua  flenda  mihi. 
Unde  novus  timor  hic  )  quoque  illa  audacia  fugit? 

Magnus  ubi  est  spretis  Ole  natator  aquis?  90 

Sis  tamen  hoc  potius,  qtiam  quod  prius  esse  solebas ; 

Et  facias  placidum  per  mare  tutus  iter: 
Dum  modo  sis  idem ;  dum  sic,  ut  scribis^  amemur : 

nammaque  non  fiat  frigidus  illa  cinis. 

tempcre  hreviore,  Hie  correptKty  nihU  eredo  conltingeret,  ^fuamobrem  deUrei  ;  H 
fmUa  tempestoM  ohenel  tibi  me  eomplexo.  Certe  ego  tum  omKyiUarem  aeewra  ventoe 
obstrepentes,  et  iuiii^iuim  orarem  aqnora  esu  tranqnitta,  Quid  tamen  accidity 
^amohrem  sis  timidiof  Jtuctnum?  Et  nunc  expavescas  mare ipretum  antea  7  Nam 
reeordory  eum  te  aecedente  fretum  non  minus  erat,  aut  non  mMlto  msmu  asperum 
et  periculosum :  cum  tild  iueukabamf  Sic  tu  esto  audaXf  ne  virtus  tua  sit  lugende^ 
mtAi  infeUei.  Unde  hic  metus  subitus  7  et  quo  iila  eonfldentia  reeessit?  VH  est 
Hle  peritus  natator  contemtis  undis  7  Sis  tamen  poHus  hoc^  fuwn  quod  comim- 
veras  esse  antea:  et  seeurus  viam  ingrediaris  per  aquor  tranquiUum:  dummodQ 
sis  idemy  dummodo  Ua  diligamurf  ut  ecrUns:  et  iUe  ignis  non  Jiat  cims  gelidus. 


^^^^>^^>^«»^^ii»i» 


80  On.  9.  nocOii.-^l  Lenia  P.  Leid.  et  Helm.  vnlgo  Usta,  Scr.  et  Heln. 
temautes:  volgo  Miiaiilef. — 80  Scr.  timsr  notkus  Aic.— 01  Leid.  Mc  potius  (sio 

KOT« 
deiratnaremitterety  poteraf  ▼enire:     de  re  ipse  Leander  in  epistola  sua 
nam  Mcpe  tempore   mlnore  fretum     fnerit. 

85  MsmM  eum  te  venienie']  Memini 


70  Deprensus']  Proprie  et  optime  ejns  temporis,  qno,  cnm  ad  me  ve- 

deprehendi  dicontur  nant»  tempes-  nires. 

tate  opprcMt.  87  Temerarhtsl  Qui  ad  mCy  obstan- 

N€f}  Nilii]  equidem,  cnm  Leander  tibns  ventii,   magno  cum    periculo 

ipse  ventis  ad    amlcam  retineri  in  venis. 

epistola  sua  opUveri t.  80  Hie"]  Cnm  Jam  non  audeas  venire. 

81  Tum]  Cum  me  amplectereris.  00  lUe']  Leander,  qnl  ad  me,  ad- 

Lenta]  Minime  solicita,  et  quleta.  versantibus  undis,  venire  solitus  erat 

Alii  habeot  lata.  01  Hoe]  Timldns. 

04  CMimliimfM]  Vide  qoantni  ea  Quod  prius]  Aadax, 


Digitized  by 


Google 


P*  OVIDII   NA80Ni9 

Non  ego  tam  Tentos  timeo,  mea  vota  moiaiites/  JW 

Qiiam,  similis  vento-ne  tuas  erret  amor : 
Xe  fion  sim  ta.ntiy  superentque  pericula  causam  ; 

Et  videar  merces  esse  labore  minor. 
Interdum  metuo»  patria  ne  laedar,  et  impar 

Ducar  Abydeno  Thressa  puella  toro.  100 

F^rre  tamen  possum  patientius  omnia,  quam  si 

Otia,  nescio  qua  pellice  captus»  i^as ; 
In  tua  si  veniant  alieni  coUa  lacerti ; 

Sitque  novus  nostri  finis  amoris  amor. 
Ah  potius  peream»  quam  crimine  vulnerer  isto ;  lOS 

Fataque  sint  culpa  nostra  priora  taa  I 
Nec  quia  venturi  dederis  mihi  signa  doloria, 

Haec  loquor ;  aut  fama  solicitata  nova. 

Eg0  mm  tam  metvo  aun»  o&tfax<ef  msia  detttferuff,  91MM  u§  wmor  Um$  p»  mtr^ 
fMgeiur:  fuennmtmUi  dutar^  et  diaerimina  viuetmi  eaiuam:  etvidear  eeeepree- 
mmm  levin»  opera.  NommmfmeM  Itmeo,  ne  miki  noceat  patria  ;  et  muUa  Tkrmeia 
joredar  indigna  lecto  Abydeno.  Pooeum  tamen  jmti  toUranthu  quaUbet,  fuam  ai 
mareris  eorreptu»  neeeto  pn  pdHee  ;  et  «Iteiia  braehia  ampleetantur  tuum  eoBum  ; 
et  wofBue  amor  eUftni»  noatri  amari».  Ak  priu»  nUereamf  quam  Itedar  iato  /lagitie  : 
et  mar»  nottra  prattertat  tmm^  erimen  !  Neque  hac  dico,  quod  miki  pntbueri»  ln- 
dieiaJuiwr%dolori»fVelinduetarumorenevo.    Sedowmiapaeeo:  (quieenimfuietu» 


^t  Gu.  %)fuam  qui,—92  Francios  eautu»  iter,--vr  Helm.  Ei  non:  Oa.  9.  Ut 
$um.  AI.  Et  non  »int:  Doan  Neu  non  etm.— 100  Ducar,  fxc.  Vona.  rulgo 
JKeor.  TVeiM  P.  vnlao  Seeta:  anas  Med.  et  Ou.  8.  Creea:  Ar.  Bas.  et  Oo.  1. 
Creem,  P.  et  al.  meliores  ^ore:  nilg.  otro. — 102  Gn.  S.  agi», — lOS  Mor.  fuam 
veniam,  Ga.  1.  9.  S.  ei  oeiiuaif.— 105  Franciae  itojitMe  pro  erimiite.— 100  Oo. 

NOTA 

Flamma]  Amor.  ^t  patria,  taa  ignobUior. 

.    04  Nonjlat]   Non  pronnt  eztio.-  100  Diiear]  Aliidtcar, 

guatur.  TVeoM]  H»c  eat  Pnteanei  lectiOy 

06  SimiU»  ventol  LeTie  et  incon-  qoam  optimam  censutt  clar.  Hein- 
stans,  sciL  Aias ;  qai  inaaper  Thracias  muliei-es 

Erret]  Ad  aliam  transferator,  despectas  faisse,  exemplo  Tbemist»- 

07  iVe  noii  stm  tanti]  Sapple,  Me-  clis,  Timothei,  aliorum,  qnibos  Thres- 
tpo,  aat  timeo.  Gall.  Je  erain»  qu0  ^m  matres  objectss  sant,  moltis  deni- 
V011S  iie  penetez  900  je  iCen  vaux  pa»  l^  qne  probat.  Atii  codices  habent  i9sfr> 
peine.  ta:  qam  forte  irera  est  lectio. 

Superenique']  Id  est,  Tanta  tibi  Ti-  Toro]  Ald  habent  vtro. 

deantnr  periculai  at   mei  caosa  ea  102  Oita  aga»]  Cesses ;  moreris. 

BoUs  adire.  105  Crimtiie]  Si  aliqoam  aliam  am«- 

00  Patria  ne  Mor]  Mihi  dainoo  veria. 


Digitized  by 


Google 


HBROIDB»,     BPlgY«   SIX. 


Omnia  sed  Tereor;  (quis  enim  seciinui  aniaTit  ?) 

Cogit  et  absentes  plara  timere  locus.  UO 

Felices  illas,  e^aa  qaas  praesentia  nosse 

Crimina  vera  jubeti  fUsa  timere  vetat ! 
No6  tam  vana  movet^^uam  facta  injuria  iaUit ) 

Incitat  et  morsus  eiror  uterque  pares. 
O  utinam  v^ias  1  aut  ut  ventnsTe  paterve,  119 

Causaque  sit  cert»  foemina  nnlla  mor»  1 
Quod  si  quam  sciero ;  moriar  (mihi  crede)  dolendo. 

Jamdudum  peccas»  si  mea  fata  petis. 
Sed  neque  peccabis,  frustraque  ego  terreor  istis : 

Quoque  minus  venias»  invida  pugnat  byems.  120 


1 7)  Et  hau  tubifU  §tbtiiUe$  jriM  meiuin*  BmIu  Okiit  fMt  mui  prm» 
MNlMi  eogit  c^gnoteen  eenu  cnlpaM^  ftrMbei  metnere  mmoj  /  Ojfeiuti  falm  imm 
pM  erueiai,  quam  eblaia  laiei :  et  uirafue  igfuramtia  eiet  aquaki  cruciaiui.  O 
uHuam  aeeedae  i  auivel  «tra,  vel  paterj  et  mdua  pueOa  eU  eauia  laugm  euuetaiiei^  t 
Quad  fi  aHqnam  cognfftere ;  obibo  rmUU  crede)  dolore.  Jam  din  deUnqniif  H 
fuemi  meam  mortem.    Sed  neqne  ddm^uei,  et  egofalio  moveor  ietii :  et  tempeiiai 


^»»!»^!»!*»»»*^»»*»»* 


9.  amtdni.  Heins.  0019.  am«ra.— 110  AL  mulia  Nm.  Ou.  t.  t|»ie.— 111  Aller  I» 
FdwMoiMs.— 112 O1L 8. et  S.  cnm  uLverajmMi:  4./wJI.>-llS Mnlti •  fcriptU 
tam  vera  movet:  a\.falia  movetf  quamfieta. — 116  Vnlg.mtf  ku  oentejvf.— 116  Al. 
CeMa  mi  ani  eerte ;  nti  ed.  Qryph.  ann.  1664.  vel  CoaiMfiw  mi  tantei:  Tel  Cnnia 


NOTJE 


106  Faiaqne']  Mors. 

107  Veninri  dederie']  Id  ett,  Mibi 
nllo  modo  qnicqnam  patefeceris,  ex 
qno  manere  me  dolorem  hnnc  conje- 
cerim. 

:  108  Foma  eoHcii.]  14  est,  Qnod  f»- 
nra  ant  nnntio  nllo  sinistra  de  amore 
tno  andiYerim. 

IIO^  Xionf]  Remotns,  seil.  ant  loci 
dlstantia. 

111  Preueniia']  Siqna  sint  tamen. 

in  Jnbef]  Ni  Jnbeat«cogit  certe 
prtttentia  cognoscere  qnm  coram 
fiont. 

tlt  Vaua]  Id  ett,  qnm  non  facta 
aed  flcU  ett. 

Pacta']  8i  qna  factatit  tamen,  snp- 
ple. 

114  Mortmi]  Animl  cwaa  doioret* 


qne. 

Uterqui]  Cnm  tibi  crlmina  falia 
afiingo,  deinde  qn»  Yera  snnty  cnni 
nescire  me  cogito. 

116  CertiB]  AUi  babent  ianiu; 
qnod  prope  Idem  est,  qnoad  setisttm, 
nisi  qnod  illnd  m^jorem  tignificat 
impatlentiam. 

117  Quam]  Foeminam,  scil.  qnsi  te 
a  me  aTcUat. 

118  Jamdndimi]  Valde,  ▼eljamdin 
ejiponnnt.  Hkc  est  yis  yocIs,  nt  rei 
certam  et  exploratam  Teritatem  nob 
tet. 

Peecae]  Me  occidis. 

Faia  petie]  Mortem  qnssris. 

119  Mts]  SnspicionlbaB. 

120  Pugmdhyemi}  Obstat  tempes- 


Digitized  by 


Google 


P.   OVlDlt  NASONIS 

Me  miseram !  quanto  planguntur  littora  flucta  f 

lEt  latet  obscara  condita  nabe  dies ! 
Forsitan  ad  pontum  mater  pia  venerit  Helles, 

Mersaque  roratis  nata  fleatur  aqais  : 
An  mare>  ab  inviso  privignas  uomine  Aictum^  125^ 

Vexat  in  aequoream  versa  noverca  Peam  ? 
Non  favet^  ut  nunc  est,  teneris  locus  iste  pnellis. 

Hac  Helle  periit;  hac  ego  leedor  aqua. 
At  tibi  flammarum  memori,  Neptune,  taarum 

Nullus  erat  ventis  impediendus  amor :  130 

Si  neque  Amymone,  nec  laadatissima  forma 
'    Criminis  est  Tyro  fabula  vana  tui ; 
XiUdidaque  Alcyone>  Circeque  et  Alymone  nata, 

£t  nondnm  nexis  angue  Medusa  comis ; 

^tfmufa  obtttU,  qw>  minui  accedaa,  Me  tttfelicem  f  quantis  undU  Uttora  puUaMiwrl 
JHea  quoque  alfaconditur  tectus  nube  atra  !  FortUan  mater  pia  Helles  descenderit  ad 
0Uiref  -et  filia  iubmersa  lugeatur  aquie  ejfune:  an  neverca  mutata  t»  Deam  maru 


nune  eat,  non  est  propitiui  nuMibue  pusUU.  HeUe  hae  aqua  uUerUt;  ego  kac  jslt- 
dlor.  Atf  Neptune,  nuUus  amor  erat  tibi  prohibendua  recordanH  igneo  tuoe ;  a 
neque  Amymone,  nec  Tyro cekberrimapukkHiudifie' eet fabula  inanii  tui HHif  ef 
eplendida  Alcyone^  et  Circe,  et  AlymoniMjUia,  el  Medum  capUke  nondum  implicUia 


ii#^»rfV^^^^*^^«» 


tit  aut  tanta.— 117  P.  ai  reaciero.— 121 F.  franguntur  Uttora:  A./erii«hir.— Ul 
Cod.  Bersm.  Ut  latet. --121  Ses  Codd.  portum  pro  pontum. — ^124  Helm.  com 
plaribnsal.  Meraaque  turbatia,— 125  An  P.  vulgo  Aut.—lll  Pro  Circe  pleri- 
qiie  codd.  CeycCj  Ceyceque,  Ceiceque:  Gu.  1.  CeUceaue.  Pro  Alymone  §cripti 
Avenoney  Aveone,  Andmene,  et  infinita  alia  cormpta.  Vide  Heins.  (Not  Var.)  qni 

NOT^ 

.    189  O^iCKni]  Qaam  obscnra.  altera  axor,adeoqneHe]lesnoTerea; 

^2%  Materpia}   Nepbeleest,  qnam  qn»  in  Lencotbean  seu   MatatMO% 

forte  tempestatem  ciere  dicit  Hero.  Deam  marinam,  transmntata  est» 
•  124  Meraaque^  De  tubmena  Helle        127  Utnuneeat]  Itatnmidos. 
nota  fabula»  qnam  etiam  ante  'vidi*        Locuaiate']  HeUespontiu. 
utts.  *  .129  jnajniRanaii]  Amoram. 

Roratia']  Instar  roris  effnsis :  allopi        ISl  Si  neque']  Id  est,  Siqnidem  TO- 

«io  est  -ad  nnbem,  quae  Grsce  Ne»  rum  est  te  amasse  hanc,  illam,  ^c.. 
pbele  dicitur ;   ex  qaa  ros  aut  plnvia        Amymone']  Una  fnit  ex  Danai.filia> 

decidit.  bnsB  Neptnno  compressa;  ex  qna 

Nata]  Helle.  Nanplium  snscepit,  patrem  Palase- 

126  Mare']  HellespontiUB»  dis. 
'.  Primgna]  HeUes.  1S2  Tifro]  Fuit  hssc  Salmonei  ^ia, 

120  Noverca]  Ino  est,  Athamoiitis  qnsB  ei  Neptnnoy  Eoypei.flvTil  ibr- 


Digitized  by 


Google 


HKROIDKS.     RPIST.  ^IX^ 


Flavaque  Laodice,  co^lOque  lecepta  CeUeno, 
Et  quarum  memini  noinina  lecta  mibi. 

Has  certe  pluresque  canunt,  Neptune,  poetae 
MoUe  latus  lateri  composuisse  tuo. 

Cur  igitur,  toties  vires  expertus  amoris, 
Assuetum  nobis  torbine  olaudis  iter? 


133 


140 


terpeKtUms,  Hfiava  Laodicey  et  Celano  reposiia  eethj  et  quanm  recordor  nomina 
lecta  a  me»  Certe  Poetm  preedkoMi  kae  et  pUeres  eoneeniiae  tenerum  latuB  kderi 
tnOf  Neptune»    Quamoltrem  ergo  iotiee  vim  pasio»  amoriif  obstruiB  nobie  vioM  eolkr 


^^*>0>^^S0^^'^  ^^^ 


ex  Hygino  Fab.  cltii.  refltitiiit  Cabfceque  Heeataoue  iMrfa.— 137  Francias  ka» 
etenim, — 188  On.  i.  2.  4.  cum  al.  eonseruisse  iuo :  qnidain  supposmMse  et  conti- 
nuasse» — 140  Dno  Heins.  turbide  tioMdisl — 141  Ou.  S.  lateque*  Franciot,  fera 


NOM 


mam  indnto,  Pelian  Nelenmqu^  nno 
partu  edidlt. 

1S3  Lueida]  Qnippe  in  coelum  trant- 
lata ;  qna  re  ab  aliis  ejnsdem  nomi- 
iiis  distinguitur.  • 

Alcyone']  Fuit  nna  ez  PleiadibnSy 
Atlantis  filia ;  ez  qua  etiam  Neptu- 
miB  filios  duoa  6t  filiam  nnam  susce* 
pit 

Cireeque  et  Alymone']  Non  ezpedinnt 
se  ez  hoc  loco  interpretes,  qui  biuid 
dnbie  mendosissimns  est.  Monstra 
lectioDum  in  vetnstis  codicibus  appa- 
rent  Pro  Circe  pl%rique  Ceyce,  Ceu 
ceque,  Cefceque :  pro  Alymone  scripti 
^0611011«,  Aveoney  ArreonCf  Aneone,  Ano- 
mne,  Afneone^  Amemone,  Amioney  Au- 
gone,  Amimonef  Alcioney  Avetione,Ar- 
^oney  Amintone,  Alienoney  Avioney  Au' 
thoney  Amioone,  Antheone,  Adeone,  Aw- 
thonoe,  et  qold  non  f  sed  ita  nt  pleri* 
que  Aveone,  ant  Aneone  agnoscant. 
Poteaneus  Ceueeque  et  Aveone  naid. 
Scribo  Calyeeque  Eeatheone  nata,  Hy- 
ginns  fabnla  107.  ubl  Neptbni  filios 
seceasety  <  Cygnns  ez  Calyce  Heca* 
tonis  filia :'  nbi  Hecatseonis  videtnr 
Mcrlbendum.  Scholiastes  Theocriti 
Idyll.  ZVI.  Kmop  \^i  T&r  IIoirciMfOS 
Mfiii  K^Dicof ;  vel,  nt  ali»  editlones  ha- 
bent,  KiOiKos.  Lego  KoA^.  Addit 
«ntem/  *  fifecataBone  Hatiy'.  nt  ab.al- 


tera  Calyce,  Endymionis  matre,  filia 
^li  distinguat  Certe  Cygni  ma* 
trem,  qnocumque  tandem  appeHa* 
tam  noroine,  hic  intelligi  ab  Ovidio 
non  est  dubium.  Si  quis  meliora  pro- 
tulerit,  is  Musas  singulari  beneficio 
demerebitnr.  Heinmus, 

134  Nondum  nexis]  Meduste  crineir, 
quomm  pulchrittfdine  praesertim  ipsa 
Neptnno  placoerat,  Pallas  indignata, 
qnod  in  templo  sibi  dicato  ille  fiigi- 
entem  assecntos  esset  et  compressis- 
set',  in  serpentes  convertit. 

135  Laodice]  Plures  eo  nomine  me- 
morantor,  interqne  eas  Priami  ui^ay 
alia  Agamemnonis,  tertia  Cygni  filia. 
Fnit  et  co  nomine  nympfaa,  Apis  et 
Niobes  mater,  itemqne  alise.  Quam 
vero  Neptnnus  amaverit  non  liqnef^ 
nisi  fbrte  Laodicen  Priami. 

Celeeno"]  Httc  est  ex  Pleiadibns 
nna,  Halcyones  soror,  qnam  etiaM 
amasse  Neptnnum  testatnr  ApoUodo- 
rus.  Antea  vero  vidimus  Pleiadas 
Coelo  receptas  sirins  ejflicere;  qnod 
Latini  VergUias  appellant 

136  Nomtfia]  Nomina  sunt  profecto^, 
et  ea  qnidem  fabnlosa ;  nt  nimia  pro- 
fecto  in  his  diseutiejntis  videator 
Criticorum  diligentia. 

140  Turbine]  Turbo  ventiis  est  va^ 
lidissimni   et   vorticosas:   adeoque 


Digitized  by 


Google 


884  '   V.  OVIDII  NAS0NI8 

Parce  ferox ;  latoqae  mari  tua  pr»lia  mifiGe/ 

Sedacit  terras  haac  brevis  tinda  daas. 
Te  decet  aat  magnas  magaum  jactare  carinas ) 

Aat  etiam  totis  classibas  esse  tracem. 
Tarpe  Deo  pelagi^  javenem  terrere  natantem :  14S 

Gloriaqae  est  stagno  qnolibet  ista  minor. 
Nobi]is  iUe  qaidem  est,  et  clarus  origine :  sed  non 

A  tibi  snspecto  dacit  Ulixe  genus. 
Da  veniam,  servaque  duos :  natat  ille ;  sed  isdem 

Corpus  Leandri^  spes  mea,  pendet  aquis.  ISO 

Sterauit  et  lumen ;  (posito  nam  scribimus  iUo.) 

Sterauit,  et  nobis  prospera  signa  dedit. 
Ecce  merum  nutrix  faustos  instillat  in  ignes : 

Crasque  erimos  plures,  inquit,  et  ipsa  bibit. 

(M  Umpe^iatt  7  Ignuee,  mm  ;  €i  tfiMrc«  Iim  eerimmiuL  m  muU  «fnirr*  ifoc 
cfiM,  qun  tepani  iirrm,  eit  exipia*  TVn  ingtmii  pikknm  eei  od  ^fttm  m* 
gefiie»  nave»  ;  mtt  eOam  esm  ierribUem  ioH»  eimribme.  indeeerMm  est  Deo  mmie 
pemrem  ineiure  eMeecenH  mmti ;  ef  Um»  iAei  eH  u^erior  ftwoif  »iagnn,  Itte 
efmdem  e»i  generomu,  ei  etirpe  generoea ;  »ed  mm  repeHt  originem  ah  Ulf»m  tibi 
imrim,  Jgno»ce,  ei  dno»  »aho»  preuMoi  ilU  wai;  »ed  eorpu»  Leandri,  et  »pe» 
meanaied  nt  iiadem  nqni».  Lneema  eHam  eirenmt;  nam  oeribinm»  iUa  ndnmin, 
Sirepmt ;  ei  nobi»  /eeU  lata  omina»  Ecee  mitft»  inmutiU  vtimm  ts  ^iiwigf/W* 
ce$  ;  ei  ait,  Cra»  ertmn»  phwe»,  et  ipoa  potat*    Fac  na»  plnre»  eMe  progremnoper 


jM-tflia.— 142  6o.  %.  hic  hreme.-^W  Mor.  qoiis  iurbaro  nat.^146  Be.  «te 
rjiiior.-*148  Gn.  9.  com  al.  dnxit,—lbl  Siemmt  P.  plorimi,  ot  Qn.  1.  9.  4. 
hk:  et  t.  seqo.  perperam  Sierinit ;  alii  Inier  ea  himen :  Go.  S.  Inierea  et  hun, — 
162  Franciof  ei  mOu^-^W  Go.  9.  eom  al.  dieiiUat:  al.  dettaiai:  Go.  4.  «H^ 

NOT^ 

son  tam  hic  Tentoa,  coi  proprie  non  Non  dneii]  Adeoqoo  iUi  faBfeiMRit 

iroperat  Neptonos,  qoam  ejot  effec*  omo  non  debet. 

tnm,  marif  SGi).  commotio  e«t  intelii-  148  AujMdo]  Alii  Neptono  sntpee» 

genda.    Doo  scripti  hal>eot  fiir6tdf.  tom  Tolont  fnisfe  UlyMem  propter 

141  Tna  preeiia]  Undas  toaa,  aliat  Palamedem  nepotem,  qoi  ejns  iii« 
jdiis  impinge.  sidils  periit;  alii  proplcr  Polypli^ 

142  BriVM]  Qo»  adeo  ea  non  eet  mnm  fiiiomy  ab  eodem  Ulysse  eti> 
nbi  soa  pr«lia  Neptonns  bene  misce-  am  com  palris  contemto  czcaNatimi. 
fe  possit.  Ob  otramqne  caosam  foerit 

Dna»]  Enropam  et  Asiam.  140  lUe}    Qoasi  dicat,  Soloa  qnU 

146  Siag^]  Id  est,  Gloria  qoam     dem. 
in  qoolibet  turbando  sUgBO|  ant  par-        161  Amwt»]  Strepttnm  ad  itnr- 


yi9k  Mioa,  posses  habere.  JintantU  modom  edidit 

.    147  Ille]  Uaader.  15S  F«iifor|  Fiosta  iigntficaiitoe. 


Digitized  by 


Google 


HBROCDBS.     BPI8T.  Xl^,  886 

Effice  nos  ploies,  evlcta  per  aeqaora  lapsosji  ld6 

O  penitus  toto  corde  recepte  mihi. 
In  tua  castra  redi»  socii  desertor  Amoris, 

Ponuntur  medlo  cur  mea  lAembra  toro  ? 
Qood  timeas,  non  est :  auso  Venus  ipsa  fiiTebit ; 

Stemet  et  sequoreas»  «quore  nata,  vias.  tOQ 

Ire  libet  tumidas  ipsi  mihi  sa^pe  per  undasi 

Sed  solet  tioc  maribus  tntius  esse  fretum. 
Nam  cur,  hoc  vectis  Phryxo  Phryxique  sorore^ 
^  Sola  dedit  vastis  fi»mina  nomen  aquis  ? 
Forsitan  ad  reditum  metuas  ne  teropora  desint^  169 

Aut  gemini  nequeas  ferre  laboris  onns. 
At  nos  diversi  medium  coeamus  in  asquor : 

Obviaque  in  snmmis  oscula  demus  aqnis ; 
Atque  ita  quisque  suas  iterum  redeamus  ad  urbes, 

Exignum,  sed  plus,  quam  nihil,  illud  erit«  170 

tmrUMpenUOj^j^rormuiKfixemihiMoaJiiK^  Bevenew^iMtmatrirajdntfior 
miHmmiri»,  Qmmoffrem  mei  trhu  eolhcmttmr  ln  medio  leeto?  Nan  e9it  qind 
refofmUea :  ipoa  Vemu  jwoMi  OMdetUem :  ei  orta  wmri  imnitfi  Uer  mariiiiijii. 
&ne  mki  ipoi  feri  «iHiiiiit  vadere  per  aquao  media» :  $ed  koc  mare  eonntemi  e$»e 
hUtao  maaealit.  Nam  ifuamabrem,  Pkryxo  et  germamt  Pkrjfxi  oefM  hoc  freto, 
M^djNtfOa  imjfoemi  aemen  profmiii»  aquie?  Forte  tiwua»  tempue  «t  deturad 
regreaeumy  autMoa  taieae  toieram  moleetiam  dmpHeie  laborie,  At  iMt  dieeiti  con- 
tfniMiiiiit  m  medium  mare ;  et  eaaeia  preebeemme  coaeurreuiia  ia  extreaiie aquie» 
Atque  tta  wuiequiepie  revertamur  iterum  ad  eua»  »eiee,    lUud  erU  miiiimiiiii,  m4 


^«»»^>»^o*t»»<»'» 


Imn^.— 1A4  AL  erae  erimm,-^l5&  UL  erupia  per :  A.  errata :  F.  paeaia :  L* 
«Btr«ma:  Be.  tiietta:  alii  aliter.— 156  Li«  Leid.  et  Be.  reeepte  mct.— IftS  Leid, 
dno  Bertm.  et  edd.  qaedam  vidm  toro. — 161  Tmmdae  nnas  R.  ceteri  mcdMf^ 
-rl6S  Franciiit  mKiM  ««te.— 16S  P.  haeveetii:  Oa.  1.  Aiic;  3.^. — 166  Me^ 
iua»  P.  et  R.  Yulgo  mttiitt.  Gu.  2.  cnm  al.  nt  ro6ora  deau  Oo.  4.  ui  robora.-^ 
166  Al.  £1  mqueae  femim^l67  Or.  et  ed.  Bersm.  Aui  not.— 160  Al.  in 

NOT£ 

,  155  Evieta']  Tait  lacertis  tnperata.        16S  Nom   ciir]     Exemplo   probat 
Xoptiit]  Gall.  Ajfani  eouU.  mare  de  qno  loqnebatnr  pnelUi  minnt 

157  Jii  tm  cattrd]    Ad   me,  scil.     favere. 

Metaph.  «  niilttibns.  Pkryxo]    Phrynns  Athamantis  et 

158  Afftfto]  Quod  non  fieret,  si  t«     Nepheles   fnit  filins,  qui  conscenso 

anrei  TeHeris  ariete,  Pontum,  cum 


159  ilvto]  Tibi,  tcil,  sorore,  traosfretare  a^gressns  est. 

160  Stemefi   Componet;  placabit«  iSbrtrt]  Helle. 
JEquoramial  Ex  m«ris  spamn  orta  16«  DedU]  Ab  Ipsa  tero  HeUia- 

dicitnr*  pontns  dictns  esf. 


Digitized  by 


Google 


336 


P.  OVIOII   NASONIS 


Vel  pudor  hic  utinam,  qui  nos  clam  cog^it  amaie, 

Vel  timidus  famse  cedere  vellet  amor  I 
Nunc  male  res  junctee,  calor  et  revereotia,  pugnant 

Quid  sequar  in  dubio  est:  btec  decet^  ille  juvat. 
Ut  semel  idtravit  Colchos  Pegasaeus  lason;  175 

Impositam  celeri  Phasida  puppe  tulit. 
I7t  semel  Idasus  Lacedsemona  venit  adulter 

Cum  praeda  rediit  protinus.  ille  sua. 
Tu»  quam  sappe  petis  quod  amas,  tam  saepe  relinquis  : 

Et  quoties  grave  fit  puppibus  ire,  natas.  180 

Sic  tamen,  o  juvenis,  tumidarum  victor  aquarum, 

Sic  facito  spemas^  ut  vereare>  fretum. 


amplhu  qwtm  nUuL  Utinam  vel  hic  jmdor  qui  nos  subigitfiirtim  amarey  tel  t 
paiidua  veUet  caueederefama  !  Nunc  amor  ei  pudor,  rea  nude  coUake,  certant,  /m 
incerto  est,  quid  agam:  hie  ett  deeonu;  Ule  utUie,  Poetquam  Jaeon  PagaMteu» 
iniU  Colcho$f  avexit  Pharida  it^eetam  in  navem  velocem,  Pogtquam  adulter  Idteua 
eamel  acceent  Laeedtmona  ;  iUe  etatim  revernu  eet  atm  rtgpina  eua,  Tu  tam  tape 
deteris,  quod  anuUf  quam  etppe  invirie:  et  quotiee  durum  est  nacUme  progredif 
luUat,     Vidi  tamen^  ojuveniay  domitor  aquarum  turbatarum,  Ua  contemnoM  mare,^ 


'  titm»**^*^>*f^'*f^^^ 


urbea:  doo  ad  arees:  B.  ad  oras^ — 171  Ga.  omnet  tamcogU, — 172  VeUet  pro 
valg.  velU  positnin  Mycillus  existiinat — 173  £xc.  Douzaa  Venus  et  rever^ 
6r.  pudor  et  rev, — 174  6a.  S.  t»  dubUim  est:  R.  m  pugna  eat:  P.  Quod  sequUur, 
dubium  est, — ^176  Pegaseus  vnlg.  Pagareos  P.— 177  6o.  vidU  adulter:  Bc» 
petiit  Laced»  aduUer* — 180  Quwmvis  pro  quoties  Francins.  Al.  graoe  sU,-^ 


NOTJE 


166  Gemirn]  Veniendi,  et  abenndi, 
icil. 

167  JHversi]  Qni  in  dJYergit  mundi 
partibns  commoramur. 

170  lUudf]  In  mediam  «qnor  coiisse, 
ibiqne  oscnla  dedisse. 

172  Cedere]  Ita  ut  Pudor  Amori, 
Amor  omnia  Fams  permitteret :  Amo- 
li  per  Pudorem,  Famae  per  Amorem 
orania  licerent :  Amor,  a  Pudore 
conccssa,  Famae  traderet;  Pudor, 
qoe  Amor  faceret,  non  curarct,  A- 
mor,  quae  Fama  Vulgaret,  contemne- 
ret :  nosque  adeo  securi  ndst^o  palam 
gauderemus  Amore. 

173  Male']  Voluptatit  nostras  diift- 
pendio. 

Cahr]  Amor. 


Pugnant]  Qnia  diBSnadet  Pndor 
qnod  Amor  imperat. 

174  fn  duUo  ett]  Dnm  Pndor  et 
Ambr  pugnant,utri  obsequar,  dnbito. 

176  Ut]  Postqnam.  Innuit  HerOy, 
se  a  liCandro,  ut  a  Jaflone  Medea,  ^ 
dnci  velle. 

Pagasaus]  Thessalicus;  ab  nrbe 
Tbessaliae  Pagasis. 

176  Phasida]  Medeam ;  a  Phaside 
Colchomm  fluvio. 

177  Idaus]  Paris ;  de  quo  snpra.. 

178  Prada]   Helena. 

180  Grave]  Id  est,  navibus  perit 
cnlosum. 

181  Sic]  Repetitione.movetaffec- 
tum. 


Digitized  by 


Google 


^BROIDBS.     BPiST.  XIX.  997 

Arte  laboratffi  Tincaatar  ab  »qaore  pappes : 

Ta  tua  plus  remis  brachia  posse  pates  ? 
Qnod  capis,  hoc  oaatas  metaant,  Leandre,  natare :         185 

Exitas  hic  fractis  pappibus  esse  solet. 
Me  miseram !  capio  noa  persaadere^  qaod  hortor ; 

Sisque,  precor,  monitis  fortior  ipse  meis : 
Dummodo  pervenias^  excassaque  saepe  per  andas 

Injicias  hameris  brachia  lassa  meis.  190 

Sed  mihi^  coeroleas  qaoties  obvertor  ad  undas, 

Nescio  qaaa  pavidum  frigora  pectus  habent. 
Nec  minus  hestemn  confiindor  imagine  noctis^ 

Qaamvis  est  sacris  illa  piata  meis. 
Namque  snb  Aarora,  jam  dormitante'  lacema^  195 

(Somnia  quo  cemi  tempore  vera  solent) 

MiHmMff.  Nave»  orfificiaM  ceminutie  ebnanUur  nuui:  endme  Um  laeeri&i 
mmplku  valere^  quam  remoel  Quod  mjda»  naUvre,  Leaadre,  mmia  hac  timeai.  Htee 
weire  eeneaeni  eeee  waMae  e/tsif .  Me  U^eUcem  I  opio  noa  ej/ieere,  quod  moneo :  ei 
erOf  ipee  Mf  ammoeior  meie  freeeeptie ;  dummodo  periingae^  ei  immitta»  kamerie 
meie  loeerioe  defeeooo  eape  ogitaioe  per  aqnae,  Sed  quotiee  conoerio  oculoe  ad  aquaa 
glauoae,  neeeio  queefrigora  meum  oeeupani  cor  trepidum,  Nee  minue  iurbor  liiim- 
luerie  noeti»  heeiemee,  quanquam  iUa  ek  piata  meie  eacrie,  Namque  eub  Auroranty 
km^ado  jam  eadintta^  (quo  iemporo  oomma  ceria  eoleni  videri)  JOa  exdderuni 


rf»»^»»#>»^>*«#»»>* 


181  Helin.  Tiiidiiicii.--185  Oii.  1.  9.  et  4.  cnm  al.  merguniurab:  %.  merganiw: 
I).  morguMiurin:  Me,  franguniur,  Scr.  seu  Ga.  4.  in  eequore  pieeee ;  unde  Heion. 
conj.  prieiee:  On.  1.  2.  S.  eequore  Mves.— 184  Vnlg.  peiae, — 186  R.  fraeii» 
jmiokm», — 187  Ou.  8.  cnm  al.  qfeod  opto, — 191  On.  S.  cnm  al.  oboereor  ad:  2.  tii. 
^IQS  Al.  Needo  quid  paeidmn  frigore  pedue  habet:  al.  Neoeiorquod  paeidum 
peetora  frigu»  kaJbent :  Tel»  habet  :>  Me.  alter,  Neeeio  qua  iunidmn  frigora  pect, 
habent:  Ar.  paoidum  poetore  fr,  habei,—\9^  Ou.  2.  Quamoi»  eU,  Go.  2.  iOa 

NOT^ 

185  Meiwent^  Qnia  tantnm  post  104  iZta]  Imago  Bcil.  noctis,  aat 
jianfraginm  natatn  maria  conantur  aomniam  :  non  nox,  nt  existimavit 
trajicere.  Hnl>ertinas.    Solebant  ▼efo,  nt  som- 

186  £xtiMsiUc]  Enimvero,  navibns  niis.  praennntiata  mala  averterent, 
fractls,    pertnrbatnm   mare    natare  Bils  sacra  faeere. 

nantae  cognntnr.  196  Namque]    Somninm    enarrare 

187  Ciipie]  Qnia,  per  Amoris  im*     institnit. 

patientiam,  Leandmm,  etiam  tnrba-        DormMUmie]  Id  est,  Propemodum 

to  mari,  vellet  venire.  .    deficiente;  qnemadmodum,  consum* 

189  Perveuia»'\  Ad  me,  sciL  to  oleo,  evenire  solet. 

102  FHifora]  £x  metn.  196  Fera]  Vera  significantia :  quss 

193  ConfundoT\  Somnio  turbor.  tamen  qnatenns  vera  non  inepte  vi* 

DOph.  et  Var.  Clae,  Oritf.  Y 


Digitized  by 


Google 


3S8  P.  OVIDII  NAS0N18 

Stamina  de  digitis  cecidere^  sopore  remisBis ; 

Collaque  polviHO  nostra  ferenda  dedi. 
Hic  ego  Ventosas  nantem  delphina  per  undas 

Cemere  non  dubia  sum  milii  visa  fide :  200 

Quem,  pdstquam  bibulis  illisit  fluctus  arenis ; 

Unda  simul  miseram  vitaque  deserait. 
Quicquid  id  est^  timeo :  nec  tu  mea  somnia  ride ; 

Nec  nisi  tranquillo  bracbia  crede  mari. 
Si  tibi  non  parcis^  dilect»  parce  puellas  :  205 

Quffi  nunquam^  nisi  te  so^ite^  sospes  erit. 
Spes  tamen  est  fittctiB  Ticinse  pacis  in  undis : 

Tum  placidas  tuto  pectore  finde  vias. 
Interea^  nanti  'quoniam  freta  peryia  non  sunt, 

Leniat  invisas  litera  mlssa  moras.  2i0 

digUi»  laxaH»  MMk» :  H  prmhid  noiirm  cerwees  tuiiinei^  fmbritio»  Hk  €g9 
aum  miki  riM,  JUe  kmA  Mcfrto,  mfiUert  delphiMMm  waUnttm  per  aqm»  vtidi» 
MgittdM;  quem^  pottfuam  umda  ajfUxU  bihulo  foteJ»,  aqum  ei  vUa  euml  deeOimi 
iilfelieem,  Qukquid  id  eei,  metme:  naeiueauiemiuemeaaemma:  nee  eoamiiie 
ideertoe  niei  mati  ^iieio,  8i  iild  non  indaigeef  induige  amai^  pudUe  ;  fue  mmi- 
9ifain  erii  imeeifmmM,  niei  te  ineolum,  Spee  tamen  <iahir  qmeiie  mox  /uturm  w 
fludUm»  aUquaieniu»  »edaii»,    Tum  »einde  ker  quieium  eeeuro  ptdere,    Jnterae^ 


^>»^^#^^^^^^^ 


piaMet;  %.  jHaeaia,-^W  Uniu  Hekis.  et  Exc.  D.  }am  defieienie,'^t9b  Helai. 
Bine  ego, — ^201  Edd,  prisc»,  AM.  1.  Colin.  et  Benm.  t^feof  jimta»:  «dm 
8cr.  t/tefii.— a04  0.  et  Barb.  iende  mari;  et  bic  pro  var.  lect.  redde. — 
906  Bxc.  Douzae,  Juo.  Lckl.  et  septem  al.  «ine  <e  fOfp.  P.  Ga.  1.  et  trctai.  es 
mel.  fMpet  m.— 308  Gu.  1.  2.  4.  et  Helro.  cam  al.  IV  phe,  Qaidam  TVmc; 
Scr.  plaeiia»  aia»,  Gu.  S.  et  4.  et  Helm.  cum  pleriiqne  al.  ioio  ped,  Cod. 
BemnaBDi  eeinde  «<■•.— 210  Oa.  2.  Leniei,  Sa.  Len.  iaemema»,  AL  liierametms 
R«  Uiera  uiea. 

NOT^ 

deri  possint  longnm  esset  definire.  per  ex  malaerii  exponere,  deinde  per 

9M  Miaerum]  Delphinum  sdl.  qno  /raeii»,  violenter  agttataa  ondas  inteK 

iicander  reprttsentatnr.  iezeris ;   ut  tantam  pertnrbationem 

.    207  Fraeii»in  undi»]  Id  est,  qam  tieoetsariocoaBeqnidebeattrtnqalUi- 

jam  non  iu  intamescnat.     Nifi  tn  tai. 


Digitized  by 


Google 


HBROIDBB.    BPI8T.  XX.  839 

EPISTOLA   XX. 
ACONTIUS    CYDIPPJE. 

ARGUMENTUM. 

PftonMTUS  ad  sacra  Bianss  AcoDtiuSy  qnse  in  Belo,  insola  maria^Agei.  om* 
niam  Cycladum  clarissimay  freqaenti  ▼irginum  conTenta  celebrabantur,  in 
amorem  Cydippes,  paellss  nobilis,  adoiescens  ezarsit  Sed  cam  illam  ob 
l^eneris  imparitatem  non  anderet  solicitare,  novam  commentns  fraudem,  in 
pnldierrlmo  pomo  scripslt  dnos  hosce  versos :  *  Joro  tibi  sane  per  mysticn 
sacra  Bian»,  Me  tibi  ventoram  comitem,  sponsamqoe  fntaram;'  atqoe  il« 
lad  ad  pedes  paellse  projecit :  qna  fraodis  inscia,  cnm  imprudens  legeret, 
paciscitor  com  Acontio.  Nam,  qnm  ante  Deos  in  tompio  Delis  Diansi 
dieerentnry  rata  esse,  lcz  erat.  Com  aotem  panlo  post  pater,  hujosce  rei 
Inscins,  illam  alii  desponderet,  snbita  febri  correpta  est.  Qnare  hac  epis* 
toU  Acontios  conatur  eidem  persoadere,  hanc  morbnm  a  Diana  immissom 
esse :  propterea  quod  non  impleret,  qum  Dea  prssente  promisisset* 

PoNE  metum ;  mhil  hic  iterum  jurabis  amanti : 

Promissam  satis  est  te  semel  esse  mihi. 
Perlege :  discedat  sic  corpore  languor  ab  isto^ 

Qui  meus  est^  ulla  parte  dolente^  dolor. 

Mitti  timorem:  nikil  Alc  ditmo  jurMt  amanii.    Stfficit  tt  mihi  eau  sjHmiam 
ameU    Perlege :  sie  moHnu  tuos,  901  ett  meu»  deior^  Qiiquo  memtro  too  affiictoy 


^^^^^^■^ 


In  priscis  edd.  et  Mss.  nonnnllis  epistola  hsBC  orditnr  ab  hoc  disticho  : 
Aedfi  (Leid.  fivdpe),  Cydifpi^  dapicti  (Voss.  mupieti)  fumen  (Go.  corMM) 
Aemdiy  JUiut  (tsfii»  MorO  ia  pomo  qui  tibi  verba  dedit,—2  Oo.  1.  Petjuram  talis. 
-^  L.  WM  parte,  A.  et  Fr.  magna.  Be.  ilia,  qnod  probat  Heusing.  Ou.  S.  n«/- 

NOT^ 

Aeentiui']    JuYenis  foit  ez  insnla  tni  propositom  fidem  mihi  toaro  ob« 

Cea,  in  mari  JEgmo,  strinxisti. 

1  Pom  metum]   Ne  verearis  hanc  S  Sie]  Ut  tn  legeris,  scil.   De  isto 

meam  epistolam  legerc,   qoasi   ali-  genere  jam  ssepe  ridimus. 

quam  joramenti  formnlam  contineret.  Languor]  Febris. 

NikH  hiejur(Uni]  Ut  antea  feclsti,  Isto']  Tuo. 

in  templo  Diansci  nbi  contra  aniaii  4  Uttapofii  doUuii']  Id  est>Siali- 


Digitized  by 


Google 


S40  P.  OVIDII   NASONII? 

Qaid  pudor  ora  stibit  ?  nam^  sicut  in  aede  Dianed,  S 

Saspicor  ingenuas  erabuisse  genas. 
Conjugium  pactamque  fidem,  non  crimina,  posco; 

Debitus  ut  conjux»  non  ut  adulter^  amo. 
Verba  licet  repetas^  quse  demtus  ab  arbore  foetus 

Pertulit  ad  castas,  me  jaciente^  manus ;  10 

Invenies  illic  id  te  spondere^  quod  opto, 

Te  potiuSy  virgo^  quam  meminisse  Deam. 
Nunc  quoque  idem  timeo ;  sed  idem  tamen  acrius  illad 

Assumsit  vires^  auctaque  fiamma  mora  est : 
Quique  fuit  nunquam  parvus,  nunc  tempore  longb^  15 

Et  spe,  quam  dederas  tu  mihi^  crevit  amor. 

tAe<U  ab  tato  tno  carport.  Quamobrem  ruhor  irrefH  in  milirm  7  Nmm  coi^id^ 
gena»  verecundoM  rubore  mffuaoB  fmsaey  sieui  in  tempio  Dimue,  Peio  conMubium 
etfidem  promissam,  nonjiagitia :  amo  ut  co^jux  legitimuSf  non  ut  aduUer.  Qnom- 
vi$  denuo  profenu  vocee,  quasfructue  raptut  ab  arbore  periulit  ad  tnas  Momif  pudi" 
cait  me  nittente ;  ibi  comperiee  te  iOmd  poUiceri^  quodcupio  te,  trirgo,  potime  fccor* 
darif  qumn  Deam,  Nune  etiam  metuo  idem ;  $ed  tamen  iliud  id!an  vdtenumtiua 
coUegU  viree;  et  ignie  crecii  tempore.  Et  amor^  qui  nunquam  fuit  levii,  nunc 
auctus  esl  prolixa  moraf  et  spe^  ^usm  iu  mihifeceras,    Tu  miki  spemfeceras:  kic 


<^^'#^#^^««^ 


la,  Tres  Heins.  et  alter  Me.  pro  div.  lect.  dolente  dolor:  Tnlg.  doleredolorT 
Gu.  2.  S.  4.  cum  P.  et  al.  dolore:  exc.  Douzfle  et  ed.  Gryph.  ann.  154d.  dolenie 
tui. — 5  Gn.  omnes  et  Helm.  cnm  mnltii  al.  anietubii, — 6  Barb.  ambigua»  erub, 
— 0  Gn.  2.  arbore  fruetus. — 11  Al.  tespondisse:  al.  jnrwte.  Post  hnnc  veiaum 
qnidam  Mss.  et  editi  insernnt  hos  dno :  Ni  tibi  eum  verbis  excidii  Ula  fides  Id 
metui,  Diva  diff^  est  ira  decebai.  Heins.  mavnlt  oplem. — 14  Mor.  nuiu  esi, — 
15  Nfcnc  Mor.  et  nnns  A.  al.  nec,  vel,  tam,  ne,  non,  Unus  Heins.  mc  temp. 
porvQ.— 16  Gtt.  1.  et  Helm.  cum  al.  Ex  spe;  S.  cum  al.  Eispem:  al.  £i  spes: 

VOTJE 

qna  tni  parte  aegrotaveris.    Dicit  se  immissamfebremanctnmirimetueret. 

aegrotante  domina  pariter  segrotare.  IS  Idem']  Ne,  scil.  amori  meo  nolis 

6  Ora]  Alii  habeot  «rt«.  respondere. 

8  Ddnius']    Ex   pacto   legitimns;  Idem  tamen}    Istnd  non  videntnr 

modoque  debito,  et  faonesto ;  ut  spon-  omnino  exposuisse,  quidam  quos  vidl, 

sns.  Interpretes.    Referendom  istnd  idem 

0  lAcet]  Licitnm  est.  ad  opto,    Votnm  et  desiderinm  snnmi 

Demtus  ab  arbore  feBtusy  Pomnm  ;  nt  ejus  qnod  pollicita  e rat  matrimo- 

in  qno  versus,  de  qnibns  In  Argnmen-  nii  recordaretnr  Cydippe,  adeoqne 

tOy  Acontins  scripserat.  amorem  snum  snmsisso  vireS|  atqne 

11  Id  te  spondere]    Matrimoninn,  crevisse  testatur  Acontins. 
scil.  14  Flamma]  Amor. 

12  Ttf  potius]    Vtf  scil.  promlssa  Jlfora]  Tempore.            * 
serves,mihique  nnbas.  16  Spe]   £a  vero  fovet  Amorem, 

Qwan  Mejntiiisse  Deam]  Qnia  ab  ea     qui  desperatioDe  seplus  extioguitnr* 


Digitized  by 


Google 


HKROIDES.     BPI8T.  XX.  9£L 

Spem  mibi  tu  dederas ;  meus  luc  tibi  credidit  ardor : 

Non  potes  hoc  factum  teste  negare  Dea. 
Affuit^  et  pr8&s^[is^  ut  erant,  tua  verba  notavit ; 

£t  Tisa  est  mota  dicta  probasse  coma.  20 

Deceptam  dicas  nostra  te  fraude  licebit ; 

Dum  fraudis  nostras  causa  feratur  amor. 
JPraus  mea  quid  petiit,  nisi  quo  tibi  jungerer  nni  ? 

Id  me,  quod  quereris,  conciliare  potest. 
Non  ego  natura^  nec  sum  tam  callidus  usu ;  25 

Solertem  tu  me>  (crede)  puella,  facis. 
Te  mihi  compositis  (si  quid)  tamen  egimus  a  me 

Astrinxit  verbis  ingeniosus  Amor. 

meut  omor  tiln  fidem  adhibuU  ;  non  iihi  licet  Utfieiari  hoe  actum  esse  Dea  ecmeia, 
Inteifmiy  et  ut  aderat,  obeervamt  tuat  voce$:  et  vi$a  ett  prolata  approbatse  eafiUie 
agitaiie,  Tibi  dairiiur  dicere  te  dehuam  fmue  nottro  dolo ;  modo  amor  dicatur 
eauta  doU  nottri,  Quid  futnivit  meut  doktty  um  ut  tibi  teii  eomectererl  lUud, 
fuod  arguitf  potett  me  tibi  adjungere,  Ego  non  tum  tam  vertutut  natura^  nec 
ep^jterientia :  tu,  (crede)  pueOa,  me  facit  ingeniotum.  Amor  tolert  coUigavit  te 
miJkt  verbit  a  me  conttructity(ti  quid  tamen  prentitimMt,)  Scripti  tpontalia  vocibut 


Leid.  It  tpe.  On.  1.  in  marg.  2.  et  4.  cretcit  amor.—- 18  Post  bntic  Yersnm  in 
noDDollis  •eqnuntar  dno  adnlterini :  Me  tibi  nuptwram  feUx  erat  omeUy  Acontf^ 
Juro,  quam  coUmut,  numina  magna  Dece,—19  Erant  P.  et  Pat  vulgo  erat,--' 
20  Probatte  Gr.  O.  et  Leid.  Vulgo  tulitH'  Ou.  2.  et  Helm.  cnm  multis  al. 
ff^«M.--*28  Niei  qmo  a  conj.  Heins.  scripti  pleriqoe  niti  quod:  al.  niti  uti, 
Totnm  distichon  ita  constitoendnm  vnlt  Bunnannus :  FroiM  mea  ^pid  petiit^ 
Ntfi  9110  tibi  jungerer  7  umm  Id  me,  quod  quereritj  ^c,  Hein§.  conj.  Me  tibij 
quod,  tfe,—9i  Multi  tcripti  potet,—^  Quidam  caUidut  arte:  Ar.  attu, — ^27  A 
me  P.  vulgo  arte:  Go.  3.  com  duobus  Heina.  dic/«.    Pro  compotitit  yoss.  con- 

KOTJE 

18  Hocfaetum']  Matrimonil  spon-  conciliare.     More  sno   in  anibiguo 

aionem  intellige.  lodit  Ovidiut :  enimvero  per  matri- 

10  Erant^  Volg.  erat.  Erant  in  Pu-  moniom    coiunngontur    corpore    et 

teaneoetPaUvinolegitnr:  quodop-  conciliantnr,  qni   forte  animo  sunt 

timo  senso  ad  e«r6a-refertnr,  qn«  in-  valde  alieni. 

scia   pronuntiavit   Cydippe,    qunUa  26  Na»  v©]  Amorem,  non  se,  frau- 

erant  intellexit  Diana.  di§  aoctorem  facit. 

24  Id  me]    Distiehon  boc   valde  Naiurd]    Venntnt    dicitur,  cujus 

mendosnm,  aut  Ovidian»  venae  non  per  natnram  mens  celeriter    versa- 

esse  censoit  clar.    Heinsios:   quod  tnr;   Callidos  vero,  cnjus,  tanquam 

tamen  itacommodisslme  ezponi  posse  maons  opere,  sic  animus  nsu  concal* 

arbitror.  Id,  nempe,  tibl  jungi,  quod  Init. 

tlbi  qnerimonisB   cansam  prsebnisse  26  FaoUi]  Qnasi  dicat,  Kon  tom. 

potas,  idipaum  eit,  quod  potest  nos  ^7  iSi  ^aiid]  Versuum,  quibus  Cydip- 


Digitized  by 


Google 


84S  P.  OYIDII   NA80NIS 

Dictatis  ab  eo  feci  sponsalia  Tetbis ; 

Consultoque  fui  jnris  Amore  vafer.  30 

Sit  fraus  huic  nomen  facto,  dicarqae  dolosos: 

(Si  tamen  est^  quod  ames  velle  tenere,  dolns.) 
En  iterum  scribo^  mittoque  rogantia  verba : 

Altera  fraus  heec  est ;  quodqoe  qaeraris,  habes. 
Si  noceo  quod  amo^  fateor,  sine  fine  nocebo ;  35 

Teque  petam ;  caveas  tn  licet  ipsa  peti. 
Per  gladios  alii  placitas  rapuere  puellas : 

Scripta  mihi  caute  litera  crimen  erit  ? 
Di  faciant,  possim  plures  imponere  nodos ! 

I7t  tua  sit  nuUa  libera  parte  fides.  40 

Mille  doli  restant ;  clivo  sndamus  in  imo : 
:    Ardor  inexpertum  nil  sinet  esse  meus. 

Mb  eo  9ugge$ii$ ;  etfinJwrU  periiiu  amore  hderrogaio,  Dolue  eit  nomen  kMiefeKmori  ; 
et  dicear  fraMdnieniut :  (ei  tamen  frmu  ett  veUe  poetidere,  qmod  amee.)  eeee  denu» 
ecribOf  et  miito  verba  preeantia,  Hic  eet  alter  dolue  ;  et  habee,  qaod  expoetule^. 
Si  ojfieio  qma  amo ;  conjtteor^  aemper  ofieiam ;  et  te  requiram;  qtiamvie  tu  ipea 
fitguu  repdri.  AUi  abetuierunt  amatae  paeUae  per  enut :  epiatola  ame  ealiide 
exarata  erii  flagitium  7  Utinam  per  Deot  mihi  Heeat  te  piurilmt  nodit  impUeare  / 
ut  tua  fidu  RttiUo  modo  nt  toluta.  MiUe  fraudet  tupertunt;  haremut  in  collit 
aditu.    Amor  meut  nihil  paiietur  intentaium.    Ineertum  tiif  ail  pottit  eapi ;  eerte 

epicit:  Helnt.  cooj.  coneeptie.-^WBe.wuti  ipomal.-- 14  Leid.  et  L./hni« koe eai*. 
— S6  Ar.  Teque  peto.  L.  moU»  tu.  Qaatnor  Heins.  tpM  peU :  Yolgo  ipeepetam : 
Go.  l.  ipea  petam :  doo  Heint.  ueque  petaau-^l  On.  omnet  pUmdat:  BenuB. 
in  narg.  ex  cod.  loo,  rigidae. — tO  On.  S.  potee  pkwee.  Mor.  ti6t  pemere  notfofu 
—41  On.  9,  et  4.  item  Hekn.  cnm  al.  Jfitfe  modi.  al.  jnd.  m  ^ :  Gn.  3.  ct  4. 

NOTJB 

pen  deceperaty  anctorem  vnlt  lideri  Acoatii  fraadcm  cnm  poatetiori  epis^ 

Amorem.  tolfle   acriptione   confiindat;    atqaa 

29  apommUal  VennB  illof  intelllgiti  «tiobiqne  idem  crimen  qnaei  ez  Cj- 

qnibns  iiitnrarnm  nnptlarnm  repro*  dlppet  perMna  inpponat ;  nt  ex  eo 

mit8io,qnam  fiiceret  Cydlppei  conti-  qood  in  posteriori  nnllnm  ▼ideatar, 

nebatnr.  LetJiamfaiUet.  tadte  in  priori  nnUtam  ctie  condn- 

SO  Conauitoque]  Jnrltperito  Amofe  datnr. 

Interrogato,  qoi  me  noptlamm   oo-  M  Poorimplmret']  Pbtre»  poteim  tibi 

lennia  Terba  docnlt,  Tafer  fiii.  ponirf  modoo    Moreti  codex  ▼ennate. 

89  Si  tamen]    Acntnt  est  nblqne  Heinslna. 

Oridiut.    Hlc  Acontii  frandem  faUa  Nodoel  Ad  fidem  tnam  astringen- 

definitione  dilnere  nititnr.  dam.    Unnm  posnerat  cnm  doio  Cy- 

SS.Catffnon]  Vide  qaam  higeni-  dippen ad jnrandnm indnaerat. 

oce  priorem  in  scribendo  soper  pomo  41  Smdamuel  Qnmti  dieeret,  In  pri* 


Digitized  by 


Google 


HBEOIDW.    BFIST.  XX. 


848 


Slt  dabmm,  pQsstsne  capi ;  captabere  Derte : 

Exitus  in  Dis  est ;  aed  capiere  tamea. 
XJt  partem  effugias^  non  omnia  retia  faUes  ;* 

Quse  tibt,  qaam  credis^  plura  tetendit  Am<H'. 
Si  non  proficiant  artes,  yeniemus  ad  arma» 

Inque  tui  cupido  rapta  ferere  sioH. 
Non  sum»  qui  soleam  Paridis  reprehendere  factam ; 

Nec  quemquam,  qui,  yir  possit  ut  esse»  fuit. 
Nos  quoque :  sed  taceo.    Mors  bujus  poBna  rapin» 

Ut  sit,  erit  quam  te  non  habuisse^  minor. 
Aut  esses  formosa  minus»  peterere  modeste: 

Audaces  facie  cogimur  esse  tua. 


50 


captaberis,  Eventiu  eH  pene$  Deos :  ud  iame»  capieri»,  Qwimm»  evUe$  partem. 
mm  tamen  eludee  onmea  camety  quoa  amor  tibi  pomtit  ptareoy  ipuan  reria,  Si  doa 
nan  pnmnt,  recurremue  ad  arwm;  at  omreptm  aidaceria  in  gramia  tui  oeiilo,  Sma 
mmf  qai  conaueverim  carpere  admiaaum  Parutia  ;  «ec  uihm^  gvt/vil  otr,  ut  poaait 
eaae.  Noa  quoque  te  rapiemna  :  aed  aUentio  prema»  Quamna  nderUug  »it  maree» 
ht^  raptua,  minua  erit  gravia,  quam  te  caruiaae.  Vd  eaaea  mhma  pukhroy  poo- 
cereris  modeate :  cogimur  eaae  temerarii  forma  tua,    TVi  hoc  prtBataa^  et  tui  ocuU  ; 


^»i^^»>^^i»^<f*>» 


M  «110.-^2  Qn.  omnes  sinit,-^A  Oo.  in  dMo  eat, — 40  Hehas.  credaa, — 47  Oq. 
1.  vroficiunt ;  2.  et  4.  cum  al.  proflcient,  R.  et  unas  Heins.  ad  enaea. — 48  P.  cic- 
pimia,  vel  Inque  meo  cupido,  qaomodo  et  decem  lA.  et  prima  edit  Oa.  2.  4.  et 
a  gloM.  1.  cnm  al.  mei  cupido :  Me.  alter  mei  cupidi :  Francins  tnque  tui  eupid4a 
raptaferere  JtnM.— 50  Gn.  1.  et  3.  jHMiee.— 6S  Al.  Si  eaaea  tu:   O.  et  la.  ^lif» 


NOM 


rao  limine  inepte  sabstiti ;  jam  pro- 
grediar,  aliaque  tentabo. 

40  NUainet}  I>Mec  votis  dicm,  te- 
qne  potiar. 

4$  Captabere^  Captare  eit,  Conari 
accipere.   TMer  de  prendre  et  d^avoir, 

44  Exitua  in  Dia  eat]  Penes  Deos 
eat ;  qui  quaiem  daturi  sint  finem, 
ignoro. 

Sad  capierej  £at  qwsi  qJM,  quod 
disit,  GorrectiOy  ezitnm  in  Dis  eBie : 
nt  ipai  Amoiii  impetn  minoresease 
vidraBtur. 

45  Vt]  Quamvis. 

Ritia]  MoUphoru  a  VenaloribM 
somtUy  in  manus  snaa  ▼entnnun  ton- 
dM  Cydippcn  dicU  Acoatius. 

48  aW  Mfida}   AUl  «fl 


multi  mH  eupido ;  Heinsins  legit  iiwo 


50  Vtr  poaaU  mt  eam]  Qnis  veao 
damiiaverit  eum,  qui  vlr  esse  cuplat  ? 
At  vero  alios  sensus  est:  atque  is 
damnari  debet,  qni  vir  et  fortis  et 
audaz  est,  ut  per  vim  maritus  cojus- 
quam  fiat  pnell». 

Fuit]  Vir  seU.  fortis,  &c. 

61  Noa  ^uaqjue]  Deest  verbnm ;  sed 
intelligitnr  Acontiam  quoque  virnm 
ocse  prsBbere  veUe^  Qrdippesqno  r^p- 
turum. 

51  Ut]  Qnaaquam. 
JltNar]  PiBna,sciL 

fiS  JM]  QMntns  ost  in  Iums  mti- 
oneimpctnsl  Vol  «sistevooolaiA- 
«fiUititv. 


Digitized  by 


Google 


844  P.  OVlDil   NASONIS 

Tu  facis  hoc^  ocaliqoe  tni ;  quibiis  ignea  cedant  55 

Sidera;  qai  flammas  causa  faere  meaB ; 
Hoc  flavi  faciunt  crines,  et  ebumea  cervix» 

Quseque,  precor^  veniant  in  mea  coUa  manus ; 
Et  decor^  et  vultus  sine  rusticitate  pudentes ; 

Et,  Thetidi  quales  vix  resu:  esse,  pedes.  60 

Cetera  si  possem  laudare,  beatior  essem ; 

Nec  dubito,  totum  quin  sibi  par  sit  opus. 
Hac  ego  compulsus,  non  est  mirabile,  forma, 

Si  pignus  volui  vocis  habere  tuae. 
D^ique^  dum  captain  tu  te  cogare  fateri,  65 

Insidiis  esto  capta  puella  meis. 
Invidiam  patiar ;  passo  sua  prsemia  dentur : 

Cur  suus  a  tanto  crimine  fructus  abest? 
Hesionen  Telamon^  Briseida  cepit  AchiUes ; 

Utraque  victorem  victa  secuta  suum.  70 

mUmi  oitra  radimiHa  mud  infenora ;  qui  fuerutU  canM  mei  ardcriM.  CofHHJUni 
hoc  prastOHif  et  coUum  candidum;  et  nuRnw,  ^tur,  oro,  impticeut  mea  eetla:  et 
gra&af  et  faciec  pudica  $iue  aneritate  ;  et  pedeey  qualec  agre  credam  habcre  Theti- 
dem.  Si  liceret  cek6rwe  retiqua,  eeeemjdider:  neeeum  incertus^  tpdatetum 
ofua  eit  sUti  simile,  Non  ett  uovum^  ei  ego  permotus  hac  tuu  pukhrUudiMe  expe» 
twi  habere  pigmu  tua  vocie»  Demque  dummodo  tu  inducanM  agnoecere  te  eerrep^ 
tamf  eeto  pueUa  correpta  doHe  meie.  Feram  odium  ;  mercea  eua  amcedatur ferentl, 
Quamobrem  tanltum  ecebte  eua  earet  utilitate  7  TeUmon  rapuU  Heeh$en^  AchiUee 
Brieeida;  utraque  euperata  condtata  est  «iiiim  victorem»     lAcebit  qumttnmvie 


*«^^^^^i»<»^»»^^ 


eieeeei:  Mor.  O  eeeee:  Francius  Quod  n  eaeee.-^i  Heii».  mavaUcedoU. — 
68  Gu.  9.  et  4.  cum  al.  QiMffii<.~-«0  Oo.  omiies  et  Helm.  IMi^.  Gu.  1. 
et4.reor. — 62  Go.  etMor.  1.  pro  div.  lect.  «tMpor:  volgo  <iia  fiarf;  prima 
ed.  tibi  pare:  quataor  Mst.  tibipar,-^&T  Gu.  duo  patior,  £xc.  D.  mea  pramia, 
— ^70  Victa  Go.  et  unus  A.  vulgo  fteinptf.  Prima  ed.  Med.  1.  Helm.  et  Gn.  2.  ac 

aOTJE 

54  Facte]  Palcbritadine.  nem  in  pomo  icriptam. 

56  Hoe}  Ut  simus  audaces,  &c.  66  Dnm}   Modo  nt.  OalL  Pamw 

68  QiMqiie]  Plnrimi  ^asfiie.  ^iie.   • 

69  iSSsie    ruetidtate]    Ineptnt    est  66  Capta}  Vide  qaam  ingenioie  jn 
etiam  et  rnstieus  nuidam  pudor.  vocam  ambignitate  ludat :  fadle  cap« 

60  TAe^idi]   Cnjus  tamen  candidis-  tam  sen  deceptam  se  fateretur  Cy- 

simi  fnerunt  pedes ;  nam  ab  Homero  dippe ;  non  item  captnm  sen  6bli|^ 

fipyvp6^a  dicitor.   Fnit  antem  11ie«  tam,  nt  Acontio  nnbere  teneretnr. 

Us  Nerei  filia,  AchUUs  mnter.  67  Sua  preemia  dentar}  Mibi  aobM. 

j64  Pigmu}    Matrimobii  apontio-  60fieiJMeii]L«MiiedoDtiafnitfiU«, 


Digitized  by 


Google 


HSROIDBS.     BPIST.  XX.  841^ 

-  Qaamfibet  accpses,  et  sis  irata  licebit ; 

Irata  lioeat  dum  mihi  posse  fmi. 
Idem,  qai  facimus,  factam  tenaabimus  iram : 

Copia  placandn  sit  modo  parva  tui. 
Ante  taos  flentem  liceat  consistere  yultas ;  75 

Et  liceat  lacrymis  addere  verba  suis : 
Utqoe  solent  famuli^  cum  verbera  saeva  verentur> 

Tendere  submissas  ad  tua  crura  manus. 
Ignoras  tua  jura :  voca:  curarguor  absens? 

Jamdndum  dominn  more  venire  jube.  80 

Ipsa  meos  scindas  licet  imperiosa  capillos^ 

Oraque  sint  digitis  livida  facta  tuis ; 
Omnia  perpetiar:  tantum  fortasse  timebo^ 

Corpore  laedatur  nemanus  ista  meo. 
Sed  neque  compedibus,  nec  me  compesce  catenis :  86 

Servabor  firmo  vinctus  amore  tui. 

ivgitMyHtUii^eiiMa;  Modo  «tAt  Uewk  gmideri  ii^eM,  Not  iidem^  fid  nmvium 
iram,  wtimnmM»  tnofdna ;  modi  ecncedatwr  exigua  faeaUae  tmi  wmieenda,  Coiim- 
daiur  herjfmtmtem  dare  earam  IwieoeuUe;  ei  detwr  adMbere  voce$  eaie  laerfmiet 
H  ai  eoieai  jerei,  eum  timeaiflagra  rigida^  porrigere  manme  victa»  ad  taoe  pedu, 
Neeeie  tmajura :  areeeee:  quamobrem  abeene  aeeueor  7  Impera  aeeedere  morejam' 
diu  domiuee.  Quamieie  tu  aepera  Umiee  meo»  cnne»,  el  faeiee  eitfaetm  fueea  tui» 
digUie,  petferam  ohmm;  eolummodo  meluamj  neforte  mami»  tua  tMetur  meo  eor- 
pore,    Sed  mee  m»  coercea»  eompedibu»y  neque  vineuU»  ;  euttodiar  eonetrietu»  veUda 


^^^^^^^^■»'»  ^^ 


»maa:  al.  xATeea, — 74  Oii.  omnei  cnm  P.  et  a1.  placomlt:  Helm.  j^acaaedi», — 
75  L.  Mlhio  {.  e,  Jlenti:  Be.  octOoo  I.  e,  Jlentem:  Ou.  S.  jloii<ef.— 76  L.  Sed 
lieeei  P.  L.  Mor.  8.  Ga»  1.  et  Ue}m.  euie :  rvlgo  meie :  Ga.  3.  (ntt.— 78  Al.  m 
tuoyeteub  tua^~SO  Pro  moro,  Franciaf  mslebat  jtire.— 81  Go.  3.  et  4.  cnm 
al.  Utida  neetra;  1.  «f|>era  noeira:   dao  Heins.  a»pera  /acta.— 88  Francioi 

NOTiE 

TelamoniinTrojfleezpagnationeideo  teaneo  pfaooiidt.  Recte.  Altemm  |»la« 

data,  qnod  Pergama  primos  consoen-  cemdee  LaUne  Tiz  dicitar.  IMiitni. 

diaiet.  Optime. 

TWawoii]  JEad  fait  filias,  Hercalis  79  Ijpiorflo]  Se  serram  eoae  signt^ 

in  expagnatione  TrojsD  socias,  anm  ficat. 

etiam  ez  Argonantb.  Voea\    Qoia  non  debes  damnare 

71  QmmUMi]  ChiantnmTiSi  qoan-  nisi  citata  parte,  ezplicat  bonos  alto» 

tamlibet  Gall.  Piaigneat^Mme  de  moi  qoi  commentator.    Non  bene,  meo 

iant  fm'U  mome  pMem,  qaidem  jadicio,  ut  seqaentia  satia 

7ft  TommUsmo]    Minoiemos.  OaU.  demonstrant.    8ed  sensos  est,  Noll 


2V(MoooMOiSPP«tf«roRi.  Jare  tao  in  senrom  oterisy  qott  ab» 

74  Plaomdis]   MoUmos  enm  Pii*    seBtem  ogcoksi  com  ipaom  Tocai«| 


Digitized  by 


Google 


MO  P.  OVIDII   NAS0NI8 

Cum  bene  se,  quantumqne  volet,  satiaverit  ira, 

Ipsa  tibi  dices,  Quam  patienter  amat ! 
Ipsa  tibi  dices,  ubi  videris  omnia  ferre, 

Tam  bene  qui  servit,  serviat  iste  mihi.'  90 

Ntmc  reus  infelix  absens  agor ;  et  mea^  cuin  sit 

Optima,  non  uUo  causa  tuente  perit. 
Hoc  quoque,  quod  jus  est^  sit  scriptum  injuria  nostnm ; 

Quod  de  me  solo  nempe  queraris^  habes. 
Non  meruit  falli  mecum  quoque  Delia:  si  boii  SS 

Vis  mihi  prqmissum  reddere»  redde  De». 
Afiuity  et  vidit,  cum  tu  decepta  rubebas ; 

Et  vocem  memori  condidit  aure  tuam. 

oaiorc  htt,  PatiquaM  ira  u  bene  eiqi/erml,  et  qtumbm  Hkunti  ifoa  MU  dicea, 
Quam  ioleranter  amat !  Poitquam  adverterie  me  omnia  pali^  ipia  tibi  dicee,  Me, 
f ni  tam  bene  eervUf  mihi  aerviai.  Nune  mieer  obBene  argner  ;  et  fnmmiie  cciim 
mea  eit  juetieeimaf  profiigaiur  nemine  eun  defendenie,  Hoc  qnofue  eermtmn  moe- 
irum,  quod  eatjue,  eit  h^uetiiia  ;  ntmfrvm  habeoy  quod  querarie  de  me  eofo,  DeHa 
non  digna  eet  decipi  quoque  meeum :  ei  nolie  mihi  praetare  poUieitumy  praetato  Deee, 
Afii^f  ^  nepexU^  eum  tu  Mnm  ermbeeeebae;  et  eermmit  mero  meee^ri  verba  tmm^ 


eoDJ.  tesibmf  formoea^  (tm^fto.— 86  D.  amore  tibi,  Jnii.  amore  tuo. — 87  HeiDS. 
vofe«.— 90  Gn.  4.  iUe  mUU,— 91  Ou.  3.  Cur  reui.— 92  Francius  me  nuUo. — 
9S  Al.  Hoe,  quod  amorjuedtf  acriptim  eet  it^ria  noetra :  plerique,  at  Gu.  2.  et 
4.  Hoe  quoque,  quod  JueeUf  eeriptum  eet  it\juria  naetri ;  vel  nostra,  vel  noetrum : 
qaidam  Hoc  quoque  quod  tieeit:  L.  Hoc  quod  opue  JueeU :  Me.  8.  Hoe  quoque 
Jueeit  amer^  eeriptum  eet  if^Juna  noetri :  Go.  1.  Hoc  quoquey  quod  tu  oit,  eit  ecrip- 
tum  i^juria  noetra. — ^94  Solo  P.  et  Oo.  1.  valgo  eolum:  Ga.  2.  dewulmc  fotem. 

NOTJE 

pnesentenuiiie  male  malctare  liceat.  tellexit  Antonias,  nec  exposnit  Hu- 

85  Compedibue']  Qnibas  retinentur  bertinos.  Ironice  pronuntiandum  esse 

fugitivi  servi.  arbitror,  ut  intelUgat  Acontius,  non 

89  Ferre]  Me,  scil.  de  se,  sed  de  Amore  ease  queren- 


iS  Hoe  quoqne]   Variant  eqiitdeB 

hoe  in  loco  eodiees;  pleriqiie  ta«en  Nempe]  Ironise  vox  BiaKiiM  apta. 

com  in  sensam  bonam  conspirenty  95  Non  memt^]  Jam  serio  ad  rem 

qnWMbrem  totom  hoc  distiobon  adnl-  venit 

terinam  crediderit  ciariss.  Heinslns,  Fam]  FaUantnr,  avt  faHI  dimtwr 

plaM  mntk  vtdee.  Dii,  cam  ea  qasB,  fis  testilms,  pre^ 

K^odjue  eet]  Nempe  ille  etiam  est  mittfmas,  pestea  non  prMtemm. 

bi  colpa,  quiy  alterias  jvisn,  m«le  I>ciM}  Diana ;  e  Delo  inoiile»  M 


Mpdd  Ihcit  nato,  et  culta  dicltor. 
'  Sk  eeriptmea  IMud  seriptom  aos-        9r  Decepta]  Verbis  in  pono  scri p- 

tram  in  pemo,  sit  injaria  in  te.  tis  capta. 
•4  Hmd  4a  mnmk]  Istid BeBliN        HNMes]    Qnod  coasdm  vcntis. 


Digitized  by 


Google 


HBROIDBS.     IP^.  XX.  847 

Omiaa  re  careant :  mhil  est  violentiiis  illa> 

Cum  sua,  quod  nolim,  numina  leesaTidet.  100 

[Testis  erit  Calydonis  aper :  nam  scimus,  ut  iUo 

Sit  magis  in  natum  s»va  reperta  parens.] 
Testis  et  Actaeon,  quondam  fera  creditus  iUis, 

Ipse  dedit  leto  cum  quibas  ante  feras* 
Quseque  superba  parens,  saxo  per  corpus  oborto^  105 

Nunc  quoque  Mygdonia  flebilis  extat  humo. 
Hei  mihiy  Cydippe !  tuneo  tibi  dicere  ▼erum ; 

Ne  Videar  causa  falsa  monere  mea. 

Pra$agia  nni  iine  efftctu ;  fdkil  ttt  tmpdiiofiiu  tUa,  ptando,  quod  nelim,  andt 
taa  muMM  s/rrHa,  Aptr  CalydamuB  erit  ieatia :  nam  novtmict,  quomodo  mater  tU 
innenta  erudeUor  in  JUium  quam  iUe.  Teati»  etimm  Aetaon,  oUm  /era  habiiua  iUk 
caoibos,  ciim  ^ iit6iif  ipu  priuefera»  morti  tradidit,  Testis  quoque  mater  arrogana^ 
qua^  petra  per  corpus  mtborta,  mune  etiam  nttserahiH»  manet  ierra  Mygdania,  He% 
mihif  Cydippe  f  vereor  iiU  foerum  proferref  na  tidear  vana  commemoraaee  commiodo 


— M  Fr.  L.  exc.  I).  Nec  mmct^.— 100  Quod  noUm  P.  Ga.  1.  a  corr.  et  qoinqae 
Heins.  Tolgo  qua  non  vuU :  Go.  1.  «  Ubrar.  qua  noUm :  qttidam  quod  non  vuU  ; 
mudnoQ^m;  quodnoUif  et  similia. — 101  Hoc  di^ticbon  adnlterifiom  videtor 
Heinsio.  Sa.  et  al.  noDoolU  eie  amvu»  ui  iUo :  al.  oic  edmu»,  vel  «t  •cimiM :  Ar. 
eeit  09VU»  ui  iOa :  Go.  2.  Teftu  erol  Ca^jideneus:  nam  aper  ecinuu  ut  iUo :  Gu.  S. 
Teaiio  erU  Ctdidomi»  ^aper  «teMii«...Heo8ing,  rescribit :  Teati»  erii  Catydem» 
aper,  »u»  oenu»,  wt  tUo  Sit  magi»^  ifc, — 103  ^aoittam  /ero. — 106  Extai  O.  L.  et 


NOTiE 


qnoGomqve  tandem   modo,   signum 
est. 

96  Ksom]  Com  te  fntoram  nxo- 
remmeamjurasti. 

99  Re]  Effectn. 

Careani]  Qnas!  dicat,  NihU  tibi  a 
Dlana  male  CTeniat. 
IBa']  Diana. 

100  Quod  noUml  Sibi  nempe  Cy- 
dippea  sponsam  copiebat. 

101  Teeii»  «ril]  Barbamm  et  in- 
sniaam  hoc  disdchoa,  jodicio  snOy  ex 
schoUo  qnopiam  coaflatnm  esse  pntnt 
UeinsiQs. 

Cfllydoms  «p«r]  Hnnc,  ira  Dianm 
«b  €Eaeo  ia  sncrificUs  neglectmy  re- 
gkmls  Tnsiaiidm  eansn  laHnissnm, 
aiice  ▼idlmns. 

Nam  setmiM]  Qnidam  codioes  hsp 
benty  »ie  fcnms;  qnod,  miror  cnr  non 


assomserit  HeinsioSy  com  irenos  io'* 
solsitatem,  qoam  dixerit  maximam, 
tollat. 

102  Nainm]  Meleagmm ;  de  qoo 
in  Deianira. 

103  Aetofon']  De  eo  in  cenmm  ira 
Diane  motatnm,  et  a  canibos  sois 
laceratom  postea  inMetam.  videbi- 
mos. 

lUi»']  Canibos  vel  sociis :  qnod  ex 
scqnenti  ▼ersu  intelligitnr. 

166  Paren»]  Niobe  est,  TaataU 
fiiia»  qnm,  com  ex  Amphionc  plori- 
mos  gennisset  liberos,  sese,  fttcnndi- 
tate,  Latonm  prseponere  uon  dabita^ 
¥it:  quamobrem»  interfectis  omni- 
bns  liberisy  ipsa,  DeaB  ira,  in  saxam 
traAsformata  est.  Qoa  de  re  fusins  iu 
Metam. 

106  Mygdmua]  Regio^ett  miaafis 


Digitized  by 


Google 


S48  P.  OTJIDII  NA80NIS 

Diceodam  tamen  est;  hoc  est^  (mihi  crede)  qood  aogra 

Ipso  nubendi  tempore  saepe  jaces.  110 

Consulit  ipsa  tibi,  neu  sis  perjura  laborat : 

Et  salvam  salva  te  cupit  esse  fide. 
Inde  fit,  ut,  quoties  existere  perfida  tentas, 

Peccatum  toties  corrigat  illa  tuum. 
Parce  moyere  feros  animosaa  Virginis  arcus :  115 

'  Mitis  adhuc  fieri,  si  patiare,  potest. 
Parce,  precori  teneros  corrumpere  febribus  artus: 

Servetur  facies  ista  fruenda  mihi : 
Serventur  vultus  ad  nostra  incendia  nati ; 

Quique  subest  niveo  Isetus  in  ore  rubor.  120 

Hostibus  e  si  quis,  ne  fias  nostra^  repugnat ; 

Sic  sit^  ut^  iuvalida  te^  solet  esse  miU. 
Torqueor  ex  sequo,  vel  te  nubente,  vel  aegra : 

Dicere  nec  possum,  quid  minus  ipse  velim, 

meo,  Atiamen  proferendumest:  hw  est  (mihi  credej  qtad  $4fpe  eef^cia  deeumhh 
ipto  mtbendi  tempore.  lUa  tibi  cavet ;  et  operam  dat,  ne  ns  peijmn  ;  et  capH  ta 
eeee  incobimem  jUle  intemeraia.  Inde  oritur,  ut,  quoties  conarie  esu  inflda,  iUa 
totiee  arguit  crimen  tuum»  Noli  concutere  bovos  arcujt  virginU  generoea,  Potest 
adhuefieri  lenisy  si  veH$,  NoU  guaeo  perdere  membra  moUia/eMbut:  isH  cultue 
cnttodiantur  mihi  ftoasidendi,  Custodiaturfaciesfacta  ad  nostros  ardares  ;  et  ruhsr 
vivuSf  qui  subest  m  vuUu  candido,  Si  aliquis  ex  hostibus  meU  obnitituTt  nejlas 
nostra  ;  sic  «i/,  ut  consuevi  esu  te  cegrota.  Crucwr  pariter  vd  ie  nubtnte,  vel  te 
invaUda :  nec  possum  ipse  dicere,  quid  minus  cupiam.    Crucior  nonnunqwtmf  qwod 


exc.  D.  ceteri  astat,—lOS  Ga.  1.  4.  et  Helm.  cam  al.  movere  mea. — 110  Pro 
sape  Heins.  Talt nemjpf.— IIS  Fr.  et  L.  Undejit.  Al.  quoties  obsistereyituistsrey 
conmstere,  resistere:  cxe,  h  hanc  faUere :  Burm.  conj.  persistere. — 116  6a.  2« 
et  4.  movere  ferox, — 120  Latus  qaataor  Heins.  ml.  leniSf  Utis,  Uevis:  Leid* 
lentus.  Ou.  4.  tJi  ore  pudor.—\2l  Hostibus  e  Qas.  Ou.  4.  cnm  duobns  HeLns. 
Hostibus  ex :  vnlgo  Hotiibut  et. — 124  Ga.  2.  S.  et  4.  com  aL  esse  veUm, — 

NOTJE 

Asiie,  ubi  mons  Sipylns,  qaem  fre-  119  Incendia']  Amorem. 

qaentasse  Nioben  ▼idebimus  postea  120   Rubor]    Febri  vero  sincema 

in  Metamorpb.  color  cormmpitnr. 

108  Causa  mea']  In  menm  commo-  122  Sie]  Pessime,  scil.  se  ex  ftbti 
dum.  Cydippes  magno  affici  dolore  iniiolt. 

109  Hoc  est]  Id  est,  Dian»  peija-  Invalida  te]  Te  segrotante. 

rio  vioIataD  numine  evenit.  129  Nubente]  AUi  qnam  miht,  scil. 

112  Saha]  Peijurio  uon  violata.  124    ilftiitis]    Vel  alU   nnb«i>  vel 


116  Movere]  In  te  couvertere,  «grotetf. 

117  Tenens]  TnoS|  seil. 


Digitized  by 


Google 


HBROIDES.     EPIST.  XX.  349 

MaceroT  iDterdnm^  quod  sim  tibi  cansa  dolendi ;  125 

Teqae  mea  laedi  calliditate  pnto. 
In  caput  h86c  nostrom  dominae  perjaria^  quaeso^ 

Eveniant :  poena  tnta  sit  illa  mea. 
Ne  tamen  ignorem,  quid  agas,  ad  limina  crebro 

Anxius,  huc  illac^  dissimulanter  eo.  130 

Subsequor  ancillam  furtim  famulumye,  requirens 

Profuerint  sonmi  quid  tibi^  quidve  cibi. 
Me  miserum !  quod  non  medicorum  jussa  ministro, 

Effingoque  manus,  insideoque  toro. 
Et  rursus  miserum !  quod^  me  procul  inde  remoto,  135 

Quem  minime  yellem,  forsitan  aHer  adest.   . 
Hle  manus  istas  effingit,  et  assidet  edgm, 

Inyisus  Superis,  cum  Superisque  mihi. 
Dumque  suo  tentat  salientem  pollice  venam, 

Candida  per  causam  brachia  saepe  tenet ;  140 

Contrectatque  sinus,  et  forsitan  oscula  jungit :    - 

Officio  merces  plenior  ista  suo  est. 

um  iihi  «OMM  morH:  H  eredo  te  aj/Hgi  mea  vertuiui,  Hae,  ero,  petjuria  dmnimt 
eadaiU  tn  moeirmm  capui ;  illa  eii  eeeara  oieo  mtpplicio,  Ne  tamea  neeeiam,  qttie 
eii  tuue  etatne;  eeepiuM  eolieiiue  hue  illue  oeeulte  aeeedo  ad  iuu»foree.  Seetor  OC' 
euUe/ameUam  vel  eervum,  peiene  quantum  ie  eomni,  rel  quantum  eilnjuverini,  Me 
irfedeem  !  quod  non  perrigo^  quee  mediei  imperaveruniy  et  demmleeo  manue,  ei  /ec- 
iMin  premo,  Ei  iierum  u^eUetm  !  quodj  me  procul  inde  refuteo,  aUueforte  adeei, 
quem  weinime  euperem,  lUe  odioeue  Divief  ei  mUii  eum  Dime^  demuleet  manue  ietaM, 
ei  aeeidei  eegrotanii.  Et  dum  eenUatur  poUice  euo  venam  micantem  ;  eape  tractai 
tacerioe  mveoe  per  eaneam  ;  et  tangii  pedue  ;  et  fortejlgii  euatia»    leiud  preemiwh 


^i^^^i^^^i»»»»*»»^ 


1S6  Oo.  2.  quod  eum;  S.  quia  «m.  A1.  eanea  doiorie, — 127  Hete  noetrum  Go. 
▼nlgo  Imqueeapui  noetrum:  al.  nt  Oii.  3.  In  eaput  et  noetrum:  anos  P.  In  caput 
koe  tt.^lSl  Oo.  2.  et  4.  cani  al.  requiro.~-lti  Gn.  4.  cuin  aL  Aetringoque  m- 
nue.  Unof  R.  aeeideoque, — IS6  Remeto  P.  Gn.  4.  et  tres  mlii :  vnlgo  removi, 
— 1S6  Oo.  1.  alter  obeet.—U7  Go.  4.  et  Helm.  com  al.  ietae  aeiringit,^ 

VOTJE 

125  Maeeror]  Doleo.  1S6  Mer}  Sponsaii,8cil. 

129  Lmina]  Toa,  icil.  1S8  Iitvieue  Superie]    Dianae  prae- 

ISS  «Iiiim]  Medictiias,  scil.  et  re-  sertim,  quod  ille  cootra  6dem  a  te 

media.  daram,  matrlmooio  tibi  juogi  posto- 

1S4  E/Sngeque]  Id  est,  Demolceo,  lat. 

leviter^e  tergeo:  qoo^sensu  Poeta  140  P^caoaam]  Id  est,  specie  ten- 

notter  alibiy  itemqoe  VirgiUos  et  Ci-  tandi  ▼eoam.   Gall.  Soue  U  prilexte 

cero  asttrpsYenmt.  de  vemt  t$ier  le  poule. 


Digitized  by 


Google 


850  P.  OVIDH   NAfiONIS 

Qnis  tibi  permisit  nostras  prascerpeie  messes  ? 

Ad  sepem  alterins  qnis  tibi  fecit  iter  ? 
Iste  sinus  meus  est;  mea  turpiter  oscula  sumis :  145 

A  mihi  promisso  corpore  tolle  manus. 
Improbe,  tolle  manus :  quam  tangis,  nostra  fatura  est :    . 
.  Postmodo  si  facias.istud,  adulter  eris. 
Elige  de  vacuis,  quam  non  sibi  vindicet  alter : 

Si  nescis,  dominum  res  habet  ista  suum.  150 

Nec  mihi  credideris ;  recitetur  formula  pacti : 

Neu  falsam  dicas  esse ;  face  ipsa  legat.  ' 
Alterias  thalamOy  tibi  nos^  tibi  dicimus^  exi ; 

Quid  facis  hlc  ?  exi ;  non  vacat  iste  torus. 
Nam  quod  habes  et  tu  bumani  verfoa  altera  pacti ;  155 

Non  erit  idcirco  par  tua  causa  meae. 
H86C  mihi  se  pepigit;  pater  hanc  tibi^  primus  ab  illa: 

Sed  propior  certe»  quam  pater^  ipsa  sibi  est. 

ed  mt^  cfficio  tuo.  QuU  Hbi  coneeuit  decerpere  noetnu  menee  7  Qium  Ubi  tUm 
atruxit  ad  aepem  aUeriiua  7  letud  pectui  memm  eet ;  impuidiee  curfk  mea  mmma, 
Remate  manue  a  corpore  mtAt  apmeo,  Remoce  manue,  proterve  ;  quam  UmgiMf 
veutura  est  nottra»  tSi  poetmodo  istud  agat^  eritaduUer,  Elige  de  Uberie.  Quam 
aiter  ncn  euam  auerat.  Si  ignorae.  rea  itta  habet  domiuum  mtum,  Nec  miMjidetk 
adhibuierit ;  premaitietur  formula  ionventi :  et  ne  dicat  fuitu  deeeptam  ;fac  ipta 
tegat,  Not  tibi^  tibi  dicimutf  Egredere  cubiculo  aUenut,  Quid  ku  agit?  Egre^ 
dere^  itte  lectut  non  ett  vacuut,  Nam  quod  tu  etiam  habet  verba  aUa  comoenti  ;  tua 
coMta  non  erit  ideo  aquaUt  mece,    Hac  te  devinxU  miki :  pater,  aUer  ab  iKo,  tibi 


142  Vnlg.  itta  tuo  ett. — I4S  Pracerpere  P.  Ou.  1.  et  al.  nonnalli :  Tulgo  decer^ 
pere:  UeB  Hem».  pracipere :  nialti  percipere:  Str,  percidere :  Mor.  3.  pretcU 
dere, — 144  Sepem  unas  Med.  et  prima  ed.  ▼algo  tpet :  Ou.  2.  cam  Pat.  et 
Anind.  tpem,—lA9  Oa.  1.  S.  et  4.  faeiet, — 161  Heins.  Ne  mihiy  ex  nno  R. 
O.  et  qnatnor  al.  Uttera  pacH,— 162  Helro.  dieat^  fat  iegai  ipta  ftK.-^54 
On.  S.  Quidfacit?  hine  exi.  Be.  et  Jnn.  itte  loait.— 15S  Francios  H  tu 
tkalawd  verb,  ^.^156  Fr.  Non  venU.  On.  8.  Non  ert.— 1(18  Mor.  Sedprior  ett 

NOTiE 

143  Quit  tibt]  Rivalem  aUoqnitar.       Ins  occopaverit. 
Prctcerpere']  Qnidam  pnBeidere^  vnU         160  Itta]  Cydippe. 

gati  deeerpere,  alii  aliter.  161  FormuUi]  Versnf ,  iciL  de  qni- 

144  Ad  tepem]    Alii  ad  tpem :  mi-     bos  in  argamento» 

Dnsbene.  162  Ipta]  Ut,fcil.  Acontiofidem 

FeeU  Uer]  Ut  ejuA  audeas  mefesem  saam  de  novo  obstringat. 

demetere.  Nogant  et  increpant  ejns-  154  Itte]  Dominse  me»  CydlppeSy 

modi  interrogationes.  -qni  mens  est.                         • 

149    FacMts]    De  iis  paellis  qnas  155  Uummn]  Unod  non  teatlbiB» 

•poDsns  nnUns  slbi  deTinxerit ;  nni»  ant  approbantibos  1>iiS|  imno  mtem 


Digitized  by 


Google 


HBROIDES.     BPIST.   XX.  951 

Promisitpaferhanc;  hascadjaravitaniaiiti: 

Hle  hoinines^  haec  est  testificata  Deam.  160 

Hic  metait  meiidax,  timet  haec  perjara  yocari. 

Num  dubites,  hic  sit  major,  an  Ole  metos  1 
Denique,  ut  amborum  coaferre  pericula  possis, 

Respice  ad  eyentua ;  hsec  cabat,  iUe  yalet. 
Nos  qnoque  dissimili  certamina  mente  subimas ;  165 

Nec  spes  par  nohis^  nec  timor  aBqnus  adest. 
Tu  petis  ex  tuto :  grayior  mihi  morte  repulsa  est. 

Idqne  ego  jam,  quod  ta  forsan  amabis^  amo. 
Si  tibi  justitiaB,  si  recti.cora  fiiisset^ 

Cedere  debueras  ignibus  ipse  meis.  170 

Nanc  quoniam  ferus  hic  pro  causa  pugnat  iniqoa ; 

Ad  quid,  Cydippe»  litera  nostra  redit  ? 

hmu  pnmiisit :  ud  pro/edo  ipta  Ubi  eH  propmquiorf  quam  fdter,  PMter  pepigU 
hate:  ktte  juratit  amaiUu  lUe  testes  adlubuit  hominea,  hae  Deam,  Hie  timet 
dieifaUax,  heee  metwit  appellari  petjura,  Anne  tis  ineertua,  hic  an  iUe  timor  eit 
megerl  Deniqae^  mI  pome  eomparare  discrimina  ambarumy  eonverte  ORlmiiiii  ad 
exitne:  haejaeet;  iUe  firma  utilttr  valetndine.  Noe  quoque  pugnam  inima$  di$- 
pan  ammo  ;  nee  $pe»  nobie  est  aqualis,  nee  metus  simUis.  Tu  as^  seeure  ;  refUm 
diatio  est  mUU  mokstier  interitu :  et  ego  jam  di%o,  quod  tuforte  dUiges,  St  te 
'  «fici,  sijusti  anutr  tenuisset ;  ta  ipse  debueras  cedere  meis  amMibus,  Nune  quam^ 
daquidemhie  inhumasuu  certat  pro  eausa  ii^usta;  quo  spectat^  Cydippe^  nostru 


eerte,— 159  Aifjuravit  edit.  nonnullae :  vulgo  etjuramt:  R.  sed  et  hacjur,  Ou. 
%.  sed  heec  jur.— 161  Be.  lUe  timet  mendax,  t.  hac  p.  v,  dno  Heins.  timet  hac : 
Tulgo  heteet,  Edit.  priscse,  et  Bersm.  aed  et  h<ec:  O.  hctc  perjurata. — 162  On. 
S.  4.  et  Helro.  dubitas. — 165  Heins.  Marte  pro  mente.—ie6  Jun.  Be.  et  al.  non- 
oulli  timar  imi».— 168  Ou.  2,  Atque  <fv.— 172  Ed.  prinoeps  Ad  te:  Ou.  duo  At 

NOT^ 

I>iana  prssertini,  intercewit.  Hae']  Cydippe. 

*    Pacti]  A  patre  inscio  deBpomatam  164  CubuQ  Febrilecto  affixa. 

Cydippen  in  arguinento  vidimus.  165    Certamina']    Ad   obtinendam 

167  Hac]  Cydippe.  Cydippen. 

Primus]  Non  dicit  *  primusomni-  166  Mquus]  Par;  «qnalis. 

no/  sed  *  primns  ab  illa.'  167  Petis  ex  tuto]  Qoid  hoe  sibi 

159  Ad^vU]  ProValdeaat  om-  *elit  ex  oppoMto  iniemgitur;  qMsl 
nioojuravit:  quod  multo  ampUns  est  dicat,  Nihil  mali  tibi  ex  repnUaii» 
qnam  promittere.  niinet. 

160  Testifieata]  In  testimonimn  to-  RepuJLsa]  Matrimonialis  scil. 
^Tit.   Qno  sensu  etiam  simpUci  uti-  168  Forsan  amabis]   Adeoqoe  for- 
omr  tettari.  san  non  amabis. 

.    161  Hic\  Cydippei  pater.  170  JgnibuM]  ABoribos. 


Digitized  by 


Google 


d62  -P.  OVIDIi   NABONIS 

Uic  facit  ut  jaceasy  et  sis  suspecta  Dianae : 

Hunc  tu,  si  sapiasy  limen  adire  T«tes. 
Hoc  faciente,  subis  tam  sdeya  pericula  vitae  :  .      175 

Atque  utinam  pro  te,  qui  movet  illa^  cadat ! 
Quem  si  repuleris^  nec^  quem  Dea  damnat,  amaris^ 

Et  tu  continuoy  certe  ego  salvus  ero. 
Siste  metum^  virgo^  stabilipotiere  salute : 

Fac  modo  polliciti  conscia  templa  colas.  180 

Nec  bove  mactato  coelestia  numina  gandent ; 

Sed^  quae  praestanda  est  et  sine  teste,  fide. 
Ut  valeant  aliae,  ferrum  patiantur  et  ignes : 

Fert  aliis  tristem  succus  amarus  opem. 
Nil  opus  esi  istis ;  tantum  perjuria  vita :  185 

Teque  simul  serva,  meque,  datamque  fidem. 
Praeteritae  veniam  dabit  ignorantia  culpae : 

Exciderint  animo  foedera  lecta  tuo. 


fpi$tota7  Hic  cmim  at  ut  ttgnAtB^  et  n»  tnriM  DiatuB,  Si  tapioM^  tu  pniikSt€m& 
hunc  aeeedere  ad  /ares.  Dum  faeit,  ini»  tam  crudelia  discrimina  etlcr.  Atque 
utinam  iUe  pro  te  occumltat,  qui  iUorum  cauea  eet  /  Quem  n  r^eceris^  nee  amauri», 
<iuem  Dea  vmpritbak ;  et  tu  etaiim,  ego  eerte  tospes  ero,  Depone  timorem,  pmefla  ; 
fruerisfirma  valetudme,  Fac  tantum  frequenten  ^edes  eonseiae  promissi,  Nec  nu» 
mina  ecBlestia  Uetantur  bove  immolato,  sedjide,  quce  ttiam  est  exsolrenda  skte  orM- 
tris.  Alia  subeaxt  ferrum  et  ignes,  ut  vaUtudini  restituantur :  succus  amarulentuM 
subministrat  aUis  ingratum  auxiUum,  NikU  opus  est  istis  ;  tantumfuge  petjuna : 
et  te  simul  libera,  et  me,  et  fldan  obUgatam,  Inscitia  excisabit  peccatum^praterir 
ium :  foedera  lecta  elapsa  fuerint  memoria  tua,    Admonita  es  modo  verbis  meiSf 


fvotf.— 174  Oa.  2.  et  4.  teta,— 176  Gn.  2.  4;  et  a  corr.  1.  cnm  al.  iUe  eadat : 
D.  ista  cad,  Leid.  arma^  cadat :  FraDcitiit,  qui  mocet  iUa,  ferai,'--l77  Mor.  si 
respueris,~~l7S  Heins.  At  tu :  Francias,  Tu,  puto,  continua. — 179  Sex  codd. 
Pone  metum, — 180  Mor.  soliciti  pro  poUtc— 181  Heios.  Nec  bcve. — 182  FnuiF 
cius  rel  sine  teste, — 183  Patiantur  Jan.  et  Str.  volgo  patiuntur:  tres  Heinn. 
patientur.'—!^^  A.  udus  et  Go.  medicam  opem,—lS6  Exeiderint  trea  Heins. 

NOTiE 

172  Ad  qM]  Qoasi  dicat,  Vides  180  Colas]    Xd  templa  Cydippe^ 

qtio  spectet  mea  epistola ;  vides  me  soam  remittit,  ut  locas  etiam  ipsam 

tibi  beoe  consulere,  qui  te  ex  ii^ustis  moveat,   et  ad   fidem  exsolveDilam 

manibn](  eripiam.  hortetur. 

175  Hoc  faciente]  IIIo  meo  rivali  182  Et  sine  tette']  Qaanqnam  nnlU 

ad  te  veniente,  et  conjugium  tuum  testes  affuissent. 

i>etente.  188  Exdderi^]   Fere  qnasi  dicat» 

177  iinuirts]  Amaveris.  Ponator   (ut   igoorantia    excnseris) 

170  SiabUi]  Firma.  animo    ezddisse    foedera.     Sciebat 


Digitized  by 


Google 


UliBDIDttS.     &PI8T.  XX.  389 

Admonita  es  modo  Tooe  bmi;,  modo  canffioalatls^ 

Quos,  quoties  tentas  fidfeise,  feire  sotes»  190 

His  quoque  yiti^tiSy  in  paxte  ncnlpe  rogabis». 

XJt  tibi  luciferas  afferat  ilia  manw. 
Audiet;  et,  repettei  qoas  sint  audita,  reqi^iret 

Ipsa,  tibi  de  quo  conjuge  purtos  cat 
Pimnittes  votum ;  scit  te  promittere  fabo :  195 

Jurabis ;  scit  te  faUere  posse  Deos. 
Non  agttur  de  me ;  cucgi  majovo  labovo : 

Anxia  sunt  Yit»  pectoia  nostra  twe. 

mi9  iatU  rMu» ;  qua^  auaiUi  eomameg^iri^  boU»  geUm.  HU  iikm  itimd$^  «M- 
nun  tfi  partu  orabis,  mt  iUa  Hbiffngbeat  manm»  huiferaM.  AuMcaUabit ;  et^  revoean»  im 
meutormm,  fua/uermt  audUUy  t|M«  interregabii,  de  fiM  mmiio  hic  tibi  ak  partu»,  Pa» 
eieeeri»  votum  ;  novit  te  paeioei  inamter :  jarabi»  ;  novit  tefoeee  deeipere  Deo».  Nem 
Ugitmrdeme;aHgoraotMiudlnemi^Of^:noeteramiinu»e»t»o9ieitu»^vttatua,Qma^ 

^^*^^S0  ^^  A^  ^^ 

Yolgo  exeiierani,  A1.  feedera  noeira* — 189  Catnhu»  R.  et  Mor.  vulgo  eanlnU» 
— ^191  AI.  uemiffe  ooeaJin», — 192  Ga.  S.  cuoi  a1.  melior.  offerat ;  2.  cuin  aL  effe' 
rai, — 192  Audiet  et  prima  ed.  Gh.  1.  et  2.  cum  al.  Audiet  heeejkane;  4.  koe: 
Barb.  luee  recolen»,  £t  ▼nlg.  ^m  fical.r— 196  Jnn,  foUum:  al.  fal»a,— 177  Tres 
libri  NU  agitur,  On.  2«  emra  Nwliare.— 198  Leid.  Be.  et  Gn.  S.  vita  tua:  Fran- 

NOTiE 

Ac»iitiat  ea  non  excldUte,  sed,  nt  t^Bigendnnr. 
Cydlpptt  faciliorem.ad  p«en!tentiamy        Ferre']  NUnimm  in  febrem  incide« 

deinde  ad  Teniam,  viam  Btemeret,  bat  Cydippe,  qnotiet  incogitans  alii 

nltro  excidisie  ea  foedera  concedit;  qoam  Acontio  nnbere  ftndebat 
vol  potins  eam  excuBationem  sngge-        191  /»  porlii]  Qnia  partnrientibus 

ril.  Diana,  Lncinay  s^o  LneiAira,  (nt  in 


IS»  Admoniim  «]    Adeoqve  igno-  dnobns  nnmmis  argentei8,cnn  embler 

nwtia  excnsart  noo  poteris.  mate  Dlame  tsMlam  gerentis,  babere 

C«Mttiif]  Alii  habent  eagibnr,   Cmt-  se  testatnr  cL  Heiilsins,)  adesse,  fte« 

jKiif  vero  alibi  noster,  alqne  Tibnl*  thmqne  in  Incem  «ducere,  <ficltur; 

los,  in  rebns  amatoriis  usi  sont.   Hic  19S  Audiet]  Gom  c^  opcin  nn« 

pet  cofief  morbas  inteHigitor,  qmr  a  pibraveris,  sciUeet ;    dixerisqne,  nt 

violanda  fide  Cydippen  Diana  abster-  iUa  altera  Terentii,  '  Jnno  Loclna^ 

rebat  f^  opem ;  serva  me  obsecro.' 

iOO  Fatkre']   Eftigere.    Qnomodo  196  Promitteo  voium]  Mos  eoram 

vero  febtiffl  efl^geret,  aot  eflvgere  aM^atsslmus,  qnl  o^Diis  altqoid  im- 

emMfotor  Cydippe,  qom  de  ea  oe-  pMrave  8to#est.  Ceterum  com  alU 

«iidem  cogltabat,    moifom  dlm|oe  quo  contemtu  legendii  sont  hsic  ver- 


quidem 
flFOStra< 


i-eogftovi :  tandem  tamen  ani-  ba>  nt  etiam  w6di»  sonofrustra  vota 
mmm  sobilt,  metonymke' per  t^olare  prmnlsstiram  emte  Cj^ppeik  hiteiU^' 
/Mmo,  Ikllere  slmfpllciter-;  pmrfdifett    gatur. 

negUgere,  aut  non  cogitare  etoe  ii^        8ett}  Qiam  atite  teste  eo  te  mlbi 
J>e//A,  et  Var,  Cla»,  Omd.  Z 


Digitized  by 


Google 


3(>4  '    F.  OVIDU   NASONI8     » 

Cur  modp  te  dubiam  pavidi  flevere  parentes^ 

Ignaros  ctdpae  quos  facis  esse  tuse  ?  200 

Et  cur  ignorent  ?  matri  licet  omnia  narres. 

Nil  tua^  Cydippe,  facta  mboris  habent. 
Ordine  fac  referas,  ut  sis  milii  cognita  primnm, 

Sacra  pharetratae  dnm  facis  ipsa  Dese  ; 
Ut,  te  conspecta,  subito  (si  forle  notasti)  206 

Restiterim  fixis  in  tua  membra  genis : 
Ut,  te  dum  nimium  miror,  (nota  certa  furoris,) 

Deciderint  bumero  pallia  lapsa  meo. 
Postmodo  nescio  qua  venisse  volubile  malum, 

Verba  ferens  doctis  insidiosa  notis :  210 

obrem  parente$  timidi,  ^uat  reddis  neeeioe  tmi  eriminiSf  modo  te  iMxertait  tabUU  t«* 
certam  7  Et  quamobrem  neteiamt  7  tAeei  eimima  rrferae  wmtri,  Admieaa  taa,  Cydippe, 
nikU  habent  yudendum,  Fac  eommemoree  ordiney  quomodo  primam  detaenerie  ta  mmm 
notitiam,  dum  ipea  dae  operam  eacrie  Deee  phetretraUB :  quomodo,  te  vitUf  protinue, 
(eiforte  adtertieti,)  heeeerim  vuitu  dtfiaeo  vn  ftiM  artu»:  quomodo,  dum  ie  iiiMtiMi. 
euepidOy  (certum  indidum  amoriej  paUia  delapea  kumero  meo  defluxeriai,  Poet' 
modo,  neeeio  91M,  pemum  rotundum  ad  te  deiolutum  eete,  verba  eentinene  deUm 


^^^^^^■**^^^^ 


cias  corrig.  Anana  pro  tita  peetora  noetra  tua, — 199  Al.  te  dubii  pacidam. — 
200  Oa.  4.  Ignotot  eedpee,  Exc.  I.  Me.  et  nnns  Med.  eur  lieeteete:  doo  alU 
quotUcet:  Heins.  vnlt  ptoe  Uquet :' Fruxicmt  quoe  eimt. — 201  Al.  igneraMt,-*-' 
20S  Alfactapudorie,--MA  On.  Z./acit  ipta.—m  Vnlgo  Ei  /e<iicm.~208  Exc 
X.  Beeiderini :  Gn.  3.  et  4.  Dedderant,  Gn.  2.  humeriemeie,  Qaidaai  codd. 
ptdUa  Jaxa,--ilO  Gn.  1.  dietit  notit:  Heins.  dac^.— 211  Gu.  4.  Quodque  tit  ut 

SOTJE 

niiplnrainjaraveras;  qnod  tanen  non  baDC  vocem  animadvertit  dar.  Hetn-. 

praestitistL  sins,  pro^ne  ea  adCy  qnam  literarttm 

196  Pofse]  Gall.  Que  twut  Het  eapa'  cogoatione  omissam  credit,  restitnit.. 

ble  de  vouioir  tromper  lee  Dieux,  .  206  Si/orte  notaeti]  Nisi  harc  esset 

107  Mtdore']  Qnia,  propter  Dianae  parenthesis,  jndicio  soo  Poeta  ooil 

iram,  de  te  snm  maxime  solicitus.  consnluisset. 

199  Dubiam']  In  mortis  discrimine,  206  Gcnit]  Ocnlis.    De  qna  voce 
ex  febri,  positam.  antea. 

200  Culpa]    De  perjurio,  eoqne         207  Furorit]  Amoris. 

violata  Diana  inteiiigit.  209  Posemodo]  Fac  referas»  supple. 

202  Ruberit]  PKdms,  ut  habent  alii.  Neeeio  qua]  Parte  templi,  scil. 

Id  est,  Nihii  habent  facta  tna  qnam-  Fohi^]  Nimirum  volubile  est  rO" 

obrem  pndendnm  slt.  tundnm  pomnm,  sen  malnm.    . 

204  PharetraieB]  Arcn  et  sagittis,  210  Doetie]  Callide  scriptis.    Sed 

adeoque  pharetra  Instmctam  fuisse  contra.omninm  membranamm  fidem 

vettatrlcem  Deam,  notnm  cst.  ductit  legendam  cBse  contendit  ciar 

Ipta}  Otio^ehoc  in  loco  positam  Heinsins. 


Digitized  by 


Google 


HiSItdlDM.     BP18T.  XX.  355 

Qnod  qnia  sit  lectmn  sancta  praeseote  Diana» 

Esse  tuam  Yinctam,  numine  teste,  fidem. 
Ne  tamen  tgnoret^  qu»  sit  sententia  scripto ; 

Lecta  tibi  quondam  nonc  qnoque  verba  lefer. 
Nnbe,  precor^  dicet,  cni  te  bona  numina  jungunt :  815 

Quem  fore  jurasti,  sit  gener  iUe  mihi. 
Quisquis  is  est»  plaoeat;  quoniam  placet  ante  Dianee. 

Talis  erit  mater,  si  modo  mater  erit. 
Sic  tamen  et  qttasrat;  qui  sim  quantusque^  jubeto : . 

Inveniet  vobis  consuluisse  Deam.  220 

Insnla,  Coryciis  quondam  celeberrima  N^ntnphiSi, 

Cingitur  JBgaeo,  nomine  Cea^  mari. 
Illa  mihi  patria  est;  nec»  si  generosa  probaris 

Nomina,  despectis  arguor  ortus.aTis.' 
Sunt  et  opes  nobisi; ^^sunt  et  s^Ae  crimine  mores :  22& 

Amplius  utque  nihi],  me  tibi  jungit  amor. 

eaUidii  siipiU :  quod  ^ma  ni  lectum  aaera  Ditma  aamUe^  ftuMi  fiiem  em  ehltgd* 
tam^  Dea  teete.  Ne  tamen  neiciaf ,  qiuB  *ii  aigiujleaiio  eerifto  ;  repeU  nmne  quih' 
que  verba  oHm  a  te  teeta.  Nubej  pueeo,  inqaietf  mi  boni  Dit  te  addiemU :  ilie  mJt 
niiAt  gfMr^  qaemjuraeti  fuiurum,  Qutequie  itte  eet,  gratue  eit^  quamdoquidem  fuU 
tade  XKantf .  Tatie  erit  maitr  ;  A  eaUem  erit  taater.  Sed  tamen  moueio  exqui* 
rnif  qui  eim  et  quatie:  eomj^eriet  Deam  vobie  fapieu.  /nni/a,  nomhu  Cea^  oHm 
nobiHeeima  Nymphie  Coryciiey  clauditur  mari  JEgeo,  lUa  eei  mUd  patria :  neCy  d 
laudaoerie  fioiiitiia  iioMlia, ,  dicor  eatue  ame  eontemiie.  Sunt  cfiam  nobie  dioitiee : 
sunietiam  moree  mne  probro:  et  quamvie  nihU  esset  amptiue^  amer  uee  tibi  eoii- 


^^»^^^^■0^^ 


/ertem.— S12  Exc. I.  Csse r<ar.^S13  Qvi.\,igmrndi  t.  SedtoMunigniord;  S. 
Nec  tamen  ignora.  Exc.  T.  qme  eit  e.  ecripto :  ^\go  eeripti  eententia  qme  eit. — 
214  Ed.  pr.  et  nnns  Med.  verba  iege.—tl^^Al  Si  tamen:  Oo.  1.  et  S.  Sed  ta- 
men:  nonnnlli,  5fi<  tomfM  ix^iciral:  tres  Heins.  Sictamen  inqubrat:  Ar.  5ifa- 
Mtfii  et  quarit.  Exc.  I.  qui  eim  quantueqne:  TnlgOy  guis  nm  qutdieque.  'PToJubeio 
ivlgo  wideto ;  nti  On.  omnes.— 220  Oo.  9.  S.  4.  Inven.  iio6is.— 22S  On.  1.  nt 

NOTiE 

Nsltt]  Versus  intelUsit,  de  <|nibn8  Goryco  Pamassi  (iteinque  CiUdse) 

jsiii  ssepe;  antro  sic  dictsp. 

Sll  Quod^  Pomnm  scil.  222  Cea\  Cea,  sen  Ceos,  insnla  est 

914  JB<^fr]  Ufeo  itemm  astringe-  maris  JEgvi,  jnxtaEobqBam. 

retnr  ejus  fides,  verba  jnl>et  referre.  22S  6K  generooa\  Id  est,  81  a  geoe* 

215  Picci]  Mater  tna,  sciU  rosis  parentibus    ortnm   dncere,  ift 

218  Toiie\  Id  est,  qnae  talia  dicet.  honore  ponas. 

8i  modo  mater  erU}  Si  vero  et  ma-  226  Ampliue  utfue  nihU]  Id  est,  Vt 

terno  erga  te  aflectn  fnerit.  niliil  magis  me  tibl  vel  joii|gat  vel 

'    221  Confciie}  Mossb  inteilignntorf  a  jongere  possit. 


Digitized  by 


Google' 


8S(9  F*  QV19II  H4ilSaNIS 

Appeteres  talem  Yel  aoD  jumta  maritniB : 

Juratae  vel  noo.  talia  babendus  erat, 
Haec  tibi  me  ia  aomiua  jaoiteteix  acribeie  Phoebe ; 

Haec  tibi  me  Tigilem  scribeKe  jussit  Amo«.  S30 

£  qaibus  alteriua  mihi  >am  m>cuere  sagittae  : 

Alterius  noceant  ne  tibi  tela>  cave. 
Juncta  aalua  noatra  est :  miserwe  meiqna  tuiqoe. 

Quid  dubitas  unam  ferre  duobuB  opemf 
Quod  si  coQtiferit^  cum  jii»  dala  aigiia  aouabunt»  28ft 

Tinctaque  votivb  sanguine  Deloa  erit ; 
Aurea  ponetmr  mali.felic]0  imago, 

Causaque  versiculis  scripta  duobus  erit: 
Effigie  pomi  testatur  Acootiusi  hi\jus, 

Quae  fuerint  in  eo  scripta»  fiiisse  rata.  240 

Longior  infirmttm  iie  lasset  Epistola  corpus, 

Clausaque  consueto  sit  sibi  fine»  Vale. 

nectU,  Nokjurnia  etufm  aipere»,  taitm  imirtficm;  toKf  eralt  pea^idendni  eiimn  a 
fianjurata*  Phethe  venatrix  mihi  imperaoit  per  eomnia  hae,  tibi  eaibere  ;  Amn€ 
experrectna  mihi  imperavit  tUn  h<ec  ecribere :  e  quibuitehalteriuejammUiiiA' 
fiirwt ;  otdf ,  neja^ula  alteriue  tibi  offidant.  8a&u$  noetra  e$t  connexa ;  miHfert 
ejt  mei  et  tui.  Qnamobrem  cunctaris  unum  prtabere  auxUium  duobus?  Quodei 
tpeneritf  cun^Jam  data  aigna  andienturt  et  DeUe  erit  imtuta  eanguine  vatito  ;  0i* 
gief  aurea  appendetur  pomi  eaiutariBf  et  cauea  erit  exarata  duobut  veraiailie:  Aeonr 
tiivfi  proJUetwr,  imagirne  hujne  pomi  confirmata  fiateef  ^fuerintexarafainea. 
ife  Hterte  prolixioreefaiigent  corpue  debikf  et  eitUtiH  ^eotute^fine  eftiit»^  Yak» 


•^  f)FUatia,—2!H  Fraaciiu,  arguar.—W  Be.  Aj^eetee  «ate.--9M  F^gilm 
cbarlac.  Scr.  et  alter  Me.  a  manu  pr.  valgo  xigUme. — 2ft6  Tres  Heins.  tihi 
eiem  data:  L.  tiln  cognUaeigna :  Barb.  tibi  cum  data  tkura  fumabant :  Heio». 
ccioj,  Quod  ei  contigerUf  tuba  cum  data  eigna  eonabU. — 230  Be.  nodvo  eanguine^ 
^Vff  Qn.  2.  jKuuaiir.— 240  Septem  Codd.  Qua  fiurant.-r-.^2  Barb,  et  U^ 
ektt^ula  coneueto;  quod  Bunn.  probat,  tUfi  posito  pro  npM.  Hciiis.  yultoeimgt§ 
tUtibL 

NOT£ 

221  Appeterea\  ApfMtere  deberes.  2ta^  J«ic<«]  Qmam  ing eBioaa. 

228  Jurata  vel  non\   Vel  non.  jo»  2S6  !^gna1  Tibiis  aliiaqne  iaslr»* 

tnta.  meotis  muaicis  in  sacrificua.  nteliaji* 

220  Hbm]    Qnas  in  epiaioU  aen  tnr. 

legnntnr.  2M  Tinatu^\  U  est,  QMtod»  in 

JPfaiftc]  Diaiia,  Pfaesbi  sorqr,  ¥e.>  Delo  IUan«  festa-saorifieiia  celebra- 

oatrixadeoqaejacnlatriKDea.  bnntnr. 

291  AUeriua\  Amoris,  sc^l.  MMoo]  Agni  nparis  insnla»  obt  natit 

2S2  AMeriuai  DtanaBiy  ai  eam  per-  et  cnlta  Diaoa,. 

jnrio  vioiaTeria.  2Sr   Jtfiitt]  Poom.   Lndlt  Tero  in 


Digitized  by 


Google 


HBROrMS.  BMST.  XXI.                           ^ 

tocibas  Poeta.  241  iKfirwmm']  tanin,  scil. 

»8  CotiM]  C«r,Bdl.  t>csk  ipt>eti-  U2  OdiMqMi']  KpUtblasWYdH 

datnr  poiiii  imago.  '  'Wk*  dhnitf  eoUiMY^Muft. 

Dwlmi]  Qni  seqaoDtor.  Sttq  AIH  ImHmM  <Mf   M^  Hb 

340  Qmp  /iimaf]  Sponsionein  §ciL  altera  lectio  esl  a  clar.  Heiosio. 

lAtrtriqionialem. 


EPISTOLA   XXL 

CY»lPtfi    ACONflO. 

AirOUMfeNTUM. 

fcuH  inteliezlss^t  Cydippe)  hanc  sibi  febrem  DiansB  indignatione  contigisse, 
10  Acontii  vota  contra  paternaih  tdlohUlem  concedere  mainit,  qnam  dio- 
tiOT  terqaeri.  In  priinis  reapoOdct,  se  tfon  ansaln  Mlse  meiitem  svata 
ctareexpHmere:  ne,  at  in  poilio,  iternte  }a¥if«-t.  Deittde,  ttarrMid^  qno- 
modo  iuidioffrtH  illnd  pomnm  iCceperit,  In  ipsom  Aeofitfum  ItiTebitnr. 

Pbrtimui,  scii|>tumque  tuum  sine  murmure  legi ; 

Juraret  ne  quos  iascia  liogaa  Deos. 
Et>  (Hltb,  captaMPto  ilemm ;  toisi,  ut  ips^  fateris, 

Promissam  scires  me  satis  es.se  semel. 

Erpmij  H  «odltf  Ugi  t)mm  «piMoliiM ;  iis  Hngua  imfndMjwmrH  tlkmiet  Ant. 
Ei  end0f  vmdiatmt  et$€$ ;  msii^  «e  ipm  afnesctiy  scires  sflCtc  cMt  ms  ssJHcl  H^m 


Qmedam  eaeiMpliuria  inif lo  hohis  %pist  obtrndnnt  hoc  disticlioih    JUtM 
p€rv€mli  tum^  f««  cMSMCcki  J«s«<t,  £1  ptme  tti  ocmXu  tnsidiata  itociiw^S  0«»  9. 

NOT>E 

l  8'me  manmire]  N«  it^tnm  Ittsciii        ft  t^dptitiseii]    Mc  iteriiro  decipere 
voto  aliqno  sese  obstringeret.  tClilUiei. 


Digitized  by 


Google 


358  P'  OVIDIl  NA80MIS 

Nec  lectora  fiii ;  sed,  si  tibi  dara  fuisaem^  $ 

Aucta  foret  S8bt8b  forsitan  ira  Deae. 
Omnia  cum  faciam,  cum  dem  pia  thura  JDiance, 

nia  tamen  jusca  plus  tibi  parte  favet. 
Utquexupis  credi,  memori  te  vindicat  ira. 

Tdis  in  Hippolyto  vix  fuit  illa  suo.  10 

At  melius  Virgo  favisset  virginis  annis; 

Quos  vereor  paucos  ne  velit  esse  mihi. 
Languor  enim^  causis  non  apparentibus,  hseret: 

Adjuvor  et  nulla  fessa  medentis  ope. 
Quam  tibi  nunc  gracilem  vix  hsec  rescribere^  quamque     15 

Pallida  vix  cubito  membra  levare  putas  7 
Huc  timor  accedit^  ne  quis^  nisi  conscia  nutrix» 

CoIIoquii  nobis  sentiat  esse  vices. 

Nec  voZan  legere ;  «ed,  n  tUn  eavajumtm^fwtt  tra  cmdelu  Dem  cremmet,  Qmur* 
rtf  owmSa  ffmeitem^  futmth  thau  pia  exiibeam  Dimue ;  Uh  tmaen  pbi$  mqm  tibi 
imdMlget.  Et^  eteutt  eptae  tUnftiem  kaberi^  te  widieat  ira  memori.  Jtta  vix  tali§ 
fmt  erga  mmm  HippHjftmn,  At  tirga  jaitiae  imdMmet  eetoH  virgime;  foam 
timeOf  ne  capiat  mihi  eme  brevem,  Menitu  eaim  permanei  Mawts  tncegniHe :  et 
exhttuta  mdla  mediei  anxilm  refleior,  Qaantmn  maeileniam  arbiirari»  me  nune 
tibi  kme  reeeribere,  qmntamqae  eegre  aattmere  oriM»  paUente»  cnbita?  Hi»  adde 
metnmy  ne  qm»y  niii  nairix  «MMCto,  cegno»Gai  nobi»  eeu  mee»  cotto^Ui,    Heec  »tai 


<^^r^^^^^#<^#i«>^ 


Ut  pato.—l  L.  et  Be.  pia  9oia,  Im  qnania  forei,^9  O.  a  man.  pr.  m  vindieai, 
— -IS  Godd.  Oii.  omnes,  ezcepto  tertio,  item  Helm.  cnm  plerbqne  eliia  ex- 
emplaribof  Tetastis,  post  himc  versam   deficiunt. — 17  Vulg.  Nnnc  timor: 

NOTiE 

5  Dtra]  Qo«  epistolam  toam  le-  hone  rersnm  deficinnty  tdeo  plorimiy 

gere  dedignau  essem.  seqnentes  versns  O vidii  esse  negant : 

7  Oiimta]  Sacra,  scil.  in  honorem  quss  ratio  qnanqnam  satis  firma  oon 

Dianse.  Tidetnr,  attamen  cnm  Ovidianss  ele- 

0  Utqne  capi»  credt]   Ita  vero  ille  gantise  non   satis   respondeat   tota 

prsdicaverat,  et  in  epistola  sna  scrip-  epistola,  soo  non  caret  pondere. 

serat.  13  Lm^^nor]  Febris. 

10  Hippolifto]  Fmt  ille  Tbesei  et  14  F«sfa]   DefecU  virtbQS,  et  ti 
Hippolytes  Amaaonis  filins,  ol^  exi-  morbi  exhansU. 

miam  castitatem  Dianse  cams :  cnjns         16  Levare']    Solent   ntmirum    qui 

historiam  passim,  postea  etiam  apod  iRorboantlangoorealiqnocaputprse- 

OTidinm  reperles.  sertim  aat  corpos  non  Talent  erigere» 

11  ilf^Jtits]  JiiMius;  cnmipsavirgo  illnd  cnbito  sustentare. 

sit,  sicnc  et  ego  virgo  snm.  18  CottoqaH  nobi»]  Me  Ubi  vidisim 

IS  Qaoa  nereor]    Codices   omnes,     rescrlbere  cognoscat^ 
praeter  nnnm  ant  altemm,  qnia  post 


Digitized  by 


Google 


HBHOIDBS.    B1>i8T«  XXI.  369 

Ante  fores  sedet  htee:  qaid  agamqae  rogttntibas  intas^     "'' 

Ut  possim  tato  scriba?»  Doimit,  ait.  20 

Mox  abi^  secreti  longi  caasa  optima,  somnas 

Credibilis  tarda  desinit  esse  moray 
Jamqae  yenire  videt,  qaos  non  admittere  dorom  Mt; 

Exscreat ;  et  ficta  dat  mihi  signa  nota. 
Sicnt  eram,  properans  verba  impeifecta  retUnqao :  2ft 

£t  tegitar  trepido  litera  caata  sina. 
Inde  meos  digitos  iteram  repetita  iatigat : 

Quantns  sit  nobis,  aspicis  ipse,  labor. 
Qak,  peream,  si  dignas  eras,  nt  vera  loqaamar : 

Sed  melior  jasto,  qaamqac  mereris^  ego.  30 

Ergo  te  propter  toties  incerta  salntis 

Commentis  poBnas  doqae  dediqoe  tais? 
HflBC  nobis  form»  te  landatore  saperb» 

ContingitmercesT  et  placuissenocet? 

miUeJwnum ;  «r,  «i  jMtaiiii  aeeure  eeriberey  dieit  pefetMtu  qmd  fneum  imUe^ 
Steriit,  Mex  M  fomin»  caitM  efiifna  fn-eHxi  aeereH  eeeeat  eeee  verieimfHe  lomfre 
MtdiOf  eijam  eemit  mceedere^  fuoe  di^Me  ett  nen  iniremittere  ;  exepuUy  et  mihi 
fiuit  uidicia  eigm  eimdaio  ;  /ettitimu,  eiemt  «ram,  deeero  terba  nonditm  abeobUa : 
et  epietoh  iectm  oboeomditw  gremdo  iimddo.  Inde  repetitn  Uerum  Imaeat  muoe 
digitoe,  Ipee  eermie  fMdi<iif  fil  iio6tt  labor,  Qiia  epistola,  intereami,  ei,  mt  ternm 
dicamuUj  dignme  eroe :  eedego  %nm  imdieigentior  eeqmo^  el  igmam  dignne  ee,  Ergo 
ieiiee  dMbia  oakUie  propter  te  exeeiieo  et  exoeM  pemae  tmiM/gmuniie  'f  Hoe  nebio 
eboemi  preeminm  pniebriindimie  eximim^  ta  approbante  ?  ei  ^/kit  graiam  Jnieee  f 


^^^^^0^^^^^^ 


Heioi.  eiaeod.  ffiic.— 19  hdma  eniead.  Hetni.  Tiilgo  rif«N<t6iif  tii/«r ;  qnod 
pro  tiiffmo)grviifi6iif  ceperiint :  Ga.  S.  tafiif . — Sl  IjSeg^  Med.  et  ed.  prisra  : 
Ynlgo  /oiiff.— 88  CionfM  pro  Jamiqme  codJ.  OroDOTins. — ^S4  Heins.  conj.  teda 
pro  fitta :  Bam.  dicte. — ^26  SUehteoliorstias  malebat,  ex  Epist.  zx.  10.  Sient 
erami.  Francius  propere. — M  Heias.  coDJ.  tepido.—tS  SU  cod.  Heias.  Aruod. 
et  Oa.  3.  Tolgo  fif. — 29  Scripti»  Qnee  peream :  Ga.  3.  Qno,  at  et  conj.  Heins. 
—30  Ego  a  coDJ.  Nangero  et  Heias.  Mss.  «rs.->34  Gn.  3.  coitftii^.^9  UDoa 

NOTiE 

10  Intne]  Ez  restitatione  Heiosi-  26  Caitfa]   Qaas  caate  et  secreto 

ana  est  tox  ista,  cigos  loco  alii  inttr  scripta  est. 

exliibebaat ;  rogabmmt  imter,  pro  inter-  29  Qim]  Epittola  scil.  Scripti  ba* 

rogabmmi :  aade  hos  Tersns  solicitare,  bent  QiMr. 

atqae  OTidio  abrogare,  aggressi  sant  i^digmmeerae']  Si  merereris. 

oonnnlli ;  com  ea  figura  qaam  Tme-  30  J^]  Hanc  vocem  ex  Nangerie 

aim  vocant,  bac  invoce  prasertim,  et  reposoit  Heinsias.    Alii  habent  erot 

in  fine  versos,  osam  esse  Poetam,  qui  qaod  certe  non  displicet. 

mltone  plana  et  sBqaabili  gaadet»  32  Coimiifiiftf]  Dolis.  De  scriptur» 

tum  >U  verisimtle.  In  pomo  intelligity  cajos  sensnm  sal- 


Digitized  by 


Google 


R  OYIOU   NAK0NI8 

Si  tibi  deforaiis,  qnoi  sMBfiB,  vim  fuiflaeni,  88^ 

Culpatiim  Dulla  corpiQ^  egeret  ope. 
Nunc  laodata  gemo :  omic  me  certanuDe  weBbto 

Proditis;  et  proprio  Tiiliieror  ipsa  tono. 
Dam  neqne  ta  joedis^  nec  se  pvftat iik  aeenBdom; 

Ta  votis  obstas  illiiis,  iMe  Uib.  40 

Ipsa,  velut  iiaTiii»  jactor;  quam  oertos  in  idlxim 

Propellit  Boreas,  cestiis  et  anda  t^tL 
Camque  dies  caris  opiaia  fiarflBtibas  iiistat, 

Immodicus  pariter  corpoiJB  ardor  inest : 
Et  mihi  conjagii  tempiiis  cmdelis  ad  iipsom  *  49 

Persephone  nostras  pafaat  aceriia  fores. 
Jam  padet:  et  timeo,  quamvis  mihi  conscia  aon  sim, 

Offensos  videar  ne  mer^isse  Deos. 
Accidere  hoc  aliquis  casu  contendit :  et  alier 

Acceptum  Superis  famc  negat  esse  vinun.  €0 


5i,  tfitod  mtillm,  viM  tibi  fidt^em  iurpU,  cerpm»  tUtperatum  miUo  «pM  kabertt 
AKjn/io.  Nunc  celebnUa  aJ/Ugar  ;  «lour  me  perdUis  veetra  pugna ;  et  ipea  keder 
praprtQ  bono,  Dum  nec  tu  cedis,  nec  iUe  $e  credU  inferiorem ;  tu  ojpds  deeideriU  UHktf 
iUe  tuis,  Ego  agUor^  tanquam  «aou,  ^iiam  a^per  Boreas  rapU  in  aperium  mtre, 
eestu»  et  unda  repeUit.  Et  cum  diee  expetUa  diUctie  parentibus  adest,  calor  ueuieng 
corpori»  inest  piirUer :  ei  sub  ipsum  iempus  stevi  connubU  aspera  Proserpina  mUU 
eoneutU  nostramjanuam,  Jam  erubesco ;  etauamvis  mihi  non  sim  conscia^  meUno 
ne  xidear  meruisse  Deos  infestos,    Aliqm  a0rmat  hoc  evenirt  fortuUo  ;  et  oRus 


Med.  tu  credis, — 40  Oa.  S.  totis  opias, — 44  Sm.  ardor  adesi,—A5  Scripti  et  edd, 
priscv  Nec  mihi,  ▼€!  Nunc:  Heios»  ex  conj.  £fifiitAi.~47  Tr tncms  Ei  pudet,-^ 
49  Sa.  Med.  et  prloia  ed.  hac  aiiqnis,  Francias  volebat  ooniendat,  et  nox  n^ei, 

NOT£ 

teni  In  snperioris  epistolae  argomento  et  montes  insoper  altos.' 

▼idirons.  4S  Diesl  Qna  iieri  delient  nopti». 

S7  Vesiro}  De  Acontio  et  ejusri-  46  PcnqiiktfM]  Proserpina  est,  Plo« 

vali  loqnitor ;  qoanquam  iUe  tantnm  tonis  conjux,  iDferomm  domina  ac 

erat  in  cnlpa,  regina,  Jovis  et  Cereris  filia :  de  qpm 

SS  Bono]  Forma,  scil.  TibuUos,  '  At  mihi  PersephoBe  ni- 

41  Certus]  Vebemens.  gram  dennntiat  horam :'    nnde  bic 

42  JEsius  et  unda]  Id  esl,  unda  ae-  noster  Ovidii  locos  intelUgitnr. 
stoosa:   nnda  qn«  est  sestos.     Le  48  Offentos  videar']   Seasnt  patet; 
ftux  de  Ul  mer.    Hac  etiam  figura,  »ed  est  pbrasls  insolens. 

qoaB  per  dno  nnnm  significat^  osns  40  Hoe}  Qnod  ita  in  ipso  nnptiS'' 
est  Vftrgilins,  com  dixit,  '  molemqoe     mm  poncto>  «grotem. 


Digitized  by 


Google 


HBSOIMUB.    SPIW.  XXI. 


KeTO  nihil  opedaB  ia  t^iqmqfkt^ittm  ( 

Facta  veneficiis  pars  putaA  LalBittu». 
Causalatet;  mata nMtra  patoit :  MHpaoei 

Aspera  siibmota  prnlla;  pleotor  ego. 
Dicam  nancv  talite^  tibi  nie  4eci|»e  aiow :  fi 

Qaid  facies  odio^  aic  uU  aiMre  Btfoea  t 
Si  l»dis,  quod  aaiaa,  boaleia  ntyionter  amdufl. 

Me,  precor,  ut  scfffses,  perdete  fdle  felis. 
Aat  tibi  jam  nuUa  eai  apmite  cara  paeUae, 

Quam  ferus  indigna  4al>e  peripe  sitiiii ;  €0 

Aat  Dea  si  fniatoa  |mpo  me  ftibi  sasva  Mgatnc, 

Qnid  mibi  te  jactaa  ?  «^ntia  nntta  laaest 
Elige  quid  fingas.    Nen  m  plaeare  Dianam ; 

Immemor  es  nostri :  noo  ^otes ;  iUa  tui  eat. 

uegti  kime  nrmm  eue  gnium  Dtti.  £/  m  artUr^rU  fammm  whil  qiufmJaMere 
Hiif^pMimaHntraMtmr  Ma  paraia  tenefUiU  tuU.  Cauea  oaeuttaiur;  damm 
iMtra  t^ppareat:  vo»  yace  projtigata  misceti»  dura  certamma ;  ego  jnmier^  Jam 
dlcmn,  et  iM/aRe  mm  tihi  contueto  :  quid  agat  odio,  cum  ila  ofiaas  amarel  St 
mofo  agteit  giiMt  amoM,  amahi»  hoeiem  utitiler.  Oro  ut  me  velu  perhnere^  ut  Im* 
cohmem  frceetee,  Aut  nuUm  ettjam  tihi  cura  puelUe  eperata^  quam  paterieerudeUe 
inieritt  idbe  immerita ;  aut  ei  Dea  crudeU»  frustra  a  te  colitmr  firo  me^  quid  te  vM 
pradicas^    Gratta  tua  eet  nt/Ja.    Dispice  quid  pouas:  non  vte  deUnire  Dianam; 


-^l  Nikil  emend.  Heinx.  Mu.  mihi. — 62  Oa.  S.  cnm  tl.  ieta  meie,^5S  Heim. 
MieBd.  /  jam  mme  eotU.  tfc,  Tel,  i  mme,  t,  mUt.  ^.—55  Al.  iie  deepite  mere. — 
M  Bttrm.  emend.  >%idaf.'-67  O^.  8.  koetes.  Heiss.  c<mj.  oniam.^M  Tote 
corr.  Heins.  vulgo  ia^e.— 62  Heins.  conj.  gloria  nuUa,^e7  Vnlgo  dijfleilie^  ntl 

NOT^ 

5S  Voe  pace]  Isthoc  propModam  oorruptan  arbHratiir  cl.  Ueinatos  $ 

seji»  disU  Homt.    '  Qnioquid  deli-  vnltque  t^  velte  perpemm,  ex  wlii 

ront  reces,  plectnntnr  Achivi.*  proxime  seqnenti»  incalcatom»  cnm 

66  DicoM  mme]  Heinoiut  legit  Ijam  altimBs  dou  sylUbas  in  perdere  libra* 
nune;  qno  revera  sensus  melior  mi*  rias  feninareneglestssetzlefit  vero 
nasqne  intricaUis  eflEicitnn    Qoid  si  ille  perdere,  dure^  veiie. 

legas?  DiejajRmmc.  60  Nulia]  Erat  taoMe  AeoBtli  ia 

Decipe]  Ita  ot  ex  iis,  qan  in  te  eo  gratia :  quod,  qnoosodo  Deam  pk^ 

snnlfConlrariacenseqiiaDtor  effeeta;  caret,  Cydippe  iadicaverat.    Sedex 

ex  amore  qoae  sunt  odii,  ex  odio  qoss  materia  snbjecta  tantoni  intelUgeada 

eoiit  aroorij.  est  ista  negntio. 

67  iS^Ketiler]  Quid  hmc  vox  boe  in  6S  Fingae]  Non  tantamafgnmente 
loco  «ignificet  ex  o^posito  intellisi-  qnod  Dilenuna  vocant  AcoatMon  nr- 
tnr.  get  Cydippe»  qoo  argnmeBli  genere, 

68  VeUe  veUe]   Loeam  maaifette  utcomm  eligat  «dTennrinBy  «tfobii 


Digitized  by 


Google 


P.  DVIDII  NA80NIS 

Yel  niinqnam  mallem,  vel  non  mihi  fempore  in  iOo  65 

Esset  in  Mgeeis  cognita  Delos  aqois. 
Tunc  mea  difficili  dedacta  est  aeqnore  navis^ 

£t  foit  ad  coeptaahora  sinistra  vias. 
Qao  pede  processi !  qao  me  pede  limine  movi ! 

Picta  cit»  tetigi  qno  pede  texta  ratis !  70 

Bis  tamen  adverso  redierunt  carbasa  vento. 

Mentior  ah  demens !  iUe  secnndas  erat. 
Ule  secnndas  erat,  qni  me  referebat  eantem ; 

Qniqae  param  felix  impediebat  iter. 
Atqae  atinam  constans  contra  mea  vela  fnisset !  75 

Sed  stoltom  est  venti  de  levitate  queri. 
Mota  loci  fama  properabam  visere  Delon ; 

£t  facere  ignava  pappe  videbar  iter. 

nMfri  €biUu$ei:  nepdi ;  ifla  ef^  eict  obtita.  Vel  wmUem  nidioiMiii  mHd  Bdm  eaet 
cegwiU  m  muari  JBgeo^  «d  hmi  eaeet  cbgniu  iUo  tempare.  Ihme  mm  mm$  tMm 
ett  mari  infauete  ;  et  IwrafuU  immnicuia  ad  Uer  frefoeUwm,  Qim  pede  mm  fra- 
greeea!  qaepedeUmineHeeeen/  Qaopede  preeeifArieam  pidtamnathveMel 
Veia  tamea  6if  retroaeta  vento  rejlante,  Ah  mentior  ineana  !  itte  etat  prtpfftiu. 
lUe  erat  propitiuef  ^ui  revehebat  me  profieieeentem ;  et  tpd  protdheheM  Uer  x^omm- 
«iMi.  Atqne  wtinamflrmMefuieeet  advenme  mea  vela  !  Sed  fMoptmm  eet  eonqaeri  de 
ineonetantia  venti.    JOeeta  eeMritate  loei  feetinabam  invieere  Ddon;  et  videbar 


Ga.  9.-68  Oa.  8.  cain  aiio  HeiiM.  «ra  eimetra;  forte  «mi.— 70  AL  Pieta 
mea,^7l  Bit  scribqnt  £gnat.et  MycUl.  et  ita  6a.B.  vnlgo  Hif.^70  Hini 

NOTiE 

que  premitnr ;  sed  insnper  ez  daobnt  terrogationet  et  dolorem  et  detes* 

mrgamenti  membris  qaod  eaasse  sosb  tationem. 

faveat  non  posse  assnmere  eam  di-  70  Pieta  texta  ratie}   Pro  Navem 

cit.    .  pictam. 

Non  vie  plaeare]  Hkc  est  Cydippes  71  Carbaea']  Vela  $  totaqoe  adeo 

argomentatio :  Aat  non  vis,  ant  non  naWs. 

potes  placare  Dianam :  Prins  si  di-  72  6Sr««iidifs]  Quia  malom,  qnod  iri 

eas ;  Ergo  immemor  es  nostri,  nec  insnla  Delo  CydippaB  evenire  debnit, 

Dos  cnras :  Posterins  sifingas  ;  Ergo  avertebat. 

Diana  esttni  immemor,  nec  te  cnrat.  77  Loeifamd]  Apoliinis  et  DianSg 

.  66  /nitfo]  Qno  tibiyverbisinpomo  natalibns,  et  oraeolo  praesertim  fnit 

scriptis,  (idem  meain  obstrinxi.  celebris  Delos  insnla ;  qnss,  cnm  ante 

67  DifleUi]  In&usto.  erratlca  fuistet,  et  snb  aqnis  latnisset, 

68  iSiiits^J  Inansptcata  et  infeliz.  repente  Latonm  locnm  ad  parlendnm 
.  60  Mdmine]   Domo.    Habent  vero  qnssrenti  sese  ostendit 

fm  .ema  admiratione  conjonctsB  In-        78  IgmnNi]  Lente  proce^eote. 


Digitized  by 


Google 


HEBOIDfifl.    BPI8T*  XXI.  888 

Qaam  s»pe,  ut  tardiSj  feci  conyicia  remis ;  '^ 

Qnestaque  sum  vento  linlea  parca  dari  I  80 

Et  jam  transieram  MyccMion,  jam  TeDon,  et  Andion : 

Inque  meis  oculis  candida  Delos  erat. 
Quam  procnl  ut  vidi,  Quid  me  fogis,  insnla»  dixi  ? 

Laberis  in  magno  numqnid,  ut  anle»  ipari  t    , 
Institeram  terrae»  cum  jam,  prope  luce  peiacta»  88 

Demere  purpureis  Sol  jaga  veUct  equis : 
Qnos  idem  solitos  postquam  revocavitad  ortus, 

Comuntur  nostm,  matre  jnbente,  com». 
Ipsa  dedit  gemmas  digilis»  et  crinibus  aunun, 

Et  vestes  hameris  induit  ipsa  mds.   :  90 

Protinus  egress»  Supeiis^  quibus  insula  sacra  est, 

Flava  salutatis  thura  memmque  damus. 
Dumque  parens  aras  votivo  sanguine  tingit, 

Festaque  fumosis  ingerit  exta  focis; 
Sedala  me  nutrix  alias  quoque  dacit  in  aedes,  96 

Erramusqae  vago  per  loca  sacra  pede. 

Utrfyeere  Itmlta  aoot.  Qumm  $^pe  inertpw  nwmf  iawqumn  Mm  ;  H  mm  qu^m 
vela  exigua  iradi  veuiQl  Etjam  ffmUrieram  Mjfcema^  jam  Teaam  et  Andram  ;  ei 
Delae  epUndida  erat  m  conapeetu,  Quam  ut  proeal  aapeaif  Quamabrem^  iaqaamg 
me  vitoMf  tneala  7  Numqaid^aciwaa  vatta  mari^  ut  antea  7  Impoeiia  eram  ierresy 
cum^jam  prepe  diejimte^  SeirdUi  deirakere  juga  eijpde  purpureie :  quoe  paetq^mm 
Sol  idem  reduxU  ad  ertue  eemeuetae^  eapiiii  neeiri  emaMtur  maire  imperante.  Ipem 
appeeuit  geumae  digUie^  et  aufrum  cmpilUj  ri  ipea  adwteieU  veetimenia  kumerie  meU. 
Cemtinue  prefecia  exhibeaeue  Jiava  ikmra  ti  vinum  Diia  ealutatiM,  quUme  iktuia  eet 
diemta.  Et  dum  mater  iwtkutt  aiiaria  eanguine  vaiivot  et  timitllil  vieeera  feeta 
arie  fumeeie^  nutrix  ditigene  me  ducit  quaque  in  aUa  templaf  et  vagamur  pede  er* 


^*^^*^^^^^ 


iardie  mavnlt  Heinn.— 80  Jlan  emcDd.  Heiiis.  Mss.  ilciv.— 81  Mifeemem 
prima  ed.  vnlgo  Myconen:  Mrd.  et  Oii.  S.  Jlftcoiv.— 82  Prima  ed.  cod. 
Med.  et  HerculaDua,  Pkoepor  erat:  Ga.  S.  borfor.-^S9  Med.  Sa.  Laa- 
germaDDlanns,  et  Go.  S.  cruribme  «invm.— 91  Med.  Sa.  pro  var.  lect, 
et  Oo.  S.  grata  cs<.— 04  Sedaque  pro  Feeta^  tdII  HeiDS.— 100  Francios 

SOTJE 

81  JtffCDiiM]  Mjconos  nna  est  Cy-  87  Qmee  ideml  Id  est,  postera  die, 
cladnm;  in  mari  ^gaeo:  Tenos  est  .  04  Bxta]  £o  nomine  plnralis  qo<* 
alia,  it«mqae  Andros.  meri  tantom  appellantar  viscera  roax* 

82  Camdida']  A%\os  manifestom  et  ime  extantia  aut  apparentia.  Lee  en^ 
elarum  significat,  traiHee, 

86  Demere']   Periphrasi^   est  ves-        Odf  JEdee]  Sacras,  scil.  «t  pmi^U 
pertint  temporls. 


Digitized  by 


Google 


f.  OVtmX  NAMKIS 

£t  modo  porticibiii  «patior,  t&odo  tMiMra  9e^m 

Idiror;  et  in  ciinclte  stBBtla  ^signa  locis : 
Miror  et  teBOtneritt  gtnictatt  de  cwiHbu  aMft, 

£t  dc  qaa  pariens  atbore  mxa  Dea  ft^ :  SOO 

Et  qo»  pMterea  (neqoe  enini  metirfiiive,  libHV)^ 

Qoicquid  ibi  YJdi,  dicere)  Delostetet. 
Porsitan  haec  spectftns,  a  te  spectabar^  Acoftti; 

Visaque  siroplicitas  est  wea  posse  capi. 
In  templum  «edeo,  ^adibiM  stfblime^  Diaime :  109 

Tutior  hoc  ecqois  detait  esse  locos  7 
Mittitur  ante  pedes  tnalum»  c«m  camine  tall, 

Hei  mihi !  juravi  nunc  qnoqne  ptt^ne  tibi. 
Sustulit  hoc  nutrix,  «rirataqne,  PefA^^,  dixit. 

Insidias  legi,  magoe  poetl^  tuas.  110 

Nominc  conjugii  dicto,  OMfiisa  podore 

Sensi  me  totis  erubnisae  ^nis: 

fMf» per  muru  loea.  Et  moi» de^Mh  fortkSbm^  ftudo  iHipfeM  JMta  flegmm,H 
aiatmtu  pediat  im  Qwmibiti  locU,  Shipeo  tiiam  altare  pooUam  de  eormhm»  inma- 
flnmf,  et  de  arbore  qua  Dea  partum  emiitens  fulta  eot :  et  qaet  iMsaper  (neqma 
enim  emt  reeorioTt  mH  ptaeet  refmty  qmeqM  ibi  mmt  imtaita)  Ddoe  kaba,  f!mte 
kme  imapieieme «  4e  a^ieiebar,  AoaaH ;  et  mea  ttmpHtUm  vioa  ett  poomftM,  Re« 
verfvr  iii  tttaphim  DioMeegmdibm  eaxelomm :  ^aioaam  Iocm  debmit  eom hoe  tmHar  I 
Peimmm  jaeitwr  mmte  pede»  emm  Mi  tmrmime,  Mei  mtiki  i  mmme  qooqme  pe^pemutlmm 
H^JmwBi.  Nmtrix  hm  otutality  H  etupeao^  fMif ^  in^iil».  f^mtieo  ima»  iegi^ 
Poi^a  egregie,    Nomine  emmmM  prolato,  pmdon  fwrMt,  «rfvfrfi  mu  ifmbkitte 


»#^^>»^^#'^^ 


pn>  £f  d«  ^vtf  volebttt,  Qnai^oUm:  Bnrm.  eovj.  Et  Deaoua  parieut  arboto 
ntOM  fuit, — 104  Francins  legebat,  eot  mtea  digna  eapi, — 110  Idem,  docte  poeta, 

NOT« 

97  Bhmera"]  Qatt  iti  honorem  Nti-  106  IVtfior]  Acotitlom  argtiity  qiii 

minnm  apposita  erant*  sibi  in  templo  innidiatns  fuerit. 

96  Signa]  Statuas.  107  Tali]  Grspcnm  carroen,  qnale 

99  De  eomUms]  De  hac  apad  Cal-  fuerit,  nerao  hactenns  tradidit. 
Hmacham  in  bymno  Apolltuis,  qaam  110  fiiftdiii«]  HeinMo  saspectas  eit 
ApoHo  ip»e  conatnizisHe  diciinr,  cor-  hic  Tersns :   qnamobrem  non  dixit ; 
mia  ex  venatione  Diana  snppeditante.  sed  apparet  satis. 

100  Etdequa]  Olee  ac  palnise  in-  11 1  Nomine  eot^gii]  Hl»i*  Yttjkt 
nixamparientemLAtonamMetmn.  vi.  Aeontii  non  Aiiase  dnoii  illoa  fer^us, 
docet  noster  Poeta.  qaos  in  siiperioris  epistolae  Argnilje«« 

196  GtadUm»]  Diil  ^m  sttperis  in     to  Tidinms. 
loeif  •&eelsia  templa  ponebantar. 


Digitized  by 


Google 


LnminaqaQ  m  greiDio^  Tehrti  defix»^  tenebasiii ; 

Lamina  propositi  fieiota  mioiatra  toi.   . 
Tmprobe,  quid  gmdos  f  wt  qm»  tU»i  gloria.pafts^oat  1    115 

Qaidve  vir  elusa  vUrgiifea  laadia»  babes? 
Non  ego  consUtemm  awBta.peUata  secim; 

Qualis  in  Iliaoo  Penthesilea  sqIo. 
NnUus  Amazomo  ^oebiais  balteus  auro^ 

Sicut  ab  Hippoly te,  pi «da  r^ta  tibi  est  120 

Verba,  quid  exjiUas,  taa  si  mibi  verba  dedenmt ; 

Sumque  parum  prudens  capta  puella  delis  t 
Cydippen  pomqm»  pomam  Sebatneida  eepiitt 

Tu  nunc  Hippomenes,  s^oiUcet»  alter  ma^ 
At  fuerat  melius»  (si  te  puer  iste  tenebat^  ISfl 

Quem  tu  nescio  quas  diciS:  babere  &eea») 
More  bonis  solito  spem  non  ci>nruiDperefraade: 

Exoranda  tibi,  noncapieoda  fuU 

t0iii  fema:  it  teneham  oeulon^  ^Mt  mmet&9t  im  einu ;  oculaa  /actoe  famtdo§  iui 
imeefti,  Preierve^  qmd'UetwriB7  Aut  queBnam  Uma  tibi  eeteompuraiuf  Quidve 
uir  repertue  fioriefy  jmHla  deeepia?  Ego  non  aeceeeeram  peUa  inetruetay  eeewi 
^WHptUf  quaiie  PeniheeUea  in  terra  IHaea.  Nidtum  Mteum  pietum  auro  Anuaeuio- 
reporiaium  eet  liM  epoHumy  tanquam  ah  Hippoiffte,  Quid  triumpkaef  ei  verba  tuu 
m^fefMfwnt;  et  pmeUu  jmrum  cauia  eum  deeepia  tuiefraudihae?  PomumftfOKi^ 
CpMppeUy  pomuutMetWiXr Sekeeneida,  Nheirum  tu  jum  erie  aHer  Wppomeueei 
MfiireM  mtXke»^  (ei  ieie  puer^  quem  tu  aie  gerere  netCT»  quuM  t^dm^  ie  urgebaiy} 
riim  ftmtt/imiitiirt  iioii  temerare  epem  doHe,    Fui  ti^  preeibue  eeuiequendety  uun 

--^lt  Bnnii.  Sec.  cooj.  leclo.— IIS  Heina.  pro  vetuti  legit,  vel  Amnt.— 11& 

'^  1.  S.  cnm  al.  MCMre. — 120  Quidain  vett. 
refiogebat,  Sumque  tuo  imprudene  eapiu 


>•««.     M«Mua.     *.r^\f     ^jvj^    ■»v»w* •*•     «.*v»«*wi  _ 

Francins  legebat,  oiiaiiaiii  ttM^— 117  Ou.  S.  cnm  al.  eecure, — 120  Quidam  vett. 
Hippelfta.—m  Heliu.  doit.  Franoiii»  refioi 


Ua  Itumnej  Ociiloa.  Utud  ex  hii|ns  beroia  bisftopiay   cnl 

114  MtNwfrtt]  Operam  snaro  in  le-  EnryBthens,  nt  sibi  Amaaonit  iUioc 

gendis  Acontii  yersibiM  praeboerant.  balteom  afferret,  imt^cravit. 

laf  PeUaiai   Pelta  armata.    Rnit  lHt  VeHm]  Dare  Terba  aiicoi,  iig- 

voffo  peUa  seotai»  qtio  poenliorttwr  niiicai  etiam,  Fallere.    DiiaimiilM» 

Amaionea  olQkiaiitnr.  fore  e*  ambtgnitate  iodtt  Poeta. 

lia  PeuikeaileaJ   Re«ina  foil    A-  138  Scheeneida]  Atalantam,  SolMe- 

mazonom,  secnris  inventrix  ;   q«am  B«i  filiam  ;  de  qiia  poetea  in  Melam. 

in.twllo  Trejaii»  Acbtlleeoccidit.  124  Hippomenee^  Hlc  fuit  cojns-de^ 

119  NuUee]   Sensng  ent,    Acontio  lo,  anveis  pomis  correnti  projeetit^ 

pnedan  nnUam  a  Cydippe  espectan-  AtahN^ta  tandem  vict«  eet. 

dam,  qnaiem  ab  Hippoly^te  AnMMMmo  l^^i  IW]  Cnpldo;  ^enignorare 

Horcnlet  repoftavit.    l>eMim4oBi>eet  Tirgo  fingit. 


Digitized  by 


Google 


86B  •     P*  OVIDIt  NA80NI8     ^ 

Cur,  me  ciim  petaies,  ea  non  profitenda  pntabas, 

F^pter  quao  nobisipse  petendus  eras  T  130 

Cogere  cnr  potius,  qnam  persnadere,  yolebas^ 

Si  poteram  andita  conditione  capi  ? 
Quid  tibi  nunc  prodest  jurandi  formnla  jnris, 

Linguaque  praesentem  testificata  Deam  ? 
Qu»  jurat^  mens  est ;  nil  conjuravimus  illa :  ld5 

Illa  fidem  dictis  addere  sola  potest. 
Consilium  prudensque  animi  sententia  jurat^ 

£t  nisi  judicii  vincnla  nulla  valent.        ' 
Si  tibi  conjugium  volui  promittere  nostrum ; 

Exige  polliciti  debita  jura  tori.  140 

Sed  si  nil  dedimus,  prseter  sine  pectore  vocem ; 

Verba  suis  fmstra  viribus  orba  tenes. 
Non  ego  juravi ;  legi  jurantia  verba. 

Vir  mihi  non  isto  more  legendus  eras. 
Decipe  sic  alias ;  succedat  epistola  pomo.  145 

.   Si  yalet  hoc ;  magnas  divitis  aufer  opes. 

j^aiUnda.  Qmmolntm^  atm  me  «nfrirM,  imii  eredelm»  tm  ewi^fltmia^  profier  ^m 
ijMe  erof  nobU  ambienduM?  Quamobrem  maUba»  vim  facere,  tfuam  fermidiref  «t 
poieram peUtcicogaita  canditiane?  C^jut  nanc  ed  M^t  ntiUMtie  feunmka  mm* 
mtnti^  et  lingua  ieelaia  Deam  praeeniem  ?  Animm  eeij  qmijmrai  ;  mHuljafmaknm 
amiUo.  lUeeohepeieetfaeereJ^Aempndaiie,  CemeOiam  ei  eoneda  eenienlim  neem^ 
Oe  Jurai,  ei  naUa  vincala  nim  volaniaiie  eani  frwta.  Si  eotet  iiln  peWieiri 
noeirum  cenuulnumj  renetejura  del^iia  Ucii  promieei :  sed  «t  nikil  exkibmimtue^  miei 
eomam  eime  volumiaief  fruttra  habee  vocee  deeiHuiae  euo  valore.  Ego  mm  jmrmvi  ; 
legi  verbajuramiia,  Nom  erae  muki  vir  Ugemdue  ieio  modo,  SicfaUe  aUae  ;  amie» 
iola  iequaimr  pommm,    Si  hoc  eei  Jlnmmm,  loUe  mugmae  diviiiae  loeupleiie^    Faa 


pmeUa  doZo.— 127  Med.  Sa.  et  primae  edd.  More  bonL — 129  Vulf .  Cmr,  cmm  me. 
-^ISO  Fnncio  pUcebat,  Si  iibi  mil,  Al.  valui  prom, — 144  Sa.  et  edd.  aDtiqM 
Ugemdme  erie,  Cod.  8a.  et  Oa.  S.  in  hoc  versu  desinant,  at  et  ed.  Veneta  ann. 

NOT^ 

127  Nom  comampere]   8ed    potias  1S8  EimieijuaeU]  Id  est^etnaU 

aperteanibire,et8ibi  sponsam  petere.  lafl»  nisi  qni  attendit,  et  jndicto  ano 

129  Gijpwnda]    Frande   circamye-  ntitnr,  tacramento  alligatar. 

lAtndm.  144  Legemdme]   Eligendns.    Lndut 

.  129  £«  OM  profUemda]  Oenns,  pata,  Terbornm. 

divitiaa^  aliaqne  ejosmodi  quse  am-  146  Deeipe]  Ab  absardo,  Acontii 

bienCes  proci  solent  prstendere.  dolum  argnit. 

lU  JnraMli]    Formnla  jurisjnran-  146  Magmae]  Eodem  dolo  divitlat 

dL  OalL  LeeermemicemfmdaakeUepro-  extorqne.    Ineptam,  nt  Tidetnr,  A- 

prei  lermei  dm  Droii.  contfi  rationem  irridet.    At  vero  in 


Digitized  by 


Google 


HKROIDBg.    JBPIST.  XXU  207 

Fac,  jiurent  BegiiB  siia  se  tibiiegna  daturoi ; 

Sitqae  tmim,  toto  qaicqaid  in  oibe  plaoet. 
Major  es  hac  ipsa  mnlto  (mihi  crede)  Diana, 

Si  tna  tam  prsesens  litera  nnmen  habet.  150 

-Cnm  tamen  hcec  dixi,  cnm  me  tibi  firma  nc^Ti, 

Cum  bene  promissi  cansa  peracta  mei  est ; 
C^mfiteor,  timeo  saeT»  Latoidos  iram ; 

Et  corpns  laedi  suspicor  inde  meum. 
Nam  quare,  quoties  socialia  sacra  parantur,  165 

Nupturse  toties  languida  membra  cadunt? 
Ter  mibi  jam  veniens  positas  HymenaBUs  ad  araa 

Fugit^  et  e  thalami  limine  tei^ga  dedit. 
Vixque  manu  pigra  toties  infiisa  resnrgnnt 

Lumina ;  yix  moto  corripit  igne  faces.  160 

Ssepe  coronatis  stillant  onguenta  capillis, 

£t  trahitur  multo  splendida  palla  croco. 

Regm  jmreai  h  ftU  iradiham  amm  regna:  €t  Iimm  ifal  fmefVMi  «rricM  tii  Mo 
tMmi»,  dMU  nuyar  m,  (miki  creit^)  kae  »m  Dimuiy  $i  tmm  scripium  hebet 
mimem  imm  eerimn,  Peti^m  iemem  hme  rfixt,  ^Mf fMM  eematmnier  me  HH  recti- 
«wi,  fmHfemm  emtm  firemM  Met  eit  hene  peroruia ;  /Kc9r,  meiue  iram  ermdeUi 
Laiiidm;  ei  eaefieer  taeum  eeffutimie  aj/iigi.  Nam  pumokrem^  qaeHet  tacrd 
riitf>nM«  adenumiatf  ieiiet  artut  iatidi  laaguefii  uupiura?  Jam  ier  Hfmetutat 
aaaedmttad.-eii9ria  wM  admeia  reetemi  ;  ei  veriii  ierga  e  Hmine  eabimi,  £t 
kmuaa  ieHetiatiiliaia  umuu  tegm  eegre  aeeeudauiur  ;  vur  ietdat  eapii  igue  eeueut' 
««.    Stepeederttjbumi  eaum  redkuiiaf  et  paUafulgent  uudia  eraea  irakiiur.    Cum 


«^^  ^  ^^^■^^^ 


1474.— 146  HeiDs.  ^H&m»  ai(^tfr.— 148  Frencias  pafet.— 141^  Idem,  htc  ipM.— 
157  Ad  arat  •  coiu.  SUcbteohont.  viil|CO  ad  anree:  PraDciiu  potUit  Hymenant 
ab  arit.  Dputu  anrat  faciebat*— 169  HeiDB.  coi\|*  iiMiitM;  Fnncias,  pei:^. — 

soperioru  eptstoltt  argiimcnto  lefem  165  StdaHa']  Nnptianim. 

Tidimns,  qoa  Cydippes  ratiocinatio  158  Terga  dedU^  Abivit.    Nnptic 

toUitnr.    .  intcrmptie  tnnt. 

160  iV««M«]  Certumetpropitinm.  159  Pigrd]  LaMa;    totiea  aeeenw 

151  H«e]  £aomniaintenige,qn«»  dendo. 

nt    Acontii    dolnm  elnderet,   diiit  Infima']  Olenm  nempe  infunditnr 

Cydippe.  lampadibns. 

Firma]  Pro  Firmiier.  AMtirvvitl]  Accendnntnr. 

.152  Per^eta]  Aeheaie  de  plaider.  180  Ltmiimi]  Faces  nnptialet. 

16»  Laiaidat']  Dian»,  Latonte  fi-  Vix  maia']  Hypallage,  pro  Viz  mo- 

Use.    Patronymicnm  est  Ormcnm,  a  lis  etadhibitisfacibnscorripitiguem. 

Air^,  Latona,i|  in  a  de  more  mnUto*  169  TrakHmr']  *  £t  longa  cyclade 


.154  Inde}  A  DiansB  ira.  ▼errit  linmnm.'  Propert. 


Digitized  by 


Google 


9^  P.  OVI0li  NASOVlfl 

Com  tetigit limeB, lacrymas  mortiactaetiiiipffett 

Ceniit,  et  a  cuUu  muUa.  remota  sHo. 
Projicit  ipse  suas  dedncta  froDte  coronas^.  IflS 

'    Spissaque  de  nitidis  (ergit  amoma  caimis^ 
Et  pudet  in  trlsti  la&tum  consurgere  tuiba  : 

Quique  erat  ia  paUa,  trafiait  in  oia  rahor. 
At  mibi  (vse  miserse !)  torrentiir  fehribas  artus  r 

Et  gravius  justo  paHia  pondua  habent.  170 

Nostraque  plorantes  rideo  supor  ora  paventas : 

Et,  face  pro  tfaalami,  &x  miU  mortis  adest»^ 
Parce  laboranti,  picta  Dea  faeta  pharelsa ; 

Daque  salutiferam  jam  mihi  fniixia  opem^ 
Turpe  tibi  est,  illom  cansas.  depellere  leti;  175 

Te  contra  titulum  mortia  habere  meae. 
Numquid,  in  umbroso  cum  Tellea  fonte  lavari^ 

Imprudens  vultua  ad  tua  labra  tuli  ? 


HymMWB  j^ttnfinU  ad  Hmenf  miH  htBrfim»H  mrtmmUHf  et  \ 

•nialM.M».    ipm  d^rifi^  frmte'  emUnaa  muteeriu^H  aketergitdmmm  mmtmm d» 

mactimcgfUiiM*    £t /eetiemm pmdet  emdtere  w  Mstla  tmha:  et  reimty  qm  eewltim 

fHOiv tremmmttiim immUtmm.    M  (vm mueerm !)  wmmbrmwmlm miiawmt fekeikmm ; 

e^faUimemm/b  mifa»  gramiera.    Et  vede&  pmtemteejhmtee  eaper  meatrami.  /aeimm:  at 

teuimktimiki  adeet  fw^tmdmmwfUarmm.    igmeaee  tegfatmiH^  Dem  i 

wetradecarm;  ei  wdhi  jam  prmba  ammiHam  mM(' 

Him^iUmm  rewmaefOK  caMaae  wmrH»  ;  ie  eomtrm  eeu  < 

«tto  aUmi iM/emtaapaaOf  inmim.  cemmertiocalm ad  tmm balmem ? 

IM  Fnncias  twuAm  pro  miaia.— 165  Hmim.  addMdm^remite  i  B«nB.  emn  Fru*^ 
cio  ma  dedmetae  firente  cormf.— -167  Pro  eeaemrgere  Borm.  Sec«  mmeietera 

fiOTm 

PaUa]  Vestis  est  proprie  muIiebriB  vero  Amomnm  exoticiu  fratex,  anti- 

exterior,qiia  paUm  titelMiatar.  ^«It.  in  oderibnt  pretioMU^  es  ei^nr 

CrMt]  Liitei  coror&t  ette  crocam,  flbribat  liyment»i  eeroll».. 
etqoe  eo  colore,  non  modo  nnbenti*         168  Ruber]  Aliqnid  ez  rube»  Iuh 

amfleminemn,  tca  capitit  tegmnen-  bet  orocent  color. 
tnm,  ted  alia  qnoque  nnptiis  dicatn        ITa-Grmrfat}  Pfopter  debilitntem 

TettfaneBta  Aiitte  alit-obterv»fercmt.  eirf^bri. 

164  Remota]  EnimveracHBlccrf-         17ft  Dea]  Diana. 
mit  ant  timnre  HymeMent  snvbcBti-        Ltela  pharetre^  Pbaretratai 
bnt  pnellia  noa  tolet  ettcip».  174'  Frmtrie']   A|iollinit:;    qni  Me^ 

10»  Dadmeim]  GMracta;  nnde  trit-  dlcm  prtpeiit* 
tkinteiiaMstlltia  cognotcitue.  175  IHwn]  ApettiBeVy  fratrem  tth 

)6a  Ntltfit)  Ungnento  delibntbiw  nm*. 

^mtma]  Pro qoovit ongnemo*  Ett        176  TUmlmm  wemPtiBhaherei  Cnoitam 


Digitized  by  VjOOQIC^ 


HBROIDBS.    KPI6T*  XXI*  889 

Pl*asteriine  tuas  de  tot.coelestibiis.  aras  t 

Atque  tua  est  nostra  spreta  parente  parens?  180 

Nil  ego  p^ccavi,  riisi  qubd  perjnria  legi ; 

Inque  {^anun  fausto  carmine  docta  fiii. 
Tu  quoque  pronobis,  si  non  mentiiis  amorem, 
.Thura  feras :  proaint»  quse  nocuere,  manus. 
Cur»  quse  succenset,  quod  adhuc  tibi  pacta  pueUa  185 

Non  tua  fit,  fierine  tua possit,  agit ? 
Omnia  de  viva  tibi  sunt  speranda :  quid  aofert 

SaBva  mihi  vitam,  spem'  tibi  Diva  mei  ? 
Nec  tu  credideris  illum»  ^ui  destinor  uxor, 

^gra  superposita  membra  fovere  mann  190 

Assidet  ille  qnidem,  quantum  permittitur  ipsi ; 

Sed  meminit  nostnim  virginis  esse  torum. 
Jam  quoque  nescio  quid  de  me  sensi^se  videtur ; 

Nam  lacryma^  causa  saepe  latrate  cadunt. 

tua  de  toi  calutibtu  7  Ajine  et  mater  tua  eimtemta,  eat  a  noftra  molre  ?  Eg^  jU» 
kil  admisif  nisi  quod  legi  petjuria  ;  et  /ui  peri^  in.  earmine  n^eUci,  7W  quafue^ 
$i  non  nmula»  ameremy .  adole  tlaira  pro  wfbie :  moiiiif ,  qua  otfuenaU^  jwiem^^ 
Quamobrem  illa,  qua  irojd/ttr,  quod  fuella  tibi  promiisa  nonfit  tuA,  efflcit  ne  tua 
queatfieri  ?  Omnia  sunt  tibi  expectanda  de  vicente :  quamobrem  Vea  crudelie 
tollit  mihi  rt<am,  (t6t  $pem.mei 7  Nee  tu  arbitratue /uerie  iUum^  cui  cmO^  addi' 
cor,  cale/acere  artue  morbidos  manu  admota.  lUe  qtadem  otndet,  quantum  ipei  cot^ 
eeditur :  $ed  recordatur  noetrum  lectum  ^  virginie,  Vidrturjam  quoque  neecio 
quid  o{feci$$e  de  me;  nam  lacrynuB  eeepe  illi  d^fluunt  causa  oecuUa.  ,£t  minue 


^^^^^^^»#^<^ 


iiialuit.>-179  £d.  Pam.  Prmternoe.— 180  Al.  Aque  <iia.-~182  Capta/ui  HeiBs. 
— 186  Fit  reposait  Heins.  scripti  «i<.— 101  Pro  ipei  Heins.  «give..  Borm.  le- 
geDdiim  valt,  Aesidet  HU  quidem,  (tatUum  permittitur  ipeij  Sed,  4r^.— 103  Vul- 

NOT^ 

esse  roortis  me».  ApoUinis  et  Di9(|B  sagittis  confecta 

178  Vultu$^  Iromeritam  5e  a  Diana  est. 

plecti  qneritur  Cydippe ;    qute  nec  181  Pcijicria]  Versna^  qni  perjoria 

Ipsam  nudaro,8icut  Actxon,  viderit;  locum  pnEbuenint. 

nec  alio  raodo  in  ipsam  peccaverit.  183  Tu  quoque}  Jam  ad  Acontium 

170  Prateriine^  Istud  fecit  CEneus  sese  convertit  Cydippe. 

Calydoniw  rex  ;  in  cujns  rei  vindic-  ilfeNttns]  Simulas,qnem  non  sentis, 

tam  Diana  *  (Eoeos  nitorem  spreta  Amorem. 

per  agros  Misit  aprum ;'  ut  ipse  lo-  184  Fera$]  Ad  Dianae  altaria^  scil. 

quitur  Ovidins.  quo  mihi  fiat  propitia. 

180  iSi^reto]    Alliidit    ad    fabulam  186  Firnne]  Videlicet  Acontio  noD 

Kiobes;  cnjus  onmis  prolea,  quod  e«  potuissctnubereniortaaCydippe. 

•eseLatons  prsferre  non  dubitasset,  187  Quid]  Propter  qnid  ?  Curi 

Jkipk.  et  Var.  Cla$.                    Ovid.  2  A 


Digitized  by 


Google 


870  K  O VI 011   NASONIS 

Et  minns  aadacter  blanditiBr/  et  osciila  rara  IflS 

Accipit^  et  timido  me  vocat  ore  suam. 
Nec  miror  sensisse,  notis  cam  prodar  apertis : 

In  dextnim  versor,  cum  venit  ille,  latoa. 
Nec  loquor,  et  tecto  sknBlatar  lamme  somnns ; 

Captantem  tactns  rejicioqoe  manum.  300 

Ingcmit,  et  tacito  suspirat  pectore ;  meqne 

Offensam^  quamvis  non  mereatur,  habet. 
Hei  mihi^  quod  gaudes,  et  te  juvat  ista  volaptas! 

Hei  mihi,  quod  sensus  sum  tibi  fassa  meos ! 
Si  mihi  lingua  foret,  tu  nostra  justius  ira^  30& 

Qui  mihi  tendebM  retia,  dignas  eras. 
Scribis,  ut  inyalidum  liceat  tibi  visere  corpns : 

Es  procul  a  nobis ;  et  tamen  inde  noces. 
Mirabar,  quare  tibi  nomea  Acontius  esset : 

Quod  faciat  Umge  vubius^  acum^  habes.  210 

iilfr«  me  tfelM,  H  imni m motm, et m dieii  mmmmpmid».  Ste aitr«r 
enai  e^feeme^  am  imdieer  elgnU  mm^feeHe,  Qmmde  fllr  meeediif  me  meerte  m 
dtaifMm  Iflhw.  Nee  io^ueTf  d  eammme  Jhigiiur  ekmmie  eeuiie ;  ei  rep^  mmmmm 
^mremitm  m^e  teMgere,  Gewmi^  ei  eempinU  peeiere  eeereio  ;  ei  me  tHvemi  vtfememmj 
qmmmeie  immerkue,  Me  mmMermm^  qmed  Mcrtf ,  ei  ieiud  gmudimm  titi  prodeet !  Me 
mdeermmij  quod  tiki  mpermi  mteu  eegiimiu/  Si  Ueerei  mnhi  dkere^  iu^  qui  mmki poue* 
bue  IflfiMof ,  potime  merebmrio  moetrmm  ffam,  8erilde,  ui  tai  eomeedaimr  imvieere 
eorpme  iudnman.  Longe  ee  u  mobie;  et  tamen  mtde  o/kie.  Sfwpfteni,  fmemiobrem 
l$omen  ttbi  eeeei  Aeomtiue:  kmbee  aeiemy  fum  piegmm  impingui  e  longinqme.    Certu 


g6  Et  quoqme:  ed.  Pami.  Ei  qmoqmejdm  meeeii^r  nade  Heios.  legit  Jmm  fuofme 
ueeeio  quid^  et  deteprode  «e. — 198  Margo  BerRin.  eum  eoe«l.— 900  Rf^teiequd 
Heina.— S08  Hei  mmki  hoc  et  «eq.  verm  reposnit  Gronov.  Tnlgo  8i  MiAt.— 

MOTJE 

mi  Memimit]  liilitttnn  omiiiiiOTir-  909  O^fnfom]  Imnio  i^feuomm;  qnod 

ginitatem  esse  testatnr.  ex  illo  intelligitnr. 

196  Raru  ueeipit]    Accipitbat  tn-  908  VWnplaf]  Heinfiuf  corrigit  fi- 

men :  qiiod  durum  Acontio.  «niilvf. 

108  Dexirum]  Alii  Iwbent  Unmm^  905  ^mihiHugma/orei']  Locnfcor^ 

•eafn  eodom  ;  iMm  ntrnmlibet  afsn-  mptns.    Si  mf  d^c  /orem  argnte 

mas,  pari  modo,.  Cydippen  a  sponso  elegantissimos  Oronovins.   HfmfmiL 

■ese  av^rtiflse,  iolelligitnr.  Annon  tamen  sic  possenios  exponere, 

190  Lumime']  Ocnlis.  ^  Jl  miki  Umgua/aret,  id  est,  Si  raihi  di* 

900  C«p<aiifom   lactafj    Volentem  cereliceret? 

aie  tangere.  908  Et  tamen  imde]   Qnam  dicat } 

^  901  Meque}  Imno  me  qmed,  Hein*  Cnr  patiar  nt  propins  aceedas  ? 

910  iiowien]  Cnspidem  ;  qnasL  dU 


Digitized  by 


Google 


HBR01DB8.    BFIST^  XXI.  371 

Certe  ego  convaliri  nondiim  de  Tidiiere  taU ; 

Ut  jacnlo»  scriptis  emiDiifl  icia  tois. 
Qoid  tameD  kmc  Tenias  T  sane  ot  miseiabile  coTpos^ 

Ingenii  videas  bina  teopw,  tau 
Concidimaii  macie^  color  est  siiie  sangaine ;  qmlem       215 

In  pomo  refero  mente  fuisse  tno» 
Candida  nec  mixto  «ibhtceiit  ora  rubore; 

Forma  novi  talis  marmoris  esse  solet. 
Aigenti  color  est  inter  convivia  talis^ 

Quod  tactnm  gelidsBD  frigore  pallet  aqu».  S2& 

Si  me  nuttc  videas»  visam  prius  esse  negabis : 

Arte  toec  est,  dices>  ista  petenda  mea : 
Pronuflsiqiie  fidem,  ne  sim  tibi  jancta^remittes>. 

Et  cupies  illud  non  meminisse  Deam.. 
Formtaa  et  fecies,  jurem  ut  contraria  rarsas ;  22& 

Quaeque  legam,  mittes  aUera  verba  mihi. 
Sed  tMnen  aspiceres  vellem>.  proat  ipse  rogabas^ 

Et  discas  sponsas  languida  membra  tuae^ 

ego  momdum  volehidim  mm  resiUuia  ex  Udi  pitgti,  vidnenaa  ex  Ungtmpi/e  tnie  U^ 
ierUy  tanquamjacuio.  Qaamoffrem  iamen  hue  aceedai  ?  Aune  ut  atpieia$  eorpm 
JteBiietbinatrepeBaiuiingeniiJ  Penitut langueeeimme maete ;  eoier eei extunguie^ 
aifaUiduM-;  futdem reeordar  fuitae inpomeim»  Nee/aeiet niuea tpieudei  tujfkto 
mmore:  tpeeut  nuper  peUii  nuamorie  eontuevit  ette  taUt»  Coi&r  argenH  tnier 
epulat^  quod  paOet  madefactumfrigore  aqua  gM^By  ett  talit»  SH  me  nune  atpieiatf 
negabit  anteafuitte  atpeetam;  nee,  dieetf  iaia  ett  ambienda  meit  dolie:  et  remUtet 
Jidem  poitieUi,  netimtibi  eonuexa  ;  et  optahit  Deam  non  reeordari  ittiut,  Fer^ 
titan  eHam  egieiatf  «1  rurtutjurem  oppotUa  ;  ei  uM  nuitat  aUa  terha^  quee  legum. 
8ad  iamiien  optarem  videretf  tieuti  ^m  oniaty  et  eognoteeret  artut  it^irum  ium 


M5  £d.  Pann.  Ai  mjU.— ttS  Al.  OMittunt  ui :  Helns.  anue  ut  miieraHUcorpua: 
Vwmemn  ut  me  ei  miterakile  eorput,—9m  Juuetu  Med.  viil|o  vieia :  Heln«. 
conj.  «UMta^224  Franciof  nwluit,  Ei  eupiet  tpMm.— 226  Heins.  coDJ.  facim; 

NOTiE 

uutf  Tv  reveni  et  Jncnlan.  Alhidit  «d  ^onn  et  fngn  Onece  sic  dieta. 
nominissigmScatlonen^M^rMrenini        216  R^eru  meute']  Anino  repnt»; 

jeenlnm  est  Letine.  in  memoriam  revoco. 

214  Binc]  Print  cnm  ipanm  Tersi-        217  SuMueani^  Optime  ezpresilt. 


tat  In  pomo  acrlptia  fefcUit :  poate-  218  Noai]  Non  a  lonfo  tcmpore 

pint,  enm  in  enndem  Diame  Iram  e»-  aeeti,  ant  politL    Albnrn  vero  mar- 

citaTit.  mor  Intelligitnr. 

IVfpM]  Signn  annt  ▼letorin,  et  222  AHe]  DoUa. 

htftli  profllgatly  ab  boitinm  conTcr-  222  JPriiwinq  BJntrimonlnlem  tpen» 


Digitized  by 


Google 


372 


P.   OVIDII   NASONIS 


DuiiQs  ct  ferro  cuin'sit  tibi  pectus,  Aconti/ 

Tu  yeniam  Dostris  Tocibus  ipse  petas.  230 

Ne  tamen  ignoreSf  ope  qua  revalescere  possim ; 

Quaeritur  a  Delphis^fata'  canente  Deo. 
Is  quoqne  nescio  quam,  nunc  ut  vaga  fama  susurrat, 

Neglectam  queritur  testis  habere  fidem. 
Hoc  Deus  etvates»  hoc  et  mea  carmina  dicunt :  235 

At  desunt  voto  carmina  nulla  tuo. 
Unde  tibi  favor  hic  ?  nisi  quod  nova  forte  reperta  est ^ 

Qu»  capiat  magnos  litera  lecta  Deos« 


QuamoU  cor  geroB  immitius  etiamferro^  Aconiki ;  tu  ip§e  j^dere$  vemwn 
mane,  Ne  tamen  neecitUy  quo  ouxiHo  possim  valetudini  reetiiui ;  exqutri- 
turaDeofr«edicentefataDelphu,  IHe  quoque  nunCy  ut  incerta  fama  mmrwmrat, 
queritur,  neecio  quam  negligere  fidem  ttetie.  Deue  et  vatea,  et  mea  earminm  koe 
prtedieamt :  ah  !  nulla  carmina  deatituunt  tua  vota.  Unde  tiln  heec  gratia  1  nm 
quodfortitan  novum  aeriptum  imeentumf  quod  lectum  impUcet  magnoo  Deoe,    Te 


et  mox  mittUM^ — 2^  Bnnn.  pro  moeeae  volt  dioeaM  legi.~839  Mar|^  BenHi. 
9»  oit  tibi :   Heins.  Duriut  ut  ferro  jam  tit  tibi  pectue^  Acenti. — 2S3  U  qu^qne 


NOT/E 


flioDem. 

229  Dwrina  et  ferro  cum\  PuUt  ab 
anctore  scriptom  faisae  clar.  Hein- 
wiSyDuriueutferrojam.  Qaidam  pro 
cnm,  exhibent  «i;  qaod  idem  Hein- 
sius  non  annotavit.  / 

230  Noitrit  vociiMui]  Adeoque  et 
Domine. 

2S2  Delpkit']  Delphi,  nrbs  Phocidis 
ad  Parnassnm  montem,  Apollinis  ora- 
cnlo  celebris. 

28$  /s]  Apollo.  Versom  vero  hnncy 
cnm  tribus  seqnentibns,  quos  ut  inex* 
plicabiles  aliis  disciitiendos  remisit 
Mycillus,  alii  reliqueruot,  ita  expli- 
care  conabbr,  nt  aliorom  etiam  jo- 
•dicio  meam  quoqne  eicplicationem 
lubentissiroe  subjidam. 
*  Quoque]  Sicot  et  Diaoa. 

Neteioqwmi]  Puellamscil. 

Ut  vaga  fama']  Dixerat  *  nescio 
qoam/  qaae  tamen  eam  se  esse  scie- 
bat;  adeoque  ne.mendacii  argoere- 
.tur|  si  ex  se  loqoi  videretori  *  ut  vaga 


fama  susnrrat/  addidit. 

234  NegUctam  kabere]  Neglagere. 
Terent.  in  Ennncho,  *  Qne  noa  nos- 
tramqne  adolescentiam  habeot  des- 
picatam.' 

Tettit]  Apollo;  perjitrii  CydippeSy 
una  cum  sorore  Diana,  conscius.  Sen- 
sos  itaqne  totins  Distichi  hic  est,  Is 
qnoque  Apollo  testis  qneritnr  nescio 
qnam  pnellam  (nt  qnidem  fama  lo» 
qnitur)  habere  fidem  neglectaito. 

236  Hoc]  Neglectam  esse  fidem. 

Vatet]  Acontius,  sciliret 

Carmina]  Latenter  indicat  versns 
snos  incerta  mann  aut  etlam  stylo 
scriptOB,  neglectam  Dianam  argnere, 
qose  morbom  immiserit. 

236  At]  Lego  Ahl 

Carmim  nuUa]  Ludit  in  vocis  bo- 
monymia,  quae  incantationem,  vatici- 
•niomi  et  versns  significat:  atqne4iis 
omnibus  nsus  est  Acontins. 

238  Ceqtmt]  Sictttl  capta  sum. 


Digitized  by 


Google 


HfiROIDES.     EPIST.   XXI.  373 

Teque  teneDte  Deos,  numen  sequor  ipsa  Deorain ; 

Doque  libens  victas  in  tna  yota  manus.  240 

Fassaque  sum  matri  decepta;  fcedera  Imgndb, 

Lnmina  fixa  tenens,  plena  pudoris^  humo. 
Cetera  cura  tua  est:  plus  boc  quoque  virgine  factum, 

Non  timuit  tecum  quod  mea  charta  loqui. 
Jam  satis  invalidos  calamo  lassavimus  artus,  34& 

£t  manus  officium  longius  aegra  negat. 
Quid,  nisi  quod  cupio  me  jam  conjungere  tecum^ 

Restat^  ut  ascribat  litera  nostra  7  Vale. 

habemte  eiiam  Deat,  ipea  eon»e<iuor  misiwn  Deorum;  et  tpomte  trado  mamuaupe'' 
rtttoB  t»  tm  denderia.  Et  aperui  matrifeedera  hngua  ludifteateef  deflgen»  w  <«r- 
ram  oeuloa  pudere  tuffuaoe,  ReUqua  cura  eet  tua:  hoc  quoque  faetum  uUra  quam 
deceat  virginemj  quod  mea  eharta  non  metuit  tecum  oermonem  habere,  Jam  eatlM 
fatigammus  etylo  memhra  tn/irma ;  et  manue  merbida  recueat  proUxiu»  eerviiiuM* 
Quid  superett,  ut  nottra  epitoia  a^jiciat,  Vaie,  nm  quod  opto  mejam  tecum  m|w- 
lare? 


««^^^^^^ 


Med.  Alii  Et  fiioqttf.— 239  Alii  Deo  tenente:  Ffmn.  corr.  te  vfneroHte  Deot. 
AH«  Editt.  nomeM  teq[uor,  Vetun  XWt^v  paeu  tequar ;  nnde  Heina.  conj.  pariet 
segiior.— 247  Heins.  niA  c«m  ctijiiam. 

NOM 

239  Te^  ten.'\  Qnandoquidem  De-         343  Fhu  hoc^  Ultra  quam  virginem 
os  iptoa  etiam  tenea,  propitioa  habea,     deceat. 
et  iia  ateria. 


Digitized  by 


Google 


Digitized  by 


Google 


P.  OVIDII   NASONIS 


A  M  O  R  U  M 


LIBRI  TRES. 


Digitized  by 


Google 


INDEX  CODICUM. 


A,  Ambrosianos. 

AfT.  Codex   Augeli    AproAii    Inti- 

melii.  ^ 

ilmiid.  Anmdeliaims. 
Arg,  Argentinensis. 
Borb,  Cbdex  Barberini. 
Ba.  Cod.  Bartholini. 
Be,  Bemensis. 
Bo,  Bodleianns.    Fragm,  Bo.   Frag- 

mentum  Bodleiannm. 
Boxh,  Cod.  Marci  Znerii  Boxhomii. 

C.  Commelinianns. 
C<aU.  CantabrigienBis. 

Cav,  Codex  AndretB  Cavalcaatis,  Pa- 
tricii  Florentini,  Heinsio  donatus. 

D.  Codex  Jani  Dousae. 
F.  Farnesianus. 

FL  Florentinus. 

Fr.  Francofurtensis. 

Gl.  Olaserianns. 

Gr,  Oronovianns. 

H.  Herculanus. 

Ha.  Hafniensis, 

HeUn.  Helmatadiensis. 

Jim.  Codex  Junii. 

/.  Codex  Jureti.    Exc.  L    Excerpta 

Jureti. 
lA.  Lincolniensis. 
Leid.  Leidensis. 


Ma.  MaffeianuB. 

Maz.  Mazarinianns. 

Me.  Codex  Mentelii. 

Med.  Medicens. 

Mer.  Codex  Moreti. 

N.  Neapolitanus. 

O.  Qxoniensis.  FragwLO,  Fragmeo- 

tum  Oxoniense. 
P.  Codex  Pnteani.  Exe.P.  Excerp- 

ta  Pnteani. 
Pal.  Codex  bibliothecss  Palatinae. 
Pot..  Patarinns.  Fragm.  Pat.  Frag- 

mentnm  PataTinum. 
Pet.  Codex  Petavii. 
PoL  Codex  Politiani.    Ex.  Pol.   Ex- 

cerpta  Politiani. 
R.  Regius  Parisiensis.     Fr^gm.  R. 

Fragmentnm  Reginm. 
Ro.  Rottendorphianus. 
Sa.  Sarravianns. 

Se.  et  Scr.  Codex  Petri  ScriveriL 
SeaL  Codex  Josephi  ScaligerL  Exe. 

Seai.  Excerpta  Scaligeri. 
Sek.  Codex  Schefferi. 
7%.  CodexThuani. 
To.  Tomasinianus. 
V.  Vaticanns. 
Vo$$.  Codex  Vossii.  Exe.  Voso.  Ex- 

cerpta  Vossii. 


Digitized  by 


Google 


EPIGRAMMA 


N  A  S   O   N   I   S 


IN 


AMORES   SUOS* 


Qui  modo  Nasonis  fueramus  quinque  libelli, 
Tres  sumus :  hoc  illi  praetulit  auctor  opus. 

Ut  jam  nulla  tibi  nos  sit  legisse  vohiptas ; 
At  levior  demtis  poena  duobus  erit. 


Nm  quifueramu»  nuper  quinque  libeUi  Nasoms,  tres  aumuB:  auctor  magis  prth 
haoU  koc  opua  iUo.  QuamviM  Jam  nuUa  tibi  contingat  votupta»  noa  legiste  ;  ot  labor 
minor  erit  duobuMtubiatie, 


S  Ut  jam  nuUa  tibi  noe  Fragm.  R.  Exc.  Jnr.  et  P.  item  N.  Tulgo  Ut  Jam 
nuUa  tUnnonz  ndmiiilli  Ut  mm  uUatibi  jam:  M.  et  QHaB  Pa.  Ut  Jam  miiita 
tibi  mon. 


NOTiE 


1  Quinque']  Hinc.  patet  Ovidium 
plura,  qaam  vulgaTerit,  Amorum  vo- 
lumina  scripaisse ;  mnltaque  ab  ipso 
recognita  et  castigata.fai58e.  Qood 
iis  laudabili  exempio  esse  potest,  qni 
lituras  metuunt. 

3.  Hocl  Opus,  scil.  trium  libelio- 


lUi]  Qnod  qainque  habebat» 

PratuUt]  Iklagis  probavit. 

$  Ut]  Qnamvis. 

4  At  levior]  Modestissima  est  Poe« 
tae  oratio,  et  benevolentiv  captan- 
dtt  maaume  idooea. 


Digitized  by 


Google 


P.  OVIDII    NASONIS 

A  M  O  R  U  M 


LIBER   l. 


ELEGIA   I. 


Quod  a  Cupidine  pro  beJUs  amores  scribere  coactw  sit. 

Arma  gr&vi  ntimero,  Tiolentaque  bella,  parabam 

Edere,  materia  conv^ente  modis. 
Par  erat  inferior  versns :  risisse  Cupido 

Dicitur,  atque  unum  surripuisse  pedem. 

CoftfaftoM  proferre  ariM  et  betta  t<fM  metnt  grmdilopi^  «MterM  mnwuiuitt^ 
MMtMlaftMiites.    VeriMM  potterier  erat  tB^uaHe:  Cupido  perhibetwr  ridm,  wtqtu 


^#^^^^^^^«^^ 


S  Fr»  Proderif 


/» 


Fragn.  R.  ▼olgo  im  immiM,    0  R. 


NOTiE 


1  Grsei]  Heroico  camiine,  scil. 
quod  ett  grandiloquaoi,  et  noctori* 
tate  plennm. 

S  Edere]  Venibns  meis  •cribere. 

Mtderim]  Eo  nomine  appellntor  ar- 
gnmentnmy  sen  m  de  qoa  in  opere, 
Poemate  puta«  aliqoo  agitiir. 

CotnemieiUe]  Eniinvero  Herolcom 
carmen  dignitatem  babet  et  pondiity 
magnii  rebiu,  qnaiia  sont  arma  et 
bella,  deicribendis  aptnm. 


AMSff]  Metrorom  modolotioaibos. 

S  P»i  Primo  aimifit. 

Inferim'']  Seeondot. 

4  Arripmtif]  €lam  et  tetim  ra- 
poitte;  ot  Amoribot,noBbellltcoB. 
venientem  ▼ersiim  encerety  atqoe  ito 
Poetam  ad  te  perdnceret 

Pedem)  Pet  ett  io  rnio  tyUaibo- 
mm  et  temporom  certa  dimeBslo. 
lo  Hezametro,  ot  nomen  ipsnm  indi* 
cat,  sex  nomeraator ;  ex  qniiMS  OBom 


Digitized  by 


Google 


t>.  OYIDII  MA80NIS  AMORUM   L^B.  I.  1. 


»7» 


Qais  tibi,  saeye  fmx,  dedit  hoc  in  canniiia  joris  ? 

Pieridum  vates,  non  tna  tarba,  somus. 
Quid  T  si  praeripiat  flavaB  Venus  anna  MinenrsB, 

Ventilet  accensas  flava  Minenra  faces  ? 
Quis  probet  in  sylvis  Cererem  regnare  jngosis  t 

Lege  pharetratse  Viiginis  arva  coli  ? 
Crinibns  insignem  qnis  acuta  cuspide  Phoebnm 

Instruaty  Aoniam  Marte  movente  lyram? 
Snnt  tibi  magna,  puer,  niminmqne  potentia  negna : 

Cur  opus  affectasy  ambitiose^  novum? 
An,  quod  ubique,  tuum?  tua  sunt  Heliconia  Tempe  ? 

Vix  etiam  Phoebo  jam  lyra  tuta  sua  est? 


10 


15 


Mit?  fimPciiimmmmemiMMMiiMnumjmmtMM.  QutdfnVmmumt^cndmmm 
Jtmom  Mmervm^  MmervaJUna  agitet  tmdm»  infiamMata»?  Qui§  kmdat  Cerermm 
iaqnrare im «yietf  meiUaaia?  agro§ mMgi legt virgiMie pkmretra  inatrmeim?  Qaia 
mrmet  Pkeeimm deemnm  eriMae  maereae  aemto,  Marte  oaleoHte  Ufram  Amriam? 
€Maiemagnaimf«ria,puerfH  nimimm  vattda.  QMMo&rm,  «inMliMe,  appetie 
mmHtmnepae?  An  toMm  est  qModcMmiqMi  est  MbiqMe ?  Tempe  HeHemOa  emUne 
tMM  ?    Vim  etiam  9Ma  lyra  estjam  eecMra  Phmho  ?    Ctmi  naM  pagina  bene  ancta 


tMrmaeMmM»:  anns  Pa.  et  V.  menAra.—J  Pa.  8.  n  prmeipiat.^Q  N.  nnot, 
pMgnare  JMgoeie,-—!!  F.  CrinibMe  imtemntim. — 18  Mo.  nnoiy  Sat  tiU  magna. — 


NOTJE 


81  detrahaa,  Pentameter  efficitor  Ele- 
giacns,  tcribendii  Amoribus  aptnt. 

6  Qiitf]  In  Amorem  in?ehitnr 
PoeU. 

Hoe]  Ut  illii  pedei  posiii  ampv- 
tare. 

6  P»'«ridiMi]  Mntamm.  A  Pierio 
nuNile  dictiB  Mniie  Pieridei. 

T  Qaid]  Unnmqnemqne  negotia 
resqne  inai'  cnrare  deberOy  bob  in 
aliena  infolarey  ab  ahinrdo  Amori 
probare  pergit  Poeta.  Qne  eermt-ee  tt 
VenMB  Uoitleea»qMealabUmdePaUa»? 

Amm']  Betli,  nttapienti»,  Doam 
eite  Minervam,  notint  eit,  qnam»  nt 
cognotcatury  eam  opnt  tit  casiide, 
tcnto,  et  lancea  iattmere,  ant  Boctna 
ttipare. 

«  VentiUt]  Ut  magU  accendat: 
qnod  Veaerit  oit  officinm. 


Faee»']  Amorii  intellige,  qniboi  lift- 
minnm  corda  vnlnerat. 

9  /n  tyipu]  Ubi  Oiana  regaat, 
Cer«rtfai]  FmgnmDeaa. 
Regnare]  DifficUe  ett  ibi  feliciter 

profenire  legetet,  nbi  ligna,  moBlety 
feriBy  &c. 

10  Phmretrata]  Diaam. 

11  Cii^pufe]  Haita;  qna  in  bcUo 
Dent  Man  ntitnr. 

la  Ammam']  Aonia  BoMtis  eit  pan 
montana,  Mniii  lacra;  unde,qnaa^ 
obrem  lyra  Aonia  dicator,  penpi* 
cnnm  ett. 

Ljfram]  Qam  non  Martiiy  ted  Apo^ 
linis  ten  Phcebi  eit  iottramentnm.     . 

18  JVtmnMnfNi  poteatia]  Jnt  CBim 
habet  cttcni  puer  etiam  in  Deoi  d^ 


14  Nmmm]  Versot  facere. 


Digitized  by 


Google 


m 


P.  OVIDII  NAS0N18 


Cum  bene  surrexit  versu  nova  pagina  primo^ 

Attenuat  nervos  protinus  ille  meos. 
Nec  mihi  n^eria  est  numeris  levioribus  apta^ 

Aut  puer,  aut  longas  comta  puella  comas.  20 

Questus  erakn ;  pbaretra^  cum  protinus  ille^  soluta, 

Legit  in  exitium  spicula  facta  meum : 
Lunavitque  genu  sinuosum  fortiter  arcum  t 

Quodque  canas,  Vates,  accipe,  dixit^  opus. 
Me  misenim !.  certas  habuit  puer  ille  sagittas.  25 

Uror ;  et  in  vacub  pectore  regnat  Amor. 

ui  vernailo  primOf  iUe  ttatim  mhmt  chordag  meas,  Nee  materiam  habeo  idamam 
modis  tenuioribu8y  aeu  puerum,  seu  pueJlam  cuju8  dnt  omati  proUxi  capilU.  Cm- 
queetus  eram  ;  eum  ille  contimto  expedita  pharetra  diepexit  tagittas  paratas  in  nwam 
ruinam  ;  et  g^enu  (etendit  etrenue  areum  curvatum  ;  et  inquU :  Tene^  poeta^  opuo 
iguod  cantee,    Hei  mihil  iUe  puer  habuit  spieula  certa,    Ardeo  ;  et  Amar  impirai 


18  01.  Fr.  et  duodecim  al.  Aitenuat  numeros:  Fr.  a  manu  sec.  Att, 
Fragm.  R.  exc.  ScaL  et  P.  cum  altero  R.  proximua  ille:  Fr.  proonmut  ille  $uo9* 
— 19  Al.  Nune  mtAt,  vel  Hac  mihi.  D.  numeris  brevioribus. — 20  Sa.  ft  maiHi 
*pr.  Qiiam  puer.—22  Scr.  et  Fa.  Traxit  in,  F.  spieula  tftra.— 23  M."  anos  Cttrro- 
ci^fue.— 26  Unus  Mo.  Vidtf  et  in. 


NOT^ 


15  HeUeonia]  Vireta,  qnae  ad  Heli- 
conem,  Bceotifle  montem,  Masis  vir- 
'ginibai  tacrum,  snnt. 

Tempe'\  Vallis  est  Thesftali»,  inter 
Olympam  et  Ossam  montei,  juxta 
Peoeum  fluvium  Itttissima;  cajas 
nomine  amoenissima  qofleqae  loca  vo- 
cantar. 

16  Ftx]  Slqoidem  singalis  soa  pras* 
ripere  Amor  institoat,  jamqiie  ad 
Mosicam  artem  furtivas  manus  ad- 
moverit. 

17  Cum  bene']  Com  vehementi  spi- 
-rlta  bella  scribere  institoi,  primom* 
qoe  versom  signavi. 

18  Attenuat]  Minoit.  Enimvero 
^entameter  Hexametro  nno  pede 
est  brevior. 

Nertos]  Vires;  qnsB  per  nervos 
leKerontor. 

10  Numeris  letioribus]  De  versa 
Elegiaco  loqoitory  qui  propter  t*en- 


tametrom  praesertim  levior  hoc  in 
loco  dicitor. 

20  Comta  comaa]  Pro  Comtas  hA- 
bens  comas:  Grscismos,  cnjosmodi 
snpe  Horatios  otitor. 

21  Qnesficf  eram]  Qood,  nuUa  mifai 
ad  elegos  occurrente  materia,  vires 
ad  scribendom  heroicom  carmen  snb- 
traxisset. 

22  LegU]  DelegH:  CaU.  //  chMi 
desfiiehei. 

28  Lunamt]  Carvavit. 

Genu]  Qoh  arcas  tractant,  qnan-» 
tom  sibi,  ex  geno,  viriom,  in  inten- 
dendis  iis  accedat,  optime  norant. 
Hinc  noster  Metam.  y.  '  Oppostto- 
qoe  genn  corvavit  flextle  como.' 

24  Accipe]  Intelligendom  est^  eo 
tempore  qoo  sagittam  immhit,  et 
Poeta  volneratuB  est,  istod  dixisse 
Amorem. 

26  Cfrf«f]  Certae  dicmitar  Ovpi- 


Digitized  by 


Google 


A.MORUN   I^IB.   I.  2; 


m 


Sex  mihi  surgfat  dpns  niinieris;  in  qnitiqiie  lesidat. 

Ferrea  cum  yestris  bella  valete  modis. 
Cingere  littorea  flaventia  twipora  myrto» 

Musa,  per  undenos  emodulanda  pedes» 


30 


in  eorde  tMani,  Ojms  mihi  imHum  duiBai  §ex  pedibiiff  ni  t/idnque  deehmt,  Btlkt 
dnra,  diaeedite  cmn  vettrU  modie,  Musa,ftng€mla  per  mmeroM  MutoMi,  redimitor 
Umpwafinentia  mij/rto  Ultorea, 

SOTJE 
diais  sagitt»,  qnod  nanqmuB  a  icopo 
aberrent. 


26  Uror']  Amore,  scil.  Capiilinis 
ictus  sagitta. 

Vaewt]  Anteqnam  vnlneraretnr  K- 
bero. 

27  Sex]  Tot  snnt  in  Hexametro 
pedes. 

Swrgat]  Eiegos  scriptarnm  se,  ver- 
sibns  Hexametris  et  Pentametris 
constantesy  roateria  jam  ab  Amore 
large  prsebita  indicat  OYidius. 

Qmnque]  Nnmeros,  scil.  sen  pedes, 
qnibns  Pentameter  clanditur. 

Rendai]  Videtur  vero  Hexameter 
pedem  et  cnrsum  snam  in  Pentame« 
tro  sistere. 
.   29   Cingere]     Masani    compellat| 


qnam  labentem  et  hilarera  cupit  ha* 
bere. 

Liitorea]  Littora  amante. 

Flaventia]  Musis  flavi  crines  aflin* 
gnntnr. 

Myrio]  Qitas  Veneri  dicata  «st»  at- 
que  in  sertis,  coronis,  et  odoribus  ad- 
hibetur. 

SO  Muaa]  Erato  prsesertim  intelli- 
gitur»  a  canendis  Amoribus  nomen 
Grsece  sortita:  nisi  maviB.ElegiMi 
cnm  Poeta  appeliare. 

I7inI«iim]  tJndecim  vero  in  Hext* 
metro  et  Pentam^tro,  sen  versn  £le* 
giacOy  nnmerantur  pedes.  Undenoo 
autem  dixit,  non  undecim  signate, 
qaia  recurrunt  aitema  carmiiuu 


ELEGIA   lU 

Quodprimo  amore  correpttis,  in  triumphum  ditci  se  a  Cupidim 

patiatur. 

CssB  quid  hoc  dicam,  quod  tam  mihi  dura  videntur 
Strata^  neque  in  lecto  pallia  nostra  sedent? 

Quid  eredam  hoc  esse,  quod  lecius  mihi  videtur  tam  durusy  neque  vestimenia  noatra 


^^0.^^^^^^*  ^ 


Hanc  Chartaceus  Scriverii,  Sarravii  (et  Francof.)  codices  Elegiam  superiori 

NOT^ 
1  Dnni]  lU  videntnr  iis  qui  noc-         2  iSKrola]  VestimeuU  sunt,  quibus 


tem  insomnem  docunt. 


iectns  stcmitur. 


Digitized  by 


Google 


38S  P«  OYIDII   KA8019I8 

Et  vacuus  somiio  noctem»  qnam  longa,  peregt ; 

Lassaque  yersati  corporis  ossa  doknM 
Nam  puto  sentirem^  si  quo  tentarer  amoro.  5 

An  subit,  et  tacila  callidus  arte  nocet  T 
Sic  erat :  haBsenmt  temiea  in  eorde  sag^tt» ; 

Et  possessa  ferns  pectora  versat  Amor. 
Cedimus  ?  an  subitom  luctando  accendimus  ignem  t 

Cedamus :  leve  fit,  quod  bene  fertur,  oaus.  10 

Yidi  ego  jactatas  mota  face  crescere  flammas ; 

£t  vidi  nuUo  concntiente  morL 
Verbera  plura  ferunt,  quam  quos  juvat  usas  aratcr^ 

0etrectant  pressi  dum  jnga  prima  boves. 

mmtaU  U  eo?  H  trmumm  Mcta»,  qtum  proUxti  est,  inMmnem;  etcmfwriM 
ngitaii  OMM  defesM  doUnt?  Nam  credo  adverterem,  <t  aliqmo  amare  cerrepM 
euem,  An  irrepit^  et  versutue  agleii  dolofuTtivo  ?  Sic  erat :  spieMla  exigma  ete* 
UnmtcefTdiiHfixa:  H  awetar  eenme  eaneutit  corda  ohseeea,  CeiOmaeae?  am  aage^ 
mt»  /lammetm  repeatmam  agita»do?  Cedamme:  am»diM  qaeeeepmasKkeafeHi^ 
fik  2f9i».  Ega  admrH/aamae  ogitataB  aageri/aeecoaeaeea:  et  aietrti  estiagm 
neminejaetante.  Tamri  lasit,  dmm  recueant  prinm  jnga^  patiantMr  plmrajlagra, 
pumi  quM  coneuetmdo  aratri  nen  lcBdit.    Equme  indomitme  keea.  kabet  ara  aeperi» 

«nnectnnty  nt  et  veterrimam  fragmentum  Regis  Bibliothecae,  neqne  nlln 
inscriptio,  aat  nov»  Elegis  signam  nHvm  npparet:  in  marglne  qaoqne 
Sarrariani  icriptam  erat,  peiteet  centinMari:  in  Regio  antem  prsfigebatur 
titolasy  Ad  CvqndinenL  Heinsias. — 2  Fr.  et  qnidam  al.  noetra  jacent^  Tel  «a^ 
nent, — 3  Primoa  Med.  vacuam,  Unus  Pa.  longamque  peregi, — 4  Al.  oeea  jaeenL 
— 6  Doaza  «t  atiqmo,  Pa..  et  Fr.  traetater  amerey  forte  pro  faetarer. — 
6  Malti  tecta  caUidue,^!  Fragm.  R.  8ie  erit:  Fr.  Sie  eet.-^lO  Dao  codd. 
Cedimue,  mt  leve  su;totjdem  etleve/U, — 11  UnnsPa.  et  V.  motmflaveeeere: 
0\,  motm  cencreecere:  nnus  Mo.  et  Exc.  D.  motm  flammeeeere :  nonnalll 
meta  faee  eurgere,^l2  Seneea  in  Controvera.  citat  Et  rmreue  nmUo.—l% 
Barm.  pro  juvat  couj.  tevat. — 14  Pa.  nnns  et  dno  aK  Detr,  feeeL  Pa.  S. 

NOT4S 

PaXUd]  Vestes.  Sagiti^el    Amorts  scil.  qnibns  ad 

Sedent']  Qoi  dormire  neqntt,  sese  amandum  impeilimur. 

saspius  versando   et  agitando  omne  8  Versat]   Quocuroqne  capit,  vio- 

tandem  stragulum  exentit.  lenter  agtt. 

8   Quam   longa]     Fuit,  scii.  Tant  9  Cedimue?  an]  Utrom  melins  est  ^ 

^'«Ke  a  »fi  hmgue,  10  Bene]  Patienter. 

5  Nampato]  Qoam  ingeniose,  vi-  19  Juvat]  Non  laedit. 

das,  dam  dissimolaty  Amoris  ostendlt  XJeae]  OnsBetndo. 

caliiditatem,  qui  furtim  in  amantium  14  Prima]  Solent  juvenci,  qni  nnn» 

animos  obrepit.  qnam  jugum  tnierunt,  iilod  impatien* 

7  Sie]  Furtim  in  animum  menm  ter  accipere,  et  ezcntere ;  mnde  etluD 

lltepseraL  verbcrantur. 


Digitized  by 


Google 


AUORVM   LIB.  i.  SL  aSS 

A  sper  eqaoa  daris  conttinditor  ora  iBpatu :  15 

Frsena  minus  sentit,  quisqnig  ad  annafecit» 
Acrias  invitosy  mnltoqtte  ferocios  mge/t, 

Qnam  qui  seryitium  fene  fatentnr^  Amor. 
En  ego  confiteor :  taa  sum  nova  prftda,  Cupido : 

Porrigimus  victas  ad  tua  jura  manus.  20 

Nil  opus  est  bello :  pacem  veniamque  rogamus : 

Nec  tibi  laus,  armis  yictus  inermis^  ero. 
Necte  comammjn^o;  materoasjnnge  columbas: 

Qui  deceat^  eurmm  Vitricws  ipse  dbbit. 
Inque  dato  curm^  populo  clamaote' triimiphiim».  26 

Stabis^  et  adjunctas  aite  mordus  aves.. 
l>nceDtur  juvenes  capti,  captseque  puellie : 

Haec  tibi  magnificus  pompa  triumphiis  erit., 

l«|MNt:  IHe  mimm  frtmiiwt  firmto,  qvitqma  aptu$  atad arma.  Amor  arit  vehe- 
mtmtimMmmlU  cpmMim  reiaetantety  qmun  qtd  projtttniwr  Jolerare  eerviiuiem. 
EeaeH^agneeee :  $am  tma  reeene  pfwmfa,  o  Cmpido  :  tendmme  mamu  etmaexoB  ad 
Hmmperia.  NikUefaeesibeUo;oramm»paeem.etifemam:nee/ittwwemntilii 
gUrukf  tmdue  armi»  euperaine.  Redimito  eapUloe  mtgrio  ;  jugaio  eohmhae  mater' 
nae,  ipm  ritrieu»  preehekit  eurrum  qm  deceat  :■  et  eedetie  in  cwru  traditOf  poputo 
uoe^eramte  iriemephum  ;  et  regee  parHe  avesjugata»,  Jwene»  eorrepti  et  puttta 
oeinepiee  ««haiivr ;  hmc  pempa  efU  H6t  epHaMtm  triampkM»,    Ipse  ego,  rapinm 

fhMi  mm  ooOa:  tret  •!.  ihMi  fiiga  cuhm, — 17  Heins.  urU  pro  urgei,—^  Trcs 
Ueim.  Porr,  vineia»:  Fr.  mtda»:  qnataor  scripti  ad  iua.jua»a:  unns  Med... 
adiuacmra:  £d.  Grvph.  ann.  15M.  «i  ima  vinOa, — ^M  Antiqu»  edd.  cemam 
InnM.— M  Vnlg.  Qm  decmA   currue,-^»  Unns  Heiiw.  ^fieciante  triamphum: 

Kmm 

15  Coniundiim'  om]    Om  coDtQca  tM^qn«  ejni  etiun  cnmun  trabere 

hahfit:  Orttdtmni.  fingnntnr. 

LufoiuH  Sant  Inpnta  fnenn  atpe»        Jumga]  Vt  cnrrum  tnnm  trahant. 
ru>ra,qnibQB  pnUi  et  iadomiti  eqni        24  Deceaf]  Nimirnm  trinmphanti- 

coercentur.  bns  couTenit  Martii  cnrma:  Amori 

le  Ad  armafadt^  BeUo  aptaa  ett  ^  etiam»  qui  fera  bella  gerit. 
adeoque  frsno  obtemperat.,  Vitrieu»']  Mars ;  qui  cnm  Venare 

18  jSbTttaaan]  Sni  itaque  jnris  aon.  Cupidhkis  matre  eoncubuit. 
eit  qui  araat.  25  Triumphum]  lo  Triumphe,  foX 

21  NU  oput]  Quia  me  tibi  dedo,  mt  militum  Burnn  Imperatorem  cnm 

2S  Necte  conmm]  Cn|ttdiaam  hor-  letitia  proMqnenliQm;  qnam  vocem 

talut»  ttt  se  ad  triomphom ;  cviiw  ele-  a  Baccho,  (qui  et  Tnumphns  epla$ifios 

giDtiMimam    descriptioaem   in   le*  dictus  est,)  Auctore  Varroae,  ortam 

qnentibus  habemos»  aocingat  volnBt;  cnm  ea  acclamatione  erga 

tdaiena»]  Mairi  Veoeri  coiiso<9r.ai>  Libenmi  patrem  ladia  potitnm,  osl 


Digitized  by 


Google 


384  r,  oviDii  MASONIA 

Ipse  ego^  pr8&da  iTecens»  foGtom  modo  yulnvs  habebo ; 

Et  noya  captiva  viAcuIa  mente  feram.  30 

Mens  Bona  duGetnr  maBihpis  post  terga  retortis, 

Et  Pudor,  et  cafitris  qoicquid  Amoris  obest. 
Omnia  te  metoent ;  ad  te  sua  brachia  tendens 
4    Vulgus,  lo,  magna  voce,  Triumphe,  canet 
Blanditiae  oomites  tibi  erunt,  Errorqoe,  Furorque,  35 

Assidue  partes  turba  secuta  tuas. 
His  tu  militibus  superas  hominesque  Deosque : 

HaBC  tibi  si  demas  commoda,  nudus  eris. 
Xaeta  triumphanti  de  summo  Mater  Olympo 

Plaudet,  et  AppQsitas  sparget  in  ora  rosas.  40 

TUy  pennas  gemma,  gemma  variante  capiUos, 

Ibis  in  aur^tis  aureus  ipse  rotis. 

ffoeoy  htMfo  plagam  mod»  in^ctam:  et  gui^  nom  eaiemi  ammo  captma^ 
MenBMama  irantvehetur  manUw  remnctU  paetierga^  etpmder^  et  quic^md  meei 
cattris  anunis,  Ontnia  te  timelniMt :  vuigus  ad  te  porrigens  euoe  lacefioe^  caniabU 
elata^  voce^  lo  triumpHe.  Ilkcebr^f  et  error,  et  /urort  turba  oemper  addicta  imU 
partlbuif  erunt  tibi  comites,  Tu  vincis  hie  militibus  ethomineeet  Deoo;  titiH 
Bubtrahoi  hae  copiaa,  vacuue  erie,  .  Mater  /estiva  tibi  triumphanti  gratulairitur  ex 
supremo  Olympo ;  et  mittet  m  tuHus  rosas  admotas,  Tu  gemma  distinguenU 
pennas,  gemma  decorante  conumy  veheris  curru  ^lendido,  ipse  splendidus*    Vm 

alins  clanumte  triumphe,—26  Qnidam  admotas  arte.—^l  Al.  terga  remmetis^ 
vel  ligatis, — 33  Tendens  Fragm.  R.  vulgo  tendent, — 34.Uihi8  Mor.  «oiMai. — 
35  Error^ue  prima  ed.  vn\go  terrorquSm — 37  Unut  Mor.  tu  miUHis:  Heios. 
coDJ.  coihmilitiis,  vel  commiiitibus.—i-^S  Pro  commoda  Franctiis  coiy.  agmimu-^ 
41  Pennas  gemma,  gemma  variante  Fragm.  R.  et  cod.  N.  cum  Exc.  Scal.  aL 
^mnMgvmtiia;  a\,  pulchros  gemma  var,  al.  penna  pukhrosgemina:  £d.  Gryph. 

NOTJE 

sint  primo  ejas  milites.  85    Blandiiiaf]  -  *  VennBtas,  'Gftn* 

96  Adjunetas']  Cttrrni  alligatas.  dium,  Jocns,   Indns,  sermo,  snairis 

MovebW]    Amori  vero  qnantumvis  sententia :'  Plant.  qna  omnia  Abhh 

puero  nifail  est  difficile.  rem  mazime  nutriuut. 
30  Captiva]  Raro  vero  captivomm         JErrvr]  Htnclicetcogiioscere,qnam 

inens  capitnr.  sit  Cupido  pner  amabilis. 

VincuUt]  Vincti  in  trinmpbum'  dn-         88  Commada]  Qns  tibi  sint  nsni. 

cebantur  captivi.  Nudus]    Inermis  et  sine  viribus: 

81  Mens  Bona]    Enimvero    sanns  verissime. 

Don  est,  qni  c» co  Deo  servit.  39  Mater]  Venns. 

38  Omiita]  Plns  est  ronlto  quam         Olfmpo]   Mons  est  Thessaliae,  ob 

si  dixisset  onmes:  nam  in  bmta,  et  cujus  altitndinem  cmlnm  ipsum  Oiytt* 

inanimata   etiam   Amorls  imperinm  pus  a  Poetis  dictus  est. 

Poetae  protolerant.  40  Aosai]  Qum  Veaeri  wmA  Mcrae. 


Digitized  by 


Google 


AMORUM    Llff.  I.  9l  tlS& 

Tbm  quoqae  non  paucos  (si  te  bene  novimus)  nres ; 

Tum  quoque  prseteriens  vulnera  multa  dabis. 
Non  possunt  (licet  ipse  velis)  cessaie  sagittae.  45 

Fer?ida  vicino  flamfna  vapore  nocet. 
Talis  erat  domita  Bacchus  Gangetide  terra : 

Tu  gravis  alitibus ;  tigribus  ille  fuit. 
Si^o»  %o  cura  possim  sacri  pars  esse  triumphi, 

Parce  tuas  ia  me  perdere,  victor,  opes.  50 

Aspice  cognati  felicia  Ca^saris  arma : 

Qua  vincitf  victos  protegit  ille,  manu. 

qUoqM0(m  bene  te  nwimua)  inflammabis  multoe:  tum  fiio^e  trawtien»  injtiget 
myUoM  plofcaa,  Spicnla  (ptmnvia  ipee  eMpia$)  nen  fommt  pdeteere,  fUimnm 
ardent  vfficit  calore  propinquo.  Tatis  erat  Bacchue  teUure  GoMrftide  aubacta,  Th 
es  oneroeue  aribu»  ;  Hlefuit  tigribu».  Ergo,  eum  poteim  eete  para  eaeri  triun^ki, 
noli^  vietor,  male  conomnere  adversua  me  tua»  tireo,  Iniuere  proepera  anna  Ceuari» 
eoneaiiguinei :  iUe  tuetur  tubacto»  manu  qua  eubegit. 


et^  al.  pemna»  gemma  et  rutilo»  vart—4%  Vir  doctiss.  propter  illad  ip»e  veli»^ 
le^pndaiu  ptitat  Fervida  natUoo  fiamma  vapore  necat. — 48  Franriiis  legebat 
iUe  sulf.— 40  ErgOf  ego  eum  septem  eodd.  vnlgo  Ergo  eum,—S%  Vindt.  Mor.  et 
tres  al.  valgo  vieii, 

NOTiE 

41  PfRMs]  Ala».  1%it,  a  Gange  maximo  flvvio  sie  die* 
Gemmal    Alii  habent  gemina;   ut     tam. 

idei»<|««Ml  Maro  dixetit  Poeta  «»«  4S   T»  gm&i»}    Differeatta  iiiter 

ter,  *  poribas  aMs.'  Bacehnm  et   Ciipidlnem  hsRc  fnit^ 

Variante]  Dliftingaeiite  et  omante.  qnod  illtns  corrus  tigriboS)  bnjas  co* 

42  Aureu»']  Putcher.  lumbls  trahfretur. 

Roti»']  Cnrrn.  Gravi»]    Nifflimm  gravis  est  aui* 

45  iVi^ii  potiiiji<]    Qaam  fecile  et     maUbos  cnrmm  traheatibus  quiiii  ao 
IMroanm  sit  in  aiBOMm  prolabi,  imliT     sodet 

cat.  60  Perdere]  Fmstra  vero  iUe  suas 

46  Fervida]  Etsi,  inf|ait,  facalarom     vires  ezerceat,  qoi  in  rictimi  insor- 
taamm  ignts  hominnra  cordibns  non     gat. 

applicetur,  vicino  tamen  vapore  orit.         51  Cognatt]  X  Venere,  per  ^nean 

Vapore]  Calore.  et  lulnm,  genus  dncere  gentem  Ju- 

47  TaU»]    Qiialis  ta  es,  siipptey  liam  volaernnt  Principnm-  adalato- 
trinmphator.  res. 

Gaugetide]  Terram  Indicam  intel- 


Belph.  H  Var.  Clof»  Oetd.  %B 


Digitized  by 


Google 


3@6  P.   OVIDII   MASONI& 

ELEGIA    III. 

Ad  amicam. 

Ju«TA  precor :  quae  me  nuper  prscdata  puella  est, 

Aut  amet,  aut  faciat  cur  ego  semper  amem. 
Ah  nimium  yolui !  tantuin  patiatur  amari : 

Audierit  nostras  tot  Cytherea  preces. 
Accipe,  per  longos  tibi  qui  deserviat  annos ;  5 

Accipe,  qui  pura  norit  amare  fide. 
Si  me  non  veterum  commendant  magna  parentum 

Nomina,  si  nostri  sanguinis  auctor  eques ; 
Nec  meus  innumeris  renovatur  campus  aratris, 

Temperat  et  sumtus  parcus  uterque  parens ;  10 

At  Pboebus,  comitesque  novjem,  vitisque  repertor, 

Hoc  faciant;  et,  me  qui  ti5i  donat,  Amor : 
£t  nulli  cessura  fides,  sine  crimine  mores, 
.    Nudaque  simplicitas,  parpureusque  pudor. 

JEqua  oro :  aui  fmiUa  qua  naper  me  cepU  amet,  aut  pr€t$tei  qanmokrem  ego 
aemper  amem,  Ak  l  miNtiim  expHvoi :  tatUum  avuU  se  amari,  Cytkerea  exaudi- 
verit  tot  nostrag  petUwnee,  Redpef  qui  tUfi  serviat  per  miuUoe  amtoe :  retxpei  qui 
«ctai  amare  nneerafide,  Si  wmnwi  mafmfi^a  antupiifUM  acormm  mm  me  decorant  ; 
%ec  equee  est  auctor  nostri  aangmnie  ;  nec  ager  meue  iteratur  innumerie  aratriMf  ei 
parens  uterque  tenax  modumfacit  impenM ;  at  Pkeebue,  et  comitee  novem,  et  inren' 
tor  vitie  hoc  agant ;  et  amor  qw  me  tuum/acit ;  et  fldee  nulli  eeemida  ;  morea  in- 
cutpati ;  et  mcera  ingenuita»y  et  pudor  purpwreue.    MiUe  noiK  mejwfani ;  mm  eum 


S.  Heiqs.  putabat  voti  pro  volui.  Francius,  modo  se  patiatur. — 4  Mor. 
Audieria. — 6  Heins.  propoiutt  tiin  qui,  Dea,  aerfnat  annoe.  —8  A\.nec  noetri. 
'—10  Helns.  eumtu  pro  -eumtuL — 11   AI.  jurieque  repertor,-^li  Pa,   Et  non 

NOTJE 

1  Pradata']  Snom  fecit.  lo  eadem  11  ComUeeque']  Mas». 

a  re  militari  petita  metaph.  penistit.  VUiaque  repertor]    Bacchus  ;    qui 

4  Cytkerea]  Venus  a  Cytheris  in-  adeo    sordidarom    potatiQDcolarum 

snlai  ad  qnam  mari  emergens  pri*  non  est   Deiis.  ot  potios  bonariun 

mom  appolit.  artiiim  anctor  sit ;  qoem  et  Gamina 

0  Renovatur}  Instanratur,  coiitnr:  docentem  in  rerooUs  ropibos  vidisse, 

tametsi  molta  jogera  non  possideo.  »licabi  testator  Flaccos. 


Digitized  by 


Google 


ArAIORUM    tlB.   J.   3i  967' 

Nen  mihi  mille  placent :  non  sum  desultor  Ainorid  r        15 

Tu  mihi  (si.qua  fides)  cura  perenois  eris. 
Tecum,  quos  dederint  annos  mihi  fila  Sororum^ 
'  Vivere  contingat ;  teque  dolente  mori. 
Te  mihi  materiem  felicem  in  carmina  praebe ; 

Provenient  causa  carmina  digna  sua.  20 

Carmine  nomen  habent,  exterrita  comibus  lo^. 

£t  quam  fluminea  lusit  adulter  ave ; 
Quaeque,  super  pontum  simuTato  vecta  juvenco^ 

Virginea  tenuit  comua  vara  manu. 

'desvitor  amoris,  Tu  (si  qwtm  mihifidem  habes)  erit  mihi  cura  perpeiua.  Obtie^ 
niat  mihi  transigere  tecum  artatem  quamfila  sororum  indulserint,  et  excedere  vita 
fe  aglicta.^  Dato  te  mihi  materiam  l<ttam  in  rersus  ;  tersusfiuent  digni  sua  eauaa. 
lo  treme/acta  comibus,  et  quam  advHerfefeHitatitefiuviaiij  nacta  sunt/amam  ver- 
eibua ;  et  quce,  ablaia  per  Ofquorficto  tauro,  corripuit  cornKa  tara  manu  pueilaru 


cetnirt,  non  Dis:  P.  Et  nuUi  censura  et  JD»;  Ed.  Gryph.  ann.  1564.  Et 
non  cesniri,  fiui  Dis, — 16  De^or  P.  et  Ar.  iteni  £xc.  P.  I.  ac  Scal.  viilgo 
desertor:  qiiidanid^^/iMof :  N.  HmMiator, — 18  R,te  moriente  mori.  Heios.  teque 
obeuntemori. — 19  Alii  materiam;  et  ni  carmine,— 20  Provenient  cau$a,.MiaP. 
et  qiiidam  al.  vulgo  Protfniant  causns  c,  d.  tnce:  Sa.  cum  al.  etedd.  nonnnllae 
causttgwB:  Bersm.  et  al.  cauaa  iua. — 21  Valg.  habet:  P.  cuin  alils  mendose 
nwnen  habent, — 24  Vara  P.  et  N.  yalgo  /alsa:  Arund.  rera:  diio  al.  curva: 


NOTiE 


12  Hoc/addntl  Me  commendent. 

14  Purpureus'\  Ab  effectu;  podor 
enim  rubore  ora  inficit. 

16  MiiU\  Puellse,  sdl. 

Desultor^  Proprie  is  est,  qui  ab 
nno  In  alium  equnm  novit  transul- 
tare.  Quid  sit  vero  desultor  ArooriSy 
satis  ex  eo  qnod  dixit,  '  Non  mibi 
mille  placent,'  intelligitur. 

16  Si  quafides]  Si  iiuhi  credis :  Si 
mei^  verbls  fidem  adhibcs. 
[   17.  Soromm']  Parcarum ;  qus,  lani- 
ficio  SQO,  hominibus  sortem  assignare, 
et  eorum  vitam  nere,  credits  sant. 

18  Contingat]  Optantis  est. 
•   19  FeHeem]  Felix  vero  fuerit  ma- 
terta^  sr  se-amari  patiator,  aut  mutoo 
amore  teneatur  puella:  quod  petit 
Pocta. 

.   21  Nomen  habent]  Celebres  factss 
•unt.  Significat  vero  Aactor  amicam 


snam,  si  ipsa  velit;  carminibus  sm^r 
noinen  gloriamquc  consecuturam. 

Exterriia  comibus]  Postqnani'  in 
vaccain  aJove,  Jnnoniametu,  ^rans- 
mutata  est:  quam  fabulam.plcnit»sime 
postea  in  Metani.  videbtmu:^. 

Iq]  Inachi  Argivorom  flavii  fuit 
fijia,  qyam  Jjipiter  amavit. 

22  Quam]  Leda  est,  Castoris  et 
Pollucis  mater,  quam  Jnpiter  cygnl 
forma  indiitus  vitiavit. 

Fhaninea]  Nimirum^cygni  aqiiis  et 
flnviis  gaudent. 

2S  Quaque]  Europa  est,  Agenorii 
Phoenicimi  regis  filia ;  quam  Jupiter 
in  taurmn-  versus  rapnit,  ac  4n  6rei 
tam  transportavit. 

SimMlato]  lUe  enim  qni  taurus  vi- 
debatur  Jupiter  erat 

24  Vara]  Introrsnm  jet  in  se  invi- 
ceA  corvft  i  qnaliii  «imt  plurima  .taiu 


Digitized  by 


Google 


388  r.  OVIDII  KA80N1|B( 

Nos  quoqne  per  toCiim  paiiter  cantabimiir  orbem ;  2^ 

Junctaqne  semper  enmt  nomina  nostra  tnis. 

Nm  etiam  pariier  ceU^abiMMr  per  owuui  ierMBy  et  lau»  mdrm  aemper  erii  «m- 
fiexa  fiur. 


^^»  ^^^^^^^^^ 


Cxc.  D.  pretfa,->25  Fnmciiu  emend.  TV  qwHftie  per  totuM  jmt.  eaniabei^ 
arb, 

NOT^ 
rornro  comna.  26  Noaitiw]  Atque  adeo  laades. 


ELEGIA   IV* 


Amicam,  qua  arte,  quibusve  nutibus  in  cana  prasente  viro  uti 
debeat,  admonet. 

ViR  tuus  est  epulas  nobis  aditurus  easdem: 

Ultima  coena  tuo  sit,  precor,  illa  viro. 
Ergo  ego  dilectam  tantum  conviva  puellam 

Aspiciam  T  tangi  quem  juvet,  alter  erit  ? 
Alteriusque  sinus  apte  subjecta  fovebist  5 

Injiciet  collo,  cam  volet^  ille  manum  ? 

Marita»  tau»  ventvru»  est  nobiscum  ad  idem  coinimum,  Oro  itta  »it  nltim^ 
eana  marito  tuo,  Ergo  ego  conviva  intueber  tantum  fmeUam  amatam  ?  tdiu»  erUi 
eni  gratnmeUtaMgi?  Et  apponte  eubdUa  ealtfaeie»  pectora  alieriu»  ?    lUe  i 


^^<^«^»»«»'^i»^^>^^ 


.  1  NobmadUurmeP,  etMe.  vulgo  nobi»eum,-^5  Mu\U  »inu  dexiram»ub}eeta  : 
F.  mnif  dejBifaiii:  R.  »inum  dextra:  nnus  V.  AUeriu»  eopiam  dexirum:  alhis 
cum  Arund.  AUeriuequa  apte  dexiram:  anns  Med.  AUeriueque  »inu  dexiram 

ViOTM 

1  Nbbi»]  ProfB9HM«m,qiiodeatin     et  Lncretia^   et  ipse  Cieero  ■sn» 
aHit.  OftteifnMfl^cpioetCliadmmsy     M. 


Digitized  by 


Google 


AMORUM   LIB.  f.  4.  SSO 

Deslne  minn,  posito  quod  candida  yino 

Atracis  ambiguos  traxit  in  eurma  ^iros. 
Nec  mihi  sylva  domus,  nec  equo  mea  membra  cohasrent: 

Vix  a  te  yideor  posse  tenere  manns.  10 

Qnae  tibi  sint  facienda  tamen,  cognosce;  nec  Euiis 

Da  mea,  nec  tepidis  verba  ferenda  Notis. 
Ante  venif  quam  vir :  nec,  quid,  si  veneris  ante, 

Possit  agi,  video ;  sed  tamen  ante  v^. 
Cum  premit  ille  torum,  vultu  comes  ipsa  modesto  15 

Ibis,  ut  accumbas ;  clam  mihi  taoge  pedem. 
Me  specta,  nutusque  meos,  vultumque  loquacem : 

Excipe  furtivasy  et  refer  ipsa,  notas. 

net  mamam  coffo,  qMimdo  Hbebit?  Ne  mirerk,  qii0d  MplaMU  Atreid$  fdBHxit  i% 
arwfaviroebimembreBvinoadmoto,  Nec  eylva  est  nitAi  tedett  nee  mei  artuB  ount 
connexi  equo  :  fegre  videor  poeee  abHinere  manui  a  te.  Di$ce  tamen  qua  sint  tibi 
prattanda :  nec  trade  meoM  vocea  rapiendoM  tubooUmU^  nec  caUdi»  anttri».  Adeeta 
priuo  quam  maritue  :  nec  proepicio  quid  poeeitfieri,  n  ante  adveneria  :  eed  tamen 
ante  veni,  Pottquam  ille  aceubuerit,  ijlta  eomet  aecedet  /aeie  verecunda^  ut  atti^ 
deat ;  /urtim  preme  miki  pedtm,  Me  intuere,  et  nutu»  meot,  et  faciem  garrutam : 
reeipe  tigna  elandettinaj  et  ipta  redde,    Proferam  tMpercUii»  verba  tignificantiaf 


^0^^^^^-*^**^ 


tubnixa. — 7  Doiiza  corrig.  Detino,-rS  Mor.  Atrae,  Heemoniot,  Pa.  ambigua» 

manu». — 12  Diio  V.  nec  trepidi»,—15  Premit  P.  probaote  Heins.  viilgo  premet, 

.—17  Mo.  8.  vuUuique  meot.  Alter  M.  vultumque  fugacem,— 19  Uiius  Med. 

NOTJE 

7  De»ine\Hirari]  Scopas  est,  ab  ex-  10  Vixa  te]  Dicit  se  propemodoin 

.emplo»  omiiia  posse  Amorera,  ant  ad  idem,  quod  Centauri  fecenmt,  incep- 

orania  cogere  posse  zelotypiam,  os-  tnrum ;    atqiie    amicam  marito  sho 

tendere.  ereptnrnm. 

,     S  Atimcui]    Patronymicmn  nomen  II  Nec  EwrtM]  Id  est,Necea,  qnm 

.est  ab  Atrace.    Hippodamia  vero,  dicam,  contemDe,  ant  eomm  oblivi- 

Pirithoi  nxor,  intelUgitor,  de  qna  in  srere.    Proverbialis  locntio,  nostris 

HelenaB  cpistola:  enjiis  cansa  inter  etiam  hominibns  familiarb. 

.  Centanros  et  Ilercnlem,   Tbesettm,  £airrf]   Eums  ventns  est  ab  Ortn 

•iieeqne,  grave  jorginm,  deitide  et  spirann. 

certamen  fuit.  12  TepidUi]  Qnia  a  meridie  veni- 

AnUnguotj    Ccntauros    bimembres  nnt, 

intelligit,  qiii  partim  homines  partim  lo  Torum]   Lectnm ;    in  qno  di«- 

.^ai  videbantnr.  cnnibere  cibnm  inmtnri  veteres  sole- 

9  Sfflva]    Quae   Centanris    domns  bant. 

.fuit.  18  NoU»]  Signa;  qnibus  invicem 

Nee  equo]  Sicnt  Centanris.    Non  snos  sensnSy   sine   voce,  exprimnnt 

;ivm  Centattrus,  obo  verbo.  amantei^ 


Digitized  by 


Google 


390  P.   OVIDII   NASOTNIS 

Verba  snperciliis  sinc  voce  loquentia  dicam: 

Verba  leges  digitisy  verba  notata  mero.  20 

Cnm  tibi  succurrit  Veneris  lascivia  nostrae^ 

Purpureas  tenero  poltice  tange  genas. 
Si  quid  crit,  de  me  tacita  quod  mente  qncraris:; 

Pendcat  extrema  moliis  ab  aure  manus : 
Cum  tibi,  quae  faciam,  mea  lux,  dicamve,  placebmit;      25 

Vcrsctur  digitis  annulus  usqne  tnis. 
Tctngc  manu  mensam,  quo  tangunt  more  precantes^; 

Optabis  mcrito  cum  mala  multa  viro. 
Quod  tibi  miscucrit,  sapias,  bibat  ipse,  jubeto:: 

Tu  puerum  Icviter  posce,  quod  ipsa  velis.  00 

Qiiac  (u  rcddidcriSy  ego  primus  pocula  sumam ; 

Et  qua  tu  bibcris,  hac  ego  parte  bibam. 
Si  tibi  forte  dabit,  quos  praBgustavcrit  ipse, 

Rcjice  libatos  illius  ore  cibos. 

ttine  voce :  Ifges  terba  tignaia  digUi$t  leges  rtfr6fi  sif^naU  riii«.  Cmmpr^ienru 
Veneris  mMlnt  iibi  obvenabilnr^  tange  gemu  pMrpurea»  moUi  potUee.  Si  ^id 
erit  quod  pectore  neerelo  de  me  doleas^  manus  tenera  pendent  ab  uUima  anricnia, 
Cum  agam  vel  lo<(uar  qum  tibi  gmta  emnt^  mea  vUaf  annubu  indeainenter  volratnr 
digiiis  luis.  Tene  mensam  mann  qnomodo  tenent  oranies^  enmjnre  mnUa  mala 
marito  precaberis.  Tmpera  ipse  hauriat  quod  tibi  temperaveritj  sapias :  tu  pete 
fvriim  a  servo  quod  ipsa  eupian.  Ego  primus  carpam  pocula  qute  tu  restUueriSt  et 
tgo  bibam  hac  parte  qua  tu  biberis,    Si  tibi  /orsUan  porrigei  dapes  quas  ipse  deU" 


loquacia  dicam:  Heins.  VnUdueam. — 20  P.  N.  et  optimns  Pal.  Verba  teges, — 
21  Succurii  P.  vnl^o  suceurret. —2^  Queraris  Exr.  Scat.  et  P.  cnm  N.  et  aU 
•<|uatuor.  vulgo  loquaris.—M  Ujins  V.  Optaris.-^tO  AUvoies, — S3  Vnlg.  asrie. 

NOT^ 

20  l>t^*<w]  Qnibns  traii8Tersi«  ant  et  ntrisqne  manibus  mensam  tenens, 

qnoqno  modo  implieatis  literas  for-  Di,  inqnit,  immortalet  tibl    parem 

•mani  amaiftes ;    ut  ita  setsns  suos  gratiam  referant/    M axime  efficacise 

manifestent.  existimabant  antiqui  esse  eam  oratio- 

Mero^  Vini  gnttnlis  super  mensa  nem,  qnae  manibns  ad  aras  admotis, 

aot  orbe  didnctis.  funderetnr.  Yirgil.  JEa.  yi.  <  Talibiis 

S4  Extremd]    *  Est  in  aore  ima/  orabat  dictis,  arasque  tenebat.' 

inquit  Plinitts,  <  memorisc  locnsy  qnam  29  Quod  tibi  miseuerif]  Qoero  po- 

-tangentes  antestamnr.'  tum  tibi  prsebucrit. 

27-  Tange']  Seneca  controTers.  lib.  Bibat  ipse,  juiieto]   Ex  celotypia  is« 

IX.   <  In  couTivio  constitit  catenatns,  tnd  praecipit ;    ne    cum   anoris  et 

U|ni  eilm  laiisuentes  PrsRtoris  oculos  grati  animi  indicio,  a  marito  sno  ali- 

aspexit,  existimaas  ipsnm  Pretoris  qoid  accipientem  araieam  videat. 

beoelicio  dimitti,  gratias  isll  ageit,  SO  PKmui]  Mittistmmyqnipoevla 


Digitized  by 


Google 


AMORUM   LIB.   I.  4.  861 

Nec  premat  impositis  isinito  toa  colla  lacertis ;  95 

Mite  nec  in  rigido  pectoie  pone  capnt. 
Nec  sinus  admittat  digitos^  babilesve  papilke : 

Oscula  pTsecipue  nulla  dedisse  Telis. 
Oscula  si  dederiSy  fiam  manifestus  amator ; 

£t  dicam,  Mea  sunt;  injiciamque  manns.  40 

Hasc  tamen  aspiciam ;  sed  quse  bene  pallia  celant, 

Illa  mihi  cceci  causa  timoris  erunt. 
Nec  femori  committe  femur,  nec  crure  cobsere ; 

Nec  tenerum  duro  cum  pede  junge  pedem. 
Multa  miser  timeo,  quia  feci  multa  proterve :  45 

Exemplique  metu  torqueor  ipse  mei. 
Saepe  mihi,  dominaeque^meaB  properata  voluptas 

Veste  sub  injecta  dulce  peregit  opus. 
Uoc  tu  non  facies ;  sed  ne  fecisse  puteris^ 

Conscia  de  gremio  pallia  deme  tuo.  50 

Vir  bibat  usque  roga ;  precibus  tamcn  oscula  desint ; 

Dumque  bibit,  furtim  (si  potes)  adde  merum. 

bwperit,  $peme  tadu  iUw$  ore,  Nec  permtte  urgeat  twa  coHa  brachii$  admoti$ : 
nee  redina  blandum  caput  in  $inu$  aspero$,  Nec  peciu$  vel  turgiduUs  mamtta 
accipiant  ejns  digito$,  NoU$  prt$$ertim  obiuli$$e  ulia  $uatia,  Si  pttBbueris  $ua- 
ria,fiam  apertue  amatWj  et  dicam^  Med  $unt:  et  immittam  manus.  Hcee  tamen 
inluebor :  $ed  pue  ve$te$  bene  ieguntj  iUa  erunt  mihi  cau$a  in$ani  metu$.  Nec  con- 
$ere  femur  /eoiort,  nec  tibiie  eot0ungari$ :  nec  compone  mollem  pedem  cum  prde 
atpero,  lufelix  plurima  metuOf  quia  pfurima  admi$i  procaciter :  et  ipucrucior 
patore  mei  exempU.  *  *  Tuietud  nonadmittet:  $ed  ne  credari$admi$i$$e,remote 
de  tuo  $inu  ve$te$  con$eia$,  Precare  rirum  ind€$inenier  foiet :  tamen  ouatia  de$ti' 
tmntpreeee :  et  dumpotat,  infunde  clanculum^  $i  pote$y  mterum,    SiUaute  curatuM 


JP.  et  Fr.  cum  al.  nonnaUi»,  quod  pTetgu$t,—95  Vnlgo  premdiindigni$:  molti, 
ptemat  iUe  $ui$.'-'%B  N.  etSa.  «eltifi;  quod  et  Hetnsio  p1aoebat.-~41  P.  et 
Arnndr  memum,—A2  Unns  Mo.  $eriiimmi$:  D.  mKgniHM.— 43  Quatoor  libri 
crura  cohare :  a1.  crura  coerce.— 46  P.  e$$e  mei:  Heins^  vult  ecce. — 48  Unua 
F.  £xc.  P.  et  Scal.  item  priiiia  ed.  Ve$te  $uperjecia.—4iO  Gremio  quinque 

KOTJE 

pfCibet.      *  natas' appeUat. 

Sl  PrtMVf]  Qnod  solent  amantea.  41  PaUia^  Vettes. 

87  iSiiiiw]  TQU8,8cil.  49  Ceeci]  Maximi  et  iasani;  non 

HakUe^oe]  Parv»,  rotnndv,  et  tur-  enim  Myeilli  interpretatio    placet ; 

gldnliB;   non  flaccid»,  ant  p<»nden-  quk  ocenltum  et  latentem  exponit.- 

tea;  qnale»  Horat.  ^pntres;'  Mar-  .  52  Bibit]  VnUbibere. 

tialia»  '  pannosas ;'    Propert.  *  incU-  Affram]  Ut  postea  ebrins  dormiat. 


Digitized  by 


Google 


803  "P.  OY1IMI   MAMWS 

Si  bene  compositus  fionmo  Tinoqae  jacebit, 

Consilium  nobis  reaque  loeusque  dabont 
Cam  sorges  abitura  domum,  surgemus  et  omBes ;  56 

In  medium  turbae  fac  memor  agmen  eas. 
Agmine  me  invcBies,  aut  invenieris,  in  illo : 

Quicquid  ibi  poteris  tangcre»  tange  mei. 
Me  misemm !  paucas  monui  quod  prosit  in  horas. 

Separor  a  domina^  nocte  jubente,  mea.  60 

Nocte  vir  includet ;  lacrymis  ego  moestus  obortis^ 

Qaa  licet,  ad  ssevas  prosequar  usque  fores. 
.Oscula  jam  sumet ;  jam  non  tantum  oscula  sumet: 

Quod  mihi  das  furtim»  jure  coacta  dabis. 
Verum  invita  dato  (potes  lioc)  similisque  coactffi;  6ft 

Blanditias  taceant ;  sitque  maligna  Venus. 
Si  mea  vota  valent,  ilhim  quoque  nil  juvet,  opto ; 

Sin  minus ;  at  certe  te  juvet  inde  nihil. 
Sed  qusBCumque  tamen  noctem  fortuna  sequatur, 

Cras  mih)  constanti  voce  dedisse  nega.  70 

aomno  et  vim  pradratKS  erit^  res  ei  lecus  mobU  $ubmni$truhiuU  eowulinm»  Cum 
Murges  repetUura  domum^  et  omne»  erigemwr^  tide  ut  eedula  procedas  in  medinm 
agmen  turba.  Me  reperies^  aut  ri^erieria  in.  iUo  agmine,  Quicquid  ibi  poierio 
mei  toHgere,  iange,  HeimihiJ  admonui  quod  jutet  in  paucao  korao,  SifiOigor 
a  domina  mea^  noete  cogente,  Maritus  eain  obeerabit  nocte:  ego  triMti»  laerymit 
erun^jtentibn»  comitabor  quatenus  dubitur,  usque  ad  duram  jamiam,  Jam  maritus 
carpet  suaoia:  jam  non  solum  carpet  suacia:  concedes  Jnre  adacta  quod  mihi  precr 
bes  danculum,  Verum  prabe  reluciaus  (j^ts  hoc)  et  similis  inciiw :  iUecebrm 
silsant ;  et  Venus  sitd\ficUis,  Si  mea  destderia  aliquid  jmssuntf  cupio  diam  nikU 
iUiprosil :  sin  minus,  at  certe  nihU  iade  te  delectei,  Sed  quacunque  tamen/itrtu^ 
na  seqfuatur  noctem,  cras  pemega  mihi  vocefirma  prcebuisse^ 


^^^^^<^^^^#<^^ 


libri  pro  iergo;  qnod  et  Heln!i.  proh^t. — S4  N.  resque  dsmusque, — 59  I*. 
paucas  ouoqne  prosit ;  nnde  HeinR.  conj.  quo  prodt,  Fr.  Jnn.  et  septem  aL 
pancis  tn  horis, — 02  Ar.  ad  versas:  Heins.  ronj.  ad  surdas,  A\,  perseqaar*-^ 
63  FranciuSy  neejam, — 67  AI.  nejneet, — 60  Al.  sequetur, 

SOTJE 
51  Compositus]  Qni  le  moDiter  et        57  Intenieris]  A  me,  scil. 
lanfe  clbo  et  ▼tno  curaverit ;  vel  siro-        61  InctudH]  Dominam  meM»  «cil. 


pliciter  intellige,  Qni  ad    dormlen-  60  Btandiiim]  ^  Verbula    btandoia, 

tlum  membra  baliet  bene  compotita.  dulcicnla. 

65  Cum  snrges]   Cum  omneit  sarge.  70  Dedisse]    Bare  ftimpiiciter  dl- 

u^us  diiic«:Muri.    Non  enim  cupit  ut  ctlur  multer,  quie  aui  ooplaui  faeit» 
ante  alio»  din^at  aoiica. 


Digitized  by 


Google 


Atiowom  xu.  I.  A  0S9i 


EtEGIA   V. 


Coriuna  concubitus.  , 

^STUs  erat,  mediaiiique  dies  exegerat  honuu  "^ 

Appostci  medio  membra  levanda  toro. 
Pars  adapert^  fqit»  pars  altera  clausa  feneatraQ : 

Quale  fere  sylvaD  Ipmen  habere  soleut : 
Qualia  subluceot,  fugiente^  crcpuscula,  Phcebo ;  ^ 

Aut  ubi  nox  abiit,  nec  tamen  orta  dies. 
Hla  verecundis  lux  est  p^a^benda  puellis, 

Qua  timidus  latebras  speret  habere  pudor. 
Ecce  Corinna  venity  tunica  velata  recinctay 

Candida  dividua  colla  tegeute  coma :  10 

Qualiter  in  thalamos  formosa  Scmiramis  isse 

Dicitur^  et  multis  Lais  amata  viris. 

JBstaa  erai,  et  die$  tranwexerai  hmram  mediam :  tmmm  medio  lecto  ariui  rftft- 
ciendas.  Parsfenestra^fuit  aperta^  pars  oHera  eiausa :  lumen  prapemadmn^ptate 
s^ica  conMuevemnt  kabere :  qualia  crepuscula  sublucent  sole  occidente :  vel  post- 
quam  nox  recessit,  nec  tamen  dies  inducta,  Jilud  lumen  est  exhibendum  puellis 
pudibundis,  quo  pudor  ptteidus  speret  kabere  latibula,  Ecce  Corinna  adest^  operta 
tuxica  discinctOy  capiUis  dieisis  eeiantibus  coUa  nivea  :  qualiter  puichra  SemiramiSf 
et  Lais  multis  foiris  dilectajfet^etwr  Temsse  in  tkalames,  *  * 


<^^.*^*^^^^^^^ 


1  Priftcte  edd.  male  Festus  erat,  A\,  dies  excesserai,  Uterqne  M.  et  dno  Mo. 
txegeral  umbram,—2  Dtio  V.  Unpostn  taiero  icro,  Uniis  Mo.  novanda  toro:  Edit 
Oryph.  lacanda. — 4  Sa.  Qvate  feng  nylcis — '11  Edd.  Ald.  Grypb.  et  margo 
Jiersoianui  in  thalamum, — 12  Nonnnlli  codd.  Lais  amata.    Al.  am,  procis, — 

NOT^ 

1  Horam^     Alii   babent    tiMlrrifjn.  banam  Cofinnam  allodens,  modestiafe 

Estqne  roeridiei  peripbraiis.  ct  ▼enerationia  cansa,  inpoMiit.  Qn» 

6  Crc|iiuaik]    Crepnacnlum  voca-  vero  fuerit  illa  Cor inna,  Auguatifilia» 

tur  luL  dnbia  qnsB  nolis  ortum  pr»-  an  alia,  qnid  attinet  exquirere  ? 
4uaditf  vei  ejus  occasnm  sequitnr.  Recincta]  Piscinct»;  antaimplici- 

9  Ecce']  £x  tmproviso.  ter,  cincta. 

CartiMM]  AmicoB  Ovidii,  nt  ipse  iy.         11  Semiramisl   Foit  haec  Nini  As* 

Triatium    testatttfy  fictnm    noroen :  «yriorom  regis  conjnx,  anijiii  magni- 

.^«od  forte  iiU  ad  celebrem  iliam  Tbe-  tndine  et  corporis  elegaotia  celebri». 


Digitized  by 


Google 


304  P.  OVIDU  NA8aNt« 

Deripui  tanicam  ;  nec  multum  rara  nocebat : 

Pugnabat  tunica  sed  tamen  illa  tegi : 
Cumque  ita  pugnaret,  tanquam  quae  vincere  nollet,  15 

Victa  est  non  aegre  pYoditione  sua.  " 
Ut  stetit  ante  oculos,  posito  velamine,  nostros, 

In  toto  nusquam  corpore  menda  fuit. 
Quos  humeros,  quales  yidi  tetigique  lacertos ! 

Forma  papillarum  quam  fuit  apta  premi !  .  20 

Qnam  castigato  planus  sub  pectore  venter ! 

Quantum  et  quale  latus !  quam  juvenile  femur ! 
Singula  quid  referam  ?  nil  non  laudabile  vidi ; 

Et  nudam  pressi  corpus  ad  usque  meum. 
Cetera  quis  nescit  ?  lassi  requievimus  ambo.  25 

Proveniant  medii  sic  mihi  saepe  dies. 


13  Deripui  P.  N.  et  R.  Vnlgo  Dtripiii.— 14  Al.  $€  tamen.—\S  Sex  libri 
Cumqtuita:  viilff.  Qua  eum  Ua  pugnar,  Fr.  te  vincire;  fortasse  pro  u  uin- 
eere.—2^  N.  et  Jud.  nikU  illaudabUe. 

NOTJE 
De  qna  vide  Biodoruin.  roeretrix,  ad  qnaniy  ob  insignejn  pul- 

Isse]  Qoando,  scil.  Nious  eam  ux-     chritodineni,  potentissimi  ex  Grftcia 
orem  accepit.  conimeabant. 

12  Lait]  Famotissima  fuit  Corinthi 


ELEGIA   VI* 


Adjanitorem,  ut  fores  sibi  aperiat. 

Janitor  (indignum)  dura  religate  caiena, 
Difficilem  moto  cardine  pande  forem. 

Janitor  (imleeorum)  vinete  steta  eatena,  aperi  duroMjanumH  vereatie  cetrdinibuM, 

NOTiE 
1  Indignum]    Servo  (qni  ne  foge-     tnr  Naso,  nt  sthi  jannam  aperiat. 
ret  compedibus  tenebatur)  adblandi.        8  DijgUUem]  Ooram,  inexorabileqa. 


Digitized  by 


Google 


AMORUM    I4B*  I.  6.  3B6 

Qaod  precor,  exigattiii  est:  adita  fac  janaa  panro 

Obliqaum  capiat  semiadaperta  latus? 
Longas  Amor  tales  corpas  tenaavit  in  asas;  6 

Aptaque  subdacto  pondere  raembra  dedit. 
Hle  per  exeubias  custodam  leniter  ire 

Monstrat ;  inoffensos  dirigit  ille  pedes. 
At  qqondam  noctem  siraulacraque  vana  timebam ;  . 

Mirabar^^^tenebris  si  quis  itaras  erat.  10 

Risit,  ttt  audirem^  tenera  cnm  Matre  Cupido : 

Et  leviter,  Fies  ta  quoqne  fortis»  ait. 
Nec  mora,  venit  amor :  non  umbras  nocte  volantes, 

Non  timeo  strictas  in  mea  fata  manus. 
Te  nimium  lentum  timeo ;  tibi  blandior  uni ;  15 

Tn,  me  quo  possis  perdere,  falmen  habes. 

Quod  wOf  fMtrtum  ett :  fac  Janua  temiadupfrla  admittat  latys  obliquym  exiguo  tn- 
froitu.  Diutinus  amor  minuit  eorpus  in  talea  uoms  ;  etfeeit  artun  idoneot  drtracto 
onere,  llle  doce*  incedere  placide  per  vifiHas  custodum :  ilte  rtgit  pede$  iUigsos, 
At  oUmmetuebam  noctemy  et  imaginee  inanes  :  ttupebam  n  quis  erat  inceuurwt  per 
noctem,  Cupido  risit  cum  moUimatre^  ut  potuerimaudirCfet  inquii  eubmiue : 
'  Tu  quoque  fien  eordatue.  Et  itatim  accesait  amor.  Non  reformido  »pectra  ro- 
•lantia  nocte^  non  manu$  expeditas  in  meam  mortem.  Metuo  te  nimit  tardum ;  tibi 
9qU  blanditiaa  dico  :  tu  habesfulmen  quo  possis  me  interficere*  Cemt^  et,  ut  tiJeas, 


^^■^■^«^N^i»^^ 


1  uid^Maiin  P.  ciini  oplimo  Pal.  et  nliis.  valgo  indigue.-^t  S.Janua  primo, — 
6  Exc.  Scal.  et  P.  item  Arund.  pro  div.  lect.  Aptaque  tubtUi  eorpore. — 10  Alii 
quisquit  iturus.^ll  Audirem  fnelior.  vulgo  audirit.  Unns  M.  Justit  ut  audivit': 
unde  Scrtverias  conj.  Jussit  ut  auderem, — IS  R.  nocte  silentes. — 14  Sc.  fractas 

Moto']  Verso.  6  Aptaque]  Agilia. 

Cardme]  Le  Gondj  le  Pieot.    Fer-  7  Leniter]  Placide  et  siDe  itrepita; 

rameutuin  est  circa  qiiod  fores  ver-  ne  sentiatnr. 

tnntnr.  9  Vana]  Qnippe  qnte  extra  inMgi* 

I  Aditu]  Ouverture.  nationem  nihil  sunt. 

4  ObHquum]  Adverso  pectore,  nec  U  Ut  audirem]   Dicit  Poeta  voce, 

patente  janna,  ^ed  sese  obliqno,  hac  quam  ipseandierit,  rislsse  Cnpidinem 

panlolnm  reserataycnpit  intrare.  etVenerem. 

Capiat]   Penetrare   sinat:   admit-  IS  yenit  mnor]  Amare  cespl.   Sed 

tat.  Poet»  verha  majns  qnid  sonant. 

Laius]  Meam^scil.  Vmbra»]  Quv ,  nt  dixi,  extra  phan- 

ft  Longus]  Ille-vero  maciemindu*  tasiam  non  snnt;    sed  taroen  qnasi 

cit.  essent  ab  imperilis  reformidaBtnr. 

Tales]  Enimvero  per  ang,nstnm  adi*  14  Strictas]    In  mean  necem  pa- 

tnm  facilins  ille  transeat,  qni  corpns  ratas. 

babet  exile  et  mncnim.  IS  Te]  Janitorem  alloqnitor,  cnjus 


Digitized  by 


Google 


v30B  r.  OVfDIl   NA80NIB 

Aspice,  (et,  ut  videas,  immitia  clanstra  relaxa,) 

Uda  sit  ut  lacrymis  janiia  facta  meis. 
Certe  ego,  cum  posita  stares  ad  verbera  veste, 

Ad  dominam  pro  te  verba  tremente  tuli.  20 

ErgOy  quae  valuit  pro  te  quoqoe  gratia  quondam, 

(Heu  facinus !)  pro  me  nonc  valet  Ola  parom  T 
Redde  vicem  meritis ;  grato  licet  esse.    Qood  optaSj 

Tempora  noctis  eunt :  excute  poste  seram. 
Excute ;  sic  unquam  longa  relevere  catena,  25 

Nec  tibi  perpetuo  serva  bibator  aqoa. 
Ferreus  orantem  nequicquam»  janitor,  audis : 

Roboribus  duris  janua  fiilta  riget. 
Urbibus  obsessis  claoss  munimina  portae 

Prosint ;  in  media  pace  quid  arma  times  ?  30 

Quid  facias  hosti,  qui  sic  excludis  amantem  ? 

Tempora  noctis  eunt :  excute  poste  seram. 

rMoIre  dvra  repagula^  quomodofore$  »int  faeta  wuidida  meU  UcrtftmB*  Certe  ego^ 
cum  conMuteres  ^fUigra  vetie  dereftta,  verbafeci  afmd  dominam  jpm  te  trepidanie, 
Ergo  ilie  favor  qui  olim  poieno  ^oqae  faii  pro  te,  (heuflagHium!)  nuneparum 
patett  pro  me  !  Gratiam  refer  ojfieiiM :  poteo  easo  gratug,  quod  eupii,  Teutpora 
noctia  pratereunt  ;  revelle  eeram  a  potte.  ReteUe :  ita  aliquando  Hbereri»  diutimi 
catenaj  nec  eemper  a  te  aqua  eerva  potetur.  Dure  JaMUor^  fruotra  audie  precantem» 
Fores  ttant  tmino/tf,  tmitxtf  duria  roboribuA,  Munimenta  janua  oboerattt  juveui 
oppida oppugnata :  quamobrem  metui»  arma  m  media  paee  ?  Quidagaocum  kaala^ 
f mI  de  protuHm  ammdemf    Tempora  noetii  pnetereuni ;  retelle  oeram  a  poaie» 


^l^i^»!»'^»*»»!»»»»»»» 


tn  mea  tota.—U  Al.  Aooiee  ut  inndea».  Cod.  R.  iim  mitia.'~fl2  D.  EzcerpU 
iUa  nikU, — %Z  Valgo  d»tingiiiint  merHi»;  graio  lieft  eaoe  quodoptae:  al. 
gratio  Ue.  e.  quod  opto, — 25  Ita  P.  R.  ct  al.  nonnttlli.  PrimBe  edd.  et  scripti 
nonnnlli  difra  relevere :  vnlgo  tonga  religere. — 27  Ueins.  Tnit  audi ;  quia  amdU 
e»t  in  ono  Mor.— tl  Faeiae  optiniiiB  Pa.  Al.  /tcMf,  et  faeere»,  P.  hosti».-^ 

VOTJE 

ia  paikUndia  foriboa  tarditatcm  rc-  am  daret. 

.formidabat.  21  Oraiia']  Credit. 

16  Fulmen  kabe»^    Hoc  dicit,  qnia  83  Grato]  Tibi»teil.  UcettibicMe 

peaes  Janitorcm  erat  jaonam  aperirc,  grato,  Tei  gratnm. 

aut  obserare;    adeoqne  Poctam  ad  Quod  opta»]   Heinftins  legl  maT«IC 


I  iatroducere,  vcl  foras  excla-  graio  licet  eose :  quid  obolmf 
.dere.  24  Euni]  Prwterennt. 

17  iMtmitia]  Aperi  jamuim.  Excute]   Aperi. 

19  Ad  rerbera]  £t  verberilms  nale         Seram]  Sera  instrnmentnm  ett,qoo 

onlctareris.  admolo  oetinm  claod&lnr. 
.     9»  TuU\  Vi  tibi  parceret,  ct  veni-        25  Unquam}  AliqaaiKlo. 


Digitized  by 


Google 


ABtORCJM   LtB.   1.  6.  SUT 

NoQ  ego  militlbiis  ▼enio  comitatiui  et  afinis ; 

Solas  eram,  si  noii  sievns  adesset  Anior. 
Hmic  ego,  si  capiam^inisqaam  dimittere  possim ;  35 

Ante  vel  a.membris  dividar  ipse  meis. 
Ergo  Amor,  et  modicmn  circa  mea  tempora  vinnm 

Mecum  est,  et  madidis  lapsa  corona  comis. 
Arma  quis  hsec  timeat?  quis  non  eat  obvius  illis  ? 

Tempora  noctis  ennt:  excnte  poste  seram.  40 

Lentus  es?  an  somnns  (qui  se  male  prasbet  amanti} 

Verba  dat  in  ventos  aure  repulsa  tua  ? 
At  (memini)  primo,  cum  te  celare  solebaro, 
^  Pervigil  in  mediae  sidera  noctis  eras. 
Forsitan  et  tecum  tua  nunc  requiescit  amica:  4& 

Heu  melior  quanto  sors  tua  sorte  mea ! 
Dummodo  sic,  in  me  dur»  transite  catense* 

Tempora  noctis  eunt:  excute  poste  seram. 

Ef^  mm  mtceio  stt^dfvt  niJUli^  ei  wrmU ;  mhf  eram^  niH  fem$  ofMf  odeHei^ 
Tameid  exoptem,  ego  lauqum^  poeeim  ablegwre  Jk«iic.  Ipee  prime  e^migar  a  meis 
artmbu»,  Amar,  igitwr,  et  «tmMn  exiguum  eireum  mea  tempera  ett  meevmy  ft  wrfa 
MapUBt  eapUH»  uneli»,  Quie  wietuat  kae  arma  7  Qui»  noii  pneeiat  etnriam  ilti»  } 
Tempon  noeii»  pratereunt ;  reteUe  »eram  a  peete,  SegiH»  e»?  au»ammt§  (qui 
mal»  M  exhibet  amauti)  tradii  venti»  verba  rejeeta  aure  tua  7  At^  reeordar,  euiit 
prima  eemaueteram  me  oceuUare,  pervigil  era»  nsqne  in  attra  media  noetie,  Forte 
eiimn  nuae  tua  amiea  teeum  eubat.  Heu  I  querato  evniitie  tun  peiior  eet  mea  een^ 
ditiene  f    Dummodo  iia  sit,  eaienee  »eezet^  tranemigrate  in  me.    Tempera  noeti»' 

I 

35  Nuuquam  meliores :  a1.  nunquam,  Noottnlli  dmatere.^-^f  Ctrw  P.  volg» 
eireum.—41  Se  cod.  D.  Sa.  et  Araod.  ▼nlgo  ie:  P.  qui  t»  maie  perdat  mmn- 
ii ;  nnde  Heins.  conj.  fiii  t»  male  perdedy  amaitiii»  Verba,  9fe,  £xc.  Scal.  et  P, 
m^e  prodii:  S.qwiie  nuUe  perdidii  cMm.^*r48  Te  eel,  »»iebam  qiiatnor  Hrins* 
vnlgo  me  eeiare  voiebam.—4S  Heins.  tequie»eai,^46  Scr.  Heu  quanio  meUor  : 
iklii  quaeium.     Editi   qnoqne  pleriqne  mta    «(.— 49  D.   FaUimm   aui*-^ 

VOTJE 

•ReUuer»']  ExonereHa.  set,  janitorem  dormtenteni  inYeaierf 

26.  Nee  HM]  ManumitUris.  bat. 

89  Tempora']  bitercalafes  dlenntnr  49  Repuiaa']   Qnt»  adeo  nec  pene- 

ejnMiodi  ▼ersns  reenrrentes.  trant,  nee  te  movent. 

Wt  Modieum].  Ade«qne  ebrins  Bsn  4S  Te  eefare]    Cnm,  inqnit,  alia» 

erat.  dam  te  ad  amteam  me  conferebam, 

T«mporft]  IllttC  rero  ascendnat  vlni  teqne  vel  mazimo  vetemo  inretitnnf 

iFapores.  cnplebam,  tnm  plns  nimto  vigitabas ; 

r  9S  Jtisdidis]  UngVMBto  tnentlbns.  nnnc,  qnando  minime  est  opns,  alto 

41  MaW]  Hoc  dicit,  qnia>  enm  Ipse,  somno  teneris.                                   ^ 

proptcr  Amorem,  dormire  non  pos«  44  ik  med^  iMctu]    Us<|ne  dnm 


Digitized  by 


Google 


206  rl  ovimi  NASONid 

Fallimur  ?  an  vcrso  sonuenmt  cardine  poslesT  .    . 

Raucaque  concnssa&  signa  dedere  fims  t  90 

Fallimur ;  impnlsa  est  animoso  janua  vento. 

Hei  milii,  quam  longe  spcm  tulit  aura  meam ! 
Si  satis  es  raptse»  fiorea^  memor  Orithyise^ 

Huc  ades,  et  surdas  flamine  tunde  fores. 
Urbe  silent  tota ;  vitreoque  madentia  rore        ^  55 

Tempora  noctis  eunt :  excute  poste  seram. 
Aut ego  jamferroque  ignique  paratior ipse, 

Quem  face  sustineo,  tecta  snperba  petam. 
Nox,  et  Amor^  vinumque,  nthil  moderabile  suadent : 

Illa  pudore  vacat,  Liber  Amorque  metu.  '■  60 

Omnia  consumsi ;  nec  te  precibusve  minisve 

M ovimus^  o  foribus  surdior  ipse  tuis. 
Non  te  formosae  decuit  servare  pueUd& 

Limina :  solicito  carcere  dignus  eras. 

prat^reunt :  reteUe  seram  u  posfe.  JDeci/nmur?  An  poMtes  crepmenuU  eeirdime 
nvHo?  eijanM  vereata  fecit  indicia  raaca  ?  Decipimur:  Janua  pultaU  esi  venio 
rehementL  Hei  miki,  quam  proculveniu»  abripuU  tpemmeuml  Aquiio,tiMiio 
recoriiarie  rapiam  OrUhyiamf  huc  veui,  ei  perceUeflaiujanuam  surdam.  Taceni 
urbe  ioia ;  ei  iempora  nociis  rore  giaciato  humidaprcttereuM ;  resolce  seram  a  poste* 
Aut  egojam  ipse  expeditior  ferro  et  ignif  eiface  qfiam  geroy  irtuam  in  ieda  n- 
perba,  Nox  ei  amor  et  vinum  nihil  tractabUe  in  animum  indueuui :  illa  caret 
pudore ;  Baechus  ei  amor  timore.  Omnia  profudiy  nec  tefleximusj^recibus  et  muus^ 
0  surdior  ipss  tuajqnua.    Non  oponuit  te  custodire  Hmina  jaUchra  puella  :  dignus 


^^^«^N»^»*'^^»*^^^»^ 


60  Me.  Rsmeoque  commlsce.Sl  In  Aldinis  Editt.  FaUimur  interrogatiTe 
legitnr.  Unua  HeinR.  en  pulsa  eot.  N.  ad»erso  vento. — 67  Paratior  ipse  V.  S. 
et  IVf.  1.  vnlgo  potentior  ipso:  V.  1.  potentior  omm:  M.  2.  ferocior  «auit. — 
68  Quem  P.  et  Arnod.  cam  edd.  nonnnllis:  volgo  Quam. — G2  D.  et  Rinlti 
editi  es  foribus.  N.  pro  div.  lect.  et  Scr.  surdior:  volgo  dnriar. — 63  Nec 
te,  altL^64  Franctus  perpetmo  pro  «o/tctlo.— 69  P.  proiectam  mane:  Me.  et  N* 

NOT^ 

niedi»  noctit  apparerent  sidera ;  o»-  Athenanim  regis  fiiiam,  Boreas  ama- 

que  ad  mediam  noctem.  vit. 

47  Dummodo  sic]   £a  lege  servnm  66  Vitreoque]  Glacies  nempe  vitri 

fieri  cnpit,  nt  cum  amica  possit  re-  habet  siniilitudinem. 

qoiescere.  67  iiaC]  Ueinaio  sospectQm  est  lioc 

.  50  Signa']  Scilioet  strepitnm  edunt  distichon. 

valvfeyseo  portse, cnm aperiuotur.  Paratior]    Promtior  ^am  tu.act 

61ulatmMa]Iracundoetvehewenti.  aperiendum. 

.  68  lange.spem}  Spem  inaoem  fu-  .61  OsMia  coafvsisi]   Qoibas  flecti 

isse  queritor.  homo  possit. 
..6S    Orithifiaf\    QaaiB»    Erechthei 


Digitized  by 


Google 


AMOItUM   UB.  I.  6. 

Jaroque  pruinoBos  moliiar  Liicifer  axes ; 

Inque  suum  miseros  excitat  ales  opus. 
At  tUy  non  laetis  detracta  corona  capillis, 

Dnra  super  tota  limina  nocte  jace. 
Tu  dominae,  cum  te  projectam  mane  videbit, 

Temporis  absumti  tam  male  testis  eris. 
Qualiscumque  vale,  sentique  abeuntis  amorem^ 

Lente^  nec  admisso  turpis  amantc:  vale. 
Vos  quoque  crudeles  rigido  cum  limine  postes^ 

Duraque  conscrvffi  ligna  valete  forcs. 


m 

65 


70 


eroi  mutio  earcere,  Jennque  Lnc^fer  versat  polos  pniina  amspenos ;  H  gMfhts  erni- 
tU  mUero»  mortales  in  wum  opus,  At  vos^  serta  derepta  coma  i^feHciy  jactte.tota 
uoete  in  atpero  livnne.  Vo$  tesles  eritis  domina  temporis  tam  mate  perditi,  cnm 
manetos  cemet  alf}ecta,  Quiiscumque  Janitor,  ra^,  ct,  segmiSf  pereipe  amorem 
diacedentiSy  etyinhoneste^  non  introducto  amaniej  vale.  Vos  qwoquef  postes  duri^ 
euM  Umine  aspero^  et,  eonsertajanua,  ligna  crudelia,  taUte. 


-72   Al.  Lenta,—1\  Conservee    scripti 


dtiectam, — ^71  A1.  Aheu;ntiM    honarem,- 
pleriqae :  al.  conserta. 


NOT/E 


.   65  Jamque}   Palcherrima  matotini 
tcmporis  periphratii* 
,   Pruinosos]  Pralna,  sea  rore  congc- 
lato  aspersos. 

Moiiiur]   Prseparat  et  movet 

Lmcifer']  Eo  Bomine  appeilatnr  stel- 
la  Veneris,  cam  Solis  ortam  prsece- 
dtt. 

60  Mts^os]  Mortales,  scil. 

Ales]  GaUus  |{aninaceas,  qoi  ad- 
ventantem  diem  canta  iaopraenoo- 


tiat. 

67  Ltetis]  Quia  ipai  amica  potiri 
non  liciiit. 

68  Joce]  Coronam  compellat»  qaam, 
ad  ainicam  non  admissus,  soper  li* 
men  relinqoere  nogator  amana  cogi- 
tat. 

71  QuaiiseumqiMi]   Sive  bonos,  siva 
mah»,  6ic,    Janitorem  alloquitur. 
Senti]  Percipe,  Cognosce. 
Amorem]  Ergadominam, 


Digitized  by 


Google 


IB0  P.  OVIIKl  NASOMf« 


£L£GIA   Vll. 

Ad  pacandam  amicam,  quam  verberaverat. 

Adde  manus  in  vin.cla  meas,  (meruere  catenas) 

Dum  furor  omnis  abit,  si  quis  amicus  ades. 
Nam  furor  in  dominam  temeraria  brachia  movit^ 

Flet  mea  vesana  laesa  pnella  mano. 
Tanc  ego  vel  caros  potui  violare  parentes ;  5 

'   Saevavel  in  saactos  verbera  ferre  Deos. 
Quid  ?  non  et  clypei  dominus  septemplicis  Ajax 

Stravit  deprensos  lata  per  arva  greges  ? 
^t,  vindex  in  matre  patris,  malns  ultor  Orestes^ 

Ausus  in  arcanas  poscere  tela  Deas  ?  10 

ImpHiea  mettM  mmau  otiiciilif,  oM^e,  «i  fHM  ades  (dignts  $wni  catenisX  dontc  •!»- 
nis  veaania  exceuerH.  Nam  vetanta  agitavit  tacertos  temerarioM  tn  dominam,  Pu- 
eUameahurymatyZerheratamanufarioea,  Tune  ego  potui  etiam  ladere  dikctoB 
pareniee:  inientare  dura  fiagra  etiam  in  aacros  Deos,  Quid  ?  annon  et  4jas  do^ 
minus  tcuti  srpiempticis  mactacit  gregeu  eorreptos  per  vastos  camposl  £t  Orestes 
pravus  Mltsrpatris^  vMax  i»  nmtrey  ausus  petere  jacula  in  Deas  ucretas  7    Erg9 


^«^V^V»^^'^»»»»^^»^ 


2  AI.  «11111»  abest:  nmlti  codd.  adest:  Scr.  erit.^l  Mor.  donuna, — 6  K. 
potui  Umsre:  P.  viotm  penates.-^  F.  et  D.  sanctos  arma  mocere.-^l  Heint; 

NOT^ 

1  Addel  Amicnm  compellat.  cora,  credens  se  UI>Mem  et  Atridag 

5  Tuneego\  Ad  se  excnsandnm  ap-  peremisse,  occidit. 

tissima  oratio.  9  Vindex]    Ab  ^gystbo  Hijrefftis 

7  Nen  et  clypei]   Astntc  exemplo  filio,    Clytapmnestrae,  AgamemnoDis 

lenire  studet,  quod  purgare  non  po*  iixoris,   consenso,  ipse  Agamemnon 

test.  Orestis  pater  interfectns  est. 

SeptempU«u\  Ex  bonm  septem  ter-  In  matrel  Cly tKmnestra ;  qnam  ip« 

goribtts.  se  Orestes  occidit. 

4jax1  Telamonins  est,  qui  ira  insa^  10  Arcanas]    Forias ;  qnas  solns  n- 

nnsy  quod  sibi  Achillis  amia  Uiysses  debat,  ant  videre  credebat. 
eloqnentia  snstulisset,  permulta  pe- 


Digitized  by 


Google 


AMORtTM   LIB.  1.  7.  401 

Er^o  ego  digestos  potni  lamare  capillo!^ : 

Nec  dominam  motae  dedecuere  conf a^  1 
Sit  formosa  fuit ;  talem  Schoeneida  dicuat 

Maenalias  arcu  solicitasse  feras. 
Talis  perjmi  promissaque  velaqtte  Thesei  15 

Flevit  praDcipites  Cressa  tulisse  Notos. 
SiCy  nisi  vittatis  quod  erat,  Cassandra,  capillis, 

Procubuit  templo,  casta  Minerva,  tuo. 
Quis  mihi  non^  Demens,  quis  non  mihi,  Barbare^  dixit  T 

Ipsa  nihil :  pavido  litigtra  retenta  metu.  20 

Sed  taciti  fecere  tamen  convicia  vultds : 

Egit  me  lacrymis,  ore  silente,  retfm. 

igo  iuaHmd  $eindere  anMm  eomposHoM :  nee  eafiiUi  turhoH  Mecverunt  dominam  1 
Sie  pulchra  fuit :  talem  Sehemeida  perMbent  arcu  vexaaeeferaM  MeBnaliae.  TaUi 
Cretensie  tuxit  aiutroe  velocee  ahstuUsse  et  poUicUa  et  vela  perjuri  Thesei.  Ta&e 
Cassandra,  nisi  quod  erai  eoma  vUta  redimitaj  prostrata  est  in  tuo  templo,  pudiea 
Minertoa.  Qws  mt/U  nms  dixit,  Fwriose,  quis  miki  non  dixit,  /iiiUiiiiaiie  ?  Ipsa 
nikil  dixit :  Hngua  represaa  est  pavore  timido,  Sed  tanunfacies  muia  probra  ob^ 
jeeit,    Me  argm  lacrifmis,  ore  taeente,    Opiarem  prius  defluxisH  brachia  mea 


Quid7  nomie.— 11  Ah potm  violare,^lZ  ^u^^if  mihipulekra  fuit,JiJ»  et  tren 
al.dtcttn/:  vut^o  dicam:  Sa.  dicas:  duo  V.  fama  est, — 19  A.itejr  Me.  Barbare^ 
dicai,'-20  K.  e:  iAe,  lUa  nital;  et  sic  volebat  Franciiu.— 21  R.  Fec^e  mihi, 

NOTJE 

11  Ergo]  IndignantiB  est.  16  Cressa']    Ariadne   est,  Minoia^ 
IHgestos'}  Domin»  mee  compori-     Cretensinm  regin,  iiiia. 

tds  et  orn&tos  crines.  17  Vittatis']  Vittli    coeidtis,  Sa- 

12  Mota]  Laniate.  cerdotnm  more. 

1%  Scheeneida']    Atalantam   intelti-  Cassandra]  Priami  Trojadomm  re- 

git,  de  qna  Jam  nonnnlla   vidimns.  gisfiiitfiiia. 

Sed  notandnm  qnod  cnm  dnae  fue-  18  Procii^tl]  Ab  Ajace,  Oilei  ^' 

riht ;  altera  venatrix,  Arcadica,  JasA  lio,  in  templo  Palladis  fuit  vitiata. 

filia;  altera  Boeotica,  cnrau  celebriH,  19  Demens]    Seipsnm,    de   selpso 

Sehenel  filia ;  Poeta  hoc  loco,  quod  querens,  compellat. 

Ynlgo    ftolent,    nomina    confiindit;  Barbare]    Vellet  Poeta,  nt  etiam- 

Sdittneique  facit  fillam,  qutt  fuit  Ja-  centnmeltosis  verbis    aliquit  ab  in- 

•H.  cepto  deterrnisftet^  cum  amicam  suam 

14  MeenaUas]  Arcadlcai :  nam  Mk-  Verberaret. 

dttlus  mons  ettt  Arcadiae.  ttt  Ipsa]  Puella,  scil.  nihil  dixit. 

16  P«rji||g    Qni  Ariadnen,  cnjns  22  Ldenfmis]     Nimlrum    lacryniaB 

•pe  evaierat,  coiqne  fidem  snam  ob-  Verberanth  erimen  argoebant. 
alriilxerat,  lil  Naxo  insnla  reliquit. 

JMph,  et  Var,  Clas,                    Omd.  3  C 


Digitized  by 


Google 


402  P.  OVIDII   NASONIS 

Ante  meos  hameris  Tellem  cecidisse  lacertos ; 

Utilius  potui  parte  carere  mei. 
In  mea  vesanas  habui  dispendia  vires ;  25 

Et  valui  pcenam  fortis  in  ipse  meam. 
Quid  mihi  vobiscum>  caedis  scelerumque  ministrae? 

Debita  sacrilegae  vincla  subite  manus. 
An,  si  pulsassem  minimum  de  plebe  Quiritem, 

Plecterer  ?  in  dominam  jus  mihi  majus  erit  ?  30 

Pessima  Tydides  scelerum  monumenta  reliquit : 

IUe  Deam  primus  perculit ;  alter  ego. 
Sed  minus  ille  nocens :  mihi»  quam  profitebar  amari^ 

Laesa  est :  Tydides  saevus  in  hoste  fuit. 
I  nunc,  magnificos  yictor  molire  triumphos ;  35 

Cinge  comam  lauro,  votaque  redde  Jovi ;     . 
Quasque  tuos  currus^  comitatns,  turba  sequetur, 

Clamet^  lo  forti  victa  puella  yiro ! 

hnmerii :  meKui  po<iu  dettiiui  mei  parte.  Poien»  fiii  rabore  ime&m  im  mem  dmmui : 
et  ipee  eirenuu»fui  in  meum  tuppUeimm.  Quid  miki  vobieeum^  /ummUt  nedk  ei 
JUtgitiorum?  Manue  acelestttj  ferte  caienu»  meritu».  An^  n  tetigiaeem  ctiiitt* 
jnaiM  Bmmeaum  de  p(ebe,  punirer?  poietiu»  nu^  wdhi  erit  w  tfomtiMM  7  J)fdide$ 
prefbmi  pe»»ima  exemplafiagUiorum,  lUe  primu»  percueeit  Deam  ;  egapaet  tlten* 
Sed  itte  in  minori  culpa :  vioiata  eti  a  me^  mtam  dicebam  amari :  Tffdide»  crudeU» 
fuH  tn  ho»te.  Abi  jam,  victor  appara  eplendtdo»  triumpko»,  redimiio  eapiUo»  kturo  ; 
et  pereolve  vota  Jovi :  et  comitatu»  turha  qua  pro»equeiur  tuo»  eumt»,  vodfertiur  : 


^^ *^^^^^^^ » 


—24  Al.  C;<t7t«€r.— 26  VaUi  p,  /.  in  ipee  P.  et  Jan.  valgo  ^m  p.  f.  imre: 
al.  vaha  iuire;  valui  ine»»e;  valui  taiffe.— 29  R.  et  N.  nttmM  de  ptebe. — 
Sl  Francias,  documenia.--^^.  S4  SedSn.Et  vulgo.  MtAt  fuam  proJU^  amari 
est  e  P.  Li»a  esf  e  F.  D.  et  AroDd.  vnlgo  me  quamprof.  amare^  Lctti: 
Arnnd.  mihi,  quam  pr.  amare :  tres  ego,  quam  pr.  amare :  P.  Ltua  Jtl. — S5  D. 
et  ed.  Oryph.  tnn.  1654.  moliie.—tJ  Comitatu»  P.  yolgo  ovntt^antat:  Pi.  ceMtl«- 

NOT^ 

24  Utmu»']  UtUUer  mvliore».  Aiean  fiKoM  soum  protegeDtemy  ▼«!- 

Parte']   Brachiis,  scil.  i|oaB  si  non  neravit. 

habuisset,  iis  atnicam  non  verberas-  S2  AUer  ego]  Qni,  scil.  Deam  per- 

set*  cnssi.    Amicam  laadat,  et  cmn  DIba 

27  Ccedi»}  Ea  voce  crimen  snnm  astnte  comparat;  at  facilias  a  mali- 

suget.  ebri  et  levi  ingenio  veniam  impetret. 

29  QMtrJlcjit]  Romaonm.  De  cvjns  SS  JtftAt]  A  me. 

vocis  etymologia,  adi,  si  placet,  cele-  S4  Ho»te]  Enimvero  inter  hostinm 

berrlmam  Vossium  in  Qatrttert.  corpora  fnit  Venns^  Biomedi  etitm. 

Sl  Ttfdide»]    Diomedes  est  Tydei  incognita. 

6imi  V^  bello  Trojano  Venerem,  Sft  /  maic]  Seipram  «Uoqiiitor  et 


Digitized  by 


Google 


AMORUM   LIBI  I.  7.  408 

Ante  eat  effaso  tristis  captivacapiHo, 

Si  sinerent  Iddsm,  candida.tota,  genao.  40 

Aptios  impressis  erat  os  livere  labellis, 

£t  collo  blandi  dentis  habere.notam. 
Denique^  si  tamidi  ritu  torrentis  agebar, 

Oaecaque  me  prsBdam  fecerat  ira  suam ;' 
Nonne  satis  fuerat  timidse  inclamasse  pueUae^  4^ 

Nec  nimium  rigidas  intonuisse  minas  ? 
Aut  tunicam  summa  deducere  turpiter  ora 

Ad  mediam  ?  medise  zona  tulisset  opem. 
At  nunc  sustinui,  raptis  a  fronte  capillis^ 

Ferreus  ingenuas  ungue  notare  genas.  50 

Astitit  illa  amens»  albo,  et  sine  sanguine,  vultu, 

Caeduntur  Pariis.  qualia  saxa  jugis : 

/o  pueUa  auperata  tiro  riremio,  Mcnia  eapHva  praeedai  tpana  eoma,  Ma  nheaf 
M  geM  violata  paterenhtr,  ConvenieifHua  erat  os  Hmdum  eete  lalnie  inflxia,  et  eot- 
lo  geetare  rigna  mitis  dentie.  Deni^pte,  ei  more  torrenti»  turgidi  rapieboTy  et  ira 
prtteepe  mefeeerat  euamprtedam,  nonne  aatis  fuerat  voeiferando  ohfitrgeeee  nMtt- 
enheam  pu^tam,  nee  tnerepuuee  minae  nimium  aaperat  7  aut  deripere  indecore  (u- 
nieam  extrema  ora  ad  mediam?  cingutum  auxiHo  futeeet  medue,  At  nane  nevu» 
potm,  coma  afronte  ditjecta,  ungue  eignare  gena»  Uberale»,  iUa  turbata  eonttitH 
facie  candida  ei  exeamguiy  quaUa  marmara  eeccmtur  in  cUvi»  ParU»,   Iniuitu»  »um 


^^^ ^^^^ ^^*^^ 


tur;  treti  comitetur  ;  Anmd.  comitatur  turba  eequentum.—iO  Ald.  1.  et  Orypbr 
eandida  eoUa, — 41  Erat  o»  Hvere:  Pa.  unas  et  nnua  V.  viilgo  fkerat  Heere.'^ 
42  Al.  coUum, — 46  N.  et  Jun.  intonuieee  manu»,-^7  Me.  R.  et  tres  al.  leniter 
ora.— 4S  Ad  mediam  P.  Pa.  9.  et  prima  ed.  ▼ulgo  Ut  nudiam, — 49  Dno  V. 

VOTJE 

irridet,  qaod  amicam  verberando  vi-  BlandiJ  Solent  qni  vehementi  te« 

cerit.  nentur  amore,  non  modo  oscnlari, 

36  Redde']  Victonim  et  trinmphan-  sed  etiam  dentibns  qotas  impri* 
tinm  more.  mere. 

37  Tuoeeurru»,  comitatu»']  Apposi-  44  Caeaque']  Non  modo  ira,  led 
tio.  Trinmphantem  scil.  cnrrns,  mnl-  omnis  affectus  caecna  est,  cni  adeo- 
taqne  tnrba  sequebantnr.  Alii  tamen  que  non  est  credendnm. 

habent  comitantum :  alii  aliter.  46  Intonuieae]  Alta  et  vaita  voce 

89  Ante']  Ut  in  trinmphali  pompa  clamando  minatum  eue. 

assolent  captivi.  47  Summa']  £a,  scilicety  qu»  ha« 

40  6S  einerent}  Enimvero  ex  icti-  meros  tegit. 

bus  livor  inducitur.  T\irpiter]  Id  vero  tnrpe  est ;  led 

41  Aptiua]  Satiufl  dicit  fnisse  os-     verberasse  tnrpius. 
culii  quam  ictibus  livorem  in  amica        Ora]  Extremitate. 

ora  indncere.  48  Zona]   Cingnlum ;   qno  hodie* 

49  CoUif]  Amicae,  sciL  qae  ntnntur  noitrates  poellae. 


Digitized  by 


Google 


404  V.  OVIDII   NAMN19 

Exanimes  aTtas»  et  membfa  trementia  vidi ; 

Ut  cnm  populeas  TeDtilat  aura  comas  : 
XJt  leni  Zephyro  gracilis  vibratnr  anmdo ;  66 

Snmmave  cnm  tepido  stringitur  nnda  N oto. 
Suspensaeque  diu  lacnr mae  flnxere  per  ora^ 

Qualiter  abjecta  de  nive  manat  aqua. 
Tunc  ego  me  primam  coepi  sentire  nocontem  : 

Sanguis  erant  lacrymae,  quas  dabat  illa,  meus.  60 

Ter  tamen  ante  pedes  volui  procnmbere  supplex : 

Ter  formidatas  repulit  ilta  manus. 
At  tu  ne  dubita,  (minaet  vindicta  dolorem) 

Protinus  in  vultus  ungaibus  ire  meos. 
Nec  nostris  oculis,  nec  nostris  parce  capillis :  65 

Qaamlibet  infirmas  adjuvet  ira  manus. 
Neve  mei  sceleris  tam  tristia  signa  supersint, 

Pone  recompositas  in  statione  comas. 

arhu  exumgwB,  et  mimbra  trepidtmtia;  nt  cmn  veMm  agiUd  frcnieg  popmteim ; 
quemadmodum  kvie  eaUmm  cemcutUur  mHi  Zephifre;  r«i  emaaqtmpeima  eriepatur 
Auetro  eaUdo,  Et  laerymm  diu  repreeea  eruperuai  per  fatiem^  qaaUter  aqm  eaMi- 
datdemve projeeta,  Tmie  ego prtmaun eeepi eogneeeere  me  eeee m euiipm*  Iferf^ 
aea  quat  iUa  pro/uadebat  eraaU  eamguie  meue.  Ter  tamen  eotui  me  eupplex  d^eeere 
ante  ejue  pedee :  iUa  ter  r^ecit  manua  reformidatae, '  At  1«,  iie  euneterie  (uUia 
mUigalrit  iram)  etatim  invoiare  ungnibme  in  meam  faciem.  Nee  igneeee  noetrie 
eeuHef  nee  noetrie  crinibue.  Ira  eubneinietret  viree  manibme  quieatmmieie  dMUJbme. 
Et  ne  tamflebiUe  nota  remaneant  meiftagitiiffinge  denmo  eomam. 


ruptte, — 61  -MiiltHUa  gemene:  dao  demene, — 54  Heins.  palat,  Cen  eua  popmL 
— 55  Al.  Utque  leei  Z.  graeUee  vUrrantur  mrieta, — 56  Unas  Mo.  et  D.  Summm 
velut  tep. — 58  Vulgo  t^eeta:  anns  Mo.  abdmeta. — 6S  Qnidani  minuU:  al. 
flMMiiit.  Fr.  vindicta  fmrorem.-4i6.  Vulgo  QnmeUbei  it^.  A0nMt;--^7  PHnM  eil. 
metiea  eignm, 

NOT£ 

Tuliatet]  Ita  at  tota  tanica  lacerata  frondes  arborum  appellantar ;  viden- 

non  fnisset.  tnr  enim  quasi  earnm  capilli. 

'  49  iSaifijiiii]  Non  ernbni.  55  Vibratur']  Agitatur;  concntitnr. 

51  Amene]  Id  est,  Tnrbata,   nec  56  Tepido]  Qnia  a  meridie  spirat 

ral  compos,  ex  metu.  iSlrrtiig^iir]  Crispatur,  ac  ▼elnti  in 

5i  ParUt]  PhTOfS  insula  est  maris  nigas  contrahitur  tremnlas. 

JBgvei,  ex  qna  inarmor  albnm  pete-  57  Suepenaaf]  KepreHsse;  retentae: 

batnr.  quae  etiain  puell»  maximnni  dolorem, 

54   Prtpuleet]   Popnlns,  arbor  est  et  Nasonis  niajns  crimen  declarant. 

notissima,  ciiJHs  folia  etiam  leni»8tma  Callidissime  aniem  illius  explet  qne* 

aura  facile  moventnr  et  agitantnr.  rtmoniam,  at  citins  iram  ponat. 

Comos]  Eo  nomlne  etiam  folia  et  68   Alieeta]  Aliqao  in   cnmulani 


Digitized  by 


Google 


AHQAVU  M9.  f.  8L  ,>  401 

NOT£ 

conjecta.  6t  Tu]  PeeyMn  eoBiy«llat. 

00  Smgwi]  Id  est,  Tanfcvt  ex  iUb  00  ii#iwl]  Virea  ounirm  ex  md.. 

}acryniift  fuit  meas  dolor,  ac  ai  tan-  gninis  efferveacejitia   ira   iiibniiiis- 

giiinem  meum  puella  profudisset.  trat. 


ELEGIA   VIIL 

Execratur  lenam,  qua  puellam  $uam  meretricia  arte  instruebat. 

£sT  qaa^dam :  (quicnmque  Tolet  c<^oscere  lenam, 
Audiat)  est  quaedam,  Domine  Dipoas^  anos. 

£x  re  nomen  babet :  nigri  non  illa  parentem 

.    Memnonis  in  roseis  sobria  yidit  equis. 

nia  magas  artes,  .£seaque  carmina  novit,  5 

Inque  caput  rapidas  arte  recurvat  aquas. 


E$t  quadtm  (qMkwnqmg  eupiH  eognoacer€  Jcmim,  wmmktdk)^  eet  { 
«tfjNtiM  D^wof .    CoM«cii«a  eet  n&metkex  re.    lUa  wid  mmkiUa  nmtqmm  UiM^ 
eet  meiiremfiuei  Mewmonie  m  eqnie  eroceie,    lOa  eeii  artee  magieaiy  et  imeaeUa" 


6  Exc.  P.  sex  Mss.  et  priiiui  ed.  Cireeaqai  carmtM.— 0  RofidoB  xma»  Med» 

NOTJE 

1   Lenam']   Une   maquerette:   quod  lore  ssspins  conspicitor  Aarora. 

quidem  turpissimum  nomen,  in  rei  SMfria]  Non  ebria. 

ipttos  odium  profero.  Eqnie']   Qoadrigis    enim   et  bigii 

8  Re]  Siti  scil.    Orseca  etymolo-  vectam  volnerunt  Poetse. 

gia»  5  JEiBaque  eamdnd]  Incantatloneil; 

f^igri]  Utpote  in  ^thiopia  geniti.  qaibus  ^sa,   sen    Colchica    Clrce, 

Sensus  vero  est,  anom  illam  etiam  itemque  Medea  celebris  fuit. 

ante  diem  eKortnm  ebriam  fuisse.  0  CapaiJ  Fontem  et  scatariginem. 

Parentem]  Anroram,  scil.  Arte]  Sua  scil.  magica. 

4  Af^iiiioiits]  FuitMemnonTithoni  i2eciirvat]NihilnontribaenmtPoe- 

et  Aurorse  fiiias,  ts  incantationibas. 

Reeeie]  Qaia  roseo  et  puniceo  co« 


Digitized  by 


Google 


406 


P.  OVIDII  NASOMI8 


Scit  bene  qnid  gramen^  qoid  torto  concita  rhombo 

Licia^  quid  valeat  virus  amantis  equae. 
Cum  Yoluity  toto  glomerantur  nubila  coelo : 

Cum  Yoluit^  puro  fulget  in  orbe  dies.  10 

Sanguine  (si  qua  fides)  stillantia  sidera  vidi : 

Purpureus  Lunae  sanguine  vultus  erat. 
Hanc  ego  noctumas  yivam  volitare  per  umbras 

Suspicor,  et  pluma  corpus  anile  tegi. 
Suspicor ;  et  fama  est.    Oculis  quoque  pupula  doplex    15 

Fulminat,  et  gemino  lumen  ab  orbe  venit. 
Evocat  antiquis  proavos  atavosque  sepulcris ; 

£t  solidam  longo  carmiqe  findit  humum. 

menta  Mtea^  et  retorquei  arte  magica  aquas  Jluidas  i»  foniei  saos.  Proba 
nofrit  quid  herhtey  quid  JUa  acta  versato  rhombo,  quid  virus  equa  furetUii  po&tU, 
Quando  Ubuitf  nubes  volvuntur  toto  ccelo.  Quando  Ubuit,  dies  eptendet  va 
orbe  iMcido.  Intuiltua  §um,  (ri  qua  mibi  Jides)  oMtra  rorantia  cruore:  facie» 
Luna  erat  rubra  eanguine.  Ego  suspicor  hanc  mutatam^volare  per  tenetfnu 
noctumoMf  et  corpm  mUe  veotiri  pluma,  Suspicor,  et  rumor  eet.  PupiUa  quo^ 
que  gemina  ocutia  mtcot,  et  lux  oritw  ab  orbe  dupUcL  EUeit  antiquie  tumMliB 
prpavoe  et  ataooSf  et  scindit  terram  duram  proUxo  incantamento.    Hac  in  < 


<#S#^^1^^^^^«V^« 


et  Exc.  P.  valgo  Uquida».  D.remtit  aquas. — ^f  Al.  concita  phimbo, — ^9  Ddo  libri 
sideraceelo, — 10  Duo  Si  voUrit,  toto. — 18  Mttlti  otMiii  voUtare:  qnidam  Mss. 
et  edd.  vett.  veream:  duo  Mss.  vetulam, — 16  Ynlgo  genUnum,  P.  pro  dlv.  lect. 

NOT^ 


'  7  Gramen']  Herbaran»  vires ;  qai- 
bns  in  veneficiis  nti  dieebaatur. 

Torfo]  In  gymm  acto. 

Coneita']  Yalde  coramota.  Nimi- 
mm  concitato  rhombo  concitantnr 
et  involota  licia. 

Rhombo']  Rhombns  hoc  in  loco  ma- 
gicnm  instrainentnm  denotat,  filis 
qnibasdam  implicitonl,  qno  ad  ne- 
farias  artes  atebantor. 

8  LicM]  Fiia  sant  qnibos,  in  lani- 
ficiOy  implicantnr  stamina,  la  trame  ; 
in  magicis  artibus  bominum  mentes 
retineri  credebant. 

Ftn»  amemtiM]  Venenum,  anctore 
Servio,  ex  equarnra  inKoinibns  .de- 
flnens,  qno  tempore  amoris  furore 
tenentnr. 

0  G[oM«raji<Hr]  In  glomoram  (de 
jpMMs)  modom  condensantnr.    Vi- 


dentnr  vera  nolies  qnandoqoe  tao- 
qnam  globi  aliae  aliis  impositc. 

10  Fulget]  Id  est,  Ccelom  semiat. 

11  Siquaftdee]  Est  mihi,  aapple. 
StiUantia]   Ex  Dipsadis    veneficc 

incantamentis,  scil. 

12  Purpureus]  Si  non  ineantanien- 
tls,  rnbet  certe  qoandoqae  Lana  na- 
tnraliter ;  quod  stnlti  iUis  ascrilmnt. 

15  Vieam]  Edd.  vett.  vertam;  i.  e. 
In  noctnraam  avem  transmntatam. 

16  Fama  est]  Adeoqne  magia  cre- 
dendom. 

Pupula]  Est  pnpnla,  sea  pnpina, 
in  ocnlo  medins  ille  circnlns,  per 
qnem  inmen  a  corporibns  ad  nervnm 
opticom  transmittitnr :  LapnMtfOe  de 
VrniL 

16  FuMnat]  Fnlmhiis  in  modom 
■plendet  Nocendi  vero  vim  maltam 


Digitized  by 


Google 


AMORUM   LIB.  I.  6.  407 

Haec  sibi  proposait  thalamos  temerare  pndicos : 

Nec  tamen  eloqaio  liDgua  nocente  caret.  20 

Fors  me  sermoni  testem  dedit :  illa  monebat 

Talia ;  me  duplices  occuluere  fores : 
Scis  here  te,  mea  Inx^  juveni  placuisse  beato : 

Hffisit,  et  in  yultu  constitit  usque  tno. 
£t  cui  non  placeas?  nnlli  tua  forma  secunda  est.  25 

Me  miseram !  dignus  corpore  cultus  abest. 
Tam  felix  essesy  quam  formosissimai  vellem: 

Non  ego^  te  facta  divite,  pauper  ero, 
Stella  tibi  oppositi  nocuit  contraria  Martis : 

Mars  abiit ;  signo  nunc  Vehus  apta  suo.  30 

jiacin  tii<iiurf<  violare  auta  cuJneula:  mc  Uumn  mtmo  noxhu  Imguam  deUUuii, 
Canu  m  tuttmfecit  ejns  eloqHii:  t/fa  taUa  doeebat  (geminaferes  me  oecaiUtce' 
Tunt):  Noeti,  mea  vifa,  te  keri  gratam  fftieoe  adokoeenti  opulento.  Conotitiif  ei 
mnefiae  defixHofuit  iufacie  tua,  Et  quamobrem  non  grata  ei»?  fmlchritudo  tua 
nulh  eat  irferior,  Hei  miki!  omatuo  iignu»  deeet  eorpori,  Optarem  tam  duwr 
mf«,  quam  pulekerrima  et,  Ego  uon  ero  egena,  tefaeta  opulenta,  Stella  adnetoa 
Marti»  oppooUi  tibi  obfuit.    Mar»  reeeotit:   nune  Venu»  faven»  aigno  tuo,    E% 


&rbe  micQt. — 18  Pal.  primo  earm, — 19  Temerare  P.  aliiqae  meUores:  vnlgo 
wiolare.—^l  R.  Pa.  et  Mor.  oermoni».  Ol.  iUa  iiomM.— 22  Me.  detinuere  forea. 
— as  Al.  &»,  Amk— 85  Cm  iinus  V.  et  F.  ynlgo  «nr.— SO  Al.  apU  Iim.— Sl  Al. 


MOT^ 


este  in  oeolis  yoioerant  yeteres, 

Orbe'^  Pnpiltay  scil.  qiUD  rotOBda 
est. 

17  Proano»  atano$qiiui\  Erat  ergo 
Dlpsas  illa  altera  Medea,  nianme» 
qne  metoenda.  Nng».  Otlotns  de 
more  ludit  Poeta. 

18  Laugo']  Nimirom  multa  opus 
•st  arte,  nt  terra  in  diyersas  partes 
diBtrahatar. 

19  PNpowtl]  In  aninuim  indnzit; 
Imperayit. 

Temerare'\  Uzori  pellicem,  marito 
adnltemm  indaceiido. 

29  Nee  tamen  elaqmo']  Adeoqne, 
qnod  eogitayit,  etiam  potest  perfi- 


ffoceute\  Non  bene  appeUatnr  elo» 
qnens  qni  dteeiidi  copla  ad  nocen- 
dumabnlitmr:  oratorenim  non  mo« 


do  dioendi  peritns»  sed  insuper  yir 
bonns  esse  debet. 

ai  iSf«nMoiit]  Qnem  lena  com  pa- 
eUa,  Nasoms  amica,  habait. 

S9  Ihipliee»\  Bifores,  yaiym.  Oall. 
Porte  d  deu»  battan». 

Oeeulmere']  Adeoqae  affoisse  aii- 
qoem  qui '  dicta  coliigeret  nesciyit 
anna  yenefica. 

2B  Here']  Heri. 

Boato]  Diyiti:  yalgns  enim,  otnt 
pessime,  in  diyitiis  tamen  felicitatem 
coUocat. 

24  Constitit  uoque]  Qood  sigoom 
est  animi  irretiti. 

26  NulH  oeeunda]  Adeoqoe  prima. 

26  Cultu»]  £o  nomine.  omnis  oma* 
tns  inteUigitnr,  yestes,  annoli,  gem« 
m»,  Ste. 

27  Fdfe]  Diyea. 


Digitized  by 


Google 


408 


P.  OVIUJl  NA^ONJ$ 


Prpsit  nt  adyepiens^  et^  aspice :  dives  amator 

Te  cupit,  et  cura^  qaid  til>i  desit^  habet. 
Est  etiam  facie^,  qoas  se  tibi  comparet,  illi : 

Si  te  non  emtam  vellet,  emieadu^  erat. 
(Embuit :)  Decet  alba  quidem  pudor  ora ;  sed  iste,         35 

Si  simules^  prodest ;  verus  obesse  solet. 
Cum  bene  dejectis  gremipm  spectaris  ocellis^ 

Quantum  qaisque  ^xfit,  respiciendus  erit. 
Forsitan  immundae,  T^^o  i!iBgnante«  SabuMB 

Noluerint  habiles  pburibus  es9e  viris.  40 


vtde^  pwmodo  aceeditu  jwott :  o^uUntuM  amaitw  te  txpdit^  et  eaBficirtl  fmd  tibi 
desii.  Eat  etiam  UUformay  qtue  u  fi5t  ex^equet:  si  te  aequisilamiume^^et^  erai 
aeqmrendmi.  (Rabare  eajpiia  eet :)  Rabor  et/uidem  e$t  deeori  mdtui  eamdido :  oed 
iotejueqtyiifiigae;  eiueeruM fi^ i^fcere,  Cumhemaspici^mMmoeuUMdemima^ 
wmqm^  er$  h^meTwndu»  quoMtum  det.    Forntan  vmpureB  Sakmet^  Tatio  unpe- 


ProtU  ci.-49  Pa.  et  D.  putd  HW,  mide  Bann.  oodj.  OMUm  quod  tiii  d^»  habet. 
— M  Qua  malebat  FranciQS.--S$  P^  m^  ora.— S7  Al.  $peetabi9.—9A  Jiiii« 


NOM 


J^qmoftMifM]  E»,  yoppie. 

29  NocuUJi  Eoimveroy  m  DUs  pl^- 
cety  malduD  ad  htyos  ant  iUioi  com- 
modnm  aat  incommodam  facinnt 
stells:  atqne  ea  omnia  snnt  magis 
penpecu:  qnm  stnltitia  est  malt»> 
rnm  bomnncionomi  ant  ▼erios  molier* 
cnlarom. 

SO  ^l^muMr  F€mcfap<a«Ha]  Lego 
iuoj  Id  cat^  Tnom  sifoam  muic  est 
Vennsy  qafle  tibi  propitia  vitam  tnam 
modefalKLtnr. 

tl  AdvewieB^i  Vim  snam  ^ga  t^ 
ezerens;  te  rcspiciens.  Dizit  Mar- 
tem  abivisse. 

U  Qam  $a  tiH  eompwret]  Id  ett» 
QoB  ob  formm  elegantiam  tecnm 
posslt  confcrri. 

Si  £fMMt]  PaeUa  scU.  Poiitm 
amicfly  com  anns  soUcitatlones  ao« 
dlret. 

DsMt]  Qqia  mbore  albam  Ibciem 
dlatlpgnit.  lUa  vere  sont  anns  ver- 
ba,  qasB  erobolsse  poellam  senserat. 

S7  D^eeti9\  Podoris  siniplandi  caop 


ftLy  nt  eo  mafis  capiatpr  am«if ;  vel 
etiam,  nt  qnale  iUe  amoris  pretlnm 
in  sinn  deponat,  possit  cognoscere^ 
Solebant  enim,  qai  ad  amtcam  com- 
meabanty  in  ejns  grenuum  dona  soa 
mitterc. 

SS  JieipisMat]  Id  eyt,  amaDtl, 
pro  donomm  snornm  ratione  erlt  in* 
dnlgendnm.  Optimnm  prsBceptom; 
nam  et  illnd  idem  pnellm  incnl^ 
docta  qnsedam  meretriz  apod  Teren* 
tlnm.  Nefarlfle  cmcesl 

Vk  Immmdee]  Innrbans,  inelegan- 
tes,  ImpoUtss.  Sic  de  padlcis  ma« 
tronls  loqaontor  prostibola. 

Taiio  regnoHte']  Qoo  taoHMM  rades 
et  incnlti  homines  glandibns  vesce* 
bantnf.  Pudicitiam  dlcit  Imperita- 
mm  maliemm  virtatemesaa;  cai  u»* 
sentientor,  qoae  lenm  et  oeneAcm  ha« 
beri  volent.  Fnlt  vom  TaHns  do^ 
Sabinomm,  qoi  cnm  Romnlo  beUom 
fbrtlter  gCMit. 

Aigiiaate]  lo  regni  portem,  f«edera 
post  pognam  percasse,  receptoa  est.  • 


Digitized  by 


Google 


AafOBUlf  LIB.  I.  8. 


46p 


Nanc  Maia  exterais  animos  exercet  in  anais : 

At  Venus  JEneed  regnat  in  arbe  sai. 
Ladlte  formosaB :  casta  est^  quam  aemo  rogavit : 

Aat^  si  rasticitas  uon  yetat,  ipsa  rogat. 
Has  quoqae,  qnas  frontis  nigas  in  vertice  portas,  4$ 

Excate :  de  rugis  crimina  multa  cadent. 
Penelope  jayenam  vires  tentabat  in  arca : 

Qai  latus  argueret,  coineos  arcas  erat* 
Labitur  occulte,  fallitque  volabilis  aetas ; 

Ut  celer  admissis  labitur  anmis  aquis.  50 

TmU€f  nchurini  esae  apta  jilNrifrMi  viris :  mmc  Mar$  detmet  anmo»  t»  «vm  perc* 
jgHnii:  atyenuiimperiumohtinet  in  urbe  sui  JEneee.  Ludite,  fmlekra:  jmdiea 
eat  q^uum  nemo  aravit:  auty  si  moroeUas  nan  obetatf  ipsa  orai,  Dele  etiam  has 
rugaSj  (pns  freris  in  suprema  fronte:  muUa  vitia  dejuent  de  rugis.  Pendope  ex- 
periebatur  robur  juvenum  in  arcu :  arcus  qui  indiearet  vires  taieris,  erat  eomeutU 
Anmfurtim  ejfiuuHtf  et  volucrea  decipiunt :  ut  rapidusftuvius  deftuit  aquis  ruenti' 


^^^^^■^^^■^^^^ 


9iii!|Ndc9i^.--S9  Al.  Formtoii  tncM/to.— 4S  Jjsdxie  Sa.  iinnB  Hor.  et  Scr*  Ynlso 
Wiifit.— 46  Fr«  fro  rugis, — 49  Volubilia  R.  et  duQ  «1.  viilgo  votaiiUs, — 60  Sa. 


NOT£ 


Salfines]  Sabinoram  nzores  ant  pn- 
elke.  Uluoi.yerO  popnlom  religione 
Beomin  et  mormn  incormptione 
apMft  plerosqne  antorea  celebratom 
InFeBias.  Terraa  incolebant  aon 
loifga  a  Boma,  ad  Septemtrioiiem. 

41  Mwfs  extemis]  Non  jam  intra 
RonuB  nrbis  mcenia»  nt  oiim,  ant  bel- 
la,  ant  a  9aUnia  mntoata  mornm  du- 
ritaa  ezeroetnr. 

43  Vemu}  Amoram  et  deliciarnm 
Xlea. 

J5aM]  Venerem  iEne»  matcem 
fnbsey  a  qno  BoBiani  originem  dnze» 
rnnty  snperracanenm  ett  repetere. 

RtgmU]  Adeoqne  In  deliciii  et 
amoribns  TiTcndnm:  nam,  *  Regis  ad 
e^ cmplom  totn»  componitnr  orbts.' 

4S  Ivdtfe]  Amocibns  Tcstris  ope^ 
ram  date;  amantes  decipite.  Ejos- 
modiy  Bon  aisi  Teneficse  nomine  soa- 
dece  aaanm  Poetaray  monnisse,  satis 
GredOiimdeDtibnsy  et  cantis  AieKit. 

44  ^Ma  foagnn  Bsregia  vero  fimrit 


castitas. 

46  Rugas]  Pnells  dicta  aversaatis 
sevemm  voltmn  lena.ad^^terat. 

46  De  rugis]  Crimen  fnisse  innnit, 
qnod  ad  impnra  dieta  fiantem  poelia 
conmgaverit:  ipsamqne  iaaocealem 
fore,  com  leto  et  hilari  Tiilta  tantas 
neqoitias  andiverit. 

47  JHoeaam]  Procomm^  de  qaibiis 
in  Penriope. 

/a  arcu']  Per  areum,  At  yfmOf 
qood  procos  illodeodi  et  coargaendi 
caosa  faci^Penelopei  iUnd  perrerse 
-detorqoet  lena.  Ula  enim  Ulyssls 
arcom  procis  tendenilnm  dedit,  se«e 
iili  nnptoram  affirmans,  qoi  eo  ati 
posset;  Yerom  aon  ea»  qoam  fingit 
anos,  caosa;  sed  tantnm,  ot  iadignos 
et  efiiEminatos  nebolones,  qooslJlys- 
sls  arcom  nonqoam  tendere  posse 
sciebat,  stoltidae  argncret.  Pessime 
igitor,  qnanqnam  aon  desint  qni  de 
Penelopes  castitate  male  sentiaat» 
ab  ezcmplo  puellam  c^rrampeie  co- 


Digitized  by 


Google 


410 


P.  OVIDII   NASONIS 


Mm  nitent  nan ;  vestis  bona  quaBrit  haberi : 

Canescant  torpi  tecta  relicta  sita. 
Forma,  nisi  admittas,  nnUo  exercente  senescit : 

Nec  satis  effectns  anus  et  alter  habent. 
Certior  e  multis,  nec  tam  inyidiosa  rapina  est. 

Plena  yenit  canis  de  gregeprseda  lupis. 
Ecce,  quid  iste  tuus  praeter  nova  carmina  vates 

Donat?  amatoris  millia  multa  leges. 
Tpse  Deus  vatam,  palla  spectabilis  aurea, 

Tractat  inauratae  consona  fila  lyrae. 


55 


60 


bui,  JErafidgent  mm  ;  vetiit  gpfendida  vkU  traetari :  donm»  detert^B  aWaU  ofr- 
tcmmnquahre.  Ptdchritudo^  niti  aecipiat  amatores,  evaneteii^  neaane  ctlenie : 
nee  nnut  et  alter  habent  tatit  vHUiatit.  Pneda  ett  tutior  e  pUaribuM^  nec  iam 
odiota.  Rapina  ampla  lupis  ravit  cantingU  de  grege.  £ii,  mud  itte  tuut  poeta 
prabet  pneter  novot  vertut7  leges  muita  miUia  ab  amanie,  fpte  Deut  poitinmj 
inmgnit  paUa  autea^  pultat  nervot  concordes  lyra  inmtratcB.    Qki  efferet^  iUe  iibi 


^^^^^^^^^^^^ 


Ut  eel,  amnit  aqtnt:  Talgo  Et  cekr  adm.  l,  annut  «^ntf.— -5S  Mor.  airas  exerunte 
peribit, — 54  Edd.  priscs,  alter  habet, — 55  R.  tii  iiiiiftii.~58  Jan.  aatatormn. 
Pal.  et  priraa  ed.  carmma  mnlta.  Barin.  veUet  venam  refingere^  amatoret 


NOT^ 


natnr  vetnla. 

48  Latut}  Lateris  virea  oateode* 
ret 

Cormut']  £x  eomn  arbore. 

49  OccuUe]  Qaam  bene  et  vere. 
Plorima  vero  ejoamodi  de  tempore  a 
Poetis  habemns ;  qm  hic  fmstra  con- 
gereremns. 

50  Admmit]  Concitatit:  adeoqne 
.taaqnam  ex  torrente.  haariendara, 
properandany  tempore  cante,  et  ad 
•alotem,  tot  prassertim  hostiboii  in- 
•idiantibns,  ntendam ;  non  eo  ad  ne- 
qoitiat  et  periuciem  abntendom. 

51  Nitent]  Hae  comparatione,  in 
pneUn  animum  stndet  lena  indncere, 
Qt  tnrpiter,  dam  licet,  corporis  tai 
liusiat  copiam. 

HMben]  Tractari. 

6i  SiU]  Eit  proprie  tjtaf,  at  Ser- 
vlw  ait,  lanafo  qandam  ez  hamore 
procreata*  Sordet  vero  et  sqnalor 
iiiteUigltiiri  qni  intn  opaca  relicta- 


rom  aediam  eontpicitar. 

56  Venit]  Contingit. 

Cantt]  Canos  pilos  habentibas; 
qnod  illis  fert  aetas.  Cetemn  his 
comparationibns  pnellam  ad  neqai- 
tiam,  qnam  non  vidit  interpres,  co- 
natar  lena  perdnoere. 

57  itte]  Per  contemtnin,  -de  Na« 
sone. 

Nova]  Miranda,  ezpondnt  Non 
bene  credo,  qaia  contra  seopmn. 
Simpiiciter  inteliifo,  et  potins.  enra 
aliqno  cooterata:  qoo  tamen,  sna 
lande  Poeta  non  decipitnr. 

58  Amatorit]  Qnicnmqoe  ille  taa- 
dcm  faerit. 

MiUia]  Carminnm,  seil.  nt  prap» 
tcr  ea  Ovidio  tno  niliil  sit  «pns  tam 
tenaciter  adhaerere. 

59  Deutvatmm]  ApoUo. 
PalUitpectabUit]  Adeoque,<cnm  ti 

ipse  Deos  vatnm  .anoim.araet,  pre- 
tiom  ab  amaatibnf  noa  dehea  tper* 


Digitized  by 


Google 


AMORUM  LIB.  I.  6. 


411 


labit,  ille  tibi  magfao  sit  major  Homero : 
>  mihi ;  res  est  ingeniosa,  dare. 

^i  qais  erit  capitis  mercede  redemtus^ 
gypsati  crimen  inane  pedis. 
Mant  veteres  qainqaatria  cerae.  * 
"icum^  pauper  amator^  avos. 
'cher  erit^  poscet  sine  munere  noctem  ? 
^orem  flagitet  ante  saom. 


65 


% 


'•0.    Cttdt  mtAt,  afftrrt  e$i  re$  wrgnia,    Nec  te,  H 

ipiti»,  contemne  vmium  jnvhrwH  pedii  gffpto  illUi, 

*nquatria.    Inope  amator,  an/er  teemn  tuaa  avo$, 

'octem  iine  pretio ;  pAcaJt  prime 


^^■^0^^^^^*0^ 


.«tr.— 60  Pal.  Jieiae  vaie0.--64  AI.  women  tiMM.— «5  VtUree 
..go  oe^erts.  D.  tpdntptavna  cerct,  Heint.  conj.  uiere»  qnin  atria  ciroB^ 


NOTiE 


nere :  eo  enim,  meo  jndicio,  tenae  ad 
pnellam  oratio  spcctat;  qnam  alio 
detorsit  interpres.  Ceternm  monnit 
illei  ad  Apollinis  Palatini  marmo- 
renm  limulacrum,  qnod,  anctore  An- 
gnstOy  tanto  artificio  fnerat  fabrifac- 
tnm,  nt  Tivnm  esse,  et  piectra  mo- 
Tere  et  canere  Yideretnr,  hoc  in  loco 
allnaiase  Poetam. 

60  TWwM  iiMaira<«]  Adeoqne  an- 
mm  amat. 

Comtimal  Consonantia,  nt  harmo- 
jiiam  efficiant. 

Fila\  Nervos,  chordas. 

Lifrai]  Lyra  instrnmentum  erat  mn- 
■icnmy  cigns  fignram  passim  reperias. 

61  Mqjor']  Cniqne  adeo  potios  ob- 
aeqoarui. 

62  Ingemoad\  Adeoqoe  Poetarnm 
ingenia  exaeqnans  aut  snperans.  Pn- 
eilis  certe  plnrimis,  praesertim  vero 
torpibns  meretricnlis,  prseter  Incmm 
dnlce  nihil  est. 

6S  Copi^ts  mereede^  Serrus  aliquis, 
qni  dives  factns  se  a  servitio  rede- 
merit. 

64  JDcqMMi  gHMrti]  Ne»  inqnit» 
iUam  senrnai  inani  cansa  despicias; 


▼itiam  enim  in  servo,  n\  qnod  sity  in 
pede  gyp8ato  est ;  qnod  vitinm,  cum 
aqua  elui  possit,  noUum  est. 

Gypsait]  Oypsum,  Dn  plhtre,  Oe- 
nus  est  calcis ;  qnoy  nt  docet  Plinius, 
venalium  scrvommy  trans  mnre  dnc- 
tomm,  pedes  iilinebantur. 

Crimem]  Alii  iiomeii:  qnod  etiam 
optime  est. 

66  'Nee  te  denpimU']  Nnlli  propter 
nobtlitatem  obseqnaris. 

Veiereo  cera]  Id  est,  alicnjus  atem- 
mata,  genns,  ant  nobilitas :  ex  cera 
enim  fiebant  majomm  imagines,  qnss 
in  atrio,  ad  probandam  et  ostentan« 
dam  nobilitatem  et  avoram  aeriem, 
coiiocabantur. 

QntnfiinlrM]  Inter  Tarias  hnjns  loci 
emendationes,  Scriverii  ctr«a  olna 
cera,  probabilior  est. 

66  ToUe]  Qnasi  pnesentem  panpe- 
rem  amatorem,  non  sine  contemtu 
alloquitnr  Dypsas.  Oaii.  diceret,  Va 
te  promener  aoec  te»  aieux» 

67  Qatdri  Multi  qnin,  Mendosum 
hnnc  versum  snspicatnr  clar.  Hein* 
sins.  Qnamobrem  non  video.  Opti- 
mom  Tero  sensnm  efficit  particnla 


Digitized  by 


Google 


m 


P.   OVIDU  NASONIS 


70 


75 


Parcias  exigito  pretiam,  dum  retia  tendiSj 

Ne  fugiant :  captos  legibus  ure  tuis. 
Nec  nocuit  simiilatus  amor :  sine  ciedat  amari ; 

Sed  cave,  ne  gratis  hic  tibi  constet  amor* 
Ssepe  nega  noctes :  c^ipitis  modo  finge  /lolorem ; 

Et  modo  qudB  causas  praebeat,  Isis  erit, 
Mox  recipe ;  at  nuUum  patiendi  colligat  nsum, 

Neve  relentescat  saepe  repulsas  amor. 
Surda  sit  oranti  tua  janua,  laxa  ferenti. 

Aadiat  exclusi  verba  receptus  amaiis. 

quod  pntbtat.  Po^ce  modesliMi  mnim,  dum  pmUs  IdfHMfy  ng 
recedtoU :  urge  irrelUoe  tuo  modo.  Nee  ob/uit  amor  jUtuB :  patere  $e  ar6i- 
tretur  diligi:  eed  ffide,  ne  hic  amor  tibi  dt  /ruotra,  Sape  recuaa  wtciee: 
modo  simula  dolorem  capitia:  et  modo  Ins  erU  qute  caueae  submiHistret,  Mox 
admitte;  ut  wuOam  eontrduU  dolendi  coneuetudinem ;  et  ne  awur  t^pe  r«- 
jectue  langueat,     Foree  tua   eUU  eurdw  roganti,  aperta   apportanH,    Aman» 


▼el  drcum  atria.S7  Al.  Quin  quia.— 70  UnoB  Pa.  et  dao  Mor.  ignUme  9re.~r 
n  NoDDulU  8^  credat.— 72  Sed  mmu  ed.  YuXgo  Et :  N.  Sed  fugc—^Ti  Ain 
noctem,  Unus  Mor.  dolores.-^7i  Sa.  /m  eat,— 79  Vulg.  keea  prius:  Fr.  Ueea 


VOTJE 


fuin;  postqaam  eoiin  posolt  anos, 
plorimos,  qoos  quldem  repellendos 
monnit,  ad  poellam  ventoros,  qoo- 
nim  altot  veterem  prosapiam,  alius 
ingeninm,  aliaqoe  jactaret ;  Qoin  in- 
snper,  ait,  omninm  maxlme  rejiciendi 
venient,  qni  propemodom  cnm  impe- 
rio  omnla  a  te  flaj^tent. 

Quia  pulcker  erit]  *  Fastos'  enim 
*  iiiest  polchris,  seqnitnrqne  snperbia 
formam.'  Ovid. 

Nooiem']  Qoid  slt  noctem  orare 
aut  petere,  non  opns  est  exponere. 

68  Det]  Tibi,  sopple. 

Amatorem']  Qul  ipsnm  perverse 
amat. 

60  Pareiue]  Immo  blandltiis  etiam 
harnm  venatrlcnm  retla  tegnntnr. 

Reiitt']  Tendont  itaqoe  amatoribos 
snis,  tanquam  bmtis.  Salns  est  ado* 
lescentora,  nt  eas  perpetuo  oderint| 
matnre  has  cruces  cognoscere. 

ro  Captoe']  Tnis  illecebris  irretitos. 

Legihu]  TttO  modo.  Gall.  CoMMe 


i7  te  pUdra. 

71  Nec  nocuit]  Volt  etiam  anns,  ot 
ad  capiendos  jovenes  amorem  simu- 
let  pueUa. 

72  Coneiet]  Sit.  Cave,  inqnit,  ne 
gratis  et  frostra,  aot  sioe  pretio,  hnnc 
amorem  simnles. 

f  t  Nega]  Ejns  rei  rationem  reddet 
postea  Naso. 

74  Caasa»]  Amatoris  dimittendly 
scil. 

/sis]  Inaehi  flomlnis  iilia,  «nte  lo 
appellata,  a  Jove  in  vacoam,  Jononis 
metn,  mntata,  deinde  apnd  ^gyptios 
pristin»  forme  restitnta,  obi  pro  De« 
culta  est.  Ejtts  sacra  ad  Romanos 
translata  snnt;  qoibus  solennlbns 
Romanae  mnlieres  per  plorimos  dles 
secnbabant  '  Simnlat  se  a  matre  ac- 
cersi  ad  rem  divinam.'  Terent. 

75  Redpe]  Aroatorem,  scil. 
Uoum]  Usn  vero  et  consoetndlne 

omnla  fiunt  tolerabilia. 
78  Audiat']  Vt  ez  rejecti  despera- 


Digitized  by 


Google 


AMORtTM   LIB.  I.  8. 


41S 


Et^  quasi  tesa  prior,  nonnanquam  irascere  la&so. 

Vanescat  culpa  cnlpa  repensa  tual. 
Sed  nimqnam  dederis  spatiosum  tempiis  in  jram : 

Saspe  simultates  ira  morata  faeit. 
Qoin  etiam  discant  o^tili  lacrymare  coacfi : 

Et  faciant  udas  iHa  vel  illa  genas. 
Nec^  si  quem  falles,  tu  perjurare  timeto  : 

Conmiodat  illusis  numina  satda,  Venus. 
Servus^  et  ad  paites  solers  anciHa  parentur ; 

Qui  doceant^  apte  qirid  tibi  possit  emt. 
Et  sibi  pauca  rogent :  multi  si  pauca  rogabnnt^ 

Postmodo  de  stipula  grandis  aceryns  erit. 


80 


85 


90 


» mtdiat  fDoce$  repM.  Et  auan  priar  viokda,  interdum  mecefue  cfhua, 
Crimen  comparatum  cmn  twf  cHmine  dihiittur,  Sed  nunquam  conceuerie  longum 
«pflHHm  tii  tram,  Ira  produeta  nepe  parit  odia.  Quinetiam  oeuU  mmti  doceantur 
lacrymoM  efikndere :  etiUavel  iUa  reddant  gena»  kmmda».  Nec  tu,  ri  fum  dece- 
perte,  metuat  pejerare.  Venue  pr<ebet  numina  eurda  deeeptie.  Famukii  eiiam  et 
miniMtra  cattida  inetituantur  ad  partee^  ^iii  eubmaneani  quid  tihi  poidt  idonee  com*^ 
pttfari,    Et  mbi  petant  exigua :  ft  esmgua  petent  a  pluribue,  poatmodo  cumulue  erit 

/oref.—80  Repenta  P.  et  Arnnd.  vulgo  repuka.  I.  reprit^^S%  N.  moraht 
dedU^St  N.  lacrymare  detetlter^M  Uonfl  Mor.  /<miam  meHidU.  TolKOr  ilU 
vel  iOe.— 86  AL  cammodat  in  lumi»:  N.  tii  ludoe^^9  Al.  imt/lM.— 93  Cum  te 


NOTiE 


tioiie  inajorem  fnam  credatt  felicita- 
tem ;  ldrClorai|ue  posfea  Ditmera  afie- 
.  rat. 

80  Repenta']  Cnm  cnlpa  compa- 
rata:  perTene  eompenaata  extin- 
gnatnr. 

IW]  Heinsins  legeret  MM.  Codez 
unns  habet  noea;  quod  non  ditplicet: 
sensnm  hi^ns  loci  saltem  aperit. 

83  Morata]  Qum  din  dnrnvtt. 

84  lUa]  Zelotypiamy  inqoit,  ve| 
qnidvis  alind  finge  lacrymarum  tna- 
rnm  esse  cantam ;  qnani  non  te  amari 
credieres,  nt  se  amari  amans  credatr 
Vaferrimum  coosilium. 

85  NeCf  si  fuem]  CnjiM  geaeris  tin» 
hme  omnia  nemo  non  videt :  quae  ta- 
"men,  ad  praecaveodnm,  soitn  snnC 
femecestaria. 

88  iUmia}  Peijnrio  deqeptos  no» 


andit  Venns:    et  'Jopiter  ek  alto 
peijufla  ridet  amantnm.' 

87  Partm]  Partes  dtcmitnr  ea  om* 
nia,  qnsB  quisqne  Actor  in  Aibnln 
es  persona,  qnam  tnetnr,  habet  exe- 
qnend»*  Totum  itaqne  smim  artifi- 
dnm  aiMS  ConMBdiae  comparat;  nbi 
ancillas  opns  sit  habere  astnta»  et 
expromt»  menMM-ia,  qum  utenihqtt« 
opns  sltdomintt  consiiio  snbaervlnDt. 
Qut  eackent  bienjouer  leur  permmnaga. 

88  Apte']  Doceant  apte,  et  qttid 
possit  emi  apte. 

89  Multi]  Amatores,  scit.  Qlinn. 
qonm,  inqnit,  servi  et  anclllfle  roga- 
bnnt  panca,-taniefl,qonironhoB*roga« 
bnnt,  et  a  mtillis  accipient,  bre^ 
fieni  divites. 

98  StipM]  Pfoprie  cnlaras  esty 
anl  eo  pars  segetis  qjiatf  demessit 


Digitized  by 


Google 


414  P.    OVIDII   NASONIS 

Et  soror^  et  malier,  niitrix  qiioqiie  caqmt  amanfem. 

Fit  cito  per  maltas  pneda  petita  maniis. 
Cum  te  defideDt  poscendi  mnnera  caus»^ 

Natakm  libo  testificare  toum. 
Ne  secnras  amet^  nullo  rivale,  caveto :  95 

Non  bene^  si  tollas  praelia^  dnrat  amor. 
Hle  viri  toto  videat  vestigia  lecto ; 

Factaque  lascivis  livida  colla  notis. 
Munera  praecipue  videat,  quae  miserit  alter. 

Si  tibi  nil  dederit,  Sacra  roganda  via  est.  '    100 

Cum  multa  abstuleris^  ut  non  tamen  omnia  donet ; 

Quod  nunquam  redds^s»  commodet  usque  roga. 
Lingua  juvet^  mentemque  tegat :  blandire^  noceque. 

Impia  sub  dnlci  melle  venena  latent 

magnu»  de  tpicit  cotteeiU.  Et  tonr,  et  niafer,  nuirix  eiiam  expUei  etmtAerem, 
Prada  quaeita  per  pbiree  mamts  eeleriter  conf^eritur,  Cum  caiute  petendi  dnui  tiH 
deermiif  indiea  tuum  diem  natalem  piaeenta,  Vide  ne  atweus  ammilmt  inMgeat 
aine  eefmdo.  Amor  mak  permanet  n  a^feras  eertamina.  lUe  aepieiat  indida  wi 
toio  t&ro ;  et  eoUa  liventia  sipus  procacUms.  Aspieiat  prtesertim  dona  fum  «imt 
prafmerit.  Si  nihil  tHn  obtuieritf  via  Sacra  est  petenda,  Postqman  tnuka  rapmS' 
ris;  uit  tamen  non  det  omnia,  oraio  assidue  mmtuo  det  quod  nunftam  restUuoM, 
lAMgua  prositf  et  oiitJiiifm  celet:  demulce{o,  et  obesto.    Dira  toxtca  obduamtur 


^^^^^^^^^^^■■^ 


meliores :  alii  Cum  tt6t.— SM  Mo.  et  N.  testifiearo  diem.— 95  Fr.  et  qiwtaor 
al.  Nec  securus.'-96  Fr.  duret  amor.-^^T  Tres  libri  AUerius  videat  toto.  Jmi. 
eerto  lecto. — 101  P.  nemo  ut  tamen.  Heins.  conj.  ne  non  tamen, — 102  Usifue 
doo  Heina.  vnlgo  tUe:  al.  ipsa:  qnldam  ipse. — lOS  Pal.  mandire  noceniem: 
dno  al.  noeenti:  nniit  necesse  est.  Bnrm.  conj.  voveque. — 104  Pro  Impia  Fran- 

NOTiE 

spicis,  in  agro  relinqnitnr ;  qnanqttam  gnstabant  et  bene  precabantiir. 

etiam  pro  ipsis  spids  snmitnr.    Hlii  71n«i>Seare]Ut,demore,donaamaiia 

vero,  qoas  post  messores  legnnt  ege-  aferat. 

ni,  doim,  qnae  ab  amatoribns  acci-  97  VtriJ  Alterins  amatoris. 

piant  servi  sen   ancills,   comparat  100  Saera']  lUa  Tia  Romae  a  coria 

Dypsas  anns.  veteri  Tersns  amphitheatrom  ad  ar- 

01  Carpat]    Arrodat ;   ab  amante  cem  Capltolinam  porrigebator. 

aliquid  anferat.  Fm]  Id  est,  qnaenam  mercet  in  ea 

94  Natalem]  Diem,  scil.  Tendantar ;  quaoti  constent  qnas  hi^* 

Libo']  Placonta  ez  farre  et  melle.  bere  cnpit,  &c.  nt  intelligat  amator 

Mos  erat  antem,  nt  natali  die  dis-  eas  emendas  esse. 

enmbentibus    liba  apponerentnr,    a  101  Donet]  Donare  Tideatiir ;  qnod 

nulloqne  gastarentnr  prius,  qnam  ab  ipsnm  a  dando  absterreat. 

eo  cnjus  natalis  dies  celebraretnr :  lOt  Meniemque  tegafi  Itantaliod 

poit  cnjns  degostationemi  oiiuiet  de*  daosam  Ib  pectore,  alind  in  liDgaa 


Digitized  by 


Google 


AMORUM   LIB.  I.  8»  415 

Haec  si  praestiterifl,  usu  mihi  oognita  loiigo ;  105 

Nec  talerint  voces  ventus  et  aura  meas ; 
Saepe  mihi  dices  vivae  bene ;  saspe  rogabis, 

Ut  mea  defanctae  moUiter  ossa  cabent. 
Vox  erat  in  cursa^  cum  me  mea  prodidit  umbra : 

At  nostrae  vix  se  continuere  manus^  110 

Qain  albam  raramque  comam,  lacrymosaque  vino] 

Lumina^  rugosas  distraherentque  genas. 
Di  tibi  dent  nullosque  lares^  inopemque  senectam ; 

£t  longas  hyemes^  perpetuamque  sitim. 

suati  meUe.  Si  hae  eerwaeru  a  me  comprobaia  diutima  experientta^  nee  veniu»  et 
aitra  rafmerint  meadicta;  ttppe  hene  precaberie  mihi  auperetiti;  aape  ara^  ut 
mea  ona  mortua  qmieecant  euaviter,  Verba  profiuebant  eum  umbra  mea  me  retexii, 
At  mamu  noatra  vix  u  repreeaeruMtf  qmn  dieeerperenJt  eapUhs  raroe  et  atbosy 
etoeulo$meroproJluo$fetgenaBrugi$contracta$,  Dii  tibifaeiant  dammminanemy 
et  eeneeiutem  vacuamj  et  protractae  kyemee,  et  $Uim  continuam, 

cins  malebat  Impir^  vel  n^oAa, — 107  VixnB  bene  Sa.  •  aiana  pr.  et  P.  vnlgo 
tiwae  ben€>— 109  Al.  male  Nox  erot,— -112  \u\go  dieirakerem:  Me.  deetruerem. 
— IIS  Qniiiqtte  Heins.  nudo$i[ue  (are«.-*114  F.  Fer/M^WyUnde  Heins.  conj. 
Fer,  D.  contiMUM  hiemee. 


NOTJE 


promtBm  habeai,  qnod    gratom  lit 

amatori. 

'  Blandiref  noceque']  Per  blaoditias 

amatorem  expila.   Yel,  Noce,  ne  in 

taedia  vertatur  amor^  qni  his  artibus 

retinetur. 

105  Hac']  Meaprecepta,  scil. 
Praetitertii]  Observaveris. 
U$u]  Ezperientia. 

106  Nee  tuterini]  Nec  te  frastra 
admonnerim. 

IM  Vox]  Aiius  scil.  quas  miilta 
alia  ^eblaterasset,  nisi  Poetae  laten- 
tis  nmbram  advertisset. 

111  Albam]  Canam;  nam  anns 
erat. 


IIS  Lumina]  Ocntos;  quos  ple- 
rumqne  rnbros  et  lacrymosos  babent 
vinosi. 

llt  Di  tibf]  Lene  imprecatur 
Naso. 

Laree]  Domnm  omni  bono  vacuam. 
Ponuntur  enim  Lares,  Dil  domestici, 
persaepe  pro  ipsa  domo.  Alii,  imdos- 
que  taree^  quod  et  e^pone  iiii0m. 

114  Longa$]  Ut  frigoribns  et  gelu 
con6ciaris;  quo  senes,  ob  aangninis 
defectnm,  maxime  uruntur. 

Perpetuamque]  Nnllum  fere  biba- 
cissimaB  Dypsadi  majas  potoit  iln- 
precari  tormentnm. 


Digitized  by 


Google 


416  P.  OVIDIf  NASONIS 


ELEGIA    IX. 

Ad  Atticum,  amantem  non  oportere  dendiosum  esse,  ut  nec 
militem. 

MiLiTAT  omDis  amans,  et  habet  sua  castra  Cnpido : 

Attice^  crede  mifai;  militat  omnis  amans. 
QufiB  bello  est  habilis,  Veneri  quoque  convenif^  »tas. 

Turpe  senex  miles^  turpe  senilis  amor. 
Quos  petiere  duces  annos  in  milite  forti,  5 

Hos  petit  in  socio  bella  puella  toro. 
Pervigiiant  ambo ;  terra  requiescit  uterque. 

£He  fores  dominsB  servat^  at  ille  ducis. 

OmnU  amatifr  bellmm  gerit^  et  Cupido  haket  $ua  catira:  fidem  mtki  hahe^  Attice^ 
omniM  amator  arma  troictat,  Anni  qni  ad  beUam  mmt  a/4it  apti  mmt  qjOOpM  ad 
Vanerem,  MiUe  seftex  e$t  re»  tndeaira^  amar  oenSUa  eet  indeoerua^  Qam  mttdem 
Imperatores  voluerunt  in  etrenuo  mUite,  hanc  pukhra  puella  expfiit  in  lectojuaali. 
(Jterque  noctes  ineamnee  ducuni :  ambo  cubant  humi,    iUe  cuatodit  portam  dominarf 


1  Pal.  S.  aua  («la.— S  Scr.  quoque  congruit.^  Fr.  Hoe  petie,   Duo  libri 
fulckra  pueUa,  Al.  eocio  viro ;  al.  eocio  <m.— 7  Al.  Etigitant :  Pal.  alter  liirt- 

NOTiE 

1   MiUiat']    Eo  vero  pericoloilns  cof  llngaa  et  mormii  elegaotia  vide- 

mUitat,  qood  hosti  seae  inermem  tra-  retnr. 

dit    qni   amat,    eidemqae   maxime  MiHtat']  Non  panram  affert  len- 

parcit.  tentltt  gravitatera  h»e  repetltio. 

.  Habet  tm  eattra]  Id  est,  Vere  amor  8  ^tae]  Jnventas,  scil. 

e«t  bellum.  e  Bella]  Putchra. 

9  Attice]  Titus  Pomponios  est ;  ad  7  Pervigiianl]    Noctem  totam  in- 

qoem  ronlras  epistolas  scripsit  Cice-  somnem  diirunt. 

ro;  Poet»  sodalis,  et  amicus  ita.ca-  Ambo]  Miles,  scil.  et  amator;  at- 


ros,  ut  cnm  eo  Aeria  ludicra({ne  om-  que  eqnidein  postertor,  qni  tota  i 

nia  conferre  sclitus  sit.    Attici  vero  te  cantando,  ant  ad  amicft  feneatraa 

cognomen   ideo    sortitns    est,  quod  conqnereudo,  vagatnr. 

cnm  dia  Athenii  vixisset,  plane  Atti-  Uicrque]  Amator  qntdem  ad  «micm 


Digitized  by 


Google 


ASfOEUtf  LI9.  f,  9*  417 

M ilitis  officium  longa  est  yia :  mitte  pnellaiii ; 

Strenaus^  exemto  fine,  seqaetar  amans,  10 

Ibit  in  adversos  montes,  daplicataqae  nimbp 

Flnmina ;  congestas  exteret  iUe  nives, 
Kec  freta  pressuras  tamidos  caosabitar  Earos ; 

Aptave  verrendis  sidera  qaaeret  aqois. 
Qais,  nisi  vel  miles^  vel  amans,  et  frigora  noctis  15 

El  denso  mixtas  perferet  imbre  uives  T 
Mittitur  infestos  alter  specolator  in  hostes  i 

In  rivale  ocnlos  alter,  at  hoste^  tenet. 
lile  graves  nrbes^  hic  daraa  limen  amicao 

Obsidet :  bic  portas  frangit,  at  ille  fores.  20 

Mi  id€  ImperaimiM,  Mnmii  mUitis  at  proHxum  Utr:  nblega  pueUam;  foHit 
tuMiar  ntu  Jbu  amMe^metur.  Curret  m  cMee  oppotftfM,  et  torreniia  muta  <m« 
hrUmt:  Ule  cakabU  mve$  cumulaiaa,  Nec  tutvigaturuM'  culpabit  Euroe  turgidoe; 
itec  reqmret  aetva  idonea  aquU  tranaudie.  Qvtf,  iiMi  f>et  miles  tel  amaiar^  uaque 
tioieret  etfrigora  nocIm  et  uxfoee  coufume  cum  epiaeU  nimbie?  AUer  dimitiiur  ex- 
pieredor  in  hoetee  i^fenooe:  alter  defigU  oeuloa  in  eemulo^  tamquam  in  hoete.  JUe 
oppugmU  wrbee  moleetatf  hic  Umen  crudeUe  amica:  kic  proterU  portaty  ai  iUefore», 


■0^^^*0^^^**-^ 


ft/attf.— 8  NoonalU  ol  itlte;  rectlns,  ut  Heins.  cen8et.^l2  Exc.  I.  enin  af« 
c«ieiefi9M)aMee:  anus  eoirferta»:  dno  co^fectae,  Ah  eonteret  i^Ie.— IS- Al.  preo" 
eurat:  nnot  Mor.  pnZfiinif.  Tret  Hbri  tumidaa  caue.  undas, — 14  Ferr^iuftf  Sa. 
et  duo  al.  volgo  r<rf«iidw. — 16  Me.  alter  denoaa  mixto. — 18  Jnn.  et  R.  cnm 

NOTJE 

fores.  boi  sese  amans  objiciet. 

.  9  Lnga']  Attine  longis  itineribns  iSSdera]  Antea  ▼idioins  sidera  qnae- 

plemmqne  defessi  snnt  milites.  dam  plnviosa  et  procellosa  esse ;  ant 

MUte]  Longe  ab  amatore  ablega.  saltem  plavie  et-tempestatis  tempns 

10  Exemiojime]  8ine  fine  scqoetor..  indicare. 

Amantt  ita^ue,  nt  militi,  longa  erit  15  iVodif]  Uterqne  vero,  et  milet 
Yia.  et  amans,  persaepe  sob  dio  perooc- 

11  iid0«rsos]    Oppositosy  obstan-     tat. 

tei.  16  Denao  nU^as]  Frigns  propemo» 

ihyUeaiaqiue']    Qoales  snnt  torren-  dom  et  tristitiam  hic  versos  advebit. 

iQi.  20  Porta»]  Qo»  in  mnris  orbium, 

1»  Freta  prrMfms]    Navigatnms»  mDnitionom,  atqoe  castrorum. 

pnell»  cansa.  Fore»]  Id  je«t,  januas,  aot  ostia  do* 

CaaoMwr]    Cansamy    ne    navem  morom    privatarum.    Ex   boc   vero 

eonsceiidat,  dicet.  versn  differentia  patet,   qnas  iuter 

14  Verrendi»]  Remis  impellendis,  portas  et  janoas,  seu  fores,  interce- 

ant  navi  frangendis.    Id  est,  Absqne  dit. 
omni  consnltstione  maris  discrimini- 

Detpk.  ei  Var.  CUi».                   Ovid.  2  D 


Digitized  by 


Google 


418 


F.  OVIPll  «Afi|OKf9 


Saepe  soporatos  iuy^iere  ptofvit  hostefi ; 

Csedere  et  armata  vulgas  iiieimentanii* 
Sic  fera  Threicii  ceQidenint  agmiiia  Bhesi; 

Et  dominum  capti  defleniistifi.eqni. 
Saepe  maritorum  somnis  ntantor  amantes ; 

Et  sua  sopitis  hostibus  anna  moyent. 
Custodum  transire  manus^  vigilumque  cateryas, 

Militis^  et  miseri  semper  amantis  opus. 
Mars  dubius^  nec  certa  Venus ;  victique  resuigniA : 

Quosque  neges  nnquam  posse  jacere^  eadunt. 
Ergo  desidiam  quicumque  vocavit  amorem, 

Desinat :  ingenii  est  experieiiEtis  amor. 


35 


30 


S^e  utiU /uU  adoriri  Meg  aopHoB^  et  fnaeiwre  vulgus  mudum  mmuiarmu.in^ 
Btructa,  Sic  aerei  copia  Rheti  JTweicii  deltta  tunt,  ety  equi  cerrepti,  dettitmtiig 
dominum,  Amanteg  uiuntur  eape  eopore  maritorym;  et  concuttunt  auaarma  to- 
tilnu  eomno  opprema,  Effugere  globot  euMtodumy  et  mann  excubUorum^  est  mmmts 
ndliHSf  et  amaniis  eemper  mieeri.  Man  incertus,  nec  VenuM  JUa  ;  et  eubaeti  irfl« 
guntur :  et  quoe  credaa  nunquam  poeee  interimiy  opprimuntkr,  Ergo  ^meumqne 
nominabit  amorem  eegnitiemf  id  omiiiat :  amor  eet  ingeiM  molta  mdlUntu,  Trims 


^^^^^^^ ^^^ ^^ 


iHDlttB  editin  /n  rtro^t.— 19  R.  W  dxra, — ^24  D.  ropH  «^.—26  Smpe  Sa.  pro 
4fv.  leot  Talgo  iV<]N)»e.--96  Unns  Heins.  Smnai^  topUis»  Sa.  et  Mor.  arma. 
nocent.^77  Fr.  tramire  ooulo$*-^l  At  vocabit :   P.  et  qiiatoor  aU  vocabat. — 


NOT« 


21  Profuitl  MiUti,  scil.    Pergit  in 
comparatione  amantis  et  militis. 
28  Sic"]  Persoporem. 
RkeeiJ  Vlde  in  Penelope. 

24  Equi']  Rhesi,  scil.  de  qultRis 
etiam  in  Penelope. 

25  S^  maritorum]  Ostenditi  qoo- 
modo  et  amantes  sopore  bostlvm  «•- 
ritoraro  utantnr. 

26  Hoetibui]  Maritls,  scil.  qnos  sHh 
liosteA  dncant  amantes. 

Movent]  AdmoTent  arma,  qttlbos 
acerbiora,  qnam  quse  lerro,  ingenuo 
▼iro  vulnera  fiont. 

27  CiiffodiMi  tranmre]  Qnod  aman- 
tibus  incumbit. 

Caterva»]  Qnibiis  premuntnr  mili- 
te^. 

20  Dubiu»]  Incertus  enim  belU 
cxitns;  qnod  din  cogitandom,    La 


armiM  eontjoumaliiree, 

Nec  certa]  Moliere  nihil  levius ;  uC 
habet  proverbinm. 

Remirgunt]  *  QnesidMi  etiapi  «ielis 
redit  in  pr»eordi«  virtns.'  Virg. 

•0  CMmtf]  <  VictoreMine  cadont 
J>flBal.'  Virg.  QusB  omnia  lacile  ad 
Amoris  bella  transferet)  qni  PIhs» 
driam  Terentiannm  viderit. 

32  Demat}  8p|iacet«  vocare  ano- 
rem  desidiam,  nt  ezponit  Dominicns? 
Non.  Quanquam  eaim  optimoa,  ^os 
commentarios  plernmqne  sequimiMr? 
eos  tamen  qnandoita  ratio  |»dstidi^e 
videtur,  relinquimos.  XlesiMtf;  i4 
esty  Ab  amore  deriatat ;  AnMiris.cas* 
tra  ne  sequatnr. 

JSa7€rten<t«]  EspertiypcritL;  adeo: 
qu«  molta  moNentis. 


Digitized  by 


Google 


AMOBIJM  1«IB.  T.  fiL 


419 


AtSet  in  abdacta  BruMidesii^inift  AcfaiUefl. 

Dam  licet^  Argolicas  fiaDgite,  Troes,  opes. 
Hector  ab  Aadromacbes  complexibos  ibat  is  anna ;        8S 

Et^  galeam  capiti  quse  daret,  vxor  erat. 
Summa  dacam  Atrides,  visa  Priameide^  fertar 

Maenadis  effosis  obstapuisse  comis. 
Mars  quoqoe  deprensns  fabriKa  Tinca:la  sensit; 

Notior  in  coelo  fabula  mHa^fait.  49 

Ipse  ego  segtiis  eram,  discinctaqae  ia  otia  natus : 

MolUerant  animos  lectus  et  umbra  meos. 


AMUnJhgroi  i»  Bri$eide  mbrepia,  Tn^Mi^frUerUevire$  Argolietu^  dwm  ie^, 
Bteterfmbai  imemmei  ab  miideMue  Andrmmekeei  ei  eae^x  ermt  qitm  agfi^et 
«OMutfm  eapiii,  Airidei  dux  ducum  dmiur  ^^aim^Priameide  hmaieee  in  eparaU 
^afiUiM  Mmaadit.  Martfaaque.carrepiueeeneUlaqueea/ahrilee.  NuUa /abuim 
fuU  magis  tmigata  eeelo.    Jpee  ego  deeee  eramj  et  geniiMai»  oiia  dieeoiuiai  laeiut 


Zi  P.  tUiqnc  mutti  meeeiue  AehiUeM:  qaidun  /orfu.— S4  Al.  ArgixiaM  ope$ :   P. 
tt  tlii  Argoa8,-^%5  P.  D.  «iiiqae  ad  arma,—Ai  Mor.  ad  ofia.— 4S  6a.  et  dno 


NOT£ 


SS  Ardei  AckUlee']  Adeo^ue  deftt- 
diosaa  non  est  Amor,  qni  Heroam 
etiam  corda  sibi  mancipat;  a  qao 
percellantnr. 

Abdueia]  Ab  Agaroemnone:  qna 
de  re  Yide,  ti  placet,  Briseidin  episto- 
lam. 

Magnut']  Sic  qaidam ;  qnod  et  ad 
«copam  facit.  Alii  meetiua:  et  qaidem 
meetUMf  immo  et  farioflu«,  ex  Brisei- 
dift  luae  raptn,  factos  est  AeiilMes. 

S4  i>iim  keei']  Per  AcliiUis  Grsco- 
mm  fbrtissimi  alMentiaro,  scil.  qai  nt 
Homerns  scribit,  amare  et  ira  amens 
pagDa  abstlnoit ;  qna  re  factnro,  ut 
Oraecorum  ingentem  dtfdem  TrqiaBi 
ediderintl  £o  alladit  Poeta  lioc 
Tersu. 

^rfolMaf]  OrsBcai. 
'  Frangke]  Gracos'  hostes  mactan- 
do,  qoamditt  ab  Achille  irato  non 


Sft   Andromaeket]    Hectoiis   uicor 
fuit  Andromache. 
97  Summa]  Capat  et  dax.   Voca- 


tur  enim  A^amenmon  dox  dacom  seu 
Prioci|inm  GraecoriUD,  qni  Trq^m 
expagnaTerunt. 

Airidet]  Agamemnon,  Atrei  filins. 

Priameide]  Cassandra,  Priami  filia, 

Fertur]  Dicitar,  memoratur. 

ZS'Menadit]  Cassandr»,  scil.  va- 
ticinantinni  roore  fnrentis  et  insanien- 
tis :  palrwBat  enim  insanirje  est.  Cas- 
sandram  vero  vatera  foisse  dono  Apol- 
lints  alibi  diximus. 

EfiiMit]  Fnrcntium  more  sparsis. 

OMupMiMte]  £x  Cassandr»  forma, 
quam  perdite  amavit,  attonitos. 

%9  Mart]  Ipse  belii  Dens  minime 
desidioaiMy  qno  A«iorem  desidiosiiiir 
Don  esse  maxime  probatnr. 

Deprentiai]  A  Vnlcano,  scil.  Vene- 
ris  marito,  Solis  nomta. 

FahriUa]  Volcani,  qui  rete  fer» 
renro,  adeo  exile  ac  tenae,  nt  ocnlo- 
rnm  adrm  itigeret,  tn  lecto  VeneHs 
teleudit ;  qao  vincolo  Mars  et  Venns 
adulteri  in  flagitio  correptisnnt,  Deo- 
mmque  omnlnm  Indibrio  expositi. 


Digitized  by 


Google 


420  P.  oviDii  KASoNu; 

Impnlit  ignavam  fbnnosaB  cora  paell».; 

Jassit  et  in  castris  lera  merere  suis. 
Inde  vides  agilem,  noctamaqae  bella  gerentem.  45 

Qai  nolet  fieri  desidiosas^  amet. 

et  umbra  mrvaverant  mea  peetora.  Amor  paUhra  paeUa  exeUarU  demHiaeum  ; 
et  imperavU  etipemliafaeere  m  eattrie  tai§.  Inde  eemia  me  eiatftm  et  wtewntem 
arma  uoetamta.    Qai  wdetJUri  eegaia^  amet. 


^«^^  ^^^^^^^^  0 


b1.  mmiiiu  et  iQR^.— 45  Pro  xt^lem  P.  et  «fnatiior  alii  cmn  prima  ed.  of^ 
lem.  N.  beUa  mateiitem,—46  Vnlg.  Qici  non  vuU :  altt  etiani  Qai  iio/i#. 

NOTA 

SeneWi  Adeoque  amaTit,  Amor. 

40  Wotior]  Qoippe  ad  turpe  ipec-  JEra  OMrere']  Stipeodia  facere,  ml* 
iaciilnm  omnes  conTolaront,  captis»  litare. 

^ne  illodere  certaTemnt.  45  /ade]  Ez  Amore,  postqnam  me 

41  INfctiiefa]     Mollia,    ditsolnta.  ille  impnlit. 

Enimvero  togatis,  opns  aliqnod  mo*  FUm]  Atticnm  alloqnitnr. 

Uentibnsy  togam,  ne  impedimento  sit,  46  Nolet  JUri\  Adeoque  non  tan- 

opns  est  cingere  et  colligere.   Inde  tum  desidiosus  non  est  Amor,  sed 

fit  ut  strennos  Tiros  pretdnetoe^  ac-  Insnper  desidiam   pellity  desidiosos- 

cinetoo;  inertes  disctiiclos  dixerlnt.  qtte  fortes  facit.   Quod  noo  modo  de 

42  Iiedicf  et  umbra']  Otinm,  qnod  Amore,  sed  de  omni  affectu  aot  cn* 
ln  lecto  et  nmbra  reperitur.  piditate  verom  est, 

44  JaaeUI  Cura  pnellse,  scil.  sive 


ELEGIA  X. 

Ad  puellam,  ne  pro  amore  pramia  poscat^ 

QuALis  ab  Earota  Phrygiis  avecta  carinis^ 
Conjagibus  belli  causa  duobas  erat: 

Qudlii  erat  abdueta  navibu»  Pknfgii$  ab  Eurotaf  cauea  heUi  duohue  maritie: 


00 » 000000000 


1  Vulgo  Ewtapa  Phryg,  adveela:  Sa.  tran&veeta:  quidam  deveclaf  evectOf  ad» 

NOT^ 

1  Qualia']  Piilcherrima,  scil.  Ami-     ne  postea  in  ea  prsesidiuni  qunrat. 
cae  vero  formam  laodat  primo  Poeta^        Eurota}  Fnit  Eurotas  fluvius  Spar- 


Digitized  by 


Google 


AWORUM   LIB.   I.  10% 


421 


Qualis  eraf  LeAe,  quam  plamis  abditus  albis 

CaUidus  in  falsa  lusit  adulter  ave : 
Qnalis  Amymone  siccis  eirabat  in  Argis, 

Cum  premeret  summi  Terticis  nma  comam : 
Talis  eras ;  aquilamqne  in  te  tanrumque  timebam, 

Et  qnicquid  magno  de  Jove  fecit  Amor. 
Nunc  timor  omnis  abest,  animique  resanuit  error: 

Nec  facies  oculos  jam  capit  ista  meos. 
Cur  sim  mutatus,  quaeris  ?  quia  munera  poscis. 

Haec  te  non  patitur  causa  placere  mfiii. 


10 


puHi  m«  Ledif  pum  minUer  ntMltuB  tectu»  pi^mU  emdidiefrfettit  t«  dHte  JUio : 
^uHU  Amymmt»  vagalmhtr  tii  emmpis  «rufw,  cimi  Mria  wrgeret  eapUlu  eufrem 
wrtiek :  taU§  era» ;  et  metuebam  tibi  aquilam  et  bovemf  et  qaieqmd  Amor  Jbucit 
4»  «MfiM  JoM.  Nanc  omim»  wtHu»  recnaU^  et  error  menii»  e»t  emtndatu»:  nee 
jam  i»ta  tna  /orma  reiinet  meo»  oeulo».    Requiri»  qmanolirem  ftm  nmiatu»  7   Qeia 


^*^^^*^^*^** 


%  Mor.  I>4a.— 4  Molti  libri  CemMu»  tn.  Scr.  et  ed.  BerBni.  liMiti.— 
h  Vulgo  erramk,  Bami.  emend.  ArgU:  ▼algo<i^rt«. — 6  Dao  librt  «ma  Mpttf. 
— 8  8a./iuei<  Amet. — 0  R.  owmm  oMf.  P.  et  Anind.  reMnntf:  ▼nlgo  «vamitl: 
£ic.  P*  Sa.  et  al.  nonnnlli  revairatl.— 11  Prima  ed.  ftamUi  poicit.— 13  Fran- 


NOT^ 


tam  allnent,  unde  avecta  est  Helena. 

Pkrifgn»\  Paridis  Phrygii,  seo  Tro- 
jani. 

2  Coaiugiku»\  Menelao,  sciL  et  Pa- 
ridi. 

S  Lede\  Tjrndari  eonjuxy  Castoris 
et  PoUaciSy  itemqne  Helenm  niater, 
et  Clyttemnestrfle. 

AUn»^  Cygniy  scil.  de  qno  antea 
vidimns. 

4  Folfa]  Simalata,  ficta:  neque 
eoim  revera  Japtter  Ledam  deci- 
piens  Cygnus  fait. 

AduUer\  Japiter,  scil. 

5  Amifmeme']  Uoa  fait  ex  (^O.  filia- 
bns  Danai,  palchritadine  eximia,  ve- 
naQdi  ttudio  sese  oblectans. 

6  Cum  firemeretl  Cum  af|uam  in 
^ima  capiti  imposita  poriaret.  Tum 
vero  Neptuno,  quem  in  aoxiliam,  ad- 
yersus  Satyrum  vim  inferre  voleo- 
'itUif  vocaverat,  placuisse  dicitur;  a 


qno,  qnod  a  Satyro  metuebat,  passa 
est. 

Uma\  Vas  est»  quo  aqna  ex  puteis 
flaminibusve  hanritury  adeoqne  et 
continetnr. 

7  Afmiamtpu^  Id  est,  Ne  nt  olim 
ad  Oanymedem,  ita  ad  te  rapleodan^ 
Jnpiter  aquilam  mitteret. 

Toirnijiifiic]  A  qoo,  seu  potins  a 
Jove  in  tauro  latitante,  abducta  t»X 
et  vitiata  Europa. 

8  De  JofoefeeW^  Illum  enim  io  cyg- 
onm,  taunun,  imbrem,  aliaque  Ainoi 
mntavit. 

9  Reeexuil  Hane  lectionem  ex 
Oronovii  observationibns  restituil 
clar.  Heinsius ;  qni  Lactaotinm  voce 
illa  reeanmi  nsnm  esse  testatnr. 

10  CapU^  In  amorem  pellicit  £« 
nimvero  ingeooo  viro  illam  amare 
niulierem  est  indignnni,  cni  proptei; 
pretinm  tantutn  ^ratus  sit. 


Digitized  by 


Google 


m 


p:  oYioir  NASONiar 


Donec  eras  simplex,  animnm  cnm  corpore  amavi : 

Nanc  mentis  vitio  Isesa  fignra  toa  est. 
Et  pner  est  et  nudus  Amor.:  sine  sordibns  anoosr 

£t  nullas  veates,  nt  sit  apertns,  habet. 
Quid  puerum  Yeneris  pretio  prostare  jubotis  ? 

Quo  pretium  condat,  non  habet  ilte  sinum. 
Nec  Venus  apta  feris,  Vmeris  nec  filius^  armis : 

Non  dccet  imbelles  asra  merere  Deos. 
Stat  meretrix  certo  cuiTis  mercabilis  lere; 

Et  miseras  jusso  Sorpoie  quaerit  opes. 


15 


20 


peii»  dem.  Hae  caum  nam  aiMU  te  miki  gnkm  em.  Hmmam  €rm  mganm^ 
HUexi  imgemMm  cum  corpore :  nmnc  /onma  tua  immimUn  eai  citipeL  imgemu  Amm^ 
eet  pmer  et  nmdm:  kaJket  aimlem  nwuiHm  expertem^  ei  mtUoe  oMMtaf,  itf  tU  pntem* 
QnmmobremimpernHe  piierumVeneris  proeUtuipreim?  lUe  mn  kabet  grmmnm, 
9«a  «Mtfl  munera,  Nec  Venue  nec  pmer  Venerie  idomem  emvie  armU:  mdeeormm 
eet  Deoe  imbellee  iera  merere.    Seortum  euifrie  prottai  venale  defhuio  pretiOf  et 


»^^^^^^^^^^ 


oios  comgebat  amMiiM  cm  enrpMi  a«irai.^l4  Heiii».  et  Fratic.  Iihv^^IS  Op« 
tiimu  Piil.  miijuliit  iljiior.^16  Qiiinqiie  Heins.  «il  epertm.  Anuid.  fHtt  mk  ^per- 
tm.—ll  Franc.  legebat  }ukeku,^lS  P.  condef.— 21  Gl.  drco  ciraa.— S7  AL 
eipio,  non  iauro,  Barm.  sec.  pro.  popoeeit  conj.  repoeeU.—tO  Franc. 


NOM 


ijte]  Tna,  scil. 

13  Simplex]  Non  petnlan»,  procaz, 
et  avara ;  «ed  t|0«  amaret  tantoin  nt 
anares. 

14  VUio]  Avaritia,8ciL 

JUraa]  Jamdndinn  eqnidem  ille 
Boiat  nos,  qui  dona  nostra  amat,  ri 
Gnathoni  Terentlano  crediuns:  at 
non  alins  eo  amore  eontentos  fnerit, 
niii  qui  ftltni  et  infinlti  Thratonis  mo- 
res  et  animum  iodoerit. 

10  Pner']  Adeoque  aimplex,  et  po- 
ros ;  non  vafer,  nec  tubdohiii,  qoales 
sont  torpes  meretriculae. 
'  6bfMiM]   AvariHa;   qoa  lioliiiues 
finnt  6t  dicoof or  Rordidi. 

AnnoefMbei]  JEUttm  agit,  vivit. 

16  NuVae  teete»]  Qnibns  alii  ad 
fraodem  et  neqoitfam  ati  solent. 

8lt  apertm]  Cjns  omnia  conspicl- 
•ntnr ;  nec  alind  promtnm,  aliod  In 
pectore  clsiuinm  habere  poHitit. 


17  Qotd]  Propter  qold?  Qnam- 
obrem  ? 

Pacmm  Venerie]  Amorem,  leu  Co* 
pidineni. 

Proetare]  Corporis  torpitodine  qoae- 
Btom  facere,  illodqoe  vcnale  habere 
videtnr  Amor,  qoi  com  meretricola 
eitt. 

Jubetit]  Contomeliosepropemodnm 
nomero  moltitodiois  osos  est ;  qoasi 
in  meretricom  nomero  amicam  pomit. 

18  Prcftiwi]  Tnrpitodtnis,  scii. 
iVon  kabet]  Qoia  nndns  est,  aot  ease 

debet,  si  verus  est. 

^imfiii]  In  qnem  dona  mittere  sole- 
bant. 

20  JEra  merere]  Qnod  solent  m:- 
lites  in  bello.  Allodit  Poeta  ad  me- 
retricis  etymofogiam,  qnae  a  merendo 
dicitor. 

il  Ccii»«r«]Coniitltotoetderrelo 
peconio. 


Digitized  by 


Google 


AMORUM   LI».   t  10.  43t 

Devovet  imperium  tamea  bsec  lenonis  avari ; 

Et,  quod  vos  facitis  sponte,  eoacta  ftieit. 
Stuiite  in  exemplum  peendes  mtione  carentes:  29 

Turpe  erit  ingenium  mitins  esse  feris. 
Non  equa  munus  eqonm^  non  taorum  vacca  popoflcit; 

Non  aries  placitam  mnnere  captat  ovem. 
Sola  viro  mulier  spoHis  exaltat  ademtis: 

Sola  locat  noctes,  sola  locanda  venit.  90 

Et  vendity  quod  ntmmqQejnvat,  quod  nterqne  petebat; 

£t  pretium^  quanti  g^audeat  ipsa,  facit. 
Qu»  Venus  ex  asquo  ventnra  est  grata  duobus^ 

Altera  cur  illam  vendit,  et  alter  emit  ? 
Cur  mihi  sit  damno,  tibi  sit  lucrosa  volnptas»  35 

Quam  socio  motu  foeraina  virque  fenmt  ? 
Non  bene  conducti  vendunt  peijuria  testes : 

Non  bene  selecti  judicis  arca  paiet. 
Turpe,  reos  emta  miseros  defendere  lingua: 

Quod  faciat  magnas,  turpe,  tribunal  opes.  40 

capttU  ealamUoiat  dwUias  caacia  earpore.  Bme  tamm  exaeratur  dimimm  leaania 
aardidi;  et/aeii  tnrttay  ^uodvoe/aeitie  aUra*  Peiite  in  exemplum  truta  ratiom 
detditvta,  Indeeorum  erit  indolem  leniarem  etae  brvtii.  Equa  mm  petit  pretium 
ab  equo,  non  vacca  a  tauro :  ariee  fwji  peUicit  ovem  amaiam  dono.  Sola  mutier 
Uetaiur  epoUie  derrpti»  viro :  oola  loeUai  nociee :  oola  protiai  conducenda.  Et  ven- 
dit  guod  ambobuM  prodeei,  quod  ambo  fueerebani;  et  mereedem  indioat  quanti  ipea 
oMeeteiur.  Qute  Venut/uiura  eei  panterjueunda  duobua,  quamobrem  nliera  iltam^ 
vendiij  et  aHer  preiio  comparai  7  Quamobrem  gaudia  aini  mihi  detrimentOy  tibi 
eM  qu^eiui,  quibue/emina  ei  «tr  gamdeni  motu  communi  7  ArbUri  emti  perverfe 
venduni  peryuria:  acrinium  judieiM  aekdi  perverae  apertum  eai.  Indeeorum  est, 
tmeri  eaiamiioaoa  tea»  lingua  preiio  eondueta;  ukdeeorum  iribwml  quad  magnaa 


31  E(L  Orypli.  Ei  venit^t2  Hem».  ae  preiium.  P.  Pal.  aUer,  et  Fr.  quanio. 

^OTJE 

Cictdf]  Vffiftsiinis  adeo  quibnsque  Ubnntar. 

bominibns.  28  C^ot]  Allicit. 

22  Miaeraa]  Imno  miBerrima!!,  qns  S8  Area^    Qno  doAa,  qnibns  ipso 

«limi  et  cotporis  jactnra  con«tant.  jndex  corrnmpatnr,  deferantur^ 

Jusao]  A  fenoney  scil.  qnn  re  nifait  S9  Emtal  Apnd  antiquos  patrOltf 

prope  fingitnr  turpins.  opera  gratnita  dientnm  cansas  age- 

^  3S  Devovet]  Execratur.  bant. 

'  T^men]   Ut  mimis  reprebendends  40  Jtfi^iiat]  MimimmearesYeiidf- 

ilnt,  qnse  coaetft  peccant,  qnam  quie  tam  et  prmlitam  Jnstltiam  argnit. 
«Itro  in  teterrimnm  itlhd  Titinm  pro- 


Digitized  by 


Google 


m 


P.  OVIDII   NASOXI0 


Tnrpe»  tori  redtta  oenstis  augere  jmiefiios, 

Et  faciem  lacro  prostituisse  suam» 
(Tfatia  pro  rebus  merito  debetur  inemtis 

Pro  male  conducto  gratia  nulla  toro. 
Omuia  conductor  soMt;  mercede  soluta 

Non  manet  officio  debitor  ille  tuo. 
Parcite^  formossBy  pretium  pro  nocte  pacisci. 

Non  habet  eventus  sordida  praeda  bonos. 
Non  fuit  armillas  tanti  pepigisse  Sabinas, 

Ut  premerent  sacrae  virginis  arma  caput. 
E  quibus  exierat»  trajecit  viscera  fcrro 

Filius ;  et  pcenae  causa  monile  fuit 


49 


50 


dimiioi  eoaeervet,  Ittdeeorum  ampUarefaeuUatee  pairias  prweaiu  leeti,  ef  freiii 
eauta  in  propaiuh  kafmisMe  pulckriiudinem  euam.  Gratia  jure  debeiur  pro  rebmM 
iine  pretio  piraiie :  graOa  nutta  pro  Ueio  turpiier  emio,  Omdueiar  mimi  omma  : 
iUe  non  ett  debUor  nuriio  tuo,  pretio  daio,  NoHte^  o  pulekree^  pangere  wtereadem 
pro  nocte.  Turpu  rapina  nan  habei/eUeet  exiiua.  Non  tanti  fiui  Sabimm  paeia» 
eatearmiliaSf  ui  arma  eHderent  eetfui  oacr^  Virgiuu.  Natua  tran^odU  gioMo 
pracordia  e  gvite*  prodierat :  et  torfuie  fuH  eauea  tuppUcii.    Nee  iamen  eti  turpe 


•^^^■^^^^^^ 


—46  Heins.  conj.  Num  manet.—49  Al.  ianii  tetigitte.  Barb.  et  ed.  prima  pe^ 
pigitte  sinittrat. — 61  Valg.  ex  quibut.  M ed.  S.  viteera  (el*. — 5S  P.  et  plores  aL 


NOTiE' 


41  Tori  reditu']  Qualis  est  meretri- 
cnlarom,  quap  in  toro  lacrnm  faciunt. 

Ceneut]  Facul(ates  a  patre  accep- 
tas. 

4S  Graiia  pro  rebut  debetur  inemiiM'] 
Omnino :  at  niliil  debemus  illi,  cai 
pretium  persolvimns. 

Inemiit']  Nonemtis. 

44  JlfaZe]Turpiteryaatpretio,  quod 
semper  nimium  est 

47  Pacitei]  Id  est,  Petere,  et  sta- 
taere. 

49  Non  fuU  ianti]  Illud  est  qnod 
dtcimus»  ne  valoit  paa ;  n*^toii  pat  la 
petM ;  ne  mirUoU  pat, 

ArmiUat']  Tarpeise  Vestalis  histo« 
riam  tangit;  de  qna  et  belio  qnod 
olini  popnlus  Roritanos  gesait  cam 
Sabinisy  sic  loqnitnr  Floms  ;  '  Sabi<- 
uis  prodttae  portae  per  virginem  :  nec 


dolo :  sed  paella  pretinm  rel,  qoas 
gerebant  in  sinistris,  petierat;  ^u- 
bium  clypeos  an  armillas*  Ilii  at  et 
fidem  solverent  et  ulciscerentur  cly- 
peis  obruere.'  Poet»  itaqne  scopns 
cst  ab  exemplo  probare  pericnlosom 
et  noziom  esae  poellis  pretiom  pot* 
eere,  ant  sordidam  prsdam  conseqnt. 

Pepigitie]  Qaod  fecit  Tarpeia  Ves* 
talis. 

Sabinat]  Sabinoram  militom,  qoi 
armillas,  det  bracelettf  in  sinistris  tuii 
habebant. 

60  Sacret  rirgtais]  Vestalis  ipsioay 
qn»  nordidam  prsMlam  p»cta  erat. 

61  E  fuibut]  Matris,  sctl.  Eripby-r 
les. 

62  FUiut]  Alcmcon  eat  Amphiarai 
vatis  et  Eriphylea  filius,  qui  ideo  ma-. 
trem  iotcrfecity  qnod  Ampbiaraua^ 


Digitized  by 


Google 


AMORUM   LIB.   I.  10. 


m 


Nec  tamen  indignum  est,  a  divite  munera  posci : 

Mnnera  poscenti  qnod  dare  possit,  habet. 
Carpite  de  plenis  pendentes  vitibns  avas : 

Praebeat  Alcinoi  poma  benignus  ager. 
Officium  pauper  nomerety  studiumque,  fidemque; 

Quod  quis  habety  dominae  conferat  omne  su». 
Est  quoque,  carminibus  meritas  celebrare  puellas, 

Dos  mea :  quam  volui,  nota  fit  arte  mea. 
Scindentur  vestes»  gemm»  firangentur  et  aurum : 

Carmina  quam  tribuonty  fama  perennis  erit. 
Nec  dare,  sed  pretium  posci  dedignor  et  odi. 

Quod  nego  poscenti,  desine  velle,  dabo. 


55 


GO 


^M  ptH  9k  9gmiaiU,  Hmhet  4muL  quikuM  poma  donart  petmtem^  SumUe  r0€4* 
nMf  petidmdu  de  pleuU  viiibua :  fundiu  /ertUi»  Akinoi  /enU  poma.  Juopi  prabeoi 
obeefmmm,  ajfeeium,  etfdam:  ftco  ^iiiifiuMi  eet  beobu,  id  emme  eomportet  od 
amiema  wmm,  Smd  etum  mea  opee  deeorare  carmiuilmM  digna»  pueUae:  iUm 
qaam  eupeoi  ceUbratur  meaedentia,  Veetimenta  tacerabmtur,  gemmmetaurum 
tereatur:  gtoria  quamvereu»  dabuntf  erit  perfetuei,  Nee  rffkgia  et  od(  '  ' 
I  peti,    Omitie  expetere,  praibebo  quad  recuao  petetUL 


prmmia  aoeei :  in  imo  Mor.  graadia  poeei  Muaera, — 54  Quad  dare  P.  et  iidim 
Mor.  viilgo  fute.—SS  Jan.  eplendentee  m<t6iit.— 57  P.  et  Amnd.  muiimt.— 
eo  AL  iioetf  eit,^l  Al.  «ciiMiiiiieiir,  et  /rsn^Hitfiir.— 62  Mor.  1.  ^iiam  /adent. 


NOTJE 


Hiebano  bello  latitaotem,  in  qoo  ille 
perltnrQm  se  praRviderat,  infida,  ac- 
cf  pto  a  Polynice  monili,  prodideral . 

Afofitif]  Aarenii  torqnit,  olim  a  Ve- 
nere  Hermionie  datus ;  quem  postea 
a  Polynice  Eriphyle,  Ampbiarai  nzor, 
nuiritl  proditlonii  pretinm  accepit. 

5S  Nec  tamen']  *  Monera  nec  pos- 
eas:  det  mnnera  caiiuff  amator,  Ut 
fovoat  tepido  mollia  membra  sinn.' 
Hboll. 

65  Carpite]  Metaphora  esl  conti- 
nnata. 


56  Aleiam\  Hic  rex  fuit  Phaeacnm 
hortos  colens  diligentissime. 

BnuiriiMt]  Fertilis.  Bemgnoo  enim 
appellamus  liberales ;  malignoe  contra 
parcos  et  tenaces. 

57  A^iNMrr^]  In  peconise  loco  po- 
nat. 

60  Doe\  Virtos,  qna  in  amicfle  gra- 
tiam  Qti  possim. 

Arte]  Poetica,  seu  Mdslca. 

61  aekadeetur']  Hoc  didt  nt  artem 
soam,  Poeticam,  scll.  extoUat 


Digitized  by 


Google 


4d6  Vr  oymil  NA90NI^ 


ELEGIA    XU 

Ad  Napen,  ut  paratas  tabellas  ad  Corinnam  petferat. 

OoLLiGBRE  incertos^  et  in  ordine  ponere,  crines 

Docta,  neque  anciUas  inter  habeoda»  Nape  ^ 
Inqne  ministeriis  fnrtivae  cognita  noctis 

Utilis,  et  dandis  ingeniosa  notis ; 
8fl)pe  Tenire  ad  me  dnbitantem  hortafaCorinnam;  5 

Ssepe  laboranti  fida  reperta  mihi ; 
Accipe,  et  ad  dominam  peraratas  mane  tabellas 

Perfer;  et  obstantes  sedola  pelle  moras. 
Nec  silicnm  venas,  nec  durum  in  pectore  ferrum, 

Nec  tibi  simplicitas  ordine  major  inest.  10 

Napiy  pfriia  cogtre  et  eamjMmere  eapiUo»  turbatn^  nefte  repemenia  in  ftmmlm^ 
rum  nmmero  ;  et  impeiUa  klonea  tM  serviHU  nocttM  clamieethue  ;  et  eaUida  w  eiem- 
dia  eifnU;  etepe  kortota  Corimuun  luttUaMtem  ad  me  prof/ded  ;  utpe  imoeniaJUe' 
Ui  mtki  doUmi ;  corripito  et  dt/erto  ad  domhuan  tabeUa»  mane  peroeriptai ;  H 
ioUe  diUgeno  mora»  importnnai.    Nec  rentf  oaxormm  nee  dmrmm  ferrmm  «  peetore^ 


1  Ed.  prima  et  qninquc  codd.  CoUigere  ineonUo», — 6  Heint.  Stepe  vemre 
mahi,~^7  £d.  ptimtiproperataamanc—lO  AI.  Sed  tibi.  P.  et  Arnnd.  nm{jor  adeai* 

VOTJE 

1  Ineopto»']  Tnrbalos,  incomtos*  »  SiHenmvene»}  Silex  lapU  est  do- 

2  Ne^  kaifenda']  Id  eot,  qae  inter     roi»  ex  quo  iffnla  elicitnr.    Caai  vera 
ingennas  nmiieret  lial»eri  mereatur.        dicil  Poeu  Napm  noo  e$M  silMm 

t  ilftmKerMi]  Janna  Wdelieet  dan-  Yena»,  inielligit  ipsam  lapidnmdwi* 

cnlom  iiperienda;  aliitqne^jat  gene*  tiem  non  haiiere;  aed  eam  eme  qnm 

rifl.  Amori»  etiam  Yiret  •enlire  potnerit* 

4  Notia']  Signis ;  qnibnty  amoribos         10  5iijRpiid(at]  Negat  Poeta  niqae 

et  YOtis  meit,  pleraqne  clanculnm  in«  adeo  remn  onininm  Imperitam  csse, 

dieando,  favisti.  nt  qnid  Amor  postit  nesciat. 

e  i;ia6eran<i]  £x  smore,  tcil.  Ordine]  Senrili,  scil.  Flngnntnr  Ye- 

7  Porarata»'}  Exaratas,  conscriptas  ro  In  Comflcdiis  serri  et  ancillae  inge- 

nio  astuto  et  snbdolo.    * 


S  PaUa}  A  te  remove. 


Digitized  by 


Google 


AMOEtJM  lilB.   I.  If . 


ter 


Credibfle  est  et'  te  aen&nsse  CtiyidiBifl  arcos; 

In  xne  militidc  aigna  tuere  tuas. 
8t  quaerety  quid  agam ;  Spe  noctis  vivere,  dices. 

Cetera  fert  blanda  cera  notata  maau. 
Dam  loquor,  hora  tiigit:  vacu»  bene  redde  tabeHas  ; 

Verum  continuo  fac  tamen  illa  legat. 
Aspicias  oculos  mando,  frontemque  legentis : 

E  tacito  Tulta  scire  futura  licet. 
Nec  mora ;  perlectis  rescribat  multa  jabeto : 

Odi,  cum  late  splendida  cera  vacat. 
Comprimat  ordinibus  versus,  oculosqae  moretar 

Margine  in  extremo  litera  rasa  meos. 


IS 


20 


neo  dmpUekiU  tibi  ineit  miifor  tna  $orte,  VermniSU  e»t  te  etifam  experteam  eae^ 
tela  amerie,  Drfende  tn  me  eigtm  tua  militi^.  Si  petat  qmd  fadam  ;  reepemdekiM 
xUem  dmeere  epe  noctie,  TabeUm  mtff  HMmii  ecr^^  indieaiU  reUfia.  Dmm  loqmer^ 
tempaeefflmt,  Apte  tradUe  UUro»  etioea:  venm /ac  tamen  lOa  legat  pniimie^ 
Juaeo  itUueari»  oddoe  et  vultim  legentie,  Ucet  proepicere  futura  ex  ore  eHente, 
EtetaHm,admenetoptaeimareeeribatpertectie*  DoieoemneeranitidalateeeiwutUL 
Deneet^ereae  ordmHme,  et  Uiera  exarata  intdiimm  oradetimoet  maee oeniee,   Qkid 


•^ll  Marius  vult  araun.— IS  Unos  Heins.  quarit:  Jnn.  queerat,  P.  9.  et 
Scr.  4ltMf.~-16  P.  hora  fuii.—lQ  \a\g,  ipea  UgoL—lS  Et  nonnolU  scripti 
pro  «.—19  Helns.  volt  videto  :  Franc.  moneto,—iZ  Grapkio  P.  et  £xc.  Pol.. 


NOT^ 


11  Seneieee  Cupidimearcue]  Amueee, 

18  Tuere^  Defende;  milituni  naore) 
qtti  g«a  signa  stndiose  defendont 

r««]  Amorls,  tcil.  '  Militat'  enim 
^omnis  amans,  et  habet  soa  castra 
Copido.' 

1 S  Quarffl  Corinna,  •cil. 

Spe  noetie]  Sine  qoa  morerer. 

14  BloMtoj  Enimvero  blandns  et 
blandissimns  e»t  Amator,  qoi  aliqoid 
ab  amlca  expetit. 

Cera']  Tabella  cera  Ulita. 

15  Dam  loquer]  Correptio  est  Poe« 
tte,  ex  amore  impatientis. 

Vaeuai]  Alio  negotio  non  impUcatte 
amicae.  Res  non  est  levis  momentl 
pnnctnm  temporis  ad  aliqoid  praetto- 
lari.  Unde  caUidos  ille  Syros  Teren- 
tianos,  *  In  tempore  veni,  qood  rerom 
omniom  est  primom.' 


Bemf]  Opportnne. 

16  Coiifniiio]  Adeoqoe  ne  diutina 
otiosa  sit. 

17  Aepieiae]  *  Ut  qosecnmque  ez 
vnltu  amicae,  qui  animi  est  apecolnm, 
cognoveris,  mihi  deinde  referaa.' 

19  Neemora]  Isind  cupit  Poeta, 
nt  com  sibi  e  vestlgio  rescripserit 
amlca,  et  eo  tempore  quo  ex  soa 
epistola  ipsios  animns  incalnerit,  mi- 
nns  ipsa  sibi  propter  affectnum  com- 
motionem  cavere  possit;  ezqno  fa- 
cilins  sit  veras  aniicae  cogitationes 
cognoscere  et  arguere.  Quietos  opor- 
tet  et  mazime  tranqoiUos  tcribereeos, 
qni  bene  et  cante  scribere  volunt: 
nec  modo  tcribere,  ted  omnla  agere. 

Reecribai  uudta]  Qnod  fit  facile» 
cnm  per  altc^jns  verba  aut  epistolam 
phantasia  eoncalott. 


Digitized  by 


Google 


428 


P.  OVIDII  NASONnS 


Qoid  digitos  opiui  est  graphio  lassare  teneiido  ? 

Hoc  habeat  scriptom  tota  tabella,  Veni. 
Non  ego  victrices  lauro  redimire  tabellas»  2S 

Nec  Veneris  media  ponere  in  asde  moter. 
Snbscribam;  Veperiy  fidas  sibi,  Naso  ministras 

Dedicat :  at  nnper  vile  fuistis  acer. 

•jnu  ut  faiigare  digUo$  siylo  eam  trmeUmd»  ?  luiegrm  tMU  comlimitd  hoe  exmra- 
tmm^  Adesto,  Ego  »m  ewctabor  coronare  tabeiUu  rictriceM  Umro,  mec  coOoetre  im 
mtedio  templo  Venerie.  SaUcrittmm^  Nooo  oacraofacU  fammdaoJUdeo  Vemerio:  «I 
»M  Ua  pHdemfmiati»  acer  iniiiMM  yretU. 

^^^^^*^^^*'^^ 

▼ulgo  graphium,  J.  grapkio  Immttre  reiemto,  FraDC.  vnlt  l^md*.— 96  AI.  mmor, 
-~87  Vrmne.Wg^ijSmboeriUm;  Act  Knim,  Jlto,  ^c.  A\.  JUa$  tiH.  Am  Naoo 
tabeUoi. 


NOT^ 


20  SpiendUia^  Erant  illfe  tabelUe 
•ptine  polit» ;  adeoqne  splendidc 

Sl  CmmprUmmfi  Id  ett,  Lineasy  ten 
versns  ita  ordtnet,  nt  angnita  lint  in- 
ter  binos  versos  spatia.  Qn^eUe  J«rrc 
$e§iilgmei. 

Moretmr']  Adeoqne  ejns  line«  ad 
finem  nsqoe  perdncantnr. 

29  Aom]  Stylo  exaraU. 

98  QmUtdigitoi]  Amatoria  levitate 
senlentiam  mutat ;  cnpitqne  siU  nni* 
«0  ▼ertio  roBcribere  amicam, '  Veni.' 

Graphio]  Stylo. 

95  VkMeoo]  Qne  mibi  ab  amica 
noctem  impetravernnt. 

Lamni]  Allndit  ad  morem  Roraa* 
Solebont  enim  literae,  qn»  ab 


Imperatoribut,  parta  vtctoria«  Ro- 
mam  mittebantnry  lanro  redimiri,  at« 
qne  ita  Consnlibns  reddi:  mide  eC 
lanreatae  dicebantur. 

26  Poaere]  Honoris  canu ;  iit  so- 
lebant  qoi  aiicajns  Dei  benelicio  ant 
periculnm  etTngerant,  aut  aliqnid 
boni  consecuti  erant. 

iViec  muirer]  Nec  differam. 

27  Subteribam]  De  more  etiam. 
98  Acer]  Ex  qno,  sicnt  et  aliis  ar- 

boribnsy  llemqne  ebore,  &c.  labellm 
conficiebantnr.  E»t  aotem  acer  ar- 
bor  notissima,  qua  bodieque  ad  tabu- 
laa  prssertim  et  instmmenta  Musica 
conficienda  ntuntnr.  De  Virabie^ 


Digitized  by 


Google. 


AMOBVM  UIB.  U  12.  41^ 


ELEGIA   XII. 

TabellaSj  quas  miserat,  execratur,  quod  amica  noctem  negaret. 

Flbtb  meos  casus :  .iristes  rediere  tabellae. 

Infelix  hodie  litera  posse  negat. 
Omina  snnt  aliqnid ;  modo  cum  discedere  vellety 

Ad  limen  digitos  restitit  icta  Nape. 
Missa  foras  iterum  lim^  transire  memento  fl 

Cautius,  atque  alte  sobria  ferre  pedem. 
Ite  hinCj  difficiles^  fnnebria  lignay  tabelte ; 

Tuque  negaturis  cera  referta  notis» 
Quam^  puto,  de  longse  coUectam  flore  cicntae, 

Melle  sub  infami  Corsica  misit  apis.  10 

'  iMgdemMmedUmiiiiatemTlMgtthratMhellifferertenmi,  FleMHe  epUttita  negvi 
peeee  hodie.  Prmeagia  emii  a/ifKJd :  eum  modo  Nape  veUet  wrafleieeif  keeaii  itttM 
pedee  ad  Hmen.  Recorderie  mima  demao  faraa  irmegredi  limea  pnideaihu  ;  ei 
eehia  pedem  toUere.  DieeedUe^  m/BToem  tabeU^f  Ugmum  iriaie :  ei  /n,  cera,  pleiia 
HneiealmmniUmas  qaam  arbHror  coaeiaMdeJlore  proeera  eicaiaapieCorneadi-' 

8  Plnritni  editi  et  scriptl  Omnia  $ant,—A  Al.  retuUi  icia;  vnde  DoQsa 
toni.  reittait :  Fr.  irMeerat  iUa.S  Totnm  hoc  diftichon  abeue  YelletFraDC^ 
^Qia  ipsi  Tidetuv  sensom  tnrbare«->10  Franc.  ftnxii  ajn«.— 12  Gl.  eeUr  cerie» 

NOTiE      • 

1  Trieiee^  Quai,  Poet»  trittitiam  qnitnr, 

afferentes,  remisit  amica.  J}igiioe  icta]  Graecismus. 

'  2  Posae]  Noctem,  tcil.  dare.  5  TranMre  Caii<ttM]  Utue  caespitet ; 

4  Digiioe']  Pedis,  scil.  Mnltum  ve-  nihil  offendan. 

ro  ominibns  ejusmodt  tribue bant  an-  6  AUe]  Ne  in  limen  incnrrat. 

tiqni ;  ita  nt  Janura  et  Vestam  iratos  Sobria]    Non  titqbans ;    quod  esf 

pntarent,  si  qnis  ingrediens  aut  egre-  ebrii. 

diens  in  liroen  incnrriKset,  ant  offen-  7  Dijjieilee]  Qne  ab  amica  dtffictli, 

disB^t.    Nec  tamen  inde  credendum  ipsam  difficilem  dicitis. 

Qsqoe  adeo  ineptnm  fuisse  Poetam,  0  Qiiam]  Ccram,  scil. 

ut   eJQsmodi   nagis  fidem  haberet;  Long^e]  Nimirum  ea  «isqoe  adbo-' 

▼erum  ex  homintim  coDsnetudine  lo-  minis  altitodmem  atsnrgit» 


Digittzed  by  VjOOQIC  ^ 


P«  OVIMI  MASOKIft 


At,  tanqaam  minio,  penitas  medicata  nibebafl. 

Hle  color  vere  sanguinolentus  erat. 
Projectae  triviis  jaceatis,  inutile  lignum  : 

Vosque  rotae  frangat  praBteieuntis  onus. 
Illum  etiam,  qui  vos  ex  arbore  vertit  in  usum^ 

Convincam  puras  non  habuisse  manus. 
Prsebuit  illa  art>or  misero  suspeodia  coUo : 

Camifici  diras  prasbuit  illa  cruces* 
nia  dedit  turpes  raucis  bubonibus  umbras : 

Vulturis  in  ramis^tstrigis  ova  tulit 
His  ego  commisi  nostros  insanus  amgres, 

Moiliaque  ad  dominam  verba  ferenda  dedi  ? 


as 


29 


fefnl  mb  meUe/amam.  Ai  pFwmu  rrMoB  tMtqmm  UUU  mmm.  Ilk  ctlhr  et^ 
vere  erueniut,  Abjeda  tabellae  jaceati$  Hgnum  fuiUe  iu  Irtetif,  et  peudus  ratee 
truuteuutU  vo$  proterut.  Prehete  etmm  peemm  ilium  ^'««t  arfemmmdMii  md 
ueum  ex  truneo,  non  halname  mmme  inaemiee.  .  Mud  ttgnumpr^puHfmhfirii  eelh 
i^fdici :  iUud  euppfditatit  etetae  crueee  torteri,  JUa  arbor  pretlmit  obeceenae  «ai- 
brae  raucie  bubontbue :  habuit  ova  riAvrit  et  etrigu  tm  rumie,  Ege  demene  At« 
credidi  neetro$  amoree,  et  tradidi  bUmdae  vocee  deferendat  ad  dominam?    Ha  tU" 


i*'»*<»^*»»i#>»'«»»>» 


— 13  Volgo  tn  trime:  JLin  «rirto.— IS  Diratj  a  conj.  Hetns.  valgo  ilKrat. — 
19  V.raeiebukembm:  Xwid,  wur  Hein8.coDJ.raew.— 20  Pal.J.  coinai. 


NOTJE 


.Cottectatn]  Ab  apibist,  qum  roel  et 
ceram  ex  floribns  aUitqne  collignnt 
Cicutit]  Herba  ett  venenata. 

10  MeUeeub]  Favi,  BciL  qoibm  mel 
continetur,  ex  cera  ab  opibuA  copfi-> 
cinntur. 

In/aini]  Amarum  eue  mel  Corsi- 
cnm  scripsit  Plinios,  qood  ex  buxo 
et  taxo  <5oIligatur. 

Coreica]  Ex  innula  Corsica,  in  mari 
Ugiutico,  ioter  Sardiniam  et  Italiam. 

11  Minio]  Miniom  minerale  est  in 
Goloribus  landatissimnm.  Vu  termeil- 
Im. 

18  Sanguinotentut']  Adeoque  feralls 
et  trifttis. 

15  Tritut]  Trivia  |oca  snnt  ubi 
tres  viae  coucurrunt.  Carrrfbur: 
qnanqnam  proprie  ^uadrivium, 

16  Punu]   Sic  Horat.  Od.  lib.  ii. 


1>.  in  arboiem,  <  IUe  et  oofMto  M 
posnit  die,  Quicumque  primnni,  et 
sacrilega  manu  Prodoxit  arbo»,*  &c^ 

19  Turpet]  TnrpibiM  avibna. 
Aaactf]   Optime  bic  Heioe.  rmme^ 

Ravnm  «nim,  nt  idero  Qptimn  gbaefb 
vavit,  obtusnm  eit,  seu  ad  colorem 
•en  ad  sonuni  aut  vocem  referas:  nt 
raueit  et  rarts  boc  in  ]oco  nniun.et 
idem  significent. 

Bubonibut']  Bnbo  avis  noctorna, 
fnnebris  et  mali  omlnis  veteribus,  ho- 
dieqne  etiam  mulierculis.  Un  hibou» 

20  VuUurit]  Rapacis  avis,  qui  prse- 
da  et  vanguioe  arborem  inquinaverit. 

Strigit}  Strix  avis  est  noctoma, 
caotu  certe  lugubris.  Chetickef  Fre" 
taie, 

81  Bit]  Tabellis,  scil. 

88  MoUia]  Blanda,  lasdya. 


Digitized  by 


Google 


AMORVM  lilOI.  I,  13. 


m 


Aptias  hflb  capiant  yadiinoma  gamila  cere, 

Quas  aliquis  doro  cognitor.ore  legat. 
Inter  epbemeridas  melias  tabulasque  jacerent, 

In  quibus  absumtas  fleret  ayarus  opies. 
Efgo  ^o  vos  rebus  duplices  pro  nomine  sensi  ? 

Auspicii  nomerus  non  erat  ipse  boni. 
Quid  precer  iratus  7  nisi  tos  cariosa  senectas 

Rodat,  et  inmiundo  cera  sit  alba  situ. 


25 


30 


btUm  eoiwiHientiuB  eanHmeant  vadmoma  (^fHoday  ^uom  tUiq^  judixkgaiviiUu 
mgpero»  CoiwenieniimMJueereiii  imier  toMui  diuriaif  m  ^ihue  «naru»  lugeret  Jtvi- 
tiuMexpmme.  Stg» ega eMperiue aum  tm 4ufiieeB  m$e e^eetie  pn  ralMiM mm^ 
nie  ?  Jpee  numerue  nm^  erut  Ueti  uugurii,  Quid  erem  t^femuif  niii  veiuttu»  ea- 
riem  inducem  voi  exeduty  et  eera  iit  eanu  turpi  ifmdnn  ? 


^»*^^«»<»^^^*'^^ 


Mgiiora:  dtio  Heiiu,  «mo.— ai  Heioi«  Hitue  ego,—%l  Maltl  eodd,  erediiur 
ere :  mlter  P.  et  Fr.  eonditor. 


NOT^ 


8S  Vadimmiiai  Sponshmes  ad  cer- 
tam  diem  Bistendi  de  jodicio. 

Garmis]  loepteQQmposita;  qaalia 
aiiiU  pleraqve  ooMifav  qam  et  bodiemi 
repetont  Imrbara  sua  lingoa  ftcribaB 
forenset. 

S4  Dnr»]  ScTero  et  trlati;  qaali 
etseftolentJQdicea. 

CoguUor]  Jadex ;  cignt  propriom 
est  caosat  cojniosrere. 

26  Ephemeridoi]  Diarinm  Latiois, 
qni  liber  est  fn  qao  siog alis  diebns 
aeta,  impensl  etiam  accepfiqNe  ratlo 
fefenor. 

sr  Acte]  BAotnetexperientia. 

Rmplieei}  PaQaeeset delesas ; cnm 


a  ▼obis  Istissima  omnia  expeetOTe- 
riroy  ea  antem  non  prvstiteritls* 

Pro  ooMJne]  Id.  est,  Secnndnm  no», 
minis  vf^tri  rationem;  Yel,  prou^ 
Domeo  ▼estmm  indicabat.  Diversis 
▼ero  ▼eoiebant  pagillares  nominibns ; 
•lii  daplicesy  alii  triplieea,  qnadra- 
plicesy  ^c. 

S8  Numerui]  Nomero  impari  gao* 
dere  Deos  sopcros  ▼oloeraot. 

89  Preeer']    Imprecer. 

(^mioea]  Ligoa  ▼ero  ▼etosta,  tere- 
dinibos  rodontnry  et  vermicnlaatttr ; 
a  qnibns  fit  preprie.earica. 

SO  Aiba]  Qualia  solent  esse  qnse 
sU»  et  ▼etnalate  cprmmpniitnr. 


Digitized  by 


Google 


493 


I».  OVIOII  NASOms 


ELEGIA   Xm. 

Ad  Auroram,  ne  praperet^ 

Jam  soper  Oceanum  venit  a  seniore  marito, 

Flava  prninoso  qnse  vehit  axe  diem. 
Qno  properas^  Anrora  ?  mane :  sic  Memnonis  nmbrift 
'  Annna  solenni  c8Dde  parentet  avis. 
Nunc  juvat  in  teneris  dominae  jacuisse  lacertis : 

Si  quando,  lateri  nunc  bene  juncta  meo  est. 
Nunc  etiam  somni  pingnes»  nnnc  frigidus  humor: 

£t  liquidum  tenui  gutture  cantat  avis. 


Jfmnjhva  Anron,  fiur  ^tri  4Um  turru  nrido^  umt  miperQu03nm  a  mmiU 
aiaie  fnvedMre,  QM/«fltiMf,  Awrpra?  RutMie:  me  wbU  mnma  pata  ftreU^ 
vat  Mambu»  MemmmU  mkmd  neee,  Ntme  mihi  Jacumium  deeumbere  m  wuUibu» 
kraekU'  demktm :  nune^  ei  mu^uamf  bene  eonnexa  ett  meo  hteru  Nune  etiam  eemm 
kumidi,nunevapor/rigidue:  et  awi»  emmitereami  maiti  gutture,    Quefettiim», 


^^^^#^«»^» 


•  1 P.  e t  Aniod.  vemt eemere :  Heinf .  coni.  venii eeniere reHetaj^^  VwM$  o«ij, 
MycilL  et  HeiDt.YQlgo  ifm6rM;  F.  umM^:  al.  nonDnlli  «Mfrroi.— 4  Sa.  et 
unns  V.  pro  dlv.  lect.  §oUenni  more.  Heins,  conj.  §oU.  Marte,  N.  et  quatoor  al. 
frequentet  ame^—l  Omnet  fere  olim  editt  frigidMe  aHr.—S  R.  tereti  gutture. — 


NOT^ 


1  Shper  Oeeanum']  Yidetnr  vero 
et  Sol  et  Aorora  qnati  ez  Oceano 
prodire. 

Seniore^  Tithono»  soiL  c^jiia  Poetie 
decantatisfima  senectnn. 

2  Flata']  Anrora,  scil. 
Pruinoto']  MaltiUno  eoim  temporCy 

quo  generator  prnina,  sen  roa  conge- 
latOB  praecipue  conspicitur. 

Aie]  Pro  cnrni.  Synecdoche  est 
partis  pro  toto. 

3  Sic]  Particnla  est  qna  sflepe  pre- 
cantes  ntontiir. 

Menmonis]  Memnonem  Titbonl  et 
Aurorte  filinm,  qni  Trojanis  in  anxi< 


liom  Tcnerat,  Achilles  interfecit: 
cnmqne  mater  Jovem  oraret,  ot  nll- 
qoo  honore  fiiinm  interemtnm  donn* 
ret,  ilie  rogi  favillaa  ejosqne  socioo  in 
aves  ▼ertit,  qoK,  a  Memnone  Meai- 
nonides  cognominatae,  quotannis  ad 
Memnonis  sepulcrum  inter  se  bella 
aspera  gerentes,  sno  regi  parentare 
dicuntur.  Qna  de  re  fusinsin  Metam. ' 

Umbrie]  Manibns. 

4  Parentet]  Proprie  est  parentare^ 
parentibus  justa  celebrare? 

Avi»]  Pro  aves.  Synecdoche» 

6  Juvat]  Me,  scil. 

tf  Si  pmndo]  Si  onqnam. 


Digitized  by 


Google 


ATAORVU    L1«.   I.   19.  43^ 

Quo  properas,  ingrata  viris»  ingrata  pueliis  ? 

Roscida  purpiirea  sttpprime  lora  maM.  10 

Ante  tnos  ortas  melias  saa  sidera  Mrrat 

Navita ;  nec  media  nescios  errat  aqua. 
Te  surgit,  qaamyis  lassQS,  veniente  viator : 

Miles  et  armiferas  aptat  ad  arma  manas. 
Prima  bidente  vides  oneratos  arva  colentes :  lA 

Prima  vocas  tardos  snb  jnga  panda  boves. 
Tu  pueros  somno  fraudas,  tradisque  magistris ; 

ITt  subeant  tenerae  verbera  saeva  manas. 
Atqoe  eadem  sponsam  consolti  ante  atria  mittis; 

Unius  ut  verbi  grandia  damna  ferat.  20 

huuamdafririif  h^eunia  puettU?  Atirake  habenM  rcre  ]^etfiua$  mmm  fttrfiiirea, 
Nautaeertia»  obairtat  saa  Hdera  aate  two§  ofiue ;  nec  inucieae  vagaiur  umdia  aqua. 
Viatorf  guanquam  drfenutf  exeutitur  te  aeeedente  ;  et  mUee  aeeammadat  manmi 
anmgerat  ad  arma,  Prima  aejneit  agrieohe  freeem  bideute :  prinm  mittie  leuiae 
hemee  eub  eurvajuga,  7W  eurripie  eomnum  ptcmt ,  e$  eoe  mittie  ad  pretceptoree  ; 
ut  moltee  manue  eubjicianturjtagrie  crudMun,  Atque  eadem  abigig  epoueum  ante 
neetibuia  jurieperitit  ut  referak  mgtMa  dettimenta  uniui  voeabuiu    TnnequeuB 


i*^i^»*^>^^^»»^^ 


11-12  In  P.  duo  disttcha  Prima  hideute,  tfc.  et  IV  fueroty  4r«.  pneponelNia- 
tnr  hii  daobns  ▼eraibus. — 19  NeteiuM  erral  P.  viilgo  ueeeit  an  erret. — ^14  P. 
Et  milettiBuat. — 16  Al.  Prima  eubire  jubet  o.  a.  eoUmoe.  Jqd.  oueratot  cotta 
colonoe.-^ie  Barb.  et  Pr.  Prtma  videt  durot:  dtio  al.  voeat  duroe.  Mnltrjii^ 
curoa,—!!  V.  magietro. — 19  AL  tponei  eoueultnm.  P.  a  mann  tuc.  tnm  al.  epen- 
tot ;  a  roanu  pr.  tpoueum  euUot. — 30  P.  cum  al.  melior.  /erani."^l  Barb* 

NOT^ 

7  Piuguet']  Snot,  «npple;   id  est,  goreTanescit 

qui  pingnedinem  iodocant.    Oratior  12  Erral^i  Qaod  ssptttine  aanli» 

yero  est  et  mollior,  nstate  praeser-  de  die  eveniebat,  priaeqaam  pjxi^ 

tim,  somnus  matutinas,  quia  frigidior  nautica  inventa  esset 

aer.  13   Qiumimf]     Pro,  qflantamvie: 

Humor]  Qni  cerebrnm  irrigat.  qnomodo  Virgil.  itemqne  Cioero  lo« 

8  lAquidum^   Pro,  liqntde,  clare.  onti  snnt. 

10  Rotciia']  Rore  perfnsa.  16  Bideuie]  Bidens,  instramentiMl 
Supprime^    tJt  equi,   qui   cnrmm  est  ad  fodiendam  terram,  dnos  dent«» 

tunm  trahnnt,  lentiori  pede  progredi-  babens.  . 

antnr.  16  Vocos]  Qnia  surgente  Aifrbra, 

Lora]  Habenas.  Oall.  Lee  rHet  de  agriooln  boves  ad  opus  msticum  edn- 

U  bride.  cunt. 

11  iliile  tuoe]  Hunc  versom  cnm  Tardot]  Tarde  et  lente  incedente». 
tribns  sequentibns  manu  recentiori  Panda]  Incnrva,  snbcurva.  Fre- 
margini  ascriptos  habet  Poteaneus.  quens  epilheton. 

MeUut  tervat]    Omniiio,  siquidem  17  Frautlaa]  Quia  redennte  Ince  m 

mdveniente  majori  liice  »telltfrum  ial-  prdBceploribos  excitantur. 

Delph.  ct  V«r.  Oa*.                     Ovid,  2  E 


Digitized  by 


Google 


434 


P.  OVIDII    NA80NIS 


Nec  ta  caosidico,  nec  ta  jucanda  diserto  : 

Cogitor  ad  lites  gurgere  aterque  novas. 
Tu,  cum  foeminei  possint  cessare  labores» 

Lanificam  revocas  ad  sua  pensa  manum. 
Omnia  perpeterer :  sed  surgere  mane  puellas 

Quis,  nisi  cui  non  est  uUa  puella,  ferat  1 
Optavi  quoties,  ne  nox  tibi  cedere  vellet ; 

Neu  fugerent  vultus  sidera  mota  tuos ! 


25 


Tu,cum 
Oimw 


grtUa  juri^perUc,  neque  patrono :  uterque  cogUur  iwrgere  od  litee  notae. 
muUebria  opera  poetitU  intemttttif  reduei»  fumum  lanyieam  ad  tua  penea, 
perferrem:  eed  quit  patiatur  ^Uae  inawlecto  excuH^  ni$i  cui  uuUa  ed  pudU  1 
QuoHe»  tfMptet,  ne  nox  tibi  veUUt  locum  dare,  neve  eteUa  depuieee  viiarent  tua$ 


eauMieo:   viilg.  eonmdto,  Alil  dt«frto«.— 28  P.  Tunecwm:  al.  Tune.  P.  Ar. 
ot  tres  al.  laime»:^  valgo  «ac<rtt.— 28  Vulg.  Nec  fugereni :  mellores  ne :  quin- 


NOT^ 


Troidi»']  Qaod  pnerit  dariMlmom. 

19  Sponeum]  Suspicatos  est  cl. 
Heinslos  a  mala  manu  esse  totom 
distichon.  Ctd  taoien  facile  non  as- 
tentltus  fuero  ;  nec  quam  dixit  ratt- 
onem  probavero. 

ContuUi]  Jnritperiti ;  quorum  con* 
tllia  et  retpoQta  circa  ret  litigiotas 
exquiruntur.    Le»  Avoeai»  eon»uUaM»* 

Anie  airia]  Ubi  espectandom,  tci- 
lleet ;  quod  an  spotaso  durum  sit,  qul- 
vls  qul  semel  saltein  expertut  foerit, 
fkoile  cognoverlt. 

20  UniuM  ui]  Sensut  ett,  Ut  contnl- 
tot  in  lege  aut  In  alio  tcripto,  unnm 
Yerburo  pro  utilitate  consultoris  in- 
terpretetur ;  quod  nisi  fieret,  maxlma 
damna  eum  seqiierentnr.  Ita  Inter- 
l^retatnr  Dominicns,  delnde/rrol  po- 
•itnm  putat  pro  a^ferai,  Sensum  ve- 
ro  vldetor  llle  omnino  contrarinm  in- 
dksxlsse:  Poela  enlm  omnia  advenass 
Anroram  congerit :  credideriraqne 
per  danMi  wrias  verU  intelligenda 
•sse  damna,  qnss  sibi  ex  cpnsnlU  re- 
aponso  Imptndere  consnltor  cogooa- 
•it.  Alqi^  tta  verbom/mir  non  ad  con- 
Mltnm,  sed  ad  cnaaiiltorem  referetttr. 


proprieque  et  pro  se  positnm  fnerit : 
ut  ex  consnlti  responso,  (nam  lnvi« 
diose  locutus  est  Poeta,)  deinde  et 
AurorsB  exortn  mala  omnia  oriri  in- 
teHigator.  Notandum  vero  qnod  io- 
super  in  transcnrsu  consnltoamordet : 
quod  sofeant  illorum  nonnnUi  paucn* 
Us  verbiSy  qoandoqne  obscnris,  qni- 
bus  tamen  tanqoam  oracnlo  et  sioe 
responsione  credendom  sit,  decreta 
soa  profcrre.  Oppositio  cst  etiam 
viittis  com  grandia;  verH  cnm  damm: 
OaU.  honc  versum  iU  interpreterit» 
4/in  f«'ti  »*en  reioume  meeabU  dea 
perte»  fH<  kd  emuerm  w»  mai  #«» 
Avocai. 

21  Dieerto]  Cansldlco,  iUe  est,  qni, 
qnod  consultns  dixit,  apud  jndlcea 
defendlt :  cni  diserto  esae  opns  est« 
UnAvoeaiquipkdde. 

24  Peata]  Ad  lanam,  qnas  ex  colo 
peadet. 

26  Oamia]  Quss  tn  facis;  antyad 
qnse  liomlnes  cbgit. 

28  Fugereni]  Ex  vnlgi  opiaione  lo- 
qnltnr,  qni  moveri  et  fngere  credit 
stellas,  qoamm  fnigor  asajore  solis 
Ince  extingnitnr. 


Digitized  by 


Google 


AMORUM    LIB.   I.  13.  435 

Optavi  qaofies,  aat  ventus  fraiigeret  axem^ 

Aut  caderet  spissa  nube  retentus  equus !  30 

Invida,  quo  properas  ?  quod  erat  tibi  filius  ater, 

Matemi  fuerat  pectoris  ille  color. 
[Quid?  si  non  Cephali  quondam  flagrasset  amore, 

An  putat  ignotam  nequitiam  esse  suam  ?] 
Titbono  vellem  de  te  nairare  liceret :  35 

Fabula  non  coelo  turpior  ulla  foret. 
Illam  dum  refugis,  longo  quia  frigidns  aevo, 

Surgis  ad  invisas  a  sene  mane  rotas. 
At  si  quem  manibus  Cephalum  complexa  teneres ; 

ClamareSy  Lente  currite  noctis  equi.  40 

Cur  ego  plectar  amans?  si  vir  tibi  marcet  ab  annis ; 

Num  me  nupsisti  conciliante  seni  ? 

oeuks  I  QuoHei  eupivi  aui  venhu  iUiderei  cwrruMf  mti  epnu  repreeiUM  teum  nuhe 
rueret  !  Quofestinat,  livida  7  Quod  JUiua  iibi  erai  nigerf  iUe/uerai  eehr  «inif 
maiemi,  Quid  si  olim  wm  arsieeei  amere  CepkaU  7  An  credii  laeeitiam  mutm 
eeee  occuUam  7  Cuperem  fa$  eetei  Tithouo  de  ie  loqui :  non  eeeei  uUafaMa  o6- 
eecenior  in  ccdo,  Dum  iUum  vUae^  qma  eetaie  profieciiory  nume  excuierie  a  oene 
ad  odioeoecurru»,  Ai  ei  amplexafoveree  CqiftakjN»  ^um  HM^  cuferea,  voqfera» 
reris:  SegnUerproperaie  nodik  equu  Quamolfrem  ego  amane  |w«Mr,  $i  mariiue 
iiU languei  eeuio  7    Anne  nupsisii  seni  me  adjnngenie7    Vide  q^  sonmos  Luna 

qne  neu,  Qaidam  sidera  jussa :  aliiis  noia :  Mor.  iada, — tS-S4  Hoc  dlsticbon 
a  mala  mano  iDtrosnm  indicant  MycUlna  et  Heins.  Idem  in  optimo  P.  mar- 
gini  ascriptum  erat,  idqne  manu  recentiori.  Pro  nequUiam  D.  nequiiiem. — 
S5  Heius.  Uberei  pro  Ucerei, — 36  Fabuia  P.  2.  cum  £xc.  Voaa.  vul|^o  Fes' 
ntina, — 87  Quia  frigidus  eevo  H.  al.  quia  marcei  ab  eeao:  P.  et  complnres  al. 
quia  grandior  avo. — 39  P.  quem  magis  Ceph.  Exc.  I.  quod  maUes  Ceph. — 41  Al. 
pieeior, — 42  iViim  P.  et  qutdam  al.  e  pnestantioribiis :   vnlgo  Non,  In  qui* 

NOT^ 
29  Axeml  Cnrn»  tni,8cil.  ro  est,  in  amantes  duriorem  fore  An- 

50  Eqnusl  Tuorum  aliqutii.  roram,  nisi  ipsa  Amoria  spicula  sen- 

51  Quod  ena']  Vide,  annon  Anrorae     sisset 

properantiam  indicet  hic  versns.  CephaUl     Fuit   Ceplialtts  Procris 

FUhw]  Memnon  ^thiops,  scil.  de  maritns,  nostris   etiam  fabnlis,  sed 

qno  antea.  fide  erga  conjngem,  qnam  tamen  in- 

32  Maiemi  pecioris']  Qnod,  qoia  in-  scins  occidit,  maxime  notiis.    lUum 

vidum  est,  lividum  et  nigrnm  cense-  Anrora  ama?it  et  rapuit. 

tnr.  34  Nequiiiam']  Lasciviam. 

83  Qiiid?  sQ  Merito  vero  hoc  dis-  36  TUhono^  AnrorsB    marito;    de 

tlchon,  cnm  MyciUo  et  Omtero,  sns-  quo  antea. 

pectnra  babuit  clar.  Heinsius ;  quod  lAceref]  Alit  Uberei, 

marginl  ascriptnm,  Idqne  mann  re-  36  Fahuia]  Tua,  scil.  o  Anrora. 

eeoUori  habet  Putcaneos.  Sensns  ve-  87  lUum]  Tithonnm. 


Digitized  by 


Google 


436  1".  ovimi  NASONis 

Aspice,  quot  soimios  javeni  donarit  amato 

Luna ;  neque  illius  forma  secunda  toae. 
Ipse  Deum  genitor,  ne  te  tam  ssepe  viderct,  45 

Commisit  noctes  in  sua  vota  duas. 
Jurgia  finieram :  scires  audisse;  rubebat. 

Nec  tamen  assueto  tardius  orta  dies. 

permUerU  jweni  dUecto :  neque  illius  pulchriiudo  fuit  i^ferior  tuw,  /jMf  I>m- 
rum  paier,  ne  te  toties  aepiceret,  junxU  duoB  noctea  tn  »ua  demderim.  Conni- 
eia  abeolveram :  cognoeceres  audtoieee  ;  rubebat,  Nec  tamen  dies  Jmbit  terimu 
eoUto. 


^ ^^^^^^^^^ 


busdam  confilunU^.— 43  Al.  quM  Mmnos.— 44  Vulgo  eecunda  tua  ett^^AS  Al. 
e§t  eoUto  tardior, 

NOTiE 

88  Invieas']  Mihi,  et  cnnctis  morta-  mire  non  patiaris ;  cnm  nque  pulchni 

libus.  Lnna  id  patiatnr. 

42  Setu]  TithoDO.  45  Deum  genitor]  Jnpiter ;  ^qni  eo 

43  Jnveni]  Endymioni,  scil.  cuidam  nomine  aspisaime  appellatur. 
pastori,  qiiem  perpetno  sonmo  a  Jove  46  Commieit]    Quo  tempore  cam 
damnatnm^  quod  Jnnonem  concnpU  Alcmena  cnbnisse  dicitnr.    Qna  de 
visset,  Luna  amanse  dtoitnr.    Argn-  re  vide  Planti  Amphitr.  sl  Inbet 
mccl«im   est    a  juventute    adversns  47  Jurgia]  Convicia  in  Anroram. 
Aurorani.  Scirea]  Quivis  Anroram  jurgia  au« 

DonarU]    Fabulam  Poeta  ad  sco-  diiise  scire  posset. 

pnm  snum  accommodat.  RfU>ebat]   Qnod  ex  pndore  oritnr, 

44  Neque  iUiu»]    Adeoqne  nec  tibi,  et  dolore. 
Aurorn,  causa  est,  cur  amantes  dor- 


ELEGIA    XIV. 


Puellam  comolatur^xui  pra  nimia  cura  cam^R  deciderant.. 

DicBBAM,  Medicare  tuos  desiste  capillos. 
Tingere  quam  possis,  jam  tibi  nulla  coma  est. 

Admonebam :  OmUte  inficere  tuam  comam,    Jam  nuUi  sunt  tibi  eapUH  t 
2  ViuisMe.  Pingere  quam:   Jun.  ffectere:   Heins,  fingere.  Ed.  Piant. 


Digitized  by 


Google 


AMORVM    LIB.    I.   14.  497 

At^  si  passa  fores,  quid  erat  spatiosiiis  iilis? 

Contigerant  imum,  qua  patet  usque,  latas. 
Quid  ?  quod  erant  teniies,  et  qnos  omare  timeres ;  5 

Vela  colorati  qualia  Sei^s  babent  ? 
Vel  pede  quod  gracili  dedacit  aranea  filum, 

Cum  leve  deserta  sub  trabe  nectit  opus  ? 
Nec  tamen  ater  erat,  nec  erat  tamen  aureus  illis, 

Sedy  quamvis  neuter,  mixtus  uterqoe  color.  10 

Qualem  clivosse  madidis  in  vaUibus  Idae 

Ardua  derepta  cortice  cednis  habet. 
Adde^  quod  et  dociles^  et  centum  flexibns  apti, 

Et  tibi  nullius  causa  doloris  erant. 
Non  acus  abrupit,  non  vallus  pectinis^  illos  :  15 

Ornatrix  tuto  corpore  semper  erat. 

po»M  medicari»  At  n  swisMea^  quid  erat  prolixius  iUi*  7  De^tubant  vaque  ad 
u^fimuM  latu»  ^uMuque  pmrngitur.  Qvtd,  quod  erant  tubiUeB  et  quoefingere  metetf- 
ree ;  qualia  SereM  nigp  habent  vela  7  vel  qaaie  JUum  quod  net  aranea  pede  exiUf 
«iMi  tenuo  opui  inqUicat  eub  tigno  incuUo  ?  Nec  tamen  cohr  iUis  erat  nigerj  nee 
tatnen  erat  wis  aureuSy  sed  quamms  neuteTf  uterque  confusus,  Qualem  cedruspro- 
eera  habet  tn  ralUbns  humidis  Ida^  montosa  eortice  detraeto,  A^jice,  quod  etiam 
facileSf  et  idonei  centum  orbibus,  et  tibi  nullius  dohris  erant  causa.  Acus  non  sci» 
dU  iUoSy  uon  dens  peetinis :  omalrix  erat  semper  seeuro  eorpore,    Sape  ett  comia 


^^^^^«^^'^«^«^i»»^ 


possia, — 3  Spatiofius  P.  ciun  doobns  a).  et  Exc.  I.  vnlgo  speeiosius:  Pa.  t. 
pretioeius:  Mor.  1 . /orniomu. — 6  Mor.  pro  div.  iect.  9110«  spectare  (Heins. 
CODJ.  pexare)  deceret. — 7  Med.  2.  qnod  JragiU.  Sa.  produeit.  Vnns  Mor.  mw- 
neafurtim. — 8  A.  et  D.  Jingit  opus. — ^9  P.  et  qaidam  ai.  neque  er.  t.  anr.  iUe: 
▼nigo,  nec  erat  color  awreus  ille. — 12  Derepia  scribit  Heiiu.  e  vestigiis  optinii 
Pal.  in  quo  direeta:   F.derepto:  vulgo  direpto. — IS  Treslibri  etfaeiles;  dao 

NOTJ2 

1  Medieare']  Coloribos  inficere.  7  Velpede'\  Amieae  capiUos  araneflB 

2  Tingeni]  Heinuns.maUetJiiiferey     filis  siniiles  fuisse  dicit. 

neqne  »ine  ratione.  8  Leve]   Non  mnlti  ponderis  esse 

4  Contigerant]  Demissi  erant  nsqae     potest  profecto  fiiam  tam  snbtile. 
ad  talos  ;  at  loqaimor  nos.  10  Color]  Capiilorom,  scil. 

5  Temues']  Non  placent  crassi.  11  Qualem]  Cokn-em,  scll. 
Timeres']  Ne  frangerentiir,  scil.  18  Doeiies]  Faciles  omari  et  fingi. 

6  VeU]  £x  Serico  confecta,  scii.  Flexibus]  Orbibns,  cincinnie. 
ColMtrtt]  Sabnigri ;  •  ex  Soiis  ardo*  14  NuUius  dohris]  Secus  nonnnlliB 

ribns.  evenit,  quibns  labor  est  maximns  co- 

Qiudia]  Tennissima,  scil.  mam  plenimqne  implicatam  fingere. 
Seres]    Popnli  Asise,  inter  Scytbas         16  VaUus]     Valium  pro  dentibna 

et  Cbinenses;  nisi  potios  eos  Cbi*  poenit. 

nensis  regni  borealem  partem  inco-        16  Omatrix]  AnclHa  est  qu»  co- 

Inisse  credidnris.  mam  fingf t. 


Digitized  by 


Google 


43S  P.  OVIDII   NA80N1S 

Ante  nieos  saepe  est  ocidoB  omata ;  nec  nnqaam 

Brachia  derepta  saucia  fecit  aca. 
Saspe  etiam,  nondum  digestis  mane  capillis, 

Parpnreo  jacoit  semisapina  toro.  20 

Tom  qaoqae  erat  neglecta  decens ;  ut  Threcia  Bacche, 

Cam  temere  in  yiridi  gramine  lassa  jacet. 
Cnm  graciles  essent  tamen^  et  lanaginis  instar ; 

Hea  mala  Texatae  qaanta  talere  comse ! 
Qaam  se  praebuerant  ferro  patienter  et  igni ;  25 

Ut  fieret  torto  flexilis  orbe  sinas ! 
ClamabaTOy  Scelas  est^  istos  scelas  arere  crines : 

Sponte  decent :  capiti^  ferrea,  parce  tuo. 

mUe  mio$  o^mJm  ;  nee  nnqiuiM  vmlueratU  lacertos  ornatricis  acu  abrepia.  Seepe 
eHam  mame^  mmdum  eompoeiia  cmm,  cubuit  umieupina  lecto  purpureo»  7\m  quo- 
aue  imomaia  pulchra  erai,  ut  cum  Baceka  Thracia  /eaa  uegHgeuierjacet  im  ker- 
M  vireuie.  Quamvit  tameu  eeseut  tenuee,  et  iutiar  UmugiHie ;  keu  pumta  maim, 
pami  mad  capilU  iorti  !  Qiiam  teierauier  u  tradiderami  caiamiiiro  ei  igmi  ;  ui 
cimeimmijterenifaciiee  ammulo  critpaio  !  Voc^erabar :  FlagiiiMm  eet^/iagiHmm  tar^ 
rerg  iam  pukkroe  eapiUae,    VUro  eumi  decori ;  crudelie^  iguoaee  iua  eapiti.    Imge 


fragile$.^l6  VaUue  Arand.  Tiitgo  vaUain.— 18  Derepta  P.  vulgo  dinpia:  boa- 
nnlli  direeta, — 30  Semieupina  P.  et  al.  meliorea  :  vulgo  eemieopUa:  edd.  qo«- 
dam  eemitepuUan—il  Tkrecia  P.  vnlgo  Tkracia :  dao  V.  tetrieuy  et  territa, — 
23  Marg.  Bertro.  tenere.—n  Sa.  et  V.  nnua  eeeemt  tanquam  Umug,  Mc.  et 
rnins  Med.  tamtum :  nniu  Helns.  Ctwi  et  lamugime$ :  £xc.  I.  tamiem  et  aumt  ia- 
«Mt«  tiutar. — ^24  Al.  iMle.— 35    Frtebuerumi  conj.    Heins.  nam    duo  libri 

NOT£ 

IWo]    Omatrici    irascnntnr  qnae  2S  GracUee]  Capilli,  scil. 

comam  habent  difficilem.  Lcmv^iiitf]   Lanago  dicnntur  tenn- 

17  Omaia']   Pnella,  scil.  amica :  •  issimi  pili,  qnales  pnbescentinm  genls 
qna  termonem  avertit.  annascuntar.  LepoilfoUet, 

18  Braekia}  Omatricis.  34  Quania^   Cam,  verbi  gratia,  ca- 
30  Purpureo]  Ostro  et  purpura  in-     lamistro  crispati  sunt  capilli,  aut  co- 

strato.  loribns  imbnti. 

21  Negleeta]  Inoraata.  36  Ferro  et  igni]   Id  est,  ierro  ig- 

Vt  Tkrecia]  IIIsb  vero  mulieres,  per  nito,  calamistro. 

ihrorem  absolutis  Bacchi  sacris,  colo-  36  Or6e]  Cincinnnm  intelligit,  sen 

re  et  fbrma  pnlchriores  videbantnr.  annulatum  capillum.   Dea  bouclea, 

Tkreeia]  Ceiebres  fnemnt  Threiclae  ^tm»]    Res  est  cnm  cincinnia  ea- 

baccbse,    sen  baccbantes  mnlieres,  dem ;  sed  varie  a  Poeta,  ntestille 

apnd  quas,  Orpbens  primum  Bacchi  copiosissimus,  concipitur  et  exprimi- 

sacra  instituit.  tnr. 

Baeeke]  Vox  Orttca  est,  mnlierem  37  leioe]  Tam  pulchros. 

significaiis  Bacchi  orgia  celebrantem.  28  Ffrrca]  Dura,  crudelis. 


Digitized  by 


Google 


AMORDM    LIB.   1.   14.  430 

Vim  procal  hinc  remove :  doq  est  qui  debeat  ari ; 

Eradit  admotas  ipse  capillus  acns.  30 

Formosse  perie  r  comae ;  qaas  yellet  Apollo, 

Quas  irellet  capiti  Bacchus  inesse  suo. 
Illis  contulerim,  quas  quondam  nada  DicHie 

Pingitnr  hamenti  sastinaisse  mana. 
Qaid  male  dispositos  qaereris  periisse  capiUos  ?  35 

Qaid  speculam  moesta  ponis^  inepta^  manu  ?\ 
Non  bene  consuetis  a  te  spectaris  ocellis. 

Ut  placeas,  debes  immemor  esse  tui. 
Non  te  cantatsB  Iseserunt  pellicis  herbas ; 
.  Non  anus  Haemonia  perfida  lavit  aqua.  40 

Nec  tibi  vis  morbi  nocuit;  (procul  omen  abesto;) 

Nec  minuit  densas  invida  lingua  comas. 
Facta  manu  culpaque  tua  dispendia  sentis : 

Ipsa  dabas  capiti  mixta  venena  tuo. 

kine  dipdU  friolentiam :  non  eit  eamUuBf  qui  debeai  edUnmairo  tangi  ;  ipee  admonet 
aeuM  admetat.  Ptdehri  eapUH  defiuxerunty  quoe  AftoUo  euperet,  quoe  Baeehue  eupe^ 
ret  adheerere  $uo  eapiti,  Comparaverim  iUie  quoe  olim  nuda  Dione  pingitur  pree~ 
ame  maira  kamida,  Quamobrem  dolee  deftuxiaae  eomam  male  eomtam  ?  Quamob» 
rem,  etuUay  depenie  epecuium  trieti  manu  7  Prave  conepieeris  a  te  oculie  aeeuetie, 
Vt  tibi  ptaoeae,  debee  obliviKi  tvi.  Gramim  incantata  peUicie  non  te  deformave- 
runt :  non  te  vetula  inflda  tinxit  aqua  Hamonia,  Nec  tibi  violentia  morbi  ob/uit 
(tonge  abeit  amgurium) ;  nee  lingua  Hvida  revuleit  capiUoe  spieeoi.  Paterie  dam- 
na  /aeta  numu  et  crimine  tuo,    Ipea  admovebae  tomca  iniriJta  capiti  iuo,    Nimct, 


preAuerint:   ▼iilgo  prabuerant.—M  Al.  nexUie  or^.— S6  Diepontoe  meliores 
cmn  P.  valgo  compoeiioe,—AO  A\.  leeeii  aqaa.—^X  Vulg.  iim  pro  nec  hic  et 

NOTiB 

29  Htiic]  A  capite.  S6  Ponu]  Hoc  facianty  qaibas  sua 

tO  ErudW]  Docet :  qnia  jain  eam  forma  hod  placet. 

babet  formam,  quam  ilii  acaa  ipsaB  Inepta^l  Blandnm  conviciom. 

prabere  volunt.  S7  Consuetie']  Qui  consaevennt  te 

9t  PtMie]  Oceani  et  Tethyos  61ia  integriscapiUispalchrioremaspicere. 

fuit,  Veneris  mater :   at  pro  ipsa  Ve-  89  Cantatai\  Incantatse. 

nere  etiam  sumitnr.  PeUicie\  Solent  vero  pellices,  ut 

t4  Pij^ur]   Veneris  e  mari  exe-  facilius  maritos  sibi  devinciant,  om- 

nntis    tabulam    Apelles    pinxerat ;  nibns  modis  matronas  defprmare. 

quam,  nt  refert  Plinins,  Divus  An-  40  HonMmta]   Thessala.  Fuit  vero 

gustas  in  delnbro  patris  Csesaris  de-  veneficiis  famosa  Thessalia. 

dicavit :  cujus  tabnlae  inferiorem  par-  49  /nvtda]  MnUum  invidiae  licuisse 

tem  corraptam  qni  reficeret,  non  est  crediderunt  veteres. 
Inyentot. 


Digitized  by 


Google 


440 


P.   OVIDil   NA80N1S 


Niinc  tibi  cafHwoB  nittet  GenMiiia  crines :  45 

Colta  triumpbatsB  munei»  geaiktis  eris. 
O  qaam  saspe,  comu  aliqso  narante,  mbebis ; 

Et  dices,  Emta  nonc  ego  merce  pcobor ! 
Nescio  quam  pro  me  landat  nnnc  iste  Syganbram ; 

Fama  tamen  memini  cnm  foit  ista  mei.  50 

Jf  e  miserum !  lacrymas  male  cwtinet ;  oraqae  dextra 

Protegit,  ingenoas  picta  nibore  genas. 
Sustinet  antiquos  granio  spectaie  caiMllos, 

(Hei  mibi !)  non  illo  mmiera  4igna  loco. 
CoUige  cum  vultu  mentem :  leparabile  damnum  est.        56 

Postmodo  nativa  coospiciefe  coma» 


Genumia  tibi  dabU  eofiUdi  ctiptifat ;  antaia  erii  doKo  malintu  tnmmfkatm*  O 
qaaiies  rubare  tejfwnierie.  aUqae  adndranie  capiOoa ;  ei  dices :  Ego  namc  Uadarj 
meree  munmie  eamparaia  I  leke  nmne  probat  neecie  qnam  Saeambram  pra  me  ;  re- 
eerder  tamen  crnn  ieta  fiat  laue  meL  Hei  ndki  !  wen  repnaut  laerfums  ;  et  aelat 
faeiem  manm^  "^Jf^  Ubereieegenae  mbore.  Tfon  veretur  atpicere  veterem  comam 
ineinmj(keimiM/)dananemidaneaiUileco.  Erige  anim 
dbun  eet  reparabiie.    Poatmedo  epeetaberii  capUUe  eincerie» 


Mqaenti  rersii.— 42  Al.  Nec  IsmmI. — 46  P.  aUiqoe  comploires,  Tuta 
9a.  Pukhra,-^7  Mor.  2.  etepe  aUquo  tmUum  miranie :  D.  aUqua  criaem^tteie 
V.etdooMoi'.  Pal.  a{t9iia.^9  Vttlg.  nunc  ipee.  P.  Stfgambram:  TalgO  Si- 
eambram.*^6Q  N.  et  R.  Farmatamen,  Tres  scripti»«i:  valgo  mea.~^%  MAr. 
timeta  ncAoiK.— M  Spe^e  ses  scripti  ciub  Exc.  I.  al.  apectutque^^^  Fr.  m- 
«ifM  digma.--Sl^  Barb.  et  Pal.  S.  Corrige  cum. 


NOT« 


45  Captivoi]  Uoc  In  Aagosti  gra- 
tiam  dicit;  cajos  auspiciis  Drnsas 
Oermaoiam  domait. 

47  Rubebie'}  E\  padore ;  qnod  co- 
ma  DOD  sit  taa. 

48  Emta']  Propert.  externos  capil* 
los  Tocat. 

49  Neecio  quam]  Verba  sant  p«- 
eUc. 

•  Sygambram']  Cajas  baec  mea  exter- 
nacoma  fnit.  Sygambri  antemysea 
Sycambri,  popnli  faerunt  Germanise 
Inter  Rhennm  et  Visorgim. 

51  Me  mieerum'}  Dolet  Poeta,  qood 
fx  amisM  coma  amica  rocereat, 


Mele  coniinet']  Non  continet. 
52  Protegif]  Tegit. 
Pictagenae]  Gratcismus;  pro  Pio< 
tas  habens  genas. 

55  Antiquoe]  Qni  deflQxerant. 

54  Non  ^tigna]  Id  est,  qnae  non  illo 
loco,  sed  in  capite  esse  deberent. 

56  ColUge]  Nnoc  denoo  pueliam 
alloqaitur. 

Cum  vuUu]  Videtor  vero  dolore  ti% 
moestitia  distrahi  hominis  ▼altosy  us- 
que  adeo  immotator. 

Meniem]  Nostri  non  sumos  compo- 
tes  per  dolorem. 

56  Nativa]  Viva,  natarali. 


Digitized  by 


Google 


AMOBUM    LIK.   I.   15. 


441 


ELEGIA    XV. 


Ad  invidos,  quodfama  poitarum  sit  peramis. 

QuiD  mihi^  livor  edax^  ignavos  objicis  annos ; 

Ingeniique  vocas  carmen  inertis  opns  ? 
Non  me  more  patnim,  dum  strenua  sustinet  aetas^ 

Praemia  militias  pulvemlenta  sequi : 
Nec  me  verbosas  leges  ediscere ;  nec  me  h 

Ingrato  vocem  prostituisse  foro. 
Mortale  est,  quod  quaeris,  opus :  mihi  &ma  perennis 

Quaeritur ;  in  toto  semper  ut  orbe  canar. 

Qwambrem^  wMiHgna  inetdia,  nitfct  exprchnu  aiaiem  dettidiosamj  et  notmnas  cat' 
ntenoinuiiigeniiidendUf  Car  exprobras,  menon  capiare  munera  ptUvemUmia 
miUtiig  more  tnefformmf  dum  anni  virentea  patinntur,  nee  wu  ferdiaoere  Ugee  gahru' 
l(tf,  nefiwupneiUnisie  voemfore  ingrato  /  Ltme  fttam  uetarie  eetfingHi» :  miki 
eetenme  konar  expetilter  ;  tU  eemper  celeffrer  in  omMiime  terrie*    MtBonideacekkram 


9  AJ.  Edd.  Non  me.  Alter  Pol.  addiscere. — 12  P.  et  alii  plnriml  resecta$ege$. 


NOTJE 


1  Quidf]  Proptcrqnid?  Sed  illnd 
acrinB  ett. 

2  Jttertis']  Ignavi  et  pigri. 

t  Nen  seqtu}  Objicis  mihi  me  non 
leqoi,  &c. 

Pairttm]  Majonim ;  Romanorom 
aciL  quorvm  maxima  fuit  pri«ca  vir- 
tns  bellica. 

StreittuH  Javentutem  intelUgit; 
qna  virente  viri  f^M-tiorea  snnt. 

4  iVoMia  wtUitiai]  Adeoqne  mili- 
tiam  ipsam  :  nam  eo  spectat  oratio. 

PMhentlenta]  Qaia  per  poivcrem  et 
maximnm  iaborem  qnfltrunlury  qnaB 
ia  beU9  prmmia  dantnr. 

6  VeHtosas]  In  qnibna  interpretani* 
dity  definiendl^,  et  limitnndis,  moitis 
▼erbif  opnf  est. 


6  Vocem  proetiitdese']  Id  est,  Ad 
agendas  cansas  operam  meam  vena- 
lem  babaisse  ;  vel  ad  fomm  et  litea 
animura  a^ecisse.  Sed  invidiose  et 
per  contemtum  loqnitnr  Poeta. 

Prostitume]  Ad  meretrices  spectal 
hoc  vocabolom;  unde  qnamiagrala 
fnerit  Poetse  an  caosidicoriun  prop- 
ter  cavillationes  et  calnmmas,  plos 
satis  inteUigitnr.  Ceternm  mettinif- 
se  oportet,  qnod  antea  diximns,  mo- 
Tis  fnisse  antaqnis  omloribns,  nt  gra- 
tnita  opera  clientom  causas  agerenf. 

Foro^  Au  Palm;  A  Ui  ehicane: 
nam  propemodnm  ad  delum  et  e^ 
Inmniam  deflectnnt  pleviqne  litiga- 
tores. 

7  Mvriaie  eei]  iUsp4Misio  est  Ffih 


Digitized  by 


Google 


442 


P.  OVIDII   NASONIS 


Vivet  Masonides,  Tenedos  dum  stabit^  et  Ide : 

Dum  rapidas  Simois  in  marevolvet  aqaas.  10 

Vivet  et  Ascraens^  dnm  mustis  uva  tumebit ; 

Dum  cadet  incurva  falce  resecta  Ceres. 
Battiades  semper  toto  cantabitur  orbe ; 

Quamvis  ingenio  non  valet,  arte  valet. 
Nulla  Sophocleo  veniet  jactura  cothumo :  15 

Cum  Sole  et  Luna  semper  Aratus  erit. 
Dum  fallax  servus,  durus  pater,  improba  lena 

Vivent^  dum  meretrix  blanda^  Menandros  erit. 


hiiwr,  ^uamdiu  TenedM  H  Ida  mmeW ;  qwmdiu  Simois  propeOet  aquas  admiewM 
M  teqwr.  Celehrabitwr  etiam  Aeeraus,  quamdiu  uea  iwrgebU  musiis :  quamdiu 
Ceree  etemeiur  recieafake  recurta.  Baitiades  temper  ceUbrabUw  per  tetum  ar- 
hem  terraruin ;  quanquam  magnue  non  est  ingenio,  magnus  ett  arie.  NuOum  dam' 
mtm  accedet  eotkumo  Sophocleo.  Aratue  semper  erit  cum  eote  et  Luna,  Quam^ 
diu  sermu  dokmu^  pater  eeverue,  sceieata  lena,  quamdiu  ecartum  iUec^osum 


SOTJE 


Ue  ad  Hvorem  et  liTidos,  sen  invidos. 
JtfUi]  Ame. 

9  MESontdcs]  HomerQS  est;  qnem 
StrabOy  a  Mnonia  regione  Phrygiae, 
nbi  Smymam  patriam  habaisse  dicit, 
eo  nomine  appellatum  voluit.  Cam 
vero  maxima  sit  de  Homeri  patria 
dubitatio,  alii,  inter  quos  PlotarcfaaSy 
a  Mieone  Lydorum  rege,  qni  illum 
filli  loco  educasse  dlcitur,  sortitom 
fnisse  nomen,  scripsemnt. 

Tenedos  dumstabU]  Id  est,  Semper. 
Fnlt  vero  Tenedos  insola  e  regione 
Trojse  :  cnjus,  itemqne  Idae  montis, 
ideo  meminit  Poeta,  qnod  ab  Home- 
ro  ea  loca,  ct  quae  ibi  gesta,  celebra- 
ta  faemnt. 

Ide"]  Ide  Orssca  inflexione^seu  Ida, 
mons  et  sylva  fuit  Trojanornm  in 
Phrygia. 

10  Simais]  Flnvius  est  Troadisy  seu 
agri  Trojaniy  fama  qoam  natura  ma- 
jor. 

11  Aseraus]  Hesiodus  est,  ab  As- 
crapatria,  B^eotis  oppido,  sic  dictos. 

Dum  mustis]   Qniade  agricultnra 
acripsit. 
MuMtis]    Muitum  ovm  est  liqnory 


anteqnam  vinum  fiat. 

12  Ceres]  Id  est,  Segetes ;  qaibiu 
prseest,  quasque  invenit  Ceres. 

18  Battiadss]  Callimachus  est,  Bat- 
ti  filins,  Poeta  Graecns,  cnjns  hymnos 
nonnuUos,  eosque  pulcherrimos,  bo- 
dieque  habemus 

15  Nulla  Sophocleo]  Id  est,  Sopho- 
clis  fama,  quam  cotharoo,  sen  Tra- 
goediis,  sibi  magnam  fecit,  semper 
durabit. 

Sophocleo]  Fttit  Sophoclea  PoeU 
Grecos,  Atheniensis,  tragttdiaram 
scriptor,  qni  gravins  et  grandiori  sty« 
lo  Msripsit,  qnam  Earipides. 

Colkumo]  Calceamentum  est,  quo 
in  Tragoediis  utebantnr.  Ponitur  ve- 
ro  cothurnns  pro  tragico  stylo. 

16  Aratus]  Poeta  foit  Oraecns  ce- 
lebris,  Solensis,  ex  Cilicni;  cnjns 
opus,  de  ccelo  et  stellts,  etiam  hodie 
habemns. 

17  Fattax]  Qnales  in  Comcediis 
pleramqne  finguntnr. 

Improba]  Insatiabilis,  impnra,  ava- 
ra,  perjnra,  Sec»  qnales  snnt  lense. 

18  JlfMimtfrvs]  Fnit  Menander  Ptf- 
ela  Oraecus :   cvjm  virttttet  prseet- 


Digitized  by 


Google 


AMORUM   LIB.   f.  15.  443 

Ennius  arie  carens,  aaimosique  Accius  oris, 

Casurum  nullo  tempore  nomen  habent.  20 

Varronem  primamque  ratem  qu8&  nesciat  aetas, 

Aureaque  JSsonio  terga  petita  duci  ? 
Carmina  sublimis  tunc  sunt  peritura  Lucrett^ 

Exitio  terras  cum  dabit  una  dies. 
Tityrus,  et  firuges,  JSneiaque  arma  legentur^  25 

Roma^  triumphati^dum  caput  orbis  eris. 

dmrabwU,  Memmdtr  pentabit,  Enmm  arte  deMutu»,  Acchis  ori§  gHbUmU^k^ 
bent  famam  nunquam  interUuram,  Quodnam  s^rcuhm  ignorabii  Vammemei 
primam  naeem,  et  veUera  aurea  quteeUa  a  duce  /Eetmio?  Curmina  ehUi  iMcretU 
iune  eunt  intentura,  eum  una  diee  terra»  in  ruinam  trakei,  TUifru»  et  aegetee  H 
mrna  Mneia  Iq^entur,  qwOndiUy  Rma,  eri»  et^  orbi»  trtumpkati.    Quflwdt» 


^«^»^'^»#«^i^«^*^^«»«#' 


—18  Vnlg.  vicet ;  ct  Menander  pro  AftfiMMffM.— 24  Scaliger  ima  dt«f.— 26  Al. 
et  »egete»,—2d  Eri»  optimas  Pal.  ct  onus  Mor.  Yulgo  m<.— 28  Al.  Dicentwr 


NOT^ 


poMy  sea  in  fingeDdis  personis  artem, 
qaanqaam  obiter,  attigit  tamen  Ovi* 
dios.  Qoataor  ex  Menandro  Latinas 
fccit  Comcedias  Terentius. 

19  Emuu»']  Poeta  fait  Latinas  anti- 
quisitiroas,  Calabria  oriondns ;  cajas 
paucala  fragmenta  sapersunt. 

Arte  caren»]  Virgiliam  dicnnt  soli* 
tum  dicere,  se  ex  Ennii  stercore  au- 
rum  colUgere.  Monait  Quintilianas 
£nniamySicot  socros  vetustate  lacoS| 
adorandam. 

^  Animm]  Grandi  et  sablimi  stylo 
qai  scripsit* 

Aeeiu»']  Hic  tragoedias  scripsit;  da- 
riascalusqne  (quod  vitium  in  tempo- 
ra  rejicit  Quiotilianns)  Ciceroni,  fer- 
reos  aliis  visus  est. 

21  Varreuem]  Plures  eo  nomine 
laerant  viri  doctrina  celebres:  hoc 
vero  in  loco  de  illo  P.  Terentio  Yar- 
rone  Attacino  Intelligcndum  est,  qni 
Argonautica  scripsit,  quae  tamen  ad 
nostra  tempora  non  pervcnerunt. 

FrMMON^^  ratem]  Argo  navem  in- 
telligit;  qoam  primam  fabalantur 
Poetssy  qaod  nova  et  majori  fornia 


coDstructa  fncrit. 

22  iEsomo]  Jasoni,  scil.  .fisonis 
filio. 

Tergd]  Vellus  anream  int^lligit; 
quod  Varroni,  itemqne  aliis^Poematis 
materiam  prspboit. 

Duei]  Pro,  a  dace.  ' 

29  Lnereti]  Excellenti  Poemate, 
quo  totam  Epicuri  Philosophiam 
complexus  est,  notissimas  Poeta  La* 
cretius. 

24  Unadie»]  Forte  ad  illa  Lacretii 
respexity  '  Principio  maria,  ac  ter- 
ras,  cflelumqne  tuere :  Horum  natu- 
ram  triplicem,  tria  corpora,  Memmi, 
Tres  species  tam  ditsimiles,  tria  talia 
texta,  Una  dies  dabit  exitio.' 

25  Tittfm»]  Per  mtyrum,  Virgllii 
Eclogas  intellige,  in  quarum  prina 
Tityrua  Pastor  indocitur. 

Fmgfs]  Virgilii  intelligiintnr  Geer* 
gica ;  quibos  Agriculturam  docnit. 
JEneiaque]  Virgilii  £neis. 

26  Rema]  Romani  compeUat  ideo 
Poeta,  qnod  etiam  in  Roniani  nomi- 
iiis  gloriam  Poema  suum  Virgiliaa 
•cripserit. 


Digitized  by 


Google 


444 


P.   OVIDII    NA80NIS 


Donec  erunt  igods  arcusqiic  Gapidinis  i 

Discentur  numeri^  cuke  TibuUe,  tui. 
Gallus  et  Hesperiis,  et  Gallus  notus  Eois, 

Et  sua  cum  Gallo  nota  Lycoris  erit. 
ErgOy  cum  silices^  cum  deos  patientis  aratri^ 

Depereant  edvo,  carmina  morte  carent. 
Cedant  carminibas  Reges,  Hq;nmque  triumphi : 

Cedat  et  auriferi  ripa  beata  Tagi.     ^ 
Vilia  miretur  vulgus :  mihi  flavus  ApoHo 

Pocula  Castaliae  plena  ministret  aquae : 


90 


35 


ipus  et  Mgiii4B  erwat  tela  Cupiduiit,  ter$u8  im  nddiMcaAwr^  ftoUie  Tiktdie.  Galbu,  eC 
Lycoris  sua  cum  GdUo^  erit  clarus  ad  ortum  et  occasum.  IgUur,  cum  saxOy  cum  dens 
duri  aratri  deterantur  tempore,  versue  outUimmortales.  Reges  et  Regum  triumpki  ce- 
daut  carmmibus  ;  cedat  etiam  dives  ripa  Tagiaurtferi.  VtSgus  suspiciat  contemuen- 
d4 :  mureus  ApoUo  mhiprasbeat  poeuki  pteua  a^  CastaUa,    Et  redimiar  eapHlas 


^^^■^^^^^^^^^ 


muN.— S4  P.  et  plares  al.  ripa  6«n^giM.— S6  CoMiim  aqua  alter  Pol.  pro 


NOT^ 


96  Numeri]  Yersus.  Ttbollo  etiam 
«tenuun  faman  promittU. 

29  GaUus^  Hic  Coneltiis  OalliM 
Orator  ezimlas  et  Poeta  oon  meilio- 
cris  fnit,  Aagosto  fainiliaris,  ciijos 
tamen  jqmu,  cum  lo  proditioais  ins- 
fiicionem  veaiaset,  oecistts  est. 

Hesperiis']  Occidentalibas. 

Eots]  Orientalibas.  £oa  enim 
Grttce,  Aurora  est. 

SO  lAfooris]  Fictum  est  amicse  no- 
oien,  qosB  Volumnii  lil>erta  fuitse 
dicitar^  Cytberis  proprio  oomine  ap- 
pellata. 

tl  aUiess']  Qai  tamen  duriasimi 
ioat  lapides. 

Deus  aratri]  V  omer :  Le  soe  de  U 
dmrrue. 

Patientis]  Dnri ;  ntpote  ferrei. 

t2  JEvo]  Longo  tempore. 

iS  Cedawtf]  Cedant  vero,  ciquidem 
eomm  gloria  nonnisi  per  carmina 
dorat. 

U  Beata]  Dives.  Carmiaa  dititils 


anteponir. 

Tagi]  TsbguB  flnvins  est  LnMtaniae, 
qnem  aariferas  arenns  volvisse  scrip* 
serunt  Plinias  aliiqae. 

96  Ft(ki}  Qaaiia  anrmn,  argeatam, 
si  Poet»  scopnm  spectes^  et  aa* 
pientes  aodias. 

te  Mitetur]  Amet.  Qao  aensa 
partim  nihil  admirari  dlxit  Horatina 
rem  esse  prope  anam  et  aolamy '  qum 
possit  facere  et  servare  beatmn.' 

FUnus]  Propter  Solis  radiomm 
fnlgorera,  qui  sunt  ejus  cooia  aa« 
rea. 

ApoOo]  Sol  est,  qni  Masis  et  ha* 
ais  artibas  prseesse  creditur. 

86  Castalus]  Pons  fuit  Caataliaa, 
ia  montis  Paroassi  radicibns,  Mnsif 
et  Apolluii  sacer;  cajas  aqum  han«ti« 
bas  vatidnandi  et  carmina  seribeodi 
facultatem  dari  voluerant  Poetae. 

Plemi]  Vt  postea  ore  pleao,  ple- 
Boqne  ex  pectore  versus  tedere  pes- 


Digitized  by 


Google 


AMORUM    LIB.   I.  15.  445 

Sustineamqne  coma  metuentem  frigora  myrtnm ; 

Atqne  a  solicito  mnltns  amante  legar. 
Pascitur  in  vivis  Idvor :  post  fata  qniescit, 

Cnm  snus  ex  merito  qnemqne  tnetnr  honos.  40 

Ergo  etiam,  cum  me  supremus  adederit  ignis» 

Vivam ;  parsque  mci  multa  snperstes  erit. 

mfrto  Hmentifrigora  ;  et  pkarkmu  Ifgm'  ab  mmoUe  murio,  Iwndia  redit  mventei  ; 
dennit  poet  mortem^  cum  sm  lau$  difendit  unumqnemqne  pro  merito.  Ergo 
eeiebrabor  duim,  poeiquam  ultimut  igni»  me  eonsumserit ;  et  magna  pars  mei «»« 


Cattaiia  aqua,—M  Vnlgo  Atque  ita  aoL—AO  Vttlgo  TVnc  «mw.— 41  Adederit 
P.  valgo  adueserU. — 42  Al.  mei  magna. 


NOM 


97  SuBtineam]  Myrto  Veneri  sacra 
arbore  coroner,  nt  qni  amatoria 
scripserim. 

Frigord]  Maxioie  Tero  haic  arbas- 
cnlaB  frigns  nocet. 

38  MuUue']  Pro,  moltnm.  Sic 
saepe  etiam  alii. 

39  Paseiturin  vima]  Hoc  in  snnm 
solatinm  dicit;  cni  non  sit  dumm 
quod  omnibns  evenit  pati;  certut 
gloriam  maximam  poat  fata  manfii- 
ram. 

Poet  fata]  Postquam  impleta  om* 
nia,  qnae  a  fato  sen  Parcis  de  aliqno 
tedo  praeatitnta  snnt  Post  mortem, 


ono  Terbo. 

41  Adederit]  Admaeeritf  ut  habcnt 
alii :  Consamserit  Veteris  vero  non 
fnit  institnti  apod  Romanos,  auctore 
PliniOy  cadavera  cremare;  terra 
enim  condebantqr.  At  postquam 
longinqnis  bellis  obmtos  erui  cogno- 
vere,  tiwi  demnm  illnd  est  iostitntnm : 
a  quo  imperantibns  Antoninis  desci- 
tum  volnnt* 

42  Ftuam]  Fama,  scil.  apad  variai 
gentes  immortali. 

Superstee']  Superstes  est,  qui  post 
mortem  stat. 


Digitized  by 


Google 


P.  OVIDII    NASONIS 


A  M  O  R  U  M 


LIBER   IL 


ELEGIA    I. 


Quod  pro  gigantomachia  amores  scribere  sit  coactus. 

HoG  quoque  composui,  Pelignis  natus  aquosis^ 

Ille  ego  nequitiae  Naso  Poeta  mese. 
Hoc  quoque  jussit  Amor.  Procul  hinc^  procul  este,  oerem ; 

Non  estis  teneris  apta  theatra  modis. 

IIU  €go  Ntuo  poeia  mea  la$chuBy  oriuB  PeUpiuaquiaiicii,  kae  fuefiti  opns  fMr- 
tcripn.    Amorkoe  quoque  imperami:  Umge  hmc,  hnge  eaMe,  rigid^e:  aom  etH» 


%  Severa  tres  codd.  Heins.  et  Fr.  Tolgo  eeveri, — 5  Dao  Mor«  faeiem.'' 


NOT/E 


1  Quoqae']  Hac  voce  utitar,  quia 
soperiorem  de  amoribus  librum  con- 
scripserat. 

Peiignit]  Popnli  foeront  Peligni 
ad  Apenninnm  in  media  propemo- 
dum  Italia,  snpra  Romam;  nbi  fuit 
Sulmo  Poetae  patrla. 

AqoMie]  Propter  aqnas  ex  nivosis 
montibDs  vi  magna  deflaentes. 

2  Ne^iai]  Amores  intelligit 


S  Qaoque]  Sicnt  et  prsecedentem 
librnm ;  in  cnjos  prima  Elegia  dixit 
Poeta,  Amorem  versibns  suis  pedem 
snrripnisse. 

4  Teuerit]  MolUbas  et  laseivls. 

Tkeatra]  Pro  spoctatoribns,  lectorl- 
bns,  vel  anditoribas  posnit ;  per  Me- 
tonym. 

Modi»]  Versibus 


Digitized  by 


Google 


P.  OVIDII   NASONIS  AMORUM   LIB.  II.  1. 


447 


Me  legat  in  sponsi  facie  non  frigida  virgo ; 

Et  rudis  ignoto  tactus  amore  puer : 
Atqae  aliquis  juvenum,  quo  nunc  ego,  saucios  arcu, 

Agnoscat  flammae  conscia  signa  suae : 
Miratusque  diu^  Quo^  dicat,  ab  indice  doctus 

Composuit  casus  iste  Poeta  meos  ? 
Ausus  eram  (memini)  coelestia  dicere  bella^ 

Centimanumque  Gygen ;  et  satis  oris  erat : 
Cum  male  se  Tellus  ulta  est^  iugestaque  Olympo 

Ardua  devexum  Pelion  Ossa  tulit. 
In  manibus  nimbos^  et  cum  Jove  fulmen  habenti^ 

Quod  bene  pro  coelo  mitteret  ille  suo^ 


10 


15 


spectatrUe$  idonea  mcUUms  venibHS,  PueVa  tum  eevera  coram  amaiere  me  legai^ 
etjuveni»  inexpertua  correpttu  amore  incogniio,  Atque  aiiquu  adoleseenium  viSiie- 
ratus  Sf^^tie  quibus  ego  nune^  agnoseat  notas  conscias  sui  amoris  ;  et  diu  ndratuSt 
Quo,  dicaty  ah  indice  iste  f>oeta  admonitus  perscripsit  fortunam  meam  7  Ausus 
eram,  (recordor)  cantare  bella  ccelestia,  et  Gygen  eentimanum  (et  satis  erat  spi- 
rUu»X  cum  Terra  se  male  vindicavit,  cum  Ossa  excelsa  imposita  Olympo  tulit  Pd&on 
deelive»    Amica  obturami  januam  mihi  habenti  nimbos  in  manibus  et  cumJooe 

6  Mor.  uons  eaptus  amore :  Pal.  teetus. — 12  Pa.  Gyan,  Al.  Gygam, — 13  Libri 
qnataor  Heins.  et  prima  ed.  congestaque :  Mor.  unos  it^ectaque, — 15  Unns 


NOT^ 


6  Infaeie']  Coram. 

6  Paer']  Adolescens,  JuYenis.  IUa 
▼ero  voce  sspius,  praBaertim  in  Amo- 
ribns,  nti  amant. 

7  iSSBia»M]  Amans. 

Arcu]  Amorif,  sciL  arcn,  ant  »a« 
gitta,  qoae  ad  amandnm  iropellit. 

8  Agnoscat']  Legendo  mea  carmlna 
recognoiicat 

Flamma]  Amoris. 

10  Iste]  Ovidins,  scil. 

11  Ausus]  Dicit  Poeta,  se  Gigan- 
tomftchiam  scribere  "volnisae,  sed  ab 
eo  incepto  amoribns  retractnm. 

CiKUsiia]  Qn»  adversns  Deos  Oi- 
ganies  moliti  snnt,  gessemntqne. 

12  Gygen]  Qnidam  hnnc  Oigantem, 
Apollodornm  secuti,  Oyan  vocant: 
fiiiemntVeroOigantescentimani  tres, 
Coeli  et  Terrae  filii,  Briarens  nempe, 
Oyas,  et  Coens. 


Oris]  Dicit  Poeta,  se  desciibends 
Oigantomachise  parem  fnisse. 

18  Male]  Oigantes  vero  adversns 
Deos  non  male  modo  et  sceleste  pug- 
narnnty  sed  infeliclter  etiam  qni 
victi  sunt. 

TeUus]  Dicitnr  vero  Tellut,  in  snl 
nitionem,  contra  Deos  pugnatnram 
genns  Oigantnm  gennisse. 

Ingesiaque]  Imposita,  superjecta» 
scil.  Ossa.  Nam  foeminini  est  generis 
hoc  in  loco  raons  Ossa;  qai  alibi  est 
masenlini.  Dicnntnr  vero  Oigantes, 
quo  tempore  bellum  enm  Diis  ges* 
sernnt,  montes  mootibns,  ut  ooelum 
ascenderent,  imposnisse. 

Olympo]  Mons  est  Olympns  inter 
Thessaliam  et  Macedoniam  altissi- 
.mns. 

14  ilrdaa]  Alta  et  ascenso  diffi- 
cilis. 


Digitized  by 


Google 


44ft  F.   OVID1I   NASONIS 

Clausit  amica  fores:  ego  eum  Jove  fulmen  omisi : 

Excidit  iDgenio  Japiter  ipse  meo. 
JupiteF>  ignoscas ;  ml  me  tna  tefai  juvabant : 

Clausa  tuo  majus  janua  fiilmen  erat.  20 

Blanditias  elegosque  leves,  mea  tela,  Tesumsi ; 

Mollierunt  duras  lenia  verba  fores. 
Carmina  sanguineas  deducunt  comua  Lunas ; 

Et  revocant  niveos  Solis  euntis  equos. 
Carmine  dissiliunt,  abmptis  faucibus,  angues,  25 

Inque  suos  foates  versa  recnrrit  aqua. 
Carminibus  cessere  fores ;  insertaqoe  posti, 

Quamvis  robur  erat,  carmine  victa  sera  est 

/almen  quod  ilU  ntpienter  torqueret  pro  ceeio  auo :  ego  deaervi  fuknxM  cum  Joce: 
tpae  Jupiter  effiuxH  meo  animo,  Jufiter,  des  veniam;  tuafulmina  mikUmiki  prode- 
rant,  Fores  obturattB  erant  magusfulmen  tuo,  Me  converti  ad  mitia  verbOj  et  tenueo 
elegos,  mea  arma:  hlandituB  fiexerunt  a^eramjanuam.  Carmina  eubtrakunt  oor- 
nua  Luna  rubenti  ;  et  retroagunt  equos  candidos  SoUs  eurrentii,  Serpentea  rum- 
puntur  earminey  cervidbus  eiuu,  et  aqua  eonversa  refitit  in  iua$  ocaturiginee, 
Janua  cemt  carminibuM :  et  eera  vi^lxa  potti^  (fuanquam  robur  etaetfremJm  eU 


^»■^^^^^0^^^^ 


Mor.  Jlii5«iifi:  Sa.  Arnnd.  P.  et  qiiinqne  al.  cnm  pr.  edit.  h/Miam:  ceteri 
Jupiter  in  manibui,  et  eum  J,f.  kabebam ;  vel  In  manibusque  Jovem,  et  cum  «f. 
/.  habebam, — 17  Mnlti  /ulmina  misL — 19  P.  Pal.  optimns  N.  Arnnd.  et  quia- 
qne  al.  tua  verba :  al.  bella :  D.  faeta, — 30  Erat  R.  et  Med.  nnns  cnm  Eac.  f . 
et  Pol.  quod  et  Heina.  placnit :  ^lfi^o  Ao^el.— 22  MotUerunt  P.  Tnlgo  JlfBlft- 
erant,  Scr.moUiaverba:    Barb.  et  V.  «falcio.— 34  Franc.  nilidof.  Duo  Helns. 

NOT^ 

Devaxum]    Inclinatnm,    pronnm ;  Omtft]  Id  est,  A  Bcribenda  Oigan- 

adeoqne  et  altnm:    quicqnid  enim  tomachia  destlti. 

descendentlbot   declive  ett,  atcen-  18  Exeidit]  Veristime  dUtt. 

dentibnt  ett  acclive.  27  Leves]  QnibuA  non  ett  tnblimi- 

P«ltoit]  Mont  est  Thetsaliae.  tas ;  quibosqne  adeo  non  graTiay  ted 

Oifn]  Mons  est  juxta  Olympum.  levia  et  amatoria,.describnntur. 

15  in  manibue}  M  est,  Cnm  de  iis  Mea  tHa"]  Per  oppoHitionem  ad  tela 
omnibns  scripturns  essem,    et  prss  Jovis. 

inaDibns  baberem.    Sed  magnifice  lo-        2S  Sanguinea]  Sangninei  coloris. 
cutns  est  Poeta.  Deducunt]   £  ooelo  ducunt :  quod 

Nimbos]  Nimbut  plnviam  reponti-  suis  canninibns   et  incantattonibns, 

nam  et  precipitem  significat ;  item-  qnae  nnnc  Poeta  confondit,  facere 

<|ne  nubem,  qua  Dii  in  terras  de-  Magos  Poetss  iabnlati  snnt. 
scendere  dicebantnr.  Comua]  Adeoqne  Lnnam  iptam. 

16  Coelo]  Qnod  invadcre  Oigantes         25  DissUiunt]  Rnmpnntnr ;   ut  lo* 
paraverant.  quitur  Maro. 

17  Clausil]  Exclu8iis  ab  auiica  sni. 


Digitized  by 


Google 


AMOEUIt  LIB.  11.  1.  449 

Qaid  mibi  profoerit  velox  cant&tns  AchiUes  T 

Qaid  pro  me  Atrides  alter  et  alter  agant?  30 

Qaique  tot  errando,  qnot  bello,  perdidit  amios  ? 

Raptus  et  Haemoims  flebilis  Hector  eqnis  ? 
At,  facie  tenerse  laudata  saspe  puellfle^ 

Ad  yatem,  pretium  carminis,  ipsa  ve^it. 
Magna  datur  merces  :  heroum  clara  valete  35 

Nomina;  non  apta  est  gratia  vestra  mihi. 
Ad  mea  formossB  vultus  adhibete  puellao 

Caimina,  purpnreus  qu»  mihi  dictat  Amor. 

cmwini.  QM  mt  jtwerii  r&pUbu  AckUUt  ciUbnOut  7  qmld  ulerqug  Atrideifa' 
cuKifromel  ei  qiUM  cmmmnt mmMtrroritMt^belUl  et  Heet&r muenMiM 
rafMua  epde  Hermmdiei  Ai  eape  fonma  m/oUu pmdia  caniaiaf  ipea  aeeediimi 
poeiam  prmminm  earmud»,  AmpHmm  datwr  preemiMm,  Nomima  magnyiea  heroamf 
diacedUe :  veeierfaoor  mUd  tmm  eit  miilie,  Pwkkrm  piMm^  adioeniie  emdee  ad 
mea  MnRJM,  ^MmferwmeaeAmor  mUd  eagferU, 


nioeee  earmina  SoHe  efme, — ^28  Uniu  Mor.  nuda  eera  eai, — M  Unas  Med.  pro,- 
fiunie,  Fr.  cmn  al.  mcior  eani, — SO  Al.  pro  me  Ajmeee :  al.  QmjiI  ndkUpu  Atri~ 
dee  :  Qnid  pero  Airidte ;  Qmdoo  oromHlddeey  et  similia.— 39  Fmde  pro  /oom 
reacripait  Helns.  Temereg  landata  meliorea :  vnlgo  ienerm  nt  Umdataeet:  N.  et 
Amnd.  tenereB  Umdata :  aL  Umiaia^^—ZJ  Pormotm  Sa.  ynAgoformoeoe. 

NOTJE 

tavdate.  St  HapUmJ  Baptatnm   blgis    ab 

S8  Robmrl  Ex  robore»  aibore  glan-  Achille  circa  mnroB  Iliacos  Hectorem 

difera,  dnriitima.  pneris  viz  opns  eat  indicare. 

»  VeUgt]  lUU  ab  Homero  indn-  Hamoniie]  AcbiUis  HsmonU,  seu 


Thessali. 

tO  Atridee"]  Agamemnon  et  Mene-  PIMie]  Dignns  qni  fleatnr. 

lanSyAtreifilUyPoetiSyHomero  prse-  Sfi  Magna]  Siqnidem   amica  ipsa 

sertim,  decantatisslmi :  per  qnos  Poe-  detnr. 

mata  epica  intellignntory  quibns  ipsi  Vaieie]  Illornm  facta  noHe  se  ca* 

prsftbnemnt  materiam.  nere  innuit. 

91  Hnugne  tol]  Ulyssee  est,  qnem  96  Nom  gratU  veetra']  Sed  amic» 

in  Odyssca  cecinit  Homems ;  qol  de»  gratia  apU  est 

cem  annos  In  bello  Trojanoy  totldem  9S  Pmrpmren$]  Roseo  et  pvlchro 

in  redita  consnmslt*  colore. 


Delpk.  H  Vmr.  Cht.  OM.  2  F 


Digitized  by 


Google 


450  P.  OVIDII  NA80N19 


ELEGIA   n. 


Ad  Bagoum,  ut  custodiam  puella  sibi  commissa  laxiortm 
habeai* 

QuEM  penes  est  dominam  servandi  cura,  Bagoe^ 

Dmn  perago  tecum  pauca^  sed  apta,  vaca. 
Hestema  vidi  spatiantem  luce  puellam, 

Dla,  qasd  Danai  porticus  agmen  habet. 
Protinusy  ut  placuit,  misi,  scriptoque  rogavi :  5 

Rescripsit  trepida,  Non  licet,  illa  manu. 
Et,  cur  non  liceat,  quaerenti  reddita  causa  est ; 

Quod  nimium  dominse  cura  molesta  tua  est. 
Si  sapis,  o  custos,  odium  (mihi  crede)  mereri 

Desine :  quem  metuit  quisque,  perisse  cupit  10 

Vir  quoque  non  sapiens :  quid  enim  servare  laboret, 

Unde  nihil,  quamvis  non  tueare^  perit? 

BttgQty  CMJ  iemtmdaia  nt  prMmicM  ctutodimdi  rfoMUMMi,  mMiMf  etU^  Aan  «i» 
mIm  tecwmoaueaj  aed  idnua»  Heri  imtuihu  toM  pmettam  deamMaaiem  iUm  per^ 
tieu^  qtue  habet  iurbam  Danai.  C&nHinie,  mt  mihi  graia  /mt,  mtfi,  ei  UierU 
eraiL  lUa  reMpondU  mmw  iimida  :  Nem  eeneediim'.  Ei  raiia  daia  eei  peieaH 
^ueunearem  hm  eeeei  eeneeetumj  ^ued  cueiedia  iua  eei  mmiimi  graene  dmmtut,  Si 
eofief  0  eueioef  erede  mtAi,  omiiie  weereri  edmm :  umu^uUque  opla<  imieriiem  fuem 
amei.    MariiuM  eiiam  est  tJiejiiaM :  cur  enim  curei  cueiodire  umde  uikU  deierihtr 


^^^#s»^^^^ 


5  Al.  mociem^  rega»L—S  Heina.  vult  tua:  ».—10  Qoidam  perire:  atpe- 

NOT« 

1    Bagee]   SpadoDibni    est   qnasi  parte  Palatios  domns  AngmtQS  ex* 

GoaimnDe  oomen ;  qnibna  antiqnitns,  eitavit. 

ttt  et  liodie  apod  Torcas,  paeUaram  'Damai  agmem']  De  filiabat  Danai 

cura  demandabatiir.  qainqnaKinta,  qn«  maritos  snoa,  ima 

4  nh]  Portico,  acil.  eacepta,    interfecemnt,  antea  vidi- 

Quee  Danai]  Apollinin  Palatini  por-  mna. 

ticnm  inttfUigit,  in  qna  qniDqnafi^inta  8  7^  eei]  Clar.  Heinsii»  legit  oi- 

Danaidnm    imagines    erant:    qnam  ne »;  ne  inconcinne  duriterqne  ge* 

cum  templo  magnificentiaaimo,  item-  minetnr  lioc  diaticbo  eei.    Aliter  ta- 

qne  bibliotlieca  Orsca  et  LatlBa,  in  men  crediderim. 


Digitized  by 


Google 


AMORUM  LIB.  II.  3.  451 

Sed  gerat  flle  suo  morem  fiirioBas  amori ; 

Et  castam^  mnltis  qnod  placet,  esse  putet. 
Huic  fiirtiva  tuo  libertas  munere  detor ;  15 

Quam  dederis  illi^  reddat  ut  illa  tibi. 
Conscius  esse  velis ;  domina  est  obnoxia  servo : 

Conscius  esse  times ;  dissimulare  licet. 
Scripta  leget  secom ;  matrem  misisse  putato : 

Venerit  ignotus ;  postmodo  notus  eat.  20 

Ibit  ad  affectam^  quse  non  languebit^  amicam 

Visere ;  judiciis  o^gra  sit  illa  tuis. 
Si  faciet  tarde^  ne  te  mora  longa  fatiget, 

Imposita  gremio  stertere  fronte  potes. 
Nec  tu^  linigeram  fieri  qnid  possit  ad  Isin,  35 

Qusesieris ;  nec  tu  curva  theatra  time. 

tguanquam  ntm  autodiat  7  Sed  iUe  huamu  indMlgeat  tao  amari  ;  et  arbUretur 
^dieum  qaod  multia  arridet,  lAkerta»  aeereta  kak  ceucedatar  tua  benefleio  ;  ut 
Ula  retrihuatf  quam  iUi  tnbuerie.  VeU$  etee  coMcttif ;  domina  eet  eubdita  aervo, 
Metuie  eoae  eoneeiui :  Ueet  dietimulare,  Si  eeoreum  legat  Uterae  ;  eredUo  matrem 
mimme.  8i  aecesterit  ineogniiu»  ;  foetmodo  cognitue  diecedat,  Aceedet  ad  and" 
eam  etgram,  qmee  4Kgra  non  erit^  moendi  cauea  ;  iUa  sit  eegra  tao  Judieio.  Si/a- 
eiet  lente  ;  ne  te  tetdeathngi  epatH ;  tibi  Heet  dermire  eapite  m  tinum  demitto. 
JNee  tu  petioeris  quid  pottit  geri  ad  Um  Uniferam;  nee  tumetua  eunatheatnu 


riste  meliores. — IS  Jnn.  fumoeut  pro  fiaiotut, — 14  Al.  catiaatf  ntuHit  quet.  AL 
ipte  puiet.--l6  N.  et  dao  al.  Quoddederit:  tlii^iitd.  FruKMfcdmtf.— 19  Mt- 
titte  P.  Volgo  jcWjMiMe.— 80  Al.  notut  cril.— 81  Vnlgo  ut  effeetam:  al.  ad 
o^tclam.— 22  Vitere  corr.  Heins.  ▼nlgo  Vitat  et  indieiie:  P.  8.  Vitei  et  indieUt: 
8a.  et  qoatoor  ai.  Vitaqut  jiidtctt*.— 24  Al.  /ronte  piU«f.— 26  Al.  NU^tnoM 

NOTJE 

11  Vir"]  Maritos ;  qoi  oxorem  ser-  20  VenerW]  Si  venerit 

.▼andam  tibi  credidit.  Notut']  QnUiliet  amicnt  ad  pnellam 

Queque']  Ut  ita  insipientem  etiam  venisse  a  te  fingatnr,  qoem  iioscaf. 

enttodem  dicat.  81  AJttetam]  ^grotam :  optfane. 

14  Et  coiltiiit]  Pndicam  non  poMe  82  Vitere]   ibU  mtert^  Qrsdsmot 

eiM  qnae  moltis  placeat,  ionoit.  bonit  auctoribnt  famillarity  pro,  Ad 

16  Partiioa]  Qoam  nesciat  maritnt.  vinendom. 

17  Obmtxia]  QoaB  perpetoo  timet»  26  IMgeram]  Qoim  ejot  Sacerdotet 
ne  erimeu  prodas.  lineia  vettibns  indnti  ejna  tacra  cele- 

18  Timet]  Pro,Si  timet:  ted  iUnd  brabant.    Iiegont  taoien  alU  NiUgt' 
melint  eat.  mnt,  qood  loy  Inacht  filia,  qnm  Isia 

IKtBtmaiiare]  Simnlare  te  non  vi-     est^  in  vaccam  a  Jove  tranunntata, 
disse;  ne  consdoa  dicaris.  apnd  Nilnm  in  ^gypto   pristinam 

19  Leget]  Pro,  Si  legat  pnella.  formam  receperit :  atque  hanc  lccti^ 


Digitized  by 


Google 


452 


t.  OVlDli  NA80NIS 


Conscius  assidaos  commissi  toUet  honoras : 

Quis  minor  est  aatem,  qaam  tacoisse,  labor  t 
nie  placet^  versatque  domum,  neque  verbera  sentit ; 

lUe  potens :  alii,  sordida  turba,  jacent.  90 

Huic,  verae  ut  lateant  causie,  finguntur  inanes; 

Atque  ambo  domini,  quod  probat  una,  probant* 
Cum  bene  vir  traxit  vultum,  rugasque  coegit, 

Quod  voluit  fieri  blanda  pueUa,  facit. 
Sed  tamen  interdum  tecum  quoque  jurgia  nectat^  3S 

Et  simulet  lacrymas^  camificemque  vocet. 


Comaeku  fmchmriM  captci  perT^ehM  kmeret.  Quw  miieM  eti  Uvmr  «Mrt  ^ 
mlmm7  iUe  graitut  ettf  et gubemat  domumj  neqiue  experibtr fiegra:  iUe  ftitm : 
«in  ebtetma  tiirba  camtenmtmtur.  Ut  vera  eanum  eceuUeiUwr^  fakm  ah  ea  comcio 
tUmiUmim' :  ai^  amba  dmmai  apprabmti  ^[mtd  uni  piaeet.  Cum  maniut  mmUmm 
etniraxii  faeiemf  et  caaeervami  rugat,  miiit  pueUa  perfieU  quod  eupimtjieri,  Sad 
iamea  maveai  quaque  memauuq[uaM  rixat  ieeum  ;  et  ftmgai  iaerpmatf  ei  imerepet 


»»i<<i»i»^»^^#i#i» 


Jieri:  pleriqne  Heint.  lamigeramL — 27  Edd.  prisc»  oMuliiiif.  Mo.  etonidaai 
al«  ialiei  ammret, — iS  PriaiB  ed.  cnm  •criptift  qnibiitdnni  eti  iMfiHnn:  lior.  » 
mnnn  pr.  ttt  hmmimi:  Heins.  ttt  eauta.^29  Pro  vertaiqme  Heins.  coiO.  tervaiqme. 
'^  Ita  versnm  ezliil>ent  P.  Me.  et  Amnd.  alii  codd.  palmtdomtm»:  eeterm 
i  qvidam  lUe  plaeei  demdmetf  ttrdida  tmrbOf  rtl  emtera  tmrba, — S6  P«  a. 


NOT£ 


onem  non  parum  jnvat,  qood  a  qoi- 
bnadam  Isis,  Jovis  £gyptii  regis  filia^ 
nt  eadem  qum  Ceres  dicta  ett. 

Iiin]  Id  est,  In  ejns  tempio;  qnod 
Romm  erat,  in  campo  Martio  joxta 
ovUe ;  in  quo  molta  stopra,  adnlteriay 
et  lenoclnia  liebant. 

96  Nee  tinm]  Sine  nt  ad  theatra  tc- 
Bint  domine. 

Cnma]  In  hemicydi  formam  stmc- 
ta  fnemnt. 

37  CmMtns]  Ta,  Tel  qniris  alins 
conscins. 

Cammntti]  Adnlterii. 

TaUei]  Anftret,  capiet  a  domina, 
adeoqne  et  conservb. 

99  Vermtque]  Id  est,  Impnne  qnic- 
qnid  Inbet  potest  facere.  Pari  modo 
dicimns  Oallice,  /1  peut  remverter  ia 
•;  meitre  taui  d^em  detemt  < 


AUi]  Serviy  sciL  contemnnntnr. 

91  CoHsta]  Quamobrem  fioc  ant 
illnd  Domina  fecerit,  bnc  ant  illoc 
iverit ;  ne  Teras  possit  maritns  sni- 
picari. 

»2  Amiba  domint]  Pneila,  scil.  et 
cnstos  commissi  conscins. 

Probaui]  Approbant,  in  eo  staiit: 
eaqne  apiid  maritum  ntnntnr. 

88  Cwn  beme]  Inde  rationem  petit 
ad  peranadendnm  obs^qoiom  Bagoo 
erga  dominam,  qiiod  postqnara  marl* 
tns  pneilse  admodnm  iratns  fberit,  ea 
tamen  blnnditiis  snisenm  ad  vota  sna 
possit  perducere. 

Traxii]  Id  est,  /mtfns  ese:  trahiUr 
enim  nasos  et  corrngatnr  per  iram. 

86  Vaea]  VtAndm  stbi  iidoni  cns- 
todem'credat  maritot. 


Digitized  by 


Google 


^MOBUM   LiB.  11«  8. 


453 


Ta  contra  objiciens,  quae  tato  dilaat  illa^ 

In  yerum  falso  crimine  deme  fidem. 
Sic  tibi  semper  honos,  sic  carta  pecalia  crescent ; 

Hsec  face,  et  exiguo  tempore  liber  eris.  40 

Aspicis  indicibus  nexas  per  coUa  catenas ; 

Squalidus  orba  fide  pectora  carcer  habet. 
Quaerit  aquas  in  aquis,  et  poma  fiigacia  captat 

Tantalus;  hoc  iili  garrula  lingna  dedit. 
Dum  nimium  servat  custos  Junonius  lo,  45 

Ante  suos  annos  occidit ;  iUa  Dea  est. 

tort&rem.  Tu  c9iUrk  exprobram^  qua  iUa  oecwrt  dioiohat^  toUe  fldem  tm  mtimi, 
JUtoJhgiHo.  SU  tihi  eetnper  gioria^  $ie  exigma  peeidia  augehimtwr :  keee  pr^gta' 
tOy  et  hrevi  tpaHo  Uber  erit.  Cermie  uidieibue  vimada  eanetrieta  per  coUa :  career 
aentui  cotrcet  pectorajtde  carenHa.  Tantala»  qwarit  aqua»  in  aqmt,  et  earpera 
teuiat  poaMfugienHa :  lingua  Uquax  hoe  HH  attuHi.  Ihim  cuatot  JnmoniuM  ml- 
mium  invigUat  /o,  extinetut  eat  ante  tuot  annot ;  iUa  e$t  Dea.    Ego  vidi  hahenUm 


jurgia  vertat, — 87  Ol^ieient  reponU  Heins.  pro  ol^iciet,  D.  quod  <tito.— S8  /n 
verum  P.  voigo  /n  vero:  Se.  Et  veri:  al.  /n  veram/alto:  /n  veri  faUoy  Infaito 
veri:  Scr.  £l  veram  in  faito :  pr.  Ed.  Injieto  veri:  Fr.  Ivemm;  inde  Heins. 
conj.  /  veram,  vel  verit. — ^S9  Curta  conj.  Keins.  quia  in  Exc.  I.  (item  in  Fr.) 
e«t  orta  pecuUa  creteent,  opt.  P.  et  4.  al.  codd.  eic  aUa  peeutia  cretcent :  vnigo 


NOTiE 


58  In  verum']  Vnlt  PoeU,  ficta  cri- 
mina  domin»  objicere  Ba|^nm,  ot 
cnm  illa  facile  dilnerit,  neseqne  pro- 
iNim  et  falso  accusatam  probaverit, 
nnlla  verorom  crimiunm  ant  accosa- 
tionnm  ratio  habeator. 

59  Curta]  Parva. 

PecuUa]  Alii  peeuniaf  deinde  cretcet, 
Dicitnr  vero  prasertlm  pccnlium  il- 
lud  omne  qnod  industria  sua,  et  la- 
bore^  servns  potest  Incrifacere. 

40  Faee]  Pro/oc;  antiqne. 
lAher']  Pecnnia  et  favore  domins 

libertatem  consequeris. 

41  Indicibut]  Falsis,  sril.  quorum- 
qne  non  comprobatum  aut  approba- 
tum  indicium.  At  ex  Poets  scopo 
non  fuit  tam  accuratnm  esse. 

42  Squalidut]  Paedore  et  sitn  obti- 
tus. 

Orbd  fide]  Tacite  indicat  perfidom 


fore  Bagoomy  si  domina  fnrta  pro* 
deret. 

4S  Quarit]  <  Tantalos  a  labris  si- 
tiens  fugientia  captat  Flumina.' 
Horat. 

/Vnm]  Fingitnr  quoqne  Tantalns, 
flnpplicii  cansa,  poma  apnd  inferos 
ad  labiansque  pendentiahabere,qnaB 
eAurientis  morsns  fogiant. 

44  TmUalut]  Fnit  ille  Jovis  filios, 
ideo  ad  inferot  detmsns,  quod  Deo- 
rom  secreta,  qn«  commnnis  coinae 
nsu  perceperat,  mortalibns  prodide- 
rit. 

Hoc]  Quod  ita  apnd  inferos  plee- 
tator. 

45  CuMtot]  Argns  est,  cui  servan- 
dam  lo  vaccam  ne  ad  eam  Jopitet 
descenderet,  Jnno  comniisit. 

40  OceidU]  A  Mcrcurio,  Jovis  jnssu, 
iuterfectns  est. 


Digitized  by 


Google 


452 


t.  OVlDli  NA80MIS 


Conscios  assidaos  commissi  tollet  honores : 

Qois  minor  est  aatem,  qaam  tacuisse,  labor  ?         - 
nie  placet,  versatque  domum^  neque  verbera  sentit '«'^ 

IHe  potens :  alii,  sordida  turba,  jacent.  ^  ^•. 

Huic,  verae  ut  lateant  causae,  finguntur  inanes?^i|  ^ 

Atque  ambo  domini,  quod  probat  una,  pry^  ^ 
Cum  bene  vir  traxit  vultum,  rugasque  coe|K^  ja  % 

Quod  voluit  fieri  blanda  puella,  facit     ^  «    -  " 
Sed  tamen  interdum  tecum  quoque  jui 

Et  simulet  lacrymas,  camificemque 


C0iitctiiJ  facinwriM  eapiet  perpetw9$  hemnt, 
iUmml  IIU  graiu»  eit,  et gubemai  d 
«in  ebecema  twrba  eemtewmuMtur.  Ut  v 
iimmlUmiMr :  atque  ambe  domimi  approb 
emttraxU  faeiem,  et  coaeenaint  rugae^  \ 
taineii  moioeat  qwoque  «oiiiikii^iuiiii  ri 


Mri:  plerique   Heios.  hamgeramt' 
a1.  tMt  amorte.'—»  Prima  ed, 
manii  pr.  ett  komim:  Heios.  eetl 
Ita  versum  exhibeot  Pi;^' 
qnidam  lUe  pkbeet4r^%'^ 


onem  non  parom  jn^ 
boadam  Isis,  Jovis  M 
et  eadem  qaiB  Cerr  i 
/na]  Id  ett,  Iii  \ 
Rom»  erat,  vaf  ^ 
ovile ;  in  qno  nr^  *^ 
etlenocinial 

Biat  domin.  | 

tafnerpi 

27  r 

consf 
C 


1% 


w 


.«iteno 


«naritus  nescire 

V 

^ua,  scil.  mulclatuB  fnc- 

.ile. 

^Vnlii  siiNf  mmiNtf]  Non  tam  ex- 

4'andum  istud  per  id,  quod  verba 

primo  sonant,  quam  per  scopum :  est 

vero  itte  dicere,  non  magis  indiciom, 


.aitnr,  pla- 

» ir,  scii.  qui  frigide,  aut 
.  fion  amat  uzorem. 
ckcwta»\  Negligentes:  vir  enim  qni 
nxorem  non  amat,  ejus  furta  parum 
curar. 

64  Mi»eT\  Excniciatur  vero,  qui 
nxorem  amat,  a  qua  non  amatur,  sed 
deluditur. 

65  ExfaxilJk\  Facile. 

66  Judici»\  Mariti,  scil.  qui  uxo- 
reni  cum  amat,  Hibi  ipsi,  ne  in  culpa 
ea  sit,  stiidet  iuipunere. 

67  Ipee\  MaritoSySciL  jndex« 
tiegwiA\\  Uxori,BciU 


Digitized  by 


Google 


AMORUM   UB.   II.  8.  455 

dispar  G9:3rtameii  inis !  tibi  verbera  yicto 

yt ;  in  g^emio  jndicis  iUa  sedet 
^.  >6  aggi^^^mor ;  non  ad  miscenda  coimns 

^\  lioii     stricto  fnlminat  ense  manas. 

^  o]|H   %  \  tcato  per  te  possimu»  amare :  66 

^  W.    %.  ^  nostris  mollios  esse  potest  ? 

^:%^\  ^         - 

i  JUigrm  $mU  panOa  tibina^nio  ;  itta  Hdet  m  sbmjadi' 

^mui  ;  «011  cotwenimms  adparanda  venina ;  mamu  mm 

timM^  tUteemnper  tehceaiamare,    QMpoietteeee 


cnm  UDO  Med.  et  F.  Tnlgo  Qmd :  tres  Mss. 
\  Fr.  vert^era  Jueto. 

61  /fiif]  Si,  scil.  cam  domina  coram 
^  marito  litem  disoeptare  aggrediaris. 

^  6S   Aggredimar^  Ego   et   domina 


^ 


^tams]  ConcordamiM. 
b  VanHf]  No»tra,  scil. 


ELEGIA    IIL 

Ad  Eunuchum  servantem  dominam. 

Hbi  mihi,  quod  dominam,  nec  vir  nec  foemina,  serva», 

]!if  utua  nec  Veneris  gaudia  nosse  potes ! 
Qui  primus  pueris  genitalia  membra  recidit, 

Vulnera,  quee  fecit,  debuit  ipse  pati. 

Hei  mihi,  attod  nec  vir  nee  famma  cujUodi»  dmmmm,  nee  potee  cognoscere  nrn- 
tJlmtoiuptJmVenerie  !    Qniprimae  amputa^  partee  gemtalee  pnerte,  tpee  dc 

NOTiE 
I  Hei  mihi]  Hanc  snperiori  elegiam  annectendam  ceniebat  Scaliger. 


Digitized  by 


Google 


454  P.   OVIDII   NASONIB 

Vidi  ego  compedibas  liventia  crnra  gerenteni, 

Unde  vir  incestum  scire  coactus  erat. 
Poena  minor  merito :  nocuit  mala  lingua  duobus : 

Vir  doluit ;  famae  damna  puella  tulit.  50 

Crede  mihi ;  nuUi  sunt  crimina  grata  marito ; 

Xec  quenquam,  quamvis  audiat  illa^  juvant. 
Seu  tepet^  indicium  securas  perdis  ad  aures ; 

Sive  amaty  officio  fit  miser  ille  tuo. 
Culpa  nec  ex  facili^  qnamvis  manifesta^  probatur ;  55 

Judicis  illa  sui  tuta  favore  venit. 
Vidorit  ipse  licet ;  credet  tamen  ipse  neganti ; 

Damnabitque  oculos,  et  sibi  verba  dabit. 
Aspiciat  dominse  lacrymas,  plorabit  ct  ipse ; 

Et  dicet :  Poenas  garrulus  iste  dabit.  60 

erura  Ihida  eompedUmg,  a  quo  tMritua  eoaetiu  erat  cognoMCire  adMUirimm.  Sup' 
pUemm  levhu  merito :  prava  Imgm  otffuit  duobui,  Maritus  eruciatus  ett ;  pueUa 
paota  e$t  famte  diepeudia,  Creie  mihi  ;  aduUeria  mittt  aunt  marito  aecepta  :  nee 
emq^uam  proiiuntf  quamms  iUa  eognoscat.  Sioe  hmguet,  facis  indidum  ad  aurt» 
negUgentei ;  iioi  amat,  Uleftt  miar  tua  aduUtate,  Nec  crtinffi,  quanquam  aper- 
tumJfoeUi  arguitur.  Itta  acadit  eeeura  gratia  iuijudicii,  Quamvis  ipu  ridm'f, 
ipa  tanienfldem  habebii  d^enti,  et  coarguet  ockIm,  et  iibi  imponet,  Videat  Is- 
erymai  domimg  ;  ipa  quoquefleliU ;  et  dicet :  lite  toquax  pemoi  exaloet,    Quam 


aUa  pecunia  eretcet. — 40  Al.  Heec  facii  exiguo,—A9  Heins.  merUa,  Jun.  mala 
fama. — 63  Al.  prodiiad:  Exc.  I.  pergU. — 50  Me.  favore  manet,— 67  Vulgo» 
ilte  neganti,—69  Aepidat  P.  vnlgo  il«/>kt<f.— 60  Pal.  3.  penuam,  Yalg.  iUe  da-^ 

aOTJE 

lOa]  lo,  scil.  qu«  Isis  est :  ctijus  qnam  crimen,  qnod  eo  proditnr,  pla- 

fabolam  in  Metam.  videbimns.  cere. 

47    lAventia]    Livor  dicitur  color  53  Tepet]  Vir,  scil.  qui  frigide,  ant 

ille  snbniger,  qoo  plnmbum,  itemqne  omnino  non  amat  uzorem. 

contnsie  corporis  partes  conspiciun-  Sfciinic]  Negligentes:  vir  enim  qni 

tnr.  uxorem  non  amat,  ejus  forta  pamm 

46  /ii«eslMm]  Pro  qnovis  adulterio  curat. 

posnit  54   Miar]  Excniciator  vero,  qni 

Coactui]  Qnani  ipse  maritus  nescire  uxorem  amat,  a  qua  non  amatnr,  sed 
malnisitet.                                             '  deluditnr. 

49  Peena]  Qua,  scil.  mulctatns  fne*  55  ExfacUt]  Facile. 

rat  judex  ille.  56  Judicii]   Mariti,  scil.  qui  nxo- 

51  NuUi  iunt  crimina]  Non  tam  ex-  reiii  cnm  amat,  Mibi  ipsi^ne  in  cnlp« 

plicandum  istnd  per  id,  quod  verba  ea  sit,  studet  iiuponere. 

primo  sonant,  quam  perscopnm:  est  57  Ipa]  MHritus,Bcil.jndex« 

vero  ille  dicere,  noa  magis  indicinmy  Neganti]  Uxori,  sciU 


Digitized  by 


Google 


AMORUM   UB.   II.  8.  455 

Quam  dispar  certameii  inis !  tibi  yerbera  yicto 

Adsunt ;  in  gremio  judicis  illa  sedet. 
Non  scelus  aggredimur;  non  ad  miscenda  coimus 

Toxica ;  non  stricto  fulminat  ense  manus. 
QuaBrimus,  ut  tuto  per  te  possimus  amare :  65 

Quid  precibus  nostris  mollius  esse  potest  ? 

nuB^iudem  f^igwmm  nAii  I  Jlagrm  «ml  jmrata  tibiiiiperato  ;  ttta  ndet  in  mti jiuli- 
«ti.  NamiUgiiimM  nueipimm  ;  «011  cowettmMS  tuiparmda  venena  ;  maamM  wm 
eoruecaigUm mialo,    PeHmaSf  tU eeaare per  te Ueeai  amare.    QMpoieti  etee 


hit,— 61  Qaam  Ezc.  I.  et  Pol.  ooid  uno  Med.  et  F.  volgo  Qmd :  tres  Mss. 
ed.  Oryph.  et  margo  Bersm.  Cur,  Fr.  verbera  jmaie. 

NOTiE 

58  DamtuibH']  Qnasi  losciosi  fiie-        61  /nif]  Si,  scil.  cum  domina  coram 
rint,  qnibns  non  Sdendnm.  marito  litem  disceptare  aggrediaris. 

SUn  verba  dabit^  Seipsum  decipiet.        08   Aggredimur]  Ego   et   domina 

59  Aepieiat}  Si  aspiciat :   sed  iUud     tna. 

longe  meiius..     ^  Coum»]  Concordamus. 

^  Garmlks]  Jodex,  scil.  64  Manue]  Nostra,  scil. 


£L£GIA    IIL 

Ad  Eunuchum  servantem  dominam. 

Hfii  mihi,  quod  dominam,  nec  yir  nec  foemina,  servas, 

]!if  utua  nec  Veneris  gaudia  nosse  potes ! 
Qui  primus  pueris  genitalia  membra  recidit^ 

Vulnera,  quee  fecit,  debuit  ipse  pati. 

Hei  mihi,  quod  nec  vir  nee  famxna  cuetodi»  daminamy  nee  potee  cognoacere  mu- 
tuam  toiuptatem  Ven^rie  I    Qek  jrjmas  <wy vtori^  parie»  genitalee  puerie,  ipee  de- 

aOTJE 
l  Hei  miikt]  Hanc  snperiori  elegiam  annectendam  ce nsebat  Scaliger. 


Digitized  by 


Google 


466  It«  OVIDll  NASCNIt» 

MoDis  in  obseqniiim,  iacilisqae  rogantibiis  < 

Si  tuus  in  quavis  pnelepuisset  amor. 
Non  tu  natus  eqno,  non  fortibus  ntilis  annis ; 

Bellica  non  dextrte  convenit  hasta  tuaa. 
Ista  mares  tractent ;  ta  spes  depone  viriles: 

Sint  tibi  cum  domina  signa  ferenda  tna.  30 

Hanc  imple  meritis ;  hujus  tibi  g^tia  prosit : 

Si  careas  illa,  quis  tuus  usus  erit? 
Est  etiam  facies,  snnt  apti  lusibns  anni : 

Indigna  est  pigro  forma  perire  sitn. 
Fallere  te  potuit,  quamvis  habeare  molestus :  15 

Xon  caret  effectu^  quod  voluere  duo. 
Aptius  ut  fuerit  precibus  tentasse,  rogamus ; 

Dum  bene  ponendi  munera  tempus  habes. 

hnUferre  pkga»  fiMW  ti^Uxti.  Em»  fnmu»  in  agkium  et  cowmodmi  anmiUmgf  «i 
umor  tuu$  ineennu  fitmet  in  aUqna  puella.  Tu  non  e»  aptu»  e^iM,  non  tdoaa» 
ad  arma  viriUn ;  kasta  hdlica  non  ett  aeeommoda  ttue  dexira.  Maree  tste  «le- 
reant ;  tu  omitte  epea  virileM.  Signa  eint  tihi  gerenda  eum  tua  domina,  Hana 
ewmda  fffflciie ;  htgus  faeor  te  jucet.  Si  Ulo  destttnarw,  quid  capjiB  nuutuii  f 
Adeit  etiamforma^  eetae  est  idoneajoeiB,  Pukkritudo  non  menn*  imterire  nurft 
iitu,  Potuit  te  deeipere^  quamiei»  exietimeri»  ineommodu»  :  quod  duo  eupieenmt 
non  earet  succeeeu,  Cumfuerit  eowDementiu»  te  »oUdta»»e  preeibm,  orama»  ;  dum 
tibi  tempu»  datur  hene  coUoeandi  offldia. 


^»»'^»^»^»»^»*^»^^^ 


9  N.  et  Exc.  D.  gaudiaferre:  Pal.  actre.— 6  MeliorcA  tii  ogUwm,  liden 
placidunpie  rogoMiibu»:  duo  prfcaiitt6iM. — 6  P.2.  Fr.  et  trea  al.  porte  fuimet 
amor. — 8  D.  roii  dextrm:  Tiugo  nee. — 0  Al.  tractamt,  Fr.  apem^jeiriUm,  Heina. 
si  per  codd.  liceret,  mallet  ree  depone  «trtlet. — 10  Tres  Heins.  Sint:  vulg.  «nl. 
—15  Pal.  a.  te  poterU,— 17  AL  utJUrH,  D.  et  ed.  prima  tentare.—lS  Ser.  hena 
pretetandi, 

SOTJE 

6  PreHepumet^  Valde  tepuisset.  Si     diam  adhiberi. 

allquam  puellam  amasses.  16  Moleotu»']  Id  e8t»qiii  in  servanda 

7  Nontunatu»]  Ostendit,  nihil  iiist     domina  aasidmis  easet. 

domine  gratiai»  inire,  Bagoo  coove-  16   Non  earet]   Probatio  est  ejns, 

nire.  qood  dixit,  <  fallere  te  potnit.' 

£9««]  Ut  sis  eqoes.  17  C^]  Cnn. 

10  ^gna]  Cnpidinia  vexUla;  noa  TentaSMj  Te,  sdL  Bagoe ;  ntaaioH 
Martis,  nostro  favere  velis. 

IS  Qui»  tmm  «sns]  Qnid  inde  tibl  18  Ponemii  wmnera]  Bene  ponere» 

Incri  accedetf  avt  coUoeare  mnmia  sen  beneficinm^ 

11  Eat  etiam  faam]  Ut  indignnm  dicitor  iUOy  qni  ei  benefacit,  a  qno 
sit  ttuuc  tam  »svam  poell»  cnsln-  giatia  refefntnr. 


Digitized  by 


Google 


▲WOBUlt  us.  u.  4. 


m 


ELEGIA   IV. 

Quod  amet  mulieres,  cujuscumqueforma  sint. 

NoN  ego  mendosos  ausim  defendere  mores ; 

Falsaqoe  pro  vitiis  arma  moyere  meis. 
Confiteor ;  si  quid  prodest  delicta  fateri : 

In  mea  nunc  demcns  crimina,  fassus,  eo. 
Odi ;  nec  possum  cupiens  non  esse,  quod  odi. 

Heu  quam^  qoae  studeas  ponere^  ferre  grave  est ! 
Nam  desunt  vires  ad  me  mibi  jusque  regendum. 

Auferor  ut  rapida  concita  puppis  aqua. 


Ego  nom  mmm  exeuaare  prawf  meos  nwres;  et  eonewtere  it^uaia  arwM  pro  pd« 
rUiie.  Jgnoeco ;  ei  quid  juvdt  agnoecere  peeeaia :  tnme  ineanMe  ceit^eeeM»  twe  m 
m^a  deUeta.  Odi ;  nec  veiene  poeeam  wm  eeee  pufd  odi.  Heu  91UIM1  moUetum  eet 
biiiukare  mue  coneri»  al^jieere  I  Nam  miJU  d^JiiMi  etrefl  et  poteeta»  qua  ndki  umf- 
rem,    Aoripior  tauquamnavis  impulea  aqua  ruente.    Non  eet  certa  aUqua  pukkrim 


^^i»^^<»^<#»^>^^ir 


S  Bqo 


libri  et  ed.  primu  eed  quid, — 6  Pliires  scripti  odieeequod  odi:  alil 
9if0d  odi, — 6  Qua  P.  Y.  nnos,  et  prima  ed.  vnlgo  quod :  Anind. 


NOT^ 


2  FaUa]  Pro  Fako. 
Arma]  RationeB,  »cil.  male  et  falso 
coDtra  vemm  pognaDtes. 

4  Demgne']  Qai  mifai  ipftl  mea  cod- 
fessiooe  Doceo :  vel  simpllciter,  et  in 
^mnibus  demens. 

In  crimina  eo]  Ea  damno;  contra 
ea  facio. 

5  N€c/»os0itiiicif|it€a«]Enimveroca- 
plt  qai  amat,  et  qno  tempore  copit, 
non  potest  non  cnpere :  at  vero  po- 
tnit  ilie,  qui  com  cupit  non  potest 
Don  enpiduro  dici,  potalt,  inqnam, 
canta,  a«iiidua,  et  gravi  #piritaii  ad- 
venus  carnem  lucta,  providere  et  ca- 
vere,  ne  boc  ant  ilio  terapore,  ant 
fHnmiio  00  cnperet 


6  Grawe  eet]  Immo  gravissimum; 
et  quo  magis  stndeas  gravinsy  nisi 
nltra  tendis,  et  deniqne  superas.  Cni 
rei  remediom  est  tamen,  prlmnm, 
stodere  ponere,  et  laborem  velle  fer- 
re ;  nam  cur  adversos  stimnlnm  caU 
ces :  deinde  viribus  uti,  qns,  in  viris 
fortibos,  plerumqne  ferendo  oneri 
pares  sunt,  sufficiunt  oerte,  com  per 
gratiam  sustentantur.  Frnstra  et  in 
suam  perniciem  alind  qnvrat,  qni  fne- 
rit  indocUis.  Cetemm  noUndum  ett» 
non  vernm  esse  quod,sao  moreii»- 
qnitiset  indnlgens,  Poeta  ticite  indl-» 
cat,  amorem  vel  cuplditatera  jngora 
esse  quod  ferre  necesse  sit. 

7  JuMque}  Potestas. 


Digitized  by 


Google 


456  F.  OVIDII  NASONIS 

Non  est  ceita  nieos  quae  fonna  irritet  amores : 

Cmtsxm  snnt  cansae,  cur  ego  semper  amem.  10 

Sire  aliqoa  est  oculos  in  se  dejecta  modestos,     » 

Uror ;  et  insidi»  sunt  pudor  ille  mese. 
Sire  procax  aliqua  est ;  capior^  quia  nistica  non  ^t : 

Speroque  dat  in  molli  mobilis  esse  toro. 
Aspera  si  yisa  est,  rigidasque  imitata  Sabinas ;  15 

Velle,  sed  ex  alto  dissimulare,  puto. 
Siye  es  docta ;  places  raras  dotata  per  aites : 

Siye  rudis ;  placita  es  simplicitate  tua. 
Est,  quse  CaUimachi  prse  nostris  rustica  dicat 

Carmina:  cui  placeo^  protinus  ipsa  placet.  20 

Est  etiam,  qu»  me  vatem^  et  mea  carmina  culpet : 

Culpantis  cupiam  sustinuisse  femnr. 
Molliter  incedit,  motu  capit :  altera  dnra  est ; 

At  poterit  tacto  mollior  esse  yiro. 

Iiulo  qtue  vutigit  meo$  amores:  eemium  emi  emu^  punmbrem  ego  eemiper  mmemJ 
Seu  aiiqua  eet  demiua  oeulos  rerecundot  tn  $e,  ardeo  ;  etitte  pmdor  Muni  ««t  Imquei. 
Seu  aHqua  eti  proierva ;  moveor,  paa  non  est  inepta :  et  tpem  prabet  ette  wmUiem 
in  moUi  leeto.  Si  vita  ett  digHcilit,  et  amulata  teterat  Sabinat:  arbiiror  eupere, 
ted  mMUum  dierimulare,  Seu  et  docta ;  arridet  dUata  per  egregiae  ariet :  teu  in- 
euiia;  jueat  tua  ttmpUeitate,  Ett  quee  qffirmet  carmina  CaUimiadii  dura  este  fiw 
noeirit:  iUa  eui  tum  gratut  continuo  eei  grata.  Est  etiam  quee  me  Peleteim  impTO- 
bet^  et  meot  vertut :  ojtiem  fomtie  femur  improbaniit*  Ambitiote  ambuiaif  moiu 
pelHeit :  aliera  ett  rudit ;  at  poterit  ette  leuior  taeio  viro,    Hete  quim  mmmier  emt* 


Heu  quamquam  tt. — 7  Jan.  in  me. — 11  Inte  Jnn.  Fr.  et  Exc.  I.  vuigoui  me. — 
la  Barb.  et  Mor.  2,it  pud&r.—lZ  Ed.  Oryph.  et  Bersm.  uUa  ett.^15  Pal. 
teeuta  Sabinat.— 17  Et  dociay  plaeet  P.  Pal.  optimns,  et  qoidam  al.  vnlgo  eti 
doetaypiacet.^19  Ica  Pal.  optimns  Barb.  et  dno  alii.  \v\gopL  ett  eimpl.  mu  : 
P.  plaeet  timpi.  tua,  Arnnd.  N.  Barb.  Fr.  et  daodecim  al.  eapier  timpL  Fraoc. 
volebat,  Si  qua  eti  docta  ;  et  mox,  &'  qua  ett  rHdts.— 22  Ma.  2.  Cuipantit  vei- 

NOT^ 

8  A^feror]  Aufertnr  eqnidemy  qni         12  Mea]  Qoibaa  capiar. 

in  profloentem  attractos  est.  At  vero  13  Procao;]  Ad  omnia  fere  extendi- 

eogitanti   et  prvoccnpanti,  difficile  tnr  vox  ista,  qom  de  meretrice  im- 

ntot  sity  tamen  adversos  tam  lenem  proba  dici  possont. 

primoaqow  floxnm  niti  iioo  est  im-  16  Rigidatque']  Severat  et  castas. 

possibile.    Principiin,  et   longe  qoi-  16  E\  alto]  Ex  longinqno,  mnltnm 

dem  obhta:    tom  virtoti  idem  illud  et  callide.     Mycillos   exponit,   8n- 

f«cile  videbitnr,  quod  ignavisB  non-  perbe,  et  com  fastidio. 

qntm  erit  possibile.  2S  Ihira]  Qoae  non  molliter  et  frM- 

9  Forma']  Pro  formosa  poelle.  tisgradibus^sed  rosticooioreiUBbakit» 


Digitized  by 


Google 


AMORUM   LIB.  II.  4.  499 

Heec  quia  dalce  canit,  flectitqae  facillima  tocod,  25 

Oscula  cantanti  rapta  dedisse  velim. 
Haec  querulas  agili  percorrit  poUice  chordas : 

Tam  doctas  quis  non  possit  amaie  manos  ? 
Hla  placet  gesta,  nomerosaque  brcudiia  dadt, 

Et  tenerum  molli  torqaet  ab  arte  latos :  30 

Ut  taceam  de  me,  qui  causa  tangor  ab  omniy 

lllic  Hippolytum  pone ;  Priapus  erit. 
Tu,  quia  tam  longa  es,  veteres  Heroidas  seqoas ; 

Ct  potes  in  toto  multa  jacere  toro. 
Haec  babilis  brevitate  sua :  corrumpor  otraqae:  85 

Conveuiunt  voto  longa  brevisque  meo. 
Xon  est  culta ;  subit  quid  cultse  accedere  possit : 

Omata  est ;  dotes  exhibet  illa  suas. 
Candida  me  capiet^  capiet  me  flava  puelia : 

Est  etiam  fusco  grata  colore  Venos.  40 

taif  et  mMttuM  moderatw  ooefm,  optem  suavia  fwrtwa  obtulme  canenti,  Htte 
pentrmgU  moUee  nervoe  poUice  kabUi :  ^is  non  pomt  diUgere  tam  peritas  mamu  7 
lUa  grata  eet  gettUf  et  movet  iactrtoM  in  manerum^  etfteetit  moUe  Uttut  ab  arte  Im- 
cita :  ni  dame  nleamy  <pd  moveor  ab  omni  cauta  ;  iUie  tiste  HippfUytum,  erit  Pri» 
aput»  TUt  quia  tam  procera  et,  par  et  antiquit  kerohiit:  et  ampla  potet  cubare  tit 
toto  Ueto,  Htec  agilit  tua  breritate:  capior  uiraque:  procera  etparta  tunt  occmh- 
moda  detiderio  meo,  Non  ett  omaia ;  tn  meniem  venit  quid  piottit  addi  omatw, 
CuUa  eti  ;  Ula  exerit  tuat  dotet,    PueUa  nivea  me  corrumpet,ftaica  me  corrumpet : 


^>^<^<^>#>^^>^^^^«# 


lem.—9A  P.  cnm  al.  ineettU.—^b  Unns  Med.  Jleetique,—27  AgUi  Exc.  I.  ac 
P.  et  tres  scripti :  ynlffo  habiU,  Udus  Pal.  praiendet  poilice:  dno  scripti  et 
ed.  prima  proBteniai:  Ma.  2.  dedMtit,—29  Al.  brachia  movU,  yeljactat.—M  D, 

NOTiE 

25  FaeUUma']  Pro  Facillirae ;  qao-  cae  dolis  perierit,  pro  qaotis  homine 

modo  elegaoter  loqoi  amat  Horat.  caato  a  Poeta  positus  est. 

27  Querulat']  Quibns  amores  can-  Priapuii]  Horfomm  Deas  est  impu- 

tantar  queruli.  rissimuK :  pro  qnovis  incontinente. 

29  Numerotaque]   Qus   ad  nnme-  3S  7^]    Quamvifl    alloquitnr  tan- 

rum  moveantur.  Gall.  Qui  vont  en  ca-  quam  prasentem  procera  statura  pu- 

denee,  ellam. 

ao  Arte]  .Saitatoria,  scil.  34  MuUa]   Qii»'  majorem  corpore 

82 ///i<r]  Ubisaltant  purllv.  lecti  partcm  orcupet.     Optime  vero 

Hippolftum]  Fuit  Hippolytusdhie-  ejns  iKeneris  sermone  utimnr. 

«ei  ex  Hippolyte  AmaEonum  regina  87  QHtdJ  Pnlchritudinlt,  scil.  ti  uA 

iUns ;  qni  cnin  ob  castitatem  nover-  e«m  adjnmentom  fnerit.^ 


Digitized  by 


Google 


405  P*  OVIDII  NA80NI9 

Sea  pendent  iiiTea  pnlli  cerace  capiHi ; 

Leda  fuit  nigra  conspicienda  coma. 
Seu  flavent ;  placait  croceis  Anroiu  capiUis. 

Omnibus  historiis  se  mens  aptat  amor. 
Me  nova  solicitat,  me  teuigit  serior  »tas :  45 

H»c  melior  specie  corporis ;  iHa  sapit. 
Denique  quas  tota  qoisqoam  probet  Urbe  pneUas> 

Noster  in  has  omnes  ambitiosas  amor. 

Vemu  ul  eti§MJmamda  /wrvo  colore,  iSioe  coma  mgru  JUdt  eoUo  ctmiido ;  Ltim 
fint  epeetabiUi  eojrittie  nigri§,  Sioeflavet ;  aurora  gratafuii  Jlava  coma,  Meaa 
«ttor  $e  aceommodat  ommiim$  kieiorni.  JEiae  juveaikia  ma  maieet^  eHa»  proMeUor 
meeairit:  kaejucandiorforma  corporii;  ittaeapU,  Denipu  qaaeamfae  pmeUaM 
qaiaquam  lamdei  tota  urbef  amor  noeter  kie  ommUme  mavetur. 


eola  Jaeere. — 40  Etiam  fuace  nnos  Mor.  et  Barb.  Tolgo  etiam  w  fuaeo, — 41  In 
ono  Ma.  migri  ^ro  puUi:  in  nno  Mor.  mari,  forte  pro  ifaairt.— 4S  D.  Europa 
oapti/if .— 46  Ita  sex  Heins.  Fr.  et  alii :  P.  com  al.  iUa  placet,  AL  moribua  ttia 
plaeet,--47  Volgo  probat.  Optinos  Pal.  quaa  kuidet  tn  urbe, 

NOM 

41  PutU]  Nigri.  46H«c]  Pro  Altera ;  refermrentm 

4S  Uda']  Helens  inater,  Tjndari  ad  remotios. 

uxor.  48  AaUritioaua]  Copidiif. 
45  Scrior]  Provectior. 


ELEGIA   Y. 

Ad  amicam  corruptam, 

NuLLUS  amor  tanti  est ;  (abeas,  pharetrate  Cupido ;) 
Ut  mihi  sint  toties  maxima  vota  mori. 

ffuUmM  wmeir  eet  tOHti  (diaeedaa,  Cupido  pkaretrateX  ^  Miea  exoptem  obire, 

NOTiE 
1  Tkuti  eat]     Yehementer    ddet     cnmamicafuiwet^etgedonmreilmn- 
Poeta^qnodycnmiacouviviaqnodajn     laMet,  eam  Tiderit  cnidam  coovivm 


Digitized  by 


Google 


▲IIOfttJM  LU.  II.  6. 


401 


Vota  mori  mea  smity  cmn  te  peccasse  nootim* 

Hei  milii,  perpetniim  nata  poella  mahmi ! 
Non  mihi  deletse  nadant  tna  &cla  tabdke ; 

Non  data  fnrtiye  immera  crimen  habent. 
O  ntinam  arg^erem  sic,  nt  non  Yincere  poBsem ! 
*  Me  misemm !  quaie  tam  bona  causa  mea  est  1 
Felix^  qui  quod  amat  defender e  fortiter  andet : 

Cui  sna,  Non  feci,  dicere  amica  potest 
Ferrens  est,  nimiumqne  sno  fayet  ilie  dolori» 

Cni  petitur  victa  palma  cmenta  rea. 
Ipse  miser  vidi,  cnm  me  dormire  putares, 

Sobrins  apposito  crimina  vestra  mero. 


5 


10 


HH  mihif  exopU  ofrire^  etm  memijii  tejlagiiimf^  adminme^  fueOa^  penneiie  oemdtLa  ! 
TabeUiB  intereepke  ma  mUd  aperiunt  tua  peecata:  dema  exhihita  cUtndeetnuf  non 
argnmniMagitiam,  O  utinam  Ua aecaearem^ni poeeem non  tenere  eaaeaml  Me m- 
/^ieem  f  ^iunnodrm  miea  eauaa  eet  tam  certa  ?  Beaiue^  qni  aadet  atrenne  taeri  qnod 
mat ;  CMt  amiea  eaa  poteet  dieere :  Nonfeci,  lUe  dwmM  eet,  et  piua  igquo  induiget 
tuo  doloriy  a  quo  quteritur  palma  eanguimolenta  rea  damnata.  Bgomet  infelixfia^ 
gitia  vestra  eum  intuitue^  eobriue  vino  adkibitOf  cum  arbitrarerie  me  eopitum  eeee. 


4  Dqo  Mor.  O  iiitM.-*-5  Deletef  optimns  Pal,  Tiilgo  deeeptee:  Bu,  deeepto: 
Reiiit.  coDj.  Non  t«<erMp<»,  Tel  mh  mak  dekta,-^lA  Exc.  P.  appoeita  mmm^ 


NOTA 


matawii  •moreniy  onto,  ▼erbiSy  et  os- 
cttlit  ottendere. 

Abeae']  Amoris  detreetet  militiBm. 

Pharetrate']  Pliaretram  8cil.  gerif, 
qniigiutiii  %n\»  Mgittia  totom  prope 
orbem  incendit. 

9  Fmmcm]  Fidem  mihi  in  amore 
non  •enrasse.  Sermooem  a  Cnpidine 
nd  pnellam  oonvertit. 

4  Maium']  Id  est,  In  melam  et  per* 
nidem  meam. 

•  Tabellee]  Ammtori»  liten». 

6  Jtfattfra]  Qnie  fnrtim  potiaaimiim 
ei  aeeipit  pueiia,  aiind  concede» 
creditnr. 

Bahent]  Intellige,  nec  mihi  indi- 
cant :  nam  eo  specut  oratio. 

7  Afgnerem]  ta  crimine  tno  coargn- 
endo  iis  nterer  ratiooibna  et  indioiia, 
qn»  facile  pocset  refeilere ;  nt  te  in 


cnlpa  esse  probare  non  posaem. 

8  3Vmi6mM]  Rara  admodnm  qneri» 
monia.  Sed  jocos  est,  qoem  nemo 
non  yidet. 

9  Quodamat]  Qnam  pnellam  amat. 
I><f«iidrr<]   Illnd  faciunt,  qni    ne 

amicam  peccasse  cognoscant,  sibi  sti^ 
dent  imponere :  qnod  non  pofest,  qni 
crimen  suis  ocnlis  Tidit. 

11  Ferrats]  Sibi  crndelis :  nt  mise- 
rum  esse  intelligatur. 

Faoet]  Indnlget. 

18  Cui]  A  quo.  Ita  et  Ipcatns  ett 
Horat. 

PeHturpabnm]  Ide»t,Qnipostqnam 
amic»  crimen  certo  cognoYit,  petit 
nt  ipsa  cottfiteatnr. 

Crugntd]  Doloris  et  mcestitim  ple« 
na:  sed  acriter  evpressit. 

14  5»6rJMs]  Vi  ex  ehrietatn  nnUna 


Digitized  by 


Google 


i» 


r.  OVIDII  NASONIS 


Seu  pendent  niyea  piilli  cenFice  capilli ; 

Leda  fuit  nigra  conspicienda  coma. 
Seu  flavent;  placnit  croceis  Aurora  capillis. 

Omnibus  histoiiis  se  mens  aptat  amor. 
Me  nova  solicitat,  me  tangit  serior  aetas : 

Hasc  melior  specie  corporis ;  iila  sapi|r  I  ^ 
Denique  quas  tota  qoisquam  probet  Ui    "  ^  "^ 

Noster  in  has  omnes  ambitiosus  asr 

VtmM  €d  etUmiueumda  /wrvo  colore,  Slve  w4  g 
fmt  tpeetabUii  eajritlis  ntfrtf.  Swefimet;  fm%  % 
9tMfr  u  aecommodid  owmUmM  kmUnu.  MUitt  9  ^ 
mecmpU:  kacjuamdior/orma  corporit;  iVl  ^  "^  ^ 
qmoquam  UaOet  iotawrbe,  mmor  noeterkit 


mia  iaeere.-^O  Etiam  /utco  nnos  yfl 
uoo  Ma.  nigri  pro  fuiH:  in  nno  If  r/ 
capittit.— 46  lu  sex  Heins.  Fr.cy/ft 


n 


ci^ 


plaeet,^7  Vnlgo  probai.  C 


41  PuUi]  Nigri. 

45  Ledm]  HelenflB  inr 
uxor.  / 

46  Serior]  Protecty 


i 


il 


|t 


!• 


,^««* — 9/i  AL 

.  _„.^ 101«:  ▼ulg. 

.^ns  Pal.  et  N.  ciqri^  m». — 
..onkfKM  ei*.— 29  D^ert  N.  et  qna- 


NOTJE 


.a  est,  in  convivio. 

.j .  Snpereilii  certe,  et 

ttiotttt  piorimai  animi  cogi- 

g^  poMumns  expriroere. 

r^pars  boua]  Id  est,  pleraqne  in- 

^^aiit,  qo8B  Toce  tignificare  melins 

^lS  Uirra]  Antea  dizimns,  in  digi- 
^  etlam  literas  notare  solitos  i 


I0f,  quibiis  clancnlum  suis  amoriboi 
serviant. 

20  iVottf]  Literis. 

21  imtfj  Abivcrat. 


29  CoMpMtltl  Qnid  h»c  vox  sigtii* 
ficet  ex  snperioris  libri  versn  intelli- 
gitur,  *Si  bene  compositns  vinosoni' 
ooqnejacebit' 

24  lUa]  Oscnla,  scil. 

lAugua]  Qnod  cohnnbatim,  id  esty 
colnmbamm  more,  oscula  jnngere 
diait  Catnllus,  labiis  junctis,  etntrim* 
qne  vibraote  lingua. 

27  PAarfrnai]  Apoliinem,  firatrem 
Dianae. 

28  Suo]  Ab  ipsa  Veoere  amato;  nt 
antea  vidimos. 


Digitized  by 


Google 


AMORUM  LIB.   II.  5.  468 

i  facis,  exdaino ;  qao  irniic  mea  gandia  defers  1 
^ciam  dominas  in  mea  jura  manos.  90 

H  sint  mecam,  mihi  sint  commania  tecam : 
car  qaisquam  tertias  ista  venitl 
uaeqae  dolor  lingu»  dictavit :  at  illi 
^arens.  venit  in  ora  pudor : 
n  Tithoni  conjuge  ccelum  85 

oonso  visa  paella  novo : 
inter  soa  lilia  mixtce ; 
una.laborat  equis : 

yescere  possit  ab  annis^ 
nina  tinxit  ebur.  40 

'Ue  simiUimus  horam'; 
ir  illa  fuit. 


^ 


dmmma»  m  mea  jmra.    H0€  <jM  9hd 

xMqrnoM  tertwM  accedii  i»  Mto  BMtrm 

*  rubar  atmguhetu  UiUu  vuUum  am" 

"ere  Titkom  eubrubei,  mU  puOla 

^m  euiM  lilm  eplendeni ;  aut  ubi 

uuod  muHer  Mamne  ittfeeU,  ne 

*  eohr  erai  Mf ,  mti  harum  «li- 

Iniudmtur  humum ;  decC' 


^o 


.  yQlgo  d^€ri.— tl  SbU  Me.  ntroqiie  loco :  vnlgo  «mrf. 
.—84  QQidiun  scripti  era  niW.--S7  D.  reeee  epiendemi. 


NOTiE 


'  80  /jvtdam]  Manas  injectio  est, 
qnotiea  nulla  jndicis  anetoritate  ex- 
pectmta  rem  oobis  debttam  yindica- 
mns.  Servime, 

JwMiwiM]  Dominl  eit  pr«cipne  in 
iiiiiMm  tfianwii  injectio. 

im  mea  jmra]  Id  eat,  ea  qn«  mei 
simt  jnris,  et  »nb  mea  potestate. 

81  H««]  Otcnla,  scil. 

88  Hoc]  Dixi,  scil.  clamitant. 

MMer']  Siiaviter  dixit;  faeilinsqne 
eKcaaatur  qnnd  quis  ex  dolore  coac- 
tnt  loqnitnr 

im]  Aniictt  mea»,  scil. 

85  Tiikeniem^e]  Anrora. 

36  PneUa]  Solent  vero  pnelte  nn- 


biles  et  prob»,  viio  primnm  sponso, 
enibetccre. 

87  QHalf]  Pro  Qnaliter. 
Sua]  Qiiibus  decorantnr. 

88  Camtatie']  Incantatis.  De  his 
vero  Poetarum  figmentis  jam  s»pe 
vidimns. 

80  Fkneecere']  Ebur  cnm  tempore 
flavescit,  pri^sertini  adipe  unctom. 

40  Mmame]  Lydla.  Est  vero  Mse- 
onia,  sen  Lydia,  Asise  minoris  reg io 
notissima. 

JfiSfrnnH]  Assyria  regio  est  AsisB 
minoriii,  qnat  qnia  IndisD,  veteribns 
minns  notc,  proxima,  sseplns  pro  ea 
ponitnr.    Notum  vero  ex  India)  vel 


Digitized  by 


Google 


4S2  P.  X>yiDll  NA80NI8 

Mnlta  snpeicilio  Tidi  vibiante  loqnentes :  15 

Nntibas  in  vestris  pars  bona  vocis  erat 
Non  ocnli  tacnere  tni,  couscriplaqae  vino 

Mensa ;  msc  in  digitis  litera  nuUa  fnit : 
Sermonem  agnovi,  qnod  non  videatur,  agentem ; 

Verbaque  pro  certis  jussa  valere  notis.  20 

Jamqne  fi«qnens  ierat  mensa  conviva  remota : 

Compositi  juvenes  nnns  et  alter  erant. 
Improba  tum  vero  jungentes  oscula  vidi ; 

Illa  mihi  lingua  nexa  fuisse  liquet : 
Qualia  nec  fratri  tulerit  germana  severo,  25 

Sed  tulerit  cupido  mollis  amica  viro : 
Qnalia  credibile  est,  nec  Phoebum  ferre  Dianae ; 

Sed  Venerem  Marti  saepe  tulisse  suo. 

Vos  iiOiithit  rani  tmOta  dienUti  moto  wpereUio,  Pm  wMa  rocw  cffli  «i  vestru 
ngmM.  OcuU  tui  et  menMa  exaraiu  mero  wm  tUMerunt ;  nee  mUlumfuii  eerifium  im 
d^iiie.  JnieUexi  termmum  (quid  non  tntettigaiur  ab  amanie  l)y  et  veeee  pretdk- 
ioM  vemre  pro  certit  Uieri»,  Jumque  pturimm»  eonviva  dieceeeerat  menmeepotiiai 
«•««  et  alier  adoleaeeniee  dormiedmi :  tum  vero  vot  aspesi  necientee  ouavia  pro* 
ierva  ;  wtAt  conaiat  iUafuieee  implera  Ungua :  quaUa  nec  eoror  dederitfratri  rigiio  ; 
eed  mnica  Uuciva  dederU  amanii  euo:  qmaUa  verieimile  e§t  nec  Pkmlmm  preebert 
Diemm;  $ed  Venerem eeepe  dediue  Marti  euo.    Quid  agi$y  vociferor;  quommeex' 


—16  Conj.  Heins.  part  quota.^\9  Al.  per  parentbesin  agnovi,  (qmd  fwi  «i- 
deatur  amtmti1)^W  Jueta  uterqae  V.  Tnlgo  vita,  fifa.  vim  fuere. — ^Sl  Al. 
eoHviva  reltct«.— 2S  Jan.  alier  et  aiter.—^  V.  et  Scr.  Improlta  mme:  Ynlg. 
tmu.  Fr.  et  nnns  Mor.  Mr«  ivii^siiies.— 26  Optinms  PaU  et  N.  cupido  tuo. — 
27  Edd.  antiquse  et  Orypb.  et  Bersm.  credendum  ese.— 20  Dtfert  N.  et  qna- 

NOTiE 

Bit  excosandi  locns.  22  CompoeitS]  Qnid  hme  voz  sigtoi* 

'   Jppotito  mero]  Id  est,  in  conviWo.  ficet  ez  snperioris  libri  versn  tntelli» 

15  rt6rajrt«]  ~  Snpercilii  certe,  et  gitnr,  *Si  bene  eompositos  vino  soBfr- 
ocvlomm  motii»  plorimas  animi  cogi-  noqne  jacebit' 

tationes  poMumns  ezprimere.  24  lUa]  Oscnla,  scil. 

16  Part  bona]  Id  e«t,  pleraqne  in-  iMigna]  Qnod  colnmbatim,  id  est, 
dicabant,  qa«  ▼oee  significare  melins  colnmbarnm  raore,  osrula  jungere 
potnissei  is.  dixit  Catullns,  labiis  jnnctisy  et  ntrin^ 

18  Ii/rr«i]  Antea  dlKimns,  in  digi-  qne  vibraote  liogua. 

tis  etiam  iiteras  notare  solitos  aman*  .  27  Pkeebum]    Apollinem,  ftmtMm 

tes,  quibus  clancnlum  snts  amoribns  Dians. 

senriant.  28  Suo]  Ab  ipsa  Venere  amato ;  nt 

20  Notit]  Literis.  antea  vidimos. 

21  lerat]  Ablverat« 


Digitized  by 


Google 


AMORUM  LIB.   II.  5.  468 

Qoid  fkcis^  exclamo ;  qiio  mmc  mea  gaadia  defers  ? 

Injiciam  dominas  in  mea  juia  manus.  30 

HflBC  tibi  sint  mecam,  mihi  sint  commonia  tecam : 

In  bona  cnr  quisquam  tertius  ista  venit? 
Hoc  ego ;  qusque  dolor  lingu»  dictavit :  at  iUi 

Conscia  purpureus.  venit  in  ora  pudor : 
Quale  coloratom  Tithoni  conjuge  coelum  85 

Subrubet,  aut  sponso  visa  puella  novo : 
Quale  rossB  fulgent  inter  sua  lilia  mixtfle ; 

Aut  ubi  cantatis  Luna  laborat  equis  : 
Ant  quod^  ne  longis  flavescere  possit  ab  annis, 

Maeonis  Assyrinra  foemina  tinxit  ebor.  40 

His  erat,  aut  alicui  color  ille  simillimus  horam ; 

Et  nunquam  casu  pnlchrior  illa  fuit. 

poiiaa  meam  voluptuiem  1  Immitiam  mtaim  itamMf  m  «lea  jmra.  Hm€  tSbi  dni 
meeumt  mtM  stnt  tecmm  locta.  Quamobrem  qaUquam  terthu  aeeedii  t»  iata  nostra 
6Mia?  Ego  hae,  et  qua  dotor  euaeit  Unguee  ;  at  rubar  eamguimeue  iltiu»  vultum «m- 
fcttun  oceupavit:  quale  cedum  i^feetum  ab  uxore  Tithom  eubrubett  aut  pueUa 
meeiata  u  novo  sponto :  qualiter  rooee  co^fuiue  cum  «ntt  Uliie  eptendent ;  aut  ubi 
iMua  patitur  equie  incantatie ;  aut  ebur  Aeeyrium,  quod  uteHer  Meeonie  infecitf  ne 
luteum  coUrrem  poent  eontrahere  longo  tempore.  lUe  eolor  erat  Ine,  aui  horum  olt- 
euiproximM» :  et/ortuito  iUa  nunquam  fuit /ormoriar.    intuebaiur  humum;  decO" 


^^^»^#»^«*»^^<«#»^ 


taor  «1.  cam  Exc.  Scal.  Ta]|fO  d^er». — i1  Sint  Me.  atroqne  loco :  volgo  eunt. 
— SS  Vulg.  Heee  ego. — S4  Qaidam  tcripti  ora  mftor.— S7  I).  roeee  ^lendeut. 

SOTJE 

'  SO  /fVMMun]   Manofl  injectio   eat^  biles  et  prob»,  Tiao  primom  sponso, 

qnoties  nulla  jadicis  aactoritate  ez-  ernbescere. 

pectata  rem  nobis  debilam  Tindica-        S7  Quaie^  Pro  Qnaliter. 

mus.  Sermue,  Sua]  Qnibos  decorantnr. 

HsmiROf]  Domini  est  praecipoe  in         SS  Cantatie']    Incantatis.    De  his 

sonnmmann»  injectio.  Tero  Poetarnm  figmentis  jam  ssepe 

/»  «ra  Jura]   Id  e«t,  ea  qn»  mei  Tidimas. 

suitjarifi,et  »nb  meapotestate.  SO  Flaoeecere]  Ebnr  cnm  tempore 

Sl  Heee]  Oscnla,  scil.  flaT^scit,  prapsertini  adipe  nnctnm. 
SS  Hoc']  Dixi,  scil.  clamitans.  40  Meeonie]  Lydla.  Est  vero  Mse- 

JMor]  .Siiavif er  dixit ;  facilinsqne  onia,  sen  Lydia,  Asise  minoris  regio 

oscasarnr  qnod  qnis  ez  dolore  coac«  notissima. 

tos  loqnitnr  JssyriiMi]  Assyria  regio  est  Asias 

2Ui]  Amicae  metp,  scil.  minori«,  qn»  qnia  Indiac,  ▼etertbnt 

S5  Tithoni  co^juge]  Aorora.  minns  nots,  proxima,  smpins  pro  ea 

36  PMella]  Solent  vero  paeUvna-  ponitur.    Notum  vero  ex  lodia^vel 


Digitized  by 


Google 


161  F.  OVIDII   NASONIS 

Spectabat  terram ;  teiram  spectare  decebat : 

Moesta  erat  in  valta;  moesta  decenter  erat, 
Sicut  evBAt,  (et  erant  calti»)  laniare  capiUos,  4& 

Et  fuit  in  teneras  impetus  iie  genas. 
Ut  faciem  vidi,  fortes  cecidere  lacerti  * 

Defensa  est  armis  nostra  padla  snis. 
Qai  modo  saevus  eram,  sapplex  ultroqoe  rogavi, 

Oscula  ne  nobis  deteriora  daret.  50 

Risit^  et  ex  animo.dedit  optima;  qualia  possent 

Excutere  irato  tela  trisolca  Jovi. 
Torqueor  infelix,  ne  tam  bona  samserit  alter ; 

Et  volo  non  ex  hac  illa  fuisse  nota. 
Haec  quoque^  quam  docui^  multo  meliora  faerunt ;  55 

Et  quiddam  visa  est  addidicisse  novi. 
Quod  nimium  placuere,  malum  est ;  quod  tota  labellis 

lingua  tua  est  nostris,  nostra  recepta  tuis. 


rum  enU  humnm  iwiueri.  TrMt  erdt  JadtM^  wmiMcort  txidU  «rit.  Irm  i 
eandere  CQmam  qualie  erat,  (et  eraJt  camUy)  et  imoelare  in  moUugemtM.  Vt  twhwm 
atpes^f  vaUda  braehia  eUmiuermt :  nostra  fmeUa  teeta  eet  enie  armie.  Qid  maia 
ferax  eram^  empplex  et  eponte  orart»  ne  praberet  netbie  eaavia  pejera,  RUUf  ei  ex 
ammo  eaaviseima  obtutit,  ^vo/ia  poeaent  revellere  tela  triflda  Joti  i^feneo,  Cmeier 
mtwr,  ne  atter  earpeerit  tam  moUia ;  et  enpioiiUtnonfMieee  kt^  notte,  HeeeqmO' 
qeMfmermU  mnUo  eaaieiara  qiuan  doeui,  et  viea  eet  addidieieee  atiqmd  naeL  ligmahin 


Mor.  1.  a  manu  pr.  inUr  meva.—Ai  Ita  P.  Sa.  et  aL  Tulgo  Hsc  mf  mrt  «ii* 
fuie. — 42  V.  Et  nu»quam. — 45  Vulgo  erant  comti.  Qoiiiqae  l€M..et  priaa 
ed.  Idiiltfre  eapiOoe  Mene  /wt.—Sl  Optima  P.  Arond.  et  tres  al.  ▼nlgo  mciiIs. 
— 9S  Vulffo  eeneerH  ait«r.— 64  Unns  Mor.  £t  wttein  exheenem:  Heins.  Deque 
veUm  wm  hae  iOafideee  nota:   Franciut  velebat,  probaate  qnoqne  Bntm.  See. 

NOT« 

ez  Afirica,  nbi  Tlvnnt  elepbanti,  nobis  50  Deieriora]  Illiiy  sdl.  qott  aRcri 

•kv»  eorani  dentes»  aSerri.  dederat. 

Thuri»]  Rttbrnm  feeit.  58  Triealea]    Trlildnm    voloemnt 

4i  Speetabat]   Ut  ttot  eat  eoram  Poetae  JotIs  falmen. 

qni  «ont  in  «eelere  depreiientl.  55  AHer]  Rivalis  mena. 

46  fWl]  Mihi,  scil.  U  Exkae  neia]  Id  eat,  tam  Mavin. 

Omot]  Amie»,  seil.  Nota  pro  reipta  ponitur. 

*  47  Fertee']  Mei ;  qniiaamicam im-  57  Maliam eet]  Qnia aignam  est  ab 

petam  iocera  parabam.  alio  eam  dididsse. 

48  Armie]  Pnlchritadine,  sdl. 


Digitized  by 


Google 


AMORUM   LIB.  II.  6.  465 

Nec  tamen  hoc.iiniim  doleo :  non  oscola-tantiim 
Joncta  qaeror ;  quamvis  hsec  qaoque  jimcta  qu^or :    GO 

llla^  nisi  io  lecto,  nusquam  potnere  doceri. 
Nescio  quis  pretium  grande  magister  habet. 

e»t  «dmiBsa  fn».  Nee  tamen  hoe  imtMi  biiignor  ;  «0»  wiMh  etm^mnr  nexa  faisae 
•MMJa;  fuammB  hac  qmoque  nexa  fuiite  «MifiKrpr.*  Uia  wMUiU  p$iunaU  49f$rif 
nisi  in  twe,    Neeeie  qiit  pnicepter  kabet  ingeniem  wurcedem. 


^^>0t^^^^^^^^ 


Eque  neta  non  kne  itta  fidete  vtlim.— 410  Hae  qmqne  alter  M«.   Talgo  hme 
ege:  nnue  Ma.  nnne  qnopLe.^l  Nuqnam  P.  et  al.  nonnnlli :  volgo  11NN91M111. 


ELEGIA    VL 

In  martem  Psittacu 


PsiTTACus,  Eois  imitatrix  ales  ab  Indis, 
•    Occidit:  exequias  ite  frequenter,  aves. 
Ite/pi6B  Yolucres,  et  plangite  pectora  pennis ; 
£t  rigido  teneras  ungiie  notate  geoas. 

.  PeiUa^y  oow  enmOa^  miaia  eb  Indie  tti  ertmn  nNf,  interiU :  aUtee,  vemtefre' 
quentu  ad  pompam  fimerie.    Adeete^  pim  ooea,  et  peretdiie  peetara  pennie;  et 


V 


^i^i»^»»»»»»^^^»»» 


1  Imitairix  ake  P.  R.  nnna  Mor.  et  al.  Ynlgo  aUe  wiki  miemu,  Al.  ake  trano^ 
mietut,  F.  nuper  miM  mittut.  Jnn.  tdet  tibi  mittus,  Ma.  2.  mittut  ab  orti. — 
t  Yttlgo  exequiat  ferte, — S  Amnd.jKum    plangite  penkit,—^  N.  Arttfa  pro: 

NOTJE 

1  PMaeut']  Unperroquet.  Enmpn-  Ab  Indit']  Miasns,Bcil.  qnod  in  qni 
elltt  dono  dederat  Poeta.  bnsdam  codicibns  legitttr.    Jaai  irerb 

Eoit]  Eos  Anrora  est ;  nnde  Eons,     notiores   snnt    meroilHis    snia  Iiidly 
a,  nm,  qnod  esl  ab  Anroray  sen  Ori-     qnam  nt  de  iis  loqnamnr. 
ente.  Oriental.  2  £x#9vms]  Exequias  coboneatnta 

/oitMr»]  Nimirnm  Psittacos  aK-  celebrate.  Ad  fnneris  pompam  ad. 
ammaTinmyitemqnebominnfflyTOcea     este.  Oall.  ilsiii<czaK»/immiasi. 

S  Pitf]  Pietas  est  in  iepelieBdis  et 
De^etVer.Clat.  Ond.  9  0 


Digitized  by 


Google 


409 


P.  OVIDfl   HASONI8 


H<mida  pro  moestis  lanietw  plmiia  capillis ;  5 

Pro  longa  lesoneQt  cannina  vestra  taba. 
Qnid  scelus  Ismarii  qnereris,  Philomela,  tyranni? 

Expleta  est  annis  ista  qnetda  sms. 
Alitis  in  rar»  nuserom  deyertite  fimns. 

Magna^  sed  antiqni  cansa  doloris  Itys.  10 

OmneSy  qnaB  liqoido  libratis  in  aere  cnrsus ; 

Tn  tamen  ante  alias,  tnrtnr  amice,  dole. 
Plena  fuit  vobis  omni  concordia  vita, 

£t  stetit  ad  finem  longa  tenaxqne  fides. 

moUei  gtnoM  rnngue  nno  ngfwie.  Phma  hitpida  eemdaiwr  loeo  triMH»  eemet ;  e&r- 
miiuipeitraaMdiaiiturjtrohngatMba.  Qmd,  PkOmOa,  lamaUarU/agiiiam  Tff- 
ramd  lemarii?  leta  qaerimeaia  tamMm  e§t  amm  Mtt.  D^/UetHe  ad  lamemta 
bUe»  exeqaia»  rara  ame.  /ly«MMMest«iipla(Mon0,«d  doloris  vtfarii.  Owam», 
qaee  veiaH»  im  aereftmda^  iu  tamen  pr«  oijtt,  tartur  amiee,  Umentatar,  Perfeeta 
voHafidt  ammimita»  tota  vita,  etfiie»  diatina  Hfirma  permauii  ntqae  adfinea^ 

Med.  pro  maUie:  Bann.  cooj#  cnlHff. — 6  Udob  Med.  MmitiM  Miln:  Bann. 
conj.  rootra:  Franc.  gaitara  aetinu—l  P.  Qwd  »e^:  Heins.  90».— 9  AI. 
4ivertiie.^lO  Aniiqai  8«.  tulgo  oiilifiHi  «rt.— 11  Al.  vibrati»in,  Meliores  «r- 
»u» :  Tulgo  penna»,—l2  V.  et  anos  R.  a  m«na  sec.  turtur  ofntM.— 18  Alter  P. 


NOTiE 


coniponendis  mortnis. 

6  Horrtda]  Pr»  moeBtitia  erectn  et 
torbatt ;  non  composit». 

lxiiiM<icr]  Qai  mos  fait  in  Ainerilmf . 

6  3^]  Nimiram  ad  eam  miyoris 
tttatia  fonera  proferetMntar^  nt  mino- 
rif  ad  tibiam. 

7  8eM]  Staprom  et  linga»  abscia* 
sionem  intelligit,qaamaTereo  passa 
est  Phltomela:  qaam  fabalam  fose 
in  Metam.  ▼Idebimas. 

i»marii]  Tbreicii;  ab  Ismaro  monte 
Hiracise. 

Qu»reri»']  In  lascinlam  mntata  foit 
Pbilomelay  qose  flebilibos  vocibos  sor- 
temsoam  qoeri  videtor.  Vollver* 
Poeta,  ot  dolorom  soorom  oblita 
Psittaci  mortem  defleat. 

PkUametal  Pandionis  Atheniensiam 
fegis  foit  filia^  ciyos  Tidesis  bistori* 
am  10  Metam. 

lyramjl  Tercos  esti  rex  Hiracim. 


8  ExpUta]  Id  est|  Jam  satis  soper- 
qae  Terei  facinos  qoesta  es,  et  too 
dolori  paroisti. 

Q  DeveriUe]  Cl.  HeiBsios  iegit  de- 
vertere^  qoia  ad  Pbilomelam  sermo 
est.  Dominicos  vero  ita  PhllomeHim 
compellasse  Poetam  patat,  ot  ejos 
sororem  Prognen,  doloris  ejosdem 
participero,  intellezerit. 

10  Aniiqai]  Qol  adeo  minor  esse 
debeat. 

Ity»]  Terei  et  Prognes  fuit  filios» 
qoem  mater,  injariaB,  sibi  itemqae 
sorori  a  Tereo  oblatas,  olcisceodaB 
caosa  intoremlr,  patriqoe  epolandom 
apposnit. 

11  Ommws]  AUtes,scil. 
ii6nrti«  MTMs]  Volatis. 

la  Awdee]  Qui  in  eadem  catea  Tel 
com  Psittaco  apod  Corinnam  Titerit : 
vel  qaioy  ot  Piinios  dioit|  lnt«r  PilN 
tacom  et  tortorem  magnn  estnmi€l« 


Digitized  by 


Google 


AMORUM  L1B«  11.  8.  467 

Qnod  fiiit  Argolico  JQvenis  Phoceiis  OiestaB :  1$ 

Hoc  tibiy  dum  licuit,  Psittace,  tnrtw  mt. 
Quid  tamen  ista  fides  ?  qoid  rari  forma  coloris  ? 

Quid  vox  mutandis  ingeniosa  sonis  ? 
Quid  javat,  ut  datus  es,  nostras  placuisse  puellae  ? 

Infelix  avinm  gloria,  nempe  jaces.  20 

Tu  poteras  virides  pennis  hebetare  smaragdos, 

Tincta  gerens  rubro  punica  rostra  croco. 
Non  fuit  in  terris  vocum  simulantior  ales : 

Reddebas  blasso  tam  bene  verba  sono. 
Raptus  es  invidlR :  non  tu  fera  bella  movebas :  25 

Garrulus,  et  placidae  pacis  amator  eras. 
Ecce,  cotumices  inter  sua  pnelia  vivunt; 

Fwsitan  et  fiant  inde  firequenter  anus. 

QModjuvem»  Phoceugfmi  OruUg  ArgoUco;  hoc  tiH  erat  tmriwry  Pmttaee,  ouam'- 
dm  daJtum  eet,  Quorawn  tamen  ieta  fdeol  Quoreum  epeeiee  pretioti  coioriM? 
QuoreumvoxeolereiniiHgendieeoma?  Qmd  prodeet,  poetquam  ohfatue  ee^  gra- 
tum  fidaee  uoettte  pueita  7  IVtmtnMi,  mieer  konoe  aHtum^  perieti.  Tuy  h^ectum 
kabeuM  roetrma  pmikeum  croco  rubro  poterae  obecurare  penaie  emaragdoe  fragiUe, 
Noa  eaetitii  tn  orbe  aoie  at^iue  imitane  eennonem:  tam  apte  r^er^a»  verba  voce 
UdlnMente,  Subtatue  ee  lidore :  tuuouciebaeeafMbella:  eraehfuaxy  etamator 
teme  ccneordia.    Ecce  cotumicee  vita  Jhmntur  inter  eua  ceriamma;  foreitan  et 


^rf»»<^#i#»»«»i^ 


omnie  vita* — 14  Fraffmeiitaiii  Pat.  et  ed.  prliBnJlnna-tenaxque.-^ie  P.  et  N. 
Oreeta:  ▼alg.  OrejN.— 18  Al.  iugenioea  notie.—M  Pal.  neSufe  taeee.—2l  P. 
cniii  multis  al.  poteraefragilee, — 2S  Qoidam  libri  vett.  jttNnIacMr,  etnmiiiaftor. 
— 84  Pal.  S.  biando  pro  SUeeo ;  et  ita  eonj.  Fraociu. — ^S7  Al.  fera  praUa : 
qaidam  scripti  et  ed.  ema  jMvidia.— 28  Fianit  P.  etanot  Mor.  ▼algojfm^: 

NOT£ 
tia.    Prior  ezplicatio  vera  est.  minas  Tiridis  appareret. 

16  Argolioo']  OrestiB,  Agamemno-        99  Pniiica]    Id   est^  robea   cam 
nls,  Mycenaram,  adeoqae  Argolidis,    splendore. 

regis  iUio :  cajos  et  Pyladis  amicitia  Creeo']  Du  eaffixm, 

celeberrima  fuit.  98  iSmtMliiiiHor]  Qui  melins  Toces 

Juvenie  Phoceue]  Pylades  est,  Stro-  imitaretar,   simularet,  et   redderet. 

phii  Phocensis  filias,  indissolabili  cam  Simulacior  ck  aliquot  manoscriptis  re-» 

Oreste  amicilis»  Tincalo  conjanctas.  stitait  cL  Heinsins. 

17  Qimf  tameu]  Proinit,  scil.  94  BlcMi]  BlissaB  dicitnr  is,  qui 
19  Ut]  Postqaam ;  statim  atqae.  inter  ioqaendam  aut  aliqnam  literam 
Noetrw]  Corinnsp,  scil.  ezcladit  aot  male  profert.  Qnomodo 
90  Nempe]  Istud  cam  inagno  do*  itaqae  beue  reddebat  yoces  blsesns 

lore  proferendum.  Psittacns  P  Sene  non  est  articalatey 

Bdfetare]  Id  est,  eorum  ▼iridissi-     sed  eleganter,  lepide;  nam  et  ille 

mun  colorem  obscorare,  et  facere  nt    PsittacommcosatiiSi  et  pronaiitiaadi 


Digitized  by 


Google 


468 


P.   OVIDIl   NASONIS 


Plenns  eras  minimo ;  nec  prae  sennoais  wiore 

In  multos  poteras  ora  Tacare  cibos. 
Nax  erat  esca  tibi,  causffique  papavera  somni ; 

Pellebatque  sitim  simplicis  humor  aquae. 
Vivit  eAas,  vultnr^  ducensque  per  aera  gyros 

Miluus,  et  pluvisB  graculus  auctor  aquee. 
Vivit  et  armiferaB  comix  invisa  Miuervae  ; 

Illa  quidem  saeclis  vix  moritura  novem. 
Occidit  ille  loquax^  humanae  vocis  imago, 

Psittacus,  extremo  munus  ab  orbe  datum. 


30 


35 


inde  sapeJUmt  vetula.  Satur  era$  exigw ;  nec  ob  amerem  loqneUs  potera^  ore 
racMme  e$te  ad  nmUam  ^com.  Nux  tiH  erat  cibuSf  et  papaietra  eommtm  vidacei^ 
tia;  et  AtuNor  aqiuB  commmie  extmjguebat  eUim,  VuUwr  heUao  lomgam  vitam 
agiif  et  mUmu  orbeo  deocribetu  per  aet*a,  et  gracubu  augur  a^va  plMcia,  Condx 
etiam  odiooa  Miiimur  armtfera  iongam  trakit  vUam ;  illa  qmdem  fcr-^  ^*^' 
novem  otecula,    JUe  paittacue  garruluoy  repretoeutaiio  vocis  humaM, 


.»«#»»>»i»*«#>#>»»>»i» 


noamiUi  fleui»^W  Fr.  Pareut  era»  potm :  mc.^0  Vaeare  P.  et  Anmd.  miild 
vocare  :  anns  V.  ere  vaeare :  tl.  poteraut  ora  vaeare,—^!  N.  oom»iM^--%%  DU" 
cent^  nniu  V.  et  F.  ▼nlgo  dueitque. — S4  Valgo  Aftlrntf.  Qaidam  garruku 
auctor,  vel  avgirr.^SS  Al.  armigera»^96  Qaldam  iNortlttrs  decem.-^7  Id^ 


NOTJS 


difficultaK,  aat  lingn»  bssitantia,  ad 
venaAtatem  et  jucnnditatem  facit. 

26  Raptueeeiumdia']  Per  invidiam 
ttbi  mors  accelerata. 

27  Eeee]  Dolet  Poeta,  qnod  fero- 
ciorea  avei  vivant,  placldissimiu  Psit- 
tacos  perierit 

■  PraUa}  Cotarpicum  et  perdicum 
inter  sese  pugnas  describit  Aristoter 
les  de  animalibus  ix.  8. 

28  Inde]  £x  cotornicibus :  vel  ez 
eo  quod  pugnaces  sunt. 

29  Plemu  era$  mvmui]  Id  est,  pau- 
ca  ad  aliroentum  sufficiebant. 

SO  Ora]  Orspcismus:  pro,  secun- 
dum  ora,  vei,  quoad  ora. 

31   Cauta  papavera]  Appositio. 

iSpmiit]  iSsfiiiiM  claris..  Heinsius 
arripuit  ez  Neapolitano.  Alii  ba- 
beot  soirnit.  Supervacaneum  vero 
yidetur  somniferum  papaver  admo- 


nere. 

54  GnicMfars]  Oraculus  ploTias  apud 
Avienum  prsedicit,  in  prognosticts.    ' 

Auctor']  Clar.Heinsiusvelletlegere 
augur;  qoa  voce  asns  est  Hotat.  Od. 
UL  17.  *  AqusB  nisi  fallit  angar  Ao- 
nosa  comix.' 

55  invim]  Quamobrem  ex  ipso 
Poeta,  lib.  ii.  Metam.  Ilqiiet;  abi 
Coronidis  fabulam  narrat,  qnam  in 
cornicem  Minerva,  ut  a  Neptuno  vi- 
tiom  effugeret,  mazimo  beneficio  mn^ 
tavit,  comitemque  fecit ;  deinde,  ob 
intempestiYum  nuntium  a  se,  non 
sine  odio  maximo,  repulit. 

56  Novem]  Hoc  secundum  Hesi- 
oduro,  qui  comici  novem  nostras  ae- 
tates,  trecentos  aonos,  attriboit,  ot 
refert  etiam  Plin.  lib.  vii. 

S8  Extremo]  Ab  Oriente,  sciU  Btit- 
tuntur  enim  ex  India. 


Digitized  by 


Google 


AMORUM   LIB.  II.  6. 


Optima  prima  fere  manibas  rapiantnr  ayaris ; 

Implentur  numeris  deteriora  snis. 
Tristia  Phyllacidae  Ther^ites  funera  vidit : 

Jamque  cinis,  vivis  fratribus^  Hector  erat. 
Quid  referam  timid»  pro  te  pia  vota  puellae ; 

Vota  procelloso  per  mare  rapta  Noto  ? 
Septima  lux  aderat,  nonexhibitura seqoentem ; 

Et  stabat  vacua  jam  tibi  Parca  colo. 
Nec  tamen  ignavo  stupuerant  verba  palato : 

Clamavit  moriens  lingua,  Corinna^  Tale. 
CoUe  svb  Elysio  nigra  nemus  ilice  irondens, 

Udaque  perpetuo  gramine  terra^  viret. 


40 


45 


50 


ab  ulHmo  orie,  UterUt.  OpHma  fere  m^enaUur  pima  m«ii6ii«  nqpacifri» ;  p^ra 
ctuMikmltwr  ems  nmneris,  Thertkei  tpeetavit  meeetae  exequiaM  PhyUacidie:  et 
Heetor  jam  erat  ctnM,  frairUnu  superetitUme.  Quid  memMrem  ^ia  vata  pro  te 
pudim  paieidai  vota  a^ata  per  mare  ab  Austro  proceUoeoJ  Diee  eeptima  adee-' 
neratf  non  praHtura  setiuentem ;  et  jam  Parca  tihi  aderat  inani  colo.  Nec  tamen 
verbamterienmtinertiptdato,  lAngua  morieus  elamamtf  Corinna^wde.  Sfftva 
frondosajutea  iUce  eub  cUvo  ElysiOf  et  terra  kumida  perennm  gramine  viretdt»    Si 


^^^^»»*«»»»^^*«» 


sex  flcripti:   vulgotOi. — 89  P.  2.  Pal.  et  dno  alii  Optima.quetque. — 44  Pal. 
trans  mare.^A5  Al.  faix  veni^.— 46  Fr.^im  tua  Parea,-^!  Idem  Mox  tamen* — 


^OTM 


19  Manibus']  Mortis  manns,  si  qasB 
sint,  intelligit.  Optima  qoBeque  pri- 
ma  interire  qneritur. 

40  Implentur  numeris']  Quam  dili- 
tissime  vivunt.  De  ratione  borum 
nnmerorum,  vide  Macrob.  ad  Somn. 
Scipion.  G.  11.  nbi  inter  alia  baec  ha- 
bentur ;  *  Constat  enim,  numeromm 
certam  constitutamque  rationem  ani- 
mam  soclare  corporibua.  Hi  nnmeri 
dnm  supersnnt,  corpus  animari  non 
desinit.  Cnm  vero  deficiunt,  mox  ar- 
cana  illa  vis  solvltnr,  qna  societas 
illa  constabat.'  Impletis  igitur  nn- 
meris  corpus  fatiscit,  animaqne  sedn- 
dtur  artnbns. 

41  PJkylZocuto]  Pbylace,  ThessalisB 
oppldo,  ubi  regaavit,  orinndus.  Pro- 
tesilans  est,  Iphicli  filius,  ez  Graecis 
principibns  qni  ad  Trojam  ivernnt 

s,  qni  OrcGonim  omninmprimnB 


ab  Hectore  est  interfectns. 

Thersites']  Graeconim  foit  omnium 
facie  et  lingua  homo  foedissimus  et 
ignavissimns :  qnem  Achilles  sibi  con- 
viciantem  pugno  interfedt. 

42  Hector]  Fratrum  fortissimns^ 
Priami  filins. 

43  Timidee]  Timentis  ne  morereris. 

44  Rapta  Noto]  Irrita :  frnstra  enim 
foisse  dicuntnr,  qnae  venti  rapiunt. 

45  S^'ina]  £z  qno  Psittacns  ae- 
grotare  cosperat,  scil, 

Lux]  Dies. 

46  Parea]  Qnae  vltam  nere  dicitur, 
adeoque  et  occidere,  vel  cum  filnm 
abruropitnr,  vel  com  linom  defidt. 
Tres  vero  sunt  Parcae^  de  quibns 
antea. 

49  Ehfsio]  Animae  Psittaci,  qnasi 
hominis,  tribiut  Elysium,  sen  campnm 
qno  piomm  auimas  recipi  credidernnt 


Digitized  by 


Google 


470 


P.  OVIDU   NASONI9 


Si  qua  fides  dobiis ;  volucruin  locus  iUe  pianiai 

Dicitar^  obscoenae  quo  profatbentur  aves. 
Illic  innocui  late  pascuntur  olores ; 

Et  viyax  Phcenix^  unica  semper  ayis. 
Explicat  ipsa  suas  ales  Junonia  pennas : 

Oscula  dat  cupido  blanda  columba  mari. 
Psittacus  ha3  inter,  nanorali  sede  receptus» 

Convertit  volucres  in  sua  verba  pias. 
Ossa  tegit  tumuhis;  tnmulus  pro  corpore  parvus: 

Quo  lapis  exig^us  par  sibi  caimen  habet: 
CoUigor  ex  ipso  dominaB  placuisse  sepulcro. 

Ora  fuere  mihi  plus  ave  docta  loqai. 


60 


60 


quafides  tncfrfw ;  tOcv  credmtwr  aedet  pMnMi  oMiim,  «  qdkm  kifmm$mlficre$ 
arcewhtr,  lUie  cyeni  imtoxu  UUe  fMUcmiur ;  et  Phcenix  Umgmfm»^  eemf^er  mrit 
mnea.  ipm  aeie  Jwwma  pandU  tuae  pemuu:  tmiU  coiamba  pmbet  eamria  cmdo 
maru  Inier  kae  pHHaeue^  aimieea»  m  habiiaiimmm  nemaroeamf  ailicU  piae  mme 
ad  eaoe  eermenee»  Sepnkrmn  oeenlii  eeea;  eeoakmm  exigumn  pre  raiiene  «tiv 
pcrie:  io  qno  parvne  lapie  eUri  teqnde  carmen  kabet :  Cre&r  ex  ipn  kmmio  |il«- 
euieee  demina,    Ora  mUdfnere  dadaeermaneeedere  pku  om. 


49  Frendene  Exe.  PoL  et  aons  Med.  tnlgo  /reiuM.— 60  Pro  Vdaqae  anot  V. 
KteMr«.>-ffS  Mor.  poctimtvr,  Heios.  pnUt,  pro  epaiiantwr.-^b  Molti  ErpUcai 
aique :  al.  epeciai  et  tpea^  ati  ed.  MyciU.  et  Bersm.  Heins.  valt  Jbte  pidae^  vel 
/MUM«.~50  Tres  libn  dai  jdaado» — 98  Qaidam  codd.  tm  pia  verba:  yalgo  msiui 
«0^0.-59  Poreiit  P.  2.  cam  Exc.  Voss.  volgo  magnne :  Exc.  Pol,  porro.— 60  AL 
nomen habet,-^!  CoOigor koeipeo,  Francios. 


NOTiE 


£tiiDici.    Ante  vero  locom  describit 
Poeta. 

47  ObeccnuB]  Tnrpes  et  rapaces,  si* 
cati  voitoresy  bobones,  Scc, 

64  C/ouo]  Htnc  fabolam  defende- 
runt  nonnoUi ;  alii  ad  alia  transtoie- 
raot ;  aiii  piane  figmentom  esse  vo- 
loeront. 

65  Alee  JwMmta]  Pavo  est 

56  Oeeuh  dai]  Res  est  notissima. 

57  Sede]  Dicootor  Elysii  *  piorom 
sedes:'  et  sedere  avesy  qom  arborom 


ramis  insistont. 

68  ConeertU]  Tenetor  enim  qoisqoe 
apod  inferos  iisdem  stodiis,  qoibim  in 
vita  delectabator.  Egregivm  vero 
figmentam  et  iepidom,  Psittacos  apnd 
Elysios  homana  voce  alias  aves  ad  se 
aliiciens.  Illic  vide,  si  poteSy  tomol" 
toroy  et  rem  iosolitam. 

61  CoOigor]  Merito  poatremom  hoc 
distirhon  ab  alieiia  maon  esse  credi- 
ditcLHeins. 


Digitized  by 


Google 


AMORUM  UB.  U>  7.  471 


ELEGIA   VH, 


Amica  se  purgat,  quod  anciHam  non  amet* 

£r6o  ego  sufficiam  leiis  in  nova  crinum^  semper  1 

Ut  viiicaiii,  totiea  dimicuisse  piget* 
Sive  ego  marmorei  respesu  smnma  tjiei^tri ;  • 

Eligis  e  multis,  unde  dolefe  velis. 
Candida  seu  tacito  me  vidit  foemiua  yultu ;  5 

In  vultu  tacitas  argnis  esse  notas. 
Si  quam  laudavi ;  mis^ros  petis  ungue  capillos : 

Si  culpo ;  crimen  dissimulare  putas. 
Sive  bonus  color  est,  in  te  quoque  frigidus  esse ; 

Seu  malus,  alterius  dicor  amore  mori.  10 

Atque  ego  peccati  vellem  mihi  conscius  essem : 

JBquo  animo  poenam,  quj  meruere>  ferunt. 

Ergo  ego  aemper  tiusvar  ero  nofns  ermimtunuhm?  Qwmm»  pottnr  xktari^, 
totie$piget  decertatee.  Site  ego  comoerti  vuUua  ad  fattigia  tkeatri  marwmei; 
digie  e  nmttit  a  qua  reZu  dotere,  Seu  piueUa  epletidida  me  oeuHe  mmtie  a^Msct^  ; 
aceueaa  eigua  mmta  eeee  t»  ocuUa.  Si  ahquam  probaei  ;  imoeia»  wegmbue  t»  «ifett- 
eem  eomam :  ei  damno ;  arbitrairie  me  ohwlare  cmIjnmi.  Sive  color  eet  oiiwi,  dtcor 
eete  quoque  Umguidu»  iu  te ;  «tre  eat  paUidu$f  dicor  interire  amare  aUerim^  Atque 
ego  optarem^  mM  eetem  coneciut  Jurti:  qui  digni  eunt  t^^pUdo,  illad  toUroHt 


i»*»#^»#«»» 


1  Id  mnitis  de^t  rh  ^,-^2  Piget  ineUQres.  Vulgo  pudet,-^!  Fr.  et  tres 
aI.  Seu  quam.  P.  mitero,  Pa].  tapit  ungue;  unde  Bnmi  cdnj,  r^pit.-^  Fr.  et 
.P«l.  1$»  eulpo :  qnidam  Sieuido  crimeu. — ip  V,  et  P^.  1.  amerefiui:  P.  capi. 

VOTJE 

1  Ergo']  IndignantU  est.  pihil  nntibns  occultis  amico  signifi- 

%  1/0  Quamvis.  cat. 

S  Aonma]  £  qnibns  Indos  specta-  TaeUoJ  Id  est,  ez  ciyus  vnltn  nihil 

bant  molieres.  cognosci  posslt.    Atqne  ex  eo  jocus 

4  Multit}  Foeminis,  scil.  in  versn  sequeote  oritur. 
Felif]  Ut  lutelligatar  proterve  et  6  Notat]  Signa  amatoria. 

BuUa  eansa  amicam  dolere.  7  Petit]  £x  xelotypia  et  dolore. 

5  Caudida']  Foeminam  intelligo,  in  9  BMaf]  Vivns,  purpnrens^  non 
cajus  vnltn  omnia  aperta  snnt ;  qnse     pnllidns,  qnalis  est  amaiiUaili. 


Digitized  by 


Google 


473  p.  bviDii  MASONis 

Nunc  temere  insimnlas :  credendoqae  omnia  frostra^ 

Ipsa  vetafl  iram  pondus  habere  taam. 
Aspice,  ut  auritus  miserandse  sortis  asellus^  15 

Assiduo  domitus  verbere  lentus  eat. 
Ecce,  novnm  crimen,  solers  omare  Cypassis 

Objicitur  dominse  contemerasse  torum. 
Di  melius,  quam  me,  si  sit  peccaisse  libido, 

Sordida  contemtae  sortis  amica  juvet !  20 

Quis  Veneris  famulse  connubia  liber  inire, 

Tergaque  complectiVerbere  secta  velit? 
Adde,  qUbd  omandis  illa  est  operata  capiDis; 

Et  tibi  per  doctas  grata  ministra  manus. 
Scilicet  ancillaTOy  qnse  tam  tibi  fida,  rogarem?  25 

Quid  ?  nisi  ut  indicio  juncta  repulsa  foret  ? 
Per  y enerem  juro,  puorique  volatilis  arcus, 

Me  non  admissi  criminis  esse  reum. 

^paHenter.  Nvne  inconguUo  acataaaf  credendo  omma  temere^  ipm  frokibee  iram 
tmam  eeee  aMc^jue  momeniL  Ceme,  ut  auritue  aeinue  deflendee  eonditUmie  eegniUr 
ineedatpreeeneflagrocontinmo,  Ecce^  neva  aceaaaHot  Cffpaeeie  indmetrim  camere 
exprobnUnr  violaeee  lectum  dondna,  Dii  meliue  quam,  ei  eit  mihi  cupiditae  ddim* 
quenditturpieamicaviUeconditioniemikigrataeit!  Quie  Uber  euetineat  admittere 
eoiiiugia  eervte  Venerie;  et  amplecti  terga  ueta  flagriel  Ad^icey  ipeed  ittadedtl 
operamfingenda  eoma ;  et  est  famMla  <iU  accepta  per  mamue  eolertee,  Viidieet 
eraremfamulam,  qua  est  tUn  tamfldeUe  ?  Quamoifrem  «m  nt  repuiea  eeeet  ad^ 
dita  indieio?  Juro per  Venerem,  et  areue pueri  votuerie,  me  nem  eeee  renmflagitU 
patrati: 


l».»«#»»^<»«»>#^^»«»S» 


-—11  Qoidain  codd.  vellem  modo.  Al.  eeee.—lZ  N.  cam  Exc.  Scal.  et  P.  temere 
ineuUae, — 10  Al.  tardue  eat,  Yci  erat, — 17  Al.  Eece  tmum  eokre  ca/mt  exomare  : 
dao  Heins.  Eeee  (nevum  erimen)  eekre  ameiUa :  D.  Ecce  tumm  enmen  eetere  «r* 
nare, — 19  Al.  ^jn  eie  miki  eU  peee,  dao  Ma.  qaam  me  eie  eU  peccare  (Ma.  9. 

peeeaeee)  voimmtae:  nnns  Mor.  peeeaeee  cnpido :  Sa.  peceare  vUpiae, %l  Al. 

Qmie  demene  famnUt,  Exc.  P.  Quie  Ven,  demene :  Me.  Qmie  domimee  famtdmr^ 
•SS  illa  eet  operata  P.  N.  et  onas  Pal.  Tnlgo  operoea  eet  iOa :  D.  tjMa  eet  epereea^ 
—84  P.  perdoeta  eet :  Heins.  perdocta  mmmm,  N.  et  tre«  al.  apU  wemetreu — 
96  Al.  ipue  aC— 26  Helos.  Talt,  Qeiet  nan  ni  Mdado,  ifc, 

NOTiE 

Frigidme\  Non  amanB.  iram  nniUot  esae  ponderisy  qaod  nimis 

11  Atqae  €fo]  CantiMime  crimen  freqaenter  irascatnr ;  ut  nec  verberi- 

diiaimalat.  bns  aaddais  lentoi  aainna  movetnr. 
15  Aefdee  ui  amrUue\  Nec  DominU        17  Ecee,  nooiwa]  CaUidisume  ▼emm 

cns  nec  Mydllns  Poetse  sensom  asse-  crimen  falsis  immiscet,  nt  in  tari» 

cuti  esse  videntar.     Scopas  est,  ni  lateat. 

fallor,  ab  exemplo  probarey  amicv        90  Contemdee  eeriie]  Ancilla. 


Digitized  by 


Google 


AMORUM  LIB.   II.  8,  473 

SOTJE 

25  SdUea']  Ironia  est.  Japiter  ipse^  nt  ille  ait,  amantum 

95  Mndkio]  Dicit  Poeta,  si  ancillam  ridet  perjiiria. 
rogauety  oihil  alind  intnrom,  qnam        Puerique]  Cnpido  est. 
nt  crimen  ad  dominam  retulisset.  28  Admim]  Peccati. 

27  Jitro]  Egregie  vero,  siqnidem 


ELEGIA   Vm* 

Ad  Cypassin  ancillam  Carinna. 


PoNKNDiS  in  mille  modos  perfecta  capilljs, 

(Tomere  sed  solas  digna^  Cypassi,  Deas ; 
Et  mihi  jucando  non  rustica  cognita  forto, 

Apta  quidem  dominas,  sed  magis  apta  mihi ; 
Quis  fuit  inter  nos  sociati  corporis  index  ?  5 

Sensit  concubitus  unde  Corinna  tuos  ? 
Num  tamen  erubui,  num^  verbo  lapsus  in  ullo 

FurtivBD  Veneris  conscia  signa  dedi  ? 
Quid  ?  quod  in  ancilla  si  quis  delinquere  posset, 

nium  ego  contendi  mente  carere  bona  ?  10 

Cypasn,  periHsthna  digerere  como»  m  nuUe  modMj  $ed  merita  ernare  eoUu 
Deaa ;  et  nahi  cognita  non  abaarda  gratofuriOy  idonea  quidem  domtntf ,  $ed  magis 
nuhi  idonea ;  qnisfuii  index  corporia  juncti  inter  no$  ?  Unde  Corinna  ol/ecit  iim- 
troB  eoneuhUus?  Num  tmnen  jmdore  correptue  «um,  mim  tituboM  m  uUo  verho 
exkilm  indieia  eonecki  occuUa  Veneris  7  Qvtd,  quod  «i  quis  poeaet  peeeare  t»  mi' 
nietraf  ego  t^gbrmm  iUnan  maa  mente  deetitui  7    Tkessahte/ormajlaigramt  /oamda 


<#^^<^^«#<^^<#^^ 


I  AL  Comaidw:  M.  et  Sa.  PonendM  capilloe,  M.  mille  modie,  V.  et  quidam 
ad.  prafecta  capUiis :  Sa.  et  Ma.  a  gloss.  p^oeta  capiUos.-^^  Sa.  noctwmo  /urto, 
— 4  Scr.  sed  tamen. — 6  Unns  Heins.  sociati/eederiSf  alter  criminis, — 6Sc.  Corin' 
M  novof :  Mor.  meos.—f  Num  tamen  a  conj.  Heins.  quia  P.  Nunc  iamen:  tuI- 
go  Nen,  Num  verbo  P.  et  N.  vnlgo  necverbo:  sex  noh  offr6o.  Pal.  S.  numerQ 
coUapsu»  in  iifio.— 9  AneiUa  P.  et  qoatnor  al.  volgo  andUtm :  dno  aneiUae,'^ 

NOT^ 
•  7  TVimcii]  QnamTis  peccaverinins.         9  Qatd]  Qoasi  dicat/Aniioo  egre* 


Digitized  by 


Google 


474  P.  OVIDII   NASONJS 

Thessalas  ancillaB  &cie  Bdseidos  arsit : 

Seira  Mycenseo  Phoebas  amata  duci. 
Non  ego  Tantalide  msyor,  nec  major  Achille. 

Qaod  decuit  Reges,  cur  mihi  turpe  puteni. 
Ut  tamen  iratos  in  te  defixit  ocellos ;  15 

Vidi  te  totis  erubuisse  genis. 
At  quanto,  si  forte  refers,  prcesentior  ipse 

Per  Veneris  feci  numina  magna  fidem ! 
Tu  Dea,  tu  jubeas  animi  peijuria  puri 

Carpathium  tepidos  per  mare  ferre  Notos.  SO 

Pro  quibus  officiis  pretium  mihi  dulce  repende> 

Concubitus  hodie,  fosca  Cypassi^  tuos. 

Briaeidoi :  PhcibaB  tmeiUa  dOecta  daiei  Mfeemeeo.  Bgo  nwn  som  pratianHtr  Tom» 
UMit^  jue  pntHtaUior  Aehitte.  Quamobrem  miihi  indeeorum  eredoM,  qwod  deeorum 
fmt  RegibuM  7  Cwn  tmneu  ii^eeit  oeuloe  itffeneoe  t»  te,  vidi  te  erubmeee  totiageme. 
At,  eiforte  mememeH^  qumtto  ^pfe  midaeiorfldemflrmmn  per  magma  MONtM  Ve- 
neritl  Tu  Oea,  tu  iMfMrct  Auetroe  tepeuitee  weijuria  amkm  eimeeri  per  mare  Cm'- 
pathxam  diaeerpere,    Pro  ^tiite»  merUie  exeohe  mihi  gratam  mereedem  Mie»  tuoa 


»»»#>*>»»^*<»>»^#«»»' 


11  Tres  cnm  Arand.  et  D.  Excerpt.  Nem  ego  TanUiUde:  Ma.  udim  Nee  eam 
Tantal,  P.  Nee  eum  ego  Tantal  Viilg.  Non  eum  TantaL  nee/orti  wuior  AehiUe  : 
malti  Non  aum  ego,  Helas.  prspfert  ToMteMdeu—lA  Barb.  mU  jiif<cm.~-15 
Heins.  in  me.  Mor.  demint  oeelloa:  alins  et  V,  d^fiesit,^l6  AL  VidU:  al. 
Senaii, — 17  Al.  forte  r^er^  vel  rrfert,  Bonxa,  pnteentiuej  yel  eonetantiut,'~l9 
Puri  P.  et  Arnnd.  vnlso  noetru—90  R.  et  Sa.  rapidoe  Netoe.—%l  Jul  ^IMum, 
Bnrm.  mallet,  Pro  quwua,  ofidi  pretium  mihi  dulce,  repende  Coneub, — iS  B. 

NOTJE 

gie  disaimnlaviy  qni  ad  Corinnam  dixi,  15  Defbni]  Corinna,  scil. 

mente  carere  qni  cnm  ancilla  pecca-  17  Rtfere]  Id  eit,  Animo  reoolii ; 

irerit  qnomodo  allbi  locntnm  Nasonem  cJar. 

11  T%eeaakui\  Acbillea  est.  Scopna  Heinsins  observavit. 

est  exemplo  factnm  snnm  laudarey  et  18  Feeijideml  Confirmavi,  et  Cor- 

ancills  approbare.  rinoss  pertnasi  me  non  peccasse  te- 


BrtsMdai]   Hippodamla  est  Brisei 

fiiia;  de  qna  antea.  19  JDm]  Vcnerem  per  parenthesim 

19  Myeeneeo]  Agaroemnoni,  Myce-  hoc  disticho  compellat. 

nis  orinndo.  Pmi]  Egregie  vero  anlmns  pnrtts 

Pheebaa]    Vates.    Cassandra   est|  est,  scilicet,  ciyns  lingna  peocavit. 

qoam  a  Phtebo  vaticinandi  faculta-  Sed  qnales  Dii^  tales  et  Uli  qni  iliis 

tem  accepisse  snpra  vidimos:  qnam-  serviunt:   pnms   fnerit   Naao   cnm 

qne  Agamemnon  expngnato  lUo  n-  meretrice  impnriMima. 

nmvit.  ao  CarpatMum]  Pars  est  Medlter- 

IS   Tantalide]  Agamemnone,  scil.  ranei,  a  Carpatho  insnla,  jnxu  Cro- 

cni  avos  fnit  TanUlos.  ticnm.    Fro  qnolibet  mari  snmiti|r. 


Digitized  by 


Google 


A1H>RUM   MB.  II.  9.  475 

Qnid  rennis,  fingisqne  novos,  ingrata,  timores'? 

Unam  est  e  domiius  emeruisse  satis. 
Qaod  ai  stulta  negas,  index  anteacta  fatebor ;  25 

Et  veniam  colpse  proditor  ipse  ine8&. 
Qnoque  loco  tecum  faerim,  qnotiesqae>  Cypassi> 

Narrabo  dominaB,  quotque  qaibasqae  modis. 

concnMi»,  fuMca  CypoMt.  Qind  abtanM^  ingrtiia^  et  smmUu  nawn  metut  7  Saii» 
€9t  devmxiste  mmm  e  d^nmnie,  Quod  ei  inepta  recueaef  ego  index  pr^eram  aate- 
aeta;  et  yag  aeeedam  prediter  mei  erimmie.  Et  rrferam  dewting,  uH  teema  fae' 
rimy  CfpoMt,  et  ^aetie»^  et  qaet  modii,  et  pttbae. 


'*^^^^*>^^^^0^mm 


tx  qoataor  alii,  Wd  rrfagie.-^H  Ita  P.  N.  et  qnidaai  alii :  Tiitgo  Ket  mmm 
e  dom,  premermue:  Heins.  vult  demeruieee, 

31  Qgieiisl  Cam  taam  caasam  com        Emendete}  Demeinisse,  suom  fe- 
mea  apud  Corinnam  egi.  ciase. 

24  Ummt]  Me^  scil. 


ELEGIA   IX. 

Ad  Cupidinenf, 

O  NUNQUAM  pro  me  satis  indignate  Capido, 

O  in  corde  meo  desidiose  paer ! 
Quid  me,  qui  miles  nnnqnam  tua  signa  reliqui, 

Lasdis?  et  in  castris  vulneror  ipse  meis? 

0  Cypido  mmfiMiii  «olif  hifeaee  in  meam  «Httlolm,  opaeriaeri  m  meo  corde  ! 
feamobrem  me  vndiaeraey  fm  meiee  mtaquam  dutiJtm  taa  eegmi :  et  ipu  Imdor  t» 

NOT£ 

1  Pro  me]  Ex  meo  nso ;  pro  mea        S  Deeidioee']  Frnstra  iisrf nf ,  cam 
otilitate.  jam  totos  sim  tans.     Veliet  Poeta, 

Indignaie']  In   puellas  irate,  qoas     nt  latias  in  paellas  imperiam  soam 
ego  amo ;  quasque  tois  saglttis  tr^ns-     extenderet. 
fixas  ▼oluerim. 


Digitized  by 


Google 


476  P.  OVIDII   KA80NI8 

Car  tua  fax  urit,  fig^it  taus  arcus  amicos  ?  5 

Gloria  paguantes  vincere  major  eteit. 
Quid  ?  non  HaBmonius,  quem  cuspide  peicalit^  heros 

Confossum  medicapostmodo  juvit  ope? 
Venator  sequitur  fugientia^  capta  relinqott : 

Semper  et  inventis  ulterior$i  petit.  10 

Nos  tua  sentimus,  populus  tibi  deditus^  arma : 

Pigra  reluctanti  cessat  in  hoste  manus. 
Qnid  juvat  in  nudis  hamata  retundere  tela 

Ossibus  ?  ossa  mihi  nuda  relinquit  amor. 
Tot  sine  amore  viri^  tot  sunt  sine  amore  paeUae :  15 

Hinc  tibi  cum  magna  laude  triumphus  eat. 
Roma>  nisi  immensum  vires  promosset  in  orbem, 

Stramineis  esset  nunc  quoque  densa  casis. 
Fessus  in  acceptos  miles  deducitur  agros : 

Mittitur  in  saltus  carcere  liber  equus :  20 

meii  eastris  7  Quamobrem  tua  titda  inflammat,  areu»  twas  fodit  amieo»  7  Mt^or 
erat  honor  superare  jn-iEUantes,  Quid  7  annon  hero»  Hamonku,  po»tmodMmjuvit 
auxiUo  medico  trantfixumy  quem  la»it  nmcrone  7  Venator  pereetpntur  dilahentia, 
omittU  eorrepta ;  et  eemper  quarit  pluray  quam  qua  parta  »unt,  No»  turba  tiH 
addicta  experimur  tua  tela:  manu»  tua  iner»  quieeeit  in  kotte  repugnante.  Quid 
pTodest  obtundere  eagitta»  hami»  instrueta»  m  gpoUati»  o»»ibua  7  Amor  miki  spo» 
Uamt  osM.  Tot  sunt  mri  sine  amore,  tot  pudU»  «ine  amore :  hine  tibi  pstatur 
triumphus  eum  ampla  gloria,  Nisi  Roma  protuUsset  robur  m  vastum  orbem  terra- 
ram,  esset  nune  quoque  structa  tugurU».  Mile»  dtfatigatu»  inumHitur  in  agros 
eoneesso»:  equu»  »olutu»  repaguU»  dimiititur  in  »altu»:  etlonga  tiaiNiiM  t^unt 


4  Al.  ip»e  tui».—S  Al.  Cum  petnty  ntediea :  dao  codd.  Cot^eesum  med,-^ 
10  Tres  libri  utiUora  petit :  Pal.  Dnua  uberiora, — 11  Exc.  I.  et  tres  alii  e  me- 
lior.  tibi  subdUu»,—\2  Octo  codd.  ab  hoste.—lt  Retundere  P.  R,  cam  nno  V. 
et  Exc.  I.  valgo  reeondere,— 17  Al.  vires  momsset:  Mor.  misi»»et,^lS  Al.  teetn 

SOTJE 

6  Pugnante»]  In  primifl  poellas.  a  se  captivo  ad  fagientes  et  reioctan* 

7  Hamoniu»']  Thessalos.    AchiUea     tes  convertere  nititor. 
eat;  de  qaojam  s»pe.  10  Uiteriora]  Plara. 

Qusm]  Telephns  est,  qoi  ab  Achille        11  No»']  Amatores,  scil. 
Peliade  hasta  Talneratas,   ejasdem        13  Mamu]  Tna,  scil.  o  Amor. 
hastae  rnbigine,  ez  oracali  responso,         IS  Hamata]  Ne  infixa  evelU  poc- 

sanitati  restitotas  est.  sent ;  qood  cradelissimam  foit. 

Cutpide]  Peliadii  hastae^  scil.  qaam        16  Hinc]  £x  Yiris  et  pneUie  snbac-  ^ 

gestabat  AchiUes.  tis. 

Hero»]  Achilles.  18  Nunc  quoque]  Qualis  oUm  foit. 

9  Venator]  AUo  ezempio  Ajnoremy  Rea  nota  est :  *  Komoieoqtte  recens 


Digitized  by 


Google 


AMORUM   LIB,   II.  9. 


477 


OQgaque  sabdactam  celant  navalia  pinam : 

Tutaqne  deposito  poscitar  ense  radis. 
Me  qaoqae,  qui  toties  menii  sab  amore  paeUsRy 

Defunctum  placide  vivere  tempus  erat. 
Vive,  Deus,  posito>  si  quis  mihi  dicat^  amore ; 

Deprecer :  usqae  adeo  dalce  puella  malum  est. 
Cnm  bene  pertsBsum  est,  animoque  relangait  ardor, 

Nescio  quo  miseTd&  turbine  mentis  agor. 


25 


€t  md»  aecura  petUur  gladio  derelieto.  '  Temjms  erat  me  quo- 
que,qin  totiea  mUitaci  eub  amore  puelUef  exanHatis  laborUms,  tranquiUe  tnum 
agere,  Si  quig  Deus  miki  dieat,  Vipe  amare  deporito ;  recueem:  jMfn»  adeo pudki 
est  nMifaciii  nutre.    Cum  me  mxUtum  taduii,  et  amor  evanuit  animo,  ntecio  quo  im- 


^^>^^«»i^'^>»^^^>^ 


coHf.— 90-8S  Ita  Marins  et  Heins.  ho«  versiift  collobant.  Volgo  transponon- 
tnr  inverso  ordine  :  22. 21.  20.r-22  Al.  sed  podlo.— 29  Fr.  K.  Mor.  et  .Pal. 
nnos  toHee  morimr^-^tA  *Jnn.  et  V.  Drfectum  placide. — 27  Rdanguit  P.  a  manii 
prima:  idem  acorrect  com  Arnnd.  reeamtU:  Tolgo  rewamif:  al.  eroniaf. — 


NOM 


horrebat  regia  coUno.'  Virg. 

10  Feemui]  Jam  ab  Amore  militis 
racationem  et  reqniem  se  conseqni 
debere,  exemplo  aliomm  militom, 
veteranomm,  scil.  qoi  enieritis  sti- 
pendiis  honestam  ab  imperatbre  mis- 
aionem  conseqoontor,  probare  nititnr 
Poeta. 

Aeeeptoe']  Veteranis  militibus  agros 
diatrilmere  solebant  Romani  impera- 
tores :  qna  de  re  etiam  pulsns  qneri- 
tnr  quidam  Pastor  apod  Virgiliom  in' 
Bncolicis,  aliiqne. 

20  Careere]  Career,  et  iisitatins  car' 
cetee  in  plorali,  dicebatnr  locus  in  cir- 
co,  nbi  equiy  donec  currendisignom 
datum  esset,  coercebantur. 

21  Suhductam]  £a  mari  retractam. 
Deducere  contra  est,  in  mare  mittere. 

NaiBaUa]  Loca  sunt,  in  qnibUs  na- 
ves  nauticaqne  omnia  asaenrantur, 
itemque  fabricantur. 

Pimm]  Pro  nave  ex  pinu  facta. 

22  Tutaque]  Quia  ad  cerUmen  et 
pugnam  gladiatoriam  cogi  non  pote* 


rant,  qni  rude  donati  essent. 

Poeeiiur]  'Tuiqnam  res  debita  peti- 
tur  a  gladiatore.  Haram  vero  om- 
ninm  comparationom  unns  est  scopns, 
quem  ante  indicavimns. 

Rudi$i  Virga  est  impolita,  qua  qni 
donati  cssent,  gladiatores  emeriti  cen- 
sebantur ;  nec  ad  ludum  amplius  cogi 
poterant. 

2S  Merui]  Militavi.  Sic  dicimns, 
Merere  sub  tali  Imperatore,  pro,  mi- 
litare. 

24  D^uuctum]  Qui  onmes  hujus 
militiae  labores  exantlavi. 

25  Vive,  Deu$]  Nunc  aperte  osten« 
dit  Poeta  se  usque  adeo  Amori  ob- 
noxinm  esse,  ut  illum  deserere  non 
possit. 

26  Deprecer]  Pro  Deprecarer  et 
recusarem.  Nollem  sine  amore  rivere. 

27  Pertatum  eti]  Amoris,  scil. 
Ardor]  Jram  exposuit  Dominicos : 

non  bene  credo :  amorem  intelligo. 

28  MiMeru]  Qnc  itemm  Anore  cor- 
ripitnr  et  agitatnr. 


Digitized  by 


Google 


478  P«  OYIDlf  NA60NIS 

Ut  rapit  in  prseoeps  doraiiram^  spninaiitia  frastra 

Frasaa  retentaDtem,  dnrior  oris  equus :  90 

Ut  subitns,  prope  jam  prensa  tellure,  carinam 

Tangentem  portus  ventus  in  alta  rapit : 
Sic  me  saepe  refert  incerta  Cupidinis  aura» 

Notaque  purpurens  tela  resumit  Amor. 
Fige,  puer;  positis  nudus  ttbi  prsebeor  armis  r  35 

Hic  tibi  sint  yires ;  hic  tua  dextra  facit. 
Huc>  tanquam  jussse,  yeniunt  jam  sponte  sagitt» : 

Vix  iUis  pr»  me  nota  phaietra  sua  est. 
Infelix,  tota  quicumque  quiescere  nocte 

Sustinety  et  somnos  prdemia  magna  yocat»  40 

Stulte,  quid  est  somnus,  gelid»  nisi  mortis  imagoT 

lionga  quiescendi  tempoca  fata  dabunt«. 
Me  modo  decipiant  voces  fallacis  amicse : 

Sperando  certe  gaudia  magna  feram. 

petu  eakumtan  anmi  ferar,  Qtumadmodim  equiu  ore  tuperiar  mifert  m  eirupim 
demhmm  etepe  epmnaiUiafrana  frueira  retrahentem:  qaeaeadmodmn  ventne  repen* 
«Mitt ae/ert in  aperta  maria  fMRMM  admotam porttdf  terra  Jam prnneUeta ;  mk 
amra  ineonetane  Cnmdmie  me  empe  reducU ;  etformoane  Amor  rec^  arnm  eolHa, 
Tranefode^pmer^  tHn  exhibeor  nndne  armie  pn^ectio. .  In  me  convertatur  rokur:  w 
me  tua  dextra  vakt,  Sagitta  Jam  huc  eponte  aecedunt,  tanquam  immieMB  MenU 
Vix  pharetra  eua  eet  HUe  cogiUa,  pkuiiuam  ego  eum.  Hiieer^  quieumque  poteet 
etertere  teia  noetef  et  eomnoe  dieit  magna  nmnera,  Inepte^  quid  eet  eomnuef  nui 
einudaerum  martie  frigideef  More  prmhehU  Umgum  epoHum  dormiendi.  Dumh 
medo  uerbn meudneie  nmian  mefaUant;  pmfeeto  magna  voluptate  fmnr  eptnmio. 


i»<»#»#i*»A<M»^'<»»^ 


M  PaL  jMfMMlui  fruetra:  PraBC  etru^fentia,-^!  Plorimi  scripd  et  ed4b 
prisoM  JOM  pfMM;  D.  «oMpTMM.— SS  Mor.  Utentue  et  awra;  2.  ventue  ei 
unda,  Ma.  1.  alta  tuUt ;  8.  aUa  Iroikii.— S4  Francioi  malebat,  LopMfvc  eon^ 
tinmu  tOa  reeumU  Amor.^Z6  A\,  hue  tua  d,  vakt.^7  P.  Hm,  foiif .— 98  Scr. 

6atme,A\.tuaeet.  Al.  rixumepramen.  ph.  tuaeet;  vel  eua  eet.-^l  Boo 
eins.  noetie  imago.'^  Frme.  iMMMtf.— 44  Al.  pranda  magna,  Fr.  Ser.  eC 

NOTJE 

80   Frana  retentantem']  FrMDis  e-  84  Nota']  Solita. 

qaom  retioere  ft»pios  tentantem.  85  Fige]  Fodi  me  sagittis  tois,  qni- 

Durior]  Ille  estqoi  fraeno  repog-  bos  ad  amaodnm  impellar. 

mt  86  Hw]  Inmeyscil. 

88  Rrfert]  In  Amoris  peiagos  et  FaeU]  Valet. 

tempesUtcs  denoo  fert.  42  Fata]  Postqoam  ex  eomm  prs6- 

Incerta]  Amor  Tero,  si  qoicqoam  scripto  aliqois  occidit,  nimimm  •omr 

aliody  neqoe  modomi  ocqne  consiiiomi  nos  est  longiMimos. 

aotsUtomhabet.  48   Fmcs]  PromittentiS|  sdL  aut 


Digitized  by 


Google 


AMORUM   LIB.  II.  9.  479 

Et  modo  blanditias  dicat ;  modo  jiurgia  qnaDTat :  45 

Saepe  fraar  domina ;  scepe  repulsus  eam. 
Qnod  dnbius  Mars  est;  per  te^  privigne  Copido,  est ; 

Et  moTet  exemplo  yitricns  arma  tao. 
Ta  levis  es,  multoque  tuis  ventosioT  alis ; 

Gaudiaque  ambigua  dasque  negasque  fide.  50 

Si  tamen  exaudis,  pulchra  cum  Matre>  rogantem ;, 

Indeserta  meo  pectore  r^;na  tene. 
Accedant  regno,  nimium  vaga  turba,  puellae :. 

Ambobus  populis  sic  venerandus  eris. 


Et  modo  dkat  UimdiHaB ;  modo  rixas  movitU,  Sape  poHar  domma:  $ape  exeim* 
ouB  dtfcadoH».  Qnod  Maro  eot  mcertuiy  est  per  ie^  Ctmdo  prmgne :  et  titricua 
traetai  arma  exempio  tno,  Jkin£on8tmteo^etmiaitoMortuiopemt%8:etprab4$ 
et  recuoat  vobtptatemJUU  dMa,  Si  tamen  cmn  formooa  maire  ammds  precamtii 
•Mm  perpetwtM  imperimn  in  meo  eorde.  PueWs,  turba  nimio  ineertaf  (uf^n^ii- 
tur  too  imperio,    jSSc  erio  reterendm  uirifue  twrba. 


^^^»i#«^*ii#.»»i#^»«^ 


Mor.  foiMlui  latuo  «fo.F-46  Queerai  P.  a  mana  tec.  item  Mor.  et  Fr.  a  raao» 
pr.  Tiilgo  nectat, — 51  Rogtmtem  P.  pro  diy.  lect.  volgo  Cupido, — 59  AL 
regnd  regei  Ma.  alter  regna  getsaB:  Exc.  I.  cnm  S.  al.  tela  gero. 


NOTJE 


spcm  facieBtis« 

44  Oerte']  Siint  tnmen  certe  aomnia 
vtgllaDtft  apea  Irajiiseeme^ 

47  Dii6itw]  Incerti  snnt  ejfu  exi- 
tnt. 

Perte']  Qmi  jnre  relationis  nnt 
aAnitatts  leyltatem  ab  Amore  prl- 
Ttgno  Mars  ▼itrlcns  acceperit 

Primgne']  Bea»-JUo,  Martis  com 
Venere  ceneabitn  ipse  YitriciiSy  Copl- 
do  pritlfiw  tetas  est. 


4S  Mooet  exemph  iuo]  Jd  est,  cnm 
leyitate  et  inconstantia. 

61  Rogantem']  Hanc  ▼ocemexPn-» 
teaneo  arripnit  clar.  Heiosias. 

5a  Indeoerta]  Non  deserta.  /n  oe- 
gat  hoc  In  loco,  ut  stope  allbl. 

59  Vaga]  Qnc  hoc  illnc  errans  im- 
perinm  tnom  non  agnosciit. 

54  Sic]  Si  regno  tuo  pnellse  nd« 
juQCtae  fueriat. 


Digitized  by 


Google 


480  P.   OVlDIi   NASOttlS 


ELEGIA    X. 

Ad  Gracintnn,  quod  eodem  tempore  duas  amet, 

Tu  mihi,  ta  ceite^  (memini,)  Grsecine,  negabas, 

Uno  posse  aliquem  tempore  amare  daas. 
Per  te  ego  decipior;  per  te  deprensus  inermis, 

Ecce  duas  uno  tempore  tnrpis  amo. 
TJtraqne  formosa  est ;  operos»  cultibus  ambae :  5 

Artibus,  in  dubio  est,  baec  sit,  an  illa,  prior. 
Pulchrior  hac  illa  est ;  haec  est  quoque  pulchrior  illa : 

Et  magis  haec  nobis,  et  magis  illa  placet. 
Errant,  ut  vmtis  discordibus  acta  faselos^ 

Dividuumque  tenent  alter  et  alter  amor.  10 


Tn  mUdf  <M  fTcfecto  Gracme,  (recordofj)  u^leiabaris,  quemqmm  pone  i^ 
duM  WM  tempore,  Ego  per  te/aUorj  per  te  iuid¥»  correpttie;  eeee  indetore  u^ 
dme  UHO  teatpore.  Utraque  eetpuickra ;  ntraque  omatUms  curioea :  «leerliMi  Mf , 
'h0c  an  itla  frastet  orHbut»  lUa  eHformo9iorkae:k€tceat  quequeformonorUla: 
et  kiBC  tntigUyet  iUa  magis  nobU  arridet,-  Uterqui  amor  wgaMur,  at  iMtfteMk 
impuha  ventit  contrarUa,  et  me/aciimt  ineertum,    Quamobrem  aagm  indefmenter 


^<^«#<^i^^#>#^<#^<^ 


4  Tufpie  P.  et  qainqae  al.  cnm  Brima  ed.  yvHgo  eobu, — 5'  R.  cain  £xc*  D« 
etPoKojMrof^:  Scr.  eperoem  in  qdt^^,  Fr,  AriibuM  0nkigumnett.^9  Vnlg. 
Errat  ut  a  ventU^lO  £d.  primii,  et  ^ex  scripti  Dmidiunique  ienent.  Sa.  umu 

NOM 

1  Tkf  tu']  EmphaAim  habet,  et  qae-  6   OperoooB]   Id  eiit,  qo»  ae  cnn 

rula  ett  hec  repetitio.  maKima  cnra  ornarent« 

Gntemel  ^^^^  ^><^  Poets  fidiaaimas  6  Artibut]  Minerrc  operibos. 

ac  yetas  sodalis,  hamanioribas  literis  7  Htec  ett  quoque']  Talis  PoetsB  di- 

et  miiitari  disciplina   egregtos,  qoi  versis  temporibus  f  idetar,  Tel  prop- 

etiam  ad  Coosalatas  dignitatem  cTec-  ter  di versas  dotcs.  Sed  amatorie  iatnd 

tos  est.  dictam. 

t  Deprentua]  Ab  Amore,  scil.  0   FoMelot]  Ve\,    Pkatiioi  Orvco 

Inermit]  Cam  Corinnae  amore  irre-  more.    Fatdut  spedes  est  navigii. 

titosy  aliam  amare  nie  posse  non  cre-  10  Diddaum]  Me^  scil. 
derem;  nec  milii  caverem; 


Digitized  by 


Google 


Qoid  gemiMfly  Erycina,  mcos  sine  fine  doloml 

Nonne  erat  in.curas  una  pnella  sati9  ? 
Quid  folia  arboribos,  qoid  pleno  sidera  coelo, 

In  freta  coUectas  alta  quid  addis  aquas  ? 
Sed  tamen  hoe  melius»  qnam  si  sine  amore  jacereqi :        1& 

Hostibus  eveniat  vita  severa  meis. 
Hostibus  eveniat  viduo  dormire  cubili, 

Et  medio  laxe  pooere  membra  toco, 
At  mihi  ssevus  amor  somnos  abrumpat  inertes ; 

Simque  mei  lecti  non  ego  solus  onns.  20 

He  mea  disperdat,  nullo  prohibente,  puella, 

Si  satis  una  potest ;  si  minus  una,  dnse. 
Sufficiant  gracUes,  sed  non  sine  yiribus,  artus ; 

Pondere,  non  nervis,  corpora  nostra  careut. 
JSt  lateri  dabit  in  vires  alimenta  voluptas :  35 

Decepta  est  opera  nuUa  puella  mea. 
Ssepe  ego,  lasciv»  consumto  tempore  noctis, 

Utilis,  et  forti  corpore  mane  fui. 
FeUx,  quem  Veneris  certamina  mntua  rumpunt  l 

Di  fttciant,  leti  causa  sit  ista  mei !  30 

HMM  erucialut,  EryevM  7  Nenni  una  pueUa  enU  eaiis  in  oMoree  7  Quamobrem 
a4jieia  frendee  arborUmst  qnamaifrem  admoTes  eteUas  ceelo  rtferto ;  quamobrem 
imniittit  aauae  eoaetae  in  pnfimdnm  mare?  Sed  tamen  koe  jueundhUf  qnam  «i 
eine  amore  languerem.  Vita  rigida  eonHngai  meie  hoeiibue,  Conlingat  hoatibua 
eubare  deeerto  lecto,  et  vaste  demitiere  artue  medio  leeto.  At  erudeUe  amor  miki 
inrbet  eomnoe  ignanoe:  et  mn  ego  eim  eolue  ^ondne  mei  tori,  Mea  fmeUa  ma 
enecetf  nuUo  obstante^  nnay  «i  eatie  vaiet ;  ei  nau  eaiie  una,  duw.  Membra  toima, 
eed  non  eine  robore  eint  eatie :  noetri  artue  eunt  eine  enere^  sed  non  eine  nertBiem 


^^^<*^^<^^^^^^ 


et  aUer. — 18  Vnlg.  Nen  erai, — 16  Fr.  eteuiani  voia  Meera.— 17  Vnlf  o  vaeua 
cnM/t.— 18  Al.  hte  penere.-^n  Sed  non  eine  N.  et  unot  V.  vulgo  nan  emU 
eine:  P.  Suj/ieiam  gracUee,  nan  eunt:  Frencius  volebat,  Vi  mihi  einigraeUee^  no» 
tMtf  tine  «tr.— S7  Al.  contmnit  fmidia  noclit,  Tel  iemporti  nodtt.— 28  Qaidam 
/artie  eorpore.—S»  Rmnpnnt  P.  a  sec  manu :  tnlgo  perdmni :  nniis  V.  prtdM. 

NOTJB 

11  Eryeina']  Venns  est,  ab  Eryce     qui  maxime  amety  dotis  Amoiibiis 
monte  Sicilic,  nbi  religiosissime  cole-    ifflplicare. 
bntnr.  16  Hm]  Dnns  slmnl  puellas  amare, 

It  Qdd/o2ia]  Plnrimis  compnn-    sdl. 
tiMiibus  osumdit  ineptnm  esse  e«m|        16  Seaera]  SlocLamere  jodsfpe. 
JDff^  H  Var.  Clas.  Omd.  S  H 


Digitized  by 


Google 


48B  B«  OVIDII   NA80N1S' 

Induat  adversis  contraria  pectora  telis 

Miles,  et  aBtcmnm  sangaine  nomen  emat. 
Quaerat  avarus  opes ;  et  qqce  lassarit  arando 

iEqaora^  peijnro  nanfragus  ore  bibat. 
At  mihi  contingat  Veneris  langnescere  motn ;  35 

Com  moriar,  medium  solvar  et  inter  opus : 
Atqne  aliquis,  nostro  lacrymans  in  funere,  dicat, 

Conveniens  vitas  mors  fuit  ista  snse. 

ti$  I  Miiei  wMmai  peeUra  0pponta  tdia  adcersitj  et  compearet  Umdem  immHiatem 
tangniiM,  Avam  iMet  dhritiia;  et  maafraguB  aorbeat  ore  peijaro  maria^  qam 
/aiigaoerit  mdeoMd;  At  MtAt  eumed  torpeocere  motu  Vemerie;  et  cam  obiboj  dMO^ 
oolvar  iader  opaamedmm;  atfoe  aUqma  lagen»  in noetriM exepme dUat :  bie it^ 
teriAoifmt  digmu  aaa  mieu 


^  rf^  ^^^  #s^^^^^ 


— SS  Aramdo  reposait  Heins.  e  Testigiis  P.  in  quo  arando^  et  ArnntL  qnf 
eihibet  irando:  Tvlfo  «mufo.— S8  Saa  nnus  Mer.  pro  diY.  leet.  Tolgo  twr. 
AlterMor.eototM. 

NOT^ 

21  J}iaperM\  Feelat,   nt   amore  SS  JrMNt»]  Kafibns  mare  secaodo. 

prorsnt  peream.  S4  Pajaro^  Avarmn  et  perjnrnm 

SS  ^omea]  Honorem,  gloriam,  fa-  unnm   et  enndem  facit   hominem. 

mam.  Verc. 


ELEGIA    m. 

Ad  amicam  navigantem. 

Pbima  malas  docuit,  mirantibus  aeqnoris  undis, 
Peliaco  pinns  vertice  csesa  vias ; 

Pinm  reaeeta  coaibaa  POiaeia  prima  aatendU  pemicioaa  itiniray  nniia  aquork 

NOTJE 

1  PWmo]  Prlmam  Aiisse  Argo  aa.        JlUat]  Hnmano  generi  pemiQio- 
▼emvoluemat  fabnlsD;  qnia  ea  mn-    aaa. 
Jor,etiiovonodo.  Doemii    Noo  plnnf  qnidem,  nOB 


Digitized  by 


Google 


AMORUM    LIB.   II;  11. 


483 


Quffi  concurrenles  iater  tenaeraria  cautes 

Conspicuam  fulvo  vellere  vexit  ovem. 
O  utinam,  remo  ne  quis  freta  longa  moveret,  3 

Argo  funestas  pressa  bibisset  aquas ! 
Ecce  fugit  notamquetorum^  sociosque  Penates ; 

Fallacesque  vias  ire  Corinna  parat. 
Qftid  tibi  (me  miserum !)  Zephyros  Euros<Iue  timebo^ 

Et  gelidum  Bore^in,  egelidumque  Notum  ?  10 

Non  illic  urbes,  non  tu  mirabere  sylvas ; 

Una  est  injusti  cqerula  forma  marts. 


8iwpeidibita:  qua  andax  imler  9eopulo$  coneurrentei  tviU  anetem  mitignem  vUlis 
avreit,  O  «ftiuun,  ne  qmg  agitaret  vasta  maria  remo,  Argo  iiUoafolaaoet  aquaa 
letaUi  /  Ecee  Coritma  deetituit  lectum  ooUlum,  et  Penatee  eoi^Mgales,  et  cupit 
currere  per  vias  dolooae:  Quoreum,  me  nuaerum  /  tibi  metumn  Zephyroa^  et  Euroa^ 
et/rigidum  AquUonenij  et  Austrum  tepidum  ?  Tu  non  mtabere  iUic  oppida,  non 
nemora,    Una  eat  gttmca  apedea  perfidi  maria,    Nec  allum  mare  habet  exiguaa 


1  Al.  undaa, — 5  Sa.  longa  aecaret, — 6  D.  et  priroa  ed.  meraa  bibiaaet, — 7  Mor. 
iio/aiii^€  domum,  Al.  patrioaque  Pen, — 10  EgelUtumque  conj.  Heins.  e  P.  et 
Aruud.  qui  babent  et  geluiumque:  vulgo  pr<ecipitemque :  N.  et  trefl  al.  n^» 
geliduMque:  dm  pr<gtepidumque,^l2  Juo.  incerti  maria :  duo  inviti:  duo  inviti: 


NOTiE 


naviii,  sed  qni  ea  vecti. 

Mirantibua']  Mari,  quod  est  anima-  - 
tornm  liominom,  tribuit 

S  Petiaeo}  Pelion  mons  est  Tbefl- 
saliae. 

8  Coneurrentea"]  Grapcnm  verbum 
Sympiegadea  interpretator.  Snnt  au- 
tem  Symplegades,  quas  et  Cyanese 
djcaatury  do«  insnlaBy  sive,  potiua 
scopnli  in  Ponto,  contra  Thraciom 
Bospbomm :  qnas  fabnlati  anat  Poe^ 
tae  inter  se  concurrere,  qnod  e  latere 
procnl  viseotibns  coeuntinm  speciem 
prtBbeant* 

Temeraria\  Quia  per  medias  anM 
traasire  Symplegades. 

CeoKtea]  Sympiegades,  seii,  qna  Ja- 
soni  iter  fnit. 

4  ConM^emn]  Insigneb,  spectabi- 
lem. 

VdUr€\  De  avreo  vellere  loqaitnr, 
ad  qood  rapaendnm  Jaaoa  profectus 
didtiir.  NoUfabola. 


5  Remo  ne  quia]  Id  est,  Ut  nnllns 
pravo  ab  Ar^o  navi  snmto  exempiO| 
iter  mari  faciendum  sciret 

6  Preatm]  Depressa,  in  fundum 
rapta  ;  vel  scopnlis  iliisa. 

7  Sodoaque]  Maritales  :  nnpta  enim 
Poetae  amica,  u(  multis  ex  locis  antea 
vidimos. 

8  FoUaeea]  Per  mare  facilis  error ; 
ubi  snnt  scopuli,  venti,  &c. 

9  Qiij^  tUn\  Qoaai  dicat,  Fmstra 
timebo. 

Zeph^roa]  Ventos  ob  occasn  flati- 
tes ;  qni  Latine  Favonii  dicnntnr. 
Euroaque]  Ventos  ab  ortn  ftantes. 

10  Borean\  Aqnilo  est  a  Septem- 
trione  et  plaga  frigldiMima  rnens. 

EgeUduMque]  Constat  Notnm  ten 
Anstram  ,a  meridiooali  plaga  spiran* 
tero  tepidam  qnandoqne,  saitem  aoa 
ea  eatelHgiditato  qoa  Boreas. 

\%  I/m}  Aqna  aeropo  ceraitori  cl 
id  tantnm. . 


Digitized  by 


Google 


484  P.   OVIDII   NASONIS 

Nec  medias  tenues  conchas,  pictosve  lapiltos, 

Poatus  habet;  bibuli  littoris  illa  mora  est. 
Littora  maimoreis  pedibus  signanda^  pueUse.  15 

Hactenus  est  tutum ;  cetera  caeca  yia  est. 
Et  vobis  alii  ventorum  praelia  narrent ; 

Quas  Scylla  infestet^  quasve  Charybdis  aquas : 
Et  quibus  emineant  violenta  Ceraunia  saxis ; 

Quo  lateant  Syrtes^  quove  Malea  sinu.  20 

Haec  alii  referant ;  at  vos,  quod  quisque  loqaentnr, 

Credite ;  credenti  nuUa  procella  nocet. 
Sero  respicitur  tellus^  ubi  fune  soluto 

Currit  in  immensum  panda  carina  salum : 
Navita  solicitus  qua  ventos  horret  iniquos^  25 

£t  prope  tam  letum,  quam  prope  cemit  aquam. 

ctmehoB:  iOacd  ett  reHHacubm  Uttorii  bihtdi.  LUtara  premenida  fedUms  anididiBj 
ojmelke,  Hactenu»  est  tecurum:  omne  aiiud  iter  est  periculotum,  AIU  etiam 
TobiB  rrferant  certamna  ventorum  ;  quce  maria  SeyUa^  quave  Ckarybdis  dicexet  : 
et  quibua  rupilm$  dura  Ceraunia  extent:  quo  einu  Sffrtee,  quove  Malea  reeemerini» 
Heecnarrent  alii:  at  vos  creditef  quod  quiaque  referent:  nutbuturbo  officik  ere- 
denti,  Terra  tarde  reBpidtur,  postqfuam  vineidia  ejcpedUi»  navia  curta  rapiinr  in 
vattum  aquor :  ubi  nauia  anxiuM  expavet  ventoe  adversoe,  et  tam  prope  videt  nwr- 


^^^^^^^^0^ 


Heius.  coDJ.  vnMi,—\%  Exc.  P.  et  iteptein  libri  mrufe^Tne  lap,  Fr.  vmiMpu. 
16  P.  «liiqne  Skgnaia :  a1.  st^iMie.— -17  Heina.  At  vobie,  vel  tfe.— IS  NomaUi 
i^featat:  al.  infleciit.  D.  u^ettat'quatmie,^20  Quove  Malea  tinu  R.  Tuigo  magnn 
minorque  «tnH.— 21  Vulg.  Hoe  aiU,  Barb.  et  udqs  Mor.  toquentur:  al.  loqudhtr^ 
eitoquatwr.—fl^  P.  quarenti  «aOla.— 24  DuoBcripti  Tendit  1».— 26  Qmcooj. 

NOTJE 

Ii^uatH  Qnod  omnes  bonos,  malos  naves  vorent  et  •bsomanl.   Re  aa« 

promiscne  rapit  tem  vera  Scyllas  axum  est,  et  Chttyb- 

IS  Mediut']  In  ripa,  scil.  collifnn-  dismare  vorticosum;  ambo  navigaii- 

tur  conclue,  et  lapilli.  tibns  admodnm  pericniooa. 

-  14  lita  mora']  Mora  in  colligendis  10  Vioienta']  Propter  nanfinagia. 
lapillis':  nam  pedetentim  progredinn-  Ceraunia']  Cerauniaf  qoap  et  Acro» 
tulr,  qni  eos  quaerunt.  ceraunia  dicuntur,  Epiri  montes  annt 

-  16  Marmoreia]  Candidis.  altissimi ;  quof  *  infiim^  scopQioa' 
laHacfcnw]  Hucusqne.  AdUttus.  (propter  nanfragia  sciiicet)  Todta- 
Cmea]  Adeoqne  pericolosa.  vit  Horat. 

17  Narrent]    Narrabunt;   narrare        20  Sjyffet]  D«o  sunt  «100»  inAfri- 
poterunt  ca  vadoso  ac  reciproco  mori  perico- 

18  SqfUa]   Scyllam  et  Charybdin     losissimt 

fabulantnr  Poetv  monstra  essc  in  Maiea]  Fropertias  itoaHyne  Virgi- 
fretoSicoio  posita,  qoas  traosenotes     lins  Maleam  ^oqae>  cnni-  bfiiilbuM 


Digitized  b'y 


Google 


AMOaUM   LIB.   II.  XI. 


485 


Qmd?  si  concofisas  Tritpn  e^casperat  undas? 

Quam  tibi  nimc  totp  nuUos  in  ore  cplor ! 
Tam  generosa  Yoces  foecnndaB  sidera  Ledse ; 

£t,  Felix,  dicas^  qu|tm  sna  terra  tenet !  80 

Tiilius  est  fovisse  torum,  legisse  libeUos ; 

Threiciam  digitis  increpuisse  lyram. 
At,  si  vana  ferunt  Tolijicres  mea  dicta  proceUae, 

JSqua  tamen  puppi  sit  Galatea.tuae. 
Vestrum  crimen  erit  talis  jactura  pueUse^  35 

Nereidesque  Deae,  Nereidumque  pater. 


teMyqiiamprope^idetaquam,  Qtad  ti  Triton  eancUat  unda»  cammotat  7  Qnai» 
mme.  naUue  tiU  col&r  m  toto  vultu.  Tum  imploree  eakaifera»  etellat  Ledafeecun-' 
dte:  et  dica»,  Beatay  quam  eua  terra  habet !  Seeurme  eat  jucere  lecto  ;  legere 
UbeUoe ;  puUare  lyram  Thraciam  digitie,  At^  ei  turbine*  veloce»  abripiunt  mea 
itutuia  monitay  faven»  tamen  «tt  Gatatea  tna  naei,  Danutum  taU»  pueUa  erit 
teetrum  ddictumf  Dem  Nereidee^  et  pater  Nereidean,    Profieiecere  menwr  noetri, 


'  HeinB.  e  P.  ArniKl.  et  t.  a1.  qui  habent  ftiia:  a1.  ^,  vel  iam,  Tel  quoaue: 
Scr.  et  Pa.*  8.  cum:  Fr.  eum  venii»  h,  iniqui»,—tt7  MuUi  exoMperety  anod  «t 
Heins.  aliiqne  probent.~2B  Al.  Qui  tibi,  Al.  »U  toto.—^  Pro  fcKunda 
Frauc.  /ormMcp.— 80  Ai.  ^tim  raa.— 81  Fr.  et  Mor.  libeUum,~-ZZ  Alter  Pal. 


NOTiE 


conjiuixemnt.  Est  Malea  promon- 
toriom  jaxta  Laconicam  sinam  muU 
tam  pericnlosum. 

22  ProceUa]  Vis  ventomm  est  cam 
plttvia. 

26  Qiia]  Parte,  sciK  In  salo  nimi- 
ram. 

26  Letum]  Navigantes  enim,  nt  ait 
Juvenalis,  sunt  digitis  a  morte  re- 
inoti  qnatuor,  aut  tribus. 

27  Triton]  Neptuni  est  fiiius  et 
tubicen. 

28  NuUu»]  Propter  metnm. 

29  Sidera]  Castorem  et  Pollncem 
LedsB  filios  intelligit,  qui  nautis  fa- 
vere  sunt  crediti.  Qna  de  re  multa 
apud  Horatinm  Od.  i.  12.  et  iv.  8. 
inTenies.  Ceterum  notandum  est 
apnd  nautas  invalniue  fabnlam,  ut 
solitarii  ignes  sen  stellae,  navibus  in- 
sisteates  (qnas  Castoris  et  Pollncis 
uomine  ad  fabulam  accommodatione 


lippellare  libnit)  graves,  gemini  salu- 
tares  essent. 

Ledai]  De  ea,  ejusqne  ovis,  ex  qui- 
bus  Castor,  PoUux,  Helena  et  Cly- 
tiemnestra  orti  sunt,  jam  svpe  vldi- 
mus. 

82  Threiciam]  Qualts  fuit  Orpbei 
Thracii. 

33  Si  vana]  Si  frnstra  te  a  naviga- 
tione  retrabo. 

84  JEqua]  Dii  te  incobimem  ser- 
▼ent. 

Gaiatea]  Nympha  est  maris,  Nerei 
et  Doridis  filia. 

85  Tali»]  Quie  Deomm  favorem 
pulchritudine  aliisque  dotibua  me- 
retnr. 

86  Nereideeque]  Nymph»  maris, 
Nerei  filis,  nnmero  qninquaginta. 

Paier]  Nereus  est,  antiquissimus 
maris  Deu»,  Oceani  et  Tethyos  filius. 


Digitized  by 


Google 


486     •  V.  OVIDII  KASONtS 

Vadfi  memor  nostri,  vento  reditora  secondo ; 

Impleat  illa  tuos  fortior  anra  sintis. 
Tam  mare  in  hsec  magnns  proclinet  littora  Nerens ; 

Hqc  venti  spirent ;  huc  agat  aestns  aquas.  40 

Tpsa  roges,  Zephyri  yeniant  in  lintea  pleni ; 

Ipsa  tua  moveas  tnrgida  vela  manu. 
Primus  ego  aspiciam  notam  de  littore  pinum, 

Et  dicam,  Nostros  advehit  illa  Deos : 
Excipiamque  humeris,  et  multa  sine  ordine  carpam  45 

Oscula :  pro  reditu  victima  vota  cadet : 
Inque  tori  formam  molles  stementur  aren» ; 

Et  tumulus  mensas  quilibet  instar  erit. 
Illic  apposito  narrabis  multa  Lyaeo^ 

Pacne  sit  ut  mediis  obruta  navis  aquis :  50 

Dnmque  ad  me  properas,  nec  iniqu»  tempora  noctis, 

Nec  te  praecipites  extimuisse  Notos. 

mcrsura  vento  farente,  IUe  verUu$  vehementior  inJUt  tw  rela.  Tum  mof  nt» 
?Jereua  incnrtet  mare  in  hac  littora :  kucfient  venti^  huc  attut  impeUat  aqunt, 
IjMe  preceritf  Zephyri  soli  impeUant  vela :  ipm  oxpUces  veht  tumida  tua  maHu, 
Ego  prior  spectabo  navem  cofnnitam  de  lUtore,  et  dicanij  llla  adducit  no$trot  Deos  : 
et  exvipiam  hunterist  et  conjfuu  sumam  multa  suacia :  hootia  promum  pro  recurm 
nwctiUntur.  Et  tenues  arems  cutnulabuntur  in  $peciem  lecti,  et  guUibet  acertu»  crit 
instar  mensa,  JUic  wmHa  referes  vino  adhibito,  auomodo  nam$  $U  propemodum 
mersa  aquis:  et  dum  fe$tina$  mi  me,  nec  expavt$$e  tempora  moU$t«e  nocti$f  sec 


i 


^^^^^«^^^^^^ 


aut  8i, — 38  Hein9.  9M05  pro  (irof.— 39  Scripti  malti,  et  priniK  edd.  deeUnet : 
Fr.  propellat :  Pal,  t.  procurvet :  2.  prociamet. — 10  Huc  venti  epireni  lcgit 
HeiiiA.  e  D.  Exc.  in  qaibiis  Hinc  venti  epirent,  hinc  a.  Euru$  aqua$:  ▼.utgQ 
Huc  V.  epectent:  Sa.  Huc  ventus  portet:  Ed.  prima  Hanc  venti  epectent»-^ 
41  P.  et  4.  alti  Untea  $oli. — 43  Pinum  Exc.  Pol.  vulgo  puppem.—45  Quidani 
codd.  Excipiamque  ulni$ :  qnidam  ordtiie  $umam:  dno  jungam. — 46  Pal.  viVi. 
ffrata:  Scr.  nostra:  Mor.  3.  muita. — 48  Sa.  Et  tumulus:  prima  ed.  et  scHpti 
iionmini  Et  cumulus,  Vulgo  Pro  men$a  tnmuhu  qutiibet  e$$e  potat:  trtiJ^o 
mensa  eumulus. 

NOT^ 

37  Vade']  Corinnam  alloqnitvr.  42  Movea$'\  Redenndi  cnpiditate, 

S8  IlUi]  Qiisr  tc  rcveliet,  scil.  acil. 

Fortior]     Veliementior;    ut  ciliui  44  Deo$'\  Felicitatcm. 

revertarix.  46  Vota]  DiiH  promisM. 

39  ProcUnef]  Ut  ventis  et  niari  se-  Cndet]  MactAhitnr. 

cundo  ntatur.  49  Lyao"]    Vino :    Lyeeue  namquc 

41  ip$a]  Utpote  f  isendi  tul  Kaso-  unum  est  ex  Bacdii  nouiiuibus. 
uis  cupida. 


Digitized  by 


Google 


AMQEUJW  LIH.  II»  12.  487 

OmDia  pro  yerui  credaiD^  fiiBt  ficta  Ucebit : 

Cur  ego  non  votis  blandiar  ipse  meis  ? 
Hsec  mihi  qoamprimiim  cobIq  nitidissiiiMis  alto  66 

Lncifer  admisso  tempora  portet  eqno. 

Atuiro$proeeUim§,  Credmn  omma  fro  verU,  Ueebit  faimfitirimi,  <iwimohreM 
ipoe  ego  mm  faveam  meu  votiojf  Lueifer  eplewdUiimmm  mUd  qwam  prmmm 
iffenU  eqao  iiuUato  luec  tempora  ex  tubUmi  eeko» 

VOTJE 

-  64  Cwr  ego]  Qoamobrein  ego  ne-  Phantasia,  omnia  mala  depromant. 

gem  mea  vota,  qos  pro  tno  reditu  Nihil,  nisi  qnod  malnm  est,  credont. 

feci,  yaluiss^,  eis  senriens  i  interpre-  Atque  hac  nostra  expHcatione  inge- 

tantnr.  Nihil  ad  rem,  sensos  est,  Cur  nioso  Poet»  faYemns,  cni  forte  ni- 

non  miht  ego  indnlgeam,  atqne  cre-  mia  visa  sunt,  qosB  ez  Corinn»  per- 

dam  pro  verls,  qnae  tn  fibta  in  mei  sona  sibi  plus  ttqno  faventia  scripstt. 

gratiam  referes,  cnm  te  vera  dicere  56  NUidiseimme]  pindidissimus,fi^ 

optem  i  Quamobrem  difllcilis  foerim  Ucissimus. 

in  iis  credendis,  qns  vera  rsse  ex-  66  iMcifer']  Veneris  est  stella,  So- 

opto  ?    Sunt   nempe   nonnnlli  adeo  lis  adventom  prcnuntians. 

stalti  homines,  nt  sibi  nulla  bona  ex  Jdmists]  Concitato. 


ELEGIA   XII. 

ExuUat  quod  amka  potitus  sit. 


Ite  triamphales  circnm  mea  tempora  lanri : 
Vicimus :  in  nostro  est  ecce  Corinna  sinu. 

Quam  vir^  .quam  custos^  quam  janua  finna  (tot  hostes !) 
Servabant,  ne  qua  posset  ab  arte  capi. 

Haec  est  praecipuo  victoria  digna  triumpho ;  5 

In  qna,  qnaBcumque  est,  sanguine  praeda  caret. 

lemri  irimmphaUe,  cirewitdaie  mea  iempora,  Vicioria  potiH  emmu :  ecee  €«- 
rmma  est  tn  nosiro  gremio,  Qmm  marittUt  qmtm  custM^  q^mmforee  vaUda^  ioi 
koeiee  eMtodiebant ;  ne  poeoei  abripi  uUafraade,  Heec  vicloria  meretwr  maxkmim 
/rtampJbiun  ;  «fi  qaa  prteda^  qaacwmqae  esf ,  mdio  i^feeta  est  cruore*    No»  parva 


^^■^■^■^^^^ 


1  P.  laMru8»-^2  N.  et  qnatnor  al.  Ftiiciimif.— S  Optimns  P.  ^mifl  serteque. 
Unns  Med.  quot  koeiee:    N.  et  Arnnd.  ftrmus  ut  hostis:  dno,  fortis  ut  hosiis. — 


Digitized  by 


Google 


468^  P.  OVWIf  KAMNIS^ 

Non  hamiles  moii,  non  porvis  ojfpida  fdiBis      '  ' 

Cincta^  sed  est  dacta  csq>ta  poella  meo* ' 
Pergama  com  caderent,  bello  saperata  bilastri ; 

Ex  tot,  ia  Atrida  pars  qaota  laadis  erat  ?  10 

At  mea  seposita  est,  et  ab  omai  milite  dissors 

Gloria ;  nec  titulam  maneris  alter  habet. 
Me  dace  ad  haac  voti  finem,  me  milite  yeoi ; 

Ipse  eques^  ipse  pedes,  signifer  ipse  fai. 
Nec  casom  fortnna  meis  immiscait  actis.  15 

Huc  adesy  o  cara  parte  Triomphe  mea. 
Nec  belli  nova  causa  mei :  nisi  rapta  fuisset 

Tyndaris,  Europse  pax  Asisaqae  foret. 
Foemina  sylvestres  Lapithas ;  populumqne  bimembrem 

Turpiter  apposito  vertit  in  arma  mero.  20 

fiumia^nmwrbe$circMmdaiiBexijptufo$8UjUdpmdUe^  Ctm 

Triffa  meret  vicla  beUo  decetuuiU  ;  qwota  pars  glaria  erat  in  Atrida^  ex  M  militi- 
bas  ?  At  mea  kau  ett  e^uncta,  et  uparata  ab  onmi  milUe :  nec  aUaa  kabet  landem 
ojficii,  Attigi  huMc  votijinem^  me  dnce,  me  miUte :  ipaefm  eqneOy  ipoe  pedeoy  ipoa 
ngntfer.  Nec  fcrtuna  addidU  caenm  mei$  geotit,  Unc  omiio.  o  trimnpke  com- 
^ale  mea  cnra»  Nec  inooUia  canoa  mei  belU,  Niri  Ttfndarie  fniaaet  aeectai^  pax 
tnlter  Europam  et  Aoiam  perduraMUt,    PueUafade  mieit  in  arma  LBBpUhoM  «yk«9- 


6  Francius  maTult  pngna  vel  palma  carri.— 10  Atrida  N.  et  F.  Tiilgo  Jlntfif.* 
trescodd.  Atride:  doo  et  ed.  ^rima.  Atrida», — 11  Dimors  P.  yuI^  dioearo» 
— IS  Hane  Jtnem  P.  et  al.  Tulgo  hunc. — 15  Me.  1.  immiocnU  armu.—l^  Al. 
belU  eet   nooa  cvra.— 19  Bimanbrem  £xc  I.  et  Barb.  pro  div.  lect.  Tulgo 

NOT^ 

8  Ductu']  Meo  consilio,  et  indus-         19  IJanc'\  Ut  potiretnr  anvica. 
tria.  15  Caram]  Negat  ae  fortun»  bene- 

9  Pergamal  Victoriam  siuun  et  glo-     ficio  voto  potitum  esse. . 

riam  majorem  contendit,  quam  qii»  17  Nwa\  Id  eat,  Alii  anto  ma  pro 

ab  Agamemnone  ex  Trojae  excidio  puellis  bella  gessemnt. 

r6portata  est.  Niri  rapta\    Probat  ab  exemplo 

Biintltri']  DecennaU :  Lnstmm  enim  Helenft,  pnellarum  causa  mota  bellA 

quinque  annorum  spatinm  complec-  esse. 

titnr.  18  T^/ndari»\  Helena  est,  lyndari 

10  Tot\  Militibns,  scilicet  filia. 

Atrida\  Agamemnone ;  Atrei  filio^  10  Vctmina^  Hippodamia  est  PirU 

sammo  dnce.  tboi  nxor,  de  qna  antea;  qnam  iUi 

11  Dujors]  Segregata.  cripere  Centanri  conati  sunt 

12  TUnlnm\  Laudem^  Sfftverirei\  Horridos  et  monteiKW. 
jlfvaerur]  Officii.  jMpUka»]  Poputi  fueruDt  Thess»- 


Digitized  by 


Google 


Aii<mu.M  LiB.  II.  19.  46^ 

Foemina  TrojanoB  iternm  fera  bella  movere 

Impalit  in  regno,  jaste  Latine^  tuo. 
Foemina  Romanis,  etiam  nunc  Urbe  recenti» 

Immisit  soceros,  annaque  saeva  dedit.' 
Vidi  egb  pro  niyea  pugnantes  conjnge  tauros :  St 

Spectatrix  animos  ipsa  juvenca  dabat. 
Me  qnoqne  cum  mnltis,  sed  me  sine  caede^  Gupido 

Jussit  BiilitisD  signa  movere  suae. 

/r«0,  et  pfjnJtm  himemhremj  vmo  admoio.  Femna  eeegU  Uemm  Trtimue  e^m 
beUaexeitaremtnoregno,jiute  Laime,  Feeminaexcint  aoceroe  RomanUy  Urbe 
etiamnam  nova ;  ttfera  arma  tradidii,  Ego  vidi  toMroe  deeertamtee  pro  eandida 
japenea :  ipeajutenea  epectatrix  migebat  atwnoe.  Cupido  mihi  ^[noque  unperaieii 
/erre  eigna  m^ia  eiue  cmn  maUi$f  eed  abaque  eanguine. 


^S^^  ^«#^#SM«#<^^ 


M/orjncM.— 21  Fera  S«.  et  doo  al.  Tulgo  mm.— SS  AL  iienm  nanic.o-M  Ss. 
jwoeneafacii.^27  AUi  qui  multis. 


NOTiE 


Ii«,  monCtdni  accol». 

\^opii2itmfiif]Centanri8nnt;  deqnU 
bna  antea. 

20  TMrpUer]  Qaia  «ponsam  Piri- 
tboi  ip«i  convivse  rapere  conati  •not. 

21  Feemina]  Laviniam  intelligit, 
Latinl  regts  et  Amatie  filiam ;  cnjns 
cansa  ^neas  cnm  Tomo  bellum  ges- 
sit. 

IV^iMf]  ^neam,  scil.  et  qni  enm 
secnti  erant. 

iterum']  Ante  Uli  apnd  Trojani  pro 
patria  pngnaverant. 

ti  Juite]  Ille  tamen  filiam  snam 
Tnrno  ante  desponsaverat»  qnam  in 
Italiaai  JEwM  veniret :  sed  Diis  fuit 


obsequendnm. 

Latine]  Hic  in  Latio  regnavit,  qno 
tempore  iEneas  illnc  appnlit ;  eiqne 
filiani  snam  Laviniam  matrimonio 
coDJunxit. 

23  Feemina]  De  Sabinis  intelligity 
qnas  Romani,  simulatis  Indis  eques- 
tribns,  rapnernnt.  Notissima  est  bis- 
toria. 

Vrbe]  Romay  scilicet,  gentium  re- 
gina. 

24  Imndeit]  Orave  nimimm  ex  Sa- 
binamm  raptu  bellnm  ortnm  est. 

28  itfovere]  Eavero  movet  exerci- 
tns  pngnaturus. 


Digitized  by 


Google 


4ie^  P.  OVWIf  tKAftlM^lS^ 

Non  humiles  rauri>  non  parvis'  ojfpida  fiNttiff      ?  y 

Cincta^  sed  est  dactu  capta  ^ella  meo.  -     // 
Pergama  cum  caderent,  bello  superata  bilo^y  / 

Ex  tot,  in  Atrida  pars.quota  laudis  et9^// , 
At  mea  seposita  est^  et  ab  omni  milite /[  v  / 

Gloria ;  nec  titulum  muneris  alter  l/  ^ 
Me  duce  ad  hanc  voti  finem,  me  ir  ' ''  juvtU 

Ipse  equesy  ipse  pedes^  signif^  ^  ^ 

Nec  casum  fortuna  meis  imm»  v«itns, 

Huc  ades,  o  cura  parte  T 
Nec  belli  nova  causa  mei  "^  pencli, 

Tyndaris,  Europfle  pr  •*  ™*"- 

FoBmma  sylvestres  I  ^perat ;  aut  ^o  credo.  5 

Turpiter  apposit^^       ^«P^*  9^?^  ^^^®  potest. 
^iijaliaque  arva  Canopi 
.n«»<a,«im«r6e.cir^^ifeiDphin,  palmiferamque  Pharou, 

Trifja  rueret  vida    ^ 

**J?:.  ^\^!^/  y  ^  im  stitdet  dejicere  earcinam  gramdi  fderi^  enhalt  defesm 
oj^cu,  Ait^  j„0^f%iidem,  gtm  me  imicio  tanium  sMvU  SserimmUy  est  digna 
'^ver.  i^  ^  JzJiisr  timore,  Sediamen  aat  ex  me  gramdafnctafmrat^aai 
walemer  'J;^/i*JJ^  mihipro  facto,  quod  potest  eue,  Jm,  guce  kabUoM  Pwrm* 
mer  hr    J>^,  ^^t^uptarios  Canopi^  et  Men^tan  et  Pharon  pttimiferam  ;  et  ^iia 

^'^  

f  ,,  lapM   Corinna. — 3  Vulgo  mendose    qHidem   clamai.  Doiiia,  iti 

/  ^  cod.  «tti,  tanio  periiura  periclo, — 5  Heins.  Et  tamen, — 7  Valgo  g€iit- 
^^ 

SOTJE 

j^b^actat']  Medicaminibns  abor-  occasnm  scilicet,  facit  Fioms. 

'  /flr«re  tttnUnerat  Corinna«  GeniaUaqus']    VolaptnoM ;   Cteoio 

^^Osu*}  Embryonem.  enim  iudulirere  eat  voloptatt  operam 

fgmeraria]   Qun  se  com  fceta  in  dare :  scribitqae  Strabo  L  xni.  Ca- 

^jiie  difcrimen  adduzerit.  nopi  tenplam  fuiise  Serapidla,  colta 

4  Melu'\  Ne  moriatur  amica.  et  rellgione  excelkns  ;  ad  cajas  so* 

5  Sed  tamMn\  Hoc  dicit  qoasi  mire-  lennia  per  fos^am  ex  Alexandria  in* 
tar  qnod  abortnm  facere  stadnerit.  gens  tarba  vifornm  ac  malieron  in- 

7  /«]  Isis  lo  enty  iixor  Osiridis,  padenter  cantantium,  die  et  nocte, 

apud  ^gyptios  pro  Dea  cnlta,  de  com  omni  dissolutione  descendebat. 

qua  antea.    Uic  vero  ad  illam  con-  Canopi\  Canopns  civitas  est  iEgyp- 

fugit  Poela,  qnod  illam  Dianani  et  ti  distans  ab  Alexandria  centon  et 

Lacioam  pleriqae  fuisse  scripserint ;  viginti  stadiis. 

quae  Lucina   sea  Lana  parturienti-  8   Memphin]    Urbe  fnit  qnondoMi 

bas  adesse  credita  est.  ^gypti  capnt,  ab  Oniride  condlta ; 

ParedsmMml  ^^^^  «"t  ^gypti  ma-  non  longe  a  Babylone. 

ritiaiay  quam  allerum  ejos  coroo,  ad  Paimiferam']  Painiis  arboribus  iis- 


Digitized  by 


Google 


▲MORUM  LfB.  n.  18.  491 

celer  Nilns,  lato  dilaiMroa  ab  alveo, 
^)tem  poitus  in  maris  exit  aquas ;  10 

tra  precor,  per  Anubidis  ora  verendi ; 
rc^  pius  semper  Osiris  amet, 
*ir  circa  donaria  serpens, 
mpam  comiger  Apis  eat :  . 

et  Id  uua  parce  duobus.  15 

^  tu  dabis»  illa  mihi. 


.  fogia  devohUur  in  martc  aqmoMper  atftem  Oitia  ;  of 

^  venerandi  Anuindu  ;  (tic  phu  OnriM  senlper  amei  tua 

*ea  rolvatur  eirca  d&Haria^  et  Api$  eermiger  eames  proeedat  m 

.ertefaciem,  et  ignosce  duobue  in  him,    Nojii  tu  ratUuee  viteg  Do- 


^iaque:  V,   gentUiaqUe.-^9  Alii   tn  aloeo,-^lO   R.  et  Fr.  eeptem  portai.^ 
13  Valg.  circiijn.->14  Pompam  tres  scripti :  Tulgo  /nnrjhi.— 17  SedU  reposnit 


NOT^ 


que  optimiii  abnndantefii. 

Pharon^  Pharos  iDiiila  est  ^gypti, 
%  regiooe  Alexaiidri» ;  in  qna  tiirrim 
logentem  navigantibns  lumen  in  tem- 
t>estate  exhibentem  rex  Pbiladelphns 
exstruxit,  qnae  inter  mnodi  specta- 
Gula  reccnsetnr. 

10  Septem  portu»']  Nili  snnt  ostia 
pnrcipna,  per  qn«  in  mare  devolvi- 
titr;  quorura  nomina,  sl  tanti  est, 
passlm  aptid  Oeographos  reperias. 

11  Sistra]  Instromenta  erant  serea, 
arg«ntea,  vel  aorea  tinnnla,  in  tym- 
paoi  formam ;  qnibns  in  Isidis  sacris 
utchantnr  Sacerdotes. 

Anulndk]  Fuit  Annbis  Osiridls 
filtuK,  si  Diodoro  fides;  qnem  plo- 
rinii  Mcrcorium  esse  volnnt.  Hone 
caoino  capite,  Tel  qoia  illnd  fnit  scuti 
Insigne;  vel  qnia  cline  in  Osiridis 
jnterfecti  corpore  in?estigando  nsa 
fiiit  Isis;  hiinc,  inqnam,  Poetarnm 
latrtttorem^  et  eemi^eauem  Deum^  JE- 
gyptii  hand  volgari  religione  cole- 
bant. 

12  Piiis]  Mitis  et  bonns ;  qni  pln- 
rima  I)ene6cia  in  homines  contuKt. 

(hiris]  Hic  qiti  ct  Api»  et  5Srr«|)ij 


dictns  est,  Jovis  filins  ex  Niobe  Pho* 
ronei  filia  creditos  est;  qnemafra- 
tre  Typhone  occisnm,  pro  Deo  colu- 
ernnt  ^gyptii.  Atque  hooc  pleriqne 
Dionysinm  seo  Baccfaiim  fois^e ;  alii 
alium  volneront. 

13  Pigraque]  A-ot  serpentom  ex- 
primit  motnm  rardiorem ;  aut  pigram 
dixit,  qnasi  quse  diu  Nhi  libatis  dapi- 
bns  blandiri  volnerit,  et  per  boc  grata 
fuisse  ostendere. 

Donaria']  Dona  sunt,  qose  DiisDffe- 
mntur;  vel  loca,  obi  ea  reponnntnr. 

Serpene]  Scribit  Macrobius  lib.  i. 
Satunial.  slmolacro  Serapidis,  qni 
idem  est  et  Osiris,  sigunm  aUjnngt 
tricipitis  animantis,  qnod  in  medio 
leonis,  dextra  parte  canis,  Iwa  rapa* 
cis  Inpi  caput  referret ;  qnte  omnia 
Draco  circomvolntos  impUcabat  ca- 
pite  redennte  ad  Dei  dexteram,  qna 
forniidabile  monstnim  coinpcsceba- 
tHr.  £o  allndere  videtor  hoc  in  loc  • 
noster  Poeta. 

14  Api»]  Hic  Osiris  est,  qnem  snb 
forroa  bovis  ideo  adorabant  /Kgyptii, 
qood  in  enm  Osirldis  transroigrasse 
ttnimam  credercnt ;  cuin  illis  bos  qiii; 


Digitized  by 


Google 


490 


P.  OVimi  NASONIS 


ELEGIA    Xlin 

Ad  Isidem,  tUparieniem  CorirmamjuveL 

DuM  labefectat  oous  gravidi  temeraria  yentris, 

In  dttbio  YitBb  lassa  Corinna  jacet. 
Hla  quidem,  clam  me  tantum  molita  pericli, 

Ira  digna  mea ;  sed  cadit  ira  metn. 
Sed  tamen  aut  ex  me  conceperat ;  aut  ^o  credo.  5 

Est  mihi  pro  facto  saBpe,  quod  esse  potest. 
Isi,  Partetoninm,  genialiaqne  arVa  Canopi 

Quae  colis^  et  Memphin,  palmiferamque  Pharon, 

Coruuui  temerarioj  dum  studet  dejicere  sarcinam  gravidi  lUeri,  eulmt  defesM. 
rit4S  incerta.  Jtta  ipademt  tfiut  me  inscio  tanium  aubivU  aMerimimtf  est  digma 
ira  mea ;  9ed  tra  tedaiwr  timore.  Sed  tam^  aut  ex  me  grwridafaetafmerat^  oMJt 
ego  arhitror,  Stcpe  eat  mUiipro  factOy  quod  potest  esee,  Jn,  g%ue  haiitaB  Parm» 
tonium^  et  campos  voluptarioa  Canopiy  et  Memphin  et  Pharou  paimiferam  ;  et  fua 


2    R.  iiniis   lapna  Corinna. — 3  Vulgo  mendose    quidem   damat.  Doma  in 
margioe  cod.  sui,  tanto  peritura  periclo. — 5  Heins.  Et  tamen. — 7  Vulgo  geid' 


NOTiE 


1  Lahefactai']  Medicaminibns  abor- 
tum  farere  stnduerat  Corlnna. 

Omms]  Embryonem. 

Temiraria\  Qnae  se  com  fata  in 
vitse  difcrimen  adduxerit. 

4  Mirltt]  Ne  moriatur  amica. 

5  Sed  tamen\  Hoc  dicLt  quasi  mire- 
tur  qnod  abortnm  facere  stnduerit. 

7  /r]  Isis  lo  eKt,  uxor  Osiridis, 
apQd  ^gyptios  pro  Dea  cnlta,  de 
qiia  antea.  Hic  vero  ad  illam  con- 
fugit  Poela,  qnod  illam  Dianam  et 
Lncioam  pleriqne  fnisse  scripserint ; 
qn»  Lndna  seu  Lnna  partnrieDti- 
bus  adesse  credita  est. 

PareBtomiwm^  Urbs  est  /E^pti  roa- 
ritimay  quam  altemm  ejus  corou,  ad 


occasnm  scilicet,  facit  Flomi. 

Genialiaque\  Volnptnoia;  Oenio 
entm  indnlffere  tst  voloptatl  operan 
dare :  scribitqne  Strabo  L  zrii.  Ca- 
Dopi  templam  fnisse  Serapidis,  calta 
et  rellgioae  exceltent ;  ad  cajos  so» 
lennia  per  fos^am  ex  Alexandria  in- 
gens  tnrba  ▼iromm  ac  molieram  im- 
pndenter  cantantinm,  die  et  nocte, 
cnm  omni  dissolntione  descendebal. 

Cawopi]  Canopns  civitas  est  .£iyp- 
ti  distans  ab  Alexandrla  centom  ot 
viginti  stadlis. 

8  Memphm]  Urbs  fnit  qnondnn 
£gypti  capnt,  ab  Osiride  condita ; 
non  longe  a  Babylone. 

P9imiferam'\  Paioiis  arboribus  iis- 


Digitized  by 


Google 


AMORUM   LfB.   II.  18.  491 

Qnaque  celer  Nihis,  l«to  dOapmM  ab  alveo, 

Per  septem  porins  in  maris  exil  aquas ;  10 

Per  tua  sistra  precor,  per  Anubidis  ora  verendi ; 

Sic  tua  sacrai  pius  semper  Osiris  amet» 
Pigraque  labatuc  ciTca  donaria  serpensy 

£t  comes  in  pompam  comiger  Apis  eat :. 
Huc  adhibe  vultus^  et  in  uua  parce  duobus.  15 

Nam  vitam  domime  tu  dabis»  illa  mihi. 

9^  NUui  deJUuma  ffoata  /osta  detohUur  m  mtarU  0/pmM  per  tiftem  utia  ;  or« 
per  iua  nelra,  per  puUut  veiierandi  Anulndis  ;  (aic  fmai  OmtU  aeidper  amet  tua 
muroy  ei  auguia  ignata  volvaiur  eirca  danaria^  et  Api§  eermger  eamen  procedai  in 
pompa ;)  hue  adveriefadem^  et  ignoeee  duobu»  in  muu    Nam  tu  rettUueM  vita  Do* 


^^^•^^m  *^  »»*^ 


taUaquerP.   geniUiaq^,-^9  Alii   in  aloeo.-^lO  R.  et  Fr.  eepfem  portaa,^ 
13  Valg.  drcvm.— 14  Pompam  tres  «cripti :  vnlgo  jNmipa.— 17  SedU  reposait 


NOM 


que  optimis  abnndantem. 

Pharon']  Pharos  insuln  est  .Cgypti, 
«  regione  Alexandri» ;  in  qua  turrim 
togentem  navigantibns  lumen  in  tem- 
t>estate  exhibentem  rex  Pbiladeiplins 
exstnixit,  qa«  inter  mnodl  specta- 
Gula  recensetnr. 

10  Sepiem  portue]  Nili  snnt  ostla 
prvcipna,  per  qn«  in  mare  devolvi- 
tnr;  quorum  nomina,  si  tanti  est, 
passim  apnd  Geographos  reperias. 

11  Sisira']  Instrnraenta  erant  aerea, 
argentea,  vel  aorea  tinnnla,  in  tym- 
paoi  formam ;  qnibns  in  Isidis  sacria 
utcbantnr  Sacerdotes. 

Anubidio]  Fuit  Annbis  Osiridla 
fiUus,  si  Diodoro  fides;  qnem  pln- 
rimi  Mercnrium  esse  rolnnt.  Hnne 
canino  capite,  vel  quia  illnd  fnit  scntl 
insigne;  ▼€!  qnia  ciine  in  Osiridis 
interfecti  corpore  investigando  nsa 
fiiit  Isis;  hnnc,  inqnam,  Poetarnm 
latmtoremt  et  eemi^eanem  Deumf  JE- 
gyptii  haud  vnlgari  religtone  coie- 
bant. 

12  PSrs]  Mitis  et  bonns ;  qni  pln- 
rima  beneficia  in  homines  contulit. 

Osiris]  Hic  qni  ct  Apis  et  Serapis 


dictns  est,  Jovis  filins  ex  Niobe  Plio* 
ronei  filia  creditns  est ;  qnem  a  fra* 
tre  Typhone  occisnm,  pro  Deo  colu- 
erunt  ^gyptii.  Atque  hunc  plcrique 
Dionystnm  seu  Baccham  fuisse ;  alii 
alium  voluernnt. 

13  Pigraque]  Amt  serpentnm  ex- 
primit  motnm  lardiorem ;  aut  pigrani 
dixit,  qnasi  qiiae  din  i>ibi  libatis  dapi- 
bn«  blandiri  volnerit,et  per  hoc  grata 
fntsse  ostpndcre. 

Donaria]  Dona  snnt,  qnse  Ditst>ffe- 
rnntnr;  vel  loca,  nbl  ea  repomintnr. 

Serpens]  Scribit  Maerobius  lib.  i. 
SRturiial.  simnlacro  Serapidis,  qni 
idem  est  et  Osiris,  signnm  adjnngi 
tricipitts  animantis,  qnod  in  medio 
leonis,  dextra  parte  canis,  heva  rapa- 
cis  Inpi  capnt  referret;  qn»  omnia 
Draco  circnmvolntns  implicabat  ca- 
pite  redeunte  ad  Dei  dexteram,  qna 
forniidabile  monstnim  coinpesceba- 
tur.  £o  allndere  videcnr  hoc  in  loc  • 
noster  Poeta. 

14  Apu]  Hic  Osiris  est,  qnem  snb 
forroa  boris  ideo  adorabant  /£gyptii, 
qood  in  enm  Osiridi^  transmigrasAe 
ttoimam  credcrcnt ;  cum  iliis  bos  qni^ 


Digitized  by 


Google 


P.  OTIDII  NASONIft 


Saspe  tibi  i^edit  ecvtis  operata  diebus, 
Qua  cingit  lauros  GaHica  tuima  taas. 

Toque  laborantes  utero  miserata  pnellas, 
Quarum  tarda  latens  corpora  tendit  onns ; 

Lenis  ades,  precibusque  meis  fave,  Ilithya. 
Digna  est,  quam  jubeas  muneris  esse  tui. 


20 


n,iUatne  restitaet.  Sape  $idU  tibi  Mcr«  ftteien»  ttatUtM  iMm$j  qmibM 
GoUica  turha  nmui  tmas  Untro$,  Tu  qmoqae,  Ilith^^  wu$ere$cere  eoliia  faeUarmm 
uiero  labonmtiuMf  ^uarum  occuUa  $arcina  injlat  lenta  eorpora ;  fmti$  vemtOf  ei 
exaudi  mea$preee$,    Digna  e$tf  ^am  velie  vicere  opera  tuti.    Ip$e  ege  pmru»  im» 


^**^*-^*^ 


Hding.  qnia  in  P.  est  dtfrftl :  alter  Me.  d^edii  ineeriie:  nnns  Heins.  eedU  featit: 
vulgo  me9uit:  qnidam  Mrrti.— IS  Al.  Queie  eingit:  Fr.  Qua  tangit:  Sa.  loainMi 
tuam,  Vnlgo  GaiL  turba,— 21  Ita  P.  vulgo  preeibueque  /ave  Lueina  jmeila. — 


NOTiE 


dam,  qnem  sua  lingna  Apin  rocant, 
prsstanti  specie,  Osiridis  cadavere 
sepnltnrs  mandato,  apparmsset. 

15  Hue"]  Ad  sgrotantem  Corin- 
nam. 

Adhibe  vuUueJ  Bii  vero  solo  aspec- 
tajuvant. 

17  SedU]  Hic  mnltnm  variant  co- 
dices;  sed  veram  lectionem  mnltls 
optime  asseruit  clar.  Heinsins;  qni 
idem  ostendit  moris  fuisse  in  templis 
sedere  sacris  operatis.  Sed  seqnenti 
versn,  pro  Qua  reponendnm  est  Qiietf, 
sicnti  in  vetustissimis  exeroplaribus 
legitur. 

Certie']  Statntis :  recepta  enim  et 
Ramse  fuerunt  Isidis  sacnu 

Operata]  Proprie  lioc  verbo  in  sa- 
crls  utimur,  et  signiiicat,  SaerU  ope» 
ram  dare, 

18  Qua]  Si  cl.  Heins.  lectionem 
retinuerisy  qui  pro  meruU^  reposuit 
eedUf  oronino  QueU  pro  Qua  repo* 
nendum  est ;  nt  referatnr  ad  diebue. 

Laurpe]  In  victoriae  seu  laetiiiae 
testimonium  propter  inventum  OkI- 
rin.  Solebant  enim  Saeerdotes  Isidi 
sacra  celebrantes  primo  cum  fletn 
procederei   deiude    lanro    coronati 


trinmpbantinm  nore  mazlmft  cmn 
laetitia  redire:  sciiicet  in  ejns  rei 
merooriam,  qnod  interfeetnm  a  fr»> 
tre  Typbooe  Isis  maritum  et  fratrem 
Osirin  din  qnssivisset,  tandemqne 
iDvenlsset.  Qnas  figmenta,  atqne 
Etbnicomm  execrandi  Dli,  magU 
oblivione  sepeliendi,  qnam  nimia  ca- 
ra  ernendi,  nos  nimis  detinnemnt. 

Gatttca]  Oalli  dicti  snnt  Isidis  sa- 
cerdotes  castrati,  a  Gallo  Phryglaa 
flnvio,  cnjos  aquam  potantes  eo  na* 
que  vesanias  procedebant,  ut  aibi 
viriles  partes  praeciderent  Proprie 
vero  Magnae  Denm  matri  tribanntnr 
isti  Sacerdotes  Galli;  sed  illam,  et 
Terram,  et  Isidem,  plnrimis  insaper 
aliis  appeUatam  oominibaay  variaram 
gentium  varits  involntam  fabnlisyonam 
et  eandem  fnisse  voinnt. 

THfjRa]  Rectins  in  manascriptia 
codicibns  legitnr  lurba,  inqnit  Marius 
Niger.  Sed  clar.  Heinsins  tx  Potea^ 
neo,  aliisqne  plurimis,  maloit  turmm, . 

20  Tarda]  Scilicet  tardioret  sont 
gravidse  mulieres. 

LaienM']  Fcetom  acilieet,  ant  poe- 
ralnm. 

21  Lcnif]   Propitia:   qoonode  ct 


Digitized  by 


Google 


AMORUM   LIB.  II.  13. 

Ipse  ego  thnra  dabo  fumosis  candidiis  aris : 
Ipse  feram  ante  tuos  miinera  yota  pedes. 

Adjiciam  titnlum,  Servata  Naso  Corinna. 
Ta  modo  fac  titulb  munerlbusque  locnm. 

Si  tamen  in  tanto  fas  est  monuisse  timore ; 
Hac  tibi  sit  pngna  dimicuisse  satis. 


496 


25 


mittM  tkura  aUwrVm»fvtMOM ;  ipu  pcfiobo  unte  iuM  pedet  d<ma  votica,    Addam 
'  Hoghtmy  Naoo  liberata  Corimia.     7\i  tnodo  da  hcitm  elagio  et  donui.    Si  lamen 
licet  hortari  in  tanio  metu  ;  mffieiat  tibi  eertasoe  kocprdelio. 


2S  D.  mmmuem. — 24  D.  maneradigna:  Pal.  aiter  nota. 


NOTffi 


Horatias  Dianam  compellat  in  car- 
mine  •«culari :  *  hemn  Ilitliya  taere 
matres/ 

IHtkyal  Latinis  Diana  eiit,  sea  Ja- 
ao  Lacinay  Dea  partarientibos  pro- 
pitia. 

22  Jubeoi  muneri»]  Id  est,  Qa»  tao 
mniiere  virat ;  qnis  a  te  vitam  ma- 
neris  loco  accipiat. 

28  Candidus]  Parafl,  casttis :  vel, 
in  veste  candida  et  pnra,  nt  mos  est 
sacerdotom. 

24  Vota']  Que  ego  vovi. 

26  Tiiuium]  Indiccmy  elo^iam,  in- 
scriptionem. 

Servaia  Naoo]  Id  est,  Naso.hsac 
DiansB  mnnera,  ob  servatam  Coria- 
nami  obtolit.  Qaae  vero  titolis  esse 


debeat  brevitas  ex  boc  loco  colligi- 
tor. 

26  Fae  iitulo]  Id  est,  Corinnam 
serva. 

27  8i  tamen]  Ad  Corinnam  sermo* 
nem  convertlt. 

Fa»  esi]  Licet.  Sed  fortins  expres- 
sit ;  nam  fas  refertnr  ad  Dcos. 

Timore]'  Timebat  Corinna,  ne  mo- 
reretnr.  Atqoe  ideo  dixit  Kaso  H 
/a»;  quippe  qoi  ipse  etiam  reformi- 
daret,  ne  ex  adroonitione  ingravesce- 
ret  Corinnsp  morbos. 

28  Hae  imgna]  Id  est,  hac  vice 
conatam  esse  foetam  abigere.  Meta- 
phora  est  a  re  militari  petita. 

SaO»]  Adeoqoe  caveas  idem  ite« 
mmteDtare. 


Digitized  by 


Google 


4M 


P.  OVIDU   NASONIH 


ELEGIA    XIV* 


/;/  amicam,  quod  abortivum  ipsafecerit. 


wuiD  juvat  immunes  belli  cessare  puellas, 

Nec  fera  peltatas  i^mma  velle  seqoi ; 
Si  sine  Marte  suis  patiuntur  vulnera  telis, 

£t  csecas  armant  in  sua  fata  manus  ? 
Quse  prima  instituit  teneros  convellere  foetus, 

Militia  fuerat  digna  perire  sua. 
Scilicet,  ut  careat  rugarum  crimine  venter, 

Stematur  pugnse  tristis  arena  tuae. 
Si  mos  antiquis  placuisset  matribus  idem, 

Gens  hominum  vitio  deperitura  fuit : 


10 


Cui  bond  jm^tu  quieuere  vacimiis  «  belio,  mc  pelHs  MrmMtM  ttUi  vngredi  i 
agmina ;  «i  wu  Murie  vulneraniur  anu  armt«,  et  impndentee  armii  imairmtmi 
tnanus  in  wuiempemiciem  1  Qua  fnima  ceepU  depeUere  /eetua  tenerotf  memerai 
abire  tuo  eertanune.  VideUcet,  ui  atvue  $it  dne  viiio  rugarum^  luctuami  arena 
spargetwr  tuo  certamini  ?    Si  eadem  comuetMdo  arri$i$iet  fBeterihut  mairiimM  ;  gewmg 


5  Al.  aveUere:  M.  eveUere:  dao  diteUere, — 7  Ut  careoMi  img.  erim.  tentreB^ 
Scr«— 8  Vulg.  aiernetur, ^IO  AL  deper,  /oret:   Mor.  nm  periiwra  /oret?^ 


NOT^ 


2  PeUaiOM]  Peltts  aroiatns.  Snnt 
ftoiem  pelt»  tcntm  breviMima,  in 
niodom  Bemiplens  LnoK)  qnibns 
AmiMnei  ntebantor. 

8  Marie^  Bello.  Dens  pro  re  cui 
preest,  per  Metonym. 

4  Ceeeai']  Caeae  manue  posnit  pro, 
ipsis  pnellis  csecis,  qnse  sibi  a  se- 
nietipsis  mortem  properari  non  ▼!- 
dent« 

Faia']  Mortem. 

5  InaHtait]  Ccepit*  et  docoit.  Re- 
fertur  ad  vocem  seqnentem  nUUiia, 

T  ScUieei]  IronU  est« 


Crianne]  Tnrpitndine. 

8  SirsrMatar]  Id  est,  Opns  erit,  nt 
pngnes,  ant  faelom  occidas.  Meln- 
phora  est  a  gladiatoribuSy  qnibns  io 
amphitheatro  pngoaturis  arena  ster* 
nebatnr,  nt  melins  starent;  delnde 
etiam  nt  ea  sangois  occisomm  bibe- 
retnr,  ne  ant  pugoantes  cmore  tiir- 
pnrentury  ant  croor  ipse  speetatori* 
bns  borrorem  incnteret. 

10  Vaio]  Culpa  et  crimioe  ma- 
tmm :  qnomodo  et  locntos  est  Ho- 
ratias* 


Digitized  by 


Google 


AitoRUir  LiB.  II.  14.  405 

Quiqae  itenim  generis  jaceret  prinKMrdta  nostri 

In  vacno  lapides  orbe,  parandus  erat 
Quis  Priami  fregisset  opes,  si  nnmen  aquarum 

Jnsta  recusasset  pondera  ferre  Thetis  ? 
Ilia  si  tumido  geminos  in  yentre  necasset,  15 

.Casnrus  dominae  conditor  Urbis  erat. 
Si  Venus  ^nean  gravida  temerasset  in  alvo, 

CsBsaribus  tellus  orba  futura  fuit. 
Tu  quoque,  cum  posses  nasci,  formosa^  perisses» 

Tentasset,  quod  tu,  si  tua  maler  opos.  .20 

Ipse  ego,  cum  fuerim  melius  periturus  amando, 

Vidissem  nullosy  matrenecantey  dies. 
Qnid  plenam  fraodas  vitem  crescentibus  uvis, 

Pomaque  crudeli  vellis  acerba  manu  T 


%fmi  iwitrUurum  irimvM  i  et  qmncndus  eroi^  f«i  ifemw  mUteret  tura, 
mtHt  HMtri  generii,  in  mundo  inani.  Quie  di^ieut  viree  Prium^  ei  TkeiiSt  iim- 
«01  aqtuawnj  noluiuei  juttam  tareinam  geeiare  1  Si  JUa  intfr/eeiuet  gemelUe  t» 
mtero  turgida^  adifUaim'  «r6t«  Regina  erat  iederiturua,  Si  Veuue  tiolasBet  JEnfon 
in  fUna  fdero  ;  terra  futura  e$t  yrivaim  Caearibug.  Tu  qjuotiue,  puiekrtLy  inte' 
riiasiif  eum  P^^eee  naici ;  n  tma  maUr  eenalta  estet,  ^uod  iu  «ouata  es.  Ifite  ego^ 
eum  melius  /uerim  interiturus  amamdo^  nulloo  aspexissem  dies,  matre  inteiJMenten 
Quamsbrem  privas  vitem  grawem  ums  crescentUms ;  et  deeerpis  seeoa  numu  poma 


^»^*^^»^»^<»i»«»»^^ 


14  Alii  tsta  recusasssnt, — 18  Sa.  et  qiiiiideciin  alii  cnm  prim.  ed*  futur^ 
foret,—2\  Mor.  9111  ybMm.— 22  Al.  matre  negante.—H  Fluant  P.  et  uiius 

NOTiE 

11  Jaeeret]  Id  ett,  Alter  Denca«  Pelei  fino,  attritn  foernnt  Trojann 
liott  Aib»et  parandua,  qni  cnlpa  ma-  opes. 

tnim  amiMnm  genqs  bnmannm   re*  iVanne»  ogitaniiii  TkeiiA]  Appoftitio  i 

pAraret.    QuohmmIo  vero  Dencalion  fnit  enim  ipa»  Nerei,  mariiii  Dei,  e« 

ec  Pyrriin  tjvM  nxor  genns  linmannm  Doride  liiia. 

jactit  poit  terga  lapidibut  reparave-  14  Pondera}  Filium  Acbillem. 

rinty  videbimna  poatea  Metamorph.  16  iUa']  Nnmitoria  refcia  filiayqnai 

lib.  I.  et  Bbea  Sylvia  dicta,  Vestaiia  a  Mar« 

Prknsrdia']    Fabnlati  snnt  Poet^  te  compi^eMa,  Romnluro  et  Remnmf 

ab  Uli»  bominibus,  qni  ex  Jactis  a  RomaB  conditores,  nno  partu  edidit.  1 

Pe«calione«t  Pyrrha  lapidibns  orti  16  Dominat  Urbit]  Roimr»  scil. 

snnt»  frequentatnm  fnisse  orbem  ter-  17  Temerasset]  Temere  et  improbe 

ramm.  abegisset;  violasset. 

12  Vaeuo]  Horoinibns  per  diluTinm  18  CMril^Ms]  Ab  Inlo  JEnem  61i«^ 
penUtis,  iis  destiluto.  natales  repetebat  primns  Imperato» 

12  Qmjs]  Qnasi  dicat,  iwlfiis:  nam  mm  Jnlins  Cmsstr. 

«b  Achiile   prasscrtimy  Thstidis  et  19  Tu]  Coriniiam  aUoqoitur. 


Digitized  by 


Google 


496 


)?.  ovimi  NAsoni^ 


Sponte  fluant  matara  sua :  sine  crescere  nata.  85 

£st  pretium  parvae  non  leve  vita  moree. 
Vestra  quid  effoditis  sabjectis  viscera  telis, 

Et  nondum  natis  dira  venena  datis  T 
Colchida  respersam  puerorum  sanguine  culpant> 

Aque  sua  caesum  matre  queruntur  Ityn.  ^30 

Utraque  saeva  parens ;  sed  tristibus  utraque  causis 

Jactura  socii  sanguinis  ulta  virum. 
Dicite,  quis  Tereus,  quis  vos  irritet  lason 

Figere  solicita  corpora  vestra  manu  t 

immatura  7  Mahtra  deeidant  iponie  $ua :  patere  oria  augeri,  Vita  eat  merce$  mom 
parva  exigua  mora.  Quamoltrem  eruUis  vestfa  pracordia  felis  immiuis  ;  et  prte^ 
ffetis  9<Bva  toxiea  nondum  nati»  7  VUuperant  Colckida  maeulatam  oangianefiiannm^ 
et  do{ent  Itjfn  interfectum  a  8ua  matre.     Utraque  mater  crudelis ;  sed  uiraque 


propter  graces  causas  uUa  ■maritum  dispendio  communis  sanguims, 
Tereus,  ^uis  Jasan  vos  cogai  /odere  corpora  testra  manu  anxia  7 


Dieitef  ^as 
Ne^Ogres 


Mor.  ▼nlffo  JtueiU, — 26  Al.  pretium  tarda:  M«.  aterqoe  Et  prtihtm  mt  langaf. 
—27  Heias.  Vestra  qmd  o  foditis.—29  Quidam  codd.  naiorum  sanguine.  Pal. 
8.  sanguine  maltrem,—ZO  Aque  nuiis  Mor.  ▼algo  Atpis.^Zl  Pal.  1.  et  V.  dtra 
jMireiM.->32  Franc.  vtro«.— 93  Franc.  Yult  irritet,  P.  /afo.~S4  Fr.  Fimiere 


VOTJE 


21  Periiuna  aaiando']  Dixit  lapra, 
*  Felix  qaem  Veneria  certamina  ma« 
taa  perdont.' 

23  Plenam]  Uvit  onostam.  Crimen 
cxaggerat. 

25  Fhumi]  Cadant. 

26  Vita]  Nimimra  riTit  fcetoi,  si 
in  otero  tempos  toom  expleat,  nec 
matris  accelerentur  dies ;  si  partos 
matiirum  tempos  expectet. 

27  ^fodiiis  viscera]  Vide,  qoam 
bene  et  nervose  expresserit.  Viscera 
▼ero  soa  qoasi  effodiont  prsegoaotes 
molieres,  qosB  veoenis  fmtnm  depel* 
lere  tentant:  atqne  eliam  dieontar 
oati  '  viscera.' 

28  Et  wsndum]  Ad  novercarom 
morem  alludity  qoe  privtgiios  veneno 
de  medio  tollere  consoevei^int. 

■  29  Colehida]  Aecasativos  Orsscos ; 
Medeoqoe  intelligitor.  Nam  aCelcliis 
regione  AsisB  orionda  foit;  obi  JEei> 
tam  regem  patrem  habnit.  .Pokher- 


rimo  vero  otitor  argomento  Poeta 
ad  criminis  exaggerationem. 

Respersam]  Medea  vero  ira  pari- 
ter  et  dolore  amens,  qood  Creosam 
Creontis  Corintbiorum  regis  filimn 
sibi  prtetoltsset  Jason  maritns,  qoos 
ex  ipso  natos  bal>ebat,  obtmncavii. 

Cfdpani]  Omnes,  seilicef ,  qoi  iNod 
factam  noveront. 

30  Ityn]  Qoomodo  Progoe,  in  Te« 
rei  mariti  oltionem  filinm  Ityn  tmci* 
daverit  antea  vidimos ;  et  postea  ad- 
hac  fiisios  videbimos. 

81  Uirapte]  Medea  et  Progne, 
sciL 

Sed  tristHnu]  Ut  majos  sit  earom 
crimen,  qose  nolla  de  caosa  fsMos 
soos  in  otero  violant. 

82  Soeit]  Snnt  nimirom  nati  ex 
maris  et  foeminss  sangoine  orti. 

88  Dieitey  fais  Tereus]  Qoasi  diea^ 
In  maxiroo  crimine  estis,  qose  a  ma- 
ritis  non  laGessitss,  sicoti  a  Jasmie 


Digitized  by 


Google 


AUORUll  LIB.  II.  14.  497 

Hoc  neque  in  Armeniis  tigies  fecere  lafebris ;  S5 

Perdere  nec  foetus  ausa  lesena  suos. 
At  tenerae  faciunt,  sed  non  impune,  puellse. 

Saepe,  suos  utero  qu»  necat,  ipsa  perit. 
Ipsa  perit,  ferturque  toro  resoluta  capillos ; 

£t  clamant,  Merito,  qui  modo  cnmque  vident.  40 

Ista  sed  asthereas  vanescant  dicta  per  auras ; 

Et  sint  oniinibus  pondera  nulla  meis. 
Di  faciles,  peccasse  semel  concedite  tuto ; 

Id  satis  est :  poenam  culpa  secunda  ferat. 

Ukid  proitiieruni  m  huirU  Armenui  ;  ntc  Utn»  aggre$sa  pirimire  iuoi  «rfnlM. 
At  «Mltet  piMlkr  id  agmni,ied  non  imMig,  Setpe  tptOy  ^bUerjUii.taiiVivetitret 
fiMHtar.  /j9M  mtnritwr,  ei  ejfeHwr  Uda  apanacama:  et  exeUmumt,  qaieumqaa 
iotiem  oipieiuntj  Meriie,  Sid  iita  dieta  diicerpantmr  per  veniae  atkereoi ;  et  »aii- 
hm  «#  mamenium  meu  pr^nagiii,  Dii  ben^gni,  date  eemel  deliquiiiein^^une: 
id  nj/Uit :  iecundum  crimen  exioltai  peenai. 

^^^^^■^^*^^^  ^ 

mUc.  Unus  Mor.  viieera  veetra. — S5  Vulg.  Hoe  «eoM.^S6  Eic.  PoL  Prodere 
nec,  Unas  Ueins.  viiaUana, — S9  Tero  Sa.  et  anus  ueins.  Talgo  ngo, — 40  £d. 
Oryph.  ann.  1564.  Ei,  meruii,  cUunant.  D.  pui  mado.—Ai  Unat  V.  iSuie  et  tn 
omm.  Fr.  Et  eini  tn  verMt.— 4S  Pal.  a  mann  sec.  tutee :  dao  scripti  voton — 
44  Id  a  conj.  Hcins.  Yvlgo^Ei  oaiu. 

NOTiE 

Medea,  a  Tereo  Prognei  in  earam  ten  Tident. 

rabi^xn  tamen  inctditii.  42  Ei  iint  «n».]  Id  eat,  ^batt,  nt 

S4   Figere]    Dixit  modo  *  Vettra  ez  iis,  qan  dixi^  quicqaam  in  te  mali 

qaid  effoditis/  Sec,  rednndet :   antiqai  enim  in  omnibns 

35  Anneniii']   Est  Armenia  AfliflB  nimiam  soUeiti  erant. 

regio  notisftima  inter  Taannn  et  ma-  4S  Peeeaiie]  Qnod  a  Corinna  fae- 

re  Caspinm,  tigribns  abondans.  tnm. 

LaieUrii]  Lnstris.  Tuio']  Impone. 

S7  Tenerai]  Qam  adeo  feris  mitio-  44  Idoaiiieit]  Valg.  EtiotU:  dar. 

r^  esse  deberent,  Heinsias  scripserat,  Id  iotU,  forte  nt 

SO  Toro]    Alii  rofs:  sed  optime  Mycilli  iDterpretationi    faveret,  qni 

illud   alterum  ex  daobns  codicibaa  ad  pracedentia  istnd  retulit,  ut  scn« 

observavit  cl.  Heinsius ;  nam  in  toro  sas  sit,  £t  satis  est  seniel  peccasse. 

sea  lecto  mortui  efferebantnr :  quan-  Vulgatam  vero  lectioDem  potioreiA 

quam  et  illa  altera  lectio  bona  est.  daco,  sicque  accipio,  Satis  est,  Dli, 

liiiokUa  capUU$]  Pro,  solotos  ha-  si    semel  •  Corinnse,   miliique   adeo 

beiis  capillos :  Pbrasi  Orseca.  ignoreritis :  nec  veniam  peto,  si  de» 

40  Merito]  Scilicet,  ista  periit.  nuo  peccet. 

Qlit  modo  cumque]  Quicumque  a^d- 


Detpk.  et  Var,  CUu.  Oeid.  2  I 


Digitized  by 


Google 


40B  P;  OVIDII   NA80NI8 


ELEGIA    XV. 

Ad  amwlum,  quem  dono  amica  dedit* 

Annule,  fonnosaB  digitam  Tinctaie  paeDce^ 

In  qao^censendom  nil,  nisi  dantis  amor; 
MonTis  eas  gratam :  te  laeta  mente  receptam 

Protinas  articalis  indaat  illa  sais. 
Tam  bene  conyenias,  qaam  mecam  convenit  illi ;  5 

<  Et  digitam  jasto  commodas  orbe  teras. 
Felix,  a  domina  tractaberis,  annule,  nostra : 

Invideo  donis  jam  miser  ipse  meis. 
O  utinam  fieri  sublto  mea  munera  possim 

Ajrtibus  XodiBy  Carpatbiiye  senis !  10 

ifoiumCiff ,  MKMf  dmmm  oixefhm :  iikt  $UUim  Miari  miimo  momt  reeepium  digkU 
mt$$,  Tm  0pte  cokareaMf  qmm$  ma  meemn  coktaret ;  ei/icUUJiuipmabituam» 
jfUeiarie  digiimm.    Beaie  ai$mief  tangerie  a  Damkm  noetra.    J^fdix  tpMJM 

1  Jmi.  et  octo  «1.  digiium  Jmuiwre.S  Malti  codd.  emnemi  tlfa.— 6  D» 

NOTJE 

S  CMJeiubim]  Monus  dlcit,  non  ez  annnlos  ad  amlcam  este  malnisset. 

valore,  sed  ez  dantis  amote  esse  cog*  10  JEttie']  Atii  Meem :  id  est«  Clrcet, 

noscendom.  Solis  filisy  maxlmsB  veneficsy  et  iii> 

4  Artic¥ii$']  Digitis.  canUtricis. 

5  Cmmeaiae}  Digito  Corionse,  neo  Carpaihit]  Carpathos  insula  est 
laxos,  nec  arctns ;  aptns  sis.  maris  Medlterranei  versas  ^gyptnm ; 

Illi}  Corinnae,  scil.  qnam  qaia  reticta  patria  Proteus  oe- 

6  Jasto]  Illud  est,  quod  dixi,  nec  cupavity  ab  ea  cognoroinatns  est* 
laxns  decidaty  nec  arctos  dolorem  in-  Fait  vero  Proteus  Neptuni  et  Plue* 
ferat.  nices  filiusy  vel,  nt  aliis  placet,  Oceanl 

Orhe"]  Scilicet  in  orbem  et  circo-  et  Ttethyos ;  Deus  marinos  in  omnea 
lam  diductns  est  annuloa.  sesc  formas  transmutare  callidns« 

8  /noidcp]  Qoia  Ipse  potiiu  qaam 


Digitized  by 


Google 


AVORUM  LIB.  ff.  16. 

Timc  ego  ta  domiiUB  cnpiaiii  totigisse  fiapilfaui, 

Et  beyain  timicis  inseniisse  manom. 
Elabar  digito»  qnamvis  angastns  et  hflBrens^ 

Inqne  sinam  mira  laxus  ab  arte  cadam. 
Idem  ego,  nt  arcanas  possim  signare  tabeUas,  15 

Neye  tenax  ceram  siccaye  gemma  trahat, 
Hnmida  formos»  tangam  prios  ora  pueUae. 

Tantum  ne  signem  scripta  dolenda  mihi. 
Si  dabor,  ut  condarloculis;  exire  negabo, 

Astringens  digitos  orbe  minore  tuos.  20 

Non  ego  dedecori  tibi  sim^  mea  Yita,  futurus ; 

Quodye  tener  digitus  ferrerecuset,  onus. 
Me  gere,  cum  calidis  perfunderis  imbribus  artus : 

Damnaque  sub  gerihna  perfer  euntis  aquas. 
8ed  puto  te  nuda  mea  membra  libidine  surgent,  25 

Et  peragam  partes  annulus  ille  yiri. 

Hb  JEmiSy  vel  mmm  CmrpOhHI  twme  ego  epitm  te  polpmue  wawffli  doimury  H 
immiriiee  wmmm  wieirmm  itmieie.  SiibtrekardigUo,  fnamvif  crdw  e$  eeemexee; 
et  fieeiu  weee  arf^/icM  dMtdaM  m  frmtMfi.  Utimeiee  idemegepeteimeigHUare 
tehettee eeereiee ;  etnegemma  edharene teu  twida  revettat  cerem^  ewie  ieekgem  wdm 
IflMa  pMww  pmeOm.  Ttmtum  me  rigimm  eppemem  teriptie  miki  btgeiidie.  St  #r«- 
deTf  «1  terver  etneuHe ;  reeueebe  egredi^  eewrtUme  teee  diigiie§  ekrtwU  hreemrt^ 
Ege  NMi  «M  tiUfiiimwB  dekeneetmmenief  men  but ;  veipendne^  qned  meOie  digitme 
wmitgertre.    Me  ftree^  emm  mbinerie  mumbrm  ofw  tepidm;  et  telermdiepemdm 


reeie  erbe.^10  Al.  JEmm, — 11  5«.  egeme:  R  Tnme  per  te:  dutt  edd.  priic» 
egmter, — 14  Lexme  P.  valgo  iepeme.  Scr.  nmiim  imxne  mb  mrte. — 15  Sa.'Mor. 
PaL  et  D.  Indt  tge, — 16  Bersm.  ed.  eieemqnt  miembn, — 18  Mor.  D.  et  dao 
«lii  «^faa.— 21  Sim  P.  vnlgo  «mr.— 29  Barm.  coi\|.  ttrte  digiine.^2b  Per- 
/mnderie  corr.  Ueins.  vnlgo  ptrjundte:  P.  peifmndie^i5  Nudm  P.  et  duo 
«1.  com  Exe.  L  volgo  viM.— 26  Permgmm  P.  Barb.  et   anoi  Mor.  valgo 

NOT£ 

11    7V)  An&olmB    olloqaitar,   ia     vm\  ad  estremam  lingaam  ea  solea- 
qaem  aelptam  transmotatam  vellet  .    mos  admovere.    Satios  est  tanen,  at 

It  Lmmam]  Qoa  plernmqne  annnli     melias  signnm   in   cera  recipiatnr, 
geitantnr.  expectaroy  donec  ea  parnm  refriz- 

1%  HtfrM]  Tenaciter  digitnm  pre.     erit. 

18  IMtmdm]  Amatorias  pnta  ad  ri* 


'  M  Trmkmf]  81  calidiori  eer«  gem-  Talcm  literas. 

ma,  annolosy  aut  signnm  Imprima-  19  Dmber']  Ancills,  scil. 

tnr,  ni  prins  panlnlnm  Iramectatnm  Eeeire']  Ex  digitis,  acil. 

fiierit,  adliMret:  nndefit  nt  ad  iabi#  21  Ntm  tge]  Istnd  profeeto  lepi- 


Digitized  by 


Google 


fiOO  1P.  OVIDll   NA80KIB' 

Irrita  qnid  voyeo  ?  parvnm  pioficiscere  miniiis : 
Hla  datam  tecum  sentiatesse  fidem. 

tufi/f  tZlaftfiiftf  nh  gewuna,  *  *  Quid  voveo  itumia?  DUcedHo  dmmm  Uve,    iUk 


^^^*^^^^*^ 


pemget:  duo  tl.  penget, — 27  Al.  qmd  mene^?  qaatnor  mm)eo,  Me.  pmxMm 
miaiiif.->28  AL  eeemn*  Ed.  Gryph.    et  Benni.  teatiei:  Bnrai.   tec.    cooj. 

NOTJE 

dum,  qnui  jam  ipse  PoeU  annullaf  2S  Gere"]  Mos  rero  est  uunilam 
fiictat  Bese  ad  dominam  excasarety  digito  detrahere,  cnm  laTamos;  ne 
qaod  ezire  recosaret  gemmfle  fnlgorem  aqoa  obacaret« 


ELEGIA   XVI. 


Ad  amicam,  ut  ad  rura  sua  vermt*, 

Pabb  me  Sulmo  tenet  Peligni  tertia  ruiis ; 

Parva^  sed  irriguis  ora  salubris  aquis. 
Sol  licet  admoto  tellurem  sidere  findat^ 

£t  micet  Icarii  stella  proterva  canis ; 

Shdmoy  porf  ieriia  agti  Peligtti  me  habet,  exigua  qaidem  regio^  §ed  mhibrie  aqmit 
ecaimienhbut.    QuammM  Sol  kiare  cogat  terram  eidere  apprtfUiqmataj  et  fleOa 

1  Pal.  anas  tertia  jiirif.— S  Mor.  irr.  cMa  eemper  nfictf .«--5  Fr.  /jfiMm(i&iif • 

NOT£ 

1  iSMmo]  Patria  fuit  Poetae;  a  qoa  Alias  irrigaam  est,  qaod  irrigatnr. 

Sulmonensis  dictus  est.     Oppidum  Ora]  Regio. 

fnit  in  Pelignis,  distans  ab  urbe  no-  8  Admotei]  Qood   fit  sestate,   qno 

naginta  millibnii  passnum.  tempore  non  obliqui,  sed  directi  So- 

7«rtia]  A  Plinio  qnoque  Peligni  lis  radii  miuorc»^  terris  calorem  im* 

in  tres  populos,  Corfinienses,  Super-  mittont. 

equanos,  et  Snimonenses,  dividontur.  Pltiidftf] .  Nimio   sestn   tolot  terra 

S  Irrigme]  Ad  irrigandom  aptis.  hiare. 


Digitized  by 


Google 


AlfORUM  LIB.  II.  16. 


501 


Arra  pererrantiur  Peligna  liqaeatibQs  nndid,  5 

Et  viret  in  tenero  fertilis  herba  solo. 
Terra  ferax  Cereris,  multoqae  feracior  ayse ; 

Dat  qaoque  bacciferam  Pallada  raras  ager : 
Perque  resai^entes  rivis  labentibus  herbas 

Gramineus  madidam  cespes  obambrat  humum.  10 

At  meus  ignis  abest.    Verbo  peccayimas  uno : 

Qu»  moyet  ardores,  est  procal;  ignis  adest 
Non  ego,  si  medius  Polluce  et  Castore  ponar, 

In  cceli  sine  te  parte  fuisse  yelim. 

irfeda  emu  IcqtH  tpUndeat,  campi  PeUgni  irrigantur  of  vu  fluentibm  ;  ei  gra- 
menferax  vireieU  m  mM  kumo.  T^  fertiUM  wegeHe,  et  wmUofertUim'  wsb  ; 
fwtdue  gratut  preebet  auoque  oleat  haedfera» :  et  ceepes  kerbidut,  per  gramina  r«- 
natcentiarhmtJlMenJtumtytegittolMM,  At  meut amer  ett procui,  DeUquinmtuna 
voce.  Qua  aceendit  ignem,  abett ;  etttut  adett.  Si  ego  coUocer  mediut  inter 
PoOucem  et  Cattorem,  recutem  fuUte  m  tede  caUtti  tine  te.    AnxUJaceantf  ei 


Barm.  conj.  Uquaeibut.—e  V. ».  kerha  #or».— 7  Doo  scripti  et  cd.  Oryph. 
Cerere,  Helns.  muUie^feraewr  mw.— 8  P.  gratut  ager.  V.  gr^jut.  Duo  parvut. 
Sc.  nixiu.— 9  Pol.  alter  ntnt  aimiiH6iif.— la  Ignit  D.  et  qoatuor  aL  volgo 


NOTiE 


4  loam]  Istud  accepit  cognomen 
Canicnlay  seu  Sirius  •tella,^quia  in 
eam  transmutatus  dicitur  a  Baccho 
leari  canis,  Mera  dicta,  nt  ipse  in 
Arctorom.  Qoam  fabulam  Yidebis,  ai 
lubet  apud  Hyginnm :  nam  nugas  ho- 
jnscemodi  aspiut  repetere  ranum  est. 

Proterva']  Malignay  pemicioea;  qnsB 
.  caiores  dicitor  intendere. 

6  Pererrantur]  Scilicet  ob  terr» 
inaBquaiitatem  cursum  suum  obli- 
qnum  habent  rivi. 

6  Tenero]  Propter  herbas. 

7  Cererit']  Tritici;  cui  frngnm  ma- 
ter  mitissima  praeesse  dicitnr  Ceres. 

8  Baeciferam]  Ferentem  baccas, 
oiivas. 

PaUada]  Oleam;  quam  Pallas  seu 
Minerva  invenisse  dicitur. 

Rarut]  Id  est,  cnjns  terra  non  est 
apissa. 

9  Beturgentet]  Crescentes,  expo- 
jBunt.  Forte  potandnm  est,  ibi  her- 
bas  pedibns  procolcatasy  cx  soii  fera^ 


citate  statim  resorgere.  Intelligas 
saltem  mijos  qoid  a  PoeU  dici  qoam 
Crescentes. 

10  Gramineut']  Oramine  plettos,  seo 
consitos. 

11  Ignit]  Pro  Amore  et  Amica 
potest  snmi;  adeoqoe  ex  amphibo- 
lopa  illa  sobjongit,  *  verbo  peccavi^ 
mus  ono;'  qood  ipse  postea  exponit 
Poeta,  cnm  dicit,  ^  Qo«  movet  ar- 
dores/  &c. 

13  Queenmet]  Corinna  meos  ignis 
est  procul. 

/gats]  Amor,  qoi  Ignls  est,  adest. 

IS  Si  mediut  PoUuee]  Pro  Inter 
Pollucem  et  Castorem:  qui  fratrea 
per  vitam  in  regni  administratione 
maxime  concordes,  conversi  snnt  in 
GeminoSy  sigonm  Zodiaci,  quod  est, 
inter  Taumm  et  Cancrom,  adeo  mag- 
num,  ut  com  aiter  occidat,  jam  oria- 
tor  aiioa :  onde  altematim  vivere  di- 
cnntor. 

14  /a  cerii  pioie]  In  sede  coelesti ; 


Digitized  by 


Google 


002  ,  P.  OVIDII  MASONIS 

Soliciti  jaceant,  terraqae  premaiktiir  imqna,  15 

In  longas  orbem  qni  secnere  vias. 
Ant  jnvenum  comites  jnssissent  ire  pnellas, 

Si  fhit  in  longas  terra  secanda  vias. 
Tum  mihi,  si  premerem  Yentosas  horridns  Alpes, 

(Dummodo  cnm  domina)  moUe  fuisset  iter.  20 

Cnm  domina  libycas  ausim  pemunpere  Syrtes, 

Et  dare  non  aeqnis  Yela  ferenda  Notis. 
Non,  quae  virgineo  portenta  sub  inguiiie  latrant ; 

Nec  timeam  Yestros,  cnrva  Malea»  sinns : 
Non  qua,  submersis  ratibns  satnrata,  Charybdis  25 

Fundit,  et  effusas  ore  resorbet  aqnas. 

wgmmlwterrmwt9ktU,pddwuenmiarhemmnr^^  Aidimperaamifmd^ 
U$€mi$wri0doi€ie€iU€»^dterrafmidimdeitda  la  proUxa»  oiot.  Tmm^  $i  fiigidm 
aticertm  Alpe»  vetUi»  per/Uda»^  dmmmQdo  emm  demum^  via  mShifmmai  aaam». 
Aammpervidare  Spie»lJu>$ea»camdamma^.ei  iradare  vda  impelkida  Aaatri» 
adaerti»,  Nem  expaaeam  atanttra^  gamfrrmmt  eabfemare  virgiaeo ;  nee  vedrea 
reema»f  earva  Maiea:  aam  fM  parte  Ckarfbdi»f  expUta  aamba»  abaerfHtf  eaad» 


^^^^^^^^^^^^ 


ardar,^l7  P.  et  molti  il.  At  /imfliiMi.— 18  Sa.  com  il.  Sie  /Ktt.— 19  Prima 
ed.  tarMa»  Alpee:  ilii  veaioei  iarbiae  PanH^  vel  rcoH.— 90  Al.  DMncm  eam 
dimfae.— 21  Al.  pretrwmpere:  Mor.  et  dao  altl  prwmmpfrv.— 86  Paf.  onoa 
aaptraia  Ckar.  alter  Me.  /Mo.— M  Reaarbet  Exc.  D.  et  ooot  Med.  Tolgo 
reeeptei :  Barb.  repartei:   Pai.  1.   rqMiM;  oode  Heloi.  cooj.  repaiai^ 

NOTiE 

lo  ciolo.  moutom :  qom  com  se  io  Sieolom 

U  AvMoilMr]  Ek  veterl  sopertti-  mare  prvcipltem  egluet,  il>i  ko^ 

tiooe  loqoitory  qoati  aiortoorom  oua  polom    eiecit   oaofraglli  lofaoMm; 

aeotire  qoid  pottent ;  aot  ex  eo  ali-  obi  reciprocaote  maria  msto  et  on- 

qoid  io  aoimat  redoodara  inteUise-  darom  collisione  eaoet  et  lopi  ololare 

retor.  Tidentor.    Qo»  omoia  aote  Tidimoty 

10  /n  laaga»}  loeptom  videtor  it-  et  deioceps  recorreot. 
tod.  Partada]  Canet  et  lopot  intcUigit ; 

19  Htrridot]  Frigore  deformatot.  qnot  modo  indicavimot. 

Alpe»]   Montet  tont   altiMinii    et        94  Malea]  Promoocorium  ett  Lo- 

notittimi  Oalliam  et  Germaoiamab  eooicm,  obl  roare  pericnlotiasiaHon : 

Italia  dividentes.  iinde  Proverbinm,  <  Cum  ad  Maleam 

91  Ptrrmapire]  Per  vim  maxlmam  deflexeris,  domesticos  oblivitcere.' 
trantire*    De  Syrtibnt  vero  antea  vi-        96  CAeryMif]  FcBmina  fnisse  dlci* 


tur    ▼oracissimty   qo»,  qnia  bovea 

99  iBfois]  PropltiiSy  fiiTeotibot.'        HercoUs  rapoit,  a  Jove  foloiinatay  et 

9S  Qmr  virginea]  Scyllam  detcri*     In  mare  prsecipitatay  in  Sicolo  nsari» 

blt|  Pborci  filiam,  iif  caninos  et  lo-     e  reglooe  ScjUm  convenlente  Mcto- 

^not  rictot  Circet  Tooedelii  Meme    aierplioti  ▼ocoflneoii  eCedt, 


Digitized  by 


Google 


AMOStJM   LIB.  II.  16. 


m 


Qaod  Bi  Neptannm  yentosa  potentiaTincit, 

Et  snbventQros  anferet  onda  Deos ; 
Tn  nostris  niyeos  humeris  impone  lacertos : 

Coipore  nos  facili  dnlce  fetemus  onus. 
Sadpe  petens  Hero  juyenis  tranayerat  undas : 

Tnnc  quoque  tranasset ;  sed  yia  csDca  fuit 
At  sine  te,  quamyis  operosi  yitibus  agri 

Me  teneanty  quamyis  amnibus  arya  natent» 
Et  yocet  in  riyosparentem  rusticus  undam, 

Fri^daque  arboreas  mulceat  aura  comas, 
Non  ego  Pelignos  yideor  celebrare  salubres, 

Non  ego  natalem,  rura  pateroa,  locum ; 


30 


95 


iiiy  H  riinikk  gfim  <ng  emima».  QMod  jt  jfrocAmfriMNepimdiiipinit^iiJh^ 
iMflhr^piml  Dcm  •jwm  khirM ;  tu  immUte  brmdda  mmdUm  wmtrii  AtnMrif  :  nm 
gatMmi  arpin  ixpiditi  mmn  poMhif .  Stipi  jwmaii  imBimmi  Hin  ir^eeind 
fntum,  TimefiiofMcfnveciawt;  «mI  vi«/vif  o&fcnra.  At  dmi  Uy  qmmnii  emn* 
JM dMeUii vitihui «m  detiiifml,  ammmiprietm  irrigiidur  emedimif  it  i^rieola  de» 
rieae/feietmeeaueim^itveH/taifrigidm^iirieg^  ege  fieimeideeT 

/refeenien  Pmigmii  eeMree ;  ege  mm  Tideor  freqnentare  •oliiiii  iMl«ie,  agne 


^^»»»»>»>*«^»»^#i 


S7  Alii  Nepiwm.  Vnlff.  vimeei:  «Ui  miieef.— 28  N.  et  Me.  prior,  o^^erei  iUo.-* 
Sl  P.  cnm  ainltis  aliU  Herwi.— U  PaL  S.  et  ed.  prina  c^oii  emUibme.'^ 
M  £d.  primay  Gryph.  et  aL  imbribme  arM.-^S6  PeneUm  wmImi  Eao*  P. 
ScaL  et  PoL  vulgo  earreRieM  mel*  «mm:  al.  enrreRleM  aMaeMi  vcl  MtdaM, 


NOTiE 


27  Qeed  eij  Vide,  qnomodo  imagi* 
natione  soa  auferatnr  Poeta :  perinde 
loqnitnr,  ac  ti  cnm  amica  oanfraglnm 
e«Mt  passnnM. 

JVep^iMiiM^  Mare. 

Fmloia]  Scilicet  hi  marl  tls  ven- 
tomm  maxima. 

KtiiciC]  Ita  nt  narls  submergatnr. 
'   SO  PeeiW\  Ad  natandnm  paratlwi- 
mo,  et  qnasl  levisslmo. 

Sl  J7erv]  Acensatirns  est  Oraecns. 
Qiam  Yero  fnerit  Hero  ex  Leandri 
epistola  satls  snperqne  supra  tldi- 
mns. 

Jaeeiiit]  Leander. 

tl  T)aui\  Cnm  nndis  obmtns  pe- 
riit. 

C^ea]  ExtlBeta,  sdllcet,  Inccraay 
f  la  in  siimffla  tsrri  ab  Hero  pMlta, 


Iieander  natatnm  dirigebat. 

8S  ^leinele]  Cnm  snpra  affirma- 
Tcrit  Poeta,  se  cnm  domina  vel  in 
asperrimis  locis  bene  vietnram ;  nnnc 
contra  amttois^ima  sine  ea  ing  ratissi- 
ma  dicit. 

Opend]  Qnl  me  mnlta  opera  deti- 
nent. 

M  Na»ent]  Hyperbole  est:  plus 
dicity  qnam  re«  esse  potest 

Sft  Veeet^  Edncat.MnUnm  Yero  et 
istnd  ad  raris  amoealtatem  conlert. 

t6  CsMas]  Frondes;  qoM  snnt  ve- 
Inti  arborum  com». 

S7  Cele6mre]  Freqnentare.  Non 
mlM'  In   amcrnio   Pelignls   esse  vi- 


S8  Na/«IeM  iseMMimm  pclenw]  Ap« 
poiitio*^ 


Digitized  by 


Google 


iM  T.  OVIDII   NA80Ni9 

Sed  Scythiam,  Cilicasqae  fecos,  Yiiidesqae  Brilaiiilos, 

Qaaeqae  Prometheo  saxa  craore  robeDi.  40 

ITlmas  amat  yitem,  yitis  non  deserit  almam : 

Separor  a  domina  car  ego  saepe  mea  ? 
At  mihi  te  comitem  jurarais  asqae  faturara, 

Per  me,  perqae  ocolos,  sidera  nostra,  tnos. 
Verba  puellarum,  foliis  leviora  caducis,  45 

Irrita,  quo  visam  est,  Yentus  et  unda  ferant. 
Si  qua  mei  tamen  est  in  te  pia  cura  relicti ; 

Incipe  poUicitis  addere  facta  tuis: 
Parvaque  quamprimum  rapientibus  esseda  mannis, 

Ipsa  per  admissas  concute  lora  jubas.  50 

paternM ;  ttd  SafikioM,  H  lupero»  CUice$^  ei  mrideM  BritaJmM,  ei  nqM«,  9««  r»* 
beni  eamgume  Promeikeo,  Vlmme  dUigii  vUemf  vitis  mon  deMiUuii  ukmm,  Qmmm- 
obrem  ego  e^umgor  eape  a  mea  demAaa  ?  Ai  mUd  jmraverae  perme^etpeT  oadea 
twoe^  moeira  aelraf  ie  eemper  mihi  vemiwraM  eomitm.  Amra  ei  Jbietme  abeyimmt 
dicia  tJMMta  pmeUaruMy  leviora/oUia  dedmentUme.  Si  fvtff  tamem  eet  w  eeptM  oiiMr 
miei  deetUmii ;  ime^e  a^gieere  fada  tuie  promierie :  et  ipea  qmam  pruntuit,  mummi» 
eekritertrahentUmepana  eeeeda,agiuhabemaeper  jmbaeimcUaiaM.    AivoeyCoUea 


uti  ed.  Orypb.  «dd.  1554.^97  Mor.  duos  videar,— 40  Ai.  crmore  mtademi:  doo 
Heiot.  eamgmime  eaxa  rmbemi. — 41  Al.  mmat  vUee,  Exc.  I.  vUie  itoit  deaiatt. — 
48  Jmrarae  P.  et  Exc.  Scal.  rolgo  joraftof.— 44  Mor.  eidera  eltra,  Al.  oemloa 
qmi  rapmere  ««m,  rel  tmo»,—46  Qmo  legit  Heins.  pro  qma^  qood  P.  exhibet ; 
volgo  IrrUaqme  mt  viam$m.  D.  et  ed.  Oirph.  ann.  1554.  qma  mi  viemmi.  Al.  vemime 
et  amra. — 47  Al.  reUcia.— 50  Sa.  odmtftaf  «uu.— Barb.  admUeeae  mamme:  Scr. 

NOTiE 

S9  Scfftkiam]  Aspero  est  et  incolta  boerity  iilum  sangoine  infecit. 

Asi8e,itemqaeEaropBregio,adSep-  Promfeiheo]    Foit  Prometheos,  ez 

tentrionem  spcctaos.  qoo  adjectivom  Promieikeme,  Japeti 

CiUcaeqme]  Fueront  Cilices,  Asiss  fiiins,  qoi  ob  ignem  setherea  domo 

minoris  popoli,  Piratica  et  mornm  snbdoctnm,  ot   loqnitor  Horat   in 

feritate  celebres.  Caocaso  Jovis  josso  a  Mercorio  re- 

Ftrtdesgiie]  <  Omoes/ inqnit  Csesar,  ligatos  est;  abi  jecor  ejos  assidoe 

Bell.  Oali.  y.  14.  '  se  Britanni  Titroy  aqnila  rostro  depasceret. 

[sen  glastOyherba]  inficiont,  quod  cce-  48  /itdp€  poUUUie]  *  Fac  sts  nonc 

mleum  efficit  colorem ;  atqne  hoc  hor-  promissa  appareant,'  ut  loqoitnr  Te* 

ridiore  sont  in  pngna  aspectu.'  rentins. 

BrtiaitiiM]   Anglos  hodie  appella-  49  Rapiemiibme]    Celeriter  trahen- 

mos.  tibos. 

40  Quaqme']  Caucasom  dicit  mon-  Eeeeda]  Currus  sont  Oallorom,  qni- 

tem  in  Asiae  Septemtriooali  parte«di-  bus  molliter  ▼ehontnr  pnellte. 

tissimnm :  nbi  religatos  Prometlieus  jlfaimu]  Minores  snnt  eqni»  admo- 

aquilae  corrodendum  jecur  cum  prte-  dum  agtles. 


Digitized  by 


Google 


AMORUM   LIB.  II.  17. 

At  ros,  qna  Teiiiet,  tiimidi  subsidite  montes : 
Et  faciles  curVis  Tallibas  este  yi». 

twrgidi,  fua  vekehKTf  depnmim;  ei  via  eeiote  expedUei  tn  eMrvi$  vaUUm, 


sw 


^^^^^^■^^<^^^^ 


vmMmea»  tiof. — 51  Al.  0m  vemet.  V.  umiM  mMdiie  eeUee, 


NOT^ 


50  Ipea}  To. 
Admieeu]  ConcitaUs. 
CmcMitf]  Ut  eo  ad  celeriorem  cor- 
som  eqiii  incitentor. 
Mku]  Pro  ipsis  maonis,  per  Syn- 


ecdoehen  partia  pro  toto. 

51  Veniei]  Corinna,  scilicet. 

Subeidiie']  Per  planom  Tero,  ant 
lcTiter  decliTem  Tallem,  facilins  cnr» 
rns  traiiitnr. 


ELEGIA    XVIL 


Quod  Corinna  soli  sit  serviturus. 

Si  quis  erity  qoi  turpe  putet  servire  puelte ; 

HIo  conTincar  judice  turpis  ego. 
Sim  licet  infamis ;  dum  me  moderatius  urat, 

Quse  Paphon^  et  fluctu  pulsa  Cythera  tenet. 
Atque  utinam  dominse  miti  quoque  praeda  fuissem ;         '  5 

Formosa".  quoniam  prae^da  futurus  eram. 

Sidkqmeerii,  qwi  indecorum  credai  eereke pudtte  ;  ego  eoargwoT  tnfaxme  ttto 
rwdiee,    8im  heet  impie  ;  modo  qme  eoHiur  Pmhif  ei  Cfiheris  perculau  wndi»^  me 
\  ierqueut.    Aique  «Haam  preeda  eiiam  fideeem  kni  dandneBf  quamdoquidem 


4  Unns  Heins.  cincia  Cifih,  septem  euUa.   Qoidam/iicliis  tuUa :  V.  et  prima 
ed.  e  Jiueiu  naia :  Mor.  8.  ei  flueiue  aquore  fiaia.— 5  MUi  nnos  Mor.  Sa.  et 


NOTiG 


3  Ijicet]  Coneedentis  est. 

4  Qua  Paphon]  Venos  est;  qon 
Paplii  in  Creta  insola  celebre  fannm 
babnit. 

flueiu]  Undis  maris.    Insnlae  vero 


nndiqoe  flnctibus  pnlsantor. 

Cyihera]  Cythera,  enon,  nomen  est 
insolse  contm  Cretam  posite,  ad  oc- 
ca&nm. 

6  Pradafidmem]  td  est|  servireai 


Digitized  by 


Google 


506  P.  OYIDII  KA80NI8 

Dat fiudes aniinos:  fiicie  ¥10160181  Ckniiiiia eat; 

(Me  miserain !  cor  est  tam  bene  nota  sibi  Y) 
Scilicet  a  specali  sumuntur  imagine  faatoa ; 

Nec  nisi  compositam  se  prius  illa  videt.  X9 

Non  tibi  si  fitcies  nimium  dat  in  omnia  legni ; 

(O  fiicies  oculos  nata  tenere  meos!) 
CoUatam  idcirco  tibi  me  contemnere  debes. 

4ptari  magnis  inferiora  licet. 
Creditar  et  Nymphe,  mortalis  amore,  Calypso,  15 

Capta,  reluctantem  detinuisse  virum. 
Creditar  aequoream  Fhthio  Nereida  Regi, 

Egeriam  josto  concnbaisse  Numae ; 
Volcano  Venerem ;  quamyis,  incude  relicta, 

Turpiter  obliquo  claudicet  iUe  pede.  20 

viNliifiif  eram  jfradm  jmkkrm,    Pwkkrihido  prahet  foMhu,    QmKmohrem  (\ 


mhmtm  I)  mtferbaftrma  Carimm  e$t  iUn  tmm  pergpeeta  7  Neiime  miperkm  imim' 
eiimr  db  efigie  epecuU ;  mee  iOm  m  epeetet  nid  mUe  onMiani.  iSE  pukkritMde  tiH 
tribuitmmim  tmperH  m  omiM;  (omdtuefaetut  od  retimmidMm  meeeeeidml} 
nmi  ideo  me  tilii  compmxitMm  debm  mpermari,  Ueet  mmera  eompom  wmgme. 
NpHpkm  etiam  Cakfpm,  eorreptm  awmre  Moriolif,  patatwr  mmrm  olffeeitm  viro 
npiigMwtim  £xiinNMMf  MArtMMi  Nereidm  Mtitt  ewm  R^fe  PKam  eoweefwum  » 
Eg^imm  ewmjutto  Nwwm  ;  Venerem  ewm  Vukawo  ;  pmmmiiy  imeude  omimb,  iBe 


trei  «L  Tvlgo  wuOe.-^J  Optimiis  PaL  P.  et  tres  al./actct  o.  Ceriwnm.^ 
11  Regwl  P.  cnm  niio  V.  et  Barb.  vnlgo  n^rnicM. — IS  Al.  doeta  tenere. — 15  P. 
et  dno  al.  Traditwr  e».— 16  Al.  rfOMMfeM  einiM.~17  Credttar  P.  N.  Mor.  et 
Sa.  Tnlgo  CrediMiit.— 18  Al.  ^eriam  Mlro.— 19  P.   FelMiii   Feniie  eee.— 

NOTJE 

dominM  minns  snperbM.  talitatem,  u  lecnm  dintins  manere 

7  Factee]    Faciei  Tennetas  Gorin-  Tolnisset,  pollicita  fnerit. 

»am  snperbam  facit.  Caiypm^  Hesiodo  Oceani  et  Tetby- 

Fiefeiita]  Snperba ;  quM  etiam  oiihi  os»  Uomero  Atlantis  foit  iilia. 

▼im  facit.  16  Reimetmntem]    Qui  JotIs  jossn 

10  Nee  wiei  eompotUam^  Innnit  Po-  discedere  coactiis  est. 

eta,  quod  poeUM  si  se  incomtas  Tide-  17   Phtkio']    Peleo ;    qni   PbthiM 

rent,  minns  sibi  placerent,  et  minns  regnavlt,  qnod  oppidnm  fuit  Tbessa- 

•nperbirent.                                   *  lie. 

11  Dat  i»]  Id  est,  Adt,  nt  aliis  Nereida]  Tbetis  est,  Nerei  filia  pnl- 
iMperites.  cberrima,  mater  Achillis. 

IS  CotfalvM]  Comparatnm.  18  Egeriam']  Fnft  h»c  Aricini  ne- 

14  ifpCort]  Componl.  moris  nympha,  cnm  qna  Nnma  Pom« 

15  ilforfaiie]  UlyMis  scil.  qnem  ad  pilins,  secnndns  Rez  Romanommy 
ae  tempestate  delatnm  Calypso  diel-  sibi  noctnmos  congressns  esse  simn* 
tamaqMMleetmttte^vtilUfanmor-  l«?it. 


Digitized  by 


Google 


AMOBVM  LIB.  11«  17. 


007 


Carminui  hoc  ip^am  genus  impar ;  sed  tamai  apte 

Jangitur  herona  cam  breviore  modo. 
Ta  qaoqae  me,  mtea  lox,  in  qnaslibet  accipe  legeo. 

Te  deceat  medio  jura  dedisse  toro. 
Non  tibi  crimen  ero,  nec  quo  l»tere  remoto.  25 

Non  erit  hic  nobis  inficiandas  amor. 
Sint  tibi  pro  magno  felicia  carmina  censu : 

£t  multse  per  me  nomen  habere  volont. 
Novi  aliqaam,  qoae  se  circomferat  esse  Corinnam. 

Ut  fiat^  qnid  non  illa  dedisse  velitT  30 

mdecare  doMdUet  pede  diatmio,  Hoc  ip&im  gemu  c0nmmM  est  imequi^ ;  $ed 
iamen  herHeuM  amemne  emmectiiur  emn  breviere  vemL  Tu  quopiey  «m  ctta.  m« 
admiite  m  qmueumque  cemUtione»,  Te  deeeut  Jmpoemeee  lege»  medio  lecto,  Nem 
ero  Ii6i  dedeeue^  %ee  quo  r^ecto  gmideue.  the  amar  nen  erii  wobie  obmegemdme, 
Verem  degatdeetnd  tiH  pro  meigm  redHtu:  phtnmm etmm  eupumt/uwmm  eemeepA 
perme,    Quemdmn  eeioj  pue  juetet  oe  eeee  Corimmm,    Quidittunaueupi^dedia- 


21  Franc  et  tmmen.—S2  Sa.  heroum.  P.  Juugitur  in  vereue.  Scr.  hreviore  pede. 
— 9t  Jon.  aedtpe  partee, — ^24  Deeeai  P.  et  tres  al.  valgo  deeet  in :  F.  et  Fr. 
deeet «.  Dno  iibri  eigna  dedieu :  plarimi  al.  jueea  tfed.— 36  Al.  ked^e^%6  Al. 
Aievo^w.— 97  iStni  tUn  trea  Heins.  Tolgo  ^faiii  miki:   doo  Heins.  «wii  H6t ; 


NOT^ 


19  FidMiio]  Foit  ille  Veneria  ma^ 
ritns,  Jovis  ex  Jnnone  filias,  nt  pla- 
rimis  placet;  qao  ignis  inteiligitnry 
ant  calor,  sine  qno  nnlia  fieri  potest 
generatio. 

Ineude^  Hanc  insemit  Poeta,  ad 
indicandam  artis  Tilitatero,  qnsB  eti- 
am  amantem  contemnendnm  facit. 

ReMeta']  Non  enim  vtdetnr  clandns, 
dnm  apnd  incndem  se  exercet. 

ao  Obiiquo']  Distorto. 

Sl  Hoc  ipeum]  De  carmine  Elegia- 
^  loqnitnr;  qoo  genere  lissc  Ipsa 
scripta  sunt,  qnsp  nnnc  excntimns. 

Jmpur]  Quia  Hezametro  supponi- 
tnr  brevius  Pentametrnm. 

29  Herou»]  Hexametnun;  qno  in 
Heronm  descril>endb  factis  ntnntnr. 

Modo]   Carmine. 

U  Nontibi  erimen]  Non  tibi  igno- 
miniam  aat  dedecns  afferam. , 

»  It^kkmdm]  Infidari,  sivey  la- 


ficias  ire,  est  negare. 

27  iSSiil  tibi]  Hanc  lectionem  tx 
trtbus  scriptis  amplexns  est  dar. 
Heinsins :  attamen  vulgatam  siml  mi- 
hi  confirmare  videntnr  qnss  seqnontnr. 

28  Jlftilto]  Pnellse,  sciL 

29  Cireu^ferait]  Ubiqne  jactet  se 
esse  Corinoam ;  nt  quamcnmqoe  lan- 
dem  amicae  men  meis  Yersibus  tri- 
boi,  ipfta  sibi  arroget. 

C«rtimaiii]  Nempe  aliod  foit  pnel* 
Itt  nomen  qnam  Poeta  amaTit;  il- 
Indqae  ipsi  dederat,  vel  ipsa  snmsa- 
rat,  nt  celaretnr. 

SO  Ut  /ai]  Corinna,  scil.  tantk 
landibns  a  me  celebrata.  At  Tero 
ingeniose  admodnm  ratlones  confiui- 
dit  Poeta,  qaamobrem  aliqna  pnella 
Corinna  esse  optaverit :  furrit  iiempe 
nonnulla  qoamipsa  Corinna  velleesaft 
Corinnam  fateretur,  siqnidem  Coria- 
na  Imperatorii  filia  foeiit. 


Digitized  _by 


Google 


sos 


P.  OVIDII  NASONIS 


Sed  neqne  diversi  ripa  labontar  eadem 
Frigidas  Eurotas^  populiferqae  Pados ; 

Nec  nisi  tn,  nostris  cantabitar  ulla  libellis. 
Ingenio  caasas  tu  dabis  una  meo. 

M,  %UJiai  7    Sed  neque  gOidMM  Emtas^  et  popmVrfer  PadmB-  dimUJUumi 
ripa ;  nee,  aiai  tUf  uUa  celebrahUwr  aaetrie  libdUe.    7V  $ota  preehebie  — 


^0^^^^^*  *0  ^ 


ODiu  Sn^  maii,-^\  Frane.  Infr^filiir.— 32  Fr.  Mor.  dno,  et  oeto  al.  Frig,  £«- 
frakee. 


NOT£ 


Sl  Sedat^pu^  QQemadmodani,  in- 
qait,  Eorotas  et  Padas  diversi  ona 
et  eadem  ripa  flaere  non  possont; 
Bic  ta  sola,  nonaliae,  meis  carminibos 
celebraberis. 


DtMrit]  Alter  entmy  Enrotas,  scil. 
fln?iaa  est  Laconte,  qot  nrbem  Spar- 
tam  prteterflnit:  Padosvero,  qnefls 
Grseci  Eridannm  appeUant,  in  Oallia 
est  Cisalpina. 


ELEGIA   XVIII. 


Ad  Macrum,  quod  de  amoribus  sctibat. 


Carmen  ad  iratam  dam  tu  perdacis  Achillen, 
Primaqae  jaratis  indais  arma  yiris ; 

Dum  tu  promevee  carmen  nsqne  ad  AckUlem  vtfetuwm ;  et  admoce»  pritaa  arma 


NOT^ 


1  Carmeu']  Latinis  carminibus  Ho* 
meri  Iltadem  complecti  assnmserat 
Macer. 

Iraiuml  Ab  Achillis  ira  cannen 
snnm  orsns  est  Homems. 

Psnfncif]  Non  tantnm  Homeri  Ili- 
«dem  in  Latinnm  sermonem  vertit 
Macer;  sed  argnmentnm  aoxit,  et 
plarima  ab  Homero  relicta  absolvit : 
ndeoqoe  bene  dicit  Naso,  *  Cvitten  ad 


iratnm  dam  tu  perdncis  Acfaillem/ 
id  est,  ad  Homeri  Uiados  exordinm  ; 
et  omnia  evolvis,  qoae  AchiUis  iram 
prccesserant. 

2  PrtiiMfiie]  Qni  jnravernntin  An- 
lide  PrtncipesGraecitse  non  ante  re- 
versnros  quam  Troja  capta  esset, 
primt  fiierant  qni  belli  ilhid  genos, 
qiiod  postea  conjnratio  dictnm  est, 
gessemnt;   qaanqnam  adeo  divma 


Digitized  by 


Google 


AMOROM  LIB.  II.  18. 


«09 


Nos,  Macer,  ignav^  V6neii&  cessainiis  in  umbra : 

Et  tener  ausuros  grandia  irangit  Amor. 
Ssepe  meaB,  Tandem,  dixi^  discede,  pnellie :  5 

In  gremio  sedit  protinus  iUa  meo. 
Ssepe,  Pndet^  dixi :  lacrymis  vix  illa  retentis^ 

Me  miseram !  jam  te,  dixit,  amare  pndet  t 
Implicnitque  suos  circum  mea  coUa  lacertos : 

Et,  quas  me  perdunt^  oscula  mille  dedit.  10 

VincQr;  et  ingenium  sumtis  revocaturab  axmis : 

Resque  domi  gestas,  et  mea  bella,  cano. 
Sceptra  tamen  sumsi :  curaque  Tragoedia  nostra 

Crevit ;  et  huic  operi  quamlibet  aptus  eram. 

tirig  c&iifwraiii;  iiof,  MaetTf  qmiiteimMM  tn  umkra  inerH  Venerii :  ei  meilHt  Cupido 
tum  meUU  agffreuuree  keroiea.  Sape  dixi  mea  pmeiUBf  Cemeede  denique :  ilU  eia- 
Hm  tedii  t»  meo  tin»,  Segpe  dixi^  Pwdore  tnfftmder :  iUa^  tw  ftetibnt  reprettU^ 
Me  miteram  !  dixU^  Jam  ttbi  paden  ett  amare  7  Admont  taa  braekia  meo  coKo  ; 
et  prmbnH  miUe  taama,  qnm  me  eneeant,  Frangor ;  et  animnt  retrakUwr  ab  armit 
tamiit :  et  eeiebro/aeta  dmetticot  et  mea  beUa.  Cepi  tamen  teeptra  ;  et  TrageMa 
ameta  eat  notira  cura;  et  quaniimoit  idoneut  eram  knie  «pcrw    Ciqn^  ntU  §t 


'^•^<0^^<^^<^<0^*>*<0^ 


1  Vnlg.  AddUem,-^  Al.  ^grMmL— S  Al.  eur  te,  In  Scr.  Joo.  et  daobas 
aliis  tejam, — 11  Mor.  1.  Uror,  et;  S.  Frangor  ei,  Dao  codd.  potitit  reooc. — 
12  Fr.  meafaeta, — IS  Plares  al.  vermtnpet  jfag,  notiro:  N.  tmii^  Trag,  pri' 


NOTiE 


lait  militia  qaam  Romaiii  coojamtio- 
nem  vocaTerant,  at  verias  dizerimas 
hic  tantam  ad  eam  e«se  allusionem. 

Juratit]  Active  posita  est  hoc  loco 
vox  ista,  at  eliam  aiibi ;  qaod  notan- 
dnm. 

Induit]  Hoc  ad  Macri  laodem; 
qaasi  non  ipse  narrarey  ant  qaod  ab 
Homero  scriptam  sit  repetere»  sed 
rem  gerere  videatnr. 

Ftrtf]  Indnis  prima  arma  jnratis 
viris;  id  est,  describis  ea  qnae  gesta 
santf  cam  primam  viri  jurati  somse- 
mntamuu 

S  jlfaeer]  Fnit  ille  Veronensis  Po- 
etajion  contemnendas,  Nasoni  aoii- 
cissimusy  com  quo  in  Asiam  et  in  Si- 
ciliam  navigavit ;  cujas  opera  inte- 
liernnt* 

UmbnH  Mire  olinm  pingit* 


10  Perduni']  Volnptate  qnasiene- 
cant. 

11  ^rmts]  Ea  omnia  intellige,  qni- 
bas  in  scril»endis  carminibns  heroicis 
opus  est. 

12  itfini]  Amatoria,  scil.  jqon  eerte 
nonnonquam  gravisstma  snnt,  et  ali« 
orom  causa. 

It  Seeptra']  QaasiUle,dam  regom 
facta  in  Tragcsdia  scripsit,  Rex  ipse 
fnUset. 

Tragadia']  Medeam  composoit, 
qnsB  tempomm  injuria  periit ;  de  qoa 
sic  Quinlilianus :  '  Ovidit  Medea  mi* 
fai  videtur  ostendere  quantom  ilie  vir 
priestare  potnerit,  si  ingenio  sno  tem- 
perare,  quam  indnlgere  maiatMet.' 

14  Huie  operi]  Tragosdiis  scriben* 
dis. 
•  QuamUbet}  Qaantttmvis. 


Digitized  by 


Google 


P.  OYIDII  KASOMOi 


Risit  Amot,  panamque  meam»  pictosqne  ootliiiniO0, 

Soeptraqne  privata  tam  bene  somta  mana. 
Hinc  quoque  me  dominae  numen  deduxit  iniqaae : 

Deque  cothurnato  vate  triumphat  amor. 
Quod  licety  aut  Artes  teneri  profitemur  Amoris: 

(Hei  mihi !  praeceptis  urgeor  ipse  meis :) 
Aut,  quod  Penelopes  verbis  reddatmr  Ulixi^ 

Scribimus :  aut  lacrymas,  Phylli  relicta,  tnas : 
Qnod  PariSy  et  Macarens,  et  qnod  male  gratos  lason» 

Hippolytique  parens,  Hippolytusqne  logKDt : 


15 


20 


^ ,    ti   VictOB  COiMirM0|   €f   WetptTtL  ttM  citO  Mflni  prtMMI   MflVBllS* 

Nmmen  qjwiqug  vrfewMB  Dtwiiw  me  <Mk  fffrwif ;  €f  omt  friiiwi|i*w  mgd  4m 
jftlHa  eatkMnutto.  Vel^  qitod  liettj  ortee  peru^umi»  mmX&eomoinei  (kei  fmkit 
Ifm  eeOeUor  meie  wuetitie:)  od  eoeepommme^  qjuod  tndeOwr  Uhfeei  aomime  Petuiopees 
«d  Uurfwue  tmoe,  PAytfi  deetUuta :  quod  Pmie,  et  Moieoreo»^  «f  food  iaigrotm 
Jemeh  ^  ptder  BtpfeifH^  et  Hippeiyhu  kimU ;  et  food  Jlekta  Dide,  gUdiwm 


M#;  midc  Bnnn.  coii|.  priw.— 16  Bene  Fr.  St*  Scr.  et  mz  oL  ▼«Iflo  ciitw 
17  Frftnc  deoeiiue  kmun, — 19  Al.  et  porioe  temeri.  Mor.  1.  pro  var.  lect.  en  pm^ 
tee:  DOYein  od  pmtee  tem.  P.  %  od  pmrtm  f.  prefieueoir  iim.— 90  AL 


oMt:  Ed.  Mycill.  lerrMr.— 91  P.  itter  et  Pr.  Peootopm.  PlnriBki  Penelopomor 
imPeddSi;  Pr.  rviiafc— 9S  P.lMe.--9    ^  " 


-94  l>ao  •cripli  fayirt.— 90  DkmtJwm. 


NOTJE 


15  RioU']  Qni  me  ita  regio  appa* 
ratn  omataitt  vidlt.  Perinde  loqni- 
tnr  ac  ti  reTcra  rex  estet,  qni  eomm 
qns  lunt  describit.  Et  certe,  qoaB- 
quam  mnltnm  verba  a  factis  distent, 
et  Rex  ab  eo  qni  Regia  scribit,  non 
tamen  ad  regnaodum  ineptas  eaaet, 
qnl,  regere  qnid  tit,  pertpectnm  ha- 
pncrit. 

PoUmeeqoe']  Palla  Teetis  erat  demis- 
sa,  qna  indnt«  personft  in  fabolis  in- 
dneelMntur. 

CotfWiiot]  Calceamentnm  erat  In 
IVagmdia. 

10  nm  Afiie]  Utpote  qni  ex  levi- 
taaeiegis  et  amatoriis  nngis,  snbito 
•d  grandem  Tragopdiss  stylnm  et 
•«blimcm  materiam  transcnrrisset. 
iDgeniosisslme  Tero  et  lepidisdme 
hsc  omnia  trartat  Poeta. 

17  liiRc]  A  sceptris  et  omni  regio 
id  eat  a  scitbeiidis  tragttdlb : 


qnod  amicM  debnerit  esse  gratisai- 


Mm€ii]  Amantes  Tens  nt  et  aMi 
alia^  noD  sine  anximo  crimliiei  pnel-> 
las  snas  adorant. 

/ntfmr]  Irats» ;  Infenssp. 

IS  Csftenial»]  Id  est,  qni  Tragv 
diaii  scril>eret :  nam,  nt  dtaimna,  eo- 
tliimib  in  agenda  Tragmdia  oteliaB- 
tnr. 

19  Qnsd  Ueei}  ProOteri,  acU.  et 
scribere. 

Pr^emear]  Proprie  dixit;  atqne 
professores  dicnntnr,  qnl  in  artHbatf 
saDt  ernditi,  ant  eas  pnbllce  doeeot; 
qoemadmodnm  et  Naso  amaodi  nr* 
tem ;  qnam  binc  inchoatam  non  per* 
iectam,  forte  non  male  conclndas. 

91  iiiil,  «Mod  PemOepeei  Bmt  omii» 
ex  prKcedentibtts  ciara  snat;  qn»- 
dam  enim  opera  sna  Poetamemont» 
epistolasy  acUicet ;  qnanmi  prima  eat, 


Digitized  by 


Google 


AllOftUlf  LIB.  II.  18.  Sk\ 

Qaodqae  tenens  strictam  Dido  miaerabilifl  ensem  35 

Dicat^  et  MoUb^  Lesbis  amica  lyrae. 
Quam  celer  e  toto  rediit  meus  orbe  SabimiB, 

Scriptaqae  diversis  retulit  ille  locis ! 
Candida  Penelope  signum  cognoyit  Ulixis : 

Legit  ab  Hippolyto  scripta  noverca  sao.  90 

Jam  pius  JBneas  miserae  rescripsit  Eliss». 

Quodque  legat  PhyUis»  si  modo  yint,  habet 

WHklMi  tr^eUaUf  rrtftnU^  et  LtAU  «mim  Ifrm  MoHm,    Qmm  uh»  menm  mi 
t SMnu  ix  emmibmM  tvriM^  ti  Uie  repmeUaMt  esunia  dwermloek/  Pwika 
Mtt;  9eMTeeL  legit  ewereU  a  em  Biffehft^,    Jem 
Etieem:  HPhfiHM  keM^  f«Ml  legat^  et  weed»  pttek 


PeMkpeetgmwt  titnmm  Ukgeete; 
ptM  /Rnftf  reepeadU  u^^ii  Etiei 


Pal.  Fr.  et  Mptem  «1.  Talgo  dl«(al:  nnmmittat.  P.  JBetim:  Ynlgo  Aenm: 
aL  Amtie  Leebie  mMta  mr».— 27  Ceier  e  Me.  cam  al.  Tolgo  eita  4e^9S  Fraii- 
din  Toleb^ty  ree.  ilfa.— Sl  Muiti  impme  Mn.  vaiviM  Ma.  Et  pinf:  Heins.  Ea 


NOT^ 


qnan  Pendopen  ad  Ulystem  serip* 
siuefinzit. 

23  LaerpaoMl  Epistolam  Pbyllidisy 
qnam  Wdtmns,  *  lacrymis  plenam.' 

Rdieta}  A  Demopboonte. 

22  QModPm]  Epbtobi  ett  <Eno» 
nes  ad  Paridem. 

Mmeereael  Ad  qoem  Canacet  soro- 
rit  epistolam  ▼tdimns. 

Jaeem']  DnpUcem  ille  aceepit,  alte- 
ram  ab  Hypeipyle,  alteram  a  Medea : 
aed  ex  teqaentibns  non  male  conclo- 
das  de  llia  priore  intellezisse  Poetamy 
cnm  forte  Medess  nondnm  scripta 
esset. 

24  Hippeltftifaepar.'}  Tbesens  est; 
ad  qaem  scripsit  Ariadne. 

Hippoiytaeque']  Ad  qnem  scripsit 
FbsBdra  noverca. 

25  Qmodqae]  Snpple,  sertilMaii^  Di* 
donis  ad  ^nean  epistolam  intelligit ; 
in  qna  sic  ipsa  Dido,  '  Scribimas,  et 
gremio  Troicns  ensis  adest.' 

26  JEolim']  Episloiam  Sappbns  ad 
Pbaonem  iutelliicit  Poeta,  «Scripst- 
mnSy'  inqiiit,*  qnod  Lesbis,  amica  lynt 
JEoliai,  dicat  ^  Pbaonl  sdUcet.  ^lia 
wro  dkitnr  Sappbnt  iyra,  qnia  In 


insnla  Lesbo  Sappbns  patria  £oUen 
Ungna  ntebantnr;  faitqne  Lesbot 
^Ucamm  nrbiam  Metropolis  altera. 

Leebte]  Sappbo  est,  a  patria  LetbO| 
marit  .Sgssi  insnla,  sic  dieta. 

Ammea']  Qnia  ad  lyram  aceommo* 
datos  Tersiu  scripsit. 

27  Qamm  eeler]  Haec  interrogatio 
celeritatis  babet  admirationem. 

E  tote]  Hoc  didty  qoia  in  divertit- 
timat  orbis  parfes,  ad  remotitdmot 
beroas,  pneHamm  nomine  tcripterat 
OTidius ;  cujns  epistolis  respondiste 
Sabioum  ex  boc  loco  patet. 

RedOt]  SuaYiter  didt  Sabinnm, 
nmienm  tnnmy  qniif  Heroidnm  episto* 
Us  respondentes  epistolas  scripsit, 
easy  vdnti  tabeUarium,  ex  toto  orbe 
retnlisse. 

JMais]  Amicns»  sdl. 

Mimis]  Fait  is  eqnes  RomamUy 
PoSu  cdeberrimns,  Nasoni  amidwi* 
mns,  qui  praeter  epistolas,  qnss  bic  a 
Nasone  recensentiir,  qnsedam  alia 
scripsit,  qnse  nna  cnm  his  a|>ittoiit 
temporum  injoria  periemnt. 

22  Ctadida]  Innocent  et  podien. 

Cegnemt]  ^effaide  ett,  ao  ti  dlM». 


Digitized  by 


Google 


512 


P.  OYIDII  NA80NI6 


Tristis  ad  Hypsipylen  ab  lasone  litera  veiiit: 

Det  votam  Phoebo  Lesbis  amata  lyram.. 
Nec  tibi  (qoa  tutam  yaii,  Macer,  arma  canenti)  35 

Anreus  in  medio  Marte  tacetur  Amon 
£t  Paris  est  iUic^  et  adultera  nobile  crimen ; 

Et  comes  extincto  Laodamia  yiro. 
Si  bene  te  noyi ;  non  bella  libentius  istis 

Dids :  et  a  vestris  in  mea  castra  redis.  40 


fntUwr.  Lueiwm  qntiola  pervemt  ad  Htfpdpylem  a  JoBome.  LM$  diUeU  m»- 
pemiat  lyrom  promtfMm  Phmbo,  Nec  tibi  (quaietuu  iutvm  peSSim  arma  eMfraaO, 
MacerJ  praierMUiiiwr  pukker  amor  tn  media  beOa.  Pari»  eOaM  eei  iUie^  mm 
emn  aduliera  deeatiiaiieeiwm  eeeUre;  ei  Laadawna  eomae  wro  mofiua.  Si  heu€  ie 
noviy  ntm  cupidiuB  canioi  beUa  quam  ieia:  ei  a  teUrie  cagiriireverierisiHmea. 


^^>^'^^0^<0^'^^>^>^ 


pius.-^ZfL  Jon.  aliiqne  mado  otcd^.— 34  Al.  Ledna  amka.-^0  Al.  caeira  «mt. 


NOTiE 


ret,  Rescripiiit  Penclope^   rescripitt 

ejtis  Bomine  Sabinns. 

.  SO  Novereal  Phsdra  est. 

Sl  J^ietat]  Foit  Elissa  Didonis  no- 
mtn  propriimi.  Dido,  lingna  Phoeni* 
da,  cognomen,  qnod  viraginem  sig- 
nificat. 

S9  Si  mado  vivii^  Hoc  ideo  dicit, 
quod  fabnlati  sint  Poet«,  eam  cnm 
ihutra  dintins  Demophoontem  snnm 
expectaBiet,  seque  ab  ipso  spretam 
existimasset,  amoris  ezagitatam  fn- 
riis  laqneo  Titam  finiisse. 

8S  TritOe']  Qnia  ad  eam  non  pote- 
rat  Jason  reverti.-  Atqne  hinc  vides 
▼emm  esse  qnod  diximas  supra  ad 
▼ocem  Jaeon, 

Liiera]  Epistola.  Nnmero  ▼ero  plu- 
rali  tantnm  utimur  in  soluta  oratione, 
com  ea  voce  epistolam  significare  vo- 
Inmos. 

S4  Dei  voiam]  Id  est,  Non  redibit 
Phaon.  Qiiod  nt  plenins  intelligatur, 
videnda  est  Sapplins  epistoU ;  in  qna 
ipsa  dicit,  quod  se,  nisi  amicus  Phaon 
redierit,  ex  Leucade  in  aquas  sit  de- 
jectura;  et  Phcebo,  cui  eo  in  loco 
asagnificum    erat   templum,  lyram 


snam  donatnra. 

Amaia]  Alii  amica;  ApoHinlSy  sci- 
lic.  propter  Poeticimi  studinm. 

S5  Qica  hctem]  Quantnmlicet,  in 
carmine  beroico;  cujns  materia  prin- 
cipaliB  non  sont  Amorea. 

SO  Aureut]  Pulcher. 

Jlfsdto  Jfcrt^]  Inter  res  belUcas. 

57  IlUc]  In  opere  tno  heroico. 
Scilicet  Parisy  cansa  belli,  in  descri- 
bendo  eo  locnm  snum  habet* 

AdaUera]  Helena;  ob  cnjns  rap» 
tnm  flagravit  bellnm  Trojanom. 

NobiU]  PnlchritDdine,etqotabelU 
decantatissimi  causa  fuit. 

CrtmM]  Adnltera  crimeny  Apposi- 
tio.  Crtm«a  dicitor^  qoss  crimlnnm 
cansa. 

58  Comee  viro]  Laodamia  Acasti  ^" 
MUf  Protesilai  nxor,  cnm  primnm 
eum  ex  Gr»ciSy  bello  Trojano,  ex- 
tinctnm  cognovjsset,  ejus  nt  nm« 
bram  videret  optavit ;  quod  cnm 
impetrasset,  in  ejus  amplexiSus  obiit. 

S9.  leiie]  Quae  snnt  ex  Amoris  in* 
genio. 

40  Veeiri»]  Qnse  snnt  Martls.  Id 
est,  A  bellorum  deseriptioney  qnss 


Digitized  by 


Google 


AMORUM   LIB^  11«  Vk  SjUI 


NOT^ 

Marti  aicribuntur,   libentimime  ad  crum  amatorla  scripstsM  patet    Tf. 

Anoris  beila  memoranda  te  confers.  bnlli  Tero  hoc  est  dittidiOD»  '  Cattra- 

ilfea]  Quae  sunt  Amoris.  Macer  sequitnr:    tenero  <pikd   fiel 

Rgdii]  Alii  oeatf.    Sed  ex  lepidis-  Amori  ?  Sit  coneii  et  coUo  fortitcr 

slmo  Tibnlii  disticho  jam  ante  Ma-  arma  gerat/ 


ELEGIA   XD^. 

Ad  martium,  cui  uxor  cura  mn  erat. 

Si  tibi  non  opos  est  servata^  stolte^  puella; 

At  mihi  fac  serves ;  qno  magis  ipse  velim. 
Qnod  licet,  ingratam  est ;  quod  non  licet,  acrius  urit : 

Ferreus  est,  si  quis,  quod  sinit  alter^  amat. 
Speremus  pariter,  pariter  metuamus  amantes^  5 

Et  faciat  voto  rara  repulsa  locum. 
Quo  mihi  fortunam,  qu»  nunqoam  fallere  curet  t 

Nil  ego,  quod  nuUo  tempore  Isedat,  amo. 

SiHHnoH spas ett ptuOM aufodita,  /cftie;  at  cwra  nt  mihi  eiuUdimt  «t t/we 
omplM»  atpiwm,  Qiud  cmctiUwr^  ii^ucmtdim  td ;  fuod  ntm  conceditury  vehemm' 
tiu$  iolicitut,  BarduB  ett,  st  quit  unuU  auod  otiuB  non  prohibet,  Amanie»  nere* 
mu$  mpuUiterf  aquaiiter  timeamue:  et  jucunda  repuUa  prcebeat  locum  dedderiop 
Qnortum  mUd  /ortmiam  conciliemy  qum  nunquam  cnret  decipere  ?    Ego  nihU  di* 


1  Pal.  tertins  »ervaim'pmelke»—i  Me.  prior,  Pal.  tert.  et  Fr.  oMet.  Scr. 
etiam,  9uod  einai :  Pal.  tert.  einet.—e  Sa.  pro  var.  lect.  Barb.  et  Arund.  gratn 

NOTJE 

1  Servata]  Diligentins  cnstodita;     magis;  ipsaque  fnrem  Cura  Tocat: 
ne  alios  cognoscat  viros.  pauci,  qnod  sinit  alter,  amant. 

StuUe]   Qui  uzorem  tuam  alienis  I7rtl]  Angit;  solicitat. 

amoribos  impeditaro  non  servas.  4  Ferreu»]  Dnms,  et  quasi  ab  hn* 

2  Magie]  Ipsam  amare,  scil.  manitate  alienus ;  non  satis  delicatus. 
S  Ingratum]  Quia  assnetis  non  tan-  6  Faciat  voto]  *  Nitimur  in  Tetitnia 

gMunr.  *  Quicquid  seryator,  cupirous     sempery  cnpimnsqne  negata.'    Quod 
Dapk.H  Var.  Cfas.  Oritf.  9  K 


Digitized  by 


Google 


S14  P.  OVIDII  NASONIfi 

Yiderat  hoc  in  me  vitiam  versnta  Coriima ; 

Qoaqiie  capi  possem^  callida  norat  opem^  10 

Ah  qiioties  sani  capids  mentita  dolores^ 

Cimctaiitem  tardo  jnssit  abire  pede ! 
Ah  quoties  finxit  culpam,  qoantamque  libebat, 

Insontis  speciem  prsebuit  esse,  nocens  ! 
Sic  ubi  yexarat,  tepidosque  refoverat  ignes ;  15 

Rursus  erat  votis  comis  et  apta  meis. 
Quas  mihi  blanditias^  qnam  dulcia  verba  parabat ! 

Oscula  (Di  magni)  qualia^  quotque  dabat ! 
Tu  quoque^  qu»  nostros  rapuisti  nuper  ocellos, 

Scepe  time  insidias,  saepe  rogata  nega ;  20 

£t  sine  me^  ante  tuos  projectum  in  limine  postes^ 

Longa  pruinosa  frigora  nocte  pati. 

UgOf  quod  mpi^m  me  nuieeret,  Callidu  Corhma  ttdverierai  koe  crtMCii  ui  aie;  e* 
piifra  eognovertU  modMmj  ^  ioMgi  poseem.  Ah  qmoHeeJlmgenMdolore»  eapUn  va- 
ImtHt  volmt  me  MorovlcM  pede  igwoKoo  dioeedere  l  Ak  miUee  nwndnvU  erimem  ;  ei 
^ofi^m  Ubebaty  ctUpw  conecia  se  timuULvU  innoxiamr  Poitquam  eic  eoUdtaioerai^ 
et  excUaterat  denno  ami^rem  Umgneniem,  rurm»  erai  ktmmna  et  idanea  mei»  demd^ 
rm.  QaoB  bUmdUiae^  qnam  moUia  verba  miki  adamabatl  (DH  magni)  qnalia  ei 
quot  euama  prabebail  Tu  eiiamj  qna  nuper  abstu&eti  noetroe  ocnha^  empe  etrue 
doloe^  etepe  orata  reeuea:  eipaieee  nu proeiratum  ante  tuoe  poetee  m  iMitiiejKr« 


repmlea :  Heini.  coiy.  «ani.— 7  Quo  mihi  fortunam  P.  et  Exe.  Scttl.  yn\g6 
<iuid  mihi  fortuna,  vel  fortunaeei:  Ed.  Gryph.  aon.  1664.  Quo  foriuna  mihi. 
P.  et  onos  V.  curet :  ieptem  al.  eurat:  TDtgo  poeeU, — 0  Mor.  1.  mmtMnwr- 
euta. — 10  D.  et  aons  Mor.  irahi  poeeem.  Mor.  tert.  Jod.  aliiane  noraiepe, — 
11  Valg.  meniita  dohrem.—l%  Unns  Mor.  iibebai,  ^nad  et  Heint.  probmt : 
▼vlg.  Ueebai.—IA  Ineonti  P.  Eeee  P.  Pal.  optimiit,  N.  Arand.  et  Eac  BaA* 
Tnlgo  ijMs;  quidam  iUa :  Heins.  conj.  prmiutU  ore  noeene.-^l^  Idem,  «U  uere^ 
ret.  Pro  r^foverat,  Pal.  et  Fr.  reeoiverai :  Sa;  alllqne  removerai :  Pol.  renoverai  : 
Mer.  nnns  ignoverat^  et  eraend.  renoverai. — 17  QHom  mihi^  ▼nlgo.  Praacint  vn» 
lebat  quaduleia,—20  Time  P.  et  plnret  al.  ex  priestantior.  Tnlgo/Me.— tt  Fr« 

NOT£ 

qnidem  in  ipsiofl  natnr»  imis  radici-  ceret,  nt  merito  videretnr  irasci. 

bns  fundamentnm  habet.  16  R^overat]  Vexando,  et  negan- 

10  Opem"]  Modum,  rationem.  do. 

11  Sani]  Cnm  dolore  nullo  affeeU  16  CMiif]  Benigna,  facilia. 
«uet.  19  Tu  quoqne]  Pnellam  alloqnltnr^ 

12  Caactimlem]  Abire  dlfferentem.     cnjns  cansa  banc  scripsit  Elegiam. 
TafYfa]  Non  tardo  pede  abiro  Na-        RapuieH]  Ad  te  amandnm  nos  im* 

sonem  jnbebat    Corinnai    sed  ipse     pnlisti. 

Urdo  pede  erat.  OeeUoe]  *  Si  netcis ;  ocnli  nmft  ia 

'  18  CtUpam}  Qoain  meam  esse  di^    amora  dnces.'  Propertins. 


Digitized  by 


Google 


AMORUM    LIB.   II.  19. 


616 


Sic  mihi  darat  amor^  longosqtie  adolescit  io  nsiui ; 

Hoc  juyat ;  h»c  animi  sont  alimenta  mei. 
Pinguis  amor,  nimiamque  patens^  in  tssdianobis  36 

Vertitar ;  et  stomadiOy  dulcis  ut  esca,  nocet. 
Si  nanqoam  Danaen  haboisset  aenea  torris ; 

Non  esset  Danae  de  Jore  facta  parens. 
Dnm  servat  Jano  sinaatam  comibas  lo ; 

Fa6ta  est^  quam  fuerat^  gratior  illa  Jovi.  90 

Qaod  licet  et  fecik  est,  qaisqais  capit  arbore  firondes 

Carpat^  et  e  magno  flamine  somat  aqaam. 


ftrrt  mMUafrigora  noeU  pmfaowi.  Sie  mihi  tmar  ptnmmeif  H  erewU  m  mnUa 
eommoda :  koc  prodeet ;  luee  enmt  pohuUi  mei  ammie,  Amor  eroBmUf  et  ntmttim 
«p«rhu,  «o6t«  mMtatwr  vnfoMtidia;  et  obeety  tan^mam  datek  eihu  Mnfrieiil».  SH 
twrne  ttrea  wmqama  daamaut  DoMim  ;  Dame  wm  faetafmmet  wmJter  da  Jeme, 
DuM  JoMo  eutodit  /o  ciinNiM  cormAiif ,  iUa  magie  plaaUt  Jomt  qaam  ante.  Qm§» 
qaie  expetitf  quod  eoneeeeum  et  promm  e$t,  deripiai  foUa  arbore^  ei  hamiait  aqwam 


•t  Mor.  1.  tewipora  moete^th  Heins.  daret  et  adoleeeat :  in  seq.  eBim  Terni  pre 
yalg.  jwU  N.  habet  iui«.  Umu  Pal.  optimvs  et  doo  alit :  Tiilgo  emiM.— 34  PaL 


alter  aaiaw  m«e. — S5  Patem  P.  a  mana  tec.  Pal.  optimvi  et  qniDone  alii :  ▼«!» 
gOpotem :  P.  a  mano  pr.  iaietu,^V  Mor.  1.  pro  dtv.  lect.  Dan,  elmeimet,  Pal« 
ferrea  twrrie. — 39  gimwtiim  qainqae  Heinsii :  Tiilgo  miiiaAMi :  dao  Heins.  do' 
eoraiam :  aniu  wmaiiam.  Unot  Mo.  pro  di?.  leet.  Dwa  iijmiiim  mnwl  emioa 
Jmonim  lo.—W  Mycilli  et  Bersm.  Edd.  graiior  tpM.--S3  AL  e  medio.  Al.  poiei 


VOTJE 


'   90  bmdim\  Ez  laperioribas  lotel- 
ligantar.  v 

23  PniMOM]  Proinay  lea  conge- 
lato  rore,  frigida. 

,   33  iSic]  Cam  difficaltatibai  Amor 
eit  obiitni. 

AdoimeUl  Creicit. 

36  Pin^ti]  Videannon  ex  fertiU 
et  Tiva  imaginatione  naicantar  ejai* 
Bodi  vocabala.  Non  ea  pinguii  et 
crauai  aat  itapidai  homo  itatim  ca- 
piet.  De  Auiore  loqoitury  in  qno 
naUam  patitar  amani  repaliam. 

37  &  miJifiMm]  Exemplii,  qaod 
propoioit,  confirmat  Poeta. 

Haambi]  Filia  fuit  Acriiii  Argiyo- 
ram  regii,  quam  ipie  maoitisiima 
torri  inclaiam,  ne  ab  eo  qiii  ex  ea  n»- 
tai  eiiet,  quod  mmabatiir  oracalum, 
imeificeretary  magna  cor«  lervavit : 


qoam  Jopiter  in  imbrem  anream  ▼er>* 
lai  cnm  vitiaiiet,  poitea  Penenm 
peperit,  a  qoo  Acriiiai,  objecto  Oor- 
gonii  capite,  in  laxnm  mutatai  eil. 

iiimM]  Tnrrim  hanc  «re  et  fexro 
mnnitam  fuiiie  volnnt  Poets. 

38  Noji  eeeetl  Qaaii  Jovem  rei  dif- 
ficaltate  pr rmotaro  dicat* 

Faeta  parem]  Adeoqne  Danaeo  Jiu 
piter  non  amasiet:  qai  icopos  eit 
Poeta. 

39  SermOi]  Per  Argara,  qnem  ei 
rai  admovil,  iit  alibi  videbimoi. 

30  Gra«tor]  Qoippe  Iiii  Dea  JE- 
gyptiornm  facta. 

31  QKod  Ueei  et  faeUe  eet^  qmoqai/i 
«ypii]  Iithsc  cnm  leqaeotiboi  eon- 
joncte  lont  legenda  et  intelligendo. 

38  CmiM«l  Licetyeroetf«cile.eat 
arboriboi  folia  deripere. 


Digitized  by 


Google 


516  P.  OVIDII  NASONIS 

Si  qua  volet  legDare  diu,  deladat  amantem. 

Hei  mibi,  quod  monitis  torqneor  ipse  meis ! 
Cailibet  eveniat,  nocet  indulgentia  nobis :  35 

Qnod  seqaitur^  fagio ;  quod  fagit,  usque  sequor. 
At  tu^  formos8Q  nimium  secure  puellfie^ 

Incipe  jam  prima  claudere  nocte  domum. 
Incipe,  quis  toties  fartim  tua  limina  puLset, 

Quaerere;  quid  latrent  nocte  silente  canes.  40 

Quo  ferat,  aut  referat  solers  ancilla  tabellafl  $ 

Cur  toties  vacuo  secubet  ipsa  toro. 
Mordeat  ista  tuas  aUquando  cura  medullas ; 

Daque  locum  nostris  materiamque  dolis. 
Dle  potest  vacuo  furari  littore  arenas,  45 

Uxorem  stulti  si  quis  amare  potest. 

ex  vaito  fttwio»  Si  qua  eupijBi  diu  imperaret  /oBat  anumtem*  Hn  mikif  qaad  ^ea 
urgeor  mae  pneeeptii /  Cutvu  eantingat  Ueentiaj' nolfie  i^liciL  Vito,  ptodmt 
oefoitiir :  tndcftadttcr  pfrte^or,  quod  dUabitar,  Atta,  nimimm  negUgem  fMirm 
pmeUetf  ineipejam  prima  noete  eidere  jaamam.  Jncipe  exqairere,  «pd»  tohe»  elcii^ 
Oflicm  pndeet  tuum  oetiam  ;  quamobrem  eanee  aUatreni  nocte  tadta^  Quo  eaOUm 
fwmda  portety  et  denuo  portet  tabeUas  ;  quamobrem  ipta  totiee  eeortum  cubet  kcto 
inani.  leta  eoiicituds  tandem  urat  tua  pracordia ;  et  preebe  aneam  et  eauaam  noe^ 
triefraudibus.    lUe  pateet  eurripere  arenae  deterto  Uttoref  m  quie  poteet  amart 


^^  ^^^^^«^^>^^ 


«fiiam.— S4  QiMd  tres  HeiDs.  Vulgo  dei  eX,  ne  moiu  ter^puart  tres  Heins.  et 

1>riina  ed.  iiam  tenpuier :  Arand.  cum  al.  complnribas  miiitf  torqueor, — 86  Ciit- 
ibet  unus  Mor.  Tulgo  QuodUbet :  P.  et  al.  multi  QindK^.— S6  Uequs  dno 
Bcripti  et  prima  ed.  vulgo  ipee. — 88  Al.  nocte  /orem :  multi  /oree. — 40  Vnlg. 
liM  fMmma.  Heina.  conj.  eui  latreni.—4l  Alii  Qua»  /erat:  nonnulli  Qiml. — 
4S  Qaia  vacuo  mox,  v.  45.  seqnitur,  Francius  roalebat  viduo.  \vlg.iUatoro, — 
44  Meliores  dofiie :  vnlg.  deique, — 45  In  quodam  Cod.  m  Uttbre.   J).  arenam* 

NOT^ 

SS  Qim]  Pnella,  iciK  tnn  major  sit  difficnltas. 

Begnare]  Ad  nuCum  anatorem  re-  41  Qua/erat]  Supple,  Inclpe  qne- 

g«re.   .  rere. 

35  Catlt^f]    Sensns  est  omnlbns  48  Seeubet]   Religionis  cansa,  avt 

«matoribus  nocere  indulgentiam.  saltem  simnlatione,  seorsnm  a  maritis 

86  FugU,  ueque  eeqwnr]   Fit  istnd  aliqnando  cnbabant  nxores :  nftde  fn« 
ideo,  qnod  majora  ea  credimnS,  qnae  xsilins  ipsis  iropoiiebant.^ 

Qon  nsu  novimus ;  atqne  difficnlUte  ipmi]  Uxor  tna,  scil.  ^ 

plnres  spiritus  excitantur.  48  Mordeat]  Ea  de  re  sit  solicitns. 

87  Tu]  Stuitnm  illum,  axoris  se-  44  l>aque  hcum]  Nullis  vero  dolis 
comim,  compellat.  «pns  est,  vbi  nariti»  stnlte  nxoris 

88  Claudere]    Ut  TidendsB  uxoriB  amores  patiltt'. 


Digitized  by 


Google 


AlfORUM   L  B.   II.  19.  517 

Jamque  ogo  praemoDeo ;  nisi  ta  servare  puellam 

Incipis^  incipiet  desinere  esse  mea. 
Mnlta  dinqae  toli :  speravi  saepe  futamm, 

Cum  bene  servasses^  ut  bene  yerba  darem.  $0 

Lentus  es,  et  pateris  nulli  patienda  marito ; 

At  mihi  concessi  finis  amoris  erit. 
Scilicet  infelix  nunqnam  prohibebor  adire? 

Nox  mihi  sub  nulio  vindice  semper  erit  7 
Nil  metuam  ?  per  nalla  traham  suspiria  somnos  ?  55 

Nil  faciesy  cur  te  jure  perisse  velim  ? 
Quid  mihi  cum  facili,  quid  cum  Icnone  marito  ? 

Corrumpis  vitio  gaudia  nostra  tuo. 
Quin  alium,  quem  tanta  juvet  patientia^  quaeris  ? 

Me  tibi  rivalem  si  juvat  esse,  veta.  60 

tot^ug^  ttuiibi.  Jamque  ego  pradieo ;  nm  tu  ineiint  euttedire  jnuUamy  imeipiet 
non  etn  mea,  Multa  toleram  et  dtn  ;  eeepe  /ore  cogitapiy  cum  hene  ciufodtotMe», 
ut  te  bene  deciperem.  Tardus  ee^  etfere  wdU  tfiroferenda.  At  ftnie  mUU  veniet 
oinoritnon  prohibiti,  Nempe  mitero  mihi  fiaoiyiiajfi  denegabitur  adiiut?  Nox 
temper  mihi  erit  tub  nuUo  uUore  7  NihU  e^metcam  7  Ducam  tomnot  tine  omni 
tutpirio7  NikUaget,  quamobrem  merito  cupiam  te  interiitte7  Quidmhicum 
indulgenti,  quid  cum  marito  lenone  7  Perdit  nottram  toluptaiem  tuu  culpa,  Qukt 
petitalium,  cui  tanta  indulgentia protit7  Si  tibi  prodett  me  tibi  ette  rivalem, 
prohibe. 


^^^tf^^^^^^" 


—46  Pro  ^iiftt  Heins.  inaautl-^J  Pal.  prirous  Jam  te  ego ;  £d.  pr.  et  alter  P. 
€t  dno  Mor.  Jam  te  pramoneo, — 64  Tres  libri  nuUo  judiee, — 65  Multi  codd. 
tuepiria  noctem^  vel  noctet,—SS  Mor.  alter  goMdia  certa,—(i9  P.  et  D.  q^ueerit : 
mnlti  quarat:  d\,quare:  Exc.  Scal.  ^ikvres. — 60  Fr,  ette  nega, 

.      NOTJE 

40  TuU']  OraYiMironm  vero  est  ne-  67  Qntd  iniAt]  Contemnentis  Bant. 

minem  babere  relnctantem.  hac  verba. 

60  Verba  darem]  Tibi  imponerem.  68  Vitui]  Indalgentia  scil. 

62  Concetti]  A  te,  qai  oxorem  non  69  Qiif»]   Versu  40.  qnestns  ent, 

servaa.  qaod  mariti  nimtam  indalgentiam  co« 

68  Adire]  Ad  paellam  axorem  ta-  geretur  perferre. 

am  Yenire.  60  Me  tibt]  Si  me  rivale  oblectaris, 

64  Sub  MttUo  tindice']  Sioe  nllo  in-  prohibe  me  esse  rivalem»  et  axoris 

jariae  tibi  oblatae  oltore.  tuae  amatorGm :  nam  aliter  rivalit  esse 

66  Peritte  veUm]   Scilicet  adulter  non  poisam,  taque  volaptate  tua  ex^ 

foribus,  non  sine  malo  repulsnsy  male  cides. 
marito  precabitar. 


Digitized  by 


Google 


P-  OVIDII    NASONIS 

A  M  O  R  U  M 

LIBER   IIL 


ELEGIA   I. 


Deliberatio  Pdlita,  utrum  Elegos  pergat  scribere,  an  potius 
Tragccdias. 

Stat  vetaSy  et  multos  incaedaa  sylya  per  aimos : 

Credibile  est  ilii  Dumen  inesse  loco. 
Fons  sacer  in  medio,  speluncaque  pumice  pendens ; 

Et  latere  ex  omni  dulce  qnemntnr  ares. 
Hic  ego  dum  spatior  tectus  nemoralibus  umbris^  5 

Quod  mea^  quo^rebam^  Musa  moveret  opus : 

Neimu  €9t  aiiHtficiMi,  et  umolaihm  per  muUai  amio$.  VefmmUe  ut  mmm 
adesBeiUilocQ,  Faiu  eaeer  in  medh^  et  anirmti  immimme  vmHke  ;  ei  emei  $md-' 
ier  emmnt  ex  emim  parte.    Dum  ego  hie  ambulOf  veUOue  umbrie  nemoroeiMf  eogita-' 


•^^*^^^^^*^^^ 


%  P^L  1.  jimmce  eplendeiu:  Mor.  1.  a  manu  pr.  pundee  vioo.—S  AL  nemor. 

NOTiB 

1  Statl  LocamdescrtbttPoetaubi  4  Dulcel  SaaTiter.  Dulee  pro  ciiil- 

Elegos  coDtinuare  decreTit.  ciier;  sicuti  ejt  locutns  est  Horat. 

/nMdM]    Inviolata.  Sacros  lucos  6  Nemoralilms]  Id  est,  Quas  fron- 

'inddere  nefiM  erat.  des  aut  arbores  fiiciebant. 

9  ^Tiiineii]  Deum  aliqnem.  6  Queerebami  Mecnm  agitnbain. 

9  p€Nd€iu]  Imminens. 


Digitized  by 


Google 


P.  OVIDII  MASONIS  AMORUM   LIB.   III.  1. 


519 


Venit  odoratos  ES^geia  nexa  capiUos ; 

Et,  pnto,  pes  illi  longior  alter  erat : 
Forma  decens ;  vestis  tenuissima^  cultus  amantis ; 

In  pedibas  Yitiam  causa  decoris  erat.  10 

Venit  et  ingenti  violenta  Tragcedia  passu ; 

Fronte  comao  torva^  palla  jaoebat  kumi. 
L»ya  manus  s<^eptram  late  regale  teneiiat; 

Lydius  alta  pedam  vincla  cotbumus  erat. 
Et  prior,  Ecquis  erit,  dixit,  tibi  finis  amandi  ?  lA 

O  argumenti  lente  Poeta  tui ! 

ham,  qwdnam  opu»  mea  Muia  inciperet.  EUgeiOf  tiMeta  cmmam  vMctam^  a€i€$$U ; 
et  credOj  pes  alter  UU  erat  prolixior,  Forma  vemuta ;  amictwe  nMUMmM»,  «r- 
iMiiif  aiii<tii<» :  viliiMi  tn  peMoM  erat  eoMea  MaKiMu.  Aeeemkt  eimmferax  IV»- 
^eedia  voMto  greeea.  CapiUi  profluebant  eava/rontefVaUa  terram  ttmgebai.  Ma-^ 
mu  amttra  euperhe  traetcbat  eceptnm  regium;  cothama»  Lifdiae  erai  mdtUmia 
cakeamenta  pedum.    Et  prior^  Anne  aUqidef  inqtdty  erii  tibiflni»  amemdif  o  loi- 


tMdw.— 7  Al.  Venit  adomato»,  Heins.  Tnft  pexacap.-^O  Cnfiu»  Mor.  Tnlgft 
mttu», — 10  P.  et  Barb.  Et  pedilm». — IS  Multi  e  melioribas  cum  prina  e4. 
regale  movehat. — 14  Al.  apta  pedum..jcotkumu»  HtAet :  ubi  FrauciiM  mallet^rMl. 
— 15  Optimus  Pal.  JlbiM  amator:  al.  Et  prior  kmediatitfqm»  erUtibi:  aK 
Hae  priorf  Eeqm»  erit  fau»  tibi,  dixit^ameri»?  Mor.  Et  priorj^Eeqmerity  vate»f 
tibi  jtni»  mmmdi?  P.  2.  Et  pmr  kme,  vatee^fui»  erit  t.  /.  a.  Scr.  Et  prior  hem. 


NOTiE 


7  EUgeia']  Vide,  an  bou  suayiter  et 
eleganti  fi|(iira  bomaaam  figuram  E- 
legic  Poeta  tribuit. 

Nexa  oapUloe^  GraBcismu* ;  pro, 
nexoi  habens  caplllos.  Sic  s»pe  Ho» 
rat. 

8  PeeiUi]  HabitarationeHexame- 
tri  istud  dicit,  qoi  Pentametro  •uno 
pede  longior  est.  Nec  Siegoe,  opns 
etee  arbitror  admoiiere,  Hexametris 
et  Pentametris  constare. 

0  Tenm»»ima]  Ad  tenaem  et  bnmi- 
lem  Elegornm  materiam  respicit  Poe- 
ta. 

Cuttu»  amanti»]  Qmu  eo  camuiils 
genere  aroatoria  plerom€|oe  descri- 
buntiir. 

10  Vitium]  Brevitas  Pentametri, 
Hexametro  «no  pede  brevioria. 

11  Ii^^]  Tragodi»,  idllicet, 
daaracter  ett  mibliBiui|  at  snbllmis 


materia. 

Vioienta]  Qua  Itegam  et  potentio- 
rnm  acta  Tiolenta  describuntur. 

IS  Frontecomatorva]  Jacehant  sf^p' 
ple,  aut  erant,  Uoc  dtcit  propter 
Tragoedie  severitatem. 

Pai/a]  Eo  Testimenti  genere  nsque 
a^  terram  demisso  in  ageBdisTfngm- 
diis  otebantnr. 

15  Seeptrum]  Jam  dixi,.Begei  et 
eomm  acta  Tragoediss  maleriam  sup* 
peditant 

Late]  Vez  ista  ▼ersni  digBitatem 
afferl. 

14  Lydtos]  A  Lydis  matoatns. 

AUa]  Nimirnm  usqne  ad  geno  pro- 
pemodum  pertiagebat  iotod  caloaa- 
menti  genus. 

16  Prisr]  LocuU  eet,  msiL  Trogm- 
dia. 

£ofB»  erit]  Qoaado  «Mtorfta  ■cift- 


Digitized  by 


Google 


Wd  F.  OVIDII  NA80NI8 

Neqnitiam  vinosa  tuam  convivia  narrant ; 

Narrant  in  mnltas  compita  secta  vias. 
Ssepe  aliquis  digito  vatem  designat  enntem ; 

Atque  ait^  Hic^  hic  est,  quemi  ferus  urit  Amor.  20 

Fabula  (nec  sentis)  tota  jactaris  in  Urbe ; 

Dum  tua  praeterito  facta  pudore  refers. 
Tempus  erat  thyrso'  pulsum  graviore  moveri : 

Cessatum  satis  est ;  incipe  majus  opus. 
Materia  premis  ingenium :  cane  facta  virorum  (  3» 

Ha)c  animo,  dices,  area  digna  meo  est. 
Quod  teneras  cantent,  lusit  tua  Alusa,  pueDffi; 

Primaque  per  numeros  actai  juventa  suos. 
Nunc  habeam  per  te  Romana  Tragoedia  nomen : 

Implebit  leges  spiritus  iste  meas.  30 

g}U!M  poeta  materuB  tua  I  Ebruna  ctmcivia  p^itdieant  iuam  kuekiam.  CcmpUa 
diviaa  in  mMUoB  vias  pretdicoMt.  Sape  aUquie  te  digito  imlieat  pottam  prmtereut^ 
tem ;  et  dicit^  Hie  Ule  eat^  quem  violentne  amor  torret,  Cireiaitfererie  (nee  tibi 
eompertum)fa!mlaper  totam  wrbem  ;  dum  memoras  tua/urta  pudore  omiaoo.  Tem- 
pue  erat  te  tkyreo  taetum  majore  agitari.  Satie  eet  deeitum :  moHre  mtoue  opua» 
Deprime  ingentum  argumento:  eelehra  geata  mrorum:  kic  eampua,  romfU^imBj 
digkua  eat  «wo  apintu.  Muaa  tua  aeripaUf  quod  moUea  pudies  eanemt ;  et  prima 
Jwentua  tranaveeta  per  veraua  atati  reapondentea.  Nunc  ego  IW^ orfui  Romam 
/aanam  conaequar  per  te:  iati  animi  aujfident  meia  legibua.    Haetenua;  et  vtnetm 


^^^^^^^^^^0^ 


%m^^  fMii:  D.  £»  pfrimr  keec,  Qmu  m«.— SO  AL  urget  Amer,^2l»  NonniiUi 
codd.  tua  poatpoaUof  pngtento^  neglectOf  et  BiiDilia.  Pro  facta  Hetns.  furta. — 
28  Al.  diidiiiii  gravfore,—26  Barb.  et  Fr.  faetapriorum:  Sc.  facta  potentum. — 
86  P.  area  facta  tuo :  Jan.  area  gnrta.— 88  AL  apta  jwenta.^79  Al.  habeat : 

NOTJE 

pen  desinet  ?  qase  bic  pro  Bacddco  et  Poetleo  fti- 

16  ilr^iiitfiilt]    MaterisBy   AmoriB     rore  poiita.eit. 

■cilicety  et  eorum  omnium,  que  ad  84  Mqjua]  Qnun  snnty  qnm  scriliis, 

enm  refemntnr.  amatoria. 

17  iVf9Hi<iaiii]Amoresetlasciviam.  86  Materia']  Levi  sdl.  qna  deprK 

18  CompUa^  Pro  iis  qni  in  quadri-  mitur  ingeninroy  si  Tragttdiss  fides. 
▼iis  versantar  et  otiaotnr.  86  Area']  Metapliora  a  gladiatori- 

19  Vatem]  Te,  scil.  o  Naso.  bns:  quasi  dicat,  Haec  digna  sant^in 
81  FabuUi'}  Id  est,  qni  fkbalis  et    qnlbns  ingenii  mei  snblimitatem  ez- 

hominum  variis  sermonibns  materi-  periar. 

am  prsebeas.  88  Suoa']  Elegos  scil.  leviores,  et 

88  PreeterUo]  Neglecto,  postposlto.  javentss  accommodatiores. 

88  Thfrao']  Thyrsos  gestamen  est  SO  Legea]  QnKnamsintexmateria 

Bacchiy  sen  hasta  hederh  involata;  quivts  coBjiciat,  alii  diserunt.    Snb- 


Digitized  by 


Google 


AMORUM  LIB.     II.  1. 


S21 


Hactenns :  et  moyit  pictis  innixa  cothnniis 

DeDs^m  csBsarie  terqne  quaterque  capat. 
Altera  (si  memini)  limis  subrisit  ocellis. 

Fallor,  an  in  dextra  myrtea  virga  fait? 
Quid  gravibus  verbis,  animosa  Tragoedia^  dixit^ 

Me  premis  ?  an  nunquam-non  grayis  esse  potes  ? 
Imparibus  tamen  es  numeris  dignata  moveri. 

In  me  pugnasti  versibus  usa  meis. 
Non  ego  contulerim  sublimia  carmina  nostris  : 

Obruit  exiguas  regia  vestra  fores. 
Sum  levis ;  et  mecum  levis  est,  mea  curai  Copido : 

Non  sum  materia  fortior  ipsa  mea. 


35 


40 


pieHi  eethumis  ter  quater^ue  eapui  agUavii  epieeum  eaniUie,  AUera  (n  recetder) 
wabriaiJt  obiiquie  oeuUe,  Deci^,  an  virga  myrteafitti  in  dextra  maml  Qimii»- 
o6rmy  iMfexty  vehemens  Trageedia,  me  urges  dictie  magnyieit  7  An  mmquam  nem 
petee  eeee  euperba  1  Attamen  non  verita  ee  procedere  modie  inaqualilnu»  Jn  me 
invecta  ei ,  Mta  meie  carmmibua,  Ego  nan  comparaverim  versue  heroieoe  noetrie, 
Palatia  vestra  opprimunt  parvas  demM»    Sum  Uvie ;  et  Cupido,  mea  curoy  meeum 


Sc.  Hine  habeam.'-^\  Priroa  ed.  cam  Sa.  et  decem  al.  pieto  innexa  cothume, — 
S3  Edd.  vett.  Sa.  et  dao  al.  nam  memini,  £d.  Benm.  obrisit.—Z^  Fr.  trueibm 
verbie, — S6  Barb.  Me  petie. — 40  Multi  ex  scriptis  obruet :  duo  obruat,  £dd. 
qDfledam  priscae^  item  Grypb.  et  Bersm.  et  cod.  V.  cam  al.  regia  vasta:  doo 


NOT^ 


limitate  vero  praesertim  ad  eas  im- 
plendas  opos  est 

Iste^  Tnwj  scil.  o  Nano.  Non  in- 
epte  sane  sibi  adblanditur. 

81  Jtfbeif]  Concnssit.  QuodTragce* 
diae  dignitati  non  iucongmom. 

SS  AUerd]  Elegeia,  scil. 

X>ijiiM]  Qood  est  lasciviae;  nnde 
psBtiB  ocoliA  Venus  pingitur. 

SubrisU']  Ingeniosissime  istnd;  et 
et  qno  Poet»  phantasiam  cognoscere 
posas. 

54  MffTtea']  Scilicet,  Veneri  sacra 
myrtoa. 

55  Gravibus']  Severis ;  molestis. 
Allodit  ad  TragoedisB  dignitatem. 

Awimasa]  Elata;  vehemens,  iracon- 
da. 

56  Groms]  Molestam  sibi  fuisse 
TngoBdiam)  «1  vocis  varian  tignifi- 


cationem,  et  Tragttdtas  natarami  •!• 
Indens  Elegeia  innoit. 

57  Imparibus]  Nimimm  Elegis  Io« 
qoentem  Tragcediam  snpra  indoxit 
Poeta. 

Moveri]  Hoc  est,  dignata  est  Tra- 
goedia  in  loqoendo  carminibos  uti 
Eiegiacis. 

58  Meie]  Elegu,  scil. 

SO  Non  ego  eemtulerim]  Hoc  dicit, 
qnasi  in  potiori  sit  conditione,  Ele- 
geia,  qo«  Tragoedite  versibos  oti  sibi 
indecorom  docat;  cum  Tragoedia 
Elegos  se  indignos  non  credat. 

40  Exiguae]  Qvalea  in  amatoriiB 
describnntur. 

Regia]  Ad  palatia  allttdit,  qnse  in 
Tragoediis  conspicinntor. 

41  LevSe]  Ad  Amoris  levitstem  ei 
inconstwitiam  alhidit. 


Digitized  by 


Google 


SSS  F.  OVlDlt  11 A80NI8 

Rusttca  fit  sine  nie  lascivi  mater  Amoffis : 

Huic  ego  proTOni  lena  comesqne  De». 
Qaam  tu  non  poteria  duro  reserare  cothamoy  45 

Haec  est  blanditiis  janua  laxa  meis. 
Et  tamen  emiemi  plus,  quam  iu,  posse»  ferando 

Multa,  supercilio  non  patienda  too. 
Per  me  decepto  didicit  cnstode  Coriona 

Liminis  astricti  solicitare  fidem ;  50 

Delabique  toro  tunica  velata  recincta ; 

Atque  impercussos  nocte  movere  pedes. 
Vel  quoties  foribus  duris  incisa  pependi, 

Non  verita  a  populo  praetereunte  l^ ! 
Quin  ego  me  memini,  dum  custos  saevus  abiret^  55 

AncillaB  missam  delituisse  sinu. 
Quid  ?  cum  me  munus  natali  mittis  T  at  illa 

Rumpit»  et  apposita  barbara  mersit  aqua  ? 

€tlltfoif :  ego  n&u  tnM  mtjof  imo  arf^wmaiio,  Maier ommriM  huatrionJU  agrtoiu 
dne  me,  Efgo  neta  mm  coneiHatrix  et  comee  hmc  DetB.  Ojftmiiy  quod  tm  m«m 
poterie  aperire  $avo  cotkurno^  iUud  eet  apertwn  meis  iUecebrie.  Et  tamen  muriUL 
enm  meiorem  habere  poteetatem  quam  te,  toUrando  nndta  mm  ferenda  tuef  eeteri* 
tati.  Corinna  didicit  per  me  UA^aetare  Jldem  oetH  obeerati^  euttode  etn» ;  et 
deoUire  lecto  tecta  tnmea  eolnta ;  et  n/oeteferre  pedeo  imoffentoa.  VeH  qnotiee  pe- 
pendi  ^tjixa  erudeiijantue,  nem  timen»  legi  a  popmlo  traneeimte!  Qntm  ego  recorder^ 
me  miteam  latitaue  in  «tiw  famuUef  donee  eeverue  cuatoe  diecederet.  Qnt^  cmm 
mittie  n»e  demum  die  mataU  7  at  iUa  laeermritf  et  crmdeli»  obruit  afna  admota  ^ 


codd.  pro  diT.  l«rct.  Janua  veetra.^^  Al.  Euetiea  «if.— 45  P.  cmn  al.  et  edd. 
q|iildain  poterae^^O  Al.  obetricti:  ed.  Gryph.  et  Bertm.  ohetrmetL  P.  Pal.ef 
timna,  Fr.  et  sex  nl.Jldem :  yulgoforem.-^bl  Ma.  alter  cnm  al.  nriifa  eeimtm. 
--«9  Heins.  Atmu  impercmleoe.-^Z  VH  fiM<t<t  P.  et  optlmna  PaL  ▼nlgo  A 
quetiee,  8a.  et  dao  al.  iUiea  pependi:  nonnolli  coneieay  tUaM,  iii^lM,cMi£tUM. — 
65  D.  Qutn  etiam  mm.— 56  Alter  Ma.  AnciUa  miesa.  Qafdam  AndUa  miu- 
ramf  nnde  Heins.  conj.  merMm.-— 57  Mitti»  P.  et  chartac.  Heins.  vnlgomitit, 

NOT^ 

45  Mater']  VeDot.  dla  nec  refina»  decerdt,  qnn  »edi- 

44  Prootnt]  Nata  tmm.  oerit  fortiuttt  homliiet  facimit. 
Ltfwi]  Laot  vero  egregia.  51  Detaki]  Ex  mariti  lecto  teaen- 

45  Catkumei]  Severo  carmine.  aim  tnrripere,  ot  ad  Natonem  com- 

47  Tmnen]  Qnnnqnam  levit  tim.        mearet. 

Ftf«Mit]  Ittnd  certe  ingenioaitti-  59  Impereuem]    lUtitot :   tpA   in 

mom  et  veriim.  nnllnm  offendicnlum  impingant, 

48  Atpcroiitl  SeveriUti.  58  Veq  Angeadi  vim  tabel  hoe 
AiMip««icMle]Regetvon»inTnifi»-  loco  hmc  particnfau 


Digitized  by 


Google 


AMORUM   L1B«  111.  1. 


&» 


Prima  taas  mari  felicia  seinina  mmtis : 

Manas  habet,  qaod  te  jam  petit,  islameam.  60 

Desierant;  coepi :  Per  vos  ntramqae  rogamas^ 

In  vacuas  aares  verba  timentis  eant. 
Altera  me  sceptro  decoras,  altoqae  cotharno : 

(Jam  nanc  contacto  magnas  in  ore  sonor.) 
Altera  das  nostro  Tictaram  nomen  amori :  65 

Ergo  ades^  et  longis  versibas  adde  breves. 
Exigaam  vati  concede,  Tragoedia^  tempas. 

Ta  labor  stetnas :  quod  petit  iUa,  brere  est. 

Prtma  exeHavififeunda  Mmtfra  «m  ingemi,  Demm  ett  mmi,  quod  ittnjwn  te 
ettpit,  Finem  feeerunt ;  eeeerfi :  OramuM  per  vea  wtramque,  veeee  ntetuenHe  de* 
eeeudani  tn  aurea  benigmu,  AUera  me  eupiro  eohoHeeiaej  ei  wutlxmi  cotkumo : 
jam  nunc  eeUbrcr  magnue  in  ere  aglato.  AHtera  prtebee  gioriam  immertalem  noetr^ 
amorL  Ergo  faeeae^  et  «^ice  tereue  brtuee  proUxie.  Tragtedia,  prabe  breue 
epatium  poeta.    Tu  es  labor  immortaUe  ;  qwod  itla  petH^  exiguum  eet,    Permat^ 


— 68  Rumpii  P.  et  anns  Mor.  vnlffo  RMpU. — 61  Vulg.  deeierat.  Alii  utraeque, 
— 62  Auree  P.  Pal.  t.  et  prlma  ed.  vulgo  oiirat. — 64  Contacto  ore  P.  et  opti- 
mus  Pnl.  cnm  Exc.  Scal.  item  Fr.  Mor,  et  Jnn.  AUI  eontracto  orbe^  contaeto 
orbe,  cantato  ore.  Alter  Pol.  in  toto  mmltue  ut  erbe,  Apr.  orbe  canor:  qniitnorv 
decim  orbe  eonue :  Scr.  tota  magnus  in  urbe  eemu:  Pal.  S.  in  ere  efnue. 


NOTJE 


Pependi]  Appositis,  scil.  ad  amic» 
fores,  abamatoribns,  Elegis. 

67  Miltie']  Nasonem  alloqnitnr,  qni 
Elegos  amicte  die  natali  mittere  8<^i« 
tus  erat.  Mnneribns  Tero  natali  die 
amici»  gratnlari  ad  nos  nsque  mos  ma« 
navit. 

60  MovS]  Hoc  adeo  intelltgitnr 
primo  In  BcribendtB  elegia  sese  Na- 
MHiem  ezercnUae. 

Semina']  Vim  innatam  cniqne  intel- 
ligity  qnam  ignicnlomm  nomine  de- 
slgnat  Cicero.  Semina  vero  scientisB 
et  ▼irtutia,  non  scientiam  nec  virtu- 
tem  dedit  natnra. 

•  60  il!fMii«fibaM]Beneficlone«est: 
dnnnm  est  menm.  Hoc  dicity  qnia  ab 
Elegeia  enltum  Poetse  ingenimn; 
^nod  nisi  ita  fnisset,  Trageedla  enm 
Don  reqnislvlsset. 

PetH]  Reqnirlt:  sibi  «xpetit:  nt 
ejus  heroica  scribas. 


leta]  Tragttdiay  scil.  non  sine  con« 
temto. 

61  Deeierant]  Flnem  dicendi  fece- 
ranty  Tragcedia^  scil.  et  Eiegeia. 

Copt]  Eas  alloqniy  scil. 

62  Vaeuae]  Qnas  nec  ira  nec  alins 
afiectns  pr«pediverit. 

TimeM]  Qula  Inter  Deas jndican- 
dum,  et  illis  obseqnendnm. 

6S  AUera]  Tragoedla,  scU. 

64  CmUacto]  Id  est,  afflato.  Nam 
scripserat   Poeta  Medeam  Tragcs* 


iSbnor]  IHcor. 

65  AUera]  Elegela,  sclL 

i>ai]  Qnta  versibns  elegiacis  snos 
«raores  scripsit. 

66  Longit]  Elegia  versibns  Hex- 
ametris  longis  et  Pentametris  nno 
pede  breviorlbns  coostat. 

68  Tu  Mer  eetermui]  Honesta  oi»- 
tto.  QiMBdoqnideapMicnlapetitE- 


Digitized  by 


Google 


524 


P.  0V1DII  KA80N1S 


Mota  dedit  veniam:  teneri  properentnr  amores, 
Dam  vacat :  a  tergo  grandius  urget  opus. 


70 


Tragtedia  amcemt :  moUe$ 
a  iergo. 


amore$  accelerentur,  dui^  datwr :  ojnu  nu^u$  me 
NOTiE 


legeia,  postalat  ratia  ne  expectet  dam 
loDgia  et  sternis  Trag<iB<liB  satisfac- 
tam  sit. 

69  Mota"]  Ratiooibus  ad  ▼otam 
meum  perdncta,  Tragcedia,  seil. 

Deditvemiam]  Noo  repuguavit  qain 
prias  elegias  scriberem. 

ProperentMr]  Celeriter  describantor. 
S.a  ipsam  Mortator  PoeU;  atqoe  sibi 


argomentam  pnescribityoon  sinelaa- 
de  tacita. 

Amores]  Qiiaevis  amatoria  inteUigey 
quaB  porro  scribere  Poeta  imtitoit. 

70  Grandwui]  Oerte  vero  h»  poste- 
riores  elegie  prioribos  loogiores  sont 
et  palcbriores:  qaanqoam  de  Met»- 
morphosi  hicagi.non  de  ElegiiSy  qnod 
alii  voloeranty  raaxime  crediderinu 


ELEGIA   n. 


Ad  amkam,  cursum  equorum  spectantm. 


^ON  ego  nobilium  sedeo  studios.ns  equomm : 
Cni  tamen  ipsa  faves,  vincat  ut  ille  precor. 

Ut  loquerer  tecum  veni^  tecumque  sederem; 
Ne  tibi  non  notus^  quem  facis^  esset  amor. 

£^  flioM  adsajn  amator  eqworum  noMtnm ;  attamen  optOf  nt  iUe 
$t9de$,    Accem  ut  tecumfabnlarery  et  tecum  eederem ;  \ 


\yaiitpau 


1  Sedto  etudioeue  oterque  P,  Barb.  et  qnatoor  al.  valgo  ndeo  epeetator,  ytsk 

NOTJE 


1  Sideo]  Sedebaot  veroi  qai  Indos 
in  Circo  spectabaot.  Interim  per 
Sedere,  adesse  simpliciter  intelligen- 
dom  e#t.  • 

Bptorum]  Id  est,  lodomm  qni 
eqnis»  It  Cireo,  celebrabantor. 

9  Fmm]  Scilioet  io  ftctiaiieB  diviil 


et  coloribos  distiQCti  eraot  decorren- 
tes,  certantes,  et  aarigantes ;  qoibot 
a  diveniis<diverse  favelmtar. 

8  Ut  Uquerer]  H«c  et  pnecedeiir 
tibos  similia  amaotibaa  pnBcipitPoe- 
ta  in  8018  artibos. 


Digitized  by 


Google 


AMOBUM   LIB.  III.  2.  935 

Tq  cnrsus  spectas,  ego  te :  spectemus  uterqne  A 

Quod  juvaty  atlque  oculos  pascat  uterque  suos. 
O^  cuicnmque  fayes,  felix  agitator  equorum ! 

Ergo  illi  curae  contigit  esse  tuae ; 
Hoc  mihi  contingat ;  sacro  de  carcere  missis 

Insistam  forti  mente  vehendus  equis.  10 

Et  modo  lora  dabo ;  modo  verbere  terga  notabo: 

•Nunc  stringam  metas  interiore  rota. 
Si  mihi  cnrrenti  fiieris  conspecta,  morabor ; 

Deque  meis  manibus  lora  remissa  fluent^ 


mH  vneogwtuM.  IV  tptcUt»  certmina^  ego  U :  Mterque  tpectemMs  ^cd  pUuet,  ei 
mterqne  paacat  octUot  tuo§,  O  beatus  domUcr  equorum,  cuieumque  siudeo  /  Ergo 
UH  evenit  eiee  curte  tuee  7  Hoc  mtAt  eveniat ;  insidebo  obfirmato  animo  ferenmte 
equiB  emuti»  de  eacrit  carceribut,  Et  modo  habewat  laxaio ;  modo  tignabo  iergd 
teuHca t  mmc radam metat  rotainteriore.    Sifuerit  visa  mtAt  currenii^  eontisiam'; 


^^^^#^»*^»»»»<* 


nemt  spectaior.—b  Curtut  P.  Tolgo  curtum,  P.  tpeeiat  cam  melior.  vnlgo  tpet' 
ie«.— 6  Jmcai  Mor.  tertiut,  Ed.  pr.  Orvph.  et  Bersm.  Talgo  juoei. — 8  Jan. 
Ergo  iUum.  Mor.  cam  qaataor  al.  et  pnma  ed.  ette  mmv.— 9  Mor.  2.  Si  miki: 
1.  Hetc  ti  coniingant, — 14  P.  nnns  et  qaidam  al.  remtsM  cadent, — 16  At  quam 


SOTJE 


6  PatcaiJ  Ocnlos  inoB  pascere  di- 
citar,  qai  aliqald  cam  Toloptate  intn- 
etor. 

7  FeUx]  Non  tam,  felicem  illom 
cni  fnyreni  paella,  qaam  ingeniose  se 
ejns  faTorem  dicit  optare.    . 

8  Ergol  Dolorero  habet  bsec  Tocn- 
la ;  nt  ipse  intelligatnr  Poeta  pueliae 
cnraB  esse  concupivisse. 

Ciifw]  Tertii  casos.  Est  mtbi  cnne, 
id  esty  coro. 

9  Contingat]  Qptantis  est:  qnasi 
dicaty  Qoanqoam  non  som  agitator, 
nec  eqnomm  domitor/  tamen,  si  tn 
mihl  faveres,  omnia  possem  exeqni. 

Sacro^  Soli  vero  Circos  sacer  loit ; 
atqoe  in  honorem  Cereris  lados  edi- 
tos  constat. 

Carcere']  Plnrali  nnmero  nsitatins 
dicebatnr  locos,  obi  equi  coerceban- 
tor,  dooec  cnrrendi  signnm  datum 
eBset 


11  £1  modo"]  Htec  vero  snnt  periti 
agitatoris. 

Lora  dabo]  Habenas  laxaboy  fnsna 
remittam. 

IS  Siringam']  Radam;  et  proxime 
cnrrendo  accedam*.  In  eo  vero  art 
maxima  posita  erat,  nt  qni  ad  cnrnla 
certainen  descenderaty  cnrms  sui  ro^ 
tam  interiorem  correndo  circnm  me* 
tas  ita  inflecteret,  nt  ne  tamen  in  eas 
cum  maximo  pericolo  impingeret. 

Meta»]  Molee  erant  in  acninm  de- 
sinentes;  ^nas  circum  cnrrns  agita- 
bantnr ;  quibns  itemque  ciurricnU  spa* 
tium  definiebatur. 

/ii<ertore]  Metae  propinquior  rota ; 
ciigos  moto  brevior  circolos  describl- 
tur,  qoi  interior  dicitor. 

14  Flueni]  Hoc  dicit,  qnapi  pnellss 
pnlchritodine  stopidna,  habeiiiis  reti» 
nere  non  potsit. 


Digitized  by 


Google 


fiM 


P.  OVIOI»  NA60N18 


Ah  quam  pseae  Pelopa  Pisaea  concidit  haMt,  IS 

Dnm  spectat  yiiltus»  Hippodamia,  taos ! 
Nempe  favore  saae  vicit  tamen  ille  paelte : 

Vincamas  dominse  quisqne  favore  sim. 
Quid  frustra  refugis  ?  cogit  nos  linea  jungi ! 

Haec  in  lege  loci  conmioda  Circus  habet  20 

Tu  tamen,  a  dextra  quicumque  es,  paroe  puellse : 

Contactu  lateris  la&ditur  ista  tui. 
Tu  quoque,  qui  spectas  post  nos,  tua  contrahe  cmra, 

Si  pudor  est,  rigido  nec  preme  terga  genu. 

€t  hahena  eUipia  ex  mei$  numibw  caiaU*  Ak  qmtm  fere  Pdafe  t^UdMiUt  kuU 
Pietga^  dwn  epeetat  tuam  fadem^  Hippodamial  Niminm  Uk  tamem  mctarfmt 
etmdie  nuB  pueHa,  Vietoria  potiammr  ammee  atadia  ena  damnim,  Qaamabrm 
tneaseum  recuaae  7  Unea  cogU  na$  tangu  Cireua  kabet  ka»c  uiUUatem  ex  iiye  laeu 
Tu  tamen^  quicumquc  aetidee  a  dcxtra^  induige  puelUe,  lUa  oJfendUwr  etniaeif$ 
hierie  tui,    Tu  ettom»  9111  spectaa  pone  iim,  retrake  tuoe  pedee^  m  pudar  eat^  mea 


^<*^^rf^^^^^»»«» 


P.  Me.  et  N.    PUeea  haata  P.  Barb.  et  duo  alii :  Tulgo  Pieeeo  axe.—9Q  Tre« 
scrlpti  et  nralti  edd.  ex  lege.—^i  Valg.  me  preme:  P.  et  Anuid.  terga  faamu. 


NOT£ 


16  Ah  quam]  Vide,  qQKflo,  qaam 
amatorie  Pelopi  affingit  qaod  ip«e 
fedsf et ;  qaaoiqoe  ingeniose  ad  foum 
commodum  Btngala  venatnr. 

Pehpt]  De  fo  TUitali  AliOy  jam 
sspe  Tidimns. 

Pieaa]  CEnomai  Pifltri,  a  Pfsc  Ar- 
MdiflB  oppido,  jnxta  Alphenm  arnnemy 
M  regnavit  illey  sie  dietl.  AKi  ha- 
bent  PtMM  axe :  at  per  aaem,  tropice 
enrnifl  CEnomai  intelligaf  nr. 

CMMitfi#]  InteHectns  fhit.  Fabnla 
veto'  cflty  CEnomanm^  cam  eo  tempore 
periUimm  se  omcnlo  didicisflet,  qno 
Hlpf»odamia  IHIa  nnberet,  at  in  per- 
petna  ▼lrginitateserTaretnr,eja8  con- 
Dabium,  mnltifl  eam  petentibns  ea 
lege  pollicitnm  esflCy  nt  secum  cnrole 
««rtamen  inirent,  in  quo  Tictos  qnos 
ipce  asseqneretnr  hasta  sna  confode- 
ret.  Qncm  CEnomanm  Pelops,  cor- 
Ynpto  aariga  Hlyrtilo,  ricit. 

10  Dum  epectai]  Qnasi  omnia  illnm 
tfontenmere  et.  negUgere  dicat,  cni 


amore  correpto  dominam  snam  tpec- 
tare  contigit. 

17  Nempe']  Ex  eorum  opinione  lo- 
quitnr  Poeta,  qoi  ab  Hippodamia 
conjngium  appetente  cormptnm  fn- 
iflse  Myrtilum  aurigam  pntarerunt. 

19  R^fiigie']  Fingas  licet  Poetam 
dominae  assidentem,  non  sine  arooris 
iadtcio  eam  pressisse,  qnfle,  nt  pnel* 
laram  mos  est,  sese  ab  ipso  fl^an- 
geret. 

<  Linea]  Sediliom  diflpositio  in  CireOy 
nbi  quidem  se  tangi  inepte  qoispiam 
qoeri  ▼ideatur. 

20  Lege  leci]  Ubi  necesse  Cflt  qnaa^ 
proxiroe  alios  aliis  assidere. 

Commodd]  Proxime  esse, 

Cireue]  Spatinm  erat  in  oblongnm 
circnluro,  nbi  spectacnlis  ai^dificatifl» 
popnlns  ludos  spectabat.  Unus  fait 
Circus  maximus;  atque  losuper  noa- 
nnlli  alii. 

81  Tk  tamen]  Fingitnr  istnd  ama- 
torie>  quafli  pneUae-caveaty  qni  al&  Ib- 


Digitized  by 


Google 


AMOftUlC  UB.  III.  2.  fiS7 

Sed  mminia  ddmbsa  jacrat  tibi  pallia  term*  2& 

Collige ;  vel  digitis  en  ego  tollo  meis. 
Invida  vestis  eras,.  quao  tam  bona  cnnra  tegebas : 

Qaoqae  magis  spectes,  invida  YestiB  eras. 
Talia  M  ilanion  Atalantes  cmm  fiigacis 

Optavit  manibas  sostinaisae  siiis.  90 

Talia  saccinctm  pingaatar  crara  Dianas, 

Cam  seqaitar  fortes,  fortior  ipsa,  feras. 
His  ^o  oon  yisis  arsi ;  qnid  fiet  ab  istis  1 

In  flammam  flammas,  in  mare  fandia  aqaas. 
Saspicor  ex  istis  et  cetera  posse  placere,  35 

Qa»  bene  sab  tenai  coodita  veste  latent. 
Vis  tamen  interea  faciles  arcessere  ventos,   ^ 

Qaos  faciat  nostra  mota  tabeUa  mana  1 
An  magis  hic  mens  est  animi^  non  aeris^  «staSj 

Captaque  fcemineus  pectora  torret  amor  1  40 

Dum  loquor,  alba  nigro  sparsa  est  tibi  pulyere  vestis. 

Sordide  de  niyeo  corpore  pulvis  abi. 

«17«  tergm  dwr$  fMW.  Sed  tunha  tibi  jtteent  nummm  kMmi  defrtnm,  TMe;  vet 
ecce  eg^  ceBig9  meU  digiti$,  Erm$  amictue  tfoidM,  pii  vdotoft  tam  pmiekra  erura  r 
et  fM  magie  «p{«MSy  erm  mnictut  limdue,  Milmmon  empimi  temUeee  maidlme  itie 
talta  cmra  velocie  AtaUmi4B,  Talia  magvmtur  crura,  Duma  expeditte,  cum  peree- 
qmturferoM  taMaMj  ipea  validiar,  kgojtugrawi  kie  nandum  vtm  ;  qiad  futurum 
eet  ab  ietit  visia  P  Immittie  ignee  in  ignem,  aquas  ni  etquor.  Cat^icio  ex  ietie  reU- 
qum  peeee  etiam  grata  eese,  qua  bene  latent  occuUaia  eub  levi  amietu,  Vi»  tamen 
kderea  aeeire  leuee  aurae,  quae  ftabeUu  agitata  «dmi  neetrm  mutteani  f  AnHe 
meue  ardor  magie  eet  pectorie,  non  aeriey  et  mnor  pueUarie  urit  eer  inefneuml  Dmm 
verbafaeio^  amietue  eandidu»  eet  HM  conepemu  teum  fuluere,    IWyiapiikw,  dm- 

-^86  Alii  dijiitua...f<iTii.  Vulgo  tua  paUia.-^28  Tres  Heins.  magie  peecee.-^ 
S9  Alli  corropte  Mimaliony  Melanion^  et  ilftiiaitoii.  Volgo  etiam  legitor  j|<«- 
iflmf^vel  Atakmtie, — %l  Sa.  Jtnguntwr  cmra.— 87  Al.  tenuee  ventos:  Scr.  tene- 
rea,  Pal.  1.  ct  al.  aeeedere  ventoe,—lS  Al.  faeiet.  Al.  faciant  noetra  m,JUibeUa, 
£d.  BeriBi.  ftageUeu-^\  Al.  jDmiii  tmmen,  Scr.  ieta  nigro:  P.  cnin  Exc.  8«aL 

NOT^ 

vidttt,  ^(iiod  ipMm  taofat :  atqoe  latad  SO  Suetinuieee]    ObscoeBa  boaeite 

totmn  est,  at  aibi  gratiam  conciliet.  loqnitar. 

94  Terga]  Pnellae,  scil.  81  Suednetee']  UtDeamvenntrioem 

90  TaHa']  Palcherriina  scil.  qnalia  decet. 

habniMe  flnfitnr  Atalanto  Arcadica,  84  /RjtamiiMmi]  Proverbiali  forma, 

t|n«in  porditn  amaMO  didtur  hio  BO-  ae  amore  fnrentem,  viais  dominaB  crn* 

lanlon.  ribof,  dicit  accendi. 

iA«acJ4  Cuna  voioob. .  40  Femieimu}  A  fomitta  te,  seili^ 


Digitized  by 


Google 


sa» 


F.  OYIDII  NA80N1S 


Sed  jam  pompa  Tenit :  lingais  aninusqiie  &Yele. 

Tempus  adest  plausns :  aurea  pompa  yenit. 
Prima  loco  fertur  passis  Victoria  pennis :  45 

Hac  ades ;  et  meus  hic  fac,  Dea,  yincat  amor. 
Plaudite  Neptuno^  nimium  qui  creditis  undis: 

Nil  mihi  cum  pelago ;  me  mea  terra  capit. 
Plaude  tuo^  miles^  Marti ;  nos  odimus  arma : 

Pax  juvat^  et  media  Pace  repertus  Amor.  50 

Aug^ribus  Phoebus>  Phoebe  venantibus  adsit : 

Artifices  in  te  vette,  Minerva,  manus. 
Ruricol»  Cereri^  teneroque  assurgite  Baccho : 

PoUucem  pugiles>  Castora  placet  equ6s% 

cide  a  ctmdide  eorpwre,  SedJaMpompamceedU:JmHeluigHiMetmefde.  Teetfm 
adieemi  piavai».-  pompa  magniflca  accedii,  Vietoria  pnma  ttmmMiwr  pemde 
expUeiiie :  .hue  accedCy  et  perfiee^  Dea^  kic  meue  amor  vmM».  Faoeie  Nephmo^ 
qui  mmie  conflditii  mari.  Nthil  mihi  cam  eBqHore  ;  terra  mea  me  teaet.  MUee, 
/aee  tuo  Marti;  noe  odio  habemue  arma.  Pax  prodeet,  ei  amer  itwentme paee  wm» 
dia»  PhcBbue  faveat  vatibuOf  Pheebe  venaioribue:  JtftiMrva,  confferte  m  te  deetaa 
AgrieoUe  honeraie  Cererem,  et  moUem  Baeckum:  pugiiee  eibi  eemd&eed 


et  Pol.  edbaUei:  mnlti  edha  brevL  Pal.  alter  aiba  tiH  reeperea  eie.~45  Paeea 
P.  Sa.  Arnnd.  et  qainqne  alii :  Tnlgo  «MrjM.^46  Alii,  adee  aigue  Mew. — 
48  Al.terratenet.^5nAe.venaiUme  odm.— 68  Ahi  AgricoUe  Cereru  Ptoie^ 


NOT^ 


cet,  proyeniens. 

43  Pompa']  Pompa  in  bis  ludis  di- 
celuitur  ordo  eorumy  qni  prttcedentes 
Bieonim  imagines  circnmferelMint, 
itemque  clarorum  ▼ironim  statnas, 
quas  matronae  carpentis  vectae  seqae- 
baatnr,&c. 

linficu]  Qnod  ad  verba  et  omina. 
jliWNttgtte]    Qnod  ad  cogitationes 
refertur. 

44  Piaueue']  Qni  faToria  et  iBtiti» 
ftignnm  est. 

Aurea']  Pulchrm. 

46  Vieioria]  Victoriae  fimnlacrom. 

Pennie]  Scilicet  propter  levitatem 
et  inconstantiam  alata  fingi  debnit 
Victorta. 

46  Huc  adee]  Quasi  dicat,  Mihi 
auianti  faveas. 

47  Nepimui]  Deus  est,  cui  in  divi- 


sione  orbis,  maris  obtigit  imperinm  t 
cajns  et  in  Girceasibns  simnlacnaai 
ferebatnr. 

iVtmtiiiii]  Taclte,  qnod  aperte  ali- 
cobi    Horatias,   navigandi   studiimi 


49  Tuo]  Qaem  seqneris  et  amas ; 
cujiuqnesimalacram  in  pompa  vides. 

51  Phedte]  Lnna,  qnae  et  Diana, 
est  Phoebi  soror,  et  venationis  Dea. 

62  Artyicee]  Piandant  tibi,  arti«m 
inventoriy  qui  illis  sunt  dediti. 

68  Cer«rt]  Quae  frngum  Dea  fingi- 
tnr. 

T€ii€ro]  Quipuerobesnluspingitor. 

Aeeurgite]  Honoriscansa. 

64  Poiiucem]  Ledse  ex  Jove  filiam» 
qni  pngil  fnit  insignis^  et  pognis  gnn- 
dens,  ntloquitur  Horatius. 

Caetera]  PolliiciafratKmy  Tiadw 


Digitized  by 


Google 


ANORVlf  L».  ni.S.  6M 

Nos  tibi,  hlmda  Veras^  piwiiqiie  yoteiilibiu^  ami  fi5 

Plaadimns:  inceptis  amne,  DtvayVeis. 
Daqae  nov»  menteife  domin»^  pnltetDr  iM«i« 

Annait ;  et  miHta  stgna  seconda  dedM. 
Quod  Dea  proaisit,  promitta»  ipsa  ro^amas. 

Pace  loqaar  VeMris ;  ta^  Dea  major  eris.  60 

Per  tibi  tot  juro  testes»  pouipamiqatt  Dooram^ 

Te  dominam  nobis  tempos  in  omMo  peti* 
Sed  pendent  tibi  crara;  potes^  si  t^M  jwMt^ 

Canceilis  primos  inseniisse  pedEes. 
Maxima  jam  vaeno  Pmiov  spoctiMAila  Cireo^  65 

Qaadrijuges  seqno  eaiceve  misit  eqoos^r 

jWfMteiitt^:  DiM,  fn$  meU  mmlm,-  Jhcie  mnmmm  woa  Dmbim^  nt 
w  mmt,  mmtrU  A$9miiia  ej«;  et  wtu  imMm  fedi  jpropifM.  Ofwm^  ipea 
pefkeetirie^  fimd  jDm  peUieUa  ett,  Cuoi  Miik  diMm  Veaemt  tm  erU  «Mpor 
JDm.  Jmro  tiH.  per  tei  orMfrM,  et  pempem  Deenm^  te  demmma  meUe  em- 
peti  tM  Mwe  mvmn.  Sed  erurm  <tM  peaiemt ;  peimf  ei  ferte  prederitt  imee^ 
" • j  pi4m  fitairie^    Jam  prieter,  Ciree  tMm»  emitii  e^imefmidriiegee 


nerea,  Francius  ji JM09.— 66  Paerieque  pot»  areu  P.  ynlgo  |NMr^iie  pet.  armie^ — 
5S  Xq  quibuidani  pandimMe.—5l  Alii  wmsi  mentem,  Qnidan  demnuei  nl. — 
60  Al.  iniuer.  Vr.  tu  mihi  tmyor.— ^l  Al.  Per  euperoe  Jv^.—est  Al.  th  omne 
fere.-—^  F.  Mor.  et  tredecim  al.  tmpomisse  pofes.— 66  Al.  Mctia  prace.— 

NOTiE 

Mt««yeqm8  gaadentm^  utaittdtm  bM  Mwutf  tribmtlMy  See.  dtuifeii- 

Hvrttliii;  mr. 

66  Puerkfuel  AiMribof»  icil.  Ve-  PrtmM]  PrimM  partM. 

A0ri«  eomltibu«.  hmendme']  InpMalBM :  Md  mftgUi 

<^>0M»]    MDhi   haibent   «mmi:  proprie  dixit 

qWHl  nnxsme  plaeet.    N«qae  ver»  6$  Maainm']    Pneeipna:    qnonm 

0paa  ftiit  PoJstn  mm  levem   apad  grati»  «liaeraiit. 

aaaoaa  praAteri,  qai  ia  diM  novU  Vaeuo']  Antequam  vero  e  carcMi- 

amoriboa  arMetor.  baa  equi  emitterentary  oniaM  «pos 

a]  Aaimnm,  Tolantatem.  Arit  e  Cireo  decederant,  oe  anirci^ 


68  AmmiQ  Qood  rigoam  est  AMrorift  bv  impedinMnto  ewent. 

et  beoeTolcoti».  Frmter]  Cujaa  offietum  erat  lodif 

Metu]  Capitla  oM.  atiara  prneam.     IqteUigeadom 

m.Paee  lagemr]  I^OMiodi  otimar  Prstoria  JoaM  toba  oorreadi 

pareothestycum  aliquem  oratid  nMtim  datom  foiMe. 

«tdolar  tedere.  66  Quadrijugm]  Quodrigif  roro  e. 


6»  CmieeUie]  Caaeelli  sea  ctotri  di-     tiom  ia  Ut  iodle  Circeoaibua  Mdmn- 
contnr  ligoa  aot  ferrameiitain  roodom 


tmam^  olitbr  efeiam^  oenipaela, qui-        jBque  eareerd].Vwo  Mf^emhm ea»- 
De^  et  Var.  Clae.  Oeid.  S  1« 


Digitized  by 


Google 


590 


P.  OVIDtl  NA80N19 


Cni  dtadeas^  video ;  yincet,  cuiciimque  faYebis. 

Qaid  capias,  ipsi  scire  videntar  eqni. 
Me  miserom !  metam  spatioso  circnit  orbe. 

Qnid  facis  ?  admoto  proximns  axe  snbit.  70 

Qnid  facis,  infelix  ?  perdis  bona  vota  puellae. 

Tende  precor  valida  lora  sinistra  mahn. 
Favimus  ignavo :  sed  enim  revocate,  Quirites ; 

Et  date  jactatis  nndique  signa  togis. 
En  revocant :  at,  ne  turbet  toga  mota  capillos^  75 

In  nostros  abdas  te  licet  usqne  sinus. 
Jamque  patent  itemm  reserato  carcere  postes : 

Evolat  admissis  discolor  agmen  eqnis. 

praetfnui  tpeeUMOM  aqwdUmB  aareenhuM.  Vtdeo^  en  /hmm:  euperoMf  euiam' 
que  atudebu.  Ipti  equi  videiUur  noese  qfdd  epiee.  Me u^eHeem/  ctrctitl  m£imm 
vaslo  muhUu.  Quid  agit?  preximue  ueeede  roia  admoliL.  Quid  agief  mieer? 
eorrumpie  boua  veia  pueUa,  Attrahe,  ^puao,  etreuua  maau  kabeuat  eimeirae.  SiW' 
duimMt  iuerii ;  tedemm^  QmriUe^  repetUe;  eiiudieia  faeUe  umiique  iogie  ugi' 
iaiie,  Eeee  repeiumi :  ai  ueiogaagiiaia  eotfuuiai  eriuee^iieei  ie  abeeoudae peuUue 
iu  wttiruM  gremium,    JamqueUerumapertitmUpooteeeareeributrettiaiit,   Dit» 


^^^^^^^^0^^^ 


66  Qwidx^jiugot  ]P.  dao  Mor.  aliiqae  molti.— 67  Al.  Cui  Jenea».' 

Quod  eupiat :  D.  Qua  nip.— 70  Subii  meliores :  al.  fic6t.— 71  Heins.  prom 

bona  o.— 7S  Unos  ^t,JUcte  preeor,-^7%  Vaigo  ted  eMin.— 78  Al.  Et  vofat  «Im. 


NOT/E 


ceribns. 

60  Me  miterum']  Dolet  Poeta,  qood 
illey  cai  favere  paella  Tidebatar,  non 
bene  curreret. 

Spaiitto]  Id  vero  in  hoc  genere  cer- 
taminia  indnttrite  et  laboris  fnit,  ut 
proxime  metam  agitator  cnrrom  in- 
flecterety  ut  ne  tamen  in  eam  impin- 
geret. 

70  Quid  /om]  Verba  tant  Poetn 
ad  agitatorem  illom,  cui  favere  pnel- 
lam  cognoTerat,  qnasi  voce  «aa  illam 
a^invare  posset.  Qnte  omnia  ideo  a 
Poeta  fingantnr,  at  erga  amicam  sta- 
df  om  et  amorem  saam  decJaret. 

Admoio']  Niminm  intellige;  qao 
rota  frangatur. 

7S  jSSiitffra]  Ut  eqai,  qai  nimiam  in 
dextram  partem  et  metam  indinanty 
ad  aUUBtram  redaeantnr. 


78  Fammaf]  Non  sine  adnlatioBe, 
obiter^  ut  paellte  l>enevolentiam  aibi 
conciliety  se  ei  favisse  testatnr  cni 
favere  ipstmi  animadvertent. 

Sed  €iiMi]  Corrigit,  qnod  victnm 
confessns  erat  enm  ooi  favisse  pnel- 
lam  cognoverat :  qnasi  in  ejns  gratiam 
cursam  aut  certamen  iterare  oportii* 
erit, :  qasB  omnia  ad  pnellss  gntiaai 
promerendam  comparata  snnt* 

74  Jaetatie]  Togarum  enim  Jnctntio 
signam  erat  revocationis. 

Signa']  Revocationisy  scil. 

76  2\»ftt]  Romanornm,  sciL  qni 
togsB  jactatione  revocatioiiia  algiinm 
dabant. 

77  Iterum]  In  pnellss  gratiam  le- 
vocatos  fuisse  aarigantes  et  certaates 
PoeUfingit. 

Retiraie}  Apertls,  mt  •mittntiir 


Digitized  by 


Google 


AMOirUM   L1B.  III.  2. 

< 

Nanc  saltem  supmi,  spatioque  insarge  patenti : 
Sint  mea,  sint  dominae  fac  rata  vota  mese. 

Smit  domin»  rata  vota  meas ;  mea  vota  snpersmit. 
Ille  tenet  palmam ;  palma  petenda  mihi  est. 

Risity  et  argutis  qniddam  promisit  ocellis. 
Hoc  satis  hic :  alio  cetera  redde  loco. 


80 


cofer  Qgmm  pronmpit  equii  wcHuiii,  Nume  miliem  wut^  et  ineumbe  emipo  apeiio. 
Fae  voia  mea  et  Domimm  mm  wd  Jbrma,  SmU  Jbmm  veia  dommm  mea:  «mIi 
voiaredmU,  lOekabeijmbmm:  peimamikiqu€ereHdaeai.  RuU H poUkUa eti 
fmMmmoetOiadiuertie.    Uoc  aaiie  hk :  da  reHqm  aUo  loeo. 


i»i»»^»»#»<»»^>^»<^^ 


Jnn.  et  tres  a1.  Et  wdat  emutie:  Pal.  Advolat  oJnMf.— 70  Pal.  wxaBeaHem 
jtropera,--eo  lo  qttibaBdam  legitor  iStfil mea,  /ae  domitut.eiMt  rata  vota  Mftr.-^ 
»2  Volgo  mea  eet,--^  Al.  Hoeeatueei:  dao  Heina.  Haeeatie  kie. 


NOTiB 


eqni,  carGeribns.  . 

78  EwM]  Id  est,  Tam  Telociter 
currity  iit  Tolare  videatur. 

Diecolor]  In  factiones  qnatnor  di- 
vUi  erant  aariganteB,coloribnB  variis, 
Veneto  sen  coBroleOy  PraBino  aeo 
viridi,  Albo,  et  Roseo,  per  re- 
spectom  ad  anni  tempestateBy  Ele- 
menta,  aot  etiam  DeoB,  pro  varia 
soperstitione  diBtincti:  qoibas  fac- 
tionlbas  dnas  aorati  porporeique 
panni  Domitianos  addidit. 

79  Supera']  Reliqoos  vioce.  Agita- 
torem  coi  favebat  poella  perinde 
compellat  Poeta,  ac  si  ille  audiret, 
aut  verba  soa  aliqoid  ad  victoriam 
conferrent:  idqoe  totom  in  poells 
gratiam. 

Inearge']  Profecto  mire  expreasit: 


nt  Poetae  contentionem,  et  eqnomm 
carrentiora  conatom  cemere  videa* 
mor.  Ceterom  notandom  est,  popn- 
lom  Romanom,  immo  et  Imperatores 
ipBOs,eoasqoe  pro  ea  fiiGtione  tnenda, 
cui  addicti  foissent,  insanivisse,  nt 
inde  csedes  malt»  ortss  foerint. 

81  6^  domtiitf]  Victorem  videbat 
eom  agitatorem,  coi  faveBat  poeUa. 

Med]  Qnae  sont,  ut  mihi  in  amo- 
re  meo  faveat  paella. 

82  Pahnam]  Qoss  victorisB  signom. 
8S  Rieii]  Poella,  scilicet,  ot  Poetas 

votis  annoere  intelligator. 

Argntie]  Qoasi  acote  animi  affee- 
tom  declarantibos. 

84  Hoceaiie]  De  puellaB  nntn  loi 
qoitnr. 

Uie]  In  Circo, 


Digitized  by 


Google 


^  .T.  OVISII  NASOMW 


ELEGIA   III. 

De  amka,  qiUR  pejeraverat. 

CssB  Deos,  i,  crede:  iidem  jumta  fef^it;^ 

£t  facies  illi,  qti8B  fait  ante,  manet. 
Qaam  longos  habuit  nondum  juvata  capillos, 

Tam  loDgos^  postquam  nomina  lusit,  habet. 
Candida  candorem  roseo  suffiisa  rubore  5 

Ante  stetit ;  niveo  lucet  in  ove  rubor. 
Pes  erat  exiguus ;  pedis  est  aptissima  forma. 

Longa  decensque  ftut;  loi^a  decensque  mauet. 
Argutos  habuit^  radiant  ut  sidus>  ocdlos ; 

Per  quos  mentita  est  perfida  saepe  mthi.  10 

Abi,  crede  Det»  em :  jurMa  p^erwit ;  et  vttUue,  fvt  fvdt  priMM^  itti  pefmenei» 
Petjnru  gerit  tam  proUmin  eamamy  postqwmn  f^eUit  HMff,  fumm  habmt  proHjttm 
naiuium  pefjura,  Aute  fuU  mvea  mifkeum  kabem  nitefram  rubart  neeea;  rakat 
nitet  in  are  eandida,  Pee  erat  parvue  ;  pediefgan  eet  brevieeiauL  Preeermjmkf 
et  decara ;  procera  et  decarapermanet,  Uabuit  ocuiae  canueanteef  per  qnea  pe/fr 
da  iope  mihi  eet  menHta  ;  quan  Sel  esseot,  mkamlt.    Piianrum  Vii  qnaqne  permUr 


1  /,  erede  scribit  Heinf.  quia  in  P.  et  optiino  Pal.  e»t  hic  crada :  mlAicra* 
damne,  Al.  perjura  ftfeUit.—Z  Al.  nondum  peiynnL—A  Lnait  auioque  HeiJUL 
cum  Exc.  I.  Tolga  Unit, — 6  Stetit  PoL  tn\gofuU,—7  Ai.  arctietima  farma. — 

NOTiE 

1  /,  crede"]  StmiUs  est  argomeoti        5  6h(jfkaa]  Id  ett,  Snfioram  hal^ena 

Ode  apod  Horatiom  lib. ».  Carmi-  caodorem.  OrBcismos. 
Bom.  6  Nteea]  Noo  miooB  robor  in  ore 

FidemfrfelUt']  Pejera?it.  candidtf  post  peijoriom  enitesdt. 

%  Fadee'\  Non  deformata  est,  nec        S  LBmgadeeeaeque]  Looga  cum  de- 

nUo  modo  ob  perjnriom  ponita.  core:  qnod  rartim. 

8  iMtgoe']  Nempe  etiam  ad  pnl-        9  Argutoe]  Micantes;  radiantes. 
chritudiDem  faciunt  prolizi  capilli.  10  Per  qaae\  Per  ocoloa  soos  jora- 

4  Lnnej  Alii  Umt,  Luduntnr  yero  bant  eUam  poells:  qood  ez  HbnUo 

et  laedontur  Dii,  qoorom  numen  pe-  Uqoet 
Jerando  contemnitor. 


Digitized  by 


Goo^f;: 


AMORUM  LIB.  111.  t*  593 

S^ilicet  8eton6  faliiBh  jarare  pneHnl 

Di  quoqae  coDcedimt;  fonnaqne  oMteB  faidM. 
Perque  suos  illam  nuper  jurasse  recordor, 

Perqae  meos  ocnlaB ;  et  doluere  mei« 
Dicite^  Di ;  si  vos  impime  fefellerit  iUa,  1& 

Alterias  meritis  ciir  ego  damia  talil 
At  Don  invidiaB  vobis  Cepheia  virgo  est, 

Pro  male  formosa  jvssa  {Mupeate  mori, 
Non  satis  est^  qaod  vos  habai  siae  pondere  testes, 

Et  mecum  lusos  ridet  innlta  Deos ;  20 

tJt  sua  per  nostram  redimat  perjnria  poenam/ 

Victima  deceptus  dedpientis  ero  1 
Aut  sine  re  nomeh  Deus  est,  frostraque  timetur, 

Et  stulta  popolos  credulitate  movet ; 


juraate  per  jmm  M  meo§  eeeMee  ;  Hwm  4etMemU.    Lefmminif  Dn;  «i  «m  ilta 

itnilta  deeeperit,  ^[eemebrem ego  iei^mMe  /itiiM ■  odMtaiii aUerkiei    A% e^r^ 

Cepkeia^  eoactm  ehire  pre  mtUepalAm  meirej  «on  eei  ^ebie  veriiiei.  Nem  euJMi^ 
qued  vee  halmi  «rUtrof  meMiae  «MiMNii,  ei  teepeaM  trriiet  Deot  momi  deeeptee  | 
Miexeehatpefjuriaperneetrummepi^iciam,  ego  iehma  ere  meiiem dehtdeniie d 
AulDeaeeeineminsim  rf,fi  inMifK»  r^ermidaim';  etpere^pepaleain^ 


»»»i##>»^»#ii»i>»y»»* 


11  JEtemepnmBed.isam  P.  Pal.  «pUniOy  et  fez  tf.  vnlgo  tfi^mi :  dttO««irw 
fitcm.— 18  Pal.  et  sex  al,  jurare  reeerder^U  Pal.  «Iter  cum  deceai  al.  et 
prima  ed.  eu  doluere.—l&  Meliorefl  codd.  fyfeUent^—l^  OptimHS  Pal.  et 
uoos  Mor.  mfri^.— 19  Al.  halnut.--%0  Tres  scriptl  et  edd.  priscfle  leetoe  Deoe : 

NOTiE 

12  Ifmnen  habet'}  Habet  jos  et  po-  marlno^  Jofb  Ammonis  oracnlo  ad 

testatem;  quasi  in  Diis  etset,  et  Dea,  placandas  Nereides,  exposita.  Qnaiti 

cni  Dii  ipsi  obsequantnr,  tamen  libe|avit,  et  nxorem    doxity 

14  Dohiere  nMi]  Quasi  ex  pnellae  Fersens  Danaes  et  Jovis  illins. 

peijnrio  faie  dolor  protenerit.  18  Jkfale]  Qnla  cnm  superbia,  in 

16  i>Bifma]    Ocnlomm    doloremi  maximnm  filiae  pericolnm. 

«eil.  19  SHne  pondere']  Qnos  amic»  im« 

17  At  nom]  Ironia  est;  qnasi  Jam     pnne  peijnrio  Tiolare  liquit 

satis  magnam  dieat  in  Deos  flagrare  20  Meemn  ridet]  Ambigaitas  est  ex 

InTidiam   ob   Andromedem  injnste  scopo  intelligenda.     Non  se  Deos, 

pnnitam ;  nt  niliil  necesse  sit  insoper  sed  Amicam  se  una  et  Deos  dicit  irri- 

ipsmn  ob  poelfse  male  facta  torqnere.  dere. 

C<pAssa]   Andromeda  est  Cephei  22  Fidtma]  Id  est,  Insens  ego  et 

JEtliiopnm  regis  et  Cassiopes  filia,  ob  deceptns,  cnr  in  decipientis  et  sontis 

matris  snperbiam,  qnae  se  Nereides  gmtiam  p<Bnas  feram  ? 

fonna  snperare  gloriabatnri  raonstro  St  ^iK]  Tides^  Leetor/  qnam  in* 


Digitized  by 


Google 


534  V.  OVIDIl  NASON» 

Aut,  si  quis  Dens  est,  teneras  amat  ille  pnellas^  2& 

Et  nimiiim  solas  omnia  posse  jabet. 
Nobis  fatifero  Mayors  accingitur  ense ; 

Nos  petit  invicta  Palladis  hasta  manu : 
Nobis  flexibiles  carvantar  ApoUinis  arcas ; 

In  nos  alta  Jovis  dextera  fUhnen  habet  30 

Formosas  Superi  metaont  offendere  laesi ; 

Atque  ultro^  quae  se  non  timuerei  timent. 
£t  quisquam  pia  thura  focis  imponere  coret? 

Certe  plus  animi  debet  inesse  viris. 
Jupiter  igne  suo  lucos  jaculatur  et  arces,  3& 

Missaque  perjuras  tda  ferire  vetat. 
Tot  meruere  peti.   Semele  miserabilis  arsit: 

Officio  est  illi  pcena  reperta  suo. 

credidUaie:  taii ri ^ii at Dau,  itte  diUgit nufOa puelUu ;  et  impenii eehi  nimit 
poaaeonmia.  Mars  armaiw gkOio  letifera  conira  noe :  kada  Palladu  iMt  appeHi 
manuinmperabiU,  In  noe  tend$miar  areue  lenti  ApeUm$:  manueexcelm  Joma 
habetfiamen  in  mm.  DU  offenti  verentmr  Uedere  puUkrae :  et  sponte  metunnty  aum 
se  non  metuerunt.  Et  iguiaquam  §U  eoticitue  immittere  arit  pia  tkura?  Profecio 
pluedebei eete  aiomachi  rtrw.  JupUer  /erii  mtofulmine  lucoa  et  areee :  et  prohibei 
iela  tMMSCM  tangere  peijuraa.    Tot  d^gnaauni  tangi.    SemekJlehiUaJtagracii: 


*>^*>»«*>»»»«#»»^i»#»#' 


nnoft  Pal.  magnae.  Pol.  ruil.— 24  Mor.  alter  Et  vana.—2&  Prima et  al.  qasedam 
edd.  yrett.aiqui. — ^87  Mor.  8.  Noiria  petHfero. — ^30  Bnnh.  vnltyidiiMi  agU.'^ 
S3  Cirr«<  optimns  Pal.  vnlgo  cm^.—tt  Al.  meruere  patu-^0  P.  Barb.  ct 

NOTJE 

iqne  aliii  niroinm  licere  qneratnr,  qni  85  Jaculaiur]  Cnm  htcis  et  sacrit 

aibi  omnia  etiam  in  Deos  licere  pntat  arcibns  parcere  deberet.    Jovem  ac* 

Sed|  de  more  fit :  qnemntnr  potisti-  cnsat. 

mnm  de  aliomm  injuria,  qni   snnt  87  tot]  Puellte,  acil. 

maxime  injvrii.    Qneri  Tero  potnerit  PtH']  Jovia  fnlmine,  scil. 

Naso   de  Deomm    collnvie   reTera  Semele]   Cadmi   Thebarnm    regis 

Btnltoram    terricnlamento:    sed   de  fnit  filia;  ex  qna  Jnpiter  Bacchnm 

▼eroiSoloimmortaiiDeoqnidsentirey  snscepit.    Quam  fabolam  postea  in 

et  qnomodo  de  eo  loqui  debeamns,  Metamorphosi  Tidebimns. 

Christns  Dens  et  Spiritns  docoerant.  ArtU]  Qnippe  qnm  JoVem  in  am« 

S7  Nolrit]  In  nos  viros :  nt  pneliii  plexns  snos,  qnomodo  cnm  Jnnone 

et  Mars  et  omnes  Dii  parcant.  legitima  nxore  solitns  erat^illios  dolo 

jPafiferD]  Letifero,  mortifero.  yenientem  toierare  non  potnit. 

84  Phtt  ontaii]  Qnam  nt  pnsillani-  88  Ofido]  Qnse  Jovi  obsecnta  est, 

mis  et  injnstis  ejnsmodi  Diis,  neqni-  et  ejns  passa  est  concnbitns. 

demhoniimbns^sacrafiiciantysnpple.  Pania]  Qniaarsit  JovemDeoiqne 


Digitized  by 


Google 


AMORUU  LIB.  III,  8. 

At  si  ventoro  se  snbduxisset  amanti, 

NoD  pater  in  B^uscho  matris  haberet  omis.  40 

Quid  queror,  et  toti  fiicio  convicia  coelo? 

Di  quoque  habent  oculos ;  Di  quoque  pectns  habmt. 
Si  Deus  ipse  forem ;  numen  sine  fraude  liceret 

Foemina  mendaci  fSBdleret  ore  meum. 
Ipse  ego  jurarem  verum  jurare  puellas ;  46 

Et  non  de  tetricis  dicerer  esse  Deus. 
Tn  tumen  illorum  moderatius  utere  dono : 

Aut  oculis  certe  parce,  puella,  meis. 


ilU  mipiptidmm  vmntum  eti  jmo  menio,  At  9iu  MrriptiifMe  «MPifi  «ecfmif») 
fUr  won  kabtrti  m  Btecko  ferendo  wmtrit  MMf •  QiiaMo6nMi  qutroTf  H  pnbra 
o^jieio  ommbm  Dii$  7  DU  quoque  kabetU  ocmIoi  ;  Du  quoque  eor  kabeni.  Si  ipte 
eteem  Deut;  eoueettum  eitit.ptwfla  delu4eret  impuuefiito  ore  meum  numeu,  Jpee 
egojururem  pueUat  verum  jurure :  et  non  dieerer  ette  Deut  detrucuUniit.  T$t 
tamen  pmeUa parciututere  bene/ieio  iUorum :  aui  certe  ignoeee meit ocuUe. 


l  oput,-^ 
et  dao  alii :  yolgo  juratte, 
Deit. 


Jurare  P.  Anmd. 
P.  altery  Fr,  et  qainqae  tl.  de  durit,  AUi  ett$ 


NOTiE 


iiyiistitia  arguit. 

40  Non  kaberet^  Id  est,  Extincta 
non  esset  Semele,  si  Jovi  repognas- 
let.  Beos  pergit  injnstitiaB  accu- 
sare. 

Paier']  Jopiter,  scil.  qoi  Baeicbamy 
ex  otero  matris  adhuc  immatommy 
femori  sno  insnit:  unde  bimater  et 
Dithyrambofly  quod  per  doas  portas 
transierit,  dictns  est. 

BaeM\  Ferendo,  scil. 


Colo]  Pro  Biii  qoi  OBlam  inoo» 
lant. 

49  Oeuiot}  Qttibns  ad  amandam 
pelliciantor. 

4S  Smefraude']  Impane. 

45  Jpte  egol  Se  etiam  dicit,  si 
Dens  essety  poeUarom  peijoriam 
peijorio  ezcasataram. 

47  Dono]  Qoo  impone  pejerare 
potcsi  scilicet. 


Digitized  by.VjOOQlC 


Om  r.  OTIPII  MAMNJ» 

ELEGIA  IV. 

Ad  virum  servantem  conjugem. 

J)vBit  yir,  imposito  ieoene  euatod»  poeUm, 

Nil  agis :  ingenio  qua^qpo  tueiida  s«o, 
Si  qua  metu  demto  casta  est^  ea  deDiqne  casta  est : 

Qo»,  quia  noD  liceat^  nop  facit^  iUa  ^cit. 
Ut  jam  senraris  beiie  corpns^  adidtera  meas  est ;  & 

Nec  cnstodiri,  ni  velit,  ilk  potest 
Nec  meiitem  serrare  potes,  licet  omjua  ekmdas; 

Omnibns  occlnsis  intos  adolter  erit 
Coi  peccare  licet,  peccat  minus :  ipsa  potestas 

Semioa  neqnitise  languidiora  facit.  10 

Desine  (crede  mihi)  vitia  irritare  yetando ; 

Obseqnio  vincas  aptias  illa  tuo. 
Yidi  ego  nnper  eqnnm,  contra  sna  vincla  tenacem^ 

Ore  reluctanti  fnlminis  ire  modo. 

FEr  §ave,  ptrdk  opmim  ctui^dt  ml^Uc  mamjmdkB.  nmpit f»r  niifirifrrti 
Mt  «na  indok.  Si  aoimpudmetiremato  timore,  ea  Umdsm  eai  pidwa.  <)«« 
nmif00ifqiMUmiidtUmr,iUafacU.  T^metribemtcorpuMeuttadhferUf  ammmeetim' 
jmnu ;  nee  iUepoM  eertfon,  nUi  oBeenHatur,  Nec  potee  auto^re  aHimam,  qMamme 
omHiaobeere».  UmnibueobeeraiieaMtereritiniui,  CvieoaeeuumettdeUnitu£re,mi^ 
nM$deUwpui:ipmUeeniiaremlttiorareddiiaeminaUueima.  OmtMe,er<rifimiU,te- 
etigarefranUaiemprdMbendot  aptiue  ittam  exeeindae  obeequio  tuo.  Ego  muper  wHi 
e^mmJlrmnmad9ermaiumkabenaf,orereniieniefCurreremor4fi^^  Cnrmiif 


i0^m»^<^^i^*^ 


1  Frandoii  afpoaiio  ienera^T  In  qainaae  codd.  iicei  omma  terMi.— S  O». 
eUtiie  doo  scriptiy  et  prima  ed.  Ynlgo  exclMtfl.— 12  Vinca»  onus  Mor.  valfo 

VOTJE 

%  NUagi»]  Frnttm  Uboru;  qni  •idertt. 
•nimam  serme  non  poMit.  10   Semma']  Optime  yim  insitam 

5  Metu  demio']  Cam  sine  mali  meta  seminis  nomine  expresMt. 
peceare  possit.  NequiiuBi  LasdYiae. 

6  AdaUiera]  Nihil    miram  ffitar,        14  Fuknimsmodo]  Yelocissime. 
CliristuSi  si  a  snis  param  mentem  de- 


Digitized  by 


Google 


AM0R1TAI   UB.  in.  4. 


CkMEurtiiit,  nt  priinimi  coaceMcui  wmat  hBligffiaij  IS 

Fraenaqne  in  fsSvatL  laxa  jaoere  jnba. 
Nitimnr  in  yetitam  Bemper,  cnpimnsqne  negata : 

Sic  interdictis  imminet  ztger  aqnis. 
Centnm  fronte  ocnlos,  centnm  cervice  getebat 

Argos :  et  hos  nnns  ssepe  fefellit  Amor.  20 

In  thalamnm  Danae  saxo  feiroqne  peiennen 

Qaae  fnerat  viigo  tradita,  mater  erat 
Pendope  mansit>  qnamvis  <mstode  carebaty 

Inter  tot  juvenes  intememta  procos. 
Qnicqnid  sertratnr,  cnpimus  magis;  ipsaqne  fnrem  29 

Cnra  yocat :  pauci,  quod  siiiit  alter,  amant 
Nec  facie  plaoet  illa  sua^  sed  amore  mariti : 

Kescio  qnid,  qiiod  te  ceperit  osse  putant» 
NoB  proba  sit,  qnam  vir  servat^  sed  adnltera:  cara est : 

Ipse  timor  pretium  corpore  majus  habet.  30 

kihidijttmpHmm ientUUra tidmitta, et kahenMjkmtettedereik  tpareajttbeu  Ten» 
dknMt  temper  tn  ea,  qa»  prehibita  twat,  et  expeiimat  qaae  »011  Bunt  ceneetta.  Sh 
eegrohuinhiataqwit  proMbiHt,  Argut  habebat  centm^ocnhtinfremtefeeniwmineer-' 
vioe :  et  tmpe  nmt  mnm-  ktt  deeepit.  Danae,  queefngrat  vkrgo  ienmittit  in  aMadnm 
tavtdttm  taxo  et  ferro,  erai  mater.  Pentitpe,  quametit  immettditat  pertUtii  uuetrM 
mpta  inter  totfueenet  proeot,  Qnieqnid  enttodiinr,  mmgit  dnideramut :  etiptm 
emtodia  aeeerett  fnrem :  poMei  amoMtf  futd  alter  concedit.  Neqne  Hla  arridei  «m 
pukkritudine,  ted  amore  mariti.  Netew  quid  e$te  arbitrantmrf  qwtd  ie  MMfrtt. 
Non  tit  pndiea,  qnam  vir  cuttodii,  ted  adultera  ;  grata  eti.    Jpte  nnetut  habet  lan- 

mimett.  Aiii  t^  Iim^S  A1«  tna  freBma.— -16  Al.  ^utatjubat:  qsHlaiii  seripti 
qj/htateemmt:  qntLtnme  ^nm  eomm :  dii  ^ffunt  jmbit.  Q««t«or  Itpta  jaeeret^ 
90  Pol.  2.  et  Pal.  1.  Am  Mmief.— 21  Volfo  thedamm,  et  peremnL^n  Al*  mkrgo 
credita,^7$  AL  eareret :  Scr,  vacaret.—^^  Tot  jwcenet  P.  Ajraiid.  et  Exe* 
Scal.  yolgo  tammultot.—2S  Unus  Mor.  tjua  /a^rMi«fii,— 26  Mnlti  edd.  et  acripti 
Prada  weat :   al.  Ciira  /aeii.   Pal.  omaif .— 27  Fr.  amore  magittjru—i^  £d. 

VOTJE 

18  JBger^  Hydropicof :  qni  semper    dieada  tradlta  est. 
aqnan  morbi  eaniam  appetlt  21  Saxo']  Seribit  Pimaslaa  is  Cs^ 


19  Ventnm]  Plnrimot.    Nan  alibi  rinthiacis,  ■nbterranenm  falita  i 
Foeta  centnm  taotnm  circnm  capnt  ditoriiiin«  ibiqna  thalapmw  tec  mo^ 
tribuit.  Peremmem']  lavictam,  et  parpaliio 

20  Argut']  Cni  Int  pellici«  in  Tac*  cinctnm. 

cam  mntat«  too  cnnun  commiae-       22  Pemekpt]  TntiiM  eaaa  patiHtm 

rat.  De  qno  antea*  incnstoditam  relinqomy  pargit  as« 

JV<lttl]QnaBi  cnmlojovemdicat  eo^ilo  eompf obare,  .  . 

concnbniste,  postqnam  Argo  cnsto»       29  Ntm  proba  tit]  Id  eat|  Pm 


Digitized  by 


Google 


BSS  T.  OVIDII   NAftONlS 

Indignere  licet ;  jnvat  inconoessa  voliiptas :  < 

Sola  placet^  TimeOy  dicere  si  qaa  potest 
Nec  tamen  ingenuam  jus  est  servare  puellam : 

Hic  metns  exterase  corpora  gentis  agat. 
Scilicet  ut  possit  custos,  Ego,  dicere,  feci,  S& 

In  Iai}dem  servi  casta  sit  iUa  tui. 
Rusticus  est  nimium^  quem  laedit  adultera  conjnx ; 

Et  notos  mores  non  satis  Urbis  habet : 
In  qua  Martigenae  non  sunt  sine  crimine  nati 

Bomulus  IliadeSy  Hiadesque  Bemus,  40 

Quo  tibi  formosam,  si  non  nisi  casta  pIacd>atT 

Non  possunt  ullis  ista  coire  modis. 

dtmmtiorem  carpore,  lAut  tmceemeaM ;  gamdia  denegaU  graia  mnt.  .  S&  eilpm 
poteat  duere,  Meiuo,  eola  grata  eat,  Nec  tamen  Ueet  cuitodire  jmeltam  Uberam, 
Hie  thmr  eoUeUet  corpora  natumio  peregriiue,  Newepe  «1  cueioe  pot&U  Mcertf 
Ego  fedy  iUa  tit  pudica  tn  gioriam  tui  eervi,  ^Vtmtttm  dificiHt  ett^  gnm  uater 
adattera  offendit ;  et  uom  oatie  habet  perepectee  moree  Urhe ;  im  pu  Romtdaa 
lUadee^  et  Remiue  lUadee^  MartigeHeey  uom  eunt  nati  eine  Jlagitio,  Quorrnm  tiU 
pMiram  capWisti,  jt  noii  iitn  pudica  arriddmt  ?    Itta  muUo  modo  \ 


primayPal.  1.  et  septem  a1.  prD6«  «t^  .*  Benm.  mc.— Sl  Al.  Induigtre  Ucet.  Al. 
jWDet:  maltiedd.  et  scripti  placet, — SS  Volg.  Nor  tamen.  Scr.  faaeti,  Mor. 
tiifcmiat...piiella«. — S4  Alter  Mor.  genkit  kabei, — S5  Dao  Hetns.  tilbi  dieere. 
— S6  Jun.  Per  kmdem:  Sa.  et  alter  P.  /n  iatHfet.— S7  Alter  Med.  Ruttieut  et. 
«-S8  Idcm  Aaftet.— 40  P.  Kemof.— 41  Vnlg.  Qiiid  tiH  formota :  ed.  pr.  et  dao 

NOT^ 

probam  noo  eue.  porls  Interitnm  possnnt  accelerare : 

.  Cara  etf]  Qnia  senratnr,  scilicet.  neqne  adeo  alind  credo  peocatom  noa 

SO  l^Mior]  Id  est,  Mariti  timore  magis  a  Deo  separare,  qnam  libidi* 

magis  qnam  corporis  pnlcfaritndine  nem.    Pestis  ea  est  pericnlosissima : 

censetnr  et  pnellti  cara  est  qnamqne  sine  maxlma  cnra,  et  pecn- 

S2  Timeo"]  Mariti,  scil.  ant  alicu-  liari  Dei  dono,  vix  ac  ne  Tiz  qnidem 

jus  minas,  &c.  qnisqnam  effagiat. 

S4  Agat]  Vexet.  S9  Martigenai]  Marte  geniti.   Hoe 

'  S5  SciUcet]  Irrisio  est  maritomm,  dicit  per  respectnm  ad  Remnm  et 

qoi  nt  nxores  cnstodiant,  servis  eas  Romnlom  Marte  et  Ilia  Nnmitoris 

obtmdnnt.  filia  ortos. 

1!^  DomininxoremyitiaTl.  Crtmtne]  Mazimo  qnidem;   ciui 

SO  Landem]  Qni  stnlto  marito  im-  VestaUs  fuerit  Ilia,  cni  viram  attin- 

posnerit.  gere  nefas. 

Caeta  tU]  Qnantnm  ad  mariti  cn-  40  lUadet']  Ilia  genitns. 

ras  attinet,  scilicet.  42  Itta]  Forma  et  Castitas. 

SS  Moris]  Egregios  yero  mores !  Cotre]  Simnl  eut. 
Atqni  non  alii  magit  animi  et  coi^ 


Digitized  by 


Google 


AMORUM  LIB*  III.  5.  589 

Si  sapis,  indalge  dominaB;  vnltasqae  sereros 

Exue ;  nec  rigidi  jara  toere  viri. 
Et  cole,  quos  dederit  (moUos  dabit)  oxor  amicos.  45 

Gratia  sic  minimo  magna  labore  venit. 
Sic  poteris  juyenom  conviyia  semper  inire ; 

Et,  qu»  non  dederis^  multa  videre  domi. 
*f 

haren,  Si  Mfn»,  da  vemam  Damina;  etfnmtm  etnamdepom;  mectiUrepo» 
teeiate  rtrt  oiperi.  Et  obeerva  amicoi^  qao»  ux&r  pralmerit  (muUoe  prabebU), 
SiemagmigratiaeaneUiatMr  mimmaopera,  Siepaterieeemper edeeteepaUejuve* 
num  ;  et  aepicere  domi  mMltay  qva  nonprabuerie. 


^<»»^<»>»>»«>»^»»^^ 


fcripti  Quid  tibiformoeam.  Al.  corrapte,  einon  Ubi  eaeta  placebit.—A6  Qainqiie 
ex  melioribas  mulia  labore :  Mor.  S.  parta  labore.^T  PoU  et  Mor.  eemper 
adir  .—48  Al.  mm  tulerie.  Barb.  cnm  al.  videre  dari. 

NOT^ 

44  Necjura  tuere']  Ne  sii  severns. 

40  Muimo  magna]  Lepidisdma  antitheBis. 


ELEGIA   V* 

Somnium.    Ejegia  qua  ex  Mss,  huc  revocata  est. 

^ox  erat;  et  somnus  lassos  submisit  ocellos. 

Terruernnt  animum  talia  yisa  meum. 
Colle  sub  aprico  celeberrimus  ilice  lucus 

Stabat;  et  in  ramis  multa  latebat  ayis. 

Nox  eraif  et  eomnue  dautit  drfeeeoe  oeuloe. .  Toiia  oomma  perieuXermU  mcfrtej» 
meam.    Imeue  dentienmui  iiice  erei  eub  aprieocoUe;  et  plurima  mne  eedebat  m 


^^^^»^^»»i»i»»*' 


1  Sa.  pro  div.  lect.  tapeoe  eubndeit.—^  Terruenmt  P.  Valgo  remKroMl.— S  P. 

NOT£ 
i  iStnteiiitt]  CUHuit.  »  Aprieo]  Soli  ezpottto:  adeoqve 


Digitized  by 


Google 


5411  F.  OVIIMI  NASOHIS 

Area  gramineo  rabemt  yiiidiBama  prato,  5 

ITvida  de  gattis  lene  sonantis  aquas. 
Ipse  sub  arboreis  yitabam  irondibiis  sestom ; 

Fronde  sab  arborea  sed  tamen  sestiis  erat, 
Ecce,  petens  yariis  immixtas  flortbas  herbaSy 

Constitit  ante  ocnlos  caiidida  yacca  mieos.  10 

Candidior  nivibas,  tunc  cam  cecidere  recentes ; 

In  Hqaidas  nondam  qaas  mora  vertit  aqaas. 
Candidior,  quod  adhoc  spamis  stridentibos  albet^ 

Et  modo  siccatam^  lacte,  relinquit  ovem. 
Taurus  erat  comes  haic,  feliciter  ille  maritus ;  15 

Cumqae  saa  teneram  conjuge  pressit  humom. 
Dum  jacet^  et  lente  revocatas  ruminat  herbas, 

Atqueiternm  pasto  pascitur  ante  cibo; 
Visus  erat^  somno  vires  adimente,  ferenti 

Cornigerum  terrse  deposuisse  caput.  20 

Huc  levibus  comix  pennis  delapsa  per  auras 

Venit ;  et  in  viridi  garrula  sedit  humo : 
Terqu^  bovis  niveas  petulanti  pectora  rostro 

Fodit ;  et  albentes  abstulit  ore  jubas. 

frondibui,  CampUB  mberat  mndiidum  pmio  kerhMOf  ktumdMi  ex  guUii  mfiuf 
leniter  ttrepaitii»  IpafiigiAam  cakrem  mb  fnmdibui  arbonii:  md  taai€»  arder 
erat  iubfiiiii  arboreii.  Ecee,  vacea  alba,  queBrem  gramhia  iw^pUeita  dioenii  jl9- 
ribui,  nisftitit  ante  oeuloi  meoi.  Spleudidior  erat  mvibuif  tune  cum  wmB  ipanm 
iunt ;  qua»  tempus  noudum  mMtaoU  im  aquoijlmdai,  SpUudidior  laetet  quod  ad- 
hue  albet  epumii  crepitemtibui^  et  modo  deeendt  ovem  muletam.  Taurui  erat  hma 
eomeif  iUe/eUeiter  mm-itue  ;  et  tn  terrem  u  demukt  atm  mut  moUi  oompare.  Dum 
reeubat^  et  ruminat  kerboi  pautatim  retraetaif  atque  iterum  patcitur  aea  ante 
depaita  ;  mtui  eratf  iomno  mree  iubtraheutef  demiiiiie  caput  eomigerum  in  term 
feraci.  Hue  acceiiit  oomix,  deveeta  per  aerem  peuaie  Umbui;  et  hquax  finii 
tn  terratirente.    Et  ter  impetiit  peetui  vacea  cmidideB  ore  permcaci ;  etabripuit 


#»#»»*«*>»^»*<#^#'» 


creberrimui  iHce,—li  Al.  nitidimima  prato.S  Umda  P.  yolgo  Humida.  PaL  9. 
lene  fluentU.—9  Unas  Mor.  tiiiie»»  Jloribui.—ll  Vwm  M.  camientibuo  albH : 
Pal.  itridentibui  ardet.—lA  In  qiiibusdam  reliouit  ovem. — 18  P.  factopaidtur. 
Unus  'PoX.rumvMt  «Mof.— 10  Ferenti  P.  Amnd.  et  nnns  Mor.  mrenH  VLt. Tnlgo 
/crfndi—SO  P.  et  Armid.  fcrra.~<3S  P.  Atque  boeii.-^t/i  Fragm.  Pat.  CtftfS; 

NOTiE 
flqribna,  aliiiqne  rebns  amcenistiino.       tionibns,  et  phantasisB  iUnsionibns. 

CMfenimuil  Freqnentia  celebra-        19   Felkiter']  Qni   candidissimaiB 
tus.  conjugem  haberet. 

6  ilrea]  Campns;  planities.  16  TMram]  Propter  hcrbna. 

8  Mitm']  Ex  ferYeotibns  cogtCa-       S8  iVtoeiv]  Pcr  IftaB  ootoreni  uii«- 


Digitized  by 


Google 


AMORCTM  LIB..111.  i.  MI 

Hla  locam  taiirunqiie  dra  cnnctela  rdinqnit :  39 

Sed  niger  in  vaccas  peclore  Uyot  erat. 
Utqae  procal  Tidst  carpentes  pabala  tMuros ; 

(Carpebant  taari  pabola  teta  procol) 
lUnc  se  rapait,  gregibusqne  immiscoit  illis ; 

Et  petiit  herbaD  fertilioris  humom.  ^  .30 

Dic^  age,  noctamfiBy  quicamque  es,  im^ginis  angur^ 

(Si  qaid  habent  yeri)  visa  quid  ista  ferant. 
Sic  ego :  noctnnw  sic  dixit  imc^^s  aagtMv 

Expendens  animo  singala  yisa  suo ; 
Qaem  tu  mobilibus  foliis  vitare  volebasj,  35 

Sed  male  yitabas,  aestus  amoris  erat. 
Vacca  puella  tua  est :  aptus  color  iUe  pueUae. 

Tn  vir,  et  in  racca  compctte  taurns  eras. 
Fectora  qood  rostro  comix  fodiebat  acato; 

Ingeninm  domin»  lena  movebit  anns.  40 

rottro  pU&8  dbot.  lUa  dhi  eommanta  locum  et  iuMrum  deMuii.  Sod  tAtr  ticor 
end  in  feoUprtjwomem,  Et  wt  proeiU  aepexU  im^oo  jwweofw  ;  fimtri  proad  pa$- 
c^OMi  pabula  htxmrianHa  ;)  Uho  meewmty  et  u  immitit  illie  armekiU }  et  pMt 
terramgremhdefeeewndMris»  JOicy  age^  ^tdeqme  es,  inierpre»  noeiwni  eimutacri^ 
(ti  qaid  habent  veri)  qnid  iata  eomnia  p^endani.  Sic  ego :  nc  locniMM  ett  inier- 
pree  tonmU  noeiumif  tingnla  qaseqne  ottenta  mente  tua  revolvent:  Ardor,  quem 
tu  quarebat  ejfugere /rondibnt  JtexiHhutf  ted  male  ejfugieba»,  erai  ardor  amorit. 
Vacca  puella  iuaett:  iUe  coior  idmeut  pueUtB.  Tu  tir  erat^  et  iaurua  tn  vacca 
eetiuge.    Quod  comix  pereeliebai  pedut  ore  adunco  ;  auut  lena  toticitabit  aiitjnviii 


et  aSb.  Scr.  Rodit,  Vnlgo  ore  unbat ;  qn«d  praefert  Bami.  Fr.  inde  noiat:  al.  ore 
comat, — 26  Vulg.  reUnquU  r  Me.  halbet  reHcmtf  probante  HeiDsio.— 28  AI.  pa* 
bula  biia :  Lt.  lecta.—99  Vulgo  iUic.— SO  Uumum  P.  Sa.  Exc  I.  et  quatuor  al. 
item  prima  ed.  volgo  op€m.— S2  Al.  itta  valent:  Jon.  veUnt, — SS  Jon.  Sic  mihi 
noetunue  retpondii  im. — ^34  Expendent  ulttr  M.  al.  Excudent:  quidam  Expo' 
nent,  vel  Ea^dientT  nnns  Attendent:  nnns  A.  Exeniient:  dno  Exttndent:  nnns 
Excedtmt^  Al.  tinguia  dieta, — %&  Al.  viiare  totebat,~^0  Vnlgo  iava  movdtai : 

NOTiE 

ew  Btmplicitaa  et  candor  intelligitnr.  26  Ltc«r]  Proprie  macola  est  anb- 

PetuiaMtt]  Hihc  len»  procacitatem  nigra  ex  percnsaione  facta.  Sed  etiam 

maKimam  cognosoaj.  pro  invidia  aamitnr:  nt  ex  yetnl», 

24  AbtiuUi]  Adeoque  et   probita-  qnam  per  cornicem  cognoscas,  per- 

tem^  quanqnam  non  sine  labore.  nieioso  flnaso,  Poets  gaudia  inyiditse 

Jubat']   Proprie  longiores  pili  di-  pnellam  iutelligatnr. 

cmitnr  juInp,  qiii  qaorundaro  anima-  SO  Ferimorit]  Largioribns,  qnam  a 

llmn»  eqnomm  pnta,  colia  vestinnt'.  ae  darentur,  mnneribns    cormptam 

26  J>iai  cunctata]  Qoo  dio'  rehict»-  pneHam  demomtiat. 

tam  foisM  pneliam  inteliigitnr.  SS  6ic  ego]  Locvtns  imDi  nipple; 


Digitized  by 


Google 


542 


P.  OVIDII  NAS0NI8 


Qaod  canctata  dia  taamm  sua  vacca  reliqait; 

Frigidas  in  vidao  destitaere  toro. 
Livor,  et  adverso  macal»  sab  pectore  iiigr8B> 

Pectas  adalterii  labe  carere  negant. 
Diiccsrat  interpres :  geiido  milii  sangais  ab  ore 

Fogit ;  et  ante  ocalos  nox  stetit  alta  meos. 


45 


Qmd  SM  vacea  dm  morata  dutUMU  taunm  ;  reUnqwarU  ubu  in  leeU 

d^relietQ.  lAow,  et  labes  atra  sub  pectore  oppmte^  negai  peetue  earere  turpitn' 
dm$  aduHeru.  AbeoloeratAagwr:  mmgm  mhi  recearit  afaeiefrigida ;  et  eaUga 
oborta  ett  mei»  ocaiu. 


V.  wana  mofoebat :  Ma.  pe^ida  mootf :  qnatuor  Heins.  mwoOitp  pro  MraeM»— 

45   UDU8  "" 


Ma.  geUdae. — 46  Uniu  Ma.  atra  «mm. 


NOT£ 


Terbaqae  feci  ad  Augarem. 

85  VolebaB]  Poetam  compellat  Au- 
gur. 

SO  Qmod  rMfro]  Quasi  dicat,  Quod 
ad  somnii  tni  partem  iUamy  qua  vi* 
diati^te. 


40  MavM^  Perrertet;  a  te  aliev 
nabit. 

41  Saa]  Tauri  nempe. 

42  Dntiltwre]  Reiinqnerif. 

46  SaMgaie}  Nimii  tisMria  et  dohn 
ris  indiciom. 


ELEGIA   VL 


Ad  amnem,  dum  iterjaceret  ad  amicam. 


Amnis,  arandinibas  limosas  obsite  ripas^ 
Ad  dominam  propero ;  siste  paramper  aqaas. 

Amam^  eircamtitaB  haiben»  ripa»  UMenia»  eamtt»^  featino  ad 


NOTJE 


l.Amnii]  Torreni  potios  erat :  sed  2  Ad  domsMHn]  Ne  prima  fronte 

bonesto  nomine  ntitur.  arroganfi  Yideatur  caniam  petitioni 

ObeUe  ripa»}  Obfitas  hal>en8  ripai  pmponit. 
Grecismuf* 


Digitized  by 


Google 


AMORUM   LIB.  III.  6.  549 

Nec  tibi  sant  pontes,  nec  qnae  sine  remigis  icta 

Concaya  trajecto  cjrmba  rudente  vehat. 
Parvas  eras^  memini ;  nec  te  transire  refiigi ;  ^  5 

Summaqae  vix  talos  contigit  onda  meos. 
Nonc  ruis  opposito  nivibus  de  monte  solutis^ 

Et  turpi  crassas  gurgite  volvis  aquas. 
Quid  properasse  juvat  ?  quid  parca  dedisse  quieti 

Tempora  ?  quid  nocti  conseruisse  diem  ?  10 

Si  tamen  hic  standum ;  si  non  datur  artibus  uUis 

Ulterior  nostro  ripa  premenda  pedi« 
Nunc  ego,  quas  habuit  pennas  Danaeius  heros, 

Terribili  densum  cum  tulit  angue  caput; 
Nunc  opto  currum^  de  quo  Cerealia  primum  15 

Semina  venerunt  in  rude  missa  solum. 

pantmper  aqiuu,  Nee  iibi  wnt  ponieM,  nee  mameula  eencavOf  qua  trannehat  abague 
perejutu  remigia,  fune  troHiaeio,  ParvuM  era»,  reeordor ;  nee  tnetui  te  traMtgreki  ; 
ft  vix  euprema  aqua  tinxit  meoe  taJoe.  Nunc  cHm  impetM  eurrie  wivUme  liquifaetie 
de  monte  meino,  et  devoMe  obeeaeno  aheo  aquae  iurbidae»  Quid  prodeet  feotinaeee  1 
Qmd  preBbuiaee  exigua  epatia  eomno  7  Quid  eof^unxieae  diem  noeti  ;  ri  twnen  hic 
mtbeiiiendum ;  ei  nuOo  artifieio  ripa  uUerior  eoneeditur  ealeanda  noetro  pedi? 
Nune  ego  expeto  olof ,  quae  heroe  DanaSa^  habuU,  eum  abetuUt  eaput  epieeum  ser- 
penteformidabiU;  nune  expeco  eurrum,  de  quo  eemina  Cerealia  prinuun  in  ineuL. 


3  UnuB  V.  eunt  Untree,  septem  Heins.  remigie  u$u :  duo  Mor.  rem.  arte, — 
7  AI.  oppoeitie :  P.  et  al.  complures  appoeito,  Mor.  S.  eub  monte.S  Mor. 
turpi  endeeae :  Heins.  eoig.  «pifMS.— 9  Paree  P.  et  Fr.  cam  Exc.  I.  et  Scal. 
■lis  partfa  we\  panea, — 12  Vulg.  premenda  pede. — 15  Heioii.  mallet  iVaiiic  eptem, 

NOTiE 

4  Trt^eio']  Traus  flomen  jacto.  IS  Danaeius]  Perseni  Jovis  et  I>a« 
Qnem  fune  trajiciendi  morem  mnltis  naes  filins  qni  Andromeden  liberaYit : 
in  locts  hodieque  conBptcimni  •  de  quo  antea. 

6  Refugi]  Recnsavi.  14  Angue']    Pro  angnibns;  qni  ex 

8  Croafas]  Propter  admiztnm  li-  Medusae  crinibnsy  Palladis  ira^  factl 
mnm.  snat. 

Giif^«]  Profiindo  alveo.  Caput]  Medusse  capnt  intelUgit ; 

9  Qatdpropmufe]  Qnasi  dicaty  NihU  ad  cnjus  Tisnm  omnes  in  lapides  Ter- 
mibi  prodest  ante  lucem  snrrexisse.       tebantnr ;  qnod,  Mercnrii  talaribns^ 

10  Nocti  eonaeruieee']  Jonxisse.  IUe  ense  falcato,  itemque  Minervse  crys* 
vero  nocti  diem  connectere  videtor,  tallino  scuto  instructus  Perseus,  ab« 
qni  ex  nocte  diem  facit,  ant  nocte,     scidit 

qnod  die  fieri  solet,  exeqnitnr.  15  Currum]  Qno,  ab  alatis  draco^ 

19  Pedi]  Pendet  aensns  ez  inter-    nibns  per  aera  tracto,  Triptolemns, 

rogatione  pnecedentL  qui  prtanus  in  Orncia  firumenti 


Digitized  by 


Google 


644 


.P..OVI«II  NASONIS 


Prodigiosa  loqaor  vetmim  meiid$icia  vatim; 

Nec  tulit  hasc,  nec  fert»  nec  fevet  uUa  dies. 
Ta  potius,  ripte  effuse  ciq^ibas  aixiixis> 

(Sic  »temus  eas)  labere  fine  tuo^ 
Non  eris  iavidiaB,  torrens»  (mM  crede)  ferendse, 

Si  dicar  per  te  foiite  leteotus  amaiis» 
Flumina  debevent  javenes  in  amore  jaTaj^ ; 

Flumina  senserunt  ipsa^  quid  esset  amor, 
Inachus  in  Melie  Bitliyiiide  pallidus  isse 

Dicitur^  et  gelidis  incalaisse  vadis.- 
Nondum  Tcoja  fiiit  lostris  obsessa  duobas, 

Cum  rapuit  vultas,  Xanttie^  Nedera  taos. 


20 


25 


tam  ierram  wparsa  provenenmt.  Pmientwn  rtfero  figmenta  aiUupuirmm  Foetanm» 
Nec  uUa  ataaluBc  viditf  nec  videt,  necvidebit,  Tu  petius,  amxia  evagate  vaatoM 
ripaaf  (nc  p^enmii  flua$)fiue  mter  tnoe  terminoa.  Non  eri»  par  iMi^im  eghm^ 
riendcB  (fnhi  crede)  torrent^  ai  forte  amator  perkibear  per  te  reprosaui*  fhmima 
deberent  opem  /erre  adoleacentibua  in  amore :  ipai  flumi  ntnt  eaqperti,  fmd  ffffl 
atnfir.  Inachus  perhibetwftuxiaae  paliidua  m  Melie  Bitkffnide^  ei  amaae  ia  vidia 
fri^dia.    Non^^  Tn^ajuit  oppugnata  decem  amuif  cuai  Nemra  detimU  tma 


^^^>#^^^^>^»^^» 


^TG  N.  et  qnatuor  al.  Semina  crfverunt. — 18  Nec  fert  dao  Mor.  N.  He.  et 
aniis  Pal.  v«lgo  unquam. — 19  Pr.  effaae  rapaeibua :  Barm.  ¥011  rivia  ejfim  ra- 
pacibua. — 22  Al.  reteniua  amor. — ^25  Valgo  mendose  tii  media :  qoidam  in  A^ym- 


NOT^ 


et  agricaltiiram  docait,  olimy  ut  fa- 
bnlaB  tradunt,  vectus  est. 

Cerealia]  Id   est,  fruges ;  qaarum 
Ceres  Dea  dicitnr. 
•  le  Rnde']  Incnltimi,  qnod  aretmm 
ante  non  lenierat. 

19  Ejfkae]  Qui  ripas  tnas  trvns- 
yremiMt  es. 

20  Sie  eetemua  eaa]  Siccantnr  nt 
phvimnra  «sUte-  ejnsmodi  rivnli : 
adboqQe  hnlc.peremies  aqiias  eaoptat 
Poi-ta,  81  jam  sibi  ▼iam  faciat. 

LAere  fhte  tuo]  Ne  exnndes,  aut 
aqnaa  extra  nlvenm  solitum  efiundas. 

21  Non  eria]  Non  pnx  eris  ferendae 
teridia*. 

'   TorreM]  Flumen  est  ex  aqnis  pla* 
TMifraa  et  nlTallbtn. 


26  Imachua']  Flnvius  Achai»,  qui 
trftctnm  tecat  Argolicam. 

MeUe]  Nympha  fuit,  ex  qna.Amy* 
cum  ttebryciae,  sen  Bithyttia^  tn  Asia 
regem  Neptnnns  snsoeplt. 

PaJtUdiaa\  Quo  colore  indicttttt 
Amor. 

26  JncMiaae]  Amore,  aciL 

27  Nimdum]  Id  est,  Deleta  ivptt 
erat  Troja. 

haaMa]  Latinis  iai trnm  fptftlnm 
est  qninqne  annornm:  idem  qnod 
Onects  Olympias. 

28  XaMhe]  Rivnlns  fuit  in  agro 
Trojano. 

NecBn]  Nomen  estnympbVi  ^pnott 
amcvtt  Xmithna. 


Digitized  by 


Google 


AHCmUM   1.1«.  TII.  6i 


546 


Qiiid  ?  non  Alpfaeon  diTersis  ctinerd  term 

Virginis  Arcadiae  certus  adegit  amor  ?  80 

Te  qaoqae  promissam  Xantho^  Penee,  Creusam 

Phthiotum  terris  occuluisse  fbront: 
Qaid  referam  Asopon,  quem  cepit  Martia  Thebe, 

Natarum  Thebc  quinque  fatura  parens  ? 
Comua  si  tua  nupc  ubi  sint,  Acheloe^  requiram ;  35 

Herculis  irata  fracta  querere  manu. 
Ncc  tanti  Calydon,  nec  tota  iEtoUa  tanti ; 

Una  tamen  tanti  Deianira  fuit. 
Tlle  fluens  dives  septena  per  ostia  Nilus, 

Qui  patriam  tantae  tam  bene  celat  aquse,  40 

ocirjof,  0  Xttnthe,  Quid  f  ^ehemena  anm  jmelldB  Areadla  wm  swbegit  Alpheon' 
fluere  lerri» diseitU  ?  Aiuni  ethm  te^  Penee,  ahdfdtm  terri»  Phtldattm  •Crexoatn' 
desponsatam  Xantho,  Qmd  re/eram  Atoponf  quem  Thebe  Martia^  Thtbefutura 
mater  quinque  Jiliarum,  ad  amandum  peVexit  1  Si  petam^  Achehie,  ubi  nunc  tint 
tua  cornua ;  quereri$  elita  fniMe  manu  irata  HeroAu.  Nee  tanii  Calydon,  %ee 
iota  Mtotiafittt  tanti;  una  tam^n  Deianira  faii  tantii  Ilteoputentu»  yituede* 
currene  per  eepiem  atteooy  qui  iam  bene  oeeultat  pairiam  tanta  aqueefdieiiwrnon 

pha.'—97  Mor.  Scr.  Pal.  et  qnatnor  ah  oppreeta  duobu9. — Sl  Quidam  Peneef 
-Neterami—^i  Phihiotum  reporait  Heina.  ez  F.  in  qno  Phiotum :  ynlgro  PAIfiSt- 
adum^  Phitiadum  et  Phieiadum, — S5  Valg.  «t  tua  nmi  ubi  nunct--AO  Al.  m»' 


NOTiE 


29  Alpheon]  Fuit  Alpbens,  Elidis, 
ln  Peloponneso  flnTins:  quem  per 
snbterraneos  meatus  Arelbusam  iir 
Sictltam  persecntnm  fabtilati  BUlit 
Poctae.   Qua  de  re  postek  in  Metam. 

SO  Areadia]  Qu»  in  Arcadia  Tixit, 
Peloponnesi  p&rte.  Fuit  vero  ea  Are- 
tlinsa,  Dianae  comes;  qnam,  cnm 
Alphens  persequeretnr,  in  ejns  no- 
minis  fontem  Diana  traosmutaTit. 

31  Penee]  FlnTtos  est  ThessaliflB 
inter  montes  Ossam  et  Olyrapom. 

Crenffnn]  Ex  qna  Naide  et  Peneo 
Hypseum  Lapltharnm  regem  ortum 
scribit  Pindarns. 

82  PMJMimi]Popnli  fuemntThes- 
saliae,  ad  Penei  amnis  dextrnm  latns, 
VhChtotiae  regionis  incolae. 

S8  Atopon]  Flttvhisest^jvJitaTfa»* 
hasBflBOtias. 


Jklph.  ^  Var.  Oat. 


Martia]  Ex  qna  Evadaen  Mart 
anacepit :  nisi  fbrte  belltcosan  foisse 
credas. 

Thebe]  Metopen  yocavit  Pindarna: 
-  sed  alios-  secatus  est  auctor^  Poeta 
noster. 

S6  AehHoe']  Flnvimi  est,  e  Ptndo 
fineps,  Acarnaniam  ab  iEtottn  dlrl«- 
mens. 

SO  Fnteia']  Cnm  ille  paritel'  cUbi 
Hercttle  Deianlram  sibi  nxoreih  pe* 
teret,  ut  antea  vidimns,  variasqae 
formas  indueret ;  tandem  tanms  ftc* 
tns  aitentm  sibl  ab  Hercole  senslC 
comn  ademtnm :  qna  re  ceder«  co« 
actns  est.  Qoam  fabnlam  pofttea  In 
Metam.  fnsins  proseqifemor. 

87  Caltfion']  JEtoM^  jnxta  Corhi*- 
thitkcnm  sinnm  civitas,  nhl  (Siiena 
rcgnavit,  Peianirse  pater. 


OM. 


2  M 


Digitized  by 


Google 


544 


.P..OVl«II  NAMMIl» 


Prodigiosa  loquor  vetmim  me&d^a  Tatam^; 

Nec  tolit  hsec,  nec  fert,  nec  fevet  ul!a  *«?/ / 
Tu  potius,  ripis  effhse  capacawis  amidsy   tf  / 

(Sic  «temus  eas)  labere  fine  tuo.      ;//  / 
Non  eris  invidiae,  torrens,  (miU  cse^/fjf  / 

Si  dicar  per  te  forte  retentns  vsm/fti 
Flumina  debewnt  jovenes  in  amov^/ 

Flumina  sens^runt  ip»i  qpi«?  /  / 
Inachus  in  MeUe  Biftyiiide  ^  ^/'   ^       r* 

Dicitur,  et  gelidis  incato/  '     ^. 
Nondum  Tcoja  fiiit  kuiir' ' 

Cum  rapuit  vul€ajs>  T 


45 


50 


Asopide.    AnduM  Enipeuty 

iCfdere ;  aqtM  coada  netSsU, 

,  Hpe$  irrigae  agroa  TUmri»  Argei  ; 

u,  ngnata  etipiUlos  Mnguej  mgnata  gtitas 

jingitia  Martisy  vagabatur  per  loca  deoerta 


^^^^^^^^^^^ 


^K({.    Pal.  3.  Srada  aqua.    Mor.  Qui  fontem  tantdt. 

ntas  t.  b.  e.  aquaa.—A%  Pro  Siccu»  Heins.  conj.  Fic- 

eam,  Alii  volutat:  Ed.  Grypb.  ann.  1554.  Tolutue,— 

Aor.  unu8  horrida  cuUus:  alii  horr,  vultu, — 49  Ueins. 


X' 


NOTiE 


anii' 


j  ea  Hercules  et  Ache- 


J%^Qoli^  ^gyptum  snis  ex- 
y/^o»f   terrani  quasi  sterco- 


'  Totidem   yero  prscipua. 
^piare  snbit  numerantur :  quan- 


<\jg  plara  sunt. 

^Palriani]  Hoc  dictt,  qnia  nesci* 

^iifOtveteres  fontes  Nili,  quos  ho- 
^0  tamen  ex  quibasdam  lacnbiis,  ant 
ex  JiUQce  montibus  in  Africa,  repelunt 
Gcograpbi. 

41-  Aaopide}  Patronymicum  est  a 
luatris  marito.Asopo,  de  quo  snpra. 

43  Salmonida']  Tyro  est  Salmonei 
fiJia,  qui  in  Pisana  regione  regnasse 
dicitur.  Hanc  Neptnnus  etiam  in 
Euipei  formam  verMus  coropressisse 
4ji<;itur :  unde  Pelias  et  Nelens  natt 
sunt. 

Enipeui]  Duo  sunt  fluTii  tjus  no- 
minis,  alter  in  Elide,  alter  in  Tbessa- 
lia. 


46  Tiburis]  Est  Tibnr  oppidom  in 
conspectn  Romae,  ad  Septemtrioncm : 
quod  prxterfluit  fluvins  Anio,  de  quo 
hic  agitur. 

Argei]  Quod  oppidum  tres  fratr^s 
Tibnrtns,  Catillus,  et  Coras,  Argivl 
condidernnt. 

Spumifer]  Qnidam  pomi/tr;  qns 
est  et  Anienis  et  Tibnris  lans  frt- 
quens  apud  Poetas. 

47  Iha]  De  hac  SumitoriA  filia 
fabnlse  plurimae ;  diciiotqne  alii  Ti- 
beri  eam  nupsisse.  lu  eum  vero  am- 
nem  Amniii  patrni  jussu  pra>cipitafa 
fuit.  Qnanquam  scribit  Acron  illam 
mortnam  ad  Anienis  fluvii  ripam  se- 
poltam  fuisse;  abundanteqne  aqitis 
alveo,  cineres  ejus  in  Tiberim  de- 
vectos ;  nnde  locus  datns  fabula^. 

Uorrida]  Quic  faciem  etiam  prae 
nimio  dolore  sibi  dibiceraverat. 

48  Notata  comaM]  Pro  Notatas  ba- 
bens  comas.  Oraectsmus. 

40  Pafrttt]  Amulii,  sciL  qui  pobo 


Digitized  by 


Google 


%. 


c% 


AMORUM   LIB.   111.  ^.  M7 

^c  amDis  rapidis  aoimosiis  vidit  ab  undis ; 
icsique  de  mediis  sustulit  ora  vadis : 
^a,  Quid  Dostras,  ioquit,  teris  auxia  ripas» 
'v^  Idaeo  Laomedonte  geaus  ? 

•^  -ibiere  tui  ?  quid  sola  vagaris  ? '  55 

^  inctas  impedit  alba  comas  ? 

^idos  lacrymis  corrumpis  oceUos  ? 
oa  plangis  aperta  manu  ? 
^^  °ii  vivum  in  pectore  fermm, 

'  lentus  in  ore  videt.  60 

*^  .01  regia  nostra  patebit : 

.  amnes :  llia;  pone  metus. 
i^  aut  pluresy  inter  dominabere  Nymphas ; 
^u  centum,  aut  plures  flumina  nostra  tenent. 
.«e  me  speme>  precor^  tantum^  Trojana  propago :  "65 

Munera  promissis  uberiora  feres. 

ptdinudo,  Vehemetu  fluvhu  kane  aepexit  tib  undit  pracipUibmM ;  ei  erexit  ora 
ranfiademediiigurptibua:  atque  ita,  Quamabrem,  inquity  eoUeita  pramiB  nastraa 
ripaa,  Itia  progeniee  ab  Idao  Laomedonte  7  Quonam  dejluxerunt  tui  omatue  f 
Quamobrem  eola  erraa  ?  Nec  titta  alba  implicat  capiUoe  aatrieto$  ?  Cur  lugee,  ei 
perdie  oculos  humidoe  laerymis  ?  Et  percutie  pectora  nuda  manu  ineana  ?  lUe 
babet  et  eaxa,  et/errum  rtgidum  in  peetore,  qui  eegnie  cemit  hcnfmaa  in  moOi  ore, 
Jlia<tmitte  timorea;  noatrum  palatium  iibi  apertum  erit:  etfluvii  te  auapidtnt : 
IUay  mitte  timorea,  Tu  imperium  tenebia  inter  centum,  aut  plurea  Nymphaa :  nam 
flumina  noaira  kabent  centumj  aut  plurea,    Tantum  ne  me  coniemne,  oro,  Trojana 


patruumque  nefaa, — 60  Pol.  nnnii/ooii  aieca, — 61  Al.  tn  undia. — 66  Fr.  N.  Mor. 
dno  et  V.  unns  nec  incuiiaa:  alter  Pol.  impexaa,  Mnlti  impedU  uU^» — 67  Olim 
editi  et  units  Mor.  a  niana  seo.  teneroa  oceUoa,—5S  Al.  inaana  iundia.  Al.  acerba 
numu:  Med.  1.  iundia  inepta  manu. — ^59  Vivum  P.  et  Exc.  Scal.  vnlgo  dnrum, 
—60  Lentua  P.  et  Exc.  Scal.  vnlgo  iatua,—^^  Pol.  cetebrabere  Nymph,— 

NOTiE 

Nninitore  fratre,  ejujiqae  omni  ma«-        Suaiulit  ora]  Capnt  ondii  eztaHt. 
coia  prole  deleta,  Iliam  neptim,  ot'        6S  /ia]  Locotos  est,  acilicet. 
nallum  pariendi  locnm  relinquercty        64  Ideeo]  Trojano :  ab  Ida  PbrygiaB 

Vestalem  virginem  fecit.  roonte. 

Delicia  Martia]  Qoi  Vestalem  sto-        Laomedonte']  Fnit  Laomedon  Pria* 

pro  niaculavit :  ex  qao  nati  Remas  mi  Trojanomm  regis    pater :   unde 

Bomolusqne.  natales  suos  Rhea  sen  Ilia  repetebat. 

61  Animoaua']  Prvceps  vero  Anio        66  Viita]  Qua  capilios  ctngere  so- 
ex  montibiis  aqoas  snas  volvit.  lebant  Vestales. 

62  Rauea]   Ob  flaminis  per  sax»        Atim]  Candoris,  podiciti»|  et  inno- 
ruentis  strepitiun.  centias  indiciam* 


Digitized  by 


Google 


M6 


P.   OVIDII  NASONIS 


Fertar  in  Evadne  collectam  Asopide  flammani 

Vincere  g^rgitibus  non  potuisse  snis. 
Siccus  ut  amplectiSalmonidaposset  Enipeiis, 

Cedere  jussit  aquam  ;  jussa  recessit  aqua. 
Nec  te  pra&tereoy  qni,  per  cava  saxa  volutans, 

Tiburis  Argei  s^umifer  arva  rigas : 
liia  cni  placuit»  quamvis  erat  horrida  cullu, 

Ungue  notata  comas,  ungue  notata  genas. 
Illa,  gemeiis  patruique  nefas,  delictaque  Martis, 

Errabat  nudo  per  loca  sola  pede. 


45 


50 


potuiise  tuptrare  tuii  aqui$  ardorem  eoactum  in  Etadne  Aaofide.  Aniua  Empeuff 
ut  ^poseet  compkcti  SaUnanida,  imperarii  aqnam  recedere  ;  aqua  coaeta  rectM. 
Nec  te  omilto,  gui  pomi/er  Jluene  per  excatatas  rupea  irrigae  agro»  Tiburie  Argei  ; 
cui  llia  placuity  quamvie  erat  deformie  ornatUy  eignnta  eapUloe  ungue^  rignaia  gtnaa 
ungue,    Illa  lugene  et  ecibta  patrui^  etfiagitia  Mai-tiSf  vagabatur  per  loca  deserta 


hene,  N.  et  Pal.  1.  tanta  09114.  Pal.  3.  fracta  aquee.  Mor.  Qui  foniem  tantee. 
Unus  Heins.  Qui  patriee  tantae  t,  b,  c,  aquaB,^4Z  Pro  iSicaiJ  Heins.  conj.  Fic- 
/iu.— 45  Sa.  et  M€.  pretteream.  Alii  voluta»:  Ed.  Gry.pli.  ann.  1554.  voUtua, — 
46  Al.pomifer  arva. — 47  Mor.  nnus  horrida  cuUua:  alii  korr.  rtc/hc— 49  Ueina. 


NOT^E 


Tanti]  Ut  pro  ea  Hercalei  et  Ache- 
lons  pngnarent. 

30  IHve$]  Quia  ^gyptum  snis  ex- 
undationibusy  terrani  quasi  sterco- 
rana,'ditat. 

Septena]  Totidem  vero  pratcipuas 
quibut  mare  snbit  numerantur :  quaii- 
qjiiam  plura  sunt. 

.  40.  Patriam]  Hoc  dicit,  qma  nesci* 
venint  veteres  fontes  Nili,  quos  ho- 
cUe  tamen  ex  quibnsdam  lacubds,  ant 
exXuQ«e  montibtts  in  Africa,  repeiunt 
Geograpbi. 

41  Aaopide]  Patronymicnm  est  a 
matris  marito.Asopo,  de  quo  snpra. 

43  SaUnonida]  Tyro  est  Salmonei 
fiJia,  qni  in  Pisana  regione  regnasse 
dicitor.  Hanc  Neptnnus  etiam  in 
Euipei  formam  versiis  compressisse 
fUvitnr :  un^e  Peliaa  et  Nelens  nati 
sunt. 

Enipeua]  Duo  snnt  fluvii  cjus  no- 
minis,  alter  in  Eiide,  alter  in  Tbessa- 
lia. 


46  Ti5iirt«]  Est  Tlbnr  nppidum  in 
conspectn  Romae,  ad  Septemtrionem : 
qnod  praeterfluitfloviuB  Anio,  de  quo 
hic  agttor. 

Argei]  <)ttod  oppidnm  tres  fratres 
Tibnrtns,  CattlluSy  et  Coras,  Argtvi 
condiderunt. 

Spumifer]  Qnidam  pomiffr;  qn» 
est  et  Anienis  et  Tibnris  laos  frt' 
quens  apud  Poetas. 

47  Jtia]  De  bac  Sumitori^  filia 
fabnlae  plnrimae ;  dicnotqiie  alii  Ti- 
beri  eam  nnpsisse.  lu  eum  vero  am- 
nem  Amnlii  patrni  jussu  prapcipitata 
fuit  Quanquam  scribit  Acron  illam 
mortnam  ad  Anienls  fluvii  ripam  ne- 
pultam  fuisse;  abnndanteqne  aqnis 
alveo,  cineres  ejns  in  Tiberim  dc- 
vectos ;  onde  locus  datns  fabulse. 

•  Horrida]  Quae  faciem  etiam  prae 
nimlo  dolore  sibi  dilaceraverat. 

48  Notata  comaa]   Pro  Notatas  ba- . 
bens  comas.  Oraecismus. 

40  Patrut]  Amalii|  scit  qoi  pnlso 


Digitized  by 


Google 


AMORUM   LIB.   III.  ^.  547 

Hanc  amnis  rapidis  aDimosns  vidit  ab  undis ; 

Raucaque  de  mediis  sustulit  ora  vadis : 
Atque  ita,  Quid  nostras,  inquit^  teris  anxia  ripas, 

Ilia,  ab  Idaeo  Laomedonte  genus  ? 
Quo  cultus  abiere  tui  ?  quid  sola  vagaris  ? '  55 

Vitta  nec  evinctas  impedit  alba  comas  ? 
Quid  fles,  et  madidos  lacrymis  corrumpis  oceUos  ? 

Pectoraque  insana  plangis  aperta  manu  ? 
Illc  habet  et  silices,  et  vivum  in  pectore  fermm, 

Qui  tenero  lacrymas  lentus  in  ore  videt.  60 

Ilia,  pone  metus ;  tibi  regia  nostra  patebit : 

Teque  colent  amnes :  llia;  pone  metus. 
Tu  centum,  aut  plures,  inter  dominabere  Nymphas ; 

Nam  centum,  aut  plures  flumina  nostra  tenent. 
Ne  me  speme^  precor,  tantum,  Trojana  propago :  "65 

Munera  promissis  uberiom  feres. 

pedenudo.  Vehimetu  fluvhu  kane  aspexit  tib  wdU  prteeipitihiu ;  et  erexU  ora 
raufiademediiegMrgitibua:  atqueita,  Quamohremj  inquity  eoUcita  premie  nottrae 
ripasj  Itia  progeniee  ab  Idao  Laomedonte  7  Quonam  deftuxerunt  tui  omotue  f 
Quamobrem  sola  errae  ?  Nec  vitta  alba  implieat  capiUoe  astricto»  ?  Cur  luge»,  et 
perdl»  oeulo»  humido»  laerymi»  ?  Et  pereuti»  peetora  nuda  mamt  ineana  ?  lUe 
habet  et  »axa,  et/errum  rtgidum  in  peetorey  qui  »egni»  cemit  laeryma»  m  moUi  ore. 
JUa^mitte  timore»;  noatrum  palatium  tibi  apertum  erit:  etfluvii  te  euapieient : 
Itia^  mitte  timore»,  Tu  imperium  tenebi»  inter  eentumf  aut  plure»  Nympha» :  nam 
flumina  no»tra  habent  centumy  aut  plure».    Tantum  ne  me  eontemne,  oro,  Trojana 


^^^#^^^^^#^^ 


patruumque  nefa». — 60  Pol.  annii/oea  tieca. — 61  Al.  tii  undi». — 60  Fr.  N.  Mor. 
dno  et  V,  unns  nee  ineulta»:  alter  Pol.  impexa».  Mnlti  impedit  iii/a.-~67  OHm 
editi  et  nnns  Mor.  a  manu  seo.  tenero»  oeeUo», — 68  Al.  inoana  tundi».  Al.  acerba 
wumu:  Med.  1.  iundi»  inepta  manu. — 59  Vivum  P.  et  Exc.  Scal.  ?nIgo  durum. 
— 60  Lentu»  P.  et  Exc.  Scal.  vnlgo  l^rtu». — 63  Pol.  eelebrabere  Nymph, — 

NOT.E 

Nmnitore  fratre,  cjojiqne  omni  ma«*        Suetulit  ora]  Capot  andis  extoHf. 
cola  prole  deleta,  Iliam  neptim,  ot*        6S  Ita']  Locotos  est,  •cilicet. 
noHnm  pariendi  locnm  relinqaerct,        64  Ideeo]  Trojano :  ab  Ida  Phrygi« 

Vestalem  virginem  fecit.  roonte. 

DeUeta  itfaitM]  Qai  Yestalem  i to-        Laomedonte]  Fnit  Laoroedon  Pria* 

pro  macnlavit :  ex  qno  nati  Remos  mi  Trojanorom  regis    pater :   nnde 

Bomolusqne.  natales  soos  Rbea  sen  Ilia  repetebat. 

61  Animotu»']  Prarceps  vero  Anio        60  Vitta]  Qna  capillos  ctngere  so- 
ex  roontibus  aqoas  soas  volvit.  lebant  Vestales. 

62  Rauea]   Ob  flominis  per  sax»        AOm]  Candoris,  pndLciti»|  et  inno» 
raentis  strepitmn.  centias  indiciam* 


Digitized  by 


Google 


54» 


P.  OVIDII  NA80MIS 


Dixerat:  illa,  oculoa  in  hmniim  dejecta  modeitos, 

Spargebat  tepidos  flebilis  imbre  stnns. 
Ter  molita  fngam^  ter  ad  altas  restitit  ondas^ 

Currendi  vires  eripiente  metu.  70 

Sera  tamen  scindeiis  inimico  pollice  crinem^ 

Edidit  indignos  ore  tremente  sonos  : 
O  utinam  mea  lecta  forent,  patrioque  sepulcio 

Condita,  dum  poterant  yirginis  ossa  legi ! 
Cnr  modo  Vestalis  taedas  invitor  ad  uUas  75 

TurpiSy  et  Iliacis  inficianda  focis  ? 

pngeniei:  e&iuetguerU  dona  majura  jmtmietiM.  Fimeral:  ilU  tmtermhUit  defucM 
kabene  modettae  ocmIoj  in  terrem^  impkbat  timu  tepidtt  UmtM.  Ter  tetdemk 
fngam^  ter  amtiUit  ad  exceltat  undat,  timore  tuUrahenU  facMtiaiem  fwgiemiL 
Tarda  tamen  Umiant  cosunn  i^fenm  paQieef  emitii  veee$  Inehmtat  trt  trefida :  O 
niinam  otta  mea  ettent  coUectay  et  impatUa  patrio  tejmkroj  dwm  ptierani  ossa  etndi 
ffirginitf    Quamobrtm  mmc   Vettalis  infamit,  .H  arcenda  ab  arit  Hmwm,  ottmp 


65  Ed.  pr.  B«nin.  et  ali« ;  Be.  et  sex  codd.  N^  me.  Trqfmim  £zc.  P.  et  ScaL 
cam  qaatuor  Heiiuii :  volgo  Rammta, — 66  Fr.  «iterttra  feret. — 67  Alter  Me. 
deMxamodettot.  lie,d^ecta  parumpfr.^GS  Al.tepido:  P.  Pal.  optinias,  anps 
Ma.  et  Sa.  pro  div.  lect.  tenerot, — 70  Plurinii  «cripti  et  prima  ed.  impeditnia 
flMlM. — 71  At.  Sata  tatten :  nooDalli  Sero,—7^-7A  Leda  pro  vulg .  teeta  rescri- 
bit  Hein»ias»  quia  P.  vert u  seq.  lial>et  oMa  Ugi»  \n\go  atta  tegi,  N. 


VOTJE 


60  Leniut']  Id  e«t,  sine  mitericor- 
di«  acnto  lensn. 

65  IVvoim]  Alii  Rmana;  nt  ex 
ea  Romanos  propagatoa  intelligai. 

67  Dixerat^  Anio,  scilicet. 
Oeulot  d^ecta"]    Dejectos  habens. 

OrKcismus.      Terram   modeste    in- 
taens. 

68  Flebilit]  FUnty  nt  exponit  Do- 
minicus :  qnanqnam  et  sensn  nsltato 
yox  illa  possit  accipi ;  nt  intelligatnr 
nia  digna  qna^  defleretnr. 

60  Moma]  Conata  est  In  flamen 
sese  injicere> 

RetiUii]  PneUari  metn  sese  re* 
pressit. 

71  Sera\  Ad  loquendam  tarda. 

7t  Lecta\  Cadavemm  vero  com- 
bastomm  ossa  cineresque  coUigere, 
et  in  nrnas  reponere  solitos  veteres, 


notum  est. 

75  Moda  Vetialui]  Id  est,  Qute  Sa- 
eerd6tii  mei  triginta  annoa  non  im-> 
plevi.  Per  decem  Tcro  annos  sacra 
discere,  per  totidem  facere,  et  alios 
decem  ceteras  docere  cogebantnr 
virgines  Vestales:  quibns  expletis, 
Sacerdotio  solutae  nubere  poterant. 

Tcedat]  Naptias;  ad  quarum  xo- 
lennem  caetremoniam  faces  adhibe- 
bsntur. 

Iwriior]  Dixerat  Anio,  *  Tlbi  regia- 
nostra  patebit.' 

76  Itiaeit]  Qul  Ilio,  «en  Trofa,  ab 
JEn^u  advectie  Ve9tae  -sacri  snnt. 

Infieianda]  Neganda.  Omniao  si» 
qnidem  Anieni  nnberet ;  jam  aitte 
vitiau;  cnm  virgines  esse  deb^ent 
Vestales. 

Foeit]  Aris. 


Digitized  by 


Google 


AMORUM   UB.  Ilf .  9.  649 

Quid  moTor  f  es  digitis  designor  adslteia  vrigi: 

Desit  famosis^  qui  notet  ora^  pvdor. 
Hactenas ;  et  yestem  tumidis  praDtmdit  oceUis ; 

Atque  ita  se  in  rapidas  perd^ta  misit  aqoas.  -80 

S^pposuisse  manus  ad  pectoia  lubriciis  amnis 

Dicitnr ;  et  socii  jura  dedisse  tori. 
Te  quoque  credibile  est  aliqua  caluisse  pa^a : 

Sed  nemora  et  sylvas  crimina  vestra  teguBt 
Dum  loquor,  increvit  latis  spatiosius  undiSy  85 

Nec  capit  admissas  alveus  aRus  aquas. 
Quid  mecum,  furiose,  tibi  ?  quid  mutua  differs 

Gaudia  ?  quid  coeptnm,  rustice,  rumpis  iter  ? 
Quid?  si  legitimum  flueres^  si  nobile  flumen? 
.    Si  tibi  per  terras  maxima  fama  foret  ?  90 

ad  mUiufmettl  Qvuf  es^o  ?  fcee  ottendvr  imjmdiM  digkU  migi.  Ahmi  ter- 
jn$  jmdnry  qtii  iiifamet  vuUum.  Hnctenus  ;  et  ebcelai  twrgtdo»  ocmIm  oiiiicfii ;  mtqm 
ita  deepenta  ee  jtraeipUem  dedit  in  profinenlem,  Fttaime  labUia  erediimr  nbmi" 
sine  manu»  pectori ;  etprtekiuMJnra  iHtijngalie.  Veriebnile  eet  etiam  te  areitte 
aliqma  pueUa :  ud  nenwra  et  eyloa  velant  testra  furta.  Dum  loquor,  ampUua 
duciuM  eet  vattisJUctibuMj  nec  profundut  alveut  continet  aquat  ruentet.  Quid  titn 
mecumj  rabide?  Quamobrem  remorarit  reeiprocam  voluptatem?  Quamobrem^ 
inurbanef  frangit  iler  inatitutum?  Quid  ti  Jugiter  curreret,  tiflumen  esses  ii»- 
tigne  ?    Si  nomen  Uluttre  tibi  ettet  per  orbem  ?    Ftmam  habet  nuUam^  coacte 


tepulero.-~77  Pro  Quid  marer  Heiiis.  conj.  Qkiii  ntorere.  Al.  et  digitit.—7S  Fa* 
motit  Pal.  TDlgo  /amoMit.— 79  Al.  timidit  ocellit. — 89  Pal.  feiiera  caluitte :  P, 
2.  et  Exc.  Yoss.  iififud  incaJuitte:  Fr.  tepuitte.—SA  Fr.  Sed  iiemiu.— 85  Al. 
tpatiotut  in  undit:  vulgo  tattit  tpatiotut  in  und.—S7  P.  2.  ct  £xc.  Voss.  mnliia 

NOTJE 

.    77  Detignor^  Jam  satis  patet,  Lec-  81  Amnit']  Anio,  scil. 

tor»  fabulam  ijjMiim    Nasonero,  pro  82  Sociijura  deditte]  In  coaJBgem 

saojore,  coDtexere;  et  ingeniose  ez  accepisse. 

Iliae  in  Tiberim  prscipitatn  obita  89  Te]  Torretotem  aUoqnitar  Poe- 


;ere.  ta,  quem  VeUam  dici  scripsit  Clofa- 

AduUera]     Sacriiega;     qaae   cum  nas. 

Marte  (quisqais  ille  fuerit),  non  sine  Caluitu]  Amasse. 

voti  ^iolatione,  rem  habuerit.  89  Inerevii]  Torrent  scil.  de  qno 

78  Dent]    Moriar,   ne  padicitiae  Poeta  queritnr. 

amiss»  pudore  et  dolore  tabescam.  86  ^cfmissos}   Incitatas ;  cam  im- 

79  Hoc<€iii»]  Hac  asque  locuta  est  petu  ruentes. 

Ilia.  87  Furiotr]  In  torrentem  iuvehitnr 

Tumidit]  Fletu,  scil.  Naso. 

80  Perdita]  Infelix  qaas  se  perde-  88  Gaudiu]  cjnitiiis  camamicajanii 
ret.  Bisi  obstitiMes,  fruerer. 


Digitized  by 


Google 


550 


P.  OVIDTI   NASONIS 


Nomen  habes  nullam,  rivis  collecte  caducis ; 

Nec  tibi  sunt  fontes,  nec  tibi  certa  domus. 
Fontis  habes  instar  plu viamque  .nivesqne  solutas; 

Quas  tibi  divitias  pigra  ministrat  hyems. 
Aut  lutulentus  agis  brumali  tempore  cursus; 

Aut  premis  arentem  pulverulentus  humum. 
Quis  te  tum  potuit  sitiens  haurirc  viator? 

Quis  grata  dixit  voce,  Perennis  eas? 
Damnosus  pecori  curris,  damnosior  agris. 

Forsitan  haec  alios ;  me  mea  damna  movent. 
Huic  ego  vas  demens  narrabam  fluminum  amores  t 

Jactasse  indigno  nomina  tanta  pudet. 


95 


100 


ricutis  deficientihiu ;  nee  tibi  mnt  scahtriginesy  nec  tiln  tdla  domus.  H^est 
rigini»  loco,  et  pliimam,  et  nives  liqu^actas  ;  tiuas  opet  hyemt  ignava  tibi  prttbet. 
Aut  timosuaflaittemporehybemo;  aut  pultendentuo  urges  terrum  aridam.  Qnt 
viator  iiti  pressus  potuit  te  bihere  1  Quis  dixit  toce  memori,  Jn^giter  fluas,  Vol- 
verii  pemiciosus  pecori^  perniciosior  arcis,  ForsUan  hcec  alios  ;  dispendia  mea  ma 
tangunt,     Va  sgo  insasMU  huic  r^erebam  amores  fiuminum  ?    Fudet  inaniler 


^*^*  ^**^*^.^^ 


perdis,— 91  A\.nivibus  eoU. — 98  Vulg.  fdutiasque.  Heinsius  corr.  pluriam, — 
D7  Tum  P.  vnlgo  unquam,  Mor.  8.  haurire  natator,~-99  Qaidam  codd.  pecori^ 
euUis. — 101  Al.  nte  dentens,  vel  nunc  demens :  uniis  Med.  ah  demens:  Scr.  vah 
dem,   Jun.  cur  demens,  Unus  PaL^aanw:  duo  codd.  fiumen  :  unua  fiuminu — 


NOT^ 


89  Qttfif]  Qnantnm  auderes. 

91  Rivis]  Alii  niribus:  non  ita 
bene,  quia  mox  de  iis  loqnetur. 

Cadueis]  Non  jugiter  fluentibua, 
sed  ex  derivata  pluvia  factia. 

9%  Donuu]  Ad  fluminum,  immo  et 
fontium  scaturigines  numen  aliquod 
habitare  fabulata  est  antiquitas. 

Sotutas"]  Liquefactas. 

94  Dicitias]  Nives,  pluviam,  sciL 
Irrisio  est. 

Pigra]  Qnta  eo  tempore  quasi 
mortna  est  natnra. 

97  Tum]  ^tivo  tempore,  nimi- 
rnm.  Qns  lectio  clar.  Heins.  ex  Pa- 
teaneo  codice  placnit  Alii  tamen 
babent  unquam,  quod  non  minus  arrt- 
det:  nam  neque  nives  liqnefactas 
et  Into  permixtas  bibere  gratnm  ad* 


modnm  fuerit :  eritqne  majus  in  tor- 
rentem  opprobrinm  quod  neque  aesti- 
te  neque  hyeme  potum  pr^bere  pos- 
slt. 

98  Grata]  Qua  beneficiom  accep- 
tum  indicaretnr.  Oratus  est,  qni 
beneficii  accepti  memor,  meritam 
gratiam  stndet  persolvere. 

100  Mea]  Quod  per  te  ad  amicam 
ire  prohibeor. 

101  jRi(iniivttm]  Mendum  latere  sns- 
picatns  est  clar.  Heinsius,  quia^  pne- 
ter  Poetse  morem,  durior  est  hujns 
versns  finis. 

102  Jactasse  indigno]  Magnifice 
frustra  tamen  tam  iiidigni,  plnvialis, 
et  Intulenti  riwli  anres  tantis  nomi- 
nibuspavisse.. 


Digitized  by 


Google 


AMORUM   LIB.  III.  7.  fiSl 

^escio  quid  spectans,  Acheloon  et  Inachon  amnes, 

Et  potui  nomen,  Nile^  referre  tuum. 
At  tibi  pro  jneritis  opto,  non  candide  torreDS^  106 

Sint  rapidi  soies^  siccaque  semper  hyems. 

cdebraue  nondna  tanta  immerUo,  Neteio  <iuid  cogiiane,  potui  memorari  Achelocmj 
et  Inachonfluvioi,  et  nomen  tuum,  Nile.  Ai  tibipro  ojkiie  preeor^  ingrate  torren», 
$int  tolee  ardeniUnmif  et  hyeme  aemper  urida. 


10S  Al.  Neecio  quem ;  F.  et  Barb.  quam,  P.  et  Exc.  I.  Ne$cio  tpum  huespeetOM: 
N.  et  dao  al.  kune  ipectan8,—lWi  N.  nbidi  iok$, 

NOT£ 

103  Neeeio  quid]  Latere  mendam  non  tine  injnria  pronnntiare. 

arbitratns  est  clar.  Heinsins.    Se nsns  106  Rapidi]  Maxime  ardentes.  Per 

vero  optimua  videtur ;  at  intelliga-  $ole$  vero,  sstatea  intellige,  Solit  ca- 

tnr  Poeta  per  Apostropben  ad  eos,  lore  ariditsimas. 

qnos  compeUat  fluyios,  id  ipsam  mi-  Sieeaque']   Vt  neqne  hyeme  neqne 

rari,  qnod  latani  verins  qnam  amnem  sstate  illi  torrenti  liceat  esse. 
compellans,  eomm  nomina  antns  sit. 


ELEGIA   VII. 

Quod  ab  amica  receptus,  cum  ea  coire  non  potuerit,  conqueritur, 

At  non  formosa  est,  at  non  bene  culta  puella ; 

At,  puto,  non  votis  saepe  petita  meis ! 
Hanc  tameu  in  nuUos  tenui  male  languidus  usus, 

Sed  jacui  pigro  crimeq  onusque  toro. 
Nec  potui  cupiens,  pariter  cupiente  puella,  5 

Inguinis  effoeti  parte  juvante  frui. 
lOa  quidem  nostro  subjecit  ebumea  collo 

Brachia,  Sithouia  candidiora  nive : 


J-2  At  pro  vulg.  Aut  ter  geminant  P.  Sa.  et  tres  al.  cnm  Nangerianis.— 
4  Al.  Sic  jaeui :  optinins  P.  Se  jac,  Heins.  vult  Et  j«c.— 8  Pal.  Sidoma.-^ 


Digitized  by 


Google 


6S&  P.  OVIDII  NASaMIS 

Osculaqae  iogeniit  cupidae  JuctMtilt  lingaffi : 

LasQivum  femori  svipposuitqae  feiQttf .  10 

,iSt  mihi  blanditias  dixit,  D.ominumque  vocavit; 

Et  quae  prastejrea  publica  verba  javant. 
Tacta  tamen  veluti  gelida  mea  membra  cicuta, 

Segnia  propositum  destituere  suum. 
Truncus  iners  jacui^  spiecies,  et  inotale  pondas:  IS 

Nec  satis  exactum  ^st»  corpus  .an  umbra  forem. 
Qu8B  mihi  ventura  est  (sigi^dem  ventara)  sepectas, 

Cum  desit  numeris  ipsa  juventa  suis? 
Ah  pudet  annorum !  quo  me  juvenemque  vimmqaey 

Nec  juvenem^  nec  me  sensit  amica  virum.  20 

Sic  flammas  aditura  pias  aetema  sacerdos 

SuEgit^  et  a  caro  fratre  verenda  soror. 
At  nuper  bis  flava  CUide,  ter  candida  Pitiio, 

Ter  Ubas  officio  continuata  meo. 
Exigere  a  nobis  angusta  nocte  Corinjciam»  23 

Me  memini  numeros  sustinuisse  novem. 
Num  mea  Thessalico  languent  devota  veneno 

Corpora  ?  num  miseio  caimeaet  herba  noc^t? 
Sagave  poenicea  defixit  nomina  cem, 

Et  medium  tenues  in  jecur  egit  acus  ?  90 

Carmine  laesa  Ceres  sterilem  vanescil  in  herbam : 

Deficiunt  Isesi  carmine  fontis  aquae  ; 
Ilicibas  glaodes,  captataque  vitibus  uva 

Decidit ;  et  nullo  poma  movente  fluunt. 
Quid  vetat  et  nervos  magicas  torpere  per  artes?  S5 

Forsitan  impatiens  sit  latus  inde  meum. 


^^*^^*^*^^ 


9  Cupida  Ungiut  prima  ed.  ct  tres  scripti :  Volgo  cupide  Uci,  litig^a :  giiidip 
eupidaUMgma:  duo  cupidis  linguit :  P.  et  tres  al.  cmpidt  Ungui$, — 14  !scr.  et 
dao  al.  propofl.  de$eruere.  Exc.  Pol.  et  Barb.  nnun :  vu^o  iiiaMK.-*16  Pfimdui 
P.  Fr.  et  al.  nonnnlii :  alii  ligHum^  vel  tignum.  Anind.  yonduMque  et  iuuiiU 
Ugnum.—\7  Complores  codd.  §i  qua  nt  ventura, — 18  Be.  Ma  jitqeiUa. — 
19  Quo  P.  pro  jaod.— S3  ChUde  scribit  Hetns.  e  P.  in  qao  Ctide:  yu\g/o  OUa. 
Barb.  Ckfte:  alii  aliter.— 86  Al.  Et  memini.  Mor.  decem  pro  novem.—$7  Malti 
scripti  Nu^e  mea^  vel  Non  mea. — 28  Exc.  P.  et  duo  Mor.  vinu  et  herba. — 99 
QiiidampimicM. — SO  Al.  urget  acue:  Doosa  malebat  tirst/. — Sl  Scr.et  Fr.  temf 
em  vamecU,  JufL  in  amwm*-^2  Itim  P.  1 1  Pal.  optiniiia,  it^n  edd.  AldL  Of;pplk 
etal.vulxo!(i«s0.— S4  ¥k9Tmico^d,mfivewitectdu»t.^7  ItadUtiuDgAinitWor. 


Digitized  by 


Google 


AWi^UM  MB.  III.  7.  5JS8 

Huc  pudor  accesfiit ;  facti  piidor  ipse  noceliat ; 

lUe  fuit  vitii  causa  secuada  mei. 
At  qualem  vidi  tantum  tetigique  paeUamj^ 

Sic  etiam  tunica  taugitur  ipsa  sua.  40 

lUius  ad  tactum  PyUus  juvenescere  possit^ 

Tithonosque  annis  fortior  esse  suis* 
Hasc  mihi  contigerat ;  sed  vir  non  contigit  iUi. 

Quas  nunc  concipiam  per  nova  vota  preces  ? 
Credo  etiam  magnos^  ^q^o  sum  tam  turpiter  asos»  4j5 

Muneris  oblati  poenituisse  Deos. 
Optabam  perte  recipi ;  sum  nempe  receptus ; 

Oscula  ferre ;  tuli :  proximus  esse ;  fui. 
Quo  mihi  fortunae  twtum  7  quo  regna  sioe  usu  t 

Quid,  nisi  possedi  dives  avarus^  opes  ?  50 

Sic  aret  mediis  taciti  vulgator  in  undis ; 

Pomaque,  quse  nuUo  tempore  tangat,  babet. 
A  tenera  quisquam  sic  surgit  majie  pueUa, 

Protinus  ut  sanctos.possit  adire  Deos. 
Sed  non  blanda,  puto^  non  optima  p^didit  in  me  65 

Oscula;  non  omni  soUdtavit  ope. 
lUa  graves  potuit  quercus^  adamantaque  durum^ 

Surdaque  blanditiis  saxa  movere  suis. 
,Digna  movere  fijit  certe  vivosque  virosque ; 

Sed  neque  tum  vixi,  nec  vir,  ut  ante^  fui.  60 

Quid  juvet^  ad  surdas  si  caniet  Phemiiis  aures  f 

Quid  miserum  Thamyran  picta  tabeiia  juvet? 
:At  quae  non  tacita  formavi  gaudia  mente ! 

Quos  ego  nou  finxi  disposuique  modos ! 


1.  etedd.  Oryph.  Mycill.ef  al»  Yulgo  ioterpaogitar  poBt fadi,  Mor.  unu8  Huic 
p,  acc.  facto :  N.  aceetni,  facio. — S9  Tantum  P.  A.  Mor.  tres  et  duo  al.  vulgo 
quatem, — 41  Ad  tactum  P.  ^algo  a  tactu :  Barb.  ad  taetui :  al.  attaciu.  Pal. 
PeUuM:  Fr.  Peleu»:  sed  Bnrm.  ▼oU Pe/MJ.-— 48  Pal.  dao  Hoe  miAi.— 45  Heios. 
quo  eim,  Qaatuor  libri  qma  eum. — 49  Quo  mihi  et  quo  regna^  P.  ei  opttmut 
jPal.  Tuigo  Quid  mihi  et  quid  regna,  Jnn.  et  qnatuor  al.  quid  dona  nue  imk. 
Mor.  S.  qwi  doiM.— 60  P.  2.  Qatd  mtAt.— &4  Pal.  2.  uJt  mojpios.— 55  Vnlg.  Sed 
mUononblanda. — 69  Vitoeq[U£  P.  et  Kxc.  I.  vulgo  i)tro«9tte.~6l  Juxet  «cribit 
Heins.  quia  in  P.  est  jubH :  vulgo  jucal.  Barb.  st  cUimet.  Ahi  Phineue  eaire» : 
fr,  et  quatttor  al.  Tlmeii».-— 62  AL  Thamffrin,  £xc.  P.  cacum  Tham,  duo  aL 


Digitized  by 


Google 


tfi'  -'^ 


j^ajS  J^-   OVIDII    NASOM 

Osculaqoe  JiQ0eri«it  cupidae  1  n  <  : 

Las^ivum  femori  supposii  j ^ 
^i,  mihi  blanditias  dixit,  Di  ^ 

J!t  qu8&  praeterea  publii 
Tacta  tamen  veluti  gelid  \ 

Segnia  propositxun  r'  >/ •  -^  ^*-  70 

Truncus  iners  j  acu  i ,  ^^  .  fi^itLi  <  jmk 

Nec  satis  exactr  ^^    utfn^  -ixi. 

Q.u£e  mihi  ventur.  .,    r..-Mt    «oft. 

Cum  desit  n\i  "''_.-«'   a^K. 

Ah  pudet  anin  '  ^  ^    a*^»-^*»»  ^w-tiiBai  75 

Sic  flamm;  p"^"*"^      ^^     ^Mr^-Mib    toeMt 

At  nup  '"^.  ^■•i-».  ««» 


^>-^  ik 


.  o^ct  PiiL. 


/Googl^ 

— . -i 


AMORUM  LIB.   III.  8.  555 


ELEGIA   VIII. 

Quod  ah  amica  non  recipiattir,  dolet. 

IStT  quisquam  ingenuas  etiainnum  suspicit  artes^ 

Aut  tenerum  dotes  carmen  habere.putat  ? 
Ingenium  quondam  fuerat  pretiosius  anro  ; 

At  nunc  barbaries  grandis^  habere  nibil. 
Cum  pulchre  nostri  dominse  placuere  libelli ;  5 

Quolicuit  libris^  non  licet  ire  mihi. 
Cum  bene  laudavit,  laudato  janua  clausa  est; 

Turpiter  huc  illuc  ingeniosus  eo, 

£/  quhquamadkuc veneratur  artes  liberules,  vel eredit moUe carmen  habere dittei? 
Olim  anifni  aolertia  erat  in  mqjori  pretio,  quam  aurum ;  at  nunc  magni  est  bar- 
bariea,  nikil  pomdere,  Postquam  noitri  libieUi  multumgratifuerunt  domina ;  non 
conceditur  mihi  aceedere,  quo  concesnun  est  liMli»,  Postquam  me  muUum  cele- 
bratity  ostium  obditum  est  celebrato.    Huc  iUuc  solers  indecore  erro.    Ecce  nuper 


l  P.  £fi  quisquam:  vulgo  Et  quisquam.  A1.  suscipit :  N.  sustinet. — 8  Pal.  2. 
apeciosius  otiro.— 4  Vulg.  barbaria  est  grandis:  HeinA.  emend.  harbaria  esi 
^ram/is.— 5  Al.  Pukhr<B.^6  P.  Quod  licuit:  Scr.  Quo  Ucuit  nostris:  Bnrni. 
cooj.  Quo  Ucet  ire  ttbris.^7  Med.  alter,  Pal.  1.  V.  et  Pol.  1.  bene  laudavif 

NOTiE 

1  Et^  Alii  En ;  ut  sit  affectoi  de-  ant  virtntibusy  tit  quisquam  in  pre- 
clarando  particula  unica.  tib. 

Ingenuas]  Hoc  dicit  Poeta  cum  in-  4  Barharies']    Sensus  est,  Nullam 

dij^attone,  qnod  ipse  artium  et  hu-  scientiam,  aut  morum  elegantiam  et 

nianiorum    literarum  elegantia    ex-  virtutem  esse  in  pretio ;   sod  illum 

cultus,  militis    insulsi  causa  sit  ab  tantum  dici    barbarum,   qni    egeat. 

anuca  repulsns.  Qnod  etiam  in  militera  dirtqm  fuisse 

Etiamnum']  Qnasl  dicat,  Postqnam  intelligas,  qiiasi    barbarnm  illum  et 

ego  militis  causa  ab  amica  spretus  stolidnni  pro  cuitissimo  et  lepidissi- 

fni.  mo  capitulo  habuerit  avara  meretrix. 

2  Tenerum]  Moile ;  delicatum :  qua-  6  laheU%\  Quibus  Amorea  descri- 
le  debet  esse   id,  qao  describuntur  bebantnr,  seilicet. 

aniorea  teneri.  6  Quo]  Nempe  ad  araicam. 

Dotes]    Qnibos  tiotibns,    scilicet,        7  Laudato]  Mihi,4cil. 


Digitized  by 


Google 


5$1  P.  OVIDll   NASONIS 

Nostra  tamen  jacnere,  velnt  praemortua,  membra  65 

Turpiter,  hestema  langiiidiora  rosa. 
Qu8B  nunc  ecce  rigent  intempestiva^  valentque ;     -  - 

Nunc  opus  exposcunt  militiamque  suam. 
Quin  istic  pudibunda  jaces,  pars  pessima  nostri  ? 

Sic  sum  pollicitis  captus  et  ante  tuis.  70 

Tu  dominam  fallis ;  per  te  deprensus  inermis 

Tristia  cum  magno  damna  pudore  tuli. 
Hanc  etiam  non  est  mea  dedignata  puella 

Molliter  admota  solioitare  mana. 
Sed  postquam  nuUas  consurgere  posse  per  artes^  7a 

Immemoremque  sui  procubuisse  videt; 
Qnid  me  ladis,  ait  ?  quis  te,  male  sane,  jubebat  ' 

Invitum  nostro  ponere.membra  toro? 
Aut  te  trajectis  JBdea  vmefica  lanis 

Devovet ;  aut  alio  lassus  amore  venis.  80 

Nec  mora ;  desiluit  tunica  velata  redncta ; 

Et  decuit  nudos  proripuisse  pedes. 
Neve  suae  possent  intactam  scire  roinistrae ; 

Dedecus  boc  sumta  dissimulavit  aqua. 


^^^0^^^'^^^^^^»^ 


Uppum. — 64  Plariinl  Mss.  et  ecl.  prima  dup<miique  Jocob, — 67  Rigewl  prima 
ed.  et  sex  scripti :  vnlgo  vigeM.—&9  Al.  jaee,  Med.  1.  et  prima  ed.  peenma 
rerum, — ^70  Al.  Sic  eim.  Unas  Mor.  captue  es :  vulgo  captue  ut, — 71  Dominam 
N.  cnm  tribiis  al.  vnlgo  domtitttin.  Fr.  Scr.  et  duo  al.  deeeptueinermh, — 76  III 
qiiibasdam  Ms8.  auurgere :  Jnn.  exeurgere, — 79  Al^tnoectie  ramie:'  P.  cam 
al.  terra  lectis  ramie :  Sa.  delectis  ramie :  quidam  al.  tn^ecti»  ramis,  seiectis 
ramisj  eoUectis  ramis,  deieetis  ramis^  jactatis  ramiSf  traujoectis  ramis,  trt0eetis 
rcnM,  eoHeeetis  ramiSy  Lethais  ramnis:  Heins.  conj.  trigectis  lamnis,  Jnn,  et  Pal. 
3.  Circea  veitefica,-^!  Al.  di»ilmt:   Scr.  proiri/«U.— 88  AL  prcpripndm. 


Digitized  by 


Google 


AMORUM  LIB.  III.  8.  55S 


ELEGIA   VIII. 

Quod  ah  amica  non  recipiatur,  dolet. 

£fT  quisquam  ingenaas  etianinum  suspicit  artes, 

Aut  tenerum  dotes  carmen  habere.putat  ? 
Ingenium  quondam  fuerat  pretiosius  anro  ; 

At  nunc  barbaries  grandis,  babere  nibil. 
Cum  pulchre  nostri  dominse  placuere  libelli ;  5 

Quo  licuit  libris,  non  licet  ire  mibi. 
Cum  bene  laudavit,  laudato  janua  clausa  est; 

Turpiter  Imc  illuc  ingeniosus  eo, 

Et  quisguamadkue veneraiur  artet  liberale»f  vel eredit moUe carmen  hahere dvite$l 
Olim  anitni  tolertia  erat  in  majori  pretio,  ^ufim  aurum;  at  nune  magni  est  bar- 
baries,  nihil  possidere,  Postquam  nottri  libelli  multum  gralifuemni  domina ;  nim 
coneeditur  mthi  accedere^  quo  eoncemun  est  liheUi».  Postquam  me  mullum  cele- 
bravit,  oitium  obditum  est  celebrato,    Huc  iUuc  aolers  indecore  erro,    Ecce  nuper 


\  "9,  En  quisquam:  vulgo  Et  quisquam,  Al.  suscipit :  N.  sustinet.—Z  Pal.  2. 
speciosius  auro,—4  Vulg.  barbaria  est  grandis:  Heins.  emend.  harbariee  est 
fCrandis,—6  Al.  PulchrtB,—6  P.  Quod  licuit:  Scr.  Quo  licuit  nostris:  Bnrni. 
CODJ.  Quo  Ucet  ire  Ubris,^7  Med.  alter,  Pal.  1.  V.  et  Pol.  1.  bene  Uiudavij 

NOT/E 

1  £e]  Alii  En ;  ut  sit  affectai  de-  ant  virtntibus,  sit  qoisqnam  in  pre- 
clarando  particnla  nnica.  tio.     ^ 

Ingenuas]  Hoc  dicit  Poeta  cnm  in-  4  Barbofies']    Sensus  cst,  Nullam 

disnatione,  qnod  ipse  artium  et  hu-  scientiam,  aut  mornm  elegantiam  et 

maniorum    literamm  elegantia    ex-  virtntem  esse  in  pretio ;   sed  illnm 

cnltns,  milltis    insulsi  causa  sit  ab  tantum   dici    barbarum,   qni    egeat. 

aniica  repulsns.  Qnod  etiam  in  militem  dictiim  fuisse 

Etiamnum]  Qnasi  dicat,  Postqnam  intelligas,  qua^ti   barbarnm  illum  et 

ego  militis  causa  ab  amica  spretns  stolidnm  pro  cultissimo  et  lepidissi- 

fni.  mo  capitnlo  habnerit  avara  meretrix. 

2  Tenerum]  MoHe ;  delicatum :  qua-  6  UbeUi]  Quibus  Amores  deteri- 
le  debet  esse   id,  quo  describnntnr  bebantur,  scilicet. 

amore»  teneri.  6  Quo]  Nempe  ad  amicam. 

Dotes]    Qnibm  tiotibnt,    tcilicet,        7  Laudato]  Mihi,4cil. 


Digitized  by 


Google 


5d6  V.  OYimi  NA86Ni8 

Ecce  recens  diveSy  parto  per  vulnera  censii^ 

Praefertnr  nobis,  sanguine  pastus  eques.  10 

Hunc  potes  amplecti  formosis^  vita,  lacertis? 

Hujus  in  amplexus,  vita,  venire  potes  ? 
Si  nescisy  galeam  caput  hoc  portare  solebat ; 

Ense  latus  cinctum,  quod  tibi  senrit,  erat. 
La)va  manus^  cui  nunc  serum  male  convenit  aurum^         15 

Scuta  tulit :  deittram  tange';  cruenta  fuit. 
Qua  periit  aliquis,  potes  hanc  contingere  dextram  ? 

Heu !  ubi  moUities  pectoris  illa  tui  ? 
Ceme  cicatrices,  veteris  vestigia  pugnae : 

Quaesitum  estjUi  corpore,  quicquid  bab^t.  20 

Forsitan  et,  quotiLes  homiBem  jugulaverit^  Ule 

Indicet :  boo  fassas  tangis^  avara,  manus  ? 

opulentus,  dmliiM  acquiiiti»  per  plagaa,  equea  iOutuB  aanguine  nobit  eaUeponuiur^ 
HttetiHes  hunt  complecti  fmlekrie  ifrachii»f  mea  lux9  Suetimes  harere  in  h^^ 
comptexu,  mea.vUa9  Si  ignoratf  koc  caput  consueverat  gerere  caaaidem:  laiua^ 
quod  tibi  prabet  operam,  erat  drcUmdatum  gladio,  Manua  ainiatra,  cui  nunc  male 
congruit  nuperua  annulua,  geatavit  clypeoa :  tracta  dextram  ;  fuit  aanguinolenia^ 
iVoic  vereria  contingere  iUam  manumy  quaaUquia  interiit  7  Heu  !  uhiiUa  teneiitaM 
Ud  pectoria  7  Aapiee  eieatrieeaf  indiiia  aniiqui  eertaminia,  Quicquid  habett  eM 
iUi  comyaratuM  corpore.    Forte  etiam  iUe  fateaiur,  qmtiea  hamittem  moietauerii: 


laudanti,^\0  Paetua  P.  1.  vulgo  faetua,  Unni  Mor.  et  Exc.  I.  t 
equea:  P.  2.  «anjrv.  aparaua:  optimns  Vu\.  aangu»  partua, — 11-12  Vtfo  utroque 
versu  P.  vaIgo«iii(rii:-Pat.  fuUa. — 12  ALumplexUf  atulta  Jacere:  Be.  inum'' 
ptexuaaola  venire.—lS  Vulg.  Heua  ubi:  Pal.  En  «fti.— 20  Uona  HeiDi.  iUi 
aanguine.—2l  Sa.  hoatemju^ul,  lo  qinbuadam  tpM  pro  t ti«.~22  Arnnd.  Dicai 

NOT^ 

8  Turpiter]    Turjpit  nimirnm  re-     tis  diVitiit,  eam  tibi  snb  y\tm  finem 
pnlta,  prtttertiffl  ingcnioto  et  stre-     comparaveril. 

nao  viro.  Aurum']  Pro  aimulo  aureo,  qoeiQ 

9  Valnera']  Qnte  accepit  et  osten-     eqnitibus  gettare  coucettnm. 

iat;  ant  etiam  aliis  intniit  milet.  16  Tange']  Non  sine  artificio  con- 

Cenau]  Eqnestri,  scil.  qui  quadrin-  cedit,  qnod  maxime,  ex  voto,  rejiciat 

jentonim  millium  sestertiornm  erat.  poeJla. 

11    VUa]   Bianditia  sunt  anuto-  l9  Veatigiai  Enimvero  ex  cicatri- 

Tum, '  tnea  vita ;'  *  mea  lox.'  cibns  facile  et  vnlnns  et  pugnam  ar- 

13  HocJ  MiUtift,  scil.  quem  amas.  goas. 

JpMim  pro  tempore  comtum  in  con-  20  Corpore]  Corporis  laboce;  .qnp 

,$emtimi  addncere  nititnr.  ille  durns  et  rnstlcn.s,  tibi  delioatnl» 

16  Serum]    Qnandoquidem  non  a  minus  aptos,  factus  est. 

niyoribtts    equestrem    censnm    ant  22  Indicet]   Quod  solenne  Thraso- 

dignitatem  acceperit;  sed,  vi  extor-  Dibas:  quod  et  etiam  exprobratno» 


Digitized  by 


Google 


AMOmi  LIB.   111.  8. 


fi67 


lUe  ego  Masaram  pnnis  Fhcebiqne  saoerdos 

Ad  rigidas  canto  carmeii  inane  fores. 
Discite,  qui  sapitis,  non  qtieo  nos  seimus  inertes^ 

Sed  trepidas  acies,  et  fora  castra  sequi : 
Proqne  bono  versu  primum  deducite  pilum : 

Hoc  tibi,  si  Yelles»  possit»  Homere,  dari. 
Jupiter  admoaitos  nihil  esse  potentius  auro^ 

Corruptae  pretium  yirginis  ipse  fuit. 


96 


mtndidaf  contingia  mama  koe  c€mfeua»l  IIU  ego,  ineoniamhabiM  ioeerdM  Jlfirw- 
rum  et  ApoUinit,  modulor  carmen  irritum  ad  scpvamjanuam.  Discitey  qui  aapitiA, 
nnn  qtue  nas  ignavi  didicimus^  t^  stqui  effera  agmina  ;  et  ftubire  sava  cattra :  et; 
pro  tfono  verttt,  ordinate  primum  pilum,  Homere^  hoc  poetet  tibi  pretberiy  ti  veUea, 
JupUeTf  doctua  nikil  eaae  vaheUua  aurof  ipiefuit  mercea  virginia  vitiaiie,   Qaamdiik 


i#^^^<#««^^^^<#S^ 


et  kocfaaaaa:  P.  Et  dicet:  Heins.  Preedicet,—^  Unns  Mor.  et  Jnn.  nomen  fV 
ane,—25  Non  qua  noa  unus  Mor.  Arnncl.  pro  div.  lect.  et  unns  Heinsii :  non  koc 
oihmI  Fr.  et  Mor.  pr.  vnlgo  non  ktecquw, — 26  Caatra  P.  et  Sa.  ct  nnus  Mof;. 
tuatra  Arund.  volgo  betku — 27  Mor.  sec.  dedueere, — 98  Vulg.  poaaet, — 91  Fr. 


NOT/E 


tissimo  illi  Terentiano  Parmeno  ser- 
vui. 

2S  Purut']  Decet  esfle  profecto; 
mioime  fnit  Poeta.  Sed  enim  nuHa 
cnde  aut  cruore  niaculatas  nianus 
habnisse  Nasonem  iotelligas:  mul- 
tam  enim  habet  et  variam  significa- 
tionem  vox  ista  purua, 

Phcgbique^  Phcebo  sen  Apoliini  Mu- 
sicse  et  Poetic»  inventionem,  qnam- 
obrem  etMuMs  prseessecreditnSyPo- 
etfB  attribnerant. 

iSiirfrdM]  Musamm  roinistri  et 
Apollinis  dicustur  ernditi  omnes, 
praRsertim  vero  vates  seu  Poetap. 

24  Rigidaa']  Asperas,  duras ;  prop- 
ter  amicae  severitatem,  sciiieet. 

Jnane']  Nibil  profntnmm. 

25  Diaciie]  Cum  sibi  etegantiam 
omnem  apud  aroicam  inntilem  es«e 
cognoscat,  quosvis  a  stndio  retrabere' 
invfdiose  nititur  Poeta,  ot  inde  ae»e. 
blanditiis  et  molliori  coltn  indignam 
sentiat  pnella. 

Tneriea]  Non  sine  artificio  DBmero 


multitttdinis  ntitnr»  et  sibi  Poetas 
alios  adjnngit,  quos  ex  vulgi  senten^ 
tia  cum  stomacho  conteronat. 

26  Caatra]  Alii  bella;  quibua  sciL 
amics  gratiam  miles  conseqiii  possit. 

27  Deducite]  Ingeniose  communi 
verbo  usns  est,  quod-  ad  roUitiaro  et 
ad  carmina  pariter  spcctat.  Deducera 
vertum  est,  versnm  modnlari.  DedU' 
cete  primum  pUum  est,  illi  prsesse. 

Pilum]  Telnm  erat  Romaoum,  un 
javeht,  un  dard,  Primipilua  vero,  vel 
Pi-tmopt/ut,  vel  Centurio  primi  pili  dW 
cebatur  primus  legionis  centnrio» 
cujus  in  aliOK  centnriones  jos  erat. 

28  Hoc]  Per  hoc,  quod  esses  Pri-' 
miptlos. 

Homere]  Pro  qoovis  Poeta; 
Dori]  Concubitus  scil.  ab  amica. 

29  Admonitua]  Scient. 

SO  Virginia]  Danaes  scil.  Acrisii* 
Argivorum  regis  fiii». 

Ipaefuit] '  Qnia  in  imbrem  aurenm 
versns  Dana»  vitiom  obtnUt:  quam 
vidtmns  fabulam  aptea. 


Digitized  by 


Google 


558  P.  OVIDII   ifASO^lg. 

Dum  merees  aberat;  darus  pater,  ipsa  severa^ 

iErati  postes,  ferrea  turris  erat : 
Sed  postquam  sapiens  in  munera  venit  adulter^ 

Praebuit  ipsa  sinus ;  et  dare  jussa,  dedit, 
At  cum  regna  senex  coeli  Satumus  baberet»  35 

-  Omne  iucrum  tenebris  alta  premebat  humus. 
iEraque  et  argentum,  cumque  auro  pondera  ferri 
'  Manibus  admorat ;  .nuUaque  massa  fuit. 
At  meliora  dabat :  curvo  sine  vomere  fruges, 

Pomaque,  et  in  quercu  mella  reperta  cava.  40 

Nec  valido  quisquam  terras  findebat  aratro : 

Signabat  nullo  liinite  mensor  humum. 
Non  freta  demissi  verrebant  eruta  remi ; 

Ultima  mortali  tum  viai  littus  erat. 


pretium  deevaty  pater  diffieiUsy  ip9a  MnOy  patte»  tfrott,  tnrri*  erai  ameti :  tti  pmt' 
f  Moitt  cailidua  advUer  m  dona  vtraus  e«f ,  ipia  oiftuUt  gremhim^  et  juua  praiftrey 
pr^ebmt.  At  cUm  antiquus  Satumus  teneret  imperia  cttii,  terra  pra/unda  occuUabai 
omne  metaUum,  Depretttrat  ad  Manet  ara  tt  argfntum,  tt  grart  /trmm  cum 
auro;  tt  nuUa  moltt /uU  ntttaUi.  At  prctbebat  metiora;  trgttt»  alMu  adunea 
vomert,  et  poma,  tt  mella  invtnla  in  cava  qutrcu,  Nec  quitquam  protctndtbat  hth 
mum/orti  aratro:  mtntor  nuUo  termino  dividebat  ttrram,  Hemi  merti  ntn  erue^ 
tant  tequora  pultala :  Uttut  tum  trat  uUinmm  Utr  homini.    Natura  kMmana,/uUti 

^^^^*^^^^»^^ 

ipsaqut  dura.—%2  Heini.  turrit  trant^—^Z  Sa.  et  Pal.  sec.  ad  munera :  Frao- 
ciiis  volebat  in  miinm.— S6  Srr.  cnm  jKm.— 41  Ttrraaflndtbat  Exc.  Pol.  ▼nljpo 
ttrram  teindtbat :  Exc.  1.  terrat  aptribat,  Pal.  1.  et  V.  Nec  terram  vaUdo  euUor 
teindtbat  ar.—A*^  Mtntor  P.  et  sex  al.  vulgo  /ostor.^AZ  In  quibutdam  Ntc 

NOT^ 

Sl  Pattr]  Acrtsins,  scil.  qui  filiaui  regnante,  anrea  fuisae  •scula  volae* 

Danaeo,  ne  quem  viruni  admitteret,  runt  PoetK. 

tuni  »nea  dicitur  coDciusisse.  36  Luerum]    Aarum,    ArgentiuDy 

32  Mrati]  Ut  per  viiu  nolius  in«  ^c. 

troire  posset.  38    Manibut']   Ad  Umbras  infero- 

33*  In  muntra]     Sub  auri  forma,  rum.    In  tcrrse  visoera. 

cnm  pretio,  ad    Danaen  vcnit   Ju-  Matta]  Metalli  pondus. 

piteri  89  MtUora]  Quam  metalla,  scil. 

34  Sinua]  Quo  pretinm  condebant  Sint  vomert]   Id  est,  Absqne  cal<» 
meretrices.  tura  terre:  vomer  enim  instroroea- 

•  Jussa]  A  Jove,  scil.  tum  ent  prsecipuum,  quo  ea  colitar. 

Dtdit]  Sui  copiam  fecit.  40  /»  qutreu]  Qno  sylvestres  apes 

35  Satumus]  Cceli  filins ;  et  Jovis,     mel  suum  Kolent  comportare. 

qui  ipsum  solio  dejecit|  Pater;  quo        43  LimUt]  Qoibas   snam    agram 


Digitized  by 


Google 


AMORUM    LIB.   III.  8. 


569^ 


Contra  tc  solers,  hominum  Natura^  fuisti ;  45 

Et  nimium  damnis  ingeniosa  tuis. 
Quo  tibi,  turritis  incingere  moenibus  urbes  t 

Quo  tibi^  discordes  addere  in  arma  manusf 
Qiiid  tibi  cum  pelago  ?  terra  contenta  fuisses. 

Gur  non  et  coelum,  tertia  regna,  petis  ?  50 

Qua  licet^  affectas  coelumquoque :  templa  Quirinus^ 

Liber,  et  Alcides,  et  modo  Gsesar,  habent. 
Eruimus  terra  soiidum  pro  irugibus  aurum: 

Possidet  inventas  sanguine  miles  opes. 
Curia  pauperibus  clausa  est ;  dat  census  honores ;  55 

Inde  gravis  judex ;  inde  severus  eques. 

cdHda  adrer$H8  te ;  et  nimis  iolers  tuia  dispendiis.  Quorium  iibi  cireumdare  Bfh 
pida  mnris  turritms  instructia  ?  Quorsum  tibi  ad  arma  converttre  manus  diuidentet  ? 
Quld  tibi  eum  mari  7  Satis  tibi/uisset  terra,  Quamobrem  non  etiam  ccelum  appeiiSy 
iertiaregna?  Appetis  quoque  caluni,  quaienus  conceditur :  Quirinus,  Liber^  et 
Alcides,  et  nuper  Casar,  habent  irmpla,  Effodimus  aurum  ponderosum  terra  toco 
segetis,  RUles  fruitur  divitiis  partia  sanguine,  Amla,4tbaeraia  est  pauperibus; 
dioiii<e'promovent  ad  Magistraius,  Inde  seterusjudex;  inde  gravis  equea,   Omnia 


freta,  Cod.  Marii  demisso  remo :  P.  drmissi  verr.  er,  remo:  Jun.  demisso  trrrebat 
navita  remo, — 45  Heins.  conj.  solers  ntmtMm.— 47-48  AI.  Quid  iibi, — 48  Al, 
arma  viros, — 50  £xc.  Scal.  regna  /acis :  P.  dona  /acu.— 62  P.  Viribus  et  Alci' 


NOTiE 


quiftqne  a  proximo  disterminat. 

3Jensor']  llle  est,  qui  agros  metitnr, 
et  limites  coiqne  assignat. 

43  Freta  verrebanf]  Sulcabant :  phra- 
sis  poetica.  Regnante  Saturno,  non- 
cTnm  naves  ascen^Nae  lionunes  testa- 
tur  Poeta. 

Eruta']  Evulsa.  Optime  signat  ea 
vox  impetom,  quocum  inter  uavigan- 
dnm  pulsatur  aqua. 

44  Ultima]  Quia  maria  transgredi 
nondum  didicerat. 

47  Turritis]  Turribos  munitis. 

48  Discordea]  Discordes  snht,  sci- 
licety  cum  inter  se  liomines  pugnant. 

50  Cur  non  et  ccelum]  Sic  Horatius, 
'  Nihil  mortalibus  arduum  est.  Cce- 
lum  ipsnm  petimus  Mtuitiiia.' 

Tertia]  Jam  antea,  ni  faUor,  de  di- 
visione  orbis  inter  tres  fratres  Joveni, 
Neptunum;  et  Plutonem,  verba  feci- 


mns:    nt    Plntoni    terra,   Neptono 
mare,  Jovi  coelum  obtigerit. 

51  Affectas]  Cum  nimio  quasi  desi- 
derlo  appetis. 

Templa]  Qnasi  Dii  sint. 
Quirinua]  Romnlum  intellige.    ■ 

52  Liber]  Bacchus  est,  notissirov« 
ille  vini  potens  Dens ;  qni  ob  mnlfa 
egregie  farta,  et  in  homines  coHata 
beneficia,  ab  iis  in  coelum  collocatns 
est. 

Aleides]  Hercules  est,  a  robore  im- 
menso  etymoiogia  Graeca  sic  dictus. 

Modo]  Noper. 

CcBsar]  Jolios  est,  primus  Impera- 
tomra. 

53  Pro/rugibus]  Earum  loco. 

54  Possidet  inventas]  Istud  invidiose 
dixit  adversus  eum,  qui  sibi  obstabat, 
militem. 

55  Cvria]  Quia  panperibu8|  qaan- 


Digitized  by 


Google 


56» 


P.  OVIDll  KASOKI^ 


Oimia  possideant ;  illis  Campasque  Forumqtte 

Serviat ;  hi  pacem  crudaque  bella  gerant 
Tantum  ne  nostros  avidi  praedeDtur  amores ; 

Et  satis  esty  atiquid  pauperis  esse  sinant. 
At  nuncy  exaequet  tetricas  licet  illa  Sabinas, 

Imperat  ut  captae,  qui  dare  multa  potest 
Me  prohibet  custos ;  in  me  timet  ilia  maritum : 

Si  dederim^  tota  cedet  uterque-domo. 
O^  si  neglecti  quisquam  Deus  ultor  amantis, 

Tam  male  quaesitas  pulvcre  mutet  opes ! 


60 


65 


teneani :  et  campus  et  forwn  Ulin  obaequgtnr :  ki  fuHem  tt  heUa  aapeNL  odmW' 
trmt,  Tmttum  ne  rapacee  Ucittntur  nostrQH  amoren :  et  abunde  e«^ ;  aliquid  cmi- 
cedant  esse  inopU^  At  nunc,  quanquam  Hia  par  nt  truculenti*  Sabinie^  qni  paiei^ 
muUa  prabfte,  imperium  tenet  tanquam  in  serram,  Cugto$  me  arcet:  ilta  wutuU 
maritum  in  me,  Si  prttiuni  obtulerimy  uterque  excedet  tota  domo,  Oyiii 
Deu$f  tindex  amanti$  contemtiy  tertat  divitiae  tam  male  parta»  im  piuherem  I 


de$ ;  nade  conj.  HeiD».  Ftrfrtnt,  Alektenk^dS  AK  $mtaqne  helku-^H^ 
Tr,  a  mana  ^ec.  unus  Heinii.  cum  al.  luerentur :  margo  Berem.  et  ed.  Gryph. 
ann.  1564.  liceaxtur:  uLvenentur,  preeientur^  2aiit«ii/i(r,  bicfeiitKr,  et  similia. — 
60  A\,aliquam.^6l  IJ nus  Med,  rigidae  lieet :  n\i\dura$yfortes  tetrat:  anat  F. 
tacita», — 65  Heios.  pro  neglecti  conj.  r^ecti, — 66  Pal.  1*  vertatope$. 


NOM 


tnmvis  sapientibns,  in  cnriam,  consn- 
lendi  fratia,  accedere  non  licet:  quod 
qoidem  damnare  Poetam  intellSge. 

CaiMi»]  Divitiv. 

Honaree']  Maj^istratus. 

56  £que$]  Qtiippe  ex  pecunla  sna, 
uti  non  ita  pridem  vidimns,  illi  in 
eqnestri  ordine  nnmerabantor. 

67  Campiueque']  Marttiis,  scil.  ubi, 
pro  Magistratnnm  creatione,  comitia 
habebantnr:  nnde  luc  MAgistratni 
intelligas» 

Forumquei]  Ubl  jura  redd^bantmr. 

60  Satis  i$t}  Couttntns  fuero. 


61  Tetrieax]  Fuisse  vero  lllas  Sabi- 
nas  strenaas,  et  pudicas,  passimeat 
Poetis  licet  intelligere. 

lUa]  Quanqiiam  in  genere  loqnitnry' 
amicam  tamen  prsecipue  stringit. 

62  Imperat]  Militem  rivalem  cogi* 
tat,  qni  hiec  ioqoitirir. 

65  Me]  Qnia  nihil  est,  qaod  dem, 
nulla  pecnnia.  Iinmo,  qnod  daret, 
habebat:  sed  liidit  Poeta  demore; 
ant  etiam  pretio  amicam  demereri  se 
nollelndlcat. 

66  Pnlvere]  In  famnm  et  nihilaM 
redigat 


Digitized  by 


Google 


Digitized  by 


Google 


Digitized  by 


Google 


Digitized  by 


Google 


Digitized  by 


Google 


Digitized  by 


Google 


I 


Digitized  by 


Google