Skip to main content

Full text of "P. Terentii Carthaginiensis Afri Comoediæ sex"

See other formats 


This  is  a  digital  copy  of  a  book  that  was  preserved  for  generations  on  library  shelves  before  it  was  carefully  scanned  by  Google  as  part  of  a  project 
to  make  the  world's  books  discoverable  online. 

It  has  survived  long  enough  for  the  copyright  to  expire  and  the  book  to  enter  the  public  domain.  A  public  domain  book  is  one  that  was  never  subject 
to  copyright  or  whose  legal  copyright  term  has  expired.  Whether  a  book  is  in  the  public  domain  may  vary  country  to  country.  Public  domain  books 
are  our  gateways  to  the  past,  representing  a  wealth  of  history,  culture  and  knowledge  that's  often  difficult  to  discover. 

Marks,  notations  and  other  marginalia  present  in  the  original  volume  will  appear  in  this  file  -  a  reminder  of  this  book's  long  journey  from  the 
publisher  to  a  library  and  finally  to  you. 

Usage  guidelines 

Google  is  proud  to  partner  with  libraries  to  digitize  public  domain  materials  and  make  them  widely  accessible.  Public  domain  books  belong  to  the 
public  and  we  are  merely  their  custodians.  Nevertheless,  this  work  is  expensive,  so  in  order  to  keep  providing  this  resource,  we  have  taken  steps  to 
prevent  abuse  by  commercial  parties,  including  placing  technical  restrictions  on  automated  querying. 

We  also  ask  that  you: 

+  Make  non-commercial  use  ofthefiles  We  designed  Google  Book  Search  for  use  by  individuals,  and  we  request  that  you  use  these  files  for 
personal,  non-commercial  purposes. 

+  Refrainfrom  automated  querying  Do  not  send  automated  queries  of  any  sort  to  Google's  system:  If  you  are  conducting  research  on  machine 
translation,  optical  character  recognition  or  other  areas  where  access  to  a  large  amount  of  text  is  helpful,  please  contact  us.  We  encourage  the 
use  of  public  domain  materials  for  these  purposes  and  may  be  able  to  help. 

+  Maintain  attribution  The  Google  "watermark"  you  see  on  each  file  is  essential  for  informing  people  about  this  project  and  helping  them  find 
additional  materials  through  Google  Book  Search.  Please  do  not  remove  it. 

+  Keep  it  legal  Whatever  your  use,  remember  that  you  are  responsible  for  ensuring  that  what  you  are  doing  is  legal.  Do  not  assume  that  just 
because  we  believe  a  book  is  in  the  public  domain  for  users  in  the  United  States,  that  the  work  is  also  in  the  public  domain  for  users  in  other 
countries.  Whether  a  book  is  still  in  copyright  varies  from  country  to  country,  and  we  can't  offer  guidance  on  whether  any  specific  use  of 
any  specific  book  is  allowed.  Please  do  not  assume  that  a  book's  appearance  in  Google  Book  Search  means  it  can  be  used  in  any  manner 
anywhere  in  the  world.  Copyright  infringement  liability  can  be  quite  severe. 

About  Google  Book  Search 

Google's  mission  is  to  organize  the  world's  information  and  to  make  it  universally  accessible  and  useful.  Google  Book  Search  helps  readers 
discover  the  world's  books  while  helping  authors  and  publishers  reach  new  audiences.  You  can  search  through  the  full  text  of  this  book  on  the  web 


at|http  :  //books  .  qooqle  .  com/ 


P.    TERENTII 


CAATOAOnnBKSIS  AFU 


COMOEDIiE     SEX. 


i 


P.  TERENTII 

CARTHAOIKIENSIS  AFltl 

COMCEDIiE    SEX 

BX  RBCBN8IONE 

FRID.  LINDENBROGII 

CUK    BJU8D1M 

tf STORUM  LECTIONIBUS  ET  OBSERVATIONIBUS 

ATQUX 

JELII  DONATI,  EUGRAPHII   ET    CALPURNIl 

COMBfENTARIIS  INTEORIS. 
HIS   ACCS88BBVKT 

BENTLEII  ET  FAERNI 

LBOTIOBIS  AO  COWIBCTUBJI  OMMBS,  8BD  llf  COMPBBDIUM    BBOACriB 
ITBM 

WESTERHOVn  IN  SCHOXJASTAS  LECTIONES  AC  CONJECTURiE 

QUIBUS   BT    8UA8   AD8PBB8IT 

M.  JO.  CAR.  ZEUNIUS. 

A^ytcl/9  indie^  m  XXmotum  €t  Termithm  UteupUtittimc. 


IKSUPER  ADDITA  8UKT 

CEL.  RUHNKENII  DICTATA  IN  TERENTIUM 

KBCNON 

8SLXCTI88IMJB  VIRORUM  DOCTORUM  ANNOTATIONES. 


TOM.  II. 


%onirini: 


TT7IS  BXCUDXBAT  J.  F.  DOVE  ; 

PROSTANT   VENALES    AJPUD    R.    PRIESTLrr. 

MDCCCXX. 


LECTORI    ERUDITO 

S.  P.  D. 
JO.  CAR/ZEUNIUS. 


EtSI,  oa«  nAcmem  cdHiBil,  quod  ia  Terentio  eunmdo  ••• 
CQti  mMBm^  in  siiporiori  praatflone  satis  dedaraflse  ▼ideamur» 
neo  qnicqueny  quod  nos  eb  fllo  avocaret  conaHo»  acciderk 
noW»  Uc  preeiluidl  amWtione  non  opus  eMeTidetor:  nonnul- 
lorum  tawfu,'  de  quibus  nuper  necvduimus  nec  potoimus' 
memionem  fiicerey  liic  paucift  rationem  reddere  est  viaum. 
Eugvq^  qiadem  (leholia,  quo  apud  Lindenbrogiom  admo* 
dum  ame  masea  el  mutila  (nam  in  uniTerBam  Hecyrami  al 
recemerti  a  Pretogo,  ptane  niliilextat»  atque  ad  Phormionen 
uWqae  lacunm  kianty  «otmque  deiiderantur  SeenA)  ez  Wes- 
leifaoviana  edttloiio  aupplevlmus.  Verum  seqpenumero,  noa 
sine  magna  iadignatloney  Westerhovii  b  describendis  eden- 
disqile  aiis  sappiementis,  qum  eerle  per  se  ob  interpretationesy 
quaa  imterdam  ooadaent  idoneas»  conteraaenda  non  sunti  vel 
iacariipiy  wA  torpem  insdtiam  deprehendimus;  qul  cum  ig'- 
Boraratscffipturtt  compendia,  nec  esset  quem  sequeretur  com- 
^aretquoy  uti  semper  aMas,  iHa  commentariola  ita  foddaTit, 
6t|  quaatam  in  hoiaine  fmt,  coBrrupiti  ut  Tel  plane  nuUus,  Tel 
certe  admodum  «niserdHlis  exoriretur  sensus.  Igitur  vitia 
iBterpmMtienis,  ot  orroies  Kbrarionim  alidSi  qui  facile,  ne« 
mine  sepugnantey  tdli  poase  videbantury  stalimy  ut  brevitatis 
haberetnr^vatiOy  emendavimas;  in  enteris  autem  lods,  ne  ni« 
mis  aadaoes  videremuri  emendtdcmsi  quas  conjedmusi  un- 
ois  indusimus^  quemadmadum  iii  ^ori  libri  parte  nos  fecisse 


iv  PRiEFATIO. 

docuimuB.  Cum  in  Phormionem,  inprimis  a  tertio  Actu  per- 
pauca  extent  Donati  scholia;  copiosiores  fuimus  in  nostris 
notulis  adspergendis,  sed  tantum  in  locis  difficilionbus,  quee 
videbaidur,  ubi  interpreCSft  vel  nibil,  juti  fit,  vel  perperam,  vel 
certe  dubitantur  dixerunt,  ^nsumque  suis  interpretatlunculis, 
«ut  emendationibus  scilicet^  miserandum  in  modum  vexarunt 
et  turbarunt. 

De  triplici  indice,  quem  adjiciendum  putavimus,  paucis  di- 
cendum  esse  existimamus.  Primum  quidem,  qui  res  et  ver. 
borum  preecipuas  explicationes  apud  Donatum  obvias  con. 
tinet,  omnino  ex  Westerhovii  editione  transscripsimus ;  cujus 
rei  rationem  et  usum  non  est  quod  hic  doceamus,  cum  omnes 
facile  hoc  in-  genere,  opinor,  cooisentientes  habeanm^  Ve- 
nim  dfe  altero  ex  Bent]ejana:edidoAe/ quse  apud  fiatavos 
prodiit,  «umto»  verba  et  formas  loquendi  TerentianaLs  exhi? 
bente,  erunt  fortasse,  qui  nimiam  et  inutilem,  quee  sibi'  vide- 
tur,  amplitudinem  reprehendendam  putent  Quamquam  ^si 
ptium  nobis  fuisset,  rem  nlio  ^quodam  modo  inBtituissemus : 
cum  tamen  clafses  et.  loca  omiserimus,  ^qufle  plane  imitilia  et 
supervacua  Tidebantur,  illum  non  modo  locis  inveniendisy 
sed  -et  sermoni  Terentiano  cognoacendo  egregie  prodesSje 
cenBemufi.'  Nam  -certe  vim  tet  usum  partieularum,  qui  ijs^pe 
varius  et  multiplex^  adeoque  perdifficilifi  deprehenditur^  non 
facilius  et  certius  i^ognosci  et  definiri  cOnstat,  nisi  inspicien- 
dis  comparandisque  locis  plucbus.  Nec  parum  ejusmodi 
(ndice  adjuvattcr  usus  criticusy  quatenus,  sine  librorum  prse- 
stdDtionmi  consensu  et  auctotitate,  ex  consuetudine  loquendi.^ 
qua  auctor  aliquis  est  usus,  profoabiliter  colligendum  est, 
quid  in  Ipco  dubio  et  controverso  a  m^u  auctoris  profec- 
tum  ut.  Ut  enim  vulgo  9ui  quisque  auctor  optimus  fertur 
esse  interpres ;  ita»  ubi  cflBtera  desunt  subsidia  certa,  :8ui 
qumque  criticum  et  corredtorem  esse.  tutissimum  existima- 
mus.  Cseterum  vix  opus  esse  putamus,  ut  longiores  simus  in 
affisrendis  causis,  cur  in  ilio  indice  aliam  repente  orthogra- 
phiam  induxerimusy  quain  quGB  alibi  Tnobis  probata  fuerit. 
SufficitK§pmmu8^dixisse,  anobis  sine  .multo  labore.ct  mor. 


PH^FATIO.  V 

lettia,  mutari  non  potuisse  rem,  qu»  per  se  magiu  momenti 
non  ewet,  et  preeterea  id  habere  videretur  commodi,  ut  ti- 
ronea  inde  poMent  intelligere,  quee  ratio  scribendi  Bentlejp, 
hic  codicum  vetustorum  auctoritatem  sequenti,  in  Terentio 
edendoy  probata  fuerit*  His  a^junximus  ipsi  tertium  de  np- 
minibus  auctorum  indicem,  quorum  loca  vel  a  scholiastis, 
vel  a  Lindenbrogio  laudantur,  explicantur,  aut  certe  ex  si- 
milium  locorum  societate  ac  conjunctione  aliquid  lucis  aod* 
pere  videbantur.  Quo  facilius  autem  scfaoliastarum  loca  ab 
aliis  discemerentur,  litteris,  quas  currentes  dicunt,  notavimus. 
Ab  initio  animus  quidem  fuit,  breviter  atque  summatim 
«nairare»  quicquid  de  metris  Terentianis  a  Rufino,  Antesig- 
•nano,  ErasmQ,  Camerario,  Scaligero,  Jo.  Lengio,  Wasio, 
Hario  et  Bentlejo  disputatum  est.  Verum  magnitudo  volu- 
minis  bibliopoleBque  rationes  impedimento  fuerunt,  quo  mi- 
nus  consilio  illi  satisfaceremus.  Igitur  ne  edido  nostra,  hoc 
quidem  in  genere,  manca  et  imperfecta  esset,  Bentleji  Dia- 
•triben  adjungendam  esse  existimavimus  propterea,  quod  ibi 
non  modo  breviter,  perspicue  et  satis  probabiliter  metri  rar 
iionem  tractatam  esse,  sed  etiam  sine  lectione  illius  vix  fieri 
posse  putabamus,  ut  plerseque  hominis  emendationes  et  .cour 
jecturae  satis  intelligerentur.  Esedem  causee  quoque  ^upi- 
4itatem  noetram  represserunt  et  coercuerunt  schediasma  de 
<econpmia  artifidoque  fabularum  Terentianarum  hic  .edendi. 
Etsi  .enim  Donatus,  (Daceria,  quse  illum  iere  sequitur,  raro 
hujusmodi  quicquam  profert»  quod  non  dudum  sit  occupatum 
fi  scholiaste,)  passim  per  commentarios  multa  tradit,  ,qu» 
huc  pertinent,  nec  contemnenda  simt,  quce  Heinsius  in  Dis- 
sertatione  de  Plauto  et  Terentio,  item  Victor  Faustus  in  Dia- 
tribe  de  Comoedia  disseruit :  nonnulla  tamen  restare  viden- 
tur,<[U8e  probabiliter  de  hac  re,  et  in  usum  dici  possint  tiro- 
num,  ut  apud  Terentium  aliud  quippiam  spectent,  quam  mera 
verba  et  formulas,  quee  non  semper  recte,  hoc  est,  in  loco  et 
tempore  adhibentur.  Etenim  certe  potest  disseri  de  argu- 
menti  ratione,  ac  consilio,  quod  Terentius  cum  in  universum, 
tum  in  fabulis   singulis  sequendum  putaverit;  de  morum, 


vi  PRiEFATIO. 

qttof  expretierit,  et  fuofi  cuique  penonfla  tribuerity  proprie- 
tate^;  de  artillbid,  qUo  riugfulas  fabulfle  partes  dispoeuerit^ 
trActsverit  et  ad  probabifitalem  adduxerit ;  de  Actuum  Sce- 
ttanunque  natura  et  ratibne.    Tum  que^o  philosopho  haud 
indigna  in8titui'p(>teKt,  atqiie  ex  populi  moribuBy  ralione  m- 
geoii  iwmaiaiy  et  vit»  communia  Homerique  inprimis  exem- 
pli»  expBcari  illuiftrariquey  cuf  reluti  meretricee  stye  mal«e 
sivei  bonffi  semper  fbre»  taro  matronn  houeste^y  et  rirginea 
pudicte  ■  tilinquam  loqueittee  in  scenikm  producantur;  cur  pri- 
mi  Actue  f^re  rint  breviores;  initia  dubia  et  tranquilliora ; 
progresm»  vehementioree  lurbulentioresque ;  exitos  sedati 
et  Iseti ;  cur  person»  ridicultt  non  semper  et  ubique  omnino 
stult»  et  excordes  indocantor;  stolidi  et  bardi  adolescentes 
%  seena  Terentiana  absint  plane ;  cur  ii  ipsi,  qui  dolo  insi- 
^isqQe  oapiuntur;  non  ab  omni  cayendi  prospiciendique^pru- 
dentia  sint  aiieni;  alque  omnino  cur  non,  more  recentiorum 
fabulami,  virtui  Vltiumque  ita  expingatur,  ut  quod  addi 
possily  reperiatur  nihO;  cur  ne  pessimus  quisque  quidem 
tandem  ex  soena  planetristis  ▼otique  sui  expers  abeat.   £x- 
plicari  prflBterea  debet  Jocorum  facetiarunque  urbanitas  el 
elegaatia,  alque  natura  diafogi»  interloqniorumi  soliloquio- 
Twaqua  ostendi*    Porro  quando  et  quibus  de  causis  serris 
et  iaifimst  eoMlilionis  faominibus  tribuantnr  sententise  gravesy 
doceri  debel:  itemquey  qiicB  sit  ratio  et  causa  eonmiy  qutt 
vel  prasentia  in  scena  peragutttnr,  rel  absemtia  et  aota  mm> 
rantur;  cnr  seMperfere  nomen  prodeuntis  in  scenam  per- 
soBse  ab  aiia  smta  recitietar ;  qun  sit  enroruffiy  periculoram, 
labjrinthonMMiae  natura,  causa,  prsBStantia  et  expeditio : 
nec  prneiemnai  tdebet  locortfm  temporumque  ralio,  ubi  res 
geri  inducuntur;  aliaque,  qufle  non  sine  fructu  did  posse  vi. 
dentun    iML  hactenus.    Vale,  L.  E.  et  mihi  ftve.    Scripai 
LipsisB,  nuadiifis  auctunmaH^ttSy  cioiocclxxi  v. 


COMMENTARIUM 

RUFINI  V.  D.  GRAMMATICI  ANTIOCHENSIS 

IN  MVrftA  TBmmANA. 


EVANTHIUS  in  commentario  Terentii  de  fabula,  hoc  est, 
de  comoedia  sic  dicit :  concinna  argumento,  consuetudini  con- 
grua,  utilifl  Bententiis,  grata  salibus^  apta  metro.  et  postea  sic:  ve« 
terea  etsi  usi  ipsi  quoque  metris  negligentius  jambici  versus  dun- 
taxat  in  secundo  et  quarto  loco,  tamen  a  Terenfio  vincuntur  re- 
Bolutidne  hujus  metri  quantum  comminuti  ad  ima^em  prosee  ora- 
tionis.  Asper  in  commentario  Terentii  sic :  hosce  versus  agere 
coepisset:  itH  nXpaMs  dis  adventum  vMtii  ktnc  Hlnsi^  ddmum,  Et 
deinceps  quee  sequuntur  quadrati.  Diomedes  sic  :  septenarium 
versum  Varro  fieri  dicit  hoc  modo,  cum  ad  jambum  trisyllabus 
pes  additur,  et  fit  tale :  qutd  imrnitrentibus  fUkes  ?  quid  invHdes 
itnucis  ?  similiter  in  Terentio  versus  est : 

Nam  si  ritmittdnt  qmppHam  Fhilum6n(B  dHtores,  Et  in  Plauto 
Bcepe  tales  reperiuntur.  Varro  de  lingua  latina  ad  Marcellum  sic : 
quare  in  hujusmodi  locis  poni  oportet  notam  in  transversum  inter 
syllabasy  frequentius  ad  extremum  versum^  senarium;  et  similes, 
si  pro  longa  brevem  habebunt,  ut  in  hoc :  ttmicus  summus  mMs 
et  pdpUlans  G^ta,  Charisius  sic :  septenarium  versum  fieri  dicit 
Varro  hoc  modo,  cum  ad  jarobum  trisyllabus  pes  additur,  ut 
prsefatum  est.  Bassius  ad  Neronem  de  jambico  sic  dixit :  jambi* 
cus  autem  cum  pedes  etiam  dactylici  generis  assiunat,  desinit 
jambicus  videri,  nisi  percussione  ita  moderaveris,  ut  cum  pedem 
supplodis,  jambicum  ferias  :  ideoque  illa  loca  percussionis  non 
recipiunt  alium  quam  jambum,  et  ei  parem  tribrachum :  aut  si 
alterius  exhibuerint  metri  speciem.  quod  dico,  exemplo  faciam 
illustriua.   Est  in  Eunucho  Terentii  statim  m  prima  pagina  hic 


vi*  RUFINUS 

versujs  trimetrus.  excliuntf  r^vbcatf  rtdkdm  ?  non  n  tne  Hbs^cret* 
hunc  incipe  ferire,  videberis  heroum  habere  inter  manus  ad  sum- 
mam  paucis  syllabis  in  postremo  mutatis,  totus  erit  herous.  Ex- 
clusity  revocaty  redeam  ?  nan  si  mea  fiat,  Ponam  dubium  secun- 
do  loco  pedemi  propius  accedam.  H^ros  atndes  cetitum  testor 
Jidem.  Varro  in  VII.  clausulas  quoque  primum  appellatas  dicunt, 
quod  clauderent  sententiam,  ut  apud  Accium :  an  hcec  jam  ohliti 
sunt  Phryges?  Nonnunquam  ab  his  initiumfit,  utapud  CeBcillium: 
di  bdm  quid  hoc  ?  Apud  Terentium :  discrUddr  dnXmi.  Idem  var- 
ro  in  eodem  lib.  VII.  de  lingua  Xatina  ad  Marcellum  sic  dicit : 
autin  extremum  senarium  totidem  semipedibus  adjectis  fiat.comi- 
cus  quadratus,  ut  hic :  heri  aliquot  adolescentuli  coimus  in  Pirceeo. 
Trimetros  versus  jambicos  Terentii  et  Plauti  et  caeterorum  comi- 
corum  et  tragicorum  M.  TuUius  senarios  dicit  et  nominat.  Quin- 
tilianus  etiam  trimetros  senarios  nominavit.  £t  Flavius  Capetin 
artibus  suis  trimetros  versus  jambicosTerentii  senarios  appellavit. 
De  metris  Terentii  et  Plauti  et  csterum  comicorum  et  tragicorum 
Victorinus  sic  dicit :  quantum  aut  ad  versum  con^icum  spectat, 
ut  paululum  evagemur,  scio  plurimos  affirmare,  Terentianas  vel 
maxime  fabulas  metrum  ad  disciplinam  grcecarum  comoediarum 
non  custodissey  i.  quas  Menander,  Philemon,  Diphilus,  et  cseteri 
ediderunt.  Nostri.  n.  m  modulandis  rhythmis  seu  metris,  veteris 
comoedice  scriptores  se  qui  maluerunt,  i.  Eupolim,  Cratinum, 
Aristophanem.  prologos  itaque,  et  primarum  scenarum  actus 
trimetris  comprehenderunt :  deinde  longissimos.  i.  tetrametros 
subdiderunt  qui  appellantur  quadrati :  postea  in  sequentibus  va- 
riaverunt :  modo.  n.  trimetros^  modo  addito  quadrante  vel  semisse 
posuerunt,  i.  semipede  adjecto,  vel  integro  pede  jambo  vel  ses- 
quipede  heec  per  medios  actus,  varie  rursus  in  exitu  fabularum 
quadratosy  quales  diximus  in  secunda  scena  locaverunt  Sed 
idejna  quadrati  legitimi  cum  XVI.  syllabis  juxta  jus  proprium  con- 
stare  debeant,  plerunque  inveniuntur  XX.  aut  amplius  syllaba- 
rum :  hinc  existimantur  metrum  non  tenuisse,  nec  sua  lege  com- 
posuisse.  Quod  vero  ad  clausulas.  i.  minuscula  cola  pertmet, 
quot  genera  versuum  sunt,  totidem  meml)ra  pro  clausulis  poni 
possunti  et  solent  in  canticis  magis  quam  diverbiis  quse  ex  trime- 


DE   METRIS  COMICIS.  vii* 

tro  magis  SQbflaBtunt,  coUocari,  et  pnecipue  apud  Plautum  et 
Naevium  et  Afranium.  Nam  hi  maxime  ex  ouinibus  membris 
▼ersunm ;  colis  ab  his  separatis  licenter  uai  reperiuntur  in  clau- 
sulia.  Idem  Victorinus  in  alio  loco  de  jambo  sic  dicit:  improba- 
tnraut<4Hid  tragicos,  Tersus  ex  omnibua  jambis  compoaitQa: 
nam  quo  sit  amplior,  et  par  tragiccB  dignitati,  interponunt  fre- 
quentiuB  lods  duntaxat.  imparibus  pedum  dactjlicorum  moras  et 
spondeum.  Similiter  apud  comicos  laxius  spacium  datum  est : 
nam  et  iUi  loca  qu»  proprie  debentiir  jambiiy.  gpondeis  oocupant, 
dactyloque  et  anapcesto  locis  adseque  disparibus.  Ita  dum  quoti. 
dianum  sermonem  imitari  nituntur,  metra  vitiant,  studio  non  impe- 
ritia :  quod  firequentius  apud  nostros  quffi  apud  Greecos  inyenies. 
Genera  autem  jambid  metri  sunt  duo :  nam  ex  iis  alia  integra,  alia 
clauda,  qu»  scazonta  seu  choliamba  vocanty  sunt :  quorum  dif- 
ferentiam  penultima  versus  syllaba  demonstrabit.  Nam  si  brevis 
contigerit,  erit  rectum  et  integrum  jambicum,  ita,  vtgorU  dddH 
GOfidf/um  dlfi^rfm  p^dem.  Sin  vero  longa,  delumbe  et  claudum,  ut 
est:  nofi^aU  d&dus  non  est  insdus  ttgis,  Le  longa  qus  penulti- 
ma  reperitur,  metrum  corrumpit.  hujus  repertot  Hipponax.  nam 
pro  jambo  inductis  trocheeis  contra  legem  trimetri  jambid»  me- 
trum  innovavit,  quod  adeeque  ex  spondeo  contingit. 


VERSUS    RUFINI    GRAMMATICI 

DE  IfBTRIS  TBRENTII  ET  PLACTI  ET  AUORUBI.. 

Agnosdt  metrum,  servatque  Terentius  artem^ 
Nam  prologos  trimetro  didicit  componere  versu, 
Scenarumque  actusprimos  pede  claudit  eodcm, 
Ut  sunt  hi  versus  prohgi : 

r^Heti  cum  pfimum  Uriimum  dd  scrlbendum  dppUUty 
id  Hbi  n^gdti  crectidi  soJum  ddri 
Pi^Ulo  ut  pldcerent  quds  fecisset  fdHlas, 
Vbs  istcec  intro  duferte^  dbltii  Sosia 


m*  BUFIMUS 

adeiHim  pa&as  H  vdb.    JD^iim  y&ta. 

Tetrametros  s^ii»r',qumjinx€r^t  HU  Bow^» 
QiuJeA  sunt*  isti  yemui : 

Mlrab^r  k^cn.Hc  iibMty.^t  hM  semper  l0i^ta$. 
Qui  sequituE  dimetrus  «•t,  id  evt,  quatuor  simpliGeB  p^^  teb^t. 

VHrehar  qmrsm  evoAr^t. 

Item  tettametri  skniles  bi  de  Jambo : 

^mnrobro  Daf^  Mll  Ibd  est  4cgn#i0S^  fdtfi^  ^idcdnJBUf. 
De  jambo  trochaicum  archilochiettm  unde  fieri  ditamt.metriim* 

Cretican  Arckilocus  svpra  eaput  additjamln. 
Qualessuxit.UtL 

IM  bihn  qmd  pdrto, 

S^id  Ubi  iwDiiMm  PampkUumy 

Lostits  est  nesdjb  qM^ 

JSHkil  esty  nondiim  hasc  rudmt  nUila* 
De  jambo  Hipponactico, 

Ultimtts  ampiibrac^  vdocem  ckatdit  jamhnm^ 

Ant  bacduas  eritjims  discrimkie  nuUo^    . 

Utitur  Hipponax  hoc  metro  maximus  auetar» 
Quales  sunt  hi  verBua: 

l^  fbrte  tmprudens  fiidlam  qubd  noHm^  stXes  dMibo» 

Natn  si  f^tnnttant  quippiam  Plulun^ncs  doiores. 

Legitimum  tnterdum  subscesiis  ponitjambum, 

obseqtdum  amicos,  veritas  odium  parit, 

Utitur  his  Pkmtus  metris  et  miUe  poetct. 

De  pedUms  quibus  hosc  consistunt  metra  notahis : 

Dactylus  aut  spondeus  inestj  vel  cursorjambus^ 

Aut  anapcutus  erit^  positi  discrimine  nuUo 

Partibus  in  qtdnis :  nam  post  celer  extatjambus. 

Pyrrichiusve  citusfinem  concludere  possit. 
Ut  8unt  hi  tales : 

exchuity  reoocaty  redeam  T  non  si  me  obsecret : 

Quod  plerisquct  omnesfadunt  adolescentuU. 
De  nomine  talium  versuum  sive  metronmL 

Gracus  apamphmonta  solet  memorare  poeta, 

Immantfcsta  vocant  hctc  carmina  voce  Latinu 


DE  MEtTRIiS  COJdlCIS.  ut^ 

Hvnc  trimetrmi*W€hreii0inm  eegmmmc  dicunt, 
lituodfedUm-Jfuietm  AmK  *mmidMMtpe  mhJhmL 
Pmdtw  autmttttmy  epcmdemufmuihMfk. 

Qualessant  iitit 
Necfonte  '-Mmfiritui  cakaBmo. 
VtcmkkipUismmwme  Pammto^ 

De  metm  comicis : 
Tetrametrmtrimetroeque-Cf^  eomadiarvernu. 
Tetrametrum  primmfertur  fotuime  Beimmy 
Creticon  Arckilockus^  irimetro  nperaddidii  ingensp 
AmpMfTacMum  tnmctro  Stppouox  suppomt  Jambo» 
Fuiserat  hac  Flautus^  ptUcherque  Terentius  arte. 
Terentiamu  de  jambis  fabulanun  sic  dicit. 
CuIptUur  Mttem  versus  in  fragwdns^ 
Et  rarus  intrat  exjambis  omnibus, 
Ut  Ute  contra  qui  secundo  et  taUbus 
SpondeoUf  aut  quem  comparem  receperit : 
Sed  qui  pedestres  fabulas  socco  premunt^ 
Ut  qua  loquvniur  sumpta  de  vita  puteSf 
Vitiantjambum  tractibus  spondaicis, 
Et «»  secundoy  et  tn  casteris  teque  locis^ 
Fidemquefctis  dum  procurant  fabu&s^ 
In  metra  peccant  arte^  non  insdtia, 
Ne  sint  sonora  verha  consuetudiniSf 
Paulumque  rursus  a  sotutis  differant. 
Mage  ista  nostri :  namfere  Grcecis  temm 
Cura  estjambiy  velnffoel&s  comicis, 
Vel  qtn  in  vetusta  prcechtent  conmdia, 
Aristophanis  ingens  enncat  scUertiaf 
Qtft  sctpe  metris  multtformibus  novus 
Archilochon  arte  est  lemulatm  musieom 
fiiienna  in  commentario  Poenuli  Plauttn»  fidbtfltt  sic :  Haloni« 
um  Poeni  dicunt  deum  et  producenda  syllaba  metri  gratia  exigit 
jambuB. 

ScauruB  in  commentario  Plauti  in  Pseudulodicit:  mdai  iia(- 
pe^ic  metri  causa*  Scaurusin  eadem  fabula  nc :  nunc  jami  jam 
divirit  in  duas  syllabaa  metri  cauaa. 


<•  RUFINUS 

Sisenna  m  Rudente  tic : 
Fuit  extenta  prima  syllaba  metri  causa  et  poetea  sic :  habiliore 
metro  usus  est,  ut  solet  in  mulierum  oratione.  Postea  sic :  la- 
tronem  producitmetri  cauBa. 

Idem  Sisenna  in  Amphytrione  aic : 
His  quatuor  generibus  quintum  accedit»  de  genere  Tersuum  qui 
non  sunt  uniusmodi. 

Idem  Sisenna  in  Captivis  sic : 
Hic  omatu  S  literam  metri  causa  amisit. 

Idem  Sisenna  in  Aulularia  sic : 
Hsec  scena  anapoBStico  metro  est,  sed  condsa  sunt,  ut  non  in* 
telligas. 

Juba  in  libro  quarto  sic  dicit : 
Jamborum  itaque  exempla  quee  maxime  frequentata  sunt  subdi- 
di :  varep  XvK&fiPay  iroiov  k<^pdirw  r6S€»  iiayaoc  6  irei^r^icovra  Ovyari- 
p«y  irariip.  ^avdfi  iraXai^  ypiyi  iroSJi^tnv  i^ri.  oi5*  vvb  yap  ifA&y  ira- 
peradii  Kal  irepiKXiovt*.  ifiariov  k^ipti  fiaXaxov  iplnfv  triKiXiKiiv,  roik 
wpoirK€<^aKaiov  ijnfaiv  &fia  aol  fiovXofiai. 

Videre  nan  vuU  CxUum  Pawttiw 

Misera  tnarino  quos  tumida  Utore 

ValUsperinuu  amne  labens  ccnrulo. 

Armiger  t»  Idapede  vago  titora  petens 

Omda,  non  aUter  superans  Uquida  malacice. 

vapa  (rw^v  fi&Oe  kKvwv  S<ra  riaav  KarafiaBoi, 

Rapefacis,  cape  puer^  sopor  abitj  cane  melos. 
In  alio  loco  sic :  jambicum  metrum  non  ez  solis  jambis  conscribi- 
tur,  sed  quinque  suscipit  pedes,  id  est^  jambum,  tribrachum, 
anapsstum^  dactylum,  et  spondeum>  hoc  est  jambum  et  spondeum 
et  solutiones  eorum,  scilicet  ex  jambi  solutione  tribrachum.  Nam 
si  sequentem  longam  syllabam  in  duas  breves  soIvas>  fiet  de  jam- 
bo  tribrachus.  Spondei  autem  solutiones  duas^  dactylum  et  ana- 
paestum.  Nam  si  prior  syllaba  spondei  solvatur  in  duas  breves^ 
fiet  anapeestus :  si  vero  secunda,  fiet  dactylus.  Unde  datur  in- 
telligi,  jambica  metra  de  jambo  et  spondeo  fieri,  et  de  eorum  so- 
lutionibus. 

De  choliambo  sic :  est  aut  proceritas  ejusdem  versus  qui  unius 
pedis  differentia  nomen  amittit,  nam  quod  sexto  loco,  qui  locus. 


D£   METRIS   COMICIS.  xi« 

par  est,  non  jambus,  sed  i pondeus  vel  trocheeus  accipitur,  et  a 
longa  incipit  syllabay  claudum  carmen  fadt^  et  choliambicumy 
nominatur>  ut  est  S  KkaiofMivoioi  /3oviraXoc  KariKraOiy  iucovffaff  ct* 
wtiywcroc*  oh  yap.  &XX  ^cw. 

O  qwB  tenerukt  comparis  tenes  cruim, 

Sudet  in  ista  via  latetfosM.  Quod  autem  binis  pedibus,  et  non 
singulis  scanditur,  vetus  institutum  est.  quippe  Herodotua  anti« 
quuB  hiatorisB  auctor,  cum  de  heroico  diceret  yersu,  quem  aingulis 
partiri  pedibus  moris  est,  ita  dixit :  roi  ^^lv  ^irldvya  ^iiow  SXvtriy. 
Unde  apparet  heroicum  singulis  pedibus  scandi  edam  apudyete- 
res  solitumi  jambicum  autetti  binis.  Idem  autem  ait,  cum  de  Ar- 
chilocho  Pario  refert»  qui  6ig«  fabulam  optime  complexus  est 
ita,  y/yctf  avrovKal  iipx^^^oQ  T&pto^  Kard  rov  ahrov  ^jpdvoy  ycyov^f 
vwifivfiffcv  lafifif  rpifjtirpf» 

Meminit  autemversus  ejus  HerodotuSy  quem  amp  licui,  J/i^rc 
y/yc6»  iroXvjdpvffov  fiikeu  £t  hactenus  de  catalectico  trimetro  dic- 
tum.  De  octometro  Boiscio  idem  sic  dixit :  octometrum  catalec- 
ticum  quod  appellatur  Boiscium.  BotoKOQ  6  inro  KviiKov  wavrqs 
ypa^C  iroiifiaroQ,  rov  OKrdirovy  eip^v  ori^oy  ^oi/3y  W0i)O'i  Swpov* 

Boucui  iste  Cyzico  nffoi  repertor  carmims : 
Nam  primus  versum  octanupedum  deo  dkaverat.  Firmianus  ad 
Probum  de  metris  comoediarum  sic  dicit :  nam  quod  de  metris 
comoediarum  requisisti,  et  ego  scio  plurimos  existimare  Tecen- 
tianas  vel  maxime  fabulas  metrum  non  habere  comoediae  greecse 
i.  Menandri,  Philemonis,  Diphili,  qui  trimetris  versibus  constant. 
Nostri  enim  veteres  comoediee  scriptoresy  in  modulandis  fabulis 
sequi  maluerunt  Eupolim,  Cratinum,  Aristophanem,  ut  preefa- 
ium  est.  Mensuram  esse  in  fabulis^  hoc  est  fiirpovy  Terentii  et 
Plautiy  ac  cseterorum  comicorum  et  tragicorum  dicant  hi,  Cicero^ 
Scaurusy  Firmiaaus,  Varro^  Victorinus,  Ceesius  Bassus^  Teren- 
tianus,  Csecilius  Vindex>  Sisenna,  Cinna,  Diomedes,  Albinus, 
Qaintilianus,  Sosipater  Charisius^  Helenus,  Asper^Flavius  Caper, 
Aruntius>  Probus^  PUnius  Evanthius,  Sacerdos  qui  et  Domatus^ 
Juba. 

HcK  ego  Rufinus  coUegi  mente  bemgnay 
Disdpu&sque  dedi  munera  pulchra  Ubens^ 


DES:  ERASMUS  ROTERODAMUS 

DE    METRI& 


0OMICI'L8dxii  inaltain  libertatem  «bi  usHrpanint  in  verri- 
buB|  sed  nemo  largius  Terentio.  adeo  ut  apud  priscos  quoque 
ftlerint  qui  judicarent»  in  faujus  fabuHs  nullam  esse  carminum 
legem.  Sed  bos  falli  manifestum  est.  Rursus  fuerunt  qui  non 
negarunty  ab  boc  servari  metrorum  leges,  sed  ob  immodicam  li- 
bertatem  non  esse  opersBpretium  torqueridoctos  carminum  di- 
mensione^  quodet res sit  immenst laboris,  nec ita multum  infe- 
rat  frugis.  At  ego  ab  utroque  genere  dissentio.  nam  ut  mani- 
festius  esty  quam  ut  egeat  probatione^  Terentii  comoedias  versi- 
bus  constare :  ita  qui  negligendam  putarunt  metrorum  rationem, 
frequenter  poetes  sermonem  comiperunt,  dum  aliam  vocem  pro 
alia  subjiciunt,  quod  nimium  seepe  usu  venit  sciibis,  in  authori. 
bus  solutffi  dictionis :  dum  addunt  atque  adimunt,  dum  verborum 
invertunt  ordinem.  Nonnihil  etiam  kic  peccarunt  eruditi,  qui 
dum  carminu  genera  distinguunt  ac  dimetiuntur»  parum  attenti, 
inteijecerunt  verba  queedamy  ut  explerent  versus  hiatum^  aut  re- 
secuerunt  quod  videbatur  superesse.  Vldetur  autem  studio  fac- 
tum  a  Terentio»  ut  dissimulato  carmine  quam  proxime  acce- 
deret  ad'  orationem  solutam :  quod  idera  affecta  esse  videtur 
Horattus  in  Sermonibus  et  Et»stolts.  Htnc  tanta  in  dimetiendo 
difficultasy  ut  existimem  ipsum  Donatum,  aut  Comutum,  aut 
Asperum^  si  viverent,  in  locis  aliquot  vel  bflesuros,  vel  inter  se 
disaensuros.  Proinde  nos  quatriduanam  opellam  sumpsimus,  ut 
adolescentulis  aliquam  hujus  difficultatis  partem  adiraeremusy 
non  quidem  in  omnes  fabulas,  sed  in  unam  perpetuo,  et  in  ceete- 
ris  carptim :  quo  ceu  filo  adjuti»  gese  facilius  e  ce&teris  explicent 
labyrinihis.    Conatam  autem  hiiytts  &bvlm  his  ferme  metrorum 


DE   METRIS.  xiii* 

generibui.  Jambioo  trimetro,  qui  et  genarii  dicimtur  «  numero 
pedum.  Jambico  tetrametro»  qui  ab  aliia  quadrati,  ab  aliia  oc- 
tonarii  dicuntur  monometrum  ac  dimetrum  raro  inteijicitur. 
In  hoc  genere  quovia  loco  pro  jambo  ponit  tribracfayny  spon- 
dcBum,  dactylum  anapeeatum,  modo  totius  carminb  penultima 
syllaba  sit  breris.  Siquidem  m  hoc  Tersu.  Nullum  est  jam 
dictum,  quod  non  dictum  sit  priua :  omnea  spondtti  tunt,  excepto 
ultimo,  CUJU8  generis  et  alios  aliquot  reperias.  Eandem  liberta- 
tem  sumit  in  trochaicis  tetrametris  catalecticisy  satis  habens  si 
totius  carminis  penultima  sit  breyiB.  Ulud  tamem  ubaque  cave- 
tur,  ne  vel  trochsus  ingrediatur  jambicum  carmen,  vel  jambus 
trochaicum.  Jambicum  tetrametnim  mterdum  in  fine  fraudatur 
una  sjllabay  producta  penultima,  quoties  jambico  dimetro  aca« 
talectico  accinitur  dimeter  catalecticus.  Veluti  si,  jam  lucis 
orto  tydtref  accinas  CuUor  dei  memento.  Quanquam  in  hoc  quo- 
que  genere  usurpatnr,  cum  communis,  de  qua  dictum  est*  co« 
micorum  libertas,  tum  illa  peculiaris^  quod  pro  penultima  longa 
ponit  interdum  duas  breves.  Exemplum  est  in  actus  quarti 
scena  secunda  (Andrise).  Jam  uin  ubi  crit,  tnventum  tM  curabOf 
et  necum  adductum :  hic  penultima  producta  est.  Ibidem,  orare 
juMgii^  M  se  ames  hera,  jam  ad  sese  vemas.  Item,  hanc  expetivi, 
contigit,  convemunt  mores,  vakant:  in  his  pro  penultima  longa 
ponuntur  duse  breves.  Hos  vecsus  etiam  scazontes  appellant. 
Est  scazontis  genus  diminutum :  quod  dimetro  jambico  accinit 
duos  trochesos,  veiut  in  actus  tertii  scei)^  secunda. 

Adhttc  Archillis  quae  adsoient:  hic  dimeter  est.  qwBque 
oportet :  duo  sunt  trochffii.  Contra  in  aliis  additur  pes  legitimo 
.  numero.  Interim  prior  carminis  pars  est  trochaicay  posterior 
jambica,  et  contra.  Admiscentur  interdum  et  cretici,  sive  am- 
I^iimacri,  qui  pes  meduun  habet  brevem  inter  extremas  longas : 
sic  ut  ainguli  versus  habeant  quatemos  aut  ternos  creticos,  nist 
quod  hic  quoque  usurpatur  libertas  comica  sicut  in  cseteris.  £x* 
emplum  est  in  quarti  actus  scena  prima.  Ut  malis  gaudeant, 
atque  ex  incommodis.  Quatuor  cretici  sunt,  nisi  quod  tertiua 
est  spondens.  Ibidem,  tum  impudeniissima  eorum  oratio  est : 
Tres  habet  cretioos.     Quamquam  arbitror  prius  carmen  vitia* 

VOL.    II.  B» 


xir*  EX  ERASMO    ROTERODAMO. 

tum  mutato  dictionum  ordine.  Etenim  si  sic  legas,  et  tamen 
res  cogit  denegare,  t^*  ium  eorum  impudenHksima  oratio  est :  ut 
piosterior  versus  excipiat  synaloepham  prioris^  carmen  probe  con- 
stat.  Quidam  tamen  malunt  hic  esse  trimetros  Trochaicos  cata- 
lecticos.  Jambici  trimetri  facilior  est  dimensio,  cum  penthemi- 
meris  finit  dictionem.  Velut,  effertur,  imus,  Et  sic  cogittdtam. 
Diffidlior  cum  contra :  ut,  honesta  et  liberali :  accedo  ad  pedtsse' 
quas :  in  be  csBSura  est.  Idem  efficiunt  crebrcB  synaloephee : 
ut  ibi,  qtue  ibi  aderant^forte  unam  aspicio  adolescentulam* 

In  tetrametris  item  jambicis  ac  Trochaicis  durior  est  dimensio, 
si  prior  dimeter  non  finiat  dictionem,  preeserttm  si  non  sit  jambus, 
aut  si  accedat  synaloephe :  ut,  Meum  gnatum  rumor  cst  amare.  id 
poptUtis  curat  sdUcet. 

Prior  dimeter  finitur  in  ma^  syllabam  productam :  et  excipitur 
a  synaloephe  re  id.  Rursus  ibidem.  Qui  post  quam  audkrat  non 
datum  iriy  &c.  Prior  dimet^r  desinit  in  i,  admixta  synaloephe.  Tur- 
bat  et  illud  lectorem  minus  exercitatum,  quod  interdum  repente 
miscet  jambica  cum  trochaicis,  trimetra  interdum  et  dimetra 
aut  monometra  cum  tetrametris,  acatalectica  cum  catalecticis, 
cretica  cum  jambicis  ac  trochaicis :  quod  locis  aliquot  annotavimus 
in  margine.  Ea  mixtura  maxime  fit  ubi  res  sunt  turbulentiores. 
Fit  interdum,  ut  scena  prior  desinat  in  hemistichium,  et  ab  hujus 
clausula  incipiat  scena  proxima :  velut  in  Andrise  actus  tertii, 
scena  tertia,  sed  eccum  video  ipsum  foras  exire.  Dimeter  est 
plenus  cum  sesquipede.^  Perficitur  initio  scenee  sequentis.  At 
te  ibamf  quidnam  estf  ut  sit  scazon  tetrameter  catalecticus. 
Nonnunquam  dictio  quee  pertinet  ad  sensum  versus  sequentisy 
per  elisionem  annectitur  fini  preecedentis :  ut  in  prologo  Eu- 
nuchiy  qui  bene  vertendo  et  eas  describendo  male^  ex  Graecis 
bonisy  &c.  Durius  est,  cum  dissecta  dictione  prior  syllaba  finit 
versum,  reliquee  incipiunt  sequentem,  ut  Eunuchi  actus  tertii» 
scena  prima:  continuo  si  quando  illa  dicet,  Pheedriam  intromit- 
tamus  comessatumy  tu  Pamphilam.  Elisiones  item  et  syneereses» 
preesertim  minus  usitatee  apud  recentiores,  faciunt  ut  lector  im- 
peditusfirequenter hsereatin carmine.  Eliditur autem in  comicis 
versibua  v,  consonans,  ut  in  1  scena^  sine  invidia  laudem  invenias, 


BE  METRIS.  XV* 

ei  amkos  pares.  Runus  ibidem,  Uberius  vivendi  fuit  potestas, 
nam  anteay  &c.  It^m  in  scena  tertia,  emmvero  Dave  tukil  lod 
est,  &c.  Carmen  enim  incipit  ab  anapssto.  Et  ante  in.scena. 
prtma.  Enimvero  spectatum  satis.  Eliditur  et  b,  tum  in  sineyi 
tum  in  media  dietione. 

In  me,  ut  in  prima  scena.  Sedqvid  opus  est  verbis  ?  JSed  quid 
opu'8t.    Elisa  simul  et  vocali  e. 

Idem  'fit  in  satis,  nec  satis  digna  cui  committaSy  &c.  Rursus  in 
prologo  Andriee,  fitin  medio  dictionis,  id  isti  vituperant :  aliisque 
locis  compluribus,  quorum  aliquot  in  margine  annotavimus.  In- 
terdum  elidunt  l,  ut  in  prima  scena  Andriee^  pro  uxore  habere 
hanc  peregrinamy  ego  illud  sedulo :  ut  grinam  ego  iiy  faciant  dac- 
tylum»  Hanc  libertatem  frequenter  usurpat  Homerus,  dum  s, 
elidit  in  oSvtrevc,  et  1,  in  &xiX£vc.  Seepenumero  contrahuntur 
vocales»  velut  in  his,  fuity  deos,  dies,  meusy  suus,  scias,  nikil,  mihi, 
ut  sint  monosjllaba.  Similiter  ei,  hiffus,  cujus^  monosyllaba  po- 
nuntur  subinde :  eorvmy  meorum  dissyllaba.  Liberius  vivendifuit 
potestas :  di  fvit,  facit  spondeiun.  Scias  posse  habere  jam  ip» 
sum  suce,  &c,  Scias  posse  spondeus  est :  et  sua:,  unica  syllab^ 
est.  Meum  gnatum  rumor  est  amare,  Meum  gna,  spondeus  esU 
Item  antehac  dissyllabum  est.  Nam  quod  antehac  fecit.  Fre- 
quenter  eliditur  d,  in  quid,  et  sed  pro  vocali,  et  sicut  in  periculum, 
elidimus  u :  idem  hic  facit  in  pauhUum  et  annulum,  Quin  et  syl- 
labfle  queedam  aliter  pronunciantur,  quam  apud  recentiores  usur- 
patse  sunt  velut  in  suspicio,  secunda  producitur :  unde  factum 
est,  ut  quidam  legant  suspectionem,  Rursum  in  cave,  xade,  mane^ 
et  uhi  finalis  corripitur.  Minimo  momento  mutatur  genus  car- 
minis,  velut  in  actus  quarti,  scena  I.  Si  legas,  in  denegando 
modo  quis  pudor  est  paululum. 

Trimeter  est  jambicus.  Rursus  si  in  annectas  fini  versus  prsc- 
cedentis,  versus  constabit  quatuor  creticis.  Denegan-do  modo^ 
quis  pu-dor  est  paululum,  Si  in  modo,  facias  pyrrhichium^  erit  tri'- 
meter  trochaicus  catalecticus.  Dene-gando  modo  quis  pu-dor  est" 
paululum,  Porro  inter  jambicos  tetrametros  acatalecticos  et 
trochaicos  tetrametros  catalecticos,  tanta  est.  affinitas,  ut  inter- 
dum  nibil  referat  eundem  v^rsum  utrum  per  jambos  an  per  trO'- 


XV!»  RIVH  CASTIGATIO. 

Gh«08  metiaris.  velut  in  actus  tertii  scena  quartai  uiifMm  mihi 
euei  aUquid  Uc  qvo  niMC  me  prmdpUem  dwrm.  Si  miAi  factas 
umcam  gyllabam,  trochaicufi  est:  si  duas,  jambicus  est:  quale 
fist  et  in  actug  V.  sc  I.  SatiB  jrnn  satis  Simo  speciaia  erga  ie 
amicitia  est  mea,  Item  sequens,  satis  peridi  ccepi  adirey  orandi 
jam  finem  fiu;e.  Licet  per  jamboa  vel  per  trochseos  metiri, 
Higus  generis  sunt  et  alii  complure0« 


RIVII    CASTIGATIO. 

CuM  prodiisset  anno  ab  hinc  fere  septimo  Terentius,  doc- 
tissitnt  viri  Philippi  Melanchthonis  opera  diligendaque  restitutus^ 
una  cum  argumentis  ejusdem  et  annotatiunciilis :  non  me  hercle 
dici  potest,  quantum  hoc  nomine  statim  gratuiandum  studiosis 
omoibus  existimarim:  idque  jure  adeo  ac  merito.  Videbam 
enim  fore  breviy  ut  optimus  Latinitads  author,  qui  innumeris 
ante  mendis  scatebat,  nunc  paulo  castigatior  majori  cum  volup- 
tate,  atque  adeo  majore  cum  fiructu,  quam  antea,  a  ludimagistris 
pueriti»  pree  legeretur.  Quse  adeo  non  fefeilit  conjectura  ut 
distractis  magno  bibliopolanim  commodo  exemplaribus,  rursus 
excudi  coeptus  sit  Vitembergge :  mox  a  Joan.  Secerio  Haga. 
noee:  postedamNorimbergoe:  preeterea  apud  Coloniam  Agrip* 
pinam,  ab  Euchario  primum  Cervicomo:  iterum  a  Joan.  So- 
tere:  tectio  denique  a  Joan.  Gymnico  viro  opdmo,  et  mihi 
vetere  necessitudine  conjuncdssimo.  Adheec  Mogundse  aliquo- 
des  et  Argentorati :  ut  de  ceeteris  taceam.  Interim  cum  ipse 
quoque  eum  authorem  studiosis  quibusdam  enarrandum  susce- 
pissem,  sensi  tandem,  id  quod  erat,  Melanchthonem  gravioribus 
rebus  occupatura,  utque  ipse  pro  sua  modesda  ingenue  fatetur, 
veteribus  exemplis  baud  satis  instructum,  non  ab  omnibus  om- 
nino  mendis  (absit  invidia  dicto)  comici  nostri  fabulas  vindicare 
potuisse.  £t  jam  per  totam  prope  Germaniam  nulla  fadle  pr«e- 
ter  Philippi  exemplaria  probabantur^  aut  manibus  studiosse  ju- 
ventutis  terebantur.    Id  eximia  viri  authoritas  cffecerit,  an  ipsa 


RIVII    CA8TIGATIO.  ot^ 

res  itque  tttilitas  extoFserity  nihil  habeo  dicere.  Qimb  noe  quidem 

rei  primim  mont»  ut  perquiBitis  antiquis  exemplarilMU  et  manu 

scriptiB  et  imprearis,  locoa  ^vrimos  d^prayatos,  quoe  ille  inemen- 

datos  reliqtterat,  corrigere  conaremur.    Quid  noitra  diligentia 

cenacqttttti  simus»  aliorum  esto  judicium.    Hoc  certe  jure  affir- 

mare  poBse  Tideori  ex  impreaaia  nuilum  uspiam  extare  hodie  ex- 

emplari  quo  in  exemplari  plures  loci  correcti  rinty  quam  in  eo, 

quod  noa  aliquando  m  pabiicum  daturi  aumua.    Id  ita  esse  cum 

nSf  ttt  polo,  testatibur,  tum  editio  olim  nottra,  si  cum  aliis  con- 

fintur»    Etenim  vi  summa  jampridem  atque  omni  opci  et  plua 

ijfflwiiiwi  quom  pro  wili  parte,  oti  omninm  ante  noe  recognitionem 

«incere  mus,  adniti^dnm  mihi  exiatimavi.    Interim  locoe  pluri- 

BOB  *  nobis.  cpunta  licuit,  cum  fide  et  rehgione»  tnm  diligentiay 

etadio  labore  castigatosy  pristiaoque,  ut  opinory  nitori  integrita- 

tiqtte  redditos  puUicaidmus,  et  quidem  nullo  migore  ▼erbonun 

apparatu:  quandoquidem,  ut  ille  canit,  Oraari  res  ipsa  negat, 

cootenta  doceri.    Quod  si  laude  merita,  qui  unum  alterumve  in 

«utlMire  quopiam  iUustrant  aut  restituunt  locumy  non  fraudantur, 

eor  aen  ipse  quoque  aperem  nonnullam  me  a  atudiosis  gratiam 

initurum^  qui  tot  in  Terentio  locos,  fortasse  non  inepte  prorsuSy 

diligenter  quidem,  et  magna  cura  certe,  ab  omnibug  mendis  vi- 

tiiBipie  Fepurgarim?    Tametsi  haud  aane  diaBimulavero,  hserere 

ipaqm  me  pleriaque  in  locisy  et  qusedam,  de  quibus  parum  adhuc 

liqueat,  ampliare,  et  quid  in  his  potisBimum  Bequar,  haud  dum 

espleratum  satiB  habere,  in  tanta  prasertim  exemplarium  anti- 

quorum  cum  disBentione  et  discrepantia,  tum  monstrosa  ali- 

eubt  etiam  depravatione :  ut  suis  iocis  ostendemus.    Quod  cur 

taodem  me  &teri  mgenue  pudeat  ?  Par  est  autem,  quod  pub- 

Ucse  a  nobis  studiosorum  utilitati  datur,  id  quale  etiam  cunque 

boni  consulere.    Prestet  alius  quivis,  quantum  nos:  nec  dubi- 

tem  oani  asseveratione  confirmare,  parum  adeo  fore,  quod  in 

Terentio  qnis  desyderare  habeat.     Variam  interdum  ex  veterum 

authorum  citationibus,  et  antiquorum  inter  se  codicum  repug- 

Bantta,  lectionem  indicavi :  ita  demum,  quid  mihi  videatur,  con- 

jecturis  subditis  ostendens,  liberum  ut  tamen  lectori  judicium 

aemper  relinquam.    Qua  in  re  mihi  nihil  fuit  potius,  quam  ut 


xviii»  RIVII   CASTIGATIO. 

DoBady  ubicunque  liceret^  fidem  sequerer,  interpretis  undecun- 
que  doctissimi :  ab  eoque  ne  transyersum  quidem,  ut  aiunt,  di- 
gitum  discederem :  sed  citra  superstitionem  tamen,  et  cum  ju- 
dicio  semper.  Csterum  cum  plerosque  fore  suspicemur,  qui, 
quod  carminis  rationem  ignorent,  vix  apte  satis  his  de  rebus  ju» 
dicare  queant :  visimi  est  subjicere  nonnuUa  hic,  quee  velut  ja- 
nuam'  patefaciant,  et  viam,  ut  dicitur,  preemuni^t  imperitiori- 
bus :  quo  certius  de  recognitione  nostra  judicium  facere,  et  sen- 
tentiam  ferre  possint.  Igitur  comici  Plautus  et  Terentius  me- 
tro  fere  utuntur  vel  jambico,  vel  trochaico  vel  utroque  simiil 
confuso.  Jambicum  vel  monometrum  est,  quod  duobus  pedibus 
simplidbus  constat:  vel  dimetrum,  quod  quatuor:  vel  trime- 
tnmiy  quod  sex»  qui  et  senarii  dicuntur  M •  TuUio  et  Fab.  Quin- 
tiliano :  vel  tetrametrumy  quod  octo :  qui  et  quadrati  appellan- 
tur,  et  octonarii.  £x  hisce  trimetro  comici  et  tetrametro 
maxime  utuntur :  aliis  raro,  et  in  medio  fere  (sicuti  Priscianus 
annotavit)  distinctionis  causa.  Quod  ad  pedes  attinet  jambici, 
magna  libertate  comici  indifferenter  ubivis  ponunt,  jambum,  tri- 
brachyn/anapeestum,  dactylum,  spondeum:  in  fine  plerumque, 
aut  jambum,  aut  pyrhrichium,  nunquam  nisi  in  scazonte  spon- 
deum.  Utitur  Terentius  ssepe  in  jambico,  pede  quatuor  sylla- 
barum  brevium  proceleusmatico,  idque  per  resolutionemspon- 
dei:  ut  in  Andria,  tnala  mens,  malus  animusy  quem  quidem  ego  si 
sensero:  hic  secundo  loco  est  proceleusmaticus.  In  eadem: 
tibi  generum  Jirmumy  et  filias  invenies  virum:  hic  prima  r^ione 
idem  pes.  £t  autem  duplex  jambici  genus :  alterum  rectum 
perfectimive  vocatur,  alterum  <rKa(oyra  ri  \uf\lafilioy :  cujus  pe- 
nultimam  in  fine  longam  esse  oportet.  Utriusque  meminit  Ovi- 
diusy  cum  canit,  Hber  in  adversos  hostes  stringatur  jambus^  Seu 
celery  extremum  seu  trahat  iUe  pedem^  utitur  identidem  poeta 
jambico  tetrametro  catalectico«  id  est,  cui  syllaba  in  fine  desit : 
quo  in  catalectico,  sibi  inter  alia  hoc  quoque  permittit,  ut  pro  pe- 
nultima  longa  haud  raro  duas  breves  ponat,  quod  facile  qui  ver- 
sus  in  suos  pedes  digerere  volet,  sic  habere  comperiet.  In  tro- 
chaicis  comici  indiscrete  interdum  dactylos,  vel  trocheeos  po- 
nunt,  nimirum  quo  pene  dissoluta  et  pedestri  simillima  esse  yidea^ 


RIVII    CASTIGATIO-  xix* 

tur  personaruin  sennociiuitio :  ci\jU8  ipse  Priscianus  iDeminit, 
apud  quem  Victorinus  non  mbus  libere,  quam  vere  ait,  comicis, 
dum  quotidianum  sermonem  imitari  nituntur,  metra  vitiare  studio, 
non  imperitia  quod  et  Terenttanua  testatur  hisce  versibuSy^e/^- 
qvejictis  dum  procurant  fabuUs^  In  metro  peccatU  arte^  non  tfud- 
tia*  Tanta  autem  affinitas  est  in  trochaicos  et  jambicos  tetrame- 
tros,  Yix  ut  discemere  interdum  possis :  unde  nimirum  fit  aliquo- 
ties,  ut  quos  forte  aliquis  jambicos  esse  crediderit,  iidem  trochaici 
verius  censeri  queant  Cujus  rei  cum  alia  multa  exempla  sunt>  tum 
commodissimum  fuerit  ex  Andria,  scena  prima  actus  quinti :  ubi 
duos  primos  versus,  vel  per  jambos  aliquis,  vel  per  trocheeos  me- 
tiri  ppssit,  nisi  quod  insequentes  versus  per  trocheeos  esse  meti- 
endoB  indicant.  Inde  error  eorum,  qui  jambicos  quadratos  esse 
adnotaranty  cum  quivis  non  rudissimus  plane  harum  rerum,  tro- 
chaicos  esse  videat.  Hic  illud  obiter,  quamvis  leve,  admonendum 
puto :  mire  interdum  poeta  de  industria  sententiam  genere  ipso 
metri  juvare  videtur :  velut  ibi,  Dii  baniy  boni  quid  porto  ?  sed 
ubi  invemam  Pamphilum  ?  Ut  metum  in  quo  nunc  est  adimam^  at' 
que  expkam  animum  gaudioy  &c«  Ubi  trochaici  carminis  cursu  et 
volubilitate  festinationem  repreesentat  servuli  insolenter  exultau' 
tisy  et  alacritate  nimia  gestientis  quo  circa  passim  trocheeosy  tri- 
brachos,  anapeestos  admiscuit :  pedes  scilicet,  quibus  celeritas  ple- 
runque  a  ceeteris  item  poetis  exprimi  solet.  Similiter  in  Eunucho 
subitum  egressum  puellee  perturbatse  celeritate  ipsa  pedum  ex- 
pressit:  ubi  Pheedria,  sed  quid  hoc  est,  inquit,  quod  timida  subito 
egreditur  Pythias  ?  Hoc  dedita  opera  poetam  ita  fecisse,  vel  illud 
indicio  fuerit,  quod  cum  ceeteri  hujus  scenee  versus  jambid  sint, 
unus  hic  trimeter  trochaicus  esse  videatur.  £t  alioqui  solet  in. 
terdum  poeta  mutare  metri  genus,  cum  ventum  est  ad  wtgpaffKeviiy 
scence  sequentis  >  velut  in  And.  act-  I.  scena.  IV.  et  rursus 
act.  III.  scena.  IV.  Iterum  act.  IV.  scena.  I.  In  Hecyra  act. 
III.  scena  III.  Preeterea  in  Phorm.  II.  scena  II.  Sic  alias  see- 
pe.  Tale  illud  quoque  ex  Adelphis,  cceteros  ruerem,  agerem^  rape- 
rem,tunderem  et  prostemerem,  Cui  est  aliquod  aurium  judicium, 
is  facile  sentiet,  cur  sit  poeta  trochaico  usus  hoc  loco :  nimirum 
ut  sensum  quodam  velut  cursu  pedum  citorum  juvaret :  quod  et 


XX*  RIVII    CASTIGATIA. 

principem  poetarum  Virgilium  sepe  factitasie  oonstat.  Nam  a€ 
tarditatem  rei  difficultatemque  expiimere  cum  vult,  crebris  spon. 
deis :  ita  cum  celeritatem  et  velut  impetum  et  festinationem»  dac* 
tylis  frequentibus  utitur.  Prioris  exemplum  illud  est  ex  tertio 
^neidos,  anniin  torquent  spumas  et  ccBnda  'oerrunt,  Posterioriji 
illud  ex  quarto,  idem  omnes  smul  ardor  habety  repiuntque  m« 
vntque.  Littora  deservere^  &c,  Sed  nimis  multay  de  re  praseiv 
tim  levi.  Observabit  hoec  aliaque  id  genusper«se  ipse  lector 
studiosus.  IUud  non  ignorandum,  comicos,  s^  literam  consonan- 
tem  haudsecus  elidere  solitos,  ac  sivocalis  esset,  idque  frequen* 
tissime :  quod  et  Ennium  in  heroicis,  et  vetustissimos  quosque 
facere  consuevisse,  ut  et  Virgilium  interim,  docti  annotanmt; 
velut  in  Andria,  herus  me  relictis  rebus  jussit  Pamphilum :  hio 
prima  regione  anapoestus  est»  b,  eliso.  In  Eunucho,  jugularas 
hominem.  quid  ille?  Th.  Mutus  ilico.  Hic  in  yerho  jugularasy  s, 
eliditur :  ut  sit  secundo  loco  anapeestus,  tertio  jambus.  Nisi  qui$ 
dicere  ausit  pronomen  ille^  velut  ablato  altero  1,  corripi,  more 
imitationeque  Gnecorum,  quod  (ut  ego  sentio)  paulo  fuerit  co* 
actius.  Quamvis  apud  hosce  fateor  alteram  nonnunquam  de  gemi- 
natis  consonantibus  in  versu  tolli  i:ara  irap^XXcoi/iv,  quo  syllaba 
positu  longa  corripi  queat.  Et  solent  Latini  in  multis  (ut  diligen- 
ter  adnotavit  Priscianus)  initium  aliquod  accipientes  a  GraeciSy 
ab  angusto  in  efiusum  licentisd  spatium  hoc  dilatare.  Sed  hoc 
suse  cujusque  conjecturee  relinquo.  Illud  quidem  non  est  ut  infi- 
ciari  queam,  videri  interdum  1,  elidi  apud  comicum  nostnim, 
quoties  adeo  pronomen  ille :  ut  in  Eunucho,  Manendum  est  soU 
sine  iUa,  qtnd  tum  postea  ?  In  Heauton.  Nec  tibi  iUe  est  credere 
aususy  qtuB  est  (tquom  patri.  In  Adelphis,  quid  is  fecit  ?  De,  Quid 
ilie  fecerit  ?  quem  neque  pudet,  In  Hecyra,  non  tibi  illud  fac- 
tum  minus  placet  quam  mihi  Lache,  In  Phormione,  ille  qui  ittam 
amabat  fidkmam^  tantummodoy  &c.  Sunt  id  genus  sexcenta  apud 
Terentium.  Fuisse  autem  cum  non  geminaretur  1,  in  hoc  prono- 
mme,  videor  ex  Sex.  Pompeio  deprehendisse  libro  I.  TapeKKiiyf/ei 
contrariafigura  est  SivXafftatrfjLdgy  qua  ipsa  frequenter  poeta  uti- 
tur  ad  producendam  syllabam  aliqui  brevem :  ut  in  Adelphis  rel- 
Hquum  pro  reliquum^  et  alibi  rettuUy  repperi,  alque  id  genus  alia. 


RIVII  CASTIGATIO.  xtx^ 

Sed  pergaoMtt*  V  quoqae  coofODantem  comici  perinde  ac  voea* 
letti  in  media  dictione  eKdvnt :  quod  «pvA  Tereiitium  in  dicdoni* 
niba»  imidiaf  et  emmverOf  fieri  vidennis :  apud  qnedi  ipanm  cufui, 
ki^uif  ifus  simiieaqae  particulee  monoiyllabm  fere  sont:  qnod 
ila  denmm  fineqoens  eat,  nt  non  pntem  de  eo  subjictenda  ezem- 
pfau  Hlad  prttterea  ssepenumef  o  usu  venit,  ut  prima  versus  se- 
qaeatist  qui  a  Yocali  iacipiat,  ab  ultima  superioris  absorbeatur  ; 
▼riot  in  iUok  Em  Qmm  boms  Latimu  JtcU  non  bomu :  ubi  ex, 
absorbetur  ab  adTerse  makf  qoo  Tersus  prvecedens  dauditor* 
£t  inprologo  Hecyrmi  tga  mterta  meum  mm  pohd  tutari  locum. 
Prior  syllaba  in  pronomine  ego  pertinet  ad  versum  superiorem. 
Contra  apud  Virgilium,  ultima  preecedentis  initio  quandoque 
insequentis  absorbetur :  quale  est,  Eccefurens  animi*  aderat  Ty^ 
rinikiu$f  omnemque  aecessum  lustrans.  C^jusmodi  versus  wrift- 
fUTpot  dicuntur,  sicuti  praeter  alios  Diomedes  ostendiL  Qualis 
iUeetiamy  apud  Terent.  in  Andr.  Tuus  pater  modo  me  prehen' 
dk,  axt  tibi  uxorem  dare  sese  hwJ&e.  item  alia  multa,  &c.  Sic 
enim  ex  observatione  antiquorum  codicum  legimusy  nec  secus 
Donatusy  ut  quidem  et  Romana  kabet,  et  Veneta  editio,  consen- 
lientibus  et  aliis  quibusdam.  Hic  igitur  illud  se  in  fine  prioris, 
absorberi  necesse  est  inido  sequentis^  quod  et  alias  fit  apud  eun« 
dem.  Sunt  autem  versus  trochaiciy  et  qui  volet  metiri,  sic 
I^ane  habere  comperiet.  Talis  est  ille  ex  Hecyra,  disfunxit  Utum 
ab  iUOf  postquam  et  ipse  sese.  Et  illamy  et  hanc  qua:  domi  erat  cogm 
naeii  satis,  Tales  etiam  apud  Plautum  saepe  occurrunt :  velut 
in  Attlularia»  censen*  talentum  magnum  exorari  potesse  ab  istoc 
senCf  ftc.  Quid  autem  mirum,  si  in  trochaicis,  jambicisque  re- 
perias  Irrepfih-povCf  cum  in  Sapphicn  etiam  invenias  apud  Hora- 
tium  ?  Utuntur  comici  et  diceresi  identidem^  quomodo  in  Adel- 
pbis  tam  semel  atque  iterum  disyllabum  legitur,  ut  et  apud  Plau- 
tum  nonnunquam.  Ita  apud  Catullum,  soluii:  apud  Horatium, 
syhue :  apud  Stadum,  suiisit.  £t  contraria  huic  figura  Synepresi, 
qa«s  et  ETtavrakoif^y  dicitur,  qua  duas  in  unam  syllabam  contra- 
faunt :  otf  seroibaSf  pro,  serviebas,  sdhasy  pro,  sciebas :  sicuti  apud 
Virff.  Ferreique  Eumenidum  thalamiy  et  sspe  alias.  Frequens 
etiam  est  apud  Terentium  in  versuum  mensione  owaXoif^f  qua» 

VOL.  H.  C  * 


xlii*        GOVEANUS  DE  VER6.  TEREN. 

fkcQxn  in  divergb  dictionibusy  vocalium  inter  se  coeuntium  alterar 
velut  obliteratur».et  iKOXcif/ic,  quoties^m.  cum  vocali  pracedentte 
excluditor.  Quanquam  non  semper  idem  elidi.solitum  apud 
veterefftestatur  Pn8cia..lib«  I.  velut  6pud  Terentiumin  Eunuchi 
act.  III.  scena  3.  Uttm  ire.cum  amka.imperaiorem  m  vur.  .£it 
enim  secundo  loco  tribrachys.  Qttod.u>  m.  elidatur»  erit  ibidem 
l^yrrhichius,  cui  nulluii  in  jambioo  locus.  Sicalibi.  Primitm 
istam  quam  habtSf  ttnde  habes.  testem  ?  taces  eodem  modo.apud 
Juvenalem, — cim  propter  plurima  tum  hU  Pnecipue  causis,  Satyra 
IX.  De  figuris  ceeteris.nihil  hic  dicendum  puto. 


ANTONIUS   GOVEANUS 

DE  VERSIBUS  TBRBNTIANIS. 
Tjsremtiani  versus  aut  jambici  sunt,  aut  trochaici.  Jambici 
pedes  duos  recipiunt,  jambum  et  spondeum^et  in  quos  ii  dissolvun- 
tur,nullos  prseterea.  Trochaici  item  duos,  trocheum  et  spondeum, 
et  in  quos  ii  dissoluuntur,  nuUos  preeterea.  Jambici  aut  monome. 
tri  sunt,  aut  dimetri,  aut  trimetri,  aut  tetrametri.  ,  Monometri 
unam  habent  mensuram»  hoc  est,  pedes  duos,  duas  dimetri, 
tres  trimetriy  hoc  est,  pedes  sex,  unde  a  Latlnis  senarii  dicti 
sunt  Tetnmietri  quatuor,  hoc  est,  pedes  octo :  qui  et  octo- 
narii  a  Latinis»  et  quadrati,  et  longissimi  dicuntur.  Monometri 
et  trimetri  justse  semper  sunt  mensurse,  et  veri  semper  jam- 
bici,  hoc  est,  pedem  ultimum  semper  habent  jambum.  Dime- 
trorumet  tetrametrorum  justse  quidem  sunt  mensurfle,  qui  aca- 
talectici  vocantury  iique  veri  semper  apud  hunc  authorem  sunt 
jambici.  Injustse  quidam  mensurse  sunt,  et  ii  non  semper  veri 
sunt  jambici,  sed  ut  plurimum  spondeum,  aut  dactylum  ultima 
sede  recipiunty  dicuaturque  Scazontes.  Injustee  autem  esse  ver- 
sus  mensurse  modis  duobus  accidit*  aut  enim  justo  syllaba  mi- 
nores  sunt,  aut  migores:  ilb*,  catalectici:  hi,  hypercatalectid 
sunt  nominad. .  Dimetri  ut  multi  sint  catalectici,  ita  nulli  hy- 
percatalectici  reperiuntur.  Nunc,  trochaici  aut  dimetri  sunt, 
aut  tetrametri,  catalectici  omnes^  vel  hypercatalectici>  etiiocto- 


SCALIG.  DE  COMiC.  DIM.  x^* 

iiarii :  nulli  siquidem  dimetri  hypercatalectid  sunt.  Nimis  fuere 
ingenioei  qui  denarios  TerBua  ih  Terentio  sunt  commenti»  qui  pen« 
tametros  jambicos,  qui  dimetros  redundante  pedei  qui  dimetrot 
creticoe,  qui  creticOB  monometiros  redundante  pedc,  quj  e  eretico 
uno  Tersum  brevissimumy  qui  creticos  in  quibus  pro  cretico  pone- 
retur  molossns,  poneretur  et  jambus,  qui  senanosjambicoshjper- 
catalecdcoSi  qui  monstra  iila  versuum  e  trochalcis  et  jambicis  con* 
ilata.  Porro  nec  ab  jambicis  ad  trochaicos,  nec  ab  iis  ad  illoa 
transit  poeta,  msi  (quee  retus  doctorum  fuil  optnio,  longoa  me  in- 
tervallo  renovata)  res  id  aut  postulet,  aut  certe  ferat  Quomodo 
autem  id  res  aut  postulet,  aut  feraty  suis  locis  in  iis  commen^ 
tariis  docebimuSy  quos  in  Terentium  paramus.  QuspoeCarum 
more  licere  sibi  voIuitTerentius  (quce  quidem  pauca  sunt)  heec 
animadverti :  in  unan  contrahit  syUabam  metu^  tuut^  swis^  deus^ 
demny  deot,  detB,  frior;puer^  rei^  ehoyfidty  ea  :  induas  eadem^  eodem^ 
iftMinim.  dissolvit  ^om  in  syllabas  duas,  in  tres  rero,  in  quatuor 
virginem^  in  quinque  ejumodi.  Redducerey  redductus^  reUiquus 
geminata  effert  consonante.  Literiam,  quoe  in  optimus  extrema 
esty  tollit  frequentissime  :  extrema  prioris  versus  vocali  est  cum 
ad  inchoandum  sequentem  utatur :  est  cum,  si  forte  vocaIissit,*a 
'  vocali  quee  sequentem  inchoat  versum  elidi  velit,  quemadmodum 
quee  sequentem  inchoat  ab  ea  interim  absumitur  vocali  quee  pne- 
cedentem  cludit.  Heec  judicio  nostro  sunt,  quse  de  versibus 
Terentianis  et  preecipi  debuerunt  nece8tfario>  et  verepotuerunt. 

JULII  CJBSABIS  SCALI6ERI  LIBEB, 

DB  COMICIS  DlM£NSIONIBI& 

AdSUmum  (UaammJiUum, 
QuiBUS '  artibus  poetarum  ingehia  excolerentury  cum  esset  a 
nobis  duobus  libris  explicatum  :  non  prius  absolutum  fuisse  opus 
illud  videbatuTy  quam  addita  de  versibus  comicis  commentatione 
institutum  teneremus.  Nam  cum  de  origine,  generibus,  partibus 
fabularum,  quee  in  scenam  afferrentur,  etab  aliis  olim»  et  a  nobis 
ipsis  suo  loco  ncdisptttatum :  in  animo  habebamus,  totum  hoc 
negotium  legare  iis»  qui  de  pedum  quantitate,*  deque  versuum 


Wi?*         JULII   CifiSARtS   SCALIGfiRI 

jratiene  conscripseraiit  Verum  coiii  et  maxiinus  vir  Eraimus,  et 
po8t  eum  plerique  alii  ita  hanc  copficere  provinciam  aggresn 
^t,  ut  et  ille  his  non  pauca  reliquisse,  et  hi  eadem  illa  aut  ne* 
acisse,  aut  prttteriisse  visi  sint :  coactus  sum»  Sylvione  .fili,  hac 
quoque  opera  ostendere  animum  erga  te  nostrum :  ut  quem  in 
locum  natur»  ope  teipsum  evehere  mirabamur,  nostris  auspiciis 
promoveri»  ac  provenire  eo  possis.  Nam  cum  pemecessaria  per 
se  cognitio  est  Jpsa,  tum  etiam  si  non  esset,  videntur  tamen  viri 
illi  talem  effecisseysive  ad  eorum  magnitudinem  intueareyquam  ad 
Jmjusmodilucubrationemdemisissent:  sive  negligentiam  spectes» 
qua  mutilam  depravatamque  relinquerent*  Ac  primum  quidem 
quam  Erasmus  affert,  vereor  ut  accipienda  sit  dubitatio:  sit» 
necne  certis  pedibus  astricta  comoedia*  Nam  quamquam  Quin- 
tilianus  hoc  dixisse  videtur,  non  tamen  pedum  leges  potius, 
quam  trimetrorum  pmcriptionem  desyderavit:  nequeinomni- 
busy  sed  ia  Terentianistantum :  quarum  gratiam,  quam  elegantia 
orationis  atque  puritate  consequutae  essent»  diminutam  putabat 
licenda  versuum  longiorum :  cum  tamen  Plaut^s  nihilo  sit  intri- 
metris  frequendor.  Hoc  autem  amplius  eadera  in  qufiestioae  pec- 
cat  Priscianus:  quosdam  esse»  qui  in  Terentii  fabulis  extare 
metra  negenty  atque  eosdem  tamen  ait,  illa  quasi  arcana  qusedamy 
sibique  solis  cognita  profiteri.  Quid  enim  est  hoc?  negare  nu<* 
meros  in  versu  quopiam»  eosdemque  numeros  in  eodem  versu  se 
solos  dimetiri  posse  ?  Hanc  sententiam  more  suo  de  ilio  mu^ 
tuatus  £rasmusy  commodiorem  fbcit :  dividit  enim  eam,  ejusque 
partes  ad  diversa  refert  judicia«  Alios  inquit  negare,  alios  quasi 
inutilem  eam  investigationem  existimare.  Quorum  utrunqne  cum 
ipse  rejecisset:  quoderatprioreloco»meritoqttasijudicatum  omi« 
sit.  Alterius  autem  rationem  hanc  reddere  instituit,  non  operam 
perdere  nos  indagandis  versuum  generibus.  hac  enim  diligentia 
efficit,  ut  qusa  librariorum  incuria  transpositae  voces  sint,  suis  e« 
sedibus  restituantur.  Ego  vero  neque  hoc  ^e  necessarium  video, 
et  plua  conferre  adsolutse  orationis  libertatem.  Nam  neqne 
ubivis  transpositse  voces, versus  toUent  connexionem :  et  frequen^i 
tissime  deprehendimusi  ob  numeri  necessitatem  ita  transpositas« 
ut  si  eandem  sententiam  in  epistolam  sis  allaturus,  cogaris  aliis 


DB  COMICIS   DIMENSIONIBU&       m^ 

«edSHis  digerere:  ▼eluti  cmn  Tereotianiit  Simo  ait:  $iteimero 
ksdU  qmoquam  m  kiite  m^iiiiSf  FaUmckt  comai,  quo  fimi  mmm^ 
Nim  priore  verm  muka  inrertaB  ane  diapendio  nmneroium :  in 
aitefo  autem  et  quoddiano  sermone,  et  forennbus  contentionibus 
aliter  loquare.  Itacpie  li  librarii  ita  Mripaisfent:  ftUaci*  amarif 
quo  mioMi  jUmt :  ex  eorum  temeritate  hoc  fructus  capiamuiy  ut 
minore  nefotio  imitemur.  Hoc  igitor  non  negamus  aoBy  ▼enuum 
legSiui  duct  noa  ad  rerborum  aedea  imreatigandaa:  ted  in  eo 
uUam  eaae  utilitatem,  hoc  negamua :  imo  rero  eonducere  inter- 
'dum  magia»  ai  traaspoaita  sint»  quo  ordine  orationem  nostram 
Sedprofecto  hac  operaplus  fuit  Iidwris  sumptumi 
L  captnm  ultlitads  x  ut  non  sbe  cansa  minuremur,  summoa 
viros  tantom  studii  m  dimetiendis  iilis  TenibuB  posuissoi  Prisci- 
aatun»  Donatam,  Asperum,  Jubam,  Scaurum,  Probum,  SolpL 
inmiy  Varronem  ipsunu  Quorum  frequentitt  cum  mihi  in  meiu 
tem  Tonit,  apparet  illioo  aot  obscura  diligentia,  qui  iofecto  ne- 
gotioeguerint  successore:  aut  res  ipsa  perdita»  qun  yel  ab  uno 
alteroTO  tantorum  ▼irorum  nequiTeril  confict.  Quare  ea  quo-' 
que  causa,  sed  potissimum  eay  inquam,  esse  potuit»  ut  ad  hanc 
oontemplationom  stndittm  nostrum  adhiberemus.  Neque  enim 
solaies  petenda  jam  est  nob»,  sed  ipsa  contentione  de  clarissi» 
mis  antoribus  victoria  reportaiHfau  Atque  ut  eorum  judicia  hac 
quoque  in  parte  emeademus,  simul  ad  hanc  operam  incitemos 
ingema  fitemtonim :  ut  non  minimam  pnmuiitiandi  raticmem  ez 
hac  conttaentatione  consequi  sese  posse  putent:  quemadmodiim 
cum  intellexerint  neque  aspirationem,  neque  sibOum,  neque 
mntam  inter  se  conspirare  potnisae,  ut  prima  syllaba  in  Toce  hac» 
itikie^  produoeretnr.  Qua  in  Toce  eadem  qui  putant  sibilum  ex» 
tmdi  in  pronuntiando»  neque  morem  serfatunt,  neque  etjmolo* 
giam  observarunt  Nam  Aolea,  quos  Latini  maxime  sunt  imi- 
tatiy  quod  alii  i^X^  dioerent»  ipsi  iaXiv  pronuntiabant,  ita  in 
verbo»  ioikkf  satius  fint  mutam  abjicere,  et  fuit  mtioi  nam,  if» 
pronmnen  integmm  manet:  canda  autem  illa,  quam  Toeant 
sjrllabteam  a^jectionemy  nuUo  dispendio  expuncta  etiam  leniori 
reIiix]oit  locum  conjunctioni.  Fneteraa  muhis  in  locis  ammad- 
vertas»  poiiluram  consonantium  non  producere  vocalem;  sed 


uvi*       JULII   C/BSARIS    SCALIGERI 

Boapte  natiira  niti  brevitate:  ut,  m,  sedf'  ady  quody  aUudf  nand: 
in  quibus  qua  putarunt  oportere  postremum  elidi  elementuniy 
yehementer  errarunt.  Sed  longe  fadlius  in  disjunctis  vocibus 
correptam  Tocalem  tenuere,  quam  in  conjunctis  ita  pronuntia- 
Jbant) .  ut  positura  nihil  afferret  more  brevitati.  Sk  inddiasj  et 
inferasy  primam  producere  dixerunt :  indicationem  autem  et  in- 
cautumy  corripere.  Quare  si  hoc  in  uno  tractu  ac  tenore  facie. 
banty  multo  commodius  interposito  eointervallo,  qiiod  sepafatts 
▼ocibus  debetur, '  efficere  debuerey  nam  si  dicas,  insedibus,  at- 
que  ibi.prcepositio  brevis  «it,  quse  ih  ea  compositibne  longa  fuis- 
set :  quantb  aptius  brevis  erit,  si  dicas,  in  diem :  qu«  si  compo- 
neSy.hre.yiB  quoque  erit?  Prceterea  animadvertemus,  quam 
celeriter  aiuJtas  Tocales  pronuntiahdo  expediverint,  ut  etiam 
cuin  sequehttbus  obscurarint.  Sic  Qmm  iail\\BfStias/su<By  tuas 
fuit^.diesy  deos,prius:  quae  efficiebant  monosyllaba :  ita  ex  duo- 
bu8  compaiiuivis,  potiusy  meUuSy  duos  constituebant  pyirhichios. 
<Nam  quemadmodum  mensuremus  versum  iUum  ex  Andria? 
Dalnt  nemo»  imcemet  inopem  potrusy  quam.te  eorrumpi  sinat*  Ne* 
cesse  enim  est  ex  duabus  vocibus  his,  potius  quaihy  unum  pedem 
fieri.  quod  .ut  efficias,  multa  prius,  ac  niirabili  eget  ihterpola- 
tione.  Ergo  vdgo  ita  quoqiie  locutoi  puto,  non  laturos  sceha- 
.jumbarbaiiemy  quee  de  medio  sumeret  sermonem.  In  hac  ta- 
.men.re.et  disceptarunt  multi^  et  non  pauci  errarunt :  sicut  et 
iUiy  qut  reddere  vohierunt  rationem  vefsuum:  cum  alii  essent 
curtissimi,  alii  adeo  longi,  ,ut  mihi  libeat  cum  Plautino  trapezita 
jocariy  dum.untun  scribo  explevit  mihi  totas  ceras  quatuor: 
quantus  ille  est  ex  Eunucho :  et  magnifica  verba :  verba  dum  sinty 
.  verum  si  ad  rem  corferentury  vapuhmt.  Quanquam,  hic  quoqiie 
ab  iUis  dissentioy  aioque  duos  versus  esse  pribrem  trochaicuin 
dimetrum  bnudiycatalecticumy  altenim  octonarium.  Nam  sic 
pronuntiavit»  ut  cum  dixisset.  '  Et  maghificd  verba :  siibstitit  af- 
fixitque  ibi  propositum  in  verbb:  postea  simiil  cum  re  mutavit 
sententiam,  ut  pro  factis  facta  redderety  et  verba  ininitaretnr. 
Priscianus .  distinctionis  causa  breviores  insertos  versus'  dicit. 
Verum  neque  iUe  distinctio  h«c  quid  esset,  declaravit :'  neqiie 
Bos,  quid  sibi  velit,  sane  scimus.   'Nam  quee  distmctio  esse  ^e-^ 


DE   COMICIS   DIME^fSIONIBUS.        xxtu* 

bety  non  sohim  eadem  in  gcepa^  sed  etiam  penona?  quwe  m 
prima  sceua  gravissimtt  comcediae  Amphitruonis  ?  Ipso  enim  in-^ 
grettu  statim  nusquam  dbi  constat.  Aut  qualem  in  ea  scena, 
in  qua  Pamphilus  de  patriB  4uritia  queritur  ?  qui  in  eodem  ar« 
gumento  propoBitoqoe  perytaret  conquesdoniSf  et  tetrametria 
illud  imervit  dimetrum :  quodti  sit,  pertofimditu$.  Alii,  ut  sibi 
▼idebantur,  acutiores»  e  rebus  ipsis  duci|  non  solum  pedum  sta- 
tumy  aut  cursum,  sed  etiam  Terauum  tractus  prodidere:  in  re 
perturbata  mutari  Tcraus,  i>edesque  ipsos  confundi :  in  celeritate 
trochaicqs  trudi :  gravibus  personis  statarios  sermones  confieri 
ez  qpondets.  Affenmt  huc  non  tam  pro  teste»  quam  pro  judi- 
ce.Virgilianam  prudentiami  dirinam  illam  saiOie  mihi :  qui  rem, 
▼erborum  nitore  hac  numerorum  condnnitate  oculis  subjidat* 
Ego.  vero  ut  horum  diligentiam  veneratus  sum,  quam  equidem 
tanto  studio  in  meis  poematis  exprimere  conatus  fnerim :  ita  in 
comoBdiis  fiilsam  simul  atque  supervacaneam  animadverti.  Nam 
si  in  personarum  statibus  diversisi  si  in  eontrariis  negotiisi  ri  in 
fabularum  partibus  maxime  inter  se  dissimilibus»  idem  pes,  idem 
pedum  ordo»  idem  carminum  genus  ostendatur :  jam  nuUa  cau- 
saest,  quin  horum  sententiai  tanquam  vana  explodatur.  Ergo 
m  divina  fabuh^  ac  vere  thesauro»  quam  levi  nimis  de  causa 
Trinummum.inscripsit  Plautus,  protasis  trimetro  jambico  tota 
constat:  item  epitasis  tum  catastrophe;  Stichus  e  contrarioi  to* 
ta  trochaids  longis.  .In  MosteUaria  adolescenti  PhUoladieti 
homini  perdito  luxui  atque  otio  corrupto,  quique  unam  modo 
rem  .agerety  ut  inserviret  ventri,  .dati  versus  sunt  omdii  pedom 
pfsue.  genere  pleni.  Tranioni  autem  servo  trepido,  inre  desperata, 
versus  compositi,  atque  sibi  ipsis  constantes.  Seni  Teuropicbe 
viro  graviy  parco,  leeto,  aucta  re,  amoro  maritimorum  metu  pe- 
riculorum,  senarii  jambid.  Quid  gravius  Amphitruone  ?  quid 
magis  statarium,  quam  finis  fabulee  converscB?  conduditur  ta- 
men.fifd>ula  trochaicis.  In  Sticho  autem  tam  jambis  potant^ 
quam  trocbaeis.  GurguUo  currens  in  re  novai  novo  nuntio  ve* 
hitur  trochsei  rotis.  At  Acaathio  in  Mercatore  haud.absimiU  in 
re  quadratis  utitur  jambids :  at  iisdem  in  Terentiana  Phormione 
Getapari  in  negotio.  EigasUus  vero  parasitus  in  Captivis»  tan 


xxTiii*       JULII  C^SARIS   SCALIGERI 

trodMiici^  quam  aliis :  euv  tamcsi  skaitea  agercC  eunaraiii»^ 
Qttemadmodnni  et  Dioacium  poer  in  Stieho  mntii  autor  Mri» 
utrjsque  mietim  uaua  esL  Prsterea  trocliaieiB  Harpax  CaciAi 
militaris  in  Pseudulo  dum  lenanem  quwit*  Trochaicia  Erelsam 
meretrix  io  Menaechmisy  ut  obmiium  comparaDdam  eurot.  Aft 
e  contrario  trochaicia  Lyritelea  adoleseena  et  gv»?i8>  et  firaigi  in 
TrinwDMBBO :  et  Chceme8tenex,Tir  boauf^  ac  prudeM  in  Aadriay 
seria  in  primia  de  re,  petecaa  animo»  constanti  conqueitioiie, 
Quod  M  ad  Davam  reepieiant,  qui  aequenti  wena  jam  otium  at- 
que  tranquillitatem  imperaado  sibiy.  beUissimos  fundit  tiochaicoer 
jam  ipsi  illa  de  celeritate  aliquid  consoltiofl  reraittant.  Poetaa 
profecto  istoB  comicos  nostratea,  ut  in  mentem  veneiant  res  at» 
ripuiflse  eisque  numerofl  accommodasse  reor.  Isti  vena  l^;um« 
latores  nori,  plerique  hoc  suifl  obtinent  ingeniis  peeuliave :  se« 
mel  idieidbt  si  quid  depreheaderey  iUicopo  lege  hafceati  At- 
qiu  longo  multoque  opua  esl  studioy  est  opus  ccmeilio  pradenti, 
acri  judicio  opus  est :  quanquam  equidem  noa  negaiWy  fabula- 
rum  initiis  ubi  animos»  auresque  spectatoran:  trimetris  Tersibua 
hnbttissent :  ipst  vSbi  suo  quaai  jure  agerenti  deineepa  interBper- 
ais.  aKcubi  ejusdem  generis  senariisy  idqae  neque  semper,  neque 
eoaetos^  neque  ceasidto  .factilasse  existnnamus.  Fiiit  tame» 
hoc  iikis  m  more  positum,  ut  narrationibua  trimetroe  mi^e  ex 
parte  adaplarent:  neque  sehun  in  argumentis»  aut  prdogo^ 
aut  protasi,  sed  etiam  apud  peiamas  eas>  qum  eliam  aliud  age- 
tent.  Quemadmodum  eum<  Davus  in  Andria,  de  aliifl  nebi»  le*- 
^ienfly  alia  utitar  versuun»  dimensione.  idii  ad  narrationem  de- 
ventum  est,  de  navi  fracta  apnd  Andrumi  ad  trimetros  diverts« 
lor,  Ad  kmc  ffMfe,  koe  miki  aeeedk  c^una.  kac  AnAia.  Eadem  diH« 
gentia  i»  efMStolifly  in  Pieudalo  ab  longis  in  flenflv iosi  deAectilun 
In  Asinaria  quoque  quod  poctmn  conscriptum  est  iater  adolescen« 
tem,  et  lenam,  senariisespletur:  quoniam  sitnarratio  qwedams 
quanquam  ne  hie  quidem  semper.  Nam  lcmgis  TeMibas  nairat  ia 
Rttdente  Grippus»  eventiB  fortunse  sese  bene  acceplum.  At  i» 
eadem  senex  sommum  trimelris^  Ex  utriflque  Teroy  atque  etiam 
riiis  mistia  Sosia  Amphitruonis :  quaaquam  ubi  ad  maaus  ven« 
tum  est,  jambomm  rim  atque  ahicritatem  minutione  gyvofleclit, 


D£  COMICIS  DIMENSIONIBUS.      xxix* 

ac  vibnit.  Cmn  igitur  tam  inconstantem  legem  yideamus»  ut 
illis  poetis  neque  cura  fuerity  ud  facerent,  neque  salTO  puri 
aermonis  nitore  efficere  potuere,  uti  numeris  essent  astrictio- 
nbus :  nos  uc  inventa,  aut  quemadmodum  existnnt,  permitta^ 
musy  aut  si  quid  smistri  sese  oferat,  ne  odiose  extorqueamus : 
preesertim  cnm  Ueenti»  vitium  cum  Greeds,  unde  sumpsissent, 
sibi  commune,  lioentia,  uti  solet,  anxere*  Dlud  veroy  quod  ali- 
qui  dubitando,  quidam  etiam  asseverando  negabant,  fabulas  Te- 
rendanas  trimetris  circunscriptas,  falsum  esse  deprehendimus. 
Nam  et  i^Hid  eum  poetam  plus  esse  bujus  carminis  invenies : 
et  contra,  apud  Plautum  quadratoe,  aliaque  longiorum  genera. 
Andria  pene  ex  sequo  divisa  in  utrunqoe  genus  est  Haud 
enim  ita  multo  ab  longis  senariorum  numerus  superatur.  In 
Eunucho,  et  HeautondmorumenOy  item.  At  in  Adelphis  pene 
ex  quadrante  longi  ab  senariis  excedontur.  Fhormionem  podor 
senariorum  numerus  conficit  Hecyra  laxior  fabula,  ac  pedes- 
triorest:  itaque  omnium  Terendananim,  ad  sermonem  quoddi- 
anum  quam  proxime  accedit  est  tamen  in  ea  senariorum  plus 
tertia  parte.  At  oontra.  PlauCina  AmphitruOy  et  Rudens,  vix 
totus  quadrans  expletur  senariis.  Asinaria»  Epidicus,  quam  tan« 
topere  ipse  autem  laudat,  Mostellaria,  Mensechmiy  Miles,  Mer. 
cator,  Pseudnlus,  Aulularia,  Baaina,  Ourgulio,  Bacchides^  aut 
ex  utrisque  eeque  constant)  aut  edam  minus  habent  senariomm. 
Cai^vi  vero,  et  Persa,  et  Poenulus  plus  dimidio  textse  sunt 
longis.  Trinummus  legebatur  hactenus  tota  quadrads,  aut  non 
multo  brevioribus*  £am  nos  ita  resdtuimus  pristinee  smceritady 
ut  ad  quingentos  senarios  excusserimus.  Quorum  tamen  nu- 
mero  preestant  longi  venrus  duplo.  Quam  operam  etiam  cum 
Truculento  impendissemus :  paulo  minus  ducentis  reformads, 
tantam  longiorum  invenimus  mnldtudinemy  vix  ut  illorum  hi 
essent  pars  quinta.  Atque  is  labor  non  temere  susceptus  est: 
cum  tam  fadle  mendaoium.  Quintiliani  autoritate  tegeretur. 
Nam  isd  magni  viri,  dum  nihil  inexcussum  volunt^  et  fastidiuni 
leviora,  plus  profecto  nominis  usurpant,  quam  ponant  operse. 
Quemadmodum  Priscianus  quoque,  cui  de  anapsesto  sententia 
excidit  satis  absurda^  cum  dixit:  erit  autem  probabilis  jambicus 
voL.ii.  n* 


yix^        JULII  CiESARIS  SCALlGERl 

TenuSy  et  tragoediis  aptOB,  si  secundum,  et  quartum  pedenl,  no0 
alios  feceris,  quam  jambos,  aut  eum,  qui  tribrachus  est,  aut  ana* 
poBStust  quoniamsunt  pares.  Qua  enim  audacia  fretus  anapeestum 
tribracho  parem  dizit.    Nam  quod  ait  paribus  sedibuB  anapses* 
tum  redpi :  verum  est*    Sic  enim  extat  in  Pluto  Aristophania : 
6c  dpyaXioy  Tpay fi*  iatly,  ^  {ev  koI  deo/.  £t  bis  in  eodem  yersu : 
oc^  l{erpeiroyro,  k*  olic  i^ovy  /i  h^y  Irc.    Verum  hoc  est  ilU 
adeo  frequen8>  ut  nuUus  pudor  Latinis  sit  jam  futurus»  quibus  lin- 
guffi  ratio  persuasit»  ne  hoc  attentius  curarent :  preesertim  cum 
tragcedia  quoque  hoc  admiserit,  gravius  sane  ac  longe  castius  poe^ 
•ma«    Observantior  Sophodes :  Euripides  minus  obnoxius :  nam 
minuB  pepercit  illis  sedibus.  yX&rray  ^  iww^tratfay  Idl^  r^c  ^- 
y6t.     £t  in  Hecuba :  xd  ofilicpoy  ^oi/ii»  Tdyr  hy  dpicovyna^  ^oc. 
Neque  solum  anapai^tum  paribus  sedibus  posuit  iUis,  sed  etiam 
in  ultimay  ut  in  Oreste  :  aWovflyoCf  ocirep  koI  fi6yoi  iniiovin  iroXcv* 
Quem  si  tribrachyn  voces,  syllabam  nunc  respidas,  non  legem 
illam^  qua  ultima  habetur  indifferens.    Erasmus  autem  recte  se* 
dibus  imparibus  dicebat,  pro  jambo  receptum  spondeum,  dacty-* 
lumf  tribrachyn,  anapeestum :  proceleusmaticum  autem  omisit, 
quoniam  exddisset  memoria :  et  creticum,  quem  sane  putaret 
nott  admitti.    Nam  si  ineamsedemposseredpi  sperasset,  non 
multa  carmina  subvertisset.  Proceleusmaticus  autem  proxime  ad 
naturam  dactyli  accedit,  differens  syllabarum  numero,  temporum 
tractibus  par.  Tribus  autem  modis  excipitur  pes  ille.    Aut  enim 
moUis  est,  atque  adminiculis  quibusdam  similior  &ctus  dactylo  : 
uty  genua  labant:  ariete;  parietilnu,  Duabus  enim  vocalibus  con» 
stitutis,  prior  consonantis  vim  quandam  videtur  obtinere.   Aut  est 
apertior,  ut  in  versu  Enniano  :  capitibui  nutantis  pinusy  rectosque 
eupressos,   Aut  est  coactus,  ademptis  consonantibus  qaibus  sylla- 
barum  brevitas  impeditur.  cujusmodi  est  in  Andria :  sine  inmtha 
iaudem  inveniasy  et  amicos  pares*    Itaque  ad  eum  versum  cum 
devenisset  Erasmus»  neque  agnoscere  veilet  proceleusmaticum» 
quem  in  suis  legibus  non  constituisset,  et  putaret  duriuKcule 
fieriy  si  iEolicum  digamma  auferretur,  ut  exiret  proceleusmati- 
cus:  sustulit  tamen,.  ut  exciperetur  tribrachus  in  duabuspri- 
oribus  syUabis  higus  nominis,  titvie&i^  et  ex  duabus  postremis 


D£  COMICIS  DIMENSIONIBUS*       mi* 

vocalibufl  una  syllaba  concreta  etteL  Veruin  iit  in  natura,  ita 
in  arte  illiug  imitatrice  fkciendum  nobis  est,  nihil  aat  otiose, 
aut  superfltto  agere«  Ergo  ut  constet  ratio  dimensionisy  si  reci- 
piaa  proceleusmaticum,  unum  tantum  molirisy  cum  tollis  diganu 
ma.  Si  malis  tribrachum,  et  hoc  tibi  idem  curandum  est,  ut 
toUas :  et  prsterea  duabus  confertis  syllabis  obscuranda  oratio. 
Nam  «  nihil  refert  pronunciesne  tnvtduiy  an  invida,  quid  intelli- 
gamus?  quod  si  (ac  veriufl  quidem  est)  ita  pronunciemus,  ut 
quasi  sonum  consonantis  prior  ▼ocalis  obtineat,  jam  non  sit  tri- 
bracbus  amplius»  sed  anapeestus*  Nam  ita  pronunciari  in  qui* 
busdam  proceleusmaticis  jam  diximus,  et  apparet  ex  illo  yer- 
su  poetce.  Stelho,  tt  lucifugis  congtsta  culnUa  blattis.  Et  apud 
Horatium :  ut  Nasidiemjmt  te  ccena  heati*  Nam  idem  nomen 
aliter :  Nagidienut  ad  hac.  Quare  in  priore  versu,  onmes  erunt 
spondei  prster  quintum.  Sic  enim  etiam  CatuIluSy  pituitae^ 
primam  cmn  produxit:  muccusque  et  mala  pituita  nasi,  Non 
corripuit  Horatius :  msi  cvm  jntmta  moksta  est.  Sed  trisylla* 
bum  posuit :  ita  ut  media  Utera  ^olicum  sit  digamma :  quod  et 
elidtur  ex  jndicio  Mlu  Stolonis,  qui  a  petendo  vitam  duci  ratus 
est.  Verum  quod  in,  imoidia^  fecit,  ut  unam  ex  duabus  efficeret 
ffyllabam,  commodius  confedsset  in,  infuria,  illo  versu :  quojure^ 
quaque  ii^uria  pracipitem  me  tn  pistrinum  dabitm  Sicut  m,perfidiaj 
prologo  Amphitruonis :  iiofi  ambitionef  neque  perfidia,  qui  mtm». 
Id  quod  si  animadvertissety  non  sustulisset  pronomen  me,  quod 
magna  cum  emphasi,  ac  gestu  ad  timorem  personee  positum  est  s 
et  omnibus  in  exemplaribus  le^tur.  Tolli  autem  ^oHcum  ele- 
mentum  in  ea  vocey  palam  est  etiam  rersu  illo  Phormionis :  ^t 
scepe  propter  iwoidiam  adimunt  dhitu  Neque  enim  mirum  est  ad- 
ventitiam  literam  de  medio  toUi  quasi  peregrinam.  Est  enim 
^eo,  'iiw :  sicut  in  Terbo  tivo :  fuit  enim  /}c£f :  eo  versu :  Ubc' 
rius  vivendijuit  potestasj  n(m  antea,  Puto  enim  non  admodum 
▼egetam,  contentamque  fuisse  literee  illius  pronunliationem. 
ricnti  neque  in  ofoo^  neque  in  vDe^  cum  libitum  esset.  qu»  nt 
asperrima  est  apud  Germanos,  ita  pene  Tocalis  apud  Vasconea, 
non  consonans :  nednm  ut  duplex  uspiam  sit.  Sed  nequaquam 
^ar  ratia  fujt  aut  necessitasi  ut  elideretur  idem  digtimma,  in 


xxxii*       JULII   CiESARIS  SCALI6ERI 

¥erbo  hoCf  iwoeniet:  eo  retBVL  ez  Andria:  dMt  nem  imotmei 
inopem  poHus,  quam  te  corrumpi  smat.  Nihilo  enim  mutatHr 
versus  dimepsioy  sive  tollatur,  sive  relinquatur :  quaroi  contni 
^uam  senseroy  nullo  pacto  debeat  tolli»  In  conjuncti<me  quoque 
luic,  emmfoeroy  durius  fit,  si  eximatur.  Quid  enim  esset,  em- 
merof  Sedunam  syllabam  fiii88e>  emmy  cum  rellent  aibitror. 
eiquidem  Greecum  fuit  j}vy  i)vi.  At  quasi  pro  consonante  acce- 
pere,  ut  ostendimuSy  in  SteUio»  invidiay  u^vria*  Quod  si  cui 
paulo  asperior  videatnr  pronnntiatio :  is  non  meminit,  ea  ratioae, 
cKty  esse  monosyllabum :  et  Pompeif  bisyllabum :  et,  caiy  mono- 
syllabum,  et  hui :  et  quod  omnium  durissimum  est,  kuic  Pro^ 
celeusmaticos  autem  aliis  duobus  versibusanimadvertere  quidam, 
utroque  ex  Andria :  mala  meiu,  mabu  animus :  quem  quidem  ego 
sisetuero,  Tibi  generumjirmumf  et  filiiB  invenies  wum.  Ac  de 
priore  quidem  non  est  disceptandum.  In  posteriore  autem  mol- 
lior  est :  propterea  quod  antiqui  pronomina»  mty  et  ti^  monosyllaba 
pronuntiabant  ab  ^olensibus  accepta,  /loi»  rol :  tu,  rv :  ri,  te, 
sic  enim  in  Gurgulione  acdpiendum  est :  curato.  ^o  tiH  quod 
amasy  jam  kuc  addueanu  Tibi,  proceleusmatacum  hic  quoque 
facient»  neque  errabunt.  Hoc  tantiun  agebamus,  ut  inteHigeres 
secundiorem  fluxum  earum  syllabarum  ad  proceleusmaticum, 
qnarum  duee  in  unam  redigi  atque  coalescere  possint.  De  cretico 
aucem,  quem  isti  omni  conatu  subterfugere,  pluribus  rationibusi 
atque  exemplia  est  disputandum.  Nam  si  in  heroicum  admitti- 
tufy  n  in  tragoedia»  quod  est  poema  clarum,  nobile,  elatum^  cas- 
tum,  locum  invenit :  quare  in  medium  ac  vulgatum  sermonem 
non  recipiatur?  £st  igitur  apud  poetam :  ei  naufragum  scyUa* 
cetum,  Dioent  non  fuisse  emendatum  librum.  At  Vari  et  Tucc» 
judicio  emendatum  fuit  hoc.  At  est  in  emendatissimo  libro 
Georgicon»  quod  aupra  adduximus :  steUio,  et  lucifugis.  At  est 
Euiripidea  cum  ajibi^  tum  in  Hecuba :  ^ty  Sk  iraiSoiy  Svo  y&ep^ 
KarA^ferau  Cum  tamen  dicere  potuisset;  iralSoir  Svdiy.  Itaque 
nos  quoque  in  Nemesi,  studuimus  gravitatiy  et  auribus :  Heu 
genus  nef(mdum.  Nam  abjecta  inteijectioney  exanguis  oratio  est : 
item  si  dicas,  heu  gens  nefanda^  £t  alio  loco  posuimus>  m- 
nistra :  potuisaet  diciy  sceeva.    Sed  paucis  aures  poettca  datca 


DE  COMICIS  DIMBNSIONIBUS.     uxiii* 

Mutt.  Ftoterea  ai  dactylus  et  ampmtt^  m  jambi  loca  mffecti 
«uat,  quonua  utervia  una  illum  et  syllaba  et  teqapore  superaret, 
quare  eam  liceatiam  sermooia  eadem  puritas  non  coegerit  reci« 
pere  quaadam  vocesy  in  quibuB  easet.cretiouB?  prceaertim  cum  . 
e  puriB  creticifl  aliquot  versus  confltent.  Prceterea»  ea  nomina,  * 
verbaque,  dai$,  ditM^fuUt  tneof  sua,  twot  eo  pertinent,  ut  cum  col- 
lectionem  in  unam  syUabam  patiantur,  •  doceant  no0  in  cretico 
idem  quoque  fieri  possey  ut  eyDK^liantur  pronuntiatione.  Ad  h«ec, 
ai  omnium  morosittimus  pe«,  ac  pene  ferus,  hyTtfiatc^lotf  in  he- 
roicum  receptus  est  apud  Homerum :  cum  oiydimoF»  et  dvipo* 
Tffrat  iacit  ut  dactylum  primoribus  syllabis  amplectantur ;  nulla 
cauaa  est,  quin  rationes  etiam  autmntatibus  fulciantur.  quas  Eras- 
mus  81  diligentius  recensuisset,  non  transtulisset  prsspositionem, 
exy  in  Eunuchi  prologo :  siC|  qtd  henc  vertendo,  tt  cas  iucrihando 
maley  es  Grteeis  boniiy  Latmaa  fecit  aoa  boima.  Quod  equidem  ut 
non  improboy  ita  consilium  non  laudo :  quo  adductus  est,  ut  id 
&ceret,   ob  amphimacrum  vituidum.  At  si  his  rationibus  Doa 
acquiescat,  exemplis  saltem  credere  cogatur:  queequanquam 
babebam  pene  infinita^  tamen  et  multa  omisi,  in  quibus  possent 
tergiTersari :  et  alia  firma  pene  innumera,  ne  tsedium  parerent. 
paucis  igitur  contenti  simus.  £x  Hecyca  igitur  cum  illud  pos- 
semus  adducere:  eam  calamUaiem  vestra  intelUgentia :  superce- 
dirous  duabus  de  causis :  quoniam  et  ipsi  liquidam  non  geminant 
in  postrema  dictione :  et  noSy  pronomen,  quod  primo  loco  posi- 
tum  est,  monosyllabum  agnoscimus;  quare  audiamus  ex  Asmaria : 
forte  si  tussire  occespsit^  nt  sic  tussiat.   Puto  autem  sic  legendum 
prsecipient :  fors  si  tussire,  Nam  ii  roagis  erunt  ferendi,  quam 
qui  putabunt  conjunctionem,  «t,  corripi :  ut  in,  nuty  et  in,  siqui* 
denu  Quare  alia  queeramus,  ex  Gurgulione:  sitit  hec  anus^  quan^ 
tiUum  sitity  modica  est^  capit*  Item  in  his  duobus,  binos :  peroeBm 
sepukam*  sed  quom  adkuc  naso  odos  meo.  Sedatum  te  quam  ionge  a 
me  abest*  lumen  ioc  vide.  Yideamus  alios  multos,  in  eadem :  sed 
gradiorem  gradum  ergo  fac  ad  me  ohseero*  Ubi,  fac^  longum  est 
eontra  recentiores.  Sahe  anus.  egon*  salva  sim,  qwt  sicca  sum  sitit 
Jamne  ego  huk  dkot  quid  dices  fmeperHssef  age,  Item  ex  Andria: 
stve  ista  uxor^  sice.amka  estf  graoida  e  PqmpUh  est.  Quo  e  versu 


xxxif»  JULII  CiESARIS  SCALIGERI 

ot  Greticum  tolleret,  noa  rentm  est  uiuvers®  orationis  detrahe^ 
re  omamentum :  pronomen  iUad  scilicet,  quod  in  secundo  locc» 
«tatim  legitur.  Videamus  ergo  etiam  ex  Eunucho :  qtuB  cum  ama'^ 
tore  suo  crnn  ccmant  Uguriunt,  Nam  luc  non  possumus  effagere, 
quin  ftut  prima  in  sede  creticu»  sit,  aut  in  quinta,  nam  si  secun- 
dam  vocem  non  collidasy  sed  integram  relinquas  in  dimensione : 
ncut  frequenter  fit,  et  Plautus  voluit  sibi  licere  in  Pseudulo :  n 
^^^  de  damnom  natky  aui  de  amatoribus*    Creticus  sit  inevitabilis  in 

quinta.  Nam  prima  syllaba  natuniy  non  positione  longa  est.  Ccp^ 
nore,  enim  mediam  natara,  producit  Sin  coUidas,  jam  in  primai 
sede  hoc  eveniat,  eadem  validissimus  ratione :  qualis  etiam  ex 
Heautontimorumeno :  itane  comparatam  esse  hominum  naiuram  om-* 
nium,  Quem  versum  qui  trochaicum  putenty  nugas  agant.  he&c 
enim  fuga  neque  necessaria  est^  et  est  frustra.  Nam  in  prologo 
Adelphorumy  qus  pars  esse  debet  politissima ;  indido  de  seipee 
erit :  vos  eritis  judices.  In  eadem  fabula.  Quam  aui  hic  nunc  ma^ 
nere  tandiu  aut  nunc  persequi,  Inepte  divertunt  ad  trochaicos. 
Quid  enim  in  illo  dicent?  JUe  futiUsj  sommum.  sineres  veroillum 
tuum  1  etenim  trocheeos  extorquere  nequeant  ex  eo.  Et  in  Eu- 
nucho :  sed  neminem  curiosum  intervemre  nunc  mihi.  Quem  Erasmua 
versum  pro  senario  impnidenter  sese  meritum  esse  putat.  £t  ia 
Hec^rra :  a  Myrrhna  hcsc  sunt  mea  uxore  exorta  omma*  £t  in  Pod^ 
nulo :  perque  meos  amoresy  perque  Addphasium  meam.  Et  in  Am«* 
phitruone:  inimicos  osa  sum  semper  obtuerier.  item  in  Asmaria:. 
deam  sibiinvocet,  quam  htbebitf  propitianu  Et  in  Aulularia.  Nempt 
sicut  dicis.  quid  hic  ?  non  poterat  de  suo  ?  Ez  Casina :  aut  quasi 
bimbricus  terram  quidem  te  postules^  Sicut  ex  Captivis  :  inde  me 
continuo  recipiam  rursum  domum^  Ex  Casina  alterum :  quidfaciesf 
coneludere  infenestramfirmiter,  Quod  si  dicant  elidi  sibilum,  quem* 
admodum  in  Rudente :  iUustriores  fecU  fenestrasque  indidit :  obji> 
cies  illud  ex  Aulularia :  jEdepol  mortakm  parce  parcum  preedicau 
Quo  loco  si  jurandi  adverbinm  pronuntiatum  autument  ab  and* 
quis  per  mediee  syllabse  exemptionem :  alium  opponas  e  Pseudu* 
lo :  nunc  tuo  cumfiUo  liber  accubat  omnia.  Ubi  si  dicant,  ad^  prm* 
positionem  ia  compositione  etiam  correptam  enuntiari  consue* 
visse :.  quceramus  nos,  quare  ia  aliis  carminum  geqeribus  nullia 


DB  C0MICI8  DIMEl)SIONlBUS.      »!▼♦ 

'ficii^rit  hoc.  Quod  ri  respondeant  in  catna  esse  pedeBtrem  ae 

▼iilgarein  orationem :  hinc  inBtemus  nos,  non  valde  meritam  esse 

•flliua  Tilitatem,  nt  tam  accuratis  astricta  numeris  creticum  asper- 

■wetor*  Itaque  Terbum  substantivum  aliquando  miris  torsere  mo- 

dis:  ut  in  Milite  Flautus :  cetuen*  vero  adeo  em parcutny  et  misere 

woeref  Dkoi  usortm  iibi  eue  tiecesnan  dueere,  Apertius  vero  in 

-GurgidiOney  tunpUci  sibilo  pronuntiatur:  kuic  amiinon  satis  est 

^  eanem  esse  hanc  quidem.  Ceeterum  quis  eximet  a  cretico  ver- 

«um  illum  ex  Trinunmio  ?  Sit  tacitumitati  elam  Jidei  acjiducuv. 

Nisi  qui  ad  trocfaiacam  aram  fllamnrisereconfugerit?  Quareillo 

•bmantur  ex  Gurgulicme^  quem  jambicus,  iA  sese  in  omnia  ver^ 

tanli  qmn  sit,  efficere  nequeant  Uberi  kpoSf  ut  veteris  vetusti  cupi* 

dasum.  Atqiie  mitio  quidem  arbltror  vocalium  tenuiorum  molU- 

tie  factum,  ut  snbirent  pedes  alieni :  sic  dicimusy  -xP^df,  vriKrft&iem 

itSkemCf  vXkm^ :  ut  bacchum  etiam  receperimus  iUo  versu :  et  k> 

^oeis  ocreas  lenio  ducunt  argenio.  At  hunc  versum  spondaicum  pu* 

iat  Diomedes  vir  doctus.  non  male:  ut  moUior  vocalis  subeat 

foctioremr  Sic  creticum  interposuit,  ut  spondseum  faceret  aureom 

Quodslin  tragosdia  cretici  sunt,  in  heroicis  bacchius  et  antibac* 

chiin,  ut  taceam  anapttstum,  tum  Homeri,  liophis  fc0vp<$c  rc  r 

tum  VirgiUif  Fluviorum  rex  Eridtmus :  non  videntur  fuisse  tot 

nionstra  necessaria,  quot  isti  ezimendis  elementis  crearunt,  in 

quidemf  in  sicut,  in  simuly  atque  aUis :  neque  excludendas  integras 

f uisse  vocesy  aut  alias  spurias  ingenuis  supponendas,  quod  fecisse 

Erasmum  et  supra  ostendimus,  et  ex  his  patet.  Nam  in  Eunu- 

dbo,  despectam^  posuit :  despicatam,  sUstuUt :  habeat  despicatam^  et 

qwB  nos  semper  omnibus  cruciant  modis.  Auxit  etiam  errorem  a]ia 

culpa,  cum  ex  eadem  fabula  versum  fingit  ex  putis  creticis :  sic^ 

dne  agisf  quis  tu  homo  es  ?  quid  tihi  vis  ?  quid  cum  illa  rei  tihi  est? 

Quem  tamen  jambicum  quadratum  agnoscas.  Pari  infeUcitate  et 

iUum  ex  Andria  creticis  conclusit,  qui  esset  senarius  integer  t 

tft  demegando  modo  quitpudor  est  paululum,  restituta  namque  per 

initium  preepositioney  quam  iUe  nimis  confidenter  sustulerat  in  pri« 

«ris  finem,  toUes  iUius  et  errorem,  et  audaciam :  simul  deprehen* 

des  crassam'  culpam :  qui  creticum  ex  tribus  vocibus  confectum 

iri  sperarit  Uiis  quis  pudor  est.  Verum  iUe  vir  curiosior  paulo  fuit 


uxvi*         JULII  C^SARIS  SCALIGEAI 

emendandis  autoribus.  Nam  et  apud  Senecam:  arcum  imifnth 
frangit,  ammum  remissio :  eum  ibi  dixit  esse  inveraum  flenariumy 
atque  ipse  sic  invertit :  remisaio  animum  frangUy  arcum  intensio* 
Dixisset  commodius,  quod  ad  pedes  attinety  sie  legi  posse:  nunc 
cum  necessitatem  affert»  causam  suam  facit  deteriorem.  Nam  et 
sic  senarius  est :  et  in  aliis  s^ud  eundem  autorem  senariis  non 
observatas  magis  leges  intelligas,  quam  in  comoediis  aut  aliis  £»- 
bulisy  unde  ille  sumeret  Quod  si  acrius  contemplere»  longecon* 
cinnior  sententia  est :  quam  deformat  iUe  inversione  sua*  Nam 
sententia  tametsi  sequaliter  de  arcuy  et  de  animo»  pronuntiat 
per  contraria,  tamen  vult  arcum  referre  ad  animum,  quoniam  de 
animo  queerit  statuere*  Itaque  non  ab  eo  incipere>  sed  in  eo 
sententiam  terminare  oportuit:  prsesertim  cum  pr^ter  expec- 
tionem  de  animo  sentiat.  Nihil  enim  mirum,  intensione  arcum, 
at  mirum  remissione  animum  frangi.  Quare  et  crescit  oratio»  et 
talis  est,  ut  quavis  pedum  dispositione  potior  sit.  Itacuriosahsec 
ingeniasfepenumerojudiciocarent  De  comicommversuumma- 
teria,  partiumque  quantitate,  satis  disputatum  est ;  de  ipsarum 
partium  numero  deinceps  videamus.  Principio,  quod  antea  in 
libris  de  arte  poetica  statuimus,  hic  repetendum  est,  versud  per 
initia  curtos  fuisse,  duobus  ad  summum  contentos  pedibus.  Id 
quod  et  ratione  comprehenditur:  siquidem  partes  toto  corpore 
priores  sunt.  et  exemplis  :  sic  enim  ortum  esse  primum  senariura 
in  Apollinis  pugna,  quam  cum  Pythone  conseruit^  e&  illa  simpU- 
ci  acclamatione :  i^  valav.  Quam  cum  et  iterarent,  etfrequenta- 
rent^  natum  aiunt  senarium :  quo  tantopere  in  suis  oraculis  postea 
ille  celebrarit.  I^  icalavy  Irj  iraikyt  a)  iraiav.  Qua  de  causa  apud  au- 
tores  fabularum,  invenias  unica  voce  contentum  versum :  ut  in 
Eunucho:  occidi.  Sed  et  monosyllabum  interdum :  ut  in  Hecuba: 
^6v.  Et  eadem  geminata  voce,  distinctee  voces^  ut  in  Pluto,  ut  in 
Oreste :  i,  d.  £t  conjuncta :  ut  in  Philoctete  Sophoclis :  Arra- 
Tar&.  Repetitis  deinde  tractibus  productiores  facti :  ut  in  Nubi- 
bus:  lovy  lov.  Hoc  quoque  ita  in  Trinummo  duplicatum  fuit,  ut  di- 
meter  fieret :  0  CaUicles^  0  Callicles.  Ergo  cum  duo  pedum  esr 
sent  genera,  alterummotorium ;  alterum  statarium:  qui  versus  ex 
piotoriis  constarent,  in  iis  binos  pedes  singulis  coUectos  tractibus 


DB  COMICfS  DmENSIOMISUS.       »x«ii» 

feriebait :  qui  nittefn  e  «tatariiii  conflabatitur,  «^  iiabebant 
sQomcnique  'sedi  pedem  referre*  In  priori-daAie  Aiit  p]nrrhi-> 
chioB :  Cttjm  -^ersus  Enopolios  dicttK  est :  quo  nai  sumuB  nos 
toto.poemati^,  quod  'dicaveramos  Sileni  natalibus.  Modo  eitut 
ego  pede  ctkrt-magU  ago  numeros :  abeoque  Venere  dkte  loca  euper 
oKa  vekam.  £t  Buripides  in  Oreste :  ypeo^  iyi£kxtk  mri :  okc 
ti€kalay*iaco  \kx^Q.  Gjuadem  generifl  est,  jambus,  trocheuB^tri-. 
bradras.  In  sectmdo  censu  spondeus  habetur,  dactylnsy  ana« 
pttstns,  •procelettsmatioiis,  creticosy  amphimacrusy  bacchins,  pa^ 
liiribacchitts*  Neque  vero  sine  ratione  fuit  hoc  In  hb  namque 
▼odbuSy  accentionom  natura  quatuor,  aut  quhique  «emporibus 
frequens  est.  Ergo  statarii  versos  eic  pedom  iiumero  nomea 
obdnuere :  ita  'ut  heroiciy  quoniam  sek  spondeeis  constarent, 
senam'dioereiltur:"^motorii  autemtion  item:  qui  ob  celeritatem 
satb  habtterunt,  ec  dimidio  tantumiaomen  sibi  retinere:  prop« 
terea  quod  bim  prodirent  simul :  atque  itafac^um  est»  ut  quibos 
esserit  pedes  bini,  ii  monometri  vocarentttr:  quibus  quatoor, 
dimetri :  quibus  sex,  trimetri :  quibus  octo,  tetrametri.  Hsc 
apud  Gtacos.  Latini  autem  his  nominibus  etiam  sflia  addidere ; 
non  ab  dimensioidlnis,  qu«  binos  caperent  pedes,  sed  a  pedum 
nnmero,  qoflftemmios,  sefiarios,  ocftonarios :  tanto  commodiosy 
Cttm  ttidca  voce  etiam  iiliparibus  constiDftos  pedibos  nominaibant. 
QomarioSy  septenaiios.  Nam  hos  Greeci  brachycatsilecticiadjec- 
fione  agnoscont,  'qoanti  sint  Octonarios  aotem  etiian  qoadra- 
tos  appeUfl:vimos :  qoemadmodum  m  cobica  ^gttraangtdi  octoni 
sont :  ita  com  eandem  qoadrantalem  dicerent,  eodem  nomine 
hosce  Tersus  inrignitos  voluere.  Nam  constjtuta  quadrata  so- 
perficies,  si  floot  tftqoe  postea.ristator,  quadrantflcl  creat.  qosTe 
corptts  hoc  Latini  XSrrttca  voce  tesseram  vodtaront :  tion  a  tate- 
mm  mimero,  ot  qoidam  potavere,  sotft  enhn  sex :  sed  ab  tadice 
con^titutiottis :  sic  enun  appellant  mathematid.  Preeterea  cum 
senssS  plus  in  oso  fuissent,  prinrasqoe  Bdstos  prodoxerit  octb- 
narioS)  ab  fflo  ttacto  longos  nominavere.  Ergo  neque  -GeHius 
Ettdianos  yersas  quadratos  recte  appcJfavtt  tf odiaieos  ftos^  koc 
erit  fibi  argutnentum  sentper  tn  promtu  situm.  XFe  quid  txpede^  umi" 
(^,  tute  quod  })09m  agere.    Neqtre  Varro  ifi  nepthti^  tt  Uxigth 

VOL.   II.  E* 


joxviiS»        JULII   CJESARr^   SCALIOERl 

Latina.  illos  ex  Eunucho:  heri  aliquoi  adolescerUuli  coimus  im 
Pirteo,  Siquidem  Rufl5nu«  autor  est,  eundem  VaJTonem  ita  sen- 
aiflse,  versum  septenarium  fieri,  cum  ad  eenarium  pes  trisyUabua 
adderetur:  additque  ezemplum  iisdem  Bumeris,  ex  Hecyrai 
nam  si  remittant  quippiam  PhUumenoB  dolara,  Non  solum  igitur 
a  se  dissentit  ipse,  verum  etiam  ecrat  definiendo. .  Nam  et  mar 
jor  est  septenario,  et  trisyllabus  pes  bacchiu^  preesertim,  jambo 
non  solum  est.adveBtitius»  sed  etiam  alterius  tractus  diversi»  ne<* 
q;ie  dignus  qui  in  jambici  definitionem  admittatur,  et  ridiculum 
esty  nonjpotius  septenarium  ex  septenis  fieri,  sicut  ex  senis  sena- 
rium,  quam  e  senario  et  uno  pede :  tanta  minus  trisyllabo*  Sed 
profecta  magnos  viros  autoritas  sepe  texit  etian  male  sentien- 
tes :  sicut  Ciceronem  quoque  fugit  ratio,  cum  in  prima  quflesti-» 
one  Thusculana  septenarios  vocat  illos:  keu  reUquias  semiasH 
regis  denudaiis  ossibus,  Per  terram  same  deUbutasfede  diu  vexarier^ 
Erasmus  Varronem  secutus,  tetrametrum  nihilo  felidus  explica- 
vit  iJlis  verbis,  jambicum  tetrametrum  interdum  in  fine  fraudari 
una  syllaba  producta  penultima»  quoties  jambico  dimetro  accini^ 
tur  dimeter  catalecticus.  Nam  quid  attinebat  dicere  penulti- 
mam  productam?  neque  enim  necessarium  hoc  est:  quo  loca 
ettribrachus  esse  potest  et  dactylus :  quorum  syllabse  postrem8& 
breves  sunt.  Aut  quee  est  illa  explicatio,  quasi  cum  dicas,  ho- 
mini  interdum  pes  deest,  quoties  integro  semihomine,  alteri  se- 
mihomini  pes  deest.  At  vero  quis  nescit  tetrametros,.  non  e 
duobus  dimetris,  sed  ex  quatuor  dimensionibus  constare?  si 
quis  vel  partim  consideret  ratlonem»  quarum  singulis  sequale  jua 
ait  in  versu :  vel  originem  ipsam  intuatur.  Neque  enim  Boistus 
ille,  aliusve  quispiam,  dimetro  dimetrum  aptavit :  sed  trimetrum, 
quem  tum  longissimum  invenerat,  nionometrum  addidit  Proe- 
terea  quis  hoc  audiens^  non  putet  esse  nefas  ccesuram  facere  ia 
quinto  pede,  si  quidem  ex  duobus  dimetris  tetrametrum  est  con- 
sarcinandunk  Quid  quod  idem  abusus  est  dimetri  trimetrique 
appelladone»  nam  imprudenter  versum  illum  ex  Andria  jambi- 
cum  pentametrum  dixit  esse  hoccine  creditnU  est  aut  memorabikz 
qui  esset  trimeter  brachycatalecticus.  Neque  enim  idem  esse 
Itirpoy,  et  pedem,  supra  diximus :  sed  ^gor  capere  motorios. 


DE   COMICIS  DIMBN6I0NIBDS.       xisxn^ 

fnedefl  daos :  qnare  si  pentraxnetnim  jambicum  exlgas  et  a  Gne* 
00  poeta,  et  a  Latino,  tanto  altero  majorem  ostendat.  quem  erro- 
rem  etiam  in  iUo  ^ontinuavit :  w/oi  rem  omnem.  sed  est  Simo  tn- 
iw?  e9t*  Ergo  nihil  mimm  sit,  qui  motoriis  pedibus  auferat 
8iia  jura,  ad  statarios  immerito  transferre.  IUum  enim  versum 
ex-Andria:  ui  mtdtB  gaudeant,  atque  ex  incommodis:  ausus  est 
creticum  dimetrum  nominare.  qiii  tamen  pes  cum  non  solum  syl- 
labarum  numero,  sed  etiam  temporum  quantitate  prolixior,  quam 
spondeus  fit :  quare  solus  unam  dimensionem  non  expleat,  sl 
spondeus  implet  ?  Eum  tamen  secutus  Rivius,  parem  erroris  ad- 
misit  proportionem.  Siquidem  trochaicts  anapfiestum  interBeri 
nonnunquam  scripsit  causa  celeritatis.  quod  dictum  cum  illo  su- 
periore  maxime  convenit.  idem  namque  sentiunt  cum  ille  creti- 
cum  ad  jambum,  hic  anapsestum  referat  ad  trocheeum.  At  qui 
pes  ita  esset  quatuer  preeditus  temporibus,  ut  duo  simiil  unam 
syllabam  efficerent  plenam  ponderis  et  gravitatis,  non  potuit  inter 
cursores  illos  annumerari :  preesertim  cum  jambo  similior  esset 
anapeestus  quam  trocheeo.  uterque  enim  a  brevibus  indpit^  in 
longam  desinit.  Quanto  enim  gravior  est  jambus  trocheeo,  tanto 
estanapaestus  dactylo.  Quare  non  levi  de  causafactum  est,  ut 
gravissimi  poematis  gravissima  pars  cborus  ad  gravissimi  pedis 
msijestatem  sese  conferret,  scilicet  anapeestum.  Quid  quod  ille 
nullam  posuit  ratienem,  propter  quam  trocheeus  esset  jambo  vo- 
lubilior.  At  vero  et  nomen  Greecum  excitabat  nos,  et  suberat 
rado.  Nam  qui  et  syllabarum  numero,  et  temporum  ratione 
par  esset  jambo,  non  potuit  eo  esse  celerior  nisi  sane  temporum» 
temporaque  deferentium  syllabarum  situ,  qua  una  re  illi  fieret 
dissimilis.  Trahit  enim  trocheeus  syllaba  priore  vocem  ita,  ut 
in  posteriore  emoUescat,  ac  quasi  evanescat  jambus  e  contra- 
rio  celeritatem  professus,  gravitatem  prsestat.  Itaque  sanguinarius 
pes,  et  promtus  ad  vukierandum,  ihdicat  et  impetum  primo,  et 
statariam  pugnam  mox.  Id  quod  Hipponax  cum  acerrimo  in- 
genio  vir  animadverteret,  quam  rationem  iropetus  in  pede  agno- 
visset  eam  in  peculiarem  pedi  versum  transtulit :  ut  sicut  jambus 
in  syUaba  longa  pertinax  pugnaret,  sic  jambicus  versus  in  lon- 
gum  pedc  incumberet    Leviorem  enim  ratus  jambum,  quam  ut 


xi*  JU]*U«  CASABL&   SCALI«ERI 

ad  impreMiQneaii  fiiciendam   satii  eaaet,  in.  quiQtam.  pralatO' 

sedemy  fiuccedere  ei  spondeum  fecit,  quare  id  quoque  j^idicio- 

consecuti  sumus  no&i,  propius  ad  naturam  partium  accesBonmi^ 

fuissQ  totum  versum,  si  jambus  imparibus,  trochoeus  paribus  se*^ 

dibua  constituti  fuissent.    Ciyus^rei  ezemplumj ,  quoniam  resr  eat. 

minus  usitata»  e  nostris  poematiis  subjiciemus  unum  ex  j.ambicift>: 

nutKf  fortuna  Comucopuz  fundii  altenun  ex  trochaicis^:  ^i.pkatdU 

maUsfortvnaf  quidjuatisjitl  Quiflexus  numerorum  si  cuiabsur- 

dus  videtur,  is  meminerit  aurium  consuetudinem  violentam  esse: 

noyamque  atque  inusitata  non  tam  semper  admiraii,  quam  sedpe 

respuere,^     Verum  magnoperenostra  interest»  qui  quoadlicet 

Aristotelis  exemplo  rerum  causas  vestigamus^  venerari  rationem, 

propter.  quam  cum  jambo  sedem  assignarent  prisci,  malumint 

pares  retinere.    Nam  si  in  daclylico  senario  una  tantum  si^ia. 

fuity  quinta  scilicet :  siveiile  fuit  spondaicusy  una  itQmifuit  sa> 

tiSy.quippe  sexta:  quare  trooheeo.  imparesi  alias  jandbo.  oonsti- 

tuere?  nam  hoc  sane  preeternaturamfactum  videtur.    Etenim 

per  initia  ai  aolis  aut  jambis  aut  trochseis  versus  conatabwnt»  vi- 

detur  saae  primam  quamque  sedem  illos  arripere  debuiase^  Qui- 

bus  veibis  ut  respondeam»  sane  primum  sic  agam,  non  esae  re-^ 

rum  naturam  secutos  veteres  poetas :  multa  illis  pro  libidine  fac* 

ta  fuisse)  multa  fortuito  excidissei  quee  postea  pro  legibus  pro- 

barentur.    Unum  illud  satis  constat,  cum  trochseo  sedem  pri- 

mam  retinerent>  non  inconsulto  diversam  ab.ea,  et  aliis  impari- 

bus  adverso  pedi  jambo  assignasse.    Quare  autem  hanc  huic, 

illam  iUi  reddid^rint»  sane  haud  facile  est  intellectu,  atque  hic 

q^idem  iia  sentit  Priscianus:  quoniam,  inquit,  in  secundo  pede 

cum  dimetiendo  feriretur  versus»  minor  ei  loeo  mora  debita  esL 

Nam  nuhi.contra  videtur,  nuyorem  moram  dd>eri  in  pronuntian-f 

do,  ubi  tempore  ipso  immoramur.    £t  falsum  e«set  ibi  positum 

pedem,  quoniam  feriretur :  sed  contra.  venim  esset,  ibi  feriri^ 

quoniam  pes  poneretur.    At  hoc  queerimus  nunc  nos,  quam  ob  < 

causam  ibi  positus  sit.     Preeterea  si  ea  ratio  est»  quomodo  con* 

stabit  in  trochaicis,  qui  ibidem  feriuntur,  ut  igitur  queestionis 

rationem  apud  nos  puteraus,  intelligamus  secundum  verborum 

inventionem  esse,  at  a  longis  incii^iamus,  et  in  breves  deduca- 


DTl  COMICrS   DIMKNSIONIBITS.         sU* 

nmr*  Nam  quamquam  brevis  syllaha  nadira  eua  prior  eBt»  quam 
Imiga)  quippe  Bimplicior  eat :  tamen  per  initia  ihTentionum  cunc- 
tabantur  primum*  quee  ratio  est,  ut  vocum  fines  in  pronuntiatione 
obscurentur.  Ita  enim  meditanti8>  et  oonsulti  animi  suspendere 
vocem,  non  precipitare.  Quamobrem  tam  in  veinbusy.  q.uam  in 
proaa  oratione,  postremarum  syllabarum  habita  ratio  est  nulla* 
Trochaeum  igitur  andquiorem  fuisse  jamboi  et  dactylum  ana- 
peBsto  par  est*  Ergo  trochaicum  versum  jambico  priorem.  Qua- 
re  Gum  prims  queeque  sedes  trocheeo  fuerint  peculiares^  alterm 
illi  relictsB  sunt.  Prseterea  cum  trocheeus  esset  pe»  volubilis» 
statim  sese  ingressit  in  veraum.  Jambus  autem  grassator  ille 
idem  fedty  quod  civilibus  in  rebus  plurimis  consuevimus.  In 
oratione  ipsa»  ut  principiis-  gravis  ac  sedata  sit>  pugnam  quoque 
caodus  aggredimur :  tum  illa  incitatu  effervescit:  sicad  saltum 
ubi  comparamus  nos,  fortius  pedem  figimus,  ut  statariee  roora 
mi^orem  impetum  subjiciamus.  Sic  Aristoteles  omnium  bona- 
rum  artium  dominus,  motum  omnem  sub  finem  esse  probavit 
concitatiorem.  Ita  proposito  spondeo,  et  jamboi  salius  fuit  ab 
hoc  illum  excipi.  Preeterea  recentissima  qpaque  memoria  fere 
metimusipsas  res»  quare  assignata  primasede  trochaico^  ultima 
qitoque-  neoessario  trooheeo  finltur.  Q/use  sedes,  primem  dico^ 
si  jambifuisset»  in  ultima  jambum  nullum  haberemus :  nunc  ut 
in  ea  ille  sit».  pares  sedes  illi  attribuendee  fuere :  ut  recendssimo 
sonoi  quippe  novissimo,  aures  spectatorum  caperentur.  Qu» 
de  universa  re  dicenda  erant,  fere  babes  Sylvi :  quare  deinceps 
ad  ea,  quee  partioulatim  animadversa  sunt,  descendamus.  At- 
qpe  equid^)  ut  sese  ofFerent,  ita  ea  desoribam.  Sit  ergo  quod 
afot  ab  Adelphioo  versu:  guid  is  fodt?  quid  iUefecerit?  qnem 
neque  pudet*  Cum  enim  agnosceret  senarium,.  neque  rationem 
inire*  posset  dimensionum,  abstulit  altaram  ex  liquidis  in  prono* 
mine»  iOe:  id  quod  ut  ego  quoque  fateor,  et  possOi,  et  solere 
fieri:  ita  hic  duo  dico.  Primum,  ab  eo  cr^icum  quarfa  in  sede 
esse  oonstitutum:  quem  tamen  pedem  adeo  evitaverit,  utever- 
terit  multa.  Deinde  versus  autipsum  disjecisse,  aut^aliorum  in- 
curia  solutos  preeterisse.  Sic  enim  legendi  sunt :  quod  fristit^s  ? 
rogkas  mf ,  ubi  nobis  ^schims  Siet,  quid  tmtu  ego  sim  ?  dixine 


xlii*         JULII  C^SARIS  SCALI6ERI 

hoc  farer  quid  is  Fecii?  qmd  iUe  feceritr  quem  neque  pudet. 
Ubi  verbuniy  siet,  unica  syllaba  concretam  sit.     Sic  etiam  ex 
Andriee  illo  sibtlum  abstulit,  non  unde  debuit :  quis  igitur  est  re- 
lictus  obfurgandi  locus  r     Sibilum  inquit»  in  pronomine,  quis^  eli- 
ditur.   At  vero  cum  necessario  jambicus  mt,  nullo  pacto  ad  eum 
modum  secare  possisy  sed  ex  participio  toUendus  est.     Sed  et 
illum  male  dimetitus  est :  perii  obsecro :  tam  infundumfacinus  mea 
tUf  ne  audivi  quidem.   Quem  dicit  esse  trochaicum  catalecticum : 
cum  sit  integer  quadratus  jambicusi  neque  ad  trochaicum  tor- 
queri  possit     Sicut  et  preecedentem  illnm :  forte  ad  nos  redierit, 
vise  amabo  num  sit  jam,faxo  seias.    Nam  ut  evaderet  amphima- 
CTvaa,  non  est  verttus  trahere  sui  trochaici  caudam  etiam  ultra 
octo  pedes :  nisi  arguteti  scias,  esse  monosyllabum,  sed  cum  * 
omnes  illi  sint  quadrati,  etiam  bunc  jambicum  malim,  nulla  fac- 
ta  in  prima  voce  collisione.     Quo  Ule  abire  ignavos  possit  longius, 
nisi  si  domum»    In  prologo  autem  Andriee,  eo  versu :  nam  in  pro^ 
bgis  scribundis  operam  abutitur:  cum  diceret  vocis  hujus,  prctogiSf 
primam  syllabam  esse  a  Terentio  productam,  addidit  sane  ratio- 
nem  frivolam :  Latinai  inquit,  consuetudine :  quibius  mos  est  eam 
preepositionem  productam  habere.    Nam  in  Latinis  verbis  pro- 
ducanti  in  Greecis  autem  abslineanty  nisi  alia  vis  subsit :  sicut 
in  hac  vocei  ubi  liquida  illa  geminatur,  sicut  in  Heautontimoru- 
mo  :  oratorem  voluit  esse  me,  non  proUogum :  et  ex  prologo  Tru- 
culenti :  sed  reUiquam  dat  operamy  ne  sit  reUquom^    £t  illo :  ut 
pemoscatus  ecquid  spei  sit  reUquum.    Nam  nisi  hoc  soliti  essent 
facere,  mille  aliee  viee  erant  ad  eadem  pene  verba  versu  conclu- 
denda,  ut  rem  novam  evitaret     Verum  nova  nequaquam  erat : 
sed  ab  Homero  usque:  nam  in  hymnis  li^Xoc»  in  Iliade  xiapia^  at- 
que  alia  produxit     Etiamque  nunc  multee  nationes  adeo  crasse 
eam  literam  pronuntienti  ut  intus  esse  aspiratio  videatur,  Ga- 
bali,  Arverni,  Greedi  Germani,  Ligures,   Taurini.      Cseterum 
etiam  alia  ratio  est,  ut  et  versus  iUe  prologi  constet,  neque  li- 
quida  geminetur.  Sane  si  eam  vocem  quee  in  eo  versu  prima  est, 
non  coUidas :  quod  ssepe  alibi  et  in  eai  et  in  aliis  factitatum  est 
sicut  in  Eunucho :  una  ire  cum  amica  imperatorem  in  via.     In  se- 
cunda  enim  sede  dactylus  est^  neque  prsepositio  colliditur.    Ita 


DE   COMICIS  DIMENSIONIBUS.       xlifi» 

in  fllo  rf  conjttnctioneiny  namy  non  coUidMy  nihil  inno^abis :  pne^ 
seriim  cum  in  promptu  habuit,  ut  pro,  iiam,  subjiceret»  namque. 
Verum  ut  diximus  etiam  in  alio  prologo  idem  factum  est,  ut  ge- 
minaretur,  et  recte  minus  vero  recte  a  Donato  in  Hecjr»  pro- 
logo.  Prope  jam  remmotum  ii^taia  adoersarium.  Nam  tametri 
geminari  consuevisse  fiitemur,  tamen  non  eum  fuisse  locum,  eam 
affectandi  novationem»  qui  sibijambum^  quamdocunque  posset, 
asdsceret.  Sicuti  non  minus  infeliciter  Priscianus :  qui  cum  red- 
dudt  geminare  mutam  dicerety  idque  exemplo  probare  vellety 
attulit  dimetrum  Horatianum  ex  Epodo :  redducet  in  sedem  vice. 
Nam  quod  aiatj  si  negem  ?  neque  enim  necessitate  pedis  persua- 
debitur  nobis.  Quid  si  contendam  non  esse  factum  ab  Horatio, 
qui  quoad  potest,  jambos  etiam  aucupatur  ?  Quare  igitur  abje- 
cerit  genuinum  pedem,  quare  admiserit  spuriam  literam,  ut  il- 
lum  excluderet?  Melius  fedsset,  si  ex  HecyraiUud:  remissam 
cpus  &i  vobiSf  an  redduciam  domum,  Neque  mirumi  quee  in,  reddo^ 
geminetur.  In  scena  quoque  primi  actus  quintay  cum  Pamphili 
orationi  intervenisset  Mysis,  atque  suis  uterque  seorsum  affecti- 
bus  uteretur,  versus  interseruit  diversos  quoque  poeta,  quos  Eras* 
mus  confudit :  sic  igitur  legendi  sunt :  hoccine  est  humauumfac'» 
tum,  aut  inceptum?  hoccine  qfiaum  patris?  Quid  illud  est^  Proh 
Demn  atque  hominumjidemf  quidesty  si  non  hctc  contumelia  estf  Sic 
enim  etiam  alio  genere  Mysis  utitur  iterum :  ndseram  me^  quod 
verbum  audio  J  Cui  respondet  illud  Pamphili :  quod  si  fit^  pereo 
funditus.  In  eadem  autem  scena  versum  illum :  proh  Deum  at^  ' 
que  homtnumfidem^  nuUone  ego :  appellat  dimetrum  pede  redun* 
dante,  laxe  sane  nimis.  Nam  quamobrem  non  quinarium  ?  qua- 
re  non  trimetrum  brachycatalecticum  ?  quis  unquam  audivit  ver« 
sum  ullum  pede  esse  redundante  ?  nonne  ipse  ille  versus  talis  est 
hoc  ipso  pedcy  quem  dicis  redundare  ?  lUud  quoque  male  dig* 
noscere  visi  sunt :  cum  actus  secundi  putarunt  initium,  caiidaw 
esse  postremi  versusy  quo  dauditur  actus  primus,  sicy  ne  ad  mor» 
hum  hoc  etiam,  ieneo.  quid  ais  Byrrhia?  Nam  ut  hoc  primum  di- 
cam,  multo  satius  est,  ut  initia  actuum  integra  sint,  quam  fines. 
Ddnde  apparet  properatio  in  Myside  ab^unte,  ut  Glycerium 
consplaretur»  Itaque  abnipit  sermonemi  atque  abiit.   Preeterei^ 


xlfv^  Jm^tl   CJBJ&AAVS  SCALIC£Rll. 

iatsr  actufl  vetus  (ComoediA  inteneiiebst  ir^tffihjiaTa,  dioros,  de. 
verbia,  ^ostropfaaB,  atque  aiia  ejuBmodi.  Nc»va  comosdia  oraro 
gregeni;  nisi  an  £ne*  Aliquaudo  etiam  Choragum  iegimuB  spud 
Plantum.  OmniDO  autem  ttbicen  canebat:  quod  e  Pseudiito 
iicet  perspicere.  Dim  concenturio  in  corde  sycophantiasy  tibicm 
vos  interea  hic  dekctavent,  Tanto  igitur  intervaUoy  quomodo 
Chatiniis  Mygidis  explesBOt  veiBum,  quem  non  audiret  ?  Za 
eadem  vero  scena,  ita  pervcrse  legit,  iit  alterum  novenariuni 
faciaty  aitemm,  senarium  refinquat:  sic,  qua^o  wdepol  Channei 
quonimn  idfieri  quod  ms  nonpatost^  veHs  Quod  poseit,  mhilaiiud 
msi  PMbiTnenam  vch.  Cum  tamen  duo  priores  optimi  siiKt  ooto^ 
naiii :  sdcy  qucBSo  cedepd  Ckarine,  quoniam  id  fieriy  quod  ins^  $iom 
patest,  VeUs  quod  possit,  nihil  aUud  nisi  Fhilumenam  volo,  Etiam 
priore  consilio  monometrum  vocat  ilimn :  ah  quanto  sathis  est* 
Dimeter  enim  est  brachycatalecticus.  Sed  et  nulla  necemitate 
mutat,  abi,  in  abin',  sive^  abeas,  cum  frustra  putat  alioqui  coa« 
stare  non  posse  versum*  Nam  et  trochaicus  est  si  coUidas :  ^ 
jambicusy  si  non  collidas  nam  et  naxima  est  ms  ejus  vocalis  (pm 
est  ultima  in  Teibo,  abL  Sic  Virgilius,  eo  pulcherrimo  veiBU> 
quo  Theocritum  «mulatus  est :  ut  vidiy  ut  perii,  ut  me  makts  ab* 
9tulit  error.  Et  asperatio  prohibet  coUisifmem.  sicuti  illi :  Hocyra 
€St  huic  nomen  ftJndm.  hesc  cum  data  est,  Sic  imprudenter  nknis 
elidit  sibilum  ex  pronomine  illius  versus  x  sed  istud  quidnam  estf 
hodie  uxorem  ducis  T  aiunt,  Pampkile.  Qui  tamen  rotnndissimas 
*  sit  octoBariuSi  neque  usqaam  <soaotus*  Nam  quod  monet,  in 
nomine,  suspitio,  tertiam  a  fine  produci,  verum  est :  sed  tteqne 
nova  res,  neque  sine  rattone,  wn  et  Plautus  ita  scripsit  i  etnein 
suspitione  ponatur  stupri^  et  <ikmdestina  ut  celetur  suspitiom  Et  sa- 
liB  liquet  coaluisse  duas  vooales  in  unam.  Namque  ab  eo  <pod 
essetsaq^icitum^  suspicitio  fait :  itaque  cum  erit  brevn,  tunc  i»* 
teUigetur  synoope :  cum  longay  s^meeresis :  ex  eo  quoque  vantt 
in  Andria:  an  non  4ixi  hoc  essefuturumf  dixti  quid  meritus  es? 
cruoem.  PriBciani  eutoritate  dicit  tolii  verbum  substacDtiwm. 
Qooin  loco  mihi  oblatam  sentiam  occasionem  duos  siraul  emen** 
dandi  magnos.  viros :  illum  qui  errarit,  hunc  qui  non  conrexerit. 
Est  enim  integer  octonarius.    Illud  vero  ejus  proprium  eBt>  cu^ 


DE  COMICIS  DIMENSIONIBUS.       xlr* 

jMfcalpaBn  m  alium  tnmsferre  Bequeas.  Nam  verbum  substan- 
tmmiy  adfkenmiy  trisyllabum  profesaus  est  eo  versu :  cwn  in 
parimuh  a&qvot  adfueruni  Uherce.  Qui  tamen  venus  senarius 
jambum  habet  in  quarta:  ferendus  tamen  erat  quasi  lapsus,  ni- 
<ii  altero  errore  culpam  cumulasset,  cum  primam  auferri  jubet 
syllabam  ex  eo  versu,  aufiigiitinf  herafactum  satin*  id  tibi  pla- 
€et  T  Integer  enim  senarius  est,  etiam  citra  ablationem,  spondeis 
duobus,  anapsesto,  duobus  dactylis,  et  postremo  jambo.  Ibi 
temere  transfert  sjliabam  inferioris  tn  superiorem  :  contra  de- 
buit  transferre  in  Hecyra,  neque  transtuHt :  quo!  dico  parviptn" 
peadmt  porro  kocjurgitm  ad  Uxorem^  hotc  cujusjiunt  consilio  omma, 
aicut  iDterjectioDem  quoque  debuit  ascribere  priori  versui  in 
Adelpbis,  ut  sic  legeretur :  Syre  pneceptorum  plenus  istonm  ilie, 
phf,  Domi  habuit  unde  di$ceret,Jk  sedulo»  Restituisset  etiam  in 
Hecyro  versu  verbum,  ut  nt  septenarius,  ac  par  pilori :  sic 
tecmn  ferantur^  dixi  ita  nt  jubesfaciam  pater,  Non  debet  errati 
censeri  looo,  illud  in  Andria  eo  versu  :  tu  rem  impediiamj  etper* 
ditam  restituasT  hem  quo  fretus  sim.  In  quo  dictt,  hem  extra 
veraum  ab  alio  additum  poUus:  quam  positum  apoeta:  cum 
tamen  mutila  sit  stne  eo  sententia:  et  sibjlum  elidi  videmus 
etiam  in  muhis  locis.  Sic  audacter  nimis  aufert  verbum,  cupio 
ex  illo  Eunuchi :  cupio  aliquos  parare  amieos  beneficio  meo*  Cum 
tamen  oommodiuseximer^t  vooem  sequentem,  sine  ullo  carminia 
detrimento,  etiam  sententia  rotundiore.  Sed  aut  sit  proceleus- 
maticoB  primus  pes»  et  alter  ampfaimacrus :  aut  pronome^  pos* 
sesnvum  :  quod  postremo  in  loco  est,  demittatur  in  versum  al* 
tenim  subsequentem,  qui  nihilominus  sit  senarius :  sic :  meo.  id 
amabo  adjuta  me,  quo  idjiat  faaHus,  "SBmfaciliuSf  eodem  modo 
trisjllalram  est^  quo  potiuSf  trisyllabum.  Eligat  autem  lector, 
qnod  magis  oit  ex  animi  seatentia :  quandoquidem  etiam  apod 
Lncretinm»  aHud^  ita  bisyllabmn  accipitur,  ut  cauda  dactyli  mt^ 
Iniquier  fuit  illi  versui  ex  Hecyra  ex  quo,  dum^  particolam  ex-* 
pletivBm  exemit :  qui  tamen  cum  aequentibuSy  cnmque  prmce- 
deatibas  octonarhis  sit :  mane  dum  sodes.  timeOf  ne  dtuderedam^ 
atque  aHud  nunties.  Hoc  ibi  cum  adimit,  ita  alibi  ssque  impor- 
tmie  addit  de  sao :  ut  ad  eom  veisum  ex  Euaucho  :  p&r  pmi 

VOL.  II.  If'  * 


x\n*         JULII   CJESARIS   SCALIGERI 

referto,  quod  eam  mordeat.  Modo  addit  nunCf  modo  mox,  modo 
lic,  modo  nescio  quid.  Ego  vero  nihil  immutandum  censeo  de 
consilio  poetsB  :  qui  integrttm  proverbium  sicut  circunserebatur, 
ita  interseruit  trochaico  tractu.  quare  audacius  etiam,  remordeat^ 
mippositum  est.  Nam  si  quid  addas,  .versus  non  constet :  a 
nihil  addas,  ad  concinnandum  trochaicum  nihil  est  opus.  £t  non 
solum  hoc  exemplo  in  omuibus  legitur  exemplaribus,  sed  etiam 
eadem  fide  recitatum  a  Cicerone  in  epistola  ad  Lentulum.  Veiwm 
apposuit  pari  audacia  adverbium,  nuncy  ei  versui :  aliopacto  ko^ 
neste  quo  modo  hinc  abeamy  nescio*  Neque  enim  vocalis  elidituri 
sed  perstat  longa  ante  aspirationem  adverbii,  Atnc:  ettrochaicus 
decurrit  octonarius  catalecticus.  Sicut  in  verbo  monosyllabo 
nullaitem  coUisio  fit,  neque  in  adverbio,  eo  versu,  ora  meyobtecro 
te  vero  Phadria,  i  intro,  hoiy  het.  Corrupit  etiam  syllabarum 
quantitates  :  ut  in  illo  ejusdem  fabul» :  tic  est,  vmoenMm  hodie 
parem  ubi  pol  referam  gratiam.  Ausus  est  dicere  adverbium 
hodie,  primam  producere :  quoniam,  inquit,  idem  sit,  ac  si  dicas» 
hoc  die.  At  quod  nusquam  est,  narrat.  Nam  cum  est,  hoc  die» 
propter  positionem  producitur.  Nam  suapte  natura  breve  pro« 
nomen  est :  sicut  ejus  compar,  hic.  Grecum  enim  est,  6,  Quare 
illud  Virgilianum :  hocerat  alma  parens,  Non  solum  propter  in« 
terrogationem,  sed  etiam  ob  syllabee  servitutem,  legunt,  hocce^ 
ii  qiii  existimati  sant  doctiores.  breve  enim  fuisse  vel  inde  depre- 
benditur^  ubi  consonante  amissa  in  adverbio,  hodte^  correptum 
est :  quod  etiam  exemplo  invienias  ex  versu  Hecyrce :  vuifm  e«f • 
certone  ?  certe  Deus  sum  si  hoc  ita  est.  verum  reperies.  Est  enim 
pronomen,  hoc^  secunda  syllaba  dactyli,  qui  in  quinta  sede  est : 
quamobrem  versus,  de  quo  nunc  controversia  est,  septenariua 
est  jambicus»  in  convivio  autem  poetico,  illum  ex  Eunuchi  pro- 
logo :  habeo  aUam  ulta  quee  nitnc  condonabuntur : '  ait  mendosum 
esse :  neque  enim  scazontes  in  ea  genera  carminum  admitti : 
itaque  ut  metrum  corrigeret,  linguain  Ladnam  depravavit,  cum 
supposuit,  condonabitur,  Nam  quis  dicat,  iu  condonaberie  a  me 
eommentarios  ?  An  vero  etiam  iiTpotnavufc  ausus  est^  et  rectum 
iqpponere  tamen  casum  ?  At  ego  puto  veteres  excitandi  spec- 
tat«res  gratia,  n^vos  hosce  aspersisse :  neque  in  ea  refalsua 


DE  COMICIS  DIMENSIONIBUg.       xlni* 

Nam  qui  deciiit  minus,  spondeo  claudere  jambicum,  quam 
dactjlicum  siatere  ?  At  quantum  decpris  addit  affectui,  cum 
dixtmus  in  inferiis  filiols  no8tr«Bs  gororis  tuas  lectissimee  8ylvi : 
keu  keu  qwmam  ammam,  quo  carmine  compellabo  ?  Sed  de  his 
aumeris  in  tertio  libro  poedces  tibi  satis  est  disputatum.  Ita 
gravitatem,  et  lenitatemy  et  constandam  animi  ostendens  Teren- 
tius,  remisit  de  jarabi  acerbitate :  neve  sin^  exemplo  fecisse  eum 
arbitrere,  habebis  ex  prologo  Amphttruonts  unum:  quod  ego 
iuc  proce^  sic  cum  servili  schema.  Est  eniro,  <^9/<a*  quanquam  non 
sum  nescius  viros  doctos  sublata  aliunde  syllaba,  schemate,  le- 
gere  solitos:  quare  aliud  habeas  ex  Asinaria:  age  nunc  rtsidejam 
cave  modo  ne  gtaxis^  Neque  enim  sequentar  analogiam,  qui 
graxerisy  legerint.  nihilo  sane  melius,  quam  sifaxeris  et  occepseris^ 
pro  faxisy  et  occepsis,  malint»  sicut  in  Captivis :  numquam  isthuc 
dixis,  neque  animum  induxis  tiium.  Accipies  etiam  unum  ex  eadem 
&bula :  avis  me  fere  consimiiem  fadam^  ut  pnedixti,  Adducerem 
ek  ex  Casinee  prologo,  nisi  suspicarer  verba  esse  transposita:  Clc' 
rumenet  hac  vocatur  coautdsa,  Grcece*  Sicut  ex  eodem  alterum  :  ra» 
tio^  utuntur :  ludis  nenmem  poscmty  sed  profecto  et  alibi  roultis 
locis,  et  in  Poenulo  :  gerra:  germanar  atque  adepol  X^pot  Xijpiity.  Ac 
ne  in  illis  quidem  servavit  Latinitatem :  ne  te  iratus  suis  savis  didis 
proteletf  scio.  Substituit  enim  pro  scevis  dictis,  ssvidiciB.  et  see- 
vidicumy  mobile  nomen  est,  cui  igitur  heerebit  ?  an  ille  invenit 
ttsquam  in  naturo  legibusi  accidens  sine  substantia?  In  eadem 
aotem  scena  etiam  pedum  numerus  eum  fugit.  nanque  jambicum 
senarium  hypercatalecticum  dixit  illum  ;  non  possum  adesse,  ah 
quid  agisf  quo  tUtis  Antipho?  mane.  Habet  enim  duos  dacty- 
los  alterum  alteri  subeuntem  ante  postremum  jambum.  .£que 
autem  incommode  ex  Heautontimorumenobracbycatalecticum 
Dominavit  illum»  in  quo  periculum  potius  imminet,  ne  quid  re« 
dundet :  et  iUam  simul  cum  nuncio  tiifi  hk  ego  affuiuram  hodie  scio. 
Est  enim  quadratus  jambicus.  Sicut  illum  quoque  minus  beno 
octonarium  hypercatalecticum :  probe  huicJiUum  scis  esse?  audivi 
in  Jsia.  non  est  pater,  Nam  si  jambum  in  prima  sede  statuas» 
et  creticum  in  secunda  ob  posittonem,  aut  dactylum  ex  natura 
syllabee,  septenarius  est.    Sed,  audiiy  pronunciandum  est,  ut. 


xWm*         JULII  CiBSARI&  aCALIGEKI 

AnOf  ait  aQapeestus.  Sin  malis  trochaicuin,  non  colUdas  adver- 
bittoa,  probtf  et  erit  anapeeatua  primain  sede,  eritque  octonariua, 
trochaicua,  catalecticua,  et  Am,  biayllabum.  In  Phomiione 
frustra  laborat  transponendo  verba,  ut  numeria  consulat,  eo 
versu :  ut  ad  pauca  redeamf  ac  mittam  ilUus  ineptias.  Mavnlt  ita 
legi :  ad  pauca  ut  redeam,  At  vero  verbum,  redeam^  bisjUabum^ 
esse,  vel  sexcentis  l<^y  ubi  opus  est,  constat.  Eximit  ettam 
vocalem  hnjus  prflDpositionis,  per^  eo  versu  Adelphorum.  Per 
€pprem(mem  ut  hanc  miki  eripere  poftukt.  At  vero,  quid  fiimt 
idcerey  propressionem  ?  nempe  fiigidum  admodum  est»  ne  dicam 
absurdum,  novum  fug«e  genus,  quo  evitet  creticum  fatalem  illum: 
cum  tamen  adeo  moUiter  pronunciari  possit,  ut  vix  divertat  a 
natura  spondei.  Sed  jam  vereor  ne  quis  eorumy  quos  ille  multia 
locis  premit  fabulis  atque  irridet»  reponet  et  gratiam :  cum  m 
verbo»  poetuh^  sciant  ab  ipso  exemptam  mediam  vocalem.  Mag- 
no  enim  in  periculo  est,  ne  ab  illis  barbarus  appelletur :  prop* 
terea  quod  Germani»  prsesertim  nostrates  Vindetici,  Carini,  No* 
rici,  item  Suevi,  Saxones  ita  illud  verbum  pronunciant^vix  ut  eam 
YQcalem  exaudias.  Verum  equidem,  neque  irridebo  matemos 
avos  meos>  neque  hominis  consiliumi  quippe  qui  memor  sim  ejus 
venus  ex  Casina :  nunc  ne  tu  respondere  postules  me  tibi.  Non 
igitur  judtcium  reprehendo,  sed  judicii  locunu  £i  enim  verBui 
optime  atque  pulohenimo  quadratOj  ex  Andria,  hanc  injuriam 
faciebat :  cumis  mkil  promereat:  posiulare  id  gratia  appom  sHn* 
Verum  et  hic  nihil  neoesse  habeas  concidere»  et  primam  natura 
cum  corripiat,  non  potuit  sibilus  impedimento  esse  in  illo  Casi« 
nee  versu»  quin  unico  tantum  tempore  proferretur.  factum  enim 
est  ex  posse,  et  tolere.  Neque  enim  literas  geminabant,  quod 
etiam  durat  in  preeterito^  tettdi :  et  teram  sio^lici  elemento  scrip- 
tam  in  libris  augurum,  ait  Vavro.  et  hoc  monet  nos  plurimis 
locis  Verrius»  ejusque  interpres  atque  imitator  Festus.  Ceeterum 
Eraamua  utinam  en/aa  curamalium  in  versum  transtuliaset^  ad 
nnmen  hoc»  periada  potius  quam  tolleret  omnem  sermoDis  ele- 
gantiam»  atque  adeo  Atticismum:  quippe  pronomeuy  koc,  esl 
antemexAndriaia:  sine  omm  periculo^  nam  hocee  haud  dubium 
$stf  qsHH  Ckremes»    Prttsertim  cum  anapKstus  esse  potueritin 


DB  COMICIS  DIMENSIONIBUS.       xtix« 

fffima  p»ede,    Nam>  ofMu»  pnmam  oorriph  natiiray  ductom  enim 
est  «-«1«  To  ifimc.    Uniyenitas  enim  fit  ez  rerum  coDjimctioiM« 
Esl  esim  muTerBum»  extra  quod  nihil  eat.    Neqae  illas  mutam 
ae  liquidam  potuisae  cogere  syllabam  ad  produceDdum,  et  pueri 
aciunt»  et  Priscianufl  docet  ex  Callimachi  verso,    Major  vero 
difficultaa  objicitur  in  nomine  hoe,  vduptas :  ex  quo  ille  vocalem 
medittm  auferendam  cenaet,  eo  versu  Aodrtee :  quod  voluptaie$ 
wu»  pnpricR' smU.  nmn  miki  immortalitag»    Nonnihil  vero  eat,  ai 
ait  ita  pranunciandum,  «olfat.  nihil  enhn  ad  TheutoiHcum  ao- 
Bom  accedere  potest  prq>riua:  atque  hoc  ut  effugeremua,  avt 
constitueremus  creticum  in  prima,  aut  ettam  anapeestum.    Cor- 
sqita  enim  conjunctio  est  atibi>  vel  judicio  illius :  quare  hic  quo- 
que  esae.     At  fhistra  viderer  laborate:  quoniam  duo  versus  in 
Casina  aunt,  nihilo  nobis  secundiores.    Sinc  tuos  oceUos  deoscukr 
^okptas  mta*  Quid  dsoscukr  tcf  quat  resT  quts  voluptas  mea?  Nam 
nisi»  vobqt»  legaa,  aut  fadas  anapsBstnm,  sane  aspera  est  pronun- 
ciatio.     Sed  voluptas^  fuit  volupetas,  a  volo  el  peto,  qme  orania 
eum  nnt  breviay  non  immutarunt  naturam.    Nam  sic  quoque 
corripias  in  verso  ez  Heautootimorumeno,  si  ita  legas  ex  Bembi 
eodice:  nec  mikifas  esse  uUa  me  voktpiate  kisjrui.    Quanquam 
codex  ille,  de  quo  vir  doctissimus  atque  sanctissimus  metitur 
nostres,  phis  habuit  tum  apud  nos  venerattonis,  ob  vetustt^em, 
ium  apud  iUum  opinioais  ob  novitatem,  quam  quantum  re  ipsa 
pnestarevaluerit.    Onutto  enim  qu»  ad  privatarum  vocum  per- 
tmeat  rationem.  nam  eas  in  Originum  libris  tibi  satis  expKeataa 
puto.    At  quod  ad  versuum  ipsorum  tractus  spectat,  opene 
pretium  eet  animadvertere  multos,  qui  nim  constent :  veluti  e 
I^lomuoBe  hunc :  quas  si  astu  non  pravidentury  me  aut  herum  pes'- 
smda^unt.    Ita  dico^  apud  hosce  qui  creticum  recipiunt  nuUum : 
in  noetradbus  autem  mollius  legitur  sic :  ^  si  nen  astu  provi" 
dentur»     Ubi  octonarius  est,     Item  ex  Heautontimof^imeno  sic 
legit :  pergin*  muUer  odiosa  essef  nuUamne  ego  rem  in  vita  mea. 
At  in  nostris  sic  legitur :  venire  in  mentem  mi  vir  oh  pergin'  muUer 
essef   uUanme  ego.    Ubi  vides,  si  addas  omnia  ^la  verba,  qu» 
dunt  exprobrationem  senis,  versus  fiat  stadio  longior.  at 
rii  sunt,     Vcr um  lepor  quoque  in  verbis  cst  illi5>  Ok 


1»  JULII   C^SARIS   SCALIGERI 

pergifC  muhdr  essc.  plus  enim  est  esse  mulierem,  quam  odiosam* 
In  altero  autem  sequente :  ran  vnquam  voMy  qtiin  iuin  ea  mihi 
adoorsatrix  fueria  Sostrata?  Videtur  syllaba  redundare.  8ed 
mi,  pronunties,  non  mihi.  Bembus  autem  ita  legit»  ut  una  defi- 
ciat:  sic:  volui:  qtdn  tu  in  ea  mihifueris  advorsatrix  Sostrata? 
Locutionem  quoque  non  leviter  pertranseas.  Ille  enim  dicit, 
nullamne  rem  volui  ?  sane  toierabilis  sermo,  cum  verbo  hoc,  volo. 
Nam  negatio  qu€e  est  in  nomine,  in  verbum  transit,  et  fit,  ullam 
rem  nolui.  Non  possis  vero  dicere  cum  verbo  substantivo,  nul- 
lane  res  est;  quonam  modo  nanque  esset,  si  non  est?  neque 
melius  procedit  ille  ex  eadem  quem  nos  sic :  sustuUsti  sic  est 
fictum  domina^  ergo  herus  damno  auctus  est.  lUe  sic :  sustu&sti, 
sic  estfactum,  domin%  ergo  herus  damno  auctus  est.  At  duo  sunt» 
qusB  dissuadent  esse  recipiendum.  Primum  vcfrsus,  qui  tro- 
cbaicus  sit:  quare  in  quinto  pede  jambum  statuit:  nos  ana- 
pGBStum.  £t  minus  simile  veri  fuit,  domi  educatam^  atque 
herum  latuisse  erat  enim  modica  domus,  quse  vel  coena  Bac 
chidis  premeretur*  quare  inepta  fuisset  interrogatio.  Neque 
fuisset  auctus  damno,  quoniam  domi  educasset:  sed  quoniam 
filiam,  cui  dos  paranda  esset.  Itaque  non  foris  educandam  de- 
dit»  sed  exponendam.  Prseterea  plus  impendii  est,  si  foris  edu- 
cantur  liberi,  quam  si  domi.  Sed  et  ille  in  Eunucho,  toto  verbo 
longior  est,  temere  repetito.  M  que  adeo  visam.  visam  si  dom^st. 
quis  nam  hinc  a  Thaide  exit?  Sed  ubique  videtur  non  minimi 
judicii  quispiam  neglectis  numeris  leporem  qusesisse  oradonis. 
sicut  in  eadem  fabula :  nihil  prmter  promissum.  At  nos  legeba* 
mus:  nihil  prcstermissum.  Verum  hic  argutia  etiam  dimen- 
sionibus  suum  reliquit  locum,  si  nihilj  sit  monosyllabumy  quod' 
frequentissimum  est,  vult  dicere,  Phsedriam  nihil  prsestaturum 
isorum,  quse  militi  poUicebantur,  neque  quicquam  iUum  preeter 
promissum  laturum :  sed  in  eadem  lepor  quoque  nitidissimus  est, 
iis  versibus ;  illum  Uquet  mihi  dejerare  mensibus  Sex^  septem  pror^ 
sus  non  vidisse  proxinds,  Nostri  vulgate  nimis  legebant»  sex  vel 
septem.  Ceeterum  et  a  numero  excluditur  conjunctio,  et  a  ser- 
monis  puritate :  sicuti  cum,  dicimus,  quinquaginta  plus  minus 
annos  natus  sum.    lUud  quoque  lepidius  videtur  in  Heautonti-> 


DE   COMICIS   DIMENSIONIBUS.  li* 

roorameno :  eoi»fiierc  tuf  au  obsecro^  istue  immicis  siet :  quam  quod 
legitur  ab  Erasmo  et  alfis :  confitere  tuum  non  esse?  ah  obsecro  te, 
iithuc  immicis  siet.  Splendidior  est  oratio  repetita  negatione  sensu 
non  verbis :  et  necesse  est  ita  legi,  quoniam  prfficedentes  versus 
hic  concinnat :  quos  versus  tam  Bembus,  quam  Erasmus  male 
disponit.  Bembus  sic  :  subditum  se  susjncatur,  subditum  ?  ain'  tu 
certe,  sic  erit  mi  vir,  Erasmus  sic :  subditum  se  suspicatur  subdi^ 
tum  ?  ain*  tu  ?  certe  inquam  mi  vir»  Verum  uterque  longior  est 
Erasmianus  una  syllaba :  alter  autem  etiam  pluribus.  quare  ita  le- 
gendi  sunt,  ut  sint  trochaici  octonarii  catalectici :  mtbditum  se  sus^ 
picatun  subStum ?  ain'  tu?  certe  inquam.  Mi  vin  coj^tere  tu?  au 
obsecro,  istkuc  inimicis  siet.  Sic  etiam  ex  Adelphis,  iUis  duobus 
versibusy  neuter  est  audiendus.  Bembi  codex  sic:  ohsecro  mea  fi«- 
triXf  quid  vmcfiti  ?  quidfiet  rogas :  Recte  atdepol  spero.  modo  dohres 
mea  tu  occipiunt  primuhm.  Erasmus  sic :  obsecro  mea  tu  nutrix  quid 
nuncfiet?  qmdjietrogas?  recte.  Ergo  Erasmus  male  collocat  ad- 
verbium,  recte:  Bembus  male  omittit  pronomeny  tu:  ti  sint  jam- 
bici  quadrati.  Hsc  quidem  manifesta  lectio,  at  illa  ambigua,  utra 
probior  sit  ?  In  Heautontimorumeno  vetus  ezemplar  sic  habet : 
kunccine  erat  aquum  ex  illius  more^  an  iUum  ex  hujus  vivere?  et  Quod 
illum  insimulai  durum^  id  non  est  namparentum  infurice  Uniusmodi  suni 
ferme :  paulo  qui  est  homo  tokrabiUs.  Scartari  crebro  nolunt,  noiunt 
crebro  concivarier.  Bembus  et  aliquot  eximit  verba,  et  alia  serie 
digeret  numeros.  Hunccine  erat  aquum  ex  ilUus  more,  an  illum  ex 
kufus  vvoere?  Et  quod  Ohm  insimulat  durum,  id  non  est,  Nam  pa- 
rentuminjurite,  uniusmodi  suntferme.  Scortari  crebro  volunt^  volunt 
convivarier,  Sed  numeros  obterit  Bembus,  quarto  versu :  in  quo 
et  trochttum  invenias  tertia  sede,  et  jambum  sexta:  quare  erro- 
rem  subesse  necesse  est,  et  confundit  versuum  tum  genera,  tum 
quantitates.  Nostra  autem  lectio  horum  nihil :  sed  asperior  visa 
est  in  sententia :  cum  tamen  non  sit.  nam  ita  dicit :  patres  duros 
nihil  remittere  de  imperio,  quod  exerceant  in  liberos :  omnia 
animi  laxamenta  prohibere.  at  qui  paulo  est  tolerabi]ior,  aliqua 
sanepatiatur:  sed  non  crebro  ea  fieri.  Mutavit  autem  numerum 
verborum  TerentiuSy  cum  in  singulari  diidt,  paulo  qui  est  tokra" 
bilis  debuerat  subdere,  nm  vuU  crebro  seprtari  Uberos  suos,  non 


lii*  JULII   CiESARIS   SCALIGERI 

vidt  crehro  cowoitari,  Sed  retulit  nuraerum  ad  uniTenitateni 
patrum.  At  in  singulari  tolerabilem  posuerat,  quoniam  rari<»reft 
sunt,  Ita  mutat  numerum  in  Eunucho :  Eunuckum  porro  dixti 
veUe  te,  quia  soke  utuntur  his  regitKe.  Quam  mutationem  aliquis 
minus  commodam  cum  putaret,  suUatis  illis  verbis,  paulo  qui 
est  komo  tolerabiUs :  quse  vida  prohiberent  patres  in  nostra  leC' 
tione,  ea  fecit  patrare  fiagitia  filiis  in  sua.  Heec  sunt  Sylviole 
fili,  quee  laboriosissima  opera  excussi  tibi :  majorene  teedio  tot 
ineptiarumy  an  metu,  ne  pari  inscitia  capere.  Omisi  vero  muha 
carmina  controversa^  aut  ambigua,  aUa  vasta :  qu«e  etiam  si  ad 
sanitatem  redigantur,  at  cura  ista  nostra  vel  sic  longe  minora 
sint.  Verum  enimvero  neque  tibi  puerilia  videri  debent,  qui  ista 
sBtate  literariee  laudis  aditum  omnem  explorare  juberis  ab  indole 
tua,  quse  magna  ac  multa  promittit  nobis :  neque  mifai  pleb^ia 
adeoy  in  quibus,  omissis  studiis  gravioribus>  tantos  illos  viroa 
elaborare  aliquid  non  pcenituit.  Qui  si  quibns  in  lociB  lapsi 
aunt»  vel  hoc  ipsum  ejs  debeatur,  quod  nos  excitarint  ad  verita- 
tem.  Cujus  sfdendoremy  fili  mi»  quovis  nomine  chariorem  ha- 
bere  debes.  Magnum  fuit  Erasmi  nomen,  prsesertim  in  Ger- 
mania  literis  re  nascentibus :  majus  futurum,  si  ille  mindr  esse 
vcduisset.  Nunc  fretus  ingenii  sui  magnitudine,  multa  tractare 
aggresaus  est,  paolo  minus  accurate:  ita  a  nominis  daritate  pro- 
fecta  confidentia  prsecipitem  ilium  egit,  non  sine  dispendio  multo- 
nuB  studiosorum:  qui  omnes  cnm  docti  esse  vehementer  exop- 
tare&ty  pauci  autem  laborarent  omissis  serumnis,  quee  ipsis  in  an* 
t^uorum  lectione  multee  exequendae  erant,  compendium  nacti 
eorum  quae  Erasmus  in  mnum  coegisset».  ei  de  omnibus  fidem  ita 
hafcuere»  ut  etiam  extantibus  priscorum  monumentis»  unde>  ilie 
vel  aliquando  non  bona  fide  accepbset»  firasmi  ncMnen  non  pro 
tette,  sed  pro  judice^  dtent»  atque  alieni  laboris  non  quasi  bene- 
fidarium  fadant  autorem.  Quare  vobb  omoibus  ejus  nominia 
studiosisy  inter  qnos  me  quoque  sane  esse  non  nolimy  commode 
ostendimusy  atque  opportune  quid  cujutque  judicii  sequeremini* 
Quod  si  quis,  ut  est  ingeninm  quibusdam  barbarum  ac  ferttm, 
pertinacius  negligat  foveatque  ignaviam  suam:  te  sakem  har 
beamua  ab  erroribus  ejusmodi  segregatttm* 


P.    ANTESIGNANUS 

ANTONIO,  THEOPHILO  ET  JOANNI  SARiEIS.    S.  D. 


•       «»««« 

VER8US  autem  hic  jatnbici  aut  trochaici  sunt  omnet:  at- 

qiie  utrique  aut  monometn,  aut  dimetri,  aut  trimetri,  aut  tetra* 

roetri:   et  runus  aut  acataleclici,  aut  catalectici,  aut  brachy- 

catalectid,  aut  hypercatalectici.   Jambici  ab  jambo  pede,  et  tro- 

chaici  a  trocheeo  nomen  habent*    Jambici  igitur  sunt  in  quo- 

rum  sedem  aliquam  jambus,  aut  in  ultimam  pro  jambo  pyrriii» 

chius  mgreditur:    trochaici,  in  quibus  datur  trochteo  locus. 

Jambici  sive  trochaici  monometri  sunt  qui  una  mensuia,  hoc 

est,  pedibus  duobus  constant :  dimetri  qui  mensurb  duabus,  et 

pedibus  quatuor:  trimetri  qui  mensuris  tribus,  ac  pedibus  aesE» 

unde  et  senarii  dicti  sunt :  tetrametri  sive  quadrati  qui  mensuris 

q'3atuor,  octo  vero  pedibus,  unde  et  octonarii  a  Latinis  nominan- 

tur.     Monometri,  dimetri,  trimetri  et  tetrametri  in  quibos  nihfl 

abundat,  nequc  desideratur  quicquam,  acatalectici  nuncupan- 

tur:  catalectici  qui  syllaba  una  breviores,  et  brachycatalectid 

qui  duabus :  hypercatalecdci  vero  in  quibus  aliquid  redundat. 

E  jambicis  in  usu  sunt  maximo  apud  Terentium  triinetri  sive 

senarii  acatalectici,  et  tetrametri  sive  octonarii  tum  acatalectici 

tum  catalectici :  in  rariori  diroetri  acatalectici  et  trimetri  cata« 

lectid.     E  trochaicis  usitatiores  sunt  tetrametri  catalectici:  ni- 

nus  usitati  dimetri  catalectici  et  trimetri  item  catalectid.     Re- 

liquorum  generum  excmpla  non  nisi  rarissima  apud  hunc  auto- 

rem  inveoiuntur.     Jambid  trocheeum  non  feruqt,  neque  phyrri- 

chium  nisi  loco  ultimo :  at  trochaici  neque  jambum,  neque  pyr- 

rhichium.     Quatuor  pedcs  brachysyllabum,  spondeum,  dacty- 

lum  et  anapeestum  tam  jambici  quam  trochaid  quavis  sede  re- 

VOL.    II,  G* 


liv*  PREFATIO. 

cipiant,  praterquani  ultimam  si  acatalectici,  et  penultimam '  si 
catalectici  fuerint :  quibus  in  locis  jambici  jambum,  et  trochaici 
trocheeum  proprie  requirunt.  tamen  in  catalecticorum  regione 
penultima  brachysyllabus  et  nonnunquam  dactylus  pro  trochsa 
collocantur:  atque  pro  jambo  quivis  pes,  cui  in  coBteris  jambi- 
corum  sedibus  daretur  locus.  in  ultima  rero  catdlecticorum  sede 
pro  jambo  in  jambicis,  et  pro  trochfleo  in  trochaicis  ponitur 
semipes,  hoc  est,  prima  pedis  ilKus  syllaba :  nempe  brevis  pro 
jambo»  et  pro  trocheeo  longa.  sed  cum  cujusvis  versus  ultima  sit 
anceps,  pro  priore  jambi,  longa :   et  eontra,  brevis  pro  prima 
tr^cbaei  coUocatur.     Pyrrhichius  etiam  in  jambicis  acataiecticis 
pj|[p  jambo  ultimum  locum  occupat :    at  alibi  nusquam  visitur. 
Proceleusmaticus  raro  sese  offert:    ei  tamen  nullo  refragante 
datur  locus  et  in  jarabicis  et  in  trochaicis.     Creticos,  amphi- 
lirachpSy  et  bacchios  quidam  omnino  cespuunt:  illos  alii  eegre 
quidem  admittunt:    sed  eos  prorsus  rejiciendos  nequaquam 
cenfient.     Nos  ubique  fere  quo  pacto  et  horum  et  iiiorum  opinio 
^efen^i  posset  indicavimus,  uni  versui  duos  dimensionis  modqs 
assi^gnantes  ad  eum  usque  locum  qui  dissensionis  esset  termi- 
nufi :  ssepe  etiam  ad  rem  ipsam  pkniui  explanandam  brevissimis 
^choliis  adhibitis.     Ac  primus  quidem  moduft,  quee  tres  hos  pe- 
des  reci^Mt,  planus,  simplex,  expeditus  et  evidens  est,  non  enim' 
novit  insolitas  et  asperas  illas  dieereses,  syneereses,  et  crebras 
Ut^arAim  elisiones,  quee  posteriore  dimenstonis  ratione  iis  aunt 
pevscrutandec :  qui  nulla  non  diverticula^  quosvis  anfractus,  et 
omsua  suffugia  queerunt,  quo  monstra  illa  (ut  ipsi  loquimtur)  ex« 
terorum  pedum  pQssint  evitare.     Preecipua  effugia  consistuKkt 
^n  diseresibus,  syn£resibus>  et  eJisionibus.    Dioeresi  unam.sylr 
labam  in  duas  dividunt :  nos  hanc  duobus  in  apice  puiMstis  ap« 
positis  designavimus :   uU  cuiy  deiy  diiy  diisy  lam:   cum  e  mo- 
^osyllabis  fiunt  disyllaba :  ciiiquc  deinde,  prdindey  cum  e  disyl-* 
labiB  trisyllaJba  judicantur.     Syneer^si  duas  syllabas  in  unam 
contrahunt,  quam  bac  nota  priori  vocali  superposita  indlcatam 
yoluimus.     lUa  igitur  et  sequens  vocalis^  quee   in  aliis  poetis 
atque  in  hoc  jus^ta  primum  dimensionis  modum  duas  efficerent 
syUabas,  in   unam  coeunt,  cum  alteram  scansionis  ratignem» 


PB^FATIO.  Iv* 

qu«  exieros  illoB  pedes  non  recipit,  intuebimur :  ut  in  veca- 
bulis  sequentibus,  Mof  Mat,  red^am,  red^tat^  adio^  Ahu^  Uisy 
Hitj  aifC,  UiehaSy  a&emiSy  dtis,  alio,  audtoy  audtat :  drcuittone^  cde- 
ndsse,  comm^are^  coi^ttor,  consitti  (idem  judicium  de  reliquis  ge- 
nitiviB  singularibus,  et  nominativis  pluralibus  In  tt:  ut»  negotti, 
gaudti,  prettiy  cetarii,  lanti.  quidam  malunt  legere  cosn/t,  negoti, 
gaudi,  pretij  citjus,  enpto :  ditambulatumj  dl^cCf  dltorum,  dtim,  diufn^ 
dioSf  Dhneay  denttoy  dispendto,  dtUj  dtutius,  Dorio,  dUarum,  d&as^ 
dUos:  Ita,  et  in  cseteris  casibus,  l^us,  jyusmodif  lium,  Itundem,  tam, 
(ta,  (iodem,  tam,  iorum,  Itis,  ^5  adverbium,  liho,  eripUit,  eftam: 
fiant,fHet,fortunatior,fiiit,fUerunt,fiiere,filisse :  grandtuscula, 
graiia,  gaudltant:  He^oni,  kitjus,  kUjusmodi :  iHgniHs,ilttus,indttit, 
infmia,  intriHre  (quasi  duse  essent  dictiones,  intro  ire :  intrbibas, 
quasi  intro  ibas:  mc  in  antHac,  posCta  qudad,  quasi  ante  kac, 
post  ea,  quo  ad.  Me  ipsum  et  te  ipsum  pro  duabuB  dictionibus 
sumit  semper  Terentiua  ideo  e  semper  eliditur  in  me  et  te)  isttus: 
Hber^Ms:  manSto,  m)tus,  m^a,  tritum  per  omnes  casus  (stc  titus,  tUa, 
titum,  et  situs,  sUa,  sUwn)  nAki,  (alii  malunt  legere  ml  sic  nil,  non 
nU  pro  fHlul,  nomHkil)  misericordta :  ntcessario,  nuntiare,  nuptict, 
nupiiia:  amtita  (sunt  qui  in  hoc  nomine  primam  ancipitem  esse 
velint.  nam  ab  hfiQ^,  deductum  volunt:)  patr&um,  perdiunt, 
perdUint,  Pkaritum,  Pkormio,  Pkormtonem,  prHor,  prioreis,  ptius, 
psakrlOt  pUer:  t^i:  scio  scias  sciens,  nesdtebam  sctebat  serviebas» 
(quidam  legunt  scibam,  nescibam,  servibas)  solius,  somnium,  succen- 
sltam,  sumptUosa:  tiw^o:  via,  vidUa,  uspiam.  Hffic  fere  sunt  quee 
contrahere  coguntifr  ii,  qui  creticoSy  bacchios,  et  amphibrachos 
in  Terentianos  versus  non  admittunt.  Crebris  etiam  utuntur 
elisionibus,  quibus  literam  unam  tolhmt  e  dictionis  initio,  vel 
medio,  vel  fine:  aut  etiam  e  calce  duas.  Id  apostrophi  nota' 
qufle  literee  rejiciendee  admoveatuTy  pUu;uit  indicare :  tamen  cum 
Ktene  n  applicatur  non  abjiciendam  sed  abjectam  innuit:  ut, 
odeM,  M,  vid6n\  pro  ade6ne,  aisne,  videsne:  ubi  et  hoc  obiter 
monendum,  vocalem  pre^edentem,  brevem  hac  interrogationis 
nota  fieriy  etiam  si  natura  produceretur :  quidam  andpitem  esse 
arbitrantur.  E  principio  tollitur  v,  ut  in  dictionibus  sequendbus 
v*erebamm^  v*erb^  v'erum,  x^erus,  v*ix,  v*olmtate^v*ohtptas^  v*os,  quas 


ivi*  pr.«:fatio, 

ut  exteris  illis  pedibus  locuo)  nullum  pnsbeant»  ita  effepupt,  erer 
haminig  ero^  ertLs,  &c.  in  voluptas  tamen  potest  u  ante  ptj  ut  ante 
mutam  cum  iiquida  Gneqorum  more  correptum  cen^eri.  ^ 
medio  eliduntur  a,  u  vocale  et  consonum,  /,  «  et  ^ :  a^  ut  paWare^ 
quasi  prare:  u  vocalei  ut  ^cipt^li^  secu^bmy  paricu*lum  per  om- 
nes  casus  (sunt  qui  malint  legere  di^cipU,  sechm^  pcriclumy  pericli^ 
periciOf  &c*)  postuUo^  postu*lare^  quasi  dics^posth,  postlare:  v  con. 
sonumy  ut  adjuv^erit^  div*itias,  enimv^ero^  inv'enietf  inv*idia,  fubv^ex 
mte,  quasi  legas  adjv^erit,  diitias  (vel  ut  alil  malunt  ditiasj  enit 
pierOf  inenietj  inidia^  subenite,  l  deperditur  seepe  in  pronomine  i^V|| 
Uta^  iWud  per  omnes  casus,  t/ric»  iWuc:  tum  i  corripitur,  ile^  ila^ 
ihtd^  &c,  ut  et  nonnulli  etiam  legunt.  in  paulu^lum  eliduntur  /  et  u, 
ut  legatur  pauhpi :  quod  etalii  alterius  loco  reponunt.  s  abjicitur 
in  hujUmodi  et  ej^us'modif  ut  antepenultima  cprripiatur.  In  isfe^ 
isfay  isVud  et  reliquis  casibus,  istuCy  isVicy  isf(ec,  isi'orsvm^  qui* 
dam  «,  alii  t  malunt  elidere,  ut  i  breve  censeatur.  In  fine  dic* 
tionum  sGepe  absumuntur  d  e%  s  ante  quasvis  literas :  sed  ante 
eonscmantes  ipsse  solee :  ai^te  vocales  vero,  non  solum  ipsee,  sed 
▼ocalis  illai;  preecedens.  atque  heec  fcre  sunt  in  quibus  absqrbetur 
df  ad^  (et  in  compositio  adsum  (apu^d^  id*f  qvid  (maxime  ante  prQ<» 
nomei^  iste^  ista^  istud)  quod\  sed.  s  in  terminationibus  asy  ^^,  os^ 
exdudendum  non  offendi,  nisi  in  dies\  narras'  res\  et  taccs\  in  f.f 
parce,  idque  dum  breve  est,  veluti  in  nom|nativo,  anguis\,memi^^ 
festis\  is*  cum  est  pronomen  :  in  genitivo,  ut  adokscentis\  venusi 
iatis^que:  in  verbiS)  ut  agis\  credis'  dicis',  obtundis\  In  magis\ 
^t  satis'  passim  absorbe^ur  s;  sunt  tamen  qul  in  illis  locis  malint 
legere  magey  et  sat.  In  djctionibus  in  us  breve  desinentibus  eli- 
fionem  admittunt  etiam  ii  qui  creticis  bacchiis,  et  amphibrachis 
«tuntur :  ut  in  opus'^  herus\  stolidus\  ipsus*,  dehortatuH^  ejus'  hu'- 
ju^^  quibus\  sumus',  alijsque  innumeris.  qui  pedes  illos  rejiciunt, 
vs  productum  ^ tiam  interimunt,  ut  in  rus\  audent  etiain  elidere  h, 
in  o6':  1  in  simuT:  m  ante  consonantes  in  quidem'  et  cnim*:  atque 
t  in  eriff  excessit\  /acii',  lic€ret\  occidit\  oporteV^  sludet\  et  si- 
milibus.  sic  in  quof  et  ui\  Sed  de  dieeresi,  syneeresi,  et  eli- 
sione  hactenus.  Illad  et  hoc  loco  mpnendumi  apud  hunc  au- 
torem  passiin  inveniri  vocales  lipales  npn  elisas  (qupd  hac  nota 


PRiEFATIO.  Ifu* 

(*  expretsiniiM)  anfte  81110  vooilssc  idque  ia  qiiq  atque  eoden 
venu:  et  contFR,  ia  vembufl  divenit  vocdem  finiilem  priom 
a  vocttU  «equenti«  ab«orberi :  eC  nuvua  priowm  «eeoiidi  vem» 
ad  inem  prioris  pertinere.  idem  judicium  de  diotioiubiui  ia  m 
derinentibug,  oom  ^equitur  vocabnlum  a  vooali  inoipieDi»  Cie- 
terum  vocales  illm  finales  non  eUsa^,  qute  natura  aut  diph- 
thongo  producerentur,  bic  fm  corripiuntur  i  Interdum  Ut 
men  invariataB  maneat,  ot  maxime  ante  kj  quod  bic  •«epe  ita 
plenam  vim  habet  consonantis,  ut  pracedens  brevia  ia  m  vel 
aliam  coosonam  desjnem  poaitu  longa  eonseatur.  Homm  om- 
mum  exempia  buc  cong^rere  supervacaneumem»  duzlmus^  cum 
mpquam  lectori  non  sint  <rf>via  foturai  in  quancunque  bujus  libri 
pagjiiam  oculos  conTertent*  lUum  itaque  Us  prineipiis  et  pne* 
ceptionibus  instructum  eo  dimittam,  modo  et  illqd  addiderim, 
nos  uni  versui  geminam  dimenrionem  apposuisse»  non  solum  ubi 
incidit  disceptatio  ob  alienos  illos  pedes,  sed  etiam  in  versibus 
ambiguis :  cum  scilicet  idem  versus  simnl  et  in  jambici  acatalec- 
tid,  et  in  trocbaid  catalectid  numeros  venire  poterat.  Sunt  et 
alia  ratione  versus  ambigui>  pradpue  tetrametri  catalectid :  in 
qoonim  sede  septima  ponitur  brachjsyllabus,  in  aliis  vero  re- 
gionibus  nullus  consistit  jambus,  neque  etiam  trocbsBus :  ut  ac- 
tos  2.  Andriee,  penultimo  scen»,  2.  versu. 

Nisi  videSf  nisi  senis  amicos  aras^  ambis.  C.  Bene  mones, 

Hic  versus  regione  prima  tertia  et  septima  brachjsyllabum  habet : 
secunda  dactylum :  quarta,  quinta,  et  sezta»  spondeum :  ultima 
sylbibam  iongam,  quce  versum  illum  catalecticum  esse  demon- 
strat  Sed  ambigere  quispiara  merito  possit,  jambicusne^  an 
trochaicus  censeri  debeat :  cum  ibi  nullus  sit  jambus  qui  jambi- 
cum,  neque  trochseusy  qui  trochaicum  possit  indicare.  Judi- 
cium  igitur  aliunde  petendum  est :  nempe  a  vicinis  versibus, 
qui  trochaid  sunt  omnes :  quo  circa  et  hic  trochaicus  est  judi- 
candus.  quanvis  enim  jambici  et  trochaici  ssepe  inveniantur  in- 
termisti :  hoc  tamen  est  ita  temperandmn,  ut  quo  plures  ejus- 
dem  generis  in  unum  digerere  queamus,  id  omnino  conemur. 
neque  vero  hujus  rei  gratia,  vel  etiam  ob  alias  quascunque  comi- 


iTffi»  PRifiPATiO. 

cordtt  ▼enmoni  leges;  eonim  diHgenttam  idiitandflla  cfxiBtimo, 
<(Ui  etiiim  coiiiM  omnium  probatormn  et  receptormn  cOdicmn 
tefttimonia  niM  non  in  Terentio  sibi  licere  inyertere  autmndnt, 
modo  versum  ad  nnguem  sui^  numeris  congtare  demonstrent : 
in  quorum  tdmen  obireiVattotte  ipse  Terentius  de  industria  neg- 
ligens  fuisse  perspidtur.  Not  Terentio  nomeros,  n6n  Teren« 
tinm  numeris  adtringendum  sirbitramur.  quapropter  niliil  u»- 
quam  ob  metri  rationem  immutavimus  in  cohtextu:  niti  duo» 
adt  plura  eaque  fide  digna  m  idem  consentirent  exemplitria: 
lectionis  tamen  yarietatem  ubique  fere  ad  marginem  apposui- 
mtls:  una  cum  literis  et  notis,  quse  diyersam  indicent  dimetti- 
sionem  ab  ea:  quam  receptiori  et  in  contextu  posited  lectioni 
assignaviiiius.  (Valete  Smd.  eidmifll  spe  adolemntulL  Lug4« 
I^  Aug.  1556.) 

♦       «♦♦♦♦ 


JOACHIMI  CAMERARII 

BS 

COMICIS    VERSIBUS 

BIATRIBA. 


PE  naato  fabularum  istarum  antore  pauca  dicam,  ui  pri- 
mis  i|t  coiiatet  quo  tempore  yixerit.  Haiic  incjdere  in  «tatan 
Catoiiis :  quo  et  ipso  censpre  mortuum  ewe»  scripsit  Cicerp,  aa- 
te  se  Co8.  CLX.  annis,  hoc  est,  ab  V.  C.  circiter  D.  P.  C)audio» 
L.  Fortio  Co88.  Ciyua  estatis,  in  quam  Nflpviu^  quoque  indadi- 
Utt,  participes  fuere  ultsa  citraque  Enniua,  Ce^cilius,  Pa^UYiutf 
Tefentius.  Pacuvium  quidem  ac  Cflecilium  inale  loGufoff,  Cici^r« 
ait.  Ennium  et  NflByiiiim  probat.  Sed  nostaro  «tudio  relictiis  est 
Plautus  et  Terentius  tantum.  De  his  igitur  petendafonna Ifiti- 
ntt  Iqcutipuisi  et  sternendum  qui|8i  soluiu»  super  quo  oratio  bo- 
n^^  et  diserta,  yerbis.  et  sententiis  apte  constructa  coUocetur.  Noa 
euim  compoBiticb  neque  veluti  oadificatio  qualis  esse  debeat  illiosy 
Idnc  cognosci  et  disci  potest  Etiam  muuditiss  et  nitfm^  et»  ut 
ita  dipam»  innocentise  ac  integritati  sermonis  antiquitas  afficity . 
cum  quia  omnium  rerum  est  sua  elaboratio  et  perpolitio»  quss 
pferfectio  exisdmanda :  tum  quod  studium  etegantise  ut  in  yita, 
sic  sermone  quoque  illa  non  usurpavit.  Quapropter  posteriores 
in  Bermone  priorum  nonpuUa  mutanmt  emendantesi  fonoamcer- 
te  componendo,  et  quasi  coagpaentando  atque  reconcinpando 
K^ddiderunt  et  pulchriorem  et  meliorem.  Hsbc  jam  i^a  est  certa 
et  constans,  atque  ouinium  eruditiQnis  atque  bonarum  artium  cur 
pidorumimitationi  sola  proposita,  Ciceronis,  et  eorum  qui  sstat^ 


Ix»  JOACHIMUS    CAMERARIUS 

illa  vixerunt:  sed  Ciceronis,  ut  principis  et  autoris  Latinee  Itn- 
gvLBd,  de  quo  alibi  disseruimus  copiosius,  cum  contra  reprehen- 
sores  hujus  studii  disputaremus.  Hcec  autem  qui  perspexerit»  in 
Plautinis  et  Terentianis  scriptis  ita  versabitur»  ut  quasi  materiam 
orationis  bonflBy  et  si  fas  nobis  est  dicere,  eloquenti®  Latinss  ab 
illis  sumaty  neque  in  delectu  vel  verborum  vel  figurarum  sermo- 
nis  allucinabitur*  Sed  de  hoc  jamdudum  satis.  De  comico  autem 
carmine  etsi  alii  scripsere,  quee  et  magnifacio  et  probo»  tamen 
nostro  quoque  studio  existimo  adhuc  loci  aliquid  relictum  esse. 
Cum  res  illa  quidem  ejusmodi  sit,  nt  penitus  comprehendi,  et 
omnium  edam  diligentia  quasi  enucleari  his  temporibus  nequa- 
quam  posse  videatur.  Quo  autem  est  diffidlior  labor,  eo  assidui- 
tatis  plusculum  in  vestigando  adhiberi  convenit.  Nihil  autem 
tam  est  abstrusum,  de  quo  non  aliquid,  si  saspius  et  studiose  ex- 
quiratar,  erui  posse  sperandnm  sit :  to  yap  (rjrovfuvov,  inquit  So<- 
phocleSy&Xwr^y^  lic^e^yec  ik  rafieKo^fuvoy,  Minus  antem  certe  tur- 
pe  est,  in  eo  ^  quo  quamplurimos  magnitudo  et  obscuritas  deter. 
raerity  quantumvis  modicos,  quam  illorum  vestigiis  inststentem 
BuUos  progressus  fecisse.  Si  tamen  est  adeo  digna  res,  ubi  qds 
nervos  intendat  suos,  ut  ut  Terentius.  Quod  quidem  ita  esse  no- 
bis  persuasum  est,  et  senserunt  onmes  qui  aliquam  famam  eni* 
ditionis  Mtterarum  et  doctrin»  consecuti  fuerunt.  Cum  quidem 
inm  solwn  bestiee  demnlceantur  numeroso  sono,  sed  solitudines 
edam  atque  silvm  qnasi  afficiantur,  ita  respondeant  carminibus» 
Qui  musarum  reliquias  in  cura  bonarum  artium  non  ampleetetuv 
▼el  etiam  contemnet,  eum  nos  quidem  nimis  aut  fastidiosttm  aut 
barbarum  quoque  esse  judicabimus.  Etsi  fatemur  in  hac  parte 
supervacaneum,  et  in  quodam  inconcesso  amore  musarum  insa- 
Bum  stndium  impendi  non  oportere,  ne  sequentes,  volucres  illaa, 
hoc  remigio  destituti,  ut  de  Pyreneeo  fabulse  tradunt,  in  exitium 
nos  preecipitemus. 

-  Sed  ad  rem  accedamus :  pauca  quidem  quasi  preefad  de  ho- 
rnm  scriptorum  genere»  Comicus  poeta  fuit  Plautus.  Comoe- 
dia  autem  est  poema  ^pa/iarUcov,  hoc  est,  expositio  numerosa,  id 
est,  carmine  comprehensa,  et  in  actionem  iraplicita,  seu  collata 
in  personas,  argumenti  ficti,  de  rebus,  casibus,  negotiis  sumtis  e 


DE  COMICIS    VERSIBUS.  Iii* 

vita  conuiiuiii,  et  quasi  cotidianit  eTentii.  Hoc  carminis  genus 
de  tragoedia  fluzit,  ut  Horatius  docuiu  qui  Thespin  dicit  InTO- 
ntBse  ignotum  genuB  tragicee  mus» :  atque  addit : 

Succesnt  vetui  kis  comctdia  nm  tine  mdta 
Laude, 

Initia  autem  fuisse  admodum  parva  et  rudia,  cum  hilares,  post 
labores  exactos,  diebus  festis  concinerent  aliquid,  et  alii»  et  idem 
Horatius  in  epistola  ad  Augustvm  perhibet,  ubi  dicit,  ab  innoxiia 
jocis  libertatem  hanc  ad  intolerabilem  licendam  provectam  fuis* 
se.  Qui  primus  autem  comoediam  scripserit,  non  constat  In  li- 
bro  qui  Aristoteli  inscribitur  de  poetii^a,  inter  alia  et  heec  legun- 
tur :  Siculos  sibi  vendicare  invcntum  comcedifie,  fuisse  enim  Epi. 
charmum  ante  Chonnidem  et  Magnetem :  et  uti  nominis  quo- 
que  testimonio.  Esse  enim  certe  comoediam  non  &iro  tou  icdtfiovf 
sed  Inro  rQy  Kup&y^  id  est,  non  de  hUaritate  et  exuhattoney  sed  de 
pagis  appellatam.  Sed  ab  Atheniensibus  pagos  non  iraj/iacy  ve- 
rum  C///JOVC  vocari.  Similiter  ct  quosdam  Peloponesios  ait  suum 
facere  invcntum  trogoediam,  quod  fabulee  ^pSt^ara  dicantur,  cum 
tamen  Atheniensibus  in  usu  non  sit  verbum  cpay,  sed  Trpdrrecv. 
Ibidem  et  hoc  scriptum  est.  Ab  eo  demum  tenipore  comoediee  au. 
tores  celebrari,  quo  formam  illa  et  speciem  quandam  tiacta  fuerit, 
cum  principio  obscura  esset,  et  autoi  es  ipsius  laterent.  Sed  co« 
moedia  quse  priscis  temponbus  tn  usu  fuit,  qua  nominatim  hi  aut 
improbos  aut  inimicos  suos  perstringebant,  principium  etiam  vi- 
rorum  vitam  et  mores  reprehendentes  ,  heec  igitur  antiqua  dicta 
est  De  cujus  licentia  Kiapwhio^ai  vulgt)  dixere  eos,  qui  probris 
lacesserentur.  Hujus  autor  vetustissimus  nominatur  Sann^rrio. 
Sed  excellentes  fuere,  temporibus  belli  Peloponesii, 

EupoUs  atque  CrafinuSy  Aristopkanesque  poetoe, 
Hsec  poBtea  fuit  mutata^  cum  dolerent,  ut  inquit  Horatius,  cru" 
ento  dente  lacessiti.  Tum  nomen  obtinuit  Mediee,  quce  dissimulato 
Bomine  vitia  tantum  exagitaret : 

Quineiiam  fcjr, 

Pomaque  lata  malo ,  qutt  noUet  carmine  quenquam        '  • 
Deteriln. 

VOL.  II.  H  ♦ 


Ixii*  JOACHIMUS    CAMERARIUS 

Atque  ferunt  Eupolin  in  mari  submersum,  ab  iis  quos  maledictis 
leesisset.  Tum  igitur  tragoediarum  fere  argumenta  detulerunt  in 
scenamy  retexta  ad  ridiculum  modum :  deque  hoc  genere  chorui 
paulatim  defluxit.  In  quo  prce  csteris  clarufi  fuit  Plato  comicus* 
Hanc  secuta  est  nova  comoedia,  in  qua  primas  tenuit  Menandery 
potiente  rerum  Alexandro  magno :  atque  beec  chorum  omnioo 
non  habety  sed  omatu  vario  et  multiplic^  personarum  insignis  est. 
Atque  h»c  indicanda  breviter  et  strictim  putavi,  de  initiis  ac 
progressionibus  comoedise  apud  Greecos.  Apud  Latinos  aute;pi« 
8cenico8  ludoB  institutos  fuiBse  C.  vel  ut  alibi,  T.  Sulpitio  Beeti* 
co  (vel  ut  alibi,  Petico,  alibi  Potico)  C.  Licinio  Stolone  Coss.  no- 
tavit  Valeri^fi :  et  paulatim  ludicram  artem  ad  aatyrarum  modoB 
perrexisse,  a  qulbus  primus  omnium  poeta  Livius  ad  fabularum 
argumenta  spectantium  oculos  et  animos  transtulerit.  Cicero  au- 
tem  scripsity  Livium  primum  omnium  fabulam  dedisse,  annis 
fere  CCCCX.  post  Romam  oondttam :  fuere  autem  celebrati  pri- 
munti  ludi  Romani  patrum  et  equitum,  qui  et  magni,  ludicrum  au- 
tem  equi  et  pugiles,  ut  Livius  memorat,  lib.  I.  qui  et  ludorum 
plebeiorum  mentionem  fecit  lib.  XXVI 11.  Idem  Livius  quo  tem- 
'  pore  et  qua  de  causa  insUtutt  et  ludi  scenici  dicti  sint,  copiose 
eadem  quse  Valerius,  retulit  Ub.  Vil.  Quod  tempus  est  urbis 
cirdter  CCCIX.  Idem  tamen  lib.  XXXVI.  scripsit,  ob  dedicatio. 
nem  eedis  matris  magnee  primos  ludos  scenicos  factos,  Valerium 
Antiatem  esse  autorem,  Megalesia  appellatos,  quod  tempus  dis- 
tat  a  priore  annis  pluribus  CI^V.  Cicero  Livium  fabulam  do- 
coisse,  ut  retulirausy  scripsit.  ia  Bt^ufo^  et  prima  Tusc,  Claudio  et 
Tuditano  Coss.  anno  U.C.  CCCCX.  Hoc  Gellius  retulit  in 
annum  DX.  ideoque  fuere  qui  iqpud  Cicevonem  numeros  mu- 
tandos  censerent.  Quod  nobis  fieri  oportere  non  videtur,  cum  ip- 
se  Cicero  indicet»  alios  heec  aliter  «xposuisse  et  res  sint  inexpli- 
cabiliter  confusee.  Sed  postquam  componere  fabulas  argumento- 
sas  poets  Latini  coeperunt,  sequentes  et  vertentes  Greecorum 
scripta,  in  hoc  genere  magna  licentia  usi  fuerunt.  Cum  autem 
essent  Latinorum  propria  queedam  poemata,  ut  Atellanorum,  vi- 
dentur  libertatem  illam  in  Greecis  et  Latinis  argumentiB  poetse 
Latini,  non  tam  fuga-^oris  et  cupiditate  edendi  sua,  ut  Hora- 


DE   COMICIS    VERSIBUS.  Ixiii* 

tius  putat,  quam  necessitate  qaadam  custodiissey  ne  aures  civium 
peregrinitate  offenderentur.  Ita  factum  puto,  utneque  intra  tri. 
metrofl  constiterint>  neque  Oreecorum  exquisitionem  et  quasi  nor" 
mam,  ad  quam  numeros  illi  exegerant,  hi  servarint.  Sed  nunc 
deinceps  de  radone  horum,  et  carminum  coraioorum  structuray 
qu»  nostra  diligentia  observavit,  queeque  postulare  videtiir  lecti 
fabularum  Latinarum,  breviter  quidem  disseremus :  ita  tamen,  ut 
fortasse  nondum  ab  aliis  demoustrata,  indicemus.  Metra  prsci- 
pua  sunt  novem,  jambicum,  trochaicum,  dactylicum,  anapsesti- 
cum,  choriambicum,  antispasticum,  iouicum  a  majore,  ionicum  8 
minore,  pseonicum.  £  quorum  numero  nunc  eximemus  jambicum 
et  trochaicum,  deque  iis  quee  videbuntur,  dicemus.  Jambicum  me- 
trum  a  principe  pede  nomen  habet:  qui  a  conviciisappellatusfuit, 
ut  placet  Aristoteli :  cumque  sit  maxime  conveniens  sermonibus 
(nam  fortuito  etiam  loquentes,  jambos  crebros  pr^erimus) 

Hunc  socci  cepere  pedem^  grandesque  cothumi^ 
AUernis  aplum  aennonibus^  et  populares 
Vincentem  strepitus^  et  aptvm  rebus  agendis^ 

ut  ait  Horatius.  Hoc  carmen  cum  purum  est  et  integrum,  oouu- 
bus  in  locis  jambos  habet :  ut  apud  Catullum, 

Phaselus  itte  queni  videtis  hospites 

Ait  fuisse  narium  cekrrimus, 
£t  Horatium, 

Beatus  Ule  qui  procul  negotiis, 

Quo  autem  gravius  paulo  in  tarditate  procederet  jambus, 
Spondeos  stabiles  injura  paterna  recepit 
Commodus  et  patiaUy  non  ut  de  sede  secundd 
Cederet  aut  quarta  socialiter. 

Sed  neque  tragici  boc,  in  primis  Latini,  servarunt,  et  comici  om* 
nibus  in  locis  collocarunt  pedes  sine  discHmine,  quinque  :  dactj- 
lum,  anapsesturo,  tribrachyn,  spondeum,  jambum : 

SyUaba  longa  brevi  subjecta  vocatur  jambus. 

Deos,  clienSfferoXf  quse  si  amb»  breves  sint,  Pyrrichius  is  pes  vo- 
•atur :  legey  here^  grave. 


Ixiy»  JOACHIMUS    CAMERARIUS 

Spondeus  habet  duas  longas :  exlexy  concors,  amens. 
Tribrachys  tribus  brevibus  constat :  dominey  canercy  misera. 
Anapeestus,  duabus  primis  brevibus,  postrema  longa :  siiicesy  ra- 

bies,  patiens. 
Dactylus,  prima  longa,  sequentibus  duabus  brevibus :  Utera  scri- 

berCf  musica. 

In  Latinis  comicis  rari  jarobi  sunt,  etiam  in  trimetris,  qui  sunt 
senarii.  In  integro  tamen  jambico,  vult  esse  ultimus  pes  hic» 
aut  propter  ultimoe  indifFerentiam  Pyrrichius,  quasi  definiens  nti- 
meros  ac  versum.  Sicut  in  daqtylico,  quintus  dactylus.  Horum 
loco  cum  spondeus  ponitur,  ii  versus  tum  aTrov^ail^oyTtQ  et  tnrov- 
^aiKol  dicuntUTy  ut 

Arttiatumque  auro  circumspicit  Oriona. 
ApoUinarem  conxeni  meum  scazon. 

Claudicare  enim  hi  versus  putantqr,  et  <rica^ovrec  nominantur,  et 
Xf»f^o./iPoi.  Comici  autem,  ut  dixi,  numerus  ideo  minus  distinxe- 
runt,  ut  similitudo  sermonis  communis  custodiretur.  Itaque  Ci- 
cero  in  Oratore  sic  ait :  at  comicorum  senarii  propter  simUitudinem 
sermomsy  sic  scepe  sunt  abjecti^  ut  nonnvnquam  vix  in  his  numerus  et 
verstuintelUgipossit.  Heec  confusio  cum  est  maxima,  tum  carmi- 
na  vocantur  hirtfii^vovTay  id  est,  immanifesta^  et  dvappoora, 

Exclusit,  revocat,  redeam  ?  non  si  me  obsecret. 

Qui  versus,  si  producas  penultimamy  erit  dactylicus  avovltnJ^fav. 

Tres  unam  pereunt  adolescentes  mulicrem  : 

Totus  dactylicus,  prseter  ultimum  jambum.  Hoc  genus  et  ad 
octonarios  producitur  a  comicis,  qui  sunt  rerpafurpoi :  a  Latinis 
etiam  quadrati  vocantur.  Habet  apud  eosdem  et  KaTaXtfliv,  ita 
ut  ad  senarium  additus  amphibrachys,  id  est,  syllaba  brevis  lon- 
gabrevis:  autbacchius,  id  est,  syllaba  brevis  longa,  (ultima  enim 
Bjllaba  omnis  versus  est  indifferens)  hoc  numeros  perficiat : 

Nam  si  remittant  quippiam  Fhilumenam. 

hic  CBt  TpiiuTpoQ*  Addantur  illse  tres  syllabse,  dolores,  et  erit  jam 
TerpafUTpoQ  icaraXijicroc<5c.    Nam  in  hocgenere  alii  pedes,  quam 


DE   COMICIS   VERSIBUS.  Ixv* 

supra  memoratiy  non  nominantur.  Sed  neque  servarunt  hoc,  ut 
ante  Kar&Xriiiv  semper  esset  jambus :  neque  non  pro  syllaba  lon- 
ga  catalectica  ssepe  duas  breves  posueiiint : 

^dcpol  lenmesy  meo  animo,'novisti  Lusce  kpide, 

Apte  KardXif^iy  T^ifipayvQ  est : 

Tacuisse  maveUem,  haud  male  mcditate  male  dicaces, 

Ante  KardKifi^iy  est  spondeus : 

Bene  ego  istam  eduxi  meot  domif  et  pudice. 
5i  hujus  miseret» 

Ante  KardXrfiiy  est  dactylus : 

Nunquam  me  orares  quin  darem :  nunc  illum  te  orare  meUus  est, 

Lius  est,  in  unam  syllabam  concrescunt.  Hi  versus  appellantur 
hipponacteiy  ab  autore,  et  Latine  septenarii :  tum  enim,  Pnscia- 
nus  ait,  Varronem  scripsisse,  fieri  septenarium,  cum  ad  senarium 
jambicum  trisyllabus^pes  addatur,  hoc  modo : 

Quid  immerentibus  noces  ?  quid  invides  amicis  1 

Talia  sont  Aristophanea  in  PltUo,  quorum  primum  hoc : 

*fl  xoXXa  ^j)  rf  hinr&riji  ravroy  $vfioy  ^ay<5i^£f . 

Trochaicum  carmen  est  jambicum  commutatum.  trocheus  a  vo« 
lubilitate  et  ratione  nomenhabet,  contrarius  pes  jambo,  constans 
longa  et  brevi,  scribe,  musa,  verba,  Hoc  jambum  non  admittiti 
quemadmodum  neque  in  jambicum  trocheus  ibgreditur.  Etsi  re- 
peritur  etiam  in  Greecb  rpo^a'u:6y  rerpdjjLirpoy  KaraXriKrucoy,  in 
cujus  quarto  loco  ponitur  jambus,  ut  in  NebuHs : 

^fl  ^€*ijii€yoi  Kartpf  rrpog  y  ^paQ  cXfvO^poic.  Idque  ehvoXlhior 
liff^crraroy  vocdrunt. 

Sed  multo  majore  licentia  Latinf  usi  fuerunt,  et  passimy  ut  vi- 
detur^  inseruerunt  jambos.  Docent  autcm  ita  fieri  hoc  carmen, 
si  itd  senarium  jambicum  addamus  creticon,  qui  dfjujnfiaKpogy  id 
est|  syllaba  longa  brevis  longa :  ut  aurifexy  hoc  modo, 


Dii  boni. 


Boni  quidparto,  sed  idn  inoemam  Pamphilum  f 


\m*  JOACHIMUS    CAMERARIUS 

Et, 


>  Ltetus  estr 


Nescio  quid:  nikU  tst :  nandum  kmc  rescivitmak^, 
Ita  hos  numeros  composuisse  Archilochum  perhibent)  atque  ab 
eo  fiirpoy  dpx^^kdxtior  dictum.  Sed  hoc  non  sarvarunt  comiciy 
presertim  Latini»  ut  secundam  syllabam  brevem  semper  face- 
rent,  quod  praeceptum  de  cretico  subjicit,  cum  in  hoc  vertu 
ubique  reperiatur,  dactyluB,  anapeestus,  Bpondeua,  trocheuB,  rpfi- 
fipaxvc : 

ApagCf  non  placet  me  hoc  noctis  etse:  ccsnavi  modo. 
Quid  si  ego  iUum  tractim  tangam  ut  dormiat  ?  servacerii. 
Exossatum  osesse  oportet,  quem  probe  percusseris,        • 
Fadnusy  nequiterferire  malam  male  discit  manus, 
lUic  homo  me  interpolabitf  meumque  osfinget  denuo, 
In  fine  esse  ante  KaroXiy^cv  debet  trocheus,  ut  carminis  rado  ap- 
pareat,  sed  reperitur  et  rpi^payyc :  ut, 

Quid  id  exquiris  tu,  qui  pugms  os  exossas  hominibus, 
Et  Aristophanes : 

^ft  ao^raTOi  iiaraiy  itvpo  riv  votv  icpoakx^rt. 

Sspe  autem  multumque  usi  f\iere  hoc  carmine  ardiilochio  comi- 
d,  et  illo  plurimas  sermocinationes  composuerunt.  De  aliis  ge- 
neribus  quid  dicam,  aut  quomodo  in  Latinis  comoediis  indicem^ 
non  habeo.  Etsi  Sisennay  referente  Rufino,  anapeesticum  me- 
trum  in  Aulularia  quadam  scena  esse  dixit,  sed  concisum  ita,  ut 
non  intelligatur,  In  his  igitur  nos  frustra  torquere»  preesertim  tam 
foede  corruptis  exemplis,  et  in  metricee  nequaquam  exacta  cog- 
nitione,  nihil  necesse,  vel  potius  curiositatis  hoc  fuerit,  otio  non 
admodum  liberaliter  abutentis.  Coofusa  quidem,  id  est,  ^vyiccj^v- 
fiiva  fierpa  plurima  sese  offerunt  passim  tam  in  Plauto,  quam  Te- 
rentio :  in  quibus  jambus  et  trocheus^  et  alii  pedes  ingredientes 
hsBC  metra,  coUocantur  promiscue.  Quod  autem  ad  icaraXiiiecc  et 
/3po^icaraX]i{cic  et  inrepKaraX^ffyiQ  attinet,  de  eo  magis  suspicari 
possumus>  quam  certi  aliquid  demonstrare.  Qui  tamen  cogita- 
tipne  non  illiberali  his  de  rebus  sese  occupare  voluerint,  ii  primum 
ad  exemplum  aliquod  rationem  numerorum  in  veFsibus  confe- 
rent,  et  ita  infonnabunt  animo  qualemcunque  notionem  horum. 


D£   COM1CI8   VERSIBUS.  Ixvii* 

Poiiatur  igitur  hoc.  Nomeros  esse  «ptoB  quosdam  et  determina- 

to8,  et  coDBentaneos  sonoa  tocib  humaDoe.    Hi  cui^a  in  voce  na- 

tura  insint»  in  oratione  quoque  inesse  oportet.     Sed  cum  abest 

cura  conyoBidonis,  et  ars  qusdam  veluti  Btructuree,  facile  illi  et 

diBsipantur  et  detitescttnt.    Atque  hoc  est  quod  Aristoteles  poe- 

mata,  suapte  sponte  extitissei  et  fortuito  prodiisse  ait,  ipse 

ah-o^xtBia&fiaTa  vocat.     Heec  concinnitas  qutedam  in  omnibus 

iinguis  reperitur,  ad  quam  aurium  observatione  adhibita,  versus 

extidt,  elaboratus  studio  et  arte  ingeniosorum  et  doctorum  ho* 

minum,  et  processu  temporum  ita  suo  quisque  in  genere  per- 

fectusy  ut  nihil  fieri  elegandus  neque  pulcrius,  aut  magis  sonorum 

possec    Potestque  de  nostris  vemaculis  cantilenis  etiam  aliquo 

m<>do  hoe  cognosci,  ut  quamvis  fbrte  hoc  ineptum  videatur,  sed 

in  docere  ftdeHter  cupiente  nihil  ineptum,  si  conferamus  hdsc 

ttostratiaadilla  erudita;  nonne  in  his  similiter  desinendbuS)  quse 

nostrum  vulgus  rhythmos  appeilat,  aliquid  jambicis  senariis  simile 

agnoscitur  ?  et  in  modis  chorearum,  quasi  anapeesdcum  est  et 

pseonicum   melos.     Sed  et  in  soluta  oradone  ditigenda  nunc 

multorum,  accurate  verba  componens,  pvdfiovt :  qui  sunt  numeri, 

efBcit.     Certo  autem  et  plane  osteudere  omnia,  id  esse  ejusmodi 

puto  ut  fieri  nequeat,  quemadmodum  et  in  aliis  quee  usu  perdita 

fuerunt,  instauratio  et  resdtudo  absoluta  desperanda  est.    Cidus 

enbn  mihi  aliquis  illud  Hesiodeum  plaustrum  lignorum  centum 

construxerit,  quam  scenam  hoctempore  explicuerit,omnibus  par- 

tibus*€%  iHifDeus  suis,  ut  dicitur,  absolutam.    Hoc  tamen  dubium 

non  est,  in  tinguee  cujusque  usu  communi,  harum  rerum  radonem 

consistere,  quo  labefactato  aut  amisso,  illa  quoque  vacillet  atque 

confundatur,  vel  podus  non  magis  appareat,  necesse  est    £st 

autem  in  omni  genere  carminum  varietas  numerorum  depositio- 

nisy  ut  vocant :  ea  est  versus  conclusio,  talis  quiedam.    Versus 

dicitur  dicaraXijicrocy  qui  est  plenus  et  integer^  et  pedes  suos  ha- 

bettotos:  ut, 

Poela  cum  primum  ammum  adscribendum  appuiit. 

Versus  est  jambicus  trimeter,  qui  et  senarius  dicaTdXrikroi,    Sic 
est  ikaraXiiffroc.     Theocriteus  hic  primus  in  fistula, 
Oir^eyoc  iprdrtipaf  fuucpowToMfWto  i^  ftarfip* 


Ixviii*  JOACHIMUS  CAMERARIUS 

^  £t  postea  trKd^iay^ 

Ma/i;c  dyriirlLTpoio  ^ooy  riKtc  idvyrflpa, 

£t  mox  KaraXriKTiKoc  elc  oi/XXaj^^v^ 

Oifx^  Kepdaray  oyirore  ^pi^paro  ravpoircir«p. 

£t  veyrdiUTpoc  deinde)  Tel  jcaroXi/rrcKoc  d^  avXkalidc : 

Ovyofi*  ^oy  ^liuy  Sc  rfic  fiiporoQ  Tddoy. 

Atque  ita  usque  ad  Bifurpa  icaraXi^icriica  ccc  (ri/XXa/^^r,  KoXKlowa 
et  viyXevflrr^.  Nam  in  hoc  genere  fjLov6fjL€TpoQ  aKaTdX/fKTOQ  fieret 
unus  pes.  Metimur  enim  omnia  genera  carminum  pedibua  du«' 
plicatis,  preeter  dactylicum.  Idque  et  Rufinus  testimonio  He« 
rodoti  comprobavit,  veteres  factitasse:  nam  dactylica  oracula 
reddita  fuisse  ait  rovf  eiafiirpf,  Gygis  autem  facinoris  memi- 
nisse  Arcliilocum  in  jambico  versu  rptfjtirpff  qui  hujusmodi  qui- 
dam  ibi  ascribitur, 

Ov  fwi  yt  rvye*i  rw  iro\v)(pv90v  fuXjEi. 
£8t  ergo  et  elegiacus  dactylicus^  quem,  ut  scimus,  tiibus  dacty- 
licis  pedibu8>  additi  anapeesti  duo,  absolvunt, 

"Orri  Bk  fjtolpa  waBeiy  ov  n  ^i^uca  vadtiy. 
Lis  cst  cumforma  magna  pudicitia. 

Ita  penthemimeris  utraque  conjunctay  et  ipsa  facit  spondeumy 
ut  sic  pedes  quinque  dactylici  construantur.  £6t  autem  penthe- 
mimeriB  to  firi  ireydfifiifupiic,  id  est,  quinaria,  cum  syllaba  in  verbo 
Buperest  post  pedes  duos : 

Arma  vinmque  cano, 
Hepthimimeris,  ro  f»)  i^^fUfuprjQ,  cum  fit  hoc  post  tres  pedes, 
Mnesfhea  Sergestumque  vocat, 

Sed  in  aliis  versuum  generibus  metra  duplicatis  pedibus  proce- 
dunt,  ut  in  jambico  est  hoc  fjioy6fierpoy  c£icara'Xi}icroi',  id  est,  habet 
duos  pedes  inlegros, 

Pessima  mane, 

Optumcy  odio  es, 

c — ^ 

Aifurpoy  hoc : 

Verebar  quorsum  tvaderei. 


DE  COMICIS   VERSIBUS.  lxk« 

Obsequium  amkoSf  veritoi  odivm  pani. 

TtrpafUTpoy  hoc : 

Qttidfaciam  nmc  ?  n  tres  viri  me  in  carcerem  compegmnt, 

Atque  hactenus  producti  jambici  TersuB  ezempla  adduxissa 
satis  ftterit>  etsi  grammatici :  ireyrafiirpov  quoque  formam  a^ji- 
ciunt  Hlum  autem  tetrametrum  reperisse  Boisctun  quendam 
Cjzicenum,  iTriypafjifia  indicat,  tetrametri  ckaraX^Krov,  et  Ka« 
raXj7icrcvo9,  quod  legitur  in  commentario  Rufini  de  metriB  Te« 
rent. 

BSitTKot  &  iro  KviiKovy  vavroc  Tipo^evc  iro^fiaroc» 
Tw  OKrdirovy  tlpity  arlxoy  ^lfif  rlOriin  Z&pov. 
Boiscus  ilie  Cyxicenue  scriptor  omnii  carmmis 
Versus  pedum  octo  repperity  Pkaboque  dtdkwit. 

Verum  ad  iraraX^^etc  revertamur.  Est  igitur  raraXjimifoc»  cuna 
deest  quo  minus  versus  compleatu^,  syllaba  una : 

DatOy  mox  ego  kuc  reveriar : 

Jambicus  cifurpoc  icaraXi^icnicf^c-  Sit  enim  revertero^  namet  hae 
forma  usi  verbo  fuerunt,  erit  jam  aKaraXi^rroc- 

Si  mihi  perget  quas  vult  dkere^  ea  quas  non  vuU  au^t. 

Trochaicus  Archilochius,  id  est,  rerioa/ierpoc  seuquadratus  xora. 
\tlKTuc6c.  Sit  enim,  audientury  erit  trochaicus  rerpdperpoc  om- 
nibus  numeris  absolutus. 

Hypercatalecticus  ver^  est,  in  quo  syBaba  una  abundat: 
hujus  exemplum  de  dactylicis  adducunt» 

AUoquitur  Venus.     O  qui  res  hominumque  dcorumque. 
Jactemur  doceas,  ignari  hominumque  hcorumque. 

Verum  diligentiores  in  dactyiico  genere  i^epKar^fcv  et  /Spa. 
XyKariiXni^ty,  nominari  oportere  negant,  sed  irarctXii^ic  ilc  avK"  , 

VOL.  II.  I  *  ^ 


IXM*  JOACHIMUS  CAMBRARIUS 

XafiriVf  aut  ctc  ^vo,  £x  Plauto  PriBcianus,  ^ifurpov  japibkiA 
vnepKaraXtiKTucor  esse  hunc  voluit, 

Hospitio  publicitus  accipiar. 

De  quQ  nos  dubitare,  neque  hanc  distinctionem  servasse,  ante 
indicavimus. 

;  Spa^i(a7>aXi|irr(ffvc  dicitur,  cum  toto  pede  deficitur  versus  ia- 
t&grit8|«.  Ut  b\  fio.v6fjLtTpos  sit,  eheu  miAi^  (ipaxvicardXtilis  erit, 
ckBu»  PrisciaBUS  Bifurpov  hunc  retulit,  ita  peregre  adveniens : 
de  quo  qupra.  Et  jam  fassi  sumus,  heec  neque  obseryari»  neque 
€Xquiri  potui4pe  a  noloi^,  et  haud  scio  an  a  nullo  possint  omnium 
qui  nunc  vivunt,  in  tam  tienui  scientia  musices  antiquee,  et  bac 
depravatione  exemplorum. 

Sciendum  autem,  comicos  Latinos,  prologoi  et  primas  fere 
scenas,  pertexuisse  senariis  jambicis»  qui  sunt  rplfinpoi  oicara- 
XtfKrou  Plautus  tamen  e^  in  Amphitruone  et  alibi,  in  primis  sta- 
tim  scenis  'numeros  mutavit.  A  trimetrin  autetn  ad  longiorea 
jpi^rvenerunt^  ut  rtrpafjL^povc^ 

Mirabor'  hoc  si  sic  abirqty  et  heri  semper.  lenitae* 
Neforte  imprudens  faciam  quod  noHt,  sciens  cavebo, 
Quid?  credebas  dormienti  hcec  tibi  confecturos  deos  T 

Nec  non  concidisse  reperiuntur  versus,  ut  subjicerent  longis  bre- 
viores.  Nec  non  confudisse  numeros,  ut  miscerentur  trochei  et 
jambL:  de  qilib.u0  jam  satis  dictum.  Hoc  autem  silentio  prse- 
tereundum  non  est,  in  jambico  et  trochaico  creticum  non  esse : 
quamvis  de  Architocbii  trochaici  structura  ille  praecipiens,  Ku- 
6nu8  ut  ferunt>  hoc  scripserit : 

Cneiicon  ArchUochus  supra  caputjembi. 

Nam  cretici  ratio,  qui  est,  ut  diximus,  kfn^LfiaKpo^y  terhporum 
quinquie,  ab  hpc  genere  est  alienior»  Itaque  quidam  inculcantes 
jambicos  et  trochaicos  versus  hunc  pedem,  audlendi,  mea  qui- 
dem  sententia,  non  sunt  £t  si,  ut  verum  fatear,  hoc  dixisse  illi 
videntuf,  ki  hi»  vmibus  reperiri  verba  in  quibus  creticus  hisit : 
-ut,  eSepoly  et  siroilia,  de  quibvs  postea.    Non  quod  in  venro  jam 


DE  COMICIS   VERSIBUS.  bui» 

•it  creticus,  sed  quod  In  illis  esset  verbisi  ri  toftis  qrllabii  plaiie 
proferrentur.  Hsc  sentenda  est,  ut  puto,  Scaligeri»  Tiiri  eruditiy 
qui  de  vernbus  comicis  edidit  brevem  libellum ;  itaque  in  eo  re« 
quisivimus  nonnulla,  quse  minus  explicarentur  Qobia,  6t  Viderei}- 
tur  secundum  Platonem,  tov  irorp^c  ^fitr^ai  /3oi|rov,  ahra  ovr  iLfiih' 
ra^daif  oihe  fiorfiiiffai  hfyara  avrolc»  Ad  numeros  versuum  co* 
micorum  expediendos  assumenda  sunt^ea  quse  Grsci  «^diy  nomi- 
nant  Xi^eta^y  quibus  et  dilatantur  et  contrahuntur  dictiones.  Id* 
que  nimirum  tum  loquentes  communiter  fecerunt^  ut  pluribut 
aut  pauoioribus  syllabisverbaenunciarent,  quamnos  descripturat 
aut  secundum  rationem  versuum  nobisnotam.  De  qua  re  aimc 
eti^m  breviter  qusedam  memorabimus. 

DUatantur  verba  dissolutione,  seu  divisione  syllabarum,  ques 
est  ttaipeoic  Ut  iam^  ^c(r(rvXXaj3«iic.  Quod  et  Scaurum  Itufinua 
ait  indicasse,  qui  diceret  in  Fseudolo,  Nunc  iamf  esse  tres  syl- 
iabas,  et  Plautum  divisisse  ^am  in  duas.  Tale  est  indicatum  in 
eadem  fabula,  malaij  rpten;XXa/3ov.  Sic  et  ^ut^,  qWf  qwt,  et  ^Us 
)iorum  diviserunt : 

Qtft  ptr  tirtutem  peritatf  no»  interiir 

Legendum,  qvif  Si(rov\Xalhie :  si  est  vera  scriptura)  de  qttd  qutt* 
retur  iilo  in  loco.  Sed  eyempla  in  Plauto  jam  multa  indicavi- 
mus.     Apud  Horatium  lib.  II.  Carm, 

Ramis  quo  obliquo  laborant. 

Est  enim  versus  jambicus  dimeter  vTcpicafaXfyicriKoc*  Huc  per- 
tinet  cd/tm,  proc/am,  ut  Festus  ait.  Et  in  diversis  verbiabiatlia 
vocalium.  Quod  tamen  non  fecisse  ^Latinos^  nisi  poetas  quos- 
dam,  Cicer.  in  Oratore  scripsit,  qui  ut  versum  facerent,  seepe  hia- 
verint.    Ennium  isemel,  Scipio  invicte :  et  se : 

Hoc  motu  radiantis  etesivt  in  vdda  ponti. 

Sed  sunt  et  apud  Maronem  h^jus  divisionis  exempla  i 

Et  longumformose  vale^  vd^,  ihquitj  lola. 
InsuliB  lomo  in  magno, 
Ter  sunt  conati  imponere  Pelio  Ossam. 
GlaucQ  et  Panopecs  et  Inea  MeUcertce. 


Ixxii«         JOACHIMUS  CAMERARIUS 
Apud  Horatiam,  lib.  I.  Carm, 

Ossibus  et  capiti  inhvmato. 
Apud  Lucretium,  lib.  V. 

Pasfiim  per  caU  vohunt  »e  inama  templa, 
Etlib.II. 

Vivam  progeniem  qm  in  oras  luminis  edant. 

Ubi  tamen  et  Sialptffic  esse  potest  dictionif  qui :  ut  et  in  hoc 
veiBU. 

At  contra  quct  amara  atque  aspera  cunque  videntur. 

Et  apud  Horatium  rursum  lib.  III.  Carm. 

Jam  virum  expertct  male  ominatis  pardte  verhis. 

£t  Semum.  lib.  I.  Satyra  IX. 

Si  me  amas  inquit,  pautum  hic  ades, 

Item  cum  retinetur  litera  m,  dyiKffKiirroQ,  tum  coUisio  uutatn 
fieri  non  potett,  ut : 

Insignitafere  tum  mHia  miHtum  octo^ 
Ut  Horatius : 

Nilopusest  te  circumagim 
Lucret.lib.III. 

Namquepapaverumaurapotest  suspensa,  levisque, 
£t  libro  L 

Corpomm  in  plumbo  elt. 
£t  rursuf : 

Plus  in  se  corporum  esse^ 
Et  mox : 

Corporum  augebit  numerum. 


I^£   COMICIS  VERSIBU&  bLxiii^ 

Stpaalopost: 

Corporym  atquc  iocu 
£t  nmum  lib.  III. 

Sed  dum  abat  quod  aiotmm. 


£t  libro  II. 


Etboci 


Cctteraqut  am  iia  nmt* 


Namqvodjlofoidmnut. 

Atque  etiam  ▼ocalium  concumun  et  contractionem  mteipodta 
liteim  d,  probibuerunt  Sicut  in  redeo^  redJdbeo^  redargao^  redo-- 
hoy  redmicui,  et  in  diTerais  dictionibus,  medergOy  iedkoc  noctit* 
Ita  longo  illee  manent,  u  natura  long»  sunt,^  De  bis  exemplai 
qucedam  Plautina  promiscue  ponam,  pauca  illa  quidem,  led  de 
quibuB  rimiles  loci  fadle  explicari  posae  videantur : 

Jam  hi  ambo  et  servus  et  herafnutra  sunt  duo. 

Jam  hi  am,  est  jambua,  vel  soluta  dictiene  jam^  vel  relflBta 
literam. 

Quot  pondo  tedeeee  censes  nudum,  non  edepol  icio. 
lUe  opereforisfaciundo  lassus  noctu  adoemt. 
Quanquam  invita  te  careboy  ammum  ego  inducam  tamen. 
Te  heri  me  vtdiff <f ,  qui  hac  noctu  in  portum  advecti  sumus. 
Blepharonem  ut  re  dvoinafacta  mecum  prandeat. 
Nimis  belia  es  atque  amabilisy  et  si  hoc  esset  meum  hodie, 

Qui  Tersus  omnes  Biaipitni  explicari  poterunt.  Contractio  syila- 
bamm  crebrior  est  £t  q>paret>  ruiflse  linguam  Latmam  magia 
aptam  ad  voces  cogendas,  quam  distrabendas.  Hoc  illud  etiam 
indicat,  quod  retulit  Cicero  lib.  II.  de  Drnnatione :  cum  M.  Cras" 
sus  exerciium  BrundusH  in^Kmeret^  quidam  in  portu  caricas  Cauno 
advectas  vendens,  CauneaSf  clamiiabat,  Dicamus,  inquit  Cicero,  si 
pHacety  momtum  ab  eo  Crassum,  caoeret  neiret,  Sonuitte  enim  appa- 
iret  illud,  caunpu^  contractum  boc^  cofe  nt  cas.    Heec  indicantur 


Iniv*        JOACHIMUS  CAMSRARIUS. 

nominibus  trvyaXoK^fjc  et  hciervvoKoiffiQ,  Sji^eBpb%  qHBB  iti 
mfv^Upeaic  proprie  vocator,  cum  dus  syllabfle  in  unam  Teluti  caQ" 
fluunt    Ut  Pheeton  ^urffvXXa^vj  pro  trisyllabo  Phaeton. 

Cwn  te  dejcctum  crudeUfubnine  Phathon» 

Nam  a  et  e  lingua  Latina  diphthongum  faciuntt  DemdCf  promde, 
iiffffvXkifitac  Lucret.  Tandem  coierunt  rpiovXXctjSwc-  I^i¥if 
ml:  mihi,  mi :  mthe^  me :  n  visy  irar*  lic^Xc^^iv,  U|  pro  contonante, 
sisy  iUe  et  terris,  illet,  Sceptroque  innisus  ehumeo.  Ebumo :  fON 
dad  fychni  laquearibus  aureis  :  ^ter^XXajOwc : 

LUn^a  diei  noctisque  pares  ubifqcerit  horas. 

Did^  vely  dky  duabus  tyllabia.    Tale  et  reif  wrpprfpivK^ 

Sic  diif  di  sunt:  et  iit^  it :  perimusy  perisnus:  twurtnmko^i^ 
gutem  loDgius  patet«  cum»  qualescunque  vocales  contralMintiiry 
deque  dusdbus  syllalHs  una  fit :  quod  a^epe  nobifl  mirifice  ftotom 
videtur  in  lingua  Greca  et  I<atinm  ^m  in  aua  fieri  nemo  iniDe- 
tur,  quia  minus  coniiderat.  Secuiidum  aoteiki  diTerBarum  Ui)^- 
arum  naturam  diversitas  ii^  his  est.  Sed  exempla  ^iirvvaXoc^^c» 
ad  quam  quidem  et  licOXctpic  et  trwlititnQ  referenda,  heec  sunt,  M^ 
mia  ayllaba.  LucreU  Ubf  V. 

Et  ambiens  muUa  perussit. 
Et: 

Et  equorum  dueUica  proUs. 
Ubi  et  «iXXn^^ic  «Me  potest  diueL  Et : 

Et  sonku  sterUia^ 
Item : 

Nunc  scio  quid  sit  amor. 

ScOf  Kur"  iTrmfvaiKotf^v  legendum,  ut  Diomedi  placet.  SodUp  ai 
audet.  SuHiSj  si  vultis^  icor  adS\i\lfiy.  Suam,  sam :  «uum,  sum : 
luis,  sis :  eum»  im :  eapse^  ea  ipsa :  st^saj  Be  ipsa : 

Postquam  hmina  sis  ocuHs  bonus  Ancus  rtliqwt. 
Virgines  nam  sibi  quisque  dami  Romanus  htAet  sas, 
<luo  res  sapsa  heo  sese  osieniatquejubetquc. 


D£  COMICIS   VERSIBUS.  lxxv« 

Tnu,  iut:  tna,  ia:  «nb»  m:  wai  ^uKkli^i  j»aro«nKKifimt,  ticat 
«uKw.  Stl  tit  crebra  Istfb^  fC  poilea  coBtracdo:  ut  ao» 
▼enmtydocrermtteoiiimoverit:  «Mnmf,  dMmtrf,  eoeMMrir.  Et 
apod  Lucretium : 


Irriiat  virtutem 
Pft>  irrUmnt*    SviHSf  pro  si  Tulda: 

FmdiitsuiiisgeM  ti  eardB  reUuqmt^ 

Omninoautem  quo  minus  cenriperetor  prommciatio»  non  obstitit 
Tetflribua»  u  pro  coosonante :  ut  iine  mndia  laudm  i«venia$*  Est 
enifli  sin  inid.  rplfipax^t»  Audiri,  audii.  Eliditur  et  litera  m, 
ttuUum  itte  ei  ierrie,  Hanc  collirionem  vocant*  Etiam  litera  b, 
non  obstitit  interdum  contractioni  ayllabarum :  ut»  a6t,  fiOPoevKm 
K6fitde  prolatum :  ovyMr^  est  conciaio,  cum  syllaba  diminuitur 
Terbum.  Nie^  pro  nobis :  «ct/tce^»  pro  leiaa  licet :  cdgMu,  pro 
cape  ai  yiu,  Emem^  pro  eundenu  Ceiie  manue^  pro  cedite.  Actet 
mm  aUo  regepueriut,  pco  puerifct»: 

Evasti  ?  credo  metueSf  doctueque  caoeUi, 
Vixety  cui  vitam  deus  ei  eua  dextra  dediaat. 
Motus  quo^  eurpere  debei. 
QiMB  fne  surpuerai /niki. 

.Extritio  auten  proprie  uniuft  tantum  litereB  eat,  ut  illa  MKufnt 
Utara  m>  et  litereB  u»  pro coneonante:  et  caUiar^  hannct^ pro cali- 
diM*»  kmine:  isthicy  priore  breri :  ab  cks^  pro  ab  illit :  antiipii 
enira  litecam  non  geminabant,  ut  inquit  Feetns:  qui  et  fensiram 
dixere,  quam  posfceriorea  rptavXKfifit^  fenestranu  Senx^  vel 
«MT,  pra  senex.  Edepol,  edpoL  Virgines,  virgnes.  Semine 
eriundi.  Sed  magis  luiTersum  apud  Lucretium,  «eimic  et  uni- 
Teisum.    Sic  et  in  evenaiy  eztriu  i  litera  Tidetur^  ut  apud  Eo* 

s,  refierente  Nonio : 

. 

Senex  siem^  uiinam  mortem  oppeiam  priusquam  tvenat. 
Quod  in  pauperia^mea  senex  graoiier  gemank 


IxxTi*         JOACHIMUS    CAMERARIUS 

Quin  edam  imtiales  syllabaB  quasi  absorbentes  minus  exprea- 
•erunt.  Sed  ad  extritionem  revertamur.  Ddituit  igitur  m  La- 
tina  lingua  seepe  ac  multum  in  pronunciatione,  littera  s.    ' 

Samnis  Spurctu  homo  vita  illa  digmu  locoque, 
Formido  quid  ago^  da  Vemu  coiuilium. 
Pandite  sultis  genas 
Puncto  temporis  reddant. 

Huc  referenda  illa  qufle  a  Cicerone  memorantur,  mvUimodisy  oa« 
sargenteis,  palpet  crinibus  tectifractis :  pro  multis  modb^  vasis  ar- 
gent,  palmis  et  cr.  tectis  ir.  £t  illee  avyKorraX^  secundum  quaa 
tdfi,  et  ala  extitit,  de  taxillis  et  axilla:  et  meumfactum,  etitiumy 
pro  meorum  facionim,  et  exitiorum :  qu»  in  quibusdam  udtata 
admodum  fuerunt,  deumy  numum  aureum^  Uberum.  Quinetium 
duorum  virorum  judicium,  aut  trium  virorum  capitalium,  aut  de- 
cem  virorum  litibus  judicandis,  ait  se  Cicero»  dicere  nunquam, 
quomodo  ergo?  nimirum  ovyKeicofifiiyuc,  duum  virumy  et  trium 
virumt  et  decem  virum*  Item  siet»  sit.  E  rep.  pro  ex :  pomai' 
dianis  quadrigas,  pro  postmeridianas.  His  addantur  iLwoKoimiz 
viden^  ain'  satin*  men'  mUan^  de  quibus  abscissum  est  ne.  Exin^ 
deiny  proin,  amputato  de :  famuly  pro  famulus.  Lucretius : 

Ossa  dedi  terra:  proinde  acfamul  infimus  esset, 

Votup^  aninud,  exemplar,  de  quibus  recisum  est  e.  illi,  pro  illic^- 
Jam  de  producdone  et  correptione  vocalium  multa  dici  possent. 
Fuitfjkri :  extenta  priore  syllaba.  IncUtus,  ut  ait  CicerOy  prima 
brevi.  Secundum  httc  fiunt  mirific»  collisiones,  elisionesy  detri- 
tiones,  et  comprehensiones  literarum  ac  syllabarum,  et  pronun- 
ciatione  vera,  quam  seepe  nos  non  possumus  conjecturis  nostria 
consequi,  versus  proeedunt :  in  quibus  scriptura  non  raro,  pre- 
sertim  in  dilatando,  numeros  non  servat.  Sed  nunc  et  eorum, 
de  quibus  multo  minus  diximus,  quam  dici  potuisset,  et  tamen 
satis  fuisse  manifestum  indicium  videtur,  Plautina  exempla  affe- 
ramus :  et  ita  tandem  hanc  quasi  commentatiunculum  finiamut : 

Simiiem  rem  ipsc  in  legemjussit  esse  Juppiter. 


DE   COMICIS    VERSIBUS.  tacTii^ 

Attt  corripitur,  estci  aut  est  kot*  hrtevyQkoi^v^  sumlemt  ^ 

Ut  conquUitdreiJierent  kutrionibus, 

HistrionibtiSy  rara  avpi(fitny,  Nisi  maluerit  aliquis  coDqusstorei : 

Qtd  ne  quo  pkceret  alterj  fecisset  tnimts. 

Qio  ne  quo,  spondeusy  pronunciatione  mediam  syUabam  ab- 
aorbente : 

Qui  cum  Amphitruone  abivit  hinc  in  exercitum, 

Et  mox : 

Nune  hodie  Ampkitruo  vemei  kuc  ab  exerciiu* 

Hinc  in  exe^  et  kuc  ab  exe,  spondei  sunt  pari  ratione  concisionisy 
in  brevitate  syllaba  (juasi  evanescente : 

In  tabemaculo :  id  quidem  kodie  nunquvm  poterit  dicere. 

Simplicissimum  est,  ut  legatur,  tabemaclo: 

Quid  in  tahemaclo  fecisti  ?  victus  sum,  si  dixeris. 

Quid  in  td,  trocheus. '  Vel  ut  notavimus :'  quid  t»;  Kora  iiaipsffty 
anapffistusy  et  tabemuy  spondeus : 

Midiculi  caussa^  vel  kunc  rogato  Sosianu 

Nam  hanc  veram  lectionem  puto :  vel  hunc  fioyo^Wafim^  pro- 
nuncianduto : 

Quin,  si  tU  voles,  domi  servi  qui  sunt  castrabo  viros. 

Dndf  fioyoirvXK&^t  Kai^  €iri0vyaXoc^//v.' 

PortUonm  similHnue  suntjanualenomce. 

Aut  portitum  KaTa^mrytBOTi^y,  aut  ftimtilimfft;  Kar*  hriffvyakon^ 
pronuneiandum :  • 

Da  meus  oceUus^  da  mea  rosa,  da  mianimef  da  mea  toluftas* 

VOL.   II.  K» 


fikviii»         JOACHIMUS    CAMBRASIUS 

Attt  fic^  da  nm  fM^  Aufe  sle»  da  ma  nsa,  •!  «m  VQhfiaSf  % 
brevi  absorpto  iiffffvXK&fiiifc :  vel  ma  voluptas : 

Leuoau  Xm  stmt  mdea,  mak  isiU  evemai, 

PkmttBetack^Kim  evenat  Kttr*  MXn^ty  Blem  f. 

Credam  pudor  n  cuipiam  lenoni  *iet. 

Pk^onundandum  cuipiam  iitrfrvXKdp^c  »:oTh  trvpalpeoty  et  ovylfiioivz 

Volfis  ne  oUvas  aut  ptdpamentum,  aut  capparim  ? 

OUvas  htrtrvXXdliwCf  ut  notayimus,  et  ut  in  versu  LucilH  mabtisH 
rpnrvXkdPvc,  in  prooemio  primi  libri  de  Finibus :  re\  poduSy  Vol- 
tine,  extritalitera  s,  QaiB  autera  scit  utra  potiu»  pronunciatio 
actori  arriserit : 

Fateor :  ahi  deprome:  ags  tu  intewaa  huic  sammum, 

Ahi  de^  spondeus:  hmc  som,  spondeus:  rar*  ImovraKotf^v  et 
ffvyi^rfirtv : 

Superstitiosus  hic  quidem  est^  vera  prcsdkat. 

Quidm  sst ««»  apoQideua  car  cTMvraXoi^i^'  -  liffic  coIKsia  etebes* 
rime  occurrit  in  comicis  versibus : 

Qyi  pefjutmm  eonvemfo  vult  kommsm^  mkto  tn  amdtimn» 

Ni  re  vulty  spondeusy  elisa  u,  pro  consonante : 

QtfaM  hamo  inrimumtfacto  se  ad  te ?  per  DiotijfsiBif. 

Quo  is  ho,  rpiPpayyc  KaTO,  fi^Upsoiff  ^lMm  quo^. 

Nam  eum  patar  ^MS  sn^i^it:  $nmc  mm  vmitr  irata  est  mihi. 

Vmommpaier^  dac^yliia  est:  ejmsssui:  aut  dac^»  Uquescent» 
s.  aut  trocheusy  xar*  circ^i^aXoi^i'^  ut  efuSf  xam,  sit  syJlaba  t 

Mhtf^  fu^hcuta  os$  qumrere  aiebas,JiUam. 


D£  COMICIS  VBRBIDUS..  toii* 

iHyw  Mr'  htmftmXvtffi^f  ntOL  fyllalNii  iienft,  ^bmf  dmB: 

£go  ad  anum  recurro  rursum.     Lampadio  chsecro, 

Aut  est,  ego  ad  aman^  anapeestiis  pronunciatione  e  initiale  colll- 
qnante :  aut  etiam  prioris  hoc  cum  Tersua  ultimee  dictionia  finali 
syllaba,  ut  seepe  sit,  collidente. 

Videar  fortasse  in  hifl  alicui  nimis  diu  morari,  et  non  necessa- 
riam,  vel  etiam  inutilem  operam  consumere.  Veruntamen  ego 
de  re  neque  prorsus  negligenda  et  digna  liberalibuA  studiis,  et  a 
plerisque  tractata  negligentius,  dicendum  hoc  loco  aliquid  pu- 
tavi :  quod  quidem  cjusmodi  esse  confido»  ut  qui  forte  voluerint 
in  his  Tersari  accuratius,  me<Hocrem  occasionem  ezercendi  stu- 
^um  iuum  habituri  esse  tideantur.  Etsi  autetn  heec  sunt  pf«- 
Gipua,  per  qusB  poterunt  numeri  Tersuum  cooiicorum  expediri  et 
quasi  exolviy  tamen  et  alia  qusdam  ad  hanc  curam  assumenda 
sunt,  et  in  primis  syllabarum  productio,  qu»  ^jcraeric»  ac  correp- 
tio,  qu«  maTii>Ji  nominatur.  Fit  autem  cicraflrcc»  vocali  interdum 
producta  natura  brevi :  ut  fuitj  et  Jicrt^  quod  supra  retullmus. 
Interdum  geminata  consonante,  ut  reUigiOi  redduco,  repperit,  vvv 
roX^  autem,  syllaba  correpta :  ut  omiito,  et  rejicioj  et  9vvaip€<ru 
reicioy  ut : 

Tityre  pascentes  aftunane  reice  capeUas, 

Ita  putatur  ticTtrafAiyov,  vitam  dederitis  in  undis :  et  trantkrilis 
aquas.  Etsi  quibusdam  natura  flexioni»  postulare  videtur,  ut  in 
hujusmodi  verbis»  n,  sjllaba  producatur^  et  illa  cerripiatur  cara 
etfffroXjrv.  Hfiec  et  superius  indicatorum  iraBwyf  de  Homero 
etiam  nunc  qttssdam  demoostrabimus,  IX.  &, 

*YuS,  €fif  icXvra  rei^ea  S6fL€yai  wait^aw^myra* 

Est  enim  Zofuyai^  quasi  Mfirat,  sicut  ahietibtkSy  et  arf^t^i  ^  pt- 
rietibus :  et  hoc  Ennianum : 

Capitibus  nutantes  pinus^  rectasque  cupressos. 

In  quibus  tamen  tnfXktiyf/tti  sunt,  pronundato  i,  pro  consonante, 
sicut  hoc  versu  (M,  y . 

HifXX*  imfkvlpi  I9e/ier. 


7zn*  JOACHIMUS.  CAMERARIUS 

Est  enim./i^iMOcy  dactylus:  vvv  ^  avri  fu  ^iKk  aBiirfi:  vd  nt 
alibiy  ^iXai  hdijyri :  et  lioxO'  ydp  fuy  l^/Xaro  iraXXac  hdiiyrf,  pro- 
nunciandum  enim  quasi  gemino  XX,  ut  ^i  longum  fiat.  Sicut 
IX.  i?. 

iXioy  eKvipffavT*  eirrti^^^eov  dirovieaBai, 

Quasi  dinr.  Tale  et  illud  Jpec»  quasi  appeQ  esse  videtur.  Ita  et 
<l>i\ofuihiQ  k^polirri^  habet  Xo  syllabam  productam.  £t  hic  versus 
similiter  pronundatioms  productione  sustentaUir,  IX.  y'. 

'Ac&>7oc  r^  /xoc  C90'2  c^cXe  iicvp^  ^etvoc  re. 

Nam  et  aspiratio  brevis  vocalis  pronunciationem  remoratur,  et 
pfZtiy  est  quasi  pcd^ei:  sicute^dctae  ^  kXivtf,    Rursum.  IX.  c. 

Kal  vv  K£v  tTi  irXiovaQ  XvKitav  Kravt  lloq  ohvaatvQ. 

Etsi  poterat  facere  koL  vi/k^  en  TrX^ovac,  tamen  illud  maluit,  nimi- 
rum  pronunciatione  versum  expediente,  quatuor  brevibus  sjlla- 
bis  unam  longam  et  duas  breves  sonantibus :  sicut  O^.  C- 

Kac  r6Ti  faifiKiav  lc  v6\iv  i/ici'  ij^  ipiEtrBai, 

Est  enim  frdXiv  Ifisvy  dactylus  non  syUabis,  sed  veteri  pro- 
nunciatione,  quam  nos  exprimere  lingua  aliena  non  possumus. 
Hoc  loco  in  mentem  mihi  venit  versus  quem  Scaliger  adduxit 
ex  Euripidis  Oreste,  in  quo  esset  eirtervKaXoc^i/ : 

A^ovpyc^C :  olvep  Kal  fi6voi  triai^ovtn  7r6\iv. 

Sed  nos  et  in  editis  ab  Aldoexemplis  et  in  explicatione  teperi- 
mus  a^(ovai  yffv*    Hoc  igitur  relinquamus.  IX.  i;. 

'M.6p<nfwv  Bk  oi  €<rr^  6,\ia<rdai* 

Ubi  manifesta  est  orvyjcox^y  et  illud  fji6p<nfju}v  quasi  fji6p<yfiov.  Si- 
cut  et  in  hocy  IX.'<&. 

•E*roc  fdv  Ji^  Xijoi'  yepov  ^e. 


DE   COMICIS  vVERSIBUS.'         luod*^ 

Eft  enim  plane,  y/wv  ^/Xe.    Quemadmodum  et  OJ.  ir* 

M^?  ovrw  ^cXo»'  &i  irar/»2  yiyocro* 
Ubi  ^iXov  est  quasi  ^Xov.    Jam  in  hoc  IX.  jS'. 

B*i/M>v  ^  vira^{ac« 
Tvva/joco^ic  est: 

*1£«»C  o  rav^  ^fiaive. 

IX.  cL  cnm  sit  primus  pes  &^^//3paxvc  alieniiB  cannine  heroico : 
BtfMTtverai  ro  fUrpov  tnfyiiiim,  secundum  Eustath  Ac  o,  producta 
syllaba  o.  Aristoph. 

£cprvyf|9  01  yewpyoi  rovpyov  e(^Xjcov<ri  ff&XXoc  Mt^t»  . 
01  ycwpy.  spondsus  avyiCfl^*-    IX«  {^* 

"XUeor  dcK  «Xet^pAi^c*  - 
HeBioduB : 

Ne/Kca  KOi  29pcy  d^^Xccn 
IX.  aiitem  6.  in  hoc : 

X*H$^voc  y  rcvi  j^irctf  &2cX^di'  iKtavw  iicrvp- . . 
Est  mfyl(fi(rtQm 
In  hoc  yero  IX.  6% 

'Hbic  fi^  KpociSircirXoc  cjc/^yaro  xarav  cr*  alaK. 
Et  hoc,  IX.  /3". 

IloXvffrci^Xoy  6^  *Iorcacay. . 
Et  hoCy  IX.  i. 

'XioT*  ixa  ^W  iKiiafffft  yc^vp^^ 
Etpaulotmte: 

"Oc*  pa  KafjL&yipov, 

AfHtfT^p  kTtTVKTOw 


facnii*        JOACHIMUS  CAMERARIUS 
£t  hocy  IX.  //• 

Zov  Htoi  kKIoc  brav  Sffov  liriKliyaTai  ^tic» 
Ethoc,03.  £• 

KXvOi  &ra^  ^vrcc  itrtn* 
Et  hoc,  Oi.  V. 

K«2  ^  c^x^v  2vQ  iraT^a^,  iififlov&  rt  iffi6v  rt. 

Hafdac  &H^*  spondeus  liquescente  litera  <r,  utin  superioribuf 
▼ersibus  omnibus  cursui  heec  numerorum  obistaret,  nisi  remofe- 
retur  premmciaftioiie. 

Nam  si  yersibus  aliquis  alienos  pedes,  qui  sunt  proceleusma- 
ticus,  et  creticus  seu  &fiflfiaKpot,  aut  nescio  quos  alios  inserit, 
cum  constet  beroid  carmlms  propriof  pedes  esse,  dactylum  ac 
spondeum.  Jambici,  jambum,  spondeum  et  spondeo  eequaleik 
Trochaici,  trocheum  et  spondeum  et  huic  eequales,  et  alios  alius 
generis.  Illum  igitur  qai  admiscet  alieAos,  non  audiendum  pu. 
tamusy  corrumpentem  carminis  modos,  et  numerorum  ratio^eia 
dissolventem.  Sed  pronunciatio  heec  omnia  quondam  nullo  cum 
negotio  et  dne  omni  insuavitate  explicoit.  Quare  non  assentim*, 
neque  Plutarcho,  qui  Homerum  studiosum  bonee  narrationisy 
compositionem  neglexisse  scribit^  et  primum  statim  yersum  a/u£- 
vpov  extulisse :  * 

M^viv  aetit  6ea  TreXiijdSeoi  dxcXfoc* 

Non  enim  ille  ita  extulit  ut  Plutarchus,  multo  minus  ut  nos,  se- 
cundum  perscriptas  Htera» :  neque  Scaligero  infulcienti  creticos 
in  jambicos  modos.  Etsi  ad  hoc  delabitur  ut  voluptasy  anapce^ti* 
cam  velit  esse  dictionem :  id  quidem  melius,  sed  illee  ^yKorai 
pronunciationis  reetias  expediunt  numeros,  mea  quidem  senten- 
tia,  et  antiquitate  teste,  cujus  unum  etiam  nunc  exemphim  addiH 
cere  visumy  Hesiodi : 

"Ao^/Di}  ^€1  fia  KaKrif  dipiiS' iifiydkiti,  ^hivitoT*  e^^^X^. 


DE    COMICIS   VERSIBUS.  IxxxUi* 

£gt  eniin  Bpei  et  yi|.  Sed  de  hac  re,  cum  tantum  jam  verborum 
lecerim,  pltu  quidem  quam  initio  institueram  me  facturum  easey 
nunc  dfswani^  et  hmc  nostra  j«dick>  alt^nnift  tQbmitto :  et  quod 
restat,  observationem  et  ciiram  harum  rerum  diligentium  studio 
committo.  Quantulamcmique  autem  operam  hanc  industrim 
meee  cupio  omnes  boni  consulere,  quod  bonos  et  bonarum  artium 
cl9ido8  acio  eaiBe  faoturoa :  li  enim  neque  uBam  in  literia  oxquiii- 
t  nimH  parram  etfutilimduoiinjl»  neqm  hoa  emuftua  jiidioi 
\  potenal  dNpiceie : 

Thpi  Si  r&y  aSXuyj  oi  ^vrls  ImtoKXiiirf. 


DE   RATIONE  METRI  TERENTIANI 
JO.  LENGIUS. 

-DE  Metris  Terentianis  ut  multa  dicam,  neque  institati  nbstri 
^brevitais  patitur ;  et  plurimi/qui  de  hac  re  scripserunt,  viri  d<xs 
tissimi  supervacaneum  fere  fecerunt.  •  Sed  qubniam  in'variia 
hujiis  auctoris  lectionibus  dijudicandis  metri  ratio  haud  parum 
juvat,  idcirco  pauca  qusedam,  qus  huc  spectant,  prsemittenda 
duximus. 

Versus  igitur,  -quibus  utitur  Terentius,  sunt  plerumque  vel  tri- 
metri  sive  senarii,  vel  tetrametri  seu  octonarii:  dimetris  quidem 
nonnimquamy  sed  rarius,  utitur ;  monometris  rarissime. 

De  Senariis. 

Notum  est  Senarios  olim  peifectos  sex  pedibus  jambis  c<mi- 
stitisse :  qualis  est, 

Amantium  ira  amoris  integratio  est. 

Sed  preeter  hunc  versum  nullibi  me  purum  jambicum  apud  hunc 
auctorem  deprehendisse  memini :  quod  etiam  facit  ut  credam^ 
proverbiale  hoc  fuisse  dictum,  ab  antiquiore  aliquo  poeta  mutua- 
tum.  Deinde  autem  receptum  est,  ut  preeter  pedem  jambum 
tribrachyn  (qui  fit  et  resolutione  jambi)  etiam  spondeus  et  omnes 
pedes  qui  sunt  ejusdem  cum  spondeo  temporis  (preeter  amphi- 
brachyn)  in  sedibus  imparibus,  nempe  prima,  tertia,  quinta  ad- 
mitterentur ;  locos  pares  i.  e.  secundum,  quartum,  sextum  occu- 
pante  interim  solo  iambo.  Hujusmodi  versus  apud  Greecos  tam 
comicos  quam  tragicos  usitatissimi,  apud  nostrum  auctorem  in- 
terdum,  sed  minus  frequenter,  apparent :  ut, 

Accede  ad  ignem  hunCyjam  caksces  phis  satis, 

Postremo  igitur,  ut  metnim  comicum  ad  sermonem  vulgarem 
propius  accederet,  de  sede  sexta  tantum  sive  ultima  soliciti  esse 
coeperunt,  ut  ipsam  seraper  jambus  occuparet ;  in  ceeteris  autem, 


D£  RATIONE  METRI  TERENTIANI.      Ixxxvf 

dammodo  trodifleiiin  exduderent»  «ttis  habuerunt»  n  vel  tribni^ 
diyn^yel  spondeum,  vd  Bpondeo  (quoad  tenqpora)  parem  dacfy- 
lum,  anapeestum»  proceleusmaticum  pro  libitu  uBurpareot.  Pec 
trochsum  autem,  quem  nunquam  admittit  carmen  jambicum, 
istum  fiemper  intelligo  pedem,  cujus  primam  syllabam  longam 
sequitur  altera  brevis,  qui  maxime  jambo  contrarius  est*  Quod 
ideo  luc  obiter  moneo,  quia  Cicero  et  Quintilianus  hunc  pedem 
choreum  {deramqoe  appelhmt,  illum  autem  aherum  tribus  t«en*' 
bua  constantem  trodueum  vocant :  contilurium  yero  facit  He- 
phttstion,  et  plerique  grammatid ;  quos  ideo  sequimur,  ne  a 
more  recepto  discedere  yideamur. 

Procdeusmatici  quidem  minus  firequenter  occummt  quam 
ceeteri  pedes  supra  memorati,  sed  nonnunquam  t«nen  adhiben* 
tur:  ttt, 

Qttt  tctpe  propter  tnyidiam  adiintiii/  diviiu 

flsepias  antem  in  prima  sede,  et  in  iis  dictionibus  ques  ad  flexnn 
yocis  magis  accommodantur  ^  ut, 

Ita  popuAtf  iiitdio  ttupidus  tnfmambuh^ 
Minime  equidem  me  obUctad^  quce  cum  nuUte» 

Qumta  yero  sedes  yel  proceleusmaticum  yd  tribrachyn  raro  ad- 
mittit;  ne  scilicet  nimius  sit  brerium  syllabarum  concursuSt 
quem»  {xope  finem  versus,  aurea  non  facile  patiuntur. 

.  JDe  Teirametris^ 

Tetrametri  seu  octonarii  sunt  vel  jambid,  yel  trochaici.  Rur- 
suB  jambid  tetrametri  sunt  yel  acatdecticiy  vd  catdectid»  Aca- 
tdectid  yocantur,  qui  justam  mensuram  octo  pedum  semper 
habent,  quorum  ultimus  est  jambus : 

Nil  tam  difidk  cst,  quin  qwarenda  im>cttig€ari  pouiH^ 

Jambid  catdecti  (qui  et  scazontes  dicuntur)  sunt  qdbtts  in  fin» 
una  deest  syUaba^  sedem  septimam  siye  penultimam  occupante 
jambo:  ut» 

Sotu  I  tant  ad  \  canam  [  vocant  |  adven  \  tum  gra  |  iulan  ( tur*  <. 

VOIi.II.  h* 


x»tvi*  DE   RATIONE 

In  <AtaSecticw  UiMii»  apud  comicutii  noBtrum,  pro  jambo  ittpie 
pomtur  sfKmdeus  yel  dactylus  in  nede  peuult»  vel  edam  trtbra« 
diys :  ut,  Hec.  II.  2 

Kovi:  et  qwt  dicU  omnia  csse  ut  dicis  ammtan  induco. 
Et  te  koc  mhi  cupio  credercy  Hlam  ad  vos  redire  studeo^ 
Sifacere  possim  vUo  modo*    L.  Quas  res  tefacere  id  prohibet  ? 

IVeehaiot  tetrametri  apud  fannc  auctorem  sunt  plerum<|ne  cata^ 
lectioi»  L  «•  quibua  in  fiae  una  deeet  ayllaba  breni»  quo  minuB 
coaetsAt  odo  plenis  pedibus,  quorum  septimus  est  trochKust  u^ 

Pro  pec  I  cato  |  magno  \  paulum  \  suppUci  \  i  satis  )  est  pd  \  tri, 

loci  reliqui  tribrachosi  apondeos»  dactylos,  anapaestos  admittunt, 
jambo  semper  ezcluso,  qui  nunquam  trochaicum  ingreditur  car* 
menf  uti  nec  trochseus  jambicum.  Nec  tamen  tantum  interest 
inter  trochaicum  et  jambicum  versum,  quin,  qul  nunc  trochaicus 
aat  catatocticus,  possit  modo  fieri  jaaabicus  acatalectus,  ai  i»^ 
cam  duntaxat  syllabam  initio  pneponas:  ut, 

Cumfad  \  emvide  \  asti  \detur  |  esse  |  qumiii  \  vitpre  \  ci* 

Trochaicus  est ;  sed  si  legas, 

Qitt,  cum  \faciem  \  videajs  \  vide  \  tur  es  \  se  quan  \  livis  \  precL 

fit  jambicus  acatalectos ;  hoc  enim  modo  neqae  hunc  ingreAiBr 
trochseus,  neque  Ulum  jambus.  Hinc  etiam  seepe  fit  ut  propter 
syllabam  aliquam  communem  idem  versus  possit  aliquando  vel 
troehaice  vel  jambice  menaurari :  ut> 

Eko,  mm  tu  dixti  esse  mttr  eos  vumkitias^  carm^  t 

cum  enim  ultima  in  eko  sit  brevis,  trpchaicus  est  versus ;  at  si  vel 
longam  ftcias,  vel  nonne  pro  non  legas,  e  trochaico  statiro  fiet 
jamlucua  aoaDtaL  «t  peoplerea  trodiaici  a  wMmollis  appellantur 
jamhici  abinitio  catalectid:  quod  Aristoteles  etiam  fiu^ere  vide^ 
tHTyUbi  hnnc  versum  ex  jambis  Archilochi  citat,  Rket.  L  S.c.  17. 

\pifip&Tiay  2*  ocXirrov  ovOiy  kimy  ohS'  dirufiOToy, 

Atque  exmda  nemlni  m!rum  videri  debet,  si  trochaicos  cum 


METRI  TBBENTIANI.        Inmif» 

jamlMcis  in  eadem  scena  mpe  iniitoe  Tideety  eom  ab  hit  ed  iUtti 
tam  fiieiliB  nt  traniitiiB. 

Trochaids  acatalectifl  pardut  uti  Tidetur»  atque  itn  «oliuii  iibi 
&biikQ  partea  tarbatiores  agiuitur,  ita  nt  vix  nmneram  aentire 
poteb:  ut,  Phorm.  L  S«  1* 

Adeon?  rem  redUsCy  ut  qui  tnihi  consuUum  optvme  veUt  esse. 

et  in  iis  ipsis  locis  multo  m^jori  numero  catalecticorum  fempcr 
immiscentur.  Et  certe  felicissima  ubique  arte  id  agit  poeta^  ut 
renim  quee  aguntur  turbatam  vel  tranquillam  rationem  carminia 
etiam  ratio  confusa  vel  expedita  semper  exprimat*  quod  etiam 
&cit  ut  plurnnum  yoluptatia  lis  prorsus  pereaty  qui  ad  hunc 
anctorem  legendum  neglecta  vel  non  intellecta  metri  ralioBe 
accedunt 
Tetrametiis  nonnunquam  interseritur  dimeter  jambicua ;  uC» 

Verebar  quorsum  evaderet. 
Amore  ahundas  Antipko. 

aut  trochaicus:  ut,  Proh  Deum  atque  homisium ^fidem.  rariua  OM» 
nometer,  ut,  quid  iUud  est. 

Sed  de  his  non  opus  est  ut  quidquam  dicam,  cum  et  raro  oo- 
currant»  et  ex  iis  quAB  de  trimetris  et  tetrametris  diximus,  ftcile 
possint  intelligi. 

De  lAcentia  Metri  Terentiani. 

Diximus  supra,  carmen  jambicum  a  comicis  uaurpalumy  pneter 
pedem  jambum»  etiam  spondeum»  aliosque  pedes»  qui  aunt  f^vmm 
dem  cum  apondeo  mensurosy  frequeotius  admittare.  Dubitatur 
autem  interea  inter  doctoa»  annon  et  pes  creticna  sive  Amphi* 
macer,  qui  spondeum  excedit»  in  metro  Terentiano  locum  har 
beat.  quanquam  enim  alii  nunquam  admittendum  esse  eaiMantt 
alii  tamen  admittunty  sed  parcius.  £t  certe  siqnif  ad  mmiani 
Virgilianamomnes  aostri  comid  voces  vocumque  pronmndationaf 
expendendaa  esae  oredat,  nullo  modo  pedem  islom  effug^e  pote* 
rit.  Sed  cum  heroicum  carmen  longe  a  comico  sciiliendi  modo 
disttttydubitaBdnm  non  estquio  et  aUuaquoquepnmuQciaixUmo- 


9k»vii1*  D£  RATIONE 

-dus  huic,  alitts  ilH  conveniat.  Comoedia  quippe  popularem  fftt^ 
aermonem  nobis  exhibet ;  cujus  apud  omnes  gentes  mos  est,  ut 
ese  dictioneSy  qufle  frequentius  occurrunt,  contractiore  modo  ssepe 
'pronuAcientur,  et  yeluti  in  unam  coeant.  quod  tamen  si  vel  in 
oratione  gravi  vel  in  heroico  carmine  fieret,  ridiculum  videretur. 
Hoc  modo  apud  auctorem  nostrum  voces  quidy  qmd^  sed^  &c. 
cum  voce  sequenti  quodammodo  coalescere  interdum  viden- 
tur:   ut, 

Nihilpropter  hanc  rem  ;  sed  est  quod  sticcenset  tihi, 
Quuhutm  est  ?  pveiile  est,  quid  est  ?  tdhil.  quin  dic^  quid  est  t 

-ubi».ne  pes  creticus  admittatur,  sed  est  et  quid  est,  quasi  in  unam 
coire  syllabam  credimus.  Quod  autem  hic  de  pede  cretico  vi- 
tando  diximusy  de  ceeteris  etiam  intelligendum  est  qui  spondeum 
e^cedunt.  sic  vox  nihil,  in  primo  pede  prioris  versus  modo  allati, 
monosyllaba  est ;  quanquam  in  quarto  pede  sequentis  eleganter 
disyllabice  pronuncietur.  ^odem  modo  non  solum  voces  magis  et 
satis,  sed  etiam  quidem,  simul,  apud,  et  tamen,  vel  ultimam  literam 
M«pe  elisam  habent,  vel  in  unamsyllabam  contrahuntur :  ut, 

Ne  hoc  quidem  tacebit  Parmeno,     Oh  dubiumne  id  est  ? 
£t  simul  conficiamfacillus  ego  quod  volo. 
Preesto  aptid  me  esse  aivnt :  egomet  cowcivas  moror. 
Tamen  vix  humane  patUur,  verum  si  augeam. 

Muretus  quidem  ut  hanc  licentiam  efugiat,  legit  Tamen  hwnane 

xix  patitur sed  in  nullis  MSS.  ita  legitur,  neque  latina 

Videtur  ea  verborum  collocatio.  Et  certe  quanquam  fre- 
^uentes  istss  sive  collisiones  sive  elisiones  syllabarum  illorum 
muribus  insolitffi  videantur,  qui  omnia  ad  Augustani  aevi  normam 
exigere  solent;  non  absurdae  tamen  iis  videbuntur,  qui  vel 
Enniani  seculi  reliquias  legunt,  vel  popularem  loquendi  morem, 
quem  supra  memoravimus,  paulo  attentius  considerant.  nec  for- 
tasse  mirabuBtur,  si  primam  syllabam  in  ilie,  ipse,  iste,  &c.  vel 
ultimam  in  vide,  cate,  jvbe,  domi,  heri,  &c  saepe  correptam  vi* 
deant.  ob  eandem  etittm  rationem  ssepe  fieri  solet  ut  dii  deos,  ait, 
ecio,  mihi,  meus,  tuus,  svus  (nonnunquam  tibi  et  sibi,  ut  putat 
Faemus)  in  mafn  syllabam  contrabuntur,  autvoxjm»  induaa 


METRI  TSRENTIANL  lzzzix« 

exfeendatar.  In  vocibuB  efus^  k^ffnt,  cujus^  tunt  qui  primam  sjll»* 
bam  conipieDdain,  et «  finale  in  aeconda  elidendum,  ante  conso- 
nam,  more  antiquo,  censent :  quorom  sententiam  etsi  non  pror- 
ttts  improbamus,  meliua  tamen  yeniui  consuli  posse  censemusy  n 
esB  Voces  in  unam  syllabam  inter  pronundandum  contrahantor» 
adeo  ut  eodem  fere  modo  proferantur  quo  apud  Anglos  Mm  et 
•whon:  ot, 

Si  Ulym  relinquoy  ejus  vitct  timeo  ;  sin  opitfUor^  hujus  mnas. 

Inteijectiones,  jurandi  adyerbia,  et  Toces  fictidas^  pro  libitu  lo« 
quentis  vel  produci  tcI  corripi,  ipsa  comic»  locutionis  ratio  sua- 
det  ut  credam ;  neque  opus  esse,  ut  pro  at  at  scribatur  at  at  at, 
Tel  tepol  pro  edepoij  quee  yox  seepe  primam  corripit  apud  hunc 
auctorenu  Nemo  non  obsenrat  voces  esse  quasdam  qu«  di- 
▼ersam  quantitatem  apud  diversfle  letatis  scriptores  habent :  sic 
voz  iuspkio  contra  mensuram  hodiemam,  plerumque  apud  nos- 
trum  auctorem  secundam  syllabam  producit.  quod  ne  fieret^  Go* ' 
veanus  in  ejus  locum  reposuit  suspectio ;  sed  sine  ratione,  cum 
idem  fieri  videas  apud  Plautum ; 

Et  ne  in  suspidone  ponatwr  stuprL  Amph.  1. 2. 27. 
Suspiciones  omnes  ab  se  segreget»  Asin.  IV.  1. 29. 

Et  apud  Fhflsdrum  in  prologo  lib.  S. 

Sttspidone  siquis  errabit  sua. 

Nec  a  ratione  fortasse  alienum  videbitur,  si  syllaba  natora  brevis 
interdum,  quasi  data  opera,  producatur,  quo  magis  emphatice 
mentem  loquentis  exprimat.    Sic  Phorm*  V.  6.  75. 

Quin  novo  modo  eifaceres  contumeliam, 

Quo  in  loco  Fhormionis  penonse  admodum  convenire  mihi  vide- 
tur,  81  prima  syllaba  in  novo  comice  producta  sit.  Agnosco 
quidem  Faemum,  ut  et  Waseum,  aliter  hunc  versum  metiri» 
nempe  contrahendo  vocon  novo  m  unam  syllabam,  et  primam  in 
ei  producen^o :  sed  hsec  xatio  impeditior  videtur.  quod  si  cui  ne* 
que  hoium  neque  nostra  hiyus  venras  ezpedtendi  ratio  placeat» 


xc»  DB  RATIONE 

nm  iste  turbatum  a  Mureto  Terborum  ordinem,  contra  omnima 
MSS.  fidem,  si  Telit,  amplectatur.  ita  enim  Muretufl  legit: 

Novo  modo  ei  quinfaceres  contumeKas. 

aed  an  haBC  Terborum  collocatio  Tenusta  sit,  doctu  judicandum 
rdinquo. 

Cum  tantam  itaque  licentiam  sibi  nonnunquam  tumserint  co« 
mici»  ut  metrum  suum  ad  popularem  loquendi  morem  magis 
accommodarent ;  mirum  non  erit  si  firequentius  ista  libertate 
utantur»  quam  tcI  ipsi  carminis  beroici  scriptores  sibi  interdum 
permiserunt.  Hinc  m  finale  tcI  Tocalis  ante  alteram  Tocalem 
in  sequenti  dictione  sope  non  eliditur :  ut, 

Ego  cwn  iUo  quocum  tym  uno  rem  hahtham  hotpUe, 
Jamdudum  te  amat,  jamdudum  illifacikJiU 
Eho  vero  laudaa  qui  heros  faUunt  ?  in  loco. 

nee  euphonia  sua  caret  hsec  elisionis  omisdo. 

Initium  quoque  sequentis  Tcrsus  ssepe  in  scansione  fini  pns* 
cedentis  annectendum  est:  ut, 

Rationem^  est  hercle  ineptOf  ne  dkam  doloy 
Atque  absurda.  pitcu  cmterot  purga,  Dromo. 

S  finale  ante  consonam  B«pe  exteri,  non  opus  est  ot  memorem^ 
cum  nemoy  qui  Tetustiorum  poetarum  reliquias  yersat,  hoc  ubi- 
que  fere  fieri  non  Tideat. 

Atque  h«c  de  comicorum  licentia  quasi  obiter  attigisse  suffi* 
dat.  qui  plura  cupit,  Gabr.  Faemi  emendationes  adeat,  hominis 
in  hoc  genere  Tersatissimi?  tcI  Ghr.  Wasei  nostratis  libeUum 
qui  Senarius  inscribitur,  siTC  de  legibus  et  Ucentia  veterum  poeta^ 
nim»  ubi  tota  res  fusissime  explicatur,  et  mnumeris  confirmatur 
exemplis.  £t  certe  si  ad  hanc  liberiorm  Teterum  poetaram 
normam  Tiri  ingenio  et  doctrina  spectatissimi  Goreanus  et  Mu« 
retns  satia  attendissent,  hand  tantmn  sibi  in  immutando  Terentio 
licentiamy  contra  opdmorum  codicum  auctoritatem,  temere  ar- 
ripuissent.  8^  dum  omnia  ad  hodiemas  metri  VirgiUaiii  le- 
guias  cogerestudoerunti  Teiborum  ordincm  iuTertere,  Tooes  mi- 


METRI  TBRBNTIANL  id» 


flOliDffes  pro  fiUttt  aiMwi  f«l  detnAefe»  verios  nuiic  hec,  Bimc 
alio  modo  Bccare  non  sunt  veriti;  adeo  ut  nonneiliB  in  locis  mm 
plane  Terentio  ▼eniistas  periiase  videatur.  quie  enim  hunc  Ycr- 
bomm  ordinem  Terentiana  elegantia  dignum  dicet? 

Omnes  ta  ktitta  te  et  bene  parte  aucta  putant, 

Neque  ab  exemplari  Muretiano  satis  sibi  cavisse  vtdetwr  Cl.  HeiA* 
siufl :  qui  quanquam  phirimis  in  locb  emendationes  Faemi  e  lib« 
Bemb.  secutus  sit,  ordinem  tamen  ▼erborum  a  Mureto  turbatum 
ita  seepe  non  emendavity'uty  utraque  simul  admissa  lectione, 
ne  Inetrum  quidem  ipsum  consteL  quod  ne  temere  dictum  videa- 
tur,  tmum  aut  alterum  ezemplom  apponam.  Heaut  Y.  4.  12. 
oHm  ita  legebatury 

Non  swit  kaecjam  parentie  d&cta.  non  n  ex  ttpiia  m»  ms. 


qm  venusy  cum  jambicus  inter  trochaicos  Mureto  ferendus  non 
videretur,  ita  ab  illo  est  mutatus : 

Nan  eunt  hacjam  dicta  parentis,  nan  si  ex  capite  ns  meo. 

eum  autem  recte  moneret  Faemus  voculam  jom  in  omnibus 
deesse  MSS.  sic  melius  constare  trochaicum ;  sustulit  eam  Hein- 
sius,  sed  ordinem  verborum  sequentium  dicta  parentis  non  ani- 
madveilit»  qui  ita  neque  jambicus  neque  trochaicus  erit,  nisi 
legas,  ut  olim,  parentie  dicta,  Sic  Addph.  V.  2. 14.  cum  olim 
legeretur, 

AUa  cunu  porro  autem  dum  studeo  iUis  ut  quam  plurimum  ; 

Muretus  (ut  constaret  trochaicus)  ita  invertit, 

AUa  curan  porro  autem  iUis  dum  studeo  ut  q.  p. 

Faeraus  e  MSS.  pro  porro  restituit  kdoy  quod  et  versum  sanat 
absque  ista  mversiQnev  Hdnsius  autem  admissa  voce  Aoa,  dum 
sequentium  verborum  ordinem  antiquum  restituere  neglexit»  ver- 
8um  prorsus  cormpit.  Eodem  modo  si  inter  voculas  duas»  (quas 
nmul  constare  metri  ratio  vetat)  utri  utia  locum  cedaiy  ambiga-i 
tur ;  interdumi  postbabtta  metri  ratione,  utramque  admittit ;  m« 


acii*       DE  RATIONE  METRI  TERENTIANI. 

terdum  contray  irreptiliam  simul  cum  genikixia  deEet»    Sic  < 
huic  venmi  olim» 

Stnemevacuumtempusneqvoddemmihi, 

deesse  aliquid  ad  metrum  viderat  Muretus,  ex  conjectura  dem 
mutavit  in  dum  ;  Faemus  autem  e  cod.  Bemb.  pro  vacuum  repo* 
8uit  vadvam :  HeinsiuB,  contra  metrum,  utramque  gimul  mutati- 
onem  rednuit.    Sic  Heaut.  lY.  5.  19. 

Quodei  espolUcitus.  garris.  unde  idt  a  tuo  patre. 

cum  aliquid  metro  superesse  deprehenderetury  Muretus  ex  in« 
genio  8UO  delevit  vocem  tuOf  Faemus  ex  auctoritate  MSS.  de- 
levit  id;  editio  Heinsiana  utramque  vocem  sustuUt,  metro  rursug. 
depravato.  Quod  pluribu8  in  locis  fieri  videbit»  quicunque  edi- 
tiones  Mureti,  Faemi,  atque  Heinaii  invicem  conferre  opera  pre* 
dum  fore  ezistimabit. 


FRANCISCUS  HARE,  S.T.P. 


METRIS    COMICIS. 

QUI  cam  fructu  legere  velit,  quee  de  metris  comicis  dicturus 
sum,  domo  afferat  oportet  eorum  cognitionem,  qu»  in  vulgatis 
carminis  condendi  regulis  continentur ;  neque  enim  prima  pro- 
aodiee  elementa  tradere  hujus  instituti  est.  Qui  iis  leviter  im- 
butus  esty  novit  brevem  syllabam  unius  esse  temporis,  longam 
duorum;  pedes  autem  ex  syllabis  componi;  et  ex  iis  unum 
esse  duorum  temporum,  pjnrrichium;  tres  trium,  trochseum, 
jambum,  tribrachyn;  quatuor,  temporum  quatuor,  spondeum, 
dactylum,  anapfiestum,  et  amphibrachyn ;  (sed  hic  uldmus  ad 
metra  Terentiana  intelligenda  prorsus  inutilis)  tres  ex  pedibus 
simplicibus  quinque  temporum,  bacchium»  antibacchium,  et  cre- 
ticum;  unum  denique  sez  esse  temporum,  nempe,  molossum : 
sed  hi  quatuor  ad  paonicum  genus  spectant,  de  quo  nihil  hic 
dicturus  sum. 

£x  pedum  dissyllaborum  geminatione  vel  coqjunctione  ori- 
untur  metra,  quee  Grseci  hvo^iac  seu  tnf(vytas  dixere,  numero 
sedecim. 

1.  £x  pjrrrichio  geminato  fit  proceleusmaticus,  temporibus 
^ndeo  eequaliSy  adeoque  in  simplicium  pedum  numero  merito 
ponendus. 

2.  £x  geminato  trochfleo,  trocheeo-trocheeus,  seu  ditrocheeus. 

5.  £x  geminato  jambo^  dijambus. 

4.  £x  geminato  spondeo,  dispondeus. 

5«  £x  trocheeo  et  pyrrichio,  pseon  primus. 

6.  £xpyrrichio  et  trocheeoy  peeon  tertius. 

7.  £x  jambo  et  pyrrichio,  pseon  secundus. 

8.  £x  pyrrichio  et  jambo,  pseon  quartus. 

9.  £x  trochseo  et  jambo,  choriambus. 

VOL.  II.  M  * 


xciv«  DE   METRIS  COMICIS. 

10.  Ex  jambo  et  trocheeoy  aDtispaatus. 

11.  Ex  pyrrichio  et  spondeo,  ionicus  a  minore. 

12.  Ex  spondeo  etpyrrichioy  ionicus  a  m^jore. 

13.  Ex  trocheeo  et  spondeo,  trocheeo-spondeus,  seu  epitritus 
secundus. 

14.  Ex  spondeo  et  trochseo,  spondeo-trocheeus,  seu  epitritus 
quartus. 

15.  Ex  jambo  et  spondeo,  epitritus  primus. 

16.  Ex  spondeo  et  jambo,  epitritus  tertius. 

Ex  hisce  metris  quatuor  solum  ad  preesens  institutum  faciunty 
secundus  scilicet,  quartus,  decimus  tertius,  et  decimus  quartus. 

In  hsec  quatuor  metra,  aliave  quae  iis  sunt  temporibus  eequa- 
lia,  omnes  versus  Terentiani,  exceptis  pauculis  peeonici  generisi 
ut  mox  videbimus,  resolvi  possunt.  his  igitur  probe  cognitis,  ni- 
hil  erit  in  metris  Terentianis  quod  non  vel  tironi  facillimum  vide- 
bitur,  prseter  licentias,  de  quibus  suo  loco. 

Metra  autem  quee  quatuor  supra  meiporatis  temporum  ratio- 
ne  paria  sunt^  et  eorum  vicem  sustinere  possunt,  sequens  tabella 
exhibet. 

IVocli^p-troQlii^    'CroohBO-fliiondeQ       I^Nwdeo-troolu^    Spondoo-fpondeo 
•eo  ditroohaeo     seu  epilrito  seoando  mo  epitrito  qnarto      sen  difpondao 

Sunt  temporibus  eequales, 

Ditribr«chjs  Tribraohj-spondens  Spondeo-tribraohjs  Spondeo-daotjlas 

'CriJKnolgrrtrochsqns  IVihrachj-daBtjtf s   DaotjJo^tnMjhteiis    Daotjlo-spoadens 
Trpohaeo-tribrachjs  TVibraohj-anapastnsOaoijlo^trihnif^.Spvideo-aoii^nntn^ 
Trochno-dactjlos      Anapses(b-troGhaBnsAnap«sto-spoivhM^ 
TrochBo-anapestns  AnapsBsto-tribraoh jsDact jlo-anopSBat|is 

Anapsesto-daotjlns 
Didactjius 


Unaque  cum  iis  metnNrumvigiiitiquinquie  numenim  confici- 
unt ;  quee  juxta  alphabeti  ordinam  in.quinque  dassesdiBtributa 
lectori  ob  oculos  ponere  udle  pBtaiOy  cimi  exemplis  singoloram 
adjunctis^  locisque  unde.  sunt  desutnpta. 


D£   METRIS   COMICIS.  zcr* 

1.  A.  A.  Diaoapeestus.  iter  kac-kabm.  Ehudu  V.  VHI.  S5. 

5.  A.  D.  AnapMto^dactylus.  t^iamd^mag/ia.  AiLIV.V.46. 
8.  A«  8.  Ans[te8to*^iideQ8.  xndeo-^eahniL  Eun.  II.  II.  5« 

%.  A.  Tr.  Anapwsto^tr&raehys.  Uidtm-fittia*  £un.  II.  II.  4. 
5fc  A.  T.  AnaiMMo-ttochms.  prtti#  au-^e.  Evau  V.  VIII.  S7. 

6.  D.  A.  Dactylo-anapsfltiis.  e«fg»t]»-Aomtflifm.  Eun.n.II.17. 

7.  D.  D.  Didactylus.  quid  lacty-mas  pater.  Ad.  IV.V.45. 

8.  D.  S.  Dactylo-spondeus.  ut  tuo  a^mori,  Eun.  V.  VIII.  46. 

9.  D.  Tr.  Dactylo-tribrachys.  iiUerea-aUqtad.  Heaut.II.IV.  11. 

10.  D.  T.  Dactylo-trochaeus.  suppedi-tare.  Eun.  V.  VIII.  46. 

11.  S.  A.  Spondeo-anap8B8tue.ftit</CQfi-&'M^.  Eun.  V.VIII.96. 
18.  S.  D.  Spondeo-daetylofi.  nemo  est-prineipt',  V.  VIII.  4S. 
13.  S.  S.   Dispondeus.  parmismannis.  II.  II.  5. 

■  14.  S.  Tr.  Spondeo-tribrachys*  muUum  ac-cipere.  V.  VIIL45. 

15.  6.  T«  SpoDtdeo-trochfleua.  ti^  spee-nulla.  Eun.  II.  II.  9. 

16.  Tr.  A.  ^tribrachy-anapeestus.  adeo  ut-etiam.  Hcc.  II.  1. 24. 

17.  Tr.D.  THbrachy-dactylus.  nisi  vi-des  msi.  And.  II.  II.  S6. 

18.  Tlr.S.  Tribrachy-spondeus.  Aoffitne-^vo^uo.  Eun.V.VIII.53. 

19.  Tr.  Tr.  Ditribrachys.  hodie^item-tOia.  And.  IL II.  17. 

^.  Tr.T.  Tribrachy^trochseus.  mea  quidem-hercle.  And.  U.  II. 
10. 

21.  T.  A.  Trocheeo-anapsestus.  -  missa^-facio  ef-.  Ad.  V.  IX.  34. 

22.  T.  D.  TrochsBO-dactylus.   dwm  stu-des  dare.     Eun.  V.  IV. 

28. 

23.  T.  S.  Trochao-spondeus.  vis  po-tiri.  Heaut.  II.  III.  81. 

24.  T.  Tr.  Trocheeo-tribrachys.  ./«nAYc-cim/e.  Ad.  V.  IX.  34. 

25.  T.  T.  Ditrochceus.  vis  Ormare.  Heaut.  II.  III.  81. 

Hi  sunt  pedes  compositiy  seu  metra  quibus  ad  metra  Teren- 
tians  ezplicanda  opus  erit,  quos  omnes  compendii  gratia  ditro- 
cbttos  dicere  liceat»^  cum  ditrochffiia  vd  poris  vel  impurit  pares 
sint  Horum  yero  numerus  augeri  possit,  si  longam  syllabain 
in  dactylo  vel  anapeeflto  in  duas  breves  resolyendo  eorum  looo 
proodeusmaticam  auffieceriSy  ut  ^tMmi  ^mdltm  redeaf  itdf  Heaitt. 
V.  III.  8.  sed  Koo.  rarissime  factum  est,  nec  uUua  fere  procdeus- 


xcvi»  DE   METRIS   COMICIS. 

matici  ubus»  nisi  cum  in  fine  versus  dactyli  vel  cretici  Iocqdi 
sustinety  quod  Sflepissime  fit.  Quin  et  e  metris  gupra  posttis 
ista  in  quibuB  pcB  posterior  est  dactylus,  vel  ubi  nimius  syllaba- 
rum  brevium  concursuB,  rarius  usurpantur.  optima  contra  illa 
sunty  in  quibus  primus  pes  trocheeus  vel  trochtto  par,  vel  ana- 
peestus ;  alter  vero  vel  spondeus,  vel  anapeestus.  Purus  enim  di- 
trochieus  est  levior  numerus  et  tripudiis  quam  sermonibus  ^tior, 
ideoque  levitatem  istam  adjunctione  tardioris  pedis  temperare 
visum  est. 

His  de  metris  prcemissis,  jam  ad  versus  ipsos  accedamus ; 
quos  ut  penitius  intelligamus,  ante  omnia  hoc  principio  loco»  ut- 
pote  quo  tota  fere  res  innitatur,  ponendum  est,  versus  comicos 
cujuscunque  generis  non  per  simplices  pedes»  sed  per  metra 
seu  BiwoBlag  dimetiendos  esse. 

Hoc  preeceptum,  quod  est  quantivis  pretii  in  re  metrica,  Gree* 
cis  unico  debemus.  Quibus  non  est  copia  consulendi  de  hac  re 
Hepheestionis  Alexandrini  libellum  de  metris,  qui  jam  diu  est 
rarissimusy  adeant  vetera  scolia  in  Aristophanem,  vel  Triclinii  in 
Sophoclem :  in  iis  videbunt  versus  omnes  per  integra  illa  scrip. 
ta  per  ^iiro^iac  dimensos.  quod  apud  Greecos  tam  constans  fuit, 
ut  inde  nomina  versibus  indiderint,  ac  trimetros  et  tetrametros 
dixerint,  quos  Latini  non  sine  magno  rei  metricse  incommodo» 
senarios  et  octonarios.  Hinc  enim  factum  est  ut  vetus  illa  per 
metra  dimensio  paulatim  in  desuetudinem  abierit,  et  una  cum  ea 
rei  metricse  sdentia,  quod  ad  hsec  versuum  genera,  fere  inter- 
ciderit.  Qui  enim  metrorum  subsidio  destitutusi  de  verBUS 
mensura  judicare  nequit»  nisi  ex  pedum  simplicium  numero,  nec 
ipse  veterum  comicorum  scripta  apte  et  numerose  leget,  neque 
si  ab  aliis  recitentur,  numerum  in  iis  aliquem  deprehendet ;  nec 
unquam  sciet,  num  versus  suis  numeris  constet,  nisi  ad  digitos 
exigat,  quod  non  molestum  modo,  sed  et  nimis  quam  absurdum ; 
cum  et  nimiam  id  inter  legendum  vel  audiendum  moram,  prse- 
terquamres  patitur,  postdlet,  gratiamque  omnem  etvenustatem 
numerorum  ab  aure,  cujus  unum  est  de  numeris  judicium,  et  cui 
delectandse  praecipue  inserviunt,  in  totum  eximat.  Contra,  qui 
versibus  comicis  per  metra  dimetiendis  assueverit,  statim  ex  ipso 


D£  METRIS   COMICIS.  xcvii* 

▼eraiu  sonOf  nmalac  audierit,  fadle  intelliget  cuju»  generis  rity 
anin  parte  aliqoa  quantitas  deficiat,  aut  aliquid  ritii  sit  in  na- 
meris ;  nec  opus  est  ad  judicium  de  hifl  ferendumi  ut  in  canei- 
lium  digitoB  adhibeat. 

Hsc  ita  esse  res  ipsa  comprobabit  exemplis  quee  mox  affe- 
ram  ez  trochako  genere  desumptis.  Sentio  quidem  me  hic  ab 
aliis  rei  metric»  scriptoribus  abire,  qui  de  jfmbko  genere  primo 
loco  solent  agere,  ut  antiquiBsimo  et  fiuallimo*:  sed  doctiMimo- 
rum  virorum  venia  dicere  liceat,  utroque  nomine  eo6  vehementer 
fidli.  Primum  enim  clariBsimo  ex  Arutoielis  libro  de  Poetica 
testimonio  constat  trochakwn  genus  fuisse  antiquiisimum.  Heec 
enim  ille  c.  4«  T^,  re  fsirpop  kx  rerfHifJiirpov  (jpo^ducov)  ia/i/9ecoy 
kyiyvro,  ro  fiky  yop  vp&roy  nrpafiirpf  ij^p&yrOf  hd  ro  oarvpuci^y 
Koi  opyiivrucuripav  elyai  n)y  iroltiffirm  Xif/stac  i^  ysyofAiyfft,  Avr^  ^ 
^tc  ro  obctiov  fUrpov  cSpe.  fidkurra  yhp  Xcrrucdv  rHv  ftirpoy  ri 
lafifiuSv  koru  Quod  si  hoc  secufl  se  haberet,  tamen  si  qus  de  re 
metrica  scriptoniB  sum,  facilius  intelligentur  ea  primum  traden- 
dOy  qu»  ad  trockakwn  genus  spectant,  hsec  est  idonea  ratio,  cnr 
hanc  potiuB  quam  illam  viam  insiBtamuB.  Heec  autem  ratio 
quantum  altera  facilior  sit,  et  non  modo  rei  metricse  imperitorum 
captui  accommodatior,  sed  etreiipu  de  quaagitur,  aptior  atque 
atifior,  non  opus  est  ut  verbis  meb  dicam ;  lector  ipse  Btatim 
expertOB  re  ipsa  deprdiendet. 

Sedantequam  vera  ex  Terentio  exempla  adducam,  fictis  ex- 
empIiB,  uno  sdlicet  verbo  seepius  repetito,  singula  versuum  ge- 
nera  lectori  ob  oculos  ponam»  quo  darius  et  planius  eorum  natu- 
nun,  quantitatem,  et  numerum  perspiciat.  In  trochako  igitur 
genere,  trochaki  tetramctri  integri  exemplum  hoc  esto. 
Phormi-mem  s  PkomiA-anBm  >  Phcrmi-onm  s  Ptufrmi-onm. 
Hoc  est  perfectissimi  trochaki  tetrametri  exemplum.  hvoliai 
enim  seu  metra  quibus  constat,  sunt  omnia  ex  trochao  et  ipon^ 
deoy  id  est  ex  epitritiB  secundis  conflata,  quee  hujus  generis 
summa  laus  est.  Trochaid  enim  generis  proprium  est,  ut  tro- 
ckaeus  sit  in  locis  imparibus,  sive  in  priore  metri  parte ;  in  al- 
tera  vero  spondeum  vel  spondeo  parem,  ut  prius  dixi,  malit,  ne 
justo  levior  et  mobilior  sit.    Hunc  versum  integmm  dixi,  quo- 


xcviii*  D£   METRIS   COMICIS. 

fuam  coDBtat  ex  quatuor  metns  9ive  SiiroBiaic  integris ;  quod  ge- 

nus  Greeci  &ffardXi|Krov  dixerei  ut  distinguatur  ab  aliie»  in  qui- 

buA  aliquid  v^  deficit,  vel  superat*    Si  v^rsus  una  ayllaba  exour- 

reret  ultra  debitam  tetrametri  mensuram,  fnreptaT&hiKToy  dixerie ; 

«i  unasyllaba  deficeret»  KaraKnKTucor ;  si  pede  integro^jSpa^^ra. 

raX]|Krov.    Atque  Imc  vocabula  Ladni  rei  metrices  scriptorcs 

•uaetiam  fecere»  cum  verbis  e  Latio  sumptis  eorum  vim  faaud 

seque  commod^  ^xprimeTe  potnerint*    Ut  hnijus  autem  venius  na- 

tmw^  et  venustattoi  intelligasy  ad  singubi  metra  paulnliimsub- 

iistas  op6rtet;  quod  si  feceris»  Yidebis.non  modonullam  in  me- 

dio  vei-su  cmuraidL  fieriy  sed  et  singula  metnfc  itttra  suos.  quodaitt- 

modo  limites  conclusa»  integiis  dictionibus  finlri,  ita  «t  nusquam 

unum  idemqUe  verbum  in  diversa  meira  distrahatur :  quod  etiam 

in  veris  e^emplis  plerumque  fieri  oomperiemosy  ut  hoo  indlcto, 

si  duUum  aliquando  ii^dcrit  (^uod  interdum  fit)  ad  quodMDoi 

gedus  versus  referendnsiit^  jM^icicsc  dico  m  trockakumy  m  ad 

lin)cMcii»,gemis  rednoeDdb,  rerba  in  xbetnirum  finitionifaiis  cre- 

bris  Msuria  iHcidantur^  l^  inquam  in^cio  safis  certo  eognolci 

pmit  aherius  esse  gencria«    Utfassc.qasB  dixi.hii^  oanniMs 

propria.eirte  lector  facilitta  deprefaendat,  versum  quem  eaempli 

loco  adteri  in  bisegmerita  faae.nata"  distinody  UsegaieDtarTero 

in  metn^ihacar  metca   deiaique  is  pedes  ex  qoiboa  coMtaat 

hac  -  •     Atque  harum  notarum  prinuna»  pcs  tofam  liane  edi- 

tionem  in  veiribus  tetraiaetris^  foi  etiam  quairati  a  Latinis 

rei  metricss  scriptoriboa  dicuntur,  semper  adhibui  3  alias  vero 

duas  notas  iis  tantom  in  loci%  ubi  metrum  impeditius  viffim 

est»  et  molestiam  aliquam  leetori  parum  in  his  eMrdtato  creare 

potuisset^ 

His  de  hoc  ficto  exemplo  dictis^  ad  iilad  veraqusedam  e  Te^ 

rentio  sumpta  jam  ezpendamus ;  quatia  sunt  hffic  ex  Eun.  IV. 

VI.  L 

Tn.  Credo  eqQid<n-iniiiD3X**  adf»-tnT«  este  D»  nt  tU»  «  m«-eripiaai; 

nBe-veiiiat. 
^oi  -  ^  ilkun  a  digit"  aM%«rit  V  on*;  oenll  -  \&i(fi = effodi-entiir. 
Uflqoa  «d^  •r>.)(UloesftMe«poMP>"^  iDB  epti*» '^e»  «Mgaiifiea  ▼ei*t, 
Yeiba-dinii  nota:  Ter«"  ent"- 1^  ed  rem  D  oonre-reotars»  Tipnlabit. 
€b,  Thrfe  -,  ego  jttnadod«  lub-adft».    Th.  Otfmi  Oire-mei,  t^ipa«s 


]>E   IfBTRIS  COmciS.  xcix* 

buc 
OnmeBi-i«>?    Cn.  Ad  aes?    qni?    qUA^-lttiio  t.    Th.  qoia  dom-tlbi  mb 

R«(l4ei*  -  «0  resOitqei* -,  Iwq  alq"«  0  Uy^Umo-di  laas wUte  -  ^mmw 
Qminu  addm  koK  gb  Heaut.  III.  Ul.  1. 

Ch.  Qnid  XBtiio-qiuM«  erts?   <|at  Irtio  -  mot  eit  >  eKtlp&«'.?  Iluieslter> 

o-pertet? 
Ol.  Qud  ego  -feoia?     Ch.  Vidin-ego  te  o  aodo  Hien">-in  liBWahaio 

wm^tanA Hv»6, 

Homin**  a-micnm  =  redper*  -  ad  t«,  ttq««  "  ejaa  e-mioem  =  salMgi-tire. 

Vel  hei'  iii  -  Tino  aqa**  immo-defltai  >*  ftdsti-.    Sr.  Fiotam  = .    Ch.  Qkiam 


EtJde^h.U.l.l. 

Sa.  Obee-or5pop«sltt«k-ferte"BMei^etq"«- 
8abfT»4ut«  inopia  .     &.  Oti-oee  ",  bobo  jim -  ilie* 9 bio oOBriele. 
Qnid  Te-ipeo«M  a?  Bibil  pe-rieU  eet  ■;  BnBqwaa-  d«"  eg«  ato*s,  bie^e- 
taaget 

JE*fl«.IV.I.l. 

Perii  -,  qnid  agam  s?  qno  me  -  Tertnm  "  ?  quid  Ti-ro  Bieo  a  refpoB>debo 
Misen  -  ?  B*"  aodiaTiBie  -  Tocem  "  pneri  -  Tiaast  s  Tagi-entlA. 

Et€xPkorm.m.hl. 

Eiiis  ^ero  .  Anti^bo  mnl-timodia  >  e"^  istoo  -  aiiim«  ea  =  Titnpe-nuidas : 
Itaoe  -  t«biBo  afacsba*,  et  -  Titam  » tnam  tn-tand*»  aliaiB  d^aae  ? 
Alios  -  tnam  rem  a  oredi-diati  *  magP  qnam  -  tet*  aiuanadf  ennroa  ? 
N»Bt  nt  e-rant  ali^a  ,illi  -  oerte  ^,  quB  bobo  -  tiU  dtm^s  eat,  oon-Bnbree. 

Qvd  ho0  versiui  attentius  expendett  comperiet  umiin  imtiim 
ex  iig  esse,  in  quo  biBegmentum  non  integra  diotione  daudatar ; 
in  eo  ▼ero,  non  simplicem  yocem  distrahi,  sed  prapoutionem  lo- 
lum,  quacum  composita  eat :  et  tum  in  bisegmentis,  tum  in  me- 
tris  fere  omnibus,  si  qua  dictio  in  dua  metm  dividatarysectionem 
ita  fieriy  nt  syllaba  in  quam  accentus  cadit,  non-diyellatnr  e  se- 
quentibusy  sed  una  cum  iis  eidem  metrovaciaedat» 

Atque  heec  de  hac  prima  trochaki  tetrametri.spedB  dicta  sint, 
qua  quidem  Terentius  rarissima  utituTi  nisi  in  initiis  soeenamm ; 
atque  ibi  raro-  inyenies  plus  uno  versu  hujus  generir  adftSberiy 
adeo  ut  in  toto  Terentio  vix  sint  totidem  alia,  quot  hic  adduxi. 
In  hoc  autem  versu  ut  vepustas  aliqua  sentiatur,  partes  ejus 
tardius  proferendse  sunt,  quod  et  ipsa  in  initiis  sesenarum  ooUo^ 


c»  DE   METRIS    COMICIS. 

catio  qoodammodo  ostendit,  cum  sermo  in  primo  congressu  ipsa 
natura  duce  fere  semper  lentior  sit. 

Versus  quo  maxime  gaudet  in  trochako  genere»  quique  ju- 
cundissime  et  summa  cum  venustate  decurrit,  una  syllaba  ab 
hoc  deficit,  inde  dictus  Mrameter  catalectkiu,  Latini  septenari' 
um  dixere,  ad  hunc  modulum  factus, 

♦      Phormi-onems  Phormi-anm*  PhormitMitm  s  Pkornuo. 
qui  constat  ex  tribus  ditrochceis  et  cretico,  pro  quo,  prima  syl- 
laba  in  duas  breres  resoluta,  seepe  adhibetur  proceleusmaticus. 
Hujus  formae  exempla  in  Terentio  ubique  obvia.   E  multis  hac 
habe  ex  Andr.  U.  11.  22. 

lUdeaiit»  .iaiepB»  =  ex  ip-»  re  «  mW  inoi-dit  •oaspioio  :  hmn, 
Paalul"»  -  obfloni  s :  ipsiu  -  triitis  « :  d«  inpro-Tiso  s  uoptiB  : 
NoD  co-linraDt  s.    Pa.  Qaoniimii»  -  istoo  «  ?   Da.  Bgo  ae  -  ooBtinv»  s  ad 

Chiemem. 
Nihil  or-nati  s,  nihil  la-mnlt'.  ao"oeM<:  intr»  -  afpesxi.  Pa.  Soio. 
Htgnam  -  lignnm  =,  Da.  Nom  Ti-dentnr  "  oonre-nir*  heo  s  noptiis  ? 
Pa.  Non,o-pinor3DaT«.  Da.  O-pinor  ",  nams.?  non  reot« s  aooipit. 
Certa  -  res  eat  s.  etiam  -  puer"»  inde  "  abiens  -  oon?e-ni  Ghremis» 
Oler»  et  -  pisoiooslos  mi-notoi  "  ferr*  oboI«  -  in  oesnam  seni. 

EtEuju  V.YllL  45. 

Qnod  des  -  paolal"»  s  est,  nf-oe8s«  est  «  mnlt""  ac-cipens  s  Tbaidem» 
Ut  tao  a-mori  s  soppedi-tnre  «  possit  -  sine  sompsta  tao. 
Ad  5mni«  -  hsDo  magis  =  oppor-lanos  ",  nec  magis  -  ex  ossa  tao, 
Nem«  est.  -  principio  s  et  habet  -  qood  det  « :  et  dat  -  nemo  s  laigios. 
Fatnas  -  est,  inssnlsns  -,  tardas  »,  stertit  -  Doete6q««  s  et  dies. 

EtAdelph.  Y.IV.   1. 

Naiiq«u>  ita  -  qnisqoam  s  bene  sab-docU  «  raaon«  -  ad  vistam  foit, 
Qnin  res  -,  etass,  nsos  -  semper  M  aliqoid  -  adpoistet  nof  i ; 
Ahqnid  .  moneats,  nt  flla  -  qon»  te  «  scire--  ciedas  s,  nescias ; 
Et  qom  -  tibi  postaris  -  prim»,  in  «  ezperi  -  und<>  ut  s  repndies. 

Hecyrct  denique  illa  III.  V.  20. 

Ego  me  -  Bcio  casTisse  -,  n«  nlla  "  merito  -  contasmelia 
Wer*  a  -  Tobis s  possit  -:  idqoe  »  si  nnnc  -  memorar«  shic  velim, 
Quam  fi-del»  anim«  s,  et  be-nigno  in  "  iil«  et  -  clemensti  foi, 
Vere  -  possnm  s;  ni  f  ex  -  ips»  h»c "  magXs  Te-lim  ressciscere. 

Sed  de  hac  trockaki  cataiectki  specie  hflec  satis.  est  et  alia  cata* 
iectid  species  quam  cretici  loco  daudlt  molossus,  qui  versus  Sca- 


DE    METRIS    COMICIS.  d* 

Boa  HepliMluAu  dicitur ;  sed  nulla  h^jot  gaum  ezempla^imt  in 
Terehtio»  nihil  igitur  opus  ut  de  eo  plura  hic  dicam. 

Eat  vero  in  trochmco  genere  preeter  has  specieg  insignis  etiam 
^Hmeter  eatakcticuiy  seu  posterius  bisegmentam  tetametri  catalec- 
tid,  cujus  hsBc  forma  est 

Phomt^onein  s  Pnomuo» 

Hujus  generis  versiculi  singuli  tantum  occurrunt,  nec  sflepius  si- 
mul  repetiti  scsnam  vel  scflenee  partem  conatituunty  sed  tetra- 
metris  eleganter  immiscentur.  lis  tamen  parciug  utitur  Teren- 
tiufl.    Ezempla  sint  hffic. 

Prab  de""  -  alq*»  hmnisnmB  fidem.  Andr.  I.  V.  10. 
Qood  •*  ab-eMet  aloBginB.  Adilph.  IV.  I.  8.  et 
Diotin-,  BOB  edes|»ol  seio.  Hm.  IV.  1. 5. 

Primum  etiam  h^jus  versus  biBegmentum,  seu  dimettr  acata- 
kctus  est  Plauto  frequens,  sed  apud  Terentium  nusquaro.  Nec 
omittendum  est  apud  Terentium  Andr.  IV.  1. 14.  unum  esse  ex- 
emplum  trochaki  tetrametri  hrachycataUcti^  cui  scilicet  mteger 
pes  deest  ad  tetraroetrum  complendum. 

Non  TereBtur  =  :  illio  nbi  nibil  H  opns  est-,  ibi  Tesrentnr. 

His  de  trochaico  genere  dictiSy  in  quo  lector  nullam  difficui- 
tatem  sentiet  qui  hsec  exempla  probe  tenet,  nisi  quee  ex  licentiis 
oritur,  siquidem  metrice  legere  expedite  queat,  omissis  literis 
quffi  per  synalcepham  eliduntiur;  transeo  ad  jamlncum  genus, 
quo  maxime  comici  veteres  utuntur,  ut  sermoni  et  rebus  agen- 
dis  omnium  commodissimo.  De  hoc  autem  genere  sciendum 
est,  quod  in  paribus  locis  pedem  illum  postulety  unde  ipsi  no- 
men  est  Atque  hoc  ex  ipsa  versus  ^Vi9R6tct  natura  profluit,  cum 
atrochittco  derivetur»  qui  jambicus  fit,  si  prindpio  syllabam  vel 
semipedem  apponas;  quod  cogttatum  etsi  neminem  fugere  po- 
tuissety  si  de  trochako  genere  rei  metricee  scriptores  primum 
agere  coepissent,  nesdo  tamen  an  cuiquam  in  mentem  venerit 
ante  Doctiss.  Bentleium  nostrum.  Is  certe  primus  id  me  sum- 
monuit  ante  annos  coroplures,  curo  inter  vario  sermone  coAfabu- 
landum,  de  Terentii  versibus  forte  verba  faceret»  pauca  quidem, 
sed  quse  homini  non  prorsus  h/iojiaf  satis  essrat.    Hoc  autem 

VOL.  11.  N   * 


vii*  DE   MBTRXS   C0MICI8. 

^paoto  ByUaba  brms,  qum  in  4ro6kmco  vemi  acciBdU  Ant»  in 
jamhko  tertmm  «edem  occupalnt>  i.  e.  «ectaiiis  pes  erit  jam- 
hm,  atqute  ita  porro  m  ccfteris  pMribus  Iocib.  Sed«a  veteres 
comici  usi  suiit  Hcentfa,  ut  in  omni  sede  prsBter  i^Buun  apmi- 
deum  vel  spondeo  parem  reciperent,  unde  okui^  non  ninor 
metrorum  in  hoc  genere  congeries,  quam  quee  genus  trochaicum 
ingreditur :  sed  ab  hac  nova  pedum  compositorum  mole  lector 
liberabitur,  cum  perspiciet,  quomodo  versus  jamlncus  a  trochaico 
deducatun     Trochaici  tetrametri  catalectici  exemplum  hoc  erat. 

Phormirmemsl^ormi-onem  "  Ph4mmi-<meMKd^harmio, 

appone  syllabam  principioy  et  ex  hoc  versu  fiet  jambicus  tetra- 
meter  acatalectus, 

Prdh  Phdrmiimem,  Phormienem,  Phormionem,  Phormio, 

quod  in  metra  jambica  distinctum  hanc  formam  induet, 

Proh  Phor-mioanem  Phor-miosaiem  Phor-mio=nem  Phor-mio, 

quo  nihil  invenustius ;  sin  sjllabam  quam  principio  addideras, 
virgula  apposita  a  sequentibus  abscindas,  metra  quse  supersunt, 
erunt  omnia  eadem  quee  prius,  nempe  ditrochcei :  unde  sequitur 
jambicum  tetrametrum  acatalectum  commode  spectari  posse,  ut 
compositum  ex  syllaba  seu  semipede,  tribus  ditrocheeis,  «t  •cre- 
tico  seu  dactylo,  cum  ultima  versus  syllaba  communis  ait ;  aot  ai 
primam  cretici«yllabam  in  duas  breves  resolvas,  proceleasmafttoo. 
Ut  sdas  igitur,  an  hujus  generis  versus  sit  nomeris  suis  integec, 
non  opus  est,  ut  ad  pedes  jambicosy  seu  metra  ex  iis  oompoBita 
confagias ;  rejecta  ab  initio  syllaba  vel  aemipede,  qui  scope  dua- 
buB  constat  syllabis,  qusere  modo,  an  «upereint  tres  ditrochsdi 
€um  cretico,  vel  pede  cretico  pari :  qnod  si  rem  ita  se  habere 
compereris»  certo  scis  ad  versum  recte  constitttendum  nihil  de- 
siderari ;  quanlltas  sua,  numerus  illi  gous  constat. 

Atque  hinc  lector  clare  videat,  quantum  in  re  metricatr»- 
denda  factum  sit  oompendium  agendo  primiunde^^rodlaujog^ 
nere,  et  ex  illo  jambicum  deducendo,  contra  quam  volgo  fit ; 
cum  hoc  pacto  qui  unum  novit,  ambo  noverit ;  nuUum  erit  ei 
negotimn  cum  pedibus  jam6fCf«,  iisve  pedum  compositionibuB 
Beu  m^tris,  qu^  genos  Jambicum  eonalituuBt ;  quK  «t  soire  Jb- 


BB   IkfKTRJS    COMICI8.  oiii^ 

ber  e«l»  el  81  flciM^  tkon  iMnen  stalin  inteUigaa,  ulnipi  vQim  fx 
ib  conflatus  recte  te  Inbent»  necne;  ^uod  feciUime  digBefcamvi, 
li  AjUnbe  vel  a«i«pede  ab  iiHiio  rejeelo^  '^  irockmcum  redege* 
116.  Atque  ad  modun  bttBC>«ii^tco<  ieirmieiro*  in  hao  editione 
ubique  in  medio  versu  distinguendos  curaTi ;  ayflabeti^  eliaiii  vei 
seaiipcdem  ab  iaiftio  in  omnib«ie  jJMi^id»  virgula  reeeoui,  qiKNties 
vel  miaiffflm  dificiiltatii  inerat  ad  djgnoeeendum,  utvum  unaoH 
an  duas  sjllabas  abjicere  oporteret.  Hi\ju8  autem  generis  exem- 
pla  hcec  habe  ex  Eun,  11.  IIL  21. 

Haod '  similis  -  rirg®  est  =  ▼irgi-Dom  no^straroni  -  :  qoas  msxtrea  stodeat 
De^aiissis  -  omeris  =  esse  -,  ▼incto  "  pector*-,  ot  gnci=lse  sient. 
Si^qn*  esl  W-bitior  s  paalo  -,  pogil**  eese  *  mna%- :  dedpaimnt  oibom : 
Tem^l^si  bo-n*  ett  nastnn-,  reddont  ^  cnra-tora  =  janceas. 

EMII.V.35.. 

Adliortor  -  properent  =.  d"^  appe-ntor  "  «  Tirgo  in  -  ooQclasvi  sedel, 
Sn^spectans  -  tabnlam  =  qaandam-pict^  :  ibi  N  inerat-  pictnr*=  haec,  Jof  em 
Qao  paeto  -  Daaam  =  misiss*  -  aiant  i*  qoond**  in  -  gremi""  imbr**  s  aonon. 

His  adfungas  Heaut.  II.  1.  I. 

Qo&m  in'iqai  -sont  pasdtree  in  -  omBes  *  adale-teentes  sjodiees  : 

Qa*  seq""*>'  esio  -  oenaent = bos  a  -  poeris  "  ili-oo  naeaci  seaes ; 

Neq*^  Hlar™^  ad-fines  =  esse  -  rerom  ^ ,  qoas  fert  -  adttlesscentia. 

Bx'  sna  li-bidi  s  ne  mode-nntor  * ,  nono  qa**  est  -  non  qo^  o=!im  folt. 

Et  V.  II.  34. 

Dttm  Wtis  fo-isti  s  solos-,  dom  noU*  u  alia  -  deleostatio, 

Qom'  propior-esset  =,  t*  indol-gebaat "  ',  tibi  da^bant :  ni|Q0  s  filiA 

Poatq»»'  est  in-Tenlas  yer^,  i»-veat*  est "  caaaas|aa  t«  ex-poUenot. 

Sed  idhii  opus  pluribus  in  hoc  genere  exemplis,  cum  sint  tan- 
to  numero  ubique  obvia.  ex  hia  satb  liquet  jmabkum  iehwae' 
irum  acatakctum  h  trochako  t.  c  nihilo  differre,  nisi  quod  syl- 
laba  ab  initio  8it  auctior;  atque  hincit»  ut  sspe  iater se  miace- 
antary  quaai  generia  ejuadw  eaflent. 

Altera  ja»6ici  ietrametri  Bpeciea,  qua  plurimum  utitur  Teren* 
tiasi  qttwiua  ex  priora  oritury  ayllaba  a  fine  resecta,  est  vereoi 
jmtiouB  teirameter  cataleoticus,  ciguB  exemplum  hoc  esta* 

Proh^Pfconm-^em  s  Pkarmi-imem  U  Phomdonms  Pharmi: 

constat  nimirum  ex  syllaba  seu  semipede,  tribus  ditrocheis,  et 
spondeo  vel  peda  spondeo  pari»  anapsesto,  aeu  tribrachi  qui  ob 


«▼•  DE   METRIS    COMICIS. 

ultiinam  syllabam  communemy  anapsegti  vicem  siutinet.  botr 
igitur  modo  ai  resolvas  jambicvm  tetrametrum  cataketiam^  gta- 
tim  deprehendes,  versus  suis  nuraeris  constet  necne ;  nec  opus 
est  ut  ad  alia  metra  exigas,  ut  intelligaB  aa  ^uicquam  aul  nimi- 
um  sit,  aut  deficiat 

Sed  ut  jambici  caiakctici  naturam  idolemque  penitius  intelfi- 
gBBf  exemp}um  quod  dedi»  in  hanc  formam  refingi  oportet. 

Proh*Phcrmi-cnem  =  Pkormi-b,  proh  "  Phormi-oMm  =  PWmi. 

Hujus  enim  carminis  venustas  in  hoc  preecipue  consistit,  ut  in 
quarta  sede  sit  jambus,  isque  voce  integra  finitus.  quod  sequon- 
tia  Terentti  exempla  liquido  ostendent  £un.  II.  II,  25. 

Con^eainiDt  -  leti  s  nf^  obTi<-«m  oop^pedi  -  nari'  =  omnes : 
Ce'tari-],  lanisi,  co-qoi,  fai^tores  -  pisoastores, 
Qaibus'et  re  -  salT*  et  s  pordi-ta  pro>ifoer^,  et  -  prosom  =  ssepe : 
Salotant  - :  ad  oesoam  ▼o-can.t :  ad  ^  ventom  -  gratoslanl^r. 

Et  III.  IV.  1. 

Hei^^aliqaot  -  adoIesMento-Ii  oo'imos  -  in  Pisneo 

Id'  hono  di«B  ^  ot  de= symbo-lis  esi^semos  -.  Chmre*»  s  ei  rei 

Pm'feoi-moB :  dat*=  anno-Ii :  looiis  ",  tempos  -  constistotom  est. 

Fta'teriit  -  tempuss,  qo<*  in  lo-co  di»ct"B  est,  pa-rati  nibil  esL 

Hom»'  ipse  -  nqsq,»»»  est  s :  neqoe  soi-o  qoid  "  dio*",.  aot  -  qoid  con^eote v. 

Nono  v^'hx»  ne-gotisoete-ri  de"der«,  ot  -  illom  -  qossram. 

CluibmaddeUl.Y.AAi. 

D""  hsBo'  meoom  -  repoto,  adasoersi-tar  la"Tat«  io-terea  =  ▼irgo : 

It',  lavit-,  rediit  s ;  deiod*  e«n.  in  leot»  "  ilbe  -  oonYoGBoaront. 

St?  ex'8peotans -,  si  qoidsm<u  impe-rent.  renit "  on»,  beos  l"-,  iiiqoits^ 

Dore 
€ap^  hoc  fla-bellam  ^  Yentol"»  -  hoio  sic  « laoito,  -  dom  la  s  vamor : 
Ubi'  BOf  la-Terlmoss,  siTo-les»Ian?at«.  ae-oipios  tristis. 

In  omnibus  his  exemplis,  in  quarta  sede  eatjambus  in  integnm 
vocem  absoluttts.  atque  ita  pleromque  fit ;  ne  tamen  hoc  perpe* 
iuum  putesy  est  etiam  ubi  hanc  sedem  occupet  non  niodo.  tri- 
brachys,  qui  est  tempbribus  jambo  par,  sed  etiam  spondeus,  et 
spondeo  par  anapeestus»  isque  non  voce  integra  finitas.  quod  li- 
quet  ex  his  Hec.  11. 11.  5. 

1.  La.  Phi'dipp«,  et8<  -  ego  meis  s  m«  omni-bos  8ci«  ^sse  "  -  ad-prim<  -  obaec? 

qoentem, 
?.  Sed'  noB  ade^  •  ot  mea  =  facili-tas  cor"nimpal  -  iIlor°"  animos : 


DE    METRI8   COMICIS.  ct"». 

S.  Qaod '  la  tl  i-idMB  fiiMBres,  bm^  -  ia  i«>  «t  *  aottrui,  et  -  tuUi—  id  s 


4.  Nane'  vide»  ia  -  illisaniiii  po-te8tat«  ■  etM  t*  -.  Pb.  Heift  -  vero. 

5.  La.  AdTi  m  he-ri  de  s  fili» :  vt  Tenl  ",  itid«"  iD-oert""  «aniiti. 

6.  Haod'  tta  de-oet,  si  =  perpeta-un  vie"  eei*  od-finiatat*»  linno, 

7.  Celare  - 1*  irur.  ef  qaid  -  eet  peo"eal""  n  -  nobis  a» profer : 

8.  Ant'  eare-feilendo  9,  oat  par-gaodo  ",  Tobis  -  oonri-feoMM. 

In  horum  Tergaimi  gecundo,  terdo  et  gexto  m  qiiarta  sede  est 
anapttBtas ;  in  quarto,  quartam  sedem  occttpat^am^My  sed  non 
in  vocem  integram  deainit ;  in  octavoy  pro  jambo  est  spondeua» 
nec  ille  integra  dictione  finitiu.  adde  quod  secundus  et  tertiua 
nuUis  8unt  numeris,  nisi  pro  communi  secandi  ratione  aliam  sub- 
stituas,  quasi  constarent  ez  primo  trochakt  tetrametri  bisegmento 
sive  duobus  ditrocheeis,  etjambko  dimetro  catal,  hoc  modo^ 

Sed  Don  -  mAtfi  at  s  mea  fa-oilitas  "  coi^raiapat  -  iUor™  s  animoe. 

Qood  ta  -  sY  iden  s  fMores,  nugis  in  n  f«*  et'  nosli**  et  -  Tostr*"  id  s  essot. 

Ea  vero  Terentii  ars  est,  ut  hanc  in  numeris  pertorbationem 

haud  &cile  myenias,  nisi  ubi  res  ipsa  quoque  de  quibus  agitur 

pertuibatiores  sunt    In  rebus  pacatis»  tranquillisy  leetis,  secundis 

numeri  quoque  festivi  sunt,  nec  leniter  modo  sed  et  jucunde 

incedunt:  versumque  ita  constitutum  in  vera  sua  bisegmenta 

£Mule  resolvas»  jambicum  scilicet  acatdectum^  etjamb.  dimetrvm 

catalecticum,  ut  in  hoc  exemplo, 

&^lHtaal  -  ad  eesnam  votmU  ",  a<f  MOlaai  -  gntuekMtmr. 

atque  hoc  bisegmenta  s«pe  seorsum  posita  versiculos  constitu- 

unt,  et  quibusvis  tetrametris  permiscentur. 

Majoris  bisegmenti,  seu  jambici  dimetri  acatalecti  ezemplum 

fictum  hoc  sit. 

Proh'  Phonm-mum  s  Phorwuo,  —  Tora  antem  hsBo. 

1.  Voniiar,  qoors"*  eBTOdoret.  Andr.  I.  II.  5, 

f .  lfise'nun  me  -,  qood  Torb"^  s  andio  f 

5.  Qaod'  si  fit  -,  pereo  sfoaditos. 

4.  Nom'  qaid  ego  -  dloom  s  de  patve?  Aadr.  I.  V.  6.  10. 18. 

5.  llogi'tarB  -,  qoaa  di&iioiie  sit. 

6.  Qood'  potoru-,  ab  ea  a  pellitow  Ban.  II.  I.  3.  9. 

7.  lu'  piors»  ob-lttns  s  siim  moL  U.  UI.  14. 

Ut  horum  numeros  teneas»  censendi  sunt  constare  ez  syllaba 
seu  semipede,  ditrocheeOi  et  cretico  aut  cretid  vicario  proce* 
legsmaticO)  ut  m  exemplo  quinto. 


6vf*  Dfi  METBIS   COHICia 

Alterius  bttegmenti,  me  jamhki  dmetri  cai&kciki  exenqpkim 
fictum  sity 

Preh'  Phormionm  s  Phormi ;  Tera  aQtem  luec. 

Date'  :  mox  eg*  *  Iwe  re«rwt<Mr.  Amlr.  III.  II.  5. 
Id  a'nDS  nfl^  u-dienm  a  feeil.  Adelpli.  IV.  IV.  9.     ' 
Ad'grediar  -.  Baoebiassalve»  Heo.  V.  1.5. 

ned  hflec  apnd  Terentium  rariora  smit ;  ex  tribtis,  qtrae  adtiaxi,  dao 
prima  snntverswim  Bacchiacoram  chrasulee,  de  quibus  suis  loei». 
Hig  de  trochaids  et  jambicis  tetrametris  aeatakctis,  eataiecti' 
cis,  earumqve  hisegmentis  dictis^  paucula  adficenda  miat  de  versibuff 
hypercakctids,  quos  si  conferas  cum  tr^kaico  tetrametro  aeatth 
UctOy  videbls  alios  asse  una  syllaba  a  fine  auctiores,  aliot  rero 
una  syHaba  auctiores  ab  initio.  prioris  geaerls,  troehnei  seiBcet 
tetrametri  hypereataleetici,  svnt  hi ; 

Ne  t"  boc  -  mihi  poBtterios  -  dioas  *>,  DaTi-fitotom  soouiU^^  •  et  doUs.  And, 

HI.  U.  99. 
Adoara«  -  nt  de  ;a  leotet  -  hio  noi  '■«  ill*  «x-olaaMt  =  mioime  -  gentiiuii.   Eun^ 

IV.  1.  11. 
tteppe-Hsd  s  tibl  qvod  -plaeeot  >,  m  dm#"*  -  etiaa»  si^  St.  lHi  IhUaaiik 

Ta  for-tawos  qoid  me  -  fiat  U,  parvi  -  pendis  sdQm  tlU  -  oonsolas.  IV.  lU.  37. 
Jambici  tetrametri  hjfpercatalectici  hi  sunt ; 

Ego'  de  me  -  faoio  s  ooojeo-tozam  "  iiem<*  est  -  rneor™  8siiiioor<^hodie.    Heaut. 

III.  III.  13. 
QoiA'mihtiiri»4aet«esta.  CuPtrgia.herqlen.  &Y.Vefiui*dieosqvodTi- 

detor.  21. 
Ooi'  qoaiito  -  fherat  s  pmrta  «  bfllos  \  abitb -  gentl**^ s  agei*  tt-tatem.  Ar. 

m.  I.  4. 
9in  bes  hj/percatwketicos  conferas  cum  «kriuM|ae  generis  c«f dbc^t- 
ciSf  priores  sunt  trochako  catdUctko  uno  pede  auctioreSy  postei» 
res  2Memj4smkiewm  CMtaketkum  uno  pede  excedunt^  sed  de  his 
satis,  quorum  usus  tam  infirequene  est,  nt  otriusque  generis  in 
toto  Terentio  vix  plus  decem  sint. 

Quod  ad  hotum  vero  bisegmenta»  nesciQ  an  trochmci  t*  k  pos. 
teriore  usus  sit  Hec.  IV.  I.  4. 

Qood  si  -  resoinift  pepe-n«ae  eam. 
E^Jmbkit. k.  peiore,  Emu  IL  L 6. 

He  iTstaotikm  k-lqw)  a  patkf*  aoltte. 

Licet  utrumque  Plauto  sit  satis  firequens. 


DI   IfSTKIfl  COMICM.  «ifi* 


HiBtf^vdligAt^^iiocei^-wiJmtiipim  irimetrum^  qmm  Lgtf» 
ni  senariim  dixm»  wui»  Imge  nuhilliriiiWi  et  «ommni  «h»» 
ine  «  «coMQiB  poetjs  £«queBAiifeiiiii$  oijiM  tanU  vniMfit»  ut 
Q«inelilMUiii8  diKerity  elian  Teraoiii  scripta  fdus  graim  hgikitwm^ 
n  imkrs  xjti MSTMe  a^tu&ad.  AA  ^enm  hs^  mxmXitmtimmm 
inteUigendaQi,  ei  ^  frobe «tenet ^ttde /ambieo  ieirmaetpo  «o» 

lA  aiMDiam  revofetiqufleiwc  Biut, 

xTon  Pnomii-onMii  s  Fn^nmt-oiMiii  *  PnOfHB-oinnii  ss  PROfnio. 

Ex  hac  unum  quemvis  ditrocheeum  eximat,  refiqua  jambicum  ^rt- 
meirytn  conficlent  hacforma, 

Proh'  Phonrd-onm  =  PAonm-oMm  s  PWmto. 

Ut  trimetri  igitur  numeros  statim  ac  audieris  teneas,  constare 
censeas  ex  syllaba  9eu  semipede,  dsobus  dBtrochaeis,  et  cretico, 
seu  proceleusmaticoy  qui  cretico  par.  si  trimeirum  in  has  partes 
resolvBs,  ilico  deprehendes  absque  aliis  amdliis,  integer  sit  nec&e. 

Hujus  genens  omnia  ubique  plena  sunt.  exempli  loco  tint 
hffic  ex  Eufu  I.  I. 

Qaid'  igitnr  -  (aciain  ?  ?  non  e-tun,  ne  =  nanc  qnidem 

C™  ac'oettoir  -  uivfi  ?  aod  =  potioB  -  ita  me  =  oompBrem, 

Non'  perpe-ti  merestricam  -  contosmeliaa  ? 

Ex'clarit  - :  rovooat  = :  redeam  -  ?  oop,  ai  =  m*  oboeoret. 

Siqaid«*'herc)e  -  pofsias,  niliil  pri-aa,  neqaesforUoi: 

V^ram  ■*  tn-oipies,  =  neque  per-tendes  c  Davicer, 

j^lqve'  Bb»  pa*li  non  -g  poterie  ,  onm  nem®  s  ezptftei, 

Wfeota  -  pao«,  altx^  s  ad  eam  Tenies  s:  indicans 

Tfi  a'fflai*,  et  -  ferre  s  non  poss*  -  ;  act™^  eat  s  ilicet. 

Pe/isU.  e-ladet =,  nbi  te  -  ▼ictom  s  seoserit. 

Sed  quod  de  nonnuUis  tetrametris  dixi,  de  irmetrie  quoque  qai- 
busdam  4icendum  est,  aliam  scilioet  secandi  cationem  interdum 
adUbendam  esse,  ne  legitima  verborum  pronuntiatio  nimium  vio- 
letuiCy  et  numeri  invenuste  incidantur.  sed  vix  iria  sunt  in  toto 
Terentio  hujus  generis  exempla :  duo  tantum  scrihenti  hsc  oc- 
ourrunt,  quorum  alterum  est  in  Euru  IIL  JL  52. 

•^romit-tamai  s  commis-satam  s  ta '  PampbUam. 
akemm  in  Heaia.  II.  III.  66. 

ffaeile  -Mbei  sdeD*d«ri»  Id  s  fie'ri  too. 


CTiu*  DE   METRIS  COMIt^Ig. 

hos  ▼enusy  ut  aliquo  Bmt  numero,  vides  resolvendos  ease  in  daos 
ditrodum,  syllabttn  seu  semipedeniy  et  creticnm. 

De  hoc  autem  caiminisgenere  unum  porro  monendum  re- 
fltat ;  nempe  ut  in  tetrametris  generibua  aunt  quidam  Tersua,  qui 
mensuram  trochaici  tetrametri  catakcticif  etjambici  tetrametri  ca- 
taiectici  uno  pede  excedunt,  ita  in  hoc  genere  sunt  quidam»  qui 
uno  pede,  justo  trimetro  proiiziores  aunty  quoe  jom^tcof  eeptemt* 
rios  dicasy  quales  pauculi  sunt  in  Terentio,  plures  apud  liaatum; 
de  quorum  tamen  magna  parte  merito  dubitari  possit,  utrum  sa- 
tis  sani  ac  sinceri  sint.  hujusmodi  sunt  hi  ex  And.  IV.  IV*  S. 

Pter'  heral«Mt-.  miiliMr :;,  tan  ad-poniiitls  hmie?  vbl  -  iUio  eat? 
Et  V.  6. 

Qvid'  tnrb*«  est  -  apfid  foBmm  ?  qiiid  -  iUic  s  hominaii  -  litigut  ? 

Hic  quidem  versus,  si  singulis  sjllabis  deturmaxima  suaquan- 
titas»  erit  T.  t.  c.  sed  id  parum  convenit  homini  perturbationem 
roagnam  simulanti,  et  prsB  metu  n^tim  verba  prsecipitanti :  quid 
quod  nullum  certum  est  in  Terentio  exemplum,  trochaicum  te* 
trametrum  catalecticumjambicis  trimetris  immiscendi.  nec  nisi  ra- 
rissime  fit  apud  Plautum.  vid.  Heaut.  1. 1.  20.  Aliud  autem 
eeptenam  exemplum  habemus  hac  ipsa  in  scsena,  v,  16. 

Mi^rom  Ter®  -  impitsdenter  -  mnlier  s  ti  &cit 

Mere'trix.  Ch.  Ab  -  Aodri^seet  an-cfll*  hmo  s ,  qiiant"^Jii-telligo. 

Si  meretrix  non  e  margine  traducta  sit,  vel  coUocanda  est  post 
muUery  et  sic  prior  erit  septenariuSf  aut  sequenti  apponenda 
est,  ut  hiC)  et  tunc  ille  uno  pede  augebitur.  his  addas  Hec,  III. 
IV.  16. 

Ei«'  etiam  -  to  mno  s  hio  staa-  ?  Pa.  tt  qaidem  a  t*  ezapec-toi  Pa  b.  Qaid  est  ? 

sed  hujus  versus  lectionem  milii  suspectam  esse  ad  locum  dixi. 
Superest  ut  moneamy  versibus  tetrametris  et  trinutrisy  preter 
coUl  illa  de  quibus  prius  dixi,  interdum  immisceri  brevissima 
qusedam  commata;  unius  syllabiBy  ut  noUf  £un.  IV.  IV.  Sd. 
duanmiy  ut  injuSf  Phorm.  V.  VIII.  44.  trium,  nt^s  ipse^  qui 
est  jambicus  monometer  cataL  £un.  II.  III.  28.  Occidi.  Eun^  IL 
III.  1.  et  Dorio,  Fhorm.  III.  II.  1.  qui  sunt  trochmci  monometri 
caiaL  quatuor,  seu  quee  metrum  jamb.integrum  constitnunt,  ut  - 


DE   M£TRIS    COMICIS.  cU* 

qmdiUndui?  And.  I.V.S*  Esae  denique  qutt  metrum  jm- 
MciMi  hfpercai,  constituunt,  ut  dUcrucior-ammi ;  Adelph.  IV. 
IV.  1. 

Eat  qoidem  in  Tulgatis  editt.  exemplum  etiam  commatis  jam" 
hid  dimetri  hrachfcaUiUcti :  Pfaorm.  I.  IV.  18.  Hom^nem,  Ak. 
Sid^ilUco.  Ox.  ffem.  Sed  kominem  ad  ▼ersum  preecedentem 
rejiciendum  essey  «d  locum  dixi :  nec  plus  uno  hi^uf  generii  me- 
mini  apod  Phuitum.  Pen.  IV.  IV.  116. 

Ab''  argenl«»*  *  effer  huc. 

Hii  paucis  absoWi  quicquid  scire  opus  est  ad  intelligendum 
omnia  ilia  carminum  genera,  quee  a  trochcto  vel  jambo  nomen 
suum  sortiuntur  ;  quatenus  ad  metrorum  Terentianorum  intelli- 
gentiam  eorum  cognitio  necessaria  est.  De  his  autem  duplex 
qusstio  moveri  potest ;  altera,  quamobrem  tantam  carminum  va- 
rietatem  adhibuerit  Terentius,  et  non  potius  intra  trimetros  ste- 
terit,  quod  Toluit  Quinttlianus,  Consilii  hujus  rationem  multi  e 
rebus  ipsis  petendam  arbitrantur,  et  Terentium  variis  versuum 
generibus  usum  faisse,  ut  rei  de  qua  agjtur  naturam  numerorum 
concinnitate  spectatorum  oculis  melius  subjiceret.  sed  vereor  ut 
hoc  responsum  satis  firmumsit,  cum  locorum  inspectione  constet 
in  fabulanim  partibus  maxime  inter  se  dissentientibus  idem  car- 
minis  genus  adhibitum,  in  continuis  autem  negotiis  diversa.  £st 
quidem  ubi  nuroeri  rebus  mire  conveniunt ;  causam  tamen  tantce 
yarietatis  opinor  hanc  unicam  fuisse,  ut  eo  magis  poeta  specta- 
tonim  animos  reficeret  et  tsedium  levaret ;  cum  ipsee  etiam  ora- 
tionis  virtutes  fastidium  pariant,  nisi  gratia  varietatis  a^'ut8e. 
Gaudent  enim  omnes  varietate,  et  sicut  oculi  diversarum  aspec- 
tu  rerum  magis  detinentur,  ita  aures  crebris  numerorum  atque 
adeo  versuum  mutationibus  oblectantur.  Quod  cum  ipsius  Quin- 
tiliani  judicium  sit,  miror  voluisse  elegantissimas  Terentii  fabu- 
las  solis  trimetris  astringi,  cum  et  alia  genera  sint  venustissima, 
et  sine  illis  gratissima  numerorum  varietas  omnis  fere  periisset. 
Hinc  est  quod  in  sccenis  quee  ex  tetrametris  solis  constanty  ssepius 
de  alio  genere  ad  aliud  transitur ;  sed  hoc  tanto  fecit  judicio 
Terentius,  ut  in  ipsis  quoque  narrationibus  ad  aliam  remtransi- 

VOL.  II.  o  * 


cx*.  DE   METRIS    COMICIS. 

tug  simul  fiat.  vid.  Eun.  IL  II.  24.  et  III.  V.  44.  In  hac  de^ 
que  versuum  yarietate  Latipi  secuti  sunt  GracoB,  Graci  vero 
naturam,  cui  semper  grata^st  vicissitudo. 

Quod  ad  alteram  qucestionem,  cur  diversorum  generum  ver- 
stts  Terentius  misceat,  et  nune  trimetrum  tttrametrisy  nunc  tetra^ 
metrum  trimetris  iiiseraty  nunc  in  divernis  teirametronm  generi- 
bus  idem  faciat ;  hoc  quoque  factum  arbitror  ob  easdem  fere 
causas,  et  ut  in  prolixioribus  sceenis  donnitans  lector  ad  aures 
arrigendas  excitetur ;  sed  semper  commodis  in  locis,  et  ubi  res 
ipsa  mutationes  cjusmodi  vel  suadere  ^el  pati  saltem  videatur. 
Duo  vero  genera,  quod  antea  monui,  tam  parum  inter  se.distant, 
ut  eorum  mistura  merito  nulla  censeri  debeat,  trochaicum  dico 
t.  c.  etjambicum.  t.  acat.  cum  sola  inter  versus  eos  differentia  sit, 
quod  alterum  ab  initio  alter  una  syllaba  vel  sefuipede  excedat. 
Atque  heec  de  trochaicis  et  jambicis  generibus  dicta  sint.  Sunt 
vero  in  veteribus  comicis  prseter  hflec,  exempla  qusedam  gene- 
ris  etiam  pseonici,  versus  jBcilicet  bacchiaci  et  cretici;  quos 
apud  Plautum  magno  numero  et  in  omni  fere  fabula  inveniasi 
sed  in  Terentio  tam  pauci  sunt,  ut  ne  uni  quidem  paginse  im. 
plendse  sufficiant :  de  quibus  ad  loca  sua  satis  dixi,  ut  iis  hic  im- 
morari  plane  supervacaneum  sit. 

Pergo  igitur  ad  alteram  hujus  instituti  partem,  eamque  longe 
difficillimamy  de  Ucentiis  dicere,  quibus  veteres  comici  usi  simt, 
earumque  modos  et  rationes  exponere.  In  quibus  mtelligen- 
dis  cum  viderem  me  parum  adjutum  a  rei  metricee  scriptori- 
busy  quorum  tractatus  hac  in  parte  sunt  supra  quam  dici  potest 
steriles  et  jejuni,  cum  eorum  nemo  in  rem  altius  penetrarity  aut 
quicquam.  solidi  tradiderity  prseter  vulgaria  illa  quce  in  triviis 
nota  sunt;  decrevi  ante  omnia  Ucentiarum  causas  et  origines 
quantum  potui  investigare,  et  nisi  plurimum  fallor,  queenam  fue- 
rinty  non  obscure  deprehendi. 

In  primis  igitur  sciendum  est  licentias  comicorum,  quod  ad 
partem  earum  longe  maximam,  nnius  esse  generis,  et  in  id  ferri, 
ut  popularem  pronuntiandi  consuetudinem  reprsesentent.  Cum 
enim  comoedia  in  eo  tota  sit  ut  vera  vitee  humanse  sit  imago» 
non  satii  erat  eas  sibi  materias  sumere,  quee  equotidiana  vita 


DE    METRIS    COMICIS.  cxi* 

•aseiit  depromptay  humilemque  illum  et  depressum  populi  ser- 
monem  imitari ;  oportuit  insuper  eandem  quoque  pronuntiandi 
rationemy  quantum  poterat|  aBsequi,  qua  populus  in  congressibus 
et  coiloquiia  fiuniliaribus  uteretur.  Hic  Terus  Ikentiarum  fere 
omnium  fona,  quee  tantum  eruditis  negotium  fecerunt ;  hinc  est 
quod  comicis  poetb  licuit,  quod  alii  nuUi  poetarum  generi  con* 
cessum  est.  Ceiera  poemata  scripta  sunt  ut  legantur;  comoedi» 
vero  (ut  tragoedice)  ut  audiantur.  Ut  igitur  eonim  numeros  in« 
telligamus»  et  verborum  modos  lite  eestimemus,  non  tam  ad  lite- 
xas  quse  se  oculis  ingerunt,  insitamque  earum  quantitatem  atten. 
dendum  est,  sed  ad  sonos  quos  efficerent  cum  in  ore  populi  fer* 
rentur^  qualesque  ad  aures  accederent. 

Quomodo  verba  pronuntiarent  Veteres  Romani,  ea  prseser- 
tim  quse  in  colloquiis  sunt  frequentioris  usus,  idque  iis  tempo. 
ribusy  cum  floreret  adhuc  respublicay  nec  dum  civilibus  armis 
fracta  uni  in  imperium  cessisset,  nemo  dixerit;  nec  profecto  in 
ulla  lingua  vera  pronuntiandi  ratio  certo  sciri  potest,  nisi  ab  iis 
qui.  viva  voce  loquentes  audierint  eos,  quibus  lingua  de  qua  agi- 
tur,  fnerit  vemacula.  Nobis  igitur,  cum  Romana  ]ingua  per  tot 
jam  sflBCula  in  usu  communi  esse  desierity  longe  facilius  est  ex 
versuum  comicorum  constitutione  et  licentiarum  usupronuntian* 
di  oonsuetudinem,  quam  ex  pronuntiandi  modo  versuum  et  licen- 
darum  rationes  investigare.  Hoc  tamen  nemo  non  sentity  qui 
vel  leviter  animum  ad  hsec  advertat,  in  sermone  et  coUoquio  fa« 
miliari  verba  multa,  eapreesertim  que  in  frequentissimosuntusuy 
quseque  nuUam  in  se  emphasin  habent»  nec  sententiam  multum 
adjuvant,  sed  quasi  vincula  qundam  orationis  partibus  invicem 
nectendis  insendunt,  quales  sunt  articuli,  prsepositiones,  inteijec- 
tiones,  conjonctionesy  et  adverbia  non  pauca ;  nemo  inquam  esty 
qui  jaon  sentit  hujusmodi  verba  quodammodo  prsecipitari  et  ni- 
mia  celeritate  ferri ;  in  verbis  etiam  vel  prolixioribus,  vel  durioris 
soniy  quseque  diffidUus  proferuntur,  Uteras  alias  emolUri,  alias 
supprimi,  vocesque  aUas  in  medio,  alias  in  fine  syUaba  truncari, 
verasque  syUabaram  quantitates  mire  corripi;  multis  denique 
modis  effici  ut  quam  minimum  temporis  inter  confabulandum  . 
vierbis  proferen^is  insumaturi  uisi  ubi  vehementior  loquentis  afi. 


€xii»  DE   METRIS    COMICIS. 

fectus,  aut  rei  de  qua  agitur  natura  postulet,  ut  in  hoc  vel  iUo 
▼erbo  iusignior  mora  fiat. 

Si  quis  adeo  haram  rerum  incuriosus  est,  ut  nihil  unquam  de 
pronuntiatione  linguee  gibi  ▼emaculee  cogitarit,  quid  ▼elim  fadle 
inteUiget,  si  in  animum  revocet,  qu^d  ipse  senseriti  si  unqoam 
homincs  exteros  audierit  sermone  peregrino  et  sibi  prorsus  ignoto 
coUoquentes.  nonne  ipsi  viBi  sunt  miris  modis  ▼erfoa  preecipitarey 
incidere^  devorare,  et  dimidiata  plurima  proferre,  ut  nlhil  plane 
et  distincte  exaudiri  potuerit?  Immo  qui  eatenus  linguam  exoti- 
cam  tenent,  ut  scripta  oculis  subjecta  probe  intelligant,  iUia  ipsis 
homines  lingua  ista  confiibulantes  tanta  celeritate  ▼erfoa  ftmdere 
▼identur,  ut  non  modo  literee,  aut  syllabee,  sed  integra  etiam 
verba  seepe  eos  fugiant  quod  ▼ero  nos  de  exteris  colloquentibua 
sentimus,  idem  illi  etiam  de  nobis.  Quod  ostendit  hoc  omnibus 
linguisnaturainsitum  esse,  ut  celerlus  proferantur,  quaml^fan- 
tur,  cum  multa  quee  plene  scribuntur,  non  tamen  plene  pronun- 
tientur ;  sed  inter  loquendum  alia  premantur  penitus,  alia  muti^ 
lentur,  ab  aliis  asperi  aliquid  abradatur,  aliis  sua  quantitas  insig- 
niter  imminuatur ;  alia  denique  tam  raptim  efferantur,  ut  non 
modo  duee  tresve  syllabee,  sed  interdum  etiam  duo  vel  tria  ver- 
ba  in  unum  coaluisse  ▼ideantur. 

Ut  heec  pronuntiandi  ratio  in  sceena  etiam  servaretur,  necesse 
fuit  ut  poetse  in  ▼ersibus  compingendis  non  tam  spectarent,  quid 
oculus  postulet,  quam  quid  ab  aure  desideretnr ;  qualemque  pub< 
lice  recitati  sonum  efiecturi  essent,  potius  quam  qua  specie  essent 
tacite  lecti. 

Heec  ▼era  origo  atque  unicus,  opinor,  fons  ticeniiarmn  fere  om* 
nium,  quee  in  ▼eterum  comicorum  scriptis  occurrunt»  queeque 
tantas  offensiones  objiciunt  lectoribus  harum  rerum  imperitis,  et 
eruditis  etiam,  qui  causas  earum  in^estigare  neglexerunt.  Ple- 
reeque  enim  omnes  eodem  tendunty  ut  ▼eras  sjUabarum  qoanti- 
tates  imminuant,  et  prosodiee  legibus  producenda  corripiant» 
quo  ad  popularem  loquendi  consuetudinem  ipsa  quoque  pronun- 
tiatione  propius  accedant:  quam  dum  consectantur,  longitudo 
illa  ex  consonantium  positione  orta  fniatra  iis  obstat;  in  syllabsB 
quantitate  eestimanda  ad  ▼ocalia  sokmmodo  naturoiDy  qjaee  sjrl- 


D£   METRIS   COMICIS.  cm* 

U»  quasi  anima  est»  mpiciimi ;  si  ea  brevis  mt,  syllabam  pro  li- 
hitu  corripiunt.  Idque  non  in  ultimis  modo  verfoonim  syliaUs 
fiusticatum  est,  sed  in  aliis  etiam  quibusvifl,  mediis»  primis»  nisi 
contra  obstet  accentus ;  acutum  illum  intelUgo  tenorem»  qui  in 
omni  voce  unus  est,  syllabamque  quam  acuit  pro  ceteris  in« 
tendit,  et  intendendo  ve^  qjus  quantitati  aliquam  novam  addit ; 
cum  intentione  illa  nuyor  aliquantum  mora  in  acuta  pronuntianda 
insumatur :  alias  po^itionem  facile  negligunt,  preecipue  quidem 
iUam  quse  ex  eadem  consona  geminata  oritur,  cum  antiquitus 
ejusmodi  voces  litera  simplice  scriptee  essent ;  dem  illam  qu» 
fit  ex  muta  et  liquida»  aut  ex  quibusvis  aliis  consonis  quee  in 
vocjs  initio  connecti  possunt^  nuUa  vocali  inteiposita.  Sed  nec  in- 
tra  hos  fines  se  continuerunt ;  queecunque  consonee  brevem  vo- 
calem  excipiant,  sivein  eadem,  dve  in  diversis  vocibus>  longitu- 
dinem  qosB  exinde  syllabee  accrescit,  pro  nibilo  habent,  et  si  ver- 
8US  ita  postulet»  ilico  corripiunt :  immo,  quod  magis  mirere,  ma;. 
lunt  hac  corripiendi  licentia  uti,  etiamsi  facile  ab  ea  cavere  po- 
Uussent,  quam  vocem  dissyllabam  c^jus  prima  brevis  est,  in  di- 
versos  pedes  distrahere,  cum  crebrse  ceesur»  orationem  nimis 
exquisitam  et  elaboratamy  numerosam  nimis  et  a  pedestri  ser* 
mone  remotam  faciant 

Quod  videtur  etiam  in  causafuisse,  curtotiescreticos  quamvis 
uno  tempore  justo  longiores»  ditrocheeorum  partes  feceriut.  Hoc 
enim  ssepenumero  ab  iis  factum  quivis  facile  viderit ;  sed  cre- 
ticos  quatenus  creticos  non  receperunt,  cum  iste  pes  ab  his  ge- 
neribus  omnino  abhorreat :  hos  igitur  pedes,  licet  revera  creti- 
coBf  ac  proinde  quinque  tenqporum,  versibus  suis  immiscent  qui- 
dem»  sed  sub  aiia  quadam  specie ;  nunc  utique  dactyli,  nunc 
anapeestiy  prima  scilicet  vel  ultima  pro  correpta  habita,  nunc 
apondei,  extrita  media  vocali,  vicem  sustinent.  Maluerunt  scili^ 
cet  prosodiae  ]eges  aliquantum  vidare,  quam  a  sermonis  natura 
et  pronuntiandi  consuetudine  nimium  recedere;  cum  istis  legi« 
bus  obsequi  non  potuerint,  nisi  crebris  ceesuris  uterentur,  et  ver- 
borum  creticum  pedem  constituentium  ultimas  syllabas  a  priori- 
bus  ssepissime  divellerent.  Hoc^utem  non  modo  in  singulis  ver-» 
bis,  cum  cretico  pares  essenti  factum  est,  sed  solpe  etiam  cum 


cxiT»  DE   METRIt    COMICIS. 

do»  voees  ad  pedem  ifltuin  eiBcienduin  concurrerent.  Lioentitt 
liujus  unum  exemplum,  sed  insigne  admodum  dabo  ez  Plauli 
Trinummo.  II.  1. 172. 

Qa» '  Boqiie  fn-tora  nec  s  faeU  Bttnt  -  tunen  ildli  ■eiant. 
in  hoc  versu  coivis  manifestum  est  duos  esse  pedes  creticoSy  sed 
qui  dactjloram  plane  vicarii  sunt.  innumera  sunt  lieentiee  hujus 
apud  illum  exempla ;  nec  pauca  in  Terentio,  licet  hac,  ut  et 
allis  fere  omnibus,  Plauto  longe  parcius  utatur ;  quod  inter  pree- 
cipuas  Terentii  laudes  merito  recensendum  est,  qoi  quamvis  in 
licentiis^  sive  earum  numerum  sive  genera  spectes^  adhibendis 
tam  parum  sibi  indulserit,  sermonem  tamen  tanta  arte  tempe- 
ravit,  ut  Plautino  minus  assurgat,  et  pedestrem  multo  magis 
referat.  sed  de  his  hactenus. 

Alterum,  quod  plurimi  est  in  hoc  argumento  ponderis,  est  ac- 
centus  quem  dixi,  seu  tenor,  quo  verbum  secundum  legitimam 
pronuntiandi  rationem  modulatur.  Ut  enim  ille  non  temere 
movendus  nec  syllaba  quam  occupat,  ex  longa  in  brevem  mu- 
tanda,  ita  aliarum  syllabarum  quantitas,  ejus  praesertim  quo 
acutam  proxime  preecedit^  ab  eo  plurimum  pendet ;  et  maxi- 
manim  licentiarum  ratio  inde  est  petenda.  Quod  ut  intelliga- 
mus,  heec  pauca  principii  loco  de  natura  et  vi  accentus  probe 
tenenda  sunt. 

Primo,  in  omni  voce  esse  acutam,  eamque  unam  tantum. 

Secundo,  ultimam  nunquam  esse  acutam,  ideoque  in  dissylla- 
bis  priorem  semper  acui;  unde  fit  ut  ultimse  exilius  Bonent,  et 
obscurius  audiantur. 

Tertio,  in  polysyllabis  secundam^  si  longa  sit,  acutam  esse ; 
alias  tertiam  ab  extrema;  intra  trium  enim  syllabarum  numerum» 
sive  hee  in  verbo  solee  sint,  sive  ultimee,  acutam  semper  conti- 
neri:  ideoque,  si  plures  acutam  preecesserint,  omnes  graves  esse, 
pariter  ac  illas,  quee  sequuntur. , 

Quarto,  cum  syllaboe,  quam  acutus  tenor  occupat,  exintentione 
ejus,  nova  qusedam  quantitas  accedat,  istud  incrementum  quan"^ 
titatis  de  syllaba  proxime  prsecedente  quodammodo  detrabi  vi<i 
detur,  dum  v(»  loquentis  per  eam  rapte  fertur,  ut  ad  acutam  ve- 
niat,  in  qua  insignior  mora  facienda.  hinc  usu  venit  ut  syllaba 


DE  METRIS    COMICIS.  cty« 

«cnue  prozima  pro  correpta  habeatur,  breTiorque  acata  yideft- 
tur,  etiam  cum  ipsa  quoque  brerifl  est.  Ezempla  hujus  inlra 
afferam  darissima. 

QuintOy  accentuB  legitime  migrat  ex  penultima  in  ultimam  lon- 
gam,  quoties  voci  alicui  enclitica  adjuncta  est,  cum  hoc  pacto 
ultima  non  amplius  ultimam,  sed  ab  ultima  secundam  sedem  oc- 
cupet.  e«  g.  in  dea  acuitur  prima,  in  deaque  Becunda.' 

SeztOy  in  dissyllabis  qporum  prior  breviB  est,  altera  longa,  01 
csaura  in  diyersos  pedes  distrahantur,  accentus  necessario  mi« 
grat  in  ultimam ;  quod  ideo  licitum  fuit,  quia  fieri  non  poterat  ut 
poetse  hac  licentia  non  uterentur ;  ipsa  metri  necessitas  excusat* 
Nec  vitari  potest  in  cujusvis  generis  jomfrtcM,  quoties  versus  ab 
hujusmodi  voce  incipit ;  et  si  in  talem  desinat,  quaecunque  vox 
preecesseriti  ultima  ejus  syllaba  si  longa  sit,  a  ceteris  divulsa  fiet 
prima  pedis  creticiy  adeoque  in  pronuntiando  acuetur.  quod  va- 
let  ettam  in  trochakU  catakcticisy  qui  hac  in  parte  abjambicis  ni- 
hildifferunt 

Septimo,  in  trisyllabis  metri  conditio  interdum  mutat  accen- 
tum,  facitque  ut  e  prima  in  secundam  migret ;  cum  scilicet  syl- 
laba  brevis  ante  mutam  et  liquidam  produdtur :  ut  si  secundam 
in  vohicres  producas,  qu»  extra  metrum  et  in  ore  populi  semper 
corripitun  sed  non  licet  contra  in  trisyllabis  accentum  e  secunda 
in  primam  vel  tertiam  movere,  mediamque  licet  positione  sola 
longam  corripere ;  cum  eo  legitima  pronuntiandi  ratio  nimium 
immutetur,  nec  immutationis  idonea  satis  causa  audienti^  quo 
minus  offendatur,  se  ostendat.  est  quidem  ubi  Plautus  hac  etiam 
licentia  utitur,  sed  parcius;  e.  g.  vi  eorum  quee  quarto  loco 
dicta  sunty  corripere  licet  secundam  in  voluptatisy  sed  non  idem 
licet  in  voluptas,  quamvis  hoc  quoque  a  Plauto  scepius  fiat. 

Unum  porro  monendum  superest  de  pronuntiatione  consona- 
rum  1  et »,  quee  non  tam  dure  efferendie  sunt»  a6  apud  nos  fieri 
solet,  sed  moUiore  sono^  quique  proxime  accedat  ad  illum  quo 
pronuntiamus  y  etw;  quod  et  ab  aliis  dudum  observatum  est, 
et  verum  esse  abunde  constat  ex  resolutionibus  syllabarum  quoe 
ab  istis  literis  incipiunt,  qu®  nunquam  tam  crebrce  fuissent,  si 
veteres  literas  eas  eodem  quo  nos  modo  pronuntiassent :  cum 


CX?l' 


0E    METRIS    COMICm 


tti^jtti  tum  fuiflset  mter  ejuadem  litero  sonos,  qvlbufl  nunc  oaii« 
floiiay  nunc  vocalb  efferretur,  discrimen,  qusm  quod  ex  altera  ia 
alteram  transitum  facDe  pati  potuisset.  e.  g.  inter  pariete  et  jyor- 
gUty  quomodo  nos  efferimuay  pemimium  intereity  inter  jEKmWe 
vero  et  paryetc  parum  admodum :  sic  ttmia  et  ten-wia  idem  fere 
sonant,  sed  teiwia  et  ienioia  cum  vau,  sono  mniltumdiversasuDt. 
Atque  heec  observatio  de  veris  harutKi  literarum  sonis  est  maxi- 
m»  saepe  utiiiiatis :  o  vero  consonam  sic  pronuntiari  solere  cla^ 
rissime  ostendit  vox  cameoiy  cum  sono  referret  cnve  ne  tas.  Cic. 
de  Divin.  II.  40. 

His  autem  principiis  ex  pronuntiationis  in  sermone  &miiiari 
usitatsBy  et  accentus  natura  desumptis  innixi,  omnkun  fere  licen- 
tiarum  quibus  comici  veteres  usi  sunt,  rationes  facile  expedie- 
mus.  Quod  ad  illas,  quse  alterius  sunt  generis,  ex  iis  etiam  plu- 
res  ex  sermonis  et  coUoquii  natura  oriuntur;  aliea  hbertati  isti 
imputand»  sunt  quee  aliis  etiam  poetis  ex  metri  necessitate  con- 
cessa  est,  queeque  ex  eo  poetica  licentia  dicitufy  in  qua  Latinis 
preeiverunt  Grseci^  imprimis  vero  Homerus.  Sed  ut  distincdus 
agam  de  licentiis  hisce,  quss  ex  diuturna  Plauti  et  Terentii  lec- 
tione  observaviy  huc  fere  redeunt. 

Primo,  monosjllaba  queevis,  ea  prcesertim  quee  sunt  frequen- 
tioris  in  sermone  usus,  pro  libitu  coxripiunt,  iicet  obstet  non  po- 
sitio  modo,  sed  in  nonnuUis  etiam  vocalis  longa,  vel  diphthongus. 
Exemplo  sint  hflec. 


a 

ant 

ob 

qiod 

ab 

deio 

per 

hio 

abt 

• 

sed 

heo 

ad 

ex 

▼el 

hoo 

an 

haod 

nt 

hoio 

at 

10 

proh 

hoflO 

et 

nec 

qni 

hano 

tXq*  Vil  ftc 

OttDQ 

qoid 

hoc  obL 

Uo 

r          ett 

boc 

cam 

rem 

1 

etln' 

hinc 

dom 

qoom 

■  l 

•§; 

tant 

bem 

qoem 

h 

▼olt 

it 

jam 

qoHm 

? 

▼is  a  voU 

id 

Bftm 

1 

ii«. 

aihil 

«k 

DE  METRIS   COMICIS. 


cxtM* 


Adj  ah^  ahs,  oh,  an^  itiy  eonf  in  compositione  etiam  Sttpe  corri- 
piuntur,  cum  breris  sit  omnium  vocalis.  **  Obiervat  cuiioseque 
animadvertit  (utGelliiveTbis  utar,  1.  2.  c.  17.)  M.  Tullias  in  et 
con  preepositiones  tunc  produci  atqueprotendi,  quum  lit^r»  se- 
querentury  qu«  primn  sunt  in  sapienie  atque  feUce :  in  aliis  au- 
tem  omnibus  correpte  pronundari.'*  Quee  vero  in  sermone  cor- 
repte  pronuntiabantur,  in  versibus  quoque  CQmici  pro  arbitrio 
corripuerunt.  £t  quod  de  m  et  coh  dixit  Cicero,  in  aliis  etiam 
preepositioinibus  et  particulis  loQum  habuisse  plurimis  exemplis 
constaty  quffi  infra  suo  loco  a£Peramr  Sed  an  ad  illorum  modum 
ante  easdem  aut  alias  quasdam  literas  producte  etiam  in  ser- 
mone  dicerentur,  cum  id  non  ab  ipsius  rei  ratione,  sed  ex  linguse 
consuetudine  penderet»  nobis  fnistra  hodie  queeritur. 

Secundo,  in  dissyllabis  multb  quce  sunt  frequentissimi  in  ser- 
mone  usus,  priorem  pro  libitu  corripiunt,  si  vocalis  brevis  sit,  ut  in 


■Bte 

iode 

qnippe 

koJQf 

utoa 

inler 

nnde 

>Ule 

crgo 

btro 

embo 

illio 

eUi 

iDtu 

><jo. 

illoo 

forte 

Dempe 

o^io. 

illino 

ipse 

eocQm 

perqoe 

eue 

ip«u 

eooam 

BODqoid 

eatii 

isle 

eoqais 

esaent 

biio 

eoqoid 

nnquam 

POMO 

iftoo 

idoe 

Dftqne 

ndde 

istiAO 

naqonm 

redde 

Quibus  adeasi  hercle « nefoe  et  sive* 
Tertio,  in  dissyllabi^,  quorum  prior  brevis  est^  alteram  quo- 
que  seepissime  corripiunt.  ut  in 


1  Igus]  In  eju$,  cii/tti,  el  hujui,  nt 
prior  oorripintnr,  t  oonsonn  in  ▼oonlem 
Tertitnr,  etcnm  ▼ocali  prmoedente  diph- 
tbongescil;  diphthonKum  nntem  nnte 
▼ocnlem  conripi  nd  GrsBoonnn  exemp 
pjnm  poetis  Lntinis  fiunilisre  est ;  et 
hinc  fit  qnod  com  modi  oompositn  smpe 
«s  nbjioinnt,  etdicimns  einwdi,etiimodi, 
fttitmodf. 

f  IIW]  Prior  in  iUe,  ipt$,  et  itU,  oor- 
ripitnr  per  omnes  cnsns»  et  secandnfere 
in  HUmu,  ipsiui,  et  iitini. 
VOL.  II. 


S  Omws]  Priorem  in  omnti  Tidentnr 
pronnntinsse,  nt  Itnli  in  •gne. 

4  Nin»]  Nem  et  uoe,  oom  pyrricbii 
locomobtineroTidentnr,  opinor  pro  mo- 
Boe jlkbis  potios  hnbenjdn  esse,  et  lioet 
plnne  soribfotqr,  oontmcte  pronnntinri 
oportere,  nt  neu  et  «u;  et  iode  etse 
qnod  Ai^  oomiptn  sit,  And.  I.  III.  f  • 

Sive  indunr,  -  stne  oMcacft -  gra- 
vida  e  =  PamphUo  eU, 


czm* 


;• 


DE   METRIS   C€MiCi9. 


apud 

fonm 

bQDan 

:   "Wft.  ...  . 

taeene 

«lUtt. 

fores 

booos 

mane 

Vides 

ohem 

Idem 

malU 

nega 

'  tfdeii- 

fere 

lOTi 

malo» 

'«»»-  /    . 

Tidei 

foris 

manas 

domi 

. . .  Uce, , 

lobcns 

foru 

mknam 

•domo 

▼ide 

'  ''sedens 

beri 

nanos  fo  plMMl; 

domom 

.  amat 

erat    ' 

paniBi 

miser 

poer 

4^1 

.  ._wt 

qaidem 

mioas 

pater 

dedit 

erit 

•sfiMl 

.     mod» 

patris 

dabit 

ibret 

temeji 

*  evee 

patri 

^     dirt. 

aliest  . 

Ydot 

oves 

henui'   / 

dfiJ^t    , 

S9}^ 

alnim 

boves 

faeri 

habet^ 

potett 

ii6Tm 

faero 

bkW 

Telita 

amor 

^novo 

hcram 

solmit) 

.        ^Vk, 

oolor 

noTum 

senex 

,   .•t«4*^. 

velint 

pbdbr 

dolis 

soror 

stndent' 

▼olant 

lidem 

viris 

ucbr  ' 

iMCl' 

lobeC 

Jorem 

bonis 

abi   . 

tioes. 

,      ^^et. 

QtiartOy  in  poljsjllabis  compofiitis/  Bi  pnma  syllaba  cotiipo- 
nens  brevis  est  extra  compositionem,  in  compositidtte  quoqne 
seepissime  corripi  solere,  (qupd  de  monosyllabis  prius  bbservavi» 
quodque  yalet  etiam  in  cocnpositis  ab  ante  et  interj  exempla 
baec,  ne  plura  congeram,  ostendunt  ' 


adtetals 

abdaoo 

absarde 

adsitis 

advenis  vir6. 

affines 

ancilla 

antehao 

antiqans 


oognatas 

eoUoqaor 

commodare 

inoedo 

inoepto 

iiioertns 

indignns 

inteiim 


interest 

interininatns 

ignafos- 

ignwo 

inpingo 

ii^teUigo 

impero 

imperinm 

impmdens 


indfligenter 

ingenium 

integer 

invidia. . 

inveniri 

oblecto 


ooonltns 


Quinto,  qu»  acuuntur  in  tertia  ab  eKtrema^mterdum  acutam 
corripiunty  si  positione  sola  longa  sint>  ut  optime,  servitus^  perve- 
Um^  PampJnhUf  et  pauca  alia,  quo  cretici  mutantur  in  anapsBstos. 
idemfactumestin^ettfi^amy  licet  incipiat  a  diphthongo.  inter- 


t  Av€i\  V  ia  am  e(  similibas  vide- 
tar  in  vooalem  veiti,  et  Toees  proiiide 
pro  monosjllabb  faabeiidas  esse. 


9  Cave]  In  eavHo  etiam,  fugato,  H 
rogato  Plaatns  seeondam  oorripit. 


DE   METRIS   COMICISr.  cxix* 

dam  quidem  in  verbis  hi^UB  formn  dubium  est,  utrum  prima  an 
ultima  sit  qile  pro  compte  babeatur,  ut  in  txfeH^  centupleXy 
pcrdicHtf  &c. 

Sexto^  in  polysyllabis  syllaba  qufle  acutam  proxime  preecedit, 
sspe  corripitttr,  etsi  non  posftione  modo,  sed  et  vocali  longa  sit. 
▼i  eorum  qucB  de  accentu  dicta  sunt,  ut  in 

&rgeotiim  Biiilitreinot  ToliinUlu   .  oie&trioet 

AnuUns  inaglftratni  Tolttptatif   .  ob^direoi 

AU^xandmpi       pagYlUtnm  Toniiitatie  Tid^bAtur 

gnb^rnntor  potSeUlif  MniMotis    ^  Toriibnniini: 

■npiUleetilii. 

Plautus  hac  licentia  usus  est  etiam  ctim  syllabam  producit 
dipthongus,  ut  in  audivi,  In  nonnullis  etiam  cum  syllaba  acnta 
brevis  est,  ea  qu8B  illank  proxime  proecedit,  etsi  vocali  longa 
aniinata,  tamM  corripitur,  ut  in  amicitia  et  pudidtia. 

SeptimOy  in  quibusvis  v^bisTocalem  longam  vel  diphthongum 

finalem  sequente  vocali  corripiunt,  et  pro  arbijxio  negligunt  lon- 

gitudinem  ex  pdsitione  sola  ortam ;  et  quasvis  syllabas  pro  bre- 

vibus  habenty  quarum  vocalis  brevis  est,  siquidem  accentus  non 

eas  intendat.    Plautus  quidem  ipsam  acutam  quoque  in  nonnul- 

lis  corripuity  u^  in 

dediflie  modetl»  fenettrts  Philippnt 

neoetie  toeleste  '  ptpilltt  Philippet 

tibello  pneilttf  ttgilttt  linittrtm. 

Terentius  vero  nusquam,  quod  sciam,  nisi  in  tametsi  et  fa- 
viHct,  quas  in  vulgi  quoque  ore  corripi  solere  credibile  est.  quod 
de  aliis  etiam  maximam  partem  dicendum  arbltror. 

Octavo,  in  unam  ssepissime  contrahunt  syllabas  in  quibus  du« 
quffivis  vocales  concurrunt,  ut 

§a  in  tolea         ia  in  teitt 

is  in  hodie        ei  m  proin 
«S  in  ti0  -  «i  in  dtin  U  in  rediit        itt  in  hnio 

M  in  adeo  io  in  otiota       «o  in  doobni. 

ctt  in  dent         «« in  din 

ExempTa  hujusmodi  sunt  magno  numero, 

'  mihi  enm  eornm  faero 

faitie 


1  MiTtt]  kdi  etmAirtnntttnper  feremonofjlltbt,  toI  cerie  nrittime  ia 
daot  pedct  ditlrtbanlnr. 


CM* 


DE  IdETRIS   COMICtS. 


ai* 

eo 

eodem 

fhissenf 

•It 

rei 

eadem 

seioot 

medt^ 

•pei 

eamoa 

Tideat 

tOQf   f  per 

oBoee  fidei 

fiUi 

taoeo 

•ai»  4    ci 

iMOM        diei 

perii 

dooail 

deoi^ 

die 

aiebat 

de» 

▼io 

Ihi 

traDseontei 

do» 

qoio 

foit 

gaodu 

triom 

feisti 

jargiom 

molW 

eTeoiai 

grandiosoala 

potoerit 

meliai 

pertehiat 

tardiasoalos 

rejioiat 

•aavias 

difiUes 

eomprehendit 

introiit 

probior 

eUam 

reprehendit 

abieraip 

neqaior 

ioepUaa 

abiero 

oerUorem 

redierit 

Tie 

perierim 

qoim 

tomollaosa 

'ejieiat 

periimos. 

NonOy  verba  seepe  breviant  exterendo  vocalem  vel  syllabam 

e  media  voce,  vel  reBecando  a  fine.  quorum  prius  s^ope  dicta 

esty  alterum  apocope, 

Eodem  modo  io  dissyl- 

laba  oontraboDtor 

alletam 


siot  h»o; 

erpiU 

dixti 

sorpoit 

jasti 

eiporge 

sensU 

amisU 

aodistin 

commisti 

dixe 

promiaU 

decesse 

pnescripsti 

exoessis 

ezclosU 

soiasem 

militis 


1  MuUir]  In  hae  Toce  plorimisqae 
aliis,  io  qnibos  rooalis  prior  est  t,  ooo- 
tractio  fit  malando  %  in  oonsonaro,  qoae, 
ol  anle  diotom  est,  prononUanda  est  ot 
nostnuo  jf.  atqoe  hao  raUone  pedes  pro- 
celeoiimaUei  in  Tersoam  finibos  siepe  in 
dactjlosTel  oreUcos  oonlrahnntAr,  olin 
muUerem,  muiUm,  abiero,  perierim, 
redierit,  prm-terigrii.  qoa»  prononUandaf 
mt^yeremtmui-yeret,  ab-yerotper^^ferim, 
redrfferit,  jrntter-yerit,  neqne  sjllaba 
qn»  i  in  oonsonam  Torsam  prmoedit, 
mataUone  ista  semper  prodocitar.  hojos 
exempla  plara  sont  apod  Plaotom,  obi 
mult0r,  pofito,  probior,  et  simiies  Toces 
pjiriiiehii  leoo  sont,  qoasi  dooram  tan- 
tom  esseat  temporom. 

S  ^ieiail  lo  TOoibos  hnjoi  formm 


*  Tirginem 
elamitaas 
paolalom 

«libeim 
liberet. 


qoo  pacto 
hsB  Toces 
eoretiois 
fiant  spondei; 


prior  t  comaltera  io  ooam  coalesoit,et  • 
lom  t  doplex  oam  TocaU  prima  diph- 
thoogom  iodoit. 

3  Virginmn]  Non  saUs  conslatotrom 
in  hac  Toce  Tocalis  media  elideada  sit| 
an  prima  corripienda ;  posterios  malim, 
com  in  molUs  animadTertaS,  Tocalem 
breTom  aote  doas  consonas  qourom 
prior  estr,  oorripi.  coatraTero  afiertor 
hic  rersus  £nnii, 

Ftrgtnssndm  si6i  quitque  domi  Roma^ 


<  Sed  satis  molta  apad  £nntiim  exem- 
pla  sont»  in  qoibas  Tersos  liexameter 
ineipU  ab  aoapesto. 

4  Ltfortf]  Eadem  oontracUo  fit  io  &- 
birare,  Uberiat,  ptrieutvm,  elsimilibas». 


toE   METRIS    COMICIS.  txxi* 

Apocopes  ezempla  heec  habe. 

itMB  tan 

mUb  puvffln' 


inprouM 

•itor' 

haben 

poteif' 

▼idM 

aoimor. 

Deiktque  in  multis  non  modo  <  finale  pro  libitu  abjidunt,  sed 
>mcalem  etiam  quee  proxime  pracedit.  escempla  sunt  innumera 
in  quibus  «  abjicitur  cum  dictio  desinitin«5;  sed  vocalem  quo* 
que  cui  a^juncta  est,  resecuit  saepe  Plautus,  idque  non  in  no- 
minibufl  tantum,  ut  in  iervuSf  sed  in  yerbis  etiam,  ut  in  volumvsy 
attuUnnu,  -&€.  Eadem  quoque  licentia,  cum  tok  desinit  in  is, 
non  modo  <  abjicituT,  ut  in  fMgU^mmU^  pcrgis,  tristis,  quod  a 
Tetentio  factum,  sed  is  etiam^  ut  in  simUsy  consimiUs^  txorahihsy 
corporisy  Veneris.  Interdum  s  abjecta,  t  corripitur,  neque  s  modo 
sed  is  quoque  a  fine  detrahitury  etiam  cum-  natura  longa  est ;  ex- 
empla,  ubi  s  detracta  t  corripitur,  sunt  miUis  et  mirisy  ex  quibus 
facta  sunt  muHimodis  et  mirimodis :  posterior  quoque  in  nobis  et 
volns  eadem  ticentia  aliquoties  apud  Plautum  corripi  videtur,  et 
nonnunquam  totum  4s  abjiciy  nisi  pro  iis  legendum  sit  bis  et  vis^ 
quorum  prius  pro  nobis  antiquos  dixisse  annotavit  Festus :  higus 
autem  licentiffi  clara  exempla  sunt,  paratisy  imperiis. 

His  addas  quod  es  interdum  abjidtur  in  resy  et  res  est  ej.  eo 
ssepius  fit  monosyl. 

Atque  hee  fere  sunt  rationes,  quibus  veteres  comici  veras  ver- 
borum  quantitates  solent  imminuere,  corripiendo  nempe  et  con- 
trahendo.  £t  hi^us  generis  est  licentiurum  pars  longe  maxima : 
earum  vero  causee  ex  populari  loquendi  consuetudine  et  pronim- 
tiationis  natura  petendfld  sunt.  Sed  et  aliae  nonnullee  sunt  alterius 
generts,  qu€e  scilicet  insitas  verborum  quantitates  augent,  et  in 
prosodiee  leges  peccant,  ut  syllabas  natura  breves  producant ; 
qu«  fere  sunt  hujusmodi. 

Primo,  synalcephas  crebro  negligunt,  et  vocalium  concursus, 
nec  vocalem  ne  brevem  quidem  ehdunt,  his  preedpue  locis ;  se- 


'  1  Star'']  CLtn,  ni  fallor,  apod  Plfto-      leqoente  oonsona,  qoa  licenlio  oolla 
tUB  exempla  Bunt  faiijoa  lieentiae,  qaa      apod  Italoa  freqoentior. 
#  finnlo  in  Terbia  modo  infioiti  abjicilur 


cxxii*  D£   METRIS  COMICIS. 

quente  diphthongo,  ante  pausaniy  in  bisegmentisy  et  cnm  alia 
persona  dicCTtem  exdpit. 

Secundo^in  dissyllabis  quilrasdam  priorem  non  raro  prodacunty 
ut  ip  ei,  reif  spei*  qu®  tunc  i  duplici  scribi  solent.  Plautus  etiam 
eadem  licebtia  umu  ett  in  iuus^  suusy  eum,  deus;  qua  licentia  nulla 
minus  Tenia  videtur-digna;.  numquai&joerte  eam  adbibuit  Te-^ 
rentius*  ,.  

Tertio,  finales 'syllaibaa  brevea.in  quavis.sede  ante  diplithoii- 
gum  producunt)  ^itdmwmy  ^edMquumyinaudmt ;  nec  n<HL  ante* 
▼ocalem  quam?ia  in  bisegBtentiat  et  vi  ciesaraB ;  id  quod  Plautoa* 
ssepe  fecit  in  ▼ocibus  daotjlkiay  cum  in  vocali  exeunt  sequente 
consona;  sed  et  vacalem  breyem  |WM|Qente  etiam  ▼ocali  sepiua 
produxit  in  bisegmentisk      . 

QuartOy  re  m  compositis  scepnis  producunty  conson^  quse  ae-* 
quitur  geminandoy  ut  in  redur^  rpducoireiuUt» 

Quinto,  in  polysyllabis  8«^e:  prodncuat  antepenultimara,  coo*' 
tra  prosddic^  l^os,  siin  eam.  cadat*  aceentus^  ut  in  conventitUi, 
conductitrut^  frejectiiiaej  endmtm^  et  aliis  in  itiis  desinentibus. 
sed  Plautus  hao  licentia  usaa  est  etiMs.in  dia^llabis,  cum  endi- 
ticee  adjectione  aceentus  movetur,  jEraque^  Lacteque,  in  quibus 
▼el  secundas  produxit»  veL  quc  in  duas  syllabas  resoMt.  idem 
etiam  in  ▼ocibus  quatemis  aut  quinis  syllabis  ^onstantibus  pri-' 
mam,  bre^ein  licet,  pkis  semid  produxit»  ut  io  amarentur,  amaiori^ 
husy  amatorie, . 

Sexto,  t  et  ttbreves  in  prtnis  aut  medus  syll^is  ante  ▼ocaiem 
producunt,  ut  \\iterityfiierityyplueratyaudieratf  hahuerit. 

Septimo»  tinam  syMabaia  in  duaa  rescd^unty  yel  resolutione 
diphthongi,  at  in  hospittt,'Clim(e,  aquie^  vel  t  et  u  consonas  in  ▼o- 
cales  mutandoy  ut  in  iam,  quod  ss^  fit  dissyllabum»  larcte^  iar^ 
vatus,  milvusy  &c.  quee  mutatio  non  durai  aut  Qoacta  ▼idebitur, 
si  quee  prius  dixi  de  legkima  lit^as  has,  cum  consonee  sunt,  pro- 
Buntiaiidi  ratione,  in  animnm  revooemua.  et  hac  forte  licentia 
guid  et  que  interdum  Plauto  producta  sunt. 

Octavo,  h  consonee  ssepe  vim  habet,  ut  syllabam  brevem  posi- 
tione  longam  reddat,  vel  ut  vocalis  finalis  quee  preecesserat,  non 
elidatur.    Hoc  Plauto  perpetuum.  sed  Terentius  parcissime. 


DE  METRIS  COMICIS.  czxiu* 

Bbbc  antom  ca  fere  sunt  qim  de  lioentiis  dicenda  habui» 
«niarum  oiiaBdam  in  prorodigB  legesot  piMumtiaBBdi'  rationes  ni« 
niium  peccave  non  diffitBndamr  esti  Sediate  pleneque  omnes 
FlaudxuB  sunt;  Terenttua  elt  modum  adhibuitr  quod  i^i  licenti»- 
nun  numerum,  et  mifO'dekrcttt  aauseat,  quod  adearum  genera» 
et  a  non  paucis  penitua  id>8tinuit. 

Is  quidem  tani  caste  egh,  tam  pvorcua^fuit  in  licentiis  utendiai 
iia  praaerdm  qatt  vehm  Tetborum  quanlitatea  augent  atque  in- 
tendunt/  ut  a»pe  mjarMci^i  cam  Kccntiam  adhibitam  putes, 
dum  in  legendo  legttimffi  prommtiatieini  et  sectieni  in  ditrochse- 
oa  ebtemperiu ;  61  tiiitiett  'tetMS/a  ad^  Teroa  pedea  esigaa,  nidlam 
€A  suateatando  hcentiam  necesaariam  esse*  deprehendas.  vide 
And.  L  5.  54>  And.  I.  5. 14<.«^  And:  lY.  I.  58»  Eun.  III.  5« 
12.  Eun.  IV.  S.  2S  et4».  6J*  Eun.  V.  1.  17>  Heaut.  III.  1. 
6.*  HeauL  V.  1.  50.»  Hec.  IV;  1-.  4«.  Hec.  IV.  2.  29.* 
Phorm.  I.  2.  $6.*  Phorm.  tlL  1.  10«  Phorra.  III.  2.  44.  Qua 
eum  recogito,  Terentium  ad  Tevaavocum  quantitates  magis  quam 
ad  pronuBtiandi  rationes  animam  in  plimboa  advertisse  arbitror; 
ideoque  muto  jam  sententiam  in  iis  ex  locis  laudatis,  quibus  sig^ 
num hoc * appoaui, et  eorumaectioneB ud  venas  verborum  quan« 
titatea  refingi  velitn»  oontvk  ac  pvtdNun,  cum  notas  ad  ea  scri* 
beremy  Plautinis  Ucentiia  sequo.tumtforte  addictior. 

Sed  et  ipse  quoque  Terentiup  in  eanim  usu  nimius  videbitur 
iisy  qui  novis  solum  Augustei  aeeufi  poetis>  legendis*  assueverint, 
nullum  vero  m  veteribua  hiace  legendis  tempus  posuerint.  Ab 
his  quseretur,  cuf  non  Terentias  «uidem*  in  numeris  puritatem 
senraverity  ac  Grseci  in  suis  comcedii^  fmt  Latini  etiam  ipsi  in 
tragcediis  componendis.  Quod  ad  GnBcos,jBi  Tereatius  eos  non 
assecutus  est  hac  in  parte,  in  aliiseoimiion  riu^o  superavit,  id  non 
poetSB  sedlingus  culpafierrputo^  qumtam  dura,  tam  aspera» 
.  tot  consonis  obsessa,  tot  elisionibua-obnoxiay.ut  qpod  Quintilianus 
dixity  <<  Sermo  ipse  Romanus  non  redpere. videatur  illam.solis 
Atticis  concessam  Venerem,  quandoeam  ne  Grffici.  qiiidem  in 
alio  genere  lingu®  obtinuerint''  quodide.aumerorum  et  versuum 
apud  Grsecos  puritate  et  suavitateAon  minua  verum  e^t^  qwun  de 
alia  quavis.  como^ioB  CrvBCSB  proatantiai.  unde  taata  illif  quam 


cxxiT*  DE   METRIS   COMICIS. 

mirantur  omnes  veniutas.  Quod  yero  tragoediai  Latinas  ipeetaCyL 
ex  Seneca  male  judicatur  de  illis  qui  Terentio  erant  vel  antiqil»- 
ores  vel  fletate  pares,  cum  apud  eos  etiam  numeri  mnlto  Bint  imr 
puriores  quam  apud  tragicos  recentiores.  Quod  si  ipsi  etiam 
Terentio  longe  castiores  fuerint,  et  parcius  multo  licentiis  ute- 
rentur,  id  diversis  scribendi  generibus  imputandum  est  Cum 
comoedia,  ut  pluribus  dixi,  vulgarem  et  loquendi  et  pronuntiandi 
coDsuetudinem  imitetur ;  tragosdia  vero,  ut  in  argumentis  longe 
majorlbus  versatur,  ita  dictione  quoque  sua,  et  eloquendi  ratione 
a  plebe  longissime  recedit  Tragoedia  enim  est  poema  nobile» 
elatum,  grandi  lentoquepajBSU  incedit,  amat  lecta,  puldira,  sonora 
verba,  nec  quicquam  eorum  quee  profert,  aut  proecipitari  velit^ 
aut  obscure  premi.  Hinc  tragoedia  in  numeris  etiam  tantum  a 
comcedia  distat,  et  licentiee  in  hanc  frequentissime.ieceptae,  qum 
in  altera  i^equaquam  essent  ferendee. 

De  comicorum  enim  licentiis  in  genere,  jure  dicas,  quod  Te^ 
rentianus  elegantissimis  versibus  dixit  de  singulari  illa,  qua  in 
jambicis  spondeum  vel  dactylum  in  secundo  vel  quaito  loco  po-t 
Buerunt. 

Sed  qvi  ptdestres  fabulas  iocco  pretmmi, 

Ut  qucB  loquuntur  sumpta  de  xnia  putesj 

Vitiant  jambum  tractUms  spondaicis, 

Et  in  secundo  et  ceteris  teque  hds. 

Itdemquejictis  dum  procurantfabuUs, 

In  metra  peccant  arte,  non  inscitioy 

Ne  sint  sonora  verba  consuetudims»  &c. 

Jambi  quidem  sedes  Graeci  quoque  comici  vitianmt  tractibw 
spondaids;  et  id  insigne  est  discrimen  inter  eos  et  tragoediee 
scriptores.  sed  hoc  Greeci  raro.  Latini  vero,  ut  Prisciani  ver- 
bis  utar,  <<  in  multis  initium  aliquod  accipientes  a  Greecis,  solent 
ab  angusto  in  effusum  licentiee  spatium  hoc  dilatare.*'  quod  ut 
dixi,  linguee  plurimum  vitio  vertendum  est.  Latine  quippe  scri- 
bentes  salvo  puri  sennonis  nitore  haud  efficere  potuere,  ut  in  vitse 
communis  rebus  exprimendis,  numeris  aslrictioribus  uterentur. 

Quod  ad  eas  autem  licentias  quas  adhibuit  Terentius,  ne  lec- 
tori  minus  exercitato  vel  minimam  offenslunculam  objicerent, 


BE  METRIS   COMICIS^  qzxTf 

libicttnque  in  prosodies  regulas  peccatur,  sfgno  aliquo  qufieuani 
esset  licentiay  indicavi :  syllabis  prceter  morem  cqrreptis  accenr 
tum  breTcmy  productis  longum  apposui;  eorum  etiam  alterum 
appinxi  omnibus  syllabis  in  quibus  sjrnalcepha  Tel  ecthlipsis  neg- 
ligitur;  et  nonnunquam  iis  etiam  syllabis  quarum  quantitas  minua 
cognita  esL  o  etiam  finale  verborum,  ut  puerorum  preejudicio  oc- 
cttrratur,  qui  plerumque  prq  correpto  habere  solent,  cum  in  id 
accentus  metricus  cadit,  accentu  longo  notavi.  ubi  vero  in  voce 
aliqua  binse  syliabee  in  unam  contrahuntury  id  literis  margini  ap^ 
positis  semper  ostendi.    Ad  haeCy  cum  saepe  fiat  ut  metrum  seu 
^nro^ia  in  pedes  diversis  modis  resolvi  possit,  e  quibus  ille  eligen- 
dtts  qui  legitimfie  pronuntiationi  minime  officit,  numerosque  ^ii- 
nime  sonoros  reddit;  ejusmodi  metra  hac  nota  -  in  pedes  suo^ 
distinxi.     Nihil  denique  omissum  est^  quod  excogitare  potuiy  ut 
metri  Terentiani  intelli^entia  facillima  redderetur,  et  ad  tironum 
ci^tum  prorsus  acconmnodata.  Cum  vero  versus  comici  ad  tibias 
canerentur,  superest  ut  de  iis  pauca  queedam  dicam,  quee  satis 
sint  ad  intelligenda  illa  quee  infabularum  harum  titulis  habentur. 
De  hb  muld  multa  et  valde  diversa;  quee  ne  recensere  quj- 
dem,  nedum  excutere  vel  otium  est  vel  animus.    Constat  apud 
onmes  primis  temporibus  tibias  ex  arundine  fuisse ;  eam  vero 
quse  radicem  antecesserat,  Isevee  tibiee  convenirey  quGB  cacupa^ny 
dextree,  inquit  Plinius  1. 16«  c.  S6.  ^x  Theoph|:tistp,  cujus  verba 
sunt,  TTjv  /uv  npos  ry  pl^i^  apuntpav  flvot,  r^v  l^  T^pot  rops  jSXoorowc» 
Btliav :   ex  his  autem  dextram  graviprem  sonum  edidisse  saepius 
a  Donato  dictum  est ;  quod  isti  tibise  convenisse,  quee  angustiore 
esset  foramine,  ostendit  vir  clariss.  Isaac  Vossius  in  elegantissi- 
mo  Libello  de  viribus  Rythmi  p.  111.  ex  hoc  ^liani  loco,  qui  ex- 
t^t  apud  Porphyriumin  Hypomnematis  ad  Harmonica  Ptolemeei. 
Eoy  Xaj^rf  tiq  dvo  avXovc,  Tolg  fikv  fAriKetnv  itrovgf  ratc  ^e  cvpvnjtrt 
rwr  KoiKtifV   d(a^^ovrac>    KadaTrep  e^ovffiv  oi  ^pvyioi  irpoc  rovc 
'EXKqviKOVQy  kvpiioei  vapai(\riaLfaQ  to  ^pvKotkiov  SlvTtpov  irpoiifjievov 
^oyyov  Tov  (TTevoKoCKlovp     QefapCvfAev  yi  toi  tovq  ^pvyiovc  ot£- 
vov^  Toic  KoiXiais  ovrac,  Kai  iroWf  fiapvTipovg  pxovc  «/>o/JaXXof- 
rap  Tiiv  EXXiyvudfi^. 

VOL.  II.  Q* 


cxxvi*  2)E  METRIS  COMICIS. 

Ea  qu»  de  Tibiis  b  titulb  dicta  sunt,  juxto  fiibularum  serifm 
sto«ehftbent: 


1 

Tibiis  paribni 
dcztris  et  unistrui. 

S                                            3 

AeUprEmua 
Tibiis  duabas                       Tibiis  imparibas, 
dextria.                       debde  daabaa  dextria. 

4 
TibUs  Samuiii. 

6.                                            6 
Tibiis  paribas.                         Tibiis  imparibas. 

Sed  qufledam  ex  his  non  satis  sincera  esse  liquet  cum  ex  codL 

cum  varietate,  tum  ex 

Donato,  juxta  quem, 

Seouida  acta  est 
tibiia  dextn  et  sinistnu 

QoarU                                 Sexta 
tJbiis  dextris.                     tibiisSarrams. 

Ut  hflec  autem  mtelligamus»  observandum  est  veterum  tibicines 
duas  nmul  tibias  inflare  solitos  esse,  quee  si  dextra  manu»  dex- 
traque  oris  parte  tenerentur,  dextra  dictse  sunt :  quee  vero  Isva 
manu,  leevaque  oris  parte,  sinistra.  hunc  apud  illos  morem  fuisse 
antiqua  nkarmora  et  nummi  magno  numero  ostendunt.  Duas 
vero  dextras,  non  pares  dextrasy  et  proinde  duas  sinistras,  recte  et 
proprie  dici  patet  et  ex  his  titulis,  et  ex  notissimo  Phsedri  loco  1. 
V.  Fab»  0.  de  tibicinci  qui  sinistram  fregerat  tibiam, 

DuAS  quum  dbxtbas  maluisset  perdere* 

Ex  tertio  titulo  liquet  tUfias  dextras  ab  imparilnis  distingui, 
ideoque  pares  fuisse,  id  est  paribus  foraminibus,  paresque  sonos 
edidisse,  quod  idem  pari  jure  de  duahus  sinistris  etiam  dicendum. 
impares  igitur  fuere  du»  tibis,  quarum  dextra  altera,  altera  si- 
nistra.  in  primo  igitur  titulo,  cum  tibiis  paribus  addatur  dextris  et 
simstris,  in  quinto  vero  tibiis  paribus  nihil  tale  addatur,  censendum 
est  vel  in  primo  dextris  et  sinistris  ex  abundanti  adjici,  vel  in 
quinto  voces  eas  mjuria  quadam  excidisse :  cumque,  nisi  aliquid 
ejusmodi  addatur,  scire  nequeamus,  utrum  dextrce  an  simstrcs 
fuerint,  opinor  paribus  tibOs  quatuor  intelligi,  duas  scilicet  dex' 
traSf  cum  duabus  sinistris,  et  diversas  fabulee  partes  diversis  tibiis 
actasfuisse;  alias  nempe  duabus  dextris,  alias  vero  duabus  sinistris ; 
vel  totam  fabulam  altera  vice  his  tibiis,  altera  illis.  Utrumque  in 
usufuifisenonest  utdubitemus,  cum  ex  hisce  titulis  constet  ean- 


DE  METRIS    COMICIS,  cxxyii* 

dem  fabulam  n<m  semper  iisdem  tibiig  actam  fuiflse ;  et  in  eadem 
actione  modos  canticonmi  et  diverbiorum  seepe  mutatos  annotarit 
Donatua. 

Quarta  fabula  acta  didtur  tihiis  Sarranis^  vei  ut  alii  legunt» 
SenraniB ;  Bed  mihi  indubium  est  Sarranu  veram  ease  lectionem^ 
a  Sarra  dictiSy  quse  Tjrro  olim  nomen  fuit ;  unde  Virgiliusy  Sar* 
rano  indormiat  ostra.  G.  II.  506.  et  antiquior  Virgilio  Ennius, 
Foenos  Sarra  oriundoSy  ut  locum  illum  iaudayit  Probus.  mihi  qui- 
dem  iocus  non  parum  suspectus  est»  cum  in  nullis  aliis  titulis  ti- 
bisB  proprio  nomine  indigitentur ;  quamvis  dextras  Lydias  fuissCi 
impares  vero  Fhrygias,  post  Donatum  eruditi  fere  omnes  existi. 
ment  sed  ut  ut  hoc  sit,  si  nec  dua  dextrctj  nec  dextra  altera,  altera 
sinistra  fuermt,  necesse  est  fuisse  duas  sinistras  ;  quas  forte  omi- 
nJs  causa  Sarranas  quam  sinistras  dicere  maluerunt* 

Atque  heec  de  vezatissima  qucestione  dizisse  sufficiat,  cum 
pauca  licety  e  rebus  tamen  ipsis  petita  sint,  et  proinde  vera,  et 
illa  quee  de  tibiis  in  titulis  dicuntur,  satis  explicent.  Tota  enim 
questio  curiosa  magis,  quam  utilis,  nec  ad  fabulas  melius  intellt- 
gendas  quicquam  adjuvat,  cum  eeedem  fabulee  diversis  tibiis^  di- 
versee  vero  eisdem  agerentur.  De  tibiis  igitur  qui  plura  velit, 
adeat  Jul.  Scaligerum»  Salmasium,  Is.  Vossium ;  pree  ceteris  vero 
C.  Bartholinum,  qui  de  earum  materiis,  formis,  usibus,  copiose 
atque  erudite  scripsit. 


TERENTIAN  IS 

ZXEAIAZMA. 


JaMBICUS  ▼cmis  scnonm  pedumLotims  ifcMAi»  «m«- 
rtitt  Tocabatury  a  pedum  et  ktaam  iraaoero.  HDratraf,  Ait. 
Poet.251. 

SyUalM  toBga  breYi  nbj«oi«  fWHllar  JbwKii, 

pMciUu:  uideetuuQlViiiMtriiaoemoenjoiiit 

N«pen  jinbeie,  ooai  Sm»  nddtnt  iefut 

PnnHiB  w  e&tieiumi  sfiiie  mh. 

Sexy  iiiquii^  habetictuB  xersnB  aenarius ;  et  tamen  Trimetrus 
me  TemarhuGnBciB  vocatur;  quasi  tces  tantum  ictus  red- 
derety  ob  pedia  celeritatem»  preesertim  cum  totus  Jambispuris 
decuirit.  Latini  igitur  per  fiatwroHay,  nngulos  pedes,  bos  ver- 
Mts  dixidebant;  Graed  per  Siwoilar,  seu  genmatas.  Inde  qui 
6»cia  est  Tetrametrus^  Varroni  apedqm  numero  est  Octom^ 
fius^  Jnba  rex  apud  Rufinum  de  Metrisi  p»  2712.  QHodau- 
tem  bmU  pedilnUf  et  non  MgulUf  scandatur  jandncus^,  vetus 
institutum  eU.  £t  mox»  Unde  iigpg^aret  hercicum  stnguUs  pr. 
dibus  scandi  etiam  apud  veteres  sotitumy  Jamhum  autem  innis. 
Marios  Victorinusy  p.  2WI.  JPer  Monopodiam  sofa  DactyUca 
seanduntur ;  per  Dgwdiam  vero  castera*  NescivU  bic  Baccfaia- 
cosetCfetioo8,quos<etjamMonflipodia4imetitiu;..  Buunedes^ 
p,  503.  Feritur  senarius  jambicus  combinaiis  fnedHus  ter. 
Terentianus  Maunis>  p.  2432. 


Kt  inde  bobii 

Sed  Ur  leritar,  Ium^  Tt«M«r«»diei$ar ; 

Seandeiido-biaoB  ifBod^i^oi  < 


viii  DE   METRIS    TERENTIANIS. 

'  lcius,  Percussio  dicitur ;  quia  tibicen,  dum  rythmum  et  tem- 
pus  moderabatur,  ter  in  Trimetro,  quater  in  Tetrametro,  so- 
lum  pede  feriebat:  "ApirtQ  autem  sive  Elevatio  appellatur; 
quod  in  iisdem  syllabis,  quibus  tibicen  pedem  accommoda- 
bat,  actor  vocem  acuebat  ac  tollebat.  In  J^si  autem  sunt 
cseter»  syllabee,  quee  ictu.destitutee  minus  idcirco  audiuntur. 

•  Hos  ictus  sive  apaeis,  magno  discentium  commodo,  nos  primi 
in  nostra  editione  per  accentus  acutos  expressimus^  tres  ia 
Trimetris,  quatuor  in  Tetrametris : 

Po6tm  cum  primiim  &iiimiim  ad  scribendam  ii;ppu\it, 
Id  sibi  negoti  cr^dit  RoKim  dari. 
Enimv^ro,  Dave,  nfl  lod  est  segnitiaB  neqoe  soo6rdi», 
Qaantom  fntdlexi  m6do  senis  sent^ntiam  de  nuptiis. 

Esti  reveray  quod  Romani  voluerunt,  seni  in  quoque  Trimetr^ 
sint  IctuB ;  qui  sic  expritni  possint,  . 

Po^  oiim  primom  &oimam  ad  sciibendam  appoUt> 
Id  slbi  neg^lS  or^didit  sol6m  darf. 

Verum  quia  in  paribus  locisy  %  4»  6,  minus  plerumque  ele- 
vantur  et  feriuntur»  quam  in  imparibus»  1»  3|  5y  idcirco  eos 
more  Greecorum  hic  placuit  omittere.  Horum  autem  accen- 
tuum  ductu  (si  vox  in  illis  syllabis  acuatur,  et  par  temporis 
mensura>  quee  pedis  Ditrochsei  vel  ^E/n-iTpiTov  ievTipov  spatio 
semper  finitur,  inter  singulos  accentus  servetur)  versus  uni- 
versos  eodem  modo  lector  efferet,  quo  olim  ab  actore  in 
scena  ad  tibiam  pronunciabantur.  Hoc  quoque  commodi  in 
his  accentibus  lector  inveniet:  quod  statim  et  ictu  oculi 
trocbaicos  ab  jambicis,  qui  in  eadem  scena  interdum  lociim 
habent,  possit  distinguere :  si  accentus  scilicet  in  prima  Ter- 
sus  syllaba  est,  trochaici  suiit;  sm  minus,  jambici. 

CaBsara. 

Omneversuumgenussuamhabet  ccuuram  siye  incisionetai, 
qua  verbum  terminatur,  et  vox  in  decursua  paulum  interquies- 
cit.  Illa  fere  ccesura  Romanis  placuit,  quse  in  priore  tertii 
pedls  syllaba  fit :  ut  in  heroico : 

Arma  Tiramqae  cano  |  'nroj»  qai  primns  ab  oris 
Italiam  fiito  |  profagos  La?iaaqae  venit 
litora,  maltam  ille  et  |  terris  jactatas  et  allo 
Ti  saperom,  SKirB  l-meqtorem  JttDonis  ob.lram. 


DB  METRIS  TERENTIANIS*  ix 

Varro  quidem  apud  Gellium  xviiiy  15«  scribii  obseroaue  se  in 
veriu  kexametroy  quod  ommmodo  quintus  sempes  (id  est,  prior 
pedis  tertii  syllaba)  'oerbum  fiidret.  Mirumy  quod  ommmodo 
dizerity  cum  Lucretius  jam  tum  variaverit, 

Reddonda  b  ratio  |  ne  TocaTe,  et  semiiia  reriim. 

et  Catullufl, 

Omnia  faoda  nefan  |  da  malo  permiaaa  fturore. 

Fostea  ssepius  Virgiliut, 

Ljneasi  domuB  al  |  ta,  lolo  Lamiite  aepnlonim. 

Homerus  autem  olim  seepissime, 

OvX«fiinv  )  /Mv  I  (t  'ax<hmV  ^>4  Idimr. 

Non  omnimodo  igitur  dictum  oportuit ;  aed  plerumque* 
In  Sapphico  similiter  Romani  quinto  fere  semipede : 

Pindaram  qaisqnia  |  stndet  emiilariy 
Jale,  oofatta  |  ope  Dmdalea 
NiUtor  penrii  |  Titreo  datnriia 

Momioa  ponto* 

In  Alcaioo :  Doctrina  sed  Tim  |  promoret  insitam, 
Rectiqne  coltaa  |  peotora  roborant. 

la  PhalKcia:  lUrollis  itle  bonis  |  flebilis  oocidit : 
Mnlli  flebilior  |  qoam  tibi,  Vixsili* 

Sic  et  in  jambo  trimetro : 

Jam  jam  efBoaoi  |  do  manos  scienlim.: 
Sapplex  et  oro  |  regna  per  Proserpiney 
Per  et  Dian»  |  non  movenda  namina, 
Per  atqae  libros  |  carminam  Talentiam 
Befixa  cobIo  |  doTOcare  sidenu 

Hanc  cserarse  sedem  plerumque  in  trimetrifl  senrant  poet» 
comici:  utnoster: 

Ke  cai  sit  Teslrom  |  mfram,  oam  part^s  seni 
Po^  doderit  |  qaa^  sant  adolesc^ntJam : 
Id  piimoii  dieam  |  deiode  qaod  TOiil^Qqaar« 
VOL»  II.  B 


X  DE  METRIS    TERENTIANIS. 

et  itidem  Graeci : 

Ovr6t  y  ojcoXflvdf <  I  jci/uf  «r^io^mu. 

In  jambicis  trochaiQisque  tetrametris  cttsura  plerumquefit 
post  ditrocheeum  aecundum : 

DemlMis  bomeris  ^sse  ▼ineto  |  p^etore  vt  gneila6  sieDt 
Video  fentam  sqa&lidom  egram  |  p6miis  amusqae  6bntnm. 

Illud  autem  inprimis  notandum ;  cum  Greeci  magistri  per 
^iiroHay  trimetros  jambos  scandere  juberent,  semper  eos  in- 
tellexisse  BiTro^lav  lafi(SiKi^v;  adeo  ut  sic  divideretur  ex  eorum 
ratione  versiculus : 

Ne  ca!  sit  ve  |  stmm  mfrom,  enr  pirt^t  seni 
Po^  dede  |  rit  qnt6  soiit  idoleso^ntimn : 
Id  primum  di  |  oam,  delnde  qnod  Teni  tioqnnr. 
Ol  yAf  0knrt9  |  nt  ^  n^XoK  vytvfMda,  ■ 
Out6(  Y  mmXov  I  dn  tUtfM  Vj^i^fTAi. 

ubi  vides  primam  dipodiam  in  mediis  verborum  syllabts  desi- 
nerci  totamque  cffisunBvirtutem  ac.  gratiam  misera  perire. 
Quare  ego  jam  ab  ipsa  adolescentia  iq  imniibus  jambicis 
prster  tetrametrum  catalecticum,  de  quo  postea  dicam, 
aliam  mihi  Scansionis  rattonem  instituiy  per  iiiroSiay  sdlicet 
7poxoVin)Vi  hoc  modo : 

Po  I  €U  dederit  |  qna6  snnt  ■doleaeiotinm : 

primo  semipede  quasi  subducto  et  abciso,  versu  autem  in 
dactylum  vel  creticum  exeunte.  Si  quidem  ista  iiToBla  ex 
trochseis  duobus,  vel  uno  et  spondeo  sive  epitrito  secundo 
constans,  commodarey  conmodavi,  et  cum  Cfiesuree  indple  con- 
venit ;  et  verum  jambei  rhythmum  auribus  insinuat ;  et  poetse, 
dum  versus  hos  fabricatury  proecipue  mentem  occupat ;  et, 
quod  maximum  est,  in  omni  fere  comicorum  metrorum  ge- 
nere  principatum  obtinet;  veramque  causam,  cur  in  una 
comcediaiot  versuum  species  adhibeantur,  sola  demonstrat. 

Varietas  metroram.  Jambicij  trochaici. 

Quinctilianus,  Institut.  Orat.  x,  i.  In  coftuedh  maximc 
claudkarniUy—kcct  terentii  scripta  ad  Sdpiontm  Africamm 


DE  METRIS   TEREMTIAN18.  .  xi 

referantvr:  qiut  tamen  i»  koc  genere  iutU  ekgantimma;  etpks 

adkuc  hdbitura  gratutf  si  intra  versui  trimetroe  etetissent.     Mi- 

rifieum  sane  magiu  rhetom  judicium !    Optabat  Bcilic^t»  ut 

fabulae  Terentiansey  q^isB  in  primo  ci^usque  actu  et  scena  a 

trimetris  inchoantufy  eodem  metro  ac  ten<Mre  per  omnes 

actus  scenasque  decucurrissent.    Crederes  profecto  homi* 

nem  nunquam  scenam  vidisse,  nunquam  comoedum  partes 

suas  agentem  spectayisse.    Quidvoluit?  quod  nec  Menan- 

der  nec  ullus  Grsecorum  fecit,  Terentius  ut  faceretl  ut  ira, 

metosy  exsuteatio,  dolor,  gaudium ;  et  quietSB  res  et  turbatse, 

eodem  metro  lente  agerentur?  ut  tibicen  paribus  tonis  per* 

petuoque  cantieo  spectantium  aures  vel  delassaret  vel  offen- 

deret?    Tantum  abest,  ut  eo  pacto  plus  gratice  habitura  esset 

fabtday  ut  quantumvis  bene  morata,  quantiunvis  belle  scripta, 

gratiam  prorsus  omnem  perdidisset.     Id  primi  artis  reper- 

torespulchre  videbant;  delectabant  ergo  varietate  ipsa,  di- 

versaque  ^^17  kcU  ir4&i|   diverso  carmine   reprsesentabant. 

Marius  Victorinus,  p.  2500.     Nam  et  Menander  in  comadHs 

frequenter  a  continuatis  jambicis  versibus  ad  trochaicos  iransity 

et  rursum  adjambicos  redit.    Non  ita  tamen  agebant  veteres, 

ut  ab  uno  in  aliud  plane  contrarium  repente  exilirent ;  ab 

jambicis  in  dactylicos ;  sed  in  propinquos  trochaicos,  ipso 

transitu  p«ene  falletite.  Quod  ut  clarius  conspiciatur;  omnem 

Terentianam  copiam  hic  sistam,  unoque  et  eodem  pede  dl- 

trochfleo  universam  fere  emetiar. 

Hlud  tamen  prius  admonendum ;  ut  a  trimetris  suas  fa- 
bulasy  rebus  sedatioribus,  nostrum  inchoasse ;  ita  semper 
tetrametris  finisse;  quodfabulse  catastrophe,  cum  res  tur. 
bulentse  paulatim  et  eegre  consilescerent,  hoc  carminis  genus 
postularet,  magno  spiritu  effundendum.  Prse  omnibus  tamen 
trochaici  pleni  firmum  actoris  latus  requirebant;  quinun** 
quam  scilicet  nisi  in  maximo  affectuum  tumore  veniunt ;  effe- 
rendiy  non  ut  quidam  autumant,  tarde  lentequcy  sed  clamore 
summOf  cum  labore  maxumo.  Unde  factqm,  ut  cum  alias  in 
iivoil^  spondei  vel  anapeesti  placuerint ;  in  his  trocheei  vel 
dactyli  studio  quoeranturi 

Cr6do  eqoidem  illam  jam  &dAitiiriim,  ut  illam  a  me  eripi&t:  aijie  vettmt: 
Atqai  ai  illam  digito  attigerit,  6caU  illi  illico  ^fibdieoliir. 

qui  venus,  nisi  toto  pulmone  exhaostoi  pronunciari  apte^non 


xi^  DE  METRIS  TERENTIANIS. 

.  poBMint :  in  trhnetrig  vero  claouwa  beec  m^  inareBceient 
-  prorsus  et  obmntescerent. 

Ditrochfleis  igitur  sic  constituitur  jambus  trimetrus  i 

'  Id  I  ■fbi  negoli  |  orMidit  so  |  Kibi  dari. 
Yi  I  o6mmodaTi  |  o6nimodari  |  o6mmoda. 

Jambicus  tetrametrus  plenus : 

Dom  I  tdmpns  ad  eam  |  r6m  tnlit  flivi  ]  &iiimiim  nt  exple  |  r6t  soiim. 
Vi     I  o6mmodaTi        j  c^mmodaW    J  o6mmodavi      |      o6mmoda. 

Trochaicus  tetrametrus  plenus  sive  oVarAiymc» 

'Adeoii'horatnem  esse  |  (nTenQStnm  aat  |  (nfelioem  |  qn6mqaam  nt  egosiin* 
G6miiiodairi  |  o6mmodaYi  |  o6mmodaTi  |  o6mmodaTi. 

Trochaicus  tetrametrus  syllaba  deficiens,  sive  icaraXjimKoc/ 

Qu6|  modis  oon  |  ttetos  spretns?  |  ftcta,  transaota  |  6mnia.  Iiem. 
C6mmodaTi  ]  o6mmodaTi        ]  c6mmodaTi        [  o6mmoda. 

Pentametrus  roraXiyicrcroc ;  qui  aemel  itcrumve  adhibetur, 

S4nas  es?  Dpmom  |  fre  per^:  |bi  ]  pUrimam  est.    ReTO  J  o6miis 

bominem.  )  Sta  flioo. 
C6mmodaTi  ]  e6mmodaTi  ]  o6mmodaTi  ]  e6mmodaTi  ]  o6mmeda. 

inhb  omnibus  cpmmodius  est,  meo  judicio,  liirqilav  rfM^aiKt^r 
ceesura  accommodatam  et  congruam,  quam  laji^ai^y  ab  ea 
deerrantem,  in  metiendo  versu  adsciscere. 

Superest  tamen  unus  jambici  generis,  tetrametrus  roro- 
X^Kriicdc ;  in  quo  itirdUa  yeterum  magistrorum  lafifiuc^  sine 
controversia  tenenda  est ;  ob  ipsam,  a  qua  in  aliis  discedit, 
Qd^nm  concinnitatem : 

Nam  sf  remit  ]  tent  qnfppiam  ]  Phil6menam   )  dol^res. 
Ai^^C  ^>M     \  9M  HifJkvetu      \  juu  rev  «noMiy  ]  f&rra*, 
Aq/M^^iyq;      )  LnfA^htmK     \  Tlai&nuiQ         \  f>fA4<. 
Vi  o6raffloda  )  ti,  66mmoda  )  ti,  o6mmoda  ]  ti,  c6mmo. 

Sed  et  in  his  itiroSla  rpo^a^tKrj  tempus  quidem  et  spatlum  eic- 
acte  servc^t,  in  incisionibus  tamen  peccat.  Cseterum  utram 
velit  rationem  lector  sequatur :  accentus  in  nostr«e  editionis 
textu  ambabus  eeque  conveniunt :  at  in  nupera  quadam,  uni- 
versihujus  generis,  quorum  ingens  copia  est,  versus  prava 
ccesuree  distinctione  jugulantur ; 

Goncarnint  Iseti  mi  obTiam  cop  )  pediarii  omoes> 
Oetarii,  lanii,  ooqai»  hr  \  tores,  piscatores. 


DElifETRIS  TERENTIANIS  suii 

Cum  flic  csssura  ponenda  esset, 

ConciiiTaiil  heti  mi  obriuii  |  onppediani  oimies, 
Getvii,  hiiii,  ooqui,  |  fitftortt,  piBoatores. 

Elud  quoque  in  hoc  genere  observandum,  pedem  illum  ante 
Cffiguram  Mi  obviam  et  I  coqui  semperi  ut  hic,  creticum  vel 
ei  itmj(povoy  media  brevi  esse  oportere ;  nuUum  hic  apud  noa- 
trum  licenti»  locum  esse ;  non  magis  quam  in  fine  senariL 
Httc  versuum  horum  indoles  et  sola  gratia  est:  quam  in 
nostra  editione  incolumem  habent;  in  prioribua  vero  ante 
D08  inaumeris  mendis  stiangulatam  et  sepultam, 

Cretici^  bc^cchiaci,  choiiambici« 

Porro,  super  hos  jambicos  trochaicosque,  etlam  creticis, 
bacchiacis,  choriambicisque  versibus,  sed  semel  tantum  sin. 
gulis,  utitur  Terentius;  eisque  in  monodia  duntaxat,  nun- 
quam  indiverbio:  hi>  ringente  licet  mvidia,  nobiaseapud 
nostrumdebent: 

Oetimw :         T6bU  to  |  oMia  io  |  ii4tt  oaiqum  |  ^t  sief. 

C&slltM  I  ciatifM    I  o4sUtM  |  oislitM. 

BMdiiaMe :     Adbiio  Ar  |  olhjlf»  qam  od  |  sol^ot  qaaqoe  |  op^rtet» 

HoD^ilu  I  hoBestM  I  hoD^ttas  |  boa^slu. 
C|ioriai&biciu:  'Obetipiiit    |  pfotore  oon  |  sfstere  nii  |  o^nsiii  qait. 

C^Btreimii  |  c^jBtreiBiii    |  o^BtroBiui  |  odntroBusoo. 

^i  tamen,  more  Greeco,  novissimum  sibi  versum  alterius  ge- 
neris  adsumunt,  ut  pro  rhythmi  ratione  cum  strepif u  ap  canore 
^niantur. 

Clausnlae. 

c  ■  ■ 

De  clausvlis  sic  Varro  apud  Rufinum,  p.  2707*  ClaiuuU» 
frimum  {^tpdlatas  dicunty  quod  dauderent  sententiafn :  ut  apud 
Acdum : 

Ab  ba^  jam  obliti  86nt  Fhryges  ? 

Nonmmquam  ab  his  initium  fit;  ut  apud  Caciliumt 
Di  boni,  quid  boc? 

f^md  Terentiuinf  Discrucior  animi. 

buic  ultimee  adde  aliam  ex  nostro : 

Occidi. 


I 


iiy  DE  METRIS   TERENTIANIS. 

Ceeterum  de  clausuUs  hoc  uno  verbo  dixiflse  suiSciat:  «t  «5 
eis  inUium  Jii ;  libera  siint  et  nullius  metri  iegibiu  adstrictn : 
tin  sententiam  claudmU^  a  preBcedentibus  iegem  accipiunt. 
Sdlicet  po8t.  jambicQs  tetrametros,  ve}  trochaicor  catalec- 
ticosy  ab  jambo  incipiunt;  ut  iUa  Acdi, 

Ad  ha^  jam  obliti  siiQt  Phrjgei .' 

et  illtt  nostri, 

PnBsoifse  me  ante  ?  nfiniie  print  oomm^nioatom  op^rtut  ? 

Miaerim  me»  qood  ▼erbnm  a6dio? 
M(inQi  noatrom  oni^  Terbis»  qo^d  poteris ;  et  iatom  a^mnlom 

Qaod  p6teria  ab  ea  p^llito. 

Ita  semper  in  csBteris :  et  ratio  est,  quod  SwoSla  rpo^cun) 
quast  uno  versu  continuetur, 

Comm(inioatam  op^rtoit :  miserim  me  qaod  Terbnm  a6dio  ? 

.  Unde  in  trochaico  pleno»  quo  itiroSia  consummata  est,  a  tit>- 
cheeo  incipit, 

PhHn  ta  soUioit6dinem  istam  ftlsam,  qa»  te  eser6oiaf ,  mittaa* 

Qnfoom  loqaitar  fllias? 
*Ei  illad  ras  nalla  Wa  eaosa  t4m  male  odi,  nisi  qaia  pnipe  est : 

Qa6d  si  abesset  Idngins. 

Hanc  sibilegem  fixerunt,  sancientibus  aure  ac  rhythmoiprimi 
«artis  inventores :  sed  in  hac  tamen  ante  ^os  editiones  pec* 
cant.  Illud  porro  notandum  ;  in  tetrametris  solis  apud 
nostrum,  nunquam  in  trimetris^  clausulis  locum  esse.  Ne- 
que  id  omittendum^  has  et  reliquas  omnes  apud  nostrum 
dausulas  in  credco  terminariy  audio^  peUUOf  JiHus,  /ongius; 
una  tantum  excepta,  Hec.  v,  h  quee  in  spondeum  exit, 

Avt  n^qnid  laeiam  plos,  qaod  post  me  minas  feeisie  i&tiaf  nt 
Adgr6diar.    Baochii,  silTO. 

Id  tamen  judido,  non  casu,  a  poeta  fiuH;um :  quippe  post 
hanc  solam  ex  omnibus  dausulam  a  tetrametris  plenis  in 
catalecticos  scena  transit,  qui  spondeo  finiuntur : 

SalT^Laehe.    Bdepol  crddo  te  non  nfl  mirMri,  B6oefaii, 

Idcentia  Terentiana^  qoa  deflectit.a  GjrasciB  cosucid. 
De  licentia  veterum  Romanorumi   tragicorum    comico- 


DE  METRIS  TERfiNTIAKIS.  n 

rumque,  paido  mcleiAehtiu8loqmturH(mfiu«,atrte  poet.  tSS*' 
Jambicus,  inquit,  venus, 

TBrdior  ut  panlo  gfmviorqve  Toniret  ad  toref , 
Spondeof  gtalules  in  jvra  pctema  recepit 
CoBimodvs  et  patieiis ;  non  nt  de  sede  aecnndn 
Cederet  ant  qvarta  aocialiter.  kio  «t  in  Aoei 
Nobilibna  trinietris  apparet  Fama  et  enni. 
In  loenam  iniaana  ooaa  Bagno  pondere  ▼erana 
Aat  opene  celeris  nimiom  cnraqne  oarentia, 
Ant  ignorats  premit  artia  erimine  tnrpi. 
Non  qnivu  Tidet  immodnlata  poemata  jndeii : 
Bt  data  Romania  ▼enia  eat  indigna  poetia. 
Ideiroone-rager,  aeribamqne  lioenter?  «t  omnea 
Vitnroa  peocata  pntem  mea,  tntoa  et  intra 
Spem  Toni»  oautna  ?  TitaTi  deniqne  onlpam, 
Koa  laadem  merni.  tos  exemplaria  Grmoa 
Noctnma  Tonate  mann,  Teraate  dinraa. 
At  Tcatfi  proaTi  Plaotinoa  et  mmeroa  et 
Landarere  >alea :  nimiom  patienter  utmmqne, 
Ne  dicam»  atalte  mirati ',  d  modo  ego  et  Toa 
Soimna  innrbanam  lepido  aeponers  dteto» 
Legitimunqne  aonnm  digitia  caliemna  et  nat» 

Caudide  magis  de  iis  judicat,  venustisumus  in  tenui  materia 
scriptor,  Terentianus  Maurus,  p.  24fS3. 

Cnlpator  anteni  Terana  in  trttg<edus, 
Bt  rama  intrat  ex  jambia  omaibna : 
Ut  iUe  oontra»  qni  aeonndo  et  talibaa 
Spondeon  ant  qoem  comparem  receperit. 
Sed  qui  pedeatres  fabnlaa  Soeco  premontf 
Dt  qoi^'  loqaantnr  anmta  de  Tita  pvtea, 
Vitiant  jaAbbn  trabtibn»  spondaioia, 
Bt  in  aecnndo  et  omteris  m^e  Ibcia : 
Fidemqne  fiotia  dnm  proonrant  &bnlia, 
In  metra  peooant,  arte,  non  iaaoitia : 
Ne  sint  sonora  Terba  oonaaetadinis, 
Panlumqae  mfims  a  aoltttia  differant 
Iffagisillanoatii:  nam  fbre  GffaMia  tenax 
Cqm  eat  jambi«  Td  noreUia  eomiius, 
Vel  qni  ? etnsta  pnBoIaent  oomoBdia* 

Ceetenim  qudd  in  utrisque  Vituperat  Flaccus,  et  in  comicis 
excusieit  MatfruSy  hoc  est :  quod  in  sedibus  paribus,  secunda 
et  quarta  (nempe  uterque  per  dippdiam  jambicam  dimetitur : 
in  ratione  nostra  erunt  prima  et  tertia,  pedes  scilicet  ditrochfle*' 


xYi  DE  METRIS  .TERENTIANIS, 

onim  priores)  non  volubil^  pedes  jambum  «ut  tribrachyn, 
ex  rhythmi  lege  ac  Grtecorum  exemplo ;  sed  tardos  spondeo* 
sive  alios  eis  hoxpoyovg.  mtulerint.  Totum  hoc,  uno  exemplo^ 
et  sensu  et  memoria  facile  tenebis.  Greeci  ad  hanc  fonnam 
injambicis; 

Vi  o6iiimoda?i  |  c^mmoda? i,  c^mmoda. 

Latini  ad  istami  non  sempery  sed  quotiescunque  vellent; 
Vi  o6iiuiiendaTi  |  odmmendaTi  |  o6mmoda^ 

Vides  menda  spondeum  bis  positum  pro  jambo  moda:  postre- 
mam  sedem  violare  nunquam  sunt  ausi.  Idem  et  in  tro- 
chaicis  obtinet: 

Graoi :    Commoda?i    |  oommoda?!    {  commodaTi    |  commoda. 
Latini :    Commenda?!  [  oommenda?i  |  oommenda?!  |  oommoda. 

In  his  pedibus,  excepto  ultimo^  pro  brevibus  longee  syllabse 
adsumuntur ;  quod  tamen,  opinor»  celeri  pronunciatione  juva- 
bat  et  occultabat  actor,  ne  ipse  a  tibicine  rhythmum  Greecum 
servante  discreparet. 

Quod  ad  crimen  autem  hoc  attinet ;  tragicis  quidem  vete* 
ribus  minor  est  excusatio,  cur  non  ad  artis  regulas  versus  suos 
exegerint ;  cum  toto  stilo  et  colore  a  communi  sermone  dis- 
credy  nova  verba  ac  sesquipedalia  pro  lubito  finxerint.  Fu- 
giebant  scilicet  lim»  laborem ;  certi  se  in  re  ante  inexperta 
et  apud  aures  tum  indoctas  veniam  impetraturos.  Meliua 
vero  ac  mitius  de  comicis  est  sentiendum.  Profecto  Teren- 
tius  noster»  si  quisquam  alius,  in  artis  leges  arte  peccavit ; 
studioy  non  ignorantia;  necessitate  vel  saltem  commoditate 
inductus  ;  et  qualecunque  illud  delicti  est,  magnis  virtutibus 
redemturus.  Sermo  enun.  ea  de  causa  propius  apud  nostrum 
ad  consuetudinem  accedit,  quam  apud  Menandrum :  oratio 
apud  unum  de  medio  sumta  deque  vita  honestiorum  civium  ; 
versus  minime  cavi,  sed  verbis  sensibusque  spissi :  apud  alte- 
rumy  dum  metro  servire  coactus  est,  stilus  paulo  elatior,  et 
sententiea  dilutiores.  Adde  huc>  consonantes  in  lingua 
Latina  pro  vocalium  numero  frequentiores  esse,  quam  in 
Attica :  adde  omnia  apud  Latinos  vocabula,  monosyllabis 
duntaxat  exceptis^  esse  baiy tonil ;  de  qua  re  mox  plura 
dicam;  et  facile  pronuncies^    minoris   esse  operse   atque 


DE   METRIS    TERENTIANIS.  xvii 

artu,  ad  Menandri  normam  Grece  scribere,  quam  Latine  ad 
Terentii. 

De  metris  in  lingua  nostra  usitatis. 

EnimTero  par  et  «equum  est,  ut  eandem  veniam  veteribus 
Latinis  demus,  quam  hodiemis  qui  Anglice  fcribunt  poetis 
concedimuB :  quorum  nemo  est,  cui  non  indulgemus,  ut  syl* 
labis  interdum  longis  contra  indolem  rh^rthmi  loco  brevium 
utatur.  Nam  ut  Latini  omnia  metrorum  genera  de'  Grscis 
acceperunt;  ita  nostratea  sua  de  Latinis.  Quo  magis  est 
dolendum  atque  indignandum,  jam  a  literis  renatis  pueros 
ingenuos  ad  dac^Iica,  quod  genus  patria  lingua  non  recipit, 
ediscenda,  ferula  scuticaque  cogi :  Terentiana  vero  metra, 
quee  domi  tamen  et  in  triviis  inscientes  ipsi  cantitant,  magistro- 
rum  culpa  penitus  ignorare,  Trochcdcus  tetrametrus  cata- 
lecticus,  ut  Terentio,  ita  nostratibus  frequentissimus  est : 

'£fo  iUe  agrestis,  f  n^Tas,  tristis»  |  p4roas»  tniciiJeii  |  tiis,  tenex. 
'Hiippj  is  the  I  oodntry  life  blest  |  wfth  coiitent  good  |  heilt  en'eMe. 

Qui  trochucuS)  unius  sylJabee  accessione,  fiet  jambicus  tetra- 
metrus  plenus : 

Tluice  h&ppy  ie  |  the  coiintrj  Hfe  |  bleet  wlth  oontent  |  good  heilth  an'  ease. 

Quin  et  jambicus  ille  icaraXf/crufacyTerentio  multum  et  merito 
amatus,  apud  nostros  quoque  in  magna  gratia  est ; 

Nam  rf  remit  |  tent  qafppiim  |  PhiKunenim  |  doMres. 

He'8  d^eently  [  rnn  throiigh  tbe  langi,  |  and  th^e's  an  end  |  o'B&lly. 

Neque  vero  bacchiacus  Terentii  nostris  intactus  est : 

Adbiio  Ar  |  ehjlli  qa»  ad  |  toldnt  qomqae  |  op6rtet 
AU  j6j  to  I  greatCa^  |  longll^e,lofe  |  and  ple&aore. 

Cretictmi  cjus  quoque  lingua  nostra  facillime  admittit ; 

T6nta  re       |  c^rdia  in      |  n&ta  oot  |  qnam  iit  aieL 

'O  the  fweet  |  oo^ntry  life  j  bl6st  wilh  health  |  pefice  an'  eaM. 

Denique  et  illud  metrum,  quod  in  epicis  et  heroicis  jam  diu 
apud  nostrates  regnum  obtinet,  ab  jambico  veterum  senario 
profluxit ;  necessitate  linguse  nostre,  quse  tota  monosjUabis 
scatens  ceesuram  senarii  raro  admittiti  quinarius  factus : 

Tlioagb  de^pl  yet  olear  ^  |  thoagh  g^ntle,  jetnot  doU. 
VOL.  II.  C 


xviii  DE    METRIS    TERENTIANIS. 

Huic  in  fine  sextum  jambum  -appone ;  et  exteroplo  habebis 
senarium  Terentianum : 

Thoagh  da^p,  jetolear  thoagh  |  g^ntle,  yet  not  dallj  bIow. 

Rursus,  81  ab  hoc  Euripidis  senario,  qui  primns  omnium  in 
Oresta  venit, 

pedem  novissimum  auferas ;  quinarium  jam  habebis,  perfec- 
tissimum  hodiemi  nostri  epici  exemplar : 

H»w  nn^  I  HtuBfAAfa  Jtai  cnrrov, 
Thoagh  deep,  yet  olear»  |  thoogh  geotle,  jet  not  dull. 

In  Anglico  tamen  hoc  notes  velim,  tres  syllabas  positione 
longas  loco  brevium  poni.  Eas  tu  postea,  et  quam  Denhama 
veniam  concedis,  Terentio  neges.  PerfectUsimum  autem 
fxemplar  ideo  appello;  ut  poetis  nostratibus,  ingenii  sane  ve- 
neeque  felicibus,  sed  eruditionis  interdum  modicis,  quid  ho- 
diemi  epici,  quo  numeris  omnibus  absolutus  fiat,  rhythmus 
geniusque  sibi  poscat,  obiter  ostendam :  in  versibus  nempe 
singulis  tres  syllabas  breves.  Hoc  sane  confitendum  est, 
avorum  tempore,  scabros  asperosque  versus,  magno  longa- 
rum  pondere  onustos,  plerumque  exiisse :  hodieraos  autem 
poetas  longe  eos  teretiores  tornatioresque  dare;  sed  aure 
fortassis  magistra,  non  arte ;  quee  tamen  ars  principio  judi- 
cibus  auribus  dedebatur.  Habent  itaque,  quod  in  longo 
sane  opere  frustra  exspect^ndum,  in  epigrammate  vel  ele- 
giola  facile  obtinendum,  versus  epici  exemplar;  quo  et  nu- 
merus  brevium  et  sedes  ostenduntur.  Quamquam  in  nostris 
est  et  varietati  locus,  ut  in  his : 

Thoagh  de^p,  yet  clear ;  thoogh  g^nde,  jet  oot  dall ; 
8tji6og  withoat  nge,  with<>at  oreflowiag  faU. 

Ictus  in  hoc  posteriore,  qui  in  sccunda  syllaba  fieri  solet,  in 
prima  fit ;  et  venuste  quidem ;  modo  raro  fiat,  ac  brevis  se- 
quatur.  Et  nescio  equidem,  an  in  Terentio  quoque,  cum 
trimetrum  aliquodes  inchoet  ab  hicinef  hodne,  sicincy  Ubtra, 
non  in  priroam  retrahendus  sit  accentus  Hbera,  &c,  etiam 
in  jambico;    ob   ro  itrAypovov  scilicet  et  laoppv^fwy;   cum 


DE   METRIS   TERENTIANIS.  xix 

ihjthmus>    Heph»sUone  teste,  sit  metro  potentior.    Tale 
illud  Plauti»  Rudent.  11,  6,  29. 

Pitvibiu  in  tlto  eredo  pncbent  pmbalw. 

ubi  jjisdbus  libentius  efferrem,  quam  pUcibus, 

Licentia  Terentiana,  qua  deflectit  a  Latinis  epicis. 

Sed  ut  redeam,  unde  digressus  sum.  Ut  a  Greecis  comi- 
cis  desciTerunt  Latini  pro  brevibus  syllabis  tardas  infulcien- 
do;  itavitio  prorsus  contrario  peccarunty  corripiendo  scilicet 
ejusmodi  syllabas,  qu»  in  Latino  sermone  erant  longee.  Hu* 
ju8  autem  licentise  modum  ac  fines  non  cujusvis  est  reperisse ; 
cum  ex  interpretibus,  hi  qui  laxissime  et  ultra  terminos  li- 
centiam  hanc  expandunt,  monstra  nonnunquam  et  portenta 
pro  veris  lectionibus  tuentur ;  alii  contra,  qui  nimis  arctis 
eam  finibus  claudunt,  syllabasque  omnes  ad  epicorum  poe- 
tarum  normam  exigunt,  singulos  fere  versus  miseris  modis, 
addendo,  mutilando,  invertendo,  contra  codicum  fidem,  ju- 
gulant  et  trucidant.  Illud  in  universum  animadvertas  vehra, 
DuUas  eos  syllabas,  quee  natura  et  vocalis  sono  longee  sunt, 
corripuisse ;  sed  eas  tantum,  quee  per  vocalem  quidem  breves 
erant,  positione  tamen  et  consonantium  concursu  factee  sunt 
longee.  Hee  vero  voces  et  numero  paucae  sunt,  monosyllabse 
fere  vel  disyllabee,  vel  cum  prsepositionibus  compositce;  et 
ex  ipsa  sede  situque  commodo  veniam  mereotur.  Cum  au- 
tem  in  ipso  nostrse  editionis  textu  singula  heec  in  versibus  sin- 
gulis  per  accentuum  intervallum  sponte  se  ostendant ;  non 
opus  est,  ut  singillatim  hic  enumerentur.  Illud  tantum  mo- 
nebo,  quod  ante  me  opinor  nemo ;  in  primo  fere  versuum 
pede,  et  parcius  alias,  licentiam  hanc  exercuisse  nostrum  : 
idque  rectissimo  judicio ;  cum  actor,  in  fine  prioris  verstlis 
anima  recepta,  plenum  rapidumque  spiritum  posset  effun- 
dere: 

Sed  id  grklam  fulsse —  Ob  decem  mnas  (aqnit. 

Sine  iii>{dia  laadem.  Inde  siimam  axori. 

Sine  omnf  periolo.  Soror  dfcla  eiit,  eupio. 

Propter  h^spilai.  Simnl  consilium  cum  re. 

Hic  est  (lle  non  te.  Color  v6rus,  corpus. 

Sludet  par  referre.  N^ue  Antipho  ^ia. 

Ob  hano  (ttimtoitias.  Sed  hoe  mfhi  molestan  cst. 


XX 


DE  METRIS    TERENTIANIS. 


BoBnm  iog^niam  nairu . 
Sed  bio  P&mphilai  qaid. 
I§  hinc  b^llam  fagient. 
Nempe  Ph6rmionem. 
In  hano  n6stnun  plateam. 
Sapell^tile  opai  est. 
Sed  eoca  fpsa  egreditor. 
Ego  exdiidor,  iUe. 
>}6gat  qois !  n^go  ait,  ajo. 
Enimy^ro,  Dare,  nil  Joci  est. 
Habent  d^picain. 
Dolet  dietom  impnidenti. 


Adeit  6ptiara  ipie. 
Solent  6Mt  id  non  fit 
Qaid  boic  bfo  negotist 
Stndent  ftcere. 
Sed  oatiom  o6nerepuiL 
N6mini  pl6ra  acerba. 
Qnid  ignliTe  penicolo. 
Sed  eilne  flle  noiler. 
Tamen  vfx  hamane. 
Tacet  c6r  non  lado. 
Jobet  rr&ter  ?  ubi  ia  esL 
Omnia  6mnes  nbi  resdsoont. 


Hoc,  ut  vides,  Terentiijudicium  crat;  ut  in  primo  fere  pcde 
▼ersus,  ubi  paratior  venia  est»  licentia  illa  uteretur :  idcirco 
excusatior,  quod  non  ipse  eam  primus  intulerit ;  sed  a  Plauto» 
Ceecilio,  cceterisque  tum  in  scena  regnantibus  acceptam  re* 
tinuerit.  Licentia  certe  erat ;  et  indigna  forte,  cui  Romuli 
nepotes  indulgerent.  Nam  qui  hodie  non  comicos  yeteres 
excusatum>  sed  defensum  eunt;  qui  fontem  rei  causamque 
et  originem  deprendisse  se  gloriantur;  popularem  scilicet 
tunc  temporis  pronunciandi  morem :  ut  necesse  fuerit  comi. 
ci8>  quee  verba  communi  dvium  sermone  spreds  consonanti- 
bus  rapide  efferebantur,  ea  verba  in  suis  fabulis,  qus  au- 
diebantur  scilicet,  non  legebantur,  corripere:  nee  illi  operoso 
conatunihil  dicunt,  pollicentes  magnanihil  extricant.  Quid 
enim  ?  si  usus  tum  civium  communis, 

Qoem  penes  arbitriom  est  et  Jas  et  norma  loqaendi, 

syllabas  de  quibus  agitur  raptim  pronunciabat ;  jam  non  co- 
micorum  vel  licentia  vel  crimen  est,  qui  mori  obtemperantes 
eas  corripiebant ;  sed  epicorum,  qui  usu  improbante  produ- 
cebant.  Mutantur  tantum  rei ;  crimen  ipsum  non  eluitur : 
aut  hi  aut  illi  sunt  culpee  damnandi.  Quibus  autem  culpa 
heereat,  scitu  facillimum  est.  Priorem  in  Uk  et  esse  con- 
Btanter  producebant  epici;  noster  interdum  corripit,  see- 
pius  producit :  quod  si  recte  et  ex  usu  corripit ;  tanto  s«- 
pius,  dum  seepius  producit,  peccat.  Propter  apud  epicos 
semper  priore  longa  est :  noster  semel  corripity  And.  II,  6,  8. 


Propter  h6spii«i  hajasce  conraetadinem. 


DE   METRIS   TERENTIANIS.  xxi 

Si  hoc  ex  consuetudine  Tulgi ;  cur  intra  decimum  versum, 
et  ubique  alias,  producit? 

N3  prupter  htoo :  sed  est  qaod  raocenset  tibi. 

Eadem  reliquorum  ratio  est:  quibus  venia  quidem,  prseser- 
tim  hodie,  lingua  jamdudum  emortua,  facile  conceditur:  nisi 
culpam  quis  defendendo  fecerit  majorem. 

Ceeterum  abi,  domi^  redi^  dari,  rogayjube,  tacey  vide^  et  si- 
qua  id  genus  alia  quee  ultimam  brevem  habent,  vix  est  ut  li- 
center  dicas,  sed  legitime  corripi ;  cum  veteres  epici  idem 
jus  usurpaverint. 

Similiter  de  crasi  censeas ;  qua  duee  vocales»  quarum  una 
breviSy  in  unam  contrahuntur :  ut  Diu,  Deumy  deorumy  meum^ 
tuumy  suum,  meorumy  &c,fuU,fuisse :  hsec  et  siqua  hujusmodi, 
jure  quoties  vellent  contrahebant  comici ;  quia  idem  epids 
jus  erat.  Durius  quidem  nostratibus  sonant  hvjusy  cujus^ 
ejusy  luyooy  levi  in  unam  syllabam  contracta :  verum  id  eo  eve- 
nit»  quod  nos  hodie  male  pronunciemus.  Notum  enim  est 
eruditis,  consonantes  t  et  u  apud  Latinos  eodem  fuisse  sono 
et  potestate,  quo  hodie  $/  et  w,  Pronuncies  igitur  cfq/iis^ 
fiawo,  lewi,  et  moUior  fiet  crasis.  Ita  noster  twoy  swa,  gran- 
dyuscula,  steUyonino ;  plane  ut  Virgilius  steUyo,  ahyete,  &c. 
Eadem  ratione,  cum  jam  efferrent,  ut  nos  hodie  yam ;  in 
duas  syllabas  pro  lubitu  dissolvebant,  nunc  tam.  Cseterum 
in  hac  editione  ubi  tam  disyllabon  est,  notatur  dieeresis ;  et 
ciAusy  huius,  eiusy  ubi  monosyllaba  sunt,  super  t  habent  ac- 
centum ;  ubi  disyllaba,  super  u  et  e,  ciijusy  h^us,  Sjus. 

EU,  reii,  speii,  priore  per  ectasin  producta,  non  indigent 
venia ;  cum  Lucretius  aliique  olim  epici  idem  fecerint.  la 
nostra  editione,  cum  producuntur,  duplice  i  scribuntur. 

Neque  iilud  inter  licentias  numeres,  cum  comici  s  finale 
in  syllaba  brevi,  sequente  tamen  consonante,  nonnunquam 
abjiciunt,  ut  tristi\  fameUcu' :  siquidem  idem  facit  passim 
LucretiuB.  Cseterum  quod  nos  quidam  docent,  et  in  syllaba 
longa  hoc  solere  fieri,  et  sequente  vocali,  et  totam  etiam 
syllabam  cum  s  seepe  resecari,  falluntur  et  fallunt.  In 
consimilist,  a  priore  nihil,  sed  ab  est  vocalis  resecatur ;  ut 
in  palamst,  necessumst.  MuUimodis  apud  nostrum  non  divi- 
sim  effertur  muUP  modis;  sed  vox  una  est  ut  ommmodis:  et 
Lucretius  utraque  utitur. 


xxii  DE  METRIS   TERENTIANIS. 

Quin  et  ubi  synaloephes  vis  cessat,  et  vel  vocalis  qattpiam 
vel  tn  iinales  non  eliduntury  altera  vocali  eas  excipiente;  ne 
hoc  quidem  in  licentiis  ponas :  qualia  ista  et  plura  apud  nos- 
tnim :  omnes  qui  amanty  m6  et  atate,  n6  ubi  acceperim,  quae 
erat  mortuay  una  ire  cum  amka^  ddm  id  efficiasy  quicum  uno 
rSm  haheham.  Quippe  et  epici,  Lucretius,  Vir^lius,  Hora- 
tius  eodem  modo  in  hexametris :  sed  dHm  ahest  quod  ave- 
muSy  credimus  an  qui  amanty  si  mi  amas  inquitf  cocto  ndtm 
adest  honor  idem.  In  his  autem  aliisque  similibus  tria  sunt 
observanda ;  nunquam  hoc  fieri  nisi  in  verbo  monosyllabo ; 
quod  verbum  si  in  vocalem  exit,  oportet  syllabam  esse  lon- 
gam ;  ictum  denique  habere  in  prima  syllaba  anapsBSti*  Ha- 
rum  vero  conditionum  ignorantia  quot  nuper  peperit  errores  ? 
dum  et  in  polysyllabis  verbis,  et  in  syllabis  brevtbus,  et  in 
aliena  sede,  posse  fieri  hoc  existimabant. 

Atque  hactenus  de  licentia  Terentiana,  dequ^  ejus  lirai- 
tibus,  modicis  san^  illis  neque  incommodis :  qualem  hodie  in 
poetis  nostratibus  patriaque  lingua  patienter  ferimus*  Quin 
etausim  polliceri  sponsorque  fore,  quemvis  adolescentem, 
vulgaris  modo  prosodise  et  syllabarum  quantitatis  callentem, 
lecta  una  alteraque  editionis  nostree  scena,  suo  Marte  ac 
sine  magistro  totum  hoc  quod  queeritur  perceptunun.  Quo 
magis  mirum,  quosdam  ceetera  doctissimos,  sed  in  his  rebus 
paulo  oyptfia^sffripovcj  tam  immodica  verborum  pompa  se  et 
operara  suam  efferre:  quasi  tantee  molis  esset  Romanam 
nunc  licentiam,  quantse  olim  erat  gentem,  condidisse.  Ne- 
que  tamen,  si  ipsi  audiendi  sunt>  immerito  gloriantur :  cum 
ex  eorum  sententia  nihil  non  veteribus  eomicis  et  licuerit 
et  libuerit :  ut  tam  vagee  Iicenti8&  limites  ullos  posuisse,  per- 
inde  sit  ac  Sarmatas  et  Gelonos  intra  carapos  suos  coercu- 
isse.  Nimirum  hi  non  ipsos  poetas,  non  artem  et  rhythrai  ge- 
nium,  sed  librarios  sibi  duces  sumunt ;  et  tot  fere  licentia- 
rum  species  sibi  fingunt,  quot  in  toto  Plauto  Terentioque  vi- 
tiosee  lectiones  nunc  restant;  unique  loco,  qui  emendandus 
erat,  ex  altero  eeque  mendoso  patrocinium  queerunt.  Quid 
mirum  igitur;  siquo  major  iia  tam  falsee  metricse  notitia  ac- 
crevit,  eo  in  dies,  ut  queruntur,  magis  decreverit  emcnda- 
tionum  suarum  numcrus?  IUud,  si  dubitas,  excmplo  sit; 
ubi    Plauti   auctoritate  pedes   creticos  in   triractris  adsci- 


DE  METRIS  TERENTIANIS.         xxiii 

scuDt.  Locus  elegantiBsiinus  est,  TrinuiDinOy  i.  2.^in  wharm^ 
quos  vocat  scurraSf 

Qai  oimilt  m  aimidtnt  §cirt,  nec  qaicqu6m  •ciant : 

Qttod  qoiiqae  in  animo  hibet  aat  hobitariist»  sciant : 

Sciiint,  qaod  in  uirem  r6x  reginm  dixerit: 

Sciiint,  qiiod  Jnno  iKfcbalatast  c<im  Jore : 

Qom  neqae  fa  |  tura  neqite  \  facta  tunt  \  Inmen  illi  Miant. 

Duos  illic  creticos  agnoscunt  et  accipiunt,  dactylorum  sci- 
licet  yicarioB :  neque  hoc  contenti,  innumera  hujusmodi  por- 
tenta  Plauto  suo  assignant,  pauca  etiam  Terentio.  Nos  pau- 
ca  illa  jam  ejuravimuB ;  de  innumeris  olim  fortasse  curabitur. 
Interea,  quid  bic  Plauti  locus  sibi  postulet,  videamus; 

Qom  n^qne  fnttira  neefaeta  mnt,  tamen  ilU  Mtant. 

Hic  duse  longse  corripiuntur;  duo  cretici  yeniunt»  quo  ne 
dactylis  quidem,  si  aurem  habemusy  venire  fas  est.  Hosne 
numeros  ut  laudaverint  Pisonum  proavi?  quis  comoedus  ac- 
tor,  ne  ipse  quidem  PeUioy  vel  pretio  voluerit  emere;  vel 
blaterare  hsec  ad  tibiam  in  scena  ausus  fuerit?  non  suas  po- 
tius  sibi  res  poetam  talem  habere  jusserit?  Si  licentiarii 
nostri  de  emendatione  desperarunt;  humanius  tamen  erat, 
de  mendo  potius  confiteri,  quam  poetam  ipsum  proscribere. 
Vide  tamen,  quam  facilis  ea  ne  queerentibus  quidem  sc  offe- 
raU  Tolle  Uludfacta;  et  trimetrum,  quales  hic  ceeteri 
sunty  rotundissimum  habes : 

Qam  n^qae  fatora,  ndqoe  sont,  tamen  illf  sciant 

Quin  ethoc  sensusipse,  non  metrum  solum,  efflagitat:  nam 
guce  futura^  et  quoe  sunty  in  eodem  genere  sunt  opposita: 
non  futura  et  factd.  Si  illud  facta  sunt  a  poeta  esset;  di- 
xisset  utique,  quse  neque  fent  neque facta  sunt;  atque  insu- 
per  de  duobus  peccatis  unum  lucratus  esset. 

Ars  Terentiana. 

Restat  jam,  ut  de  arte  Terentiana,  quse  tantopere  olim 
celebrata  est,  pauca  delibemus.     Horatius,  Epist.  II,  1. 

Ambigitor  qaotiens  oter  atro  tit  prior,  aofert 
Pacovios  docti  famam  8enis,  Acciai  alti : 


xxiv         DE   METRIS   TERENTIANIS. 

Dicitor  Afrmii  toga<OQvenisM  Menaiidro  : 
Plaatas  ad  exemphim  Sicali  properare  epicbarmi : 
Vineere  CeciUos  gravitate,  Terxntius  artb. 

Ubi  dubium  est^  artemne  metricam  yelit>  an  comicam* 
Utramque  opinor ;  nam  in  utraque  laude  noster,  tam  ver- 
suum  concinnitatis,  quara  lucidee  rerum  dispositionis,  pri- 
mas  tenebat. 

niud  sane  in  lingua  Latina  notabile,  ne  imum  quidem 

verbum   proeter    monosyllaba  tonum  in  ultima  babuisse« 

D6um  igitur>  virum^   meum^   tiium  priore   licet  brevi  pro- 

nunciabant,    nunquam  nisi    in  versu  deCmy  viritm^   me(mj 

tuiim.     QuinctilianuSy  Instit.  I,  5.     Est  autem  in  omfii  voce 

utique  acuta  syllaba,  nec  uUima  unquam :  ideoque  in  dtsyUabis 

prior.    Priscianus,  p.  1287.    Acutus  accentus  apud  Latinos 

duo  loca  habety  penuliimum  et  antepenultimum:  apud  Crrtecos 

autem  et  uUimunr,     Et  paulo  post;  apud  Latinos  in  uUima  syl" 

laba,  nisi  discretionis  causa,  poni  non  solet  accentus.    Donatus, 

p.  1740.     Tonus  acutus,  cum  in  Grcecis  dktionibus  tria  loca  te- 

neat,  uliimum,  pentdtimum  et  antepenuWmum  ;  tenet  apud  Lati- 

nos  penuUimum  et  antepenuUimum;  ultimum  nunquam,    Maxi** 

mus  Victorinus,  p.  1942.    Acutus^  cum  apud  Grctcos  tria  loca 

teneaty  apud  nos  duobus  tantum  poni  potest;  aut  in  penultima^ 

ut  prselegistisy  aut  ea  quoe  a  Jtne  est  tertia,  ut  preelegimus. 

Olympiodorus  in  Aristotelis  Meteora,  p.  29.    T6r€  fiky  Fpac- 

KcH  kKkfjdtffraVf  yvv  ^^  "EXXf/vcc*  rovro  Sk  ro  ovofxa  ol  /lev  Poi- 

fuiiot  Tcapol^^vovin,  Tpalxoi  XiyovTtQ,  ri  ^k  jcoivr)  SiaXeicroc  o^vyeu 

JLad^Xov  ^k  ol  P<tf/ia7ot  vay  ovofia  vapo^vyovtri  iih  rov  Kofi" 

irov*  S^Bv  'Y7reprivopiovT€c  iK^^^aav  thro  r«5vVotip-wi'.     Hoc 

est,  qui  olim  rpauml  dktiy  nunc  appellantur  "EXXiyvcc.     liUus 

autem  verbi  penuUvnam  Romani  acuunt,  dicentes  TpaiKoi ;  sed 

commums  sermo  acuit  ultinum  TpaiKol»    Et  universim  Romani 

in  quacunque  voce  penultimam  vel  antepenuUimam  acuunt,  prop- 

ter  fastum  et  grandUoquentiam :  unde  a  poetis  dicuntur  'Txcpf;- 

vopiovT€Cf  feroces  et  superbi.     Ceeterum  quod  hic  fastui  tri- 

buit,  id  dialecto  iEolicse,  unde  lingua  Latina  partem  maxi- 

mam  profluxit^  rectius  imputatur.    j£o]enses  enim,  ut  notum 

est,  Bapvrovot  erant;   et  6coc,   "Av^p  pronunciabant,  cum. 

alii  6c<$(,  Av///o. 

Jam  vero  id  Latinis  comicis,  qui  fabulas  suas  popiilo  pla- 


D£   METRIS   TERENTIANIS.        xxt 

cere  cuperent,  magnopere  caTendum  erat,  ne  contra  lingu» 
geniom  ictus  seu  accentus  in  quoque  Tersu  syllabas  Terbo- 
rum  ultimas  occuparent.  Id  in  omni  metro»  quoad  licuit,  ob- 
lerTabatur;  ut  in  his, 

'AnM  TiraiHqila  cino,  t^i^jii  qni  pxinnis  ab  6rift 
Itiliamlikto  phSfagai  lAviiHM|ii6  T^mt 
Jiton ;  moHiuiiflle  et tMt  jaot&toe  et 4lto 
Vi  saperttm,  io6Te  m^morem  JaniSaie  ob  irem* 

Qui  perite  et  modulate  hos  Tcrsus  leget,  sic  eod,  ut  hic  ac- 
centibus  notantur,  pronunciabit;  ndliy  ut  pueri  in  8choli8>  ad 
sbgulorum  pedum  initia, 

Iteli&m  UU»  proAigiAM  LaTfiuM)oe  T^iutf 

ied  ad  rhythmum  totius  TerBus.  Ubi  nulla  tox^  ut  Tides,  ac- 
centum  in  ultima  habet,  preeter  unicam  illam  viriim :  idque 
recte  ob  sequens  encliticon  que:  quod  bic  semel  dictum»  in 
Terentio  passim  fieri  animadTertes.  Idem  efficiunt  me,  tb, 
8e:  MUcr&m  me,  quod  verbum  audio  ?  quippe  hflec  Latinis,  ut 
etiam  remy  enclitica  sunt,  ut  Grsecis  ME,  2E.  Eadem  est 
et  interrogationisTis;  siTC  cum  9?e  enclitico,  siTc  absque  ne. 
In  hac  igitur  concinnitatis  laude  palmam  omnibus  preeripuit 
Terentius;  eamque  ut  consequi  posset,  utet  TCtitos  ictus  ef- 
fugeret>  et  Tocabula  tamen  significantiora  semper  sub  ictii 
poneret;  non  minore  studio  judicioque  Verba  disposuit,  et  a 
prosflB  orationis  ordine  decenter  inTcrtit,  quam  mirificus  in 
hac  materie  artifex  ipse  Virgilius. 

Priscianus  de  Tersibus  comicis  narraty  Fuissequasdam,  qvi 
abnegctrent  uUa  esse  in  Terentii  comddiis  metra ;  vel  ea,  quan 
arcana  quadam  et  ab  omnibus  dociis  semota,  siinsoUs  esse  cogniia 
confirmareni,  Ibidem  ait,  Omnes  qmdem  comicos,  crebris  syn^ 
aicephis  et  episynaktphis  et  coUisiombus  et  abjectionibus  S  IL 
terftyfvisse  usos  scandendo  versus  suos;  terentium  autem 
PLus  oMNiBus.  Verum  profecto  hoc  est;  et  causa  unica, 
car  magistelli  isti  Tel  negarent  metra  esse  apud  nostrum,  tcI 
ut  arcana  qufledam  Tcnditarent  Quod  Tero  hic  queritur  et 
criminatur  magnus  grammaticus,  non  Titium  est,  sed  Tirtus 
Terentii  prima:  qui  synalcephas  illas  data  opera  consectatus 
est;  quo  syliabfle  ultimfle  liquescerent  coalescerentque  cum  se- 
qaentibus;  eoque  Tetiti  ac  Titiosi  in  ultimis  ictus  artificiose 

VOL.  u.  D 


xxYi         DE   METRIS  TERENTIANIS. 

effiigerentur.  H«  vero  synaloephse,  qus  tenebras  oUm  magi-' 
stris  o£Fudeninty  jam  in  nostra  editione,  percussionum  inter« 
vallis  distincta,  ne  pueris  quidem  negotium  facessent. 

Totum  autem  hoc,  quod  de  ictu  in  ultimis  syUabis  cautum 
fuisae  diximus,  de  secunda  tantum  trimetri  inroiiq  capien- 
dum ;  nam  in  prima  et  tertia  semper  licuit ;  siquidem  ista 
sine  venia  conclamatum  actumque  erat  de  comoedia  tragoedi- 
aque  Latina.  Cum  igitur  hunc  versum  similesque  apud  nos- 
trum  videris> 

Mftl6m  qaod  isti  di  desqne  omn^  daint : 

cave  vitio  id  poetce  verteris ;  etsi  MaHtm  illud  et  omnts  si  in 
communi  qui^  sermone  sic  acuisset,  deridicttlo  fuisset.  Ni- 
roirum  aures  vel  inyitee  patienter  id  ferebant,  sine  quo  ne  una 
quidem  in  fabula  scena  poterat  edolari.  Quin  et  Greecos  ip- 
sos  eadem  tenuit  necessitas,  eadem  passa  est  indulgentia. 
Cum  Aristophanes  dixit, 

Cum  Euripidesy 

idem  admiserunt  in  AovX<$v  et  Hcc2>,  quod  noster  in  MaHtm  et 
amnis:  ipsi  enim  alibi  priorem  acuunt,  Aot^Xov  et  llifft». 

In  secunda  igitur  trimetri  ZivoUq  hoc  de  quo  agimus  non 
licebat.  ,  Gellius  xviii,  15.  In  senariis  versibus  ammadoerte^ 
runt  metrici  duos  primos  pedesy  item  extremos  duosy  habere  posse 
singulos  integras  partes  orationis,  medios  haud  unquam  posse : 
sed  constare  eos  semper  ex  verbis  aut  divisis  aut  mixtis  atque 
eof^usis,  Quotus  quisque  hoc  vel  intelligat  ?  nedum  ut  se- 
narios  per  singulos  pedes  scandendo  tempus  in  hac  obs^- 
vationeconterat?  At  tn  nostra  editione  vel  aliud  agentibus 
in  oculos  incurrit ;  simulque  ratio,  quam  metrici  isti  tacent^ 
plane  apparet.  Hoc  illi  voluerunt;  in  his  et  simiiibus  se- 
nariis, 

Veiut  Chrema  postridie  td  me  clamitani. 
Muiraetiqiie  animi  offioia,  qoid  mu/tu  moror. 

duos  primos  duosque  postremos  pedes  singulis  verbis  claudi^ 


DE  METRIS   TERENTIANIS,        xxvii 

et  recte:  at  pedem  tertium  quartamve  non  posse  recte.  Cur 
hoc?  quia  tum  necesse  est»  ut  ictus  in  ultimas  syUabas  ca- 
dant ;  quod,  ut  dizi,  in  prima  uldmaque  lneollq  solet  fieri ; 
in  media  nec  solet  et  vix  unquam  licet.  Rarissime  igitur, 
semel  atque  iterum,  sed  mi^o  Bententiee  lucro>  admisit  hoc 
in  trimetris  Terentius : 

Pemiifit  nox»  omAr,  ▼inom,  adoleMeBlia. 
Scel^sU  0T6m  Iup6  oominbi.  dUpadet 
ikm  iUiMi,   NoMe  6miiie  hmc  laKif  est  adoleaooDtibas, 

in  hac  edidone  taluti  est.  Notandum  quoque  in  an^r  et 
lupb  priorem  brevem  esse,  et  ex  musictt  rationibus  ita  opor- 
tere ;  ut  apud  Horatium» 

Jam  jam  effioaci  do  mands  scienti». 
Ad  pervioacis  hea  jMd^  Achillei. 

£t  similiter  in  verbo  trisyllabo  duos  ictus  recipiente,  si  id 
liTohlay  trochaicam  inchoat,  media  erit  ex  arte  brevifl> 

Niii  pol  fiH6m  mnltimodia  6xpeto,  nt  rede&t  domom. 

Ita  recte  hic  editum^  non  txpecto  ;  ut  et  alia  plurimay  quse 
ante  nos  vitiosa  ferebantur,  in'  omni  versuum  genere  hic  cor- 
riguntur. 


C.  SULPITII  APOLLIN. 

PERIOCHA  IN  TERENT. 

APBLPHOS, 


PUOS  cum  haberet  Demea  adolescentulos, 
Pat  Micioni  fratri  adoptandum  ^schinum : 
Sed  Ctesiphonem  retinet.  hunc  citharistri» 
Lepore  captum^  sub  duro  ac  tristi  patre, 
Frater  celebat  ^schinus,  fkmamque 
Amoris  in  sese  transferebat;  denique 
Fidicinam  lenoni  eripuit.  yitiayerat 
Idem  iSschinus  civem  Atticam  pauperculam, 
Fidemque  dederat,  hanc  sibi  uxorem  fore. 
Demea  jurgare,  graviter  ferre.  mox  tamen 
Ut  veritas  patefacta  eat,  ducit  JEschinus 
Vitiatam ;  potitur  Ctesipho  citharistrian^. 

In  tlija  editJonibas,  qoas  bio  qao-  duro  patre  Demea,  Vid.  lindeDbr, 
qne  seqoitor  We»terbovia«,  ftdditor  infre,  in  observitt.  in  Donal,  bi, 
#ob  ^neni  bio  yentu,  Exarato  tuo    tio,  22. 


iELII  DONATI,  V.  C.  ORATORIS  URBIS 

ROBIiE,  PRiBFATIO  IN  ADELPHOS  TBRBNTII. 


HMC  fabula  palliata,  ut  ipsum  indicat  nomen,  e  {>lurali 
numeroy  quum  sit  una:  et.masculino  genere,  quum  sit  comoe- 
dia:  et  Greeca  lingua>  quum  sit  Latina,  cenfletur.  Potuit 
eam  Terentins  fro^ra  dicere :  sed  et  Griecin  ominis  e^^y/ay 
perderet,  et  preetereatogatayideretur ;  ad  summam,  non  sta- 
tim  intelligeretur  Menandri  esse ;  quod  Terentius  in  primii 
lectorem  scire  cupit :  minus  existumans  laudis  proprias  scrir 
bere,  quam  Grsecas  transferre.  Est  igitur  Menandri :  et  a 
fratrum  facto,  quibus  argumentum  nititur,  nomen  acdpit. 
Hujus  tota  actio  quum  sit  mixta  ex  utrpque  genere,  ut  fere 
TerentianeB  omnesy  preeter  Heautontimorumenon,  tamen  ma- 
jori  ex  parte  motoria  est.  nam  statarios  locos  perpaucos  ha* 
bet.  Prodest  autem  et  delectat  actu  et  stilo.  In  hac  primee 
parte^  sunt,  ut  quidam  putant,  Demeee;  ut  quidam,  Syri. 
Quod  si  est,  ut  primas  Syrus  habeat :  secundse  Demese  eruqt, 
tertiee  Micionis,  et  sic  deinceps.  Quanquam  etiam  sunt,  qui 
putent,  primas  Micioni  dandas,  secundas  Syro,  terdas  De- 
mece.  Nam  quod  ait  Terentius,  Senes  qui  primi  vementf  non 
ad  partes  quas  dicimus,  sed  ad  ordinem  pertinet  exeuntium 
personarum.  Heec  etiam,  ut  ceetera  hujuscemodi  poemata, 
quinque  actus  habeat  necesse  est,  choris  divisos  a  Greecis  poe« 
tis.  Quos  etsi  retinendi  causa  jam  inconditos  spectatores  mi- 
nime  distinguunt  Latini  comici,  metuentes  scilicet  ne  quis  fas- 
tidiosus  finito  actu,  velut  admooitus  abeimdi,  reliquse  comoe- 
diae  fiat  contemtor,  et  surgat :  tamen  a  doctis  veteribus  dis- 
creti  atque  disjuncti  sunt,  ut  mox  aperiemus  post  argumenti 
narrationem.  In  hac  prologus  aliquanto  lenior  inducitur :  qui 
magis  etiam  in  se  purgando,  quam  in  adversariis  Isedendis  est 
occupatus.  Protasis  est  turbulenta,  epitasis  clamosa,  catastro- 
phe  lenis.  Quarum  partium  rationem  diligentius  in  principio 
proposuimus,  quum  de  comoedia  qusedam  diceremus.  Haec 
sane  acta  est  ludis  scenicisfunebribus  L.^miliiPauli:  ageu- 


30  JELII  DON.  PRJEF.  IN  AD.  TER. 

tibuB  L.  Ambivio,  et  L.  Turpione :  qui  cum  suis  gregibuB  et- 
iam  tum  personati  agebant.  Modulata  est  autem  tibiia  dez- 
tris,  id  est,  LydiiB,  ob  seriam  gravitatem,  qua  fere  in  omnibus 
comoediier  utitur  hic  poeta.  Seepe  tamen,  mutatb  per  scenam 
modisy  cantica  mutavit :  quod  significat  titulus  Bceimy  ha- 
benfl  subjectas  personis  literas,  M.  M.  C.  Item  diverbia  ab 
histrionibus  crebro  pronundata  sunt,  quee  rignificantur  D.  et 
M.  literis  secundum  personarum  nomina  preescriptis,  in  eo  lo- 
eo  ubi  incipit  scena.  Annotandum  sane,  quod  heec  fabula 
irporartKov  irp6Qwroy  non  habet,  hoc  est,  personam^  quse  ad 
argumentum  nibil  attineat,  queequesit  assumta  extrinsecus,  ut 
est  in  Andria  Sosia.  Hanc  dicunt  ex  Terentianis  secundo 
loco  actam,  etiam  tum  rudi  nomine  poetse.  Itaque  sic  pro- 
nunciatam,  Adelphas  Terentiiy  non  Tereniii  Adelpha:  quod  ad- 
huc  magis  de  fabulee  nomine  poeta,  quam  de  poetee  nomine 
fabula  commendabatur  (quee  de  tempore  hujus  fabuhe  et 
nomine  dicuntur,  nugee  sunt.  Vide  Petit.  de  Ord*  comced. 
Terent.  tom*  I.  p.  57^  Z.).  Inhac  quidem  spectatur  quid  in- 
tersit  inter  rusticam  et  urbanam  vitam:  mitem  et  asperam: 
coelibis  et  mariti :  veri  patris  et  per  adoptionem  facti.  Quibus 
propositis  ad  exemplum,  vitanda  perinde  fugiendaque  Te- 
rentius  monstrans,  artificis  poetee  per  totam  fabuhun  obtinet 
laudem. 


ARGUMENTUM. 


£X  duobuB  Atticis  fratribuB,  alter  quidem  Demea  nomine 
ru8  colttit,  uxorem  duxit,  filios  suscepit  duoB,  iEschinum  et 
Cteaiphonem.  At  alter^  Micio  nomine,  uxorem  non  duxit, 
et  filioB  procreare  noluit :  Bed  sibi  filium  fratriB  ^schiaum 
adoptavit :  atque  ita  indulgenter  eduxit  a  parvulo,  ut  effuae 
luxuriatuB  adoleBcens,  ad  postremum  civem  Atticam  yirginem 
▼itiarety  captus  amore  ejus.  quo  facto»  et  cum  matre  puellee 
pepigitnuptias  ejusdem^  quam  vitiavit.  Quumque  rem.  ges- 
tam  ad  patriB,  a  quo  adoptatus  fuerat,  CQnscientiam  jam  jam- 
que  perlaturus  esset,  precibus  Ctesiphonis  fratris  sui,  qui  apud 
durum  patrem  atque  agrestem  Demeam  parcius  atque  arctiua 
haberetur,  impulsus  est,  et  ut  eidem  a  lenone  raperet  mere- 
tricem :  quo  facto,  multiplici  errore  completur  fabula.  Nam 
et  Demea  cum  hoc  ipso,  id  est,  cum  Micione  litigabat,  tan- 
quam  cum  eo  qui  corruperit  adolescentem  adoptatum>  in  mo- 
res  perditos,  nesciens  suum  sibi  filium  Ctesiphonem  esse  cor* 
ruptum,  eluditurque  a  Syro  et  Micioue  per  totam  fabulam. 
£t  mater  pueliee  jam  decimo  mense  post  raptum  virginis,  iE- 
Bchinum  credit  sibi  ipsi  rapuisse  meretricem,  quse  perturbatio 
cito  in  tranquillum  redacta^est.  Nam  re  comperta  de  vitio 
virginis,  Micio  dat  civem  ^schino  quam  concupiverat :  ejus- 
que  matrem  ipse  accipit.  Deprehenso  vero  Ctesiphone  in 
amore  meretricis,  primo  irascitur  Demea :  post  lenitur,  atque 
habendce  ejus  meretricis  licentiam  prsebet  Primus  actus  haec 
continet)  Micionis  solius  primoverba:  et  post^  ejusdem  et 
Demeee  jurgium.  Secundus  actus  heec  continet,  lenonis  al- 
teram  rixam  adversus  iBschinum  pro  puella :  ejusdem  apud 
Syrum  querelas :  leetitiam  Ctesiphonis  :  obsessionem  amicee : 
et  ejusdem  gratiarum  actiones  apud  ^^achinum.  Teriius  ac- 
ius  hsec  continet,  trepidationem  matris  Sostratse  et  Cantharts 


32  ARGUMENTUM. 

nutrioiB  ob  parturientem  Pamphilam  vitiatam  ab  Mncldnai 
Getam  nunciantem  dominee  suee  per  errorem,  quod  sibi  nqpue* 
rit  ^schinus  meretricem:  reditum  in  scenam  Demeee:  ^us- 
demque  cum  Syro  ludi6cante  sermocinationem :  interrentum 
Hegionisy  cum  querela  apud  eundem  Demeam  de  facto  JEr 
Bchini,  de  consolatione  Sostratse.  Quarias  actus  hsec  continet, 
Ctesiphonis  cum  Syro  colloquium :  delusionem  Demese :  ejus^ 
demque  in  scenam  interventum,  atque  secundam  frustratio- 
nem  per  Syrum  factam :  Micionis  cum  Hegione  sermonem: 
querelam  ^schini  de  rebus  suis,  ejusdemquecumMidonepa- 
tre  facetissimam  dissertationem:  Demeee  reditum  in  scenam 
ex  errore,  in  quem  eum  conjecerat  Syrus :  et  renovatum  cani 
fratre  ejusdem  jurgium :  processionem  in  scenam  temulenti 
Syri.  Quintus  actus  hsec  continet,  deprehensionem  Ctesipho- 
nis  cum  meretrice :  tertium  cum  Micione  jurgium  Demecsy 
ejusdemque  vitee  pristinee  correptionem :  et  per  eum  multa  ia 
comoedia  nova,  hoc  est,  blandimentum  circa  ^schinum,  et  af- 
fabilitatem  circa  Getam:  conciliationem  Syri  et  uxoris  ejus : 
et  Teniam  circa  Ctesiphonem :  permissionemque  habendeeme- 
retricis.  Servatur  autem  per  totam  fabulam  mitis  Micio,  sse- 
vus  Demea,  leno  avanis,  callidus  Syrus,  timidus  Ctesipho, 
hberalis  JischinuSy  pavidee  mulieres,  gravis  Hegio.  In  divi- 
dendis  actibus  fabulee  identidem  meminerimus,  primo  pagina- 
rum  dinumerationem  neque  Grsecos,  neque  Latinos  servasse : 
quum  ejus  distributio  hujusmodi  rationem  habeat,  ut  ubi  at« 
tentior  spectator  esse  potuerit,  longior  actus  sit :  ubi  fastidio- 
sior,  brevior  atque  contractior.  Deinde  etiam  illud,  in  eun- 
dem  actum  posse  conjici,  et  tres  et  quatuor  scenas  introeun- 
tium  atque  exeuntium  personarum.  Facta  autem  hasc  uns 
est  de  duabus  fabulis^  Adelphis  Menandri,  et  Commorientt-' 
bus  Diphih. 


FABULiE  INTERLOCUTORES. 


iBscHiNus  adolescens. 
Canthara  nutrix. 
Ctesipho  adolescens» 
Dromo  servus. 
Demea  senex. 
Geta  senrus. 


Hbgio  senez. 
Micio  senex* 
Pamphila  nurus. 
Sannio  leno* 
Sostrata  matrona. 
Syhus  servus. 


P.  TERENTII  ADELPHI. 


IndU  fvmOnbut  JEmUi  PmdL  Qm»feem  Q.  TMu 
UmM  J^ne&mtM.  Egere  L.  AHUut  Jhrta»takmt,  MiwuibiM 
/kU  Flaecut  Ouiudh  TVmt  Smmmit,  Factm  $  Ormeu 
M.CormluCett. 


P.  Camt' 
u.  Uodpt 
L.  4nioi0 


PROLOGUS. 

JL  OSTQUAM  poeta  sensit  scripturam  snam 
Ab  iniquis  obseryari,  et  adversarios 


TUmt  Sammt}  DMerk  legendiMi 
«tie  o«D8et,  aeta  pnmum  tibiit  LydHtf 
dtiude  tibUt  Smrnmt.  Nud  Hbiat  ly- 
diat,  i.  e.  4iiai  deactrMi  edidiaM  moiibi 
grareBi,  et  iQgQbrem,  qvi  edeo  oonTe- 
eiret  lodie  teiebribu;  pMt  primui 
vero  editieoem  Hfmt  Smrramt,  mu  ti- 
niBtris,  qo»  iooom  Matom,  miDosqae 
tristem  ederent,  eaDdem  repetitam  eue 
fiibalam.  Saae  hmo  emwdalio  mag- 
nam  Teri  speciem  aocipit  ex  Dooati  aao- 
toritate;  ▼ideprmfktioDemejasiofaaDo 
hb.  Z. 

1  PoHquam  poeta  smfit  flcrj|ptttram] 
Pottquam,  pro  quomam;  oojwrMipro- 
oomy  fikmtom  pro  pottfuam.  PiaDlas 
in  Aolalaria,  prol.  9,  quoniam  it  mor»- 
lur,  Ua  amdo  ingenio  fuit.  Pottquam 
poetm  tendt  teripturam  tuam.  Indiffe- 
reDler  omais  qoi  aliqaid  saripsisset^ 
aer^ar  a  Teteribos  dioebalur.  D. 

Pottquam  poeta  seiutt]  Badem  ooo- 
metodo  prologi  semel  sigoata  apod 
Terenliam  perMrerat,  ati  magis  male- 
diois  adTerMriis  rMpoodMt.  Neqae 
soot  prologorom  offioia,  qo»  oompteat. 
Pottquam  poeta  tentU  ab  imquitmbter-' 


varSl  Ab  adveMariis,  hoo  est,  a  I^ueio 
LaDttioo.  E. 

t  Ab  imquu}  loimiolsi  Bt,  JBa. 
VIII,  99«.  Fetti  jHfwirii  inifiur.  Ob- 
tervan}  OterMtio,  ad  boDorem  refiMr- 
tor:  ot.  Oeorg.  IV,  JIO,  jrat^ea  rsgsm 
«e»  fie  J^gyjp^  st  ioffta  Lsdia,  net 
popHii  Fortfcorvm  «««  MsiIiij  Hydatpet 
obtenmHt.  Sed  dddo  o6sen»H,  eaptari 
signifiMt.  Obtervari  ergo  et  hMorari, 
-et  oaptari,  et  andiri  sigoiilMt.  ot  Plaa- 
tos,  Amph.  1,3.9,  Obwroatotf,  vt  blande 
pafyetur  muUeri.  D. 

Jm^iuii  obtervare]  Volgo  ab  ioiqnis 
obserrari.  Qam  gramamtistai  eojas- 
dam  Bubi  Tidetar  oofrMlio,  MTMtis, 
ne  iniqaM  a  soriptora  obser? atos  acoi- 
perent  pnerali ;  qBod  MTem  ineptnm 
Mt.  Jam  nna  bso  MntMtia,  oom  Tolgo 
aliter  dioator,  soriptaram  obserTari,  ali- 
ter,  adTersariM  eam  rapere  in  pejorem 
partem;  qnod  gcnas  Titii  bprimis  fi- 
ginntprobisoriptores.  Bo. 

Inifucf]  In  HMOt.  prol.  t.  «7.  ne 
jdut  iniquumpottit  quam  tequum  oratio. 
€io.  pro  Plano.  e.  23.  Sf  inifu#  a  tuit 
jaetatum  gravUer  querebatvr.  K.D. 


36 


PROLOGUS 


Rapere  in  pejoTem  partem,  quam  acturi  sumus : 
Indicio  de  se  ipse  erit ;  yos  eritis  judices, 
Laudin'  aa  vitio  duci  id  factum  oporteat. 
Synapothnescontes  Diphili  comoedia  'si : 
Eam  Commorientes  Plautus  fecit  fabulam. 
In  Graeca  adolescens  est^  qui  lenoni  eripuit 


3  Ri^pen  in  pef<ntm  partem]  Varie- 
tu  per  j^Dera  Terborum;  et  ntriqae 
aenteDtie  apte  jaDgimas  icripturam 
tuam.  Bapereinpefortmpartem']  Idest 
▼iiio  d«re,  ▼itoperEre.  D. 

In  peforem  partem,  quam  aeturi  «u- 
mus]  AnimadTertit,  iniquoa  rapere  ali- 
ter  quod  dictam  est  a  Terentio»  quam 
no8  actari  samas.  B. 

Rapere  in  petjorem  partem]  H.  e. 
secas  interpretart,  reprebendere.  Pollio 
Cioeroni  ad  Div.  X.Sd.  pinm  meum 
eonnlium  raperent  in  contrariam  par^ 
tem.  R.D. 

4  ImUeio  de  ee  ipteerit]  Mire  ezpres- 
sit  •implicitatem  vera  diotori,  qnum 
indicatunun  de  se  dixit,  non  namtarom 
(lib.  aterqoe,  mtr»  de  s«  exprmitt  nm- 
plieitatem  veram  dieturut,  qtium  in' 
dicaturum  te  dixerit,non  tunraturum). 
Kt  indicio  erit,  pro  index  erit.  lu' 
dicio  de  $e]  IwUcat  ia,  qai  de  se  to- 
lens  aliqaid,  et  de  aliis  etiam  prodit 
(iidem  libri,  qui  de  te  tantum,  et  adhue 

,  invitut  quidnam  provulgat) :  sed  confi- 
tetur  qoi  de  se  tantnm,  et  qai  inTitns. 
Voterititjudicet]  fiene:  qaiaapadja- 
dices  indiciam  profilentor,  qai  aocasa- 
torem  adjoTant.  D. 

Indidodeaeipteerit]  IpsoTolaitde 
se  indiciam  dare,  ati  tos  jodices  esse 
possitis,  id  qood  &oit  an  landandam  sit, 
an  Titoperandam.  E. 

Indieio  de  te]  Lacret.  IV.  lOlS. 

Indicio  fue  tuifaeti  penape  fuere. 
Indicare  aalem  etco^m,eodem  sensn 
■sarpatCioeropro  Aroli.ll.  W. 

De  tete  ipte  erit,  votj.]  Valgo  obs- 
coratis  qaidem  Terbis  graTibas  te  ipte, 
namerisqae  pessimis.  Obserrmparo- 
■omasiam  in  Torbis  iudicio  et  jadi- 
ce&  Bo. 


5  Laxudin*  an  foitio]  Mediam  non 
fecit,  nt  appareat,  si  crimen  non  sit, 
landi  debere  esse.  D. 

Prottomen  id,  interpone  posl/octum, 
ex  Bembino,  Victor.  et  dnobns  regiis 
oodd.  B. 

6  Synup(ithnetconte»  Difhili  comaBdia 
eit]  Neo  nomeri,  neo  genera  respi- 
oienda  sunt,  oontrm  sententiam  rem- 
qne  ipsam.  D. 

7  EamcommorientetFlaututfedtfa' 
huiam]  Sicot  apad  Gnscos  )|pfifM,  sic 
apud  Latinos  generaliter /a6uia  diei- 
tur :  cojas  species  sant,  tra^adia,  co- 
madia,  togata,  tabemaria,  prgtexta, 
erepiJata,  atteUana,  /MnrQt,  rhintoni^ 
ea.  D. 

Commorientet  PUtutut  fecit]  Apnd 
G«11iam,lll,3.  negat  hanc  fabalamesse 
Planti  Marcds  Varro,  sea  potias  Acoins 
apud  Varronem,  sed  aoolorem  esse  M. 
Aqoiliom.  Nam  Varro  ipse,  quantom 
ex  Terbis  Gellii  coUigitor,  non  Aquilio 
tribaitfSed  potios  Plaatiocoidam.  Igi- 
tnr  cum  probabile  non  sit,  Tereatiam, 
qaistatim  post  Plaotnm  Tixit,  igno- 
rasse,  qais  aactor  illias  esset  fabolsD 
Teros;  et  ipsios  Varronis  anctoritas 
Dobis  ea  esse  debeat,  at  riram  erroris 
non  insimnlemns:  fbrte  difficoltas  rei 
ita  potesttolli,  ot  apod  ooslram  legalar 
Plautiut,  qaod  librariorom  siTe  insci- 
tia  siTe  incoria  postea  oommntaTit  Ib 
Plautut,  quod  erat  nomen  notios.  Z. 

Cdmmort^ntsf]  Eqaidembacin  parte 
plus  triboo  Terentio.  Bo. 

8  Jn  Graca  adoletcen»  ett]  Dipbili 
sotlicet,  qoasi  dioeret,  qoidam  adoles- 
cens  est,  qni  lenoni  eripnit  meretri- 
cem.  D. 

Eiipit  non  modo  Dooati  aactoritat^ 
et  Faerni  codd.  omniam,  qaibos  et  doo 


IN  ADELPHOS. 


37 


Meretricem,  in  prima  fabnla;  eum  Plantas  locnm 
Reliqoit  integmm.  eom  hic  locam  siimsit  sibi 
In  Adelphos,  verbnm  de  Yerbo  expressnm  extnlit. 
£am  nos  actnri  snmns  novam.  pemoscite^ 
Fnrtnmne  factnm  eiustimetis,  an  locnm 


10 


ex  BMtrM  TetBitLnimi 
oonlinnatiir,  led  etTenHim  javat,  etque 
oonreiiit  pndogoloijBeBti  deei|piiiiiento 
fiiba]».  Ut  in  prol.  Bm.  Ineaat  jm- 
raatm,  B. 

9  In  frimafabula]  Hooest,iB  pii- 
MOk  perte :  atdiaamoM,  m  pnmi$  digy 
tk,  ooB  enim  ^t  wnoaadm,  Bot  tertiB 

&]MllBe8t  D. 

In  prima  fabnia}  Id  est,  in  primB 
pBTte  fBbol».  Bt  Virg.  JSn.  IX,  244. 
Vidhnui  obteum  jfrimam  mb  vaUilna 
urbam,  Dkxi  ia  Bliis  ooBMBdiis,  et  ibb- 
gif  ia  ABdriB,  hano  foiMe  oooeaetadi* 
Bem  poetis  Letiiiii,Bt  orimeB  non  euet, 
aJiqaidde  Gneoo  traBsferre  in  Lsll- 
nom :  ▼emm  illod  esse  oriminis,  simn- 
latB  eootiogere,  vel  si  id  dioeret,  qnod 
jam  a  LatiBo  fuisset  expressoBk  Ergo 


eripit,  de  oomoDdia  traotnm  ndetor, 
qos  jam  oom  GiasoB  foisset,  a  lAtino 
traaslata  est  sed  Imbo  pars  oomoBdim 
piaBtermissB  est,  obi  adoUaeetu  Imont 
eripU  wteretricem,  Qood  si  ita  est,  ot 
ille  qoi  txaostalerit  alism  oomoBdiam 
GrBoam,  haoo  partem  reliqoerit,  boo 
▼idetur  a  Terentio  nllam  crimeo  ad- 
missom,  si  id  transtulit,  qood  apod 
Grmoos  iotaotom  manebat.  ideo  adjecit : 
Eandem  wt  actun  tumui  novam*  ot  non 
jam  hoc  sit  fortam,  qoia  noo  a  Lalino 
diotam  est :  sed  potios  reprehensos  bio 
Jocos  est,  qai  estpraBtennissot.  iZipre- 
hentut  aateminteMom  significat  iterom 
prehensos.  Alia  sobinde  proponitor 
qnaBstio,  qood  maledici  homines  fre- 
qaentiasime  dicBnt,  Terentinm  adjuTari 
a  nobilioribos :  erat  enim  opinio  quod  a 
LsBlio,  et  Sciptooe,  et  Senrilio  adjova- 
retor,  sed  hoo  orimen  ad  gioriam  revo- 
eat,  et  confitetar,  laadabile  satia  este 
▼iris  talibns  placere.  E. 

/»  primafabula]  Cbaris.  lib.  2.  L. 


In  primafabula]  Ut  apad  Plaot  io 
(SsteU.  V.  1.  ▼.  olt  jMitr«ma  eomcBdia 
pro  postream  parte  oomoBdiaB.  Sic 
prtma  previneia  est  priioa  pan  provio- 
01«  ao.  ad  Diz.  IIL  6.  Cootra  uUima 
proTiooia  est  pait  oJBs  extrema.  Cio 
ad  Attio.  y.  16.  m  uUimam  provineiam 
m  eor^edt  Tarattm  utque.  lo  Heaot. 
V.  1.  S9.  ukimes  ttdet  pro  postrema 
parto  SBdiom.  Eodem  modo  primos 
tamoltos  pro  ioitio  tomoltos,  extremas 
BOBOS  proiine  aiiBi.  ▼.  Gronov.  in  lect 
Plaot  138.  Scholtiog.  ad  Sen.  soasor. 
m.  p.501.  R.D. 

10  BaUfttii  iinltegnm]  Qoom  aliam, 
^aJ&um  Ms.  BoBBd.  et  Ed.  Aiionjm&; 
forte  iUam)  traBsfenet  ^umdt  tib%\ 
libere  tolit:  hoo  est,  bob  fbratas  est : 
vk^Sume.pater,  D. 

£ttm  hic  Jociim]  Ms.  R.  «imi  hine  lo' 
cum.  L. 

11  In  Adeiphet]  Latine  deolioa^it. 
K(BrbttmcI«ver6oexprasnimsitiUi(]  HaBo 
approhatio  est,  de  GrsBCO  esse  sabla- 
tom,  BOB  de  Plaoto,  ot  dicit  ad^era»- 
rios.  ExtuUt]  Mire  non  dixit  trant- 
tuUt,  sed  extuUt:  otomasse  GraBca 
▼ideator  Latino  stiio.  D. 

Verbum  de  verbo]  Veteres  dicoot 
verbum d&vele verbo vel ad  verbumes- 
primere  pro  ▼erbom  ▼erbo  exprimere. 
▼.  Cio.  de  Finih.  UI.  4.  Toscol.  qoaBst 
III.  19.  Hor.  de  aHe  poet  ▼.  153. 
Earbari  hodie  diooBt  de  ▼erbo  ad  ▼er- 
bom  exprimere  ▼el  ▼ertere,  quibaa  ta- 
Bieo  praririt  Senrios  ad  iEB.  VIII.  19, 
R.D. 

13  Eam]  Addphoa  scilicet  Novam] 
Veterem  GnBcam  esse  iBtelligimos.  D. 

13  Furtumnefaetum]  Hocest,  ritio 
dooi.  An  locum  reprehentum]  Hoc  est, 
laodi  dnoi.  ReprAentum]  Releotum, 
resumtam.  D. 

Locttm  reprehensum]    Reprehendere 


3B 


PROLOOUS 


ReprehencHUfl^  q«i  pradterkiis  negligie&tia^st. 

Nam  quod  iiti  d&eunt  maleYoli,  faomiiies  nobiles         15 

Emn  adjutare»  aflsidAeqiie  una  scribece : 

Qood  ilii  malediotnm  vehemens  esse  existimant, 

Eam  laudem  hic  ducit  maximam ;  qnum  iUis  placet, 

Qui  vobis  universis  et  populo  placent; 

Quorum  opera  in  bello>  in  otio^  in  negotio^  20 

Suo  quisque  tempore  usiis  est  sine  superbia. 


Jm»  oiI  da  iiitegro  tnalan.  litfprt- 
htHain  prapno  ast  rativlMrs*  IwBw* 
V.a.3.abi  r.  iatevpnt  R.  D. 

14  NegUggiOia  Mt]  Fbuti  loilioel} 
«^|a»  ■vAolan  Baao  aKoptat.  aag^igeii- 
liam.  0. 

Ntglig$H»U\  I.e.?olaBtariaiir«tar- 
■liinoiia,  ▼•■otate  ad  Aadf.  proiog.  t. 
90.  R.D. 

15  Namfuod  UUdkutU]  KTaas  ia- 
■ipiaadi  vim  lialiet  modo;  vt,Piaiit. 
Bfil.  1, 1.  5.  Nmn  9go  kancmdMdutnm 
mMmdioo.  £iMiiJfMiii06i2ei]  Soipionm 
AftiaaBnn  ligiiiiioat  et  LBlion  aapi- 
entom,  et  f ariimi  Pinm,  (  Pu^inm^  D. 

flamtMf  aaUte]  Cioera  ad  Attioam 
lib.  7.  epiat.  3.  TmrontU  fabdUt  prap- 
Ur  oUgmUiam  mrmonit  futttbamtura,  C. 
LkliotcrikL  L. 

16  Eum  adfiuwpf]  Legitar  Uia^fum 
tan.  Paoarias  in  ChiTn :  ^lfuta  aii- 
hu  Attidutquo  uua  ieribtre']  Noa  aie 
diflit  adrenarias:  Toram  liio  oratoria 
orimea  non  tangit  (Non  me  diat  adear- 
aan;  nnan  etatorit  hoc  erimon  iu^iuF' 
gU.  lli.  Boend.  Halat  at  edd.  Tett.>  Jk 

19  (2iit  iw6ii  «fmMfM,  <t  popttlo  p2a- 
nn]  Umoertit,  qni  in  oareaaont,  dioit 
P«!pu^»qaietiampnBtert]ieatram  (jnv- 
erut  theatro.  Kb.  aterqae),  id  eat,  nat- 
▼ersam  nrliem.  D. 

20  Jn  btUol  SaipioBii.  Inotio]  FVuii 
Pii,  (PubUL)  Innegoti6]  Soilioet  Lvlii 
aapientia.  D. 

Quorum  opera  m  bdlo"]  Hio  Soipio 
▲frioaimB  eit  In  otio]  LBdiai  npien- 
tiiaimnii.  In  negatio]  Vel  Philns  Tei 
Serrilini.  E. 

Qaodii  Tero  esient  intelligeiidi,  qooi 
DoBataa  Bograpbioaqaa  nominaot,  dii- 


tribatio  taaien  ea  perqnam  Oiiat  ridi- 
ooia.  Sonioa  enim  oit:  ^uaeum^  in 
n,  iiTO  in  bello,  iive  in  paoe,  in  qaa 
paoe  mos  otio  frainmr^  mnx  in  negotio 
anmoi  ooonpati.  S. 

If»  otio]  I.  e.  ia  paoe.  Ob.  ad  DiT. 
II.  17.  Si  ante  audkum  erit  otuem  ttm 
inSyriaabiT.MaBat  R.D. 

tl  Smo  fuiigtia  tiaipore]  SoiaiaBo- 
eoiiitetibai,  abioaBqoe  opera  alioram 
agot  S. 

tl  Suo  quitqut  twipora]  Qooffam 
open  nBOiqoisqae  asos  est  i 
tatfbos  Mb,  iiBe  aliqaa  i 
bia.  Deiade  sabJoBgit,  eor  ofioinm 
aanm  non  oompleat,  nt  argomeBtam 
Barrat,  qaod  «nef  qui  primi  venient, 
lupimOBti  oontiBeBt  expoatioBom :  el 
braTiter  postolat  aadioBtiam,  faeita 
cfuanimttai]  Hoo  est,  cqoos  animoa  nt 
habeatis.  B. 

Suotempcfe]  Su/kmtemput  tiiogenter 
dioitiir,qaodaIioiiiooinmodomest  Cio. 
Verr.  lU.  60.  dieU  te  tue  tempore  etm 
rt^rum.  Valer.  Flaoo.  1. 549.  po- 
teuntjam  me  tua  tempora  Grtdi  nbi  r. 
Bormann.  Opponitar  temput  aUenum. 
Ht,  XLU.  iS.  tempns  est  stetns  re- 
ram  ot  8«pe.  R.D. 

5inenqMr6ta]Nemo  Romanorum  adeo 
Oit  soperbasy  qni  operam  eornm  in  qno- 
qaam  disorimine  sno  fiutidiat  S. 

5ine  tuperbia]  Bt  aane  omnes,  qnoa 
vidi  interpretes  refenint  hoo  ad  cpfrmit 
Scipionis  et  oteterornm.  Sed  qoid  opns 
est  iste  transpoiitione,  oam  oommode 
accipi  posiit  de  iis,  qoi  horam  Tirarnm 
opera  nsi  snnt  ?  ot  sit  sensos :  quorum 
officiim  nemo  repudiavit,  sen,  quorum 
(^fiaa  ttti  nimoctt  dtd^ignatut.    Sane 


IN  ADELPHOS.  39 

Dehinc  ne  exspectetis  argmnentam  fabulas : 

Senes,  qoi  primt  venienty  ii  partem  aperient, 

In  agendo  partem  oatendent.  fietcite,  aMinanimitas 

Poet»  ad  scribendnm  angeat  indnstriam.  25 

mptrlna  enl,  mxiUoib  a  tantif  Tiris  Uriiia:  ex  qnibiu  ille  tertiiM  naieitmr, 

eblattim  rafimere.  M.  qai£oitnr/tM»rfp.  J5gtiaii«itef]FaTor 

Sim$up^biaJ  Hoc  refereBdmii  ad  ctpropitiiiaaiiimiia:etdeett,Mfeni.D. 

homiiiea  nobQea  qm  inlerioram  canaaa  Faeite  Cfuanimdai]  Oridlaa ,  esntat 

aine  laatn  agebaot  B.  D.  MuKlpr  t<niiiim.  L. 

S5^]MrlcmlegO|Mrtim;  ntHco.  Venraa  integer  mibi  ezeidliaae  Tide- 

prol.  6.  B.  Inr,  nl  legaa,/Ktte»  rfiwntmftac  |  Ba- 

f4  In  agendo  partem   octaiMlml]  m'rai;iia  vmtni  a^guirix  nottrm  inda^ 

Tyfifiaiitncrimmt,  Biovum^wm  tric  |  Paei»  od  amftiRihim  mig«m<  in- 

MBeaaoeipieBdieaaent:iaunopotfaae»-  daatnam,    Vide  FlmnB.  prol.  55.  et 

tene  pcfaeBaB.  aed  ipai  aenea  in  atatario  Hee.  prol.  fi.  nbt  idem  oeenrrit :  neo 

cbanctere  pcrtem  aperient ;  in  moto-  abborret  a  oonaaetndine  TeroBtii  eoa- 

rio,pcrtemoatendent  Namdooagendi  dam  Tcrfaa  in  prologia  repcterc.  B. 
anntprineipalea  nmdi,  moioriaa  ct  fta- 


ACT.   L    SCENA   I. 


MICIO. 


^TORAX.  non  rediit  hac  nocte  a  coena  iEschinns  ? 
Nequ^  servoloram  qaisqaanl,  qai  advorsum  ierant  ? 
Profecto  hoc  vere  dicunt^  si  absis  uspiam. 


1  StorctxJ  Nomina  peraonMmm,  in 
comGediu  dantaxat,htbere  debent  ratio- 
aem  et  etymologiam.  EteDtm  absnr- 
dom  eit,  comicom.  aperte  argumenta 
oonfingere :  tcI  nomen  personse  incon- 
gmnm  dare,  yel  officinm,  qaod  rit  a 
nomine  diversom.  Hino  Mrraa  fidelis 
Parmtno :  infidelis  vel  5yruf,  vel  Geta : 
miles  Tknuo,  vel  Polmon:  javenis 
Pan^hUtu:  matrona  Myrrhina:  et 
poer  ab  odore  Storas :  vd  a  lado  et  a 
gesticolatione  Cireus:  et  iten  similia, 
in  qnibos  sammom  poetss  vitiam  est, 
u  qaid  e  oontnurio  repagnans  oontra- 
tiom  diTersomqae  protalerit,  niri  per 
Ani^^n  nomen  imposaerit  jooolariter 
at  ^^targyridM  m  Plaato  dioitar  tm- 
perita.  et  fere  hoc  modo  apad  alios  a 
poetis  nomina  componontar  desoriben- 
da  per  dvrfffMw,  qaod  derignat  Sto- 
rax.  PrimsB  partes,  sicat  in  prologo 
ipse  promirit,  a  senibas  agontar :  qao- 
rnm  contentione  ad  axgomentam  relata, 
Tita  aspera  oun  leni,  et  pater  oomis 
oom  seTerissimo  oomparatar.  Storax] 
Storacem  TOoaTit,  non  JEschinnm :  qao 
taeeate,  paeram,  id  est,  ^tschinnm  ab- 
sentem  credit:  qoia  serrali  adolescen- 
tibosprmstolantar.  atin  Aadria,  (^mr^ 
vabam  mens  iUorvm  mvulot  veniewtei, 
omU  abeuntet*  Sed  qnia  fieri  poterat, 
ut  domino  absente  adesset  Storax: 
commodissime  adjecit,  Neque  termdo' 
rvm  ^  ^[uitquam  jui  adMrsum  terant. 
Storax  l  non  rediit  hae  nocte"]  Hoc  alii 
interrogatiTe,  alii  pronanciative  profe- 
rant :  sed  magis  proBonoiatiTe  dicen- 
dom.  D. 

Sterag!   non   ndUt}    Videtar  hic 


qaanta  cnra  sit  de  filio  cogitare.  ao  pri- 
mo  conqairitio  est»  et  interrogalio  pne- 
cedens,  qase  daplici  sensa  intelligi  po- 
test.  Nam  nomen  servi  cnm  dixisset» 
possomas  intelligere  qood  non  respon- 
derit :  et  ex  hoc  ceperit,  qood  non  re- 
versas  rit  filios,  ot  prononciemns  per 
confirmationem.  E. 

Tolle  notas  interrogationis,  Storax 
enim  onm  Tocatos  non  respondeat; 
inde  scitMicio  neminem  adhoc  rediisse. 
Nemo  domi  manebat  com  sene  pneter 
anoillas.  B. 

%  NiqusiervolorvmquitjU4im']  Plrop- 
ter  (Prttter  Ms.  H.  et  edd.  Tett.)  Sto- 
racem,  qoem  abesse  non  respondendo 
intelleximos.  Qui  adivortum']  Proprie 
looatasest  Nam  luiiMrritoret  dicon- 
tor.  lerant']  Prodaoteiprononciando: 
qnod  nos  addita,  t,  Iverant  dicimas. 
Trie  est  illod  VirgiUi,  jEn.  U.  85, 
Not  abUttt  rati,  et  vento  petiiste  Myee» 

NOI.  D. 

JVe^e  sertwlorum  quiique]  Rorsas 
pronanciatio  altera  esse  potest,  tanqnam 
serTos  vocatas  responderit^  ot  ipsnm 
utwroget.  £• 

Qui  advertum  ieront]  ildoertttn»  tre 
non  solom  est  obviamire,  sed  etinm  ire 
riiqoem  qoeritnm  oonstitato  tempore 
et  loco.  In  primis  de  servis  dicitnr, 
qoi  Teniont,  nt  dominos  domom  docant. 
V.  GronoT.  in  Lection.  Piaat.  p.  219. 
Ejosmodi  serTi  proprio  nomine  adver- 
ritores  Tooabanlor.  t.  Donat.  ad  h.  I.  et 
Gesner.  in  thes.  ling.  lat.  R.  D. 

3  Profeeto  hoe  vere  dicuict]  Abso- 
late :  non  addidit  ^ut*  Si  ahtit  utpiam] 
Abondat  utpiam,  aot  deest  pnfeetut. 


ACT.  I.  S€ENA  I. 


41 


Aat  ubi  cd  cesses^  evenire  ea  satias  est 
Qun  in  te  uxor  dicit^  et  qo»  in  aiiimo  cogitat 
Lrata,  quam  illa^  quee  parentes  propitii* 
TJxor^  si  cesses,  aut  te  amare  cogitat^ 
Aut  tete  amaii»  aut  potare^  aut  animo  obsequi : 
Et  tibi  bene  esse  soli^  quum  sibi  sit  male. 
Ego^  quia  non  rediit  filius^  quae  cogito ! 


10 


aat  qvd  taW,  aot  vH  (iU  ediait  Fter- 
iiiuZ.)i(jptam:  siginfieat  enim  toilicet 
%tpiam  et  in  looo,  et  ad  locam.  Si  ab* 
ak  uipiam  aut  uH  si  ee$ut.  &  abns,  ad 
parentes  pnipitioa :  Si  cn$u,  ad  nxorem 
iratun  rrfert  in  desertorem  (forte  ex- 
pressam,  futt  nomen  Teteris  gramma* 
tiei)L  D. 

5i  aims  «upiam]  Id  est,  alicnbi  otio* 
sns  TiTas,  mdias  est,  tibi  eTenire, 
qnod  de  te  oogitat  axor  irata :  qass  nti« 
qne  animo  oonjngali  de  marilo  snspi- 
eatnr,  qnod  alteramamet,  ae  ilii  solisit 
bene.  B. 

4  £tai  Faemi  libri  omnes  habent,  aut 
ibi ;  qaatnor  tamen  e  nostris  recte,  aut 
ubi  ij»  b.  e.  neuU  cme»,  Bt  sio  Isndat 
SeiT.adiBn.ni,  430.  B. 

5  Utor]  Snbaadiendnm  est,  dieii 
inUa  uxer  (Subaudiendum  ett  dieit 
inATA,  uxar  Kilieet,  Ms.  Boend.  et  edd. 
Tett).  Qutf  tn  anitao']  Omne  qnod  sea- 
timas,  ant  oogitamns,  ant  dioimns :  et 
ntmmqne  pro  oratione  esU  Sed  ilbi 
Mu/MfAATUti(  qosB  in  cogitatione  est : 
hmo  argo^fl^uuc  >^y^  dioilnr,  qare  in 
Torbis  est  constitnta.  Virg.  ^o.  II, 
If 4.  £t  miki  Jam  multi  erudeU  eane- 
bant  artijieit  teehu,  et  taeiti  ventura 
uidebant.  Et  ipse  alibi,  nune  ti  quit  eit, 
qu*  Koe  dieat,  aut  tie  cogHet.  D. 

In  onano  co|gitat]  Cumatumotuoeo- 
gitare  dixit  Cic.  de  lege  agrar.  II.  24. 
sseiun  cc^tafv.  Terent  in  Bnn.  1. 1. 19. 
T.  Drak.  ad  lir.  XLII.50.  B.  D. 

6  Quam  illa  qua  parentetl  Bradite, 
non  addidit  in  qaem  dicatiqoia  soit  no- 
minanxoris  et  parentum  rSv  v^  nrt 
esse.  D. 

Pnrvntef  pnipitii]  Id  est»  sancti  et 
inligiOTi  timent,  na  absentibns  iiliis  ali' 


qnid  mali  ereniat.     Debino  a  ] 

ad  speoiale  transit     Ego  quia  non  re» 

dit,  &c.  B. 

Parentet  propitii]  I.  e.  amantes  U- 
berornm.  Propitias  fero  samper  do 
Diis  dicitur,  rarias  de  bominibns  Cio. 
ad  Attio.  Vm.  16.  R.  D. 

7  Umr,  ti  eettet]  Qnare  non,  fi  ab- 
titf  Mu  qnia  justins  cessanti,  qnam  ab- 
senti  snooensemns  ?  an  qnia  irata  nxor» 
si  oesses?  Aut  te  amare  eogttot]  "Bara- 
(nyimQ  eum  l^Mfyae^,  aut  te  amare  ee- 
gitat,  Aut]  Mians  peooati  est  amorl 
proprio  cedere,  quam  aiieno  amori  ob- 
seqni,  nnlla  re  impellente,  sine  nxore 
potare,  ant  ToUe  delioias.  Brgo«jJ(snc 
est :  nisi  forte  tw  l^MrrwfMi  boo  pntamna 
dictum.  ilttt  ti  amar»  co^itat,  (ftt  omo* 
ri]  Qunm  dno  proposaerit,  altemm 
sumsit.  Nam  qnmn  dixisset,  guc  in  te 
uxor  dieU,  et  qum  tn  omaio  co^ttot  .*  in- 

.  tnlit,  aut  te  amarteogitat,  D. 

8  Aut  te  amare  eogitat,  aut  tete  amo' 
ri]  Qnia  te  amare  AfA^i0iXaf(  dixerati  oito 
intolit  qnod  oertam  est»  awt  tete  amari. 
Bt  quia  illud  tsdixemtyboo  geminaTit» 
et  tete  dixii,  tanqnam  signifi<Antins. 
Aut  animo  cbteque]  Ivmm^o^  D. 

Nostri  omnes  et  Paemi  libri  Tetnsti, 
atque  anhno  obtequi.  B. 

Animo  ofric^ui]  Vel  animo  morem 
gerere  esl  facere,  qo»  aaimo  lubet  in 
Ueo.  III.  5.  9.  T.  Lambin.  ad  Hor. 
Carm.1V.  7.S0.  R.D. 

9  Aooentas  cansa  oorrigendom  est, 
tUfi  cnm  tit  male.  B. 

Soli]  Omnesponnntoommapostiolt, 
ego  post  ette,  et  toH  jnngo  eum  tibL  S. 

10  Ego,  quia  nen  rediit  JiHut]  Plus 
est  qnod  d^t  ego,  qnam  si  dioeret 
pater,     Ego  qwa   nen  redOt  /Uiui] 


42 


ADELPHORUM 


^t  qoibus  nunc  sollicitor  rebus !  ne  aut  ille  alseiit» 

Aut  uspiam  ceciderit^  aut  perfregerit 

Aliquid.  vah !  quemquamne  hominem  in  animum  instiT 

tuere,  aut 
Parare,  quod  sit  carius^  quam  ipse  est  sibi  ? 
Atqui  ex  me  hic  non  natus  est^  sed  ex  fratre.  is  adeo   15 


afAxiXM^Wy  non  enim  pater  dixit. 
QiMB  cogito!  et  quibut,  icc.']  Hoo  sic 
pronanciandom  est,  nt  borrere  ▼ideatnr 
ipiie  oogitationem  snam.  D. 

11  Quibiunune  sotlicitorrebus.']  Hoc 
est,  quam  malis :  non  ut  nxor,  bonis, 
Ne  aut  Hle  aUerit']  Vide,  qnam  teneri 
sit  amoris  hic  tiroory  in  jurene  (juve' 
nem  Z.)  prtcsertim.  Ne  aut  Ule  aUerit, 
aut  u^m  ceciderit']  Ntmiom  tenere 
amat«  qui  ii»o  in  jovene  pertimescit, 
qoae  oirca  infantolos  caTeri  solent.  D. 

AUerit]  Idest,mortaas  sit,  qoiamo- 
rientes  frigent.  B. 

Quibus  nunc  toUicitor']  ServiosiBne- 
id.  IV,  379.  Quietos  tollicitat.  ^Ne  aut 
Ule  aUerit]  Plantusin  MiliteJH,  1,124. 
Pol,  si  JuAuissem,  satu  cepissem  fntsma- 
rum  liberis :  censerem  emori,  eecidissetne 
ebrius,aitt  de  equo  uspiam;  metuerem, 
necubi  defregisset  rura,  aut  cervices 
sibi.  L. 

Illod,  et,  reote  abesl  a  tribus  nostris : 
in  asjndetis  enim  conoitatior  est  affeo- 
tus.  B. 

Alserit]  Ne  firigore  Tespertino  eflfec- 
tus  morbo  laboret.  S. 

Ne  MUt  ilU  aUerit]  Legendum,  nisi 
omnia  me  fallant,  illiserit,  intelleolo  se, 
grsDce :  vid.  Vechner.  Scriptam  antiqao 
more  ▼erbam  ILLAESERIT  ciln  dc- 
pravatam  est.  Diversa  aotem  esse  illidl, 
cadere,  deniqae  aliqaid  prKfrangere, 
opos  non  est  exposita,  et  quud  vicin»> 
hme  snnt,  eo  qaidem  nmnine  colpandos 
non  est  poeta,  sed  laudandas  molto 
magis,  oom  patraam  depingit  siognla 
qaieqae,  etiam  similliraa,  quoB  nepoli 
accidere  possint,  plane  paterno  animo 
repntaotem.  Bo. 

12  Aut  uspiam]  Uspium  et  in  loco, 
•t  a<jl  locooi  signincat.     Ceciderit,  aut 


perfregerit  aUquid  /]  Jongendom,  nt  noo 
solam  eeciderit,  sed  e^Mm.perfoegerit : 
hseo  sant  qoB  sibi,  JiUo,  nemo  evenirs 
velit  D. 

Omnes  fere  antiqai  libri  Faerai  et 
nostri  habent,  prtrfrvgmt.  B. 

Aut  utpiam  ceciderit]  Non  dolMto» 
qoin  ex  hoo  versa  in  anteoedentem  ri 
nanc  migraverit  eoqoe  ponendam  sit 
loco,qao  positnmjam  vides,  nl  ad  tria 
ista  perfecta  illiaertt  oeciderit  pratfire- 
gerit  seqne  pertineat  potios  qnam  ad 
onom  soUicitor.  Bo. 

13  Quemquamne  hominem]  Sic  dict- 
mas  de  ea  re,  qaam  miramor  fere  ab 
omnibasfieri.  D. 

In  animum  instituere]  Bentleios  prae- 
eanteFaemoedidit,inantm0.  Utramqoo 
recte.  Gerte  Flaotas  in  eodem  verso 
atramqne  rationem  expresait.  Nam 
Most.  1,  2, 1.  Recordatui  mtt2ti<m,  in- 
qail,et  diu  cogitaui,argumentaque  multa 
in  pectus  institui  ego,  atqyB  in  carde 
meo.  Z. 

/n  animo  instituere]  I.  e.  animo  oon- 
cipere,  in  animum  indocere.  Simili 
lucotione  Plaat.  in  Mostell.  1. 2. 2.  or- 
gumenta  in  peetus  muUa  instttia.  R.  D. 

14  Quam  ipse  estsibi]  Tanqoam  doo 
sint.  sed  hoc  poets  coraico  licet.  D. 

Deinde  thesis,  qaod  didt :  quod  sst 
earius,  quam  ipse  est  sibu  Quod  sopra 
prologns  nunciavit,  qaod  argnmenti 
partem  senes  qoi  primi  sant,  explio»- 
bont.  Nam  docet  quod  hic  adoleacens 
in  adoptionem  sibi  afratre  sitdatos.  E. 

Parare]  I.  e.  aliqoid  aibi  proponere, 
constituere.  Plant  in  Asinar.  1. 3. 16.  v. 
Scalig.  ad  Catuli.  X.  20.  R.  D. 

tSAtqui  ex  me  hic  non  natus  est] 
Qnasi  dicat^  ex  me  non  est,  et  sio  afii- 
«ior:   qoid  paterer  si  genoisten?  £s 


ACT  I.   SCENA  l: 


43 


Dissimili  studio  est  jam  inde  ab  adolescentia ; 
Ego  hanc  clementem  vitam  urbanam,  atque  otium 
Secutus  sum.  et^  quod  fortunatum  isti  putant, 
Uxcrrem  nunquam  habui ;  ille  contra,  hsec  omnia : 
Ruri  agere  idtam ;  semper  parce  ac  duriter 

me  hie  wm  natns  est]  Quasi  dicat,  dod 
asl  mens.  Sed  ex  Jmtre]  Hoc  eat,  om- 
BiBO  Don  alioDai  est.  h  adMo]  Tranutns 
ad  argumeDtiua  aabtiliasimos.  Adeo  ant 
abandat,  aat  nimum  significat.  Ut  in 
eonocbo,  adoleteentem  adeo  nobilem,  D. 

Atque  es  me]  Cbaris.  libr.  3.  L. 

Pro  atquiin  Paemicodd.  antiqais  et 
Dostris  plerisqoe  est  atque ;  et  iidem 
collooant  oetera  sic,  hie  natus  non  est. 
Cfaarisias  p.  204.  **  Atqueproet,  Te- 
rentias  in  Adelphis.  Atque  ex  me  )uc 
nattu  non  eet,  ted  ex  fratre,  Ubi  Acron : 
argote,  inqait;  nam  per  oonjnnoti- 
onem    transitam    fecit     ad  narratio- 

16  Pro  disnmili  tres  codd.  ant.  qno- 
ram  anos  900  annornro,  habent  recte 
diuunilis,  Nam  sic  Sallust.  Jn^.  89, 
dicit  distimUis  moribus.  Noster  Heaut 

V,  3, 17.  eoJisimiUsmorihus,  Plin.  Hist. 

VI,  31.  curtu  et  eolore  disdmilis.  B. 
Ceteram  post  est  Bentleias  distingoit : 
qaod  opas  esse  non  arbitror.  Z. 

17  Ego  hane  etementem  vitam  urba- 
nam']  *Ogdd  hfryno-ti  itai  itavirrwit,  Cle- 
mentem  vitam,  fignra  ipsa,  Figura.  Ip- 
sam,  vitam  elementem  didmus  quae  cle- 
nenlesfaoit  Clemefis  aatem  est,  qai 
eolit  mentem.  Atque  otium']  Deest  Z7r- 
banum,  D. 

Vide  an  legendom  sit,  Ego  hanc  cle- 
mewtem  vitam  urhanumque  otium,  Cio. 
Ep.  DiTors.  XII,  1.  Ut  ego  quidem  et 
urbi  et  otio  diffiderem  urbano.  B. 

Clemetitemvitam]  I.  e.  quietam,  tran- 
quillam  quae  opponitur  rostioae  quippe 
dariori.  R.D. 

Otium  secuti]  Sicdiountor,  qui  ▼itam 
fiunlem  eligunt.  Nepos  in  Pelop.  c.  2. 
interpret  ad  Phsdr.  V.  1.  7.  R.  D. 

18  Seeutus  sum]  Benesecutuf,qnasi 
magistram  recte  beateqae  Tivendi.  Et 
quod  fortunatum  isti  putant]  Romaai 
aeilicet,  qui  eedibem  qoasi  eetlitem  dl- 


20 


cunt.  Et  item  Greci,  apod  qaos  sant 
hujosmodi  sententise :  BlTA  ♦lAOC  ex- 
OINIfliNTI«A0TMENON.*  Et  alibi,  TA- 
MEI  nAM^IAOC  rAM£ITatf  KA^^APIA- 
HAIKHCeN  ME  (vide  LiDdenbr.  infra). 
Fortunatum  isti  putant]  Me  nlique  noii 
axorem  ducere.  Dicit  autem  Romanis 
id  Tideri,  quos  spectstores  babct  Me- 
nander :  3  fjMna^iin  /xs !  yi/vauta  ou 
XafxBMv  (Hadr.  Junius  AnimadT.  Ap- 
pend.  cum  post  Menandri  nomen  aste- 
rismum  in  sno  cod.  videret,  suspica- 
tns  est  hosce  excidisse  Tersus :  "Orrtc 
ytvifjkSWi  ^ovXiTcu  {w  Q^iwf  'Eriftn  >«/\- 
ourrw  AvTOC  affip^i^d»  yofxm).  Qiiod 
fartunatum  isti  putant]  Quidam  putant 
sic  pronuuoiandum,  et  quodfortumUum 
isti  putant  uxorem :  et  hcc  bona  et  con- 
oiuna  loculio  est.  Bt  putant  bene  dicit 
is,cui  diftplicet  aliena  sententia.  Isti  pu- 
tant]  Id  est,  hi  qni  ame  dissentinnt.  D. 

Fortunatum  isti  putant]  Hieronjm. 
advers.  Jovinian.  lib.  1.  Noster  eomi- 
cusfortunatum  putat,  qui  uxorem  nun- 
quamduxerit.  L. 

Sententia  est  clara :  Quod,  scilicet 
nxorem  babere,  isti^  qni  mei  dissimiles 
sunt  stndio  et  moribus,yortunatu»i  pu- 
tant,  qnia  placet  dos  magna,  liberisdant 
operam,  et  posteritati  inserviunt.  B. 

Cioero  Alt.  XIV,  13.  a  ducenda  ux- 
ore  ne  ahhorrett  ut  libero  lectulo  neget 
quicquam  essejucundius.  Horat.  Epist. 
1, 1,  88.  melius  nil  catlibe  vita.  Me- 
nander :  Ti  yi/»&Xit*  ix,*iff  ttved  rc  vtuion, 
3  ^'Xf,  Uan^,  fjts^fjtvaq  rS  0iat  «roXXac 
^it.  W. 

19  Uxorem  nunquam  habui]  Si  non 
habeo  dixisset,  poterat  Tideri  habnis- 
se.  D. 

Distiogne  :  IUe,  contra  hac  omnia, 
ruri  agere  vitam.  Vid.  Phorm.  III,  t, 
36.  B. 

iO  Ruriagere  vttam]Contrah2Beom- 
nia  saffeceratbrevitas(corrige,  conte  a 


44 


ADELPHORUM 


Sehabere;  oxorem  duxit ;  natitilii 
Duo ;  inde  ego  honc  majorem  adoptayi  mibi ; 
Eduxi  a  parvolo;  habui,  amavi  pro  meo; 
In  eo  me  oblecto ;  solum  id  est  carum  mihi. 
Dle  ut  item  contra  me  habeat,  facio  sedulo : 
DO|  praetermitto :  non  necesse  habeo  omnia 


U 


HJEc  OMNiA  mffeeerat,  bnviter,  sea, 
si  brmntate  uti  voluutgt  Z.) ;  sed  rab- 
Junxit  fntris  deicriptionem,  ut  Terbis 
ipaif  maiain  vitaD  ooDdilionem  ostende- 
ret  Semper  parce  ac  duriter']  Sentper, 
licet  incertam  distinctiunem  habeat» 
tamen  reote  additam  est :  qnia  ?  el  ruri 
ttgere  ▼olnptatia  est :  rel  paree  ac  duri- 
ter  te  habere,  Tirtatis.  Sed  semper  ad 
Titiam :  Parce  antem,  ad  aervandam : 
Duriter  Tero,  ad  laborem  referendam 
eat.  Ruri  agere  vitam,  temper  paroe  ao 
duriter  te  habere^  VariaTit,  ut  in  An- 
dria.  D. 

Duriter  se  kabere"]  Elegana  hiec  lo- 
calio.  inde  exhibere  Avrl  rw  alere.  Pa- 
pinianas  lib.  45.  de  donat.  int  Tir.  et 
axor.  Ulpian.1.1.  §,  6.  ff.  de  tut  et  ra- 
tion.  Idem  1. 11.  $.  1.  ff.  ad  exhiben- 
dam:  Siforte  ipse servutex  operis  vel 
artyieio  suo  solebat  te  exhibere,  nune 
vero  cogitur  vacare,  Qae  ita  Grece 
nddantar  in  Eeloga  Baaiiicor.  lib.  15. 
pag.  169.  iH  [jA&^  rt^rnf  S»  tUu&n  i» 
TQC  Ifya^Ui  AUTOu  r^l^c^at,  »ai  wt 
rxflJL^ii.  ScflBTola  1.  5.  ff.  de  nant 
foenor.  Bt  eihihiXio  apad  eaudem  1.  98. 
ff.  de  aqair.  et  amitt.  hered.  Tertallia- 
nas  de  Idololatr.  cap.  6.  eshibiiioni» 
nomte  gratia,  Ibid.  eap.  8.  Si  nece^ 
jttei  exhHntionit  extenditur,  habent  et 
atiat  «pectei,  quasine  exorbitatione  ditci- 
pVuut,  id  est,  sine  idoU  confectura,  opem 
met%u  prgttent,  Idem  cap.  12.  Jdale 
nobit  de  neeetntatibut,  human^  exhibi- 
tionit  tupplaudimut,  ti  postjidem  obsig- 
natam  diekmut,  nonhabeo  quovivam,  L. 

Porce  ae  duriter  te  habert]  I.  e.  se 
trtetare,  euare  Plaat  in  Asinar.  I.  1. 
64.  Hlum  mater  aircete  eontenteque  ha- 
bet,  SLD, 

21  Uxorem  duxit]  Recte  duxtf,  non 


ducere.  semel  enim  hoo  feoit  Denea. 
Uxoremduxit]  Varie  per  modos  dis- 
oarrit.  Uxorem  duxit]  AdjaTandnm 
pronanoiatione  est,  ne  singala  atrinqae 
assecati  videantar.  Nam  sic  in  line 
fabulie  ait  Demea,  Uxorem  duxi:  quam 
ibimiteriam  vidi  !  natiJHU :  alia  cura,  D. 

2«  Inde  ego  huMe,8^.]  Mire  inde 
sabjangit,  qanmpersonam  (corrige  per- 
tonat,  nempe  intelligit  natos  filios  dno 
Z.)  pnetnlerit.  Sio  alibi,  e  predombut 
unde  enurat,  se  audivitte  abreptam  e 
Sunio,  Indeego,Sic.]  Inrfe,  pro  er  ^ttt- 
bus.  et  mihi  abandat.  Et  bene  hune 
dixit :  qaia  de  ipso  loqnebatar.  D. 

23  Eduxi  a  parvulo]  Qaos,  quod, 
edd.  TCtt.  cam  codd.,  nos  edueare  did- 
mos,  edueere  veteres  dicebant :  nt  JRn, 
VI,  765,  Educei  tylvit  regem  regum^ 
parentem.  Habui,  amavipromeo]  Qaae- 
ritar  qaid  sit  habui.  et  qaam  malta  di- 
cantnr,  hoo  solam  terum  est,  htdmi, 
oredidi,  dnxi,  existimaTi:  nt  alibi, 
Semper  ^us  dicta  ett  htK,  atque  kabita 
soror,  et,  Sic  itaque  habeantur,  Uaque 
dicantur,  Ergopromeo  snbaadiendam 
est  bis,  et  habui  pro  meo,  et  amavi  pro* 
meo,  D. 

t4  In  eo  me  obleeto:  tolum  U  ett 
carum  mihi]  Absolnte  atramqoe,  et  tii 
eo,  et  tolum,  In  eo]  Qoasi  in  ea  re. 
In  eo  me  oblecto]  Noto  dioit,  pro,  eo 
me  oblecto.  Plas  aatemsignifioat,  qnam 
si  diceret,  Solut  it  ett  carut  miki.  D. 

25  Jlle  ut  item  eontra  me  habeat] 
Item,  similiter:  contra,  Ticisaim.  Phtn- 
tas,Mit  II,  1;23,  UtiUaiUameontra^ 
qui  est  amorit  cuitor  optimut,  Faeio  te» 
duio]  Secas  a  dolo,  id  est,  sine  dolo,  et 
impense.  D. 

26  Do,  pratermitto]    Do 
pretermiUo  deliota.    NoH  \ 


ACT.  L  SCENAI. 


45 


Pro  meo  jare  agere :  postremo  Blii  clanciilam 
PatreB  qiue  faGiimt,  qiiao  fert  adolescmtia, 
Ba  ne  me  celet,  conflaefeci  fOiiim. 
Nam  qni  mentiri^  aat  fallere  insiierit  patrem ; 
Aataudebit:  tanto  magis  aadebit  c»teros. 
Padore  et  Ubmditate  liberos 


30 


pro  meo  jvm  agm]  Etri  lioet» 
non  neceHe  esl  patrem  saBvire,  quU 
p$Xtr  est  later  jui  wt  gfuitaUm  hoo 
intereft :  jus  est,  qnod  omnia  reota  et 
ioflflQubiUa  exigit,  JE^tiUu  est,  qoae 
de  jore  moltuai  remittit.  Brgo  hio 
aensBSy  non  necesse  esty  etiam  ai  lioeat, 
smrom  eaMe  patrem.  Bl  mire  osteudit 
jos  soam»  nisi  neoessitatef  non  esse 
Mirandam.  D. 

Do  pnBUnmtUi]  Oo  scilicet  pecani- 
am  in  samtas,pr»termitto  seilioet  peo- 
«ata.  R.D. 

Habio']  I.e.  existimo,  statao.  Sal- 
Inst  in  Jag.c.  114.  abi  7.  Cortiam.  R.D. 

f7  Pottremo  aUielaneulum]  Non  alii 
patres:  sed  alii  adolescentes,  danoo- 
Inm  patres  saos.  D. 

PfD  maojure  agere]  Jas  eDim  patris 
est,  peoeala  eorrigere  filionun.  At  hic 
per  indalgentiam  dixit,  non  neoessario 
sibi  hoc  incambere,  nt  omnia  peocata 
oorrigat,  sed  aliqatd  de  jare  proprio 
obUriaoatar.  Deinde  jam  thesis  illa 
snpponitar»  oti  non  metn,  sed-  meiias 
liberi  amore  teneaotar,  pudare,  inqnit, 
et  /ftftsnUttote  iiAsn»  reHmtre  sotiuf. 
Hio  sermo  magis  a  persona  Demem 
neoipiendas  est,  qai  Micionem  dioat 
dnrnm  prmter  mqanm  et  booam,  dam 
dementiam  coslodit  nimiam  ciroa  fili- 
■m,  sio  eam  in  pecoata  provocet :  qaod 
esl  qnasi  qooddam  doritiei  genos,  ooo 
aeotire  qoid  criminis  sit,  qaod  ad  de» 
decna  perveniat.  B. 

Fro  meojure  agere]  I.  e.  mea  aocio« 
ritate.  Soo  jare  aliqaid  agere  dioitor 
qoi  qnid  qaasi  ex  jare  et  consaetadine 
Ubefeagitnemine  impediente.  Petron. 
o.  78.  Orooor.  ad  Seneo.  de  tranqoill. 
animio.  3.  R.D. 

28  Qum  fert  adokKOUw]   Veniam 


addidit  statim,  peccata  ab  adolesoen- 
tibos  ad  (ob  reote  in  Ms.  BoBod.  et  edd. 
▼ett)  aetatem  remoTendo.  Bt  vido 
qnam  breriter,  qoam  podice,  qoam  ig- 
Doscenter  locatos  est  D. 

29  £a  ne  ms  ceUt,  coneuefecifiUum] 
Tribus  enim  Tivitnr  modis,  oatora,  con- 
soetadine,  et  ratione.  D. 

30  Nam  fiit  mentirty  aut  failere  in- 
euerit  patrem]  Separatim  sobaodien- 
dom  esty  insumt,  9fif  to  mentiri,  D. 

Pro  tnfusrit  alii  codd.  inAieverit : 
apod  Msrtiaoom  Gapellam  p.  160.  in- 
ttituerit.  Sed  pro  intuerit,  oiqas  for- 
ma  repngnat  seqaenti  audebit,  repone 
ita  utijit ;  h.  e.  nt  moa  est  Vid.  And. 
1, 1,  53.  Bon.  IV,  2, 2.  Heaut  V,  t,  4. 
Atqoe  illad  aul  seqoenlis  versos  dele 
com  ioterpoootione  post  potrem.  B. 

31  Cesteroe]  Qoia  jam  deoeperit  pa- 
trem.  D. 

32  Pndors  et  UheraUtaU]  Pudare, 
ad  filios  retolit :  Liberatitate,  ad  pareo- 
tes.  Argomentom  a  coojogatis:  Libe' 
ralitate,  inqoit,  regendi  sont :  propter 
qood  liberi  dicantor.  l46eroittatsm 
aotem,  bonitatem  dicit.  D. 

Pudore  et  Uberalitate]  Menander: 
Ot)  hikMeirra(>virMra.  Vid.Botbe  ad 
h.  I.)  rd  wtu^ift»  lfiw9,  'AXXi^  miBwrra 
Ti.  Themist.  Bapbrada  Orat.  5.  aXin 
fjuiXKm  Aem  )irv  naX  %\mM  «rxlor,  n  ^ifif 
jtaTl;(f<f  Toup  bvt»iw(.  Idem  Orat.  XI, 
p.  254.  oi^?  ^MXXor  i  <p^  xi^fMm. 
Afranios  apod  A.  Gelliam  Noct  Act 
XV,  13.  Hem  ieto  parentum  ett  vita 
viUt  Uberis;  Ubi  malunt  metut,  ^uam 
vsrtri  ab  euit,  L. 

Liberaiitate]  l.e.  lenitate,  clemen- 
tia.  Cic.  pro  Ligai;,  c.  3.  ad.Qaint. 
fratr.  1. 1.  BrnestidaT.  Ciceroa.  in  hae 
Tooe.  R.D. 


46 


ADELPHORUM 


Retinere  satius  esse  credo,  quam  metu. 

Hasc  fratri  mecum  non  conveniunt,  neque  placent. 

Venit  adme  saepe,  clamitans :  Quid  agis,  Micio  ? 

Cur  perdis  adolescentem  nobis?  cur  amat? 

Cur  potat  ?  cur  tu  his  rebus  sumtum  suggeris  ? 

Vestitu  nimio  indulges :  nimium  ineptus  es. 

Nimium  ipse  est  durus  praeter  aequumque  et  bonum : 


35 


53  ReHnematiuB  eae  credo]  Bene 
retmen:  a  yibiH  scilioet.  nam  Titia 
filios  teneat:  qaos  retinent  patres,  a 
Titiis  acilioet.  Nam  retinet,  qni  ad- 
versam  aHqQem  tenet.  D. 

Retinere"]  Et  continere  font  disoli- 
pline  et  coercitionis  verba.  Cic.  de  Off. 
II.  1«.  obi  V.  Gnev.  Gell.  XIX.  l.r. 
Drikenb.  ad  Liy.  XXXIX.  f  8.  R.  D. 

Metu]  Meta  serri  potias  regebantar 
qaam  liberi  homines.  R.  D. 

34  Htfc  fratri  meeum  non  conveni- 
tmt.]  No7a  locatio.  et  (^Nova  locutio 
estf  Z.)  Non  cofneniunt,  pro  ooo  coo- 
graant :  ao  per  boo,  Jn  hia  ego  et  fra- 
ter  ditsentknut,  id  est,  disaimiles  sa- 
mos.  D. 

Hae  fratri  mecum  non  convenittnt'] 
Rara  locatio,  pro  illa :  de  hit  inter  me 
et  fratrem  non  eonvenit.  Nepos  in 
Paasania  IV.  t,  Qom  interregem  Paii- 
taniamqus  oooTenerant.  M. 

35  Verut  ad  me  ttepe,  chmitans]  Et 
imporlanttatem  odiosam  ostendit,  ad 
m»  dioendo:  et  inoonditam  assidaita- 
tem,  addendo  Sepe,  £t  congrae,  post- 
qoam  &rpe  dixit,  adjecit  aptios  Ter- 
bom,  non  dioens  clamant,  sed  cland- 
tans,  Q,wd  agis,  Micio .']  Reminiscere 
lecUonem,  et  inTcnies  interrogatioDem 
hajusmodi,  Tel  invectionis  principio 
eonvenire  Tel  objorgationis.  D. 

Pro  clamitant  versas  caosa  rescribe 
elamant,  ali  infra  IV,  7, 9.  B. 

Venit  ad  me]  Laadat  sqq.  qainqae 
Tcrsus  Ciocro  de  Iot.  1. 19.  Hla  autem 
narratio,  qua  vertatur  tn  personit,  ejiit- 
modi  est,  ut  tn  ea^imul  cum  rebut  ipsit 
fersonartm  sermones  et  aninti  pertpid 
possint,  hM  modo:  Tenitad  me,  &c.  S. 


S6  Cur  perdis  adoleseentem  nolrisf] 
Recte  Ncbis  additam  est,  et  hBatStt,  at 
alibi,  Psaltriam  nobis,  si  Diisplacet,  pa- 
ravit.  Cur  amatf  cur  pc^tf]  Vide 
qoemadmodom,  ot  (dele  ut,  aot  seqoeos 
quum  Z.)  dorom  objorgatorem  ostendat 
Demeam»  qoom  ab  eo  dicantor  in  ori- 
meo  vooari,  .qoe  aut  ntatis  snnt :  at, 
curamatt  aatoatane:  ot,  cur  patatf 
aot  pietatis :  at,  eur  tu  his  rebus  tum- 
tum  tuggerist  et  caetera.  Cur  amatf 
eur  potat  ?]  Cur  amat  t  ad  illod  refer- 
tur  qaod  ait  sopra,  do,  pratermitto. 
Nam  prdttermitto  delicta  intelligimas 
ex  amore.  Cur  potat  t  reTooamos  ad 
illad  qood  ait,  do  sumtum,  D. 

37  5umtu5habent  aliqaiPaemilibb. 
et  nostri  omnes.  Sed  retinendom  est 
Bembini,Donati  etaliorom  Faemi  libb. 
sumtum.  B. 

38  Nvmum  ineptut  et.]  Utromqae 
dore,  et  nimium,  et  ineptut  et.  D. 

Vestitu  mmio  indulget]  Vestitoi,  ot 
Virg.  1.  Ma.  Parce  melo  Githenea. 
Et  4.  Georg.  Qood  neo  ooncobita  in- 
dolgeot.  Far. 

Vestitu  nimtum  vndulgei]  H.e.  ni- 
mios  somtas  prsebes  ad  vestitom  spleo- 
didom  emeodam.  Vestitu  est  dativas 
antiqoior  pro  vestitoi.  v.  Voss.  de  ana« 
log.  II.  18.  et  Broakhos.  ad  Propert.  I. 
11.  12.  obi  manu  pro  ffMinui  quaoqaam 
Dokeros  ad  Liv.  IX.  5.  patat  facile 
hie  soppleri  posse  prooomen  tertii 
casos.  R.  D. 

'  39  Prater  sBq^umque  et  6oRum]  Po- 
toit,  et,  ooo  addi,  pneter «efuum  ^omim, 
(Mss.  et  edd.  Tett.  plaoios :  potuit  et 
non  addi,  pbater  «quum  kt  bo- 
N V  M«    El  certei  qaia  dixerat  jamr  ni- 


ACT,  I.  SCENA  I. 


47 


Et  errat  longe^  mea  qiiidein  sententia^  40 

Qoi  imperinm  credat  gravius  esse,  aut  stabilius^ 

Vi  quod  fit,  qnam  illud^  qnod  amicitia  adjnngitur. 

Mea  est  sic  ratio^  et  sic  animnm  induco  menm : 

Malo  coactus  qni  sunm  officinm  facit, 

Dnm  id  rescitum  iri  credit^  tantisper  cavet :  45 


mium,  non  opot  ent  addere,  pneter 
^tquumqi$e  et  bonnm.)  D. 

Alii»  item  Cioero  Inyent.  I,  19.  dw 
rut  ett.  Sed  reline  Bembmi  ett  durut ; 
nisi  malis  fcribere  dunw^it.  B. 

"BraUt  «futtffl^  et  fronum]  Hmo 
fomralaajoreoontnltis  somta  Tidetar, 
qna  Bqnnm  et  bonom  snmmo  jnre  strio- 
to  jnri  opponnntnr.  v.  Dnker.  ad  Flor. 
I.2«.p.811.  R.  D. 

40  £t  «rrat  iongv]  Me1in8e8l20ng«, 
(excidit<t  Z.)  simplieiter  accipiendnm, 
nt  locale  sit,  qoam  Talde.  Itita  ^t- 
dem  sententia]  Modeste  addidit,  fn«a 
findsm  aeatentia :  ne  qnis  hoo  pro  prae- 
eepto  dici  existimet.  D. 

EtsrratJonge]  Moltom  erratDemea, 
qnod  credit  id  graTioi  esse  imperiom 
qood  tI  oonficitor,  qoam  illod  qood 
per  amicitiam  oopnlatnr.  Ut  illnd  Sal- 
Instii,  Jng.  10.  l^im  thuawn,  viegiie 
cxerciivf,  prtaidia  fiegni  sunt:  •wrum 
lameif  fuof  ne^ue  amm  tuperare,  nequs 
pretioeompararefpiiquamposiuntt  E. 

41  Quiimperiumeredat']  Utrom  co- 
jnslibet,  an  Demeaetantom?  Gravius 
ette  aut  ttabiliut']  Graviusad  vim?  Sta^ 
bUiut,  ad  tempns  refertor.  D. 

Imperium  graviut']  I.  e.  majoris  auo- 
toriUtis.  Plaot.  ia  Trin.  II.  t,  107. 
Graviut  erit  tuum  uuum  ver6um  od  eam 
rem  qwxmeentummea,  Gic  pro  Fonteio 
0.16.  R.D. 

42  Vi  quodfit"]  Id  est,  meto  ac  malo. 
Quam  Ubtd  quod  amicitia  adjungitur.'] 
Illad  fit,  qnod  vi:  hoc  adjungitur, 
qood  amieitia.  D. 

43  Mea  tic  ett  ratio,  et  nc  animum 
indueo  meum]  Meatie  ett  ratio,  ad  sa- 
perioia  pertinet  ooofirmanda.  Sie  ani^ 
mum  indueo  meum:  ad  ea  pertinet, 
qnm  dictnnis  est  Mea  nc  eit  rotio.] 
Itemm  modeste  et  IturriKotf.     Et  tic 


onimum  tnduM  m<um.]  Senilis  fuuifo- 
XoyU,  D. 

Aoetoritate  omninm  Faemi  et  meo- 
mm  libromm  pone  mea  nc  eit  ratio.  B. 

Mieaeit  ne  ratio]  H.e.  hic  mens  mos 
est  mea  sententia.  infra  III.  5.  20. 
vestram  ne^ueo  fatii  mirari  rationem* 
Cic.  ad  Diy.  III.  8«  Mea  ratio  tn  tota 
amieitia  Jiostra  eonstant  et  gravit  repf- 
rietur.  R.D. 

44  Male  eoaciut]  Dno  dioit,  malo, 
et  coactut.  Qui  cfficuj^  tuum]  i  t} 
MaBnM»  wouh,  id  est,  qoi  recte  facit. 
Offieium  aotem  dicitor,  qoasi  efficium, 
ab  effieiendo,  qood  onioniqne  personm 
congrait.  D. 

Malo  coaetui]  Ut  ostendat  non  reo- 
tom  esseid  qood  oomparator  vi,  qoam 
iilod  amicitia  adjongit.  Qnandoqoi- 
dem  qood  oportet  ez  persona  soa,  id 
efficitor  non  sponte,  sed  ri.  At  Tero 
ille  qoi  ex  animo  faoit,  benefioio  Tictns, 
non  teiTore  oompolsos  Tolt  moltam  re* 
feire  gratiam.  Hoo  ergo  ad  patres 
potios  pertinety  oti  filii  qood  facionl 
recte,  soa  sponte  faciant,  non  alieno 
meto :  qoippe  com  intersit  inter  domi- 
nnm  et  patrem.  Nam  pater  lenitate, 
dominns  meto  Talet.  £« 

Malocoactut  qui  suum  offieiumfaeit] 
Hec  Tetos  et  Tera  est  lectio,  qoam 
Palmerios  perperam  immotare  tentaTit. 
Ad  Terentii  aotem  locom  respezit  Ci- 
oero  in  Verrem.  5.  Tu  niti  mab  coac- 
tut,  rectefaeere  neteii.  £t  in  Flor.  Tet. 
sententiaram :  MiUtem  me2tu«  pudere, 
quam  malo  eoeroeai.  Theodosios  Imp. 
1.  9.C.  de  desertor.  'Duas  auri  librat 
malo  coactut  fisco  nottro  adnumeret, 
Solpit.  SeTer.  Histor.  Sacrm  lib.  I. 
Rex  malo  coactui,  et  iterom,  malo  coac' 
tui  agwnfit  errorem,  L. 

45  Dumidreicitumirrcredit]  Qood 


48 


ADELPHORUM 


Si  «perat  fore  clam»  ruisas  ad  ingmimii  jrediL 
Hle  quem  beneficio  adjuagas,  ei:  animo  &cit ; 
Studet  par  referre ;  pcffisens  absensque  idem  erit. 
Hoc  patrium  est,  potius  consuefacere  filium 
Sua  sponte  recte  facere^  quam  alieno  metu.  . 
Hoc  pater  ac  dominus  interest :  hoc  qui  nequit, 
Fateatur  se  nescire  imperare  liberis. 
Sed  estne  hic  ipsusi  de  quo  agebam  ?  et  certe  is  est. 


sa 


ISioitaoitioet  TantUper]  TanHtperqa^M 
Tantumper,  et  PatUisper^qawiiMmJtun- 
per:  ttndePflrumperdiotiiiii  est.  Tan- 
titper  eavef]  Paecare  •nbaadieDdain  est. 
Nam  totain  bOMVrut&tt  etobaoaredio- 
tam  eat  Et  bene  cavet ;  qutsi  malo 
(primnsy  opinor,  sio  edidit  R.  Steph. 
Bd.  Dn  B.  habet  malot,  aed  llas.  et 
edd.  retL  meliqs,  ma/ui»).^  D. 

46  Si  ^atfare.elam']  Iternm  ftiAi 
fadt  snbandieQdnm.  JRtirmm  ad  inge^ 
nium  vedit.']  Mire,  non  inluUt,  cavet : 
sed,  ad  ingenium  redit.  £t  rumim  est 
retro  versam,  at  jir9mim,  prias  (por- 
ro,  Sio  Donatns  ad  Ean.  11«  3, 14. 
et  Calpam.  ad  HeaaL  IV,  5,  t8.)  ver- 
sum.  D. 

Versoi  coromodiasestrurtttm,  qaod 
in  Bemb.  Basilio.  et  nostris  fere  omni- 
bosexstat.  B. 

Ad  ingeniumredit]  H.  e.  ad  indolem, 
natoram  in|^uitam.  r.  in  Heo.  I.  2.  88. 
Cio  in  Csecil,  o.  17.  redit  ad  te  atque  ad 
nurettuM.  R.D. 

47  lUe  quem  benefiiao  a^ngat,] 
Nou  dicit,  lieneficio  atyunctut,  ntsupra, 
maloeoaetuty  JUe  quem  beneficio  adjun- 
gat]  lCaX«»nO)}K«y  AN*  (nat' «Mdimv 
seo  imt'  irr&te-i»  vmi  \ffyw  oraUnrie  rem 
intulit,  Z.):  ille  iRaio,hic6»i«/!cio.  Ille 
voactut,  bio  adjunctut.  Ille  dum  id 
retcitwm  iricredit,  tanti^eavet:  hic, 
prmtent  abtentque  idem  erit.  Etropr»- 
a0iiteta(fmi,  ooo  ad  aliqnem  locom, 
sed  ad  onstodem  retnlit  et  monitorem. 
lUe  qitem  beneficio  adjungat]  Contra 
illad  ait,  mtUo  coaetut.  £&*  animofacit] 
Offioinmscilioet.  D. 

IIU  quem  beneficio.]  Menander :  'TtS 


48  Studetparrrferre]Ueai,l 
fooere.  Pratent,  abtentque  idem  ertt] 
Contra  illad,  n  iparat  fare  elam^  mr- 
tut  ad  ii^entttm  redit,  D. 

Studet  in  primo  pede.nltimaiB  oorri* 
pit,  qood  non  est  insoleos.  B. 

49  Hoe  patrium  art]  Saperins  a  re 
traotomest:  hoojamaperaoimdooitor 
argnmeotom.  Gonni^aiyrs]  Nod  ee- 
gere :  sed  conm^aotrtf.  D. 

50  Quam  alieno  metu.]  Vide  qow 
admodam  soom  ad  iodolgentiam  affMK 
tam  revocet  optimm  disoipliiuB,  (oicie 
fiisnuuifflodttm  tuam  ergajilivm  indul-' 
gentiam  ad  effeetum  r.  o.  d.  Z.)  D. 

51  Hoe  pater  ae  dominut]  A  dilTer- 
entia  personamm  et  offioionim.  IntC' 
rett]  Differenlia  est.  Hoc  qui  nequit'} 
Longe  melios  nequit,  qoam  si  dioeret, 
nonvuU,  D. 

Hoe  pater  ac  dcmnut  interest]  Hme 
estinter  patrem  acdominom  differeotia. 
Dariorem  Perizonins  loootiooem  toci^^ 
Sebaldos,  Goyetos,  aliiqae  HelLenis- 
mom  TvuTof  «rATQp  juU  h/neintQ  (pro  tm; 
^9rvirw)iu^ftt,  S. 

52  FaUatur  netdre  hnperare  Uberit] 
Hoo  indioal,  et  se  meiios  ooosolere,  et 
volentem  hno  exeroere.  Neteire  impe- 
rare  Uberui]  Oratorie,  qaasi  ortissit 
iodolgentissiroeagere.  Jn^pmire,  moda 
non  ad  soperbiam,  sed  all  regendum 
est  referendom.  Pa^ticr  n«sc»re]  De* 
est5e.  D. 

^fientleios  dooe  Faemo  iUod  te  omislt 
&ecte.  Nom  neo  donatas  legit,  qoon 
videsis.  Z. 

53  Sed  ettne  hie  iptut,  de  quo  i^ 
6am.]   KoT*  tiMmfAkt  soperv^niti,  d* 


ACT.  I.   SCENA  II. 


40 


Nescio  quid  tristoa  video :  credo  jam^  ut  solet, 
Juigabit.  salvom  te  advenire,  Demea^ 
Gaudemus. 


55 


ACT.  I.  SCENA  II. 


DEMRA.  MICIO. 


EHEM,  opportune :  te  ipsum  qusQrito. 
M.  Quid  tristis  es?   D.  Rogas  me,  ubinobis  ^chinus 
Siet,  quid  tristis  ego  sim?    M.  Dixin  hoc  fore? 


^o  lenno  est,  at  faetu  diotAosteDdoii* 
inr.  £t  eerte  is  ett']  Bene  nooo  oon* 
ftmat  ipsom  esse  eom,  qniim  proprior 
Oft,  ntpole  senili,  nee  longnm  prospi- 
ciente  conipeotu  (Leg.  wtpote  in  mniU, 
^c.  ant  seqnera  Iffs.  Boend.  et  £d.  Da 
B.  Quum  propior  est,  ipeutn  a  longe 
oonipeetom  senio  retante  non  bene 
eognoscens,  ae  proinde  dubiut,  Z.)  D. 
De  quo  agebam]  Recte  Donatns  ex- 
plicat,  de  qno  sermo  est;  nam  agere 
aaepe  dicitar  pto  loqai,  in  Ueo.  III. 
B.  5.  R.  D. 

54  Neeeio  qM  trittem  mdeo']  Ora- 
tionis  apparatas  ex  yoHa  oateiiditar : 
nt,  jfin.  Vlf.  291.  — •sMit  aeri  fisa 
doUjre,  tvm  ^iMttans  capfvA  hane  effundit 
peetare  voeem,  NeeeioquidjDeesiprop' 
ter :  nt  sit,  neteie  propter  qwd,  Ut  to- 
ie(\  Caasa  cor  il1iunaM|ao  animo  frater 
fsrat,  «t  teHet,  inqoit.  D. 

55  Sahxm  te  adoeiure,  Demea,  gau- 
demus.']  Vi  asperiorostendator  Demea, 
etiam  salotator  ab  eo,  qoem  objorgata- 
rasesL  D. 

1  Hem !  opportune:  te  ipmm  qu^- 
rito,']  In  hoc  acto  diversi  homines,  di- 
versi  patres,  (dnwr&r  partet  Ms.B<Bnd.) 
et  dirersa  stodia  proponontnr.  hic  ie- 
ms,  Uc  amaroB :  hic  iJMetas,  hio  impo- 
litns:  hic  laoilis,  hic  pertinax  et  diffi- 
dlis  in  ddictis.  Hem  t  opportune :  te 
ipeum  qu^ito]  Meliosqaam  Menander, 
qonm  hic  illom  ad  jorgiom  promtiorem, 

VDL.II. 


qoam  ad  resalatandom  flusiat.  D. 

Ehem!  oportune]  Iraoondi  hommia 
ooBtinoo  pi^gponoiata  sententiaest,  qoi 
salotatos  rosalotare  noloit  E. 

Fhem,  qood  probator  libris  boaisy 
magis  eon?ettit  aotibos  repentinis,  ot 
est  sobitos  ejos,  qoem  qois  qomrit»  a»> 
peclus,  qoam  Tolgare  Hem.  B.  Gib- 
teromrecte  Daoeria  rerba  prmoedentis 
soenm  oltima,  tahom  te  advenbre,  &o. 
refert  ad  initinm  hnjas  soenm.  Nam 
tit  inde  initiom  noTm  oratioinis  ad  per- 
qo»  com   maxime   adrenit 


Z. 

2  Qtiid  trittit  ei^  Bene  interrogat. 
potoit  «nim  non  iratos  firater  qoserere. 
Ubi  nebit  JEtehiniut  riet]  Qoasi  qom- 
damcaosaaittristitisB.  D. 

Rogatmef]  Interrogas  me  qoid  ego 
tristis  sim,  com  &chinam  filiom  ha- 
t»emas  ?  Deiade  somsit  generalem  ao- 
ooaationem,  ^uem  neque  pudit,  neque 
metuit  quenquam,  &c  £. 

Pro  rcgttof,  Bemb.  Viotor.  et  malti 
alii  oodd.  habent  recte  rogat,  B. 

Ubi  nobit  JEtehinut  tit]  H.  e.  cam 
JEadtinosnobiB  sit  lilias  tam  disioiatos. 
Ubi  est  ooffl,  qaoniam,  qoandoqaidem» 
nt  recte  ozponit  Eagraphios.  t.  Vorst. 
ad  Jostin.  X.  1.  R.  D. 

S  Dixbie  hoefore?]  Credo  jam,  ot 
solet,  objorgabit.  D. 

Alii  habent  qaid  is  fecit?  UtromTis 
recte.  B. 


30 


ADELPHORUM 


Quid  fecit?    D.  Qaid  ille  fecerit?  quem  neqae  pndet 
Quicquam ;  nec  metuit  quemquam ;  neque  legem  putat 
Tenere  se  ullam.  nam  illa,  quae  antehac  facta  sunt,       6 
Omitto :  modo  quid  designavit !    M.  Quidnam  id  est? 
D.  Fores  efiregit,  atque  in  aedis  irruit 


4  QuidUUfeeeritf]  Animadrsrten- 
dmn»  nt  inlenogatai  interroget  more 
indigntntinm,  qnod  ideo  facit,  qnia  ti- 
det  Mioionem  co  Tolta  interrogive,  nt 
Tidentnr  minni  reprebendere  cnlptm 
JKsoUni.  D. 

Qu€m  neque  pudet]  Priscian.  Hbr. 
XVllI.  Moo«nder :  'Ot  h  ivr  ipiBiiSf 
olht,  3vTf  )i)(Imi,  T^  frfira  ft&mq  t?c 

5  Quemnf^  pudet  futc^m,  ne- 
^pue  metuic  fuaifuam]  Va^^e  per  casnf 
disoarrit,  qwem  nequs  pudet  quicquam : 
coBtra  illod  qood  alibj  pater  dicit,  erw- 
huit,  eaim're$  esT.  Quem  neque  pudet 
^uicfuam]  Magno  ordine  accasaTit. 
Don,  inqnit,  pndore  moTetar  patrnm, 
non  metn  parcntom,  non  timore  legam. 
Eigo  gradatim  ojjfwicoratoria  prooet- 
•it.  D. 

Neque  legem  jndat  tenere  u  ulr 
km]  .Frattra  Donat.  ad  h.  1.  et  Bnr- 
mann.  ad  Valer.  de  olement.  340.  p. 
514.  bio  ambignitatem  ^nmranL  Pa- 
tflot  enim  hoo  dioi  pro :  neifue  putat  ee 
vUa  teneri,  Cio.  Philipp.  XL  5.  quan^ 
quam  legee  eum  mm  tenent,  Lav,  IX. 
33,  etei  tmnierit  Us  JEmUia  eoe  ceiuo- 
ree  quomm  in  magietratu  lata  eeeet,  ntm 
tamen  aut  ee  auJt  eerum  quemquam,  qui 
poet  edm  legem  ereati  centoree  eteent,  Ct- 
neri  ea  lege  potuieee,  R.  D. 
.  ^  rtntreseuUam.]  Benetenert^qnia 
legem.  et  ett  «Ifcfi^oxici  oratoria.  Nam 
iUaquit  antehacfacta  euntgOmUto']  Ae- 
eiiaatio  dno  tempora  reoipit ;  pneteri- 
tnm,  ab  ante  gettit:  et  prBtent,  ab  iit 
.qnm  objioinntnr.  Ergo  atrnmqaemira 
breTitate  perttnnxit  D. 

7  Omitto']   na^4^,    Mode  quid 

deeignavU!]  Detignare  ett  rem  noTtm 

iaooM,  in  atramqae  partem,  et  bonam 

.  et  malam.    Nam  et  deeignateret  dioti. 


qni  ladit  l^ebribat  pnetant :  credo 
ob  eam  oantam,  qnod  iptii  Indii  maUa 
fiant  noTa  et  tpectanda :  timnl  etiam 
tarba  retineatur.  qnas  fiunt,  {tputfuerat 
Mtt.  et  edd.  Tott.)  ant  in  tpeotaeolit, 
aot  inlitibot.  Modo  quiddeugnamt  !\ 
Pato  ego  dengnationem,  contraotionem, 
ant.condnctionem  popali  inannmin-. 
telligi.  boc  enim  contingit  ei,  qoi  ali- 
qoo  flagitio  popoli  in  te  ocnlot  et  ora 
conTcrtit,  et  tpectacalo  ett  Tolgo : 
qacmadmodam  deeignaUrret,  qai  ladit 
fnnebribns  maltitadinem  retinenL  De- 
eignavit  f]  Hoo  Torbnm  apod  Toteret 
duat  ret  tignifioabat:  etenim praTO  et 
rectefacta,<2efl^7uitadicebaatnr.  Quid" 
nam  id  ett  f]  Et  boc  etiam  oontemnent 
interrogatMioio.  D. 

DiieignavUr]  Dimgnare  proprie  di- 
oitnr  aliqoid  tignatam  legibas  nuipere. 
Deinde  positio  ipsa  ett  criminit,  ted 
per  argnmentam.  Nam  com  lenonit 
domnm  Tel  oellam  potiat  adoletoent 
foittet  ingrettnt,  nt  meretrioem  abdn- 
ceret,  hio  exaggerant  diftit,/oriet  ^pre- 
git,  atque  tn  esdit  imdt  alienat,  £. 

8  Foresegregit]  H«otugalamagna 
cnm  Tociferatione  inferenda  tnnt  tto- 
maohatnr  enim  adTcrtnt  male  inleiro» 
gantem.  Foree  effregU,  atque  in  eedee 
irruit  alieneu]  Totnm  quidem  aniim 
orimen  ett:  rapnit  meretrioem.  Sed 
Tide»  qaa  pompa,  qoa  Tociferatiotte  di- 
latetnr  accntatio  Demee,  de  moribat 
JEtohini,  nihil  nitiinaniai(tmiiuiRia  oor- 
rigit  Baecleras)  referentit .  JFVwt  ejfre^ 
git,  atque  m  euUe  irruit  aUenat]  Hme 
tingola  oontideranda  tnnL  Et  bene 
dicit  alienat,  qnia  ti  Lenonit  dioeret» 
parTa  ree  Tideretnr.  D. 

Foret  ejfregit]  Ulpian.  I.  39,  ff.  de 
ftirtit:  Foree  merctricU  efregit  Uhidinis 
eauta,  L. 


ACT  I.   SCENA  II. 


&l 


Alienas :  ipsum  d<»niiium,  atque  omaem  famiiiam 
Mulcavit  usque  ad  mortem :  eripuit  mulierem  10 

Quam  amabat.  clamant  omnes,  indignissume 
Factum  esse :  hoc  advenienti  quot  mihi^  Micio, 
Dixere  ?  in  ore'st  omni  populo»  denique 
Si  conferendum  exemplum  est,  non  firatrem  ridet 
Bei  dare  operam^  ruri  eaae  parcum  ac  sobrium  ?  1 5 

Nullum  hujus  simile  factum.  hsec  quum  illi,  Micio, 
Dico^tibi  dico :  tu  illum  corrumpi  sinis. 


I  9  Ipium  doKuwum]  Itonun  tnpprM- 
■aestin&aiia  pwnoiuu  At^  omnem 
famiiiam  muUavit]  Aot  fami^am  pro 
MTvis  lenoniB  dioit,  aot  pro  moretri- 
oibos.  D. 

Ipmmdominum  LenoDem  appellaTit; 
deinde  meretrioem,  muUaram.  Et  hoo 
qoaai  oriminia  genos  pBobarit  a  tetti- 
boB,  qood  emnet  damant,,  indigrnstima 
faetum.  Deinde  adjeoit  comparatio- 
nem,  qood  faciliu  rita  possit  depre> 
headi  ex  hoo,  qoiafrater  ejoa  mri  ope- 
ram  det,  nesoieas  qaod  eadem  mere- 
trix  ipsi  adolesoenti  rapta  sit.  Sed 
omnis  eondnsio  aooosationis  in  Mioio- 
ncm,.qni  ejns  pater  est»  retorqnetnr  et 
transfertnr,  qnod  ipse  filiQmoomperit 
Jenitate.  E. 

10  Multamt]  LaoeiaWt,  mntilavit, 
mollivit,  atqne  dissolvit.  Undemi^- 
«i6er  amoltando»qnasimt(/tt6er.  Utqus 
ad  martmn]  Magoa  inTidia  oaedis  et 
mortis  mentione,  qnm  tamen  nnUi.aooi- 
dit.  Eript^t  muUeram  quam  ofnoto] 
Omnia  magao  colore  et  aocosatorie 
diota  snnt,  et  ex  hoo  maxime,  qnod 
lenonem  etlneEetiioem  non  dixit,  oon- 
tentns  fiieti  atrooitate,  personammqne 
vititatem  reticens.  Muiurem  eripuit] 
Non,  abdunt,  sed  er^tt.  D. 

Pro  muUamt  reote  Ubb.  antiqni  ha- 
bentmttiosint.  B. 

11  Ciamant]  A  pnBJodioato,  et  ane- 
toritatemmbris  (oterqae  Uber,  adjudi- 
eatw  ex  auetoritate  rumorii .^  D. 

13  Hoe  adiaementi  quot  mihi,  Mieio, 
dixere  /]  Qofwi  dioat,  displicet  omnibos» 
ot  mnlti  enm  aocusaat.  Neo  tamen  leo- 


nis  qnerelsB  mentio  fit.  ride  oratorem. 
Hoe,  antem  toI  arUcnlns,  vel  adverbi- 
nm  looi  est.  D. 

13  Inore  ett  omni  populo.]  Sallos- 
tins  (in  Fragmentis.  De  Pompeio  in- 
tetligit  Donsa),  In  ort  gentibut  agent, 
populo,.cimtati,  D. 

14  Si  conferendum  exemplum  ett] 
Tanqnam  nbn  sit  conferendam.     Kon 

fratrem  videt  rd  dare  operam]  Satis  oo- 
mioe  hoo  infertar  legenUbns  argnmen- 
tam :  nam  magis  in  oalpa  iUe  ipse  est, 
qnem  laodat.  D. 

15  Rei  dare  opaiam]  Non  amori. 
Rei  dare  operam]  Qaam  hcote  poeta 
hmc  omnia  falsa,  et  e  oontrario  hoii  De- 
meam  oredere!  Rurietse]  Noninnrbe. 
Parcum]  Non  prodignm.  Sobriumf] 
Non  insannm.  Pomim  ae  tohriumt^ 
Contraillnd.  Curamat9  Curpotatf  D. 

VetosUores'  nostri  mnlU  habent  rei 
operamddre,  B. 

16  NuUum  hujutiimilefaetum]  Hoo 
cnm  admiraUone  Micio  tangitnr,  qnad 
ipsins  colpa  sit  fratris  natora.  NuUum 
hujut  mnUefaetum]  Hoc  cnm  admira- 
Uone  indignantis  prononciandnm  es^ 
et  ardentibns  in  Mioionem  ocoUs.  Et 
snbaodiendum  est  cw,anttnoeRtre  (tn- 
veniri.  Z.)  D. 

Nostri  omnes  cnm  edd.  veU.  NuUum 
hfejutfactum  tlmUe.  Mdioiibos  nume- 
ris.  B. 

17  Hxe  quum  iUi,  Mieio,  dko,  tibi 
dieo]  im,  pro  tn  iUum :  et  tibi,  pro  in 
te*  Tu  iUum  corrumpi  nnit]  Deest 
Nam.  sed  ferventins  HavfiikTatf  dioitnr. 
£t  hoc  (t6t  et  tu  pronnnciandun  est  inr 


52 


ADELPHORUM 


M.  Homine  imperito  nunquam  quicquam  injustius, 
Qui,  nisi  quod  ipse  fecit^  nil  rectum  putat 
D.  Quorsum  istuc  ?     M.  Quia  tu,  Demea^  hasc  male 
judicas.  £0 

Non  est  flagitium^  mihi  crede,  adolescentulum 
Scortari^  neque  potare :  nonest:  nequefores 
Efi&ingere.  haec  si  neque  ego^  neque  tu  fecimus, 
Non  sivit  egestas  facere  nos.  tu  nunc  tibi 


toitodigito,  et  infettis  in  Micionem 
oeolis.  Nam  hoc  agi  stomacbo  adyer- 
somdisfimnlatores  solet.  Tu  iUvm  eor- 
rufiipi  finit]  Mitins  modo  dixit,  nmt 
eorrumpi :  mox  Tehementins  dlcet,  an 
kmdifutatfore,  <t  perdiderit  gnatumf  D. 

18  Homine  imperito  nunquam  fuiC' 
fuam  iryustiut]  Miro  stomacho  apnd 
ipsnm  de  ipso  tanqnam  apnd  altemm 
loqnitnr.  D. 

Homne  imperito']  Defensionem  pa- 
rans,  ab  ea  inoepit  parte,  qom  objnrga- 
tionem  tenet !  qnia  imperitos  semper 
satis  injnstns  est  Parat  antem  defen- 
Rionem  adoIe8oentim,sciens  meretrioem 
raptam.  Non  est  flagitium,  &e.  Non 
Uns  est,  ibi  esseintegmm,  nbi  uon  pos- 
aibilitas  oomimpendi.  B. 

HomSm  imperito]  Menander:  o2k 
Irr  htUi  f^hrtlKfM^Artfw,  Q,ukfpum 
liSfttstiiM]  Ms.  R.  ^iiic^uam  ii^ustha 
tst,  L. 

Codd.  omnes  if{fitfCitci  ett:  scribe 
vptaxh^uOh^tt,  B. 

19  NiA  quod  iptt  feeii]  'AiMtut, 
Hoo  enim  proprinm  msticomm  est, 
ntqne  imperitomm.  NVUl  reetum  pu- 
tat]  Proprieputot.  Nam  boc  yerbom 
iroperitomm  est.  Ordo  est,  qni  nihil 
rectnm  pnUt,  msi  qnod  ipse  fecit.  D. 

20  Quartumittuef']  Deest  pertinet, 
antdioi.  Quia  tu,  Demea]  Id  est, 
homo  imperitos.  Httc  male  judicas] 
Fari  rirtnte  haeeleniter  diote  sant,  qna 
mperjora  yehementer.  D. 

21  Non  ettflagitium]  Non  peccatnm 
negat  esse :  sed  llagitinm  non  esse  oon- 
tendit,  et  ideo  subindignantor  proonn- 

I  est :  at  si  dicat,  scortari  qol- 


dem  adolesoenlolnmy  deliotam  est,  sed 
Don  est  flagitiam.  et  Tenim  loons  noii 
tam  in  factoy  qoam  in  penona  est  ooo- 
stitatas.^  Non  Htflaghhim,  mihi  crtdt, 
adoletcentukm  tcortari]  Mke  respoa» 
dit,  et  oratorie  ad  hKo  qn»  InTidios^ 
dicta  shnt.  Nam  qaod  ait  ille,  «r^tt 
mulierem  quam  amdbat:  hio  «eorfum 
dieiL  qaod  tmiit  inadet  aiienat :  qaas 
ex  Tino  fhrens,  potare :  qood  com  aUis 
gra?e  propositam  est,  hoo  solnm  dken* 
do,  leve  reddit,  id  est,/«r»  effringere, 
Mihi  erede]  Quasi  imperito  dioit,  mUd 
erede,  non  enim,  me  intetiige,  Qood 
imitatns  Cicero  sio  (vln  oorrigit  recto 
fladr.  Janins  in  Append.  AnimadT. 
Loons  Cioeronis  est  DiTin.  in  Q.  Ca>> 
oil.  12.)  CsBliam  exagitat;  fnfl;^ 
simt,  mi^t  ermie :  noU  hac  centmnere„ 
•Hic  enim  et  aootoritas  dioentis^etoon- 
temtns  ostenditor  andientis*  D. 

Non  ettf]  Interpeilat  hoo  looo 
oommotos  Demea»  idemqae  Teri>um 
moxyT.SS,  repetit,atsoIentinti.  Bo. 

Non  ett]  Bfficax  et  degans  negatio» 
nis  repetitio.  Cio.  pro  SjUa  c.  S7.  nan 
eadit,  non  inquam  cadit,  &c.  TereBt.  in 
Phomi.  n.  3.  72.  t.  GronoT.  ad  lir. 
XXX.  14.  R.  D. 

2S  Hm  ti  ntfue  ego,  neque  tu^feei- 
miu]  Qnia  dixit,  qui  niti  quid  tpteftat, 
mkil  rectum  putat,  D. 

24  Nontivit  egestat]  Non  Tolnntas 
prohibnit,  sed  necessitas:  etideo  imlla 
lans.  D. 

Noneivitegettat]  Diomed.  lib.  1.  L. 

Versns  probat  'loctionem  Bembini 
anicam>  mm  iUt  egutat,  B. 


ACT.  I.  SCENA  II. 


S3 


Id  laadi  dacis^  qnod  tam  fecisti  inopia.  W 

Injarium'st  nam  si  esset  ande  id  fieret, 
Faceremas :  et  ta  illom  taom^  si  esses  homo, 
Sineres  nanc  facere^  dnm  per  aetatem  licet : 
Potias  quam,  abi  te  exspectatam  ejecisset  foras, 
Alienore  setate  post  faceret  tamen.  30 

D.  Pro  Jappiter !  ta  homo  adigis  me  ad  insaniam. 


t6  QuodtufeeisHinopiaf]  Nota/tf- 
OMii,  in  eo  qaod  fignificat  tumfecisH.  D» 

Fh>  duds  imiis  ex  rogiis  beoe  habet 
duea.  GaetMnuki  Toniit  per  intMTO- 
galioMm  eit  effereiidafl.  B. 

96  Ii^wrbm  ot]  Qoia  ailiil  qaie- 
^OBiit  iojaatias  hoBiiae  imperito.  Nam 
d  emet  umk  id  Jttret]  Noo  est  neoea- 
aario  oooMqaeos,  led  probabiliter  ad- 
■uttitorapadoiatores.  non  enim  omnei 
qai  habent  onde  liEtciant,  coDtinno  etiam 
fiwinnt  Unde  id  Jierei}  Fieret,  pro- 
doctaprima  sjllaba.  Ennia8,manim 
mefieripamm.  D. 

Siesset]  Fro  eifuiieet,  imperf.  8al>- 
jnnot  pro  plasqoamperf.  Flonu  III.  3. 
p.  501.  abi  T.  Dnker.  Sjc  mok  /oea- 
fVMttf  pro/ecioemiu.  R.  D. 

27  £t  tu  iUum  tunun,  u  eeeee  kmno] 
If  altom  progressos  est,  ac^sosans  acoa- 

Lege,  et  iUum  td  tuum,  Sio  infira 
HI.  4,SS.%£uMr«t«ero  Ulum  tu  fintm 
faeere  heeef  B, 

&  eeeee  hmo]  I.  e.  si  hanumnm  sen- 
aom  haberes,  si  pmdens  esses.  iniira  IV. 
S.  40.  ▼.  qoK  diximas  ad  Rotil.  Lop. 
IL  114.  R.  D. 

28  Pro (icet  dao  Jani  Golielmty  qoos 
antiqoissimos  habet,  legont  deeet,  In 
illo  Tiballi  I.  1,  85.  Jam  wiArepet  tners 
estoi,  nee  amare  deeebit,  aliqoot  eliam 
iibri  habent  itcc6tt.  Vide  ipsom  ad 
Plant.  Militem  oap.  VI.  et  nos  ad  Ho- 
nt.ILEpist.lL216.  B. 

S9  Esupeetatum]  Odiosam  et  maloD 
Titae  (molesta  mtdB  Ms.  HoUt.  et  Lin- 
deobr.  Unde  forte  legendnm,  odioste 
ct  moleeUc  mUs).  Nam  fiUis  parenies 
ant  amabiles  soot^  aat  exspeotati.  ama- 
biles,  booi :  erspertati ,  mali :  qoorom 


mors  io  dies  siogolos  exspectaoda  et 
optaoda  sit.  Nam  eacipsctomiij  aote 
diem,  ^eroimis  ad  diem.  onde  avidior 
intelligitar,  qoi  exspectat,  qoam  ille  qoi 
tperat.  Q»am,vbiteeapeetatym]  Eo 
rrm  prodoxit,  at  ipae  magis  Tideatar 
ooDsaleredisoiplio»,qaamDemea.  J^ 
eueetfaras]  Nondixitamtnmst;  sed,  at 
qqiddam  abjioiendnm,  ^ecieiet.  D. 

UH  u  espeetatum  ^edeiet]  I.  e. 
eom  te  hommem  odiosomi  ciyos  mor* 
tem  dio  exoptaritt  raptim  et  festioaii- 
ter  sepelivisset.  Etepectare  mortem 
aUeujua  ezqaiaite  dieitor  pro  mortem 
«opide  optaroy  desiderare.  iofra  V.  4. 
5.  Bam  Torbi  vim  oopiose  expUoai- 
masad  Rotil.  Lup.  1. 20.  R.  D. 

90  AUemore  etaU,  poet  faeeret  ta- 
men]  'amk JXov6«r.  deest  enim  Quammi. 
Eifaceret  oltimom,  magoam  vim  habet 
■ihii  eoim  prodesset,  insoper  obestet, 
retioere  Cretinert  Mss.  et  edd.  Tett)  ab 
istis  filiam  juTonem.  AUeniere  pro  aU' 
ena  dicens,  comparatiTam  giadam  pro 
positiTo  posait  D. 

AUeniori  atate]  Hoo  est,  postado- 
lesceotiam.  E. 

Postfaeeret]  Charis.  1.  S.  L. 

Sl  Pro  Juppiierf]  Tragioa  exola- 
matio  est  Et  beoe,  tanqoam  ipse  se 
reprehenderet  Demea,  adjeoit,  Tu  Kouut 
adigismead  tnmntam]  Et  tu  hoauf  di- 
ceos,  negat  illi  fanuliaritatem.  D. 

Adigie  me]  Ms.  R.  rediges  me,  L. 

Etsi  Faemi  libri  Vatic.  Rasilio.  et 
Donatos,  et  nostri  fere  omnes  halieot 
rediget  aot  redigis:  nos  tamen  com 
Faemo  probamns  leolionem  adigie,  qnm 
ost  in  Bemb.Victor.  Decortato»et  in  ono 
ex  nostrisToterrimis  in  margiae.  Ean- 
dcm  qnoqae  laadatCharisias  p.  31^  B. 


54 


ADELPHORUM 


Non  est  flagitiam  facere  hasc  adolescentulum  1    M.  Ab, 

Ansculta :  ne  me  obtondas  de  hac  re  s»piiis. 

Tatim  filium  dedisti  adoptandmn  mihi : 

Is  meos  est  &ctas :  si  qoid  peccat,  Demea,  S5 

Mihi  peccat:  ego  illi  maxnmam  partem  feram. 

Obsonat^  potat,  olet  nnguenta?  de  meo: 

Amat?  dabitor  a  me  ai^ntun^  dnm  erit  commodum : 

Ubi  non  erit,  fortasse  excludetor  foras : 

Foreseffregit?  restitaentor :  discidit  40 


'  3S  Nan  eitjiagitiiimfactrt  hee]  Mo- 
nlitar  indigmlio  expresaa  est^  iisdetai 
verbis,  qiUB  fraterdixerat,  repetitis.  D. 
93  Neme  obttmdM]  Ne  me  nepe  et 
molctte  interpelles.  Nam  olftundgre, 
ett  aliqmd  siepe  odioM  repetere.  D. 

34  TuumJUium  dedUti  adoptandum 
mUn]  MireargameDtatioperlirAyM}^, 
qom  induetio  ab  oratoribiu  dicitnr» 
qnam  per  intenrog;ationem  penrenimui 
•id  id»  qaod  ▼olamas  conoladendom.  D. 

35  Umeut  eitfaetut']  Sio  progeditor, 
qaati  oonfeMionis  genas  sit,  ad?ena- 
riam  taeaiase.  5S  quid  peeeat,  Demea] 
rSlitma-fiS  inteqfM>saiti>fmea:  etrepe- 
tilom  est,  peooat.  D. 

36  ^go  tUi  moiumam  jMftMi/eram] 
Brrant,  qai  patant  HU  esse  pronomen, 
qaom  ait  adrerbiam  lod :  at,  JEn.  II. 
548|  HU  mea  tristia  fata,  degtneremque 
^«optoIoRttm  narrare  memento»  lUi 
eargQ  ibi»  abi  ille  peocat  Qaare  qai- 
dam  etiam  U  s jUabam  disoretionis  caa- 
aa,  at  looam  dgnifioet^  oorripiant  Et 
ma^Bumam  partem,  optime  dioit  Non 
enim  univenam,  qaia  aonsolas  pater 
jBscfaini  est :  sed  masumam,  qaia  ejas 
magis  est,  cojas  filias  ocepit  esse  per 
adoptionem.  Feram']  sastinebo,  tole- 
rabo.  D. 

Mihi  peeeat]  I.  e.  omnis  infamia  et 
damnam  ad  me  redit.  Petron.  o.  45. 
M  quitquepeeeat,  R.  D. 

Ego  UU  maxhnam  partemferam,]  H. 
e.  si  qoid  illio  esl  damnnm,  ego  maxi- 
me  fsiam.  UU  antiqna  dioitar -pro  tilic 
vel  ea  in  re.  v.  Vlclor.  ad  Cic.  ad  AUic. 
IX.  14.  R.  D. 


Sr  Olet  ungumaa]  A  samnM 
imam  proposita  solrantar.  Bt 
•Tarietas  est,  olet unguenta ;  ne  dieerety 
obsonat,  potat,  angailar :  ne  seUioet 
limo  exerdtationis  palestriosB,  non  laz- 
ariie  dioerentar.  D. 

Potatf  otet  unguewtaf]  Priacian. 
lib.  VIII.  L. 

Varro  de  L.  L.  VI.  Apud  Terentmm: 
eeortatur,  potat,  alet  unguentum9  de 
meo,  Scortari  est  titpiut  meretrieulam 
dueere,  qum  dkta  a  peUe.  Hoo  Varro» 
ftlsas  memorisB:  qnippe  omneshodie 
libriobmnat.  B. 

De  meo]  Soilioet  patrimonio.  Sio 
etiam  dicitor  de  tao,  de  sao,  de  aKeno. 
Plin.  TV.  19,  qui  de  alieno  negUgeniei 
dt  tuo  dUigentet  eruwt  v.  Drakeob.  ad 
IiT.IV.60.  R.D. 

38  ^not^  npdci«,ear.wDat?Dit» 
eriteommodum]  Dareseilioet  D. 

•    Dum  erit  eomtnodum']  Asoonios  H. 
13*  in  Verrem.  L. 

39  UbinonerU]  Argentamscilioet : 
sed  eommofitfm  dare,  sabaadiendnm  est» 
Fortaitt  exeludeturforat]  Hoc  iu  pro- 
tulit,  qnasi  dioat,  nihil  sibi  deperisse 
si  gimlis  forte  Inerit  ad  amioam  admis- 
sos.  Et  totam  hoo  rS  i(nSiMe-f*S  le- 
gendnm  est  Et  mire  fortattt  dicit,  nt 
pater  indalgens,  et  credens  adolescen- 
tem  posse  etiam  amari  ab  amica.  non 
enim  affirmaril,  nt  diceret  exciudetur 

farat.  D. 

40  Foret  effregU  f  rettituentur]  Per- 
▼enit  ad  prsBsens  crilnen:  iUa  enia 
ante  aota  faeraot  D. 


ACT  I.   SCENA  II. 


55 


Vestem?  resarcietur.    Est>  Dis  gratia^ 

Et  unde  haec  fiant,  et  adhac  non  molesta  sont. 

Postremo  aat  desine^  aut  cedo  qnemvis  arbitram : 

Te  plura  in  hac  re  peccare  ostendam.    D.  Hei  mihi ! 

Pater  esse  disce  ab  aliis,  qoi  vere  scimit.  45 

M.  Natura  ta  illi  pater  es,  consiliis  ego. 

D.  Ton'  consolis  qoicquam?    M.  Ah^  si  pergis,  abiero. 

D.  Siccine  agis  ?  M.  An  ego  toties  de  eadem  re  aadiam  ? 

D.  Curse  est  mihi. '  M.  Et  mihi  curaD  est.  Terum,  Demea, 

Curemus  asquam  uterque  partem :  tu  alterum,  SO 

Ego  item  alterum.  nam  ambos  curare,  propemodum 


41  TUtarektur]  B«abaiidat.  D. 

4f  Et  unde  hec  fiofU]  Itemm  lab- 
aadiendiiin,  ert.  £(  adhue  non  mo-' 
Uaa  Jimt]  Qaim  non  estfltgitinin,  ado- 
letoentem  Boortari.  D. 

45  Jb  atiu  qui  fere  tciunt]  Saper- 
bam  fiiiuet,'  a  me  dicere,  meKas  ergo 
ab  tJiis  dietom  eit.  D. 

Qiu  vere  eekmt]  V.  C.  qui  mvere.  L. 
'  Jjtgp  Pater£mdiMeeabUHt,quiveri 
«ient.  Nam  ab  ilUt  reperitar  et  in 
Paemi  libb.  inticiaia,  etnostris  omnibat. 
Tam  Palmerias,  -probaate  Gayeto,  ^ 
cnt.  Recte;  modolegaii  qnoqaevert. 
Sic  OTid.  Met.IX.  24.  Juppiter  aut 
/aijitt  potcr  est,  aut  crimtne  verui/ B. 

Patcr  enc  diiee]  H.cdiaeeqaodpa^ 
trie  dffioiom  aViit  qoi  rere  mtelligant 
officinm  patris.  -  JBentleiaa  corrigit: 
jMter  ette  ditce  a6  iii  ^i  i»re  nent, 
R.D. 

46  Natura  Hli  pater  et,  eentiUit  ego] 
Urbane  Bfioio  eotuiiiif  tabjaniit  ploa 
emm  Tolet  ad  landem  contiUtm,  qnam 
notura.  Bt  rimul  oiteiidit  poeta  yerbia 
Miotonis,  qai  noo  natan,  ted  affeeta  tit 
pcter,  nallam  patrem  etie  tapientem : 
eum  ▼oro  potte  tine  perturbatione  pei^ 
froi  iu  qaot  amat»  qnem  patrem  ette 
eontiliam  fecerit,  non  natnra,  hoo  ett, 
qai  ffliom  adoptaTorit-  Bt  mire,  qttam 
natura  singoiariter  dixerit,  plnraliter 
intaHt,  ceniiiiif  1^0.  D. 

Tu  natura  pater]  •  Ut  Sellatt.  Gat.  6. 
Ciir«  itinfiitiidine  patret  appdlabantur. 


Pottremo  eondndit,  quod  jam  repetat 
IQxam,  qaem  deditteL  Hao  retenitna' 
tenex,  com  iraoandia  ttmen  oonqneri- 
tor,  qaod  alienat  non  tit  filio,  ae  prop- 
terea  cogatar  de  eo  cogitare.     . 

47  Tun*  contulit  quicquamf]  Aper- 
tior  contomelia :  et  ideo  teqaitar  de- 
nonciatio  ditoedendi.  Tunf  contuUt 
quiequam  T]  Qoia  dixit,  eonnliit  ego  pa^ 
tertum:  a  oonjagatit  argamontatnsro- 
ipondit,  TVin'  contuUt  qtdequaM  f  qain 
a  contaleodo  conAlia  dicantar,  et  eon- 
luitora.  &pergit,alMro]  Ut,iEn.II. 
719. —  danee  me  flumine  viva  Abluero, 
Si  pergit,  abitro]  'Ap(tua-fAi(,  pro  abiboi 
et  hoo  getta  abenntity  rel  abitori  pro- 
nanciator.  D. 

48  Sievte  agitf]  Recte,  qaia  jaa 
abibat:  qaaai  reTOcantif  cd^reptio 
(forte,  corriireidZ.)est  An  egototitnt] 
Hoc  oonTenam  intelHgpas  dicere.  ilu- 
diom^]  Deest  te:  sed  ezprimere  da- 
ramfdt.    Bt  hoo  est  obtandere.  D. 

49  Curw  ett  mAi]  .£sdiioas  soUl- 
cet.  D. 

50  Curemutequam  uterque  partem] 
Proprie  utcr^  et  gquam,'  qaasi  parti- 
cepsfratris.  D. 

51  Propemodum]  Niti  addidisset 
propemodum;  ialsa  ▼ideretor  eise  sen- 
tentia.  D. 

Ne  male  acoentas  in  fine  sit,  etTVo^ 
obeas  nude  in  sede  penaltima,1ege  IVatii 
dtrare  ambot,  pr6p€modum,  B. 


56 


ADELPHORUM 


Beposcere  illam  est,  quem  dedisti.    D.  Ah^  Micio. 
M.  Mihi  sic  videtar.  D:  Qoid  istic?  tibisi  istac  placet, 
Profimdat,  perdat^  pereat ;  nihil  ad  me  attinet. 
Jam  si  yerbum  unum  posthac,  M.  Rursum^Demeay    55 
Irascere  ?    D.  An  non  credis  ?  repeton  quem  dedi  ? 
iEgre'st:  alienus  non  sum.  si  obsto;  hem,  desino, 
Unum  vis  curem,  curo :  et  est  Dis  gratia, 
Quum  ita  ut  volo  est;  iste  tuus  ipse  sentiet. 
Posterius.  nolo  in  illum  gravius  dicere.  60 

M.  Nec  nihil^  neque  omnia  hadc  sunt^  quae  dicit;  tamen 


52  Ah!  Mieio]  ReligioM  oommoUii 
Mt:  tCTetotiiiioiiMUo  est  perfidic  et 
ideo  exdaBiat  dolens,  et  tnoitt  in  in- 
eiudiaiQ,  ooneesaionemqiiey  qae  1«- 
rffnr^  dioitor.  D. 

53  Mihi  iie  mdetur]  Ration&biliter 
Bon  €St  fic  diut :  aed»  uc  videtur :  non 
f nlt  enim  Tenun  eaae.  Q^id  idue  fj 
Deeat  lofuor  ant  rentto :  nam  proprie 
aigniilcatio  eat  de  aententia  bui  dece- 
dentia.  D. 

Codd.  meliorts  ti  ittuc  tOnplaeet. 
Recte,  Yel  propter  acoentnm.  B. 

54  Pnjlundat,  perdat^  'Emrfov^ 
fignra.  Virg.  Ma,  IV.  381.  I,  eequert 
ItaUam  ventii,  pete  regna  per  vndat. 
Pnfundat,  perdat,  pereat]  Heo  aic 
prononcianda  aont,  nt  oatendator  geatn» 
nolle  qnod  loqoitar.  D. 

Pnjundat,  perdat]  Senr.  iBneid.  IV. 
381.  L. 

Prqfundat]  I.  e.  inaniter  et  frnatra 
conamnat.  Ut  hio  prqfundereti  pei^ 
dere,  sic  anpe  prrfuna  et  perditut  jon- 
gnntor.  Cio.  pro  Qoint.  o.  IS.  t.  Not, 
ad  Heaot  III.  1.  56.  R.  D. 

55  Siverbumunumpotthac]  'A*m- 
Jhnmt,  Deest  JV^ifecero,  ant  tale  ho- 
joamodi.  D. 

Varftttf»«niim]  Idfa.  R.  uUum.  L. 
Codd.  nostri  Verbum  uUum,  Recle 
Cf.  And.  1,  5.  21.  Bon.  1,  2,  8.  B. 

56  Rttraum]  Qoasi  oorans  iraaoeris  ? 
(Ma.  B.  et  edd.  Tett.  quad  rursum  cii- 
rons  iraieeritf  Malim,  Qttaii  mirant, 
HUBSUif  zmASCERis?)  Annoncredisf] 
Iraaoi  aeilioet.  BepeUme  quem  dedi  f] 


Rosticani  stomachi  estrepeteresemper 
Terba,  qo»  inyitos  alins  aodierit  Be- 
petonequemdedif]  Minoserat,  si.£f- 
ehinum  dioeret:  sed  plos  est,  qwtm 
dedL  D. 

57  JEgreeit]  Qoasidiotomait,qaid 
ergo  loqoeiis?  qoia  aegre  eat  Cor 
segre  eat?  qoia  alienaa  non  anm.  Ali' 
enut  non  tum]  Mire  oiifnns  lum  ni» : 
qoaai  timeat  jam  dioere,  fiatA*  ium« 
^iienttf  9i4m  tum]  Satis  oom  stomaoho, 
qoasi  dicat  Si  patrem  me  esse  jam 
non  lioety  alienos  non  som.  D. 

59  Iits  tuut]  Memoriter  iite  tuut, 
ad  illod  qood  dixerat,  Meus  ett  faetut. 
Itte  tuut  ipse  leniiit  paiterius]  Qoaatos 
sis,  qoantomqoe  eom  ames:  hoo  eai» 
ot  deoipiatnr  per  indolgentiam  tnam 
(Leg.  Hoe  est,  Quantumvis  et  quantum» 
eunque  eum  ames,  decipittur  p.  i.  t.), 
Ipn  tentiet]  Sentire,  molti  pro  malo 
posoere.  otipnalibi,  lit  rogatf  «nsi  : 
nam  unam  si  eanam  atq^^utcomitihus 
dedi.  D. 

Itte  tuut]  Prisc.  1. 17.  L. 

60  PoOeriut]  £tenim  Demen  satia 
lioo  graTo  existimat  dictnm  in  eom,  qoi 
non  provideat  in  fotarom :  et  arctios 
(gravitu)  qoia  pater  est  Nolo  in  iUum 
^aviiu]  Scilicet  qoam  hoo.  D. 

Posteriiis.  noh]  Char.  1.  2.  L. 

InFragmentisMenandrifertor:  'Oih 
)iar9T*  akn^it  w^it  6i^'US  araTi^  'EM*3ir 
AvuUXf,  ovr*  i^  Ifttfjtini,  W. 

61  Nec  mhU]  Apparet  Terentiom 
Ikyere  lenissimis  patribns :  onde  sob 
jecit  etiam  rmtionem    facti    Micioni. 


ACT.  I.  SCENA  IL 


57 


Non  nihil  molesta  hiec  simt  mihi :  sed  ostendere 

Me  aegre  pati  illi,  nolni.  nam  ita'st  homo : 

Quum  placo,  advorsor  sednlo  et  deterreo : 

Tamen  vix  hnmane  patitnr:  Tenim  si  augeam,  65 

Aut  etiam  adjutpr  sim  ejus  iracundiae, 

Insaniam  profecto  cum  illo.  etsi  iEschinus      • 

Nonnullam  in  hac  re  nobis  facit  injuriam. 

Quam  hic  non  amayit  meretricem  ?  aut  cui  non  dedit 


NihU^  tt  nonnihil]  Nota  fignn  est, 
coDTenieiis  placidisrimo  len],  qoi  in  re- 
prehendendo  sdolesceDte  moderatos  est 
Ifeque  anmia  fuee  mnt  qudB  dicU]  Beoe 
a  MicioDe  boc  dicitar :  qoia  iiidulgen- 
tioris  est  plora  scire :  et  snpra  dixit, 
ki  ne  me  eeUt,  connttfeci  JUiutn,  Et 
faic  senstts  est :  nee  contemnenda  snnt 
qosB  dicit,  nec  omnia  dicit  tamen.  Hoo 
eti,  non  iola  sont  qose  dicit,  sed  malta 
alia.  Bt  ordo  est,  neqae  tamea  hsco 
qoB  dioit,  soot  omnia.  D. 

Neenihil]  Aidfmc,  pro  aliqaid.  E. 

Recte  Daceria  ab  hoc  versa  noTam 
soenam  ooDStiUiit.  Nam  postqnam 
Dcmea  excessit:  solas  Mioio  secom 
loqoitor,  et,  oe  spectatores  nimia  tn- 
dalgenlia  oflendaDtor,  ipse  reprehendit 
mores  filii,  et  simal  aditam  pate&oit 
ad  rfUqaomm  inteUigentiam.  Z. 

Nec  nihil  neifue  mnttiahesc  sunt]  I.e. 
non  omnino  falsnm  est,  nec  tamen  onH 
aia  ita  sont  R.  D. 

6fi  NonnihU  moletta]  Placidissime 
Nee  nihU  dixit :  et  nonnViil  malait  re- 
petere,  qaam  ▼ehementer  iracondiam 
demoastrare.  est  enim  altera  hitkint, 
NonmhU  moUttm  htsc  tunt  mihi]  Op- 
'tirne  poeta  Micionem  fecit  cominotam : 
ne  (nam  Z.)  si  omnino  immobilis  esset, 
non  indalgere  adoptiTofiliOySed  omnino 
eam  non  oorare  videretar.  Ergo  sic  in 
oam  senrat  placidam  animom,  at  tamen 
retineat  patris  affectam.  Sed  ottendere 
me  ttgrt]  Constat  ergo,  tegrtpati.  Nam 
aliter  non  erat  parens.  D. 

Sed  ottendere,  meagert]  Sed  simulate 
ago:  qoia  si  iratris  iracundiam  joTa- 
rem,  protinns  insaniret.  B. 

63  /m']  Demem  scOicet.    knMWc, 

VOL.  II. 


id  eit,  tbl,  nbi  Demea  litigabat.  Nam 
ita  ett  homo']  Homo  dizitmoraliter :  sio 
enim  de  iia  dicimas,  qoos  paroe  repre- 
hendimas.  at  alibi,  Ut  homoett,  ita  mo- 
remgerat,  D. 

64  Q^um  placo']  Id  est»  qaam  toIo 
placare.  D. 

QHUfn  flueo,  advortor]  Diomed.  lib. 
1.  L. 

65  rerumfiaiigetnn]  Argomentom  a 
eontrario.  ^ampiaeart,contrariamestir- 
ritaatibns  aagentibasqne  iracondlam  .D. 

Tamen  in  primo  pede  corripi  non 
raram  pntandam  est.  B. 

Vix  humane  potitur.]  I.  e.  yix  mo- 
derato  animo,  at  hominem  decet,  fert. 
Cic.  Tascal.^omaLlI.  27.  R.  D. 

66  Aut  etiam  a^utor  mr  ^ut  iracun- 
diai]  ZuX\44<(.  Nam  a  genitiTO  caso 
accasatlTas  assumtus  est.  D. 

67  Etti  .Mtchhna  nonnuUam  in  hae 
rt]  Rorsns  httkinf,  nt  sit  mitis  repro- 
hensio:  *et  hoo  ipso  graTis.  Nam 
etsi,  et  noNntt(2am  ndrit,  temperamento 
sant  posita.  D. 

Etti  .Xtchinut  nonnuUam]  Jam  redit 
ad  sestimalionoffl,  an  Tere  iSschinna 
peccaTerit.  E. 

69  Quam  hic  non  amamt  mefetricem  f 
aut  cui  non  dedii  aUquidf]  *H&«c 
iiwt^aKiit,  quam  non,  et  cvi  non.  £a 
tamen  hmc  snnt,  at  non  grsTi  sono  ac- 
onsationis  proferantnr,  sed  solam  ro- 
prehensionem  oontineant.  AUquid 
Tero,  admirantis  est  Qood  addidit 
merttricetn,  ostendit  Micionem  hoc  so- 
lom  adhao  scire :  nihil  antem  de  Titiata 
Tirgine.  Qtiam  hie  non  amavit  mere- 
trieem  f]  Et  hoo  cnm  Tonia  et  defea- 
Nam  colare  meretiloen,  aon 


SB 


ADELPHOBUM. 


Aliquid?  postremo  nuper,  (credo  jam  onminm  70 

Tsedebat)  dixit  velle  axorem  ducere. 
Sperabam  jam  defervisse  adolescentiam. 
Gaadebam :  ecce  autem  de  integro.  nisi  quicqnid  est, 
Voloscire:  atqae  hominem  convenire,  si  apud  forum 
est.  74 


Mt  llagitiiim.  et  sxmiil  .eluun  Titiat» 
Tirginis  ftdhQoignarasotieDditiir  Micio. 
Aut  eui  nan.dedit  aUquidf]  AHqwd 
dieendo,  pnetermiBit  Yel  meretricem 
Tel  numenim  (Leg.  cui  et  alkIuid 
dieendo  ptatemUU,  meretrici  et  mo- 
nemm).  D. 

70  Credo,  jom  emmSvsn  iMbttt] 
TJofMte^s  «rfaSm.  Etenim  eddimQs  ad 
ee  qnie  epQd  nos  parom  oerttt  siint,  ant 
ertdo,  Miputo.  D. 

71  Dixit  ffelh  uxarem  dueere]  Mi- 
rom  est  aped  Terentiom,  qoQm  etiam 
per  nesoias  personasindicetargQmenta. 
Nam  qonm  Micio  nesciat  amari  ab 
.Alflchino  ciTcm  Tirgbem  :  tamen  dicit, 
Credojam  omnium  tadehat,  et,  Dixit  te 
velU  uxerem  ducere,  Sio  ex  parte  magna 
ostendit  nesoios  argpmentnm :  ideoqnia 
(ideoque  Uber  iiterqQe)  Terisimile  est, 
amantissimnm  iEschini  Micionem  om* 
nes  scire  affectns  adoleseentis  et  con- 
snetadines.  EtapparetprBterea»cona- 
tnm  ez  parte  fateri  Titiatom  amore 
(vitiatam  ex  amore  Zk)  .Aschinnm,  et, 
(eed  Z.)  pndore  impeditom,  tantam  hoo 
dixisse,  qaod  honeste  potuit,  Tclle  se 
axorem  dncere:  qaam  aatem  Vellety 
tacaisse  eonfasam.  D. 

7%  Spereham  Jam  defervitte  adoleS' 
eentiam]  Recte  Sperabam,  pr^  Gaude- 


oam:  sicenmi< 
nos  cernimns.  £t  mire :  non  dizit, 
Sperabam  iUttm  tam  eorruptuM:  sed 
mitis  senex  totom  aitati  attribait,  nihil 
filio.  Deferviste  adoieteentiam\  SerTat 
propositam  ciroa  mtatis  Tcniam.  De* 
ferviste]  Qaasi  deorsom  o  fertore  te* 
noisse.     Legitor  etdetcvioe.  D. 

Defervitte  adoteteentiam']  Penera, 
fervor,fervidutpropn9  dioontor  de  ado- 
lesoentia,  qaie  animi  motibos  maxime 
agitatar.  Horat  Carm.  I.  16.  f5.  Co- 
piditates  antem  adolesoentisB  cam  com- 
minaantor  et  exstingoantar,  deferTefl- 
oere  dioontor  Cie.  pro  Goel.  o.  18.  t. 
Doker.  ad  Fbr.I.  26. 222.  R.  D. 

73  Ecee  autem  de  integro,  mti  fuie- 
quid  ett]  'Aieoo^oknmt  prima :  qoia  noa 
Tolt  oredere.  Niti  quiequid  est]  Deest» 
quia :  at  sit,  niti  quia,  Et  est  sensos» 
nisi  qoia  non  temere  credo,  et  toIo  scire 
qnjoqoid  est.  D. 

Nin,  quiequid  est]  Sio  Eqo.  Ifl.  4. 
10.  Existimat  Erasmos  in  annotat.  ad 
1  Corinth.  VII.  5.  Terentiom  expres- 
sisse  Grmoanioi  sermonis  figoram,  it 
fti^;  qna  loqoendi  forma  solent  oti, 
qooties  omissis,  qose  incerta  sant»  ad  id 
qood  certom  est,  redimos;  q.d.  Ut^ 
eunque  ett,  aot,  in  lumma.  W. 

Ntft]  &iI,Tid.  adHec.  U.3.7.  Bo. 


ACT  11.    SCENA  I. 


SANNIO.  iESCHINUS.  PARMENO. 

OBSECRO !  populared,  ferte  misero  atque  innocenti 

auxiliam: 
Sabvenite  inopi.  M.  Otiose,  nunc  jam  ilico  hic  consiste. 
Qoid  respectas?    nihil  pericli'st:  nunqnam^  dum  ego 

adero.  bic  te  tanget. 
5.  Ego  istam  inyitis  omnibus, 
M.  Quamquam  est  scelestus,  non  committet  hodie  un- 

^uam,  iterum  ut  vapulet  5 


1  Obmem!  fopvlam'\  Pofndaritat 
ia  omnis  rei  ooniortiaiii  •amitar.  nano 
•atem  poputant  oiym  dioit  et  hoo  e«t» 
^ood  Teteree  quiritari  dioebont,  qairl- 
tee  oonelamore  (Ladl.  tpad  Non.  ▼. 
qairitare  :  flic,  mquiom,  rudet  §  rottris, 
-ttt^  efHUtabit,eaneursans  uti  arenariui, 
ofarf«9«c  quiritanM),  Obeeero  pcpuiaree, 
ferte  miiero  atque  innoeenti  auxiUum'] 
Hio  exemplam  ett  oontameliosi  per 
{MteBtiam  diTitii,  et  in  permciem  saam 
paaperis  oonlomams.  Mieero  atque  tn- 
iMcentt  oimitttm:  lubvenite  inepi]  Tria 
font,  miaer,  iimoonu,  «nopi.  D. 

Obteerp  !  popuiarei]  Hieo  aoena  yim 
oertaminir  eontinet,  sine  nlla  speeie  oon  - 
troTersi»:  taatnm  in  diolis  qassdam 
«laalitashabetnr.  Ptfpuiarei]  Hoeno- 
men  signifioat  de  popolo  socios  ejasr 
dem  oonditionis.  B. 

Bis  ^lSerfiinam  oom  leaone  esso  rix- 
atom  tenendnm  est;  primom  oara  ex 
domo  lenonisfidioinam  abdaoer«t;  oor 
JQS  rd  rnmorem  sopra  ad  Mioionem 
detolit  Demea.  Interim  iEsohinns  fidi- 
einam,  inseqoente  eam  lenone,  domnm 
Mioionis  dednxlL  Qaod  onm  leno  imr 
podire,  qao  minns  fieret,  eonaretnr, 
secnndm  orta  est  rixn,  de  qnn  hio  agi- 
tor.    Faxrn. 

S  Suboemta  tnopi]  Vide  qaam  pos- 
teriera  Tahementiora  snnt,  ad  inoen- 
dendom  popnlam :  primo  mimym :  post 
ad  nltiiHim  tncpm  posuit^ 


et  primo, /srCe  atunlittm:  post,fufrw- 
mle.  £t  totnm  hoo  prinelpiam  a  be- 
noTolentin  somitnr:  qnm  oomparatnr 
ex  inridia  potentim  iBsohini.  Nam 
oontraria  in  iBsohino  esse,  Tnlt  intel- 
ligi.  ■  OttoM,  mtttcjom]  OrioM,  seonre 
signifioat.  Nam  nisi  qni  seoorus  est, 
otiosns  non  esL  'OHm,  mmejam  iiieo 
hic  consitte]  Simnl  imperarit  modnm, 
tempas,  locam,  faotnm.  Modom,  ori- 
cee :  tempns,  nune :  looom,  hic :  fto- 
tam,Mmtite.  Nam  tom  et  tiiico,  alte- 
rnm  tempori  adjangitnr,  altemm  loco. 
At  oonsisterf  est  andncter  et  oonstanter 
.  stare :  nt,  Mn.  V.  426,  Constitit  tn  di- 
^oi  extemplo  0nrectus  uterqua»  IUieo] 
Modo  looam,  nontempns  signifioat  D. 
Bic  eonsiste]  Hoo  inteUigendnm, 
dioi  ad  mnlierem  qnie  sablata  est.  Dein 
adjecit:  Qaid  respeetasf  NihU  pericU 
est,  B. 

3  Nunquam]  Pro  non  Virgilias, 
JEn.U.  670,  Nunquam  omnei  hodia 
moriemur  inulti,  D. 

Ctuid  reipeetai]  Betpeetare  proprio 
dionntar,  qni  crebro  respiciant  prm  me- 
tn,  ne  a  snperToniente  opprimantor. 
PUnt  in  Men.  L  2. 51.  t,  SchwaiSCad 
Plin.Paneg7r.  e.  23.  R.  D. 

4  Jjtam  inottti  omni&tu]  Deest  oi- 
ducam.  %o  istem  invttii  omnibus} 
Bona  Ixxii^ic,  nemo  enim  plene  loqni- 
tnr,  qni  laotatnr,  D. 

5  Quan^ttom  «H  teelsfttu,  ^  ^^' 


60 


ADELPHORUM 


S.  Mschiae,  audi,  ne  te  ignarum  fuisse  dicas  meomm 

moram, 
Leno  ego  sum.  M.  Scio.  S.  At  ita>  ut  usquam  fuit  fide 

quisquam  optuma. 
Tu  quod  te  posterius  purges^  hanc  injuriam  mihi  nolle 
Factam  esse,  hujils  non  faciam.  crede  hoc>  ego  meum 

jus  persequar. 


fmUet']  *A«MJ^M/0av  primiim:  namqnimi 
pnepocoiaset  qudn^[uam,  dob  snbjeoit 
Tamefi,  CemmUtet]  Perficiet:  sed  hoo 
proprie  de  iflicitis  et  pmiieodis  ftuano- 
ribas  diclmas.  £t  simal  hio  osteadit 
comioos  adolesooDS  oedere  se  leDoni» 
inyitom  se  nossm  intolisse :  et  id  qood 
fecerit,  feoisse  lenonis  eolpa,  non  saa. 
Itirum  «t  vapulet]  Mimusitor  («trs  uri- 
^Z.)pcetn  priorem  lilem  sastaltt, 
dioendo  iterum :  at  ooii  eadem  1»  esset, 
de  qaa  sapra  Demea  qnestns  est:  sod 
iasteorata  nasoator  (fuecenhtr  Z.)  D. 

Iterum  ut  vapuUt'}  Sopra  enim  oom 
meretriz  raperetur,  feno  Tapaia?it.  E. 

Non  conumttet]  Verbo  comnrittere 
ssppe  Cic.  atitor  in  rebv»  V^  ^^^  '^ 
preliensione  yel  poena  aliqaa  dignm 
sunt.  Gio.de  Offio.  III.  2.  adAlt.1.6. 
R.D. 

6  Ne  U  ignetrum  fuiue']  Prodeat 
enim  absolotioni  reoram  improdentia» 
aot  casas,  aot  neoessitas.  B. 

7  Lenoego  tum']  Leno,  terribiliUr 
pronanoiandom  est:  qnasi  dicat,  cui 
tnpples  erif.  Sed  ex  argomento  est, 
qnod  contemnit  .ffisehioas  minas  leno- 
nis :  otpote  qoi  jam  ozorem  deoreTorat 
doeero.  Scio]  Hio  (hoe  tie)  respondit, 
qoasi  in  lenone  imminotio  capitis  tan- 
tom  consuterot(forte,  Hietie  re^ondit, 
quaii  tenonit  eonmanatio  in  mctu  ea/ritit 
tanium  amtieteret.  Z.)  Fide  quitquam 
eptuma]  Fidcs  in  eoncipiendis  oomml- 
aationibos :  nam  (nam  reote  omittitor 
ab  edd.  vett.  ot  anteoedens  et  oonse* 
qoens  onam  effioiat  senlentiam  Z.)  ds- 
nundatio  comminantis  est  D. 

Leno,  inqoit,  €i^  nim]  Comaodisset 
JBichinos,  illud  potias  inlellexit,  quod 
Wbo  faeilis  esset,  qoi  plagia  ao  verbe- 


ribos  siqioeretor,  magtsqae  ad  coBlem- 
tom  hoo  nomen  aodiTit ;  ideo  adjeoit 
leno,  sed  talis  qoalis^it^Sds  quuqttom 
optutna,  E. 

Fide  quitquam  optuma,]  Prmstandi 
scilioet,  qaod  vel  pollioitas,  rel  mina- 
tosfoero.  MinelL  Fide  tamen  bic  oe- 
pisse  Tidetar  VestefhoTios,  de  existi- 
matione  poblioa  fidei  et  probitalis.  If . 

8  Tuquedupotteriut]  Toposterioa 
fortasse  sio  te  porgaro  tnoipies,  qaod 
mihi  nolles  fecisse  tnjariam.  £. 

Petteriut  purget]  Charis.  Ub.  S.  L 
Sio  libri  omnes  et  Charisios  p.  191. 

Frostra  igitnr  est,  qai  interpolatom  ve- 

lit,  tttm  quodte.  B. 

9  Hii>s  fun  faciam]  Figonergo, 
Quod  te  pttrg«s(DMtingoe  sic.^gttrate. 
Ergo  quod  te  purget.,  of.  mox  ad  ver- 
•om  S6.)i  id  est,  porgationem  toam. 
Hufut  antem,  huiTUbie  est.  Aot  enim 
stipolam,  ant  iloooom  moverat,aot  aom- 
mom  digitom.  Hujut  nonfaeiam]  Ci- 
eero,  Ver.  il.  50.,  Ne  tcntuiiim  quidem 
eonunotut  ett,  Egomeumjutpertequar] 
Hoo  est,  lenoniam.  Meumjut]  Meam 
libertatem.  Mniffljus]  Meamvindio- 
tam.  Nam  ot  illa  it^uria  est,  qo»  fit 
innoxio :  ita  Juf  vindiota  iila,  qo»  nd* 
ditiv  reo.  Pertequar]  Uloisoar.  Ci- 
eero,  Tu  dum  tuat  iffjuriat  per  regid 
quod  fum  potet,  pertequi  eonarit*  D. 

Hujutnenfaeiam]  Hooest,  ne  bojoa 
parvali  te  HMnam,  ao  propterea  coa* 
temnam  ae  despiciam.  B. 

Hujtu  non  faciam,]  InteUigendom 
est  eom  vel  stipolam  vel  floooom  vel 
sommom  digitom  ostendisae.  v.  Casao- 
bon.  ad  Athea.  XII.  7.  et  Benll.  ad  U. 
S.  15.  R.  D. 


ACT.  II.  SCENA  I. 


GI 


Neqne  ta  ▼erbta  solves  nnqaaniy  quod  mihi  le  malefe- 

ceris.  10 

NoviegovestrahaBc;  Nollemfactam:  jasjurandom  da- 

bitar,  te  esse 
Indignom  injaria  hac ;  indignis  qanm  egomet  sim  accep- 

tas  modis. 
M.  Abi  prsestrenae^  ac  fores  apeii.    S.  Caetemm  hoc 

nihil  facis. 
JB.  I  intro  jam  nonc.  S.  At  enim  non  sinam.  M.  Accede 

illac,  Parmeno : 
Niminm  istoc  abisti :  hic  propter  hunc  adsiste.  hem,  sic 

volo.  15 

Cave  nunc  jam  oculos  a  meis  oculis  qnoquam  demoveas 

tuos: 


10  Nefus  tu  vtrhhtoltn  ftnfium, 
fuod  mihi  re  mmUffetrit]  Wfl^xfic.  Rt 
•oion»  laei,  penolvet,  id  est,  •atie> 
Ikeiet,  ac  te  pargmbie.  Rs  maUfteerit'] 
Aoaeodam  e«t  re,  et  rigniiicuter  pro- 
ferendam.  Ibi  enim  e«t  eeuteotia.  Et 
plns  dixit,  re  maleftcerit,  qnam  it^u- 
riamfeoerit,  D. 

11  Noei  ego  vetirm  hte']  *BXXfi^f : 
deett  enlm  Verba,  Ju^urandtun  dabitur} 
Hoc  est,  jombimas  te  omo  indignnm 
cni  iojnrin  fint  hnjntmodi.  Aut  lepam- 
timjH^iirttn^iMidaditiir:  etteparmlim, 
te  ette  indigmtm  it^una  hae.  Bt  ric 
melint.  Verba  enim  totitfaciont,  qnnm 
ret  ooUigitnr  in  geoeniibnt  oantis. 
Nam  itepe  ir»  oo  litet  jarejnrando  tnnt 
tcrminote.  Bbr.  VI.  16.  D. 

JiiftcrancIiM»  da6ttiir]  Qnemodmo- 
dnra  tpontio  nnte  jodiciom  fieri  totet^ 
ita  hie  dixit,  josjnrandnm  dabitnr,  qnod 
iodignut  fnerity  qni  kano  injnriom  milil 
mceres.  B. 

NolUmfaetum']  Soiennitsatuffiu»eo« 
di  fonnala  Uw.  XXIX.  19.  t.  Tor- 
rent  nd  Snetoo.  Cmt.  R.  D. 

It  Jm^^mcm  it^uria  hae]  Comice 
tmli^mim  et  indignit.  D. 

IS  Abi  ffrttttremuf]  Ant  ahiprm,  id 
ottfprior:  anta6tprc,ide8t,pnei:  nt, 
I  prc,  tequttr.    Ant  prasCrenne:   n^ 


Ma.  XI.  filS.  Prttdkutit  whe  LatinL 
Ahi  prcrtrtnut]  Magna  coniemtio  m>- 
mimm  lenooit,  noo  retponditte  iSteU- 
mim  od  ea  qoie  dixerat.  Cdterum  hoe 
nihilfacit]  NihU  pro  non.  Legitarot 
mhiiL  D. 

Frcifrmtcs]  Volde,  obeeqnenler.  Bb 

Lege  ox  oottris  aliqnot,  «6t  prm 

etreme:  nt  I  prc,  nepe.    Bt  tic  npnd 

Noniam  ett  v.  AperlDm.     Deiude  lege 

forem,  de  qna  Tooe  tnpra  egimot.  B. 

Ahi  pne  itraniie]  Dittinotim  lege»- 
dnm  abi  prc  ttmiMe,  nt  in  Andr.  t  pno 
trfuor.  R.  D. 

14  At  tmm  non  ffntfm]  Emm,  in- 
ceptiTaparticnlaapndveteretfiiit:  ted 
et  conTonit  pertnrbationi.  D. 

Bentlcjnt  edidit  Jlnlni  nnne  tam.  Zt. 

15  Nisnttim  iifoe  abitti]  Qaati  ez 
eoalomacia  lononit  apporeat,  qaod  mnl- 
tnmabierit.  Propter  ^nnr]  Jaxtabnne. 
ot  Virg.,  Georg.  III.  13.,  —  templum 
de  marmore  ponam  propter  a^uam. 
Hem !  tie  volo]  Mire  comiont  ex  alterint 
Torbit,  qnid  faciat  nlter,  otteadit.  D. 

16  Vnlgo  dimoveat,  led  demoveat 
recte  libri  metioret  nottri  et  Paemi.  B. 

Oeulof  a  flirit  oeulit  quoquam  demo' 
veat]  PUn.  Anl.  IV.  1.  IS. 
HerUe  imperium  editeat,  «t,  tpud  frem 

veUt,  oeuH  «rianl. 


62  ADELPHORUM 

Ne  mora  sit,  si  innaerim,  quin  pogniis  coatinao  in  mala 

hsereat. 
&  Istuc  Tolo  ergo  ipsum  experiri.    M.  Hem,  serva. 

P.  Omitte  mulierem. 
S.  O  facinus  indignum !    JSl.  Geminabit  nisi  cayes.    S. 

Hei  misero  mihi ! 
M.  Non  innueram :  yerum  in  istam  partem  potius  pec- 
cato  tamen.  20 

I  nunc  jam.    S.  Quid  hoc  rei  est !  regnumne,  JBschine, 

hic  tupossides? 


Psead.m.S.  69. 
Tum  ut  ktffui  ocuIm  m  ocuU$  haibeai  tuis: 
Quoque  hic  tpeetabit,  eo  tu  tpeetato  simul, 

Gicero  Philipp.  1. 1.  NecarepubUca 
d^iMam  oeulM,  W. 

Oculot  demoveas]  Ocalos  demovere 
dicendaBi  ei t,  non  dimowrv.  Nam  de- 
movere  eai  tibjicere,  amoTere,  disnavere 
ett  ita  moTere  nt  in  direraM  pertes 
abeat  R.  D. 

17  Quin  pugnut  eontinuo"]  Pugnut 
a  pogiia  dictos:  aat  ab  illo  pugna. 
Pugnut  continuo']  Id  est,  Teitigiom  1i- 
tigantis  ( E  vettigio  in  lemmit  gena  tU 
pugnut).  D. 

Octonarins  Jambioaii  probat  leotio- 
nem  antiqnam  innuerim  pro  vmuero, 
qaod  est  recentiomm  codd*  B. 

18  Ittuc  volo  ergo  iptum  experirt} 
Expresse  oitendiLpanperioris  loqaaoem 
oontaraaciam  asqne  ad  perioola  caedii. 
Ittue  volo  ergo  iptum  erpenrt]  Hoc  illo 
dioeDte,  serr  os  lenonem Terberat  Hem! 
terva]  Nesoias  cni  dicat  baec  iSsohi- 
nns,  an  lenoni,  an  serTo:  sed  servo 
magis  est  Terisimile.  D. 

Verba  omitte  mulierem  in  yalgatis 
Parmenoni  tribnanlar,  sed  in  Ga.  1. 
iEsobino,  recte  qnidem:  serri  monos 
Terberareest,nonloqai.  Bo. 

Serva,]  I.  e.  habe  tibi  hano  eokphora. 
R.  D. 

19  Geminabit  nid  eavet]  Hoc  oom- 
minantis  est,  non  jabentis  ferire.  sed 
^ia  longe  stat  Parmeno,  gemina  pota- 
TJt  dictom.    Et  geminM,  sabawlira- 


dnm  est  plagam,  Geminahit,  niti  cavet] 
Non  singnlarem  pagnnra,  et  nnnm  da- 
bit,  sed  geminabit :  quasi  dioat,  gemi- 
nato  dnplicatoqae  namero  inferet  Hei 
mitero,nuhif]  Leno  pnlsatar.  D. 

OJ^aeinut  indignum]  In  Ms.  R.  tii- 
d^um  deest.  Mitero  mihi]  Ms.  R. 
ei  naterum!  L. 

Ne  Tersas  sit  jasto  longior,  repone» 
O/acifm<niii0niiidttm/  Geminabit,  nid 
cavet,  Hei  ndieriam !  Certe  nostri  ha- 
bent  0  miMrum  facinut,  et  hei  mit^ 
rtam.  B. 

Hei  mitero  mUiif]  Parmeno  ad  to- 
«em,  geminabit,  neqae  exspeotans  Ter- 
bs,  niti  caoes,  rnrsas  ferit.  W. 

90  Non  tnnitfram]  GonTenienter  po« 
etaaTidiorem  Parmenoiiem  malefacieo- 
di  indncit,  qaam  sapra  dominnm  ioTi- 
tnm  ostenderet  cogi  ad  inferendsm  in- 
jnriam.  Inittampartempotiutpeecato] 
Vi  Torberes  non  jossas  potins,  qoara 
jassas  Don  Terberes.  D. 

Vervm  in  ittam  poriem]  Ut  lenonem 
osederet  serTOs,  non  innnerat  adoles- 
eebs,sed  hac,  inqnit,  parte  potins  peo- 
oato.  liioet  enim  contra  imperinm  mo- 
com  fecisti,  tamen  id  feoisti  qaod  Tel- 
lem.  £. 

tl  Nune  Jam,]  Dosb  partes  istm 
sont  Et  bene  jam,  qaia  sero,  et  post 
plagas.  Et  otrom  hoo  ienoni,  ot  abe- 
at ;  anpoellm,  atintroeat,diciUir?  sed 
fiwetios  est,  si  lenoni  intelligss  dici : 
qnasi  hoo  factnmnt  qood  Tolaerit:  et 
qiust  Tenerit  at  Tapqlet  Bt  jom  etian^ 


ACT.  11.  SCENA  I.  (B 

JE.  8i  possiderem»  oniatcui  esses  ex  tnis  virtatibtis. 
S.  QaidtibiTei  mecam'st?    JE.  Nibil.    S.  Qoid?  nos- 

tin,  qui  sim  ?    M.  Non  desidero. 
S.  Tetigine  toi  qnicqnam?    M.  Si  attigisses,  ferres  in- 

fortuniam. 
S.  Qoi  tibi  magis  licet  meam  baoere,  pro  qua  ego  argen- 

tamdedi?  25 

Besponde.    M.  Ante  sdis  non  fecisse  erit  melius  bic 

.convicium. 


UrdiUtit  iiieBMtio  est  at  Virgilii», 
JBn.  XII.  179.  Jam  nuUor,  jam,  di- 
«8.  yrecor,  Btgnunme,  JEteKim]  Ia. 
TidloM  monliter  exoUmatio,  ot  ardeB- 
dor  ad  plagM.  Regnuome,  .Stehitu, 
hk  tu  poend»/]  Bene  hie,  id  est,  Athe- 
nis,  «bi  gimTiiu  orimen  est  domiiMuri 
▼eOe.  NuB  tjnani  ibi  Mmper  opprct- 
li  fwit,  et  masime  prozimi,  (voJgo» 
«onma  a  pmtmu.)  D. 

I  mmc  jam}  Ms.  R.  etV.  C.  Innuie 
jnmitk,  L. 

Begnumnie  lu  hie  poteidet']  L  e.  an 
ta  AtheniSy  nbi  a»qiui  iibertM  Mt,  tjran- 
■idem  cxercM  ?  Rtgnum  Mepe  eet  tj- 
naais  vel  aimia  in  aliqao  genere  potekn 
tia  Cio.  pro  SoUa  o.  7.  Hie  aU  ae  reg- 
num  matm  ferre  non  poeee.  r.  Lueian. 
in  Timone  p.  169.  et  ibioeleberr.  Hem- 
sterfana.  R.  D. 

SS  Si  poeudermn]  'HBoti^  tlfmaUctm» 
temnentis  ia  (dele  in,  docibM  M m.  et 
edd.  ▼ett.)  invidiam.  Omafe  eeaes  ex 
tuie  tmrtutUna]  Cito  osteodit  qaaiitnm, 
quam,  a  m  longe  sit  regnam,  qase  diz- 
erit  (alii,  fui  diserat,  Forte,  guia  du- 
erat,  Z.)  onari  potaisM  lenonem.  Ex 
tnie  nrtutibut]  Sio  TeterM  per  tlfMi^ 
virtirtcfproflagitiisdioebant  Lnoiliusy 
miime  oc  mrtiitifria.  D. 

Omatut  ettet,  jfe.]  Virtuiet  hio  per 
st^iwsfa»  pro  vitiis  ooUoMvit  B. 

Onmliu  fom  ex  tuit  mrtiitt6ia.]  H. 
e.  aooeptns  essM  nt  conTenit  Tirtati- 
bnstnisi.  e.p«ssiaier  Inbonampar- 
tem  bsBo  loeatio  est  apnd  Plaat.  in  Cap- 
tiv.  V.  S.  SO.  ineedit  hie  ernatut  haaul 
es tuit^virtutibut.    Cic.  ad  Div.  V.  8. 


^iitum  tue  judido  tribuendum  nobie 
esae  putea,  ttatuea  ipae  ex  noetra  dignitate 
i.  e.  proot  eonvenit  nostnB  dignitott. 
R.  D. 

tS  Qnid  tSbi  nt  meeumettf]  Hoc, 
qnia  Terbentns  est,  dicit.  ot  sit,  quid 
tibi  dtheof  nonqaianibil  sibi  debMtnr. 
'NihiC]  Facete:  qaia  ipM  abstalit,  et 
mVitt  Tolt  a  M  repeti.  Qaid  t  noatine 
qui  tim  f\  Proprie  :  sio  enim  dicit  qoi 
nibil  qoioqttam  debel,  «ton  ms  rumit: 
non  qnod  ignoretar,  sed  qeod  io  jure 
noncernator.  D. 

S4  Siaitigimt]  Plnsdixitatttgi«rt» 
qaam  t«t^isief.  est  enim  maJto  minna 
attingere,  quam  tangere.  D. 

In/brtuniton]  Malam  fortnnam.  B. 

25  Qyii  tibi  mag^Ucet]  Hicnootam 
ntiocinatio  Mt,  qqam  excUiuatio  per 
dolorem.  Qirt  tUd  mag}i]  Si  mihi,  in- 
qttit,  non  lioet  attingere  toam :  onr  tibi 
licet  meam  non  tangere,  sed  babere? 
£t  habere»  ntrom  domi  U  oonsaetodi- 
ae:  an  oorrampere,  id  est,  staprare 
UteUigimis?  Meam  habere,  pro  qua 
ego  argentum  dedif]  Meam  saflecent : 
Md  magna  moraliUte  additnm,  pro  qua 
argentum  dedi,  ad  voGiferationem.  simal 
esM  MtMdit  leno  qaod  repeUt.  D. 

Lege  qui  tibi  meam  magit  Uoet  ha- 
here.  B. 

26  Ante  esdet  nan  feeitte  erit  meUut 
hie  eoHvidum,]  Non  entqoodadbmo 
jnste  rMponderet.  et  ideo  siorMpoodetp 
nt  oonTioinm  diMt:  qnodvernmMt.  D. 

Ante  €dit  nan  fteim]  Placid.  Lact. 
ad  SUt.  Thebaid.  Ubr.  2.  v.  417.  L. 
.  Ent.meUuf]  VeoosU  formnla  Mt  et 


64 


ADELPHORUM 


Nam  si  molestus  pergis  ei^se,  jam  intro  ahripiere ;  at* 

que  il^i 
Usque  ad  necem  opperiere  loris.  S.  Loiis  liber  1  iE.  Sic 

erit, 
&  Ohominemimparam!  hicinelibertatemajunteBquam 

esse  omnibus? 
M.  Si  satis  jam  debacchatus  es,  leno^  audi  si  Tis  nunc 

jam*  30 

S.  Egon'  debacchatus  sum  autem,  an  tainme?  M.  Mitte 

ista^  atque  ad  rem  redi. 
S.  Quam  rem  ?  quo  redeam  ?    M.  Jamne  me  vis  dicere, 

quod  ad  te  attinet  ? 
S.  Cupio;  aequimodo  aliquid.    M.  Vah!  lenoiniqua 

menonvoltloqui. 


ooDsiliam  dantif   ei   siBinl  minantis. 
Plaat.  Men.  V.  2.  51.     Uorat  Mrm. 

II.  1.45.  mtliusnontangenclamolAr, 

III.  41.  abi.r.  Gronor.  R.  D. 
Cmvicium.']  Proprie  est  qoasi comw- 

eium,  cvm  malUe  Tocet  eduntor,  ola- 
mor.  Cic.  ap.  Aqail.  Romaa.  janct.  Ra- 
tilio  Lupop.  144.  pro  Aiohia.  o.  6.aw- 
m  amvieiop  &c.  R.  D. 
•  18  Lorisf  Uberf]  Lmt  apad  Tete- 
res  laura  dioebantar,  a  laoro  triamplio- 
ram :  nb  (^tfr  NanBinsTiiItdeleri)qaa 
mos  erat  captivos  Tinciri,  daoiqoe  per 
pompam.  ideo  aatem,  at  eonditionis 
remini8cantar,Ioris  csBdontar  maneipia. 
Nam  fRonc^ta  dicontar,  qood  msnn 
oapta  sont:  &m'»  qni  senrati  sanl, 
qaam  eoe  ocoidi  oporterel  jare  belli. 
nnde  Virgilias,  JEn.  X.  524,  sio  indn- 
oit  captiTom  rogantem,  per  fatriM  ma» 
net,  per  tpet  eurgentit  JuU,  tepnear, 
kancanimamterveenatoquepatrique.  D. 

Lorit.']  I.  e.  flagellis,  qasB  e  loris  fie- 
baut.  H«o  serrilis  poena  erat,  ande 
flttgrio,flagitriba,  perbero  est  semisne- 
quam,  qoi  qaotidie  flsgellatar.  R.  D. 

29  O  hominem  imjntrum']  Sie  TOt»- 
res  itnpurum  generaliter  pro  improbo 
ponebant:  atin  eadem  hao  fiibala,  per" 
tuatit  iUe  impuru$g  eat  tcio,    Hieiue  /i- 


bertatem'].  SoilioelAtheiris.  JEquamesae 
omnt6u5^  Qoasi  diceret,  iibi  non  ost, 
qoando  .AsGhinos  loqaitor  (domtNotttr 
Z.)  Et  beneommbus:  at  nelenoam 
qaidem  Tideaator  excepti.  D. 

Libertatem  gquam']  Atbenis»iibiooni« 
mnnb  omninm  faerat  libertas.  popnli 
enJm  jnssa  respablica  agebator.  B. 

SO  Reete  qainqne  ex  Tott  iHMtria 
habent  d^cduitut,  Une,  et:  ma  leno  m 
Thesi  oecnltetar.  B. 

31  Mitte  itta;  atque  ad  rem  redi.y 
Snperbe  adolesoens  maleficiam  non  pu- 
tst  lenonift  esse  pnrgandom.  Ad  rem 
aatem,  ad  negotinm  de  qno  agitnr, 
dicit.  D. 

32  Quam  remf]  Qaun  abdaxisti. 
Reienim,  pecnnia  intelligitnr :  toI  id 
pro  qno  peonnia  danda  est.  Quo  re- 
deami]  Ad,  qnam  (ad  eam,  eb  quam, 
Z.)  oTortisti  domnm:  qoia» /brw  «^e- 
git,  atque  tn  eulet  irruit  aUenat.  Qued 
ad  te  attiaet?]  Qaod  tibi  prodeat»  et 
oommodnm  est?  D. 

Meliores  Faemi,etBOilri  oauieaUbrif 
id  quod  ad  te  attitmt.  B. 

33  Cupio]  IUe,vu,dixit:  hio  cupie. 
Modo  itqui  aliquid]  Sabaadtatnr,  dieat. 
Vah!  leno  iniqua  me  lum  vuh  loqui] 
Momen  sacrilegom,  at  iii;|ttstniB  lenop 


ACT.  II.  SCENA  I. 


CS 


S.  Leno  snm,  fateor^  penucies  cominnms  adolescentiuin, 
Perjaros,  pestis :  tamen  tibi  a  me  nulla  orta  est  injuria.  35 
M.  Namhercle  etiam  hoc  restat.  S.  liluc  quaesoredi, 

quo  coepisti,  uEschine. 
iE.  Minis  viginti  ta  illam  emisti^  qu»  res  tibi  vortat  male. 
Argenti  tantum  tibi  dabitur.    S.  Quid»  si  ego  tibi  illam 

nolo  vendere  ? 
Coges  me  ?   M.  Minime.   S.  namque  id  metui.  M.  Ne- 

que  vendundam  censeo, 
Quse  Iibera'st:  nam  ego  liberali  illam  assero  causa  manu. 


iniqiiitateaB  agitat,  jnstitiaB  patrocina- 
tv.  Hoo  lotnm  i ip«wiuBc  prononciui- 
damett.  D. 

Ltno  hu^ta]  Satis  oftendit  qaam 
iaiqvoa  ipae  sit,  oom  dixerit,  leno  tum, 
faUor,  SeBsos  est:  Som  qaidem  qaod 
dieia,  etiam  qaod  peniieus  communu 
odoUteeRtum,  etiam  qaod  perfunu :  nul* 
la  tamen  tibi  a  mefaeta  «t  ityuria,  E. 

34  Leiionim]  Figaratfio^Mpao-tc.  D. 
Noster  Tidetar  transtalisse  Tersas 

Diphili :  "Om  Irrft  M  Ti;^vfof  t{oXi0«ri- 
fOt  Tav  m^nfiiaiuu,  W. 

35  £rt  orta  tMfuria.]  Orta,  ooepta.  D. 
Ne  orta  in  Thesi  delitescal,  recle  dno 

ex  Tett.  Hbris,  nuUa*st  &rta  injttria.  B. 

A  mo  nuUaortaett  in/uria.]  I.  e.  non 

foiaactorinjari»,  infralll.  3. 89.  R.  D. 

36  lUue,  queuo,  redi  quo  aqntti, 
JEtchine.']  Figarate.  rectnm  enim  erat, 
tmdf  easpiiti.  nisi  forte  fuo  pronomen 
est  modo  aooipiendam :  at  sit,  a  ^o, 
Bt  bene  memor  est,dixisse  .Asohinam, 
omiiteitta,atqueadremredi.  D. 

37  Qum  ree  tibi  vortat  male.']  Adji- 
cit  contomeliam,  qaasi  et  hoo  maltom 
sit  et  inimionm.  F«rtitmnu«  dicitar 
devs,  qai  lebus  ad  opinala  rererlenti- 
bos  (ad  uioptsMto  te  vertentibus,  Z.) 
pnDOit.  S«pe  natem  male  oedit,  qnod 
bonnmpatatttr:  ethooestmoisonttnr, 
atille  gladiaa  qoi  maneri  datns,  admi- 
niealam  foit  regine  peieantt.  de  qno 
Virg,«  iEn.  IV.  646.,  —  ememiifue  re- 
eUmt  Dardanium,non  hoi  quaeitum  mu^ 
muinueut.  D. 


38  Quid  f  ti  ego  tibi  iUam  nolo  «en- 
dere?']  Umcmajoris  snnt  storoacbi:  et 
ideo  stoltiora.  Nam  qood  jam  amisit, 
irenditnram  se  negaU  Bt,  quidf  st  no- 
lo,  nore  dictnm  est,  et  rS  ]hmrte-fAS. 
Quid  f  ti  ego  tibi  illam  nolo  vendere  f 
coget  mef]  Potest  aolem  dioi,  ftiicl  st 
noio,  coget  me?  !>, 

Recte  ti6i'post  tantum  abestin  Faer- 
ni  optimis,  et  noslris  omnibas  libb. 
Nam  est  Tcrsas  octonarios.  B. 

39  Mintmtf.]  E*ftmM,  Namque  id 
metui]  Elftmla  contumax  et  ridicola  in 
eoqaod  jam  arabit  id,  deqao  dixit  ae 
cogi  non  posse.   D. 

40  Nom  egtt  iUam  liberali  ateerocaw 
Mmanu.]  Ordo  esl,  egoliberaU  eauta 
numu  ttttero,  Et  snnt  joris  verba :  a 
qaibas  etiam  attertoret  dioantar  Tindi- 
ces  aliemD  libertatis.  Nam  et  caasa 
ipsa,  UberaUt  dicitar,  qasD  aotionem  in 
se  continet  libertalis.  D. 

Nam  ego  am  UberaU  cauta]  Liberali 
mana  dicit,  at  ejas  ostendat  Uberta- 
tem.  B. 

UberaU  Utam  attero]  In  V.  G.  Pi- 
thoeoram  UberaU  amattero.  qaomodo 
etiam  in  Bngraphiu.  Am  igitarantiqne 
est  eam,  nt  tm  eam,  aime,  Glossar. 
Fest.  et  XII.  Tabb.  liieroiimantt 
atierere,  id  est,  liberali  jodioio  nalali- 
bos  reatitaere,  Mafin(t0-bM,  Ei  ataertor, 
Tindex,  itafWM^,  Arriaa.  ia  Kpictet. 
III.  26.  fjih^t^\ofo^ti[9mt  ^fruc^ 
ri  <m/JM]  &)0C  Srt  tuk(Vtervit  Min :  rov- 
To  ykf  ierh  h  t«7c  iMkUui  ikuidtda. 


66 


ADELPHORUM 


Nnnc  vide,  atrnm  vis ;  aTgeDtmii  accipere^  an  cansaiii 
meditari  tuam.  41 

Delibera  hoc^  dum  ego  redeo^  leno.  S.  Pro  snpreme 
Juppiter ! 

Minime  miror^  qui  insanire  occipiunt  ex  injuria : 

Domo  me  eripuit :  yerberavit:  meinvitoabdnxitmeam. 

Ob  malefactahffic  tantidem  emtam  postulat  sibi  tradier. 


qQem  loonm  neqae  reote  assecataf  ett 
iateTprei.  nt  et  Rerretaf  illnm  Cle- 
vantit  Alezandr.  Stromat.  lib.  5.  rk 
iik  iuULUOvm  huXw  (vyk  luw  acva^, 
n^ifiWfjM  n  juu  al  tSv  &rtn  liel4>avcttt, 
&o.  Bene  nntem  in  Gloisar.  Ko^u-fMt 
wndicta,  oMtertio,  inde  xofitriorUu,  vm« 
dieUi  uamdwm  Hbertatem.  L. 

lAberaU  assero  eatua]  I.  e.  ego  iUam 
in  libertntem  ▼indioabo.  Qai  libernm 
e  serritate  vindicabat  eom 
prmtore  mann  prebensam  libi 
qaaii  asserebat  i.  e.  admovebatet  iibe- 
ram  esse  dieebat.  ▼.  Donal.  ad  b.  1.  et 
Brisson.  de  formnl.  V.  365.  Libera- 
lem  oansam  rocant  Jareconsnlli  actxo- 
nem  de  libertate  ▼.  Lindenbrog.  ad  h. 
I.  ^iMro  ponitnr  pro  aisertttn,  pnesens 
pro  fntnro  nt  saepe.  R.  D. 

42  Pro  sttpreme  Ju;)piter  .^]  H»clo- 
entio  ad  hoo  indaota  est,  nt  Terbis  le- 
nonis  appareat  qnam  fkoile  mitis  fieri 
possit,  et  qnidris  libenter  aooipere. 
ProsupremeJi^iter/]  Supremumnnno 
dicit  sommnm.  ab  eo  qnod  est  superuii» 
(alii  su^;  alii  superier.  Forte  tujm'- 
um)  et  supenus  fit  supremum.  Vir^., 
JEn.  Vn.  220,  —  rex  tpie  Jovisde  gen- 
le  suprema,  TVofus  Mneas  tua  nos  ad  U- 
minafmsit,  £t  non  abborret  a  persona 
et  plebeiiy  et  lenonis,  et  vim  passi,  Jo- 
▼em  ipsnm  con^ioio  perseqoi,  nt  qno- 
tidie  ▼idemns  ab  bominibns  ejns  looi  et 
ordinis  fieri.  D. 

Dum  ego  redeo'}  Conclnsit  id,  qnod 
eonvioio  dolorem  poreret.  Com  mora 
igitnrpronnnciaDdnm  leno,  B. 

Cnm  Achinns  alnerit;  cnm  Dace- 
ria  inde  a  ▼erbis  pro  supreme  Juppiter  ! 
M^a  soena  est  institoenda.  Z. 

4S  Jtftnmie  miror,  qui  insaimre  ood- 


jnunt  ex  hviuria']  Sensns  liic  est :  Insa- 
nos  fieri  per  injnriam  plerosqne  mira- 
bar,  sed  jam  non  miror,  postqaam  ego 
ipse  per  injnriam  qaam  som  passns, 
insanire  compellor:  adeo  nt  excla- 
mem,  pro  JuppiUr  !  Bt  simol  adrerte 
▼igilantem  poetam»  at  nbioanque  in  co- 
mcedia  ▼ooem  tragicam  extnlerit,  sta- 
tim  personam  insanam  dicere  &ciat. 
sie  et  snpra,  pro  Juppiter!  tu  homo 
«unc  adiges  me  ad  insamam,  D. 
Insanire  oeeipittBl]  Serv.iBneid.lV. 

sre,  L. 

Menandri  fertor  illnd:  O*  fjiet,  ri  yS^ 
^im  hirrvxfi'9  fAMiUef  rout,  W. 

Mintmefflfror]  Sopplendameoi.  So- 
let  enim  pronomen  is  ante  relati^om 
omitti.  lAr,  XXIII.  15.  pfwmaa  at- 
que  honores  ^i  remanerent,  ae  militare 
seeum  vo2utsaefit,propaiuit:  nbi  plara  in- 
terpretes.  Qainct.  VI.  S.  28d.  ut  etiam 
rustiei  salse  dieant  tn  eum,  ^isque  ali- 
quid  dixerit  prior  nbi  ▼.  Gesner.  R.  D. 

44  Me  imfHoabdusit  meom.]  Hones- 
tiori  personsB  baec  qnerela  sofifoeret» 
aMiutt  meom;  Sed  lene  bene  addidit, 
me  inoito,  Nam  abdnenntar  meretri- 
ces  et  onm  ▼olonlate  (alii  abeque  volun- 
tate ;  male  Z.)  lenonnm.  Et  deoora 
locotio  est  per  i  XXii^iv,  me  inmto  ab- 
duxit,  non  enim  addidit,  pueUam,  ant 
qoid  tale.  D. 

45  Tantidem  emiom  pertttZot]  rmitt- 
dememtam,  legitor  etMic(ememtam.D. 

Venas'hidao  loonm  interseoom- 
mntanint:  repone»  HdminimiseropHu 
quingentot  edlaphat  n^regit  ndhi  |  Ob 
mal^aeta  hac  tAntidem  emiam  postulat 
tibi  trddier,  Res  nppoTet^  et  alii  airte 
Bosviderant.  B. 


ACT-  II-  SCENA  I. 


«7 


H^imini  misero  phis  qaingentos  colaphos  infiegit  mihi.  46 
Verom  enim  quando  bene  promeroit,  fiAt:    suom  jus 

postolat. 
Age,  jam  cnpio,  si  modo  argentom  reddat  sed  ego  hoc 

hariolor : 
Ubi  me  dixero  dare  tanti,  testis  faciet  ilico» 
Vendidisse  me.  de  ai^ento>  somnium.  mox:  cras  redi.  50 


46  Homhd  inuero]  Seoiuidiim  illnd 
Menaiidri.  •  AirOC  TH  «OI«N  TOI- 
IX>ePrATO  TON  rP«NON  OIKfTHN 
XA^«y  *  ('Ai{doc  )4  WQuSrrarwri  «H»nrfit 
Iffamia^no  tJ»  y^mm  dixirnf  X«/5«r. 
Magif  seDfluin  qoam  versnm  rettilDere 
coiMti  simraf.  Z.)  Homininttieroplus 
fuingmtot  colaphas  infngit  mihi,']  Con- 
tomeliosa  caBdes,  eolapkut,  el  digna  l^ 
aone.  It^regit]  UtillndenshoofeciMe 
.fiscliinas  ▼ideatur,  com  sonito  se  co- 
lapUzalom  aigniiioat.  Infrtgit  aotem, 
illint,  inflixit:  nt  sit  sensos,  tn/Iunf 
handini  mUeropluM  fuam  quingentos  co- 
laphot,  Et  flebiliter  pronimciaiidam 
est.  hoo  enim  exprimitor,  ot  tamen  in- 
coaet  in  alieno  &oto  fortonam  soam. 
Bt  Tide  qoantom  boo  distet  ab  IUo  qood 
sopra  dioebat,  ipium  istue  volo  experirL 
hoc,  qoia  solos  est :  illod,  qoia  com 
adversario.  I). 

Colaphos  irfregit']  Colaphnm^nfrin- 
gere,  est  compressa  in  pagnom  raaao 
cKdere.  Alapom  infligere,  dedaota 
mano  pereotere.  Fab. 

Colapho»  infregit']  I.e.impegit.PIin. 
Ristor.  Natar.  VIII.  36.  t.  DonaL  ad 
h.LR.D: 

47  Bene  promeruit]  Bene,  moltam. 
Promendt,  adjarit,  profait:  coi  ooo- 
trariom  est  commeruit,  Nam  fn«rert  et 
jmnnereri,  est  praestare  beneficiom. 
Virg.,  ^n.  VI.  664,  ^utf ue  tia  memo- 
ret  aliotfecere  merendo,  Et,  Ma,  IV, 
554,  —  nuwpuim,  regina,  negabo  pro- 
meritam,  D, 

Promeruit']  Hooe8t,mnltamihipnB- 
stitit.  E. 

Pro  Faenu  Jiet  nostri  omnes  recte 
jSat.  B. 

48  Ariokfr]  Di?ioo,Yel  Taticijior.  fi. 


Versos  gratim  pro  m  modo  hic  «*▼«- 
8a51.  legemodoti:  atl.1,4.  UHd 
cettet,  pro  ricuM.  B. 

Hariolor]  I.  e.  ftlsa  conjioio  et  dico. 
Pallor  ot  solent  harioli,  deliro.  t.  tm 
Phorm.  III.  «.  7.  Pro  eo  Tatioioaridi- 
oit  Cic.  ad  DiT.  II.  16.  led  ego  fortam 
vaticinar  et  h4U!  omma  metioret  habeimnt 
exitut,  T.  Daker.  ad  Flor.  IV.  1. 715. 
R.D. 

49  Ubime  diuro  dare  tanti]  Eecte 
dixit  obi  eoim  pactiointercesseritpro- 
tii,  jam  ereptionis  aolio  soblata  erit,  et 
pretiom  debebitor.  D. 

Testet  fadet]  Seosos  idcm,   qoi  e* 
Terbonun  Plauti  Carc.  IV.  4.  9. 
Ne  faoias  testes:  ne^  equidem  debeo 

quidquam, 
QoiB  ita  voftK^u  0  9&rv,  J.  Fr.  Gro- 
nof  ios :  noU  tperare,  verbit  we  abt  te 
eircumventum  iri,  ut  li  quid  ambiguum 
dixero,  tu  arreptum,  td  appeUatit  teitibut 
mandet.  Ubi  idem  Vir  sammos,  nos- 
trum  hono  locom  laodat  tanqaam  ir« 
^AXXaXoy,  postqoam  diiisset :  Si  ^ti  m 
re  dubia,  aut  unde  lit  oriri  potiet,  aur 
diebat  advertarium  imprudenter  diem- 
tem,  quo  cowoineeretur  aut  tenenetur, 
pratentet  aut  tubito  pretereuntet  ^pA- 
iabat,  mendnistent  hoeabiito  dietitm, 
inque  eam  rem,  uW  oputforet,  terttino- 
nium  perhiberent.  Adde  Paiei  Lexib. 
Plaot.  V.  Antettari,  Aliod  esl  UAgiiy- 
^  «wiTi»,  fjMfTVfmenSi,  /AMfrvfomMSe" 
Sku.  W. 

50  Jlfor,  crat  reJ^.]  Mire  tranait  ad 
fAtfAvnnM,  D, 

Mox:  crat:  redL]  Singnla  pionaB- 
cianda  sont,  qosB  soleBt  dioere  debito- 
resyOtiion  reddantqoud  debent.  E. 
De  ar^nto  lomnium.]  H.  e.  qaodad 


ADELPHORUM 


Id  qnoqne  possnm  ferre,  si  modo  reddat,  quamquam  In- 

jarium'st; 
Veram  cogito  id  quod  res  est :  quando  eum  quasstnm 

occeperis, 
Accipiunda  et  mussitanda  injuria  adolescentium'st. 
Sed  nemo  dabit:  frustra  egomet  mecum  has  rationes 


deputo. 


54 


ACT.  II.  SCENA  II. 


SYRUS.  SANNIO. 


TACE,  egomet  conveniam  jam  ipsum :  cupide  acpiat 
faxo,  atquc  etiam 


argeotmn  atlinet  inania  spea  est  pro 
qao  in  Heant  IV.  2.  4.  dioit  quod  ds 
argento  tperem  nihH  est,  Somnium  est 
res  vana,  nomen  ▼.  in  Pborm.  V.  6. 
34.  R.  D. 

51  Id  quoipte  pouumfBrre]  Id,  mox, 
cnuredi,  id  est,  moram.  Quamquam 
injuriam]  Vendere,  qaodnolis;  eU,  sci- 
licof.  D. 

52  Id  quod  re$  est]  Pro,  id  quod  ve- 
rumett;  bona  looutio.  Quando  eum 
quastum  occeperia]  Ut  in  Andria,  deinde 
qudstum  oeeipit.  D. 

Quitstumocceperit]  Vett.oodd.ince- 
IMrif.  L. 

59  Mumtanda"]  Patienda,  conside- 
rauda  com  silentio,  et  nl  in  amatore 
pntanda,  atqne  per  hoc  perferenda. 
Mussitare  enim  proprie  est  dissimulan- 
di  eansa  tacere,  dietom  yel  a  muto,  Tel 
ab  M:  qnse  litera  est  nimiam  press« 
voois  ao  pene  nuIHas :  adeo  ut  sola  om« 
niam  quom  inter  Tooales  inciderity  at^ 
teratnr  alqne  snbsidat.  Hinc  Vii^., 
JEn.  XII.  657,  mustat  rex  ipse  Lati- 
fitts.  D. 

Musritanda]  Hoo  est,  taceoda  etani- 
BO  eoutinenda.  £. 

ADe^isnda,etmumtauda]  Qaerolns: 


Sed  quidnam  hie  fiet  f  Accipienda,  et 
mossilanda  injoriaest.  L. 

54  Frusfra  egamet  mecum]  Pnepa- 
rationis  genus,  ad  accipiendas  Tigiati 
minas,  totios  sommfle  desperatio.  D. 

Faemas  edidit  puto,  qaod  reperit  in 
Bemb.  et  Victoriano.  Repone  Tero 
sed  nemd  dabit:  frfistra  hat  igomet  me- 
evmrationfyputo,  B. 

1  'faee,  egometcenveniamjamiptttm'] 
In  hac  soena  nctoa  est,  exemplom  oon- 
tinens  Tilse  aTaromm^  qoi  ssepe  in  dam- 
nom  ipsios  avaritifle  rationibas  rnont : 
simol  etiam  doorom  inter  se  neqoaB 
bominom  apeotanda  qosBdam  Tioissim, 
et  dolosa  oaptioest.  Taee,  egameteon- 
veniamjam  iptum]  Taee,  si  pro  adyer- 
bio  est,  omnibos  dioitor.  si  pro  ? erbo 
ponitor,  dioitor  Ctesiphoni  maxime  sol- 
licito,  et  Mpplicanti  omnibos,  ob  me- 
tom  palris.  Jam  aotem,  non  tarditatis 
est,  sed  properationis  significatio.  O. 

Tace,  egomet  eonveniam]  .fisohinaa 
posteaqoam  Terberato  leoone  abdozit 
molierem,  rehementer  timoit  (nisi  ex- 
cidit  frater,  aot  Ctesiphon,  Bographias 
reprehendendas  est,  qaod  qoss  dixit 
Ctesiphon,  ea  tribnerit  .Asohino  Z.), 
ne  hoc  paler  aodiret      Mandat  igi- 


ACT.  n.  SCENA  11. 


69 


Bene  dicat  secnm  esse  actom.  quid  istuc,  Samiio,  *8t, 

qnod  te  audio 
Nescio  quid  concertasse  com  hero?     SA.  Nnnqoam 

vidi  iniquius 
Certationem  comparatam,  quam  hsec  hodie  inter  nos  fiiit: 
Ego  vapulando,  ille  verberando  usque^  ambo  defessi 

sumus.  5 


nt  IflDoiui  inemidiaiii  fim- 
gvtE. 

Cvm  Biilla  hie  git  Kuad  ooniinotio, 
el  Jambieiu  sabMqvatar :  pro  Troobai- 
co  acatalecto  sobatttiie  eom  DOitria 
oodd.  «t  edd.  yett.  Jambioitm  telrame- 
triim  t  TetcCt  Sgotntt  convtniam  fpmm ; 
«fcpufe  aeeipiat  jam  fnxo ;  4lUpu  etiom. 
Verba  at^  ettam  efficiimt  proseleoa- 
raaticQm,  «t  at,  nt  ampe,  oorripitor.  B. 

2  fienedioit  meum  etv  octvm.]  At' 
tum,  reete  additam  est  (a/^van  hene,  r. 
«.  e.  Z.)  nam  molta  etiam  cnpide  aod- 
pimos,  ita  taoMii  atmale  nobiacam  esse 
dioamos  aotam.  Quui  tfttiff,  Saiimo, 
ert]  iliad  sapn  post  soeoam,  hoo  jam 
ia  prosceiiio  dieitar.  Et  vide  qoam 
iBgeniose  Tereotias,  qni  sopn  ab  &- 
sehino  lenonis  oomiDo  facit  SaimioDem 
Toeari,  otpote  ab  bomiae  arroganti  et 
feroci  ob  setatem  et  negotinm:  athniie 
hlaDde  eireamvenientem  honorilleeiiti- 
■s  indocit  enm  lenone  loqai,  etSannio- 
nem  enm  yoeare.  Saneqai  in  sordidis 
profeasioiubas  agont  iritam,  honorifice 
aomine  proprio  appellas:  sed  qai  in 
splendidis  ailitms  snnt  oonstitnti,  gan- 
dent  artis  noflune  nancnpari,  nt  impe- 
ntor,  orator,  philosophas*  Sio  etin 
EonncbOiiMditv  voeem  wsa  sum  modomi- 
iait,  apad  se  loqaens  meretrix :  et  post- 
qnam  illiim  oominns  ridet,  foioe,  mi 
Thrtuo,  inqait,  non  tahm  mila :  qnod 
«nt  dofissimam.  £t  mox  inla  pefso- 
■at,  mOef ,  nunc  odeo  ediro  (ifrt.  D. 

3  Ntteio  qmd  eonetrtam  eum  htrof] 
Argate  positnm  nescio  quid:  ralt  enim 
ex  ilio  aadfare,  at  nanoiscatar  initiam, 
qnod  persoadeadam  soscepit.  Conetr- 
tasat]  Obutofxla,  hooorifiee  nomen  (ko- 
rnimm)  tractat,  ut  et  plaeidam  sibi 


reddat  et  at  eom  fiuaat  ad  ( 

dam  poouniam  liberalem.   Nam  honea- 

tas  adimitaTaritiam.  D. 

4  Con^ationem  eomparotem]  Am- 
rv{fli,  qaia  illa  Ciiittm  Z.)  oonoertaiM 
dixit,  non  esBsom  esse.  Gompcrralam] 
Proprie:  aliasconitfttttam.  Etcontpc- 
ad  dietam  Syri  refert,  qai  ait 


.fischinam  etLenonem.  Nam 
▼alt  sibi  deberi  pro  eo  qaod  TapolaTit: 
qaod  abstalit  illi  S^ros,  dicendo  eom 
non  yerbentam  esae,  sed  potios  oon- 
certasse.  Et  proprie  dixit  coneertatio- 
nem,  ipsom  actam.  Nam  eertamen  cst 
rasipsade  qaa  certatar,  oter  (forte, 
ut  ttter)  ootambam  sagitta  ferint,  nter, 
prior  deoornt  ad  metas*  Nam  sio  Vlr- 
gil.  in  fiacoUois  (oorrigo  Geor^ieis. 
Nam  locns  exUt  Ge.  II.  5S0.)  vtloeit 
jmeiUi  eertomina  jmitt  tn  ulmo,  At  re- 
roeertatio,  ipse  aetos  contentioqneeer» 
tantiam  est.  D. 

Pro  Bembiniet  Viotor.  ^uom  kaeho- 
die,  pleriqne  nostri  habent  htte  qtue  fto- 
^;  repone,  quam  hodit  qug  inttr  not 
fiat,  B. 

Iniqut  comparata  eoneertatio'}  Est, 
in  qoa  oerta  nimia  pares  (fortt  Itgen" 
dumin  qaacertant  mi]iimepares.Braiis.) 
ProprietatemTerbicomporore  sopnex- 
plicoimas.  R.  D. 

5  lUt  vtrherando  vsgve,  ambo  drftm 
fumus.]  Incerta  est  distinctio,  rel  vtr" 
berando  tuqut,  yel  uigiie  defem.  Et  est 
utqut  adTorbinm,  sigaifioans  ant  dtu, 
aatmttJlttm.  D. 

Defetti  fumui.]  Scboliastes  JoTen. 
Sat  III.  189.  legitdefeeti  nimtts  sensa 
eodem,  qnod  prmfert  Heins.  ad  Orid 
Fastor.  III.  674.  R.  D, 


70 


ADELPHORUM 


Sy.  Taaculpa.    Sa.  Qnid  agerem  ?    Sy.  Adolescentf 

morem  gestum  opportuit. 
Sa.   Qui  potoi  melius,  qui  hodie  usque  os  praebuif 

S Y.  Age,  scis  quid  loquar  ? 
Pecuniam  in  loco  negligere,  maximum  interdum'st  lu- 

crnm.  hui! 
Metuisti,  si  nunc  de  tuo  jure  concessisses  paululum^ 

atque 
Adolescenti  esses  morigeratus,  hominum  homo  stol- 

tissime^  10 


6  TuaaUfo,']  Potest  etnomintiraft 
et  leptimDf  omiu  eise.  ii  Domin«tinM 
ett,  deestest;  si  septimaf»  deest/or- 
<iimett.  Adolacenti  mormgutum  cpor- 
tuiQ  Ab  SBt»te  mIj  oratiir sententia.  ideo 
adoUmenti  dixit«  non  JElichino.  £t  mo- 
nm  gerere.  proprie  lenonis  et  meretri- 
ou  est :  nnde  et  ipse  sic  respondet,  ut, 
Bon  fagiens  nimi^tef,  dicmt  uaque  pr«- 
btti.  AdoletaentimoremgeitvmeportuU] 
Cam  IfAi^ioti  adoleacenti  prononcian- 
dom  est,  seilicet  qni  (aciUus  assentati- 
one  caperetnr.  D. 

Ouo  antiqni  libri  Fttenii,  in  his  Bem- 
binaSyhaboDl /aeerem;  sed  noslri  fero 
omnes  agerem,  Nihil  interest;  nisi 
qnod  hoo  magis  ad  GisDcom  metriim 
KMwdatr  B. 

7  QiMdpoCui  meituj»  qui  hodie  usque 
otfndmif}  Sabaadiatar,moremj;wrBre. 
Et  hoo  sabtiliter  leno,  qanm  morem 
l^ndam  faisse  in  meretricis  pretio 
dixerit  Sjnu.  Hodie  aatem,  non  tem- 
pos  significat,  sed  iraonndam  eloqneD- 
tiam  ao  stomacham.  Ut  Virg.»  Ma, 
II.  670,  Nunquam  omnet  Wie  moriO' 
mur  inulti,  Age]  Modo  age  oorripi- 
entis  est  adrerbianu  Scisquidloquar^ 
Aignte :  qaia  simolaverat  leno  non  in- 
teUexisse»  qnid  dixerat  serras.  Scis 
quidlofuarf]  Legitor  etsio:  ted  ecit, 
quodUfquar.  D. 

Lege,  fiu  Wie  ei  usque  os,  B. 

Osfrabui]  Os  pndtere  dtcitory  qoi 
80  ▼erberari  patitor  aat  se  contnmeUis 
spoote  exponit  Cio.  ad  Altic.  1. 18. 


quam  dignus  qui  Peiieane,  meutfacit,  os 
ad  male  auiendum  quotidie  prcbeot. 
lir.  IV.  S5.  addite  Tm».  Hutor.  IIL 
92.  K,  D. 

8  Jn  loeo  negUgere,  maamum  sfrter- 
dumest  lucrum]  Bene  additomest  tn 
Ipco,  et  interdum:  non  euim  semper.  V, 

Pecuniam  in  loco]  Id  est«  nbi  epor- 
tet,  nbi  ille  qai  aooipit  memor  cst.  ideo 
inqait,  interdnm.  B. 

Peeuniam  in  loco]  Menander:  Bix- 
rtm»  90  rd  »ifio(  h  irSrt  fftuenXf. 
Piaotos  Capt.  U.  S«  77.  Eet  etiam  ubi 
prrfeeto  damnum  jtnestat  faeere,  quam 
luerum.  Marins  Victorin.  in  CSo.  Rhn- 
tor.  iibr.  S.  L. 

Ulnd  hui  alii  Saanioni  tantnm  tri- 
bnnnt ;  sed  meliores  libri  recte  Sfro, 
nt  oKtera,  adseribonL  B. 

9  Si  nune  de  tuo  jure  cdiicwiwi] 
Bene  tuo  jure:  ne  dioeret,  noD  erat 
res  mea  qaam  renalem  liabaj.  Aat  de 
tuojure,  de  lenonia  dnritia  (avaritia 
Z.) :  nt  alibi,  Meojure  utar,  ut  petier 
nt,quipriaraddandumtit.  D. 

De  tuojure]  Hoo  est,  ne  plorimnm 
leno  esses.  ntintelligamns  aTarittam. — 
(Westeih.  laonnam  e  codd.  inppleTit 
sio  t  te  iaipiirvf .  Veiba  sine  ■enin. 
Forte  ita:  ut  inteUigeremus  amtritimi 
in  te  non  em  intempeittoam.  Z.).  B. 

10  Mtfr^erottie]  Quod  Lncas  dioit 
Act.XIII.  18.  'BT{o«ro^j(imf,  id  Gnje- 
tas  a  Grsecis  neotericis  ad  phraain,  mo- 
Ti^ehsn,  morem  gerere,  lorinatnm  osse 
existimaL  W-* 


ACT,  IL    SCENA  IL  71 

Ne  non  tibi  istuc  foBneraret.    Sa«  Ego  Bpem  pretio  non 

emo. 
8y.  Nimqnam  rem  facies:   abi,  nescis  inescare  ho» 

mines»  Sannio. 
8a.  Ciedo  istnc  melins  esse :  ▼emm  ego  punquam  adeo 

astntas  fiii, 
Qnin  qnicqnid  possem^  mallem  anferre  potins  in  prse- 

sentia. 
Sy.  Age,  novi  tnnm  animnm,  qnasi  jam  nsquam  tibi 

sint  viginti  minas,  15 


It  Ne  wm  tihi  ittuefisnerant]  Fos 
ntrahum,  ett  owb  laero  ndditvni  et 
■•Itiplieataai.  Fmntraret  crgo,  non 
^faolriemt,  ted  ipta  res  ia  qoft  fbeiientio. 
Ego  ^nm  pretio  non  mo]  'AmawofMU. 
ooatm,  P9ainimninloeontgligtre,masir' 
iMfM  inUrdum  ett  Ivtmm*  D. 

Egoipem']  MalopffetiaiDiqouBeiiiaiB 
prelio  fpeok  qoaai  si  id  emieero,  poelee 
plnn  leoeptarae.  B. 

iS^Deiii  pretio  nm  cme]  Non  noTam 
eet»  etiam  spem  Tendi  et  emi  reote 
poise.  L  73.  ad  L.  Falcid.  Velati  oom 
qoie  jactom  retis,  aot  caploram  afiam 
▼el  fenaam,  aotfataros  pertns,  fintasire 
oiboreoe  prsBstinant.  L.  8  f  1.  Nee 
antio.  ff.  de  contr.  emt  1.11. 12.  ff.  de 
Vel  enm  qnis  malam 
ait,  qaod  forsan  ex  improTiso 
laoro  boBom  posse  fieii  sperat  L  8t.  io 
lineadL.Falcid.  L. 

Kenantibi  ittue  fteneraret']  I.  e.  nt 
tibi  cnm  fosnore  redderetnr  et  malti- 
pUoaretnr  in  Ph.  III.  2. 8.  t.  Donat 
ad  h.  1.  et  Scholling.  ad  Sen.  Snasor 
m.57.  R.D. 

It  NuR^mremfaeiet]  Lenoqaic- 
q[nldagit,adlaoramrefert:  etsiclacri 
genis  dieit  esse  S  jnu  a  lenone,  qnem- 
•dmodnm  persnadet  (Syrut,  agent, 
Isnon»  ^nemadmaeliiM  penuadeat.  Z.), 
Bt  notn  rem,  et  litem,  et  negotiam  me- 
feferlcis,  etpatrimoninm,  et  omnem  pe- 
eniiiaffl  ncninart  Nunqmm  remfaciti] 
Seeniidam  persoaam  serri  lenonem  S|- 
ms  hortntor,  homiBein  ad  Itonim  exci- 


'Nttcuiaettare 
hominu,  &niito]  MtT»^cf&  al>  anenpi- 
bns,  qui  aTibns  oapieodis  offnndiuU 
cibnm.  D. 

ATunf  iimn  rtm  fada]  Hoe  eet,  nnn- 
qaam  dintias,  neqne  pecaniam  qaanee. 
Nmctf  tneKofv]  Id  est,  jactata  esea  ot 
in  hamo  majora  Incn  captare.  Bt  ost 
tneicare,  decipere.  E. 

Lege,  ilM,  non  seit.  B. 

13  Oredo  ittuc  meliut  etm]  Videoo- 
micam  errorem  atriosqae  persona,  ot 
callidi  lenonis,  et  captiosissimi  Syri 
serTi.  D. 

15  Age]  Agt,  nnno  yerimm  eet,  sig- 
nilMMns  dic,  qnia  jam  prope  est,  at  oon- 
sentiat  pennadenti.  Tumm  animum^ 
Deest,  Uberalett,  Quoft  jam  ut^ptam 
tSbi  md  vigtntt  fliiMB]  Sensos,  qnnsi 
nnmero  in  aliqno  docas,  et  in  aUqna 
SBstimatione  constilnas :  etnon,  si  Telia, 
penitns  oonlemnas  Tiginti  minas,  dnm- 
modo  hoio  obseqnaris.  D« 

Quan  AnZ  ix  miiur]  Qaasi  aliqaod 
emolamentam  apad  te  habeant  Tiginti 
nunsB,  dnmmodo  domino  obseqnaris.  B. 

Cnm  non  pateat,  qoomodo  tii^twM 
cHe  signi6eet  tiiitui  tfsttmatientf  iMe, 
qnem  tamen  sensom  series  ontionis 
reqnirit:  forteaactorscripsit,/4fenAn 
tttum  dntmum,  fuost  terunct  tUn  nnt 
viginti  mtMe.  lUnd  tsrunct  faeere  oo- 
oorrit  Plaat  Capt  III.  1,  17.  Gerte 
ita  jastias  ooUooantar  Arses  et  tlMses, 
et  apte  opponnntnr  u  mio»  »e  tenn- 
einf .  B. 


72 


ADELPHORUM 


Dnm  huic  obsequare.  prasterea  aatem  te  ajuntproficisci 

Cypnun.    Sa.  Hem. 
Sv.  Coemisse  hiac  quae  illuc  yeheres  multa:  nayeBi 

conductam :  hoc  scio, 
Animustibi  pendet:  ubi  illinc^  spero,  Tedieris,  tamea 

hoc  ages. 
Sa.  Nusquam  pedem:   perii  h^cle.  hac  illi  spe  hoc 

inceperunt.    Sy.  Timet: 
Injeci  scrupulum  homini.  Sa.  O  scelera!  iUud  yide   20 
Ut  in  ipso  articulo  oppressit.  emtce  mulieres 


Usqttom]  Senmu  patet :  qvasi  mag^ 
BOpere  eu  Ksthiiftres.  sed  usquam  est 
hfitffMAmrm,  Beotlef oi  Tnlt  legi :  t»- 
runci,  qaod  apad  Plaatam  oocorrit 
terunei  aUquid  faeere»  Reetias  irero, 
opinor,  Taniebos  illad  tisguatii  grmctt- 
msma  potat,  at  ▼.  o.  apod  Sopboolem 
cat :  «nuTW  titiafjim}  yJym  nollo  loco  ba- 
beo.  S. 

Utquam]  Bditar  mendose.  Nasqoam 
tSmt,  i.  e.  perdit»  siot,  doUsb  nnt,  fJUiHh 
iltf-t.  NoeterEnn.  243: 

Neqoe  virgo  est  osqaam,  neqae  ego, 
qai  illam  e  conspectoamisi  meo. 
Horatios  serm.  3. 5. 110 :   ergo  oano 
Dama  sodaKs  nasqoam  est  ?  of.  inttpp. 
ad  Plaot.  Merc  3.  4.  <1.  Bo. 

16  Prtbter§a  autem']  'a^<u0-/uoc  est 
Hgora.  Nam  veteree  libenter  oonjono- 
tiones  maltiplicabant  Te  ajuntprefi-' 
eitn  Cypnm]  £t  eom  non  profeotoram 
dixit,  sed  jam  profieixi :  et  non  ab  ono 
dioit  se  aadiTisse,nenegaret;  sed  t^unt 
nqait.  D. 

FrD^icisei  Cyprum]  Hoo  injicit  ser- 
ru3,  Tel  anteqoam  andierit  leno  pro- 
feetos  est  (audierit,  quod  leuo  prafee- 
iurue  nt  Z.)  Gjprom,  «ti  meretrioes 
iade  adTobat :  qood  Cjpros  Veneri  sit 
dioaU.  B. 

17  Cdemiae  kine  que  iUue  veheres 
muka]  Nosqoam  boo  ostendit  alias 
Terentias :  sed  apparet  ex  confessione 
lcBonis  Tera  hao  omnia  esse.  £t  mira 
▼arietas  est,  jnvfieitci,  eoemii$ee,eondu»' 
tomtiavim:  Bedioeret,pr{/ictfd,<Mim» 


et  condueere  naoem.  Bt  eonduetam 
navim  addidit,  otdilationem  res  habere 
non  poBsiL  Hoc  teio,  animiut  tibi  pe»- 
det]  Hoc  et  eorrepte  legi  potest,  at  arti- 
onlas  demonstratiTOs  stt :  et  pTodocte» 
at  signifioet  aot  hane  rem,  aat  hune  la-^ 
eum,  id  est,  Cjrpmm.  D. 

18  UbiiUinc,  epero,  redierit]  £xspe 
soa  volt  S jms  ostendere,  qnid  kno  de- 
beat  sperare,  id  est,  non  se  acoeptnmm 
modo.  Tamen  koc  aget]  Hoo  est,  ex- 
iges  debitom.  Nam  hoe  agere  dioimoe 
eoffl,  qoi  instat  negotio  soo.  D. 

19  Nusquam  pedem]  Qoia  exelamati» 
est,  per  ^iroffwvinioiy  non  oompietar.  D. 

SO  Injeci  tcrupuUim  homini]  Hoo 
leno  non  andit.  slmoi  enim  dicitor, 
qoamille  clamat.  et  ideo  simol  legi 
non  potest.  £t  hio  ostendit  Sjras  qno 
bso  consilio  locotos  sit.  lUue  vide]  Tm 
l^mria-fAS  dicit.  D. 

It^eci  tcrupulum]  Hoc  est»  dobita- 
tem.  B. 

lUud  vide]  Hao  formala  nlantarqni 
rem  inopmatam  vel  magnam  onm  ad- 
mirationenarrant.  CicadDiv.  XVI.S. 
Sohwarxad  Plin.  Panegjr.  e.  70.  R.  D. 

21  In  ipsoartieuio  opprettit]  iHra^fa 
perseverans  a  sorapnlo,  id  est,  lapiUo, 
qni  nos  in  caleeo  latens  plenimqae  Im- 
dit  Et  oppretdt,  vel  JSsohinos,  vei 
res  ipsa  qoam  sobjicit,  id  est,  qood  ait, 
Emtdi  muiieret  eompluret,  &c.  £mte 
muUeret  compluret]  Mulier,  vettet :  et 
est  v^XXiiiJ^;,  emtiB,  etemta.  D. 

In  ipto  aftieulo]  Articuli  sont  in  d»- 


ACT.  Ih   8CENA  11. 


73 


tJompliires^  et  itam  hinc  alta  qn»  porto  Cypmm.     . 
Tiiai  eo  ad  mercatam  Tenio,  damimm  maxmnmn^st 
NoBC  si  hoc  omitto,  actum  agam:  abi  illinc  rediero, 
Nihil  est;  reirixerit  res.    Nmic  demmn  venisf  ^ 

Cur  passns  ?  abi  eras  ?  at  sit  satius  perdere, 
Qoam  ant  nanc  manere  tam  diii,  aat  tam  perseqoi. 
Sy.  Jamna  enomerasti,  qood  ad  te  reditaram  pates? 


fpUs:  qnonmiiiodoatqMtexttadaotu 
fiwilb  ezplieatio  eit  Ao  u  Id  ip«o  ir- 
iieulo  qiiis  aliqQeBi  teneat,  rigore  oon- 
ieeto,  oonaxvrA  boIU  flet  (ooirige  et 
dictiiigBe^  r^orteon^«cto  eeii/bxuine  n./. 
Hoe  ett  ««  <|iii  rigote  eoDfeotoi  e«t, 
o.  D.  f.  Z.)»  nUiil  agi  exiiide  potest  lU 
hio  temporis  irtioQlom  collocayit,  qno- 
niam  oppreMni  «ctas  ■oos  docit  impli> 
eatot.  B. 

Artieulo]  H,  e.  temporis  momento 
CortiQi  III.  5.  Snetoq.  in  CUad.  e.  4. 
R.D. 

ftt  Itm  hine  aUm}  In  leDonis  mer- 
dbof  i{ex^.  Qikeporeo  Cypnun]  Hano 
uHokm  pofiiit  poeta,  vel  qnod  Veneri 
nontnitt  at  Hontiae,  Oann.  1. 5, 5., 
&e  U  dwapateni  Cypru  Vel  qaod  mer» 
etta9inenut,ntidem,  Cenn.1. 1, 13., 
^ttngtuim  dimooeai,  ut  Urab$  Cyprim 
Myrtoumpavidu»fuuUa9teetmare.  D. 

23  Nid  eo  ad  mereatum  vetuo']  £9 
■nnc  adYerbinm  ett  loci,  id  ett,  Cj- 
pmm.  JHmatus  antem,  locom  tempat- 
qne  tignifieat  J>amnum  uuuamum  ett] 
^am  et  boo  damnom  in  pretio  malierit 
ett  D. 

Pro  «tniam  Faerniet  nottri  optimi 
libri  twmo.  Pneterea  dno  habent  Dom- 
•nim  mt  magnmtim.  Plaiie  ex  more  Te- 
centii.  B. 

24  Nuine  A  hoe  omUto']  Qaod  dam* 
nnm  eet  toilioet  Hoo  aatemdicit  ne- 
gotianl  cam  jEtcluno.  ^ttcmajgam] 
fVorerbinm,  id  ett,  nilul  agam.  qnod 
cnim  in  jnre  temel  jadicatam  faerit, 
vetdndi  et  iternm  agi  non  potett.  Sie 
in  Phoimione,  Aetwn,  qjuTit,  ne  aga».  D. 

Cnm  aetum  agere,  h.  e.  iteram  ted 
Irnttra  agere,  ab  eo  alieoam  tit,  qai 
onte  dixit  te  tmttRinim  esse,  h.  e.  pror- 

vou  II.  ■ 


tot  nihtl  aotnmm  j  prmterlim  emn  ob 
hiatnm  Tortat  laboret :  emendatio,  net^ 
eio  oojat,  egregie  plaoet,  nutw  ai  h6o 
omittam,  ao  tnm  «^om  ubi  tl/tne  r6dien. 
Certe  illad  omittam  nottrit  oodd.  tatit 
oomprobatur.  B. 

Aetumagam]  Aetamagit,qaiiieram 
•ed  frnttra  agit.  Dacta  fomrala  a  ja- 
diciis,  nbi  qood  semd  Jodioatiim  e«t 
frastra  iteram  agitor,  io  Phorm.  II.  3. 
f  2.  Neque  adeo  dict  potest  aetum 
agere  de  eo  qai  nihil  agit:  qnam  difi- 
cnltatem  tollit  elegans  riri  doolistimi 
emendatio  laodata  Bentleio  nune  ti  hoe 
omittam  ae  tum  agam,  ubi  iUine  rediero. 
ItD. 

25  NikU  sit]  Nore  nihU  eet:  "pn 
nnlla  spes  est.  Refrixerit]  Pro  r^- 
^einr.  D. 

Nunedemumvenitf]  Verba  snnt  qote 
dici  postnnt,  si  ad  mereatnm  leno  jerit^ 
et  post  rediens  exigere  pecnniam  cqb^ 
perit  B. 

Refriierit]  Refrrigeeeere  metaphorioe 
dionntnr  qam  non  amplins  agnntnr,  jae- 
tantnr,  sed  memoria  obliterantnr.  Cio« 
ad  QaSot  fratr.  II.  6.  haio  Terbo  op- 
ponitnr  calere  Cic.  pro  Planeio  0.  23. 
erimsn  de  ntimit  oelutt  re  reeenti  nune 
in  cauea  refrixit.  t.  Hannt  ad  Cice* 
ron.adDiT.  IX.IO.  R.  D. 

96  Utnt  tathu  perdere]  Per  Aerif - 
^«Xjir  boo  accipe.  Nam  non  oonTenit 
personKleDODiedamnaoontemiiere.  D» 

27  Autnune  immsrs]  Dom  non  na- 
Tigo.  Tumperte([u%]  Qnam  rediero.  D. 

Placet  Donati  Faemiani  et  nonnal- 
lorom  oodd.  lectio,  Quam  aut  Mc  mn- 
nerf.  B. 

28  Jomn«  enuwieratti]  Finxit  Sjrras 
se  non  inleUexisae,  qnid  apnd  se  ipsom 


74 


ADELPHORUM 


Sa.  Hocine  illo  dignmn^st?  hocine  incipere  iEschiniudt 
Per  oppressionem  ut  hanc  mihi  eripere  postulet?       30 
Sy.  Labascit  anmn  hoc  habeo :  vide,  si  satis  placet ; 
Potias  qnam  venias  in  pericolam,  Sannio» 
Servesne^  an  perdas  totom,  dividuam  face : 
Minad  decem  corradet  alicmide.    Sa.  Hei  mihi  I 


leiio  locatus  siL  ideo  illi  aliod  ait, 
qoain  ille  •eoum  dispaUTerit  (ditpun 
tawrat).  Quod  ad  te  rediturum  putes  ?} 
Hoo  dioto  tuitaia  illain  «ooeptamiii 
signifioaty  qaantam  dederat  in  paella. 
Nam  ad  nos  redit,  qaod  a  nobis  abierit. 
Et  dioeodo  rediturutn,  ostendit  saper 
Tiginti  miiias  nihil  iliam  sperare  opor- 
tere :  sio  enim  sapra,  Mimt  viginti  tu 
iUam  emisti,  qutR  ret  tibi  vertat  malel  D. 
Malli  Faemi  et  nostri  reote  habent 
enumeratti  id,  quod,ko*  B. 

Jamfiestmnierastfl  QaodSanniolon« 
gios  reeesserat,  at  Syms,  qaas  loque- 
retur,  intelligere  non  posset,  hic  satis 
comioe  rogat :  qaid  ex  isto  mercatu  re- 
ditamm  ad  se  esse  putet  ?  S. 

t9  HodneiUadignumettf]  Hajas- 
modi  oomplontio  sommam  desperati- 
onemlenonis  ostendit.  Hocine  incipere 
JEMehinum9^  Qaasi  de  magno  fooinore 
dixit.  Utin  Heaatonlimorameno,  Vtde 

'quod  ineeptet  faeinut,  JEschinamaa- 
tem  cam  laadatione  dixit :  quasi  qaem 
•non  deceat  malefacere.  Bt  yide  qaam 
omnia  expeiiatar  impotens  et  miser  ob 
noaperandam  rem  saam.  D. 

Non  oonTenit,at  in  eodem  Tersioalo 
JToctne  primam  oorripiat,  deinde  pro- 

'4]acat.  Lege  igitar  iiuseptare .  Sio  qao- 
qae  olim  legisse  Donatam,  ooUigitar  ex 
looo,  qaem  laadat,  Heaat.  III.  3, 39.  B. 
30  Ut  hane  mihi  er^tere  pcttuUtfl 
Non  dicit  de  q«a  (forte,  non  dieit^ 
quam) :  qnia  de  illa  sermo  est  Pottuiet, 
Tolit,  aat  spereL  Gioero,  Ut  tempori- 
but  rdpub,  cedat,  non  ett  pottuUmdum, 

id  est,  capiendam,  aat  exspeotandam. 
£r^»rs  periu2<t]  'Evrtf  vdi*  dixit,  non 

•eripaerit:  tanqaam  adhuc  non  fecerit. 

£t  sic  loqaanlar,  qai  nolant  circa  se 

jierseTerare  iqjaiiam.  D. 


31  LabateUi]  Hoo  presae  didtv. 
Bt  proprie  dioit  labofeit,  at  et  soam  in* 
stantiam,  et  canotationem  tarde  inci- 
pientis  oonsentire  monstraret  Nam 
inchoativam  Terbnm  est  Bt  est  metor 
phon  ab  arbore  faota :  qosDmaltis  sao- 
cisa  ictibas  ferri,  tandem  incipit  in 
casam  ponderis  (pendere,  Ms.  Halst)» 
minamqae  minitari.  Umim  hoe  hdbeo] 
Hoc  clare :  et  sabaadiendnm  est,  quod 
dieam,  vel  dieere.  Vide,  ti  saiitplaeet'] 
Non  pUwetdiiai :  sed  latu  plaeet,  velnti 
magnam  oonsiliom  prmbitaras.  D. 

I7num  hoc  habed]  Uoam  possam 
prvstare,  id  est,  minoj  cieosmposse  cor- 
radi,  hoo  esf,  oam  labore  expediri.  B. 

32  PotiuttquamveniatinpericuUm] 
Oratorie:  oomparatione  pejomm  di- 
cit,  hoo  esse»  qaod  soggerit,  eligeii- 
dam«  D. 

F(sntasinperi<»i2ttm]  Proeomoxdi- 
oit  venvre  in  dubium.  Qainctil.  declanu 
253.  inperieuhun  venit optiomea.  R. D. 

33  Dividuiim/ace]  Hoo  est^diTide: 
figara  fuuifiXtyU,  JHeiduum,  a  divi- 
sione:  dimidium,  a  dimensione  dici- 
mus.  D. 

Dtvicitttim /ace]  Glossar.  Vividuium 
tvfAifwrw,  Dividuue  tliialftrof,  «v- 
ralftro(,AfJbifu^of,^tafMfjttfte-f4ho{.  Co- 
lumella  lib.  12.  Nihil  con^pieiebatwin 
demo  dividwum.  Et  dimduitat.  1.  80. 
$.  1.  ir.  ad  L.  Faloid.  Legata  jimb  diei' 
duitatem  non  recipiunt.  L. 

Dividuttmyaoe]  Mss.  qoidam,  dimt- 
dhtmface.  W. 

34  Aftnof  clseem]  Soit  illamTiginti 
posse  accipere:  sed  idoirco  agit,  at 
optet  leno  qnod  paalo  ante  nolebat 
Conradet  aUeunde']  il{icuni2sdiotamest, 
qoasi  non  habentis.  Nam  neo  ipsa 
^tpiff)  u  promtn  snnt  D. 


ACT.  II.    SCENA  IL 


75 


Etiam  de  sorte  nimc  venlo  In  dubium  miserT  35 

Pudet  nihil  ?  omnes  dentes  labefecit  mihi : 
Prseterea  colaphis  tnber  est  totum  caput : 
Etiam  insnper  defrudat?  nusquam  abeo.  Sy.  Ut  lubet» 
Num  quid  vis,  quin  abeam?     Sa.   Imo  hercle  hoc 

qucBSo,  Sjrre, 
Utnt  h»c  sunt  facta,  potius  qnam  lites  sequar,  40 

Meum  mihi  reddatur,  saltem  quanti  emta^st^  Syre. 


55  Hei  mihil  etiam  de  jorto  ii«fie 
wiit0m<itiMttiiifiiiMrf]  Son^inuamt^, 
ooi  extriiiMcus  aoqairitiir  foBDiu.  Brgo 
aortem  dioit  do  pretio  qvo  emta  est,  id 
esl,  Tiginti  miois.  £l  Tide  illttm  dam- 
Bo  potias  exclamare,  qoam  iujaria. 
Nwne  venio  indMbium]  Id  est,  in  peri- 
ovlom  (In  atroqne  libro  additar  Virg, 
Nee  tibi  deatrt^  tn  duJbiuM,  Bst  looas 
Ma.  XI.  843.  Sed  hodie  legitor  tn 
dumts  apad  Virg.).  D. 

'EdaM  de  torte']  Leno  enim  sapra  dix- 
eiat,  tantidem  poetulai.  bseo  qaasi  sors 
esL  Nam  oom  deeem  mine  oiTerantiir, 
in  dabiam  Tenit,  an  possit  tantam  aoci- 
pere,  qoantam  dedit  E. 

Hio  Tersas,  et  seqnens  fmdet  nsftiZper 
intenrogationem  sant  efferenda.  B. 

Jk  torte  venio  tn  dubium]  I.  e.  de 
ipsa  samma,  non  tantom  de  osnris 
venio  in  perieolom.  Sors  est  capntpe- 
cnnie,  belgioe  hetcapitael,  R.  D. 

36  Omnet  dentet  labefedt  mihij  In- 
joria  lenoni  tano  dolet,  qaom  adjoncta 
damno  est :  nt  snpra.  — •  quando  eum 
quetstum  ooceperis,  accipienda  et  mum- 
tanda  tn/uria  adoletcentium  etL  Vel 
idcirco»  enomeratis  oontameUis  adj^cit^ 
Etiom  tnsnper  de/rudet  ?  Et  Tide  nt  ea- 
dem  qu«D  dixit  snpra,  repetat :  sed  ar- 
dentins  tamen,  et  cltm  au(q0«.  Sio 
Virgilias  in  migas  repetit,  qood  non 
semel  diciL)  In  Mss.  et  edd.  Tett  Sic 
et  Ftf^ui  tn  nuffut  repetit,  q,  d.  s. 
Forte  litteraB  hsBO  sign.  Quts  dixU  tu- 
pira),  D. 

37  Cdaphit  tuber  ett  totumcapuil 
Tuber  est  genas  oibi,  oollectom  ex  to- 
raentibas,et  quasi  pnegnantibns  arenis. 
Plas  antem  hic,  qoam  sopra   dixit. 


Snpra  enim  dixit,  Plutquingentot  coto' 
phot  infregit  mihi;  hic  Tero,  eolaphie- 
tuber  ett  totum  caput,  D. 

Colaphit  tuber  ett  totum  csput}  Ca- 
pnt  ex  Gontioniaoolaphis  perinde  acta- 
ber  taberibas  plenam  est.  R.  D. 

38  Etiom  insuper  defrudet]  Au^nsic 
apta  lenoni  OTaro.  nam  honestior  per- 
sona  non  hnnc  ordioem  faoeret.  D^tu^ 
det]  Frande  dedpiat.  Nut^amabeo'} 
Hoc  dictom  Tim  habet  oomminantis : 
nisi  illad  cnm  contemto  sosoeperit  Sy» 
ros.  Ut  lubetl  NegUgenter  serTHf  re- 
spondet,  ot  rogetnr  a  lenone.  D. 

Intuper  de/rudatf]  Postqoam  Ter- 
berarit,  etiam  frandem  fecit?  (facit, 
Z.)  E. 

Veterrimns  nostar  omn  tribas  aliin 
Defrudet,  Sio  et  RiTil  Fabrioiiqao 
oodd.  Hocplacet  B. 

39  Num^utdvti,9utnaiwm^..HsBo 
estplena  locutio.  Numquid  iM,..desi- 
derat  sapplemeutom.  et  hoo.ali  dicto 
discedentes  solent.  Qutn,  iuino«  qnare 
non,  sigoificaL  Imo  hercte  hoc  quaao, 
Syre;  utut  hae  tunt  facta]  Ipse  sibi 
satisfacit.  Utut  enim, .  qnoquo  modo 
significat,  diverticolam  ad  preoes  fii- 
oiens.  D. 

40  Pctiut,  quam  litet  «iguor]  .Qoi» 
dixerat  iBschinus,  Nunc  vide  utmm  vie^ 
argentum  accipere,  an  causam  meditarp 
tuam,  D. 

Utut  hec  sunt]  Id  est,  postqnam 
hsBo  sont  facta,  qoia  Terberatos  snm, 
petp  mihi  reddatar  qoanti  ^stemta.  £. 

Alii  ada  pro  facta,  Param  inter- 
est.  B. 

41  Meum  mihi  rcd<iaiur]  Sortem». 
qoam  solam  sopra  recusabat.  £t  ora.- 


7C 


ADELPHOBUM 


Scio  te  noB  usum  antebac  amicitia  mea : 
Memorem  me  dices  esse  et  gratom.    Sy.  Sednlo 
Faciam.  sed  Ctesiphonem  video :  leetus  est 
De  amica.    Sa.  Quid,  quod  teoro?     Sy.  Paulisper 
mane. 


ACT.  IL    SCENA  III. 


CTBSIPHO.  SYBUS; 

ABS  quivis  homine,  cum  est  opus^  beneficium  acci-r 
pere  gaudeas. 


iorie :  non  eiiim  quanti  em»  dixit :  eed 
inTidiose,  Mmtm  mihi  reddat.  SdUem\ 
ri  9^vm.  Natam  eet  »ntem  t  oaj^ 
tiirie  9aU«m,  qni  oihil  alind  pneter  Uh 
fotem  a  Tictore  petont.  D. 

4%  Scio  non  U  usum  antehae  omicUia 
maal  Fiyarm  t^ima^nta,^  qoam  osten- 
dit,  se  fidoliter  promittere,  qnod  pro- 
mittit,  Virg.  ^n.  III.  60«.— «cip  me 
Ikmais  $  elaanlm  umun,  et  beUo  Jhaeot 
Jateor  petiim  penatet,  D. 

Seio  te  non  utumj  Ma.  R.  et  V.  C. 
SeioUnonetttueitm,  L. 

Molti,  Sdo  u  nm  ette  umm.  Sed 
nelios  eollooat  ood.  Academioos,  &io 
n6n  U  eate  tuum,  B. 

43  Memorem  me  dicet']  Figomte  est 
induoCa promissio  pnemiomm.  Bt  bene 
vtmmqne  namt.  Nam  non  continoo 
qoi  memor  eat,  etiam  gralaa  cat.  Memor 
enim  eat,  qoi  apod  se  meminit.  GnUut 
qoi  meroit  faoo  nomine  rooari,  dom 
▼icem  reddit.  Nam  molti  aant  me- 
moret,  ingrati  tamen.  Sedulofadam'} 
Sio  promittit^  ot  nibil  aoa  intereue  cre- 
dator.  SeduUq  De  indoatria,  sme  do- 
lo.  D. 

Seduio  faeiam']  Sine  dolo :  menda- 
cait  Toleoa  lenonem  decipere.  B. 

44  SedCtetiphonemvideo]  AdventOR 
in  proaoeniom  penonarom  qoom  oon- 
Mlto  eonutio  iingantor  a  poeta»  Un- 


qoam  soperTeniant  aSia  rebasinm»- 
dio  potitis,  qoa  ipflan»  inlerTeBta 
finiantor.  Miretamen,  qoodqoasieK 
argomento  sit,  nt  fotori  actos  soi,  ante 
qoam  loqoi  incipiant,  describantor, 
I^rtuf  ttt  de  onuca]  Hoo  lentios  ei 
sommisse.  D. 

45  Quid,  guod  U  cro^  Deest  ogt» 
seo  deest  ego  (eit  Z.)  Quod  U  oro. 
Aot  n  quid,  aot  propter  ^uod,  sobintel- 
ligimos :  nt  sit,  qaid  mibi  non  respon- 
des  de  eo»  propter  qood  te  oro :  aot  si 
qnid  te  oro  ?  et  qaam  bene  fitftidiosom 
lenonem  facit  S^ros,  ot  optans  ille  des- 
perando  Tiginti  nunas  accipiat.  Nam 
et  sopra  oon  intendenti  dicit  totiens  in 
nuo  sensa  hoo  idem  Sjros  de  amioa. 
Potest  hoo  interrogatiTe  pronanoia* 
ri.  D. 

1  Abt  quivit  honune,  quum  ett  oput, 
bene/icium  aedpere  gaudeas]  In  hao 
scena  gratiamm  actio  est  ex  persona 
ejos  qoi  prsstitit,  et  ejos  coi  pnestilam 
est,  et  ex  ipsias  pretii  (premii  Ms.  B« 
eom  edd.  T«tt.  ante  R«  Stephanom) 
qoantitate.  Nam  omne  qood  geritoTi^ 
aat  in  rebos  est,  aot  io  personis,  ant  in 
attribatis  (Ms.  et  edd.  TOtt.  trUfutit) 
eoram.  Abt  quivit  homine']  Bene  sio' 
ccepit  dictnms,  Ofraterl  frater!  Bl 
qui  secondom  rvgalam  dixit :  qoia  di' 
Gmaa  quibut,  o«tei[om  a  qoo»  fuit  &citf 


ACT.  H.  8CBNA  IIL 


77 


yemm  enim  yero  id  4w&twi  Jwa^  si,  quem  aoqnomVt 

faceie^  is  benefacit. 
O  frfiterl  firater  1  qnid  ego  tnmc.te  laademT  safui  cerfd 

sdo; 
Nanqnam  ita  magnifice  qnicqnam  dicam^  id  Tiitiis  qnin 

SQperet  toa* 
Itaqae  nnam  hanc  rem  me  jbtabere  prsDter  alios  pracir 

paam  arbitror,  5 


£t  inoerte dittliietio  wt: 
qwum  ut  €fm  oecxpen  heMfidim^  Vel 
fium  ftM^^Ssw»  ot  opMf  •  Hpo  Tetns 
ettyillndoomnoniter.  D. 

Ab9  fMi  AomiiM]  Ctecipho  goadot 
▼ebeme&tery  qnod  rapt»  eit  meretriz. 
et  eet  ontio  exnlteotif..  ^6f  fttsvii] 
Fh»,  abs  qooTit.  S* 

%  Id  demum  j%aM£\  Osteodit  pliu 
e«e  qood  jovat  qoam  gudion.  h 
/ad<]  Bam  ioiNuidieiidom  eet^bis  xnr 
mero.  D, 
Etn  Feeni  DoDetaa,  liber  Bemb.  Viot* 
et  Deoort  babent  Lindonbr.  leotionem 
wi  quna  mfum*tt  focert^  t.  ft./.  leotio 
^ameiiy  qoam  Faeniaa  edldil^  n  ipUKm 
it^umCtt  benefaetrej  it  faeitf  legiboa 
lingnm  oonTenientior  eeaeTidetnr»  prm» 
fertim  eom  Lindenbrogii  Doofitoa  baod 
dobie  eondem  ait  aocatoa.  Cmtemm 
leetio  osteramm  FlMmi  Bentieiiqae 
oodd.  qoa  bene  geminatort  roote  a 
Bentlejo  repodiator,  2S. 

Ftfrum  enimvero]  Hia  portioolia  ita 
janetia  raro  otitnrCioero,MBpe8allaet. 
ot  liTioa.  SalL  in  Calil.  o.  2«  fMram 
eiKMivero  ic<2«flMimnitAt  mofreolfue/rui 
oniflia  mdetuT,  abi  ▼.  Cort.  R.  D. 

3  Ofrater!  fraterf]  Viig.  JEti,  X, 
600.  etfratrtMiie  detertfnder,  Unom 
relatam  est  ad  appellationem :  alterom 
fd  laadem.  £t  aabdiatingaeadam»  ot 
Tideator  qomiTiaie»  qoid  oltra  dioeret» 
et  plos  iBTenire  ao  non  potoisse»  qoam 
fiater,  Quid  tge  mmo  te  ioudsm] 
Quidy  propter  qoid.  et  nune  te,  tm 
tkana-iAf  additam  est  de  soperfloo. 
Ut,  JEn.IV.265,^ttt  mtne  Cartiu^ 
finif  oKc  fimdamenta  bcm  f  Qaid  tg$ 
mne  te  laudemfl    Qoia  laas».gflBns 


oat»  qaod  non  adb]botar,idai  da- 
bim  rei»  Quid  ego  mme  ie  kmdem  1] 
Pislingliendanu  i^iid  aotam*  pro  od 
^(fimeeb^HidZ.).  B. 
.  Ofreterljiaterl}  'AfoMrAiwic.  El 
eat  sensoa:  fionifii  nemtni  nu^ts  ttit 
fratrtm  fviMsipem  ortnim  moutumnMity 
qoani  n&bi.    Qood  Tero  ait,  hsflum 

nemo»fteom.  .Hm 
qoam  pimsonto  dixH  firatre»  omn  absena 
ait.  Deniqoe  poitea  a  8710  qowrit,  abi 
iit.  £. 

Nonn|dli  oodd.  boni  ooDocant  sio» 
^juid  tgetSnune laudtmf  Ad digitos sl 
^gas,  nibil  intereat;  ai  ad  anrem  ot 
IMeentOal,  nonpemm.  B. 

4  I^tnjuam'.  ita  magn^']  Deest 
qued  i  nt  sit»  qnod  nanqaam  ita  mag^ni- 
-fico. :  Doplexeaasa  est  onuttendm  lan» 
dis,  si  res  ant  nimiom  mala  est»  aot 
nimiom  boim.  JUoirtttt  fuin  tnperet 
tuo]  Bonavif^fa^.  virtu«tttapotia% 
qaamtu.  D. 

h  Uaiput  ttnom  heme  ftm  me  he^bere\ 
Jtaque  et  aabjonotiTam  potest  esse^ 
mediasyUaba  oerTeptat  at  pnBpoaiti- 
Tom,  prodoetn  eadem  syllaba,  ot  dt 
Uague,  D. 

Ut  sensos  oonstet,  neoad  Donati  eon» 
tortam  inteipretationem  Ingere  oogaris» 
ofiii  mnta  in  oiiaf.  Nam  jmeter  oliaf 
eatpim  aliis  rebos,  at  And.  1. 1, 31. 95. 
egrtgit  prmer  c«t»ra;  pr«ter  e^eterof 
hana^  Sensns  eidm  liio  est,  bano 
unam  rem  pneter  c«t*as  a  finftnna 
prsDoipaam  babeo»  qnod  nemioifrater 
omnitins  bonis  aitibas  ornatiiMr  oont»- 
gerit.  B. 
Fr^VuaaiS  iVim^Mttimdioitarqiiod 


78 


ADELPHORUM 


Fratrem  homini  nemim  cMe  primamm  artimn  mi^ 

principem. 
S.  OCtesipho!   C.  OSyre!  iEschinns  ubi  est?  S.  EI- 

lum,  te  exspectat  domi.    C.  Hem ! 
S.  Qnid  est?    C.  Qnid  sit?  illins  opera,  Syre^  nnnc 

vivo.  festivnm  capnt ! 


IIO&  «ft  oommQiie  onm  «1118.  lAw,  XLII. 
ISl.  abi  r.  Doker.  R.  D. 

6  Fratrm}  Nove  dixit  onam  rem 
yWumii.  Sod  egp  piito  JFivtreni  non 
sob«UstiiigaondiUD,  led  legendom  oon- 
tezte  niqae  ad  prmcipem,  Nam  sl 
djBtinxerif  fratrem,  erit  bii,  nt  arbi- 
tror.  anbandiendom»  et  anpra  et  in- 
fira.  Qnod  Bifratrem  inferioribna  jnnx- 
eris,  et  cnm  admiratione  pronaneiabi- 
tnr,  et  snbandietnr  quam  mihu  Hano 
aane  loontionem  soire  debemns,prop- 
ter  peraonam  elaboratam.  •  Nam  nimi- 
nm  gandet,  et  nuticna  adolefoena  est, 
qni  landare  oonatnr  JEsohinnm :  qnaju 
titnbana,  et  pene  balbatiens.  Homuii 
nemim]  No? e  anribns  nostris,  sed  ve- 
temm  consnetndine  loootns  est.  Nam 
qunm  nemini,  hominem  significet :  qnid 
opos  fnit  dioere,  homim  neminii  Sed 
nt  diximns,  fignra  est  l^aXffptiq  (nnm 
forte  cnm  Engraphio,  qni  hnno  loonm 
oompilasse  Tidetar,  legendom  vXsota^- 
/14^?  Z.).  D. 

Frotrsm  ftomiiu]  V»  C.  Frotrmi  Ao- 

Volgo  nemxnm.  Sed  placet  Bembi- 
ni  et  aliomm  oodd.  fismtni.  Sio  Heo. 
m.  1, 1.  et  aiibi,  homo  nemo.  B. 
•  Primanm  artium  magii  prtneqwm.] 
Videtarintelligere  ArtemAmandi.  Li- 
nacer  Lib.  VI.  loontionem  hano  Helle- 
-nismnm  infinitm  orationis  yooat,  cnjaa 
«ensns  sit^atrm  talem,  ut  nemo  homo 
tit  moigisprtncspf  pnmonm  orttum.  W. 

Fratrem  homininiemuitetsepTimamBmf 
&o.]  I.  e.  nemini  firatrem  obtigisse 
prcstantiorem  eximiis  virtntibns.  Ne^ 
mo  homo  per  pleonasmnm  jangitnr  nt  in 
HecIII.l.  1.  ilrfesdioitvirtntes;  prse- 
«essit  enim  virtui  q[uin  euperet  tua.  R.D. 

7  0  Cttsip^ /]  MireooBpitjgandiam 
signiiioans,  0  Ctet^ho!  O  Syref]  lUe 


nt  gandens :  liio,  nt  qni  non  prsBriderit, 
Odicit.^  OSyre,JEtehinmubiest]Be- 
ne  sUtim  de  illo,  cni  agebat  gratias, 
loqoi  coepit  EUum]  Bcce  illom :  toI 
pronomen  est,  rel  adrerbinm  demon- 
strantis.  Alii  interrogative  legont: 
nt  sit  ellum  didi  9  te  exspectat  domi, 
nt  sit  elhun  pronomen,  id  est,  t/lum. 
Nam  et  tUum,  et  eUum,  et  ottum  vete- 
res  dixemnt.  Domt]  Adrerbiam  est 
in  loco.  Heml]  Interjectio  est  ]i&- 
tantis.  D. 

8.  Qutdsit/]  Deest,9U«rti^  sedest 
admirantis  magis,  qnam  interrogantis. 
JUtui  opera]  Dicendo  opera,  et  corpo- 
renm  laborem  .^chini  ostendit,  etre- 
ligionem.  nt,  ^.  VU.  331,  hune  mi- 
hi  da  proprium,  mrgo  sate  Nocte,  labo- 
rem,  Hane  operam*  Hano  religionem 
ait :  nt,  Georg.  I.  338,  — •  onnua  ma^- 
n«  Sacra  refer  Cereri  Uetis  op&atus  m 
herhis,  J(itus  opera,  Sjfre,  nune  vioo] 
O  miram  amplificationem  beneficii.  non 
dixit,  lUins  opera  amioam  habeo :  sed 
qnod  satis  grare,  et  satis  amatoriam, 
lUius  opera  nune  vtop,  inquit.  Festioum 
eaputf]  Hnio  oontrarins  sensns  est, 
ndtcttiumOE^.  Alii  pntant,/erttvum 
eaput,  non  iEscliini  inteUigendam,  sed 
ontionis,  qnam  habet  Ctesipho,  agens 
gratiasfintri.  Ita  in  Ennocho,  quam 
venustel  quod  dedit  principium  adve- 
niens !  ■  Qaod  si  est,  nihil  poiest  snpra 
hanolandatiouem :  nam  sapra  hoo  fiic- 
tnm  erit  acdpiendam.  sed  moie :  nam 
eoput  JEtehini  (adde  inteUigo,  qnod  est 
in  Ms.  B.  et  edd.  ▼ett  ant lege,  sedma- 
lo  nunc  caput  JEtchwd  Z.)  id  est,  ip- 
snm  ^Sschinnm,  nt  in  toto  pars  sit  per 
ovnMioxyHr :  in  qna  fignn  et  pan  pr& 
toto  ponenda  est,  qo»  ant  eminet  ex 
toto,  ant  majoris  pretii  est  ad  idqaoc^ 
agitnr. «  Quod  ipBom  sicesse  obserra- 


ACT.  11.  SGENA  III. 


79 


Qui  ofnmia  ^i  postputaTit  esse  pras  meo  commddo : 
Maledicta»  famam,  meum  amorem,  et  peccatom  in  se 

traBStolit.  10 

Nihil  pote  supra.  sed  quidnam  ?  foris  crepnit.   S.  Ma* 

ne,  mane !  ipse  exit  foras. 


ACT.  II.  SCENA  IV. 

iBSOHINUS.  SANNIO.  CTESIPHO.  SYRUS. 

UBI  est  ille  sacrilegos  ?    Sa.  Men'  qnsDritl  nnm  qnid- 
nam  effert  ?  occidi ! 


tum  a  bonif  aaotoffibas,  a  ezomplft 
oiMxSo^  penitiu  coniidenn  itadef , 
inTenies.  D. 

9  Qianomnta]  AdmiimtiTe^m:  et 
sic  prononciandam  quin,  tS  rAflXjuir 
nsqne  ad  fndUdieta,  famam.  Pra  meo 
eommodo]  Idest,  mei  oommodi  compa- 
xatione:  atinBonaoho,  hic  igoiUum 
eowtemtifrdB  me,  idest,mei  oompaim- 
tione.  D. 

Pro  qui  Tolgari,  et  gutn,  qaod  babet 
Donat.  Bemb.  Yatio.  et  aUi  antiqni, 
lege  plenias  Tersos  oaota  ^utne.  Et 
pro«  in  Tersa  seq.  lege  nete.  B. 

Quine']  lUadns  Tidetor  abandareat 
apod  HoraL  Serm.  1. 10.  21.  ^utMpu- 
tetis,  &c  abi  t.  BentleL  R.  D. 

Onmia  lOn  poaputare  pnt  alterius 
commodol  Id  mgnificat,  omnia  dncere 
postpooendaalterias  oommodo.  in  Hee. 
m.  5.  33.  R.  D. 

10  Maledieta,famam']  MaUdieta,  ant 
knonis  (aut  Micionis,  Ms.  B.  et  edd. 
▼ett  ante  R.  Stephanam),  aat  Demem: 
Famam  aatem,  popoii.  Nam  si  aliter 
aoceperis,  idem  maledictam  Tidebitar 
et  (ae  Z.)  mala  fima.  Meum  amorem, 
et  peecatum']  De  rapienda  meretrioe, 
ot  amanda.  Meum  amorem,  et  pecea- 
tum]  Qonm  dixuset  omuia,  dao  tan- 
tnm  intaUt,  maledicta  et  famam :  nt, 
'Mn.  IV.  558.  Omnta  Mereurio  nmtlit, 
noctmqa»  eolUfremq}!».    Bt  )ioo,  at  sit 


defectns  qnidam  intelUgendas  ex  affee- 
ta  gratias  agentis.  J»  se  trantfvitl] 
Pnlchra  raf«0«f  tH),qaa  erratnra  est  Soi- 
trata  drca  2Bschioani,  qoamadmodam 
jam  erraTit  Demea,  eo  qaod  ab  iUo 
credidit  amari  meretrioem.  D. 

Famam]  I.  e.  infamiam.  HvBafama 
in  ntramqae  partem  didtar.  R.  D. 

11  M&a  poU  jujmt.]  *EXXfi^  per 
admiimlionem  est:  sabaadiendnm  est 
enim  tcI  ee»e,  Tel  dtct.  Ut  pote  pro 
poHii,  et  (ttt  Z.)  m<^pro  mag^  rS  i^- 
oXcfAS.  Sed  quidnamf  forit  ertpuit} 
Resonoit :  vt  deerepiti  dioti  snnt  olar 
mosi  senes.  Forit  singalaris  nnmerl, 
nominatiTi  oasns.  Mane]  Mane,  gan« 
dentis  est  hoo  dictam»  non  operiri  ja« 
bentis.  D. 

NihU  tupra  pou]  Ms.  R.  et  V.  C. 
mhUtuprapotettf  quidnam.  L. 

Omnes  nostri  nil  tupra  potett.  Leg. 
ml  tdpra  pote.  Alu  pro  quidnam  ha- 
bent  ^tinam.  Nostri  pleriqne  omit- 
tnnt  ted.  Bgo  uprimis  aceentns  can- 
sa  legendnm  esse  censeo,  nti  i6pra  pe- 
te,namquidforiscrepuitf  Certe  nom 
quit  eleganter  ponitnr  pro  futinom. 
Yirg.  Georg.  lY.  445.  Cf.  noster  Phor- 
mio.  1,  4,  S3.  T.  1, 5.  B. 

1  Ubi  iUe  ett  lacriUgus?]  Mire  JE- 
sohmns  senrat  adTorsns  lenonem  saper- 
biam,  qaa  oatenditar  tantoesse  aUenor 
ab  amoribiit  meretriob,  qaaato  aoda- 


80 


ADELPBORUM 


Nil  video.    JE.  Ebem,  o][ip<»ti]iie :  te  ipsom  qdasro: 

qiiid  fit/  Ctesipho  ? 
In  tato  est  omnis  res :  omitte  vero  tristitibm  tnam. 
C.  Ego  illam  hercle  vero  omitto;  qni  qnidem  te  habeiam 

fratrem:  o  mi  iEschine^ 
O  mi  germane :  ah  vereor  coram  in  os  te  laudare  amplins^ 

qosMtioiuf,  quidjitr\  Qoidigitiir^Iiide 
ft  TerUf  sie  ^,  ooirige  iti,  ite  ^  i>»- 
mes  intubditis:  jam  nunc  bjec  tria 
rillHUM  PBCTBR  natubam:  o  nob- 

TBb!  QUIDFIT?  QVIDAOITUB?  Soilt 

TerlMtDemeflB^  ioin  t.  5, 3.).  D. 
Pro  ^iMBrtto  probo  optiaionmi  oodd, 

MUCTOm  B» 

Ehem  cpp,"]  Non  potest  andiTiflfe 
Samiio,  q^to  cam  ihtoe  loqiiebetiir& 
flohiaQf,  qvd,  qnod  infra  ne  CeothanB 
qnidem  de  fratre  dieere  Tolnit,  malto 
minnf  omnem  rem  prodidiflfet  Saimio- 
ni.  Bnm  qnidem  egrediejDf  ftatim  ?  i- 
detnr  animadTeitiffey  sed  longiof  ab* 
eflfe,  qoam  nt  fermonem  pofsetinldli* 
gere;  nec,  ubi  Sannio  loqoi  inoipit, 
quidqnam  dioiti  e  qno,  inteUeziffe  enm 
ranf  appareret*  S. 

3  Jn  tuto  ert  omnit  res]  Qoafiania» 
tori,  omne  dizit  negotiam  de  amicB. 
An  omnti  m,  et  lenonif  Jnrginm,  et  mf» 
pioio|»atrif  DemeiB?  OmiUevero']  Fe^ 
ro,  abondat:  antoorreptiTomeftyjam* 
dndnm  non  omittentif .  TVistttiam  tUf 
am}  Sio  dixit,  qoaai  nimiam.  D. 

4  ^l^  iUam  herele  vero  omUte]  Ap- 
paret  non  nnnc  primnm  dlciCtefiphoni 
ab  ^.ohino,  omittevero  triititiam  tu* 
am:  nec  nnno  primnm  tiefponfam^  emit- 
io:  et  ideo  additom  eft,  Hereitefo, 
qiua  nnno  demnm  data  eft  plena  feon- 
ritaf.  <2tti  qiddem  te  habeam  firatremj 
Acaendnmtc,  D, 

Ego iUamhercUi]  BCf.  R./acik.  h. 

5  O  mi  germanel]  Mi,  meia:  fed 
TocatiTO  dixit  qaftt.  Coram  ln  ei  tf 
ioiuiarf  omplttti]  Goram,  adipfamper- 
tinet  qoem  laadat,  et  ad  eotf  qai  midi- 
ont:  in  01,  adipfamqoilaadatnr.  Nam 
toram  iaudat,  qoi  non  taoet  apnd  aliof» 
et  hoc  agitnon  per  epiftolun,  fod  ipfe 
pnMeni.    Jn  oi,  qni  apod  ipa om  loqoi- 


Mene  quteritf  num 
pndnameffert]  SperatnnnclenofiBali-' 
qnid  aoceptaram  propter  oooTicinm.  nt 
alibiy  mtfiii  viginti  tu  iUum  emitti,  qum 
ret  iibi  vertat  maie.  Argenti  tantumtibi 
dabUur,  Bt  Tideqaanti  fkciatlenoprfs 
kicro  injnriam  («t  «idf,  ^Mantum  ferat 
Uno  pro  luero  ig^uriam,  Mf .  B.  et  edd. 
ante  R.  Stephannm),  qui  fe  facrilegi 
nomine  fignifioari  non  folnm  non  dolet, 
aed  etiam  eopit.  Oportet  aniem  mm) 
fucrtt,  oumqnadam  gefticalalione  et 
inbfaltatione  fperantu  lenonif ,  ad  hoc 
ie  quKri  nt  aoeipiat,  pronunoiare.  D. 

UbiiUeett]  Redienfdomum  Aohi-» 
nnf  iimnlato  furore  procedit,  ut  illo 
{iUe,  f.  UnoZ.)  metulibenter  aocipiat, 
quioqaid  alfertur.  Num  quidnam]  Mo- 
fem  ezpresfit'  aTari  lenonif«  nti  lioet 
andierit  minaf ,  ooalof  tamen  intenderit 
in  mannm  debitoris.  B. 

^ttm  pudnam  effert  f]  V.  Caffert.  L. 
^  Volgo  mm;  fed  plaoet  Bembini  me, 
une  interrogatione.  Non  enim  dnbitat, 
nndito  faorilegi  nomine,  qnin  ipfo  ^ot»- 
ratar.  Of.  Ban.  t.  6, 5.  B. 
•  9  Oeeidil  nihU  video.]  Ocddi,  non 
quia  sacrilegafl  dictaa  cft,  fed  qaia  ni« 
hil  «001101.  et  fimnl  gef fom  oonfiderm 
loqnentif  ez  teri>if.  Oeeidi!  nihilvi'' 
deoj  Mire  hoo  Torbo  apparet  in  Tolta 
lenonif  et  fpem  mortuam^  etextinctam 
gandiam.  Nam  et  apta  cft  IXXii^ichec 
dicentif :  Ooddi!  rakU  video,  neqae 
enim  addidlt  pnferri,  ant  qnid  tale. 
£Aem/]  Xnteijeotio  repentinm  rei.  Op» 
pertune,  U  iptum  qtuento]  'Ao^tw. 
deest  vsniiSB;  non  enim  sequenti  nec^- 
tar.  Quid  fit,  Ctet^hoT]  Quid  fit^ 
hlandam  iaitiam  est.  non  enim  nnnq  in- 
terrogat,  qnam  ipse  dioat,  tn  tuto  eit 
emmi  ret,  aic  ipse  mox  in  fnbditu,  jom 
MNicib«eiHa,  addidit  pnBtornatanan 


ACT.  II.  SCENA  IV. 


81 


Ne  id,  assentandi  magiB,  quam  qudd  habeam  grataiBy 

facere  existomes.  6 

JE.  Age  inepte,  quasi  nmic  non  norimns  nos  inter  nos, 

Ctesipho. 
Hoc  mi  dolet,  nOs  pasne  sero  scisse,  et  paene  in  emn  locmn 
Bedisse^  nt  si  omnes  cuperent,  nihil  tibi  possent  auxi- 

liarier. 
C.  Pudebat.  M.  Ah,  stultitia'st  istsdc,  non  pudor ;  tam 

ob  parvolam  10 


tar,qaeaioollaiidat.  Laudart  amfXiut] 
QaialaiidaYit.  D. 

Veretrr]  VeheoieDter  confniidorpra»- 
sente  te  aliqaid  laadis  dioere»  iie  magia 
aMentandi,  id  eiit,  adaludi  gratia  Aicere 
Tidear  *  (Haod  dobie  excidit,  fuofn 
quod  habeam  gratum.  Z.)  E. 

Jn  os  laudare']  L  e.  pnesentem  laa- 
dare  Laotant.  III.  14.  os  svpe  dicitar 
de  conspecta.  t.  not.  ad  Heaat.  ill.  3. 
11.  R,D. 

6  Neidasmtandt]  Antiqaa  iXMi4<<» 
deest  enim  eausa.  Aumiandi]  Adu- 
landi.  Et  atram  deest  cauaa,  an  ad  ip- 
sam  litem  (Ab  ^na  lite,  edd.  rett.  Sed 
rectias  corrigit  Bentleias,  an  ahwlute 
Z.)  sicdicitar?  Nfidaisml»ndt]Spec- 
ta,  si  nonrasticas  adolescensest,  etpa- 
rissima  simplidtatis,  adeo  at  etiam 
▼elle  (ttt  et  eum  velit  Z.)  landare  fra- 
trem  nimio  padore  non  possit,  hoc  solo 
qaia  prseseos  est,  qoam  illam  nimiam 
laadarit  absentem.  Quam  quod  habe' 
am  ^nitum]  Varie:  noo  eaim  intalit, 
qaas  gratias  agenti  (quam  gratiasagen^ 
di  Z.)  Quod]  Qnia.  D. 

Qumritar,  annon  rectiaB  legatar  of- 
mdandof  Sed  codd.  et  magistris  hoo 
eoncedamos.  Geteram  pro  Talgari 
quod  reseribe  ^uo  Bembini.  B. 

Amatd^di]  Sapplendnm  causa  Tel 
^rofia,  qnod  ssBpo  per  ellipsin  omitti- 
tar.  Cie.  de  Nat  Deor.  I.  21.  abi  ▼. 
DaTis.  liT.  XXXI.  If .  Eodem  mo- 
do  Grssei  htua  omittant.  R.  D. 

Qua  haheam  ^ratum]  I.  e.  qao  mxhi 
gratam  et  jacvndam  sit  Plaat.  Trucal. 
II.  7. 56.  Gic.  Toso.  qoMt  V.  15.  R.  P. 

VOL.  II. 


7  Age  Uufite]  Non  est  injaria,  qaia 
•t  miyor  firater  est,  et  blandadictaras.D. 

Age  inepte]  Gtesipho,  inqnit,  stol- 
tam  est  qaod  Jandare  desideras,  qaasi 
nostros  animos  nesciamos.  E. 

8  Hoe  mtht  dolet]  tS  liuma-fAM  mi- 
/it  delet,  pTo  doleo.  £t  dolet  bis  sabaa- 
diendam  est  Et  pene  in  eum  locum 
rediste]  Insinaatio  beueficii  ex  pericn- 
lo  etdifflcoltate  (  e»  periculo  difficulto' 
tis  Ms.  B.  et  edd.  Tett)  ob  tempos.  D. 

In  Terbis  nes  rediisae  in  eum  locum 
omniao  desideratar  rem,  at  Ileaat  11, 
5, 118.  Rem  atique  habent  edd.  Tett. 
et  tres  oodd.  Igitnr  repone,  hoc  mihi 
doletpnospa^seroseftse,  etineumr£m 
loeum.  Illnd  sere  est  Nimis  sero,  at 
ssBpeapadnostrometPlautam.  B. 

9  Ut  si  omnes  cuperent]  Non,  si  ego 
tantummodo,  aliis  adrersantibns.  D. 

NihU  tibipossent]  Qaoniam  aliipael- 
lam  leno  renderet :  et  tibi  nallam  pos- 
setaaxiliom  ferri.  £. 

Recte  codd.  oam  edd.  Tott.  tibi  niL 
Nam  Anapaestas  saarior  est  bio  dao- 
tjlo ;  et  tibi  in  iotn  esse  debet.  B, 

10  Pudebat.]  Deest/ateri.  StuUitia 
est  istae]  Hoo  scilicet  fateri  ei  (Hipc 
seUicet  celare  fratri  ei.  Aot,  hoc  scili" 
oet  nonfaterifratri  ei  Z.),  qoi  ipse  pa- 
tri  nunqaam  qaicqaam  oelaverit.  Tam 
obparvolamrem]  Ergo  diminatiTis  ad- 
jaagitar  tam  particala ;  etdeestperirv: 
sed  rS  sv^fjua-fjM  tacetur.  7am  ab  par- 
volam  rem]  Id  est,  meretricein.  Et 
bene  hio  dicit  .£schinas,  qoasi  qai  ma- 
jora  expertus  sit,  id  eit,  ritium  rirgi-- 
nis.  D. 


82 


ADELPHORUU 


Bem  pmne  ex  patria  1  tiurpe  dicta :  deos  qna&M  et  istse 

prohibeant. 
C.  PeccaTi.    JE.  Quid  ait  tandem  nobis  Saimio  1    Sr« 

Jam  milis  est 
M.  Ego  ad  foram  ibo,  ut  himc  absolvam :  ta  intro  ad 

illam,  Ctesipho. 
Sa.  Syre,  insta.    Sy.  Eamus:  namque  hic  properat  in 

Cypmm.    Sa.  Ne  tainqnidem:  14 

Qnamvisetiammaneootiosnshic.  SY;Ileddetar,netime. 


11  Pene  ex  piariaf]  Dtogljugert: 
qnia  aniatorea  oomioi  otto  comiDiiuuitiir 
patrism  se  desertoros,  at  ■mioas  se- 
qnaiitiir.  Pene  ex  pahia\  *A9otnmwtmi 
•v^fMo-fMu  x*f-  Menander  (ex  oon- 
jeetara  P.  Nannii  rescribeiidamy  Diphp- 
lut,  Vide  Prolognm,  vers.  6.)  mori  il- 
lam  Tolaisse  fingit:  Terentios  ftigere. 
Turps  dictu]  Te  fagere  scilioet :  et  de- 
est  Mt.  Ut  ittae  prohibeant]  Id  est, 
eziliom,  fagamqoe  patri».  D. 

Pane  ex  patria']  Si  enim  illa  disoe- 
deret  propter  parrom  pretiom,  pseneet 
to  amore  in  exiliom  pergeres.  £. 

Bembinos,  ptfftf  e  poiria.]  B. 

It  Peceam.]  Approbarit  ez  peri- 
onlo  magnitadinem  benefioii.  Quidatt 
tandem  mAit  Sanniof]  NMt,rSl^tm- 
^me-fAS  additom  est.  non  enim  nobis  in- 
telljgendom  est.  Jam  mitit  ett]  Qoia 
debaoohatas  est  sopra  leno,  jam  mitit 
estdizit  D. 

13  Ego  adfarum  ibo]  Tano  enim  in 
foro  d^  mensm  boriptora  magisy  qoam 
ex  arca  domoqoe,  rel  oista,  pecaniann- 
merabator.  Ut  hvne  abtolvam]  Id  est, 
at  Lonc,  reddito  iUi  pretio,  dimittam. 
Nam  Telat  ligati  snnt,  qoibas  debetor 
aliqaid.  Diountnr  etiam  tervi  (aot  dele 
tfrtfi,  qood  W.  placet;  aat  repooe  ipti 
Z.)  illi  tolvi,  qoi  qoom  debitores  po- 
Uorom  (Westerh.  edidit  pretianmyfn' 
erint,  peconiam  reddont  debitam.  £st 
ergo  abiolum,  a  me  soi?  am.  An  joca- 
tnr  in  tristitia  lenonis,  qtii  illom  com 
barba  lenonia,  et  moBSlo  Tolta  seqai(ar 
tanqoam  reos ?  7^t  i ntro ad  iUam,  Cte- 
tipho]  Bona  Ixxiol^f,  significans  Iseli- 


tlsm  potiondm  meretrieis.  D. 

Adfarvmibo]  Ibi  erant  tabemsB  ar- 
gentarim.  t.  in  Pborm.  Y.  7. 28.  etDo- 
nat.  ad  h.  I.  R.  D. 

Abtolvam]  iibnrfvsre  eleganter  pooi- 
tor  pro  solata  peconia  dimittere  r. 
Brisson.  de  rertior.  significaL  R.D. 

14  Syre,  tnjto.]  Jam  Sjrms,  aon  uC 
adjoTot,  sed  ot  instanter  a^ioTet,  roga- 
tor.  Eomus,  nattqaM  hk  praperat]  Hoo 
elamatSjros,  nt  benefieiom  oslendat: 
sane  (iamen  Z.)  ita  ot  rorsos  lenoMBi 
de  profeotiooe  absteireaf.  Ne  tamipA' 
dem]  A  leoone  ineonstanter  dieitor,  ut 
pertnrbatio  metoentis,  magnom  dam- 
nom  poesit  ostendere  (forle  leg.  Hae  a 
lenone  ineanttante  ita  dicUur,  ut  ptrtur- 
batio  metuentit  magnum  damnum  petiit 
oetendi.  Certe  hoe,  et  pottet  oitendi  ex- 
tat  in  Mss.  et  edd.  Tett.).  Ne  tam  qui- 
dem]  Tam  pro  tantiim.  an  tam  pro  to. 
msn^  et  deest,  dicos  me  properare,  ant 
propfrv :  at  sit  etiam  adTerbiom  bw- 
tantisyTel  consentientis.  D. 

Hie  praperat  Cyprvm]  Insollandi 
(tncttan«U  Z.)  modo  dictom,  qoo  leoo- 
*iii  omne  reddat.  Ecce  jam  benefioiom 
oipitesse.  £. 

Netamquidem]  Mibi  Tidetor  Sannio 
Telle  sigttificare,  senontam  properare 
in  Cjnpnun»  at  non  malit  ante  argentom 
cecipereproraptaFidicina.  Certehone 
sensum  hoc  looo  fiimantseqoentia.  Uo' 
de  reote  Fabrini :  ne  tam  fuidem,  ictlt- 
cet  prapero;  Tertitqoe :  Jo  non  ho  tanta 
fretta»  £dd.  Aoon jma et  TarTisiana,  ne 
tam  eite  quidem,  W. 

16  Quamvit  $tiam]  (Quomvii  repete 


ACT.  11.  St^ENA  IV. 


83 


Sa«  At  Qt  onme  reddat    Sy.  Omne  leddet ;  tace  modo^ 

ac  sequere  hac.    Sa.  Seqaor. 
C.  Keas,  heua,  Syre.    Sy.  Hem,  qnid  estt    C.  Obse- 

cro  hercle  hominem  istmn  impmissimom 
Qoam  primmn  absolvitote :  ne,  si  magis  irritatus  siet, . 
Aliqna  ad  patrem  hoc  permanet^  atqneego  tom  perpetuo 

perierim. 


Z.)  Fh>  Im  quantvm  oii.  CHtwrpmrtf- 
oola,  Qtmm  coiueiitieiitii  ■dYerbiimi, 
aa  eoDjiuetio?  qna  ngiiiiieat  etprope- 
rm  K,  et  non  in  lADtam,  vt  negKgM 
qnod  ribi  debetnr/  '  Maneo  otiona  kie] 
Hoe  sepantim  infereodam  est,  qiiasi 
pertiaadter  ■aserentem  lenonem  insta- 
toram  se  ezciamationem  *Taoere  deno- 
tetnr  (forte  aie  leg.  bic  MporolMi  tnfe- 
ftndMm  mt,  fuati  perUnaeitm^tmenntem 
Imonemtiutitoricm  teMelamatUmefaoere 
dmuutwr.)  Manao  &timu»hie\  Dizerat 
enim  frepero:  et  mrsam  eonaenserat 
in  Sjri  Torba,  propenim  m  dioentiik 
Beddedtr,  ne  tme'\  Qaod  desperaTorat 
leno,  Syri  ostendit  sermo.  D. 

Quamvif  stiam  moNM  otionit  Uo.] 
SensQS  eommodissimos  Tidetor  esse: 
qoanqoam  profecto  otiosos  fatarasrim, 
ri  liio  maneo,  i.  e.  qaanqnam  hic  ma- 
nendo  nihil  agere  possim»  qood  in  rem 
meom  rit ;  «ea,  qaamqaam  manrio  meo 
bio  loei»  nihil  mibi  afferat  emolamenti. 
Potest  etiam  Sjrncfajsis  io  Torbis  esae, 
|ta  explioanda :  etiam  manm  hie,  quam* 
«iiflCiofitf.  M. 

Quamvis.}  I.  e.  Talde,  admodom 
PlaaL  inPscod.  IV.  7.  79.  fuiimi»! 
fenix  ett*  lAr.  I.  4.  t.  GrmT.  ad  Ci- 
ocr.  de  Amicit  o.  26.  R.  D. 

t6  Ut  omne  reddat,\  Propter  Ulad 
qood  Sjras  dizerat,  dtridiiiMiyaos.  £t 
probatnm  est,  complBtamqoe  qood  ait, 
Cupide  aecipiat  faso*  £t  boo  ipaam, 
eom  trepida  et  Taltoosa  sapplieationo 
pronanciandam  est  faet  modo  ae  t^ 
pbtre  hael  ^^^  ^^  Sjmst  qaari  nnno 
lenonem  dooeat,  qnm  rit  ars  noo  per^ 
dendi.  £t  totam  eam  saperoilio  prm- 
stantu  magmim  beneiioiiui  dioit  So- 
fitfr]  Hoe  Terbo  (Zfoe  rc^oRio  Ms. 


H.)  leoo  satis  oommlligatns  ottendi- 
tor.  D. 

17  Heut!  heutt  Syre.\  £z  arga- 
Bwnto  est  ostendere,  qaantam  timeat 
Cteripbo  sseTom  patrem.  Heut!  heu»!} 
Voz  est  de  longinqao  reTocantis.  Ob- 
tecro  herde,  Aominsm  titum  imjmrisR- 
miim]  Satis  mansaete,  qaari  Unonem 
ant  Bon  posrit  mstioas,  aot  non  andeat 
dieere,  hominem  dizit  Ittum  impu- 
rifitmum]  ATarissimom,  et  totam  eam 
ezecratione  lenooit.  D. 

Hottinem  impurtnimtim]  Bf  riom  : 
nt  smpe  doooi.  £. 

Lege  ez  daobos  codd.  Obttero  her- 
ele  te,  hominem,  Alioqoi  claadicatTer- 
sos.  B. 

18  ^f ,  ri  mc^tf  irritotus  jtst]  Velot 
olamet  scilioet :  et  proprie  de  lenone, 
qaem  irxitari  dicit  ut  oanem.  Nam 
prniari,  proprie  oanes  dicantor.  La- 
dlias  de  littera  R.  Irritata  eanii  quod, 
homdquam,  plamut  (pjurtmoedd.  rett.) 
dietat.  Lenonem  aotem  timet  Cteripbo 
nt  rastidis,  at  sab  patre  doro,  at  ama- 
tor.  D. 

19  AUqua  ad  patrem  kpe  permanet'] 
Non  dicitqoid:  sed  nos  iotelfigimas 
raptom  paell»  rignificari.  AUqua  ad 
patrem  hoe  permanft]  Proprieseoretom 
latens  latici  comparatar,intra  tos  daa- 
som  ezisteoti :  qood,  qaum  effanditory 
manat.  Sio  et  alibi  de  committendis 
seoretis  loqoens,  plenut,  inqnitj  rima- 
rumfum:  hae  atque  Hlac  pei^uo.  At' 
que  ego  iune  perpetuo  periervn]  Qaari 
et  nano  se  periisse  sentiat,  sed  noo  per^ 
petuo.  D. 

AUqua]  Svpplendiiffl  vtoTri  rolumf. 
iUD. 


84 


ArELPHORUM 


Sy.  Non  fiet :  bono  animo  esto :  tu  cam  iHa  te  intus 
oblecta  interim,  20 

Et  lectulos  jube  stemi  nobis,  et  parari  caetera : 

Ego  jam  transactare  convortam  me  domam  cnm  obsonio. 

C.  Ita  quaeso :  quando  hoc  bene  successit,  hilarem  hunc 
sumamus  diem. 


ACT.  III.  SCENA  I. 

SpSTRATA.  CANTHARA. 

OBSECRO,  mea  nutrix,  quid  nunc  fiet?  C.  Quid  fiat 
rogas  ? 


20  NonJUt,  bono  animo  etfo]  Ut  illi 
libenlU  timor  est:  iU  Sjro  «erTilii 
GOD6deDtis.  Tu  eum  illa  te  mUu  ob- 
lecta]  Monliter  illa  dictam  est.  at,cfa- 
tume  illa  hodie  Pamphilof  et  (Phorm. 
1>  2,  84,  iUa  quidem  mea  er/t.  Tu  eum 
iUa  U  intut  oblecta^  Honeste  explica- 
Tit  torpe  dicta  (turpe  faetvm.  Ms.  B. 
et  edd.  Tett.).  D. 

Pro  Talgari  esto,  Bemb.  et  Bisilio. 
reote  faabent  M.  B. 

Sl  lEtleetulM  j\ibeitermnM\  Ser- 
vas.  *nihil  tsm  comioam  (wnnaait 
MOBxs^  tiuod  eit  etiam  comieum,  Z.). 
£t  Tide  at  totam  saperbe  sc  mtgnifice 
logaatar  Sjms.  D^, 

22  Convertam  ma  domum']  Conver- 
tam,  magnifice  diotam.Terbam  est  enim 
magni  moliminis  et  agminis  ingentis. 
Nam  convertere  se,  dicitor  qaem  pom- 
pa  prRcedit :  et  imperator  propriecon- 
Tertit  exeroitom.  £t  (ex  Ms.  H.)  faoo 
speotator,  ot  moribas  arrogantes  senri 
sint,qaam  Istantor.  D. 

23  Ita  ^iueao,  ^c.]  Volant  qnidam 
et  hano  Tersum  Sjri  personm  adjon- 
gendam:  sed  Ctesiphonis  Terba' esse, 
ex  sabditis  planom  est,  qaiim  dioiU 


hune  diem  fmtere  nimit  eupio,  ut  eetpi, 
perpetuum  in  Uttitia  degere.  D. 

Hilarem  hune  tumamut']  Cliaris.  Ub. 
2.  L. 

Recte  pro  hiiaTem  correxit  Palme- 
rias  hUare.  Nam  Charisias  p.  180. 
"  HUariter  ab  eo,  inqait,  qaod  est  hi- 
larit:  hilare  aotem  ab  hilarut.  Acron 
in  Terentii  Adelphos ;  obi  Terentios; 
hilare  hune  tumamut,  bqoit,  diem.  Sed 
et  Afranias  in  Sororibas:  nunc  te  dbtt' 
quentem  atque  hilaram,  vt  dixi,  prt^ 
at.**  Deinde  Plaotos  in  eadem  phrasi 
adTerbiom  osorpat  Epid.  1,  2,54.  £t- 
mut  intro  ad  te,  ut  hunc  hodie  diem  lo- 
eulente  Aoieamuf.  Hocaccedit,  qood 
antiqois  temporibos  semper  hUarut, 
onde  hilare,  dioebant ;  nonqoam  hUor 
m.  B. 

Hilarem  hunt  tumamut  diem]  Ree- 
tissime  Bentlei.  e  CharisioTeterigram- 
matico  emendat  Julare  hune  tumamut 
diem,  HUare  Teteres  dicebaot  pro  hi' 
lariter  ot  hUarut  pro  hilarit.  SuMnere 
est  consomere.  Plant  in  Pseod*  V. 
1. 23.  R.  D. 

1  Obtecro,  mea  ntttrtx]  H»c  soena 
(aot  eorrige  hae  tft  te^uent  tcena ;  aat 


ACT,  III.  SCENA  I. 


85 


Recteasdepol  spero.    S.  Modo  dolores^  mea  ta,  oc- 

cipiant  primiilimi. 
C.  Jam  nuiic  times»  qoasi  nunquam  afideriSf  nnnquam 

tute.pepercris. 


■tatiie«  anetori  hano  et  aeqneBieiii  fii- 
iaae  luain  «ceiNun.  Nam  nt  exipeetath 
ia  bao  seeiia  continetiir,  ita  Gete  nun" 
etitf,  et  planctus  Sottrala  in  lequenti 
Z.)  TragaediB  ordinem  aervat.  Nam 
IVagoDdja  in  tria  diTidiinr,  exspeota' 
tionem,  getta,  et  ezltnm.  Hio  ergo 
exspeotatio  est  in  Cretm  nnncio :  gesta, 
in  idanotB  Soetratss:  exitiu»  *(dbtin- 
gne  oam  Westerii.  Hie  ergo  eapecta» 
tioest:  in  Getti nunew,  geeta :  inplane-' 
tu  Sottratie,  exUta.  Laoonam  euim, 
cujna  nollnm  Testigiam  in  codd.  dioi* 
tar  reperiri,  primu  •omniaTit  R.  Ste- 
phauos,  nti  Tiri  ingeniom  fnit.  Z.)  06- 
lecro,  mea  tu  nutrix]  Hino  demonstra- 
tnr,  qni  sit  maiemns  affecins:  quam 
grata  in  dominoi  serTomm  fides  sit: 
eondemqoe  laborera  et  dolorem  esse 
ex  fidsis  et  veris  malia.  Ohsecro,  mea 
tu  nutrix}  Persome  antsuisTerbis,  ant 
aliomm  insinoantiir.  Ezsnts:  utnuno 
persona  SostFatss.  Es.  alienis :  nt  M- 
schini  persooa  ex  Micionis  oratione  ao 
Demese.  Olmero,  mea  tu  nutrit]  HSea 
pnno  pro  blandimento  ponitnr.  Quid 
nuneyiietf\  Imploratio  est  magis  trepio 
dantis,  quam  ignoratio  eiinlerrogatio. 
Namqne  illios  nuirix  esi,quippe  anion» 
la  est:  sed  sapiontior  nntrix  est,  qnam 
domina  sna.  Ipsum  etiam  quod  dicit» 
mi(nx,hoBorificnm  est  Ut,  .£n.  IV. 
634,  Annam,  eara  mihi  nutrix,  hue  sif « 
ti  soromn.  Sont  enim  nomina  ad  ali- 
qnid,  vid.  infra  HI.  4»  10,  qaibos  nos 
tamen  Teiimnsab  omnibus  appellari,  ot 
magiater,  medicue,  orator,  D. 

Oftaeero  mea  nutrix]  Heo  soena  ses- 
tns  habet  et  qnerelas,  quod  mulier  par- 
tnriat,  qnam  Aohinns  eompressit,  et 
hodie  non  Tenerit,  qnod  rapnerit  mere- 
tricem  fratri.  E. 

Vulgo  quidfiet  rogatf  Sed  meliores 
libiiTutd/iat  r.  B. 

S  Modo  deloret,  mea  tu,  ooeipiumt 


primttliim.]  ETidfloter  bie  modotem- 
poris  prsBsentis  adTorbinm  est.  Bt 
rarsos  mea  tu,  blandimentum  esi:  sine 
quo  non  progrsditar  oolloqninm  femi- 
■amm,  et  maxime  trepidantium.  Pry- 
muUua]  Initinm,etipsaorigodolonim, 
diminotiTe  demonstrata  est  Nonenim 
primttni,  sed  primulum  dicit  D. 

Dokret,  mea  tu,  ocdpiunt]  Mea  tu, 
haeo  pronomina  beneTolentiam  audien- 
tis  meroantor.  Primulum  Toro,  adTei^ 
bialiterait  E. 

Oceijmmtprimiulum]  Priso.Iib.  15.Ij. 

Tan.  Faber  Torba  modo prtmt^> 

lum,  ipsi  qnoque  Canthane  tribmenda 
pntat,  utiUod,mMtu,  sit  anoillse  re- 
blandientis  herse,  qose  aoie  dixerat 
mea  nutrix.  At  faUitor.  Nam  Ulod, 
mea  tu,  familiarios  est,  qoam  ot  a  ser» 
▼a  ad  Dominam  dicator.  Nam  toI  pa- 
jres  dicont  mea  tu,  vel  dignior  ad  iofe- 
riorem.  B. 

3  Jam  nune  ttmet,  quasi  nunquam^ 
affuerit,  nunquam  tute  pepereris.]  Doo* 
te  doo  proposoit,  qoibos  experientes 
scientesque  rernm  somns,  Tidem  et  pa- 
ti.  VirgUins  sio,  Mn»  II.  5, —  qum^ 
que  ipte  miterrima  vidi :  etquerumpart 
magnafui,  Tvte  antem  pro  tu :  «ro^- 
Mv  est,  qnod  *  recitatn.  Et  fiioit  (quod 
fi  reaeiacitatur,  faeit  edd.  Tett.)  tute, 
et  tutemet,  et  tutemetipte,  Nunqtum 
tute  paperertf]  Vide.  VftirafeiffwAt  do- 
loria:  nilul  mali  adhuo  aecoinm  est« 
et  jam  sio  torbator  Sostraia.  D. 

Timet]  FaeUe  Ulam  solaior  qoa  ti- 
ram  experta  sit,  ot  et  pepererit  ei  par« 
tnrienti  affnerit.  E. 

Nufujuam  tute  pepererit]  V.  C.  p«- 
periiti.  L. 

BleganiinsCod.  Petrensis,  quati  nut-^ 
quam  affuerit*  B. 

4dfiterit]  Sob.ParientUmi.  SicAnd. 
IV.  4.  3«. 
J»parittndoii2igiMitadfa«raai2tfrer«.  W» 


86 


ADELPflORUM 


S.  Miseram  me !  neiiiimein  habeo :  solaa  sumos :  Getn 

autem  hic  non  adest: 
Nec  qnem  ad  obstetricem  mittam,  nec  qui  arcessat 

iEschinxim.  5 

C.  Pol  is  quidem  jam  hic  aderit:  nam  nnnqnamnnnm 

intermittit  diem, 
Quin  semper  veniat.      S.    Solos  meamm  miseriarom 

est  remedinm, 
C.  E  re  nata  melius  fieri  haud  potuit»  quam  factum 

esty  hera: 


4  Miterammet]  Proprinni  eit  mo- 
lienini  qaum  loqnimtar,  ant  aliis  blaii- 
diri :  ut,  Annam,  eara  mihi  nutrix,  hua 
iitU  wrortm.  A«t  se  oommiienui.  ot» 
JSLfk,  IV.  420, — mucfiB  hoe  iammuvxan 
Extequere,  Anna,  mihL  Nam  hmo  om- 
nia  moliebria  saot,  qoibiu  pro  maliflin- 
gentibas  qnasi  in  aoemm  redignntnr, 
et  ennmeraatar  nnUias  momenti  qnere- 
Ite.  Neminem  habeo :]  Qnid  enim  opna 
ett?  ant  onr  nano  qnmris?  Neminem 
habeo:  soUb  <umtu]  Mnliebriter  qneri» 
tnr,  et  ex  pertnrbatione  soa  asstimansy 
meto  mnlta  facit  ea»  qn»  panoa  snnt* 
SoUptimut]  Nnnqnam  plnraliter  toUe 
(Verba  toUe  t.  n;  p.  S,  reote  absant  a 
Codd.  vett.)  SoUr  Jumut]  Qnom  hoo 
Bomea  singnlaritatis  sit,  mire  toU  pln* 
raliter  dizit.  GetaaiUemtiononadett.} 
Hio  apparatio  est,  nt  ostendatnr  ab- 
sensy  qai  soperTentnms  est^  D. 

Oeta  autem  hie]  Priso.  lib.  VII.  L. 

6  Nee  quem  ad  obttetrieem  mittam'] 
Deest  Habeo,  Sed  in  oonsnetndine  est 
sic  loqni,  qonm  ntmmqoe  nobis,  non 
altenitmm  deesse  eonqnerimnr.  Nec 
quem  ad  obttetricem  nuttam,  nee  qvi  oT" 
eettat  JEtcMnum]  Habeo  sabanditor,  et 
magis  a  trepidante,  qnam  rationabiliter 
dicitor :  nam  refellit  hoo  totnm  nntrix 
Canthara.  D. 

Bt  ▼ersns,  qoi  Jambions  esse  debet, 
et  sententia  1'egi  postnlant,  nee  6tt,  quem 
ad  obitetricem,  &o.  B. 

6  Nvnquam  umm  itUemnttU  diem, 
qxUntempertemat.]  Nwtquam,^non, 
St  temper  non  ad  onuke  te^pu  retnlit. 


Mam  qni  potest?  sed  ad  onuiea  dies^ 
seonndnm  qnod  ait,  nam  mm^iMmttfwm 
hUermittit  diem.  D. 

7  Sobu  meanun  mtMriorwn] 
locntio:  D. 

Vetferes  libri  recte  sio,  t^ha  i 
fft  miierianim  rimedium,  B. 

8  Erenata]  Sio  proprie  dieimns  de 
iis,  qoa  oontra  volontatem  nostimm  ao- 
oidemnt:  nt  nnno  ?  itiumTirginis.  Br* 
go  £  r»  nata,  ex  Titib  Tirginis.  Sic  Ln- 
cilins,  p.  i.  i.  Hic  e  re  nata  tic  ^jut  dt» 
dit:  haud  malut  ett.  Et  sio  malnit  di- 
oere,  qnam  nuno  (fttum  non)  ^^hino 
onlpam,  sed  potins  oasni  attribotam  Tel- 
let.  Est  antem  ordo,  nihil  potnit  me- 
lios  e  re  nata  fieri,  qnam  id  qnod  &etDm 
est,  hera ;  nt,  qnandoqnidem  ritiaada 
erat  Tirgo,  ab  eo  vitiaretor,  qni  erat  ex- 
peteodusadmatrimonium.  Sensnsenim 
hio  esty  mslum,  Tim  fieri  Tirgini :  sed 
ex  condilione  ejus  qoae  Titiata  sit,  nihil 
potnit  melins  eTenire  qnam  ooatigit,  nt 
ab  eo  Titiaretur,  onjns  non  poeniteret. 
intelligere  antem  debemns,  jSsri  et/oc- 
tiim  ett^:  pro  evenit  et  contigit  liici. 
Meliut  fieri  haud  potutt]  Si  Jieri  pn» 
eMftit  aooeperis:  erit  oonseqnntio  lo- 
ontionis.  sio  minns :  deeriti  quatitum  m- 
tflitigo.  nt  sit,  a  re  nota,  guanttim  tntef- 
Ugo,  D. 

Erenata]  IdestydomismTitinmob- 
latnmest:  melias  tamen  illnd»  qnia  hio 
Titiator  est,  qni  optamo  ingenio»  hoo 
eat,  qoi  nobili  genere  et  anlmo  nataa 
est,  nt  inerabeseeret,  ni  eam  nxoren 
dnoeret,  qnam  ipaa  TitiasieL  S.r 


AOT.  m.    SCENA  I. 


87 


Qnando  vititiin  oblatom  est,  qaod  ad  illnm  attinet  po- 

tissimuni^ 
Talem,  tali  genere  atqne  ammo,  natum  ex  tanta  familia. 
S;  Ita  pol  eat,  ut  dicis:  salros  nobis»  deos  quasso^  nt 

siet  11 


L«ge,  e  n  naUt,  k.  e.  ex  commodo 
i)ia»ta«.  Prinnm  ob  oodd.  iioetronim 
eonseBSom.  Deinde  omn  f  r»  nata  ng- 
■ilioet  es  Umport,  edmriier;  effloitair 
ieoMmM  ab  beo  loeo.alienas.-  Sin  cam 
Donato  expUoes  ee  vUio  virgmii,  oritor 
tontologia;  qnia  seqaitor  pumdo  oi- 
Hmm  oblatum  eti.  B. 

£  re  iMto]  Res  natn  dioitar,  qom  ra- 
pente  nooidit,  VfjSyfUk  nm^  ovfit0mk 
▼el  ^uSfum  tffSiyfut,  ras  qnm  naper 
•ooidit.  FAn. 

ErewUa]  I.  e.  qouido  res ita  eeci- 
dit,  qnando  reliqaa  ita  sc  babent,  qoa 
formola  atnntar  qoibas  qaid  contra  to- 
Inntatem  iU  aooidit,  nt  tamen  incommo* 
dam  oom  aliqoo  oommodo  oonjaBctom 
«it.  T.  DoB^t.  «d  h.  1.  Cio.  ad  Attio* 
VU.  8.  XIV.  6.  Qaodsi  letineamas 
fibromm  fen  omniam  soriptaram  pro- 
batam  Bentleio  e  re  mUt  intelligendam 
est  ez  oommodo  filim  tom.  Sic  dicitnr 
sfv  aifti,  a  re  ttia,  Ue.  R.  D, 

9  Quaindo  tkium  abUawn  ett]  Hoo 
eit,  e  re  nata.  ObUitum  eu]  OUatum 
dieitnr,  qaod  ollertor  invito.  Quod  ad 
iUum  attinet  |Mdaimiim]  Qoasi  (non 
quati  Z.)  vitiiMi  ablatum  sitpsliwmttiii» 
boeeot,  bonam:  scd  ez  persona  ejas 
qai  obtalit  ritiam,  faotam  est  boBam« 
qaod  per  se  ipsam  malnm  est  Bt  hoo 
estqaod  melias  hand  fieri  potnit,  quam 
fiMtam  est  JUtun  «atem  dioit,  iEsohi- 
nam  seilicet  Potimmttm  aatem  saper« 
latiTom  est  ab  eo  qaod  est  poCif»  et  po- 
tiHt.  Sio  enim  fiMit,  potit,  potiue,  po- 
tinimiim.  Et  fuod,  modo  exceptionem 
siguifieat:  nt  sit :  fuontum ad Ubm a<- 
timet,  id  est,  .fisohinom.  D. 
.  10  Tolrai]  Soilioet  a  oorpore,  a  for- 
ma,apalohritadme«  Taligenm']  Laos 
onte  iUam  talem :  et  tali  aoimo,  in  illo. 
Bt  ^vmis  jam  ad  mos  pertiBet,/amiiia 


etiam  ad  defoBctos.  Alii  ^fma  ad  bo- 
hilitatem  nferont»  fanuUam  ad  oopias : 
nnde  et  paterfamUia*  dioitor.  ot  sit,  et 
tantafamUia,tx tam  divite domo.  Hsdo 
onuiiairaflaTM-i^  trtgioa  est  gaadioram 
introdactjo,  ante  fuoestissimom  bob- 
oiam.  TaU  genere]  Id  est,  ab  his  qom 
extriBsecas  soat,  id  est,  hoBcstate  geno- 
ris.  Atque  awmo]  Id  est,  sapieotia,  mo- 
destia.  Hoc  modo  igitor  Bihil  prcter- 
misit  in  laode  (Hano  notam  mire  tar> 
batam  sio  emeadandam  pato :  TaUm] 
Laas  aoilioet  a  corpore,  a  forma,  a  pol- 
ohritadine.  ABte:  iUumtaUm.  Hkc, 
et  to2i  antmo,  ia  illo.  Taligenire]  Laos 
ab  his,  qa»  exlriBsecas  saat,  id  est, 
hoBCBtate  generis.  Genut  tantam  ad 
▼iTos  pertinet  ]famiUa  eliam  ad  defaoc- 
tos.  Alii  genut  ad  oobilitatem  referaot» 
FanuUam  ad  oopias.  Uode  et  paterfu' 
mUiat  dicitnry  ot  sitt  ex  tanta  familiaf 
ex  tam  divite  domo.  Hseo  omnis  r«- 
fh/ttmt  tragioa  est  gaodioram  iotro- 
doctio,  aate  fhBOStissimam  BOBciam. 
Toit  anUno]  Id  est,  sapieutia,  modes- 
tia.  Hoo  modo  igitor  oihil  pnetermi- 
sit  in  lande.)  D. 

QuB  DonatBS  de  discrimme  generit 
et  fanuUtB  hio  dispatat,  deliramenta 
soBt  magistroram,  qoi  cam  emendare 
DosoiaBl,  qooris  modo  explioare  aadent. 
Gsm«s  tifanUUa  com  idem  Taleaat ;  ia 
eodem  oommate  coBJaagi  bob  possanL 
IgiturprogeiMrsrestitoeti^gmttf.  Nam 
ingenium  et  oniouii  recte  et  smpe  con- 
jangoBtar;  ut  ialn  v.  3,  42.  Aad.  1, 
1, 86.  et  apad  alios  sexoenties.  B. 

11  Saloot  nobU,  deot  qutuo,  ut  ast.] 
Quam  bonas  est,  qaam  nihil  (quia  talu 
ett,  nihU  Ms.  Boend.)  ad  Tota  pneter 
salotem,  opas  est.  D. 

Jta  pol  ett]  Receperet  enim  aliqao 
modo  animam,  dam  hmc  adjoaxit  E. 


88  -^DELPHORUM 

ACT.  III.    SCENA  11. 

6ETA.  SOSTRATA.  CANTHARA. 

NUNC  illad  est,  qaod  si  omnes  omnia  sua  consiliil 

conferaat, 
Atque  hoic  malo  salutem  quaerant,  auxilii  nihil  afferant^ 
Quod  mihique  herasque,  filiseque  herili  est :  v»  misero 

mihi ! 
Tot  res  repente  circumvaUant,  unde  emergi  non  potest: 


1  Nune  Ulud  ett']  Hic  Iooqs,  secun- 
dom  artem  comicun,  serTimi  cnrrentem 
exprimitf  et  Danciaiitem  ma]a>  Alaxi- 
ma  itaqae  para  soen»  motoria  est.  Sig- 
nificat  aatem  (videtar  excidisse,  fiufic 
Ulud  ett  Z.)  nano  tale  negotium  est, 
■aDc  tale  pericalam  eat :  aat  (an)  Tero 
eonsignifioationem  temporis  habet,  nt 
li  diceret  (at  siqois  ei  diceret  Z.),  qaan- 
do  aat  qno  tempore  f  Nunc  iUud  ett] 
Utram  pericalum,  aa  tempas?  Estenim 
Ixxii^^c.  Quod  a  omnes  omnia  tua  etm- 
tUia  conferant']  *Tinp0oX»  cam  vrafono- 
fMo^la,  omnet  omnia,  Hinc  Cicero,  um» 
nes  in  hocjudicio  conferant  omnia.  D. 

Nunc  iUud  ettl  Hsdc  soena  conqnes- 
tam  omoem  teoct,  qaia  aervvs  Tidit 
^schinam  rapere  meretricem,  qui  boib 
domioe  Titiator  est,  et  qui  promiserat 
se  eam  uzorem ductaram.  Ignorat  eaim 
senras  qaia  dod  sibi,  sed  firatri  .ffisclii* 
nas  rapoit.  Arbitratus  Igitar  dominam 
derelictam  ingemiscit,  et  oonqaeritor 
apud  adolesceatem  mutatam  etw  fidem. 
Ptvseates  malieres  saot ;  quae  cum  aa- 
dissent  serTom,  et  ipsse  dolent.  et  post 
efficitur  deliberatio,  an  perferendum  sit, 
qaod  Titiata  puella  esset:  at  coactot 
legibos  adoIesceDs  eam  ducat  uxorem. 
Et  ai  faic  partes  ambse  indicandie  sant, 
at  snislocis  traotabimaa :  nanc  de  qosss- 
tione  dioemus  exordium.  Talemalitm 
ett,  ut  it  omnet  omnia  tua,  &c.  Post 
aabjangit :  hoccine  mulum  /  Primom  se- 
culis  detraxitydeindehomiDibas.  Qoera- 
admodum  laadatiTe,  JE.  1. 609,  —  qutt 
tc  tam  Ista  tuUtunt  tecula,  ftii  tanti  to- 
Umgenuereparentetf  E. 


Leetio  pleroromqne  Codd.  Quod  ti 
omma  omnet,  Teoustior  est,  et  oolloca-' 
tiooe  et  nameris.  B. 

2  Salutem  qu^erant']  Non  remodium, 
at  egro:  sed,  ot  pereaiiti,  talutem,  Bt 
DOTC  dixit,  malo  taketem,  pro  ceMlra  ma» 
lum,  AuxiUi  nikU  ajf^erant']  Mire  de 
proximo  repetitnm  est  «tt^^M?;  id 
est,  conferant  et  ajferant.  Hoc  cooTe- 
nit  pnesertim  stomacho  ndoas  Terba 
caraotis  (Melias,  ttomaehanti  nunut  ver- 
ha  curanti.  Z.)  Sic  sopra,  onmci  om^ 
nia.  D. 

3  Quod  mihigiM,  herequei  fiUteque] 
Mira  io  servo  fides,  qoom  primom  se 
ponat  io  herili  malo :  et  post  se,  ma- 
trem :  in  oltifflo  poeliam.  Quod  mifct- 
que,'  herteque,filiaqu€  heriU  ett:]  IIoXv- 
9\iAtw9  secaodom.  ot,  Georg.  III.  343« 
— mnia  tecum  AmmtUxnat  «fer  agit, 
teehtmque,  Uaremque,  Jrmaquef  Amy» 
elaumque  eanem,  Crettamque  pharetram^ 
Vet  nuaero  mikL']  *EfMraBmi  ^r}ai{u, 
D. 

4  CircumioaUant]  CireuwtoaUant  se 
eirea  nos,  et  stipant  se  iDTieenL  Nam 
eireumvaUamut  nos  et  alios.  tameo  rara 
locotio  est(Victorias  V.  L.  XXXII. 
6,  exiiftimat,  MeAandrom  forte  osom 
esse  Terbo  mfiffrMxK*^^'^»  V^^  ^^ 
Terentias  expresserit.)  Bt  cireumvaU 
lant  dixit,  Tolot  ioimioa  aoies  coutn 
Dos :  et  ideo  addidit,  unde  emergi  mm 
potett]  Qoam  impressio  est  hostinm, 
sic  dicitor.  ut  Sallostios,  prfiii  undiqua 
muUiiudine.  Cioero,  qui  temjter  |Nit- 
muntur,  et  nunquam  emergunt,  El 
emergi,  noTe.  Nan  emergo  dtcitor,  noa 


ACT.    III.    SCENA   II. 


89 


Yis^  egestad,  injtijstitia^  solit^do^  infamia.  5 

Hocine  seculum?  O  scelera!  O  genera  sacrilega!  O 
hominem  impinm ! 

5.  Me  miseram !  qtiidnam^st,  quod  ^sic  video  timidum 

et  properantem  Getam  ? 

6.  Quem    neque   fides,   neque  jusjurandum,    neque 

.  iUnm  misiericordia 


tmergor.  sed  ideo  eft  obos,  qnia  «xtim 
eompoiitionein  et  mergo  et  mergor  hm%. 
Unde  emerg}  non  poteit]  Unde,  abio- 
lote.  «d  deest  iUudf  an  undc,  pro  ex 
quUnisf  D. 

Circtmvallant]  I.  e.  obddeot,  an- 
gonL  ▼.  P.  Viotorii  ▼•r.  leotioo.  II.  16« 
R.D. 

5  Vitf  egjUtM,  ii0u:Aiiia,  toUtudo,  tn- 
famia']  He  res  sont  qnm  oirconiTal- 
Uot:  vuillatn:  egettas  ipiioi  paeUie, 
infustitia  jodioom  iUioa  temporis :  soU- 
tudo  a  defenaoribofl :  infamia  ab  ib| 
qoi  credoBt  pretio  ? itialam.  Nam  et  in 
mbditia  sio  habes,  ^ndo  ego  conicta 
mihi  tum,  lutquB  preHum,  ne^  r^m  iil- 

6  Ho^ne  teeuluml  'EySdu. .  Qoes- 
torosdehomine,  seonlomaooosatprios : 
nty  0  tempora  !  Onures  /.Et.e  oontrarioy 
secola  in  omnibos  rebos  laodaotar  :  at> 
JBa.  I.  605, — qua  te  tam,l^  tuicrunt 
tecula?  0  teelera!  0  genera  taerilega! 
O  hominemimpiurumf]  Moris  est  nimis 
doleotibos  inoosare  alia  ex  aliis.  Virg. 
Bcl.  V.  2S.  —  Quum  complexa  tui  cor- 
put  miterabiie  nati,  atque  deot  atque  os- 
tra  voeat  crudeUa  mater.  Et,  ^o.  II. 
745.  quem  non  ineutavi  ament  ftomi- 
numque  deorumquef  O  hominem  tmpu- 
rum!]  ^sohinum  soilicet.  Bt  boo  iidi- 
mSc.  .Nam  semper  nltimom  ponimos 
eom,  Goi  maxime  irasoimar.  ot  in  An- 
dria»  post  aocosatam  sooerum,  et  vito« 
peratam  sponsam,  nam  quid  ego  dicom 
deyatref  £t  io  Pbonniooe,  Itane  tan- 
dem  uxorem  dusit  Antipho  injuetu  meof 
Et  postmolla,  Ofaeinut  audax!  0 
Geta  mmdtor!  Unde  ille,  vix  tandem, 
inqoit.  D.  - 

Non  aliterstat  Toniis,  nisi  reoeperis 

VOL.   XI.  M 


optimomm  Codd.  secliu»  pro  f  olgftri 
teeuUim.  B. 

7  Video^tiinadumetpropeTanUmGt' 
tam\  Txtnidum,  pertorbatom,  noo  enim 
timet,  sed  dolet  Sio  Plaotos  in  Bac- 
cbidibos  I.  1.  73..  namut  ex  navi  «ec- 
ta  et,  eredo,  timida  et.  D. 

8  Quem  nequejidet,  nequejtfyuron- 
dum]  Ordo  est,  Hominem  imporom, 
qoem  neque  fides,  oeqoe  josjorandam. 
Bt  smpe  repelitom  neque,  exaggerat  cri- 
men  adnussom.  Quem  nequefides']  Qaia 
promisit.  J^squs  jttsfurandum]  Qoia 
junTit.  Neque  tilum  misericorditt]  Quia 
Tim  intoUL  Neque  iUum]  Secundam 
voftoixer ;  nam  aboodat  iUum :  at,  ^n. 
V.  457.  Nunc  dextra  ingenunant  ictut, 
nunc  iOe  sinistra.  Et  ejos  ▼idelicet  mi- 
sericordia  qoam  amafit,  neqoe  nroret- 
jtt,  ne  aoderct :  neque  refiexit,  ne  faoo- 
ret  Bt  sio  boc  dictom  est,  at  a  \lrgi- 
lio,  iBn.  IV.  369.  Num  JUtu  ingemuU 
nuetrof  num  Uminaji^f  Num  lar 
crymas  vietus  dedit,  aut  miseratus  amanr 
temestf  «i  caetera.  ot  si  non  potuit  ro- 
primi  ne  faceret :  saltem  ot  in  peccan- 
do  esset  miUor,  deboit  (d^nterit  Z.) 
oommofcri.  sed  melios  quod  sopra.  D. 
.  Quemnequejides.]  Haeoonqoestiooia 
parUs  sont,  quod  a  noUo  reTOoatos  sit 
JEsohittos,  oecqoiajoraTit,  necquiapro- 
misit,  neo  qaiamiserioordia  flecti  debait, 
nec  qoia  jam  partos  ? idcbatur  esse  vioi- 
nas.  B. 

Nequeju^urandum]  GatoapodNo- 
niam:  Quinequejidem,nequeju^rttnr 
dum,  neque  pudicitiamfmuUifaeit.  Nis- 
queUlum]  DonatosmoBetfUttm«r«fix« 
Mir.  ergo  etiam  in  illo  Senecm  looo 
Controvers.  X2LX.  Timeo  neteuKq^iem, 
mum,quipatrmfmunoeeidit»  Qood 


90 


ADELPHORtJM 


Reinresait,  neqoe  reflexit,  neqoe  qaod  paitos  instabat 

prope, 
Coi  miserse  indigne  per  tim  vitium  obtolerat.    S.  Non 

intelligo  10 

Satis^  quaer  loqnatnr.    C.  Propins  obsecro  accedamns, 

Sostrata.    6/  Ah, 
Me  misemm!  vix  sum  compos  waiadf  ita  ardeo  ira- 

cundia. 
Nihil  est  quod  malim^  quam  illani  totam  familiam  dari 

mihi  obviam, 
tJt  ego  iram  hstnc  in  eos  evomam  omnem,  dum  sbgriiudo 

baBC  est  recens. 


•I  sie>  eadem  eerto  mione  Ukem  aliie 
«xphrttunie  bie  HietUD,  vt  iii  01eMni<v 
iUum  fA^rmtot  fi  Irrec.  LboiU.  ntc  pr^ 
fieit  kiUum.  L. 

Nequs  iUum  mkerieordim]  Mira  re- 
mutai  et  ▼!!  est  in  «bftndBiti  ii*  Tide- 
tnr  proDomiBe  jfiuiiiqaodifiepti  magii- 
teili  miitarant  in  «tttf  Horat  1. 9. 13. 
ttbi  ▼.  Beetl.  Vir;.  JEm,  T.  497.  ▼.  el. 
BmeatQm  ad  Callimaeh.  m  Diaii.  V. 
150.  R.n. 

9  Ne^M  quod  porfitf  ituUbat  pnpe'} 
Alftrm&f  addidit  m«  taatom  nuuiti» 
■ed  etiam  patrif  aoeloo.  D. 

10  Cui  miitne]  Beest,  eu  Indigne'] 
Impie,  onideliter,  «t  Virg.,  Mn.U.» 
285.  —  ^UB  cauai  mdigna  menot  foD' 
davit  vuHuif  Jfen  inteUigo  fotii  fiMr 
loquatur']  Ad  boo  SoeCrata  igDoraoi  in- 
dodtor,  nt  mak»  mim»o  repente  feri»- 
tor.  Bt  qoia  opottnt  ipsam  priorem 
lo(|niy  praeaeiM  eat  \E»  q,  o»  i*  prepionm 
loqui,  porro  tervus  hquitur)»  Qoia  ao- 
tem  noD  est  petdeBdft  tam  laaTia  k^emiU 
doleDtis  ad  insoeiitem:  idciroo  non 
aodtt  (ideireo  nee  Camhara  audit),  ne 
ob'  illam  Gela  oonserTai  loqoi  deai-» 
nat.  D. 

Vitimn]  Staprom.  Gell.  II.  23.  ▼. 
Bend.  ad  Horat  Carm.  III.  27.  39. 
R.D. 

12  Satis  qudt  loquatur]  Adhno  non 
aadieate  Getaloqoilor.idoireo  nee  aodit 
eam  satis  (Lego  ope  Codd.  Adhue  nott 


audiente  hera,  Idareo  nee  audit  iam 
anvui),  neoYidelar  ab  eo  Soatnta.  D. 
12  Vis  tum  eompm  amm»]  Aat  nx, 
tandem :  aflt  vix,  non.  at  iMHas,  eor- 
eer  vix  eareere  dignuim  Compot  oimmj 
Id  est,  oompetenlis  (eompotentis  Ms. 
B.  Sed  ibrte,  eempotent)  inimi,  ▼€! 
iaoi  aoimi.  eai  ooiilrurinm  eet,  tmpos 
anmtj  SaDnstias,  negve  ontam,  neque 
Ungua  soltt  eompotem,  qoom  de  amenltf 
Septimio  hiqaeretar.    AHi, 


mtiRittmMs.  B.  et  edd.  ▼ett)  iateiU- 
gmit  D. 

Ftxfam  eempet  aman]  Id  esty^ia 
Cbmpoi  siqaidem  est 
Aolor:  amle  et  ioH 
pw.  B. 

13  QiMmtiaamtotam/omllMm]  Hio 
nano  tam  ealpa  ibmilim,  qoam  seelai 
iBsohioi  ostendiUir,  propter  qaam  obh 
nes  oraoiaadi  solit.  D. 

14  Irom  hane]  Hane  iflterdam  pr» 
qoalitate,  interdom  pm  qaantitale  aooi-* 
pimas,  raterdam  pro  atroqae,r  at,  JBm* 
I.  98.  Tuaque  ammaan  hane  e/mndere 
deatfaf  EtJEn,lX.4%t,kuneergete, 
Euryale,  atpieio  ?  8ed  nono  pro  atio- 
qaa,  hane,  dixit  ot  SallastnM  do  aerip^ 
tlone  Celtiberi  ait  huneigiturredargmt 
Tarquiniut,  (A\u,  TarquitinM).  D. 

Reote  nnos  ex  ▼eteribas,  JEgritudo 
est  ha£c  reeent.  B. 

Jram  hane  in  eet  emmmm  omnem]  14 


ACT.  ra.  SCENA  n. 


91 


fimtky  fliilii  id  faalieaiA  sanP^^  ^^  ^^^  pldscar  modo. 
Seni  ammam  primnm  extingaerem  ipsi,  qiu  ilkid  pro- 

dmit  scelns :  16 

Tcm  aatem  Syrom  impalsorem,  Yah !  qnibas  illam  lace- 

rarem  modiSy 
Soblimem  medium  primaai  arripefem,  et  ea}^  ip  ter- 

ram  stataerem, 
Ut  cerebro  dispergat  viam. 


Grecis  ect  l/t*ia-<u  rm  lemfd»  x^HfMt  xSf*^' 
Sie  mfra  UI.  4.  65.  Heo.  UI.  5.  65. 
€io.A]iua  23.  Fati  non  poait,  utnon 
anquirat  aUquem,  apudjutm  eYomat 
«inis  acaHntatU  siue.  W.  Metapboim  a 
serpeDtibos.  Fab. 

15  ^  mUU  id  habetm  tuppUcni 
M ora}i(er  loqoitor :  Bam  fere  ^uando 
qoisqaam  irasoitsr,  siU  ndetar  fortia^ 
tanqaam  qoi  plus  aadet.  DMmtUoftt^ 
etiMrmorftf]  Vemm  est  lumc  eose  viii- 
dietam,  qom  ez  reeentiiaimis  flagitiis 
properata  sit  (Qua  ex  Twentit  vitii  fla- 
gitiii  pnperat,  M,  rett)  Sio  Vlf*- 
gili!u,  A.  X.  514.  U,  Twme,tup»hm 
Cicds  «ooa  fiuersM.  D. 

Dum  iUosfUcitear]  Erit  plena  tIikIIo- 
ta,  si  modo  ilios  poniam  ao  perseqoar. 
Bxprimit  post  inKmiMliam  soam.  B. 

Satit  m^q  Gharis.  1.  2.  L. 

yersas  otaadicot,  aisi  in  dtmi  syiia* 
l«Bpha  eosset,  plane  oontra  artem  et 
Tereotii  morem.  Dele  isti,  dum  iUm 
tcidtoar  mado,  Hemistioliiam  est»  w^ 
Inox  vers.  19.  B. 

Satit  mtht  id  habeam  tuppUd^  Con- 
'  tentoija  esse,  et  potare  sibi  satisfikotom, 
«Mii  habere  dicitnr.  l^liorm.  V.  8.  4(K 
Plaot  MosteU.  V.  2.  49. 

Si  hoe  pudet,  ftdttt  «nmttM» ;  s^p* 
plioii  habeo  satis. 
Ita  Joppiter  apad  liaciaB.  TimQDe^ 
nxiv  Uwi»  h  T99wr»t  im2  &imi  rtfAmfU 
wTTM  «UiT«f .  Daoieria  prmter  mentem 
oomici :  ii  n*y  a  ritn,  qua  je  nt  ooifr- 
iutte  tauffrir.  W. 

16  SsittammamprimtMaictiii^u^rm 
tpn]  BeDeaxtingufwm:  qoia  ignis  eat. 
Virg.»  JBtit  VI.  750.  I^isiM  ett  iliit  vi- 
gar,  et  ceeiettit  arige  tendvibut  —  Bt. 
prianim  addidit,  qood  .ordioem  signifi-. 


cat.  tonc  entm  adjioatar,  qaam  multa 
sabjioienda  moutraotar :  nt  coi  firacta 
prias  orara  ^rachiaqae^*  et  ceiera 
Titia,  b  .£sclij«im  totdm  promoTeas 
(hrtBtbnekiaque,  et  ctsttr^,  Vvndicta 
in  JE^himim  ttamachum  porro  movent) 
•ostoBdilnr  etism  per  aliena  poppUeia 
{M.  Tott  oom  Ms.  B.  addnnt,  mox- 
taie  per  5ynMt  tmpttlmrsm).  D. 

Animam']  I.o.  Titam  Uotant  UI. 
11.  sxiCtiwta  tmMMCM<ti  anima  nmka 
etmnenpatatfeA\l.tl.  «itmaiAomt. 


lanto.  R.D. 

^prodiuEif J 1. 0.  ptoawrit  Hor.  enna. 
aeoal.  V.  17.  R.  D. 

17  Syrumit^^ultarem'}  Gaiasmpcu*« 
Cfitt  eit  eatfia  jMmc  Z.)  Vak,  quibut 
U^  laeerairem  moditf]  Hie  Tolontas 
iomodioa  osteBdilor,  poonam  pvo  mo- 
rito  repoteentis.  Bt  Bota,  q«am  S jrnm 
dixorit,  addidia«»  Botna  de  «aporoi 
iio.  D. 

18  SuMimem]  laU  (ipta)  pmotu  D. 
ljBf^,SMiwtem  msdtimt  Brr^psrem, 

jst  capitt  prAmna^  tn  termm»  ttdtuMrtm, 
Nam  cx  pronuB»  per  oompondinm  oori- 
bendiostiortampfimfiiB:  qaodpostoa, 
ne  seaaas  plano  ineptaf  iHloeiBtBr,  ro- 
tiBctam  eat  adpriasTeniooliooloB.  B. 
Copite  prtmum  t»  terram  itatueram] 
Venssime  riri  doclissimi  omendamnt 
eapite  pramtm  in  teirom  statoerom  b.  e. 
pr»oipilemin  terramstataerom.  CatulL 
Carm.  XVU.  8.  Vjig.  ^.  I.  115. 
pnmutque  mofftter  voimttir  t»  coput 
T.  Beotiei.  adb.;|.  R.  D. 

19  Statuer^m,  vt  cere6ro  diiper^at 
inam]  Bt  oerebrani  ot  Tia  dispergi 
potest:  idoo  Tidetnr  ambignnm.  nt 
^ad  Virg.,^a.IV.^64.^ 


92 


ADELPHORUM 


Adolescenti  ipsi  eriperem  ocolos :  post  hsec  prascipitem 

darem.  >  .20 

Casteros  ruerem^  agerem,  raperem,  tmiderem^  et  proster- 

nerem. 
Sed  cesso  heram  hoc  malo  impertiri  propere?    S.  Re- 

Yocginus.  Greta. 
6.  Hem^  quisqais  es^  sine  me.    S.  Ego  sum  Sostrata. 

G.  Ubi  ea'st?  te  ipsam  quaBrito : 
Te  exspecto:  oppido  opportune  te  obtulisti  mihi  ob- 

viam^ 
Hefa.     S.  Quid  est?  quid  trepidas?     G.  Hei  mihi! 

S.  Quid  festinas,  mi  Geta  ?        .  '  ^ 


eru&re  Spwnantem,  spaTtakpue  manut. — 
Aliter  eDim  dicitar»  Ecl.  Y.  40.  spor- 
gHte  humufn  foVas.  —  Aliter,  ^d.  I V. 
512.  spanerat  et  latim  timulatoefimtis 
Avemi.  D. 

^O  AdoUtcenti  ^  eriperem  ociUoe] 
Bene  ocuIm,  amorit  iodices  (forte,  iUi- 
cet),  adiatoresqoe  flagitii.  Potthtec 
pracipitem  darem']  Gravior  poena  oseci- 
tatis  Co6  citcitaiem,  aeo,  caeati  Z.)  noa 
providere  qao  oadaa.  D. 

21  Ceterot  ruerenk^  BAwre,  activam 
vim  habet.  SallQstinB  in  ffeoando,  ictu 
eoTvm,  quiinflumine  r%t^)ant,  neoaban' 
tur,  Ruere  enim,  est  toto  oorporeali 
«d  impellendam  :  qaod  laoiaDt,  qai  ipsi 
praeoipites  alios  prostemanL  Undo 
proprie  tuet  ruere  dioontar.  Virg., 
Oe.  III.  255.  Ipte  nUt,  dentetqus  Sabel- 
licus  exacuit  tut.  Bt  Horat,  Epist  II. 
2. 75.  Hanc  rabiotafugit  eanit,  ae  lutv^ 
lewta  ruit  tut.  Agerem']  Proseqaerer, 
premerem.  Virg.  ^n.  IV.  245.  iUafr&- 
tut  agit  ventot.  id  est,  nimia  oeleritate 
perseqaitar,  et  pene  oooapat,  pneve- 
nitqae.  Tunderem,  ■  et  prostemerem'] 
Vide  qaam  fortis  sibi  videatar,  qai  do- 
let  etirascitar.  D. 

Tunderem,  com  omnia  Iiio  a  re  mili- 
tari  translata  sint,  a  loco  est  alienam. 
Ergo  amplectere,  qaod  Gayetas"  sabsti- 
tait,/u7u2mm.  Ftin  enim  hottet'pts- 
sim  occarrant.  B. 

Ruerem']  Roere  actiwmestomaibas 
Tiribtt&impellere.  Virg.-^nyXII.  454. 


ruet  amma  laU  Valar.  Flaoo.  III.  1.02. 
V.  Lambin.  ad  Lacret  1. 273.  et  Heios. 
ad  Virg.  iEn,  VIII.  63.  R.  D. 

Agerem]  |.  e.  propellerem  Snetom 
in  CflPs.  c.  68.  T.  Barmaan.  ad  Phaedr. 
IV.  12.  3.  R.  D. 

.  22  Heram  hoc  maio  impertire]  Id 
ast,  participem  faoere.  R. 

23  Ego  tum  Sottrata]  Heo  ideo  in- 
dnoitar,  ot  verisimile  sit  sapra  non 
visam  Sostratam:  qoando  etiam  tix 
nanc  agnosoitar  ab  iralo.  Te  iptam 
qvarita:  teeapecto:  oppido  opportune] 
Inoertadistinctio,  atram  te  «xqweto  op- 
pido  opportune,  sit  dloendam :  an(forte 
excidit,  oppido  appartune,  ad  tequentia 
referendum  vt  f.  Venm  cum  Z.)  estpec- 
tare  sitimpatieoter  cnperie,  et  sine  pne- 
acriptionetemporis:  «penifie Jaxta  cer- 
tamtempas.  Unde  Ctetiipitf :  indeZ.) 
apparet  ad  te  extpeeto,  qnia  per  se  nimi-  ' 
nm  esty  non  esse  jangendam  eppido.  D. 

ProuHea  ett9  oorrige  ubinamet( 
atestalibi.  B. 

24  Oppido  opportune]  Valde.  E. 
Pro  eaispeeto,  qood  aliennm  est,  qaia 

hoc  totam  ine&speotatam  aooidit,  re- 
oipe  Oodicis  Academ.  Expeto.  Vide 
Dos  ad  Ean.  IV..6.  5.  B. 

25  QuidfetHnat,miGetaf]  Probas 
assignat  hoc  Sostratm.  Asper  non  valt 
ad  omnia  serTom  respondere  (Tidelar 
legendam,  aut,  ad  omnia  SoAratam  ret" 
pondere.  aat,  a  daminatervum  resupina- 
ri,   Cf.  Phorm.  V.  6.  24.):   «ed  Htttri-. 


ACT.  III.   SCENA  11. 


93 


Aiunitti  recipe.    G.  Prorsas.    S.  Qaid'*idtac  prorsus 

ergo'st?    6.  Periimus: 
ActQm'st    8.  Eloquere  ergo,  obsecro  te^  quid  sit.    6. 

Jam.    S.  QuidjaiD,  Geta? 
G.  iBscbinas.  :  S.  Quid  is  ergo?    G:  Alienus  est  ab 

nostra  familia.    S.  Hem! 
Perii'! '  quare  ? .  G. .  Amare  occepit  aliam.    S.  Vas  mi- 

seras  mihi! 
G.  Neque  id  occulte  fert :    ab  lenone  ipsus  eripuit 

palam.  30 


«enl  pnUt  Iioe  Idqnl.  Qutdfutiruu  f] 
Perturbaris  ?  Et  eommotiu  ^oh  pror- 
«tt,  sota  oommoto,  fesso,  et  anfatolaoti, 
ob  pertarbationem  et  ooiiteiitam  oor- 
smii..  D. 

26  Animumrecipe]  QQodinlectione 
gestti  ostendi  miaime  potait,  id  ex  rer- 
^  Sostrat»  ostebditar  ia  Geta.  Nam 
ideo  didtary  ammumrecipe:  qaia  ille 
pni  anfacIitaorebrioraTerba  coatinaare 
nonpossit  D.  ' 

^tttmum  reeipe']  Jd  est,  spititom  re- 
same.  Sensas  profcrtarille  qai  plenas 
est.  Est  antem  integer  ttlis,  gemita 
irrampente  (intenumpenU) :  et  mihi, 
amare  oceepit'iuimnm  Brevlter  smnmam 
proposoit:  ao  primam  qamritor  de  fido', 
an  oonstet  admiBsnm.  Ule  respoadit : 
seridiase.  Rarsas  et  ipsa  oonqaeri- 
tnr.  E. 

Piaoet  reote  Faemo  leotio  Bembinl, 
tioe  ipsa  in  nbstro  Ood.  900  anno- 
twn  repentnry  recipe  aywruim.  Hsx) 
enim  seiuai  Tereotii,  et  Dooati  dispa- 
tationi  de  aohelito  probe  coDTeoit.  B. 

Anhnam  reeipe]  I.  e.  resptra.  Anima 
ampe  dieitor  aDhelitos  in  Pfaorm.  V.  6. 
29.  et  d.  Vallcenar.  ad  Enripid.  Phoe- 
niss.  V.  858.  R.  D. 

27  Perimus!  aetum  ert/]  Jam  bina 
reAajangaotar.  Perimus!  aetumest.'] 
Veriia  soot  desperatioois.  Nam  acttim 
est,  dicitor  in  ea  re,  de  qoa  jam  lata 
sit  sementia.  Elojtiere,  o6iecro,  quid 
sil]  Beoe  doqnene,  Nam  cooatar  tan- 
tom«  -qood  neo  expUoator,  oec  ioteUi- 
gitor^^qii-ntio  owitnuria- rirtas  eit 


«loqoeotia.  Jam  plas  faic  gesto,  qoam 
diofo  (dietit)  agitor:  qoia  ot  sapra 
diximos,  et  lassos  est  qoi  oonciat :  et 
integrator  dolor  oaocii,  qoom  apod 
Ulam  loqoitoT,  ad  qoam  maxime  oUa- 
mitas  pertioet:  qoo  doldre  tox  pie- 
romqoe  sobtrahitor  atqoe  singoltit :  et 
simoldatfignam  perditarom  renim.  D. 

Plro  eio^uere  Tersos  caosa  repooe 
loquere,  B. 

28  Alienue  ett  a  ncetrafamilia']  Beoe 
otomis.  Geta  enim  ipsi  (Getetemm 
ipee)  jam  dominos,  Sostratm  gener« 
Pamphiisemaritos  Tocabator.  D. 

'29  'Amare  oeeepit  aHam]  Pejns  est 
amare  oeeepit;  qoam  amat.  Nam  io  eo 
qood-dixiti  oeeepit,  aogmeota  mali  me- 
taoBdasigotfieat:  nt  io  principiis  qom 
actom  respioiont,  non  statim  immino- 
tionem  inspectant.  Et  occepit,  magnom 
facmos  dixit.  Va  muerc  mihi !]  Mire 
iaterpoDitormolieris  affectosnoTo  non- 
oio.  D. 

30  A  lewme  ipeu»  eripuit  palam]  Sio 
nonoiatp  ot  oltiioa  pejora  rint.  Et  fais 
argomentis  toU  probare,  qaod  immo- 
dioe  amet  .XsGfaioos.  Et  peoe  plos 
qaam  amaTit  Tirginem,  podori  qoi  ooo 
consoloit  (Westerh.  edidit,  ^tchinus, 
quipius  quam  virginem,  id  ipsum  quod 
puder  nee  hortatur,  nec  eonsulit,  amat. 
Z.)  Qois  aolem  magis  potoit  impa- 
dens  esse»  qoam  qoi  post  honestom 
amorem,  ab  knene  amet?  Hoc  etenim 
signifioat  mefetrioem.  Ergo  non  ho- 
neitom,  sed  ab  lentme :  oon  per  aiiom, 
sed  ipnus:  neo  emit,  aat  abdoxit,  sed 


94 


ADELPHORIIM 


8.  Satin]ioccertii3ii'3t?  .6.  Certe^  hisce  oc«Us  qionet 

vidi^  Sostrata*    S,  Ah, 
Me  miseram!  quid  credas  jam?  aut  cai  credas:  nos- 

trunme  iSBschiaum  ? 
Jif ostram  vitam  oipiuam^  in  qao  nostra)  spw,  omnesqve 

opes  sitsB 
JErant:  qui  sine  hac  jarabat se  anmnnonqaamTictonim 

diem,  54 

Qai  se  in  soi  gremio  positaram  paeram  dicebat  [latris; 


ob  impfttieBtiAni  Talde  ■maiitis  eripmt. 
aeqae  id  occulu,  a^  qoi  eeluet  fiictaiiv 
tanquuo  satis&ctaros  axtui  Tideratar: 
sedjNB^ooi.  D« 

PalraeTios  distingoit  post  knoni,  vt 
inteUigatnr«  Immg  aman  capU;  vt 
Ean.  y.  4. 4.  Sed  xecepta  distiactio 
«stsaML  a. 

A«fus  id  oeaiUefai]  I.  e^  non  dis:- 
simaUtypalamfiOeta^  Cic.  pro  Claent 
e.  19.  ContrapalamTel  apeirtefBm  esC 
paUioe  dicere.  liv.  IX»  54.  w.  Dr%- 
keBb.adUT.XXXJI.29.  R.  D. 

Ab  lenone  er^Ul  H.  e.  lenoni  mi' 
pniL  Viri  docti  oomparaat  illad  Cicer. 
|HDO  Maxoelloo.  lQ,armadb  aliu  erepta 
fwnt  pro  aUu  qoanqaam  GrsTias  oq 
Jooo  scriptam  pntat  airma  aJHie  enpt^ 
emai,  oo  forte  melias  hic  iberit,  a  le- 
fione  aodpero  pro  es  esdibuM  iaund^ 

a.D. 

51  Sa»xn*  koe  certof]  Magnis  malis 
jion  statim  creditor.  Hoc  ergo  ex  do» 
lore  dixit,  qaod  stopet  aodiens :  non, 
jqaim  non  habet  fidem.  Hiaee  eeHlit] 
*iimwfAif  asseverantis.  Jh  .Q  Interr 
jeetio  est  flentis.  D. 

Pro  eerte  repone  cnm  Faemo  eertum, 
ntrespoosb  hmo  oonToniat  iBtenroga> 
tioni*  B. 

5S  Me  miaeramt]  Mlni  affeotio. 
Nam  lacrjmie  non  sinant  finire  sensom. 
Qfdd  eredat  jamf  aut  ctii  eredatfj 
Fides  aot  persone  qaalitate  serTatur, 
■i  graTis  persooa  est  ooi  oreditor :  aat 
ipsios  rei  qnalitate,  si  ea  res  oreditar, 
in  qaa  fallere  oai  oreditor,  ant  non  po- 
teat^  aut  non  debet.    Ilic^igo  joire  m 


tttroqne  jam  fidem  dixit  nollam  < 
tn  personay  et  in  re,  qood  Virgilias 
transtalit»  hroTiosqae  dixit,  iEn.  IV. 
373.  mtefumntutafdu,  Hoces^  boo 
in  re,  nec  in  persona.  Et  faic  ipae  in 
Heawt.  Pro  Juppiter!  ubinamett  fdeef 
Nottrumne  JEeehinum,noitrfer¥en  tritom 
«Bmtum]  'EMbitvruM?  omnia :  qnia  flo- 
tas  impe^  Torba.  deest  antem»  hee 
fedm,  Tel  qoid  tale.  P. 

LeoUonem  Codd.  nostroiiim»  ^uid 
jam  er6dat,  et  Torsus  et  aeoentas  pos- 
tuJat.  Deinde  in  aKqaibus  libb.  Tett 
onetore  Faemo  nperitar  niMfnim  JEt- 
chtftumf  Nottrumne  JEtMmmf  Qoa 
lectlone  optime  stet  Troohaloas.  B. 

33  ^srant]  SUa,  poailSB.  Nam 
situiB  est  qoicqaid  in  looo  sno  positnm 
|iOD  oTertitar.  D. 

Omnes  Codd.  babent  leotioDem  li»- 
flenbrogi],  prmterqnam  qaodFaorniet 
Bostri  oollooant  ita^  tpet  «pngus  emnet 
aita.  Sed  fiorte  hano  ot  seq.  vsnb 
▲aotor  sic  «Aocavit :  Nattiram  Atumm 
vitam  ;  in  quonottrtt  ep6t  optt^  oten/St 
9ittsf  \  Qnd  t6  wie  Ime  jurdbat  umm 
fnimquam  vieturiim  ^Uemf  B. 

^iet  opiMgtte]  Spes  et  opes  SBpe  ja»> 
gontnr  Seneca  ep  48.  inte  tpet  opetfue 
tunt  in  Phorm.  lU.  1. 6.  t.  Cott  ad 
Sallast.  Catil.  c  21.  B.  D. 

35  Pofiturumjnieruin]  Pusnim  dis- 
it,  si  poer  nasoeretnr :  non  qaia(Codd. 
Fett.  addont,  marsm  «laict^  diTinabat 
Ad  TOtam  ergo  oiqpientis  retolit  puo- 
rum:  non  qaia  vecosee  esset  maiem 
■asd.  StbaBOomoia,  magno  atapoBo 
djpnirtai;  ad  < 


ACT.  IIL  SCENA  IL 


9& 


IteobseGratanm,  vtliceret  ribi  hanc  morem  dacere? 
6.  Hera^  laGmmas  mitte :  ac  potios^  qaod  ad  haac  rem 

opos  est  porro,  consale ; 
Patiamame,  an  narremas  coii^am?    C.  Aa^  mi  bomo, 

sanasaees? 
An  hoc  proferendam  tibi  videtar  asqaam  esse  1  6.  Mihi 

qnidem  non  placet. 
Jam  primam  illam  alieno  animo  a  nolHS  essej  res  ipsa 

indicat.  40 


illiot  eni  flieditur,  et  doloreiii  «oniiii 
qoi  eredidsnMt  D. 

Pro  ▼ii]g;ui  fatrmn  melidree  Hbri 
liebeiit  ]Nitni.  B. 

Jn  grtmio  pontvrum]  Vetuetiasimat 
moe  foit  jam  ab  beroicie  daotas  tempo- 
ribmp  ni  filii  poeroe  reeeMaateeiB  p». 
Im  graoiopooenBt.  ▼.  Homer.  lliad. 
e.465.  efnmiiqoilL  Fkbnimadh.L 
R.D. 

86  Bx  Cod.  PetreMl  leg.  Htmt  m 
tttormidMonv.  Qom  ooMtraetip  repo^ 
ritorHiaatlV.  1.  53.  B. 

37  Ifflno,  iaoromai  «litte :  oe  poHnj^ 
fuod  «d  Aoor  fim  epMf  Mt]  HioeVirf., 
A.XII.  156.  Vtm  iMrymuhoD  Um* 
pitt,  ost  SttmnUi  Jwo,  Seotit  aatem, 
aeo  laoTTmis  ageodam,  abi  eooeilio 
epooeat.  Pomemmde}  Porrv,  iore- 
liqaam,  debde,  Tel  io  fatarom.  Perro 
eoim,  ordiois  et  temporie  odToriiiam 
eaty  ooo  eoajeiiclio.  D. 

Hen,  UcrumatmiUe]  Hioe  jam  de- 
liberotioois  propositio  est,  oom  dioit« 
eoofois,  potiasMir  an  tmrTmmuf  Uoa 
pa»  sabjoDgitar,  oon  esse  narraodam, 
miki  quidmn  nm^  plae$t.  Hojaa  lei  ar» 
gaaieaCa  illa  8aat,qaod  primom  iEsebi- 
imm  ooostat  alieDOmbabere  ciieaistam 
(iMmn)  aaimam.  8i  palam  ergo  pro- 
latom  ioerit,  oegabit  oootinuo  fortassot 
boo  est,  injicias  ibit.  Tooo  oootioQO 
poeUa  periolitabitor  faoia,  mta  veniat 
ia  dHbkm.  Sio  antem  ooofessos  faerit 
adoleseeos  se  Yitiasse,  et  propterea 
cogator  daetro  uor«m,  utik  nen  eft 


ilU  _ 

Uode  siae  dobio  qoaeanqae  rationo 
aeoessariom  est  cootioesoere.  Deindo 
sobjaogitar  pors  oltero:  minime  gen" 
tiam,  inqoit,  no»  fadam,  potias  pro- 
feram.  Gnjas  rei  orgomenta  bee  sont : 
qaadp^oreioeormjam  eue  nonpotut, 
Est  enim  Miotato;  meunda  ei  praterea 
dm  qnm  esse  potaisset,  est  ablata,  rir- 
ginitas.  Sed  si  negabit  iEsobinas  ▼!. 
tiatam,  Ikoile  dinoscetnr:  teaii  enimp 
inqait,  mseum  mt  nnnulus,  qaam  oariis- 
rot.    Bt  oerte  eom  ego  ecnscio  mihi 


neqne  pretio  pa* 
dieitiam  poelle  ▼cadidi,  fiMile  ▼indi- 
oabo,  et  me  et  iilom  indigBom  illa  (ex* 
olditreZ.)  Hee  argnaiento  peranaril 
rem  esse  proferendam.  Ito  oooseotieoa 
oerYiis  dixit,  fujd  titue  etf,  aeeedo  ut 
m^&ue  difot,  £. 

Omnes  Ftemi  porro  proipier,  prmter 
Vfltioan.  et  tres  ex  noetris  rett  abi 
reete  est  coiuule,  b.  e.  delibera.  B. ' 

38  Aul  mi  komo,  sanusne  ei  f]  Hoo 
ox  persona  natriob  legeodnm  est  illa 
enim  disrimnlandam  lem  pntat  Mi, 
promeue.  D. 

Deme  ne,  ot  eft  Pborm.  I.  3.  St. 
Deiade  ▼eraas  aoa  stat,  niri  recipias 
lectionem  Codd.  nostroram,  ou,  au,  «ri 
homo  tanun'  e$f  B, 

39  lUad  sMe  abest  ab  nno  Cod.  et 
tres,  proferendum  hoe.  Lege  igitnr, 
Anprdftrmdumhoetibividetwr^tquamf 
6.  mi  quidem  n6n  placct,  B* 


90 


ADELPHORUM 


Nuuc  ai  hoc  palam  proferimuSyille  infipias  ibit>  sat  seia« 
Tua  fama,  et  gnatae  yita  iu  dubium  veniet.  tum  simaxime 
Fateatur ;  quum  amet  aliam,  non  est  utile  hanc  iUi  dari 
Quapropter  quoquo  pacto  tacito'st  opjos.,    S.  Ah^.ioi* 

nime  gentium : 
Non  faciign.    6.  Quid  agis  ?    S.  Profaram.    6.  Hem ! 

mea  Sostrata^  yide  quain  rem  agas.  45 

S.  Peiore,  res  loco  non  potest  esse,  quaoi  in  quo  nipnc 

sita  est. 
Primum  indotata  est :  tum  prasterea^  quse  secunda  ei 

dos  erat, 
Periit:  pro  virgine  dari  nuptum  non  potest.  hoc  relli- 

quom  est^ 


.  41  PneteF  Benb.  omiies  nrendoM-Ie' 
fpantpnfenmut*  B. 

42  Tfia  fama,  et  gnaUt  vttoJ.Tibi 
enim  orimini  erit,  vitiatiim  ene  fiiiam : 
ilU  etiam  oberit.  Et  atrom  ottam,  sa- 
lntem  dicit?  In  dubtutn]  In  pericii- 
lom.  D. 

.  43  Fataatur]  Yitiasse  filiam.  .  £t 
eompleicio  est  Utrl^Mu^  oratoria^  io  qna 
vtmm  senaeris  (cetaerit  Z»)  conlrariniA 
toUis :  cogitorqne  (cogeritque  Ms.  Bw 
et  edd.  Tett.)  qnod  ex  altera  parte  sit, 
hoc  est,tacere.  D. 

Repone^  non  ett  utUe  huie,  illi  dari. 
Ila  8»pe  alias  cnm  dativo.  Cf.  Heo.  I. 
«.  76.  B. 

.  Seenndade^  Inteliigit  virginitatem 
vet  pndicitiam  illLbatam.  Plaat.  in  Ara- 
phitr.  II.  2.  f  09. 

44  Q^apropter  quoquo  paeto']  Con^ 
gnie  et  pvo,  personay  et  pro  mnliere  hoo 
dictnmest:  eamqnein  malis  inconstan- 
tem  esse  demoustrat  (Westerh.-  edidit, 
eonttantem  et^  dementtratur.  •  Bfinna 
recte.  Z.)  D. 

Si  cni  leotio  Codd.  mnltomm  placet 
eelato  pro  toeifo;  legai,  ett  celato 
epus.  B. 

'  45  Nonfaeiam']  Non  faeiam,  dixit, 
pro  non  taeebo :  qoasi  Taeere,  aliqoaa 


aotionem  habeat.  sed*mora1is  signSfica' 
tio  esti  et  commnnis  omnibns  :*  aicat 
advocatum  dicimos  male  feeitte,.  qnoB» 
tacnerit.  D. 

•  Bembinns  et  alu  habent  .agei^.qnod, 
ob  8ctq.,pr^^«fam,  pnBfert.Faerna5.  Sed 
probo  Cod.  Reg.  oii,  qaod.  est  admi' 
irantis  est  dtssenlientis..Certe  ita  c%\e- 
tar,  nebis  idem  dicatnr,  qoiamox  csn- 
tbara,  qnse  cnmGeta  oonsilinm  Sostra- 
tm  repndiat»  ait,  quum  rem  agas,  B. 

*  46  Pefore  ret  loco  wm  petetti  ette'} 
Satis  argnte  intep  Getam  et  Sostratanft 
sententiasexpertBrbatione  figMjitnatnraD 
(excidii,  poeta  Z.)  Qiuun  m  quo^nc 
tita  est]  Cansa  nihil  limendi.  D. 

-  Yorsas  probat  Bembini  potis  ett,  pro 
potest.  B. 

47  Primum  indotata  ett] ,  Balio 
sabjecta  est  canse:  et  tndotalam^paa- 
perem  modo  dicit.  Tum  pretereq,qwe 
tecunda  ei  dot  erat]-  Videlicet,  dari.pro 
virgine  nuptum.  £t  inoerta  distjaotio 
est;  etenim  erat  bis  sabandiendam, 
provirginedarinuptim.  D. 
.  Seeunda  ei  doa] .  Plant  Amphitr.  Ik 
2.  209.  Non  ego  iUam  miki  dotem  duca 
ette,  qua  dot  dicitur :  ted  pudieitioM,  et 
pudarem,ettedcitumeupidinem^  L. 
.    48  Non   p^]   JoQgeBdam^.  «iank 


ACT.  in.  8CENA  II. 


W 


8i  h/AciBLa  ibit,  testis  meciim  est  analtus»  qnem  wiiser^: 
Postremo  quando  ego  conscia  i^ihi  »nm,  a  me  ^culpam 

ease  haxic  procul ;  59 

Neque  pretium,  neque  rem  ullam  intercessis^e,  illa  aut 

me  indignam,  (xeta ; 
Experiar.  6.  Quidistic?  accedo  ut  melius  dicas.  S.  Ta 

quantum  potes 
Abi^  utque  Hegioni  cognato  hujus  rem  omnem  narrato 

ordine. 
Nam  is  nostro  Simulo  fuit  summus^  et  nos  coluit  maxume. 


mcpCum.  Et  pro  virgine:  id  eat,  Tirgo  : 
at,  nunc  plaae  est  pro  notw»  id  est,  ooTt. 
Aot  nec  virgo,  tieo  pro  Tirgine  nubere 
potest.  non  virgo :  quia  Titiata  ent.  neo 
pro  rirgine :  qnia  res  diflTamaU  eit.  D. 

49  5t  «n^ctoj  ibit]  Si  negabiU  TeUi» 
wueum  ett  annulut]  IfOoatio  hsec  (exci- 
dit  vel  Z.)  sic  capienda  est :  hic  est  an' 
miiiM  pro  me  teAxM,  Vel  sic,  annuiut 
€t  ego  testet  siiaiiis.  Sed  melias  quod 
sapra  (Fortasse  respicit  locam  £on. 
III.  .3.  9.  abi  Mecum  recte  ezplicat 
penetnuTL)  D. 

Nostri  fere  omnes  cnm  edd.  vett. 
iliitilus,  quem  ipu  amieerat,  B. 

Tettiemeeumestannulu»]  Sensas  est, 
■analas  est  penes  me,  testis,  Pamphi- 
lam  ab  .£schino  esse  violatam.  Dona- 
tos  ad  Ean.  III.  3.  9.  Mecum,  penet 
w^  tignijieat.  W. 

60  Postremo,  quandoego  eonteia  mihi 
etun']  Qucndo,  pro  qooniam :  vel  quando, 
pro  qnidem  (Quando,  pro  Quandoqui' 
dS8i.Ms.H.)  D. 

MalAto  ordine  scribe»  Quando  egp 
flttftt  jum  oonicta.  B. 

51  Neque  rem  uHam]  Huc  est  (Ex- 
empU  gratia  Ms.  H.)  internanciam, 
paclom  clam,  aot  promissum.  Et  bene 
tetam  ezecraliTe  dixit :  ot  alii  iacinora 
abhorreant  (a  faeiiwre  abKorreatft,  Ms. 
H.)    Ula]  Filia  scUioet.  D. 

BepoAe,  int«rcaie  aii(  i^avt  jnst. 
G.  B. 

5S  Kagperiaa'']  Ap^d  jadiees  agam. 
Qmi  iitucf]  Verbam  est  ssgre  con- 
ac*tl«i|tia :.  %u»  qw  liMM»  md  kic 


retiitamf  Aceedo,  ut  meliut  dieat]  H 
est,  at  consentiom,  Telot  qai  melias 
possim  dicere  (Veluti  meliiu  pctent  sii 
dieere,  Mss.  Forte,  vel  tit  quid,  &c.) 
Qiuintum  pota ,  a6t]  DeestCtto:  atsit, 
f  ttsfitum  potes,  eito  abi,  D. 

Ne  versus  sit  jasto  longtor,  pro  ac- 
eedo  repone  cedo,  h.  e.  coiicedu,  fateor» 
agnosoo,  te  melias  dioere.  B. 

EzpeHor]  SciUoet  jure  yel  actioaa 
i.  e.  10  jua  vocabo.  Cio.  pro  Boacio 
oomosdo  c.  9.  et  aimpUciter  experiit 
pro  CoeUo  c.  8.  R.  D. 

53  Atque  Hegimi]  Apad  Menandram 
SoalratsBfraterindooitar.  Hi0ut]  Filim 
sae  soiUceL  D. 

Lege  oam  Bemb.  IZmi  enarrato  mn* 
itemordintf.  B. 

54  Simulo]  Nomen  patris  paelbe : 
ditninaUvom  a  Simo,  rel  Simone.  Bt 
noU  oomeo  in  PalliaU  Fabola  LaUno 
diminnUvom.  SimuU)  fuit  summtu] 
Summut,  an  ad  oognatam,  ao  ad  ami- 
camrefertar?  anabsolale  ponitur?  at 
io  Eanucho,  plurima  taluU  ftfmmum 
luum  impertit  Gnatho,  Et  not  eolyit 
moiitne]  £t  miserabiUus  coluit  diclom 
est,  qaam  si  dioeret,  Colit,  Virg.,  JEn, 
IX.  300.  per  eaput  hoc  juro,  per  quod 
paUr  ante  soiebat,  Solere  enim«  et  ma- 
joribus  et  minoribas  coovenit  Vi,  iEo. 
I.  16.  posthabitacoluitseSamo,  D. 

Nostro  Simulo  fuit  fu^mut,  *  (£x* 
pidit  forte,  tgtttcr  nai  nunc  retpieiet ; 
ant  aHad  ejnsmodi  Z.);  sed  param  iatao 
eat,  etiam  netmasimtCQluit.  £• 


d8 
G. 


ADELPHORUM 


Nam  hercle  alius  nemo  respicit  nos.    S.  Propeira 
to^  mea  Canthara,  S^ 

Curre :  obstetricem  arcesse,  ut  qumn  opus  sit,  ne  in 
mora  nobis  siet. 


ACT.  III.   SCENA  III. 

DEMEA.  SYRUS. 

DISPERII !  Ctesiphonem  audivi  filium 
Una  affoisse  in  raptione  cum  iEschino. 
Id  misero  restat  mihi  mali^  si  illum  potest» 
Qui  alicui  rei  est^  etiam  ad  nequitiam  abducere. 


55  No$]  Monosjllabo  finit,  Taltno- 
•am  exprimeos  prononoiationem.  Tu 
mea  Canthm]  Triiitis  ac  Mriie  femin» 
blandimentam  eil  mea  potius,  quam 
pronomen  possessivnm.  Deest  enim 
cara,  rel  qaid  tale:  qno  addito,  prono- 
men  staret  m«a.  D. 

Legepropere:  adverb.  B. 

56  Curre]  Mire  diotom  est  anoiUse, 
eurre,  C/l,  ^um  opia  tit]  Idest,  qnnm 
adesse  oceperit  partns.  ^e  in  mora 
w*bis  sw»]  Loontio  qoalis  snpra,  And. 
U.  5.  13.  et  III.  1.  9.  D. 

1  Duperii!  Ctetiphontm  atLdiviJUi' 
um]  Hio  osteDditor  quod  severi  bo- 
mines,  ao  recti  et  bonesti,  tenaces  toI 
ridiooli  snnt,  vel  *odio  habentar  qaoqno 
accesserint  Magno  auiem  affectn,  et 
qussi  exclamantis  addidit^um :  qoasi 
caosam  redderet  cnr  dixerat,  diMperii  ! 
D. 

Ditperii!]  Haco  soena  illusioaem 
habet,  qaa  atitar  servas  ati  dominam 
possit  fallere.  Demea  tamen  opinione 
comperit,  qnod  filias  saas  interfaerit 
*iapiioni.  graviler  ferens  ad  domnm  pro- 
perat :  ingemiscit  ^nim  si  foerit  etiam 
ipsecorraptas.  Disperii!]  Valdepeiii, 
81  illum  potett  firater  etiam  corrampere, 
qni  alieujus  ^i  est,  E. 

2  Uaaaffuit»einrttptioneeum.Etehi' 
fl^j  OhmfMa ;  m  qaaostenditiur,  qoan* 


tam  comraorebitar  Demeaipsare  com- 
perta,  quam  ex  parta  rei  snspicione 
tantam  se  afiiciat  C<#'£'^)*  Baptio 
aatem  ad  personam  referlnr,  mapifia  ad 
rem,  raptut  ad  staprom,  ai  yolumos 
proprie  loqai.  D. 

Bemb.  habet  una  fwtse,  Sed  reti- 
nendam  est  Tulgare  adfuitte.  at  And. 
1. 1.  80.  Ean.  II.  3.  75.  B. 

3  Id  mitero  restat]  Bene  restat: 
tanqaam  jam  sammam  malam  sit, 
.^scbioam  esse  oorruptam.  Et,  missr» 
mihi :  qaasi  qai  nlbil  nesoiat,  (Quaii 
quid  fadat,  netdat  Z.)  nihil  cnrante 
Miciooe.  Si  iUumpotest]  Non  dubitat 
velle :  et  ideo  dicitpoteit.  D. 

4  Qui  aUcui  m  est]  Recte.  de  hoo 
enim  sapra  dixit,  non  fratrem  rei  dare 
operam  videtf  ruri  esie,  pareumaeto- 
brium?  Etiam  ad  nequitiam  abducere] 
Quasi  uTitom  dixit,  non  iwcore,  sed 
abducere,  Ducimu^enim  Tolentes  Conm- 
tes  Ms.  H.) :  sed  abducimut  inTitos. 
NequitiatLniem  proprie  libidinosa  iner^ 
tia  dicta  est :  qnod  nihil  queat,  nalli- 
qae  rei  apta  sit.  Unde  et  nugte,  qaod 
nihil  agant,  Tel  a  non  agendo.  D. 

Idem  Bemb.  babet  etiom  eum  ad  ne- 
quiUem  adducere,  B. 

Qui  alieujus  rei  est]  H.  e.  qu  frogi 
est,  qni  probos  et  nlilis  est  Sie  oontra 
nuUiut  ni  eMo  pro  iontilcn  osie.  R.  D. 


ACT.    III.    SCENA   III. 


90 


IJbi  ego  inum  qnseram?  credo  abdnctam  in  ganeam    5 
Aliqno:  persuasit  ille  impiiras,  satscio. 
Sed  eccum  Syram  ire  video :  hinc  scibo  jam»  ubi  siet: 
Atqne  hercle  bic  de  grege  illo  est:  si  me  senserit 
Eum  quaeritare^  nunquam  dicet  camufex. 
Nonostendam  me  id  velle.    S.  Omnem  rem  modo  seni, 
Quo  pacto  se  baberet,  enarramus  ordine :  1 1 

Nihil  vidi  quicquam  lastius.    D.  Pro  Jnppiter ! 
Hominis  stultitiam !  S.  CoUandavitfilium: 
Mihi,  qui  id  dedissem  consilium,  egit  gratias. 


5  Credo  abductum]  Nob  iisse,  sad 
Muetum  este :  qaasi  adhac  cnlpa  oon 
•it  illias,  Jn  ganeum  aliquo]  Veterei 
ganeum,  meritomm  Ubernam  dixenuit. 
M  «nc  ySff  (Corrige  M  rS  y&(,  aat 
M  To5  yui  Z.)  TWT  ifl-ri,  t?c  ySc.  qood 
ipsa  eit  in  terra,  non  at  coBnacala  so- 
perias.  Uode  et  tabema,  quasi  trabena 
(Jtrabea  Ms.B.)aTalidioribasdietatrabi- 
bosyqaibassaperiorasaspeoBatanL  D. 

6  PenuasU  illi  impurut]  Suadema 
Ikcilia,  pemuuldmta  difficilia.  Et  saa- 
dere  &cienti8  est,  permadere  perfioien- 
tii.  Jmpunu  aotem  pro  improbo  po- 
nitar  apad  Terentiam.  Et  hic  qaoqae 
exoasata  Tolantaa  est  Ctesiphoois,  coi 
a  majore  fratre  et  improbo  ingesta  sit 
persnasione  neqaitia.  O. 

7  Sed  eeeum  Syrum  ire  vi</«]  Jre, 
et  abire,  et  Tenire  significat  Jre  video] 
Jre,  pro  Tenire:  ot,  Mu.  VI.  39f. 
Nee  vero  JEaeidem  me  sum  kstatus  eun" 
temAccepiue  lacu,  D. 

8  AtquB  herelt  hie  de  grege  ilb  est"] 
YiganiiTM&f^^^iffdegregeiUeest,  Or- 
do  vel  bonorom,  Tel  malorom  dicitar, 
et  graTinm ;  nt  equester  ardo,  senaUiTiu* 
ordo»  Grex  Tel  bonoram,  vel  malonira 
•st,  et  levlom.  ot  Cio.  Catil.  11. 10. 
Jn  his  bonis  gregibut  omnet  aleatores,  om- 
fics  impuri  impudiaque  versantur..  O. 

De  grege  iUo]  De  iliis  qoi  oJrram- 
pont,  et  qoi  Gorrapti  sont.  E. 

9  Qusmtare]  Instanter  qosmere. 
Carmtfex,  Pro  gaoeo  (jpre  ganeotu. 
Fortaasis  hoe  Scholion  pertioot  ad  iM' 
jMntf  Ttn.  6.)  popitoni  est  D. 


10  Nonostendammeidvelle]  Scili- 
cet,  soire  ubi  sit  D. 

Omnem  rem  modo  seni]  SerTOS  aoi- 
Tersa  seoi  esse  naxTtta  *  (exoidit  ait), 
hoc  est,  coi  rapta  sit  meretrix,  et  se- 
nem  laadaase  ooosilium,  et  fiUom  qood 
pro  frmtre  laborarit.  E. 

Omnesoostri  et  Faemi  libri  collocaot, 
id  me  velle.  B. 

Omnemrem,  ^c.]  Videtor  Syrashco 
ita  narrare»  ot  male  orat  Demeam,  quem 
Tidere  se  taotisper  dissimalat.  W. 

11  QJtopaeto  se  haberet,  enarramus 
ordine]  Hoo  recte  :  qaia  dixerat  Mi- 
010,  fusi,  quicquid  est,  volo  scire,  atque 
hominem  convenire,  li  apud  farum  est» 
Etmarramus,  pro  enarrayimos.  ot,  ^o. 
III.  3.  omnis  hemo  fumat  Neptunia 
Trqja.  Et  ordine  bene:  qoia  simplioiter 
Iktetor.  Fallax  aotem  et  captiosa  iiar- 
rttio  est,  qaod  timemos,  fateri.  D. 

BeoUejos  oam  aliis  illad  se  omisit. 
Z. 

Quo  pacio  M  haberet]  Freqoeos  est 
sie  fc  rct  habet  sed  ooo  minos  reote  dici* 
tar  sic  res  habet  Ut.  XXII.  39.  abi  V. 
Drakenb.  R.  D. 

12  NihUquicquttmvidil€tius.]Qnw 
tom  ar«plXjMr.  D. 

Bentlejas  edidit  nil  qukquam  vidi 
Utius.  B. 

13  Hominis  stuUitiam]  Soilioetqaio 
IsBiatoT,  igoorans  abi  iEsobioos  sit  Colr 
laudavitJiUum:  Plas  additooi  est  nor 
enim  solam  non  aeeusavit,  led  «t  £»< 

D. 


100 


ADELPHORUM 


D.  Disrttmpor.    S.  Argentum  fldniimeravit  ilico :       15 

Dedit  praeterea  in  sumtum  dimidium  min» : 

Id  distributum  sane  est  ex  sententia.    D.  Heml 

Huic  mandes»  si  quid  recte  curatum  velis. 

S.  Ehem^  Demea>  haud  aspexeram  te :  quid  agitur? 

D.  Quid  agatur !  vostram  nequeo  mitari  satis  £0 

Rationem.    S.  Est  hercle  inepta^  ne  dicam  dola, 

Atque  absurda.  piscis  csbteros  purga^  Dromo : 

Congrum  istum  maxumum  in  aqua  sinito  ludere 


15  Durufnpor.]  Mire:  biiiemniYer- 
bi<  eommovetttT,  coUaudaviteiegitgra- 
tioM,  Et  Tide  aSfnnv  stomachi  reserva- 
tam.  Argentumadmmeravit  Hico]  Con- 
tra  illod  est,  cur  tu  his  rebus  tumtum 
taggtritf  Et  non  solam  inquit,  adTiu- 
m/travit:  sed  qnod  pejasest,  ilieo,  D. 

DitTumpor']  Scilicet  dolore.  Gic.  ad 
AtUo.  VII.  1«.  R.  D. 

Argentum  Adnumeraxit,']    Intelligit 
Tiginti  minas  Lenoni  pro  fidioina  dan- 
das.  Sio  Plaat.  Mero.  I.  1.  88. 
Talentum  argenti  ipsut  tua  annomerat 

tnanu:  W.  • 

^  16  Ltnonidareturintumtum2  (Leg. 
Dedit  jrrgierea  i,  «.)  in  id  qaod  neces- 
aariam  esset  sumtibas.  E. 

Dedit  in  tumtum\  I.  e.  ande  samtnm 
iaceremaii,  pro  qao  dixit  in  Heaat.  V. 
1.67.  tuppediture  tumptibut  Cio.  ad 
Dir.  IX.  20.  eum  m  tumtut  habebaa 
nbi  T.  Manat.  ad  Attio.  YIII.  5.  Sen. 
de  Benefio.  II.  10.  obi  hoo  loqnendi 
genas  egregie  explicat  Gronovias.  R.D. 

17  Id  dittributum'}  Dittributum,  in 
diTorsa  tribatum:  id  est,  dispartitum 
per  palmentaria.  D. 

18  Huicmandet,  d  fuid  rect«ctira- 
tum  veUs.']  BlftmU  est  majoris  stoma- 
chi :  qaia  ille  dizit,  £s  tententia  distri- 
hutum :  id  est,  at  indioat  Demea,  dila- 
pidatnm.  Sic  alibi,  ColumenJamiUa  tios- 
iTff  bone  cuttos,  sal»e.  D. 

.  Huic  mandes,  si  ^id  reete]  Iternm 
boG  dioto  Qsas  est  in  Phorm.  IV.  4.  8. 
Idqae  ex  Plaato  somtom  in  Asinaria, 
I.  1.  107.  Eidem  homini,  n  quid  recte 
ewtatVM  veiit,   Mandet,    Lnitprandus 


Histor.  lib.  3.  o.  15.  Hegressi  protinut 
ad  regem,  TVrenttanum  iUud  pro  reiptn' 
tionedederunt:  Huiccommandes,tiquid, 
reete  curatum  velis.  L. 

19  Ehem!  Demea]  Ehem,  interjeotio 
est  commoti,  et  ^qaasi  percalsi  re  sn- 
bita  et  noTa.  Qutct  agitur  9]  Blaodiea* 
tii  est,  non  interroganlis.  at  alibi,  0 
noster  quidjit  9  quid  agiturf  D. 

20  Nequeo  mirari  tatit  rationem] 
Mira  snnt  etiam  illa»  qnae  Tehemealer 
praTa  sant.  Et  ideo  mirari,  pro  hor- 
rere  et  reprehendere  positnm  est.  El 
rationem  liicmxAt  dixit  malam  :  qaam 
non  sit  ratio  nioi  bona.  sed  sic  loquitor 
popnlos.  D. 

21  Eithercleinepta]  Hooadsenem. 
Ne  dieam  dolo]  Ne  mentiar,  id  est, 
ex  contrario  dioere  Tidear :  sed  at  so- 
dalo  dicam.  D. 

Inepta,  ne  dicam  dtio,  et  abturda] 
Ut  senem  Demea  (Demeam  Sjfrus  Z.) 
posset  incilare  iracondia,  fingit  irope<- 
rare  se  serTo,  at  pisces  cseteri  pargea- 
tar.  Et  hio  abandanliam  decIaraTit, 
eaterot:  qaasialiqaosipsepargaTeritB. 

Ett  Hereleinepta]  Priscian.lib.  15.  L. 

22  iltguea^ttrda.]  Jn€ptum,e8tstol- 
tam  tantom :  absurdum,  qnod  et  stal- 
tam  est,  et  in  ipsa  stnltitia  diTersam, 
et  qaasi  repagnans  sibi.  Sic  ergo  loco- 
tas  esty  at  Tideatar  ineptam  rationem 
ad  JBschinnm  referre:  absnrdam,  ad 
Micionem.  quem  jam  fieri  stoltnm,  con* 
trariom  (contentaneum)  senectoti  est.  D. 

Illod  atque  antecedenti  Tersoi  app»- 
soit  Bend.  Z. 

23  Ccngrum  tKum  nuunmnm]   Ai»- 


ACT.   III.    SCBNA  III. 


101 


Panlisper:  ubi  ego  venero,  exossabitar: 
Prius  nolo.     D.  Haecine  flagitiat     S.  mihi  qnidein 
non  placent :  %5 

Et  clamo  saepe»  Salsamenta  haec,  Stephanio^ 
T^ac  macerentnr  pnlchre.    D.  Di  vostram  fidem! 
Utnim  studione  id  sibi  habet,  an  landi  pntat 
Fore,  si  perdiderit  gnatnm  T  Vse  misero  mihi ! 
Videre  videor  jam  diem  iUnm»  quum  hinc  egens         30 


rroXQ :  qaia  enot  alii,  dod  maxiiBl,  at 
e  contnrio,  Goorg.  II.  99.  Argititqu» 
ndiurt  ^ft  Mt  ot  m^or.  Nam  tftiun 
qaod  tal,  UmfraiM  ett  Tidetar  enim  oa- 
tendere  digito,  qaem  dicat  Inaqua 
iMcCe  ludm*  pauHtper]  Sio  osteDditor 
bene  obsooasse,  qai  tivos  ettalit  pit- 
OM.  Nam  noo  ladit  piBCie»  niu  Tivot.  D. 

Congrum  ittmn  in  aqua  nnito  iud^r»] 
Id  eat.  moTeri.  noo  eoim  piioibas  aptne 
ett  ladns.  lUet  Virg.,  iBo.  VIII.  6Sf. 
hidera  yandenUt  piwroi.  Sed  illio  enim 
(ftiam)  iofantibai  nollas  est  lados.  E. 

Cangrttmueiim]  Serr.  in  Mn,  VIII. 
6M.  U 

Ladere']  I.  e.  bao  iUuo  natareyTO- 
gaii.  Cio  in  Arateie  t.  3MB.  t.  Sott.  ad 
Mn.  VIII.  65t.  R.  D. 

S4  In  Bemb.  est  raiittJper,  b.  e.  in- 
terea,  et  rtdinv.  Sed  vnlgarit  leotio  ett 
toenda.  B. 

ExottMtur.  Plaat  Anl.  II.  9. 1. 
DreeM,  dtiftiMMpitott:  tu  Maeharie 
Cengnm,  muriciiam  exdertua,  ^icontum 

poCei; 
dipM  omma,  dum  abtum  hine,  eiotmtta 

Jfaetieni.  W. 

25  Prittinoio.]  Saperbe,  et  pro  ano* 
toritale :  noo  dixitmm  opartett  ted  nolo. 
tnbanditar,  purgmi  eum.  Et  nibil  ex 
nMiaoormptelm  aooettarom  pitci  ex  eo 
«ttenditt  qaod  ait  ludere,  boc  ett,  Ti- 
Tcre,  et  non  Imtnm  (forte,  Josum  Z.) 
Tirere.  non  enim  dixit,  notara:  qood 
etimn  pottont  Itngaidi  pitoet.  Ipsein- 
saper  plannrn  feoit  qnid  tit  purga,  di- 
etndo  emtMifritur.  Purga  igitar,  ccwm 
sigoificat :  non  nt  qnidam  piftaot,  esoi- 
tsMtiir,  eomedetar.  Miki  quidem  wm 
plaeent]  Plos  boo  ad  senem.  EtTide 
foaii  totn  sopetbe,  et  confideiiter  dix- 


erit  ob  amieitiam  omniom  dominommp 
exoepto  ano  Demea,  qaem  tantom  prm 
iUit  contemnit  D. 

26  Soliamenta]  Hoc  ad  diteipolam. 
SakatntHta,  ant  talti  piteet  tnnt;  ant 
laridnm.  Saiiamcnta  Hm,  Stephanio'} 
In  tota  commdia  opera  danda  ett,  nt 
ttomaolietar  Demea  :  exeepto  qnod  to 
ipte  in  fine  oommalat  HtMergocaata 
est,  qaire  Sjras  qaoqoe  illi  objicitar, 
magoifioe  inferent  te  at  laxatiotom,li- 
eenlemqae  terTom  :  prmterf  im  qni  ado- 
letoentnm  ptedagogat  foerit  D. 

Saliamentahae,  ^c.]  Afaetraitifrpro- 
prie  potitom.  Qaioquid  enim  tnltom 
est,  in  aqnsm  faoditar,  nt  madekotnn 
tolit  amaritidinem  perdat  E. 

Ckmo]  CUmaodo  objorgo.  infra  IV. 
7.  9.  Pelron.  c.  46.  ideo  HU  quotidia 
elamo,  abi  t.  Bannann.  p.  312.    R.  D. 

28  Utrum  ttudione']  Ant  ordo  ett, 
Utrumne.  aat  ett  mf iXmir  tertanm.  aot 
Tero  per  Zxxit^cv  aocipitar:  qaoti  di- 
cat,  tt<rum  ett  9  aat,  utrttm  «trwm  tit  f 
qnud  qai  aooipit,  «trttm  tnbdiitbgaat, 
et  teparet  a  teqaentibnt  neoette  est, 
Utrum  ttudione']  Ant  «Irum  taperTO- 
caom  ett,  aat  ne :  aut  oerte  r/Miinc  fi- 
gnra  ett,  pro,  ntramne  ttodioae  id  tibi 
babet,  ti  tcient  Imdit  filiom?  Xaudi 
putift]  Qnia  decipit.  D. 

Utrum  ttudione']  POr  tmetin  dioitac 
pro  otrnmne  ttadio.  infra  IV.  5. 28. 
quid  iUam  ni  abduoat  pro  quidni  iUam 
aMucat.  T.  Dooat  ad.  b.  I.  R.  D. 

29  Sipflnrfidtritgnahim]  Etnugoo 
alTecta,  non  dixit  Acbinnm :  et  mire, 
non  tddidit  cojot  gnatam.  Vm  mittro 
mihH]  Hoc  est,  qnod  tapin  dixit, 
Sgre  ttt :  aUenm»  nm  jum.  D. 

90  Ftdtrt  «idtbr  Jam  ifkun  dmm] 


102 


ADELPHORUM 


Profagiet  aliquo  militatam.    S.  O  Demea, 
Ifltac  est  sapere,  non  qaod  ante  pedes  modo'st  < 
Videre :  sed  etiam  illa^  qu»  fatara  sant» 
Prospicere.   D.  Quid  ?  Istsec  jam  penes  yos  psaltria  est f 
S.  Ellam  intas.     D.  £ho,   an  domi   est  habituras? 
S.  Credo;  utest  85 

Dementia.    D,  Haecine  fieri  ?    S.  Inepta  lenitas 
PatriSy  et  facilitas  prava.    D.  Fratris  me  quidem 
Pndet  pigetque.    S.  Nimium  inter  vos>  Demea,  ac 


Jllum  dixit,  quui  qnendam  tristem  ao 
fanestnm.  D. 

Yidenvideorjamdiem]  JoliasRofin. 
Rbet.  in  DiaboU.  L. 

Videre  videor]  Blegans  locntin  et 
Ciceroni  familiarit.  Catil.  IV.  6.  videor 
tmfci  hanc  nrbem  videre  uno  ineendio  &c. 
T.  Bendej.  ad  Horat  II.  1.  Xl.  R.  D. 

31  Profugietali^tidlitatum,']  Pro 
patria  militare  gloriosom  foit,  neo  Tero, 
«t  Barlandns  aliiqae  ad  bono  locnm 
dicnnt,  torpe  foit,  ad  exleros,  t.  o.  Per- 
■as,  militatum  abire,  Menedemus  qoi- 
dem  in  Asia  simol  rem  et  gloriam  armis 
reperit,  sedj^ro^ii^test;  profosis  opi- 
bof  nec  consilii  locom,  nec  aoiLilii  co- 
piam  habebit  aliam,  qoam  ot  profogos 
militet.  S. 

32  Quod  ante  pedes  modo  est  videre"] 
Hoo  somsit  poeta  de  illo  in  pbysieom 
perrolgato  ancillas  diclo,  quod  ante  pe- 
des  est,  non  videt :  coeH  scrutatur  ptagas, 
Diog.  Laert.  Tbal.  34.  Zu  ykf,  S  OaXn, 
rk  h  «roo-^y  bC  hr^AfUvof  {^sTir,  rk  M  ev^- 
Ho  eSu  ypdne-^iu.)  D. 

Quod  ante  pedes]  Tliucyd.  lib.  8.  rkc 
IfAieMn  eXriAQfjJ/m  iittnanTv.  Pris.  lib. 
XliX.  Aristot.  apod  Stobenm  Serm.  89. 
ev»  ia  0>Jtin»  rd  Mifom  h  TeTc  mrif, 
Dio  Prosatos  «ri(i  0aa-i>Ma9.  Looianas 
in  Pseodologist.  Cicero  II.  de  Dirinat. 
cap.  13.  Quodantepedes,nemospectat; 
cetli  scrutantur  plagas.  L. 

Quod  ante  pedes  eet]  I.  e.  qaod  prm- 
sens  est.  Cic.  de  Orat.  III.  40.  CorL  ad 
Sallost.  Catil  c.  16.  R.  D. 

33  Sed  etiam  iUa  qua  futura  sunt] 
Magis  ridicula  est  assentatio,  siqnis 
maxime  laAdetor,  qoibos  maxime  caret. 


Isteec  jam  penes  vos  psaltria  estf]  Di- 
ceitdo  istesc,  ostendit  jamdodom  se  bae 
indignari.  D. 

35  EUam  intus.]  Vi,  EUum,  eemfi- 
dens,  catu».  An  domi  est  habiturwsf] 
Proprie :  qoia  haberi  ujror  (fbrte,  fici* 
habere  ujmrem  vtr)  dioitur,  et  /ui6ert  m«-  ^ 
lier,  qoom  coit.  Credo,  ut  est  dementia'] 
Sic  et  in  Eonocho,  eam  se  intendit  esse, 
ut  est  dementia.  Et  oomioatiTas  casoa 
esse  potest ,  et  septimos.  Si  septimos.per- 
<{t(us,aotqoidtale  sobaadimos.  Sedme- 
lios  nominatiTom  accipimos  oasom.  D. 

Lege,  eho,  an  est  ddmi  habiturusf  B. 

36  Iii«ptt  lenttoj  patris,  etfaeUitas 
praoa}  Lenitas,  ad  permittendom  ifa- 
ciUtas,  ad  ignoscendam.  sic  qoidam. 
Sed  ego  lenitatem  ad  Mioionem  refero, 
qoi  hKc  leniler  patitor :  facilitatem,  ad 
.fiscbinnm,  coi  bmo  per  licentiam  faci- 
lilas  dator.  Prenntm  auiem  est,  qood  et 
ipsom  lacdit  facientem :  nudum,  qood 
alios  tantom.  D. 

Jnepta  lenitas  patris,  et  fadUtas  pr»- 
t».]  Non  apta,  et  mala  facilitas,  qoa  in 
loxoriam  diTitim  sote  gerantar.  E. 

Htecinefien]  In  Ms.  R.  additor^ 
gitia:  sed  aliena  mano.  In  alio  cod. 
Haeinefieri  sc.  possunt  apudfratrem.  L. 

Contra  Tersom  qoidam  Codd.  Terbis 
httcinefieri,  ».6duni  fiagilia,  qood  ver- 
bom  a  melioribos  abest.  B. 

37  Fratris  me  quidem  pudet,  pigst' 
que]  Pudet,  io  bis  qaas  torpiter  facit: 
piget,  in  his  qoaa  com  damno  ao  malo. 
Pudere,  etiam  ad  dedecos :  pigere,  ad 
dolorem  referlor .  Pudet,  qaod  tarpe  est : 
piget,  qood  dolet  D. 

38  Nimiumintervostlkmea]  Utr€^ 


ACT.   m.    SCENA   IIL 


108 


Non  quia  ades  praesens  dico  hoc,  peTiiimiam  interest. 
Tu  quantus  qnantus^  nihil  nisi  sapientia  es :  40 

lUe,  somnimn.  sineres  vero  illum  tuum 
Facere  haec?     D.  Sinerem  illum!   aut  non  sex  totis 

mensibus 
Prius  olfecissem^  quam  ille  quicquam  coeperit  ? 
S.  Vigilantiam  tuam  tu  mihi  narras  ?    D.  Sic  siet 


hifictnf.  nmio  enim  redditam  est,  qaod 
•bpn  dioelMtar.  et  prKterea  repetendo 
mmmiR,  confirmarit  soperios  diclom, 
et  Td  CPBMAMIe*  non  soloit  (et  ti  «^t- 
/ui/taiw  nonc  soloit  Z.)  D. 

39  iidesprtfieiMJlMeoverbainterdnm 
jaognntor  Plant.  in  Amphitr.  III.  3. 23. 
Cio.  do  Offic.  1. 4.  ToM.  qoKtt.  IV.  7. 
B.D. 

40  Tu,  quatUut  quantut]  Id  est, 
qoantaxconqae.  Nihil  nin  tapientia  et'] 
Ridicole  prios  additom  niAii,  qaam  qoio- 
qaam,  laodia  nomine.  Deinde  si  sapiens 
dixisset,  non  taota  esset  irrisio.  sed  h j- 
perboliciSe  aocipitor,  id  est,  staltos.  Ni» 
hilnitiuipientiaet:  ilU,tomnium,1  Neo 
toioipiaij,  sed  «c^icfitia :  nec  ille  lom- 
meulontt,  sed  tatnnium,  vin^>St.  D. 

NUiUmti  tapientia']  Sio  ^lianos  Var. 
lib.  VII.  cap.  6.  «roc  ya^  fMrtnein  tlfju. 
Et  totut  natut  apod  Catal.  XIII.  14.  L. 

Quantut  quantut]  I.  e.  qoantuscon- 
qw.  in  Phorm.  IV.  7. 10.  quanta  quanta 
hte  mea  paupertat  ett,  Sic  quitquit  pro 
qoiconqae,  quodquod  pro  qaodounqoe 
et,  qood  cadenlis  lalinilatis  est,  qualit 
qfuaUt  pro  qoaliscanque  t.  Doker.  de 
latinit.  veter.   ICtorom  p.  323.  R.  D. 

41  Sineret  vero  iUum  tuum']  Ab  ar- 
gnmentb  fabolm  repetit  tinerem :  et  f i- 
fMruuSc.  interro^t  D. 

Yox futUit,  qasB  in  Codd.  nostris  ex- 
tat,  recte  abest  apod  Donat.  in  Bemb. 
et  Vatio.  Nam  yalde  impedit  Senariom. 
Tom  ex  Vatic.  et  Basilic.  et  daobos 
Dostrislege  iUum  tH  tuum.  B. 

&mi»tttm]  I.  e.  homo  vanos  et  stoli- 
dos.  Ad  eom  modom  Petron.  c.  38. 
dixit  pkantatia  non  homo  obi  t.  Bor- 
■ann.  R.D. 

42  Totit  ttx  iBwniifrut]  Talii,  qnasi 


longi  sint :  id  est,  integris,  ot  ne  onam 
qoidem  diem  minos  a  sex  mensiboa 
sciat,  qoid  ccpptaros  sit  filios.  Nimia 
Gomica  et  moralis  assentatio.  D. 

Sex  totit  mejitibut]  Certam  namerom 
posoit  pro  incerto  :  et  tamen  istios  oon- 
daplicatio  freqoenter  est  collocata.  8in 
et  alibi:  Sex  ego  te  totoi,  Parwteno^  boi 
menaet  quietum  reddam.  E. 

Pro  aut  al  i  i  an :  bis  apod  Priscianom 
et  in  cod.  Tet.  ac.  Sed  omnes  Faenii  et 
nostri  Codd.  habent  aut.  B. 

43  Non  olfeciaem]  Totam  ridjcole. 
Nam  quid  olfeciMset,  qoi  nondam  qoio- 
qoam  sctre  cojpisftet,  cojasque  nariboa 
nihil  objectam  foissel?  Nam  ideo  nar£i 
a  naritate  diclsB  sunt,  qaod  nos  odoratn 
doctfant  pnesto  et  prope  esxe,  qaod  ad- 
hoc  ocoli  non  videot  Quain  iUe  quie" 
quam  ectperit]  Maltom  dixit,  et  anto 
lex  mentet,  et  olfeeissem,  et  priui  quam 
arperit,  D. 

Quicquam  ccqperit]  Priscian.  lib.  X. 
aeperet.  Vid.  Non.  Marcell.  io  cccpere.  L. 

Doo  vett.  Codd.  habent  cceperit;  sed 
reliqoi  caperet;  itaqaoqaelaodat  Pris- 
cianos  p.  879,  qoi  ail,  esse  Pneteritom 
imperfectum  a  ccepio.  Sed  p.  1193.  ha- 
bent  c<eperit,  et  codex  ibi  vetas.  B. 

Olfeciitem]  I.e.  seosissem.  Cio.  de 
lege  agrar.  I.  4.  SIc  freqoens  est  odo' 
rari.  t.  Hemsterhos.  ad  Lociani  Timon. 
p.  159.  R.  D. 

44  VigUantiam  tuam  tu  mihi  narrat] 
Id  est,  qaam  maxime  scio.  Sic  tiet 
modo,ut  nunc  est]  Non  dicit  qui:  sed 
respice  ad  argomentom,  et  ridebis  haeo 
optantem  Demeam.  D. 

Lego,  VigUdntiam  tudm  tun  milUf 
tie  tit  modo,  |  Ut  wine  ett,  quttta.  Vid. 
Heo.V.3.22.  B. 


104 


ADELPHORUM 


Modo^  «t  Mnc  eai,  qamao.    S.  Ut  quisqm  «uim  watt 
esse^  ita'st.  45 

D.  Quid  eum  ?  yidistiii'  hodie  ?    S.  Taumne  filimnt 
Abigam  bmic  rus.  jam  dudmn  aliquid  ruri  ageie  arbitror. 
D.  Satin'  scis  ibi  esse?    S.  Oh^  qui  egomet  produxi. 

D.  Optume^st. 
Metui  ne  hsereret  hic.  S.  Atque  iratum  admodum.      49 
D.  Quid  autem  ?  S.  Adortus  jurgio  fratrem  apud  fbrum 
De  psaltria  istac.    D.  Ain  vero  ?   S.  Vah^  nil  reticuit. 


45  Ut  ^iMque  mum  voU  em,  Ua  est] 
Hk  irant  flententiB  et  semper  proba- 
biles  (HtB  tententia  semper  iunt  hyper- 
Miex.  Ed.  DaB.  et  pro  perionis  ridi- 
cqIk.  Plantu  in  MUite  gloiioso  1. 1. 
68.)  Nimia  est  miuria,  nimU  puiehrum 
ette  hominem,  D. 

46  Quideumf  vidistinehodief  Quid 
tum  initiam  intorrogationis  fatiirfe  de 
personali  cnjns.  Sio  in  Heaatont  Sed 
Syrum.  quid  eum  ?  Tuumne  JiUumf'] 
Hoo  clare.  Tuumne  fiUum  ?]  Moris 
est  at  qoi  cogitat  qaid  respoiideat,  in- 
terrogatione  remoretur.  D. 

47  Abigttm  hune  rus]  I7t  pecadem 
dixit  abigam :  non  at  bominem,  mittam, 
Jbigam']  Hoc  lentias,  et  aJngam  qaasi 
pecadem  dixit :  nnde  eiabactorei  dicli 
sont.  Cicero  in  Verrinis,  1. 10.  Equa^ 
rum  greget  ittum  abigendot  curaste, 
Jamduium  aUquid  ruri  agere  arbiltror] 
Hoc  clare.  Aliquid  ruri  agere  arbitror] 
Hoo  plas  est,  qoam  illio  esse:  valt 
enim  cam  laode  ejas  loqai.  al  sapra, 
Bei  dare  operam,  ruri  ette,  parcum  ac 
tobriumf  Etogvre,  propriedixit.  Nam 
ab  agendo,  ager  dictos  est,  qaod  io  eo 
molta  agenda  sant  D. 

Abigam  hunc  rut]  Hac  est  Teraas 
(hoe  avertut)  paulalam  pronanoiat,  ati 
oonsiliam  samserit  mentiendi,  nt  idem 
eammittere  possit  (ut  qui  canKUum 
tumterit  mentiend),  ut  inde  eum  amittere 
potnt.  Z.)  Ad  velamen  autem  tsli  coa- 
silio  uti  fingit  (utitur,  ut  fingat  Z.) 
illom  ros  discessisse  admodam  iratom, 
^  firatrem  male  traotaverit,  qaod  ra- 
pnerit  meretricemi  qaod  «•rmptis  mo- 


ribns  Tivat,  quod  oblitos  nominis  et 
iamilisB  laxurietur.  E. 

Verba,  abigam  hune  rus,  aot  Demea 
sont  tribaenda,  aut  Sjras  ea  ad  Speo- 
tatores  dicit,  non  aadiente  Demea.  Z. 

48  Qui  egometproduxi]  Mutata  pns- 
posiliooe,  non  dedusi,  sed  Produxi  dix- 
it :  id  est,  porro  duxL  Metui  ne  h^are- 
ret]  Hbc  translatio  ut  sablevat  Gtesi- 
pbonem,  ila  jEscbioo  inTidiosa  est. 
Nam  bsret  avis,  non  animo,  nec  YolaB- 
tate :  sed  visco  decipientis  aacupis.  D. 

Vetustiores  llbri  babent^  ;  medio- 
eresguin;  recentiores  fueM.  Posterius 
pr8efero,quiaseqaitarmux  irotum.  B. 

50  Quid  autem  /]  Qiud  pro  quare, 
Tel  ob  qoam  oausam.  Virg.,  Ma.  I. 
517.  quafortuna  virU,  dattem  quo  Ut- 
tore  linquant,  Quid  veniant  f  Cai  con- 
trariam  in  significatione  *  id  (ebtinet 
quid  Z.)  quod  te  oro.  Adortut  Jurgio 
ett]  Aggrodimur,  de  longinquo :  odp- 
rimur,  ex  insidiis  et  ex  proximo.  Nam 
adoriri,  est  qiiasi  aliquom  {quasi  aii 
aii9U0m)oriri,  idest,  exsargere.  D. 

Omnes  Codd.  adortia  est ;  sed  kge 
oum  Dooato,  adortusjurgio  est.  B. 

51  DeptaUriaistae]  Hio mire aenein 
imitatus  est,  et  memoriter:  quia  illa 
dixerat,  quidf  istacjam  penes  vot  pial- 
iria  est  ?  7%ihU  reticuit]  Mire  enim,  mi- 
norem  fratrem  non  pepereisse  m^fori : 
neo  reticnisse  qnicquid  erat  opus.  D. 

Lege  de  psaltria  itac ;  quia  Sjrus  in 
iisdem  «dibus  degebat :  recte  Tero  D*> 
meaYers.<34.  IsUee  ptaUne,  i{W  nsn 
et  procul.  B. 


ACT.  III.  SCENA  III. 


105 


Nam  ut  numerabatur  forte  argentam,  intervenit 
Homo  de  improviso:  ccepit  clamare»  o  iEschine! 
Hascine  flagitia  facere  te  ?  licec  te  admittere 
Indigna  genere  nostro  ?    D.  Ob^  lacromo  gaadio. 
8.  Non  ttt  boc  argentom  perdis,  sed  vitam  tnam. 
D.  Salvos  sit :  spero^  est  similis  majomm  suum, 

Hui! 
D.  Sjve,  praBceptorum  plenus  istorum  iUe.    S.  Pby ! 
Domi  babuit  unde  disceret.    D.  Fitsedulo: 


55 


S. 


53  InUreenUhomodeimprwUo]  In- 
Urvuiin,  est  ia  medio  negotio,  qoaai  ex 
iDsldiis  BoperTeDire,  et  opprimere  in 
ipso  acta  eos»  qni  rea  oeliAam  TeUeot 
Bt  Tiile  qnam  oratorie  narret  gestbnem 
rei,  qiUB  nanqnam  faota  sit :  hi»  enim 
fides  fit  D. 

Ut  mtmerabatw']  I.  e.  dom  nnmerar 
bator  Horat.  Serm.  I.  5. 15.  abi  t. 
Beodei.  ILD. 

5S  Citpit  eUtnusre]  'HButSt  tolam,  et 
ea^'t,eteimnar«:  etqoodseqnitor.  D. 

54  JEtehine!  luteine  ftagitia  faeere 
te  f]  Eat  aoottsatio  a  persona :  et  vide 
pondasinnonune&ehini.  Hasetead^ 
miUereS^  A^^.  Nam  plas  est  od- 
mittsre,  quamfaeere,  Htee  te  admittere 
uutignai]  Pronom  est  bo»  statim  ore- 
dere  Demeam,  de  eo  qoem  snperios  lan- 
daTerit,  NonfnOrem  videt  rri  dare  ops- 


Unde  mim  poetie  arte  et  ioitia»  et  me- 
dia,et  poslrema  sibi  ooograont  atqoe 
respondent  D. 

55  Laerumo  gaudio]  Immoderata 
Imtitia,  maxime  parentom,  lacrymas 
babet.  Reoteergoadditamest,gaudto: 
qoJa  laorjmm  solom  (toldB)  mcarorem 
signifksant  D. 

Jjienfmo  gaudio}  QaaaiqosMlamcaa- 
sa  est  aode  lacromaB  oriootor.  Nam 
oepe  eliam  ex  gandio  cootiogit,  qaod 
OTeoit  ea  dolore.  B. 

Laerumo  gaudio]  Qoioctil.  II.  3. 
Quin  etiam  laemmoi  nt  natura  mentis 
indieet  dedit,qUa  aut  erumptmt  dolore, 
ottt  Uaitia  monant.  Boripides  HercoL 
FmmoiXAffdOfa*  3^Mi{v«90a^«f  U^dX^. 

VOL.  IX. 


Sio  apad  Dionys.  Halicar.  lib.  t,  An- 
temnatiom  et  Cmoiensiom  feminie,  cnm 
liberas  se  a  Romnlo  dimitti  intellex- 
issent,  vtftx^ffii  ytP^fMaMu,  nei  enlhXk 
Uu(oa  u<t/  liia^  ^(nu  f^iarkvMra»  U 
ttfc  i>«pSk.  Hirtias  de  bello  Alexaod. 
Lacrymai  qua»  in  eoUo^  pr^eeere^, 
gaudio  tfideretur  frtgecine.  Plaatus 
Sticb.in.  2.13.  Utfr^Utitialaery' 
WM  preeUiunt  ndhi  !  Cur  aotem  gaudio 
laorom»  porompant,  expUcat  Alexaod. 
AphrodisiBas  ProUem.  lib.  1.  Apolei. 
1.  Metam.  Nam  ut  Uurum^  scpinils 
de  gaudio  prodeunt.  Senr.  io  Vifg. 
iBoeid.  V.  3^  laerumeque  deeerm,  L. 

56  Non  tu  hoe  argentum  perdit,eeA 
ffitam  tuam]  Hme  figura  oratoria  hafmt 
dioitor:  qaaosteoditor,nonessemedi- 
ocre  qood  Ikctam  est  D. 

57  Hui]  QoaMadmireturipse,  qo» 
oarrat.  D. 

Lege»  tpero,  erit  nmiHt,  Corripit 
erit  ultimam  ot  snpra  II.  1. 96,  Spe- 
ramos  certe  de  fataro,  noo  de  pnBsenti. 
B.  CsBterom  tenendom  est,  iUad  suum 
hic  minas  uibanom  esse,  et  aliqaid  rus- 
ticitatis  cootinere,  2L 

58  S}fre,praceptorumplenusistorum 
iUe]  Vide  Demeam  noa  desioere  col- 
pam  iEschini  in  Micionem  cenferre: 
qoam  e  oontrario  prsBceptorom  suorom 
Tolt  esse,  qood  sapit  Ctesipho.  Isto- 
rum]  QosB  dicis ;  scUicet,  non  tu  hoe 
argentumperdit,tedvitamiuam.  Phyf] 
Interjectto  mirantis  est.  D, 

Omnes  libri,  ptsmu  sst.  Lege,  ^ir», 
pra&€pt0rum'stp/^us,&c.  B. 

59  Domi&a&ttttuMdsdiieffret]  Unde, 


106 


ADELPHORUM 


Nil  pr»tennltto :  consuefacio :  denique^  66 

Inspicere,  tanquam  in  speoulum,  in  vitas  omnium 
Jubeo :  atque  ex  aliis  sumere  exemplum  sibi : 
Hoc  facito.  S.  Recte  sane.    D.  Hoc  fugito.  S.  Callide. 
D.  Hoc  laudi  est.     S.  Istaec  res  est.     D.  Hoc  vitio 

datur. 
S.  Probissime.  D.  Porro  autem.  S.  Non  hercle  otium'st 
Nunc  mihi  auscultandi :  piscis  ex  sententia  66 

Nactus  sum :  hi  mihi  ne  corrumpantur,  cautio'st. 
Nam  id  nobis  tam  flagitium'st^  quam  illa^  Demea, 


id  est,  de  qao.  FU  tidub']  *HBtxmf  dio- 
tom  ett  Jit,  Et  tedulo,  noe  dolo,  id 
ett,  iDstanter :  qoia  negligentet  dolosi 
diooDtiir.  D. 

Domi  habuit  unde  diteeret']  Hiero- 
Bjm.  «d  Heliodor.  de  morte  NepotitB. 
Pontjfieem  deterere  non  audebat,  tot  in 
iilo  eemen»  esempla  virtutum,  domique 
habent  unde  diiceret.  Sidon.  Apoll.  lib. 
7.  Epist.  II.  Si  awJngitur  quo  maglstro 
rudimentit  Jidei  Jvsrit  imbutut,  ut  pro- 
verbiaUter  loquar,  domi  habuit  unde  di- 
eceret*  L. 

Domihalniitundediteeret']  Hoopro- 
Terbiom  de  iis  dicitar»  qoi  non  cogun- 
tur  ab  aliis  snmere.  Plant  in  Trncnl. 
II.  5.  4.  Cid.  ad  Dir.  IX.  3.  r.  Sava- 
ronem  ad  Sidoninm  Apoll.  p.45l.R.D. 

61  InipiMre,  tanquamin  qiecuium, 
in  mtat  omnium  jubeo]  Videndnm,  an 
reete  speoalnm  indoxerit,  qnum  alienas 
Titas  dioit  iospioiendas  esse.  nisi  forte 
hoo  ad  cansam  admovendi  spooali,  non 
ad  effeotnm  referamns.  Nam  oansa 
Snspiciendi  specoli,  emendatio  est  vnl- 
tus :  effeetns,  formm  per  imaginem  re- 
snlUtio.  D. 

Jntpieere,  tampum  in  tpeculum]  Ita 
fllios  meos  plenns  est  'pncceptonim, 
nti  qnotidie  omniam  Titas  inspiciat, 
tanqnam  in  speoalam,  et  ex  aiiisad  vi- 
Tondnm  snmat  exemplnm.  Et  inspioere 
in  tpeculum,  noTa  est  elocatio.  Porro 
adhuc  alia  nanarecnpiebat  Demea>  ve- 
rnm  serms  tasdiosns,  ne  ea  qnae  noDet 
audiret,  respoodit  non  esseotiom  sibi.  E. 

hupieere  ton^uam  in  ^peeulum  in  vitat 


omnium]  Sic  legitor  io  codice  Beor- 
bino  omnimn  Teterrimo  et  sio  edidit 
Bentlei.  Vnlgares  editiones  babent  m- 
tpioere  tanquam  in  tpeculnm  vitat  om- 
ntum,  qoam  leotionem  Bnnnannos  ad 
Petron.  84.  ^.  538.  oonfinnari  potat 
loooCiceronis  in  Pisoo.  o.  99.  Sed 
otriosqoe  looi  diTorsa  ratio  est,  ne  di- 
cam  lectionem  in  vitat  planissime  coo- 
firmari  V.  74.  It.  D. 

63  CalUde]  CaUidut  dictos  est  etiam 
qoi  exeroet  dolos.  CaUidut  dioitor, 
qoi  callam  sibi  aso  artis  iodoxeriL  D: 

64  Hoe  laudi  ett,  hoe  vitio  datur] 
Noo  philosopbice,  sed  ciTiliter  monet, 
oon  enim  dizit,  hoc  bonum:  sed,  ftoe 
laudi  ett,  neo,  hee  mahtm:  sed  vftis 
ddtur.  ErgontidioUetoomicospater, 
non  nt  sapiens  et  prmoeptor.  Ittmc  ret 
ett]  Non  qoam  rem  gerit  Micio :  ooo 
ot  ille  agit.  Et  sigoificat,  koe  verum 
ett,  hoe  utiie  est.  D. 

65  Porrv  autem']  Prope  ddioitos 
eratDemea,contrainstitntam  argmiien- 
ti.  Artificiose  igitnr  poeU  sobjecit  ez 
persona  serTi,  nnde  illnm  ad  anmritndi- 
nem  proTooet.  Porro  autem,  at  vero,  et 
bojasmodi,  principia  narrationnm  sont, 
qoibns  snperiora  seqnentibns  oonnee- 
tontnr.  D. 

68  Nam  id  nobit  tamjiagitium  eU] 
Non  dixit,  peccatum,  irridens  senem : 
»ed  Jlagitium,  Et  qnidem  flagitinm, 
coirnmpi  pisees,  Tel  tslia.  D. 

Nam  nobit  tam  Jlagitium  ett]  Pari 
modo  flagitiom  credimos,  si  pisoes  non 
rtcte  corentor,  qnemadmodom  tos  fia- 


ACT.  III.    SCENA  III. 


107 


Non  facere  vobis,  quse  modo  dixti :  et  qaod  queo, 
CionseTvis  ad  eundem  istanc  pra&cipio  modum :  70 

Hoc  salsom^st»  hoc  adustam^st,  hoc  laatam'st  parajn : 
lUad  recte :  iteram  sic  memento :  sedalo 
Moneo^  qasD  possam  pro  mea  sapientia. 
Postremo^  tipiqaam  in  specalam^  in  patinas^  Demea, 
Inspicere  jabeo,  et  moneo  qaid  facto  asas  sit.  75 

Inepta  hsec  esse,  nos  qase  facimas,  sentio : 
Veram  quid  facias  ?  at  homo^st^  ita  morem  geras. 
Numqoid  vis  ?    D.  Mentem  yobis  meliorem  dari. 


gitiaBi  dnoitu,  li  non  raote  et  honeste 
qaidem  vivmtie.  Haeo  saot  euim  qam 
sopn  dixit  Deniqae  od  irridendom 
DemeuB,  dioit  le  ad  similia  prmoepta 
esse  monitorem,  oom  serris  dicit,  lufc 
€tt:  hoe  adtatvm;  itonun  tie 
y  recU,  Et  sepsratim  pronan- 
ciaodom  :  mduio,  pro  meo  jare ;  pro 
inM  sapasntia.  Refert  similitodinem 
omni  genere.  Qoemadmodam  enim  ta 
bspicere  in  specolom  vitat  omniam 
jabes,  ita  ego  inpatmSt.  Adbibet  etiam 
sentenliam  qaasijndex,  at  dicat:  iuepta 
eae  heBc,  not  qam  facumu,  jrntio.  Et 
tamen  dicit,  sibi  neoessitate  morem  ge- 
lendom,  qaam  id  Tolt.  Sapra  (vi^ra) 
enimfrmterdixit:  qaanioegotavmnon 
atn,  me  ciira  meum.  £. 

Lego  ez  nostro  900  annoram  Cod. 
Quom  iUa,  O  Demea,  In  illa  enim  sede 
Spondens  soaTior  est  Troobmo.  B. 

69  Quodqueo']  Qoodpossom.  Sed 
sic  malait  dicere,  ot  allosionem  de  soa 
arte  &ceret  Syras :  et  bac  re  ostende- 
ret,  nibil  ab  illo  dioi  serio.  Quod  queo^ 
A  coqaendo  snmsit  va^tme».  Sio  et 
infra,  tedviomoneo  qum T^otsum  pro  mea 
tapientia.  Et  Cioeronis  dictam  rofertar 
in  eam,  qai  coqai  fflias  secam  caasas 
agebat :  Tu  quoque  aderat  huie  eautg. 
Nam  apad  reteres  coquut  noo  per  C 
Uteram,  sed  per  Q.  scribebatar.  D. 

Lege  modo  qum  dixtL  Nam  dactjio 
saavior  hic  est  Anapicstas.  B. 

70  Ad  eundem  istuw  pr<ectpio  mo- 
dum]  Argota  ioulatio,  ad  deridendom 


Demeam,  oBUiiatt  qom  serio  iUe  sapra 
dizeraL  D. 

71  Hoe  taUuM  ett,  hoe  aduttum  ettj 
HiBC  oontexte  ot  oonjancte  dicontnr : 
qaia  noo  vioissim  Sjro  assentatar  so- 
nex.  D. 

LaiUum]  Laotam  dicitor  de  cibis  et 
oenis»qaas  ooqoos  arte  eteleganler  ap* 
paravit  v.  Cio.  ad  Div.  IX.  et  ibi 
Manat.  B.D. 

73  Pro  mea  toptentia]  LtoffVfnaSk 
tapientia  dijit:  qaia  cendimentam  gas- 
ta  ao  sapore  temperanl  coci  (Uterqae 
liber  addit,  et  tie  pnmunciat,  utetjiat, 
etapprobetur,iiuodfaeit).  D. 

74  Tanquam  in  tpecultu»]  Et  hic 
^ulum  non  ad  imaginem  Toltas,  sed 
adoontaitamoontrmpositsereiretnlit.  D. 

76  Not  quafacimut']  Non  ooci,  sed 
Micio,  .£sQhinas,  et  familia.  Aa  not 
pro  domini  posoit?  An  not,  pro  egof 
et  faoo  meiias.  5entto]  Cum  dilalione 
ot  roUoose  dicendom  tentio.  D. 

77  Verumquidfaciatf]  Qwdfaeiat, 
pro  qoid  faciat,  onasqoisqae  scilicet. 
Ut  homo  ett,  ita  morem  gerat]  Utram 
aptum  proverbiam  sit  servis,  ao  etiam 
amicis?  Ut  est,  obtequium  amieot,  ve- 
ritat  odium  parit.  Et  hsBC  sententin 
modo  Yolat  qoerela^  demissa  voce  pro- 
ferenda  est.  D. 

Ut  homoest  ita  moremgerat.]  J.  e.  at 
homioom  mores  sant  el  ingenia,  ita  illis 
obtempcrandom  est.  Samsit  Terent.  a 
Plauto  in  Moslell.  III.  2.  34.  R.  D. 

78  Mentemvobitmelioremdari.]TJ^ 


106 


ADELPHORUM 


S.  To  ros  hinc  ibis  ?  D.  Recte.  S.  Nam  quid  tu  hic  agas^ 
Ubi,  si  quid  bene  praecipias,  nemo  obtemperat?  80 
D.  Ego  vere  hinc  abeo,  quando  is,  quamobrem  huc  ve- 

neram, 
Rus  abiit :  illum  curo  unum :  illc  ad  me  attinet, 
Quando  ita  volt  frater :  de  istoc  ipse  viderit. 
Sed  quis  illic  est,  procul  quem  video?  estne  Hegio 
Tribulis  noster  ?  si  satis  cemo,  is  hercle'st.  vah  f        85 


T»  vis  retpoDdet  agresll  feritete.  Nam 
respondeDdiim  ent,  recte,  ant  valeas. 
sed  faic,  ae  Tel  abiena  blandos  esset, 
pro  lalatetioaibits  ipsis  amara  snppo- 
Btt  Et  memento  etiam  hnnc  enndem 
lasahttetum  relinqnere,  qni  adTeniens 
pulo  ante,  neo  salnteTerat,  neoresaln- 
teTerat  firatrem.  Meliorem  antem,  pro 
bona  aotolarabili  posnit.  non  «wiim  bo- 
iMmeradit,ntmelioremoptet.  si«Virg., 
G«.  ra.  513.  Du  meUora  pHi,  erro- 
rmquehottUmiUtan!  D. 

Mentem  vobit  meliorem  dari.^  Bo- 
Bun  mentem  preoabantnr  iis,  qnos  in- 
sanire  tcI  sibi  male  consnlere  indioa- 
bwit.  Sen.  oontroTers.  IV.  «5.  nbi.T. 
GronoT.  Ut  bona  mem  est  sana,  sic 
mala  mens,  consilii  expers,  non  sana, 
stnlta.  Flor.  II.  6.  31S.  ubiT.  Dnker. 
R.D. 

79  Tu  ntt  hine  abUr]  Vnlt  Sym» 
nosseaneat.  Tu  nu  hine  abisf]  Qai 
consnetadiois  memor  cst,  animadTertit 
lias  interrogationes  non  inqairendi  cau- 
•a  poni,  sed  admonitionis  looo  esse  apnd 
eos,  qnosTelimosabscedere.  Sic  ij^ 
tnr  interrogat  nt  hortetar:  et  sic  pro- 
nnnciat,  ut  et  seiat,  et  approbet  qaod 
rogat.  Nam  quid  tu  hie  agus^  Addi- 
dit  faortetam^at  qnam  primom  abeat.  D. 

In  Bembino,  et  in  margine  codd. 
C.C.C.  recto  pro  reete.  B. 
^  80  In  Bemb.  ct  aliis  qoibasdam  KOr 
tiqoiseztetofrtempcret.  B, 

81  Qua9ulois,quamobrem']  Nora  lo- 
cntio,  is,  quam  ob  rem:  pro,  is  propter 
quem,  sio  et  alibi,  ineome  oblecto:  so- 
lumidestcarummihi.  D. 

8t  Jllum  curo  unum']  Unum  cnm 


exoeptione.  et  tamen  sSo  loqnitor,  nt 
appareat  illnm  non  posse  sibi  imperare 
obliTionem  ^schini.  Nam  iddroo  ad- 
didit,  quando  ita  vuUJrater,  d$  istoc  ^ 
ff  mderit,  Amare  eaepit  (a  Midone 
Jratre  aceefnt)  et  ideo  teaet,  m 
euran,  promimodum  repoteere  ett  iU 
disti.  D. 
Loge  etdistingraey  tUtM»  cutv:  wnm 
iUud  admeattinet.  nt  snpm  1. 1.  24« 
•t  1.  S.  60.  B. 

83  Dehoeipmvidgrit,']  Elegaosfor- 
mnla  eorom  qni  ciuram  aliciyus  rei  ad 
alimn  rejicinni.  Ot.  epist  12.  211. 
Sen.  de  BeneC  II.  14.  vidsrtt;  de  te 
non  de  me  queretur,  Aano  fomalam 
pnlchre  illustrant  interpretes  ad  Ovid. 
I.exPonto2.9.  R.  D. 

84  Quu  iUic  eet,  quem  proeuL  video  ? 
estne  Hegio]  loTonte  cansa  est,  cur  non 
abeat  Demea,  propter  reliqoam  fabul» 
partem :  etaimal  alind  additur»  quo  in- 
dignetur.  Bene  autem  dubitet,  etfa- 
miliam  iuTeniat  ^  dTcm,  et  mnltum  ab- 
sens  a  ooospectn  ciTium  (et  bene  dubi- 
tat,  an  famiUarem  mdeat  civem,  ^ns 
mttjtum  a^aenf  a  eonspectu  cioium).  D. 

H^gio  tribidis  nosterf]  GouTentns 
jam  a  Gete,  ser?  us(co}to8iitu<  jom  a  Ge- 
ta  tervo  lf<^ioZ.)doIoree8tcommoto8, 
qnod  ea  (fiUa  simuli  Z.)  omissamere- 
trioem  rapuit.  Tribuiis  antem  signifi- 
cat,  ex  eadem  tribu,  hoc  est,  ex  eadem 
curia.  E. 

Aptior  Tersui  collocatio  est,  qum  est 
in  Bemb.et  Donato,  quemvideoproeuLB. 

85  Versus  gratiasequor  leotioiiem 
Codd. Petrenais, ishercU, vdh!  ut inira 
IV. 2. 39.  Verumhercle.vahl  B. 


ACT.  III.  SCENAIII. 


109 


Homo  amicus  nobis  jam  inde  a  pnero :  di  boni ! 
Nse  iHinsmodi  jam  nobis  magna  civinm 
Penaria*8t,  homo  antiqna  virtate  ac  fide : 
fiaud  cito  mali  quid  ortom  ex  hoc  sit  publice. 
Qnam  gaudeo ;  ubi  etiam  hujus  generis  reliquias 
Restare  yideo.  vah^  vivere  etiam  nunc  lubet 
Opperiar  hominem  hic^  ut  salutem  et  coUoquar. 


90 


ACT.  IIL  SCENA  IV. 


HB6IO.  6ETA.    DEMEA.    PAMPHILA. 


PRO  di  immortalesl  facinns  indignum,  6eta: 


"87  NdB  UUumodi  jam  nobii  magna 
tknimfemiTiaett}  N^,  Tald«.  lUka- 
modi]  Oitjiumodi  est  Hegio,  id  est, 
qulis.  £t  magna  eiMMiuMsenex  laa- 
^atnr,  nt  postnlationi  ejns  statim  adsit 
idos.  D. 

A«  iUkumodi  jom]  Bon»  Tirtntis 
bominem  onm  Tideret,  dixithajnsmodi 
boffliBes  jam  in  ciritate  non  esse.  Igi- 
tsrtalinm  Tiromm  et  oiTinm  magna  no- 
bis  est  inopia.  E. 

Secondom  nostros  omnesreponoviui^- 
nmiuiis.  B. 

88  Deleator/iamOjqaodTersamone* 
nt;  et  patide  kic  iterator,  oum  altero 
abbino  Torsa  pnecesserit.  Nim.  in  Ter« 
bis  civwm  ilUumodi,  &o.  in  qnibos 
Hegiooomprehensus  aeqae  landatar,  ao 
si  addas  homo,  B. 

Antiqtta  virtute]  Antiqma  ssepe  di- 
oitor  de  moribos  condJdis  et  simplici- 
bns»  qoales  apnd  antiqaos  foerant. 
Plantin  Capt.  I.  S.  20.  Cio.  pro  Qoint. 
o.  ftt.  pro  Sext  o.  3.  v.  Lambin.  ad 
Horat.  Serm.  H.  7.  29.  R.  D. 

89  HaMdeitomaliquidtirhimexhoe 
tit  pubUee,']  Utrom  boo  optantis  est, 
nemorSator?  an  esl  testimooiom  Titae 
hominis»  nonqaam  obfotori  reipnbli- 
om?  D. 

Haiud  eite  maW]  Ita  hic  jostos,  ita 


semper  es^  integer,  otnihil  maB  exhoo 
poblioe  nasd  possit  B. 

Haud  eito  mali  quid  ertum,  8^e,]  H. 
e.  non  faoile  damno  ant  malo  afficiet 
rempablicam.  Cito  est  faoiie  Gio.  in 
Brat.  0.76.  PubUce  estin  rempaUi- 
oam.  Prepositio  cx  pointar  pro  ab  y. 
Doker.  ad  Flor,  I.  7.  p.  65,  R.  D. 

90  Ubi  etiam  hujus  genmis  reUquiat 
rettarevideof]  Paooos  ao  raros  benos. 
Nam  reliquioi,  pro  relictis  paooisqoo 
dixit,  idoo  reetare  etiam  diotomest. 
D. 

91  Vivereetiammawlubet.]  Exhao 
delectationeostenditorDemea,  etqoam 
peccantibas  sit  amaros  ao  ssbtos:  et 
qoam  facile  bojosinonsatione  (^Hegienit 
inoutatiom)  tanqnam  graTi  testimooio 
eroditaros  sit:  et  qoantom  dolitoroa 
soper  Achmo,'  qoi  displioeat  talibos 
Tiris.  D. 

Illod  vah,  Tersom  onerat,  et  com 
sit  admirantis  et  ona  indignantis,  alie- 
nam  est  asenso  loci.  Leg.  et  dist. 
Rettare  video,  vivere  e.  n.  l.  B. 

Vivereetiam  nune  lubet]  Tile  Totom 
apod  Plin.  in  Panegyr.  o.  22.  nbi  t. 
Schware.  R.  D. 

1  Pro  di  immortaletr]  Hmo  scena 
fidem  amioi  erga  deftinetom,  omtarita- 
tem  senilis  orationis,  et  aooosationem 


110 


ADELPHORUM 


Quid  narras?    6.  Sic  est  factum.    H.  Ex  illan'  fapiSia 
Tam  illiberale  facinus  esse  ortum?  O  .^chine, 
Pol  haud  paternum  istuc  dedisti.    D.  Videlicet 
De  psaltria  hac  audivit :  id  illi  nunc  dolet  5 

Alieno :  pater  is  nihili  pendit.  hei  mihi ! 


ejas,  qaem  lasdere  Dolitipse  accosator, 
Gontinet.  Facinusmdignum]  Jamoar- 
ravit  Geta:  et  recte.  non  enim  apad 
spectatores  iteram  foerant  dicenda, 
qo»  dicta  sont.  Hlod  sane  admiran- 
dom,  ejosmodi  Hegionis  verba  indoci, 
qoaiia  esse  deboeront  tantopere  laodati 
yiri,  et  ejosdem  Hegionis  ao  Demeao 
(vel  dele  et,  vel  mata  in  id  est.  Sob 
finem  lege  com  West.  a  Demea.  Z.)  D. 

Pro  di  immortales  /]  Hec  soena  ac- 
oosalionera  tenet :  reos  enim  efficitar 
adolescens,  qood  vitiaverit  virginem. 
qoanqoam  in  conjectora  res  ^e  poto* 
isset,  tamen  qoia  nemo  oegat,  non  ao- 
oosatio  per  oonjectoram  effioitor,  sed 
potios  per  qoalitatem.  Idem  enim  vi- 
tiator  paeUsB  oom  ad  matrem  poellm 
penrenisset,  promisit  se  eandem,  qoam 
vitiaverat,  oxorem  ease  doctorom. 
Nonc  dioitor  qood  rapoerit  meretrioem. 
Reos  fit  injariarom.  In  hao  seena  ao- 
cttsatio  sola  est,  defensio  nolla.  Habet 
etiam  partem  admixtam  deliberativse. 
Nam  post  eadem  hseo  qnaB  accasat 
(nam  postea  idem  hic  qui  accutat  Z.)  et 
petit  oti  adolesoens  eandem  docat  nxo- 
rem.  Et  omnis  illa  soperior  accosatio 
ad  hoo  tendit,  ot  axorem  potias  docat 
accasatos,  qoam  reos  sit.  Brgo  indig- 
nitate  rei  commotos  primom  hoc  qosD- 
rit  a  servo,  an  Terom  sit,  com  dicit: 
Geta,  quid  narras?  i^  ille  contfrmat  di- 
oendo  :  stc  factum.  Ita  comprobata 
res  est.  Fit  ex  hoo  exaggeratio :  ei 
tUan'  familia  tam  iUiberale  facinus  esse 
crtumf  E. 

3  Quid  narras  f]  Mirantis  est,  non 
interrogantis.  D. 

3  TamiUiberalefacimu]  Ide8t,non 
oduse  coi  soccenseas,  laodarebomines, 
factom  reprehendere.  0  .^hitie,  pol 
haud  paHemum]  Mira  matnritas :  io 
qna  nescias  atrom  magis  injoriam  illa- 


tam  orbsB  virgini,  an  JSschinam  pec- 
casse  plos  doleat.  aerratarenimin  He- 
gione,  qood  vir  bonas  sitet  amioos.  D. 

4  Haud  patemum  istw  dedisti]  De- 
eat,facinus.  et  dedisti,  pro  f^cisti.  Sed 
sic  dicilor  in  re  magna  :  ot,  Mn.  XII. 
453.  dabit  ille  ruinas  Arbaribus,  stra- 
ganque  satis.  VideUcet  de  psaltria  hae 
audivit]  Vid^cet,  oonfirmativom  est. 
Ut  videUcet,  videre  licet :  sio  seilicet, 
scirelicet:  tUc€t,  ire  licet.  D. 

Haudpaicmum  istuc]  Hoc  qood  fe- 
oisti  non  est  toi  palris,  neqoe  generis, 
aatfiuniliae.  B. 

Patemum,  non  prseboisti  te  tali  pa- 
tre  dignom.  Vetus  proverbiom :  w 
wrfttikk  alxsi  fjU>Ji.  S. 

Haudpatemum  istuc  didistu]  I.  e. 
non  fecisti  illad  faoinos  patrem  imita- 
tos.  Dare  est  faoere  ot  Eoo.  V.  2.  60. 
ILD. 

5  Depaaltria  hac  audivit]  Sio  errat 
Demea,  ot  intelligator  qoanlom  debeat 
irasci  io  iis,  qase  inopinata  andiet.  D. 

Cod.  900.  annontm  recte  de  psaltria 
hoc  audivit.  Sio  Eon.  IH.  2.  45.  Et 
iUuddeKhodio.  B. 

6  Is  nihU  pendit]  Js,  aboDdat.atiB 
Heaut.  Perii:  u  mihi,  ubi  adbibit  plus 
paulo,  sua  quic  iiarrat  facinora  l  Aut 
ist  pro  ipsei  sobjonctivam  pronomen 
minos  qoam  fioilam.  D. 

Nihilpendit]  Contemoit,  noncarat.E. 

Is  nihil  pendit.]  Gnyetos  ait :  td  is 
respoere  aores  latinas,  ot  legi  voU  id. 
sed  codd.  omnes  defendont  is,  idemqoe 
mibi  com  emphasi  videtor  dictom ; 
qood  alieoo  dolet,  patri  molto  magia 
dolere  pates,  sed  Micio  est  pater  is,  sea 
talis,  qoi  nibili  pendeat.  S. 

Pater  is  nif^i  p.]  Mendosissime : 
patraos  iEschini  Micio,  non  pater.  £x 
Hegionis  persona  bsbo  Demea.  leg.  pa- 
irwu.  6o. 


ACT.  IIL  SCENA  IV. 


111 


Utinam  hic  prope  adesset  alicubi^  atqae  audiret  hsec ! 

H.  Ni  facient;  qusB  illos  sequom  est^  haud  sic  auferent. 

6.  In  te  spes  omnis^  Hegio,  nobis  sita  est : 

Te  solum  habemns :  tu  es  patronus,  tu  parens :  10 

Ille  tibi  moricns  nos  commendavit  senex. 

Si  deseris  tu  perimus.    H.  Cave  dixeris : 


7  UtinoM  hic  pnpe  adettet]  Qaad 
sibi  non  orediderit  dieenti,  in  ore  ett 
omni  jMpiUo,  D. 

6  Ni]  Si  noD,  Bignifioat.  QmiUot 
«^iMun  ett]  Sabanditor./ooere,  a  snpe- 
riori  per  avKkn'^  intoUectam.  Haud 
tic}  ^ttxTMw  est.  Haud  tie  aufemtt] 
Qaomodo  aroipimas,  haud  tie  mtferent  f 
an  fiu;tom  snom  aaferent  sic?  An,  si 
correxerint  oolpam,  nonailentio  traosi- 
taros  ipooB,  TelipBam  qaod  factum  est 
Hatid  de  ttuferewt]  Id  est,  leniter  abi- 
b«mt,  Tol  sabtrabent  colpam.  Hantd 
tic  ai^erent]  Senilis  et  matora  commi- 
natio,  et  est  lie  demonstratio,  gestnm 
oonlinens  leTissimse  aoparvesignifica> 
tionis.  D. 

Nifaeiant,qtut  HIm]  HicTersosde-. 
olarat  magis  petitionem  esse  hic,  qaam 
acciisationem.  nt  sit  snbtilis  oratio  com 
aocnsatione,  ad  aliad  Tenire  dispo- 
nens.  E. 

Omnes  Paenii  et  nostri  libri  kabent 
maifaeient.  Bt  est  in  prima  sede  pro- 
celeasmatieas.  B. 

Haudticauferent]  Seilioet  inaltitm. 
T.  not.  ad  Andr.  lU.  5. 4.  R.  D. 

9  Inte  tpet  oTnnit,  Hegio]  Vi  narra- 
tio  non  faerit  necessaria :  ita  preoes  in- 
terponendae  sant.  D. 

10  Tu  et  patronu»,  tu  parent]  Pa- 
Iranut  aat  temporale  nomen  est  defen- 
soris :  aat  oerte  appellatio  est,  per  qaam 
ostenditor,  qaid  illi  oaltas  et  obseqnii 
debeatnr.  est  enim  nomen  ad  aliqaid. 
Parent  aotem,  Teri  amoris  nomen  est: 
et  «qaali  loco  continet  interpretatio- 
Dcm.  Et  vide  qnam  Tigilanter  poeta> 
qanm  simplieiter  (tttppUeiter  Ms.  B. 
et  edd.  Tett.)  matronam  de  absente 
Hegione  loqnentem  indaceret,  cduit 
fiot,  dixit.  qanm  serTHS  et  sapplex  ad 


prmsentem  loqaitnr,  tu  et  patronut,  i»> 
qait.  D. 

Pro  porms  Bend.  oam  Faerao,  edi- 
ditpottfr.  Z. 

11  lUe  tibi  morient  not  commendavit 
tenex.]  Serras  magnom  Teritatis  indi- 
oinm  ]addidit,  dioendo  morten<:  nemo* 
enim  moriens  non  Tora  loqnitar  et  nr- 
gentia.  nnde  in  jnre  altima  jadida, 
oertiora  sont.  Sic  alibi,  hanc  nuhi  in 
manum  dat:  mort  eentinuo  iptam  oecu- 
pat,  D. 

IS  Si  ieami  ttt,  pmiifius.]  Proprie, 
qnast  patrono.  Nam  sooins  defidt, 
parens  prodit,  Patronns  deserit.  Sic 
Sallastias,  pott  defeetionem  toeiomm 
et  Latiu  Bt,  Ma.  I.  S51.  «ntui  ob 
framprodimur.  Bt,  proditli  et  te,  et 
iUam  vnttram,  et  gnatum :  quod  quidem 
intefuit.  Plaat.,  Corc.  IV.  S.  15. 
Qui  libertot  habent,  eet  deterunt.  Hinc 
et  milites,  qai  defensores  patria  debo- 
rentesseydesntomessedicontor.  Haoo 
aolem  omnia  magnam  Tim  kabent,  si 
per  singnlas  partes  oratiouis  conside- 
rentor,  ad  oommoTendam  pr^bosHe- 
gionem.  Bt,  tu  ss  pcitromM,  ab  bones- 
to:  tu  et  parent,  a  jasto.  ^deterittu, 
periimiut]  Et  boic  rei  maxime  respon- 
det  oratorie,  qose  illom  maxime  oom- 
morit.  Ut,  Ma.  VII.  452.  Eti  ego 
meta  sftte.  Et,  ^o.  XI.  364.  pultut 
egof  Alii  iTfoc  T^  periimua,  rS  iv^/ut- 
e-fAm  responsom  potant.  D.  ' 

-  ProTolgaripertmuA,  leg.pmimus.  B. 

Caoe  dtxfris.]  Vult  Getam  iu^/uinr, 
neqne  nti  Tooe  deteris,  atpote  malfeno- 
tm,  et  ominis.  Unde  ipse  non  ait,  non 
deteram,  sed,  neque  faciam,  neque  me 
tatitpiepoetearbkror.  Respondet  ao-' 
tem  ita,  qaod  impiom  haberetor,  sipa- 
troooB  cUeotem  sine  caosa  desereret, 


112 


ADELPHORUM 


Neque  faclam»  neqne  me  satis  pie  po6se  arbitror. 
D.  Adibo.  salvere  Hegionem  plurimum 
Jnbeo.    H.  Te  qnaarebam  ipsum :  salve^  Demea. 
D.  Qnidautem?    H.  Mi^or  filius  tuus  j^Eschinus^ 
Qnem  fratri  adoptandum  dedisti,  neque  boni» 
Neque  liberalis  fnnctns  oflSicinm  est  viri» 


15 


I  >i  ftooeMiMet  morientii  com- 
mendatio.  W. 

13  Saiispupatte]  Doeflt,/ieer6.  Ne- 
que  me  Mtis  pie  potss  arbttrar]  HoneeU 
Boentlo ;  qoa  f ignifioat,  qnie<iiiid  feoerit 
pro  pietatis  debito  illis  (ilU  M«.  B.  et 
edd.  yett.)  merito  pamm  OBie.  Senau 
antem  liio  ett,  neqne  fiusiam,  qnod  nefas 
est,  nt  Yos  deseram:  neo  iioo  ipsnm 
qnod  faoio,  aatis  pium  est  pro  tanta  ne- 
oeaaitndino.  Bt  bene  addidit  aaHi,  nt 
et  iopiens,  mm  tatnen  saiis,  D. 

Satie  pie]  I.  e.  ssIto  officio  qnod 
cognatis  debetnr.  R.D. 

14  Salvere  Hegianesnpluritmmjvheo] 
Ideopravidit  Demea,  noo  proirisns  est : 
qnia  oportnit  iilDm  andire  qoao  loque- 
retnr  Hegio»  et  ex  illins  jam  Terbis  in 
indignationem  (vei^indignatione)  mo- 
yerf .  Jubea  antem,  toIo  tignifioat :  ab 
00  qnod  seqnitnr»  id  qnod  prooedit. 
Non  Jnbemns  enim,  nisi  qnod  Toioeri- 
ans,  etestHomericnmKiXsM^  wmrr 
«krolMNu  MiX^««V94p  snnpa  CTMENNIAI. 
eN A  (Priom  ev  n.  n,  134.  snnt  emen- 
^laa^Ki^MuHfM^rMrimMnu.  Pos- 
terionTeroTideBturefseDQnati,  et  re- 
slitneBda  rio,  nom  ants,  "h  idlxiic  2^' 
«Mc,  ait  amerifMK,  Z.)  D. 

Salvere  H^giomm]  Prisoian.  Ub. 
18.  L. 

Priscians  p.  1 13S.  pro  talvere  habet 
gttuiere,  etdicitgoudsrv/u&aeease^att- 
de,  B. 

15  Omnes  libri  Faerni,  in  his  Bem- 
bimu,  Ofc,  te  ftkFre6<im  ^im.  B. 

16  M4uarfiUus  tunt  JEaehimus]  Ar- 
tifioiosa  postulatio:  in  qns,  ne  staLim 
Demea  diceret,  nifail  ad  se  haao  quere- 
lam  pertinete»  qoippe  qni  Clesiphonem 
corare  debeat,  infertnr  cansa  cnr  non 
disrimnlel  pater»  quia  ji<tu5;  quia  ma- 


Jer  eat:  qnia  £sehimu,  si  qnid  est  is 
ipsonominecaritatis:  quiafiiitrisodf^ 
tivus:  qnia  bottus  et  Uberalu:  et  contia 
faaec,  qaibuB  landatnsest,  fecit  D. 

MajerfiUustuiusJEsehiHUs]  Hinona»- 
ratio  incipit  aconaatbnis,  in  qna  mnlta 
denno  diountor,  qno  facilius  rons  oon- 
Btitni  possit.  Nam  dictnm  quod  mq^eir 
fiUus,  ne  alins  sentiretnr :  dictnm  et  no- 
men  proprinm  i&c/tiitau:  dictumeUam 
iUud  qnod  contigit,  qmfratri  adoptan" 
dus  datus  est,  Bx  bis  omnibns  enim  sig!' 
na  dominns  anmserat,  iUe  quidfsatf 
Deinde  snmma  generaliter  proponitnr : 
Neque  boni,  neque  Uberalis  funOus  est 
offieium  viru  Deinde  adjongit  perBone 
oommendationem  ejns,  cnjus  iilia  Titia- 
.taest.  Deinde  propesiLio  criminis.//i- 
om  ffus  vtv^incm  ritioett.  QnamTis  noo 
hoo  intendebat :  non  enim  &oti  qusBatio 
est.  E. 

17  ^e^us  bonu]  Quari  id  qnod  est, 
ToUt  quod  esse  debet  (Porte  leg.  Quia 
it  prodttl,  vel  prodetm  debet,  Cf.  adT. 
30.)  D. 

Qfumfivtriadoptandumdedisti]  Qnis 
talem  Torsnm  Tereatio  impntet?  liige 
abdidisti,  i.  e.  ab  oooUs  remoTisti,  tan- 
qoam  neglectum ;  et  est  leTis  Demem 
reprehensio.  Heojvm  1.2. 100.  habes: 
RAm  ssner  rus  abdidit  ae,  nbi  Donatas : 
Terbum  reprefaendentis  senem.  Repre- 
hendentis  antem,  qood  absit  inde  La- 
ohes,  nbi  esse  enm  oporteat.  vid.  ibi  Do- 
natus  ad  t.  commeat.  Bo. 

18  NequeUberaUsfunctusestoffieium 
viru]  Qoaerendum  inter  boaum  et  ii6e- 
niiem  quid  intersit.  An  bonut  est,  qni 
non  nooet?  LiberuUs,  qui  etiam  pro- 
dest  ?  An  bonus,  qoi  non  peocat  in  fao- 
lu  ?  ii6eraiis,  qni  nec  Tcrbo  quidem.  D. 

Functus  offiinum]  V.  C.  ^o.  U 


ACT.  III.  SCENA  IV. 


113 


D;  Quid  istac  estl    H.  'Nostrum  anuciim  noras  Skoii* 

lum> 
Atqae  sequalem  ?  D/ Quidni  ?  H.  Filiam  qus  virgiuem  20 
Vitiayit.  D.  Heml  H;  Mane;  nondum  audisti,  Demea^ 
Quod  est  gravissimum.     D.   An  quicquam  est  etiam 

amplius? 
H.  Vero  amplius.  nam  hoc  quldem  ferundum  aliqho 

modo'st: 
Persuasit  nox^  amor^  vinum^  adolescentia : 


fO  JEqu^emf  *OfdJkkutm.  Quidmfi 
Plo*  esi  quidmf  qmm  no0eram.  aam 
qwaioorriiiitdabiUnteia,  diceodo  fuid' 
ni  f  ot  ralwoilioiar,  iMiwrtm.  FiUam  ^pa 
mrginem  vitkmi]  Vidwqoaiilam  valeat 
bjori»,  T«l  dignitoi  peraoBanim.  Moii 
eooteif  tos  fiuiinore,  penooaa  oredidit  an- 
te  proponendaa.  D. 

Illod  atqus  Bentl.  aoperiori  Terami 
apposoit.  Z. 

21  Hem!]  Interjeolionnoestirali, 
et  est  inli  Tehemenler:  ^ippe  qoi 
aliod  noTom  aodiebat»  prmtar  oriauna 
^omsciebat  D. 

Nondum  audietl,  Demea,  qwfd  ett  gn- 
mmmum']  Dieiilioc  qoodTiigo  Titiala 
esl,  grare  non  esae,  propterea  qnod  tc- 
niena  («fntam  Z.)  adoloaeens  mereri  po- 
terat  ex  amore.  lllnd  esi  qood  porgari 
non  poiesl,  qood  ad  matrem  virginu  ve- 
nit,  qood  ^aeruinanj  oravU,  quodfidem 
dedit,  qaed  juravit  illam  m  tixvrem  duo- 
turum,  HsBc  sont  qom  in  aoeoaalionem 
pononlar.  Deiode  qood  vifgo  ex  oem- 
preuu  gravidafaeta  ett,  qood  noncjam 
mentie  hic  ea  decimui,  Comolos  enim 
faaetenos  ad  aoeosalioiiem,  si  eo  tem- 
pore  deserit  adolescens  paellam,  qoo 
jam  paler  esae  potest,  oom  Ticinos  eat 
partoa;  ao  deserendi  non*  olim  in 
adoleseentia  argoitf  aed  ipaom  tamoB 
&oUim  proponit  (pro  ofim  West.  in  ood. 
reperii  tolum,  Igitor  lege,  oe  diterendi 
nen  tolum  erimen  tn  adolttoente  arguit, 
ted  ifeum  etiam  faetumprop,  Z«)  qood 
jMB^iamrapiMni.  BstenimbreTetem- 
pos  id  *  amorea  esae  com  meretrioi  C£f( 
etitan  breve  temput  id,  quo  ioUnt  amoret 

VOL.  II. 


e«m  eum  meretriee.  Igitur  lil  cumulut,  S^c. 
Z.)  Fii  coffloloB  qood  ad  id  oomparavit ' 
sibi  psaltriam,  quieum  vivat,  ot  hoc  per- 
petnom  ait.  adjonsit  qood  intendebat^ 
prv  eertont  tu  itttec  dicit  f  Demea  ao- 
dila  aeoaaatione  de  fide  qoairit.  B. 

tf  Qiaod  ttt  gTumsfiiRiim]  Qoia  il- 
lod  groTe  (intellige,  guod  virginsm  vitia- 
vtt.)  An  qiuiequam  ett  etiam  ampUutf} 
Ampliut,  qoantitalia  est*  Nam  ideo, 
Nondum  etiam  audit  quod  eU  gravissi- 
mtim.  AmpUui]  Id  eat,  miyos.  D. 

Liber  Bemb.  an  quid  ett  etiam  atn* 
pUutf  Qood  est  melios.  B.  • 

24  Pertuatit  nox,  atner,  vtatim,  ado' 
letoentia]  Piaatos  in  Baeohid.  I.\1. 
54.  Qiuia  ittoe  HlecebrotiuM,  feri  tuhU 
potett;  Nox,  mulitr,  vutum,  ftomimado-' 
leteentula.  £t  h»o  ombia  ab  impolsionis 
porle  dicontor,  non  a  ratiodnationis : 
idooetpemiasitduiit  Naminstansper- 
soasio,  impttiito  dioitor :  nt  ipse  (oliH 
addont  Ms.  B.  et  edd.  TOtt)  Diim  tn 
duhio  ett  awimut,  pauio  VMmento  hue  ii- 
lue  impelHtur*  Pertuatit  noa,  amar,  «i- 
fMMii  adoiesofntia]  Umo  inferootor 
Aevi^irmt,  ot  molta  Tideaotor.  riiium] 
Plos  dixit»  qoam  si  vtnolsntiam  diceret. 
ot,  tu  nikU  niti  tapientia  ett  iUt  lom- 
nitim.  Proximom  hoio,  ei  simile  est  in 
HwjTti, — eum  mrgint  una  adoletoent 
euhuerit  Plut  potut,  tete  iUaabttimre  ut 
patutrit  f  Non  verimaUe  dicit,  nec  verum 
orMtror.  Yirg;  Ge.  II.  455.  Bacchut 
et  ad  eulpmn  eautat  dedU.  (Hoo  adde 
Anaor.  5t,  24.  *0  /Sanx*^  WltdCm  «Tajtra 
ro^tt  Z.)  D. 

Persutttit  nox,  amor]-   Demostlien. 


114 


ADELPHORUM 


Hnniaiitim^st.  iibi  sclt  factum,  ad  matpem  Tiigiiiui      25 
Venit  ipsus  ultro,  lacrumans,  orans,  obsecraiis, 
Fidem  dans^  jurans  se  illam  ducturum  domum. 
Ignotum'st;  tacitum'st;  creditum'st.  virgoexeo 
Compressu  gravida  facta  est;  mensis  bic  decimus  est. 


amrk  UttMov :  T{i7c  i^X'  *'f*t«^<c>  i*i^, 
Sf«TA,  Ayimta,  h^  ri  mrec  xai  fMmc 
rd  fTfSyfAa  yniff-bai,  BimiQS  «pad  fe»- 
tiim:  Penuant  nox,  vinum,  DeuM  qui 
muUo  €tt  fiMutmuf.  Plaatas  Aulalar. 
IV.  10.  64.  Eg0  me  injuriam  fidm 
fUtt  fatac^  lutf,  Cereni  vigHii*,  per  vi» 
wum,  atque  imjmlsu  adoUtcentig.  Idem 
Buoliid.  I.  1.  54. — istoc  iUecebronut 
fieri  nihH  potett:  nox,  muiier,  vinum, 
Aomint  adoUteentulo,  Bodemqao  oolore 
Seaeoa  atitar  Hb.  7.  Cnntrovers.  8.  Not, 
vinum  errer:  quid  iraseerit,  puellaf  L. 

Menonder,  laadanteSoholiasle  Tbeo- 
«riti  IdjU.  II.  10.  ''o.  yu{,  <ro2  ykf  hV 
Wkffe^r»  'A^fcMmt,  De  qao  looo  Plo- 
tarcbiu :  nXf  urrov  yh^  'A^foHrti^  »v  ft^, 
MMvkuimi^,  AXXi^  Tvx^  fUriffxntMf, 
Hoo  pertinet  iHad  Ovidianam,  Nox  et 
amor,  vinumque  nikU  moderabUe  liut- 
dent.  W. 

Perswuit  nox,  amor,  vimun]  Com- 
panndam  Oallnnaehi  epigramma  44. 
'AMftrtf  Moi  l^iAkfkytaav  O  vid.Amor. 
I.  6.  59.  obi  y.  Bormann.  Terentiam 
iantatiir  Laotaat.  de  ira  Dei  o.  20.  muU 
ta  tuM  fiue  ad  peecamdwatviritant  tstat, 
vieimaia,egettat,ooeaMio,pnBmium.  R.  D. 

25  Httmanomeft.]  Nibil  tabdem  ex 
ea  fomtom  oonaoetodine  est,  qood  non 
komanom.  et  boo  dioere  solemos,  obi 
peceotomqaidem  non  negamos,  sed  to- 
lerabile  esae  dieimof .  (7M  aet^/actttm] 
Id  eat,  iatelligit  et  sentit :  qaia  sapra 
fBtorm*  (Corrige,  >ttteiv.  Sed  Wie» 
ling.  leg.  potat,  quid  ma  pertuatume) 
peeoaverit :  et  qda  qoi  impolsione  peo« 
oat,  non  peooat  ntiooinatione.  Hiolo« 
eos  illi  rei  ocoonit,  ewr  ergo  taeuittif  D. 

Ubi  sc<i/ii0ftim]  Hio  ait  eom  per  igao- 
raiitiam  peocayisae.  In  qoibasdam  Libb. 
ett :  «M  tiefactum,  .notante  Vesteffao- 
Tio.  M. 

VH  teitfaetum']  Mirom  Tero,  ni  ip- 
ie  loiverit.  Leg.  ittudfaetum.  Bo. 


26  ^«ntttpsusttUroIamimam}  Mi- 
re :  Cet  Mtrs  id;  Z.)ad  matrem  venii 
vUro  laerumant,  ne  qonm  laniier,  ant 
moUios  molier  tolisaet,  prope  paotio- 
nem  iniisse  videretor.  Orans,cbteerunt] 
Orare,  est  plaoidos  petere:  o6sserarf, 
iratos  rogare.  Vnde  plos  fimit  obae- 
orans,  qo^  orans  t  pias  veto  oraas, 
qoam  rogans.  Cioero,  orare  etrogarcV. 

t8  Ignotum  ett :  tamfiim  ssC:  eywK- 
ftim  ett']  'AffvvMrafC  p«r  ownfAia»  ot 
solet,  bieloqoilor:  ot»  imttf,  Mntmttf, 
videmMf .  IgnoCum  eat  aotem,  qood  olte» 
venerat,  et  laoromans :  taeitum  est,  qood 
orabat  et  obseorabat :  «rsciifii»  est,  qood 
fidem  dabat  et  jarabat  £t  boneatios 
impersonaliter,  qoam  igncvimut,  fomii- 
mut,eredidmat.  D. 

Jgnofttm  esf]  Prisoian.  Ub.  X.  L. 

29  Ftrgo  «r  fo  comfMnanttgranda^/iM}- 
fa  sst;]  Hmo  addidit,  ne  ez  viiiore  osa 
el  iubonesta  patientia  virginis  ad  coa- 
ceptom  Ubido  perrenerit.  Blprmtereo 
qaia  et  boc  potoit  dioi,  ilie  qoidem  vi^ 
tiavit  virginem:  sed  qoid  si  ex  alitf 
ooneepit  postea,  qom  nunc  gnvidafco- 
ta  est?  ideiroo  et  a  vitio  Tirglnis  tem- 
pos  ostendit :  ot  eom  &cto  ratio  oon- 
veniret.  D. 

MoUe  Ulod  kie,  qood  et  versos  res- 
poit,  aeo  aensos  desiderat  FOmpoaias 
apad  NoniomT.  verminari,dectmtt«men^ 
ftf  sft,  eum/acfttm'ff :  tfa  jEt,  tfafOBper 
tolet:  Deeimomente  dsmton  ttti^gens  «fr- 
mtnofur,  parfurtf .  B. 

Jtfsnfif  hio  dtdmmt  ett]  Mentit,  lo- 
aarie  niminun ;  qoales  aate  Jol.  C^Ma-i 
rem  oompotabantor.  Uado  adeo  pasaim 
deoem  measea  partai  tribonntor  a  ve- 
teriboa.  Sio  infra  IV.  5.  57.  Hee.  V. 
9. 24.  PbtQtos  Bsspioi.  Menandro  tri« 
boont  Fr.  Pabricina  et  Fainabios»  in 
fw  nOMdau,  qood  10  fipogmsatis  tamoo 
aoB  oonqMiret^  Fvri^  nin  hnifAtm,  Sed 
CflBcilii  in  Plocio  est : 


ACT.  III.  SCENA  IV. 


lU 


Illa  boiiiis  vit  nobifl  pflaltriam»  8i  Dis  phcet, 
ParaTit,  qniciim  Tivat:  illam  deaerat 
D.  Pro  certon'  ta  ist»c  dicis  ?    H.  Mater  ▼irginis 
In  medio'st ;  ipsa  vij^o ;  res  ipsa :  hic  Greta 
Prarterea,  nt  captos  est  senromm,  ncm  malns, 


50 


IiimUIim  flmJifl' dMrao  m«Me  jMrtrtl 
P«{  BOM  efim,  Mptimo  atfug  ootaTO. 

Virgil.  Efll.  IV.  «1. 
Matri  Umga  deoem  tultntnt  fu^iiM 

Camffrmu']  Sio  Flaat.  in  Epid.  IV. 
1. 15.  TerenL  in  Phorm.  V.  8.  S9.  «' 
nolntus  maUitreuUm  eemprmtit  i.  e.  ti- 
tinTit.  R.D. 

90  JUb  bomu  mr,  «o6u  fmilfriem,  u 
diip&mtf,  fmwBW^  CoboIwbo  aoooM- 
luwie.  BtfiMwivirtJcMVMqaidemest, 
Md  ab  eo  poiite,  qni  indignetwr  Tirmn 
jKmom  OMo  doboisM,  qni  mm  at :  «I 
Mpnt»  «efue  60ni,  neqii»  lib§rali$  mt 
fime^  efficima  m,  Bt  nmnl  oonm- 
dm  qoo  nomino  iBMhinnm  Tooet,  ti» 
inm  «ppellnit  aoiliMt,  qni  t nit  «^m 
oeitn  ome  promifM,  et  qni  ill  em  jampii- 
dmn  TJderi  meiitem  Tolit ;  noKtantemp 
•x.abaDdanti  Wl  Jhwmrftm  ad  indign»- 
tionem  reiatam  eet.  Siditpiacet']  Bene 
tnterpoeitnm  ad  inTidiam,  6S  dis  plaeei : 
SoiliMtperqoMJnntamMt.  lUtboma 
wr]  tifmttia  indignantis  in  loco  addiCa 
Mt  Torbis  ardeotibas.  PtttUrimn  fisto] 
Tf  llwmyig.  sle  enim  dloimns,  et  est 
oonsnotndinis  perTidgalB. .  D. 

Sl  dis  pioMC]  Ironim  maume  inser- 
TieM  Ibrmnla.  Sed  et  adbibotnr  ab  in^ 
dignwtifaM  et  aspemantibns.  lUb.  I. 
et  Bnn  V.  3.  10.  Cio.  io  Pisonem  16. 
Qoinotil.  iMl.  VIIL  5.  Flosc.  III.  4.  Ubi 
▼ide,  q«m  annotamnt  FrelMbomiM  nft 
d.  Dalcems.  Plaalns  etiam  «ntrn  inmi* 
•m  etlndlpnlionem  nsM  est.  Capt.  II. 
S.94*  Qno  sMsn  et,  si  dii  noimt,  dixit 
Poen.IV.  9.  88.  W. 

81  JUem  dcwrol]  Id  Mt,  onieooiip 
trario,  dnm  TiTat»  obstriotns  «st  Bt 
deterat,  Tirglncm  soitiMt.  D. 

BembinM,  et  aliqai  libri  Donali  reo* 
lebabentdmerir.  B. 

H  Pm  MTtone  I»  itUte  dieitf]  H«o 


idMnon  diolt,  qnlnSdemMil 
narrwti:  MdqniamlratnrMelara.  Jfa- 
fermrginit  «i  smdio  eti]  Teiribiliter 
«atJs,  Xn  msdio  ett:  qnasi  retlneri  non 
possil,  nM  oobiberi,  qnin  rem  probet. 
Bt  prsBlorea^  quom  argamMtomm  ge» 
nen  dao  sint,  hrtx}"*  mtt  i^rv/yet  sionC 
im  vebasmnnifeslis,  Mxwotitar.  Hm 
«rfo«  Mblotisnpereiliis,  diModnm  ost, 
Jnmsdioeit.  Nam  lentias  Ciemat)  orot, 
«i  dioeret,  prctto  ett.  D. 

MBterwr^ttioinecUo]  Adimnoo»> 
firmandam  testem  adbibet  aowMtor,  ip- 
sam  Tirgiais  matrem,  ei  rem  ipsamdixit» 

(W.  e  Ms.  iMonam  sapploTit 

sio;  «t  eorum  mniiertt.  Sed  Terbn  sine 

eoMo.  loteUige  potiM,  fMrtum  eit;ginit, 

Tol.  otuiierit.  Z.)  Ad  pootrsmnmadjnnx» 

it  et  MrToffl  Getam,  de  qoa  laoile  poosit 

inqairi,  at  a  tMtibM  fm  probelnr.  B. 

Pro  oerto]    I.  e.  tanqaam  oertnnk 

Sallnst  in  Catal.  o.  15.  NoUndom  est 

pro  oerto  dioi  in  singnburi,  qnamTis  pts^ 

oedat  plnralis  ieUte,  qaod  ioqnendi  gn> 

nns  Tindicarit  Daker.  ad  Lit  »I.  3.  R.  D. 

.    33  Ipea  wgo]  Scilioet  qam  in  Mt" 

«binom  renm'et  testis  et  crimen  «st. 

Bt  ideo  addit,  ret  ipm:  id  Mt  pondM 

iaeri,exMtis  ad  pariendom  aMnsibM.  D. 

HieGeta]  PriM.  I.  VIL  L. 

/nmediojett]   H.e.prtBSMS  Mt,  nt 

ioterrognri  possit  Sio  in  medio  positn 

«pponantur  reoonditis.  t.  Cio.  de  Orat, 

I.  3.  Contra  e  oMciio  tnedere  in  Hm, 

IV.  3.  14.  est  snbdaeere  m  es  oenlis 

bomimun.  -Saeton.  in  Cim.  e.  1.  R.  D. 

34  Pr^nreat  «t  esptui  eit  tervonuir, 

nonmalut]  Ad  btM,  intelligamM  ali^ 

ler  dioi«  non  inertem  &eytttsm.*  aliler, 

non  inertem  serotun ;  alit«iv  nonmoliun 

^jrionem  etie:  aliter,  wm  melum  strw 

■9um  etm,    Fresterea,  «t  coptut]    An, 

^ioantam  oapit  aniflMis  senrilis,  tantmn 

Bon  malns,  aoqan  in«rs  Geta  ?  As  Mt 


116 


ADEIiPHORUM 


Neque  iners^  alitillas;  soltxs  omnem  familiam         -35 

Sustentat.  hunc  abduce^  yinci^  qusere  rem. 

6.  Imo  hercle  extorque^  nisi  ita  factum  est,  Demea: 

Postremo  non  negabit :  coram  ipsum  cedo. 

D.  Pudet:  nec,  quid  agam,  neque  quid  huic  respondeam 


etfttu  td  lenwnMitqaeinadinodiiin  nepe 
«aonpiQm  in  MrTiahabendiii  bonnm  eve* 
nit  ?  Ut  in  oaptn  a?iom,  Tel  pisoinm, 
Tel  fennim  plnrimum  fortana  domina- 
tnr.  Bt  hoo  ideo,  qnia  ■errQm  evenire 
bonnm,  non  ralio  ett  ant  natnra,  aed 
oaau  ett,  ntpote  in  re  rariaaima:  nt 
aiti  ut  eaptu»  ett  terverum,  id  est,  eren- 
tos  est  in  lervis.  Ut  eapttu  ut  ttrvo' 
Tum]  Id  est,  nt  se  habet  eonditio  ser- 
yomm.  Afranins  in  Simnlante,  it  y$ 
mnorum  captusut,f4iciUim§  domo  aiqua 
tuttrafamUia  frovenditur,  Ergo  (^Ego 
^s.  B.)  captut  sortem  inlelligo.  Non 
moiiu]  Id  est,  fidelit.  D. 

.  Ut  eaptut  ut  Mmonim,  wm  mnZitt] 
.Qaemadmodnm  (tfuamquam  Z.)  mali 
ease  possnnt  senri,  sioat  est  oaptos  ser- 
Tomm,  id  est,  conditio.  E. 

Versus  gratia  repone,  Pr^tersa,  ut 

eaptui  tervohmm  ett,  non  malut.   B. 

C/toi^tuf  eittmwrum]  Haoformala 

.   ntanlur  de  iis,  qoi  non  magnam  landem 

merentnr  Cio.  Taso.  qatest.  II.  37.  Cbs. 

deB.6.  IV.S.  R.D. 

35  Noque  tntri]  Id  est,  artem  ha- 
bent  (Vid.  ad  And.  UI.  5.  ^.)  Ontorie 
futnram  testem  et  indioem  kmdat:  sed 
jie.improbe  faoers  videator,  pareias  id 
faoit.  noB  enim  dixit,  bonut  et  toiert : 
sed,  qnod  in  servo  snffioit,  nan  malut, 
mtxpie  incrs.  Et  proferendi  (prvti^emli 
Z.)  Getm  hiM  maxime  eanta  ett : .  ne 
qnod  permittere  videatnr  in  tervo  pan- 
perit,  atrooint  fiat  (nt,  ^noii  moi  perm. 
md.  in  i.  pai^Mni,  otrvcmi  ogat.  Z.)  Bt 
simol  nt  btoo  tr^oflif^Unvnc  noa  oontrit- 
lct  Getam  :  qnem  priot  laudat,  dietn^ 
rnt,  Jfitnc  oMtioi,  vtnet,  fncrv  f«m. 
AiiX  iiloi :  uiiut  omntm  famiUam  tut' 
tentai]  Daas  hio  res  dooet:  et  ande 
be  vivant :  quod  teBtimoniam  padioi- 
tim  ett ;  et  gravem  testem  poste  este 
Soiutl  Inoerta  dittinotio  est. 


tolut,  ted  mellat,  toiut  omnmfamiliam 
tuttentat.  Hoo  verbo  tennis  victns  os- 
tenditnr,  qnod  bene  fragi  esse  BMmsln- 
tor  in  feminis.  D. 

AUt  iUas]  Ms.  R.  aUt  tUmn.  L. 

Suttentat]  lU  Pfaonn.  II.  1.  57.  de 
servo  Geta : 

oolnmen  verofamiUit. 
Virg.  iEn.  XII.  59.  W. 

36  Hune  abdueo.  vtnoi.  qiuert  ram] 
Mon  maHom  permittit,  ntpote  de  aliene 
servo.  ideo  Geta  plns  de  se  largietnr. 
ipse  tamen  AouiAhmt  tria  potolt,  at  mnl- 
ta  videretar  dicere.  HuncMuee]  Vi, 
JEn.  XI.  463.  tu,  Voiute,  armari  Vol- 
teorum  odioe  fflan^Zti.  Nam  pottea,  e  li* 
tera,  bojnamodi  verbis  aacta  (a6(ata  Z.) 
est.  Huneabduee:  mnci]  Bono  ordine. 
et  Muee :  ab  hoo  illno  abi  (ad  kue  fi« 
hut  ttt  ed.  Da  B.)  nemb  possit  inlerae- 
dero.  Et  vineii  ne  solntas,  at  sotat  si 
(ne,  ti  toUOut,  fu  noKtai  an  Z.)*Teram 
servns  aooaset.  Quare  rem.]  Latenter 
pnrter  vinonla,  etiam  tormenla  signifi- 
oavit:  oam  hoe,  qutere  rem,  pete^rei 
Toritatem,  signifioat.  D. 

37  Imo  hereUextorqui]  'Avs;^*!^- 
Tv.  Et  bene  ipse  de  se  plns  et  apertiat, 
qaam  Hegio,  largitar.  Eitorque]  Mal- 
tom  dixit:  non  tor^,  sed  extarque. 
Torquemut  enim  hominem :  txtoi^neMiti 
veritatem.  D. 

>-  Jmo  heroU  extorque]  Dixerat  «met, 
et  Bolas  oatenas  pro  potna  adjecerat : 
ideo  addidit,  «xfoin^ut.  B. 

Extorque]  Protorque,e(impomt,'ff 
simplici.  R.  D. 

38  Coram  iptum  eedo.]  Qno  fiioiliat 
veritat  manifettaretar,  adjeeit  eervns, 
etmmdaiSMiUftttm ;  oom  pr««eusftierit, 
uon  negabit  miseriam.  B. 

Volgoooramiptor^o.Miaasreote.  B. 

39  Pudot]  Aversosboe  dioit,  et  per- 
tarbatas  Demea.  Majorit  erit  ponderii 


ACT.  IIL  SCENA  IV. 


117 


Scio.    P.  Mifleram  me !  differor  doloribns.  40 

Juno  Liicina  fer  opem :  serya  me  obsecro.  -  H«  Hem ! 
Nmmiam  illa  queMo  partnrit  ?    6.  Certe^Hegio.  •  H. 

Hem! 
DlsBC  fidem.nmic  yostram  implorat^  Demea: 
■Qaod  Tos  vis  cogit,  id  yolmitate  impetret. 
Heec  primnm  ut  fiant»  deos  quaeso,  ut  vobis  decet.  .  45 
Sin  aliter  animus  vester  est;  ego^  Demea, 
Summa  yi  defendam  hanc,  atque  illum  mortuum. 


PudH  diiDtaai,  rf  im  mo  Mmm,  nee  nb- 
«idias.  D. 

40  Dif$nrdtkramt]  DWellor,  dii- 
«rador,  dikoerar.  Bt  propiie  lioc  ge- 
mo  qaofoi*  coBToait  portorioBtiy  ot  ooi 
et  oi  que  iaox- 
I  doloffon  niBo  prinwBoeatiot  D. 


Jkfnvr  doloribw]  OpportBBo  tem- 
pore  dolofre  portarioBtis  ozeluBot,  qeo 
ftoiliBe  DoBMB  TitieiBBi  pBiOaBi  poeiit 
BgBoioero.  *  illam  {Fidem  vmtram) 
jiOBo  Imbo  iaplorBt,  tawetsi  JoBOBem 
LneiBeBi  ed  pertBBiiBplorare  TideatBr. 
.  Hio  jem  pelitio  illa  sappoaitBr,  at  ia 
exeasBtioBe  reas  ooasUUuitar Aohians, 
et  Bt  cogatnr,  qosBi  Titistit,  daoere 
uuKfm,  qaod  dioit:  hme  prisMM»  «t 
Jumtp  dM  iju^  ut  vatk  detH,  B. 
.  Dijfmr  dcMbu»]  I.  e..diTeUor,.ex- 
eraoior.  Plsot.  in  Mil.  glor.  4,  S7,  t. 
JUubIub.  ad Horat  Epod.  X.  6..R.  D. 

41  JuHO  iMom,  fir  apm]  Boaa 
pnMorslio  poetae :  aietToapartniioB* 
tis»  protestiBiOBio  saooedBt,  ad  bfloBi* 
Desieani.  BtBota,paeUarBai 
MBiBdiis  hoBost»  SBBt,  ot  ex 
I  dieaatar  (JtiettiiturZ.)  aBtaal- 
laaiiB  soeaaasse»  aat  rarissisMM  to- 
oem.  Far  aptmf]  Parlai.  Sirvseis, 
fltorro/]  PsrtarieDleBi.  Daas  oniai 
les  posoit  Imbo  precatio :  el  Basoeatis, 
at  partnrioBtis  1018100.  D. 

4t  Numnamiila,  ptao,  parhmt  f] 
lUa  soilioet  de  qna  seiBo.esl..qaid 
eniBopBsfaeratBoiBioe.  D. 

Cer«t,  l24fio]  V.  C.  otrtf  pertnrif .  L. 

45  lUmcfidm  mmc  «tHnnB  hnipUirgi] 
fliec  oraloria  bWk  Mt.  non  onini  Tore 


rogst:  lod  Tidetarkoe  fiMore.  •  Bttm- 
plorsre,  est  io  anlis  poeitoe  onm  plo- 
lata  eliqaem  rogare.  D. 

44  QiuNi  OM  vif  c&get,  id  9ohniM$ 
impttnt]  ATtilleiose:  ae  totam  slm- 
plioiter  (tuppUciier)  ageado,  diOdere 
eaasm  Tidestor.  Flf  igitar  legnmintol- 
ligitnr.  D. 

Pro  Jttf  aBtiqni  libri  bsbent  recte 
Fif.  In  Bemb.  sMrgine  adtcriptam  est, 
«ir,  iwsfiiilef  ifgum.  B. 

MensBdri  fertnr,  T(m  ho-ti,  h'  Sf 
Imrnt  ylymrtu,  *H  nark  fifAouf,  9  ruSc 
Myumt,  iyt  rfhttlbu  rM,  W. 

Qnod  jut  sogit]  Bentl.  reote  legtt 
quad  m»  of^  ioiUoet  legnm.  in  Pborm. 
L4.Sr.  R.D. 

FoittBtaCs]  L  e.  sponte  Toslrs,  Tobis 
Toleatibas.  in  Pborm.  V.  S.  t.  Ratil. 
Lap.  L  63.  T.  ialorpret  sdLiT.  V:  ir. 
R.D. 

A5  Dootqutao,  ut  vMtdoeet]  Boe 
est»  Bon  Totaatste  sdTorsariom-  Ibre. 
Ut  uobit  dtott]  ns^MMTisfic  dixit,  non 
nt  poollm  ntile  est,  aed  nt  robis  deoet. 
Vcbit  doeet]  OrBoe  dixit,  d/t4SV  irfheu. 
et  (loesty/aofre.  D. 

Vobitdoeet]  Mt.  R.  vot  deeet,  Vid. 
SerT.  Aieid.  vni.  ItT.  L. 
.  46  Sin  aliter  ammiut  vetter  eU]  OA- 
•einm  smici  exMqnilar  in  reddenda 
oansa,earsdTersariosliitnmfSlt.  Ego, 
Demea,eummavihamd^tndam]  Non 
dixit  id  qaod  est,  vot  «fetiMr:  sed, 
haeedrfendem»  D. 

47  Atqat  iUttm  martuum]  Idonea 
caass  est,  sdTorsBS  Wtos  qnerimoBism 
laeieBdo,  pro  vortno  loiUcet.    Qns  ia 


m 


ADELPHOBUM 


Ciogiiatas  milu  eml :  una  a  pueris  parvolis 

Sumw  edncati :  ana  semper  militi»  et  domi 

Fnimas :  paupeitatem  ona  p^rtoIimiiB  grayem*  50 

QaapTopter  nitar^  faciam^  experiar^  deniqae 

Animam  relinqnam  potias,  qoam  illafi  deseram. 

Qnid  mihi  respondea  ?   D.  Fratrem  conTeniam^  Hegi6 : 

Is  qnod  mihi  de  hac  re  dederit  consilinm,  id  seqnar. 


n,  etde  offloio  lao  loontofl  eot,  et  ex- 
aggeroTit  'OBl|iaii  iii  JSbchiiiiiniy  ^vi 
Tidebotiir  in  imo  et  eodem  fiMinore 
▼ITOO  moftaofqae  InfitiO.  D. 

BtM  oMMf  Utwi  hebeiit  drfmidtm 
hane:  lego  taiBCii  df^fmdam  Im,  h.e. 
JCatioBetFyiMi.  8iomox5f.  Potiia 
4110»  aUtdmeram.  Cf.  IV.  5. 17.  IV. 
^  If .  B. 

48  Ctffaotef  fmki  erst]  Cmam  ox- 
poiita,  jam  agit  Hegio  de  ponoaa  sim, 
nolo  &ciat :  at  qnam  ponoaam 
*  oateodat  hohilnaa  (quam 
ftTtonam  induarH,  parro  m  mtnid^  W 
.  Z.)  Qoiiiii  aaioiiiamB  dao 
BDt,  omua  ■ociuaMiiam,  id  eat, 
propinqnitas  aangoiiiiii :  alteram  voIb»- 


Micinaem  dicit  ao  De- 

et  TiTos^  et  Tolaolailoa  tantiim 

et 

et  jion  aolom  TolDotale,  aed 


In  qaa  ro  et  illi  non  deeriC, 
olfaispasainr.  Sodotoi^tttf  auM 
«Mr*  Tolta  a^nvtt*  qvia  non  a  oon- 
JaBotioBo  iMoptiTa'  aomait  ezotdiom. 
dfnotaiffliiiUflrat]  Offioia  molta  oofr- 
tm  oAoiua  anam  DemeaB  amtoitio^  ae 
Hioionifl.  D. 

CSogmtfiMmiM  onot]  Dioit  sibi  ne- 
ooflflitatem  maximam,  at  Tir;^om  4»- 
todat,  ii  doaorta  Amit,  ex  hoc  oomal 

aibi  foflfat  oam  pa* 

«Ilm  patio  («r  hoe  emmlm  fit,  fuad 
maitafamiUmriku  wOdf,  c.  p.  p.  Z.)  B. 

Jllad  porapit,  qaod  in  libris  qaiboa- 
dam  extot,  oflt  plaae  ineptam.  B. 

49  Nki  pro  adnmaU  lofaa  adneti, 
Toraaa  ataio  noopotoflt.  B. 

50  Ponpflrtotflmimopflrtii/tmiisfro. 


wm]  'Wtnm^  eat.  qoia  angia  ooor 
jongit  maloram  oonflordam,  qaam  bo- 
noram.  D. 

51  ltfttar,/Kaam,  oiperiar]  Sio  dl- 
oity  ne  dioat  mndiedbo :  qnod  Toll  magifl 


«idiocrotar,iitJUlpotflrifl:  qaod  fldi» 
oipiflndam  aaffeit,  dixil»  eqMrior.  D. 

5t  ilmauim  niiHgiiam  potiufl]  Mo- 
4esla  ooouiiaatio :  prioa  qnid  aibi  poo- 
oiteTeBifo  dixH,  qaam  qaidpaaflarafl 
oltiBflehinas.  D. 

58  QnidmUttrmpimdm]  Rupaadm 
» qaam  C^iioi  s.  oiii^  iia 
Ba^oaden  «aim  «st  pri- 
i  aHoqni,  qaasi  respondere  C^iioii 
Spandare  Wio.)  Toiha 
fimdere.  nt,/ttnditfuo  hai  ara  fasrclflfl. 
Bupaadan,  poflteiioro  loco  dieefo. 
JFVolrfm  amofaiam,  BtgUi\  Valtooflo 
pronanoiandam  lioo  qaodaddidit,  Htifia, 
qaaai  dicat ;  reain  amaa  fratris  est  eon- 
olitata,  noB  mea.  D. 

54  Totos  Tonas  «h 
Atqae  M avetas  ^ariam  ] 
dojBsehini  nimsnihil  laoentDflBiea 
ox  oonsilio  Mioionifl.  Etoeiie  Doaatas 
BOB  Tidotnr  [iUam  legisse,  oom  dieot, 
m  ia  moau  JratnM  ut  aaimtituia,  aoa 

Tolam  haao  Torsam  oxpengsedam 
ooBset  MoroUis,  his  argameatis  asos: 
1)  Domea  soiebat,  jBschJnam,  qoi»- 
qoid  iatomperanter  fcooKt,  Mioiono 
permittente  faoen,  qaalo  hajasoons»* 
liam  potorat  expeetanP  8)  Non  De- 
mem,  eed  Midoai  potefltas  oral,  d« 
.Achino  sUtaoBdi,  qaan  Demea  hae 
in  n  fratri,  noa  fimtnm  ooasalen  po- 
torst.  8)  Vorsos  4«tidem  totUs  in 
Phonaione  logitar,  loeo  longo  «^iori. 


ACT.  IIL  SCEWA  IV. 


119 
&5 


K.  SeA,  Demea»  hoc  ta  fMtto  dun  wmm  cogilai, 

Qaam  vos  &cilliune  agitis,  qaam  eati^  maxome 

Potentes^  dites,  fortaaati»  nolnJeB: 

Tam  maxame  vos  a&qao  animo  oqoe  noscere 

OpoTtet,  si  vos  Toltis  perhiberi  probos. 

D.  Bedito :  fient,  qo»  fieri  «qaom^st^  omnia.  60 

H.  Decet  te  facere.   Greta,  dac  me  intro  ad  Sostratam. 


4)  Doutaf  Tflffsnm  mm  leg^t,  qaod 
Bihil  ad  emt  adiioUTit.  5)  ycmi  ia 
eod.  Bemb.  abeet  Sed,  ed  5.  onias  eo- 
dScia»  fioet  oeten  booi,  •netoritM,  oon- 
tn  oBBoe  nliqaoi,  iniiiqae  oialtoo 
aqae  boaos,  Talero  non  poteat.  Ad  4. 
al  nleBtiani  Donali  piobarol,  yenom 
10  apariom,  permoltoa  opor- 
t  ▼eraaa  eaao  apnrioa^  qaid?  qood 
Jwnoipaom  ▼craom  in  Phonaione  etiam, 
iriki  Bcmo  non  genainam  agnoaeit,  lioet 
ibi  qnoqne  Dosatna  oihil  adnotaTorit. 
Ad  3.  eoncedo  ▼emam,  si  allemtro  looo 
apariam  eme  oporteret,  in  Adelphia 
potina,  qaam  in  Phormiooe  abeaae 
poaac,  qnia  neeoit  ▼ero,  intendam  et 
apad  olioa  poctaa  eandcm  ▼eraam  dao- 
baa  locit  repcriri»  ▼.  c.  Virg.  jEn.  L.  3. 
▼.  589.  ct  L.  4.  ▼.7.  '  Ad  1.  ct  9.  ro- 
i^ondendam  tnmon  Hegioni  ornt,  ot 
amieo  amioo  roapoodendnm,  non  ono 
▼eriiOy  nt  honeate  oerte  Demea  cffhgo- 
fot.  Demoam,  qaod  natnrt  paler  ent, 
Hegio  adiemt  primom,  qnid  mirom,  ai- 
ivampatria  potealatem  iauBiBBlam  eaee 
iBoet?  qood  ▼ero  adoptionem  Hegio 
onebal,  qoid  nmgia  ncocuariam  Hcgio 
Bon  polcrat  non  agnoaoero,  qnam  at 
fratrem  Domea  ea  do  ro  ooo^eniret?*^ 
Bditio  tamon  Bipontinn  ▼eranm  ond- 
iit  S. 

55  Sed^  Dmm,  kee  tu  faeUo]  'B«i- 
itf^hrwnc  tnpra  habiim  oommiBatio* 
Bia.  D. 

Sed,  Demea,  hee  tu}  QBoniam  Pe« 
mca  aententiam  pctilioni  talem  dedemty 
Bt  fratrcm  le  dieeretoonTcntarom :  Jam 
hio  amplioa  agit  ot  penaadeat,  aliad 
fieri  noD  debera:  propterea  qaoniam 
nobilea  viri  qaanto  dari  annt  nmgia, 
lanto  plaadebentomBiBJnataoomplera» 


ai^dmt  fimmm  intogram  101  BomiBia 
ooBtiBcro.  Qoam  rem  etpenaaaioBo 
iBqpotnBt  Ciaipffrot  Z.)  qaod  ▼olaeiBt 
■OBOZ.  DeBiqae  datB  eat  aoBteatia: 
JUni,  qumjieri  cfuiim  ett,  omma,  B. 

Ctfm  oniaia  eegUei}   CSc  agrar.  II. 
S4.  R.D. 

56  QMom  «01  fmUiKM  mgUU]  Ut  ol 
mq>m,  fieUem  mefam  ptret  (knem  o 
mcmorialaadB^it  looam  Eao.  D.  9^  90« 
£t  tam  facUem  viafiim  qtutrere).  Bl 
▼ide  qaam  ombarie  laodoa 
(oxoidK  eeeundam  Z.)  1 

dflBdl.   D. 

QuamvmfeeUtimeagUU']  Seil.^itBmt 
FacUe  vieere  dioaBtor  qai  e% 


loIcraBdoram  tam  alianuB 
▼BBt  SboIob.  ia  Tnentii  ▼ila  0.1. 
fui  agUabant  nobUmfaeUUiae  ▼.  drmr, 
ad  Cio.  ad  DIt.  IU.  12.  R.  D. 

58  JEquoamaiagBquameeenepertet'] 
Bene  dixit,  «gito  ankao ;  qnin  potcBtiori 
ot  fbrtiori  ooBtm  BBtnnm  eat  mqailaa. 
D. 

Neeeere']  Noaoera  pro  ezeroera  dirit^ 
Gnaooram  mora»  qoi  a.  p.  Mm.  ot 
Virgil.  JEn.  1.  630.  Mnagrar.  ad  So- 
pboolia  Antlg.  S99.  Bo. 

60  RedUo]  PkoMqocbalBr  com,  qaem- 
admodam  apparat  ex  ▼crbia.  D. 

licge,  redito  :feHt,fieri  qus  aqnaamt, 

OIWHIII.   B. 

61  Deeet  U  faeere]  Sollicita  obae- 
qncla  Hcgionia,  oltima  in  loqaeodov 
oatendil  impotentioram  penonam  oon- 
tm  iEaohinam;  qao  magia  gandiam 
craaoit  comoBdi»,  qoando  tali  an  taota 
pBaperior  paollB,  aod  tBDOB   oBpitn, 

JBBgOtBr,  D» 


120 


AD^tPHORtJM 


D.  Non  me  indiceflte  hadc  fiant :  utmam  boe  git  modo 

Defanctom/yenim  nimia  illaDC  licentia 

Profecto  evadet  in  aliqaod  magnom  malum. 

Iho,  ac  reqoiTamfTatremy  at  in  eam  haec  evomam.     65' 


ACT.  III.  SCENA  V. 

HlEGIO. 

BONO  animo  fac  aia,  Sostrata;  et  istam,  quod  potes. 


6f  Ncn  me  indbente]  QoIa  dlxenty 
ipt$'  tentiet  posteriuf.  Et  niiDis  don 
ooBposilio  ett:  ■edepte  iruoeBti. 
UHnam  hoe  iit  modo  de/unetum  /]  Uti- 
uam,  deeperaBdi  yim  habeL  Hoe,  id 
est;  Begotiom :  id  ett,  nptu  virgiois. 
Defunetum,  iioitam,  id  ett,  ot  ooa 
pejon  comoiittat.  Defitnetum,  fioitom, 
id  ei  t,  oe  olteriaa  pecoet  iBioliioas.  D. 

Non  me  indieente']  Sopn  eoim  dix- 
ent,  ex  leoitate  petria  Aohioomiii 
perioolom  este  Tentorom,  qood  eliim 
noocdioit:  wrum  «umta  HUee  Ueentia 
frrfeeto  evadet  in  atiquod  magnum  mo- 
lum,  E. 

Non  me  indieenUi]  Glott.  margioal. 
Jndieente,  pnrdfpisnte,  hortanU.  L. 

Ib  nmrgiBe  Bemb.-  hoo  glottema 
•dsoriptom  ett^  indieeHte :  taeente:  nove^ 
tHMio  pfftjttf  JMT  kfj^eSafth:  nom  ni»- 
foam  legimui,  ntntn  hoe  loeo ;  tndioM- 
tnn  tmm<2txi(,  t^  dieenitem*  Sed  de  tn« 
dieente  vide  Gronofiom  od  Lir.  XXII. 
39.  Bembinos  habet  ^/Stnt,  sed  aUi 
emab8,JUint,  Cmterom  Bemb.  et  Vi». 
tor.-pro  hee  reote  legont  hie,  h.  e.  in 
hoooegotio:  iie.£scfaiBntpefonoom- 
mittat  Et  cl^^tinetum  --  ett  imperto- 
mde.  B. 

Msimlicinf»]  I.e.  taoenle;  nihil  di- 
oente.  Rarittimnm  Terbom  etiam  oo- 
enrrit  apod  Iat.  XXU.  39.  dtto  boni 
eoneulMetiammaindieente  omnia  rtpi»6- 
liea  Jidevettrafaoeretii  abi  t.  GtonoT; 
B.D. 


63  Ntmia  iUce  iiefntia]Qaam  iUi 
daftMieio.  D. 

64  Profecto  eeadet]  Per  ardoa  et 
pimnipta  Toniet  D. 

65  HsBo  «nomom]  Non  effundam, 
led  eoommn:  otpote  qo»  'me  aegiam 
laoaant,  qoibot  me  releTabo,  oom  lao- 
goor  ille  egettot  tit.  Nam  evomam, 
hoo  traotlatioDe  tignifieat.  D. 

1  Bono  animo  fae '  m,  Soetrata']  Hi 
tex  Tortot  in  qoibosdam  non  feruotnr^ 
In  hac  teeiM  Tidetor  jam  looote  Sottra- 
tm  Hegio  retpondere.  '  Potett  lamen 
et  ipte  inoipere/  tanqoam  qai  et  rem 
noTorit»  et  moBrora  ejos  otoTeatar^ 
Bonoonimo/acsity&Mtnita]  Bfeminisse 
debemns»  qood  dixit,  due  me  intro  ad 
Soetratam.  et  qoia  hoo  tn<ro;  inpre^ 
soenio  est  IIATEPAnAITNNIN  *  (wfik 
nrie  mf^.)  non  post  soenam.  Nam 
alind  signifieat,  samns  intrp,  nbi  dioi- 
tor,  tnliu  dapon^sMtttr,  iiitiu  tranf^ge- 
tur,  li  qmd  eet  juod  rettet,  lilom  eniiA 
interios  agitor  extn  omne  prosceoiom. 
Fae  m,  Sottrata']  Sishonorifioe  additor 
TerbOfOe  qao4  impentiTO'm'odo  pro- 
nonciator,  soperbom  sit.  Deductom 
estaotem  a  senatnsoonsalti  formola: 
nbi  eoim  aliqoid  seriatas  oonsnlibos 
injnngit,  addit,  st  ris  videatur.  Et  it- 
tant  quod  potet]  Qnia  tox  ipsa  tristis, 
et  oiroa  tristem  filiam,  quod  potee  dix- 
itD. 

Beno  animofae  tit]  Senex  iogsessns 
domnm,   Tidit   partnrieotem 


ACT.  III.  SCENA  V. 


121 


Fac  consolere.  ego  Micionem»  si  apiid  forom^st^ 
Conveniam :  atqiie  ut  res  gesta^st»  narrabo  ordine. 
Si  esty  facturus  ut  sit  officium  suum^ 
Faciat :  sin  aliter  de  hac  re  est  ejus  sententia,  6 

Respondeat  mihi ;  ut,  quid  agam,  quam  primum  sciam 


ACT.   IV.    SCENA   I. 


CTESIPHO.   SYRUS. 

AIN'  patrem  hinc  abisserus?    S.  Jamdudam.    C. 
Dic  sodes.    S.  Apud  yillam'st. 
Nunc  cum  maxume  operis  aliquid  facere  credo.  C.  Uti- 
nam  quidem^ 


ejnt  luUrem  oooMUtar,  promilteu  m 
conventanim  Mioaonem,  .AMhini  pn* 
trem,  et  oonctoram  at  ?itiatam  daont 
axorem  iUe,  qoi  Titaavit  B. 

Perperun  60 jetos  hnno  soenam  spa- 
riam  esse  prononoinvit.  Nun  soenn 
priori  61.  Hegio  oid  Soetntnm  daetas 
e«t.  Nano  redit,  et  Sostnt»,  qasB  io- 
tas  est,  narrat  de  seena :  plane  at  Les- 
bia,  And.  111.  S.  ArojUm,  qam  domi 
erat,  e  soena  aUoqoitnr,  et  Heaat.  V.  1. 
Chrames  Sostratam  uxonm.  B. 

2  Fae  eomolere]  Doas  res  dixit, 
qnas  elordinolooatoB  est ;  et  tabonnm 
habe  animnm,  inqoit :  et  fiUam  ho  ha- 
bera.  JEJgo  Hfictonsm]  Qaia  Demeam 
jam  vidit.  D. 

4  Si  ett,  faeturut  effieium]  Hoo 
dioendo,  promittit  eam  esse  iactaram  ; 
nam  faoile  est  annmqaemqae  soo  ofiioio 
fongi.  D. 

Si  ettfaeturut,  ^e.]  Ordo  est :  oon- 
▼oniam  Mioioiiem,  at  faoiat,  oiBoiam 
saam  est  fiiotoras,  oiBoiam  *  (lego  et 
distingae,ut/aciato^EcttM»  sutim,  st  ett 
faeturus  qfficium.  Cieteram  qoioqoid 
Eagnphii  hine  ad  finem  fabalse  seqai- 
tor,  Westerhovias  primas  ez  Ms.  edi- 
dit  Z.)  B. 


niad  st  hicsine  sjnaloepha  est;  oon- 
tra  morem  et  lutem.  Lege,  tiitaett. 
B. 

Si  ettfaetwrut  ut  nt  afficium]  Ph>  si 
faoerf  t  offioiom  in  Hec.  111.  5. 51.  IV. 
1.  43.  it  fst  ut  dieat  pro  dioit  ▼.  Peri- 
■on.  ad  S.  Minerr.  I.  13.  p.  88.  R.  D. 

6  Ut,  fuid  agam,  quam  jmmum 
tciam']  Matara:  neqae  comminatur, 
neqoe  segnem  ostenditse  lore.  D« 

1  Ain' patremkineQbitterMf]  Hio 
ostenditnr  timiditos  boni  adolesoentali, 
et  verti  *  se  ad  peocandnm  ex  delicti 
oonsotentia,  et  raverentia  parantis  ap- 
paret.  Item  (veriti,  te.  eb  peceatum  ex 
d.c.etr.  parentit.  Apj^aret  item)  mos 
veroram  patram  oiroa  fiUos,  Sjro  Do- 
desoribente.  Ain'  patrem  hine 
rutf]  Cumpendio  ostenditar, 
qaid  sit  jam  looataraa  (loeututZ.y 
Sjras.  D. 

Hunc  patrem  abitte  rut  f]  Hsc  soena 
deUbentionem  habet,  qnid  faoiat,  oom 
pater  ras  itnras  sit,  et  qaid  non  (nune 
Z.)  respondeat  patri,  si  se  aon  invenerit 
apod  viUam.  B. 

t  Nune  eum  maxuma  ept 
faeere  eredo]  Vtde  quasi  iMmfAa  y 
Sjri  esse,  de  opera  loqai:  sic 


122 


ADELPHORUM 


Quod  cmn  salatc  ejns  fiat,  ita  se  defetigarit  yelim^ 

Ut  tridno  hoc  perpetuo  prorsum  electo  nequeatsurgere. 

S.  Ita  fiat^  etistoc  si  quid  potis  est  rectius.    C.  Ita: 

nam  hunc  diem  5 

Misere  nimis  cupio^  ut  coepi,  perpetuum  in  lastitia  de- 

gere. 
£t  illud  rus  nulla  alia  causa  tam  male  odi,  nisi  quia 

prope'st : 


dioit  et  DemeK.  sed  illod  fklso :  hoe 
•erio.  Utinam  quidem]  Apud  villam 
sit,  saliaodiendiim :  et  distingnendam 
ante  qnaia  inferatar,  quod  seqaitnr.  D. 
Recte  melioreslibri  habent  cim  max' 
ime,  pro  Tnlgari  eum  maxime,  B. 

Nune  ct«m  maxime]  Hsc  particol» 
ab  aliitqooqoejangantar.  Cic.  de  Se- 
nect.  o.  II.  V.  Westerhov.  et  J.  F. 
GronoT.  ad  h.  1.  R.  D. 

Utinam  veUt]  Notandum  est  jongi 
utinean  et  velit.  Aliter  constroctionem 
explicat  Periz.  ad  Sanot.  Minenr.  L 
13.  p.  89.  Sed  darior  est  ejos  ratio. 
R.  D. 

3  Quod  e%im  nlute  ejut  Jiat]  Hoc 
Bon  est  odisse  patrem :  sed  tanlom  ti- 
mere  ex  proprio  delicto.  servatar  enim 
in  eo  et  amor  filii,  et  amori»  eSectos 
(a/ectttsed.DaB.)D. 

Quod  eum  talute  efutfiat,  ita  defati- 
getur]  Dom  modo  salfos  sit  £t  ex- 
peritor  ante  consiliom,  ot  hoo  se  de- 
fendat,  qood  ab  amicis  retentos  sit. 
Cbi  oppomtor:  interdiu  quidem:  ted 
si  hie  pemoeto,^quid  cauui  sum  dictU' 
rus  ?}  Hoic  rei  noUom  consiliom  repe- 
ritserfos.  Hoo  poUicetor  tamen,  fk- 
cile  se  patrem  lenire,  qood  ejosnoverit 
mores,  com  dieit»  laudarier  te  audit  It- 
henter:  faeio  te  tqmd  iUum  Deum.  E. 

Defatigarii]  Sic  Bon.  U.  1.  14. 
Prisciamu  Instit  Grammat.  lib.  XV. 
Vrfatigaret,  Ex  Frontonis  sententia 
defatigatus  Bifestut  ita  diffemnt,  ot  il- 
lod  de  animo  dioator,  hoo  de  corpore. 
sed  contrariom  vel  ex  his  loois  Teren- 
tii  patet  Adde  P.  Manot  ad  Cic.  Fam. 
X»19.  Defol^aAMaatemdeBmmodi- 


citor,  And.  IV.  1.  46.  et  Phorm.  V. 
3. 11.  W. 

4  Ut  triduo  hoe  perpetuo]  Qoanlom 
sofficiat  amatori.  (Fortehocpertiaent 
verba,  moriatur  seilicet,  qaae  in  verso 
seqoenti  plane  sont  otiosaZ.)  et  enim 
non  opos  erat]Mrpe(ua  dicere»  si  tridu- 
um  dixisset.  D. 

5  Et  istoc  siquid  polius  est  redms] 
Deest  addi,  Nam  si  murtem  signiiica- 
ret,  non  oonvenirel  adolesceotem  %ta 
dtcere  r  videtor  enim  plos  temporisop- 
tasse  langoori.  Namhuncdiemmisen 
nimif  cupu)]  Moriatar  soilioet.  ethoc 
adversos  servom  debet  dioere,  ne  in- 
decoram  adolescenlis  persone  sit,  haeo 
ila  dtxisse :  qaamvis  ejasmodi  adoles^ 
eentes  indocant  oomici.  ot  Nssviosin 
Tribaselo,  deot  qugto,  ut  adiawntet  pa- 
trem  et  mtOrem  meos,  D. 

■  6  Misere  nimis  eupio]  ZVimtf  abon- 
dat,  more  comicorom,  qoi  hoc  dioto 
asseTerationem  incalcabant  Cupio,  «t 
esepi,  perpetuuminUetitiadegere]  Qoi 
et  sapra  dixit,  ita  quMo:  quando  hoe 
hene  tuecessit,  hilarem  hunc  sumamus 
diem,  D. 

Miseretdmis]  In  Ms.  R.  ntmisde- 
est  L. 

Nostri  omnes  omittont  nimis,  pneter 
cod.  regiom,  qoi  rectissime  ponit,  m- 
mis  ndsere  cupio,  B. 

7  Et  iUud  rus  nuUa  alia  cauta  tam 
mals  odi]  Mire  ostendit»  omnia  ex 
deliotis  io  pravom  verti :  adeo  ot  mi- 
seram  potet  adolescens  soborbanam  vil- 
lam :  qua  re  coiteri  delectantor.  Hlod 
ergo  tanqoam  (tam  mals)  com  detes- 
tatione  dixit.  et  moie,  et  (est)  nimif,  et 


ACT.  IV.  SCENA  I. 


123 


Qaod  si  abesset  longias, 

Piias  nox  oppressisset  illic,  qaam  hac  revorti  posset 

itenim. 
Nanc  abi  me  illic  non  videbit,  jam  hac  recarret,  sat 

scio.  10 

Rogitabit  me,  abi  fiierim;  qaem  ego  hodie  toto  non 

vidi  die. 
Qoid  dicam?    S.  Nihihie  inmentemest?  C.  Nanqaam 

qaicqaam.    S.  Tanto  neqaior. 
Cliens,  amicas^  hospes^  nemo'styobis?    C.  Sant:  qaid 

postea? 
S.  Hisce  opera  at  data  sit.    C.  Qa»  non  data  sit  ?  non 

potestfieri.    S.  Potest. 


malitiam  poteiDiis,  aoii  upientiam  de- 
eMa:  adeo  in  hac  re  magister  est  aer- 
Tm.  Nunquam  quiequam}  mt^iXMr, 
pro  nunfiiam:  id  ett,  boo.  Tanto  w^ 
quior]  Sic  hoo  dietvm  est,  at  a  oontra- 
riodioimos,  (antom«2tor.  D. 

Optifflorom  libromm  est  in  maiUm 
ett.  CsBteri  male»  tn  meitte  ett,  Vide 
nos  ad  Heaotont  V.  2.  33.  Porro  pro 
nunquam  lege  nukpuan.  Nam  niisjuom 
in  re  pnesente  soiUcet :  non  nunquam, 
nt  semper  stolidom  se  et  bardom  esso 
latealar.  B. 

13  Cliens,  amicus,  haspei,  nemo  est 
volntf}  Unde  magistmm  ad  neqaitlam» 
pt  simplici  adolesoenti  mentiendi  viam 
demonstret,  et  konestam  tentet  afierre 
argomentam  ad  mendaciam,  propter 
clientem,  amioam,  ant  hospilem  in  orbe 
cessare  Tisam :  qaod  tamen  nec  sic 
intelligit  rudis  acrasticas  adolescens. 
Cliens,  amicus,  ho^es,  nemo  est  vobisfl 
Mire  sio  interrogavit,  at  qoi  agrestes 
inbomanosqne  reprehendat,  et  insooia- 
biles  aliis,  propter  asperitatem  rnstioi 
senis.  D. 

Cliens,  amicus,  hoepes']  Qao  g^du  in 
officiis  pncbtsndis  babiti  clientes,  dis- 
patat  Geliias  V.  13.  urigioem  a  Romu- 
lo  repetant  Plut.    in  Rum.  ct  Dion.^ 
Hal.Ub.II.  W. 

14  Hisce  opera  ut  data  »t]  K  sope- 


Namntmtum,  ot  malom  mise- 
mmqoe  est;  seoondam  illam  sealen- 
ium,nequidnkim.  D. 

8  Qiuod  d  abesutlongiut]  Amorim»- 
gu,  qaam  rei  oonsalit  adolesoens.  D. 

HioTenilsestiambioasdimeter.  Si- 
eat  prior  est  iamMoiis  octoiiarias.  B. 

Not  cppressiMtet']  H.  e.  deprebend- 
isset.  Sio  snprall.  S.  Sl.  Cic.  de  So- 
n^  14.  QuoUesiUum  lux  noctu  aliquid 
ietcribere  ingresnm,  quoties  nox  opprei- 
iai,quummaneeoppistetf  W. 

9  Jterum  reoerti  non  eat  Ins  reverti, 
qai  est  enror  Faemi ;  sed  vetoste,  pro 
simplioiter  redire,  Ut  snpra  L  1.  46. 
Eon.  iV.  S.  6.  B, 

iterum  reverti]  Est  simpliciter  re« 
Torti  in  Bon.  IV.  S.  6.  redeo  rurtum 
Flaat.  in  Poen.  proL  79.  v.  Bentl.  ad 
k.  1.  R.  D. 

10  Jam  kuerecurret,  tat  icio]  Mire 
de  sene»  recurret  dixit,  at  ejas  instan- 
tiam  demonstraret.  D. 

11  Etai  Bemb.  hthei  rogitabit:  ?er- 
sos  tamen  probat  codd.  nostrornm  el 
edd.  vett,  rogabit,  Nam  cam  u6t  ac- 
oentnm  hic  habeat  in  sjllabapriore: 
ubi  fue — eslprooeleosmaticas,  dact^li 
tempos  habens ;  et  irato  apprime  con- 
Tenit  rapide  loqui.  B. 

It  Nihilne  in  mentem  est  f]  Sic  hoc 
aooipiendnm  est,  ut  adolescenti  libeio 


124 


ADELPHORUM 


C.  Interdiu :  sed  si  hic  pemocto^  caus»  quid  dicam, 
Syre?  15 

S.  Vah !  quam  vellem  etiam  noctu  amicis  operam  mos 
esset  dari. 

Quin  tu  otiosus  es :  ego  illius  sensum  pulchre  calleo. 

Cum  fervit  maxume^  tam  placidum,  quam  oyem  reddo. 
C.  Quo  modo  ? 


riore  salNiodiinr,  veniat  in  mentem :  id 
ett,  oogita  dari  poioiiMe :  et  datun  4i- 
ctto.  Que  rum  data  stt  ^]  Hio  de  Tacto 
qateatlo  est,  io  qoa  qoidem  (futdam 
ed.  Do  B.)  dispotaot  qosedam  taoo 
possibilia  intelligi,  qoando  fiscta  sint. 
*  qaom  aotem  non  fiant,  noo  modo  non 
iieri,  sed  ne  possibilia  qoidem  esse  di- 
ceoda.  qoi  looos  «np2  htmrm  dioitor 
Cf.  Cic.  Fam.  IX.  4.  F&Usq  Iterom 
sobaaditar,^/£m,  ul  data  nt :  Tcl  ut  cr»- 
datur  data.  D. 

Ingenaos  adolesoeos  negat  mentiri. 
Menander :  'A^ia^  ia^warre^  MfOiraa'-' 
^ai  iiaXa*  'EXru&C^i;  yk(  Mfi^  r  iXflda 
Xiyii».  W. 

15  Jnterdm]  Bene:  qoia  amatori 
maxime  noctc  opoa  est.  D. 

16  Vah!  quam  vellem  etiam  noctu] 
Hoo  atrinsqoe  personso  conTenit,  sed 
melios  et  Syro,  et  fiicetias  dicitor.  Et 
qoidam  toiam  Ctesiphoniassignant,  ab- 
asqoe  interdiu.  Et  quam  vellem,  pro- 
prie  dicimos  in  his,  qose  non  Tidemas 
fieri.  Bene  igitor  deficiente  argomento, 
cam  aliud  non  ioTenirel,  in  Tota  eon- 
Tersos  est.  onde  Tidentor  magishsec 
Terba  Clesiphonis  esse.  D. 

Quam  vellem  noctu']  Symmach.  libr. 
I.  epist.  17.  An  tHn  parum  exempH  vi- 
detur  in  comico,  eum  ait  ?  Quam  veUem 
etiam  noctu  amicie  operam  ma»  ettet  da- 
ri!  L. 

17  Calleo']  Callide  sciu.  D. 

18  Cumfervit  maxume]  Tertia  con- 
jogatione  dixit,  onde  Jervere  dicitor, 
correpla  roedia  syllaba.  Quomodof] 
Miraior,  qoia  timet  eum,  qaeui  iste 
coDtenuit.  D. 

Qttuni  fervii  maxvme]  Codiccs  qui- 


dam  scripti  et  Impressi,  ,/«rMt.    Sed 
idem  Teibom  etiam  teriia  eoojogalione 
extoleroot  Teteres.  Locil.  Sat.  IX. 
Fenrii  ofua,  et  fenret,  ferTit  mmc,  fer- 

TCt  adannuoi.  Ibid. 
FerTere  ne  longum  vero  hoe  ketaribu* 

tradam» 
De  prioie  looo  Tide  Qoinciil.  lib.  I. 
cap.  10.  Virg.  ^n.IV.409et567.  W. 

7am  plaeidum  quam  ooem]  Laetant. 
diTin.  instit.  lib.  3.  eap.  S5.  Do  nnM 
virum,  qui  nt  iraeuridue,  maUdkaa,  rf- 
fremtu»;  pameiMKmie  DHveHHtieanpla- 
eiium  quam  ovem  ftddam.  Laoiatt.  in 
Asino :  tuU  e^  rwm  «'«^«rlvnifMf  «*;•- 
ff&rtu  ora^wTf  To^.  Pliilippid.  apod. 
Stobseom :  j  i^ «^cvtotoc  H  vme^hmQ, 
fjtaiai  tv9  >M$i»  S^ruav  IfAtn  fuOMutn- 
fof»     Plaot.  ovem  meram  videt,  L. 

OTis  non  reddiior  pUwida  ;  qaia  non 
ex  fera  oicoraior  ei  mansoefit,  sed  est 
natora  ei  indole  plaoida.  Igitor  repo- 
ne,  eumf^ruit  maxumi,  tam  placidum, 
quam  6vis  est,  reddo.  I7t  infra  V.5. 
63.  B. 

Tum  plaeidum  quam  ovem  redda] 
Bentl.  de  conjeeiora  scribit  ^uom  ovit 
ett;  nam  otIs  nalora  soa  est  plaoida, 
non  redditor  placida,  sio  infra  V.  3. 63. 
Sed  nihil  matandom :  nam  eUiptacaacri- 
beniU  ratio  est,  abi  sopplendom  ^iiam 
ovem  ette  eonttat,  in  Phorm.  IV.  2.  1 . 
Quinctil.  iX.  3.  die  te  dignierem  quam 
Catonem.  t.  Sanct  Min.  II.  10.  p.  225. 
R.  D. 

Orstn]  Leg.  olenm.  Ticina  oleom  et 
OTem,  nihilqoe  Tulgatios  loootione: 
oleo  tranquillior.  Plauius  PoBnoIo :  hunc 
canemfaciam  oleo  Uran^itiiorem,  Bo. 


ACT  IV.  SCENA  I. 


126 


S.   Landarier  te  andit  libenter:  facio  te  apnd  iUmii 

Tlflnm  : 
Virtates  narro.     C.  Meas?     S,  Tnas:  homini  iUico 

lacmm»  cadnnt^  20 

Quasi  puero,  gandio.  hem  tibi  antem!    C.  Quidnam 

est?    S.  Lupas  in  fabula. 
C.  Paterest?    S.  Ipsus  est.    C.  Syre^  quid  agimus? 

S.  Fuge  modointro:  ego  videro. 
C.  Si  quid  rogabit>  nusquam  tu  me.  audistin'?    S.  Po* 

tinutdesinas? 

19  IduidariBrUaudklibtiUerjquod 
a  (de)  Denwa  dicttor,  iooaineB  piirai- 
te«  dioi  pate.  Nam  Bemo  tam  uper 
ea  pater,  vt  boh  tUtim  miteiQtt  bukUi- 
tofilio.  D. 

Ftwio  U  npud  tUiMi]  PriM.  lib. 
XJII.    L. 

Soentes  apad  Piiitoiiem  in  Menone : 

^yabtv9  MfOf,   BtUvf  MX«Sn.  Ka2  d 

Mfa,  e^cc  irte,  ^off^,  •&T»c.  Cf.  Cio. 
tle  Orat.  II.  42.  et  Braam.inAdas.  W. 

«0  Virtutes  narro]  Non  dioit  ele- 
gantem  indolem,  aed  oirtutei.  Ftrtutet 
aatem  aont  perfecti  aapientia,  Tel  divi 
alicains.  Bt  bene  oam  atapore  (alii, 
^udore)  respondet  measf  ostendena 
qaodnollaeeasent.  Meaaf  tuat]  Gnm 
gesta  prononoiare  debemos,  at  intelii- 
gatar  irrisio.  D. 

21  Quaiipu«ro,^iMiio]  Deest/pr«: 
ot  ait,  pre  goHdie»  Lupus  in  fabula'] 
Silentii  indiotio  eat  in  hoo  proferbio : 
atqae  ejaamodi  siientio  vel  in  ipso  rer- 
bo,  at  ipsa  fabola  (atque  efutmodi  tilen- 
tU,  utvelin  iptoverbofabula)  oontioes- 
caU  Qoia  lapam  vidiase  faomines  di- 
ciffios,  qai  repente  obmataerint ;  qaod 
•fere  iis  eveiiit,  qaos  prior  fiderit  la- 
pas :  at  cam  cogitatione  in  qaafaerint, 
etiam  vooe  et  Terbis  careant.  Sio  Hieo- 
critos,  IdjIL  XIV.  ftt,olf^i}in\1ivitw 
tiUe,  £t  Virg.  Bcl.  IX.  54,  vox  fuo- 
gue  Manin  Jam  fugit  ipsa,  lupi  Maain 
videre  prioret.  Alii  potant  ex  nntricam 
fabulisiiatiun,  paeroe  ludificantiam  ter- 


rore  lapi,  paalatim  Capaa  (alii  e  < 
M alim,  in  eamm)  Tonaentis  asqoe  ad 
limen  oabicalL  Nam  fiidsam  est  qaod 
dioitar,  interTenisse  lopam  NaefianaB 
febale,  alimoniB  Remi  et  llomaU,dam 
in  theatro  ageretnr.  D. 

LupuM  infabula']  ProTeri>iam,  oam 
ipae  adTcnit,  de  qao  loqaimar.  B. 

Lupui  t»  fabula]  Plaatas  in  Sticho 
IV.  1.71.  Atque  eeeum  tibi  lupwn  in 
eermone;  pr^ens  eturient  adest,  Vi- 
dend.  Snid.  it  nei  Xvmv  hfjobr^t,  L. 

Luput  infabula]  Aliter  extnlit  Plaa- 
tas,  Stioh.  IV.  1. 71.  Isidoras  Ub.  I. 
cap.  S6.  Aiunt  rutHd,  voeem  hominem 
perdere,  ti  eum  /upus  prior  viderit,  Un- 
de  et  tubito  tacenti  dieitur  illud  prover' 
bium:  luput  tn  fabula,  Fere  wof&K- 
XnXor  est  illad  Cioerouis  Fam.  VII.  25. 
Sed  heus  tu,  manum  de  tabula.  magit- 
ter  adat  citiut,  qium  putaramiut,  Bt 
Att.  XIII.  33.  De  Varrone  loqueba- 
mur :  Lapas  in  frbola.  Venit  enim  ad 
me,  et  quidem  id  temporit  ut  retinendus 
estet,  Sed  ego  ita  egi,  ut  non  seinderem 
penulam,  Adde  Voss.  de  Idol.  III.  72. 
Gi&n.  Ind.  Lncret.  t.  Sermo.  Brasm. 
Cbiliad.  W. 

22  Fuge  modo  intro]  Non  dixit  I, 
Telofrt,  Tcl  vade:  sed  fuge,  tanta  oele- 
ritate  opns  est  D. 

Tres  ex.  nostris  pateme  estt  Ipeus, 
Lege,  patemef  Is  ipsus.  Vid.Pfaorm. 
I.  3.  26.  Versa  20  pro  meas  ?  lege, 
measnef  B, 

23  Si  quid  rogabit,  nuiquam  tti  me] 
Magna  Ttrtate  Tcfentias  radem,  sim- 


126 


ADELPHORUM 


ACT.  IV.  SCENA  IL 

DEMEA.  GTESIPHO.  SYRU8. 

N^  ego  homosaminfelix!  primmafiratremnusqiiam 
invenio  gentinm : 
PrsBterea  autem,  dom  iUum  qumro,  a  viUa  mercenarinm 
Vidi :  is  fiUnm  negat  esse  rari :  nec,  qnid  agam»  scio. 


plioen,  UmidiUBqna  indaoit  Cteaipha- 
■emabinitio:  «t  istit,  qoi  mox  op* 
primoretar  oummerotrioe  «ocnmbens, 
interrenta  patris,  ob  impradentiam  ao 
rosticitatem  snam.  Ntuquam  tu  me] 
Familiaris  IXAii^t;  et  apta  properanti. 
qaare  biBo  omnia  preaaa  vooe  onm  oe- 
leritate  pronunoianda  snnt.  D. 

Potm*  ta  dttttmf]  Objargantis  est, 
Poti»' ttt.  SioPlant.  Merc.  V.  3.  49. 

Potin'nt  animo  m  tranquUlof 
Poen.  IV.  2.  94.  Potin'  at  taceas  9  W. 

1  JVc  ego  homo  tum  iifilix]  In  boo 
aotn  exemplnm  est,  neminem  laeiUas, 
qnam  optimnm  qnemqne  falli  atqne  de- 
ladi,  ,nt  Virgilins  ait.  Bt  na  valde 
agnificat.  nt  me  iUi  vehementer  errant, 
Cioero  in  Catil.  II.  d.  ^<is  ego  homo 
tum  irfelix]  Vide  initiom  conyeniens 
perpetno  mGerori  Demem.  Per  totam 
fabolam,  ant  dupcrii  dioit,  ant  defemu 
mtm,  ant  aliqnid  tale  semper  est,  qnod 
qnerator :  ita  tamen,  nt  cnm  augmento 
utmiseria,  qaotiescnnqne  processeriV. 
Nam  plos  est  qaod  nnnc  dixit,  me  ego 
infelixhomotnm:  qnamdisperii,  Nut- 
quam  invenio  gentium]  Abondat  gen- 
tium.  n. 

Nit  ego  tum  infelix  /]  Interea  dom 
conqairit  fratrem  Demea,  oognoyit  a 
mercenario,  in  rilla  non  esse  filiom. 
Iraacitor  in  S jrom  et  commoTetor.  E. 

Versos  est  jasto  longior.  Duo  ex 
nostris  non  babeut  hmno.  Malim  ta- 
men  sum  e;icer0.  B. 

%  A  viUa  mereenarium  vidi]  Sapicn- 


tissime  Tere^tins,  etsi  proidfflATilkest, 
neoessario  senem  ad  reliqnos  aotos  &- 
bnlm  nolnit  ab  nrbe  disoedere,  person» 
senilis  memor.  Nam  et  ardnom  fnerat, 
dnm  redit,  et  oruoiabile,  no  fatigatio 
ejos  in  tragoediam  transiret.  Reote 
igitor  inyenit,  a  mereenario  iUi  in  nrbe 
narratam,  mri  non  esse  Ctesipbonem. 
At  nbi  persona  est  adolescentis,  etpro- 
iioiscitorad  viilam:  et  oontinao.rediL 
at  in  Eonacho  Pbmdria.  Et  aviUa: 
atrom  a  pro  de  positom  est ;  ot  sit,  dt 
tnUaf  an  deest  venittt.  nt  sit,  a  vUla 
mdi  veniste  mercenarivm.  D. 

A  viUa  mercenarium  vidi]  Eadem 
porroconBtmotione  dixit  Plantns  Merc. 
VI.  1.  1.  Quoniam  a  firo  ad  merus 
adotnit  nnnpins.  Neo  valde  dissimilis 
loootio  'Hincjdidis,  lib.  III.  02  M 
m  TgiAitorra  vtfir  'AdimuM.  A  tr^^tfita 
naoibut  Athenieniet.  Misi  qnis  statoat 
fnsrvmorium  a  vUla  dictom  ea  fonna, 
qoa  dicitor,  Ubertut  a  manu.  i.  e.  ama- 
uuensis :  et  similia.  Aot  a  mUa  for- 
tasse  habet  sensom  genitivi  casns,  nt 
sit,  mercenariut  viUa.  Plant.  MiL  II.  f . 
5.  Quemque  a  milite  boo  videritit  ho- 
minem  in  nottrit  teguUs.  liv.  II.  22. 
Prtncipes  a  Cora,  i.  e.  Gorani.  Virgil. 
Georg.  III.  2.  Pastorab  Ampkryto. 
Petron.  cap.38.  ilrietes  aTerentoonit. 
Ubi  vide  Burmanu.  W. 

3  Nec  quid  agam,  sdo]  Utmm  fra- 
trem  an  filiom  magis  qoaeram.  Nam 
seoex  qaerulos  tcia  dicit  esse  incom- 
modasibi :  qood  fralrem  non  inveniat : 


ACT.  IV.    SCENA  II. 


127 


C.  Syre.    S.  Qnidest?    C.  Men'qii8Brit?    S.  Veram. 

C.  Perii!    S.  Qain  tu  animo  bono  es. 

D.  Qnid  hoc^  malum,  infelicitatis  ?  neqneo  satis  de- 

cemere :  5 

Nisi  me  credo  hoic  esse  natom  rei^  fenmdis  miseriis. 
Primus  sentio  mala  nostra:  primus  rescisco  omnia : 
Primus  porro  obnuncio :  a^gre  solus^  si  quid  fit^  fero. 
S.  Bideo  hunc:  primum  ait  se  scire;  is  solus  nescit 

omnia. 
D.  Nunc  redeo^  si  forte  frater  redierit,  viso.    C.  Syre. 


qaod  Ctosipho  nui  non  sit :  qaod  atmm 
in  orbe  muieat,  «n  ad  villam  abeat, 
ipae  neflciat.  D. 

Negat  meruri]  Gharis.  Kb.  1.  L. 

4  Verum]  Modo  verum,  nomen  est: 
an  adTerbtom  cdmfirmaatiii,  id  est,  re- 
re  ?  Perii  /]  Hidc  Ctesiphonis  pertnr- 
batio  hno  tendit  poetse  arte,  nt  depre- 
hendatnr  cnm  amica  fiUos  (forte,  $olus  , 
Z.)  ropente  ingresso  sene.  Qum  tu 
mimobono  e$]  Nnnc  quin,  pro  ^tnimo 
positnmest.  D. 

Unos  e  nostris  cnm  Bembino  recte 
quidettf  cseteri  9iit(i  aitf  Porrolege 
ex  tribns  nostris  6ofio  afumo  e$,  nt  in- 
fraIV.5.6«.  B. 

'  5  Qu^  hoe,  malum!  ir^eUeitatiif] 
Abmidat  malum,  Quid  hoe,  mahm! 
iifeiUeitati»  9]  Deest,  Deot  tettor,  Qjuid 
koe,  malum  I  ty^siicitatit?]  Hio  atttem 
molum,  prointeijectioneposifcam :  qa»- 
81  dicat,  O  moium  /  et  est  diotam  an- 
xii  hominiSy  et  pertnrbati  nimis.  B. 

Quidhoe,  malum !  infelieitatis  f]  Or» 
do,  quid  hoe  iffeUeitatit  9  et  malum, 
interjectio  est,  sicnti  smpe  dooni.  E. 

6  Niiimeeredo]  Pro,  niciqniajam 
saperest,ntmeoredam.  hic  enim  sen- 
sns  estin  fanjasmodi  loontione,  itiii  me 
eredo  huie ettenaium rei.  Nitimeero' 
do  huie  ette  natum  ret]  NoTa  locatio, 
pro,  nisi  qnia  credo.  Et  huie  rei,  po- 
test  snbtrahiy  inoolnmi  sensn :  nt,  ntsi 
me  credo  natum  ette  fmmdit  miteriit. 
Ergo  huie  rei,,  sabdistingaendnn :  et 
sic  ui£BreBdam,y«rttndif  miwriif.  Ergo 


kuie  rei,  pro,  ad  bano  rem.  D. 

7  Primut  sflttio  mola  noitrs  .*  primif s 
rMeiseo  omma]  'Eiraw^^.  Primuar 
tentio  mala]  Ridiealas  error  Demem : 
BtprimiiiyiulordiBem:  aoliis,  ad  name- 
ramdicitar.  D. 

-  8  PWmtts  porro  obnuneio]  Qai  ma- 
lam  rem  nanciat,  ofrnuiidat:  qoi  bo- 
nam,  annuneiat.  Nam  proprie  ofrnttn- 
ciars  dicantoraagares,  qoi  aliqnid  mali 
ominis  somramqae  fiderint.  Ergo»  oft- 
nufido  malam  imminens,  qnaai  omen 
noncio.  Inde  enimiru/btsXo^^hajasce 
▼erbi  est.  JEgre  tehtt,  n  quidJit,fero] 
PraTO  scilicet  D. 

Primus  porro  o6nuncio]  Hoc  est,  raa- 
lam  nanoinm  Tel  accipio  (uH  aeeipio, 
velut  Z.)  ales  perfere.  B. 

Obnuneio]  I.  e.  conor  impedire,  mo- 
nendo  efficio,  ne  qaid  fiat,  Tel  at  in  pos- 
teram  oorrigatar.  Translatam  est  tot- 
bom  a  discipiina  angnrali,  in  qna  pro- 
prie  signiiieat,  anspiciam  malam  nnn- 
oiare  comitia  habenti,  nt  oomitia  diri- 
mantnr.  Gic.  Phil.  II.  S9.  t.  Casanb. 
ad  Soeton.  Oses.  o.  20.  R.  D. 

9  It  tolut  neteit  omnia]  Bt  bene  to- 
Ins,  ntpote  de  maltis :  qaia  qanm  sciat 
Micio,  Syrus,  iBschinas,  Ctesipho,  po- 
paias,  his  solas  falUtar.  D. 

Demea  ter  dixent  eodem  aoeenta 
prtmut,-  Igitar  ne  Sjnis  primum  de- 
primat  in  tfaesi,  i^pone,  rideo  hunc :  se 
prtmum  ait  scin.  B. 

10  Si^e/mterfwiisri^  oiso]  Pro, 
firedtit.  D. 


128 


ADELPHORUM 


Obsecro,  yide  ne  ille  hac  prorsus  se  irmat.    S.  Etiam 

taces?  11 

Ego  cavebo.    C.  Nnnquaai  hercle  hodie  ego  istuc  com- 

mittam  tibi : 
Nam  me  jam  in  cellam  aliqnam  cnm  illa  concludam :  id 

tutissimmn  est. 
S.  Age^  tamen  ego  hnnc  amovebo.    D.  Sed  eccnm  sce- 

leratnm  Syrom. 
S.  Non  hercle  hic  quidem  dnrare  qnisquam>  si  sic  fit, 

potest  ^5 


11  HmD  prama  m  imut]  Neatnnii 
▼eibQm,  qaan  aotiTnm,  m  irruat,  po- 
miiL  Viie  m  HIb  hiuc\  Jun  metoitnr 
qaod  lotaram  est.  Bt  qnam  neatrom 
sit  irruot,  nove  iotnlit  «r.  Pnslerea  sio 
dixit,  irrtkit,  tanqaam  de  eo  qai  pogna- 
taraa  ait.  at  in  BanoobOy  qaam  mos  iT' 
rumutf  Aut  tanqoam  de  aae.  nt  Ho- 
ratiat,  Bpist  II.  3.  75.  Kac  UiJbulenta 
ruit  «itt.  Bt  Virg.,  6e.  III.  355.  Ipm 
ruU,  dantmipi^  SabeUicm  exaeuit  gus. 
Etiam  taettfl  Antiqae  pro  taee,  Sio 
io  Aodria,  £ttam  tu  hoe  retpcmdmf  pro 
retponde»  Bat  ergo  oorreptionia  a^i- 
fioatio.    D. 

.  Pronui\  I.  e.  reota  ▼ia.  Flant  io 
PeTMlV.5.5.  R.D. 

Sevrruat']  Irraere  aotifo  dixit  ot  iia- 
pra  III.  3.  31.  eettroe  ruenm  et  in 
Eon.  III.  5.  51.  Terentiom  imitator 
Apolei.  Florileg.  p.  54^  R.  D. 
.  13  Hodie  ego  iitue  eommittam  tSn] 
Qaod  ago  jam,  id  est,  oomplexom  ma- 
iieris.  P. 

IS  iVisfli  ms  jam  tn  eeUam  aliquam 
eum  iUa  eoneludam]  Idegitstolteado- 
lesoens,  at  ibi  depreheDdalar,  abi  con- 
dosas  est  Sed  sio  ipse  egit>  ot  poaset 
snbterfngere  noo  deprehensosa  oonspeo- 
tnm  patris.  In  eeUam  aUquam  eum  Uta] 
Airirns  figora;  dioimas  tn  loeumt  pro 
ts  looo*  In  eeUam  eandudam :  non  tn 
cMa  ait  Et  mire,  ot  reolasom  tntom- 
qae  locom  sabiret,  ceUomsoilioet,  qaam 
ob  ea  qaae  in  ipsa  oelantar,  daasam  es- 
se  oonToniat.    Nam  et  etUa,  et  ceUa- 


a  reponendis  oelandisqae  rebas 
eseolentis  et  poonlentis  dioitnr.  D. 

Crttom  hio  in  Thesi  delitescit,  qaod 
masime  proferendam  enL  Nallos  ex 
codd.  nostris  agnosoit  illod  Jom.  Lege 
igitor,  Ndm  me  t»  oiUulam  aUquam, 
nt  Ean.  II.  S.  18.  a 

14  Agt,  tamen  ego  hune  aaiooe6D] 
Mire  amovebo  dixit :  non  deterrebo.  Nam 
proprie  amoretar  saxom  delooo.  in  qoo 
Terbo  signifieat,  imminere  sibi  magnom 
laborem  in  hoo  opere.  Et  yide  «iSfwnr. 
Sapra,  at  peoadem.  abigam  hune  rut, 
dixit:  modo,  at  saxom,  omoos&o,  in- 
qait  D. 

15  Non,  herele,  hie  quidem  durure 
quiitquam,Urietit,potett']  Nimismoia- 
liter  expressa  Torba  sont  Sjri,  Teibera- 
tnm  se  indioantis.  qois  non  ex  Teibisy 
serTnm  Terberatom  intelligat?  et  ser- 
Tom  reoens  Torberatam  ?  etserram  fa- 
gam  oommioantem?  Mire  aotem  non 
ego,  sed  quitquam  dixit  neo  permancr«, 
sed  diMYme:  nsm  hoo  Terbnm  perferen- 
dis  nudis  oooTenit  nt  Vii^g.,  JBn.  I. 
307.  durate,  et  votmet  rebut  tervate  m- 
cundit,  Hme  antem  omnia  slo  dixit, 
qnasi  non  Tideat  Demeam.  D. 

Non,  herelt,  hie  dwrare  fiitquam,  ti 
ue  fit,  patett]  Hoo  oonsilium  snmsit 
S  vras  ad  pnrgandam,  quod  in  Tilla  non 
erat  filins ;  qood  reTersos  sit  idem  ado- 
lescens  et  TorberaTerit  se,  propterea 
qnod  ipse  anctor  fnerit  iBschino,  ad  ra- 
piendam  meretrictm.  Fingit  igitnr  rer- 
berari.  B. 


AGT.  IV.  SCENA  11. 


129 


Sciie  eqoidem  volo,  qaot  mihi  sint  domini:  qa»  ha^c  est 

miserail 
D.  Qmdillegamut?  quidToIt?  qaid  ais^  bonevir?  est 

firateTdomi? 
S.  Qoid,  malam^  bone  vir  mihi  nanras?  eqaidem  perii. 

D*  qoid  tibi  est? 
S.  Rogitas  ?  Ctesipho  me  pagnis  misemm,  et  istam  psal- 

triam 
Usque  oocidit.    D.  Hem,  qoidnarras?    S.  Hem»  vide 

ut  discidit  labrum.  20 

D.  Qoamobrem?    S.  Meimpulsore  hanc  emtam  esse 

ait.    D.  Non  ta  eum  rus  hinc  modo 
Produxe  aiebasf  S.  Factum:  yerumvenitpost insaniens: 


N^hireUhicquidem]  DioPrataBas 
Orat  «i^  i^«c :  nS^«  f^hf  3n  \rti  Iwyjda 

r^  SouXf^oimK,  h  jT  ^,  t^ic  ^lid^r^i.  L. 
Ne  nimis  laxo  soocoincedathic  ver- 
dcQtiis,  pro  JitrafV  repone  perdurarB  ; 
qaod  ooccrrrit  Hec.  II.  2.  27.  £. 

16  Qiuat  mihi  nnt  domint]  Et  hic 
i^paret,  non  a  tegitimo  domino  verbe- 
ratom  eue.  Qtt«  hac  ett  mi»ria  f\  Deest 
quampatior,  et  iiiiaii  comploratio  qofe- 
dam  est  flebilis  post  qnerelas.  D. 

17  QuidiUe  gdmtitT]  Gannitus  est 
proprie  velnti  ploratha  vapolantiam.  D. 

Quid  ille  ganmt  ?]  Qaid  ille  obmar- 
morat,  dicena  se  verberatam  ?  B. 

GaTtnit']  X.  e,  mormarat,  qaerilar. 
Proprie  canea  ganoire  diddntar.  R.  D. 

18  Quid,  malumr]  Et  Mc  malufn, 
pro  inleijectione  aboDdat.  D. 

Demea  dixevklhdne  vir,  Sjras  in  re^ 
peUtione  matat  accentom  loRe  vtrV  Re- 
pone  igitar,  quid,  malum,  niiJii  bdne  vir 
narratf  B.  ♦     •   ' 

19  Cteaph^  tne  pugmjg  miterum,  et 
istam  ptaUriam,  utqueoccldit]  Mirein- 
teijecit  mis^m:  et  hecessarto'  itsque 
addidit:  nt  dstenderel,  occidit  iiimue 
csDdis  vertram,  nOn  occisionis  intctligi 
oportere.  Utque  dccidit]  Ttope  occidit : 
ftdt  utque,  pro  vatde'  est :  occidit,  pro 
vehementer  ceeidit,  Nam  eccidere  *et  Per- 
ocddere,  ad  ctedem'  referebantor  apad 

VOL.  II. 


veteres.  Utque  oeddit]  *l9umMS»t.  non 
enim  occisos  loqnitar.  D. 

20  Hem!  vide  ut  diteidit  laJbrum] 
Non  ostendit,  sed  videtor  ostendere  se- 
niparam  jun  videnti,  et  intra  os.  Hem  ! 
vide  ut  diseidit  labrum]  Asper  mediam 
longam  a  ecdendo  aocipit :  ego  mediam 
brevem  a  scindendo.  D. 

21  Non  tu  eum  rut  hine  modo  pro- 
duxeai^f]  MireTerentiaseos  ipsos, 
qai  iallantar,  ex  aliqoa  parte  oaatos 
Tacit :  nt  eo  deleotabilias  spectatoribas 
procedant  doli.  Nam  qam  gratia  est 
aat  delectatio,  non  (homiMm  Ms.  B.  et 
edd.  vett.)  staltissimom  falti?  Non  tu 
eum  rut  hinc  modo  produxe  ai^Huf] 
Memoriter  senex  non  solam  qnid  abi 
dixerit  Syras  panlo  ante,  sed  qoibas 
verbis  dixerit,  refert.  Nam  sicdixerat, 
quem  egomet  produxi.  D. 

Non  tu  eum  rus  Wnc  modo  produse 
aUbas?]  Hovnnefaetum:  Verumvenit 
postinsaniens.  Deinde  conqaeritar,  qaod 
verba  respoerit  (quod  verheraUtsfuerit 
ab  eoX.)  qai  illnm  nntrierit.  B. 

Rus  hinc  modoproduxe]  Serv.iBneid. 
XI.  152.  U 

Non  tu  eum  rus  modoproduxeai^t  f] 
Eft  o-uTxew»  poetis  familiarig.  Heaat. 
Prol.  32.  deeesse.  Ita  Catallos  promtssf, 
Virgiliosezp/esse,  Horatins  «trreis.  Con- 
soTe  Gerdam  ad  Virg.  JEn.  VIIL  274.  W. 

22  Fierum  venit  post  insaniens]  Sn- 


lao 


ADELPHORUM 


Nihirpepercit.  non  puduisse  verberare  hominem  senem, 
Qnem  ego  modo  puerum  tantillum  in  manibus  gestayi 

meis? 
D.  Laudo^  Ctesipho^  patrissas :  abi^  virum  te judicio.  25 
S.  Laudas  ?  nae  ille  continebit  posthac,  si  sapiet,  inanus. 
D.  Fortiter.    S.  Perquam !  quia  miseram  mulierem>  et 

me  servolum. 


pra,  pndun  trotuin  admodum,  nune  ov- 
loTUMc  non  iratam  pnBdioat,  sed  iiua- 
onin.  D. 

Pro  aieha»  cam  ano  cod.  repone  o»- 
bas,  ut  yersai  consolalar.  R« 

23  NihU  jpepercWl  Ut  sapn,  nVUl 
retiaut.  lic  dioimas  in  his,  qaie  prmter 
exspectatiooem  gesta  sant.  Verberare 
bominem  Ktum']  Miseram  fil  de  «tate, 
id  quod  de  conditione  non  poterat.  D. 
-  24  Qiiemegomodo.puffnmtantUlum, 
in  mambu»  gettavi  meit]  Addidit  aetati 
invidiam  et  meritam  recens.  hoo  est 
enim  qaod  dicit  modo,  Et  tantiUum, 
hoLruth  est  videtar  enim  mann  fingere, 
qaam  parralam.  D. 

lctas  non  belle  in  finales  syllabas  ca- 
dant.  Repone  igitor  qu£m  ego  pHerum 
mddo  tantiUum,  B. 

Modo]  Modo  einuper  saepe  de  mag- 
no  temporis  LnterTallo  dioantor  at  apod 
lAw,  VI.  50.  de  triginta  annis.  v.  Dake- 
rom  ad  Fior.  I.  11.  p.  97.  R.  D. 

In  numibus  gestavi]  Pro  manibas  ges- 
Uyri,  qaod  asitatias  est.  Sio  Saeton.  in 
Ciand.  c.  15.  in  manibui  tenore  dicit  pro 
manu  tenere  ▼.  Daker.  ad  Hor.  IV. 
12.  p.  884.  R.  D. 

Qu£m  ego  modo  puerum  tantillum  in 
mambui  gettavi  mtis  f]  Eoripides  Cj- 
olope,  142. 
'Ov  f {«&pi4«  ffui  kyA  mr  iyiiaKut ; 

Dioti  tales  iikSMrf6^,  Plaoto,  Mil. 
m.  1.  102.  geraria  est,  ancilla  gestans 
pneros.  livios  Andionicas,  Virgine: 
Quem  ego  nefrendem  aiui,  lacteam  tm- 
mulgent  opem,  TantUlum  dijdt,  at 
Plaatos  Poen.  V.  3.  48.  Quant^  e 
qoantillas  jam  tuwt  jaets,  l  W. 

25  IdOidot  Ctet^ho:  pairiesat]  Fa- 
cile  indnctns  cst  senox  varietate  firan* 


dis  et  doli.  Nam  Syms  et  snpra  «t  lan- 
dans,  non  nt  fitaperana  Ctesiphooem  : 
et  nonc  ot  accnsaos,  idem  perficit  atqne 
persnadet.  Patrittasj  aS^k.  Namnt 
snpra  dixerat,  i^psno:  est  timiUt  mego-' 
rumtuorum:  hic  confirmat  qnod  spe- 
raresedixerat.  PotnMOf ]  Atteode  qoaai 
bene  inventnm  sit,  inanem  se  dioere. 
nonne  videtnr  ibi  staltissimos,  com  hn* 
jasmodi  laade  non  modo  se  non  laodsre 
velle,  qood  odiosom  est :  sed  etiam  fili- 
om  apad  iotelligeotes  vitoperare  vide- 
ator  ?  siqaidem  ooo  solom  hic  staLtos, 
sed  etiam  ille,  qoia  patritsat,  inqoit. 
Patrittat]  Tam  secaros  est,  ot  se  laa- 
det.  Et  abi  addidit:  qoasi  dicat,  non 
est  qaod  jam  demorer  (te  morer)  ;  per- 
fectoB  es.  Lautlo  Ctetipho]  Hic  lotos 
versos  mire  delasam  oslendit  senem. 
Abi,  rtrum  te  judicio]  Virum  inqnit, 
non,  adolescentnlam.  Hoc  enim  ad seta- 
tem  et  probitatem,  non  ad  sexam,  re- 
fertar.    D. 

Patrittat]  Patri  similis  es.  B. 

Lege  et  distingne,  Laudo:  0  Gte»> 
phofpatnttat,  Illad  O  tres  ex  nostris 
habent.  B. 

Abi]  Donatas  ait  verbam  tue  vel 
sibi  vel  alteri  com  laodatione  blandien- 
tis.  Sic  est  apod  Plaat  in  Asin.  III. 
3. 115.  R.  D. 

Laudo,  Cteupho,  Patristat  abi]  Vido 
Boecleri  Chiestomath.  t.  Abi  Plant. 
Mostell.  lU.  1.  108.  eodem  sensn : 
euge,  PhUolacliet  Patritsat,  Ubi  Gnj- 
etOB  legit:  patrittatl  Gr.  VAr^u^iu 
VideetEon.  1.2.74.  W. 

26  N^e  iUe  eontindfU  potthac,  tita- 
piet,  manu<]  Comminatio  est  snbtilis : 
et  parcior,  velat  servi.  D. 

27  Peryiiom]  Nimis,  iJpMik.  Etme 


ACT.  TV.    SCENA  II. 


13t 


Qai  referire  non  audebam^  yicit :  hui !  perfortiter. 

D.  Non  potuit  melius :  idem  quod  ego>  sentit^  te  esse 

huic  rei  caput. 
Sed  estne  frater  intus?  S.  Non  est.  D.  Ubi  illum  quae- 

ram,  cogito.  30 

S.  Scio  ubi  sit ;    Terum  hodie  nunquam  monstrabo. 

D.  Hem !  quid  ais  ? 
S.  Ita.     D.  Diminuetur  tibi  quidem  jam  cerebrum. 

S.  At  nomen  nescio 
Illiushominis^sedlocumnoviubisit.  D.  Dicergolocum. 
S.  Nostin'  porticum,  apud  macellttm,  hanc  deorsum? 

D.  Quidni  noTerim? 

Hodie  aotem  aui  aboiidat;  nt,  Mn.  II. 
670.  Nuuquum  omnn  hodie  mcfriemur 
iHniUi.  aot  tnmquam  hodigf  pro,  doUo» 
tempore  hojos  diei.  qoia  nunqwan  per 
se  geoerale  ost.  D. 

In  fine  hojos  TersoB  adflcribe  dictio- 
nem  ita,  qum  est  prima  sabseqoentis. 
Sic  bi  doo  Tersos  eront  troohaici  cata- 
lectici,  ot  casteri.  Ita  quoqoe  ordinan- 
tnr  in  Bemb.  et  aliqoot  aliis  libris. 
Faern. 

3«  Dimwautur  Hbi  qmdemjam  cere- 
brum']  Gonuninationis  genus  Tcrba  ip- 
sa  indioant :  ot  appareat  senem  baco- 
lom  sostolisse.  At  ntnnen  tieaeio  illiu» 
hominis,  led  locum  novi  tJri  ut]  Recte : 
qoia  si  hominem  diceret,  non  eiat  er- 
randum  agnita  persona  hominis :  et  ubi 
habitet,  cognito.  si  notos  esset,  nnlla 
caosa  qoaerendi  soperesset.  D. 

Diminuetur  tUn]  Bx  Prisoiani  sen- 
tentiadtmminiie(itrlegendom,lib.  1.  L. 

33  Dic  ergo  locum]  Dic  ergo,  qoasi 
ioTitom  coegerit.  £rgo  semperaddimos, 
ot  bortemor  tarde  qoid  facientes.  ut 
Virg.  iEn.  U.  707.  Ergo  age,  care  po- 
ter,  cervid  itnponere  luMra.  D. 

34  Nostin*  fHrrticum  apud  macelhtm  ?J 
ConTonit  rostico  et  parcissimo  seni  ma- 
cellnm  in  orbe  nescire.  et  ideo  sic  in- 
terrogator  a  senro.  Hanedeorsum]  Be- 
ne  hane  deoraum:  qoia  non  est  ona. 
Quidni  norimf]  CorreptiTe,  qnidnif 
pro  qiiid  nisif  Etenim  qoamvis  rosti- 
cos,  tamen  est  ciTis  Demea.  D. 


Hrvolum]  Oratorie.  non  tervum,  sed  ter^ 
voUttn,  qoum  sit  senex.  D. 

28  Nonaudiham]  Nonpoteram.  Hui! 
peifcfrtiter]  Hoo,  gesto  serTili,  et  ni- 
mis  leTiori  persoom  oongme  dictom 
est  D. 

29  JVon  potuit  mWnu]  Id  est,  laodo 
te,  Ctesipho:  et  deest,/Sm.  Idem  sen~ 
stt  quod  ego]  Id  est,  patrisiat,  virum 
tejudico.  D. 

Huicrei  eaput]  Qoinctilian.  libr.  3. 
cap.  olt  caput  rei  est  apod  Menan- 
drom,  xif<UM^l0^(V.  Plaot  Asu.  lil. 
3.  138.  Ego  capui  huk  argentofui  ho- 
die  reperiundo.  L. 

Bemb.  recte  sensU,  b.  e.  intellexit, 
percepit,  oireciL  Gaeterom  ne  accentns 
incoromode  in  finales  inctdant,  facile  in- 
docor,  ot  sic  olim  foisse  existimem, 
Non  pate  milius,  idem  iUe  quod  ego  s£n- 
ut  ti  esse  huic  rei  caput.  B. 

30  Sed  estne  frater  intus?]  Deest 
responde:  utsit,  responde.  D. 

Non  est]  Hoo  iraconde  pronancian- 
dom,  tanqoam  referat  gratiam  pro  do- 
lore,  qood  (forte,  q[uo  Z.)  negaf,  fra- 
trem  esse  domi.  Deniqoe  hoc  animo 
dieit  etiam  illod,  sao  ubisit;  sed  hodie 
nunquam  monstrabo.  B. 

Pino  quteram  in  Bemb.  reperitor  Jfi- 
tieniam.  Utromque  est  rectom.  B. 

31  Verumhodienunquammonstrabo] 
Volens  senem  aTidias  qoserere,  qood 
hic  ardor  semper  paratissimos  croden- 
tes  etiam  fallit,  ei  fingit  se  noUe  dicere. 


183 


ADBLPHORUH 


S.  Praeterito  hac  recta  {datea  sursum :  ubi  eo  veneris^  35 
Clivos  deorsum  vorsus  cst :  hac  te  prascipitato.  posteft 
Est  ad  hanc  manum  sacellum :  ibi  angiportum  propter  est. 
D.  Quonum?    S.  Illic  ubi  etiam  caprificus  magna  est 

nostin'?    D.  Novi.    S.  Hac  pergito. 
D.  Id  quidem  angiportum  non  est  perviom.    S.  Verum 

hercle:  vah! 
Censen'  hominem  me  esse  ?  erravi.  in  porticnm  runium 

redi :  40 

Sane  hac  mnlto  propius  ibis>  et  minor  est  erratio. 


Nottm'  pariieumta]tvdfnaoellum,  hane 
deormm  f\  Falsam  in  loomn  mittit  longe 
poiitnmy  nt  oiroomeat  civitatem.  E. 

BeBtlejiu  edidit  hac  deanum,  Z. 

SS  Hae  reetal  Proprie,  hac  parte  : 
tit  mana  viam  ottendere  Tideator.  Ubi 
eo  venerie,  cUooe  deortum  versue  ett:  hae 
te  precipitato']  Hoo  lentioa;  qnidam 
olarias  legont :  at  sit  prgeipitato,  cito 
detcende.  D. 

Pro  (uftiaR  reaoribe  «irtuf .  B. 

36  Noalri  oam  edd.  vet.  et  Prisoiano 
babent  vortum,  B. 

Deortum  vertu»]  Vema,  oom  adver- 
biom  et  pfvpoHtSo  advi  in  jongitor, 
abaiidat«  t.  qaoa  laodat  Doker.  ad  Lit. 
XXXVIII.  51.  R.  D. 

Fntcipitato']  Preeipitare  Hepe  sioe 
casn  abeolote  pooitor  t.  Drakenb.  ad 
liv.  XXV.  2.  R.  D. 

.37  Adhanemanum]  Tfir orpA; r)  «r^ 
rqiMv  dioitor,  in  qoo  noo  permanet  oer* 
toffl  dextrom,  neo  oertom  tioiftrom : 
et  ideo  profioit  iu  errorem.  Tolt  eoim 
terTitt  bmo  tigna  ette  perpleoia.  Ett 
laeeUvm]  Ut  Varro  ait,  tacra  alla  ett. 
Propter]  Prope.  ot  Virg.,6e.  III.  13. 
— templMm  de  marmare  panam  Propter 
a^uam,  Bt  Looretiot  t.  139S.  prop- 
ter  aquet  rimm,  tvb  ramuarboritaUts.  D. 

SaeeUum]  Saoer  looot.  Ut  Virg., 
Sfll.  III.9.  Etipw,tedfaeUetNymph^ 
ritere,taeeUo.  E. 

Propttr]  AdTorbialiter  pooilar  pro, 
in  propbqoo.  Ett  eniro  oootraetam  ex 
propUer  a  prope  Pbedr.  II.  6.  7.  t.  Pe- 
riEon.  ad  S.  Min.  I.  16.  p.  148.  R.D. 

38  Ubi  etiam  eaprificut  magna  ett] 


In  hoo  Homerom  imitataa  eat,  qoi  dU 
cit  caprifieum  prope  Trojaoa  moeiiia 
constitotam,  11.  {.  432.  Hoc  per^io] 
Nontto:  tedqoialoBgalaett,ptr)gtto.D< 
Pneter  illod  noittii,  qood  abeal  ia 
Bemb.  et  ood.  TeL  ooitro,  etiam  dale 
quonam.  B. 

39  Id  fuutcm.  angipertum]  Id  eat« 
angotta  et  oorTa  Tia:  qoati  oi^Kqiar* 
tut :  ot  angitia,  aot  ang^Ha,  A)ii,  qood 
ioter  portot  tit  loooa  angottos»  boe  ett 
inter  domot.  Nam  domott  Tel  portat* 
Tel  intulot  Teteret  dixenint*  Bt  obter* 
Ta  Tereotianam  oontoetadiaem,  in  qoa 
indocit  nibil  (nanmhiL  Vid.  Teis.  St.) 
ti^re  eofl  qoi  &llaotar.  D* 

^n^^wrttim]  Vicot  aogattot  et  bro* 
Tit.Sed  bic  geoere  neatropotitaaest  D. 

40  Centen*  haminemmeetteferravi] 
GaUiditat  eat  maxima,  d^reheRtaa 
mendioiom  noo  defendefe,  ted  iatori : 
otopiaioQemttmpIioitatitaoqoirat*  Vi* 
dea  igitor  at  ipte  tibi  toooeoteot,  tai»* 
quam  improdent  erraTorit,  non  doloioa 
impolerit  interrogaiitem.  £t  niio  ae 
negat  bominem  :  taaqoam  bomo  oorde 
tit,  oon  oorpore.  D. 

Ceniesiit  Aomtnem  «la  ane]  I.  e.  .eeo» 
tetae^me  aana  meato  prmditom  eaavg 
qoi  tam  abaorda  loqoar.  HoaoTenna 
teotom  ette  doooimot  ad  Ratil.  Lap< 
U.  114.  R.  D. 

41  Sanehaemtdtopropiutibit]  Qoa'* 
ti  erraate  profoerit  iUa  Tia.  et  tane,  pra 
tatit  ac  Talde :  qoia  qni  taoot  ett,  iidem 
et  Tolidot.  Mtnortft  «rrotio]  Erratia 
ettpeeodom:  Brror  aaiBit  ett^etloot 
io  qao  errator.  D. 


ACT.  IV.  SCENA  IL 


133 


Soin'  Cratini  hnjiis  ditis  sDdes  ?    D.  Scio.    S.  Ubi  eas 

pTaBterieris^ 
Ad  sinistiain  hac  recta  platea :.  ubi  ad  Dianie  veneris^ 
Ito  ad  dextram :  prins  qnam  ad  portam  venias,  apud 

ipsnm  lacom 
Est  pistrilla,  et  eacadvonmm  est  fiAbrka:  ibi  est;  D.  Qnid 

ibifacit?  45 

S.  Lectolos  in  sole  ilignis  pedibns  facinndos  dedit. 
D.  Ubi  potetis  vos :  bene  sane.  sed  cesso  ad  emn  pergere? 


42  Crotiiit  hujui  dUi$  mdttf]  Cod- 
gnw  noinen  iaTenit  diyiti.  Cratuiiif » 
4ir9  tvu  ufirous,  id  est,  a  potentia.  D. 

43  Ad  limttram  hae]  Deevt  ito: 
fignn  IXXii^.  Ubi  ad  DiantR  vtnerit} 
Sic  «bsolate  dioebant,  noo  «ddito  teuk- 
plo,  SaUostios,  ad  Jom  mimdaa  noi* 
trcBnCfiortra,  alii).  D. 

44  Prtau,  qmm  ad  portam  iwmof) 
Portam  dicendo,  oateodit  luqae  ad 
maroe  finemqoe  ciTitatis  errataram 
Demeam.  Porta  aotem  ab  aratro  por* 
tando  dicta  est,  qaod  in  eo  loco  colonim 
dednctor  et  oonditor,  snbjanctia  vaooa 
et  tanro,  aratmm,  qao  arbem  deaignat, 
gaspendit  mana;  ne  unprimat  solooa, 
abi  oiTitatis  aditas  relinqaendi  sant. 
Apudiptum  laeum]  Credibiliter  addi- 
dit  laewn,  Nam  Varro,  de  R.  R.  1. 
15.  dooety  semper  laonm  portis  addi* 
tam:  soilicet  ob  osam  jamentornm  ez- 
eantiom  et  introeantiam :  etpneterea 
at  adyersam  bostilem  igoem  portis  de 
proximo  sabfeniretor.  D. 

45  Ett  pittriUaJ  Veteres  absolate 
dioebant  pittrinam,  at  tuirinam,  et  ma- 
dtaiMim,  ad  tarbemam  referentes :  nam 
pristino  pristilla  non  oonTenit.  Et 
simBlata  (etnwulta)  dimimatiTa  di- 
vena  sant  a  geneTB  nominam  primis 
pofitionis  :  at  ranOf  ranunculut :  «nu 
teni,  teuteUa :  eanit,  eameuia*  D. 

PiitriUa,etetadvoTtumfabriea,  Xec- 
ItOof  isi  toU  iUgnit  pedibut]  Hoo.est^ 
pedibos  tligneia.  de  ilioo.  qni  looos  se- 
nibas  (easnanUbut)  in  sole  esse  possit, 
Vel  (wUtti)  qood  Cioero  dixit  (pro 
Qnint.  18.)     Nwnquam   ad  tolarium 


Ettpi$triUa]  Gharis.  1.1.  L. 

Hlad  ett  seomdo  looo  deleatnrex 
Faemi  nostrornmqae  oodd.  aaotoritate 
omniam.  B. 

46  LectidotintoUiUgnitptdikiuf»- 
titmdot  dtdit]  In  nrbe  oonTifiam»  mI 
in  sole,  ant  in  nmbra,  pro  oonditiono 
temporis  instroebatar.  Repeote  igitnr 
ioteiTDgatas,  qaod  minime  opioabatnr 
qoBsitarom  senem,  «rripait  statim  leo* 
talos.  £t  qaia  potuit  senex  dioeroy 
mentirit ;  nam  babet  leotolos :  addidii 
ex  tempore,  in  tole^  Bt  ne  eoa  qnoqae 
habeie  dioeret,  addidit,  t%iMii  pedUnu 
/oduiidoi.  sed  koc  gesta  aotoris  adja- 
tom  est :  4|oasi  «odem  tempore  serToa 
et  qaierat  qaid  dioat,et  respondeat  D» 

IlUgn^  pedilnu]  Sio  Qnernlas»  iUig» 
mtfaribut,  L.. 

Pro  falgari  iUgneit  fiemb.  reote 
Uigint»  Cmteram  leetulot  tn  eoU  jone* 
tim  acoipe,  at  ieolornm  speeiemtom 
notam  et  «ic  appellatam.  B. 

Leetuiot.in  toU]  Leetulot  in  toU 
vocat»  in  qaibns  TetoBes  sole  masime 
tempeiato  jaeebant  et  aprioabaotnr  toI 
etiam  potabant.  Apod  .anliqaoa  intet 
Taletndipis  prmsidia  erat  insolatio. 
Nam  Tol  nndi  in  eole  ambolabaQt,  qaod 
dicebant  ati  sole  asso»  toI  oleo  onotif 
quod  dioebant  ati  sole  onoto.  Gie.  ad 
Atti(v  XII.  6.  pro  if$o  atto  toUt,^  tu 
abutut  et  in  nottropratMio,  a  te  nitidum 
tolem  unePumqm  repetemut,  t  vCaseaboo. 
adPer8uS«I.IV.p.343.  R.  D. 

47  Vbi  potetitvotf]  Inoerta  persona 
esl :  nam  Sjro  Tel  Demem  boo  diotom 
janfl^  potesl.  Benetane]  Biefi§mm 
eat,  non  approbalio.  D. 


134 


ADELPHORUM. 


S.  I  sane;  ego  te  exercebo  hodie^  ut  dignus  es^  silicer- 

niiim. 
iEschinas  odiose  cessat :  prandium  corrumpitur. 
Ctesipho  autem  in  amore  est  totus.  egp  jam  prospiciam 

mihi:  50 

Nam  jam  adibo,  atque  unumquicquid,  quod  quidem 

erit  bellissimum, 
Carpam :  et  cyathos  sorbillans  paulatim  hunc  prodaeajn 

diem.  ^ 


48  I  tarui]  Aal  ibnndat  «01«:  ant 
iikferioribnB  jnngitmr.  Si<tc»mtum]  Cod- 
nn  qne  infertnr  diis  manibns,  qnod 
eun  flileates  oemant,  id  est,  nmbne 
posaideant:  wei  qnod  qni  bso  inferant, 
oemaattantnm,  neqne  degnstent.  Nam 
de  bis,  qn»  libantnr  inferis,  qnisqnis 
oomederit  aot  biberit,  fnnestatnr.  Ant 
erit  tUicernium  senex,  qni  jam  jamqne 
silendbns  nmbrisqne  oemendus  sit :  et 
sio  est  melins,  qnam  nt  qnidam  Xeno- 
pbonta  interpretantes  putant,  sio  nos 
tUieenurtm  intelligere,  hoo  est,  silioem 
oeraentem  senem,  dnm  inonnrns  est, 
Yol  slratse  saxo  yie  intentns,  toI  sar- 
oophagi  jamjam  appropinquantis  sibi. 
D. 

StUcenuum]  Particule  snnt  inferia- 
rnm,  qnm  mortnis  dantnr.  Alii  intel- 
lignnt  nlieernium  (adde  senem,  ant, 
deerepittm  Z.)  qnod  jam  senectnte  onr- 
vns  siiices  oernat«  E. 

SiUcemium']  Pjrope  est  oouia  fnne- 
bris.  Hino  per  oontemtum  senex  sili- 
oerains  dioitor  qnasi  dignns  pro  qno 
talis  ooena  paretnr.  ▼.  Fest  in  hao  Tooe 
et  ibi  Soaliger.  R.  J>. 

49  JEtehinutodio9ecemt:  ptffmdhm 
eorrumpitur]  *Aavvhr«r.  deest  et.  Pran- 
dium  corrufnptltir]  Ut  ooqnns  dizit: 
qui  soiat  oonditionem  quandam  magis 
ferventem  plaoere.  (Cf.  Casanb.  ad 
Atben.  V.3.)  D. 

Unns  ex  Regiis  Ociofus.  Lege  Octt- 
otus,  Sio  Enn.  IV.  6.  16.  t^iosa 
eettas,  B. 

50  Ctedpko  autem  in  amore  est  totut'] 
Non  potnif  plus  dici  de  incondita  ao 
nimia  Toloptate.    £^0  jam  pro^inciam 


mih*]  Jam,  interdom  significat  festina- 
tionem,  nt  nnnc.  Interdnm  ad  descri- 
bendnm  ponitnr,etinorepandammaram. 
nt,  JBn.  XII.  179 — Jam  melior,  jam, 
diva,precor,  Et,  Mn,  VI.  63.  Votquo- 
que  Pergamt^jamfat  est  parcere  genti, 
Dique  deaque  omna.  Et  proapicuon 
miM  dixit,  tanqnam  hoo  sentiat:  iHi 
sua  agnnt  negotia :  et  (aX)  ego  illoram 
exemplo  oonsnlam  m|lii.  Et  bene-pro- 
tpidam :  qnasi  non  pransnrns,  niai  pro- 
Tideromihi.  D. 

Totut  in  offlors]  Totns  in  aliqna  re 
esse  dicitnr,  qni  se  totnm  et  omne  tem- 
pns  snnm  alioni  rei  impendit  Horat. 
Senn.  I.  9. 2.  R.  D. 

51  Bellistimxtm]  Proprie  ftsUusimufl» 
dixity  nnde  et  bnjnsmodi  ad  irritandaat 
galam  oibi,  bellaria  dionntnr.  D. 

BelUttimum]  I.  o.lantis8ininm,  bdUu 
proprie  pertinet  ad  mensas  seonndas, 
qnibns  bellaria  inierebantnr  t.  Don.  ad  h. 
L  et  Bnmiann.  ad  Petron.  c.  68.  R.  D. 

52  Carpam]  Modo  eUgam,  Alias 
ladam  significat :  nt,  Georg.  III.  S15. 
Carpit  enim  vvret  paviatun,  urkque  vi- 
dendo  Fendna,  Aiias^/ruor :  nt,  Georg. 
III.  335.  Corpamttf,  dum  mane  novum, 
dumflumina  eretcunt.  St  Persfns,  Sat. 
V.  151»  genio  carpamut  dvleia.  Id  est, 
frnamnr  rebus  dulcibns.  Paulatim 
huncproduoam  diem]  Bono  Tert>o  nsns 
est  ad  metaphoram,  tanqnam  morientis 

diei.    Ut  est,  Ma,  IX.  486. Nee  U 

tuajunera  mater  Produxi,  pretAee  ocu- 
lot.  D. 

Carpom:  eteyalhet]  Themist  En- 
phrad.  Orat.  VI.  lWx«  oZv  fiainf  «2 
}d^  rw  loiToiihtn,  iwtytnofMMaei  tiS 


ACT.  IV.  SCENA  IIL 


MICIO.   HEGIO. 

E60  in  ha€  re  nihil  repeiio>  qnainobrem  lander  tan- 

topere^  Hegio : 
Menm  officinm  facio :  qnod  peccatnm  a  nobis  ortnm'st^ 

corrigo : 
Nisi  si  me  in  illo  cr/sdidisti  esse  hominnm  nnmero^  qni 

ita  pntant ; 
Sibi  fieri  injnriam  ultro^  si  qnamfecereipsiexpostnlant, 
Et  ultro  accnsant :  id  qnia  non  est  a  me  factnm,  agis 

gratias?  5 


}|  oihtif  buofStf.  L. 

Pro  mfHnUatu  nnas  ood.  recte  tMu 
lans,  seennda  brevi,  nt  vmtUant.  Ita 
forbihm,  qnod  posten  mbitio,  jos  qnod 
sorbentor.  B* 

Pndueam  diem]  I.  e.  diem  qnam  po- 
tero  longnm  laeiim  Martial,  II.  89.  r. 
qnae  anotavimns  ad  Rntil.  Lnp.  II. 
100.  II.D. 

1  Egoinhaeftfukilreperio,quamo-' 

brem  lauderl    Hseo  scena  est  plena 

santeatiamm  senilinm  ad  offieia  demon* 

stranda.  Et  tantopere,  vim  adrerbialem 

.  in  se  oontinet.  Nam  signiBoat  ntinif.  D. 

Ego  inhac  re  mhU  reperio,  quamO' 
brem  iauder  tantopere^  Hegio  gratias 
egerat,  qnod  Mioio  promitteret,  se  da- 
tnmm  operam,  nt  filins  soos  eam  dn- 
oeret  nzorem,  qnie  vitiata  fnerat )  dnm 
(iUe  igitur  Z.)  jnste  landsri  se  negat 
propterea,  qnia  magis  officiom  snnm 
frcit,  non  alii  prsestat,  cnm  peooatom 
snnm  oorrigat.  E. 

S  Qfwd  peeeatum  a  nabit  ertum  ett, 
eerrigo']  Si  dieeret,  peeoatum  ett  a  ndbit, 
partieipinm  fnisseL  nnno  qnia  ortuni 
addidit,  nomen  esL  Nnnqnam  enim 
eadem  pars  orationis  jnngi»  nisi  per 
de^Urof,  potesL  D. 

3  Ita  non  jnngas  onm  putant,  sed 
oom  tii/icnaiii  foru    Est  vero  Ua  se- 


qnente  ti,  ssepe  qnidem :  «a  eanditione, 
nt  Cio.  Off.  1.  9.  boo  ipsum  ita  jnstnm 
«st,  ti  est  volnntariom  ;  snpe  vero  etiam 
tuiu;.  Cic.  de  Sen.  C.  11 :  ita  seneotns 
est  honesta,  ti  se  ipsa  defendit.  Hee 
signifioatio  est  hvim  looi.  S. 

4  Si  quam  fecere,  ipei  expottulanf] 
Hio  diftingne  (Ms.  B.  si  quam  fx- 
cxRE.  Htc  ditHngue),  et  separatim 
infer,  «pii  crportvlant.  Si  quam  fecere, 
ipti  expoitulaiit]  Sensns  est  manifestns  : 
sed  obscnra  snnt  retba,  et  eomm  ool- 
looatio  et  distinotio.  Nam  inoertnm, 
ntmm  n  expottuiant,  intelligendnm  sit : 
an,  sifiHim,  pro  nna  parte  orationis  ao- 
dpi  opporteaL  D. 

Ob  vitiosam  leotionem,  in  qnam  in- 
ciderat,  in  hoo  looo  explicando  admo- 
dnm  se  torqnet  Donatns.  Leg.  ex  Bem- 
bino  expottulet,  nt  ait  sensns :  de  faeta 
ab  eis  tibi  injaria;  etiam  insnper  te 
BocnsanL  Hsbo  est  ratio  Paemi,  qnam 
recte  probat  Bentlejos.  Z. 

UUro  ti  quam  fecere  tpn]  Hic  locns 
e  oodioe  Bembino  ita  legendos  siWj^m 
tn^Ttam  ultro  ti  quamfecere  ipti,  expo* 
stuiet.  R.  D. 

5  UUro  aeeutant']  Ultro,  nnnc  prave 
et  perverse.  Jd  quia  non  ett  a  mefae- 
tum]  Hco  interrogatio,  qoui  snbl^sti 
voltaestproferenda.  D. 


136 


ADELPHORUM 


H.  Ab,  minime :  nunquam  te  aliter^  atque  es^  \sx  animum 

induxi  meum. 
Sed  quffiso,  ut  una  mecum  ad  matrem  yirginis  eas,  Micio^ 
Atque  istaDC  eadem^  qu»  mibi  dixti,  tute  dicas  mulieri : 
Suspidonem  hanc  propter  firatrem  ejus  esse,  et  illam 

psaltriam. 
M.  Si  ita  sequom  censes^  aut  si  ita  opus  est  facto,  ea- 

mus.    H.  Benefacis:  10 

Nam  et  illi  animum  jam  relevabis.  quae  dolore  ac  miseria 
Tabescit;  et  tuo  officio  fueris  functus:  sed  si  aliter 

putaS; 


6  Ah!  minime]  Non  mimme  ago: 
■ed,  Mtntme  te  cndo  eae  iUorum  tn  nvr 
mero,  D. 

7  ■QnoOf  «t  iMM  meetm}  SerTmTit 
ri  Wfiim,  mifiiokiaA^  Una  mecwm  eai : 
quippe  ad  iooogBilam  matn 
D. 

8  Tute  dieas  miuHen]  In 
osteiidity  cnr  hee  ipie  dieat  MuUen 
enini,  iBqvit,  nimia  pe^id»  ac  diffiden- 
tL  D. 

9  Sutpieimiem  hane  propter  frairan 
fffit  em]  Nimiji  breTiter  ao  raecinote, 
et  nt  oppovtoitinter  «eientea.  EtUiam 
piaMam]  Piopier  Iratrem  ejoe  esse, 
sabandiendjuteat  (nil  nisi  ffrepter  wa* 
Imadieadna  eaee  ▼idetnr.)  D. 

Codex  Meadinmu  proffttfeim^bel 
eae  efus.  Igitnr  ad  eontortam  Dona» 
ti  intecpretationem  titandam,  lepoDe, 
eutpicionem^lume.  propter  frairem  ette: 
^ut  em.iUam  ptaUriusn,  Sam^futaeii 
firatrit»  Sio  Heant.  IV.  3.  C5.  Hana 
ette  CUtqfkomt;  «t  Uo  IV.  4. 16.  Di' 
egmfiratritettt^hancf  B. 

10  SHtaajuamceneui]  -A  jofto  et 
ntili  eit  totn  eentenMa.  -  St  eano  Id 
(forte,  trettamkta.  Bd.  MedioLl476. 
tres  aeqnentee  Tersnenon  agnoseit)  yer- 
sos  desnnt,  qnos  mnlta  exemplaria  imb 
faabent.  D. 

&ita4tquomeentet]  Antsi  ita  om- 
niamfaeta  expetiveront^  nti  admnli* 
eres  Micio  per^eret,  hme  endem  illis 
pnBsentibos  poUioeretor.  Verometiam 


dnbitatione  ntens  Cutitur  Z.)  Micio ; 
boc  nt  plenins  fieri  possit,  persnadet 
Hegio,  qaod  ille  misene  alternm  sola- 
tiom  oalamitatis  babere  non  poednt, 
nisi  bic  polliceatnr.  OmniUnu  enim, 
fuibtu  ftt  ndnut  ttoundtt  tunt,  netcie 
quomodo  tutpidati:  omnta»  ^iue  fiuni, 
ad  contumeUam  tuamfierimagitjmtatit* 
Qmm  minimnm  poirint,  ttmper  ttera^ 
dsunt  eontemm,  Ergo  plaetMUttt  ett,  n 
ipteeorampoUietarit,ettepiwtget.  B. 

Etsi  posterios  ti  ob  fidem  Bembini 
Faemas  ejecit :  ob  codd.  omnes  ctste- 
ros  tamen  et  nsnm  Terentii  tnendnm 
est  Vid.  And.  f .  3.  8.  B. 

11  NametiUianimumjdmr^evahii] 
Etdeinoeps  iUi  maloit  dieere,  qaam 
mirul,  adhoodivitem  rfeTeritas.  Deione 
ocmaMrMr]  Doiore,  partarieBtu:  mim- 
rta,  injaria  ab  iEschitao  «ocepta.  D. 

hbgertievarlt,  qaia  seqoitar  yiMrJt 
Jwnetut.  Deinde  ne  aceentns  oadnt  in 
nltimam  animiOm,  repone,  nam  etUU 
jam  dnimum  riUevafit,  fua£,  &e..-  Pne- 
positio  re  injsompositioDe  fere  dnpUeat 
eonsonantes  apnd  Tcteres ;  nt  raidtuo, 
repperio;  reUevo.  B. 

Menander:  ntMSe  ^dm  «oSc  «Sm 
iinin  nanSvASwn.  ^k&tntfiaaiU  ybtrm* 
TUMmn  yk^  ftehfka^  ««»  IkatfAmr  Aurtbt 
9*  Antflmaai  hi^  Kutmr  ntif*  W» 

Rdevabit  attwmim]  I.e«  rtofeabis, 
eriges.  Simplex  Itoore  siepe  no  diei* 
tnr.  R.  D. 

1%  Sed  ti  aUter  putat]  Aiiifieioee> 


ACT  IV.   8CENA  «I. 


187 


Egomet  narrabo  ques  mihi  dixti.    M.  Immo  ego  ibo. 

H.  Bene  facis : 
Omnes,  quibiis  res  sont  minos  secmid»>  magis  sont  ne- 

scio  qno  modo 
Snspiciosi :  ad  contumeliam  omnia  accipiunt  magis :  15 
Propter  suam  impotentiam  se  semper  credunt  negligi. 
Quapropter  te  ipsum  purgare  ipsi  coram  placabilius  est. 


ramilteiido  qaod  petebftt,  extonit  ida- 
gii.  D. 

Tabadt]  I.o.  oooficitarLacntlll. 
9U.  Cio.Gatil.n.4.  R.  D. 

13  Imo  ego  tfto]  Hoo  ftdTorbio  qaod 
■it  imo,  oftendlt  ae  promte  ■gere  et  in- 
stanter  qaod  promisit.  D. 

Me  hiet  ▼ersas,  et  lententiA  meden- 
nn,  repone,  immo  ego  quoque  ibo: 
mempe  «nn  cam  Hegione.  B. 

14  Minus  seeunde']  Dioere  lic  ma- 
lait,  ne  misrrc  diceret.  Neseio  quo 
mode']  Hoo  est,  ▼ehementia»  nalla  pa* 
lam  ratione.  D. 

.  OmnesfuSbuirei\M€Tmader:''Evine'' 
'rm  ktvj^  \ff*r^  Mfttwtf  ^u^,  L. 

15  Aeeifkmt  magie'}  Mire  additnm 
meigh:  qaom  posait  sentas  et  sine  faoo 
enseinteger.  D. 

16  Proptcr  Mom  tmfMtentiom]  Infir» 
milatBm.  Bt  rorsos  nolait  hamilitatem 
aat  miseriam  dioere^  Negligi,  Legi- 
tor  et  claudere  el  claudieare,  D. 

IUad  negUgi  Faeroo  visam  est  Dimis 
l«Te,  et  ab  hoo  looo  alieoam.  -  Igitar 
eam  in  Bembia»  inTenerit  claudier, 
opinatas  est,  aactorem  scripsisse,  eoi- 
«isr,  h.  e.  deoipi.  Verom  hoo  calvi 
nobis  ilon  plaoet.  Primam  qood  ple« 
nimqoe.aotive  signifieat,/rustran,  deei' 
jMTS.  Deinde  qood  oom  passire  ocoor* 
ril  pro  dedpi,  iom  simpliciter  accipitor, 
nolla  addita  contumeUeR  sigoificatione, 
qaatti  Tereetii  locos  postolat.  Igitor 
siMiimsr  ittad  seqnsmar,  sensos  looi 
est  hic,  m  temper  eredura  errare,  falli 
epMbne,  deeipi  errore,  Qood  et  fal' 
sttm  esl,  et  a  Tereutii  loeo  prorsas 
olieinm.  Itiqoe  eqoidem  reponendom 
esse  eenseo  ludier,  h.  e.  lodificarf,  «t 
laisis  promissis  deoipir    Nam  iU  qtfa- 

VOL.  II. 


drant  omnia,  et  eontumilia  MtiaBem 
seoom  geront.  Atqoe  com  in  vett. 
membnnis  elaudere  fere  soribatar  ei^ 
Jere,  opinor  in  Bembino  foisse  ciitdisr : 
qood  ortom  est  ex  nostro  tudier,  B. 

Crttiuntn^iig*]  Siofereomnes  Mss. 
oodd.  in  nonnallis  tamen  c2aadisr  est. 
Videri  posset,  soripsisse  Terentiom, 
te  eredunt  calvier.  ot  in  XII.  Tabb.  Si 
ealvitur,  pedemve  rtnitt.  Sed  volgatam 
lectionem  veriorem  poto.  Menander  i 
nfotliearra  hiXocoirwiiff  Irrl  v^iyft^rar 
Ka2  vr&rra^  abrw  xara^fMtv  i»oXtff*^A- 
Ml.   L. 

Impoteidiam']  I.  e.inopiam,bamileini 
conditionem  Cio.  pro  Morena  c.  28. 
obi  V .  Camerar.  Contra  potens  est  qoi 
magna  valet  aoctoritate  et  gratia.  r. 
qom  notavimas  ad  Ratit.  Lopom  IL 
74.  R.  D. 

17  Quapropter  te  iptum  purgttre] 
Utrom  te  iptum,  ona  pars  orotionis  sit  ? 
an  divise  accipiendom  ?  ot  sit,  te  Mici- 
onem,  ipmrn  JSschtnom  purgare*.  Co- 
ram,plaeainHutest]  Corom,  idest,pr«- 
sentem,  ct  coram  pnescntibos.  et  eoram 
indiget  adjectione  :  palam  non  indiget. 
Et  coram,  ad  caeteras  (certas  Ms.  B. 
etedd.  vett.  ante  R.  Steph.)  personan 
refertor :  paiam,  generaliier  dicitnr.  D. 

In  Bembino  est  cora»!  ipn,  h.  e. 
matri.  Sed  omnes  alii  codd.  etedd. 
vett.  rectins  habent.  Coram  ipsis,  h.  e. 
matre  et  virgine.  Nwn  virginem  ip- 
sam  non  alloqai,  non  modo  non  plaoa-^ 
bitios  foiftset,  sed  et  contamelsoiiios, 
qoam  si  nec  matrem  adiisset.  B. 

PiacabiUus' est]  l.e,  ad  plaoandoni 
aptios.  in  Phorm.  V;  7.  68.  Lactabt. 
IV.  «8.  R.  D. 


138 


ADELPHORUM 


M.  £t  recte^  et  yerum  dicis. 
intro.    M.  Maxume. 


H.  Seqaere  me  ergo  bac 


ACT.  IV.    SCENA   IV. 


jESCHINUS. 

DISCItUCIOR  animi:  hocine  de  improviso  mali 

mihi  objici 
Tantmn ;  ut  neque  quid  me  faciam^  neque  quid  agam^ 

certum  siet? 
Membra  metu  debilia  sunt :  animus  timore  obstipuit. 


18  JE>  reete,  tt  verum  dicit]  UeeU, 
•d  verbft  ntulit :  verum,  ad  rem  atqne 
■eDtentiam.  Potest  eoim  recte  et  fal- 
aam  dici,  dommodo  nnllo  Titio  verbo- 
ram  nominamque  dicatur ;  qaanqoam 
et  ipsum  fallere  in  tempore,  qnidara  de 
oiBciis  scribentes,  redum  putent.  D. 

1  DitervLcior  anxnd]  Hoo  loco  x"^ 
fax-n^  amantii  modice  (immodice) 
javenis,  et  Benia  facit  indolgentis,  ac 
lepidiMimi  patrii.  Diaerucior  animi] 
•Arr«r«lwTc  figura :  ut  JEn,  XII.  19, 
0  prgstajtt  animi,  Hoeine  de  improvito 
maU]  HaBc  verbarepentioonancioper- 
culflom  iiidieant  .£schinam  propter 
divortium  «tare  .*  et  iram  ciroa  ae  So§- 
tratip,  et  ejua  fili»  ob  raptum  mere- 
tricis.  Objiei']  Proprie,  qaia  inopi- 
fHmti .  Nam  Oiijici  dioitur  in  utramque 
partem  :  ut,  si  quos  ante  qnis  videt, 
quam  exspectaverit.  quo  verbo  magui- 
tndo  doloris  ostenditur  ex  improviso 
inooromodo.  D. 

Deliberantem,  qoid  faoiatadolesoens, 
convenit  anus  puellv  ejus  qaam  viti- 
avit.  Ab  ea  comperil,  qnod  oognoverit 
iEscbinnm  meretricem  rapnisse,  cnm 
utique  rapoerit  fratri.  opinio  est,  quod. 
sibi  potius  rapuerit.  I)e1iberat  ergo 
quid  agat,  qnod  tanta  snspicio  de  se 
inoiderit,  qood  Sostrata  paeUsB  mater 
•redati  sibi  rapnisse  iBsohinom  more- 


tricem,  hoo  qood  andivit  ex  aau  qoa- 
dam.  B. 

Primus  Faemus  versam  coBstiUut, 
uti  est  apnd  lindenbrog.  Sed  perpe- 
ram.  Nam  in  veterriroo  nostro  dticru- 
eiar  animi  per  se  versam  ooostilait 
Tum  Varro  apud  Rufinnm  de  Metris 
Comicis  p.  2707.  diserte  venam  ita 
plaue  oonstitutam  esse  memorat.  Alte* 
mm  vero  versum  ita  refinge,  hdeine  e9 
improvito  maU  mi  dbjiei,  Cretioos  ver- 
sus  est,  ex  oretiois  pedibus  cum  nm» 
Molosso  oonstans.  B. 

Diaerueior  arumi]  Snppleodom  do' 
lore.  R.  D. 

Obfici]  Objioi  proprie  dicitnr  malina 
in  Pfaorm.  III.  2.  18.  Virg.  ^IL 
200.  R.D. 

2  Ut  neque  quid  mefaeiam']  Plas  est, 
quid  me  faciam :  quam,  qtad  faeiam. 
illud  enim  de  rebus :  hoe,  de  ipsn  ho- 
mine  inteliigitur.  Neque  quid  agam^ 
eeriuM  «tf]  Certum  nt,  pro  eertum  sit. 
uisi  forte  ut,  quam  significet  D. 

Hune  tertium  versom  fao  Troohai- 
oom  tetrametmm  sic,  Tiintwm ;  ut  «#- 
que  quid  dt  mefaeiam,  n£e  quid  a,e.  t, 
Nam  et  nee  secundo  looo,  et  quid  de  me 
reperitnr  in  nonnullis  oodd.  nostris.  B. 

5  MembrametudAifiia$unt:,aHmuA, 
timere  obttipuit}  Metu  patria :  timara 
di^vortii.  D. 


ACT.  IV  SCENA  IV, 


139 


Pectore  consistere  nihil  consilii  quit.  vah ! 

Qaomodo  me  ex  hac  expediam  turba  5 

Tanta  ?  nunc  sospicio  de  meincidit;  nequeea  immerito. 

Sostrata  credit^  mihi  me  psaltriam  hanc  emisse :  id  anus 

Mihi  indicium  fecit. 

Nam  ut  hihc  forte  ea  ad  obstetricem  erat  missa :  ubi 

eam  vidi,  ilico 
Accedo ;  rogito^  Pamphila  quid  agat :  jam  partus  adsiet  ? 
Eone  obstetricem  arcessat  ?  illa  exclamat^  Abi,  abi  jam, 

iEschine :  1 1 

Satis  diu  dedisti  verba:  sat  adhuc  tua  nos  frustrata'st 

fides. 
H^B,  quid  istuc  obsecro,  inquam,  'st !  Valeas^  habeas 

illam  quse  placet 


'  Fbe  ▼ersos  Choriambiooc :  Membra 
McCv  d&fiUa  iAnt :  ontimu  prc  timon  \ 
'Obtiiptut:  pectore  oonmtten  nil  edntiU 
fttit.  Lego  pTdB  timere,  nt  elibi  prg 
ftUfdio,  prtt  iraeundia,  prx  gundio,  kc, 
B. 

Otevptttr]  M elioraf  libri  bio  et  diit 
locit  bmbeni  obetipuit  de  qoa  scriptora 
T.  HeiDs.  ad  Virgil.  Mn,  I.  513.  R.  D. 

4  GnutUi  fuit]    V.  C.  eonnUi  quid 

5  Cod.  Tet.  buie  et  seqq.  ireraot 
aliter  ordinal,  qaun  Faeroiui.  Vah  ex 
priore  ▼ersa  boo  revooo,  et  neicio  bao 
tssamo,  cani  propier  rersaiii,  iam  et 
leiiteiitiain,  Vah,  fuS  modo  me  ex  hde 
expediam  tMa,  neteio:  tdnta  nune  \ 
Suepieio  de  me  inei^  ;  \  Nique  ea  im- 
merito:  Sdetrutaereditmihimepialtriam 
kdne  endm:   id  \  ^Amu  mi  tndtctuin 

ficit.  Sont  itaqoe  tetrameter  eata- 
leoticas,  et  pleoas  com  olansalis  sois ; 
vt  soleiniie  est'  ia  magaa  aniini  oom- 
motione.  B. 

6  Ntmc  ncqncio]  Modo  ostenditar 
eansa  trepldationis  .fisobini.  D. 

7  Idamu  ndhi  indieiumfeeit']  Bla 
ainis  oiH  Soatrata  dixerat,  curre,  oMs- 
trieem  arcette.  D. 

9  NamuthincferUeaadohttetricem 
arat  mtna]  Apparol  inter  esBlerainam 


dizisse,  ad  obstetiieem  se  missam :  an 
nltro  baeo  sospicatas  est  .£scbinus? 
Hine  aniem  addendo,  ostendit  se  snie 
fores  Sostratm  stare.  nt  alibi,  ex  Andro 
commigramthucvicinist.  Ubieamvidi] 
Sant  qai  addant  soperracae  hane :  et 
legant,  hanc  ubi  vidi  (Videtur  Donalas 
legtsse  t<6i  vidi.  Atqae  ita  est  in  Ms, 
B.)  D. 

10  Pamphila  qtud  agat :  jam  partut 
admet]  Amatoria  interrrogatio,  qna 
monstrat  ^Asclunas  oaxm  sibi  esse  ret 
omnes.  D. 

Lectio  codd.  daomm  et  edd.  Tett. 
Jamne  partut  adtiet  Tersai  est  commo- 
dior.  B. 

11  lUa  exelamat']  Nonretpondett  sed 
exelamat.  Et  bene  Tim  addidii  ad  ex- 
clamaiionem  faisse.  Brgo  a  rocis  sono 
esclamat,  non  a  ▼eibis.  Abi,  abijam, 
JEtohine!  tatit  diu  verba  dedisti  nobit'} 
Usqae  dom  intelligeremas.  D. 

IS  Sat  adhuc  tua  not  fnutrataett 
fidet']  Usqoe  dom  deoiperetar  (detege' 
retur.  Z.)  D. 

Adhue]  I.  e.  ad  boo  tempas  asqne 
Cio.  Verr.  I.  17.  R.  D. 

13  Hem  !  quid  ietuc,  obtecro,  infruiin, 
ett  t]  Hem,  inteijeciio  est  noras  res  et 
inopinatas  andientis.  Falsai:  habeat 
iUam]  Qoasi  reeedat  et  longe  absii.  nt 


140 


ADELPHORUM 


Sensi  illico  ad  illas  siispicari;  sed  me  repr^biQndi  tamen^ 
Ne  quid  de  fratre  garralae  ilii  dicerem,  ac  fieret  palam. 
Nnnc  quid  faciam?  diccun  fratris  esse  ?  id  quidem  mi- 

nime  est  opus  16 

Usquam  efferri.  ac  mitto;  fieri  potis  est,  utne  qua  exeaL 
Ipsum  id  metuo  ut  credant :  tot  concurrunt  verisimilia : 
Egomet  rapui :  ipse  egomet  solui  argentom :  ad  me  ab- 

ducta  est  domum : 
Hsee  adeo  mea  culpa  fateor  fieri.  non  me  hanc  rem 

patri^  20 

Utut  erat  gesta,  indicasse  ?  exorassem  ut  eam  ^ucerem. 


iD  Andria,  vaUant  qui  inttr  noi  disri- 
diumvohmt,  D. 

14  Me  reprekendi]  V.  C.  me  pallio 
rejprekendi,  L. 

Pro  reprehendi  tres  codd.  cam  edd. 
Tett  habent  repretsi.  Etiam  probe. 
Heaat.  I.  «.  25.  et  Heo.  V.  1.  39.  B. 

Me  repreliendi]  Reprehendere  te  ele- 
ganter  dicitar  pro  se  retinere  ab  aliqQa 
re  faoienda  yel  dicenda,  se  reprimere, 
qaod  iptam  Terbnm  repreui  qasBdam 
editiones  b.  I.  babent  Ovid.  epist.XI. 
53.  R.  D. 

15  GarruUe]  Utpote  aans  (anui). 
Aejieret  palam]  Deme»  soilicet,  cam 
minime  opas  foit  D. 

Ne  quid  defratre  garruldB  UU  dice» 
rem]  ConTemt  enim,  ne  a]iqaid  dioe- 
rem  de  fratre  iili  malieri  garrolae,  b.  e. 
Terbos»  et  loqaaci.  B. 

Aejieretpalam]  Negatio  110  neTooan- 
da  est,  qosB  tacita  Ti  copalationi  inoln- 
ditar.  Ovid.  epist.  VII.  81.  LiT. 
XXIV.  40.  T.  Daker.  de  latioit.  Tett.. 
ICtomm  p.  375.  R.  D. 

16  Nune  qvid  faeiam]  Figora  )m- 
wifftnt.  D. 

'  Nunc]  Deliberatio  ipsa  sapponitnr 
Numqtad  dicam,  aut  agam,  fratruetee 
hancf  Hco  non  oportent  indioariyoo 
llant  palam.  Age,  celari  possit  forta^se. 
IUad  metao,  an  credant,  qaod  fratri 
n^pai,  qaippe  oom  egomet,  rapaerim, 
tgfi  argeotum  soloerim,  ad  me  addaola 
\  sit    Reperit  coBsilioD»  at  ad 


illas  pergeret,  et  se  pargaret  B. 

BentlejAs  cam  aliis  edidit,  IKeam 
fratris  em  hanef  quod  minim^st  opus,  Z. 

17  Ut  ne  qua  exeat]  Erumpat:  at, 
iEn.  II.  496. —  qvam  tpummu  mmut 
exiit,  appositaiqut  eoi&tgur^nules»  D. 

Valgo  age  mitto :  Viotorian.  emiUo: 
Bemb.  a«  mtt<o,  at  in  Phorm.  Aeiiiitt» 
vmperium.  B. 

Ne  qua  exeat]  I.  e.  ne  divalgetar  ille 
laptns,  Esire  proprio  dicitttr,  qaod  in 
Tolgas  emanat.  Nepos  in  Datamo  o.  6. 
Gellias  XH.  1«.  sopra  II.  4.  19.  R.  D. 

18  Jpsum  id  metuo,  utcrtdatU]  Ip- 
tum,  qaod  fratri  rapai.  et  ut,  pro  nsnois 
posait  Totamcttrrunto0rui»iUia]  Ut 
mea  esse  oredatar.  D. 

19  ^  ms  oMttoCa  ett  damm]  Pro- 
prie,  non  dixit  ad<2ttcta,  sodoUiicte; 
abducitur  enim  alienom;  ojtinHena- 
tootimoromeno,  AbdueimmM  <uo».fiBO- 
ckulem,  Ad  me  aatenl  domvmy  mQia<  < 
Uterdizit,  pro  ad  damnm  moens.  aa 
ideo  ad  me,  qoia  et  Ulio  bioiataa  leilo 
est  in  retinenda  coatra  iEsobinam.pa. 
ella?  D. 

JEgomet  rapui]  PrisciaD.  lib.  XUI. 
L. 

21  Utut  erat  getta,  wdkatstr]  Id 
est,  sine  male,  sine  bene  gesla  erat  t  ut 
mam,  oertam  qaalitalem  signifioat: 
utut  inoertam;  qaasi  dioat,  qnoqao 
modo,  male  bene.  EiBeratsem  ut  eam' 
dueerem]  SioenimpvoaiaetatCMralfe 
se  fnisM  fiwtarum.  D. 


ACT.  IV.  SCBNA  IV. 


141 


(Jewatuni  luiqiie  adhnc  est:  niinc  pono,  j£scbine,  ex- 

pergiscere : 
Nnac  hoc  pnmnm^at :  ad  aHaftibo,  utpnrgemme:  ac- 

cedam  ad  fores. 
Peiii !  honpesco  Bempery  nbi  pnltare  hasce  occipio  miser. 
Hens,  hens :  iEschinns  ego  snm ;  aperite  aliqnis  actn- 

tumostiimi.  25 

Prodit  nescio  qnis :  concedam  fanc. 


ACT.  IV.    SCENA  V. 


MICIO.    iESCHINUS. 

ITA  nt  dixi,  Sostrata, 


ft%  Kune  pmro,  MuHuHt^  tspergu- 
fltrs]  Sio  eidttn^  flWNMra.  Dav»,  fHhU 
M  ea  mgniiiaft  fMjuc  jptfondue;  Lagi- 
tvr  et  jam :  qiod  eit  oomptivui  ia* 
lopdiim.  D. 

Eaptrgueeni]  I.  e.  ndi  unplias  06»> 
Bire.  Salloet  in  Catil.  o.  SO.  ubi  t. 
Cort  R.D. 

SS  Ntme  koe  ptimium]  Primum,  ob 
«o  qood  xogandne  eet  peter.  iloQiiee» 
edfitet]  Soetrat»  loiUoet  D. 

t^kHewreeeommper']  Setie  emetorie: 
■em  nnuiui  eeniper  eet  eelor»  et  frigee 
reeedit  (Ijeg.  toI,  wMt  ti»  nimio  mnore 
Jrigua  eetf  H  ealer  reeedit :  wel,  nem  in 

reeedH,  Cf.  Bnn.  1. 2. 4.)  e  oorpore* 
oty  Tenm,  Permeno,  treme  ftemogue, 
poctfuom  ojpcri  ftenc.  D. 

25  Aperite  eiiqiLi»  eehOum  MCium] 
VimplanJem  hebet  eMjeie,  qoemirie 
elDgolniter  dieeter  s  non  eet  enim  cii- 
fWf,  niei  do  mnltie.  reoto  ergo  epcrile 
«li^if  otooire.  Nem  (ulerqne  liber 
eddiv  «•tm^ut)  non  pleeet  iUod,  ubi 
dbtiaollonee  eont:  onde  eperite  eet 
nne,  eltem  oiiguti.  iieliitue»  eitlum] 
m  eipnmetgr  rarfoet  «^eriat.  propne 
cflim  Teleret  et  ^,  et  aUipm,  et  ^e- 


fuem,  non  obeenrebent  qao  gen^re» 
ent  ^  nnmero  deeliiierent  Ect  ergo 
6gnre  k^eXe^fiq.  D. 

1  Jta,tttidlft,&iilrala,/adtc]  Hioo 
cpperet  Mie&onem  jem  meltedixicce.  D. 

JCa  ut  diai,  Soetrata,  feeito]  Heo 
aeene  nemtionem  tenet,  petrem  in- 
rentnm.  Nem  oom  ingreccoc  promi- 
cicaet  mnUeriboc  ce  fcotomm  ecce, 
.ficcbinnc  ut  ▼iiietem  dooet  nxorem, 
egraditiir  peter,  ot  rico  filio  errofem 
bnno  oomponit,  qnod  JBaobino  addoc* 
tna  eit  edTooetnc,  nt  Hle  pnella  oogneto 
cno  noberet,  iUe  daoeret.  Neecio  ecco 
qnem  Titiatorem,  eni  dari  eem  opor- 
teret,  nt  adoleaoeiitia  animoa  percpici 
poaaet  Mox  aperit  Teriletem,  et  dicit, 
«t  Jem  prmpeinret  ce  Acohittoc  ed  nx- 
orem  dnoendam.-  Deinde  ipae,  qood 
cnpmdixi,  nerret.  E. 

Itaut  dtxi]  V.  C.  dixtu  Vid  Diomed. 
Ubr.  I.  L. 

Gom  qnatoor  oodd.  pro  ut  lege  teti  ; 
nt  hio  Tercos  onm  nltimo  prioria  ceene 
Ibeiat  Troohieonm.  Cmtemm  mpone 
dixH,  qaod  extat  in  aez  codd.  Nam 
Mioionia  ingenio  aptiasect  obceqoi 
qoam  imperefV.  B. 


142 


ADELPHORUM 


Facite :  ego  iEschinum  conYeniam ;  ut^  qaomodo  aota 

hsec  sint^  sciat. 
Sed  quis  ostimn  hoc.pultavit?    M.  paterhercle  est: 

perii!    M.  ^schine. 
M.  Quid  huic  hic  negoti'st  ?    M.  Tnne  has  pepulisti 

fores?  tacet. 
Cur  non  ludo  hunc  aliquantisper  ?  melius  est ;  5 

Quandoquidem  hoc  nunquam  mihi  ipse  yoluit  credere. 
Nihil  mihi  respondes  ?    M.  Non  equidem  istas,  quod 

sciam. 
M.  Ita  ?  nam  mirabar,  quid  hic  negoti  esset  tibi. 
Erubuit :  salva  res  esl.    M.  Dic  sodes^  pater. 


t  FadUi]  Jabet  Ht  Tel  seoiuraB  siat, 
Tel  ■domeiit  nuptias.  Ego  Mitehmum 
cmfwmam]  Mire,  ooooraimis  iBscIiino, 
jEsohionm  qnaerit.  D. 

Fro  faeiu  omaes  nostri,  /actto.  -  Bt 
pro  sint  omnes  Faenii  et  nostriy  sunt* 
B. 

5  Pater  herele  ett']  .  Quid  est  faoc, 
qnod  Micio  timetar?  an  qnin  illi  non 
est  ooofessos?  Ostendit  Botem  poetn 
tnntandem  podorem  possoi  aat  ampUas, 
qnam  timorem.  D. 

4  Qmd  huie  hie  negoH  est]  Alias 
timor»  qnod  hino  egreditor  pater.  Tune 
hat  peyuUstiforesf]  Sio  ocepit  interro- 
gare,  at  negationi  looom  prsBbeaL  .£t 
vota  pepuiisti,  elatam  Torbomy  et  tr»« 
gico  oothonio  magis,  qoam  loqoelie  oo- 
micB  ocoommodatom.  D. 

5  Taeet']  Hoo  apod  se  loqoitar,  Mi- 
oio.  MeUus  est]  Et  oon,  ludsre  bonum 
est:  sed  msUus.  Et  hoo  meliore  affeotu 
diut,  qaam  si  diceret,  dignu*  est.  D. 

lUadproximi  Torsas  tae^  ooonpat 
apad  Faemom  et  .Bentl.  principiara 
hajos  Tersos.  Z. 

6  Hoe  nuwpiam  mShi,  ipis  vohkit  crt- 
dae]  Contraillnd.qaodait»— PMirsmd 
aVd  clancuUm  Patres  qusifaeiunt,  qum 
fert  adolsseentia,  Eaneme  eelet,  eonsi»e' 
fieifiUum.    Credere  aotem  om^o  af- 

fBcta  dixit  ooo  enijii  con/itervtur .  nt 
patri  (forte,  patrw :  aot  mox  pro  pa- 


renti  repone  fratri  Z.);  sedcndsrst,  nt 
parenti,  ant  sodali  sno.  D. 

7  Non  equidem  istas]  Deest,pu2Mvi. 
Quodseiam]  Qoantnmsoio.  D. 

Non  equidem  istas]  Ms.  R.  instas.  l». 

H  Itaf  nam  mirabar  quid  hic  negati 
esset  tibi]  ^ooepit  negationem  Micio, 
nt  lodere  iEschinom  posaet.  D. 

Pro  ttane  recte  omnes  libri  tta.  sed 
id  Faemns  male  per  ioterrogntionem 
protalit.>B. 

9  Erufrutt:  salwi  res  eu]  Nimis 
patema  sententia.  £t  e  contrario  Simo 
in  Andiia,  vide  num  ejus  eolor,  pudoeis 
signumusqtutm  indieat.  Et  qaanti  nf- 
fectns  est,  non  ^xisse  erubmt,  sahms 
est :  sed, .  salva  res  estf  Nonne  ■  Tide- 
tnr  tibi  res  ejos  omois  io  .AsohincooB- 
stitota  ?  Eodem  animo  et  snpra  diuty 
tn  eo  me  o6^ccto,  solum  id  est  earum 
mikL  Non  enim  sobun  intnlit  qood 
ezspeotabator :  sed  absolote,  qaasi  ex 
omoibus  solom  id  est,  iuqoit  D. 

Erubuit:  salva  res]  Lampridios  in 
Hdiogab.  Cum  ad  vindemias  voeasset 
amicos  nebHes,  et  ad  eorbes  sedisstt,  gro' 
msshnum  quemque  preeontari  ocqnt,  «m 
promtus  esset  in  Venerems  eruAeseenti* 
busqi/x  senibus,  exelamabat:  eraboit: 
aalTa.res  est.  .SUentium.ae  ruborem 
pro  eonsensa  dueens. .  L. 

Menander:    'E^v&fMrv  -««k   XP^^ 


ACT.  IV.  SCENA  V. 


148 


Tibi  .verp  qoid  istic  est  rei?  M.  Nihil  mihi  quidem :    10 

Amiciifl  qnidam  me  a  foro  abdoxit  modo  - 

Huc  advocatom  sibi.    M.  Quid  ?    M.  Ego  dicam  tibi : 

HabitanthicquaBdammulieTes;  panpercidas»   . 

Ut  opinor,  has  noii.m>8se  te^  et  certo  scio : 


10  NiJktJMlU  piidmn}  Mt/»,  id  est» 
sett  propris  rei.  Et  callidA  Defttione 
•OBpH :  «t  et  iili  «diiMt  eoBSteadi  1o- 
com  ao  fidooiam :  simnlqae  fiat  ei  de- 
spetatio  daoendK  ejnt,  oojot  montio 
tuiiioqatemtim'  ob  ipao  tnotetor.  D. 

Noetri  omnet»  m  tst*  Repone  rei 
fiut.  Nam  jam  inde  exierat  Mido.  B. 

11  ^mieuf  fuidemme  aforo  MwcU 
modo  kue  odooeatiim  sibi]  Hino  iaoipit 
mowlaeiam»  mistam  Toro.  Nam  «m- 
ciu  quidam  me  a  faro  kuc,  Torom  est : 
«doQeatum,  falsom.  Sed  hue  H  ^mdam, 
modo  l/M^Mtr  habent  lena  negotii»  et 
in  qno  nec  magnm  peraone,  neo  res 
diflieilis  operm  aot  longm  tfooapatioois 
babentor.  £t  advocatum  dicendo,  ali- 
eBom  negotiam  demoostraTit :  nam  et 
«6i  BOB  vaoat  si  enim  mulieribut  addi- 
disset,  potoit  aliod  sperari.  D. 

IS  Quidf]  Deest  ait :  ot  sit,  futVt 
aitf  Ego  dieam  tiln]  Senile  est  Nam 
idjam  dieendom  fait,  etboolft^MW 
babet  riiis  rei»  qom  toI  CMale  dioi  pos- . 
sit»  rel  non  oeiaoda  sit.  D. 

13  Mttiisrm  pottpsrculc]  Nonpotar 
it  nmgiscelaredignitatemfomuB  etsBta- 
tis  poellm,  qom  amator  ab  .fisohino, 
qoamat  eom  primoeodem  nomioeoam 
malTO  nominaret:  deinde  oommooiler 
dioeret  de  ambaboa  aaiTersa,  qoibas 
ootttMiuii  debeaot.  Qmtdam  muJiefiu 
poiipfrcuic]  Patipereu^  addidit,  ot  ma- 
gisdesperet  J&iobinas  impetrari  posso 
has  Boptias  a  patre.  Bt  ilem  qutedam : 
at  ignobiles  demoostFarentor.  Et  to- 
tom  hoo  oam  abjeotione  proBanobiidom 
esL  Quttdam  el  paupsrmic  dioendo, 
I  spem  nuptiaram:  nam 
n,jgB0bi]em  indicat:  pauipor,  io- 
Qoid  orgo  remaoet,  qood 
aperat .  JBsofaiiias  P .  Paupereuid]  Neo 
paaperessaltem.  D.  . 

Hahk&nt  hieputdum  muliem.pua- 
fereuln,-  Virge  eum  meitre,    Hiemeus 


mneut,  qui  me  addusit,  iUi  gtnsrt  ett 
prortmuj:  huielegeieoguntnuberehane, 
De  qoo  ille  oontra :  oommentm  sont» 
h.  e.  mentitm»  em  ex  alio  mro,  neeeio 
quo,  puerum  natum;  neque  eum  nomi-' 
nat,  Priorem  etee  Hkcm:  ntm  oportere 
huie  dare,  Deinde  adolesoens  omnia 
defendit,  qaod  eont ioiator  sit,  qaod  hio 
eampotiasdebeatdaoerenxorem.  Gon- 
tra  pater:  ^ua  ratiDfis  istuef  inqnit, 
9ttts  detpondUf  quit  deditf  eur  dusit 
aiienamf  .  Hoio  respoadit  Achioas: 
an  tedere  opportuit  domi  virgiHem  tam 
grandem]  Ut  Toniret  nesoio  onde  cogu 
natas?  Et  quasi  argoit  patrem,  qood 
hmo  magis  deboerit  dicere.  Contra  illo 
ttoHam  Tocal  filiom,  siqaidemhmoom- 
nia  (onmino  Z.)  contra  illnm»  cui  vene- 
ratadooeatuM.  Deinde  qafwi  aliena  res- 
titata  sint  Caiisna  ret  itta  tit),  monet 
filinm,  at  discedat.  Tonc  ille  laorimis 
prodit  amorem.  Paler  oam  qomsiuet, 
ille  narrare  capiens  petit  at  aadiret. 
Tonc  pater  omnia  se  soire  dizit,objar- 
gat  leniter,  qnod  oelaverit  se.  £. 

14  Ophwr]  Vel  adeo  obaooi»  saat^ 
et  nollias  pretii,  ut  opinor,  hat  non  noe- 
te  t«.  Potoit  recto  dieere  et  hoc,  ut 
opiner,  hat  non  notti:  sed  illod  TOtas- 
tios  (alii,  vemutiut),  Ut  opmar,  ha» 
non  noim  te]  Aot  abondat  ut :  aot  de- 
est  teUieet.  Magnom  aotem  crimen 
est  in  forma  TicimB  poellfle,  inoognitam 
esse  adolescenti  de  prozimo.  Bt  qnia 
scit  bonc  esse  de  qao  dixerit,  quam  hie 
non amavit  meretrieem  f  auteuinonde' 
ditaliquidf  sobdidit  caosam,  ne  dig- 
nitatispodorisque  esset,  qnod  eam  in- 
oognilam  JBsohino  esse  dizisset:  ne- 
que  sntm  dru  kue,  inqoit,  comm^gTttOT. 
runt.  Bt  «t  opinor,  mire  ipse  sibi  sa- 
mitatqneconfirmat,  qaod  nondom  i)le 
eonlessas  est.  Eteerloteio]  ^Ewavtfim^ 
nf :  -param  dixi,  inqait  D. 
.   Ut  Mnsnm  adjnTes,  Itfft  ut  tfinor. 


144 


ADELPHORUH 


Neque  emm  diu  hnc  comniigmniiit*     M,  Qmd  ttali 

postea  ?  15 

M.  Vii^o  est  cmn  matre.    M.  Perge.    M.  H89drirgt> 

orba^st  patre : 
Hic  meus  amicas  illi  genere  eat  proxmnus.: 
Huic  leges  cognntnuberehanc.  M.  Perii!  M.  Quidest? 
M.  Nihih  recte:  perge.  M.  Is  venit,  nt  secum  avehat: 
Nam  babitat  Mileti.  M.  Hem !  yirginem  nt  secnm  eto- 

hat?  20 

M.  Sic  est.     M.  Milctum  nsque  obsecro?     M.  Ita. 

M.  Animo  male^st 
Quidips»?  qnidajunt ?  M.  Quidistascenses? nihilenim. 


Hm  nm  nom  te :  et  cerio  jch».    Certe 
Donatiis  ita  Tidetar  legisse.  B. 

OpvMT  H  certo  kw]  S»pe  irelereey 
quod  primo  tamqoam  dabiom  ponmitp 
nox  ioter  loqaondum  oo&uda«tam  pro 
oerto  affirmant.  Cic.  ad  Attic.  VI.  9. 
Cicero  jmer  legit  ut  opmor  et  certe  epi^ 
tolam,  &e.  R.  D. 

15  Quid  ium  potteaf}  Qralinime 
proditar  iEsofainaB  amator»  qaom  seda- 
lodiuimalet.  D. 

16  Virgo  ett  eum  matre']  Valt  Micio 
rio  aodire  iBsohinam»  tanqoam  alienis* 
aimam :  et  ideo  velat  imioias  (fortetn- 
eeio  Z.)faott  diligentias  narrat  Virgi- 
MMiaatem  l^M-fM  (forte,  hv^/ju^fAS, 
aot,  Ufeynf/timi  Z.)  promfiim  dizit.  D. 

17  Hto  meus  amtot«]  Qai  me  adT«>- 
eatnm  abdoxit  de  fbro.  D. 

18  Hutc  l^es  eogunt  nuhere']  Non 
permittuiUf  dixit,  neo  jubent :  sed  c»- 
guwt,  ad  pertnrbandam  ^•cbinnm,  et 
reote.  alia  enim  simint  leges,  alia  oo- 
gnnt  fieri.  Et  oe  esaet  qoo  reeisteretar 
illi,  Tolt  ot  moUeres  a  lege  cogantnr. 
Periif]  Hoc  aodit  Micio,  sed  discimo* 
lat.  D. 

Htiie  leges  eogunt  ntibere  hanc]  Ex 
lege  Attica,  qaa  virgines  orbaspao» 
peresqae,  ^nnuff  proximi  oogiiati  vel 
daceroy  yel  dotemiisdare.oogebftntnrp 
Cf.  Pborm.  I.  f .  75.  ct  inprimis  II. 
3.  69.  Bo. 

Fait  aatem  similis  lex  in  popmlo  !§• 
raeUtico.     Vide  Nvmer.  XXXVI.  6. 


seqq.  qaod  inslilQtatti  a  PboeniollMiaad 
Atbeniensea  tnuMlatam  antamat  Gro- 
tios,  de  Verit.  Relig.  Christ  I.  15. 
Conf.  Menrs.  Them.  AttetPtatareb. 
inSolooe.  W. 

19  NikH:  reete]  Id  est,  reote  qao4 
perii.  et  nibil  magis  oomieam^.  Et  n- 
de  trhjUabam  (trisyUabo)  arliieiose 
esse  sabjeotam :  ntqal  perHdit\t,'yix 
hoo  locatos  faisse  videator.  Perge]  Vh 
de  instantias  interrogantem,  qaam  ex- 
traoeam  deoait.  Js  venit  ut  teemn  oo»- 
httt]  Aliod  pejos  in  amatami  «t  nee 
Athenis  saltem  alteri  naberet  D. 

20  Namkabitat  MUett]  roShvSf  AH. 
2cH.*  et  est  adirerbiam  looale.  Hem! 
ut  vtrginsm  iseum  avehatf]  Hio  acrina 
oommoveri  proditor  adolesoens;  nt  «f- 
feotofateatar,  qaodToriiisii^t.  D. 

Sl  Sie  ett,  Miletnm  uspioobtterot 
ita,  animo  nuJo  ett.]  Ille  oblitui  snt, 
sio  indigimtor,  ntinxe  pmpria.  Ido  mr- 
sns  eallidi  (slti,  cellide)  Yoltn  ntitaiv' 
tanqaam  aliena  narrantis.  Jhfiirtum  t(#> 
queobteerof]  Benojiajue.  Nam  Mii»- 
tos  eolonxa  est  Athenienaiam  in  Ponlor. 
Animomaleett]  Animo  maiefieri^ei- 
tnr,  qanm  ietu  alicojas  moBraris  pev^ 
onlsos  animns,  non  sastiiiet  corpoai 
seqaitarqoe  roiiia  membromm.  D. 

Attimo  male  ett]  I.  e.  magno  dolore 
officior.  CatnU.Carm.  XXXIX.  Ovid-. 
epist.  XII.  144.  PatroB.  o.  64.  R.  D. 

9t  Quid  ^ftttf  fuid  sffmntf]   Non 
eredit  iBeehiiios  padicam  ma« 


ACT.  IV.  SCENA  V. 


U& 


Commeiita  mater  est,  esse  ex  aHo  viro, 

Nescio  qao,  puemm  natam;  neqae  eamnomiiiat; 

Priorem  esse  iUom,  non  oportere  hnic  daii.  25 

jE.  Eho,  nonne  faroc  jasta  tibi  videntnr  postea  ? 

M.  Non.    JE.  Obsecro^  non?  an  illam  hinc  abdacet, 

pater? 
M.  Quid  illam  ni  abdacat?  M.  Factam  a  vobisdariter, 
Immisericprditerque :  atqne  etiam,  si  est,  pater» 
Dicendom  magis  aperte,  illiberaliter.  30 

M.   Qaamobrem?     M.  Rogas  me?   qaid  illi  tandem 

creditis 
Fore  animi  misero,  qni  com  iUa  consaevit  prios? 


\  viri  ignoti.  Qiad  ittm  em^ 
mf]  Pom  dieere^tuhndiendnm,  Ni- 
hU  mum]  DiewU,  sabAadieodiim.  et  no 
iBteUigeodoiii  uihU,  dob  qood  taeeaot  j 
sed  qood  nifail  oonfinaationis  hnbeat, 
id  qood  dionot  D. 

Meliom  lilMi  pro  ittat  Iitbenl  U- 
2«.  B. 

23  GiMiMmto  malir  «rt]  Nono  dioit 
qiiid  dicat.  Btiain  emmmUa  dixit,  id 
est»  faUaeiam  oonfiuisse,  TerisiniUo 
eommiaisci.  £r  aka  vtro]  Jan  .de 
proximo  toPgit  JSaohinow.  J>. 

25  Pricrem  eue  iliMm]  Mire  traetat 
otiam  pai9Kefl  Aofaini.  D, 

26  Namehmejtatatibi^mdenhtrpe^ 
teaf\  Soilioet  iUa*  qoa  amioos  tow 
dixeratpriQs,qaamfa»oaadires.  Jtata 
Uui}  JuUa  qnm  postea  andisti,  qoam 
illa  qosB  pro  E^amnio  dioefaaa  prioa. 
Aot  si  hoo  non  eat:  qosere  qoid  sit 
poUea*  Videtnr  enim  poetea  sio  afaon- 
dare,  qoomodo  ioterdnm  hodie  de  slo- 
maofao  adjioitnr  loqoeatis*  nt  Virg.  Mn, 
n.  670.  dicit,  Ihnquam  emnet  hodie 
moriemur  mukL  D. 

27  Noh']  VoitQOso  pnmonoiandom 
estnon.  AniUamhineabdueet,pater7] 
Hinef  taaqnnm  siagnltns  |doratnri  est. 
Nam  sic  eat  pronnnoiandnm.  Pater] 
Qoaai  faoo  ad  sappiioamlomdiflatnr.  D. 

26  Foeliimaootodcirittr]  Nen<i«- 

VOI,.  II. 


re  et  erudeHtar:  sed  qnasi  dnra  mente, 
idest,  inflexibiUyet  qnod  Gtooi  dionnt 
artfif,  D. 

29  Immiisrtoordtf«rftic]  NoU  octo 
(teptem)  syUafaamm  adTorbiam,  alqne 
insnper  oompositom,  et  enm  co^jano- 
tione  prolatam.  D. 

SO  Si  eUl  pater,  dieendum  magie 
aperte]  Id  est,  apertios :  qoia  jam 
apertam  faerat,  duriter  et  tmmisirKor- 
diter.  Et  beae  pnefatas  est»  ae  oonta- 
max  adTorsos  patrem  Tiderotar.  JUt- 
6sraiitsr]  A^«a^.  Nam  molta  duriter, 
etiam  si  opossit,  tmmMcncordtlsr  qao» 
qae,  et  laeienda  soat,  et  patienda,  st 
ita  ratio  et  caasa  oogat :  et  (itt  Z.) 
Bon  sit  iUifaerale,  id  est,  non  malnm  at- 
qae  infaonestnm.  IUitera2tt«r]  Iiyaste, 
inoiementer,  non  bene.  qnia  ii^eralif, 
bonoa  dioitnr.  D. 

31  Quame6r«m?]  Deleetari  magia 
oapieas  Micio,  Aohiaam  ▼ult  protra- 
here  ad  defensionem  soi.  D. 

32  Fore  antmi  missro]  Qaid  de  se 
plosdiceret»  si  faotom  faUreiar?  Qu* 
eum  iUa  oonnMeit]  Legitar  et  tUam: 
et  dioefaant  Tetores,  Hofic  tm  eoneu^ 
vit  et  Iv^fA^,  nt  PUatos,  Amph.  I. 
2.  28»  £t  oiandestniatttcfistur  oorjus- 
tudo.  Bt  miyore  affeota  non  amorem 
aUegoTit,  sed  qnod  est  oommnne  cnm 
bonis,  et  mnlto  iostioa,  ooasoetndi- 

D. 


146 


ADELPHORUM 


Qai  infeluL  haad  scio  an  illam  misere  nunc  amat, 
Qaum  hanc  sibi  videbit  praesens  praesenti  eripi, 
Abdaci  ab  ocalis  ?  facinas  indignom,  pater.  35 

M.  Qaa  ratione  istac  ?  qois  despondit  ?  qais  dedit? 
Cui>  qaando  napsit?  aactor  his  rebas  qais  est  ? 
Car  daxit  alienam  ?    iE.  An  sedere  oportait 


NoBtri  omiies  cum  iUa,  et,  pKut. 
Sod  si  iUa  oasaablatiiro  acoipisy  TeTios 
effioitor  jasto  loogior.  Igitca  lege  rel, 
quicwn  UIm,  in  casa  reoto ;  vel,  quod 
Terias  existimo,  qui  cum  eo.  Deinde 
repone  oom  Bemb.  et  plerisqae  Faemi 
libb.  irett.-prtor;  atinEon.  QuiaUs' 
$it  prior.  B. 

Omtuevit']  I.  e.  rem  babait.  Sio 
boneBto  vooabalo  res  torpiis  rignifica- 
tur.  Cic.  VeiT.  V.  12.  in  Heo.  IV.  1. 
40.  T.  BenU.  ad  h.  1.  R.  D. 

33  Qui  infeUx]  Non  qui :  sed,  qui 
infelix :  et  non  amat,  sed  mime,  dixit. 
et  ita  «ffeota  proditar,  qoi  nt  alienos 
Talt  loqai.  D. 

Pro  mmet  optiad  Faerni,  et  omnes 
noslri  babent  amat ;  qaod  et  Tersai 
eonvenit  B. 

34  Pr<BMnspr«<entier^]  AdjoTant 
significationem  beo  ex  abondanti  ad- 
dita :  at,  JEn.  IV.  83.  lUum  ab$ent 
abientem  auditque  videtque,  £t,  Mn. 
X.  600,  fratrem  ne  detere  frater.  Sio 
Cecilins  in  Bratosthene,  Hce  eaterva 
plena  gladiatoriai  quum  tuum  sUn  aUut 
taueiat:  tociut  tocium,  Et  lotos  hio 
looai  est  translatas  a  Virgilio,  in  IV. 
^neid.  Ters.  408.  Quti  iUti  nune, 
Dido,  eementi  taUa  tentut?  Quotve 
dabae  gemittu,  quum  Uttoraferpere  late 
Prospiceres  arceex  tumma,  totumque  v^ 
deret  Mitceri  ante  oeulot  taintit  eiamori- 
but-aquor?  D. 

Prmtent  pr^aeidi  eripi]  SerT.  libr. 
IV.  ad  Tcrs.  83.  abteut  obteHtem  au- 
dit.  L. 

Lectio  pnetent  pnuenti  est  ineptis- 
sima.  Qaare  repone  prtntnt  prtBten* 
tem,  h.  e.  pnesens  amalor  praesflnteih 
amieam.  Alqne  ita  plane  laudatar  io- 
cns  a  SerTio  ad  Mn.  IV.  IV. 63.  B. 


PrtBtent  pretenti]  Bentlqos  idonms 
rationibns  demonstravit,  legendnm  esae 
pnnens  pratentem,  onm  amator  prsBsens 
Tidebil  prmsentem  amioam  siIh  exipi. 
R.  D. 

36  Ittuc]  Deest,  dicit.  Quit  dtt- 
ponditf]  Latenter  objorgat  .£acfajnnm« 
rem  sine  patre  gessisse.  Bt  dicitnr 
figara  Ifnrpe^^a^/xoc.  Quis  detpondit  9] 
Qaia  non  interfuit  pater.  Qiiif  dtdit  9] 
Quia  rapuit  ante  qaam  peteret.  D. 

37  QuandonuptU]  Qoiannptimnon 
ihotoesnnt.  £t  nvjMit  moleste  additam» 
qnasi  aliena  tit,  qnss  non  legibas  dncta 
sit  Auetor  his  rtbut  quit  esltt]  Dati- 
vo  caso ;  non  ^runi  rsrum.  £t  Sal- 
Instius,  Jag.  7.  Qiti  tunc  Ronumif  tm- 
peTatcT  eraL  Auetor  hit  rAut  qwsestf] 
Iteram  objurgat,  qoia  non  interiait  pa- 
ter,  et  agit  sio  ddens,  Telutsibi  minas 
amoris  prsebitom  fuerit,  Mioio :  at  se 
hiJi,  qoantam  amor  patituTy  Tideatnr 
alcisoi,  qaodque  aibinegotiaffl  nonoon- 
fiteatnr  JEschinns.  D. 

Auetor]  Anctores  nnptiaiimi  sont 
parentes,  oognati,  tntores,  qainoptias 
ant  confeoerant  ant  probamnt  aot  ta- 
balas  nnptiales  obsignamnt.  t.  Cio. 
pro  Claeot.  c  5.  et  ibi  GrmT.  Sine 
ejasmodi  aaotoribas  molieres,  qase  et 
apad  Athenienses  Jet  apnd  Romanoe  in 
perpetoa  tatela  erant,  nnptias  eontra- 
bere  non  poterant.  t.  &dmasiam  d4 
modo  usoraram  p*  165.  R.  D. 

38  Cur  dunt  oiienam?]  Utnim  fili- 
am?  qusD  possit  aliena  esse  ?  nam  om- 
nes  alienas  filias  dncnnt.  An  ttdere 
oportuit]  &<ier0  proprie  iguaT»  oeesi^ 
tionis  est.  nt,  JBn.  XII.  15.  Sedeatst 
tputentque  Lottm.  Bt,  Quid  ttdet, 
Vetres?  quidtpeetasl  D. 

Rospicit  norem  GnDOorain»  de  qno 


ACT.  IV.  SCENA  V. 


147 


Domi  virglnein  tam  grandem,  dnm  cognatus  huc 
niinc  veniret,  exspectantem  ?  hadc,  mi  pater^  40 

Te  dicere  aequom  fnit^  et  id  defendere. 
M.  Bidiculum :  advorsnmne  illnm  cansam  dicerem^ 
Cni  yeneram  advocatus?  sed  qnid  ista,  ^Sscliine^ 
Nostra?  ant  qnid  nobis  cnm  illis  ?  abeamns.  quid  est? 
Qnid  lacrumas?     M.  Pater,  obsecro^  auscnlta.    M. 
^schine^  audivi  omniay  45 


NepM  b  pnBfatiooe.    Ubi  Tide  inter- 
pretefl.     Virg.  Mn.  YU.  5S. 
Sota  domum  et  tantat  tervabatJUiamdet, 
Jam  nMlttfYi  ffiro,jam  plenu  nubiHt  anr 

mt. 
8ed  et  tedere  notat  otioflam  etae,  et  ex* 
■peetare  rei  gerende  ocouionem.  Gio. 
Pam.  XVI.  7.  lit  «mm  ventttittinc 
navigatur,  qni  <i  etient,  not  Cercyrg  non 
lederemiu.  W. 

Domi  ledere']  Sie  eleganter  dieitiir 
TirgoqomconditionemexBpeotat.  Apn- 
leitu  in  Apol.  p.  9S.  obi  r.  Cannbon. 
R.D. 

39  TamgroMdem']  Grandmy  ad  mta- 
tem  retereii  retoiemnt,  non  ad  corpos. 
Et  in  parte  «tatifl  dioitnr  grandit,  non 
b  tota  Tita,  nisi  fli  addatnr  natu,  nt, 
Grandit  natu  parent  adduetut  ad  luppU- 
eiam.  Et  grondit  tnfant,  et  grandit 
pniir,  et  grandit  ephellnu,  et  grandit  vir- 
go  reote  dieitnr.  £t  nnde  seit  .£flchi- 
nufl,  an  grandem  hio  fingit  ignotam? 
an  qnia  dizit  pater,  oommenta  mater 
eflt  esfle  ex  a)io  yiro  neflcio  qno  pne- 
rnm  natnm?  Brgo  et  illa  grandis:  et 
flenifl  Miloflinfl,  qnitnncTirginempetit, 
qnom  jam  alteridala  flityvelrapta  (ntip- 
laMs8.)flilalteri.  B. 

Pko  kue  oom  edd.  rett.  ei  ood.  Ri- 
Tii  et  I>ottato  repone  hineiUinc.  Nam 
eflt,  dnm  eognatns  aliqnis  ali- 
qno  innnitnr,  nnllam  ei 
omnino  fnisse  oognatnm,  oni  nnbere 
posset.  At  si  hue  ilUnc  legas ;  oonfi- 
telnr  Aiilesium  illnm  Tere  oognatnm 
esse,  et  din  exspeotatnm,  dnm  Tirgo 
gfandioscnla  sit  faota.  B. 

Crandem']  I.  e.  granden  natn  Plant. 


in  Anlnl.  II.  42.  14.  grondiuicula  eit 
inAndr.  IV.5.  19.  R.  D. 

Hine  HUnc']  Sio  legendoro,  non  huc 
Uluc.  ita  reponit  idonens  GraBTins  ad 
Flor.  IV.  2.  p.  748.  ediditqne  Bentlei. 
R.D. 

40  Dum  eognaUu  hincillinc  ventret.'] 
PrOTerbialiter  hine  iUinc.  D. 

14  Etid  defendere]  Non  potuit  ma- 
gis  amatorie,  et  magis  pneriliter  loqni» 
qnsm  ot  oon  oontentns  qnod  ait,  Hac 
dicere  te  aquum  fuit:  etiam  adderet, 
et  id  drfendcre.  Patet  antem  qaalis 
alTectns  est,  qnnm  etiam  patri  ob  alie- 
nam  cansam  blanditnr,  nt  ipse  nnno 
simnlat.  D. 

49  BidicuUi]  Vocativns  est  oasns, 
ab  eo  qnod  est  ridiculut.  D. 

Lege  advertutne;  qnia  hoc  rersn 
cclene  omnes  dictiones  io  m  eieunt. 

43  Quidiita,  ^xhine,  nottraT]  Hio 
jam  nltima  desperatio  et  ^sohinnm  in 
coofessionem  protrahet,  et  in  finem  fal- 
laci»  senem  dedncet.  Et  bene  qnidem 
ncitra  dizit.  memor  est  enim  se  re- 
spondisse  Achino  inteiroganti,  tibi 
▼eroqnid  istio  rei  est?  Nihil  mihi  qni- 
dem.  Totnm  antem  boo  senex  ad  id 
redegit»  non  tam  nt  iorqneret  Add- 
nnm,  qnam  nt  majns  iaceret  beneficinm 
snnm,  ezponendo  id  in  qnod  pene  pe- 
rionlom  amor  ejus  incideret  D. 

43  Quideit?  quidlacrumatT]  Qnan 
repeiite  aninadverterit  flentem,  etqna- 
si  causam  omnem  neseiat,  sic  inqnirit. 
D. 

45  Mtchinc]  Nod  ezbibnisset  per- 
sonam  patris,  nisi  pietate  Tiotns,  pati 


148 


ADELPHORUM 


Etscio :  nam  te  amo :  quo  magis,  qu»  agis,  cilr«i  smit 

mihi. 
M.  ItayelimmepromerentemameSydumyiYas^mipater, 
Ut  me  hoc  delictam  admisisse  in  me,  id  mibi  yehemen- 

terdolet:* 
Et  me  tui  pudet.     M.  Credo  hercle:  nam  ingeniom 

novi  tomn 
liiberale :  sed  vereor  ne  indiligens  nimium  sies«  50 

In  qua  civitate  tandem  te  arbitrare  yivere? 


filioinnolUtooiifesaioiietorqiieri.  Virg. 
Mn,  I.  385.  ntc  jhau  gtKrtnfam  Panf 
Venut,  medw  tic  interfata  dobre  ett. 
Bene  ergo  inteUignnt,qiii  sio  acoipiont, 
perrootnram  adhno  fnisse  Mioioneni, 
nisi  Ticlns  affecta,  fUlaoiaai  projecia- 
let.  D. 

46  Namteamo]  Bene  addit,  nnm  te 
amo,  et  cetera.  Nam  etin?idis,  et 
inimiois  moris  est  8cire,qaid  agamns.D. 

47  Ita  velm  me  promerentem  amet] 
Qnam  pie  additom  est  promerentem : 
tanqaam  iilio  sit  votam  JEschini,  qnnm 
possit  pater  etiam  immerilom  amare. 
£t  animadvertendom  est,  vt  aemper  se- 
qni,  Tel  statim,  rel  exinterraUo,  maxi- 
me  in  hojasmodi  oonfirmationibns.  Sio 
Cicero,  Diyinat  in  CaBoi].  13.  Ita 
velim  mihi  deot  propUiot,  vt,  quum  UH' 
Uut  temporit  mthi  venit  m  mentem,  &o. 
Velim  antem,  pro  voUt  antiqnedieitnr.D. 

Jtoveltm  me  promerentem  amet']  Me- 
rito  ame9.  Mnlti  enim  neoessitate 
amant.  ao  propterea  indigne ;  boo  est 
in  se  qnod  Tult,  nt  pro  merito  se  amet 
pater.  £. 

48  Ut  me  hoe  deUetum  admititte  tn 
me]  Me  tn  me,  t^femSfs  adjectam 
est.  D. 

Deliotum  admittere  in  te]  I.  e.  de- 
liotnm  committere.  Cie.  pro  Claent  c 
61.  T.  Notata  ad  Rntil.  Lnp.  IL  83. 
R.D. 

49  Etmetuijmdet]  Ambignomqai- 
dam  faoo  dictam  pntant :  sed  apparet 
adolescentem  propter  snam  peeoatnm 
diceroi  non  qnod  qnicqnam  tnrpe  feee- 


rit  patri  (pater  Ms.  et  edd.  rett.)  D. 

50  Ne  indiligent  mmittin  siss]  Non 
ergo  bgratns,  sed  negligeas  iSscfainns : 
nec  negligens,  sed  tndiiigenti  nec  in 
alterom,  sedin  se  deliqoit.  MinDole- 
meotisB  genns  est,  aotomnino  ignosoere^ 
ant  crimen  in  leWns  commotare.  Nam 
tota  objorgatio  ita  amiea  eat,  ot  non 
moltnm  a  blandimento  diacrepet:  ma- 
gisqne  proliciat  apnd  andientem»  nt  vnlt 
TerentioB,  qaam  iila  aspera.atqoe  pn»- 
frmcta.  D. 

.51  Inquaamtatetandemtearfntnre 
vivere?]  Commonem  locom  indocit  a 
loco»  a  persona,  n  ftMbo,  a  tempMV. 
Inqua  dmtateT]  AUterpronanciandom 
est,  id  Mt,  presae  ao  leniter :  ne  faoaat 
illud  ToUianoffl,  CatiL  1. 4,  Pro  ditm- 
nortaiet !  vbtnom  gmttum  tumut  1  fonm 
rempublicam  habemiut  ?  tn  91M  wbe  vi- ' 
vimut?  £t  tandem  pro  tamen  (male. 
Nam  tandem  eleganter  additor  intenro<- 
gationibos,  nt  gr.  «on,  et  Tim  addit; 
germ.in  aller  Welt  Z.)  In  ^tuiam- 
tateT]  Hoo  est«  oblitas  es  Atheoia  te 
esse,  nbivivitor  legibns?  Vide  om- 
nes  sententias  poni  aeonsatorias,  et 
mbil  (tttmu)  amoris.  Isti  snnt  oratio- 
num  colores  diiBoillimi:  sed  elaboim- 
ril  Terentioa  Micionem  faoere  leniter 
aooosantem,  et  indncere  Demeam  d»- 
rissime  blandientem.  In^riaitete?] 
Qood  objorgat  Micio,  magni  amoria 
tst,  et  necessaria  pro  penona  asaentn» 
tio.  non  enim  convenit  patrem  nimiom 
diligentem  filioffly  fQDS  iv»terire  pee- 
cata.  D. 


ACT.  IV.  SCENA  V. 


14» 


Vii^em  Titias<i>  qaam  to  jas  noh  fiieTat  tangere : 
Jam  id  peccatam  primnm  magnmn^  et  homanmn  tamen: 
Fecere  alii  ssepe^  itemboni.  atpostqaamideyenit,  cedo, 
Nomqoid  circnmspexti  1  ant  nnmqmd  tnto  proq^ti 

tibi  55 

Qnid  fieret  ?  qna  fieret  ?  si  te  ipsnm  mihi  pnduit  dicere, 
Qna  resciscerem  ?  haec  dum  dobitas,  menses  abiemnt 

decem. 
Prodidisti  et  te^  et  illam  miseram,  et  gnatnm,  qnod  qni- 

demintefnit. 


In  qm  eivUate  tandem  Uariritrare 
vivereY]  HoMttaobjorgatio,  ntet  Te- 
niamdet,  et  tameii  oorrigmt.  E. 

52  Virginem  viiiatti]  Vide  et  rem 
dioi,  et  abesie  tragicam  inolamatiooem, 
et  oatendi  deUotom:  et  ad  Teniam  fea- 
tinari.  Nam  statim  dioet,  Jam  id  pee- 
eatum  primum  eti  magnumfetkumatmm 
tumen.  £t  tota  pronnnoiatio  hojaamodi 
▼erbis  inmmiMa  debetnr.  D. 

Melins  coUocat  Bemb.  Nonjnsfue» 

Tttt,   B. 

5S  Ne  hie  ait  vertns  trimeter  tro- 
ofaaiooB  bjpercataleotions,  qaalis  apnd 
Terent.  afias  nnspiam  invenitnr,  gemi* 
immagmm,  quod  jam  Faemas  Tidit; 
atqae  id  eaphoni»  cansa  tr«nspone  ita, 
Jdm  peceatum  primiim  id  magnum; 
mdgmm,  at  humanHm  tamen,  B. 

54  Fteere  ain  uepe,  item  6oRt]  Mo* 
ris  est  exemplo  leaire»  qood  purgare 
non  possis.  Facere  cMi  «epe,  item  bont\ 
Gonsohitio  ab  exemplo.  Bt  boni,  non 
qonm  faoo  facerent,  sed  alias  boni.  At 
peetquam  id  evenit'}  Evenit,  inqnit,  non 
oomniiattm  ett,  nihil  innooentina  dioi 
potoit  D. 

55  Numquidcireum^iiextiT]  luyiuiA 
HAJtfrr  ANACMOC  *  (9'  X^  o{rr9fjtoc 
Z.)  proeimMupcristt.  Cireumtfieimut 
prKsentia,  prospietmus  fntnia.  D. 

56  Quajieretf]  Id  est,  qnaratione, 
qno  modo  fieret?  et  qaaratiane,  id  eit, 
qnbos  admiaioalis,  vel  perqaas  perso- 
nas?  Si  te  ^psum  nuhi  puiuit  diBerB] 
Optime  hoc  additom  est:  qaasi  noB 


drfmerit  iBsehiBQm   apad  Mioionem 
podere.  D. 

Lege  ex  nostris  fere  omnibns,  n  te 
mihi  iptum  p.  d,  B. 

57  Qua  reteiteeremf]  Qua,  id  est» 
per  qnos.  etad  omniasnbwditar»  num^ 
quid  eireum^>extif  Qua  rsteisotrem?] 
Deest  rs,  vel  rotione.  Menm  abierunt 
deosm]  Mire  o&isrunt.  Qassi  dioat, 
teoessante,  menses  oesiere:  et  loons 
est  incasationis  a  tempore.  Bt  abire 
dioitnr,  qaod  panlalim  nos  deserit :  faoo 
antem  ex  parta  intelligit.  D. 

Menaoder  apnd  Hermogenis  Soho- 
liastem:  'EfAMfinwai  yAoim,Se  jUftQ 
htv^ifmf  EtC  ifud*%amnmwfe,  nai  /aA- 
'm  mMv/MMc  ni;(«(fff  y»f*«o9  navrS, 
W. 

Htee  dum  dubitai]  Dnbitare  ssepe 
Jnngitor  onm  aocasatiro  pronominis 
nentrias  generis.  Cio.proRosc.  Ame- 
rinoo.91.  Ovid.  XVn.  37.  hoe  quo- 
que  emm  dubito,  R.  D. 

58  PrMfidifti  etu,et  iUam  miteram'] 
Vide  festimm  senem,  qaantam  se  ado- 
lesoenti  accommodet :  non  enim  illam, 
qnem  cansa  deposcit,  sed  amatorium 
ordinem  fecit,  prins  dicendo  prodidittt 
te,  qnam  iUam,  tnm  etiam  iTiotum ;  nt 
ex  animo  amare  Tideatnr  id  qood  na- 
tnm  est.  ProdiJUtti]  Deoepisti,  rel 
deserristi.  at  Virg.  JBa,  I.  S51.  linit» 
ob  iram  prodimur,    Quod  quidem  tn  U 

fiat]  8d]a8tias,4ag.  14.  Quodinfami- 
Ua  nottra  fuit,  prattitit,  ut  in  ommbut 
baUt  adtttet  vobit,    Bi,  Cicero  Venr. 


laa 


ADELPHORUM 


Quid?  credebad,  donnienti  hasc  tibi  confectiuros  DeosT 
Et  illaia  sine  toa  opera  in  cubiculam  iri  deductom 

domnm?  6a 

Nolim  caBteranim  rerom  te  socordem  eodem  modo. 
Bono  animo  es,  duces  uxorem  hanc.  M.  Hem !  M.  Bo- 

no  animo  es,  inquanu    M,  Pater, 


IV.  11.  Smitor  P.  R,  quod  in  vofrts 
fuit,  jaeuit  et  ptmoctavit  in  pttblico, 
Qiubdqmdm  in  ts  fidt^  Pro,  id  qaod 
in  te  ent:  id  ett,  qnantain  in  offioio 
tno  Bpei  et  nnxilii  partiamqae  taanun 
fnit :  Tel,  qnantam  ad  te  f pectabat.  Et 
luo  est  iiiad,  qaod  obwqaentiinmns 
pater  Talt,  omnia  per  se  esse  oorrec- 
U.  D. 

Quod  quidem  in  tefuit']  Qnantom  in 
te  foit,  perdidisti»  et  iilam,  et  gnatnm, 
qaod  tacoisti.  qaod  tn  (adde  nil  Z.) 
proapexisti.  Faotam  enim  est  Tel  for* 
tnna,  vel  e?enta  meo,  qaod  rem  cara- 
rem,  et  intercederem»  te  eam  nzorem 
dnctorara.  At  ille  param  credens  fidem 
poscit.  E. 

Quod  quidem  Ui  tefuU]  Plant.  Bac- 
ohid.  III.  6. 21.  lUe,  quod  insefatt,ac- 
cuiratum  liabuit,  Ennins»  ex  emendatione 
Jani  Gulielmii :  Qut,  qaod  in  me  est,  ex- 
uerabor  Aocqaolooet,  quidquidea»  W. 

59  Dormienti  hac  tiH  coi^eeturo» 
dsof  ?]  Qaam  mitis,  qaam  facetaodjar- 
gatio!  Videtar  satis  Micio  iUe  esse, 
qai  ante  est  descriptus?  Quid  crede- 
has  ?  domuente  hec,  ^c.]  Incerta  dis- 
tinctio :  nam  el  per  se  quid,  et  quid  cre' 
debat,  legi  potest:  et  yeiat  liic  snbao- 
cnsatar  iEsobinns,  dormimti  hae  tibi 
eonfecturot  deot  ?  <hrd  «rvv  ahrteiow,  Et 
qnsB  sint  qnsB  a  diis,  cessantibns  pno- 
stari  non  possint,  seqnenti  Tersndooet, 
ne  ndeator  de  diis  male  sensisse.  Dor- 
mienti]  Mnlto  melios,  qoam  si  diceret 
ceuanU,  et  non,  faeturot:  sed  qaod 
plenom  est,  cotifectttros.  Et  miie  Deos 
ponit  in  eo  negotio,  qaod  ipse  prestat : 
tanqoam  hio  et  se  et  Deos  exonset,  qnod 
non  feoerint  iEschino,  qan  Tolebat, 
etiam  dormienti.  D. 

Qvid  eredehat?  dgrmienti]   Meoan- 


der:  AvrifAora  ytL^  rk.  n^fAOft  M 
r6  orvfx^i^  fiT,  nav  tu^tihin,  Cieero 
Vn.  Verrin.  Quibut  omnia  popuU 
Romani  benefida  dormientibut  drferunt. 
L. 

60  Et  iUam  ttm  tua  opera  in  cubi- 
cuUm  trt  deditcttun  domum  7]  *  Ave  rw 
oXXev  iiufarw,  Ordo,  dediuetum  tri 
domum.  D. 

D^iictum]  Dedtid  proprie  dioitnr 
rirgo  qosB  alicoi  oonoiliator.  Ovid. 
epist.  XVI.  313.  pemeiuitadtemanir' 
but  deducit  amantem,  r,  interpretes  ad 
Ges.deB.G.V.  14.  R.  D. 

61  NoUm  citterarum  rerum  U  tocoT' 
dem]  Qaam  nibil  imperiose  ac  pro  ano^ 
toritate  patria  fit !  Nolim,  inqoit,  te  to- 
eordem  c^eterarum  rerum  ette :  non  dix* 
it,  ne  tit  tocort,  D* 

Caterarum  rtrum]  Antiqnom  lo- 
qoendi  genos  pro  c^terU  in  refrtM.  Cio. 
pro  Qoint.  c.  3.  de  Seneot.  c.  2.  4idflit- 
rari  toleo  cum  hoc  tum  e^terarum  rc' 
rum  tuam  exeeUentem  tapientiam,  Sio 
omnium  rerum  pro  i»  omnibut  rdmt, 
qood  ad  omnes  res  attinet.  Plaot.  in 
CisteU.  1. 1.  33.  R.  D. 

6S  Bono  animo  et]  Apparet  flenti 
hsBc  diota  omnia  ease.  £t  hoc  decoit 
Terecnndnmadolescentem,  et  ex  Ti  taib- 
te  orationi8>  et  meta  amittendss  poeUe. 
Et  et,  modo  imperatiTi  modo  est,  lem- 
poris  pnesentis.  Nam  estOy  fotori  est. 
Dueet  tuwrsm]  Dator  in  oltima  objor- 
gatione,  et  breriter  et  plena  seonritas. 
ifsm  f]  SingnltienUs  fleta  et  gaodio  dix- 
it  hem!  D. 

Ne  Tcrsos  sit  Josto  longior,  tollo 
hanc,  qood  non  agnoseit  Donatns. 
Satia  constabat,  qoam  axorem  intal- 
ligeret.  B. 


ACT.  IV.  SCENA  V. 


151 


Obaecro^  non  Ittdis  ta  nimc  me?    M.  Ego  te?  qnamo- 

breml    M.  Nescio: 
Qma  tam  misere  hoc  esse  capio  yerom,  eo  vereor  magis^ 
M.  Abi  domam,  ac  Deos  comprecaie»  at  oxorem  ar- 

cessas:  abi.  (55 

JE.  Qoid?  jam  axorem?   M.  Jam.    M.  Jam?  M.  Jam 

qaantom  potes.    M.  Di  me,  pater, 
Omnes  oderint,  ni  magis  te,  qaam  ocolos  nonc  amo  meos. 
M.  Qoid?  qaam  illam?    M.  iBqae.    M.  Perbenigne. 

M.  Qaid  ?  iUe  abi  est  Milesias  ? 


6$  Obmero  non  ludit  tu  nune  me] 
HoBfltot  amatoris  aoimits  IndeDtem  se- 
rio  loqni  eredidit:  rera  diceDtem,  qnia 
optata  fant,  pnut  lodefe  nono.  Potest 
et  ob  hanc  caotam  dioere,  htdit  tu  me 
wunc,  qood  nonqoam  eom  antea  loserit 
Ego  te!  qua$nobrem]  Magna  irU  prono- 
mfaram  cor  non  Indat ;  qoibos  et  acoei- 
sit  eonsideratio  rei.  Nam  primo  ego, 
deinde  ie,  deinde  caoss  propositio.  Et 
Kcte  ittdtt.  Ett  enim  amantis  in  faitom 
metnm  oonjioere  immioentelmtitia,  qoa- 
libet  tententia :  inimioi  rero  in  fitltom 
gaodiom  qaemqoam  impeUere,  tob  ali- 
cojot  monrorit  adTeotom.  et  ideo  negat 
te  Mioio  in  hao  parte  lotorom  JBtchi- 
nom,  qoi  in  aliis  laterit.  Neeeio]  Re- 
Ugiote  dixit  netcio:  qoati  non  titratio, 
qoare  non  oredat  patri,  qoamm  iobje- 
ceritcaotam.  D. 

Obtecro !  non  ludit]  Diom.  lib.  1.  L. 

Pro  non  rectiot  Beotl.  com  Paemo 
«didit  mim.  Z. 

64  Quia  tam  mitere  Aoe  cu^  ette  ot- 
rufli]  Pro  nimit :  qoia  nimia  miteria : 
nt,  nt  ftttd  ntmti.  hoo  enim  potant,  qoi 
▼irtntet  mediocrltatet  ette  dixeront.  D. 

libromm  qnorondam  ninq^aia,  one- 
rat  Tertam.  Bjiciendom  ergo  ett  qma, 
Vide  not  ad  And.  IV.  1. 39.  B. 

Doof  «ompreeare]  I.  e.  fao  laora,  to- 
ta  et  preoes  Diit  noptiaram  prmtidibot. 
De  noptialibot  saorife  t.  ad  Valer.  Flaoc 
VIII.  244.  R.  D. 

v5  Ab^  -domiumf  oe  Jjiot  eomprecaTtj 
Magnnt  bttitor  mi  beneficii  est,  qoi  a 
Diu  petendom  este  dixit,  qood  ipte 


pnettabit.  an  ideo  qoia  ordinit  foerat. 
priot  rem  diTinamfiicere,  et  rio  oxorem 
iroettere  ?  Bt  bene  repetitnm  ett  abi: 
qoati  hmrenti  momntiqoe:  ot,  Fof  tf- 
t€e  intro  atferte :  abite.  D. 

66  Quid  f  jam  uxorem  f]  Aoeetat 
ad  beneficiam  tempot.  etideo^'amqoa- 
ti  gettient  repetit  adoletcent.  Quan- 
tumpoCes]  Aotdeettoito:  aot^ntum 
potettene,  D. 

Jam  uxorem  f]  Mt.  R.  et  V.  C.  Jam 
usorem  ducam  f  L. 

Com  Donato  et  cod.  Tet  inro  potes 
leg.  pocmt.  Vid.  Pfaomi.  IV.  3. 69.   B. 

67  "Ni  fflogif  te,  guom  ocuIm  ntcne 
amo  meoi]  Mire  rrune  addidit  Bt  ele- 
ganter  inrentnm  ett,  qaod  b  se  amator 
moltom  diligatt  id  est,  ocolos:  ot  e 
oontrario  in  Eonacho,  adoleteenH  ipd 
oripettm  oculot.  id  est,  ipsot  de  qoibot 
amat.  D. 

Qumn  oeulomunc  amo]  Ms.  R.  nune 
ego  amo.  Catall.  XIV.  1.  Ni  te  plut 
ocuUtmeitamarem.  L. 

Quamoeulot]  In  exprimenda  ri  amo- 
ris  crebra  sit  ocalorom  mentio  qaoniam 
ocolorom  sensos  nobis  omniom  carissi- 
mns  est  Catall.  carm.  III.  4.  obi  r. 
Moret.  R.  D. 

Codd.  pleriqoe,  Nunc  ego  ameo  meot, 
Recte ;  ot  in  ea  sede  sit  Dactjlos,  non 
Troohens.  B. 

68  Quidf  quam  illamf]  Commen- 
dat  se  Micio,  et  familjariorem  amatori 
fiusit,  mentionem  fiwiendo  ssBpios  de 
amica  in  oxorem  dooenda.  JEque]  Sie 
infert  hooy  qoaa  dubitando  ioTenerit 


152 


ADELPHORUM 


M.  Abiit:  peiiit:    nayein  i^cendit.  sed  cnr  cessas? 

M.  Abi,  pater: 
Tn  potitici  Deos  comprecare:  nam  tibi  eos  certo  scio,  70 
Quo  YirmeUoriaalto  esqnam  ego,  obtemperatnrosmagis. 
M.  Ego  eo  intro ;  nt^  qusd  opns  snnt,  parentnr:  tu  &c 

ut  dixi,  si  sapis. 
M.  Quid  hoc  est  negoti?  hoc  est  patrem  esse^  aut  hoc 

est-filinmesseY 
Si  frater  aut  sodalis  esset>  qui  tanagis  morem  gereret? 
Hic  non  amandus?  hicine  non  gestahdus  in  sinu  est? 
,  hem!  75 

Itaque  adeo  magnam  mihi  injecit  sua  <?ommoditate  curam; 


PerbenigHe]  Maltam  paUt,  qaia  umi- 
torhoodixit:  ergo  benigtu,}hTge  tbmk' 
deqae.  Quidf  ille  ubi  est  MHedut^] 
Non  nmat,  d  statim  timere  desinit.  nn- 
de  Virg.  JEn.  IV.  298.  Omiua  ttOa  H- 
meiu;  eadem  impia  fama  furenti,  <2etu- 
Ut  amari  clauem,  cuntanque  parari,  D. 

69  AhHt:  periit:  navem  atcendit'] 
Fftoete,  abOt:  ne  dioeret,  mentitOB  snm. 
atqne  ita  dixit,  at  inimntibna  nntrioes  de 
terrioolis  dioere  solent:  qnas  qnnm  ip- 
MD  oonfinxerint,  abolitas  ▼oloot,  post- 
qnam  illos  Tident  niminm  psvere.  Et 
mihi  videtnr  ridens  hmo  dixisse:  nt 
inteUigat  iSsohinns,  Mioionem  jooo  fa- 
isse  mentitnm.  D. 

PerHt]  U.  e.  abiit,  nt  nesciamns  nbi 
looornm  sit  Sio  perire  aooipit  Sohal- 
ting.  in  Qainotil.  deolamat  13.  p.  243. 
R.D. 

70  Lege,  Tu  deot  pothte,  B. 

71  TUfi  obtemperaturos  magit]  Mira 
sententia,  Deos  obseqoi  bonis,  qnasi 
bonis  hominibns  moltam  debeant.  et  in 
ezonsationem  preoandi  Deos,  Tide  qnm 
liMaltas  nata  sit  patrem  sine  assenta-* 
tione  landandi.  Non  est  antem  injnrio- 
snm,  ad  patrem  referre  depreoationem 
Deornm:  sed  magis  honorabile.  Nam 
tale  est  apnd  VirgiUnm  iEn,  II.  717. 
Tu,  genitor,  cape  tacra  manu,  patriot- 
fue  penatet,  nt  ipse  patrem  portet,  hio 
Deos.  D. 


Obtemperaturot]  I.  e.  exaaditoroe  ta- 
as  preoes.  Oyid.  Metam.  VIII.  724w 
R.D. 

Magit]  Vro  eomagit,  Scpepnemis- 
so  quo  omittitnr  eo.  Rntil.  lap.  1. 17. 
abi  T.  qoe  annotaTimas.  R.  D. 

72  Ego  eo  intro,  ut,  911«  opvi  sicitf, 
tufae,  vt  disL  a  tajnt]  Hio  Tersos  in 
qnibnsdam  non  inTonitnr.  D. 

73  Quid  hoc  ett  negoti!]  Btmiian- 
tis  haec,  et  landantis  oratio  esL  Et  be< 
ne  Tidetnr  hqjnsmodi  patiem  Terent 
probare.  D. 

74  Quimagit  morem  gereret]  Qui, 
qao  modo,  qaa  re,  qna  imtione.  D. 

Sijrater,  aut  aodalis  ettet,  qui  magii 
meremgereretf]  Hio  ita  lenis  est  pater, 
nt  hoo  neo  frater,  neo  sodalis  ageret. 
Ila  qnemadmodom  fratrem  pnBtoUl  ant 
sodalem,  qaomyratcr  fidaeialiter  agit, 
todalis  semper  obtemperat.  E. 

75  Hie  non  amandut  9]  Omnia  per- 
fecit  hio  pater,  at  et  ametnr,  et  laade- 
tor,  et  foTeator.  D. 

T6  Maguam  mihi  it^eat  lua  commo^ 
ditate  curam]  Mira  senteotiaj  ma)a 
etiam  de  bonis  nobis  uasoi.  on  boBOs 
parens  magne  oarm  est  filio  P  D. 

Versos  et  sentantia  flagitat,  nt  pro 
tf{/sett  refingas  if9*ictt.  B. 

Coimnodttate]  I.  e.  iaoilitate,  hama- 
niute.  T.  not.  ad  Heaot.  III.  2.  10. 
R.D. 


ACT.  IV.  SCENA  VI. 


133 


Ne  forte  impradeiui  faciam,  quodnolit:  sciens  cayebo. 
Sed  cesso  ire  intro,  ne  mora  meis  noptiis  egomet  siem. 


ACT.  IV.  SCENA  VL 

DBMBiL 

DEFESSUS  flom  ambiilaiido:  nt,  Syre,  te  cum  taa 
Monstratioiie  magnns  perdat  Joppiter  t 
Perreptavi  usque  omne  oppidum:  ad  portam^  ad  lacum ; 
Quo  non?  neque  illic  fiibiica  iiUa^erat;  neque  firatrem 

liomo 
Vidisse  se  aiebat  quisquam.  nunc  vero  domi  S 

Certum  obsidere  est  usque,  donee  redierit 


77  SeitiumBAo}  Paocre  qnod  nolit 
Miliok.  n. 

Nefotis  imprudauquidjueiam,  qiutd 
neUt.  Sdeiuetnmbo]  Dabo  opena^  ii« 
qood  noliCer  poier  fiuriam  inMieot,  in- 
qiieiam  et  pfo?idebo.  B. 

Metri  oauia  repoae,  et  distfngiie, 
Ne  impradmufaciam  f6n»  ^ucd  wUt, 
tdent  eavibo,  B. 

79  8ed  emo  ire  imtro,  ne  mora  meis 
nuptiu  egomet  tiem]  Beae  iioe,  ntpote 
ebjwgatiu.  O. 

CoM  Bemb.  lege  mort^  et  ▼enis 
l^ratia  jm»  pro  fwm.  B. 

1  DrfetsuM  mm  ambukmdo']  Hio  ezp 
emplom  indooitnr  MB?i  patris  ex  affeo* 
In  vero,  et  ob  boo  invifi  omnibos.  non 
«ntoa  Umtnm  (tam)  amarevnltn,  qnam 
qMa  re  indneitor.  Nam  neqne  ribi,  ne- 
qne  oniqoam  aKi,  aed  filSo  tantnm  ood- 
jokam  ea|nt  J)e  aotem»  valde  aignifr 
eaL  Ut,  Syre,  te  eum  tua  motutratume] 
Ut,  pro  utimMi.  et  hmo  omnia  aahelans 
diacit  Te  eum  tua]  Adhiie  non  oredit 
in  errorem  se  miiunm  fiiiste.  Te  eum 
iiin  fnonitrntion»]  'ihantaSt  Te  eum  tum 
mmObratkm,  D. 

D^^mmMiim  embulondo]  Hmoveena 


tiaverit  virginem,  et  nu 

.  Dafenditnr  a  patrt*  Hii)na  ez- 

B. 

VOL.  II. 


3  Pcmptod  usjaa  oamt  eppichim] 
Tardos  ineessos,  non  perambnlatio,  sed 
psrrcptotio  dicitor.  Ad  portam,  ad  la- 
eum,  Quo  non]  Mfte  propinqoiora  omi- 
sit»  ntpote  porttcum,  moceiium,  Cratini 
etdet,  templum  Dtaii«:  et  nltima  posnit, 
nt  qoantnm  peragraverit,  demoostraret. 
Ad  heum]  Fsoete  poeta  memorem  in- 
daoit  senem,  qnomm  mioime  opus  ftdt 
meminisse.  D. 

Psrr«ptavr|  Hooverbootitnradlen- 
tnm  senis  gressom  signifioandnm ;  nam 
qni  tardo  et  segnt  gradu  iboedQnt,  re- 
pere  dicuntnr.  Phmdr.  V.  1.8.  ubi  v. 
inlerpr.  R.  D. 

4  Quo  non]  Duobns  dictis,  Quo  non 
addidit:  qnasi  et  ad  dicendnm  lassus 
appareat.  D. 

Ut  Lindenbr.  ita  olim  edidit  Faemns. 
Sed  eo  paoto/ofrrioa,  quod  emphasin 
babet,  occoltatnr  in  Tbesi.  Repone  igi- 
tnr,  Quo  n&nf  ntcf^mca  HU  iilUi  erat : 
nee  fNOrem  homo.  Nam  tai  pro  iUic 
passim  apad  Terent.  et  Plautnm  occnr- 
rit.  Deinde  nte  pro  neque  nostri  quam 
plnrimi  Imbent.  B. 

5  Versns  cansa  repone  ottu.  Nam 
hoo  semper  apud  nostiwn  ut  disjliabon 
ooonnrit.  B. 

6  C^(iim  oMders  eit,  utque  donee 
fwdisrit]  Proprie  oMders  dixit.  oonve- 
nit  enim  et  irato,  et  rspeate  aggressnro. 


154 


ADELPHORUM 


ACT.  IV.   SCENA  VII. 


MIGIO.  DEMEA. 

IBO^  illis  dicam  nnllain  esse  in  nobis  moram. 
D.  Sed  eccmn  ipsum.  te  jam  dndum  quffiro,  Micio, 
M.  Quidnam?  D.  Fero  alia  flagitia  ad  te  ingentia 
Boni  iUius  adolescentis.    M.  Ecce  autem.    D.  Nova, 
Capitalia.    M.  Ohe,  jam.    D.  Ah,  nescis  qui  vir  sit. 
M.  Scio.  5 

D.  O  stulte,  ttt  de  psaltria  me  somnias 
Agere ;  hoc  peccatum  in  Tiiginem  est  civem.   M.  Scio. 


et  ab  eo  qood  ett  obridso,  obriden  &cit, 
prodnctm  media  sjUaba :  ab  eo  qaod 
est  obrido,  obrid/tn  hcxX,  eadem  sjUaba 
«oirepta.  D. 

Gbridgrtl  V^  sedere,eompoaitiimpro 
sifflplioi  Plaot.  in  Poen.  prol.  v.  23. 
R.1). 

1  Ibo,  iUu  dioam]  In  hao  seena  est 
exemplum  intempestiysD  objorgationis, 
ao  per  boo  ridionlsB.  Ibo,  iUU  dieam] 
Moris  est  seonm  loqai  vel  senes,  rel 
maxime  aliqaid  ex  animo  agentes.  J(- 
lis  dieam]  Sostratss  et  filin.  D. 

2  Lege  ex  nostris  plerisqae  Tejam 
dudum  ^uttro,  0  Micio.  B. 

3  Fero  aUa  flagitia  ad  U  ing^ntia 
bofd  ilUiu  adoletcetaii]  Magno  sonito, 
ao  ingenti  ostentatione  fatariB  aooasa. 
tionis  exorsns  est.  magna  sont  «nim 
omnia,  etfiro,  etaliajlagitia,  ct  tngen- 
tia,  et  qaod  tlfmmSt,  Betd  UUus  ado- 
leteentie,  dioit  D. 

Fero  ad  te  flagitia  boni  adoUseentis 
eapitalia]  Copttofo  crinuna  sant,  qosB 
expresse  poenam  merentar.  Deinde 
speoies  oriminis  sio  proponitnr:  Hoe 
P^coatuminvirginemesteivem']  Deinde 
qnod  puer  mtus  sit.  Primam  in  omni- 
bospropositionis  assensns  traditor.  Ex' 
inde  leve  dooetar  esse,  qaod  ille  oom- 
l>atatcrimen.  B. 

4  Boni  Ulius  adeUseentis']  lifmria, 
4|iisB  semper  amarias  poaitar,  qaam  cri- 
minatio  manifesta.  Eeee  autemf]  Eece 
dioilor,  qoom  repentetriste  aliqoid  re- 


bas  interrenit  laetis,  aot  oerte  qoom 
atiod  agitar,  aliod  emeigit  BOTom.  ot 
Virg.  JBn,  II.  203.  Eeee  autem  gemim 
a  Tenedo  tranquUla  per  aUa,  Horreseo 
referens,  hnmensis  orbibus  angues.  Bt, 
JEa.  II.  403.  Eeee  trahebatur  posni 
Priameia  mrgo  Crinibus,  Bt  Cioero, 
Verr.  V.  34.  Eeoe  autem  repente  sbrie 
Cleomene,  esurientibus  cesteris.  &o.  No- 
va]  Reoentia:  an  mira  etmagna?  ut, 
Bd.  III.  86.  PoUio  et  ipss  faext  nofea 
caTmxna*  D. 

Ecce  autem]  Hac  formola  ntnntar, 
quoties  aliqnid  noTom  efenit»  aot  ali- 
qoid  triste  Isetis  rebas  de  improTiso  in- 
terrenit.  Cic.  pro  doent  o.  5.  Lir. 
VII.  35.  obi  T.  interpr.  in  Bon.  11.  5. 
6.  T.  Brookbos.  ad  ProperL  H.  22. 20. 
R.D. 

5  JVsKts  qm  vtr  rit]  tifpmU,  Nam 
mr,  ad  laadem  somi  selet  oit  alibi,  Fi- 
rumttjWtco.  Sdo]  Satisridieole;  nee, 
qood  ille  eopity  aboegat  Bfieio :  otcoD- 
sentiendo,  iraoondiam  Demess  aoriorem 
fieri  *  possibilem  sibi  (fieari  rinat,  etpos- 
tea  bilem  ^us  sibL  Z.)  mitigare  qneat. 
Nam  seie  ad  negotii  tetins  gestionem 
retolit:  non  ad  illod  qood  ait,  Netek 
quivirrit.  D. 

Pro  0  nostri  omnes,  ah.  Forte  otrom- 
qoe  est  retmeodom;  nt  Demea  pre 
animi  dolore  tIx  loqoi  posait  sine  ii^ 
terjeotione  dolentis.  B. 

7  Ciwm]  Lex  Solonis,  ot  Plotarolias 
ejos  in  Tita  narrat,  erat :  qoi  TirgiBi  i»- 


ACT.  IV.    SCENA  VII. 


155 


D.  Oho,  scis  et  patere?    M.  Quidiii  patiar  ?    D.  Dic 

mihi, 
Noii  clamas  ?  non  insanis?  M.  Non.  D.  Malim  qnidem. 
Puer  natus  est.  M.  Di  bene  yortant.  D.  Virgo  nihil  habet. 
M.  Audivi.  D.  Et  dncendaindotata'st?  M.  Scilicet.  1 1 
D.  Qnid  nnnc  futnnim'st  ?  M.  Id  enim  qnod  res  ipsa  fert : 
Hlinc  hnc  transferetnr  virgo.    D.  O  Jnppiter ! 


fUiuB  Tim  ntnlflrit,  draolmiis  cmhm 
Baltator ;  qum  ipse  pottea  ila  oota- 
▼it :  nptor  virgiBis  mUU  dnolmiis  mvl* 
tator.  Poitea  Tero  lege  sanoitam  est : 
raptor  Tirgiaem,  qoam  iamiinait,  da- 
eito.  S. 

8  Eho!  $cu,  etpttunr]  Jam  et  illi 
irueitar,  non  («dde  9olnm)JE»6bmo.  D. 

Noetri  eko;  sed  metioB  Bembinai 
Oho.  B. 

9  Non.  maUm  qmdmn}  AHi  folunt 
Micionem  dioera,  imtlw»  quidm:  alii 
nemeam.  1). 

Bentlejas  com  Faemo  et  Mareto  reo- 
tiaa  ▼erbe  malim  quidem  Micioni  qao- 
qae  tribait.  Nam  mitiori  Micionis  in- 
gemo  magis  oonTenire  sant  existiman- 
da.  Z. 

Non  maUm]  Eqaidem  acoipio  pro 
M>lim  qoidem  sc.  insanire.  oonf.  ufra 
▼.  30.  Editiones  ▼ero  omnes  post  non 
pancto  posito,  maUm  quidem  aliae  tri- 
baant  Deme»,  sensa  sane  ineplo,  ple- 
neqae  Mioioni,  plora,  ni  interpeUare- 
tar,  looalaro.  Maretas  ita  sapplet: 
fNoiMi  quidem,  si  iieri  posset,  aliter 
esae ;  sed,  qoando,  qaod  fiustom  est,  in- 
fcetam  fieri  non  potest,  seqao  animo 
fero.  8. 

MaUm  qnidem'J  Soilicet  aliter  esso  v. 
infra  ▼.  20.  R.  D. 

10  Puernatutest.  Di  beno  vortant  f] 
Hic  bono  exemplo  induoitarMicio  iras- 
oentem  jnste  Demeam  leniter  ferre: 
qaia  exanimato  ob  moerorem  non  oon- 
▼enit  indementer  ire  ob^iam,  qaam 
possit  io  tempore  objorgari,  postqoam 
destomaohatos  foerit  Bt  Wde  qoara 
fiioete:  qoom  ille,  Piisr  natui  ett,  ad 
argomentom  mali  attalerit:  liic  ila  re- 
spondit,  qaemadmodom  solent  illi,  qoi- 


tar  poerom  natom  esse.  Nam  in  omni- 
bns  qo»  oapite  ▼enerint  Ccupito  evene^ 
Hnt),  DH  beue  vertant,  dici  solet :  qoia 
smpe  homines  ea  optaveront,  qp»  aliis 
(UUe)  aliler  alqoe  exspecU^eront,  eon- 
tigiisent  Qoam  potestatem  rerom  Tcr- 
teollam  aemetin  otramqae  partem,  Ver- 
tomno  Deo  snperesse  (eubette  Z.),^ete- 
res  existinm^erant  Virgo  nUnL  habetj 
VoR  rem  sine  remedio  ▼tderi :  qoia 
soit  posse  noptns  finiri'  solicitodinem. 
Et  vide  amaritodiiiem  Demea}  oontra 
omnes,  at  neo  ▼irgini  ipsi  parcat  D. 

11  AtiM\  'A^X«cetoaml{flvdifi«-- 
ftS  respondendom,  qoasi  leve  sit,  qood 
admiasom  sit  Et  dueenda  indotata  ett] 
Daceoda  soilioet,  nisi  damnandos  sit 
JEsohinos.  et  hoo  Terbom  necessitatis 
▼im  habet :  ot,  JBn,  XI.  230.  Paeem 
TrqfanoabregepetenduM,  D. 

Dueenda  indotata*st]  Lege  Altioa,  sa 
qois  poellam  deTirginasset,  ejos  9  yt^ 
foM  iwfoaiot,  ii  ^&mrte  eligere  cogebator. 
Sjrian.  Sopat  io  Hermogen.  Plaot. 
Aolol.  IV.  10.  62.  Si  quid  ego  erga  te 
imprudent  peecam.  aut  gnatum  tuam, 
Ut  mihi  ignoteat,  eamque  uxorem  mihi 
det,  ut  kgetjubent,  1*. 

Post  indotata*st  tolle  notam  iotorro- 
gatioois,  at  infra  33.  B. 

12  Quid  nune  futurum  estf]  More 
irasoeutiom,  qoom  ipse  soi^erit  quid 
ftitoram  sit,  Micionem  interrogat  Et 
hoJQSfflodi  interrogatio,  secandiim  figo- 
ram  soam  non  habet  responsibnem :  sed 
Mioio  sio  respondit,  qoasi  simplioiter 
ioqoirenti.  D. 

13  JUine  huc  trantferetur  virgo']  Vtr- 
ginem  qose  etiam  com  viro  foit,  Tocat 
Virgil.  Bel.Vl.  47.  Ah,  virgeinfeUx !  D. 


VS6 


ADELPHORUM 


Istocine  pacto  oportet?    M.  Qnicl  faciam  ampliual 
D.  Quid  facias?  si  non  ipsa  re  tibi  istuc  dolet»  15 

Simulare  certe  est  hominis.    M.  Quin  jam  yirgiaem 
Despondi:  res  composita  est:  fimitnaptia&: 
Demsi  metnm  onmem.  haec  magis  simt  hominis.  D.  Ca- 

terum, 
Placettibi  factom^  Mido?    M»  Non,  a  queam 
Mutare :  nunc  quum  non  queo,  animo  SDquo  fero.       90 
Ita  Yita'st  hominum^  quasi  quum  ludas  tesseris : 
8i  illud,  quod  maxume  opus  est  jactu»  non  cadit : 


14  0  JuppUer!  iatocinB  paeto  opoT' 
Utf]  OJi^iptter/tnigioeadjeoitaMi- 
eioiM  vena*  (avenuM  Z.)  IrtoriiM  pae- 
to,  ad  ipmm  MieioDem  respicient  dix- 

u.  n. 

15  Si  non  re  ^fta  tibi  ittue  dolet'] 
Nono  rem  pro  veritate  posuit.  D. 

Si  mm  tpta  re  tibi  ittue  dolet:  Mmu- 
lare  certe  ett  hmmmsl  Si  non  ra  Tera 
tibi  dolet,  debes  saltem  Tel  fingere.  B. 

Verbam  i2£)^tta(post/adas,qaod  Tal- 
go  in  oodd.  extat,  recto  in  Bemb.  abett : 
nam  Tenoi  repagnat  B. 

16  Simulare  certe  ett  homim»]  Non 
boo  dixit,  qoia  hominia  est  mentiri :  sed 
quia  Mepe  iraooQdiaB  simalatio,  oosto- 
dta  disdplinc  est.  1). 

17  Jam  frirginem  detpondi:  ret  eom- 
pontaett:fiunt  nuptue]  Nc  dioeret, 
ietpondi,eompotui,facio,  Eidetpondet 
puellam  qoi  petit :  tpondet  a  qoo  peli- 
tur.  Recte  ergo  socer  fataras,  detpon- 
a,  dixit  D. 

18  Hae  magi$  tunt  funninis]  Bene 
repetit  homimt:  ille  enim  dixerat,  st- 
wulare  eerte  ett  kominis,  D. 

19  Caierum,  placet  tibifactum,  Mi- 
db  7]  Nihil  aliod  Tolebat  Demea»  nisi 
«t  ssBTiret  Mioio.  qaod  impetrara  non 
potoit,  etiam  ab  eadem  sentiente  de 
praTitate  et  peccato  iEschini.  D. 

C^tterum,  placet  tibifactum,  Mieio  f] 
Videris  scira,  coram  (Debebas  scilicet 
earara  ram  Z.)  male  gestam,  et  fecisti 
■t  vitiatam  oxorem  docerat.  loteraa 
tibi  hoc  factom  complaeet?    Hi^o  re- 


spondetory  non  miht  qoidem  plaeoit»  si 
matari  possit,  nonc  taraen,  qoia  bob  to- 
leo  motara,  neoessarie  plaoet  Qnippe 
oom  Tita  homioom  sio  se  habeat^qocin- 
admodom  est  jaotos  tesseraran.  Si 
enim  illnd  qaod  opos  est>  non  eadit 
hoc  jam  contilii  et  artis  est«  oorrigeve 
qood  miserit  oasos.  E. 

21  Quasi  9ttttmJiidaste»ms]iUot«m 
eratsi  dicerat»  Ha  Tita  est  hominom 
qoemodmodom  teaseris  lodera,  aot» 
qoemadmodom  lodos  est  tesseromm. 
Nota  ergo  genos  looationis.  D. 

Ita  vita  ett  homimun]  Alexis  apod 
Stobsenm :  TMdCr»  ri  ^  irtif  &0Vi(  «^ 
a^os  Ol  re^'  kd  friemm'  MrmfiLi 
TavrhhtLfAkmffyfifMia'  fAerafftlf^yixf^ 
Qaem  locom  imitatos  est  TMtaas  Ghi- 
liad.  X.  cap.  541«— Ame  r^  *»  •"*« 
jtu^Mc^AXXon  tbJ^fiaXk^rai-  arrm  md  b 
rS  ^toa^AXXm  aXXa  yhvnm  /Eara^oluuc 
«rooi^ic.  Ambros.  de  Tobia  oap.  U. 
venaiur  enim  eorum  vita  ut  teuera. 
Vid.  Plato  de  Repob.  lib.  X.  et  Sopho- 
eles  apod  Stob.  oap.  854. 256.  Arfian. 
in  Bpictet  lib.  2.  oap.  5.  Plotareh. 
«i^  tv^ufJtUc,  el  de  ConsoU  ad  Apol- 
lon.  U 

ProfuoAfttttm  reponefuoii si.  Ipte 
Donatas  Tidetor  ^uttm  soperTaouam 
existimasse.  Certe  quaii  li  ssqte  apod 
Plaotom»  et  apod  Tevent.  infra  V.  8^ 
18.  B. 

Quati  eum  luda»  tsnerii]  Polcher- 
rima  simililado,  qoam  primom  legimos 
apad  Platon.  de  rapabl.  X.  p.  514. 


ACT.    IV.    SCENA   VII. 


W 


lUad  qaod  c6oldit  foite,  id  arte  «t  eoirigtts. 

D.  Comctor !  nem^  toa  arte  viginti  minao 

Pro  psaltria  periere ;  quae  quantom  potest^  £5 

Aliquo  abjiciendaefit;  si  non  pretio^  gratiis. 

M.  Neque  est,  neque  illam  sane  stndeo  vendere. 

D.  Quid  igitur  facies?    M.  Domi  erit.    D.  Pro  divnm 

fideml 
Meretrix  et  materfamilias  una  tn  domo  1 
M.  Cur  Bon?    D.  Sanumne  te  credis  esse?    M.  Equi- 

dem  arbitror.  30 

D.  Ita  me  Di  ament^  ut  video  ego  tuam  ineptiam ; 


tnr  pro  tlienare  eam  fastidio,  TiliTeiH 
dere.  Plaat.  in  Moitell.  III.  3. 3.  nbi 
T.  Oronor.  qai  haiie  rerbi  nm  etiem 
iQnsttmt  id  Se&ee.  de  Benef.  1. 1.  Sle 
et  prcficin  dioitar  Cic.  ed  Dir.  XIV.  2. 
R.  D. 

S7  Neqiunt,nsqiuiUamtan€ttudea 
«Midertf]  In  MOpnlo  ▼erMtnr  Micior 
b  qno  eligit  ineptna  potios  Tideri^qnatt 
prodat  Ctesiphonem  patri.  D. 

38  Nostri  optimi  reote  faciat  f  non 
vtli»fiuen,Mdpoaisfacinf  etinsaper 
leg.  Quid  iUa  igitur  faeiatf  Namre- 
sponfom  dmi  erit  postalat  iUa,  B. 

29  Merttrix  et  matgrfamiUat  una  in 
dmo  f]  Nescit  enim,  qaod  non  iBsohi- 
no  sit  rapla  meretrix,  arbitrator  (ar^ 
bitratus  £.)  ambas  in  domo  fntnras.  K. 

30  Curnonf]  Possetdioere,fumeit 
JEaehitti  amiea:  sed  oelanda  est  colpa 
Gtesiphonis.  D. 

Versas  hano  posoit  ordinem,  Sa- 
mirnns  cr^dis  teetstf  B. 

31  Ita  ms  Di  ametU,  wt  mdeo  ego 
tnam  tfwptiam]  Ordo  est,  ita  -me  Di 
ament(adde,  vt),  te  fhctaram  credo,  at 
habeas,  qaioam  oantites.  Ipse  se  fallit» 
non  inqnirendo  alteriorem  (interiorem 
Ms.  H.  et  B.)  oaasam  retentsB  in  domo 
meretricis.  Mireaatemcaftfites:  qaasi 
torpias  sit  oantare  senemoom  psaltria, 
qnamcoire.  D. 

Meliores  nostri  ita  oollooant,  ut  vide 
t4am  e^o  ifMpttam.  B. 


b  denrie  molti,  qaos  laadat  Lin-' 
denbrag.  ad  h.  1.  ex  eo  repetiemnt. 
R.D. 

99  8i  iUnd,  quod  moxims  oput  et» 
jaetu,  noneadit']  Utram,  qnod opas  est, 
Jaeta  non  eadit  ?  inoerU  distfaictio.  D. 

^  iUud,  psed  ett  mai^  oputjaetu, 
nsticwNt]  Hane  looom  Gesar  imitatas 
Tidetor  de  bello  ciTili  L.  3.  iSinonom- 
nia  eawrsnt  tmifiaayyartimom  ssse  if»- 
dttOna  tublevandMiL  Et  Oantherns 
Ligaiia.  lib.  I.  SST.  Nioiic  t^itttr,  ve~ 
hHeum  htditur  aiea,  prudent,  Si  qua 
nmk aeeiderint,  ea  lutcr  torrigit  arte: 
Sienoe,  humana  lutit  ^alea  tortii, 
ConaHie  fati  eosum  prDpsremog  ii^qai 
Ce¥rigen,  et  tanto  tolatiafirre  dolori,  L. 

JVon  eodit]  Hnne  locom  imitatar 
Gsmarde  B.€.UL73.  itett  Herat 
U.  8.  S5.  R.  D. 

23  IUtid^€eeiiitfirHe,idafteut 
cerr^]  Ai»  adhibenda  pro  fbrtnna, 
non  enim  ri  nmle  jaotas  oeciderit,  dese- 
lemlai  «it  Indos :  et  fotte  mmo  pn> 
/oKwm  tateHigendnm.  D. 

24  Correetar!]  Qoia  dixit,  arte  ut 
eerrigat,  sed  moris  est  iratiB  ab  altlmo 
Terbo  oonbadieentis  inoipere.  D. 

26  Noetri  vel  gratiai  alii  at  gratit, 
Sed  paiticalam  at,  aat,  vel  recte  Bemb. 
non  habet.  Deinde  venas  reqoirit 
grmtOt  trisyilabon,  nt  semper  est  apod 
Ter.  et  Flaat.  B. 

ili^^icienda]  Alfficere  eleganter  dici- 


ISB 


ADELPHORUM 


Factamm  credo,  ut  habeas  qmcnm  cantites. 

M.  Cur  non?  D.  Et  nava  nupta  eadem  baec  discet? 

M.  Scilicet. 
D.  Tu  inter  eas  restim  dnctans  saltabis.    M.  Probe : 


32  QutMim  Mfitit»]  AmatoriaTide- 
lioet  oantioa  et  meretricia,  qnalia  ennt 
qiuB  Gneoe  Xok^im^  proprle  dioebantar, 
id  eit,  wogn^  niijA,  apud  Aristoph. 
in  Rania ;  rel  ve^uik  Arfumt,  Gjrin. 
wt^  ^Siw  4^^'  ▼0lat  illius  od»  para 
est,  quam  in  eam  rem  AthoMeas  landat 
Dipnos.  lib.  XV.  Nec  alia  ftiit  bnb- 
wqvB  Virgiliani,  qnantomfis  Ayfoai 
eaatUeiia,  in  Edog.  1.5.  Fomutam 
monare  docet  Amafyllida  tylvat.  et  de 
qna  Horatios  Satyr.  I.  Belog.  5. 15. — 
dbmntemut  eantat  amicam,  MuUa  pro' 
luttu  vappa  nauta,  atqvie  viator,  Qnm 
etiam  S^/iaXaU  a^ybMr»  a  Cjrillo  di- 
ountnr:  nam  f I;  dir/bdXDv  mye  icenam 
prodire  toliti  fnenint,  qni  speotatorei 
ejnsmodi  oantilenis  assa  voce  obleota- 
renU  Maoer.  I C.  i.  24.  ff.  ad  L.  Jnl. 
de  adolt.  Aienim  amatoriis  cantilenis 
cnm  alias,  tommaxime  rino  inoales- 
cente»  nt  etiam  nano  smpe  fieri  amat, 
oonTiTia  perstrepebant  Basilios  mft 
fMMnrmi  ytkairtt  §taf  Afx^erifttf, 
ie-fAor»  alcxfcL,  a^futra  woptMk,  Ift^- 
(«rra  w^  AHKyttaf,  Jnrenal.  Sat.  XI. 
171.  Ule  fnuktur  Voeibus  ohteoBms,  om- 
nique  Wridiitit  arte :  et  qnm  seqanntnr. 
nbi  Tid.  Scboliast  L. 

3S  Et  nova  tnipta  eadem  h^  ditcet"] 
Alins  snbandiet  dieere  (PtaUere  tubau- 
di,  et  restim  dueert),  Sed  O  magna  in 
▼erbis  elegaatia !  ride  enim  qnam  Tim 
signifioet  diteet,  et  ideo  non  uxar,  sed 
noi»  nupta,  qnam  ad  omnia  dooilem 
esse,  ipsnm  indioat  nomen.  D. 

Non  boc  per  interrogationem  effertnr, 
sed  affinnatiTe  per  irrisionem ;  nt  sopra 
II.  B. 

34  Tu  inter  eat  rettbn  duetant  taUa- 
fti<]  Lasos  est  natns  ob  eo  fiine,  qno 
introdactas  eqaus  Dnrias  (equxu  lig- 
ne%u  Mss.  el  edd.  Tett)in  Troiam  est, 
enm  nexis  (eonnexii  ed.  Du  B.)  mini- 


bnt  fvne»  obomm  dnonnt  saltantes, 
Hoo  a  qaibnsdam  dicitnr.  sed  ego  poto, 
mann  oonsertos  ohoros  pnellonim  pn- 
eliammqae  oantuites,rerttiii  dueere  ex- 
istimari :  et  id  maxime  oonToniie  ad 
exagitandnm  importnnitatem  senis,  t»> 
Inti  pneros  imitantis.  .  Simnl  etiam 
qnia  iste  oonnexns  mannnm  laaciTns  ao 
petnlans  adimit  discretionem  oondilio- 
nis,  dignilatis,  mtatu,  inter  meretrioem» 
novam  nnptam,  et  senem.  Bt  hoo» 
qnemadmodnm  diotiim  est :.  et  qnanto 
slomacho  jam  ab  Aschino  reoessamestr 
et  transitam  ad  Micionis  Inxnriamde- 
soribendam.  D. 

Beittm  dMctoM  %tUabii\  Cenns  sali- 
endi  hoc  tractom  a  Troganis,  qni  cam 
fnnemtenerent,et  eqnam  introdnccrent, 
slo  saltabont  B. 

Batim  ductani\  Fnere  Teteribns  in 
nsn  dao  potissimnmgeneraohoreanun, 
bellicrepa  siTe  rwpftpii  «*  ^  ythae^ 
rinA,  qaa  in  theatris  et  oomessatio- 
nibns  ntebantnr.  Sed  tbeatrales  Ta- 
rim  erant:  IfAfiikua  enim  r^fKyvA, 
ui^^  iMfMMih,  vUumq  aemt^iaA :  inTcn- 
toresqne  earnm  Satjri.  Laciaons  «f{2 
IfX^^nm^',  Ol  ^uftvaw  Bt^Awanttt  d 
limttoi,  rmurat  .l^tu^emc»  ^*  aitSe 
Uirrnf  inofMOWf,  Ideoqne  Arrianas 
in  Indiou  «^p^aiuu  «imfwJhr  Tocat, 
ytnu&t,  a  repertore  ejns,  non  qni  sic  a 
,reliqais  discrimmaret :  nat  H^^m- 
ii^ai  (Dionjsias)  rht  aarufuoif,  rie 
a6fiaiM  ri»  eraf  ^JSXKwt  naXoufJom. 
Itaqae  rettim  ducere  Terentio  est,  qnod 
nifiaHa  IXjUfv  Aristoph.  utmmqae  oo- 
micam.  Gujasmodi  sane  saltationes 
freqoentes  introdocnntar  fabalis :  Ari- 
stopb.  in  Vesp.  Plaat  in  Psend.  V.  1. 
Stich.V.  2.  etalibi.  Vidend.  Athen. 
Dipnos.  lib.I.  Ulpian.  in  Deroost 
Oljnh.  2.  Pollnx,  Soholiast.  Aristoph. 
in  Nobib.  et  Btjmol.  Magn.  JL 


ACT.  lY.    SCENA  VII. 


IfiO 


D.  Probe?    M.  Et  tu  nobiscom  mia,  si  opus  sit.    D. 
Hei  mihi !  35 

Non  te  hsec  pudent  ?  .  M.  Jam  vero  omitte,  Demea, 
Toam  istanc  iracmidiam;  atqne  ita  uti  decet, 
Uilaram  ac  lubentem  fac  te  gnati  in  nuptiis. 
Ego  hos  con^eniam ;  post  huc  redeo.  D.  O  Juppiter, 
Hancine  vitam !  hoscine  mores !  hanc  dementiam !     40 
Uxor  sine  dote  yeniet:  intus  psaltria  est : 
Domus  sumtuosa:  adolescens  luxu  perditus : 
Senex  delirans.  ipsa,  si  cupiat,  Salus 
Servare  prorsus  non  potest  hanc  familiam.  44 


Rmtn  duetam  $aUabi$]  InleUigit 
nltationit  geoiis»  qao  faDem  tonentei 
nltebant  et  in  divenam  se  inviceni 
tnbebent  Hont  epi«tol.  1. 10. 47.  nbi 
T.   inlerpr.  inpiinis  Doker.  ed  Lir. 

XXVII.  sr.  R.D. 

35  Btti  illad  9E,ProU  in  Bemb. 
et  dooboi  nostrif  reperitor :  tamen  est 
inepta,  enervis  et  patidn  repetitio,  neo 
raiiqab  oonTeniens»  qoiB  eam  iiriaione 
omnia  dioantar.  Corrige  igitnr  rersam 
uo,€ttutenofnaeum,&Lo,  B. 

96  Jam  otro  omiUe,  Demia']  Mire 
nrbaniUlem  expressit  altro  (lum  uUro 
Z.)  objargantis,qoi  objorgatos  est  D. 

Versas  probet  lectionem  oodd.  bono- 
ram  dnocom,  O  Denea,  B. 

57  Tuam  iitanc  tracuiutiam]  Tiiom 
utane  dicendo,  et  ridicalom,  et  saper- 
▼aonam  sigaificat.  Bt  bene  iraeundi- 
am :  nam  ira,  de  cansa  est :  imeund^ 
de  Tilio  maltam  irasoentis.  D. 

58  Atqve,  uti  deeet,  kUarum  ae  hir 
bentem]  Bene  addidit  lubentem:  malU 
eoim  hHarmaa  simolantes,  non  htbentei 
sont  HUaruml  Vetnaie,  non  Htlo- 
rem,  D. 

Lubentem]  I.e.  bilarem  Plaat  in 
Persa  V.  1«  8.  Sio  lubentia  conmmo- 
rum  pro  hiUKritate  dixit  Gellias  1. 6.  S* 
R.D. 

40  Haneine  vitam?  hotcine  meiretf 
hane  dememtiamf]  *EXX»«rTUi«c  omnia, 
ntpole  stomacbose  seoam  loqaens«deest 
enim  SM,  aat  qoid  tale.  D. 


41  irxor  itiM  ddte  Mmit]  Demen 
Yolens  enameraiefiwta»  oonoladit,qaod 
uxor  Teniat  domam  sifie  date,  qnod  in- 
tos  sit  meretrix,  qood  «umtuoia  sit  do* 
mt(s,qaod  adeleeoens  lusu  niferdikut, 
qood  de&ret  tenex,  ot  si  Yelit  ipsa  ser- 
▼are  Salos,  oonqoam  possit,  liuniliam.  E. 

42  Dcnnttf  sumtuoM]  Dmmu,  idest, 
bomines.  D. 

45  Jjrn,  n  eupiat,  Salus,  eermre 
frornu  nenycMt  hane  famUiam]  Im- 
fsamnUa,  Piantos,  Asin.  II.  2.  S. 
Lubentierem  tefaeiam,  ^[uamiptalubet^ 
tia  est.  Etenim  vnffiOJi  ^,ipm  Salue 
eieupiattervare,prortusnenpoteahane 
famiUam.  Hino  lioet  Bstimare  qoan- 
tom  et  oaloris  (eoUtrit  M as.  H.  et  B.) 
et  gniTitmtis  apad  Terentiom  sit,  ad 
imitalionemCmoiliaDam.  Videqaantom 
ororerit  a  saperioribos,  nt  sio  fintat  D. 

Si  cttpiat  Sahu]  Inacriptio  Tetns  in 
Hispanin: 

XrSC.   BIRCULXS.  QUBlt.  OADXS. 

COLUNT. 

.    irXC  BBLLOIIA.  Qir  AM.  CAMXBTXS. 

ADOBANT. 

NXC.  OI.  OMNXS.  BOMANX.  BRIPBBX. 

MX. 

A  MOBTB  PUTUXBX. 

Plaotos  Gapt  III.  5.  14.  Ne^jam 
tervare  Salut,  n  voU,  mepciett,  nec  copia 
ett.  Cioero  pro  M.  Fooleio,  6.  Salut 
ipta  virorumfortium  inneeentiam  tueri 
nenpetett,  L. 

44  Valgo&rvarv]  Non] 


1«0 


ADBLPHORUM 


ACT.  V.  SCENA  I. 

SYRUS.  PEMKA. 

^BEPOL^  Syrisce,  te  curasti  molliter^ 
Lauteqne  munns  admiuistrasti  tuum. 
Abi :  sed  postquam  intus  sum  omjiium  rerum  satur, 
Prodeambulare  huc  libitum  est.    D.  Hlud  sis  vide 
Exemplum  disciplinse.    S.  Ecce  autem  hic  adest        5 


eziitimtre,  et  hio  et  in  similllnuPUati 
loeis»  abitetas  feielepor  in  agBonina- 
lioBe  sitiis  est,  repoDendmii  esse  sal- 
Twe  pro  eervwe ;  neqiie  tox  rel  ob- 
goletior  rel  bubiu  viitBtB  rnsticiim  de- 
4eoet.  Atqtii  H  dilnoide :  salrare.  Bo. 

Salui}  Eat  Dea,  .Aeiilapii  filia  qo» 
■ofboa  depemt  iaHeo.  III.  2. 3.  R.  0. 

1  JEdepol,  Syritoe]  Hio  exempltim 
indaoitiir  lioeDtiB  serronim  siib  miti 
domiBO.  JEdepol,  Syritee,  U  curofti 
BMttitsr]  Qoia  detexit  OteaiphoBem 
(QtAi  d£t$gendiu  ett  Cteeiipho  Z.)  jam 
oportet  Bft  ebrivs  iBd«eatnr  Syms :  per 
ei^BS  fidlaoias  tegatnr  (non  tegaturZ,) 
adeo.  Bt  SsfntcttiR  se  dieit,  non  ^jfrum» 
^htmofU-fAam,  MoUiter]  Delicate.  D. 

Mdepei,  Syrieeel  Bgreditnr  serrns 
«inoientiis,  qnod  nomen  ita  promiBcia- 
Tit  nt  ebrins,  demonstrare  onro  (demm' 
etram,  m  beno  em  euratum,  Z.)  E. 

JBdepoi,  SyrUee]  PHso.  libr,  Xm. 
et  XVm.  L. 

TecwrattimMter']  Frequens  Planto 
curancZ»  rerbom  in  Istitiis  et  oooTiTio. 
Stich.  V.  3.  9.  Poen.  m.  5.  80.  Yirg. 
lY.  187.  Deapibas:  Tumteetapetunt, 
tumcorpora  cinrant.  JEn.III.  511.  iSn. 
IX.  5^.  ^nde  corpmi  cuira  prandinm 
dicitnr  Snetbnio,  Domit.  16.  Cicero 
passim  ad  rsletadinem  retdit»  lirias 
oeteriqae  Hisiorioi  ad  refeotionem  mi- 
Ktam.  Vr. 

Cwratti]  Carare  propiittm  rerbom 
mensK  et  oonTiTii.  Jforat.  Epist.  I. 
4.  15.  bino  freqaens  apad  historioos 


est  loonlio  eorput  curare,  t.  BnmUms. 
ad  Tibnll.  I.  5.  93.  R.  D. 

t  llatttefttsmufitttadmtntitnnci  tuum] 
Ut  qaicqdd  esset  bdlissimam,  carpe- 
res :  oyathosqoe  soibiHsres.  Ant  mu- 
itu*  serrile,  esse  et  bibere.  D. 

Lottte^  munus  ttdmhtittnuH  timm] 
Magnifice,tanqaam  de  mnnere  pnblioo, 
qonm  inteHigat  de  edendi  et  bibendi 
proTinda.  Sio  Brgasilos  apod  Flan- 
toro,  oapt  IV.  3*  7. 
Ifune  ibo  tn  prtfeeturam,  vijut  dkam 

Iwrido; 
Et  qum  pendent  tndbitnafc  psnt^r,  ets 

oiMiiittm  «tyerom. 
Idem  mox  Demca,  fiuift  re  hene  getta, 
tooat  W. 

3  Aln]  Vobnm  Tel  sil^  toI  alteii 
cnm  laadatione  blandientis.  Nam  sio 
dicnnt,  qoi  jam  oompotes  sunt  Totomm 
omntnm,  perfbctiqao  in  rebos  ontTer- 
sis.  D. 

Omnium  rmvm  tatur]  Flenas  om- 
niam  reram.  E. 

4  Prodeom&u/ore]  Nota  diias  prse* 
positiones  BBi  diotidhi  atyancta»,  nt, 
Georg.  m.  256.  Pede  proeubigit  fsr- 
ram,  et  afA^mfm^iim,  Hiad.  0,  305. 
Bt  optime  ad  delioias  ezperimendas 
hoo  Torbam  convenlt.  Nam  procedere 
segnem  deom&ulars  (prodeamtndare) 
significat.  Nsm<ieam6u2ar«etifUBiBtas 
potnit  D. 

Lege  et  sabdistingae,  lUuc  ns  mde ; 
exempluM  diteijdinte.  B. 

5  EMmpCttmdtscipItme/]  Qoiamias 


ACT.   V.    SCENA  I. 


161 


Senex  noster.  quid  Atl    qnid  ta  es  tristig?     D.  Oh 

scelns ! 
S.  Ohe,  jam  ta  verba  fiindis  hic^  sapientiaT 
D.  Tnn'  si  mens  esses?    S.  Dis  quidemesses,  Demea» 
Ac  taam  rem  constabilisses.    D.  Exemplnm  omnibns 
Cnrarem  nt  esses.    S.  Qnamobran?  qnid  feci?    D. 

Rogas?  10 

lii  ipsa  tnrba,  atqne  in  peccato  maxnmo^ 
Qnod  vix  sedatnm  satis  est,  potastis»  scelns^ 
Qnasi  re  bene  gesta.    S.  Sane  noUem  huc  exitum. 


«X  B«ltM  nliqaw.  An  qnk  teiiior,  et 
ooper  etiam  pmiagogas,  at  ipte  ait, 
fuem  ego  jmerum  tantUlum  tn  mtmbus 
^Mtavimm.  D. 

Eumplum  dUeipluMf]  I.  e.  qoi  ex- 
cmplo  800  ottendit,  qoastit  funiliB  re- 
gendm  ntic.  R.  D. 

6  Quidfitf  9iiu2tut8(nitit?]  Mire 
teenritttem  ebrii  hic  ezprettit.  Bnm- 
qaid  eoim  pertimetcit  tnterventam  te- 
nit,  at  tolebat,  Sjrot  ?  aat  qoioqaam 
prvcaTct?  Snbblanditar  tantam,  et  iU 
reram  oblitut  ett,  at  qaam  eom  tte- 
rom  tciat,  caotam  trittitim  ejat  inqai- 
AtD. 

7  7u  tvrbo  fundiM  htc  sapUntiaJ 
Ctmm  «ttpientta  ver6a  ?  nntu  sajrientimf 
qoia  dixit  tapra,  Tu  quantut  quantui 
e$,  nVm  nid  tapimttia  ei.  Fundit] 
Utnnn,  tine  alla  cettatione  profert? 
Aa  perduf  tecandam  illod,  Nam  ^id 
tu  hie  agas,  ubi  n  quid  boni  pracipiat, 
lUmo  tntemperat  f  D« 

Dittingne  pott  jam :  at  tentot  tit, 
ohe  jam  detine.  Unbt  e  nottrit  oon 
male  habetyundet.  B. 

8  Dis  quidem  ettet,  Demea"]  Ab  eo 
qaod  eit  Dit,  ditit,  ditet  iacit:  ab  eo 
qaod  ett  Divet,  divitit,  divitet.  D. 

'Dti  quidem  esses,  Demea']  Vl  tit  de- 
clinatjo,  faic  dis,  hojut  ditit.  £. 

Plaret  et  melioret  libri,  Tu  n  meus 
eists»  Recte.  Ntm  cootinaataroratio, 
sxemph  omnibus  eurarem  ut  esses.  B. 

9  Tuam  rem  constabilisses']  Piaat. 
Capt.  II.  5.  92.  edepol  rtm  meam  Con- 


ftabiliTi.  Ur.  IV.  49.  Qui  agreg 
mdmque  ae  fartunat  ttabiliro  voUmt. 
Cio.  Philipp.  XI.  2.  W. 

Rtm  coRitaM/iiia]  I.  e.  ot  Cicero 
leqaitar  Philipp.  XI.  2.  rem  ftmilia- 
rem  conttitoittet»  Plaat.  in  Captir.  II. 
5.  93.  R.  D. 

10  Quamobremf  quid  feei?]  Nihil 
Donc  in  Syro  niii  timplex  et  pornm  ob 
ebrietatem.  Et  Tide,  Quamobremf 
quidfecif  dioere»  non  este  aebrii  hj^ 
ri.  D. 

11  In  ^pitt  turba"]  Non  minat  ridi- 
oala  importanitat  DemetB  ett,  quam 
ebrietat  Sjri :  qni  adTcrtnm  temalen^ 
tam  tantts  graritatit  oratione  pertonat« 
at  ex  dicentit  vaita  et  ▼erbii,  et  ex 
aodientit  habita  et  ttaporemagnam  to- 
laptatem  peroipiant  tpectatores.  Tidet 
enim  qaaoto  pondere  verbonim  com 
ebrio  litiget.  D. 

If  Potastis,  seelus]  Non  qnodplot 
ridet  senex,  qaam  objicitar  oculit :  ted 
oratorie  potoitti,  dixit,  qunm  onum 
ebrium  cemat :  propter  illnd  quod  ait, 
Exemplum  diseij^na.  qnati  in  omnibus 
tit,  qnod  in  ono  nnno  atpicitar.  Vii  gi.- 
liot,  ^n.  II.  65.  Et  erimine  ab  uito 
disceomnes.  D. 

Faemi  et  nottri  omnet  codd.  habenl 
recte  potoitt'.  B. 

13  Sctn^  nollem  kue  exitum]  Et  hoe 
dictnm  argamentoett,  Sjmm  oblitum 
omniam  rerom  nihil  retpondiite  De- 
meie  |»er  lallaciAm :  ted  tantammodo 
pofenitfcre  qaod  exierit  p. 


162 


ADELPHORUM 


ACT.  V^   SCENA  11. 

DROMO.  SYRUS.  DEMEA. 

HEUS !  Syre,  rogat  te  Ctesipho  ut  redeas.    S.  Abi, 
De.  Quid  Ctesiphonem  hic  nairat?  S.  Nihil.    D£.  Eho 

camufexy 
Est  Ctesipho  intus  ?  S.  Non  est.  Db.  Cur  hic  nominat? 
S.  Est  alius  quidam^  parasitaster  parvolus: 
Nostine?    Db.  Jamscibo.    S.  Quid  agis?  quoabis? 

De.  Mitteme.  5 

S.  Noli^  inquam.  Dr.  Non  manum  abstines^  mastigia? 
An  tibi  jam  mavis  cerebium  dispergam  hic  ?  S.  Abiit. 
^depol  comissatorem  haud  sane  commodum. 


NoUm  hue  mtum]  Ms.  R.  NoUem 
hue  exitum.  L. 

Quaii  re  benegesta]  Fonnula  daoUett 
a  K  miliUri.  Proprie  enim  duoei  rem 
gerere  tive  rempablicam  gerere  diooo- 
tnr.  ▼.  Drakenb.  ad  Lir.  IV.  46.  R.D. 

1  Heus!  Syre]  Qaam  clare  dicat» 
osUndilar  ex  eo  qood  prBmiait  Keue, 
anteqaam  loqaeretar.  Ctetipho]  Mire 
additam  nomen  est:  qnam  aal  lino 
hoo»  aat  per  pronomen  intelligi  poisil 
CUeiplio.  Utrtdea$]  R«dMidicendo, 
ostendit  et  illam  ipUr  pooala,  a  qoo 
egrestus  est  ebrias,  J), 

Heui !  Syre,  rogat  te  Cteeiphe,  ut  re- 
deoi]  Paor  missos  a  CUsipbone  ado- 
lesoenU»  ignorani  patrem  prmsenUm, 
rerocat  Sjrom,  et  dioit,  se  missam  a 
Ctesiphone.  ot  cogaoscat  (Hinefit  ut 
eogn.  velleg.  Vli  cognotcU  Z.]  paUr 
intns  esse  filiam,  vebemenUr  irascitar, 
intro  ire  onpiens  tenetnr  a  servo  sao, 
sed,  impetafaoto,  ingiressas  filiom  intns 
esse  oognovit.  £. 

4  Ett  aliut  quidam,  parasitaster  par" 
voltit]  Non  alias  parasistaUr,  sed  alias 
Cusipho,  qai  est  parasiUster.  Et 
beoe  noH  alter,  sed  eUius;  quasi  noo 
doo,  sed  maili  siat  CUsiphonesr  Et 
boc  aic  pronanciaodam  est|  ut  simol 


etqomrat,  et  dioat  nottinf  Qaasi-sy- 
copbanU,  nono  addidit»  nottin* ;  nam 
TeUratoris  est,  etiam  mentientem  con- 
fidere.  D. 

Parasitatter  paroolaf]  Ms.  R.  et  vetl. 
oodd.  parontaseer  poutu^.  L. 

Recte  in  Bemb.  et  plerisqae  nostris 
est  pauluUtt,  Nam  parvo^  de  sbUU 
eliam  didtar,  paukUut  nonqnam  nisi 
de  sUtora :  «ot  hio  fit  B. 

Porvultfi]  Reote  Bentleias  e  codioe 
Bembino  edidlt  pauiMlut»  Parralos 
etiam  de  seUte  dicitaf,  paalolos  non 
nisi  de  sUtora  Uv.  XX^JLV.  U.^  P. 

5  Q,uid  agitf  quo  abitf]  Hoo  jam 
ebrio  convenit,  non  ilii  qnem  cognori- 
mos  Sjram.  Nam  qaod  retinet  senem, 
oonfessionis  genas  est  D. 

6  Non  manttm  abitinet,  mastigiaf] 
Etiam  injecisse  manam,  at  teneret  De- 
meam,  ex  ipsins  rerbis  cemitnr.  D. 

Mastigia]  A  GnecoiAaffTiyiat  est  fla- 
gellis  dignas.  verbero.  R.  D. 

7  An  tibijam  mavit  cerebrum  diiper' 
gam  hie  f]  Vi  apparet,  baonlo  minatur. 
AbUt]  Qaia  prohibere  non  potuit,  de-' 
misso  et  desperanti  Tnlta,  quidractam 
sit,  dicit,  et  abiisse  pronanoiat.  D. 

Recte  Bemb.  AbU.  B. 

8  Mdepot  cemmisisatiorem  haud  sane 


ACT.  V.   SCENA  IlL 


163 


Pnesertim  Ctesiphoni.  qaid  ego  nunc  agam  ? 

Nisi  dmn  has  silescunt  turbas,  interea  in  angulnm        10 

Aliquo  abeam^  atque  edormiscam  hoc  yilli.  sic  agam. 


ACT.  V.  SCENA  111. 

MICIO.  DBMEA. 

PARATA  anobis  sunt,  ut  dixi,  Sostrata, 
Ubi  tIs.  quisnam  a  me  pepulit  tam  graviter  fores  ? 


eommodum]  Tm  ^ytvarftS  (tMi,  rm  iv» 
f^fUTfAm)  tutam  inopinatos  tvperre- 
mi(9up§nmdet  Z»)  ot  omnift  sio  offw 
6aX,  qaemadnodam  qai  comii»nUim  iii* 
greditar :  qaia  oomiiMtoris  eit  soper- 
Tenirood  fcortom,  etrooiferarialiqaid 
itt  jooalorem  strepitam.  qaara  totam 
aake,  iotnm  ad  Demeam  oontalit.  D. 

JEdipol  eommisuUntmhaud  MiMcom- 
m0dttm,  ^dEttrttm  CtetfpAonri  Commtf- 
Mtorto  dioantar,  qai  post  eoBnam  Teni- 
ont  ad  Uetitiam,  et  ad  rolnplatem.  Br- 
go  nane  noTam  oommissatorem  Cteai- 
phoni  miaimaa  patrem,  cojoa  rationem 
Jmbeat.  E. 

Similis  aenlentia  illa  Menandri:  *0 

9'Prcaer(im.  Cccf^Atmi]  Bona  ex- 
oeptio,  at  appareat  omnibot  inoummo- 
dnm,  et  in  iiii  JEschino,  Md  prmeipae 
CUmpboni.  D. 

10  Nim  3um  ha  nUieunt  twrhgi]  Non 
qn»  jam  sant,  ted  qa»  erant.  D. 

^lneunt']  I.  e.  iopiantar,  oomponnn- 
tor  Flant  in  MU.  U.  6. 100.  R.  D. 

11  HaevUli]  'TimSfia^fia  ett  vim: 
.  ni unu$ullui,admutaeUm,vmnusvalr 

UUfVinummUum,  D. 

AtquB  tdormtieam  hce  vilU]  Alionbi 
jaoeam,  et  boo  ▼inom  digeram  dormi- 
endo.  DiminatiTe  enim  ▼inom  vMum 
diuU  B. 

Edormiioam  hoe  mUi]  Mt.  R.  et  V. 
C.  hce  vhu.  L. 

ViUi]  Villnm  ett  deminatl?am  a  vi- 
■0  et  hic  ponitarproorapala.  v.  Heint. 
ad  Petroo.  c.  69.  pag.  448.  R.  D. 

1  FaraU  a  noMi  tunt,  ita  itt  dixi, 


Sostrata,  ubi  ou]  In  hao  tcena  collatio 
ett  penonamm  milis  parentis  ac  smTi. 
Porota  a  nobu  sunt]  D«  verbis  abean- 
tit  mlt  ottendere  poelai  qoam  oratio- 
nem  cam  Sottiata  babaerit  ingresstat 
Micio.  Et  Tides  (vicfs  Mis.)  qaas  ix- 
Xsl4*tt  inlerposaerit.  Primo,  parata 
a  nofns  sunt:  qna,  non  dixit:  ted,  ita 
ut  disi  dioendo,  signifioat  se  dizisse 
omnia.  Deinde  ubi  vis,  fiant  naptisB, 
▼el  qnid  tale,  ant  omisit :  aat  dictaras 
hoc  iptam,  aadit  vehementiat  foret  esse 
paltatas  :  et,  qnod  agebat,  abjecit.  D. 

Parata  a  nohb  sunt,  ut  dixi,  Sostrata] 
Hec  scena  controfoniam  tenet,  (exoi- 
dit  an  Z.)  paota  et  conrenta  rata  sint. 
Qai  adoptandnm  iiliam  dedit,  pactns 
est,  at  ipsam  cararet,  qaeminadop- 
tionem  dederat,  soom  tantnmmodo  oo- 
rans.  Inrentns  alter  filins  apad  eom, 
qai  adoptarerat,  oam  meretrioe  redem- 
ta.  Qaieritur,  aa,  qai  adoplaverat  reos 
sit.'  Hic  per  prmsentemstatnmrespon- 
sio  eflicitar,  qaia  ille  dixerat,  eur  re- 
eijris  meum?  Respondetnr,  eonmunia 
esse  amiearum  omnia;  alienom  iltnm 
non  esse,  sed  oommnnem.  Hajos  igi- 
tar  acoosationis  exordinm  damnationis 
samtnm,  posteaqaam  comperit  Demee, 
adolesceotem  in  domo  fratris  esse.  £. 

Daoeria  probat  rationem  ood.  re- 
gii,  qao  bic  demnm  initittm  actns  qainti 
statnitar.  Nam  valgaris  diviiio  vide- 
tar  absarda  propterea,  qood  ibi  finis 
actna  qaarti  oonstilnitar,  obi  Demea  in 
soena  remanet.  Deinde  pro  ut  Bentl. 
ediditttout.  Z. 

t  Quisnam  a  me^wpulit]  A  me,  mo- 


164 


ADELPUQRUM 


D.  Hei  iQibi>  quid  faciamt  qaid  agam  ?  qaid  clfmem  T 

aut  querar  T 
O  coelum,  O  terra^  O  maria  Neptunil    M*  Hem  tibi. 


do  id  est  msas,  Tam  gravUer]  Qwa 
irati  omnia  coooite  &ciaiit,  qaam  pal- 
sandae  fores  esfent  exituro  foras  Deme»,. 
sio  eas  palsaTit,  nt  et  liis  ipsis  irasoi 
videretar.  D. 

PepuUtfontJ  Ex  ea  ratiene,  qoam 
ad  Andr.  IV.  1.  58.  explicaimas,  in- 
gressaros  domum  dioebator  dotnium  pelr 
lere  toI  paltare»  cam  aatem  qois  exire 
vellet»  tam  erepare^  conerepart :  sed  oo- 
tandas  hio  looas,  abi  etiam  egressos 
dicitnr  fores  pellere.  R,  D. 

3  Heimiki!quidfaciamJquidagan7 
quidelamen,antequerar1  OcttUun!  O 
terra!  0  maria  Neptunil^  Maltom  Ja- 
boravit  Terentias,  at  ahmXojmv  &ervaret 
in  dolore  DemesB :  qao  msjor  debet  i» 
Ctesiphooe  roprehensio  esse,  qnam  \m 
delictis  .£sohini.  Et  nota,  qaod  nbi 
■on  invenit  qaod  dignam  loqneretar» 
ab  inteijeotione  ccBpit,  hei  mihi!  Et 
adhao  qoam  pro  rei  magoitndine  oratio 
pArva  essety  quid  fadaml  ioqait.  In 
alietio  indignatas  est :  in  sao  quidfo' 
ciam  7  inqait.  In  alieno  litigavit :  hio 
ait,  qwd  agaml  In  alieno  olamaTit  et 
qnestas  est:  hio  in  sno  relinqailar.  Et 
IMwter  iuuieifftav,  in  JEscbini  peocato 
Mioionem  aocasaTit:  in  Ctesiphonis» 
elementa  onm  Dlia  omnibas  ao  toto 
iniudo.  "SILin  ai^na-it,  et  qoamimitator 
Virgilins,  Ge.  IV.  504.  in  Orpheo,  post 
amissam  rursas  Earjdicen,  quidface' 
yet?  inqoit.  omnia  enim  conyomserat 
primas  dolor.  Quose  rtqtta  bi$  eonjuge 
ferret  1  nam  qaid,  prsster  omnes  terras 
atqae  inferos,  loci  remanebat?  Q.uoflt» 
iu  manee :  per  qoem  fletom  manes,  qaa- 
si  omnes  primis  luotibns  imploTorat  la^ 
erymis*  Qua  numina  voce  mooeretJ 
cai  nec  ira  qaidem'  inexperta  remanse- 
xat.  Et  vide  hic  gradas  doloris  et  ira- 
eandisB,  in  tantom  aotem  (auet^)  nt 
jam  oreiceve  non  possint.  qoippe  in 
iflitio  fabolm  tantnm  tristis  est  Demea. 
Mam  sio  andit  a  Micione,  quid  trutie 
e$l  etipae,rojg«fme?  ttUnsMs^iEvA^ 


nutaet?  quidtrittitegotiml  Indemox 
procedit  in  pejos :  adeo  at  sio  incipiat, 
ditperii!  Ctesiplumem  audioifitiMm  una 
fuisse  tn  raptione  eum  .Xsekino,  Inde 
postea  dicit,  Nse  ego  komo  lum  ii^eUx  t 
Ad  postremom,  kei  mifct  /  quidfaeiamf 
quid  agamf  Et  natarali  qnodammodo, 
postqaam  sammas  faror  ad  extreBut 
perveoit,  repente  senex  matator,  et  mi- 
tis  est.  D. 

.  Heimikil  quidfaeiaml  qwdagaml 
quid  elameml']  De&nsionis  illml  exor- 
diam  est.  E. 

4  O  Mstum  /  O  term!  O  maria  Nep- 
tttm]  NeptQoos,  qnia  medios  sit  inter 
ocriam  et  inferos,  dam  ntriasqae  regni 
particeps  habetar,  elemeatoram  omniasi 
potior  (patker),  Nam  ideo  tridentem 
habet»  pro  namero  triom  elementornm  r 
■t  apod  Virgiliom  idoirco  dioit.  JBm,  I. 
153.  JameoBhtmterrasnquemeoiinenu- 
mim,  veHti,  Miseere.  Bt  apud  Home- 
nim  sie  idem,  Od.  6,  291.  *n(^ir^, 
einayer  n^>jtf,  It^^c  h  vitme,  Xsfoi 
r^aa»  ikifr  ifiaa^  }f  IfSbum  U>Aett 
Tlmrsim  atkptm^  9v»  H  m^Ur^t  ni>v\m 
Vaua  ipudj  nai  irAwoK  Bt  hoo  est  qaod 
ait  Horatias  ia  Arte  poetioa»  93.  In* 
Urdum  tamen  et  voeem  eonMdia  toUit* 
In  hseo  enim  tria  rerom  natorm  dividi- 
tor.  Ut  Virg.  jBo.  1. 62.  Principiema' 
ria,aeterrat,ecilumqueprqfysidusn.  Bt 
perhoo  totom  mandam  aoensaTit.  O 
eeeUm!  0  Uaral  0  marie^  Niqrtum/} 
Utnim  Deoa  eleBenta  voeavit,  qood 
Diis  qaoqne  irasoitnr,  qai  in  iis  oom> 
morantor,  atdolentes  solent?  Ab  q«ia 
Deos  esse  non  pntat,  ideo  hmo  omnia 
Neptnoi  dioit:  qnast  diotnnis  esset» 
Neptunia  fiant,  nisi  intereederet  per- 
•ona  Mioionis :  qaem  videns»  ad  aliiid 
oenTeiSQs,  desiit  diUiviom  el  interitnm 
rebos  optare,  objeoto  fratre,  ooi  maxK 
me  irasoilor,  et  propter  qQem  detesta- 
batar  omnia.  Tsle  est  ^nd  VirgiUoBi, 
EcL  VIII.  5&  OsNMniiel  ma^mnfian^ 
•ti 


ACT.  V.   SCBNA  III. 


18& 


Rescivit  oxnnein  rem :  id  xraao  olamat  soilicet :  5 

Parat»  lites :  saccurrendiim^dt,    D.  Econm  adest 

Commmiis  corraptela  nostmm  libenun» 

M.  Tandem  reprime  iracnndiam»  atque  ad  te  redi. 

D.  Repressi,  redii:  mittomaledictaomnia: 

Rem  ipsam  putemns.  dictom  inter  nos  hoc  fuit^  10 

Ex  te  adeo  est  ortum,  ne  ta  curares  meum^ 

Neve  ego  tuum?  responde«    M.  Factam'st>  non  nego. 


te»  loleDt?  Ut,  JSd.  II.  745.  QtMH» 


rumfutf  Bt  ut,  Bd.  V.  23.  Atque  deot 
€tqiu  attra  voeat  eruddia  maUr,  Htii^ 
tUnf]  tS  DuvTM-fc^  Hbu  NoUi 
Mieio  loqaitnr.  D. 

O  maria  Neptuni]  Sio  maria 
dixit  Flor.  IV.  12.  p.  893.  abi  ▼.  Dn- 
ker.  Sm^  aatem  caBlao^  mara  et  ter* 
nuD  inrooabeat.  Orid.  Triit  II.  53.  ad* 
dite  QoiDotil.  deoUm.  6.  p.  I3f  .R.D* 

5  Id  nune  elamat]  Id,  ob  id.  D. 
Etai  Bemb.  Vioior.  et  Serriaa  ad 

Mn»  II.  424.  babeat  iUeet:  tamea  m»* 
Ueet  retinendom  osm  oeatemos.  Nan 
nostrorom  eodd.  conaeosa  oomprdba- 
tor,  Tereotii  usoi  eooTenit,  t.  o.  And. 
1.  2. 14.  Id  popubu  eurat,  teUieet ;  et 
sententiam  a^javat.  lUeet  eoim  enm 
nt  desperantis,  repagnat  seqoenti  Sue- 
ewrtndume^,  B. 

6  Semeet.  paraU  Httt]  Videtar  et 
ipse  pertimoisae,  dioendosctiioftyetjHi* 
ratttUtet,  Sed  alrafsasoonfirmetseip- 
sam>  qaia  tueeurrendum  ttt,  ait.  Sue^ 
eurrmukm  eUj  Cteaiphoni  seilieet  D. 

7  Communu  eomtftsla  NoitnM»}  Qot 
eommaniter  ambos  oorroperit.  Commnr 
iiti  corrupteia  nottnm  UberumJ  Major 
aooasatio  est  ita»  qoam  prior :  qoippe 
qnluD  jam  modo  de  amboboa  acoasetvr 
Biieio,  non  de  ono.  D. 

8  Tamfem  npriaM  iraciMdMm]  Mi- 
re.  Qoia  reprehendere  neqoit  irasoen- 

'  tem»  nimietatem  reprebendit  irati.  Bt 
ifin,  de  caosa  est :  tracandsa»  de  mori- 
baa.  Atfuead  te  mdi]  Qoia  ira»  ab.eo 
qjood  est  tr«,  dieitar,  qaod  a  ae  eat,  qni 
irascilor  et  lorit.  Bt,  ^  te  redip  pr»- 
pri^  dizil.  Virg.  Oe.IV.443.  Verum, 
ubimdUfugam  repnH  faUaeimp  pietus 


In  ttm  nfdtf.  Et  Cioero  in  Gmeil.  17. 
Badi»adaf,atgu«admor«iiuii.  D. 

Tandemreprime  inuundiam,  atque  ad 
rmirtdi]  Propositio  est  eriminia.  B. 

9  Bjeprten,  tvdit]  Non  qoid  dioator, 
sedqBOgestadioatarySpeola:  etride- 
bianeqnettdhao  repraaaiase  iraeondiamtf 
neqoead  seredusse  Demeam.  sed  qoa» 
Bure  est  atque  perspiooa  moialitas»  iii 
hqiosmodi  xebas  apparet.  D. 

10  Rcm  vfsum  puttoms]  Videtnr 
paolo  citiaa  deelomaohatas,  qoam  rea 
etiam  inoertm  poaoebant.  Sed  et  hoc 
monale:  nam  joate  irati»  onusaa  s«yI* 
tio,  ad  TatiodnalieDea  sspe  fsstinant. 
Bt  prmterea  Olad  acoedit,  qood  non  in- 
Tenit  jam,  qaod  oendtgne  dicat:  bsmiI 
eltam  qoia  inerepitna  est  a  fratre,  qood 
opod  se  Jam  non  sit  per  iraooodiam  ve- 
hementem.  Hm  ipmm  jmteaMM]  Trae* 
temna,  pargemm.  Nam  et  hino  ptrto* 
mma,paigomeBUdielasaBt:  ntPlaa- 
toa  in  Capt  III.  4.  122.  ait,  Nuekum 
tHMtr^Geuiifignemputamina.  BtVirg^. 
iBn.  VI.  332.  Muha  jmtOBf,  inqoit 
Putorv  proprie,  est  falsa  et  oaasa  a  reria 
et  otilibBS  resecore.  BBde  arboram  pBr* 
gatorea,pulatfrfsdieoatar.  Ettvm,  eaa^ 
sam  ipsam  litis  ostendil :  ot,  JMittaiita^ 
otfttf  odrfmrsdi.  D. 

DielumheointerBef,/W;  eateadee 
ett  evtum,  ne  tu  cunirff  meumf  neve  ege 
twumf  retpemde]  HfBO  propeaitio  est 
legia»  Crimen  sicproponitBr:  CurBime 
fljpiMl  ti  patatf  eur  reeipk  meum  t  eur 
emt  amieam,  Mm^f  Cooelosio:  Qfum- 
do  egetuum  nm euro,neeummeum.  K. 

11  Ne  tu  emrmrtt  meiim]  Nam  am- 
bee  eorarey  ptBpBmeoniBr  reposoera  il* 
lom  est,  qoem  dedisti.  D* 

12  iWctum  mt]  Apparat  MicioBem 


166 


ADELPHORUM 


D.  Gur  nnnc  apud  te  potat?  cur  recipis  menm? 

Curemis'amicam^  MicioT  numquiminus 

Mihi  idem  jus  asquum^st  esse^  quod  mecum'st  tibi?     15 

Quando  ego  tuum  non  curo,  ne  cura  meum. 

M.  Non  sequum  dicis.    D.  Non  ?  M.  Nam  yetus  ver- 

bum  hoc  quidem'st^ 
Communia  esse  amicorum  inter  se  omnia. 
D.  Facete :  nunc  demum  istasc  nata  oratio  est. 
M.  Ausculta  paucis^  nisi  molestum  est,  Demea :       ^ 
Principio^  si  id  te  mordet,  sumtum  filii 

inTitoiii  qoidem  fiiteri,  sed  facele  cod- 
tenmere  objtcta.  D. 

13  Cur  rtcipis  meum]  Rtcipert  vel 
receptare  plemmqae  in  malam  partem 
dicitnr  de  his  qni  fnres  rel  alios  scele- 
ratos  in  domom  soam  recipiont  et  oo- 
cnltant  in  Heo.  V.  1.  16.  Hino  reeep- 
tatores  vel  reoeptatores  apnd  ICtos  ▼. 
Brisson.  de  Teibor.  aignificat.  R.  D. 

14  Cur  emii  amicam,  Midof'\  In* 
clamatio  ista  nominis  magnam  inTidiam 
significat :  nt,  regfomne,  JEechine,  hie 
fOsadMMf  Ei,  Ma.  XI.  362.  Faeem  U 
jHudmuM  onmet,  Tume,  Num  gut  mtnui 
mihi  idtmjue  tf^uum  est  em]  Aat  mim, 
ant  qui  abnndat  et  eat  ordo,  qni  minus 
teqnnm  est  esse  idem  jus  mihi,  &o. 
Qut  ergo,  qnare  rel  cor  signifioat.  D. 
•  15  Lindenbrog.  onm  Faemo  oonsen- 
tit.  Variant  codd.  sed  legendnm  aibi- 
tror,  Nvm  qui  mtnus  mihi  jus  idem  ni 
tecum,  qucd  mecumet  tibi  f  Nam  teoom 
poscit  ipsa  antilhesu.  Atqoe  cctera 
oonTeninnt  Planto  Amph.  Prol.  76. 
Qut  mtnus  eadem  higtriani  mt  lex,  qus 
eummovirof  B. 

17  Nmi]  Confidenter  non  repetif  it, 
non  habens  rationem  qnam  sobjiceret : 
nisi  ilH  proverfoium  renisset  in  mentem. 
Mam  qnia  se  Yidet  in  malam  caosam  in- 
oidisse,  totnm  Temiliter  et  faoete  agit : 
et  sobjieit  «qnitatem,  nbi  josto  se  toeri 
non  potest.  Qood  tamen  a  Demea  sta- 
tim  convincitor,  dioendo,  Nunedsmum 
isUc  oratio  nata.  nt  ostendat  iUom  per- 
tiirbatnmcontrariapostnlissediotis  sois 
soperioribos.  D. 

Non  aquum  didt}  Lioet  definitivos 


oolligitor  statos,  argnmentom  qoalita- 
tis  est,  caosam  non  esse,  joxta  hfl?c,  qnm 
in  paoto  ooUocata  sont,  propterea  qoia 
amicortan  sont  univena  oommunta.  B. 

Donatns  et  cod.  bonns  G.  Fabrioii 
totom  hoc  tribonnt  M ioioni.  Sed  nos- 
tri  omnes  interponont  Demeam.  Utrom- 
qoe  ita  se  oommendat,  ut  nesoias  utrom 
prafbras.  B. 

18  Communia  em  amieonm  inter  te 
omnia'}  Inter  Pythagoreos  ortnm  dict- 
tur.  D. 

-  Gsmmunta  ene  amicorum']  Malefaos 
de  Pjthagora :  rtuc  ^  ^Xmc  vm^eyAwa, 

^dEftiwCj  Hieronjm.  adrers.  Rnfin. 
Pythagoriea  et  iUa  pnecepta  tunt,  Ami- 
corum  omnia  tunt  communta }  Seneca  de 
Benef.  VII.  4.  Me  teito  et  doamieit  ht- 
terrogare;  omnia  didtit  Ulit  este  eom- 
munia ;  ergo  nemo  quiequam  amico  do" 
norv  potett.  L. 

•'  Menanderapnd  Snidam:  TkrSe^ 
>SM  wovf*,  ou  fiJhe»  tk  ^fkfAO^,  Kai  wv«rt 
»at  ^fovfmtff  WNfMis.  W. 
■  19  Facete  nune  demum  iatae  nata 
eratio  ett]  Alii  totom  jongont :  alii  se- 
parant.  Et  bene  nata  ett :  nam  sio  di- 
oimus  de  rebos  repentinis :  nt  sopn, 
E  ro  nata  meUutferi  haut  potuit,  quam 
faetum  ett,  hera.  D. 
•  20  Autcultapaucis,nisimclestumest, 
Vemea].  lo  dnas  partes  diTiditor  tota 
persoasio ;  nihil  passnmm  Demeam 
damni,  nihil  (mhUfiUas)  corroptehs. 
D. 

.  21  Frindpie,  siidte  mardet,  snlntiim 
JiUi  quem  /actunl].  FigontiTa  locotio 


ACT.   V.    SCENA  m. 


IW 


Qaem  faciunty  qaaeso  &Gito  haec  teciUD  cogite^: 

Ta  illos  daos  olim  pro  re  tollebas  taa, 

Qaod  satis  patabas  taa  bona  ambobas  fore ;  ; 

Et  me  tam  oxorem  credidisti  scilicet  .  9,5 

Dactarom:  eandem  illam  rationem  antiqaam  obtiae : 

Consenra,  qasere,  parce :  fac  qaamplarimam 

niis  relinqaas :  gloriam  ta  istam  obtine. 

Mea^  qase  praeter  spem  evenere^  atantar  sine : 

De  samma  nihil  decedet:  qnod  lunc  accesserit,         30 

Id  de  lacro  patato  esse  omne.  hasc  si  yples 

In  animo  yere  cogitare>  Demea^ 

£t  mihi^  et  tibi,  et  Ulis  demseris  molestiam. 

p.  Mittorem:  consaetadioem  ipsoram.    M.  Mane; 

«tt;  mk,  Eunuehum  quem  didudnobu, 
fuaBttnrbaade^l  D; 

Principb,ttidUmori£t,timtymJUii 
qnamfackmt']  Jam  hio  non  ex  paetkNio 
questio  ott,  led  ez  eo,  qnod  eorraptjft 
BQno  moribos  TiTit,  qnod  bons  oonen- 
■ut.  Cni  rei  nfferiur  defeniio»  qnod  de 
8Q0  ■QmtQi  Incint.  Qnamqnam  hio  in- 
tenditnr  illm  qnctUo/  semper  in  oor- 
mptis.filiie  ooninelQdo  illa  est,  qnm 
emetnr  (forteantiiMtttr,  ant,  cavehir,  Z.) 
Btenim  propoanit  nntritomm  oona  oetQ- 
dinem  ipaomm.  Hoo  pnrgatnr  ita,  qaod 
state  ista  fiioiant,  et  fiusile  poiait  oorri- 
gere,  cam  ad  matnritatem  vtatis  aocea- 
■erit  (aeeunm  tU,  mU  Qoeemrinl  Z.)  B. 

Id  U  mordetl  Sio  Grmoi  qaoqnoa 
rwr  ifjti  iitmi.  L.  ■- 

S2  Qttoo]  M odo  objargatoriam  est 
fttcm.  D. 

Noitri,  foDito  hte;  aed  Bembinni 
haefamU.  B. 

23  Pro  f«  taUeftof  ttto]  Propatrimo- 
nii  tni  qnalitale.  D. 

Bembinna  babet  duo  et  toUreha»,  b. 
e.  SQsteatibas,  alebaa.  Sed  nostri  oodd. 
et  TelL  Grammatici  ezhibent  omnea 
tMbas,  Nam  qdod  Faernns  arbitratar, 
UAUban  de  adoltia  jam  iiUIs  non  proprie 
dioi:  id  qnidem  Teram  est,  sed  nibil 
.1^  rem.  .  OUm  enim  ajt.  Igitnr  non  de 
adnltia  agitor,  sed  infantibns.  B. 

Prorettta]  I.  e.  pro  modo  lacolta- 


R.  D. 

TeUrabaiii  I.  e.  futentabaa  Ut. 
XXVI.  40.  Vellei.  Patero.  U.  19. 
Scmper  hoo  Tcrbam  significat  diflioal- 
tatem  aliqafm  alendi.  t.  Gort  ad  Sal- 
Inst.  CalU.  c.  37.  R.  D. 

25  £t  m«  tum  «soran  credtdtfti  fcil»- 
.  eet  dttcittrum]  *^eyity^,  D. 

87  C€merva,qu€r€tfaree,fae<iuam" 
plttrifmM»  tiiis  reitiifiuu]  Hoo  sic  pro- 
nnnciandam,  at  appareat  hano  ipsam 
Tolaptatem  displioere  Mioioni.  ConMer' 
vaparta.  Qja^STt  noTa.  PorceOmnibas.  D. 

88  Onues  nostri  onm  edd.  Tott. 
glariam  ta  iOanc  tibi  olftine,  Repone  aa- 
tem,  iUu  rdinquae,  gloriamque  iatane 
tibu  Nam  obtine  pntidam  esaet  ai  hio 
repeteretar.  B. 

29  Utantur  itne]  Aat  deest  kis,  at 
sit,  hia  vtantur:  aat  meo  tttontttr,  anti- 
qne  looatns  est.  D. 
V.  30  DetummanikUdecedet'}  ReitasB 
scilioet.  D. 

31  De  luero']  De  Inoro  esie  dioitor 
qaod  prater  spem  eTcnit,  in  Phorm. 
II.  1.  16.  qmoquid  preeter  apem  eveniat 
id  deputare  eau  in  luero.  Cic.  ad  DiT. 
IX.  17.  LiT.  XL.  8.  R.  D. 

33  Dsmimf]  Pro  dmnu.  D. 

34  Mitto  rem']  Pecaniam.  £t  h«c 
exolamatio  est  moralis  adTcrsom  iiimis 
tardus,  ao  non  intelligentes  homines. 
Gmiuetudtnem  ii^orum]    Loquer,  ai^t 


168 


ADELPHORUM 


Scio :  istac  ibaBi.  niiilta  in  bomine,  Demea,    *  S5 

Signa  insmit^  ex  qmbos  conjectmra  facile  fit> . 
Duo  qnnm  idem  facinnt,  saepe  ut  possis  dicere, 
Hoc  licet  impune  facere  hnic,  illi  non  Kcet : 
Non  quod  dissimilis  res  sit,  sed  qnod  is  qoi  facit. 
Qnce  ego  ilUs  inesse  video,  nt  confidam  foie,  40 


qoid  talo,  f  abwidieiidiim.  Mitto  rem : 
coruuetudinemipmntm]  VeltbvUlitele 
•4  hoDestaten  traniit:  toI  a  rebu  ed 
illos  ipios,  de  qmbas  egitor.  Gavetnr 
eoim,  ne  aat  rem  perdeat,  ast  ip«  pe- 
reant.  D. 

Mitto  rem,  4^^.]  I.  e.  onitto  de  re 
Bostra  qaam  filii  pfodigant  ▼eri,  aed 
de  praf  a  iUomm  Tita  el  moribaa  qo»- 
ror.  R.  D. 

35  Mane;  »ao:  khte  ibam]  Mon- 
Us  et  Iboeta  oonreptio^  oontiBeBa  iii  ae 
latenter  bhmdimeiitam,  qao  deliiiiatiir 
aMdiler  (^ttUr,  a«t,  Demm  JrgUr)^ 
MuUa  tn  ftiNmna,  JVmaa,  eigna  tnmnt} 
Obtouriaaimaa  ienna  et  re  et  Terkia. 
Di 

MuUa  in  Ammm^  X^ao»  i^^  «»- 
sMtf,  ex  qiubue  eoiffeetum  faeiie  fit\ 
Qnod  hicAXa  adoleaoeBles  oeirigi  pos- 
aaaty  dtsit  iaease  in  eornm  moribaa 
iadioia  melioris  diiwpliwsp  ;  et  prebal 


rem  monmt. 
Qood  illo  (Duo  ficM»  «MMm  rem.  /«• 
riam»:  iUe  Z.)  qoi  adolessentalms  est» 
impoae  fiwiit,  iUe  eam  grandior  nata» 
crioien  admittit  Hoc  enim  dixHr  "Non 
quod  dxMnriiit  reteit,ead  qued  kie,  qui 
faeii]  Oiribal  de  moribos,  qood  fiudle 
corrigi  posriot  qose  froianl.  4am  in  lo- 
co  Terentnr,  jam  intelligmrt,  qaod  jam 
Jibenun  arbitriom  babeaot,  qaod  laoila 
redaoi  poosint  ad  integram  dismpliaam. 
Hnio  iacidit  alia  qosMtio :  Hodie  qpia 
ia  luxaria  Tirnnt»  qaeamdmodom  eor- 
recti  lioet  perditia  CfuemiHlmodttm  eor» 
rupti  eeiUoei  et  prtediii  Z.)  malia  mo- 
ribas  reasaasdiligenler  admimstnbant  ? 
PargaTit  ialod  rimiliter  oonaaetadinea 
preprio  more  seaeetotis,  qaod  hetu  mtas 
I  hoe  viliom  habeat,  qaod  diKgen- 
al  ne  aoaa  ca- 


rent.  Ergo  etiam  hoe  (adhoe  Z.)  iUss 
4t*aeaeuet,  B. 

36  Metri  Tenaslia  postalal,atlega- 
tnr,  agna  fniunl,  fuiSbue  ex,  &o.  B. 

37  Due^mm  idmfaeimt']  Obeeori 
looatas  est,  qonm  Uo  rit  seasna :  Doo 
idem  fiusiant,  quoram  oni  lioet  faoere, 
alteriwmlloet  Dno^iNMiidmi/ariiiiil] 
Nam  ambo  el  sapiant»eliBtelligant,  sl 
looo  TereBtnr.  non^lingenii  Titiom,  sed 
sBtatis  eat.  Sape,  utpeeiiedieere]  Melioa 
ost  sajM ad  saperiora  oo^nngerei  nam 
poasnBl  doo  idem  fiMMre  el  oaaa»  non  at 
rioulitodinem  Cna»utSMiUtstiMlieidsm) 
fiuwm  TideaBlnr.  tone  ergo  eril  rignom, 
as^idsm/arinnt.  IXfisrt  antom  posait» 
ptointeUigore  el  sove.  ab  eoqiiod  pn»» 
oedit»  id  qood  seqoitar.  ut,  FansraliMS 
iiltM  Asnfliriiim  pukhrt  HM  dieee,  e^ 
Memorem  me  dieee  etee  et  gratmn^  D. 

38  HoeliceliNtptms]Aagaatin.^iisl. 
5.  Quod  snim  in  di»rsil«f«p«rfommm 
um  teeepore  aceidere  poteet,  ut  haie  h- 
eeataU^pud  impmnefaeere,  qaed  tUtnsis 

qeifaat :  ita  ab  uma  i 


feri,  tune  non  eportet,nonqued  eui  dif 
siaiiiis  sit  fuifacit,  eed  quamdefaeit,  Ij. 

39  Non  quod  dieeimiU»  ree  stt}  Ab 
qniabBiolioei?  D. 

Recte  Bemb.  pro  qued  olrobiqva  h»- 
betfBo.  B. 

^on  quo  eed  ^uod}  Non  quo  dtritor 
pro  Bon  qui  aeqaente  etiam  in  rilaro 
orationis  Bwmbfo^uod.  Cie.  ad  Dir.  VI. 
4.  R.D. 

40  Ouri^  «w  tn  iilit  oidm]  Oido 
el  sensas  Uo  est,  mnlta  ia  liOBiiB«y  De- 
mea,  sigoa  iBsant,  cx  qoibas  ooajeolBra 
jhoile  fil :  qosB  ege  illia  iaease  rideo» 
nt  confidam  fiire  ilaal  toIubwij.  D. 

Codd.  oamea  mislri,  fU^eegemiUie 


ACT.  V.    SCENA  III. 


M» 


ItEi  ot  yolamufl :  yidee  sap^e^  iiitelligere,  in  loco 
Vereri,  inter  se  amare:  scive  est  libenim 
Ingenium  atqoe  animma :  qno  vis  illod  ta  die 
Reducas.  at  enim  metoas,  ne  ab  re  sint  tamen 
Omissiores  paolo.  O  noster  Deme&, 
Ad  omnia  alia  SDtate  sapimns  rectius : 
Solnm  onnm  hoc  idtinm  senectns  affert  hominibns^ 
Attentiores  snmns  ad  rem  omnes,  qnam  sat  est: 
Qnod  illos  sat  aetas  acnet    D.  Ne  nimium  modo 


45 


OM  vidw.  lUote.  Baii.  m.  1.  8.  QmI 
talhtibeitfikfdinum,  B. 

41  InteUigen,  in  h»  i»t«ri]«NoD» 
imloeoiiUdligmrt:  aed,  m  loeo  vtreri.  D. 

iBoniiibiu  fere  iKwtris  est,  videe 
eeemKpere:  et  apprimo  hno  ooBToiiit.  B. 

4t  Jnter  ee  emeere]  Cito  ($eiU  Z.) 
dixit  inter  ee :  qnod  est,  qanm  elter 
altenim  inTioem  ■nat  D. 

Seire  eet  Oterum  Ing.  a,  a.]  H.  e. 
Seire  Hoet  eoram  ingeiiiiim  ttqoe  ani- 
mnm  iibenlem  esee  et  noUlem.  Jqto* 
mdii :  t«  tXbi  iiber  hoaw,  et  regie  ean- 
mvatideris,  Pabbn. 

44  Ai  mt»  meliiaf ]  'Avr^Omc  ad 
prioram  traotatom  pertiBeiis,  qni  est  ha* 
faitos  de  ooosQetodiBe  rei  famitiaris. 
Ne  ab  re  eint  tamen  anuttioret  paule'] 
Qua  amaiit,  potao^  olent  angiieiita. 
At  enim  metuat,  ne  ab  re  tint  tamtn 
amiaierm  jfatdo'}  Oratorie  pauio:  oam 
noo  panlo  omissiores  fbre  Demea,  sed 
plarimimft  fore  oredit  et  metnit.  Et  ab 
re,  a  patiiaiOBio.  D. 

Ab  re  oadttioret']  I.  e.  aegligeiitiores 
in  re  teniliari  oonuida.  in  Heant.  V.  S. 
9.  His  mox  opponantnr  attentioret  ad 
reet,  R.  D. 

45  Omieeioret]  *kmfAifet,htr^ir*fot, 
negligentiores.  Sic  in  Heavtontim.  UM 
te  mdi  anuno  ette  omitto.  O  natter  De* 
mea]  Blanda  et  cam  qnodam  eomplexn 
«JBS,  (|ni  reprehenditar,  inonsatio,  et  de 
moresaUata.  Bt  rio  faoo  dixit,  tanqnam 
dietnrns  essot,  mnlta  te  latent,  simplex 
homo  es.  Nam  fanjnsmodi  'senlentia  la* 
tenter  qnantam  dioentis  anotoritalem- 
fidnoiamqae  derignat  D; 

yoL.  u.  1 


46  Ad  alia  amnia  titata  tapmut  ret' 
tiut]  Prmterqnam  ad  aTarhiam.  Btper 
hoo,  qnod  optas  fifaeris,  titiam  seneo- 
tntis  est  D. 

Menander  apnd  Slofamom :  Bl  r  3bJC 
d^atftCv  i  «roXvc  •Zh3iv  xjf^'^4^9  '^Y^ 
^fnfff  o^^XiTTtftt  fmii,  W. 

47  Solum  unum  hoe  vitiiim]  Cioero 
de  Seneot.  18.  Avafitiattnilit  quidtiti 
velit,  fum  intelligo,  Patett  enim  giiie^ 
quam  etm  abturdim,  quam  quo  minut  vi- 
tmrtttat,eoplutviatieiqut[rtref  Horat. 
inartel69.  Mutta  ssMm  eirvttmoffinmt 
ineofitmoda:  vel  quod  QtMeHt,  et  inonitir 
miferaMMt,  «tfimetuti:  Velquodret 
omnet  timide  geUdeque  minittrat,  Hoait- 
ni6tts]  y.  C.  ommbut,  L. 

Nostri  oBuies  oonfirmant  Lindenbro* 
gii  leotionem.  Seneetut  est  disjDafaon, 
qaasi  tneetut,  nt  tener,  smpe  «Rex.  B. 

48  ilttentioretsumus  ad  ram  omnet] 
IVoprie  otteKtioret  reddit  emiMiori6iti. 
sopra  enim  dixerat,  Neafrretamentint 
OBRttiortt  paulo.  Quam  tat  ett]  Qnasi 
dioat,  attentos  nos  esse  non  statim  (at^ 
tentotnot  etm  mmittm,  Ms.  B.  onm  edd. 
ante  Stepfa.)  crimen  ost  D. 

iltteRtiortrad  rem]  Hteoplenaestlo- 
ontio.  Gioero  absolnto  ottentum  dioit 
pro  pareo  et  dUigenti  w,  Msnnt.  ad  Gio. 
ad  Dir.  IX.  16.  etGner.  ad  ennd.  pro 
Rosoio  Amer.  o.  15.  II.  D« 

Quam  tat  eat]  I.  e.  qnam  opos  est  in 
Phonn.  V.  3.  14.  Lir.  XXXVI.  10. 
R.  D. 

49  Qttodii{ottat4etatacuet]Mini^tfH 
aSt  aeuet.  Ntt  mmiitm  modo  bontt  tum 
tittf  not  ratienm,.  Mieio,  et  tuut  itte  om- 


170 


ADBLPHORUM 


Bonas  taas  iatdd  nos  rationes^  Micio»  60 

£t  tuus  iste  animus  aequus  subvortat.    M.  Tace; 
Non  fiet.  mitte  jam  istaec :  da  te  hodie  mihi : 
Exporge  frontem.    D.  Scilicet,  ita  tempus  fert, 
Faciundum'st:  casterum  rus  cras  cutn  filio 
Cum  primo  lucu  ibo  hinc.     M.  Immo  de  nocte  censeo: 


mvt  equut  tubvortU']  Na  rdde.  5ub- 
vortit  infm  ilegendum  eet.  Si  ne,  pro 
VOD,  conjonoUo  est  et  ntbvortat  legen» 
dnm  est,  ita  vt  tabandiftmns  Timeo,  yel 
tliqnidtale.  Et  ttut  et  ista  qnod  ait, 
significationem  habent  nnlHnsmodi  ra- 
tionem  et  ineptnm  (rationum,  et  inep- 
tarum).  Nam  apparet  non  eas  prolnri 
ab  eo,  qni  sic  loqnitnr.  nt  «npra,  Jam 
vtro  omitte,  Demea,  tuam  istane  tracun- 
diam,  ]>. 

Acuet]  I.  e.  pmdentes  iaoit.  Nep.  in 
Dione  c.  8.  R.  D. 

51  Tace,  non  Jiet']  Tace  nnno  pro 
•ufi9/btM-/u«  positnm  est :  qoasi  diceret, 
non  snbvertet.  ne  dixeris :  qood  mali 
ominis  verbom  esl.  D. 

Animut  aquut  tabvortit]  V.  C.  tub- 
vortant.  al.  evertant.  L. 

Nostri  omnes  tubvortant.  UtmmTis 
probe.  B. 

Animut  aquiu]  Animut  aquut  diei- 
tor,  qoi,  qnicqnid  aooidit,  in  bonam 
partam  aocipit  Flor.  III.  21.  ^equiore 
animo  utcunquefgtrem.  R.  D. 

^2  Datehodiemihi]  Acoommodate 
ipsom  Tolnntati  men.  Nam  in  (alii,  oi) 
animum  transtolit  qnod  est  corporis, 
nt  in  Eonncho:  mtAt  tete  dare,  termo' 
nem  qumre.  Cicero»  Verr.  III.  19. 
Cerviculamjactare,  et  populo  te  accom' 
modare.  Da  te  hodie  miht]  Si  non  yis, 
inqnit,  propter  te:  toI  propter  me  mi- 
tis  esto.  D. 

53  Esporge  Jirontem]  Qoia  eoatrahi 
in  verbo  (contrahi  a  tevero.  aot,  contrahi 
contrario  verbo  dioitnr.^  £t  yerbo  isto 
ostenditnr,  qnanto  conato  opos  sit  ad 
eaplioandam  tantam  cootractionem  se- 
neotntis  et  seyeritatis.  Scilicet,  itatem- 
jwtf  fert,  faciundwm  est]  Vide  si  non 
hoo  sit,  qood  Grseci  *  haPCOK. AknfMfw 
(Mio-oMaXnfxtf»,  i.  e.  odiosom,  seyerom) 


dicont :  nam  sio  et  ita  temput  fert,  et 
faeiundum  dioendo,  ostendit  se  magis 
cogi  neaesflitatibnsy  nt  panlo  sit  tran- 
qoilHor ;  et  oom  tanta  difliooltate  prv- 
mittit,  taoqoam  mala  sobitoros  sit.  At- 
qoe  adeo  mmjorem  parten  seoom  dia- 
potat,  necessario  boo  yelH  nolit  lapiai- 
dom  esse,  ot  sit  Imtior :  et  hoc  qoia 
temputfert :  Faeiundum  eit]  Satis  mi- 
re:  tanqoamnecessitatecogatnradgao- 
dendnm  agrestis  senex  *  {MICOCAMI- 
MSFOC  (MtratX^/ui^oc).  D. 

£sporge/rontem]  In  rogas  enim  oon- 
trahitor  frons  per  incnndiam ;  comlas- 
titia  fderit,  porrigitor  et  extenditor.  E. 

Exporgejrontem]  I.  e.  ostende  te  hi- 
larem.  Plant  in  Cas.  II.  4. 5.  idem  ya- 
let^/rontait  esplicare,  tdvere,  relaxare^ 
cootrariom  Jrontem  coiarahere,  oorru- 
gare,  ducere,  addvcere,  adstringere  y. 
Lambin.  ad  Horat.  Epist  I.  18.  94.  et 
qu»  annotaTimosad  Rotil.  Lop.  I.  69. 
R.  D. 

54  C^iervm  rut  cum  Jilio  eum  pru- 
mo  lucu  ibo  hinc]  Hoo  ideo  faoit,  qoasi 
gaodere  interim  non  possit,  nisi  se  yi- 
oin»  sfsvitie  proximitate  soletor.  D. 

55  Cum  primo  lucu]  'Airoftthnmg 
(*A^<uV/Mec.)  Cum  primo  lucu]  Ve- 
teres  dicebant  lucum,  pro  Uiee,  pro  sole 
ponentes.  Ergo  eum  primo  hicu,  qomi 
primom  sol  coeperit  illooescere.  Cni» 
primo  lucu]  Veteres  mascolino  genere 
dioebant  hucem  .(hacut.  Guido  Joyena' 
lis).  Ibo  hinc]  Tanqoam  de  malo  loco. 
Denoete]  Abnndatd^.  D. 

De  nocU  centeo]  Tantnmmodo  hoc 
age,  ot  nocte  dones,  dommodo  hodie 
prasbeas  hilaritatem.  E. 

Nostri  oodd.  oniyersi  sic,  cumpri' 
ma  luce  ibo,  &c.  At  yersns  ita  est  jnsto 
longior.  Faernos  delendom  tmmo  oen- 
set;  coDtn  sententiam.    Potios  ejice 


ACT.  V.  SCENA  III. 


171 


Hodie  modo  hilannn  &c  te.  D.  Et  istam  psaltriam    56 
Una  illuc  mecmn  hinc  abstraham.    M.  Pugnayeris. 
Eo  pacto  prorsum  |llic  aUigaris  filium, 
Modo  facito,  ut  illam  serves.    D.  £^o  istuc  videro : 
Atque  iUi  fayill»  plena,  fiimi,  ac  poUinis,  60 

Coquendo  sit  faxo  et  molendo :  praeter  haec 


tbo  hme,  qaod  Donatiis  non  legisM  ▼!- 
detnr.  Getemm  leg.  Cutn  primo  lueu 
Nam  luci,  qnod  eat  adyerbiam,  at  mairi, 
extat  in  ood.  Fabrioii,  et  sic  laadat 
Chariiiaa  ex  Siflenna.  B. 

Primo  hun]  AdTerbialiter  ponitnr 
more  antiqoo  at  mam  pro  nume.  Plaot. 
in  Cistell.  II.  1.  49.  cum  primo  tuci 
enu,  &c.  ▼.  Perisoo.  ad  Sanotii  Min.  I. 
9.  p.  64.  et  Bentl.  ad  h.  1.  Hb  aa- 
tem  temporum  nominibos  s»pe  additor 
pnepositio  eum,  Hirtins  de  B.  Afrio.  ' 
o.  62.  eum  primo  man$  Sallast  in  Jag. 

0.  68.  eum  oceatu  aoli$.  R.  D. 

J)e  nocte']  H.  e.  statim  amedianocte 
▼el  mnltom  adhac  nooti.  Cio  pro  Mu- 
r«ia  0.  53.  Horat.  Epist.  I.  2.  32.  Sio 
de  dii  est  statim  a  meridie,  malla  ad- 
hao  die  lir.  XXV.  23.  ubi  t.  Drakenb. 
infira  V.  9.  8.  r.  Bentl.  ad  Horat.  Epist 

1.  18.  91.  el  Emest.  in  Claye  Ciceron. 
▼ooe  de.  R.  D. 

36  Fae  te]  Eodem  verbo  atitnr,  qao 
jomdadom :  at  laborem  ad  letitiam  se 
oonverientis  ostendat:  id  est,  elabora 
ntsis  hilaris  (Fac  U.  non  dxat  etto ;  ted 
elabora,  ut  etse  poms  hilaris.  Uterqae 
lib.)  £t  ietam  paaltnam  una  iUuc  me- 
eum  hine  abttraham'}  Vide  singalas  sjrl- 
labas,  imbatas  amaritodine  mstica  at- 
qoe  agresti.  Nam  ittam  odinm  signifi- 
eat.  Ptaitriam :  ssevitia  in  nomine  est, 
qnam  delieiosam  oportet.  et,  uname- 
eum:  qaam  oam  adolesoentibos  esse 
oonTonerat.  ei  iUue :  ad  quem  looom 
psaltriam  secum  ire  oompellit  Deinde 
ne  Tel  in  iiinere  poena  cesset,  cum 
filio  ibo  hine,  inqoit,  iUam  vero  abstra- 
ham.  Nam  iUuc  eo  animo  dixit,  qoo 
sapra,  ibo  hinc.  Et  apparet  illam  qaa- 
si  manoipiam  dnotaram  poellam  non 
atfidicinam.  D. 

Lege  ex  tribos  nostris,  hilarum  te 
faee.  B. 


57  Meeum  hine  abstraham']  Non  ab- 
daeam:  sed  qood  estsmTientis,  abstra- 
ham.  Pugnaoeru]  Magnamremfeceris. 
Sic  Lncilias,  vieimut,  0  tocii  et  mag- 
nam  pugnavimut  pugnam.  D. 

Pugnaverit]  I.e.magnamremfeoeris, 
ni  bene  explicat  Donatns.  in  Enn.  V.  2. 
60.  R.  D. 

58  Ego  paeto  pronum  iUie  aUigarit 
JUium]  Hspo  cnm  risu  dicit  Mioio.  £i 
Hgare,  est  injicero  alicni  Tincola.  Qois 
▼ero  dioitnr  aUigpri  ad  aliqoid,  sioe 
qao  esse  non  possit?  Ergo  proprie  ad 
anucamalligariadolesceniem  dixitama- 
torem.  Promim  aotem,  oerte,  recte> 
ao  Tere  signifioat  D. 

Lege  com  oodd.  et  Donato  iiU  pro 
UUc,  adverbialiier,  i.  e.  rure.  B. 

lUi  aUigaritJUium]  I.  e.  feoeris,  nt 
illio  semper  maneat  filins.  Propert  h 
5. 12.  ubi  ▼.  Broukhus.  iUi  antique  pro 
UUc  nempe  nire.  R.  D. 

59  UtiUamtervet]  Aonendom  t/bm : 
hoc  est,  non  jam  filiom,  sed  iUam  serva, 
in  qna  atrumqae  retinoeris.  fjgo  istue 
videro]  Hoc  est,  ut  iUam  tervem,  D. 

60  Atque  ibifaviUa  plena,  fumi,  ae 
poUinis  coquendo  tit  faxo,  et  molendo] 
Atqoi  molen  prius  est,  quam  coquere: 
sed  illud  prius  posuit,  quo  pulchritndo 
magis  faBdator.  an  qnia  prins  torreatnr 
triticum,  ut  tnndi  possit?  Ut  Virg. 
Ma.  I.  179.  Ettorrereparantflammit^ 
etfrangere  laxo.  D. 

FavUUi  plena,  fumi]  Homer.  Od; 
V,  27,  ygat  MAfMfmTcot.  et  ex  eo  Ni- 
cetas  Cboniat.  Jta2  yfot  MafMmk  Srec  i» 
TOil  xa'ni0^eXM0'&«i  Wf*.  L. 

Appone  atque  priori  rersai,  sio  ut 
priori  detnr  at,  et  que  posteriori.  B. 

61  Coquendo  nt  faxo,  et  molendo] 
Ne  ametnr  scilioet  Co^uendo  titfaxo, 
et  molendo  :  prgter  tusc]  'AiroJo^tf  oc- 
tava.  D. 


172 


ADELPHORUM 


Meridie  ipso  faciam  ut  stipiilamooUigat : 

Tam  excoct^m  reddam  atque  atram»  quam  cwrbo^st» 

M.  Placet. 
Nunc  mihi  videre  sapere.  atque  equidem  filium, 
Tum  etiam  si  nolit,  cogam  ut  cum  illa  una  cubet       65 
D.  Derides?  fortunatus,  qui  istoc  animo  sies : 
Egosentio.    M.  Ah!  pergisne?    D.  Jamjam  desino. 
M.  I  ei^o  intro :  et  cui  rei  opus  est,  ei  hilarem  hnnc 

sumanus  diem. 


ACT.  V.   SCENA  IV. 

DEMBA. 

NUNQUAM  ita  quisquam  bene  subducta  ratione  ad 
vitam  fnit. 


69  MeridU  ipu]  Qaam  sol  vehe- 
mentior  eit.  Bt  nomen  fecit  de  tdver- 
bio.  Meridian  dixeinDt  Teteres,  quasl 
witdidiem,  R  pro  D  posito,  propter  oog^ 
nationam  hanini  inter  w  litleramm. 
Ut  Mipulam  coUigat]  Qaod  aab .  aole 
fteri  necesse  e&t.  D. ' 

63  Tam  esceetam  teddom,  atjae 
atram\  *i^utnMSt^  dixit  reddam,  pro 
fadam,  Bt  cxcoetam,  ad  tennitatem 
aioeati  ooloru  (tieeantis  eaiorit,  Hadr. 
Jon.  Forte,  Mecotc  euticuU) :  atram, 
ad  colorem  retnlit.  Et  ride  qnam 
aspera,  qoamqne  ingrata  clanaalasit, 
qoa  smWdici  senis  Bnitor  oratio.  D. 

Pro  plaeet  malim  plaeet ;  nt  ssspe 
alibi  bsBC  peimatantor.  B. 

64  Plaeet,  nunc  miki  videre  tapere'] 
Non  oontradicit:  timet  enim  snasor, 
■e  Isetitiam  rnrsas  proTocet  ad  jargiom. 
At^  equidemJUium']  Non  solam  saa- 
det  Iselitiam,  sed  etiam  ridere  oogit 
invitnm.  D. 

65  Umaeubet']  V.G.  cum  iUatunc 
eubet,  L. 

Pft>  eogoi,  oam  pnecesserit  equidim, 
reole  meliores  libri  habcnt  cc^am,  b.  e. 
oogerem  si  ego  essem  ta.  B. 

66  Deridet?  fartuaatut,  qui  ittoc 
ammiiet]  Hoe  Terbam  TaUa  Demem 
sic  prASDTtar,  nt  svbrisisse  rideatnr 


inritus.  Sed  nirsa  ego  tentiot  aman 
•erereqae  dixit  Et  ridet,  qoi  simpii- 
eiter  ridet :  deridtt,  qtU  com  alterios 
irrisione  et  oontemto  ridet.  Fartunaiut 
qui  ittoe  animo  fies]  Non  Undantis  est 
qaod  ait,/oriunatiM :  se3  moraliter  re- 
prebendentis,  nt  si  dicas,  qoam  te  ali* 
qoid  eora  offenderit,  fortonatos  stnltoe 
(adde,  tmttorii  Z.)  qoi  nibil  sentionL 
At  (at  xoo)  boo  qnoqoe  dizit  in  Eu- 
BOobo,at  ego  bi/slix  neque  ridiciUiu  ette, 
nequeplagatpiipottum,  D. 

Vefsos  probat  BeBtbini  itto,  pro  irtee. 
B. 

67  Janfjam  derino]  Bt  hio  relot  ne- 
oessitatem  qoeritor  imponi  sibi  («ilfn- 
di.  Z.)  D. 

68  Et  cui  rci  opui  ett]  Coi  rei  ere- 
du,  nisi  noptiis?  boo  est,  lodo  atqne 
lietitie»  voto  et  gandio  nnptiali.  Hune 
sumamttt  dism]  Non  accipiamns,  sed 
impendamos,  et  consoBmmos.  Uade 
et  tumtum  dicimos  peconiam,  qom  in- 
aamenda  est.  D. 

Melior  lectio  est  in  Vatic.  Basilic.  et 
Bembino,  ler^  intro,ct  rutnricft,  <i 
m  hunc  tumamut  diem.  Nam  ita  effi* 
oitnr  Senarios  et  celeri.  In  rerbis  ciu 
rei  ett,  sabintellige  diet:  otsit,cai  rei 
dies  hic  dicalos  est.  Fabrn. 

1  Nunguom  Ha  qwifquam  bene  mtb^ 


ACT.  V.  SCENA  IV. 


173 


QiDnreB»  mtBL»,  nms  sempar  aliqnid  apportetium; 
Aliqnid  moneat,  ut  illa,  qti83  te  Bcixe  ciedas^  Deecias ; 
Et  qam  tibi  pataiis  primay  in  experiimdo  lepudies : 


dueta  mtan»]  In  lao  mcm  csaoplam 
indiicitiir  hominiim,  qni  virtutem  tsdio 
datenmt,  ob  oontemtnm  ejns  npnd  om- 
nem,  Menlnmqne  Titionos  (forte»  o^ 
tenttt  ^iu,  quod  ofmd  cmne»  ieverum 
tm  vilAiman  nt,)  Et  adeo  fiiret  Teren- 
tiof  okBentioribQe  to  mitiMimie  p*- 
triboB,  nt  hQBc  qnoqne  addnott  ad  Mn- 
tentiam  Mioionis,  non  tamen  hoo  len- 
tioBten,  qnod  ita  fieii  oporteat:  aed 
qnod  ita  res  oogat.  Viilt  enim  natn- 
ralem  inesM  Terii  patribns  acrimoniam : 
sed  eam  semper  inTidiosam  Mse  ado> 
lesoentibas.  Bent  eubduieta  rattsna] 
Bene  disposita,  bene  oompntata:  dt*- 
eerep  enim  est  digitis  compntare.  sed 
dnMrv  CsttiiMere  Mss.  H.  et  B.  Porte, 
«MiiMrs^  est  apnd  aiinm  et  palam; 
iu6du£«re,  apod  m  ipsnm  et  Moreto. 
qno  magis  in  Teibo  isto  majoris  atten- 
tionis  et  diligentisB  signam  est.  D. 

Nttn^iiam  t^^uifguam  tam  bene  fufr- 
dueta  nitisns  ad  fritam  Jidt']  DemM 
enm  aiiimadrertiSMt  moTM  snos  oasti- 
tate  dnros,  integritate  intolerandoe 
landem  non  mereri,  consueindinem  mn- 
tat ;  hoo  dootns  de  MfacerepropterM, 
qnoniam  fasrc  apnd  homines  eonsnetndo 
est.  Est  ergo  hotc  scenss  qoalitas,  an 
jnste  faciat,  qnod  mntet  consnetndi- 
■em?  Snmtis  antem  oonsoetndiiiibas 
ratioBis  (eonsuetudinis  iUiut  rationibus 
2S.),  qnod  nemo  bominnm  ita  snbdnota 
ratkme  et  eoUecta  Tixit,  nt  non  aliqnid 
ant  sna  re  ant  setate  mnneretnr,  lioet 
nonc  sibi  ntendmn  (mutavent,  eoUigit 
eadem  nunetSbi  eututendum^Z.)  Si- 
qnidem  in  senectate,  jam  decnno  spatio, 
dimittit  vitam  pneteritam  propterM, 
qnianibil  melins  dementia  et  faoilitnte 
esM  oognorit.  Qnippe  com  frater 
Micio  Tixerit  Titam  in  conririis,  ab 
omnibns  landaretor  (laudetivr,  et  Z.) 
omiiinm  famam  jastam  honestatemqne 
mereatnr.  Gontra  hio  strvui,  trittis, 
agrettit,  pareut,  trueulentut  et  tenas 


QSM  dioatnr,  labofom  sosMperit,  ot 
nxorem  duceret,  dotaTorit  liberos,  1»- 
boraTorit  primnm,nt  patrimoninm  qiue- 
reret  (adde  et  Z.),  Ktalem  tereret 
Effidtnr  qnasi  dnplex  rita  et  compam- 
tio,  ita  nt  landetor  mia,  Titnperetnr  al- 
tera  i  et  hoo  non  lantnm  es  Tobis  ex 
(urbit,  et  Z.)  jndicio  popnli.  Est  eigo 
qnari  per  ThMin  ista  propositio,  qnod 
mala  aitera  sit  Utmm  ex  jndicio  po- 
pnlari  mala  rit  illa,  qnm  ignoMitnr  et 
tabitnr.  Ut  (pndMtwr;  an  Z.)  merito 
hic  et  jnste  consaetndincm  Titae  Tolne- 
ritmntare.  E. 

Vro  fiut  legw  lingmB  posoont  Juat, 
h.  e.  ettepottit.  Namri/utt  ab  anctore 
esset,  ob  tempomm  consecntionem  po- 
sniMet  mox,  apportaret,  moneret.  B. 

5uMueta  rottoiie]  Dtieere,  dedu- 
cere,  subdueere,  propria  Terba  snnt  de 
rationibus  pecnniaiiis.  Veteres  enim 
rationes  compntabant  oalcnlis  additis 
Tel  snbdnctis  t.  OronoT.  Obs.  II.  10. 
Subdueit  rationet  qni  eu  compntat  et 
eognoscit,  qnid  ut  expensnm,  qnid  ao- 
ceptnm,  qaid  rdiquum.  Flaai.  in  Car- 
cnl.  m.  1.  1.  Cic.  ad  Attic.  V.  epist. 
nlt  Hioc  deganti  translatiooe  rationes 
snbdnMre  didtor,qni  secom  meditatnr, 
qnomodo  recte  TiTondnm  stt.  Cic.  ad 
DiT.  I.  9.  R.  D.    • 

2  Quin  ret]  Qusn,  modo  eur  non 
signifioat.  Qutn  ret,  estat,  ujus]  Tria 
posnit,  ex  quibos  ref  pro  experientia 
ponltnr  :  et  hac  didt  m  euemntainm. 
Nam  mox  dicet,  re  ipea  reperi,  Faeili- 
tate  nihU  ette  homini  meiiut,  neque  e(e- 
mentia,  D. 

5  Aliquid  moneat^  JuXKni^  est  per 
oMos.  snbanditnr  enim  fuem.  D. 

4  Quc  tibiputaritprima']  Anie  alia 
eligenda :  qnae  et  primo  loco  ponenda, 
ao  perhocopiima.  D. 

Recte  Bemb.  et  alii  Faerni  libri 
pFKstaniiorMhabentttt  anterepudief.  B. 


174 


ADELPHORUM 


Quod  niinc  mihi  eyenit.  nam  ego  vitam  daram^  qnam 

▼ixi  nsqne  adknc,  5 

Prope  jam  excnrso  spatio  mitto.  id  quamobrem?  re 

ipsa  repperi^ 
Facilitate  nihil  esse  homini  melins  neqne  clementia. 
Id  esse  yemm^  ex  me  atqne  ex  firatre  cniyis  facile'st 

noscere: 
Ille  snam  semper  egit  yitam  in  otio^  in  conyiyiis :        9 
Clemens^  placidns,  nnlli  laedere  os^  arridere  omnibns : 
Sibi  yixit :  sibi  sumtnm  fecit:  omnes  benedicnnt,  amant. 
Ego  ille  agrestis,  s»yos,  tristis^  parcns,  tmcnlentus^ 

tenax. 


5  Vitam  duram  quam  vixi]  *Af^«r<r- 
fi)c«  nt  LaoUiiif,  HK^^nam  pti^fuioiiitiu 
pugnam,  Nam  ego  vUam  duram,  quam 
vixi  vMque  adhue]  Priiu  dixlt  qaid  fa- 
cimty  quiB  oor  fkeiat.  D. 

6  Propejam  exeuino  tpatio]  Id  est, 
td  oaloem,  et  prope  ipsot  decorsaB 
metasqoe  riTendi.  Bt  eat  fura^efk 
aomta  a  oaraoribna.  Eseuno  tpatio'] 
Id  eat,  in  auBma  aeneotate.  Id  guam- 
obremf  re  tpia  repperi]  Qaia  aeoom 
loqoitor,  ideo  molta  retioet  et  deeat, 

faeiam  f  et,  riquistpuma:  et,  dicam,  D. 

Etai  omnea  oodd.  exhibentleotionem 
lindoDbr.  Priaoianna  tamen  qoioqoiea 
laodat  rectioa  dacuno  tpatio;  qoiaer- 
ewrto  nemo  dixit,  neo  adeo  dioere  po- 
tnit,  oam  exoorrere  nonqoam  ait  tran- 
•itiTom.  Deinde  nt  Teraoi  oonsolaa, 
^ioejom.  B. 

Decurto  tpatio]  I.  e.  Tita  prope  ex- 
aeta.  Doota  eat  tranalatio  a  atadio  in 
qoo  onraorea  ae  exercebant,  qnod  La- 
tini  tpatium  Tooant  Plaot.  in  Meroat. 
III.  2.  4.  Cio.  pro  Qoint.  c.  31.  ▼. 
Lambin.  ad  Locret.  III.  1055.  et  Sohal- 
ting.  ad  Sen.  oontror.  1. 121.  B.  D. 

7  FacilitaUi]  Jam  facilem  ae  infert. 
Inter/oetiitatm  et  elmentiam  hoc  in- 
tereat : /odiif  enim,  oojoa  ira  cito  aol- 
▼itor:  clmwnj,  qai  non  iraaoitor.  D. 

9  lUejMamMmper  egit  vitam]  Hic 
jamquaai  comparaUra  qoalitaa  inda- 


citarde  otroqae:  et  ot  iUe  in  initio 
fabolsB  locotoa  eat,  aio  b  fine  hio  lo- 
qaitor.  D. 

10  Clemens,plaeidut,f»tUiUBdenot\ 
Mira  Tarietaa  et  in  looia,  et  in  partibos. 
oiationia.  Et  clement  eat,  qni  colit 
mentem  aoam,  neo  eam  rexat  iraaeen- 
do.  Clemgns,  placidut]  Clement  etl 
<nrca  recte  agentea :  piaddut  etiam  fai' 
oa  deluiqoentea.  Et  eUmentit  eat  noUi 
Ifedere  os :  pUundi,  arridece  omnibos. 
Etctonencanimo^piadduaTolta.  NulU 
Udere  ot]  Id  est^  nollam  prcaentsm 
I»dere.  Et  vide  qoam  grate  a  nomi- 
nibaa  Torba  tranaeant  (a  nomtntbujod 
verba tranteat),  NuUiUBdenot, arriden 
ammbut]  yolnptatia  affeotna  est  dn- 
plex  :  ant  enim  ex  qniete  ▼olnptas  eat, 
ant  ex  aliqno  aotn.  ei||;o  hic  atmmqae 
oomplexos  eat.  Et  nulU  Ucden  ot] 
Adeo  ut  noUi  ae  oontrlBtem  faciat  et 
haso  eat  figora  &m^f^jA,  qoom  recurri- 
moa  per  ea  qosB  diximoa :~  et  IfnfrrtMmt 
omnia  repetita  aont.  D. 

NuUi  Utdere  of]  I.  e.  neminem  coram 
offendere.  R.D. 

11  St6t  vixtt]  H.  e.  aeootus  eat  Titam 
sibi  commodissimam  alienia  negotiis  se 
non  immiscens.  R.  D. 

Benedicunt]  I.  e.  laodant,  probant. 
Cic.  pro  Sextio  c.  52.  R.  D. 

12  EgoiUe  agrettii]  Bene  addit  ti(r» 
qoaai  jam  notaa,  hoc  ipso  qood  feroa. 


ACT.  V.  SCENA  IV. 


176 


Duxi  axoran :  qaam  ibi  miseriam  vidi !  nati  filii, 
Alia  cmra.  porro  autem^  dum  stadeo  illis  nt  quamplu- 

rimum 
Facerem,  contrivi  in  qaaBnmdo  vitam  atqae  aetatem 

meam.  15 

Nonc  exacta  setate  hoc  fracti  pro  labose  ab  his  fero. 
Odiom :  ille  alter  sine  labore  patria  potitor  commoda : 
lUam  amant;  me  fagitant:  illi  credant  consiUa  omnia : 
lUom  diUgant:  apad  iUom  sant  ambo;  ego  desertas 

som. 
lUam  at  vivat,  optant :  meam  aatemmortem  exspectant 

scUicet.  20 

Ita  eos  meo  labore  edactos  maxamo,  hic  fecit  saos 
Paalo  samta :  miseriam  omnem  ego  capio ;  hic  potitar 

gaadia. 


16  Hocfructi  pro  laborti]  Chaiis.  1. 1. 
Prisc.  l.  6.  L. 

Pro  his,  quod  est  in  nostrif  codd. 
lege  eit,  ut  dBvtylas  sit  in  ista  lede, 
non  Trochens.  B. 

Exacta  atate]  I.  e.  td  finem  perdacta 
Cic  Verr.  V.  8.  Sallast.  in  Jag.  e.  6. 
nbi  r.  Cortiam.  R.  D. 

17  Patria  potUur  eommodd]  Aooa- 
satiTO  casa  extolit»  qaod  nos  ablatiTo 
dioimns.  id  ea,i,patriopatitur  commodo. 
Acoias  in  Gljtemnestra,  ferat  iwttin»- 
turplagas,  D. 

Patria  podtur  commoda']  Senrios 
JEjaeid.  III.  278.  ad  illad  ifi^inrta 
tandem  tellwre  potiti,  L. 

19  lUum  dUigunt :  itpud  iilum  tunt 
ambo :  ego  deeertut  ti  mj  Hic  ostendit 
Terentias  Tenim  patrem  et  molestiorsm 
et  odiosam  esse  magpis  adolesoeiitibas.D. 

20  lUum  ut  vivat,  optattt]  XvXkn^df, 
Nara  sio  Teteres  loqnebantar.  Nos  Tero 
dicimas  ilii  optant,  non  iUum,  lUum] 
Micionem.  D. 

21  Fecit  suot]  I.  e.  sibi  obstrinxit, 
oonciliaTit.  Nepos  in  Aloib.  o.  3.  infra 
y.  6. 10.  qaod  imiUtar  Orid.  Art. 
amat  II.  259.  fac  plebem  mi/tt  erede 
tuam,  R.  D. 


atqne  agrestis.  Et  ttBimt  iiiotis :  trittit 
animo:  truculentut  Tolta.  Et  aliter 
dici  potest,  ot  trittit  sit,  qoi  dolet: 
irucuUntus  et  tamu,  qai  terret  Et  ideo 
«v^icmira  perista  deoarrit.  D. 

Agrettit,  taevot]  Afranins  apnd  Noni- 
nm :  vixitti  tristit,  durut,  dxffialit,  te- 
nax,  Et  qoid  tristM  hoo  looo,  explioat 
Ncoios  in  Tooe  trittit,  L. 

15  Dusiuicorem]  Pendet,  dun  tu»- 
r«m.  sed  etiam  cam  magno  signifioata 
addendom  est :  majore  eoim  pondere 
snbtrafaitar  oonjonctio.  Nam,  duxi 
etiam  uxorem,  dicendam  fbit.  Qwam 
ibi  miteriam  mdif]  Ibi,  inqait,  qaari 
axor  locas  sit  et  hoc  sbe  conjanctioney 
nt  mala  qn»  ennmeraty  mnlta  Tidean- 
tor.  D. 

Meiian4er  apnd  Stobeom:  Ti  yu- 
nSka  IxWf  '^  f*  eraStm,  TUi^fMmf,  Tla- 
^rifo,  fo^yaq  rS  $t»  mtO^  fi^t.  W. 

14  AUa  ewra]  Non  altera.  D. 

Ut  ▼ersns  stet,  cam  Faemo  pro  porro 
▼olgari  ampledtere  Bembini  et  Victori- 
ani  haa,  qnod,  aactore  Donato  in  He- 
ejram,  est  particaia  corripientis.  B. 

Ut  fuam  plurvmum  fcLcerem]  I.  e. 
confioerem,  cotroderem  LiT.  I.  9.  Sic 
Ireqaeatissimnm  esl  remfacere,  R.  D. 


176 


ADELPHORUM 


Age^  age,  nunc  esperiamur  conthra,  ecqoid  ego  possiem 
Blande  dicere^  aut  benigne  facere^  quando  hoc  proTocat. 
Ego  quoque  a  meis  me  amari^  et  magnipendi  postulo.  25 
Si  id  fit  dando,  atque  obsequendo,  non  posteriori»ferrai. 
Deerit:  id  mea  minime  refert,  qui  sum  natamaxumus. 


ACT.  V.   SCENA  V. 


SYRUS.  DEMBA. 

HEJUS !  Demea,  rogat  frater  ne  abeas  Ipngius. 
D.  Quis  homo  ?  O  Syre  noster,  salve :  quid  fit?  quid 
agitur? 

Non  pogterwm  fermi]  Prmiiis  in  his 
ero,  inqait,  in  (in  eo  ero,  inquit,  ue.in 
Mss.)  daado  atqnB  obseqaendo.  D. 

Non  potterioret  feram]  Hoc  est«  non 
posterior  habebor.  E. 

Nonposterieireifenm']  Sciliootputes 
i.  e.  primns  ero  in  dando  atqne  obs»> 
qaendo  t.  DonaL  ad  h.  L  Unde  loca- 
tio  doota  sit,  explicaimoB  ad  Bon.  1. 2. 
71.  R.  D. 

27  Deeritl  id  mea  mimme  refeH] 
Vide,  ramanere  in  Demea  non  penitns 
ejectam  secaritatem  CsnMrtlatfln.Z.)  B. 

Deertt  1  idmea  mMme  rrferit]  F*- 
cile  patrimoniam  qoseiam»  onde  pm- 
daosmTitam.  B. 

Deerit']  Sapplendam  si,  qood  ssBpe 
omittitnr.  B.D. 

1  Heut!  Demea,  rogat  fnder,  nt 
abeat  longiut]  Hic  ostendit  poeta,  qoam 
absarde  blandos  oonetar  osse,  qoi  non 
sdeat:  et  qoam  immodica  sit  repe»- 
tioia  largitas,  abi  animos  a  parcttate 
nimia  in  contrariam  tritiom  prolosionis 
excorrerit.  Heusl  Demea,  rogatfixi* 
ter,  ne  aheat  longius]  Ut  i^paret»  jam 
edormivit  crapalam  S jms.  et  satis  mo- 
raliter  dixityWitsr :  nee  addidit  tvns. 
Frater]  Moraliter.  Nam  deesttuiu.  D. 

2  O  Sifre  noiter,  MUee:  qaidjitl] 
Jam  non  bKo  falaiida,  sed  dara  s«nt. 


23  Nuticexpmamur]  Magis  comioe 
•  plaraliter  eiperiamur  dixit,  qaam  si  di- 

oeret,  esperiar,  D. 

Lege  ct  distbgae,  6ge  nuncjam,  s»- 
psridmur  porro  e&ntra^  &c  Nam  jam 
et  porro  extat  in  Bembino.  Sed  at  vet- 
sas  stet,  delendamest  prias  age»  B.^ 

24  Quandohueprovocat]  Non  addit 
qnis  :  sed  intelligimas,  Mioionem  sig- 
nificari.  D. 

Hoe  provocat]  Valgo  eo :  alii  kue. 
Sed  Bemb.  aniiqaoram  more  hoe  pro 
hue,  Provoeat]  In  certamen  voeat: 
Plant.  Carc.  II.  3. 76.  Proeoeat  me  in 
aieam,  wt  ego  htdam.  B. 

Blandedicere]  I.  e.hamanioreaseser- 
mone  et  rerbis  in  Hac.  V.  4. 21.  R.  D. 

Benignefaeere]  I.  e.  liberalis  et  ma- 
nificas  esse  Ratil.  Li^.  U.  p.  127.  abi. 
T.  qa»  annotairimas.  R.  D. 

25  Magni  pendi  pottulo]  Diligi  et 
amari.  E. 

26  Si  idfit  dando,  atque  obmquendo] 
Bene  nataram  secatas  est,  qd  artem 
ignorat,  pntans  agi  yerbis  onuiia  do- 
bere  non  dando  et  obseqnendo.  Si  id 
fit]  Id  est,  jam  aliberis  si  magnipendor. 
Nenpotterioresferam]  Subaaditarpor- 
tet,  aat,  Non  parvi  faciam  (fiam),  id 
est,  non  Tincar  a  Mioione.  Et  trans- 
latio  est  a  partibas  histriciram  in  ftibala. 


ACT.  V.  SCENA  V. 


177 


S.  Becte.    D.  optiime'st.  jam  niinc  haoc  tria  primmii 

addidi 
Pr»ter  nataram,  O  noster^  i^uiD  pit?  quid  agiturT 
ServomhaadillibeTalempraDbes  te;  ettibi  5 

Lubens  bene  £Axim.     S.  Gratiam  habeo.     D.  Atqoi» 

Syre, 
Hoc  yeram^st,  et  ipsa  re  experiere  propediem. 


ACT.  V.  SCENA  VI. 

$  6ETA.  DEMBA. 

HERA,  ego  hoc  ad  hos  proviso,  quam  mox  virginem 


Nam  «&•  dixit  ei,  bob  •olqm  qn«n 
«Bpe  Yiderit,  tad  emi  q«o  toties  liti- 
fATerit  QuidJUl  qiM  Qgitwrr\lA^ 
twrogat  et  qimii  foiety  etqnom  damnet 
aoCu  eju. 

3  Reet»]  Bene  refpoodit  rwtt :  hm 
enim  iBterrogatioBes  de  selnte  etqne 
iBeolBmitate  eJQs  suot,  qoi  iBterrogir 
tBr.    Hee  trw\  Deest  foerba,  D. 

/om  iMuie  htBC  tria  prtmiun  addidi 
fmelir  iMturam]  Expressit  mores,  aoa 
TolBBtates.  Sed  exprssse  boBitetem, 
qaaado  et  qoid  dixerit,  memorat,  et  de. 
se  qoid  dixerit,  iBdioat,  quid  forte  re- 
nm  sit  (vndictH^  qupd  U  miraointm 
Bf.  Z.)  B. 

4  Jam  mnne  ftce  trie  primiMi  addidi 
ffaiar  naturam,0  twaar,quidjit1  fiud 
a^turT]  Hoe  pressins  diotnm  est. 
Frctir  liotunMi]  Jfias  dioit  qaam  si 
dioeret,prct«re0fiJttetudiiMm.  D. 

Prmter  noticrem]  l.  e.  prmter  iado- 
lem,  prmter  iBgeniun.  Nepos  in  Attico 
o.  5.  Petroo.  e.  5S.  T.  BronUiBS.  ad 
Propert  II.  16. 28.  R.  D. 

5  Sertam  havi  iWb9rakm\  Dnia  et 
importBBa  repeate  ooBimatatio  ex  taota 
▼itnperatioiie  in  laodem  Sjrri»  ostendit 
oontra  Batnram  snam  niti  Demeam. 
Frwtef  te]  Id  est,  te  osteadis,  fiMstis 
probas.  D. 

Sfrviim  HoiMt  tl/i&fralim]  H.  e.  ser- 
voi..  ir. 


Tnm  tali  ingeBio,  qvali  bob  serTi,  sed 
ingeBBi  et  liberi  homiBes  esse.  soleBt  t. 
BOt  ad  Aodr.  1. 1. 11.  R.  D. 

e  IJttSbi  IttftfM  henafasm^  Bt  ftine 
ad  qnam  rema^jeotamest :  an  et  hena  * 
hoc  sddidit  (forte,  at  bm»  ad  fttom  rsm 
opfttm  €ttf  BBMX  FAxiM  oddidifl  QnJs 
eoim  oredat  tam  snbitis  post  ssBTitiam 
UandimeBtis,  nisi  frotis  qnoqne  Tora 
esse  osteodantnr?  £t  M  Uiban$  haaa 
/oxtm]  £r,  sdditnm  est,  nt  ostendat 
hsBO  esse  soBtoBtiam,  noo  solnm  te  laa- 
do,  sed  etiam  Jbto:  iUnd  diooBdo, hoe 
&oieBdo.  £t  ^  hdma  hem  faximj 
Potest  hoc  et  sio  ioteliigi,  hma  tihi 
faxim,  tt  btbeiu,  mnlti  eaim  boBo,  sed 
BOB  ex  BBimo  &ciBBt  Omoiaergoad- 
didit,  qnm  placidttm  ostcndant  ipsom» 
atqne  clmsntfln.  At^  Syni]  At^- 
abBndat  per  ireciMur.  Syr»]  AssoTe-^ 
Tstio  est  BOBoredentis  (eradenti,  Z.)  D. 

7  ifo6  Mnim  mt]  QBam  &lsBra  foe^ 
rit  illnd,  qnod  jnrgabat :  et  lioo  sitTe- 
nun.  qnod  bbbo  dioit  Propetfirai] 
"Tf^.  Nampropsdtsm  adTorbinm  est 
temporis:  nt  si  dioeret,  ctto.  D. 

In  Tnlgari  distinctioBO  Tersns  ipta 
priorem  corripit :  sed  pnestat  ita  Ter- 
sos  distiBgnere,  atgu»,  tyr»  Aoo  [  Te- 
rum'tf,&e.B. 

1  Hera,  tgo  hue  ad  hot  prpoim]  Ad 
het,  ad  MidoBfm  et  JEsohinam  soiliset 


178 


ADELPHORUH 


Arcessant.  sed  eccum  Demeain.  salvos  ries. 

D.  O,  qui  Tocare  T    6.  6eta.  D.  Geta,  homin^ 

iimi 
Pretii  esse  te  hodie  judicayi  animo  meo. 
Nam  is  mihi  profecto  est  servos  spectatos  satis^ 
Cui  dominus  curce^st^  ita  ut  tibi  sensi,  Geta. 
£t  tibi  ob  eam  rem^  si  quid  usus  vmerit, 
Lubens  bene  faxim.  meditor  esse  a£fabilis ; 


Prtn/ito  daM  res  signiiioat :  prooedo  et 
Tideo.  D. 

Menor  persouB  saa  laborBt  fidemi 
ftoere,  ut  eredi  possit,  qnam  boniis 
sit  E. 

Reete  Bemb.et  daoiioslri  Teteirini 
hue  pro  Tolgari  hine,  Castemm  Bostri 
babeBtpreviasm:  etiomreete.  B. 

2  Sed  teewn]  Hoo  apad  se.  D. 

3  0/  juivoeanf]  Hacinteijeotioiie 
«timar,  obi  ex  iiiterTallo  notos  Tide- 
mas.  O/  quivoearet]  PostO^iiomiiie 
Toeataras^non  haboit  qaod  diceret:  et 
ideo  sabjodt,  qui  voear$7  Virg.,  A. 
I.  527.  O  quam  te  mmiurem,  virgo? 
namque  haud  tifti  vukut  MortaUt:  nee 
voxhominemiontti,  Odeaeerte,AnPhM 
4oror:  an  Nympharum  tanguimt  una? 
Moris  est  aatein  inferiores  proprio  no- 
«line  Tocari,  st  bloDdiri  Telis.  sed  hio 
•omuiis  oblilosy  dam  dabitat  et  inqoi- 
rit,  inhKsit  pronomini.  D. 

Qui  voeare]  I.  e.  qood  tibi  nomen 
«st.  Sen.  epist  95.  R.  D. 

4  Animo  meo'}  Hoo  est,  seeandim 
•nimi  mei  sententiam,  et  qaantam  ad 
onimam  meom  pertinet  D. 

ReoteBemb.  pretiiteetKhediA  Ne 
preti  tolom  in  Thesi  ocoaltetnr.  B. 

5  Namismikiettprtfectotervat]  In 
hoo  landando  qtiia  non  laborat,  sol^ecit 
•peobditer  merita  efas :  ant,  ot  ezisli- 
mo,  nihil  haboit  qaod  dioeret  nisi 
.ttndem,  sine  alUas  faoti  mentione.  Bt 
mifti,  id  est,  qnantam  ad  jadioiam  me- 
«mpertbet  D. 

6  Ciu  domtnttf  eurm  ett]  Qaam  hio 
domlnas  habeat,  dominum  dixit :  qoia 
imTalet  maseollnam.    Virg.^  JBa,  II. 


632.  Deteendo,aedueeHtedeeflamamm 
inter  et  hettet  lapediar.  Et  prsetttren 
senfentiageneralis  indocitar,  qonm  nol- 
lom  spedaliter  dominnm  signiliQai.  Itm 
ut  tibi  tend,  Geta'}  Mazimvm  deiini- 
mentom  infert»  enm  neoiiie  Toeansp 
qnod  tantnm  (quod  utitatum  in)  sn- 
perioribas  est.  Bt  Tide  qoam  gratey 
postqaam  ipse  dixit»  Bondne  oppell»- 
Tit  Getam  (Ms.  H.  Peetqumn  amdieit, 
5u  nomine  appeUamt  Oetmn,  Porte, 
pottquam  ipm  dixit  nmnen,  nmmne  m, 
G.).  D. 

Iteii«tiMs0nsi,O«ta]  Utdfaiomrm 
i^se  sensi  dondiMim.  Domino  enim 
est  optimas  serros,  si  dominas  est  eM^ 
biis,  hoc  est,  benignas  et  obtflnpenre 
propter  bonitalQm  posslt  E. 

Venas  oommendat  leotioaem  BeoH 
biniictiproTiilgBrittf.  B. 

7  £t  tt6i  o6  eom  rem\  Qoid  «  mf 
atmm  qaemadmodam  aliis  ?  anqoem- 
admodom  Syro?  £t  tifti  o6«mf«m 
iijiiid  utu$  osnsrir]  Delbetas  qnidan 
rostici  prmter  natoram  blandientis,  oo- 
git  dieia  repetere  sine  gratia.  H« 
astem  promissiones  ad  hoo  pmirittan- 
tnr,  vt  qaomin  sobjeetis  agi  a  Demea 
hajosmodi  m  eaBperint,  non  sit  absor- 
dom  spectatoribas,  Dsneam  tam  eilo 
essematatom.  D. 

8  MsdttorsitsafaKtis]  Siohoeien- 
tias  (Ueu^,  tib.  nterqae),  tit  fflad  sa«. 
pra,  Tam  nune  tria  hdee  addidi  preOer 
naturam,  Onotter,  qmdftf  qvidagi' 
turf  D. 

Meditor  ette  affabilit]  I.  e. 
me  ad  affabilitatem.    Sio  i 
ad  eurtum  ^od  Plaat.  in  Sticho  fl- 


ACT.  V.  SCENA  VII. 


179 


Bt  btte  procodtt    6.  Bomifl  es^  qanm  li»c  existifiaas. 
D.  Panlatim  plebem  primnlom  facio  meam.  10 


ACT.  V.  SCENA  VII. 


^SCHINUS.  DEMBA.  SVRUS.   GBTA. 

OCCIDUNT  me  quidem,  dnm  nimis  ganctas  miptia^ 
Stadent  facere :  in  apparando  totom  consnmnnt  diem. 


t.  M.  ligwioal  ez«rom  le  id  ear- 
mi.  Veteret  qaodTis  corpanm  exerci- 
fiiM»  iMditatioMn  dioiuit,  neditatio- 
Mn  cempeftren  pro  ezeroilatioiia  ir- 
nonniine«BpoBfivtio.  R.D. 

9  Bmneproeedit]  1.  e.  ex  Toto  sno- 
oedit.  Proeedero  otien  stnpUoiter  di- 
«itor  pro  protpere  gnooedere.  lAv.  II. 
44.  eoiuiini  «Mmvfiiit  proeeeriBaet,  &o. 
^  T.  DralLenb.  Bodem  nodo  dioitor 
proMmrvJostiB.  VII.6.  (Le^tar  ta- 
nen  iln  nbvM  felieiter  pravaientibue, 
BruBS.)  UndofMiiiubnim  rmim  rTo- 
veidue  opad  liTinn  XLV.  41.  nbi  ▼. 
Siafcoiib.  Utmaiqoe  Tocbom  eoden 
soDSiietian  depersonis  dioitor.  infira 
V.  9;  «t.  Pla»t  inTmonl.  IL  6.  S5.  tu, 
mts  praiienwti  t.  Sohnlting  ad  Sen. 
Soasw.  I.  P- 15.  R.  D. 

10  PMkUitmipUbem]  Moralitorinfe- 
rieran taban»  pUbem  dixit:  hoc  est, 
«liV  wbe  Tnlgns»  itain  fanuliaforTOS. 
Bl  it  tHBilatio  ab  iis  qni  honorei  do- 
lose»  na  bob  pro  nerito  petunt,  anbi- 
tienqne  snBt.  PUbem  primuium  fado 
flMnm]  Hoo  est,  nihi  fiiTenten.  Bt  e 
oeotnrio  Virplins,  jEb.II.596.  Vor 
'DantM  hoMd 


iiwr..   D. 

PmUalimpWtfmprimiaum/sao  ws- 
«b]  Prastando  panlatin  (Pr^iUmdo 
ms  afabiUm  paulatm  miMZ.)  mnia- 
lidaaemoogofiratoren.  B. 

1  OmdiMU  ms  fuidcm]  Adolescenf 


et  Denea  inter  se  alUiiies.  iangiiiett 
pn^nl,  et  qnan  dnldi  sit  jnnioribos 
assentalio,  et  qnan  ingrala  oeasnra. 
'ttumafic  anten  dixit  oodduia  ma,  pro 
NinmUtdunteterueiantme.  Oeeiduiit 
me  quideml  Quidem  pro  exspectationo 
est:  tanqnam  in  hao  mora  nnlios  alioa 
oooidatnr»  nisi  qoi  amat,  id  est»  ogo. 
Duin  mmtJ  taneta»  nuptiof]  Et  ntmif 
tanetat  ridionle  additnm  est  in  oadn- 
oenda,  qn»  jam  peperit  Nsm  lono- 
tum  est,  qnod  omniobserTatione  inrio- 
latnm  est  Et  bene  additnm  est  mmti  e 
qoia  fdmium  (tdmirum  Z.)  pro  Titia 
ponitnr :  jnxta  iUam  sententiam  qna  di- 
oitnr:  ns^uidnimis.  D. 

Oceidunt  me  quidem,  dum  «imii  eane- 
ta»  nuptias  ttudent  faeere]  Erant  mo- 
ns,  nti  oom  nnptim  agerentor,  lyn- 
phonia  oaneret  (symphmia  eanarentur, 
Z.)  Veram  adnleicens  cnpidas  nnplia- 
mn  festinat,  et  Tolens  dnoere  axoren, 
contennit  iilam  religionem  in  nnptiis 
snis.  D. 

Male  in  Bemb.  est  eqmd^m.  Nan 
piobatm  latinitatb  temporibns  equidam 
non  nisi  prinuD  personse  janotam  estB. 
Oecidttttt  ms]  l.  e.  maximam  mihi 
molestiam  creont  Horat  epod.  XIV. 
6.  in  Phorm.  IV.  S.  67.  Sic  «lecore 
apnd  comioos  pasmm  dioitor.  R.  D. 

2  Faenos,  qaem  seqaitar  Bendeiu» 
iliad  tottim  onisit  Z. 


180 


ADELPHORUM 


D.  Qmd  agitor,  JSschine  ?    M.  Ehem,  pater  mi^  tahic 

eras? 
D.  Tans  hercle  vero  et  animo  et  natnra  pat^r; 
Qni  te  amat  plus  quam  hosce  ociilos.  sed  cmr  non  do- 

mom  5 

Uxorem  arcessis  ?  M.  Cupio :  verom  hoc  mihimora  est 
Tibicina^  et  hymenaDum  qui  cantent.    D.  Eho, 
Vin*  tu  huic  seni  anscnltare?    M.  Qnid?    D.  Missa 

hasc  face, 
Hymena&mn,  torbas,  lampadas,  tibicinas : 


3  Quid  agitwr,  JEtekmeT}  Jam  ipge 
docnlt,  quidft,9tquid  agitur?  blui> 
diiiieiitDm  etse.  Jam  iraiio  lueo  tria 
primuii  addidit  (addidi)  pneter  Datu- 
n».  O  fwtter,  quid  agiturl  Ehem! 
JM*»"]  Non  tine  consternatioDe  respon- 
det  ^ohinns :  etid  bic  blande  inteiro- 
gnt,  et  miti  mlta :  nam  ex  improTiso 
objeotos  est  Demea,  el  insperanti.  D. 

TuhicenuT]  V.C.  Tun'1iicerat?h. 

4  ^^hercleveroetanimOfetnatU' 
n»  paterj  Totom  eripnit  Micioni,  coi 
ne  aoimnm  qaidem  reliqoit.  D. 

Hercte  vero  et  animo  et  naturapater\ 
Qvnm  animo  pater  Mieio  Tidebatar, 
qai  idopteTerat,  bic  ntramqae  sibi  vin- 
dioavit,  «tontmostnatura.  B. 

5  Qttt  U  amat  plutquam  hotce  ocuImJ 
Magis  comionm,  qaam  amo.  Sed  cur 
non  domum  usaremarcenis?]  Bene snb- 
jedt,  qaae  volenti  esse  credebat  (qute 
veUe  JEtchinum  cred.)  D. 

6  Verum  hoemihinura  ett.  tUneina, 
tt  hymenetum']  Hoc  est  qaod  ait,  dum 
fwni*  tanetat  nuptiat  ttudent  faeere. 
Hymtnteum  qaidam  Liberi  et  Veneris 
filiam  dicant  esse,  qoi  primns  certas 
Bnptias  institaerit  ideo  per  laadem 
eantatar  virginalibns  nnptiis  ob  hajus- 
modi  meritam.  Alii  ▼irom  fortem  At- 
tienm  dicnnt  faisse,  qai  raptas  prsedo- 
nibas  ▼irgines,  oppressis  btronibns, 
intaoUs  patrisD  restitnerit.  Alii,  qaod 
V^  dicator  merabrana  qasedam,  qaa 
eat  manita  virginitas,  qnm  primo  dis- 
nimpitnr  ooito,  hymeMRum  patant,  ve- 


lati  ^ymntim  rocari  ▼irginaliaa  mip- 
tiarom.  Ergo  sto  aooipe  hymenMm  in 
nnptiis,  qoemadmodom  Bfiiet  in  ftmere, 
vel  in  saoris  hymnum.  D. 

Usorem  arctttitf]  Ms.  R.  etV.C. 
uacorem  queao  areettit?  L. 

Recte  Viotorianns  morc'it.  Olim» 
com  nuUnm  inter  Terba,  nt  Bnno  oon- 
tra  fit,  spatinm  relinqoerelnr  ^memmm, 
nura  ett,  et  mera  st,  nisi  a  pr«de&te 
leclore,  distingai  non  potaernnt  B. 

Hoc  mihi  mcrm  ett]  I.  e.  hoome  mo- 
ratar^  me  retinet.  Jastin.  XXIX.  9. 
R.  D. 

7  Tthieina :  et  hymen^Bum]  Est  aa- 
tem  Tox,  qom  in  naptiis  dieebatar.  B. 

HymentEum  qui  cantent]  Ms.  R.  et 
▼ett.  codd.  qui  canai.  L. 

8  Fm'lufcttiefsntaiMett2tarff]C€a- 
temsit  se  ipsam  dioendo  huieteni:  heo 
solam  afferens  caas»  eur  andiendaa 
non  sit,  qnod  sit  senex.  Bt  totam  hoo 
apparet  Imtissimo  Tnlta  did.  D. 

9  Turbat,  lampadat,  tibidnat]  Bem 
totomploraliter:  atqaireprehenditsie 
molla.  naatas,  Quoitttmiht/Mraifiw» 
luseof,  quot  Summanot  tanmiatf  Hmo 
igitar  valta  pronnnoianda  sont,  at  ap- 
pareat  ea  displioere  dioenti.  D. 

HymeMtum,  tuHtat,  latnpadat]  Hme 
nnptiaiam  solemnia  observavit  Apoi. 
Miles.1V.  Jom/eniiwmftMpCjarHmmi- 
lerrinuB  virgimchoragiumttruitur:jam 
tedet  Umen  atr«yttZ^fmu  emsnm  mm*- 
eeait,  et  toniut  tifrur  tygue  wMtmrin 
qumvXum  Lyditan  modum ;   eantu»qus 


ACT.  V;  8CBNA  VU. 


ISl 


A^ile  hanc  in  horto  maceriaia  j«be  dinii  lO 

Quantam  potest:  hac  transfer^  imaiafac  domimi: 
Tradace  et.matiem,  et  familiam  omnem  adnos.   Mi 

Placet, 
Pater  lepidissime.    D.  Euge !  jam  lepidos  yocori 
Fratri  aodes  fient  pervi» :  tarbam  domam 
Addncet^  et  somtum  admittet.  malta;  qaid  mea?        15 
Ego  lepidas  ineo  gratiam :  jube  nonc  jam 
Dinomeret  illi  Babylo  viginti  minas. 


Uettu  hymenmi  lugvhri  /nstur  ululatu  ; 
et  puMa  mtptwra  dettrgtt  laemmatipto 
mutfimmto.  L. 

Fro  ▼vlfiri  iwrbam  noto  DonttiiB, 
Bemb.  Regiiu  qnidaB  et  Senrim  ad 
&.X.4S2.  ezliilMDt  tiniai.  B. 

Lmtpadat^  I.  e.  laeet  naptiales 
Ofid.  epist.  XII.  137.  uttMtanm-' 
tra»  Hyman  eantahtt  ad  auret  VmtU  et 
aeeeam  lempadet  igaa  ancatU  nbi  t. 

10  Atqae  hane  tn  herto  maeeriam 
jmbe  dirm]  Maeeria  dioitnr  paries  mino* 
alienjas  denaoereta  (pariet  non  aitutt 
ealeemaeerata  W.  P.  n.  altut  de  ma- 
eenUe,  Forte,  P.  n.  aUut  mie  eak» 
aMeuptemaeeraHont»  Z.)  D. 

13  Eugel  jamlepidut  vecorj  Appa- 
rat  DeneoBi  ezperiendi  oanaa  aaaenta- 
ri,  non  qnod  aaimo  faoiat.  D. 

Jam  lepidm voeor']  Blirator  aenex,aibi 
en  inponi.  et  menioria  in  ae 
•i  ipm  jaaaent,  at  maoeria  dim»- 
loum  lo<{aitnr :  fratn  tedMfiead 
Sedroraoa  redit  ad  landem 
aibi  diotnm:  fuidmM?  Ego  lepidut 
vtie  grattam»  JS. 

14  FratriitdetfieiitpeniaH  Elegan- 
tioaqnamynitffti.  D. 

15  Bemb.  babet  jumtum  aadttet, 
dflleto  illo  et,  qnod  et  ▼eraas  respait 
Pkriqae  iiostri  aatem  reote,  admittet.  B. 

l^-  Ego  ispidiM]  Irridens  adolesoen- 
tis  animam  aio  inqnit  Ineo  gratiam] 
In  graliam^eoy  boo  eat,  amicos  compa- 
ro.  Jube  mme  jam]  Insoltantis  est 
▼erbam  jube,  tanqaam  praestet  (tan- 
fuam  prmtnti)  Blioioni  boo  dioit  De- 


mea.    Aat  apod  ae  dioit  boe.    Juba 
inme]  Qaari  insnltantes  dieere  sole- 


iUetMioioniDe- 
mea  dioit,  jube  nuMO.  Jube  mmc  jam 
dmutaeret  Babyh  iUi  viginti  minat]  Ni* 
mis  monle  est,  qnam  de  abaeate  tao- 
qoam  de  prmaeBte  agimas.  Est  aotem» 
Jube  nunejem,  figara  etiam  apad  Plao* 
tom  freqaentiasima.  Jube  ntme  jam] 
Jube  uo  dioit,  qaemndmodam  sapn 
ille,  qai  qaam  alios  nemo  adesaet,  ali- 
oni  dioerat  (jnnB  sie  dicft,  fiisaiadme- 
dum  fupro.  Ton.  10.  illi.  Cni? 
eefuitomicuf?  iiemo  edat,  eut  dtOMiirt^. 
D. 

Jam  dtmMMnt  tile  Btdnfh  viginti 
minat]  BabylonimilitesstBltidioeban- 
tnr.  Alii  intdlignnt  Babjhmes  diTitea 
ease.  Et  bio  sensns  ille  est  evgo,  at 
Mioio  Babylo  ait,  qni  ▼igintiminasde* 
dit  pro  meretriee,  qn»  laptn  est  Bg<o 
vaaojam  l^pidutveeor,  Mioio  lioet>i- 
ginti  minas  dederit»  boo  tantnm  (kee 
tamen  non  Z.)  aooepit  nomen/egoaine 
eamtalaador.  E. 

17  Dimiinsrsf]  Dinumeret  dixit, 
qnaai  mnltnm  nnmerat  lUi]  Cai  itit? 
Ciaaipboni,  lenoni»  an  .Aaobino?  am 
Sjro?  Babplo]  Fntrem,  Babylenemeh 
nimiam  libenlitatem  Tooat :  aii.£iobt- 
muit  ninus  prodigam?  D. 

lUt  Babylo]  Ms.  R.  lUe  Babylo.  L. 

Pro  iUi  pleriqae  eodd.  lUe,  Igilnr 
looas  paalo  dillloilior  aooipiendaa  est 
de  DoDMa  aTonOf  qai  seoom  loqoitor 
bano  Tonam,  at  proxiaM  anteoedentia ; 
adeo  ut  rit  lenBas  :  etsi  fnter  istepro- 


im 


ADELPflORUM. 


Spe,  cessas  ire  ao  facere  f    S.  Qmd  age  ?    D.  Dlrae. 
Tu  illas  abf  et  traduce.    G.  Di  tibi^  Demea> 
Benefacianty  quum  te  video  nostr»  famili»  9A 

Tam  ex  animo  factum  velle.    D.  Dignos  arbitror. 
Quid  tu  ais  ?    M.  Sic  opinor.    D.  Multo  rectiu^st^ 
Quam  illam  puerperam  nunc  duci  huc  per  yiam 
^grotam.    M.  Nihil  enim  vidimelius^  mi  pater. 
D.  Sic  soleo.  sed  eccum,  Micio  egreditur  foras.         25 


digiiB  ▼igmti  miiiaB  pro  pMltria  solre- 
«it ;  «it  0tiiaii  ad  gntioi  adolesoni- 
ti«m  anoKptnduB  damo  toddfln  bibw 
•onmittt:  ego  tameB  mBo  puen  ei 
grBtiMB  lefero.  Nam  juibe  reeto  Do- 
Batni  iatflirpTCtBr  per<^:  Bnbylo  an- 
tem  aoB  Babylanina  ett  piodigna  et  pro- 
fnada,  ob  Insnm,  qno  tnm  Medi  etPeiw 
ae  infamea  orant.  Hino  SoholiMtoa 
JnTenalia  ad  III.  tfl :  MeUara  H  pht^ 
m  repamt  Penkut  orborifm  lawHminiut. 
PerneuM  qtuui  dMtem  poeuit;  eo  quod 
Penadioftet:  rie  Haratiut,  Penieotodi, 
puer,  eppontuei  Terentiu»,  dinumeret 
mne  ille  Babylo  sx  ndnat.  B. 

Bahylo']  Diaoeptant  interpretea  Bo- 
hylo  ait  datima  a  Babyina,  an  Babyle 
Tooetar  primo  oaan.  Poaterior  aen- 
tentin  Terlaaima  eat.  Nam  fratxem  to- 
ont  Bairylenem  pro  prodigo,  qnod  Medi 
et  PoratB  tnm  omninm  ditiaaimi  ot 
Inznrioalarfmi  eraat.  Loenm  diffioilflm 
ogregie  oxpediTit  Bflntlei.  onjna  expli- 
eationam  probat,  oni  nro  Bentleiann 
plaoenty  Bnrm.  ad  S«eton.  in  Nflrona 
o.  36.  R.  n. 

18  5yrf,  emos  trt  nc/«Mflr«]  \ktm» 
amt  dioitnr.  JXrtte]  Hoo  Tnlta  dieitnr 
ndhortanto.  D. 

t    QuidageT]  y.CQuidagaml  h. 
'    Quid  egol  Qnod  extat  in  nonnallia 
oodd.  Tott.  Teraeatleotio ;  anbnndi/n- 
dom.  O0teribabeBti^,aat,i;^ani.B. 

19  TuiUataUet  traduce]  Notanda 
oflt  vvyxy^^t  ^^  tr^ootloTerbflmmpro 
tuabiet  Hiat  traduee  qoa  ofEBoditOay- 
olom  ot  alioa»  aed  bene  Tindioatam  eat 


a  Perizon.  ad  S.  Minerr.  rV.  p.  723. 
Sio  Plant.  inMoiont  V.  4.a6b«rfla  at 

FaetwnvelUi]  I.  e. bene  TolloyfiTera. 
Gellhia  Vn.  S.  911U  «laflflMf,  &e.  nbi 
T.  BMgnnm  ChronoT.  SjBunaob.  1. 7T. 
quMo  ut  ti  virtute  qu/a  otiiw  mfaetatk 
velit»  Plamdohao  eiEqaiaitn  fonanln 
Gaaanb.  ad  Apnleii  qpolog.  p.  168. 
B.D. 

90  (2iN«itifMiflonflrtr»/«Hitii«taB 
ex  animofactum  vdie]  Et  aama  aiieui 
faeere,  eat  id  ftoere,  qnod  iUeiit  aaimo 
ano  Telit;  ant oerte extotnmente  pna- 
atare,  bob  perfimotoiie.  aod  ee  animt 
faetum,  bflne  foetnm  intoUigflvn  debo* 
mna,  nt  ait,  et  ameto,  qnaa  flK  lenfeis» 
tia.  D. 

tt  Dignm  oriilror]  Midtn  dfltet, 
et  «of ,  et  flHf»  ot  fitt/aiit.  D. 

2t  Qttid  ttt  ms?}  Eo  Tolta  diflitHr 
quid  tu  mt,  qno  Tidemaa  loqai  eae,  qoi 
iBtflrrogant  geationlante  Toita,  qoid 
aentiant  de  oooailio  ano,  qnoe  aflioBt 
^iprobatnroa  eaae.  D. 

iS  H«e  per  viam]  Ma.  R.  ot  Tott. 
oodd.  haepertimie,  L. 

Conoinnina  noatii  oodd.  hae  weac 
duet  per  oiam.  Nam  hae,  por  loaaaw 
acilioet,  qaas  ipaa  platan  eat  B. 

25  SietM]  Potflot  ilfMik  Tideri : 
qaippe  qoaiido  tale  oonailiam  piaM 
Demea,  qood  probaretadoloaoeaa»  D« 

SicuiUo]  Hio  meotitar,  ooBflaotadi- 
nem  aibi  pnnatandi  dicit  Ce«m  oiini 
fiMiniflm  lieprwftamtidiflil  Z.)  E. 


ACT.  V.  SCENA  VIII. 


laOIO.  DBMBA.  .£8CIIIinm. 

jrUBET  frater?  ubiis  est?  ton' jnbeshoc,  Demea? 
D.  Ego  yero  jnbeo^  et  in  hac  re,  et  aliis  omnibns 
Qnam  maxnme  nnam  facere  nos  hanc  femiliam, 
Colere»  adjuTare^  adjnngere.    M.  Ita  qn»80^  pater. 
M.  Hand  aliter  censeo.    D.  Imo  hercle  ita  nobis  decet : 
Primnm  hujus  nxoris  estmater.    M.  Quid  postea?     6 


1  Jiiittjham'7}  Appftret  MMloMa 
duuaie,eiir  diruu  7  Syram  respondiiae, 
Quia  hoc  jvJbttfiater  twa.  Jubeifra-' 
tttr]  Dmd  ■eoeiuBi  10111001.  IW 
jubetkae,  DemeaT]  InterrogttiTe  pro» 
niDciaBdiiBi  totam.  ita  erit  iina  perao- 
■e.  Et  oiteBditar  lireTitor  exhajna 
reibia,  qvod  prior  dizerit  Syroa.  £t 
■iraoi  iBitioBi :  bo  prooeiBio  opoa  ea- 
aet  DeaM0,  ed  profitoBdam  mntatio- 
aem  TohiBtatu.  D. 

FnOerl  vHitetif]  HaoaoenBdeli- 
benBtia  peraonam  tOBet  DeliberBi 
eoim  Mido,  bb  proTootB  «tBte  dnoat 
Bxoiemt  Ao  primom  (adde  eum  Z.) 
vklot  dlrni  mioeriam,  qomrit  oBBaea. 
Reapooaio  eat,  jvbet  JraUr.  Q^um- 
qoBm  qsidem  intflUigit  C^idom  mtf U»- 
^MBt  Z.),  ipaom  Micionem  dicere,  nt 
qoaai  onm  Bodiaaetoajaa  ait,  aed  miaaaa 
iatelligi  (et  fuati,  cum  auditui,  quu 
JutmU,  admintmn  r^petere  Z.),  jn- 
betjrtierl  B. 

8  Hae  f«]  Maoeri»  di^eotiene.  £t 
aitit  anmifrMt]  Ut  miptib  aeailiboa.  D. 

£t  aitti  (wimbia]  Hio  iaitiam  eat 
peraaaaionia.  Nam  aBbJaBgii:  quam 
mama  unamfacere  not  hanefamHiam ; 
eoiert,  et  adf iifl^erv]  Qpod  ntiqne  per- 
tinet  ad  matrem  pnellm,  nti  Mioio  dn- 
eaiaxoreiii.  Haio  narratio  aapponitary 
fnaiicm  ft«;iuiisorif  tft  moter. 
tor  proba  et  medetta,  Ergo  ] 
ei  ffliaa  teneret,  ao  annm  (trgo  penua^ 
iiane  ut  JiUut  obtiueret,  ae  toerum  Z.) 
pater  reaameret;  adjecit  illad,  roIu 
Parere  httejam  per  amut  non 
Nee,  qui  eam  ff ipfdat,  qui^fumn 


k  eet,  Deindo  ab  ea  ] 
ta  Tolaptaiem  ca^e 
^pmmettdmeere;  etUoperam,utJiat, 
dare,  Hooadoleaoeatem  (addeeMRii 
Z.)  nt  et  ipaam  patrem  oogat  B. 

DemepnBpoaitiooem  tn,  oooaeBtieii- 
tibaa  aoatria  et  Faerai  libria  feio  om- 
nibaa.  B. 

4  Ctlere,  adfuvart,  a^fin^itv]  Ce- 
lere,  ad  nanim  pertinet :  a^vaee,  ad 
HogioBom:  a4;ufi^irv,  ad  Soatmtam. 
Bt  DotaDdam  eoU  a  aoperiore.  at,  iEB. 
1.  16.  Poeihabita  eoluitm  Samo;  hie 
iUiutarma.  Coiert']  Sabaaditar/utei, 
per  iayfta,  D. 

5  Imo  herelt  Ua  nobit  deeet]  Aatiqai 
ii  Bddebant  atatim  Terbnm,  nof  deeet 
faeere,  nee  decet  dieere:  tt  Boaadde- 
bBBt,  iio6ti  diMt,  dioebaBt  (Wd.  aopra 
III.  4.  45.)  D. 

6  FHaMim  hujut  uxorit  ttt  mater} 
laoipii  a  penaaaioBo,  aed  bieater,  ita 
nt  ea  qnm  propoaitip  oonailio  dicenda 
erani,  pBtedemoBBtiettqaam  dicatqoid 
fieri  ToUt.  Bt  hoo  aemper  fit  ab  ora- 
toffiboa  iB  bia  rebaa,  a  qaibna  inoipere 
BOB  oportet  propter  tnrpitadinem,  aat 
inooBUDoditatem  rei,  qa»  peraaadenda 
eat.  GonBidera  adoo  apod  Virgiliom, 
JBn.  V.  606.  nbi  peranadet  Iria  nmtri- 
bna,  nt  naTea  aoaa  inoendaat :  et  in- 
Toniea  hoo  ipaom  ooBaiiiam  nlUmam 
poni  poat  aigamenta  qaamplorima,  quin 
agite,  et  meeum  infauttat  eiwite  puppet. 
£t  initiam  a  poaaibiU  faotnm  eat :  nam 
dioit,  hujui  uxorit  ett  mater,  D. 

Veraaa  reote  procedit»  ai  emendaTO'* 
ria  U9ori,  et  legeria  cam  edd.  Tett.  et 


184 


ADELPHORUM 


D.  Proba  et  modesta.  M.  Itaaiant.  D.  Natugrandior. 
M.  Scio.  D.  Parere  jam  diubaBC  perannosnoiipotest: 
Nec,  qui  eam  respiciat>  quisquam  est:  sola'st     M. 

Qnam  bic  rem  agit? 
D«  Hanc  te  sequom'st  ducere:  et  te  operam,  utfiat, 

dare.  10 

M.  Me  ducere  autem!    D.  Te.    M.  Me!    D.  Te  in- 

quam.    M.  Ineptis.    D.  Si  tu  sis  bomo^ 
Hic  faciat.    M.  Mi  pater.    M.  Quid?  tu  buic,  asine, 

auscultas?    D.  Nibilagis: 
Fieri  aliter  non  potest.    M.  Deliras.    M.  Sine  te  exo* 

rem,  mipater. 


QDO  nottro  ood.  cit.  Quid  potUa  t  Ea- 
dem  constrootio  exUt  And.  IV.  4. 
50.  B. 

7  Frcba  it  modeski]  Proba  sibi :  et 
fMdata  apod  aHos.  Bt  ride  kndes 
oonsiliatoribns  inrentas  et  nsitatas 
(Bentlejos  oonjicit,  conciliatoribus  suS' 
tas  Z.)  Ita  aiunf]  Hocita  respondet, 
qnan  dicat,  ted  quid  mea  f  D. 

8  Scio]  Adhno  Micionon  intelligit, 
qno  res  tendat :  sed  tamen  ynltn  qno- 
dam  admirantis,  cnr  hoo  dicatnr,  res- 
pondeL  Parerejam  diu  per  annot  hepe 
non  potest"]  Reote,  ne  contra  filios  sna- 
dere  Tideatnr.  Parerejam  diuffer  on- 
nos  htK  non  fotest"]  Hoo  antem  addidit, 
ne  eontra  filios  |wter  snadere  videator 
iraptias,  si  illis  ooheredes  esse  procre- 
andos  snadeaL  Per  annoe  hut  non 
potost]  Bene  por  annos:  qnia  non  est 
steriUs.  D. 

Parerejam  diu]  Priscian.  1.  x.  L. 

10  Hanc  te  aquom  est  dueefre]  Te, 
Mioio,  soilioet.  £t  U  operam]  Te, 
.ffischine.  Nam  ad  illnm  oonrersas  a 
Hicione  est  Et  qnare  JSschinnm 
operam  dare  «Bqaom  est?  scilioet  nt 
prositsooniL  D. 

11-  Me  duoere  autemf]  Magna  visin 
pronominibos  posita  est  Nam  me  ille 
810  didt,  qnasi  qnem  minime  deceat. 
Te]  Vile(hie)  siorespondet,  qaasiqoem 
oportett.     Ineptis]  Verbom 


est,  qaod  fiMsit  ineptio,  tiuptis,  ineptit, 
Situsis  homo]  Non  ti  ei ,  sed  su  dixit : 
qnasi  in  eo  se  hominem  sit  iBsohinas 
probatoms.  Situns  homo]  iBschine. 
Si  sis,  pro  si  esse  Tolneris,  et  si  orefi 
homovoloeris.  Situsishomo]  Hicfk- 
cete  et  mire  coegit  .ffjchinnm  ad  per- 
suadendoffl.  non  enim  dixit,  ti  tusis 
homo,  persuade :  sed  sio,  &ciat  (sed, 
Bic  paciat):  nt  ab  illo  non  fiu)tnmf 
sed  effectom  exigeret.  D. 

SS  ttt  sif  homo,  hie  faciat]  Si  etiam 
cedas  ad  Id,  qnod  onpio,  oonlinno  oon- 
sentiat  pater.  B. 

Me  ducore  autem]  Particnh  autem 
cnm  interrogafione  indignandi  vim  ha- 
bet  et  oorreotioni  servit,  mox.  v.  17. 
promisisti  autem  et  v.  S7.  pauhm  id 
autem.  R.  D. 

12  Mi  pater]  Mt  vocalivos  casos 
est,  ab  eo  qnodestmnu.  Quidf  tu 
huic,aMe,  auscuUasf]  Aptam  oonvi- 
oiam  grandi  et  fatoo.  D. 

Ob  libros  plerosqoe  Faemos  edidit 
quid  tu  autem  huic,  &o.  B. 

Nihil  agis]  Freqoens  formnla  d^  in- 
ani  opera.  Cio.  pro  Roscio  Amer.  e. 
45.  ju4t  n  in  patronum  suum  voluerit 
eonftrre,  nihil  egerit,  Rntil.  Lap.  II. 
120.  eogis  me  injurim  tua,  ceButam  pro- 
ferre.  Nihil  agis.  M  v.  qose  i 
vimas.  R.  D. 

13  Fieri aliternon potest]  A  i 


ACT.  V.   SCENA  VIIL 


185 


M.  Insanis?  anfer.  '  I).-  Age,  da  Teniam  iSlio.    M.  Sa- 

tin'  sanns  es?  ego 
Nqvhs  toaritns  aimo  demmn  qninto  et  sexagesimo      15 
Fiam :  atque  annm  decrepitam  dacam!  idne  estis  aac- 

•toresmihit 
M.  Fac :  promisi  ego  iUiSt.    M.  Promisti  autem  ?  de 

te  largitor,  puer. 
D.    Age,  quid?  si  qmd  te  majas  oret?    M.  Quasi  non 

hoc  sit  maxamum« 
D.  Da  veniam.    M.  Ne  graveie.    D.  Fac,  promitte. 

M.  Nonomittis? 


Mrio.  IkliTtti]  Propiio  rooabnlo  miit 
ost,  taiiqiiam  loqoaci,  Cf.  Phorm.  r. 
8.  8.  D. 

Ftm  ahUr  non  piMt']  Pan  vtiqiie 
deliberativa  est,  ao  necesse  sit.  B. 

14  Jntanul  etufer]  CoDgnie  setii 
deiira$:  joTeni  tiuantt.  £t  aufer,  Tel 
te,  Tel  manom.  Nam  rogans,  manam 
admoret  soiiicet,  dicens  mi  pater.  Ah' 

fer'}  Autte  deest,  ant  manum.  ant  pro 
eo  qnod  est  ahi :  nt  sit,  aufer  te.  D. 

Da  ffeniam  fiUo]  Ms.  R.  et  Tett. 
oodd.  Daveniam,  quMOffitio,  L. 

Ut  effioeretmr  ootonarins  jambions 
aeatalecUens,  Faernos  illad  ego  seqnenti 
Tersni  pneposnit.  B. 

Aufer']  Scilioet  mannm  qoa  orans 
patris  maonm  prensabat  Donatos  in» 
telligi  volt  te.  Atferre  ee  est  abire,  nt 
afferre  se,  adTonire.  R.  D. 

De  vemam  fiUo]  H.  e.  fac  rogata, 
(Boncedeqnod  fiiins  petit  Gic  ad  Qoint. 
fratr.  III.  1.  Cetearie  eonsi^nH»  ;iro6o 
9ii«2  ti6i  wniom  nen  dedk  uti  — rei- 
criberet.  R.  D. 

15  Ego  novui  maritui]  Apnd  Me- 
nandrnm  senex  de  nnptiis  non  graTti- 
tnr.  Ergo  Tereotios  tvfiruAf.  Ego 
fwmu  fnorihu  anno  demum  ^into  et 
aeaagetimo^fiam!  atifue  anum  deerepi' 
tamdueamT]  Hicdeestetgim,etfi^ 
et  quando,  et  quomodo:  nt  sit,  qnis? 
ego.  Qoidf  nomuoMnftu.  Qoando? 
oftno  demum  quinto  et  aexagetitno* '  Qtio- 
modof  mum  deertfHtam  duo«*i.  Atmo 

voi..  XI.  2 


tfsmttm  ftflnto  et  aeca^siCBio]  HsBOvetas 
est,  nt  Varro  alt,  etxam  oomicomm  so- 
nnm.  Et  ctemum,  adTeibiom  tardita- 
tis  est.  D. 

"Egp  notnu  marih»»]  Repagno.  Ab 
inbonesto  argomentnm  ponitnr:  An 
tnrpe  sit,  nxorem  dnoere^  etiam  anom 
dacere*  E. 

16  Attfue  anim  ditrefitam  ducam  f\ 
Hoc  faoete  addit,  tanqnam  iaciendam 
boc  esset,  si  pnella  dnoeretnr  seni. 
Idne  etti»  auetoret  mihi  1]  Hoc  est  per- 
snasores.  nt  Virg.,  JEn,  XII.  159. 
Auctor  egoeiudendi.  Deerejriiam]  De- 
eregntam,  «nt  stomacbo  anili  et  iracnn- 
do :  ant  dservpitom  oblnsi  animi  et  Ife- 
SB  seneotntis.  aat  deerepitam,  cni  s»po 
moribondm  crepnerit  ptaoctn  familia, 
Id  est,  clamaTerit.  D. 

17  Largitor]  Verbam  est  imperati^ 
Ti  modi,  fatnri  temporis.  De  te  largi- 
tor,  pu^]  Acntins  de  te  dictam  est, 
qnam  de  tuo.  Et  bene  in  eum,  qni  pro- 
miserat  pnelle  conjnnctionem  snara .  D. 

Promtstt  otttm  ?]  Ms.  R.  promtststt. 
Diomed.  lib.  1.  De  te  largiar]  V.  C. 
detetiM  largitor,  puer.  L. 

De  U  largiior]  1.  e.  de  bonis  tais. 
Plaot.  in  Psendolo  II.  4.  45.  pouum  a 
me  dare  Gio.  ad  Attio.  V.  21.  seame 
tolvere  r.  Schwm.  ad  Plinii  Panegjr. 
c  «6.  R.  D. 

18  Omnes  nostri  codd.  recte,  quaH 
ti  hoc  non  i.  m.  B» 

i9  Da  vfniom]  Pnesla  beneficinm. 


180 


ADELPHORUtf 


J^.  Vqu,  sdsl  td  exomn.    M.  Yis  e$i  bm  qwdem- 

D.  Age  prolixe,  Micio. .  ^ 

M.  Etoi  hoc  mihi  praYnm^  iiieptam,  nbsufdm»  atqm 

alienmn  a  vita  mea 
Videtur :  si  vos  tantopere  istuc  Toltifi»  flat.    M.  Bene 

facis: 
Merito  te  amo.    D.  Verum,  quid  ego  dicam?  Iioc  con- 

fit  quod  volo : 
Quid  nuDc  quod  restatl    Hegio  bis  est  cognatos  prox- 

umus. 


GODoede  qaod  petitor.  Ni  graven]  Ne 
te  diffioilem  prabeu,  qqi  gravtm  m  d»p 
citur  preitar§,  qaia  id  fiuiile  non  pne» 
itti  in  beQe6cio,  qnod  potest.  Da  «§« 
rdam,  im  gravere,  fae,  promiHe,  Al« 
trioteoni  agenlimn,  inti|^tiomqne  ver^ 
bn  snnt  D. 

Non  omittii  7]  V.  G.  Nen  (muttitU  ?  L. 

Ob  eodd.  et  nsnm  Terentiilege  gror 
vare.  Ntm  sic  SBpo  alibi,  ne  nega,  ne 
enteia  te,  &o.  Deinde  ob  fidem  oodd. 
Faeni  et  nostrornm  pro  omtUif  lef  • 
emittitii.  B. 

90  AgtproUxe,  Mtcio]  A.ot  age  pr^ 
Use,  id  est,  age  benigne :  nt  sit  priliM 
benigne,  seonndnm  Teteres.  snt  por 
MvUrw,  el  1x^4"'^  o^^  <)onreptiTnm : 
nt  ad  proUxe  sabandiatnr,  notter  eUo, 
ant  qaid  tale :  et  Mieio  t elat  io  snav) 
diotnm  sit  (uluti  pro  tuavi  dictum  eit, 
Z.)  D. 

Vit  hee  fuidem']  Est  fomnlaaonun* 
qni  Tebomentias  premebanlnr  Tel  n 
axtema  toI  Terbis  et  oratione,  Cie.  da 
Amicit  0.  8.  vim  heequidemett  afferre^ 
Sneton.  in  Gms.  e,  8f .  iita  quidem  vit 
ett,  R.  D. 

21  Ettihoeniibi  pramun,  tnqftum, 
abeurdum']  PromMiy  siannmdaoitnnl« 
lo  oommodo  sno.  iMpttMij  qni  mm^ 
Toto  filiomm  dnoat  nzorem.  Abtuit' 
dum,  bomini  qni  nnnqnam  dnzerit,  ot 
nnnqnam  dnoere  Tolnerit|  seni  dnoi 
nxorem^  qnrn  adolescanU  doola  non 
sit  D. 

JEtfi  Aof  mHU  ineptiem,  abfurdfm] 


Hio  effeolnm  est»  nt  oogatnr  respon- 
dero  nxorem  dnctnmm.  E* 

St  Siuet  tmitopert  iitue  «otttt,  fiat] 
Cnr  bio  non  Tcrtitnr  (veretur  Z.)  do 
Tdanlalo  Sostrals»  ?  An  qnia  illam 
oonsonlire  neoesse  est  toI  propterpan- 
periem,  Ttl  ob  amorem  fili»  snas?  Si 
vet  tantepere  ittue  voltit,fiat]  Ridionlo 
dizit  ot  comice»  nxorem  so  dedneerot 
non  qnia  Telit,  ant  debeat:  sed  nt  «b- 
«eqnalnr  jnbentibns.  D. 

S3  Hoe  eoi^  qued  veio]  Perficilor» 
inqoit,  qood  Tolo :  nt  snmtnm  et  tnr- 
bam  domnm  reoipiat  Micio,  et  ogo  ia- 
•am  gratiam.  D. 

Primnm  ne  Trochaions  temere  sit 
inter  Jambioos,  lege  merite  tno  te  mi|o ; 
qnod  idem  ooonrrit  Bnn.  III.  9.  Deindo 
hone  et  seq.  Tersum  sio  restitue,  ot 
snam  oniqoe  personm  redde  curationem: 
M.  Benefaek.  \  D.  |f srito  tno  t«  mno. 
fnrtioi.  M.Quid?  D.  Ege  dieam,  koe 
qum  jU,  quod  vole  \  M,  i^Mni  hmicI 
pnd  reitatf  D.  H«gio  Atp  ett  kitetg' 
vatiut  pmnmut,  Ne  Tersns,  oeasnnlo 
S/naloepba,  hiet,  repon^vm  daoimns 
^e;toAio,moialiier  et  ex  consnetndine» 
nt  Heant.  V.  $.  fil.  AroKanidi  k^fm 
jUmm ;  etsnpFalV.  9.  49.  &m  Ow 
liRi  kifui  dtlii  «lies?  B. 

M  QuiiiiNinc,  fuod  rettatl]  Qued 
rettat,pio^^tequitur,  AnfMsdrii^al^ 
tanqnam  reliqniamm  priomqi  Cfiii^ict^ 
rfriim  pfraet«nim%  ao  p^r  hoo  nUaftr 
mnm?  Hegie  hir  ett  €t§natut  pretm 
Mn^  r 


ACT.  V.   SCBWAVIIL 


187 


JkJtboiMwMB,  panper :  bedenos  aliqmdfacere  iUi  deoet. 
M.  Qoid  facere  l    D.  Agelli  est  bic  Bvb  urbe  paQluIam^ 

quod  locitas  foras :  ^6 

Huic  demvs  qai  fruatiir.    M.  Panlidmii  id  autem  T   D. 

Si  multum  sit,  tamen 
Faciuodum  est :  pro  patre  huic  est :  bouus  est :  noster 

est :.  recte  datnr.. 


tm,  «111111  Micioni,  ob  merita  10«.  Et 
Wm  Mldklit  pnaunm :  ntaa  mvdti  gm- 
dus  et  Telati  nmi  sont  propinqaitatis 
in  Bffittitnte  et  cognttione  dispositL  D. 
Hegio  at  hii  a^natut]  Demea  mv- 
tntis  moribos  bonitatem  soun  posoit 
«xprimere  (adde  et  Z.)  mnllis  msltn 
donare  efficit;  nun  oogit  at  Hegioni 
«ger  donetor.  Bt  hio  qnnsi  delibe- 
vantis  est  speoies.  Nnm  primo  nb  ho- 
qesto,  eoi  donetor,  etiam  qni  pnxhmu 
sit  mnlieribos,  qiri  ruibit  affinit,  «pii 
pauper  siU  Qnare  tdjongit :  ben$  im» 
aliquid  facere  Hti  deeet,  Deniqne  in« 
qnil,  nnde  fieri  posek,  ad  mannm  est : 
agelli  ett  hie  mb  urbe  pauUum,  quod 
loeitatforat.  Deinde  oonfnndit  a  diotis 
ejns,  cni  respondetnr,  qnod  vtdum  esm- 
flnnne  est  senibns,  quod  nimium  ad  rem 
tn  teneeta  attenti  sint.  Ab  inbooesto, 
hocoelatnr.  E. 

55  Affinit  nolnt']  Reete.  Nam  ozorie 
cognati,  marito  affioes  sant.  Paiipsr] 
Jam  hoo  nomine  apparot  aliqaid  flagi- 
Uri.  D. 

Gapemsin  Obs.  1.  9.  ezistinmt,  illad 
iene  tribneodom  esse  Mioioni ;  primom 
qnadfacere  alieui  aUquid  sine  bene  sim- 
pUoiter  sigaifioei  ssepe  oommodis  be- 
noficiisqne  afficere :  deinde  qnod  bent 
%H  ejusy  qoi  interrampat  aliquem,  el 
simol  eum  perppere  admoneat  Z. 

56  Quod  loeitat  ferut}  Ferat  dixit, 
locom  pro  persooa  ponens:  qnasi  di' 
ceretf  nsseio  cui  aUeno.  sio  et  Bes  dioi- 
mas,  otM^i  quid  dieU  *eeee  hae,  pro  seos 
hic  (hie  omittit  Ms.  H.)  Cioero,  Verr. 
l^  26.  Hie  tum  aUut  ex  atia  parte, 
Deest  ergo  aliqnid,  nt  sil,  fiud  iantait 
forat  vereum,  aat  «i  ftfrit:  forit  petite, 
jd  est,  aiieno.    Sub  urbe  ett  pauluium 


agelUhMi]  Totamcumoontemtione(cuin 
eont«mtw,  alii)  prononctandam.  D. 

Paulum,  qnod  Faernus  in  ono  ood. 
re^erit,  ratio  Tcrsns  exposciL  B. 

Subhac  urbe]  I.  e.  ad  arbem,  prope 
arbem.  In  bao  forma  tub  inprimis  po- 
nitar  in  propinqoitaie  looi  editioris. 
Sio  elegantios  est  tub  numte  cattra  ms- 
ton  qaam  prope  montem.  R.  D. 

Quod  locitatforai]  I.  e.  qood  pere- 
grinis  locas  oolendnm.  R.  D. 

27  Huic  demut  quifruatwr]  Id  esl» 
qoi  firaotttm  oapiat,  non  proprietate  po- 
Halnr.  Proprie  ergo,  et  qoesi  de  jora 
dixityhMtur.  estaalem /tMrtur,  alatnr: 
qaiayrNmen  dicitar  sonima  gnla,  per 
qonm  cibnm  lingna  demittit  in  rem^ 
trem.  D. 

Lege  paulum  id  autem  est  ?  D.  Sv 
muitum'tt,  tamen,  &o.  nt  effioialor  rer« 
sas  letrameter  ocataleotioas,  at  ossteri. 
Gmterom  in  nostris  oodd.  extatt<i  autem 
mC?  in  oao  vet.  Paulum,  et  in  aliqoot 
Faerni  antiqais,  »  muUum  ett.  B. 

Httfc  dsRMis  qui  fniatur]  I.  e.  boio 
oonoedamos  fraendom,  utannaos  inde 
frttctas  el  leditos  peroipiat,  ita  lamen 
m  ager  taos  maneat,  qnalis  IGtis  usu- 
^^ructtMrittf  dioitar.  LiT.  XLII.  19. 
Qui  est  ablatiTas  ot  in  Hennt  IV.  5, 
80.  R.D. 

t8  Bonuj  eit;  notter  ett :  recU  da^ 
tur]  *S9iTf^(ae-fMQ  bortaniis,  et  A^- 
hrw  roolta  oongerenlis.  Benut  ett^ 
Potnit  lesponderi,  quid  mea?  Benut 
eU:  notter  sct]  Hsbc  omnia  ▼nltaose, 
lanqnam  invidiam  parsimonim  fiioiat 
Mioioni.  Bt  plas  sigoifical nmtsr,  qoam 
•  81  addatar,  quid  notter  1  Notter  ett] 
Beneaddidit  Namqoedixit,projNiirs 
Messt  B«ftdaDir}Qoasinon<iam< 


188 


ADELPHORUM. 


Postremo  non  memn  illad  verbmn  facio,  qnod  tn^  Micia^ 
Bene  et  sapienter  dixti  dndum,  Yitiom  conminne  om- 

nimn  est^  ^O 

Qaod  nimiom  ad  rem  in  senecta  attenti  snmns :  liano 

maculam  nos  decet 
Effogere :  dictam.est  vere^  et  re  ipsa  fieri  oportet 
M.  Quid  istic?  dabitar:  quandoquidem  hic  volt.    M. 

Mi  pater. 
D.  Nunc  tu  mihi  es  germanus  pariter  corpore  ^t  animo. 

M.  Gaudeo. 
D.  Suo  sibi  gladio  hunc  jugulo.  35 


ratar,  an  dandiim  sit :  sed  Qlad  solnm, 
anneete.  D. 

Pro  patre]  I.  e.  looo  patris.  Cio. 
Verr.  IV.  41.  R.  D. 

29  Non  meum  iUttd  verbum  fado] 
Nddc  verbum  pro  A^tAfukrt  posnit, 
qaod  aDO  stringilor  yerbo.  Brg^  «sr- 
hum,  brevis  sententia.  Non  meum  iilud 
iferbum  facw]  Nota  verlmm,  pro  w»- 
tentia.  nt,  utu  verbo  dic,  ti  quid  ett  qaod 
me  veli».  Et,  mieeram  me!  quod  «er- 
bwnaudiol  Verbum  dixit,  rerom  sen- 
tentiam.  Nun  verba  esse  t  Teritnte 
diota,  testatar  Varro.  D. 

Qaod  Pabnerias  et  Goiidmias  olim 
oonjeoerant,  poetremo  nune  meum:  id 
olare  habet  Regias  Chartaoeos  ex  re- 
terrimo  qaodam  transcriptas.  Reele: 
et  fraslra  reoeptam  explioaro  oonan- 
tar.  B. 

21  iioncfRacuIamfiofdeests^^erf] 
Nacukan  rS  x>^»*^M^  ^ixit,  irridens 
opinionem  Mioionis:  qaia  parsimoni* 
am,  maculam  pntet. .  Bt  simal  aaxit, 
primo  vttium,  deinde  maeuiam  dioen' 
do.  D. 

32  Ordinatio  Tersanm  horam,  qnm 
est  apad  lindenbr.  anotorem  habet 
Faemam.  Nos  qaidem  hano  ordinem 
stataimas:  Ejfugere:  dietum  eet  vere, 
ct  reipsafieri oportet,  Mido.  |  M.  Quid , 
itticf  dtdritur  quidem,  quando  hic  volt. 
M.  Mi  pater.  D.  Nunc  tu  mihi,  |  . 
Micio,  etgermanus  pariter  animo  ac 
M.  Gmideo,  ^  Nam  in  primo 


▼ersa  excidit  Micio,  qom  seqoebatar 
eadem  tox  :  et  in  Tersn  tertio  Miiao  a 
prmcedente  miAt  absorptnm  est  Qlti- 
dem,  quando  codd.  consensas  oompro- 
bat.  Omnes  Itbri,  pneier  nnam  eam- 
qae  mediocrem,  habent  antmo  ft  cor- 
pore.  Sententia  aatem  postalat  ac  pr» 
et.  Sensos  enim  est :  nune,  cam  hoc 
a  te  impetro,  com  liberaliteret  benigne 
&ois ;  nanc  pariter  animo  mihi  germ»- 
nas  es,  ac  semper  corpore  fiiistL  B. 

35  iSao  nbi  hunc  gladio  jvguki] 
'axxii>«{U.  Et  non  itio,  sed  sitooU, 
moraliter,  et  at  ▼eteres  solent  loqni.  D. 

Suonbigladio  hune  juguki]  Ipsam 
eoo  gladio  inter6oio,  qnia  ipse  hoo 
dixiti  ande  nonc  rincitar.  E. 

Suo  tibi  gladui]  Simile  fere  iilod 
apad  Treb.  Pollion,  in  Mario :  addiditte 
hac  verba  didtur  interemtor :  JGe  eat 
f^adiut,  quem  ipsefeeitti.  Hieronjm. 
Epist  ad  Magnam :  juxtafabuUupoeta* 
rum,  tuo  tecntelaeeraoit.  Variant  vero 
scripti  Terentii  cbdd.  qnorum  pars 
magna  sic  habet :  gaudeo,  et  auo  gladio 
huncjugulo,  It. 

Suo  tibi  gladio  kunc  Jugulo]  I.  e. 
qaod  ipse  ^xit»  in  ipsnm  oooverto, 
dioto  sao  contra  ipsom  ator.  Idem 
proTorbiam  est  apod  Cioeron.  pro  Ci»* 
oina.  29.  Suut  tibi  eleganter  jangnn- 
tor  et  Talent  tuiM  propritu.  Plaat.  iii 
Capt.  I.  1.  14.  Cic.  de  Amic  o  X 
GelUosV.lO.  R.D. 


ACT.  V.  SCENA  IX. 


SYRU8.   DEBIEA.   MICIO.   JESCHINUS. 

FACTUM  est,  qaod  jasti,  Demea. 
D.  Fragi  homo  es :  ego  aedepol  hodie  mea  quidem  sen- 

tentia 
Jndico  Synun  fieri  esse  seqnom  libemm.    M.  Istonc 

liberom? 
Qnodnam  ob  factnm  ?    D.  Mnlta.  S.  O  noster  Demea^ 

aedepol  vir  bonns  es. 
Ego  istos  vobis  nsque  a  pneris  cnravi  ambos  sedalo :   5 
Docni,  monni,  bene  praecepi  semper/qnse  potai  omnial 


1  Faaum  ut  quodjutH,  Demta]  Id 
ef  t,  dinita  Mt  ■nMrM.  D. 

RanQf  tliod  pnettatanu  moBOf  poft 
Hegionem  ferro»  Tolt  871100  etiam 
tiberam.  .  Implentor  deliberitiTm  par- 
tef .  Qaunqoam  meritif  partef  foaf 
(namqu»  mtritaperparu»  tua  Z.)  fer- 
▼of  exfeqoitor,  qood  ofqoe  a  poeria 
ambof  coraTeril  fedolo,  doooerity  mo- 
noerit,  qood  beae  prmoeperit  Hoio 
rei  per  irrifjonem  adjoogitor  etiam 
iUod,  qood  obfonaTerit  oom  iide,  qood 
abdaxerit  foortom,  oonviTiom  parih' 
Torit  de  die,  qood  baoc  pfaltriam  bodie, 
mucemerit.  B. 

Quodjutiq  V.G.  Quodjumtti.  L. 

Hie  TerfOf  prmoedenti  jonctom  oA- 
cit  Troofaaicom.  Vomm  ne  eonoinnttaa 
percat,  et  ^iodto  totom  in  Tbef  i  abfcon- 
dator,  juguidqaa  in  oltinm  fo  efferat ; 
repone/iutifd,  qood  in  oodd.  noftrif 
lere  omnibof  reperitor.  B. 

FttctumestquodjuttQ  Daotaoftfor^ 
mola  a  more  militim.  Nam  tribnnof 
Tel  oentorio  jnf mif  aliqnid  exfoqoi,  im- 
pentorircnonoiabat  id&etom.  Sneton. 
Hber.  c.  tl.  obi  t.  Cefanb.  R.  D. 

9  Frugi  hoM  cs]  Udlia,  at  .frngof . 
JEdepol  hcdk  «Ma  quidem  tenteiUia  jur 
dieo  Syrttm  fari  ette  gquom  ittertcm] 
000  eat  qood  jamdadnm  promiaerat 
Sjro:   fod  Booc  opporiooe*   Tidetv 


enim  modo  meritnm  praceff iff e.    Et 
tententiajudieo,  aufulKtyU,  D. 

Stfi  mnlti  oodd.  babent  ergo,  b.  e. 
propterea  qnod  frogi  cf :  rectiof  tamen 
ob  Torfom  Offo  com  Peemo  oenfeo 
ege.B. 

4  Quodnam  obfaetum  f]  Jnre.  aferiM 
enim  oanfaa  maoomiffionif  in  jnre  for- 
mnlaect  Mu/ta]  Oratorie  maloit  ge- 
neraliter  dioere,  qnam  qnfBrere  tpeok- 
liter,  qnod  ioTenire  non  poffit  El 
Mido  fingalariter  onam  qafsrit»  bie 
plonditer  molta  refpoodet  JEdopol 
«jr  battut]  Jorat  bonnm:  qniaprfBter 
opinionemeft  D. 

•    JEdepol  vir  bemitet]  In  Mf.  R.  ei 
dofiderator.  L. 

£1  abefta  TOtt  aoftrif.  Scribe  Tero 
hotnLt^  qood  aono  olim  diff erebat  • 
aimplieeCKmttf.  B. 

5  Ego  ittot  vobitut^  a  puorit]  In- 
tcUigit  Sjrnif ,  laborantem  pro  ae  De- 
meam  non  babere  qnod  dlcat:  etideo 
ipfe  proaeqnitnr  ordfaiem  meritomm : 
fooondam  qnem  apparet  pmd^gom 
loiflfe.  D. 

6  Dorot,  montii,  hent  prtBcept]  Ridi- 
odle  addontar,  et  tantam  (ted  toman 
Mf .  B.  et  edd.  aato  Stepb.)  conaneta- 
dbw:  qoia  impotantnr  etiam  faeta 
praTO  pro.  bonif.  QtMC  potui  MniMa] 
Beae  ^iwtui;  qoaai  plora  Tollet  JK 


190 


ADELPHORUM 


D.  Res  apparet.  et  qaidem  porro  hadc,  obsonare  cum 

fide^ 
Scortam  adducerc^  apparare  de  die  conviviimi : 
Non  mediocris  hominis  haec  sunt  officia.   S.  O  lepidam 

caput ! 
D.  Postremo,  hodie  in  psaltria  hac  emnnda,  hic  adjntor 

fhit,  10 

Hic  cnravit :  prodesse  8Bqanm'st :  alii  meliores  enmt 
Deniqae  hic  volt  fieri.   M.  Vin  tn  hoc  fieri  ?  M.  Copio. 

M.  Si  qoidem 
Ta  vis  ;  Syre^  eho  accede  huc  ad  me ;  Uber  esto.    S. 

Bene  facis : 
Omnibus  gratiam  habeo:   et  seorsom  tibi  praeterea, 

Demea. 


7  Bie$appar$tJ  Mire  irridetDemea, 
•10  tameD  ot  serio  agereTidoatiir.  I>. 

Rtt  appartt]  I.  e.  roi  ipsa  decet,  re« 
rom  testimonia  ■dsont  A.  D. 

Cum  Jid*  jrortum]  I.  e.  paellriuB 
qosB  fidiboi  canat.  Freqaenlior  est 
pWnliBjidtt,  ium,  R.  D. 

8  AppararedBdiBommvium']  Id  est, 
repente,  nec^  anle  pimdioUim»  neo 
pridie  coDstitntnm.  D. 

9  Lepidum  eaptU  f]  S«nrias  lib.  1. 
iBneid.  Ters.  399.  pubetfue  tikr,  jm- 
hesque  tuortim,  L. 

10  Postremo,  hodie  in  ptaUria  hac 
gmundal  Et  hoo  totom  serio  dioitnr, 
«t  magia  ridionlnm  Tideatnr.  Uie  ad" 
jutarjuit]  In  re  boaa  atHutaret,  in  re 
mala  impultoret  dicnntnr.  Ergo  bio 
■djator  dieilor  a  non  iraicente :  a  ori- 
minaate  aatem  et  irato»  impolsor.  Hia 
adjutor  Juit;  hia  curaoit']  De  more 
repetitam  est  hic:  qaam  didtar,  hie 
adfutorjuit,  hie  ewravit^  Sio  entm  «»• 
lemoa  onerare  andientem  (ottararemai^ 
tem  audientit)  meritii  cjos  qaem  laa- 
damoa.  Deinde  qaid  non  pmtitit,  qai 
et  offioiam  oorpoiis»  at  adjolor :  et  on» 
ram  animi  praboit,  at  oonsaltor?  IX 

Pro  hac,  qaod  Wacno  plaooit,  aostri 
codd.  iatac.    Igitor  rema  oftosa  ra- 


■a.  B. 

12  Deniqaehic  vutt^ari]  Abotitar 
Demea,  scieos  prodigam  Tolantatem 
adolesoentoli.  D. 

DnufMS  Ate  vuU  Jieri]  Ne  Tideretor 
hereditatem  ioTidere,  qood  maimmttlot 
serTom.  Deniqoe  (tenmwif  oH,  dcnir 
que  Z.)  Tolt  filios  fieri  liberom  serTnm- 
Qoa  re  confirmata  Itber  coaficitur. 
Adjongitnr  aiiod  manos.  toU  enim  oon* 
geiDxnare  Demea  beneTolentiam,  ot  et 
oxor  S  jri  libera  fiat.  Merito  illad  a^ 
joDgitor,  qaod  prmuim  dedit  aalopoers 
mammam,  qoasi  jam  in&ntis  nepotis 
gratia  illa  aooipiat  libertalem.  Adjon- 
gitor,  ar^eiitum  sceipito  a  mc,  qoe 
qnasi  beatos  propter  nepotem,  etiam 
ipsam  liberam  fiuiial.  B. 

13  Syre,  eha!  aeetde  hue  ad  mt] 
Utrom  ot  eoadem  mano  emittat,  an  ot 
palam  fiat,  jnbet  propios  aooedere,  joris 
(puMiei  addit  Weslerfa.)  oonsaetodioe 
lodens?  Bl  ride  qoam  oomicam  mami- 
missionem,  qoam  taoete  indozerit  alqoe 
oondigne.  D. 

14  Et  tearmim  ttW  prwterta,  Demea] 
Effecit  Demea  pfos  qoam  Tolebot  Nam 
qot  coimbatiir  amari,  pnBfeiior  eliim 
his  qoi  amaolar.  D. 


ACT.  V.  SCENA  IX. 


191 


D.  Gandeo.    M.  Etego,    S.  Credo.  atinam  hocper- 

petaum  £at  gaudiiim,  1 5 

Fhrjrgiam  ut  nxorem  meam  nna  mecmn  videam  liberam ! 
D.  Optpmam  qnidem  molierem^    S.  Et  qaidem  tuo  ne* 

poti,  hujus  filio 
Hodie  primam  mammam  dedit  haec.    D.  Hercle  yero 

serio^ 
Si  qnidem  pnmam  dedit;  hand  dubimn,  qnin  emitti 

SBqnom  det. 
M.  Ob  eam  rem  ?    D.  Ob  eam :  postremo  a  me  argen- 

tnm,  quanti  est,  sumito.  £0 

S.  Di  tibi,  Demea^  omnes  semper  omnia  optata  ofierant. 
M.  Syre,  processisti  hodie  pulchre.   D.  Si  quidem  por- 

ro^  Micio, 


•  15  Gaudto.  §t  ego]  Gntnlantiiim 
Syro  bKO  Terba  niBt :  qoibas  de  more 
ille  credoy  respoiidel.  Utinam  hoe  ptr» 
petuvm  fiat  g»u<itum]  IntegnuB,  loli* 
dvn,  el  Botqoun  interniptaffl*  D. 

16  Fhry^jiam  ut  uMorem  meom]  Ut 
ipse  Sjnu,  iU  ozor  Phrjgfia:  seoan- 
dnm  vetoresp  qai  ■erriii  nominft  a  na- 
tioDibiu  imponebont.  Una  mteum  d- 
ieamUbeTam.']  Hoe  sio pronaooiuidam 
eet,  qnasi  gandeat  se  reoordatnm  D»- 
m« :  qnod  qonm  oltro  eogitat  baboisse  * 
plene  oblitos  foit  Cfuasi  gaudeai,  m 
recordatum,  fuod  Dtmea,  qui  eum  ultro 
oogitathabuim,piemohiituifuit.)  D. 

Uxorem']  ServsB  qnsD  a  senrisincoD- 
tabemio  habentnr,  non  nxores  ant  ooil- 
jnges,  sed  proprie  eontnbemales  ba- 
beotnr.  Sed  feteres  seriplores  non 
Mmper  boe  dJsorimen  obeerrant.  R.  D. 

18  Hodie  priatam  mammam  dodH 
We]  Rtdieolnm  meritnm:  siqnidem 
•portnerit  primara  esse  qaameamqae. 
an  qnia  cansa  est,  qaod  ingenoi  dJeon- 
tor  serio  a  nnlrieibns  liberis  ednoandi  ? 
Herele  vero  terio]  Adf  erbia  sant  eon- 
tmmntia  ini{lAii«y.  D. 
'  Plro  prtmoi»  bie  et  ae^.  rersn  ex 
eodd.  aoetoritatoet  sententne  elegantia 
cepoBOprimck  Deindeobeosdcmeodd. 


in  seq.  Terwi  lego  haud  dubium*tt.  B. 

19  Haud  dubium,  quin]  Ms.  R.  et 
V.  G.  Hmtd  dubium  ett,  quin.  L. 

Emitti]  ScUioetmsBo.  Locatioplenn 
in  Pborm.  V.  5.  t.  Simpliciter  emittero 
apnd  Plaat.  in  Psend.  IV.  2. 4£.  R.  D. 

fO  Oboamremr]  Hoo  eo  ▼nltadi- 
dt,  qaorem  vdoti  exootimns»et  osten- 
dnnnsmomenti  esse  nnllios.  Argen" 
tum,  quanti  ettp  tumito]  Qoanto  pretio 
▼alet.  j^rgcnfum,  fuanti  ett,  tumito^ 
Hoo  ▼eriM  tenns  C«liiiiur  W.  Forto 
utut  ttt  Z.),  nt  fiioiaBt  qai  persnadere 
aliqnid  onpinnt  D. 

21  Dtt  tibi,  Demoa,  omnet  tomper 
ominim  optata  offerani]  Omnet  omnia: 
■ntiqna  elegantia,  et  ignrata.  D. 

Repono,  Demoa,  emnia  ommet  tempor 
optata,  &0.     8i  sapra  III.  2. 1.  Quodoi ' 
omnna  omnet  tua  eonalia,  &e.  et  Plaot. 
Capt  II.  S.  105.  Di  Hbi  oamm  omma 
optata  offerant.  B. 

SS  Proeeteieti  hodio  pulehre]  Knno 
▼ere  pnlcbrB  prooessit  S  jms.  ^utrfsm 
fwrro,  Mieio,  tu  tuum  tffieium  faeiet] 
Hoc  est  patroni,  nt  libertom  non  de- 
aeras,  sed  ut  alas  mannmissnm.  Plaa- 
tns,  Cvro.  IV.  3. 15.  Faeit  meHut  quam 
part  lononum,  fut  Ubertot  habent,  et  eot 
detorunt.  D. 


193 


ADELPHOKUM 


Tu  taum  officiam.  facies ;  atque  hmc.  aliquid  pauldm 

prse  maivu 
Dederis^  unde  utatur :  reddet  tibi  cito.    M.  Istoc  vilius. 
M.  Frugi  homo  est.    S..  Reddam  herclej  da  modo.  M* 

Age^pater.    M.  Post  consulam.  25 

D.  Faciet.    S.  O.vir  optume!    M.  O  Mi  pater  festi- 

vissime ! 
M.  Quidistuc?  quierestamrepentemoresmutaTittuost 
Quod  prolubium  ?  quae  istaec  subita  est  largitas  ?    D. 

Dicam  tibi : 


ProcesMHpukhTe]  I.  e.  pnlohretibi 
processit.  Hont  Sern.  1. 2. 38.  abi 
T.Bentl.  R.  D. 

23  Si  tuum  officHum  faciei}  Taiio 
onmift  reote  gesta  ▼idebanlor,  n  officvum 
tuum  compleas,  et  baic  aliqaid  dones, 
ne  iniqoa  libertas  sit  b  paapettate  ilii, 
qoi  manomissas  est.  B. 

Prtsmanu']  Ita  dicantnr  nnmmi  pra»- 
aentes  qai  adsant.  PJant.  Bacohid.  IV. 
3.  10.  Barmann.  ad  Pelroo.  c.  76. 
p.  492.  pr«  manu  perperam  refert  ad 
^ors  comparans  looationem  nummMin 
manu  poture,  R.  D. 
.  24  Unde  utatur]  Utatur,  viTat: 
nnde  utura,  vita  dloitar.  at,  Cio.  Catil. 
1. 12.  Uniui  uiuram  horte  gladiatori 
itti  non  dediuet*  an  ondealatar,  de  qao 
osamfraotam  oapiat,  et  cajas  tibi  sor- 
tem  reddat  ?  Et  boo  mdias  :  nam  ideo 
addidit,  reddet  tibi  cito,  Istoe  viUus] 
Hoo  egit  Terentins,  nt,  conversis  offi- 
dis,  asqne  adeo  prodigam  faoeret  De- 
meam,  doneo  parcam  redderet  Mid- 
*  onem.  Jstoc.viUus]  Qoasi  nihU  minus, 
liegatio  enim  .est  floocnm  ostendentis» 
aat  qaid  tale,  oom  IXM/^ft.  qaia  subaa- 
ditar^tc^om:  et,  non,  claAo.  D. 

Jitoc  vUius]  Sine  enim,  nt  istoo  ne 
redeat.  Ut  Plantas,  Carc.  II.  1.  28. 
r<cmfv  potens  intestinis  vUius,  I.  e.  abs- 
qae  intestinis.  E. 

Istoc  viUus]  Elegantem  sensnm  et 
originem  ex  Saetomo,  doctisaimo  anti- 
qoario,  profert  Chfuisias  p.  180.  Iito 
viUus:  retqui  voeabat  ad  ecBnam, si  tibi 


ea  res  exhibenda  indiceretur,  fuam  er- 
hibere  non  poeset,  ut  tranquiUus  refeirt, 
Jsto  vUius;  hoe  est,  erit  eeBoa.  N<iii 
dobito,  qab  Terentins  ad  boc  diotnm 
respexerit  Ergo  ufoe  viUus,  perinde 
bic  est,  ao  priara  dedi,  hoc  non  dabo.  B. 

Unde  tUatur]  I.  e.  qoo  ▼iTat  Pbnit 
Trin.  II.  2.  74.  Gio.  ad  Attic.  XI.  11. 
Hancloqaendi  formolam  palobre  ez- 
plicat  Gronor.  R.  D. 

Jstoc  viUus]  Dooatns  ait  negatiooem 
esse  floocam  ostendentis  ant  tale  qaid 
▼.  Bent.  ad  h  1.  R.  D. 

26  Faciet]  Ne  qnid  negatom  in  fine 
fabaUs  videator,  addidit  Demea/odsl. 
Et  fadet,  qood  petis  soilicet.  qood 
irridens  dixit,  qoasi  de  prodigo  dioere 
▼ideatar.  Bt  nxnfaeiet:  qnia  neo 
oredibiie  erat  statim  ooDsensamm  qoi 
negaverat»  el  perpetoo  (propterea  Msa. 
Porte,  p0rpetiia^  negatio  esae  in  fine 
non  debait  D. 

.  -  Laborat  ▼ersos,  obi  cam  Victor.  et 
decortato  Faemi,  et  nostro  legio  le- 
gas,  0  pater  mif  B. 
.  27  Quu{  ittucf  quts  ret  tam  repewta 
moresmutavit  tuot?]  AnimadYertendom 
est,  qoa  calliditate  Terentios  qoseraw 
finem  fabolse,  complere  Isetitiam  per 
ipsnm  Demeam  nititor  in  oniYersos» 
qoi  in  iota  oomoBdia  tristis  ao  ssBYoa 
lotertarbaYit  et  vooiferatns  est  D. 

Quid  istucT  quttret  tam repente  mom 
nMtavittuosf]  Qoserit,  oor  soam  sobito 
oonsoetadinem  mntavertt  Demea.  E. 

28    QvmL   prolubium]    PreUibiim, 


ACT.  V.   SCENA  IX. 


lOA 


Ut  id  ostenderem,  qnbd  te  isti  facilem  et  festivimi  putant, 
Id  non  fieri  ex  vera  vita,  neqae  adeo  ex  asquo  et  bono : 
Sed  ex  assentando,  indulgendo,  et  largiendo,  Micio.  3 1 
Nmic  adeo  si  ob  eam  rem  vobis  vita  mea  invisa  est, 

^chine, 
Qnia  non  justa,  injnsta,  prorsos  omnia,  omnino  ob- 

seqnor; 
Missa  facio :  effdndite^  emite^  facite  qnod  vobis  Inbet. 
Sedsiidyaltispotins,qaffiTospropteradolescentiam  35 


qaod  Gneoi  WftBvftUf,  id  est,  promtos 
aniiBiis  ad  laigiendom.  Subita  t$t  lar- 
iUmf]  RepenliiM,  ao  per  boc  ipio  Oit 
ingnta  et  inmodenta :  ut  ereiitt,  qniuii 
ex  nBiiB  percis  non  laigi  et  libenles, 
sed  efiisi  prodigiqne  raddimtnr.  D. 

Qned  pr^liimiim]  Dioitar  nltni  ne- 
tnniem  mensanm  ntieiyiis  rei  nban- 
dsBlin.  E. 

Vnlgo  pTD^eiiim,  sed  meliores  libri 
pnhibhim,  ServiQS  tdiSa.  III.  S17. 
ez  VuTone  landat :  Forro  ds  Ltfi^tid 
LaU  Ub.  V,  Pnhtbiwm  et  prohdndi- 
nm  dto,  abeoquod  lubeat;  unde  etiam 
hteui  Venerit  Labentin^  duiftwr,  B. 

Qnod  prahioinm]  A  profuo  interpre- 
tes  expUeant  effnsam  largitalem.  Sed 
pnmtatlegero  prajii6ium  a  prolubere. 
i.  e.  promtns  animas  ad  largiendnm. 
Hano  seriptnnm  seiinitnr  Donatns  oon« 
iinmtqne  Bentl.  R.  D. 

59  Ut  id  ottenderem]  Abnndat  id. 
ant  iXXfi^K  est,  pro  per  id.  Quod  te 
iMtifaeHeM,etfatimnnputant']  Maltnm 
detnuLitMioioni,dioendo  tetstiputont, 
per  qnod  signiiioalnr  emre  adoles- 
oentes»  et  bnno  non.  esse  festivnm. 
Quod  te  ittifaeilem,  et  fettxeam  putont] 
Bene  in  postremo  dignitas  personm  ba- 
jns  serraln  esl,  nt  non  perpetao  oom- 
mntatn  yideretar :  nt  TVoonlenti  apnd 
Plantnm.  D. 

Ut  «dostendcrem]  Nano  jam  ad  de- 
olantionem  vitm  sententiam  (nunejam 
ad  .  declarationem  verie  euet  etntentue 
redit  Z.),  qnod  non  recta  fita  est  ea, 
qnm  e&  bonitate  el  demenlin  largiendo 
landem  .qnmrit,  sed  iJla  BMlior,  qom 

VOL.  II.  t 


peooaln  reprebendit,  non  paroit  crimi- 
nibns,  et  (ex  Z.)  integritate  iUa,  qnm 
cnstos  dioilnr.  E. 

31  Jtidu^endo]  Atteode  indnlgen- 
tiam  a  Demea  oolpm  adscribi  denno, 
£t  lar^endo,  Afieto]  Severo  additnm 
est  nomea  verWs  ez  animo  ploianlis 
(firUatit).  D. 

Dno  ex  nostris  nonbabent  ex ;  alqne 
DonatnsOxon.  Mss.  atq^tnd»dgendo. 
Igitnr  venns  oaosn  repono,  ttd  nMm- 
tatfdo,  ot^us  tndtt^gewlo^  st  iorgiendo^ . 
&o.  B. 

39  Nostri  oodd.  mea  etta  noMa, 
.Seddne,  ett:  nt  venos  ipse  postn- 
lat.  B. 

33  Quia  non  jutta  injutta,  prortue 
onmia  omftim  {Aetjuor']  Proverbioles 
snot  hnjasmodi  elooationes,  .fanda  tie- 
fanda,  di^  indigna,  vdit  noUt,  Ef-  • 
Jundite,  emite,  faeite]  Effundite,  ad 
.Asobinam  pertinet:  emite,  ad  Otesi- 
phonem:  facite,  ad  omnes.  FaciU 
quod  vobis  lubet]  Proprie  (prepere)  re- 
diit  ranns  ad  amaritadioem  pristinam. 
Haec  iwtrftwii  est  6gan,  qua  invilos 
nos  permittera  ostendimns,  qaod  nolo- 
masfieri.  D. 

Quia  nonjutta^t^tuta  prortus  omnia, 
obiequor]  Nano  natem  iu  bieo  omnia 
(nunc  autem  propterea  amnino,  Vel, 
num;  autem  ofr  hac  omniaZ.)  vobis 
vitn  mea  invisa  est,  qnia  non  aeqaaliter 
et  justo,  et  if|/uito  pertmqnor.  E. 

Omnia  obteqiior]  Eadem  ooastrac- 
tione  in  Pboim.  I.  2.  29.  R.  D. 

55  Quc  vot  potiut  propter  adoleeeen- 
tiam  minuf  videtit]  Hic  oelendit  Te- 


194 


ADELPHORUM 


Miiiits  videtiSf  magi^  impeiuse  cupitis,  consulitis  parmn, 
Haec  Teprehendere  et  corrigere  me,  et  obsecnndaie  in 

loco: 
Ecce  me,  qui  id  faciam  vobis.    M.  Tibi,  pater,  peiniit- 

timas: 
Plos  scis  quid  facto  opus  est.  sed  de  fratre  quid  fiet? 

D.  Sino: 
Habeat;  in  istac  finem  faciat.    M.  Istucrecte.  Q.Plan- 

dite.  40 

CALLIOPIUS  RECENSUI. 


rortiM,  nagu  Demeun  simoUMe  mii- 
talotmorai,  qmmi  mataTiMek  D. 

36  Wmu  vidatis,  magis  impeiue  eu- 
pitis,  contuUtu  parum]  Et^Mi^,  fiMiuis 
magiM,parmti,  D. 

Contiilitit  poTum]  I,  e.  pariim  cod- 
aolto  agilia.  SaUast  de  repobl.  ordiiL. 
I.  1.  ▼•  OrooQT.  ad.  Liy.  XXI.  16. 
R.  D. 

37  Hcc  repreketidere,  et  eorrigere 
mep  et  teeundare  (obeeamdare  Ms.  H.) 
tn  ioeo]  Tribos  tria  reddoBtor:  et 
ulraqae  t^mtMStf.  Dla  in  malam  par- 
tem  saperiora :  hsBO  in  bonam»  qofe  in- 
feriora  sont.  Non  tantom  enim  colp» 
est,  minoB  proTidere,  qoam  ^mpense 
onpere :  neo  ta&tom  mali  est  impense 
onpere,  qiantom  parom  consolereii 
Item  reprehendere,  bonom  est :  melios, 
corrigera:  optimom,  secondare.  Nam 
qui  reprehendit,non  ooatinao  corrigit ; 
qoi  oorrigit,  non  ilioo  «econdat,  id  est, 
letissimam  reddit  et  fidelissimom  (fe- 
Ueistimum),  Alii  teeundare,  obseqoi 
dictom  potant:  et  ideo  additom  esse 
in  laeo:  qaasi  non  semper  faoiendom 
sit  Ergo  tecundare,  Tel  to  melias  oon- 
vertere,  Tel  obseqoi  intelligimas.  D. 

Obteeundare  in  loeo'}  Vi  oportoiC, 
jadicis  sententiam  dedaravlt,  dom  (tum 
Z.)  adjecit  in  loco,  ati  diversa  qose  fa- 
ciat  (faeiant  Z.)  reprobendcns,  oor- 
rigens  etiam  in  loco  obsecondet  et 
faveat.  qaeaiadmodara  hic  eooversa- 


tione  moUior  visos  est  Demea,  qoi  do- 
vos  antea  videbatnr,  et  (ita  Z.)  Mioio 
vix  probabilis,  qoi  videbatnr  tenere 
bonitalem.  Deniqne  aasensos  ab  om- 
nibas  commodatas  videtor  reclori  esae : 
tibi,  pater,  permittimut:  Plutteit,  ftid 
faeto  eput  ett,  B. 

Leg.  £t  reprdiendere  et  eorrigert 
quem;  obteevmdMreinloeo,  Nam  ilhid 
me,  com  statim  seqoator  me,  polidom 
et  ineptnm  eat  oensendam.  B. 

06sscttndare  m  Joco]  I.  e.  obaeqai 
Uv.  ni.  35.  abi  v.  Diakcnb.  R.  D. 

38  Tibi,  pater,  permAttknut']  Nolait 
Terentios  ab  amoribos  filiomm  perpe- 
too  repolsam  patrem.  D. 

^9  Sino.  htiteat.inittacfinemfaeiat] 
Hsn  qoidem  pennissio  est :  sed  et  ex- 
ceptWem  in  se  oontinet :  et  cnm  qoo- 
dam  itomaobo,  et  velnt  minaci  denon- 
ciatione  profertnr.  D. 

Nostri  omnes  paolo  melios,  ptut  teit 
quid  oputfaeto  ett,  B. 

40  In  utae  finem  faeiat']  Hoo  est» 
aut  ne  aliam  amet,  ant  ne  alteram  oom- 
paret:  nepost  istam  hixarietnr  olte- 
rios.  Itttte  rtete]  Bene.  Bt  Micio 
oon  disoessit  de  proposito  sao,  qoi  ut 
peccasse  alias  ostenderet  fretrem  ob 
nimiam  asperitatem,  oam  exceptione 
qaadam  landans  veriia  ejus,  tstuc  rtcte 
dixit.  Qoasi  diceret,  non  «tcctera: 
et  simal  reposnit  ei,  qai  sopra  dixerat, 
ot  id  ostenderera,  qood  te  isti  fiicttem. 


ACT.  V.  SCENA  IX.  195 

et  festiToni  pattnt,  id  non  6eri  ex  Term  cctern  illa  qam  persaasnrit  reeta  non 

▼ita,  neqoe  adeo  ex  aeqao  et  bono,  &c.  esM  Tideantar,  rel  in  manamiaso  aervo 

D.  Sjro,  vel  in  Ubertatem  datamoliere, 

In  iiUu  finem  faciat']  Optime  mo-  vel  in  manere  Hegionem  (radi  (vel  in 

nait,  at  biec  venia  detor  pneterito  de-  libertate  daia  muUeri,  vel  in  munere 

lioto.  etiam  de  fataro  terrere  Tidetoi,  Hegiom  tradito  Z.),  vel  in  snasione,  nt 

ot  in  his  meretricibos  (hac  meretrice  ipae  oxorem  doceret,  ot  hoo  (duoeret, 

Z.)  finem  laxoriandi  faciat     Deniqne  Igitwr  ut  hoc  Z.)  consiliam,  qaod  nuno 

ita  laodatns  est,  iiLue  reete ;  qood  et  dictom  esl»  in  istaefinemfaeiat,  solom 

reniam  triboisti,  etadmonabti,ne  pec-  Micio  laodaase  Tideatnr,  dixit,  istue 

oetampliaSfistaorecteTidetor.  Tamen  recte;  tanqaam  soperiora  non  reete. 

qasai  qnsdam  amissione  prteteritorom  B. 

et  (tamen  pum  quadam  eum  omiuwne  Verbautuc  fede,  reete  Donatns  Mi- 

prtteriterum  ett  Z.)  reprehensio,    at  cioni  tribaenda  esse  existimat  B. 


FRIDSRICI  UNDBNBROGII 

OBSERVATIONES 

IN   iELlI  DONATI.  V.  C. 

COMMENT.  ADELPHORUM. 


IN  SULPmO. 

FAMAM  m]  Omnes  scripU  libb. 
—Famamque  amoris  insete, 

Ducet  ^Achmu»]  Mss.  R.  et  Pith. 
dueit  JEtehinut  A  se  vitiatam  doem  At- 
tieamvirginem,  UxorempotiturCteajAo 
eUharistriam,  Exorato  suo  duro  patre 
Demea. 

IN  PR^ATIONEM. 

Cantiea  nmtavit']  God.  Pith.  mtUatit 
perecenammoditeantavit,  Dan.  cantata. 

D.  et  M.]  Daaielis  cod.  D.  et  V. 

Per  adopHonem]  Ms,  adoptationem. 
IN  ARGUMBNTUM.' 

Usorem  non  duxit]  Reotias  in  Ms. 
tusorem  ducere  et  fitiotprocreare  nohiit, 

Facetimmam  decertationem]  Ms.  <2i«- 
lertationem» 

Paginarum  dinumer,]  Ut  Petron. 
cftp.  80. — uH  ridenda»  inelusit  pagina 
partet» 

PROLOGUS. 

7  UotToc  rhintonica]  Mss.  Mixroc 
riihmnt,  Sed  de  rhintonica  in  prole- 
gomenis:  Attellanat  a  civitate  Campa- 
nur.  ubi  aotitaUB  sunt  plurima :  rhin- 
tonicat  ab  aetoris  nomine.  Stepbanos  de 
Urbib.  inyf&^  nai  'vir^on  TapftmVoc 
^Xuof  rk  rfetymk  fAtrafjnA/jLi^ott  lic  to 
yOiMts.  Soid.  *vMm  To^arrtvos  lutfUttoQ, 
ifX^y^  ''^  MXou/wlrQC  IXaiorfayt^UQ,  Z 
%ari  ^XMtoy^o^.  Hic  ^rgo  Rhinton 
bilarotngcediam  introduit,  at  alii 
tragioomoDdiam ;  qnalis  adhnc  extat 
Planti  Amphitmo. 

SO  Fttni  Pii]  Ms.  Dan.  Furi  PHi. 
In  alio  scripto  ood.  sic  erat,  in  vita 


Terentii :  pr&pter  elegantiam  Audionm 
morumque  in  amicitiam  perductut  Pub. 
SdpioHit,  Ltelii  Sapientit,  Furii  PuJbUi, 
Idqae  omnino  verins  arbitror. 

35  Imo  potiM  catert[]  Ms.  ted  et 
caierg. 

Sed  ipti  tenet]  Ms.  Haud  ipti. 

AGT.  I.  SCBNA  I. 

5  *E9bufAnfjMrtMoc]  Ms.  n^iodrroc. 
8  nofoi^k]  Ms.  IwaM^a;  qood 
magispiacet. 

17  Figura  ipsa]  Ms.  Dan.  Figura 
iptata.  nnde  qnid  boni  elici  poasit,  oo- 
gitemos. 

18  EITA  «IA02]  VitioMm  hanc 
soriptaram  sic  tentabat  restitaere  Is. 
Casaabonas,  tTT»  ^vc  ^xy^  IfMre^ 
fMm,  deinde  anuca  vinculo  impedituau 
Vel  boo  modo :  iintTa  ^Xov  ^MVMf  (rel 
yomie»)  IfMfMfMm  (rel  evfAvMfiKm) 
oXi7.  Increpatio  est  ejns,  qai  daoendse 
axcris  erat  auclor.  Jton^  (u  amicum 
neiu  amorit  is  pertJUtum  f  Seqaentia  sa- 
tis  saperqaeperspicaa  sant :  TofjMuAfj^ 
^cXoc*  yofJitiru'  Koi  yof  »*  h^bumi  fjLt.  In 
Pithceoram  codice  Joanis  Aarati,  Viri 
clarissimi  emendatio  adscripta  erat :  it 
rk  ^oc  ^X^f^  *^  oiroXou/btfMv.  et  pos- 
tea :  ni^tXoc  yafiJtt,  yofjLilrm'  naL  ykf 
Wwnri  fjtt.  Pieni  s«nt  Gneooram  libri 
dictis  hajosmodi,  apad  Stobseam  et 
aiios,  qoflB  ibi  legere  satios  est,  qaam 
hic  transoribere. 

43  M(M/es(««tl)t»Tut«c]Forte:%0iM*C' 
47  KaXM^ndny  AN*]   Qoantnm  ex 
Donati  yerbis  conjioere  Uoet,  ▼idetor 
ssne  legendom,  nar  HnSdm», 


OBSERV.  IN  DON.  COMM. 


197 


'    ACT.  I.   SGBNA  II. 

7  VmgnaUrm  dtfli]  Helen.  Aero 
id  Hor.l.  I.Bp.7.  ▼era.6.  Ikngnat»' 
rem  dtcorat  UetoribuM  atrii,  Seaeoa  de 
benef.  1.  VI.  c.  38.  An  tu  Afnmthm, 
ce  ilitmiMi,  et  c^eterm,  fui  caittandcrum 
taiammtarum  artmn  yrcfem  mnt  non 
yuJUu  mdmn  haben,  qutc  dmgnatam  et 
UNiMoriaf,  vota  ?  Nom^id  eryo  Plaati 
PoeBnlaf  ftiaelNril».  ladis  tota?  Sio  enim 
in  prologo  ejas  ikbal»  ren.  19.  Nm 
dtmgnator  pntterient  obamMet,  Nm 
tetmm  dumt,  dum  hUtrio  tn  teenafiet, 
UngiuB  locas  UlpiaBi,  1.  4.  $.  1 .  ff.  de 
hif  qoi  Botaiit  inf.  detignatoret  autem, 
quot  Grttci  0fBk$turkc  appeUant,  artem 
Uidkram  nonfacere  Celtut  jfrobat,  quia 
numtterium  non  artem  ludicram  exeret' 
amt.  Et  tane  Uieut  itte  hodie  a  prineipe 
nm  jfTo  modico  benefieio  datur.  Insorip- 
tio  vetoa : 

C.  Matibmi.  C.  F.  Ovp. 
Oyiculx.  Ammorum.  xxvii. 

Pejeco.  Idbmq.  DlSeiONATbR. 

29  OdiotumetmaUvitei]  Mt.odio$. 
timokttoimttt. 

35  Onfettmis  gtnut  nt"]  Gerbertos 
ad  Sigaiaofli  Senoaens.  Arohiepisc.  fiu 
entm  aeeutatut  ante  judieem  taeet,  em- 
ftetur:  et  qm  judiet Judieante  poentt  te 
addieit,  confitetur. 

AGT.  II.   SCBNA  I. 
9  StipuUm  autftoeeum  mooerat,  aut 
tummum  dignitum']  Sic  in  Sardanapali 
BMMiaineati  inseriptione ; 

i2BENB 

ECeiE,   KAI   niNB.   KAinAIZE. 

aaf  AAAA  TA  ANdPi2niNA. 

OTK  ONTA  TOTTOT  ASIA. 

^Qaemadmodam  enim  Terentias,  hujut 

nonfaeiam;   ita  in  hao  inscriptione, 

«2r  Tovroi;  S^ta.   Ad  qaae  Terba  sic  Ar- 

rianas,  Alexandr.  daa^ao'.  lib.  2.  ih 

jo^  ttlnm^Mwc  t^np  eJxfi(99  M  rS 

ofhu  voMcwt.  Dilacidias  AUiennos  Dip- 

nos.  1.  XII.  o.  7.  0  r^irrafy  iuiaifAwiert^ 

Toe  lafiatAtraXtQ,  waf  thM  rit  GorTifi^ 

tfVK  ritfJitrt>uk6attt,  nai  rikarrltaae  htatU' 

ernitrmvm  fMfAarog  rvwm  ruf  }«»tv- 

Kuf,  ttut  narvyilKurQi  iaih  <I{m  rk  rSv 


it^wm  WfAyfAura,  wa  ifia  itrd  4^^ 
^rClkm.  et  SCepb.  de  Ufbib.  in  vooe. 
iy^!^''  *^  ^bJui  To^Toi;  otm  1(1«  riu 
imm^vtkftamfi.  Arlstoph.  in  Raais.  pag. 
166.  y^ante  oM  rwrt.  ad  qtenotat 
Sohol.  ibi«c  «Mr  AttfaMrtSna  rS  U»^ 
rvXu  IwmuBif  ri,  tuH  rtuii.  Attfo»  boe 
DoBatos;  meverat  miwmum  digiitm. 

11  Stepe  irm  ae  Utet]  Vi  AleaBMm 
in  Flant  AmpUtr.  UI.  f.  8.  — sotif 
faeiat  utUu,  atque  a^ret  intuper  NoUe 
ettedieta,^inmeintontemprotuUt. 

f  1  Et  manme  pnakmi  Verlas  poto 
sl  logatnr  i  H  maama  a  proxmit.  qaod 
ex  bistoriis  Gnwis  soire  possamos. 

44  Meignbt  voluntate\   Ms.  et  cum 


46  Coiaptoatum]  Gloss.  JUka^*- 
fMoi  eoltfieor.  Hieron7m.Epitaph.Pa11- 
lae:  eaimeolaphitairttt,ntttextoUeret. 

54  Sumtmm  dopfrotio]  Ms.  extra  er- 


6  ilmmtiatipns]  Ms. 


ACT.  II.  SC.  f. 

4  AMtf^]  Ms.a^tiaa^f. 

Pores/aeieni]  Ut  Petr.  19.  fie  pona 


oope- 


If  5inn  IsnMum]  Ms.  SHom  et  te- 
nonif. 

ACT.  II.  SC.  4. 

6  ENamveUs]  Ms.  etiomii  «eUet. 

8  TSlhmno^ftm]  Ms.  rS  Atruuo-fjtS. 

13  DemMscsenptttni]  Nempe  pe- 
onnis  locandm  Tel  solTendse  doplex 
ratio  :  ant  in  foro  de  mensa,  ant  domi 
ax  arda.  iofra  Pborm.  V.  7.  f9.  De 
meosa  erat,  qnam  argentarii  nnmmola- 
riire  exponebaiit.  1.  4.  ff.  de  edendo 
lib.  47.  ff.  de  paotis,  et  iode  menfuiarit 
d.  1.47.  Gloss.  menjutariuf  r^atn- 
{ivtt,  Dc  trca,  qnam  senri  exeroe- 
bantf.Tol  qoioanqae  alii  Kalendariis 
pnepositi.  1. 41«  §.  1.  ff.  de  reb.  ered. 
et  inde  areairn.  Gloss»  Lat.  ilfcariuf , 
diqientator.  1. 41.  $.  17.  ff.  de  fidelcom. 
liberUt.  Qnalis  ille  dispensatiir  Ar- 
bitri,  c.  30.  in  prmtorio  aureet  dinume' 
rant.  Plaat  Coro.  V.  3.7.  Amieieem- 
puierunt,  reddit  argentum  dome.  De 
fcr^tura  Toro  menic :  qoia  aooeptm  et 


198 


OBSERVATIONES 


^ero^U»  pecaniss  probalio  soripton  co- 
dioibaiqae  mt&ime  oonlinebalar«  no- 
Ulo  Tidelioei  die  et  ooosale.  J.  9.  $.  2. 
ff.de  edendo.  Unde  ohirograpliifl  de- 
perditis,  Vel  iocendio  exostis,  ex  inren- 
lario,  paU  soriptar»  Bommalariomm. 
debiloret  conTeniri  possant.  1.  37.  n. 
de  admin.  et  perio.  taL  L  97.  §,  1.  ff. 
defartSs. 

£tiam  aervi  UU  iolvi]  Hs.  dicuniur 
«itSM  H  UU  iCfVi,  qui,  &o. 

DMtam  poHorum]  Al.  ddt,  prteio' 


15  Eatelamatiottem  facere  denetetur'] 
Ms.  esclamatione  agendi. 

16  Hoe  verbo]  Ms.  koe  respoMo. 

18  Homoquamfilenwu*  diiiat]  V.C. 
irfomtu  diotitat ;  aL  pkarimadietiU. 

ACT.  III.  SCl. 

1  Medieui,  orator]  Ms.  medicus,  ut 
tutor. 

5  •  reeittttu]  Ms.  reseitatu. 

10  nafUToa^tt]  Ms.  vofirrAffii, 

ACT.  III.  SC.  «. 

6  flamtiwm  tmfmmm]  Ms.  imjmm. 
90  Amorit  indices]  Tole  qoid  apnd 

Hieronjrm.  in  epistolis. 

ACT.  III.  SC.  3. 

4  Ducimue  emm  volentei]  Ms.  dyci- 
mui  eUam  orantei, 

Nuge,  quod  nihil  agaut]  Aliter  Hie- 
nm.  in  SophoBiam  oap.  3.  Charis.  So- 
sipaterlibr.l.ett» 

5  Meritonam  ta^^rnam]  Gloss.m0- 
ritortum  {f»oab^Mv. 

«  Gres  vel  bonorum,  vel  mal.]  Ma. 
grexvelmal.  ai,veL  levhm. 

9  Proganeo]  M»,progauU. 

32  Quod  anU  peda  ett]  Gainias 
Fab.  2«.  fOp  di2c  Sm,  Biknm,  y9f  o& 
Moiif.  Nieet.  Choniat. «{ irtfutej^iHwv 
'Ofmif, ritiihmte') ^^icfp^ouri  )io(m. 

50  Cwi  contrarium  in  lignif,]  Ms. 
Ctiicont.  ett  idem  agnjfieant. 

61  £mfniiatio  vuUus]  Apol.  io  Apo- 
log.  de  Soor.  et  Demosih.   Blegans 

looas  PhsBdri  lib.  III.  CU>.  9 Coti- 

dU^eculovotuHvoh;  Tu  fmnam  ne 


corrumpaa  nequitia  maUa,  T^faeiem  ut 
iitam  moribut  vincas  bonit, 

Fomue  per  imaginem  resuUatia] 
Apal.  Apologet.  de  specoli  imagine, 
rem&ent  ad  faciet  tuas  reducet.  Ideo 
Lacianos  eleganter  in  Amorib.  iffoirr^ 
reSv  &mfA6f^  x,*feairn^  ityf^t^wQ 
tljt&fof  70cat. 

69  Ut  alludonem]  Ms.  ut  ludentem 
de  tua, 

Ciceronit  dicttim]  Qainct.VI.  4.  Ne 
iUa  quidem  qua  Ciceroni  aUquando,  sed 
non  inagendo,  exciderunt,  ut  dixi,  (ptum 
is  candidatus,  qui  eoquifiUus  habAatur, 
coram  eo  suffiragium  ab  aUopeteret :  ego 
quoque  tibi  jure  favebo.  Similis  fere 
jocas  Varron.  de  Re  rust.  III.  17.  Hos 
piioet  nemo  coquus  injut  vocare  audet, 

84  Quo  indignetur]  Ms.  ^iuKi  in- 
dignetur. 

91  Super  ^hino]  Ms.  sit  pro  iEs- 
chino. 

ACT.  III.  SC.  4. 

11  Nemo  enim  mariens]  Vid.  Jac. 
Meoocb.  I.  C.  Prmsamp.  5.  1. 5.  Pla- 
cid.  Laot.  ad  SUt  Theb.  iliunt/utttra 
lentire  morituros. 

Injure  uUimajudida]  Ulp.  1.  inil. 
V,  Si  quis  omiss'  pr^etor  volwttates  de- 
functorum  tuetur.  PaoJos  I  C.  1.  5.  ff. 
Testam.  qaemad.  aper.  pubUce  expedit 
auprema  homimtmjudiciaesitum  habere. 
1. 1.  C.  de  Sacros.  Ecdesiis. 

30  Tw  Jiiama-fiS]  Ms.  rS  &vrtwte-fAS. 

33  Vondua  uteri]  Sutios  SjW.  111. 
4.  77.  Ferre  timent  famaU  natorum 
pondera  matret» 

53  BMpendere  proprie  dicitur  ciim 
iit]  Verba  Pneioris  apad  Ulp.  1. 4.  $.  1. 
ff.  de  interrpgat.  in  jore.  Qui  in  jure 
vaerrogatutreaponderit.  L  1.  $.  1. 1. 11. 
$.  5.  et  seqq.  ff.  eod. 

ACT.  IV.  SC.  l. 

13  Cettare  visum]  To  usum  in  Ms. 
deest. 

21  ZiiiNimmdifaiAimiines]  TbemisL 
Baphr.  OnL  I.  nai  retaSra  avra  fse^ 
fMi&uta,  &m  Tout  ^Mauerrat  ^fhratf 
nat  AinfM/nXv,  nal  /MSfov  yin^bat  haC- 
^vc-  ual^amt^  ^ae^  rauf  M  Xmmv  «t^- 


IN    DON.  COMM. 


199 


rifHft  j^ditrmc-  Ambr.  Hextm.  1.6. 
c.  4.  LupM  d  priat  hominem  viderit, 
weem  eri^,  et  «faqricit  eum  Umquam 
vieter  voets  ahlaUt.  Id.  1.  6.  in  Lao. 
c.  10.  Si  quem  priom  Qn^)  heminem 
vUerinty  voeem  ejut  quMdam  nahiT^  vi 
/crwifur  eripen.  Si  auiem  homo  prncs 
eo$  viderit,  esagitari  memorantur.  Vid. 
ewd.  Senn.  10.  Pnlm.  118.  Cmsiui. 
Btss.  1.  XV.  0.  1.  i  X»MC  «cooffiy  Tdv 
&^anrw,  imrimfn  aMe  at^  i^^am 
aem»,  itgiTSXAtan  h  raCe  «eXttiMC ^ne%' 
i^t  U  9^Attf»t  0  XuMot,  ib-dniira(«c 
ytmrm.  Ijooi»  Vixg.  ert  Bd.  IX.  54. 
nbi  SenriiM  nmilia  refert,  et  llieocriti 
Soholiut.  ed  Idyll.  i». 

JhierM  bidijicantium  terrare  lupi]  Ut 
in  hoe  dioto  Tetn]»  &opic«  pnenim 
iocrepaiitis,  Fab.  Aumc  iui2  r{«Sc.  n«v- 
nu  TtS  MXaiMtr  i2  U  fu^,  i?  %  ^^^ 
ivModt  n  iw  JwKot.  Hieroo.  adTorg. 
Pekg.  ni.  Ne  quati  pairvttiu  truCaor 
qwBdam  imago  monttretur. 

ACT.IV.  SGENA  II. 
1  Cioero  in  CatHinam']  Ms.  Cicero 
m  Cotone. 

13  Sed  iic  iptt  egit'\  Ms.  ut  ipte  ait. 

43  Sullustius:  ad  Jovitmandem']  Lo- 
6SS  oorraptna,  cni  nec  e  Ms.  aaxiUum, 
in  qao  sio  est,  adjovit  manenani,  mqae 
Titiose. 

44  Porta  dictal  Varro  de  Ling.  Lat. 
libr.  4. 

45  Ptstrina  ut  tutrinam  et  medArir 
fiom]  JPIaat.  Amph.  IV.  1.5.  /n  medi- 
einit,  tn  tonttrmU,  t^^id  omnk  edit  ta- 
crat,  £t  in.  Epidico,  II.  1. 14.  Per 
medkinat,  por  tonitrinat,  in  gymnatio, 
atque  inforo,  Permyropolia  et  lamenat, 
cireumi[ue  argentariat.  Vid.  eondem  in 
Menaeohmis. 

ACT.  IV.  8CBNA  IV. 

2  Utquamtignijieet]  Ms.  ntii /orte 
tigmfieat,  ut  tit,  o  quam. 

ACT.  IV.  SCBNA  V. 
23  Nunc  dieit]  Ms.  non  dum  d, 
28    Grgei  dicunt  •Ttvit]     Variant 

scripti  codd.  HTAIITeCrGS.  al.  RTAn- 

lECTOS. 

34  Plenagladiatoria]  h-.pianeglad. 


ACT.  IV.  SCBNA  VH. 

4  £iii.nfnti6iif  ectcrif]  Ms.  Cttndis. 

5  Iractuuiiam  DtmM]  Ms.  wieoit- 
«nttsndo  mitigart  «61  «norem,,^  tro- 


15  Ftrgtnm  91UB  ettmn  cimi  tnro] 
Eadem  rationejnMUam  tooat  OeU.  qnm 
reoens  peperit.  1.  12.  o.  1.  eC  tlir^g^inan 
morittun  P.  Chrysol.  qoi  bona  mm  pri- 
mnm  Tcndidit.  Serm.  148.  Jmhi«ta 
vir^  inducit  mrginem  moa  martfiMu. 
Nam  et  mrginem  puerum  dixeve  inTOs- 
tem,  et  a  Tenereo  coBtaeto  libemm. 
Paalin.  in  Bpithalam.  Jul.  et  Tte.  Con- 
corviet  antmc  eaito  toeiantur  amore, 
vhrgo  puer  Chrieti,  virgo  putUa  Dei. 
Apad  Marc.  Empir.  aliqaotiens  cfcor- 
tam  virginem  legimos,  c.  8.  qnam  Ulp. 
L  52.  $.  4.  ff.  de  leg.  3.  ehartam  puram 
Tocat.  Sed  Mart.  1. 1.  Epigr.  €7,  vtr- 
ginsm  c^rtam,  non  param  intelligit» 
sed  recens  scriptam,  plane  ad  Donati 
mentem;  icrtmogue  tignatat  Cuttodit 
iptt  virginit  pater  chartts.  Vid.  qnm 
SerTins  notat  ad  illam  Ecl.  6.  t.  47. 
Ah,  virgo  tnfeUx,  et  Mn.  XI.  t.  687. 
muliebribut  armit.  Jon.  Philargyr.  ad 
Bclog.  III.  30. 

ACT.  V.  SCBNA I. 

4  Ad  delieiat  Mprimsnclaf]  Id  prop- 
ter  Laoonica  lege  Tetitam  erat  iBlian. 
Var.  hist.  1. 2. 0.  5.  'Aao^amc  «2 1^^ 
fn  Aaa^MfMfim,  nCc  AtiilXiiay  nara- 
ymfiirrat  «spiiri^  XC^^'**  ^*^^>  ^*^ 
<iti3uiv  atrnCf,  U^  «npnrofr^TS*  &g  rfu^ 
^Arraa  airSa  fAoXhM,  h  ri  e-mfta  innv 


ACT.  V.  SCENA  IV. 

1  Apud  aiium  et  palam]  Ms.  opud 
alium  quempiam. 

17  In  Tersn  Actii ;  ferat  potiuntur] 
Ms.  itroijwt.  GI088.  «^Tii  «ra.] 

ACT.  V.  SCENA  VI. 

5  ilut,  ut  exiittmo]  Ms.  out  tn  Syio 
ni^ti. 

6  Pottquam  ipte  dtxit]  Legend.  Poit- 
^m  ipto  audivit  bit  nomine  appellatum 
Getam. 


200 


OBSERV.   IN   DON.  COMM. 


ACT.  V.  SCBNA  VU. 

5  Hymmuntm]  Vide  Prooli  Clum- 
tom.  ap.  Phot  qni  elegaiiter  hieo  expli- 
oat:.  noTisaimeqiie  addil  iEol.  dialecto 
'TfAhetur  dici  M  tov  v/AnaUn,  rour' 
Urt,  ifMfo^,  qood  oooeorditer  noTiter 
maritatoa  aenper  TiTere  optaroDt.  Tid. 
looom  ipaom  et  SerT.  iEneid.  lib.  I* 
ad  iUam  rertiim  651.  ineoncsuetqu» 
Hymnueoi, 

10  AUoffw  demacirata]  Mi.  wm 
aUus  tUmactrata, 

16  Ton^iiam  de  prcimte]  Ma.  quan 
eumprtu. 

ACr.  V.  SCENA  VIII. 

7  Modetta  apud  aUoi]  Ma.  modetta 
oitt. 

15  Comicorum  antum]  Cic.  in  LbI. 
t6.  HodumoanUomneteomicotttuUot 
tenet,  &o.  Plaat.  etiam  aeniboi  illam 
artatemprKoribit,qQa  soortari  deainant. 
Meroat.  V.  4.  57.  Annot  naha  texa- 
ginta  qui  erit,  u  quem  teilnmut  tive  ma- 
rilum,  ttw  herele  adeo  eedibem  teoriar 
rier,  cum  eonothic  kge  agemut. 

50  Mteio  velut  tiuuovt]  M«.  Mido 
velut  tfitstitf. 

51  Non  voto  filiorum]  Ulp.  1.  1.  $. 
8.  ir.  de  Tontr.  inapic.  voto  libtremm 
lu^ieiendontm  ductut.  1.  22.  $.  7.  ff. 
Solot  matr.  praereand^  tobdlit  eupidi- 
ne,  Eoimmatrimoiiiilimceratfonniila, 

I.IBKRORUM     QUJERBNDORUM    ORA- 

Tia«  &c.  EBuina  apad  Featam  in  oiue- 
ffTi.  Dueit  me  utorem  libererum  tHn 
qumtendiumgratia,  Augoat.  Bpiso.  li- 


BBBOBUM     PROCRBAMDORUM    QAVBA 

dixit  L.  1.  de  naptib  o.  4.  Idem 
'  Serm.  3.  Dom.  3.  poatTrin.  et  ex  laid. 
de  offic.  Eccl.  L  t.  0. 19.  Jpfte  tahuitc 
datalet  indieant,  quod  ooumlibbr.  pro- 
CRBAMD.  ducttttruior.  Itaqoe  aio  oor«  . 
rigenda  DD.  Impp.  Maroi  et  Lnefi 
conatitatio  apod  lo.  Soriaber.  Bp.  89. 
Cpn/Srmomus  stotum  Uberorum  vettro- 
rumineomahwumioqtMtorum.  Hao- 
tenaa  enim  oompte  editom  qu€  *  vem- 
torum,  Vid.  Val.  Max.  1.  7.  o.  7.GeU. 
1.  4.  o.  3.  Athen.  tlicebant  h^  ifSrtfm 
fnHm,  laid.  Pelos.  1.  3.  £p.  S43. 
•n^  yA^  fcofbbm  o  ii^  mtmr^ftatoc  yo- 
iMuaa,  rwriffn,  yinfjM  irwit-  W  uei  «we| 
'AdmfMiMC  I  ntiu^  h  Mork  nfut,  W 
AFOTPA  nAlAON  Ixi}my&i0-d«.  Joa- 
tinasMart.  Apolog.  t,  •!»  hyafMMftn,  i 
fsS^  M  mdtm  iemnr^  Vid.  Loc  in 
Timone. 

25  Recte,  nan  unm»  eogwOi]  Sori- 
bend.  rteU;  namuxerie» 

ACT.  V.  SCENA  IX. 
2  KtieMX*}^]  Ma.  in;imXo}<<a. 

4  AdKtibi  eautat  manuteitnenit'] 
Maician.  1. 9.  et  seqq.  ir.  demanaflusa. 
etTind. 

5  Seeundum  quem  apparet]  Ma.  aeci 


18  Con/innimtta  «A^Xaor]  Ma.  eoR- 
yirmaRtta,  eum  ira^XjMr. 

22  Ut  aUat  maRumtaum]  Ulpian. 
lib.  14.  et  paasiam  in  n.  Tit  de  ali- 
ment  et  cibar. 

33  Velit,noivi}  Mt,fat,nefat. 

36  El{«nt»]  Ma.  nOIUINA. 


C.  SULPITII  -A^OLLIN. 

PERIOCHA    IN    TERENT. 

HBCYRAM. 


UXOREM  duxit  Pamphilus  Philumenam, 
Coi  quondam  ignorans  virgini  vitium  obtxilit : 
Cujusque^  per  yim  quem  detraxit,  anulum 
Dederat  amicas  Baccbidi  meretricuke. 
Dein  profectus  in  Imbrum  est :  nuptam  haud  attigit : 
Hanc  mater  utero  gravidam^  ne  id  sciat  socrus, 
Ut  ffigram  ad  se  transfert.  revenit  Pamphilus : 
Deprehendit  partum :  celat :  uxorem  tamen 
Becipere  non  volt.  pater  incusat  Bacchidis 
Amorem.  dum  se  purgat  Bacchis,  anulum 
Mater  vitiatae  forte  agnoscit  Myrrhina. 
>  Uxorem  recipit  Pamphilus  cum  filio. 


2  c 


JELII  DONATI,  V.  C.  ORATORIS  TJRBIS 

ROMiE,  PRiEFATIO  IN  HBCYRAM  TERENTII. 


HiEC  fafafula  AppoUodori  (vid.  Sidon.  ApoU.  IV.  Epist. 
12.  L.)  esse  dicitur  Graeca.  Nain  et  ipsa  et  PAormio  ab  eo- 
dem  dicuntur  esse  translatse  :  quum  reliquee  quatuor  sint  Me- 
nandri  comici.  Hecyra  aute»  dicitur  ideo»  quia  per  socrus 
et  soceros  in  ea  aguntur  multa.  Nam  et  tKvpoQ  et  iKvpa^  so- 
ceri  nomen»  socrusque  significant.  £st  autem  mixta  moto- 
riis  actibus  ac  statariis :  multumque  sententiarum  et  figurarum 
continet  in  toto  stilo.  Unde  quum  delectet  plurimum  ;  non 
minus  utiiitatis  affert  spectatoribus^  Atque  m  hac  ptnnte 
partes  sunt  Laclketis,  secundeB  Paijipbili,  tenrtite  FffMij(S]«], 
quartae  t^armenonis :  ac  dei&ceps  ayarum  petBOtonmv,  f(m 
his  ad^nctse  s^nt.  EKvisa  est  autem,  ut  cseter»)  quinque  ac- 
tibus  legitimis^  quos  in  subditis  distinguemus.  In  hac  pro- 
logus  est  et  multiplezy  et  rhetoricus  nimis»  propterea  quod 
seepe  exclusa  hsec  comoedia,  diligentissima  defensione  indige- 
bat.  Atque  in  hac  protasis  turbulenta  est,  epiiasis  moUror, 
lenis  catastrophe,  Acta  sane  est  ludis  Megalensibus,  Sexto 
Julio,  C.  Rabirio  ^diiibus  curuHbus :  egitqoe  L.  AfinbiiriuB. 
Modulatus  est  eam  Flaccus  Claudins  tibtis  paribus.  Tota 
Graeca  est»  factaque  et  edita  quinto  loco,  Cn.  Octavio,  T. 
Manlio  Coss.  Cantica  et  diverbia  summo  in  hac  favore  sus- 
cepta  sunt.  IlporartJco^  in  hac  irp6atinraf  id  est,  personee  ex- 
tra  argumentum  duee  sunt,  Philotidis  et  Syree.  In  tota  co- 
moedia  hoc  agitur,  ut  res  novee  fiant,  nec  tamen  abhorreant 
a  consuetudine.  Inducuntur  enim  benevolae  socrus ;  vere- 
cunda  nurus ;  lenissimus  in  uxorem  maritus,  et  item  deditu» 
matri  suee  ;  meretrix  bona^ 


ARGyMENTUM. 


VITIATAM  in  tenebris  ante  nuptias,  cui  annulum  ex- 
tonerat^  meretricem  ainans  d,um  ignorat  Pamphilus,  duxit 
uxorem  gravidam  ex  compressu  suo.  Quaro  peregre  pro- 
fectus,  quum  reliquisset  domiy  rediens  parientem  offendit 
furtim  et  apud  matrem  suam.  Qua  re  commotus,  dum  re- 
pudium,  invitis  parentibus^  et  causam  repudii  nescientibus, 
parat,  per  meretricem»  apud  quam  annulus  inventus  est,  cog- 
noscit  tandem  ita  a  se  vitiatam  uxorem,  et  ex  se  natum 
filium.  Pfimus  actus  colloquium  continet  meretricis  Philo- 
tidis  ac  lena  Sjrree  inter  se  primum,  deinde  cum  Parmenone : 
ut  per  harum  personas,  qucs  irporarocal  dicuntur,  argumentum 
spectator  addiscat.  Secundi  actus  tenor  in  hoc  est;  immeri- 
tam  uxorem,  veluti  malam  socrum,  accusat  Laches :  et  con- 
venit  Phidippum  de  eadem  causa.  Statim  post  quorum  col- 
loquium  conquestio  indudtur  Sostratse,  quod  falsum  crimen 
invidiosumque  sustineat.  Tertio  actus  heec  adscribuntur : 
Conquestio  Pamphili  peregre  redeimtis,  de  amore  suo  cifca 
uxorem:  Pardtudo  Philumense:  Sostratee  verba  super  eegri- 
tudinem  nurus,  quam  morbo  credit  afflictam :  Fletus  Pam- 
phili  errantisy  quum  putat  non  ex  se  filium  natum  esse.  Col- 
loquium  Parmenonis  cum  pueris  a  navi  venientibus,  ut  mox 
loquatur  cum  ipso  (rectius  Ms.  et  mox  cum  ipso  L.)  Parn* 
philo ;  a  quo  in  arcem  mittitur.  Item  Lachetisy  Phidippique, 
et  Pamphili  verba  de  reconcilianda  illi  conjuge :  et  eorum 
abinvicem  litigiosa  dissensio.  Quartum  actum  heec  complent : 
Perturbatio  Myrrhinee  ex  interventu  mariti :  et  ejusdem  cum 
eo  nimis  callida  ac  muliebris  astutiee  disceptatio:  Sostratee» 
Pamphiliy  Lachetisque  colloquium :  inclamatio  patris  et  so- 
ceri  adversum  Pamphilum  uxorem  recusantem:  conventio 
meretricis  promittentis  se  jusjurandum  matronis  exhibituram 
de  non  admisso  ad  se  Pamphilo.    In  quinto  actu  Bacchidis 


204  ARGUMENTUM. 

narratio  de  intus  gestis,  ct  colloquiuin  cum  Parmenone  indu- 
citur :  quem  nuncium  mittit  ad  Pamphilum :  Pamphilique  ad 
ultimum  actio  gratianim  apud  ipsam  Baochidem.  Docet  aa- 
tem  Varroy  neque  in  hac  fabula,  neque  in  aliis  esse  miran- 
dum,  quod  actus  impares  scenarum  paginarumque  sint  nu- 
mero :  quum  heec  distributio  in  rerum  descriptione»  non  in 
numero  versuum  constituta  sit;  non  iqpud  Latinos  modo, 
verum  etiam  apud  Grscps  ipsos. 


FABULiG  INTERLOCUTORES. 


Bacchis  meretrix. 
Lachss  senex. 
Mtbrhika  mulier. 
Pamphilus  adolescens. 
Parmbno  servus. 
Phidiffus  senex. 


Philotis  meretrix. 
Philumbna  meretrix. 
SosiA  semu. 
SpsTRATA  mulier. 
Syba  anus. 


P.  TERENTII   HECYRA. 


Aeta  htdit  HegaUtuib.  Sex.  JuUo  Ccsorf .  Cn.  ConultM  DolaUlU  ^dU.  Curulib. 
non  est  piracta.  ModotfeeU  Flaccus  Claudi,  ttbiis  part6uj.  tola  GrdKa  Appol- 
lodaru  est.  aeta  priuu)  nneprologo.  data  tecundo,  Cn.  Octavio,  T.  ManUo  Cott, 
relala  est  Lucip  JEmUio  Paulo  hiditjunebnbut.  non  e$t  plaeiita.  TertH  relatOt 
Q,  Fulvio,  Im  Marew  JEdil.  Curuiib.  eg^  L,  Andnviut  Turpio,  Plaeuit* 

PROLOGUS. 
HECTRA  est  htdc  nomen  fabolao ;  hm  tttm  data  est 


iMiit  Megaleniibutl  Ms.  B,  «IreU, 
oodd.  hidit  Romanit.  L. 

TWitparibut}  Ms,K.tibiitpaniUbut, 
nt  et  in  Andr.  L. 

Aeta  primo  tin$  prolagol  Yuiant 
■eriptilibb.  qnomm  plnrimi  sio  babent : 
C».  Oetavio,  Tip>  Maniio  Cou.  relata 
dt  iterum  luda  funebribut,  rehta  cft 
IIL  Qmnto  Fulvio,  &o.  L. 

Prologut]  Non  omnes  oomcedife  Te- 
rentii  n  Meonndro  ▼identnr  eite  trane- 
blm :  nmft  bmo  qn»  Heoyn  eet»  aite- 
mm  GnDenm  bnbet  nuolorem ,  qnii  ille 
tity  bnbetnr  inoertnm.  Alii  ApoUodo- 
ram  Tolnnt.  Qnid  nntem  nnno  qnn  oo»> 
tinent,  explionbimns.  Prolegut  indnoi- 
inr  doplex,  prepteren  qoin  freqnentev 
esdnaa  eat»  nt  intelligitnr.  Videtnr 
enim  primam  prologi  paitem  mitea  dio» 
tam:  pojrteriorem  nnnc  eaae  fooiatank 
ConBnetndinem  qoideDi  in  omniboa  dix* 
imna  prologomm  aemper  eaae  baoo, 
ptfatam  eommendnre»  argnmentiim  di- 
eera^  andientiam  postolare.  Vemm 
enm  onnaa  oKordii  aemper  iU  lit,  nt 
ioapieio  vel  erimen,  quod  poaait  opi» 
nioni  obeaae,  in  prinoipio  defendatnr« 
eat  bie  pnrgandnm  qood  freqnenter  ok- 
olnaa  eat :  ▼idetnr  enim  qniddam  oiae 
prmjndioinm,  qood  bme  oomoedia  plaoe- 
re  nen  poaait  defenditnr  antem  eanam 
deriTatione,  per  oonjeelnralem  aiatMn. 
Non  enim  ideo  qnia  mala,  eat  exdnan; 


■ed  qnin  jwyiika  «*  fitnmAulo  miiBiMm 
occiipneartl.  et  hoo  addit»  qnod  aemel 
exohian  eat,  ▼€!  qnod  i«tamr  eaaet»  da- 
tnm  iri  gladlntorea,  popnlnaoenTolnTit 
onm  Inmnltn»  defiunit  looo :  boo  enim 
nd  id  pertinet  qnod  iteram  Tidelnr  e&* 
olnan.  Ita  in  omnibna  exolnaionibna  per 
oanam  molalionem  defmuio  oomparnU. 
nono  rerbn  traotemna.  GnBOUa  nomen 
Hecjfra,  Latine  Sderui  dieitnr.  Appo» 
anit  igitar  ad  faoiendoa  doeilea  nndilo» 
lea»  piimttm  nomen :  deiade  praponit 
gnmationeni,  enm  didl:  hmc  enm  dota 

potiia^.  In  qno  defenaio  oat  : 
onm  nnne  didl  apeotatan  et  < 
repndiare.   Deinde 
oanae:  tto  Jftnd 

plane  ett  pro  nava.  Brgo  d  nnlennnUiim 
initinm  b^ioa  agendm  fnit,  tnnqnam  re- 
dit:  at  fcip ^  acr^piit  hane  ob  eamrem 
fwluit  iterumref0rre,^iierumpomitvet^ 
dere,  Ne  ofaiiioeretmr,  onr  oen  repetita 
actio  eat  poal  Ainambnlmn  ;  m  prapter 
fnnambnlnm  tidelnr  mcdnaa,  adjeota 
oanaa  eal,  qneniam  TBrentina  refenre 
«am  nolttit,  nt  poaut  eam  Tendera. 
E. 

1  Heefra  m  kuie  nemm  febule]  A 
nenune  ooapift,  nt  inoognltMi  probafel, 
«t  ideo  BpoetandMi.  HemfnmhMkn^' 


206 


PROLOGUS 


Nova,  novum  intenrenit  vitinm  et  calamitas, 
Ut  neqae  spectaii^  neqne  cognosci  potnerit: 
Ita  popnlns  studio  stupidus  in  funambulo 


mtnfabuUt]  Nooiiiiati?ooafta  6gQimrit: 
qaoffl  in  oMi  sit,  nt  dadvo  dioama*. 
qQamTis  prKsto  sint  exempla,  qoibus 
▼eteres  per  omnes  fere  oasas  hoo  genas 
looatioins  enonoiabant  Hecyra  est  kvie 
tumenfabuia:']  Hmo  primo  data  est  sina 
proiogo,  ladis  Megalensibns :  qaos  Sex. 
Jalios,  et  Comelios  Dolabella  edide- 
nint,  sed  oooapato  popolo  stodio  fa- 
nambali,  displioait  Postea  data  est  lo- 
dis  Fanobribos.  L.  iBmilii  Panli :  qnos 
fSBoemnt  Q.  FMut  Masimas,  etCotne- 
lias  Africanos.  Tono  qaoqoe  non  per- 
aota  est»  per  stadiom  popoli  oiroa  gla- 
dtatores.  Tertio  ad  poitremam  iniro- 
daeta,  Q.  Polvio,  L.  Maitio  tedilibas : 
▼Irtate  aotorom  L.  Ambivii,  et  L.  Tar«> 
pionis  est  oonunendata.  Hecyra  est  huie 
nomenfabultt]  Totns  bio  prolagus  sab- 
tilem  oonqoeationem  continet,  ob  faoo 
(ad  koe)  ne  aperte  popolam  negleotB 
(wmleeUB,  Liberoterqae)labal»ream 
hcui,  et  faeile  roTooetia  fitTOrem.  Htte 
^imm  data  est  fiow]  Ita  dioitnr,  dota 
eetfabula,  nt  daia  ett  eeena,  datwm  ett 
pnnidittm.  Bt  M^t^itt  a  dato  C«^  «  do- 
ta^  desoendit.  H^teqmimdjataettnoea, 
tiowim  tntsnMrit  «ittum]  SioetHomo- 
ms  Od.  A,  40.  ssTto  iJAyaq  fjMyaXmrri 
TM^fMktoQ  letwmnim,  Et  <2art  dioitnr 
/ibuia,  qnnmagitar:  ttare,  qoom  pla* 
oet  Hme  qatm  data  eet  nooa,  nevum 
intiromtt  mtittm]  ZvXXn^ccprima :  deest 
enim»  Jbntc:  et  est  6gc-  tcofeteftacU, 
noM»  flODiim.  n* 

Pro/a&MJff  repone/a6ttla«.  B. 
•    JSttmdata  cfttuwa]  1.  «•  oom  primnm 
acta  eet  Cio.  Taao.  qamst  1. 1.  I^vius 
fabulam  dedH  in  Bmto  o.  18.  Litmu 
primtts/afrKiam  flZocvit  R.  D. 

ft  Vitium  €t  eaiomttot]  Bene  seonn- 
dnmangnrss.  Ftttttm  enim  est,  si  tonet 
tantnm :  tatium  et  ealamitat,  n  tonet  et 
grandinet  simul,  et  eliam  folminet  Ti- 
tittmeteaiomttat]  Tranalatioestabaa- 
gorio :  et  ottto  creati  dionntar  conmlet, 
CalamitaewafkrntuaXitftm  didtnr :  cla- 


da,  (pua  damatnr  Cfttia  tCkSu^  datur :) 
nt  aliad  sit  giandinis  oolmom  frangen- 
tis»  aliod  forti,  aot  doli  mali  (ut  in  doGt 
malif.  Ms.  B.  et  edd.  Tott)  Sio  Pro- 
bos.  D. 

Repone  nova,  ct  nmm  intcrvfnit, 
&e.  B. 

Ftttum]  L  «.  impedimentnm.  Yox 
sompta  eat  ex  angarali  disoipKna.  Nam 
aogores  vitium  appeUabant,  si  tonniasei 
aat  graodinasset  alindTO  smTnm,  qno 
oomitia  dirimerBntnr,  obaerratam  oiset 
Hino  vttio  ersati  magiMtratut  saot  malis 
ominibos  ereati,  qoi  oogebontor  magis- 
tiratom  deponere.  Hino  etiam  Titinm 
pro  quoTis  impedimento.  De  proprie- 
Ule  Toeb  eolmnJtat  dizimas  ad  Bnn.  I. 
1.  34.  R.D. 

S  XJt  nt^  tpeetairx]  VH&am,  qnod 
non  speotataest:  calamitat,  qnod  non 
oognita.  Ut  neque tpeaeri^nmpue eognet' 
cf)  Mira  defensio.  siqoidem  non  jodi- 
oio  oomoBdia  exncta  est,  si  spootari  009- 
nosciqae  non  potnerit :  plooilnn  seili- 
oet,  si  aodiretor.  CTt  mjHefpeeCart,  ne- 
^ueedgnMci]  Ideo  tbeatmm»  idoo  speo- 
tatores  ideo  aotores :  qoia  major  pars  in 
gestn  est,  qoam  in  Toriiis.  Cojgmmt\ 
Vel  probari,  toI  sciri :  an  Heojra  seirl 
dioator,  qom  scita  sit  nomiae  (qput  tU 
OTimnotta,Ms.H.?)  D. 

Spectari]  H.  o.  proipeolari,  asqne 
ad  Ibem  speetaii.  Sio  oapiendom  boo 
Torbom  esse  seqnentia  dooent  ▼.  Peri- 
non.  ad  Sanotii  Mia.  IV.  11.  p.  7t9, 
R.D. 

4  Jta  popuiuMttudiottuiiidut]  A  de- 
riTatione  oaose.  Non  qnia  niala,inqnit, 
exdosa  est ;  sed  qoia  popolns  fonam- 
baliadmiratiooeolMtopail:  qaodiolrn 
de  giadiatoribos  dioet,  ad  eommntatio- 
nem  eaose  indneendam.  Ita  popMinf  fttt- 
dio  ftupidttf]  Hio  exonsalor  et  popnlos, 
qoi  neqoe  jadioaTit  de  fabnla,  noqno 
tamen  stolte  orraTit  Stuptdttf,  prostn- 
pens.  ot  Bd.  Vi.  20.  ttmidiffMe  foprfw 
ofnit  £gle,  D. 


IN  HfiCTBAM. 


2«D 


Animam  o<>oiiparat.  nimc  k9t^  plime  est  pro  nova : 
Et  18  qui  scripgttjbwic,  oh/wotL  rem  noloit 
Iterom  referre,  nt  itenuD  poeait  yetidere. 
Alias  cognostis  ejofl ;  qnaeiso  hanc  iioscite. 


AI,TER   PROLOGUS. 
ORATOR  ad  vos  venio  omata  prologi : 


Sfvidip  itHfwZvr]  L  e.  ftailio  spec- 
.iMi  «t  •4BW«tu>9eftBpMi.  R.  D. 

5  Bfa  fwva]  Raole :  jfm  «iiB.Mn 
.4ifeMT«.  D. 

ilfNWtiM  rtftWifMiwitj  1.  ••  Myirani 
«oviptiva  haMtt.  Pauviai  ap.  Noa. 
HacQiU.  p.  S55.  dirona  atraotiin. 
Flaat  in  Vmnd.  I.  6. 1S5.  da|»o  tiori 
.  fljud  «0019«  flt^giitttiM.  R.  D. 

6  £^  it,  9ui  im}»dt  ^fv,«fr  Mim  rem] 
^  oft^eb  oaai  oaniani.  qoaai  dioat,  Don 
itonnn  <jpnU  «t  fino  oaoaa.  Car  etp> 
non  post  fnnnmbnlaBi  .nalata  oat,  nbi 
iSo  .onofaKit?  in  ^oo  jnalnit  ayanun 
pootam  .popnlo  iadnoeie,  qnnB  fao 
«peridifidentMa.  D. 

7  lt8rwRrcferra]SoperTaenttni  eat 
•tannn.  Ut  iignmpauii  wndfre]  Ali|f 
feilieoi  Indif .  boc,  nt  dixinaay  ad  lau- 
dwi  iM»  nkmfm  (r^Kftvr  oodd. 

dodiL  a 

Prapgwit  Ingen  l^gwppoetnlant  pai- 
fi^  fi. 

8  AUat  ^eogtMtit  ^;  jqium  mmc 
htmnouciid]  MiioiUiiaToienipetit«z 
ytif,qaB  qioolataiinotfifiint  ^m\ 
FoetafnoCc  ffnadeM  pofCc  ndd.  nnde 

.  B.  Stoph.)  Qnaf  i  Iwo  oninino  nota  sit 

(«DfWO  VJDMC  BAMO  VOfCITB.  .QlMtft 

Kee  ominino  incogtuta  tit.  Vid.  Donat. 
nd.Ten.  1.)  At  in  Andxia,  qon.om- 
nii|m  prima  of t,  aliter  ait,  «t 
fiffff  gf  ^aiid  fpft  fit  fnUiflMNn : 
onfliiiMft  dfiaittfw  fiBwey^'<iifiMftfliidf 


oftfs^fMdcfint«p6irpriiM.  D, 

neicitf]  Optimo  anMBonait«  «t  4e  pn9- 

'teritif  poolnm  datnm  doeemt*  qno<ftej- 

liof  pof fot  ioire  popnlne »  ot  hiino  qfnf 

oomcBdiampofae  fimiliter  eompamri.  fi. 

1  OnHor  od  oof  wnte  emotu  pro' 

le^]  Magna  arlo  hio  prologof  fcripiif 

eftyBiaif  oralorie.    Nam  totionf  os- 

pnlfo  lidinla,  qnomodo  honofto  roro- 

ceri  potnil  in  profoeniam»  niri  priaao 

ipfa  impndentia  pro  'fidnoia  piofinre* 

y  tnrf  deinde  aetor  peiiliffimna  ipne  Am- 

.birina,  pfobevet  et  pootam  et  eomflf- 

diam,  ci\inf  anoloistnf  elnoet  ex  Tfibif  ? 

tnm  deindo  fnbtiliter  boto  pootfs,  a 

Tetofto  etmagn»  anotoritatif  GfMilio 

poteretnr  ezemplnm,  etpetoretnr  Inge 

nioflif  ume  ?    Nam  qnod  mdi  Terentio 

ooBligit,  afcidiMO   memointnr  Teteri 

.Cfwilio :  qnod  hnio  femol,  illi  fmpe : 

qnod  hoio  in  alib  naBqaam,  h«B  iUi 

fere  ib  oMnifainf :   qnod  hnie,  pnaMr 

.  Heojram»  et  actfr,  ot  probatm  fnat  em- 

term :  illi  partim  ezactm,  partim  fix 

probatm.    Itaqne  Ida  oinnibaf  iifa- 

.  meotif  id  aotnm  Mt»  nt  neqne  dei|io- 

.  randnm  ait  do.Ter«nt|o,  qnod.expalfaf 

.  cf t  (aUi,  iiplffiis.    Forte,  «Cfllufva) : 

nl  nUiilomiBaf  ilK  tantomatliiboendaBi 

fit,  mt  aut  par  C«oilio,  magno  tnno 

poetie,  ant  «Itro  melior  etiam  oaM  pM- 

fit    Hio  antem  L.  AmbiTjnf  hiftrio, 

•  Init  aelor  ooBMBdiMrqni.    Orotarod  vot 

Mntf]  .OratofiM  nBdaM..<vortarf,  Jpf 


'.210 


AVtl&n  JPROIiOGUS 


Sinite  exomtor  Ut  sim,  ^odem  ut  jure  uti  sedeiii 
Liceat;  quo  juie  sum  uHus  adolesceniidr : 
Novas  qui  exactas  feci  ut  inyeteTascerenty 
Ne  cum  poeta  scriptuta  evanescetet.  . 
In  his^  quas  primum  Ceecili  didici  novas^ 
Partim  sum  earum  exactus^  partim  vix  steti. 


^ntiain  est :  oratorem  dod  lloet  iDJa- 
ruun  pati.  Ideo  ergo  ne  expellatnr, 
non  ne  prolognm,  aed  oratorem  nomi- 
nat.  Plantoa,  Poeo.  I.  2.  171.  ttnpta 
$tcrtte  cratormn  verberat.  D. 

Orator  ad  vo8  vemo  omaia  prologi 
finite  enrator  «m]  Alin*  est  bie  pro- 
logna  a  flnperiore,  qai  fnit  sopiBriorh 
eselnaionis:  hio  rero  propter  exoln- 
iieiiem  tnmnltas  oonTenientb  popnli, 
pTopter  speetandos  gladiatores.  SinUe 
exorator  nem  toI  em,  umtA  mtpdi,  qnod 
Oroimpetrem.  E. 

9  Smteexoratorut  mn]  Orator  est 
dnm  agit  (orat,  Mss.  et  edd.  anie 
Stepfa.}:  exorator  qxam  impetraTefit 
(impetramt.  Ibidem>  Ita  illnd,  di- 
eentis  :  hoo,  jam  effecli  signiiloationem 
habet.  Bt  orator  est,  cni  oansadefen- 
denda  maodatnr.  Eodem  wt  Jure  uti 
tenem  Uceai]  Vt,  JBn.  V.  d50.  me  lieeat 
catttt miterariineontu amicL  D. 

Bentl.  dnoe  Faerno  edidit  itntte  ev- 
oratortUn,  Z. 

Eodemjure  uti']  H.  e.  eandem  con- 
ditionem  habere.  Jut  ssspe  est  ooodi- 
tio,  sutns.  Cic  Agrar.  III.  i,  Ubera 
pTdtdia  ffisUore  jure  tunt  fuom  Jtmi 
moz'  repetit  ▼ooemjttiv  nt  oenties  opti- 
mi  scriptores.  t.  Mannt  ad  Cie.  diri- 
nat  o.  1.  et  Dtafcenb.  ad  Ut.  I.  43. 
R.D. 

3  Quojure  tum  utut  adoleteentior'] 
Tanqnam'  aliad  agens  affert  exempla, 
qaibns  oslendat,  tnrpe  aon  esse  Teren- 
tio  exclosam  esse  nnam  iilins  (abulam, 
ffanm  moltomm  poetamm  mnlts  ex- 
aot»  sant:  etin  his  Onoilii,  cojos  illo 
tempore  magna  anctoritas  fait.  Ado- 
.  letcentior]  Hsm  cemparatio  minos  a 
positiTO  sotaat,  et  rim  diminntiTam  ex- 
iirimit:<at,'^n.<«Vf.  S04.  jafh  wmdr; 


ted  eruda  deo,  mriditque  teneetuL  D. 

Quo  jure  tum  tifus  odoteiosnttor] 
Hic  prdogns  dibitar  ab  AmluTio  Tnr- 
pione,  qaia  senex  ftaerat  qni  est  in  ea 
actor ;  petit  ergo  nti  pari  modo  ntatnr 
senex  benlTolentia  popnli,  qna  et  ado- 
lesoens.  E. 

4  Jiooat  ^  esactat  fid  ut  VKeeterae- 
eerent]  2uXA]i4<c>  Intieterascerent,  do- 
nno  agerentar.  qaia  nondnm  acta,  aoTU 
dicitnr  labala.  Exoctas]'  Bxpnlsas. 
Intwtsrafonnsnt]  In  oonsnetodinem  to- 
■irent,  speotarentnr«  amarentnr.  D. 

Nowt  fiti  esaetat  fed  ut  tmMterasce- 
rent]  Qai  labore  meo  noTas  comaMlias 
exdnsas  ad  popnli  anres  mTocaTi,  ei 
▼eteres  confeoi.  £. 

Jn««t«raio0i«nt]  I.  e.  in  consoetndi- 
nem  Tenirent  Lncret;  IV.  1061.  tclcus 
vttMsnt  et  inveteratat  alendo.  Cio.  ad 
Attic  XIV.  9.  fu^  nuhi  mderetaur  hd- 
Htura  etiam.vetuttatem.  R.  D. 

5  Ne  cum  poeta  teriptura  evanetee- 
ret]  Cansa  lacti'  honestior  est,  non  se 
poete  nnins,  sedipdos  poematis  caosa 
laborare.  D.' 

6  In  hit,  quatprimum  CmU  didin 
novai]  A  simili  argomentnm,  qnod  fit 
per  oomparationem  aitifioiosaia  et  orn- 
toriaas^iemm  ao  personaram.  D. ' 

.Quof  primum  (UmU  didici  noeot] 
ComoBdiaram  scriptor  CsBdlias  fnit. 
ergo  ad  himolaborem  saom  profiert  ex- 
emplam  do  altero  aooiore,  qai  popnlo 
plaooerit ;  et  ostendit  popnli  qnodain- 
modo  rem,  et  soenss  dobiam  forfnaam 
esse:  nti  comoedia  expladatnr  aliqab- 
tiens.  E. 

7-  Porttm  tum  eanun  exaetut,  partim 
vix  eteti]  Vlde,  plns  esse  in  exemplo : 
siqnidem  parfna  exactm  snnt  Cseoiiii 
f«hnhe,partimTix'i 


IN  hecyram: 


2ir 


Qiiia  sciebam  dQbiam  fortaiiaiii  esse  scemcaiB; 
Spe  incerta  certom  mihi  laborem  sastoli : 
Easdem  agere  coepi,  nt  ab  eodem  alias  discerem 
Novas»  stadiose ;  ne  illom  ab  studio  abdacerem. 
Perfeci  ut  spectarentar.  ubi  sont  cognit», 
Placit»  sant.  ita  poetam  restitui  in  locum, 
Prope  jam  remotum  injoria  adyersarium^ 


10 


Heojn  exoliM  nt  Bt  ett  sentai,  ut 
displioiii,  inqoit,  Mt  ■liqubiu  rix  pl»- 
eoi.  PorttM  mim  earum  esaeha]  Pro 
iB  aliis  (cnm  in  rett  lilirif  ilt  Mi<  tM»- 
dit,  leg.  anU  mUu  actit).  Bt  tiniil 
epleiidida  looatioesl.  PorfMiadver- 
1iMBest«  BtpropiieloovtosesL  Naai  , 
fiimU  eat  agi  dieuitur,  eiit  iterff.  D. 

7  Portim]  Porttm  oonstroitw  ol 
qmdam  Tei  seqoeiite  geiiitifo  rel  prs- 
positione  tliqno.  Nepos  in  Attieo. 
0.7.  fiMnisi  portim  tnmtinMti  eattra 
tant  meuHfparHm  mtm  mmma  fjut of' 
ftathimdomirmanterunt,  Gio.  de  Le« 

gib.  lls  17.  porlim  «r  t^  diitractt  ae 
Sttipati  jeeeta.  r.  OeU.  X.  13.  et 
Gionor.  Obserr.  lU.  8.  R.  B. 

Sitstt^  Stare  dioantor  totores  rel  &- 
bnlc,  com  plaoent  speotatoribas  et  pro- 
bentor  in  Phorm.  prol.  r.  9.  otim  eum 
ttetitmna,  oontrt  codsfv  dionntor  onm 
ezplodnAtnretoxiganlnr.  Hontepitt. 
II.  1.  176.  McvrMS  eodat  an  reeto  ttet 
ftbuU  talo  r.  Ltmbin.  Mtle  mlgo  hne 
tndutar  looos  Cioeron.  td  Dir.I.  4. 
etua  tn  ttiuxtu  puleherritm  ifanswn. 
Ntm  hoo  intelligendam  ez  illn  rerbi 
ntiooe.oam  pro  dicere  asarptlar.  SIsih 
tes  enira  dicebont  r.  Brnett  in  Cltre 
(SoeroB.  in  Tocestors.  R.  D. 

8  Qnua  teiebam  dubiam  /ortunam] 
Non  igitar  poet»  oalpt,  sed  oosos  est, 
ntm  ideo  fortonm  orentom  extnlit  (ad 

fertunam  eeentum  retuUt,  .  Sio  infrm 
rert.22.)  D. 

9  Spe  ineerta  eertum  ndki  kberem 
tuituii]  Sententios^  et  rernm.  Ntm 
nl^cortt  spes  est,  nihiiopos  estltboie . 
oerto  tc  rebemeoti.    Spe  taoerta]  Pro, 

I  ?    Jneerta  eer» 


tum*]  HonetU  6gnn,qa»  dieitar  hri- 

Spe  ineerta  eertum  miAt  laborem  tut- 
InJij  Hio  se  cmmnondtt,  qno  fiwnias 
impetrat  qaod  desident  laberem  eertit- 
eimum  euetuH ;  tt  plooendi  spet  est  et 
(dele  et  Z.>ineertt.  B.  > 

10  JEosdcm]  Bxtoltt.  Cetpt]  DMk 
coltttem  ftoti  et  molimen  ostendit  Ab 
eodem]  Cmdlio  soiUoet.-  D. 

11  Nooof  f(iiduw,iistilHmo6itiidii»] 
Tta^fMw.  Ne  iUum  ab  ttudio  abduee- 
rern]  Iternm  otosa  honestotis.  D.- 

19  Perfeci,  ut  jprctarSRmr]  Attende 
qntntom  pondns  htbett,  qood  non/eci 
dixit,  sed  potias  perfeei:  ot  molem 
diflioaltatis  ostesderet  Ubi  tunt  eof- 
mta,ptaeitmtunt]  Blegans  promitsio; 
et  htno  pltcitwtm,  si  oognosettor. 
Bt  ett  coBJeetnn  a  Intaro  tempore.  D. 

Ubi  tunt  eognittF,  plaeittt  tunt]  yU 
des  a  «inrili,  qaemadmodaro  hic  argo- 
mentom  et  oonjeotamm  feeeiit ;  siqai- 
dem  ille  OsBoilii  eoaMedie  qose  exela- 
sm  sunt,  qait  tnte  non  ertnt  cognit», 
posteaqntm  meo  Itbore  cog^ilsD  sant, 
pltoere  ooepernnt  ergo  et  Istm  plaoe- 
buiit  sioe  dabio,  oom  oognosoentar.  B. 

ISPiaeittt  tunt]  Nota  participiom 
sineTerbo.  Ita  poetam  reitttut  in  lo- 
eum]  Min  non  CsBciliam,  ied  poetom: 
othoo  genenliter  popalo  pnestitisse, 
non  nni  hombi  videatnr.  Bettitf(i  in 
loeum]  Qaia  remolom  et  exolasam 
dixit  D. . 

PlaeiUB  tunt]  SeiWat  .Afoid.  X; 
10«.  L. 

14  Prope  jam  fmnmotMn]  Gemina* 
ril  |n  seenndam  tntiqnos,  qni 
io  Terbis  liqaidts  daplictbtnt  IX'  • 


m 


ALTER  PB0L06US 


Ab  stadio^  atqae  ab  labore^  atfne  arte  iftusiea.  K9 

Qaod  si  scriptaiam  sprevissatt  in  praBsentia» 
Et  in  deterrmdo  yoloiMem  eperam  inmiere^ 
Ut  in  otio  esset  potias»  qaam  in  negotio : 
Deterroissem  facile,  ne  idias  scriberet;  19 

Nonc  qaid  petam^  mea  caosasdquo  animd.atlendite. 
Hecyram  ad  yo9  refero^  ifaam  mihi  per  sBenlMim 
Nanqaam  agere  licitum  est;  ita  eaip  oppressit  calar 

mitas. 
Eam  calamitatem  yostra  intelligentia 
Sedabit,  si  erit  adjatrix  nostrsb^  indmtri». 

15  Ab  ttudio^atftt$ab  ia&orv]  Bae 
otCeodit  se  popol»  pioAiiMe,  CtteiUoBi 
pootaoi  ed  li^rem  yetooeiMio  atqae 
trtem.  Ab  (Faeraiu  reote  oorrexit 
9ie,rm)ocand$,  •  atqub  abtb  mosica^ 
Ab  Z.)  toten  io  lertio  oammode  (eam- 
moteZ.)  aadiendum  est:  ttt,  Mn,  I. 
431.  He  pmitti  dU  ^odimni,  hic  aUa 
thttttri  Fundtmenta  locant  aUi,  vmMo' 
iMayttf  cokuHnat  Bujfibut  exeidunt,  aeo* 
fiis  (2iemi  oitii^tiiris,  J>. 

CooaeiiM  eodd.  repene  atqae  arU  a6 
fMoiioa.  Hoo  enim  neo  •  Toraa  neo  n 
Ter,  ooBiaetadioe  abhorrat.  B. 

16  Inptwmntia]  Stalimatapopoto 
ifieiebatar.  JD. 

Ptoaor^piuramlag*  aeripfioriMk  Nam 
?er1%  ^am  ae^  aBoter,  dftarrfra,  m  otio 
mot  aeribere,  aoriptarm  ooa  oooTeBi* 
«Bt.  a 

18  17t  t»  otia  «Mit  poliua»  qmn  m 
negotio']  Rx  ipeia  renim  Bonuaiboa 
artendit  iaoiUtatem  detenreodi.  D. 
,  fO  ^im^  fmd  petam,  mea  eauaa'] 
Beae  petdm  et  mea  eoiua,  qoaai  orator. 
Mea  oaum  mquo  animo  atUndite,  Cobih 
mendatio  peraoom  leria  par  aliam  pei^- 
aeoam  graTom»  Beoondma  praoepta  ib 
rlmtorima.  O. 

21  Heeyram  ad  vot  refero']  k  oanaa 
piiiioipiatt  narmtiooia  indiioitar.  He- 
oyrom  ad  vot  refero]  Prinoipiam  a 
prinoipBli  qamrtioBa,  ao  oognitm  ait,  et 
aa  apectando  aiL  QHom  milu]  A  per* 
aoBBdioeatia*  I> 


QBm»  bhK  per  aiiaotiimi  \ 
agereUatnmeet.]  Hiejam,eomp 
a  aimili  daotn  et  t 
qamalioBem  redii :  idooetqoe  qaod  ait 
lioqamiter  «xidoaaa  noa  aoo.  vilio,  oe* 
qoe  jadieio  de  ooBKedioE.  Pelit  ^gilw 
aadieotiam  ot  popidaa  prmkaot:.  at 
ponit  bio  ipaam  daplioem  eaceiatiaBia 
oaoaam.  Nam  primmB  mo  ooHiptf 
emnpnaram  aamc^ervooBpiyipiigilBm 
^iorio» /ttnaiiiiwitaodniit 
talio,     Deinde 


in  expenandofKt  mmm.  iIo6 
eotatiteramteBtanneBU  Rrferoiemm, 
Deinde  odjeeit  qood  olile  Ibant  od 
cooMadim  jndioiam,  pnam  Btt»  pfoaap. 
•appoBit  deiade  oaoaom  oor  eioiiiaBa 
eat,  eomtnMrte  rvinar  vemt  dmmmM 
gUtditatorm,  popnhtt  obnvokip.tnmtnlHb' 
namt  do  hea.  DeelanlB 
i  TwL  re^  od  mDtiium  poiogt  iwily 


«tiuNt  at  Almdiim  mt.    Btjomi 

sont  eaaae  qoibaa  aom  frcqaeolar'0&- 

olnaaa.  ad  aadiendamopeiamtdale.  B. 

9%  Ita eamoppreuit ceimwitaa]  Hoo 
aoooedit  pro  iilo,  qood  eat  a  poraoBO 
odTersarionun.  Simol  ad  fDrtanam  m- 
tolit  oolpam  popoli :  noo  onim  diidty 
qooa  praato  erai«  w« 
.  fS  Eam  rrhnitatem]  Aff  ir*f  "am 
ropetit^ne  aoa  fidralam  iUaBrdiMw  p«- 
tarotaitta.  O. 

S4  Faitni  intiUlffMiB]  Ab  Badilft> 


IN  HECYBAM. 


318 


Qanm  primmii  eam  Bgete  coepi,  pagihim  gloiia,         25 

Fonambali  eodem  accessit  exspectatio, 

Comitam  conydoltas^  atrepitas,  clamormolienim 

Fecere,  at  ante  tempas  exirem  foras. 

Vetere  in  nova  cospi  ati  consaetadine, 

In  experiando  at  essem :  refero  denuo.  30 

Primo  acta  placeo :  qaimi  interea  ramor  yenit 


noi  penoM  (a  speetaieintm,  wtA,  Jndi' 
nmjftnom).  Nettre  uidMttrim]  Bm» 
fosAMUU  Blbene  fln{i4fia«iiifiiieft; 
BedioeNtyOMiioNf.  B. 

S5  QiHim  prioMiiii  cam  agtn  etBpi\ 
hon  Mbo  Bemtio  •obdlli  inducitar,  et 
nt  1MMI  Indet  popiiloo,  et  nt  defendtt 
poetuB.  Pugihim  gtaria']  TUfl^fanf, 
dmi  ToS  pogilee  etiam  g^oriofi :  nt  mi- 
BOf  torpe  fit,  antehUof  eof  eefe.  Sioot 
VirgiL  JBa.  V.  968.  vattit  ctim  viri6iii 
^fmtOral)arit,magnoqiievinimtemur' 
tmtre  teUSt,  Solut  g^oi  Paridem  toHtut 
conteadere  contra,  Heo  ee t  glorim  po- 
S^hnn,  gratin  fantmbnlL  Pugilum 
^UnidJ  PugU  diotos  est  n  pngna:  et 
fugna  a  pngno.  Veteref  namqne  ante 
flEnoB  fefri  et  anuorimiy  pngnif  et  caloi- 
bof,  et  monibnfl,  corpommqoe  Inola- 
lioBe  oertalMRt.  D. 

Pugilum  glaria']  Hoo  referendnm  eft 
eom  TCiiqalf  nominativif  ad  rerbum 
fioenmt,  qaam?if  ab  eo  f eparatnm  fit 
per  f enteBtiam  de  fanambdo,  qniB  alte- 
Hof  Oft  eOBftraotioiuf.  Sio  ri  looof 
eopiflEtiir  oom  Perizon.  ad  S.  Min.  IV, 
11.  p.  714.  Bon  opof  est  BoBtleii  emen* 
iafioBe,  qoa  aeeedent  pro  aeeettit  fori- 

lAt.  R.  n. 

96  f\i^tftim^l0riff,/«fmmtefi«odffB 
Heceeik  es^pectatio}  lloXi;Xo>(».  Ftmoiii- 
buU  $edem  aeeeuit  exipeetatie}  Doplex 
Donfaad  -onam  ezolnrionem  adbibetor. 
Axetdt  exipecitatii/]  Karratio  enr  exolofa 
ilthoe  eft,  bob  poetm  oolpa  dejeeta 
(refeeta)  eit,  oeo  Jndioio  popnli:  et 
lieoBOBeadBiitlMidieft.  Enpedofio] 
Defiderinm.  ot  Virg.  /Bn»  U,  989,  est- 
tpKtute  tenii.  D. 

'-  Aecetdt ex^pecMojytVL  oodd.  oo- 
onsit^^MctBtio.  If. 

)ie  DiBtknnf  series  pertotbetor,  pre 


ooMttitrepoBeaerailini.  B. 

tr  Cotaitmtt  eoiMMnfitt]  UMb  eoe 
oomitef  dioity  qoi  foot  pogUamaSe»* 
tatoref  ?  ao  fonrof,  qni  domioof  fo- 
qaontor?  Sthidium]  Cerlamen  diTor- 
df  larentiom.  Clasnormuiisrum]  Beae 
muiitfrum :  BOn  eniro  timet  eaf ,  qoibos 
foffragari  ?el  refragari  noB  lioet  in 
theotro.  D. 

Com  nofciam,  qoa  ratione  Tel  po|^ 
lom  affectatoref,  Tel  aa feole  domino- 
Tom  dioi  possint  opiiittum  ooftemtui ; 
forte  legi  debet  eomiti  eonventutj  oafn 
genitiTO  a  ccmitiittm.  B. 

StrepilMi]  Donatuf  in  libris  snis  stu* 
dittm  reperit,  qnod  est  oertamen  diTor- 
sis  fiiTentinm  et  hseolectio  melior  Tide- 
tnr  Heinsio  ad  OTid.  Amor.  III.  2.  67» 
ILD. 

f8  Ut  ante  temput  enremfarat]  Tm 
hftiAtne-fjtf,  ne  graTom  passus  Tideator 
injoriam.  D. 

f  9  Fetirf  in  nova]  *Arridtrt»  pri- 
mom.  Vetere  In  nova  eoBpi  uti  coHmu- 
tudiiM]  Nisi  noTam  comoediam  intei- 
lezeris,  non  erit  aperta  (apta,  libb. 
TOtt.)  sententia.  Nam  et  snpra  dixit» 
fiunc  htc  plane  est  pro  noea,  An  a 
Terentio  not»  ideo  dictom  est,  qota 
nnnqnam  slias  exdosos  est  ?  £t  beno 
vetsrs:  nt  ostendat  tnrpe  non  esse,  qood 
et  afiis  poetis  smpeoontjgerit.  D. 

30  Rifero  dfnuoj  Ant  re  aboBdat» 
aot  cfenuo.  D. 

In  esperiundo  ut  ssMm]  I.  e.  nt  ex- 
periier.  Ens  in  aliqua  re  fireqoens  est 
pro  in  oligua  m  vcrmri.  R.  D. 

31  Primo  aetu  placed}  Rationabili- 
ter  dixit  prime :  quia  qninqne  sont 
aotnsy  partes  iabnle.  Placeo]  Ptaeeo 
dixitpro  eo  qnod  eft,  ftbolaplaool» 
aot  Terentins.    Et  mire,  bob  dio,  io- 


314 


ALTRR  PR0L06US 


Datam  iri  gladiatores,  populus  convolat : 

Tumultuantnry  clamant,  pugnant  de  loco. 

Ego  interea  meum  non  potui  tutari  locum. 

Nunc  turba  nulla  est :  otium  et  silentium  est  95 

Agendi  tempus  mihi  datum  est :  vobis  datur 

Potestas  condecorandi  ludos  scenicos. 

Nolite  sinere  per  vos  artem  musicam 

Recidere  ad  paucos :  facite,  ut  nostra  auctoritas 

Me»  auctoritati  fautrix  adjutrixque  sit.  40 

Si  nunquam  avare  pretium  statui  arti  meae  ; 


qoit,  pepeodit  jodioioni,  Md  tlaltm  pl»- 
coit  (ptaeui)  :  ot  qood  leqaitor,  doo 
jodioio,  sed  pertorbatiooe  fitotom  sit. 
(km  inUrea  rumor  venit  datum  iri  gh' 
diattmt]  Hoo  abborret  a  oostra  oon- 
BQetadioe :  Terantameo  apod  aotiqaoi 
gladiatorea  in  tbeatro  >pectabantiir.  D. 

32  Datwn  iri]  Datum  iri  dixit,  at 
fiibalam  oommendet :  ot  et  omnia  speo- 
tatori  et  popalo  dioantor.  D. 

Gladiatcra]  Sepe  dioantor  ipsnm 
speotaonlam  gladiatoriam,  ot  apod  Ci- 
cer.  ad  Div.  X,  S2.  gladiatoribus  Gallot 
equitet  tmmtnt  m  populum.  R.  D. 

34  Non  potui  tutari  loeum}  Faoete 
repetit  locum.  D. 

35  Nune  turha  nuUa  ctf]  .'Arrav^ 
^O0K  V(ic  t)  (Jbnrl  rw)  tumuUuaatur. 
Turba,  id  est,  BifuBof.  Nune  turba 
nuUa  ut :  oCtum  et  nlentium  mt]  Tur- 
bam  retolit  ad  id  qnod  iopia  dixit, 
elamor  mulierum.  Otium,  9^  ri  pug- 
watt,  dUntium,  w^  ro  ekanant,  Ifune 
turba  nuUa  ett:  otium  et  tilentium  ett] 
Qnm  adbortatio  perennmerationem.  O. 

Liber  Bembinos  et  Donalns  Faerni 
reote  babent  ttunc  tHirba  non  ett,  B. 

36  Agendi  temput  mifn  datum  ett] 
Ab  JEdilibos  aoilicet  Vobit  datur  po- 
tettat  eondecorandi  ludot  teenieot]  Qoasi 
etaliquid  agatpopalas,qnamspectet.  D. 

38  Nolite  tinere  per  vot]  l^i^a  IM- 
rfeUfffvrofM^  ««rMrXn^tC.  Artem  muti- 
eam]  Oratorie :  qoasi  non  Terentil 
caasaagatnr,  sedartbmasiom.  O. 

Nolite  «ntre  ptr  vot  artem  mutieam 
rdcidmadpaucot}  Datepotiasoperam 


nt  fiiTeatis  oomoedias  soribentibns,  no 
ars  mnsioa  ad  panoos  reTertator :  et  si  ' 
aliqoid  exdadatur,  oomcMtim  adsori- 
bant.  E. 

39  ^aeite  ut  vettra  auetaritat  mcc 
auetoritatiadjutrisfttutris^tit]  Vos 
oomadias  eam  iibenter  andire  eo^e-  ' 
ritis,  erit  stadiam  soriptoribQs  maxi- 
mam.  onde  mea  ad  olangendnm  (pan- 
gendum  W.forte  e{arfn<iumZ.)oresoet 
aootoritas.  siqoidem  malti  perme  pla- 
cebunt.  Et  coBuneadat  se  qnod  nin- 
qaam  pretinm  statoit  artis  sum  maxi- 
mam,  ut  aTaros  Tiderelur.  et  qnod  max- 
ime  ipsom  qosestum  pataTerit»  popnk» 
semper  plaocre.  B. 

40  MiMc  aitctorttett]  Qaiajamseaex 
est.  JUinr  auctoritati  faiutrix,  «(^ 
Iruigue  tit]  Qua  Terentiam  probo ;  et* 
est  6gara  antyoyJa.  Volt  antem  seesse 
ejas  anotoritaliSy  at  et  popolo  plaoera 
jam  debeat,  qai  ipu  plaoet  D. 

41  Si  fiun^uom  at»re]  Commendatio 
ab  ante  diotis  (aetit  codd.  Tott)  id  eet, 
a  personm  attribntis.  Si  mmguam  ava- 
re]  A  meritis  defensoris  argomeBtnm 
ad  laadem  fabnlm.  Si  nunquam  aasrf] 
Per  beo  Tcrba  Terentios  Tnlt  demon- 
strare,  qnam  graTis  anotorsit,  qni  saas 
oommdias  probeL  Sio  Horatias,  EpisL 
II.  1.  81. — ea  fuum  retpondare  omsrtt 
fiue  graoif  JEtoput,  qus  doetui.  jRotctHs 
egU.  D. 

Pretium]  Histrionibos  oerta  meroes 
dabatar  ab  editoribas  lodorain  Tei  de 
publioo,  qaam  proprie  luMr  appeUabont. 
T.  Lips.adTM»ti  Auwl.  1.77.  R.  D. 


IN   HECTRAM. 


215 


Et  emn  esse  qnaDStom  in  animnm  indiixi  maxomimi, 
Qiiam  maxnme  semre  Tostris  commodis : 
Sinite  impetnure  me,  qtii  in  tatelam  meam 
Stadiom  savm,  et  se  in  yoBtram  commisit  fidem. 
Ne  enm  circomyentam  iniqae  iniqai  irrideant. 
Mea  caosa  caasam  accipite,  et  date  silentiam ; 
Ut  labeat  scribere  aliis,  mihiqae  nt  discere 
Noyas  expediat,  posthac  pretio  emtas  meo. 

42  Et  Mm  em  ^juMihim,  i»  ammum 
indmxC}  Modo  ooii  mmfiiiM»  salMiidi- 
tar :  Md  A.  at  tit,  et  si  eom  esM,  &c. 
Maximum  guoM  moxiiiM]  Iniqu»  tnijiit 

43  Quammiaximemvirevettritcom' 
modiM]  Plas  dizit  <»mfiuidji,qiMm  si  di- 
eani  vohtptatibtu,  D. 

Senin  vettrit  eommodit]  I.  e.  ita- 
den,  operam  dare  Cio.  ed  Dir.  V.  21. 
vaietudiin  tu^  et  tranquiUitati  onmn 
«rrnot.  Kepoa  ia  Hamilo.  o.  1.  aU  t. 
Heonoger.  R.  D. 

44  Simte  impetfwrt  me,  qui  in  ttito- 
lam  mamal  Ordo  est,  einite  impetraro 
me,  ne  eom  ciroamTentom  iniqae  ini- 
qoi  irrideanty  qoi  in  toleltm  meom 
etadinm  snnm,  et  se  in  Testnun  com- 
misitfidem.  D. 

i2us  tn  tuteJam  memn  studium  fuum, 
eieeia  veOram  eommiiit  jSdcm]  Poeta 
enim  qnodtmmodo  eootore  commende- 
tosesL  B. 

47  MMcetua]  Qansi  ontar  cattiom 
diadl.  Mea  eauaa,  cauaam  hane  aeei-^ 
jKts]  Hoo  orntarie.  sio  enim  lit,  qnom 
penonn  pro  personn  ad  oommeiulnti- 
onem  affertor.  Mea  eauea,  ostisam] 
nmfmfAm^  &  dats  litoitium]  Qaasi 
fidml»  ao  poetsB.  D. 

Afaa  causa  oousam  hane  aeeipite,  ae 
date\  Soit  se  optimi  meriti  esse,  et 
qnnm  firBqoenter  popolo  placnerit:  et 
idciroo  propter  se  dicit  andientiam 
esse  commdie  dandam  (nltqons  Bu- 
gnpliii  in  banc  fiibnlam  commentarins 
primom  editna  est  e  Ms.  per  Wester- 
boTiom.  Z.)  B. 

Causam  aeeipite]  Caiutamaeeipere  Tel 
ot  CSoero'loqnitor,  reeipere  dioootar 


45 


49 


cansidM»,  qoi 
cipiont  R.D. 

48  Ut  libeat  earibere  aUit]  Ontorio 
M  'Ai  ICATHOS  (I«fnrrKB.)*Mt- 
hifue  ttt  dtmsrs  nooas  scpidtat]  Pro- 
prie  diiosrf .  dooet  eum  poeta,  disoit 
soenicns.  D. 

Ut  Hbeat]  Ms.  R.  ut  2ttbsat..L. 

Pro  aiiii  nscribeadnm  oenseo  aitai ;. 
■empe  nt  Tenntiolnbeat  scriben  alia« 
nasof.  Sio  sopn  ren.  10.  occorrit 
aUa$  diteere  nooof.  Et  Ad.  prol.  25. 
poetdB  oocnirit,  noo  aUit  poetit.  B. 
.  49  Novat  expediat  petthae]  Ab  oUli 
argomentatio  est.  Et  bene,  ut  expe- 
diat:.  tanqnam  fiu)taras  mt,  et  sinon 
ezpedierit,  dnm  qnsestun  maximnn 
serrinpopolo  potat.  Prstio  emtasmeo] 
&tiinatione  a  me  faota,  qnantnm  .£di- 
lesdarent:  et  proinde  me  periditanto, 
si  abjeota  fiibnla,  a  me  pretiam.  qood 
poete  nnmenTeriut,  npetaut.  Brgo 
meo,  ame  fiMto,  amestatato.  Nam, 
qoomodo  alibi  dixit,  postfuom  adilet 
emeruatl  Etbene,at  seqnatnrpopnlos 
jadiciom  ejos,  qoi  sestiman  ren  fidm- 
laspotaerit.  Pretie  emtat  meo]  Utqni- 
dam  Tolnnt,  fMricuio.  D. 

Pfitio  emto  me]  Meum  pretium 
Bronklinstns  Donatom  seontnsad  Pro-. 
pert.  explicat  SMtimatiooem  a  me  fiu>- 
tam,  qopd  ediles  fabolam  emennt, 
qoanti  aootor  mstimasset  Sed  darior 
est  biBontio ;  ao,  licet  Teram,pleram- 
qoe  sediles  a  poetis  labalas  emissey  ali- 
qoando  tamen  aotons  qocqoe  fidl>ulas 
sno  pnlio  emerant,  ot  Paris  bistrio 
apnd  JoTenaL  Sat.  TII.  87.  a  Statio 
emit  AgiTen.  R.  D. 


m 


HECYRA 


ACT.  I.   SCENA  I. 


PHIliOnS.  SYRA. 


Jl  ER  pol  qnm  piancos  xoperiui  meiotiicilMui 

RdeHs  evenive  Bmatores,  Sym. 

Yiel  iiic  Paaq[ihiliui  janbat  quoties  JBaccfaidif 


1  V^pdli^ 
iridimt  JUUttii  NwogMero  UDntm- 
qne  wftntitvA  fffftrttwii  nidttoalitair. 
NiBi  -91  Pbil*ti»et  ^ym  wm  - peiluwt 
ad  ui^eiitiim  Imbaln.  Hod  «oteiB 
■leliut  TereBtiiif ,  qaem  Mit  per  ptolo- 
gimi  luuf  ftNt'  ugVBeata  V,  aotdiivAerd 
/m;^MiriadaeerM*loqai.  Ftrfolqmm 
poueot  ttpBnatj  Hb  peMoMe  Teieatu 
nmre  exti  iDneae  eeeawiiitarf  nt  bio 
arj^meDti  ooeeui  iuuiu  epeetMor  elnh* 
giot  Per  pol  ^tum  fOMeof}  Animed- 
Yerteadam  eet  in  kaciebQlE,Tereoliam 
bonim  meietiicem  ladoetanimy  ne  icl 
oontra  morem  Tideetiir  ^ftoeio»  etian 
i  meretrioem  noo'  amlaiiii  Aidaeere : 


nt  Id  exempBs  fiat  tritias,  etvaa  Teri- 
simile.  fir  pdl  fnam  paucM]  Ordo 
est,  polpgr  yiam  ponew  Tspsrieg.  Nam 
per  pd,  non  est  Ladninn,  sed  tun^ 
Tfutnv  perquamf  id  est,  nimio  Ciimiif  Z.) 
ttiunn  peiioDi]  Qmdam  non  panoot,  sed 
jMmoilegont.  flie  enim  Apoilodonis 
«Xir«ICIlPA5  mc  rtf  lONiHIC  IWAIO- 
a  PAyycbatoC  ^QMtm^  itmn^c^TeZ^ 
hrmifMffi  vudfin  Wtuoe.  Tm.  Tab.  Me- 
lias  Tero  Betttleins,  *(nJytu(  hfner^ 
yfyor'  Mtnm,  l6(m,  mtM(,  Z.)  Ke- 
perkaj  Aptom  Teibam  ad  raritatem. 
Bt  ideo  nondixit  paoei  fwi^,  sed  pei»- 
coif«}wriat:  qoarf^mrens.  Non  an- 
tem  reperftnr,  nisi  qood  qoerftar :  non 
qosritor,  nisi  qaod  prasto  non  sit.  D. 
Pol  quam  paneot  rtperiat  mersfrici- 
^/(ieisf  «wmfe  amatom,  i%ra]  Hso 
soena»  qn»  priorem  in  primaparte 
(qiut  priori  in  parti  Z;)  oonthiettrao- 
m  Jaste  merelriz  iaoiat,  oam 


difigtt»'in  I 
doBt  in  om  habet  (in  pethtaat  norra- 
tioMm/ofritic,  «t  tnoBmi6Mt,McrZb>; 
qaoniam  argamentnm  b  prologis  To- 
rentins  nollam  tenet.  Onmos  igitar 
ejas  oomoBdi»  in  primis  soenis  argn* 
nMiiti  plamnem  exprlmnnt  partem.  Sa 
^tnr  meretrixy  qnm  Uc  ost,longoa 
4bala  est  oonstitata.  Nam  aliam  mo- 
retrioem  anmt  Psmphilns.  Nnno  isfa 
interponitor,  nt  ei  peregre  adronientiy 
alqae  miranti,  qood  meretrioem  dode- 
ret  Narrator  ('mtranH/fiuMt  mmfriet 
rvlirto  tcaorem  duierit  Uk,  fmrretyr  &) 
qoid  eaos»  foit  Qasi  res  dam  ezpo- 
nitnr,  argomentnm  pars  siiqaa  deolant 
(argumenti  part  aUqaa  dteiarataT.  Z.) 
B. 

Per  pel  fuom]  Serrias  Aold.  I. 
644.  L. 

Pro  pauooi  leg.  oom  ApoUodoro  Do- 
natipaiurfi,  b.  e.  ringoiis  «ngnlos;  mm 
pmieN  amotera,  qoasi  onl  plnios  oob- 
tigisseTOllet.  I^eiode  ex  ApoHodotl 
iilo  yiyen  lego  eoimiii  pro  eoniiivltt 
Torstt  seq.'  H  qood  etTersoi  et  sen- 
tcirom  oommodtos  est.  'B. 

Fer  pol  fuomj  Per  tmesin  dieitar 
pro  po{  petqiwm  lio  in  Andr.  III.  %  6. 
per  Ecaetor  teOut  puar  pro  Eeosror  pet* 
teitutpuer,  R.  D. 

f  Fiddttl  Hojnsmodi  sententias  ibe- 
tores  haimaf  Toesnt.  Bt  mire,  non 
esw,  sed  evenirt  dixit ;  ot  non  rotioidsy 
sed  oasos  sit  id,  qnod  rsrisrimite  est. 
FideUt]  ridi,  io  miximis:  JidM,  m 
miDoribas  negotiis.  D. 

SVHhU  FatapMtti  Tnnsitns  a 


ACT.  I.  SCENA  I. 


217 


Quam  sancte,  ut  quiyis  facile  posset  credere, 
Nunquam  illa  viva  ducturuin  uxorem  domum. 
Hem!  duxit  S.  Ergo  propterea  te  sedulo 
Et  moneo,  et  hortor,  ne  cujusquam  misereat. 
Quin  spolies,  mutiles,  laceres,  quemquem  nacta  sis. 


giinenJi  teiiteiitia  ad  ipeoiftlem.  Vd] 
Nanc  Telati:  aKas  oonjonctio  djsJBBC- 
tiTBest,  alias  oorrepdonem  lifpiifioat 
nt  apnd  Cioerooem,  Ver.  IV.  2.  vel  op- 
timam  MmoTut  vitam,  Virg.  EcL  VIII. 
69.  earmina  vel  cado  yoitnnt  deducere 
lunam.  Aot  vel,  ut  modo.  Jurabat 
quotiet  Baechidi!  quam  sanete!]  Tria 
SBDt :  quod  jurabat,  et  quatiet,  et  qoam 
tancte.  Qaod  totam  de  more  amatu- 
mm  et  meretricom  dixit,  qom  jareja- 
nndo  teneant,  qaos  lege  non  potsant. 
D. 

Vel  hie  Pamphilut']  Vel  etiam  signi- 
ficat.  Ul,  Virg.  Ecl.  VIII.  69.  car- 
tnina  vel  ccda  jnmunt  dedueere  lunam, 
E. 

4  Ut  quivis]  Kon  modo  Baccbis, 
qoe  amica  erat.   D. 

5  Nunquam  Ula  viva  dueturum  ujo- 
r$m]  TUt^h^ts-if  prima.  jarabat  nan- 
qoam  illa  TiTa  axorem  doctoram.  D. 

,  Noatri  pleriqoe  melias  collooant,  n- 
«B  uxorem  ducturftm  domum.  B. 

6  Hem!  duxit]  Pronanciaul  miran- 
tem  oatendaa.  Hem !  duxit]  Hem  ad- 
▼erbinm  demoniitrantis  eat :  nt,  hcm  a(- 
ter.  Ergo  propterea]  Modo  ergo  afTcc- 
toffl  e&primit  reprebendentis  tarde  sibi 
ooBsentientem :  sic  Virg.  JEn.  11.  707. 
ergo  age,  care  pater,  cervici  imponere 
noftra.  Propterea  tedulo]  Sedulo  instao- 
ter,  et  ex  animo :  ? el  sine  dolo.  D. 

Ergo  propterea  tedulo  adnumeo,  et  hor' 
tor,  ne  cujutqxtam  te  miiersat j  Alqne  me- 
retrix  temperataest,  tena  vero  asperior. 
ejns  etenim  traoes  mores  esse  plorimom. 
Debeat  meretnce  blanditia  (moret  ette 
tolent  plurimum ;  debent  autem  meretri' 
eit  ette  hlandi,  Z.)  aiiter  enim  diligi  non 
potest,  nisi  cam  forma  com  blandimen- 
tis  GonToniat  (cum  forma  quoque  blan' 
dimcnta  conveniani,  Z.)  B. 

Veteret  nostri  em,  evteri  en,  B. 

VOL.  XI. 


7  Ei  moneo,  et  hortor]  Monmut  oob^ 
silio,  hortantur  impolsn.  Ne  e^futquam 
mitereat]  Deest  ts.  D. 

Ne  eujutquc  miserest]  Vett  oodd. 
ns  eufutque  te  mitereett.  L. 

Bembinos,  qoem,  ot  semper  fere,  se« 
qnitnr  Vaemos,  babet,  ns  eujutquam 
mitereat :  nostri  omnes,  ne  cujutquam  te 
mitereat.  Recte,  dammodo  te  ponas 
post  ne.  B. 

8  Quin  tpotiet,  muiilet,  tacetet]  Quift 
pro  quo  minut.  Et  magna  persoasio  est 
ad  malefaoiendum.  Spoliet]  SpoUare 
est,  non  minimam  partem  aaferre.  Afu- 
tilare,  aliqoid  delrabere,  sine  quo  res 
esse  non  possit.  Lacerare  antem,  quom 
omnino  non  babeas,  qnod  imminnas. 
Mutilet]  Imminoas :  nnde  mutili  dicti 
sont  boves,  aot  capri,  sine  comibos. 
Nam  ipale,  qoi  a  multa  polant  dici.  et 
inde  Muict^  VoIcaDUs,  qood  sit  moti- 
latas  ac  debilis :  id  est,  claadus.  Nam 
proprie  JVfuZct^dictus  est,  qaod  omnia 
molceat,  id  est,  molliat  ac  Tincat.  D. 

Mutilet]  Hoo  est,  debilos  reddas. 
Unde  aiont,  qood  dandos  sit  Volcanos, 
inde  dictom  esse  res  Tirilis  posuit  mn- 
Uer  (quad  claudut  tit  Vulcanut  dictui 
poeiit  Mulciber.)  Qaamqoam  illic  intel- 
ligi  potest,  qnod  omnia  malceat,  etmoU 
lia  igne  faciat.  E. 

Faemus  ob  Bemb.  et  alios  aliqnot 
codd.  legit  quemque.  Sed  dno  peranti- 
qni  nostri  quemquem ;  qood  et  Tersos 
oonfinnat,  b.  e.  quemeunque.  of.  Cledo- 
oios  p.  1908.  qoi  ipse  quemquem  bic  le- 
git  B. 

SpoUet,  mutilet,  laeeret]  H.  e.  omni- 
bos  bonis  eom  spolies  et  ad  somroom 
inopiam  redigas.  Similis  metapbora  in 
Phorm.  II.  f.  15.  T.  Dnker.  de  lalinit. 
Teter.  JCtor.  p.  433.  R.  D. 

Quemquem]  Pro  qttemcunque  Liv.  T. 
24.  obi  f .  interpr.  Bentl.  et  alii  ediderunt 
2b 


818 


HECYRA 


P.  Utin' eximium  neminem  habeam  1  S.  Nemioam: 

Nam  nemo  iUorum  quisquam^  scito^  ad  te  yenit^        10 

Quin  ita  paret  se,  abs  te  ut  blanditiis  suis^ 

Quam  minimo  pretio  suam  voluptatem  expleat. 

Hiscine  tu^  amabo,  non  cootra  insidiabere  t 

P.  Tamen  pol  eandem  injurium  est  esse  omnibus. 

S.  Injurium  autem  est  ulcisci  adversarios  ?  15 

Aut  qua  via  te  captent^  eadem  ipsos  capi  7 


^ii 


mqum.  Sio.  Flant.  in  Heiuechm.  V. 
17.  K.  D. 

9  Utin'  cstmiuni  nekunem  haheam  fj 
Utin*  pro  «t  ne,  'Airo^^r^o^.  Et  perse- 
▼erat  io  &XkityofU,  Nakn  eiimia  pecera 
dicQDtiir,  qon  a  grege  exoepta  snnt  ad 
nsaa  dominoram  anornm,  nt  nberina 
pascantnr.  Sed  proprieesimsifnntpor- 
ci  majores,  qni  ad  sabrifioaodnm  eacepti 
liberins  pascnntnr.  Btenim  boTea ,  qni 
ad  boo  eleoti  snnt,  egregii  dicnntnr:  et 
ovet  lecUs,  nt  Virg.  Mn.  IV.  57.  mac' 
tant  leetat  de  mere  bidentet,  Ita  et  porei 
exinuL  Utin*  eximkim]  Deeit,  mtm: 
,nt  ait,  oenaes  nt  eziminm  nemloem  ba- 
lieam  ?  Tel  cerle  donea  (alii,  dorei,  alil 
manes.)  Utin*  erimittm]  Separatnm  ex 
omnibna.  Proprie  eximhu  poreus  eat» 
ezemptna  a  grege,  atqne  aignatna  ma- 
onlaantnota.  ffaAeam  ?]  Deeateenses, 
ant  Tis,  ant  monei.  D. 

EsimiumneminmhabeamT]  Bzoep- 
tem  et  ab  aliis  separatnm.  B.- 

^Eximium  neminm  habeam]  H.  e.  ne- 
minem  ezimam,  omnea  eodem  modo 
traclem.  Cic.  in  Cascil.  o.  16.  eum  om- 
fisfeu  SieuU»  faeeretf  ii^uriat  u  HH  «»- 
quam  eximiumfuitte,  IJt.  IX.  34.  tu 
imus  eximiitf  e$  in  quo  hoe  praeipuum  ae 
angulare  valeai.  Eanmim  et  egregiue 
proprie  Tooes  snnl  in  re  aacra  et  dionn- 
tnr  de  Tictimis^qnn  e  grege  sumnntnr 
ad  sacrificandnm.  t.  Donat  ad  b.  I.  et 
Drakenb.  ad  Lit.  VII.  57.  R.  D. 

10  Nam  nemo  quisquam]  ILi^lXictr 
tertinm.  Nam  abnndat  quitquam.  Scito, 
ad  te  venit]  Bene  additnm  est  teUo:  et 
moralitery  et  acotins  pronnnciandnm. 
est  enim  Torbnm  inonun>  qni  familia- 
res  eonrigmit.  D. 


Nostri  omnes  oonoinnins»  fiam  nema 
quisqwm  iUorum,  &o.  B. 

11  Qtttnitaporet  te]  Hoc  Terbnin 
paret,  adTersom  mnnifioos  Cnicitt/Ecof^ 
et  segnes  snmitnr.  Ut  alibi,  itane  te  pa^ 
ratti,  ut  tpet  nuUa  reUnqua  intetiet^f 
Abt  U\  Vto,  ez  te.  D. 

Unns  Bemb.  babet  m  ;  csDteri  Faemi 
et  nostri  oranes  reote  teee.  B. 

It  Suam  voluptatm  expleat']  Bene 
expUai,  qdod  oontrarinm  meretrioi  tet, 
imiatorem  Tolnptate  satiari.  D. 

13  Hiteine]  'Vran«-  ^^  ^*^  ^>- 
bns.  Bt  Tide  si  pnlcbra  meretiiz  pnel^ 
la  est.  Intidiaberel]  Insidiari  malnm 
est :  sed  oontrainsidiari,  jnstnm  est  D. 

14  Tomen  eatutm  pol  em  omnibut 
infurium  ett]  Idem  aliter»  et  Tohemea- 
tiosintntit.  Nam  pejns  est  eandem  eese 
omnibntyqnam  nnllnmezcipere.  Iim»- 
Hum]  Iniqnnm.  Itifttrittm  antemindig- 
nantis  modo  significatjo  eit :  et  Tim  ad- 
Verbiibabet.  D. 

Injurium  ette  ornnUmt]  Injnriom  est 
esse  omnibos  similem,  id  est^  asperam- 
aen  sisvam  meretricem.  B. 

15  Uleitei  advertariot]  De  mefe  wl- 
vertariot  mntato  nomine  posnit  damnl 
enim  fneral,  si  omatorea  dioeret.  D. 

Jn^mum  Mt  autcm,  uleleei  adverta' 
riot]  Defendit  et  bsBo  partem  snam, 
qnod  asperam  meretrioem  esse  deside- 
rat  DScit  enim,  non  amalores  esae,  sed 
advertariet,  ez  hoo  qnod  ad  Ubidioeiik 
oompleodam  sine  mercede  fesltnant.  K 

16  Qua  via  U  captent]  Qni  te  cap- 
tant  ssepe,  tn  eos  toI  semel  cape.  D. 

Consensos  oodd.  probat  aut  qitd  via 
et^ent  t£  UR,  Via  bic  est  monosjtla- 
bon.  B. 


ACT.  I.    SCENA  II. 


Si9 


Ehen  me  miseram!  cor  noa  aEDt  i«taBC  aihi 
Mtoa  et  foma  eat,  aot  tibi  baec  aMit0Dti«? 


ACT.    I.     SCENA    11. 

PARMENO.  PHUiOTIS.  SYRA. 

SENEX  si  quadret  me,  n^odo  isse  dicito 
Ad  portom,  percontatam  adyentum  Pamphili. 


.  17  Ekiu  m  wmeram!]  Bene,  qoia 
aoB  penoMit :  scid  Citttun.  Z.)  «iTeolaai  • 
4oIoru  ezpreaut  IntelUyitiir  eoim  ez 
wko  ^M,  DOQ  eoB  penaasifM  qood 
Toloit.  ]£hmm$mutramlcwrnomavt 
ti(«e  mihi  itUa,  etforma  mt]  'E^«d5c 
ait,  qood  i«|iq.aaai  esl :  qoio  qaod  to- 
lebetp  peniMdare  noo  potoiL  Et  beoe 
UUte  irtas  etforma :  qoia  otromque  non 
kobet.  Et  nure  e  oontnrio  deaoripto 
eet  dolbnutAo  iemm,  et  fomum  et  to- 
loolotem  malom  gerentis.  D. 

IS  Aut  tibi  hM  rnntentia  7]  AfucT*- 
Mic,  limolqoeotteoditMcondom^vo- 
•ytmfMfmkf  diiBoile  defoimefli  reperiri 
banom.  D. 

1  Semx  n  ^ueret  me,  modo  im diei'- 
to]  Hoo  serrae  dixit,  io  foeoam  de 
prosceDio  rMpioieos.  iSnifi  it  qtutret 
flBf]  Dom  ooiyeotam  aoot  in  bao  aceoa : 
00  ▼er»  aiot  noptie:  et  an  renimile  sit, 
abatinere  potoiase  adoleaoeotem  a  Tir- 
gine  aibi  aoptom  tradita.  Sonex  ti  qtu^ 
ret  mo]  Magiaexpreaait  oooaoetodtnem, 
^oendo  Menox :  qoam  ai  diceret,  dami- 
nuM  mtgor.  Sonex  st  quttrot  me']  Ut  ex 
▼«rhia  wia  tom  meietrix,  qaam  leoo 
deaoripta  eat :  ita  et  Parmeoo  ipse  qoa^ . 
lia  aity  oatenditor  ex  100  aibi  loootione. 
Exeondi  ontem  canio  de  argomeoto 
aomitor :  qoia  Pamphilos  abMoa  eat, 
exfpectaior  in  diea  ejna  adreotoa.  Sjnex 
ei  qtueret  me,  modo  im  dicito  ad  portum] 
Hflsc  omnia  •abmisM  et  Teloci  prooon- 
ciatione  •iTerenda  aont.  boc  eoim  deai- 
deniitbi^uamodi  verbo,  otpote  et  serTi 


et  featioontia.  D. 

'  Sena  ei  quoBret  me]  Umo,  ot  dixi, 
aeeno  oamtiooem  tenet ;  in  qua  con- 
jeoton  eat,  non  omo  iatu  firminimM 
naptiaa ;  et  alio  iooedeoa  Calta  inde  ett 
Z.)  qaod  et  odoleaoeoa  illibatam  dia 
in  domo  baboit  oxorem,  et  a  m  intac- 
tam  eo  tempore»  qoo  oopti»  faemnt ; 
q^bua  (de  quibuM,  ll.)  propriia  locis  ar- 
gomeota  tndimoi.  IJt  oportet  tamen 
Mrroa  exiena  domo  mandat,  qoasi  pr» 
soUicitodioe  si  od  portom  desoenderet 
aaqoe  ent  qoando  PampkDos  ▼eoiat» 
qui  0  patre  Teoiat  miMoa  est  (trado^ 
mu»,  ut  oporUt.  Jam  ntuic  torvut  eiient 
domo  mtmdat  ecntervo,  ut,  tiforte  qiutrat 
tenex,  uln  tit,  dieat,  teadportumdescendit' 
u,teiteitatumquandoPamph,  veniat,qui 
a  patre  iu  Imbrum  mittus  ett.  Z.)  ot  here- 
ditotem  sibi  reUotam  oapero  poaset  ab 
boo»  de  aliis  nt  line  ipM  canaam  hano 
inteUigot  (pomt,  ad  hoc  addit,  ut,  nisi 
ipm  queerat,  aliit  eautam  hanc  ne  indicet, 
Z.)  Si  te»  inqoit  (adde»  non  Z.)  ioterro- 
ga?orit,  ne  dixeria.  Hoc  (hec  Z.)  enim 
cauM  com  iotegn  faerit,  qood  ci  dic- 
tom  Doo  est,  me  isM  ad  porium,  facile 
alio  k>co  dici  poMeot  (potett  Z.)  R. 

8  Psrcontoitim  adventum  PamphiU] 
HonMtom  caoaam  dixit,  id  eat,  Pam- 
pbiU  adreotom.  Et  percunctatum,  et 
porcontatum  scribilor.  sed  percontatum 
o  cooto  dicitor,  qoo  naotB  otaatur  ad 
explonodo  looo  na? ibos  opportona.  si 
veropsrciMctotufn,  ab  eo  qaod  ar  uttclu 
perqoiraior,  dioitur.  D. 


320 


HECYRA 


Andin'  quid  dicam,  Scirte  ?  si  quseret  me,  nii 

Tum  dicas:  si  non  quseret,  nuHus  dixeris: 

Alias  ut  uti  possim  causa  Iiac  integra.  5 

Sed  Tideon'  ego  Philotium  ?  unde  hsec  advenit? 

Philotis^  salve  multum.  Ph.  O  salve,  Parmeno. 

S.  Salve  mecastor,  Parmeno.  PaJ  £t  tu  aedepol,  Syra. 

Dic  mihi  Philotis^  ubi  te  oblectasti  tam  diu? 

Ph.  Miuime  equidem  me  oblectavi,  qu»  cum  milite  10 

Corinthum  hinc  sum  profecta  inhamanissimo : 


3  Auditt,*  qtdd  dicam,  SekU  f\  Audii, 
modo  sentifl,  intelligii.  ot  Virg.  Mn.  I. 
23.  progenieni^  eydm  Trqjano  a  Mn- 
guiru  dud  audierat,  Item  alibi  Georg. 
I.  514. 71^914«  avdit  currui  habenas.  Au' 
diu\  quid  dicam,  Scirte  f]  Audis  modo 
pro  mdvertis.  Audin*  quid  diamt  &tr- 
te  1]  GonTenit  nomen  servo  pnero,  «rctfei 
TO  0iUgTay,  qaod  ett  gestire  et  lodere. 
Scirte']  Km^  n^pnevr  indueitor.  D. 

Si  quaret,  ^c.]  Praccedit  imperatiras 
dicito  seqniinr  sobjttnctivos  dicas,  in 
qoo  suppleodam  cBi  fac  Tel  si  qoid  ap- 
tios.  Virg.  Mn.  111.114.  liv.  III.  21. 
imitamini  tttrbam — et  qui  exemplo  aiiit 
em  debetit,  aUonim  exemplo  peecetit  po- 
tiut  quam  alii  vestro  recte  faciant,  &o. 
nbi  ▼.  Duker.  R.  D. 

4  NuUus]  Prooon.  D. 

5  Aliat  ut  uti  possim]  Inter  alias  et 
alia,  hoc  interest :  qood  alias  alio  tem- 
pore  sigrntfical :  alia  ftliter,  sat  per  alia. 
ItU&gra]  Non  dicla.   D. 

lutegra]  Int^Mm  Tel  tfi  tfitfgrn  esse 
dicitur,  quod  adhuo  est  nostri  arbitrii, 
qood  adhoo  ita  io  potestate  est  nt  vei 
fieri  Tel  omitti  possitCic.  Vett.  II.  40. 
cum  tibi  in  integro  tota  res  esset  Liv. 
XXXIX.  4.  ut  ea  ditceptatio  inUgra 
ad  adventum  suum  tervarettar,  t.  Dra- 
kenb.  ad  Liv.  XL.  17.  R.  D. 

6  Sed  videon*  ego  PhHotium  ?]  Mire 
ioTenta  est  caosa  narrandi  ideo,  qoia 
peregre  venit  mereirix  :  alioqoin  si 
Alhenis  essei  omnia  sciret.  Sed  videon* 
ego  ihiHfltiumf]  Sic  solet  dobitari,  ad- 
Teoientibus  ipsis,  qnos  post  multam 
lemporis  iotenralliun  ndent.  Undehxc 


advenit  ?]  Com  qaodam  oootemta  cjos 
hae  dicit  Parmeno.  D. 

8  Salve  meeastor,  Parmeno]  Olim  sli- 
lotantes  addebant  josjorandam,  nt  hoo 
■edolo  facere  Tidereotor.  Jifs]  Aat  ad» 
jeclio  est,  et  abondat :  aot  positom  ost 
pro  fAk  syllaba  :  ol  Gneci  /a^  rh  *A«iX. 
Xtfva  dioonU  Et  tu  edepol,  Sjfra]  Irrint 
ad  «costfr  addendo  «d^t.  Btqaodilla 
Parmeno,  ille  hio  addidit  Sjra.  Syra] 
Sura  reteres  legerant,  U  pro  Y  ponen- 
tes:  ol  Musia,  Suria.  D. 

9  Dic  mihi,  Philotit]  Vide  lioentiam : 
■opra  Phitotinm,  hic  Phiiotif  disit.  Ubi 
U  obleetatti  tam  diu  7]  Faoete  diotam 
meretrici :  non,  ubi  fuistit  ted,  ubi  U 
Mecteuti?  D. 

Ut  versnm  adjoTes,  motato  ofdine, 
lege  Philoiit,  dic  mi  ubi,  &o.  B. 

Oblectatti  tam  diu]  I.  e.  obi  tam  dia 
Titam  jacandetranBeglsti}interdDm  ob- 
iectare  eliam  in  malam  partem  dieitor 
at  apod  IMaol.  in  Asin.  I.  2.  13.  tordi- 
do  vitam  obleetahat  pane.  r,  GronoT.  in 
leotionib.  PlauL  p.  36.  R.  D. 

'  10  MiiAme  equidem  me  abUetavi]  Me 
aoatins  pmferendom  est:  et  respondot 

Vfit  TO  TE.    D. 

Minime  equidem  me  ehlettavi,  qu^ 
cum  milite  Corintkum  hine  enm  prqfeeta 
in/ii/ffuintssfmo]  Ao  obleotatio  tit  arga- 
mentam  finilima  acto  (an  obleetatio  tit, 
tumit  argumenium  ab  arte»  Z.)  qaod 
oom  miUte ;  ab  habitu»  qood  tnftwiiMiiu- 
simo ;  a  loco,  qood  hinc  prqfeUa';  a 
tempore,  quod  biennium,  E. 

11  Corinthum  hine  suwi  pnfeeia] 
Hinc  magnam  osiendlt  dolorem  babcro 


ACT. :I.  SCENA  IL 


221 


Bienniam  ibi  perpetmim  mtsdra  ilUlm  tiili. 

Pa.  ^depol  te  desiderium  Ath^namm  arbitror/ 

Philotium,  cepisse  scBpe,  ettetaam. 

Consilium  contem&isse.  Ph.  Non  dici  potest, 

Qaam  capida.eram  huc  redeundi,  abeandi  a  milite, 

Vosque  hic  Tidendi,  antiqaa  ut  consaetadine 

Agitarem  inter  vds  libere  conviviam. 

Nam  illic  haud  licebat,  nisi  pradfinito,  loqui» 

Qa»  illi  placerent.  Pa.  Haad  opinor,  cpmmode        20 


Philotioiia  qaod  relioii«  Athonii  Corio- 
thi  hftbitaverit  Cum  mUite  Ccrintkum 
hmemmjmfietainhumaMiMttmo}  MulU 
dixit:  el  mikte,  et  hine,  et  infcunwim- 
timo.  Jnhumanisiimo]  Quid  potoit  de 
ttiUle  dici,  nifi  in  snperlfttivo  ?  namqoe 
omiiis  miles  infaomanoi :  hio  Tero  inha- 
manisflimns.  C&rinthum  hinetumprofee^ 
to]  H«o  argvmcota  siint,  «n  se  obleo- 
taie  potoerit  a  persona.  qoia  milesin- 
bamanissimos:  alooo,  qnod  bino  pro- 
fiBOla:  a  tempore,  qaod  bieoniom.  a  re» 
id  est,  ab  injoria  qaam  tolit  D. 

12  Bisnntum  ibi  pirpetuum']  Ut  con- 
tinnationem  soi  oasos  ostenderet,  per- 
petuum  dixit  Mitera]  Mnliebris  inter- 
positio  rdfflUfra*  JUum  tuU]  Non,  oam 
iUo  fai,  sed  tuU :  adeo  non  me  obleota- 
Tl.  D. 

Biennium  siitm  perpetuum  nutera  i^ 
Iiuit  oltuli]  Quo  non  qneritor.  Beindo 
bomanitatem  amoris  meretrix  (leg* 
pertnli]  Duo  vune  quttritur ;  primum 
diutumitatem  temporit ;  deinde  inhumar 
wtatem  ndHtit,  Z.)  et  at  oportoit  dere- 
bos  etdetempore.  Miiera  iUum]  Qoem- 
•dmodom  Cio.  Verr.  hoc  uno  pratore 
per  trisnnium  pertutitte,  £t  moderatOf 
nt  hfleo  pertulisse  se  dixerit.  B. 
.  13  i>eiitf^ium  Aihenairvm]  Qood 
Corintham  profeota  es.  Athenarum  ar- 
Iritror]  Qnod  dixit  (dixti)  hine  aole 
m^Mxiiv  *  Athenamm.  et  oft^ckia  te 
detideriumcepitte(antef*trU»wvf,  atu  e- 

VARVM     TB     DESIDBRIUM     CEPI58B. 

'A/A>^i09\la,)£depol  te  detiderium  Athf 
narum  arhj^or  eepitte  §^]  Qaodeam 
milite  inhamanissimo.  D. 


•  15  Conitiium  MntsfliM»]  Pomitndi- 
ne  cMae  possessam  (peBuituitte  te  «nf 
prtfectam.)  D. 

16  Hue  redeundi]  Iternm  a  loco. 
Abeundi  a  mt^e]  A  persona.  Foffue 
hic  videndi]  A  re.  Redeundi,  abeundi, 
votque  hie  videndi]  Oratorie  nnam  rem 
in  tria  divisit,  hoo  redeandi,  abeondi  n 
milite,  vosqoe  hio  Tidendi :  nt  dioereif 
hoo  Teniendi.  D. 

1 8  Agitarem  inter  im  Ubere  coninoium] 
Inter  o^sre  et  o^are  hoc  interast :  qood 
agere,  estaliqnid  (exoiditforte,Mrium^ 
Tol  necessariom  faoere :  agitare,  Tolnp- 
tariom.  Ergo  agitarem,  exeroeiem.  D. 
.  19  Narn  UUe  haud  Ucebat  niti  prafi^ 
nito  lM[ui]  liegitar  et  iUi :  at  sil  oir- 
oamfl«Kas  acoentns,  et  signifioet  i//ie: 
utiEn.  II.  548.  iUi  mea  tritdafaeta.  et 
abftolatom  est  Precfinito]  Deesl  tem- 
pore»  aat  qaid  tale.  A^tn  pncfinito  lopd] 
A  tempore.  Hio  ostendit,  quid  dixit  sn- 
pra»  tuU :  et  qaid  sit  agitare  convivium 
Ubere,  Niti  prdtfinito  loqui,  qus  iUi  pUL" 
osrsnt]  Duo  dixit:  et /irtf/intto,  et  qu^ 
iUiplacerent:  at  neqoe  qaantom  reileSf 
neqae  qood  Tellet»  dioeres.  D. 

Nam  UUc  haud  liodiat,  niti  pnrfituio, 
loqui,  qu(R  iUi  plae^nt]  Nam  apad 
militem,  niai  certns,  esse  senno  non  po- 
terat,  vel  in  nnmero,  tcI  in  qnalilate  ; 
nt  et  qaantom  dioerem,  prrfiniret,  et 
qnid  dicerem.   B. 

Pro  iilic  Donalnsreote  legitiUe.  Non 
enim  aliter  stat  Tersus.  B. 

Prt^nito]  I.  e.  certo  modo  pnesorip- 
to.  R.  D. 

20  Haud  cpinor  oommode]  Commodt, 


393 


UECYRA 


Finem  statuiMo  onUidiu  militem. 
Ph.  Sed  qiiid  koe  Mgo^  est?  modo  qua  nairaTit  miiii 
Hic  intns  Bacchis  ?  qaod  ego  mmqnam  ciedidi 
Fore»  ut  ille  liac  viva  poseet  animnm  indncere 
Uxoram  habere»  Pa.  Sabere  autem?  Ph.  Ebo  to,  an 
non  habet?  25 

Pa.  Habet :  sed  finnaD  h»  refeor  nt  aint  nnpti». 
Ph.  Ita  di  deleqne  faxint;  ei  in  rem  egt  Bacchidis : 

pro  Uiiido  et  bene:  nt,  nun^uam  Um 
dkacoimMdB,  D. 

f  1  HnMi  ftettttni  orathm  mUitml 
Argato  mUitem :  qvia  qnMi  inkiueat  ut 
ontioiiiy  qae  in  ptee  ptorimom  potoit. 

n. 

Fhim  Uattnm  oroffioni]  I.  o.  nodnin 
loqaondl  prmoripcifM,  pnBinsfo.  Fl- 
ttit  MBpo  ott  oortas  nodnf  «o  nenfam. 
Cio.  de  OiBo.  I.  S9.  ^  appOitui  longl- 
«f  evagMtuf^—nim  «rtii  a  ratimB  tvti- 
nmtttf,  hifinm  et  fnotfiin  tmnfnmt. 
B.D. 

St  Sed^M  hoc  mgoH  e$tf}  Hio  ad 
«rgnnentnn  irano  doeoendit.  lo  Fbor- 
mione,  ffci  ^  tu  e$  triaitf  pmlatit 
ioiiieet  ailoootlonibas,  ot  sepantaron 
ot  pomiftaran  pcmonamn  :  ne  j^ono 
nd  arganenton  Tenlenf ,  oon  (aat  delo 
non,  aat  oorrige  imne.  Z.)  agere  falra- 
hon,  aed  narrara  Tlderetnr.  Quid  hoc  ' 
n^oti  ett  f]  Beoe  addidlt  m^ofi,  nt  aa« 
geret  invidian  ftoti.  Nan  potoit  diee- 
m,  qM  hoc  ettf  Sed,  nt  dixinof ,  ad  in- 
▼idiun  ot  nagnitadlnen  rel,  negoti  dix- 
it  Qtttf  ntfmtvit  msAt]  Qu^r,  qoalia  foi- 
Moot,  et  qnanta.  Jdodo  ^ptod  narramX 
niM]  QiMf f  legendnn  eat :  nt  a it,  qnalia 
ot  qnanta :  ot  hoo  h  6«rw^fi.  D. 

fS  Qtkod  ego  nun^uom  credidl]  Hoo 
totnn  onu  inTidia  pronanciandnm  ex 
animo  meiotricif ,  qafs  faeiniis  indig- 
nom  nnptiaf  pntat.  D. 

Qaod  ego  nttn^uom  cndidi  fore,  vt 
AoeiUfVfoopoifftanimumincIuccrf  w> 
ormhabere']  Blne  pmponit,  nt  ref  ori- 
gino  narmtiool  fodaoat  aadlfse  fo,  qaam 
Pnnphilnm  doxerit.  DeindoferiafCfcie 
pmponit,  ut  rem  ad  origmm  norrationtf 
mdttMt,  ottiimiie  ir,  ^iod  Pamfktlus 


dnxorit.  Dftndo  ffnmf.  Z.) 
proponit  id  ipmm,  qaod  oonfinnatnmf 
efl,  fiont  iapm  dlximaf,  per  arganen- 
ta.  E. 

f4  Dir  hoe  (Uf  vH»  pofmt]  Ifimoo* 
€endlt  ex  eiiden  Toridf  eanden  liano- 
offe,  quan  fopm  dlxit,  ««nfttnm  illn 
viiNi  ttcomm  ductiirvm.  Poffet  anianrm 
mdueere']  Qaari  In  rem  daram  ot  imaf»' 
nem.  D. 

SS  Habere  atttfmrj  OfteBdit  pao- 
nantiatfone,  qood  prope  eft,  vl  nonfaH 
boat  D. 

96  SedfimuB  he  veteor  «t  unt  nmp" 
tioi]  Bene  pro  perfona  ferrl»  qid  TnH 
domlnnm  nxoriam  offo  naglfy  qaan 
anntomn  BacoUdSf .  Sedfimmhmve* 
reor']  AnlnadTeite  Temntlan  in  mp- 
Hlf  boo  dioton  (Ibrto,  dttMttm)  forTam» 
ntmm  Ibnaa  an  fadbmaa  dioat  nnptiaa. 
Ut]  Ne  non.  D. 

Sedfimut  hmfBereorvt  dnt  nuptim, 
Ph.  Ita  M  demfue  faxintt  ft  in  rm  ek 
B^ocfttdti]  Vaoiant  qaldom  dil  defBqae^ 
nt  Toreorf  vt  nniHB  iflm  nuptue  nnt« 
Non  tam  prodeft  "flaeobldl.  Proptemn 
qm  (fadant  quidm  dH  dees^t  vtfip- 
mte  ittm  nuptitt  f int.  Nom  tomen  id  nan 
prodett  Bacehidi  propterea,  qumtim,  Z.) 
allam  fortaaf  e  Pamphilaf  daoetnxoren. 
S. 

Pra  htt  doo  oodd.  meto  babeat  hme; 
nteTitotnrboncbteleaton.  B. 

Sr  ^inrmettBaechUSt']  Benead- 
dltnm,  fi  t»  rm  ett  Bacehidit:  nt  ooten- 
deret,  ae  non  malignltatif»  aed  benoTO- 
.lentifB  caofa,  talia  TOta  aaooipwe.  Jii 
mm]  Pro,  atilitoten  s  «ft  m»  oontm  ati- 
litoton.  D. 


ACT.  L  SCENA  II. 


S9  NmiMl«piifpi«laf0:k«cpcim- 
iiriirilciult]  Vld«  qwn  ooBmiMlcr 
I  id  agal,  nt  MmttlMi  Fm^ 
I  ladaMt,  iMien  ■nltii  dlvc»- 


Sed  ipd  Utac  ctodte&ita  eMO?  dio  taiU,  Pfttineiio. 
Pa.  Nob  Mt  opiu  pt olato :  hoc  pe^contariar 
Desiste.  Ph.  Nempe  eacante,  nt  ne  id  fiat  palam,    50 
Ita  me  di  bene  amabunt,  hand  propterea  te  rogo» 
Vt  hoc  proferam»  aed  ut  tadtameciim  gandeam. 
Pa.  Nnnqnam  tam  dices  commode^  nt  teignm  meum 
Tnam  in  fidem  oommittam.  Ph»  Ah  noli,  Paimeno : 
Qnasi  in  non  mnlto  malis  narrare  hoc  mihi»  S9 

Qnam  ego  qn»  percontor,  scire.  Pa.  Yera  h»c  prtt^ 
dicat; 

f»Sad^kki$eniam]U9^,wmp»     ^mMmmkmi.  B. 
tiM— inliriiM  Sti  pA  iahtc eimdmH,     ■    n  Utkotfrtfemm]  Pnimt,Btif^ 
4tBmm1  diemihipPmrmmo]  flnperiM      «hidi  coUieM,  f el  naOibet.  MieiMi^ 

dMM»]  iUkiMi,  intim  ttM,  Vlfg.  JBn.  I. 

41.  ftMP  MCIMI.  D. 

83  ffvnfmtm  Mom  mm  cMMnoovj 
Hmo  pronnnoltlio  itjoMnodi  OMO  debet» 
tt  ex  00  npiMfent  propedeilnitan  Per- 
ineaoneai,  tU  io  pooae  oonllnere  qnbi 
Mffit  NttiifiiMn  dioM  InM  oMnModi] 
Qaui  ez  porte  labe&otaeeet:  eloflnftt 
iotrilir.  n. 

€/■  v^ritM  mmmi  in^neM  mmm  omi* 
MfttiM]  MnnqooM  iM  ndbl  pirunniM» 
«t6dei  tOM  orodoMt«r««MMOiM,nt, 
4ttM  tSbi  erado,  iirM  pUgii  pMiflilntt 
poMlM.  B. 

S4  Akt  ^  PonNMio]  AfliMiio 
*  ae  fingit  nndifo  noUe<  it  Incitnfn  Mfedi 
mr,  ai  indiorit  c  qiia  etttioiilae  aignoM 
«it  loqnnoilatbr  Slo  Horal»  BplM.  1. 
18.69.prrMnlfltoriM/ttgiloi  teoMgnn- 
f«lui  tdiMi  Ml.   D. 

85  Qn«iliieiilttnMftiW«IU]Diiilr 
4««dlMl?ntflit,*idirfi9i«ii.  Btniito 
pyiotii  nitt  iil  Ittilintior  fano  oaMMI. 

ad  dioendiM 
'protoeet  QiianMN»t««ttftiiiotttt«f- 

mn  i09  MlMj    BMMlif^Ct  ttiiM  MHM^ 

llogVMMnf  dieifv,  ant  lli  «^{«i  M  flMi 
iMnltirton.  B. 

86  F«M  Ibce  pnrdlMl ;  Mttibid  MHi 
oJlitiM  MMnMiMi  Mt]  HflMlettlliiipMi 
^oiio  :  iilnd  elMO,  li  «itMjMMidM.  Bd- 
«M  iHi  ii  baboM  tMn  exii^tiiBi  iif- 
ttifieit,  in  bMi  qnid  dioit»  MMlMiMil- 


Nen  «H  flpttfl  piviato.-  kao  fnmHmkt 
imM]  Inooftn  dialinolii,  ntfVM  proUh 
ie  Am,  on  ftofl  penDoniariir.  D« 

Non  mt  flpufl  proiMo]  I.  e.  «fnlgflii 
Mttdobot.  Caaanbott.  ad  Atbea.  1. 14. 
pag.  781.  batto  fonnnlaM  Malo  «om- 
fnntooMOrMBOiixll^lf^R.  D. 

80  Newtpeea  emua,  ttt  nejk^  foimii] 
DibHnnlBM  «arf  om  nibil  polina  raon- 
aarflM  naffare.  optima  peranauotto  mo- 
ittqnitCAiiAan. 


flnrfl  flttttaMaflfMMulflttfl  Miiolfl^  iMittflil. 

I  proArfo  ttOtt  via,  tto  iatno  palaM 
Mna, 

TCM  gnndiitinlnMMndo  ki  anlMooiiNh 
dofo.  B. 

81  Ite  «M  di  bflttfl  oMitttM]  Pro 
naMnl  rnt  jBn.  1. 878.  immo  nginn  ««- 
eaniM  M(BKflgfWt#gflMln«Mp«findiHl 
JUuflpfoifloi»  D. 

Di bwM iMttlwnf 3  V.  aMttflnt.  L. 

floitii  ocnfl  aMini.  Fiei  Bomdmmi 
sio  Dottilna  Fnainl  bibit  illnd  bnM. 
Igilnr  nt  fltet  Terflna,  leg.  ii 


334 


HECYRA 


Ct  illad  mihi  Tifiom^st  maxiimiiin.  ul  mihi  fidem 
Das,  te  tacitoram,  dicam.  Ph.  Ad.iBgeoium  rediB.* 
Fidem  do;  loqoere.  Pa.  Ansculta.  Pa.  Istuc  som.  Pa. 

Hanc  Bacchidem 
Amabat,  ut  cum  maxume,  tom  Pamphilus^  40 


et  doo  «X  noitrif  reotlss  percontor,  Si 
eBim  ptreontir  legeris,  ordo  erit,  quam 
ego  volo  tetrf  ea  qvut  pereonter ;  nn  ao- 
tem  pereontor;  ordo  est  kio,  <pum  ego 
^iuB  peremiior  volo  ieire  hoc.  B. 

57  Et  Ulud  mihi  miixnii«m  vitium 
ett']  Serrile  Titiiim  eet»  tteere  noD  poise. 
Si  wihifidm  da$\  Animadrerte,  hie  di- 
lelionibae  etiam  ipeotetorem  inspendi, 
^no  libentins  andiet  Si  wShi  Jidem 
dai]  Fideliter,  pro  dcf  (n  mihifidem 
-.dat,  te  tocitvrom.  Si  fideliter  oon- 
des ).  D. 

Si  mUuJidem  doi,  te  laeituram]  Bene- 
'Tolentiam  tnam  promittis,  silentiam  \& 
redditnram  Crftfnturam  Z.)  cnm  dix- 
ero.  £• 

Si  vMfidem  dai\  I.  e.  si  mihi  sanote 
.promittis.  Cio.  ad  Dir.  V.  It.  ^iumi- 
cwnfue  nfidemdederi»,prmittabo.  Inter- 
dnm  fidmn  dare  est  fidem  firmare,  effi- 
eeie  nt  qoid  oredatnr.  Ofid.  Fastor. 
II.  tO.  mme  quoque  dant  vetbo  plurima 
ngna  fidem,  t.  Schwan.  ad  Piinii  Pa- 
negTr.  74.  R.  D. 

98  Ad  ingenium  redis]  Qnia  a  se 
diseesseratv  si  taceret.  Cioero,  redit 
eidte.  D. 

39  Hane  Baeehidem  amabat,  vt  eum 
.mamnif]  mnsmodi  est  bfso  tota  narra- 
.  tio»  nt  defensionem  adolesoentis  oonti- 
aere  ndeatnr:  qnod  meretricem  ami- 
eam  neeesdtate  eoaetns  desemerit. 
-Mire  igitor  nnde  qnmstio  est,  inde  oas- 
.pit:  omo^,  inqnit,  Boeeftidfm.  Sio 
ot  in  seooodo  Mn.  II.  13.  Virgilins, 
an  fordores  Grsci  Trojanis :  fraeti 
heUOf  inqnit,  fattfgue  repuUi  duetoret 
Danaum,  D. 

Hone  Baoehidem  amabat,  ut  eum 
mommf »  tum  PampAtiiu ]  Hic  narratio 
8omitor»qood  hoo  tempore,  qoo  to- 
hementer  Baoohidem  Pamphilas  dili- 
gebat,  pater  eoppit  eon  eompellere,  ot 


nzorom  dooereL  Primnm  exhioo  ao- 
ensatur  CejBciifatttr  Z.)  adolescens,qood 
non  ipse  noptias  petiit,  sed  ooactos  a 
patre  est.  Senex  enm  adhiliaerit  pre- 
oes  et  Terba/qnod  ffnfm  enf  dioeret» 
qnod  iUum  unieum,  eomqne  habere  se 
pnnidnimTeUeffneeAitifMC.  DeiBde 
pro  adolesoente  Istno  est,  ne  oentina» 
meretrioem  desemerit,  lioet  a  palie  e»> 
geretor.  Nam  tUe,  liK|oit,  prmio  sf  ne- 
gorf .  Ad  postremom  fireqoenter  a  p»- 
tre  compolsas  in  hoo  promoTit,  ntde- 
•liberet,  non  nt  tam  seatiret  (ut  defibe- 
reret,  non  ut  eonsmttret  Z.)  Hoe  enim 
dicit,  feeit  animi  ut  ineertu»  fcret,  pim 
dootrime»  anne  amori  obeeqaeretnr  ma- 
gis.  Deinde  tundfndo,  atque  odio  de- 
lufttf  f/feeit  fener.  Vides,  qnemadmo- 
dnm  longe  Tel  me,  toI  persnssionis  to- 
luptatem  Pamphilo  tradidet  (ipumad- 
modum  lengitudvMin  amorii  meretrieit, 
vel  pertuaaonit  paienuc  d^fieuUatem 
Pamphilo  tradiderit.  Z.)  '  Neotiqoam 
graTcm  ibi  tiUb  molesttam  srgra  t»- 
lit  B. 

.    Jstie  fum]  I.  e.  jam  ntlendo,  hoo 
ago.  R.  D. 

40  Baeehidim  amabat]  Ordo  et  sensns 
•hio  est:  hano  Baoohidem  tom  amabnt 
Pamphilns^  nt  enm  maxime  amabat* 
qnum  pater  nxorem  ot  doeat,  orsre 
oodpit.  Et  ttt  positnm  pro  fuemod- 
fflodum.  Et  mamme  bis  nnmero  snbnn- 
ditnr.  Bt  cum  maxime,  nna  pnrs  ora- 
tionis  est :  aot  eum  moxime  pro  at- 
mis.  D. 

Ut  eum  matime]  Sensns  est,  Boehl- 
dem  ita  tom  amabat  nt  cnm  maxime 
eam  amant.  doetut  oeUbratur  ita  ut 
eum  fluumne.  Cic  ad  Qoint.  frmtr.  U. 
6.  De  hamm  partionlamm  oso  dispn- 
tant  Doker.  ad  Flor.  II.  16.  p.  430. 
et  Emest.  in  ClaTO  Cicer.  Tooe  nuu^ 
uaif .  R.  D.     . 


ACT.  I.  SCEM^A  II. 


Cam  pater,  nxorem  «t  4iieat,  otare  oeetpSt : 
Et  hsQC  ooauaimfa  omnitiai  qn»  sntit  patram, 
Sese  senem  esse,  ffieene :  iHum  autem  «BJjiciim : 
PraBsidimn  TeHa  se  senectati  snte* 
lUe  se  pijmo  negaie.  sed  postqoam  aeiiiis 
Pater  instat^  HTech  anSmi  nt  inceitiis  foret^ 
Pndorin  anna  amoii  obseqneretnrinagfs. 
Tandendo  atqne  odio  deniqne  eflecf  t  senex : 


45 


41  Quum  ptUerJ  i^ciM^  modo  ad- 
▼eibion  ett  tenporit,  pro  fiumdo. 
Ortm  M^ptfl  MKiiin  mmnwm  -9^ 
oraosiMter.  D. 

4S  £t  hte,  eommwna  omntttm]  Qoid 
n  iDJastiim  est,  qnodorebctiir?  oeteodH 
»  ot  fiegQiwitilBai,  ^oH  dicebet 
.  D. 

v9   Ottt  OTieM  MW  inBSrfl   Obmob 

esvnBi  wlQeeoBBnB  leiHML  ■niipiitByfty 
pre  evo  BeBin  coBinotto  to|[uhi  !  po« 
tBinet  eain  -BdolMeeBg  dioere,  qQam 
pro  ne  OBiBn  °°||eney  dboo  preoor  pro 
ne  depooBS.  Sfnem  me  dliMrr|  IHQd 
pouetagere-BnBtor  oontra  BtUiCmten 
BBan>:  ied  dob  jioterBt  flios  oontra 
MiutBten^pBtns.  Rrgo  iit  oogeret  pa* 
ler,  tBan  cBBnm  laterpoBt^t.  D. 

Hepooe  ibmAii  nw  e»  dioert,  i^um 
BHfeai  BM  «nwttm.  Nan  mnmi  ib  tiII- 
gari  leetfene  oooBltatBr  nflle  in  Thei!. 
vBos  le^os  'BBbet  'Mnsm  n  bm^  -^ 
OBiten  oiuiies  smb  '^poBniit  BBto  wA^ 
svim*  B. 

•44  ^tfJKliiim  ^tb  mmwKtutitut^ 
FnrtidiBm  «iieefficttf ,  -mJbolem  et  aoo* 
oeasofemtdidlt.  D. 

FrtBndium  jenadutl]  Ubofi  ampe  Au 
eBBtnr*p8reiitBn  pmsidia,  nitBimeota, 
sabaidia.  v.'TM»ili  Amal.  I.  S.  «t  VA 
liipaiBn.  'R.'D. 

45  'TUrpnmotriMj^Br^  Utrom  deeat 
tatctTtw  Bo  iNj^rf  mnipttit^an  n^jvTB 
ts.-«i«|itrat>  M-peief  Bom  aeftut  pater 
tMttot]  Tlcia  dioit  et  atriut,  et  pottr j  et 
«Mtat.  '&d7ioiei;uamaerttirpaeertn«eat] 
FoatqBBm,  •ioqiiit,  pBlermrtBi  initat, 
iwB  eoBipQltoi  ostPaBnpbllot,  aed  taa* 
tBn  dOliberaTit.  D. 

Vmioi^BenbiiMBi  ectei^i  i>mies  reo* 

TOL.   II.  2 


tim  ^initfil^ji/^primo  tt  Bfgore.  B. 
4tf  Pater  iRstAjterjorTisestqoina 

Vitmnitiii^qmfqpwiWt  P' > 

47  Pttd0rmt,annt  amori  otetgiitnticr 
Bio^]  Sio  osteiiditintttranqao  partem^ 
«t  tanton  f  tomtn^  In  •ariimo  booestl 
adolesceBCi  podor  aamren  Tincere  do- 
boisset.  Fvidarine,  onnt  amon]'AraJE^ 
Xoidoy.  non  eoim  pxnposito  «trum»  Snta- 
Ht  amm.  tPudorint,  annt  OM&ri]  La^ 
tent  exoosBtioiib  ratio  exfrtioBta  esti 
Ptfdort,  paUft  tdlioet:  omon,  mefetri- 
Ois.  D. 

48  fViniltRdo,  otgttt  oelio]  7ViR<life; 
ost  tepiosidem  repetere :  tianilatio  m 
fkbrorom  maUeo.  Odid]  AsiidoitBte. 
^ttendenda  eat  dlffioohat  oOiascoJQ»» 
qae  Terbi.  Tundtndo,  atqat  odio  dtm- 
^  tfTe^]  Detdque  temporit'loBgitodi<> 
nem  tignifio»t.  Sjfiamut  roro,  qaod 
6ora  magoo  oopata  et  .molimiue  iact- 
fOat»  Tixqoe  per  noi  finem  acoipit. 
Tundendo,  ittqut  odio  dtniqut  tfedt  te^ 
Rea(f]'Hire1nterpoiilit  morai,  ad  pottre- 
mam  ooOfeiiarai  o^iorem  doctam.  ^ri«, 
no,  ioqait,  negavit ,  poft,  dOliUeraTit  i 
ad  poitremam,  doxi|.  Npq»  .ioqdit» 
ipie :  ted  effe4$it  boo  lenex.  Ita  mo- 
tatione  periootB  totam  TOloqtaiem  Ado- 
lesooDtii  BbsdWit  Dtiiifiit  egjeeit]  Ora^ 
tofie<tempas  appotilh :'  nam  boc  sigiiir 
ficat  dtffi^ut.  OdiaJ  Hoo  eM»  iustan- 
tia.    D.  ' 

'T«»(itBdo^*H.  e.i!4eai  sKpeetmo- 
leste  repeteDdo..T.  Not  fid  Apdr.  II.  2. 
II .  abi  eodem  sensa  est  ^btundere.  H.  D. 

Odio]  I.  e.  ;importailitat9,  moleslia 
qam  odtom  faeit.,PIaat.  in  A«in.'II.  4. 
40, Jam  hie  mt  Obegerit  suo  odio,  Homt* 
Senu  1.  JT,  6.  libi  t.  Tonwiiam.  in 


328 


HEeTRA 


Despondit  ei  gnatttm  hnjns  vicini  praaenmiv 

TJsqne  illnd  visnm  est  Pamphilo  nentiquam  graye,      59 

Donec  jam  in  ipsis  nnptiis,  postquam  yidet 

Paratas :  nec  moram  ullam,  quin  ducat,  daii : 

Ibi  demum  ita  aegre  tnlit,  ut  ipsam  BaccUdem^ 

Si  adesset,  credo  ibi  ejus  commiseresceret. 

Ubicunque  datum  erat  spatium  solitudinis»  65 

Ut  coUoqui  mecnm  una  posset:  Parmeno. 

Perii^  quid  ego  egi?  in  quod  me  conjeci  malum? 

Non  potero  hoc  ferre^  Parmcno :  perii  miser  f 

Ph.  At  te  di  deaeque  perduint,  cum  istoc  odio,  Laches. 


Pborm,  V.  6.  9.  t.  Perizon.  ad  S.  Min. 
II.  13.  et  Eroost.  in  Clave  Cioeron.  hao 
roce.  R.  O. 

49  De^pondit  d  gnatam]  Vide,  non 
luo  dici,  doxit  nxorem  Pampbilos :  sed 
totnm  ad  patrem  referri.  D. 

50  Netitiq^am]  Non  nimis.  D. 
Pro  neutiquam  dao   oodd.  ne  uti- 

au/am:  et  iCa  aempes  sciibendom.  Sem- 
|ier  enim  primam  corripit  B. 

51  Donec  jam  tn  ipti*  nuptiii']  Nota 
locationem  aensn  magis,  qoam  Terbis 
manifestam.  Donecjam  in  ipsis  nuptiis] 
Peest,  potituM  constitututve  ita  dduU,  et 
mgre  tulit,  Ant  repetere  debemns  sic, 
in  ipuB  inqoam  noptiis.  Domcjam  in 
iptii  nuptOi]  In  mentione  nnptiarom 
effer?esoit  animns  amatdria.    D. 

52  Nec  moram  uUam,  quin^  duoat, 
dan]  Ubi  neo  aliqnam  diecnlam,  Tel 
dilationem  ridet  ad  naptias.  Quin\ 
Qno  minos.    D. 

53  Ibidemum]  Deniqne,  postreBui. 
Et  mire  additnm  est  Vn:  qaia  male 
pendebat^  m  tpiit  nwptiis,  et  sio  esl, 
qnasi  dixisset,  in  ipsis  inqaam  nnptiis. 
Jhmum  ita  tsgn  uUit,.ut  ipaamBaochi' 
dem,  ft  ademt,  credo  ibi  efus  eommiseres» 
eeret]  Hoo  vvt^BoktnStt.  nt  Virg.^iBn. 
%l.  259.  vel  Priatno  miteranda  manus. 
Ut  iptam  Baccliidem]  Qato  nuuo  aoon- 
■atrix  est.  Et  est  argnmentom  ab 
animo.  JEgre  tulit]  Idem  Virg.  JEn, 
n.  6.  quis  taliafando,  Myrmidonum, 
Dolopumve^jttut  duri  milct  Ulystei,  tem' 


peretalacrymist  D. 

UtipsamBacchidem,nadesset,credoi. 
ibi  Ofus  commiseresceret]  Ut  si  pnesens 
Baochis  eo  tempore  fnisset,  qme  ntiqoe 
lcsa  fiierat,  qoas  dolebat^ita  egre  Pam- 
pbilo  fait  in  his  noptiis,  nt  Baccbis  ejos 
commisereretur..  Qnemadmodam  Vir- 
gilii  illnd  est  Mn.  XI.  259,  vd  Ptiamo 
miseranda  manus.    B. 

54  Credo  ibi]  Ibi,  pro  tum^  D. 

56  Ut  eoUoqui  mecum  una  posset] 
IlaflXiMr  tertinm.  Bt  aignmedtam  n 
persona,  qnod  ait,  niecum.  Parmeno, 
perHf]  Argomentnm  a  diotis:  qnod  ait, 
Parmeno,  perii !  Parmeno]  Moraliter» 
et  antonomasiace  nomen  repetiL  Et 
significanter  fecit,  non  addendo  dieebat, 
et  in  fMfjatrvKjait  a  IvrynfAartMm  transean- 
do.  Et  mire  interposoit  nomen,,  nt 
affeotam  doloris  ostenderel..  Sio  Virg. 
iSn.  IV.  20.  ^na,/atsbor«itm.  D.  * 

58  Parmeno,  perii  miMert]  *£»  qdu 
repetit  nomen..  D. 

Nostri  omnesytum  poteroferre  hec: 
qnod  metro  est  eommodins.  B. 

59  At  te  di,  diaque  perdu^]  Ob^ 
tinoit  et  persnasit  seirns.  Nam.  jam 
meretrix  seni  irascitar,  non  Pamphilo., 
Cum  istoe  odio]  Oom  instantia  ao  mo- 
lestia.  D. 

Repone,  at  ti  di  deeque  eitm  tuof 
istoc  odio,  Laehes.  Nam  pleriqae  Fa» 
emi  codd.  Donati  iilad  perduint  non. 
babeot ;  qnod  elegantios  sabaoditor.. 
Nam  nimis  inhQmane  prorertnr  ab  ea„ 


ACT,  I.    SCENA  11. 


227 


Pa.  Ut  ad  paaca  redeam,  uxorem  dedacit  domom.     60 

Nocte  illa  prima  Tirginem  non  attigit : 

Qase  consecata'st  nox  eam^  nihilo  magis. 

Ph.  Qaid  ais?  cam  virgine  ana  adolescens  ca1)aerit 

Plas  potas^  sese  illa  a1)Stinere  nt  potaerlt? 

Non  verisimile  dicis:  nec  Teram  arbitror.  65 


qan  inta  iwa  est,  noe  animo  «onmota. 
Aat  pro  fwrdutnf  fashU,  ot  PUot 
Mo8t.  II.  3.  93.  B. 

€0  Ut  ad  pauea  redeam]  TVmqQam 
mnlta  fiiit,  qn»  de  Punphili  amoredioi 
poiiiBt.  Ut  ad  pauea  redeam']  Pneoep- 
tom  oratorimn  in  longa  namtione,  pro 
Teritatis  inqnisitione.  reddit  enim  andi- 
toran  aoriorem,  qoem  spes  finis  recipit 
(ji^fidt)  latigatom.  Uxarm  d^ducit 
damum]  l/xorjdioiUir^  Tel  ab  nagendis 
poslilMis,  'Oi  figenda  lana^  id  est,  quod 
qoompnelbD  Baherent«  maritornm  poa» 
tes  nngebaot,  ibiqme  lanam  figebaot. 
▼el  qnod  lotos  maritos  ipsm  ongebanl. 
cojns  rei  tesiis  Ennios :  «rin  Ttfrqui* 
vium  bcnafmnina  lavitet  unxit,  D. 

Deducit]  DeduH  proprie  dioebatnr 
pnella,  qne  nnbebat  et  ad  maritnm» 
pneris,  palrimis  et  matrimis  faoes  priB- 
ferentibnSfdncebatur.  Tiboll.Eleg.IIf. 
4.  31.  ut  juveni  primum  virgo  deducta 
matrito.  T.  GronoT.  lectioo.  Plant.  p. 
110.  et  inleipret.  ad  Liv.  X.  23.  R.  D. 

61  Noete  iUa  prtsia]  Pronnnoian- 
dam  aootias  Ula  prjana:  qnasi  dioatf 
plena  desiderii,  plena  oapiditatis.  Si- 
mUiter  addidit  eirgtncm.  Et  expresse, 
non  attigit  nncte  illa  prima,  qnasi  dicai, 
plena  amoris  et  plena  dolcedinis :  nt 
mirum  sit  qood  infertar,  fum  tactam  vtr- 
ginem.  Et  hio  argameniom  est*  qnanta 
feoerit  PamphUns  erga  amioam  soam. 
Ktrgtnan  non  attigit]  Vhrginem  IfA^anf 
est;  qoamvis  non  amatam»  Tirginera 
tamen.  et  non  dixit,  nun  amplexns  est; 
sed,  neattigit  quidem,  D. 

Noete  illa  yrima  inr^pnsm  wm  aiii- 
git]  Affecinm  ostendit  Pamphili  aman- 
tis  meretricem,  Sed  oonjeotora  liio 
nasoitor  alia,  an  Teiisimile  sit,  adoles- 
centem  ciibuisse  eom  virgine,  et  se  ab 
ca  abstiAttisse  ?  qoam  rem  ezsequitor 


meretrix  in  argomentis.  Quod  ait, 
cum  tirgine  una  adoleseens  eubuerit 
plue  potus,  iUa  u  abttinere  ut  potue- 
ritl  non  verinmUe  dids ;  nee vervm  or- 
hitror.  Hoo  solritnr  illo  argnmento, 
qnod  meeetrix  amatores  onmes  habet, 
enm  qaibos  ei  doco.  JCredit  (habei, 
gui  eupidi  ^us  tueu,  eo  credit  Z.)  ado- 
lesoentes  nnirersos  ae  femiiioo  sexn 
abfltiaero  non  posse.  Non  inteUigo 
eansas  amoris  esse  (non  inteUigit  caueas 
meretrix,  esse  posse  Z.)  alias  odii ;  ideo 
odjecit:  credoitavideritUn:  namnemo 
ad  te  venit,  nid  eupiens  tui :  iUe  invitus 
iUam  duxerat,    E. 

62  QtuB  eonseeuta  est  nox]  Eam  pri- 
mam  noetem  scilioet.  NihUo  flno^t^ 
Qnasi  in  nihilo  possit  esse  msgis  aot 
minos.  Et  nikilo  magis,  asseverationia 
est.    D. 

6S  Quidjosfewm  virffnswia]  In- 
Tenitor  qoasi  interjeotio  C^tioji  semper 
in  Tsnntto»  edd.  ante  Steph.  forte,  «c 
isi  .ir*Xu)  una  id  est,  .simol  nno  looo. 
Cttm  vtr^ns]  A  persona.  Una]  A  loca. 
ildolaents]  A  persomu  Cubuerit]  Ab 
babita  et  oocasiene.  Cum  virgine  una 
adolescens  cttbuerit]  Argumenta  in  eoi^ 
jecturam  necessario  posita :  qnibas  Te- 
rentiosex  utraqne  parte  dispntans,  ri 
««tdavov  porgat,  ne  qois  iUom  stulte 
bsBO  posaisse  judioaret.  Htte(hee  edd. 
vetL  i.  e.  ideo,  ea  arte)  enim  merotrix 
tarde  credii  argamenli8«  ne  a  Parme- 
Done  Tincatnr.  Hino  est  qaod  ait  Ho- 
xatins,  vineere  CacUius  gravitati,  Teren' 
iius  arte,    D^ 

64  Plus  patus]  Ab  impolsione*  et  ex 
aocidentibus.    D. 

P2iupohulPriso.1.IX.  L. 
Pltis  potus]  Plena  locotio  est :  plu 
solito  potns.  R.  D. 

65  Non  veritimUe  dicis]  Avfertf  per- 


Jia$ 


HECTBA 


Pa.  Credo  ita  videri  tibi :  nam  nemo  ad  te  venit, 
Kisi  cupiens  tui :  ille  invitus  illam  daxerat. 
Ph.  Quid  deinde  fitt    Pa.  Diebns  sane  panculis 
Post,  PampUlus  me  solum  seducit  foras : 
Narratque^  ut  virgo  ab  se  integra  etiam  tum  siet: 
Seque  ante>  quam  eam  uxorem  duxisset  domom, 
Sperasse,  eas  tolerare  posse  nuptias : 
Sed  qt^ani  deeretim  me  non  posse  dlntftui 
Habero^  eam  lodibrio  haberi,  Parmeno^ 


70 


yefiii!  prioi  «it  eiilm  ^wrtM,  dei&d* 
teHsiiAile.  Sed  Ideo  lio  dielt,  qpHlk 
est  sappe  fioii  Yeriiimlle,  yenim  tmoeii : 
«t,  Deeiof  pfo  felieno  6ommodo  Uotl 
YOlikisBe.  NoH  v^HtMle  diei»}  Hoo 
jftm  pliM  ett,  tutnm  eum  mDtsie  Bfto^ 
Aidem^  qmditmiDion  poiiit  QndL  B. 

Noitri  ottiieSf  fie^tttf  Mfum.  B. 

66  Otedo  fta  MeH  ttM.*  HaM  fiMl6 
^  u^etM]  MagM  oMnpMdio  UMii  est, 
non  ostendens  oor  boe  faliom  sit,  ({Ood 
ptttet  inenlrix}  Md  ovr  liod  pntet.  ita 
«]c  ejos  persooa  totnm  refellitttr,  qttod 
Ofejioit  D. 

er  IIU  Intnliil]  Invku»  dieODdo, 
qaasi  admonet  iteram  ileramqQe.  M 
Virg.  Ai.IV.  S61.-^TtdJfamiMn  4Mie« 
•uptct.    D. 

68  Qitttf  (foMir jie]  IntetrpOttitor  pef^ 
«mm  ttd  exitom  festbsBs;  ot  ttliW, 
fumn  ihihU  qMrtum  Bvodem.  DkbvM 
'Banepauettlispod]  Hio  czittts  est.  D. 

69  PatnphUu»  me  toUm  tMfudt/onu] 
N«  testis  qttisqofem  et  ttriiiter  secreto- 
fttta  iiiterteniait.  Me  softim  udtLcitfo'^ 
nta]  fftmiliaHs  ln  imo  jttotanti»,  de 
domftaorttm  fkmiliuftate.  slmal  qaii 
deoeaB  est,  ut  per  eum,  qoid  geilam 
srt,  spetAatofttli  eoittnt.  IX 

8M«o^]  iSit  teorsim  dttcere.  tft  so- 
Ins  ottm  so)a  oonoqaar.  Cic.  ad  Dit.  f . 
9.  «rpe  ettfn  in  senatu  modo  mere  se- 
ducerenL  Cf.  Bmesti  in  ClaTe  Cicer. 
Phttdr.  tlt.  10. 11.  merdta—^netu» 
in  seerehim  a  Uberto  tuo.  Barbari  hodie 
aedueere  dicunt  pro  in  iVattdem  inda- 
«;ere.  t.  Gt»f.  fedCiccr.  adDtv.  Xt.  7. 
R.  D. 


tO  NatTStqm,  ttt  ^fgeaMMegrm 
^im  tuM  M]  Hoo  est  lllttd  qood  m- 
prt  dfiEerat,  iioeti  iUa  prtaa  virgimm 
tumtatigit.  D. 

Ah  «]  I.  e.  qiiodtti  ttttittiBetPlaBL 
In  CttTottl.  1. 1.  51.  tMi  a  m«  pudSas 
mt  fttniC  eoTor  mea  rfe.  R.  D. 

I^aegra)  Ciijtts  pttdlelth  flUlmte  est 
Oatnn.  Vtn,  96.  fMf  tem  ilBm<  ittm- 
gr^  mrjiiim.  R.  "• 

Tl  fltoTUi  ttiiti,  quameamnx&remdu»-' 
tem  doMMm]  BvBttS  eolor  pm^tmiB : 
dioerotttr  enlm,  qimre,  li  Dlam  odio  ba- 
Ibebat,  dooebalniorem^   D. 

*Tt  JUercere  pmm]  TVItfWi^  Terimm 
'estmalfepttientiB.  D. 

f$  Qnmn  dsemim  me  1MI  pofli  dZn- 
tituhiiftirt]  *A«s0Tes^  ttBd  I0mdk,d«i 
heyhfjuLtf  %k  fJu^arroA.  Dmrerni] 
Statnerim  el  delberim.   D. 

Sed  <fuam  deereverim  me  tun  fome 
rftutiui  hii&ir«,  emn  liMKftrii  ftttfeH,  Por- 
mtno]  SensttS  est,  et  qoam  ego  decreTe* 
rim  non  liabere,  vel  qnam  decrererim  me 
ditttitts  babero  non  posse,  iniqwim  eit» 
ettm  baberi  Indibrio.  Q^^in  iBtegnm 
parentitms  reddnmy  qum  res  iuie|jftt 
est,  qnm  res  «dhl  Ib  bao  boBeila  esl, 
qnod  itttegrtredditttr.  B. 

Daewrim]  Dfctmsrtt  mft  ex  &  ireiw 
bis,  qttorom  perteom  ▼etem  nK  oe^ 
traom  eilewbaBty  detreticmf  deeterog  im* 
crmm  v.  DralceBb.  ad  Ur.  It.  t6.  Bal 
aotem  decerTim»  oxlftiBmrB,  jndioare. 
V.  dictattt  ad  Hmrat  t.  1.  ^.  R.  IX 

74  £inn  ludibrio  heieri]  HoBeito 
▼erbo  et  pttdoris  pleBO  ttBOB  est:  et 
Bore  pro  Tlliari.  D. 


ACT.  I.  SCENA  n. 


S» 


Qnin  integram  ittdem  ^dam^  ut  accepi  ab  saiib       79 
Neqae  lionestiim  mihi,  neque  utile  ipsi  Tirgini  eat 
Ph.  Pinm  ac  pndicum  ingeninm  narras  Pamphili. 
Pa.  Hoc  ego  proferrej  incommpdion  mihi  esse  arbitror : 
Reddi  patri  antem^  cni  ta  nihtt  dicas  vitii^ 
Saperbiim  est:  sed  illam  spero,  ubi  hoc  cognoverit^ 
Non  posse  se  mecnm  esse^  abitaram  deniqae.  81 

Ph.  Qaid  interea?  ibatne  ad  Bacchidem  ?  Pa.  Cotidie. 
Sed,  at  fit^  postqaam  honc  alienom  ab  sese  yidet^ 


liiMiJ&rMFftaMlLe.Titiari;  Utiert, 
Utudgn,  htdyican  nepe  hoo  leiim  di- 
Mntmr.  R.  D. 

rS  Qnm]  Qoo  ninai.  Im^ram]  Id 
est,  honestam  :  noa  enim  dixit,  ipoli»- 
tan  Tiipnem  ant  mnlierani.  Utaeeepl 
«  fMu]  Yigiltnter  qnidem  integmn 
ipedllcet:  id  eet  talem,  qnalem  aoee- 
pit  a  lois.  potoit  enim  Titiatam  aoce- 
jnaae,  nt  iKpe  eTenit  Ergo  non  abon- 
dat,  ut  accepi  a  tuit,  led  Imbet  ligniil- 
catiooem.  D. 

Blri  omnea  oodd.  hibent  a  ittii :  oon« 
■vetndini  tamen  Terentii  magis  conTO- 
mt  legere  reddom,  ut  oeespt,  fuii.  B. 

76  Neqna  utUe  ipei  vhrgini  est']  Nam 
mthi  tnrpe  est,  post  nnptias  intaotam 
▼irginem  reddere;  incommodom  m- 
gini,  qoia  fortasse  oredi  hoc  non  potest. 
B. 

77  iHton  aejmdieum  ingenkan  nor* 
ra$  PamphiU}  Erga  meretrieem  pitim» 
pttdieiim  erga  Yirginem.  Cogitar  pitim 
dioere  Pimplulam,  qaem  peijarmm  po* 
tafaat.  Prum  st  ptidieum  tn^ennim  mir- 
rae  FamphiU]  An  simoi  erga  rirginem 
et  piam  et  podioam?  an  piam  ergame- 
Tftrioemy  pndieiim  erga  virgiucm  i  D« 

78  Hoe  ego  proferre']  Verba  Pam- 
phSi  snnt :  non  nt  qnidam  pntant,  ad 
peraooom  Pimienoms  referentes.  Boe 
ego  proferre']  Amoran  soilioet  merelii* 
ols.1). 

Hoe  ego  praferre,  ineommodum  mihi 
«sis  ar6{fror]  Bx  amore  Parmenonis  in* 
terposnit  narrationem,  hoo  esse  qood 
fieri  non  debeat,  dia  faiiie  oom  marito 


▼If^giBaB  et  PUBpbllo  Mm  eoBtnctim* 
B. 

Venai  itat»  ri  pni  wihi  legai  ml.  B. 

79  CttlnUUi  dwMvWt]  NonooJtii^ 
ealpmaxorim.  D. 

Cttt  nihU  dioae  vMi]  SdBoet  eMo 
▼el  qnem  nolUoi  oolpm  ooeoMre  po^ 
rii.  Phmt.  in  Arin*  V.  %.  49.  dotatm 
tisori  virivm  dicmv.  Nepoi.  In  AgeiiL 
o.  5.  tL  D. 

81  AbHurem  dmifue]  JkMtpte,  mo» 
nun  rigni6oat,  et  postremam  tarditatem. 
itaqoe  poitremo,  toI  sero  abitoram  ia- 
dicat  D. 

82  Q^id  Interai]  BxsoIUmtls  eit, 
et  geitieotii  andlre.  InlcrM]  loter  aoo 
diei.  P. 

85  Peitfuom  kune  eJ&emm  ab  tm 
videt]  Pro  aiienottfm  disit.  ot  in  Phor- 
mione,  quidf  ego  vM,  Geta,  alkmu 
lum?  Nam  qaomodo  oiiemimy  ri  ama* 
bat,  dixisset?  Pottquam  ft«neaSemim] 
Oratorie,  non  tam  Baoohidem  excosol 
Ctfeouoit)*  vmm  a  Terisimni  ooosa  Tolt 
indooere»  qood  ipsa  rit  in^ampfcilom 
dnrior.  iilienum  a5  imi  «iViO  Id  est, 
maritom:  nam  hoo  nomen  a  oieBetflfll- 
bos  alieoom  est.  D. 

Sed,  ut  fit,  pottfuam  hmte  tXmmm 
oh  tett  videt]  Porgarit  ( 
trioi  Cmeretridi  Z.)  qood  i 
U  est,  dieeodo,  shI,  utfit.  Ut  et  ipeo 
coosnetodo  per  omida  effeola  sit,  et  Sm« 
proba  eita  Cut  et  ipta,  eontuetndine  me- 
rttricum  emnium  proeax  effteta  dt,  et 
•mprefta  erto  er^a  B.)  ama 
com  a  M  tidiMet  iSienom. 


sao 


HECYRA 


MaUgna  malto,  et  magis  procax  facta  ilico  est. 
Ph.  'Non  fledepol  miram.     Pa.  Atqm  ea  res  mnlto 
maxume  85 

Disjtmxit  illum  ab  illa :  postquam  et  ipse  se, 
£t  illam,  et  hauc  quse  domi  erat,  cognovit  satis. 
Ad  exemplum  ambarum  mores  earum  existumans. 
Haec,  itauti liberali  esse  ingenio  decet. 


84  MdUgnBmuUo]  MaUgna,  diiiioi' 
lii.  Malignut  eit,  qai  diffiooltoteiii  su 
ostendit  Procax]  Dispoliatrui  et  pe- 
tax ;  proean  enim,  est  petere.  VlTf .  Mm, 
I.  538.  proeaeilnu  Austru :  id  est,  iin- 
podeotiboB.  Nun  qei  mBltam  petit, 
impiideiis  eit  et  procax.  Unde  et  pv- 
ei  dioti  sant,  qai  filiM  tlienM  in  mtir 
trimoiiinm  petierant.  D. 

Magis  froeax}  Non.  Marcell.  In  pro- 
eacttof.  L. 

AderiUndam  mirabilem  iane  et  per- 
tnrbatam  verboram  oollooationem  re- 
pone»  maligna  wiagU  itmagu,  &o.  pr»- 
■ertim  oom  dao  codd.  non  babeant  illod 
muUo,  Nonioi  tameny.  prooaoitai,fna- 
Ugna  muUo  legit.  B. 

Malignafaeta  cft]  1. 1*  diffioalia  qa» 
paroe  pnebebat  oorpai  inom.  t.  Dooat. 
ad  b.  I.  R.  D. 

85  NiDn^nf^fminimJObtinnitqaod 
Tolebai  Parmeno.  Nam  credidit  Pbi- 
lotii  injariam  factam  Pampbilo.  Atqui 
ea  res  multo  maxime]  Opportone  eon- 
eitatioi  Pampbilom  defendit  Parmeno, 
poitqaam  Pbilotii  indoota  eit,  nt  fate- 
retor  injoriam  faotam.  Atqui  ea  ret]  At' 
yia,  imo.  Legitor  et  atque.  D. 

Non  gdepol  mtnim]  Siqaidem  bmo 
ipia  oaoia  oii»  qood  Pampbiloi  amator 
a  meretrioe  diitraotoi  lit,  poitea  ortam 
inlelliget  (po^eaquam  improbamfactam 
int^ligit  Z.)  et  eam  eaie  meretrioemy 
et  ($ed  Z.)  eam  qa»  domi  foerat,  ozo- 
rem  podioam,  modeitam,  temporantem» 
injariam  Tiri  foitinentem.  Atqui  iUa  re$ 
maxime  di^tnxit  iUum  ab  iUa]  Com 
(intmrumpUt  eum  Z.)  amplioi  mero- 
trix  meretrioem  defendiiiet,  qood  im- 
proba  fiurta  eiiet  amatori.  E. 

Pleiiqae  libri  pro  atqui  bic  exbibent 


«Igiif.  B. 

87  Et  iUdm]  Meretrioem  malam. 
Et  hane,  qum  dond  erat]  Uxorem  mo- 
deitam.  £t  illam,  et  hane,  ftui  domi 
arat]  Illam  qom  meretrix  eiiet :  hanc, 
id  eit,  ozorem.  Cognawt]  DiKgentina 
et  attentioi  eoniideraTit.  Nam  eognae- 
eere  eat  diligenter  et  attente  coniide- 
rare.  Cc^novit  eatit]  Bene  tatit,  ex  ip« 
aina  moribni,  et  ez  meretricii.  D. 

Ad  exemplum]  Negat  Bentl.  ee  in« 
telligere  qoid  rignificet  ad  exempUim 
oorrigitqoe  ad  omicsRm  i.  e.  acearate. 
Amoiiii  eit  regnla  iabrorom  qoi  opoa 
ezaminant  an  reotnm  ait.  Corroptom 
looom  eiie  liqoel^  Bentleii  conjeotnni 
an  Tera  rit,  dobitamoa.  R.  D. 

88  Ad  exempUim]  Qoau  ad  imagi* 
nem,  eicollationem,  et  ipeciem  oompa- 
rationii.  Exitlimans]  Intelligeni.  D. 

Ad  exempuim  ambarum  moree  earum 
exittinums]  Repatana  et  pertractani  am- 
baram  morea  ad  ezemplom.  E. 

lUod  exemphan  et  Tenam  et  aeniom 
torbat  Igitor  ne  Tenram  ot  inepinm 
et  inatilem  cgioiendam  com  Gojreto  po- 
temoi;  reponamoi  ad  amuttim,  b.  e. 
diligenter,  acoorate,  abiolote,  icropo- 
loie  jodioana  et  exigena  morea  amba- 
rom.  B. 

89  Hac,  ita  ut  UberaU  ette  ingenio 
decet]  Qoaiitaa  oomparatiTa.  D. 

Com  Uberale  ti^emum  bio  ob  lerien^ 
orationii  non  oommode  pro  ipia  mnlie- 
re  aocipi  poiat;  repone,  hex,  tto  uti 
UberaU  atque  ingenu^  decet,  Ita  enim 
<f^ffniia  opponitnr  meretrici,  qae  fere 
aemper  tcI  libertioa  Tel  peregrina 
eraL  Atqoe  Pbor.  I.  3.  16.  ti^«iiua  et 
liftiraZts  coDJunguntor.  B. 


ACT,  L    SCEN4  n. 


961. 


Padens,  modesta;  incommoda  atqae  injnrias  90 

Viri  omnea  fejre^  et  tegere  contmneliaa. . 
^ic  animns  partim  nxoris  misericordia  . . 
Devinctus,  partim  victas  Imjasce  ii^ariis, 
Panlatim  elapsast  Bacchidi :  atqae  hac  transtalit 

Amorem,  postqoam  par  ingeniam  nactaS'  est. 95 

Interea  in  Imbro  moritnr  cognatns  senex 
Horance :  ea  ad  bos  redibat  lege  hereditas. 


00  Pwimis,M«d«to]Hflw«OD«im«i- 
«ia  meretikia  pofoit  Padeot  Imbc,  illa 
prooax:  modeilA  hae,  ilia  maligiHu  re- 
liqaa  Toro  iQperadduiitur  onuunenta 
mxoria»  matroonqae  laadea.  Jnoomino- 
da  ol^tte  tn^riaj]  CaUide«  laodala  a&- 
«e  BOB  repetit  vitia  mereliieia  apad 
meretrioem :  et  nmol  ooalaatos  de  oxo- 
ria  hodibos»  Titia  meretriois  intelligit 
Jncommoda  atfu*  injutiat  wn  amnt» 
firn]  Figora  IXXi^ic.  D. 

91  T^el  Hoo  ploa  e*t,  qoom  fer- 
re.  et  tegen :  qood  meretrioem  amaret 
Et  plos  dizit  tegtn,  qoMo  eelaro.  7«- 
gere  enim  ad  hoo  dixit,  ot  non  lolam 
oaiqoam  noo  edioeret,  aed  et  ne  qoia 
•ciKt.  D. 

9S  Hie,ammu»]  Oraforie  dizit  non 
enim  Pamphilom  dixit:  aed  animnm 
Pampbili.  Hie,ammu»]  HicproCum. 
Virg,  JBn.  IX.  S46.  hie  anni»  graoi», 
atqueammmaiuru»Alethe».  Uxeri»nU' 
aerieordia]  'A/u^^oXk.  Uxari»  mi<m- 
aordia]  Reote,  qaia  ex  miMricordia 
amor  naacitor.  Sio  et  io  Phormiooe» 
miKrtiii»  «it,  virgo  ipta  faeie  egregia. 
Virg,  iBn.  IV.  13.  heu,  qjuibu»  HUJac- 
tahufati»!  D. 

93  Jhmnetu»,  ftartlm  tkltu»]  De 
proximo  repetivit  etofifAmn,  d/emnehis, 
victiM.  Pmtifn  otcttu  hujuaoe  to;  uriii] 
Qoalitas  relativa.  D. 

Reoipe  lectionem  omniom  oodd.  tiic'' 
tu»  huju»  injuria.  B. 

94  Paulatim  eiapeu»]  Adeo  e«t  tar- 
dos  amor  Pamphili  et  magnos»  ot  etiam 
poal  iojoriasdifficile  discedat  Etapeu»'] 
Animosj  non  Pamphilas.  D. 

Paui^im€(apfiU  ett  Baechidi]  Qoem- 
admodom  seo  laxati,  seo  laxve  sedem, 


iooertom  (quum  mbi  vincula  kaari  «n-. 
siost,  amori»  eedem  tMsrlam  mtttovit. 
Z.)  E. 

Baptut  Baaehidt]  V.  C.  Mapmi  ett 
aBaechide,  L. 

Pro  bttic  Bembfaias  reote  hue.  B. 

Hue  tronjtitiit  amoran]  I.  e.  bano 
amare  coepit  Propert.  I.- 12.  18.  tunt 
quequetrmulatogaudiatervitioin  Heaot. 
II.  4.  10.  eamdem  rem  ita  expressit. 
Cie.  Philipp.  II.  31.  tibi  cum  iUa  mima 
poethae  nihil  fuivrum,  omnem  te  amo- 
rem  abfeeiem  iUinc  atque  tn  hane  tran»~ 
fuditte,  R.  D. 

95  PditfuampartngsnitimnaftitMit] 
An  sibi  par?  an  absolote  booom?  ot 
dicimos,  fic  par  ettfaeere  te,  Ergo  aot 
sibi  par,  aot  oxori ;  id  est,  Ul^erali  fe- 
minm.  Par  ingemum  naetut  ett]  Par 
ingenium,  eandem  ▼olanlatem.  Sallos- 
lius,  Jog.  41.  quot  eadem  oditte,  et  ea- 
demm^tuereinunumcoegit,  Idemalibi 
Calil.  20.'  non  idem  veUe,  atque  idem 
noUs»  ea  demumjitma  amieitia  ett,  D. 

Poit^uom  par  ingenium  nactut  ett\ 
Postqoam  oplimom  poellm  ingpniom 
recognovit,  et  sibi  par.  B. 

96  Int«f«a  in  Imbro  moritur  oi^gnatus 
tenen]  Bene  cansa  abitionis  Pamphili 
narrator.  Moriturcoguatuiwnex]  Bene» 
qjBod  ait  tenex :  nam  acerbom  fanos  noo 
conveniebatfabalK.  ^n  comoDdiaitaqoe 
apod  Terentiom»  aot  meretrix  molesta, 
aot  ex  doabos  ona  oxor  moritor,  ant  se- 

•vex.  Itaex  hujasmodi  mortibos,  vel  in- 
oommodom  ritalor,  vel  laorom  insoper 
oascitafy  ot  ooo  sit  caosa  logendi.  D. 

97  Horum]  Malait  harum,  qaam  do* 
minorum,  dicere.  Ad  hot  redibat  lege  he- 
reditail  Vertw  juris  osas  est  i  ea.  enini 


HEGTRA 


Jso  Qinftiiteixi  iirntaiii  PteBpiiiliiHi  tfsAitrail  ptttei. 
Relinqiiit  cfim  matre  Uc  iixorom:  nain  -senei 
Rus  abdidit  se :  Imc  raro  m  oAem  t^mmneai 
Ph.  Quid  adhne  liabeiDt  infemftatts  iiiiiytisB  t 
pA.  Nuxxc  andies.  piimo  dies  complnsciilws 
Bene  conyeniebat  sane  inteT  ^as*  mterim 
Miris  modis  odisse  ecepit  Sostratam : 


iW 


legiUma  Mt  heraditif « qoB  fianil»  de- 

hM  «0,  et  ex  Boitrii  dao  hmbeaiit  ndSt ; 
nno  leuiliimiii  loiiplouleucnfli  ^ 
a.  Aiid.  IV.  5.  4.  B. 
96  E^aMsMMilModoJttiivkomi: 


tflnuRK  jnRij  liiTitUiu  reoeuine  tuI 
Terln  «evioiMtrct*  Bim  propne  €sclni" 
wff  Seilnrf  mn  'flitiiilMie  'Acpenit:  led 
iie  iMiAKfioiieiitiis  eit»iit  oelenderet, 
ttiirtiiin  ifliportsoitiliB  Terbii  'Mine  fe* 
BMiy  qiifltftQBi  impiuiio  BuuiflBi  effioeiv 
potniiflet  Extmdit']  Verbtm  neoewi- . 
flMQe^^Weet*  'uditi  €t-Bp(iiM  viujjui  Mnii- 
MN.  C.)  9. 

&  MumAm  PtemfiftllsMi  «diMar  ^ 
ttr|  iM4MfmiiiiBe  ioinoA  vsoMflia  bob 
nenlneemf  qnnm  jflmiraqttenita  B. 

99  2MiBfMir]lBertiflpnNeirtistem- 
porii.  Legitnr  «t  reUquit.  B/eUnquit 
eim  matr§  kw  umrem}  PrcpflMlio  id 
nitunim  enoKUf  I/. 

Hatfn^  efl»  flMitn]  9li.  R.  el  V. 
Cffliijuie.  L. 

iMgtrdfquithie  enm  nOtn  tuorwau 
Ntm  omBMBoetriTeii^.  Slflnoers 
BOtlrie  optimi  iUnm  oidiBem  TtnlioiBm 
Intbeat  Alio(|ni  flMtw  male  in  Themi 
mergitnr.  3. 

100  Nom  imerTBi  MidH  u]  Nam 
tto  tneeptiTn  pflrtionia  Mt  nt,  nomiMettf 
eoNmrDiu  ert  homo  hamd  magni  *pretit. 
Piaatns  in  milite  glorion,  71.  1.  '67. 
BusMiditu]  Verbnm  repreheBdeBtii' 
MBOm:  qnodYiabdidil/dixit.  fiiicn»- 
fo  In  wbm  eMMmit]  Huc  liene  dixit, 
nt  oiteBdnt'PirmeiioBem>iB  nrbe  oflM. 
Him-^ifaMNfiin.  Ino  eflim  pimienlem,  e^ 
mUsi  «im  in  fUmlt  .eit.  Ommmq 


CmmeofB  mI  ibeeM  iflde»  flbi  le  eiM 
opijrteflt.  Brgo  wiowioio  oMBBmtj  ^flnm 
nflti  fln  urliem  ^enlrt  flenoK.  ^puppfl 
cBmewdliis  Mt  ex  'i 

H. 


Voitri  "i 
mm,  B. 

101  Qiiicl  fldl^ne  ^hAmHt  ii|/ii  wftKlii 
mipH«  f]  BeBe  niqne  nfflino  lOspeBM 
Bnmtio  est.  et  in  liie  interrogntioiio 
qatM  iflbiloBmcbiilnr  motii  deoepti, 
qnod  nihil  vidMHniiimimOi  in  Bnpfiis,- 
qnod  optnTont.  Quid  mflkce  habeKt  7] 
Hootristiormeretfixdtxit.  B. 

<2ttnifta&entT?i^Miitolisiiuplic]  Op- 
portnne  qnienTit  eo  lempore,  qno  mn- 
gis.nnptim  oouHrmntg  -ftierant;  siqni- 
dem  dixit  mnantem  PamphUum  n  piM 
exelninm  tneilnm.  Cnjns  rei  vnpponi- 
tnr  nimlio  postnlfltionis  dicitor  litie 
prineipln  de  oKOrdio  eimnlstnm  «(tLc 
dioi  poteity  qnim  negiigeiilm  W^eiter'- 
boim  In  faii  edoBdu  Tersntns  Iberit: 
Sed  mimm  noo  eit,  iqned  bio  non  fbit; 
qnem  oompllsmt,  «d  hHm.  Foile  leg? 
debet,  euftti  -Tvi  it^onilur  MmTatio.' 
P0ITOI.ATI0  inrMQVAH.  Pailnltffiii 
Msiliir  wfit  *pmieipiiim  mtFrtum  es  ira 
nflnaala.  Z.)  B. 

lOt  Nicncauflao]  Sionlt,qnisi'jnm- 
dndnm  tindire  oopienti,  ret  qniii  iS 
molMlflm  peroontntnoMn.  D. 

Repone  prime  -hot  dim  tompL  M 
oiiim-pissim,  oUquot  hm  dia,  6cc.  B. 

103  Bme  conwniitot  ean^  Benel 
pro  multom :  et  lane,  Tslide.  qnin  qni 
MBBi»  idem  et  Tilidns.  D. 

Reioribe  ex  eod.  legioiwiwMlhit.  B. 

104  InHrimmiriiindcltiodliii]  Hn« 
niqne  Pirmeiionem  "poeti  Tertm  pnisnn 
flft  dtoero'*  GiMQniQlBNis  lemtnfiui- 


ACT.  L    SCBNA.H. 


Neqne  lites  uOm  inter  eas,  poatdlatio  IQ5 

Nunqiiain.    Ph.  Quid  igitor  ?    Pa.  Si  qaando  ad  eam 

acces3erat    . 
Confabalatam,  fugeree.conspectuilico: 
Videre  nolle.  deniqaeabi  non.quit.pati, 
Simulat  se  a  matre  arcessi  adrem  divinam :  ablit. 


Jnterim  mtrif  nuNitf]  Mire  id  finen  oo- 
moBdi»  renun  expkmalio  refenratur. 
Nanqve  li  qiMBTU»  fidlitor  PannoBO, 
qoum  m>B  odio  •oonis,  eed  podore  ai- 
miitelem  adTeniM  locram  PhiliUDeMi 
f  imolaveiiL  Imterim]  Modo  repenle  : 
et  esl  adveibiom  temporis.  Mbit  m^ 
dit}  Miris  exemplia.  D. 

Com  apod  Cledoniom  pag.  1915. 
«pmmqQam  mendoae,  locoa  nosler  lao- 
detor  sio ;  «trit  sMNfit  odim  otimt  odo- 
letctRtem  Soifnitam;  forte  liie  pro  c«- 
pit,  qood  laeile  potesi  sobintelligi,  sob- 
atitoendum  est  odobsDsnf ;  qood  ipsom 
de  moliere  oocoirit  infira  IV.  4.  39.  et 
oUbi.  B. 

105  Pattuktui]  Expostolatio,  qoe- 
rela.  sed  proprie  expotttUatw  eet  apod 
illom  ipsom,  qoi  pecooYerit :  pottuktia, 
de  illo  apod  altemm.  D. 

Foitiiiatitf]  Dioitor,  qose  freqoentios 
exposlolatio  i.  e.  qoerela.  PJaatosin 
Bacohide  III.  d.  45.  omi  pottulatio 
htbc  ert.  Sio  po^tuiatt  pro  expottuktn» 
R.  D. 

106  Quid  ig^tur^  Reote  dixit,  si 
boo  non  fbity  qoid  ergn  ?  Pottulatw, 
qoereloy  et  qaari  josta  interpositio  qoe- 
relarnm.  D. 

Si  fuando  ad  tam  aectittrat  eorfeAu' 
.latum,  Jitgtre  e  contpeetu  iUeo:  vidtre 
moUe]  Com  socros  aooedere  Tellet  fre- 
.qoenter  ad  norom,  s«pe  fogiebat  Fo- 
gitaadi  oausa  lueo  est,  qoia  poella  est, 
qoam  Pamphilos  Tiolarat  aliqnando 
.nocte,  et  ex  illa  annniom  detraxerat, 
-et  hano  post  doos  mensesdoxit  oxorem, 
.  et  daobos  menubos  noptiarom  eam  non 
.attigit;  post  Tero  oom  ea  esse  coBpit. 
Ex  primo  compresso  graTida  Cula  est 
poella.  Hoc  igitor  meloens,  qnod  jam 
.  gravidaesseciEpisset,  soam  pmsenliam 
nnros  socroi  denegabat,  ne  partos  in 

TOL.  II. 


otero  eemeretnr.  Eadem  diso^t  ad 
matrem,  ad  rtm  dimnam,  boo  est,  prop- 
ter  sacriiicinm  eTOcata.  S«pios  redit» 
et  (tiBpiut repetita  ett,  ttd Z.) spgrari- 
mnlala  est ;  et  sooros  oom  ad  Tirita»- 
dom  Teoiret»  admisss  non  est.  Sed  itn 
heo  nt  «oi^ieotoris  coofirmet,  qom  (tto- 
qut  hie  veiut  eoi^eetunt  eonfirmat,  ^tod 
Z.)  ri  Tcl  propter  iram,  toI  propter 
odia  oom  Pamphilo  esse  jam  nollet,  id- 
oirco  infimuB  sont  (ttut  Z.)  nnpti». 
Nam  teues  pater  nirs  osnit:  potrem 
eentimo  eoueenJU  PhUtmiHit.  lEt  quUL 
fgenn^  nescire  se  serms  dicit.  Ilaad 
posliemom  eonolorio  est,  et  probatom, 
qsod  iniimMe  sint  noptie.  B. 

107  Fugere  e  eontpectu  iUieo]  Bene 
s  contptetu:  otpote,  qots  oaTeret  grar 
Tidn  intelligi.  Sed  tamen  sobjongit, 
Jtidere  noUe :  ot  ignorontia  Ptumenonis 
appareat,  qai  argomentom  odiorom  ore- 
didit,  qood  Phiiomenancqoe  Tideri  toI- 
let,  neqoe.Tidere.  Fugere  e  coiiipscttt] 
•NoTideretor.  D. 

.  108  VidertnolU]  Ne  Tideret.  De- 
.niqut  ubi  non  quU  pati]  Pati  et  sosti- 
Dere«  et  sosltneri  inteliigi  potesi  boo  * 
-loeo.  atrom  postqoam  ooo  potoit  sosti- 
nere  socrum  ?  an  postqnam  illam  sooros 
ferre  non  potnit,  sio  se  oelantem  no- 
rom  ?  Potest  etiam  sio  inlelligi,  .obi 
non  potoit  aogmenta  odii  sni  ipsa  no- 
ros  pati  et  oootinere»  migioTit  ad  so- 
.oram  (a  toeru.)  Non  qmt  ^ti]  Tole- 
rare  aot  tolerari  ;  qoia  patier  oommone 
est  Nampatiorts»etAts,dicimos.  D. 

Nonquitpati]  Mf.  R.  non  fuirit  jm- 
tt.  L. 

109  AbiU]  Proprie  obttt:  qoia  ooa 
.exspectaTii»ot  mitteretnr.  D. 

Becte  Bembinos  habel  od  nuttrem; 
.et  pro  abiit  legit  oWt.  B. 

So 


984 


HECYRA 


Ubi  illic  dies  est  compluris,  arcessi  jubet :  I  id 

Dixere  causam  tunc,  nescio  quam.  itemm  jubet:. 
Nemo  remisit.  postquam  arcessunt  saepius, 
^gram  esse  simulant  mulierem.  nostra  ilico 
It  visere  ad  eam :  admisit  nemo.  hoc  ubi  senex 
Rescivit,  heri  ea  causa  rure  huc  advenit:  1 15 

Pa,trem  continuo  convenit  PhUumense. 
Quid  egerint  inter  se,  nondum  etiam  scio: 
Nisi  sane  curse  est>  quorsum  eventurum  hoc  siet. 
Habes  omnem  rem :  pergam  quo  coepi  faoc  iter. 
Ph.  £t  quidem  ego  :  nam  constitui  cum  quodam  hos- 
pite  120 


I  tO  Uhi  iUic  dkt  m  eompluret]  'Af 
X^i  diMf  DOD  diebus  dixit.  Aroeadju- 
bet}  Non  addidit  ^,  qnia  intelligi- 
tnr.  D. 

Diet  ett  cempkirit']  PriMian.  libr.  3. 

111  Dixencausamtmanueioquam'} 
Ideo  netcio  ^uam,  qoia  nollias  monient], 
ic  fideun.  D. 

Biioe-illad  tum,  aut  tune;  qnod  et 
veriom  gnTnt,  et  sedem  habet  inoer- 
tami  et  ntliil  confert  MntBDtim.  B. 

112  Nemo  remitit']  Hie  jun  aper* 
tins  odiom  videtor,  nbi  neo  jam  fingl- 
toroaoM.  PottquamuTeettuia]  Subaa- 
ditnr  nottri,  id  eet,  miui  a  •ocm.  Poit- 
ftuHn  areettunt]  Id  eat,  mhn  a  nobls 
aoilioet.  £t  mii»  ▼arietas.  D. 

AUqnot  ex  nostriSy  areettivit :  onde 
ex  BoriptnrB  aimilitadine  natom  est 
oireettunL  Sed  reote  dao  habent  areet- 

114  It  mtere]  Vi  Mjl  1. 527.  popu- 
hre  penalet  venimu^  It  vitere  ad  eam] 
fitere,  eBtSi  .est : .  videre,  qoKreniis 
«'aUqoemv  ildmiiit  nsmo]Injnriosaetiam 
ipsa  pramnoiatio  est*  HocubitefRixte' 
tdvit]  Sdmut  qtm  aA  bos  deferontnr : 
Msrifatu  oelata.  D. 

It  viaere  ad  eam]  Maorob.  de  diire- 
vent.  (Seot.  de  Infinito  modo  p.  744. 
ed.  Lips.)  Ij. 

Vitereadeam']  Pro  Tisere  eam.OVidr 
Amor.  II.  2.  2\.  Hrit  ad  afectam,  qua 


wm  kmguMromieatn^  Vitere,  M  idem 
qoi  in  Terentio  Gneoismna  est,  iftit  ei- 
tere  pro  Vrit  meum.  ▼.  ibi  Hmns.  B.  IK 
115  Heri  ea  eauta]  Bene  ea  obum: 
qoippe  qoi  m  mri  abdidisset.  D. 

117  Nondum  etiam  tdo]  TlfiKMm 
tertiom.  Nendam  etiam]  Reete  serra- 
vit  reliqais  partibos  ftbolm  pendolom 
et  attentom  spectatorem.  D. 

118  Niiitaneeuirmeit,quenumeven' 
turum  hoe  tkt]  Bene:  qoia  ooriosa» 
est  Parmeno,  et  idem  garmlos.  Nam 
per  totam  labolam  talis  indomtor.  Niti 
tane  eure  est]  *BXUi4<c.  deest  teire,  Bt 
Mt  0iSxx«4(C*  tdo,  tevre  eom  itmfiiavu 
D. 

Cure  eet]  I.  e.  anxias  et  sollicita» 
som.  Cio.  ad  Dir.  X.  1.  manMS  rmhi 
curc  ett  non  de  mea  quidem  vita  ted  de 
poiria.  R.  D. 

119  Habet  omnemrem]  Qoasi  dioat, 
qoam  aodire  expetisti.  Pergam,qua 
eajri  kee  tter]  Pergam  hoe  iter:  ot» 
JEn.  VI.  240;  tendere  iter  pemnt,  Qmo 
ceepi  koe  iter]  Ad  portnm  scilioet.  D. 

IfO  Nam  oonftitoi  cum  quodam  lun- 
pite]  Dioit  cansam,  cor  in  reliqoa  fk^ 
bola  non  appareat  penonabojos  mere- 
triois.  Conttitui]  Conatitui  proprie.. 
Nam  de  bojosmodi  rebos  dioitnr  ooa« 
▼eoire  et  oonstitoere,  de  oojosmodi  re- 
bos  apod  extraneos  meretriow  agont. 
0. 


ACT.  II.  SCENA  I. 


Me  esse  illuiki  conventuram.    Pa.  Di  vortaiit  bene 
Qaod  agas.    Ph.  Vale.    Pa.  Et  tu  bene  Tale,  Philo- 
tinln. 


ACT.   II.    SCENA  L 

LACHBS.  SOSTRATA. 

PRO  deum  atque  hominnm  fidem !  quod  hoc  genus 
est,  quse  hsBC  est  conjuratio? 
Ut  omnes  mulieres  eadem   seque  studeant,  nolintque 
omnia? 


Itl  JH  vortant  bene  quMl  agat}  Sepe 
Miim  m  eveaiaiit  allter»  q«u»T0la- 
mot :  et  ideo  Yertamniu  ooUtar,  qai 
pneestrebos  ▼ertentibas.  D. 

Pergam  tter]  Sdlaoet  fiMwre.  Sal- 
loft  iB  Jag.  0.  S9.  mattiraeer»  Uer  per^ 
gtn  M  w.  Cort.  R.  D. 

1  Pro  dMun  otgue  hamiHumfidam!], 
Ib  Imo  soena  aocaiotio  sooros  eit: 
qaie  se  oonjectarAKter  defendit,  dioons 
nihil  a  se  &etam  in  pemioiem  mmio. 
Prodermi  ot^ue  Jbominum./Uem/]  '£f«- 
«HAfif  ab  oxclanMtione  ooepta  seem 
est.  Senex  enim  est  diffioilia  et  iratns. 
Qaed  hee  genat  mt7  qua  luee  est  eonjiik^ 
ralAeJ]  Conatnr  Terentias  adversas 
fiimam  aoortm  bonnm  reperire  ^  et  in- 
oipit  a  generali  exolamatione,  qoe  ve- 
Jmmenttor  sit  ejos  accosatio:  paola- 
timqae  ad  speoiale  orimen  desoendit. 
(luod  hoc  geniu]  Aooosatio  a  persooa : 
oni  aootdit  ex  sexa  et  (cui  aceedit  oftra 
texum  etiam  Z.)  qaod  socrns  est  Gm* 
Juratio']  ConfeuAo  (eantenno)  bonm  rei 
eat,  Amfttrotio  malie.  ot  inde  oonjoratio 
Catilinm  dicta  est.  Qimt  Acc  Ani^Jim- 
fto  f]  Aooasotio  a  re.  D. 

Pit  deuM  atque  hominum  fidem! 
quod  hoegenus  ett  f  qu^  htse  eet  eonju^ 
ratioT]  H«o  soena  looam  oonimanem 


qni  dividitor  liis  par* 
I  a  sooru.  Hoo  (trUmt  pnrtiftiu : 
a  sextt.  Hie  Z.)  enim  dixit :  «tii»'  om- 
iMS  mttUsres  soilsm  etqae  Uudeant,  no- 
Untque  omnia  f  Deinde  et  ab  eo  qaod 
sseruf  ;  tertio  ab  eo,  qood  Soetrmta  est 
Nam  ab  eo  qood  sooras,  sio  adjanxit : 
itufue  adeo  uno  aniaw  oamm  soena  oda- 
runtmerut,  Adeo.Ca&e9  2.)qaodSos- 
frataesti  tnsMism^oiRficimtfctimfeii- 
tur  itt^docttfadmaiitittm.  Ktsiittdo» 
itftUus  mt,  mo^iitram  hano  etm  taHt 
orrtoscio]  Somitor  anteminlooisoom- 
monitms  qood  Ijaobes  eredit»  naromy 
boo  estf  axorem  P^pbili»  propterea 
domo  disoessissey  qaod  sooioa  mores 
non  possetsaslinere.  Com  sopra  dix- 
imos,  sicoti  Ccttm  tomsn,  sicttti  tupra 
disimut,  teiiieet  Z.)  partes  odandi  Gansa 
domo  illa  disoesserit  E. 

2  Z7t  ostiia  muiisrfls  ea<toit  cfitf  stu- 
deant]  Bono  axfoniento  ntitor.  Lsssisti 
narom,  qoia  socros  es :  et  noUa  sooros 
diHgitnaram.  (7tofwwimttli«y«i]  Ao- 
oosatio  a  caosa  eadcm.  Stuifeafit]  Ma- 
joris  operis  e8tst«<Isrey  qoam  wUe,  D. 

Pro  ttt  legitor  in  Bonb.  et  Viotor. 
Utin,  qaod  conoitatius  potal  Faemos. 
At  hic  censistere  neqoit,  quia  oltimam 
semper  prodnoit    Igitnr  lege  titn'.  B. 


336 


HECYRA 


Neque  decUnatam  quicquam  ab  aUamm  ingeiiio  ullam 

reperias  ? 
Itaque  adeo  uno  animo  omnes  socras  oderunt  nuras : 
Viris  esse  advorsas  sque  studium  est,  similis  pertina* 

ciaest.  S 

In  eodemque  omnes  mihi  videntur  ludo  doctse  ad  mali- 

tiam: 
Ei  ludo»  si  ullus  est,  magistram  hanc  esse  satis  certp 

scio. 


S  Neqm  dBeUnatam  quicguam^  Id 
•tt,  flexain  vel  inlleifain,  th  eo  qaod 
declinaTeiit :  ae  parom  ui,  diyeraam 
?e]  disrimilem  diziise.  nt  est  iUody 
iUum  tumuUum  inflmi  D. 

Nequt  dteUnatam']  Meuuider:  yuti^ 
yvtattHf  wmnr  M  ha^^.  L. 

4  Itaque  adao  uno  animo]  Nesoias 
an  ex  aenteotia'  hac,  vel  adeo  ex  hac 
aoena  nqmen  fiU>alie  tit  inTentom.  Jtn- 
que  adeo]  Meoessaria  tenlenlim  A/a- 
^t&tihia,  ad  defloribendam  atramqae  per- 
aonam.  D. 

Omna  mcntf  ~  odarttnt]  Hieronym. 
adversas  JoTinian.  oap.  XXIX.  m 
Lepd  urbe  eemibarbara  et  potita  m  eoU^ 
tudina  nurie  ea,  ut  numt  altera  die 
oUam  mutuam  pottulet»  Cui  iUa  negat, 
ut  leiat  Uiud  verum  eue  Terentu,  quod 
contuUo  ambigue  extuUt :  omnet  toerut 
oderunt  nurut,  Uem  in  Miobaam  oap. 
7.  Tertntiut  m  Heeyra,  quid  boeettt  in* 
quit,  omnet  toerut  oderunt  nurut :  quod 
quanquam  ambigufun  tU,  tamen  pfape- 
modum  naiuimU  ett,  ut  nurut  taerum,  et 
toerui  oderit  nurum,  L. 

Unno  Toninm,  qni  toto  pede  deficit, 
ambigoitate  laborat,  et  filam  oratioais 
intermmpit,  spariom  esse  oenseo.  Nam 
com  orimen  sJiqnod  oommone  omnium 
muUerum  proferatnr,  male  bio  repente 
aoeasantor  samfs.  Atqae  si  omniam 
estidemsladiom;  qoi  fit,  ot  tmrujet 
taerut  tantopere  inter  sedisorepentt  B. 

Uno  antmo]  I.  e.  eodem  animo.  Sio 
dioitor  una  va^,  uno  ore.  t.  Heins.  ad 
OTid.  Metam.  X.  53.  teriut  aut  ckiut 
tedemproperamutadunam.  R.D. 


5  Virit  etm  adoorsof]  Aiiod  argn- 
mentnm ;  Imaisti  nanim,at  mibi  adrer- 
sareris.  Nam  molier  es,  et  molieres 
omoes  adrersantar  Tiris.  JEque  ttudi- 
wn  ett]  Studium,  est  Tolnntas  bMninis 
altentior  atqoc  iropensior.  SmiUt  per- 
Unaeiaest']  Aufn^tc.  Nam  shuftnm  eC 
bonam  est:  jMrtiiiocia  Toro  nanqoam 
Bon  BMla.  D. 

Ut  Tcnui  laboranti  sncearras»  repooe 
«irii  a«I«0rMri  a6que,  &o.  Cf.  iBTrm.  II. 
S.29.et.  IV.  4.3S.  B. 

tiam"}  I.  e.  omnes  snnt  sBqoe  improbm, 
altera  alteri  oon  cedit  improbitate.  Lo- 
cotio  daota  est  a  iodo  siTO  gladialorio 
siTe  laterario.  t.  Torrentiam  ad  Sneton. 
Cses.  o.  26.  docte  ad  maUtiam  dioitiir 
ot  apod  Oioeroii.  pro  Milone  e.  4,ad 

R.D. 

6  In  aodemque  omnet  mtki  mdeniuT 
Uido  doet^  ad  maUUam']  Tria  in  aooo- 
satione  posoil,  ex  qnibos  dno  snot  oob- 
mania,  nanm  ipsios.  qood  muUer  esC, 
etqood  toerut,  oommania:  qnodipsa 
specialiter  magittra  est  ad  nialitiam, 
Sostrat».  Bz  Ihs  ooUigit,  mjoriampas- 
sam  nnram,  per  ooojectonim.  D. 

7  EtmUu!o,tiuUutett,magittram'] 
Magna  amplifioatio  crimiais.  dobitak 
an  sit  lodos  maliti»  :  et  magistram  non 
4abitat  Sostnaam,'sed  certo  tdo,  in- 
qnit.  D. 

Omnes  libri  male  babent  et  ei  iudot 
Reote  in  Bcmbio.  Et  abest.  Cmte- 
ram  leg.  «t  ludo,  ti  uiU-  tU  magittra, 
hane  ette,  &C..    Nam  de  lodo  non  dur 


ACT.  II.   SCENA  L 


237 


3..  M«  miseram,  quse  nnnc,  quamobrem  «ccuser^  nes- 

cio !    L.  Hem  ! 
Tu  nescis  t    S.  Nou,  it»  me  Di  amant,  mi  Laches :      ^ 
Itaqne  una  inter  nos  agere  «tatem  liceat    L.  Di  malfi 

prohibeant  10 

S.  Meque  abs  te  immerito  esse  accusatam,  postmodqm 

re^isces.    L.  Scio: 
Te  immerito  ?  an  qnicquam  pro  istis  faotis  dignum  te 

dici  potest? 


9Iiia  ipM  ia  pneo.  jtma  talen 
IndiiBi  ene  dix«nt ;  ted  de  nagislim 
dnbitandi  cansa  erat,  annon  mulieres 
f^XMcoi(Mi<Mr  esse  malleBt.  B. 

8  Me  miienim/]  Et  Imbd  I/mtaASc 
esBpit,  sed  ad  miserioordiam  speotat 
jdoleiideolis  oratio.  Qiub  nwne,  qwm^ 
obrtm  aeeuter,  ncsrio]  Oratorie  pro  se 
loqaitor  malier.  siqaidem  majoris  in- 
DoeeBtisB  est  nesoire  oria^nf  q^am  de- 
fimdere.  Et  liis  verbis  ostenditar,  sine 
noxa  esse  etiam  Pfailamenam  :  non  so- 
lom  hano,  qOB  loqaitnr,  Sostratam.  D. 

Deniqne  adjungit  malier:  ms  arim- 
rami  qua  nune,  quamohrem  aeeuaer, 
Bieque  cAtte  immtnito em  aeeur 
Tpettmodum  mciiess]  Qaoniam 
pnpfenli  tiempore  nollam  ad  ooBnam 
(nalla  adbao  orimaaationis  Z.)  de  se 
habits  potest  esse  paigttip,  defensio- 
nem  de  fataris  tempt^ribos  poUioetar, 
his  soilioet,  qaibas  reditaras  est  Pam- 
pbilos.  Ejos  eoim  adT.enla  res  absol- 
vi  polest»  et  disoessionis  oaasa  agnos- 
d.  E. 

Me  mianumd  fu«  fittRc]  Serrins 
Jbwid.  I.  410.  Ln 

Lege  hano  et  seq.  Torsam  sio :  me 
aritrrom,  qtut  mtne  ^uamtbrtm  aeeuaer, 
neeeio  !  L.  Hem,  tu  netmMf  \  S.  Ita 
me  di  bene  ament,  mi  Laehet,  Nam 
e  ratione  Paemi  sen  ▼nlgari,  senarii 
hi  inter  csteros  septenarios  loonm  non 
oommode  obtinent  At  ex  nostra  to- 
tione  septenarios  onm  olaosala  lami- 
Uaris  et  Terenlio.  •  Reposoi  nactas; 
qoia  post  indicatiTnm  TerboBy.qaod  re» 


petitar,  aoisl  an  ooii|aaetiTa  poni.  D»- 
inde  illnd  nen  eom  septem  oodd.  omisi, 
qaia  sensai  offiolt.  Nam  non  onm  nss- 
cirB  janctom  signif.  sotri :  qnod  ab  hoo 
looo  est  alienam,  B. 

9  Non,  it»  me  di  bene  ament  l  mi, 
Laehtt\  Modo  mt  Laehet  non  est  blan- 
dientis,  sed  eJQs  qni  periolitetnr  ionox- 
ios.  Nen,  ita  mt  di  bene  amentl] 
'An^^aimcper  ja^arandam.  ATan, 
ttoNBsdibsns  amenltf\  AnioMdTerten- 
dnm,  Toterea  non  minns  ht^fAWfAk  in 
Torbis,  qaam  muU/u^atm'  neglexisse : 
TolntbiOfitamsdiftsneomfRC/  D. 

10  Jto^s]  Modo  dom  parles  sont 
orationio.  J>i  moJa  proftafreant /]  Seni- 
liter  odii  oxorem,  c^ias  amor  optabilis 
ftait  in  adolesoentia.  J>i  mala  prehi- 
beant  /]  Ut  ona  inter.  noa  agamns  pBla- 
iem,  D, 

11  P<wtm<Kl«mf«ietiosf]  Hssofigora 
ab  oraloribos  kfe&yytXfAO'  mominator: 
in  qqa  aliqnid  prooiittimas  jodioibaa 
nos  probatnros»  •  qnam  metnimas*  ne 
qoid  illis  temere  persoasom  sit  Peth 
olMium  rssriscsi]  Fidaoia  innooentia!. 
RiSBisesfvest,  qnnm  qnod  de  indostria 
oelatary  tIx  argamentomm  ti  agnosoi- 
tor.  p. 

Oam  Bemb.  leg.  pettmodo,  qood  Tor- 
sns  exigit  Tam  iUad  «rio,  oom  irato 
seni  non  cooTeniat,  triboe  ipsi  Sostnh 
tse:  adeo  nt  absolnlo  ponatnr;  ot 
Adel.IV.  1.10.  B. 

12  An  quicquam  pro  ittit  /oclu] 
Amare ;  nai^  «(oa^^r.  D. 


S38 


HECYRA 


Qa»  mey  et  te^  et  familiam  dedecoras:  filio  luctum 

paras: 
Tum  autem^  ex  amicis  inimici  ut  sint  nobis  affines,  facis ; 
Qoi  illam  decrerant  dignnm^  suos  cui  liberos  commit- 

terent?  15 

Tu  sola  exorere,  quao  perturbes  hsec,  tua  impudentia. 
S.  Egone?    L.  Tu,  inquam,  mulier^  quas  me  omnino 

lapidem,  non  hominem  putas. 


13  Qu€  me,  §t  U,  rtfaanliamj  Jam 
»1«  aooiiMt,  qnati  probaTerit  orimAi. 
et  est  «m^Iificatio.  Qtitf  ms,€tte,et 
/amttiam]  Heo  ezftggeratio  est,  qiUB 
^ii^Tii<  appeilstar :  qoam  ex  luo  m^ 
leficio  molta  fiont  ab  oretonbiis  ori- 
miiia.  Dedeccrtt»]  Dedeeoratur,  qaod 
honestum  eit  (adde,  in  antO|aZ.) :  tor- 
jMtur,  qood  hoaeatom  eatoorponle.  D. 

Qiup  me,  et  te,  etfamUiamdedecqnu : 
JUio  luctum  pana]  Hio  jam  tpeoialis 
aocaaatio  eet  Ipaios  iaSoslrata  (Sottra' 
tam  Z.)  ab  hia  rebas,  qum  seqaantor, 
boo  est,  qam  in  «irectn  (qtui  oriuntur 
«6  aj^ecttt  Z.)  post  jargiom.  B. 

Hlod  emnem  poet  famiUam,  qaod 
aactoritate  Bemb.  reoepitFaemos,  re»- 
pait  metram,  oodd.  osDteri  omittnnt,  et 
sensns  damnat.  Nam  omnls  famiUa 
eompleetitar  serros  et  aneillas,  at  AdeL 
V.  7.  IS.  sed  yomiiia  hio  dioitar  de  ge- 
nere,  etmqoribos.  B. 

£*  omietj  tiiimid  Mlt  wnt]  Sio  Ciesar 
de  B.  C.  III.  104.  'plBtvmiiM  mcakmA' 
UUcexamieu  iniaMct  exiiflttitt.  ▼.  notat. 
adAndr.  I.l.lO.  R.  D. 

15  JMgnum,  $uet  cui  liberot  eemmit- 
tereni]  Mnllnm  sonanter,  ot  «ooasato- 
rio  strepila,  oeo  masoalinam  genos,  neo 
femioionm  posnit:  nec  anam  (addoi 
JiHam),  sed  liberos.  Sio  CicerOy  Fam. 
IV.  5.  «n  ctti  tvof  itbmw  eommittat : 
qaam  de  ano  ageret  et,  habemut  enim 
liberot:  depoella.  Dignum]  Sic  dixit 
dignum,  at  honoris  genns  sit,  aocipere 
nxorem  memisse.  Suos  ctii  liberot  com- 
miiterent']  Nola  liberosin  signifioatioae 
ctiam  anius  fili».  D. 


IHgnium  deereveruni,  tuot euilSferet 
«ommifterimt]  EjeotaCaeiefu(«mZ.)est» 
oommani  genere  ii6erei  esse  positos, 
vt  lemiaas  intelligamos.  B. 

Qtti  ilium  dMrevertttttciiigfiitfm]  Serr. 
JEn,  X.  53«.  L. 

16  2V  tela  arorers]  Bmergis,  repe- 
rlris»  yerbam  hoc  impadentiamnotat 
Cicero,  pro  Deiot.  L  exmrtusesr  sermu^ 
fui,  ^tem  191  eeuleo  appeUare  non  pettet, 
eum  aceutet  tolutut,  Escorere]  Existia. 
Eforin  dieitar,  qai  iioq  exspectatos  in- 
Tadit  in  aliqaem.  D. 

Pm  impiKienfMr  tres  codd.  reote  ts»- 
frudentia,  ob  Tersom,  et  seosom.  Nam 
bamani  wlA  noD  eat»  oxorem  impadeiK 
tem  dicere.  B. 

£xorere]  I.  e.  ezistisy  reperiris.  In- 
primis  hoo  Terbom  didtar  de  illis,  qoi 
pneterexspectntioiiemexifltant,  t.  Do* 
vat.ad.h.l.  R.  D. 

17  Tu,  inquam,  muMer,  qum  me-  em^ 
nino  lapidem,  mm  komitMm  pHlae]  Tu 
muHer,  IfA^aea  malititB  hnbet.  et  oi«« 
-nino  exprossio  oonsaetadinis  est  ad  in- 
dignationem.  Bt  lapit  nanqnam  ntilis, 
nisi  ad  telum,  qaem  magis  ad  inja 
delegit.  Nam  saxom  melios,  qa 
lapis.  Ut  Viig.  ^.  XI.  131.  J 
lufroeetafv  fcttmeris.  Tu,  iwguam,  mii- 
lier]  $ic  Eoripides,  Androm.  85. : 
noXXilc  (tr  IvfMc  puexm^f  >^  ^^  ^'  ^ 
Virg.  i£n.  IV.  569.  writtm  et  mutabiU 
temper  femina,  Lapidem,  haud  homi- 
nem]  Soffieeret,  iapMiem  putos :  sed  de 
stomacho,  haud  heminem,  additnm  est. 
Plaatos,  Bfil.  U.  2.  80.  Aerus  mftti  tie- 
pftaati  corio  ctmfmlect«e  ett,  non  luo. 


ACT.  n.    SCENA  I. 


389 


An  qiiia  mri  crebro  esse  soko,  nescire  arbitramini, 
Qao  quisque  pacto  hic  vitam  vostroram  exigat? 
Multo  melias  hic  qu»  fiant^  qaam  illic  abi  sam  assidae» 

scio :  £0 

Ideo  qaia»  at  vos  mihi  domi  eritiSy  proinde  ego  ero  fama 

foris. 
Jampridem  eqoidem  audiyi  cepisse  odium  tai  Phila- 

menam: 
Minimeqae  adeo  minim :  et,  ni  id  fecisset,  magis  mirum 

foret. 
Sed  non  credidi  adeo,  at  etiam  totamhanc  odisset  domam : 


Jfaud  hmkam  putai]  "Sr  jjdii.    Sio 
ApollodoniSi  0i  fxi  wwnimactf  *  eHC  AT 

Tu,  xnqaoM,  mulwr]  TaiiqDftm  solot 
■enex  (tBxut  Z.)  snffioere  poMit  «I 
orimeD,  et  lueo  et«s  qiu  moHer  ett.  Id 
(m  Z.)  enim  Virg.  JSn.  IV.  569.  t»ri- 
umttmultahUe  tmperfemina,  B. 

7W,  ifi^in,  iim{i«r]  Cooviciiuii  lol- 
lenoe  in  sequioram  texam,  muUer. 
Plmit.  Casiii.  II.  S.  36.  Iforat,  mulier 
«.  Soripid.  ''a  wayiuude^  uai  yuth'  rl 
yk^  Xiym  Mu^ce  W  htiiot  ^dwu  rtt  St  ? 
OeninDs  tragions  apdd  A.iben.  DipDoa. 
fib.  XIII.  ^a  %a,  ri  xjS^  >«M&u»9 
lf«fritVMiiJr'AeJMvv£f  •&,  oAy  yvHuu* 
OirnqfAimi  L. 

Pro  egona  Faerni,  Terras  postidat 
egeu,  qaod  passim  oocuTrit  B. 

18  ilii»  quia  rwri  ettt  erebro  tolet'] 
Memor  sni  est»  qoi  dixent,na  aJbit  (rut 
oMidtlir),  ]>. 

Ob  Yonnm  etaBctoritate  triom  oodd. 
rapone,  on  quia  ruri  ettt  er^bro  toleo.  B. 

19  Qtto  quitque  paeto  hie  vitam  «es- 
troruiii]  rfitroru»,  pro  vettrum,  sio 
▼eteres.  D. 

Alii  Mftrartim.  Sed  ratioe  TDlgan 
vottrorum,  ut  DtnimqDe  seknm  iotelli. 
gu.  B. 

20  Mulio  meUut  Jae  qugfiutU]  "Tcn^ 
Btikn  D808  est  Dt  in  Adelpbis,  an  wm 
prtia  totit  rnx  mentibut  olfecittem  ?  D. 

Pro  vilifi  eom  Morato  le|;e  tUt,  qood 
▼ersDs  exposcit.  B. 


Sl  Jdeo  qttia  ut  vot  ifuAt  dbmi  eritit] 
Kire  oonfirmat,  unde  sciat :  ne  snspi- 
oiose  crimen  objioera  videratnr.  Ei 
bene  ndhis  qoia  oommoditas  famtlisB 
ad  hDDo  radoDdatnre  est.  D. 

Quio,  uX  001  fnsAt  damx  eritit,  proin 
ego  ero  fama  forit]  Idoireo  diligenter 
et  oaoto  Yoslram  vitam  in  orbe  oommo- 
fantiDm  rogo  atqoe  pertraoto  Cpfraertt- 
iar  Z.)  qaio  proinde  nt  ▼os  doaii  eritis» 
ita  me  opinio  et  fiuna  popoli  sermonc 
oelebrabit.  £. 

Famaforit]  V.Cjfrofamaforit,  h, 

Unns  eod.  d^t  wdhi  eritit ;  reote : 
qnippe  domt  in  iotn  esse  debet  B. 

22  Prtdsm  equidem  audivi  eetjrittt 
odium  tui  PhUumenam']  Primo  objor* 
gatio  est  Sostratm,  ODriion  amot  oarDm. 
Seoondo,  cnrnon  ametnr  a  nora.  Ter- 
tioy  eor  DsqDo  adeo  (adde,  ut)  pnella 
BUptadefieratdomom.  D. 

23  Mtntmefus  adeo  mirM»]  Satis 
amarcy  pro  merito  dioit  odiom,  oontra 
metitnm  amoramqne :  simnl  exensal 
nonim:  qnm  oderit  talem  soeram:  et 
simol  prmTenit,  ^td  st  non  Una  ett,  ttd 
adiomehabetf  D. 

Et,  m  idfteittet,  magis  mtrtcmybret] 
Adeo  tni  mores  noti  omnibos,  oti,  qnod 
poella  Jorgio  disoessit,  mSram  sit,  mi- 
rom  magis  est,  et  Cdisofttmt,  mirum 
fum  Ht ;  mirum  magit  ettet,  Z.)  si  inter 
▼osamicitiaperseverarat.  E. 

24  Std  non  ereJMi  adto]  Deest,  anc- 
ramyuiife.  D, 


m 


HECYRA 


Quod  81  8cisseiii>  illa  hic  maneret  potius»  ialiinc.BBses 
foras.  1t5 

At  vide,  qaam  immerito  aegritadcr  baec  oritar  mihi  abs 
te,  Sostrata : 

Rus  habitatam  abii,  conced^  vobis,  et  teiserviens; 

Samtus  vestros  otiumqae  ut  nostra  res  posset  pati, 

Meo  labori  hood  parceits^  prseter  seqaom  atque  a^tateiii 
meam.  £9 


fd  At  vlde,  quam  imfhertifo  ttgntudo 
kac  mihi  oritur  abt  te,  Soitratd]  *HButStt 
posl  acrem  inTectioBem  seip^um  mise- 
fatur,  at  iDvidiaih  danc  incladltetionia 
in  ipsam  con?ertat.  Sio  in  Andria,  age 
minc :  jam  ego  pol  hodie,  si  vivo,  tUn 
OMteftdamfherumquid  at  periclifaUere. 
£t  continao,  Chreme,  pietatem  gruUi  t 
mmne  ie  miseret  mei  ?  Tantum  laborem 
capere  ob  talemfiiiumf  Quasn  immie* 
rito  agrifudo  hac  .eritur  mihi  abt  te, 
Sattrata']  Postqoam  de  injuria  dixit,  de 
persona  ejos  cnjus  fama  est,  id  est  * 
eam  (forte,  eujus  fama  perielitatur,  id 
est,  tua,  nunc  injuriam  ottendit  Z») 
JEgritudo  htBC  oriturl  Oritur,  ei  mag^ 
nitadinom  rei  significat,  et  rcpentinam 
iii4>^u>D-  ^  Kipr*i  't^  tolaeserere,  D, 

Et  vide^  quam  immerito  iegritudo  hin 
criatur  ntihi,  Seetrata,  abt  te]  Omnis 
accasatio  eonoladitor  qoalitale,  qaod 
Bon  merito  tantam  cgritadinem  seni 
feoerit,  cam  janxil,  qaod  ras  disees- 
aerit,  ot  illie  iiabitaret»  asterit,  ot  et 
voluputibo»  eamm^  qaas  in  ari>e  monn 
rentur  tantam  somtos  qood  in  totom 
earam  resqoe  donestioa  sostinerety  ot 
sibi  ipse  non  parceret,  et  contra  qoo 
Justom  esl,  et  aetas  similes  pati  potest 
ntiqae  gratas  ingis  esse  debaerat  refer- 
ret  (fecerit,  Neunjunxit,  quod  rut  dit' 
eesterit,  ut  illic  habitaret,  et  eederet  VO" 
luptatibut  earum,  qute  in  urbe  moraren" 
tur,  rei  tervient  ita,  ut  tunUut,  quum  ia 
otio  ettent  ipta,  ret  domettiea  tuttineret, 
«C  Sibi  ipte  non  paroeret ;  cmtra  quam 
juttum  ittet  et  atat  tvaUUt .  pati  pottet 
injuriat.  Itaque  gratdi  mentis  este  deb»- 
ret  cavere,  Z.)  ne  aliqoa  (adde  te  Z.) 
senem  tangeret  mgritado.  £. 


i7  Rut  habitatum  abii]  Qoia  disit, 
ssnex  rut  seee  abdidit,  ,  Gimoaiienioo6ti] 
No  diceretar,  qaodsitvolaptatiscansa. 
Fo6u,meKas  plaraliler,qaam  si  diceret 
etu.  Conceden»  vobit,  et  rei  termesu\ 
Cohcedeikt  vobit,  id .  est,  at  Toa  in  orbe 
essetis.  Beiiervient]  Rea  serrit  divi- 
tibas,  qaia  abondant :  rei  serriant  pM- 
.  peres,  qoia  se  ooartant  ad  angiutiaa  ret. 
Ita  erge  reS'  pro  qoalitate  saa  et  ser- 
fll,  et  ei  rei  (eidem  Z.)  ser?itar.  Ho« 
ratios,  EpiBt.I.  10.  4r.  vnperat.asit 
tervit  coUecta  peeunia  euique.  D. 

Concedent  vobit]  Concedere  posainT 
pro  simplioi  eedere  i.  e.  locam  daie* 
Plant.  in  Ampbifr.  1. 1. 119.  neque  noa 
quoquam  eoncedit  die^  t,  Drak.  ad  Ur. 
II.  47.  eoneedende  iUisuat  lojudet.  R.D. 

28  Vettroi  tumtu»,.  othmque]  Sk»- 
lujveftrM,  idem  qood  jdibi.  Otium'] 
Vilam  urbai^ai.  Vel  qnod  nihil  aoqai- 
ritis.  nt  in  Adelphis,  hane  ego .  clesHem^ 
tem  vitamurbanam,.atqueotiMm  teautus 
tum,  Otiwnque]  Hoe  est, 
(hoc  amare  Ms.  H.-^  qoaai  nihil  i 
libas*  Ut  nettra  ree  pottet  patt]  M^ 
diooris  soilioet :  at  comioi  patres&aii- 
lias.  D. 

Ut  nottra  ret  petset.pati]  l^  e.  at 
sofficere  possem  somtibas .  qnos  fiioi- 
tis  ferendis*  Horat^  Epiat.  I.  ^S.  28^ 
mesR  ttuititiam  patiuntttr  opet,  &e.  i.  ew 
«e«  opea  tanlsB  sant  at  staltitia  iOaa 
non  attenaet.  R.  D. 

29  Preter  sBquum,  atque  atatem  me^ 
am]  Preiter  stquum,  qaia  iroa  estis  do- 
mini :  rel  qnia  tos  froimini,  qaum  ego 
doloerim.  ^totsm]  Qoiasenex.Virg. 
JSBn.  VI.  114u  virei  uUva,  tarUmq^  ae- 
necug.  D. 


ACT.  IL   SCENA  I. 


m 


Non  te  pro  his  carasse  xehQS,  ae  qaid  flegre  esset  mihi  ? 
S.  Non  mea  opera»  neque  pol  colpa  ey^t.    L.  Imo 

maxome. 
Sola  hic  fiiisti:  in  te  omnis  ha&ret  cnlpa  sola,  Sostrata. 
Qu»  hic  erant,  corares :  cum  ego  vos  solvi  cnris  cse- 

teris* 
Com  puella  annm  soscepisse  inimicitias  non  pudet  ? 


30  Nan  (f  jnv  ftit  ewmm  rehw] 
Jf inu  Maiat :  pro  ha»,  inqait,  tot  r»- 
ftitf  QDam  et  licileai  reddem :  enmee, 
ne  qaid «Bgre eeaet nihi.  Eltffiepro- 
mifiiendam,  qaui  dioat,  etsi  alii  Boa ' 
eararent,  tn  oarare  debaisti.  D. 

Sl  Non  mea  opera,  neque  pol  ctUpaJ 
Vellet  dicere,  Baraa  oalpe  CTenit :  aed 
oieliaa  dixit,  non  mm:  ne  aocoaando 
confifniaret,  qaod  dixit  aenez»  onmaf 
toGrutodorumtnurus.  Ne^pol  eulpa 
eomtt]  Bene  additam,  nc^tie  polcuipa* 
Potuit  enim  6eri»  at  non  feoerit  ipaa 
ii^uriam.:  sed  tamen  permiaerit  fieri. 
nure  tamen  nec  ipaa  aocaaat  naram. 
Non  wua  opera,  nefue  pol  culpa]  Vide- 
ter  anam  dixiaae  opera  et  eutpa:  et 
tameo  non  e«t  idem.  ■  Opera  enim  eat, 
ai  acientea  lasaerimoa :  fiiiJ|pa,  ai  neaci- 
entea.  qooram  alteram  aceleria,  alteram 
stoiaUmeat  D. 

Non  mea  opera^  neij[u»  pol  cuXpa  coc^ 
mt]  Qnantam  poteaty  moUer  defendit 
ae  solam  deboneatam,  qnod  noa  jargii 
▼el  disoessionis  ipaa  oaasa  ait.  Hoo 
Cuile  acit  (ted  hoe  faak  remndt  Z.) 
«enex,  qaod  iola  fait  in  domo,  et  n^ 
ceaaario  ad  oolpam  ipsa  sola  ait  oaasa. 
Deniqae  Spsias  diligentia  et  oara  esse 
debaezat,  ne  qaa  mgritado  naaci  poa- 
aot.  Ne  senex  non  tam  laboret  pro- 
bare !  orimeny  ^aod  inteodit,  qm  inde 
aeqaitar,  qaod  (quam  ^od  inde  «fgui- 
tur,  id  Z.)  adjangit :  cum  pueUa  anum 
euteepitte  imiRidtias,  non  pudetl  Ut 
proboret  animom  emittatar  (illius  di- 
csa  CULPA  rACTVH.  Ut  pnbarat  oT' 
gamentum,  eUeit  id  Z.)  qao  malier  pos- 
ait  djoerey  qao  oiagis  redderet  gravi- 
orem  accasationemy  si  illaiataodiceret, 

▼OL.  If . 


qaod  illiaa  oalpa  laotam  eatCsaetZ.) 
jargium.  -B. 

Evenit}  Maa.  qaidan  haboBt  venitt 
qaod  non  oontemneodam.  Nam  ventre 
pro  everdre  alii  quoqae  acriptorea  di- 
cant.  IJt.  IX.  12.  omnia  qum  ddndc 
eeneniat  abi  ▼.  Daker.  R.  D. 

S%  Selahie  /uiMti]  lUao.  et  deest 
entm :  at  ait,  aola  enim  bie  faisti,  qaod 
od  filiam  et  maritiim  pertinet.  Nam 
non  aola,  onm  qaa  naraa.  Sola  kicfu^ 
itti}  Sola,  qaaatam  pertiaet  ad  regea- 
dam  domnm  :  cmteram  et  filiaa,  et  bu- 
roseraBt:  aed  so^  id  est,  sine  me. 
Jn  te  omnu  h^Bret  euipa]  Etsi  ia  aara 
oalpa  aliqaa,  ia  te  omois  est  tamen  Soa- 
trata  (ti  ett  wffuria  aUqua^  cuipa  in  te 
omnit  ett,SeitnUa,  Ma.  H.)  Sola,Sottrtt- 
ta]  Optime  gemiaavitaob,  mora  iraa- 
centiam:  nondnm  nomen  posnit,  et 
Soitrata,  additom  ad  amaritodiiiem  inda- 
mantia.  D. 

33  Qttum  ego  vot  tolvi  curit  egteritj 
Vot,  pro  te :  ul,  JRn.  XII.  60.  deiitte 
monum  eomaNttsrt  Teucrit,  QiMim  ego 
voe  totvi]  Nora  figura,  tolvi  vot.  D. 

Dedit  auctor,  aoo  more,  ctim  ego  eu- 
riffolmcatsrif.  B. 

34  Cum  pueUa  anum  luteepitte  tni- 
mtcttiof]  Hoc  dicit,  taqqaam  conoess»- 
ritetiam  nnram  iniqaam  essov  Cum 
putlla]  (exoidit  ut)  pueUam  blando 
dixit:  itahaiiccamamaritndine,antifli. 
D. . 

PueUa]  Paellmdieantarfeminm  ado* 
lesoeatiorea  etiam  aoptm.  ▼.  Ovid» 
Epist  L  Xi5,fueifiieram  te  diteedenU 
pueUa  Paaelope  de  semet  ipsa  ad  Ulja- 
aem.  Fast  II.  557«  vidum  cettate  pu- 
elUg.  R.  D. 
Sb 


242 


HEGYRA 


IlUus  dices  cnlpa  factmffi.  S.  Hrad  eqmdeia  diielx,  rs& 
Lacfaes.  35 

L.  Gaudeo^  ita  me  di  ament,  gnati  cadsa :  num  de  te 
qnidem, 

Satis  scio,  peccondo  detriiuenti  ail  tKn  jicftest. 

S.  Qui  scis,  an  ea  cansa^  mi  vir^  me  odisse  assinuila- 
verit. 


33  lilhudiatmilpafac^mH]  PrvireiiiC 
defensionem  :  et  eam  sic  pronanctaTit 
«t  orimren.  Haud  etptidem  dico,  mi  La^ 
ehet]  Mi  Lackti  modo  dixit,  qnasi  gn- 
vissiniim  aooosatonm  argnens  (forte 
tmtn».  %.)  et  «jnau defatigataei ddlas- 
sata  ejosinolamatioilibin.  Non  ergo 
blandienlis  est  modo  mt :  sed  Invidiose 
rogitantis.  I>. 

S6  Gaudeo ;  tto  me  di  am«nl,  gnoti 
eausu]  Qnod  similis  illias  non  sit,  an 
qnod  talem  mcorem  habeat,  qnam  neo 
ittimioa  aeousare  posdt  ?  Bt  gwrti  mu- 
Uf  dixit :  qnia  talem  nxorem  faabenSy 
soa  caaaa  quid  g^deat,non  (forte,  nunc. 
Z.)  faabet.  Nam  de  te  qwdan  tatit  teio] 
Id  est,  nihil  delrimenti  fit»  si  to  peo» 
ces  ;  id  esl,  nnnqaam,  inqoit,  peocon- 
do  pejor  fieri  potes :  sed  os  eadem  qass 
seroper  es.  Sonsos  eat :  jam  lalis  esy 
nt  pejoriori  nol»  poasis.  Sio  Gioero 
Verr.  1. 1.  e$l  idem^  Verret,  ipiifwt  tem»- 
per.  D. 

Nam  te  quidem,  tatit  $cio,  peccando 
detrimenti  nikil  fieri  juntttt]  Hoo  per 
irouam  proannciandiun.  Nam  eertos 
enm,  qaod  temperota  (u  peoeantet  ant, 
f  tio  peecato.  ZJy  nalla  dauna  sontimns» 
neqne  ras  nosUa  familiatis  vllum  pati- 
tnr  detrimenlam.  B. 

De  u  peeemdo  dei/mm^  nii»  ^c.] 
].  e.  jam  talis  es  ot  peeeando  pejor  fieri 
«MNi.>poss».  R.  P. 

37  Teecawdo  dsfrtmenii]  S^as,  m- 
^nit,  nonoram  peoeatoram,  necfit  oUnm 
oopim  detriflMntnm.oed  qnou  pknrimom 
«deKnqaas;  tantmidem  iemper  admilli- 
•im.PeeeanAo  ^tetrim«nH}  Hioseains  eb- 
•sovnw  O0t  :Otlamen  faio,  dom  qaaotam- 
caaqae,  inqait,  sceleris  a«hniaeris»'id 


est,  qamrtnMnnqiie  'pocna»oi»s,  <nlhi( 
de  tua  existimatiooe  minnilor,  nibil  do 
pndore  deMKnlar :  enicai«s  qamlaiali» 
qaia  p€Jor  fieri.non  potea.  ^Psetwidodii> 
tnmaitQ  Qaidttm  hanopntant  atpsosCa»  t 
qaasi  dloat,  Oeitns  som,  qned  ormiH» 
peooato  -tno  domnam  poli  possomns. 
•ed  male.  D. 

38  QMi«is/«n  ea emaa,  mtvir]  De^ 
fensio  a  doriTSlione  eaosm :  in  qna  oe* 
tenditOTUon  h<uio  eese,  qnom  obfieit 
caasam  seoex,  oor  abioril  nnras  od  ma* 
Irem  noam.  D. 

Qifiscis,  on  «t  «mMa,  mi  «tr,  me  odts^ 
et  atrimiiittverit,  «»  cum  maire  plut  «na 
etietf]  Hio  oaoaa  «otatar;  qvod  illo 
forte  domo  disooaserit,  non  «piod  so- 
cras  odiom  TitAre  T^let»  sed  diotissime 
oam  matre  morsirotvr.  Qaod  re?locit 
•enex,.  odio  pottos  faotam,  qood  amis*' 
sa  sit  (quod  heri  admkw  wm  tU,  Z.) 
Motat  caaaam,  oar  amissa  non  sit,  aed 
(eur  admim  non  rit,  et  te,  Z.)  do- 
fendensmaliordicit :  Eftim  iaitam«pp#- 
do  diabantette]  Oppide antem  intelfi- 
gimns  Talde.  Gon^  fcnex  mrsns  nt- 
^enit  Cinvdkit  2.  ^'qao^peapothM  pneK 
he  morbuft  eit,  ut  ^os  mores  mf  litod}- 
nom  ttkrtm,  non  qood^lla^morbo  oor- 
poris  aiiqae  laboret.  Oondadit  inTed- 
iSonem  ot  goneralo  nomen  (ah  generali 
notmne,  sen,  efimine,  Z)  sociiia,  qnod 
HOila  sit  earnm,  'qain  fiRnm  docere  v^ 
lit  nxorem  >  ac,  si  qaam  ToHierit,  Hla 
datnr  qnse  plaoita-estoonditio.  Ad  pcM- 
tremom  eom  daxorint  fltti,  socros  itd» 
ram  expelhiat  fortfa  coflrjos^ee  liberoram. 
-E.  . 

He  Mitte  adrimulaverH]  If  s.  R.  me 
odiite  te,nitimnktm%t.  L. 


ACT.  H.    SCENA  I. 


243 


Ut  cuni  matre  una  plus  esset  ?  L.  Qaid  ais  ?  non  signi 

hoc  Bfiit  est, 
Qaod  heri  nemo  voluit  yisentem  ad  eam  te  intro  admit- 

tere?  40 

S.  Enim  lassam  oppido  tam  esse  aiebant :  eo  ad  eam 

non  admissa  sum. 
Xi.  Tuos  esse  illi  mores  morbum  magis^  quam  ullam  ali- 

am  rem»  arbitror : 
£t  merito  adeo :  nam  vostranim  nulla  est,  quin  gnatum 

▼elit 
Pucere  uxorem:    et  quae  vobis  placita  est  conditio, 

datnr : 
Ubi  duxere  iqipulsu  vestro,  vestro  impulsu  easdem  ex- 

igunl.  ^  45 


S9  IM  w^  mtktr$l  Paest  tua.  Ut 

dnix:  id  e«^  dia  hq  majorem  partem. 

Antiqiii  oo4d.  Fa«nii  et  DQstri  recto 
«ollootvt  pim  vm  «sset.  B« 

40  Q»od  Wi  nmo  voluit]  Beao  ia-. 
fimAvit  ilefriiAioaem  senox,  dicendo« 
ci  pio|>ier  mttrem  «bUt,  owtA  «vclaat 
es,  ^uiua  veoiroi^  0«  ^ 

41  Enio»  lamn  qtpidol  InfirmiiiB 
iefcBditor  secras»  nt  errof  seois  osqao 
ad  HAiMcrpefsv  perioveret  EnimlamnL 
oppidtt\  Pro,  o^'4o  enm  dixit.  Soperr 
Toouo  ponitarinterdamhmccoDJaDctio, 
aot  pro  altera  «oivanotione.  Oppido] 
Valde.  txanslntiQ  n  rastiois,  qai  ioterro- 
foti,  qaflmadmodem  fruges  proTsois- 
seol,  respondebaat,  eip^ido,  id  est,  qiua 
sibt  et  oppido  soffioere  potaisseol.  £p] 
Pfoptorea^  ideo^  0. 

Festos  Pomp.  videtnr  olim  pro  appi- 
io  hio  legisM  mffatim,  Kam,  TerentiuSp 
Imfui,  «^otim  dixii  pro  eo  quod  ett  ad 
lastitndiuem.  Caetemm  Tersos,  et  Te- 
rvBtiaai  moris  eaasa  soriJ>e,  aibQnt,  at 
#it  dissjUabon.  B. 

48  T\u»  scM  iUi  mon»]  Acerbissime 
inaliiit  senex  et  acoasationi  oxoris,  et 
iapfns:  siqnidem  hos.  sQvsa 


dicat,  Boram  neo  meadaoii  cnlpam  in- 
oatrere,  qose  veie  «giotet  ex  moribas 
male  socros.  P.  ■ 

Jtfar6um  magi$]  In  Ms.  R.  magis  do« 
sideratar.   li. 

Bembu  recte  habet,  («os  eue  ^oilU 
mores,  B. 

43  Nam  Wftrorttm  mdia  est]  Pro 
vestrum,  hoc  enim  Tonit  ab  eo  qaod  est 
vestra,  Quin  gnaiuMn  veUt]  Qui»,  qan 
non.  D. 

Et  werito]  Freqnens  formala  pneser- 
ttm  apad  poetas.  ProperL  1. 17.  t.  abi 
T.  Broukhos.  R.  D. 

44  Et  qum  vobis  plaeita  eonditio  est, 
dtttur]  Imago  hio  qusedam  argumenta* 
tionis,  qoe  dioitoziir*  ^^CfC^t^Xi^  rtXwf  t 
qaod  Latioe  dicitor,  ab  initio  adfinem. 
St  Qt  geoeraliter  oQBpitinvcctioDem,  it% 
genenUter  conolasit  in  socros.  et  est 
seosas,  eo  improbios  faoitJs»  quod  iUas, 
qaas  elegeritis»  odistis.  D* 

45  £761  duxere  tmptttm  veAro]  Beni» 
verbo  eadem  stomaobose  et  sigoifieao- 
ter  repetivit,  at  improbitas  ex  proximo 
tppareat  impalso.  Uin  duxere  impuleu] 
Videtor,  at  sapra  diximus»  hsee  tola 
scena  ad  hoo  interposita,  at  fitbulio 
nomeo  binc  inteUigeremas  inTentom. 
Ei  iQipadenliam.sooniam  impalsaa  roT 


244 


HECTRA 


ACT.     II.    SCENA    II. 

PHIDIPPUS.  LACHES.  SOSTRATA. 

ETSI  scio  egq,  Philumena^  meum  jus  esse,  ut  to 

cogam, 
Qu8s  ego  imperem,  facere:  ego  tamen  patrio  animQ 

victns  faciam» 
XJt  tibi  concedam ;  neque  tuce  fibidini  adversabor. 


petitio  domonstriTit  ImpuUu  vettro} 
Sio  in  Heaotont  tMrtari  cnbro  nolunt, 
notnnt  crdm>  cmtivarkr»  D. 

Exigunt']  Seilicet  domo  i.  o.  diTor- 
tiom  com  illis  faoiont^  Plaut  io  Meroat 
IV.  96.  ttxor  oingitur  nuOrimonio.  Soe- 
ton.  in  Cms.  o.  50.  eujut  cauta  pott  tret 
Uberot  exegUtet  uiorem,  R.  D. 

1  Eui  teio  ego,  Phihunenat  wieumjut 
ette"]  In  hao  aoena  mondia  alloeotio  Phi- 
dippi  est  ad  filiam,  mitiisimi  patria  oo- 
lonm  ostendens.  Etti  tcki]  Apparet  et 
hio  molta-piios  patri  soo  Philomenau 
locotamfoisse.  BrgohaBCMSponsioest, 
Bon  prinoipiom.  &to  fii«Mm  jut  ette,  ut 
.  te  cogam']  Hoo  idem  in  Adelphis,  non 
9iecette  habeo  omma  fro  meojure  agere. 
Ut  teeogam']  Btiam  inntam  soilioet.  D. 

Ettitcio,  PhUumena,meumjutette,utte 
aogam,  qutsego  imperem,  facere]  Haeo 
soena  in  exordio  qoidem  loootbnem  ad 
£Kam  habet  patris,  qood  ooro  in  domo 
reperissei,  cog^retntiad  Pamphilido- 
mom  reTeKteretor,  et  tameo  tiadentis, 
qood  absente  Pamphilo  filia  rererti  no- 
loit  CnoItt.Z.)Post  Iwbetoxoosationem 
et  defensionem,  qood  ni  sit,  rens  fil  injo- 
riamm  senex,  qnodfiiiam  ahdnxerit  so- 
am  marito  absenie,  et  apnd  (apud  ss.  Z.) 
Bgramesse  patiator,  tanqoam  ooramat- 
qoe  diligentiam  inde  (ipte  fiUi.  Z.)  oon- 
JQgu  babere  non  possit  Igitor  h^jos 
aocosationis  initinm  tale  est :  Phid^^, 
etti  egomeitme  omnUnu  tcio  etteappinme 
obtequentem,  ted  non  adeo,  ut  faeilitat 
mea  cerrumipaltiXiorum  anmot]  Hocini» 
tiom  iollit  id  qood  foras  diceret  se  (iiuod 
fartatte  dieere  pottet.  Z.)  pater ;  apad 
mo  filiam  piotato  contiooo.  Doni4|ae  ad^ 


jongit:  Quodt^tu  idm  faeem]  S<m 
oonsentiondo  taoiom,  otanimostoorom 
oormmpas»  magit  in  rem  veitram,  et 
noitram  ettet.  Deindo  adjongitor  rdio- 
mens  et  generalis  aoonsatio :  nune  vir 
deoiniUarumpotettateette',te,  Etnarro- 
tio  soppooitor :  heri  adU  te  deJiUa :  ut 
veni,  itidem  inosrtum  omiiti.  Deinda 
qnsBStiooom  argomento  com  ioTeetio- 
ne :  haud  ita  decet,  ti  perpetuam  vit  ette 
affinitatem  hano,  celaire  te  tros.  Si  quid 
ett  peccatum  anobii,  prefer :  aut  ea  re- 
fdUndo,  autpurgando,voibitc0rrigemut, 
tejudiee  ipea;  unea  ett  eauaa  retinendi 
apud  vot,  fuio  €tgra  ett :  te  mihi  vnjuri- 
amfacene  arbitror,  Phidippe,  timetuit. 
tatit  ut  meet  domi  euretur  dUigenter» 
Hoo  nt  diligenter  oonfirmare  possit,  et 
jorejorando  in  se  positom  moostrat  af- 
feolom :  at,Ua  me  di  ament  l  haud  tibi 
hoe  eoneedo,ettiiUipater  et,uttu  iUant 
magit  talvam  veUt,  quam.  ego.  Bt  adjoo- 
git,fiHi  cauta.  Hojoo  rei  porgatio  snp- 
ponitor  sio,  ot  in  illa  collooetor  cansa, 
cor  illa  dicesserit.  Tamen,  qnod  abseno 
PampbiIos,idcirco  noo  redeat,  ex  eare 
sospicio  dator,  socrom  talem  esse,  qoani 
aboente  marito  nnnis  snstinere  noopos- 
sit  Nam  dioit :  iUam  ad  vot  redire  ttu- 
deo,  n  posfum  faeere  uUo  modo.  Nm 
pottquam  attendi  magit,  et  ccqfiagere, 
ut  redeat,  &o.  E.  * 

^  Patrio  animo  oistiis]  Bene  xietut : 
qoio  non  ratiooe  focio.  Victos  est  onde- 
conqoe,  qoi  (vietuM  ett  qai  undecunjM. 
Z.)  receditajore.  D.     •  ; 

3  NeqnietuetiUndini]lAhido<e!9ii\ute'^ 
libet  volontas  temere  snsceplo.  Et  beno 
liMcUnt :  cst  enji|i  noo  eqoom»  domo 


ACT.  IL  SCENA  II. 


345 


L.  Atqae  eccum  Phidippum  optume  video :  ex  hoc  jam 

•  scibo,  quid  siet. 
Phidippe,  etsi  ego  meis  me  omnibuB  sdoesse  apprime 

obsequentem,  5 

Sed  uon  adeo,  ut  mea  facilitas  comunpat  illorum  ani- 

mos: 
Quod  tu  si  idem  faceres,  magis  in  rem  et  nostram,  et 

vostram  id  esset.       . 
Nunc  video  in  illarum  potestate  esse  te.   P.  Heja  vero. 
lu  Adii  te  heri  de  filia :  ut  veni^  itidem  incertum  amisti. 


BMrill  abeue  (Ms.  B.  et  edd.  vett  ante 
Stepb.  ammo  mariti  obem)  ODptain.  Bt 
«  enim  pro  voluntaU  posoit  liJbidinm : 
taBMD  soliaooiiaaf  it  boo  nomiiie.  D. 

4  Opl,um$\  Opporliuie.  £9  hoe  jam 
jmAo]  Legitnr  et  Aiiic,  iooale  adYerbi- 
imu  et.qaaii  oominiiiator  oxori,  modo 
■e  inTentunim  ipsam  peooasse,  nonno-. 
raro.  Qtitd  »€!£]  Utmm  qoid  sit  rei?  an 
qoid  siet  noms?  ntmm  innooens,  an, 
iaiqoa  ?  El  Tidetor  boe  SostraUB  dioere : . 
nam  Yioini  sont  inter  se  proximi  La- 
obes  et  Pbidippos.  D. 

lioetio  Bembini  Tersoi  est  oonTenien- 
^or  Ainc Jom  ipt6o,  Tqmprosiet  Tersos 
poeoitJit.   B. 

5  Phidippe,  etd  ego  me^]  Expostor 
litio  Laebetis  apod  Pbidippom,  acco- 
salionem  oontiuens,  tanqoam  eaosamt 
injqriamm  intendat.  Seio  em  apprkno  . 
okeeqwnUem]  Principiamaperaonaejos 
com  qoo  agitar,  et  soa :  et  an  otUe  sit, 
nimis  obseqoi  bominem  soia.  Appir«ne] 
Vebementissime. .  D. 

Appriate  ebeequentem]  pbtris,  libw'  2. 

i*   .  ■     ., 

Ne  4wutoX«v&or  statoamo*,  Terenti- 
nmqoe  adeo  solceoismi  reom  faciamos* 
pjo  etii  repone  et,  id  est,  «tiom.  Onto- 
rie,  primo  se  fiitetar  loTioris  eolpm  re- 
om  esse,  qoo  graTioris  argoat  Pbidipr 
pnm.  B. 

6  5eidfiofi  adeOf  vt  meafacUitat]  Fa"  , 
eiUtoM,  iodolgeiitia.  Sed  non  adeo,  utj 
mM/oci/ites]  Deest  Unmen,  et  est  anme- 
X«^tertiom.  D« 


7  Nostri  oodd.  in  rem  vottram  et  nee- 
tram,  Civilios  boc .  el  moratins  est,  ot 
illorom  commodom  prios  speotetor. 
CfBteram  ob  rersom  repone  ma^ti  roa 
tn  vottram^  &o.  B.  .       , 

Magi»  m  mn  aoitnnn]  BentleL  edit. 
wuigit  rem  in  votiram  et  noUram  id  euett 
addens  boe  piTilios  et  moratios  esse.. 
Sed  Teteres  millies  sunm  nomen  alteri-. 
nsnombi  pneponont  neqoetalia  exigen- 
da  sont  ad  moram,  qoi  nonc  sont,  ele-, 
gantiam.  t.  Bormann.  ad  Lacan.  IX. 
985.  R.  D. 

8  Nune  video]  Joeonde  temperat. 
ejos  colpam,  qoem  aocosat,  qoam  dicat 
iJloni  coactom  a  sois  facere  sibi  injori-, 
as.  H^aviro!]  Modo  adrerbiom  cor- 
ripientis.  Heja  vero]  na^iinuv,  D. 

Ne  in  mediom  Terbnm  caesora  cadat, 
repone,  nune  Tideo  in  illamm  ^jw  te  • 
pot^ttaU,  B. 

Jn  iUarum  potettinjte  ette  te]  I.  e.  fa-   ' 
cere  te  qoicqoid  illse  Tolont,  plaoe  illis. 
obseqoi  et  nolla  in  re  adTorsari.  Cic  ad 
Attic.  III.  22.  eum  totum  ette  m  iUiut: 
potettate;  DiTors.  V.  4.  omm6iu  in  re-  ^ 
hut  mefore  intuapotettate  obi  t.  Grmr. 
i^.  P. 

9  AdU  U  heri  deJUia]  Namtio.  Bt 
memoriter  poeta,  qoia  dxxit  heri,  ea. 
eaosa  rore  boc  adTeoit,  pairem  conti- 
nao  Pbiioroeo»  conToniL  Itidem  tnosr- , 
tum  amitti]  Pro  amiMtt,  avyitotrh,  Et. 
ttidm  qoid  eat  ?  an  id,  incertam  amisis- 
ti,  ot  ad  te  incertos  Tcni  ?  Jangendam« 
er(o  tit  veni,  itidem,  at  sil,  at  raw,  aifi- 


316 


HECTRA 


Haud  Ha  cleeet»  si  perpetiiaiii  Tb  esse  afliidtateni  hanc, 
Celare  te  iras.  si  qoid  est  peccatum  a  nobis^  proSer :     1 1 
Aat  ea.refeUeiide,  aat  purgando^  vobis  corrigeoms. 
Te  judice  ipso.  sin  ea  est  causa  retinendi  apod  yos, 
Quia  legra  est:  te^  mihi  injuiiam  facere  arbitrev^  Phfr- 

dippe^ 
Si  metiiii^  satis  ut  mete  doint  cvfetor  diligeater.  15 

At«  ita  me  dii  ament,  haud  tibi  hoc  coacedo,  etsi  illi 

pater  es, 
Ut  taillam  salyam  magia  velis^  qaam  ego.  id  adeo  gnati 

caosa; 
Qnem  ^o  intellexi  illam  haud  miniis,  quam  se  ipsom 

magnl  facere. 

II0III6D,  exoitui»  MdiOBlMi.  IX 

15  Satk  ut  mem  domi  eurthtip  dm- 
genttr]  Ut,  ne  bob.  el  joageBdeoi  eit 
mHt  dUigmtttr^  bob  onim,  oiehitt  m- 
tb.  D. 

16  At,iUtmtJ)H  tmmi,  KmuC]  Ad- 
didik  jn^onBdoBi :  ^ix  eoia  orodiUio 

polreM.  Etd  UU  ptOtt  m]  Solhulios 
10  primo  libro»  «I  Ubmit  qjut  rnmmtukit 
erot.  £tti  UU  foHitr  m\  Conpeodiam 
ottalil  Virg.  JSo.  II.  t89.  heu^gt» 
naU  dta,  Hoo  enim  senlil,  qosBqaam 
ntoa  dea  sie,  IWge  tomoo.  D. 

Cenctde  nt]  Bodem  oootlraotio  eet 
apod  Cioer.  ad  DIt.  X.  89.  aep  ut  mm- 
ctdo  uM  U  talmm  maimt  qumu  tga, 
Idem  «liia  loeie  lioe  ▼erbom  oeaotroil 
oam  fui  ad  Dir.  X.  S.  ntariai  conco- 
dffittm  f«i  Hbi  vttutlutt  nteetntudutu 
potior  pouit  tue.  R.  D. 

17  Id  adeo  guati  eauta']  HeMto 
amoii  nuras  rationem  sabje<»t  piam. 
Nam  nOD  oootinao  reotnm  osl»  nimis 
smsri  s  soooro  narom,  nisi  proptor  £- 
liam  diligiatar.  Bene  ergo  gnati  eauta. 
ineredibne  est  enim,  potrsn  bob  potiis 
plotate  saponrf.  D. 

Hlod»  quam  tgo,  oom  onoret  ▼eriOB» 
et  sententie  Boooat,  cjioieBdom  osso 
ezistjmo.  B. 

18  Quem  tgo  {fitelton]  St  osaaam 
soi  amorif  oitendit,  et  miritt  nallam 


rfsaiddsmi 

▼eoi:  iBoertosa  tereoessL  Dk 

-*BctffMm  osHifij  Mi.  R.  osuMlt.  L. 

10  flmid  tto  dsect]  Nob  osqae  sdeo 

deoet.    Bt  est  oonflnBstio.    Haud  ita 

'  deeet}  Beno  additBm  est  ifo.  etii  enim 

oelsBd»  irm :  non  nsqae  sdeo  tsmen, 

Bt  disoordism  psrisnt    D. 

'I^ge  ti  ptrptttm  hane  vU  tttt  eff» 
Nam  perpetifom  rospoit  ▼onas»  qai  in 
ea  oede  ▼el  oretieom  postnlat,  ▼el  ps»- 
OBom  qBsrlBm.  Deiado  omBes  nostri 
oodd.JUmeponaBt  postpsrpctiMsi.  B, 

It  Aut  ea  rrfdlendo,  aut  purgando} 
BrfdUt  qol  Bogat :  purgat  qni  (Mss.  el 
edd.  ▼elt  qtd  idtm)  flttetor,  et  sic  de- 
feBdjt  Bk^  refeUbnut  per  conjecta- 
nua :  pttr^omta  per  caeieros  Btstnsfpfr 
eertm  eatui.  Ms.  B.)  FoMf  eonigtmut} 
Fhisdixiloofri»,  qiumtt6<.   D, 

Ut  pecoata  contra  metnim  lollaBtor, 
leiiBge  aui  ia  rrftUendS  tibi  aut  piir- 
^amlo  enT^ORttf.  B. 

IS  Tejudiee  ipto}  Virgil.  Bel.  IV. 
59.  Pofi  detti  itreodtir  meettm  m  judiee 
eertet.  Qoid  eaim  est  te  ipto,  nisi  soi- 
lloet  reo  colpc,  et  tibi  ipsi  so  tois  hr 
▼eBte?  ▼elqaime  iperes  ▼iocere.  Sin 
4fi  eti  eauia  rttinendi  i^pud  vot}  Repro» 
boBsio.    D. 

Ne  eattttf  io  fine  temere  aooatar,  re- 
poBe,t6ieasitrt(iii^m2idltttaop<2<lt»t.  B. 

14  ArbUror,  Pkidippe}  Bene  addidit 


ACT;  n.  S€ENA  IL 


S47 


Neqve  adeo  claBH  me  est^  qjBMik  etoe  eQm  ^tlter  lata- 

rom  credam, 
Hoc  si  rescierit:  eo  domom  stadeo  h»c,  prias  qtiam 

ille,  itt  redeat  20 

P.  Laches,  «t  diUgentiam  vestram,  et  beidgnitatem 
Novi:  et  qnae  dicis,  omina  esse^  nt  dicis,  animiun  in^ 

dnco: 
Et  tehoc  mihi  cnpio  credere :  iHam  adTds  rediie  dndeo. 


ngk  owjagaai  oolpoB:  qvippe  qoi 
■met.  Vi  A  PanneDoiie  diotom,  fo 
Incttiim  Pa$fiphUum  extrudit 
Q^mn  ego  intslUn  iUam  haud 
f  quam  Jf  ^mm  magtitfaeeni]  Hto 
fobtiliier  onenitar  onlpo  nonn :  ei  qni^ 
d&m  indigne  injnriam  Inoiat  ■ooero  et 
mnrito.   D. 

Se  ipmn  magn^eare]  V.  C.  magtd' 
faeere.  L. 

Ropndio  BemUni  magnifieare,  qnod 
wuqinuB  apad  noitram  ooenrrit,  et  Tor- 
■n  improbet  Reete  igitor  trea  e  noe- 
tris  YOtt.  magfiifatere.    B.  ' 

Magnyieafe]  I.  e.  mngni  fiioere, 
mngni  mfltimnre*  Scpe  faoo  ▼erbum 
oeeorrit  mpnd  Pltnt.  enjos  loea  Ririoe 
•d  h.  I.  indieerit  Idem  tooCori  od 
Horam.  IV.  «1.  reelitoit  Grwrioo. 
Vemm  Bentl.  in  Terentio  et  Pionto 
tegi  jobet  magmfoeere  nec  tUiorret  o 
Tero,  librarios  oadentis  latinitatb  tci^ 
iNbn  magninctre,  (|nod  ipiis  ertt  nuni" 
liarins  e  Tnlgata  bibtiomm  rersione, 
«iteri  parnim  sobsiitnisse.  R.  D. 

19  Neque  adeo  eiam  me  m,  ^fiumt 
OM0J  Ingifiniooiseimo  poeta  jfln  ptwpai- 
rat  eansain  simfnlatoro  db  bano  rem  Ira- 
oandiam  Pamphiio.     D. 

'Repone  nifHe  adeo  etam  te  eet,  fuam 
4em«umiat4fumgrawitereredem.  Nam 
tMBspositionem  ^  ffnoUer  aooentoa 
-posloloty  et  miotatkmem  'reu  me  im  te, 
oensns :  qnia  seqnilBr  crmlim.  B.  Si 
'qoid  motnBdimi  tt,  oqnidom  oorrigen- 
•dom  oeaseo  mdat  o«m  loierrogotle«e. 
Cf.  'Bnn.^II.  t.  44.  quam  koe  OHMwt 
•gf«fimi7Mdt«rMrot«en0T  Z. 

SO  H^De  priut,  quam  ille  ut  redeet'] 
Bk  snbtiliter  eltam  tonorem  i^jeeit 


n. 

Pro  A«e  oom  edd.  rett.  lego  Aone; 
et  pro  «(.nostri  omneo  roete  hue.  B. 

tl  Laehes,  et  dUigeatiam  octffiam] 
Prinoiplom  similiter  a  persona  est  fao- 
Inm.  Ljadiet,  et  migenSam  vettramj 
Remotiro  tlatn  agitlPhidippos  pro  per- 
oona  soa.  Kam  in  ffiiam  remoTet  eol- 
pam,  enr  non  ndeat :  et  relatiTam  si- 
nnl  leDtat  qoalitatem.  potest  enim  ri- 
deriy  oom  mjona  soems  ad  hano^Tolnn- 
tatem  esso  oonrpolsam.  Laehet,  et  di- 
Ugentiam  vettram']  Ab  oo  ccBpit,  qao 
masLime  motns  est,  et  qnod  In  primis 
porgaadom  sibi  fait :  ne  sospeotam  ant 
ToloBtatem,  a^t  diBgentiam  baberB  tI- 
deatar  aAniom.  Bt  onm  affecto  qao- 
tfam,  et  gemita  dfadt  lodket,  qood  ilfo 
«it,  Phidippe.  Bt  bene  a  nomioe  ocb- 
pH,  vt  oonseBtfae  iili  Tldeotnr.  Et  di- 
Ugentiam,  qnod  iHe  Oit,  lin  mstttif ,  satte 
ut  me€  demi,  S^.  Bt  «otfrom  meUns» 
I  ille  dixerit  de  so 
Bt  benigtdtatem,  qood  ait, 
^boud  abi  eoneedo,  etH  iOi  pMtr  e$,^  tu 
iUam,  Bfe.  Et  dmgentiom  vettram,  et 
BentgiritatMB]  'AvOm^  ad  ntmmqoe. 
'Diligentiim :  qtiia  dixit,  n  mettiii,  «ttic 
titOMcdooueurstiirrfit^gsnfir.  Benig- 
'Oilatem :  qria  dixlt,  haud  t&i  eoneedo, 
etti  iUi  pattr  et,  utfuiHtmtahammagU 
voUt,  quam  ego.  'D. 

Et  benignitatem]  Additor  fai  Ms.  R. 
et  Tott.  libb.  fuom  eahiMit  erga  meam 
famUkm.  sed  alia  mana.   L. 

ti  Etqamditk,&mnideate,vtdiDk] 

Qood  jnraTfc:    et  qood  dixit  giiMs 

eoufa,  et  qood  oddMit,  fuodiUom  omst 

PamphUw.  D. 

t3  &tehi6mlki9V]notredereYNi€'' 


248 


HECYRA 


Si  &cere  possim  uUo  modo.    L.  Qase  res  te  faceve  id 

prohibet?  .     , 

Eho^  nmnquidnam  accusat  virum?     P.  Minime.  nam 

postquam  attendi  25 

Magis,  et  vi  coepi  cogere  ut  rediret;  sancte  adjura^ 
Non  posse  apud  vos  Pamphilo  se  absente  perdurare. 
Aliud  fortasse  aliis  vitii  est :  ego  sum  animp  leni  natus : 
Non  possum  advorsari  meis.    L.  Hem!  Sostrata.    S. 

Heu  me  misoram ! 
L.  Certumne  est  istucf    P.  Nunc  quidem  utvidetur: 

sed  num  quid  vis  ? .  30 

liai,  qaam  si  et  hio  jmwet.  EtUhae 
mihi  cupio.ereden]  Bene  coliegit  ex 
▼ictsgitudine,  qood  Tolebat.  D. 

24  Si  faeen  poitim]  Hic  ett  rcoio* 
tio,  Hfacere  pottim  uUo  modo.  et  mol- 
lius  dixit,  qaam  ti  nec  faeere  potautn, 
dixisset  lioc  eaim  volt  intelligi,  volo 
et  (at)  non  pomtmfaeere,  D.    ^ 

Nostri  codd.  oameris  paolo  meUoii- 
bos  coUocint,  quttrituid  faeere  pri- 
kibetf  B. 

S5  Ehol  num  quidnam  aeeutat  m- 
rumf]  Gesticolatio  qomdam  secreti- 
ors  qoaerentis.  sKpe  enim  de  maritis 
poelbe  parentibas  qoeri  solent  aliqoid 
«jusmodi,  qood  solis  ipsis  committeo- 
dom  est  Eho!  num  quidnam  aecutat 
mruml]  Eho,  loterjectio  ponentis  ao- 
rem  propiorem.  Nam  illa  qomrit,  qo» 
soleot  de  maritis  poeUsB  matribos  qoeri. 
Nam  pottquam  attendi]  lostiti.  Et 
▼ide,  oom  desit  animum :  ot  sit  attendi 
mttmum.  non  enim  plenam  est»  sed  no- 
4iutt>-  Adverti  enim  ocolos,  aat  ani- 
mom,  sobanditor.  B. 
^  S6  Sanete  a^urat]  To  ad,  naoo  aoc- 
fiTom  est :  significal  enim  valde,  D. 

^  Non  paete  apud  vot  PampWo  at 
eimnte  perdurare]  Bene  hic  additpoeU 
▼erba  PhilomensB,  ad  qosB  Phidippos 
respondebat,  qanm  diceret,  et»  teio  ego, 
PhUumena,  meum  Jut  ette,  5fc.  Non 
potae  apud  vot  Pamphilo  te  abtnnU  per^ 
durare]  B|agoifice  cootra  illud  qood 
I«fihes  dixit,  aegre  latorom  Pamphi- 
iBm,  et  ita  locotos  est,  qoasi  hoc  Fam- 


philo  gratios  esse  debeat  PerdurareJ 
Proprie  et  moliebriter  dixit  D. 

Se  abtenU  perdurare]  Servios  .fineid. 
Xn.  816.  L. 

-  28  Aliud  fortatte  aUit  vitii  ett]  Sio 
dixit,  ne  diceret,  Sed  oog^  ot  redeal : 
et  mollius  dixit  aUit  (Bentleios  coii|icit 
Donatom  scripsisse  aiti  Z.)  qaam  si 
tUn  dixisset  Ego  tum  animo  leni  na- 
tu»]  Hoc  contra  illod  qood  primam 
dictom  est,  etsi  ego  meis  omnibas  scio 
me  esse  apprime  obseqoeatem:  sed 
aon  adeo,  ot  iacilitas  mea  illorom  cor- 
mmpat  aoimos,  Ego  tum  animo  leni] 
Qoalitas  Tenialb.  Animoleni  natu*] 
Hoo  est  plenom.  nam  sum  animo  le- 
ni,  qoam  dicimos,  SxXuirniuSc  profer- 
tor.  D. 

'  Recte  pro  aUi*  septem  oodd.  habent 
aiH,  ot  Laches  ipse  iotelligator.  B. 

Lmi  ego  tum  ammo  natut]  Verbom 
natut  eleganter  abondat  nt  in  altu  for- 
malis.  vir  naiut,  mertaUt  natut,  im»- 
lier  nata,  t.  not  ad  Rntil.  Lop.  IL  94. 
R.  D.  , 

29  Non  potnm]  Conclosio.  Hem  ! 
Sottrata]  Qom  dixisti,  nen  mea  opera, 
neque  pol  culpa  evemt,  Heu  me  «tis- 
ramf]  Ad  se  rediri  totiens,  qoaai  de- 
lassata,  conqoeritor.  D. 

'  Non  pottum  advertari  meit]  Porgat 
natoram  soam,  qood  tali  Titio  esse  con- 
fessos  est  Cintio  aete  canjitetur  este  ZS) 
ot  Toloptati  soorom  adTorsari.  wm  pos- 
sit.  B. 
90  Certumne  eat  ittucf]  Qood  Ffaila- 


•       ACT.  ir.   SCENA  III. 


340 


Nam  est  qaod  me  transire  ad  fonmi  jtuoi  oportet.    L.  Eo 
tecum  una. 


ACT.  II.  SCENA  Ili. 

SOSTRATA. 

^DEPOL  na9  nds  sumus  muUeres  iniqne  seque  om- 

nes  inyissB  Tiris, 
Fropter  paucas ;  qu»  omnes  faciunt»  dignse  ut  vide- 

amur  malo. 
Nam,  ita  me  di  ament^  quod  me  accusat  nunc  Tir^  sum 

extra  noxiam. 
Sed  non  facile  est  expurgatu :  ita  animum  induxerunt, 

socrus 


BfliwiMmredeat  ^«t»guMl  vii?}!)»- 
oedeBtM  TortHiiii.  D. 

31  2>tiiitir«]Citoire.  D. 

1  Mdgpol,  im  7u$  muiiertt  namu 
tm^ve  «fue  onmei]  In  hac  aoeu  est  tl- 
qnA  mdacitiir  Mcam  loqoeiiB 


et  aoiiniu  mitis  inteUigi  poesit.  JEdi' 
poliutnot  muUgres]  Leohee  genenliter 
incoaaTit  fooms :  Iubc  plorimaa  defen- 
diL  Cmm  aoduationis  iniqnn,  non 
«nim  omnea  aomos  mal».  Iniqus  «fu«] 
Comioom  wafifjttm.    £t  yide  i 


cranm  continenlem:  eontra  iliod  quod 
ait,  Uaque  nno  ammo  omnot  tocrut  odo- 
runt  nurut,  Officiom  enim  boni  poe(» 
ert,  nnllom  genns  Iwminom  speciaiiter 
l»dere.  Sio  Yirg.  Ge.  III.  282.  quod 
ttepo  mdUi  legere  noverc^e.  Id  eat,  non 
omnea  novercae»  sed  tantom  mea  (maUt, 
oodd.)  D. 

Mdepol  fUB  not  lUfmM]  Hibo  scena 
ocmqoestionem  tenet»  qood  iinmerito 
accosatnr,  qoippe  com  sibi  intendatnr 
acoosatio  non  ez  moribos,  neqoe  ex 
prdpria .  vita,  sed    coBmnni  nomine, 

TOL.   JI.  2 


qood  soorm  sit;  qom  non  omnes  malsB 
snnt :  sed  onm  paocsB  invisfe  sont  Tiris 
propter  mores,  effioiont  ot  omnes  dig- 
nm  Tideantor  malo.  E. 

Hlod  tnuiMTM  Faemns  recte  ex  aoc- 
tofitate  Bembini  delet,  qood  oratio  non 
poscit,  et  ratio  Iroohaioi  repndiat.  B. 

£d/epol  lur]  Uti  bic  nc  post  tedepol, 
no  post  mediutjlidiut  abnndat  apod  Ci- 
oer.  ad  Altic.  IV.  4.  obi  t.  Bosiom. 
R.D. 

3  Nam  Uamedi  oiMnt]  Bene  jorat. 
Nam  sine  Jorejorando  inoredibile  est 
(exoidit  quod),  nt  bona  socms.  Quod 
me  aeeutat},  Deest  tn  eo.  ot  sit,  in  «o 
qood  nijB  aooosal  nonc  Tir,  som  eztra 
noxiam.   An  quod,  propter  qnod  ?  p. 

Cod.  C.  C.  reote  cdiQcat  vtr  nwc  ; 
nt  mr  sit  in  ioto.  B. 

4  Soena  omntt  em  tmfuni]  Intelli- 
gilnr»  qoibos  iniqoaSf  id  est  nnribos : 
qoin  Booras  nomen  est  ad  aliqnid  dic- 
tom.  Ito  amiRum  vndiuxenmi\  fn^tncere 
animttm  est  ita  teoere,  ot  non  iuMitant 
(remUtant  Z.):  id  est,  persuadere  aoir 
mosno.  D. 


350 


HECTRA 


•Omnis  esse  iniquas.  hand  pol  me  qiiideiii:  nam  nmi- 
quam  secus  5 

Haboi  illam,  ac  si  ex  me  esset  nata :  nec,  qni  hoc  mihi 
eveniat,  scio : 

Nisi  pol  filimn  multis  modis  jam  exspecto,  ut  redeat 
domum. 


ACT.  III.   SCENA  L 

PAMPHILUS.    PARMBNO.    HTRRHINA. 

NEMINI  ego  plura  acerba  credo  esse  ex  amore  ho- 
mini  unquam  oblata, 
Quam  mihi.  heu  me  infelicem!  hancine  ego  vitam  parsi 
perdere  ? 


5  Haud  pol  m»  ^pudem]  BsM  im- 
qaam,  sabaadiendTUn  est  a  saperiore,  at 
sit  pol  pro  pleno  jarejorando.  Haud 
fcl  mt  fiiulm]  SabaadieBdom  uio  em, 
aat  novi  este,  ant  tale  qaid,  seoandam 
IxXii^tVi  qaap  familiaris  est  hii,  qoi  se- 
oom  loqaontar.  D. 

6  Nee  qui  hoe  mihi  evemat']  Qui, 
nndc.  Multit  modit]  Vebementer.  Jom 
etepeeto,  ut  redeat  domum']  Qoia  nibil 
miram  in  matre  est,  exspeotare  at  lilint 
rodeat:  idcirco  additom,  mtiltif  mo- 
dis*  D, 

7  Reeto  ob  rationem  troohaSoi  oata- 
lcetici  Faenas  e  Bembino  repotait 
muUimodit.  Deinde  pro  expeeto  ob 
sensam  et  Torsam  reoipe  etpete,  Vid. 
ad  Ean.  IV.  6.  5.  B. 

1  A<mtRii^j>Ii<rdaoerba]HiotiIo- 
oatio  est  per  oonqaestionen.  Bt  beno 
Bon  se  amatoribns  modo,  sed  infelici- 
bos  amatoribns  oompanTit :  et  prinoi* 
pinmestasammatotiasmali.  ffemhd 
ego  pluira  oesrba]  Ab  eo  looo  conqaesti- 
onis,  in  qao  didtor,  qaod  nnlli  fere  talia 
adversa  contigevint  Nemitd  ego  pkaru 
acerba]  Nimis  oolhamati  et  tragici  ia 
hac  sosBa  dolores  essent,  noii  ooinioi» 


oisi  adderet,  es  amore^  Nemini  ^o 
pbtra  aeerha  em  eredo]  Aoovba  dnplioi- 
ter  OTenenint  Pamphilo.  ex  pimterito, 
do  meretiioe :  ex  prmenli«  do  ozore. 
0. 

Niraiini  ege  phira]  Veniens  Pamphi- 
las  peregre  oognosoit  ia  porto  a  serTo, 
oaorem  snam»  qoam  diligebat,  domo 
disoossisse.  JSgrofert  Estenimmaxi. 
ma  oara,  qoia  sospicio  ost,  paellam 
proptor  mores  disoessisse.  Habet  et 
inoortnm,  qaid  Ihoiat.  amat  nxorem, 
■od  obtemperat  matii.  lU  habet  oon- 
qnestionem  oalamitatam  soarnm  ez 
pnBtorito  amoie  similiter  m  I  (quod 
€9  praterUo  amore  meretrieit  Jnmliter 
nnuka  Z.)  sit  passa^  Unde  mi^or  sol- 
lioitndo,  amorem  reiinqnat,  an  adrer- 
ras  pietalem  laoaat  Ezplicata  oon- 
qnettione  qnsBrit  a  serro,  qnid  sit,  onr 
nxordisoesserit?   E. 

Nostri  libri  oollooant  reote,  nemini 
pluta  ego,  Ulod  nanim  at  nsmni  est 
pronnnoiandnm.  B. 

Oidaia]  I.  e.  objecU  nt  alibi  loqni- 
tnr.  Sic  offerre  itffuriam  infrt  V.  1. 13* 
R.  D. 

S  Heu  me  tn/Xieem  !]  Ab  ipsn  nn- 


ACT.  III.   SCENA  I. 


251 


Hacine  causa  ego  eram  tantopere  cupidas  redeundi 

domnm? 
Cni  qnanto  fnerat  praestabilinSj  nbivis  gentinm  agere 

astatem, 
Quam  hnc  redirt :  a(Cqne  heec  ita  esse  miscmm  me  res- 

ciscere.  5 

Namnos  omneSy  qnibns  est  alicnnde  aliqnis  objectns 

Iabos> 


plici  exelamatioiie.  HmmeU^eUom!] 
Laorymaiis  hoo  dioit.  HtMeine  ego  vt- 
tam]  Ab  eo  qood  ab  ■dYonis  ad  advor- 
•a  ddatns  alt  Pont  perderej  Pareo, 
oooaerro,  parti  fiioit:  pareo,  Teniam 
do,  jtepereL  Modo  ergo  eoBtiiuiif  ab- 
stinni  aignificat  D. 

Hanceine  ego  vitam  parH  perdereT] 
Hoo  est,  servaTi,  ne  perderem.  Parti 
enim  est  ab  eo,  quod  est  pareo.  Sed  si 
parco  significat,  reniam  do,  prBteritnm 
facit,  perperci.  Si  parco,  oonservo,  pne^ 
teritnm  parti  facit  E. 

Parti  perdere']  Diomed.  lib.  I.  Ms- 
dan.  lib.  X.  L. 

Vitam  pani  perdere]  I.  e.  abstimii 
▼itam  perdere.  Orid.  Trist.  III.  S.  51. 
parce  tamen  laeerare  gejuu.  R.  D. 

5  Cupidut  redewidi  domum"]  Ab  eo 
qood  eontra  spem  contigit  malam.  D. 

Accentns  gratia  repone  haeine  ed6sa 
eram  £go  tantapere,  B. 

4  Ubivit  gentintm  agere  aiaim]  A 
malomm  snomm  comparatione.  Ulnmt 
gentium  agere  atatem]  Magna  detesta- 
tio  pncsentis  loci,  eligere  qnasTis  ter- 
ras,  vel  qaamvis  gentem  potias,  qoam 
eam  in  qoa  est  Virg.  Ma.  III.  601. 
TolUu  me  Teueri,  quateun^  abdudte 
terrat.  Rt  gentium  hic  abondat  Et 
bene,  ubivit  gentium  agere  mtatem :  qaia 
sopra  dixeraty  kanelne  ego  vitam  parti 
perderef  Nimis  enim  tragionm  fieret» 
tatitu  erat  in  mari  perire.  D. 

Ubivis  gentium]  Hoo  est,  nbicanqae. 
E. 

Iliod  cui,  matatum  in  ah,  appone 
pnccedenti  versoi.  Nam  ita  et  inetro, 
et  foquentis  afiectai  yim  addes.  Cf. 
And.  li.  1.  7.  B. 


5  Atqus  htte  ita  stft  mtamuii  me  res- 
eitoere]  Qood  ait,  laor jmanlis  est  Ra- 
eiteere,  est  vix  reperire,  qood  de  indas- 
tria  liierat  oelatom,  D. 

6  Nism  not  amtm,  pubut  ett  aUeun' 
de]  Aat  deesl  apud,  at  sit,  i^ad  nos 
omnes.  Ant  not  omtut,  pro  nobis  omni- 
bns.  iVom  noi  omnes]  Ratio  soperioris 
sensos.  el  deest  apud,  ant  'penet,  aot 
qoid  tale.  Nam  not  omnet,  fuUmt  ett] 
Constat  banc  ruXkni^t  esse.  retalil  enim 
biero  ett,  non  ad  net  omnet,  sed  ad  qui- 
but  ett  olieundB ;  nt  sit  ordo,  nam  qni- 
bos  est  aJiconde  aliqaisobjectns  labos, 
lucro  est  tempas,  boo  est,  nos  omnes 
(nobit  omnibut.)  Nam  not  omnet,  qui- 
butett]  Hao  figon  osas  est  etiam  Tul- 
lias  pro  Mnrenn  It.  pr^tor  quo^  ne 
te  pulehruM  ae  beatvm  putaret,  et  qno- 
que  earmen  eompotitum  ett,  Nam  ille 
dativam  casum  sobjeoit,  oam  pnepdso- 
isset  nominatiram.  Bt  totam  Apolto- 
dori  est,  qoi  sie  ait  *  OI  FAP  ACICOY- 
NIBC  TON  x^vCNOT  AieN  KI  TIKHKO- 
THC  •  (Ol  wim  ykf  /bUxXomc  to  tou 
Xf^  Tov  M  nifiof  nof^lcvtrif.  Z.)  Qui- 
but  Mt  aUeunde]  Hoo  genas  locationia 
absolotom  (tolacum  B.)  dicitur.  Tale 
est  apad  Virg.  Ma.  X.  244.)  erastina 
lux,  mea  gi  non  vnita  dieta  putaris,  In- 
genUt  UutuU  speetabit  eedisacervot.  D. 

Namnotonmet]  Etenim  nos,  qui  pe- 
regre  positi  (prqfecti  Z.)  samos,  in  lo- 
cro  babemas.  Hio  omnino  sensus  est 
Vemm  eiooatio  ardoa.  Nam  qaom  pro- 
posaisset,  not  omnet,  sobjonxit,  in  lucro 
est.  Qttum  atiqoe  esse  deboerit,  nobis 
omnibus ;  ut  sit  integram,  nobit.  Sed 
hoc  locntionis  genos  antiqai  absolutura 
appdkbant.  Vt  Virg.  £a,  X.  244, 


3S2 


HECTRA 


Omiie  quod  est  interea  tempiis^  prins  qnam  id  resci- 

tam'st^  lacro'st. 
P AR.  A t  sic  citiusy  qui  te  expedias  his  aBnimms^  reperias. 
Si  non  redisses,  hde  irae  factae  essent  multo  ampliores : 
Sed  nunc  adventum  tuum  ambas^  Pi^phile,  scio  reve- 

rituras.  10 

Rem  cognosces:  iram  expedies:  mrsum  in  gratiam 

restitues. 
Levia  sunt  hsDC,  quas  tu  pergravia  esse  in  animum  in- 

duxti  tuum. 
Pam.  Quid  consolare  me  ?  an  quisquam  usquam  gen- 

tium'st  ceque  miseir? 

rere  miicaiqaeqiiampriaiiin  boBiuD  Mt: 
Mqnitor,  nt  eito  ee  oognomse  tit  qDam 
optimQni.  I). 

Eacpedias]  Dicit  magis  prodesse  ser» 
▼us,  qood  Pamphilos  sit  (dtkti  tcitU 
rm.  aot,  reversut  nt  Z.)  Ex  hoe  enim 
fieri  potoit,  ot  domionm  (domum  Z.) 
seditione  domesticapossitabsolaero.  E. 

9  Versos  caosa  repone  a  non  rsdi» 
isK$,  tuee  tnc.  Ulod  ^  pro  ft«  habet 
onos  cod.  B. 

10  Sed  nune  adventum  tuum  ambta] 
Ne  aooosare  alteram  altera  aodeat  D. 

Seio  rmmiturat]  Ms.  R.  reveritat,  L. 

11  Rem  cogno8ce$]  Melios  est  rem, 
qoam  Utem,  Rem  oognotcee:  tram  «r- 
pediet :  rurtum  in  gratiam  reitituet]  T^ 
MMXof  sententiB.  Et  bono  ordiue  osos 
est  Prius  enim  fit  qoerela,  deinde 
ponitor  iracondia,  postremo  reditor  in 
oonsiliom  (condlium,  b.  e.  arctam  oon- 
jonclionem  et  familiariutem.  Z.)  D. 

1«  I^via  tunt  h^  tu  pergravia  esee] 
Crenos  consolationis,  non  a  sobstantiBy 
sed  a  qnantitate.  non  dioit  non  esse 
oaosam  sollicitodinis  (non  dicit  enim 
em  ootiaam  so^itciftMltnif  gratmn  Z.)  sed 
levom  dicit.  QiMr  tu  pergravia  etie] 
Bene  additom  contra  levia,  non  gravia, 
sed  pergravia,  Levia  sunt]  A  qoanti- 
tate.  In  animum  induxti  tuum]  Id  est. 
persoasisti  tibi.  D. 

Illod  hae  Benlleios  com  aliis  omisit.  Z. 

13  Quid  contolare  m»?  an  qMtxpmm 


crastina  lus,  nua  ti  non  irrita  dictaputa- 
ritt  Ingerais  ButiUe  tpeetabit  ceadit  aeer" 
voe.  B. 

Ad  eTitandnm  solaBcismam  lego  ex 
ono  cod.  regio  nam  omnibui  nobit,  gui- 
bta,  &c.  Doo  alii  habent  nam  nobit  om" 
mbut,  B. 

Nam  not  omnet]  Notandom  est  hatU- 
Xou&o»  qoo  primom  nominandi  casos  po- 
sitos  ex,  moz  yerbum,  qood  dativom 
postalat,  sot^tom.  Talia  optimis  qoi- 
bosqoe  scriptoribos  vel  invitis  excide- 
mnt  vel  stodio  qassita  sont  nt  oratio 
gratam  negligentiam  haberet  Malta 
exempla  congesseront  Mnretos  epist. 
XXXIII.  Davis  ad  Cmsar.  de  B.  C.  I. 
41.  et  Cort.  ad  Sallastii  Jogarih.  o.  30. 
R.D. 

7  Retcitum  ett]  Zx^  ohaivNON  * 
(irafnyijJiw.  Z.)  D. 

8  At  tic]  Sed  sic.  At  tie,  citiut  qui 
te  espediat  tarumnis,  reperiat]  At  hoo 
modo,  qood  veoisti,  et  discordias  esse 
celerias  reperire  poteris  :  et  qoo  modo 
his  «nromnis  te  absoWas.  Bt  bene  es- 
pediat  erumnit,  aot  enim  solvont  nos 
corae  abeantes,  aot  impediant  et  ligant 
advenientes.  Ut  JEn.  I.  566.  lo^vite 
corde  metum,  Teueri  tecludite  eurai.  At 
tic,  citiut  qui]  Sententia  oontraria.  Nam 
sopra  sic  collegit,  si  ignorare  mala  soa 
onicoiqoe  bonom  est':  seqoitor  ut  ma- 
lom,  sit,  ea  cito  cognovisse.  Hio  per 
Gontrariom.  Si  in  adTersis  sois  soocar- 


\ 


ACT.  III.   SCENA   I. 


253 


Prins  quam  hano  nxorem  duxi»  habebam  alibi  animnm 

amori  deditum : 
Jam  in  hac  re  ut  taceam^  cuiris  facile  scitu'st,  qnam 

fherim  miser :  15 

Tamen  nnnquam  ausns  sum  recusare  eam,  quam  mihi 

obtrudit  pater. 
Vix  me  illinc  abstraxi,  atque  impeditum  in  ea  expediTi 

animum  meum; 
Vixque  huc  contnleram :  hem  noya  res  orta'st»  porro  ab 

hac  qu8B  me  abstrahat. 
Tum  matrem  ex  ea  re  me  aut  uxorem  in  culpa  invcntu- 

rum  arbitror : 

vaquamj  Ut  lolet  ia  vero  angofe,  ipM 
coasolatioDo  jegreeeit  dolor.  Et  inge* 
aiose»  dob  inqoit  dieit,  sed  emulam 
•me:  et  boo  ipeo  osiendis  soira  te,  qnod 
niser  sam.    D» 

Quid  ccmoian  m$  t\  Hle  ipso  nedea- 
di  genere  snsoitat  iralnera,  et  Telieoien- 
ter  OBinia,  qo»  silii  ex  amore  oontige- 
rinty  enainU,  et  soas  inDnmeras  niise- 
lias  per  partes  ennmerat.  His  oonqoet- 
iionibus  mala  soa  ezeggerat.  Ad  pos- 
tremum  tamen  oondadtt  iram  interea 
se  expediri  nnqnam  (inm  inUr  «os  a 
M  expediri  nunquam  Z*}  posse.  Hoo 
serros  firangit,  negans»  magnam  oaosam 
eontigisse»  et  iacit  a  persona  et  a  simili 
argnmentnm,  eomparans  molieres  poe- 
lis.  Debino  trepidatio  pro  partnriente 
pnella.  Haeoenimjammovetnrinlegro 
partn.  Verom  arbitrantor  non  Pamphi- 
Inm  aaotorem  bnjos  ooneeptionis.  Ex 
bac  tamen  7000  dolentis  in  partn  ado- 
lescens  nescio  qnid  snspicatnr,  ergo  in« 
terrogat  nesoio  qnid.  E. 

14  Pnus  quam  hane  tueorem  duxi] 
Hbo  lefert  ad  ilind  oapnt  in  qno  ait, 
netnini  ego  plura  actrba  em  eredo  ex 
amore  Aomtni  ttn^uom  oblaia.  Priu» 
quam  hane  uxorem  dun]  Ante  rem. 
Hahebam  aiibi  animum  amori  deditum] 
An  miser  sit  in  amore  ««''  ofx^f  eixii 
tixovt,  ante  rem,  in  rc,  et  post  rem. 
Hebebam  alUn]  Graviua  dixit  alibif  qnam 
si  in  merttriee  diceret.  £t  maloit  alibi 


dieere,  qnam  ad  meretriem.  D. 

AliU]  I.  e.  in  alio  amore ;  alibi  eo- 
dem  modo  de  penonis  dicitar,  qno  uu- 
de  ei  inde.  R.  D. 

15  Tres  codd.  paolo  ooneinnios  ool- 
loeant^/oct^  eit  setn».  B. 

16  Quam  nuhi  obtrudit]  Reote  enim 
dici  potnit,  qoomodo  ergo  nsorem 
doxit,  si  amabat?  Bt  bene  obtriuiit, 
qnia  inTito.  Sic  alibi,  aliquid  momtri 
akmt:  ea  quoniam  memini  obtrudi  fo- 
test,  iiur  ad  me.  Bt  obtrudit,  pro  ob- 
tradebat,  MQtm  (hdKKayn)  temporis. 
D. 

Obtruditfiater]  V.  CobiuUtpater.  L. 

17  Vix  me  Htim  abstraxi]  Vii,  vel 
ft^XK»  vel  statim  sigaificat.  Alque  ex- 
pedixi  animum  meum]  Curm,  nt  dixi- 
mns,  ant  ligant,  aat  aolvant.  nl  Virgil. 
i£o.  IV.  479.  qua  mihi  reddat  eum, 
veleome  $olvat  amantem,  aniatoris  Coma- 
toria,  alii.)  enim  oar»  vincnla  dicnn- 
tar.  D. 

Pro  illinc  leg.  )wt£,  qnia  in  vers.  15. 
est  tn  hae  re  ;  et  pro  ea  leg.  eo  so.  amore, 
qnia  sopra  est  oecwpatus  in  alio  amore. 

18  Fix^iie  hue]  Molnit  hue,  quam 
ad  uxarem  dicere.  Hem !  nooa  m  ort^ 
ett,  porro]  Porro,  deinde.  Et  vim  lia- 
bet  deinde  modo  implicationem  eonti- 
naamm  miseriamm  referentis.  D. 

19  Ex  ea  re  me]  lo  Ms.  R.  me 
deest.  L. 

iiege  ttim  aut  matrem,  B. 


354 


HECYRA 


Quod  qnnm  ita  esse  inyenero,  qnid  restat,  nisi  porro  nt 

fiam  miser?  20 

Nam  matris  ferre  injnrias  me,  Parmeno>  pietas  jnbet : 
Tnm  uxori  obnoxius  snm:  ita  olim  sno  me  ingenio  per« 

tnlit: 
Tot  meas  injnrias;  qnae  nnnqnam  in  nllo  patefedt  loco. 
Sed  magnnm  nescio  qnid  hecesse  est  eyenisse^  Panneno, 
Unde  ira  inter  eas  intercessit^  qnas  tam  pennansit  din. 
Par.  Hand  qnidem  hercle  paryom>  si  vis  vero  veram 

rationem  exseqni,  ^ 

Non  maxnmas,  qj^»  maxnm»  snnt  interdnm  irse^  in- 

jnrias 

SO  Quod  cum  ita  em  invengro,  quid 
mta,  mdporro  vi  fiam  mmrT\  Ordi- 
■em  serraYit  alloootioiiiiy  in  qoo  a  pra»* 
teritis,  t  pnDsentibos,  a  fatoria  induci- 
tnr  penonie  loqaentis  oratio.  Nm  por- 
ro  uifiam']  Porro,  pnstea,  Tel  in  pofl- 
tremam.  Alii  conjnnetionem  pntant.  D. 

21  Pietas  juhet]  Apte»  quia  ferrt 
dixit,  •ddil  jubet.  D. 

22  Tttffl  turori  obnoxius  tum]  Hatrls 
eom  dixisaet,  non  intalit  uxoris,  sed 
mataTit  oaaoa.  Jto  otim  tuo  me  ingenio 
pertulit]  Olim,  ad  diatarnitatem  retoiit, 
non  ad  spatiam  prmteriti  temporia.  D. 

23  Tot  meat  ir^rias]  He  sant  injn- 
riaB  qnas  aapra  dixit»  noete  iUa  prima 
wrginem  non  attigit:  qum  emmeuta  ett 
nox,  eam  nihilo  magis,  Bt  deiade,  quid 
imterea  ?  ibatne  ad  Baeehidem  ?  Q^uHidie, 
Tot  meas  if^rias]  Aliam  riro  habet  qaod 
dixit»  me  pertulit :  aliaro,  qnod  adjecit, 
iinjuriat  meas:  aliam,  qaod  retieuit.  Qua 
nunquam  ulb  patefecit  loeo]  Non  dixft 
quat,  sed  qua,  ot  ad  omnia,  non  ad  tn' 
jurias,  referatar  extrema  conclasio.  D. 

Qua  sc.  oxor.  tres  oodd.  numpum 
ullo,  omisso  illo  ui.  Repone,  nunquam 
nuUo  patefeeit  loeo,  B. 

23  Injuriatquo']  Grammatices  ratio 
postalat  quat^  sed  maloit  Terentias  911« 
dicere,  ot  oonclnsio  ad  omnia  referator. 
T.  Donat.  ad.  h.  K  et  est  hiec  generis 
matatio  satis  asitata.  t.  Broakhos.  ad 
Propert.  1. 18.  23.  R.  D. 


24  Sed  m^^wum  neaHo  quid  ' 
ett]  Bene  de  ambabus  sentiens,  patat 
magnam  oaasam  esse,  qosB  inm  feoerit 
et  iram  diatamam.  D. 

25  QuA  tam  permantit  iiu]  Binte, 
et  a  tempore.  D. 

26  Haud  quidem  herele  parum  est] 
Serrilu  ratio  et  sordida :  et  non  his  re- 
spondens  oranibas  qa»  dixit  Pamphi- 
los,  sed  tBBtam  noTissimK  porti.  Pa- 
rum]  Sabaodiendom,fieeeHe^eonnjsf, 
Tel  evenit,  Nam  conseqoens  sententi» 
tollit,  qaod  ille  dixit,  neeette  ett,  &ms 
vero  fieram  rationem  extequt]  Vero,  tcI 
nnmen  est,  toI  oonjanetio,  rel  adTer- 

'  binm.  D. 

Pro  haud  qood  semram  tnbat,  Lol- 
gias  conjicit  at :  codex  aatem  quidam 
Faerni  habet  aut,  qnod  retinendam  esL 
Deinde  nl  sensns  sit  Balms,  lege  li  tit 
veramverbaadratumemetigL  B. 

r«ram  rationem  extequi]  I.  e.  inqni'- 
rerCi  penrestigare  Lat.  III.  8.  extequen- 
do  tubtiliter  numerum,  &c.  Hinc  saepb 
liTins  jangit,  exaequi  qutcrendwn,  ene- 
qui  tcitandum,  t.  GronoT.  ad  Ut.  IX. 
3.  R.  D. 

27  Non  maxumat,  qum  maanmtetufli 
interdum  hrt^,  ii^wiat  fathmt]  Injorie 
faoiont  iras,  non  ir»  injnrias.  sed  hio 
fawtnt  vtraXXanrmSi  dixit,  secoDdam 

snperiorem  ratlonem  increpans  errorem 
Pamphili,  qni  de  ine  magnitndine  iDsti- 
met  iojariiB  quaiitiutera.  Alii  faeiunt^ 


ACT.  IIL  SCENA  I. 


255 


Eacimit :  iiam  «aspe  est,  quibus  in  rebiis  alins  ne  iratus 

qnidem  est, 
Qnnm  de  eadem  cansa  est  iracundns  £BU)tns  inimicis- 

simns.  £9 

Pneri  inter  sese  qnam  pro  le^ibns  noxiis  iras  gemnt ! 
Quapropter?  quia  euim,  qui  eos  gubemat  animus,  infir- 

mnm  gemnt. 
Itidem  ill»  mulieres  sasxt,  ferme  nt  pneri,  levi  sententia: 


pralMBit»  4tltBodmL  Mtenigant  Guita . 
dixtt  inUrdvm:  plemmqae  eDim  mc. 
NommaxumaSp  qwR  maxmiuB  tunf]  Sen- 
•os  ect»  in  qpo  primam,  aom  iras  iiya- 
rios  fiunaDt :  aoeipiendnm  est.  moqii- 

pro  oiteBdant.  D. 

Nm  maxumat]  Oridios:  magmiqua 
dafaaUJurgia  lite  eaduni,  L. 

Ut  ■eiiteBti«>  labopRDti  saooami»  re- 
pone  fUMi  manunc-^— 4i{^rt«  ;  adeo  at 
it^ft  per  Greoiemom  poeitam  tit  pro  trot. 
Apad  Gneoof,  qooe  noeter  poseim  ee- 
qnitnr»  nomen  leqaitnr  oMom  pronomi- 
ni«,  at  mox  vere.  51.  B» 

99  Cum  de  §adam  eauu']  Reetnm 
eiat  n  dioeret,  cta»  m  hisdem  relnu* 
ndjieiendo  ooii»  obeoaravit  doootionem 
eonm :  eed  oonTenit  eeiTo  baeo  hami- 
tiUi  omtionis.  Nam  plenam  Cplanum^ 
cvat,  li  dioeret:  nam  sepe  eet,  qoibas 
In  rebos  aliaa  ne  iratas  qaidem  est, 
oiom  de  eiadem  rebns  est  iiaioandns  fiio- 
tos  ioimioissimas.  Eet  aatem  pro  ar^ 
nit  dixit.  et  est  ordo :  iiepe  ett,  oam 
qaibas  in  rebos  alias  ne  iiatns  qaidem 
est :  de  eadem  eaan  iraeandas,  factas 
est  inimioissimas.  IfoetMidiiS  faetu» 
tnjmtcummif]  Irott»qaidemeat,qoiex 
aliqaa  re  laoeseilas  iraseitar.  Iracu»- 
dui,  qoi  ex  parra  nallaYO  oansa  pnoo»* 
dente  irasoitor.  D. 

30  Pueri  inter  w»]  Argnmentnm  a 
simiii.    Qittam  pro  letibus  maii]  Inler- 
logatiTo.    Nont,  injoriis,  oalpis.  D. 
.  Pro  fuom  aensasoananmalimffiaf. 

JratgerwU]  Sio  odium  ^enrsdixit 
Jivios  XX  VIII.  32.  cupidttalem  gerere 


Joatu.  XVII.  1 .  dmderia  gerere  Qoiuo- 
til.  deolam.  10.  abi  gerere  somendttm 
est  pro  habere.  t.  Barmann.  ad  Cal- 
parn.  Flaec.  declamat.  IS.  ioprimjs  fre- 
qoeiis  onMttwi  ^erflre  Cic.  Parad.  c.  5. 
gfrere  ammum  laude  digmun  Jostin. 
XLIV,  %,ferie  propiora  quam  homim- 
bu*  ingenia  gerunt,  Seneoa  in  Hippo- 
Ijlo  573.  quam  vieius  animum  femintt 
mitemgerttm   R.  D. 

31  Quapropter  7]  LiayarmSts  inter- 
rogaL  Quia  enun,  qui  eos  gubermU 
aniams]  Alnt^ayudi  Mn^mq,  Jt^r- 
mum  ^vrtuit]  *E^nfiaria-fcjii«c  irn  rw 
infirmusett.  Sed  iiaM^ou0M  ista  oun- 
YonitaerTo.  D. 

GuAcmarantmtij]  Platarcb.  «1^^ 
ytffiof.  Loeret.  III.  448.  nom  veluti 
isifimfo  pueri,  teneroqua  vagantur  Cor- 
pore  ;  ne  animi  sejuitur  sententia  tenu- 
ti.  L. 

ilmmtii  infirmus]  Jii/inmii  oHimiu 
proprie  tribnitar  ei  qai  motibus  animi 
Don  moderatnr.  Ces.  de  B.  G.  IV.  5. 
tn/Srmitttlem  Gattorum  veritus  quod  suni 
in  eonsUUs  eapiendis  mobiles.  R.  D. 

32  Ittchm  itU^  muUeres  suntferwte  ut 
jmert]  Artifioiose  muiisres  a  peraona : 
a  similitadine,  pusrt :  a  fiMto,  trof  ge^ 
runt :  ab  aooidentibas  similitadinu,  ani- 
mtti  infirmus :  a  ooUatione  peraooas  mo- 
lieris  aooidentiam,  levi  sententia:  a 
hie^ifortasse  unum  aliquod  oerbum  tn- 
Isr  eas  trom  hane  eoneiverit.  qoa  senten- 
tia  totom  bio  sablatam  est  qaod  ait: 
sed  magnum  neseio  quid  neeesss  est  eve- 
nisu,  Parmene,  unde  ira  inter  eas  tnter- 
cetnt.  Itidam  tUc  miiZisrcs]  Sexas 
n]iaa,ad  (Mna  ofter  ^ iiooii  Z.)  ingeoi- 


356 


HECYRA 


Fortasse  unnm  aliquod  verbum  inter  eas  iram  hunc  con- 

civerit. 
Pam.  AIm^  Parmeno,  intro,  ac  me  venisse  nuncia»  Fab. 

Hem,  quid  hoc  est  ?    Pam.  Tace : 
Trepidari  sentio^  et  cursari  rursum  prorsum*  Par.  Age^ 

dum^  ad  fores  35 

Accede  propius.  hem,  sensistin  ?  Pam.  Noli  fabularier: 
Pro  Juppiter !  clamorem  audivi«    Par.  Tute  loqueiis^ 

me  vetas. 
M.  Tace  obsecro,  mea  gnata.  Pam.  Matris  vox  visa^st 

PbilumensB. 


VD»  et  tentas  idem  ent.  Et  mire  aimi- 
litadinem  oontalit  ad  id  qaod  agitar.  D. 
Levi  mnigrUia]  I.  e.  maUbiii  oonsi- 
Irn ;  mOghtia  Talet  oonsiliam,  \ 
Plaat.  in  Mostell.I.  3.15.  vt  Upide 
m  omnes  tenet  tenteK^at^i  amanttum. 
Idem  in  Mil.  II.  1.  51.  ego  ^uia  tn- 
tpeximnHeretinUenUam,  R.  D. 

33  Fortasie  vnum  aHquod  verbum 
inter  eat  trom  hane  concireril]  Sic  Plna- 
t08,  fartam  te  amaire  tutpicttbere  (lutpU 
corierB.)  Nun  Teteres  infinitiro  modo 
adjangebantybrtafae.  Gonmerit]  Com- 
movnrit.  Iramhane  eoneiverit']  Legi* 
tnr  et  eaniemtte  (oondvitte  B.)  Et  rem 
ctmteiviste,  ot  rem  noram  feoisiie*  Cm- 
eiverit]  DecroTerit,  feoerit.  D. 

Veraiw  oaaaa  lege  jam  hane  eone^ 
vitie,  here.  B. 

Coneiverit]  Donatas  legit  eoneivisie, 
qae  rerior  lectip  eit.  Nam  Teteres 
firtatte,  teilieet,  videlieet  cam  infinitiTO 
consiraebant.  t.  GrouoT.  Oba.  III.  9. 
et  notaU  ad  Heant  11.  3. 117.  R.  D. 

34  Me  venim  nmieia']  Nolandas  mos 
Teteram  qao  mariti,  etiam  pnemisao 
serro,  axoribos  nnnciabant  se  Tenire. 
T.  Brookhas.  ad  Tiballi  Eleg.  1. 3.  89. 
R.D. 

35  Cwnari  runum,  promm]  JRitr- 
tum  proprie  retro :  pronum  ante  rigni- 
flicat.  el  est  proTerbiale,  at  dioimai , 
surtnm  deonum,  iniro  forai,  haeillae, 
et  similia:  GrKci  Sitt  xotw.  Trepidari 
mntio,  curtari  rurtum  prormm]  Trepi' 
datiOf  ad  Tocem  reiertar  loqaeoti|UD  : 


eunatio,  ad  fQiiinD  pedon.  Bt  inpi' 
datwr  primo  (modo  Z.)  ab  his,  qoi  moT' 
bom  potant :  ettrMenr  ab  hia,  qoi  par- 
D. 

R«rsiim,  prormm]  AL  mnntm  prer' 
jum.  Plant.  Amphitr.  Y.  1.  60.  egoeu- 
naireeeuim  runum  voreum  tnAereet 
diteere.  L. 

Trepidaii]  Trepidare  ett  aatageie, 
disoanwe  oom  poTore  qoodam.  Sal- 
loift.  in  Jog^.  o.  67.  nnlitei  impnait» 
metu — trepidain  ad  areemappidL  Lir. 
XXVn.  1.  «t  pari  irepidantixan  ierga 
in/vaderent  nbi.  r.  intnpret  inprimia 
Daker.  ad  Flor.  III.  10.  p.  583.  R.  D. 

36  In  fiemb.  legitor  aooedo  propiiu;. 
B. 

37  Tnte  loquerit:  me  vetmf]  Mire 
espreasoBestmosanfleoIttetinm.  D. 

In  Bemb.  etVictor.  reete  est  oiidw^ 
pro  Tolgari  audio,  B. 
-  38  Taoso6iM6n>,mea^iiata]  Nonso- 
lom  hio  Jnno  Looina  non  iodocitar^ 
sed  etiam  idlentiam  partorienti  insoper 
imponitor :  qoia  fortiTa  ooooeptio  est. 
Et  tamen  ejosmodi  Teriia  soot  matris» 
nt  dantaxat  argomentnm  soientibas 
mantfeata  aint:  Pamphilo  Tero  et  Fer- 
menoni,  tanqoam  legram  oontinentis 
filiam  Tideaatar.  Taee  obieero,  mea 
gnata]  Conoeptam  fortiTom  fortim  con-- 
Temt  nasci.  Matrii  vox  viia  eat]  Om- 
nia  haeo'  qoae  senso  percipi  possont, 
vita  dicimus.  Virgil.  Ma.  VI.  257. 
vifcegiM  eanei  ululareper  umbfom»'  D. 


ACT.  m.  SCENA  I. 


S57 


JSvStn^  stdkn!    Par.   Qui  dnm?    Pam.  Perii!    Par. 

Quamobrem?  Pam .  Nescio  quod  magmimmalum 
Profecto,  Panaeno,  me  celas.    Par.  Uxoiem  Phild- 

menam  40 

Pavitare,  nescio  qoid,  dixermit:  id  si  forte  est,  nescio. 
Pam.  Interii!  cur  mihi  id  non  dixti?    Par.  Qnia  non 

poteram  nna  omnia. 
Pam.  Qnid  morbi  est?    Par.  Nescio.    Pam.  Qnid? 

nemone  medicum  addpxit?    Par.  Nescio. 
Pam.  Cesso  hinc  ire  intro^  nt  hoc  qnamprimnm^  qnic- 

quid  est,  certo  sciamt 
Quonam  modo,  Pbilomena  mea»  nunc  te  offendam  af- 

fectam?  45 

Nam  si  periculum  nllum  in  te  inest,  peiiisse  me  una 

haud  dubium  est. 


99  NuUmtum]  RarfiitMiafelioem 
e(  adMrHm  «ppellaYit  Uo.  Nuthti 
tum]  AvgnTwfic.  Quia  ptrii]  Satit  aa«- 
torie.  D. 

40  Meetlas]  Vett  omoM  et Ms. R. 
miteelant.  Uxoran  PhUumenam  pavi^ 
tart]  Vid.  Semot  in  JEnnd.  I.  ▼en. 
99.  tolvwUurJrigoremeiiAra,  L^ 

Noitri  omoM  etkmt,  pneter  lumm, 
obi  est  eelat.  B. 

4t  Uterem  PkUumenam  pavitare] 
Paatare  rS  i(tiAtWfMM.  Pamtareneteh 
fuid]  Panert  et  timere,  et  ad  eorporis, 
et  ad  animi  pertorbationem  veteres  ro- 
fcrebaot.  Plaatos  in  Baoob.  I.  t.  79. 
fiom  et  «r  mmi  timida  ecee  ego  pavitart, 
^grotare,  quia  nc  harruitu,  ae  pulpitart 
9tmt  (PtLolo  melins  WMt.  edidit,  nam 
ut  m  mari  vteta  et,  ertdo,  timida  et. 
Srgo,  pavitare,  sgrotare  :  qviaiio  bor- 
raiMe  TiM  ao  palpilare  Yenis.  Leg. 
fMia  rie  horrert  ttt  vtw  ae  paipitart,  an- 
tefuam  venirtt.  Z.)  D. 

Pavitare]  I.  e.  frigore  et  febri  jao- 
tari.  ▼.  Serriam  ad  Ma.  I.  9t.  R.  D. 

42  Quia  non  poteram  una  omnia] 
Dcext,  dieere.  Quia  nan  pcUram  una 
omMsa]  Cam  stomaobo  pronanoia?it:  et 
doest,  dieere.  D» 

VOL.  II.  3 


Lege  ex  BOttris  fBra  ommbos,  tttierit, 
euridmikinen^stif  B. 

43  Nemontmedicumadduxitr]  Soi- 
lioet  ex  qoo  Mire  possM.  Netcio] 
Pertoitetas  Parmeno  idem  repetit  ver- 
bom.  et  Terbam  aptnn  est  pMsonm  Mr- 
▼iU.  D. 

Nostri  omn  Faml  optimis  libris  le- 
goiit  ntman.  B. 

44  Cetto  hiine  tre  intro]  In  ▼oltn 
(euUum  Ms.  H.)  proloqoiam.  Sic  aa- 
tem  dicit  poeta,  nt  graYom  morbom  in 
azoie  saspeotans  maritas,  protinos  in- 
grediatar,  ot  partom  improrisos  offen- 
dat  D. 

Pro  ▼nlgari  ctrttim  reote  Bemb.  et 
Viotorianns  habent  eerto.  B. 

46  QiiiMiammodo,  Philumenaf]  Ama- 
toria  Avoerfo^  Sio  iD  Pbormione, 
quod  fi  eo  mtefartuntt  rtdtunt,  Phani- 
um,  oAf  ts  tit  ditirahsr,  nuUa  ttt  miki 
vtta  expetenda.  Ofendam  afeetam] 
Lassam,  pMSMsamqne  morbo  ab  eo 
qaod  est  affid :  ande  affectut  dioontnr, 
propter  quos  alBoimar.  D. 

46  Nam  n  perieulum  uUum  in  te 
inett]  Maltam  dixit,  si  in  te  pericolom 
inest,  me  periisM  non  dobito.  lantos 
aatem  affectnt  non  ott  mariti  taiitam, 


258 


HECYRA 


Par.  Noq  nans  faotoest  mihi  nimc  hunc  intro  seqoi : . 

Nam  invisos  omnis  nos  esse  illis  sentio. 

Heri  nemo  voloit  Sostratam  intro  admittere. 

Si  forte  morbus  amplior  factas  siet,  50 

Quod  sane  nolim^  maxume  heri  cansa  mei : 

Servom  ilico  introisse  dicent  Sdstratas ; 

Aliquid  tulisse  comminiscentur  mali> 

Capiti  atque  astati  iUomm,  morbus  qui  auctas  siet. 

Hera  in  crimen  veniet ;  ego  vero  in  magnum  malum. 


ACT.   III.   SCENA  II. 

SOSTRAtA.    PARMSNO.    PAMPHILUS. 

NESCIO  quid  jamdudum  audio  hic  tumultuari  misera . 


sed  mmatoiit  qno^de.  Nam  si  pericu* 
lum  ullum]  Non  permkit  amor  dieeffe 
perilaram ;  wsAiiperkuUtm,  D. 

Rx  Vatio.  et  Builic.  lege  perieUm  : 
alqoe  leotio  Bembini  in  te  ulUim  tnetf 
moltoconoimiiorvidetiir.  B. 

Periise  me  una]  Similia  locas  Pro- 
pertii  Bleg.  II.  21.  43.  viivam,  d  vivet, 
M  cadet  Hla,  cadam,  y.  ColnmDam  ad , 
Ennii  fragm.  288.  R.  D. 

47  Nm  utva  faeto  ett  mikC]  Vide 
artifioem  Torentiom,  qnemadmodnm 
alias  per  Pampbilnm,  alias  per  ipsiim 
Parmenonem  inTeBit,  qnemadmodam 
nesoiatnr  a  osBterisi  virginem  ante  nnp- 
tias  ab  ipso  Pamphile  Vitiatam  esie. 
Noiiu$utfact6]NonQtjXe,  Faetothun- 
dat  D. 

48  Nam  invitot  omnet  not  ette  ilUt 
aentio']  Aonleejosmodi  caosam  leperit, 
qniB  vel  hominem  cnrioaom  oontineret : 
qaaBqne  noQ  Parmenonem  modo,  aed 
mox  etiam  Soetratam  aroeat  ab  ingrea- 
•n.  D. 

49  Heri  nemo  voiuit  Sottratam] 
Qaaai  alios  dixerit,  wtde  inUlUgitf 
Heri  nemo  voluit  Sottratam]  Argamen- 
tamodii.  D. 

51  Maxume  heri  cauta  mei]   Bene 


'fiuwitms:  qni  et  propter  ipaam,  vel 
propter  invidiam  socras  non  veKt  fieri 
graviorem  morbom.  D. 

52  Senmm  iKeo  itttroitae]  Mire  nt 
eriminosias,  saspidosamqae  sit:  non 
Laehetis  ant  Pamphili  serram^aed  8o«- 
tratae:  aec  Phrmenonem  saltam.  D. 

Pro  intreitte  scribe  intraitte.  B. 

53  Comminitoentur]  Dicent,  ^om 
oonfinxerint,  D. 

54  Cofpitiatque  tttati  ittenuii]  Bene 
tS  §v^fue-fAS  maloit  tUonun,  qaam 
puelUB  dioere :  qnod  atiqae  infelligitor. 
Qtti]  Qtti,  onde.  D. 

Sit  resoribendnm  veranscanMett  B. 

Capiti  iUarum]  I.  e;  vit»  et  sio  ea- 
pnt  semper  dioitor  in  bac  iBprecationw 
formnbi.  PUat  in  Rndente  V.  2.  59. 
Vennt  eradioet  eaput atque Mtatemtuam 
\irg.  JBb.  VIIL  484.  dU  capiU  ipiiut 
generique  retervent.  v.  Heins.  ad  Ovid. 
Bpiat.  XX.  127.  Gnev.  ad  Gcelii  epist 
in  Cic.  adDiv.  Vin.  l.et  BeoU.  ad 
Phorm.  III.  2.  6.  R.  D. 

55  Hera  in  erimen]  Soatrata  in  li* 
teoi*  Ego  vero  tn  magmtm  maUtm]  Ib 
qnmstionis  tomenta.  D. 

1  Netcio  quid  jamdudum  kie  audio 
tumuUuari]  In  ha<;  soena  qnasi  < 


ACT.  III.  SCENA  II. 


250 


Male  ndetuo,  ne  PhiloiiieDae  magis  morbus  adgravescat: 
Qnod  te  iEsculapi,  et  te  Salus,  ne  quid  sit  hujuSy  oro. 
Nttoc  ad  eam  tisam,    Par.  Heus»  Sostrata.   S.  Hem ! 

Pab.  Iterum  istinc  excludere. 
S.  Eiiem  Parmeno,  tune  hic  erasT  perii!  quid  faciam 

misera?  5 

tei  deliberatio  <Mt,  coollneBs  souioiiit 
4iiflmiasioDiM|oe  paiies,  qoas  In  mbditit 
oontiderabimnt.  Hie]  Qoia  nimit  vi- 
cinrtont  D. 

Newh  quii  jmndudum  audio  hie  tu- 
nuttuari  muera]  Hsec  toena  qoandam 
qnati  deliberationem  tenet  ad  (ab  Z.) 
aegroCam  nnrom»  oom  romor  til,  qood 
gnyit  morbot  ingraTetcat.  DeUbe- 
rat  tocnit,  qoK  Jam  temel  exolota  eat. 
Deniqoeiptapropoaitio:  nune  adeam 
vium.  Dettroctio  ex  diverta  parte  : 
UentmUtimaKbtdsra.  Fmn  (parmo' 
rat  Z.)  illa,  ot  pergat :  .fuidfaeiam  «i- 
ura9  NoM  mam  VMoram  PampkOi,' 
cttfn  inproximokicmt^graf  Oittoaato: 
non  vitatl  n$  mittat  qmdem  rmndi 
aauta  fumnquam.  Neo  aliqoeB  mittat, 

qni  videaL     Nam  fui  amat,  eui  odio 

ipmu  mt,  biifaotra  ttutto  duoo:  iaborm 

inantamptut  eapit,etiUi  agert  wflfertfam.. 

Adjedt  majot  vgomentnm»  qoara  tn- 

gredi  non  debeat,  qoia  filiot   ttatim 

qood  (quum  Z.)  venit,  ingretaot  ett- 

Ex  ea  igitor  oauta  btroire  noo  debet. 

Btenim,  ti  ramitteKt  quiffpiam  PkUutno-' 

na  doloret,  omnom  rem  narrabitf  tdor 

eontinuo  tolatoU']  Narrabitoonota,  qnie 

via  ireeundim  Aierit  interea»,  nnde  axf 

ordiom  litet  inoeperint.     Hteo  tont,» 

qoaeaddittoatioDempertimbant  Bgre- 

ditar  Pamphiloa,  qni  hii  (qui  triitit 

ett  Z.)  qood  non  in  morbo  poellamy 

aicol  ramor  ibent»  riderit,  aed  qood 

partofire  eam  riderit.     Bt  inde  rebe* 

menter  odmmovetnr.;  potat  enim,  non 

ex  too  comprettn  greridam  partarira. 

Idem  inlerrogatiit  a  matre,  quid  morbi 

ettl    oonaentom    oommodat  ad   qaod 

iiie  (iUa  Z.)  voioerit,  neprodat  verita- 

tem.     Deindo  et   Panaeoonem  effioit 

ditoedere,  ne  vioimit  vooem  partnri- 

entb  aodiat.    Potlremo  remanetaolot» 


«t  teoom  deliberet>qoodrogatot  otroin 
taeeat,  neqoe  indicet  ei  (ejut  Z.)  par- 
tom,  ao  oMiao  animo  feret  tantam  inju- 
.  riam  et  redooat  oxorem.  E. 

rttmuituan]  Patsive  dicitor.  Nam 
apnd  veteret  activom  etiam  tumultu- 
are  inoto  foit  v.  Vott.  de  Analog.  IH. 
7.  et  interpret  ad  Crt.  de  B.  G.  Vil. 
61.  R.D. 

S  Mogtt  mor6ui  adgraottoat']  Gre- 
▼ior  iiat  Proprie,  quia  morbi  gravet 
tont  dioti.  Virg.  Ge.  III.  95.  ubi  aut 
morbo  gramt,autjam  tegnior  annit  De- 
fidt,  Solloat  morbi  gratet  ob  inediam 
inaolita  vetotntibut.  Maio  metuo,  ne 
PhUumena  magU]  IntUtTereutiot  bo- 
nun  aoeniafiioere,  nt  booam  meretri- 
oem  faoiat  (faeU  Z.)  D. 

Ne  morbut  aggravetcat]  I.  e.  augea- 
tor,  amplior  fiat  ut  paulo  ante  di&it. 
Cio.  CatU.  I.  13.  hie  morbut  qui  ett  in 
npubUoa  nthmnontiut  groMtott.  R.D. 

3  Quod  tt»  JEteuit^ii,  ut  U,  Salus] 
Deett  propler :  ot  tit,  proptor  quod.  D. 

4  Nuiic  ad  eam  vttom]  Sic  Virg. 
JBb.  VII.  454.  ratpcpt  ad  htce.  Heus, 
Sottrata]  Vide  qaemadmodom  per  le 
iptam  Parmono,  per  Panoenonem  ar- 
eeator  Sottreta:  qom  neqne  deette 
propter  officiam»  neqoe  ingredi  propter 
tooram  Caervum  BoDcler.)  iodacitor. 
Homi]  Interjectio  ett  novat  ret  audi- 
eotia.  Jtorwn  ittino  excludere]  Bene 
tttrum .'  ot  illi  podorem  lOcolaret  repe- 
Utiune  injaffiaa.  Et  memoriter.  jam 
enim  dixit,  nattraiUico  it  maereadeam. 
admitit  nemo»  Bt  timol  vide»  qoam  ve- 
hetnentint  ad  injoriam  tonet  excUidi, 
quam  fum  admUti.  D. 

Verba  tterum  t.  e»  lege  per  interroga- 
tionem.  B. 

5  Ehem,  Parmono]  EArai,  interjeotio 
ett  ejuSf  qoK  commota  tit  nova  re«  D* 


960 


HECYRA 


Non  Tidam  nxorem  PamphiU^  cmn  in  proxnmo  Uc  sit 

asgra? 
Par.  Non  Tisas,  nec  miltas  qnidem  visendi  cansa  qnem- 

qnam. 
Nam qni  amat eni odio ipsns  est, bis  fiBtceie stnlte dncor 
Laborem  inanem  ipsns  capit,  et  illi  molestiam  affert. 
Tum  antem  filins  tnns  introiit  videre,  nt  venit,  quid  agat» 
S.  Quid  ais!  an  venit  Pamphilns?    Par.  Venit.    S. 

Dis  gratiam  babeo.  .  1 1 

Hem,  istoc  verbo  animus  mibi  rediit,  et  cura  ex  corde 

excessit* 
Par.  Jam  ea  de  cansa  maxume  nnnc  buc  introire  nolo : 
Nam  si  remittent  quippiam  Pbilumen»  dolores. 


6  Nonwmm  UKonm  PamphiUr]  Ul 
dixit  sopni,  lervum  Sottnta,  oon  Par- 
meDODem:  lio  bio,  ticorm  PamphiU 
dixit  magif,  qnam  PliilamoMm :  nl 
animam  et  officiam  ejasdem  soonu,  ol 
niatris  breyiter  demonatraret.  D. 

Jn  T^rodriino]  I.  e.  ia  vioinia.  Plaatns 
in  Ciatell.  1. 1. 103.  habiua  m  ynmmo, 
R.  D. 

7  Non  mtoi,  ^e.]  Unam  rem  Sottrafta 
eonanlait,  hie  de  dnabna  respondet  t 
namqae  et  illam  non  mlt  iogredi,  el 
oavet  ne  ipse  mitutnr.  el  bene,  qumn- 
quam :  ne  aperte  pre  se  loqai  vide»* 
tar.  D. 

Lege  non  «ims  ^  inteiTOgatiTe.  De- 
inde  pro  nss  repona  ne,  ob  oodioea  om- 
nes  meos  et  Faemi.  B. 

8  Nam  qui  amat,  md  odio  iptui  oWJ 
Aiiam  caasam  sabjonzit :  qnia  damm 
fuerat  ipsi  SostntsB  dioi>  qaod  sopm 
dictomest.  Namquiamat]  Unaoansa 
a  sententia  morali.  Cui  odio  ipsut  eft} 
Deest  eam,  Tol  «vm.  D. 

9  LoforemtniHMm  ^mueapit,otilli 
moUsliam  afferi]  Hoo  Talidisoimnm  ad 
dissnadendnm  fait.  Et  ilU  mototiom 
affort}  Bene  hoo  adjeoit :  ne  qni  amat, 
Loc  dicat,  laborem,  dom  promerear, 
quem  amo  (laborem  non  perdo,dumpro- 
fa^eor  de  eo,  qum  amo.  Z.)  P. 


10  TumautemJUiuM]  Alia  oansa  ab 
oTentn.  Videre,  ut  venit,  quid  agaty 
Qaod  sopra,  vtMrs.  An  mmre,  ofioiL 
esl  apnd  mgros :  videre,  cognitionis  ?  et 
ideoadditomyfiMda^at.  D. 

Ob  oonsensnm  Faemi  noatmramqne 
libtoram  l^  tem  jSitus  tuus  int,  B. 

11  An  vem»  PmnphUuiT}  Bene  imi- 
taUir  affeetnm.  D. 

Pro  gratiat,  qood  est  in  libris  qui- 
bnsdam,  amplectero  leotiooem  codd. 
mnltoram  gnrttom.  B. 
■  IS  Hemf]  Inteijeotio  feminina  ao 
matronalis.  JSk  cords  excetsit]  Gemi- 
naTit  praepositionem.  D. 

13  Hae  ntmc  introire  nolo]  Cnr,  si 
Tsoit  Pamphilas,  non  sit  introoaDdom, 
oaasa  narratnr.  D. 

14  JVamfirtmttteNtfu^iom]  Ver- 
bnm  aotiTnm  qnasi  nentnim  posnit. 
Philumente  dolorei]  ^f«i*a,ryuit  emi. 
non  enim  Tere  doior  morhi  eat,  cnm  ut 
partna.  D. 

Phiiumena  doiore»]  V.  G.  Pfttiwna- 
mim.  L. 

Btsi  Philumenet  apod  Rnfinnm  qno- 
qne  in  de  metris  comiois  landatnr,  ab 
nso  loqnendi  non  abhonret,  et  quornn- 
dam  codd.  anctoriUte  oomprobatnr  ; 
lamenob  seqnentia  mla  jolt  leotionem 
PJkidimsiiompfKfero.  SienimP*iiwM< 


ACT.  III.  SCENA  11. 


261 


Onmem  rem  narmbit,  scio»  c<mtfniio  gola  soli :  15 

Quad  inter  vos  intervenerit»  nnde  ortom  est  initiam  irae. 
Atque  eccnm  video  ipsnm  egredi.  qnam  tristis  est!  S. 

Omi.gnate! 
Par.  Mea  mater,  salye.  8.  Gandeo  venisse  salvom. 

salvaii' 
Pbilumena  est?  Pam.  Melinscnla  est.  S.  Utinam  istnc 

ita  di  faxint. 
Qnid  tu  igitnr  lacrumas  ?  ant  quid  es  tam  tristis?  Pam. 

Becte,  mater.  20 

S*  Quid  foittumulti?  dio  mihi:  an  dolor  repente  in- 

vasit? 


•MRn  10111111,  ea  estlsUipIa  ;  sin  Pftiiu- 
aamc»  qvm  isls  toia  sit,  iMisoiss.  B. 

Si  remUUnt,  Sfe.']  Doplex  hnjas  loei 
ketio  est  Si  rewnttgnt  ^uqfpiam  Phi» 
iatmstkB  dohret  et  a  remittent  quippitm 
PhHammoM  doioret.  Si  priorem  leeti- 
Qnem  seqiuuBQr,  doiortt  rtmittent  sig^ 
ilUKoat  leniores  fient,  sedabaBtiir,  pro- 
Qomiae  M  sabiolelleoCo,  qaod  sspe  ed- 
ditar.  Cie.  in  Orst  c.  34.  Sin  poste- 
norem  leotionem,  qosB  ploribM  aoeto- 
ritalibos  nititnr,  pneferamns,  doiorm  r§- 
flniltsnt  PAtitimcfiam  signifioat  dolores 
nelinqoent  Phanmenam.  R.  0. 
.  15  &i0,eontiinio  toia  tol»]  Vt,  Mn, 
L  391.  hand,  credo,  invitut  eoBlettiimt, 
aurat  Vitokt  eairpit*  Bt  sio,  tola  toU 
dieitor,  qiiomode|WtfSsnfpr4nniti.  Sio 
Viig.iBn.IV.83.  iUum  abmnt  a6sm- 
tem  audii^  videtqut*  D. 
.  16  Qnut  intor  vot  inlsnwmt]  Helias 
sio,  qoam  si  dioeret  Qu^  iiii  fteerit, 
Unda  ertum  «1]  Pro  fU,  iMM&ktnAm  ter- 
tiom.  D. 

Vnlgo  iMtaroemlt;  Bemb.  tAttrMno- 
t:il.  At  leg.  into^oeaertnt ;  qood  et  Ter- 
SBS  probat*  et  Donati  aooloritasy  qoi 
ila  legisse  yidelor.  B, 

17  Qfum  Intfif  e^l]  'Xafaum^ 
ljj»t  iTlftouumfUa.  PeL  Viotor.  V.  h, 
XXXUI.  24.)looatariPamphili.  Omt 
gnate']  Ordo  est,  O  mi  goate,  gaodeo  te 
«M  vDDn  Tsoiiae ;  sed  iBlcrcedit  Pamphi- 


lostristis.  D. 

lUod  cft  Yorsom  oom  oneret,  dele : 
aot  lege  quam  trittit*t;  vel  trittit  ett  f 
mignate,t\tmo»  B. 

18  Saivan  Philumena  ett  f]  Cito  pro- 
bat  Pamphilo  se  amore  noran,  cnm 
post  salalationem  nihil  priosi  qoam  de 
salote  oxoris  <ijos  inqoirat.  Salvan  Phi' 
lumena  ettf]  Mire  obviam  sibi  exean- 
tem  filiom  nihil  aliod,  nisi  de  Fhilomo- 
imintenrogafit :  utostenderotejosmor- 
bom  eorm  silii  esse.  D. 

19  Mtliutcuia  eit]  Verom  est,  qoao- 
tiim  ad  morbom  pertinet  MeUutcula 
ett]  Hoo  et  ad  morbamy  ed  ad  eventum 
partitndinis  Terom  estp  itanonmentilor 
Pamphilos  matri.    C7linam  ittue  ita  di 

faxint]  Diligentiora  olBcio  loqaitor,  ot 
reo  filiom  sooras.  D. 

Meliiacvia  ett]  I.  e^  paolo  melios 
babel.  Cio.  ad  Div.  XVI.  5.  tum  meli- 
uteuietibitttet.  R.  D. 

20  Quid  tu  igiturlacrumat  ?]  Looos 
nb  eo  qoodagitor :  qoosignificat,  si  ita 
est,  qoaro  eigo  to  tristis  es  ?  Recte,  ma- 
ter]  Siodioifflos,  oom  sine  injnria  inter- 
rogantis  aliqoid  ralioemos.  Bt  hene  ad- 
ditom  matsr;  ot  daritia  roticenlis  blan- 
do  oomine  mollirotor.  Alii  recte  sic  ac- 
Gipionty  ot  inteliigant,  mhiiett  maii,  D. 

91  Quid  fuit  tumuUi  f]  Antiqoi  sio 
declinaverant,  tttmuiti,  seiiali.  atSallos- 
tios  CatiL  53«  deeretum  tenatifiit.  Die  mi" 


HECYRA 


Pam.  Ita  factQm'st  S.  Quid  morbi  estT  Pau.  Febrisu* 

S.  Cotidiana?  Pam.  Ita  aiimt. 
I  sodes  intro,  consequar  jam  te>  mea  maten  S.  Flatr 
Pam.  Tu  pueris  cuire^  Parmeno,  obviam^  atque  eis 

onera  adjnta.  .    . 

Par.  Quid  ?  non  sciunt ipsi  viam^  domnm qoa  redeant? 

Pam.  Cessas?  «5 


ACT.   III.    SCENA    III. 

PAMPHILUS. 

NEQUEO  mearum  rerum  initiqm  ullum  invenire  ido- 
neum. 


hi]  Dic,  ▼erboineBtbitaDtbavdimyet 
eoriogias  interrogsotit.  VirgiliBS  Eol. 
111.  1.  (licmihi,  DafiUBta,  cnjvm  peeus9 
Dobr  repente  invant  f]  Proprie  invcuii, 
qaiarepente.  D. 

22  Itafactum  ot]  Mori«  e«t  aasen* 
tiri  ad  dicta  interrogaotiain,  qai  qn» 
vera  Root  celant.  Ita  awnt]  Bene  aliit 
adscripait :  ri  ffalaam  ■it,iitipaiaadscri- 
batur  oiendaeinm.  Ita  aiunt']  In  hao 
tota  interrogatione  et  responaione  oolo- 
rem  indnxit  aecretam,  legro  objnrgan- 
tis.  Ila  otunl]  Religiose  mendaciom 
ad  rnmorem  retnlit.  Ahint,  inqotl,  ve 
ipse  falsum  dicere  Tideretnr.  D. 

23  I  sodetintro]  Metait,  oe  ingredi- 
atar  mater  ad  soceros :  et  ideo  dicit, 
I  sodes  intro.  Et  apparet  intro  dlcen- 
tem,  mann  annnere,  nt  domom  redeat: 
et  simal,  qao  magis  fkeiat,  addil  oaa- 
sam :  ConsequaarjaM  te,  mea  matar]  Ad« 
jeclt  et  tempos  jam,  mea  necessario 
additam:  mea  mater:  et  todet,  qaia  J 
intro  daram  est.  Ftat]  Abieos  dixit  hoo 
mater,^t :  oe  omoioo  jnssis  alienit  p«- 
rere  Tidealar.  qaasi  imperemas  et  ooa, 
qae  nos  ipsi  faotnri  samos.  D. 

24  Tu  puertf  cifrrs,  Parmeno,  cbvi- 
am]  Probabilis  caasa»  qaa  aMegat  eti- 
am  Parmeaonem,  4om  jnbet  eom  pve« 


rit  ooonrwre.  BtriraotBotandan,  qnad 
io  hao  fhbola  ridioal^  rexator  asqae  ad 
oltimom  serrat  et  aUegator.com  ait  el 
pfiger  et  ovri6sns.  Atqueei$one^adfm' 
ta]  Loeatio^  antiqta  llgnnita.  Bt  est  /«t- 
rmfiffJa  (alii,  iiraXKeiyi,y  pro  ipsoaooe- 
ra  portaotea,  ^s  ooera  adjota.  D. 

lit  onera  adjuta]  I.  e*  iisadjoti  one-' 
riboa  fereodia.  Notandofest  datiTna 
fieraoB»,  iis  qoS  per  aioliaiimam  Toriio 
<i4futars  Joogitor.  Vide  ioterpretea  ad 
Petron.  o.  62.  edlt.  Boniann.  p.  412. 
Adjutara  ooa  aeoantiro  rn  est  in 
Pborm.  I.  2.  49.  R.  D. 
'  25  Qtttd  f  non  tciunt  ipd  tfiam,  do-* 
mum  fua  redeant]  Jam  Tlde  qoemadmo^ 
domserTetor  Parmonooi  persooa  loqaa- 
ois,  coriosi,  pijp^-  DomMm^  adrertnale 
est.  IXsntMn  fua  rerlMmt^^Quati  loenm 
rigniffeet,  Tidebitoi'  reiiqiiam  pneoep^ 
tom  serTOS  ooo  aodiTisse.  SioaudiTit, 
qua,  qoomodo  iotelligemoa,  id  est, 
qoemadmodnm  ooas  porteoC  denaTi. 
mt,qHiidfaret,9tqunfieret,  CUtat]  De 
indostria  omoes  ablegaTit  saos,  ot  00» 
todirent  qo»  iotos  post  «oeoam  aool 
aoto :  qoB  tameo  popolo"eat  oarrata- 
ms.  D. 

Pro  redsane  Bemb.  faobet  veniamt:  B. 

1  rfe^ueo  tnsattcm  rsruM  inUtvm  kI-' 


ACT.  IIL   SCENA  III. 


963 


Unde exordi^r jiamije^qDflB  nec opinanti aceiduit ; 
Partim  qaae  perspexi  bis  oculis,  partim  qnas  accepi  aa- 

lilnis: 
'Qua  mb  propter  exaniiaatttin  citins  ednxi  fovas.  4 

Najn  modo  me  intro  ut  conipui  timidus,  alio  suspicans 
MoiIk)  me  visnrumaffeetam,  a<;  sensi  esse^  uxorem :  bei 

mibi!  . 
Postquam  mo  aspexere  ancillas  adTenisse,  ilico  omnes 

simul 


iwii  uiMiMiwUoMvm]  In  hacsceDa  oon- 
quefltio  est  ad  deliberationaii  defeen- 
deM#  aoftabeet  Puii|iliilBf ,  ^  euladat 
Bxerem:  in  qna  lota  oralio  Pamphili 
ad  aigniDeiitom  •peotaoi»  amatoria  ma- 
■gifl,-qa«n:iaiiritBlis  wK  Ntnaliternafi 
peireniretar  ad  nltifflam  oogoilionem 
omniam  renim,  niii  adoieeoena  forti- 
▼am  eoiioe|itiiin  noria»  el  patnim»  aHr 
qnanto  lenios,  qnam  oonjagalia  dolor 
.expetijk^  toleraviMet  Nequet  aneruw»] 
.Hmo  eet  MooMrioa  iUa  htmi^,  Od. 
.IX.  U.  'H  ftfthm,  tL  r  hmnM  ^  &'- 
.«&rMrB«raJbl(»;  ^ifMfl eiearMmfi 
tmtium]  Hoe.prineiphun  1 
fbfu  OBentar :  Bft  oeteDdantar  mramnm 
et  moltm  et  gimrea»  Jdonei<m]  Aptnm, 
.nonTeBlenB^  J>. 

/fMwnirv  tciowiMm]  Conqnestio  est,  qnod 
de  aBHne  BMltaaitpas^as»  qaod  mollB 
..▼iderit»  molla  aodierit.Cnm  diut  :par- 
4im,  911«  psriipeii  ku  seuits,  pertim  fiue 
oee^  ottrifruf.  Hnc  totom  in  prinoipio 
.est  Sabjangiliir  mnntiQ :  nam  modo  ms 
intivaleornpMt,:  Qnod- aetoepit  anribos, 
iUod  est»  quod  uhi>«Bm  Bnle  perspexe- 
riflt  anoillse,  omnes  simnl  exolamareref 
«entt/  Qned  perspeidtf  iUad  est|  qaod 
^V¥lhm  €amn  eomknM  immuimri  rldet. 
JRfM  .eoimk  BiqgaasflDla  proficiant  ad  id, 
^qpod  portos  eelabataB' ;  qood  intre  re- 
niens  paytnrieBteBa  Tidet  v  deinde  qnod 
Tox  perlnrientis  proditTiliam,  ondi  dlx- 
.|t:  ntqu$  voce  alia,  'ae  retmanebat,  ipea 
jfoterat  etmqyenf  E* 
.    S  Unde]  A  qoe*-  0. 

5  Partini  ftitf  perysii  Jbtc^ieiiKi]  Hit, 


qaaai  miseris,  Talt  intelUgi»  qnibos  per- 
spexi,  vel  aadivi  mala.  An  sic  didum 
est,  ni  apnd  Viig.  JEa.  IV.  359.  «0- 
Ofsifue  fcti  awnitif  ftaufi  ?  D. 

4  Que  meproptfr  fxanteiaCvm]  Inter 
fSMiiamlum  et  ssantmum  hoo  tnterest : 
exammotuf,  eetoonterritns,  oontarbatns. 
Ut,  ffd  fuufnom  Pamphilum  esanimatum 
vidmf  Et  Virg.  JbK  V.  305.  fxanimaCa 
fefUfTif  tsiptngcrff  i^mana  murif.  £rant- 
oiuf  Tero,  eet  oeoisaB.  Virg.  JRn.  XI. 
90.  oor|mf  M  enmtmi  poiitiim  Paiianlii 
ileftcf  &nHiAat  ffmor.  D. 

Mf  ediui  foroi]  h  e.  loras  prodii. 
Plaat.  in  Booohide  JV.  t.  II.  <ftict«  ab 
•cdiftuf.Cio.  ad  DIt.  X.  3«.  Balbu^ 
duxtt  ff  a  Gadibut  abi  t.  Maoot.  it. 
Bentlei.  ad  IV.  1.  7.  R.  D. 

5  Me  tntro  «t  corripus]  Raptim  in- 
greesassam.  Himidui]  Pro  timens,  no- 
BBon  looo  partioipii*  D. 

Legeex  noslris  omnibos,  nom  modo 
intro  Mt  me  corripui,  B. 

Jlfe  tfttro  forr^i]  I.  e.  raptim  in- 
troii.  Mox.  t.  16.  corrtput  ilUeo  me  inde 
laermmans,  iofra  IV.  1.  3.  corr^tt  de- 
repente  taritttf  fe«.  t.  Heins.  ad  Virgil. 
JBn,  VI.  47t.  oorrfputt  ime.  R.  D. 

6  Morbo  me  vimmm  affectam^  Qaia 
et  hio  morbns  est  (hoo  soholion  haod 
dobie  pertinet  ad  Tors.  13.  ad  Tocem 

•  oite.^  Heimihif]  Inteijeotio  dolenlis 
esL  Virg.  Mn.  UI.  32.  E^o^iior,  on 
.fiiotm  t  Bt  dicilar  hssc  iigqra  iwifMrh, 
Hei  mihi  /]  Mire  interposait  ox^r^Mo-' 
puh,  D. 

Prvter  aoam  omnes  nostri  habent, 
oc  ffRfi  uxorem  em.  B. 


2G4 


HECTRA 


Lse^tab  exclamiBm^  vemi:  id  quod  me  repente  ngfieSL^' 

rant. 
Sed  continuo  Toltum  earum  sensi  immntari  osminm, 
Quia  tam   incommode  illis  foiB  obtulerat  adTentum 

meum.  10 

Una  illarum  interea  propere  preecucnrrit»  nuncians 
Me  venisse :  ego  ejus  videndi  cupidus^  recta  conse- 

qnor. 
Postquam  introii,  extemplo  ejusmorbum  cognovi  miser* 
Nam  neque,  ut  celari  posset^  tempus  spatium  uUum 

dabat: 
Neque  voce  alia,  ac  res  monebat^  ipsa  poterat  cod- 

queri.  15 

Postquam  aspexi^  O  facinus  indignum  I  inquam :  etcor- 

ripui  ilico 
Me  inde  lacrumans^  incredibili  re  atque  atroci  percitus: 


8  Jd  quod  me  repmtie]  Deeit  jtrcpUr, 
it  n\,  propter  id  :  ac  per  boc,  ideo.  Jd 
quod  me  repente  atpexermtt]  CftOM  oitr 
Ifltt»  exolatnaTeriDt.  Jdergo,eb  td.  D. 

NoKtri,  me  derepeute,  Sed  meliiis  eat 
me  ejioere  o«m  egregio  FAbrioii  oodi- 
ce.  B. 

9  Sed  emtinuo  voUum  eorum  aemi 
immuiari  omnium']  Miie  Ptmpbilns  eti- 
am  aHoilleram  meto  impeUitar,  at  ali- 
cnom  naaoi  puervmsoapioetar:  neo  allo 
modo  iD  memoriam  redeat,  hano  se  pael- 
lam,  vel  hojnsmodi  (forte,  qua  nunc  es- 
aet  uxer,  Z.)  vitiaiiie.  Voiium  earum'] 
Qoae  videriHt.  D. 

10  For9  obtukrat]  Offerri  dieantar 
tam  hona  qnam  mala,  si  inaperata  obji- 
oiBntiir  aspeotfbas.  Obtuierei]  Oblatum 
dicitur  in  atnmqne  partem,  qaioqaid 
exapectationem  prKvenit.  D. 

Pro  iUis  dao  notiri  veterrimi  Ulue,  B. 

Obtuierai]  Oflerri  dioantar,  quaBonn- 
qae  prKter  exspeotalionem  objioiuntar, 
aive  bona,  sive  mala.  v.  Donat.  ad  h.  L 
R.  D. 

1 1  Prcpcucurrtl  nttnciafii]  Priscian. 
libr.  X.  L. 

12  Ego  gu$  videndi  cupidut]  Non 


ciit  plena  Tis  repentini  doloris^  ti  ali- 
qirfd  pnMentiens  saspicitar ;  et  ideo 
addidit,  ^o  efus  «ifemitf  ctcpidtis.  Ree- 
ta  contequor]  Absolate,  et  sine  odjcotie- 
ne  i-  non  enim  addidit  via,  D. 

J^ue  videndi]  No»  opno  est  legere 
videndti,  Rationem  oons«riictionij|-e>- 
plioant.  Sanctias  in  Minerva  ill.  8.  p. 
45&.  etibi  Perkon.  R.  D. 

15  Ectcmpio  efut  morbum]  Morbum 
mitiore  animo,  qoam  «itium  dixit,  ant 
prebrum,  Et  reote:  qain  disit,  aUa  ma 
eutpieans  morbo  vmufuan  affeetam,  ae 
ttn»  eite,  userem,  D. 

Faemns,  nt  troohaicas  ttaret,  ez 
Bemb.  et  Yietor.  edidit  p6ttquammtro 
idoani,£xtemplo.  Foite  leg.  tnlrscvie»- 
tsmptt/o.  B. 

14  fi^Mtium]  Moram.  D. 

Vto  eeiari  lege  eelare ;  nxor  seilicflfp. 
qnam  statim  adiit  osenlatanM.  Deinde 
in  seq.  versv  iUad  ipaa  rafer  ad  raa.  D. 

15  i4c  res  monebat'}  Partns.  D. 

16  OyacKSMistntfigitimi /JfecimrsrN- 
dignum,  noo  ad  iHam,  hoc  est,  Phil^- 
menami  sed  ad  anotorem  Titii  refertnK. 
Et  eorripui  iUco]  Ardens  scilioet  dola» 
re*  Et  est  otvM  oiir  etto  exierit.  D« 


ACT  III.    SCENA  III. 


366 


Hater  congeqiiitar :  jam  at  limea  exiiem,  ad  gemia  ac- 

cidity 
Lacnmiaiis  misera :  miseritam  est  profecto  hoc  sic  est, 

utpato: 
Omaibas  nobis  at  res  dant  sese,  ita  magai  atqae  hami- 

les  somas.  20 

Hanc  habere  orationem  mecam  principio  institit: 


17  Laenumott]  Non  fareflii,  led  2a- 
enmam :  noii  intos,  ted  ntwrtiu  On^ 
tkut,)  Atfim  atrod]  Id  ut,  YeheBaB- 
ti.  D. 

Ptrdtut]  I.  e.  vehemenler  oommo- 
tos.  Lnorit.  V.  400.  in  ttm  penitut 
een.  Cie.  pro  Bfilone  o.  SS.atumtMtra- 
tiuttferdtu».  Lir.  VI.  38.  tumjwm- 
tttf  tni  CamiUitf  ahi  V.  DrOenb.  R.D. 

18  Mmttr  eonttquitur:  jam  at  limtn 
exirem]  Oitendit  affectam  miaericordim 
sam,  motfvmpoliaidioendo,  qaom  Myr- 
r&tnom,  etaddendomjieinam.  Ad  genuA 
aecidit'}  Jeetdir»,  estgestacorporisos- 
tendere  hamilitntem  osdentis:  propter 
Ccoflipoiitttm  ex)  ad,  qood  esl  jnxtn»  et 
eadere.  SaUnstias  eatem  sioe  prmposi- 
tione  dixit,  foa  eocidnm,  eia  ^ue?  D. . 

Ad  genua  aeeidit  laerumant]  Diodor. 
Siool.  Bolog.  34.  ToTff  /tuv  «r{ic  rk  ySta- 
ra  wlvrm,  rek  H  rtCt^  XM^  iert^v^- 
MC  llirTe,  lui  fstrk  Uiif&m  luAiuhtvt, 
^mdSmii  TNc  <b(A«(q/(4««-i.  L. 

limen  cxtrem]  Notnndnm  est  exirf 
itnun  pro  exire  limine  toI  de  limine. 
Bodem  modo  didtor  e^redi  portomi  «r- 
bem,  R.  D. 

Ad  genua  aeeidit]  Ad  genua  adadtrt 
vel  geiiibut  aeeidere  est  in  genoa  pro- 
onmbere,  snpplicendi  oansa.  Seneoa 
Troad.  y.  6d0.  adgenua  aceido  eupplex. 
Soelon.  in  Oes.  o.  90.  tit  od  genua  ttl- 
tiv  tibi  aecideret,  r.  qnm  noUTimas  ad 
Rotil.  Lop.  II.  96.  B.  D. 

19  Lacrumant  mt«ra]  Miserabililer 
se  babens.  Jhfimntum  ert]  Ut  reote  sa- 
pra  dietom  sit  de  illo,  ptMm  et  pudicttm 
tngentum  norroi  PampkiU.  Miteritum 
ett]  Hoo  ipse  sibi.  D. 

Prafeete  hoetietst,ut  yuto]  Omnem 
lurrationcm  ealjunitatom  raanun  pen- 

VOL.  II.  3 


tentaa  oonolositi  utt  rsi  tic  temper  at, 
ut,  quemadmodum  fortuna  tradiderH, 
inqnit,  net  aui  magm,aut  htunUet  tumtit. 
(tkmu,  Z.)  B. 

Ut  puto]  Feie  idem  est  qnod  m/a/- 
2or.  Catoll.  earm.  35.  hee  unwm  eseipio 
ut  jputo  pudenMr.  t.  Doker.  ad  Saetoo. 
Yespasian.  e.  «3.  R.  D. 

fO  Omnibut  nMt  ut  ret  dant  tttt,ita 
magni  atque  humHet  tumut]  Mire  dixit» 
dont  Mti.  Homems,  Od.  2.  135.  tnW 
ykf  ivoc  inh  hnxfodm  hBf^wm,  oCm 
lop*  %fM^  iynei  ttanA^  «a^ffi»  ti  ^wSh  ti. 
Sed  hic  10«  illo  et  Yalidins  dixit,  et  est 
bmo  luAtXaiJk  lenlenaa.  ApoUodoros: 
ovtmc  iiMmc  hk  rk  trpiyfMira  eifme 
%tinud  raensf^,  D. 

Qmnidui  nobU]  Liban.  Soph.  Dedam. 
XVI.  pag.  456.  krtiaykchrk  rSe  ^- 
$fdwm  tffkytjuira,  rtmrof  i»Ayn  nai  t) 
fC^^lxw.  L. 

Ut  m  dant  ttte]  I.  e.  ot  ree  ereninnt 
▼el  soooedont  n  notat.  ad  Heaot  V.  I. 
43.  R.D. 

Magni  tu$nut]  I.  e.  soperbi,  elati. 
Plaat.  in  Mil.  IV.  9.  53.  magmim  flis 
faeiam  nune  quoaiamiUgcmeccilaudat, 
Hino  mognum  dieers  apad  Virgil  iBn. 
X.  547.  signifioat  arrogantibos  Yerbis 
olL  ▼.  Cl.  KoBoinm  in  prmfat.  ad  Gre- 
gor.  de  dialeotis  p.  10.  Contnriom  est 
mineri6ui  ofr6ii  uti  apod  OTid*  Metam. 
VI.  151.  B.  D. 

J7umiiei]  I.  e.  animis  sabflussis,  ab- 
jeetis.  Cio.  ad  Attio.  II.  21.  ut  illt.  tum 
kumilit  tum  dtmittut  erat.  r,  Bormaon. 
adLooan.  VIL157.  R.  D. 

Sl  Recle  Bemb.  prineipio,  pro  toI- 
gari  a  prtneipw,  B. 

InKttit]  Qoidsm  Mss.  habent  inttituit 
ot  aliis  loois  oenlon  TariatoT.  Bannaoo. 


HECYRA 


O mi  Pampbile,  ab»  te  qmmobtei»  kaoc/aMent,  cansuH 

vides: 
Nam  TitiQiii  est  oblatam  Tirgiiii  ^im  ab  iieseio  qxte  i 

probo. 
Nimc  huc  coDiagit^  te  atqaealios  paitani  at  eeliMt  t 


et  Oadendckp.  td  Saeton.  Vitell.  c.  2. 
instUit  de  eo  rectom  patant,  qoi'  qoid 
pergit  lacere,  tnitttuit  de  eo,  qoi  qoid 
inoipit  fnoere.  Sed  promieoonf  hoimn 
Yerbornm  un»  Yidelnr ;  oerte»  tpnd 
Cioer.  nd  IKr.  X,  16.  Jhgit&n  ienatmt 
irutitit,  hoo  verbnm  non  jmttxit,  led 
etBjnt  aignifiont.  t.  interprot.  nd  Liv. 
XXVIL46.  R.I>. 

22  Omi  Pamphihl  dbtUquamebnm 
hac  abimt^  A  nomine  et  bluidimento, 
mire :  qnia  seoreta  oonfiteUir.  nt  Virg. 
iBn.  rv.  20.  Anmhfattboremm,mtmi 
post  fata  Siefttf».  A  principio  idem 
elabonvit,  nt  advenwt  pndorem  oonr 
soientia  et  vooe  et  ooafeftiope  duraret 
O  mi  FamiphiU  t  ahtte  quamobrem  hm 
abimt^  Venialia  ttaUu»  in  qao  oonfet- 
tio  ett  et  preoatio.  Abt  te  quamobrem^ 
Morale  blandimentnm  ante  oonliMtio- 
nem.   D. 

O  mi  PaafhHe!  ebt  te  quamobrem 
haeahierit,  eautammdttl  Pertoatio  ett. 
Unde  illa  deliberat,  Pampfailmi  an  (v$ 
Z.)  taocftt  tantom  et  oelet  pariom,  aat, 
ti  voloerit,  nt  eam  nxorem  dnoat,  do- 
nata  injnria.  Confeatio  ipta  criminit 
veniali  statnoonttatfOumdixit:  vitium 
ett  abUOum  virgini  elim,  dbt  netdo  quo 
improbo,  Oeinde  preoet  omnetadlii- 
b^tar.  Illa  dno,  qom  tnpra  potni, 
oonficlenda  (con/Scit  tta  Z.)  qwequefen 
fartuna  tst,  inqnit,  nebit  qua  te  hodie 
obttUit,  per  eam  te  obieeramut  amiba,  n 
jttt,  ti  fat  ett,  uti  adverta  efut  per  te 
teeta,  tacitaque  apud  omntt  nent.  Vi,  ti 
velit,  redncat,  tio  petitor ;  eeierum  de 
redueenda  id  faciai,  quod  in  r»m  sit. 
tuam,  Hoo  volaptati  dimittitnr  (^forte, 
voluntati  remittitur  Z.)  Illad  ora«at 
(illud,  qued  aratutett  Z.)an  fieri  posait, 
tic  docetar :  parturire  eam,  neque  gru" 
vidam  este  es  te,  tohu  eomeius,  Sed  an 
pater  ignorare  pottity  mo  •djnngitnrt 


ntmc  u^potit  ettf  PamphiU^  i 
lo,  doque  operam^  ut^  elam  fwmat  par- 
tut  patrem :  atque  adeo  emnet.ted  ti hee 
Jieri  mm  petttt,  quin  tmtwnt»  dieam 
abartum  ette,  Neqne  hoo  totpeotom 
ette  alicnipoterityonm  teptiinomente 
abortnm  provenire.  Sed  ne  natnm  p«- 
ero  inhonettnm  fait>  (ne  wUutpuer  in- 
honettut  ettet  Z.)  qood  PaAphili  filint 
dioeretar,  adjeoit  ab  ntili,  et  ab  ho- 
netto :  eentinuo  exponetuir,  hie  Hbi  ni>- 
hil  erit  qmcquam  ineommedi,  Deinde 
conclatom  ett  ad  mitericordlam  eap- 
tandam,  et  UH  miterm.  Qned  conoet- 
terit  teslioet  (quod  eoneetritte  te  dicit 
Z.),  nt  taoeat  tantum>  nam  de  redw 
eenda,  id  vero  neuHquam  honettum  eatt 
arbitrmr,  Veram omoramnltom  rttn- 
ant  ingemitoit,  qnod  neoettittte  tepap 
retor;  qnamqnam  dat  tibi  oontolati- 
onem,  non  didioit  ab  amnta  disoedere, 
nt  ante  escolntam  meretiioem  ditoettit 
(eontolationtm,  quodnan  msne  dittat  ah 
amata  ditoedere,  quum  anU  eukmut  a 
mtretrieeditetmnt,  ay  R 

25  Nom  emttm]  Ettoonfeatlo.  Nam 
vittitm  ett  oMofiMn]  CoBpit-  a  oaota. 
Oblatum]  Ad  repentinapertiiiere  tn- 
perion  annotnvimot.  Bt  oMofuin,  qnasi 
non  extpectanti  et  noleoti.  Ftrgtiu] 
Qoati  qom  feUi  pottet  Otm]  Recte 
eiUm:  qnia  faoiHa  venia  oirca  vetera 
jam  deUota.  nnde  tentat  teinporis  lon- 
ginqnitate  extenuare  peeoainm.  OOm 
ergo,  ante  mentet  novem.  Ab  i 
quo  improbo']  Mire  ooniemtit  | 
dicendo  neteio  quo  9  id  ett,  netoio  qnem 
dixit :  at  ottendat  ignobUem,  ita  (et) 
abjecUim.  Nam  ti  noaaen  iUi  ett>  ba- 
bet  et  aignitatem  :  nt,  JBn,  II.  89.  et 
notaUquod  nemenquedeeutque  Geitimut^ 
Et  ne  placere  videatnr  it  qni-  fedt»  im- 
proftumdijut.  D. 

^n»«iluim]«erviat  A.  XI.  687. 1»' 


ACT.  UL  SGENA  III. 


9S7 


Sed  oam  omto  «yiis  wmaiBoor,  neqteo  ^pdn  Iftcnimem 

miser.  25 

j()aaDq!ie  fers  fortraa  est,  ioqmt»  netbis  qiue  te  bodie 

obtalit^ 
Peream  te obteetammr  amb»,  si  jns^  si  fas  est^  uti 
AdTorsa  ejus  per  te  tecta,  tacitaque  apud  omaes  sient. 
Si  unqMm  ei|{a  te  animo  esse  amicb  SMmffti  eam»  mi 

Pamphile^ 
Sine  labeie  haoc  grattam  te,  uti  sibi  des  pro  illa,  nunc 

€9gaL  30 

Caoteram  de  reducenda  id  facias^  quod  in  rem  sit  tuam. 
Faiteiire  eam^  neque  gravidam  esse  ex  te^solus  conscius. 
Nam  aiunt  tecum  post  duobus  concubuisse  mensibus : 


f 5  Std  fiHni»  orsta  9*1»]  Booa  flr«- 
fMtnt,  Nequeo  quin  laerutnein  miser] 
\ldetiir  qnui  diBtillaiites  fletos  deter- 
gere.     Nequeei]  DeeBi  contmere.  D. 

t6  Queeque  fanfortuna,']  Precatio. 
Fonfortuna}  T^h,  id  est,  sobita  for- 
tooa.  Et/brtuna,  io  iocerto :  fonfor- 
tuna,  io  boao  pooitar.  Virg.  Mn,  IX. 
41.  nquamtefortunafiuuet,  £t  ipse, 
Ofonfortuna!  D. 

^  Pereamte  ciffSestamur']  Oratorie 
iodocootor  et  pro  taoeotibofe  (absentir 
hui)  precea.  Per  eam  te  obtestamur 
ont^Me]  Gbtestatio  est  precatio  com  oieo- 
tiooe  earom  renuo,  per  qoai  petimos  : 
ot,  Mn.  X.  45.  Tper  evena,  genitor,  fu- 
mataiAa  TVotc  ess\iSAa  obtestor,  Si  fas, 
ii  ,ftu  est]  Utrom  hoc  ioridiose :  ao 
qoasi  femina,  qoie  leges  oesciat  ?  D. 

Obtestattuar  cunbg]  AI.  obseeramus,  L. 

Pro  obtestamur,qme  est  lectio  Dooati 
et  alioTom  codd.  Beotleio8,daoe  Faeroo 
et  aoctoritate  codd.  obseerannu.  Z. 

^jus  ei  fasest]  Jos  est  jas  homa- 
nom,faB  esljas  diTioom.  Virgil.  Georg. 
I.  t69.festisquedam  exerceredidnisfas 
etjura  sinunt  obi  v.  Ser?iam.  Plnrade 
hoc  discrimioe  Doker.  ad  Flor.  II.  20. 
p.  475.  R.  D. 

28  17(1  adversa  ejus]  Mire  000  ori- 
meo :  sed  adversa,  Per  te  tecta,  taci' 
taque]  Tecta,  si  redocis :  tocita,  si  re- 
pndias  Bobalia  excaaatione.    Aa  idem 


ngoifioant  ?  an  potias,  oeqne  Terbo  io- 
dices?  An  tocto,oe  Tideantar  :  tacita, 
ne  dicantor/  Teeta,  taeitaque]  Tecta 
siol,  oe  hmc  alii  sdaot :  taeita,  oe  ipse 
iodicet  D. 

29  Si  unquam  erga  t»]  Virg.  JRa, 
V.  798.  fi  concesta  peto,  n  dant  ea  mo:- 
fita  ParctB,  Tereotias  10  Aodr.  sitein 
germani  fratris  dilexi  loco,sive  hae  te 
vAvm  semper  fecit  moanmt.  Si  un^m 
erga  te]  Ab  anteacta  vita.  D. 

Lege  li  «n^m  te  erga  a.e*a,  sensti, 
&o.  B. 

30  X7ti  Hbi  des  pro  iOa]  Sobaadi- 
tnr,  gratia.  D. 

Recte  Faemos  ob  Tersam  ct  Dooa- 
tom  pro  utt  legit  ut,  B. 

Grotiam  des]  I.  e.  beoeficiom.  Plaot. 
10  Captiv.  III.  5.  63.  ab  eo  petUo  gror 
tiam  «famiSsIlast.  io  Jog.  o.  110.  ut  rex 
prvvato  homini  gratiam  deberem.  R.  D. 

31  CdBterum  de  redueenda]  Teotat 
etiam  hoo  persoadere,  sed  oratorie  et 
verecoode.  Et  mire,  de  reducenda 
dixit,  000  de  respuenda.  Quod  in  rem 
tit  tuam]  Namoisi  nsdaoatar,  reddeu- 
da  dos  erit.  D. 

Cam  iambom  troohaicos  noo  admit- 
tat,Faeroas  ediditred(iuc«7i(ia.  B. 

32  Solusconscius]  A  possibiU.  Nam 
hoc  oookioe  osteodit  tacere  eom  posse, 
qood  cooscios  sit  ipse  solos.  D. 

33  Namaiumt]  Himeslias  aivnt,  pro 


208 


HECYRA 


Tam^  postquam  ad  te  vemt,  mensis  agitur  hic  jam  sep^ 

timus: 
Quod  te  scire^  ipsa  indicat  res.  Nunc  si  potis  est>  Pam* 

phile>  S5 

Maxume  volo^  doque  operam,  ut  clam  eyeniat  paltus 

patrem, 
Atque  adeo  omnis.  sed  si  fieri  id  non  potest>  quln  sen- 

tiant, 
Dicam  abortum  esse:  scio  nemini  aliter  suspectum  fore^ 
Quin^  quod  verisimile  est^  ex  te  recte  eum  natum  pu- 

tent. 
Continuo  exponetur.  hic  tibi  nihil  est  quicquam  incom- 

modi :  40 

Et  iUi  miserae  indigne  factam  injuriam  contexeiis. 


ait,  dlxit.  Nam  qms  «Qt  soire»  tat  di- 
oere  potnit,  Diii  PhilameDt?  ergo 
mte.  Aiunt  enim  potiu  honestQm  est, 
qomn  aiu  Post  dtitHha  amcubtum  eam 
menalnui]  Pott  duobut,  umplioiter  ao- 
oipiendam,  non  post  daot.  ett  enim 
Am^rfo^,  pro  duolnu  post;  id  est,  Don 
ttttim  at  naptt  tit,  ted,  postqntm  nap- 
tt  est,  post  daos  menses  naptitram : 
nt  sint  reltqai  qainqae  raenses.  Et 
hino  tpptrety  tnte  daos  menses,  prius- 
qatm  cnm  Ptmphilo  oonoamberet,  yi- 
titttm,  qattaor  (WesterhoTios  Tolt 
legi  ftttn^.  Sed  sttit  ineple.  Omnit 
enim  stnt  sant  Z.)  mensibas  cam  Ptm- 
pfailo  faisse  :  ex  qoibns,  doobas  poste- 
riorihas  tmtttm  esse,  reliqois  tribos 
peregrinttnm  faisse  Ptmphilara.  An 
pott  dttofmt,  pro  post  dnos  ?  at  Pltatos. 
Pers.  IV.  1.  4.  jHut  prineipio  doni^ie. 
Bt,  post  paulo,  D. 

Vooem  eam  post  eoncu6uuie,  qatm 
Pteruas  ob  Bemb.  snstaiit»  nos  ob  co- 
dicet  et  Tersam,  qai  in  hto  sede  non 
tmtt  trochKOm,  rettitaendam  patt- 
mos.  B. 

35  Quod  to  scvre,  ipsa  indieat  res] 
Qoit  oontristttas  oorripoisti  te  forts.  D. 

36  Partttf  eoentot]  PhilamensB  sci- 
»cet.  D. 

37  Fieri  td  non]  Ms.  R.  id  deest.  L. 


Nostri  tel  non  htbent  id,  rel  ooll# 
ctnt  tnte,/!sri.  B. 

38  Abortum  esse']  Non  est  Lttinoai 
abarsa  est:  sed,  abortiun  feeit,  Abar" 
tum  esm\  Deest  iiatvm,  rel/actum,  Yel 
tbsolate.  qnomodo  dicimas,  e  rf  nata : 
vel  qaemtdaiodam  dioimat,  ex  te  miki 
orta  est  tn/itria.  Dioam  a^ortum  ene] 
Rttiontbiliter  diut.  fit  enim  tbortat 
mense  septimo  sine  pemicie  feminm. 
Suspectumfore']  Saspiotbilem»  sospici- 
osam.  D. 

39  £r  te  recU  eum  natum  pHtmt] 
Novedixit  natiimafrortum:  qattitbor- 
tas  ntsottar.  Natum  ergo  pro  ftcto, 
coneeptoqne  dixit.  D. 

Recte  natus']  Beete  natus  didtar, 
qoi  ex  legitimo  mttriroonio  nttnt  est. 
R.  D. 

40  Eiponetur']  Ad  mortem  soilieet. 
Bie  tibi  nihil  est  qidcquam  tiioaminorft] 
Qaam  tlieoos  exponitar,  et  non  tollitnr 
pro  tao.  £t  mire  neotndi  paeri  non 
fit  mentio ;  qnit  Ptmphili  filias  inve- 
nietnr,  qaam  ei  etitm  per  pttrem  poel- 
Im  poett  snooarrit. '  Hic  tibi  nHul  est 
quic^uam  tneommodi']  Ab  atili.  et  est 
«ra^XMT  qatrtnm :  ot,  mhil  mdi  fuic* 
quamUetius.  D. 

41  Et  iUi  mittrm  in^^e]  Ut  mm 
tit  iema&KsuBw,  soperiori  ▼ersui  t»  et 


ACT.  m.  SCENA  III. 


269 


Pollicitas  sum;  et  servare  in  eo  certam'st,  qaod  dixi, 

fidem. 
Nam  de  redaoenda,  id  vero  neatiqaam  bonestam  esse 

arbitror: 
Nec  fadam ;  etsi  me  amor  graviter^  consaetodoqae  ejus 

tenet. 
Lacramo,  qaae  posthac  iatara'st  Tita^  cam  in  mentem 

Tenity  45 

Solitadoqae.  O  fortana,  ut  nanquam  perpetao  es  bona ! 
Sed  jam  prior  amor  me  ad  hanc  rem  exercitatam  red- 

didit; 
Qaem  ego  tam  consilio  missam  feci^  idem  nonc  haic 

operam  dabo. 


adaendam  ett :  at  git,  <t  tibi  nihil  «at 
fttk^iiam  tfieoniiiMNlt.  Et  UU  mittne] 
CoBolofio  per  enmiMntioBeBi  (forte, 
eommuerationm  Z.) :  et  dod  loBderis, 
iBqait,  et  proderis  miaerie.  Factam  in^ 
jwriam]  Mire  v^uriam  dizit:  ut  dob 
ooBteaiBeBdft  sit,  sed  tolleDdB  (ut  non 
eondemnanda  «t,  md  doUnda.  Ms.  H.) 

n. 

49  PoUieiiut  jiim]  Ploe  qoam  pro- 
misi.    Qnoddixi]  Qaodpromisi.  D. 

43  Id  vero  neutiquam  honettum  em 
arhitroi']  Neutiqnam,  lum  ett  omDiBO 
Begativnm,  sed  eliqaid  ameBsioDis  hn- 
bet  Est  eDim  neutifuam,  bob  nimis, 
BODTaide.  D. 

BeDll.  ediditredcIiicaMta;  etnsuti- 
fuom  pro  n«ii(t^m.  Z. 

44  Neefaeiam]  Btne  oddidit,  nee 
faeiam:   molta  enim  etiom  .inhoaesta 

amore  sascipimo».  •  Eitti  amor  me  gra- 
viter  contaetudoque  tenet]  Hoo  oam  ge- 
mtta.  Etti  boo  est  oomplexivam»  ne- 
qoe  prmpositivam,  sed  sabjoBctirom, 
id  (deleid)  est,  pro  tametsi.  i4aior 
ms  graviter  eontuetudoque]  Qose  dasB 
res  ooDtra  honestom  et  otile  volidissi- 
msB.  Et  beoe  tenet,  doo  teooit.  D. 

lUadmc  exoodd.  Dostris  ooUooo  post 
onuir.  B. 

.45  Laerumo,  qu^  potthae  futura  ett 
vita]  Bene  propoBsior  io  affeotom  est. 


ot  Yorkimile  fiat  potnisse  retioeie.  Et 
lacrumo  bob  peadet  a  soperiori :  sed 
jBterpositis  dia  fletibas  dixit  laerumo, 
Qu€  potihae]  Qutt  roodo  yim  prooo- 
minis  Don  tenet,  sed  qnerele.  Et  la- 
erumo,  sio  dixit  nt  Virg.  JRa,  IV.  30. 
fic  ajfata,  sjnum  lacrunris  implevit  abor- 
tit,  Et  est  ordo,  iamuno,  cum  tn  men- 
temvenit,  D, 

46.0fortunaf]  Hie  fortunam  pro 
,boDaposait(igitar  boua  io  texto  dod 
ioit  B.)  Ut  nunquam  perpetuo  et 
bonaf]  Iiegitar  et  clata.  Nam  et  sio 
pro  bona  inielligitar  Decessorio.  D. 

Loff.  ut  ttun^am  perpetua  et  data. 
NamdatalegitolimDoaatas.  B. 

0  fortuna  ut  nunfuam  ei  jMrptCuo 
bona]  Bentlei.  Donato  dace  sic  legit : 
Ofortuna  ut  nunquam  perpetua  et  data. 
Flaut.  in  Gistell.  I.  3.  46.  ut  tunt  hw 
mana,  nihU  ett  perpetuum  datum.  Mo- 
tarunt  lectionera  qai  non  concoquerent 
fortunam  absolate  pro  bona  fortaoa. 
Sed  sio  est  in  Phorm.  V.  6. 44.  Te- 
rentii  loco  similis  ille  Rotil.  Lnpi  11. 
75.  Ofortuna  quam  vehementer  to  rerum 
varietatoblectat,  R.  D. 

48  Idem  nunc  operam  huic  dabo]  Si 
idem,  ego.  si  eidem,  hoo  est,  amori. 
Qpfrom  dabo]  Diflicaltatem  rei  osten- 
dit,  dioendo  operam  ddbo.  D. 

Idem  nunc]  Ms.  R.  item  nunc,  L. 


270 


HECYRA 


vAdest  Pfinaeno  cun  poeiis :  .luiiic  minimft^Bt  «fms 
In  hac  re  adesse :  nam  olim  soli  credidi^ 
Ea  me  abstiBniiise  in  principio,  cnm  data  «st : 
VereoT^  si  clamorem  ejus  hic  crebro  audiat^ 
Ne  paffturire  intelligat.  aliqnosmihi  est 
Hinc  ablegandus^  dum  parit  Philumena. 


50 


54 


ACT.  IIL   SCENA   IV. 

PARMENO.  SOSLL  PAMPHILUS. 

AIN'  TU,  tibi  hoc  incommodum  evenisse  iter? 
S.  Non  hercle  verbis,  Parmeno^  dici  potest 
Tantnm^  quam  re  ipsa  nayigare  inoommodnm^st. 


Venam  CrDjetns  at  spnriam  etiDep- 
tmn  damntnt.  equidem,  nt  sententNB 
•aocnmtor,  ne  emendtndam  eenseo, 
^  ego  emn  eeniUio  munmfhii  eedem 
hwc  operdm  dabo,  B. 

CaiMsUio]  I.e.  ntioDe,  pmdentk.  Gio. 
pro  Marene.  c.  tt,  mulieret omnespnth 
ter  infirmtatem  conalU  mqforee  in  tw 
torvm  potettate  ette  voluemnt.  Li?. 
XXIX.  35.  cum  omnia  tra  fion  ccnnito 
gerereiOtsr,  r,  Gronov.  nd.  Ldr.XLlV. 
S.  R.  D. 

Httie]  Nempe  axorui  unori»  nt  enm 
miuom  raci«m.  R.  D. 

49  Adett  Parmenocum  jntem]  Qain 
idem  Pnrmeno  est  seoretomm  oonseiast 
«ddidit,  cum  puerit.  Minime  est  opta] 
Id  est,  omnino  non  est  opnii.  D. 

50  OUm  toli  aredidi]  X.C  olim  tUn 
credidi.  L. 

52  Nostri  omn^s  reote  babent  exau- 
diat.  B. 

53  Ali^  mihi  ett  hinc  ablegandut, 
dum  parit  PkUumena']  In  toUi  conMB- 
dia  non  cessabit,  com  sit  piger ;  neo 
resoisoet  aliqoid,  oam  sit  ooriosos  Par^ 
meno.  D. 

54  DicinparttP^«m€na]  DKmalios 
dummodo,  idias  donec :  nonc,  quam» 
diu.  D. 


AHegandwt]  I.  e.  nmaBdandn.  Hoc 
▼erbo  Teteres  otontar  de  lis  qirami 
prmsentia  moiestn  est.  lAr.  I.  35.  aub 
tempuM  puerot  venatum  dblegavit.  Jum- 
tin.  I.  5.  «t  ablegatus  in  Pertat  tA  ave 
fuerit  nbi  r.  Oronor.'  R.  D. 

1  iitn'  tu,  ti6t  hoc  incommsdum  eve- 
mtte  ifer?]  Alia  rMio  est  ovrrentis  ad 
argamenta:  rfia  Mtnom  eomicoram. 
Sed  perfeoti  peet»  -eflt  ila  serrire  ar- 
gomento,  ot  tamen  speotator  noTis  de- 
leotationibos  teneator.  Nam  in  bao 
soena,  doneo  perreniat  ad  Pampbilam 
Parmeno,  boo  tvfnfM  indnoitnr,  com 
bee  ostenditar,  qnid  malisitnafigatio. 
Ain*  tuf]  Pro  atmst»?  Et  sio  jnm 
hHqaid  dixbse  magni  in  pneeedenti 
omtione  ex  respondentis  sermone  de» 
monstntor.  Ain^tuf]  bi  soeiMnnsoi- 
tor  cnutio,  aot  in  soensm  liefettor.  D. 

i4in'  tu,  ti6t  Aoc  tncommodicm  «twtisw 
iter  f]  Heo  soenA  interrogationem,  et 
oxpositiones  bmres  oontinety  qaemad- 
modam  naTigaTerant.  E. 

Iter]  Iter  dioitnr  de  iMTigntioiie 
Ovid.  Bpisl.  XXL  78.  etfaeert  igtuua 
jmffpe  videbar  Iter.  Sic  tre  pro  naet- 
gare.  \iTg.JRu.iy.  $10.  etmadiitprO' 
peret  aquUion^  ire  per  akutn.  R.  D. 

3  Tan^fim,  qHom  re  ipta  mngare  m- 


ACT,  Iir.  SCB19A  IV. 


271 


Par.  Itane  efllT    S/ O  fdrtaiiste,  nesei^  qoid  mali 
PraBterieris,  qni  mmqaaBn  es  ingressi»  nMKre.  5 

Nam  alias  ut  mittua  i&iseriasy  luiaBi  hanc  ^ide : 
Dies  triguita,  avt  phis  eo^  in  navi  fui^ 
Cam  interea  semper  morlem  exspectabam  miserl 
Ita  ueqiie  adi^evsa  tempestate  usi-  somns. 
Par.  Odiosom.    S.  Haud  clam  me  est :  denique  hercle 
aiifagerim  10 

Potius,  quam  redeam,  si  eo  mihi  redeundum  siet. 
Par.  Olim  quidem  te  eaus»  impellebeAt  leves^ 


cefmmoSnm  at]  'ammSxmBw  qaartom. 
Don  eoim  iDtdit  ^umtmm^^  vt  Viig.  da. 
IV.  411.  §Bd  quaMtotiUs  mag^fcfmm 
wMrtat  tn  mimmi  lonl»,  «ato,  mttgk^ 


ToiUum  fiwm]  IHoitttr'  |nD>taatiim 
fuanlM  ibiv.  XXXVir.  51.  «on  tan. 

fumn  tfmffmnn^yammn*.  ImmumCX.' 
766.  md  quA  non  uUa  cni««ic  tonliMii 
morti»  htthti.  r.  Gi«b«t«  ia*4liaAnbe8ta- 
tiuu  57.  et  ad  Ui.  XXVI.  1.  R.  D. 

4  Ojvnmmt&i  matU^quidmaUpw 
lirMf] 
Oyvnmnol^.qaiai 


'OfjA 


lud 


NaeUqmii  maii].  Pomiip|mi : 
invXfiai«c  ^vHf  iflifMtt  UMKiiitM  1», 

Mmmndflr :    I%.  mU  hJiimmrm, 
ymkpmemkyrfU.  W. 

5  Qtti  nunfMnm  al  ingi^MMr»maro] 
Pnipffie  disit  tnymmi.  Nmn  qBiJmn. 
mwagmral,  Bgrmmu  dioitiim>  i  Sie^Virf  « 
&.  1«  176.  egrutk  4ffMti>  fctimtmn 
tna  omui.  D. 

6  Nom.  oJMf  «I  miltmn'  mtfcrief] 
nofAJwjtiofntafin.  Bt  mism^ini^-iDavti^ 
gatioaeB<aeilieet.  D. 

7  Dici  tfigintdi 
plenomnnmenMiet 
iignificat.  Dtef  triginta,  autpkm  to,  im 
nmAfiti]  Hoe  «xitioaam  .^01»«»»  peri- 
eole  videri  poteet  9ed  vid»  qoid  ad*.( 
dot»  mil  piiif  eoi  tn  navi.  Abaolnte^e» 
Qt  olibi»  «nnm  •fiaBjinta  noMMim^  ottft 
p/uf  to,  ut  eoi0kio.  D. 


PJuf  io,  in  nod]  Priacian.  lib.  7.  L. 

8  6bBmir'morlmn  niMetalnm  miiffl- 
DnvB.  eat  exapeotntio.iMdl.  Virg.  Mn. 
VI.  614bineUifi  pomom  anpaetmtl.  &m» 
per  mertmn  esfpactoftam]  Id  eet,  borin 
omnibaB,  onm  eontinaatione  triginta 
diemm.  D. 

C/Mn  mlarmi  ttmftT'  morttm  mtptttt^ 
bam  mittrj  ChpaTior  aempar  poenneeb 
exapeotare^  qnam  pati.  Vi,  &.  VI. 
614k  imrftifi  pamam  cnpiiCnnl;  B. 

9  Iln  ttffuo]'  Oagucv  ▼«!  din,  tbI^ 
TBlde.  D. 

10  OdiffMn]  Beae  aeiiieet  tn  mari  . 
triginta^dieB.  •  Bl  nomenprvadTeiMot 
poiQit:  odiofum  pro-odioii.  ifauii 
ciam^ NMeil]«  Air4mQt  pre  egn  nuuHme 
uteiligo,  qoam  odioaoBi  sit.  Nam<^i> 
JongMibnt  Bieiegnnt^^  iifmifttnr)  et 
tie  itgmttf  ODIO  81JM.  Hmo  vnrtn  t iw 
dentnrponeBdn  eaae  atntim  poat  adiam^  s 
emmt^otiMMinliUiganL  Aujugtrim] 
CunjnnMi  t  mn.  Madom  panaitpro  indi*- 
entitioiflrtame'vel,nt.aiiit4iennt(  pro- 
miaairo.  ilti/tig<rim]  Sic  Yeteiea,  qaod* 
mmfugtriBt,  D. 

11.  ^iM.miM  fidiMMiiimtfiBij  Pen» 
tineft  bno>Anq>bidi»  dietan>  apnd  Sto^» 
.  bmam,  Serm.  250.  'Br  dt  jb  J^wj^mf 
*r?C«i^MWC  Wnaif/HiiMira  'rturoic  «Ka« 
<rWieiir  .fiheuc  Fbtadina- L  18.  ntmo 
libemtev  TteoUt,  qai  latitf  iaauaii»  L. 

Bentletni  pro  «tl  onm  edd.  vett» 
edidit  fciom^  qaod  ntiqno  elegantio*> 
rem  efioit  Benaanb  lu 


272 


HECYRA 


Quod  Donc  minitare  facer^»  ut  faceies^  Sosia. 

Sed  Pamphiliun  ipsum  video  stare  ante  ostiom : 

Ite  intro :  ego  bnnc  adibo^  ii  qnid  me  velit.  15 

Here^  etiam  tu  nunc  bic  stas?    Pam.  Et  quidem  te  ex- 

specto.    PaA.  Quidest? 
Pam.  In  arcem  transcurso  opus  est.  Par.  Cui  homini? 

Pam.  Tibi. 
Par.  In  arcem!  quid  eo?    Pam.  CalUdemidem  bos- 

pitem 
Myconinm,  qui  mecum  una  advectu^st,  conveni.  19 

Par.  Perii !  vovisse  hunc  dicam,  si  salros  domum 


levei]  Hire  iofeirimi  fagitiTiim,  qai 
ob  Yitiam  hajosmodi»  non  ob  oanMua 
fogiat  Et  bene  UveB  dixit:  hac  eoim 
non  ett  lem.  D. 

13  Quod  wune  minUaTe  feeere']  Vi 
git  ordo,  olim  qoidem  te  otat»  impel- 
lebont  leves,  Sosia»  ot  fiM^eree  qnod 
nnno  minitaris  faoere  bae  oocasione. 
Artifioiose.  et  in  Andiia  sio  ait  reca- 
santi  perjariamseiTO  Myus,  novanunc 
reUigio  tn  teincettit  f  Facert]  Ut  ftoe- 
res.  Comioam  est  et  Terentiaonm.  D. 

14  Sed  PamphUum  iptum  vtdeo]  Ijp- 
eum  a  quo  missas  sam :  Tcl  dominom, 
at  Grseci.dioantttMr.  D. 

15  Egp  hwne  adibo]  Vel  noTacnri- 
ositateaitParmeno.  D. 

16  Equidemte  esapeeto]  Bene  exoe- 
pit  Ccnpsetat.Ms.  H.)  PampUlas  Par- 
menonem,  ot  Tideator  Yera  dictonis. 
Equidem  te  ex^peeto]  Apparet  Pamphi- 
lom  Parmenonis  absentiam  desiderare: 
eo  qaod  nonc  prior  Parmenonem  allo- 
qnitor.  D. 

Ne  sjfilaba  Yorsai  soperrit,  dele 
ftune,  qaod  in  libris  incertam  habet  se- 
dem.  TEon  oorrige  Yel  equidem,  toI, 
qood  melios,  exepeetam,  B. 

17  Jn  areem  trantewno  opus  ett] 
Osteodit  qoam  longe  sit,  com  tn  areem 
(forte,  tronsnirso  Z.)  dicat  Et  bene 
w  arem,  qoam  Mioerra  condidit.  In 
aroem]  ProBonciay  at  ostendat  qoam 
looge  sit  in  aroem  traoscarrere.  TVons- 
eurte]  Plro  tnmsooirere.  Cuihminif] 


H«o  Teriia  eom  soa  proooneiatiooe 
▼imrecosationis  in  secontinent.  Cut 
homittiT]  Cam  reoasatiooe  prononci* 
andom.  et  est  pigri  responaio,  laborem 
ad  alinm  transferentis.  D. 

In  areeoi]  Nempe  Atbenaram,  ofai 
hospes  iUe  ▼idetor  Minerre  sacra  fe- 
oisse  et  Tota  post  naTigationem  solvisse. 
R.D. 

18  Caiiidmidanhet^tem]  Prisoian. 
Hb.  6.  L. 

19  Quimeumuna  adneehaett]  Ap- 
paret  eom  com  eo  aliqoid  negotii  ba- 
bere,  com  dioit,  qui  meeumjuma  ett  od- 
vectus.  D. 

Iiectio  BembiniMCfiM  proadweftts 
Tersoi  cooYcnit.  B. 

SO  Vooim  hune  dieam,  ei  sojoot  it»- 
mnm  roitMtt  tinquam]  Faoete  dizit. 
More  enim  hoc  fit  eoram,  qoi,  longb 
itiaeribos  maxis  periclitati,  voYcnt  ali- 
qoid,  si  perrenerinL  Btoonvenit  hoo 
Pampbilo,  qnem  sopra  male  nafigasso 
aodierat  D. 

PerHI  vonmhunedieam,diahetdo' 
mwm  rtdiitet  unquam,  ut  me  ambuiando 
rttmpsrit]  QasBConsoetadoestinmari: 
nam  com  perielilantor,  at  plorimom 
aliqood  TOtom  profenmt,  si  salvi  ter^ 
ramTiderint.  E. 

Voeim  kunc  dieam]  Ailodit  ad  om»- 
rom  Ycterom,  qoi  mara  ingredientes  ali-  • 
qoid  diis  ▼oYcbant  qnod  post  felieen 
reditom  solTemt.  t.  Donat.  ad  h.  1. 
R.D. 


ACT.  III.   SCENA  IV. 


378 


Redisset  unqaain,  ut  me  ambiilaBdo  rumperet. 

Pam.  Quid  cessajs  ?   Par.  Quid  vis  dicam  ?  an  conye- 

niam  modo  ? 
Pam.  hnmOy  quod  constitai  me  bodie  conyentamm  enra, 
Non  posse :  ne  me  frustra  illic  exspectet.  vola. 
Par.  At  non  novi  bondnis  faciem.    Pam.  At  faciam 

utnoveris:  25 

Magnus,  mbicundus»  crispus,  crassus,  caesius, 
Cadaverosa  facie.    Par.  Du  illum  perduint. 


fl  Rumperet]  Bumpentiliqaem  am* 
boluidoyeiirreiMlo  ugnificat  ita  •liqnem 
latigare,  nt  proprie  rniBpator  at  defi- 
eiat  Plautoa  io  CaptiY.  prol.  r,  14.  ego 
metua  emua  ne  erret  non  rupittrttf  eum, 
R.D. 

9%  Q,uU  mt  dieam?  o»  etmvemam 
medoT]  Mon  enira  maDdaTerat  qaio- 
qoau,  qai  sine  cansa  mittetwt,  oblitaa 
beoe  diasifflolare  (oblitut  pene  te  dmu' 
lare  Z.)  at  qoi  mentiontor.  Et  sio  pro- 
Banciandom  oii  eonsenitfm  mmio  7  atr»- 
prehendere  dominom  Parmeno  yidea- 
tor.  An  ecnveniam  modol]  BlfmnMSe 
diuL  Nam  non  hoo  interrogantit 
aimplieiter.  ]>. 

33  Jmo  quod  eoiutitui  me  hodie'] 
]>eest,  ittuida;  ot  eit,  imononcia.  St 
anmitor  a  soperiori  tfenteolia,  qoa  dixit, 
qmd  vit  dieam  f  Imo  quod  constitui  me 
hodie']  Apparet  eom  hanc  oonqoimlun, 
et  m  oorrasam  inTcnisse  oaosam.  D. 

t4  Vola]  'Hdwn  van;/9«X^  osos  est. 
Ita  oorras,  ot  Yolare  magis,  qoam  oor- 
rere  ▼idcaris.  Bt  antea  traascorrere 
josserat :  nune  a^jecit  imperio.  Nam 
(adjecit  jpro  tn^Mrio  domiiU)  non  eurre, 
jmdvoku  D. 

Pro  Hlie,  qood  Tersoi  repogoat,  Fa- 
emos  reote  oorrexittiit.  B. 

fS  At  nan  noei  hominitfaeiem']  Mo* 
ralis  expressio  pigritiss  in  tot  excosa- 
tiooibos  posita  est.  At  fadam  ut  no- 
verit]  Stomacbose  pTOoaneiandom  at; 
qood  et  Pampfailas  repetit  dioens,  ol 
famam  ut  noverit,  D. 

96.  Maguut,  rubieundut,  eriiput,  ea- 
jtttJ,  froMus]  Properatio,  n«ad(M^^. 

VOL.  II.  t 


et  acerro  sine  conjpnotivo  est  osos. 
Magnut,  ru6tcun<iuj]  Imperite  Tereo^ 
tiom  de  Mjfconio  orispDmdixisseaiont, 
eom  Apollodorai  oalTomdixerit:  qood 
propiiom  Mjoonis  est.  at  Locilias,  Mj^- 
eom  ealoa  omntf  ji«eentui.  XJnde  etiam 
proTcrbiam  Grmcom  Muminot  ^Xax^^. 
Sed  ego  Terentiam  pato  scientem  faoe- 
tios  Mjconiam  crispom  dixisse.  Cc- 
stttt]  Glaoois  ooolia»  qoasi  felis  ocoloa 
babens  et  glaocos.  D. 

GcEsitti]  Ooolis  tortis  paalam.  E. 

27  Ca^osroia  fade]  Soblif  ida,  ae 
penooata  robore  et  Urore.  Robioondi 
enim  et  orassiorem  faciem  smpe  habent : 
qaod  est  proprium  cadaYeris.  Potest 
et  polposa  intelligi  et  crassa,  qoasi  ca- 
darerosa,  earo  enim  dicta  est,  eo  qood 
eareat  anima.  Et  earo  proprie  dicitor 
mortooram.  Virg.  6e.  IV.  255.  et  cot' 
pora  luoe  cormtttm.  Unde  eamificer 
dioti,  qood  oomes  ex  homine  faoiaot. 
Ptt^  vero  proprie  et  qn»  mandooa- 
tor,  eo  qaod  polsetor  et  conscindator. 
Poteot  et  r  pro  d  poni :  at  caro  sit 
dicta  qoasi  cado,  ot  Virg.  iEo.  VI.  481. 
beUoiiue  caduei  Dardaidde.  qood  jam 
soilicet  sine  aoima  ait  etcadat.  Dti 
iUum  perduint]  Mon  pigroram  male 
optatei,  propter  qoem  mittitor.  D. 

C^(/aMroM/aaes]  Sido^.  ApoU.  lib. 
XIII.  Epbt.  3.  tordidior  ett  atque  de~ 
formior  eadavere  rogaU.  L. 

Recte  Bemb.  et  Dooatas  pro  Tolgari 
/ades  faabent/ode ;  et  baio  verba  non 
Parmeuoni,  sed  Pampbilo  tribaunt. 
At  cadaverota  displicet,  qoia  a  cadave- 
nim  fonna,  qom  Toria  et  inoerta  att. 


274 


HECTRA 


Qaid,  si  non  Teniet  ?  maneamne  nsqne  ad^TespemmT 
PAJtf.  Maneto:  cnrre;    Par.  Non  qneo:  ita  defessnif 

snm* 
Past.  ZDe  abiit.  qnid  agam  infelixT  prorsn»nescio     SO 
Qno  paeto  hoc  celem^  qnod  me  orarit  Myrrhina^ 
Snae  gnatce  partnm :  nam  me  miseret  mnlieris. 
Qnod  potero>  faciam ;  tamen  nt  pietatem  colam ; 
Nam  me  parenti  potius^  qnam  amori  obsequi 


flioief  deiniri  neqiiii:  Igitur  repoiie 
lentigbuM.  Sio  apad  Val.  Max.  I.  7. 
Exl.  6.  os  Untiginomm  ocoorrit  Cf. 
nonat  ad  Ban.  IV.  4.  2f .  B. 

Cadaverota  faeie]  CadaTeronm  Ur 
•iem  tic  deaoribit  Seneca  Epist  l^» 
jta  itttmtm  carpara  qui  m  tenebris  dica- 
wrunt  foeda  vtftttitur.  Quippe  napec» 
tior  tUif  fuam  moffro  paUenfibut  coUm 
eit :  Idnguidiet  evanidi  albent  et  tn  vt- 
mt  cairo  nwHicitui  ctt,  t.  Geaner.  in  tlies» 
llgnB  lat  bac  roce.  R.  D. 

28  Quid  ti  non  venietl  Omnia  dioit» 
■eeat  Mttneto:  cwrre]  Etiam  Pam* 
philiia  tanqaam  do  indostria  perseve* 
vat  Non  queo :  tto  defeteut  fum]  Hoe 
in  geatn»  et  speotacaio  plaa  eat ; 
inoeaaoi  et  anolor  (forte,.  ineetni  et  ae^ 
he^itu)  ezprimxt  laaaitBdinem.  D. 

Utque  ad  vetperumf]  Ua<|ae  ad  no»* 
tem.  B* 

aO  Ilk  oftiitl  QMsi  dioat,  fieet  jam 
iDqiii.  lUe  o5nt]  Qpmi  oom  difiiool- 
tate  oompletam  rem  oatendit  lioe  dio* 
t».  D. 

32  Sug  gnetm  peirtum\  ^mffryiteiq* 
D. 

Suet  gnatm  partum]  Hoo  per  appo* 
aitionem,  qoam  Tocant,  dictnm.  R.  D. 

33  Quodpotero,faeiam']  Id  est,  ee- 
labo  qoantom  potero.  an  qoaai  projiolF» 
•ns  onras»  et  fessoa  angore  dixit^  ^iuNi 
potero,  faeiam:  id  est,,  sinon  potero» 
eedam  amori :  et  rarsaa  tanqnam  pie«. 
ftatia  admonitiiSy  adjeoit  exceptionemy 
tomen  tit  pietatem  coUm,  Ser? at  enim. 
Mi  illo  yiorempoeta  :  oojns  non  poeni'* 
tobit,  re  oognita,  et  errore  snblaio. 
i^udpcUTO,fatMm\  Id  Mly  amoii  ob- 


seqaar.  Nai»nHsericordia  malieris  dt» 
amore  deseendit  Quod  potero,fneiamJ 
Apparet  hoo  dictam,  defeetia  (farte^ 
affeetui  Z.)  eaae,  non  TiHatia.  Tatnen 
wt  pietatem  eolaml  Reeordntns  est  Im^ 
aam  matrem  ease  ab  nxoro:  hoo  eain» 
credit  et  ideo  se  ad  exoeptionem  roTO- 
caTit }  ita  se  ameri  cedere  oporiere,  nt 
non  obtiTisoator  omniho  pielatia.  Bt 
bene  in  eam  oansam  oootaiit  neeeaaita- 
tom  non  redttcendm  axoris,.  qoSB  inv^ 
aiotar  nnlki  esae.  Snnt  tamon  qni  nm- 
aenta  eadem  senteDtia»  totom  boe  jo»* 
gant,  qued  patero,faeiam,  tamen  ut  pi»' 
Mem  eolam :  faoo  est,  in  qmntMn  p^ 
lero,.daI>ooperamadTenaa  amorem,  nt 
>eo,  pietntemcolam.  Btanbjn»» 
gitarcaaaa.  TomMrtttpisfatmtcoiam] 
Deest  Ha :  nt  sit  tamen  pro  dmitaxnt  i 
nt  sit,  itn  nt  pietatem  oolam.  Dixerst 
enim,  ^tod  petero :  et  ideo  addidit  ox- 
eepHanem^,  tsmsn  titptsCalsmooiam :  mI 
eat,  non  snm  oblitna  etmatris.  TmnsnJ 
Tto  ita  tamen.  D. 

Qnoil  polsfv, /aeiam:  Cimim  «tpis^ 
Intmeolam]  Deliberatio iUa  nmc bre- 
Titer  repetitiir»  an  paMdm  Oelet»  n» 
doeataxorem.  Veram  ttndem  ooflmeB* 
tit^nt  oelet  Non  Tnlt  antem  rednoorev 
qnia  adbno  eredit,  paeUam  idcifoo  dia- 
eessisso»  quod  jargiam  onm  mntre  sim* 
oeperit  Hoe  enim  dixit,.  ^uoil  pst^rti. 
faeiam:  tamenutpiMemeotam»  & 
'  34  Nam  ne  parewti  pethu,  fuam 
amori'}  i(jnori,soiUcet  nxoru,  qniadi»> 
it,  quod  potero,  faciam,  Bt  •hoo  eet 
^noddixerat,9uo(ipalfro,/ocMmi  (Tor^ 
1»  e^faeism  tbtimt  t  Ms.  H.)  Dt 


ACT.  IIL  SCENA  V. 


97S 


Opoitet.  atat  eeeom  niidifii^iuii  6t  patrem  /  3S 

Video :  honHim  pergunt.  qud  dicam  hisce,  iiieertns  sanu 


ACT.   IIL     SCENA  V. 


1JACHBS.  PHIDIPFU8.  PAM FHIIArS. 

DIXTIN'  dudnm,  illam  dixisse.se  exspectare  filinmt 
Pi]«  Factom.    L.  Venisse  aiuat:  redeat.    Pa.  Quam 

causam  dicam  patriy 
Quamobrem  non  reducam^  nescio.    L.  Quem  ego  hic 

audivi  loqui  ? 
Pa.  Ceitum  offirmaw  est  viala  me,  quam  decrevi  pef- 

sequL 


tS  Aml]  fatoqeefifr  «rt  MatanM 
«t  ooBtiarbML  D 

96  HgnumpergyM]  ModojMf^wU, 
fro  «iiBt.  aiiM  pemrQffut,  O. 

1  lKclmMitm,dixuM<2Jbm,a0«f. 
^facUwe]  F«oel6  primdpiofli  eet  inter* 
rogaatii  ita,  ot  «ciet  qeid  oihi  respoo- 
«orBo  nt,  qnem  iBlerrogtt.  liletoru 
«it  «Dim  «rgBmcBtiim  per  iwmyti^ 
Dutm  dnimn}  Qnia  dix«nit,  taneU 
rn^uNtt,  non  ftm  FempMlo  u^  dmmbe 
pBrdvnnv.  IKatin  diuh»m]  C«ptUMB  iih 
terrogBtione  OBpit,   dictanm. 


JHxtin^  dM<hni\,  iUsm  WfiTiBin.  mw  «s* 
ipectareri  Hmo  leeoB  otxiaeqae  pBreu- 
tis  ooDtioet  Terlm*  qBOBiadmodam  oo* 
l|«Dt  Psmpliiiai  redooere  oscorem.  Sim- 
plex  hio  OTBtio  est  Sopni  Pliidippas 
diiserat,  umcteadfuirat,  nem  pem,  Bom- 
fhilo  aiteate,  perdurafe  apad  vot,  liino 
podtBm,  dkctin*  dudum,  iiUm  diximp 
eeee  exeeecterefiHuiaf  £• 

DiciM,  le  esipertiirf]  In  Ms.  R.  m 
deest  lu 

i  S  Taeium\  Id  est,  dixisie  illam, 
,«iit  me..  Et  deest  ml:  at  uX,fettum 
mL  D. 


CHim  «t  mole  «ooontai  iQeidBt  eau^ 
odN^  et  triB  veilM  oontiiiaB  in  om  «se- 
Bnt:  TerentiBS  soripmty  eoto  fiud^fi* 
cdmpotri.  B. 

S  Quomobrim  nen  reduettm^  «mrte] 
Habet  OBBStm,  s«d  nott  Tnlt  YeffBm  di- 
eere  ;  et  prmteroB  non  Tolt  oom  invi» 
diB  matris  som  loqui*  si.  in  iJlBm  oeo^ 
fBnit»  ot  axorem  nonredocBt  domBm. 
Qyum  ego  hie  «tidim  lofui]  Ut 
frimo  persooBS  indneit  seom 
tee:  deinde  ipeos  oontenire  inneems 
«t  «libi,  9«tf  hee  loquituT  7  Miftit,  teif 
ocD. 

4  C^fltnm  effirman eet  eiamiM]  Ad- 
▼ersos  omniB  obfttiiiBte  agere,  id  es^ 
ooBtTB  omnes.  Offurmare  ttt  mam  me 
quam  deerevi  ffentfui]  Id  est,  at  matri 
potias»  qaam  amori,  morem  gerBt  (ge- 
ram,)  D. 

Certum  ^ffirmare  mt  viom  me,  ^iiam 
dMrsiMiierW9asl  Ut  utimjiOBredaeank 
£. 

Ftampenifiii]  IVanslBtio  somlB  est 
a  Tiatorilms,  qai  ab  itinere  noo  defleo» 
tunt.  Fiom  seguimetapliorioedixitCk. 
CBtiLlV.6.  ft.D. 


976 


HECYBA 


L.  Ipstis  est^  de  qao  lioc  agebam  tecum.    Pa.  SalTO, 

mi  pater.  5 

L.  Gnate  mi,  salye.    Ph.  Bene  factam  te  adYenisse, 

Pamphile; 
Atque  adeo^  qaod  maxammn^st,  salvam  atque  yalidmn. 

Pa.  Creditar. 
L.  Advenis  modo?     Pa.  Admodam.     L.  Cedo,  qnid 

reliquit  Phania 
Consobrinas  noster?    Pa.  Sane  hercle  homo  yolaptati 


Fait,  dam  vixit :  et  qai  sic  sant,  haad  maltnm  heredem 

juvant.  10 

Sibly ero  hanc  laadem  relinqaant :  yixit,  dam  yixit,  bene. 


in  mponrionibaB  atnntnr  in  PlMnn.  II. 
2. 1.  aii  am$ptetum  vmtum  Mmc  abimf 
admodum,  Cio.  de  Legib.  III.  11.  am^ 
iotert  tn  hi^uMnnodi  mrmom,  vt  iranmi 
akio  p&uit,  admodvm  did,  qnem  Iooub 
male  lolHoiUyit  DaTirins.  R.  D. 

9  Connbnnut  notter]  Qoari  ■ovori- 
nns.  Sobrim,  tnnt  exdnabog  aoioribno. 
Ckm«o6nm,  ex  fratre  et  sorore.  Etpro- 
pinqnitate  Terentiaa  freqnentata  moTO- 
tnr  (ao  propinquitaHt  JrequmUat^  Te* 
rmUiut  monet  codd.  Tett.)  nt  beredom. 
CoMobrinut  notter'\  Qnom  de  fntre  oa* 
ta»  ett  alter,  et  alter  ex  aorore,  eona»- 
hrini:  qnnm  ex  fratriboa»  potruriii  di« 
cnntnr.  Sane  hercU  homo  «rinptott  ob- 
tequent  fwit']  Saiw,.  aatis,  ▼alide.  Nam 
qni  ianot,  et  validos  est  Voiuptati  ob- 
tequentjuk']  Contra  fiieit  Pampbilns: 
disjnngi  enim  Tolens,  nibil  didit»  vel 
parom  reliotnm.  D. 
•  10  Haud  mt(/h«m  heredem  jwmu} 
Parnm  consnloot  beradi.  D. 

Haud  mHUum  heredemjuvant]  I.  Ob 
non  f attde  angent  Inomm  beredis ;  mni- 
ttim  est  vaide,  Nepos  in  Conone  a  t. 
hie  muUum  dueem  stimmtim  ^^«iloiim 
URfiedtott.  Sallnst  in  Catil.  c.  27.  mm 
tuit  eontiUit  muitiim  o^^Seere.  R.  D. 

11  Sifrio«rofcaiie<aiidamrtiiiiftitm<: 
vixit,  dum  miit,  bene]  Beno  et  fcoete» 
nibil  beredi  relimiauBt,  sibi  ▼eco  rdiB- 


7  Atqtteadeo,quodi 
vum  atque  vaUdum']  Ordo  est,  primnm 
advsntsse,  deinde  talvum,  postremo  1»- 
Uduvu  Salvum  atque  vaUdum]  AtSfiwtf 
•d  salatem.  VaUdut  namqae,  robnslns 
ethabitioroorpore.  Quodnummitma^] 
Legitar  et  quod  maiime  ett,  Creditur] 
Minos  blande  respondet,  de  repndio 
loootoras.  D. 

Atque  adeo]  Ms.  R.  et  adeo»  L. 
■    Placet  et  adeo ;  qood  et  plarimi  et 
Tetasti  babent.  B. 

8  Advenitmodot]  Diflioile  inTenitor 
praMeiitia  temporia  modo.  Alqne  nt  os- 
tendat  esse  momentnm  etiam  pnesentis 
temporis,  dixit  admodum :  qnod  est  mi- 
nos  (nimit  Mss.  et  edd.  ante  Stepb.) 
Advenit  modof]  yirg.  iSn.  X.  f«8. 
tigilaine,  deum  gent,  JEnea?  mgila, 
Admodum]  Bxcasatio  onr  adbnc  non 
Tiderit  patrem.  Cedo,  quidreliquit  Pftn- 
fiia  conmbrinua  noieer]  Utmm  jactanter 
Lacbes  de  bereditate  loqnilnr  prflBsente 
socero,  nt  iilom  copidiorem  ^iatad 
rerocaiidam  CremtrtrMlam^  iiiiam?  Bt 
fit  saspe  boo,  ot  ex  alio  principio  per- 
Tenire  quspramaa  ad  ea,  qom  ▼olomas 
dioere.  An  ideo,  at  se  jactet,  sciat  ot 
rem,  et  diTitiassoas :  oopidiorem  sooe- 
mm  redditoros  P  D. 

Admodum]  Bst  assentiendi  parlicnlat 
qna  oomioi,  et  qoi  dialogos  seribont. 


ACT,  ni. -SCENA  V. 


717 


L.  Tmn  ta  igitar  nilul  attolisti  hac  plag  ana  fententia  7 
Pa.  Qoicqaid  est  id,  qaod  reliqoit,  profait.    L.  Immo 

obfiiit: 
Nam  illam  viyam  et  salyam  yellem.    Ph.  Impane  op- 

tare  istac  licet : 
lUe  reyiyiscet  jam  nanqaam:  et  tamen  atram  malis, 

scio.  15 

L.  Heii  Philamenam  ad  se  arcessi  hic  jassit:  dic  jas- 

sisse  te. 


qnont.  VisiX,  dwn  vtsit,  6eii«]  modi. 
««0111  viitt  •liod  ngDiiicat :  et  »ltenim 
«ixit,  ■liiML  Ftfit,  diim  virit,  bsne]  Seo- 
tentia  est  hortantig  «d  delicate  ? iveik- 
don.  Vixk,  dum  inrit,  beite]  Hoo  eoim 
■oilioet  reliqoit.  D. 

Fixtt,  dvan  msit,  bene]  Otdo,  ben» 
tisU.  B. 

Vixit,dmnvixU,bine]  losoriptio  re- 
tofl  Tord«  io  Timosdlvaoia :  viii,  dum 
mxi,  ben§,  L. 

Pro  reUtiuit  meliores  Ubrl  habeot  re» 
Ut»9U4mt.  B. 

Fixtt  bffie]  I.  e.  laote  et  delicate  oo- 
tioolam  ooravit ;  oootra  maU  vivere  eat 
tRtfere  oivere.  t.  not  ad  Bon.  V.  8.  44. 
B.D. 

IS  U}ia«ententta]Ezpressitaoimom 
•nrifcniii.  D. 

Aot  leg.  um  plui  eententia  ;  aot,  phu 
una  hae  eetiimtia.  B. 

13  Quiequid  ett  id  quod  reliqiUt,  jiro' 
fuit}  Quiequid,  et  ad  par? itatem  refer- 
.ior.  ot,  ot  enim  id  mihi  tatit  ett,  qu^d  ett 
de  me  opioioiui ;  quiequid  ett.  Quiequid 
att  id  qkod  reliquit]  NoUom  io  hoo  1000 
foit  doloris  offioiom,  ante  qoam  soiret 
ali<Ioid  reliotom.  Prv/uit']  Id  est,  pro 
Bobis  fbit:  ao  per  hoo  nostrom  esL 
potest  enim  ipse  profoisse,  potest  res 
«ios.  Imo  ol^it]  Morem  eorom  ex* 
pressil,  qoibos  relioqoitor :  qoi  quom 
nodierint  sibi  aliqoid  esse  reliotom,  tono 
tristes  se  fingont.  D. 

Ob  oonsnetodinem  Teraotii  malim 
Upfimmoveroobfuit,  B. 

'  Qiuiequid  ett  id]  Sio  Teteres  rem  ex- 
tepMiv  soleboat.  Flaat  in  Bndent,  prol. 


T.  58.  quiequid  erat  noetu  tnnooem  eom- 
portot.  Petron.  0.  99.  ego  eum  Gitone 
quiequid  eraK  iiitmiuiiun  oompono.  t.  Bor* 
mann.  p.  608.  R.  D. 

14  Nam  iUum  vivum,  et  intwm  «ei- 
2em]'Non  idem  vtoum,  qood  ioimim. 
Impune  optare  ittue  lieet]  Bene  impune: 
qoia  beredi  poua  est,  mortoos  revivis- 
oere.  An,  sbe  detrimeoto  optas?  ot 
qoom  medioQs  dioit  de  jam  mortoo» 
ego  ti  illum  eurarem,  viveret,  Inqmna 
optare]  Si  optala  oTenirent,  nanqoam, 
itfqdit,  optares  nt  ille  revivisoeret.  D. 

15  lUereviviteetjam  nunftiom]  Mif« 
poeta  lus  verbis  Pbidippom  qooqoe  sot»- 
invidere  indicat.  Plos  est  .ntinfuomy 
qnam  mm.  £t  tamen  titrum  maiif,  jcio] 
Mortonm  illom  magis,  qoam  ot  reTivis- 
oat  deooo.  Et  tamen  utnm  malis,  teio] 
Qoid  malu  de  doobos,  soio :  utrom  il- 
Jom  mortoom  permaoere,  an  rsTiTis- 
oere.  D. 

16  Heri  Phikimenam]  Hoo  erat,  qoo 
omnis  tendebat  oratio.  Ad  te  arcetsi  hie 
juttit]  Bene  et  aroetti  et  juttit :  ot  ni- 

bil  oxor  sna  sponte  feoerit.  fferi  Phi' 
Uunenam  ad  te  oreesn  hic  jutiit]  Et  Ae^ 
ri  Bijutut,  bene:  ot  breve  tempas-sit, 
et  ooaola  Tideator  exisse.  Bt  ooo  06- 
dtioi,  sed  arocta :  neo  a  nobit,  sed  ad 
se.  D. 

fferi  Phihunenam  adte  avtetti  hie 
juttit]  QoasinescientisCnesoienti;  aot 
ob  neteientem  Z.)  oaosas  hoo  mendaoiom 
fiogitur,  qood  pater  Pbilomeoam  heri 
aroessierit:  id  est,  adse  TooaTerit; 
Deoiqoe  oootiooo  PamphiloSy  omnem 
remteia,  uititgetta!  advemeni tfudioi. 


978 


SBCYBA 


Ph.  Ifdi  federe;;  jiusi.  L*  SedeamjamiemiltoL  Pii: 

SdiUcet 
Pa.  Omnem  rem  scio,  at  sit  gesta :  adTenieiiB  andiTi 


L.  At  istos  invidos  di  perdant,  (pd.  ba^c  libentor  non- 
ctant!  19 

Pa.  Ego  me  scio  cavisse,  ne  nllamerito  contomelia 
Pieri  a  vobis  posset:  idqne  si  nnnc  memorare  bic  velim, 
Quam  fideli  animo,  et  benigno  in  illam^  et  clraienti  fiu, 
Vere  possum :  ni  te  ex.ipsa hasc  magis  velim  resciscere. 
Namqne  eo  pacto  maxnme  apud  te  meo  erit  ingenio  fides» 
Cum  lUa,  qnas  nonc  ia  me  iniqna  est>  SBqna  de  me  dix^ 
erit:  £5 

Neqnemeacnlpahocdiscidinm  evenisse^  id  testor  deos^ 


Hoo  flmdt  csofdSimi,  iMir  Bon  fodaett. 
OiiBiMBdftt  penoiwm  HUUB,<[nod  moh 
petfiMi  tamnofuUimU^,  «t,  diaait 
(dieit,  Td,  addH  Z.)  fi^n  $ua  «autajieri 
ditoidbim.  E. 

17  Mm]  Soilicetlfttni,  qnod  fa- 
tinnt,  qni  ftltAnm  aliottjaB  rei  ftdnio- 
vero  -TolnBt  Hont.  eplfet  1. 6. 50.  mer^ 
eeiiiBr  $grvtott  ^vi  dMet$i  nouniiutf  uBWttHm 
Qiafidien  imtu  nU  T.  Lanibin.  B.  D. 
-  18  Omnm  rm  mio,  «I  di  g«ite] 
Virg.  Jfin.  II.  4.  Troftmoi  ui  ep$$  et  ic^ 
meiOMb  r^gmm,  ife»  D. 

*  AnM  eBMiift]  Bfg.  R.  ciMttM  emnam 
modo.  L. 

Noflri  in  fioe  ftddmit  modo;  ot  in 
«Bo  regio  deeit  omnia,  reote.  Nam  jftm 
^diikit  oMHMi  fiMi.  B« 

19  AiittoiiiMfidei  di  perdaMj  Bene 
^midm,  qni  nMtrimoBio  iarideftBt  ?  orgo 
itefOQBBdft  «infr  eet.  Bt  ndeo  bob  pndnit 
meBdftoii  hoBoste  deprebeBtnm  ■enemp 
kt\  iBfidioe  ^Merot,  ^'  rerft  prodide«> 
nat.  D. 

90  Fgo  me  $eio  taeia$$]  Principinm 

•  tem^ore,  n  dielif,  fftetitqae,  tem  Mis 
l)nftm  BdterMriomm :  et  nb  ftBteectft 
¥iM  ei  pnMOBli.  ^%o  mm  me  ceeiM»,  ne 
^•Mer«dfMiMmMtib]  Mire  «ddidit 
^Menfn.  ikm  enim  comw  in^Biti^-Be  neret 
4tt/ptiUDi'fgiKnr  (fton  $nha  eaverofohu. 


ittfuit,  n$fierot,  Cam  igiiaT)  ne  mmi* 
tofieret^quodinmoMt.  D. 

Hl  Jdfiie»iiiiiic|  AbaiteBotftTili; 
D. 

-  fS  JBtelmimtiJ^']  Pro  yWtfim.  ib- 
dicfttirom  pro  eonjoBctiro  pooBit  D.- 

£(  ien^e  t«  tUom]  Plnrimi  TetL  eC 
Mf.  B.  ifuamfideii  ammo  im  tiimn,  # 
eimKwtiyWi*  qnod  ▼erin^  polo.  1«. 

tS  Ni  te  «X  ipH  hoso  magi$  v$iUm  te^ 
cbeere]  nnfiXii^cc.  D. 

^t  te  tt  tpm]  V.  C.  Ktii  mr  jpei.  L. 

S4  XdMiftteeDfBelnBMftiNMapBdm 
BMo  ertt  tngento/dm]  Bene»  bob  diotii^ 
nedtR^enio.  D. 

f5  <2KBmtUa,fii«mmet»metnl9Mft 
tet,  «91»]  Intjua  091M,  anL^emfMOfrim 
ennt  Terenliftam.  Bt  bonnm  ftrganen- 
tnm.  K«m  et  Virg«  JBn.  I.  5>9.  ^ 
heOOe  Teueroo  iemgni  laade ymbat, 'in- 
qnlt  et  Oiooro,  f»  ^INI»  MfM^  oN 
fne  tii^ittioo!  w^m  ed  hatiefom  $ati$ 
idenoo:  t$,4njuamtetie,'dieam,  iwmm 
tni^ua  ett^  oBfua  de  me  dtser^]  ^nin 
•drorsftrii  teetimoninm,  si  oo«tn  so  di» 
oftt,  tftm  grftfo  eet,  qnmn  rei  iMmi  tI» 
ri.  D. 

-   MdieveeetplnresaeelriBMliomor- 
dine  ponnnty  ciim  tUa,  ^iur  ne  me  mfim 
^PrifMa,  &e.  B. 
•    S6  Nofue  mea  ealpa  heo  il8widiBm 


ACT.  HL   SCBNA  V. 


399 


Sed  qnaiido  aMo  «moe  ^uUgnm  depatiut  joMitii  mea^^ 
Coi  coqcedat^ .  cigiuiqiie.motes  toleret  soa  modestia : 
Neqne  alio  pacto  compoiu  potest  inter  eas  gratia: 
Segreganda  aat  mater  a  me  est,  Phidippe,  ant  Pbilii- 

mena.  30 

Nmic  me  pietas  m^itris.poliiis  commodiim  snadet  geqai 
L.  Pamphile,  hand  in^vito  ad  aniesseimo  mS4  accessit 

twis^ 

maim]  Nmiergo  qitfd  fitt,  vwvm  p<r 
qooft  fiftt,  tfmmmAam  eft.  Et  lUBiit 
dmptodixittfiKfiiMffflWBMinirs.  JSae 
smmm-dimdimm]  Ad  tonfitmtiaMB, 
■M  eaniirf^  sed  emmm  dixit;  B. 

27  Sed  fiMmd»  mw  ew  indigwmn] 
Hoo  lio  profort,  viotm  ostendtt  oaa- 
iOi  OMO  difliidli  i  et  hoo  ipto  tontat, 
vtnim  dote»  reliaqiioftt  potait  (fm  nt.) 
Bt  ideo  enprt,  ntque mtd  ctdp^fuedii-- 
mdmm  emmm,  id  tatar  dem,  inqnit. 
IkfiiUia  nuthri  mem,  ad  emmdai\  Fwtr 
tMea^rgo  Indignn  est»  et  roote  depi^ 
tnt:  mihi  tnmen  miter  oolendn  eit; 
lienieAtit  DeptUat  matrimeg,  eui  eon- 
cidei]  *Ev  itm^^  maJttiwmR,  nt  ido- 
Den  sit  onnin  xepndii*  D. 

mairiaiv^cti^jnorcf  toiiirit]  Gnmne- 
qne  aUler  gratinnlla  inter  ens.oomponi 
poiiit,  pnrgat  ie,  qood  pietatii  onuM 
MAitrodooerenzoreBU  E« 

HttM  et  ioq.  Tortnm  ne  lege  et  dii- 
lingMt  M  ^umnde  im  iiid%M»  em 
d£fmlat,vmtrimeiR  |  QueflOROtda^fuo^- 
fMi^tujnta,  &B.  Pra  ettiin  BemUM 
nmnra  iooMdn  roote  Mt  9««.  Et  unM 
•  Meti  . 

nti  t  Aobii  fiiotnm  oiM  TUoi.  B. 

Qnmdo  em  ittdipmm  deputat  matn 
mam-^eonoedet]  h.  e.  qnnnde  pntat, 
nM-noni  debeii  pMloltri»  nt  mttri  me» 
otneedtt  Nam  pro  nd  omniM  le^M- 
dnm  fiM.  T«  Gronnr.  OfaierT.  III*  S. 
BentL  td  h.  L  et  Mt.  td  EMtch.  V. 

28  Oi^MjMgniUStrinret]  QMme- 
Kaif  qmm  ofcmyitMr»  ttft  ijMrBitt.  Ms- 
m  ti<iwt}  Bene  nioni;Qt«nicBlii7  no- 
iniaMm  pm^rittltm.  n»dt  itMiMNirmt 


HortttM,  Cim»  I.  S«  17. 

ifMii  oimiti  Mnitiiiahtit  JliivMu.  JUEt- 
reftfflirttMiamorfeittA]  Otenponme^ 
Inml  Mirai  potiM  qntm  iiytariM  dix- 
it  B. 

-  29  Ne^  aUo  faOm  eemiipam  pnM] 
Niii  nt  oonMdtt  mtlcl»  toleretqM  mo- 
TCi^ne.  D« 

VertM  onnM  lege,  n^gtit  a2io  tttyd 
«i  pacto  pM  inlwt  ioi  grdliart..B. 

30  Segref^ada  aut  matar  eek  a  wm, 
•PMd^pi]  Bmo  ttnqntm  ox.dettlMin- 
tioM  oottigit,  qnod  ftotnrM  ett»  Et 
molliM  tegreganda^ 
D. 

31  ^«nemepicttiaiatntpotiMi 
medtun  fnoifiC  eaiu%\  Qnnm  mollibM 
vorbii  repadinm  niudttnnL  eti  t  .Ptm- 
p^o!  D. 

Jtfi eitadetl  Suadere  etpereuadem  10- 
tevdnm  cnm  tooottt.  MnttmntM*  nt 
ezen^Ui  docot  BariMi».  tA  PhmAr«  I.' 
15.  6k  Sed  hio  meUM  Mt.  im  onm  in- 

.finitiM  japd  jnngere»  mme  pietm  mfti 
euadet,  me  mmtrit  potiut  eamaudnm  tt- 
fui.  R4  D. 

Ceamiodnm  tequi}  I.  e.  nt  t.'45«  Io- 
I  oonwDdjt  tpoMmDio- 
daro.  Cio.  tet.  I.in.Verr.o.-i7*.iiMatt»- 

•titiatiMim  pepmii  jlomani.  ttfHMMr. 
ILD. 

52  Jd  amtee.  hamd  inaita]  .Optime 
diitinm,  ^nnd  inmti.  nM  cimnin  totam 
ToUnlfi»  qnippodo  diiiidio  a.ttdttmiw 
qait.pie  loMtM  Mt».  mediooritv  ap- 
probnTit..  Poiipftiii, .  ad  Jtmrm  kaudim- 
mtey  GrtTit  omtio  ett  t  nnmintinMp- 
4n.  Vic^.  J£n^.XIL.i9..0  jMMtoM^- 
mi  juacnic  Bt  eat£fpaxm.9umia9e:.8io 

.  V!kg.£dL:VUL17.  fmlha6ia:tMiM  0- 


9» 


HECYRA 


Qanm  te  postpntasse  bmnes  res  pm  parente  intelligo^ 
VenuD  vide^  ne  impalsus  ira  prave  insistas,   Pam-* 
phile.  .  »4 

Pa.  Qiiibns  iris  impnlsns  nmic  in  illam  iniqnos  siem  ?' 
Qnas  nunquam  quicqnam  erga  me  commerita'st,  pater, 
Quod  noUem :  et  ssBpe,  quod  yellem,  meritam  scio : 
Amoque,  et  laudo,  et  yehementer  desidero* 
Nam  fuisse  erga  me  miro  ingenio^  expertns  sum: 

imqinu  demT]  Qn  inumndia  motu» 
iniqaas  sim  oirM  uofeBy  qa«  qaod 
volai,  promoril»  ott,  ot  qaod  nolai, 
naoqoun  fedt?  Bt  seiBO  ooodoui» 
qaod  neoeMitate  ab  eo  w&pmnhir,  qaod 
(fU  Z.)  motrii  oommodii  obtemperet.  B. 
Refioge,  quod  ego  ira  impubaM:  no 
▼ertas  sit  jasto  longior,  et  at  in  ntptm^ 
•ione  eadem  Torba,  eodemqae  aocoota, 
repetantar.  B. 

36  Qua  nunqwm  quiequam  erga  mt 
eommiritaattpater]  Advorte,  proprio- 
tatem  oxpreant  comwmmidi  et  mtrm' 
di.  D. 

37  Et  tsp$,  quod  velUm,  meritam  fcio] 
Mereri  bona  dicimas,  eommiireri  mala : 
id  est,  delioqaere,  peooare.  Ergo  Uo 
meritam,  pro  prestitisse  dixit.  Virg. 
JRa.  IV.  333.  ego  te,  qius  phuimafam- 
do  Enumtrate  vaUs,  nunquam,  r^tno» 
negidw  Promeritam,  D. 

Ne  veU£m  bio  in  nltima  male  aoaatnr, 
repone  onm  plnribas  iisqao  moKoribao 
libris,stfp0  meriiam  quod  veUem  eeio,  B. 

38  Amoque,  et  laudol  ^^^  statim 
qoi  amantnr,  etlandantnr:  neo  qnilaa- 
dantor,  etiam  oootinno  desiderantnr. 
Mnlta  ergo  dixit,  amoqut,  et  laudo,  st 
vehementer  demdero,  Bt  fide,  amoris 
impnlsns  nimius  bio  oiC  oiroa  nxorem : 
ot  qoasi  oblitoi  sass  matris  et  Titiatse» 
loqnitar.  sod  tali  opos  ost  Pampbilo 
ad  ejasmodi  argomontnm,  doooo  per- 
Teniat  ad  Mfravr^o^,  in  qoa  nxoran 
redaci  necesse  est.  D. 

39  fiam  fuim  erga  ms]  Qaanton 
Talet  qaody«tsM  dixit,  et  nonsM/  qna- 
ai  re  transaota.  £rga  ms]  Hoo  totnrn 
ropadiataras  inaniter  dioerot»  usind 
exitam  fabiilm  poeta  if  ipiQiens»  rodw- 


Ni  leria  luda.  Haud  tnvito  ter^ 
«10  mihi  aeeetnt  tuut}  Sonili  loqaadtate : 
-pro,  recte  loeutut  et,  D. 
•  •  &rmo  aeeettit']  Becte  e  Mss.  emen- 
dsTit  Palmerins  ad  auret  mUii  termo 
aewlit  tuuM,  Htoo  enim  est  legitima  lo- 
qnendi  forma.  Rntil.  Lop.  I.  58.  id  w- 
hementerjueundum  auribus  aecidert  ean-' 
euevit  obi  t.  qosB  notayimas.  R.  D. 

3S  Omnet  rct]  Plos  dixit,  qoam  si 
uxorem  dioeret.  Pra  pareate  inteUigo'] 
Beno  parente :  qaod  nomen  commano 
et  cam  patre  est,  et  oom  omnibos,  qnos 
liieo  nocessitadp  coojaogit. ,  Melios  er- 
go,  qaam  si  diceret  mairem,  D. 

Quum  te  postputatie]  lo  Ms.  R.  fs, 
omissom  est.  L. 

Repooe,  qaod  Tereotio,  tanto  arti- 
fice  dignios  est,  cum  rct  pottputatit  te 
emnit,  B. 

34  Verum  vide  ne  impuitut  ira  prave 
kuietat,  Pamphile']  Leniter  et  saaden- 
tor  :  Ira]  Non  ergo  jadioio.  Intittat 
PaatphUe]  Non  enim  incipere,  sed  in- 
tittere  bio  malnm  ost  D. 

Ifuiftaf]  1,  e.  propositam  proseqaa- 
ris.  R.  D. 

35  Qui6ui  trtt  tmpuZius]  Non  dixit 
qua  ira,  ne  saperbe  loqoeretar,  sed  ^ui- 
hut  hrit:  at  boo  ipsom  por  ilfmttUof  do- 
rideret,  qaod  pater  dixit,  impultus  ira, 
An  iris  matris,  antmem  nxoris,  etmea  i 
an  omninm  trinm  ?  Quib%u  irit  impuleut] 

.  Reote  non  Tolt^ram  esse,  ne  peooasse 
Tideatnr  axor.  Sio  enim  (tie  enim  ait) 
qnasi  neo  ipsa  peocaTorit.  Quibut  irit] 
Ille  irom  siagnlariterdixit,  bio  iroi  plo* 
raliter:  no  Tideatar  onias  irm  caosa 
nittore  oxorem.  D. 
QuUna  irit  impultu*  nww  in.iUam 


ACT.  II|.  ^PBNA  V. 


m 


jQUqne  exopto,  «t  jeHiw^  ffl^  fi^^^S^  *f> 

CuDi eo  yiro,  meiq^i  ^itfyftUw^iw : 
Qaandoqiiidem  iUas»  ^  ja;ie  di^ilr^hit  oecessitas. 
Ph.  T^i  i4  io  nwna  e9t.«e  4^.  h*  $i  Mnw  «i|to> 
Jabe  iUwiedire.  Pa.  Noai^st.coiwliiiin^  pater: 
Mitns  Bf^ho /Qommo^.  L*  Quo  aJtus  1  mwe,         4$ 
Maae,  iBqmiia:  quo  abis  1  P^.  Qo»  haac  eirt  pertiqaoJit  fF 
L.  Dixine^  Pfaidippe,  hanc  rem  aegre  lataram  esse  eamt 
Qoamobdrem  te  orabam,  ot  filiam  remitteres. 
;I^9.  Jioxk  credidi  aedepol  adeo  inhumanom  fore : 

mo»,  Don  eitpropon^om.  PI«|t.ioMIL 
11.  S.  73.  imikUurn^itafaeer^  Safln^t. 
in  Catil.  o.  ^  HonfiUt  ctmnliwn  iocord,ui 
<ftque  dendia  bomm  ottian  pontfrereuln 
\.  Cojj^iam.  R.  D. 

45  t/Utris  Bervibp  commodit]  Hoo  Ter- 
)»  Decessitat^iDi  (}aa  oog;atar,  osteodit. 
(ttio  abi$  ?j  FacUim  Pamphili  ex  patiif ' 
verbis  osteDditqr,  qaod  disce9sit.'et  be- 
ne :  nam  olterins  prKfeote  patire  resif- 
tere  doroin  foit  p.' 

46  Manei  inquam,  ^  •^\]  B^Q^ 
fuo  <|Mi:  qoia  patrem  deaerif  et  pxo- 
rem.  Qu«  ftire  ett  pertinaciaT]  Sio«| 
decoit  f ocer«m.  «t  f obiadignator,  goia 
«Qpram  fibi  fit  ooDtiunelia.   D. 

47  Dixine,  P/ii<i^].Arti6oiofe  La- 
obefy  atmSnof  miretnr,  et  miDOf  indig^ 
netor  fooer,  irafoi  Pampbilom  didt 
i;(QaDdo  et  pieodiotoiD  ee t,  et  fio  opor- 
toit.  DisiiM,  P)iidippe,  hane  rem  agre 
laiwrvm  esse eum  ?]  RenoyaTit  verba  f oa 
eidem  perfOD».  Nam  ita  dixerat,  ne- 

,  fUM  adeo  m$  dam  ettiquam  ene  eumgra- 
viter  laturum  eredam,  hoc  n  resciverit,  D. 
JHxin/  Phidippe,  h^nc  rem  ggre  (o- 
turifm  esse  eum  f^  Sio  eaim  f opra  dix« 
'  ^t,  Df^ie  adeoclam  me  est,  ^m  em 
gum  graviter  laturum  ^edam,  E. 

*  48  Quamobrem  te  orabam,  utJiUam 
remitteres']  iDTidiofe  adTenam  Pbi- 
^dippom,  tliDquamin  ^lo  ^it,  nocle  ee 
parget,  non  aopnfot  P^p^om.  D. 

,Ut  ,e?itetar  afcoentof  jin^ollima  ivS 
Jiiidm,  cnm  Bemi).  pone/^p  ^t  remft- 

49  4d0o  inhwnmum  fffre]    Bene, 


.^d.aoiiim  in  P^p|ii|o  referrftre|t 
JP^^jf  otfi  repQdianteDi  efLfn,  «^paip  laodat» 
j^f^lp  foU  cpifipaJspiD.  p» 

Miro  tn^enio]  I.  e.  minfioo,  fingnla- 
jp  Yirg.  ^p,  Vm.  57.  fi^ungi  g^ 
nun  mtro  ptfp$rabat  ampre,  R.  tij. 

40  pt  rsit^V47n  vitam  exigat]  Aatif 
.Qei|iliter  (fi^leiker  Mf .  ?.)  dUit,  rejj- 
iQi^a^ct.  Virg.>£ii.  J.  ,78.  on^ps  ut  te- 
'^iiei,  ma^^pro  talibus,  annet  Ex^gat.  0. 

^41  CiHitepetro]  Npo.(«iiin^  invide- 
^imit9»^mntL  p. 

>S  Quando^miffn  itiapi  a  mfi  4/(^n>- 
hU^tmttu]  Qmm»  cpn<^iuio  Terbj»- 
j^fjKkPstmj^hi^,  rep^dii  ^onfirmatiofiem 
ooiHin^ :  piof  tfmen  f en^ntia  fi|;iiili- 
j^tii^f^nMxa  Terl)if.  iSu4imb^iiu/«i^  t^ 
4«9t  II  ^e  ^Ustr/fhft  jfecemtas]  fixoafa^p 
b  oeoeffitate,  qofeest  inexorabilif.  Rt 
,tff0^ui$iaff  yanna  fcilloet,  ^oam  i^epef- 
.•^^ ^sfm  pfendit :  i^^od exalio^- 
lioet  peperit.  Sed  modo  ^alt  Deoc^tia* 
J^/fmp  n^B .  Yideri  iraooadiam  (if^ri" 
iflfs)  ^»  a  winii  ita  o^enfa  «it.  D. 

.4$  TiU,idjntiimyk«^»nefiQ/t]  H<ie 
■Cffpofiil^^  ^Q^  nipime  valt  Pampbilaf 
jfib^MV  ^  <1^.  V^i^^  f  ooecD.  •$!  Mmu 
;fifi,  j^  t£(4tn  rccttre]  Pro,  «i<aniff  ei: 
■am  aliter  ^ic^ew  d^cere  deboit.  ^  sfi- 
jffU  tim]  .Bfa»  i^er  topra  tmm  dixit : 
jflfffi  ji^M9tti^.|i|^cat  inesae  Pampbi- 
.io.  ^t  ^an^t  tift]  |<I<yi  .er{o  oolpa  eat, 
^  fit  x^i^joUere  poipft.  .D. 
^,|smu  j^{]  V,  C.  it  lanM  f^iififi.  L. 

^  A^i^ /Tffffiiii^m]  pnnaf  erat, 
w|v(f  fi(!t*99re.  evo  bpc  lenii|f  di^t.  p. 
.    iKoB «it f^pnfiliumilU^^ e. nfm .«fA loi^- 


382 


HECYRA 


Ita  niinc  si  sibi  me  sapplicatanmi  putat  ?  50 

Si  est,  nt  yelit  Tedncere  uxoremy  licet : 

Sin  alio  est  animo^  rennmeret  dotem  hnc,  eat. 

La.  Ecce  antem  tn  qiioqtie  proterve  iraciindQB  es. 

Ph.  Percontumax  redisti  hnc  nobis,  Pamphile. 

L.  Decedet  jam  ira  hasc ;  etsi  merito  iratos  est  55 

Ph.  Qnia  panlnlom  vobis  accessit  pecnmce. 


qnaii  inUai,  iBhiiiiiamiin  eise  ioqut. 
No»  eredidi  adtpol  adep]  Potait  eBim 
dioere,  tum  eredidi  tnhumanumfart :  aed 
aoerbe  oddidit  «ifo.  D. 

50  Ita  nunc  is  ribi  me]  Sibi  et  me. 
nagno  poiidere  legendam  est  atrumqae 
pronomen :  at  Virg.  Eol.  III.  25.  eon- 
tando  tu  iUwm  1 1d  ett,  genero  ■ooemm, 
TolPampliilo  Phidippom,  Tel  nqoid  tale 
inveneris.  Supplicaturum']  Pamm  estki- 
titfaehmm^  tuppUeaturum  addidit.  D. 

Ut  graTias  inoedat  ▼ersas,  repone 
tton  tt  nttnc  tifri,  &o.  Alter  ood.  enim  e 
nostris  babet  itan,  et  alter  it  nune,  B. 

52  Sm  aUo  ett  onimo,  renumeret  do- 
Imfttcc,  aot]  Hoo  reote  sooer,  non  tam 
at  hio  dotem  redpiat,  qnam  at  terrent, 
hoo  dioiL  Et  renumeret,  proprie :  qaia 
dos,  peoania  est.  Et  l^wr^a-fji^  irascen- 
tis  est>  et  exigentis  debilnm.  Eat  Tero 
mire  dictom :  qnasi  ipse  projiciatnr, 
qai  jnbetor  ire.  et  simol  b  hoo  verbo 
qoasi  renanoiatio  oaritatis  est.  Rmiime- 
ret  detem  hue,  eat]  Terrorem  repeten- 
dsB  dotis  ostendit,  qaom  didt,  renums- 
retdetem:  simol  oam  injaria,  hue:  et 
iraconde»  €at.  D. 

Renumeret  datem  hue']  Hooesseni- 
hil  dosqne  peoania  dabitnr  (hoc  est,  mt- 
hidot,  fiMC  ertpectinia,  dabitur,  Z.)  B. 

fi«iiuin«r«t]  H.  e.  reddat,  restitnat. 
Sio.  numcror»  dioitar  pro  tolvere  inAd, 
III.  S,  52.  ut  numierabaturforte  argm- 
tum,  Gic.  Toso.  qoest.  V.  32.  cumjw*- 
tridierogarent£um,  eui  numerarijube" 
ret,  De  lege  Attioa,  qaa  maritas,  qui 
axorem  dimisisset,  dotem  reddere  oo- 
'  gebstnr.  v.  Petit  ad  leges  Atticas  p. 
556.  R.  D. 

53  £ces  autem!  tu  quo^  protene 
ineundute»]  Addendo  quo^e,  nonnihil 


•asenans  est.  qnandieat.  fiiMMdoPnm- 
pkUut !  Proterve  trocundtaes]  Prolimf, 
immoderate,  et  snperbe,  dictom  estideo, 
qaod  proterat  aiium  qni  prolerTas  esL 
Mam  proteroui  est,  qoi»  dom  alios  obvi- 
ns  est,  proterit :  qood  faoiiint  et  Isnri 
u  appetita  ooitas  lemimttinn,  in  qnas 
oalent  D. 

Proterve]  I.  e.  immoderate  et  snper- 
be.  T.  Donat  ad  h.  I.  R.  D. 

54  Pereontumox  reditti]  Plroprieeo»- 
tumax  dioitnr  oontemior  potioram.  Pet' 
contumax  reditti  hue  nobit,  Pampkile'] 
MagnsDindignationis  est,  abaentes  allo- 
qoi :  nt  aliM,  OJEtchine,  polhaudpater^ 
numittuededind.  ^ofris  Pompfttb]  Tf 
IttuuitiaS.  Nam  ant  abandat,  ant  sig- 
nifioato  adjuTat  pronanoiatlonem.  D. 

Psreonttimac]  I.  e.  oontemptor  po» 
tloram,  at  bene  Donat  adh.l.  R.  D. 

55  Deeedetjam  tra]  Qnaii  in  ifa  ait 
onlpa :  nony  deponetur  mtf  inqnity  aod 
deeedet,  D. 

Blad  Jom,  qood  sensas  damnat,  reote 
abest  in  plnribas  iisqae  melioribas  ttoo- 
tris  oodd.  B. 

Deeedet  tra]  I.  e.  abeedit,  nt  loqaltar 
bfra  V.  2. 15.  Cartias  VIIL  2.  peet- 
quam  im  msntsdeosncrat.  Sio  ean,  sol- 
lioitttdo,  tomor,  inTidia  deosdsre  dioan- 
tnr.  T.  inprimis  ad  Ut.  IV.  52.  ubihme 
toUicitudinet  ditcettere,  Cadit  im  esl 
q>ad  Looan.  IV.  284.  R.  D. 

56  Qttta  paululum  vebit  aeeetdt  pe- 
cumm]  Faoete :  qaasi  dioat,  qaia  faabo- 
tis  ande  dotem  reddatis.  ant,  qnia  nnl- 
Im  oansam-habetis  repadii,  sed  ditio- 
riim  qneritis  oonjonotionem  Comditio- 
nem,)  Quia  patikium  oo6tf  oeeetBr  ps- 
cunt«,  tufrloti  amtaieunt]  Bt  non,  m»- 
Jor  est  ftctna  Pampldlat.  similmigom 


ACT.  lU.  SCENA  V. 


Snblati  animi  smit  h.  Etiaiii  mecmn  litigas? 

Ph.  Delibereti  renmicietqiie  hodie  milu, 

Velitae,  an  non:  nt  alii,  si  hnic  non  sit,  siet. 

L.  niidippe,  ades,  andi  pancis.  abiit.  qnid  meaf       60 

Postremo  inter  se  transigant  ipsi,  nt  Inbet : 

Qnando  nec  gnatos^  neqne  hic  mihi  qaicqoam  obtempe- 

rant: 
Qqib  dico^parri  pendnnt  porto hoc  jargimn 
Ad  nxorem»  cnjns  haoc  finnt  consilio  omnia :  64 

Atqae  in  eam  hoc  omne,  qaod  mihi  cegre^st,  eyomam. 

ntdalMbtt  D. 

Non  mal«  pro  non  iit,  Bemb.  habet 
ium<i(.  B. 

UtalttaWJ  I.8.vtaliot6tmiixoreB 
habeat  R.  D. 

60  Phidippe,adm]VoaiinetippeOMi: 
qaod  ftoere  •olemat,  inUM  mitigere 
oouuitet.  D. 

61  Poitnmo  tnter  te  transigant']  Non 
enim  hmo  Totira  Mint,  qnibaa  lotereaM 
deleotet.  D. 

62  Quando  ntegnatia,  nequs  hie]  Id- 
vi^oae  gnatut,  et  non  cttemperani,  et 
hie  Bon  familiariter  diotnm,  qnaai  ab 
irato.  D.  , 

63  Qjuug  dieo,  panipendunt]  Qoia 
obtemperamna  etiam  taoitm  volnoUti. 
Porto  hoe  jurghun  ad  uxorem:  eujutp 
S^,]  Bene  mrana  in  errorem  reditnr : 
ne  qoie  ▼erm  annt,  oontra  fabnlm  propo- 
aitom  oognoaoantnr.  Porto  hocjurgium] 
Porto,  qnaai  aliqnid  magnnm.  D. 

Porto  hoejurgium  ad  uxorem]  Polat 
eoim,  ejasoanaapuellamdiaoeaaiBse.  JB. 

64  Cujut  fiunt  h^c  eontilio  omnia] 
Noa  tranaaoU  objioinntnr  nxori,  aed 
qnm  nnno  agnntor.  Condlio]  Utmm 
diapoftitione :  an  dfomta  eat  inmale  oon- 
anlentem?  D. 

65  Atque  tn  eam  hoe  onmt,  quod  nd-' 
hi  ggre  ett]  Non  quod  irateor,  aed  quod 
mihi  ggrt  ett,  dixiU  Evomam]  Bene : 
qnia  mgritndinem  aolet  f  omitua  releTa- 
re.  Sio  Cioero  in  Cat  U.  1.  qnnm  di- 
oit  qua  quidem  Uetari  mihi  videtur,  quod 
tantum  poM  evmmerit,fortttqut  pr^ 
eerit,  D. 


qood  on 
nperte  oatendit  D. 

Melietea  libri  pro  Faiili«itwi  reote 
«zlnbent  Pnuliun.  B. 

57  AiUati  mni]  Pk«  ciati,  flnUatt 
dizit  Bt  hoo  proprie  feramm  eat  nt 
JEja,  Xn.  4.  atuMU  quc  amaioi:  Pmno' 
rum  fudtf  Inarotf»  flanauf  iilegram  tie- 
lumftim  vuXnere  peetue,  tum  damum  mo- 
vet  arma  leo,  ^e.  Nam  beatim  pro  ani- 
mi  qoalitale  rel  erigont  eorpora,  toI 
depommt  nit  Cioero.  £lidm  mecum  U- 
Hgatf]  BeUe:  et  illom  ex  invidia  in^ 
enndioremy  et  hoo  ad  le  dioentem,  qnod 
propter  Pamphilnmdioebat  effeoit  (beU' 
le:  poeta  et  contra  Hhun  ex  infuria  tra- 
eundiorem,  et  huie  eenem  lueeenMentem, 
quod  merito  Pamphihun  trotum  dieebat, 
effeeU,  Z.)  £ttam  meeum  litigas  ?]  Inn- 
dioae,  qnaai  jam  onm  Pamplulo  litiga- 
▼erit   D. 

SM^toti  animt  eunt]  I.  e.  anperbiorea 
et  inaolentiores  fiMti  eatia.  lir.  III.  62. 
Joftin.  I.  4.  ne  patema  matenuique  ne- 
HUtat  nepoti  ofiimof  extoUeret,  anifni  plo- 
rali  nnmero  asBpe  dionntnrde  anperbiat 
ferctoia,  andaota.  ▼.  GronoT.  ad  lAr, 
XXn.  25.  et  Drakenb.  ad  n.  t7. 
R.D. 

58  D^beret,  renuneietque  hodie]  Fe- 
tooina  qnam  aooemm  deoeret :  attamen 
matnre,  qnod  delSberet  dixit   D. 

59  r^taitt,<iMcnonflit,>(]  Iffagna 
lidnoin  oonditionem  fiilm  aaaerit:  qno- 
inam  Jam  ai  Pamphilna  nolit»  pantom 
alterom  dieit  eaae.  Si  huie  nen  eit]  Sob- 
noditnr  uxer,  Sed  dora  diotn  letiooit. 


961 


HfiCTRA 


ACT.  IV.     8CBNA   L 


MYRRHINA.  PHIDIPPUS. 

PEBII I  qnid  agantt  qtb  me  TOiianif  qvid 
irespondebo 
Misera  1  nam  audivisse  Tocem  poeri  visn^st  Vagientis : 
Ita  corripait  derepente  taettiis  «eaead  filiam. 
Qaod  si  lesoiierit  pejtoiase  eam,  id  qna  cansa  dam  lie 
faabaisse 


1  Pmt /  qwd]  Mire in  hac soenaite- 
mm  lisft  ett  senis  ftlqae  tniu :  et  timen 
Tttrie  et  alio  modo,  ot  mores  int«r  m 
dif  enos,  et  tameD  notos  possiraas  ag- 
Doscere.  Perii!  qiiidagamfl  Hecpro- 
loqai  oporlet  Mjrrhinam,  ot  ex  ejos 
peraona  reminisoatnr  spectator  gestm 
rei :  simQli|oe  ex  hnjos  persone  Terbis, 
qaid  agas  altera  persona,  monstretnr. 
Nam  persoatari  Phidippom  oniYersa 
coBclavia,  et  ire  per  totaas  domam  cof|^ 
nito  parto  fiHas  sav,  apparet  ex  prss* 
sentibas  dictis.  Perii!  quid  agamf] 
Singola  ila  pronancia,  at  pertariwtan» 
Cpsrtur&atam.  ycI,  animum  perturha- 
tum)  ostendas.  Quid  agaml  quomevor- 
tamf]  Figora  hdwipta-if,  n»ta  tarl>a- 
tis.  D. 

Perii!  quo  mt  vortamT]  Ingressas 
Phidippos  paellae  pater  inrenit  filiam 
partarientem,  primam  adalterii  crimen 
intendens.  Sed  hoc  breviter  frangit, 
qaia  ex  illo  parit,  coi  noptom  dala  est. 
Post  inddcit  crimen  injariarom,  qaod 
partom  cetarerit  Egressa  igitar  mo» 
Uer,  qaaerit  consiliam,  qaemadmodam 
respondeat,  qaod  paler  cogno? erit  par- 
^iam.  Et  consifiam  vtiqae  ad  hoo  qose-. 
rit  E. 

t  Nam  audim  voeem  jmeri  msut  ett 
vagitntis]  Virg.  An,  426.  VI.  continuo 
audit^  voceSf  vag}tuiet  ingens,  Jnfantum- 
que  aninuRflenteiinliminefnimo.  Eteat 
«y^MAToffoi&t.  Nam  Vox  ipsa  sic  est,  at 
qoasS  Tagitas  ssepias  sonet.  *Pueri  visus 
ea  vagientis]  l^roprie  dixit  vagientis  ; 
•t  infiuitiam  est.    Ftius  ert]  Qoomodo, 


audire  voeem  nfafun  mods  mUittt.  D. 

5  Ita  etfrrvpvaX  defepenUl  Raptlm 
btalit.  Eiiisrfp«fitft/unapanoraiioiua 
es^  ot  defessut,  adTerlms  enim  praepo- 
sitiones  separatim  non  addoBtof.  Der^ 
penU]  V<J)It.  Nam  si  separaTeris,  bod 
est  Latinam,  de  repenU,  D. 

4  Quod  iQ  Qued,  pro  nam,  aot  ita- 
qae.  sed  et  nos  in  hijasmodi  significa- 
tionesiodioimos.  Quod  tireseierit]  Sri- 
wms  manifesta:  resctmtts  occolta.  td 
qua  causa]  Id,  hoo  ipsom,  peperisse 
eam.  D. 

Qua  eausa  clam  me  kahuisse  dkasa, 
n»n  ego  pol  seio]  Acoosado  illa :  mr  ^ 
tuus  sum  ?  deinde  prima  positio  erimi- 
nis !  peperit  Jilia,  eg  quoi  Cojos  sola- 
tio :  eac  9U0  eenses,  nisi  ex  iUo,  «ut  dmia 
est  nuptum?  Qoa  re  solata,  aiiod  ib- 
tenditor :  quamtilrrem  tasdapere  omjies 
nos  eelare  volueris  partum:  prtntrtim 
eum  et  veeu,  et  tsmpcre  tuopepererit.  Et 
inrectio  in  eam :  sed  nune  mihi  in  msn- 
tem  venit,  es  hae  re,quodhcuta  es  oUm, 
quum  iUum  generum  cepimiut,  Sospiea- 
tor  aotem,  qaod  aegre  mater  paellm  fe- 
rat  Pamphilom  ob  haac  meretrioeBay 
et  hac  caosa  partnm  eelare  ToUenL 
Ideo  dioit:  quamm  cautaanhm»  tut- 
picari, quam  ipsam  veram,mavolo,  Tobo 
qaasi  hseo  rera  oaoaa  at,  reddam  (rtdn 
dit  tenex,  2.)  rationem,  Bon  esse  in- 
joriam  grarem  a  Pamphilo,  qood  amat 
merelricera:  qooniam  hoe  vitnoB  ta- 
fuitum  omnilnis  adoteteentibut  TidetBr. 
Qaa  re  ioYenta  molicr  aHqoid  defes- 
sioois  apponit: 


ACT.  IV.  SCENA  I. 


Sed  ostium  concTepaitl  credo  ipstiAi  ftd  nie  «xbe.  nnlla 

P.  Uxornbimeadffliamirestlirit^Mdiijdtfems: 
Atq[M  ecMm  vide«».  qitld  ait,  Ityntiiiia  ?  beiis,  tibi  dioo. 

M.  mihine^  mi  vir? 
P«  Vir  ego  tmis  ram?  ton'  vimm  me,  ant  hominem  de» 

putas  adeo  esse? 
*Nam  si  ntnuaTia  horam»  mulier,  nnqnam  tibi  visas  fo*- 


rem. 


eui  mater  nm,  Adeo 
peiTioaoUDy  penevenuBtem  in  malo  cir- 
0«  eam  animAtiis  (eam,  cui  mater,  Z.) 
■iem,  'nt  boo  aiiimo  me  esse  oredu,  ti 
■NNRy  MKs  feMlnmoiuiklli  tft  titilllate  lioi» 
«i  MM  iMhiaMt.  Vmm  iMMtem  hae 
omMi  M  dOllaitallVM4tf  ^Mtti  ien^JK  liSit 

^^Ai^^^^^A   ^fa  ^  1  i  ifc  C^.k^^JM  *■   t  A    ^*ti^  ^        i  ■■■■■  --^  - 

yjKfnamn,  rtnim^mMndecaunpoutw 
larifum,  ^fmfti  MneriH,  %,)  s«it>icttiM. 
'  At  nle  lUfBiiB  jMlfi^ty  ^nott  nnuoufci  Mi* 
Jbet  Pamphilns,  et  (et  ait.  Z.)  ferendntt 
«lee ;  li  modeMd  fMit,  nt  ^  «AHi  per- 
geret  Immo  magls  dtipBowfet,  tl  ne  ab 
«Ihfoa  «topioKBt  bite,  IMqlkO  idbttenagener 
«t  f  ift.Z.)  apnd  «pi«tti  Vilis  fcvfat  omi- 
toetndo.  MemoriiinUetp^nmtoaram 
DMtitd  fliandal,  tit  fd  Pionpiiilom  per- 
||ftt,  «t  tq[aaerat,  an  tMit  r«dncer6  ttXo>- 
iNtai.  Si  YeHt,  l-«ddat;  sta  in>Kt  (ilitel- 
l^  oH,  tel,  f^utet.  Z.)  ^od  rectb 

DVD  lcdlMll.    E. 

Clid^h^d^ive]  I.  e.  o^ie  iirfHtTir. 
4.  d^.  ffahiil»  eiotoi  hd^i«^,  &Eft.  ft.  1>. 

5  NMiYBd^l  fldb]  tdM  iqpria  TeiU 
IfeMtll^  uita  iMtt  pMeat.  D. 

t5  SM  tmm  dontnjMit]  9hss  «lil 
^qfOtMi  tn^h^i  tMa  von  modo  ao^TQrii 
«rt.  J/{in^]  ]ktte««(m«,  <inain  litig;»- 

Iliii«s  liM  fiqtfe  mciKdrM  ido  oollo- 
'^nif  h^n/te  od  irte.  B. 

7  UK  od  TtteJitUm  Ht  eeraSi]  fioo 
ante  (nlrguU,  Z.)  rom :  et  idiftnl  arga- 
inenttrm  deKoti  est,  qnod  exiit  a  filia 
maritofnicresMitKitier.  UxeTvbitnead 
JUiam]  Miiantis  est  gcstas  et  diotun. 
&ditxtt/oraf]'Ordo,  dusUm*  Btwer* 


•        .       *® 

bis  nsoB  esty  intra  domestioos  paiietes, 
artis  (parietet  et  areee,  edd.  ante  Stepb. 
parifltsf  optif,  Wieling.  Malim,  parietee 
nadt,)  Tif  DMrri^ftf  S9  diunt,  pro  abiit, 

n. 

Pro  (fu.iit  leg.  edtttil :  nttaprallL 
3.  4.  B. 

8  At^weamvideo]  Apparetmnli- 
orem  ftagere,  «t?iti  a?enari  pnesentiam» 
et  ideo  boo  separatim  prannnciandom.. 
Heus!  tOndke]  Ostendit  Mjmrbinam 
anttentetn  re  t  qnaBi  nibil  invemat 
qood  dioat  de  fllit.  Mihine,  mi  virTy 
Sio  et  itt  Andtia,  nihU  respondet :  qnnm 
tnrbatnm  ve  OBtendit  Dayns.  Vir]  Ad. 
marilatem  oonditionem  tetnlit,  non  ad 
wtTim.  ttt  Vlrgilittft  in  BncoliobVn.. 
T.  ott  gnjpfiptt  caper,  1/. 

9  An*  tirum  me]  AoemmtSo  ab  b- 
orepatione  inoipiens.  Aut  fcMktnem  de» 
ptft«s^AtliOMf|  ASfsd^permsa.  Adea 
«Mem  abnndat.  Virg.  Qo.  1. 14.  lu^ 
adMy^ummoxfiMCftnt  fca6ftiifo  ds^rum 
emdia,  inoemm  eet.  D. 

Pro  fum  fiomb.  reot»  babet  kim.  B. 

Ftr]  Ptti  ttarilo  ponltor.  SaOaBt. 
CmiI.  t.  f5.lAvU»r  tfird  et  ttbfrif  aafis 
fbmnata  ttbl  t.  CbTL  Sb  muUer  pro 
ttxore  LaMant.  I.  IT,  "mrgofuit  promi» 
poftaa  mutisr.  R.  J>. 

10  Nmn  sS  utrunnFif  bofttm]  Hr  anl 
limno.  MiiHfr,  un^uaiA  tiN  vifBf/tfrfm] 
Aoerbe-  MiuKer :  ttt  sopra,  tu,  tnquam, 
nuitor,  qax  me  omnino hi^9dm,nen  ko 
vdinetH  ptctas',  D* 

Nam  fi  vtrumvn  7ionaii,  &o.]  Priso. 
libr.  8.  L. 


386 


UECYRA 


Non  sic  labibrio  tais  factis  habitas  esseni«  M.  Qaibosr 

P.  Atrogitas? 
Peperit  filia  1  hem !  taces  ?  ex  qao  t    M.  Istac  patrem 

rogare  ^st  aeqaom? 
Perii !  ex  qoo  censes^  nisi  ex  iOo^  coi  data  est  naptom, 

obsecrot 
P.  Credo;  neqae  adeo  arbitrari  patris  est  aliter:  sed 

demiror 
Qaid  sit,  qaamobrem  tantopere  omnes  nos  celare  yo- 

laeiis  15 

Partmn ;  praosertim  qaam  et  recte,  et  tempore  sao  pe- 

pererit. 


11  Qiubus]  CiJlide  amlier,  •tqoui 
BBlliiu  enlpie  cooaoia,  911161»  dixit :  et 
^mbu»,  laotift  soiUoet  At  ngitatf} 
Beoe  inaoitar  lolenogMiti.  Nam  io- 
tacTogare  qn»  aeiat  (teias)  impodeotiB 
est  D. 

IS  Pgperitflia]  Propoatiocrimuiia. 
Heml  taeesT]  Noo  taees  oooo  (nww 
siiei Z.) ;  aed  tocM^  eelaa.  Exfuof} 
Beoe  es  fue,  qoio  argomeotom  impo- 
dioitis  eat  poerperium  tacitaTDum.  la- 
tuepatrem]  Mira  oalliditaa.  Rea  mn- 
lier  boo  solo  deleoditor,  qood  aeooaat. 
Ittue  patrem  rogan  est  «guwof]  Bx 
aaa  iolerrogatiooe  aeooaaTit  oeooao- 
torem.  D. 

Patreas  rfl^ore j  Ma.  R.  fvgttiBfe.  It, 

Com  tatees  tix  corripiat  poateriofemy 
repooetaeen.  B. 

13  Perii!  «r  quo  eetms]  Mire  addi- 
tom  ad  affeotom,  |ierit.  Nid  ex  iUo,eui 
data]  ATflriaiBiiU  argomeBtBm.  Niti 
ms  iUo,  eui  data  ett  nupUm  T]  Solutio 
orimiob  per  fidooiam  retpoodeBtia. 
SallaatiBa,  ita  fidueia,  ^uam  argumen' 
HSfjiurgatiores»  D. 

14  Crede,  0070«  odso  arbitrvai]  Ab 
aocoaBtiooe  Biaritaaad  deleoaiooemaoi 
oooTeraos,  OBiiait  qood  ootperat  Sed 
demiror  quid  sit]  Mollior  ftctoa,  Jam 
BOB  iraaoitBr,  aed  Buratflr.  Adeo  Tidea 
Phidippom  ooUa  re  alia,  qoam  molieria 
eorreptioBe  leBitoffl,    DMotror]  Valde 


L  qood  arimaeat  qoam  naaoor.  D. 

15  Qiuunobrem  taBtsfisrv]  Alia  ib- 
tCBtio  criBUBis.  ODnict  nos  osiafv  «a- 
iMerii]  Recte:  qnia potat  et  PkaqAo- 
lom  eaae  celatam.  OauMS  net  erierf 
Boliierii]  ABtiqBaloeBtio,iUamrsmosia 
te.  D. 

7ante|Mr«  eomei]  Vett  et  Ma.  R. 
tanlepsrs  ftos  aames.  L. 

Trochseoa  ea  aede  ouBaa  eat  gra- 
toa.  Brgorepooe  nos  edan  voiueris» 
BtiofrBlV.  4.<S.  B. 

16  P^YBisitim  fuuen  et  reeta,  et  teea^ 
pore  auo  pepererit]  Vide,  dnse  oaBas 
aimt  oelaadi  partBS :  aiBOB  teniparsiMO 
veBerit»qiiod  indioiam  atBpri  eat:  et 
ri  BOB  reete  eroBerit :  hoe  eaty  moBatri 
aliqoid  Batnm  foerit.  Hio  aotem  et 
tempore  soo,  et  reote  Batom  praidioaL 
Prcsirtim  quum  et  reete]  Attnlit  mo- 
liari  oompeBdiBm  oiodaliiaa  aenia  aemel 
correpti,  ne  aliter  aaapieetBr.  Pntser- 
ttm  funrn  et  reete,  et  teaiporssuo]  Reete, 
ad  illod  pertioet^  qaod  oon  mooatrom 
peperit;  lempors  sho,  ad  apatiam»qao 
praegoantea  eaae  eooaaeirenwty  id  eat» ' 

aeptimomeBaooaaoiaolent.  D. 
Pspersnt]  Ms.  R.  psperit.  lu 
Cian  nots  pqMrsrit]  H.  e.  com  par- 

tom  ediderit  reetom,  perfectam,  bob 
R.D. 


ACT.  IV.    SCBNA  I. 


987 


Adeon'  penricaci  eaee  animo,  ut  puestfm  pmoptms 

petire, 
Ex  qao.fimiiorBiii  inter  nos  fore  amicittam  pofltfiac 

scires: 
Potias  qiiam  adTOTSnm  animl  tui  lnbidiiiem  esset  eom 

illo  napta  ? 
Ego  etiam  iUoram  eaae  lianc  colpam  ciedidi,  qo»  te^est 

penes.  £0 

M.  Miserasam!    P.  XTtinam  sciam  ita  esse  istac  I  sed 

nanc  mihi  in  mentem  yenit, 
Ex  bac  re,  qaod  locata  es  olim,  qaam  iUam  generam 

cepimas : 


17  Adean  pervieaei  tm  ammo]  In- 
tMtio.  Adtmpenieaeium]  FervicaM 
«ft  penerenmi  oum  qaidamTi  Ut 
fuenmpnBoptareeferire']  AbBUtein- 
fimlb,  iBTidie.  D. 

Piveptaret  peUut}  Poterat  oautti  |Mh 
twf ,  led  saspe  elegwiter  aboiidat  (So. 
in  PSsoB.  0.  7.  Ad  DiT.  XV.  5.  easum 
petinufuamtelauderemomt.  B.D. 

18  Ex  quojirmiomninter  nee  fore 
«BieitiaM  peethae  teirei]  Ab  aooidciid. 
Iwf,  iBTidilL  Bt  bene  additor  mret : 
qoia  impnidentia  in  delioto  Toniam  fre- 
qaeBtff  «xtorait  D. 

hMdmem']  A  roiuntate  peocantii»  in- 
vidia,  antmi  tnt  hihidinem  dizit,  nt  mi- 
■ima  eaoM  magiiis  aoeleribiu  iobjeola 
eeset    Emet  enm  iUe  mipCa]  ABtiqoi 

Bi^^amboaibiiBTioemimbonl.  D. 

SO  Ege  etiam  itioriMi  em  kane  oul- 
jMB»]  Bene,rtiamiUpnan.iioneiiimhoe 
ce  (ae  tohim  Z.)  erraue  ait,  qnod  illo- 
vom  pntarerit  onlpam,  qnm  minor  eat : 
sed,«CiamtUorum:  nt  eommune  peoen- 
tom  ftwrit.  iod  noBo  qnidemtotnm  cre- 
dh  eaee  Mynrbinm.  An  «tiam,  pro  ad- 
Aii«,  nt  major  rit  dolor,  qvi  neo  opinanti 
^iderit?  D. 

IVea  e  noitiia  oonoinnias,  mm  euU 
pamhane.  B. 

21  C/rinom  «eiam  itB  mfe  irtuo /]  Te 
miMrameaoe.    AAbi,  imffnim?  fumi 


miiiiit  ev«d<rt  etf.  Bt  erit  aearaa,  nti- 
nam  Tore  aia  miaera?  Utinam  teiam 
ita  em  i^tnef]  Hoe  qnidam  rio  noolpi- 
nnt,  qnari  PUdippna  dioat,  penea  te 
onlpa  eat,  qnam  illoramesae  oredebam : 
etvtinam  qnod  oredo»  poDea  to  ease 
(enet  Z.)  onlpam ;  ita  non  esse  oerto 
soiam.  qnim  dixit,  se  miieram :  et  mi- 
seros  BOB  aisl  iBBooeBtes  didimns.  Ille 
enim  boo  respondet :  ntinam  ib  hoo 
Bogotio  miseramto,  bob  soeiestaB  rs- 
periam.    Sio  SallBitiBS,  atfiisia  eiifiii- 


aiiferw  dtitrii^  Bt  ideo  seq«itar, 
Sed  nune  mi&i  «1  msntem  vaiit]  Argn- 
meatnm  ex  aateeedentibna  diotis  et 
Ikotis.  Ntme  mHd  in  mentem  wnit] 
Beete  mtne:  qnari  aliaa  mhfl  snspi- 
ennti.  D. 

&iiam  ita  mk]  Ib  Ms.  B.  ila  deest. 
L. 

f3  Q^Md  lecuta  es  riim]  Pro  mite. 
Qutim  iUiim  ffnsnim  eepiaNa]  Ut  ttr* 
Utrvm  eapere  dioimns,  id  est,  eUpmo. 
Bt  enm  lande  loentna  eat  FtamphiU. 
Cepiame]  Elogimna.  Tng.  Ge.  U.  fl30. 
ontiibeumcapiiiiettiii.  D. 

Ob  Tersnm,  et  DoBati  testiBMminm, 
inlfai  IV.  4.  89.  lege,  de  kae  re  fued, 
&0.  B. 

Osnenan  eipiBiiit]-H.  e.  elegimBS. 
Virgil.  Georg.  II.  tSO.  ante  leeum  ea- 
piet  eeuUi.  t.  Dnkenb«  ad  Ut.  VL  «8. 
B.D. 


HBCTBA 


Cnm  eo>  qtii  meretricem  amaret^  qni  pemofst/f^foris. 

ram,  mavolo.  25 

FL .  MBlte  MHU  flcwL  -'^■»*^'—  hiL  jBam  ami/MM»  habenw 
Myrrhina : 


Ifan  M iwwa^» iirvwlfiii^rfit ;  ntipcHi  jam  «dP«t» Jl#4«i^ 
que  etiam  quumr^Hi^rtt» 


f3  GoUoeaoominodisttme  ad  venQm 
fic,  ndm  negabat  ffUam  twun  j)6m  U 
ntiptdm  f»tt ;  priB^ertim  oom  Qi!^o  rtr- 
baimm^in  libtu  «mnjiitjilim.  B. 

3A  Cum  eo]  yiro.  .Qmi  ni^retrioev» 
gmtinst:  qui  ftmoctar^  faris]  Non  ip 
Iwo  Mt  «iQoiuatiq^  qnod  tiaBc  looota  ait : 
iod  aigiimQiitiim  et^  qnod  oolanB  yqljt^- 
ni  .JfvUu^,  giuB  boo  olim  dix^rit.  Qui 
pmwctainii}  Prqptor  ilM  qnod  dixe- 
n^  qvid.iHiirta 7  ibatne ad :vaQchidm  t 
Qfiiaiidie,  Bt  |u>ta  fiuniliwiter  hoo  tot- 
liiim,paniaTeraUio.  Sio  in  Ade^ybi^ 
mdsi  hie  ftrnoct^,  cauys  ipud  diom, 
Sifrtf  0. 

.95  Qfumu  emuawf}  Hoo  prppt«r 
fpaptptowro  dicitiK,  At  .gMlomm  m*- 
ninarit-  Omm  ifiwm  .Mrom]  Qw» 
■oU  ex./gimoituu  defMidi  non^test.  O. 

JPn>  TnJiEpri  jm<0;  djip.  P«9m  et .  toti- 
dem  e  noetrb  recte  maooto.  B. 

26  MuMopriiiifrivt^giuim  tii]  Bene 
peiifit:  quin  taoitnmitas  pro  oonfea- 
«Kine  Mmepta  «lat,  .0. 

.  Qb  Tfniiim  f^pooB  iiilUtopri¥<ft  tuom 
li^^iijbiim  tckAkabgrg  amcam»  Myr^Jtim, 
Owte  Wfcf.omicam  «44t)in  joostn» 

pWsqvo-  ^- 

27  r<nim  id  -vttMMnJ  0QO  uUelligi 
90B'  potMl»  nici.jRMuw  bia  niunepo  jn- 
btndieria»  .jddeittctcitiai}  Molina  disit 
adoUmentiit,  qnam  PamphiU:  niiqiin4 
in  jBtate  fiiri^,  •oon.timer«t,io  jvige- 
jno.D. 

:A8  /Nom  u2  cmmbm  imnmm  mt} 
At  ^  jm 


aderit,  m  qnoque  qmmoderit]  Mire  lo- 
nectntem  accnsat  eeneXyqnnm  et  toIo- 
oem  oitendit  bia  TorbU  Jnm  oiifrit :  eC 
addit»  ee  .quo(pu  oderit :  qoasi  .^i^af^ 
OQn  solom  poo  amabit,,sed  et  odio  b&- 
be^it:  ^t  oon  alienM  molieres  mo^p^ 
nec  norem  qnoqne»  s#4  etiam  feip.sii|iu 
Pljmorgo  illatoob  ^avo  nUip.depofoe- 
bi»t:  «ed  mifo  jid  iiffeotom  sen^  expri- 
ipeodiun.  fie,^uo<pfe  etiam  qtium  odc' 
rit\  Id^t,  ot  poeoiteat  enm  sni.faoti, 
Sed  ploc  dixit/qoam  m  di^ere),  fqeta 
tMO.  P. 

Jon»  adcrtQ  Codd.,Tett  ot  ys..R. 
jim  Qdexit  temftth  U 

Vel  iege,  ndm  id  tnoatimiK,  ot.tro- 
«b^oju  iit  onp  pn^^otibveit^el 
fi«im  k2  (hnnt^innatum,  at,  &«.  oi  im»- 
bicps  sit  oom  Mqjteotibm*  A^  W» 
AouMri  babeaot,  jf^rit  tcmm*  ^} 
6irta  ric  leg.  «t  diftiogoen^^»  vervm 
id  vitium  nttngu^  t/eprepi .  efie  ^: 
<uio(^Mintic  |  hmotm  <^  •'.  ^tjpolj^ 
^derit  tempuh  9C  q^^^e^ic^eiimjiie' 
nt.  ». 

Jamaderitmqfuqufielfam  eumcdfi' 
rit}  lotellisBodop  teiffp^M  At  Ifk.Mdt» 
J.  X,  l^.,profi8  adest^cum  alie^  mcre 
mcn/^  eftpM.  t. ,B(va]«^..^ b*  1* 
P(4iWiviom  Tffo  ftiom  .^t  9Vei««f  iwi. 
Cio.vde  Nft  Peor.  J.  22.  npn  pitm 
po0ta  fo/um  fuavM  verum  ^tiom.pctppi^ 
flua9ite.<i4i«^,FliivulC.  97.0011  n^ 
«tiom  onte  viginti  quoqut  nbi.  t^  Gort. 
infra  y.  1.  7.  ^  911090«  ctiois  tpm'* 
mm.  Cmt^nvn  Temotiom^  iioitatni  ^ 


ACT.   IV,    SCENA  I. 


96» 


Sed  nt  olim  te  ogtendisti^  eadem  esse,  nihil  cessaviBti 

asqne  adhnc» 
Ut  filiam  ab  eo  abduceres;  nen,  quod  ego  egissem^  esset 

ratom:  30 

Id  nmic  res  indicium  kasc  facit/quo  pacto  factom  vo- 

laeris. 
M.  Adeon'  me  esse  pervicacem  censes^  cui  mater  sienv 
Ut  eo  essem  animo>  si  ex  osu  essetnostro  hoc  matri- 

monium? 
P.  Tun'  prospicere,  aut  judicare  nostram  in  rem  quod 

sit^potest 
Audisti  ex  aliquo  fortasse^qui  vidisse  eum  diceret     35 
Exeuntem^  aut  introeuntem  ad  amicam :  quid  tum  postea? 


QainotiU  declain.  16.  p.345.  Aoiiitfits 
unut  entut  ea  ut  M  oderit.  Simile  illod 
in  Heeut.  V.  4.  20.  totut  mUii  ditpli- 
Mo.  ILD. 

S9  Seiut  «Itm  te  oetMditU]  Qaimi 
laperiora  dicta  avnt.  D. 
.  Ne  eaiem^  qmoi  aeceiita  erigi  dehet, 
10  theai  deprifliator,  lc^.  «x  edd.  vett. 
et  ono  e  noetrii,  eed,  wt  dtim  tt  etten' 
iJM,  wl  ceatamtti  taiem  ette  utque  ad^ 
hue,  & 

30  UtJiUam  ab  ee.abduemret']  Vehe- 
nentias  diiit,  qoem  m  diceret,  at  filiun 
ei  noD  redderes.  Ne  quod-ego  egittem, 
ettet  ratum']  Qood  ab  eo  abducia,  noq 
bona  tocrut:  qaod  iiliain,  noabonafna-' 
ter :  qood  irrita  fiicis  qo»  geni^  non 
hooa  uxor  ee,  inqoit.  1>. 

91  Nune  ret  indieium  fadt']  Hoo 
eet,  qood  celariati  parlnm.  Id  nunc 
ret]  Qoaii  dixerit,  unde  teio»  Quo 
jmetofactum  voluerit]  Non  solam  qaod 
fecit,  sed  eliamqnod  volnit,  objioit.  Quo 
pactofaetum  veluerit]  J)oeti,Jieri,  D. 

3S  Pervicaeem]  Per  yim  ageolem, 
pemioiosam  me  esse  censes?  Cui] 
Deest  ei,  ▼el  circa  eam.  Cui  mater 
mem]  Rorsos  a  ▼erisimili:  an  mater 
eootra  filiam  faciat  D. 

33  5>  ex  utu  ettet  nostro  hoe  matri- 
monium'!]  Callide  malier  ea  his  qaae 
dixitsemex.defonsionemarripit.    Nam 

f  OL.  II. 


ille  aio  ait,  negabas  posse  filiam  loam 
te  pati  oom  eo,  qoi  meretricem  amaret, 
qoi  pernoctaret  foris.  Ex  tuu  noitrol 
If odo,  otile  :  si  pro  noftra  esset  otili- 
tete.  D. 

Ne  liStt  in  thesi  ocooltetor,  repone, 
ti  ettet  nottro  exuiu  hocm.  B, 

Si  ex  utu  eetet  nottro]  Pro  si  nobis 
ntile«sset.  ▼.  Heaot.  I.  2.  36.  R.  D. 

34  Tune  yooti^ere]  Apersona.  Aut 
juikeitel  Fivtpieere  futnra:  judicare 
praesentia.  D. 

35  Auiitti  ex  aliquo  fartatm]  *Hduu5c 
satis,  et  oratorie.  AUquo]  Nnn  a  certa 
persona.  BeneeiijiM:  ademit  iodicibos 
anotoritatem.  Qtti  vtdiiss  eum  diceret] 
Non  qui  viditiet.  D. 

S6  ISseuntem,  aut  introeuntem]  Sie 
Cicero,  pro  Ccel.  II.  ^i  autem,  Balbe^' 
retpond^ :  primum  precario,  ti  licet,  « 
fas  ett  defendi  a  me  eum,  qui  in  hortii 
fuerit,  qui  nn^ueiita  tumserit,  fui  Baiai 
viderit.  Non  enim  dixit«  amplectentem 
amicam,  Aut  introeuntem]  IvKkn^^ 
prima^^^pnma.  Ut  Ms.  B.  et  edd.  ante 
Steph.)  Iniudum  duoereetredueere» 
Exeuntem  aut  intrmuitem]  ZuXXq>|4C 
iutvUof  et  moUis  est :  qnia  loditar  de 
seqaentibos  ad  amicam  ;  lloudw/bMff 
criminis  de  consoetadine.  Q^id  tum 
pottea]  *l)(«T(^/u^«  qoo  contemuimnyi 
crimina  leviora.  D. 
to 


m 


HECYRA 


Si  modeste  ac  raro  hoc  fecit?  nonne  ea  dissimnlare  nos 
Magis  hamanum  est,  quam  dare  operam  id  scire^  qoi 

Dosoderit? 
Nam  si  is  posset  ab  ea  sese  derepente  avenere, 
Qaacum  tot  consoesset  annos :  non  enm  hominem  du- 

cerem,  40 

Nec  virum  satis  firmum  gnatae.    ift.  Mitte  adolescen- 

tem  obsecro^ 
Et  qu83  me  peccasse  ais :  abi,  solum  solns  couYeni : 


37  Si  modette]  Adhibito  modo :  ▼«! 
eerte  oam  podore  ao  modet tia,  at  oela- 
tun  ▼oloerit.  Nonm  «s  dimmulare 
notl  Daobnt  modis  femntar  peocata: 
▼el  ipioscendo,  vel  cohibendo.  Modo 
diuimulare  est  ignorantiam  fiugere.  D. 

Raote  pleriqae  nostri  illad  $a  omit- 
tant  Mam  prmoedit  hoc,  et  aabseqai* 
ijttid,  B. 

38  Magis  humaaum  ert]  Bene,  qoia 
et  illod  humannm  <2uRfnu2are.  an  magia 
homanQm  diMimalare :  qliia  et  IraBci, 
•t  argaere  bamanam  est?  Magit  hu^ 
manum'}  Nota  pro  hamanitt»,  Tereoti- 
ano  more.  Qui  nm  oderit]  (tui,  onde 
Tel  qaamobrem.  Bt  recto.  nemoenim, 
dolens  qaod  noo  ametar,  id  faoit  qao 
magis  odio  sit.  D. 

39  Nam  $i  it  ffotset  ab  ea  tett  dert' 
pente  avellere]  Oratorie,  non  conlentas 
defendisse  Pamphllam,  hoo  ipso  iliam, 
quo  aeousatos  est,  landat  Ikrepente] 
Una  pars  oralionis  est.  D. 

40  Quaeum  tot  centuettet  annot'} 
Landat  abiqne  eos  Terentins,  qui  oon- 
suelndine  vincnntnr  (molUuntur  edd. 
▼ett.  commooentur  W.  Malim,  vineiuw- 
tur  Z.)  nt  alibiy  hic  parva  contuetudimt 
cauta,  hvjut  mortem  tamfert  familiari- 
ter.  Et  mox,  ut  neque  me  contuetudo, 
neque  amoTf  neque  pudor  commoveat,  nC" 
que  commoneat,  ut  tervemfidem  t  Ergo 
fenis,  qoem  lunga  consnetado  non  com- 
ttiOTet.  Q.uieumtotconsuettttaunoi\  Non 
quaeum,  sed  quieum :  ut  a  quibut,  et  non 
a  quit.  Et  contuetset  proprie  dioitnr  in 
stopro.  Nonewmkominimducerem']  Non 
Boloffl,  inqnit,  homo  noo  esset,  id  qaod 


forsitan  nihil  nostrainlererat:  sedqnod 
nobis  maximom  est,  ▼ir  slabilis  6Um 
esse  non  posset  Non  eum  hominem 
dueertm,  nec  virum  tatitjirmum  gnaUi} 
Potest  et  sio  intelligi,  non  enm  hooii- 
nem  dncerem,  qni  oonsoetadinem  longi 
temporis  temere  abramperet  D. 

Homutem  dueerem]  V.  G.  die^rem.  L. 

41  Nec  wrum]  Vir  modo  maritas. 
Nec  vhrum  tatit  firmvm  gnate^  Qaem 
res  VeneresB  non  mo^erent.  nam^rmiMi 
etiam  hoo  possomos  intelligere,  ▼ali- 
dnm  in  ofBcio  coitns.  Sio  Horat.  Serm. 
II.  3.  216./orti9ve  marHo  dettinet  mo- 
rem.  Mitte  ad^eteentem,  obteero]  His 
▼erbis  solemos  oommentitiawgamenta 
contemnere.  nt,  imameorctut,  anMNa 
matemut:  tSno.  Ei  aiibi,  mttto  smmcu 
Adde  iituc,  imprudent  timutl  adoletoens: 
nno.  tutervut.  Mitte  adoieteentem]  Bte- 
ivro  ille  dtxeraf ,  verum  id  vitium  hhh- 
^m  decrevi  etm  ego  adoleteeHtitt,  Adeon 
pervieaci ette animo,  ut  puerumpnnp' 
taret  perire  potiut,  quam  adversut  ommt 
tui  lubidinem  etset  eum  tUo  ftHptal  D. 

Satit  frmum]  I.  e.  salis  oonstanter. 
9\tifirma:  nuptia.  soprmI.4.t6.  .Ridi- 
cole  Donatns  firmum  exponil,  qaem 
res  Vetoerem  non  mo^eaot.  R.  D. 

49  Et  qwp  me  peecatte  ait,  oM :  tolut 
tolum  eonvem]  Rectae  hmo  dioit  malicr, 
ntpoCe  memor  qood  cam  Pompfailo  sit 
locata.  £i  tobu  totum  ideo,  qoia  me- 
tait  ne  orata  soa  non  servet  Pamphilos: 
et  ideo  mnlLi  soiant.  D. 

Non  beUeindoos  pedes  distriboitar 
otl.  Repooe,  ot  sit  monosjllabon,  ott : 
abi,  eum  tolum  tektt  cenveni.  B. 


ACT.  IV.  SCENA  I. 


m 


Rogajt  yelitiie  uxorein^  annon.  li  est,  at  dicat  ▼dle  se, 
Redde :  sin  est  antem  ut  nolit,  recte  ego  consulni  mese. 
P.  Si  quidem  iUe  ipse  non  volt,  et  ta  sensisti  ease  in  eo, 

Myrrhma,  45 

Peccatam :  aderam^  cnjns  consilio  ea  par  fnerat  prospici. 
Qaamobrem  incendor  ira,  esse  aosam  facere  hadc  te  in^ 

jassameo; 
Interdico,  ne  extolisse  extfa  »dis  pneram  nsqaam 

velis. 
Sed  ego  staltior,  meis  dictis  parere  hanc  qai  postolem. 
Ibo  intro,  atqae  edicam  servis,  ne  qaoqnam  ecferri 

sinant.  50 

M.  Nallam  pol  credo  mulierem  me  miseriorem  vivere : 


49  Boga  vtUtne,  an  nont  VMrem] 
Verbft,  t|aib«B  oam  Pamphilo  loqaatar 
■ooer:  ne  si  aliter  agat,  refpondeelor  • 
genero  (tooer :  tU  tire»  negetur,  rtpu- 
dium  delur  genero,  Z.)  D. 

Yersos  gratia  ez  nostris  fere  ompi- 
hnM,  roga  veUtne  anno»  usorem.   B. 

44  RecU  eontului  mttB]  lllom,  in- 
quit,  noUe,  signam  erit  me  proTidissa 

filJK.  D. 

In  oostris  deest  $go,  Ters«  gratn- 
lante.  B. 

45  Siquidem  iUe  ipte  nen  miU,  ei  iu 
mnauti\  AnimadTertendomt  qaemadmo-' 
dom  omnia,  qnibas  se  defeodenl  M yi^ 
rbina,  in  malam  parkea  aeoipii  Phidip- 
pos :  et  hinc  magis  aoeiiaat,  onde  iUa 
te  porgat.  D. 

Lege  sensti  ob  Tenom.  B. 

46  Cujue  eonalio  ea  por  fuereX  proO' 
jnci']  Non  dixit,  cojas  eoosilio  repo- 
diom  daretor  Pampbilo.  ita  ad  booom 
omnio  exitom  speolaot.  D. 

VerBos  gratia  eom  nostris  codd.  re- 
pone,  eujus  comiUo  Juerat  ea  par  prot^ 
picL  B. 

47  Emu  autam  fv^  h^  f«  tit/utm 
mao]  Abdooere'  filiam,  oelare'  pprtoma. 
eiponece  poerotoi.  D. 

Ledio  onmiom  oodd.  qoi.te  pomint 
•ate  «n»,  probanda  .est,  sed  deleto  tm 
eue.  B. 

48  InUriko]  Iriter  edkp  et  iMerdko 


hoo  intetest:  edicimue,  qood  jobemoi 
fieri:  tnterdictmiis,  qood  Tctamos  fieri. 
Edicimut  etiam  oni  generi  hominom: 
tntifrfidmia,  dirersis.  Itaqoe  pnrtO' 
risedieta  et  tittenlitfta  dieontar.  Inter 
dieo,  separatfaB  dieeadom  legtndom- 
qotf :  qoia  interdieo  ne  veUt,  non  est  in* 
tegmm.  InterJBeo,  ne  extulitte  extn 
€de»'\  Id  ogftar,  ne  aob  inoerlo  interei- 
piator  (ne  nne  hoe  interdieto  interfieitt- 
tur)  poer  :  et  tnigoBdia  fiat  ex  eomca* 
dia.  D. 

Ne  estuUtte  veUt]  H.  e.  ne  efibfos. 
VeteriM  elegantiav  est  faara  periphrasia 
eom  Terb9  veUe,  Locret.  II.  640.  vt 
anRtf  ae  virivte  twliiit  potrtam  defendera 
(erram  i.e.ntdefendant.  Ofid.Bfetam. 
II.  745.  tii  tantum  fida  eoreri  etm  ve- 
Ut.  T.  Godiom  aliosqoe  .iotsrpretes  ad 
Pbmdr.  I.  «.  96.  R.  D. 

49  Msitdfetif  jMrfreAanefttipMtit- 
Um']  DemoBstratiTe  et  aocosatiNiediut 
fcamr,  qoasi  tam  contomacem.  Hane 
qui  paieuiem]  Qoid  est  hane,  otrom  mo- . 
lierem  ?  an  oxorem  ?  an  eontomaoem 
feminam?  D.    . 

50  Jbo  intro]  Sibl  ipse  hoc  didt  tw 
Ihmrte-fM.  Edioem  ttrvit,  ne  quoquam 
eeferri  trnant]  Bl  bop  reote  poeta :  qoU 
ila  opos  est,  ne  comp1eat>M7rrfaina« 
qood  promisit  de  expomndo  poeio. 
Ait  enim,  <f<tfi  conKmio  «qNmstttr.  D. 


HECYRA 


Nam  ut  hic  lieituniB  boc  sit,  si  ipsam  rem^  utriet^  te9- 

ciyerit> 
Non  aedepol  clam  me  est;  qaum  hoC|  quod  leviu^st^  tam 

animo  iracundo  tulit 
Nec,  qua  sententia  ejus  possit  mutari»  scio. 
Hoc  nahi  unum  ex  plurimis  miseriis  relliquum  fuerait 

malum,  '55 

Si  puerum  ut  tollam  eogit;  cujus  nos  qui  sit  nescimus 

pater. 
Nam  quum  compressa  est  gnata>  ferma  in  tenebris  nosci 

nenqjuitaest: 
Neque  detractum  ei  est  quicquam,  qjii  post  possit  nos- 

cier^  qm  siet. 
Ipse  eripuit  \i,  in  digito  quem  habuit,  virgini  abiena 

anulum. 


5ff«Nam  vt  Mo  latuncs  2k«c  ait]  Sio  ofl- 
iJBodUor  otnMy.ear  perpetao  oolaodam  . 
sit  wni  ▼ittUBi'  Tirgbis.  Nam  ut  lue] 
^ouitoainuMiDdMe,]uibitaras  tit,  qoan- 
lonifororis:  boo  enim  signifioat  vt.  Bl 
MmoLpoeta,  qood  alibi  obscare  fiusit, 
liie  aperte  demongtmt,  qoodperioaloB 
•it  in  fkbola,  niti  uaraffr^o^  soocomt. 

Nom  ut  laiwnu  hoe  tit,.iptam rem  d 
rtKiventi  fwn  me  prvtmt]  Bt  u  ▼erom 
ait  (mt  Z.)  id,  qood  ea  adalterio  oon* 
eeperit.  Nam  oom  hoc,  qood  ieve  est, 
(adde  ^uod  Z<)  oelabamos  paatitm>.tam 
uaoondo  ammo  tolerit  E. 

53  Nen  adepol  elam  meett]  Id  eit, 
aoio.  D.  .  . 

54  NeOf  fm  ma  mtentia  «/tu  pemU 
miuiari,  teUt]  Neteio  qoomodo  ev  ira- 
eondo  plaoidas  fiat  SeiUentia^']  De 
poero  non  ezponendo.^  D» 

55  Hoe  mihiunum]  Hoo  adboo,  in» 
qoit,  malom  non  mihi  eTenerat,  erene- 
r^molta.  Hee  mihi  unum  ex  pimrimii 
miteriii  reiiquwnfiterat  matwm]  Ex  om- 
nibos  malia  reliqoam  qoam  dioat,  mau- 
mommalomaigiiificat  Namnonmedi.- 
ocre  .est,  qood  nmninm  miMriariom  est 
oItimam,«t  inter  mala  molta  reliqoom, 
qiiad  aie  aeoipiau.    PoMomM  et  noa 


intenogatiTe  prononoiare.  D. 

56  Puerum  ut  toUam  eo^]  Rect» 
toUam,  qoaeitio,  onde  ttt  Et  Yide,  air 
ti  puerum  ut  toUam  eogH,  qoasi  eom 
gemita  et  peroontatire  prononciaadam 
ait  eteniffl  H,  obsooram  ioootionem  &- 
cit:  nisi  fbrie  aum  Tel  quod  signifi- 
oat  D. 

Si  puerum,  ut  toUam  eogit]  Qood 
hoG  grajriterferensPampbiltts  bommenr 
(orationem  nettram  Z.)  oelare  non  pos- 
ait.    Conoladit  eoim,  aifNiZ  Mreor.  E.  * 

Satis  beoe  etiffut ;  sed  melias  eui 
not.  B. 

57  Forma  m  tenebrit  noeei  nen  qidta 
eity  Ab'  aoti?o  queo,  passivam  fecit 
9IM01S  retinendo  partieipiam,  quita  ett^ 
aed  antiqoe  dixit.  D. 

Notci  fion  quita^  Prisoiaa.  lib.  X.  L. 

57  Quita  ett]  Anliqoe  pro  fulmt. 
Sallost  in  Jag.  c.  31.  quicquid  tine  sbr- 
guine  civiiHn  ukuei  niqttitur.  R.  D.     . 

58  Neque  detraetum}  Solet  enim  fi- 
eri.  D. . 

Molto  melios  nostri  fere  onmes,  si 

noinsr  in  noiri  mmtea,neque  detraetum 

ei  tum  qukquam  ett,quipettpdtiet  noisr 

ftti  sict.  B. 

V  59.  Jpteeripuit}  Hic  ad  exitam  qpee* 


ACT.  IV.  SCENA  H. 


Siimil  vereoT  Pamphilam,  ne  orata  nestra  neqneat  di- 
utias  60 

Celare,  qHum  sciet  aliennm  pneram  tolli  pro  suo. 


ACT.    IV.     SCENA    11. 


SOSTRATA.  PAMPHILUS. 

NON  clam  me  est^  gnate  mi,  tibi  me  esse  suspectam^ 
uorem  taam 


fMk  «afd^Min» :  qnia  per  MiDolinB  net 
oognitio.  Jfm  tripuit]  E  ooiitnrio,  in- 
qvit,  lactom  OBt,  ipsa  ot  non  oriperet, 
aed  ipii  eriperetor.  D. 

Virginiabitntanulum]  PaooTios  apad 
Pettnm :  repugnanti  ego  porro  hune  vi 
dttnxi  ui^ulwm.  h. 

60  SbniU  verear  PempAibim,  ne  oro- 
to  mMro]  Scilioet  f  i  tnstolerimuf ,  oo- 
gente  fene,  enm  pnemm,  qnem  ezpo- 
sitnm  iri  Paraphilo  paalo  ante  pro- 
mifi.   D. 

61  Quum  tdet  aUenum  pumrum  toUi 
pro  euo']  Non  folnm,  inqnit,  tolfi  fBgre 
leret  alYfttum,  Temm  etiam  pro  fuo.  D. 

1  Non  eUm  me  est,  gruOe  mt]  In  hao 
•cena,  relnt  qnaHtas  negotialif  in  dif- 
pvtationem-renit:  jnstnmne  tit  repn- 
diari  ooiyugem  canfa  matrif ,  et  omnino 
qnid  fieri  debeat  Non  clam']  Vero  or- 
dine  a  pnrgatione  nii  inoipit  mator  abi- 
tnra :  ne  qnod  dif cedtt,  iraonndim  (la^ 
fitum  ditotdit,  iracunda  Z.)  Tideatnr. 
216f  me  ette  tutpeetam]  Id  of t,  in  fo»- 
pieionem  ▼enif fe.  Uxorem  tuam  prop- 
ter  meot  maret  Mne  nbme]  Blandinf 
umrem  rignifioat,  qnam  si  dioeret  Fhi^ 
hmtMan,  Et  moret,  proprie  fcnnm 
dionntnr :  nnde  frneetiif  morofff,  et  ma- 
ToA  homxMt,  qni  eni  cajnfdam  morif 
snnt   D.  . 

Non  dam  me  ett,  gnate  mi,  tibi  me 
OMf  «nfpaefiim]  Mater  Sostrata  oompe- 
rit,  Pampbilnni  idcireo  noUe  rednoere 
nxorem,  qnod  vellet  matris  iojurias 
▼imliMre.    Credit  enin  jtirgio  malris 


paellav  diseoisisse.  Stbooigitnr  pr»» 
prie  agit  nmter,  nti  ras  ipsa  disoedat, 
ri  propter  pnesentiam  (adde  fuom  Z.) 
nzor  redire  noq  Tolt.  Sed  oum  (entt 
Z.)  alia  eaasa  PampMlo,  qom  repng- 
nat.  Dlo  enim  propterea  non  rednoit, 
qnia  parere  pneKam  Tidity  et  snspica- 
tor  ez  alio ;  fod  hoo  oelot.  Ific  ergo 
in  hao  fcena  jnstitim  tractatof  ee t»  ao 
per  qnalitatem  negotialem  ab  eo  qaod 
qood  fieri  deceat  ampKaf  porgat  ae, 
Balla  f ua  oalpa  faotom,  oti  ozor  domo 
difoederet,  nt  (et  Z.)  odiam  foi  cape- 
fet.  Bao  per  coqfectoram  tangitor,  et 
quam  .  .  (ad  quam  firmandam  Z.) 
▼alet  jasjorandnm,  qood  ponit:  itama 
di  amant,  itaque  obtingant  ex  te,  qutt 
exopto  miAt,  «t  nuMpiam  tdant  oom- 
msrui,  msrtto  ut  caperet  odium  iUam 
mri.  Qnalitaf  antem  negotialif  trao- 
tof  (quaUtatit  autem  neg,  traetaiut  Z.) 
ille  oft :  nune  ^bi  me  certum  ttt  eontra 
gratiam  referre,  «t  apud  me  pntmium 
ette  potitutti  pittatit  tciat.  Et  qnam 
(quum  Z.)  Telati  yioem  deliberantis 
tenet,  qnicqnid  de  pofflibtli  f of picatnr» 
ponit  ab  nlili,  hoe  et  meefam^  commo» 
dutnetisarbitror,etvatit,  Qoodqaidem 
et  in  honesto  eoUocat,  fiqnidem  famte 
dizit  commodum.  Repognat  filiof  oontra 
ab  ntilii  et  dicit :  qnod  tn  mf  habttatnm 
migraf ,  pamm  (quid  tu  r.  h,  migret  f 
Parum  autem  cum  Z.)  oft  migrare  ras 
ez  nrbe,  adjecil,  nt  UIIo  habitatnra  ria 
perpetno  ?  Rnrsas  ab  honesto  est  hoev 
qnod  famm  (ittfamitB  Z.)  opinio  sit  fit- 


HECYBA 


ProptoF  meos  moFcs  hinc  abisse :  etsi  ea  dissiiaiilaft.sei' 

dulo.  ,     . 

Yenim  ita  me  di  ameat,  itaqae  obtingaiit  ex  te  qa»  ei^ 

opto  mihi^ 
Ut  nmiqaam  sciens  commemi»  merito  ut  caperet  odiom 

illam  mei : 
Teqae  ante,  qaam  me  funare  rebar,  ei  rei  firmasti  fidem. 
Nam  mihi  intas  tuos  pater  narravit  modo,  quo  pacto  me 

habneris  6 


ton,  <|iii  niibit,  inqmt  (jutara  «pvA 
€itm,  qvk  ignan^^  vtntm  qwA  iit.  D0- 
ntfiM  Z.)  ooBcliidit  «b  ntili :  ttuu  amt- 
eoff  et  eognatas  i$  deterere  nob,  Sed 
hoo  firBDgit  lUa,  dioens:  jtm  seneota- 
tem  foam  ista  cootemnere,  qood  satis 
Tolaptate  barom  rerom  perfonota  sit.  B. 

Non  temero  Daceria  bano  scenam 
primui  actos  qoarti  esse  oonteodiL 
Kam  bino  initinm  recte  6eri  poteat 
proptorea,  qood  sceoa  Taooa  est  reUo* 
ta.  Z. 

S  Etd  ea  diammulat  teduki]  Ea,  id 
etty  qom  soio :  et  ea,  pro  eam  rem,  sed 
abfolote  occorrit  snpra  late  seotentia»» 
et  genere  neotro.  Bt  est  ordo,  etsi  e« 
dissimolas  sedolo,  non  cbun  me  est, 
&0.    D. 

S  Verum  tto  m«  di  ament']  Coo|eo» 
tnra,  qom  solvitor  (firmatur  Z.)  joro- 
jnrando.  Jto^ue  obtingant  ex  te]  Vro 
ae  jorat,  et  ita  rem  Pampbilo  probat,  ot 
blanda  sit.  Itaqiu]  Dom  partes  ora* 
tionis.    D. 

BemiK  «E0pt«m;  alii,  opto:  periqM 
exopto ;  qood  placet.  B. 

4  Nuttquam  aciem  commmtt]  Bona 
eiceptio :  qoia  possomos  aliqoem  io- 
scieoter  laedere,  qoe  res  ad  Teoiam 
pertioet.  Ut  n«n^iiam  teient]  Hib  or- 
do  est  jori^orandi,  ot  qonra  praeposo- 
erit  ito,  seqoator  «t.  Cioero,  Dirinat* 
13.  ita  vetim  mihi  deot  propitios,  «t, 
fuum  iUiiu  temporia  mihi  venit  in  men- 
fsm,  ife,  Merito  ut  caperet  odium  iUa 
«ci]  Bene  dixit  m«rtto.'  nam  ot  noa 
immerilo  qois  non  oderit,  non  est  in 
iiQitra  maniubKO  est  ^oeptiu.    FlaA- 


tns  in  IViavintto  I.  f .  68.  ^dn  dkeaU, 
non  ett :  merito  vt  ne  dieant,  id  mt. 
MerHo  ut  ^aptret  edium  iUa  mst]  Id 
enim  est  cnlpa  sine  merito.  D. 

Pro  valgaritUaplaoetleotiotUam..B. 

5  Teque  ante  quam  me]  Deest  Com. 
Bt  sit  ordo :  et  qoam  te  amare  me  reher, 
tantom  (deettjam  tum:  «t  sit  ordo,  ant- 
tequam  te  amare  me  rsftar,  jam  tum  Z^ 
fnnaRti  fidem  ei  rei.  Teque  anU  quffm 
me  amare  fAar,  st  rn  Jirmatti  fidem] 
Ordo  et  sensos  hio  est,  et  qood  ante  le- 
bar>  ei  rei  firmasti  fidem  meam  :  neqio 
me  fefellit,  qood  ante  rebar,  te  me 
anare.  Nam  ei  rei  bodie  firraasti  fi- 
dem,  id  est,  probationeio  attniisti.  O. 

Cod.  acad.  ante  quem,  Sed  cnm  et 
ila  restet  AmM/SiXovBm,  lege  ex  ood.  {TO- 
terrimo  nostro,  teque  ante  qu0d,  &o.  nl 
ordo  sit,  quodque  ante  rebar,  te  me  eanere, 
ei  reifidemf,    B. 

Teque  antequam  me  amare  rebar,  Sfe.] 
Hone  locom,  e  qao  naUoa  sensos  eli- 
ci  poterat,  antiqoonnn  librornm  ope 
sio  restitoit  BeotleL  te^ue  ante  quod  m$ 
amare  rebar  ei  reifirmaitifidem,  Ordo 
est:  qood  qoi  ante  rebar  te  me  amare, 
ei  rei  fidem  firmasti.  R.  D. 

6  Nam  mihi  intut  tuut  pater]  Dixit 
enim  snpra»  alque  t»  asm  hoe  omue  qued 
mihi  ergre  ett,  evomam,  potoit  enim  e?o- 
mendo  narrasse,  qaod  malrem  filioa 
pr»posaisset  oxori.  Tiiiu  pater]  Fa* 
miliarias,  qoam  si  dioeret  iMcket.  D. 

Habuerit  prtepotitam]  I.  e.  prBposn^ 
eris.  Sallost.  in  Catil.  0.  S3.  tals  peri- 
eulum  reipubtiem  haudooeultum  habuit^ 
abi?.  iateipr.  Cio«  ad  Q^Dt.  fratr^iUr 


ACT.  IV«  SCENA  II.  9K 

PfeBpoBituiamcttitdo:  nimGtibiinecertsmfistcQvtra 

gratiain 
Beferre,  vt  apud  me  praDQUimi  eaae  poaitma  piotatia 

scias. 
Hi  Pamplnk,  hoc  et  vobis^  et  me»  commodom  famm 

arbitror: 
Ego  tieis  abitHTam  hi&c  cum  tao  me  esse  certo  decteri 

patre ;  10 

Ne  mea  praBseatia  obstet,  neo  cansa  nlla  restet  rdiiiaa, 
Qnin  tnaPbilnmena  ad  te  redeat.  P.  Qnseso,  quid  istnc 

consilii  est? 
niins  stnltitia  Yicta,  esi  nrbe  tnrns  habitatnm  BHg^? 
Non  facies :  neqne  sinam,  nt  qni  nobis,  mater,  maledic* 

tnm  velit,  14 


9»  fuU  me  herUrU  ut  ahaoltmm,  hakt& 
mbmhihm  auam,  mihi  ^ubm  .ttti  vidt» 
tur  hrt  ad  Cdartm;  in  £aa.  II.  3. 
92.  RwP. 

7  PrmponUtm  «mm  hi#]  Plvt  diut, 
amni  tuo^  qaam  li  lutori  hm,  ^dio»- 
flvt.  D.     ' 

8  Ut  apud  mejfrgBmmmemefnmtum 
pietuti»  «ciyf]  Ldbonit  maliMr»  iie  <|aod 
dioton  eiit,  odio  aut  doloro,  aat  otrta 
in  &eoie  Tidestv.  Pr^auium  tm  po- 
Ktwn  pietatu}  SieViig.  ^n.I.  257. 
01465.  Aic  putatia  hamm,  sunt  kie  «ua 

Pimtor  Violor.  pleriqoe  aiottri  ha* 
bottt  reete  jnataK.  at  Ploot.  Poen.  V. 
4b  17.  PrmmiuM  ut  em  adam  pi*- 
i4tL   B. 

Prmmm']  PnBniam  proprio  ro- 
lione  p0iii  et  prcpoiii  dimtar.  Solloot 
■I  Cotll.  Af  fO.ywttnMi  «niiMi  vi<Cori6«f 
pnemio  potuit.  Vlrg.  iEo.  V.  292.  •n- 
witat  pretHt  uinmO»  et  prmma  pomt,  r, 
Dnkeab.  od  Lir.  XXXIX.  16.  R.  D. 
'  9  Mi  PamphUe,  hoe  et  vobie,  et  mem 
Mmmodtim]  Rem  doram  diotaro,  vide 
flniitii  pnoMoBditor  Terbis,  remqae 
prmmoUiat  (prmMit  Hs.  B.  et  edd. 
TotL)  Miiio  ^Jbi  ma  etrtum  tU  coiitra 
Cfmrft  wmot  y^idmmnm    Et 


/«*]  Ab 
MiPampkiU^hooeitvelbiatlmta^W»-' 
oipiom  hoo  mliqaid  est  precODtio  leau- 
nm.  A  bluidiaieBto  erf^  iacipit»  ot 
libeoter  aodiat  («u^ticr  Z.)  D. 

10  Ego  rue  abituram  him  eum  tm 
me  em  eerto  deermn  patro']  Certo  dixit» 
neMtditsaodeadilQoai.  Gam  Ivoam 
em  eertedeereui]  Ad  hoo  ■ddidit,  eerte 
deerevi:  ut  aoB  aadeot  diHaaden  Ih 
liai.  D. 

ti  Ne  uua  pramntia']  No&  dizit  jma 
cu^,  aed  pramutia.    D. 

12  QKici  itfuc  coiiiiiii  eet]  Beoo: 
qoia  illa  donwi  dixerat  D. 

13  JUiiit]  A  peraooa.  Auititia]  A 
00000.  Fteea]  Non  eoim  ? oleaa.  Ur~ 
if]Aloeo.  rtt]ApenoBa.  ii4i6il»- 
tMm]  A  flNto.  HHue  ttuhitia  ffieta,  ex 
urhe  tu  ruM  habitatum  migntf]  Vido 
qaam  oratorie  oouiia  ooi^esaorit,  a  per« 
aooio,  a  oaasia,  a  locit,  a  fcotif.  Uiiut 
«nMtio]  Ab  otitiCayitfiii  2.)  Bfiro 
aotom,  et  rut,  et  ex  urbe,  et  habitatum, 
dixit.  D. 

14  Nenfaeiet:  «1090«  linaiii]  PriinOy 
nenfaeim:  deindo,  ai  Iboere  per«o?o-> 
raTorig,  nofi  itiMim.  Bt,  non  faeiet,  bob 
es^iDtefdioeniis,  sed  qnasidioat,  soio 
ien 


fiECYRA 


Mea  pertinacia  esse  dicat  factum,  haad  tna  modestia. 
Tnm  taas  amicas  te,  et  cognatas  deserere^  et  festos  dies 
Mea  causa,  nolo.    S,  Niliil  jam  mihi  istaec  res  volupta- 

tis  fenmt : 
Dum  ffitatis  tempns  tolity  perfoncta  satis  som:  satias 

jam  tenet 
Stadiomm  istoram.  hsoc  mihi  nanc  cara  est  maxoma^ 

at  ne  coi  meae  19 

Longinqoitas  ffitatis  obstet,  mortemve  exspectet  meam* 


anteni  qoi  nequB  dnam  jvDgint  interio- 
ribiu :  snnt  qni  totmii  ooDtexte  leguil 
nonfaem,  oiqae  modmHa,  Ut  quino' 
bu,  maUrg  maUdictum  vtlW]  Ab  ho- 
Besto.  D. 

15  Mta  pertinaeia  itte  ^eatfaehmil 
Bene  ietiDet,  qoom  Tolt  m»  iiitereMe 
ne  fiat  D. 

16  3^  tuaM  amieat  te]  In  dtMom- 
dende  ocMHBiBooit  et  hoDeitaem  et  oti- 
litalem.   D. 

Cagnatat  daterere  et  feetot  iiet]  Ez- 
plicari  faio  loooe  debet  ex  Val.  Mtau 
Hbr.  9,  oap.  t.  $.  8.  eemmioium  etiam 
eoUemntmifforetimtituanuUfidfueChn' 
riitia  app^lavenaUs  etd  prgter  eognatoe 
etaffinmneatoiMterponebatur,Uc  Hoo 
io  Glou.  oit  eofie  eognatu),  ri/jutny- 
yima,  Tertollian.  de  Idolatr.  Carm 
eognationit  honoraria  exigettda  amnio. 
rid.  Kal.  Roitioum.  L. 

17  Mea  eauta,  nolo}  Noo  eat  saper- 
bom  no^:  aed  oonaoetodioo  dieitor. 
NihUjamwuki itttBo ret]  CoBtn  omnin. 
Bt  ab  ollimia  inoipit  Itt^  ret}  Ami- 
oe,  oogsalm,  diea  feali.  D.  . 

Lege  ex  noatiia  omniboa»  nil  pel 
jam  itthite  mihi  ret  voluptatitferunt,  B. 

18  Diim  tBtaHt  temput  tu^t]  Tutit, 
pro  poMom  oft»  peimitit.  Bt  in  bonia 
enim,  et  in  malia  dicitor.  Dum  ctotii 
tanpiu  tulit,  perfuneta  eatit  nm]  Si,  in- 
qnit,  mem  folaptatia  caota  exercenda 
aoot,  jam  non  deleotanl :  si  officii  ao 
reiigionis,  jam.non  pofsom,  qo»  aim 
nnoa.  Neoeaaaria  dirisio:  qoia  ille 
et  jeligionem  incoaserat  festorom  die- 
nimt    Dum  «totif  liMpiii  tnitl]  Non, 


inqoit,  reprehendar,  qoB  ( 

rim>  perfonota  aatia  aom.     8io  Virg. 

iEo.  U.  S91.  tat  pa^, 

datum,  SaUat  me  tentt]  Nimia  i 

atqoe  aoiliter.   D. 

Itlod  me  poat  «Itat  deie  ex  anotori- 
tate  BeasbiDi»  et  nostri  ▼eterrimL   B. 

Perfuneta  tatit  eum]  I.  e.  satia  oaa 
aom.    Serrioa  Solpio.  ad  Cioer.  IV.  5. 

B.D. 

19  Hee  mihi  nune  ewra  ett  maxvma] 
Hoe  nimis  serio  pronnneiandom,  et,  ne 
eui,  odiose,  ne  ti6i  dioeret.  JJt  ne  eui 
mem  longpt^uitat  tttatit  obttet]  IIoo.ed 
Borom,  exapeotationem  ad  lllinm  re- 
fert  hino  enim  odio  digni  parenlea»  aa- 
^MCtati  sjjpaiiantiir.  D. 

Pro  mett  antiqni  Faemi,  et  pleriqne 
ex  nostris  habent  maa.  B. 

5tttdionim]  Stndia  dienntor  oauu» 
inqniboa  Torsamor  et  qoiboa  delecla- 
aBor.T.noUtnadAnd.  1. 1. 19.  R.  D. 

20  Longktquitat  aiatit  ebetet,  msrtsm 
ve  extpeetet  meam]  Qonm  sedolo  agai 
(qnam  tedulo  agit.  W.  M alim,  quatn- 
quam  tedulo  agat,  Z.)  sooraa,  ne  qoid 
per  iraoondiam  atatoiaae  ▼identor ;  ?ide 
tamen  nt  interauaoeator  indifpntio,  et 
mnlta  dolore  depromtn  siot :  qnod  poe» 
ta  non  inritoa  fiMsii,  ad  BMrea  expri* 
mendoa,  peraonasqne  rcddendaa.   D. 

IiOilgtiifuitai  tetatit]  V.  C.  ipi^iH- 
tat»    h, 

Pro  Tolgari  «lopcst,  Bemb.  et  Vielor. 
reote  «ispact»!.  B. 

Longiitquitat  atatit]  I.  e.  diotamilaa, 
Lengiia^ut  et  hngiufuitat  bod  lontqBi 


A2CT.  IV.    SCBNA  IL 


2sn 


Hic  yideo  me  esse  invisam  immerito :  tempus  est  con^ 

cedere. 
Sic  optume,  ut  ego  opinor,  omnis  causas  praecidam  om- 

nibus: 
£t  me  hac  sospicione  exsolvam^  et  illis  morem  gessero. 
Seni  me  obsecro  hoc  efingere,  volgus  quod  male  audit 

mulierum. 
P.  Quam  fortunatus  ca^teris  sum  rebus>  absque  una  haDC 

foret^  £5 


de  lod,  led  etiam  de  temporis  «patio 
dicitor.  Propert.  I.  6.  S7.  multi  Um- 
ginquo  jmigre  in  amore  tibenttrt  abi  ▼. 
Bronkhat.  Lt?.  V.  15.  jam  per  Umgm- 
qmtatem  belUecmmercio  termonumfacto, 
T.  Groooir.  ObMrr.  IV.  11.  p.  tSS. 
nti  Umginqwui  pro  longue,  ite  Umgut 
interdam  poaitarpro  Umginquut.  Sili- 
os  Italio.  Vi.  628.  remean»  Umgit  oUm 
Tyrinihiut,  abl  ▼.  Onilceab.  R.  D. 

Sl  Hie  video  me  este  iavitam  hn- 
wtmui]  Qoia  m  deereYi  pergere : 
noo  qaui  Dunun  ▼itfttoniy  sed  looom. 
Bt  mire  inmiam,  et  non  iddidit  coi: 
eed  dizit,  temput  eU  eonoedere,  Qaia 
nnmi som ?  an  qaia  noraa in domo?  D. 

Video  me  ette  invitam  immerito']  Bt 
Mo  tetlj^it,  qood  sopra  diotom  eat  per 
ooajeotoram  •  £  • 

Jitoiiam]  Menander :  TtiMfi»  i^  ^A^ 
fUL  yiftn  iv  oUtU  fjAtw,  W. 

23  Omnmeaujaf  pr«eii}am  nnniftiM] 
Bene  oainifriij;  ne  apeoiaKter  Imsiaaet 
narom.  Et  generalitar  dixit :  £(  UUt 
morem  getmro]  Mire  ttfit,  non  nitmi. 
Et  martm  gemero,  acriter  diotom :  nt 
ostendat  lioo  inoa  olim  Tolniase»  nt  ex- 
pelleretor  domo.  nt  si  dieas,  inimteom 
tibi  morem  gessisae,  qood  sospend»- 
rit  D. 

Caicass  priBCidam]  I.  e.  tollam,  adi- 
•mMn.  Cie.  aot.  I.  in  Venem  o.  7.  trt 
tiaa  ftoni  qna  oetfi  dieere  teo  audaei — 
spem  judieii  eorruatpendi  prmeiderem, 
•Verr.  II.  6t.  Da  mihi  koe:  jam  tibl 
majtimam  paftem  defentUmit  praendentm 
B.  D. 

24  Sine  me,  ohteero,  koe  effvgere] 

VOt.  II.  2p 


Qoia  dlxerat  maritns  ejns,  omnet  so- 
crutoderunt  nurut,  Sine  me,  obteero, 
hoe  effugere'}  Potentissimam  esl  ad  ex- 
torqoendom  aliqoodargamentam,  qaam 
illia  quibas  cari  esse  debemos,  nostra 
caosa  potios,  qaam  iUorom,  dicimos 
▼elle  nos,  ant  nolle  qood  facimos.  Nam 
et  Pampbilos  sopra  sio  dixit,  nonfaeiet, 
neque  linam,  Qued  nuUe  audit]  Sopra 
dixit,  ab  honeita  D. 

Quid  male  audit  tnuUerum]  Grmca 
loootione  positam,  audit  mulierum.  E. 

Quod]  Quod  ponitar  pro  ob  quod, 
prepter  quod  ot  alibi  aKpe  apod  Terent. 
respioit  aotem»  qood  sopra  II.  1.  4. 
dietom  erat  eamcs  merM  oderunt  ntfruf. 
B.D. 

S5  Abtque  una  hste  faret]  Abtque, 
«xtra :  nt  sit  adveririom  magis,  qoam 
prmpooitio.  Bt  una,  ret  «ilraodienda. 
Bt  totom  |y  imoaffm,  statimqae  jon- 
geadnmy  hana  matrem  hdxns  talem,  ii- 
lam  autem  uaorem,  Vel  oerte,  abtque 
forel,  pro  abesaet^  Alii  hae  de  i^xore 
dioi  patant,  ot  abeque  sit  prKpositto.  D. 

Proswn  leg.  ^ :  ntqoe  pro  A«p  re- 
oipe  Dooati  hae,  seilieet  re,  non,  uxere, 
qoi  est  eiror  Donati.  B. 

Abtque  una  hsee  ftfret]  I.  e.  si  h«c 
ona  res  abeaaet.  in  Phorm.  I.  4.  11. 
«lam  aheque  eo  ettet,  H«c  loqoendi 
forma  non  nisi  apod  oomioos  Teperitnr. 
Ipsa  etiam  pimpositione  abique  comici 
soli  otontor,  qom  non  directe  apnd  eos 
Jtns  signi6oat  sed  tanlam  esceptionem 
qaaodam.  ▼.  Vorstinm  de  latinlt.  merito 
sospecta  c.  9.  Br  D. 


296 


HECYRA 


Hanc  matrem  babens  talem,  illam  autem  nxorem.  S.  Ob- 

secro,  mi  Pamphilej 
Non  tate  incommodam  rem,  nt  quseque  est,  in  animom 

inducas  pati. 
Si  csetera  sunt  ita,  ut  vis,  itaque  ut  esse  cgo  illam  exis- 

tumo^ 
Mi  gnate,  da  veniam  hanc  mihi :  reduce  illam.    P.  Vse 

misero  mihi ! 
S.  Et  mihi  quidem !  nam  haec  res  non  minus  me  male 

habet,  quam  te>  gnate  mi.  30 


ACT.   IV.    SCENA  III. 

LACHJSS.  SOSTRATA.  PAMPHILUS. 

QUEM  cum  istoc  sermonem  habueris,  procul  hine 
stans  accepi»  uxor : 


f6  Ohteero,  mi  PamphiU,  non  tute 
iMCimmodam  rtm']  Qoam  Tidit  •otu  sao 
filiam  esse  peraoagom»  alnim  (eae  pat- 
iurum,  ut  rut  Z.)  disoedat,  et  animad- 
▼ertit,  egre  ferre  ditcessam  saam,  ?e- 
lali  oonaolBlionem  adkibet,  at  aeqao 
tnimo  feral  qounoonqae  fortonanu  E. 
-  f?  Nm  ttUe  ineommodam  rem,  ut 
qumijue  est,  in  amm«m  indueat  paUf} 
Horat.  Carm.  J.  «4.  19.  durum,  ted  le- 
mutjii  patitntia,  quMequid  eorrigere  ett 
nefat.  D. 

In  Bemb.  pro  tRdicoureperitor  tndu- 
eet ;  qood  melios  affeotom  hortantis  ad 
patientiam  exprimit.  B. 

S8  Si  eettera  lunt]  Bene  eatera,  abs- 
q«e  «na  dioenti  Cdtjfsrenti.  edd.  rett) 
Itaque  iit  ette  ego  iUam  erifttino]  Qoia 
potoit  dioi  ei,  O  sooros,  ergo  dabitas 
de  integritale  noms  ?  addidit,  110711«  ut 
ette  ego  iUam  exittimo.  D. 

iSt  cirtera  fuiit  tta,  ut  vii]  Hoo  est, 
si  paella  integris  moribos  Yixit,  et  si- 
ooti  ego  arbitror.  E. 

Volgo  ttt  tu  vtf ;  sed  reote  Bemb. 


ut  vit,  oodd.  omnes  eollooont,  ti  ce- 
tmittafttntytct,  &o.  Deniqoe  reete  ti- 
deront,  qoi  pro  iliam  legi  maloeraot 
ti/a,  et  referri  ad  oetsra.  B. 

29  J>a  WRioM  \me  miftt]  Wia, 
propter  qoam  potas  nen  redoeendam. 
Ftf  mttfro  mt^'  /]  Neo  negal,  nco  pro- 
mittit :  sed  intooieseit  CtRgcmiint^,  n|p 
pote  qoi  penitns  dolore  oomaMlaSy  m- 
tom  animi  disaimolare  jam  non  potest. 
r«  miisrv  mtU/]  Nihil  potoit  pro  re- 
rom  qoalitate  respondere,  nisi  at  inge- 
misceret.  D. 

Nestri  rtduetx  sed  Faemos  edidit 
redue.  Tom  me  «diiam  in  Tbesi  totom 
lateat,  lege,  mi  g^nAU,  da  mi  kane  of- 
niam,reddue,iic,  B. 

30  £t  mihi  quidem}  'Ax^.  qoid 
enim,.stmtAt/  an  ei ? Ca» si miAi /  Nam 
st  est  kei  Z.)  molta  si«  in  oaa  noelse 
sont.  D. 

1  Quem  eum  ittoe  termonem  kabue- 
rit]  In.  hoo  coUiDqoia  reconciliatio  se- 
nom  est  post  jorgiom,  mista  dispula- 
tionePampbiliden 


ACT.  IV.  SCEN A  HI. 


SS90 


btuc  est  sapere,  qui,  nbiconqae  opos  At,  animQm  pos- 

sit  flectere ; 
Quod  faciundam  sit  post  fortasse,  idem  hoc  nunc  st 

feceris. 
S.  Fors  foat  pol!    L.  Abi  rus  ergo  binc :  ibi  ego  te,  et 

tu  me  feres. 


ProeuQ  Proeul,  mino  (non  Z.)prape. 
Hinc  9tan$  aeeepi^uxor']  Aeeepi,  vadin. 
£t  modo  loor,  anto  muUer :  ot  de  nx- 
ore,  dimale  prokibetmt,  D. 

Qiiem  cum  itioe  termonem']  Pater 
Pamphili  noo  looge  poeitas  aodiTit, 
qaod  oxorloquebator.Impellat  amplios, 
«t  iatoc  oonailiom  peraereiet,  ot  deli- 
tieratio  tota  pellator.  E. 

Pro  hine  tres  oodd.  recte  He :  ot  lege 
attam,  ot  Heont  V.  H,  7.  B. 

Proeul  hine  ttant}  Bentlei.  reete  edi- 
dit  proeul  hic  adttant.  Nam  proeul  non 
aemper  longom  apatiam  aignifieat,  aed 
temotionem  ex  alio  loco  in  oliom.  Ila- 
qoe  reote  procol  eaae  dioitor,  qoi  tam 
prepe  adeat,  ot  alterioa  aermonem  ao- 
dire  poaaet  t.  Perizon.  ad  S.  Min.  I. 
16.  p.  155.  R.  D. 

2  Ittue  ett  tapere']  Ti  ittue,  exceptire 
dictom :  qoaai  caBtera  atolte  feoerit.  et 
aimolatomoolium  vettoet»  qoo  repreben- 
dat  caetera.  Qui,  uhicunqtie  opui  <if] 
Qut  pro  qutt,  interdom  abondat  (forte, 
f  oi  pro  quomodo,  Et  modo  interdum 
abundat,  Certe  in  Ma.  B.  el  vett  edd. 
poat  pro  eat  lacona»  Weaterli.  aoctore. 
Z.)  itntmtim  pottit  fleetere']  Modo  non 
alienom  animom,  iied  aoom  fleotere.  Bt 
onde  flectere?  a  jorgio  ad  modesUam, 
ex  conoeaaiooe (modettiam,tt  eoneettio' 
nem)  ex  domo.  ifntmiim  ,/Ie^re]  Ad 
hoc  Jieetere  animum  dixit,  nt  ostende» 
ret  ne  nnne  qoidem  porgatam  apud  ae 
Sostratam  de  prmterita  colpa.  D. 

Iitti0  «it  tepere]  Alexis:  tl  /^h  ykf 
to  oiflftigoc  inflt&ww  TvxaK  ^Vmftrhrm, 
tb  ^aanrofuu  ^eiSn.  h, 

3  Quad  faeiundum  tit  pott  firtatte'} 
HsBo  etiam  sententia  ▼ideri  polest  ge- 
neralis:  et  deeatodid;  at  ait,  flectare 


ad  id  qood  ftMuondom.  Ptotest  et  abs4^ 
lote  aooipi  ytiod,  pro,  qom  res  locreoda 
sit.  Quod  faciundum  nt  pott  fortatie] 
Id  est,  concedendom.  et  rim  neoessita- 
tis  boc  ▼erbom  exprimit.  D. 

Ut  p6tt  et  n^ne  in  icto  sit,  reponi- 
mos  com  optimisoodd.  gvdd  titfaeiun' 
d^fortauepdttpidem^kc.  B. 

4  Fortfitat  pol!]  Portnna  lareat* 
qoasi  rm  ivftifMo-fAm  odTenos  triste  dio- 
tomosaest.  Nom/ofvfortanabonaest. 
Eijuat,  stt  signifioaL  dtxerat  enim  ille, 
quod  faeiundum  tit  pott  fortatte.  Fort 
fuat  pol  f]  Id  eal,  bona  efeniatl  qoasi 
ru  h/^fMo-fAm  dicat,  bonii  dicito  potios. 
An,  bona  fortnna  sitper  PoUnoem  ?  AH 
ruf]  Hortantisest^celeritatem.  Virg. 
Mn.  n.  707.  ergo  age,  eare  paier,  eer- 
viri  imponere  nottm^  IH  ego  te,ettume 
foret]  Non  dixlt,  ibl  nos  inyioem  de- 
lectabimos :  sed  qoia  senex  atqoe  anos 
utA,  ego  te,  et  tu  meferes,  dixit«  Bt  si- 
mnl,  qoia  nnper  incosaTent  mores  so- 
nom  (forte,  socriMim  Z.)  revooare  Tolt 
caosam  abaceaaioDia  aose  ad  fiUi  colpam 
aot  noraa.  Ibi  ege  te,  et  tu  meferet'} 
Aot  qoia  noti  ioter  noa  sont  mores  noa- 
tri :  aot  qoia  otriqoe  ona  etaa  est  Bt 
sic  prononcia,  qoasi  boc  ipsom  neces- 
sitnte  decernat  senex,  com  dicitt  abi 
rut.  Ergo  hine,  ibi  ego  te,ettu  mefo' 
ret]  Ipsa  prononciatio  qoerelam  con- 
tinet  de  filiis  et  senectnte.  D. 

Fort  fuat  poZ  /]  8i  tantom  fertofta 
mqnafareat!  B. 

Fortfitat]  I.  e.  fortnna  adait,  fnveat 
Antiqoissimi  soriptores  sepe  nst  sont 
Terboyico  pro  tum,  ex  GrKoo  ^  tcI 
^fM,  onde  sopenontytii  et/uturtu. 
Virgil.  Ma.  X.  108.  Trot  RMtuhuot 
fuat,  B.D.' 


300 


HECYRA  . 


S.  Spero  ecastor.    L.  I  ergo  intro,  et  conqpooe,  40» 

simul  tecnin  5 

Ferantur :  dixi.    S.  Ita  nt  jabes,  faciam*    P.  Pater. 
L.  Quid  vis,  Pamphile?    P.  Hinc  abire  matrem?  mi- 

pirne.    L.  Qnid  ita  istac  vis? 
P.  Qnia  de  uxore  incertus  snm  etiam.quid  sim  factams 

L.  Qaid  est? 
Quid  vis  facere,  nisi  reducere  ?    P.  Equidem  cnpio^  et 

vix  contineor. 
Sed  non  minuam  meum  consilium :  ex  usu  quod  est,  id 

persequar.  10 


5  Sptro  ecttUmr]  Blin  non  ooBfirm*- 
▼it  midier,  «ed  iperww  iie  dixit»  inenor 
jurgii  pni«tiii«  et  leiiiliA  uuiitiHliiiis : 
imuume  qaod  et  iUe  noa  dixit,  ibi  no- 
bj8  jaciiode  erit :  f  od»  iin  ego  te,  ettu 
rmfem,  I  ergo  intro,  oi  eompotte  qn» 
stmtt/  toeum /erontur]  tMfUxf  X«^- 
Tq^i,  et  atu  quotidiano,  satuH|ae  mon- 
llter :  qaia  mulUret  dum  nu^ntur,  et 
dum  cowmtur,  armut  e«t.  D. 

j^peiw  eeattor]  Bene  memor  lenis  ma- 
lier,  non  firmarit,  ted  $per6  ioqait.  £. 

Cam  optimia  eodd.  at  et  troobaicom 
adjares,  lege  911«  teoHm  timul,  B. 

Compone]  Componere  propriam  hae 
in  re  Yerbom  aigoifieat  stipare,  oollige- 
n  in  anam.  Piaat.  inHiilit.  IV.  7.  21. 
omnia  compoata  itmt ;  fuc  donani  ayfa- 
nu  Petron.  0.  99.  quiequid  erat,  com- 
pon&,  &c.  ▼.  Brookhns.  ad  Pro|»ert.  1. 
9.  13.  R.  D. 

6  Dm]  Denanoiatio  estconfirman- 
d«  sententim,  neo  mntande  :  et  trano- 
lata  estde  foro  et  caasidiois.  Gic.  Verr. 
II.  30.  pr^eo  dixitte  prowuneiat,  Dixi] 
Hoo  rerbam  in  fme  addilum  ftopertor» 
cdnfirmat :  et  ett  ptopriom  hii»,  qui  per- 
orareront  cansam.  Paier]  Ipiiuin  no^ 
men  dehorlationem  significat,  adjecta 
pronnnoiatione.  Pater]  Sic  proRancia, 
nt  hoc  vaitaose  dictom  sit,  hhu:  abire 
matrem?  D. 

Dixi]  Hic  habet  rim  asseTcnindr, 
omnino  ita  fulanun,  iit  dixfial  et  vim^ 


intenainaodi.  v.  in  Phonn.  U.  3.  90. 
R.  D. 

7  QMidmt,Famp^r]  Pnootepim- 
sto  quid  vit,  respondit.  Qaud  tte  iitec 
oii?]  Rem  saprn  aadivil  ei  personam : 
oaoc  caaaam  qaierit.  qaaai  dioat,  stfo  «1 
ikolit'  quid  tafttofiers  nmimf  D. 

Versos.est  troohaiotts  tetramoter  aoa- 
talecticas,  ut  et  nonos.  Fasrk. 

8  hicertHt  tum  eliamt^uid  tim  faC" 
turut]  Non,  quid  faeiamf  dixit:  sed, 
quidsimfaeturut:  nt  inottla  molimina 
etiam  verbis  posset  oaiendcre,  Qjnd 
ettl]  lEX  quid  iUt  istue  mt,  et  qmtdea, 
00  valta  prononciantar»  ot  oonsiliom 
ejas  oi  verba  videator  eontemnere  pa- 
ter.  D. 

9  (hud  mt  faeere,  nm  redueeref] 
$ic  loqaitor  Laohes,  at  aliod  Bamphi- 
las  nspoodere  noa  andeaL  ot  ideo  di- 
cit,  Equidem  eupio,  et  vix  oantiiKor]  Ut 
reduoam  scilioeU  .Adeo  magna  oaosa 
est  non  redooendi,  ot  ooite  velim,  aon 
poasim.  D. 

Pro  eontineo  melioros  libri  babent 
ciMittiieor.  -B. . 

Ctmltneo]  Soilioet  me.  SedBentlei.  e. 
melioribns  labris  edidit  ooiUinoM*,  qood 
prasferendnm.  R.  D. 
.  10  &i<^u)nmiiitt4immeume0MM'{iiMi.] 
Caate  satis,  redooendi,  inqnit,  copidi- 
tas  est :  noo  radacendi  oonsiiinm.  Id 
peneqimr]  Non  ff^Mar,  sed  perMfvor 
ail,  ut  constaatiam  demonsliareL  D. 


ACT.  IV.   SCENA  IIL 


SOl 


Oredo  ea  gratia  conoordes  magis^  si  non  reduoaxD,  fore. 
L.  Nescias:  vemm  id  tua  refi^  niliil,  utnim  illas  fo- 

cerint, 
Qaando  hffic  abierit:  odiosa  hsBC  est  stas  adolescen- 

tnlis: 
E  medio  8Bqnom  excedere  est:  postremo  jamnos  fabnlas 


£r  tuu  quod  at,  id  pmeqmr]  Coao« 
tot  Punphilos  c«aBMD  6ieme,  onr  ool- 
let  «xMeon  rednof  re,  reruqat  verb»,  ae 
Ci&,  rel,  an,  vel  utrum  Z.)  poMil,  qaod 
rogatu^et,  ooBlioeioere.  Ex  um,  id 
eet,  ex  otilttmte.  ]>eiiide  fiagit  auuMi, 
ideo  se  doIIo  redacere,  ot  ita  ooocordee 
«mbufiieiot.  E. 

JVbn  mmiiaiii  eon^lium]  H.  e.  oonri- 
linm  qaod  oepi  dob  motobo.  v.  not.  ad 
Awlr.  IL  3.  18.  R.  D.  n 

Perwfuar]  I.  e.  seqoar,  oompositom 
pro  Bimplioi.  Cic.  ad  Div.  IX.  3.  neg- 
Ihota  barlmnrHm  intoUia,  U  pmtqunr  ; 
de  Oflie.  II.  «4.  h^  genera  effiHorum 
fui  perteqwauwr,  obi  ▼.  Ormv.  R.  D. 

11  Cretle  ea  gratia  eaneerdet  magiil 
Senteatiose  disit,  tono  poese  inter  se 
«bDgmere  et  eoneordire  mulieres,qoom 
et  illo  esse  desierit  soeros,  et  illa  noros. 
iMeo  enim  inter  illas  est  dissidiosa  oon* 
jonetio.  Et  satis  ingenlose  diotom  ; 
tolle  enim  inter  molieres  proumitalera, 
•t  nolla  caosa  disoordise  est.  Omeordet 
magit]  Non  magis  ooDoordes,  venim 
(nune  magit  eeneerdet  utrum  Z.)  pro 
■unos  disoordibus  dizit,  an  «t  serviret 
sentenlim?  D. 

Vi  sensoi  et  ▼ersoi»  qoi  e  ratiooe  vol- 
gari  josto' longior  est,  oonsulas,  dele 
non ;  adeo  nt  illod  eredo,  per  iroeinm, 
signifioet  non  eredo.  Tom  ez  Bemb. 
acribe  recUiicain.  B. 

IS  'Neaeiat']  VXrkm  bonooides  Intone 
sint,  an  discordes.  Veram  id  tua  refert 
nihU'\  Hoo  verbom  ex  aKqoa  parte  cod- 
finnantis  est  et  cottsentientis.  XJtrum 
tUc/eeerint]  Utrom  oonsentientes  sut, 
an  dissentieotes.  Vtrum]  Unom  de 
daobos  sigoificat  D. 

"Seteiat:  f)erum  id  tna  rrfert  nihU, 
utrum  iUa  feeerintj  Qoid  iUm  egerint 


inter  se,  corare  non  debes.  Perseverat 
in  sententia,  persoasoms,  qnod  adotes- 
eeoUboa  udioea  est  aemper  senectos 
parentom^  B. 

IHod  mI  aBtiqoissiml  Paemi  non  lia- 
bent.  IlUpfeeeritU]  Philarg.  ad  Geoi:g. 
III.  105.  km  quoque  non  eura  nobit  le . 
uioretenendte.  LegUur  etJute:  nam  ee- 
teriimt  motfuit,  ut  neuXrafemimmtjun' 
gerentur.  Unde  Terentimt:  tua  nU  re- 
fert,  utrum  illeo /seertnt :  ettn  Eun. 
HsBo.  adornant,  ut  laoent.  B. 

13  (k^  hMett  eetatadoleteentuUt] 
Sopra  in  personam  socras  colpam  ira* 
tos  oontuleret  diaoordi» :  nonc  et  oxo- 
ri  plaoatos,  et  noroi  parcens,  odioram 
oausam  a  personis  transtoUt  ad  «tales : 
sed  ita  tamen,  nt  magis  junioree  aoon- 
saret,  ei  (et)  de  addesoeDtibas  qoes- 
tos,  qonm  misemtor  (quettM,  eonmite' 
raretur  Z.)  senes.  Odiom  hae  ett  aiat] 
Hiee,onm  gemituprooondaBdomest.  D. 

Pro  volgari  ahierit,  ▼ersoi  aocommo- 
datios  Bemb.  legit  afrmt.  B. 

14  £  medto  ttquum  ett  esoedere]  U- 
trom  ex  orbe  ros:  ao  ex  vita  in  mor- 
tem?  Et  satis  moraliter.  Namin  medio 
sfar«  dicitnr  snpervacoos  ▼el  molestas. 
£t  oom  stomaoho  dixit  senili.  D. 

Gam  optimts  libris  oolloca,  poitremo 
notjamf.  Atqoe  pro  fabuUs  leg./afrii- 
la,  oti  Donalos  videtor  legisse,  et  viri 
dooti  dudom  monueront.  B. 

Not  fabuU  tumut]  I.  e.  nos  nallo 
numero  somos.  Veteres  tom  bdmines 
tom  ms  oontemtas  caosa  labolas  et  na- 
gas  dioant.  Cio.  ad  Attic.  VI.  3.  omt- 
eot  habet  merat  ^mgat  ad  Qoint.  fratr.  I. 
9.  ego  nugat  maiimat  omni  moa  comitate 
tum  eomplexut»  Horat.  Carm.  I.  4.  16. 
jam  U  premet  wn  fabuUeque  manet. 
R.D. 


802 


HECYRA 


Sumus,  Pamphiley  Senex  atque  anus. 
Sed  video  Phidippum  egredi  per  tempus : 


15 


accedamus. 


ACT.  IV.  SCENA  IV. 

PHIDIPPUS.     LACHES.     PAMPHILUS. 

TIBI  qdoque  sedepol  sum  iratas>  Philumena, 
Graviter  qnidem:  nam  hercle  abs  te  factam'st  turpiter; 
Etsi  tibi  causa  est  de  hac  re ;  mater  qu»  te  impulit : 
Huic  vero  nulla  est.    L.  Opportune  te  mihi, 
Phidippe,  in  ipso  tempore  ostendis.    Ph.  Quid  estl  5 


15  Smer  atque  anui\  Heo  doo  no- 
miiia»  ut  positm  soot,  oapot  indicaot  et 
inceptionem  bojasmodi  fkbolarom.  Jam 
msfabuUe  sumus,  Senes  atqueanui']  Pro* 
noooia  Senex  alqu$  anus,  qoasi  initiom 
fabol».  rS  ttuma-fA»  additom,  PamF- 
phiU,  D. 

1  Tibi  quoque  ttdqtof]  lo  bac  scena 
nltimos  error  est,  ▼ioinos  »»rarr^o^. 
Tibi  quflquB  ^tdepoL  tum  iratus]  Qoasi 
dicat»  non  solom  matri  to»,  aot  (at  L.) 
etiam  socrui  tose.  Tibi  quaque  gdepoC] 
Reete :  oam  et  amioos  incasamos  leni- 
ter  incipientes,  et  graviora  ioferentes. 
Hanc  er{co  partasoaosa  leniter  incnsat : 
deinde  confirmat  inferendo,  gramter  qni- 
dem.  et  statim  caosam  sobjungit,  cor 
qnidem  ei  irascalor.  D. 

Ttbi  quoque]  Heo  scena  oontinet  ex- 
eosationem,  cor  nollet  oxorem  ducere, 
et  removet  caosam  in  matrem,  ot  i«- 
motiTa  sit  qoalitas.  Jostom  est  enim 
non  redooere,  qoom  matris  commodis 
sermt,  Verum  et  iUod  proditor,  qood 
poella  peperit.  Seoez  enim  poellsD  pa- 
ter  iodicat  pocrom  natom,  neqoe  ad- 
jongit  ollam  de  his  rebos  oolpam.  Ait 
igitor  senex  oaosam,  ot  redooatiir  in- 
▼entopuero.  E. 

Conoinnios  Tetos  noster  900  annomm, 
cum  altero  regio,  tibi  quoque  iratus  ide^ 
pol  sumf  Phil.  B. 

3  Factum  ett  furpiter]  Quod  absoes- 


serit  (abseesseris)  domo  mariti.  D. 

Nostri  fere  onmes,  abs  te  est  fae-' 
tum.  B. 

3  Etsi  tibi  eausa  estdthaere]  Caur 
sam  more  soo  pro  defensione  posoit. 
Sie  in  Pbormione,  quid  mihi  dieent,  aut 
quam  causam  reperientf  demiror.  Rl 
qom  caosa  foeril,  ipse  dicit :  Mater  te 
tmpuitt]  Mater  te  impuHt,  absolDte: 
deest  enim  tiam.  ot  sit,  nam  mater  te 
impolit.  Mater  te  impuiit]  Qualitas  ro» 
moliva.  O. 

Mater  U  impuUi]  Ms.  R.  et  vett. 
codd.  mater  qws  te  impuUt.  L. 

Pro  Tolgari  motsr  gtoe  te  impuUt,n^ 
te  Donatos  motfr  te  impnUt.  B. 

De  kaere]  I.  e.  qood  ad  hano  rem 
attinet;  eam  vim.  prsepositionis  de  so« 
pra  explieoimus.  R.  D. 

4  ifuic  wro]  Ipsi  matri  soilioet.  Op» 
portune  ie  mihi,  Phidippe,  in  ipto  tsm- 
pifre]  Utrom  t<ivtoX0}^  est?  an.oppor- 
tune,  qoia  volebam :  et  in  tempare,  qao- 
modo  volebam?  an,  q>partune,  mihi: 
in  ipso  tempore  tibi :  id  est,  et  mihi  ot 
tibi  commode  erenisti  ?  (adveiusti  Z.) 
Bt  M  rw  portu  dictum  opportune.  D. 

5  In  ipso  tempare  eetend&s]  Ostendi- 
tnr  nobis  id  qood  qoerebamns.  Qp- 
partune,  et  in  ipso  tempore,  non  est  idem. 
Etenim  opportuns  dicimos,  quom,  Ter- 
bi^gratia,  ioTitati  ad  ipsom  tempos  in- 
eiptentis  (indpieHdi  «dd.  aatn  Steph«) 


ACT.  IV.  SCENA  IV. 


303 


Pa.  Quid  respondebo  his  ?  ant  qno  pacto  hoc  aperiam  ? 

L.  Dic  fiUao,  rus  concessuram  hinc  Sostratam: 

Ne  revereatnr,  minns  jam  qno  redeat  domnm.  Ph.  Ah ! 

Nnllam  de  his  rebns  culpam  commemit  tna : 

A  Myrrhina  hnc  sunt  mea  uxore  exorta  omnia.  10 

Mntatio  fit :  ea  nos  perturbat,  Laches. 

Pa.  Dum  ne  reducam,  turbent  porro,  qnam  velint. 

Ph.  Ego,  Pamphile,  esse  inter  nos,  si  fieri  potest. 


prandii  ?eDimof :  in  ipuf  tempcre,  eam 
juD  prAndio  appotito.  D. 

6  AtU  quo  paeto  hoe  aperiam  t]  Hoo 
nodo  ostcDdit,  neo  ease  qood  ■imoJet : 
■eo  id  qood  Terom  ett,  dioeodom  sibi 
etM.  D. 

Proapmiim,noDDollonim  oodd .  6det. 
teotos  ntio,  et  ipiiot  DooBti  ouotori- 
tat,  qoi  ito  videtor  legitte,  totdent 
eperiam.  Certe  Punphilot  tnpra  pro- 
mitit,  te  rem  ette  cHaturum.  B. 

Operiam']  1.  e.  oelem,  in  aliit  editio- 
nibot  noUo  tenta  legitor  ojMriam.  ?. 
Bentl.  td  h.  1.  R.  D. 

7  DieJUusrui  eancessuram  hine  Sos- 
trotom]  Blande  non  addidit  <iue:  qoati 
dicat  oommoni  filim.  Et  bene,  non  to- 
enim,  ted  Soetratam,  D. 

8  Ne  rmreatur]  Bene  revereatur: 
ne  oditte  Sottratam,  ted  metoere  videa- 
tor :  et  qoaai  ipaa  toorot  non  odiom 
nemerit,  ted  reverentiam.  Minutjam 
quoredeat  domum']  T/mm-k  cum  a»M-- 
Tft^,  nttit  ordo»  qoo  minot  redeat.  D. 

9  NuUam  de  hie  rebu»  eulpam]  Re- 
latio  oriminit  potett  Tideri.  T\ui\  Deett 
usor :  qood  nomen  inferiot  potoit  Tua] 
Com  percuttione  aodiendom  (cum  per- 
cuMtione  animi  dieettdum)  ett,  ot  tabao- 
diator  luor,  ab  eo  qood  dicturot  ett, 
uxore.  D. 

11  Mutatiofit]  Mutatvmem,  totpi- 
cionem  dioity  erroremqae  jorg;antiam. 
Mutatio]  Deett  qoarom  rerom  motatio. 
ergo  motatio  oriminam,  aot  colparom. 
Mutatiojit]  Criminit  tcilicet  et  peocati. 
id  etty  Tel  mea  oxor  orimen  tum  toati- 
net :  vel  toa  (twt)  ad  meam  trantlata 
ett  colpa.  Ea  noa  perturbat,  Laehes]  Ea : 
non  ea  motatio,  ted  oxor,  hoo  ett,  Mjr- 


rfaina.  D. 

Vertom,  ne  oom  Gojeto  ot  tpuriom 
damnet,  tio  rettitoe,  Pa.  Mutatio  fit. 
Pb.  £a  not  perturbat,  Laehe.  Verba 
muiatiofit  Pamphilot  arersoa  a  tenibot 
loqoitor.  Deinde  Lache  babet  Bemb. 
et  Pritcianot.  B. 

Mutatiafit]  Sont  Terha  Pamphili, 
qoae  aversot  a  tenibot  loqoilur  ▼.  Bentl. 
ad  b.  1.  R.  D. 

12  Turbentporroquamveliut]  Qoan- 
tom  Telbt :  aot  eam,  qoam  ▼elint,  mo- 
lierem.  ted  meliot  ett  qnod  topra  dixi- 
mot.  Dum  ne  reducam,  turbent  porro] 
Quomodo  ett  piot  erga  matrem  Pam- 
pbilat,  si  parri  facit,  otnim  aocrot  tua 
perturbetor,  ao  mater  a  senibns  ?  Soi- 
vitor  sio :  qoia  quam,  non  est  generis 
feminini,  ted  est  ^uantinn.  Turbent, 
errent  (perturbent,  edd.  ▼etl.)  et  tomol- 
tnentor,  tignificat :  ▼el  torbeiitor.  D. 

Lege  turbet  porro,  quam  vdii.  Nam 
ante  dixerat  Phidippna,  Myrrhina  nos 
perturbat.  Igitnr  hio  Pamphilos  aver- 
aot  oonrenienler  retpondeat  neoesse 
ett.  B. 

Turbent]  H.  e.  litigent,  tomoltoeo- 
tor.  VirgiL  Ecl.  J.  12.  usque  adeo  ttir- 
batur  agris.  Bentleint  corrigit  turbet 
tcilicet  Mjrrhina,  qusD  lectio  meliat 
retpondet  ▼erbis  ea  not  perturbat.  R.  D . 

Quom  velint]  I.  e.  qnantum  Telint. 
Cic.  de  Nat.  Deor.  11.^7.  hie  quam  vo- 
let  Epieurut  joeetur  pro  Coel.  c  26. 
quam  veUt  tit  potens,  R.  D. 

15  Ego,  Pamphile]  Hoo  pronomen 
initiom  conlinet  orationia  graTiter  in- 
oeptm :  nt  ego  potfiiam  emi  te  a  parvulo. 
Sifieri  potett]  Interpoaoit,  nt  superoi- 
liom  tooeri  demoottraret.  Sifieri  po- 


904 


HECYRA 


Affinilatcm  hanc  sane  perpetuam  yoIo  : 

Sin  est,  ut  afiter  tna  siet  sententiar  15 

Accipias  puemm«    Pa.  9ensit  peperisse :  occidi ! 

L.  Puerum!  quem  pnerum?  Ph.  Natus  est  nobisnepos. 

Nam  abducta  a  vobis  praBgnans  fuerat  filta, 

Neque  fuisse  pra&gnantem  unquam  aute  faunc  sciyi  diemv 

L.  Bene»  ita  me  di  ament,  nuBcias ;  et  gaudeo  W 

Natnm  illum,  et  tibi  illam  salyam :  sed  quid  mulieris 

Uxorem  habes  ?  aut  quibus  moratam  moribus  ? 


test']  Reote  additnin.  tijieri  poiett :  q[am 
DOD  conTenit  rogari  a  sooero  generum, 
ut  saprm  dixit  (duci.  edd.  Tett.)  D. 

14  Hanc  tanB  perpetuam  Vtffo]  jTam 
eoim  est  eonlirmata:  aed  perpetaam 
oopit.  D. 

Saneperpetuamvcio]  Nnptiarnmqatp- 
pe  hoo  Totam  est,  Klatem  eae  ot  darent 
atqae  perpetoa;  sint  1. 1.  «*.  derit.  napt, 
Virg.  ^oeid.  1.  73.  eomtubu)  jungam 
stabiU  prnpriamque  dkabo,  Omneis  ut  te- 
cum  meritis  pro  taWna  annot  Exigat — 
Qainctilian.  Declam.  376.  tixor  mihi 
socia  thori,  vitsi  eontort,  in  omnem  tfta- 
temjungenda,  Ideo  divortium  matrimo- 
nii  qaoidam  Telnt  oalamitas,  qaa  inter- 
Teniente  societas  1i»g  dissolTitor.  Vid. 
Gratian.  Caas.  27.  Qavst.  3.  pr.  et 
eapp.  seqq.  parte  II.  decreti.  L. 

15  Sin  ett,  ut  aliter  t\ia  tiet  tmtcntia'] 
Tf  tv^nfjuj-fAS  Titavit  illud  qaod  est 
ominosam,  ne  dissidium  diceret.  ut 
Virgilias,  JEa.  VIII.  582.  gravior  ne 
nuncttu  tturet  Verberet.  D. 

16  Aocipiat  puerum"]  Jare  :  qnla  li- 
beripatrem  seqaantur.  £t  mire  boc 
maxime  adjecit,  qaod  masime  recasat 
Pamphilas :  et  propter  qaod  uxor  quo- 
qae  dod  redncitur.  Et  accipias,  pro  ac- 
cipe :  ot  ^uieieas,  pro  quiesce.  Sendt 
peperitse,  oecidi  !]  Hoo  maxime  ioopi- 
natam  est  Pamphilo  :  qaia  sooras  pro- 
miseralomnesignoraturos.  Sensit]  Pro- 
prie  sio.  D. 

17  Puerum !  quem  puerumf]  Mora- 
liter  primo  dubitatquidaadierit:  deinde 
quasi  certas  quid  audierit,  admirator, 
dicendo  quem  puerum?  Puenim !  quem 
puerumf]    Bene    cam  constematione 


animl :  qaod  nmiqittm  faado  aocaperat.- 
^atuj  ett  nobis  nepos]  Bme,  qaia  ambo 
avi.  D. 

18  Nom  abdMeta  a  vobi»]  Bene,  oon 
oMerot,  sed  abdueta  fuerat :  nt  msfia 
^t  oalpa  matris.  A  vebie]  Pro»  a  Pam- 
pbilo.  Nam  abdueta  a  wMs  prwgnans 
fuerat]  Hoc  totam  oom  indigfnatione  in 
vxorem  pronanciandam  est.  D. 

Bembinns  et  Vaticaaas,  qaibasenm 
Tidetar  conTenire  Donati  deriratio,  1e- 
gnnt  pragnat,  et  mox  prt[giuaem,  sine 
nlittera.  B. 

19  Nequefuiste  prtbgnantem']  Pr»g- 
nans  est  ante  gtuttum,  tcI  ante  gemtti^ 
cem .- est  eniin  pr«»  ante.  D. 

20  Bene,  itamedi  amatt]  Agit  gn- 
tias  naneianti :  gratalatnr  ob  sosoep- 
tum  nepotem :  gandettiberatamnaram. 

21  Natumiaum,ettibiiaumtdvam] 
Proprinm  affeotnm  refert,  sibi  nepotem, 
ilU  filiam  esse  serTatam.  EttiMittam 
talvam]  Reote  tibi,  qna  pater  paerpen» 
est  oui  dioit.  Sed  quid  muUerit  uxorem 
habetT]  Qaid  mulierit,  dixit :  ne  diee- 
ret,  qualem  mnlierem,  aut  aliqoid  gra- 
rias.  Bt  totam  percanctatiTe  potins, 
qaam  pronanciaretetdioeret.pessimam 
malierem,  et  male  moralam  nxoren 
bsbes.  Bt  reprebeosio  est  com  contem- 
tu :  sic  et,  quid  hominitf  at  Virg.  '&. 
I.  82.  tu  mihi  quodeunque  hee  regni, 
At  contracom  honore  sic  dicimos,  quem 
h/minem  habet  f  D. 

Illud  iibi,  qnod  nostri  Iibri  oam  edd. 
Tett.  ante  et  babent,  plane  delendnm 
censeo.  B. 

22  Moratam]  Id  est,  instllatam.  Bl 
est  partioipiom  iino  Terbo.  D. 


ACT.  IV.  SCENA  IV. 


305 


Nosne  hoc  celatos  tam  din?  neqneo  satis, 
Qnam  hoc  mihi  yidetar  factom  praye,  proloqui. 
Ph.  Non  tibi  illnd  fiEU^tam  mians  placet,  quam  mihi, 
Laches.  25 

Pa.  Etiamsi  dadom  faerat  ambigaam  hoc  mihi : 
Nonc  non  est;  qonm  eam  consequitar  alienos  pner. 
L.  Nalla  tibi,  Pamphile,  hic  jam  consaItatio'st. 
Pa.  Perii !  L.  Hanc  Tidere  saepe  optabamos  diem, 
Qaom  ex  te  esset  aliqnis^  qai  te  appellaret  patrem.    30 
Eyenit:  habeo  gratiam  dis.  Pa»  Nallns  som! 


Moratam  nuribut]  I.  e.  pneditam. 
wutratua  in  ntraiiiqae  partem  dicitar  de 
•o,  qni  wel  bonis  toI  malit  moribns  prm- 
ditofl  eit  Lir.  XXVI.  22.  multidudi' 
nem  mdiut  moratam  XLV.  29.  ii  hoe 
m  tom  benMmortttacivitaiB  ueeiderefotuU. 
R.D. 

23  Notna  hoe  edatotl  NoD  partnm 
celatoa  dicit :  sed  praegnaatem  6Iiam 
fiiisae.  Ntque  9atit,—proloqui\  Magna 
exaggeratio.  D. 

24  Qttom  hee  miki  videtur  faetum 
prami]  Totnm  modette,  qnamTis  iadig- 
aetnr :  qnia  apnd  maritnm  nxor  nonesl 
▼ehementina  aocnianda.  Quam  hoe  mt- 
hi]  Qnod  pragnani  fnerat  filia:  non 
qnod  natna  ett  pner.  D. 

25  Non  tibi  iilud  faetum  minut  p2a- 
eet,  quam  rnihi,  ILaeftef]  Utrumqniami- 
iintetmagis,  qnoniam  teqnitnr*  (utrum 
kie  nunut  ett  magit,  quoniam  tequitur 
plaeet.  Z.)  an  tl(mtU  ett?  nt  tit  ordo, 
Bon  minnt  mihi  placet,  qnam  tibi :  et 
piaeet,  pro  dispUcet  intelligamutt  nt 
alibi,  nune  me  hoepitem  Utet  tequi,  quam 
hie  mihi  tit  faeile  atque  utHe,  alicrum 
esempla  commenent,  Ncn  tibiiUudfac' 
tum]  Snb  tlftMU  ett  dictnm.  hoc  enim 
ait,  tantnndem  tibi  plaoet  boo  fiictnm, 
qnam  mihi.  Alibi,  nune  me  hoepitem  <t- 
tetuqui,fy.  D. 

Ne  ad  Donati  ineptam  interpretatio- 
oem  fngere  oogarit,  lege,  non  mihi  Ulud 
f  minut  doUt,  quam  tibi,  Laehe,  nt  tn- 
pra  rv.  2.  30,  hae  ra  non  imntu  mt 
maiehabet^q^uamte,  B. 

yoL.  II.  2 


Non  tibi  iUud  /odum]  Nnnnt  b  hlt 
Terbit  tentot  ett.  Benti.  ex  ti  tenten- 
tiie  emendat  non  nahi  iUudfaetum  mt* 
nut  doiet  quam  tibi.  Par  locnt  ett  tnpra 
rv.  0.  30.  hM  ret  non  mtmct  me  male 
haibet  quam  te.  B.  D. 

26  Pro  jam  dudum  melioret  Ubri, 
dudiim  tioe  jam.  B. 

27  QuumtameentegtdturaZieRUtptt- 
er]  AUenut:  qnod^ienet  gratnlantnr,  id 
maxime  loBdit  Pamphilom.  Gonie^ttttr 
aHenut  puer]  Utra^  a  pecoribnt, 
qom,  nt  mox  nata  fiierint.  matret  to- 
qnnntur.  Virg.  Ge.  III.  316.  atque^ 
memoret  redeunt  in  teeta,  tuetque  dedw 
eunt,  D. 

Pro  contequituT  dno  codd.  te^ultvr ; 
qnod  Tertnt  gratia  reof  piendnm  poto.  B. 

Contejitttur  aUenut  putr]  Tnntlatio, 
nt  Donatnt  ait,  tnmta  ett  a  peondibnt, 
qnn  timnl  atqne  natm  tnnt,  matret  te- 
qnnntnr.  Horat.  Carm.  I.  25. 11.  tan- 
dem  detine  matrem  tempettiva  teqw  viro. 
R.  D. 

28  Nulla  tibi,  Pamphiie,  hiejam  cow- 
tuhatio  ett]  De  redooenda  toiiicet  nx 
ore.  D. 

amsuJtatio^st]  V.  G.  eontolatio  ett.  L. 

29  Periit]  Hoe  tibi  ipse  Pamphilot 
dicit.   D. 

30  Ctcm  ex  te  estet  aUquis  qui  te  ap* 
pellaret  patrem]  Bene  boc  pntaTil,  qnod 
PamphUo  non  Tidetar :  boc  est»  ex  Ulo 
esse  qnod  natnm  est.  D. 

31  "Evenit]  Proprie  evenit.  ideo  et 
bonorum  eveatu»  dicitnr.  NuUut  twn  /] 


ao6 


HECTRA 


L.  Rednc  usoiem,  ac  noU  advorsati  mllii. 

Pa.  Pater,  si  illa  ex  me  liberos  vellet  sibi, 

Aut  se  esse  mecnm  naptam:  satis  certo  scio, 

Non  me  clam  haberet^  quod  celasse  intelligo.  35 

Nunc,  qnnm  ejns  alienum  esse  a  me  animiim  seiittajii, 

Nec  conyentnmm  inter  nos  posthac  esse  arbitror; 

Qnamobrem  reducam  1  L.  Mater  qnod  snasit  sna» 

Adolescens  mnlier  fecit  mirandumne  id  est? 

Censen'  te  posse  reperire  ullam  mulierem,  40 


Ipie  sibi  itemm.  hoo  ulteriiis  eat, 
qvam  jMni  .>  qoia  qnom  aUqaift  perit, 
Teliqaani  vel  oadaTer  est  D. 

32  Ao  noU  advenari  nnht]  Caosam 
interposnit  seoex^  qoo  magis  faoere  fi- 
lios  oon  reonset.  D. 

33  Siexmeilla  Ubero$  vellet  nbt]  Ut 
apparet,  tantnm  oommentos  est  oansam. 
Si  ex  me  iUa  libent  vellet  tibi]  Nactns 
est  Pamphilos  ex  Torhis  senis  oaosam 
aliam  disoidii.  D, 

Quod  remcdio  fberat  Pamphilo  in  cn- 
lamitatem  somit  (quod  remedio  debebai 
PamphUo  em,  id  tpium  ei  suppedUat. 
Z.)  oonsilinm ;  qoare  ponit  exoasatio- 
nem  illam,  qnam  snpra  dixit,  Pater, 
nUla  ex  me]  Finguntnr  hae  oans«e,qnod 
aliennm  ejus  animum  videat ;  ob  hoo 
negat  se  dehere  reTocare.  £. 

Placet  Bembini  ordo,  tiesmeiUa,  B. 

S4  Aut  te  ette  mscum  nttptom]  Ve- 
tnsle  mecum  tiuptam,  dixit  Et  reote  : 
qnia  partns  oonfirmat  nuptias.  £t  me- 
lias«  nuptam  mecum:  qnasi  teotamet 
opertam  nno  onbioolo  meonm.  Nubere 
enim  est  operiri  tegiqoe :  nnde  et  nubet, 
qaod  tegere  solent  ccelam,  dicuntar. 
Virg.  ^n.  XI.  77.  ariuratque  comai 
obnubU  amictu.  D. 

35  Non  me  elam  habere]  Id  est,  non 
Ucnisset.  partumqne  celasset.  Quod  ce- 
latte  inUUigo]  Non  dixit  natom  61iom: 
ne  interposito  affecta  molUretor  ira- 
tos.  D. 

Bembinos  recte  quod :  VaL  et  ood. 
DooAti  jiue :  alii  molti  qtm,  Tam  nt 
sit  cldm  in  arsi,  lege  oam  nostris  fere 


cmnihnt  noncULmmehaberet,  B. 

36  Nuncquam^utaUemimemame 
ommiim  smtiom]  A  presenti  tempore. 
D. 

Versas  cansa  com  nostris  ordinaf  eU' 
tnumdmeetteemimum,  B. 

37  Nee  eonventurum]  Afutnro.D. 
Nec  conoenturum]  Ms.  R.  netpie  eo- 

fttt*  L. 

Leg.  neque  c^wenturumintir  notped- 
hac  drbitrer.  Nam  nequt  coiifinBAtar  om- 
nibns  libris ;  nnns  omtttit  ette ;  et  seo- 
sns,  uti  Moretus  Tidit,  postolatmii- 
trer,  B. 

38  Quamobrem  reducem  f]  Fiimior 
conclasio  facta  est  per  inlerrcigatiooem, 
qnam  si  esset  prononoiatiTa*  Hater  quod 
tuatit  tua]  A  derivatione  cansm  de^ 
sio  :  et  praterea  statns  est  Tenialis,  ab 
impmdentia  desoendens  (ab  tmprv^M- 
tia  adoletcentu  muUerit,)  Sua]  Pro^vs: 
at  Mu.  IV.  633.  namque  luam  polria 
antiqua  cimi  ater  haltcbat.  D. 

Mater  quod  ituutt]  Porgat  potsr 
Psmphili  poellam  Teniali  stata«  qood 
impradentia  setatis  hocmdmiserit.  B. 

39  Adoletcent  muUer  feeU]  Mnlta 
dixit:  et  mater  sua,eiadoUtemu muUer, 
et  qoasi  dooet  hoo  exemplo,  parendom 
patri  esse.  Minindumtie  ici  sitf|  Bene 
mhrandum,  non  troipnubMi,  dixiL  Ml- 
ramur  enim  magis  si  amici  peoeaTerint» 
qnam  irasoimuT.  D. 

40  Bgperire  uUam  mttlwfvm]  Qaasi 
dicat,  si  hano  repadiaToris.  D. 

Ceiisfn'  te  pem]  V.  C.  emsMistepsit- 
ss.  L. 


ACT.  IV.    SCENA  IV. 


307 


QnaD  careat  culpa?  aa  qmanjDn  delhiqaunt  viri? 
Ph.  Vosmet  videte  jam^  Lache^  et  tu  Pamphile, 
Bemissan'  opns  sit  Yobis,  an  reducta  domum. 
Uxor  quid  faciat,  in  manu  non  est  mea. 
Neutra  in  re  vobis  Hifficultas  a  me  erit. 
Sed  quid  faciemas  puero?  L.  Ridicale  rogas : 
Quicquid  futurum^st,  huic  suum  reddas  scilicet ; 
Ut  alamus  nostmm.  Pa:  Quem  ipse  neglexit  pater^ 


45 


41  An  ^[UM  non  dtUnfynuU  vui^l 
SlfmU  dictnm :  non  emm  non  delin- 
^uL  D. 

An  ftiia  wm  dilmquunt  mriT]  Unde 
oradis,  molierem  nallam  esee  in  pecca- 
to  ?  An  sospioio  Ubi  iategra  ett  molie" 
lis  (tibi  M,  initgnu  em  muUtrei,  Z.) 
qood  viri  noo  peocant  ?  B. 

42  Vamitt  xideU  jam,  Laehet,  et  tu 
PamphiUi]  Neo  rogare  ■ocemm,  neo 
intereaie  (intartedere,  Z.)oonTenit,  obi 
certior  Htod  repndiandom  geoer.  Vo§' 
met  vidMUjmn,  Laehet]  Virg.  An.IX. 
535.  «01,  O  Camape,  preeor,  atpirttte 
Cttfi^ntt*  D. 

43  Remiseam  cput  tit  vofrii,  an  reduc 
tam  domum]  In  yeru  oodioibos  sio  est, 
fomioim',  an  redueta.  ot  ait,  rtmimne^ 
anredueta,  D. 

Illod  an  aensoi  et  ▼ersni  inoommo- 
dom  est,  et  a  plvribos  iibris  abest  De- 
iode  rsdudoii  diqnot  optimi  libri  ba- 
bent.  B. 

Remittttmnt,  4^.]  Hone  ▼ersnm  Fa- 
emos  et  Bentleins  ex  Teteribns  libris 
ita  vestiUierant,  remittaite  aput  ttt  vobit 
rtduetane  domium  i.  e.  otram  Tobis  otile 
essepotetisillam  remitti  adme  an  redu- 
oi  do^om.  mne  ponitor  pro  ne  an  Ti- 
ball.  IV.  5.  SO.  quid  r^irt  elamne  ro- 
gft»  «piuMSsdicitaT,  e.qao  ntilitas  ad 
nos  redit.  Cio.  de  Orat.  U.  10.  sttamsi 
dpvi  ett,  tamen  minut  ett  neeettarium. 
w.  Periaon,  ad  S.  Min.  IV.  15.  p.  796. 
R.  D. 

44  Uxor  quidfaeiat,  tn  manu  non  ett 
mea]  Ordo,  oxor  mea  qoid  faoiat,  in 
mano  noa  est:  deest  tfut»  ot  sit,  in  ma- 
na  «jios  non  est :  sed  in  mea  poteslate 


positnm  est.  I»  manu  non  ett]  Uxoris 
soilioet  Et  est  ordo,  oxor  mea  qoid 
faoiat,  in  mann  ejns  non  est.  D. 

45  Nsiiera  in  re  ooMi  di/^Scuitas]  Pro- 
mittit  faoililatem  soam :  nt  tamen  ozor 
mganda  siL  An  aliter,  ei  ot  sopra  anno- 
taTimos  ?  D. 

46  Std  quidfaeiemut  puero  T]  Qoid 
ms  iiet,  et  qoid  fiet  mihi  didtor.  iSid 
quidfadennupuero  ?]  Qaiotiqne,  qnio- 
qoid  erit,  patri  reddendos  esL  Bidictde 
rogat]  RidieuU,  Tel  adrerbiom  esse 
potest,  Tol  nomen :  si  nomen  est,  snb- 
distingne  ridieuU:  et  sio  intenroga, 
oom  Ti  prononciationis.  D. 

47  Httf e  recidaf ]  Pampbilo  soilioet 
Hfttc  sttum  reddat  teiUeet]  Sio  dixit, 
Attte  luum  et  reddat,  qoasi  r^iosoat 
PamphJlns.  Et  non  sabjonxit,  ut  aUt, 
■ed,  ttt  alamiu :  ot  soa  qooqoe  interesse 
monstraret.  D. 

48  Ut  aiomuinoitrum]  Scilieet  PUn- 
pbili  filiom,  nepotem  meom,  ntramqoe 
nostram.  Quem  ipss  negUsU]  Si  iptt 
(ipta,  Z.)  legeris,  dare  diotnm  est :  si 
fpia  (ipte.  Z.).  lenias  est  et  Tidebitor 
senex  ob  marmorationem  ejos  intellex- 
Isse,  qnod  noQt  poeram  tolli:  etideo 
ftppositom,  fuid  dixtil  eko,  annon  ftls- 
mui,  PamphiUI  Qaem  ipte  fi^^iexit] 
Legitor  et  ipsa,  et  hoc  est  melios :  nl 
sit  poter  Tooatiras  casos.  Quem  iptt 
neglexit  pater,  ego alamr]  Hic  sibi  oh- 
marmorans,  Tolto  et  Torbis  osteihdit 
nolle  snscipere  filiom.  D. 

Pro  ipta,  qnod  in  pancis  extat  oodd. 
r^tine  optimoram  codd.  ipee,  Nam  ex 
responsione  Laohelis  patet,  Pampbi* 
lom  hmo  atersnm  dixisse.  B. 


308 


HECYRA 


Egoalam?  L.  Quiddixti?  eho!  annon  alemus^  PanH 

pUIe? 
Prodemns  qnasso  potias  ?  quse  hasc  amentia  est?        50 
Enimvero  prorsus  jam  tacere  non  queo : 
Nam  cogis  ea^  qu8e  nolo,  ut  prassente  hoc  loquar, 
Ignarum  censes  tuarum  lacrumarum  esse  me? 
Aut  quid  sit  id,  quod  sollicitere  ad  hunc  modum? 
Prlmum^  hanc  ubi  dixti  causam^  te  propter  tuam        55 
Matrem  non  posse  habere  hanc  uxorem  domi : 
PoIIitica  est  ea  se  concessuram  ex  aedibUs. 
Nunc^  postquam  ademtam  hanc  quoque  tibi  causam 

vides ; 
Puer  quia  clam  te  est  natuSj  nactus  alteram  es. 
Erras^  tui  animi  si  me  esse  ignarum  putas.  6o 

Aliquando  tandem  huc  animum  ut  adjungas  iuum. 


49  Annon  alemut,  PamphiUf]  Qaod» 
faciendom  sit|  a  coiitrario  yalt  seoex 
pronoDoiRtione  demonstnure,  qnod  soe- 
Ins  dt  non  feoisse.  D* 

50  Prodemus,  qtuao,  potiu»  7]  Dese- 
reoiasi  projioiemas,  porro  dabimas  : 
Virg.  Mn,  I.  f  55.  uniut  ob  iram  prO' 
dtmur.  Nam  a  qao  defendendi  samos, 
si  nos  deserit  pater?  O. 

Prodemu»,  qtutso']  Hio  nova  snspici- 
one  Pamphiii  pater  daoitor;  nt  adoles- 
oentom  cfedat  amare  meretrioem,  et  liao 
eaosa  noUe  redocere  oxorem.  Ideo  aid- 
jecit :  'Nam  cogit  ea,  qua  wAo,  ut  yrtaentB 
hoe  toquar]  £t  est  inineotio,qoacoDJeo- 
toralia  argomenta  collijpt,  qood  hao 
caasa  oxorem  noliet  docere,  qood  dili* 
gat  meretrioemi  Soilicet  a  sommoad 
imom  argamenlaooUigit.  Namprimnm 
dixity  propter  matrem  oxorem  noUe  re- 
daoere  ;  ea  caosa  soblata,  reperitaliam, 
qood  partom  celaTit.  Ergo  coUigit  va- 
nas  snspioiones.  £t  oaasie  qaidem  ma- 
tantor,  et  esse  iUam  potiorem,  qood  me- 
retricem  diiigit  Sed  jongitor  cam  cas- 
tigatione  correotio.  B. 

51  Enimoeroprortutjamtacere]  Mol- 
ta  retioentia  de  filioram  vitiis,  et  de- 
itnsione  qnoqae  apod  sooeros  oli  pa'' 


rente»,  SKpe  Terentins  demonslrarit^ 
etpraBoipne  in  Andria,  qnnm  dioit,ego 
iUud  tedulo  negare  factum,  iUe  tnttet 
fadum.  Jam  taeerc  non  queo}  Qaamris 
tacendnm  sit  D. 

53  Ignarum  eenset  tuarum  laeruma' 
rumeitemef\  Conjeetara  qood  amet 
meretrioem  Pampbilos.  Tuarum  la- 
crumarum  ette  me?']  Apparet  iUom  a 
Sostrata  faoo  aodiTisse.  Nam  ipse  fiU- 
om  reprehenderet  (nam  iftta  JUium  dt- 
prehenderat.  Z«)  flentem.  D. 

54  SoUicilere]  Pertorberis,  oommo» 
Teare.  Adhuncmodum]  ldeet,immo- 
derate.  D. 

Id  quod  solUcHere]  Ms.  R.  qwid  tU 

hoc,  id  quod  toUicitere,  L. 

Pro  id  nostri  m^ores  habent  hec,  B* 
SoUieitere]  I.  e.  commoToare^pertar^ 

beris  t.  Donat.  ad  h.  1.  R.  D. 

55  Prtnwm,  hanc  ubi  diaeti  coiuaM] 
A  sammoad  imam.  D. 

59  Nactut  alteram  es]  Nancitei  pro- 
prie  dicitor,  qni  paratns  ad  tenendnm» 
anle  qoam  possit  reperire  qood  teneati 
elatim,  qood  occorrerit  prehendit  P. 

61  Aliquando  tandemhuc  ammttmtit 
adjungat  tuum]  Mire  est  temporis  in- 
vectio  (inversio),    Et  aliquando  tan* 


ACT.  IV.  SCENA  IV. 


309 


Quam  longnm  spatinm  amandi  amicam  tibi  dedi? 
Smntas,  qtios  fecisti  in  eam,  qnam  animo  a&qno  tuli  ? 
Egi  atqne  oravi  tecmn,  nxorem  nt  duceres : 
Tempns  dixi  esse :  impnlsu  duxisti  meo.  65 

Qn»  tum,  obsecntns  mihi,  fecisti  nt  decnerat. 
Nnnc  animnm  mrsum  ad  meretricem  induxti  tunm ; 
Cui  tu  obsecutus,  facis  hnic  adeo  injuriam : 
Nam  in  eandem  vitam  te  revolutum  denuo 
Video  esse.    Pa.  Mene  ?    L.  Te  ipsum.  et  facis  inju- 
riam ;  70 

Qnnm  fingii)  falsas  cansas  ad  discordiam, 
Ut  cum  illa  vivasj  testem  hanc  quum  abs  te  amoveris. 


dtmutadjungas,  deeft/ae:  ted  plenQm 
pnmiuiciatione  est  D. 

Hue  antmum  ut  adjungat]  Vett.  et 
rtg.  exempl.  ut  addueat,  L. 

Pro  adjungas  onnes  nostri  habent 
add»iea$:  nt  infn  V.  3.  38.  B. 

^iitiiiuinttt  adfungat]  Meliores  libri 
habent  ammm  ut  adducaM,  infrm  V.  3. 
38.  mmquam  ammum  quastut  gratia  ad 
mdlat  addueamfwrtet  ▼.  Bentl.  ad  h.  1. 
R.D. 

62  Quam  Umgum  tpatium']  Ab  aafe 
ictis.  D. 

63  Sumtut,  quotfeeisti  in  eom]  Recte 
boo  dixit :  qaia  impetrabilior  esse  de- 
bet  indalgentisumus  pater.  nt  alibi, 
tHin  j>atrit  pudor,  qui  me  tam  leni  pattut 
ettanimoutqueadhuefqua  meocumque 
ommo  libit%iM  ett  facere:  eine  egp  ut 
advorterf  D. 

64  Egi  atque  oravi]  Agitf  qoi  jastam 
rtem  dioit:  orat,  qai  animo  demisso  pre- 
oatnr,  nt  qoasi  beneiiciam  praestetar 
sibi.  D. 

Oravi  tecum']  Orare  teeum  antiqne 
dixit  pro  orare  te  nt  Plaat.  in  Radente 
III.  4.  68.  Jctn  qidd  tecum  oro  tenex  f 
R.  D. 

65  Temputdixi  cm]  Temjmt:  qoia 
dia  maltumqoe  sastinait.  Impttltu 
duxisti  meo]  Moltum  yalet  ad  snaden- 
dom  laodatio  ejas,  apad  qaem  agimos : 
et  ex  ea  parte  laodatio,  qoa  illam  to- 
lomos  ioflecti.  Dk 


66  QutB  tum,  obeeeutut  mihi,  feeitti 
ut  deeuerat]  Ordo,  que  fecisti  tum  ob- 
secntas  mihi,  ut  decoerat.  Qute  tum 
obtecutut  mihi,  feeitti]  JaFeniliter  sa- 
tis  ;  qaia  non  dixit,  maltom  amans.  D. 

67  Nunc  anxmum  rurtum  ad  meretri' 
eem]  Hoc  valtQOse,  et  demlsso  labro : 
nt  appareat  invitam  addaci  ad  repre- 
hendendam,  qai  laodaTerit  modo.  D. 

68  Cui  tu  obteeutut]  O  (ob  Mss.  et 
edd.  vett.)  meretricis  soperbiam  non 
ferendam.  Fadt  kuie]  Scilieet  nx- 
ori.  D. 

69  Nam  m  eandem  vitam]  Parcioi 
vitam  dixit,  qaam  flagitiom  atqae  libi- 
dinem.  Te  revolutum  denuo]  Non  re- 
ditte,  sed  revolutum  ette :  taoqnam  io- 
Titom  aot  nescium.  reliqait  enim  qoan- 
dam  Teniam,at  Telit  csse  correctior.  D. 

In  eandem  vitam  revolutum  ette] 
1.  e.  rediisse.  Gio.  ad  Attio.  XIII.  26. 
revdvoridentidemin  T\uciUanum.  R.D. 

70  Menef]  Hoo  genns  interroga- 
tionis  negatiTam  habet  signifioationem. 
Et  facit  injuriam]  Pro,  facit  injutte. 
D. 

71  Pro  cum  Jingit,  meliores  libri 
h9beni  conjingit,  B. 

7%  Ut  eum  iUa  vivat]  GraTliis  est 
cammeretrice  TiTere,  qoam  meretri- 
cem  aroare.  Tettem  hanc  quum  abt  te 
amoveris]  Landata  est  hic  nxor  mo- 
desta,  quam  illam  testem,  non  impedi- 
trioem  appellet  sooer.  D. 


m 


HECTRA 


Sensitque  adeo  oxor :  Dam  ei  causa  alia  q^ae  fuit, 
Quamobrem  abs  te  abiret?    Ph«  Plajie  bic  diYinat: 

nam  id  est  74 

Pa.  Dabo  jusjurandum^  nihil  esse  istprum»  tibi.  L.  Ah, 
Reduc  uxoren^ :  aut^  quamobrem  non  opus  sit^  cedo. 
Pa.  Non  est  nunc  tempus.    L.  Puerum  accipias :  nsvm 

is  quidem 
In  culpa  non  est :  post  de  matre  yidero. 
Pa.  Omnibus  modis  miser  sum :  nec,  quid  agam,  scio : 
Tot  me  nunc  rebus  miserum  concludit  pater.  80 

Abibo  hincj  prassens  quando  promoveo  parum : 
Nam  puerum  injussu,  credo,  non  toUent  meo ; 


73  Sauitque  adeo  iisor\  Alivd  «r- 
gamentam,  qao  vall  in  Pampbilum  re- 
ferre  non  solnm  illias  (ipsius  Z.)  sed 
etiam  axorls  colpam.  Et  hio  vide  non 
aooosari  socnim.  D. 

74  Plane  hic  divinat']  Divinat  dixit, 
pro  ▼eram  dixit.  et  nota  dimwt,  de 
prasterito  dictam.  Unde  proverbiomy 
aiunt  diuinare  $apientem,  qnia  qoi  dioit 
Teram,  divioas  est.  D. 

Plane']  I.  e.  omnxno  Plaat.  in  Epid. 
IV.  I.  14.  plane  hic  iUe  ett  qui  mihi  in 
Epidauro  primus  pudicitiam  perpulit. 
Petron.  o.  41.  Plane  hoe  servus  tuus 
indicare  potest  nbi  v.  Bormann.  R.  D. 

Divinat']  Divinare  pleramqae  est  fa* 
tara  prsedicere,  at  vates,  qai  indetfitnm 
dicantnr.  t.  Gr«T.  ad  Cio.  ad  Attio. 
X.  4.mede  republica  nunquam  nin  dir 
xme  cogitaste;  aliquando  etiam  dicitur 
de  re  prmterita,  Taletqae  Terum  dioere, 
rem  aca  tangere.  R.  D. 

75  Dabo  juajurandum']  Ubi  arga- 
roenta  et  testimonia  deficiout,  ibi  jore- 
jorando  opos  est:  et  id  est  fl^Ttp^ec 
via^f,  Nihilesse  istarum]  Satiscon- 
oinne  dixit  istorum,  ne  in  siugnJis  eom- 
moraretar.  D. 

Dabo.  ju^randum]  Circaraventas 
adolestcens  argamentis  solo  jarmmento 
se  valt  pargare.  E. 

76  Redtm  uxorem:  aut  quamobrem 
noti  opus  sit,  cedo]  Qnia  Pamphilas  hoo 
solom  defendit,  nou  id  este,  qaod  pater 


palat :  neo  caasany  qos»  Tcra  ait,  pre- 
talit:  ideo  senex  relicta  tota  qntet» 
tione,  rediit  ad  id  qaud  agitar,  et  ait, 
reduc  tixorm :  aat  dic,  qas  res  velat. 
Non  opus  sit]  Redacla  scilicet  D. 

77  Non  est  nune  tempus]  Qoia  socer 
adeat.  Bt  oralorie  coufogit  ad  dedi- 
tionem,  defensione  titabante.  Ace^ias] 
Pro  aecipe,  caasa  cor  aooipiat :  Nam  ti 
quidem  ia  eulpa  non  est]  In  hoo  dieU» 
est  qnicdam  fiioeta  irrisio  ejas»  qai  ni* 
mis  iracundas  sit.  D. 

78  Post  de  matre  tAdero]  Benede 
matre  conoedit,  nt  de  poero  extoiqaect : 
qoia  soit  parentam  oonoordiam  firmam 
esse  per  filios.  D. 

De  mors  oulerp]  Hooloqoendimodo 
significamos,  nondom  nobis  eonslitaton 
ao  oertom  ease,  qood  aliqna  de  re  aen- 
tiamas.  R.  D. 

79  Omnibus  modis  missr  sum]  Qoid 
est,  omm^tw  modif  /  otrom  et  Gtroa  pa- 
rentem,  et  oiroa  oxorem  ?  an  et  in  re- 
dnoenda,  et  in  non  redocenda?  Miaer 
tum]  An  miser  som,  coi  maximeob- 
traditur,  qood  maxime  fogiOf  id  est» 
paer?  D. 

80  Conebidit  pater]  Tranalatio  de 
fera  indagata.  Sic  CioerO|Ver.IIL59. 
drcumdatos  Verri  eanceUot  ait.^  D. 

Concludit]  I.  e.  premit,  oi^eL  Qoino- 
til.  Deolam.  14.  p.  298.  obi  t.  Sohalting. 
R.D. 

82  Nomjpufrum,  cfwi^o]  OnoiaiiMit 


ACT.  IV.    SCENA  IV. 


3U 


PrseseTtim  in  ea  re  qwfin  sit  inilii  adjatrix.  secrw. 
L.  Fngis  ?  hem !  nec  qaicqaaoi  certi  respondes  mihif 
Nam  tihi  yidetor  esse  apwlsese  ?  siBe :  85 

Pnerum,  Phidippe,  mihi  cedo,  ego  alam.  Ph.  Maxmne. 
Non  mirum  fecit  uxor  mea,  si  hoc  asgfe  tidit: 
Amarse  malieres  sant»  non  facile  hac  fenint 
Propterea  h^  ira^st :  nam  ipsa  aarravit  mihi ; 
Id  ego  hoc  prsBsente  tibi  nolebam  dicere :  90 

Neqne  illi  credebam  piiiM  t  nvnc  yero  palam  est. 
Nam  omnino  abhorrere  aniaAim  hnic  Tideo  a  nuptiis. 
L.  Qnid  ergo  agam>  Pfaidippe?  qoid  das  consBii  T 
Ph.  Quid  agas?  meretricem  hanc  primum  adeundam 
censeo : 


foelM,  ne  aat  reni  pakm  fiKkty  ast  ia- 
teModat  divortiam.  D. 

85  AJjutrig  aocna]  Qnm  diadt,  con" 
tinuo  exponttur,  J>. 

Cum  mihi  titineare  adfutrix]  Qnia 
mnlieres  namqoam  ToloDta  mmritiayniii 
•emmari.  B. 

84  Fmgitr  hem.q  Bz  ▼eibis  patrii 
eatendere  Toluit,  qoid  agat  Pamptailaa. 
etiUeefrite  dizil,  hicfugitf  D. 

85  Num  tUfi  vidttur  etm  apud  tett"] 
Qoari  ob  amorem  merelrieie  insaMH. 
^n«]  Sine,  aeparatim  aooipe :  qaia  Tim 
habet  oomminands.  D. 

87  Ob  Tersom  et  ■enanm  dele  m«. 
Namjion  Myrriiioa  poteat  intelligi,  aed 
nxor  Pamphili  Philamena»  vt  saprm 
79.  B. 

Amarm  mtttism]  Qoari  Tir  dizit 
I  mulieret.  non  enim  laadal,  sed 
dioit,  ande  oxor  oifenderit 
Pamphilom  (usaftm  tffendarit  Pmnpht- 
Im).  Nan  fa^e  Atf^/snmt]  Non  ia- 
nile  fiBrant  pellioatam,  neqae  amorem 
aliaram  in  Tiris.  D. 

Amare']  M enander,  fum  yurk  hjo^ 
niflmHaiiraicif.  Cf.  OTid.  A.A.II. 
573.  W. 

Amarit  tunt]  I.  e.  irasoantor,  infen- 
SSB  sant.  Seneoa  de  Ira  I.  4. 
trc  m  verborum  makdietaruwiqut  ( 
ritudinemejfut€.  R.  D. 


89  Nam  ipta  narramt  miht]  Utrom 
finsit  hmo  dixisse  filiam  sibi  ?  an  Tero 
tuvrk  ti  evMt^fAtm  laotnm  est  ?  Bfo 
neotrom  poto :  et  uo  intellifo,  qood  de 
nxore  soa  dicaly  i|Ma  iwrravit  ntihi ; 
aeoondum  illnd  qnod  snpra  dizit,  nnno 

i  Tonit,  de  hao  re  qood 
qoam  illnm  genemm 
«epimns.  Nam  negabas  nnplam  iiliam 
tnam  posse  te  pati  onm  eo,  qai  mere- 
trioem  amazet:  qni  pernootaret  Ib- 
ris.  D. 

90  Pro  nolebam  plnrea  iiqoe  nKii- 
orea  libri  ezhibent  notuenmk  B. 

91  NequeiUi  credebam  primo]  Qaite 
mm  eredebas  ?  namqae  amarm  ad  hano 
rem  molierea  snnt,  et  ssspe  de  nihilo 
saspiciosse.  Et  bene  hoo  addfdit,  ne 
timoisse  generom  Tider^ar.  D. 

Pro  «IV  Bembinas  habet  oerMm; 
qood  magis  plaoet.  B. 

92  A  nuptiit]  Non  dixit  aJUi&mta: 
sed  qnod  pnler  PamphiK  flMgis  dcdeat, 
a  nuptUt  inqait  Nam  PhHomensvi 
Bolle»  imti  est :  odisee  noptias»  ama- 
tons.  D. 

93  Qtti<2  ergo  agam,  Phidippe]  Mire 
eoDtorbator  pater,  qoasires  soatantom 
agatnr.  Bt  ride  qaemadmodom  poeta 
latenter  festinet  ad  reram  oognitio- 
nem.  D. 

94  Msrctncem  hanc]   Bene  hane. 


312 


HECYRA 


Orenias:  accnsemas  gravius :  denique  95 

Minitemurj  si  cum  illo  habuerit  rem  postea. 

L.  Faciam  ut  mones.  eho  puer,  curre  ad  Baccbidem 

hanc 
Vicinam  nostiam ;  huc  evoca  verbis  meis. 
Et  te  oro  porro  in  hac  re  adjutor  sis  mihi.    Ph.  Ab, 
Jam  dudum  dixi^  idemque  nunc  dico,  Lache ;  100 

Manere  affinitatem  hanc  inter  nos  volo, 
Si  ullo  modo  est  ut  possit ;  quod  spero  fore. 
Sed  vin'  adesse  me  una,  dum  istam  convenis  ? 
L.  Immo  vero  abi :  aliquam  puero  nntricem  para. 


qaaii  eam  qa«  interturbat.  aio  enim 
snmitar  hoc  pronomen :  ot,  hutwini 
€go  vitam  parti  perderef  Et,  tuaqiu 
animam  hanc  efundere  deaetra  f  id  est, 
malun.  Hanc\  Qaasi  dicat,  qoae  nos 
pertnrbat  Primm\  Bene  firimvm: 
Qt  iotelljgamas  deinde  Pamphilnm.  D. 

95  Ormiu]  Utram  rogemas?  an 
qaod  est  verias,  omni  genere  eloqaii 
oommoneamns  P  ande  cratoret  orare  et 
perorare  dionntor  >  et  arator  nomen  ao- 
oepit.  Virg.  J£n.  VI.  124.  talUnu  ortk- 
bat  dictit,  Nam  qni  orat,  acoosatams 
eat  oommonitaros  orat.  Oremus]  Id 
est,  eioqnamar.  Potest  intelligi  et  ro- 
gemut :  sed  non  conrenit  personse  po- 
tiori»  et  oanssB,  et  ipsi  rerbornm  or- 
dini.  D. 

96  Si  cum  iUo  habuerit  rem  postes] 
Ut  in  Eanaoho,  quocum  uno  tum  rem 
habebam  hiotpite,  D. 

97  Bacehidem  hane  vicinam  noflnMi] 
Sio  malnit,  qaam  meretrioem  dioere : 
ne  grave  sit  oom  ea  seni  loqai,  nisi  qaia 
▼iciaaest  D. 

Lege  ex  tribas  nostris,  eho  eurre, 
puer,  ad  Baeeh,  h.  B. 

98  Hue  evoea  verbit  meit}  Beoeser- 


vata  sont  personis  ooograentia.  Nam 
Bocernm  monere  hanc  rem  tantom  de- 
onit,  non  etiam  Ikoere :  ut  oam  pellioe 
filim  sosD  mitios  sermooinaretor.  Et 
hueevoeaveHritmeit:  deefltaam.  D. 

Verbit  meui]  I.  e.  nomine  meo.  Gic. 
ad  DiT.IX.6.  Camniut  me  tuit  vtrUt 
admonuit,  t.  Cort  ad  Sallost  in  Jog. 
c.  21.  B.  D. 

99  Pro  et  plaoet  Bembini  at;  ut 
boc  ad  poeram  ioqai  Tideator.  B. 

100  Pro  idemque  ood.  G.  G.  habot 
recte  itidemque  ;  alias  ttid«n  {iumL  B. 

101  Manere]  I.  e.  firman  peipetn- 
am  esse,  nam  manere  aignifioat  perse- 
Toruitiam.  Virg.  ^a.1.26.  R.  D. 

102  Si  ullo  modo  ett  «t  peent]  Ma- 
nere  scilioety  toI  fieri  ot  maneat  D. 

103  Sed  vitns  adem  me  una,  dam 
ittam  eenvenitf]  Melios  pronaneiaTe- 
ris,  si  renitente  et  improbante  boo  Tolta 
dioereacceperisPbidippam :  qoasi  non 
oporteot  interesse  socerom.  Ideo  mn- 
tat  sententiam  Lacbes,  et  relegat  eom 
in  prooorationem  alterios  rei.  D. 

104  ^ittricem  pora]  Pro.qaaRo.  D. 
JiRflio  vero  oM]  In  Ma.  R.  et  TOtt, 

osro  deest  Ih 


ACT.   V.    SCENA  L 

BACCHIS.   LACHBS. 

NON  hoc  de  nihilo^st^  quod  Laches  nonc  me  conven- 

tajn  esse  expetit : 
Nec  pol  me  multom  fallit>  quin^  quod  suspicor^  sit  qubd 

velit, 
L.  Videndum  est,  ne  minus  propter  iram  hanc  impe- 

trem,  quam  possiem: 
Aut  ne  quid  faciam  pluSj  quod  me  post  minus  fecisse 

satius  sit. 


1  Non  hoc  d$  whilo  eu]  Raros 
yriim  eolor  in  bao  looottone  miscetar 
a  poeta.  Nam  meretrix  loqoitar  et  se- 
nex :  et  qood  est  mirabilias,  bona  me- 
retrix,  mitis  senex.  nt  intelligas  labo- 
rasse  Terentiom,  ot  et  a  leg^  oomioo- 
rom  reoederety  et  in  actn  tantom  con- 
saetodinem  relineret.  Non  Hoc  de  ni- 
hilo  est]  Debet  mirari  meretrix,  qoom 
ad  senem  dooitar  :  debet  limere,  qoom 
ad  patrero :  debet  sospicari  aliqoid, 
eojas  anuitor  jam  maritns  est.  Non  hoe 
denihUo']  Conjectoralls  caosa  est:  re- 
cipis  Pampbilam  ?  non  recipio.  D. 

Non  hoc  ds  nikilo  ett\  Hfec  soena 
mixta  esL  Nam  et  controTenisB  spe- 
eiem  tenel  deliberatiTm.  CootroTersia 
in  faoo  est,  qaod  rens  (quad  rea  Z.)  sit 
injnriarnm  ex  boo,  qnod  Pampbilam  re- 
oipiat,  meretrix,  posteaqoam  doxit  nx- 
orem.  Conjeetoralis  est  caosa.  Negat 
esse  factom  boo.  Qonm  arg^oroenta 
deficinnt,  fides  eflicitar  per  genera  tes- 
timonii,  ao  primam  per  josjorandam, 
deinde  per  fidem  tormentoram.  Nam 
serraspromittitar  Cnani  eervat  promtt- 
Ht  nutt  Z.)  in  tormenta.  Qaibos  rebos 
eom  porgata  meretrix  fuerit,  persuade- 
tnr  ei,  nt  ad  matreni  pcrgat,  jorandi 
gratia.  B. 

MeGoreslibri  colloeaot  nu  nune  e.  B. 
Com  Laches  bic  noD  de  scena  abeat ; 

▼  OL.  II. 


Daceria  demom  post  soenam  tertiam 
actns  qointi,  finiri  censet  actom  qaar- 
tom.  Z. 

De  nihilo]  I.  e.  sine  caasa.  Prop. 
n.  13.  52.  necrie  de  nihilofulnumi  ira 
cadit.  Uw.  XXX.  29.  Hannibal  max- 
ime  hostitjiducia  qu4e  non  de  nthilo  eon' 
cepia  eet  percultus.  R.  D. 

2  Nec  pol  me  muUum  fallit,  quin 
quod  suepicor']  Ordo  et  sensns  bio  est, 
nec  pol  me  maltom  failit,  qoin  qood 
▼elit,  boc  sitqood  sospicor:  vel,  qoin 
qood  suspicor,  sit  hoc  qood  Tclit. 
Ordo,  qoin  qnod  velit,  sit  qood  sospi- 
cor.  ffee  pol  me  muUum  faUii]  Non 
me  fallit,  qao  minns  id  sit,  qnod  me 
Tocat,  qnod  sospicor.  D. 

5  Viiendum  ett]  ProTidendom,  ca- 
vendom.  Ne  minut  propter  iram]  Qoia 
non  erat  Terisimile,  bonom  esse  patrem 
meretrioi  intertorbanti :  reddit  ratio- 
nem  senex,  oar  agat  mitios,  noTideatnr 
personse  modos  non  esse  serTatos.  Im^ 
petrem]  Perficiam.  dictom  a  patrando : 
cujos  rei  difficultas  ob  tarditatem  com- 
plendamm  noptianim,  etiam  ad  alia 
negntia  qnm  sont  ardoa,  Terbom  boo 
commodaTit  ac  dedit.  D. 

Pro  hanc  sensos  poscit  hine,  i.  e.  ab 
hac  BacchUe :  nt  Adel.  III.  S.  7.  nbi 
hine  est  ab  boo  Sjro.  B. 

4  Quod  pott  me  minut  fecitte  satiut 
2b 


314 


HECYRA 


Aggrediar.  Bacchis,  salve.  B.  Salve,  Lache.  L.  Credo 

aedepol  te  5 

Nonnihil  mirari,  Bacchis,  qnid  sit»  qaapropter  te  hac 

foras  puenun  evocare  jnssi. 
B.  Ego  pol  quoqae  etiam  timida  sauj  qaam  venit  mihi 

in  mentem  qnse  sim : 
Nenomen  mihi  quaestas  obstet  apud  te:  ntfm  mores 

facile  tator. 


dt']  Saluikoiendo  mimusse.  Quod  patt 
fM  mmutfeeiue  tatiut]  Si  sit  pro  videa- 
iuT  aoceperia,  erit  sensus,  ne  qaid  fa- 
aam  plos,  qood  post,  dnm  poeniteat 
me,  Tideatnr  satiiu  minns  feoisse.  Si 
tit  pro  erit  aooeperis,  erit  sensos,  ▼!- 
dendom  est  ne  qaid  plas  faoiam :  qaod 
qaom  feoero,  postea  satins  sit  me  non 
feoisse  et  satislaoere.  Aat  certe  daas 
res  signifioat,  qoibas  inter  ainimqae 
temperandum  esse  demonstrat :  at  per 
illad  sapra,  lenitatem  tenendam:  per 
hoo  infra,  aaotoritatem  defendendam 
esse  oommoneat.  An  tntnia  feeitte, 
pro  proBBitere  ?  Sic  ebim  Teteres  dice- 
bant,  muto  factum,  et  nolo  faetum : 
qoam  alicojas  rei  eos  poDnitebat.  Sit] 
Modo  tit  pro  videatur  posait.  D. 

Bx  Bemb.  Viotor.  et  Ponato  Faemas 
eoUocat  ipiod  poet  me,  at  sit  iambos  in 
altima.  B. 

Ne  quid  plutfaciam]  l.  e.  ne  dorios 
oom  ea  agam,  ^od  post  me  feoisse  poe- 
niteat.  R.D. 

.  ^  A^grediar.  Bacchit,  talve]  Bene 
aggrediar,  qoasi  rem  ardoam,  et  incon- 
groam  seni.  vel  aggrediar,  ot  meretri- 
.cem  oircomTeniam.  Virg.  ^n.  IV.  99. 
talibut  aggreditur  Venerem  Satumia 
diotit.  Baeckis,  talve]  Non  ita  mere- 
trici  obseqoitar  senex  :  qoamqoam  valt 
fidimere  timorem  personsD  soe.  Credo 
etdepol  tenonniJtttl  mxrari]  Ipaam  prooo- 
miom  mollios  et  lenios  est,  ot  osteodat 
se  oon  jurgatorum  seoex.  D. 

Ex  Bemb.  bono  et  doo  seqq.  Ter- 
sos  ordioat  Faemos  ita:  aggrediar, 
Bofiehit,  talfoe,^  B.  Salve,  Lachot,  L. 
Cretio  edepol,  te  wmnil  mtrari,  Baeekis, 


I  Quid  tit,  quapropter  t.  h.f.p.e.j. 
Ut  prior  sit  diaieter  iambiieos  cataleo- 
tioos,  et  posteriores  lambioa  octonam 
cctalectici.  Cvterom  Tersos  postolat, 
ntlegas,tfdspoierfc2ot«.  B. 

6  Qviisit]  Deest  rvi:  ot  sitt  futd 
ittrtt.  D. 

7  Ego  pol  quoque  etiam  timida  mb] 
no^XJMv  tertiom.  I7t,  Mn.  I.  9.  muUa 
quoque  et  beUo  pattut.  Et  obseqnen- 
ter  posoit  oon  solom  se  mirari,  sed 
etiam  paTcre.  Ego  pol  quoque  etiam 
timida  ntm]  Bene  ^'om :  othoc  dioat, 
non  solom  miror,  sed  etiam  timeo.  Et 
noTO,  ttmulafum/pro  timeo.  D. 

Ob  Tersom  reote  Faeraos  Tidit  mtU 
esse  ejiciendom.  B. 

8  ife  nomen  mihi  qututui]  Id  est, 
nomen  qaod  ioest  meo  qomstoi.  No- 
men  qtuestut  obttet]  Qoem  ozeroeoW- 
lioet:  id  est,  quod  est  quastui  milu 
(meo  Z.)  Ne  nomen  mihi  qu^stus]  Id 
est,  qood  meretrix  som*  Legitor  et, 
nomen  meo  quesstui  obstei.  D. 

Ne  9wmen  mihi  queatus  obttet]  Etiam 
ipsa  Tehemeoler  timeo,  ne,  qaod  me- 
retrix  dicor,  impedimento  sit  oommodis 
loels.    'MoresfacUe  aotem  tutor.  B. 

Obstet  apud  te]  Fostremm  dose  Toces 
in  Ms.  R.  desont.  L. 

Lege,  oti  dodom  Faemns  Tidit,  ns 
nAmen  qua£sti  mi  Sbsiet ;  nam  m.f  t. 
Nam  Bemb.  habet  qutsU ;  idem  libcr, 
Vatic.  et  Vidor.  oom  tribos  nostris  non 
habent  Terba  apud  te,  qom  repognant 
Tersoi,  et  paronf  sensoi  prosont  De- 
niqoe  oe  Tersoi  sjUaba  desif,  lege  eb- 
siet.  B. 

Mores  facile  tutor]  I.  e.  mores  mei 


ACT.  V.   SCENA  I. 


315 


h.  Stt Tm diciai mbil tibi p^cU est ii]ii9> mnlier : 
Nam  jam  setate  ea  sum,  ut  non  siet  peccato  milii  ignosci 


»q«oiA: 


10 


Qno  magis  omnis  res  cautiil^»  n^,  temere  faoisai^  accoro. 
Nam  si  id  faGis»  facterave  es>  bonas  qaoA  par  est  facere : 

inscitom 
O&rre  injuiajn  tibi  me^  immerenti  in^nom  est. 
B.  Est  magna  ecastor  gratia  de  istac  re,  quam  tibi  ha- 

beam. 


•ont  ^oaniodi,  ut  fkcile  eos  Mendere 
pofeiBiy  iD  moribiDs  meia  nikU  repre- 
lieiidi  poteeu  R;D. 

9  Si  ven  dieU}  loterrogabo  Mili- 
oet  D. 

Ordo  Terbonim,  qoi  «st  in  Ubris  Fa- 
enii  et  nostris,  ▼ertoi  et  oooTeoientior, 
nUtiintitam£pmeU,mAim.  B. 

10  Nontit']  Non  Tideotur.  Jani  sa 
iBUaemim,utnon»Ufeecatomihiignmi 
cfuraij  Qoin' jaia  ipie  (num  quia  jam 
^Z.)nondo  Teniam;  an  qoia  non 
mih^peooanti  non  danda  est  ?  Et  est 
ordo,  otnoa  sit  mlhi  mqoom  peocato 
ignosci.  Neoessarin  igitar  amb|gaita#. 
aot  enim  tit  pro  Tideator:  aot  fieceatQ, 
pro  peocatorvm :  aot  jMOoeto  nUhi,  pro 
peocanti  mihi,  aot  peooato  meo.  aot 
deest  ifi,  nt  sit»  io  poooato.  D. 

Qoom  ego  oamtate  som,  ot  poooato 
non  dem,  id  (paecato  mm  dem  veniam ; 
ideoZ,)  diligenter  ooro,  no  aliqoid  te- 
merofaciam.  E. 

Ut  'non  tit  pecoato  igneeci  «fuum] 
In  hoo  looo  o^i^ioaodo  Donatns  et  alii 
mnltiiffl  trioantQr.  Peceato  per  aUati- 
Yamt  ^em  grammatioi  absolatnm  to- 
oaot,  dioitnr:  oom  pecoatnm  faerat. 
Simillima  est  ratio  Cioeroniana  Agrar. 
|L  2.  cut  srrotomi/iA  venia,  recUfaeto, 
eadgtia  iaiu»  prapomtwr,  v.  Periaon.  ad 
8.  Minorr.  IV.  4.  Nota  86.  p.  619. 
lUD. 

11  Cmttiut,  ne  temarefaeiam]  Soni- 
liter  additom  post  caulnua  ne  temere 

famam.  D. 

Lege  ez  nostris  fere  omnibas,  qm 
oui^iiMoiiifMseautniS.  B. 


Magi»  &wHui2  Magit  SKipe  perpleo- 
nasmom  jongitor  oomparatiTO.  Virgil. 
in  Calioe  t.  78.  nbi  t.  Scalig.  Iiv<  IX. 
7.  trtftuir  ^giuMntmofc  pocumagif  ^uom 
perieuli  nuAciuJ  fvit  ubi  t.  Drakenb. 
R.  D. 

12  Faeturaveet']  Etiamsi  non  &oueifi. 
Inicitum]  Me  soilioet,  si  iDJuriamfaoiam. 
Infcitum]  loelegans,  non  bonom.  Et 
non  bene  dixit  dunon,  aat  quid  taloi 
sed  tnjcitum :  qao  Torbo  maxime  ma- 
lieres  et  meretrices  otantor.  Scitum 
enim  dicantqaod  placet :  in<ci£um  qood 
diaplioit»  at,  per  ecattor  tcitut  puer  na- 
tutette  Pamphilo.  Hoc  tale  esl  qaod 
dixit  iniritu»  ex  abandanti :  ^aale 
est  apod  Viigil.  JEa.  XU.  185.  nsc 
pott  arma  uUa  rebeUtB  Sm0»dx,  refer- 
ent.  D«  . 

lllad  nitncFaemas  aactoriUte  Bemb. 
delet  At  ooslri  omnes^nom  »  id  nunc 
fadt.  Ceteram  illnd  inoritum  com 
Faemo  piwpone  seqaenti.  B. 

Inscitum]  I.  e.  stolidam.  R.  D. 

13  Oforrs  tfs^uriam]  Qfferimut  in- 
joriam  non  mereoti:  mddimiM  ei  qui 
meretor.  D. 

Ineeitum,  offerre  injuriam]  Iiyustuiji 
Tsldo  non  merenti  tibi  inferre  injari- 
am.  £. 

lllad  me,  oam  absit  in  Bemb.  et  in 
nno  ex  noslris,  nec  Donatns  Tideatar 
legisse,  oam  Faemo  spnriom  pata- 
mos.  B. 

14  Ett  magna  eeattor  gnUia,  de  itta 
re,  fuam  tibi  habeam]  ImtUtor  hio  et 
senile,  et  fomineam  tardiloqaiam.  Saf- 
feceratenim,  ag»^a(ta<.  D. 


81G 


HECYRA 


Nam  qui  post  factam  iBJciriain  se  expiirgety  pamm  mihi 

prosit.  15 

Sed  quid  istac  est  ?    L.  Meom  receptas  filimii  ad  te 

Pamphilom.    B.  Ah ! 
L.  Sine  dicam :  uxorem  hanc  prius  quam  duidt,  vos- 

trum  amorem  pertuli. 
Mane,  nondum  etiam  dixi  id  quod  volui.  hicnunc  uxo- 

rem  habet ; 


Ne  fenns  oUadioet,  et  diotio  lolae- 
eifset,  repone,  i$t  mdgnam  ectutor  grd- 
tlam  de  ittdere  quod  tibi  hdbeam.  ot 
Piaat.  Rad.  IV.  6.  32.  B. 

Eat  magnam  gratiam']  Ordo  bio  eat : 
eft  qaod  babeun  tibi  magnam  gratiam 
de  bao  re.  r.  Beotl.  ad  fa.  I.  R.  D. 

15  Nam  qui  past  faetam  v^uriam  m 
expurgei]  Sio  Addpbis  ait:  indignwn 
U  em  injuria  hae,  indigtiit  quum  ego- 
mtttim  aeceptut  modit.  Parum  mihi 
jiroKt]  Si  sio  aooipialar,  nt  scriptam 
esti  Urirnt  est  aat  rawtlwa^tf.  Et  ita 
intelligendam,  qaasi  dixorit,  mDltam 
mibi  nocnerit,  imo  me  eyerterit.  D. 

16  Sed  quid  ittue  e$t  f]  Nano  demam 
ad  rem  redit.  Meum  receptat  Jilium] 
Intensio  criminis.  Et  non  reeipis,  sed 
reeeptat.  Bt  ne  diceret,  qaid  taa? 
Meum  filium,  Meum  reeeptat  fiUum] 
Pro|x>sitio  aooosatoria  est  et  breTiter 
proposoit  crimen,  qood  postea  dilata- 
tor.  £t  freqoentatiTO  osos  est  Terbe, 
qood  non  raro,  sed  rreqoenter  reoeptet. 
Meum  receptatfilium  ad  U]  Slatos  oon- 
jeotoialis,  qom  conjectora  diloitor  per 
in^m  niartt,  id  est,  jasjorandom,  ao 
tormenta  senrorum.  Ah!]  Qnod  fal- 
Bom  est,  reclamaTit  meretrix  statim : 
et  Tolait  oontradicerey  si  permitteret 
senex.  D. 

Accosatio  sio  ponitnr  :  meuim  reeep- 
tatfiUum,  Et  oom  illa  oontinoo  nei^are 
Tellet,  hio  qoasi  non  aocosantis  tantam 
personam  tenet,  sed  persoadere  (dittu- 
adere  Z.)  oopientis  illod,  quod  dio  pro- 
missam  (permiuum  Z.)  sit  Pamphilo, 
ot  ad  roerelrioem  perg^ret.  E. 

17  Sinedicam]  Vhg.Mn,  XII.  «5. 
sine  me  hee  haud  molUa  fatu,  SubUUis 


aperire  doUt.  Utorem  haneprimfium 
duxit]  Hano  qnasi  roolestam  (modet- 
tam  Z.)  et  qoe  bec  nolit  pati.  Uxerem 
lume  priut  quam]  A  penooa  soa,  prios 
qoam  bano  doutfTestramamorem  per^ 
toli.  Et  qoia  moltom  dioqoe  amaTerit, 
pertuU  dixit,  qom  est  longi  temporb 
significatio.  Hane  priut  qium  4<uit] 
Ante  rem  :  a  prvteritis  et  ante  actis. 
Ftftnim  amorem  pertuK]  'A^nniwmt, 
ot  in  Heaotont  ai  nts  iUud  hmtd  in- 
vkum,ti  vioo,  ferent.  Nonjam,  nen 
tute  cohibesr  Fsstrum]  Non,  ipsios 
Pampbiii.  Brgo  blande  et  bonorifioe. 
noo  enim  illios  amorem,  et  toomqoms- 
tam :  sed  amorem  Testrom,  mbil  po- 
toit  dici  familiarios,  pertuU  aotem» 
qoantam  Timpatienti»  Iiabet,qoaatam- 
qoe  pooderis,  ne  Issdi  mereator  olte- 
rios.  D. 

Ut  sit  bio  troobaioos  eom  priori  et 
poslerioribos,  \ego,  tine  dum :  «xerm, 
&o.  B. 

18  Mane  ;  nondum  etiam]  AwenAn- 
o-if  tertia.  Nondum  etiam  dixi  id  quod 
votui]  Apparet  senem  tarde,  et  longe 
loqoentem  interpeUari  Toltn  responso- 
re  meretriois :  qoom  illesibi  silenltom 
prKberi  Telit.  Sio  Virg^Iios  Latinom 
indnoit  dicentem  Mn.  XII.  <5.  am 
m»  htee  haud  molUa  fatu,  Sublatit  epe- 
rire  doUt:  timul  hee  animo  hauri.  £t 
ad  postremom  de  Tamo  Md.  XII.  47. 
iit  prtm«m/ari  jMfntt,  me  imipit  onr. 
Hie  nunc  uxorem  habet]  Com  deoond»- 
tione  prononoiandom  est :  qoasi  dieat 
aUaresett.    D. 

Versos  caora  aate  volui  iBtersere 
U.    B. 


ACT.  V.    SCENA    L 


317 


Qacere  alium  tibi  amicam  firmiorem^  dum  tempos  con- 

sblendi  est: 
Nam  neqne  ille  hoc  animo  erit  aetatem,  neqoe  pol  ta 

eadem  istac  setate.  20 

B.  Qois  id  ait?    L.  Socrus.    B.  Menet    L.  Te  ipsam: 

et  filiam  abduxit  suam : 
Pueramque  ob  eam  rem  clam  Toluit,  natus  qui  est,  ex- 

tinguere. 


19  Qtuere  alium  tiin  amieum  firmUh 
rm]  Magnm  monliUs  in  denanciBtione, 
nagna  proprietaff.  sio  enim  dieimas, 
qum  HbL  Virg.  Ma,  XI.  1S9.  ^iut- 
\ttt  tSbi  frdera  Twmut,  Qucrt  aUum 
tUn  amieum  firmiortm']  Ftrmiorem  pro 
ilmo.  non  enim  finnam  oonoedit  omo 
Fuaphilam :  qaem  yall  inteUigi  deoep- 
lofedn  esse  Baeohidis,  non  jam  amato- 
rom  stabilem.  Qucrv  ojtum  tUn  ami' 
eum  firmimrem']  Oratorie  senexqnasi 
ooasnlit  raeretriei,  qoam  Tooayerat  in- 
ensandam.  Quare  a/tum]  A  pneaenti- 
-  boi  et  a  fntnris.  Amieum  firmierem'] 
CaUide  senex,  qoasi  jam  non  Pamphilo 
oonsalat,  sed  Bacohidi,  ^ucrs  aJtum, 
dixit  Dum  temi/nu  eontukndi  ea] 
Sensns,  dom  mtas  in  flore  posita  est, 
laeies  Tendibilis  etiam  nnoc  est.  Et 
ordo,  dnm  tempas  est  ooDsalendi  tibi. 
et  bis  sabandiendam  est  tibi,  D. 

Com  Faerni  libri  anUeum  non  ba- 
beant,  et  in  aliis  inoertam  teneat  sedem, 
'  reete  spnriam  pnlatar.   IVim  Bemb.  ot 
Vict.  reete,  dum  tibi  temput  e.  e.  B. 

Qiuere  alium*tibifirmiorem]  Hoo  for- 
mol»  speciem  habes  in  Phorm.  II.  1. 
67.  Petron.  c.  79.  alium  earum  t/uem 
peliuat  qutere.  nbi  v.  Bnrmann.  p.  510. 
R.  D. 

fO  Nam  ntque  iUe  hoc  animo  erit 
cfoCfm]  JEtatem,  pro,  tam  dia  qoam 
•  longa  est  etas.  Ne^.pol  tu  eadem 
ittae  ntate]  l^fyuL  >iyw  irXm4.  prins 
^tetem  adTerbiom,  et  posterios  no- 
men.  D. 
^  Erit  atatem]  Ti  gtatem  in  TOtt.  libb. 
el  Ms.  R.  omissam  est.  L. 

JEtatem  male  abest  in  nostris.  B. 

21  Qwif  id  aitf]  Non  interrogatio. 


sed  finna  negatio  est  Quts  idaitf]' 
Qoam  dieat  senex,  m«iim  reeeptat  fi' 
lium :  miram  est  illam  dicere,  fuii  id 
aitt  sed  ab  aocasatore  testimoniom 
qnsBrit.  Bt  bene  ak,  qaasi  Taaam.  sio 
enim  dioimas,  mt,  aio,  de  rabns  nngato- 
riis.  Qttif  id  aitf]  Moraliter  meretriz 
missa  fecit  onmia,  qo»  in  mediam  se- 
nex  oontolit :  et  soU  iutentioni,  meom 
reoeptas  filinm  ad  te  Pamphilnm :  qnis 
td  att?  respondit  Soentf]  Terribili- 
ter,  qnasi  qom  maximo  sciat,  et  qnm 
•  maxime  ddeat.  Brgo  et  ooolis  et  la- 
bris  prononciandam  est.  'EtfiUam  «5-  , 
duxit  Aiam]  Addidit  ad  personam  tes- 
tis  et  &cta:  qnia  minos  idoneom  vide- 
bator,  sooram  dixisse  de  pellioe.  et  si- 
mol  ostendit  quantopero  hoe  animad- 
Tortendam  sit,  ex  qoo  tantm  tnrbn 
sint  concitatse.  Abdunt  suam]  Ab- 
dusit,  proprie.  ilrmmt  eoim  dioitnr 
ad  maritnm :  aMti«t  a  marito  ad  diror- 
tinm.  Sic  Virgil.  JBu.  X.  79.  et  gre- 
miis  abdueere  paetas  f   D. 

Qnitaxt  hoef]  Jam  negantis  est,  qood 
intentato  (vHtento  Z.)  crimini  qasBritor 
testis.  Sed  cam  dictas  aaotor  est,  ad- 
jecit  argamentnm  ad  probationem,  qnod 
filiam  abdoxit  soam,  qood  paerom  ob 
eam  rem  clam  imtam  ▼oluit  extingoen. 
Pargationem  samit .  ex  jnrejorando, 
aiiud  d  letrsm.  Hio  (hvno  Z.)  jam  de- 
liberativa  •  illa  imago  est  Promittit 
qnidem  illh,  et  oommemorat  magnam 
froiens  benerolentiam  (ted  eommemorat, 
wm  aiiam  facere  illud  meretrieem  Z.) 
post  nnptias,  qaia  torpis  est  apod  nnp- 
tam  meretriois  ista  porgatio.  .E.  • 

92  Puerumque  ofr  «om  fmn]  Hoe  sie 
pronnnciat  senex,  qnasi  qui  dieat,  eece 


818 


HECYRA 


B.  Aliad  si  scirem»  qui  finnaie  meam  «pud  vos  passeia 

fidem, 
Sanctias  qaam  jusjurandam,  id  poUicerar  tibi,  Lache^ 
Me  segregatam  habuisse^  uxorem  ut  duxit,  a  me  Pam- 

pbilum.  S5 

L.  Lepida  es :  sed  scin'  quid  volo  potios  sodes  facias? 

B.  Quid  vis  ?  cedo. 
L.  Eas  ad  mulieres  huc  intro,  atque  istuc  jusjvrandum 

idem 
PoUiceare  illis :  exple  animum  iis,  teque  hoc  ciimine 

expedi. 
B*  Faciam:   quod  pol,  si  esset  alia  ex  hoc  quassta^ 

haud  faceret^  scio ; 


f nartipii  nrum  tu  omum !  Et  bco  ora- 
tio  d«  ib  eal,  qoibiu  oftendimas  noe 
poeae  frtviter  «000111«,  sed  DoUe.   D. 

2S  AUuddaeiTmf  quijirwiare]  Mire, 
dan  qQmrit  qoo  firmet  fiden,  fidem 
•ibi  Mqoistvit  etqae  ndsoripiit.  Jpud 
«»  poumnjidm]  Bene  vot :  qoin  et  hic 
dioit,  et  Mcnu.  D. 

Lege,  veren  ipso  jabente»  atid  » 
ectTMi.  o. 

24  Sanelimqmmjutfurandttm']  Bene 
dnm  aliod  ngit,  etiam  penonam  oom- 
mendat  Nam  non  est  levis,  qom  Jnre- 
jonndo  nibil  sanetios  soiat.  Sanetiut} 
Firmias.  D. 

Sanctiut']  h  e.  religiosins.  liv.  X. 
33.  ut  hte  ara  quam  iUa  st  quid  poteti 
sanetMcs  «t  a  castfifribm  eaU  dicatur  nbi 
V.  Drafcenb.  infira  V.  S.  6.  d^era  ^psr- 
tanett,  R.  D. 

S5  Me  tegngatum  habuitmH  Bo"<> 
signifioatn  osa  est :  qoasi  ipsa  hsao  fe- 
oerit.  Bt  boim  ttgrtgatvm :  non  oBim 
di^uaetum  anft  mpudiatttm  propne  di- 
eefet(Cf.OonatiafraV.S.S00  Ui> 
aram  ut  duxit]  Ut  adverbiitm  est  tom- 
poris,  proecfiie.  D« 

Ne  iambieos  sit  inter  troebaieoe, 
toUe  illod  piids  me.  B. 

Memgrt^gatum  h^buUtt]  1.  e.  me 
»fieg«Me,  qnan 
panloajiteeiplioi 


26  Lspida  st]  Senex  oom  mereliioe 
loqoens,  eo  potias  nomine  laodavit 
eam,  qno  meretiioes  solent  laodari, 
qnam  quo  matreaiamilias.  sio  et  sopca, 
qonm  inteftum  se  diceiet,  rationem  ha- 
bnit,  qam  esset  com  qna  loqneretnr. 
Sed  tan*  quid  volo  fotnu]  Hioo  deli- 
beiativa  inoipit  Sadei]  Si  andes»  ji 
vis.  D. 

Ulad  911  onm  et  versni  et  sensni  on- 
persit,  reote  Mnretns  delendnm  eme 
existimavit  B. 

27  Eat  ad  mutieret  huo  intro]  Non 
dixit  ad  werum  et  ad  tuorem,  tenrlbiiia 
nomina  et  iaimioa  meretrid :  sedqned 
iaoile  e8t,ad  mulieret»  Sio  alibt,mHiier 
miiiam  magii  conigruit.  Bt  ne  lo^ge 
▼ideretnr,  addidit  Jbfic  tnHv.  Atque 
ittue  ju^utrandum]  Id  est»  qnod  tn 
milii  poIUoeberis.  D. 

Porte  leg.  atque  ittic  ju^funndMm 
idem]  PoUieeare;  iUitoe  expU  amanm, 
teque,  &o.  B. 

28  JSspis  entmwn  hia,  tequt  hec  eri- 
mtnf  espedi]  ExpUre,  pro  sariaaaM», 
Terentiannm  est.  Expedtn  dioitor, 
qoi  pedem  releDtom  Uberat  £ipit 
animum]  Qaod  ilUs  prosis.  D; 

29  Qued  pd,  d  euet  aUa  ex  hoc 
qumtu]  Vigilantor  poeta,  ne  noa  tsb- 
sindle.tiderelnr,  id  oUamfiMisaemeni- 
ttioemf  ipse  leotoiem  prmronit  el  sie 


ACT.  V.  SCENA  I. 


ai9 


Utde  teUeaiiBaiiiiptsBiiialieriaaosleiideiet.  30 

Sed  Qolo  ^M  ftuna  etM  gnBtam  eaipectiiia  tdaia ; 
Neq  leTiorem  Yobis,  qoiboB  est  ininaBie  ttqaea,  'videiier 
Inuaerito':  nam  laeritas  de  me  eet,  qood  qoeam,  ilU  at 

commodem. 
L.  Facilem,  benevolamqae  lingaa  taa  jain  tibi  me  ked- 

didit: 
Nam  non  sant  solae  arbitrat»  hm :  ego  qaoqae  etiam 

credidi.  35 

Nanc  qaam  ego  to  eMe  praeter  noatram  opinionem 

comperi ; 


▼ere  ib  ouiibiu  Teniitiasy  quB  niiavs 
pemilgAU  siiiit,  quBqne  abhorrent  a 
ooBsoeliidiiie,  aipL  D. 

Ne  fiMBiltt  in  thesi  Uteety  rapone  cs 
fvaAtuhoe,  B. 

AUa  «r  hoe  ^tuatu]  I.  e.  olio  ex  il- 
Itmni  Bimiero*  qn»  quBgtui  oorpore 
fiMinnt  siye  alia  meretrix.  Elegane  ?is 
eit  pnepoeitiooii  ex,  Cic.  pro  Mnr.  o. 
36.  faeit  eodem  «r  ttudio  vir  ontditui 
nbi  ▼.  Gnev.  Petron.  o.  83.  er  hac  nota 
Uteratorwn  em,  ^iMf  odim  dimte$  iolemt, 
R.D. 

30  Ut  de  taU  eauni]  Id  est,  amore 
mariti  eju  et  peUioaln.  Nvpt^B  mu- 
Utri  te  oetenderet']  Pliu  dizit,  qaam, 
nvptam  ollo^fuoretur,  D. 

31  Sed^ttefaUafitmanolognatum] 
Bene,  qno  ait  gratiorior,  i|on  propter 
10  dioit,  qnod  fadt,  fiwere.  D. 

Flaeet  ordo  Terborom,  qoi  in  non- 
nnUS»  reperitor  libria,  M  nolo  imfdUa 
fama.  B. 

St  Nee  leviorem  vobW]  Qnid  lemo- 
rm  f  an  minna  oamm  ?  nt  oootra  gro' 
eii  mtolUgitar.  Virg.  XII.  458. /<nt 
ente  gravem  Tymbrmut  Otirim,  Gram 
etiam  molettna  intelUgitnr.  nt  SaUne- 
tina,  graviore  beUo  qwi  prohSbituri  vene- 
rant  ioeii,  Jrigere,  Gravit  etiam  lan- 
gnidoa.  Virg.  Oe.  III.  95.  ubi  aut 
meTbo  gravit,  aut  jam  ugTdor  annit  de~ 
,fieit,  abde  domo.  Nec  Uviorem'}  Ut  oon- 
tra,  gramt,  honore  digniu  et  oama. 
Quibnt  cfC  minume  gquom']  Parentibns 


soilioet  D. 

Leviorm']  Levie  et  kvitat  dioontnr 
do  enuiibas  foliemonlibQa  ol  innnibaa 
oopiditiitibns,  propterea  qnod  in  iUis 
nnlla  gra?itas  ▼.  Braest  in  Cla?e  Cio. 
hao  Tooe.  R.  D. 

33  Jmmsrttp]  Booa  oxoepiio.  boc 
enim  et  oa?ere  nobis,  et  prmstare  aliis 
possomns.  Immmto:  nam  meritut  ett 
de  me]  Tta^i/MUir.  Nam  meritut  dt  ma 
eit,  fnod  queam,  iUi  «t  eommodem]  Et 
hoc  artifioiose  Terentins,  no  Tel  mere- 
tricem  dnre  a  Pkmphilo  segregaret. 
Qnod  queam,  UU  ut  comaiodsm]  Sio  in 
Andriig  ntagit  id  adto  miH  ut  ineommo" 
det,  quam  ut  obtequatur  gnato.  D. 

34  Foetta»,  benevohuRque  Ungua 
tua]  FaeUem  ad  peooatam,  benevoUm 
ad  iraeondiam  retnlit  Lingua  tua] 
Gonanetadino  magis^  qaam  rationo  di« 
oity  tiia  Ungua.  ergo  pro  homine  ipso. 
lingiia  hia  jom]  Sabdistingao^^am:  nt 
sppareat,  si  Ungua  tuajam,  qnaato  ■«• 
gis/octa.  D. 

35  Nam  non  tunt  toi^  arbitratit  hai] 
Nnno  ihtetor  so  qaoqae  aooasatorem 
foisAe:  nanc  rero  bonerolam  faetom. 
Ac]  Com  clvo^T^e^.  Ego  queque  hoe 
etiam  eredidt]  Qiuque  et  cttom  sapenra- 
cno  porita  snnt :  sed  hio  oonihrmationem 
oalendont  D. 

Pro  Atf  doo  libri  hme,  nt  sepe  anlo. 
Tnm  omnes  habent,  ego  quofue  et$am 
hoc  eredidu  B. 

36  Pr£tor  ncslram  opimonem]  Per 


320 


HECYRA 


Fac  eadem  iit  sis  porro :  nostra  utere  ainicitia,  at  y oles. 
Aliter  si  facias :  sed  reprimam  me^  ne  adgte  quicquam 

ex  me  audias. 
Verum  te  hoc  moneo  unum:  qualis  sim  amicus^  aut 

quid  possiem^ 
Potius  quam  immicus^  periclum  facias.  40 


ACT.  V.    SCENA  II. 

PHIDIPPUS.     LACHB8.    BACCHIS. 

NIHIL  apud  me  tibi 
Defieri  patiar;  quin,  quod  opus  sit,  benigne  prsebeator. 


ooDtn.      PrteUr   twttrmi   opinionem'] 
Hoc  est,  inDoxiam.  D. 

37  Fac  eadem  ut  sis  porro]  Hoc  est 
penev6n  pnrgala  etse.  vuit  eDim  et 
de  fotaro  cautam  esse  :  at  sopn,  nam 
«i  id  facit,  facturave  es.  Nottra  uterg 
amieitia]  Non  jam  oinere,  sed  amici-' 
tia.    D. 

38  Atiter  n  faciae]  *Afroanvfn<rtf. 
Ne  agre  quicquam  exme  audias]  Utnim 
ttgre  pro  maU  f  an  ^e  pro  invital  D. 

Lege,  atiter  n :  sed  r6pprvmdm  me. 
Ett  apoaiopeait  rei  congrQa ;  ut  Virgi- 
lioK,  quos  ego :  sed,  &c.  Cf.  Heaatont. 
I.  2. 35.  B. 

Ne  ttgre  quicquam  ex  me  audias]  I.  e. 
ne  qaicqaam  aadias,  qaod  Kgre  tibi  sit. 
R.D. 

39  Verum  hoc  te  moneo  unum]  Heo 
figan  ontoria  lea^ainnf  dioilar.  Qua- 
tis  sim  amicus,  aut  quid  possiem] .  In 
aecanda  ontione  Sallast.  ad  Jagar- 
tfaam,  nam  vim  magis,  quam  benevoUn- 
tiam  efus,  experiri  mallem,  Qualis  sim 
amieus,  aut  quid  postiem]  Hoo  genas 
eomminationia  minat  habet  amaritodi- 
nis,  sed  plarimam  gravitatis.    D. 

Ut  t^  in  icta  ait|  seqoere  lectionem 
noftlroram   libb.  i«rum  hoe  ti  numeo 


unum»  B. 

40  Paoci  tantam  babent  in  fine  n«- 
ponsionem  Baochidia,  fadam  sedulo. 
Plores  et  meliurea  recte  non  habent,  ot 
adeo  hio  ▼enos  com  initio  seq.  soenv 
onom  efficiat  troohaicum.  Fabrit. 

1  Nihil  apud  me  tibi  defieri  patiar] 
Verba  nalricis  foiase  poeta  demonstnt, 
petentis  ordine  longo,  qoae  sibi  prc- 
benda  sint.  onde  qoasi  taedio  aingolo- 
rom,  genenliter  faaBo  respondit,  nihil 
apud  me  tilfi  defieri  patiar]  Apud  me, 
dixit  pro  apad  eom,  obi  faton  es. 
Defieri  patiar]  Nolait  dicere  deesse :  sed 
d^lieri  dixit,  ot  id  qood  minus  ositatam 
est,  magis  delectet  aaditom.  Benigne 
prtAeaiur]  Benigne,  large.  hoo  enim 
est  gntios,  non  solom  prsAere,  sed  he- 
nigne  prebere.  D. 

Nihil  apud  me  tUn]  Prima  pan  soe- 
nte  ontionem  lenet,  ot  nolriz  poerom 
diligenter  notriat.  Postnma  (postremo 
est  Z.)  pan  soperioris  controTenic 
acrior.  Paterpoellaenegatjannticredi 
oportere  meretrici.  Qoa  fide  perdita 
pollioetar  illa  tormenta  de  serTis.  Ila 
fit  Torisimile.  E. 

S  In  regio  Cbartaceo  deett  epus.  At 
in  cod.  C.  C.  etiam  sine  opus,  sed  quin 


ACT.  V.   SCENA  II. 


m 


Sed  qaimi  tu  imtam  atqae  ebria  eriB,  paer  ut  latar  sit, 

facito. 
L.  Noftter  socer»  yideo^  venit :  puero  natrioem  addaxit 
Pbidippe,  Bacchis  dcgerat  persancte.  P.  HflBcine  ea'8t? 

L.  Haec  est.  5 

P.  Nec  pol  ist»  metaont  deos :  neque  has  respicere 

deos  opinor. 
B«  Ancillas  dedo :  qno  Inbeternciata  per  me  exqaire* 
HaDC  res  hic  agitor,  Pamphilo  me  facere,  nt  redeat  uxor^ 


futiut,  Bgfegle.  Nint  ^iMd  trt,  iig* 
Bifioftt  qttod  doni  eit,  qiod  res  aottrt 
pnBMt.  S« 

Btnlgkt  ffrtheatw]  I.  e.  Itrge.  r. 
Hbnt  Otfm.  I.  17.  15.  capim  moiiaMl 
od  piiiNMi  6«migiio  eoniu  et  Ibi  tiimblii. 
«ontn,«ia%iw  oit  jiarei.  R.  D. 

8  SM  qtmm  tu  istiita,  otjiii  i6rn 
•nt]  Boo  oit  in  »«trloilNii  iioii  ioinB 
■oB  tntpe,  ied  otttB  neoeiHuittiii.  Bt, 
ikii  Siliir»  et  J^  letMfii  feeit  D. 

&d9iittin  1«  «shira]  PriiO.  lib.  YI. 
L. 

Ne  niaiii  inTomiite  dupertiuitiir  ae- 
«entiiii  Mpone,  «d  td  cimi  iiltefa  etgiii 
^6rteei»iCpdiriilt(ttttflft,/Mito.  B. 

Cum^a  ifif] H.  e.  oam  id  Mttleta- 
teai  oiqtie  blberii.  £Mu  non  ioMiper 
de  teBQlentiA  dldtttr^  eed  «tiitt  de  eo, 
qood  mttltttm  irel  Bimiom  Oit.  Pluit. 
itt  Ceptlv.  1. 1.  S5.  «ttdi  Mliit#eliiipi 
^0  4SM  iftriMii  R.  D. 

4  tfmUr  toott,  M»,  Imril]  NoAtr, 
bbndietttii  diotttm  cyt.  Vlrf  .  A.  II. 
149.nMtir«rii.  BtMagiihooeottittettt- 
diim  dieittm  eit,  qanin  itategritnte.  Anl 
eerte  ofdo  eet,  noiter  iooe^Venit:  et 
ddttde»  iridn.  Aot  deeit  «H;  ttt  iH, 
«lindio.  D. 

Ut  omliia  per  tempai  prMiOtti  ettoB- 
eietttair,  lege  oam  Bemb.  et  dttobtti 
noitrii  oddMell.  Tttm  itttefili  terbli 
lege,4iMlriiMipttiroAidM«ll.  B. 

5  D^€r$A]  Dooi  jant.  ttt  iBn.  VI. 
SAi.  ntaria  omma  jmro.  Adt  Tilde  Jn- 
nt.  BiOcMi  dlf<rtti]  Si  oompte,  d^ 
roi,  deoi  jnnt :  ii  prodoote,  ▼■Ide  jtt- 
nt    Bt  bene  ienem  intnm  pcMooen- 


pttfit  dloendo,  df^iril  iMicltf : 
gerit  Ottm  miretrloe,  et 
longior.  Hcctni  m  tdf]  ImltHidtt  inti 
oontemplatio :  qttiiidieat,  hMo  oit» 
qttam  axori  Pamphfloi  attteponit  f  D. 

D^forai  pifwnili]  I.  e.  teligiorii« 
iime.  ▼.  SttolDn.  in  TitD  o.  10.  pirmMcli 
DoatMaJuraboi.  R.  D. 

6  Noe  polittm  oMlttMnl  diM]  Hoo 
ttrgnmentttm  eet,  noo  illem  von  jarttitt. 
I  Saaotmn,  ait,  Jtt^ttrHidttm  eit,i«t  mettt 
nUgioio,  ttttt  ittppUoiii  Mwrilegonim. 
At  ▼ero  ttoo  religioiM  iSttt  meratrioeif 
ioqtolt,  tteo  4i&t  poenei !  qttippe  qom 
a  diii  oontMttttantnr.  lUe  eit  apnd 
Vilgilittm  do  ▼lolato  Ittoo,  qoi  ▼indioa- 
tna  nott  iit  Eol.  III.  8.  niotmMi  M  ftti 
I»,  imniBirM  tMinli6tfi  MryMti:  £t  fMO. 
MdybdlMin^MiphtffiMnittM/io.  No^ 
km  fotpkero  dooo  opinor]  Bt  loreriorie 
■ttttt»  ittqttit,  qttam  itt  qttai  dii  ▼ittdl- 
NiryMi  ibtti  rttyiiin  dcM]  Noe 
•t  dBi  poettii  referattt,  qttla 
tttto  ottrM  dili  oiie  dipm  ittot.  Bi  ert 
dp^oxia,  qoM  iMtt  mittifeita  eit. 
D. 

r  ilnriilai  dM\  Bepttdiato  Jttr^tt- 
rattdo  id  altnd  trttarit  fiimitti  ddOttmott- 
tttM.  QuelibilifMiialttpirMllfftttre] 
Pir  ttw,  boo  oitf  ttM  perttiittenie:  ttt 
qaod  per  lcgem  tibl  nott  Ii6et,  per  ma 
lioeat  Ptr  oM  ergtt|  me  attotora  ot 
permittente.  D. 

^firiaai  dido]  SoUioet  qoMitiotti. 
ItD. 

8  HkemMii^hifJAttt  110  1010111- 
gottdttm  oit^  qttttii  dioat,  boe  igebamtta 
qttttm  ttt  ttdfottiffii;  aot  oum  aiie^en- 
f  i 


933 


HECYRA 


Oportet:  qaod  li  porficio,  non  poenitet  me  hmm :        9 
Solam  fecisse  id,  quod  aliae  meretrices  facere  fagitant. 
L.  Phidippe/  nostras  mulieres  suspectas  fuisse  falsb 
Nobis,  in  re  ipsa  invenimus.  perro  hanc  nunc  experia- 

mur. 
Nam  si  compererit  crimini  tua  se  falso  uxor  credidisse. 


tioae  pronoBciajMlfliil  cst,  ut  Mt  rti  ▼«- 
ritM :  qoui  dioat»  hio  iion  verb«  soDt, 
^cd  res  agitor.  Hasc  rm  hie  agitur] 
Propositio  eorom  qote  dictora  est,  lioc 
modo,  hmc  res  hio  agitor.  qoiB  res? 
Pomphtlo  me  ftcere,  ot  redeat  oxor, 
oportet :  qood  si  perfioio»  non  pesnitet 
me  faoHB,  polam  feoisse  id,  qood  alia» 
roeretrices  facere  fogitant.  Molta  Te- 
•reatios  felioiter  aosos  est,  arte  fretos. 
-Nam  et  socros  bonas,  et  merotrices  ho- 
nesti  copidaSyprKterqoam  pervolgatom 
est;  fadt:  sed4anta  ▼igUaotia  oaosa- 
rom  et  nitiomim  momenta  sobjongit, 
ttt  ei  Boli  merito  ▼ideantar  omoia  licere. 
Nam  hoo  cootra  illod  est,  qood  alibi 
ait,  oommone  esse  jam  onnibos  oomicifl 
bonas  matrona»  faoere,  m^trioes  vero 
malas.  D. 

Illod  Ueet  ab  initio  yersos,  in  meli- 
oribos  libris  recte  abest,  qoia  a  Tersa 
.respoitor,  B. 

9  Non  pcmitet  mefamtt]  Hs90  fignra 
«Xtr^c  dioitor*  mioos  enim  dioit,  qoam 

sigttifioat.    Nam,fmip«nittcems/am«, 

pro  eo  qood  est,  magnam  famam  oopide 
.  acqoisiverim,  signifioat.     Non  pcBnitet 

mefamai]  Ne  qomreremtts,  qoi  hoe  me- 

retrioi  prodesse  posset.  D. 

Ph>  perficio,  qood  rersom  jogolat, 
.qoi  oretioom  ▼el  ei  parem  pedem  in 

oiesora  postolat,  repone  f|fW;eino.  B. 

Nm  pccmtetmefamai]  I.  e.  oontenta 
-ero  (ama  mea,  satis  magnom  nomen 

miha  paravero.    Hoc  loqoeodi  genos 

sopra  illostravimos.  R.  D. 

10  Solam  fecim]  Bene  solam :  ne 
nescisse  offioiam  meretrieis  poeta  vide- 
retor.     Soiumfeeisuid  quod  alie  wm- 

.titicesfaeenfiigitant]  Id  est,  reconcili- 
asse.  nxorem  marito.  D. 

\l  Nostras  muUeres  sutpeetas  fuim] 


Id  est,  inaospieioiM  poaitas.  Kam  esse 
sospectas,  ambigoom  est :  et  none  ^oa 
partem  manifestam  videmos.  D. 

Exseqoitor  itaqoe  variascansas,  prop- 
ter  q ;  t  Cpropler  quaSf  eum,  Z.)  leves 
sont»  disoidiom  esae  non  poCerit.  B. 

12  Nobis,  in  re  ipsa]  Nobis,  aotabon- 
dat,  aotp  cum  moisstia  nattra,  significat 
Perro  hene  nume  expcrionmr]  Petrro 
uunc,  fiitorom  tempos  ostettdiL  Nam 
si  jam  ioTeaisti  qoid,  ezperiaris  et  ea» 
qose  restant  in  reliqoom  tempos :  qoia 
jam  de  prmteritis  pttrgata  est.  Hanoer- 
psriam«r]  Id  est,  otamoroperaejos.  D. 

Hane  etpsriamttr]  I.  6.  otamor  ope- 
ra  ct^oa,  otbene  explicat  Doaatos.  Plaot 
in  Meroat  IV.  4.  f  9.  vm  me  experirier. 
R.IX 

13  CrimimtvaM/aiiotuNircrsc&Iii- 
se]  Crimsopropriedicitnrid»qoodbe- 
tom  (fakum  Bead.)  est,  Cioero,  iwrwi- 

est,  falsa  iasimohitio  est.  Crimim\  Cri' 
meu  aono,  pro  falsa  sospioioae.  Virg. 
XI.  407.  formidine  erimen  oesrfiat  Et 
XI.  Itt,  semperque  edOet  ssd  mawM 
Dr^nices  Jn^imsuijttimiltimo.  Id  est, 
et  qood  eom  odisse,  et  qood  ae  iUi  odio 
esse  sospicaretor,  D. 

Illod  volgare /elio,  oom  sit  iaeptom, 
et  repognans  versoi,  Faemos  raete  fide 
eodd.  omisit  Nom  crimen  per  se  habet 
netionem  fislsiutis.  B. 

Crimini  falso]  Meliores  libri  lecte 
omittont  faiso,  Nam  ciimen  per  se  ha- 
bet  notionem  falsi.  v.  Donat.  et  Beotl. 
ad  h.  I.  Ponitor  eoim  crimen  pro  oriau- 
.  natioae.  Nepos  in  Epamio.  c.  3.  cina 
crijnini6tis  adversariorum  amnei  in  iafi- 
diam  venisteiU.  ▼.  Drakeab.  od  liv,  VI. 
16.  R.  O. 


ACT.  V.  SCENA  11. 


323 


Miasam  iram  faciet:  «n  autem  est  ob  eam  rem  iratns 

Qaod  peperit  axor  clam,  id  leve'st :  cito  ab  eo  haec  ira 

abscedet  15 

Ptofecto  in  hac  re  nihil  mali  est^  quod  sit  discidio  dig- 


P.  Velim  qnidem  hercle.  L.  Exquire:  adest :  quod  satis 

sit,  faciet  ipsa. 
P.  Quid  istasc  mihi  narras  ?  an  qiiia  non  tu  ipse  dndom 

audisti, 
De  hac  re  animus  meas  ut  sitj  Laches  ?  illis  modo  exple 

animum. 
L.  Quasso  asdepol^  Bacchis^  quod  mihi  es  pollicita»  tute 

ut  serres.  £0 

B.  Ob  eam  rem  Tin  ei^o  introeam?  L.  I^  atque  exple 

animum  iis^  ut  credant. 
B.  Eo ;  etsi  scio  pol  iis  fore  meum  conspectum  invi- 

sum  hodie. 


14  Pn  mttem  npone  ttmn,  Tersid  et 
fenteBtuB  oQBnodias.  B. 

15  dtoabeohieeiraabtcedet^JieM; 
1b  dualras  enim  penonit  oaiua  Tidetor 
eaae  tnrbemin,  soenM  et  PempMK.  D. 

16  Pnfmtom  haeremkU  malieet, 
^odtUdiuidiodignum']  Mor«liter,qQa8i 
qwerendo  et  disootieiido  hoo  iatolit, 
Dimdio]  Divortio.  D. 

17  VeUm  juidem  hereU]  Ut  Dihil  sit 
dignmn,  boo  esl,  non  peocaTerit  Pam- 
philas.  Quod  Mlii  nt,faeiet  ^]  Id  est, 
qaioqaid  id  plenam  dnoit  pvrgatioaem» 
Met.  D. 

Reapoasio  BaochidisySiriam,  in  fine 
Tersus,  reote  abest  in  lilwis  optimis,  ob 
Tersom  et  sensom.  B. 

Quod  idtii  rit']  Soilloet  ad  pnrgatio- 
nem.  R.  D. 

18  Quid  tftee  «itU  aarrtti  f]  Repre- 
bensio  est,  qaasi  longomm  Teiboium 
Laohetis.  ilii,  fuia  mon  tu  ^te  dudtan] 
Correptio  est.  Nam  sodivit»  mainere  ef- 
fimtaUm  Kanc  intfr  noi  perpstuam  «0(0. 
An^  fitia  «011  tu  tpss  otidiili  dudnm,  d$ 


hae  re'  aaUma  meut  vt  lit,  Laehei  ?] 
Utmm  qnia  diut,  fnaners  ajfinitatem 
hane  itUer  not  perpetttam  volo:  an  qnia 
apad  nxorem  defendit  adolescentem  in 
aroore  meretricis  ?  IlUt  modo  eiple  artt* 
mfim]  Qaia  dioat,  qom  amarm  sont  et 
molesUe.  D. 

Lege,  ^id  mi  isttfc  norrai  T  quiana 
non  tute  ipte  d.  a.  Nam  ^uid  nuhi  ittt» 
plares  et  optimi  babeot  libri ;  et  cmtera 
postaUnlar  a  versn.  B. 

19  Pro  ralgari  exple,  recte  meliores 
Itbri  exbibent  expleU.  Nam  sermo  est, 
non  ad  Lachetem  solam,  sedet  ad  Bae- 
ohidem.  B. 

fO  QuodiiitAi  MpoIlirtta,tutetttffrvet] 
Id  est,  jasjorandam,  apad  malieres.  D. 

S1  Ob  eam  rem  vtn  ergo  ifUroeam]  Fts 
dioit :  at  osteodat  in  bac  re  conotaUo- 
nem  soam.  P. 

Mateto  ordino  lege,  otfus  esple  iit 
ammttm.  v.  e.  B. 

fS  Ut  collocatio  sit  elegantior,  ex 
cod.  Petrensi  lege^  ee  ;  ftii  icie  pol  kit 
miumfm»  B. 


m 


HECYBA 


Nam  Qupta  meietrioi  hostli  eaA,  ayifo  ubi  sogregato  eat 
L.  At  h»  amicad  enmt,  vbi,  qaamobrem  Mveneris»  res- 

ciscent. 
P.  At  easdem  amicas  fore  tibi  promitto,  rem  ubi  cogno- 

Yerint:  t5 

Nam  illas  errore,  et  te  simul  saspicione  exselTes. 
B.  Perii !  pudet  niilamena^:  seqoiibini  me  hac  intro 

ambae* 
L.  Quid  est  quod  mihi  malim,  quam  quod  huic  inteHigo 

evenire ; 
Ut  gratiam  ineat  sine  sno  dispendio»  et  nihi  prositt 


25  Nam  mupta  mentriei  hottit  ett] 
Ct«te  cliMii  hoo  pmtniH  poolft»  ■•  noo 
Teduaiile  ftdeetorpolniMe  neratriceni 
(nuptam)  eonoordiler  oiibi  pellioe  age- 
re.  IVaiii  mpt^  mentrki  ho^tii]  Alj%» 
aoilicel  iniiiiioe  (aUenag  eeu  inienea,) 
D. 

Nem  nnpke  meretnei  hettit  <ft]  Hoo 
esty  in  motae  meriti  et  osorit  looietate 
non  eii  meU  safpiGio ;  aed  in  eonim 
dieoeMiene  nnt  hie  meielris*  «nt  ille 
ndolter  jadiotMir.  E. 

24  Pro  hes  lege  ex  Bemb.  ^t  •lii«, 
uti  venos  poioit,  h^  ;  qnod  ■pod  noA- 
trom  mepe  in  ploral,  Fepiinino  oooar- 
rit.  B. 

26  At  wiem  amket  foee  ^l  Hio 
qoidem  lenea :  ?eram  ilin  oaosc  soDt, 
qan»  molieref  ftoiani  molettM :  et  h» 
(leg.  TiBi  PBQMZTTO.  Hoefuvmeei' 
verint  venim.  At  aUa  eaute  tunt,  qua 
mulierafaciunt  molettat  et  aeerbat :  he:) 
notem  spectatoriboa  notm  font  ex  ergo- 
mento.  D. 

Etsi  hio  Tertos  in  Bemb.  et  in  C.  C. 
et  Petrensi  omiaaoe  ost:  tamen  oom 
qnibosdam  sporios  existimari  non  de- 
bet«  Btenim  a  re  non  abborret»  otrom- 
qoe  senem,  inprimis  Phidippom,  qoi 
ibi  paterfamilias  est,  Baoofaidi  bano 
dare  fidem.  Cmterom  ratio  Tersoa  re- 
qairit  cc^ntfrint.  B. 

S6  Et  te  imittj  jMiptctonc  eaolvetj  |Ioc 
eat  qood  siipm  dixit,i  crimfin :  nos  qoo- 
qoe  sofpicioaeai  interpretMi  aoiiiUA. 


Extotm]  Expedies.  D. 
&ii|»cipii«  ittoleet]  Ma.  R.  en^tfei.  L. 

27  Pudet  PhfkmmiB]  Fnilstdaosig- 
nilicat :  siTO  ille  peooarit  qaem  podet, 
siTo  m  «^ina  pndat.  Bl  famlUariter 
Philumentt,  taoqoam  not»  ex  Pamphi- 
1o.  Pudet  PhUuetenai]  Comtoientiaoom- 
monia  Tiri  et  peliieatna.  ^e^MMiiii  me 
itttro  hueambe:]  Anoillis  dioit,  qnmsont 
am^Wfocmwa,  D. 

Veniis  gratin  reponeb  «m  lofiiiauni 
intro  hue  aedkp,  B, 

Pudet  PhUumene]  I.  e^  pndei,  me 
oonsptci  a  Fhilomeniu  B.  D. 

28  Qmdut  quod  u(ihi  ouiiin,  qeam 
quod  huic]  Senins  hio  esta  qnid  eat  qood 
magia  optem  mihi  eTonire,  qoam  qnod 
simol  pfoderit  etiam  meretrioi?  Q^id 
ett,  quod  mihi,  Sfe.]  &io  hoo  ev|;o  i 
pro  noTO.  M inJBdoni  est  eni 
pptoisse,  iRt  idem  et  aeni  et  ptOri  praat, 
quod  operetrioi.  Quid  ett  qued  mift»  omi- 
Um]  Ut  nmioitia  mihi  et  .aibi  prosit 
Et  ostendit  oommniie  sibi  boenm  esse. 
Eoenire]  Mteenire,  bis  «nbaodiendom.  D. 

B^^Hf  quide4  mUUquodmalieuB. 

Q»od  mUU  ett]  Sensos  looi  hic  ut : 
idem  mibieT^mreveIim*qap4Baoe|iidi 
evenit,  ot  amioos  mibi  pareni  siBedam- 
Qo  meo,  et  suqqI  aliia  proaim.  Si  faase 
ita  oapiant.iir»  nescio.  an  opa«  sit  Bea- 
tleii  coiT^t^qii^*  B,  D. 

29  Ut  ffcatiam  ineat  tine  tuo  ditpeik- 
dio]  Hecte.  DU&ciia  est  enim  gnliam 
ini^e  sine  dapao.  £|  eiiiti  frotit]  Mirs : 


ACT.  V-  SCENA  ni. 


S25 


Nam  ai  6«ty  ut  hado  hhbc  Pamphiliim  Tere  ab  se  segre- 

garit:  30 

Scit  sibi  nobilitatem  ex  eo,  et  rem  natamj  et  gloriam 


Beferetqae  gratiam  ei,  anaque  nos  sibi  c^ra  amicos 
jwiliet. 


ACT,  V.   SCENA  IIL 

PARMENO.  BACCHI8. 

^DEPOL  n»  meam  hems  esse  operam  deputatpar- 
vi  pretii, 


^m  diOoile  mI  aMiouM  tiM 
aoqQirerD.  Bt  qoia  mim  iuent  non  po- 
tBit  dioer»  :  «t  Ikm  ip«iMi  boDvv  feeit, 
qaia  siae  daBRO.  Ri|[o  velvt  liU  miiit : 
•I  gmtimm  tmat»  «1  «m  dmmOf  et  nl 
wUhifnmL  D. 

)  OT  mUupftomm»  rHUB 
Scnex  Mtntiioi,  quam  TolieaMBtar  ode- 
W9X,  mom  poteet  be«e  eopere.  B. 

30  Pomp^tMi  ver§  ab  u  $egr^trk'] 
Ptopcie  ali  aMretri^e  mgr^guH  didtar : 
ab  «xoie  iiafungL  D. 

3%  Smt  aki  nMiiMtmn  ^  e»,  <(  fan 
«eloe»]  Qaaai  dioatar,  «eoe  91101»  ojiia- 
vU  Pampmui!  Sed  koo  aentire  et  di- 
oaro  patvia  ect»  stnlla  pietate  magBiS- 
eaBtia  Sliom.  Ut,  NMitm  fnaliMi  rvmop 
mtmmr*»  Bt  pfoprie  iio6ilita|Mi  dixit. 
Naa  fi  anrrtru  et  giadiaUff  mitilm  diei 
aoleoL  Seit  riln]  Qood  Mmia  (miitm 
Mm.  H.  ei  B.  eom  «dd.  vetL)  amat,  ait 
«iMttelfm.  £r  »].  Utrem  ex  Pkmpbi- 
lo  ?  an  er  eo,  ex  ea  ra.  id  eal,  qnod  ao- 
grofaverit  vere  ab  ao  ^mpbilQm  ?  et 
boe  eal  molina.  Nam  nobilia  merelvl* 
no  alliiimn  non  in- 


veoiat  aot  nebilia  eat,  oogiiitam  Seii 
eliam  aeaibiuk  £t  r^  imiam'}  Hx  pa- 
ttodnio  et  araicitia  senia.  JZm  nolam] 
Qnia miilUui eam coniiilit.  Et gloriam] 


Bx  Ibeto  raro  in  meretrioiboa.  £r  ^fo- 
riam  mw]  Qnia  defendH  evm  apod  ao- 
oeroa  et  axovem  :  et  qnod  marito  mera- 
trix  eonjofem  reddlt.  D. 

Pro  natam  cod.  regina  nnaa  habet 
iiaetem.  Bepono,  aeit «  nobiiitetem  «r 
ea  r$  naetam  tt  g.  «.  Nam  pnmom  non 
de  re  prmtcrita,  aed  fbtnra  bio  agitor. 
Deinde, »  oerf  eJb  le  mgreg&nt,  rea  non 
erevit,  aed  damnam  obvenit.  Deniqae 
intor  neMlttafiem  et  ^ariamf  qaas  oog- 
natm  aont  aigniSeationii,  rei  looom  oom- 
modam  aon  babet  B. 

NoMttatem]  I.  e.  iamam.  Cio.  pro 
Arob.o.  11.  in  eo  ip$o  tn  fno  prttdieatio- 
nem  neMiilatemfue  tf eipieittnt.  Nepos 
In  Tbraajb.  o.  1.  etim  eum  nemo  antnrH 
vtrHOibui,  muki  nolnState  precwrrerunt. 
R.D. 

Rem']  Jtet  eat  atitttaa,  iioat  dieimas: 
est  e  re  mea,  est  in  rem  meam.  noici 
eat  eaiitere.  R.  D. 

3S  Lege  re/eri  grdtiam  eii,  uniiiue 
aec  itN  opera  amieee  j^ngiL  Nam  cod. 
acad.  babet  rrfert^e :  Bemb.  et  Vlc- 
tor.  illad  que  at  Innttle  sensai  et  versoi 
iaoommodam  reote  omittant.  Sane  re- 
fertfjmpt,  at  aopra  teit,  elegaiUiora 
aant,  qaamfbtoni.  B. 

1  JEdepel  net  meom  ftenci  ene  <^aj» 
deputat  porei  fretn\  la  tota  hao  (aba- 


326 


HECYRA 


Qui  ob  rem  nallam  misit,  frostra  ubi  totom  deaedi  diem, 
Myconium  hospitem  dum  exspectp  in  arce  Callidemi- 

dem. 
Itaque  ineptas  hodie  dam  illic  sedeo,  nt  quisqae  yo- 

nerat, 
Accedebam:  adolescens,  dicdum  qaj»so,  os  tu  Myco- 

nins  ?  5 

Non  sum.  at  Callidemides?  non,  hospitem  ecquem  Pam- 

philom 
Hic  habes?  omnes  negabant:  neqae  eam  qaemqoam  esse 

arbitror. 
Denique  hercle  jam  pudebat:  abii.  sed  quid  Bacchidem 


la-  ■ervvs  piger  et  cariosiu  indacitar : 
neqoe  qaioqaam  illt  eTenit  ez  sententia 
•oa.  JEdepd  iur  fMoai]  Totani  a  stoma- 
chaniedicitar:  qoasi  qoi  nonc  maxtme 
injariam  preaenaerit  Mdepol  na  vteum] 
In  bao  icena  naraa^^o^  popolo  expo- 
nitor.  Dqmtatparviprttii']  Qaiasio  soi- 
ficet  abotitor.  Depatat  parri  eam,  qoi 
depolat  eam  in-re  nnllios  pretii  conso- 
meadam.  D, 

JEdepol  fut  msam}  Nano  Parmano 
redii,  qoi  missos  in  arcem  foerat,  ot 
amicom  conTeniret,  qoi  oollas  eral ;  sed 
▼ocem  pariorientis  ne  aodiret  Videt 
aotem  de  domo  oxoris  Pampfaili  exire 
meretrieem.  Qom  oom  esset  ingressa, 
ot  se  porgarety  in  digito  ejos  annolos 
est  oognitosy  qoem  TiUator  poellsB  ra- 
poermt,  etmeretricidonodederai.  Nuno 
igitor  egressa  Parmenonem  ad  Pamphi- 
lom  miitJl.  Ipsa  aoiem  qaid  aotam  sit, 
narrai,  ante  menses  X:  Ex  qoo  enim 
compressa  est  virgo,  X  menses  soni ; 
et  jnre  hic  partos  faotos  sii  X  mensi- 
om.  E. 

Bemb.  et  nostri  meliores  reote  ha- 
beot  preti  pro  pretii,  B. 

2  FruUratJnMumdetedidietnJVe-' 
est  iUuc :  ot  sit,  illao  obi  frostra  tolum 
desedi  diem.  tatum  detedi  diem]  Nola 
accosativo  caso  osom  esse%  D. 

Desedi]  I.  e.  otiosos  fui,  nihil  egt. 
Plaol.  in  Psead.  IV.  4.  7.  fuui  (o  itUui 


detediiti  tam  diu  t  Cic  in  Pisen.  o.  5. 
Mdenti,  eunetanti,  darndentit  tn  manma 
rdpuhUete  motu  conMulL  v.  Grav.  in  leo^ 
tionib.  Hesiodeis  o.  11.  R.  D. 

3  Mycoittum  hotpitem  dum  exepacto] 
M  emoriier  et  vigilanter  servas  M  jooni* 
om  hospitem  et  Callidemxdemdixit  :ne 
videreiur  negligentia,  vel  oblivione  sna 
non  invenisse,  ad  qoem  misans  est.  Jfy- 
eonium  hotpitem]  Bene  ostendit  se  me- 
morem  et  signorem  et  nominom,  ot  vi- 
deatur  vere  illosiis,qoom  operam  dede- 
rit.  D. 

4  Itafue  tncpttis]  Monditer  additom 
tMptus.  et  ineptus,  qoasi  inaptos.  D. 

Lectio  quiequam,  pro  fuis^ue,  qnam 
doo  oodd.  exhibent,  et  ad  versom  et  ad 
aententiam  commodior  est.  B. 

5  .^i2o(«sce?is,  diedum,  qutno]  Yeini- 
liter  et  oomice  se  ipsnm  servns  imitatnr. 
et  est  fdfjtneie,  Ee  tu  Myeonius  7]  Nam 
nt  tria  mandata  sont  inqoirenda,  tria  in- 
qoisita  sont  ordine.  D. 

Ne  vereni  desit  syUaba,  lege  tun'  e$ 
Myeoniusf  prsesertira  com  nnns  cod. 
habeattues.  E, 

7  Omnes  fiegabant]  Bene  tnmsii  a 
fUfMtutS  ad  ^uiynfjtaruiie,  ei  evnSfjutf, 
Neque  enim  quemquam  etse  nrftilror]  Id 
est,  non  pnto  eom  esse  in  mondo.  D. ' 

8  Jam  pudt^t]  Sedere,  an  intenro- 
gare?  D. 


ACT;  ¥•  SCENA  IIl. 


327 


Ab  nostro  aflfaie  exeantem  video  ?  qoid  hnic  bic  est  rei? 
B.  Parmeno,  opportnne  te  offers :  propere  ciirre  ad  Pam- 

philum.  10 

P.  Qmd  eo?  B.  Dic  me  orare,  nt  veniat.  P.  Ad  te?  B. 

Immo  ad  Phflnmenam. 
P.  Quid  rei  est  ?  B.  Tua  qnod  nihil  refert»  percontari 

desinas. 
P.Nihil  aliuddicam?  B.  Etiam,  cognosse  anulum  illum 

Myrrhinam 
Gnat»  suffi  fnissef  quem  ipsus  mihi  olim  dederat.  P. 

Scio. 
Tantumne  est  ?  B.  Tantum :  aderit  continuo^  hoc  ubi  ex 

te  audierit  15 


9  Ahmitroaffm$estunUmvidmi\89^ 
tb  moraliter  indacitnr  serviu  dioere  ab 
nottnaffint :  qaam  domini  ejas  sit,  rnm 
ipsias.  Sic  et  prias,  twttw  §ocer,  vidso, 
venit,  pro  PAmphili  sooer.  EteuTUem  vi- 
dai]  Doote  poeta  prsemonstrat  loootn- 
nm  personun.  (^ud  huie  hieeUreit] 
Rarsns  cariosos  nihil  soitnnis  att,  ot 
cxoarsams  piger.  D. 

10  Parmeno,  opportume  ts  efert]  Ai- 
tendondnm  qaod  ab  initio  oomcDdia  n»- 
qne  td  finem  Pumeno  mittitar  nt  eor- 
•rat :  et  oelntor  at  nesoiat^  qnod  onrioso 
.desiderat.  Propers  eitrrt  ad  Pamphu 

Um]  Feoete  poeta  inde  iocipientem  f»- 
city  qnod  ille  minime  rvit,  dioendo  cur- 
rs.  D. 

11  Quid  wr)Idest,adPampliiIam. 
Adtef]  'Vido  cariosnm  non  recusare 
laborem,  qno  oaosam  soiat.  Ad  tef] 
Non  ad  te  oonyeniendam :  sed  domnm, 
ad  t$  significat  Imo  ad  PhUumenam] 
M ire  tota  iabala  in?eait,  qnamobrem 
onnrat  Parmeno.  D. 

IS  Quid  reiettf]  Totnm  pro  perso- 
na.  Tua  ifttiod  mkil  refert,  percontari 
detina»]  ObueofAOinhania et eximie  dix- 
it,  qaasi  minns  sit  injnriam  prohibere 
interrogare,  qnam  intorroganti  non  res- 
poodoro.  Btmomontojianoesse.coiin 


prinoipio  nihil  eelayerit  Pannenof  &imc 
etu,  fiit  in  frineipU>  nihil  ceianerit  Phi- 
lorin.  Z.)  D. 

Tua  quod  nihU  refert,  pereentari] 
Glossar.  wcXinffayfxeim  teieeito,  percon- 
tor,  Terent,  Sio  PUot.  Stioholl.  1. 48. 
tua  quod  nihil  refert,  ne  ewm.  Me- 
nand.  S  /jA  er^oeimu,  pJrr  ituut,  fM 
ofo,  Aristidoa  wt^  tbG  wa^a^iyfuir^. 
p.  50.  ft»  rebut  ti^,  <h%  nti  IX»c  ifx*^* 
m  vifuput  vemirt  iui2  iXXimjMVy  ^fjmtr  M 
nCf  iawmi.  ,h, 

15  NihU  aliud  dieamf]  Vnlt  rem 
per  mandata  ooUigoro.  Etiam,  eognotte 
amtulum  Ulum  Myrrfttnmn]  Etiam  ad- 
Terbiam  ett  toI  oonsonlientis,  to!  ro- 


modo.  Sio  Cioero  Vorr.  II.  35. 
quod  pene  pr^terii,  eapeUa  quetdam  ett, 
mirefaeta,  D# 

Etiam]  Hao  partionla  Tetoros  nton- 
tur,  oom  illis  aliqaid  prmter  illa,  qwe 
dixemnt,  derepente  in  montem  Tenit 
Cic  ad  Qaint  liatr.  I.  1.  ad  Attio.  I. 
13.  novi  tibi  quidnam  terikam  1  quid  ? 
etiam  nbi  t.  Mannt  R.  D.    . 

14  Seio]  Non  audHo  inqait,  sed  icio. 
D. 

Consonsn  Feami  nostroramqne  libitH 
mm  repone,  oiim  mjM.  B. 


m 


HBOYRA 


Sed  cesiias  ?  P.  Minume  equidetii !  nam  hodie  inilii  tio- 

lestas  haiid  data'8t : 
Ita  cnrsando  atqne  ambulando  totnm  bnno  eontriTi 

diem. 
B.  Quantam  obtnli  adventn  meo  l»tttiam  Pamphilo 

bodiel 
Quot  commodas  res  attnli !  qnot  antem  ademi  cnras ! 
Gnatum  ei  restitno,  qni  p»ne  hatimi  ipsinsqne  opem 

periit :  dO 

Uxorem,  qnam  nnnqnam  est  ratus  posthao  se  habiti^ 

mm,  reddo: 
Qua  re  snspeotus  sno  patri»  et  Phidippo  fUit^  escsolvi: 
Hic  adeo  liis  rebns  anidus  fuit  initium  inveninndis. 
Nam  memini,  abhinc  menses  decem  fere,  ad  me  nocte 

prima 
Confugere  anhelantem  domum,  sine  comite^  vini  ple- 

num»  %5 


15  P»o  oitdierU  tetMM  poMlt  aiM' 
writ.  B. 

16  MMMt]  Hoe  Mt»  IttdMCt 
qaletoii  f  itfKet  utem  eimi  (tnm  M4. 
K)M.  ▼•tt.  et  twm,  Mhdmt^Mm] 
Cem  sabeaditiir.  PcUtUu  haud  AUa 
ist]  GBsMDdi  Milieet  D. 

17  Ita  euttaHdo  at^  tmhkkndo] 
Sftt  enim  eanai  et  Mf  i|ttttiB  et  eqol- 
UidtiiL  D. 

18  QtianiaiAoMttKMfomtiAliuojRe- 
liqot  pflfs  if gottOOti  pef  fMHMde  tMf- 
ntttr.  D. 

19  Qu€teommodairtiattuUf}Qiufl, 
tim  (quam)  ttoltoi.  Bt  ttore  soo  ot- 
tuU  dixit.  Quot  aaiem  adami  eurfUf] 
Sio  ontft,  ut  taetuim,  in  ^  muui  eet, 
udbnam :  atquo  expUam  onimiefa  gaudio. 
Quot  commodoi  re»  attuU !  Quoi  autem 
ademicwasf]  Hco  omnio  odttirttitls 
soot.  ot  Virg.  ^o.  IV.  10.  ^tf  novis 
kie  noetrit  tueceMnt  tedUms  ho^!  D. 

f  0  Onaiam  ei  mHtuo,  ^c.]  'B{«pi8- 
fiiwif,   D. 


Utf 

jmnofuihahm.  B. 

f  1  Seddo]  BMltutmMh  qood  »M- 
<ri  otpidott  ott  i  rettUmtnr  uMa,  oa- 
jos  oopidl  smtas.  Bmo  orgo  gmotum 
fettituo,uaeremreddi4  D« 

n  Qttar«m4wrt«iMio]Milrii(Pftt- 
iiffpofidt]  Bffo  toB  onitt  btmiiloiam» 
ted  trit  toot  KndaS]  VaritfUtflBspo- 
ft»  fMtifM»  rtddo,  «npbi  D. 

24  NomotfaitiiiabhmemttiSMlliccml 
Mmwi  dtctm  dliEitt  et  reete,  «I  do  lioo 
popofitto  dtmmitttot.  NoetepHma]  Pri- 
ttit  portibot  Oootit,  Tel  prtmoro  Ori- 
mfi  ttfMMi):  M  &.  IX.  M4. «idiBms 
o6tt«fi  pHmam  Mid  «oiiifrMi  «rbsm.  D* 

IVttttpfimo]  Le.  primtpartoaoe- 
tis,  nt  saprt  ejLpliooiinas.  &■  D* 

t5  Ct^^ii^aiiAtlaiittm]  BKhistr- 
goiMBtit  potett  oolligi,  hoBo  otto  qoi 
f  ifgioott  fitioTorit  OorfugtrtauManr 
ftm]  Vido  sigwi  ooBieotartllt .  qood 
eaitfitgert  f  idit,  tittobot :  qood  miMaB- 
M«  oollootilBs  fittritx  qood  diowm, 


ACT.  V.    SCBNA  III. 

Cumboo  amilo:  ejEtimHlilieo.  MiPioftiihll 

aoiabo> 
Qoid  exanimatas  es  obsecro  ?  aut  mide  am 

nactiui? 
fiic  mibi.  lUe  alias  res  agere  se  simidttre.  p< 

Yideo^ 
Neseio  quid  suspieafier  magis  ccepi:  instare 
Homo  se  fieitetur  Ti  in  via  nescio  quam  comp 
Dicitque  sese  illi  anubun,  dam  luctat,  detrax 
Eum  bme  cognovit  Mjrrrbina  i»  digito  modo 

tem. 
Rogat  unde  sit :  narro  omnia  hcec :  inde^s 

facta^ 
Philumenam  compressam  esse  ab  eo^  et  filium 

natum. 


edari  TolelMt :  qQod<MieMmto,  pudm- 
dain  faent  fiusiiias ;  qaod  vtm  ptemun, 
tflHMnrioBs  qood  amMitum  bibebat, 
partam  Craptvm,  alii)  indioat.  Vides 
igitnr  his  indieiis  al  vii^ginem  apporet 
▼itiaUm  (indieiu,  virginem,  ul  appairet, 
i^iiatam.)  D. 

f6  Mi  Pamphile,  inquam,  amabo] 
Hko  blandimenta  sont  mttliebria.  D. 

it  Quid  exammatus  es  obtecro  7  aut 
unde  annulum  istum  nactut  ?]  Frinoi- 
palia  Bigna  ▼itii  illati,  perlarbatio  et  ao- 
nolas.  Qutd  exaTumatut  et  obseerol  aut 
unde  annulum  ittum  nactut  f]  Brevitati 
oonsnlit  Terentias  :  nam  in  Grvca  hsec 
agantnr,  non  nanantar.  D. 

Illnd  ei  cam  a  ▼ersa  repadielor,  res- 
eribe  exanimatu*t;  item  nactu't,  B. 

Et  eraKimotia]  I.  e.  aubelaa,  commo- 
tas  es,  at  vix  respirare  possis.r  Anima 
Kppe  dicitar  aiihelitus,  v.  not.  %d  Ad. 
in.  2.  $0.  in  Andr.  I.  4.  7.  Cas.  de 
B.  6.  II.  iS,  curtu  ac  latsitudine  eianu' 
matot  nbi  v.  Davis.  R.  D. 

98  ^mulare']  Fingere,  ao  pro  vero 
falsam  tradere.  lUe  aliat  res  agere  teti'' 
mulare']  Id  iest,  alias  res  agentem  so 
fingere.  padebat  enim  amicse  de  alterias 
stapro  fateri :  et  ei  amicsB,  qaam  tam 


deperibat  D. 

Ille  aliat  ret  agere  te  i 
lUad  id  ia  eod.  nallo 

riano,  obi  et  ipsom  dele 

29  Netcio  quid  tuspic 
qoid*  D. 

Lege  et  interpnoge  i 
suspectarier,  magis  cacp\ 
caU  B. 

30  Homosefateturvi 
netcie  tpiam  compresdsse] 
/urnio :  et  oratorie  nescii 
dioto  omnis  error  est  na 
ne  nomen,  et  nalla  fab 
quam]  Vel  qaia  vere 
qaia  sio  dicendam  fait, 
videretar.  D. 

IUad  i;)r^M€m  ob  fic 
codd.  dadam  delendun 
docti.  B. 

31  Dum  luetat]  Ita 
libb.  al.  luctatur,  L. 

huctat]  Antiqae  pro 
alibi  relueto  pro  re^toi 
1.  et  Voss.  de  Analog.  J 

32  Repone  eum  cogt 
luK  t  in  digito  modo  m< 
non  Bacchidem,  sed  ipst 
novit  Idjrrhina.  B. 

1 


S30 


HECYRA 


H866  tot  propter  me  gaudia  illi  contigis^e  Iffitor.        S5 
Etsi  hoc  meretrices  aliae  nolnnt :  neqne  enim  est  in  rem 

nostramy 
Ut  quisquam  amator  nnptiis  tetetor.  vernm  ecastor 
Nunquam  animum  quaesti  gratia  ad  malas  adducam 

partis. 
Ego^  dum  illo  licitum'st,  usa  sum  benigno^  et  lepido,  et 

comi : 
Incommode  mihi  nuptiis  ev^t :  factum  fateor :         40 
At  pol  me  fecisse  arbitror^  ne  id  merito  mihi  eyenhret 
Multa  ex  quo  fuerint  commoda^  ejus  incommoda  JaDquom 

est  fene. 


ACT.    V.    SCENA  IV. 

PAMPHILUS.    PARMENO.     BACGHIS. 

VIDE^  mi  Parmeno,  etiam  sodes^  ut  mihi  hsec  certa 
et  clara  attuleris : 


S5  fftfc  tot  pnrpter  me  gaudia}  Tn- 
elnsit  (eonehiiit  Ms.  B.  et  edd.  aote 
Stepfa.  reote,  i.  e.  finivit)  namlionem 
fftbol»  more  sao  :  ne  hsc  io  fntoio  ac- 
tn  expectaremaB.  D. 

36  Etsi  hoc  nwretrieet  aUisnolunty 
Color  neceuariog  a  teriaimili.  Se  (teit 
u  nterqne  liber)  era^^alibi  dixisM,  60- 
na*  maironat  faeore  ^iHeretrieei  nuUat, 
meminit.  Neque  enim  ett  tn  rvm  no&^ 
tram]  In  rem,  in  atiHtatem,  id  ett^  pro 
eoramodo.  D. 

Clandioanti  in  cesnra  Tersni  sic  opi- 
tnlare,  etri  hoe  meretrieet  non  volwit 
alue :  neque  emm  t»  rem  ett  noitram.  B. 

38  QiMBStt^otiaacimaiasjPriscian. 
lib.  6.  Pab.  Pnlgent.  de  prisco  serm.  10 
woce  dioMaret.  L. 

39  Ego,  dum  iUolieitumea]  An  mer- 
TeritCmerutt^  Pampbiloe?  D. 

40  JTieommode  miki  nuptiit  evenit]  Sio 
dicit,  qoemadmodom  dicimos,  et  male 
evenit,  aot  bent  ei  eontigit,   Tneommode 


miki  nuptiit  evenit]  'AiA««^<L(*Y«o^ 
(L)  Et  est  ordo,  inoommode  mihi  eye- 
nit  ex  noptiis.  et  tncommodfl,  pro  inoom- 
modo.  Nui/tHt]  Deest  ex.  nt  8it,exmip- 
riii.  Faetiim,/ai0or]  ^AiAun^e^  D. 

Incommode  mihi  evenit]  Maximnm  in- 
commodom  accepi,  qood  Pamphilos 
doxit  oxorem.  Faetum  fateor]  Con6- 
teor.  Sed  non  mei  meriti  est,  qnod  de- 
serta  som.  Unde  ferenda  bco  snnt  in* 
oommoda.  E. 

41  Ne  td  msrito  mihi  eoentret]  Ergo 
hseo  dolemos,  qose  meritocontingont.  D. 

42  Muta  ex  quo  fterint  eommoda 
ejut]  Ratio  cnr  noTa  omnia  fiant,  et 
contra  officiom  meretriois.  Multa  ex 
quo  fuerint  eemmoda,  gut  incommoda 
iquum  ett  ferre]  Hoo  eo  tracto  vocis, 
et  ea  sBqoanimitate  dicendnm,  qoale  in 
Adelphis,  ^ianio  etun  queatum  oceeepe- 
rit,  aecipiunda  et  muttitanda  injuria  ado» 
teteentium  est,  D. 

1  Vide,  mi  Parmeno,  etiam  todes,  «t 


ACT.  V.   SCENA  IV. 


331 


Ne  me  ui  breve  conjicias  tempns  gandio  hoe  falso  frai* 
Par.  Visma  est  Pam.  Certene?  Par.  Certe.  Pam. 

Dens  snm,  si  hoc  ita  est  Par.  Vemm  reperies. 
Pam.  Manedum  sodes :  timeo  ne  alind  credam^  atqne 

alind  nnncies. 
Par.  Maneo.    Pam.  Sic  te  dixisse  opinor,  invousse 

Myrrhinam,  5 

Bacchidem  annlnm  snnm  habere.  Par.  Factnm.  Pam. 

Enm,  qnem  olim  ei  dedi ; 
Eaqne  hoc  te  mihi  nnnciaie  jnssit :  itane  est  factnm  ? 

Par.  Ita^  inqnam. 


mki  hee  certd]  Bene  hac  repetit.  ve- 
rom  est  enini,  at  qnod  misere  cupimos, 
idetiam  tardiaB  credamus  effectam.  Sio 
et  in  Henotont.  egovereor  mc^.  D. 

Vide,  mi  Parmeno]  Ea  qnm  ▼ehemen- 
ter  onpimoa,  perom  oredibiiinyidentor, 
dnm  metnimos.  Ideo  mpios  qoerit,  et 
nnncii  ordinem  repelit,  cnm  dioit :  mo' 
nedum,  tedet.  Sic  te  dxxitse  oyinor^  tni»- 
msi»  MyrrAtRam  opiui  'Racehidem  annu^ 
han  wtim.  Qoibos  rebos  conBrmatis 
mrsom  ezsoltat  gaodio:  ^ij  me  e$t 
firtunatierf  E. 

Versnssont  trochaici  tetramelri ;  sed 
bioetseptimns;  aoatalectici,  cateri  oa- 
talectioi.  Faern. 

Vyeetiam']  Idem  valet  qood  apnd 
Ciceronem  vide  etiam  atque  etiam  i.  e. 
▼alde,  magnopere.  Plaot.  in  Mostell. 
II.  2.  43.  circumspice  etiam.  R.  D. 

Certa  et  elara']  Heo  verba  ex  formn- 
la  jnngontnr.  Horat.  Serm.  II.  6.  26. 
poitmodo,  quod  mihi  ohtit  elare  eertumque 
loeutttt.  Lir.  XXII.  50.  omnia  nmipnh 
peranti  elaira  certa^e  ertint,  v,  Gronor. 
ad  Seneo.  de  morte  Claodii  o.  1.  et  ad 
Ur.  I.  18.  R.  D. 

t  Pro  eonjieiat  legendom  existimo 
peUieiat,  B. 

Ne  meinbreve,  ^e.]  Insolens  loqoen- 
di  ratio,  eoigicere  aliquem  in  breve  tem- 
piu.  Bentlei.  legit  ntme  in  breve  pcUi- 
eiat  gaudia  hoc  falto  frui,  sed  ne  lisec 


qnidem  oonjeotnm  difficnllntem  pellit. 
InfiniliTOS  Jrui  ponitnr  pro  ad  fruen- 
dum,  nt  snpra  III.  2.  10.  tntrntil  vide- 
Tt,  T.  Perinm.  id  S.  M.  IV.  6.  p.  67J. 
ILD. 

3  Dtta  nm,  wi  hoe  Oa]  Flant.  res 
tum;  regem  auiem  gnsd  loquorf  tmode- 
ttf.  Bt  in  Corool.  I.  5.  11.— fum  dt- 
ut.  L. 

Pro  eertene  Tolgiri  reete  Bemb.  et 
Victorian.  habent  certm ;  nt  Tersns  sit 
trocbaions  catalecticns.  B. 

Deut  tum]  I.  o.  felix,  beatns  som. 
T.  notat.  ad  Andr.  V.  5.  4.  R.  D. 

4  Mane  dum]  Dum  abnndat.  D. 

5  Sic  te  dixitte  opincr]  Miro  affeclo 
indocitor,  vix  adduci  ad  oredendnm, 
qnod  gandet,  Pamphilns.  D. 

Ne  pro  troebaioo  fiat  iambicns,  Tel 
oorrige  dtx«,  toI  onm  ood.  Mead.  lege 
inverso  ordine,  ite  dtxtos  opiner  te,  B. 

6  Dno  codd.  concinnins,  fuum  anii- 
(t<m.  B. 

7  Ita,  inquam]  Qonsi  jam  ante  fas- 
sos,  dioo  (quati  Jam  lattatut  dicit,) 
D. 

Doo  ex  nostris  Terios,  eaque  hoc  oit- 
hi  te  nunciare,  B. 

EaquejuttU]  Notanda  est  orationis 
infinitm  in  finitam  motetio  optimis  qni- 
boflqoe  scriptoribos  osorpata.  Oratio 
pendet  a  verbo  dutiw.  R.  D. 


/ 


HECYRA 


Paii.  QiUs  me  ost  iQTtanatior,  ^renoBt&tifiqae  adeo  pl6- 

nior? 
Egon'  te  pro  boc  nuncio  quid  donein?  qnidY  qnid? 

nescio.  9 

Par.  At  ego  scio.    Pam.  Qnid?  .  Par.  Nibil  enim: 
Nam  neque  in  nunoio,  neque  in  me  ip^o  tibi  boini  quid 

sit,  scio. 
Pam.  JSgone,  qui  ab  ofco  mortuttmme  sednoem  m  lu- 

cem  feceris, 
Sinam sine  munere  a  me  abire?  ah»  .nJm^ium  me  iagfOr 

tum  putas ! 
Sed  Bacchidem  eccam  video  stare  ante  ostium : 
Me  exspeotat,  credo :  adibo.    B.  Salve,  Pftmphile.    15 
Pam.  O  Bacchis,  O  mea  Bacchis,  servatrix  mea. 
B.  Bene  factum,  et  volupe'st.  Pam.  Factis,  ut  credam, 

facis: 


8  Qutf  ine  ett  fartunatwr,  mii usta- 
tuqueadiopleniort]  Ob  beneficia  Ve- 
neris;  coi  ooiitrariam  invemutM,  coi 
oontra  reciderit  (ceQxderit)  qaod  amat. 
D. 

Venuttatiique]  Q.  Aor.  S^mmaoh. 
lib.  I.  Epiat.  It.  res  cecidit  ex  wto, 
utor  tette  quo  volui,  jam  mihi  comiei 
adoUteentit  voce  clamandum  est,  qiiis  ma 
hodiefortunotior  venuttatisque  adeo  pU- 
nior7  Alitar,  sed  male,  Terenlii  locom 
>Ion.  MarQellna  landat  in  Toce  vefut- 
ta$.  U 

Venustatis  pUnior']  I.  e.  felicior.  Ve- 
nustatem  exquisite  de  fdicitate  dici  ad 
Andr.  I.  5.  10.  ostendirous.  R.  P. 

9  Qutd  donem  ?  quidf  qtddJ  nescio'] 
MtMJie-f4.it.  nt,  ^n.  VI.  53^.  jielavine 
venis  erroribus  actus  f  An  monitu  di- 
vum  f  an  quia  te  fortuna  fatigut,  ut 
tristes  sine  toU  domos,  JMa  turbida,  adi' 
resl  D. 

Ne  yerans  pede  olando  incedat,  lege 
•X  nostric  aniversis,  e^one  pro  iioc  te 
uuneio,  B. 

11  Nam  nequt   in  nuneto]  Magis 


scire  viilt,  qHam  mnnns  accapere.  A^oai 
neque  in  nundo,  ne^e  in  me  ipto  beui 
quid  nt,  tcio']  Pacete  agk  TeraBtios: 
qnaiito  magis  Parmeno  cnrioiias  est, 
tanto  magis  nesoit  illa,  qoiD  cnpit.  P. 

Neque  in  me  ipso]  M«.  R,  Rcgitf  w 
snemetipso  tibi,  &o.  L. 

ta  Editio  vet.  et  nnns  c  oodd.  re- 
giis  recentior  recte,  egon  te,  qni  ab 
/orco.  Nam  ita  fit  iambicos,  ot  se- 
qnens.  B. 

Ab  areu,  jfc.]  ^.  e.  qui  me  e  saBmis 
angnstiis  eripneris.  Idem  prorerbiiiB 
est  apud  Ovid.  Trist.  V.  9.  19.  seauii»- 
osjn  «tjfgia  revocasti  lolus  ab  unda»  Si- 
militer  Flonis  II.  6.  t95.  interim  rt- 
tpirare  Romam/s  et  quMti  ab  infeiii 
emergere  nbi  ▼.  q^os  laadat  Dnker.  p. 
317.  R.D. 

16  O  Bacchii  l  O  mea  Baeehis!  ter- 
vatrix  mea]  Bene  additnm  est,  terva- 
trix  mea.  Et  (ut  edd.  Tett.)  mea,  qnod 
snpra  dixit,  amaAoris  esL  D. 

17  Fdctif  ut  credam  faeis]  Difficile 
eoim  eral  credore,  bis  robiis  gaudere 
moretriceoi.  D. 


ACT.  V.  SCENA  IV. 


Antiqiiamqae  adeo  tuam  ▼enastatem  obtbies, 

Ut  Yoluptati  obitus,  sermo,  adwntas  t&iis,  qnocunque 

adveneris» 
.iSemper  siet.    B.  Ac  ta  ecastornunemantiquom  atqne 

iQgeniam  obtinefcd/^  20 

Ut  mins  hominnm  homo  te  yivat  nmnqnam  quisqaam 

blandior. 
Pam.  Ha,  ha,  he^  tane  mihi  istac?    B.  Becte  amasti, 

Pamphile,  oxorem  toam : 
Nam  nanquam  ante  hunc  diem  meis  ocidis  eam,  quod 

nossem^  videiam. 


Ftctta}  I.  e.  n  ipa.  Pbmt.  in 
Baochid.  IV.  4.  53.  quid  mihi  rrftrt 
Chrytalo  nm  nmen,  nidfactit  probtK 
R.D. 

18  Venuitatem]  I.  e.  elegaotiam  mo- 
n».  Gio.proArohia  o.  IS.  qutm  oni- 
corum  videtit  eomprobtari  tum  dignUate 
tum  etiam  vemtstate  [▼iriant  tamen  ad 
li.  .▼.  oodicis  ▼.  £niett.J  R.  D. 

19  Ut  vobtptati  obitus]  Obitue  oo- 
tmrta» :  ob  enim»  ugnificat  oentra.  Ergo 
o6itttf,  .aditas.  Legitor  et,  TolonUte 
obitna.  Obitut,  termo,  adventut  tuut'] 
Inter  obitum,  et  adventum  hoo  intereat : 
^nod  obitut  eat,  qoem  oaana  affert: 
adoentut,  qoem  volontaa  et  deatinatoa 
loooa.  D. 

Ut  voluptati  cbitui,  lermo,  adventut'] 
Singola  aont  Et  eat  aenaoa :  tit  voiop- 
tati  tit  termo  tuus.  Obitut  antem  ab- 
aeeasoa  (accettut  Z.)  eat,  ab  eo  qood 
eato6€o.  E. 

Pro  adventui  aenaoa  aoadet  affatus. 
Nam  male  ajooojma  obitut  et  adoentut 
aeparantnr.  Qoodai  igitor  nostram  ra- 
tiooem  aeqoeria,  gradalim  procedit  aen- 
tentia.  Eteoim  «rmii  ad  omneii,  aed 
affatut  adkuno  vel  illam.  B. 

Obitut]  Obitut  eatqoem  oaaoa  offert, 
adventut  qwm  volontaa.  Sio  diatin- 
.goit  DoDAtoa.  Sio  obire  apod  Looret. 
I.  323.  donec  vit  obiitqua  ret  diverbe- 
fietktu,  «1248.  vif  cbeat  pro  testura 


ci0utfpm  reperia.  obi  ▼.  X«mbin.  R*D. 

20  Morem  antiquom]  Respexit  ad 
▼eraom  Ennii  lib.  5.  Annal.  moribut 
qntiquit  ret  itat  Romana,  oireic^ua»  qoem 
oitant  Cicero  lib.  5.  de  Rep.  ADgoatin. 
Epin.  lib.  2.  oap.  21.  de  CiviL  Dei. 
Voloat.  Gallioan.  in  A^idio.  Plaot. 
Capt.  I.  2.  20.  iiie  dcmum  antiquit  eU 
adoUxeni  moribut,  cufut  nunpiam  vol- 
tum  tranquiUavi  gratiit.  L. 

Morem  antiquum  atque  ingemum  ofr- 
Hnet]  Inhia  pleonaamom  notat  Rofi- 
nianoa  de  Sohemat.  jonctom  Rotilto 
Lopo257.  R.D. 

21  Com  Bemb.  aliiaqae  probatia  li- 
bria  lege»  ut  umu  ommttm  homo :  ot 
unut  et  omntum  opponantor.  Dein 
plorea  libb.  oom  edd.  ▼ett.  reote  ha- 
bent  nujguam.  Nam  ai  ttun^unm,  dix- 
uaetvixerit.  B. 

22  Tune  ndhi  ittuc  f]  Qoia  blaodi- 
mentnm  magia  meretrioiom  eat.  D. 

Ex  Bemb.  YioL  et  noatria  leg.  tun 
mi  iauc  f  B. 

23  Nunquam  ante  kunc  diem  meii 
ocuUt  eam,  quod  nottem,  videram]  Hoo 
oit,  nonquam  aio  ▼ideram,  nt  eam  noa« 
aem.  Quod  noMem]  Id  eat,  qood  me- 
miniaaem,  qood  acirem :  ac  per  hoo» 
nonqoam  ▼ideram.  ot  alibi,  Adel.  IV. 
5.  7.  non  equidem  iOue,  quod  tdam.  D. 

Eam,  quod  noisem,  videram]  Hoc  eat, 
non  aic  ▼ideram,  nt  eam  noaaem.  E. 


334 


HECYRA 


Perliberalis  visa^st.    Pam .  Dic  veram.    B.  Ita  me  di 

ament,  Pamphile. 
Pam.  Dic  mihi^ hamm  rerum  nnm  qnid  dixti  jam  patri? 

B.  NihiL    Pam.  Neqae  opus  est,  25 

Adeo  matito :  placet  non  fieri  hoc  itidem^  at  in  co- 

mcediis^ 
Omnia  omnes  abi  resciscant.  hic,  qao»  par  fiierat  res- 

ciscere^ 
Sciont.  quos  non  autem  aeqaom^st  scire^  neqae  resci^t- 

cent,  neqae  scient 
B.  Immo  etiam^  qui  hoc  occaltari  facllias  credas^  dabo, 
Myrrhina  ita  Phidippo  dixitjarijarando  meo  30 

Se  fidem  habaisse,  et  propterea  te  sibi  porgatam.  Pam. 

Optame^st: 
Speroqae  hanc  rem  esse  eventaram  nobis  ex  sententia. 
Pab.  Here,  licetne  scire  ex  te,  hodie  qaid  sit  quod  feci 

boni? 


f4  Bie  verum]  Bene  instaoter  ez 
meretrice  qaerit,  qaid  de  forma  axoris 
sentiaU  scit  enim  hano  jodicem  esse 
pnlcbritadinis  posse :  Tel  qood  femina» 
Tel  qood  emola.  B. 

PerUberalisvua*tt]  Vid.  Fest.  inTooo 
Uberaleu  h, 

25  Numguid]  Nom  aliqoid.  aooen- 
dom  ergo  fiiicf .  Neque  optu  est,  adeo 
mutito]  Vel  tenoi  dicto.  D. 

Numquid  tubelet  pahil]  Metoit,  ne 
paler  aodiTerit  aot  saspioetor  aliqoid 
de  compresso.  E. 

Nequeoput  ett  adeo  muiito]  I.  e.  ne 
tenoi  qoidem  dicto  opos  est,  ot  bene 
DcHiat.  mutire  qoid  sit  ad  Aodr.  III. 
S.  25.  ezplicoimos.  R.  D. 

26  Nonjieri  koe  itidem,  ut  in  eomc^ 
diu]  Mire :  qoasi  beo  comcedia  non 
sit,  aed  Teritas.  aot  deest  ain».  Ut  m 
eomeBdiit]  Deest  jit.  D. 

UlincomosdUs]  QoasihsoccomcBdianon 
sit.   Constat  enim,  in  comcediis  in  pos- 
tremapartepersonasplorimas  poni.  E. 
Leff.  placet  haudjieri.  B. 


27  Omnia  emnet  u6i  retdteuiu]  Tn 
fine  enim  comcedisB  nihil  ooiqoam  oelsrt 
solet.  Hic,  quM  par  fuerat]  Hie,  ia 
hac  conKBdia,  aot  in  ha4s  re.  D. 

Acoentos  gratia  ex  Bemb.  seqoor 
honc  ordinem»  quotf&erat  par.  B. 

Quoi  parjuerat  retetseers]  I.  e.  qoo- 
rom  intererat  resoiscere.  R.  D. 

28  Neque  retciteent,  neque  tcieKt'] 
Betciteunt  ad  qoos  pertinet  Bt  net- 
eitcuia  qoi  nesciant»  tehmt  qoi  neglx- 
gont.  Bt  rsscisciiRtts  ex  alio,  senntt 
eliam  per  nostraoi  opinatioBem.  iZ«- 
leire,  est  reco|^soere,  et  Tix  inTeniie 
qood  qois  nesoieiit.  D. 

29  Pro  oectiUari  plorimi  codd.  o^ 
euZtari  pone ;  qood  senso  probatar,  aed 
Terso  repodiator.  Igitor  ot  otriqoe 
rei  oonsolas,  lege  oecultum  tri.  Naoi 
Pamphilos  de  fbtoro  ent  inprimis  sol- 
licitas.  B. 

30  Rtsi  omnes  libri  habent  Jur^^ 
rando:  leges  lingoe  tamen  jttri/ttranio 
posoont.  B. 

33  Here,  iiceinit  sdre  «r  «e]  Ridi- 


ACT.  V.   SCENA  IV. 


Aat  qpi^  istuc  est»  quod  vos  agitis  l    Pah.  Non  licet 

N      Par.  Tamen  snspicor : 
Egone  hnnc  ab  orco  mortunm?    qno  pacto?     Pam. 

Nescis/Parmeno.  35 

Qnantum  hodie  profueris  mSd,  et  ex  qnanta  »mmna 

extraxeris. 
Pab.  Immo  vero  scio ;  neqne  hoc  impmdens  feci.  Pam. 

Ego  istnc  satis  scio. 
Par.  An  temere  quicqnam  Parmenonem  praetereat,  quod 

facto  nsns  sit  ? 
Pam.  Sequere  me  intro,  Parmeno.   Par.  Seqnor :  eqni- 

dem  plns  hodie  boni 


•«le  iniUt  loiTe,  ipiontanis  Panne- 
no.  D. 

Ulod  me  ante  letrv  t  Mosa  non  postn- 
iatnr,  imo  n  Teraa  repadiatar,  et  in 
melioribaB  libb.  abest.  B. 

35  EgoM  hune  ab  oreo  mortuum  f] 
Verba  saot  cogitantis,  ideo  et  JXXuflr- 
THcSc  loqaitar.  Netas,  Parmeno']  Ad- 
didit  stimolos  coriositati  ejoi.  D. 

Ego  hutie  ab  oreo"]  Hoo  ewt,  a  Plo- 
tone,  qoi  est  dens  infemi»  mortnom  li- 
beraTi.  Hic  Parmeno  eadem  repetit 
Terba  Pamphili,  et  secam  qoasi  bsra 
eogitans  loqoitnr.  E. 

Bembinas,  et  Faemi  Donatns  ego 
kufie:  nostri  egon  huii«.  Nihil  inte- 
rest.  B. 

56  Ne  Tersos  claodioet,  illod  me, 
qaod  in  aliis  libris  abest,  in  aliis  po- 
nitnr  ante  extraxeris,  repone  post  et,  B. 

37  Jmmo  vero  teio,  neque  hoe  vmpru- 
densfeei]  Recte.parTam  enim  benefioii 
meritam,  si  ab  improdente  prKsUtnm 
Tideatur.  D. 

38  Temere  quieqiutm  Parmenonem 
prtUereat]  Quod  ioterdom  non  (dele 
wn)  temere  prmtereat,  qood  babet  fa- 
eieiidi  necessitatem.  Temerequiequam 
Farmenonem  pratereat]  Sibi  ipsi  boo 
dicit,  et  se  nominat :  ot,  Mu,  II.  549. 
degeneremque  NeoptoUntttm  narrareme' 
mento,  Ei,  age  nunc:  Phermionem, 
qui  volet,  laeesnto,    Temere  quiequam] 


Utram  boo  dicit,  non  temere,  neqne  per 
impmdentiam  genitor»  qnicqnid  atile 
est.  An  boe  dicit»  nihil  potest  tran- 
sire  temere,  qaod  olile  iaota  est»  qoin 
gratiam  sai  habeat  ?  An  boc  dioit,  an 
qoioqnam  Pamphilus  pratereat  temere : 
ita  at  non  remuneret  bonnm  factom 
Parmenonis,  qnod  sibi  utile  foerit  ?  Et 
conTenit  boo  dictom  meretrioi  abeon- 
tL  D. 

Hic  Tersas  nec  Parmenoni,  e  ratione 
Tolgari,  neo  Pamphilo,  ez  Bemb.  sed 
Bacchidi  triboendos  est,  Imtanti  et  Par- 
menonem  ridenti.  Itaqoe  com  Bemb. 
Parmeno  legi  debet  in  oasn  reoto.  B. 

An  temere  quiequam  Parmeno  pnete» 
reat]  Daplex  faajos  loci  scriptora  est, 
ande  dnplex  etiam  sensos  nascitar.  Si 
legatar  on  temere  quiequam  ParmenO' 
nempratereat,  sensns  est :  an  Parmeno 
aliqnid  ignoret,  an  Parmenoni  aliqoid 
occaltam  sit.  Cic.  ad  DIt.  I.  6.  sed  te 
non  praterit  quam  sit  difficile,  Gola- 
roella  in  pr»f.  1. 1.  de  re  Rast  non  me 
praterit.  Sin  legatur  an  temere  qme- 
quam  Parmeno  pratereat,  sensns  est, 
an  Parmeno  quioqnam  omittat  qaod 
ntiie  faotom  sit.  Sed  qooconqae  modo 
legator,  bic  Tersas  nec  Parmenoni  neo 
Pamphilo  tribaendos  est,  sed  Baccbi- 
di,  qosB  et  ipsa  Parmenonem  ridet.  t. 
Bentl.  ad  h.  I.  R.  D. 


HECYRA. 


Fed  impradMM,  ^naa  edens  aat»  Imiic  dleB 
a  Plandite. 


CAUJOProS  RECENSUI. 


40  Fed  impfwUm,  fiiam  aewm  ante 
Aufic<iMii»  «nfuam}  Qaim  non  oonTenit 
lerro  loienlt  reote  froere,  bene  addidit 
imprudmui  sibi  eveDiiee,  nt  bene  fkoe- 
ivt:  qaodpmdenf  nnnqoam  feoerit  Jm- 
jprudin»  ^^am  mem]  'ArWdrror  seoiin- 


dom.    Hhm  impradetttan  neienli  nd» 
dit,  non  pmdentflBi.  D» 

Feei  impntden*,  qttam  teirat]  PlanL 
Oipt  prol.  44.  ut  ttsp$  /nt  «n  mKWr 
2oeif  piuf  inieMni  fMtt/esil»  fMnm  acifoft 
hoid,  L.  •  ' 


FRlDRRia  UNDENBROGU 

OBSERVATIONES 
IN  MLll  DONATL  V.  C. 

COMXENT.  IK  HBCT&AM. 


IN  PROLOa 

3  QiMB  teUa  lU  tiomtiie}  Mf.  koe  ttt 
f  .  «t  ow. 

ALT.  PROL. 

1  Jvs  gentium  eo]  L.  17.  ff.  de  Le- 

|;atioiiibiu  1.  7.  ftd  \eg,  Suh  de  Tipabl. 

lei^.  8.  de  diTU.  rer.  Dio  Chrysost.  wtfl 

ifSfMW,      Th  ydCf   ffo^  tSv  i^^lrrw 

m2  ita>^>Arron,  wcan^  dwfMuc  m2 
vo^C  40irii)b« .  yxvt^rtffi»  alrS  Souc 
SrAw  To  «/{vxftor.  Idem  in  fine  ora- 
tionis  fn^  Idovf .  liTiiu  1. 14.  jpoU  ati^ 
^[wA  annoe  jirofmqui  rtg^  Tatii  legaU» 
Laurentium  puUant :  eumque  Laurentet 
jure  gentiumagerent,  apud  Tatiumgra- 
tia  luorum  etpreeetplut  poterant ;  igi- 
tur  iUorum  pemam  tn  te  vertit.  Nam 
Lavinii,  euni  ad  toUemne  tacrificium  eo 
venittet,  eoneurtu  'facto,  interfieitur, 
V«U.  Ptteroiil.iDitiolib.S. 

9  DMtiir  Wdinc]  Mt.Maekao-t^ 
23  Ab  audUorum  penena']  Mi.  aju- 
dieum  pertona. 

t5  EtiamgMotq  U9»mdgkfHotL 

ACT.  L  SC.  I. 

8  MutSUdiedmntboml  RmtiiUM 
«d  menlem  DomUt  Hygioiu  fidb.  fOl. 
inquanuunfue  dfigiem  veUet  tranmnu- 
taretur,  ex  albo  in  nigrum,  vel  ex  wijgro 
tti  aihum ;  tn  eomtutium  es  mutiio,  m 
«lutiitim  ex  eomuto.  CotumeUa  {nrm- 
fat  lib.  I.  aJiter  curetur  nvutUum  aUter 
raripihan,  aUter  eomutumt  et  tetoium. 

9  ExUnia  peconi]  Vid.  Fest,  w.  exi- 


17  Non  eam  pertuasittt]  Mt.  nen  te 
pert. 

*E4AWaBSt(  ait']  Ms.  ENIIAronAAHir. 

18  Secundum  ^teyfmfjuntbf  d^ffieUe 
drformem  reperiri  bonaml  Vid.  Aristo- 
tel.  Poheidon,  et  Adamant  Phynogno* 


AOt.  1.  80. 11. 

S  Jfifi  «lab&vv]  lU  Mi.  Aesjeh. 
wMtmMc,  (ntrdtmq  Tooatv  Hino  ergo 
de  medela  eoghaBdaa. 

97  Qitff  fianaim  dM)eAwr\  ioitiii. 
Instit  lib.  3.  Tit.  de  bonor.  ] 


ACT.  U.  SC.  L 

9  "Aiaxnv  «^c]  Inft»  IV.  4.  75. 
V.  1. 16.  MaioeU.  in  HMnog.  p.  S98. 

17  Niti  ad  telum]  Petron.  90.  «C 
primtMft  extra  ttH  cor^tum  Ueuit  con- 
«iM.  pnlo  anle  dizeraft»  Lopidei  m 
JEbwieipiim  reeifimtem  miierunt.  Vid. 
Inatit.  lib.  IV.  Tit  idt  de  p«b.  jnd. 

28  JEfMMtoaioram]  Ms.*oemNar«. 

ACT.  ri.  sc.  n.    " 

.   Sl  jSas  oompwlmm]  Ms.  «m  cMap- 
aom.  . 
25  Aurm  propianm}   Ms.  «tiram 


ACT.  m.  SC.  I. 

1  Mmii  eo(A«iniati3  AL  coM<iiirftati. 

29  Pienumfrat]  Ms.plaii|im  «i«t. 

41  PZautitf  fiaoofcidtftus:  fiomet  ez] 
Locns  cormptas.  Pianti  Terba  sio  ha- 
bent :  aot  t.  soen.  1.  73.  Kam  «it  iit 
fiaoi  fieeta  «1«  orsdo,  ttmidaei^  Videtnr 
aalem  sic  legendam  :  fMim  ut  «n  mori 


^ 


OBSERVAT.   IN  HECYR. 


"teeta  ti,  o.  t.  et.  Ergo  paviian,  ttgro- 
tare  :  quia  ne  horruiut  visa  aepalpiUir- 
reveniB,  &o. 

44  In  vuUu  prviojttttfm)  Mi.  ineuU 
*"tum'proloq, 

ACT.Ill.SC.il. 
<4  Ettfttrmufda]  Mf .  Mt  vmXX«y6. 

ACT.  III.  sc.  m. 
27  JWfia,  futf  Ii^M  neeeiat']  L.  II. 
1. 13.  C.  de  jnr.  et  Aust.  igtfer.  1.  8.  ff. 
eod.  lib.  S.  $.  7.  ff.  de  jnr.  fisoi.  1. 38. 
$.  2.  et  4.  ad  L.  JoL  adalt 

ACT.nLSC.lv. 

'  96Sineeof^netivo]M»,eoi^unettcne* 
Mtminof  ^oXttMfif']  Strabo  lib.  X.  Tciic 

fAX«f<uc  H^nwc  Muico»(ovc  ndkoucm,  «liri 

Vid.  Plin.  lib.  XI.  c«p.  47.  StephMi. 
*  de  Urbib.  et  Adagiograph. 

ACT.  in.  SC.  V. 

9  EtpropbmuitateTereHtuujTeqiteit' 
tata  movetur  ut  heredum]  Ma.  etir.  p.  t. 
frequentate  movent,  mU  heredum. 
27  Dotem  relinquere]  V.  d.  retimre, 
52  Dot  penima  etf]  PUnt  Epid.  II. 
1. 10.  pulehra  ^depol  dot  peeUnia  eet. 
AmtaDnet.  lib.  1.  epiat  I.  avrlxa  j(gif 
fAkrm  itc  Vfm  rS  a-S  Mdrri  warfi 
Vid.  qoe  noliCi.  Add.  IIL  2. 47. 

ACT.  IV.  SC.  L 

1€  SfptuDojMiiM  naeei]  Pet  Cln^- 
•ologiis  Senn.  56.  kamo  Mttpemenmde- 
dnd  despieiene  tenmimm,  eeptkno  menm 
anguelat  >pnmtB  damue,  et  taretat  vJteri 
abfieit  et  deterit  mannonet,  ut  pr^liator 
novus  ante  te  tanput  emcim  gaudeat, 
-quam  dependat  ipte  euam  temporit  wrvi- 
tutem,  I.  12.  ff.  de  sUt  homin.  Geo-. 
■orio.  de  Die  nattl.  A.  Gell.  lU.  16. 
sopra  IIL  3.  38. 

20  QiuefRtnoreit]  Mt.qttahi^utett. 

21  /ta  non  ette  eerto]  Ms.  tta  etm. 
"22  AHntrum  eapere]  Pkot  Ampbitr. 

Ainpvm.  7.  BiepAaro  a^tut  arbiter. 

27  In  ingenio]  Ms.  tn  genaro. 

St  Meetm  eentet]  Ub,  pmdekeem^ 
^eenaes, 

3(^  Mtmrte-ftk]  Ms.  rS  IhtmaftS» 


41  Miaerioordia,  aninMii]  V.  niittr, 

ailMMIMf  &c. 

43  Reepondeatur]  Ms.  rqpandafiir. 
48  ^lWtoHfMUetaetinlsnliefa]  Ar- 
bit  cap.  13.  odintmiietttMiwiift. 
ACT.  IV.  SG.  n. 

3  *Ax^oc«  quid]  Ms.  OeTMiC  fiad  n. 

ACT.  IV.  sc.  in. 

4  Bevceare  mdt]  Mm.  ad  m  veeare 
vuU. 

10  Giittriatif]  Ms.  acMts  sstit. 

12  CoNSfNtisntsiiintaMtditMitifntti] 
'Ms.  ooncordet  tint  anne  dieeordet, 

15.  Copttt  tniteant]  ItaexMs.haa 
looom  emeiidVf  ilBiU.  alitte  Mareta» 
Var.  lib.  18.  eap.  18. 

ACT.  IV.  sc.  rv. 

1  Aut  etiam  toerut]  Ms.  avt  non  t»- 
lum.  sed  verias  poto,  at  etiam  aeeruL 

3  Iptedieit]  JMs.  ipte determinaL 

4  Quomodovolebam  f]  Me.quandovolih. 
8  Odtttt  Sottratam]  Ms.  odiMtoeruat. 
16  Ltfrmpatrtmte^tintiir]  Pntt,  ex 

jastis  naptiis  prooreati.  Inslit  lib.  1. 
Tit  9.  prino.  de  patr.  polest  1. 19. 1. 24. 
ff.  de  stat  homin.  Sic  C^aloias  trp. 
apad  LiTiom  lib.  4.  patrem  aeqwmtur 
Uberi.  Dio  Cbrysoslom.  Orat  ad  Apo- 
meoaes,  rl  fj,h  Svr  imynaiet  evmaulKah' 
BtXf  rk  tIiqw  rS  warfl.  Bx  iojastb  Toro 
qaiBsiti  matrem  seqaootar.  Inslit  de- 
nnpt  L  1.  $.  2.  ff.  ad  Manioip.  1. 5.  f. 
4.  ff.  de  agnose.  et  alend.  lib. 

ACT.  V.  sa  L 
8  Id  ett,  fuod  ett]  Ms.  quem  exerem 
teHie.  ad  eU,  fuod  eiit  fMCttut  milkL 

38  '  AerootMtnoK]  Ms.  wmMriivKfii- 
Ttuterasc* 

ACT.  V.  SC.  IL 

13  Quodfaetum  ett]  Variant  libb.  al. 
falsum  ett,  of.  ^tum  stt. 

23  AUa  eeitieet]  Ms.  Aottitsst  atiat 


ACT.  V.  SC.  III. 

13  Ca|»tUa  quadam  ett,  mtrt  yoeta] 
Ms.  Myrrafacta. 

25  Ccnfugere  anhelantem]  Qninct 
lib.  L  c.  6. 

35  Inc/ttaitnarraCtonem]Ms.eonWu» 
iit  narratioinem. 


342  iELII.  DON.  PRiEF.  IN  PHORM. 

M;  Valerio,  et  C.  Faimio  coss.  Persena  etiam  in  hujus  pro- 
tasi  non  una  est,  sed  due :  quarum  altera  extra  argumentum 
podta  esty  cui  narratur  fabula;  altera  in  argumento».  quse 
narrat  fabulam.  Argumentum  quoque  non  simplicis  negotii 
habet:  nec  unius  adolescentas,  ut  in  Hecyira:  sed  duorum, 
ut  in  cceteris  fabulis.  Scire  autem  convenit  uno  die  transigi 
Phormionem :  non,  ut  Heautontimorumenon,  duobus.  Pro- 
logus  correpte  diro  rov  vpok^tiy  dicitur,  non  producte  axo  rov 
wfntiroTioyfiy.  Nam  officium  prologi  anta  actionem  (Ms.  ante 
narrat.  L»)  quidem  rei  semper  est:  verumtamen  et  post  prin« 
cipium  fabul»  indudtur,  ut  apud  Plautum  in  Milite  gloriosoa 
et  apud  cffiteros  magn»  auctoritatis  veteres  poetas. 


044  ARGUMENTUM. 

adrerBUS  Getam  et  Phsdriam.  Tertio  actui  attribuitnr  liti- 
gium  senis  et  PhormioniB :  tum  consuitatio  cum  advocatis : 
tum  Antiphonis  in  sceoam  reditusy  coUoquiumque  cum  Geta : 
tum  lenonis  et  Phfledriee  colluctatio :  tum  acUiortatio  Getse 
de  inveniendo  argento  ad  redimendam  Pheedrifle  Citharis- 
triam.  Quartum  actum  ista  concelebrant :  adyentus  Chre- 
metisy  ejusdemque  cum  fratre  deliberatio  per  errorem  de 
ejicienda  Phanio :  Getee  verba  de  fallendis  senibus :  Anti- 
phonb  oratio  apud  semet  ipeum  de  amore  tractantia :  Getse 
rursus  cum  senibus  callidai  et  mox  cum  Antiphone  de  eadem 
causa  simplex  disputatio:  senum  inter  se  coUoquium  de  ex» 
pulsione  muUeris :  et  ad  extremum  verba  Chremetis  agnos- 
centis  nutricem,  ac  per  eam  fiUam  suam  cum  Antiphone  oon- 
junotam.  In  quitUo  actu  per  Demiphonis  errorom  Phoimio 
acoipit  argentum  dotis  nomine:  et  comvenitur  Nausistratat 
ut  exire  domo  compeUat  Phanium.  ,  Nunciatur  Antiphoni  et 
Phormioni  per  Getam»  Phanium  a  patre  agnitam,  permissam- 
que  ut  uxor  habeatur.  quse  quum  ita  nupta  sit,  expoBcitur 
argentum  a  Phormione  per  rixam  senum :  a  quibus  ille  op- 
pressusy  r^m  omn^  aperit  Nausistratse.  ad  quod  primum 
irata,  ut  in  tali  re  uxor,  mox  lenitur  in  fine  £al>ul«y  et  tutis* 
simum  a  patris  iracundia  prsestat  Phsedriam. 


P.  TERENTn   PHORMIO. 


Acta  Utdu  BmimU,lM  PatOmmo  AJbmo,  L.  CcnuHo  Merula  JEdiUb.  Cwnlib. . 
tg§ri  Im  AnikMm  TSnrpw^  L.  AtUius  PfwnMHintf,  ModMficU  Flaccus  Claudi, 
Hhm inparilnu.  Ma  OneeaAppoUodoru EpidieaMomcHOsfacta ett.  lUI.  C.  Fa^^ 
mo,  M.  VaiorioCots. 


PR0L06US. 

Jt  OSTQUAM  poeta  yetas  poetam  non  potest 
Retrahere  a  studio»  et  transdere  hominem  in  otium : 


1  Foct^uasa  potte  vetus  poetan^  non 
poiest]  Hoo.iiutiiim  a  deitniotione  per- 
■OD»  adTonirii  somitnr,  oonjnnctanL 
oom  iDUonatiooe  pertonaB  Terentiao». 
Poit^ttam  poeta  vetus  poetam  non  potest'] 
Notnpoitfiuim  apad  Teteret  non  pneter- 
ito  modo,  sed  etiam  praesenti  tempori 
adjongi.  Ut  Ecl.  I.  Sl.  postquam  noe 
AntaryUis  habet,  Galatea  reUquit.  Qnam- 
•  qnam  Hont  qoi  postqMun  rimpUoiter» 
pro  fuommn,  acoipi  Telint  Pest^iam 
poeta  fjetus]  Qni  jam  dia  est,  non  qni 
jam  dia  foit.  Ergo  nt  Tinnmy  vetus: 
non  TOtna,  nt  Ennius.  Post^am  poeta 
vetuspoetam]  Joonnda  repetitio :  ni  Ma. 
XII.  139.  dtoa  deam  ;  et  JEau  I.  688. 
fiotofpumptur  indne  ettttio.  Poet^uam 
poeta  vetus  poetam  non  potest']  *  ArridiTif 
primnm  per  ffvhXn'^  primam,  ita  nt  ex- 
trintecns  fiovttm  andiri  poetam  opor- 
teat.  D. 

Semel  tiln  datnm  praoeptnm  ciroa 
prologoa  pertoTorat ;  Donqaam  Teren- 
tinm  ratioae  nti  in  proiogis»  qna  aian- 
tar  omnea.  qaippe  com  advenarins  Lai* 
eias  LaDTioas  malediotif  freqaentisrime 
enm  persecutns  sit,  qnibns  oportet  in 
proiogo  reapondere.  Hano  qnidem  qoies- 
tionem  etiam  ipoe  feoit  i  qnod  enim  Te- 
rtntiaa,  miDqnam  prologis  ateretor,  ni- 
11  liaberet  adf  fiaariaB  eu  fludtdioeret» 


oertnm  est.  Ita  naacitnr  bic  qnasi  qam-> 
dam  oontroTersia,  qna  rens  effioitnr  Te- 
rentias,  qood  iiMit  (fadat  Z.)  oontra 
legem,  qood  injoste  agat*  omittendo  pro- 
logomm  consaetndinem,  et  tantnm  nm- 
ledicU  poDondo.  Uaio  per  qoalitaiem 
respondet.  adTersarinm  saam  cogere  se,} 
at  istod  qnod  Terentios  faoil,  posiit  ef- 
fioere.  Pcetquam  poeta  wtus]  Id  est, 
Lasoins  LtnviDns  poetam  ooatram  Te- 
reotiom  noD  potoit  coeroere,  qno  minoa. 
eomoBdias  soriberet»etbominem  ad  oti- 
nm  reTooaiet,  cqBpil  eom  maledictis  ter* 
rere,  cndeus  non  scriptaram  comoediaa 
Terentinm,rieisiBpeinaledioeret.  Ob- 
jicit  prsBterea  primam  qaiBatiancnlam, 
qnod  loTea  oonMedias  Terentins  fecerit. 
CrimiDatnr  qaod  non  CB<nt,  qood  Los- 
cius  LaoTinna  in  comcBdiis  feoit.  Itafit 
objeoti  oriminis  ex  qnadam  adTorsarii 
accnsatione  pnrgatio.  E. 

t  Retrakere  a  studio]  Sic  loqnitnr, 
qnasi  rem  soenicam  magis  ladece  to- 
loerit  Losoins,  qnam  Tenntinm.  Tnmf- 
dert]  T«iaiucIereTeteressoDanlSns,qnod. 
Dos  lenitts  dicimos  tmdfn :  nt  traU' 
tum,  Dos  tniMiatuiii  e  contrario.  £t 
tranfdfrifl  hcnnnem]  Comice  et  TODaste 
iDseTait  hominem:  nt  JBn.V.  259.  If- 
viittf  hiuiG  haamcensenam,  aureque  tri- 
Hotm  Ltrieam:  ^uaii»  Dpnolito  dftnu- 


348 


PROLOGUS 


Maledictis  deterrere^  ne  scribat^  parat 

Qni  ita  dictitat,  qnas  antebac  fecit  fabolas^ 

Tenai  esse  oratione^  et  seriptitra  levi: 

Quia  nusqnam  insanum  scripsit  adolescentolum 

Cerram  yidere  fugere,  et  sectari  caaes : 


tfot  tpt$  VictoTf  tipua  Tuptdtuit  SSmotnt^ 
mb  iioaba:  Jknat  hdbin mrv,  dmu  ti 
tiMWMfi  tn  cfintVt  0* 

Tnuudere  hanunem]  Vett.  oodd.  et 
If f.  R.  traden.  L. 

Viotoruuiaf  liber  et  aliqiiot  nostri  ab 
itvdio.  B. 

Retnhtre  a  studid]  H*  e.  rerocare. 
Cic.  pro  Sextio  c.  15.  cum  duo  eontuUt 
a  repubUca  previaieiairumfiaiere  retra^ 
iuet,  w,  GnsT.  ad  aootor.  ad  Heieno. 

m.  r.  B.  D. 

TVamdere  hominem  in  otium]  H.  e. 
eftoere  nt  ae  tndat  otie,  atudiQ  ftbaW> 
nim  aoribendaram.  TVaMdareutaona»- 
tiiu  veterea  dioebant  pro  tradere*  Skt 
tranaduoere,  pro  tradmeere,  tramnaire 
pro  (raiiare,  traiif^icera  pio  tryicara,  v.. 
Sir.  ad  b.  1.  et  CorU  ad  SoUaat.  Ja|p. 
o.  11.  B.  D. 

3  JHoiadtatif  detemee]  Seoaoa  bia 
oat;  ipae  ae,  iaqoil,  advenarioa  &letar 
Tiotaa,  qoi  a  rabaa  exeioaaa,  ad  Terba 
delapaaa  eat.  Mokdietsf  dflarffrs]  Deeat 
JEiun.  at  JEm.  I.  76.  yamiai,  queformtb 
puleherriaui,  Deiopaam,  Conmbio  jun^ 
gamttabUi.  D. 

4  Quia  ita  diditat]  loipadentiaai 
•ateodit  per  firequentaliTam  veribaaa. 
Quatantehaefeeitfabukt']  Etbiolen- 


gerat,  et  de  qaiboa  jaaa  ait  jadicatom 
in  meliaa.  D. 

Senaua  poatolat,  fuae  ante  kk  femt 
f,  Nam  e  ntioBe  Talgari/Kst  vefertor 
ad  Tolerem  poetani*  Sed  e  noatra  hee 
indioot,  oti  por  eat,  Twentiaaa.  Cl  ad 
And.  ppol.  Id.  et  Bnn.  51.  B. 

5  ramM  «aff  erotiaiit,  at  leriptimi  U* 
m\  Imperitom  indoeit  crimiaolorem^ 
qoikooobjieial,  qaod  pNprimBdebeft 
eaaeoomioiatiiii  Bevanaaatamlieod»* 
terior  MeaondroTiafuetiaajadicabalar, 
qood  ■UBOB  aoblimt  QralioBe  nierelav. 


qood  Ipoam  minopaffgaly  dBeena  in  In- 
geadia  (trQgmMeM  ed.  JbgML^altiora 
tnnaira  paaoe.  D. 

Temd  eatt  onttiona,  et  teriptuem  lem] 
Hoo  eat,  aoliditatem  in  TciUa  nnllam, 
miUam  in  reboa.  Hoo  objeotnmeal:  oe- 
landitellam  nallam  gnTitatem  :  qnooi- 
am  iatad  qaod  objeoerat,  iata  Cttfvm  qn 
tum.  Z.)  feoiaae ;  ideo  objedt  qaod.oe» 
heii,  qofld  laQit  iden  UariQa  liaaTV 
nas.  B. 

6  Qttiaitiuytuim  ttwnium  tcnputad^ 
Utcentulum]  Ideo  Tidemar  lcTes,  t 
eaqoev  inqast^qaia  aoain  < 
digialbelaaaot,att 
mna.  Bt  «dlide  bie 


&ripfit]  Legilar  akfteit.  . 
Ancairaium}  UteoauoampersoMai 


lemieret,  aHifioiose  immkait  adoleias»- 
hcltni,  qaomagiapersoiia  a  aahliaBalata 
tngioadiaoederet  D. 

Pio  tcriptit,  Dooati  ide  el  oonnela- 
dioe  Terenlii  repooe/erit  VidL  HeooL 
prot.  31.  B. 

7  Ceroammderefugtre,etteetariem' 
net]  Hio  aftctoa  a  eeomadiia  naaore»- 
daa  eal.    Cer  wawt  mdertfiigert,  et  ete- 

easam,  pemeTerana  aaqoe  ad  oltiamn 
dc  iodoRtria,  at  etiam;  ipaa  perpjeiiln 
ooioaa  aH»  vk» 

Et  tectari  canea.  et  tem  phrare,  oren, 
vttubvemattibi]  la  qaa  aiaqae  penpi- 
eia  oibil  qaod  eommdiarmB  sit..  Men 

dooitar,  aat  affactos  est  aKcoiaB,  aal 
iraaeitaf  paler,  qnod  nolit  il 
«Lonm,  aot  aliqpid  faorom,  qwid  i 
eaae  in  rnatiwdiii  al  debet 
eum  qoed  od  aommdiam  perlioel  id 
ert,  aawnana  mmims  ^pmmm  ao^n  ^ . 
Ok  ۥ  ffiniwat  iUimt,  editdtke,  u  2.)ioi 


IN  PfiORU. 


319 


Et  eam  plorare^  orare,  ut  snbvemat  sibi* 
Qaod  si  intelligaret^  qaum  stetit  olim  nora^ 
Actoris  opera  lugis  stetisae^  quam  sua : 
Minus  multo  aadacter,  quam  nunc  Isedit»  lasderet ; 
Et  magis  idaoerent,  quaa  fedsset  &lKilas. 
Nunc  si  quis  eat>  qui  lioc  dicat»  aut  aic  cogitet^ 


10 


■at.  %mA  deMtt  ctru— i  «idet  fupattt 
<t  mqui  canu,  mimI  ooiniBo  a  afwiii 
alwnaai  eit  Its  ■«»19  qaod  gCMu  d»- 
otndi  cM  alieBw.  ■fnUeB  Lwiiae 
iMMfium  in  eo  iit,  TeieBliiM  eelmdit, 
rSia  le  megie  iste  ▼iloce :  et  oi  foid 
ift  adferiono  eno  eogaoireiit»  loyfc» 
Wndol  qoo4  ialeUigeioL  B. 

Fidtre]  H.  o.p«toro  per  iMOBaoB  te 
videie.  Plout  io  Staefao  II.  t.  50.  91MI 
ttt  vida  eolMbnt.  Virg.  iSik.  IV.  469. 

BatheuM.  Sio  LoDgio.  do  HblkBit.  ow 
15.  Af  If  cnMK.  R.  I>. 

8  iit  «ooipforor»,  imin,  «t  itifrotfHot 
«ifrt]  HaBcoiniiiBOTc^f^TonctragicoeBi: 
etide^in  eo«Bdio  vitioeeiBdooitaf.  D. 

9  Quum  ttetk  oUm  wnu]  Bobo  hoe 
pooitBm  cflt.  potoit  cnini  responderi. 
Cnr  igitnr  •fotk»  et  oon  eueU  eet  a 
popnlo  ?  dum  Mit  olim  nova]  Reoto 
olim^  fooM  dicot,  qoMB  odhno  Teren» 
tino  noB.  BBril>eret,.  ponsria  inelioroBi 
cstpioheto.  Deinde  ^od  oit  «000»  hoe 
ligBillcet,  OBMim  e^BMiiB  novitaio  ipon 
coanieodori,  cliimBi  nnUiui  momeBti 
liBt.  D. 

Cum  $Utit  otim  tumt,  odnrts  0^01« 
oiogif  itttim  91MW1  iMa]  CemcBdie  iBta, 
qoom  rcpffebeadtt,.dicla  a  Lanviao  ctt» 
et  placnit  cor  (igkut,  Z.)  potcst  cmc 
prmacriplio,  qood  reprehcBdi  dcb  poo» 
lit  cx  00»  qaod  jam  popnlo  placail. 
OooBRit.  hoic  IWrenliiia  dicendo,  qnod 
•i  aaiBiadTortoret,  qneaiom  com  nora 
OQmcidia  qvuB.  reprchondit^  data  cal^ 
octcrtt  dpira  iletityBOM  lua  ;  nt  noo  mor 
giB  ingcBio  ploenci  ti-  pootae,  qnam  aclo* 
rie.  afli£oio»  B. 

'    VerBos  caiMOi  viri  crndili  reotc  da^ 
t  CBM,  oitm 


to 


Bctidriagii 


aai^tfiljaar]  Ua» 


rat,  etlmdit  adreiHfiam.  IK 

11  JltnieamMiloffiMfMter]NoT«die- 


Ktmis  miAJIa  audaeter]  Maltm  cditi»- 
Bca  hahcBt  mi  mu  mutto  aadneiar^  &ow 
Sod  oertior  iMlao  hmc  cit  tnitinr  mnlto 
ondoetar  4ptam  fmme  kedit,  ImdareL  "Om» 
kor.  od  lir.  XXII.  25>.  Scqaeu  rcr* 
iBi  et  wtagit  piaeereat  qamfeektttfalHi^ 
lat  hoo  iiioaloatoi  cit  ex  Andr.  proL  t« 
S»  qBcm  Bcallei.  merito  cjoBit»  R.  D. 

12  £t  magif  pfaoermt]  Htc  vonni 
abMt  a  plorioqac  Mm.  Ia 

Hhbo  vctBOM»  vepelitnm  cx  Amk 
|Mol.  5.  tonqiiam  ab  hoe  loco  alicBomy 
cam  Faemo  aliiiqne  ddcBdam  ecMe 
moB ;  prmsertim  onm  in  trihavaatiqoia* 
Bimio  Ubrii»  Bomb.  Vatic  ct  Vicfor. 
abait.  B. 

13  •  Nmhc  ji  fttif  mt  fiii  Jbc  <fiiat,  oMt 
^  cogttct]  Omno  qnod  in  mcntom  v«- 
nit,ant  oogitamu»  ant  dioimoi.  nt  Virg. 
JSn.  II.  124.  et  mikujam  mmlti  erwieie 
concbaat  ilrti^joehia,0ttadfioentttra 
mdtbant,  Hic  lenMfrMt,  nono  bi  qoia 
Mt,  qoi  hoo  dimt,  ant  oMBoat,  iatpro- 
bns  Mt  TcrenlioB,  qni  oMnca  prologM 
do  malo^otia  facit :  babMt  ia  hoeroa^ 
poBBamiibi,  advcrMrinm  caogiBM,  qni 
pMVOMverit.  Nom  qnid  faceret  TcrciH 
liiii»  qnnm  dc  palma  artb  mosicm  cea* 
tandBm  «idcat  cim  libi  ?  D; 

NuM  fi  9iuf  ert]  Hmo  cit  illa  prq|Mi» 
iilie  qaaBBtiuntay  qnod  nnnqnam  pralo* 
gpM  a  TerenlBo  puoator  obum  qua  mIM 
prologON  dieiy  at  poetom  comaumdelv 
otarjpamentnm-dtcatrHed  tantommedo 
maledicatadvenBrio.  Uanequa! 


850 


PROLOGUS 


Vetas  si  poeta  non  lacessisset  prior, 

Nollmn  invenire  prolog^om  potoisset  novas, 

Quem  diceret,  nisi  liaberet  coi  malediceret: 

Is  sibi  responsum  lioc  habeat;  in  medio  omnibos 

Palmam  esse  positam,  qui  artem  tractant  mtiflicamy 

IUe  ad  famem  hnnc  ab.  stadio  stadoit  reicere ; 


15 


«t  dixisset  (ad  hano  fiuBittOfMm  toftwii- 
<bm  (2urft.  Z.)  soper? aoaos  esse  qno- 
^•iBinodo  prologos,  seqae  illi  eooioe- 
diB  (iMt  comasitiaf.  Z.)  ooDtioeri :  om- 
■is  enim  pdoia,  omois  Tictoria,  onme 
eerlamen,  in  ipsafiibaU  continetnr.  Co- 
mcBdiaD  soot  iUst  obi  ▼irtns  et  ingeniam 
possit  penrenire  sd  glorism.  HioCfttn^. 
Z.)  igitnr  dizit,  w  medio  palmam  oinm- 
httt  postem,  qui  tncUnU  artem  miuicam. 
Mon  prineipia,  neqoe  eztremitntem  o- 
portere  considenure,  sed  illa  qnm  sont 
medit,  qo»  oomcBdism  tenent,  obi  trs 
mosicn  tota  ▼ersator.  E. 

14  Laeettitta  prior]  Aot  lacettitttt 
abondat,  aat  prior.  D. 

15  NuUum  invenire  prologum']  Pro- 
lo^m  modo»  non  hominem,  sed  ▼erba 
significat  Novut']  Hic  qood  sopra  prm- 
lermisit,  reteri  sopposoit  (oppotuit) 
noram.  D. 

Versos  gratia  repooe  pottet  pro  potu- 
ittet,  B. 

16  Niti  haberet  eui  maJedieeret]  Mi- 
re  haberet:  qnasi  dobiom  non  sit, 
maledioendnm  esse  Lnsoio  (Lutdo  a- 
best  in  edd.  vett)  D. 

17  JsiiM  nnponsiim  hoe  habeat]  Hoio 
rei  per  qoaliutem  (pro  quaUtate,  edd. 
vett.)  respondet,  adTenmrinm  cogere, 
nt  sio  agat.  in  medio  omniimt  pabnoM 
etm  posttom]  Sensus  hie  est,  in?eniret, 
inqoit :  sed  maloit,  qoam  de  palma 
nertandom  sit,  adYcrsario  raspondere 
lcdenti.  Venun  oratorie  manifesta  sol- 
vere  non  OaraTit,  hoo  est,  nnUom  inre- 
nire  prologom  potoisse  Tereotiom.  et 
(ife,)]»oo  enim  oluioiendom  foit  omnibos 
et  nof  is,  et  Teteribos  poetis.  Pabnam 
procaosa  oertamiiiu  posoit  Et  ideo 
non  est  mirandom,  si  pogoant  qaibns 
eaasa  eertaminis  prsesto  est.  D. 


Ini 

tflm]  I.  e.'  omnibos  Uoere  do  viotoria 
contendere.  Plin.  Panegyr.  e.  88.  /ns- 
ttmo  de  eauiU  S.  P.  Q.  R,  optim  tiH 
cegnetnen  adjedtf  Paratwm  id  qmidem 
et  in  medio  potitum,  novum  tomonnfai  t. 
Sohwan.  Seoeca  io  Tbjeste  ▼.  203.  tn 
mecNo  ett  tcdut  ponium  oeeupantL  So- 
lebaot  aatem  oertaminis  prmmia  ante 
ocolos  omiiiom  proponi.  Virgil.  JBa.  V. 
109.  mitnoni  prindpio  ante  oenlos  ciro»- 
^  2ooantiir  Jn  medio.  R.  D. 
'  18  Q«iartom(niolantmiiJJcam]Virg. 
Mo.  1. 60.5.  nee  quiepiid  ubique  ett  Gen" 
tit  Dardunia,  magnum  ^ua  tparta  pv 
orbem,  Bt  fnfd^fM^wwc»  <b^  w,  qoi 
comcedias  scribont.  D. 

19  UU  ad  famem  htuie  ab  atndio} 
Hic  mazime  incipit  soWere  qood  sibi 
soperios  ipse  proposoit.  lUe  adfamem 
hune  ah  ttudio]  Nnno  quid  est»  inqoity 
poetam  ▼itoperare,  nisi  ad  famem  rqi^ 
eere  ?  nam  poetm  probi  (pauperee.  Z.) 
soas  reodebant  fabalas  :  et  banua  pre- 
tiis  alebantor.  lUe  ad  fatnem  hmnc  «6 
ftudto]  Cor  laoessitos  respondes?  cer- 
tamen  est,  inqnit.  Ab  ttudio  ttudmt] 
Vetoste  (venutte :)  ot,  Uuerat  ludtm, 
ei,  pugnam  pugnamt.  D. 

lUe  ad  famem  ab  ttudio  vekdt  htme 
rsicofv]  Nota  admsarii  ▼olnntnlem, 
qood  maUgne  perseootas  sit,  oti  Te- 
rentios  a  fama  rejiceretnr :  Tendeiisnt 
enim  oomcedias,  et  inde  qasestnmhabe- 
bant.  certe  optime  respondit,  etiaA  ad- 
Tersom  qood  dizit,  hic  reipondefe  ooln- 
tt»  non  iaoieure.  ffit  enim  jnstnm  com 
respondemos  potins  malediois,  qnam 
maledictis  aUqnem  proTocamos.  Ila 
oam  paria  referimos,  crimen  est  nol- 
Inm.  Qnod  adjonzit,  quod  ab  iUo  aUa- 
tum,  hic  tibirdatMm  puttt.  CaBmaodat 


IN   PHORM. 


.351 


Hic  respondere  voluit^  non  lacessere.  20 

Benedictis  si  certasset^  audisset  bene : 

Quod  ab  ipso  allatam'st,  id  sibi  esse  rellatmn  putet. 

De  illo  jam  finem  faciam  dicundi  mibi, 

Peccandi  quum  ipse  de  se  finem  non  facit. 

Nunc  quid  velim,  animum  attendite.  apporto  novam, 

Epidicazomenon  quam  vocant  comoediam       *  26 


iim  •objangit,  deiUojain 
finmfiieiaiA  tUeendi,  cum  ipte  di  »  non 
faeU,  Hio  gniTiter  et  inom  peooure 
mvlta  dooait,  et  se  oootentam  eite  res- 
yoadere.  B. 

•  Venos,  pro  Tolgari  refieere,  leotio- 
nem  pfobotonim  oodd.  poseit  reieere; 
ot  Viig.  Boi.  III.  TUyre,  patcentis  a 
Jbanine  reice  capeUas.  B. 

21  Benedietit  ti  eertattei']  Qoio  soprm 
dixit,  in  medio  emnibut  pabnam  ette  po- 
•sitinm.  qoesi  dioot,  qoicqoid  io  certamen 
Tonerit,  io  eo  Tiooeodos  smolos  esse. 
Si  eertattet']  (^attet  Arri  rw  proTooos- 
set :  ab  eo  qood  pnecedit,  id  qood  se« 
qoilar.  Virg.  JBo.  1. 553.  nsc  te  certatee 
friorem  petniteat,  Audmet  henel  Bent 
ondifv,  est  beoe  dioi,  Uudari.  D. 

Bsfiedietif  A  eertaetet]  Plaat.  Pseod. 
IV.  7.  77.  contumeUam  a  dkit,  audiM. 
Hieroojm.  adTers.  Pelagian.  eum  dix- 
erit  fu^B  voluerit,  oudiet  qaet  nttpMquam 
«etif.  EtadTersos  Rofio.  nihH^e  tuper 
hoe  ampliut,  nin  iUud  e  trivio,  eum  dis- 
erit  qujod  vit,  audiet  quod  non  vit.  Aut  a 
tibi  videtuT  vuigare  proverhium,  et  homo 
tapientittimut  magit  philotophorum  ac 
poetarum  tentenHit  deUctarit,  lege  iUud 
Homerieum  I\.  v.  250.  otnCiv  n  tUrna^ 
?«toc,  rotit  n  iweMwa^ate,  Vid.  Qoiootil. 
lib.  5.  de  iis  qoi  latios  eTagaotor.  L. 

22  QiMMi  d^  ipto  aUatum  ett]  Id  est, 
malediotam.  Quod  ad  ipto  aUatum  ett, 
t^  itte  id  rMatum  putet']  ProTorbiale 
est,  quod  dedit,  rseipit.  Bt  gemioaTit 
L :  ot  JEsk.  1. 54.  fisUi^iaf  J>aiuit<m.  D. 

•  Versos  haad  improbat  leciiooem  om- 
niom  fere  Faeroi  et  nostrorom  librorom, 
quod  ab  tilo  aUatumtt,  tfhietteid  reiia- 
tump,  B. 

25  De  ilbjamfinemfaeiam  dieundi 


mUii]  'A«rS  *n€  kntiMtUf  roS  \iyorros. 
Dicundindhi,  peecandi  quum  ipm  de  te 
finem  nonfacU]  Bt  miAi,  et  <i<  ff  pro- 
prie  positom  est :  et  pneterea  JLfA^»- 
iJa,  D. 

Com  auotor  et  ab  iottio  et  aliis  in 
prologis  malediotis  respondeat :  sane 
kio  locos  isti  mori  repognare  Tidetnr. 
Igitor  hio  pro  jam  reponendom  pnto 
ticm:  etilladfion  io  seqoenti  delendom» 
motato /ant  in  fecerit,  B. 

24  Pecoaiwii]  Maledicendi.  Peeean- 
di  quum  ipte  de  tefinem]  Prios,  inqoit» 
ego  de  illo  finem  faeiam,  qoam  ipse  de 
se.  Ao,  prios  dioendi  ego  faeiam,  qoam 
ille  peooaodi  finem  ?  Nonfacit,  pro  non 
faeiat:  ni,mir%mniegometurpUerho- 
diedabo.  D. 

'  25  Nune  quid  velim,  animum  atten- 
dile]  Deest,  quaritit,  ot  sit,  oono  qoid 
Tolim,  qosfiritis?  animom  atteodite.  Ap- 
porto  novam]  Novam  latinam  dicit.  D. 

Nune  quid  Miim,aiuiiiadi^frtite]  Snp- 
ponit  perpaocos  Tersos  ad  offioiom  pro- 
logiyOtaliqoid  iostroat  de  comoedia.  B. 

26  Epidieaxomenon  quam  vocant  co- 
mosdiam]  Hio  manifeste  errat  Teren- 
tios.  Nam  hmc  iabola  qoam  transtolit, 
Epidieazomene  diota  est,  a  poella  de 
qoa  jodiciom  est :  qoom  sit  sJia  Efndi- 
canmwMOf  ejosdem*  ApoUodorL  Deboit 
ergo  dioere  l^ieazom«nen  Gnece.  D. 

Apporto  E^dieasomenon  quam  vocant 
Graci  eomoBdiam]  Nomen  oomcediie  di- 
oere,  aliqoid  argomenti  tangere»  prolo- 
gi  offieinm  est.  B. 

Noo  est  qood  oom  Dooato  erroris 
argoamoB  Tereotiom,  eom  fiicile  oor- 
rigere  poMimos  Epidicatcmenen,  Nam 
ot  *Eir^)ixo(,  aoctore  Harpocratione,  est 
Tirgo  orba,  de  qoa  lis,  cai  debeat  iu 


352 


PROLOGUS 


Grceci :  Latini  Phormionem  nominant: 
Quia  primas  partis  qui  aget,  is  erit  Pbormio 
Parasitus,  per  quem  res  agetur  maxume : 
Voluntas  vostra  si  ad  poetam  accesserit. 
Date  operam ;  adeste  cequo  animo  per  silentium : 
Ne  simili  utamur  fortuna,  atque  usi  sumus. 


30 


malrimoDioiii  lo«iri :  iU  *E§nhMm(ofjt6n 
est,  de  qm  jndioiom  fiustam  est :  et  la- 
lii  atiqoe  hio  a  Terentio  indooitur  Pba- 
mom*  B. 

Ejfidieatommon]  BentleL  Teriaaime 
emendnt  Epidioawmenem.  Ivduioc  • 
Ckmcis  dioitor  Tirgo  orbo,  de  qon  Jis 
ett,  oni  dcbeot  in  matrimoiuom  looori. 
T.  Htfpoortt.  in  hao  Tooe.  lariluM^qbil- 
n  Tirgo,  de  qna  jodidom  laotnm  eat 
R.D. 

27  Latim  Pharmwnm  naminant] 
^6ffMm  tegicolom  dicont  Grmci,  qoo 
ioatemitor  poTimentom :  onde  Pbormio 
correpta  prinm  ajllabo  apnd  AppoUo- 
doromett.  Nonergoaformola»otqiu- 
dam  potant,  diotom  eat  Ergo  inde  pa- 
mitoB,  Tilitsimm  oonditionisbomo,  no- 
men  aocepit.  D. 

Gonige,  Grteea,  Latim  hic  PkarwuO' 
nsm  naminat.  Nam  primnm  ood.  nnos 
e  Mead.  habet  I<attiie,  et  alios  TOtt. 
Gnree,  Iiottne,  Dein  Latini,prioiqoam 
ageretnr  et  oognotoeretor  ftibala»  Phor- 
mlonem  appellare  non  potoeront.  Do- 
niqne  es  prologis  Planti  satis  ooUigi- 
tor,  som  qoemqoe  poetam  ooflUBdim  in- 
didisse  nomen.  B. 

28  Quia  primat  pariet  qpd  aget]  Pri- 
mai  nunc,  maximas :  ad  aotorem  enim 
retuUt.  Cic.  DiTiiu  15.  ftcps  iUum  qui 
a$t  tecundarum  aut  tfitiarum  partiwn. 
Phormio  para$itut\  Si  u.formula  esset 
nomen  coromdiae,  primtm  prodooere- 
mu«  sjUabam :  si  a  Pharmione,  corri- 
pere  debemos,  D. 

Quta  primat  poftm]  Hoo  est,  tum' 
fnat  dtcet,  qoi  fecerit  (fitmt,  aot  ^iem 
feceritt  seo,  ijuatfecerit,  Z.)  parasitiis 
Phormio,  noopnorM ;  riqoidem  oomoB- 
di»  nomen  impositom  est  ab  oo  aoolore, 
per  qoom  |»!iirimn  agontor.  E. 


Reote  meliom  libri  exbibent  pafrit. 
Nam  opod  Teteret  ti  genitiTM  pL  m 
tum  ezit,  aoeoaatiTOt  habet  w»  w»  etw 
B. 

t9  Ptrfutmmi^ittcrmasimtjQom 
primtf  pmtcf  etiam  aliod  aigBUMmat  nmi 
ergo  nono  primnm  actnm  dieit»  ned  fm»- 
mof  partet.  Bt  beim  tnjriwi :  fata  tt 
pertUot.  D. 

Ret  agetur]  Mt.  R.  geratwr»  L, 

Pleriqoe  oodd.  liqDe  melioret  pio 
agetur  htbentgtrctur.  B. 

«ril,  date  optram]  Si  vokmtat  ammm 
rit :  pro»  ri  &Teritit.  boto  tio  Cieer* 
Ftm.  IV.  13.  tNrfiuitotam.  pro  Uran 
ponit.  D. 

VoUaitttt']  I.  e.  ItTor.  Cio,  nd  Dir. 
IV.  13.  «u4i  wlKRtiifvtlpaliiM  O0MM- 
iut  omntum.  Nep.in  TbratjlK  o.  4.  fiut 

tatem  indicent,  R.  D. 

31  AditU  eDjua  asuma'}  FkTormot- 
moedit  iilentiom  tpeotttorit  ett  Boole 
ergo  tddidit  ptr  jilenrium.  JEfuo  am^ 
mo]  Nono  proporitio  ett.  D. 

Adette  €qmo  mitmo]  Sobjmigit  illam 
benoToleotiam,  qvmi  ttmper  petit  pro- 
logot.  et  rogat  etiam  nt  midiator  oom 
rilentio.  B* 

32  Ne  titniU  utomur  fertama  atqua 
uti  ntmus]  Ne  popolom  Imderety/artu- 
nom  maloit  aoootavo.  D. 

Ne  timiU  fortwna]  Dator  bio  intei- 
Ugi,  qood  haeo  oommdia  poat  illam  oo- 
BMsdiam,  qom  dicitor  Heojra,  ett.  ot 
boo  hio  teligerit,ne  taU  fiDrtnnn  ntamar, 
qoa  osi  samnsy  freqoentissime  exdari. 
AUqoando  tamen  oom  labore  mtTimo 
oonMBdiam  egimna»  TirUite  potios  per- 
peneTerantis  aoUms,  qoi  totieBSsitax* 
Ne  tantna  qoaii  actorit  il- 


r 
I 


IN  PHORM. 


353 


Qunm  per  tamultiun  noster  grex  motus  loco'st : 
Quem  actoris  yirtus  nobis  restituit  locum, 
Bonitasque  vostra  adjutans,  atque  aequanimitas. 


35 


lini  comflediun  feoerit  aodiri  ▼irtnte, 
led  peneTenatia ;  et  ne  ez  hoc  iDJo- 
riam  popolo  feoistet,  adjecit,  bonitat 
vuhuadjutmu,atque^quanimita».  B. 

33  Quum  per  tumultum  noiter]  Ap- 
peret  Heojnn  ute  Plionnionein  aotam 
esie:  oiii  oootigit  id  qnod  qoeritnr, 
popnlam  mbooonMuie.  Notter  grex  mth 
tut  loeo  ttf]  Loeut,  est  dittribolio  tem- 
ponun,qo»  oniqoe  in  speetaoiilam  ven- 
taio  attribaootar  ab  Kdilibos.  Unde 
loco  motut  dioitar,  qai  saas  boras  non 
obtinaerit  inter  pFBOodentes  et  ooase- 
catnros.  Ergo  proprie.  Sio  et  Cioero 
Catil.  n.  1.  loeo  iUe  metw  ett,  quum 
ett  ex  urbe  pultut.  D. 

Motut  loeo  ett]  I.  e.  expolsas,  ejec- 
tos.  Sio  Cioero  dioit  mowri  posieatoni- 
but,  moveri  ex  agro,  r.  Doker.  ad  Flor. 
III.  14.  p.  618.  eortm  quot  agrit  mo' 
verat.  JUD. 


34  Quem  aetorit  virtut]  Ubiqne  laa- 
dat  aotorem.  est  enim  poetv  otile.  Quem 
aetorit  virttts]  Qai  exolosas  toties,  ani- 
mnm  non  abjeoerit,  sed  porsevenTerit 
agero.  ideo  tttrtvs.  Rettituit  locuml 
Bene  npetivit  locam,  nt  AfA^t04>Jutt 
ritant :  ne  quem  tiMmiitiiM  dioera  f  i- 
deretar.  D. 

35  BomtofTus  ofsfni  adjuiant,  alUpiM 
c^tumtiRttas]  BoRttos  in  omnibas  gene- . 
raliter  nbos  est :  dcqwnivmitae  in  spec- 
tando.  An  ftonttos  in  probandis  his 
qasB  bona  snnt,  equanimitat  b  ignos- 
oendis  vitiis  atqoe  delictis?  An  tsvto- 
"kayia  est?  An  hoifdta»  oiro»  omnes: 
iiquanimitat  oirca  Tenntiam?  Boni* 
tatque  vettra]  Ne  totam  aotori  tribaens« 
nihil  popalo  prKter  calpam  nliqaisso 
▼identar,  honoris  oaasa  hoo  addidit. 
Adjutant]  Sio  reteresdicere  malaenmt» 
qaam  adjuvant,  D. 


«T 


ACT.  I.    SCENA  I. 

DAVUS. 

aMICUS  summas  meas  et  popularis  Geta 
Heri  ad  me  Yenit:  erat  ei  de  ratiancnla 
Jam  pridem  apud  me  reliquum  pauxillulum 


1  Anucut  tummut  meut,  et  popularis] 
Qaod  in  omnibas  fere  comcBdiis,  in 
qaibas  perplex»  argomenU  sant,  fferi 
■olet,  id  in  hac  qaoqne  Terentins  ser- 
rat:    at  «r^oTATtitdr  wf^tnr»,  id  est, 
peraonam  extra  argnmentnm,  indncat : 
eol  dam  ob  faoo  ipsom,  qaod  Telati 
aiiena  tota  fiibala  est,  gesta  res  narra- 
tor,  discat  popalas  textam  ex  conti- 
nentia  (et  eontinewtioM)  rerom,  sitqae 
instractas  ad  CKtera.     Amietwtummut 
fAeut,  et  popularis  Geta]  In  hao  scena, 
qnsB  docendi  atqae  instraendi  speetato- 
ris  oansa  indacitor,  mire  extrinsecos 
lepores  facetiieqae  eemaotor  ei  sales 
eomici.    Id  enim  est  artis  poetiosD,  nt 
qoom  narratiooi  argomenti  detor  opera: 
jam  tamen  res  agi,  et  conoedia  spectari 
videator.     Amieut  mmmut  meut  et  po- 
puUvnt  Geta]  Inainnatio  persone  ejos, 
qnsB  indaoitur  ad  aodiendom  argomen- 
tum.     Et  Tide  serrom  ostendi  DaTom : 
et  noD  ostendi  cojos  serros  sit.   Amicut 
eummut  mctts]  Gaosa  cor  in  soeoam  pro- 
cedatDaTOS.  if micus]  A  Tolantate.  Po- 
pularit]  A  fortona.    Fopularitg  ejaadem 
eondilionis  gentisqoe.     Saliostios  Cat. 
22.  populari»  tui  teeterit,    £t  popuUait, 
popolo  amatos,  et  popularit  civis,  et 
popularit  homilis,  et  popularit  Tilis,  e 
popoloqoe  faotas :  ot  si  qois  dioat  sor- 
didom,  poptdarem  dvern*    Amicut  jum- 
muf  meui]  Dotos  extra  doas  familias 
indocilor,  qose  in  hao  sont  fabola,  alie- 
Bus,  ac  per  hoc  ignaros,  coi  narret  Geta 
argomentum.  D. 

Amicia  tummut']  Argamentom  fabolie 
in  prima  sceoa  plorima  parte  tractalnr. 
Hai^c  continet  rationem :  nihil  aliod  te^ 


neC,  qnm  exposilSonem  reroin  gesta- 
rom,  ande  formam  nollias  caasse  babet. 
Ergo  Terba  ao  seosas  qoi  obseori  fiont 
seqoamor,  Amieut  summMt  et  pepmk' 
rit]  Popularit  tribos  modia  acoipaaoSp 
de  popolo  sooios,  el  ejosdem  oonditi- 
onis  de  popolo,  at  in  Sallast.  Catil.  SS. 
aocipimas  eos  qoi  in  popolo  siuit  ejos- 
dem  condiiionis,  cum  ad  jvajureaedum 
popuXari»  tui  tcelerit  adigeret,  hoc  est, 
socios.  Ejosdem  conditionis.  Ut,  dh 
tecro  t  popularet,  ferte  mitero  a^ue  ia- 
neeentt  auxUium!  qoamqoam  Ulio  etiam 
de  popolo  poteat.  At  Tero  hio,  amkut 
tummut  meut  ac  popularit  Geta,  qoid 
aliod  qoam  serTom  indooity  qnod  (in' 
dicat,  quu  Z.)  est  ejasdem  oonditio" 
nis?  E. 

t  Heri  ad  me  vemt]  Apparet  heri 
foisse  Boptias.  Heri  ad  me  venit]  Prop- 
tar  cognationem  e  et  t  literaram,  noa 
dobitaverant  antiqoi  et  here  et  keri  di- 
eere,  et  mane  et  mani,  et  vetpert  et 
ve^peru  Erat  ei  de  ratiuneula]  Deest 
nam :  sed  mire  snbtraclom  esL  Eret 
ei  de  ratiuneula]  Opportona  diminntio 
in  re  serTili,  ratiuncuLa,  et  pausiUuhaa. 
Brat  ei  de  ratiuncula]  Moraliter  intolit, 
erat  ei,  magis  enim  facetom  et  oomioom 
est,  qoom  AevtUratf  infertar,  qnam  si 
diceret,  nam  erat  d.    D. 

Erat  ei  de  ratiuncula]  De  ratiuneuU 
qoam  apod  me  habet,  erat  ei  reli^um 
nummorum,  sed  aliqoantnlam.  E. 
De  ratiuneulai]  Priscian.  lib.  S.  L. 
S  Jampridem  apud  me  reliqHum] 
De  argnmento  somitur  caosa  colloqoii. 
Nam  deboi,  inqoit,  Getse :  et  ille  ae 
exigity  ot  maberetor  (numeretur  Hs. 


356 


PHORMIO. 


Suum  defrudans  geniiim>  comparsit  miset, 
Id  illa  universam  abripiet:  haud  existuiaans 


10 


Verr.  11.  10.^  eequit  Volcatio,  s»  tua 
$panU  veniuet,  Ubellam  unam  deditaet  f 
Unciatim  vix]  Potuit  el  aDoUtim,  et 
cito  conflari  peonliam.  Ut  mallm  pu* 
xilUtim ;  et  cito  fiant  maxima.  Merilo 
ergo  additam  est  vix.  Sed  qaid  si  et 
unciatimf  et  vix,  et  tftmen  de  laoro  de* 
dit?  De  demento  tua,  inquit  Qoid  li 
ex  ibandaiiti  ?  Suum  defirudant  genium. 
Deinde,  non  acquitimtt  sed,  eontpartit. 
£t  ed  postremam,  miter:  ut  iaiqoitu 
ooDsaetudinis,  complontione  finiretar. 
De  demettto  tuo']  Servi  qaatemoft  mo- 
dios  acoipiebant  frumenti  in  meDsem : 
et  id  dementum  dicebalar.  Et  atram 
a  mente,  an  a  metimdfi,  inoertam  est.  D. 

Quod  illeunciatim]  Hoc  eat  paaU- 
tim,  Tclat  per  singala»  anciaa.  De  de- 
mentol  De  cibarlo,  boc  est,  qaod  sibi 
sit  demensum  :  a  metiendo.  B. 

Defraudant  geniutn]  Plaot.  Aalal. 
IV.  9.  13. — tantum  auri  perdidif 
Quad  euttodivi  tedulo.  Egomet  me  de- 
fravdavi,  Animumipiemeum,  geniumque 
meum.  Pertinel  autero  boc  looas  Jonii 
Philarg^rrii  io  Virgil.  Eclog.  5.  toUemnia 
vota.  Caautrum  tria  genera,  unum  lol- 
lemne,  aliud  viaticum:  vt,  ad  ccenam 
vocant,  adventum  gratulantur.  Ut  idem 
Tereutiut:  quodvix  de  dementa  tuo,  tu- 
um  defraudant  genium.  Vidend.  Ser- 
vias  Georg.  I.  302.  Non.  Marcell.  in 
yw)e  gerualit.  L. 

Unciatun]  I.  e.  per.ancias  atqae 
adeo  per  minimas  parles  et  aammalas. 
R.D. 

Demento']  Dementum,  sabinlellecta 
Toce  frumentum  est  certas  modos  frn- 
menti,qaod  domini  serTis  aingalis  men- 
aibus  admetiebantur.  t.  Riir.  in  b.  1. 
kff4A\ih  vooat  Hesiodas  in  B^.  t. 
767.  R.  D/ 

10  5aum  «{«fruiiafis  ^enium]  Ut  con- 
tra,  genialia  eurare  dicitar,  qai  vivit 
laatias.  D. 

Suum  defrudant  genium]  Fraadare 
•oam  genium  dicitar,  si  qois  parcius 
Wbit,  81  qais  p^ias  yivit..   At  Tcro 


bene  genio  heh,  n  qois  Titam  hrgins 
colit.  Virg.  Georg.  I.  30«.  iuwfaC 
genialit  hyemt  curatqug  reaolvit.  Et 
alio  U>oo  Mn.  VI.  603.  genio  persaa- 
det  fieri  (adde  iMtum  nubentis.  Z.)  <u- 
eent  geniaUbut  aUit  Aureafulera  tortf. 
Campartit  misnr]  Paroeiido  se^aTit.  B. 

Vetorem  soriptoram  conipsnit,  qa» 
exhibita  est  in  Bemb.  et  apad  Noaiam, 
in  textom  recipiendam  patamas.  B. 

Drfraudant]  Sio  antiquo  more  e 
Mss.  scribendamnon  drfrmidems,  Fravh 
dare  et  defraudare  proprie  eet  per  fraa- 
dem  priTare,  sed  s«pe  simpliciter  dici- 
tbr  pro  privare.  Veterei  qooties  bUa- 
rias  et  laatias  se  excipiebant,  toties  pn- 
tabant  se  geniam  plaoere,  carare,genao 
iadalgere.  t.  Casaah.  ad  Pers.  Saljr. 
V.  151.  eontra  qai  parcioa  TiTebant, 
nanqaara  hilarilati  indalgebant,  ae  ge« 
niam  defraadare  existimabaBt  Plaat  ia 
Aolal.  IV.  9.  14.  egomet  m»  defraudo' 
veram.  Terentiam  imitatar  IdTias  II. 
10.  in  magna  inopia  pra  domestieit  eepiit 
unutquisque  ei  tUiquidt  fraudant  m  ipm 
victu  tua,  eontuitt.  V.  47.  te  q^dsque 
vietu  tw>  fraudans,  detraetum  eorpori 
atque  utibta  necettarOsad  honoren  «msuc 
viri  coiferret. 

Compartit  miter]  Nempe  atpeooliam 
faceret,  qood  sepe  serTi  pro  liberUte 
dominls  nomerabant  Seneca  ep.  80. 
tervitutem  maneipia  quaque  omni  moda 
exuere  eonantur.  PeatUum  suum,  qued 
eamparaverunt  ventrt  fraud^,  pro  ea* 
pite  nwmerant.  r.  lips.  ad  Toeiti  An- 
nal.  XIV.  43.  interprot  ad  Orid. 
Amor.  1. 8.  63.  et  ad  Petron.  o.  75.  ed. 
Barmann.  p.  485.  R.  D. 

11  Id  Ula]  NapU  Hoilioet,  l/nnvr- 
tum  abripiet]  Contra  illud  qood  uneia- 
tim  dixerat.  Univertum  abripiet]  Mag- 
na  virtus  pene  in  singulis  s/llabis :  oon- 
tra  illod  qood  ait  iUe,'  iUa  retalit.  con- 
tra  ufwiatim,  vix.  et  demento  tuo,  un*- 
vertum.  Contra  id.  qood  ait,  mtmus 
eorraditur,  abripiet.  Contra,  suum  de- 
frudant  getuum,  et  oomparsit   miier. 


858 


PHORMla 


Ubi  initiabimt:  onme  hoc  mater  aoferet : 
Puer  cauaa  eiit  mittandi.  sed  Tideon'  Getam  t 


ACT.  I.  SCENA  II. 


GETA.  DAWS. 


SI  quifl  me  qnsBret  xa£aa.    D.  Pr8Bsto'st,  desine.    G. 
Oh! 


IDVS.  VOTEMB.  HATALE.  8TJO.  UVltl' 
CrPIB.  EPVLUM.  ST  CRUST.  BT  MUL« 
8UM  DABETUR. 

Qni  mos  noo  solnm  antem  apnd  Iln- 
lo8,  sed  et  alibi  gentinm  nsn  leoeptns 
fnit :  sio  enim  Genes.  XL,  in  natali  ano 
Pharao  opipare  oonTivatnr.  et  Matlli. 
eap.  XIV.  natalis  Herodis  splendide 
celebratnr.  Qnamvis  me  tele  qnid  a 
popnlo  Jodaico  oommitteretur,  lege  in» 
terdietnm  foisse  Josephns  seribit  oon- 
tn  Apionem :  e(  fjth  tvi^  lert  ts7c  tSv 
vaiieM  ytfiawv  ivlT^inv  hmxfat  0V9&- 
yta,  Koi  «fo^Aatif  9MTr^at  fcld>ic,  iXXit 
«ia»<p^«  T^  ifX^  tvdiSc*  if* 

Versos  probal  lectionem  codd.  nos- 
tromm  vett.  porrv  dlio  antem ;  nt  alh 
slt  in  iotn,  nt  in  prmoedenti.  B. 

15  Ubi  imtidbunt']  Hoo  tnltnose 
pronnneiandom.  ITbi  tnitiafrtmf]  Ut 
qnidam,  eibo  tt  pofu ;  nt  qnidam,  Merif. 
Ubiinitiabunt']  Legitnr  apnd  Varronem 
initiari  pneros  ednlisB,  et  poticse,  et  eo- 
bsBydivis  edendi,et  potandi,  et  onbandi : 
ttbi  primnm  a  laote  et  a  oonis  transie- 
mnt.  qnod  Virg.  Bol.  IV.  63.  nee  dtuM 
hune  metvm,  dea  neo  digtwta  eubili  ett. 
boc  adnotavit  Probns.  Sed  Terentins 
Apollodomm  seqnilnr :  apnd  qnem  le- 
gitnr  in  insola  Samothracnm  a  certo 
tempore  pneros  initiari,  more  Atbenien- 
sinm  ;  qnod,  ol  b  palliata,  probandnm 
eat  magis.  Ubi  initiabunt']  Hoo  sio  in- 


fereadum  est :  non  qnasi  boo  Bolom  sit, 
sed  qoasi  defatigatns  sit  oBvmersndo 
oooasiones  dandoram  muDemm.  (kmt 
hoe  motsr  auferet']  Hoo  retnlit  ad  olfe^ 
rentis  irrisionem,  qni  pntat  se  pnen» 
dare.  Mater  anferet]  An  notrix?  an 
▼era  roater?  D. 

Ubi  iratiabitur]  InMare  eet  ad  oibam 
infontem  instmere,  qni  et  ipoe  dies  na^ 
talisest  qnodammodo.  E. 

Imtiabunt]  SciUeet  cibo  et  poCi. 
Insignis  Varmnis  loens,  qnem  Donatos 
respioit,  est  apnd  Non  Marooll.  p.  106. 
eum  primo  eibo  et  potiena  initiarent  pns- 
mt,  taerijicabant ;  ab  eduiSbuM  eduSe, 
a  patione  potiea,  Sed  potest  etiam  post 
initiabant  intelligi  ss6rlt.  Nam  Athe- 
nienses  liberos  Cereri  initiabnat,  qnoi 
nt  in  fabola  palliaU,  magis  pmbnt  Do- 
natos.  R.  D. 

16  Pitfr  cauea  erit  ndttundi]  Fk«- 
prie  dixii  mtftimdi,  de  mnneribns.  Std 
vtdeon  Getamf]  Loontnmm  ostendit 
<3etam.  Sed  videon  OetamT]  Apporet 
poetam  nlhil  pntasse  ampltns  adden- 
dnm,  ad  insinnandam  popnlo  personan 
Dayi:  et  ideo  jam  indoEit  exemtem 
Oetam,  ot  sit  oansa  oommntandft  •era- 
tionis.  D. 

1  Si  quit  ne  fuaret  ni/vs}  Mire 
poeta  desidenlnm  Geta  ostenditDa- 
Tnm.  51  futt  me  9it«ml  n{^]  De  ipse 
loqailor,  a  qno  reddi  sibi  debitnm  spoi 


ACT.  I.  SCENA  IL 


350 


At  ego  obyiam  conabar  tibi,  Daye.    D.  Accipe,  hem» 

Lectum^st;  conyeniet  mmieras^  qnantom  debuL 

6.  Amo  te^  et  non  neglexisse  habeo  gratiam. 

D.  PraBsertim  ut  nnnc  sunt  mores :  adeo  res  redit ;      5 

Si  qois  qnid  reddit^  magna  habenda^st  gratia. 


mnf  Mooiida.  Nun  ftp|Niret  plon 
dictonm  fiijaw.  Prcito  ett,  dauu} 
Tertift  penona  de  m  loqoens  asos  ett : 
qoia  ille  nomioatiTom  (quia  tale  nommi 
Ms.  H.  et  B.  com  edd.  Tott  ^piia  talem 
iiMitnatt(m€m  ed.  do  B.)  prmtolit.  D. 

Si  quU  m$  futeret']  Egnditor  serros 
qoi  namtoras  estillo,  qom  sopn  dixit 
(dixu  Nsm  speotat  Tersom  primom 
soholiastes.  Z.)  Mandot  domina  (dih 
trina,  lil.  Z.)  ad  se  Teniat  ille,  qoi  de- 
bitor  soos  foit,  et  qoi  (fue,  vel  ct^ 
Z.)  fortasse  tIx  nomea  tenere  pos- 
set  B. 

9  Atego  obnam  cenuibar  tSbit  Dave] 
Conabar,  absolote.  an  Ixxit^c.  est,  ot 
desit  tre.  Et  .esi  adTorbiom  loci  o6i»- 
«m.  Aceipe']  PrKrenit  petitionem,  di- 
cendo  aceipe :  et  hoc  oom  gesto  offi»- 
irentis  dioitor.  Bt  boo  est  qood  ait, 
eottfeci,  affero,  D. 

Accipe]  Polchn,  anteqoam  peteret 
aliqoid,  obtolit  qood  debebat.  Etin 
siognUsintelligimas,qaibos  metomesse 
circa  aocipientem  (quid  tn  qHibutdam 
fnetuendian  tU  circa  aecipiendum,  Z.) 
primnm  ne  displiceret,  et  dictom,  lec- 
tum  ett,  Deinde  ne  parom  conTcniens 
nomeras  cndentnrf  aiyecit,  eonneniet 
fuangrut  quantum  debui.  B. 

CmabarJ  Scilicetin.  Conari  smpe 
pbsolote  ponitor.  t.  Bormann.  ad  Vsl. 
Flaccnm  IV.  371.  ignotatjubetvreviat 
heu  muUa  moraiOem  Coaantemque  precet 
inclutaque  pectore  verba*  R.  D. 
.  3  Lectum  ett]  Absolote.  Ntm  non 
dicit  qoid :  otrom  debitom,  an  argen- 
tom  lectom.  Loeilios,  lecti  omnet :  at- 
ticon  hoc  ett.  Isctum  ett,  conveniet  nu- 
merut']  Ordioem  senraTit  prios  enim 
qualitat,  deinde  numsruj  peconim  spec- 
tari  solet  Ltctum  ett,  eonveniet  nw 
foerut,  quantum  debui]  Qoippe  tribos 


modis  debitom  peeoniariom  solTitor: 
pensione,  aeeipe;  spectatione,  Uetum 
ett:  nomero,  eonoentsf  niimerut  giMm- 
tum  debuL  Leetum  ett]  Ltetum,  bo- 
nom,  Tcl  splendidom.  Ut,  Mn,  X. 
541.<irma  &reitiu  Lscta  rrfert  humerit, 
QosmTis  qoidtm  potsnt  leeta,  ab  ea 
qood  estlego,  dictom.  Quanlttmds6tM] 
Pi^,  debitum  tibia  mtett,  D. 

4  Amo  te,et  non  neglexitte  habeogro' 
ttom]  Amat»  qood  nddiderit  peooni- 
am :  agit  gratias,  qood  diligenter.  Et 
qoan?  otrom  qoia  oreditom  (oondio' 
tum  ed.  Antw,  et  Steph.)  non  leieUerit? 
ao  qoia  lectom  attolerit,  et  nomero 
oongroeoti?  Bt  ncte  dixit:  nam  red- 
hibitio  (redditio  edd.  Tctt.)  debiti  hoo 
agit,  ot  etism  gratiM  agamos.  Amo  tCp 
et  non  negltxitu  habeo  ^otiom]  Hoc  pro 
gntiarom  actione  ponitor,  etostenditor 
Ten  Deoessarism  foisse  peooniam.  Non 
negUsitm]  In  Andria,  et  id  gratumfur 
itttadioertumte,habeo  graiiatn*  D. 

5  PnESsrttm  ut  nune  funt  moref]  Sie 
et  iUod  dictom  wt»  namqae  hoe  tempore 
obtequium  mnieot»  veritat  odium  parit, 
Qoia  consoetndinis  imsgo  est,  Titope- 
ran  prmMotia.  Adeo  ret  redit]  Figo- 
nte,  pn  ita  loqoeris,  adao  ret  dedit, 
dixiL  Et  proprie  reditte  ret  dicjtur, 
qoom  sliqoid  pejos  exspectatione  con- 
tigit  D. 

6  Siquitfuidreddit,magnahabenda 
ett  gratia]  Id  est,  etsi  (etn  ob)  rem  non 
magnsm,  tamen  msgna  faabenda  est 
gnlia :  boo  enim  significat  fuii  reddit. 
Si  guit  quid  reddit]  Qoi  hoc  iotenroga- 
tiTc  proooooiaTerit»  panm  belle  expU- 
oat  conceptam  sententism.  Habenda 
ettgratia]  DcMt,  ri.  D. 

Si  quit  quid  reddit]  JoTeoal.  Satjr. 
13.  nunc  n  dipodtum  non  infeietur 
aanfeut,  Si  reddat  veterem  eum  tata  cm- 
ginefMem  Prodigiaia  fditt  L> 


960 


PHORMIO. 


Sed  quid  ta  es  tristis?    6.  Egone?  nescis,  qao  in 

metu^  et 
Quanto  in  pericalo  simos.    D.  Qaid  istac  est?    6. 

Scies : 
Modo  ut  tacere  possis.    D.  Abi  sis^  insciens: 
Cujus  tu  fidem  in  pecunia  perspexeris^  10 

Verere  verba  ei  credere  ?  ubi  quid  mibi  lucri  est 


7  Sed  quid  tu  et  tristitf]  Hic  kdmo- 
nemar,  omnem  ab  inilio  sermonem  Ge- 
t»,  qaasi  saUgentis  et  aoxii  pronun- 
oiari,  accommodatis  praesertim  ad  Tal- 
tnm  verbis.  Nam  et,  si  qids  m$  quarit : 
et,  at  fgo  dbviam  tibi  eonabart  Dave :  ei', 
amo  te,  et  non  neglexim  habeo  gratiam : 
in  le  quoddam  eonlractioris  animi  oc- 
capatiqne  signam  babent  Sed  quid  (u 
es  trittiif]  Sed  particala,  transitam  sig- 
nifieat  ad  mentionem  alterins  rei.  Sed 
quid  tu  es  tristii?  egonef  neseis  quo  m 
metu]  Descensns  ad  argamentam  ab 
eo  s^rmone,  qai  extrinsecus  a  poeta 
informatos  esl,  jam  manifeste  apparet. 
Egone?  neseis  quo  in  metu']  'Yirodi0-(c 
comoedisB,  ne  nnda  appareat  aviiBta-i{. 
Nesci»  quo  in  metu,  et  quanto  in  ^perioulo 
sim]  Ptonanciantisetinterrogantisesse 
potest.  Nes^s  quo  in  metu]  Daie  per- 
torbationam  big»  sont:  a  malo  ana, 
ex  capitis  altera.  Ergo  a  mali  bigis, 
pnesentis  temporis  pericolom  esse  dici- 
mns,  et  futori  metom.  Nescis  quo  in 
metu]  Pronunciative  magis  qnam  per- 
eontative  efferendam  est.  sio  enim  sole- 
mnsde  magnis  rebas  dicere.  Nescis 
quo  in  metu,  et  quanto  in  perieulo  nm] 
Yix  alteraro  sostineri  polest  eoram,  qn» 
atnqne  posnit  nooc,  et  metum  et  perp' 
eulum.  D. 

Quo  in  metu]  Omne  malam  dao  ba- 
bet  tempora,  praeteritnm  et  fotnram. 
PrsBteritam  rero  simnl  jongitnr  et  pne- 
senti.  Ita  in  pnesenti  Tel  pneterito 
malam  :  in  faturo  metos  est.  Magnas 
igitur  confessns  dolor  (magnum  i,  e. 
doUjrwn.  Z.)  est,  cam  dixit :  nescis  quo 
in  tnetu,  et  quanto  inpericulosim,  Qaod 
ntiqae  janctim  expressom  est  in  Virg. 
JRn.l.  106.  taliajactanti  stridens Afui- 
hne  proeella  Veium  adversa  ferit,  hoc 


utiqae  pericnlom  i—fluetusqua  adsidera 
toUit,  bic  metos  esL  E. 

8  Quid  istuc  est  T]  Fac  bmio  soire  : 
et  narrandi  non  erit  locos,  necessario 
igitur  ignaros  indacitor  Darns.  D. 

Ex  Banlic.  et  ratiooe  ▼ersos  lege 
Periclo.  Deinde  pro  Tnlgui  ftm,  ex 
melioribns  libris  leg.  ^u$,  ae.  ego,  et 
berilis  filias.  B. 

9  Modo  ut  tacere  possis]  XJt,  pro  ne 
non.  qood  si  est;  sabandiendam  est 
vide,  aot  qoid  tale.  Modo  tct  taeere 
possis]  Vere  argamentam  est  oelari  \i, 
qaod  Antipbo  non  coactns,  sed  Tolens 
doxit  nxorem.  'Modo  ut  tacere  posm] 
Modo,  pro  tantammodo :  nt,  JEn.  III. 
116.  modo  Juppiter  adsit,  Abi  stt  in- 
sciens]  Inscieiu  nonc  pro  insoito  posait. 
▼el  inscientem  modostoitnm  dioit:  aUas 
ignaram.  D. 

Abisis,  inscietis]  Discede  slQltissmie, 
cam  tn  mihi  peconiam  credideris,  nbi 
fidem  meam  integritatemqne  Tidisti, 
▼erba  mibi  roetaes  commodare ;  in  qoi- 
bns  qoid  locri  habeo,  si  te  fefelle- 
ro?  E. 

10  Ct0us  tu  fidem  in  peeunia  per- 
speieris]  Sententiose  dixit:  qoasi  in 
omnibos  credendom  sit,  serYatnrom 
fidem  ess9  eum,  qai  in  pecnnia  serra- 
▼erit.  Bt  hoc  ideointerposoit,  ne  loir- 
gas  esset,  dnm  suadet  nt  dicat :  qaefli- 
admodom  in  aliis  labulis.  Cicfiu  tu 
fidem  in  pecunia  perspexeris]  Proprie 
looutos  est  de  pecania,  eXfidem  dioen- 
do,  et  credere.  Nam  fides  est  eoram, 
qnibos  datar :  creditores  dicaotor  ipsi 
qoi  dant.  In  peamia]  A  majore  ad 
minos.  Psrspex eris]  Non  hispexeris,  sed 
perspexeris,  qnod  plas  est,  dixit  D. 

1 1  Verere  verba  ei  credere  f]  Voiba 
cam  proaunoiatione  dioit,  nt  ostendal 


ACT.  L    SCENA  IL 


S6J 


Te  fallere  ?    6.  Ergo  auscalta.    D.  Hanc  operam  tibi 

dico. 
6.  Senis  nostri^  Dave^  fratrem  majorem  Chremen 
Nostin'?    D.  Quidni?    G.  Quid?  ejus  gnatom  Pbse- 

driam ;  14 

D.  Tanqoam  te.    G.  Evenit  senibns  ambobas  simul, 
Iter  illi  in  Lemnnm  ut  esset>  nostro  in  Ciliciam 


maltam  distore  inter  peoaniam  etTerba. 
Ubi  quid  tnihi  lucri  est  UfalUre?]  Ab 
atili  coojectara.  et  beae :  qaia  serros 
nibil  de  honesto  dioit.  Ubi  quid]  Sig- 
nificantiaB  dixit  quid,  qaam  li  diceret, 
nihU.  D. 

It  Ergo  atacuUa]  Ergo  nanc  velat 
increpatio  tarde  facientis  est.  Qaia 
hic  igitar  obloqaendo  impediTerat  nar- 
rataram,  ergo  dixit.  Sic  Vjrg.  ^n.  II. 
707.  ergo  age,  care  pater,  cerviei  im- 
ponere  noetra.  Hanc  aperam  tibi  dtco] 
Aaacaltandi  soilioet  et  aadiendi.  Hano 
operam  tibi  dico]  Plus  est  dieo,  qoam 
do.  Dieatur  perpetao,  datur  ad  tem- 
po9.  D. 

Ergo  autcuUa']  Ergo  aodi.  Hane 
operam  tibi  dieo]  Aadiendi  tibi  operam 
trado.  *  dominos  rogent  Nanc  dicit, 
stalte  eos  faoere,  qoi  precatores  parant 
et  adhibent,  qaorom  oratio  heo  eue 
potest :  interim  Tenia  tribaator,  postea 
oom  ipse  qai  precator  disoesserit»  do- 
minas  iracondiam  saam  compleat  (Terba 
inde  a,  dominoe  rogent,  absaot  a  Mss. 
et  ridentor  referenda  ad  Tersom  90.) 
Senis  noetri,  Dave,  fratrem]  Nanatio 
bio  samit  exordiom,  qood,  ot  oportet, 
ab  eo  incipit,  qood  sciri  potest.  Qaod 
Virgil.  freqoentissime  dixit:  ot,  Mn, 
II.  81.  fando  aUquid  n  forte  tuat  per- 
vemt  ad  auret  BelidiR  nomen  Palamedit, 
Et,  Md.  X.  20.  cemit  «i  intuUent  Ru- 
tuU7  Item  in  Ednacho,  hane,  quam 
amat,nottin7  E. 

ifanc  operam  tibi  dico]  Scilioet  ao»- 
coltandi.  Plaot  in  Bacchid.  IV.  9.  72. 
aurium  operam  tibi  dico  idemestope- 
ram  dare  ap.  Ptaot  in  Mil.  IV.  1.  7. 
tmnu>  omnes  ret  potterioret  pono  atque 

vOL.ir.  2 


eferam  do  ttbi.  Loquere,  ▼.  Ser?iom  ad 
Mn.  I.  73.  R.  D. 

13  Senit  nottri,  Dave,fratrem  mtQo- 
rem]  Dicendo  tenit,  ostendit  et  ado- 
lescentem  se  dominom  habere.  dioendo 
nostri,  ostendit  esse  alienam.  dicendo 
fratrem,  non  onam  esse  monstravit. 
dicendo  nuQorem,  etiam  minoris  feoit 
indiciam.  Sic  argomenti  partem  maxi- 
mam  nondnm  narrans,  jam  in  ipsa  in- 
terrogatione  transegit  H»o  antem 
omnia  propter  popolom  sic  agantor. 
Ideo  ille,  qwdnx  dixit,  ne  sit  opos  plu- 
ribos  Terbis.  Senis  nostri,  Dave,fra' 
trem]  Mirom  compendiom  narralioois. 
qoasi  per  interrogationem  fecit,  ne  ex 
alto  repeteret  Sio  Virg.  i£n.  II.  81« 
fando  aliquid  o  forte  tuat  peroenit  ad 
auret,  Betid^nomen  Palamed^,et  inelfta 
fama,  Ei,  nottin*  hanc,  quam  amatfra- 
ter  f  in  Bonocbo.  D. 

14  Quid  f  ejut  gnatum  PheBdriam  ?] 
Non  dixit,  quid  Phadriam :  sed  addi- 
dit,  ^ut  gnatum:  ot  magis  docerot 
qoam  interrogare  videretar.  QMid  7  s;«t 
gnatum  Phadriamt^  Deestnoiti.  D. 

Acoentaom  ratio  soadet,  nt  legas, 
fwttine7  quidni7  quidf  B. 

15  Tanquam  te]  O  Tarietas,  qoidni  ? 
tanqoam  te.  Evenit,  tenibuM  ambobut 
umul  iter]  Non  eyenit  iter :  sed,  eve- 
nit  ot  iler  esset  Sumt^]  Uno  tem- 
pore.  D. 

Divide  verbom,  et  lege  tam,  quam  te, 
nt  Eon.  IV.  4.  50.  tam  teio,  quam  me 
vivere.  B. 

16  lUi  tn  Lemnum  ut  ettet]  Recte 
taeetor,  cor  Chremes  ierit :  et  dicitor 
oor  Demipbo.  atromqoe  pro  argomento 
est  D. 


PHORMIO. 


Ad  hojipitein  antiquom :  ig  Menem  per  epLitolMr 

Pellexit^  modo  non  montis  auri  poUicens. 

D.  CaitantaeratreSfetsiipererat?    6.  Desinas: 

8ic  est  ingenium.   D.  Ob }  regem  me  esse  c^ortoit.     QO 

G.  Abeuntes  ambo  liic  tum  senes  me  filiis 

Be}inqaiint  quasi  magistrum.    D.  O  Geta^  proTinciam 


17  Ad  hotpUem  antiquum]  SicVjrg. 
iEn.  ILL  82.  veterm^  Ancki$em  ag' 
novit  amhwn.  Hoo  aatem  tddidit,  nt 
«ssel  idoDea  oaou  navlguidi  seni.  Se- 
nemperepktobu  peUeKit]  Epittelat  di- 
«endo,  osteodit  ean  dod  semel  tQFip- 
•iste.  PeUesit]  Indout  sio  VirgD. 
ifin.  II.  99.  peiUunt  Ulyuei,  D. 

Tres  ex  nostrls  tpistolam,  et  sie  Pris- 
eianos  p.  1190.  8ed  ▼algnrem  reti- 
■endam  pvtunos.  B. 

18  Modonan  montet  oiiri  polUeent} 
PvoTeibialis  vn^fitTJt  fiieta  per  e&oep- 
tionem,  aot  per  aopeilationem,  aot 
SBqoam  eollationem.  Ejoamedi  est  illod 
Demosthenis,  fAomtu^  ftniiiv  Afttlf. 
Modo  non  numtet  aun]  Sallost  Cat  tS. 
Maria  montetque  poltkert  eetpit,  Modo 
non  montet  auri  poUieent']  More  Tete- 
vom :  qoia  bospites  hospltibas  molla 
deuabant.  D. 

PeUexU]  Deoepil,refellit  Virg.  J9n. 
II.  90.  invidia  potiquam  peUaeit  Ulux- 
if.  B. 

PelUxii]  Priscian.  lib.  X.  Monttt 
auri  poUioent]  Menand.  (SM-iJuadf  ime^ 
Xf^f^uMc,  T»  H  >tyiiAMm  TwT»,  tk  1% 
Yh  iyoba,  ApolniaB  in  Apol.  Hiero» 
Bjm.  advefsns  Paalin.  Cum  monlff  av- 
«isot  poUieUutfuerit,  ne  teorteum  quidem 
«itmmttm  de  tketauirit  tuit  prcferat. 
Plaat  in  MilitelV.  9. 72.— prcler  tko' 
mttrum  tum  argenH  monttt  et  maata» 
kiAet,  Prodent  de  Laarant  55^— 
fulgidet  mmtet  mefRtta  cottdiltm,  L. 

Modo  nofi]  I.  e.  propemodom^  fere. 
Alii  Boriptores  dieonttnnlum  nen.  Plin. 
in  Paneg.  c.  23.  ^ratttm  qaed  tent«mmm 
uUto  elkntlbm  tahiialdt  quatdam  fiuni'' 
JSoritatis  neCos  adderet  Tbi  ▼.  Sohwart. 
B.D. 

MonUs  aurt]  Montes  et  maria  pre- 


Terbialiter  de  magnitodine  et  moltltn- 
dbe  dicontor.  Saffost  in  GMil.  e.  2S. 
repente  gloriant  maria  mentetqut  peUi- 
eert  «Bpil  obi  ▼.  Cortiom.  R.D. 

19  Cui  tanta  erat  ret'}  Cut,  dathnn 
oasos  est  Domino  ne  too,  inqnit,  pol- 
lieebator  hsBo,  «oi  tanla  rae  erat  ?  CtA 
tanta  erat  res]  Deest  eum.  ot  ait,  cnm 
pellexit,  eoi  tant»  res  erat?  £l  w- 
pereratf'}  Plos  ert  lupeeettt,  qoam 
ette.  D. 

20  Dettnat^tieettmgenhmJ  Neees- 
saria  est  ad  fahohe  Mtmevt  avaritin 
Demiphonis  :  nt  msjore  perloalo  illo 
absente  daxerit  illias  indotnlam.  Nam 
mox  diotaras  est,  illene  indBtatatn  wr- 
^nem,  atfue  ignehiltm  «iarst  tlia  f  Sie 
eit  ingtntttm]  Pneparatio  bona»  qua  et 
dives,  et  a^arns  desoribitor  Demipho, 
at  indotatas  noptias  filii  ferre  non  pet* 
sit  Sio  ett  tngenitm]  Reole.  non  vam, 
inqoit,  fortona  tvaiQS  est,  sed  natara. 
8ie  ett  ingeniium']  Omniom  ?  an  domini? 
Sed  magis  domfau.  Ok  I  regem  me  em 
operluilJOslenditpaoperum  «ffeetloneSy 
qoi  se  soIob  mti  diritiia  soire  alont,  sl 
eas  habeant  Oki  me  regem  ette  epef 
tuit']  Aone  me.  D. 

R^em  me  etu]  Antiqoi  etlnm  max- 
ime  in  eomoBdiiB  ditiasimoa  qooeqoe 
reget  dieebant :  nti  parasili  eos  a  qoi- 
bos  paaeebantnr,  rtget  af  pellahant  B. 

21  il6«untsi  nmio  kine  tum]  Him 
el  kie  legitnr.  et  est  ordo,  hle  relin- 
qouni  miis.  FUiU}  Propler  filios.  D. 

Lectio  nostromm  eodd.  kUto,  nt  re- 
ferator  ad  pcopias  aheuntet,  magis  pta* 
cet,  qaam  kio  Bembini,  qaod  refeien- 
dom  est>ad  remolios  rsJlnfKttnl.  B. 

22  JZsUn^unnl]  Id  esl,  non  seoam 
abdaoont  Quaii  magittnm]  Bene  fu*- 
ti :  qai  non  eomploTit  hoc  ipsnm,  oee 


364 


PHORMIO. 


Facere,  obsequi  quao  yellent.    D.  Scisti  uti  foro. 

6.  Nost^  mali  nihil  quicquam  primo.  hic  Phasdria 

Continuo  quandam  nactus  est  puellnlam 

Citharistriam :  hanc  amare  coepit  perdite. 

£a  serviebat  lenoni  impurissimo : 

Neque,  quod  daretur,  quicquam;  id  curarant  patres: 


50 


riori  pereoDe  efMe  potest,  et  alteri. 
AdvenusstimuLumcalca]  Tla^ufMa  onm 
kxkd^>§t:  deest  eDba,Jaetare.  Stimu- 
lum  pro  domino  adolesoente  posnit. 
Calca]  Modo  calcet,  non  partesplan- 
tie,  sedpercQssiones  pedom  plagasqne 
iugni6«at.  AUter  Virgil.  V.  324.  cal- 
cemque  teritjam  calce  Dioret,  D. 

Advormm  stimukan]  Zenobias  in 
Proverb.  ir;dc  nbrrfa  Xaht^^uv.  Am> 
mian.  Marcell.  contra  acumina  oolcitra- 
rs.  Cbaris.  lib.  IV.  L. 

Adoorsus  stimulum  calees]  Snpple 
Terbnm  ducere  vel  jaetare.  Prover- 
biom  dicitnr  de  iis»  qai  ita  repagaant, 
nt  majas  inde  damnam  reportent.  Tran- 
slatnm  est  a  bobas»  malis,  aliisqae  aui- 
malibas  acato  stilo  regi  solitis,  qose,  si 
calcem  rejiciant,  semet  ipsa  gravius 
laednnt.  Piant  in  Trncal.  IV.  ft.  55.  i» 
stimulM  pugnis  coidis,  manibus  plus  do- 
Ut.  R.  D. 

29  Scisti  uti  foro]  Secandam  illos 
negotiatores,  qni  ante  looam  oommer- 
oii,  Don  praesoribant,  qoanti  veudaut 
qosB  advebaut:  sed  secundnm  onno- 
nam  fori  qaam  deprebenderint,  consili- 
um  de  veodeodis  ant  dod  TendeDdis 
mercibas  snmnnt  Seisti  utiforo]  Fo- 
rum  pro  tribas  intelligitnr  :  looo,  tem- 
poro,  et  persona.  Scistis,  inqait,  bis 
uti :  et  est  Tolgare  proverbiam.  Sen- 
sos  hio  est,  scisti,  inqoit,  qaid  faoere 
teoporteret.  D. 

Scisti  utiforo]  Intellexisti  qnid  te 
oporteat  facere.  £. 

Uti  foro]  H.  e.  utoanqae  se  fortnna 
obtulerit,  ita  rationes  tuas  oomparare, 
vel,  ot  Cioero  loqnilar,  tempori  servire, 
Donatns  bene  docel,  metapboram  dnc- 
tam  eaae  a  meroatoribas,  qoi  meroes 
vendunt,  oon  qoanti  volont,  sed  pretio. 


qaod  in  Ibro  oonstitatnmdepfeliendmit 
R.  D. 

30  iVoiter  mali  ntfcil  quicquam]  Qaar- 
tnm  wafbjuft,  Ut  in  Hecjra:  nam  m- 
mo  iUorum  tpusquam,  scito,.ad  te  veait, 
Nostermali  nikU  quiequam]  Notterfpfii 
&¥Tiiuie^9>^  PbicdrisB  :  qui  Bon  noster 
est.  Primo  hie  Fkadria]  Bene  addi- 
tum  primo :  qaia  non  perpetno.  D. 

31  Continuo  ^ndam]  Bene  eonti- 
nuo:  qaasi  vix  expeotaverit  profe<>- 
tionempatris.  PuoUulameithafistrittm] 
Istis  nominibns  boo  agit  (hic  agitter 
Ms.  B.  et  edd.  vett)  nt  cansa.  amoris 
et  ex  sBtate,  et  ez  arte  paellse  videretu: 
nam  ideo  pu«2/tt2am  dizit.  D. 

Continw  quandam]  Bene  adjeoitoM- 
tittuo,  nt  adolesoens  absentiam  patris 
quodammodo  exspeotasse  videretnr,  ati 
indelilias  amoremqae  labi  poaset  E. 

S2  Amare  capit  perditus]  Legitar 
elperdite.  Btomore  perdite,  nt  pota 
paellalametcitbaristriam.  D. 

Amare  coepit  perdite]  Chaiis.  lib.  !• 
L. 

33  Ea  terviebat  lenoru]  Ethonesla» 
et  cito  (scite  Z.)  dixit,  seruiAaU  Ls' 
noni  impuritnmo]  £t  qnare  non  fiiiasst 
libera:  et  cnjns  faisset  anoilla:  et 
qaalis  hominis  faerit,  demonstravit 
£aserviefrat2enofittmpunatmo]  Magna 
praeparatio  ad  rerum  difiBcullatem  ira- 
minentiom:  pnellala  citharistria,  ava- 
rus  leno,  amator  perditos,  inopia.  D. 

54  Id  curarant  pairts]  Expedite 
dixit/Mtrei.  si  enim  patrem  ejus  tsn- 
tum  dixisset:  id  restabat,  nt  ei  per 
patrui  filium  saoourreretnr.  ideo  dixit 
ambos  non  babaisse.  D. 

Neque  quod  daretur]  Hoo  est,  jam 
(eam)  inopiam  in  domo  reliqnerat,  ot 
quod  dari  posset  lenoni,  nvn  haberetar. 


PBOBMIO. 


Interea  dnm  sedeniiis  iUi,  inteYvenit 
Adolescens  quidam  lacmmans :  nos  mirarier* 
Rogamus  quid  sit?  Nunquam  »qile,  inquit,  ac  modo 
Paupertas  mihi  onus  Tisvm^st  et  misemm,  et  gmTe« 
Modo  quandam  yidi  virginem  hic  vidniao  45 

Miseram,  suam  matrem  lamentari  mortuam : 
Ea  sita  erat  exadvorsum :  neque  illi  benevolens, 
Neque  notns,  neque  cognatus,  extra  unam  anioiilam, 
Qnisquam  aderat^  qui  adjutaret  fonus :  miseritam^st: 


41  Dmmmdtnmt]  Profvie  mlmau, 
nt  w  tomliiiML  lUi  mtervmU]  liii^pio 
ibL  mt  JEm.  II.  546.  tiii  m$a  tristiafaeU. 
BtBoU  iiii,  proiiiic*  InUnmnt adoUi' 
^eatquidam  laentmam']  AppoUodmii 
taoaoeem  ipMUB  Hiioiva  (iMit,qm  dioat 
aomipor  poeU»  mmam  ob  lootamolM- 
toliiM  :  qood  lei»  HvtiMB  (fued  eeite 
mmtuamt,  Z.)  TeteBtiiui,  ne  extemii 
noriboe  spectetonBi  BeBBMia  oISbii- 
deret.  D. 

4f  Nmmireiner}  Reete :  ■liffemeiiim 
)■  ideleieealxbee  leenyMi :  ut  eobtra 
Georg.  III.  67.  trittique  teneetut.  Net 
mtmvr]  Ut  i^  IV.  4n.  «lem  nam 
perfidut  ille  te  eclere.  D. 

43  BogmmefuAd  flilT]  Qeicl  leom- 
met :  Boe»  fiiid  nltipmt  «t  stetti  pateal. 
^iMi^iMm  ffgue,  tjt^uit»  ae  modp]  Mire 
ooteodit  Mfflper  nbi  boe  rimmi,  qned 
dioit :  sed  Danquam  eqae.  D. 

44  Paupertat  mki  onut  meum  eti] 
Stetim  fit  mentio  peopertetie»  ot  tU  oee» 
le  fiJlacim  PkoniiieBis.  D. 

Aped  Priicieoiim  p.  lOfd.  et  in  eed. 
C.  C.  cst  vtsa  ett ;  qa»  lectio  melieiem 
efBcit  constmctiooeek  B^ 

45  Modo  quandam  oidi  mrgimmj  Beee 
guofuia»:  ne  ob  Ihmiliaritetem  leederi 
Tideretm'.  Modo  quandam  eidi  mrgi» 
vem]  Vide  iio  efi»  et  nee  tm  merto 
mnliericy  qoem  iolitedine  polobrm  viff* 
ginii  moTeatar  «ffectni.  Simal  ete» 
deicribi»  qom  metreem  letmw  megii 
conYeniant,  qnam  qa»  temere  amendli 
ait.  Nam  bic  obitae  femium  ed  comi- 
cnm  exitnm  ^ectet: 
ploi  ex  dies  mette  aeceritelie»' 


Hieii- 

CMiic]  AdTerbiam  in  looo  ed,  kie  m»- 
ide :  oiQne  ed  loenm,  hme  viaittm.  St 
fftetim  proximitee  inabRmtne»  «laitapw 
etceaaeTideiidl.  D. 

46  Jliacnim]  Ab  effeolii :  M I 
tingaandnm  ect,  «1  ed  fkgmcai  j 
tnr»  r^wcwteri-  mcrtuem]  A  piebilell, 
qnBpiiiattribuitnr.  Ktiemgiiiaiinneln 
emy embigailee,  ced  aeacn  mcnifeali  D. 

47  £e  fite  cret]  Site,  pffopeell*#Se^ 
lactinc  cnm  eiiyeelloDe  in  BL  otMi  jfym> 
dimropeiitvm  tMMiir.  Et  boceiiMl- 
proonm  Mt.  Ea  tita  crnlcz  eeliiiimci] 
Bxpontio  penpcvtetie,  et  qneM 
▼iffgo  irideri  poaeit,  D« 

Neque  ilii  benevobu]  H  oo  ert,  : 
eret  qni  beneTolentie  tnt  noliliay  ent 
▼icinitate  anoencremt  et  edgvvMelr  & 

Sita  erat]  H«  e.  eedever  ejne  pec^ 
tnm  oraL  Sitnc  tanqomn  demloilinm  ho^ 
betinrefnnebri.  ILD. 

48  Neque  natut^  neque  eognelii»]  Ajr* 
{anc  flt :  qnie  ru  minnilBr,  ciiaccil  eeth 
tentie*  SeUnctina,  nci»  ripiipmiitilM 
modo :  ted  .m  deditie  quidiem ahe  m, 
Ntqiuenetiut,neftteeegnatut,eUr0utiam 
anieuhm]  Hnc  pimatrnantnr :  nl  al  cpM 
potiond»  ▼irginii.  Neque  netut,  neqm 
cagnetiic]  H«o  decoriptie  penpeitotia 
edgevet  eignmeotnm,  nt  d  viceM  endc^ 
ent  adolecoentM  virginemy  et  emct  An ' 
tipbo.  D. 

49  Qei  ad>iitarcl>imM]  Ipcmn  oO* 
einm  ftmut  disit.  MiafrinMn  efl]  Heo 
ect,  mlaerlu  mm  einc^  El  bio  ridctor 
octeodieM  eor  leommvrcrit  D» 


368 


PHORMIO. 


In  ipsa  inesset  forma,  haec  formam  extioguerenf . 
IIIc«  qui  iilam  amabat  fidicinam,  tantammodo, 
Satis,  inquit,  scita'st:  noster  vero.  D.  Jam  scio ;        60 
Amare  coepit.  6.  Scin  quam  ?  qno  evadat»  vide. 
Postridie  ad  anum  recta  pergit :  obsecrat, 
Ut  sibi  ejus  faciat  copiam.  illa  enim  se  negat : 
Neque  eum  aequom  ait  facere :  illam  civem  esse  At- 
ticam. 


lisset,  flobjecit,  extinguerent,  Ideo  et 
Virgiliaa  sie  tit  Ecl.  III.  66,  atmiki 
wae  offert  ultro  meut  ignu  Amyntas.  D. 

Ni  vis  botti']  Magna  tis  bonitatiii  et 
palchritodinis  in  forma  erat:  idcirco 
ista  qoae  ex  locla  et  lacramis  foeranl, 
formam  extingaere  non  ▼alebant.  E. 

Vis  boni']  I.  e.  excellentia,  praestao- 
tia  polchritodinis  nt  vis  gris  pro  magno 
lere,  vis  saiorum  pro  moltis  soxis.  Bo- 
num  est  polchritodo.  Catoll.  carm.  XV. 
10.  infesto  pueris  bottis  malisque  Horat 
Carm.  IV.  1.  S.  qua&s  eram  bona  siib 
regno  Cinare.  Ovid.  Amor.  III.  2.  27. 
tnvuia  veitii^af  qute  tam  bona  crura  te- 
gjAas.  Ut  bonus,formosus,  sic  malus  est 
deformis,  ot  ex  Catalli  exemplo  appa- 
ret  II.D. 

58  Jn  ipsa  inesset  format  h^cformam 
exlinguerunt']  Figora  «rXfln^.  aliod  eoim 
■Qpra,  aliad  infra  forma  repetita  signi- 
fieat  In  iffsa  inesset  forma]  Gemiuarit 
prvpositionem  at  alibi»  tn  aifuire  ftcc 
emnia  inaunt  vttio.  Exftagitfrunt]  Be- 
ne  extinguerent :  qoia  ab  igne  et  calore 
forma  dicta  est  D. 

59  JUe,  9ui  tilom  amabat']  Bene  t^ 
han:  qoia  jam  sopra  innnoayit  perso- 
nam  dtbaristrisB.  lUe,  qui  iUam  ama- 
bat]  Ratio  oor  ama^erit  ▼irgiaeH.  Ft- 
didnam]  Sapra  eitharistriam  ;  ergo  io* 
diiferenter.  D. 

TontujRmado  iotif]  Hoo  est,  tantom- 
modo  laodabat,  ille  aotem  alios  amare 
coepit  E. 

60  Tantummodo,  aatis,  inquit,  seiia 
est]  Sensos  est,  laodaTit  tantommodo, 
Don  etiam  captos  Crapeiis,  Td  laptus, 
Z.)  est  in  amorem.  Satit,  inquit,  tcita] 


Magna  laos  fonniB :  amaDli  aliam  pla- 
coisse.  Satis,  inquit,  sataj  Seita,  bella. 
ot  in  Andria,  Seittis  pii^r  e$t  natus  a 
PamphUo,  Noster  vero]  'Amnttanni 
tertia :  qom  saoeorrit,  qaotiens  yerba 
rebos  minora  sont.  D. 

61  Amarecapit]  Ille,  iBqoit,  landa- 
▼it  tantam :  faio  amare  ooppit.  Bt  bene 
ccepit,  non  amavit :  at  ostendot  Tim  amo- 
ris  non  parom  (parvam,  Z.)  ease,  et  rem, 
qoB  semel  sascipi  possit  (rem,  que  st- 
mel  tuscepta  possit  augeru  Z.)  &tit' 
quam  7]  *Aw9e-tAtnoxt,  qaa  in  narntio- 
nibos  in  compendiom  Terentias  oti  so- 
let.  &in'  fiuim  f]  Amare  ooepit,  soban- 
ditor.  Quo  evadat,  vide]  'Enadat,  per- 
▼eniat  Mam  evadere,  est  per  obstaoUa 
pervenire.  D. 

Quo  evadat,  vide]  Qoo  rea  perre- 
niat,  animadverte.  B. 

62  Pottridit  ad  anum  reeta  pergit] 
Hoc  prKstroens»  anicuisB  aopra  meo- 
tionem  feoerat  Bt  bene  memor  et  wiP' 
ginis,  et  honestse,  non  ipsam  adiri  fii- 
oit,  sed  anom  :  neqoe  ab  ipaa  pcti  firae- 
tom  voloptatis,  ex  cojas  persona  major 
desperatio  Baaoebator:  sed  a  notrioa 
potias»  per  qoam  soaderi  podlm  posse 
oreditor,  qoioqoid  libet.  Postridtead 
anum  reeta]  *E/Jn^rtMm(,  ad  anum  ito- 
tim:  ot  qoi  posthaboerit  omnia  alia. 
Reeta]  Qoia  non  per  naneiom.  D. 

63  Ut  sibi  ejus  fadat  eapiam]  Vide 
at  uihil  de  ▼irgine  speret,  qoi  omoia 
ab  anioola  pelat  lUa  enim  u  neget] 
Copiam  ftotoram,  sabaaditor.  D. 

SUfi  ^ut  anapsestos  est,  iUa  primam 
oorripit    B. 

64  Nequeeum  stquum  aitfatere]  Koa 


m 


PHORMIO. 


DflLret  illi?  nimqtiain  faceret.    D.  Qnid  fit  deniqtie? 
6.  Quidfiat?  est  parasitus  qaidam  Phormio, 
Homo  confidens :  qui,  illum  di  omnes  perduint ! 
D.  Quid  isfecit?  6.  Hoc  consilium,  quod  dicam,  dedit: 
Lex  est^  ut  otba^,  qui  sint  genere  proxumi»  75 

deh$,  pro  improbo,  «ndaoi  fto  teDenrio 
poBoit.  ot,  O  mgenUm  eai^dentiBm ! 
Qutf  tUam]  Qui,  otinam  ut.  nt  Laci- 
liaa  to  tocando,  qui  U  MomenUnB  aui* 
lutnjam  c^tera  perdat!  oat,  gut  hoe 
e(mnlitan,  quod  dieam,  dedit.  Qui,  iibm 
di  omnee  jterduint]  Qui  aat  oxpIetiTaB, 
ant  proDomen  :  qao  in<»pienB  PhonDio- 
nem  desciibere,  oohorrnit  connder»- 
tione  ejas,  et  in  hnnc  rooea,  qoasi  oon- 
fnaas  erapit  hoc  antem  eertnm  genoa 

QuiiUumdiiomneiperduini']  Inbae 
imprecandi  fonnnla  oonucia  propria^ui 
ponitar  pro  vttnom.  Plaat.  in  Men«eh. 
III.  1.  6.  qui  illum  dii  omnet  perduiMt ! 
et  ibi  GronoT.  Imitatua  ect  Cie.  ad  At- 
tio.  iy.7,de  AppoUonio  quod  ecribit  qid 
iUi  dii  irati,  R.  D. 

74  Quidisfecitf]  Serratvr  afieolu 
triatis  hominia.  nt  sopra  ait,  sed  quid 
tu  et  trittitf  Quid  itfedtf]  Correxit 
ioterrogatione  errantem  :  nt  rediret  ad 
DominatiTam  caaom  ^t,  ande  aberra- 
▼erat,  et  iUum  dixerat.  Hoc  eonuHum, 
quod  (Ueam,  dedU,'}  Seoondnm  qnosdam 
ordo  est,  qui  hoo  oonsiliom,  qnod  di- 
cam,  dedit.  D. 

75  Lex  est']  Lex,  nt  in  palliata,  leote 
ponitnr,  nam  Graecornm  fait ;  ideo  et 
in  Aodria  sic  ait,  tnopia  et  cognatorum 
negUgentia  eoaeta.  Lex  est]  Alin  narra- 
tio  inlerponitor.  et  didtar  irofm^iymc 
{va^t^hynait.  edidit  Westerh.)  Lex  ett] 
A  caosa  litis.  potoit  enim  dici,  non  ha- 
bes  cansam.  Ui  orbe,  qui  tint  genere 
proxUni,  eit  Mu^ont]  Orba  proxtmo  na- 
bat,  orbam  proximos  docat,  Attioam 
jas  est.  £t  est  ordo,  lex  est,  ot  orbv 
eis  nabant,  qai  sint  proximi.  D. 

Lex  ett,  ut  orbee]  Leges  iilas  narrat, 
qoas  oratores  smpe  io  oontrorersiis  ool- 
looamnt:  oTbam  proxuaMU  ducat,  erba 
proximo  nubat.  B. 

Xf»  ett,  fU  erbgi]  Terentios  Adelph, 


indotatam  wrgitiim,  atque  ^noibilem] 
Pao  dixit,  et  indotatam  et  ignobilem. 
Haeo  enim  doo  principaliter  petantar 
Cexpedintur  Ms.  H.)  cam  sint  qoatoor, 
qoB  in  sponsis  qoierantar :  forma  pro- 
bitais,  dot,  nobUitat.  Bt  manifestnm  est, 
cor  de  forma  et  probiiate  nihil  dicat : 
qnippe  com  sopra  magnopere  ea  laada- 
▼erit  in  poella.  Ftr^nem]  Simpliciter 
aocipimas,  virgmemi  an  sobaadimas, 
quamvit :  at  sit  quamvit  virginem  ?  D. 

Si,  doce  Bembino,  illod  ne  deleve^ 
ris  ;  melias  procedit  Tersos.  B. 

71  Daret  iUif]  Bono  affecto  dixit, 
daret  UH  f  Filias  enim  fimiiii»  non  tam 
docit  nxorem,  qoam  a  patre  accipit: 
qoippe  com  palri  comittatnr  poella  po- 
tios  in  hajasmodi  conditionibns,  qnam 
marit».  Daret  iUi  ?  nttn^uom  faceret] 
* KveTtShnai^  seonnda>  hio  enim  non 
transit  ad  alind,  sed  instat  incepto :  nt 
et  per  interrogationem  diceret,  daret 
Uiil  ei  per  responsionem  inferret,  nuu' 
quamfaceret.  Bt  nota,  nunquam  pro 
non,  in  majorem  negationis  significatio-' 
nem  poni  semper.  Daret  UU  7]  Miro 
daret :  ot  ostenderet  nibil  esse  potesta- 
tis  in  iilio.  Quid  fit  deniqut  f]  More 
ioo  Terentins  dmique  posnit  in  fine  sen- 
•ns,  et  est  adTerbiom  ordinis.  Sic  in 
Heaotontimonimeoo,  fodere,  aut  arare 
eatt  aliquid  faeere  denique.  ot  sit  deni- 
que,  rel  deinde,  Tel  ad  postremom.  D. 

72  Quidfat  f]  Deest  rogitat  f  et  est 
AwBatSame-if  qaarta.  Est  paratitut  qui- 
4am  Phermio]  Pharmio,  non  a  formala, 
■ed  Phonnione  dicitor  sparteo,  qoem 
Bos  eronem  dicimas  triTialiter,  et  pro 
oonsnetudine.  D. 

£it  quidam  Phormio]  Hic  interponi- 
tnr  alia  namtio,  qoe  persooam  decla- 
rat.  E. 

79  ffono  eonfdent]  Homo  comico 
•dditnm :  nam  qais  ignoret  pansitom 
iser    Confident]  SRc  eonfi- 


ACT.  I.   SCENA  IL 


an 


Eis  irabant:  et  illos  dacere  eadem  hsec  lex  jubet 

Ego  te  cognatam  dicam,  et  tibi  scribam  dicam: 

Patehimii  amicum  me  assimulabo  Tirginis  : 

Ad  judices  Teniemns:  qui  fuerit  pater» 

Quse  mater,  qui  cognata  tibi  sit,  onmia  haec  80 

Confingam :  quod  erit  mihi  bonum  atque  commodum. 


•ot.  IV.  5.  16. — virgo  orba  ett  patre, 
Aie  meut  ^micuf  iUi  geiure  ett  prqnumtis  ; 
huie  Ifges  eqgunt  mtbere  hanc.  Demot- 
theD.  «p^  AaA^a^  *Oyo/wo&mc  &o. 

t5f  ywauxSif  twc  iyyvrara  yivwf  Wfoai^ 
rarrt.  FortonatiaDQB :  orbaproaiiAotm' 
hat,  vel  ti  eam  noluerit  in  matrim(m$tm 
ducere,  det  X.  mUiia,  De  decem  roillib. 
reote  etlam  Eagrapblas  ;  qaam  taroeii 
sammam  dicis  gretia  adjeotam  arbitror : 
nt  in  fragmentia  Ulpian.  Tit.  II.  de  ata^ 
tatib.  sub  kac  eonditione  Uber  ette  jut- 
eut,  n  deeem  millia  heredi  dederit.  Bt 
alibi  apud  alios.  Inde  Papinianas  Qaaeat. 
lib.  2.  toribit,  Imp.  Severam  filiie  Fla- 
▼ii  AtlienagorK  dari  jassisae  deoies  oen- 
tena  dotis  nomine.  I.  6.  §.  1.  ff.  de  asn- 
iris.  Et  Martial.  lib.  f .  Bpigr.  65.  in 
Saleiannm,  illa,  iUa  diuet  mortua  ett  &- 
eundilla,  Centena  deeiet  qutt  tiH  dedit 
dotisl  Jovenal.  Satjr.  X.  335.— ritu 
deeiet  eentena  da^ntur  Antiqua,  Non 
qaod  omnis  dus  hisoe  terminis  oiroam- 
aoripla  (ratio  enim  ipaa  diversaqae  ex- 
empla  diveraam  indicant.  t.  2.  l.  11.  ff. 
de  dote  prsel.  Novel.  23.  oap.  18. 
Taoit  extremo  Annall.  11.)  sed  qood 
pro  magna  peconia  hsec  snmma  saltim 
posiia.  Viderint  ergo  qni  biBO  aliter  io- 
lerprelantnr.  L. 

76  £t  ittot  dueere]  Bene  additnm : 
DihU  eniffi  ad  rem,  si  dncendi  necetsitas 
non  faisset.  Eadem  hec  lexjubet]  Non 
daas  res  jabet  bseo  ana  lex :  sed  pael- 
lis  permiltitnnbere :  oognatos  cogit  do- 
cere.  Eadem  ^tfc  lexjubetj  Benejubet: 
minorem  eiiim  vim  babeat  ea  lex,  qum 
aliqaid  permittit,  qaam  illa  qoie  aliqnid 
jobet.  D. 

77  Ego  te  eognatum  dieeon,  et  tibi 
teribam  dicttm}  A  persooa  ejiii  oum  qoo 


agitar.  Potait  enim  dioi,  quid  meeum 
etttibif  Ego  te  eoguatum  dicam,  et  tibi 
tcribam  dicam']  'Avroarfp^  et  vBoviU* 
Heo  narratio  est,  qaam  dicit  Toliias 
constitatam :  et  ipse,  tibi  uni  parcam, 
inqait  in  Verrinis.  repente  enim  transi- 
tor  ad  verba  personaram  ab  earam  de- 
Boriptione  :  sed  hoo  ipsnm  ad  oommo- 
vendos  aaditores  valet  plarimam.  Et 
tibi  tcribam  dicam]  A  denanoiatione  in 
personam :  ne  dioerety  non  mihi  denan- 
oiasti.  Et  iibi  icribam  dicam]  Cio.  Verr. 
U.lB.ScribiturHeracliodica.  Dicom] 
Sopra,  verbam  :  infra,  nomen  est  toti- 
dem  literis,  diverso  acoenta.  D. 

Tibi  icribam  dicam]  Tibi  calainniam 
indicam  et  oaosam  impingam.  E. 

Tibi  teribam  dicam]  H.  e.  te  in  jns 
vocabo.  infra  II.  2.  15.  IV.  3.  63.  tex- 
centat  tcribitojam  mihi  dicat,  Dica  est 
ex  Gneoo  ^ucS  Ut,  eauta.  R.  D. 

78  Patemum  amicum  me  adtinndabo 
virgintx]  A  persona  litigantis :  potoit 
enim  opponi,  personam  non  habes.  D. 

79  (hiifuerit  pater]  Qui  bic  prono- 
men  est :  infra,  quomodu  significat.  D. 

80  Qutt  mater]  Virginia  scilioet. 
Qui  eognata  tibi  sit]  Qii,i,  quomodo,  et 
qaaratione.  Omniahacconfingam]Om'' 
nia  hice,  non  ex  abaodanti  posuit:  sed 
oratorie,  qaasi  tam  multa.  Et  est  if 
X«*fH^»  Nam  post  ennmerationem  ve- 
teres  hoc  dicebant.  Sallostias  ioJa- 
gurtha  85.  /mc  omnia  prtMio  ad- 
tunt,  D. 

81  Quod  erit]  Tato  (totum  M s.  B. 
et  edd,  velt.)  confingam.  Quod  erit  m- 
ki  bonum  atque  commodum]  Ev^fxia, 
Qaod  mihi,  inqoit,  faostam  ac  felix 
erit :  hoo  est  (hoc  tcilicet.  Z.)  oonfingere 
atqne  mentiri.  Quod  erit  mihi  bonum, 
at^  commodum]  Totomjocolarit^pi^« 


m 


PHORMIO. 


Quam  (a  homm  nihil  refelles,  yincam  sciHcet* 
Pater  adeiit :  mihi  paratae  lites :  quid  meaj 
IUa quidem nostra erit.  .  D.  Jocnlaremaadaciam ! 
6.  Persuasit  homini:  factum'st:  yentnm^st:  yincimu': 
Daxit.    D.  Qnid  narras?    6.  Hoc  qnod  aodis. .  D.  O 
Getal  86 

Quid  te  futurum'st?   6.  Nescio  hercle.  unum  hoc  scio: 


nsitns :  qnippe  qnl  eonfingam  dioens» 
noD  solam  non  erobiierit  de  falnloqnio, 
■ed  qnati  pneoUri  ftoinoris  inoeptio- 
nem  etiam  aaspioatoB  ait,  omenqne  sai- 
oeperit,  dicendo,  qnod  trH  mhi  honum 
atque  commodum,    Sic  enim   yeteres, 

QUOO  FAVSTUM  FBLIXQUB  8XT,  dice- 

banty  aliqoid  aggressari.  D. 

Qttod  erit  mihi  bonum,  ^e.]  Paoile 
ista  qaae  sant  mendaoia,  qa»  (dele  giMB. 
Z.)  ego  fingam»  et  comprobabo  jadioi- 
bas :  to  nihil  relinqais  (qida  tu  nUiU 
rrfelUs,  Z.)  E. 

Quod  erit  miki  homm  atque  eommo» 
dtim]  H.  e.  qaatenns  mibi  aptnm  et 
appositam  erit  in  rem  meam.  Sio  bene 
exponit  Gesneras  in  Thes.  1.  Lat  v. 
commodus.  Donati  explioatio  a  Comioi 
mente  est  aliena.  Quod  est  quoad,  qua' 
tenus  ▼.  not.  ad  Ean.  II.  1.  8.  R.  D. 

82  Quum  tu  horum  nihU  rrfMei} 
Hoo  interrogative  (vuhuote.  Z.)  pronvn- 
oiandnm  est.  Refelles]  Refatabis,  re- 
dargaes.  Nam  prorsas  rrfeUere,  est  re- 
dargoere  fslsitatem.  D. 

85  Pater  aderit:  mihi  jHxrat^  Utes: 
quid  meaf]  Mire  i  oviu^Jim(,  qnod 
maxime  alter  metaeret,  hoo  pro  ridioa- 
)a  re  contemsit,  fkMter  aderit :  mihi  pora- 
to  Utes,  Exqaisite  aatem  sobjeotamest, 
qoom  sopra  dixerit,  mihiparata  Utet: 
quid  meal  Pater  aderit:  mihi  paratiR 
Utes]  tJt  Antipboni  formidanda  ista 
saot,  ita  ridioola  parasito.  D. 

Pater  adorW]  Hoo  qoasi  qncstionis 
looo  propositam  est  a  Pbormione.  Sed 
cnm  daxeris  oxorem,  Teniet  pater  et 
mihi  litem  btendet.  Coi  parator  res- 
ponsio:  qoidinterest?  qoid  mea?  Jam 
enim  illa,  qoam  ttt  ofpisi  in  toa  erit 
pobstate.  B. 


84  JUa  quidem  nottra  erW]  *Hdi»Sc 
lUMtrai  qoom  ilntiphonis  taotom  esse 
debeaU  Jocuiarem  oiuiacurm /]  eS^mim 
jMT*  Anl^^tif:  hoo  «st,  minime  joea- 
larem.  An  qase  ex  lodo  et  jooo  in  per 
rioplom  Teniat  ?  Jocularem  audaiattm  t\ 
Deest,  audio  ex  te,  aot  dicu,  D. 

Joctt2arem  audaeiaml]  Qose  est  in 
joco,  Feoiat  (Ms.  qaa  ajoeo  vemat)  in 
pericolom.  Ut,  joculare  tn  moUua  m- 
leienspaneincidi.  E. 

85  Psrjuasit  homini]  Hio  jam  de 
Antipbone  qoamtor,  ooi  persoasom  tit. 
Factum  ett]  Adeo  aodax  Phonoio. 
Ventum  eit]  *E9tffiyna-it»  Qno  modo 
factom  est?  Ventom  est:  rincimnr; 
doxit.  Faetumest:  ventumttt:  wtd" 
mur:  dwxit]  ^hirMsfrm  ut  snpra,  iaas, 
Tenimos,  Tidemos.  Faetum  ett:  wn- 
tum  tst :  mndmur :  duxit]  Amat  hoo 
Terentios:  ol,  it,  tavit,  redit.  et,  imus, 
venimus,  videmus.  ei,funus  interim  pnh 
etdit:  sequimur:  ad  sepulehrum  Mm- 
mtu:  in  ignem  poata  est:  fletur.  HIs 
(in  his)  non  modo  breris  et  oomis  nar- 
ratio  est :  sed  etiam  aoditoris  aniffliim 
ad  id  qood  restat,  intendit.  D. 

Fsntum  est,  vineimur]  *  (Deesl  'A#i^- 
hrw,  Z.)  Ut  sopra,  imus,  fenimitf, 
videmu»,  Similiter  in  Eonacho,  it,  la* 
vit,redit.  E. 

Pertuatum^tt,  qood  habet  Bemh.  et 
legisse  Tidetor  Donatos,  pro  Tolgsri 
jMrfuastt,  molto  est  elegantios,  oom 
csetera  sint*  passiTa.  B. 

86  Quid  narrat.f]  Admirantis  tox 
est,  non  interrogantis.  D. 

87  0  Geta,  quid  Ujuturumett.']  Sio 
pronnncia,  quasi  peritonim  oontemple- 
ris  Getam,  et  jam  eom  in  oerto  interita 
dcfleas.    O  Otto,  jttid  t#/tilttrum  «^  .(| 


974 


PHORMIO. 
6.  Sic,  tenuiter. 


Qaid  rei  genil  .  6.  Sic,  tenuiter.    D.  Non  mnHitti 

habet  95 

Qaod  det  fortasse.    6.  Immo  nihil»  nisi  spem  meram. 

D.  Pater  ejos  rediit,  amion t    6.  Nondom.    D.  Qiiid? 

senem 
Qaoad  exspectatis  yostrom  ?    6. .  Non  certom  sdo : 
Sed  epistolam  ab  eo  allatam  esse  andiyi  modo^ 
£t  ad  portitores  esse  delatam :  hanc  petam.  100 


triamf]  Moraliter  qiuerit,  ToleBS  aa- 
dire  de  Phsedria,  postqnain  de  Anti- 
pbone  oognovit:  maxime»  qnia  luec  in- 
terrogatio  retpoDaionem  elioit,  qoa 
apectator  instraitor  ad  eognofceBda  cm- 
tera.  Quid  iUe  jutdagpgut  ^i  nthan»- 
triaml!]  Quia  dixit,  metarip  in  ludum 
ducare  it  nducere :  et  qaia  fuellulam 
dixit,  ab  «tate ;  fkedagogus,  est  iUi,  ait. 
Quid  ille  padagogutp  cithanttriaml'] 
Pbsedria  scilioet,  qui  neqoe  absoedit  a 
eostodia  paellae,  neqae  illam  ipse  coB'* 
tingit.  Qut  cUharistriamf]  "E^Au^it, 
Sectatar,  amat,  vel  quid  tale  sttbaadien* 
«darn  est.    D. 

Quid  ille  peulagogui]  Apto  nomino 
appellavit  ipsum  adoIesceDtalom  qai 
meretrioem  amat ;  at  pttdagogue  dioe- 
retur  qai  eam  in  ludom  dacebat  et  re- 
dueebat.  B. 

lidem  Ubri  cam  Douato  meliorem 
babent  nomenun,  quid  pa£dugogut  UU. 
B. 

Quod  pedagogtu  ilie  fui  ciiharig- 
triam]  Scilicet  soctatar.  Lepide  Pbss- 
driam  vooat  pedagogam,  qaod  ille  oi- 
tbaristriam  io  lodum  dacebat  et  rednoe- 
bat,  qaod  erat  munas  serroram  pmdar 
gogoram.  R.  D. 

95  Sict  tenuiter]  AMuruttet  de  dioen- 
dum  est  cam  aliquo  gesta.  Non  mukum 
kabet  quod  detfartam]  Com  oommise- 
ralione  amatoris  adolescentis  pronan- 
ciandum  est.  D. 

Sle  ten«tt«r]  Vennste  bac  partioala 
atantar  de  rebos  qoss  non  satis  feliciter 
sacoedunt  in  Andr.  1. 3.  4.  et  9.  R.  D. 

96  Immo  nihil,  mti  tpem  meram] 
JBeiie  tpem:  quia  amat.  neno  enim  aine 


spe  amat.    Jlffram]  Sofamr^  D. 

Niti  spem  meram]  Solam  iiu|oit  s 
qaia  Mbil  babet.  B. 

97  Fater  ffut  rednt,  «•  nmtfl  < 
mes  scilioet  Noudum]  Sabwidi  i 
JamCaenttNONDUMyqaianwriet.  Nam 
Ma.  H.)  non  plena  negatio  ect.  Quidf 
tenem  quoad  estpectatit  vettrumf]  Anip 
madvertite,futd  seoandammoreffiqo»- 
tidiannm  tnm  dioi*  qaom  fit  traiisitas  a 
mentione  alterias  rei  ad  altenaa.  Sio 
et snpra,  qitid  ptedagpgut  UUt  D. 

Quidf]  Bene  Donatns  annotai»  fnii 
tom  dioi,  oum  fit  transitos  .a  mentioM 
alterios  rei  ad  alteram.  ▼.  Doker.  nd 
Flor.  U.  6.  p.  321.  R.  D. 

98  Quoad  exqMetatisiMtnft»?]  Qtmi^ 
qoamdin*  Et  reete  locotos  est:  qoia 
adventns,  finis  est  exspectationia.  D. 

99  Std  epittdam  ab  eo  altatam  tttt 
audivf]  Blire  parator  inopinatos  sobite 
adveotos  seois.  Nam  ipae  veoiet»  c»- 
jos  epistolam  sperat.  O. 

100  Et  ad  portitaret  ette  detatam} 
More  vetenim,  magiitri  tribotorom,  id 
est,  pablioani»  operam  in  portn  dabanl^ 
inferendaram  reiom  et  efierendanim 
veoti gal  ezigentes.  Ad  partitoMt]  Ad 
eos  qtti  in  porto  sont.  Bt  qoo  mon 
boe  dixerit,  vide^  Attico  an  Romano. 
D. 

Ad  |N»rtttora]  Ad  eos  acilioe^  qoi  m 
portosant.  E. 

Ptfrtttorss]  Sont  eperm  poblicaao- 
rom,  qai  in  porta  sedebant»  meroes  in- 
▼ebendas  et  evebendas  excotiebant  ct 
portoriom  ezigebant.  ▼.  Noo.  MarcelL 
p.  24.  et  Bmest  in  Clave  Ciceron.  bao 
V.  Bpistolu  od  portas  delataa  eas*  p^- 


ACT.  r.  SCENAIII. 


87$ 


D.  Nnmqnid,  Geta,  alind  me  vis?    6.  Ut  bene  sit  tibr. 
Poer  heus :  nemon'  huc  prodit?  cape,  da  hoc  Dorcio. 


ACT.    L    SCENA    III. 

ANTIPHO.  PH^DAIA. 

ADEON*  rem  redisse,  ut  qui  mihi  consultum  optume 
-velit  esse, 
Fhsedria»  patrem  ut  extimescam,  ubi  in  mentem  ejus 
adventi  venit? 


tet  etiam  ex  Planti  Trin.  III.  S.  65. 
apHd  pcrtitonm  eat  ruignatat  nbi  Jn- 
spflctasfutf  em,  R.  D. 

101  Namfuid,  Geta,  aUud  nuvitf] 
Abiqae  illo  argento,  qno  tibi  a  me 
opns  foit?  Ut  benetittUrif]  'Afx/f*^ 
|u^  (Ev^fMo-fMf,  setti  ^Avrtitf-fMf,  2.) 
proittAi/.  D. 

Ut  bene  tit  tibi]  Abeantium  foimnla 
est,  Phat.  in  Poen.  IV.  3.  90.  tw^eos 
fttnsigtts  ut  tUn  ttt.  v.  Brissoniam  de 
formal.  f .  74.  Donatos  per  asteismam 
diotnm  pntat  pro  nihU.  Sic  recte  pro 
nihil  dici  sopra  Tidimas.  R.  D. 

102  Puer  keta:  nenum*  kue  prodit  f] 
Horalis  expressio.  Nam  eos  vocat^ 
qojbns  initio  egrediens  dioebat,  n- 
quit  me  fuaret  rufut.  Cttpe,  da  koe 
Jhreio]  Ad  juv^  Vfhwirtif  loquitar. 
Dorcio]  Dorcium  femininam  nomen  est, 
ut  Piancsium,  Glyeerium.  D. 

Apparet,  faanc  Dorciam  conserram 
ftiisse  et  GetsB  ozorem :  ergo  dst  illi 
peenniaro  serrandam.  Ita  Sjri  axo^ 
Phrjgia  oonserra,  Adet.  V.  9. 16.  B. 

1  Adeon*  rem  rediste,  ut  qui  miki 
eontultum  optume  velit  ette]  In  hao 
aeena  color  vitae  est  eoram,  qni  id,  qaod 
immodice  cononpierint,  spemnnt,  post- 
qnam  eveaerit.  Qaod  apertiore  sen- 
tentia  ostendit  poeta,  dicendo,  noetri 
nosmgt  pemitet.  Adeon*  rem  rediue] 
Comparativa  qnalitas  in  faac  scena  est 
inter  Antipbonis  vitam,  et  Phmdri». 
Qmu  caasB  demoBstntirom.    Coa- 


tendont  antem,  ater  magis  miser  sit. 
Ut  qui  miki  contuUum  optume  velit  ettCf 
Pkgdria]  Mira  sententia,  qiia  ostendit 
adolescentnlos  in  pecoatis  neminem  nia« 
gis  melaere,  qaam  eos  a  qnibos  maxi- 
me  ditignntnr.  Simnlqoe  indncitar  re- 
ram  imminentiam  prsBstmctio :  in  qoa 
sic  aadax  indaoitnr  Phfedria,  nt  defen- 
sorfntaras  sit:  sio  timidas  Anlipho,  ot 
fogitaras  sit.  Ut  fui  vuki  cotaultutk 
optume  veUt  ette,  Pfutdria,  pairem  esti- 
meteam]  Ferienda  pronanoiatio  in  eo 
qnod  aity  qui  nuki  contuitnm  optume  ve- 
lit  esse.  hoc  enim  magts  miram  est,  ideo 
patrem  timeri,  qnia  consokam  oplime 
▼elit.  D. 

Adeon  rem']  Hec  scena  titie  eom- 
parationem  tenet  Antiphonis  et  Phm- 
drim,  ejns  qni  nxorem  doxit  absente 
patre  eam  qnam  diligebat,  et  ejos  qui 
amat  meretricem,  et  samtni  non  ha- 
bet  In  qno  negotio  efficitor  qnmli- 
tas  comparativa,  qni  miserior  «it.  Bt 
est  caasm  genns  demoostratiTom.  cum 
yitam  atriosqne  b  miseriis,  oompa- 
relione  vitae  smei,  dicit  esse  felicem; 
Adeonrem  rediste]  Eoosqne  rem  esse 
dodactam,  at  com  mihi  pater  consnl- 
tnm  optime  oopiat,  ego  tainen  noo 
(eum  Z.)  pertimescam,  cnm  mihi  venit 
in  mentem  illom  jam  jamqne  esse  ven- 
tarum?  B. 

8  Ubi  tn  mentem  ejus  adventi  venit] 
Nota,  wnars  tn  mentem  veteres,  non  r^ 
oordatioius  oaiua  tatttan,  sed  etliun  rcF- 


m 


PHORMIO. 


Qaoi  ni  fuissem  incogitans^  ita  eum  exspectarem,  «t 

par  fuit 
P.  Qnid  istuc  est  ?    A.  Rogitas  ?  qui  tam  audacis  faci- 

noris  mihi  conscius  sis  ? 
Quod  utinam  ne  Phonnioni  id  suadere  in  mentem  in* 

cidisset ;  ^ 


cogitfttiAots  coniideratioiiiBqtie  posois- 
fo.  Ubi  m  mmdem  ^i  adventi  oemf] 
Sic  reteres  geDitivo  omq  proferebant. 
Jn  mentem  ^us  adventi  venk'}  Cioero 
Verr.  t.  17.  fac  tibi  patenus  Ugit 
AeiluR  vemat  in  mentem,  Adventi  venit'] 
Moltipliciter  deelinatar,  et  adoentt  et 
mdventut.  sio  et  in  Andiia,  nihil  onuUi, 
nihil  tumuili.  VenitJ  Legitar  ot  adve- 
fut.  D. 

tjiu  adventQ  Vett.  eodd.  et  Ms.  R. 
9dventut,  Vid  Priscian.  lib.  VI.  L. 
.  Placet  ordo  Terborom,  qoi  eat  apad 
Prisoianain  bis,  1161  ^us  adventi  venit  in 
mentem.  Nam  ita  plenoa  efiicitar  ooto- 
Barias.  B. 

Patrem  extimescam']  Gajotoi  delet 
particnlam  ut  qaando  Jam  adest  verss 
pneoedente^  qaod  ab  eo  faotum  temere 
•t  imperite.  Nam  sappe  ut  post  qae- 
dam  interposita  ex  abandanti  repetitor. 
Planl.  in  Baoohid.  IV.  6.  18.  erabat  u» 
quod  ittic  etiet  tcriptum  ut  fieret,  obi  ▼• 
GronoT.  Liy.  XLV.  16.  daermt  tena^ 
tut  ttt  quoniam  perduMet  suprrati, — ^nt 
dmui  eurarent  danda.  t.  interpret.  ad 
Li?.  XXII.  11.  Eodera  modo  nlim 
particolm  intetVositis  qaibosdam  gemi- 
HAntOT  tan^ uom  ti  apod  Liy.  III.  19. 
jt  quit  volfit,  &c.  fi  ^it  ex  hit  et  eur 
•pod  Giceron  de  Divin.  1. 57.T.  Daker. 
»d  Flor.  II.  6. 291.  quid  ett  eur  eum  do- 
mut  tit  omnium  uno — cur  U  quid  ei  guo- 
queeveniat — ferspicere  non  pottint.  R.  D. 

3  huMgitaut']  Temerarios.  Probas, 
ineogitant,  inqoit»  in  vju  ett:  at  non 
eedem  modo  eogitans.  Ita  eum  esepeetOf 
rem,  vt  parfuit']  Extpeetarem  nano  op- 
|»erirer :  alias  sperarem.  D. 

Niti  fuiitem  ineogitant']  Qaod  nisi 
minimnm  cogitarcm,  propter  id  qood 
oxorem  daxi  eo  absente,  sic  ejns  ad- 
.T^iaiun  ot  eom  ezspectartiD,  «i^Bti  4«- 


coit.  B. 
Gom  ootonariam  plenui  sfaipar  ez- 

ciplat  trocbaicos;  profer/uisasm  atdi- 
sjllabon ;  nt  mox  Ters.  7.  fuiaet.  B. 

Quodnt]  Quiid  oam  aliis  particolis 
eleganter  jongitnr.  Cseaar  de  B.  G.  I. 
44.  qttod  mn  ditcedat,  &o.  Sallost  in 
Catil.  c.  18.  quodni  Catilina  maiurattet, 
&c.  nbi  T.  Cortioin*  Itn  mox  apod 
Terentiom  quod  utimm,  Cio.  ad  Dit, 
XIV.  qued  utinam  minut  vit^  cupidi 
fuittemut,  Sallnit.  in  Jsg.  o.  14  qued 
utinam  iUum  eadem  suMdanltem  videm, 
nbi  plora  Cortias.  Ploriqno  qued  m 
bac  forma  nbaodare  patant.  Manntioi 
ad  Ciceron.  i.  c.  pro  sed  aocipit.  R.  D. 

4  Quiif  ittuc  est  T]  Hseo  intciroga- 
lio  stomachosa  eat  extennaro  volestis 
Dotoffl  fratris :  diTersa  onim  aentit  ob 
diTersam  amoris  eTentnm.  Qui  tam 
audaeiifaeiHorit  mihi  conieius  tis]  Pro- 
prie  ad  terrorem»  qai  de  faciooro  luqoi- 
tor,  conteium  diait  JRo^itoJ?  qui  tam 
oudacitfaeinoris]  Beoe  timens  indocitnr 
Antipho,  ot  sit  caosa  fogiendl.  Ad  boo 
enim  fogiet»  ne  ad  amittendam  «ooju- 
gem  cogatnr  a  patro»  onte  errorom  ia- 
bolae  patefaotum.  D. 

Rogitas?  qui  tam]  Interrogao  mc« 
oor  iatad  dicam?  Uzorem  doxi;  et 
ejos  focinoris  mihi  ot  anctor  foisti  et 
eonscins.  B. 

Ne  octonarins  plenas  iat  jamhioas, 
illod  est  delendom  censoo.  B. 

5  Quod  utimnn  im  Pibonniimt]  Grt^ 
tissime  non  Pbormioni  aoooenset^  sed 
Phormionis  ioTento.  Bt  Tide,  ot  ct 
ipse  se  calp»  sabtrahat  Quod  utinam] 
£t  familiare  oat  ioitia  rerom  aocosaro 
008,  quos  alioiyaa  negotii  poenilet. 
Q^od  utinam  ne  Pkormioni]  Vetos  el»- 
ontio,  uiinam.H«.  Bnnins  in  Medet, 
Mtinam,  ns  in  nsmere  PrUo  iicunfriii 


i 


ACT:  I.  SOCKA  III. 


«77 


mali! 
Non  potitus  essem :  fuisset  tnm  JUob  wM  mgn  «UyiLOt 

4ie0: 
At  non  cotidiana  cora  haec  angeret  animiim.  P«  Andio. 
A.  Diim^easpecto,  ^nam  mox  TeBiat,  qui  adimat  iiaiic 

mihi  consaetudinem. 


CittaeeMmMtgnaadUmmtnibit. 
Bt  «#,  DOD  ■odpiaBdaH.  D. 

UHaam  mc  PfufrnwmQ  Bm  e:«pout 
niMriai  snu;  poBnitel  eiiia  ooiifilii. 
iit  M  Phomuoiu  in  nwntwn  inoidiMOt 
tale  oootiliiuD,  nt  mihi  penuderet^et- 
(ifM  impelleret  in  id,  nnde  milii  iniUnni 
ettnnlonim.  E. 

Qaiadtttinam]  Priioian.  lib.XV.  L. 

6  Ntu  mt  cupidttm  «o  eompuiiaet] 
Bene  Jioo  addidit  ad  ezcoMlionem.  po- 
tttit  eoim  dioi^  non  oonientiree.  Eo 
jtmBfmUuet']  Eo,  ad  morem  diMondam. 
an  00  in  tantom?  Quod  mihi  priaeipiMim 
«t  wtaU]  BenOf^  qnasi  oapoLmali  non  tn 
JOMffe  sit,  led  innoptiie  (sio  JEn.  VI. 
93.  cauta  mali  tandcoi^ux).  O. 

7  Nan patiiutttttm]  Moie  hoiiHttm 
Joqoitnr:  credit  enim  ex  actqnenti  aa- 
.eielate,  qaod  petneritabstineio  amori* 
bw  inia.  .A<m  pelttitf  ttttm]  'Ai^tm^ 
^fk  fttatfMf^.  Non  enimy.md  patiri 
voluitti,  poaoit:  at  ille  JEm,  IV.  60ft. 
«mcm  am:ept  pugn^  furat  fortuna! 
fiiittet.  bio  enim  atraqoe.fars  pesiilBr. 

Fuiitet  tum  iUot  mihi  ttgre  aiiquot  dkt] 
Qaidam  lotom  iaterrogativo  prononoi* 
nnl :  nempe,yiti«ft  tim  iikt  taiki  egra 
aUifaat  dietf  D. 

Non  patitut  etttm]  Sed  si  oawiUnm 
mibi  Piiormio  non  dedisBet,  ad  fmo- 
tam  oopiditatia  mem  non  pervenirem* 
Hmo  qnmstio  est».qam  solvitar  miJo- 
ram  oompazmtione.  Si  qnidem  magnn 
eommoda  mijeribasinoompQdif  «oifli 

(dquidomminaraiinaoamo' 

da  m^getibtu  i»oammadie  asUeta.  imnI  : 
a#gaf.  Z.)  alile  eopsiUam  fait,  id  mn* 
hun,  qood  minas  b%bebiitiv»  ooMO- 
tpUm  ^  <«IM..  S«){Cn«wr».'f  VJete- 

VOL»   II*  3 


fiofo  malo;  qood  bodie  ootidisDa  em 
nngitaoimom.  B. 

TimttMai]V.atiimiUud.   L. 

8  ilt  non  fuotidtniM  mir»  bcc  fmg^ 
rat  oiiimttm]  Qnnm  amntozie  loqoMnr 
Antipbo,  emnt  qni  potant  epm  pflBni- 
tere  sni  desiderii.  Nam  si  boo  eit: 
neo  maritas  iirmns  videbitnr  fore.  sed 
boo  dioit:  iaoalittB  faiMe.abstineve  vir- 
gioe  inlnola,  qaam  en  oam  qon  jun  eon- 
aoeverit.  et  ideo  sobjingat,  .dttm  im- 
^ljpaslo  fumn  mos  veniat,,^^  koMO  miki 
mdimat  oaneuetudinea^  Audio]  Audio 
per  iJgmiU»  dicitar  modo  »  eontem- 
jwntediotqmAntipbiHns.  A»i^]Om- 
nia  deridet  Fbaedria,  oapsm^.fnwtiHn 
omorisvelperiealisa4ifM«  .S^stergo 
nudio  d^mtUtV*^  «fn.jMdi^vJMHvest, 
nibil  diois.  D. 

9  Dum  «B9ic(p,.fiiom  tnas  ^aenioQ 
Mon  quando,  tad^uaatmfiti  ^<ftia1imU 
Qm  odimoi  Aons  mi^.conivstifitttMi] 
Mire  nmi  amorem :  tsnqmun  amere  on- 
rere  potnerit,  osnMstikiins  non  possat. 
Btnotnpropriotalem.  Hamkpaametudo 
speoialiterdseoitudioitaT.  D. 

Dum.Mipeclo  fttom  max,^fy:.]  Com- 
paiatio  efiieitar  per  alleriua  vte^om- 
pmratioaMM.  Ipee  «Dini  Pbssdri^iMBMi 
meretrioem,  qp»  potirippvftW.iMfintti 
•onpotest,  E. 

Longo  oonoinniis  pM-  noelri.lSif» 
omnes,  fiit  bonemibi  adimat  e. .  B. 

Quom  ffio*]  Blegnnter  .daeilar  pro 
fHom  silo.  Ci9w  pro  a»se.  CnPQndo  o. 
Ijk  fajUiaaaptemtiitinkfaaaffftIt\amm 
atMtnilifm.dkati^p  tttdmfi^iem  tewttem* 
Liv.  JUUUV.  i,,aum4pia  mea.eigm 
eoliettit  diamandum  tiki  in  t 
ibi<nj6i«MV.  B.D. 


378 


PHORMIO. 


P.  Aliis  qiiia  defit  quod  amaiit^  8Dgre'8t:  tibiy  qaia  rapef- 
esty  dolet.  10 

Amore  abundas,  Antipho. 

Nam  tua  qnidem  hercle  certo  Tita  hasc  expetenda  op- 
'  tandaqne  est. 

Ita  me  di  bene  ament,  nt  mihi  liceat  tam  din,  qnod  amb, 
frni: 

Jam  depecisci  morte  cnpio :  tn  conjicito  caetera. 


10  AUit  quia  defit,  quod  amant]  Mag^ 
nifioeiitias  aluM  dixit,  qttam  si  dioeret 
mihi,  TVn  guia  tuptmt,  dolef]  Lftbo- 
raTit  at  oatenderet  plas  eiae  doUt,  qoam 
iegn  at,  Bt  ideo  inaaoam  ait  Aati- 
plioaem:  qoi  io  ea  fortana  positos, 
qo»  adreraa  et  oootraria  ett,  idem  pa- 
tiator  qood  miaer.  Et  est  figora  vir^ 
(in(ic.  Nam  ad  otromqoe  agn  ett  aof- 
floere  potoit.  Soire  aotem  debemos,  et 
proDoooiatire,  et  per  interrogatiooem 
boo  ipaom  pronoaeiari  poaie.  TUn 
guia  fu/MTMt]  Id  eat,  eo  qood  deiide- 
ros,  abondas.  Ordo  eat,  tibi  dolet,  qoia 
■operest  D. 

11  Amor§  abundat,  Antipho]  Sie  boo 
pronoiioiandom,  qoemadmodam  solet 
oom  stomaoho  dioi  ▼itoperanti  oibom 
non  emrit,  aot  pknoveatn  m.  rall  enim 
ostendere  satietatia  boo  esse,  non  ratio- 
einationis,  qood  nono  qoeritor  Antipbo. 
Amcre  abundat  Antipho']  Abundare  di- 
oitnr,  qai  socoessa  prospero  afflait. 
Laoilios  libro  tertio,  iUe  aUer  ahun' 
dant  (um  .teptem  in  loeum  Hitpanut  r 
arp*  (Doaza  legit  sio,  eum  teptem 
ineolumit  pinnit  r^it,  ac  recipit  tt). 
Amore  abundat,  Antipho]  Hoo  cam 
piononoiatiooe  infert  D. 

Amore  abundat]  Hoo  est,  tibi  qood 
deaideras  abandat  et  prsssto  est,  neqae 
eges.  R. 

If  Nam  tua  quidem  herele  eerto  vita 
h^ee  espetenda]  Bene  eerto :  qoia  aopra 
oauiia  oom  tl^mtU  dixit.  Fita  heec  er- 
petenda]  Vita  dixit,  ot  ostenderet,  eti- 
•msi  Don  feUoilas,  sedrita  dioatar,  op- 
ease.  Fita  aotem  etmoressig- 
et  anifflam,  at  «limentam/et 


spatiom  rirendi,  et  fortniiam  aoeideB- 
tem  riTentibos :  ot  modo.  Efpetfiids 
optandaque]  Proprie  dixit  eipetenda,  tp- 
tandaque»  omnia  enim  qa»  amamosy 
aat  indostria,  aot  roto  prorenioat: 
hoo  eat,  aot  in  nobis  sont,  aot  u  for- 
tonaposita.  D. 

Pro  esrti  placet  meliomm  oodd.  eer- 
to.  B. 

19  Jtame  di  tens  ament,  «t  snfti 
lioeat]  Neoessario  jarat:  qoia  qood 
diotoroa  est,  solis  amatoribas  ridetar 
ease  oredendam.  Itomsdi&snsaiafli'» 
Mt  mihi  Ueeat  tam  diu  juod  amo,  fnd] 
OpportODOS  looos,  in  qao  ostendator 
qoam  magno  amore  sit  possessas  Phm* 
dria,  coi  par  fanpeDditor  argamentaiB. 
Tam  diu  quod  amo  frui]  Qoamdioax- 
ore  froitor  Aottpho.  Ad  tam  diu,  hm- 
niuSc?  Tam  diu]  Tantisper,  hoo  est, 
▼el  tantillo  tempore.  Q»od  amo,  fivi] 
Deest  eo :  ut  sit,  eo  quod  amo,Jruu  D. 

Jta  me  di]  Ut  felioiorem  molto  Pb«- 
driam  Antipho  posset  ostendere,  Doa 

sotom mala  esse  rila  Domerftt 

verom  etiam  jararit  (ut  feUdcrem  le 
muUo  Ph^ria  Antiphonem  pottetotten- 
dere,  non  toUm  inter  mala  tuam  nto» 
niiinerat,  vsrum  etiam  jurat.  Z.)  per  id 
ipsom  qaod  Antipbo  habet,  qood  tsm 
dia  froator  amore  sao.  E. 

Frui]  FriMproprieinreamoromdi- 
contar,  qoi  poliontor  eo,  qood  amant. 
FlorosIV.  11.  p.  847.  R.  D. 

14  Jam  depeeitei  morteeupio]  Pacti- 
onem  transsigere.  Tu  conpcito  oeters] 
Aot  eaiera  abandat:  aot  deest  fer :  ot 
titfper  etBtera,  D. 

Jamdepedtei  wurte]  Hoe  e8t,aori 


ACT.  I.  SCENA  III. 

Quid  ego  ex  hac  inopia  nunc  capiaxn,  et  quid  ti 

copia. 
Ut  ne  addam^  qnod  sine  snmta  ingenoam,  liben 

tns  es: 
Qnod  habes^  ita  ut  Yoluisti^  uxorem  sine  mala 

lam: 
Beatus ;  ni  nnum  hoc  desit^  animus  qui  modc 

ferat. 
Et  si  tibi  res  sit  cum  eo  lenone,  quocum  mihii 

sentias.    ' 
Ita  plerique  ingenio  sumus  omnes^  nostri  nosmel 


▼olo  Tel  paoiioi  mortem.  Doiodo  ipsa 
inoommoda  commodii  Tite  ADtiphoois 
eoomorat :  riqaidem  ille  lutbet  sine 
fomto  iogenoam:  qood  habeat  qoam 
desideraTit  nxorem:  qood  sioe  mala 
opioiooe  :  qnod  pdblioe.  Cootra  qnod 
hio  com  leoooe  rem  agitet.  E. 

Pro  e€tera  repooe  cattrum ;  qoia 
noo  plora  eraot,  qom  coojiceret  lUod 
Cirterum  hoc  seosa  Mepeoomero  oe- 
oorrit  apod  Plaotom.  B. 

DepeeUn]  Depaeuci  toI  depeeitei  morte 
est  talem  paotiooem  ioire,  ot  ne  mor- 
tem  qoidem  recoses,  dommodorem  gra- 
tam  habere  liceat.  Cic.  ad  Attic.  IX. 
7.  ew  nen  honetti$»mo  perieulo  depe- 
eiiei  vtUm.  Virg.  jfio.  XII.  49.  letum^ 
Atiai  pro  laude  paei$ei,  Poterat  etiam 
Teredtios  dixissedspseisei  mta,  ot  Virg. 
^o.  y.  230.  vitamque  votunt  pro  laude 
paeiiei,  Nam  otrumqoe  eodem  redit. 
T.  BeoU.  ad  Horat.  Carm.  m.  14.  f. 
E.  D. 

15  Quid  ege  ex  hae  inepia  nune  eo- 
jnam]  lofortooiom  scilicet.  £t  quid 
tu  ex  ittac  eopia"]  Froctom  ao  felicitap 
tem.  D. 

.  Repooe,  quid  egohdc  es  inopla  nune 
eejnam,  et  quid  tu  es  ittae  e,  Ut  oppo- 
sita  illa,  hac  istae,  ambo  acoanlor.  B. 
.  16  Utne  addam']  na^&Ku^  fignra, 
in  qoa  Telot  ex  abondanti  enomerantor 
a^jecta.  Ut  ne  addam']  ^x?f*'^  9ra(&- 
Xii^K*  Ut  ne]  Qood  GrSBci  fm  ^. 
JogfniMHn,  UberaUm  naetus  e$]  Hoo  na- 


talimn,  illnd  i 
tngenuam,  liberalem  naei^ 
eaqom  patitor,  ista  posoift 
in  amore  copiam :  soam 
jos  desideriom  dqIIo  oow; 
sibi  a  leoone  ftiisso  emeri 
hojos  iogeooam :  soam  m 
liberalem:  soam  citbari 
nactom  esse :  se  sectari  I 
oxorem  :  amicam  soam.  i 
maritalem  esse :  soom  i 
Tolot  soortatoris.  D. 

17  Quod  habes,  ita  u\ 
Utisti  sabdistiogaeodam  ; 
gendom  uxorem,  Erit  ! 
tUtrtfM,  Ut  voluisti,  t: 
pneparatio  axoris  totnr» 

18  Ni  unum  hoe  desi 
modefteitttBeferat]  Modti 
Sallostias  iibro  secaodc, 
omnia  alia,  niti  ad  domin* : 
dette]  Com  modo.  D. 

Beatut  m  unum]  Om  i 
ao  beatos,  oi  tibi  taoto  ( 
antmos  Tidolicet,  deslt,  ^  i 
biliter  sastioeat.  E. 

19  £t  a  ti6i  m  stt  ; 
Et  modo  oon  connexiya, 
oonjnnotio  .  est.  Sallast  i 
ooodo,  et  pcBni  ferunt  •  i 
m  *  Sentiai]  Sio  alibi,  i 
«i.  D.    . 

^   Pro  et  ti  Beotl.  oai  i 
quodti,    Seosos  est  idem 
fO  Ita  plerifue  ingem 


m 


PHORMIO. 


A.  At  txk  tttibl  ccmtra  Dnnc  Tidere  fortiiiiatus^  Ptedria/ 
CToi  de  integro  est  potestas  etiam  consulendi^  qHid  velis; 
Retiiiere;^  amare,  amittere :  ego  in  eimi  incidi  infelix 

locum* 
TJt  neque  mifai  cjos  sif  andtteiidi^  nec  retinmdi  copia. 
Sed  quid  hoc  est?  yideon  ego  Getam  cunentem  huc 

adreidre?  ^ 

Is  est  ipsus :  hei  timeo  miser,  quam  hic  nunc  milii  nun- 

ciet  rem ! 


\  pmmUt']  nm^bjm  t«rU- 
VB.  Ib  Andm,  ^[uod  pUriqut  amna 
faeiunt  odioUtoeKtylL  et  esk  if^QHXa-fAi^ : 
at,  aeoedt  ad  ignom  hune,  jam  «slnm 

ttitflt  em,  qid  |Mur«fli  patit.  ergo  i^ 
aot,  lm|«it,  BOf tn  GODteBiiiim*.  Ste 
•t  !■  HeiBt  td  tnkm  kie  dieet,  wim 
futmHtm  kie  dptrttjiai  peadut,  D. 

ffottri  notmet  poBnUet]  Cieero  lib. 
yi.  Bpiit  I.  td  Femil.  aum  fuem^ 
fertwut  maskne  poanUt.  Poblii  S^ii 
▼efMU  opod  SelTiaBaai  iiae  pertinet : 
«Hfiui  BoMt,  nottra  plut  aUit  pleeent, 
Ploro  io  eoB  feBsam  tpod  Hontiam 
Ub.  1.  Setjr.  I.  Gell.  noet  Attio.  lib. 
XX.  eip.  0.  Ifc 

Plieet  ordo,  qaem  eod.  C.  C.  exhi- 
bet,  ita  plMpie  emntt  tHmut  tnginio. 
a.And.I.l.f8.  B. 

21  Jt  tM/orttinafiu]  ReroeateoBH 
porttionem  Antipho,  et  bmo  oeam  (tt 
hee  enuta,  Z.)  atmeliorem  felioioremqae 
dieol  Plimdritm,  qaod  in  potetltle  bt- 
bett  omnem  eonioltttieiiem,  ntram  to^ 
lltmitlere,tnTeniTetiBere.  B. 

tf  Cui  il0<n(i^fit|NitMlar]  Pott, 
dtlaeept.  An  df  <fiti;gfro,  id  et l,  inte- 
Sriflrebaf/  Qtttdvfftf:ratinfr»,omorf, 
«Rittfre]  An  ooqfanote  legendom  eft» 
^dvfStfftbm;  at  doo  tint,  nmare, 
amittfrt:  qoit  et  infrt  dao  reddit,  ut 
ntfiif  «ftt  ttt  ^  ttudttendi,  neque  rt- 
tfaMdicfpia.  .dmittfmK  propter  tmo- 
i«m:  ffHnfndt»  propter  pttrem.  D. 

Bf  tntiftv]  I.  o.  do  nbat  tdbae  in< 


tefritin  Heo.  L  f.  5.  «iitf  «t  «t»  pft- 
Jim  caiiM  hee  inttgra,  abi  Tid.  noL  BLD. 

t3  Pro  amfttfTf  repone  e»  mtttfrs. 
flam  pnBnim  poet  Terbom  Ofnsalfnn^ 
delUienindi,  debet  foqat  titnun,  «n,  ne. 
Dehide  qaomodo  amitten  potoit  fotm 
nondamhtbait?  B. 

t4  Amittendi,  nee  rstbifndi  oipm] 
Serriat  ^oeid.  XI.  699.  U 

Pltoet  leotio,  qatm  in  oodd.  tribnt 
reperl,  et  Onjetat  in  Potento,/w,pro 
4fiif .  Nempe  nenjnt  «mstlMdl,  repo* 
ditndi,  ob  leges,  qatbat  ootolBS  etm 
dazertt :  non  eopia  rffbifMlt,  ob  pttrem. 
Ktm^,  qaod  lieri  lieet; 
fleri  polest  B. 

^emittendq  Nottndnm  < 
pom  pro  amilfciiotf.  Ntm  gmamlm  m 
di  tdjtogantar  genilhriB  atrinsqoogo- 
BeritetnaaMri.iofrtV.  6.40.dom»> 
liere  poCmtatfm  fiicf  hohfndi  m  dtro; 
Orid.  Epltt.  XX.  r4.eepiapleieemd€eit 
mode  patva  tui.  t.  Stnot  Minorr.  IHk 
8.  et  iM  Perinon.  p.  457.  Sont  qti  b. 
1.  legtnt  11«  nffMf  miAt Jnsdt  omittMdi, 
ted  Tnlgtttm  toriptartm  beoo  defmdk 
Servios  td  ifio.  XI.  675.  R.  D. 

16  Hei  timeo  miter,  fuem} 
jtmtimet:  qait  in  i 
prmstgt  mtli  meos.  Et  hfi  inlorjeetio 
ingemisoentis  est.  nt,  JEn.  XI.  57.  h«i 
miniy  f iMMtiim  Avnaficm,  iltcfsiiiOy  fl 
^ttanlam  tn  pfrdti,  Inlf  /  D. 

Noetri  oodd,  molioro  i 
hic  mlAi  minf  n.  r.  B.  . 


ACT.  L  SCENA  IV. 


'  GETA.  ANHPHO.  PHJ5DRU. 

NULLUS  es,  Greta ;  mid  jam  aliqaod  tibi  coDfiiliiiiii 

celere  leppeTeriB : 
Ita  imiic  imparatam  subito  tanta  te  impendent  mala: 
QnaD  neque  nti  devitem  scio^  neqne  quomodo  me  inde 

extraham: 
Nam  non  potest  celari  nostra  diatioa  jam  audacia : 
(Quae  si  non  asta  proyidentar^  me  aot  herom  pessamda- 

bnnt.)  5 

A.  Qaidiiam  iUe  commotas  yemt  t 

1  IhMmmtOt^l  hih—twwnwi       xmm  loqnadi t ■jw^» twte k  <■> im- 

Stoph.)  oflMuB  Mt,  iMidas  «d  pw  Tmto  hm  twyiwdwi  «mIa]  B>d—» 

UnrbttioMBi  AatiplMMia,  ^oeB  opoftot  eonotrveliono  ntitarliaeiUooopid  Fot* 
o  oooipoela  potrii  «iqiio  »d  tw  vooo  om:  ««  pt^  rm  m$  imptmkt 
agtiwi^,  qai  loeos  fogit  Bootliiuo  lori* 
bentoiii  •!•  mt  impmidmit  wudUf  *iH^1ii 
rttiooo  qood  ioi|Mwdtw  iioiqnom  oliUi 
loparilar  aiil  aot  doltvo  jnoetni  «Bi 
oan  pnepoMlloBO  ooonootifo.  v.  PofW 
■on.  od  S.  Min.  III.««  ^  41«.  R.  !>. 

3  Quc  nequt  vH  dnkem,  ttio}  Rninft; 
onl  ▼itnndo  ost»  ont  oztmbondn  anBt 


TOl^UBy  01  IMm^VMOOr  Bk^ 

Goniiiittm  eoiero]  Hoe  eoifro 
D. 

NniiMf  tt,  Qtta]  Hao  aoMO  nnnct* 
nni  tcBOt  domini  ▼enioBtia.  Vodo  inr- 
boti»  effieil  (^fieitar.  Z.)  ABliphonia, 
qnod  polraB  annm  andiot  ▼ooiro,  qnod 
00  obooBto  doxit  norem.  S. 

Jom  «iffiiod  HM]  Ib  V.  C.  tiN  deoat. 
Tid.  Priaoian.  lib.  VII.  Conjiiium  eo- 
ifM]  Biomod.  Hb.  t.  Priao.  Iib.  V.   U 

RepoBO.  iidiiB't  Ottd  ;  nUi  dHqutd 
JflB  eonfliiBm  odfrf  rAwrofif.  Nom 
ploiiqae  Boolii  boboBt  npffvrit  pro  Fn» 
oni  leolioBo  rvppfrif;  ood.  C.  G.  et 
PriieioBBa,oii9Mfd  jom  ;  tiM  *pad  Plio- 
oiaB.deeot.  B. 

t  SuMtt  Umta  tt  hnptndtnit  moio] 
AeeaanliTO  ooan  MnpfndtBt;  ant  dw»* 
^f^,  pro,  m  tt  pfiidoRt  moio.  Qnam 
aapro  nttiinf  ff,  Otta,  dixoiil:  bio 
tnaaitBm  Iboit  ad  priaiom  poiiOBom.  D. 

Jfliparatum  mOritt}  Itn  tuito  BMdn 
iiBpoBdaBtiBtootpoiaBtar.  B. 

Doontaa»  qoaBlnm  ox  aobolio  ooDlgl 
potoat»  boBd  dabie  pro  tt  legit  mo ; 
qmidipaBmosbiboteod.oeod.  Idqaod 
Bliqao  oal  -ooBnBodiaa»  onm  hmz  ao« 
qantar  dfoimiy  bob  dfvifft.    Igitnr  «^ 


tfm]  AbIo  qoom  InaoBl. 
bom]  Qaom  iiiaoriBt  D. 

UH  dfvifam]    Dao 
OBlm  malo  derito 


Inda 


dnm  oal,  oi  tbito  oolori  ndvontBlB  ao» 
irrepaoriBlfiB  boo  proapioero,  qoomodB 
indo  Boo  libemro  pooaimna.  B. 

£xtf«Jham]  I.  o.  expodiam» 
inHoe.  V.4.M.  R.  D. 

4  iVom  fion  pftnt  otiori  fmttn  oiiiiiim 
jam  midocio]  Bobo  nfafm:  qBin  ipan. 
partom  moximom  ealpm  anatlBOI,  nt 
mogiator.  Gtiom^  Nigidina,  oaiori,  qatop* 
ril»  atram  ploaam  rit»  aBpreooBm?  D*« 

6  VoroBB  oal  faaitiliBa  ox  Ab4.  I.. 
3.4.  qaiobbooloDoeololiOBBa.  Roalo 
igitar  oboalab  ood»  TolMvimo  aoahB.  R^ 

6  Quidnam.  iUa  tmmuttat  mmtff 


383 


PHORMIO. 


G.  Tam,  temporis  mihi  punctum  ad  hanc  rem  est :  he- 

rus  adest.    A.  Quid  istuc  mali'st? 
6.  Quod  quum  audierit,  quod  ejus  remedium  inYeniam 

iracundiae  ? 
Loquame?  incendam:  taceam?  instigem:  purgem  me? 

laterem  lavem. 
Eheu  me  miserum !  quum  mihi  paveo^  tum  Antipho  me 

excruciat  animi :  10 

Ejus  me  miseret :  ei  nunc  timeo :  is  nunc  me  retinet :  nam 

absque  eo  esset^ 


gm  m$f  latermn  2aom]  TIofoifAU, «A»- 

Pvrgm  wuf  laterem  Unem]  Omnui^ 
•dvena  Mut,  inqait.  li  loqoar,  niagit 
iBModam :  si  oootioaic—i»  whflweiilBr 
iMtigem  et  cooipellam  od  inooiidiui : 
si  Bo  pnrgavero,  nihil  est.  Hoe  est 
eeim  laterem  lavare.  Si  me  pnrgavero» 
oalpa  oreacet.  Latermn  lavem]  Qni 
non  pari<»-  fit  lavando,  dom  Mmper  an» 
get  se  Bleroiu  jfirioando.  Tam  eaim  noa 
pnriovem  laterem  laTando  reddima^ 
qoan  ipaam  lalerem  perdimas.  S. 

LaUrmn  lavem'}  GrBoomm  prover- 
binm  ett  «X/i^  «rX^tr.  Zenob.  Hbr. 
VI.  nnm.  84.  Diogen.  Centor.  VI.  n.  50. 
Soid.  Cent.XI.n.86.  L. 

Blegantias  loquar  sine  ne,  ob  seqim* 
tia.  B. 

Lateremlaveml  I.e.  openmpordam» 
de  qoo  proTorbio  t.  BlnuRB.  R.  D^ 
,  10  Qumii  mihi  pamo]  Qmmv  pnt" 
terquam  quod  signifieat  modo.  -  7\m 
Awtipho  me  eserueiat  amait}  rSlht»- 
twfjm,  pro.eo  qood  est,  propter  Anti- 
phonem  me  exerooio.  JM«  exenuiat 
ammi']  Sio  in  Hecjra»  ftcU,  ammi¥t 
infiertutforet,  GenitiTo  enim  oaso  to- 
teresfigorabanthancioootionem.  D. 

11  Ejui  me  nutertt :  ei  nttno  tinep] 
Miteret  pneteritomm,  ttmeo  de  fotnrts. 
J^'u« me  mtMrst :  ei  nune  timeo :  ismme 
me  retinet']  Figora  vckuwrmw,  ejut,  si,. 
i$.  It  nuneme  retinst]  Si  retinst,  qopmo- 
do  «cmicifft?  Nam  ab^pte  eo  eaet]  Si 
^d  eom  res  non  pertiaeret :  id  est»  si% 
meom  tantommodo  peceatuin  «iwt  boo 


Quidnam  iUe  eommotus.  Hio 
ostenditpoeta,  idoirco  oonfbsom  Getam 
indooi,  ol  de  ejos  meto  Antipbo  terrea- 
tor.  D. 

7  7iim,<«nip0rispttnctiimmiAi]  Picne- 
tuM,^o  momentam.  ot  Laoilios  in  de- 
oimo-qoarto,  puncto  uno,  hera  *et  qui 
quoque  tmxmt.  Punetum]  Angnstis-. 
siniam  spatiom.  Ad  hanerem]  Ad  de-. 
liberandam  qood  ago.  Herut  adett] 
Vidto  tristi  ao  sopereiiiis  ardois  Cod- 
duetit)  boo  dioendom  est  Qtiid  iitiMi 
maUett]  Wn  wfot  rv,  herut  adett,  quid 
ietuc  maU  eet,  posoit,  ex  persona  Anli- . 
pbonis :  ooi  pro  oalamitate  est  patris 
adTontos.  D. 

8  Quod  ^iim«tuitmt]ScilioetqQod 
nxorem  doxit  Antipbo.  Quod  quum 
attdisrit]  Bene  bob  addidit  qoid:  se- 
eom  enim  loqoitor.  Quod  ^jutreme- 
dium  inveniam  iraeunduB  9]  Plos  est, 
qoam  si  dioeret  nttUum.  Quod  ^ut  re- 
msdittm  tneeiikim  trocttndic  7]  Proprie 
ivmsdJiMi»  qoasi  iraoondia  morbos  tit 
D.     . 

9  Loquame:  uieen<iam]  Qaia  ira- 
eondia  igub  est.  Taceam,  tntt^gem] 
Jnttigari  proprie  fera  dicitor.  Lo- 
quamef  ineendam,  taeeamf  tnft^sm] 
2j^ifMk  h^eriffmi,  Dno  soot  qom  fieri 
iB  plaoando  solent :  aot  loqoi,  aot  U- 
oere.- .  Sed  qoid  Tidt  sihi  pui^gsm  me, 
qnomidem  sit  loquarl  an  qnia  potest. 
pnrgatio  etper  defensorem,  patronomTe 
indooi  ?  sio  quidam  potant.  Sed  me- 
lias  est  hoc,  ot  pertorbatae  et  serrilis. 
iioperitmqoe  personm  yerba  sine  arto 
tMd,etyiln  signiiMaBOBWiere.  Pttr< 


PHORMIO. 

.p.  Te  nominat  A.  NeBdo  qjmd  mBgiuim  iiec 

exBpecto  malum. 
.p.  Ahf\  flantme esl  6.  demam  iie peqiam:  ibi ptaKi- 

mum^st.  P.revocemiis 
Hominem.  A.  Sta  iUco.   6*  Hemt 
«SatiB  pro  imperio^  quieqiiifl  es«  A.  Geta.  6«  Ipse  eit, 

quem  volni  obviam. 
A.  Cedo  quid  portas,  obsecro?  atque  id,  sipotes^  Teibo 

expedi.  ^ 

"6.  Faeiam.  A.  Eloquere.  6.  Modo  apud  pcKrtiim.  A. 

Meomne?  6.  Intellexti.  A.Occidi!  6.  Heml 

•M,|^M|po:«tiit,er9oaUABti]>bo-  -mBtUpfo 

•MtoMperioi?  an  ted,  fiiiit Mipeiioiii 

.MMMliK  eel?  ot  Sdlottiw,  Mi  MM^ 

•1«  I»  «itttvri  prvtiMia.    Repmiamf}  ibi  flMnumit.  moehnu  i 

'fli  «lioiibi  oMtet  Jmt  fua  fiunm  ttnii-  -iiie».  hgm,  Hep^tioD  p.  19. 

*lMi«ior|  8i  aliMbi  «■Mets  omus  ^nrmf^krfmMvftxf^»''^^'^ 

«iioiq«i^M«itnr,  MlooiMityMtMi-  •p^irfm,  mM><&c  mxfi^^m  ^ niigiiiMM,  J- 

Btei  Benli.  otBoelerood.  900«mo.  i|oi»ja^)hMft«C«cte'«in«Sf  ^iv.  B. 

MBh«bot«ioii»';t«BiMMlg«roMiplft-  18  fi^fmtmmt  *o«iiiM«i]  G««nMet 

oot.  B.  ;aor«liter«ddidit  fcaoiiwew.    StmiUmi 

16  TeHMiiMt}  Ad  hM  dio  Mditw  m«»iMOBMia&0a»iMH  dioi;  liio,MB 

^Gel«,oltpceM»TidetedoleioMtM,«t  progndijoaeit.  D. 

'plMiliietofroriainMliot,  do«is««om  19  gjtiipfo  ieipmo  yiiepifi  m]  Hie 

loqoitor.  Nmio  fMd  «MgiHM  hm  muf^-  «itoDdit,  oolpM  ooBoeiootioraallAM  «m- 

^Mpe0eoMoiKM]DieerteloMtMo«l,  toiitatcM.i«li4«aM  io  MigielM  Golk 


HMJd  f««d  «MfMM  Aoe  MMto  MyiHu  Aitit  pn  ieipmo]  Id  «et»  iapocioM.  D. 

MilMi;  pro  M  qni  oet»  «cMio  ^mad  Frmmptna]  Soilieoi  «gii  vol  lofoe- 

MyiMM  «hJmm  faiM«iiM  MMiatMMi  tii.  PMiMperio  Ofno  dieitM^^oi  Mm- 

D.  tor  «git,  iiae  tJMOio,  ot  eoieBilMMiMW 


\oJ  ^npmmmmi  omi  m^  laqiorio  firoti  IiT.1. 5l.pro  i 

,  toM  qoM  Metoiams  itlara.  ioM  imterfiei  nom  pet€f«t«.IIL  49.  Jmm 

^Vk^,  Mb,  VL  14,imohMpoBHamotapo^  pro  imporio  Faiirnii  dtioMkra  «  prioato 

-tMtf  PUb.  Ib  PiMgyr.  o.^.  Mpicrf wii  :iiMirM/«M«t.  R.  D. 

1paKapr«Miod«8ma.R.D.  iO  CMo,^poKW4ftiMro2  «I9M 

17  BmNMiri  pefyoM]  HMMiix-  idiipitM»«irto«ipidi]  MiMOiproiBt 

m,Ibi  .«ibetMidatiMOTOproporoBtia.    Cedo 


ffciiMiiM ootl  OeleiMltl ob ioitio m do-  ^foid jMrtwotaefvi]    Ut Mm.  U.  161. 

■HMpMgaie,oteieMd«tnrdolibeffaaee.  -ei  oiM/irMM,  ii  «MgM  wyHMiMi.  W«m 

35i pl«riMM«  M^) floilieel paopter  obm-  ferro  ot  portori,  do  Mgotiie  Mijiiiibai 

MM  «MfieeoM.  PluriMMM]  r^mrkg'  didtw.  FMio «ipid»} Deoet, ««o. D. 
«^.  D.  Fir6oMpidi]Bii.R.«irtec9«iiMM. 

Jbi  pbgrUmum  otf\  Cbarii.  lib.  f .  L.  L. 

AKiafiterboiTenHiidiatribMntll-  Sl  Uoquorol   AHtor  oiloodil  f«id 

lid«b>^Md«bplMiiqMabeil,itMti.  «it,«irWMaMK>  diea«da  i^Mri^Oiido 


986 


PHORMIO. 


l^am  si  a^M^rit  tetimi^om  p^ter  esse^  arbitrahitar 
Commeraissecalpam.  P.  Hoc  yerum'st  A.  Non  pos- 

som  ipuQutarier. 
6.  Quid  faceres^  si  aliud  gravius  tibi  noiic  ffkpifmdnm 

foret?  30 

A.  Qunm  hoc  non  possum,  illudminus  possem.  6.  Hoc 

nihil  est>  Fhs^^ha. :  ilicet. 
Quid  conterimus  operam  frustra?  quin  abeo?  P.  Et 

quidem  ego.  A.  Obsecro : 


BupradiximQS,  qaemadmodom  Antipbo 
pnesefli  non  lit:  qaem  neqne  conyenit 
contn  petrem  tliqQid  dicere,  neqae  ror- 
SQm  prassentem  opprimi  a  patre  ex  ar- 
gamento  est.  Atqtii  opui  ett  nune  quwn 
mojriffM,  utsit,Antipho]  Apudte,  labaa- 
ditar.  D. 

28  Nam  ti  mumt  te  timidum  pater 
eue,  arhitrahitur  commeruitte  cuipam'} 
Sio  SallastiQS  in  Hiatoria,  itajiducia, 
quam  argumentit  purgatwret  dimittun^ 
tur,  Nam  ti  te  teruerit  timidum']  Timi- 
dum,  pro  timentem.  Ut,  addit  se  lon- 
am,  timiditque  tupervenit  JEgle,  Virgil. 
Ed.  VI.  90.  Commeruitie  cuipam']  Pro 
eommintte,  D. 

Nam  n  te  ttnddum']  Adjecit  ad  con- 
solationem  animi  et  ad  (etiam,  Z.)oaa- 
sam  ;  si  enim  pater  taas  te  timidam  es- 
se  cognoTerit,  cootinao  colpam  in  te 
esse  cognoscet.  E. 

29  Hoc  verum  est]  Gongnie  dt,  at  et 
Geta  et  Phedria  audaciores  sint,  qoi  et 
absqae  amore  sant :  et  hos  oportet  ob- 
jici,  pro  Aotiphone,  irato  seni.  Non 
pcttum  immutarier]  Vim  negantis  hoc 
habet,  quod  sit  immtUarier:  ostendit 
enim,  natarae  snse  timiditatem  nallis  ad- 
hortationibas  ejici  posse.  D. 

Commeruitte  culpam]  I.  e.  contrax- 
isse  cnlpam,  ideoque  castigationem  siTe 
posnam  commernisse.  PlaaL  in  Captir. 
II.  3.  43.  neque  te  commeruisse  culpam 
neque  me  adversatum  tibi ;  est  igitar  an- 
tecedens  pro  oonseqaenti.  R.  D. 

30  QuidfaeeTet,  si  aliud  gravitit  tUn 
nune  faciundum  foret]  Bene  graviut: 
quia  hoc  grave.  at  videas  ipsam  abfaor- 
tationem  vim  habere  conoedentis,  grave 


esse  qaod  geritar.  D. 

Btsi  Faemas  illad  quid  post  oiriid  ob 
fidem  saoram  codd.  delet ;  ego  tamen 
ob  libroram  meotnm  anotarilatem  et  ac- 
centns  rationem  retmendam  eaae  exis- 
timo.  B. 

31  QKum  ftsetum  pemmi,  tttudim- 
nut  pottem]  Hoc  inloKt  vufk  wftr^mUa. 
Nam  videbatnr  hao  Interrogatiooe  ad- 
daci  posse  ad  sententiam  peroontantis. 
Bt  hflBc  ars  est  dialectica  contra  hvaym- 
yilf,  qoam  mide  respondendo  caltide  in- 
terrogantis  interramptmas  argamentnm. 
Hoc  nihU  ett,  Pkadria :  ilieet]  Utrnm  hae 
relativom?  an  hoc  oam  contemta,  proUe 
Antipho  nihil  eit.  8io  Cioero  in  Verri- 
nis,  etti  hoe  neseio,  quid  nugatorem  ari»> 
bam  7  pro  hune.  Ilieet]  Semper  iUeet 
finem  rei  signifioat,  at  aetum  est.  Ilicet] 
Per  avyxTwh,  Sio  jodioes  de  oonailio 
dimittebantor,  saprema  dicta,  (cr.  Csl- 
pom.  ad  Heant.  V.  2.  Sl.)qaam  prMO 
pronanciasset  iHeet :  qaod  significat  tre 
Ueet.  D. 

Cum  hoc  nan  possum^  Scilicet  fiicere, 
ot  apod  me  sim.  R.  D. 

32  Qutn  abeofj  Hio  terrore  commo- 
▼et  Antiphonem.  et  ^uiit  dicit,  pro  eur 
non,  Et  qtiidem  ego]  Ordo.  et  ego  qai* 
dem.  et  deest  abeo,  D. 

Quid  hie  contmmus]  Com  pannn 
crederet  se  perfioere,  ati  animam  con- 
firmaret  Antiphonis,  minitator  disces- 
snm.  E. 

Nostri  omnes  libri  cnm  Bemb.  et 
Victor.  recte  habent,  ^uicl  hic  eonteri- 
mut,  &c.  Sed  abeo  pro  abeam  tantam 
meliores  libri  habent  B. 


ACT.  I.  SCENA  IV. 


987 


Qaid  si  ai»imuIo,  satin'  est  ?  6.  Garrii.  A.V<rftam  c<»i- 

templamini :  hem. 
Satin'  sic  est?  6.  Non.  A.  Qnid  si  si^?  6.  Propemo- 

dum.  A.  Qnid  si  sic  ?  6.  Sat  est : 
Hem^  istuc  serra:  et  yerbum  yerbo,  par  pari  nt  respon- 

deas,  35 

Ne  te  iratns  suis  s»Tidicis  dictis  protelet.  A.  Scio. 
G.  Vi  coactum  te  esse  Invitmn,  lege,  jiidicio :  tenes? 
Sed  qnis  hic  est  senex^  quem  video  in  ultima  plateaf 

A.  Ipsus  est : 


59  Qtttdft  ostimulo}  AodMein  sot- 
lioet  Otf$een,  qtdd  si  aatimuh),  Krtui' 
ett]  Adeo  morale  viUiim  est,  ez  ooii- 
«cieotia  pavor,  «t  ipte  qaoqne  An- 
ttpho  nitatnr  contra»  neqne  qaioqnam 
promoveat.  Satm*  estf]  Hio  looas  ao- 
toriB  magis,  qaam  leutoris  esL  ostendi- 
tvr  enim  oonari  ad  simvlandam  aoda- 
oiaai,  qao  magisridioaia  est  formidolo- 
sa  persona.  D. 

Nostri  peiperam  atntnulabo,  B. 

34  Pr0pMio(iu»i]  Bt  hoo  non  plenm 
oonsensionis  eat,  qaod  ait  prapemodum. 
Sat  ett]  Non  dSut,  bene  ett,  eedtatett. 
et  ride  ri^  ad  hoo  ipsom  esse  perreii- 
tom.  D.    . 

lit  t(c  abiqoe  aeoatnr,  lege,  fotin  ett 
sic^  B. 

S5  Hem !  ittueterva]  Dioendo  «n», 
ostendit  jam  incipere  deperire,  qood 
fimit  atqoe  assimulavit  aodacitB.  Hem! 
utve  tena :  et  Terbam  verbo,  par  pari 
ut  rnpondess]  AnimadT«rte,  et  qoid 
doceat,  et  oommaoliiiietor  artifex  poe- 
ta,qai  debitom  reddat  robas  atqoe  per^ 
softis.  Vei%um  verbo,  pur  pari]  Dao 
dixit:  nontantom  verbum  verbo,  sed  por 
piari.  D. 

Serva]  H.  e.  retine  bano voitom.  R.  D. 

36  Ne  te  iratut  tmt  taadidt  dktif 
froteitt]  CaotalemTim  habetqnodait 
hoO|  trtrftts :  hoo  est,  qoi  ob  pnesentem 
imm  ▼efaementios  tecomagaL  Proteiet 
ot  pratekan  a  mfi  et  «XsTv  didtnm  est, 
qood  est  atUe  et  trahere.  Alii  ab  assi* 
dtto  teloram  jaeta  ezistimant  dici.  ot 
;  II.  591.  undifue  protelo  pln- 


^orum  «oRttniiato»  hoo  est,  tenovB.  Pn^ 
teUt]  Protrahat,  prtBreniat,  exagitet. 
Seid]  Apparet  hoo  verbam  eo  ▼oltu  di- 
oi,  ot  manifestom  sit,  absenti  animoesse 
enm,  qai  loqoitor.  D. 

Prouiet]  Tela  in  te  flreqaenter  verbo- 
ram  mittens  ▼alneret.  E. 

&rvidicu  dtctu]  Ita  ex  ]hr8s.editam. 
«I.  ttevit  dietit»  Vid.  Noo.  Maroell.  h. 

Sdnit  dietit]  fix  Dooato  et  Mss.  le- 
gendom  est  tamdietit.  R.  D. 

Protelet]  Protelure  est  propellere, 
pertorbaft.  Sisenna  apod  Non.  Mareell. 
p.  963.  Bomanot  impetu  tuo  protelant 
▼.  Doker.  delatinit.  ICtoiHm  SflS.  R.  D. 

37  Fi  cooctum  te  ette  tnvitum]  Mira 
breiritas,  in  qna  tott  defensio  oontin»- 
tar.  et  sabaoditnr  fae  rttptmdedt,  aot 
qaid  tale.  JniiiAim]  Beno  idem  vspetit 
ad  oonfirmandam  membriam  trepidan- 
tis.  non  enim  diTorsa  sont,  sed  repe- 
tontor,  ot  teneri  possit  id,  qood  oonsiD 
opos  est.  Nam  n  oooctum  eise,  idem 
«igiiiiioat  qttod  tnvitam.  An  ideo  vt  co- 
aetum,  inintum  jongendom  est,  qaiain- 
terdom  etism  ipsi  nos  oogimvs  propria 
▼olontate  ?  ut  ipse  in  Andria,  tu  eoaetut 
tua  w^ntate  et.  Tenetf]  Bxqoisite  ad- 
didit  tsncs:  ot  appareot  Antiphonem 
▼ulto  ostendere,  qood  hcoram  nihil  pet^ 
tnrbatos  advertat.  D. 

38  Sed  qait  hic  ett  senex]  Sed,  at  dixi- 
mos,  (sapra  1. 1.  7.)  transitnm  signifi- 
oat  ad  aUam  rem,  ab  en  qoa  agebntor. 
Quem  video  tn  uittma  platea]  Sio  dixit 
uUima  piatea,  qaemadmodom  Virg.  Mm» 
n.  449^tmas  obiederefeiret.   Ipwseit] 


388 


PHORMIO. 


Non  possnm  adesse.  6.  Ah !  qmd  agis?  quo  abis,  An- 

tipho?  mane, 
Mane^  inqnam.  A.  Egomet  me  novi,  et  peccatom  meam : 
Vobis  commendo  Phaninm^  et  vitam  meam.  41 

P.  GetBL,  quid  nnnc  fiet  ?  G.  Tn  jam  lites  andies : 
Ego  plectar  pendens,  nisi  qnid  me  fefellerit. 
Sed  quod  modo  hic  nos  Antiphonem  monnimns, 
Id  nosmet  ipsos  facere  oportet^  Phaedria.  45 

P.  Anfer  mihi  Oportet:  qnin  tn»  quod  faciam^  impera. 


Bt  qaift  timidior  eit,  et  qnia  poitea  de 
proxifflo  ipse  tgnosoit  mftgit.  D. 

99  Non  poman  adem']  Apparet  ex 
eonspeota  palris  magis  confandi»  qaam 
ez  Boikeio  adventas  ejas,  fiiiam.  Quo 
abit,  Antipho  f\  SioVirgtl.  X.  649.  qw 
fiigii,  JEnoa  f  El  X.  369.  quo  fugitU, 
ioeii?  Sic  enim  leqnitar,  qoi  yoit  osten- 
dere  oonditionem  looornm»  m  qaa  per- 
▼erso  modo  alins  petatar,  alias  linqaa- 
tnr.  Mane,  mane  inquam]  Omnia  hieo 
Imbent  singnlarem.vim  in  se  reTOcantis. 
Ha  !  qmd  agit  7]  Et  pertnrbati  interoes- 
ioris  est  dieere,  quid  agiM  ?  at  in  Andria, 
flnia  Glyeerium,  tnquU,  quidag}if  curte 
itperditumf  D. 

Non  pouum  adute']  Omnis  illa  oon- 
lirmatio,  simul  atqae  patrem  vidit,  per- 
torbata  est,  et  parat  dioessom.  E. 

Qutf  noB  patitnr  Synalcepham,  qaia 
prima  eit  syllaba  awipsBBti,  et  in  iota. 
Igitor  dele  in  fine  mane,  pnsseirtim  com 
in  dnobns  Faerni,  et  totidem  nostris  ii- 
bris,  iisqae  optimis,  absit.  B. 

40  Egomet  me  noti,  et  peeeahim  m«- 
iim]  Dao  dizit :  et  hominnn  paoidum, 
ei  peeeatum  graiDe.  D. 

41  VobiseommendoPhanium,etvitam 
meom]  Comioe  daobas  dao  retalit :  me 
et  peecatum  meam,  Phanium  et  wtam 
meam.  Bt  animadverte,  qaod  amator 
prias  poDaiPhanittm,  qaam  vitam  sa- 
am.  D. 

rofrti  eommendo  Phamum']  In  oom- 
nendatione  prinsiUamoollooavit,qaam 
diligebat :  dein  sabjanxit  salatem  saam. 
qnoniam  in  amore  ea  salns  est  (quoniam 
4vmUin  puella  salute  potiar  est.  Z.)  B. 


4S  Geta,  quid  nune  Jiet  f]  AppixeC» 
hso  sio  prononoianday  qnasi  adliae  tnto 
(quana  detUtuto  edd.  Tett)  dieaBtnr. 
Tnjam  Utet  auditt :  egopleetarpendtnt] 
Non  intnlit  qnod  qnserebatar:  sed  Ter- 
ba  soot  hominis  omnia  desperantia.  Tu 
jam  Utetaudiet :  ege  pUetarpendens]  Tu 
aadies,  ego  ▼erberabor.  nt  alibi,  Hbi 
erunt  parata  verba,  huie  dnnum  verbera. 
Qaodipsam  mue  :  Bon,/acatt  litet,  sed 
audiet,  D. 

43  Ego  pUetarpendent]  Pleetar,fe- 
riar :  nnde  et  pleetrum,  et  plaget  dio- 
tm.  D. 

Ego  piectairpendtiu]  Ego  paniar  pee- 
dens.  at  ta  taatnmmodo  andies  lites,  et 
ex  Torbis  tibi  pericalom  erit.  B. 

Ego  plsetar]  Priseian.  lib.  X.  L. 

Pendent]  Soilicet  a  trabe.  t.  not.  ad 
Enn.V.6.20.  R.D. 

Niii  quid  me  fefeUerit]  Soilioet  opi- 
nio»  qnod  ssepe  additar  Oie.  pro  Domo, 
o.  43.  taitfiMRns  te  frfeUxt  eum  vdH 
wumma  et  quoHdie  vu^ora  prmia  tn  rt- 
pubiiea  fore  putabat.  ad  DiT.  V.  SO. 
mri  quid  mefallit.  R.  D. 

44  Sedquodmodohienot'}  Deestto- 
men :  at  sit,  ted  tamen.  D. 

45  Idnotmetiptotfacereoportet]  Qaia 
luwsopra  dixit  io  signifioatione  aotns 
proprii,  «psos  addit.  D. 

46  Aufer  ndhi  ^portet]  tS  &rrmi0-ftm 
addidit  nuhi,  sine  hoo  enim  plena  sen- 
tentia  est.  Qutn  tu,  quod  faeiam,  tm- 
pera]  Mire  ad  omnia  paratom  se  indi- 
cat,  qtti  Nnfwro  dicatserTO.  D. 

Aufer  imo  oportet]  Rebos  faoiandb 
oam  oeoesritas  oogit,  non  id  qosBKB- 


ACT.L   SCENA   IV. 


389 


6.  Meministin^  oUm  nt  fnerit  Tostra  oratio 
In  re  incipimida  ad  defendendam  noxiam, 
Jnstam  illam  causam^  facilem^  vincibilem,  optomam? 
P.  Memini.    6.  Hem,  nnnc  ipsa  'st  opns  ea :  ant,  si 
quid  potest,  50 

Meliore  et  callidiore.    P.  Fiet  sednlo. 
6.  Nunc  prior  adito  tn :  ego  in  insidiis  hic  ero 
Succenturiatns,  si  quid  deficies.    P.  Age. 


dom  qood  oporteat.  Ideo  adjecit,  tolle 
cparta,  potias  mone  qood  fiwiondom 
nt  R. 

Bemb.  Viotor.  et  qoatoor  noftri  bo- 
bent  ftticl /aciam.  B. 

Aufer  mUU  opartet]  I.  e.  omitte  Ter- 
bom  oparut,  infro  V.  6.  11.  Horot 
Sena.  II.  7. 42.  aufgr  me  vultu  terrtn. 
Jnveo.  VI.  170.  toUe  tuwn  preeor  Han~ 
mbalem,T.  BoimooD.  ad  Pbaodr.  III. 
6.  8.  R.  D. 

47  Mnniinttm'  eUm  ut  fuerit  vettrm 
aratiol  Mire  et  ooniilio  et  ontione 
oompendiosot  est :  qoo  mngit  Pbasdii- 
am  propiiis  oontiliitao  domettioispro- 
moTerat  Ut  fiterit  veOra  aratia']  Ut 
magit  ezoitaret,  non  iioitrtt  dizit,  ted 
vettra,  D. 

PlraBter  qoaloor  librot,  obi  nMtra  ex- 
tat,  oeteri  omnet  reote  ezbibent  voo' 
tro.  B. 

48  in  r«  ineiphmda']  Ineipiunda  pro- 
prie,  qoaid  de  re  magna,  dixit.  Sio 
alibi,  vide  qmod  ineeptet  faeinut.  Ad 
drfendendam  nosiam']  Netiam  nono  ool- 
pam :  alias  poBnam.  Et  ett  IflrMitf^K» 
ab  eo  qood  est  noxam  :  et  boo  &otnm 
ett  propter  iambom.  D. 

In  re  incipiunda]  Qoati  saepins  peo- 
oaTerit  adolesoens,  et  se  defenderit: 
ideo  qoaerit  exemplom  defensionis.  E. 

49  Jftstam  tUam  catoam,  faeilem, 
vineibilem,  optumaml]  Considera  sin- 
gnla,  et  inTeniet  et  natorali  ordine,  et 
per  aSfaevf  diota.  Cautam  pro  defen- 
aione  potoit :  et  vincibilem,  qom  laoile 
Tiaoat  D. 

50  Nune  ipta  ettoput  $a]  GaiuatGi- 
lioet  D. 

51  quid  poteit]  V .  C.  pota,  L. 


Venot  probat  illnd  ea,  qood  in  Bemb. 
reperitor.  B. 

51  Meliart  et  eaWdiort]  Bene  me<t- 
or«  et  eallidiere :  qoia  tono  prolntio 
foit,  nonc  iptom  praBliom.  Ftet  tedndo] 
TU^O<*aneduU.  Nam  toflreoeratjSet.  D. 

52  Nune  prior  adUo  tu]  Adito,  qoasi 
ad  preliom.  Virg.  V.  378.  nee  qui$- 
quam  exagmme  tanto  Audet  adtrsmrum* 
Ego  tn  tnsidtia  hie  ero]  Tota  /urra^ofck 
de  re  militari  ett  D. 

Hie  ero  sueetnturiatia]  Metq>hora 
a  beilo.  lUi  qni  priori  loco  pognant, 
in  prineipiit  tnnt :  qoi  Toro  teeondom 
Tel  in  aliia  potterioribnt,  mocentvriatt 
dioantnr  :  qoaai  tnppotiti  ad  aoicm,  ot 
illit  defioientibot  ipti  in  oertamen  pro- 
oedant.  E. 

Pro  intidOt  plaoet  lubndiit;  qood 
extat  apod  Pritoianom,  in  cod.  aliqoo 
regio,  et  Colonienti  apod  Palmeriom, 
et  tio  qooqoe  legitte  Tidetor  Dooatnt. 
Com.  Fronto  de  Differentiis  ▼ooom, 
juiaiciium,  ioqoit,  ttt,  quod  lubett  defi- 
oientUfut.  B. 

In  iniidiit]  Alii  libri  habent  in  Juft- 
aiiitii  qood  Beotleiat  prasfert.  Submdia 
dioontnr  militet»  qoi  primit  deficienti- 
boB  sobmittontor.  Hino  teepeaubiicli- 
orii  opponontnr  primtB  aoiei.  R.D. 

53  Suceentwriatui]  Suecenturiari  di- 
oontor,  qoi  explendK  centariae  gratia 
aobjiciont  ae  ad  aopplementom  ordi- 
nom.  Et  ett  trantlatio  a  re  mllitari. 
Age]  Potoit  dioere  wro»  aot  tta.  ted 
age  dixit,  qood  Torbom  Tim  bortantit 

Melint  Tidetar  drfkiat,  qood  ett  in 
Bemb.  io  nottro  ood.  900  annoTnm,  et 
apnd  Pritoianom.  B. 


990 


PHORMIO. 


ACT.   11.    SCENA   I. 

DEMIPHO.  GETA.  PHJSDBIA. 

ITANE  tandem  axorem  duxit  Antipho  injassa  meo? 
Nec  meom  imperiam.  age^  mitto  imperiom :  non  simol- 
tatem  meam 


Suoeerauriatui  etv]  H.  e.  tibi  StAoi* 
«ttti  aaooedan.  Cetttwrian  mUites  estin 
fMM  eiasses  deferre,  saooeBtoriare, 
eeotoriam  defieieBtem  eicplero.  ▼.  Pea- 
toBi  in  Tooe  et  Doiiat.  ad  h.  1.  R«.D. 

1  Itam  ttndsm  vtorem  duxH  Anti- 
fhoii0tmum§of]  lahao  seeDa  aooa- 
sitio  est  et  oontradietio,  per  remotiYafli 
qoaiitateiii :  ergo  oontroTersia.  Itano 
tandom  wBorom  dugU  Antipho]  Hio  ez- 
«mpiaaft  fits  est :  ia  qao  speotator  nol- 
lom  esse  tam  jaetam,  et  gravem  iracan- 
diam  patris»  qam  non  et*fidacia  defea- 
soris»  et  intervalio  temporis  eTanesoat* 
Jtatis  tandom  usorom  duxU  Antipho  m* 
jmoou  moof]  Non  potnit  vebementias 
inoipere,  qoam  at  ipse  orimeo,  qood 
•kfioit,  miraretoi^  Jtans  tandemuxo- 
fomiifisit]  Tandem,  fcio  expletivm  oon- 
jawslio :  a«  Gioero,  Cat,  1. 1.  quoua^ 
tmdtm  dbvterot  CatiUiui,  patimtia  noo^ 
tm-9  hoM  loiuism]  fiKo  totos  venos 
io  boo  esty  an  faptom  sit  ?  qoid  iketom 
sit ?  a  qao  &ctom  sit?  in  oojos  injoriam 
loBtamsit?  D. 

iitime  tandem]  In  poitu  senex  diui<>' 
iose  iiliom  soom  azorem  aadiyit.  Se- 
eom  ergo  oonqoeritor  sati»  admiratos, 
qaod  Ulo  tantom  fiusiBOs  aosos  ut  im- 
plere.  Hmoergo  soeoaeoBtinetaooa- 
sotioiiem»  et  liabet  oontroTerslam  talem  t 
qood  ooatri  imperiom  patris  axorem 
doseril  filios,  reos  eet.  Qoi  defendi- 
tor :  se  feeisse  dioit  (defhuUtur  rie,  ut 
fmm  diaOur,  Z<}  eoootos  in  judioio,  et 
ooaotos  iegibos.  Goi  oooorritor:  po- 
toisli  doeere  axorem,  maxime  oom  lex 
flt :  oroa  fHiMit  promno.  orbam  pros%r 
aut  dotem  det,    At  ri  in 


porte  legis  est  ot  dotem  adkibeal,  eli- 
am  te  dare  oportoit.  Sed  hoe  solritor, 
qood  inopia  non  potoit  istod  implere : 
at  et  hio  venialis  statns  sit.  Hoio  rer- 
sos  qoSBstiooi  oppomtor,  quod  motoa 
peoonia  somi  potmt.  Sed  hio  oecorril 
qoalitate  absolota;  an  IDio  in  foaiiHm 
eoostitoto  peeoiilam  mntnam  sooipere 
Boeat ;  an  aliqois-haio  peeamom  pola* 
erit  oredere  ?  Ita  omnis  oratie  aiga- 
mentis,  sed  per  qoestiones  propomtar, 
et  per  argamenta  dissokitor.  E. 

t  Neemaum  tmpmtun]  Rara  ilirfn^ 
ftno^tt:  oam  non  seqoitar  aed,  mbilit 
«nim  age,  sobaaditor  oatem  fwwvri. 
dio  LoCTetias,  nonne  Vidiere  *  (adde»  oS 
aUud  iUn  naturam  lairare,  nid  ut,  eum 
Corpore  t^nttue  ddar  oMt,  mmtejtu- 
otturJueundo  aenm,  &o.  Loeii»  exltf 
II.  16.  Z.)  Age,  mitto  imperium :  non  4- 
laiuUatommeiun]  Zx^M'  ^uKhtut,  MROO- 
AOedMfK  (hrmifimTit.  Z.)  Ut  Virg. 
XI.  S47.  rti^s  ob  auepieium  infituttum, 
momjua  einittro»,  Age,  mittto]  IiegitBr 
^Ueeo(legituretJeei  habetFaeni  Do- 
oatas.  Sed  idem  Paemos  legmidttmpn- 
tmt,  Z^itvr  slae.Z.)  SSmtiiMlsm]  Jor« 
giom,  oontentiontai*  D. 

Nee  meum  tmperium]  Cilal  faime  !•- 
oom  i^oon  lib.  t.  Ep.  19.  ad  Attieam  ; 
wtihi  nihil  ett  moleitius,  ^tutm  Statkm 
manumiteum  nec  meum  imperimt,  at 
mitto  vnpenum,  non  itmultatem  Teveren 
laitem  f  noe,  ^id  faeiam,  jcm.  Bliam 
anetor  glosssrii  boo  respezit,  oom  £- 
cit :  eefUrrayiAa,  prMeptitm,  prtBceptio, 
fM|Mfitiiii.  Terent,  It» 

£tu  omoes  nostri  babent  age;  ledio 
tamen  Bembmt   et  Victoriani, 


I 


ACT.  n.   8CENA  I. 


m 


Bevereri  saltem?  noii  pudere?  O  faoinns  aadax!  O 

Geta 
Monitor !    6.  Vi^  taadem»    D.  Qmd  mibi  dicent  ?  ant 

quam  causam  reperient? 
Dmiror.    6«  Atqoi  repeii  jam:  aliud  cnra,    D.  Anne 

hoc  dicent  mihi,  5 

InYitas  feoit:  lex  coegit?  audioi  et  fateor.  6.  Placea. 
D.  Verum  scientem^  tacitum^  causam  tradere  adver- 

sariis^ 


ipie  Cioero  Attio.  11.  ep.  19.  «xpreiut, 
oe  «wKo»  melior  eiie  videtoi.  B. 

N4mtmMltatmmtanire9eifm]  I.  e. 
BOB  Toritn»  01,  ne  inimnin  minim  offe»- 
tfene.  H.  D. 

S  NonjmdenT]  Hoe •beolatam eet, 
et  oolli  adoexum.  Nm  jmdgni]  Wia 
Nigidins  edBotoTit,  neminem  videri  po- 
dere  ente  deliotom.  D« 

4  Vix,  tamdm]  Convenit  Ime  dio- 
tom  ei,  qni  jam  pridem  se  male  andire 
pnttt:  et  ideo  eero  Yidetnr  ad 

perreniaae,  qnnm  iUe  i 
ad  aoonsatioM 
(m  pnmMm  ab  eo  aemuatum  in  c.  Z.) 
An  vix,  tandtm,  ad  koo  peitinet,  qnia 
illo  moaitor  dixit:  qnaai  dioat,  vix 
tandem  faotom  est,  nt  mesenex  landare 
eoBpisset:  qoia  momtor,  qoamyis  in 
ooiitrBrinni«dixerit,  tamen.  est  nomen 
landis.  Vix  tandom]  Bl^maitt,  qnasi  di- 
oat,  pene  mei  bUitns  est.  An,  qnia 
tarde  ad  ipsnm  petTenit  soBex^  qoem 
ille  ob  oonscieBtiBm  a  so  oopptBram 
esseoredebat?  Qmdmihidifeont?  aut 
quam  eavmm  repetifsnt  ?]  Qoid  dioeBt, 
si  aegare  Toloerint :  qnsm  eeosam  re- 
perient,  si  porgare  ?  Omne  eoim  cri* 
Bwn'  a  defenaore  aut  negator,  aat  pop- 
ge*w.  D. 

Pnto  ab  aoolore  fiusse»  autquid  cau- 
9dt  reperiekt.  Vide  Heant  IV.d.23.  B. 

Mofutfir].  I.  e.  magister.  Horat  de 
A^te  Poet.  T.  165.  cereus  in  vitium 
fiecti  monitoribu»  aeper,  T.Cort,  ad  Sall. 
Jngnrtfa.  c.  85.  R.  D. 

5  Demiror]  Pro  nescio.  Nam  ad- 
Burationem  ignonntia  faoit.    Atqui  re- 


pepi  j  «B :  Mti  oufn]  Bo  aaiaio  hoo 
diei^  qno  sopm  dixit  viir  tgBdsm.  Bt 
qnnm  iUe  phiraliter  reperient  dixerita 
Uo  siQgBlwitfiV  npfri  lespoBdit;  ^wd 
Ib  ae  aolo  sU  orimen.  D. 

lUodnf,  onm  neo  oiatioBi*  BeoTersau 
qnioqnamprosit*.  feota  abest  iii  Bemb. 
e(  ib&dem  extat  reote  dicit»  so.  Anli- 
pbo.  B. 

Dantror]  I.  e.  neseio»  qvoniam,  it 
Donatps  ait  ad  Aodr.  IV.  4.  ai.  ad- 
miratlo  ab  ignmntiBdesoeBdit  PlaBt 
in  prol.  Anlnlar.  t.  1.  ne  quit  miretur, 
qui  JUB,  pouoii  eioqmr»  Ciob  de  Amieit 
o.  11.  quanquam  miror  iUa  auferbia  et 
importunUatet  ti  quemquam  haberepo^ 
tuit.  R.  D. 

6  Itioitus  feoit:  lex  e(Bgitf]  Bobb 
poetam  jam  scire  iaeit  senem*  qaid  isti 
dictori  sint;  nt  videatar  fraof^  pos- 
se,  qui  jam  paitem  defensionis  admil- 
tit  D. 

Invitut  fed:  lex  ooegitf]  Reperit 
argnmeBtom  senex,  qnoosteoderet  bop 
inTitam  nxorem  duxisse  fiUnm,  ex  eo 
qnod  ad  jadloium  dBetne  taonerit,  et 
nUiil  responderit :  qnss  ree  iiuBoat  to- 
luotaleflft.  E. 

Bendeios  ob  BBCtoritatem  noiiiB 
Bembioi  &m&ar*ft  edidit  audio,  fa- 
tior :  atqiB  pro/eoit  com  FBduio  exhi- 
hfutfeci;  qnod  utiqneopns  est,  sipro 
iUo  dieent  legeris  diosC.  Sin 
dicetU  vera  lectio  babetor,  i 
legendom  est  bio/sotr.  Z. 

7  CoaMam  tradere  advertariie]  Hdo 
oom  majore  exolamationa  dioitnr.  mm 
enim  dixit  concedere  advertaru»,  ied 


302 


PHORMIO. 


Etianme  id  lex  coegit?    P.  UlQd  dunim.  6.  Ego  ex* 

pediam:  sine. 
D.  Incertam^st  qaid  agam:  qnia  prseter  spem^  atqoe 

incredibile  hoc  mihi  obtigit : 
Ita  sum  irritatas^  animam  at  neqaeam  ad  cogitandom 

institaere.  10 

Qaamobrem  omnes^  quam  secondte  res  sont  maxome, 

tam  maxame 


qaod  prios  (p^) 
den.  D. 

Causam  iradere  advenairiu]  Id«iii 
ngnificatquod  eautamperdtreh,  e.  pati 
ftoUe  le  rinoi.  ICti  diooot^eaiiMin 
odvenariis  dooaie  et  pnBirarioari.  R.D. 

8  lUud  durum}  IUud  durvm  didt, 
qvi  sopra  dixit,  aiqui  raperijam.  Ego 
expediam:  nM]  Vide  pnepantionem 
fntnFB  defensionis :  qnam  nisi  hoo  mo« 
do  TeientiQS  intoUsset,  inoredibile  ri- 
deratnr  snUto  sedatom  senem.  D. 

Vertia  iUud  durum  snnt  Geta,  et  se- 
qnentia  Phomiionis.  Primnm  ob  Donati 
anotoritatera :  tnm  ob  eod.  C.  C.  qni 
itapersonas  distribnit;  deniqne  obrei 
natnram.  Cmtenim  nt  id  aooatnr,  re- 
pone,  etiam  idne  lex,  &o.  Prmsertim 
onm  cod.  reg.  habeat  stiomns  i^  ;  et 
infra  V.  1.  9.  Codex  honm  notm  ezhi- 
beat  etiam  idsie,  B. 

9  Incerium  eet  quid  agam']  Nonnihil 
jam  fraota  indignatio  est.  Nam  in  his 
▼erbis,  non  jam  ira,sed  admodnm  moe- 
rorest.  QuiapnBtertpem,atqueinere' 
dibUe  hoc]  Viiy.  JEb.  IV.  419.  hune 
ego  Jt  |M(ttt  taiHtum  eperare  ddorem :  Et 
perferre,t0ror,petero,  Atfueineredibite 
hoe  mHa  dbtigit']  GnWns  est  ineredibile, 
qnam  pneter  epem :  et  ideo  posterios  et 
!n  anotn  (aetu)  est.  Obtigit]  Pro  oe- 
ddit :  onjns  reoiproonm  est,  siqnis  bo- 
nom  aooidisse  dioat,  non  obtigisse.  D. 

10  Ita  tum  irritatut]  IrrUatut,  pro- 
Tooatns,  in  inm  impnlsos :  hoo  est, 
oommotns  et  pertnrtiatas.  iinimiun  «t 
nequeam  ad  eogitanduminttUuere]  Bene 
initituere  dizit:  qno  ▼erbo  qnies  os- 
tenditnr  oogitatinB  mentis,  qom  non 

D. 


Jtoittm  trritotttf]  Itai 
tns,  nt  non  possim  animo 
eogfitandnm.  B. 

iinamum  ad  eogitandum  tnstitacn] 
H.  e.  animnm  oompooere,  nt  oofitet 
qoid  agendnm  sit  Bonberins  nd  Gie. 
qnsest  Toso.  III.  14.  e  Msstis  qnibae- 
dam  legere  mamlt  imtnisri^  sed  bae 
habetleotio  fnlgaU.  R.  D. 

11  (ttttmi  seeiuidir  m  sttttt  «osttm^ 
tum  maxttms]  Ul,  Georg.  I.  999.  nm- 
dut  ara,  lere  nudut :  hiemt  ignametlo- 
no.  Bt  bona  sentenlia;  tom  maxime 
sapienti  inetnendnm,qao  temporomax- 
ime  seooms  est  stnltns.  D. 

Qttomsonm  omnet]  BigOf 
qnoniam  ila  sonty  oporlet  < 
felicioribns  oonstitntis  magis  de  idver- 
sariis  oogitare,  qoo  paeio  poaoint  ea 
qom  aooidernnt  soslinere.  B. 

Omnei  quum  teeundm  ns]  Aoaooins 
in  Periand.  adverta  rerum,  vel  teeunda 
pncdieat  Meditttndaeune^  eomiau  Te^ 
nnritfi.  Loeaire  tedet,  bdlum  gerert, 
aut  ponere,  Tereniins  antem  dnliio 
proool  Enripidis  Tersns  in  mentem  hfr> 
bnil,  qnos  oitatGalenos  lib.  IV.  cap.  7. 
de  Hippocnt.  Plalon.  Pladt.  el  Pln- 
tarohns  in  Consolat.  ad  Apollon.  pag. 
195.  nbi  Thesens  ita  ait :  'Eyib  M  rOn 
wa^  e^^  rmt  fAmdin  tU  ^ff^  m* 
evii^ofktr  hfiaXkifjutf.  ^vyi^  r  kfuurrf 
ntfornBeit  erarfoe  hfof,  SaeSmu^  '^ 
Atiftut,  nai  MOMm  aXkke  j^ouc  *Ir'  si  ti 

^  eefmubt  fuLKktf  3«t»i.  Utnunqne 
looom  expressit  Cioero  Tnsonl.  III.  14. 
yiitunMmeettm  oommmsntehar  mtMriaJ, 
ottt  moriem  acerbam,  aut  etHii  tteDitam 
fugum,  aut  soiiper  akquam  mekm  medi- 


304 


PHORHIO. 


6.   O  Pbsedria,  incredibile^st,  qiuaitttiii  heram  antee 

sapientia! 
Meditata  mibi  siint  omnia  mea  iacommoda:  heros  » 

redierit» 
MoIeDdam  usque  ia  pistrino:   Tapnlandom:  habende^ 

compedes: 
Opus  ruri  faciundum :  borum  nibil  quicquam  accidef 

animo  novom.  ^^ 


(precataribuu  edd.  veiu)  dioi  lolebtt, 
b<ie  dioit,  commumaase,  ttjitripots».  D. 

Deputare  en0].M8.  R.  deputa  em.  L. 

17  Herum  anteeo  tapientidl  Legitar 
et  Anteo:  aed  pro  ooDoiuictiTo  proann- 
oiandnm»  anteo  pro  antMam.  D. 

IncredilHle  ett  quanttuk]  SerTOi  dicit 
de  raifl  fle  inoonimodii  ante  oogitMM : 
nnde  itpientinsaa  (te,  Z.)  aii  dominam 
pnBtenre.  B. 

Dele  iUad  ettr  nt  oodd.  omninm 
ai^teeo  relinere  poMia.  Nam  ita  tn- 
tredibHe  quantum  abfolnte  ponitor,  nt 
nurum  quantim»  nindum  qtiantum,  tm- 
nume  quanium,  VideinfralV.S.  38.  B. 

^8  Meditata  mihi  tunt  omnia  mea  in* 
tommoda']  Nimifl  comice  non  oladei, 
aat  lemmnas  poioit  servoi,  led  incom- 
moda:  molere  in  pistrioo,  vapolare, 
faabere  oompede»,  et  cietera :  qnum  hoo 
Bomen  leve  qoiddam  ngnifiGet.  at  ipse 
Uk  Eanaohoy  tmo  enim  infeUciter:  nam 
ineommoda  alia  tunt  dieenda,  Parmeno, 
fierut  ti  reditritl  Si  aat  pro  eum,  aai 
•erviliter.  ntdabitetex  voto  ino  otram 
dominoa  redeat»  an  Don-:  qaod  cnpii.  D. 

Me^Utata  mi&t]  PriBGian.  lib.  VIU. 
L. 

Meditata]  Pasaiye  dicitnr  pro  cogt- 
iata.  Cic.  Catil.  I.  10.  ad  hujut  vtic 
i^udiiim  meditati  iUi  tunt  qui  feruntur 
laboret  tui.  Mnlta  partioipia  deponen- 
tiam  pasflive  pooantnr,  qnod  eorum 
forma  activa  aliqoando  anitata  fait ;  ita 
Snlcrdam  reperitar  aucupo,  lumultito, 
fabulo,.  hueto,  intermino,  &o.  v.  Voss. 
do  anidog.  III.  7.  R.  D. 
.  19  MoUndum  uaffue  in  pt«(rtno]  Fa- 
«ote  enamerat  Bervas  anivena  soppli- 


oia  snm  oondltioiiifl«  excepta  onioe  ei 
faroa:  qaaram  poBnam  verbia  extenm- 
re  non  potait.  Habendtt  campedet']  Vi- 
iioeam  looationem  florvili  penoaflB  de- 
dii  Terentins.  Nam  integra  caset,  si 
dioerei,  habendat  otmpedet^  nnde  qn- 
dam-  Don  ette,  sed  tugtie  legiut.  D. 

Molendumutqueinputrino']  Laotnrt. 
divio.  instiU  lib.  VII.  oap.  26.  a  tafi- 
entet,  n  beati  eae  vofumut,  eepimaa  et 
pnponenda  tunt  fio6iS  non  tanhtm  Te- 
rentiana  iUa,  Molendum  etee  ui^  tn 
ptftnnitm,  vapulandum,  habendts  eempe- 
det:  ted  hit  atroeiora,  earter,  eatemtt, 
tormenta  patienda,  tustinendi  ddertt^ 
mart  dtnifue  ipta  et  tutapienda  eit  ^ 
ftrenda.  L. 

Faemnfl  ob  Bemb.  Vietor.  ei  DonaL 
pro  utqut  edtdit  eae.  Ai  leg.  moln- 
dumtt  in  pittrine,  vapulandum,  Aa6«n- 
dum  compedti.  Nam  ita  omnia  annt  Ge^ 
Tondia,  et  vilatnr  AimnShMAa^.  B. 

SO  Qpus  ncri/acittiMfaim]  Vaiie,  me- 
lendum,  «apulandum,.  ooo^ei  habeni^, 
oput  rurifadMndum,  ei  flapra,  verbn 
gerondia  soni:  infia,  participia.  Ho- 
rum  nihil  quiequam  aeeidet  ontmo  n^ 
vum^  Reoie  addidii  animo.  omne  eoim» 
qnioqaid  aooiderit,  novom  erit,  sed  non 
animo.  Horum  mhil  qfucquam]  na^' 
aorqnartam.  HorumnihUqfuiequamae' 
cidet  ammo  novum]  Tale  esi  iltad  sa- 
pientis  Moets  Mn.  VI.  105.  non  uUa 
laborum,  0  virgo,  neva  mifaeiet  tM^N- 
nave  turgit.  Bt  XI.  18.  aroia  parate 
aaimit,  et  tpe  pratumite  beUum.  Bt  IV. 
419*  hunc  ego  ti  potui  lontum  ^mnns 
dolorem,  Et  perfeert,  toror^  potero.  H^ 


ACT,  IL   SCENA  I. 


906 


4|iiicqiiid  prsBter  spem  eTeniet,  omne  id  deputabo  esse. 

in  Incro. 
Sed  qnid  cessas  hominem  adire,  et  bhmde  in  principio. 

aUoqni? 
D.  Ph»diiam  mei  firatris  yideo  filinm  mihi  ire  obyiam. 
P.  Mi  patme,  salve.    D.  Salve:  ged  ubi  est  Antipho  ? 
P.  Salvom  advenire.    D.  Credo :  hoc  respoade  mihi. 
P.  Yalet:  hic  est.  sed  satin'  omnia  ex  sententia?       26 
D.   Yellem  quidem.     P.  Quid  istuc?     D.  Bogitas, 

PhaBdria? 
Bonas,  me  ab^ente,  hic  confecistis  nuptias. 


m  id  dtputabo  tm  in  lugro}  Totidem 
▼erliii  est  uan^,  qaot  MDex,  ad  irriuo- 
Beai  qne.  Sie  et  in  Adelpbie,  pottremo 
Cmf  uemtn  ^iiiiim,  in  pattMOJ,  Dtmta, 


Omnt  id  depuiabo  et$o 
in  Inaro']  Hoo  iden  MDex  oportere  fieri 
diut»  qood  lue  ^t:  ergo  sapieiitior 
Gela.  D. 

S2  Sed  fuieettn  homintm  odire']  Be- 
ne  orftrt,  qaui  terrilnleiB,  et  pagna- 
torain :  «t  Virg.  V.  379.  awUt  adirt 
vmmL  €t  hominem  eomiee  addidit  Et 
biande  in  jnineipu}  ailequif]  Reote  no- 
Boit»  Boa  perpetno  blande,  sed  in  prin- 
eipie  egendani :  iecandom  prmoeptam 
Sooratis,  qai  eit,  M«9i  Wfk  rke  iwir 
ft)^ma(Srrm  ifyke  t^»x^  Amaarrm,  iX- 
yk  0iij|u«v/btlMK  i*h  «vTM(  f«K«r,  «rnrau- 
filmc  ^a  Tiic  o{)4ic  knirMinwr.  D. 

tS  Fhmdriam  meifratntl  HmoT/er- 
bn  oetendant,  qonm  nyiti  pectore  foeoii- 
f  intiyr  pbmdrinf  D. 

S4  Ui  foSrue  taioe]  Mi,  rlm  blaor 
dimenti  habet;  nam  sigiiil|cat,  meiM. 
Sah»:  tedubi  ett  Antipho  ^]  Bene  exr 
premit  promtqm  anbi|om  ad  litigandum, 
partim  Citiptiin.  B.)  addita  talate,  e| 
potina  (pratinut.  B.)  ad  jnrginm  prm- 
vertendo.  p. 

9b  Saimm  eiimiiv]  "VKXt^^t,  re\ 
AmoTiAwem  aeoanda :  gaudeo  enim  snb- 
anditor.  qnod  nisi  aooeperia,  nop  in- 
lelligei  onr  bie  retpondecit,  crecfe.  So/- 
mi  ednmire]  Iraeandiam  frpngere  oo- 


)  et  mora.  &famm  edot- 
mre\  Altera  aalnUlio  el  ad  leniendam, 
et  ad  eriminia  diaaimnlationem.  aed  et 
tertio  addit,  mttn'  omma  ex  tenttniiat 
Credo :  hoe  reiponde  mihi]  Hoe,  incertn 
distinotione  pronanoialar.  D. 

Salvum  venvre]  Cam  iDterrogatoe  stt. 
nbi  eit  Anttpbo,  peraeTerat  in  salntati- 
one,  at  iraoandiam  obseqoiofrangat.  B. 
Ut  hoe  nooatar,  leotionem  oodd.  pln- 
rimorom  reoipiendam  pato,  rr^onde 
hdemihi,  B. 

SaJbum  odotmrs]  Soilioet  te  gandeo. 
ILD. 

Crtrfo]  I.  e.  gratiaa  ago.  Tim  formnlm 
expiienimns  ad  Andr.  V.  4.  36.  B.  D' 
f6  Faltl]  Hio  oralorie  diatimalat, 
alqne  ita  retpondet,  qnasi  tenex  non 
iratat  qosBrat,  ted  de  talate  toUieitot 
ait  AntipboDit.  Sed  tatin*  omnia  esten- 
fftttia/]  Qood  rnlgo»  emnta  reetef  Et 
deett  fiuBris,  ant  qoid  tale.  D. 

Vakt,kieeet]  Com  iUe  de  loco  qoft- 
reret,  obinara  ettet  Antipbo,  bio  de  ia« 
lote  retpondit.  B. 

27  Fe/i«m  9ui(/tm]  Sempet  boe  Ter- 
bam  delentit  ett,  ae  negantit  erenire, 
qnod  Toti  tit     Qiitd  ietuc  ?]  Magntm 
▼im  babet  contrm  iram.  bqjuamodi  in-  ' 
terrogatio.  D. 

QMid  iAuet]  Mt.  R.  et  Tett.  codd. 
quid  ietuc  eet  f  L. 

Lege  qaii  tituc  eil^  ob  Faenii .  et 
nottrorom  codd.  eontentum.  B. 

28  Btnof  me  abeenie]  Mire  conine: 


896 


PHORMIO. 


P.   Eho,  an  id  succenses  nunc  iUi !     O.  O  artificedi 

probum! 
D.  Egone  illi  non  succenseam  ?  ipsnm  gestio  90 

Dari  mihi  in  conspectum^  nunc  sua  culpa  ut  sciat 
Lenem  patrem  illum  factum  me  e$se  aconimmti. 
P.  Atqui  nihil  fecit,  patrue,  quod  succenseas. 
D.  Ecee  autem  similia  omnia :  omnes  congniunt : 
Unum  cognoris^  omnes  noris.    P.  Haud  ita^st  53 

D.  Hic  in  noxa  est ;  ille  ad  defendendam  causam  adest : 


tndiAein  exprtfsait,  dicendo  honas.  Me 
a2isente]  Snmma  oriiniliis.  Bonaimealh- 
sente  hie  canfeeittU  nupdas]  Crimen  in 
daobttb  etie  demoBStiitt :  qnod  non  60- 
fias,  et  qnod  otenf»  pntre.  D. 

Banas  fne  abtente']  El  aocMnret  (eH 
heentatio.  Z.)totia«  orimitois  :  «ed  ■am- 
«im  est  ooUooalio.  SobjQngitnr  iracan* 
dia,  qnod  diiit :  ipmm  gettio  dari  mOti 
m  e6ntpeetuim.  Gettio  aotem,  cnpio  et 
desidert),  ot  SQacalpa  inCelKii^al,  [tkifem 
Imem  aoerrimom  faotnm.  E. 

Confeeiitis']  Sont  qui  oapiskit  pro  tma 
fecistis.  V.  Bronkdos.  ad  Pn>pert.  Sed 
melius  est  capere  pro  simplici  fieiftk. 

n.  D. 

29  Eho,  an  id  suecentes  nune  iUif] 
Hito  tendebat  intenrogatio,  ut  lam  in- 
tegrvs  rebua  admiraretor  iravoi  senem^ 
O  artificem  ffrelnan!}  Elpawiut.  N»m 
non  est  artifes;  oiyiis  deprebenditor 
jocus.  D. 

90  Gtstki]  t^os  gestio,  qnam  voh»  I>. 

In  Bemb.  et  Baftitioano  est  egons 
quod  parvi  lefert.  B. 

Oestio]  Proprie  est  lietitiam  Tel  de- 
sMerimn  giesto  sive  oorporis  noto  et^ 
primo,  qoB  proprietas  oognosoitor  e 
rio.  de  OrAt  IL  23.  deinde  ponitar  pro 
tfehementer  enpio,  detiiero.  R.  D. 

Sl  Bari  fnXki  in  eompeetum]  Non 
di^it  venire,  ot  filiom :  sed  dari,  ot 
reom.  D. 

Conoiimitts  eolloea  nuiic  sua  ut  eul- 
pa  sdat.  B. 

99  Lett«m iMtmn^htm]  O  artificfom 
poetae !  ih  media  patris  fieeritTa  m^tib» 
nem  leaitatis  jadoxit :  at  osttodat  qaam 


focile  plaoari  possit.  Ijenem  patrem  ilr 
Uan,  faetum  me  este  dcmtmom]  NoU 
«rrtdtTov.  non  entm  leni  asperrimnm, 
sed  aeerrimoin  reddidit  et  BVliTit  gra- 
dom,  pdsiU^ro  soperiotivOA  oppoMM« 
Ltnem  patrem  iUumfaetmn]  flieVkg. 
^.  li.  274.  fuamvm  MlBloi  abiUa 
Htet&nl  D. 

33  Aiqwi  nihki  feeHt,  fa»m$]  Som- 
»a  coHtMlotionis.  et  non  dbcit,  iMiitir 
peecaiM:  »*d,  tML  ftOt.  1 
pnnias,  sed  qnod  socoenseas:  id  \ 
lerissimum  est.  D. 

Atqui  «li^  feeHt]  Hio  Jo*  < 
bls  est  geberale  princtplom.  E. 

Eeee  aattm  nmilia  amnkt]  £eM  tfn« 
tem,  rbx  lest  apta  bis,  qom  nov»  et  fim^ 
prutisaaniAioaeeidnnt.  Sle  Virg.  A* 
II.  903.  eece-autem  gMutata  T^mmfetrO»- 
^nillk  pdr  ctfta.  SimSGa  amniu :  oiiuiM 
cortgrnttni]  Sforo  stdttaoboiitia»  eamHi 
et  omnet,  db  bis  didt,  qnisod  dMsp^ 
tinet.  D. 

Omnsf  eangrwuidi]  Otooes  comreBi* 
iiBt,  OBqoales  untTerri  soht.  & 

35  Unum  eognoris,  omnet  neHt]  Ito- 
feim  tion  duot,  sed  emnet.  et  vorie,  eojg- 
fwrfs,  neria.  Umm  eogmHin,  oamet  *»• 
r»]  9lc  Vlrg.  JBn.  11.  65.  aeeiptmm 
Dajwumrnadias  et  erimSneab  mm  IKss* 
irmnei.  D. 

Qhratior  rimplicittis  exiiAit,  si  oom 
oodd.  aliqnot  nostris  legeria,  nmmeam 
norit,  emnes  nmt.  Sio  And.  prol.  ^ 
«trwirpCi  reeie  norit,  amhat  Miwrd.  B. 

$6  Hieinw»iaest,iUeaddefendm' 
dam  ea-iisam  adeO]  Hoo  DcnlplMiMHl 
rinis^qondtan^eleotalioiioiliuti  qwii 


ACT.  IL  SCEKA  L 


Qiinm  ilie est,  hic  ptmato  est:  tmdimt  operu nmtiicHk 
6.  Probe  eonim  facta  impradeiis  depimdt  eenex.  . 
D.   Nam  ni  haec  ita  eaee&t,  cmn  ilio  band  Btarei^, 

PliaBdria. 
P.  Si  est^  patroe,  oiilpam  ut  Aatipho  ia  se  admiserit» 


HAM  pnndt  «blnitt  (PkiOHam)  pn^ 
•entedk  D. 

Bk  M»  fwni ««]  Amdb.  Miu.  •«>- 
lione  II.  IS.  in  Verrein.  L. 

HlM  «t  ae^.  «e^oiie  liayaM»  1»  ndxui 
lk<0  m;  Uk  «ri  dj^Mreiirfaifii  fidMt; ) 
Om  Uk  ut;  pvwtto  hU  «t»  ife,  Niii 
tMaCtf  Meiit  FatfHi  tret  pnMtutiteiini 
liM,  el  qoiiHiM  noetri  yelt.  Muiem  ii- 
«Ifio  Mt,  o«A  piwceMerit  iiom»  Bt 
ootf .  Mg.  nole»  pntito  hk  nt,  mi  kic 

Hw  IR  HMw  est]  Necte  mb  lutt»  le- 
goodiOi  eoM  petet  ex  iie»  qMe  od  B«n. 
V.  t.  IS.  notaTiiBttfc  R.  D. 

ildMt]  Adem  et  pNtste  000  praprie 
dicantor  petronl»  qoi  omum  MNidant. 
€i6.  pro  Mwrene  o.  9.  &i«iiie--prttJto 
imJtii^.  r.  Hoine.  ad  OTid.  Rened. 
Attdr.  V.  663.  Hioo  ntmmqae  dioitar 
pro  Mttttfo  «IM.  Ut.  lil.  t5.  noHrtffoe 
€t  nmie  fiMMlit  «Wnt  ct  maor  snw. 
OoMrn  to^  mm  dieilar  qot  lon  pro- 
dert,  non  adj«t«L  ▼.  Dnk.  ed  liv.  VI. 
50.  B«D. 

57  aumtSeMl,kti!pi«ik^<M]Haio 
leeo  reddidit  Cieeto  illan  looaM  in  Ver- 
tinie  JI.  If .  ftA  nlm  fiMnam  <ra«t»  H 
i$toic(i  MMHt,  eiMi  6lirttiM  <orMai  kg^ 
iimi^iportmt:  fui  SioiUi,  u  ciixt  Ae- 
ttMnJiiiml.  Nmm  ettbeadilar  od  9111  oi- 
OM  JRemani  erant,  judicm  doiaRltfr,  od 
lASUmU  MMnl,  cabattditar  rti.  Quum 
4Ug  m]  ZfSfpn  eoottttdttai.  Nam  et  Uo 
ttMMidiMNnM  eet,  in  WMU«  xmc  pnEito 
m]  Ad  deMiBttdam  ettOfieM,  ettbtttdi- 
tnr.  D. 

38  Pr^  90rmm  famt  limprudeM] 
IdootMpnident:  qoia  neseit  in  einore 
ttilkariatriM  etM  FiwdriaBi.  loipru- 
elent]  M edo  ineoiotte.  D. 

PrefeMnon]  V.  C.pnik  Wvm.  L. 

Fro  leruai  ettmei  Facnii  et  wMi%i 
lilti,  piMr  d90,  bttlMit  4ifi«tt.  B. 


39  Nmm  ni  Aitfe  ita  OMeRt,  Ctt»  iUo 
.hmdtktm,  Phminm]  Vide  qaeeMdMO- 
doa  jan  pntelraat  poela  ed  m  qae 
.iatara  ettot,  ad  adjtt^aadttm  anoMi 
PhMdiiM.  Gaai  iiio  hmd  Hurat,  Phm- 
dria]  Gaift  AntipliooO  eoiliooL  Et  etitti 
tiie,  deti  tev  pro  tUe.  In  «j&e  parte  ttir 
Mttt,  pro  qao  leoiBae.  Sio  Virg^.  JLII. 
665.  Jmffiitr  hio  ttal.  D. 

iVomni  hmitm']  Si.hMoqnMttBdaM- 
dam  dioie  noa  eMenl,  «t  «oble  pariler 
ttd  vMlva  oiimiaa  deiimeionem  prMbe- 
retie,  onm  Antipbooe  ta  non  etare  pot«- 
iMtte»  B. 

^am  «i  km  Om  mmt]  Servitts  Jl«. 
VIII.  653.  !>. 

Serrioe  ed  j&k  VIU.  669.  babet 
pro  iUo  hmud  tCom.  NMtri  1 
iiie.  UtnuBqne  note  et 
eeneaeodem.  B. 

Cbtmi^tlanM]  SlBfft  e«m  olifiM  eot 
peitiam  alioaj«a  eoM,  «Hqiiem  odiaTttrt. 
Nep.  io  Ageeil.  o.  5«  f»t  «o&itnaa  ad- 
«ntttt  barbmm  mUrmmL,  dioitar  otiam 
elare  ab  aliqoo  Nep.  i«  Dettmb  o.  6. 
eaaeli  t«nl  ofr  eit  tlara  fum  rtUqmwU, 
item.Mafi  pri  oiifoe.  Ovid.  TrieL  I. 
S5.  moiei^  iu  Trefmm  pnt  Tr^  mhm 
ApoUo.  Stepe  hoo  Terbom  «  tlMitib«e 
in  eoie  miiitibttt  traaefortar  ad  odvooa- 
toa  in  foRK  Phmdr.  lU.  10.  37.  elotil 
pafnmi^/brtittr  eautim  luenlH  ti«teetn- 
lit/emiftc.  R«  D. 

40  iSi  ett,  palTMe,  ciiilpaMm  ilnlipfce 
t«  M  odaiiitril]  Priaetpinm  por  inainoa- 
lioaem  enblilem.  Et  ho«eet«  loootto, 
tiert  ttl.iidmtttril:  pro,  ei  admieit.  Si 
m,  patrtte,  eu^wm  «t  Ant^pho]  Orato- 
riam  prittcipittm  Jvtri  t^  iiniw^c  'mu 
•liwrMC>  I»  M  admtttric]  Bono  OMala 
ttddidit,  <M  m:  qana  ot  eine  hoo  ple- 
Mm  Tidcri  peeait.  Bt  Uo  «et,  qumn 
Cioero  ittooom  orttiiooM  appollatOmt. 
«3.  O. 


a9s 


PHORMIO. 


Ex  qaa  re  miiiiis  rei  foret  aut  fam»  tempeirana: 

Non  caosam  dico^  qniii  quod  meritas  ait^  feiat; 

Sed  si  quis  forte  malitia  fretus  aua 

Insidias  nostr»  fecit  adolescenti», 

Ac  yioit :  nostrane  ea  cnlpa  est?  an  judicnm^ 


41 


4$ 


Si  ttt,  fmtrue]  Hoo  esl  exordiam 
plenisnaMB  inteiiUoiiie  et  defeiitioDu, 
in  qao  doeet  non  le  depreoari,  neqoe 
defendere  Aotiphonem,  ei  modo  ■liqaim 
oolpun  in  le  Antipho  ■dmiiierit,  aode 
fianun  foam  ▼nlnertret.  ]>einde  eab- 
janxit :  atd  ti  atifuu  fort$  maiiiia  tua 
fntut  intidiatfteit  nottrte  adoitteentiit. 
Et  bene  nattrm  odjeoit,  at  eooietatem 
■on  tem  ca1p«,  qanm  malornm  *  eese 
■djanxil  (%U  ad  tocittattm  wm  tam  eul- 
pit,  quoM  molorum  Judieiarum  ttta  ad^ 
jungtret,  Z.)  B. 

41  Eafuareminutreifontautfa- 
mc]  Notm;  hio  oomperatiTe  qaalitae 
eet  ptoperie  neqoe  •trenni.  Bt  docait 
in  nogotio  naptierom  datbos  rebns  oon- 
toli,  rri  et  ,^oiic,  hoo  eat,  iteaUttibas 
dotii,  bonet tttiqae  ntttliam.  tk  qua  re 
minut  reiforet}  Hbo  trtotttio  eet  cri- 
minit  orttorit:  in  qot  defenior  teoa- 
itt  (eseutat)  orimen,  renmqoe  pargtt. 
£r  qua  re]  Htad  Tenotte  intertnm  re, 
oam  pTmposaiitet  Ctt^Nm.  Minutrei 
forefj  Qait  ptoporem.  Fmue]  Qait 
ignobilem.  Tflnpcrant]  Coninleni,  pro- 
▼ideni,  modorttoi.  at  Georg.  I.  360. 
jam  aHfi  tum  eurvit  male  temperat  unda 
eairintt»  MJm 

WmureiautfamtBtmperant']  I.  e, 
minai  comalens  rei  ftmilitri  Tel  exii- 
timttioni  v.  Dontt  td  h.  1.  Stllnit  in 
Cttil.  c.  25.  peeumtt  anfamtt  miuut 
pareeret,  haudfaeHe  deremeret,  R.  D. 

49  Noi^  oaiiiam  du»]  Non  recnio, 
non  depreoor.  Quiii  qued  meritut  nt, 
ferai']  Rhetorioam  dsoffvp*  in  bojne- 
tfiodi  exceptiooibas :  qao  ati  lolet,  qai 
propoutsB  ctossB  fidnoitm  gerii,  si  boo 
tut  iilad»  non  oro  Teiutm,  non  depne- 
oor  poBntffl.  Qttin  quod  meritut  fit] 
Hanc  defeniorem  mtgii  et  non  jadioem 
dictm.  led  hie  ooUigitar  pttrociotntii 
tnoloritts :  non  eniffl  dixit,  giMMl  veiur- 


erit  (voluervt),  led  quod  meritut  tk,  mt- 
nente  eo,  ri  peoctTorit  ttmen.  P. 

Pro  ut  nnu  e  nostrii  htbet  or, 
mtle.  B. 

Kon  oautam  dico]  I.  e.  non  nonsor 
non  intercedo.  Btegtni  rttio  loqncndL 
Pltnt.  in  Ctpt  ni.  ^9i,hoe  d  ttem 
reperiet,  nuUam  eautam  dieo  ^in  miU 
Et  parentum  et  lihertatii  iqmd  te  dsii- 
quiumuit,  Cti.  V.  4.  S6.  aiiUt  omio 
eit  quin  pendentem  me  usor  verheret. 
Cic  tgrar.  III.  1.  quid  est  t 
itia  erimumtione  non  toL 
etiam  vettram  dUigfntiam  prudentiauh 
que  deipeserit,  &o.  obi  ▼.  Gtbt.  R.  D. 

Qttin  quod  menlns  tit  ferat']  H.  e. 
qnin  meritts  pceots  latU  R.  D. 

43  SedtiquitfortemaUtiafrttuttaa] 
Forte,  qaiu  noo  defeosoros,  sed  limol 
ctnstm  eogoituras  tdTenerit.  neo  oon- 
tendit  ▼erum  eiie  qaod  dioit,  ne  lolU- 
oilam  ftoitt  td  oredendam.  Sio  tpn4 
Virgiliam  Sinon,  JBa,  II.  136,  dum  «f  • 
la  darent,  uforte  deditttnt.  D. 

44  Inaidiat  nottnefceii  adottteeati^ 
Bene  se  t^jangit  td  orimen,  nt  eleTet 
ootptm.  Intidiat  noetnt  fedt  adoietetn- 
tiai]  Mire  tiutdias  dixit:  at  din  oom- 
ptrttt  ctost,  per  ignoitntitm  dolosqoe 
ctpti  Tidetntar.  Adaietcentitt]  Opper- 
tnnt  iBtttis  oonuDemorttioa  ^rj^  t^ 
ev}<yitA/m.  D, 

45  Nottrane  ea  eulpa  ett,  anjudi- 
eum?]  Potentior  &ott  lenteatit  oit  «I 
Ifmriieti,  £t  orttorie,  nosCrBfis  eulpa, 
anjuSeum  7  dnplex  fAtrJArit :  tlt^t 
in  tocasttoremr  ritert  io  jndioes.  Bt 
bene  sotm  misonit  penontm,  al  leam 
lobleTet  et  soo  merito,  et  moltitndine 
reoram.  IVoitniiie  ea  culpa,  an  judt- 
cum  T]  Mire  tisairexit  in  fidoeitm  de- 
feoiorii.  Ntm  qnom  inprt  de  Anti- 
phone  dixerit,  nono  intnlit  iwitra.  D. 

Nottra  ett  eulpa,  anjudifcum  f]  Qand 


ACT;  11.   SCENA  L 


Qni  s»pe  propter  Invidiam  adimiint  diTiti, 
Aat  propter  misericordiam  addunt  panperil 
6.  Ni  nossem  causam,  crederem  vera  hanc  loqni. 
D.  An  qnisqnam  judex  est,  qni  possit  noscere 
Tna  jnsta,  nbi  tnte  verbnm  non  respondeas, 
Ita  nt  ille  fecit?  P.  Fnnctns  adolescentnU  est 
Officinm  liberalis:  postqnam  ad  jndices 
Ventnm^st^  non  potoit  cogitata  proloqni : 


50 


n  oppraffi  jvdieio  soiBat,  eiim«ii  not- 
trim  nnllnm  Mt,  led  jndioom  polint : 
qni  freqnentor  invidin  tollnnt  difitibaf, 
nnt  propter  miMneordinm  nddnnl  pnn- 
peribns.  R. 

IVei  Pnemi  libri  prmftaotisrimi,  et 
BMlri  optimi  enhibent,  nottran  euipM  ea 
«tt?   B.  ^ 

46  Qtts  ttepe  jmipUr  invidum  adi- 
mwft  dhiii]  Notnm  nlteri  *  (ndumett, 
altmri  detrahtre.  Z.)  qai  inTident  D. 

47  Aut  prtptermimieordiam  addnnt 
paupert]  Posteriorem  enastm  honestio- 
nm  posnit,  ne  non  Antiphonem  defen- 
dere,  sed  noonsun  jndiees  videretor. 
Aut  propier  miterieordiam']  Primnm  ish 
•riOiTtr.  Et  omtorie  nttanm  judienm  rS 
^Mf itffu»  expedivit  D. 

Fropier  mitme(Mam]  Solndes :  *0 
«ifqc  iMfPrM,  0  U  «rXovtf-iAc  ^mXrat,  An- 
tiphnnes:  K«X«(  whtffbai  fMXXor,  n 
wXttmTv  ncn5c*  Ti  f^h  yk^  Ixttr,  t»  )^ 
hnrnfAtmv  ^ift».  L. 

48  Ni  nouem  eautam,  erederem  vera 
hnne  loqui]  SanTissime  lnndn?it  omto- 
rem :  qni  omnin  nd  persntdendnm  ido- 
Ben  ndroonns,  solnm  ooosoinm  non  nd- 
dnzit  td  oredendam.  Ni  noetem  eotunm, 
erederem  vera  hune  loqu*]  Obliqne  poe- 
tn  se  ItndtTit.  D. 

Ni  nottem  eotMsm]  Sttis  Itndtfit  om- 
tionem  Phmdrie,  siqaidem  ttnttm  fim 
nrgnmentoram  donit  esse  in  omtione, 
nticrederet  Tora  diei,  ni  ipse  melins 
Bosset  ▼eritttem.  E. 
.  49  iln  quisquam  index  ett,  qui  potiU, 
ife,]  Appnmt  jtm  persntsnm  seni  esse, 
▼erym  td?erstrinm  Ibisse  Phormio- 
nem,  nou  snbjeotnm  ttqne  nppositnm 
sjrcophtDttm.  onde  td  iliiid  tmnsiti  nt 


neeniet  segnitiem  in  respondendo,  qnm 
kfior  onlpn  est.  Itn,  ut  eedentibns 
aios  est,  ptnlntim  seni  singdn  eztor- 
qoentnr  e  mtnibos.  D. 

Anfuitqnamett  Juder]  Hoopropo- 
nit,  qnod  (fuod  haud,  Z.)  InTilns  eote- 
tns  sit :  siqniden  tnenit,  neqne  Terbum 
nHnm  respondit  HiedefiNisio  iDtpo- 
Bitnr,  qnod  ndolesoens  oo^ittreqnideni 
potnit  (adoUteent  eegitata  loqui  nan  po^ 
tttsrir.  Z.)  nt  pns  dolora  et  TcreeoBdin 
oppressns.  E. 

50  7Va>Jta]Disertemtfisettbso- 
Inte,  tua  jutta :  qnnm  si  tliter  dioemt 
Ubi  tute  iMrfrum]  Non  dixit :  parumdi- 
eat :  sed  veHntm.  D. 

Jttfta]  Jnstn  snnt,  qom  ennsnm  oonti- 
nent,  defensionis  firmtmentn.  t.  Cn- 
stnb.  td  Theophr.  ohtrtot  1. 18.  506. 
R.D. 

51  rin  «t  iUefeeit  f]  Unde  scit  ?  in 
iUt  poelK  Tirtns  est,  qood  oBmin  nnto 
indadt  oognonsse :  ne  in  soenn,  hsM 
nt  noTt  tndiens,  trtgieis  motibos  inm- 
nirat  ?  Funettts  adoleteentuli  ett  ofieium'] 
Omtorie  qnod  objeetnm  Mt,  non  pnr» 
gtTit  mbdo,  ted  elitm  td  Itndem  oon- 
Tertit.  qnod  rbetorMert^frratfw,  dioant 
Bthoo  de  Appollodoro.  Funelutado- 
ieeeentuU  ett  offieium  ii&0raltf]  DeriTt- 
tio  Mns» :  et  est  Tenitlis  slntns.  Fune- 
tuj  adoletcentuU  eat  offieium  UberaUt] 
IngenioM  non  negtTil  hoe  erimen,  oo- 
otsionem  Itadis  de  confessione  snmtn- 
ras.  D. 

59  OgHeium  UberaUt]  Potenter  e/^ri- 
«m  nomintt,  qnod  ille  ertmen  q>pelltt. 
Et  ttott» /iinctttf  effieium,  toonmtiTc* 
otsn,  qnod  nos  tblttiTO.  D. 

53  Poitfuam  ad  judieet  v^ 


'400 


PHORMIO. 


Ita  eum  tum  thnidtim  obstapefecitpudor.  .    54 

6.  Laudo  hunc:  sed.cesso  adire  quam  primum  senem? 
Here/salre;  salrom  te  adYenisse  gaudeo.  D.  Ho ! 
Bone  cnstos,  salve^  coktmen  yero  fanulie, 
Cni  commendaTi  filium  hinc  abiensmeum. 
6.  Jam  dudum  te  onmis  nos  accusare  audio 


nm  pehUt  eogitata  jrroloqntl  Hco  ap«4 
onrtores  f/tir&kerif  alrUf  dioitor,  hoo 
«■(»  tirtMUtlo OAHMi  iMti;  qooai  ^«190 
a$larm  iwiBiiiuMrt.  IVm  pttnit  cegittit 
fintofui]  Vrfp  i|«0d  oogitavitf  mim 
triie  e«i:  qaod  oftil  dijut,  podoiw.  A. 
.  CogitaUnoHpetuiUprvkfm]Umo^n 
▼ooiaiiii  oftt;  ex  «l«lo.  B» 

Non  patuii  cegitmta  prolofm]  SiaiJo 
^d  de  TJinojdido  nmU  Ariilopfcoo. 
jn  Voi|Mo: — Imu»  fid  hnu  «««yftiMu, 
'Oooe  «r»ri  ^«^yifi  itnoSff  lud  BmtMof, 

Ubi  Tid.  qaie  notol  uboltHit.  8«aiilfl«i- 
^  CMSMttilontii  attegot  Dooio»  Bro- 
jtaM  o|k«d  Oionys.  HoUoam.  lib.  VI.  pog. 
969*  efc  do  AnlOMO  Crnnoqoo  GioMD 
de  Ormtore  libr.  t.  Vid.  iBliM.  ¥mv, 
VII.  tf .  GoU.  VUI.  8.  JU 

64  /to  Mni  «MM  tiinidttm]  Tmndmm, 
^qrbottm.  Hnotae  Bnooh.  f.  1.  73. 
nam  ut  ox  mori  timida  e$,  Et  tpie  in 
Adolpbie,  oimiliirMi  /  ^oidnMi  eat  quod 
me  vidm  iimidmm,  oi  pnpenmtom  Gt- 
imnl  D. 

VonM  pMbotpMt  tiMadiini»  ilind  lii, 
^pod  in  Bomb.  Viotor.  ot  nno  0  noetrio 
Mperitor.  B. 

■  ^  LaMdo&ifiK;M{MH04Rlir«]Solio 
.dolbniiomo  e«t»  abi  Oott  jam  adire  mo 
4iniMt  donuDom.  D. 

56  Htre,  mive :  mlvom  te  adomiem 
gaudoo}  Prinoipinm  a  bonoroloiilia.  Et 
«ide  ▼omilitatom  i^inaiinam  oerro  eal- 
-lido.  csodasM  hnac  osm»  qoi  Mpndix- 
•orit,  b«rM  »  rediorit,  molondum  mm  i» 
pittrino,  vapulandumf  et  csetera^  D. 

^loiimte  odoMtn]  OportoM  seoras 
.cMi  doos  looM  pendidisset  aocMstior, 
(MhemMler.  jam  ooofrnBlam  sonia  iva- 
eondiam  vidoret,  onpponit  se.  E. 
.    57  Ho!beneewim,eaimi]  Abinitio 


idom  moiM  (maim,  ▼•<*  «pw*>  IS->Mr- 
Talos  mt  soni.  Nam  idom  boc  ost  qnod 
m«Mrt4iSit.0Gfln 
imrMiEmrplM 

l^sJiURM  mrofemiHm]  Colmmem, 
•ncolumen,  colomMp  ando,pnlmnrfn> 
npnd  weUna,  dioti  sorn  moiotts  domM. 
LnoU.  XXJI.  Steeme  MfM  n^idMdo. 
mitto»  neque  tntrtitii  euifuam,  Ime^  o^ 
iMisUn,  hit  eOue  M^replmnet.  Tdhmo» 
biM  i>  mtf  lnbnnm  aniMm  ssi  iim  1  nrfmni 


ne  dviiae  siiiiiiioMlar.  H 
1.55.  tS.  oenlnifR» 


jnmBBi  Mf (joMiMi.  Calmmm  oom  ^W* 
-Jm]  SMtentttio  mI  dooM.  nndo  eofnm 
Mi  diolm.  ot  MOMlif  ofiJMicl»  dftmeim ,  0. 

Cofeimen  vero  fimdliai]  MgailM  rdi 
oerteonmMtalio,  nndo  cirfmji—  ^oan- 
mr.  E. 

Ciltimon  ^^nmlvtf]  f .  o.  piwitdiaw, 
uxiJiHB.  Pltot.  «o  Cm.  IU.  €.  d.  smot 
eolumen  prtaidium  popUCio,  pro  Sonl. 
colttflMi  reipubUNt  dieerm  imtuan,  €ut\. 
IX.  6.  fttis  dopramboe  Miacedonir  orfa- 
mM  ae  eidue  Siuiurmum  foro  pettimi 
fMM.  HoMt.  Corm.  I.  35. 14.  Slmmtem 

^Wn^RWfl^V  j  ^^HH  TfmOB  wWlOIHOTf  ^^DBHi9V^ 

MlnnM^y  oi  ejoedem  sont  origials,  ila 
ejoidem  fere  signifiMliuiiis»  r.  Doaat. 
«d  h.  I.ot  Bwmaon.  od  Sorr.  1n1  Mm, 
VIi.€64.  R.  D. 

58  CutcosMMdovi^llriHn  AnitoAinis 
mrum]  Doplox  oxcoMlio  CocniasHif. 
edd.  rett.)  est  de  oe  qood-fecerit.  H«o 
«onTeniaiit  in  eas  porsonas.  q«M  speo- 
.t«re  non  opoitoorit.  B. 

59  Jamdudum  4e  ammf  nm  aeeum^ 
^mdioiamnmito]  VMo  qnam  m  bis  ret- 
'bis  otiam  MlMaqnidam  senfi  i 


ACT.  ir.    SCENA  I. 


401 


Iinmerito»  et  me  omniam  horum  immeritissimo. 
Nam  quid  me  in  hac  re  fiicere  volaisti  tibi? 
Serrom  hominem  causam  orare  leges  non  sinunt: 
Neque  testimonii  dictio  est.  D.  Mitto  omnia: 


60 


01«  appareftt,  et  Tenate  nali.  Et  hoo 

eit  qnod  dizarat,  ego  in  vuidHt  kie  ero 

$meeattwriatut.  D. 
I       JoM  dudum  te  omnet  noeaeeutare  au- 
X  dh]  Id  eat  qnod  sopim  dixit,  ^hievn 

eubeidiuero,  Ita  defaaaio  aiaperior  nnaD 

iBStitaitpaxnan.  £. 

60  Immerito,  et  me  omuium  horum 
immeritittimo]  Tantom  impudentia  so- 
pereat:  «t  non  iolam  ae,  aed  alioa  etiam 
defendat.  Uornm  omnium  immeritiisi- 
mo  4  etK^fei  korum ;  et  sio  noa  hanc  et 
kune  dicimos.  /mmsriticitmo]  Ut  parvo, 
fiilsA,  de  adverbiia  «st  in  o  desinenti* 
bns.  D. 

Cam  Paemo  legendam  pato,  etmeko^ 
rune  omiHum  tmmartHinm^^.  Nam  hio 
ordo  extat  in  Bemb.  et  Faemi  Dona- 
tns»  in  seeanda  ezpositione,  ita  laadet, 
kertan  eommerito,  b.  e.  korune  o.  tmmc- 
riC,  h.  e.  korunc  ommum  immerititiimo. 
Etiam  in  Basilio.  et  nostro  aliquo  vet. 
eat  kerwte»  B.     . 

61  Nam  juid  meinkae  refaoere  vo- 
iuitti]  Bona  ezoeptiooe  loontoa  est, 
qtasi  in  aliis  omnia  feoerit  In  kae  re 
vobtitti  tibi]  Qnam  oontemnat  iram  do- 
mini»  nt  hoo  ipso  purgatior  Tideator,  ez 
boo  appaiet,  qood  addidit  tibi.  Sio  enim 
dieere  aolemas,  qiiid  tibi  vit  famam  f 
qonm  alieno  negotio  firastra  nos  osten- 
dimos  taborare.  D. 

Nam  fuid  meinhaere  voluittifacere 
tibi  ?]  Optime  fecit.  Et  adjedt  alia  soi 
nominis  adjomenta :  nam  si  nliqne  do- 
minas  coaotus  fecit  omnia,  qnm  faota 
svnt,  neqaeUbertaa  allafoitad  oonlia- 
dioeBdom,  qaanto  magis  servoias,  oai 
in  oondilionei  servitatis  libere  loqai  non 
Uoet,  neqoe  testimoniam  dicere,  neqoe 
oansam  agere  ?  E. 
6)  Servom  kominem  eautam  orare  k- 

£et  nen  tinunt]  Hoo  enim  Cnttne^qaasi 
igBQnuiti  di^t :  sed  stomacbote  admo- 
net,  ▼elntstaltQm,  qai.nin  mtnilbatam 

41*»  oojgitet.    Servom  kemnm  eautam 

▼  OL.  II.  3 


orore  leget  nen  tinunt]  Vetnste  keHunem. 
Sallast,  in  Jagorlha  IS.  qwum  tftferim 
Hiemptal  reperiretur  oeeuUantmin  tu- 
gurio  mulierit  aneHUi.  Servom  kaminem 
eauiam  orare  Uget  non  tinwnt]  Mire  ez- 
tennaTit  oonditionem  aoam,  dicendo 
non  me,  sed  ienmm.  Et  addendo  komi» 
nem,  moraliler  loontoa  eat.  SicVirg. 
X.  719.  venerat  antiquit  Cortti  de  Jun- 
bui  Acran,  Graiut  keato.  Catuam  orerv] 
Non  unproprie  Ccaicsam  orare  leg^  nan 
stnunf.  pnffrie.)  Sic  Viiig,  VI.  849. 
oni6ic»tcauiasmaitiis.  D. 

Servum  kaminem  eautam  orare]  Co- 
miooa  apod  Philon.  eb  yi^  furwm  tmv 
vofim  hvKHt  l^.  Imp.  Conatant.  strei  * 
r^'tciant  in  jure  pereonae :  quia  kufuiee' 

fat  non  lit,  L. 

Consam  omrs]  I.  e.  in  jndicio  agere, 
dicere  Virg.  Ma,  VI.  846.  erakunteaui' 
lat  meliut.  lAr,  XLV.  36.  tnl^  ii6t 
dii  ad  caicaam  eom  orandom  «pttf  ens. 
Orare  aimpUoiter  dioont  Soeton.  in  Tito 
o.  3.  lattne,  Grmee  vH  in  erando  vel  in 
fingendiipoematibuipromtuitf^Bkeiiaiv^ 
lalini.  IL  D. 

63  ^S9uetarttmontidieti0«ft]  ViasoS- 
n,  inqait»  qnam  non  lioeat  aerro  pco 
domino  dioere?  neo  teatia  looo  prqdnoi 
poteat.  Neque  teitimontt  dietio  eit]  Va- 
rie  :  non  enim  dizit,  neque  tmtkaemum 
dicKre,  Jtfi^oomiiia]Etjaahoo  peidi- 
dit  senez»  qaod  f  idebatnr  nlidam  ad 
aoonsationem.  Ita  gradatim  illi  aingala 
aabdacootur,  et  aoooaationiB  impetna 
evaneaoit.   D. 

Neque  teUimonii  dietio]  Harm^pol. 
Ub.  1.  Tit  6.  $.  51.  AwXoe  «ib  f*affv(£.  1. 
13.  C.  Tbeod.  de  Fid.  tost.  1 11.  C  Jnst. 
de  Teatib.  NotoI.  Jostia.  90.  oap.  6. 
No?el.  Lfoon.  49»  Serri  tamen  nppoo- 
so  tum  credeodam  eat»  oam  alia  ptoba- 
■tio  ad  eraen^pm  Tcritatam  non  onlk. 
Modestin.  Ub.  3.  Rngol*  L.  7.  ff.  da  tea- 
tib.  L. 


m 


PHORMIO. 


Addo  istuc :  imprudens  timuit  adolescens :  siso. 

Tu  servus :  verum  si  cognata  est  maxume»  65 

Non  foit  necesse  habere:  sed,  id  quod  lex  jubet, 

Dotem  daretis :  quaereret  alium  virum. 

Qua  ratione  inopem  potius  ducebat  domiun  ? 

6.  Non  ratio,  verum  argentum  deerat.  D.  Sumeret 

Alicunde.    G.  Alicunde !  nihil  est  dictu  facilius.        70 


Neque  testinumii  dietio  est]  I.  a.  non 
'  potest  lerTai  teitia  eise  id  jadieio. 
IL  D. 

64  Addeishu,imprudenttimuUado- 
iMoeni]  H»o  omiiia  Terba  oMsalem  «d 
argameatandam  Tim  habeDt.  Imprum 
deru  timuit  adoletemu ;  um]  ^x^f*^  ^^ 
M^«Ct  evyxA^^'  ^^  •iogola  pronanoi- 
anda,  at  plara  ▼ideaotor.  Mitto,  tinot 
Tim  habent  oontra  Tolontatem  oonoe- 
dentii.   D. 

Pro  adde,  qood  nostri  habent,  pne- 
ler  Bembini  addo,  qaod  magis  oonTenit 
illi  mino,  et  tino.  B. 

65  Tu  servu»:  verum  Het^nataeet 
mozume]  Sob  obtento  hojns  propositio- 
nis,  in  qna  pars  legis  ostenditnr,  jam 
poetaprtepacmtlocam  (allaoim  Phormio- 
nis  de  dote  aooipienda.  Verum  ti  eog' 
tmta  ett  maxume]  tS  lho§rwf*m  addit  ti 

'  masume.  Nam  si?e  est  cognata,  sive  non 
est,  noo  reoipit  tp  fiSXkt»  tuA  to  ISttw. 
Iioc  est,  non  dioitor  mazime  oognata, 
et  cognata  minime :  sed  ant  est,  aot  oon 
6it.  Alii  sio  ordinanty  non  Init  necesse 
maxime  babere.  Alii»  sed  id  qaod  lez 
Jabet,maxime  dolem  daretis.  D. 

Fsrum  ti  eogmgta  ett']  Senex  omnia 
•rgomenta  concedit . . .  .  ad  (eoncedit, 
lun  tamen  admittit*  Z.)  Teniam,  sM 

'  opponit  leges,  qae  jnbent  nt  dos  orbse 
dari  possit  Sed  hio,  nt  snpradiximas, 

•  iioonrrit  per  Tenialem  statom,  qnod  ar- 
genlnm  defnit.  Qoam  rem  oom  solTis« 

•  sety  senex  dioit  tumeret  aUeunde,  Tel 
•IbNiore.  Solota  esttamen  ....  (tamen 

•  eX^eetio  htee  a  tervo,  Z.)  qood  negaTit 
lioereiiliofamilim  motoam pe- 

•  onoinm  orsdi  (nnutuam,  vtvo  patre,  tu- 
■  mere  peeuniatn  a  ereditenlmt,  Z.)  B. 

$6  Sedid  quod  lexjubet,  dotem  dare» 


tit]  Id  qood  lex  jobet :  ordo.  uO  (jubet 
oHke  teu)  Virg.  BcI.IIl.S.V  fierum,  id 
quod  muUo  tute  ipte  fateberemajns,  D. 
Pro  neeetse  doo  Tett.  nostri  neceMini. 
B. 

67  Qgreret  aHum  vincm]  Qntereret, 
qnam  idoneom  est  ad  significatioBem 
odioram !  Virgilios.  fjutarut  tibifaedtra 
Tiimus.  D. 

Qutereret]  Pro  ^aerere  potnisset  toI 
deboisset  ot  mox  t.  69.  tumeret  aUeun' 
de  argentum,  t.  Daker.  ad  LiT.  XLV. 
37.  R.  D. 

68  QuarattonevMpempotiutduetbat 
domum  f]  Magoo  sonita  intolit,  qnod 
minos  momenti  habet  adTersos  eos  qai 
accosantnr,  qaam  illa  soperiora.  /a»- 
pem  potiut  dueebat  domum  f]  Non  ine- 
pem  poHut,  sedpdttui  dueebat  sobdia- 
tingoendom  est.  D. 

69  Nion  ratio,  verum  argentean  da»- 
rat]  Hoo  ita  lodibondns  absulrit  Geta, 
ot  etiam  qoasi  per  jocom  raspoo- 
deat.    D. 

Sumeret]  Soilicet  motno.  Cie.in  Bm- 
to  0.  19.  a  Ncvitf  vel  lumaiti  muka  vd 
it  negas  turripuitti,  Motnom  distis^- 
tarafoBoore,  nam  muloam  datnr  siae 
nsoris.  Plaol.  in  Aain.  1.  389.  nom  a 
nm<uaf  nmi  poCero  ntmamyoniert.  T.  Sal- 
mas.  de  asoris  p.  17.  R.  D. 

70  Alieunde.fnihUett  dictufaeiUut'] 
Hoo  qnasi  sobrideos,  ot  avcrso  ab  illo 
Tolto  pronnnoiaTit  Geta.  quod  genna 
aotionis  seoaritalem  ostendit  hominis, 
manifesta  dioentis.  AUeundef]  Demi- 
pbo  atieunde  ad  fiurilitattsm  retnlit :  hio 
iio  intelligere  ae  llngit,  nt  qoasi  non 
habens  ipse  Demipho  de  proximo  a  qvo 
dioere  iooipiat»  diiorit  atieunde.  lii^ 
hilett  dietufmUut]  Mlre,  nt  mAet,  pr»- 


ACT.  11.  SCENA  I. 


406 


D.  Postremo^  si  nnllo  alio  pacto^  foenore. 
6.  Hoi !  Dixti  pulchre,  siquidem  quisqnam  crederet, 
Te  vivo.    D.  Non»  non  sic  futarum'st:  non  potest. 
£gon'  illam  cum  illo  ut  patiar  nnptam  unum  diem? 
Nihil  suave  meritum'st.  hominem  commonstrarier      75 


Terbio  ano  disiolfit  totun  senig  iotoii- 
tioDem.  Qt  in  HeaotODi,  Quid  ti  hoe 
pattr  reanvent/  Quid  d  rtdto  ad  iUot 
f  Mi  aiunt,  Quid  f  d  nuae  calum  ruat  ? 
D. 

Fallitar  Feen»»,  qni  ex  Bemb.  yvlt 
legi  dieto.  Nam  dictu  et  libris  et  sensa 
eomprobetur ;  qaia  poet  faeiimt  intel- 
ligi  debet  quam  iUud  alicundt.  B. 

71  PottrtmOf  <t  nuUo  aiio  pactOf  vtl 
foBnort]  Ostendit  se  senex  baeo  perdere : 
qaam  ab  his  ed  alia  transoendit  exela- 
fos.  D. 

lllad  vtl  talgare  ante/oniorv  a  versu 
respaitar»  et  abest  io  Bemb.  Victor.  et 
tribas  nostris.  B. 

Ftnuri}  Ftaiut  reotias  soribitar  per 
simplez  t  qaam  per  c^  Nam  deriva- 
tor  ab  anliqao  fto,  fero,  ande  etiam 
fttut  9lfteundut,  Fto  aatem  non  nisi 
forma  differt  a  GnBco  fu«,  r.  Gesner. 
ad  Claudtan.  de  naptiis  Honorii  t.  37. 
Veleres  pleraraqae  dicantsuinsre,acd- 
ptre  ftnortf  ICti  nunert  ftnori,  R.  D. 

72  Dixti  puiehre,  tiquidtm  quiiquam 
crsdcrct]  Vide  qaam  non  laboret  ad  res* 
pondeodam  Getit:  siquidem  illi  per 
sI{«MMv  respondit  Credsrst]  Peeaniam 
eommitteret.  D. 

Siq^idtm  quisqwm  ertdertt']  Vid.  Tit 
D.  de  SCto  Maoedoniano.  Jastinian. 
InsttL  lib.  IV.  Tit.  VII.  $.  7.  Eclog.. 
Basilioor.  18.  Tit.  IV.  et  ibid.  Scholi- 
ast  L. 

73  Non,  non  ne  futurum  ttt :  non 
petttt]  Hio  jam  palmsB  loous  est  debitm 
poetie,  siqnidem  et  omnia  objeoerit  De- 
mipbo,  et  omnia  sdverit  Geta :  qaibua 
aetis»  sola  irFatlonabilis  ezolamatio  ko- 
linqaetar  seni.  Kon,  non  «c  futurum 
ttt:  non  pottU]  Moralis  abnegttio  fre- 
qnenli  repetitione  firmala.  D. 

Non  tiefuturuuCtt]  ConTictas  in  om- 
aibas  senex  nd  iracuodiam  redit,  ne- 


gatqae  permissom  esse,  ati  eum'  filio 
auo  maneat  illa  nopta.  B. 

Non,  Rm  iic  futurum  ttt]  H  ag» 
na  vis  est  in  repetittone  negaiitis  LiT. 
XXX.  14.  «on  ett,  non  (miki  crtdt) 
tantum  ab  hottibut — periculum  abi  ▼. 
Gronov.  R.  D. 

74  Egont  iUam  eum  iUo  ut  patiar 
nuptam  unum  dieml]  Hic  est  de  qoo 
snpra  diotum  est,  UUnt  indotatam  vir' 
gintm  atqut  ignobilem  dartt  UUf  nun' 
quamfaeeret,  Egant  Ulam  eum  Ulo  ut 
patiar  nuptam]  Hic  jam  praestraitor» 
qaaro  facile  triginta  minas  perditarns 
sit  Demipho,  dum  tllam  Tult  ojLcIa- 
dere.  D. 

Egone  ut  patifir]  Sopplendam  eredis, 
poUutat  Tel  simile  qoid  Andr.  1. 5.  28. 
Horat  Serm.  11. 5. 18.  utns  ttgam  tpur^ 
eo  DanuB  latut?  LiT.  IV.  2.  iUitie  ut 
eoneitent  btUa  nbi  t.  interpretes. 

Nuptam  eum  tUo]  Pro  nuptam  UU 
qnod  freqaentius  est  Cic.  ad  Div.  XV. 
3.  quoeum  tttet  nupta  rtgit  Armemorum 
toror  GeUios  VII.  1.  Scipiontm  cum 
quo  nupta  erat.  R.  D. 

75  NUiUtuavtmeritumttt]  Ordoet 
seusos  bio  est,  nikil  mtbi  mercedis 
snaTO  est,  nt  ego  illam  cam  illo  naptam 
feram,  Suavt  meritum  enim,  suaTem 
meroedem  significat  Hominem  com- 
monttrarier]  Bono  ordine  perrenit  td, 
Pbormionem :  a  quo  magis  confatabi- 
tor.  D. 

Ob  sententiam  oorrige  nil  tuavt  meri" 
ta*tt,  so.  illa  dolo  et  malitia  oblnisafi-' 
lio,  at  genere  proximn.  Nec  est,  quod 
cum  GoTcano  et  Gujreto  oorrigas  meri» 
tu'tt,  so.  Antipho.  Hic  enim  jam  ^;c- 
cnsatuserat.  B. 

Nil  tuavt  m«rttum  ttt]  I.  e.  nalla  est 
tam  magna  merces,  nallum  tantom  pre- 
tinm,  qnodiibens  oapiam,  si  habendum' 
sit  ea  oonditioae»  ot  iUnm  patiar  cum 


404 


PHORMIO. 


Mihi  istam  volo:  aut  nbi  habitet,  demotiatrarier. 


D.  Istam  patroiram  mnlieris. 
D.  Antipho  ubi  nunc  est? 


6*  Nempe  Phormionem. 
G.Jam  faxo  hic  aderit. 

P.  Foris. 
D.  Abi,  Phsedria;    eum  require^  atque  adduce  Inic. 

P.  Eo, 
Recta  via  equidem  iUuc.    G.«Nempe  ad  Pamphilam. 
D.  At  ego  deos  penatis  hinc  salutatum  domum  81 

iOo  Boptam  nno  die.  lU  b.  I.  egr«gie 
ezplicat  magnu  GroooTias  Obsenrat. 
io  •criptor.  eoole«aat.  VII.  77.  Cio.  de 
Nat  Deor.  1. 24.  quid  fnerea»  ut  Epieu- 
rtu»  em  dMmat!  ▼.  Feirar.  ad  Cic. 


Philipp.  I.  44.  putatne  iUum  immortal»- 
tatem  mereri  volwsael  R.  D. 

76  Aut  ubi  habitet,  demanttrarier] 
Mire  osteDdit,  qaam  hic  senex  contem- 
nat  PhormioDem  modo,  a  qao  mox  sa- 
penbitnr  (magi»  eei^tabitur,  ed.  Do 
B.)  D. 

77  htum  patremm  muUeri»}  Hie  et 
oontemtam  adfersarii,  et  soi  fidoeiam 
monstrat  D. 

Pro  ittum  lege  ietHne,  accentns  caa- 
n.  B. 

78  Jam  faxo  hie  aderit]  Virg.  IX. 
154.  haud  tUfi  cum  Danait  rem,  faxo, 
et  pube  PeUuga,  Antipho  ubi  nune 
ett  f]  Mitins  nano  qnserit  nbi  sit  Anti- 
pbo :  et  atmm  amalss  adhsBreat,  snbti- 
liter  qoserit  Qood  senros  intelligens, 
respondet  foris.  ■  Forit']  Forit  dixit, 
qoam  fbgisse  eom  soiat  D. 

Antiphoubinuneestf]  CaUideinter- 
rogarit  senex,  si?e  (/Uiut  ubi  nt.  Z.)  nt 
ex  hoo  possit  intelligere,  illam  diligero 
«xorem.  Qoam  rem  as(ate  serras  ag- 
Bosoens  nihil  alind  respondet^  nisi  /o- 
rk  E. 

Illad/mi  Donatot  et  dter  ex  Mea- 
dmnis  reete  triboit  Getse.  Nam  Pbs»- 
dria,  qoi  io  alia  domo  Tifebat,  rem 
icire  DOD  poterat  B. 

.  Faxo  aderit]  Pkxo  eom  fot.  iodleat 
Mm  nisi  oomici  jongont  ▼.  Eon.  11.  S. 
54.  IV.  3. 21.  R.D. 

^  79  Abi,  Phedria :  eum  require,  at* 
fue  Muee  huc]  OpportnBa  et  apta  sim- 


plicitas  attriboitar   Demipbont,   Bihil 
tale  de  Pbsdria  sn^ioanli.  D. 

80  £o  reeta  vio  equidem  UUui]  Bt 
amatoram  oslendit  Pbmdriam:  et  si- 
mnt  id  agit,  ne  in  conspeotnm  patris 
Teniat  Antipho.  Nempe  ad  Pamphitam) 
Nisi  hoc  Geta  dixisset,  nun  intriKge* 
rent  spectatores  qoid  dixisset  Fhm^ 
dria.  D. 

Ne  ▼ersos  laboret,  snno  leetioDem 
Bembini,  Donat!  et  aiionma  libb.  910- 
dem  pro  equidem,  B. 

81  At  ego  deot  penati»  htnc  taJbdatam 
doiaum  devortar]  Notla  mentio  llt  vx» 
oris  apud  Demiphonem.  non  enim  eon- 
venit  argomento  nt  habeat.  neqne  qoid 
in  Cilieia  gesserit,  demonstratar  Ideo» 
qoia  jam  dietom  est,  noetirin  CUtdmm 
ad  hatpitem  anfifuvm.  oaosa  enim  qnm- 
sita  estcar  abesset,  dom  oaorem  dneat 
Antipho  r  et  oaosa  ex  argento,  id  est» 
avaritia,  qoo  minos  ▼ideatnr  pati  norem 
paaperem,  qoi  ob  spem  locri  ab  Atlioa 
io  Cilioiam  naTigarit.  ^lnc  jafulolinii^ 
Ab  hoo  looo.  Sd/utatum]  Adoratom 
prima  post  reditom  preoe  (guod  eU 
primumpottredditamprecem,  Uterqoo 
Ub.)  D. 

Deotpenatet  hhte  tabttatnm]  Elcgana 
looolio  deaisaiutaiVyqaam  Serrios  eltsm 
probat,  Terentii  haue  locom  laodons» 
ad  Virgil.  Mneid,  XII.  Tors.  ^7.  Augu- 
rium  talutant,  Sio  Urios  XXXVIII. 
51.  ego  hinc  extemplo  m  Capitotium  ad 
Jovem  optimum  masimum,  Junonemque 
et  Minervamc^ereeque  isaSyfuiCspife* 
lio  atque  ard  prtctident,  tabUamdet  t^ 
Passim  aolem  hojos  devotionis,  qaa 
penates  salatabanlar,  in  nsmmdiia  ax^ 
ompla.     8cd 


ACT.  IL  SCENA  II. 


m 


Pȴortar:  iiide  ibp  ad  forom^  atqiie  aliqiiot  inlla 
Amicos  advocaboj  ad  hanc  rem  qai  adsicDt; 
Ut  ne  imparatiis  sim,  qnnm  adyeniat  Plionnio. 


ACT.  IL  SCENA  IL 


PHORiaO.  6ETA. 


ITANE  patris  ais  conspectmn  veritam  hinc  abisse  t 
6.  Admodom. 


EsttaiB  lib.  XVI.  oap.  58.  nvUta  fur 
trit  laeuf,  qid  nm  idoiatruR  iordUna  tn^ 
ftttnatui  tU,  in  tamhm  ut  pottfora  do- 
merum  idoU  poutnnt,  quot  dometticot 
tipptUantLartt,et  tampiblictquamjfri' 
vatim  animarwn  tuarum  tanguinemfutk' 
dertnU  Hoc  errort  tt  pettima  eontuetU" 
dine  vetuttatit  multarum  provineiarum 
uriet  iaborant,  ipmque  Roma  orbii  dmi' 
na  in  tinguUtintutit ddnnibut^  TuteUt 
umulaerum  eereit  venerant  ae  lueemit, 
fiMm  ad  tuitiontm  itto  apptUant  nomine, 
ut  tam  intrantet,  quam  aeuntet  domet 
tuat  inoUii  temper  eommoneant  errorit, 
Taaat/Q^  plaraa  eiwit :  id  qaod  Proco- 
pios  iodioat»  odbi  ait^  in  eoram  name- 
nun  Janam  bifrontem  olim  qooqoe  rel*- 
tam.faisae :  Gotbioor.  Ub.  I.  pof .  S05. 
i  "umc  VfSroe  (Ahh  vm  IfXJ^  ^* 
•Sc  ^  *P«/buu«i  yhAcrif  if  e^trif^  ninh 
,rai  U&hfut,  lode  Penatea  fainiliaref 
ntriuaqae  •ezos  nomioantar  in  toaorip* 
tMMw  Tett  p.  S.  Bom.  9. 

J>XIS«     DBABVI. 

rBHiLTIBUa. 

FAMILIABIBUS. 

S^.     lOVI.     OJBTBBie 

TB    DiIbUS.  L. 

lUod  at  tyamnatwr  a  Temi  et  fenia. 

Dtee  tahaart\  l.  e.  TeDerari.  Flaat 
Jilniiad.n,  9,  X}$,dmaupi^mi^ 


eot  vt  talutaium  ad  ferwn,  Cio.  pio 
Roso.  Amer.  o.  SO.  eum  dtot  talutatum 
aJiifid  venarint,  y.  Brisson.  de  fonnol. 
p.  30.  R.  D. 

82  Dewrtarl  Bene  devortar,  qaaal 
de  Tia.  Atqus  aUquat  mihi  amicot  adm 
voeabol  itm  prseparat  ridicolam  advo- 
eationem :  qoa  plures  adhibendo  joris- 
ooDsaltos  incertior  reddetnr.  D. 

83  Ameot  advoeabo]  Amicot  et  pro 
testibos,  et  pro  adTOoatis  Teteres  posa* 
erant.  Adnent]  Proprie  adnewt,  Adr 
etet  enim  dlcaotur  adTocati.    D. 

84  Ut  nt  imparatut]  Pro  non.    D. 
Bembioi  A,  pro  ^um,  plaoet    Nam 

poierat  dabitare^  an  boo  die  esset  ad- 
Teniaras.  B. 

1  Itans  potrf  s  ai|  eonipsetum  oerttum 
hvne  abittt  7]  In  hao  scena  de  parasitis 
Tilioribus  Terentios  proponit  imaginen 
Tit» :  at  in  Banacbo  de  potioribus,  et 
bis  qoi  nDper  prooesserint,  id  est,  de  as- 
sentatoribas.  AnimadTertendam  ao- 
tem  bojnsmodi  genas  bominnm  magia 
B  Terentio  lacerari.  Jtons  patrit  ait 
eantpeetum  verilum  hinc  ubiittt  ?]  Ad- 
boo  nairator  fabola  de  Terentio  et  Am- 
biTio  ebrio:  qai  aotaras  baoo  fabo- 
lam,  osoilans  temnlenter,  atqne  aorem 
minimo  insoalpens  digilnlo,  bos  Teren- 
tio  pronanciaTit  Torsas.  qoibas  aadit|a 
exciaBmTerit  poeta,  se  talem  qnom  sori* 
beret,  oogitasse  parasitam:  ot  ez  Ib- 
digDationf  a  ^nod  t om  satanuB  potoB^- 


406 


PHORMIO. 


P.  Phamiim  relictam  solam?    G.  Sk.    F.  Et  iTatom 

senem  ? 
Q.  Oppido.    P.  Ad  te  smmna  solmn,  Phonnio^  rerom 

redit: 
Tate  hoc  intristi ;  tibi  omne  est  exedendmn:  accingere. 
6.  Obsecro  te.    P.  Si  rogabit?    6.  In  te  spes  est 

P.  Eccere.  ^ 

Qnidsireddet?    G.  Tu  impnlisti.    P.Sicopinor.    G. 

Sabveni. 


qae  depnbendertt»  deUoitnf  •tmtim  sit. 
JtoiM  patrit  ait]  H«o  et  labia  liDgens, 
vt  ebrins :  et  rocUDi,  atpole  Mtor.  pro- 
BnnciaTit  eetor  bODQf.  Admodiim]Ad-' 
modum  annneodi  Tim  babet  dontaxat 
modo :  et  sobeaditar  ««ritum.  D. 

Itant  patrit  o^veittttm]  Heo  soenn 
Pbormiooem  loqoentem  babet,  ac  se  (ttr- 
vo,  Z.)  promitteotem  adrersos  patris  ira- 
enodiam  pnrgaturom  (adde,  fiUum,  Z.) 
H«  solm  alloooliooes  bic  teoeolar.    E. 

f  PhafdumreUeUmtolamf']  Sobaa- 
ditor,  ait.  Iratum  terumf]  Iterom  ott 
sobaoditar.  D. 

3  Opfddo]  Noo  aio,  sed  trotum  iotel- 
lige.  Ad  u  tumma  tohun,  Pharmio,  tv- 
mm  rtdit]  Idao  Telot  ezperg^efiictas  ad 
bas  oansas  aooedit  Pbormio,  qoia  oon 
dio  sollicitom  oooTeoit  esse  parasitom: 
nec  qoicqoam  aliod,  nini  de  oonTivio, 
Tol  propter  oonvivinm  oogitare.  adeo, 
aisi  a  Geta  cogator,  modo  etlam  oego- 
tiomm  Antipbonis  negligeos  est^  atqoe 
■ecoras.  D. 

Ad  te  funrma  tohim]  Hoo  est,  a  te 
enocta  explioanda.   B. 

Ad  to  rerum  tumma  redit]  Locntio 
iomta  ab  iis,  qoibos  aot  leipoblicm  cora 
aut  bellomm  geroodofom  pncfectora 
mandata.  lis  eoim  tumma  rerum  com- 
mitU  dioitor.  Csm.  de  B.  C.  UI.  5.  ad 
hune  tumma  itnperii  retmeiebat,T,  Drak. 
ad  Liv.  VIU.  26.  R.  D. 

4  Tttt«  hoe  intritti,  ttU  omns  eH  ef> 
edsndttm]  Tla^oifJa  apta  parasito :  qom 
de  oibo  est.  Hoo  antem  inter  msticos 
de  alliato  moretario  did  solet.  Bt 
bene  intriati:  proprie  enim  intrita,  dl- 


oitor  biqoamodi  eibus.    Aeetaf ei*]  Ap- 
para  te,  atqae  expedi.  D. 

2\<fe  fcectntrutt]  Bx  proreibiona- 
tom,  qood  est  apnd  mslicoe,  cmB  mala 
intritom  cibom  ooaotos  est  i 
intririt  Bl  est  seosos :  a  te  < 
CtnMpfo.  Z.)  res  est,  qoamdebes  i 
meie  (abtolvere.  Z.)  B. 

Tttte  hoe  intritti]  Aasooios  ad  Pkn- 
lom.  Idjrll.  7.  ti6t,  quod  intristt,  <xt- 
dendum  ett:  rie  vetu»  verhum  jubet, 
Ompedet,  quat  iptefecit,  ^tus  ut  gettetp 
faber.  U 

Tute  hoc  tntrirtt]  I.  e.  ta  bojos  mafi 
aoelor  es,  to  etlam  pmoom  loee.  Me* 
tapbora  a  geoere  eibi  qood  tntrittcm  to- 
eant  t.  interpnt.  ad  Pbasdr.  I.  26.  7. 
R.D. 

5  Eeeere,  quid  n  reddetf]  ^otnm 
boo  qnasi  alia  agens  loqoitnr  paraaitna: 
nt  ex  boe  appareat  qnid  iotersit  intcr 
andaciam  sjcopbaotm  improfai,  et  pa- 
trisfamilias  pertnrbatiooem  mloime  11* 
tigiosi.  Nam  ille  io  booa  oaosa  adTO» 
oatos  qomrit,  et  ipse  sollioitos  la  toto 
aoto  est ;  bic  io  poocto  temporis  se  nd 
ealnmniam  prmparaTit.  D. 

Ecosre]  Ms.  R.  eere  ret,  sed  alleram 
reetins.  Glossar.  eeciiv,»rn^rir  A^ftM- 
Tftt.  Eoehre  lUi.  Vid.  Feetna  et  Cha- 
ris.  L. 

Pro  ni^ita6it  plnres  etmelibreseodd. 
babent  nfsMt.  B. 

Eeair*]  Vel  pro  eeot  dioitnr,  Td  eet 
jttsjnrandom,  qoasi  dieas :  per  Cere- 
mm,  ot  £eoftor,  i£dqi0(,  &0.  T.  Feet  ia 
hao  Toce.  R.  D. 

6  Qttidftreifdet?]  Bene  jtm  ad  ii- 


ACT.  II.   SCENA  II. 


407 


.P.  Cedo  senem :  jam  instnicta  snat  inilii  corde  consilia 

omnia. 
O.  Qoid  ages  ?    P.  Qaid  vis,  oiJu  at  maneat  Pbaniimi ; 

atque  ex  crimine  hoc 
Antiphonem  eripiam ;  atque  in  me  omnem  iram  derivem 

senis  ?  9 

6. 0  vir  fortis  atqne  amicns!  yeram  hoc  ssDpe,  Phonnio, 
Yereor»  ne  istaec  fortitndo  in  nervom  erumpat  deniqoe. 

P.  Ah, 


M  nfpidt  fiiboU,  qaod  faionim  ett, 
propter  Pluedriaai.  Quid  n  nddetl] 
-Hoo  oftt,  qoid  si  reopoodebit?  Ao,  qoid 
11  Bolierem  reddet?  Sic  cpmor]  Non 
•d  tu  imffulisti  boo  pertioet;  eed  td  id» 
qood  Becom  taciioe  ▼olTit  Phormio.  D. 

7  Cedo  «nem]  Hio  olii  exela«isae 
(exeumm)  torporem  somoi  lodaoaBt 
parssitom.  alii  traosf^atisse  qaod  in 
ore  nuodebat :  qnasi  hoo  morm  foerit 
ad  ▼iucendam  senem.  Cedo  eenem]  Non 
parti  molimiois  oertamen  impendetj 
qoam  senex  dixerit,  hcminem  eommen- 
eirariermiki  iehtm  voh;  parasiias  di- 
M,eedoeenem,  D. 

luehrueta  euut]  Giooro  de  Nat  Deor. 

in.  t9.  L. 

Ut  miki  aonaiar,  seqnor  ordioem 
Bnltomm  oodd.  jam  initnieta  mlki 
eufit  eorde  e»  o»  omterom  pro  in  eofd/e, 
moliores  libri  reoto  omittant  m.  B. 

Cedo  eeutm]  I.  e.  Teniat  si  wxXk, 
Pbmdr.  V.  S.  4.  eedo  iOum  jmu  eurabo 
eentiot  ^fuee,  &o. 

8  Quid  ogeeT]  Non  interroganiis, 
sed  melnontis  boo  diotnm  est  Qnid 
vie,  nui  ut  maneat  Phanium]  Tria  pro- 
mittii,  in  qaibas  omnis  oaasn  Aaiipbo- 
nis  est  oonstitota.  AtqMO  ei  erimine 
hoe]  Sio  dizit,  ex  orimine  eripiam,  qnasi 
ez  inoendio.  Considera  Irinm  reram» 
qnas  prCmiittit,  gradns  per  mSi^a  esse 
serratos  (teparatot.  Lib.  oterqne).  Pha» 
«mm]  Uxorem  soilioet  Aniipbonis.  D. 

QuiimtT]  Seeom  deliberat,  qoserens 
potins  oonsilinm  Pbormio.  Tandem 
reperit,  ao  serio  poUioetor,  qood  am- 
plh»  dnsidentar. 


apad  maritam,atqae  Aniipbonem(addo, 
ei^pa  liberarL  Z.)  B. 

Versns  raiio  snadet  Bembini  ntii 
tUi.  B. 

9  Antifhonem  ertpiam]  Bene  sr^piom 
dixit:  qno  rim  signifioat  doli,  pro  eo 
qni  jam  teneatar  oppfeseos.  Virg.  XII. 
947.  tune  hine  epoUit  indute  mstriMi 
ErtpiotvmiAi/  In  me  omnem  iram  de- 
rieem  tenii]  Derivatio  diottor  inflexio 
oriminis  ab  eo  ad  qnem  pertinebai,  ad 
enm  ad  qoem  non  pertinet.  D. 

Bx  aosiris  doo  taotnm  tenie,  cmteri 
Fatrif.    UtnimTis  reete.  B.  * 

Jn  tnesmnsm  iram  derivem]  I.  e.  oon- 
▼ertam.  Cio.  ad  Auic  IV.  3.  id  poterat 
kffieiari,  paUrat  iu  atiee  derioare  pro 
MiloBO  0. 10.  dieam  non  derieandi  «r»- 
minis  eauta  ted  utfaetum  eit.T.  Lambin. 
ad  Luorat.  U.  S65.R.D. 

10  0  wr  fortu  aique  ameutf]  Or* 
diao  laodavit.  plos  est  enim  amieut, 
qoam  xwfortit,  '  Et  appavet  adTorsam 
Cammim^  Oelam  exelamasso:  qaod 
miyorem  vim  habet,  qnam  si  «aiiet  dix- 
isset.  0  mrfartu,  atque  omieus/]  No* 
minatiTam  pro  ▼ooaiivo  posait.  Fsncm 
hoe  tape  Phormio]  Bene  tape  addidit, 
ni  seatentiam  laoeret  de  spoeiali  dio- 
to.   D. 

Malim  O  FAormie;  nt  in  illa  oede 
troohsBqs  eTitetur.  B. 

11  Fierior  ne  itUtefartitudo  in  ner- 
mim  «rtMipM  deniifae]  Qnid  ost  ietae  f 
mmiom  andax  s<^ioet.  Bt  oonironit 
hoc  dioiom  Getm :  qni  et  snpra  dixerat, 
est  parasitos,  qoidam  Phormio,  hoan 
eonfidens.    Fmmi  hoe  tape,  Phermio, 


PHDRMIO. 


Notf  Ha  est:  hcttm  est  perieiiliim :  jam  pedom  Tiw^irt 

via. 
Qnot  me  censes  hommes  jam  deyerberosjie  asqae  ad 


necem. 


Hospites,  tum  cives?  qno  magis  novi,  taato  siBpiiis. 
Cedo  dum,  en  unqnam  injnriarnm  andisti  mihi  scriptam 
dicam?  15 


vtrear,  ns  uUc  fortitudo  tti  nervum 
tnmpat']  Bx  oonsaetiidiiM  Romtiia 
dixit :  qoia  Hspd  io  nonraB  oonjicie- 
bMiiar,'tx  iliqaomaleBoio  in  cmcbreM 
Biui.  Ab  nwBqaid  (nunfiud  abeet  ia 
•dd.  ▼e(L)  proverbiam  n  lagittnriis  na- 
tnm  est :  qood  immoderat»  pleramqae 
▼ires,  addocendo  aroa  noa  telam  inci- 
tont,  aed  nenrom  rnmpant  ?  An  ex  eo, 
qaod  uepe  fortiaa  ferientes,  ^erram 
iiiM  aliqoem  ladant?  Brgo  fortitadine 
aunia  impe  Tinci,  mtpe  deoipi  oonllgit 
If»  nen/um  erumpot  dmii^]  Denifut 
Bodo  «ii|i^JMv,  Terentiana  oonaoeta- 
dine»  qai  bane  partioalam  in  oltima  po- 
ait  aententia.  I>. 

fortitttdpsniMrviMn]  DeniqadTebe- 
Bonter  metoo,  ne  lico  Tirtua  et  forti- 
todo  mittator  in  iMirvum,  boc  eat,  in 
•ontnriaB  renu  Faoile  enimpatitnr 
iDrtilado,  (adda  ut.  Z.)  u  nerrom  forte 
peroosmri^  solidiore  poite  resiitente, 
ille  qoi  peroblit  t  alnentar  Cmibifriter. 
Z.)B. 

N0  itkBO  fortitud0  t»  fMrmim  erum^ 
pot]  H.e.Be  propter  lalnB  fortitodi- 
IWB  in  ▼iaoola  oeopeittis.  infra  IV.  4. 
15. netfrs  «oimb ijinsroum tftit.  Nei^ 
voioitligneoB  Tiooali  genoi,.in  qood 
pedii  reoniB  iBBittebaBtor  et  Berrii 
•BiBalioB  riooiebaBtoiv  t.  Foil.  in  b. 
vooe  et  SelBaa.  de  modo  oianur.  p.  81S. 
R.  D. 

li  Jom  podum  oiM  mt  ffia]  Ferfum 
pro  pediboi.  et  idta  iinrrl  tA  frovm* 
Bi  tolOB  fMm^ofMSc*  n* 

Jom  pedum  lua  mt  wn\  ioB  m 
qosBadBodam  it»babe. .  B. 

Venoseiigit  Psricium,  qood  ipaoB 
«tetin  Vatio.VietBasiUo.etaliii.  B. 

Jom  podimn  mm  m  vh^L:  jm 


perqiectamibi  ratio  oit,  qoapedeaBsr- 
Tom  eirogere  poasint.  R.  D. 

13  QuitflMcenjMbeoitnm>amdnMr- 
bomtoenogmmdneetmf}  Psnsitieot»* 
lOB  translationibasloqoitar.  boiaaBodi 
est  eniB  ris  ombntioQroB  boouinB^ 
soarrilis  omtio.  D. 

Mo  oenaeo  hmmnot]  Profcrt  ezeBr 
plom,  qoo  dooct,  nibil  sibi  fieri  poss^ 
ex  boo,  qood  maltos  boaunes  ooqae  ad 
neoem  TcrbenTcrit ;  et,  com  tanlai  ui- 
joriai  feoerit,  BOBqoam  iajoriaroB  at 
Bccontoi.  B. 

DnMrberoMS  usjui  od  neetm]  H.  e. 
per  fraodoB  et  osJomniaB  bonia  erer- 
tiiioao  apoliaaie.  Sic  oerftsreri  pre 
argento  omungtro  apod  Plaot  in  Paeod. 
1. 5. 60,  aiio  tu  mode.  Me  ierbirwi^ 
BtfUi  tgo  tt  ooleo  eogknt,  Simile  n- 
tione  ju^uJorf,  tBterimert,  onR^ocrv,  ia* 
«0rsn,  &e. BOBBortoB,  iod  gnTO  ali- 


Doker.  de  latiBit  Tcter.  IGtor.  p.  48S. 
R.D. 

14  Hoipitttf  tum  ctoHj 
ioooodom :    deoit 
Bl  beoe  poslorioi  pomiit  id  qood  on- 
JoiOit.  D. 

15  Cididum,iii  unquam  uyurimrvm 
mtdittimikitBripimndioatnr]  Plnieit 
boo  per  iBteirogatiooeB  iBtoUiie,  qoen 
ii  diceretBonqaaB  niibi  icriptaort  io- 
jariaroB  diea.  Iii^uriarvm  «udiitimiiki 
«eriptom  dioom  f]  *AmfilktyU.  aio  eaiB 
et  TalBoi,  Ver.  11. 15.  Scribitm  Aro- 
cUo  dico.  Dieo]  Dioo  i 
qomfilLatioedica.*  ot 

JBb  iMififom]  FoiBoki  fioqoeoi^  et 
aiogBU  oorui  ^  per  i 


ACT.   II.   SCENA  II. 

6.  Qnid  istac?     P.  Qaia  non  lete  acci 

neqae  milvo, 
Qoi  male  faciunt  nobis :  illis  qni  nihil  faci 
Qnia  enim  in  illis  fructns  est,  in  illis  opers 
Aliis  aliande  est  pericnlamy  ande  aliqnid  s 
Mihi  sciant  nihil  esse.  dices,  dacent  danms 


▼d  optant  ▼ehemeBter  vel  iiidjgiiaater. 
Plent.  in  TVia.  II.  4.  189.  O  pattr ! 
En  tin^ain  atpicwm  U,  LiT.  IV.  3. 
£n  umpum  ertdUhfimdo  audUum  ent. 
Sil.  Italie.  XVI.  91.  on  UHquam  htee- 
hit  iu  erfo  lUe  ditt  intarpret  ad  lAw. 
XXIV.  14.  XXX.  fl.  R.D. 

16  Qutdiidic?]  Interrogare  dioitar 
et  fingitar  Geta,  nt  parasitiea  progre- 
diatar  oratio.  Qjiia  non  rett  aeeipitri 
tenditur,  ntptg  mUmo']  RQrsas  jier 
iXKnyo^  loqoitar  paraaitus:  nt  totoai 
trif  iale  sit»  a  oonviriis  eacisqne  trans- 
latom.  Quia  non  rett  aeetpitri  tendi- 
tur,  nequt  mUmo}  Legitur  ei  Itnmtwr, 
habet  enim  n  litera  oom  d  oommniii»» 
nem.  D. 

Quia  nan  rele  aee^tri  tenditur,  ne- 
^e  miioo,  ^t  male  faeiunt  nobi$}  Id- 
eiroo,  inqnit,  non  som  aocnsatns  post 
tot  ifljurias»  qoas  feoi  oiribos,  qonm  ea 
Crvtia.  Z)  non  liaat  malis  aribna,  nt 
eapiantor.  Non  recte  ergo  tenditwr, 
^  nobis  matefaeiunt,  qnod  qnidam  le» 
gont,  at  oontra  illis  aliis  teodilor,  qoi 
nobis  iion  male  ikotont.  E. 

Pronriivio,  eodd.  Faemi  et  noatii 
miiiio  babent,  et  ita  apod  alios  anctoTBa 
Ubrirett  B. 

17  Qui  nuMiefaeiunt  nobi$]  Ore  et 
nogaibns  soUicet.  IlHs  qui  nihUfad* 
unt,  fendifur]  Non  sio  aceipe»  nihilfa' 
eiunt,  qoasi  dicat»  neo  bene  neo  male  : 
sed  qoam  legeris  nUtU  faciant,  snbaa- 
diiA  nebitnudt.  O. 

18  Quia  entm  iu  UUt  fruebu  eit] 
Tlaftkwt  tertiam  :  qao  aut  quia,  et  sio 
emm  snbjogator,  ant  ipsnm  enim  sopor- 
▼aeanm  est.  In  illis  Jruetut  ett]  Qmu 
Bibil  faoioot  aobis  male.  Qaua  emm  i» 
iiiif  fruetut  etf]  Fruetut,  dbos :  qaia 
fivmtn  dieitar  traotos  galm,  qaa  < 


in  alram  demittitof 
ditur]  Qoi  male  fai 
tur]  Bxeroetnr(aHi 
conteritiir.)  An  iii 
trator?  D. 

Pro  posteriore  i 
Sed  repone  iiCif  so. 
Ifti  onim  dioitnr  de 
tor.  B. 

19  Aliitaliunde 
aliquid  abradipotest 
eat,  qoasi  dtxerit,  a 
affertor,  a  qoibos  i 
test?  an  alii  aliand< 
eredontor  ?  est  enu 
enli,  non  qose  rideti 
sed  qoia  ab  bis  al; 
I7nds  alitpiid  abrat 
aoferri.  D. 

AUitaliundeperii 
nnde  detrimentnm  i 

Lege  P^rieium,  u 
dem  caosam^  B. 

Unde  aliquid  ah 
qoibns  aliqnid  pecc 
Imitatar  Cioero  pn 
quam  mdet  nihU  te  < 


.  f  0  Whi  toiunt  n 
oet,  Ducent  damn 
oandom  jus  soilioetj 
solvendonon  essen 
baator.  Du6cn<  c 
Miris  usos  est  Tcrbi 
pcsnam,  et  rem  ad  < 
rendam.  Nam  qa( 
oom  est,  id  parasii 
doei  ab  aliqoo  doi 
tem  damnatum,  qoai 
damnaiienis,  in  qoa 
pellitvr»  et  paaoitor 
tKoetfdueent  dam 


3r 


410 


PHORMJO. 


Alere  Dolnnt  bominem  edacem^  et  sapiant  mea  qfoideHi 
sententia,  21 

Pro  maleficio  si  beneficiom  summnm  nolunt  reddere. 

6.  Non  potest  satis  pro  merito  ab  illo  tibi  referri  gratia^ 

F.  Immo  enim  nema  satis  pro  merito  gratiam  regi  re- 
fert. 

Ten*  asymbolum  venire,  unctum  atque  lautlUn  e  balneis. 


propdnis  inihl,  qtiod  «tiftmsi  fortnnaf 
aon  bnbetm,  ex  qoibas  oondemDatnt 
poeaam  sostineam,  tamen  addiri  pos- 
Kttm  ad  servitotein  :  boc  est  enim  du' 
«re  damnatum.  Sed  rarsas  itaqae  mi- 
bi  maximom  benr fioiom  priestabont,  si 
addiotom  me  sibi  pascere  inoipiant,  at 
pro  maiefioio,  qaod  illis  iotnli,  beoefi- 
eium  oofrantnr  reslitnero.  E. 

21  Aler0  nolunt  hominem  edacem'] 
Sensos  eat,  scftont  edacera,  et  ideo  no- 
lont  alere.  Bt  boe  sio  pronanoiandam, 
nt  facetetotamvideatorillatam.  Quan- 
do obeeratas  sit  sub  liojaBmodi.poena: 
see  accasai'!  ab  aliqoo  se  qaeritor,  ne- 
qne  damnari.  Hominem  edaeem^  So 
■ignifioat.  &ipiuiit]  Sibi  oonsulont.  D. 

Versos  caosa  dele  com  Bembino 
illadfHu/#m.  B. 

tt  Pro  malefieio  »  benefieium  siim* 
mum  nolunt  reddere']  Parasittce  bene- 
Jieium  tnmmum  dixitalere.  Pre  male- 
feie]  Pro  injaria.  Reddere]  Retri- 
bnorey  reponere.  B. 
'  fS  Non  potett  eatia  pr&merko-  ab  Ule 
Hhi  referri  gratia']  Mnitom  promitlit 
Geta  parasito,  qoam  dicat,  nihil  fntn« 
Him,  qnod  pro  nierito  possit  aocipere. 
^Ofi  potett  tatit  pro  merito  ab  Ula]  Hii- 
josmodi  sentenlia»  infernnt  poetm  pa- 
renthesi,  oam  lii»  qo»  volont  inferro 
Ab  Ulo  tibi  rrferri  gratia]  Non  ab  eo, 
qoi  te  damnatom  dozerit:  >ed  Antl- 
phone,  de  qno  senno  est.  D. 

Nen  patett  tatit]  Hoo  est»  donnnns, 
qni  te  ntiqoe  addictom  babebtt,  poleat 
tibi  booa»  gratinm  referre  pro  ■eritia 
Init.  B. 

PrapeMversnapoBcilpete.  B. 

S4  Jmo  emm  nemo  tatit  pro  merita 
grati^  regi  rrfert]  Bena  pnnMilns» 


qoicqnid  praeatat,  deberc  ae  dteiL  Bt 
eat  proprinm  persoMe  inferioris.  Viif . 
JEn.  I.  8S.  tu  miki  quadamfne  kee 
rfgni,tuteeptra,Jovemque  Con^liat;  tu 
dat  epuUt  aceumbere  dtintm.  Gmtci»} 
Vicem.  Nemosatitpromerito  gratiam 
regi  refert]  2Ur  alias  regnalor»  aKas 
dominns,  aliaa  dives  aignifient.  Sed 
none  rationem  habel  nomioiand  aiiqnid 
dioti,-  ad  aignifieandnm  pnraaitnm.  nt 
enim  paNsitos  regis  est,  et  libertos  pn- 
troni:  sio  e  oonlmrio  rex  paraaiti  est» 
et  patronns  liberti.  qnod  si  non  esael, 
non  neme  tnntommodo,  sed  mmo  parm-' 
fttu<  dioeret.  D. 

Immo  enim  nemo  tatai]  Cnm  serrns 
dixisset,  potest  tibi  refem  gmtinm, 
hio  contra,  grstiam,  inqoit  regi  neato 
refert,  vel  qni  nntritor  (fbrte,  nailrit 
aiioi.Z.)velqnipnsciisolnM.  K^ 
'  85  Teiis  atymMum  «nrirt  unetumf 
atipte  lautum  e  hoiiirit]  Hmo  non  nk 
Apollodoro,  sed  o  sestto  satjrmrnm  En- 


eura,  ketut,  lautm  ^uom  adeemit,  Infertit 
(alii  intertit)maiit,  et  expedito  bfiekie, 
AlaeerfOeitutp  iupino  impetu,  extpeeUmt, 
Mox  dum  alteriut  abliguriatbaua:  fuid 
Centetdoawmette  animil  P»o  diaum 
fidem !  iUe  trtstis  eibum  dumaereat,  tm 
rident  vetat^  Tene  aagmbelumtenire} 
Et  boo  Dome»  oMtstat^.iiiter  pornsitos 
oonfiolnm,atqoe  eomposiinmesse.  Con- 
tra  illodin  Andria,  tyuMuMdedit,  oc- 
naott.  0. 

Venire  «neCnm]  Qnantn  oommodn* 
sint  servientis,  eBnmerat,  qnod  sine  ooU 
Inttone  lantos,  atqne  nnotns  e  bnloeis 
redions  otiosus  est  animo»  dominna* 
▼ero  ooFa  et  anmtn  absnsulnr.  B. 

Atjfmboium  Mnire].  ^A^uftfiihMQ  3te«>-' 


ACT.  11.  SCENA  11. 


411 


Otiosum  ab  animo :  quam  ille  et  ciira  et  snmtii  absu- 
mitur,  £6 

Dum  tibi  ait  quod  placeat :  ille  ringitar ;  tn  rideas : 
Pdor  bibas,  prior  decnmbas :  coena  dublaapponitnr  ? 


nlr.  Biutalli.  in  Homer.  Diodor.  clflrlf- 

Unetum  atquB  tautum]  Veteres  qne* 
tidie  solebaal  se  aote  coBnam  lavare  in 
baloeo  et  qngere.  t.  Cio.  ad  Atlic.  X II I.   . 
ep.  jAU  pott  horam  VII I.  in  balnmm—- 
unctu»  ett,  aecubuit,  R.  D. 

26  Otiotum  ah  animo]  nxiov«^/i»^c* 
Naffl  addidit  ab,  qanm  sofficeret  animo, 
Quum  UU  eura  et  iumtu  absumitur] 
Cura  in  app^raodo,  tumtu  in  ooemen- 
do.  D. 

OtMCiua  ab  aninui]  I.  c.  vaooam  eu- 
ris  et  sollicitadine.  SaUost.  in  Jag.  c 
53.  ant^o  vaeunmoecqyit.  obi.  ▼.  CorL 
Prsepositio  ab  pleromqoe  omittitor. 
R.D. 

27  Dum  tibi  tit  quod  ftlaeeat]  Aco« 
enda  vox  in  eo,  quod  ait  tibi,  £t  boo 
eminenter  adjeclum  est,  non  soi  coram, 
sed  ooDviTarom  gerere  illam  qoi  Tocat 
JUe  ringitur,  tu  rideat]  Poetico  lepore 
et  iisdem  sjllabis  divena  sifpiificantia 
prope  ioTicem  posottt  ringitur  et  rideat, 
lUe  rinffifurf  tu  rideas]  Varie :  nam 
pronnncialiyo  conjooctivum  miseoit. 
Noo  enim  dizit,  rttj^ttir.  Bingi  est 
slomachari  taGitomr  est  ejijm  traoslatio 
a  canibos  latratnri».  D. 

lUe  ringitur]  Hoo  est»  stomacbo 
eonm»ovetar  et  iraeondiii.  Bt  ^it  rin- 
gor,  id  eslyos  aperio.  Unde  ricttit,  E. 

Ut  t^bi  aipuittor,  lege,  dum  Jit,  tibi 
quod  placeat,  C^te  Jit  est  in  Bemb. 
Victor.  etdoobns  npstris.  Bf 

Dum  tibi  tit]  Gipilielmius  qosest 
Plaut.  c.  81.  e  Msstis  eleganter  legit 
dum  tibijit.  Nam  ^im  propriam  ver-. 
bom  est  io  conviviis,  eom  delicim  in- 
^tmonlttr.  Petron.  e.  26.  noKitts  hodie 
apud  ([uem  Jiat  ?  nbi  r.  ipterpret.  edii. 
^orm.  p.  127.  R.  D. 

Rhigitur]  H.  e.  irasoitor,  stomaeha* 
^of.  pie.  ad  Attto.  IV.  $.  hi  nJtringen' 


tur  qui  vitiam  me  moletteferunt  hahere. 
Bingi  proprie  dicttotor  canes,  enm  lu^ 
toro  dedocaut  latralari  we\  momoil. 
t;  Lambio.  ad  Hor.  Episl.  U.  2.  128. 
R.D. 

28  Prtor  hibat,  prior  deeumbat]  Hoo 
ad  procacitatem  parasitonim  relolit. 
Priordecumbas]  Cic.  alibi,  Verr.  I.  26. 
mature  veniunt,  diteumbitur,  inqoiL 
Oena  dubia  apponitur]  Et  boo  adeo 
parasiticom  verbom  est,  otid  nonintel- 
Ugat  Geta^  D^. 

Prior  bihat,  prior  diteumbat]  Hsm 
atiqoe  serTorom  est  qoaedam  libertaSf 
ot  ista  pritts  sibi  prsBsteot.  E. 

C<madubia]  UoAAtffU.  Aristopban. 
in  Pace  :  mnah  nal  y9^yn  &^p  /uS{« 
XM  ^a.y^MffU.  Ubi  vid.  Scboliast.  Ho- 
rat.  libr.  II.  Sat.  2.  76.— owfss,  ttt  pol- 
lidat  amnis  Ccnia  deturgat  dubia  t  Hie- 
ronjm.  ad  Bosloch.  de  Virginit.  catttB 
vocantur  et  Nonna,  post  eanam  dubiam 
Apostolot  tomniant.  Sie  Pacovios  apod 
Nonium  incopxs,  Omii/timMiiivarisdu- 
6tum  et  proiperum  capm  diem,  L. 

Malim  versos  caosa,  firior  bibas  tu,  * 
prtor,  &o.  B. 

Dtcumbat]  Propriam  rerbnm  de  coo- 
vivis.  Soeton.  in  Claod.  o.S3.  ictus 
nidore  prandii  quod  in  proxima  Martit 
ede  SaUit  apparabatur — aseendU  ad  ta- 
cerdotet  unaque  ditcubuit  obi  t.  Ooden- 
dorp.  Freqaentias  etlditcumbere.  R.D. 

Ccsna  dubia]  Ccsna  dubia  qoss  sit, 
ipse  explioatTerentias  nempe  laotissi- 
ma,  in  qaa  dubites,  qoid  appositaroBi 
deliciarom  potissimnm  samas.  Horat. 
Serm.  II.  2. 76.  paUidut  omnitccBnadet 
mirgit  dubia.  Sic  dubia  cuspis  a  SiL 
Ital.  IV.  188.  dubia  meditatut  cutpids 
Vttlnut  dicitor,  qoam  qois  mano  teneti 
dobitans  qaem  primum  impetaL  v»  Pnx» 
kenb.  ill.  loc.  R.  D. 


413 


PHORMIO. 


G.  Quid  istac  verbi  est?    P.  Ubi  tu  dabites,  qnid  sn- 

mas  potissimom. 
HaBC  cam  rationem  ineas,  quam  sint  suavia,  et  qnam 

cara  sint ;  30 

Ea  qui  prsebet,  non  tu  hunc  habeas  plane  praesentem 

Deum? 
G.  Senex  adest:  vide  quid  agas:  prima  coitio'st  acer- 

rima: 
Si  eam  sustinueris,  postilla  jam,  ut  Iubet>  ludas  licet 


J9  Quid  isinc  verhi  ert  ?]  Ut  inteHi- 
gat  popalas,  idciroo  non  inlelligit,  et 
▼nlt  doceri  Geta.  0«tenditaotem  poe-' 
tn,  pro  Qnaqoaqoe  re  verba  propria  eue, 
neque  commonia  oam  iis,  <yi  di?e»i 
iuntaotos.  Uhi  tu  dubites,  quid  sunuu 
fatistimim]  Non  jtwtiitf,  sed  potimmum 
dtxit :  ot  in  re  omni  aliis  alia  monstra- 
»el  potiora.  Plaotos,  Men.  I.  1.  27. 
ttandum  ett,  in  lecto,  si  quid  de  iummo 
petas.  D. 

•  Quid  tumat  potisiimum]  Prisoian. 
Kb.  3.  L. 

30  Hae  eum  ratione  ineas']  Intelli- 
gas,  sestimes.  Quam  sint  suavia,  et 
quamcara  stnt]  Nonnihtl  pfailosuphalos 
est  poeta,  ostendendo  mnltis  soavia 
esse  qosB  oara  siot.  Cara']  Ma^^pre- 
tii.  B. 

Hac  si  eum  ratioTui]  Com  bR?c  igi- 
tor  ratione  cultegeris,  qoam  sint  soavia, 
aine  dabio  illam,  qni  tibi  ha;c  prsebue- 
rit,  prsesentem  deom  poteris  nomi- 
nare.  E. 

•  Pro  ratione  vett.  libri  melias  Iiabent 
Ttttionem.  B. 

'  31  Ea  tpti  prabet,  non  tu  hum  haheas 
pUmepnetentemdeumJ]  Hoo  estquod 
ail,  imo  enimvero  nemo  satis  pro  merito 
gratiam  regi  refert.  Non  tu  hunc  ha- 
heas  pUme  prasentem  deum  f]  Prietentes 
diisont,  ?el  qoi  oolontor  et  vidcotor, 
vt  Sol  et  Lona.  Alii  prasentem  pro 
potentiasimoaocipiont.  ot  Virg.  Ge.  II. 
»17,  ftto  non  prasentius  uUum.  D. 


Prcssntm  (f «um]  Pnesentea  dii  perv 
petoo  epitfaeto  dicontur,  qood  proiAti 
sint  ad  opem  ferendam,  faTentes,  pra- 
pilii.  Virgil.  Ecl.  I.  4S.  nee  tam  prm- 
tentet  aUbieognotcereDivot'  Ovid.Trist 
V.  2. 45.  aUotptor  en  absentprasentia  mc- 
mina  supplex  obi  ▼.  Heins.  Hine  eliam 
maoaront  locotiones  pretent  animut, 
prtesens  venenum,  pnesent  auxiUum,  prs> 
tent  pestis,  r.  Larabin.  ad  Horat  Cann. 
I.  35.  2.  R.  D. 

32  Senex  adest :  mde  quid  agat]  !■- 
tenrenit  senex    nltimo.     Bt  qoiden, 

.  qood  extra  argomentom  per  inventio- 
nem  dici  potoit,  consomtom  eat  Vide 
quid  agas]  Nod  terrentis  est,  sed  ex- 
cilantis.  Prima  eoitio  est  acerrima] 
Translatio  est «  pnelio.  Nam  et  oon- 
gredi  milites,  et  cuire  dicuntor.  D. 

Prima  emtio  est  acerrima]  Sola  tibi 
ineeptio  et  ingressos  est  ardoos,  ese- 
tera  pro  volontate,  ot  ridebitor,  iUn- 
4ps.  E. 

33  Si  eam  sustmiimi]  Moltom  de 
illo  exigit,  qoando  nun  dioit,  si  eam 
repoleris ;  sed  potios  si  eam  sostino- 
eris.  PoitiUajam,  ut  lubet,  ludat  Uett] 
In  ofiicio  militari  omne  negotiom  Tci 
pogiia,  vel  lodos.  D. 

lAidas]  Ludere  est  ad  armonan  pe- 
Tiliam    exeroeri,    non  vere    pqgaare. 
Orid.  Trist.  III.  12. 19.  Umbnt  mtne  . 
luditur  armit.  r.  BroBkfans.  ad  TibalL 
1.4.51.  R.D. 


ACT.  IL   SCENA  III. 


DBBnPHO.  6ETA.  PHORMIO. 


•    £N,  imqaain  cuiqaam  contameliorias 
Aadistifl  factam  injuriam.  qaam  heec  est  mil 
Adeste  qaaeso.    6.  Iratas  est.    P.  Qoin  ta 
Jam  ego  hanc  agitabo :  pro  deam  immorta] 


1  £»  wiqtiam  ctuquam  contimtiuh 
uut  nudittU  ftetam  it^uriam']  In  Iwo 
MeMiy  «t  rlietoiilHis  plaoet,  velati  qvat- 
dam  eontroTenie  est,  quBano  tempore 
ex  Q(nu|ae  perte  tnctatar.  Ut  ei  qui« 
dicat,  leg;era  etse,  ne  de  eftdem  re  bis 
agator :  et  item,  ot  orb%m  pioximos 
daoat :  qoidam  abseate  patre  sab  boo 
aomiiie  nyorem  coaotas  est  daoere: 
▼nlt  illam  pater  adveniens  ejicere  ma- 
trimooio:  oontradicilor.  Ifemiaisse 
antem  debemasy  in  omni  oootenlions 
ea  fluixime  dici»  qnm  simpiioi  palrifii- 
milias  et  calamnieso  sjoophantSB»  im^* 
g»robissimoqoe  parasito  eongraere,poe- 
te  Tisa  sont.  Etunjuam ciii^m am' 
jtumetiatku  andtids  faetam  titfKriam] 
Jam  instrooti  sont  adTOcati :  et  reote. 
longom  eoim  foerat  omnia  hseo  post 
eeeaam  geri.  En  unfuimi]  En  Tim 
liabet  indignationis  post  eaarrai;^  in- 

En  «nftMm  aufuam]  Hce  sceoa 
tenet  eoatrOTersiam  talem :  orba  pro^ 
imo  nubat ;  arbam  proximut  dueat ;  bit 
dt  tadem  re  aetio  ne  sit.  Qoidam  qoasi 
orbam  injodicio  ooaetos  est  doeere 
absente  patre.  Pater  eom  redisset  Tnlt 
agi,  aniUa  sit  proxima.  Contradicitar. 
Hio  prima  pnssoriptio  est,  qood  non 
licetexeademrealiqoidbisagere:  et 
lioe  plorimom  Tslet  Verantamen  teo- 
tator,  nt  orba  esse  dieaior:  tentatnr  et 
iHad,  qood  in  lege  scriptom  est,  tcI 
orbam  proximos  docat,  aot 
I  miUia  doiis  det,  ot  aeoepta  dote 
Venun  hoo  fraogitor,  non 
^e«e :  propterea  qi^od  matrinonio  col- 


locata  est.  Esse  ei 
nonc  io  matrimonia 
data,  discedenst.  Li 
aotdoeere,  aot  dote 
terom  sit  lactom,  a 
posse.  E. 

t  Quam  hee  eat  fn 
m,  sabaoditor.  D. 

3  Adettt,  (ptetol 
uS^  frgiamea  (alii  e< 
catt  Dmiphonem  tequ 
et  ridicole  taceot  p 
tori.  Et  adette  prop: 
oaasse,  proprie  dici 
amioi.  Adeite,  911CI1 
catis  adette  dixit.  I 
rantius  pergit,  rogat 
Iratut  ett']  Hoo  ad  < 
mionem  dicitnr.  Q 
Annoit  at  taoeal :  et 
ientiom.  D. 

lliod  tt  Faemas 
qoia  primom  Donatii 
gisse,  apod  qoem  le] 
nifieat  tilen^tn :  ian 
pro  age  habeant  aget 
riano  post  agfit  Testi 
appareaL  Verom  D 
cari  posioot  sioe  ut 
agtf  Tcl  agit  sUeotii 
Phorauo  hio  tcI  ini 
bito  eom  fodiL  Ti 
sjllabam  (aciat,  non 
iambom  ooalescere. 

4  Jam  ego  hunc  a 
eeleritaljs  est  signns 
temtodixit.  Agitabi 
deum  tmmort*!^'] 


414 


PHORMIO. 


Negat  Phanium  esse  hanc  sibi  cognatam  Demipho?    5 
Hanc  Demipho  negat  esse  cognatam?    6.  Negat 
D.  Ipsnm  esse  opinor,  de  quo  agebam :  sequiminK 
F..  Neque  ejns  p^trem  se  scire  qni  faerit?    G.  Negat. 
Pp  V^c  Stilphonem  ipsom  scire  qni  fnerit  ?    6.  Negat. 
P.  Qnia  egens  relieta  est  misera,  ignoratnr  parens,     10 


fiim,  nnt  ^xad  \a}e.  Gioero  ia  (Bcon»- 
mioo,  quid  igitur,  pro  deum  immorta' 
Utun !  primtun  eam  docebta  qiutto  f  Pro 
deum  immortalium  !"]  Arlifioioie  prior 
exclamat,  ot  Demipbo  qoi  injari«m 
pasBos  est,  nltro  impetnm  nocosalionij 
iacnrrtt.  D. 

Pro  deum  immortaUumf]  Hio  in- 
dignationem  sibi  snaoitat  Phormio»  qni 
terrere  possit  facile  senem :  qood  egena 
relicta  est  misera,  qnod  ignoratar  pa- 
rens,  qnod  ipsa  diviliis  orba,  panperri- 
ma  est ;  idcirco  pater  irascitnr.  E. 

Agitabo]  I.  e.  rezabo.  Flor.  I.  8. 
p.  35.  nbi  ▼.  Daker.  Translatio  est  a 
feris,  qasB  a  renatoribas  excitantur  oo- 
bilibas  sais  et  agilantor.  R.  D. 

5  Negat  Phanium  este  hatie  sibi  eog- 
natom?]  Additom  pronomen  est:  qnast 
notam  omnibns  diceret.  Phanium  eae 
hane  nbi  co^atam^j  Magno  ingenio 
Terentias  impadentiam  calamniatoris 
oxpres^it  Nam  et  prior  inoipit,  et 
prior  accnsat.  Bl  qnia  non  potest  di- 
oere,  expellit  Plianiam  Demipho?  ne- 
gat  cognatam,  inqait.  Cognatam  De- 
miphoT]  Hko  est  flagitatio,  qa»  etiam 
nomen  tnmoltnose  perseqnitar  atqao 
exagitat.  Ideo  callidas  sycophanta  pa- 
trisfamilias  propriam  nomen  non  soliim 
invidiose  infert,  sed  etiam  repetit.  D. 

Negat  Phanium  em']  Vid.  Aqnila 
Rom.  de  Nominib.  fignrar.  in  Anadi- 
plosi.  L. 

6  Negai]  Una  operaGeta  in  dnplici 
▼ersatur  dolo.  Nam  et  audiente  jam 
sene,  se  ejns  defensorem  tanqaam  ab- 
sentis,  assimnlat :  et  irritat  ad  Tocife- 
rationem  Phormionem,  qni  olamandi 
nlteritts  oaasam  non  baberel,  si  taoeret 
Geta. 

7  Neque  ejuspairem  se  seixft  T^-ifuM* 


rttfl  Ambignitaf :  qom  faaan  mbm 
disoemitor.  D. 

8  Setpiminx]  Apparet,  Demiphonem, 
nt  patrerafamilias,  pertarbari  non  me- 
diooriter :  qnippe  qai  eC  advocatos 
oonqaisiverit  ad?er«a8  hominem  sine' 
adrocatis  agentem,  et  progredi  non  ao- 
deat,  nisi  illi  seqaautnr.  &7ttMiiNi] 
5e9utmtnidicit,  qui  properantins  et  eon- 
eitaliore  gradu  pergiliratas.  D. 

9  Nee  StUphonem  tpram  scfrv  foi 
fujtritT]    Hee  asseTeratio  menlientls 

est,  imitata  Teritatem.  Nee  Stilphonem 
iptum  seire]  Qnam  malta  calamniatores 
dlamandi  oaasa  dicant,  et  Tociferandi : 
nt  ipso  strepitn  terreant !  Nee  Stilpho' 
nem  ipeum]  Tantnndem  qnod  snpra,  ne- 
queejui  pairem.  Scire  debeinnS  boe 
nomen  non  iictam  a  parasito,  sed  andi- 
tnm  a  pneDa,  qass  oxor  daeta  ait,  dict. 
Negat]  IvXKv-^ti  prima.  Nam  extrin- 
secos  aadiendom  esl,  pater,  D. 

Bentleio  Tidetnr  Tersus  ease  spnrios 
propterea,  quod  Pbormio  faio  nomen 
Stilphonis  teneat,  qood  infra  Tors.  40. 
repente  oblitas  sit.  Male.  Nam  men- 
dax,  portorbatusqae  non  semper  me- 
mor  est  diotorom.  Fere  etiam  nbi  qais 
de  rebas  laborat,  solent  nomina  fo- 
gere.  Z. 

10  Qttia  egent  reUeta  ett  miteraj 
Commnnis  locos  in  aTaritim  genenlitate 
approbatior.  fkcilins  enim  hoe  de  om- 
nibas,  qnam  de  Demiphoiw  eredatnr : 
et  ideo  ^onitur  dixit,  et  negtigitur : 
non,  ignorat,  nec,  negligtt  Demipbo. 
fgTioratttr]  Non  agnosoitnr,  ignotari- 
qae  fiogitar.  boo  enim  significat  modo. 
Parent]  Pater.  Nam  nt  Tariaret,  pa<- 
fvntem  dixit,  qnem  snpra  dixei«tpa<' 
trem,  Patrem  ergo  dieit  pnells  a  Dc« 
miphone  ignpr^ri.  D. 


ACT.  11.  SCENA  III. 


Negligitur  ipsa :  yide,  ayaritia  quid  facit. 
6.  Si  herum  insixnulabis  aTaritiae,  male  ai 
D.  O  audaciam !  etiam  me  ultro  accusatui 
P.  Xam  jam  adolescenti  nihil  est  quod  suc 
Si  illum  minus  norat:  quippe  homo  jam  g 


Ignontur  paTens]  I.  e.  cootemnitor 
qoasi  ignotos.  Ignorare  aliquem  signi- 
iicat,  diqoem  ognoeoere  noHe,  qaui 
tlieoam  et  ig^notom  negligere.  PlaaL 
in  Amphitr.  IV.  5.  t-i.quem  omnes  mor- 
tales  ignifrant  Vel  ludificant  ut  luhet,  v. 
Jnn.  Goilielm.  in  qaaesl.  Piaatin.  p.  16. 
R.  D. 

11  Negligitur  ipsa']  Qoia  fieri  poteat, 
«t  qoi  igiioret  parentes  poeliae,  id  est, 
igoorare  se  dicat,  tamen  ipaam  non  neg- 
ligat  paellam.  Qtromqneconqaeslaa  eat. 
Avaritia  vide  quidfaeit !]  Hoee  conrer- 
Kaii  ad  ciroolam  et  cnronam  circamstan- 
tiam  dicit,  et  conqnerilnr.  Nnlla  enim 
re  magis  popalas  conoitatnr,  qnaro  si- 
qois  egennm  cooleninat :  iode  et  Saf- 
tilst.  Catil.  37.  bonis  invident,  et  malos 
ettoUunt.  Avaritia  vtde]  Proprie  vide 
slomachantibnsconrenil,  qoi  indigna- 
tione  cogantur  qoasi  con^  aliquo  oollo- 
qni.  Sio  in  Adelphis,  illud  m  vide, 
«xemplum  discipLinss!  Sont  qni  patent 
illam  alicoi  de  oorona  circamstantiam 
dioere  moraliter.  D. 

Avaritia  quid  faeit]  Menand. — 1^ 
sv^M  nyymi  ninrit  imv,  m^§  tls  ykf 
ifMXoy^  KxnS  arpo^^xav,  T^r  &tMaQ  rao^ 
Af^^tovw.  L. 

IS  5!  henm  insimulabis  avaritie] 
Innmulare,  est  crimen  ingerere.  Si 
herum  insimulabis]  Insimulaiio  est  et 
falsi  et  Tert  criminis  incusalio.  sic  Cio. 
Cat.  III.  5.  nihH  eorum  qtut  Galli  tttii- 
mulabant,  negarunt.  Insimub  genitivo 
jangilor.  Male  avdies]  Scilioet  a  me.  D. 

Innmuiabis  malitia]  V.  C.  avaritiss,  L. 

Omnes  codd.  et  Donalns  Faemi» 
ma<id<e.  it.  ex  tol  nostris  anas  tantam 
mcaritids,  B. 

Maleaudies]  MaU  audire  est  Tita- 
perarL  Cootra  bene  audire,  fandari. 
R.D. 

13  Oaudaeiam.'J  Hko  exolamatio 


ostendit  qoid  absen 
(offendsrit,  Ms.  Ba 
daciam  t  etiam  me  i 
venit]  Hic  jam  osi 
esse  Demipbooi,  v 
■no,  nxorem  dncerc 
audacem  appellat : 
etiam:  qa»conJun( 
compiectitar,  etsio 
XiOge  6om  cod.  n 
om  me,  Sio  AdeL 
qnoque  absolute  poi 

14  Namjamadol 
tuceetiteajn]  Sic  sn 
pargatvr^  Pbormio 
tipbo.  Nam  qoam  c! 
succenseam  adoUsoen 
soccensnisse,  et  inii 
Qonm  antem  addit» 
rat,  oatendilar  contr 
tiloisse  jodtoio.  Ei 
adoleicens  non  agn<: 
niam  non  (dele  non, 
ter  negata  oognatfi 
Nihil  est  quid  sueceni 
eimus  eom,  qai  qi 
anutri.  Z.)  debeat, 
vide,  ot  veteratorie 
isse  adolescentem. 

15  5i  iUum  mtnii 
non  ucrat :  sed,  mii 
ipse  nosse  deboerit. 
peote  transit  ad  m 
sopra  dizerit  iiZum 
assomitar  ab  inferii 
Hio  comparatiTOS  : 
tionem,  qna  magis  i 
a  positivo.  Ut  .£n. ' 
Sid  cruda  deo,  viridi, 
pe  homo  jam  gran: 
narratio  dicitnr,  qai 
ad  fidem  fiusiendai: 
perBonam  defensorii 
grondif :  qaau  dioal 


410 


PHORMIO; 


Pauper,  cui  opera  vita  erat,  ruri  fere 
Se  continebat :  ibi  agrum  de  nostro  patre 
Colendum  habebat :  saepe  interea  mihi  senex 
Narrabat^  se  hunc  negligere  cognatum  suum :  19 

At  quem  virum  I  quem  ego  vider^  in  vita  optomum. 


qQam  nt  illom  ftdolesoens  optime  nossa 
pouet.  Jam  grandiifr]  Proprie  grandii 
ad  speoiem  refertnr  «tatiB,  nl  grandit 
fuer,  et  grandU  virgo;  grandis  natu  se- 
uex  dicitor.  D. 

16  Cui  optra  vHa  erat"]  Hio  ostoDdit 
«jaftm  peuper  foerit,  et  cpera  leptimi 
(alii,  mti)  casas  est,  et  vito  oomimi- 
tivi.  Cut  opera  vha  erat]  Opera  pro 
▼icf u  posait.  et  opera  hic  ablativas  ea^ 
■as  est.  Ruri  /ere]  Id  est,  rori  opera 
ftoieodo  qoaerebat  oibom.  Et  beae  ad- 
didil  fere.  nonenim  semper,  sedple- 
rnmqae.  O. 

Cui  opsra  vita  erat]  Expreisit  paa- 
pertatem,  cai  ▼ictos  quotidianos  operm 
qumrebator.  E. 

Cut  opera  vtte]  Ita  meliores  libb. 
ne  aliter  Priscian.  li>.  XV.  Estqie  At^ 
ticnm  loqaendi  genos,  ot  illod  Teteris 
poetas  apod  Athenmom,  Dipoos.  lib.  I. 
cap,  7.  •u^iy  0  /Aiytt^f  r£  vuwrtSi  >ia- 
^f  1«,  *0  mSc  y^  i^f  itubrifot  rourtn  tI- 
yn.  Simili  enim  modo  dictam  i  fdu^ 
'fix^t  Qt  a  Terentio  vito,  opera.  Aliod 
ergo  Donatus  egisse  Tidetur»  com  hieo 
■liter  ezplicat.  L. 

Donati  explicatio  a  Bentleio  et  C«- 
pero  Obs.  i.  17.  reote  repadiator.  Sed 
BentL  ob  Tersom  et  consensam  omni- 
um  codd.  legi  volt  cui  tn  opere,  h.  e. 
qoi  opere  rostioo  faeiendo  victom  sibi 
qnerebat.  Sio  o;nis  absolote  pro  opere 
Tostico  ponitor  Eon.  II.  1.  14.  Cope- 
ruB  vero  toetor  Talgarem  lectionem 
e/pera  io  casa  recto,  et  explicat,  coiope- 
ra  Tictos  erat,  qoi  ex  opera  se  alebat. 
Benlleii  radonem,  nt  latiniorem,  prss- 
ferendain  esse  censeo.  Z. 

17  fiuri/ereat  omtitietot]  Expresse 
ostendit  miseriam  hominis,  qni  in  orbe 
natos  ioterdixerat  sibi  accesso  ejos,  ob 
podorem  inopias.  Nam  hoo  significat, 
cwiHnebot:  ande  cvnienti  dicnntar,  in 


malis  dnrantes.  Hoe  aotem  Teteres  le- 
oiebant  nobiles,  4|aam  ad  paaperUtem 
redacti  essenU  Rtirl /ere  at  eonCiMftst] 
Gmtnwrt  te  dicitar,  qoi  eontra  Tolnn- 
tatem  se  continet.  D. 

Cut  tfera  vtta  erai]  H.  e.  qni  ex 
opera  qoolidiana  ubi  Tietnm  comparar 
bat.  fif«  pariter  ac  jSioc  apad  Gnecoa 
pro  viotiu  ponitnr  Plant.  in  Sliche  III. 
H.  9.  nam  ut  illa  vitam  rtpperit  hadkeibi. 
T.  GronoT.  de  pecon.  Tett.  II.  7.  B.  D. 

IS  Colendum  habebat]  Viig.  Xm. 
529.  emduetaque  pater  teUuft  terAat. 
Stepe  interea  nuhi  $enex  narralHtli]  Ifise- 
rabiliter  et  inTidiose  positom  seaex:  el 
majore  fide  nairrabal  dixit,non  guerefto- 
ttfr.  Bt  Tide  oongestionem  argnmento* 
Tom.  Et  ordo  est,  scps  Yiorra&at  smcx 
hune  tuum  eognatum  $e  neeUgere.  Sape 
imterea  mihi  $enex  naerabat]  Habetoii- 
serioordiam  odiosa  narratio.  D. 

Colendum  AaAsbatJCondaotamagrom 
oolere,  paupertalis  Jadiciom  erat  Vii^ 
gil.  Mn,  XII.  520.  conduetaque  pater 
UUare  terebat.  t.  Brookb.  ad  Tiball. 
EIeg.I.7.50.  R.D. 

19  Se  hunc  negUgere  eognatum  sa* 
ttm]  *AfA^i8cXU.  sed  in  sensn  dissolvi- 
tor.  Cognatum  tuum]  Hoc  crimen  et 
eaosa  est,  qnod  cognatum  addidii.  D. 

Negligere  od^natian]  Cognatum  Bar- 
rabat,  qaod  se  n^ligeret  hio  obgnalo» 
soas.  E. 

20  At  quem  virum!]  Qoalitu  t^o- 
risB  a  dignitate  personm.  multi  enim  ta- 
les  sont»  at  cognitione  abdicandi  sint. 
quem  ego  viderimin  vita  opttntii»]  llo- 
do  in  Tita  ac  moribos.  Bt  tit  vita.  hoe 
est,  qonm  TiTeret^  ei  ia  eo  qood  a  Tiro 
fit.  Quem  ego  vidorim  t»  mlLa  aptnaann] 
Modo  in  vtta,  in  actn,  tn  moribas.  D. 

At  quem  virum]  De  hac  laadandi  for- 
mola.  T.  not.  ad  |Bim.  III.  5.  42.  R.  D. 


ACT.  IL  SCENA  III. 


417 


Gv  Videas^  te  atque  iUam  ut  narras.  P.  In  malam  cra- 

cem : 
Nam  ni  ita  eum  existimassem,  nunquam  tam  graTis, 
Ob  hanc^  inimicitias  caperem  in  nostram  familiam^ 
Qnam  is  aspematur  nunc  tam  illiberaliter. 


Sl  Vidnu  te,  atqueiUum]  Melios  hoo 
cUre  diotam  a  Benro  Acoi^imas,  at  de- 
fendiise  domiiiain  ▼idereton  Videat  ie, 
atque  illum  ut  nmrai]  Hoo  eat,  ponm- 
tem  (partm)  te  illi  e:(Utuno,  «tqae  U- 
lom  tibi.  Ad  potiat  servos  soiens  bano 
i  Bngiy  vel  certe  etiam  mortu- 
I  indooi,  male  precatar  pt- 
nsito :  ot  etiam  ipse,  aot  nasqoam  sit» 
ntfictos:  aot  pereat,  otmortaos?  An 
sio  aodpiendom,  at  serros  sabmissa 
Toce  boo  per  jocom  dixerit»  taolom  io 
Tita-  te  Tideas  optimom,  qoam  foit  ille 
qoem  narras  ?  An  sio  intelligendom,  ot 
aerroB  boo  dicat)  si  optimom  eit,  Tio- 
tom  opora  qoserere,  et  in  aiieno  agro 
esse:  ita  te  Tideas  atqoe  illom  Tidisti, 
qoem  ad  bonomodom  nanrfer  TirereT 
et  allosit  ad  illud  quod  ait,  quem  ego 
mdgrimifivitaoptimum.  Videaste,atque 
iUum']  Deesl  vidittL  scit  enim  illom  non 
▼era  dicere.  lu  malam  crucemf]  Ad- 
Tevbiafiter,  ot  Aiie  manic.  D. 
r  Videat  te  atque  iUum]  Servos  narrat 
(simukU,  Z.)  pro  domino  sese  agere: 
cognoace>  inqait,  te  atqoe  iUom  oam  qoo 
lnqoeris.  E. 

In  malamentcem]  VetL  liber.  et  Ms. 
B.  hinc  ia  maiam  crucem,  L. 

Bentleios  corrigit  vidisti  nuUum,  ut 
narras.  Pb.  J  in  malam  erucem  :  sed  te- 
mere  et  cootra  fidem  omniom  oodd. 
Nam  recepta  lectio  commodam  efficit 
sensom,  dummodo  narrare  interpreteris 
mentiri,fingiBn,faiia  dieere,  ea  de  aU- 
quare  dicere,  qwt<fadlefalatatis  argui 
possunt,  Sic  de  Tbrasooe  Eon.  III.  2. 
89.  oocbrrit  pu^fnas  ttorrat,  b.  e.  fiogit, 
jaotat  perperam  :  it.  Adel.  IV.  2. 18. 
qukimalum,  Bone  mr  miki  narras  f  i.  e. 
roale  irrides  me  et  vooaa  bone  rir.  it. 
Heaat.  II.- 1.  8.  sua  qwt  narratfaeino' 
ra!  ef.  Plaot.  Troc.  II.  S.  28.  ^ot  tu 

•  VOI..  II*  3  4 


muUeres  mihi  narras  ?  vbi  muscanuUa 
femina  est  in  aeUhus,  Seosos  igitor  nos- 
tri  loci  est :  vido,  cogita,  qoamfalsa  et 
repognantia  faboleris  de  te,  qoi  istum 
Tirom  optimom  non  vidisti,  et  de  iUo, 
qoi  vir  optimos  non  foit.  Seqoenttanos- 
tram  interpretationem  comprobare  vi- 
dentor.  Ceterom  illod  iinm.  e.  qood 
Beotleios  prmfert,  facile  ferrepoisomos» 
qoia  in  Bemb.  extat.  Z. 
■  Fideaf  te  atque  iUum]  Loeos  fcDdissi- 
me  oorraptos  de  qoo  ▼.  BenU.  conjeo- 
toras.  R.  O. 

22  Nam  m  ita  eum  tctsttmosaem]  Ut 
Titaoptimomjodicarem.  Nunquamtam 
gravet]  Hoo  nonqaasitimidas,sed  qaa- 
si  religiosos  et  fidelis  loqoitor  Fbor- 
mio.  D. 

Nunquam  tamgra/ses]  Nisa  lalem .  .  . 
viram  credere  puellm  patrem  propter 
eam  po  .  .  .  .  Cntii  enim  talem  vinm 
credidiitem  jmeUa  pairem,  propter  eam 
nunquam,  Z.)ta]es  inimicitiaseapercm, 
adversas  dominom  toom,  in  familiam 

•  Idber  Bemb.  babet  iiam  m  eum  tsie 
existimassem,  Eum,  h.  e.  talem.  Dona- 
tasssoelegil«nstimarm,qaod  magisvi- 
detorconvenire  com  caperem,  Faeon. 

23  06  hane]  Taoqaam  pnesens  sit 
molier,  de  qoa  lis  est;  sio  demoostrati- 
Ta  particola  osos  est  dicendo  hanc,  Oh 
hane]  Id  est,  pro  filia  ipsios.  Inimiei- 
tias  eaperem]  Capere  dicimos,  qoom  id 
qood  in  nobis  est,  assomimos,  onde  ^a- 
pere  pro  eligendo  ponitor.  D.     • 

Pro  noetram,  qood  pleriqoe  nostri  ba- 
bent,  Bemb.  etalii  exhibent  costram.  B. 

24  Quam  is  aspematur]  •  Ordo  est : 
ob  banc  qoam  hic  aspenator.  do^o^tc* 
fuomenimsapraCentm  ocisiifMnara.  Z.) 
revocaTit,  ad  paeUam  Beferens.  ot,  Mn, 
IV.  356.  quem  regno  Heeperio  fraude. 


416 


PHORHIO. 


6.  Per^n'  hero  absenti  male  loqiii^  impmissiine  f      U 
P.  Dignum  autem  hoc  iDo  est.  6.  Ain'  tandem^  carcer? 

D.  Geta. 
6.  Bonomm  extortor^  legnm  contortor.  D.  Geta. 
P.  Responde.  6.  Quis  homo  est  ?  ehem !  D.  Taee.  G. 

Absenti  tibi 
Te  indignas,  seque  dignas  contomelias 
Nnnqnam  cossavit  dicere  hodie.  D*  Obe  desine.        30 
Adolescens,  primum  abs  te  hoc  bona  venia  peto» 


Ei  SaUostioB  :  nam  St^  dmimtUmim 
atufefrot.  Bt  Mterpotilbqaibnsdun,  ne» 
quetit^(mtu$dtmttntiti4metnSifUm,  Quam 
it  ax^ptmatwr  nane  tam  ti/iteraiSltfr]  ili» 
jMmori  Mt  «verti,  non  wlBm  oorpore, 
sed  etiam  animo.  Ai^peman,  reooMre, 
ftTertere,  noa  afpioscere.  Est  aatemdio- 
tom  «  spemo.  llWfvraliter]  Apod  Tete- 
ns  HabtmliUr  dieebant/acCiim,  si  quie 
exoeBSisset  omne  genns  malefioii.  Sio 
10  AdelpliiSf/actum  a  vabit  duriter  Jm^ 
misericordUerque :  atque  etiam,  d  ett^ 
pater,  Dicimdum  magit  aperte,  illiberaU^ 
ter.  Vides  more  M^iaimf  iUiberalker  pro 
magno  bio  oltimam  pooi.  D. 

25  Pergin*  hero  ahtenH  male  lofu»] 
^Aworrfa^  per  wafh^ie-it,  Male  loqui, 
pro  maU  dieere,  £t  qomrit  Probos,  qois 
anle  Terentiom  dixerit.  Hero  abtenti]  ^ 
Argote  hero  abtenH :  at  rideator  fideli- 
or,  qoi  defendat  abseotem :  qood  prses- 
taas  arfj^ttmcntom  est,  id  in  aiuau>  iia- 
boisse  Getom  etiam  peregrinaBte  domi- 
Bo.  hnpuritrime']  Improbissime.  D. 

26  IHgmm  wttm  hoc  iUo  ett]  Noa 
negat  male  loqni :  sed  lioo  esse  dignom 
oontendit  nalo  homine.  Ain*]  *hvorrf 
^  BOta  est,  qom  separat  e  ab  n,  et  in- 
tennittit  s  litene  aomim  :  est  enim  in- 
tegrom,  aknel  Ain'  tandemf  careerl] 
MoB  coregroriit»»  sed  «arcermn  aspcrios 
appdlarit.  sio  Laoiliaay  oan:^  vir  «bv- 
eeredignut,  Btvirpronan.  D. 

Pro  tandem,  qood  et  Torsai  et  seBten* 
li»  offieit,  repooendompolo taMsn.  B. 

Gsreer]  Coresr  dioit  pro  caroerario 
f  el  eareere  digno.  Lneil.  apad  DOBat. 
ad  h.  J.  carofr,  vix  eareeri  dtgmu^  Ad 


eaBdemnorflmm  aoomtob  didnBlBrcrM^ 
patibaloBi.  ▼.  oetob.  Hematoihas.  mk 
Thom.  Magistr.  p.  140.  R.  D. 
'  87  fiononimcxtortor]  IvgeaiosodB 
ipso  negotio  soBtiBTentB  oenTieia.  B0» 
norum  extortor,  iegum  eontsrtor]  flagi* 
illi  oiiBiiBa  de  oansa,  et  de  Begotio.  D« 

Bonerumextartor]  Priso.  lib.  IX.  U 

«8  KsipoRde]  Timoit  poeta,  Mhi» 
josmodi  Tooiferatio  Getm,  qoaai  tbkmi 
disoordiom  apad  popalvm  fifigeret  t  Bt 
ideo  fiuat  jam  a  Phormiooe  ipsam  ad*. 
moaeri.  Qtiti  homo  ettf]  Mire  asrfi» 
finxit,  se  bob  Tidisse  seBom :  ot  eaqttm 
dixerit,  in  Phormionem  siBoere  dinsa» 
oredatv.  Bt  Bura  dissimolalioBe  adds- 
dit  homo:  "ni  rideatar  oihil  de  ptmsoB 
tia  domini  oogitBase.  ittsfBti  tifri]  Tmo 
fidelis  opera  eot,  ri  absoBS  aliqois  dft- 
feBdator.  hoo  ergo  oonfirnMt,  tcIbI  ia- 
dioando.  Sio  ia  Andria,  O  Chftma,  per 
tsmpta  hie  adveuit,aueeuha,  D. 

f  9  &9US  dignat  contmBsiias]  Id  est^ 
qnas  ipse  debet  aBdiie.  D. 

SO  Ohe!  detine]  Hao  Tooe  osleBdift 
plos  jaslo  pro  se  loootom  Tidefo  Oe- 
tiBi.  Nam  ehe  iaieijectio  eet,  aatielB- 
tem  Qsqae  ad  fhstidiom  deaigBaBS.  D^ 
tine]  Impooit  saentiam  Gete :  qaasi 
TalidioffadiolBras  sH.  et  ■opia  eaesdixit 

SOBOX.  D. 

DM  hodU,  prsBler  «m,  BoHaa  ha- 
b^ex  noslris.  Igitdr  lege  toI,  N.c.« 
dieere,  Om  detim;  toI  ^oBm  IribBa bo»- 
tris,  N.  e.  dieert.  MJamde^,  B. 

ai  Adeieiemit  primnm  afo  ti]  At 
hmo  aaetoritasiiB  semfaBa,  at«  qai  Mse? . 
ris  Ktatis  fueriBt,  iUotappeUBlieBepM- 


ACT.  li.   SGENA  III. 


8i  tibi  placete  potis  est,  mibi  nt  respondeas : 
Qaem  amicnm  tuam  ais  faisse  irtom,  explai 
£t  qai  cognatnm  me  sibi  esse  diceret. 
P.  Proinde  expiscare^  qaasi  non  nosses.   I 

P.  Ita. 
D.  Ego  me  nego :  ta,  qoi  ais,  ledige  in  mei! 
P.  Eho  to  sobrinam  taom  non  noras  ?    D. 
Dicnomen.  P.  Nomen  ?  maxame.  D.  Qaid 
P.  Perii  hercle:  nomen  perdidi!  D.  Hem 

P.  Geta» 
Si  meministi  id  qaod  oHm  dictam'st^  sabjic 


rif  Tel  idoluoeiitis,  toI  jiirentg  etiam 
oiteiidant  (appelUit:  liber  aterqne :)  at 
boe  de  nomiDe  iiUi  {ut  hoe  nmnine  d» 
UUt,  Z.)  qnidem  detrahant,  sibi  rero 
aootoriutem  attribaant.  Sio  Virg.  XIL 
19.  O  prtaUms  ammi  juveTm,  quawtum 
i/wf/mict  Firttttoeituperas.  Bonavenia} 
Sine  ira,  sine  diseordia.  D. 

Adoiauntt  fnmum  almte]  Primapars 
actionu  qasritar,  qoe  eet,  an  ilia  prox- 
ima  lit  ?  eni  respondet  Pbormio,  icin 
ipiiim  qai  interrogat  B. 

Pro  peto,  qaod  libri  Faerni  mnlti  ha- 
bent,  noitri  omnei  reotiai  ezhibent  «r- 
peto.  Noiter  enim  lolet  liqaefacero  poi- 
Iramas  ijHabas,  et  aversari  houMBote- 
leata.  R 

Bona  venia']  Idem  ralet,  qaod  paee 
tua,  Pro  eo  etiam  dioitar  eum  bona  ve- 
ma,  eum  benapaee  ot  ap.  Lir.  XXIX« 
17.  Cum  bona  venia  audiatit  id  quod 
inmtui  dieam.  Utramqae  oonjungit  Ar- 
nobios  I.  p.  5.  cum  paee  hoe  vettra  et 
cum  bena  venia  dixerim,  r.  Drak.  ad 
Ur.  UL  19.  VII.  41.  R.  D. 

5f  Si  tibi  plaeere  potit  ett]  Vref,  po- 
iett,  Miki  ut  reepondeat]  Bene  mihi: 
«tpotepatri  adolesoontii,  Tei  domino 
Oete,  Tel  etiam  senL  Et  ▼eriram  est 
aornpalose  aliqaid  interrogantiom.  Sio 
Tirg.  Mn,  11. 149.  mtAtgue  h^K  edittere 
wro  rogontt.  Et,  Eol.  IIL  1.  diemi&t, 
Dametta,  e^fum  peeut  7  D. 

33  Quom  amieum  tuum  ait  fuitte'] 
Ait  dieiiBaa  de  vi,  qoi  raim  loqmoiitar : 


dicere  antem  dioimos ' 
ra.  £ip(ana]  Manifes 

34  Et^ieognatm 
nnde.  D. 

35  Proinde  expitet 
sm]  Proinde,  ita  simi 
am  est  modo,  noo  co 
inde  tona  eloquio  tolit 
eat  diligentissime  qai 
oes  latoant :  ergo  rei 
piscatoribas.  D. 

Protndeexpticaref 
a  me  ioqairis,  qoasi  ii 

t6  Ego  me  nego ; 
ditnr  ad  omnianofse. 

37  Eho!  tu  to&ri\ 
lari  qaadam  ralgariq  i 
pote  soarra,  rospond 

38  Nomenf  maxi\ 
bent  memorxam.  hic  i 
▼el  neoessariam  est. 
Urget  senex :  qaia 
men  nesoire.  D. 

Sio  diride  persoi  i 
Nomenf  D.  Maxuv 
eetf  B. 

40  Subjiee]  Sogg  i 

Si  fliemutisd  quod  i 
nomen,  qood  sopra  i 
phonem  tpnim  quifti  \ 

SutQice]  I.  e.  sng  ; 
JEn.  IIL314.  vtx; 
cto.  Propert  I.  7.  i 
eormina  nriM  amor, 
R.D. 


490 


PHORMIO. 


Non  dico :  qnasi  non  noris/tentatam  advenis.  -» 

D.  Egone  autem  tento  ?    G.  Stilpho.    P.  Atqne  adeo 

qaid  mea? 
Stilpho'st.     D.  Quem  dixti?    P.  Stilphonem  inquam» 

noyeras  ?  '        43 

D.  Neque  ego  illum  noram :  neque  mihi  cognatus  fdit 
Quisqua;m  isthoc  nomine.  P.  Itane?  non te  horum  pudett 
At  si  talentum  rem  reliquisset  decem : 
D,  Di  tibi  malefaciant.    P.  Primus  esses  memoriter 
Progeniem  vostram  usque  ab  avo  atque  atavo  proferens. 
D.  Ita  ut  dicis.  ego  tum  si  advenissem,  qui  mihi 
Cognata  ea  esset^  dicerem :  itidem  tu  face.  50 

Cedo,  qui  est  cognata  ?    6.  Eu  no3ter !  recte :  bevs  tUjt 


cave. 


41  Noti  dieo :  quati  mm  norW]  Mire. 
Nam  ▼idetar  arte  cel^  id,  quod  io?i-, 
tns  nesciebat  D. 

Non  dico]  Asoon,  Pedian,  I.  29.  in 
Yerrem.  L. 

43  Slilpho']  2vXKn^d(.  Nam  reddit  ad 
qominativnm  est  otiqae  Stilpho;  ot 
ronus  ad  accoaalivom,  noveras,  Stil- 
pbonem  8oi|ioet.  Stilphonem,  inquam, 
wveras]  figan  Imr^oxaa-fASi,  Bslao-, 
tem  fvti^pop^o^fcdff  verboram  semper  se 
invicem  6fl*usio  (effudo,  vel  tupermenno, 
lib.  uterqoe),  qoie  slt  adversani  caosa 
tarbandi :  sio  Cicero  convicium  et  * 
Virg.  XI.  S87.  nec  longe  scilicet  hostes 
Quarendinobis ;  circumstantundiquemu- 
ros.  Jmus  171  adversosf  quideessasl  an 
tibi  Mavors  Ventosa  in  lingua,  pedilmsque 
fugadhus  istis  Semper  erit  f  Stilphonem, 
inquam,  noveras  Tj  Qaasi  dicftt,  convin- 
cam,  si  neges.  D. 

^  At  si  talentum  rem  reliquissetl 
'A^iMrto^ov  illad  fecit.  At  si  talentum 
rem  reliquisset  decem]  More  Romano- 
rom,  apud  qoos  hereditas  pecanie  erat. 
Talentum  aotem  quod  dixit,  more  Gne- 
oorom  admiscoit.  D. 

Ta^tum  rem  reiiquisset']  Hoc  est, 
ti^le  patrimoniom  quod  in  decem  talen- 
tisest.  £. 


47  Memoriterprognuem']  Memoriter 
tutam  progeniem  parentom  a  smuDa 
origioe  oontinerea.  E. 

Di  tibi  maU  facitmt]  Contraria  for- 
mola  est  in  Ad.  V.  7.  19.  di  tibi  toae. 
faiint.  R.  D. 

49  Ita  ut  dids']  Ila  som,  inqoH,  ot. 
dicis,  avarus  et  soperbas.  £t  vide  se* 
nem  de  injoria  non  agere ;  quia  jnste 
confidit  et  nititnr  caossd.  PieniiBqne 
enim  hao  oonstaotia  animi  Moiiintiir, 
qoi  jori  confidont :  at  contra,  qni  noUo, 
jore  freti  saot,  litigaot  et  ad  injarias 
prosiliunt:  ot  his  saltem  pertorbeat  sd- 
versariom,  qni  jare  non  v alent.  Coa-, 
dono  igitqr,  inqnil,  tibi  omne  oontnme- 
lie  genos.  ijgo  tum  si  adoemssfsi] 
Deest  adjudidum  :  ot  sit,  quom  ad  jo- 
dioium  venissem.  Qui  mihi  cognatal 
Qui,  onde,  qoomodo.  D. 
,.  Jta  ut  dicis.  ego  tum]  Si  hereditaliiB 
peterem,  necessitas  mihi  unponeretQi*^ 
ut,  Qode  mibi  esset  cognata,  dicerem  ; 
nooo  cam  to  iotendas,  debes  dioere  nn^ 
de  sit  ista  cognata.  E.  , 

Pro  tt,  quod  in  noatris  omnibos  exv 
tat|  in  Bemb.  et  liton|  Viotoriaai  est 
atm,  qood  el  Donatus  legisse  vjdetor.  B^  . 

51  FjU,  iwster!  recte]  Geta  sic  lau- 
dat  senem,  ut  optet  vitioere  Phonni<^ 


ACT.  11.  SCENA  III. 


P.  Dflocide  expedivi^  qoibns  me  opoitnit 
Jndidbiis :  tom  si  id  fiBdsma  fueiat,  filins 
Cnrnonrefellit?    D.  Filinm  narras  mihi? 
Clijns  de  stnltitia  dici;  nt  dignnm'st,  non  pol 
P.  At  tn,  qni  sapiens  es,  magistratiis  adi^ 
Jndicinm  de  eadem  cansa  itemm  nt  reddanl 
Qnandoqnidem  solns  regnas,  et  soli  Uc^t 
Hic  de  eadem  causa  bis  jndicinm  adipisciei 
D.  Etsi  mihi  facta  injnria'st;  vemmtamen 
Potins  qnam  lites  secter,  ant  qnam  te  andic 
Itidem  nt  cognata  si  sit,  id  qnod  lex  jnbet 


i  rel  81  retineali 
de  tadem  rt  it 
tiM.  Tres  Boetrimb 
hoo  etty  Mtua.  In  ret 
rum,,cnjus  emphaeii 
Tbeai  obmnteeoit.  B. 

58  QuoiMlofuu^j 
niam  regnom  aoInta]i 
opprimena  libertateni 
numne  ^ie,  £aehine,  j: 

Soiiun^as]  I.  e. 
ea,  nt  tibi  lioeat  (aci 
Ad.  II.  1.  21.  R.  D. 

59  Hio  de  eadem  et 
oet  apnd  Atbenaa,  nbi 
tas  omnibna  oommnni 

Ut  Torani  oonanli 
repone  apneier,  qnocl 
tio  freqnens  eat.  Bt  I 
oooanrit  deonun  vitani 

61  Potita  quam  litt 
te  audiam'] .  Bia  posn  i 
nns  fignre  primo  (ib; 
eat  ntin  Heant.  proi 
ma  infamia  sum,  et 
(Benlleias  addi  Tnlt, 
loco  «um  bis  ponator , 
todidem.  Z.)  obsequt\ 
ticnem,  ut  ncgue  tu  ej ; 
potaet  perder$,  D. 

62  Id  quod  lexjw « 
pro  obid.  D. 

Quod  lex  Jubet  d4 
pnMorlptione  sonex, 
desoendit,  ut  dotem  *  I 


nem.  Eu  notter !  recW]  Plandit  aibi 
Terentina,  anppoaita  persona,  qnaai  reo- 
tediuaaet  D. 

62  QMt6usm«oporCtttf/iM2ici6us]Pro- 
baTi  jndioibnSf  inqnit.  D.    - 

DUuadeexpedivi]  Continno  snmit  ar- 
gnmentnm  prmaoriptionis,  onm  contnr^. 
Wtns  esaet  Phormio.  deniqoe  oonolo- 
ditnr  :  attu,qui  tapieni  et,  magittratut 
adi,  judieium  de  eadem  cauaa  itenun  ut 
reddant  tHd.  Ut  aoiiioet  hio  jndioinm 
bia  de  eadem  oansa  adipiaoatnr  (adi" 
pitearit,  Z.)  B. 

53  Meliorea  libri  Faemi  et  noatri 
aio  coliocant,  tum  id  tifaltum,  B. 

54  FUiut  eur  wm  nfeUit  f]  Refelie- 
ve,.et!t  argnendo  fiJsum  ostondere.  D. 

55  Cujut  de  ttuUitia  diei,  ut  dignum 
sst].Gompendinm  oonviciomm  est,  ni- 
hil  dignnm  invenire,  pro  magna  iDJnria, 
qood  respondeas.  D. 

57  Judidum  de  eadem  eauta]  Joris 
«xioma  eat,  lite  semel  terminata  de  ea- 
dem  re  aotio  itemm  ne  detnr.  I.  6.  et 
tot  tit  ff.  de  except  rei  jodic.  De- 
moalh.  contra  Leptinen,  ot  wfMt  o&» 
iS0%  Mc  fffit  nrh  avrw  bvaf  rSf»  «vtSv 
oSts  UaMf,  ovTS  iMfo^,  wrt  hahnaaia(, 
svT*  ^XXe  TOMvTo  ouSnr  ttvat,  Sjrianos  et 
Sopater  in  Hermog.  pag.  110.  Kc  in^2 
fSi9  avrM  itnkt  /a^  Cnti,  Vid.  Ando- 
dd.  a«V  *AXju/?u(Iov  pag.  30»  Donat.  in 
Attdr.  III.  1.  7.  L. 

Com  Tersn  abhinc  altero  redeant  fere 
tadem  Ttrba :  cradiderim  huoc  nothom 


PHaBMIO. 


Dotem  dare,  ahdvoe  liaeiic:  ndiuii  qiniuin  aceife. 
P.  Ha  ha  he,  hono  naifi&    I>.  Qisd  catt 

qaom  poatolo  i 
An  ne  hoc  qnidem  adipiacar  ego,  qiiod  juapnbliaBifrt? 
P.  Itane  tandem  qaaeao,  item  nt  meaetricem  nbl  abosmi 

ms,  66 

Mercedem  dare  lex  jnbeC  ei,  «tqme  amitteie  t  aOf 
TJtne  quid  tmpe  cMm  ia  se  admitteret 
Propter  egestatem,  proxnmo  jiiMa'^  dari ; 


Umojunpttitaaur,  IdemproI^oBOt. 
19.  iatemgft  qWile  vel  prif atmD.  N^0 
pohdm  jun  fubUeo,  legUna  m  qiahu 
htBC  etvifaiiitiair,  fu/tmquam  miKm  «Mi 
^jwunedi  eulmmMti  mfid  mm  jmikw, 
▼.  Daker.  ad  lir.  XLV.  IB.  et  F 
i»  Cbre  Cioer.  Toee  J^.  R.  Dl 
66  Itam  Umdmt  fummf] 


Gui  at  sopn  dizi  refpondetar : 
itone  tandem  qiuao  vt  mtntrioem,  &o. 
^od  atiqae  ioiqaam  est,  ex  eo  qaod 
jua  ooa  parf  videtar  impleta.  Aliler 
eigo  jem  bob  potest  ninao  qoemeaa- 
9»  dioeret  leneK  proadmo  ad  hos  ob> 
de  oal  qomBobrem  (aiiter  ergojam  nm 
fotm  tuTgtrt  ooefTMi  PhonMmomp  nim 
dixorit  tmtx:  proxUno;  at  not  undtl 
amt  fuamobnmf  Z.y  Redit  etiem  pan- 
mlae  ad  pnBfloriptioBem :  adwB,  aiwit, 
magoM,  E. 

65  Abduot  hant ;  mmat  fuinfne  «e- 
mpt']  Modo  id  ogit,  qood  reprelwndit 
m  filio  Boo  0810  fiwtam,  datem  dantit, 
f  Mcraret  aiium.  Bt  dotem  Toluit  eaelo* 
dem  eme  padoris.  D. 

Aoeipe']  Seilieet  in  dotom.  Petron. 
o.  74.  Mfttrtticm  ointisf  aeeipere  poterie 
udH  m  dotem  ▼.  Barm.  p.  480.  R.  D. 

64  Ha  ha  he]  Hie  rioa  deslnHut, 
qaod  serio  intendebet  senes.  BmMr 
fluoms]  Prmsoriptio,  qaom  jem  alterom 
iMitam  sit»  fieri  atramqne  nen  posse.  D. 

Veisas  giBtia  ittad  est  delendnm  pa- 
lo.  B. 

Homo  mMOu]  I.  e.  staHao.  Sio  Grm- 
m  frlnam  IK«  et  y9fmu»  dioaat.  r.  qom 
BotaTimns  ad  Timmi  lenio.  PlnlOBie.  p. 
96.  B.O. 

65  Anmhoe  futdm  adqrimar  ^] 
Qaia.  enim  n  lege  stat,  reeitat  tanlBm  id 
qnod  scriptam  est.  D. 

JnspuMiMm]  Hooloooestjaseom- 
mane,  qaod  ad  omnes  oitos  pertine^ 
Boe,  at  aiiisloeis»  opponitor  juri  pri?a- 
to^  CSe.  de  OBc  I.  19.  mqua  dieeep- 
iatiam  «iaci  m  N#e  uUapubUet  m  lagS* 


nempvorerantnr.  I7Ua6usBiiis]Aaea^ 
tiTolmitate.  ITtimBr  oam  iioBoeo,  «Ib* 
tiwHir  eom  injaria.  l^ 

niad  eiMm  SBte  itsm  leeto  n  Faeiai 
et  noslris  libris  abeet  Csslsnma  ut 
Tevaw  aaBelBr,  pro  iIBbs  Maembo  ttan, 
B. 

6T  Atfue  omtttsre]  Bobo  mnittm: 
qoia  finis  eapiditatia  amissio  eot   D. 

Dlod  an,  duoibas  Fterni  Kbna  om- 
nibos,  iiMnat  prinoipinm  seqaenlie  Tm^ 
sns.  Cmtennn  on  otBt  oorfipiaalBr.  B. 

68  An,  iit  ne  fuad  tufips  eieii  tn  m 
udmitteret]  Idnneam  leotimoBiam  es^ 
bonornm  esse  nataRam,  mTem  diosesb 
Nam  apod  Tolercs  pwegiiBm  BmlieBes 
h  meretricam  nameralmbebaBlar.  Sio 
ipse  alibi,  adeomett  dtment  f  e»  psro» 
^rina?  Bt  alibi,  Ssmia  wM  matarjuit, 
ea  habUobat  Bhodi,  Bt  Ptomeau  ema- 
probons  respoBdil,  poteet  taetK  hoe;ii 
est,  meretnoem  nMlieni  to 
Jln,  ut  m  fuid  eitm  turpe  tam  « 
f«t]  A  Tolontale^  D. 

Lege  et  naaMio  el  oHSik 
an,  ut  ni  quid  dm  t^trpe  in  i 
teret,  Certeomoesnostri^i 
babent  etmf  turpe.  B. 


ACT.  U.   SCENA  m. 

Vt  tnm  nno  ieMeiai  degen*  ?  qaod  ta  T«fau 
D.  Ita^  proxQmo  quidem :  at  nos  imde  ? 

brem?    P.  Oke, 
Actam,  aimik,  nt  «gas.     D.  lHon  tggma  ? 

desinaltt^ 
D<mec  pedecero  hoc.  P«  IneptiB.  D«  Sii 
P.  Postremo  tecam  nihii  m  nobis,  Demtpd 
Tuus  €8t  daniBatu  gnatas,  non  tn :  nam  tu 
PraBterierat  jam  ad  ducendum  setas.  D.  0 
Illum  pntato,  qnas  ego  nmic  dico,  dicere : 
Ant  qaidem  oun  nxore  hac  ipsum  prohibel 
O.  iratns  est  P.  Tnte  idem  melias  feceri 
D.  Itane  €8  pnntas  liBu^eve  me  adrmsam  oi 
Infelix?    P.  IMtetuit  hic  nos,  tamtetsi  sedul 


70  Vt  eum  uno  ^etatem  degeret]  Qnld 
cnlm  ett  padicitia,  nisi  nidas  scientia 
Tiri?  D. 

7S  Aetam,  oiunt,  ne  aga£\  Jtunt  di- 
«imu,  qoom  proTerbinm  ■ignificamns. 
'Acta  m  6kt,  de  qnn  lententia  proUtn 
dL  D. 

Aetum,  axunt,  ne  agai\  I.  e.  noll 
frostra  operam  ponere  in  re  jun  jndi* 
cata.  T.  not.  ad  Ad.  11.  2.  24.'  R.  D. 

73  Danee  perfeeero  ftoe]  IHrgil.  JSja. 
II.  719.  dtfnee  meflwmne  vfvo  Abluero, 
Perfeeero']  Pro  perfieiam,  Inepiit]  Vt 
a  tapientia,  sapis  dicimns  :  ita  ab  tfup- 
tia,  ineptis.  ^ne  modo]  Hbo  minantis 
flont  Terba:  et  bene.  imitatns  est  enim 
(et  ft«n«  tmttotia  ett  modum.  lib.  nterq.) 
eomminailtem.  D. 

74  Poftremo  teeum  mhU  ret]  Jam 
Ittdit  paratitns :  tn,  inqnit,  senex  jam 
«Herins  etttis  es,  addictns  filios  tnos 
est  B. 

75  Ttti»  ert  damnatut  gnatut,  fum 
tu]  Uidit  Phormio  qoom  dioit,  nen  tu : 
et  oontemtibiliorem  in  luus  oansa  sibi 
senem,  qnam  Antiplmnem  foisse,  dieit : 
■imolqae  tetatem  illias  esse  despeotam. 
ruiu  eit  damnatui  ^otvs,  non  f  u]  Pro 
Tolantate  oontendentis  estprolatio  sen* 
temiaB.  D. 


77  TOum  putoto,  < 
dtc^rs]  DefinitiTOrei 

78  Cumuxorehai 
Pto  pnhSbeo  me1i( 

exbibent  profti6e6o.  1 

Prohib^domo]  I 

Jog.  0.  St.  Numidaj 

hut  prohtbuH,  R.  D. 

79  Tuts  idem  m«i 
est  liio,  nt  ostendat 
pacto  egisse  cnm  Anf 
meUut  feeerit]  Qnid 
tuti  tdsm  meliutfeeei 
exeot,  qoam  ejiciat 
antem  loqnitor  Phon 
picionem  seni  consen 
tim  Ceonwntiontt.  Ms. 
B.)  inier  paiasitnm  < 

TuU  idemfecerit] 
tefeceris.  B. 

81  Sedulo]  Sine  < 

Mrtuit^tefloi]Qa 

nissiore  dictione,tta 

ms  odoorsum  omnia  f 


Jnfelix]  I.  e.  impr 
cos  MOM/Mftm,  apa 
trtii.  PUot.  in  Cistel 
feHeem  et  teelettam. 


m 


PHORMIO. 


Dissimolat.    6.  Bene  habent  tibi  principia.    P.  Qiiiil, 

qaod  est 
Ferendum,  fers:  tais  dignum  factis  feceris, 
Ut  amici  inter  nos  simus.    D.  Egone  taam  expetam 
Amicitiam  ?  ant  te  visam,  aut  anditum  velim  ?   ^        85 
P.  Si  concordabis  cnm  illa^  habebis  qnae  taam 
SeneHctutem  oblectet:  respice  dBtatem  taam.  . 
D.  Te  oblectet :  tibi  habe.    P.  Minne  vero  iram#    D. 

Hocage:     . 
Satis  jam  verborom^st :  nisi  tn  properas  mulierem 
Abdacere,  ego  illam  ejiciam :  dixi,  Phormio.  90 

P.  Si  tn  iUam  attigeris  secns  quam  dignam  est  liberam> 
Dicam  tibi  impingam  grandem :  dixi^  Demipho. 
Si  quid  opus  fuerit^  heus,  domo.  me.    6.  InteIIigo« 


82  DtutmuZat]  Fingit,  mentitor.  D. 

(laod  estferendum]  Qoia  ret  tole- 
randu  sastittere  (sustinere  debet,  Z.) 
et  dig^om  tois  factis  feceris.  £. 

85  Qtitn  quod  est  ferendum,  ferat] 
Car  non,  inqait^  aooommodas  necessiiati 
trolantatem?  D. 

"Pro fen,  qaod  solam  est  probandam, 
Bemb.  habet/eret ;  alii^er;  alii y«ra«. 
Male.  B. 

84  Pro  egone  omnes  Faerni  et  nos- 
tri  codd.  habent  egon*  B. 

87  Qu^  tuam  teneetutem  oblectetl 
Non  te,  sed  $enectutem  tuam.  D. 

88  Mimte  vero  iram"]  Contemnentis 
esi  dissaadere  iracandiam.  Hoc  age] 
Annnentis  est.  D. 

89  Pro  Bemb.  Vict.  et  alioram  li- 
broram  Faemi  jproperas,  nostri  habent 
propersSf  B. ' 

90  Diii  Phormw]  Dtxi  solent  dicere 
peroratacansa.  D. 


Dixi]  Hie  habet  yim  oonfinnandi  ei 
asseverandi,  se  non  matataram  senten- 
tiam.  ▼.  Ean.  V.  8.  36.  R.  D. 

.  91  Si  tu  illam  attigeris]  RoTOcat 
iracandiam,  qnia  ille  dixerat:  nmtu 
properai  mulierem  dbdueere,  ego  iUann- 
efieimn,  et  hic  contra :  st  tu  iUam  atti- 
geris  aliter  qyam  dignum  est  liberam,  dt- 
cam  tibi  impingam  grandem,  E. 

92  Dixi  Demipho]  Mire  oomminap 
tionem  et  ferocitatem  ejos  imitatos  est 
simili  Terbo.  D. 

93  iSt  quid  opusfuerit]  Hseo  repen- 
tina  discessio  faabet  aliqaam  majorem 
litigatori  denanciationem.  Etbenebr». 
▼iter :  ne  mnliioqoio  in&ingereior  sib- 
perior  comminaiio.  D« 

Si  quid  optufuerit  doma  m^  Scilieef 
compeUe,  si  qoid  opu»  esi.  Solemnis 
formola  est  Plaot.  in  Cistell.  IV.  2. 56. 
st  quid  est  opus  die;  imptfra  ct  tu.  R.  D. 


ACT.  II.    SCENA  IV. 

DBMiPHO.  GETA.  HEGIO.  CRATINUS.  CR 

QUANTA  me  cara  et  sollicitadine  afficit 
Gnatus^  qui  me  et  se  hisce  impediyit  naptii 
Neque  mihi  in  conspectum  prodit ;  ut  saltei 
Quid  de  hac  re  dicat,  quidve  sit  seutentiae. 
Abi  tu,  yise  redieritne  jam,  an  nondum^  d< 
6.  £o.  D.  Videtis  quo  in  loco  res  haec  si 
Quidago?  dic,  Hegio.  H.  Ego?  Cratinu 
Si  tibi  videtur.    D.  Dic>  Cratine.    Cra.  ]M 


1  Quanta  me  cura  et  soUieitudine  af- 
Jicit  gnatus]  Cura  est  in  «pe  bonoram  : 
iUlicitudo  in  metu  maloram.  Quanta 
me  eura  et  soUicitudine']  H«o  deliben- 
tiTE  ett,  in  qaa  tres  adrooati  tnnt : 
qooram  aaas  taadet,  alter  dittaadet, 
tertiot  qai  to  altenitri  addere  deboit- 
tet,  ejotmodi  tententiam  dioik,  at  rar- 
tnm  deliberatione  opat  etterideatar.  D. 

QuantA  me  cura]  Haeo  tcena  deli- 
beratiYa  tenet.  Deliberat  eoim  tenez, 
an  jadtciam,  qood  te  abtente  filiot  egit, 
retoindat  denoo.  Ideo  tententi»  ab  ad- 
▼ooatit  ....  (ab  adveeatit  trilms 
feruntur.  Z.)  ona  dittoadentit,  pertna- 
dentit  altera :  tertia,  qam  accedere  ad 
tententiam  (eententiam  altenUram.  Z.) 
pottit,  talit  ett,  ot  rurtat  deliberatione 
opat  ette  Tideatar.  Btt  igitor  prima 
party  oajat  principiom  tale  ett;  quod 
tput  tn  rem  tuam  tint,  ea  veUmfaciae: 
ego  qam  tibi  protint,  faoere  te  toIo. 
Deinde  ipta  tententia:  mihi  tie  hoc 
mdesur,  quod  te  abaenU  kic  fiUui  egit, 
rettitui  in  integrum,  Deinde  breriter 
a  jotto,  aquum  ^  et  bonum.  An  fieri 
pottit:  id  impetrabi*.  Contraria  tenten- 
tta ;  cojot  boc  principiom  :  ego  aedub 
hmw  diiiste  arbitror ;  ne  conlraria  dic- 
torat  ▼ideator  inimioitiat  eMreere,  de- 
fendit  contrariie  partit  patronoro,  ot 
dicat  illam  tedulo,  boo  ett,  tine  firaade 
et  dolo  dixitse,  qaod  dixerit.     Qood 


dixerit  de  te  aiiqaat 
tententiam,  propterei 
te  aliam  p.  e,  s.  ffran 
minet,  tat  tententid^ : 
Deiode  tententiamii 
deturf  quod  tU  faetwi 
potte:  et  turpe  ineptu 
ab  bbonetto  diotom  i 
ligimat.  Tertia  illa 
ampliut  deUberandum 
ett.  E. 

Impedipit]  I.  e.  ini 
Andr.III.5. 11.  R. 

5  Lege  ex  cod.  ! 
Nam  tu  vertom  ttrau 

7  Ego  Cratinum  c 
tttbdittingoi :  ot  tol 
camf  D. 

Repone  Cratinut,  < 
notdicat  B. 

Dic  Hegitt]  Verbo 
dioet,  cam  adrocato! 
etcontalet,  oom  ten 
dicere  jabebaot.  ▼.  B 
V.  4.  23.  R.  D. 

8  Si  tibi  videtur] 
tenatotcontultor.  qt 
tenatat  aliqoid  conti 
daiet.  JottinutTrogJ 
tenatut  tcriptU  Flamh 
Tvn,  tieuti  Maeedom 
Grtedam  a  Nabide  Ui 


3  II 


436 


PHORMIO. 


D.  Te.    Cra.  Ego  qaae  in  rem  taam  sint,  ea  velim  fa- 

cias:  milii 
Sic  hoc  videtur.  qaod  te  absente  hic  filins  10 

Egit,  restitui  in  integnim^  aequom  est  et  bonum : 
£t  id  impetrabis.  di«xi.    D.  Dic  AimG,  Hegio. 
H.  Ego  sedtilo  hunc  di^isse  cncdo :  venilii  ila  es^ 
Quot  homines,  tot  sententiae  :  suus  cuiqae  mos. 
Mihi  non  videtur^  quod  sit  factnm  legibus,  15 

Rescindi  posse :  et  turpe  inceptu  est.    D.  Dic,  Crito. 
Cri.  Ego  amplius  deliberandum  eenseo^: 
Res  magna  est.  H.  Num  qmd  nos  vis  ?  D.  Feeistis  probe : 


9  QtM  in  ran  piam  sint]  Bene  prin- 
oipio,  M  T«c  TH0XKI2*  KAl  TOY 
rv/A0cvXa6crroq  (M  Tiiff  hnauUf  rne  toC 
0VfA&m/Kti«rrof,  Z.)  beneToleDtiun  soun 
oonmendaYit :  et  sio  oonsiltmn  dedit.  D. 

Reaponflnm  DemipboniB  te,  tanqnftm 
▼enni  repagttins,  «t  «ensui  in  re  levi 
imitile,  deleodam  etse  oenseo.  B. 

11  .Xqwmett]  Ab  honesto.  £t  bo- 
ntcm]  Abntili.  D. 

JEqmm  €H  H  AtfntNn]  Ms.  Pitb.  «^it- 
um  ac  6on«m  «tf .  L. 

Repene  «giiom  nm  ae  bonttm.  Nam 
oc  est  itt  nostris ;  et  mse  regitnr  a  vtd»- 
tur.  nt  mox  Ters.  16.  poue,  B. 

B£ttitui  in  inttgnm]  In  integruM 
lCti  dioMt  pro  re$tituer§  M  pristinam 
CtfiMam,  in  pTittinum  Jut,  Nec  tantam 
penonae,  sed  etiam  rcs  in  integram  rcs- 
tHaniar.  Slcin  leg^VlII.f  alt.  Pan- 
dectar.  de  bonis  liberonun  in  integmm 
reatitnere  rerom,  frfKtaam,  &o.  R.  D. 

12  £t  «  impttnMt]  A  posnibili.  Ec 
breviter  deHberativs»  tres  looos  tetSgit, 
jaslnm,  adle,  et  pottibile.    D. 

13  Ego  tedulo  hune  dixittecrtdo]  Arti- 
fieioM  personam  defendit,senteniiam  re- 
pnikensanu:  ne  siinimioas  sit.adimat 
aoetoritatem  sententim  sose.  Fmimita 
ett]  Sdbjattxit  looom  itemfLnm^  orato- 
rim :  ot  inndke  oeBtndielnras  oecarre- 
rol.  D. 

&dttfo]  HJc  polelire  eonTcmt  etymo- 
logioa  ratao,  qaa  grammatici  ttdulo  ex  - 
se  dolo  i.  c.  siae  dolo  natam  pntanl. 


Cic.  pro  ClacttL  o.  21.  hae  quan^UBm 
ttduUffaeiebat,  tamen  interdum  iwn  dt- 
fendert  ted  prtevafietm  [aecuta^i]  «i- 
dtbatwr.  R.  D. 

14  Quat  haminet  tat  tentettHe]  Horal. 
libr.  il.  Sat.  I.  9^.  ptod  eapitum  ci- 
«unr,  totutofiftaditfrBmmtUis.  Araob. 
adrers.  gent.  ISb,  i.  quat  i»  m-be  amd 
homintty  tunt  iententitB  tatidein.  L. 

15  Mihi  fum  oidefur]  A  posnbfli.. 
Quod  titfaetum  Itgibus]  Hio  alio  oitfme 
loeoa  saasorim  tetigit:  primam  a  pos- 
sibili,  secandam  ab  honeslo.  D. 

16  Et  turpe  inceptu  ett]  Ab  ^imealo. 
UtiHtotem  aatem  praetermisit  per  «r- 
tem,  qam,  abl  noir  potesf  fieri,  ftMrti 
speotatar.  D. 

Pro  ineeptu  plorea  Hftti  ine^im, 
UtromTis  probe.  B. 

17  ilmpltiu  detiberaiidmneenteeJFm' 
mala  e  jodloiis  doeta.  Nam  jodieea 
onm  signHleare  Tellmt,  rem  intiioatan 
csse  et  nondiim  dcfiniri  posse,  Teloam 
spafiam  reo  ihire  TellenC»  dieebant  efli- 
pUut  aat  fum  tiquet.  Unde  mi^lim» 
est  differre  sententiam,  diatfios  Tclle  de 
oaosa  deliberare.  v.  Brisson.  de  fenna- 
lisV.4.55.  R.D. 

18  Bet  magna  ed]  OauatL  ampliuidi 
sententiam.  D. 

Bm  magna]  I.  e.  magni  nrameatf. 
Nep.  in  ACtico  o.  4.  s(  si  ^o  m  mt^ 
ueka  est.  Uio.  kdDir.  U.  6.  siqmtm^ 
na  rei  miki  petenda  emt.  R.  D. 


ACT.  m.    SCENA  I. 

Jboertior  ram  mnlto^  quam  jdudnm.  6.  Xe 
Redisse.  D.  Frater  est  exspectandus  mibi 
Is  quod  mjhi  dederit  de  hac  re  consilium,  U 
Percontatnm  ibo  ad  portom^  quoad  se  recip 
6.  At  ego  Antiphonem  quceram ;  ut  quce  a 

SQJAt. 

Sed  eccum  ipsum  video  in  tempore  huc  se  \ 


ACT.    IIL    SCENA   I. 


ANHPHO.  GBTA. 

ENIMVERO^  Antipho^  multimodis  cum 

es  yituperandus : 
Itane  hinc  abisse,  et  vitam  tuam  tutandam  a 
Alios  tuam  rem  credidisti  magis,  quam  te: 

versuros? 


19  Imttiiarttm^muUoqumn  duium} 
Bk  tribu  0BIIII 1U11M  foitfit,  alter  dis- 
siiaait,  tartiiui  nihil  dixit.  D. 

hieertiar  $um  muUo,  quam  dudum"] 
Piotf  nAoM  iDoartioren  m  faotnm  di- 
oit ;  uqoidem  ooMit  qbob,  diffUMit  ai- 
ter,  oontre  lertiM  nibil  diuC.  E. 

21  Pro  cx<9u«r  nnos  e  Boetrie  le- 
^ior:  etqae  idem  hono  ordioem  Yor- 
bonuB  indacit»  M  fiKwi  miAt  d0  ^  rt  ib- 
derit  e.  u  i.  qaod  placet.  Cf.  Adel.  Ili. 
5.  .64.  B. 

S2  Qfmd  m  veeipiat']  Quwdo  re- 
deot.  £. 

t3  Pro  jufit,  meliorei  Feenii  et  noe- 
Uilibri»Ant.  B. 

24  In  tempore  hue.ee  tvevMrv]  'Ev- 


vegieMithTiiatie  inMmpeini  beliatwi,  D. 
1  Enimieero,  Antipho,  multis  enodie 
eum.ietee  onime]  Cum  ittoe  ammo :  pro, 
hupu  animi.  Botane^.omnia  (aptima, 
lib.  .utemiie)  cima  jfnut^mt  ontmti  JRo- 
manajuoenfiif.   D. 


£ntmtWfVy  Ant^hOf 
ittoc  animo  vitwperaml 
ntionem  gestonim  tii 
'one  et  okyiMrgstione, 
nmorem»  et  irritos  (' 
eemqanm  diligebet, 
nttolerit  patrooimnm. 

Pro  muiCif  madii  ▼<  i 
modit ;  quod  ipsom  li  I 
ezhibenL  B. 

t  Itane  hiae  dbitu, 
*Ey  vmofin^.  nt^n.  l\ 
deott  patrOt  ut  redditi . 
qptotiim  et  puiehram  ( \ 
BWtifwm' fartunat  ini 
tUil  D. 

Lectio  Viotoriani,  i 
di^elli,  ttan«  te  hinc  i 
▼ersoi  oommodissima 

S  Alkt.tuam  iwm] 
indiontirom  tmoutaQ 
PropaMsti.  D. 

Pro  .vulgari  te  vecs  i 
ni«t«.  B. 


42B 


PHORMIO. 


Nam  ut  ut  erant  alia,  illi  certe^  qu»  niuic  tibi  domi'sf, 

consuleres^ 
Ne  quid  propter  tuam  fidem  decepta  pateretur  mali,     5 
Cujus  nunc  miserse  spes  opesque  sunt  in  te  uno  omnes 

sitse. 
6.  Equidem,  here^  nos  jam  dudum  hic  te  absentem  in- 

cusamus,  qui  abieris. 
A.  Te  ipsum  quaerebam.    6.  Sed  ea  causa  nihilo  magis 

defecimus. 
A.  Loquere  obsecro^  quonam  in  loco  sunt  res  et  fortuniB 

mese: 
Num  quid  patri  subolet  ?    6.  Nitiil  etiam.    A.  Ecquid 

spei  porro'st?    G.  Nescio.    A.  Ah !  10 

6.  Nisi  Phaedria  haud  cessavit  pro  te  eniti.    A.  Nihii 

fecit  novi. 


4  Nam,  ut  eratit  aHOf  ilU  certe,  qtue 
nune  tua  domi  est,  eonmleres]  Nam  qoa- 
liaoanqoe  Cfeieni  essent  crrca  te,  illi 
Mltem  ftazilinm  ferren,  qa«  taie  doroi 
est  E. 

Pro  Talfu-i  IfUB  domi  pUoet  Bembini 
tibi  dcmi,  at  infra  Ifl.  2. 19.  B. 

5  Paieretur  mali]  Legitar  et  patire' 
tvTi  qoi«po(tnT«r/ui0wrfoit.  Plaotns 
Epid.  IV.  1.  35.  hottium  patitutest,  D. 

Altera  Donati  leetio  poliretur  a  T»- 
rentio  profecta  eaae  Tidetor;  qa«  vero 
postea  a  magistrii  ob  archaismom  est 
ejecta.  B. 

Ne  quid  potiretur  maU]  Potin  ex  iis 
verbis  est  qnss  in  meliorem  et  deteri- 
orem  partem  dicontnr*  Plaot.  io  Rpidio. 
IV.  1.  35.  kottium*st  potita.  In  Rod.  I. 
3.  7.  haud  labori  est,  hborem  hunc  po- 
tiri  ▼.  Gronov.  in  lection.  Plaot.  c.  66, 
et  Brookbas.  ad  Propert.  II.  7.  64. 
R.D. 

6  Spet  opetque  tuta]  Hieo  qaidem  de 
his  sant,  qa«  amant  jong^.  Spet  opet- 
que  tuta]  Vi,retfortU7UBque,  J>. 

Spet  opetfue]  Plaot.  oapt.  III.  3. 
9.  tpes,  apetquCp  atque  ausilia,  a  me 
legregattt  tpemufOque  te.  SaUnst  in 
Jognrt.  114.  tpet  atqtie  apet  eivitatit 


in  iUo  titdP.  L. 

7  Qui  abierisi  MolUas,  qaam  fugt" 
ris,  D. 

Com  Terootii  aetate  equidem  dob  msi 
primsp  personae  singolari  joBgeretar, 
placet  et  quidem,  qood  in  noatris  om- 
nibtts,  et  Faemi  pFMtantioribos  ex- 
tat   B. 

fi  Sedea  cauta]  Qaia  abieria.  D. 

Sed  ea  caiuta  nihilo  defeeimui]  Sed 
lieet  te  accosarot  magis,  qood  «boeiM 
essea,  ea  caosa  non  defeeimoa;  B. 

10  Numquid  patri  tvboietf]  Snb 
conTcnientia  soa  et  Phormionis  dieit 
(tuJboletf  CoRntoenlta  tua  et  Ph^rano- 
wm).  D. 

Numq;uid  patri  tuboletl]  Nnmqmid 
sospicator  pater,  soa  volontale  cessiMe, 
an  eUam  ei  veoiam  triboit,  ot  eandem 
ozorem  babeot^  (pater,  teiUeet  mea  ve- 
hmtate  cetnm;  an  ctiom  mihi  veniem  t, 
V.  e.  V,  habere  Ueeatf  Z.)   B. 

Nfr  patri  in  Tbesi  totnm  lateat,  lege 
num  pdtri  quid  tubolet;  et  tpeu  hev\xS* 
/StfCproqMt.  B. 

•  Lege  ut  aUit.     Nam  tn  abest  in 
Bemb.  et  a  versa  ropodiator.  B. 

11  JVtii]  Promft9«Mli.e.4N(.v.aoU 
ad.  Andr.  IV.  1.  40.  R.  D. 


ACT.  III.    SCENA  I. 
> 
6.  Tam  Phonnio  itidem  in  hac  re,  ut  in  al 

hominem  prsebuit. 
A.  Quid  is  fecit?    6.  Confatayit  verbis  a 

tum  patrem. 
A.  Eu,  Phormio.    6.  Ego  quod  potui  p< 

Geta,  omnis  yos  amo. 
6.  Sic  habent  principia  sese,  ut  dico:  adh 

res  est ; 
Mansurusque  patruum  pater  est,  dum  h 

A.  Quid  eum  ?    6.  Ut  aiebat, 
De  ejus  consilio  sese  yelle  facere^  quod  i 

attinet. 
A.  Quantus  metus  est  mihi,  venire  huc  sal^ 

truum^  Geta ! 
Nam  per  ejus  unam,  ut  audio^  aut  vivam; 

sententiam. 
6.  Phaedria  tibi  adest.    A.  Ubinam  ?    6. 1 

palaestra  exit  foras. 


19  Haminem  ttrenwm  fm^mit]  In-  17  Bx  ood.  reg. 

telligeDdam  proDomeo  m,  qnod  addiuit  lege  miraeru  flielioi 

alii.  R.  D.  esrt.  B. 

13  Cim/tttovit  verbiH  CoBTioit :  nt  De  efuM  conMiUo]  ] 
si  diceret,  refutaoit.  sed  refiUatio  in  Sio  de  sentftttia  tUit 
rem  est  .*  eonfutatio  in  penonftm.  D.  est  apod  Plmat.  in  B 

Confutavit  verbis. — Ego  quod^  patui]  et  Mepe  apnd  Cio.  \ 
Boonm  ordinem  ■erTos  tenoit.  nt  primo  18  Huc  talvom  m 

dominnm,  deinde  Phormionom,  aio  se  Non  optat  aalvnm  | 

snpponeret,  ad  narnindnm,  qa»  nnt  onndnm  ApoUodorn 

prfBstitaadoIeacenti.  E.  dit  non  oongrnere 

Pro  Tnlgari  patrem  Bembinni  babet  oommodo  sno.     An 

tenem;  qnod  oonaaetndini  Terentii  ma-  (an  dieit,  wm  malu 

gis  coDTenit.  B.  modnm  aibi :  aed  t 

14  Ege  quod  potui  porro']  De  se  m»-  ria  plennm  adTentnii 
diocriter  per  IXXii>|4v,  moraliter  satia.  Pro  Bemb.  quan\ 
Ego  quod  potui  porro]  Ordine,  primo  do-  rnm  oodd.  quantus. 
minnm,  post  Phormionem,  altimom  se          19  Pro  iambioo  r 
posnit.  D.  nti  series  poscit,  m 

15  Hio  Torsos  et  seq.  sont  troohaioi  o^dto,  aut  vivam  ai 
tetrametri  aoatalectici.    Fabrn.    .  B. 

16  Ut  iiMiiiktuBo^  tolbtnr,  reseribe  ^  A  tua  polctff 
idttibat.  B.  paicrtram  ejas  dixit 


480 


PHORHIO. 


ACT.   III.    SCENA    II. 

PHADRI^A.    nO&lO.    ANTXPHa    GrETA. 

DORIO,  audi  obsecro.    D.  Non  Audio.    P.  Parum- 

per.    D.  Qttin  omitte  me. 
P.  Audi  quod  dicam.    D.  At  enim  taedet  jam  audire  ea- 

dem  millies. 
P.  At  nunc  dicam,  quod  lubenter  audias.    D.  Loquere, 

audio. 
P.  Nequeo  te  exorare,  ut  maneas  triduum  hoc?   quo 

nunc  abis  ? 
D.  Mirabar,  si  tu  mihi  quicquam  afferres  novi.  5 

A.  Hei,  metuo  lenonem,  ne  quid  suo  suat  capiti.    G. 

Idem  ego  metuo. 


qua  evt  exeroitas  unator  auidae.  Plaa- 
tat  Baoohid.  I.  1.  Si.  homo  adoUieeiu 
Ptnetrem  hujtumodi  in  paUutram,  ubi 
damnii*dtndMcitur!  D. 

Ut  ilUid  ubinamt  aam  lit  ioteno- 
gatio,  aooator,  neo  io  Tbeti  depri- 
«Mtar»  MpoM  ax  doobBa  rogiia»  ubi» 

.Paletora]  Ptiminm  iiiola|ihQiiH»  £- 
eit  leooois  doroam,  iiH|iia  aMoraoaidae 
esoKoehatar,  >SiaiiliatnDaUtio«BtApod 
PJant.io  BMohid.  I.  fl.SS.hamoaiMm' 
emUului  Ptngbrare  kHfuamodi  in  jmIm- 
IMM,  uH.  dmuit  dmudafeiiur,  R.  D. 

t  Dario^audi  fibmro]  Uma  BQtQ»in 
potitioiie  eat»4)0«a«pe  odmittit  daiibe- 
laliTCD  loaaiB.  ,>Damt  oiudifibetertljStnttt 
qai  aic4egaiiti  nt  Aino»Pbmdna  dioat, 
mtdee  leoo,  iebemro  itemm  Phmdria. 
Qutn  amitte  me]  Qnt^aiodaooiTipioadi 
neliiBipanndi  ivia  haboU  nt  Viif .  Bol. 

JkKio9.audi  abtecra]  £[mo.sooaa<poti- 
tionem  tenet,  qood  deliberatiTK  saepe 
goaaa  diaunas.  qaippooam.loDO  pete- 


tiooem  pootolarit    Hie  ergo  i 
modos  ab  otili,  et  honoato,  ot  < 
partibas  traotabitar.     Deoiqao  i 
tni ,  mfnto  te  eKeratt,ut  i 
keo  l  Bxtra  poaitos  adolesoenairMoitar, 
vereor  ne  kno,  &o.  B. 

Hao  aoooa  oKproasa  «at  nd  Claat 
PiMad.I.  3.  W. 

2  .IHwiboa  nostria  pMsqoo  «tedd. 
?ott  pKO.fuad  lesoilbe  fuid,  at  Aad. 
IV. 4. 7.  J&mu  V..8.  7.  lleo,  X.  t.& 
B. 

6  Bei,  ntthm  Itmetm*  neqmdm»  m0t 
copitt]  Deest  oMii.  Suot  aatom,  «p- 
pinfat.oiqooafliiat  Suo  tm%  «spiti] 
U«0»NflSMv.  Ikk  frei/.tu^*ie^ftit.  euajm- 
fiH  dixitqaam  diotoias  esaoW-Sbi»- 
dfMB.  nt  JSo.  IV.  MO^  J^ardftmkpM 
v^fHii|Mvilis..D. 

Pco.iOMtMOkJlmabinBs.babet  imw. 
GojMlnsihoooaeoBsam  tot  HMiiiam  Mpu- 
diaTit  Murelos»  dooe  sao  oodioo*  «o 
lo^toidialiBxiUMfnidaiiat  Snoee- 
pjti,  h. «.  i|Bod  in JbBomipsipa  ospot 
Bortnt .  .At  .mo.^MMSBDi  oec  tttat 
nec  /fUrTBor  absolnte  posilun.fifBifi- 


ACT.  nr.   8CBNA  II. 


P.  Noamihi  cradid?    D.  Handttre.    P.  Sib fMm  4I0? 

ly.  Vkhaimi 
P.  Faaneretem  istac  beBdfietiim  tibi  pvfclm  diMa.    D. 

Logi! 
P.  Cksde  Hafai^  gaDOiMiir  faelot  ▼eran  heiale'  hoc  esU 

D.  SoBmium.! 
P.  Experire;  non  est  longom.    D.  Cantileiiam  eandem 

canis.  10 

P.  Ta  mihi  cognatds^  tu  parens,  ta  amiciis,  ta.  D.  Garri 

mode. 


Mt  ilnMf»  et  m&eMnari  aU^id,  qiud 
alteri  dt  dgmnatum;'  tfo^  wk  emrMn- 
mt.  DeitKle  non  poteraat  metQere, 
ne  leno  qttid  molirt^ar  edrerftat  Plne- 
druuD,  qoie  leoo  ipferem  wm  diasima'» 
lalMr;  eed'  id  taiitmn  motoebftirt,  De* 
leuo  ti&an  Ineri  yieclesFidSoiBem  «liis 
▼enderet.  Deniqoe  si  Aatipho  disElBset 
f»e«dpM;  CMi-iieB  tabjoBxisset  tdnn 
cga  MfB0i*i  lev  teuin  tto  jirtoor^  opta» 
l9Nlir'ilM-M,  qaod  mepe  in  ibe  rer- 
ew  pMiitiir)  prneedeiili  ApponeiHnimy 
el^  daee  eod.  Boetro  900  soBoram,  Terlm 


dv  pet»v  et  reream  reiititoeiidam  sic; 
MetiRJ  Amonei»»  n^  9»fri.  G,  Suo  eapki 
fmat,  Post  nBjiiirf  dixisset,  oisi  intep' 
peHatae  esiet,  noiMr  rvrto  foeixa,  eut 
qoid  simile.  'Btfuat  eit  git.  Vide  noe 
ad  Adel.  ▼.  4.  1.  oerte  capiH  em  no 
oeoavriteio.  Pam.  VII.  1.  et  Tibiill.  I. 

NaqalA  nyysuat  ee[fiti\  H.  e.  nequid 
■moMBetar,  qood  in  ipsiaa  otpot  Teo»> 
dtf.  Sla  coiuttds  doUt  Pltat.  ia  Am- 
phitr.  I'.  i;  911.  et  simplex  ttttsidr  pro 
fnmdihne  apad  eoadem  tn  CapliT.  III. 
5.  S5.  Pteteriore  looe  lefellitar  Ben- 
tleiiMy  negaiis  enere  absolate  dici  pro 
sfnfSfSy  maelwnairi.  S9ed'  looos  oe  sio 
qaidam  sttia  iflteger  Tidetar,  de  quo 
fMvBsatleiiooniectaias.  R.  D. 

f  Jibriofare]  DiriBas.  Hoo  perli- 
■et  od-ilM,  iion  m{hi  orsriis  ?  B. 

HbBiMlM  eredif?  fliarls/are]  T^le  il- 
M  PlButiiHia>  Aein.  1. 3,  51.  mhili  e^ 


deeit.  L« 

8  F«MtraUim\  Abiadlii 
uius  hem^imm  <iW]  Id  eat,  arihi'  (ei 
Lib.  otmiae.  Porto,  fJM'a  ms()  a  te> 
fo9neratam«  Bi 

JVsnfnittim  iiluc  hemfiaiaimtlibipaU 
ehre  dicet\  Hoc  ab  atili  b  petitione  po- 
sitam,  ^od  pnidesae  poasil^  etsi  bob 
oesserit  teoipat*  R» 

Omnes  Paeroi  et  ■ostii  librft»  paislws 
liMdfosi.  B. 

Pflwiwtmn-  imir  ionf^Eeiiuif  dicst]  L 
e.  dioes  hoo  benefioiom  a  te  io  ftnore 
positam  esae^  Pateberia,  te  pro>  hoo 
beBeAdvteBge  majoa  aoeepiate.  CW; 
de  Amtoit  o.  9.  «t  hentfiel  libandm' 
tpa0  mmu»;  nan  o^  arf^amus  gmMam 
(wjM  enim  henifieiium  fmwmmmr)  «d 
natura  fyropenti  ad  UberaUtatem  sumut» 
R.  D. 

9  Verum  kereU  hae  ett]  Bene  ipte 
dietom  saom  ooBfirmorit.  D. 

Nostri  codd.  lommua»;  sed  placet 
reole  Fteroo  snmnta  Bembhri;  qaia 
/ofru j«  et  iofi  in  plar.  pnscesseriDt.  B. 

10  Canltitmtm-SBnd«moanif]Itadi- 
cit:  atfettuest-vulgataoantio.  D. 

Experire,  ntm  ett  longum]  noe  a-  IW* 
cili,  etiam  an-  fieri'posoii.  B. 

Cantilevam  «cNuism  osnir]  Gtatileaa 
est  etiam  id  qao#  oaBitor  et  qood  ere- 
brie  sermoBibos  ararpttar.  v.  Cio.  ad 
Dir.  XL  20.  H^tidameamtUmunta^koa 
pendtre,  «t  qmam  pkmmmm  hmri  jk*- 
ctontv  R.  D. 

11  Ta  miki  esfnatMs}'  Ah 


432 


PHORMIO. 


P.  Adeon'  ingenio  te  esse  daro  atque  inexorabili, 
Ut  neque  misericordia,  neqne  precibns  molliii  qneas  ? 
D.  Adeon'  te  esse  incogitantem  atque  impndentemy 

Phsedria,  14 

Ut  phaleratis  dictis  dacas  me,  et  meam  ductes  gratiis? 
A.  Miseritam'st.    P.  Hei  veris  vincor !    6.  Qaam  ater- 

qae  est  similis  soi ! 


Tu  partnt,  tu  amieta,  tu]  Seooiida  Iw* 
atehnnt,  D. 

Ttt  mihi  cognatut,  tu  parant]  Hoo  a 
Pour  (yropinquUate.  Z.)  B. 

Ne  repeote  iunbioot  oriator,  coin 
■Dteoedentei  faeriiit  troohaioi;  illod 
mihi  toHendom  poto.  B. 

7tt  mihi  eqgnatut]  SimiUf  blanditia 
est  apod  Propert  1. 1 1.  tS,  tu  miki  tola 
domut  tu  Cynthia  toia  parentet,  Qfntna  tu 
«oftr«  tmnpora  Mtitt  obi  t.  Brookhos. 
R.  D. 

12  Reote  Faemos  troefaaioom  olao- 
dioantem  ex  libris  Bemb.  et  Viotor.  sic 
sanat,  mt  duro  te  a.  i.  B. 

Duro  ingettio']  I.  e.  rigido  aspero.  ooi 
oppooitnr  ingenium  lent  io  Ueaot.  1. 1. 
*99.  R.  D. 

14  Com  oimis  sit  contomeliosom,  a 
lenooe  adolesoentem  ingenoom  tmpu- 
dMtem  did;  ex  codd.  Pelrensi  et 
Mcad.  repone  vmprudentiem,  h.  e.  reram 
homanaram  imperitom,  Vid.  And.  V. 
4.  r.  B. 

15  Phaleratis  dictii]  Honestis  atqoe 
•matis:  qoiadixit,  tu  wnki  cognatut, 
tu  parent.  Et,  qoasi  leoo,  irridet  ho- 
oestatem  et  despicit.  D. 

Ut  phaUratit  dietit  dueat  me]  Qoia 
sopra  dixil,  tu  mihi  ct^natut,  ideo  ad- 
dit  phaleratadicta,  oom  teoentor  (forte, 
habentur.  Z.)  Torba  honestatem,  et  qoasi 
omameota  habeotia.  E. 

Pro  Tolgari  gratit  ratio  trochaici  pro- 
bat  Bembini  gratiit.  B. 

P/ioisratif  dietit  dueat]  Phalerata  mt- 
ha  soot  speoiosa,  sed  eadem  inania. 
Phalertt  proprie  sont  ornamenta  argen- 
tea  eqoorom,  qosB  speoiem  non  asom 
habeot.  t.  Doker.  ad  Flor.  I.  5.  p.  58. 
Tnmslata  sio  dioitnr  omois  exteraa  oor- 


poris  f  el  fortooe  pompa.  Persios  Sat. 
III.  SO.  ad  populum  phaleras:  ego  te 
i$aut  et  in  eute  nooL  Duorreest  differ- 
re.  Csesar.  de  B.  6. 1.  16.  diem  ex  die 
dueere  JEdui,  eowferri  eompartari,  adetie, 
dietre.  r.  GronoT.  obserTat  I.  It.  R.  D. 

Meam  duetet  gratiit]  H.  e.  mea  fro- 
aris  gratis  sine  meroe.  Ductare  ob- 
scoenom  Terbom  Plaot.  in  Asin.  V.  t, 
If .  qui  quidem  eum  fiUo  Potet  una  at- 
que  una  amieam  ductet  deerepitut  tenex, 
y.  RiTiom  ad  h.  I.  BarmaoD.  ad  Qoine- 
tU.  VUI.  3.  R.  D. 

16  Mfritum  ett]  BlfmtU.  Hei  verit 
vineorT]  Hoc  sibi  dicit  adolesoens.  D. 

Hio  locos  est  crax  interpreUm,  adeo 
ot  Gojelos»  com  se  ex  dUBoaltafe  ex- 
pedire  non  posset,  hono  Tersom  oom 
doobos  ,seqq.  deiendam  potareL  Vol- 
go  uterque  de  lenone  et  Phmdria  intel- 
ligont,  sed  non.  ooo  modo :  alii  eaim 
accipinnt  de  similitodioe  pertinadiet 
PiuedriK  io  peteodo,  et  lenonis  in  ooo- 
oedendo:  alii  de  similitndine  ingeniit 
qood  uterqaeconsenrarestadeat;  Pfas»- 
dria  nimiram  in  honestate,  leiio  in  do- 
ritie  serTsnda.  Utraqoe  ratio  oontorta 
esse  Tidetor.  Si  Tolgaris  ioterpretatio 
denomineutir}ttsesttoenda;  eqaidem 
a  Geta  Terba  twrii  vincor  qteotari  poto, 
ot  sensas  sit,  otramqoe  Toris  vinci  el 
moreri,  Pbacdriam  Teris  qom  dieta  sint, 
leoonem  rebos  ipsis,  i.  e.  pretio,  non 
promissis.  Veram  fortassis  SMlios  et 
rei  conTenieotias  est^  si  uterqua  de  doo- 
bos  miseris  adolesceotibas  aooeperis, 
ita  ot  Geta  dicat,  toI  otromqoe  Toris 
Tioei,  Antipbonem  Tera  miseria  Fhs»- 
dri»,  et  Phstdriam  Toris  diotb  leno- 
nis ;  Tcl  soo  otrofflqoe  laborara  malo, 
Antiphonem  Tinei  toiu  aigooMalis  pa- 


ACT.  in.    SCENA  II. 

P.  Neqiie,  Antipho  alia  quum  occapatns  1 1 

tudine, 
Tom  hoc  esse  mihi  objectom  malnmt    A  . 

istuc  autem  est,  Phsedria? 
P.  O  forttinatissime  Antipho!    A.  Egon< 

quod  amas;  domi'st: 
Nec  cum  hujusmodi  unquam  usiis  yenit  ut  i 

malo. 
A.  Mihin'domi'st?   immo^  quod  aiunt,  Aii 

lupum: 


tris,  FhBdriam  lenonis.  Si  ooi  Tero 
Bthil  bomm  pbceat;  TorlNi  GeUd  do 
lenoDo  et  Phedria  per  tlftmUt»  dici  in- 
telligmt.  Z. 

Vem  vineor]  H.  e.  veritate»  nt  yol- 
gns  loqailor,  mihi  os  obfercitor.  Plaat. 
in  Mostell.  I.  S.  12.  prqfecto  ita  em 
taprgdice,venvmeam.  R.  D. 

17  Neque  Antipho  atia  quum  oeeujHi'' 
iu»  euet  toUieihtdine]  Hoo  dolet  Pha»- 
dria,  qood  in  eadem  re  laboraTit  Anti- 
pbo,  id  ett,  in  amore :  qaodqae  (quod' 
que  una)  amare  contigerit  Neque  Ah" 
tipho  alia'\  Mmore  aliqua  •ollicitadine 
qoam  hafeo  ett,  qoam  nnno  gerit.  An 
atia,  preter  hanc,  qoam  de  me  gerit? 
Ordo  et  iensos  faic  ett,  neqae  tom  este 
nrihi  hoc  objectam  malom,  quom  Anti- 
pho  alia  Mllicitadine  esset  occapatns 
Ie?i  qnapiam,  non  hac  de  naptiis,  qam 
ett  gpravissima.  D. 

Neque,  Antipho  alia  cum  occupatui  es- 
m  soUidtudine,  tum  hcc  em  mihi  obfec- 
lum  malumr}  Vere  nanc  ingemisco, 
me  hoc  tempore  cogi  amare,  qao  An- 
tiphd  in  alia  sollicitodine  occapatos 
liiihi  aaxiliam  ferre  non  potest.  B. 

Neque,  Antipho  alia,  4^.]  Bentleias 
pafat,  hsec  a  Phcsdria  ex  inridia  dici, 
eomqne  qaeri,  se  tam  in  so>llioitadine 
esse,  com  Antipho  sit  beatissimas.  Ve- 
rom  plaoet  ratio  eorom,  qoi  inlellignnt 
de  dolore  PhKdtri»,  qadd  liano  ab  An- 
tipbone,  ipso  qooqae  laborante,  sibi  ni- 
bil  pnesidii  sit  eupee^andom.    Kam 

voi.  lu  3 


postquam  concessit,  i  i 
oumspioit  onde  lenoni 
possit.  Statim  sibi  i 
Antipho  amicos  et  c(  | 
templstio  sollioitadii  i 
sit  occapatas,  exprin  i 
Caeteram  hio  est  el 
Phadria  dignissima; 
intellige  velim  aat  sit  i 
qoe  alia  non  h.  I.  est  i ; 
ejutdem  generis ;  ot  i 
II.  49.  tum  easia,  al\ 
iuavibueherbis,  Z. 

iO  Unquam  usus  vi  i 
oessefuit.  D. 

Usut  venit]  Tibi  cc  i 

tl  AurHms  teneo  i 
proverbiom,  r&v  «th 
«Cr  ix»»^  «Jt*  a»^Xwu  I 

AurWusteneo  lupwA 
berio  cap*  25.  eunetau 
tiu  undique  imminentl 
ut  sefpe  htpum  tenere  i 
Arislsenet.  lib.  t.  Ep. 
xor  T«y  Strtn  i^»,  n 
ireXv  ^urordv,  ovri  /x^t 
Qaerolas :  auri6ui  lu\ 
utifaUaim,neque  utia, 
oom  Tereotii  imitatni 
epistola  ad  Pammacli 
rores  lo.  Hierosoljm. 
ktpum  apprehenderis, 
nee  audet  tUmittere,  31 

Faemi  et  nostri  libi 
tfnmo  id  quod  aiunt,  I 
I 


434  PHORMIO. 

Nam  neque  quomodo  a  me  amittam,  inyeiuo :  neqne  uti 

retineam^  scio. 
D.  Ipsum  istuc  mihi  in  hoc  est.  A.  Eia,  ne  parom  leno 

sies: 
Num  quid  hic  confecit  ?    P.  Hicine  ?  quod  homo  inha- 

manissimus : 
Pamphilam  meam  vendidit.    6.  Quid  ?   vendidit  ?    A. 

Ain,  vendidit?  25 

P.  Vendidit.    D.  Quam  indignum  facinus,  ancillam  aeie 

emtam  suo ! 
P.  Neque  exorare,  ut  me  maneat,  et  cum  illo  ut  mutet 

fidem^ 
Triduum  hoc :  dum  id^  quod  est  promissum  ab  amicis^ 

argentum  aufero. 
Si  non  tum  dedero,  unam  prseterea  horam  ne  oppertos 

sies. 
D.  Obtundis.    A.  Haud  longum  id  quod  orat,  Dorio : 

exoret  sine :  30 


*     $2  fiano  Terfam  spnriom  pato,  cu-  Um.  TI.  629.  sed  nmul  ex  mmia  mo- 

tom  ad  foraam  Tenas  faperioris  I.  S.  trem  fnetate  labare  Sensit  obi  t.  Heins. 

14.     Nam  credibile  ,non  est,  eandem  Valer.  Flaoc.  V.  8.  in  Heaot  V.  3. 5.  t. 

seatentiam  in  ead^m  fabala  ab  eadem  Soholting.  ad.  Qainctil.  declamat  L  2. 

persona  bis  dioi  ;  praesertim  cam  pro-  R.  D. 

verbiam  attribut  teneo  lupumf  satis  no-  26  ^re  emtam  iuo]  Bene  iuo,  qnaai 

tae  sit  signifioationis.  B.     Bentleios  re-  de  tertia  persooa.   D. 

felli  potest  ex  proTerbio  GrsFco,  qood  t7  Mutetjidem']  Mutarejidemeumali- 

refert  Donatos.  Z.  quo  est  fidem  alioai  datam  fiillere :  qom 

23   Ne  parum  leno  sietj  'EXXu^tc*  locotio  frostra  sospecta  erat  Tiris  era- 

deest  enim,  vererisf  D.  ditis.  Sic  in  Plaat.  in  Pseod.  I.  S.  141. 

Portim  leno  tiM]  Aliqaantom  officii  dixil  perdere  eum  aUquofidem,  Gie.  de 

tnqoe  consoetodinem  mntans  avariliam  Ofllc.  III.  29.  lervare  Jidem  cum  aUquo 

referens  (aliquantum  offim  prestam,  •tadeondemmodomLiT.  XXVIU.  17. 

iuamque  constietudinem-  mwtant,  et  avu'  firmarefidem  eum  aliquo  obi  t.  Drakenb. 

ritiam  remittent,  Z.)  E.  R.  D. 

Ne  parum  tit  Uao']  Plaot.  Peraa  IV.  29  Pro  riet  repone  tiet,  ot  simile  fiat 

6. 4.  ne  non  lat  ettet  leno,  id  metuebat  mi'  rerbis  prsecedenlibas  maneat,  mutet.  B. 

ter,  Ascon.  Pedian.  1. 3.  in  Verrem.  L.  30  Haud  longum  ett  id,  quod  orat] 

Ne  parum  leno  m]  H.  e.  ne  qoid  fa-  Reperisse  ea  qose  desideraret  (repertw 

daa,  qood  lenonem  non  deoeat     Saepe  rtun  ette  te  ea,  qu^  leao  denderaret,  pra- 

peraonae  exquisita  elegantia  ponontor  imsfrat.  Z.)  adoleaoena.   Aocessit  etiam 

pro  moribof  perflODamn.    0?id.  Me-  persoasor  «lias,  fieri  pMse  ccrte  lacil««. 


ACT.  riL  SCENA  II.  435 

Idem  boc  tibi,  qaod  bene  promeiitas  fiieris,  condupli- 

cayerit. 
D.  VerbaistsBC  snnt.    A.  Pamphilanine  hac  urbe  pri- 

Vari  sines  ? 
Tnm  praeterea  horunc  amorem  distrahi  poterin  pati  ? 
D.  Neqne  ego,  neqne  tii.    6.  Di  tibi  omnes  id^  quod  es 

dignns,  duint ! 
D.  Ego  te  compluris  advorsum  ingenium  meum  menses 

tuK,  35 

Pollicitantem,  flentem,  et  nihil  ferentem :  nunc,  contra 

omnia  hsec, 
Repperi  qui  det,  neqne  lacnimet:  da  locum  melioribus. 
A.  Certe  hercle,  ego  si  satis  commemini,  tibi  quidem  est 

olim  dies, 
Quam  ad  dares  huic,  prasstitnta.    P.  Factum.    D.  Num 

ego  istuc  nego  ? 
A.  Jam  ea  prseteriit?    D.  Non:  vemm  hdec  ei  ante- 

cessit.    A.  Nonpudet  40 


qaod  oon  itit  longam.     Deinde  qood  illud  amtra  cmnia  luce  est  «  eontrarit; 

ntile ;  Biqoidem  quod  beru  promeritus  nt  Adel.  1.  1.  19.  Z. 

fueris,  tibi  eanduplicaverit,  E.  38  Tibi  fuidem  oUm  est  <2ie«]  Hic 

Ne  iambica8Bitintertrocbaioo8,ret-  <^m,  faturi  temporis.     Nam  leao  de 

titue  trocbaicom  tic.     D.  Optwne.    A.  accipienda  ab  adoleaoente  pecania  diem 

Haud  Umgwnst  quod  orat,  &o.     Pno-  oonslituerat :  et  inrenta  meliori  oondi-; 

sertim  cam  in  qaibandam  libria  pro  tiooe,  anticipaTeral  tempaa  ciim  adov 

obtundit\egtAnT  (Munde,  B.  leaoente  pncscriptam.  D. 

31    CondupUeaveritl    Conjonctivam  Certe  hercle  tgo  n  satit  commemim, 

pro  indicatiTO,  id  eat,  conduplicabit,  tibi  quidem  at  oUm  dies,  quam  ad  daree 

Hoc  est  aliter,  faeneratwn  iituc  heneji'  huic,  prattituta']  Si  satis  in  memoria 

eium  pulchre  tibi  dicet.  D.  teneo,  pncstitata  dies  est,  in  qaam  diea^ 

Placet  Vicloriani  et  Basilicani  hie  pecaniam  baio  dares.  E. 

pro  Tolgari  ^;  id  tamen  non  adver-  59    Lege  ex  cod.   Petrensi  quoad 

biam  putamos,  sed  pronomen.  B.  dares.  Nam  quoad  signif.  ad  qoam  diem. 

33  Basilicani  harune  pro  Tolgari  ho-  ot  sopra.  I.  2.  98.  II.  4.  23.  B. 

rtim  probat  Tersos  ratio.  B.  Quam  ad  <2ar«f]  Ad  diem  dare,  aoZ- 

34  Pro  est  dignum  meliores  libri  ex-  oere  est  pnestitota  die  dare,  solTere. 
hibeiit  ss  dignus.  B.  Cees.  de  B.  C.  II.  19.  e^um  prMaU- 

36  Flentem,  nihil  ferentem']  "O/xciw  tit  ad  quam  diem  magistratu*—eibi  ene 

rS  yini  ifMiori\umif.  ed.  vet.  Veuet)  prasto  Corduba  vellet ;  obi  ▼.  interpret, 

ositatam  Teteribos.  D.  Cic.  ad  DiT.  IX.  5.  mihi  vero  ad  Nonat 

Beblleias  cam  aliis  edidit,  poUicitan-  bene  maturum  mdeturfaro.  R.  D. 

temetnilferentem,flenum,    Cietenim  40  Jam  ea  preteriitf]    loterroga- 


436 


PHORMIO. 


Yajiitatis?    D.  Minume,  dmn  ob  rem.    6.  SteiqaiU- 

mum.    P.  Dorio. 
Itane  tandem  facere  oportet  ?    D.  Sic  snm :  si  plaoeot 

ntere. 
A.  Sicine  bxuxC  decipis?    D.  bnmo  enimyero^  Antipho, 

hic  me  decipit : 
Nam  hic  me  hujusmodi  sciebat  csse:  ego  hunc  esse 

aliter  credidi. 
Iste  me  fefellit :  ego  isti  nibilo  sum  aliter  ac  fui.        45 
Sed  ut  ut  haec  sunt,  tamen  hoc  faciam:  cras  mane  ar* 

gentum  mihi 
Miles  dare  se  dixit :  si  mihi  prior  tu  attuleris^  Phaedria, 
Mea  lege  utar^  ut  potior  sit^  qui  prior  ad  dandum'st. 

Vale. 


tif e  prOBiiDciaDdoai.  iVtfit,  verum  ei 
hM  antecettW]  Urbane  leno,  Jute  ante- 
etmt:  utalii  patant,  meretrix  ▼endito : 
utalii,  diee  qQaleiioDi  coosUtatnm  fatt. 
An  aperte  leno  perfidai  meDtitar  ?  nn- 
de  aeqaitar,  nonpudet  vanitatis.  Ergo 
plos  eat  anteeetat,  qaam  pnetertit.  Non 
pudet  vaniiatit  7}  Apparet,  sapra  leno- 
nemde  perfidia  antioipati  temporiB  eue 
confeisam.  D. 

Jmmt  #a  jmeterut  9  Non  verum  hee 
ei  anteeettit']  Oao  tempora  ambo  teno- 
eront  diTersa :  luee  dies  numqaid  pne- 
teriit?  Contraleoo  respoodit:  immo 
retro  pedem  tolit,  et  propagaYit  se, 
li.  e.  aoteooasit,  ot  adboc  fatora  sit  E. 

41  ^tergtti/inmm]  Plaalas  io  Milite 
n.  1.  11. — glariotut,  vnpudenif  sterco^ 
teuM,  plenut  peijurn  atque  aduUeriL  Et 
io  Pseadol.  I.  3.  lSt.Jraudulente.  C. 
Jmpurekno.  P.  Ceenum.  Sio  GrsBcis 
io  nso  est,  mSw(ioq  iv^p.  Soid.  L. 

Pro  iterei/tmum,  qood  io  aliqaot  ex- 
tatlibris,  Tersas  saadet  lectionem  co- 
diois  vet  SlCsrcttUntim.  Gloss.  vet.  ster- 

eulinumtUeirftl^Xfi^t^^f^'  '^®™  (^P^^ 
Plaotom  et  Phmdrom  occorrit.  B. 

ranifatif]  I.  e.  mendacii,  perfidim. 
Cie.  pro  Qoiot  o.  6.  fi  veritaU  amieitia 
"^•eeUiur:  neeetm  ett,  isu  qui  amicum, 
toeium,  tffinmfama  acfortunit  ^iare 


conatut  ett,  vamim  se  et  petfidieeum  et 
imptttm  etufateatur.  r.Emest.  inClaTe 
Cioeron.  h.  Tooe.  R.  D. 

Gb  rem"]  I.  e.  ob  otili^tem.  Saliost 
in  Jag.  o.  31.  td  fnutra  an  ob  rem  fm- 
ciam,  in  vettra  manu  titum;  nbi  t. 
Cort.  ositatios  dicitar  tn  rvm.  R.  D. 

5tergtti/inium]  CooTitiom  in  homi- 
nem  improbom  t.  Plaot  in  Ces.  I.  1. 
S6.  ex  ttercuiino  ett  oete ;  scribendam 
Tero  «tercttifmim  tcI  st»rciiintfm  ot  sit 
qaadrisjllabom  t.  Beotl.  ad  h.  I.  R.D. 

43  ^  tuni\  I.  e.  tales  sont  mores 
mei,  tale  ingeoinm.  t.  not«d  Andr.  Y. 
4. 16.  R.  D. 

Utere']  I.  e.  TiTe«  Temre  meenm. 
R.D. 

43  Lege  Tersos  gratia,  immo  cnim- 
verohic,Aiitipho,medecif^.  B. 

46  Sed  ut  hac  tuntftamen  hoefaciom'] 
Exoratos  tandem  conditionem  leuodat, 
oti  cras  argentnm  qoi  prior  attolerit, 
ad  dacendam  potior  sit  E. 

48  Mea  lege  utar']  Lenonia  scilioel: 
in  qoa  semper  oommodom  est  prias, 
qoam  fides.  D. 

Mea  lege  utar']  Id  leoonis,  apnd  qnem 
semper  commodom  prios.  E. 

Unas  reg.  oom  edd.  Tett  tU  petier. 
Repone  ut  rit  pMor,  prior  ad  dandum 
quiett.  B. 


ACT.  III.    SCENA  m. 


PHiBDRIA.  ANTIPHO.  68TA. 

QUID  faciam  ?  onde  ego  nimc  tam  siil 

f eiitiim  iBTemam  miser, 
Cni  minus  nihilo  est?  quod  si  faic  potniA 

rarieir 
Tridaum  hoc :  promissam  faerat.    A.  Ita 

emiir,  Oeisi, 
Fieri  misernm,  qai  me  diidma^  nt  dixti^ 

miter  ? 
QfBom,  qiram  opas  est^  beiiefiei«m  nursam  c 

reddere  ? 
6.  Scio  eqoidem  boc  esse  aoqaom.    A.  Aj 

servare  hunc  potes. 
6.  Quidfaeiam?    A.  Invenias  argentam. 

sed  id  nnde^  edoce. 
A.  Pater  adesthic.    6.  Scio:  sed  qnid  t 

dictam  sapienti  sat  est. 


1  Qutct/uianri  tiUuif^nA  lota- 
ram  exiloin  conusdie.  D. 

Quid  faciamf}  Hio  oogiUUo  est» 
qiiemadiiiodjim  bcet i  tempoce  iBTemre 
poMit  argentmn.  E. 

2  Mlnut  mhHo]  ^TmfBtikli.  D. 
Beicribe»  cui  mtmu  niKHo  eU  f  fudd 

d  hme  peUfiiUitt  esardnar,  In  Bemb» 
enim,Viotor.  etMeadinno  ttpot$Jw- 
imet,  FoU  est  nentrine  generis,  et  tri- 
duvm  oamie  reotL  Hinc  est  ab  boo  le- 
nqne;  nt  Adel.  UL  3.  7.  atqoo  iHnd 
tiuno  plane  extra  eontexlnm,  est  addif 
tom.  B. 

4  A^pixerit'}  Seonndom  v  pronnn- 
ciari  debet  (Gojetns  conjioit  legi  do^ 
bere»  non  ddfet).  Asyuverit  oomilir] 
Camter,  i[etoves  dixornnt  ««^ilTo  »ir' 
t*ot-  D. 

Pro  Faerni  emeidaAiono  adJHerit  si 
s«ripseris  o^furity  vnrioi  magia  oonsa- 


loocis»    Certn  a^ 

apod  Cio.  doSeneo 

5  Pro  Tolgari  et 


dnra  esBO  ooqioit « 
Esperimur  reddt 

7  QMfaeiamf] 
qnamvis  nterqno  ini 
ter  dicat,  dissimvlai 

Edoce}  I.e.4»iaa 
C.UI.  108.  fcnnc  t 
fieri  veUet  Uterie  nui 
ImL  in  Catil.  o.  48 
dut — de  itinere  hoel 
nbk  T.  Goit.  R.  D. 

8  DietMm  sapien 
Persa  IV.  r.  1«,  i 
vidobieeaUofui:  tm 
Dietum  tapietUi  tat 


438 


PHORMIO. 


6.  Itane?    A.  Ita.    6.  Saiie  hercle  pulchre  saades. 

etiam  tu  binc  abis  ?  9 

Non  trimnpho,  ex  nuptiis  tuis  si  nihil  nanciscor  mali ; 
Ni  etiam  nunc  me  hujus  causa  quserere  in  malo  jubeas 

crucem? 
A.  y^rum  hic  dicit.    P.  Quid?  ego  vobis,  Geta,  alie- 

nus  sum  ?    6.  Haud  puto : 
Sed  parumne  est,  quod  omnibus  nunc  nobis  suc<:enset 

senex, 
Ni  instigemus  etiam,  ut  nullus  locus  relinquatur  preci  ? 
P.  Alius  ab  oculis  meis  illam  in  ignotum  hinc  abducet 

locum  ?  hem  !  15 

Tum  igitur,  dum  licet,  dumque  adsum,  loquimini  me- 

cum,  Antipho ; 
Contemplamini  me.     A.  Quamobrem?   aut  quidnam 

factnru's,  cedo? 
P.  Quoquo  hinc  asportabitur  terrarum,  certum  est  per- 

sequi, 
Autperire.    6.  Di  bene  vortant,  quod  agas:  pedeten- 

tim  tamen. 


9  ItafM  Don  potest  pedem  hio  snii- 
tentare.  ood.  reg.  itam  dieisf  Lege 
potiuSftten  auf  B.  Si  codd.  oonoe- 
dereBt,  legerem  etme  t»  hie  adis  f  h.  e. 
tn  qaoqne  in  faoo  negotio  alieno  me  oIh 
tnndis?  Certe  adin  etiam  alibi  pro 
aggredi  ponitnr.  Sed  retinenda  lectio 
reeepta,  et  explicanda,  jam  hine  abi, 
tjqpage,  Nam  «Ciarn  eleganter  in  jnbendo 
adhibetnr ;  nt  Heant.  II.  2.  6.  etiam 
eaves  f  h.  e.  caye  qaiMO.  Z. 

10  Non  triumpho]  Maximam  mihi 
gaudiiim  eat,  si  te  tnia  nnptiit  nihil  pa- 
tior  mati,  et  adhno  me  cogi«,  nti  in  ma- 
1o  aliad  malom  qnmram,  et  nulhu  loeut 
rtUwptaitur  preei :  nt  ex  omni  parte 
oironmcladamas  nostiis  preoiboa  se- 
nefl.  B* 

11  Ni  etioM  nune  me  hufut  eauta 
quterere  tn  maio  jubeas  erueem']  Qnaai 
dioat,  in  malo  aUad  malom.  D. 

Pro  cruam  forke  leg.  malum :  oerto 


Donatas  ita  legisse  videtar.  B. 

Qnutrereinmalocrueem']  ProTerbia-. 
liter  dioitar,  qai  in  parvo  malo  mag- 
nnm  sibi  malnm  nltro  arcestit.  R.  D. 

12  AHenusl  Alienns  est,  qaoeom 
nnlla  nobis  intercedit  amloilia.  t.  Cic 
ad  Dir.  I.  9.  enitar  ut  neque  amieis  ne- 
que  aliemoribus  opera,  eonttHo,  labere 
desim  etibl  Mannt.  R.  D. 

14  IMinquaturpreei]  Benepreei,  D. 

13  To  hine  ob  rersam  reete  abest  in 
Bemb.  Victor.  et  duobas  nostris.  D. 

16  Veram  lectionem  serrabit  Ser- 
▼ius  ad  iEn.  IX.  484.  ftctn  igitur  dum 
tieett  dumque  adtum.  In  prindpio  ▼«r- 
sas,  nt  in  membranis  solet,  initiali  lit- 
tera  omissa,  at  minio  postea  soribatnr, 
restat  um;  qaod  nescias  atram  ad  dum, 
tum,  cum,  an  ad  quin  pertineat;  Inde 
errat64nitiam.  B. 

19  Pedetenim]  Cante.  a  pedibas 
et  teutando.    PtdetetUm  tamcn]  Boe 


ACT.  IIL  SCENA  III.  4» 

A.  Vide,  8i  qvid  opis  potes  affeire  hoic.    6.  Si  qoidl 

quid  ?    A.  Qaaere  obsecro^  20 

Ne  quid  plas  miniisye  faxit^  qaod  nps  post  pigeat, 

Geta. 
6.  Qaaero :  salyos  est,  at  opinor :  yeram  enim  metuo 

malam. 
A.  Noli  metaere :  ana  tecam  bona^  mala^  tolerabimas. 
6.  Qaantam  opas  est  tibi  argentil  loquere.    P.  Solae 

triginta  minse. 
6.  Triginta !  hai^  percara'st|  Phcedria.    P.  Istaec  yero 

yilis  est.  25 

6.  Age,  age^  inyentas  reddam.    P.  O  lepidara  capat ! 

6.  Aufer  te  hinc.    P.  Jam  opus  est.    6.  Jam 

feres : 
Sed  opus  est  mihi  Phormionem  ad  hanc  rem  adjutorem 

dari. 
(P.  Abi :  diC;  praesto  ut  sit  domi.) 


qQidem  no  acoipiant,  tuqiiaiii  Getae  24  A  ood.  Petrensi  abest  tibi :  cod. 

dioat  Antiplio,  nt  oaate  tggredi&tar  m-  G.  G.  babet  doqutr$  :  et  ood.  Mead. 

neiii  iallere.  D.  fuantum  eU  ifput  tibi  argmti,  «[ofuav. 

Pedetentim    tamen]    Omiiia    tenta,  Igitar  at  opiu  ait  in  icta,  repone  quan- 

omnia  experire,  ne  aat  pku  aat  minaa  tum  ett  opus  argenti,  elo^uore,  B.     . 

E.  S5  Xftcc  vero  mUt  eO]  Aaiatorie.  D. 


Pedgtmptim   •oribitnr  io    omnibae  Istae  vero  ffiUs  est]  Amatoria  i 

Faemi  et nostris  oodd.  Omnino  m  oodd.  pretiam  noo  credit  pro  eamagnam  eaao^ 

eom  TeUiBtioribas,  tam  reoentioribna  qaam  diligebat.  B. 

▼el  temptare  acribitar,  tcI,  aed  rariaa,  Pleriqae  aoatri,  itta  «tro.  B. 

temiare;  nanqnam,  qaod  hodie  obtinet,  26  In  Bemb.    abest  caput.    Trea 

ttntare,  B.'  codd.  boni  aufertc:  a  ▼etemmo  abeat 

20  Ex  repetitione,  qom  prioria  ao-  kinc.  Repono,  age,  age,  tmwntai  r6d- 
eentam  aerrare  debet,  repone,  mde  daat,  P.  0  Upidum !  G.  Aufirta,  P. 
opit  ti  qwd  potet  adferre  kuk.  Si  Jam  oputt.  G.  JAm  feret,  Abaolate 
jusd.  B.  pofitameitaii/«rtaso.afliplaxari;  qnia 

21  Plut  mintmefacere'}  Dicitar  qoi  nterqae  pr»  gaodio  in  anplexai  Get» 
qoid  iaoit,  qaod  in  alterotram  partem  mebant  B. 

oonapici  et  notari  poaait  Tel  in  exoea-  28  Hio  ▼ersoa  reote  a  Faerao  sab» 

aum  ▼el  in  defectam,  nt  barbari  ralgo  dititioa  jadioator.  Nam  Bemb.  et  Vio- 

loqaantor.  Plaat  io  Capti^.  V.  S.  18.  tor.  plane  omiaemBt :  atqoe  PhBdria 

eur  ego  plut  minutve  feci  iUi  quam  c-  cam  ipae  Getam  comitetor«  noo  fidetor 

fuumfuit.  V.  ScholtiDg.  ad  Sen.  Soasor.  hteo  poase  raetf  Me§mmr0j  fVB  hio  ra« 

VII.  45.  R.  D.  periantor.  B. 


44M> 


PHOBMIO. 


A.  Pmsto'st:  anliiciB«me  oiwris  qnidviB  impoDe^  eC 

feret : 
Solus  est  lioiiio  amioo  amiooa.    6.  Eamoa  eigo  ad  eam 

ocius.  90 

A.  Numquid  est  qaod  opera  mea  vobis  opaa  aitY    O. 

Nihil;  verom  abi  domam^ 
Et  illam  miseram,  quam  ego  amic  intos  scio  esse  exa- 

nimatam  metu^ 
Consolare.  cessas  1    A.  Nitul  est,  mqiie  qaod  fadam 

lubena. 
P.  Qaayia  istac  facies?    6.  Dicaminitinere:  modo 

te  binc  amove. 


ACT.  IV.    SCENA  I. 


DEBnPHO.  CHREBfES. 


ftftMf  jT§quenter  twMii  §t  hi 
R.D. 

Te  hme  amoffe]  I.  e.  biM 
SaetOB.  In  Tiber.  c.  10.  UatmU  repetdi 


QUID1  qaaprofectas  caasahinc  esLemmam,Cbrenie» 
Addaxtin'  tecnm  fiUam?    C.  Non.    D.  Qnid  ita  nonf 
C.  Postqaam  yidet  me  ejas  mater  esse  hic  diatius; 


S9  PnBtU  eet:  amiaaeAme']  Opti- 
■Mw  ee  mecfeemnm  vtrinqae  seiaper 
adett,  qaodeanqoe  ens  inpotttam.  B. 

90  Soteu  eet  homo  amce  emieiu] 
ApoUodoros,  f«^  lnirreTei  fiXiry  Tdvc 
^&Jvc  (Gayetdt  repoeait,  /Jidv  ^cXiiV 
ydf  Tf^  ffiUec  ierfrremfc)  D. 

34  Uode  te  hine  amew}  HiDodif^ 
eedob  Volt  eBim  eofait  eeoam  eomifian 
qatnrefOi  qaemodo  fieri  poeii^  ot  nro* 
MauHT  a^peataaia  JK» 

LegOyfficamtiiitert.  Vid.adHeftat 
I1.S.50.  B. 

Jn  ilifMrt]  Iler  etiam  do  brevi  id- 
MnialnipeMiaftaBdicitar.  Pluedr. 
111. 19.  5.  e»eMMiiii  Jnetet  qued  itef 
he^gtm  eflnc  Mofc  e^  Bobwon.  od 
PliB.  PoBojgr.  o.  76.  Uer  UU  tgpha  i» 


omoMre.  R.D. 

1  Quiif  qua  frtfectue eaueal  Mm 
eet  Dorratio  nmplez.  D. 

Qoa  pn/eetuMmcja  JlmceiLnMam  ?] 
In  liao  seeu  Btrratio  itiBoris  et  rerei^ 
aionif  fimplicem  oontiiiet  ezpoaitio- 
nem.  B. 

Qmdf  qua  cau»]  Eet  fotmah  is- 
terrogondi.  Ploat  in  Becoh.  IL  5.  15. 
quid  hae  ?  ^iiaoatt»  emn  hmt  m  2ffte- 
wm  miKrom.  abi  ▼.  GronoT.  Petroa.  o. 
26.  9iiur  /  «01,  in^fiieieilii  Mir  afe4 
9itfm/at?B.D. 


ACT.  IV.  SCENA  I. 


441 


Simnl  autem  non  manebat  aetaB  virginis 
Meam  negligentiam :  ipsam  cnm  omni  fieanilia  5 

Ad  me  profectam  esse  aiebant.    D.  Qnid  illic  tam  diu 
Qaseso  igitnr  commorabare/nbi  id  andiyeras? 

C.  Pol  me  detinnit  morbns.    D.  Unde?  antqni?    CC 

Rogas? 
Senectns  ipsa^st  morbns.  sed  venisse  eas 
Salvas  audivi  ex  nanta^  qni  illas  vexerat.  10 

D.  Quid  gnato  obtigeritme  absente^  andistin,  Chreme  t 
C.  Qnod  quidem  me  factum  consilii  incertnm  fadt : 
Nam  hanc  conditionem  si  coi  tulero  extrario ; 


4  ManOat]  I.  e.  oxipeotftlwt  r. 
LuBbin.  ad  Hont.  I.  f  8.  99.  tneetqua 
tupeHkt  T«  maneaitt  tpmm.  R.  D. 

6  Soribe  uibant,  SempereiiiB  apad 
NoitrQm  ett  ditjUeboo.  B. 

9  Smteetut  ipta  ett  mor6tif]  Apollo- 
doni«,  Td  yiifcK  '«^y  «uTo  yynfAo,  D. 

Senetiut  iptt^ti  morbut]  Aristotel. 
Th  /uiv  fSa-w  f7M<  yHfat  lirUmw,  ri  II 
ynfof  v^ov  ^txh.  Galen.  ijyttaSv  lib.  I. 
t)  ynfof  fio'»  lAn  \iywavi  moi.  PlaatOB 
Menmch.  V.  S.  4. — omfitMf  fum  tente» 
tute;  onustum  geteeorput;  viretReti^ 
quere,uttEtatmaiamerxetttergoI  Nam 
ret  plurinuu  pctfimaf ,  eum  adeenit,  of- 
fert.  L. 

11  Quid  gnato  ebtigerit]  QooDiam 
pneterito  tempore  senet  reoerant  pao- 
tam»  at  filiom  Chremolia  azorem  daee- 
ret  filias  Demiphonis :  aliter  enim  res 
eelari  non  potest,  niii  per  hajaamodi 
naptiaa  poella  Tiooeretar,  et  hano  per 
haoo  emirem,  qoo  oredit  filiom  soam 
aliam  doxisae,  tdeiroo  oopit  exeoiatam 
OMO,  et  potiut  qaai i  caatam  qaaadam 
eeao»  qaod  oxorem  daxerit  filiae.  B. 

13  Denicfoo  adjungit :  quod  piidem 
mefactum  eonnHi  ineertumfdieit ;  neun 
haine  eonditienem  ti  eui  tHtero  extrario'] 
Rationem  reddh,  ear  ex  oo  qaod  filios 
ejai  azoTBm  daxerit,  non  eam  qoam 
Uo  voloit,  fibi  eonailiam  Taoillet  el  in- 
eortam  sit  Hane  enim  oonditioBem  si 
eztraneo  ante  detnlero,  habeo  Booeasi* 
tatem  exponendi,  unde  miki  «t.    Te 

VOL.    II.  9 


antem  ildelem  etao  mihi  itn,  ( 
modom  ego  inhi  samf  cogBoreio  (eeg* 
noveram.  Z.)  At  ille  alienna,  ad  qoM 
ooodltiooem  iatam  defero,  ■!  ▼olnerit 
aliiniutem,  taeere  poterit, 
ihmiliaritaa  eopnletor:  nn 
oonlemaerit  atqae  tpreTerit,  plaa  leiet 
qaam  opaa  ett,  siqoidem  in  potealalo 
babobit  narrare  qaod  oeperit.  Qam 
rea  mihi  magnam  Mllieitadinem  gone- 
rat,  oe  aliqoo  paoto  bano  axorem  meam 
(vsor  mea.  Z.)  cognofeat.  Bat  .  .  .  • 
mihi  (ett  enim  itUut  miki  kaud.  Z.)  levia 
metat.  Nam  hoo  ai  oeperit,  tapereet, 
ot  meezeladat.eldomoegrodi«r.  £go 
enim  meorum  tdut  meui  tum,  hoe  estt 
iIladireaeat,egopaopor.  Bi 

19  Hane  eenditienem  ti  cui  tuienH 
KvfiokiyU :  q«ia  ferre  eonditianem  aUf 
ctn  dioimas.  D. 

Hsne  eoiidt<ion«mfi  sici  tulere]  Ferre 
eenditionet  est  oflTerre.  Csbs.  do  B.  G. 
IV.  11.  ea  eondttione  91UB  a  CiBtaite  fer» 
fetur.  liT.  XXXIV.  59.  «r  diuitef  oon- 
diliMiiMif,  qiutdatm  tunt,  legite  ;  obi  t. 
imlerpretes.  Obndttio  h.  h  est  matii- 
mooiam  rel  ttxor,  qnam  ToeiB  vim  sn» 
pra  explieaimns.  R.D. 

Eggtrarie]  I.  e.  alieno,  Bnlla  Bobio 
oogBatione  ooBJanoto.  FonBa«rtf«riMS 
Morato  ad  h.  I.  BOB  satis  htinafidebn- 
tnr,  scd  ab  idoneis  seriptoriboa  «sitn- 
sam  esse  oateBdimu  td  RaliL  L«p.  p. 
49.  R.  D. 


44C 


PHORMIO. 


Quo  pacto,  aut  undemihi  sit,  dicendom  ordine^st 
Te  mihi  fidelem  esse  «que,  atqne  egomet  snm  mihi^ 
Scibam :  illQ  si  me  alienos  affinem  volet, 
Tacebit»  dum  intercedet  familiaritas : 
Sin  spreYerit  me,  plus^  quam  opus  est  scito^  sdet; 
Vereorque^  ne  uxor  aliqua  hoc  resciscat  mea. 
Qnod  si  fit ;  ut.me  excutiam,  atque  egrediar  domo, 
Id  restat :  nam  ego  meorum  solus  sum  meus. 
D.  Scio  ita.esse :  et  istaec  mihi  res  soIlicitndini'st; 
Neque  adeo  defetiscar  nnquam  experirier, 
Donec  tibi  id^  quod  poHicitus  sum,  eflfecero. 


15  TtmOU  JMem  tm  itqiui]  Mira 
•dniixtiiBi  anie  eonpleUn  aaBtentiam 
de  extnaeo»  U  mUttfiddm  ms,  hc  D. 

16  Pro  Fiilgari  tekbam  netri  leges 
probaiit  Bembiui  teibam,  B. 

17  Tacibk,  dum  wtBretdet  fiamitm' 
rUa$}  looertam»  qiuodo  proditnm  iri 
le  dioal,  tBte,  u  poet  naptiae.  D. 

SO  Ct  me  «xeutiMi]  Legitor  el»  csv- 
«tttiaf.  D. 

loter  ioterpretei  de  senso  rerbi  eff- 
eutiat  000  cooTeoit.  Sont,  qoi  pro 
etplarmt  •ooipinnt,  de  ingenio  ndbi- 
beodo,  qoo  de  fotnro  prospioiatar.  Alii 
de  exootieodn  Teele  iotelligoot,  oe  qnid 
per  ftirtom  asportetor.  Gesnenu  io 
Tbes.  de  ntiooe  eoo6oieodn  et  sobdo- 
•eoda;  Qt  seosos  sH, nmiuta  doU dit- 
atdmm  e  matrimamo  iUiut.  Bqoidem 
poto  seriei  orttioois  oooTeoieotias»  sl 
ioiorpreleris  peripatiors is omtiidHf r»- 
batfoamiaredditt,  Sio  exeuttut  et  ex- 
boM^nt  00.  peoonia,  extot  apod  Cie. 
Hor.  IL  18.  Bleoim  Torbo  ego  mtarum 


16 


90 


nt  hioe  fogimo.  Cie.  PUIipp. 

11.  2f .  MOittiai  er  Jtalia  eseuttm,  r, 
Brookbos.  td  Tibnll.  U.  6. 12.  R.  D. 

21  Msorvm  toliit  tum  meui]  Apol- 
lodoros,  iyib  9^a^  f*imf  rSt  iftit  ifdk 
(Goyetos  metri  cooso  illod  fttnc  oppo- 
oitfini).  D. 

Mepnwi  soiiM  siim]   PriscisB.  lib. 

12.  L. 

Ego  metrum  toku  tum  wuut]  H.  e. 
oemiid  dooiestioorom  meorom  «rsdere 
possom,  omoes  eom  oxore  cooscmliool. 
Lodit  io  doplifli  seoso  pronoouois 
mms.  Nom  msi  primom  saot,  qoi  e 
&milio  saot,  doiodo  qoi  meoram  psr» 
tiom  soot,  qoi  meoom  seotioot  Gsso. 
Cioer.  episL  XII.  12.  ertda  miAi  kume 
ttareUum  qutm  habao  ttaaiut  atgutep' 


bomiois»  pneter  liberto- 
lem,  oil  bobeotis.  Msttt  eoim  est  ejas, 
qoi  soi  joris  el  potestotis  esl;  otqoe 
meomm  bob  esl  mooBaliBom,  qoi  est 
enor  Tolgoris,  sed  neotmm :  ot  i 
iit,  «iM^oiiJkJ  ttt,  nititgo  taku ; 
aarput  tt  Ubsrtolsm  ni^  mifti  ttt,  ftod 
aoomdiriposRr.  Z. 

Ut  ma  cseiiliom]  I.  e.  olme  eiieiom 


ILD. 

23  Nt^dafttiteaT]  Neqaelossobor. 
Adao  «xpsririsr]  Semper  teolore.  B. 

i^ii^omr]  VeU.  libb.  dtfeeitear. 
Priso.  L  X.  £i|Mririsr]  V.  G.  saper»- 
er.  L. 

Prm  Tolgori  leotiooe,  qom  osl  Bem- 
bioi,  od  eTitoodos  elisiones  doros,  Te- 
reotio  iodigoss,  ploeet  Prisoiooi  p.  889. 
el  1147.  Mqut  drfttiteta'  uifua  adao 
ttptrintr.Sioatfutadaodaaaetst,AmL 
IV.  1. 38.  B. 

24  IXmseti6iid,fttodpoUistt«fiHfl^ 
^eeero]  Virg.  JEo.  U.  7l9.doo«ema 

9oAb\uaro»  D. 


ACT.   IV.   SCENA  11. 


GETA. 

E60  homuiem  callidioTem  vidi  nemiiiiem, 
Quam  Phonnioiiem.  venio  ad  hominem,  nt  dicerem, 
Aigeotam  opos  eaae,  et  id  qno  pacto  fieret 
Vix  dum  dimidium  dixeram»  intellexerat: 
Gaudebat :  me  landabat:  qaaarebat  senem : 
Difl  gratiaa  agebat,  tompus  sibi  daii^ 
XTbi  PhaedriaB  se  oatenderet  nihilo  minns 
Amicmn  esse^  qnam  Antiphoni.  hominem  ad  forom 
Jnssi  opperiri :  eo  me.esse  addncturam  senem. 
Sed  eccum  ipsom.  qais  est  ulterior  ?  atat  PhaBdri» 
Pater  venit.  sed  quid  pertimui  aatem  bellaa? 
An  qaia»  quos  fallam^  pro  uno  dao  sunt  mihi  dati? 
Commodius  esse  opinor  duplici  spe  utier. 
Petam  hinc»  unde  a  primo  institai :  is  si  dat,  sat  est: 
Si  ab  hoc  nihil  fiet»  tam  hunc  adoriar  hospitem. 


10 


15. 


1  Ego  Jknmiitan]  Hco  1O0M  expoii- 
tioBai  tfliiet,  qiid  oam  PhonnioBe  ae- 
tHBi  lit :  nempe  uU  •rgentom  qoBrero- 
tmr,  qood  lenooi  ferri  poooet  pro  Phm- 
dria;  nt  Pfamdrim  le  ofteadot  nibilo 
miBBS'  anioom  eeae,  qotm  AntiphoBi^ 
AiobBt  dis  gratimB,  datam  sbi  eiiie' 
tempns,  in  qoo  osteBdore  se  poeaet,  t^ 
mili  modo  m  unicnm  Phedrim  eue, 
quenuMlmodam  fatnA  AntipboB].  Nem 
ipeiot  open  Antipho  nzorem  daxemt, 
nurfaa  ipaiaa  operm  Pbmdrin  radimeiet 
noretrioem.  B. 

S  Veniottd  Aoaitiiam]  Venaate  repe- 
titom  haminm,  D. 

3  Vnlfari  leotioiii  targiiUo  pnafereB- 
dn  ridetnr  Bembini  argtntum  ;  qnia  fo- 
teraa  aic  loqaobontnr.  B. 

Fmet]  I.  e.  oonBoerator  Plant.  in 

Paend.  I.  3.  d7.  jam  hercle  vel  duce»- 

tmfieri  peteimt  preuentm  mtiue.  R.  D. 

..7  Raaoribe  Toraaa  gratia  PhsBdiHdi, 

nt  snpre  CUnidi,  UttpiUii :  atqno  toUo 


K,  qnod  oam  ood.  reg. 

eat  ia  vera.  aeq.  poal  «mteimi:  B. 

10  Corrige  qni  eet  «Kariar  ?  fel  Ihr^ 
tnsae,  fut  iHe  tUteriorf  B. 

11  Ex|Nrt«reliditarr;qaodaolam- 
no  eat  iii  primo  reraaa  pede.  B. 

14  A  prbno]  Soilieet  ^prineipio  plcne 
dieitur  pro  primo,  at  ad  priimim  pro 
prtmum.  infra  IV.  3.  37.  Cie.  in  Orat. 
c.  8.  Demotthenm  nunmimitt  a  frimode- 
inde  dwm  de  legibus  diepatat  premis,  part 
lemim  ineedent.  Philipp.  II.  30.  eoniifi- 
tim  a  prtmo  r^pnA«iid«re.  t.  Gronor.  ad 
Seneo.  de  Tita  beatn  o.  7.  et  ad  Qnmat. 
nntnr.  V.  14.  R.  D. 

15  Hune  adoriar  hmpilam]  Aatnl» 
hoepitem,  de  eo  qni  avpenrenit:  nomen 
aptam  imprndenti  rerwn,  alqae  «liena 
ab  eamm  aoientin.  Salloatias  Catil.  9. 


&e.D. 

Pro  hoe  Bomb.  roeto  ee;  atqoe  pro 
fiat  omnes  Faern  tt  noatri^sC.  B. 


444 


PHORMIO. 


ACT.  IV.  SCENA   IIL 

ANTIPHO.    GBTA.    CHREMBS.    DBMIPHO. 

EXSPECTO,  qaam  mox  recipiat  sese  Geta. 
Sed  patramn  Tideo  cum  patre  adstantem :  hei  mibi, 
Qaam  timeo^  adveDtas  hajus  qao  impellat  patrem ! 
6.  Adibo  hosce.  O  noster  Cbremes.  C.  Salye,  Geta. 
6.  Venire  salvom  volupe'st.  C.  Credo.  6.  Qaid  agitur? 
C.  Multa  advenienti,  at  fit,  nova  hic  compluria.  6 

6.  Ita.  de  Antiphone  andistin'  qu»  facta?  C.  Omnia. 
6.  Tun'  dixeras  huic  7  facinus  indignum,  Chreme^ 
Sic  circumiri.  D.  Id  cum  hoc  agebam  commodum. 


1  ExtpeetOp  quam  im»  rectpiat  kue 
«m  Gita]  Ad  erroTem  camoluidnin  per- 
fOM  AatipbooM  interponitor  j  ot  ei  od- 
aneto  meta  uniltend»  nzoris,  nugor  vit 
iint  repentin»  Istili».  D. 

Eiipeeto  juom  mox  reeipiat  te$e  Gtta] 
Uti  error  onmnlari  possit,  intereMo  eiB- 
eitnr  Anliphob  Itn  enim  snmtnm  est 
ooDailinm,  nti  aeonndnm  legem  Phormio 
Telit  illnm  dnoere  nxoiem,  qoun  bnbet 
Antipbo :  itn  Inmen,  ai  reoipint  dotem. 
Hoo  nntem  nrgeninm  dotis  nomine  no- 
oeptum  ▼nlt  Pbormio  Phmdrim  dnre, 
nt  ipM  pro  amion  meretrice  lenoni  det ; 
ipoe  ▼ero  Phormioolferendo  no  placnn- 
do  (d^ettHdo  et  apparando,  Z.)  prodn- 
ont  noptiat,  si  (danee,  Z.)  nrgentnm, 
qaodPbedrim  nbnmioispromissnm  est, 
onm  oooeptnm  fnerit,  senibns  reddninr. 
Antipbo  pimsens  nndit,  et  Tore  oredit, 
PbormioQem  nxorem  esse  dnctnmm.  E. 

Hue  post  rsc^piot  in  optimis  libris 
reotenbest.  B. 

2  Adttantein]  Jdttare  ponitnr  pro  sim- 
pliciitorf  Virg.  JEn.  II.  328.  armatot 
«edttf  jn  mea^Hmtaditant  Fundit  equus 

-  vbi  T.  Senr.  R.  P. 

4  Vnlgnris  leotio  doobns  Inbomt  vi- 
tiis;  primnm  qnod  Chremetem  salTora 
■on  jnbet  Getn;  deinde  qood  doo  me- 
dii  pedes  singnli  ex  integris  oonstant 
partibns  orationis }  id  qnod  ia  senariis 


et  beroicis  Tersibas  ritiosom  esse  recCe 
prmcipit  Gellins  XVIII.  sob  fioem; 
namsjllabiB  oltimmnoo  acnnntnrnpod 
Latinos.  Igitnr  dele  hotce,  adeo  nt  adu 
bo  absoloie  ponatur,  nt  alibi.  Atqoe  re- 
dpe  leotionem  Bemhinij  O  mive,  wteter 
Chrtme,  B. 

5  Voiup  ett]  Hoe  voktp  nomeo  ent^  nt 
heefaeul:  sio  enim  Teteres  per  Atrme^ 
«ir  loqnebantnr.  D. 

Veniae  talvom  volupeeet]  Inoolamitas 
tna  01  ▼olontate  est  E. 

6  Compittnn]  Secondnm  regnlam  1o- 
cntns  est.  Nam  Itoe  eomptufv,  et  hae 
compluria,  Nova  hie  compluria]  Sio  ve- 
teres,  qnod  nostri  demU  sjllaba  eotepl»- 
radioont.  Sio  Cato  Originom  seenado ; 
fama  hoe  loeo  eompluria.  Cicero  ia  iVo- 

tagura,  eonfirmandi  genera  eompluria. 
Credo  qnia  r eteres  hoe  pUare,  non  hoe 
pjuf  dicebant.  D. 

Nooa  hie  eompluria]  Charis.  lib.  1. 
dnobos  loois.  fhrisc.  lib.  3,  L. 

9  Commodum]  Commoda  lestimntio 
esttemporis.  Commodum]  Tanlnm  qnod. 
Loeilias,  quod  nahi  eommodum  est,  aut 
udavestimentadfposueram,  I>. 

Sic  eireumveniri]  Sio  aliqnem  cironm- 
veniri.  K 

Cireuiri]  I.  e.  decipi,  ftJli,  pro  qno 
ireqoentins  didtnr  eireuwtmmru  Sen. 
oontroTers.  V.  p.  381.  R.  D. 


ACT.   IV.   SCENA   III. 


445 


6.  Nam  hercle  ego  quoque  id  agitans  mecttm  sedalo, 
Inveiii,  opiiior^  remedium  huic  rei.  D.  Quid^  Geta?     1 1 
Qttod  remediam?  6.  Ut  abii  abs  te,  fit  forte  obviam 
Mihi  Phormio.  C.  Qai  Phormio?  6.  Is  qui  istam.  C. 

Scio. 
6.  Visum  est  mihi^  ut  ejus  tentarem  sententiam : 
Prendo  hominem  solum  :  cur  non,  inquam^  PbormiOy 
Vides,  inter  vos  sic  haec  potius  cum  bona  16 

Ut  componantur  gratia^  quam  cnm  mala? 
Herus  liberalis  est^  et  fugitans  litinm  : 
Nam  cseteri  quidem  hercle  amici  omnes  noiodo 


10  Namhtrdtego]  ComneBdatcoii- 
rilioin  «  cartt :  tiqnidem  dioit,  le,  ati 
etiain  ipsi  domim  fecemot,  de  hac  re 
plorimam  oogitMM.  B. 

Meliores  libri  Faerni  et  omnet  ooslri, 
pmler  anam  reeeotjorem,  recte  qyidm 
interterant  post  id.  B. 

Id  agiUmi]  Hac  dereco^ttns.  Sim- 
plex  verbam  ponilar  pro  oomposito. 
Nam  cogUo  contractam  ett  ex  eoagito, 
lAf.  XXV.  36.  cirrumjpeetartf  atquo 
agUan  dux  eoepU,  abi  t.  Dfakenb.  Tt- 
eit.  Hiator.  IV.  59.  dt^rcttum  FoeuZom 
H  d$  mpranM  agitanUm.  Flor.  IV.  S. 
ditueeestUmeCiuammuUuiidutPom' 
peiut  agitabat.  R.  D. 

11  Recte  Bembinas,fuu/  Getal  tri- 
Mt  Cfaremeti,  et,  qttod  remedtum,  De- 
mipboni.  Nam  prior  respondetCfaremes, 
oqjas  major  res  agitar,  et  propior  cara 
■0  sollioitado  est.  B. 

13  h  qui  irtom]  'Awoa-u&mo^  tertia. 
deest  oUnttU  nobu,  aat  drfendU,  ant 
qaid  tale.  D. 

Iffttitftam]  Qao  facilias  oognosci 
poiset,  qnia  Pfaormio,  breviter  consi- 
liam  (pottet  quod  Phormio  ttttt,  hremttr 
deteriptioutm,  Z.)  dedit,  i*  qui  ittam  aat 
defendit,  aot  cognalam  diciU  E. 

h  qui  ittane]  Scilicet  taetar.  R.  D. 

14  Cod.  noster  Tett.  pro  ejut  babet 
priuj  ^alter  900aonoram  jrriut  ^futi 
tertias  efut  pertemptarem.  Certe  illad 
timptar^  pes  Bfolossat  onm  doplioi 
aooenta,  dehonestat  vertom.  Repone 
ifitor,  vtftim^  mi,  ut  ^ut  temptdrem 


priut  tentSntiam.  B. 

16  Cum  bona  vt  eomponantur']  Vide 
potiat  ot  hmc  com  boos  gratia  eompo- 
namas,  non  mala»  per  injnriam  atqae  li- 
tem.  £. 

IUad  tie  reote  abest  io  aliqoot  libris. 
In  mnltis  pro  twf  OBtnot,  oti  oiim  Bogra- 
pbios  legisae  ridetnr.  Qaare  lege  aot 
«tdcmuf  tntcr  not,  aat  videlit  inter  vot. 
Nam  inter  not,  rel  inter  vot,  ntriasqoe 
partis  officiom  notat.  B. 

17  Gratia  mala]  gratiaest  vox  medim 
aigni6oatiunit.  Sie  apod  ICtot  didtor 
divo/rtium  eum  bona  gratia»  Gantra  m«- 
ia  gratia  fa«  I.  et  apod  Seoeo.  ep.  82.  t. 
Grmv.  ad  Cioeroo.  pro  Salla.  16.  tecum 
fic  agam  tuUttt  ut  potiut  ir^riam  quam 
retalitm  gnUiam  videar»  R.  D. 

18  Fugitant  litium']  Genitivo  casni 
Tim  oominis  habet  ^gttans  jnnetom : 
aecosatiTo,  Tim  taotun  partidpii.  Fvgi' 
tant  Utium]  Qaasi  qood  volt  in  do»i- 
no  facere,  Id  jam  in  eo  esse  dicit :  pra»- 
parans  hominem  ad  oonlemtnm  peoo- 
niat,  qam  poscetor  statim.  D. 

Uerut  UberaUtett]  Persaasams  Phor- 
mio  mali  qoid  est,  primo  tenrorem  .  .  • 
.  .  .  atqoe  ioicit.  Deinde  (quia  pemu^ 
tuntt  ett  Phormioni,  primo  terrarem  in- 
jieU,  deinde,  Ms.)  blaiiditar  ab  otilt,  et 
dicit,  dominns  liberalit  ett»  qoi  /aoile 
donare  potest,  et  litet  fog^  teii  iix, 
&o.  an  (fugere  tuevU,  n am  ctETxni, 
^c.  Quamquam,  Z.)  6eri  pottit  ox  aao- 
toritate  moltonim«  quod  oxpdli  poell^  ^ 
poteit  B. 


446 


FHORMIO. 


Uno  ore  auctores  faere,  at  praDcipitem  hanc  daret     90 

A.  Qaid  hic  cceptat,  aat  qao  evadet  hodie  ?  6.  An  legibas 

Dataram  poenas  dices^  si  illam  ejecerit  ? 

Jam  id  exploratam'st :  heia,  sadabis  satis, 

Si  cam  illo  inceptas  homine :  ea  eloqaentia  est ! 

Veram^  pone  esse  yictam  eam :  at  tandem  tamen       95 

Non  capitis  ejas  res  agitar,  sed  pecaniae. 

Postqnam  hominem  his  verbis  sentio  mollirier : 

Soli  samas  nanc  hic,  inqnam ;  eho  dic,  qaid  velis  dari 

Tibi  in  manom  ?  at  heras  his  desistat  litibas : 

Haec  hinc  facessat,  ta  molestas  ne  sies.  30 


flO  Ufu  or»}  I.  e. 
▼.  Bot  ad  Andr.  I.  1.  69.  R.  D. 

PrgdpUmn  dartt']  H.  «.  domo  ejico- 
let  PluBdr.  V.  7.  39.  ab  umvinueapke 
ttt  prMrunu  forta,  ubi  r.  Barm.  R.  D. 

Sl  QmmI  hie  cceptat  f\  Naiic  •oeipieot 
lern  eoBsiliani  Aatipbo  insoilar.  E. 

9i  An  legibuMdatuntmpienai]  Ret- 
poBtto  ez  •olo  peneiMioBeeit  Hooeet, 
nOB  id  metoiiniii,  Imbemai  enim  oer- 
tam  oooiiiiam.  Poit  qogitioBem  lola 
prooiiiiiooe  diiiolotim  tenet,  qao  fii- 
ciliai  penaideit  PhormloBi.  B. 

23  SudabU  $atu]  H.  e.  latii  Begotii 
babebii.  Cio.  ad  Div.  IH.  12.  videi  tU' 
dmrt  mjam  dudumjam  dudum  laboranF- 
tem  quomedo  eatusar»  HanL  deirte  po- 
et  ▼.  241.  fiMlet  muUumfruttra^e  la- 
bertt  Autut  idem,  R.  D. 

25  Firum»]Nmt«MeieeKm]Btiamii 
ooBtrario  ereBto  eiiciatar  tota  penua- 
mo  fadle,  et  Tioeator  Demipbo,  pce- 
nam  pecoiiim  eiie,  bob  capitii.  Hoc  eit, 
ooBdeiBBari  poterit  qaod  eiTeoerit,  et 
liberatoi  *  pecoBiaria  iita  malta  fatara 
eit  noB  ((juod  ejeeerit,  ted  Uberabituir 
ptaudairia  kta  mnila  tohOa.  ^Ergonmu 
2S.)  metailejeolioBem.  B. 

Valgari  lectiooi  poM  prmier  Bembioi 
jwno,  h.  0.  ooBcedo.  B. 

.  Poni]  Pio  eo  LatiBi  etiam  diooBt/ae, 
fMgit,  bafbari  mtatli Boitrm  nippone,po- 
tUoquadtipetitoeaau,  TVaailalio  eita 
oaleoUi,  qoi  poaiular  el  fiBgoiitnr  nle- 


re,  qaod  ntionator  ▼elit.  ▼.  BoimaBB.  id 
PetroB.  c  101.  nm  noti/Tv^uimjMiNBiMi 
p.614.  R.D. 

26  Lege  cam  ▼et.  cod.  apod  Gaje- 
tam'et,  at  monoiyllabon,  pro  ^ut,  B. 

27  MoUirier]  I.  e.  placari,  autigari. 
Sallait  iB  Jog.  c.  33.  ttdart  matuttt 
ammot  molUrt,  Virgil.  JEo.  I.  57.  ■«(- 
litfut  flRunoi  et  temperat  iraa,  R.  D. 

28  Diin  ti6i  in  niantcm]  Dator  ei  ia 
maaam,  qai  lortim  Csfpara^tm.  od.  Da 
B.)  accipit  lioe  arbitro,  aal  iBtmrpnte: 
at  prmYaricator,aaljadex  oorniptai.  O. 

Qutdots<fartttfritnmanMn]  Hocest, 
qoantam  pecaniam  in  prmientiaocipere 
▼is,  nt  dominniab  bac  lite  diioedat?  B. 

Ut  tfif  iimn  lit  in  iota,  lego  oom  noo- 
trii  omnibai,  toti  tumui  nune^  tngnnm, 
Aie.  Tom,  aacton  Bembioo  libro,  dic 
dele,  et  «t&  mnta  in  tns.  B. 

Sdii  swnia]  Ut  tato  loqai  ponimoi. 
Gio.  id  Attie.  VI.  3.  omntno  (toli  tmm 
aunna)  mjMat  iinguom  ad  me  literat  mir 
tiJt  Brutiis.  Grmci  eadem  finnnala  dicunt 
oMt  U-fjM  li^e  fjiJhu  Irpm.  ▼.  Viotor. 
▼ar.  lection.  XXVIIL  23.  R.  D. 

29  Ne  Kerut  extn  iotam  penitai  ab- 
looBdator,  npone,  KBr%u  ut  hit,  &o.  B. 

30  Hae  hine/aeettat]  Pko  lane  ttfa^ 
oot,  id  eit,  abeat :  nt,  ftuc  ttfatMt,  huo 
aooedat,  lignificat.  Hcc  &tne  faoittd] 
Pro  eedatt  aliai  fadat,  Brgo  daai  rei 
ligniiloat  boo  anam  ▼erbam.  An  htjie 

facetiat,  pro^eibialiter,  qaaii  fttncyn* 


ACT.  IV.  SCENA  III. 


447 


A.  Satm'  illi  di  simt  propitii  ?   6.  Nam  sat  scio, 
Si  to  aliquam  partem  «qui  boniqae  dixeris, 
Ut  est  ille  bonns  Tir,  tria  non  commntabitis 
Verba  hodie  inter  yos.  D.  Qnis  te  istttc  jossit  loqni  ? 
C.  Immo  non  potuit  melins  pervenirier  35 

Eo^  qno  nos  yobimiis.  A.  Occidi !  C.  Perge  eloqni. 
6.  A  primo  homo  insanibat  C.  Cedo,  qui^  postolat? 
6.  Qoid  ?  nimimoi  qaantmn  libnit.  C.  Dic.  6.  Si  qnis 

daret 
Talentam  magnam.    C.  Immo  malum  hercle :  at  niliil 

pudet ! 


ciat.  Plaatns,  argttituM  hiniefmU,  Huc 
Ufac  dioUar,  pro  huc  aeeede.  D. 

Hific/Mftwl]  Diom«d.  libr.  l.Senr. 
JbmA.  lV,wtn.ft95,jns»afaceteuni.h, 

Hmefaeeteai]  I.  e.  hioo  obeat  Cio. 
ap.  Non.  Maroell.  p.  307 .  faeetiaHt  igi- 
tur  omiMi  fui,  &o.  Est  etiam  InfaeemU 
inteUigeiidam  w.  R.  D. 

31  &liii  ilU  dii  dtU  proptHi]  H.  e. 
ao  latifl  saoa  monte  est  ?  Sio  TeteretflO" 
qoebaotor,  quod  credebant  deoa,  qoi- 
bos  irati  esient,  lanam  mentem  et  eon- 
lUium  eripere.  in  Andr.  IV.  1.  40.  abi 
T.  not.  R.  D. 

52  AiifuoM  portem]  Elai  non  totom, 
Tol  aliqaam  partem.  D. 

33  Tria  non  eommutahitit  verita  hodie 
imer  vot']  Sic  dicebant,  jargiam  signi- 
fioantes.'  Proprie  «er6a  eommutore  esl, 
qnod  aitereori  dioimat.  D. 

55  Immo  nen  potuit  meUu»']  Chra> 
moi  arripit  oonsiliam  quod  faitoommo- 
dissimom,  ot,  exdosa  ista,  possit  filiam 
saam  Demipbonis  filio  eollocare.  B. 

37  A  primo  homo  ifiMniftat]  Qao  &- 
eQios  persnadeat,  sommam  neoessario 
dioit  majorem  primo  petitam.  B. 

Ineanire  hio  non  esse  debaeehari,  sed 
tmmsNium  ^nvtium  pottuUfre,  reole  Ti- 
dit  Bagn^bios.  Atqae  osom  hane  Ter- 
U  mnltis  exemplis  doonit  Coporas  Ob- 
aerratt  L  19.  Z. 

IfUttfiiftat]  I.  e.  nimiam  postolabat. 
8io  tnimiirf  etiam  dieantnr  qni  nimios 
somtas  ia  nm  aliqaam  &6iiuit.  Plaat. 


>o  Iffil.  III.  1. 160.  Aaelor  od  Hereon. 
IV  »50.  R.  D. 

38  Quidl  fltmiMm  fiusntum  Ukuit'] 
Apad  qooedam  diTorsm  persoom  ous 
Terbis  singolia.  D. 

JAbuit]  Hoe  est,  qnaotom  ei  liboit, 
tsntam  postalant  Si  quis  daret  totot- 
tummi^um]  Dioeodo  mofmim  ionnit 
talentam  esse  et  mimci.  NamoMi^ap^ 
penditar  CXX.  libris.  B. 

Ntsitum  fuantum]  Charis.  lib.  f .  L. 

Cod.  900.  annorom  fuantum  votuit; 
et  libHit  pro  varia  leotione  inter  lineaa. 
Hino  patet,  atromqae  esse  addititiam. 
Corrige  igitor  eam  aliis,  G.  Quid  ?  ni- 
mium  quantum.  C  Qaontum  f  die.  G. 
Si  quit  daret,  Sio  olim  legebat  Celsaa 
Grammatioos  apod  Charis.  p.  185.  ni- 
mium  fuofitum :  rersntiuj  in  P&ermt- 
one,  Ubi  C^eut  pronuneiat :  uti  immane 
qaantom,  inoredibile  qaantam.  Lioft 
quidam  ue  Ugant,  tnfuit,  ut  nimiom 
ssrmu  dioat,  qoantom  vero  tenet:  eed 
tentontiam  non  inteUigunt,  B. 

IVtflitum  giumtum]  Per  periphrssia 
dioitnr  pro  mmium.  Sio  hnmane  fuan- 
tum,  mirum  fuantum,  ineredibile  fuon- 
tum,immcnfumf  uaiitiim,in/!mtfMi  900»- 
tum,  SimiliterGnBOtirXtSrrvrSrtv,  duii- 
fAocrvnit  tam  t.  Georg.  Pabrio.  ad  h.  1. 
et  bterpret  ad  Flor.  IV.  2.  plunmum 
guontum/aoorif  pariibut  dabatfratemi' 
ta»  dueum  edit  Dokeri  p.  769.  R.  D. 

39  TafMtummafHum]  Priseian.  lib. 
depoader.  L. 


J 


448 


PHORMIO. 


6.  Quod  dixi  adeo  ei:  quBdSo,  qaid  7  si  filiam  40 

Suam  unicam  locaret  t  parvi  retulit 

NoQ  suscepisse :  inventa  est  quse  dotem  petat* 

Ut  ad  pauca  redeam,  ac  mittam  illius  ineptias, 

Haec  denique  ejus  fuit  postrema  oratio : 

Ego^  inquit,  jam  a  principio  amici  filiam,  45 

Ita  ut  aequom  fuerat,  volui  uxorem  ducere: 

Nam  mihi  veniebat  in  mentem  ejus  incommodmn, 

In  servitutem  pauperem  ad  ditem  dari : 

Sed  mihi  opus  erat,  ut  aperte  tibi  nunc  fabuler, 

Aliquantulum  qu»  afferret,  qui  dissolverem  50 


Yerlw  vnmo  wmbm  h,  v, «.  p.  noot 
niperior*  eedo,  ^id  pottulat,  tribiM 
Peniphoni.Iibris  nostris  dQcibos.  Hono 
•oiai  ooBvenit  exdamnre,  qoippe  qoi 
■etoebet,  ne  de  nio  ■oWendom  esset.  B. 

Taltntum  magnum]  I.  e.  Altieom 
qood  magnom  appellabent  Romani  qoo* 
Btam  aliomm  Graoomm  talenta  mino- 
ria  eraat  somm».  ▼.  GronoT.  depeeon. 
▼et.  III.  4.  R.  D. 

40  Qfuuo,  ^idaunieamjilumi]  Vi, 
inqoit»  ottenderem  ei,  injoste  poeitam 
munmam,  dixi,  qoid  ai  to  onioam  filiam 
foam  in  matrimoniom  oolioearet,  tan- 
tnndem  dotu  daret  ?  8. 

41  Parvi  ntulit]  Nihil  interfnit :  Tel 
parom  ioterflbit,  ideat,Bihil  profoit  D. 

Porvt  rettUit'}  Sed  eontemsiati  illod, 
propterea  qnia  non  sotceperis  filiam  ; 
sed  pari  modo  etiam  dominos :  nam 
sio  ooepit,  et  tniwnta  eit,  qutt  dotem  pt' 
iat.  E. 

Lseorrt]  Pro  in  matrimoniom  ooQo- 
earet  ▼.  Bentl.  ad  Aot  V.  1.  3t.  in 
mrnttdem  oontraria  sententia  Eoripid. 
ia  fragm.  Melanippeo  dotem  oxoris  di- 
▼itis  qoam  paoper  doxit  UuJMf  Tdv  Ar- 
^  tvAjugare  maritum  si^e  tn  fsrvitu- 
tem  redigere  et  maritom  o&e  In  iXsvdi- 
fvv  that  siYe  non  amplim  Uberum  ette 
dint  ▼.  Doker.  ad  Ur,  XXXIV.  7. 
R.D. 

4f  Non  tttteepitm:  woenta  qum  dth 
ftrm  petai]  In  GrsBoa  ftbola  senex  hoo 
didt,  fHJd  interett  me  non  tutcepistc  fi' 


Uam,tlmododmdMwraUemmf  D. 

niod  fiftta  ante  tiionifn»  qood  In  qoi- 
bosdam  libris  reperitor,  est  gioosema, 
qood  a  ▼erso  damnator»  nee  a  scnsn 
magnopere  reqniritor.  Nam  ellipsis 
persontD  namnlit  magia  oon^enit  Z. 

45  Ego,  inquit,jam  a  pnmapio  ean- 
eijiiiam']  Per  elhopoeiam  oratio  iadof- 
dtor  Phonoionis  ad  tnmmam  neoeam- 
riam  per^enientia  persoasione.  Ae  pri* 
mo  oansa  ponitnr»  eor  non  ante  eam 
doxerit:  qood  opos  argento  sibi  faerit 
et  idoirco  eam  dooere  ▼oloit,  qom  affe- 
lat  aliqoid,  onde  dissol^eret,  qote  de* 
bebat  Ergo  ti  hmo  dabit,  qonatam 
promitit  illa,  qom  tponta  est  mihi ;  mf(- 
lam  mihi  moiim,  ^iMnii  titeiie  lunpfas 
dort.  B. 

47  Repone,iiam«thtMiit&BtmaM»- 
tem  fjus  ineommodi  ;  b.  e.  id  ineonmo- 
dom  io  mentem  ▼eniebat;  ot  tnprn  I. 
9.  f .  Nam  e  ▼olgari  ratieBe  gut  ett 
Phanii  ▼iiginit.  Iptor  generali  tenten  ■ 
tia  Bon  poiipsrem  debebat  seqoi»  acd 
«om.  B. 

48  Ad  ditem  dari]  Pro  dimti  daru 
Stepe  pnepositio  ad  ponitor,  obi  osita- 
tios  dnUTUs.  Li^.  II.  SS.  ad  idferienr 
dum  eontul  atter  Roaut  mantit,  R.  D. 

49  Sed  miki]  TlafMtnc  prima.  Sed 
mihioputerat]  Indiotio  (tniitictm^  do- 
li  est.  Nsm  anteqoam  potat,  petendi 
oansam  ingerit  D. 

50  Qnff  efferret,  fui  diMiwroii] 
Qoia,  si  opom  eao  ' 


ACT.  IV.   SCENA  III. 


44ft 


Qu»  debeo.  et  etiam  nunc,  si  volt  Demipho 
Dare,  qaantum  ab  hac  accipio  qn»  sponsa'st  mihi ; 
Nnllam  mibi  malim,  qoam  istanc,  uxorem  dari.  ^ 

A.  Utrnm  stultitia  facere  ego  hunc,  an  maUtia 
Dicam ;  scientem,  an  impmdentemy  incertos  snm.      55 
D.  Quid  ?  si  animam  debet?    6.  Ager  opposita'stpig- 

nori 
Ob  decem  minas^  iaquit.  D.  Age^  age,  jam  ducat ;  dabo. 
6.  ^diculae  item  sunt  ob  decem  alias.    D.  Hoi  hui ! 
Nimiam'st.    C.  Ne  clama :  petito  hasce  a  me  decem. 
6.  Uxori  emnnda  ancillula'st :  tum  pluscula  6Q 

Supellectile  opus  est :  opus  est  snmtu  ad  nuptias : 
His  rebus  sane  pone,  inquit^  decem  minas. 


tam  qovereret»  minor  esset  neceiftiUs 
oaptandae  opQleDtioris.  Ms  alienom  ad- 
didit,  cui  rei  niliil  opponi  potest.  D. 

5t  Ab  hac  aceipio  quit  sponuk  ctt  mU 
h{]  Mire  accipio:  non  aceepturut  lum. 
£t  definilivom  modom  ponit,  ne  de  sam- 
ma  dotis  aupersit  dispatatio.  D. 

54  Utrum  auUitia  facere]  nafi>JU9 
tertinm.  faoc  idem  enim  valet  utrum, 
qaod  an.  D. 

55  Seientem,animjifrudentem']  'Am- 
01  T«y  secandam .  Nam  scienti  impraden- 
tem  reddidit.  D. 

56  Quid  ti  animam  debet  f]  Grecom 
proTerbiom,  xmi  aur^  Tnr  -^v^o^' 
Xft.  D. 

Ager  appontu$  ett  pignori]  Id  eit» 
afmm  dedi  loco  pignoris,  id  eat,  ?adi- 
monii.  E. 

Animam,deberB]  Dicitnr  qni  plaa  de- 
bet  qnam  diaaoWere  potest.  R.  D. 

OppotUu»  p^ori]  Opponere  pignori 
Teleres  dicant,  tulfponere  JCti,  qnonuB 
fragmenU  annt  in  Digeatis.  R.  D. 

57  Ager  oppontut  ttt  piguori  ob  de- 
eem  minat]  Aatute  non  prolinos  trigin^ 
ta  nunat  dixit,  sed  paalalim  coUigit, 
ot  partibns  con^slis  in  somma  aenez 
ninns  gravetor.  Nam  si  semel  dioeret, 
deterreret  paroiasimom  senem.  Deai- 
qne  aoditis  deoem  minis.  atatim  re« 
•poodet  dabe.  conGedontor  ab  alio  de- 

VOL.    II.  3 


cem.  de  reliqoia  soperett  dobitalio; 
oam  diiBoilia  est  ad  dandom.  D. 

06  dtcem  «ttioi]  Qaaram  singol» 
XXX.  solidis  appendontor.  Noloit 
semel  (timui,  Z,)  sommam  proponera» 
oe  magnitudo  terreret  Sed  peraoit» 
paolatim  rarom  neceasariarom  mentione 
sonuna  oonoluditor,  dum  pneier  anoinoft 
et  anpellectilem  inter  omnim  ad  XXX* 
minas  penrenit  E. 

Repooe  mnai^  mora  Gr.  /miSc.  Ita 
smpeoomero  ^md  Plaotom  proBoocift* 
tor.  B. 

58  Pro  hoi,  hui,  liber  Bemb.  oi,  eU 
Resoribeoisf .  Vide  ad  Heaat.  1. 3. 31.  B. 

59  Pro  hatce  repone  ▼eraos  gntia» 
Ulatee.  B. 

Neekam]  IfagislatiooBeftMeeio- 
ma,  qoam  ne  clamet  Ovid.  Art.  Amator. 
I.  343.  ttc  dubita  cunetat  tuperare  pueU 
lat  oU  ▼.  BoraiaDn.  R.  D.   . 

60  Com  ood.  Petranai  lege  melioi,* 
anciU^tt,  Porra  lege»  tum  auUm  pbu- 
eula;  qoa  lectio  coosenso  Dostronni 
oodd.  firmator,  et  osoTeraotiioompro* 
bator.  And.  I.  5.  34.  et  alibi.  B. 

61  Stimtuadnup^]  Qptusst,sob> 
aoditor.  D. 

6S  Pone  tane,  inquU,  deeem  mMai] 
Beoe,  «oRS :  qoaai  plos  (qiuam  nonplut) 
qoiddam  exigat»  scd  boo  ooatMit»  tiU 
D. 


4&a 


PHORMIO. 


D.  Sexcentas  proinde  scribito  jam  mihi  dicas : 

Nihil  do :  impuratus  me  ilie  ut  etiam  irrideat  ? 

C.  Qnaeso,  ego  dabo,  quiesce :  tu  modo  iilius  65 

Fac  ut  illam  ducat,  uos  quam  volumus.    A.  Hei  mihi! 

Geta,  occidisti  me  tuis  faUaciis ! 

C.  Mea  causa  ejicitur :  me  hoc  est  asqnom  amittero. 

6.  Qnantum  potes»  me  certiorem^  inquit^  face : 

Si  illam  dant,  hanc  ut  mittam;  ne  iucertus  siem :       70 

Nam  illi  mihi  dotem  jam  constitaerunt  dare. 

C.  Jam  accipiat :  illis  repudium  renunciet: 

Hanc  ducat    D.  Quae  quidem  illi  res  vortat  male ! 


Hio  Tenos  eneiris  et  elambis  ince- 
dit.  Nostrioinne8j>oii«<ati«.  Adoobas 
nbest  minas.  Repone,  kia  ribui  alias 
pdw  Ktntt  tnfvitf  dtetn ,  omiiso  iw 
minas,  B. 

€5  SBxeentatfroindg$eribit9Jammi- 
H  <Keai]  Perspioere  hinc  licet  ooDsne- 
Minem  otrinsqoe  sermonis.  Nam  Apo- 
lodonis  fMffiaq  dixit,  pro  mnltis.  Et  ot 
•pvd  Orseoos  fAufta,  itn  «pod  nos  tesp- 
eenta  dloere  pre  moltis,  nsitntom  est. 
eioero  Verr.  I.  41T,  tetBeenta  peetmm  de- 
ereta  proferre.  D. 

SMosnf of  preinde  tcrSbito  mihi  dioas'] 
Bfngoitodine  snmmm  eveitntas  exel»- 
mat,  qnu  velit  oalnmnims  mihi  et  ean^ 
ottB  Pbonnio  indioet.  Postremnm  antem 
est  S8aeemtai  pro  qnamTis  moltis.  Vt 
Oioero :  poesum  texeenta  deereta  yrtfer- 
re,  E. 

Ulod  pothm  post  protnds  reete  abest 
m  Benb.  Viotor.  et  aliqoot  Domti 
codd.  qooi  Faemos  est  usos ;  It.  in 
aoo  ex  Bostris.  Oetenm  omnes  veit 
Ubri  MiribaBt  jsmeKtas.  B. 

o4  jinpttratvtj  X*  e.  impomsy  impro- 
bos.  Plaot.  in  Rod.  II.  6. 59.  tmpurata 
MfaM.  R.  D. 

65  QiMBio,  egedM\  Assensam  oom- 
aiodat  soMx,  dnmmodo  iilia  soa  nobat 
Antipbooi.  B. 

6r  Oste,  eeeiiiilli  ms]  Abest  bio  Ter- 
MS  a  Tett,  oodd.  L. 

€a  MiM  esttis  efieihcr :  ms  fto0  cfttMR 
ett  omittsrt]  Ratio  oor  ipse  viginii  dare 


debeatminas,  dante  Demipbonedecem. 
D. 

'Mea  causa  ^ieiturl  Ipsios  est,  ego 
id  perdam.  B. 

69  <twoiif ttw  potes,  me  vet  tim  sin]  Pes- 
tinat  Geta :  scit  enim  dixisse  lenonem, 
mea  lege  utar,  ut  polior  sit,  qui  prior  od 
daiuiumeif.  D. 

Qttantttm  potes']  Qoia  leno  crastinnm 
diem  conslitoit,  oom  dixit :  mtbs  se  da- 
re  dixit  eras  mane  argentum  mihL  B. 

Pro  pates  rectins  Bemb.  potett.  Vide 
Adel.  IV.  6.  66.  B. 

70  Pro  omittam  nostri  omnet,  et 
Faemi  meliores  referoot  ntrtam.   B. 

72  Plo^s  et  meliores  libri  nootri  eC 
Fbemi  pro  aceiiptet  babeirt  aedpiat.  B. 

'  Beptufittm  miuneist]  Repudistm  r^ 
nuneiare  est  repodiom  remittere,  nt  in- 
fra  V.  7.  35.  vel  mlttere  nnntios  et  teo- 
tes,  qoi  sponsm  vel  nxori  repodiom 
sigoifioareut.  Plaot.  in  Aolol;  IV.  10. 
53.  is  me  nwnc  renuneiare  repiultttm 
justit  tibi,  R.  D. 

73  QuesqwdemUUreivortatmmk!] 
Non  deiiinit  poeta  ostendere  araritiani 
Demipbonts,  qoi  neo  idoo  iibenter  ferC 
dari  aliqoid  Pbwmioni,  qoia  slo  com- 
modom  ei  est.  Virg.  Bol.  IX.  6.  Jkoi 
iUi,  fuod  nee  bene  vertat,  mtttimvs  Jto- 
dos.  D. 

Qux  quidem  res  «i  vertat  etaiefj  Ut 
Virgilios,  hos  ilH,  qaod  mee  bene  i 
mittiatui  kadot,  B. 


ACT.  nr.  «CENA   IV.  4ffl 

C.  Oppoitone  adeo  niinc  argentnm  mecutn  attoli, 
Fractum^  qnem  Lemni  nxoris  reddnnt  prmdia.  7f 

Id  BnnMm :  nxori^  tibi  opus  esie,  dixero. 


ACT.  IV.  SCENA  IV. 

ANTIPHO.  GETA. 

6ETA.   6.  Hem !  A.  Qnid  egisti  ?    6.  Emnui  ar- 

gento  senes. 

74  Argtwtnm  mteum  tMuJU']  CoBii-  iOitaffrMpoftMtaatiuiMdigtrailQto- 

omnvgeiiliuiprmlAeft:  «lcMtaad-  rts  poadoodis  mSoioo»  ow  toaoo  ofm 

ditor  cor  piMlo»  et  «ndo  sit  sloial  iro-  Booqaom  deot  toolom  redHos,  qoflotoa 

ooodiK  oxoria»  ot  Jaiyio  praponitor  lo-  ararorott  ooioioo  etl  peodeodom  [Sop- 

000.  0.  plomeot  ex  ooU  I.  F.  GroMt iL]  R.  D* 

Melior  eot  ordo  io  Bemliiao,  «rgm^  JZocUimt]  Beddore  proprio  dioitar 

tvm  fittNC  moeam  d.  B.  oger  id,  qood  ox  oo  pvmoipitar.    Cok»* 

76  Fruetim,  ^um  Lum,  4«-]  Bl  molla  de  lo  Roal.IL  15.  foddtt  prataOH 

L«Mt,  et  Lnmo  lofitor.  Reddnmt  prtt-  in  pabulo  %m  wmm  foom  infmmK  Hmo 

dio]  ^yfit^  hmtfiiyi»H»  Bt  proprie  do  et  aionloa  loootioMea  e&  eo  ortm  vidoo- 

froolo,  raiUttirt.  D.  tor»  qood  aaawn  TeUt  crodiftom  ofM 

fVoodMi,  fttom  ujfmd  Irwiiawi  toddlmt  illo  reddit  com  foBoora.  B.  D. 

prwdio  «oorir  oiatf,  liMaposMM,  dtaaro]  76  Id  snatom]  Moa  froolam»  osd  oo» 

Si  poooniom  asorqosBraro  ▼olooffil,di«  gootom.  id  sMOom]  Impondom.  OBdo 

oom,  qnod  libi  epaa  foil.  B.  ol  stMOtns  dioloo.  l/Jrort,  tiH  apos  mh 

FTuetum]  Frootoo  ool  rodhoa  pra»*  dim»}  Beoo  ssie»  aon  fmimt  no  jom 

diornm  ol  ograrom.  Gotoll.  Gwm.  III.  rapeteodom  riderotor.  OjpmM  me,  dioa* 

115.     Firmona  aailM  mm/olsa  JMMtttio  ra]  A^ynncUrnm,  pro  proaonoialiTOk 

diars  Jarliir  f iti  fiH  rsi  in  ar  kahei  tgn»  iH  in  Bnooeho,  psreuisriijcm  t«  oia.  D. 

gins.  JttCttpia  smna  gsnos,  ptxoi,  pmto»  Soosos  prabol  Itationem  Beoib.  imh^ 

trtajktmqut.  N§fuapmn:frue»unmm»  11  am  al  volgora  U  rotinoa^  oikcitar,  ao- 

li^iM  annpsral.  Hoo  oot :  ploa  io  oaai  nem  noosiai  admodon  30  wiom  atu^ 

floltomimpoodit  poraniBq«omiodoi«*  Uara:  qood  proboMle  aO«  mL    Ipra 

difit*  Cio.  Pflrodeno*  &e.  VI.  1.  «smi-  DomIm  vtdelor  iofioM  ind$,  B. 

naai  ssm  dtwttmn  mtt  ^tti  scsrailum  omo  %  mmmn  oi^^onloasMs]  liiro.  qoMi 

poflMtSttisfrnotibMr.  interprel.  od  Ci-  o  OOatnurlo  diootin' aMiOfltBs  Amw»  ol^ 

oor.  Oota.  II.  6.  quod  ti  maiuriutfattn  gMa  ot  ftmolaa;  «1  HoraliM,  SerHb  I. 

aalniMwr»  «ofM  (id  quod  ttuitittimmm  4.  8.  do  Locilio,  ai*«Mt«n«rifl.  ifl^fall; 

art^sanBreattm«sartS|^tcti6«iprwdwk  D. 

romi  tt  leeupktiarikutkit  tt  melitnimt  Geta,  quid  tgitli ^  In  hao  aMM iv»' 

aM6M«isrsoi«r.  Blogontlfliiwu  diotont  «««do  hilaiiu|al  do«iMa,  M  fle#foa 

esl  oertora  c  os.  froct  pnad.  nimllQitl,  oioiplMlor  rflspoadol,  MNfloragarl  flO 

poooak  JMaoii  tooopta«  omv  olin-  «retei,  iflMme^(aMigOilt  BiKWtf 

atnwfe  agraa  Tolpffwdh  OHpii— lo«  «lywl»  fliati]  Hio  dil^  S  fludfcw  WH 


454 


PHORMIO. 


Interea  amici^  quod  poUiciti  Ban^  dabimt : 

Id  istifl  reddet    A.  Qiiamobreiii  1  aut  quid  dicet?    6. 

Rogasl 
Qnot  res  ?    Postilla  moiistra  eyeiienmt  mihi : 
Introiit  in  »di8  ater  alieiras  canis :  £5 


«t  laeryieem.  Pata,  nti  re  diyiiut  iaotft 
Di  Gaaelii  plioareiiiiir,  omenqiie  de 
raeeetsa  ■■trimoBii  eeptMetiir.  cin  rei 
eofpioes  qaoqoe  olim  adbibiti  faere. 
Vel.  Mexiffl.  Ubr.  2.  cap.  I.  1.  apud 

ffivatim  nihil  genbatur,  niii  auspieio 
frhuiunUo:  quo  ex  mere  nupliii  etitm' 
nwn  auspiett  interponuntur :  fui  fuam* 
vtt  otMpieia  petert  desierint,  ip$o  ttanen 
nemine  veUris  conwetudinitvntigia  ueur~ 
pamt.  iiaoaB.  Ub.  f.  junguntwr  taeHi 
eontentifue  autpiee  Bruto.  Ubi  ▼etai 
•cboUattei :  oiupex  dicitur,  91»  nuptHt 
mtereit,  ^viuationem  futnrent.  Plaat. 
Cattiuu  Prol.  86.  ultro  Hrit  nuptum,  nom 
manehit  auspieet.  Javenal.  X.  536>  ve- 
meteumtignatarilbutautpet.ludeQuino- 
tiUan.  Declainat.  S91.  ittudego  aduZte- 
rium  quoMdem  manu  wuajunii,  ipm  ou- 
ipioet  adhibui,  optaoi  langam  cencordi' 
om.  h. 

92  Plaies  et  meUores  Ubri  erfentvm 
poet  MRt  noa  faabent.  B. 

%3  Placet  Bemb.  leotio  iiiie  i«e  red- 
dft.  Vat.  VioL  Baail.  id  iUe  ittit.  Sio 
pleriqae  Boetri.  B. 

54  Qfiet  retf  pottHlm,  menttrueeene' 
nuU  mihi]  Otdo,  posliJIa,  qaot  milii 
m  0?  eaerant,  ^om  ret  monatra  siint 
B. 

55  Intront  in  «dei]  Varia  admedom 
ne  malti  generia  fait  tvc  puavumc  doe- 
trina.  Md  de  qaa  liic  agitar,  ea  proprie 
•bMraMTuU  dicebator.  Atqae  ml  de  aliis 
alu  abonde  soripsernnt,  ila  Xenoorates 
libmm  composoit»  in  qoo  de  domesiicis 
aa^uiia  propfie  egit.  Notavitid  Soi- 
das,  o^|as  bmc  sant  verba:  wrt^  etm^ 
yfkiann  t^  tiueeutmek  dtme-puk,  tSm 
h%iib^  ertyf  i^St^  }«Xi»  d  2^,  ri 
U^enpmktt,  Apposito sane ad rem de 
qM  bie  agilar.   fit  mosteim  meminit 

i  m  Stiobn  lU.  S.  7.  miulifia 


flMtrsm  a&itttltt  prteter  pedet,  Eum  ttre- 
nua  ebeemmt.  Dio  Gassinn  lib.  LVm. 
de  SeiaBO :  «p«c«mc  oAvm  U  i$?  «UUc 
yaXif  ^uk  fAie-an  e^  iv^wf.  Apnl.  MUes. 
lib.  IX.  viftBmlersamiiitiiecliaMmer- 
tiNim  MrpsiitemybriMeeiu  aiavdicMe  el- 
trahentet.  Qainimo  snperstitioeos  de 
maribas  elinm  aaforari  solitoe»  Jam- 
bliobfls  notat  io  Amorib.  apod  Pholinm 
Bibliotb.  pag.  133.  tud  t^fju/mftu  a*- 
XM-boi  ^hri  T«r  pumt.  Wfthwf  y^  Au 
'ne  rSn  puOe  pueyiah.  Vid.  Aagast.  Ub. 
I.  de  Ordine.  ^trrconii]  HsBoesiqasm 
Plaatns  caMtnom  ectfosm  Toeat  in  CasU 
na  V.  4.  4.  Apnleias  Miles.  IX.  de  eiv 
pattoritii  canit  virem  extiluit  ranmlm  ip' 
tumque  eanem  qui  pronme  ceniiiteftef, 
arici  ofipetitum  umeo  mertu  ttrangulm- 
nit.  Nec  sio  tanlam  enBia  omiBOsns 
erai;  reram  etiam  si  rianti  oooaiimsst 
(id  qaod  de  mostela  jam  ex  Cassio  ao- 
nolavimos)  in&nstam  omne  inlsr  pala- 
Utar.  'Dmiaes  Cblliad.  XIll.  HisL 
474.  Kmu  reurm  ^vfAva»  fMant»pm  mot 
raQ(gierTUUfrifmt  fOsMiim^  em^put»  evH 
lannpM  avfSe,  &o.  Horalias  CanB.  III. 
Od.  27.  imjNei  parm  reeinmtit  omen 
Dueatf  et  pregnant  etmit,  et  ab  ugre 
Bava  deeurrem  iupa  iMnmeina,  FeKa- 
fne  Md|pM,  Rumpat  et  terpem  iter  imtti' 


^ifU  hmiki^mmarm  wmeahatAur,  qom  ne 
Bominari  qnidem  sine  omIo  otoiBO  pe- 
teranU  Lnoian.  ia  AaMirib.  Bt  vehuif 
ara^  hoo  looo  BOtandam,  qaod  Ho- 
ratlas  de  iupa  ait,  diTorsam  id  esse  a 
lopo»  qaem  ioler  bona  porieBta  Bemi 
nai  Petr.  Blessensis  Bp.  LXV.  oe  te 
ilionim  errora  inoetoBi^  ytieecMfinm  ia- 
perii  timent,  qui  mMiaerem  tpmnU  erim' 
kut,  fui  hamimm  erfaitiim  eeniii»  amt 


ebaiamieteitaHtm':  fuidejmamdagle* 
nmitiir  MqNtiey  liiiiiiqwf  eBPttfiancnt» 


ACT.  IV.    SCENA  IV. 


45& 


Angais  per  implayinm  decidit  de  tegaUs: 
Gallina  cecinit :  interdixit  hariohis : 


mut  e&iumba,  et  qa»  Mqavntur.  Ut  «■• 
enlUta*  hie  CbriitiaDis,  sio  ChrittiaiMi» 
omnis  diram  pogaaii  omen.  Pbotiae  ia 
Bibliotheca  ex  Martyrol.  Teteri  pt(p. 
764.  f^fAiia-mf,  Ag  «Mc  «vt5  yfytm  «i» 
iyndk*^  tukr^ t)  rrAhm imUim  rmi  Ayiw 
^vp^br^tftc.  Vid.  Jo.  Barisber.  Poljcrat. 
Rqaidem  ioperatitio  etiamDam  moltoa 
inyaiit,  AfffoH-mtt  fore  dies,  in  qaibos 
fbri  dofiio  exeatrtei  intettabili  alicoi  oe* 
oarreroBt,  rel  abtciMO,  aot  eoxa  pedevo 
elaado.  Qood  et  ipsum  sao  ieealo  no* 
tarit  Lacianas  in  Pseodolog.  tfTtc  0^ 
luiXov,  n  tivtSij^w  (}o(,  S  vlhiw,  ludi^c  '{(«^ 
tHf  ttn^c,  M  «^  aM^(lfci,  iMi2  lir*- 
«Ipp^fmt,  «v»  AytAkt  fJUtrnvifJLmf  Ttk 
i^«/Ml(evc  hMtHtf  «rf a^nc  In^-diM  aM, 
vtro  mnfS  rS  wpohti  tui  hw^fjut  kX»- 
hvUfuvn.  Sic  C«Mrio  et  Broto  in  actem 
prodeantibas  obrias  Atbiopi,  ninis 
nperte  ferale  tignam  Arit.  L.  Ploras 
Hbr.  IV.  eap.  7.  Inde  Ariilop6anes  in 
Ranii  pag.  1519.  dtJM  luutMfAw,  rS  a^ 
ifhvxjn^  i^iair.  Seiptnm  enim  ierTas  ia- 
terrogat,  ooi  malnm  domo  exiens  ob» 
riam  faerit.  L. 

Gonii]  Ganis  oeeartos  inaaspicatvs 
habebatar,  mide  apod  Plaot.  in  Oas. 
V.  4. 4.  eaninam  icttvam  tpero  meUorem 
ftte  est  omen  infelix.  r.  Casaob.  ad 
Tlieopbr.  eharaet.  17.  p.  291.  R.  D. 

26  AnguU  per  impluvium']  Plant. 
Ampbitraon.  V.  1.  56.  devolant  anguee 
Juhaii  deortum  per  impluviumduo.  Cle- 
mens  Alexandr.  Stromat.  Ilb.  VII.  tvy 
e^nai  ^ioytfnf  v^  rdv  BavfAA^orra,  Sn 
^f»  rh  Sfflf  h  rS  trteif»  «i(iiiX«/b(iwr, 
fjA  B^tvfut^M,  I^v*  h  >4p  vofah^in^ 
huifo,  tt  T^  vmfor  wtjfi  ifiSrS  o^  MTf<> 
Xii/ulvov  Idi^.  Tbeophrastns  tn^  hi- 
o-iSki/u.  B&r  thf  ^a  h  tj>  «txi/f ,  lip^ 
Irrm;^»  t^^aa^at,  Ubi  quid  sit  li^ 
n^M-^M  ez  Comoto  discendom,  ad 
Hla  Persii,  pinge  dw»  anguM,  Isidor. 
Orig.XII.4.  L. 

Reote  OayetQS  reposait  tn  tmpluvi- 
M.  Sie  Phuit.  Amph.  V.  1.  56.  devo- 
lafitanfvcfjttlaH  deortum  m  Isipliivmm 


dMo,  Cf.nosad  Bnn.  HI.  5.  41.  B. 

^n^ii]  Augaem  Tiditse  io  tedibaa 
aot  in  itinere  tritte  aotpiriam  habeba- 
tor,  T.  Cataab.  ad  Theophr.  I.  e.  p. 
294.  R.D. 

27  GsliiiMi  eteiiitf]  ObserTatam  est, 
in  qoa  domo  gidlioa  canat,  toperiorem 
(o/«iCtfriettm  eie,  tn  qua  domo  gaUina 
eantat,  eupentitem,  Lib.  aterqoe.  Ai- 
ytritiftm  qaoqae  extat  in  Ms.  B.  et 
edd.  ante  Sleph.)  mariio  esse  oxorem. 
Interdtjcif  Aartoiiii]  Hariolvi  est,  qat 
diTina  mente  Tatieinatar.  Diotnt  Ao- 
rioiitt,  qnati  fariolut,  a  fekis  et  a  fhn- 
do ;  qaom/pro  h,  d  item  h  pro  /,  iii 
mahis  loeationibot  pontrtor.  An  qood 
imitantar  aspirationem  in  exbalando? 
nam  halitn  tolent  ezclndcre  relal  mor- 
talem  animam,  at  dlriaam  reoipiant. 
ande  at  Tooem  ejnsmodi  dabaiit,qam 
est  OB  (pro  ff  edd.  Tott.  habent  oh  ycI 
ho,  aot  hoe.  malim,  ha)  :  qnod  a  so- 
nas  exhalandi  Tini  prmstat.  D. 

/iifvnitjrtf  Aarioiui]  Fingit  eaasas, 
qnibas  protrahendo  nnplias  interea  to- 
tis  frnerentur.  Hanapex  aatem  et  ha- 
ridus  hoc  diffbront,  qood  harioiui  divi- 
nat  de  hnmanit,  l^niipear  de  dirinis. 
Conii  hOrant,  et  ^aiitiia  eanfans  malam 
omen  tignifioant  Ordo,  AaruiMr  «e- 
f if if  fuwi  quid  n^of ti  anft  frrumam  tnci- 
pere.  B. 

GalUna  etetntf]  Bt  in  Apofeio  par 
portentom  narratur,  Wiles.  lib.  IX. 
una  de  eatera  eohorte  gallhia,  per  me- 
diam  curiitans  aream,  claugore  genuinop 
velut  ovum  ptfrere  geitient  pertomAat. 
Clemeni  Alexandr.  Stromat.  lib.  VII. 
A>Mrfyi»  r^t^fMtot,  Uv  iirl  l^wifoc 
offy,  rAifxvoi  rvjro  enfuTof  rtvii.  Et 
nano  qaoque  anilibat  deliramentit  in- 
iktoati  renlar,  tl  gatlat  trittem  tooam 
ediderit,  rel  galUoa  cantarit;  id  mortem 
alicai  ex  famSia,  aat  rixat  tlgnificare. 
Qaandoqaidem  antem  baram  ineptiaron 
meotio  incidit,  non  abs  re  arbitror» 
que  de  its  apod  doos  rellgio^timot 
Doetores  legi,  boc   loco   adseribere. 


456 


PHORMIO. 


Araspex  vetuit,  ante  brumajn  aliqnid  novi 
Negotii  incipere,  qnae  cansa'st  justissima. 


29 


Sic  itaqve  Jo.  Chrjs.  Homil.  12.  in 
Piol.  ad  Bphes.  cap.  IV.  ireXX«v  iufjta' 
TMV  auToIV  ^  4*^  /ui0-ni*  oTov  o  h7m  fMi 
wfirog  Inru^w  l^t6m  tqc  »tuaf  :  r«(rr«»; 
fM/fM  2ir  XAXa  9v^in»7y*  m  e  elxiTnc  i 
f*ut^  rk  vareM/uMra  l«ri)i^c,  «r^wror 
8(1^1  To  clft^Ti^dv:  0V/cA^pa2  hiyai  mI 
uBfUf*  iyu  avrof  i^i^  tw  AfM^nfS  «r^- 
Tl^tf  Vfc^nf  rS  wnXi :  »al  tovto  «v/u^epwy 
anfAitw.  iuu  reZra  /uir  «i^2  r^  thtUtf  rk 
jumL  If w  ^e  f (iX&^Tt  0  i^aXfjiit  fjM  h 
3)i£mc  K&irtt^fn  iivami^ :  hu^von  toSto 
Tix^^o»'  xo^  a!  yu9MM(  Ut  Sray  rS 
lariTro^i  fr^a^arrifjimi  H^Sta-n  tl 
»&KafMt,  Sraf  OMrat  rv  xrir2  ava^SMri : 
nf4,tiC9  TovTO  fTfiiwrrai.  «roXiy  eray  rnr 
Jif6iiiy  rev  «Ttvi  xaToxfet/eM-»,  nai  «-^eSl^ 
Ti^  TovTO  IpTB^eyrai'  iTra  e2  ayeiSfy 
xoXajbtei  viro  rnc  Ixrifw  vXnyit  n^Son 
frfoaa^offeifjtvm  rS  ZtfTo^ro^t :  cvfJiiTt» 
Ttt/TO  fruwJrrat,  xot  fAVfia  trtfa  ytXwroc 
ofia.  xay  eyec  avaxfo^ii,  xay  <iXlXTpvwy, 
xav  VT^i}  TiCt  Xf *  ^totlv,  xa^ifrtf  fjtvfUtg 
Mifjtim  ho-fMtf,  hn^  i^v,  xa^ivip  h 
auiirtt  wr*x^fAt»u,  irkrra  inrofrrtuoua-t. 
Aagaslio.  de  dootrioa  Chritl.  lib.  9. 
oap.  20.  0001  loolta  de  vana  maJloram 
sopersUtiooe  dixisset,  sio  addit:  kis 
adfungunhtr  milia  inanisnmarum  obter^ 
vationum :  n  men^jrum  aliquod  taiieriL 
it  junetim  ambulanlibus  amieit  lapit, 
aut  eanis,  aut  puer  medius  intervenerit* 
AtqueiUud  quod  lapidem  ealcant,tan- 
qwm  diremtorem  amieitiat  mimt  mdeS' 
tum  est,  quam  qufid  innocentem  puerum 
colapho  percutiunt,  si  pariter  ambulan' 
tUms  intercurrerit.  Sed  bellum  est,  quod 
aliquando  pueri  vindicantur  a  canibus  : 
nam  plerumque  tam  superstitiosi  sunt 
quidam,  ut  etiam  eanem,  qui  medius  tn- 
tervenerit,  ferire  audeaut,  non  impune, 
Etposl:  hinc  sunt  etiam  iUa:  limen 
calcare  cum  ante  domum  suam  transit : 
redire  ad  lectum,  n  qws  dum  se  calceatt 
Stemutaverit:  redire  domum  n  proes- 
dnis  offenderit :  cum  vestis  a  sorieibus 
roditur,  plustimere  sutpicionem  Juturi 
fnali,  qtbam  pr^sens   damfittfn  dolere* 


Vid.  Tbeodoret  Epm.  iXXwauSv  «m3if*, 
Ub.  VI.  pag.  88.  Hojasmodi  ergo 
porleota  mooatra  cam  eTeoiient»  qoi  . 
saperstitiosiores  erant»  statim  ad  Inri- 
olos  abire  solebaot,  atqoe  ab  illia  cob- 
ailiom  expelere.  Theophr.  «pt  hui^tft. 
'E^v  /bu/c  diiXaxey  clX<^eflr  ha^yn,  trfiq 
Toy  l^«>4iTny  Ix^ehr  ifoiray  t2  xi^  wotia. 
Ideoqoe  addit  Tereotiaa  interdixU  crt> 
olus.  Sio  et  in  Plaoli  Sticho  III.  2. 
1.  Gelasimos  parasitos  io  re  sianli 
arospicam  libros  se  coosalaisse  dicil : 
2i^oi  tnipext,  tam  confido,  q[U4an  pth- 
test.  L. 

Gal^na  eeeinit']  Dooatos  dbaervm- 
tom  dioit,  in  qoa  domo  gallioa  caoat, 
saperioiom  [rectias  superttitem.  w.  edit. 
Zeon.]  marilo  axorem  esae.  R.  D. 

28  Haruspes  vetuit^  Haruspex,  ab 
haroga  nomioator.  Nam  haruga  dici- 
tor  bostia»  ab  bara  io  qoa  cooclBdilor 
et  serTahir.  hara  autam  est,  iu  qoa  pe- 
oora  iooladootor.  Plaotas,  rKKams, 
htrcui,  ft4ira ;  Moslellari,  1. 1. 39.  ^nfe 
brumam']  Arte  irrisit  homines  Tereo- 
tias,  qoibas  religio  sit  aggredi  negoti* 
am  aliqood  diebas  decresceotibos.  jinie 
brumam']  Qood  aote  hromam  dles  de> 
orescere  inoipiaot.  D. 

Hono  et  seq.  sic  lege  et  disliDgaey 
aru^pex  vetuit :  ante  frrumam  oufim 
n«oi  I  Negati  nihU  indpere  eousa  ot 
sontica.  Nam  pro  aliqmd  aotiqoissimi 
libri  Faemi  et  oostri  habeot  aulem. 
Reliqaam  oorreotionem  aeosas  Teqairit 
et  versas.  &nticttm  explical  Feslns» 
Justum;  eertttmctimjiutacaiua;  prap* 
ter  quod,  quodestgerendum,  agere  dcab* 
timus.  B. 

Brumam}  Proprie  sigoifioat  itien 
6r8inMtmam.  Nam  6remnttma  io  breu" 
ma  vel  bruma  eodem  fere  modo  000- 
tractam  est  qao  tn^u«  io  imttJ.  ▼. 
Gesoer.  ad  Claadiao.  de  rapto  Proserp. 
II.  106.  Recentiores  bromam  barhara 
vooant  lofitttmm  ftiienittm,  Veteres 
sio  [i.  e.  solBtitiam]  vocabantMbtitiaai 
cstivum.  R.  D. 


ACT.  IV.  SCENA  V. 


4S7 


Haec  fient.    A.  Ut  modo  fiant.    G.  Fient :  me  yide. 
Pater  exit;  abi,  dic  esse  argentnm  Ph»driae. 


ACT.  IV.    SCENA  V. 


DBMIPHO.  GETA.  CHRBBfES. 

QUIETUS  esto,  inqnam :  ego  cnrabo^  ne  qnid  ver* 

bornm  duit : 
Hoc  temere  nnnqnam  amittam  ego  a  me^  qnin  mihi 

testis  adhibeam : 
Cui  dem,  et  qnamobrem  dem^  commemorabo.    6.  Ut 

cautus  est^  nbi  nihil  opus'st! 
C.  Atqne  ita  opns  facto  est.  at  matnra^  dnm  libido  ea- 

dem  haec  manet :  4 

Nam  si  altera  illaec  magis  instabit,  forsitan  nos  rejiciat. 


30  Fknt :  me  wU]  Respioe,  id  eat, 
▼altas  mei  fidooiam  gere:  nqaidem 
qaii  nuUum  perioolom  est  Sio  Gneoi, 
iiam  aliter  LtUni.  Me  vide]  Qoia  io 
jore  promiltit,  et  ioterponit  soam  lidem : 
qaod  Dos  dicimas,  m§  hdbet,  Vide]  re»- 
pice.  D.^ 

1  QutftttS  ato,inquam:  tgoeurabo] 
QuUUUt  id  est,  aeoaros.  ab  eo  qood 
pneoedit,  id  qood  seqoitor.  D. 

Quietuseito]  iDhaoaoenaDemiplio» 
iiis  oontinentnr  Torba  promilteotis  Ira- 
triy-omoia  te  esie  fiwtoiomy  nti  Pbor- 
mio  oogator  et  argentom  aooipere,  et 
ozorem  doeere.  E. 

Pro  dumt  recte  onmes  libri  Tett. 
duit.  Nam  de  lolo  Pbormiono  easo 
aennonem,  seqaentia  satis  docent.  B. 

3  Ut  eautuM  eit,  ubi  nihH  oput  ett !] 
Coosnlit,  inqoit,  qoemadmodam  detor, 
nbi  omnino  dare  non  debnerit :  siqui- 
dem  argeotom  PhmdrisB  detor  (detur 
abest  a  vett.  libris.  Lege,  eifuidem 
dem  a.  P.)  sob  nomine  Phormiooi».  D. 

voi..  II.  3 


Ut  cautua  ett,  vbi  mhil  epua  ett  f] 
Jam  notat  senem,  qood  illio  (iUe  nimis, 
vel,tilte,  ubi  nok  debet.  Z.)  diligens  sit, 
propterea  qnod  argentom  non  Tore 
Phonniooi  dabitar,  sed  Phmdrim.  E. 

Pro  cum  dao  iibri  eur^  sed  rectios 
cttt  dtm;  quamtjbrem  dem:  nt  tam  de 
homine,  qaam  de  negolio  Jasjonndam 
dare  possint.  B. 

4  Dum  Ulndoeadem  haemanet]  Bene 
Ubidinem  posoit  pro  Tolontate  hominis 
incerti  ao  levis.  D. 

Jtfatura]  Id  est»  acoelera»  dan  to^ 
lontasest.  B. 

Antiqoi  libri  Faemi,«(  maturo.  Nos- 
tri  pleriqne  at»  Lege  aotem,  atfui  ita 
oputfaeto  ett,  et  mature,  dum,  &c.  B. 

IMrido]  Est  Tolantas  hominis  incerli 
et  lcTis  temere  sosoepta.  t.  Heant  I* 
i,  27.  R.  D. 

5  Fonitan  not  rtficiat]  Holierein 
sciltoel.  An  Tcre  nw,  id  est,  negotiam 

I  etconditioDem?  D. 


45» 


PHORMIO. 


G.  Rem  ipsam  putasti.    D.  Dac  me  ad  eom  eigo.    0« 

Nonmoror.    C.  Ubi  hoc  egeris^ 
Transito  ad  uxorem  meam,  ut  conyeniat  hanc  prios, 

qaam  hinc  abeat : 
Dicat  eam  dare  nos  Phormioni  nuptom,  ne  snccenseat: 
£t  magis  esse  iUom  idonemn,  qni  ipsi  sit  familiarior : 
Nos  nostro  officio  nihil  digressos :  qnantom  is  Yolaerit, 
Datam  esse  dotis.    D.  Qoid  taa,  malam^  id  refert? 

C.  Magni,  Demipho.  1 1 

D.  Non  sat  tiuim  te  officiom  fecisse,  si  non  id  £uDa 

approbat? 

C.  Volo  ipsias  qaoqae  volontate  hoc  fieri^  ne  se  ejectani 

prasdicet 

D.  Idem  ego  istac  fisu^ere  possom.    C.  Malier  molieri 

magis  congruit. 
D.  Rogabo«    C,  Ubi  ilias  nanc  ego  reperire  possini^ 
cogito.  15 


6  IlmiptamputaUi}  FkodispQUsti 
nodo.  D. 

Non  fnmrar]  I.  •«  in  ne  mU»  mon 
est  R.  D. 

7  Pro  abmi  leg.  «M:  qaod  neli- 
offes  oodd.  Fawnii  ot  aoetri  oaiMe  1m> 
beot,  ot  Temis  exifit  B. 

9  Lege  ex  ood.  aoadeDi.  ifd  fut 
Jtt/.  B. 

10  ffotltntmntBmhHtgmtoi,  Sed 
leg.  mhU  degrmo»  ;  et  pesnBi  daeedtra 
afitw,  Deiiide  adde  Terau  dmn,  <|«od 
a  ioqaeBte  est  abeorptaH.  B. 

Nas  nottTo  offido  wl  digruuH  H.  e. 
Boe  mUI  feeiaae,  qood  ab  olieio  Doetro 
alieoam  sit  R.  D. 

U  <tMidlMe,iiMhiiihidfef«ft]  Mo* 
lnm,  i»iei]eolSo.  et  eat  ordo,  qaid  taa 
ideefHi?  Mi^^DM^pfto]  Notore- 
ipooiBiB  eeolwt  ftid  rofart,  oon  ad  ^id 
■elataai.  Bt  fOSMPe  ^oiiiodo  dioi^r, 
qiad  mmf  qvid  tua  7  aii  deeet  ad;  aik 
wttfmdima,  antedtiMi^  D» 

4M  «ua,  maliiai.q  Qaid  id  ad  te 
attiaet?  Maium  aoleoi  iote^eeli»  ert 
iraaceatis.  oai  salijangitor,  magni,  De* 


mipAo,  id  est^  magin  refert.  B. 

13  Hic  versoi,  qai  ipei  GfareoMti 
latiooem  reddenti»  ciir  ok^  «la  lefe- 
foty  est  tribaoMlas,  sio  legatnr  et  die- 
tiogaatar,  tMR  Mt ott  timmteajfieiam 
faeere,flma  d  id  nm  dffrahui :  sioe 
iateiTOgBtioae.  Nam  Teil»  mh  siti» 
i.  1. 1.  e.  faoera  qo»  cadaat  ia  Bemb. 
nisi  qaod  ibiye^SM  legatar,  eiSomnt 
seBleotmm  geiieralem.  B. 

13  Pro  koG  Bostri  xeete  ozbiheBi 
^uee,  so.  qaaDoaBqae  in  diroctio  tiaB»> 
aota  et  traoiigeBda  iOBt.  B. 

14  MuUer  nmUeri]  Feauim  loBiBm 
nmgis  poterit  pemmdera.  PartHeBiaa 
▼irorBm  Tires,  femiBsrwn  femlBa^nt 
deoet  Horatias,  segra  (ootiige  «^gm» 
Loeas  in  Art  Poet  176.  fidelnrspee* 
tari.  Z.)oonv«Bit  B. 

in  Bemb.  est  osMMnil,  in  pleRsqnft^ 
Fkemi  oeagrutl ;  in  Bamt  et  omnibna 
nostiis,  prmler  tfniy  rrate  eM^gmit  tL 

15  Jiiif  ripirtrr]  Filiam  ai  nxo- 
inm.  D. 

PMar  Bemb.  nbi  eot  leetin^  qnis 
«t 


ACT.  V.   SCENA  I. 

SOPHRONA.  CHREMB8. 

QUID  agam  ?  qaem  mihi  amicum  inveidam  misera  1 

aat  cui  consilia  hsec  referam  t 
Aut  unde  mihi  auxilinm  petam  ? 
Nam  vereor»  hera  ne  ob  meom  snasnm  indigne  injnria 

afficiatnr : 
Ita  patrem  adolescentis  facta  baec  tolerare  audio  vio- 

ienter. 
C.  Nam  qasB  baec  est  anus  exanimatay  a  firatre  qnae 

egressa'st  meo  T  5 

S.  Qaod  nt  facerem^  egestas  me  impolit:  qnnm  scirem 

infirmas  nnptias 


rmit,  omnet  Faern!  et  aostri  libri  h»- 
bent  vbi  ego  iUoi  nwne ;  reete,  damaio- 
do  ▼errae  grmtiaeddas  Ham,  B. 

1  Qttid  agamt]  lo  heo  eoena  est 
Sophrona,  qom  erroren  ■olom  paliene 
ffiMB  a  nmare  toio  amdient»  Z.)  qnod 
ezeladi  habeal  («Ubaat.  Z.)  a  anptiia 
poellayqaBritaaxiliam.  Invenit  lenen 
patren,  et  narrat»  gnemadmodam  lea 
geelm  eint;  et  le  ab  hoe  fiwlo,  qnod 
paella  nnpeerit  evdaMm  per  Tenialem 
etatamqnod  ftetom  ait,  neoemilate  ait 
feotam  (ti  pmgai  m  ab  hae  faehmp 
^uadfmaUanupmit  indatata,  per  venim 
mlemttatyM;  pMun,quod/aetumtit,ne» 
etmtatt  iitfmetum.  Z).  8. 
.   Haaoetteq.  sierestitne,futde^am9 


eonntia  lute  t^eram,  atqua  |  Undt  mi 
muanlium  fetam  9  delelo  priori  emt,  et 
altero  nratato  in  otfiieob  rationem  aen* 
eno.  Qaa  pro  cui  habet  Bemb.  Ordo 
MiMni  imeekan  extat  in  noatria  omni* 
hoa.  B. 

5  Nem  «ireor,  hera  ne]  Vehementer 
pertimeaeo,.ne  Philnmena  pnpter  me- 
•m  oonailiom  grari  aflkialHr  iniaria.  B. 

Fro  tnd^gaai  qaod  Faemoa  e  Bemb. 


et  alSia  edSdlt,  noetri  omnea  /eete  ha- 
bent  tnd^.  ot  Heaot.  III.  5. 4.  B. 

4  Audio  violfntfr]  Qood  Grmoi  di- 
onnt^fenwc.  D. 

Toltraape  otolantar]  I.  e.  inonnde  ao- 
eipere,  iniqiio  animo  ferre.  Violenlia 
iia  tribnitor,  qni  iiam  oohibeie  non 
poaannt«    Saeton.  ia  Gma.  o.  35.  na 

[provmeie]  neoanMi  fenim  materia  at- 
let.  T.  Drakenb.  ad  Lir.  YI.  91.  R.  D. 

6  Neim  f iMt  WtBC  ett  anm\  ^iamarft' 
^ :  nt»  nom  quit  te  juvenum  eonfidtH^ 
timmm.  Oeorg.  IV.  445.  Sed  fignn 
bmo  apta  oommotia  eat  aliqoa  re  noTa. 
AJratre']  Pro»  a  doow  Iratria.  vi,  Mu. 
II.  311.  JamprarinMtt  mrdet  Uemlegan» 
D. 

Nam  qu^  htta  mnut}  Ordo:  qwmnani 
hmo  anaa  eat  Virg.  Oe.  IV.  445.  nem 
fuit  ta,  jueenam  eet^entittune :  pre^ 
qoiaiMm.  B. 

Ut  amis  in  iola  ait,  repone  onm  ep* 
timia  et  ploribaa  libria  hme  anmt  att» 
Cmtenmi  eoBHOM  aablatom  poalisaiia» 
peoe  poal  0Htu.  B. 

6  Egtttatme  impaiil]  Veoialia  ala» 


460 


PHORMIO. 


Hasce  esse ;  ut  id  consalerem,  interea  vita  ut  in  tato 

foret. 
C.  Certe  addepol,  nisi  me  animus  fallit,  ant  panun  pros- 

piciunt  ocuIi> 
Meae  nutricem  gnatas  video.  S.  Neque  ille  investi^nr. 

C.  Quid  agam  t 
S.  Qui  est  ejus  pater.    C.  Adeo,  an  maneo  7  dum  ea, 

quae  loquitur,  magis  cognosco  ?  10 

S.  Quod  si  eum  nunc  reperire  possim^  nihil  est  quod 

verear.    C.  Ea'stipsa: 
CoUoquar.    S.  Quis  hic  loquitur?    C.Sophrona.    S.Et 

meum  nomen  nominat  T 
C.  Respice  ad  me.    S.  Di  obsecro  vos:  estne  hic  Stil- 

pho?    C.  Non.    S.  Negas? 
C.  Concede  hinc  a  foribus  paululum  istorsum  sodes^  So- 

phrona ; 
Ne  me  istoc  posthac  nomine  appellassis.  S.  Quid?  non 

obsecro  es^  l^ 


Quod  ut  facerem]  Hio  ett  iOatoU 
pnDrogatio,  qaod  iDOpia  feoit»  otpaellui 
ilUm  nialrimonio  oollocaret:  oom  io- 
firroas  nnptiaa  esse  crederet,  qaod  ab- 
sente  patre  filias  dazisset  azorem. 
Qttamqoam  tentat  etiam  qaandam  oom- 
pensationem  oam  dioit :  «t  id  eonfide- 

rem,  friia  ut  in  tuto  fant est 

proiai.  E. 

7  Intma  vita  ttt  tn  tttto/0ri(]  Com- 
pensatiTa  qnalitas.  D. 

8  Niti  mt  amvma  fMt,  aut  parum 
eeuUptoeirieiunt']  DooteTerentios.  Nam 
▼isa»  ▼el  oorporis,  rel  animi  sont :  hoo 
Mt,  ratioais,  rel  sensos.  D. 

Nisi  me  ammut  faUit,  aut  parum] 
Doobos  modis  conoeptamTeritateB  te- 
nemns,  dom  et  oonli  prospioiont,  oom 
aaimas  pnpalos  integer  feras  *  mittitor 
Cpcr  pupiiJai/orof  mittitttr  integer.  Ms.) 
■e  risos  aliqoo  errore  &llator.  B. 

9  Placet  Bembini  fuidegol  Naa 
■lox  seqaitar»ad€o,  maneo.  B. 

10  Magit  oognotoo]  Ms.  R.  et  Telt. 


oodd.  magie  eognetoam,  h. 

Ne  pater  eatra  ictom  i 
pone  ftti  efta  pdter  ett*  Atqne  ez 
Bemb.  lege  htee  in  oasn  reeto,  pro  Tal- 
garisa.  B. 

IS  Mncm  nomen']  Mire  sonm  MMMn 
illa  agnoscit;  faio  dissimolat  D. 

15  Estne  hie  StU^?]  Cogaitnm  do- 
minom  eo'  nomine  appellaTit,  qood 
apad  villam ;  et  qooniam  in  oivitatem 
sie  (itd  a  quojam  in  eimtatem  te  rieepit, 
ubi  nune.  Z.)  est,  ibi  pro  boS  nomiaa 
dioebator  Cbremis.  Sed  idcireo  nomsn 
BOgaTit,  metoeos  ne  oxor  na  boc  poa< 
sit  agnoscere.  Deniqne  admonetnta 
foribos  paololom  ooooedat,  et  noo  jam 
se  boo  Bomioe  appellet  B. 

14  Patthiium  istorsMm]  Nnoo  ulsr. 
Mm  (pauluiuM  Ms.  B.  et  edd.  ante 
Sloph.)  adrerbiom  est  looi:  aliss  mK 

Com  oodd.  reeentioribaft  lege  vmot 
gratia  pottiiim.  B. 


ACT.  V.   SCENA  I. 


m 


Quem  semper  te  esse  dictitasti  ?    C.  St.    S.  Quid  has 

metais  fores  ? 
C.  Conclusam  hic  habeo  uxorem  saeyam:  venim  istoc 

de  nomine 
Eo  peiperam  olim  dixi^  ne  tos  forte  imprndentes  foris 
Effhtiretis,  atqne  id  porro  aliqua  nxormea  rescisceret. 
S.  Istoc  pol  nos  te  hic  invenire  miserse  nunqoam  po- 

tnimus.  20 

C.  Eho  dic  mihi»  quid  rei  tibi  est  cum  familia  hac,  unde 

exis? 
Ubi  illae  sunt?    S.  Miseram  me!    C.  Hem,  quid  est? 

yiyuntne  ?    S.  Vivit  gnata: 
Matrem  ipsam  ex  aBgritudine  miseram  mors  consecu- 

taest. 
C.  Male  factum !    S.  Ego  autem,  quas  essem  anus  de- 

serta,  egens,  ignota. 


16  Quem  temper  U  €ue  dktitat^ 
Em  pro  Dominari,  antiqaomiii  moro 
dixit.  D. 

17  Conelutam  hie  haJbeo  tuorem  «e- 
«om]  Illataroa  ubvom,  beno  canclutam 
prmtalit:  nt  ti  diceret,/mim.  D. 

Probuda  eit  lectio  Viotoriani,  qai. 
pro  df  babet  m«,  B. 

Conelutam}  Elegaoter  boo  rerbo  nti- 
«ar,  nt  azorem  tanqaam  feram  bealiam, 
qomseptiacoeroendaaitytradacat.  Naa. 
fem  proprie  dicantar  oonoladL  r.  Do- 
■at  ad  b.  1.  R.  D. 

19  EjfuHretu]  Eloqoeremini,  era- 
eoaretis^  ezinaniretis.  E/fvttrctii  ab  eo 
qaod  eet  effandere.  Translatio  eat  a 
▼ase,  fittUi  nomine  :  qaod  patalo  ore, 
fiindo  acato  instabile,  nibil  prorsas  eon- 
tinet  nnde  fiuiUs  dioitar  ejasmedi»  at 
Bibil  intra  se  contineat,  et  semper  in»- 
nissit.  D. 

Jorif  effiuireiui  Sab  ostiom  aliqaid 
dioeretis.  B. 

90  Jttoe  pol  nos  tt]  H»e  oaosa  est, 
oor  ta  non  potoimos  reperire,  qaod  hoo 
jpomvm  naiicuparis.  B. 

9%  Bltinvm  m^llQtonrogata  Sopbro- 


na  anas  vJbi  ilUt  euntf  qaasi  dolens... 
Cam  aadisset  axorem  mortaam,  prios 
gemitom  oommodaTit,  cum  ille  acoep* 
tarns  aliter  ut  qaippe  lerabitor  .  • 
.  .  an  (levabitur  euraf  ne  tibi,  Z.) 
dn«  uxores  in  ana  civitate  sinL  E. 

Dao  e  nostris  recte  nec  aut,  nec  tunt 
babent,  sed  simpliciter,  nhi  iUa  ?  B. 

23  Ex  agritudinB]  lofirmitate  (noa. 
w^rmttate,  Gnyetas;  ao  morbo.  Ex 
iegritudine  miteram  mort  contecuta  dt] 
Bene"  moderatns  est,  nt  neqoe  nimis 
mgre  ferat,  neqae  rnnam  avaditt  sit 
Et  biec  est  tintvofMa,   ne  in    eadem. 

'nrbe  dn»  axores  plos  mali  ex  soili- 
oitadine  afferant  Cbremetl,  qaam  ex 
alterios  morte  trislitim.  Neqae  in. 
oomoedia  possant  nimis  miacrabiles 
mortes  esse,  ne  res  in  tragoBdiam  tran- 
seat.  D. 

Ex  agritudine  mttsrom]  Breviter  et 
oasas  et  cansa  modo  ostenditor.  E. 

24  Deterta,  egent,  ignota']  Siogola 
pronnnoiandn  sont  argnmenta  enim 
bco  ad  Tonialem  statom  proferantur. 
D. 

Egfi  aiOm  cum  estm}  Hic  jam  par- 


46S 


PHORMIO. 


Ut  potai,  niiptiim  Yirginem  locavi  hoic  ad<rie8oeiiti«    83 
Hanim  qui  est  dominus  aedium*    C.  Antiphonine?    S. 

Hem>  illi  ipsi. 
C.  Quid?  duasne  is  uxores  habet?    S.  An,  obsecro^ 

nnam  ille  quidem  hanc  solam. 
C.  Quid  illam  alteram,  qusD  dicitmr  cognata  ?    S.  H»c 

ergo'st.    C.  Quid  ais  ? 
8.  Composito  factam'st,  quomodo  lianc  amans  habere 

posset 
Sine  dote.    C.  Di  vostram  fidem,  quam  s»pe  forte  te- 

mere  90 

Eveniunt,  quas  non  audeas  optarel  offendi  adTemens, 
Quicum  volebam,  atque  ut  volebam,  collocatam  filiam : 


falio  esl  illa»  Tenuli  stato  posita,  ooa 
dieit  neoeuitate  Ikotoin,  qQod  amu  fiie- 
rit»  qaod  egetu,  qnod  ignota :  et  tameD 
Don  male  oonralnerit,  oom  adoleicenti 
ct  diviti  dederit,  de  qao  dixit,  harvm 
fui  dl  damkmt  itdkm:  B. 

t6  Hm,  qaod  line  synalflBplia  itara 
■eqoit»  effieit  ▼enam  olaodionile*. 
Dno  libb.  poat  AnHphonina  addont  in- 
|Mam.  eed  reotiai  aoademioas  ood.  An-^ 
aphaninef  Itti,infHam,ipti,   B. 

tr  Qttid!  duatn§]  Miralar  potias, 
qaam  interrogat :  id  enim  andiTit  qaod 
ieri  per  Tota  captebat.  B. 

Ut  versoa  stel,  dele  habet,  qood  ex 
ii^terpretatioiie  Inter  lineaa  natom  est 
B. 

58  Pro  Tolgari  fuid  iUa  aUera,  Bemb. 
et  noeter Teterrimas  quid  iUam  aUefwms 
ooo  tameo  rabaodieadam  eet,  hahet  «tf- 
4frem;  sed  ot  rapra  III.  1.  15.  qnid 
enm  f  et  Heaot.  V.  1.  77.  B. 

59  Compotitafaetum  cit]  Sio  Toteres : 
■oa,  ex  eompoeito,  ot  JBn.  II.  If  9.  eom- 
poAto  rumpit  voctm,  et  me  dettinat 
m.  D. 

CompMtto]  Dldtor  pro  ex  rel  do 
eomporito.  Virgil.  JEo.  II.  1S9.  eotnpo- 
Ao  rumpU  voeem,  flo  eon^Mteto  pro  et 
^mpacto,  impTovito  pro  ex  unpirowto» 
LiT.  V.  11.  compacto  eam  rem  et  coM- 
muni  fraude  patrieiorum  aetam  obi  t. 


Drakenb.  ILD. 

30  Seipeforte  temere  mmNBnt]  Fre- 
qoenter  obtinenlor  per  eaaam  atqoa 
fortonamy  qom  rix  esoptare  qoisaodeaL 
Nam  modo  ioTeni  liliam  oom  eo  oop- 
iam,  oom  qoo  esse  eopiebam,  el  eam 
diliglaffiloCdiltgt,«»i 
nro.  Z.)  Qood  qnide 
et  opere  nl  llerel  laborabamoa :  at  0000 
iola  famo  anos  oonela  oompleTiL  B. 

ForU  temere  coraliiiit]  Meaaiid.  iw» 
nfAArmhfM0»aXlJtf$mn^i6enu,  Plmd. 
Moatell.  L  5.  40.  huperata  aeridnal 
magitt4Bpe,quam(juittpem,  L. 

Forte  temere]  810  Toterea  kmo  do» 
foeabola  Jongere  folobaBL .  Maae,^rtr 
gfanplieiler  diooaL  CSoi  de  Diriaat.  II. 
68.  ma  tita  eatu  nemnmfmm  farU  I»- 
merv  rmoirrermt.  Ut.  X.  43.  ea  ^ 
leeoforU  [alii :  pnipe]  I 
iCrati  pofljm  tti^titiim  0 
tb  eg^,  obi  T.  GronoT.  R.  D. 

Sl  tluet  nm  aiudeat  eptan!}  Vn, 
qo»  non  aodeal  qoie.  ni,faeHe  pre  B»- 
nueho  probet.  Ofendi  cdamimi]  Pr^ 
qaom  adTeniuem.  ot  Georg.  1. 16,  ipeo 


Latinut,    Qoia  Lalina  lingoa 
bao  deoUnatioae.  D. 
Ofendi  advemeni]  PriraiaB.  lib.  U.  L. 

32  Versns  oaoai 
^{tamfeoalam.  B. 


ACT.  V.   SCENA  II.  4aS 

Qaod  noB  ambo  opere  maxnino  dabamos  operam  ut 

fierety 
Sine  nostra  cura»  maxmna  sna  cara,  haec  sola  fecit 
S.  Nmu)  qaid  opos  facto  sil,  vide:  pater  adolescentia 

Yenit:  35 

Eomqoe  animo  iniqao  Jhoc  oppido  ferre  ainnt.  C«  Nihil 

pericli'st 
Sed  per  deos  atqae  homines,  meam  esse  hanc  cave  re- 

sciscat  qnisqaam. 
8.  Nemo  ex  me  scibit«    C.  Seqaere  me :  intas  csetera 

andies. 


ACT.   V.     SCENA  II. 

DBMiraO.  ORTA. 

NOSTRAPTE  calpa  facimos,  at  malos  expediat 


94  HtBCioUfieit]  Si  Uft  legerinii^  adiiMMMl   tenem  nti   pioflpioiat  fiii»« 

aaliplMaaiii  iBtaUigimiif :  ab  lucc,^  qaod  adolesoentali  pater  iraoaade  fis^ 

phwmaM.  D.  rat,  filiani  aoam  dasuaae  uxoiem  ae  ab- 

IKarima  «w  enra]  Ma.  R.  aMnma  aeate.  B. 

HM  enra.  !#.  37  Stdper  dtoi}  Adjaratiooia  genaa 

NnHam  inter  hoao  et  anieoedentem  eat.  D. 

▼eraom  repognanliam  rideo,  neo  adee  Sed  ptr  deot  atqut  fcomtnei]  Chremea 

o«o  Beotlelo  Tenom  aporiom  hane  peaeit  sileatiom*  oe  aliqoia  ejoa  esaa 

eaae  eeoaeo.    Nam  qoamqoam  Senea  iliam  reoognoeoeret ;  pir  dtot  atqut  h^ 

■aximo  open  Ina  noptiia  operam  da«  ottnei,  rogat  polios,  qoam  tenret  B. 

boot:  taoieo  reete  dieitnr  dnt  nottrm  38  Ntmo  er  me  mi6tt]  Doota  reapon* 

«atra,    Utiiqoe  eoim,  Senea  et  NoCriz,  no :    ooatri  eteoim  aileotii  pnnniaaio 

eocalmnt.   moiier  lameo  illaa  noptiaa  eaae  deboL  rea  coim  alio  paoto  fortaaae 

■ioe  ooro  Seoom  eoiifeGat ;  qaippe  qoi  poaait  agnoaei,  qoid  id  nohia  i  ooatnmi 

■ihil  qoieqnam  ad  ram  eontnlenuit;  il»  tacitimiitatem  debemoa  pollioeri.  B« 

lorom  oora  plaoe  Tana  et  inania  fiMiat.  Pro  aikiio,  ot  Toraai  oooaolator,  re- 

Smpe  eum  de  egrania  oorm  dioitar,  poBeaiidiiNnu;tamqo»tnexine,qoam 

pro  opara»  qom  ooofectar.     Deiode  io  qom  ex  me  te  ego  aodire  oopimoa.    B. 

lali  aenoooe  populari  aoo  omnia  ad  Ti"  1  Ndrtn^  euipa]  Hmo  aocna  ? erho 

Tom  nnt  reaecaada,  pneaertim  eoaa  teoei  Demiphonia  reTerteatia,  puete»< 

qauaaimoeatpertnffbataaiaotnaoqoe  qoam  datom  eat  argeotom.     Noatra 

portem.  Z.  ipea  eolpa  laoimoa,  oti  maU  omloa  eaao 

S5  Niuie  fmd  tpmt  faeUi]  Neaoia  copiant.  E. 

qpud  Totia  ■osimo  petamoa.    Qoaai  Tfoa  ooatri  Tctecrimi  recte  maiti. 


464 


PHORMIO. 


Dam  nimiam  dici  nos  bonos  stademos  et  benignos : 
Ita  fagias,  ne  praeter  casam,  qaod  aiant:   nonne  id 

sat  erat, 
Accipere  ab  illo  injuriam  t  etiam  argentam'st  nltro  ob* 

jectam^ 
Ut  sit  qai  vivat,  dom  aliqnid  aliad  flagitii  confidat      5 
6.  Planissame.    D.  lis  nanc  praDmiam  esty  qoi  recta 

prava  faciant. 
6.  Verissome.    D.  Ut  staltissime  qoidem  illi  rem  ges- 

serimas. 
6.  Modo  at  hoc  consilio  possiet  discedi^  utistam  dacat 


Vidfl  ad  Heaat.  U.  4.  8.  et  Mirtid. 
nobit  non  Heet  em  tam  diitrtu.  B.  Ce- 
teram  non  male  Dacoria,  daota  ood.  re- 
gii  aactoritate,  stitait  ab  hto  soeBa  de» 
mam  priocipiam  aotaa  qainti  esae  (a- 
eiendom,  propterea  qnod  omnes  perao- 
nas  de  scena  abiisse  sab  finem  antece- 
deotis  videmas.  Z. 

Benignoi]  H.  e.  nimiam  faciles»  oo- 
mes  Petron.  c.  44s  «t  quam  henigim»  abi 
▼.  Barmann.  p.  280.  6onu<  gt  btnignus 
jangit  Horat  Serm.  I.  3.  51.  veUet  bo- 
nu»  atque  benignu»  em,  R.  D. 

3  ittt/u^tas,R«prct«reaiam]  ProTer^ 
bium,  itafu^to,  ne  yrgXtr  coMam.  Hoe 
est,  ne  pnetereas  (praiermittat.  Mss. 
et  edd.  ante  Stepb.)  casam  taam,  qoss 
sit  tibi  totissimam  receptaoalam.  Aat« 
ita  fugias,  ne  pneter  casam :  abi  oaslo- 
diri  magis,  et  prebendi  far,  et  malotari 
▼erberibns  potest.  Aat  ▼erbam  erat 
ipsias  castodis  farem  ezagitaBtis,  et 
interea  prohibentis,  ne  ante  oasam  traa- 
seat,  ne  in  pnetereando  etiam  inde  ali- 
qnid  rapiaU  Qaeritor  senex,  se,  dam 
avari  infamiam  fageret,  in  stolti  repre» 
hensionem  incidisse.  D. 

Jtafugiat,  ne  preter  eosam]  Id  pro. 
▼erbio  hoc  est :  fogias  non  ante  oasam, 
sedincasam.  Etenim  stnltom  est,  oom 
aoziliam  hsbere  possisi  aote  illam  fa- 
gere,  non  b  illam :  atiqae  eoim  aax- 
iliom  tam  domas  dehes  petere,  non  alt- 
cnum.  E. 

Jta  fugia»  ne  prgUr  cofam]  Hojag 


proTorbii  rationem  et  sensom  ooas  ti- 
dit  Gronovias  ObaerTatin.  9.  p.  511. 
Senri  fogitiri  ▼itabant  domioi  casam 
'aot  Tillam,  abi  ftoile  eompreheBdi  et 
io  ser? itatem  retrahi  potaisseot.  Rv- 
▼erbio  ita  diotom  est  ttane  fuffot 
prdBter  catam  pro :  care  ne  dom  loTias 
maiam  titas»  ia  gnmvs  pnsciiihes. 
Johann.  Clerioos  ad  lir.  VI.  f 9.  oor* 
rigi  volebat  ne  prater  eattm  qaod  jare 
ezplosit  Drakenb.  ad  illom  loeom. 
R.D. 

4  Ot^eetum']  Tomqaam  bohs  canL 
Inest  igitar  in  hoo  Terfao  oontemtas» 
liT.  IV.  51.  delemmentum  «imms  Bs- 
lani  agri  dimiionem  obfieL  Phmdr.  IV. 
11.  8.  o^'0efo  euneta  corrumpit  Imbro. 
II.D. 

5  Dum  aliud  aliquid}  Vetoste.  D. 
Alii  lioo  ordine,  aikui  aiiquid.    Neo 

▼enos,  neo  sencos  interest.  B. 

6  Hit  nune  ffrttmium  ett']  Sine  d»- 
bio  manas  ac  pnemiom  his  dalor,  qai 
nmli  sont,  et  difocta  prara  fisciont  .  • 
.  .  (fadumt.  igitur  neettm  ett,  ut.  Z.) 
si  nos  benigni  Tolamas  esse,  pootnlnto 
oonoedamns.  E. 

8  Modo  ut  hee  amtiiit  potut  disemK. 
ut  iitam  dueat"]  Ne  peeniteat  domioani 
pecaniam  dedisse,  teirorem  serros  iagt^ 
dt.  D. 

Modo  ut  hoe  contilio']  Ne  pconitorel 
dominnm  amplias  peooniss  datacy  et  cr- 
roris  (data,  terrarit.  2S.)  aliqaid  serrot 
adjecitfVideriCvNleritvrsiMm.  Z.)  &■£• 


ACT.    V.  SCENA  H. 


466 


D.  Etiamne  id  dabiam^stT    6.  Hoad  scio  herde,  Qt  lio- 

mo'sty  an  mutet  animam. 
D.  Hem !  matet  autem  ?  6.  Nescio :  yerDm,  si  forte^  dico. 
D.  Ita  faciam,  ut  frater  censuit :  ut  nxorem  ejas  huc  ad- 

dacam,  11 

Cum  ista  ut  loquatur.  tu,  Geta,  abi  pr» :  nuncia  hano 

venturam. 
6.  Argentum  inventum'st  Phaedri^B :  de  jurgio  siletur : 
Provisum  est»  ne  in  prsesentia  hasc  hinc  abeat:  quid 

nunc  porro  t  . 
Quid  fiet  ?  in  eodem  luto  haositas :  vorsuram  solves^    15 


gestoiD,  si  Biodo  peraeveret,  at  Hle  ean- 
dem  qnaa  promint  docat  BiLoreni.  B. 

Mido  ut  hoe  eatmUo  pcmt  dimdi\  I. 
e.  li  modo  res  luec  oonsilio  exitnm  h»- 
bent.  Cio.  ad  Attic.  II.  16.  n  pomm 
diaotden  I.  e.  si  oonseqai  possim,  nt 
reote  expliont  Manotins  infra  V.  8. 58. 
R.D. 

9  Lege  ex  nno  regio,  stiom  ubie  <2tt- 
Uunat,  Vid.  sopra  II.  1.  8.  B. 

11  Jtoyaciam  tttyrat«r]  MaDdatorom 
memor  pergere  ad  oxorem  ▼olt,  at  eam 
doeat  ad  poellam,  ae  persuadeat  po- 
eUm,  ati  com  Tolontate  disoedat  a 
riro.  E. 

Posterios  ut  male  abest  in  oodd.  re- 
eentioribos.  yid.  Heo.  II.  2.  2.  Sed 
gmnes  nostri,  pneter  doo,  reote  oollo- 
cant,  hue  e/iu.  B. 

1%  Tuobi  GetafiTtenunaAl  Goilielmias 
in  QosBstion.  Plaot.  p.  83.  mntata  dis- 
tiootiune  recte  legit  ttt  Geta  ain  pns 
n«naa  in  Andr.  1, 1. 144.  i  pre,  tequar. 
R.  D. 

13  ArgpOwM  InofntMm'^]  Seoom  lo- 
quitor  senros  aota  eoomerans,  et  qoid 
argentnm  sit  (et  quoadi  argentum,  de, 
Z.)  oonstitoens:  infcntnm  est  Pbe- 
drim  argentom  qood  lenoni  det,  lia 
Dolla  proferator  Pbormiooi  *  (det,  et 
iit  nuUa  prrferetur  P.  Z.)  B. 

Dejurgio  tUetwr]  Intelligit  jorgtam 
Bemipbonis  oom  Pbomione,  ob  nop- 
tias  Antipbonis  et  PbaniL  W. 

15  Fernirami0J9if]CreditoreMiii«- 

VOL.  II.  3 


tas.  Vorturam  solm]  Vorturam  faoem 
dicitor,  qoi  sbs  alienom  ex  mre  alieM 
solvit.  Dicitnr  etiam  oortiiram  facerOf 
onm  minore  foenore  acceptam  qois  pe- 
boniam  majore  Cmq^orcm  Ms.  B.  etedd* 
TOtt)  occopat.  D. 

In  eodem  luto  hantae]  Mac  in  re  rer- 
saiis,  vorturam  tUven»,  creditoiem  mn^ 
tans.  Coi  respondetor  fecilicet,  prsesenn 
malom  io  fntorom  abiit,  sed  plagm  otc»- 
cont.  Brgo  inspice.  bic  (w  fue,  Z.) 
consiliom  oonfiimayit,  qoid  &cere  de» 
beat.  E. 

In  eodem  luto]  Laotant  lib.  7.  oap, 
9.  ex  quibus  exitum  non  kaberent  ;etim 
eodem  luto,  ^eut  eonucue  ait,  ft«titaoe- 
ntnt  Idemlib.  f.  oap.  9.  tn  eodem  ln- 
to  hatitant  vormram  tolvis,  Geta.  L. ' 

Lege  com  nonnoUu  tNn^furo.  Nany 
oti  Salatami  et  Gronovii  indostria  ef- 
feotom  est,  venttra  tolvit,  qoi,  ot  Tetna 
debitom  expongator,  noTom  contraUt. 
Ut  Geta  bio  onam  oulpam  in  nopliis  b»- 
rilis  filii  admissam,  noTis  b  FbsBdria 
fidioioa  fidlaciis  differt,  et  in  praesena 
evadit  Cmtenim  oorrige  ob  senanai 
tolvu.  B. 

In  eodem  luto  hdoitat']  1.  e.  in  eadeni 
difiicoltate.  Translatio  est  ab  iis,  qoi  im 
loto  tam  alto  bnrent,  ot  sese  ex  eo  es- 
pedira  aot  eTolTere  neqoeant  HoraL 
Seimon.  II.  7.  97.  nequiequam  eemo  eu- 
pient  eveUare  plantam  nbi  t.  Lambio* 
R.D. 

Vsrittra  tdvet]  H.  «.  ia  eodem  ■•!• 


406 


PHORMIO.. 


Qeta :  prasens  qnod  fiierat  malum,  in  diem  abiit :  plag» 

crescant, 
Nlsi  prospicis.  nunc  hinc  domnm  ibo;  ac  Phaniom  edo- 

cebo^ 
Ne  qnid  vereatar  Pliormionem,  ant  ejus  orationem. 


ACT.    V.    SCENA   IIL 

DBMIPHO.  NAUSISTRATA.  CHRBMB8. 

AGEDUM,  nt  soles,  Nansistrata,  fac  illa  ut  placetur 

nobis : 
Ut  sua  volnntate,  id  quod  est  faciundum,  faciat»  N. 

Faciam. 
D.  Pariter  nunc  opera  me  adjuves,  ac  dudum  re  opito- 

lata  es. 


karebts.  Id  qaibasdaa  editMnibiu  ma- 
I0  legiUir  vemaram,  qaod  Titiom  yiri 
doeti  dadum  sbataleniiit  Venura  pro- 
prie  tti  sinnptio  pecQni»  matuaB.  Pooe- 
n  ▼eminm  ab  oliqao  dioitnr,  qoi  pe- 
eoiiiuB  eb  aliqao  motoam  aomit.  Cie. 
pro  Fonteio  o.  1.  a  quUm  venurot  tan- 
tonan  jMCuniorum /oetoi  eoa  dieuntf 
Sed  vertura  aolvere  eat  Tetoa  debitom 
fKpaogeve  noro  oootraheodo.  Sic  cre- 
ditor  qaidem  fertitorL  e.  immotator 
■ad  debitor  in  eademdiffioollate  hmret 
Cie.  ad  Attic  Y.  15.  ut  verear,  neiUud, 
§itod  teeum  permutavi,  vertura  mUii  <of- 
fmJtimot.  Haa  looationea  perperam 
liire  a  Tiria  emditis  aoceptaa  primoa  ao- 
eorate  expliooit  Groooirios  de  oentesi- 
mis  et  anoiia  «Mraram  p.  535.  aqq. 
B.  D. 

16  Frmtmu  quod  Juerat  mahm  in 
diam  dbiU]  'Twt^tfL  Plagm  creteuni] 
'Aievffe^t^  D. 

lUad  Geta  com  doobns  oodd.  delen- 
dom  poto.  B. 

Indiemabiit']  H.  e.  loogioa  differ- 
tnr.  7.  not  ad  Ean.  V.  6. 19.  R.  0. 


18  Phaniom  nec  Phormionem  Ipeom, 
marito  amicissimom,  Yereri  potest,  nee 
orationem  Phonnionia,  qoi  ad  eana  non 
aditoroa  erat,  sed  donu  enm  PlmBdria 
polatoros.  I^tor  ne  oom  Gayeto  ad 
Torsas  tolios  delendi  neeeaaitalenn  fm^ 
daris,  oorrige,  ne  qmd  vereatur  IVoni- 
tratamtteque^arationem.  NamNaa- 
aistrata  sola  repodiom  Phanio  renon» 
oiatora  ent  Cseteriun  Naiutrata  in  ser- 
mooefamiliari  dicilor  brevios  pro  Nau' 
tittrata,  Sic  occarrit  Nauerattea  et  Ken- 
licratsf:  Soiipater  et  iSopater;  Lmpe 
diteut  et  Lumpadiut;  Phikftit  et  PkiU- 
thtm.  B. 

1  Agedum  vt  tolet,  Naueutratm}  Di- 
Titos  ozoris  de  maritolicentias  oonqoe- 
rentis  hsec  allooatio  eat,  onm  diapori- 
tiooe  fbtorarom  taibnnim.  D. 

Agedum,  wttoltt']  Sioat  adaoles  be- 
nignitatem  toam  prseata,  eflUie  nt  plnon- 
ta  nobia  sit,  ne  ae  dicat  efeetam,  aad 
credator  propria  yolantate.  & 

9  Ac  duduM  re  epkulata  aft]  Sapm 
enim  dizerat  Clunemes/idfiwHm :  uxeH, 
tUncpusetatfdisero,  D. 


ACT.  V.  SCENA  III. 


467 


N.  Factum  yoIo:  at  pol  minas  queo  Tiri  culpa,  quam 

me  di^um'st 
D.  Quid  autem?  N.  Quia  pol  mei  patris  bene  parta  ii^ 

diligenter  i 

Tntatur :  nam  ex  his  pr»diis  talenta  argenti  bina 
Statim  capiebat :  hem,  yir  i^iro  quid  praestat !  D.  Binan 

quaeso  ? 
N.  Ac  rebus  yilioribus  multo^  tamen  talenta  bina.  D. 

Hui! 
N.  Quid  haec  videnturt  D.  Scilicet.  N.  Virum  me  nar 

tam  vellem ! 


Re«te  oniMS  iiottri,.exoepti8doobat, 
«C  odd.  ▼eti.  tt^vai,  Nan  malier  ooin 
dixiatet  faeiam,  non  eral,  qaod  Deioi- 
plio  nltn  rogaret,  ted  at  gntiae  age- 
ret  pro  illa  ▼olontate.  Deiode  com 
Bemb.  Viotor.  et  ono  noetro  colloon, 
ncrtdudmn,  B. 

4  At  pol  mimu  ^eo]  At  pol  faoio 
(eupio,  Z.)  qnidem,  led  tantnm,  qnaD« 
tnm  me  dignom  eft»  finere  propterYiri 
«olpam  non  poMom,  qai  pol  mei  patria 
bene  parta  prKdia  indiligenter  ■er? at 
E. 

Pro  at  Faemos  edidit  ae ;  qood  mi- 
lias  elegans  esse  Tidetor.  Z. 

Faeiumvob']  Est  formnlaejos,  qoi 
otodiom  soom  offerL  volo  ssepe  vim  ala- 
oritatis  habet  Gatoll.  Carm.  6,voloUae 
iuM  amora  ad  eteium  lepido  voeare  vtr- 
Stt.  Cio.  ad  Div.  XV.  7.  eum  honorem 
iibi  deoe  fortunaro  voia,  v.  BraalLhas. 
nd  Propert  II.  8.  IS.  R.  D. 

5  Jndiljffntsr]  H.  e.  negUgeuter, 
■on  ot  debet  paterfamilias  ad  rem  at^ 
tentos.  Diligentia  proprie  tribaitariis 
qai  rem  familiarem  taenlnr.  v.  qose  an- 
Botavimas  ad  Ratil.  Lap.  I.  17.  R.  D. 

6  £ciUipr«ditf]  Ms,  R.etvett.oodd. 
S3(  suts  prcdiu.  L. 

TvMtw"]  I.  e.  servat.  tueri  propri- 
lunin  hao  re  verbom  e8t.*Pliii.  in  Paneg. 
jO..  $1.  idsm  tam  pareu$  in  edificando 
i  dUigent  in  tuendo.  Sic  tutela  spad 
I  epist.  II.  17.  villa  usilfus  ca- 


pax  fUNi  luinpdMse  tuteU,  vbi  v.  GessB. 
R.D. 

7  Statim  eapisbat']  Statim  perpeta#, 
seqoaliter,  et  qoasi  ono  stato,  Plant. 
Amph.  1. 1.  120.  tta  ttatim  ttant  $igna. 
Et  hnbet  primam  longam.  qnaodo  a«- 
tem  signilioatslind,  primam  brevem  ha- 
beL  D. 

Vir  vwo  quid  prMtat  f]  Id  est»  intCT- 
est.  B. 

Cam  ttatim,  si  sigoilleat  constanter, 
tingulit  annis,  perteveranter  et  equaUter, 
aootore  Nonio  Marcello  primam  prodo- 
cat ;  versas  gratia  ooRooa  eapiebat  sto- 
tim.  Cseleram  pro  Bembmi  frtnan  om- 
nes  libri  exhibent  btna.  B. 

Stattm]  H.  e.  ano  qoasi  stato,  perpe- 
tno,  mqoaliter.  Plaat.  in  Amphitr.  1. 1. 
83.  nee  reeedit  loeo  ^in  itottm  rem  gi- 
rat,  R  D. 

8  Ut  versns  stet,  dele  illad  wuUo, 
qaod  a  sensa  plane  non  reqniritor.  De- 
inde  nostri  omnes  com  edd.  vett  ha- 
bent  dtio  talento.  B. 

9  Ne  molier  sibi  ipsa  repognet,  et 
soIoBcismom  committat,  pro  natom  re- 
poae  natwm,  ex  Remb.  et  ood.  aostrO 
900  annornm.  B. 

Seiiieet]  Bst  frigide  respondentii. 
R.  D. 

r»rum  me  natam  velUm]  Venosto 
abondat  natam  Ratil.  Lnp.  11.  p.  94. 
obi  hanc  eleganliamplfiribas  illusiravi- 
mus.  R.  D. 


408  PHORMIO. 

Ego  ostenderem.    D.  Certo  scio.    N.  Qao  pacto.  D. 

Parce  sodes,  10 

Ut  possis  cam  illa :  ne  te  adolescens  malier  defetiget. 
N.  Faciam,  at  jubes :  sed  meam  viram  abs  te  exire  vi- 

deo.  C.  Hem^  Demipho, 
Jam  illi  datum  est  argentum  ?  D.  Caravi  ilico.  C.  Nol- 

lem  datam ! 
Hei!  video  axorem :  pasne  plus^  quam  sat  erat.  D.  Cvr 

nolles,  Chreme? 
C.  Jam  recte.  D.  Quid  to  ?  ecquid  locutus  cum  ista  es, 

quamobrem  hanc  ducimus?  15 

C.  Transegi.  D.  Quid  ait  tandem?  C.  Abduci  non  po- 

test.  D.  Qui  non  potest? 
C.  Quia  uterque  utrique  est  cordi.  D.  Quid  istuc  nos- 

tra?  C.  Magni :  praeter  hsec, 
Cognatam  comperi  esse  nobis.    D.  Quid !  deliras  ?  C. 

Sic  erit : 
Non  temere  dico :  redi  mecum  in  memoriam.  D.  Satin 

sanus  es? 


10  Paret  aodei}  Cam  malier  est,  (eum  1 1  MuUer  drfetiget]  Vett  BU».  ad- 

mulierem  eae.  Z.)  Tidistet domi  forisqoe  fetiget,  L. 

iracandi*  sosoitatiun.  Est  enim^nala-  Ne  fersas  Titio  laboret,  repoiie«t 

nle  moliernm,  nti  de  viris  qaerantor,  jidmteum  illa;  nS  adoUte^  mAKerte 

Siaxime  si  ipsee  diviles  sont.  Bam  tem-  fatiget.  B. 

jwrare  oontinoo  Toloit,  dicens  oausara,  16  Qut  non  poieitf]  V.  C.  qtiidf  men 

oom  poella  qoam  persoasora  sit,  ot  dis-  potest,  L. 

cedet,  poD  leTO  Terbonim  fotorom  esse  17  Uteniui  vxrique  ett  eordt]  H.  e: 

certamen.  Chremes  reco^ita  filia,qaaB-  se  mafoo  Yohementer  amaiit.  t.  b»!.  ad 

iUapemipbon«,andatomsitargentam,  Andr.  11;  t.  28.  R.  D.  ' 

qadddatom  nollet;  geoeraliter  lantom  18  Cognatam  eamperi  enp]   Qooni- 

dioit.  «Muci  noii  potse.  Et  boo  (htiie.  am  oonfiteri  non  potest,  aaore  | 


2i.)  prospiciens  non  aperte  boo  loqoi-  te.  B. 

tar,  qood  Pbormioni  nollel  argentom  19  Ad  ootonariom  sanaiidati  Faois 

dari,  generaliter  tantom  dicit,  abdooi  nos  oam  Bemb.  malebat  legi  satbee. 

»011  posse ;  oaoaam  ponens,  qood  oter-  Ego  Tero  malo  legi  redti.  Nam  ai  r^di 

qoe  se  diligat;  et  dioit,  comperisse  abaootore  esaet,  non  diziaael  mteem^ 

qood  i)la  iiit  oognata.  Qoantom  potest,  sed  fenim.  S^sos  igitor  est  e  sostis 

in  memoriam  refooare  Yolt  signis  qai-  ratione,  noa  temere  dioo;  redii  meeam 

>asdam,  qaod  Demipho  intelligit  (unde  in  memoriam,  oognatam  «ara  nobia  e** 

Jkmif^  tnfrU^ot.  Z.)  filiam  saam  ts-  se.  B, 
1«.  B. 


ACT,  V.  SCENA  III. 


4fiB 


N.  Au,  obsecro^  cave,  ne  in  co^natam  pecces.  D.  Non 
est.  C.  Ne  nega :  20 

Palrifl  nomen  aliad  dictom  est:  hoc  ta  errasti.  D.  Non 
norat  patrem  ? 

C.  Norat.  D.  Cur  alind  dixit?  C.  Nnnqnamne  hodie 

concedes  mihi^ 
Neque  intelligest  D.  Si  ta  nihilnarras.  C.  pergist  N. 
Miror  quid  hoc  siet ! 

D.  Eqaidem  hercle  nescio.  C.  Vin'  scire  t  at  ita  me  ser- 

yet  Japiter» 
Ut  propior  illi,  qaam  ego  sam  ac  ta^  nemo'st !    D.  Di 

Yostramfidem!  25 

Eamas  ad  ipsam;  ana  omnis  nos  aat  scire,  aat  nescire, 

hoc  Yolo.  C.  Ha ! 
D.  Qaid  est?  C.  Itan^parvam  mihi  fidem  esse  apad 

te  ?  D.  Vin*  me  credere? 
Vin'  satis  qaaesitam  mihi  istac  esse?  age»  fiat:  qaid? 

illafilia 
Amici  nostri,  qaid  fataram'st«  C.  Becte.  D.  Hanc  igitar 

mittimas? 


20  Pro  vide  omnes  Doetri  habent 
esM.  B. 

Ne  in  eognatam  pisoet]  I.  e.  ne  cprid 
oommittu  qaod  oognAta»  noooat  in  Ad. 
IV.  7. 7.  alind  ettpecearctn  eognata  de 
qoo  difloriniine  t.  interp.  ed  Or.  Amor. 
U.  8.  9.  R.  D. 

21  Hoe  tu  irratti]  Hee  ponitar  pro 
ab  hae>  PUuit.  in  Psead.  111.  2.  18.  hac 
agajvihodia  aaku  abee$urfoTu  R.  D. 

22  Caneedat]  Cedera  et  coneedere  di* 
«nntary  qni  desinont  tdremri.  Homt. 
Serm.  U.  3. 305.  Ueeat  eaneadera  wr». 
It.D. 

23  Qaid  hoe  «et]  Vet.  eod.  et  Ma. 
R.  fttid  hot  «ft<  L. 

Faem  libri  recte  pro  narret  hibenf 
«arrai.  Omnee  eias,  pr»ter  Beanb.  e€ 
Vietor.  abi  estperdti,  atqne  noetri  leo- 
hfTpergie,  Pro  qttid  autenifeBi 


jw,  h.  e. 


io.  B. 


25  In  omnlbat  FMmi  libris,  pnster 
nmim  Bembinnm,  et  nostris,  prmter 
tref ,  leete  legitar  homa  nemeeL  B. 

26  Aut  tcxre  ovt  neicire]  I.  e.  qoa- 
eonqaentione  icire.  Similie  fofmola 
opod  Plaat  in  Epid.  lU.  1.  3.  lit  ne 
ijaidf  neene  dt,  ukre  eujno.  R.  D. 

27  Jtane  parvam]  Me.  R.  Itana  pa' 
rtun.  Vm  me  eridirer|  Mf.  R.  vii  ma 
eredere  ?  al,  vtn*  me  hae  eredare  1  L. 

lUnd  fcocTolgare  reote  abeet  in  Bemb. 
Nom  eeqaitarirtue.  B. 

28  Fm'  latii  futftitum]  Moo  totom 
pro  onn  porsonn  qnidam  legant  FUia 
amki  noitn]  Hoc  eit,  taa.  D. 

lUaJUia  amiei  noUn\  Taa  ieilicot. 
Qpodqae  Cguod- ^tttim.  Z.)aperteneB 
potait,  oooolte  dixit.  B. . 

QiiidfUlafiid]V,C.quidf  deiUm 
JUia.  L. 


470  PHORMIO. 

C.  Qaidni  ?  D.  Dla  maneat  t  C.  Sic.  D.  Ire  igitnr  tiM 
licet,  Nausistrata.  50 

N.  Sic  pol  commodiiui  esse  in  omniB  arbitror,  qnaa  nt 
coeperas^ 

Manere  hanc :  nam  perliberalis  visa^st»  qiiam  vidi,  mihL 

C.  Qoid  istac  negoti'st?  D.  Jamne  openiit  ostiiim?  D. 

Jam.  C.  O  Jupiter  I 
Di  nos  respiciunt :  gnatam  inveni  nnptam  cum  tao  filio. 

D.  Heml 
Qao  pacto  id  potait  ?  C.  Non  satis  tatas  est  ad  narran- 

dum  hic  locus.  55 

D.  At  tu  abi  intro.  C.  Heas,  ne  filii  qaidem  nostri  hoc 

resciscant»  volo. 


ACT.   V.    SCENA   IV. 

ANTIPHO. 

LiETUS  sam^  ut  meas  res  sese  habent^  fratri  obtigisse 
quod  volt. 
Quam  scitum^st,  ejusmodi  parare  in  animo  cupiditates ; 

31  Comm^diui  mte  m  omiMf]  Bt  oir-  id  qnod  a  Terta  «uuletar.  Seans  m- 

c«  iHoBi  qvi  diuul,  et  oirot  illam  qMi  tom  est,  pro  malo  rerom  meuom  «ta- 

dooU  eat»  et  eiroo  te  1000001.  D.  tn  >  in  qiuBtom  ffee  mem  mo  bBtari  p«- 

3S  FerU3knUt  tim  ut,  qvum  vidi^  iiontor.  B. 
mhi]  Ordo  ort,  periiberalb  risa  eat  Ut  mMt  rts  ame  ftoiant]    Sic  recte 

mihi.  D.  legitar  in  oodice  Bembino  qnod  defian- 


S5  Malim  legi,  quo  pacto  id  fot»  ?  C.  dit  Oronov.  ObaorT.  III.  6.  Ui  i 

Jtfonfati<  at  tuui  hie  ad  nammdtem  Uh  pro  «I  ut,  quunodociaiqMS*  Cio.ad  Div. 

cttf.  B.  XVI.  18.  Md  ttt  «K,  tndtt^  soktadM» 

36  Hiutl  nejiin]  Ita  sUenliam  knjas  tue,  aU  t.  Gasr.  Lir.  XXII.  «5.  nt 

rei  oapio,  at  ne  qoidem  iilii  nostii  atf.  «fra  omma  cnntl.  nbi  ploin  exeaqda 

dianti  B.  oongeant  Drakenb.  R.  D. 

1  ZtftMf  fttm]    Antiphonis  persona  2  Panre  ardmo]  Venaste  additnm 

est.  D.  .  ost,  antmo.  Banios  in  sexto,  fsd  fvJd  igo 

Ltehu  fum]  Aatipbo  adolesoons  igno-  Uc  amimo  lamentor  ?  D. 

rans,  qnod  oomperta-  siC  ozor  sna,  so-  <2nain  seitvm  iit  7}  Palomm  el  ele- 

oam  loqoitar,  laadana  fortnnas  Phfe-  gans  est  adiuidom,  talea  oaplditalonui 

dUim.  B.  animo  pnrare,  qaiboa  mederi  faoilo  pot- 

Pro  ut  ut  Talgari  Bembinas  el  qo»-  aia,  <9im  advortom  aliqaid  foito  ooall* 

toor  libri  ex  nestiis  tantom  ut  haboDt ;  gerit  B« 


ACT.  V.  SCENA  V. 


471 


QaaSy  qiiiim  res  advors»  sient,  panlo  medeii  possisl 
Hic  simul  argentum  repperit,  ciira  sese  expedivit :       4 
Ego  nQllo  possnm  remedio  me  evolvere  ex  his  tnrbis, 
Qain  si  hoc  celetory  in  meta :  sin  patefit,  in  probro  sim. 
Neqne  me  dommn  nnnc  reciperem,  ni  mihi  esset  spes 

ostensa 
Hnjasce  habend».  sed  ubinam  Getam  Invenire  possom, 
Ut  rogem,  quod  tempus  conveniundi  patris  me  capere 

Jubeatt 


ACT.   V.    SCENA   V. 

PHORMIO.  AimPHO. 

AR6ENTUM  accepi:  tradidi  lenoni:  abduximuU- 
erem: 


3  QttMmrM«Jwnrfi<iit]Qiramcle- 
ddctmUD  Iheriiit,  id  est,  qmim  faaram 
peBaria  foerit.  D. 

Pauiomedm]  Pritoiin.  Ub.  VIH.  L. 

Pro  quas,  qoataor  iilMri  habent  qui- 
bttf.  Sed  bu  Priicianai  p.  795  et  1161. 
qiuu  Iradat,  nt  ostendnt  medMr  jongi 
acooMtiTo.  B. 

Qi<4U  nwdm]  Sio  Bentl.  ediditex 
Prisoiano  et  Mm.  m§deri  cnm  aocnMt 
ooBftniitnr  nt  medieari  apnd  VirgiL 
JRjn.  Vn.  756.  mdfum  Dtardianm  mcdi- 
cori  euepidu  ietum  Euiluit,  R.  D. 

5  £r  Mf  tttr6ti]  Mi.  R.  et  Tctt  oodd. 
«sr  tetf  tttrfrtf.  L. 

Pn>  Tolgari  exeohere  omnei  oodd. 
recte  evolvere;  h.  e.  expedire,  dnotn 
meti^faora  a  Hli  glomore.  Faebn. 

3ie  ewtUere]  H.  e.  me  ezpedire,  me 
liberare.  Omllelmna  in  Qnmst.  Plant. 
p.  8S.  ez  TOteria  codicis  TOitigiia  le- 
gendom  oonjioit  ervm^,  wd  reeeptaleo- 
tio  coniiimatar  ex  Enn.  IV,  4. 56*  te 
emed  twba  ewket,  R.  D. 

6  Si  heeea€twr,m  mc(u] 'Amii^XwOfr 
qnartnm.  Nam  oom  propoanisMt  d  hee 
eelitur:  inUdit,  fm  jmtf^.    Jn  probro 


aem']  Apnd  patrem  Milioet.  D. 

Plrofifm,  qaod  in  omnibaa  oodd.  ex- 
tat,  Terana  postalat  ftm.  Fabbk. 

7  Spei  ottaiaa]  Ma.  R.  oftMitato.  L. 
Pto  oeteiua,  aot  ottentata,  qood  In 

mnltia  reperitnr  libria,  meliorM  Faami 
et  noilri  habent  oetenia.  B. 

Spee  aetenta]  Ostentare  apem  dieit 
Cio.  pro  Clnent.  o.  7.  cttm  «miif  filii 
reeuperandi  tpet  emt  oetentata.  Smpe 
oetendere  et  oftfnterf  promiMue  dioan- 
tnr.  T.  Daker.  ad  Flor.  III.  5.  p.  521. 
R.D. 

8  Lege  habenS.  Vide  ad  V.  6.40. 
et  omnea  libri  recte  jMfltim.  B. 

9  ProjuAeat  antiqaioreaPaemiHbri 
habent  tuadeat.  Vemm  ne  Terans  miae- 
re  iDoedat,  repone,  rogem,  qu6d  commd' 
undipatriimethuputeaperejiibeat.  Nam 
rogem  in  primo  pede  ooooeaM  Tema 
oorripitnr.  B. 

Tempuf  eapen]  I.e.  eligere  lAw.  III. 
9.  infMiiatttm  ewm,  ft  temipareeapto  ador" 
tum  rempublieam.  Plor.  III.  5.  55.  nbi 
T.  Dnker.  p.  5f  t.  Similiter  capere  oo- 
oasionem  dixit  Frontinna  II.  1 . 1.  R.  D. 

1  ArgentuM  aeeepi]  JaelaBtia  hic  in- 


472 


PHORMIO. 


Carayi,  propria  ea  Phaedria  ut  potiretar :  nam 

est  maiifi. 
Nmic  mia  mihi  res  etiam  restat,  qoaD  est  conficimiday 

otimn 
Ab  senibus  ad  potandum  ut  habeam ;  nam  aliqaot  hos 

sumam  dies. 
A.  Sed  Phormio'st:  quid  ais?  P.  Quid?  A.Quidoam 

nunc  facturus  Phasdria? 
Quo  pacto  satietatem  amoris  ait  se  yelle  absumere? 
P.  Vicisslm  partis-  tuas  acturus  est.    A.  Quas  ?   P.  Ut 

fugitet  patrem : 
Te  suam  rogavit  rursum  ut  ageres ;  causam  ut  pro  se 

diceres : 
,Nam  potaturus  est  apud  me :  ego  me  ire  senibus  Sunium 


daeitnr  Phormioiiu  :  qoi  b  omni  loeiia, 
proat  in  se  jaotatar,  insaltat  (et  quad 
tmmesfallaeiat  ex  eenUntia  frovemm  U^ 
taJtwr.)  D. 

ArgBatuM  ocMpt]  Hko  soena  jaota- 
tionem  Phormionis  oontinet,  qaod  coo- 
siliii  sais  qam  Tolaerit  canetn  oomple- 
yerit.  B. 

2  PrvpriasaPAtfdria]  Vir^I.  A.  1. 
77.  eownvino  jungam  itabUi,  propriam- 
qua  dieabo,  D. 

Curam,  propria  ui  potiretur :  siqui' 
dem  emitsa  ett  mamu\  Tribas  enim  mo- 
dis  fionl  liberi,  id  est,  oensa,  Tindicta» 
Tol  manomissione.  Et  oensa  qaidem, 
quo  se  redimit  captiTas,  posito  io  libr^ 
ante  magistratis  nrbi»  Uber  effioitar. 
Vindiotn  toto  est  Tirgn,  qan  la  oon- 
specto  omninm  serrns  taotnsabsolvebi- 
tnr.  Manamissio  quoqae  Torbo  abilibet 
fiebata 

Bembinnset  nostri  doo  optimi  ha- 
bent  poeerettir,  apposite  ad  rationem 
▼ersos :  at  et  Catallas,  Uber  vt  uimip- 
te  pateretur  fiore  nenereat,  B. 

Emuw  ett  mana\  I.  e.  potestate.  Lit. 
XXIV.  18.  ooRoeiim  doinim  eorum  quet 
TiberiutSempnmiue  adBeneimtum  ma- 
nu  emitterat,  FreqoeotiasnianttiRtMeri. 
R.  D. 


4  Hot  tumam']  Id  est,  dilationem  pc- 
tam.  E. 

5  Ex  optimis  nostris  aliqoot  JnetMr 
rutett»  LegefactuTutt.  B. 

6  Pro  sumere  pleriqoe  lihri  FMni 
et  nostri,  ahtumere.  B. 

SaHetatem  amarit  tiMi€re]  H.  e.  frni 
imore,  qnantam  ipsi  satis  videtar.  Aliis 
locis  tatietas  amorit  est  fiutidiam  qaod 
ex  ipsias  copia  oritar.  t.  Lit.  XXX. 
3.  ti  farte  jam  tatiat  amarit  in  uxore  ex 
m^ukaoofnacepmetiBtt  ibi  ioterpret.  R.  D 

7  Ftcimm  partei  tuos  aetMnts  est]  S»- 
oondam  illad  qaod  diotnm  est,  tradmmt 
operat  mutuat,  O. 

rieisRm  partet]  Qaemadaodnm  tn. 
propter  faoinos  daotm  azorbpatiea 
fagisti,  etiam  ille  propter  meretrieeaa 
afataras  ost,  rogaTitqae  te,  vt  caosaaa 
pro  se  dioeres.  E. 

Ut  9iia«  aoaator,  repone,  oidflim  jmsw 
ixt  tu4f  acturuit,  QMt  t  utif  p.  B^ 

8  Tesiiam  nngai^it  mrsum  ut  tigert^ 
Partem  (apud  patretu  PisBsmtim  etm. 
patrem  in  Bfs.  B.  legatar)  iteram  snb- 
aodiamas.  et  est  {<vyfM  i^  superiore.  D. 

Soias  Bembinos  pro  mai»  noie  h»- 
bet  nias,  so.  partet,  B. 

9  Senibut]  Ob  fidlaoiam  mi 
Ut.D. 


ACT,  V.   SCENA  VI.  478 

Dicain  ad  mercatiimy  ancilliilam  emtum,  qnam  dodiim 
dixitGeta:  10 

Ne^  qaxaa  hic  non  videantme,  conficere  ctedant  argm- 
tom  suum. 

Sed  ostiam  concrepnit  ate  te.  A.  Vide>  qniB  egiediAtar. 
P.  Geta'st. 


ACT.    V.    SCENA    VI,. 

6BTA.  ANnPHO.  PHORMIO. 

0  FORTUNA,  O  fors  fortuna,  qnantis  commodita- 

tibus, 
Quam  subito  hero  meo  Antiphoni  ope  yestra  hunc  one- 

rastis  diem ! 
A.  Quidnam  hic  sibi  Yolt?  G.  Nosque  amicos  ejus  exo- 

nerastis  metu ! 
Sed  ego  nunc  mihi  cesso,  qui  npn  homerum  hunc  onero 

pallio, 
Atque  hominem  propero  invenire,  ut  haec  qu»  contige- 

lint,  sciat?  5 

•    10  Nostri  oniB  edd.  Tett.  reoie  ooU  OfortwM  !]  Priwian.  lib.  VI.  L. 

loooot  dadvm  quam  dirit  G«ta.  B.  Quanttf  ecmmoditaiibu»  hno  meo,  ^c.] 

It  Bembiiii  leOlioneiB  gui  pro  ^uif  PerhjpallegeDdioitarprotqnAntiioom- 

TersQg  ratio  probel.  B.  moditAtibQt  hemm  meom  onerMiii  hoe 

1  O  fonfottunA]  Fortuna  diotn  est  die.    Onercaro  est  oomnlare.  Plaot.  in 
incerta  ret  •./cnfortuna,  efentas fortii-  CapiiT.  IV.  1. 7.  hie me  omaenitate  e 


nc  bonas.  Fon  fortuna]  Aliod /«rtuna  na  am^znutoneravU  dm.  R.  D. 

est,  alind/ora/ortuno.  Nam/ors/ortu-  «  Wad  ineu  est  insititiam.  Igitnr  at 

na  eit,  oojns  diem  fesiom  oolant,  qai  Tersai  consalas,  pro  tubito  resoribe  d§- 

sinearteCcuiarte.  edd.Tett)aliqaavi-  wbito,  B. 

Tnnt  bajas  «des  trans  Tiberim  est.  D.  4  Hune  onero  falUo]  Recto :  qaia  pat- 

Ofortuna  l  Ofon]  Haeo  soona  totum  li«ta  fabala  est,  non  togaU.  D. 

soWit  ertorem ;  qood  paella  est  oogni-  Huinmwn  hune  onero  palHo]  Smpe 

ta,  qaod  CfiuB.  Z.)  conoeditar  Anti-  dixi  istas  personas  in  comcediis  esse 

phoni.  Nam  Geta  serTos  narrationem  palliatas,  nt  ostendantor  ex  habita  esse 

snpponit,   qna  docet,   qaemadmodom  Grw».  Ut  in  Bnnnoho,  ottoiie  potfiu». 

cognitio  sit  effecU.    0  /ori  fortuna!]  Sonl  autem  toge  (togatis,  Z.)  si  perso- 

Id  est,  cTentas  forianaB.  Fortuna  aatem  o»  RomanK  sont  E. 
jpsa-deaest.  E. 

VOL.  II.  S  o 


474 


PHORMIO* 


A.  Nwn  ta  intelligis,  hic  qaid  unetf  R  Num  tiit  A. 

Nihil.  P.  Tantandein  ego. 
6.  Ad  lenonem  hinc  ire  pergaln :  ibi  nwnc  sant  A.  He^ 

VLS,  GetsL.   6.  Hem  tibi ! 
Tfxm  «drom,  mt  noTom  est  revocnii,  coraaa  qama  iaa^ 

titaeris?  A.Geta. 
G.  Pergit  hercle:  nunqaam  tu  odio  tao  me  yinces.  A. 

Non  manes  T 
6.  Vapula.  A.  Id  quidem  tibi  jam  fiel;»  nisi  resistis^  Ter« 

bero.  10 

6.  Familiariorem  oportet  esse  hunc»  qui  minitatur  malum. 


6  Noitii  omiiM  ooUooaiit  ■Mliui» 
quid  hie  narretl  B. 

8  Lege  ordiiM  ioTorto,  nOnl^  nooem 
aut  mir&nut  revocari,  Reete  etiam  Gnj* 
etas  ex  eodd.  reposoit  wutiteris,  Nam 
Tolgare  tiutitorii  Terans  repndiat.  B. 

9  Pergit  KercU]  Poteit  di«tiogui  hic> 
pi^rgit :  et  oonjanote  legi»  hercle  tu  nuti* 
quan  odio  tuo  m  vinw.  D. 

Nunquam  tu  odio  tno  me  vincee]  Id 
est,  nanqaam  pertinaoia  toa  me  rero* 
oare  poteria.  B» 

Unaa  ood.  recte  pergin;  etprotu 
odio  ood.  aoad.  Labet  hodie,  Repono 
i/ptar.  6.  P^gin  f  hercle  n&nquam  ho- 
die  odio  tH  me  vincet.  Nam  odio  absoiii* 
te  pooitar ;  ot  Hec.  I.  2.  48.  Et  nun^ 
quam  hodie,  pr»ter  oomiooi,  qoi  paa* 
aim  atimlar,  etiam  Virgilios  habet» 
nunquam  omna  hodi*  moriemur  mul* 
li.  B. 

Nunquam  odto  me  vinees]  I.  e.  oan- 
qaam  importanitate  taa  obtinebis  at 
sobsistam.  Hioo  dootos  est  looas  Ho- 
rat.  Serm.  I.  7.  6,  duruthomo  atqueodio 
quipottet  vineere  regem.  Vooemodium 
explicoimas  »d  Ad.  V.  4.  17.  R.  D. 

10  Id  tibi  quidem  jamjiei]  Id  qood 
sibi  dioi  aodiTit,  mioitatnr.'  Et  est  oob- 
Toniens  error  festinanti.  D. 

Vapulahere]  Qood  sibi  dici  moraerat, 
minitatar.  E. 

Vapula]  lu  melioreslibri.  Vid.  Fea- 
tos  10  Vapula  Papiria.  L. 


Pro  vapuUdnt  Tolgari  ox  Bemfc.  et 
Vaticano  Tersos  caosalege  vapula,  Fes- 
tos  olim  idem  legebst :  vapftla,  ioqml, 
tum  dtdtoUtum,  cum  veUtnt  mimantibut 
lign^ieare,  s»  eot  ftegligere  et  non  curorv. 
Piaulut  in  Fetneratrice:  Hberta  talve: 
U^jnda  Papiria.  JEIiut  hoc  loeo,  vapmla 
potitumetteait,prodoU;varroprpperi^ 
tette  r^mtntio  tn  Phamiane,  Nan  m  — 
Csteram  postqoam  in  textom  irrepae- 
rat  vapulaint,  nebolo  aliqvis  ad  Teraom 
sopplendom,  hoo  beUom  emblema  oddi- 
ditf  eurialit  veruula  ett,  qui  me  vocat : 
id  qood  bodie  male  ia  edd.  moltis  legi* 
tor.  B. 

Vapula]  Non  vapulabit  legendom  csse* 
apparetex  Festo  cqjos  reriia  sont:  oapu- 
la  tam  dioi  solitamy.com  Tellentmioao- 
tibos  significare,  ae  eos  negligere  etnuo 
oarare ;  sobjioat  dein  Terentii  iooom. 

Curialit  vemula  ett  qui  me  voeat] 
Curialem  dioil  ab  eo  qaod  Oncci  ceoae- 
iMuit  serTos  ex  tribo  popolo  et  caria 
domioorom  t.  Scalig.  ad  Pest  Tooe  eu- 
riaUt.  Sed  Beotleioji  haecTerba  tanqaam 
sparia  e  texta  expungit,  cajos  rationes 
minime  oontemneoda;  Tidentar.  R.  D. 

1 1  Famiiiartorsoi]  Id  est,  ita  senmm» 
Bt  nono  sam.  E. 

Recte  a  Faemo  et  Bentleio  repadift- 
tor  iilad  qui,  qnia  in  aotiqoioribnslibris 
absit,  et  a  Tersas  latiooe  rejiciator. 
Certe  qui  a  peraona  loqaentis  abhorrel, 
efficitqae  orationem  langoidam.  Nan 


ACT.  V.  SCENA  VI. 


m 


Sed  isiie  est  quem  qwro,  aomm  ?  ipan^at  P,  Coofn^e^ 

dere  actutnin.  A.  Qnidest? 
6.  Omflium^  qaantam  est  qui  TiyaDt^  liomo  homijiiiiii 

omatissiime ! 
Nam  sine  coatroversia  ab  dis  solos  diligere,  Antipho* 
A.  Ita  velim :  sed>  qoi  istac  oredam  ifta  esse«  mihi  dici 

velim.  )5 

G.  Satin  est,  si  te  delibutom  gaadio  reddp?  A.  Enicas. 
P.  Qaia  tu  binc  poUiciitatioiies  aofer :  et  quod  fers»  ce* 

do.  G.  Ho! 
Tu  qooqae  admis>  PJiormio  ?   P.  Aderam :  sed  ta  ces* 

sas  ?  G.  Accipe,  hem ! 
Ut  modo  argeBtum  tibi  d^dimos  apad  forom,  reota  do* 

mum 


MjvdeU  concitale  loqoeatibvi  magb 
ooDTeDinDt.  Z. 

IS  CongrBdere  aetutum]  Id  eft,  oito 
meoooreoi.  E. 

BeoUeios  rerba  congrednre  aeivivm 
•liquot  codd.  «ootoribui  ipsi  Gete  tri- 
boendft  potal,  jobeDii  ob  oonscientiam 
Inliuiminnnciibernm,  qnaDtum  pouit^ 
con^redi,  nt  eom  illo  irapertlat,  prop» 
terea  qood  demum  versu  18  Phormio- 
nem  adesse  «eotiat  Geta.  Male.  Nam 
primnm  Phormio  non  ad  GeUm  ilU  ▼er*> 
ba  dioit,  aed  ad  Antiphonem.  Deinde 
legea  soeoicm  postolant«  vt  quoqne 
Phormionisoratiointerseratur.  Oeniqoe 
dnmm  est,  Getm  talem  orationem  tri- 
boere.  Z- 

13  Pro  Tolg^ari  honoratiMmme  melios 
est  Bembini  ornatissame,  Cspterom  a 
Bembino  reoedimas,  et  ampleQtimar 
omniom  aliomm  oodd.  hominum  homo : 
nt  Eoo.  II.  i.  l,  Adel.  II.  2. 10.  B. 

Quantum  ett]  Scilioet  hominnm.  r. 
not.  ad  Ueaat.  IV.  6. 6.  R,  D. 

Omatiniine]  Omalissimi  dicnnior, 
qoi  prsBdiii  snot  i^bns,  qos  oraameotam 
•liquid  i.  e.  decnsi  gloriam  et  exUiima- 
tiooem  parioot.  t.  Dnker.  ad  Flor.  I. 
7.  p.  7S.  et  Brnest.  «d  Saeton.  Ccs.  e. 

y  R.  D. 


14  Sine  Mitiwtnia]  Sine  «mhlgol- 
Ute.  D. 

Sine  eontreverndi]  Sine  dobitatione, 
aine  qnaestione.  qaippe  eontroverua  est 
oootradiotio  ex  ai9lrmaiione  et  negaiio* 
ne  crjusdem  rei }  node  nasoiinr  sUtns.  E. 

Ab  dutolutdUigere]  Plaai,  Milit.  so- 
lut  ^uem  di  diUgunt.  L. 

16  ^  U  deUbutvm  gaudio  reddof} 
Ad  animnm  tmnsinlit»  qnod  est  corpo- 
rit.  Nam  deliinaus,  oootos  diciinr.  D, 

Delibutumgaudio']  Repleinm  ei  ma- 
dentem  ImtitU.  £iiieai]  Crucias.  E.- 

Delibutum  gaudio]  Hoo  esi  pleuom 
gandii,  Td«  at  Cicero  loqniior*  profa- 
snm  gaodio.  Deliboere  proprie  est  juof 
gere,  liqoore  aliqao  imbaere,  sed  a  oor« 
pore  ad  animnm  iradaeitnr  t.  Donat. 
aah.I.  R.D, 

17  PoUieitatume$  aufer]  Promitsio* 
nes  tolle,  et  rem  poiios  nanrato.  E. 

16  Hio  post  quoque  recte  abest  ii| 
Faerni  libris,  et  tu  posi  seci  iidem  recte 
habent.  B. 

19  Ut  modo  orgmtiim]  Vide  narr% 
tionem  oaptam  nnde  opas  est  D. 

Modo  argentum]  Hoie  narmtioni  inif 
tinm  est,  onde  oportoit,  somtom.  E. 

Fro  reeta  domum  sensos  necessario 
pottnlat  reeU  ad  Chremem,  b.  e.  o<l  do* 


^76  PHORMIO. 

Sumns  profecti:  intefea  mittit  heras  me  ad  uxorem 

taam.  20 

A.  Quamobrem?  G.  Omitto  proloqiii:    nam  nibil  ad 

hanc  rem  est,  Antipho. 
Ubi  in  gynaeceom  ire  occipio,  pner  ad  me  accarrit  Mida: 
Pone  apprehendit  pallio :  resapinat.  respicio :  rogo^ 
Qaamobrem  retineat  me.  ait  esse  vetitam  intro  ad  be- 

ram  accedere. 
Sophrona  modo  fratrem  hac^  inquit^  senis  introdoxit 

Chremem;  25 

Eumque  nunc  ei^se  intus  cum  illis.  hoc  ubi  ego  audiYi, 

ad  fores 
Suspenso  gradu  placide  ire  perrexi :  accessi  :  adstiti : 
Animam  compressi:  aurem  admovi:  ita  animnm  coepi 

attendere, 
Hoc  modo  sermonem  captans.   A.  En,  Geta!   G.  Hic 

pulcherrumum  29 

Facinus  audivi :  itaque  pene  hercle  exclamayi  gaadio. 
A.  Quod?    G.  Quodnam  arbitrare?    A.  Nescio.    G. 

Atqui  mirificissumum : 

mum  Chremetis,  abi  azor  ejos  ent  oon-  28  Animam  compresi]  Spiritaiii  ro- 

TenieDdft  j  ut  And.  II.  2.  24.  Nam  De-  cemqae  reprecsi.  Vir§f.  ^.  II.  774. 

mipho  a  foro  recta  ad  Naasistratam  vaxfaueibus  futsit.  E. 

ibat,  V.  2. 11.  et  V.  5.7.  sicat  joaserat  Anmam  compressi]  Ammam  tenere 

frater,  IV.  5.  7.  deinde  n  recta  domum  dixilOvid.  1.  o.  animam  continere  CSc. 

ibant,  qaem  sensom  qoarao  poisont  lia-  de  Orat.  I.  61.  Demoithenes  tantum  in 

bere  verba,  ndttit  me  ad  uxorem  tuam,  eontinenda  anima  tn  dicendo  est  osaam- 

qosB  ipsa  ibi  domi  erat  ?  B.  tus,  R.  D, 

20  Mittit  herus  me  ad  uxorem  tuam]  29  Pulcherrimumfaeinus aiidtei)  H«- 

'Conrerdas  ad  Aotiphonemhocdicit.D.  josmodi  locoi  poetsB  actoribos  indal- 

22  Uln  in  gyndteeum  ire  oceipw]  rurh  geot :  qood  io  Us  aotoris  (auettris  Ha. 

Graece,  Latine  molier.   Inde  gynaceum  H.  et  B.)  est  oommendalio.  D. 

locos,  obi  molieres  operantor.  B.  Pulcherrimwm  fadmu]    Fatinus  et 

27  Suspensio,  gradu"]  Suspensus  gra-  pro  booo,  et  pro  malo  faoto  aocipitor. 

dus  dicitor  tam  lenis  et  moJlis,  at  ean-  Pvlcherrimum  fadnus,  qoo  pene  exda- 

tes  pedibos  qoaai  «oblalis  non  sentian-  mari  pne  gaudio,  et  cognori,  qood  pa- 

tor.  OTidios  hanc  locom  imitatos  Fas-  troos  tuos  oxori  ta«  Plianio  pater  nt. 

tor.  I.  425.  surgit  amans  animamque  te-  B. 

neru  vestigiafuHim  Suspenso  digitisfert  Pro  euge  meliores  Faemi  et  nootri  H- 

tadtuma  gradu.  v.  0roakhas.  ad  Pro-  bri  exbibent  eu.  B. 

pert.  II.  3.  6.  etSchwan.  ad  Plin.  Pa-  31  Quodnam  arbitraref]  Prisoiaji. 

iifgjr.  0.  22.  R.  D.  lib.  3.  L, 


ACT.  V.    SCENA  VI. 


477 


Patnms  tuiis  pater  est  mventQS  Phanio  uxori  Um.  A. 

Hem! 
Quid  ais?  6.  Ciim  cgus  consiieTit  olim  matre  in  Lemno 

clancnlum. 
P.  Somniom !  utin'  hasc  ignoraret  sumn  patrem  ?  6.  Ali- 

quid  credito,  34 

Phormio^  esse  causfle:  sedme  censen'  potuisse  omnia 
Ikitelligere  extra  ostium^  intus  quae  inter  sese  ipsi  ege* 

rint? 
P.  Atque  hercle  ego  quoque  illam  inaudivi  fabulam. 

'6.  Immo  etiam  dabo, 
Quo  magis  credas :  patrnus  interea  inde  huc  egreditur 

foras : 
Haud  multo  post  cum  patre  idem  recipit  se  intro  denuo: 
Ait  uterque  tibi  potestatem  ejus  habendas  dare :         40 


32  Patruiis  tuut  est  pater  invenUu 
Phanio  uxari  tiue]  Ut  Sallnstii»  in  pii- 
■b,  Uberit  efus  amtneulut  erat,  D. 

Ne  pdter  io  Thesi  delilescat»  placet 
Bembini  et  Donatt  verboram  collocctio, 
ett  pdfer  inventut,  B. 

PttfeA«rrtmum/adfisu]  Facimu  etiam 
in  bonam  sensnm  dieitar.  in  Heant.  II. 
3.  S3.  Sallost.  in  Cadl.  20.  maximum 
ati[ue  pulcherrimumfaemutineipere  nbi 
r.  Cort.  R.  D. 

34  AUquid  credito,  Phormio,  etKeau- 
sff]  Qaam  Pbormiofacerel  qaestionem, 
an  yeriaimiie  esset,  at  illa  patrem  sa- 
vm  nesciret,  orede  aliqnid  esse  cansm, 
oar  nesciat  snom  patrem,  nec  me  po- 
toisse  omnia,  qaas  intas  a||;ebantar,  soi- 
re.  Haie  rei  argamenta  proferontar 
iMBCy  qaod  pater  Pbanii  sit  Cbremes, 
^qoidem  oreditor  patraos.  E. 

Dno  OK  nostris  Tett.  ut  Hm  ;  lege 
utn'  hee.  Horat  tttns  tegoro  tpureo  Da- 
m^latuslB. 

37  Atque  hercle  ego  ([uoque  illam  tn- 
audivi  fabulam]  Plaotas  in  Miiite  glo- 
rioso,  II.  9,  56.  nam  hoe  eognomontum 
poetds  ette  inaudivi  barharo.  D. 

JUam  inatidtvi]  Haeo  Mss.  lectio  est, 
qoam  Donalat  qaoqoe  agnosoit.  L, 


Recte  Bentleias  ex  ood.  acad.  Tcr- 
ba  atque^fabulam,  Antipboni  tribaen- 
da  esse  oenset.  Nam  primom  seqoens 
patruus  et  alia  indicant,  Antiphooem  an- 
te  esse  locatom.  Deinde  sioe  repagnan- 
tia  qaadam  hsBO  non  poMont  tribai 
Phormioni,  qni  panlo  ante  rem  tanqnam 
fictam  et  Tanam  damnayerat.  Deniqoe  o 
legibas  soenicis  Antipho  oommotns  dia 
sine  interpeUatione  tacere  non  debet. 
Hnc  accedit,  qood  Yerosimilios  est 
rem  ooeultam  ante  et  celatam  aadifisse 
Antiphonem  onpidam  et  oario8am,qaam 
Phormionem  aliennm  etignotom.  Z. 

Dabo']  Dicam, '  narrabo.  t.  not.  ad 
Hcant.  prol.  t.  16.  E.  D. 

40  Ut  Tersos  fuloiator,  Faernas  pro- 
batlectionem  Bembini  ejus  adhibendpi 
dari,  adeo  nt  adkibendt  vel  ponator  pro 
aimplici  habendet  tcI  signifioet  adsctt- 
cendiiin  matrimonium.  Veram  eqai- 
dem  legendum  oenseo,  ^us  habendi  te 
dare.  Edd.  enim  reotias  addideront  se ; 
et  nostri  codd.  praster  tres,  omnes  bn- 
bent  dare.  Atqoe  e/us  habendi;  ot 
Heaot.  prol.  S9.  wxarvan  spectundi: 
Hec.  II  [.  3. 12.-  de  Tirgine  ejutvidendi: 
ubi  codd.  nononlli  vidcnda.  OTid.  Her. 
XX.  74.  do  Oydippe,  copia  plaeandi 


478 


PHORMIO. 


Deniqae  ego  missas  siim^  te  at  reqiiiFerem,  atqne  «ddci- 

cerem. 
A.  Qmn  ergo  rape  me:  qoid  cessas?    6.  Fecero.    A. 

O  mi  Phormio, 
Vale.    P.  Vale,  Antipho.    Bene,  ita  rae  di  ament»  fac- 

timi!  gaudeo^ 
Tantam  fortanam  de  improviso  esse  his  datam. 
Summa  eladendi  occasio^st  mibi  nanc  senes^  45 

Et  PhsedrisD  curam  adimere  argentariam ; 
Ne  cuiquam  saorum  aBqualiam  supjdex  siet. 
Nam  idem  hoc  argentum,  ita  ut  datam'ity  ingratns 
His  datam  erit:  hoc  qoi  cogam,  re  ipaa  reppeiL 


sU  mado  pana  tuL  Sie  ibi,tette  Heia- 
eio,  membruiaB  vett.  editi  libb.  male 
plaeanda,  Nostro  looo  ex  kabendi  m  oa- 
tam  est  habende.  B. 

41  Ne  fnistfa  ii  olfima  prs^e  aeaa« 
tar,  lege  oom  edd.  rett  ego  mm  wium», 
DeiDde  oames  ooftri  fcem,  q«od  eit  Aa> 
tiplionts,  apponoot  fioi  Terios.  B. 

4S  Qjainergprapepte']  OpioioDaoe- 
rife,  polaotiaAnliphooem  homerisaenri 
insediMe,  et  iode  et ectnm  eaie»  plaiw 
ridioola,  inepta  et  TereotianD  tlieatro 
Indigna  ridetar;  et  abhoitet  qooqoe 
ab  aaa  loqaeodi.  Certe  hiM  verba 
idem  Talent,  qaed  Eno.  II.  3.  85.  obdM, 
due,  quatOum  potet.  Profecto  si  ooster 
Anliphopotaiiet  ae  hnmerii  Getie  teo- 
tom  eitiui  adTentomm  esae  domom; 
oon  minoi  deiinuwel,  qaam  Calias  qoi- 
dam,  qai  ot  citias  in  Anglinm  perrera- 
ret,  et  narem  et  iimol  eqoara  eat  gene- 
rosora  oonaoendit.  Z. 

Qutn  ergo]  H^  parlicalie  hortationi 
inier? iant  Cart  V.  7.  quin  igUur  uleie- 
camur  Greccoe,  R.  D. 

43  Doplex  error  eommissos  est  hio 

daobos  band  oonlemoendis  Gramnm- 
ticis,  alter  a  Gnjeto,  qai,  illo  Gaudao 
matato  in  plaudite,  fihem  totina  comce- 
di«  bic  esse  statoit;  qnem  errorem 
scenarora  seqaeotiamst«gontin  el  neo<i- 
litasfacile  refbtont.  Aller  aFaerao, 
qaein  seqaitar  Bentleios;  qoi  post  gaia* 


ifeeflDe»  hi\|Qa  aoen»  feeil.  Komd 
noTS  scena  inchoanda  est,  com  qais, 
eseteris  discedentibas,  solns  reliclas 
est,  cor  idem  ooo  aliis  in  locis,  obi  <o- 
4em  eirt  ratie,  factom  eat  ?  Deiode  si 
soenarom  mntatio  iheieBda  erat»  atatim 
post  AnHipho  iBilioai  DO?m  debehot 
^tu  Z. 

45  Summaduiden^acemo]  l 
qoara  poelle  oogniti 
Pbormio  coniiliom  reperil, 
Bodom  piopter  arfeotnm,  qood  PInh 
drie  datom  est,  aeoes  ladot,  ali  noa 
nddatnr.  Fingil  qnippe  se  Phomuo 
oxorem  eam  velle  dooero,  qom  jaai  se- 
pararinonpoteat,  nt,  oom  iUi  dob  de- 
deriot  axorem«  oeoessario 
dant.  Hoo  enun  dioitor 
quad  datum  eei  tngratHt,  ioTils  anipie- 
tor  (id  nuno  tnvitis  sr^pnitacr.  2L)  B. 

46  Curam  odiMsrs  af^entoriom]  Va- 
rie,  pro  adimendi  oooasio  est  (varietof, 
pro  eludandi  et  adimendi  o.  §,)  D. 

49  Hoe  f  M  oagam]  Hoo  oode  ogam 
etperfioiam,  ipsaratiooo  cognorL  £. 

Pro  hu  oom  Bembino  baod  dnbio 
legi  debel  ri,  b.  e.  Pbaedrim,  eui  ooram 
argeotariam  adimere  deereverat  C^ 
teram  sensos  looi,  qoem  noo  oauea  aa* 
seqnnntor,  bio  esse  videtor;  nara,  aci* 
lieet  illaoocasiooe  mihi  oblata,elBoiam» 
ot  sooes  «Miae  inrili  et  oooeti  nono 
Phsdrim  argeiitiim  connedant»  ac  co* 


ACT.  V.   SCBNA  VI. 


479 


Niinc  gestus  mihi,  yoUaaqae  est  capiimdiis  dotos. 
Sed  hinc  concedam  in  angiportum  hoc  proxnmum ; 
Inde  hisce  osteodam  me,  nbi  enmt  egressi  foras. 
Quo  me  assimolaram  ire  ad  mercatam»  non  eo. 


50 


ACT.  V.  SCENA  VII. 

DEMIPHO.  PHORMIO.  CHRBMES. 

DIS  magnas  merito  gratias  habeo>  atque  ago : 
Quaqdo  evenere  haec  nobis,  frater^  prospere : 
Quantum  potest,  nunc  conveniundus  Phormio  est, 
Priusquam  dUapidet  nostras  triginta  minas, 
Ut  auferamus.    P.  Demiphonem^  si  domi  est,  5 

Visam ;  ut  quod.    D.  At  nos  ad  te  ibamus,  Phormio. 
P.  De  eadem  hac  fortasse  causat    D.  Ita  hei*cle.    P. 
Credidi: 


tiUB  dwe. 


ifllud 
NosUun  interpretatioiien 
fwtnt  «x  B^qMDtiboi,  ktc 
qui  engmnf  $(e,  Z. 

51  Sed  hine  Muedmn]  PriM.  Ub. 
VI.  L. 

Uutte  dao  cx  nottris :  et  sic  Inndnt 
Prifloian.  p.  714 ;  nt  probet  et  ftoe  nn- 
gipartum  eikiemngipoitut  ^^  B. 

d3  Qfio  me  insimularem']  Mi.  R.  et 
▼ett.  eodd.  adtimuiarom.  idqne  leetiaa 
arVitror.  L. 

1  Dii  magnat  meriUf]  Hfleo  iceaa 
coooertationem  habet  atqne  tenet  Pbor- 
mionis  paranti,  et  Minnni :  Uli  argea- 
tam  repetnnt,  bio  pngnat  tx  paote, 
nti  ant  argentnm  perdaat»  ant  nxoren 
dent.  Qb»  ree  ftatom  oootinet  qaap 
litads  negotialis,  qni  qaiden  ita  pro- 
ponitnr:  fuminen ff^utMi «f , nw prop- 
tsroos  decipi,  R. 

4  Prttti  fiMm  dUtfidei]  Disper^ 
dat  D. 


Priiis  fvmn  «iilspidet]  Perdat,  con- 
inmat.  Unde  di/ajm/atoriet  dionntnr 
prodigi  et  loxoriosi.  B. 

Prttfffuam  diiapidet]  Dlpian.  1. 85. 
$.  11.  ir.  de  beved.  pet.  ti  quid  dUe- 
pidamrvmt,  dum  re  eua  ointi  pntottt. 
Idem  1.11.  f  6..ff.  de  minorib.  Jni. 
Firmio.  Astron.  lib.  IV.  eap.  6.  pdtrj- 
nMmiim  miiera  iaMrattons  dilapidet, 
Uieronjm.  Epitapb.  Fabiol»:  quin 
potiut  omnem  ceneam,  fiian  habere  po- 
terat,  erai  autem  omptitrimtis,  st  retpon- 
dem  generi  ejut,  dHapidavit  ae  vendi- 
dit.  L. 

Bembinns  babet  Dilapidot.  B. 

DHapitlet]  L  e.  disperdat.  oonsnmat. 
TVanslatio  inde  est  qnod  lapides  sine 
onra  temere  jaoimns  alqne  ita  disper* 
dimns.  R.  D. 

6  FianmitfMod]  'Awnammc  se- 
onda.  O. 

7  Bentleias  verba  ita  kerele  ipsi 
FbomMNU  Iriboit»  ■egatqiie  Deoiipbo- 


480 


PHORMIO. 


Quid  ad  me  ibatis  ?  ridicoliim !  verebaminiy 
Ne  non  id  facerem,  quod  recepissem  semel?  9 

Hens^  quanta  qoanta  hsec  mea  paupertas  est,  tamea 
Adliuc  curavi  unum  hoc  quidem,  ut  mibi  esset  fides. 

C.  Estne  ea  ita,  ut  dixi^  liberalis  ?    D.  Oppido. 
P.  Itaque  ad  vos  venio  nunciatum^  Demipho, 
Paratum  me  esse :  ubi  voltis^  uxorem  date. 

Nam  omnis  posthabui  mihi  res,  ita  uti  par  foit,         13 
Postquam  tantopere  id  vos  velle  animadvorteram. ' 

D.  At  hic  dehortatus  ^est  me,  ne  illam  tibi  darem. 
Na\n  qui  erit  rumor  populi,  inquit^  si  id  feceris  ? 
Olim  quum  honeste  potuit,  tum  non  est  data : 

Nunc  viduam  extrudi  turpe'st:  ferme  eadem  omniaj   20 


nem  nne  ▼anitite  menliendi  dicere  iHa 
{totaisae,  propterea  quod  cam  Ckreme 
▼enerit>at  Pborniio  pecaniara  rescri- 
beret.  At  yero  nobi«  hoeo  ratio  non 
Idonea  eiie  Tidetar.  Nam  primam  ti 
de  eadem  hac  catua  interpreteris  d* 
Phanio ;  Terinime  senex  dicit  ita  her" 
ele,  Deinde  non  Tideo,  cor  oon  possi' 
mas  recte  tmulationtm  qoandam  ad- 
mittere,  pnesertim  oaro  paalo  post  talis 
sit  concedenda  necessario.  Z. 

8  Versos  at  adjavetar,  lei^e  cam 
Bostrislibris  ▼etastioribasanvmmifis; 
prorsus  at  sapra  IV.  2.  S.  wnio  ad  ho- 
minem,-  wt  dieerem ;  et  Heaat.  III.  1. 
83.  lium  id  qtiutro,  qui  tibi  filium  retli' ' 
tuermn.  B. 

9  Ne  non  id  faeerem  quod  recepitmn 
eemeC]  Et  deest,  adme,  at  in  Heaoton- 
tim.  ad  me  recipio :  faeiet.  D. 

10  Quanta  h(tc  wtea  paupertas]  Fin- 
git  se  fideiem :  licet,  inqait,  paapertas 
in  me  sit,  tamen  oniaTi  nt  semper  fides 
•sset  B. 

11  Adhue  euravik]  tS  k^awfAM  ad- 
didit  ojdkue :  qaam  potaisset  sine  hoo 
iuteger  sensns  esse.  D. 

12  Mire  se  torqoent  hic  intefpretesy 
penrertantqae  loei  sensamet  palohri- 
tadinem.  Aiii  enim  omisso  illo  ea^  in- 
tolligant  Uberalit  de  Phormione.    Ben- 


tleias  opinatnr  seoes  plane  neglexisis 
Phormionem,  et  dixisse  intf  r  sc  de  w 
aliena.  Mihi  ob  ipeam  PhonsioBaB 
iila  yerba  dictn  esse  videntnr,  nt  bo- 
mini  probabite  effioeretor,  qaod  mek 
Demipho  dictaras  est»  a<  hkdAertaht 
eA  me,  &c.  Igitnr  aensas  ert,  BeBse 
ta  paellam  Uberalem,  ati  tibi  ezperias 
ipse  dixi,  reperisli,  adeoqne  digm> 
fiiiotoo?  Sin  Teio  eom  Bembine,  per- 
sonis  mnUtis,  qosBstionem  Benupho* 
nis,  et  responaionem  Cfcrtmeti»  «• 
•  stataas ;  sensos  qoidem  iden  M^, 
^ied  pro  dixi  legi  debetcfuti.  Z> 

13  Prottofiie  malt2  Faerni  fibri,  0* 
dno  ex  nostria  habent  idque.  BenH- 
nns  idque  adea.  Igitar  nos  legeods» 
pntamas,  nt  ▼ersai  oonsolanas,  a/fo^ 
adeoadvenio,  B. 

15  Poethahui]  I.  e.  postposoi.  Vel- 
-  lei.  Pateroal.  eodem  modo  disit  ft* 
ferre.  ▼.  not.  nd  Ad.  H.  5.9.  RD. 

18  Qttt  srtt  rumir]  Cansam  reWit 
senex  onr  non  pmcta  ser? et,  qood  ^ 
moria  inlamiam  metnens,  poeUsni  de 
domo  noloit  (ne^.  Z.)  ejicere.  S. 

In^  posteriorem  acait;  qois  pr»* 
teriti  temporis  est :  at  Cioero  w^«tt*« 
Vide  Priscian.  p.  876.  B. 

^  Bembinassolos  habet  tem  w»e 
esATudi  turpeti,  onisso  nomiM  nd«<> 


ACT.  V.  SCENA  Vll. 


481 


Qute  taie  dudom  coram  me  mcosayenui. 

P.  Satin'  superbe  illuditis  me  ?    D.  Qui  ?    P.  Rogas  ? 

Quia  ne  altemm  quidem  illam  potero  ducere : 

Nam  quo  redibo  ore  ad  eam,  quam  contemserim? 

C.  Tum  antem  Antiphonem  video  ab  sese  amittere     25 

Invitnm  eam :  inque.    D.  Tum  autem  Tideo  filium 

Invitum  sane  mulierem  ab  se  amittere. 

Sed  transi  sodes  ad  forum/atqne  illnd  mihi 

Argentum  rursum  jube  rescribi,  Phormio.  S9 


qaod  oorreotor  BembiDi  Corte  ignon- 
Titdici  io  miiliero,  a  Tiro  priori  repo- 
di^ta.  B. 

Viduam}  H.  e.  ab  ilio,  cai  napta  est, 
separatam.  Namouliia  non  tantamdi- 
«itor,  011)08  maritos  mortaot  est,  led 
etiam  cajns  marilag  abest  iaperstes.  t. 
Plaat.  in  Sticho  I.  1.  9.  qtut  wdtM  Um 
diu  Ftro  tuo  earuit  et  in  Menmchm.  I. 
f .  4.fnfU  vidua  visat  patrem ;  ande  vi- 
dua  nos  dicitar,  io  qaa  qais  seoubait 
neoVeDeroasusest  OTld.  Bpist.XIX. 
69.  cur  $go  tot  viduat  esegi  Jrigida  ttoo* 
I0f  Pelron.  e.  13S,  an  contentut  fiat 
udua  jmdicaqua  twdtt.  t.  Gtohot»  in 
leotion.  Plaattn.  p.  328.  R.  D. 

21  QfUB  tuU  dudum  eoram  me  ineu- 
lattfraf]  NoTa  looatio  oorojn  m§  ineu- 
taveta»:  non,  giue  hie  ineutaverat.  Co* 
ncMi  me  timuBwrai]  Belle  :  at  si  qoi^^ 
Deget»  coatra  seipsam  sentire  Tidea^ 
tar.  D. 

Eadem  omma  me  moiuaomu]  Jan- 
gantor  ani  Torbo  dao  aooosativi,  alter 
personseyalterrei,  de  qoa  oonstracUone 
T.  Periaon.  ad  S.  Min.  II.  5. 6.  p.  189. 
R.D. 

9S  Satin*  tuperhe  iUuditit  m§]  Bt 
datiTam  et  aeeoaatiTam  caaom  legit 
iUudo.  D. 

Aliqai  libri  Faemi,  ia  bis  Betnbinas, 
it.  aher  es  nostiis  Meadianis  legvnt 
salit  affirmatiTe*  Legi  debet,  sotii  pol 
tuperbe:  at  Heaat  IV.  4..1.  aelii  pol 
fnterve.  B. 

f6  InoiliMi  eom;  tnfue"]  Priscian. 
lib.  X.  Sed  post  coai  in  V.  C.  additor 
tiUntet.  fortassis  ad  signiiioaodam  sab- 

TOL.  II.  3  F 


miase  hmo  diei.  fd  qaod  a  PithoM, 
Viro  sammo,  atqae  imico  nostro  anno- 
tatnm  reperi.  L. 

29  Jube  rurtum  reteribi,  PKormiol 
tteteriln,  reddi,  seu  per  mensse  scripta* 
ram  dari.  Juhe  reterib*]  Qaouiam  ad 
nomerationem  peoaniie  anteoedit  sorip- 
tara.  Beteribere  dioebaot,  pro  rena« 
meraroi .  Bt  sio  infert,  ntt  egopertcripti 
porro  iUit  quibut  d^nd.  Hseo  est  ergo 
figara,  io  qoa  secandam  de  primis  sig< 
nificantiamsaAimit.  Jube  rsscHM]  Per 
soriptaram,  id  eat,  de  mons»  soriptnra 
dari.  ande  bodie  additor  ^hirographu, 
domo  ex  erca  Mo,  toI  et  memet  terip» 
twti.  D. 

Jube  reteriin\  Qooniam  argenti  ao* 
oepti  opera  per  scriptnram  fiebat,  qam 
Tocabatar  obirographam,  ideo  aitrMcri- 
ii»  qaod  est  renamerari.  E. 

Argentum  rurtumjube  retcribi]  Ho« 
rat  Satyr.  II.  S.  75.  pwtidiiu  muUo  ea- 
rebrumett,  mUu  erode,  PerUli  DiOantit, 
quod  tu  minfuam  rsamtere  poiiii.  Ubi 
et  hiQ  Terentii  locos  a  aoboliaate  lan* 
datar.  L. 

De  daplici  peoanim  looandn  et  aol- 
Tendm  ralione  Tide  Lindenbrog.  in 
ObserTatt  ad  Donat  Adel.  II.  4. 15. 
et  nberios  Salmaa.  de  FoBnore  Trape- 
sitico.  Z. 

Beteribi]  Reddi  per  trapesitam  olTe 
argeotariam.  Veterea  facoltatam  «aa<^ 
nun  partem  apad  argentariom  depone- 
bant,  ad  eamqae  creditoraa  anoa  ramit^ 
tebant:  qood  di6eb«tar  wseritsrs  toI 
perteribere.  t.  Donat  ad  b.  1.  aolTer» 
per  aasigoationem  hodie  dioitar.    Bem 


48« 


]PHORMtO. 


'  P.  Qnodne  ego.peniciipai  pono  illis,  qoibas  deboil 
D.  Qnid  igitnr  fiet?    P..  Si  vis  mihi  nxorem  daie 
Qaam  despondisti^  docam:  sia  est  ut  yelis 
M anete  illam  apud  te,  dos  hic  ODmis  maneat,  Demipbo. 
Nam  non  est  seqwMa  me  propter  yos  decipi : 
Quom  ego  yostri  bonoris  oaosa  repadiom  alteri  35 

Remiserim,  quas  dotis  tantandem  dabat. 
D.  I  binc  in.malam  rem  com  istac  magnificentiay 
FngitiYe :  etiamBanc  cre^Us  te  ignorarier^ 
Aut  taa  facta  adeoT     P.  Irritor.    D.'Tanc  banc  da- 

ceres, 
Si  tibi  data  esset  T    P.  Fac  periclom.   D.  Ut  filias.    40 
Cum  iUa  babitet  apad  te»  boc  vostram  consiliam  fuit. 
P.  Quaeso^  quid  nanas  T    D.  Quin  tu  mibi  argentam 

c^do. 
P.  Immo  Tero  oxorem  tu  cedo.    D.  In  jas  ambala. 


«opioM  explienenint  Sakus.  de  asar. 
p.  475.  GroDOT.  ObMrT.  XY-  9.  et 
GnDT.  ad  Gioer.  ad  AUie.  XVI.  t. 
R.  D. 

30  ^(0  ^o  ptTKrri/w]  Mullis  per 
■eriptiinuB  reddidi»  maltie  dedi ;  afc 
•pad  Virff.  VII.  144.  ^iOitwr  fcic  su6ita 
rrofaRa  pen^mtna  rumor.  D. 

Noetri  pmcri^;  Faerni  libri  dcf« 
en^l  sed  reote  pnefert  Paemai  fiem- 
bioi  diionjMi;  qoia  DoaaU»»  ati  ex  Vir* 
giliaao  ^tciieMr  patet»  idem  legisse  v  ide- 
tar.  %,  Si  poit  juod  notam  interro- 
Ipitionia  poeaeris  \  illod  ntioribeodam 
est  flc.  Sed  ^lgaris  ratio  indigaa* 
lioni  Phormionis  magu  oon?  enil.  Cob- 
teram  porr»  Tidetar  bie  aignif.  Mtxm 
pott,  nempe,  quam  a  oo6tf  oooq»:  nl 
Bmi.  m.  3.  n.  AdeL  IV.  f .  8.  Pbor. 
V.  1. 19.  Z. 

38  iiao  sumal]  V.a  hic  omnit  «o- 
neat.  L. 

niad  omnit  a  Faemo,  Bentl.  et  aliis 
Mm  editnm  eat  Z. 

35  In  maltia  libris  Faenii,  iiaqae 
•ptimia  est  aUtrm;  nt  in  Heaat.  id 
pia  aitor«  diim  narre^  B. 


rmtri  ftonorif  ooitM]  Sie  Gioeioet 
eptimas  qaisqoe  Teleram  loqoitar,  dcin 
etiam  dieere  oorperant  t»  Jkonormi,  i» 
^rotiam  olictpiu  faetn,  ▼.  Daker.  ad 
Flor.  1.  3.  p.  42.  R.D. 

37  Bemb.  babet  i  in  nmlam  rm 
hmo  evm,  &o»  Pato  legeodam,  uf 
hinc  malam  rsm»  adrerbialiter  et  abso- 
lote ;  at  Plaat  PoBa.  II.  1.  48.  maiam 
arucem  ibo  patiut,  Vide  Donat  ad 
Pbonn.  II.  3.  f  1.  et  III.  3. 30.  B. 

38  Ut  otiiim  rite  aeoat  aitiauun  ob 


40  PnsBeaibini  d  tiftidenter  pla* 
oet  ▼nlgaris  leotio.  Nam  sio  And.  «ii 
oii  ffiffatfff  amantsniy  et  jaim  me  pr^ 
dttosros.  et  aapca,  aHquid  rermnsMm, 
atqua  kine  mo  protiaam  cot^ieerem  «s 
p»ie$.  B. 

43  QHin  tn  mihi  argentam  eedo} 
Hoo  abatroqae  oom  olamore  dioi  aoei- 
piendamest,  D. 

43  In  jut  omdttia]  Ad  jodiosm  ea- 
mas  soilioet  Nam  ju»  pro  loeo  eet 
Cic.  Mar.  19.  fuaiidofHidem  Ce  %n  jure 
eenspieio,  D. 


ACT-  V.    SCENA  VII. 


483 


P.  la  jtts !  enimTero  si  poiro  esse  odiosi  pergitb. 
D.  Qaid  facies?    P.  Egone  f  Tos^me  indotatis  modo 
Patrocinari  fortasse  arbitramini :  46 

Etiam  dotatis  soleo.    C.  Qnid  id  nostra?    P.  Nihil : 
Hic  qaandam  noram^  cujos  vir  nxorem^  •  C.  Hem !    D. 

Qaidest? 
P.  Lemni  habait  aliam.    C.  NoUas  snml    P^  E&  qfaa 

filiam 
Suscepit :  et  eam  clam  educat.    C.  Sepultus  som !      50 
P.  Hwc  adeo  ego  illi  jun  denamd»o.    C.  Obsecro! 
Ne  facias.    P.  Ho !  tone  is  erasT    D.  Ut  ludos  facit ! 
C.  Missum  te  facimas.  P.  Fabolae !  C  Quid  vis  tibi  t 
Af gentum  quo4  habes  condonamos  te.    P.  Audio. 


44  Efitmvero  d  perro  odwn  me  pcr* 
gUu]  Vulta  jaTmDdnm  eit,  etproodn- 
datione  hoo,  qnod  tun  mioMlter  ttii- 
peoditor.  Enimitero']  Enimmro,  prio* 
otpiom  est  oliqoid  per  iracoodiam  dio- 
tofj :  ot,  Cio.  Verr.  1. 16*  hk  tum  a(im 
tx  aHia  parte,  emmooro  hoe  feret  f  &o, 

n. 

Efiiimwro  A  oiiml  ToriMtas  lenam 
iraottodia  et  Tioleotia  Phormio,  jom 
▼alt  prooedere  Cprodm.Z.)qaod  Blion^ 
Chremes  haboit  Lemni  ozoreffl.  E. 

Verba  ia  Jui  delenda  poto.  Nam 
hoo  Tideotor  traota  eue  ex  irersa  8Q. 
nbiloeom  habaot;  led  hio  rspagoao^ 
▼ersoi»  oeo  .a  sooteotia  desiderantor. 
Ipse  Dooatos  ooo  legisse  Tidetur.  B. 

45  Indotatu]  Hooest^at  Phaoio.  D^ 
Vos  nte  inAoUiU]  Uaoa  plorali  pro 

mogolari  dUit  indMit,, j^ro  Phaoio, 
qom  siDe  doto  oopseral.  DotatU  Toro, 
id  est,  oxori  Chremetis,  coi  patntoiaarii 
irolebat  prodendo .riTalem.  £• 

47  StkmdoMit  eoUo]  Vi  Nansis- 
tratse.  D. 

49    NuUut  fum]    Peril,   mortoaa 

Lsmm  habuit  aUam]  Pro.tn  Lenmo,, 
Smpe  nomina  insalsmm  et  regionom 
constmuntor  ot  oomina  orbiam.  Nep. 
in  Malt*  c.  2.  dmum  Chenenm  habire 


Jastin.XXXlX.  4.  beUo  Ci/pri  exeu^ 
lantem  pereequitur,  t.  Voss.  de  oon- 
ftrwt.  e.  S5.  R.  D. 

50  Sepultut  lum]  At^e^K-  Namploa 
•st,  qoam  nuiluf  eum,  D. 

Siukat  tum]  Plaot.  Amphilr.  ant$ 
Januam  tepuitutjaeat.  et^ilibij  sepuita 
hiteretett,  L. 

5S  Ut  ludotfaeU]  Seilieet  nos  i.  o. 
^  noshidibri9  habet.  R.  D. 

65  Qwd  vit  tibi9  argenium  fued 
hahet,  eondanamut  U]  Vit  itemm  sobT 
andiendam  est :  nt  sit,  «ii  oi^tum 
feod  habetf  ot  est  iav^me  mtatan- 
lam,eandemmiut  te.  Sie  est  iUod  apod 
Virg.  Mo,  I.  576.  vuUit  et  kit  meeum 
pantereantidireregnuf  Urbem  gumi» 
tta^ueitraeti,  IK 

64  GmdonMMu  U]  Condonot  abla. 
tiro  (coMDONaMVs.  abiohKte)  jooxitf 
ot  in  Eanooho,  haheo  aiia  ami^  jUA 
«imeepmionafritur.  P. 

Argentmqu^habei]  Airaniaiipad. 
Noniom :  id  aurum  ms  oondonat.  Plao- 
tas  Baeehid.  V.  2.  24.  st^uom  dAet,  te^ 
mdona,iibi  halm,  nunfUMi abtte  pO' 

^m.  L.       .        ^ 

iludio]  4iid«idicimns»camqaid  CKO- 
dtmos  adfersario  sive  seriob  uve  peri 
irowafn.  T.  not;  ad  Bon.  II.  3.  79. 
B.D. 


484  PHORMIO* 

Qaid  vos>  malam^  ergo  me  sic  ludificamini,  55 

Inepti,  Yostra  paerili  sententia? 
Nolo^  Tolo :  Yolo  nolo  nirsam  :  cedo>  cape. 
Quoddictam,  indictom^st:  qaod  modo  erat  ratom,  id 

irritam  est 
C.  Qao  pacto^  aut  ande  hsec  hic  resciyit  ?    D.  Nescio: 
Nisi  me  dixisse  nemini,  id  certo  scio.  60 

C.  M onstri,  ita  me  di  ament,  simile.    P.  Injeci  scmpu- 

lom.    D.  Hem! 
Hicine  at  a  nobis  hoc  tantam  argenti  aaferat» 
Tam  aperte  irridens?  emori  hercle  satias  est : 
Animo  virili  prassentiqoe  ut.sis^  para. 
Vides  taum  peccatum  esse  delatum  foras,  .65 

Neque  jam  id  celare  posse  te  uxorem  taam : 
Nunc  quod  ipsa  ex  aliis  auditura^st,  Chreme^ 
Id  nosmet  indicare^  placabilias  est. 
Tum  hunc  impuratum  poterimus  nostro  modo 
Ulcisci.    P.  Atat !  nisi  mihi  prospicio,  hsBreo :  70 

Hi  gladiatorio  animo  ad  me  affectant  viam. 

55  Malum,  ergo  me  me,  ^c.]  Mahm,  taiidam,  omnes  BOftri,  et  Fkeni  pleri- 

•dTerbiam  eet  interpesil»  iDdigiiatio-  qae  babent  elatum,     lideta  hue  «x- 

nis.  D.  ^  bib«tat  ordinen,  peeeaium  tuacm.     Re- 

Ludificamini]  Id  est,  lodilii.  B.  pone  igitnr»  md£t  peceahau  tumm  h6e 

57  Nole,  vob :  wAo  fudo  runum']  eeee  eloHim  forat,  VerMis  gralia  moe 
Primo  singala  aeparatim:  deinde  aamal  addidimoi  hoe;  id  qood  ara  Terentai 
mraqae  pronancianda  sonl.  I>.  satis  probatar :  at,  Thaide  bao  tua :  tua 

Omnes  fere  libri  Faemi  etduoex  iUa  duritia:  hco  isto  tnoeitto:  opuito- 

nostris  meliorem  rei    gest»  ordiiiem  nan  faano  tuom.  B. 

serTant,  eape,  eedo,    Ntm  prias  dede-  Eue  elatumforat]  H .  e.  esse  palaM 

rant  minas  triginta,  nono  easdem  repe-  fiwtom.  Cio.  Pbilipp.  X.  3.  efftrri  tum 

tnnt  B.  forat  et  ad  popuU  Bomam  mim  pirM- 

58  Ut  ratum  aeaatnr,  repoBO,  ^u^  nke,  R.  D. 
modordtumerat,irritumtt,  B.  66  Noslri  pleriqoe  neque  id  jtm, 
,    62  Ne  tantum,  qaod  inprimb  aooi  Lege,  neque  jdm  eeUnre  id  pte  «e  «. 
dobet,  in  Thesioontioesoat,  lege  ex  t,  B. 

nostris  fere  omnibas,  hielne  ut  a  nebit         67  Pr»  Bembini  audituiratt  probat 
tdntum  hioe  argenti  aiiferat,  B.  Torsos  lecttonem  omniam  libb.  »»1«»« 

64  ^ntmo  viriU]  A  necessario  ad-      ramaudituratit,  B. 

hortalar.  D.  69  Nottrb  modo  uMtei]  lagaoio  aai« 

65  Pro  Bembioi  dslatum,  qaodbaod      lioet  CtNgwiio/rici.  ed.  Da  B.)  D. 
dabie  oorreotor  posait  ad  Idatom  ▼£•  70  Ne  Torsos  hiet  repagaaBle  arlQ- 


ACT.  V-  SCENA  VII. 


4&5 


C.  At  yereor  nt  placari  possit    D.  Bono  aniino  es : 

Ego  redigam  yos  in  gratiam ;  hoc  fretas,  Chreme, 

Qaam  e  medio  excessit,  nnde  hsec  sascepta'st  tibi. 

P.  Itane  agitis  mecom?  satis  astate  aggredimini.       75 

Non  hercle  ex  re  istius  me  instigasti,  Demipho. 

Ain'  ta  T  ubi  peregre  tibi  qaod  labitam  fuit  feceris^ 

Neque  hujus  sis  veritas  femin»  primarise, 

Quin  noYo  modo  ei  faceres  contumelias ; 

Vemas  nonc  precibus  lautam  peccatam  tttom  ?  80 


•t  Tenntii  BMrB,  repone  atottat.   Vide 
adABd.  1.1.98.  B. 

71  Hi  gladiatario  ankno]  Pinto  ad  , 
^rioalam  :  bdo  eet,  ita  perdito  eo  to- 
merario,  ot  dod  sibi  oaTeaDt.dnmmodo 
imlaereDt.  ot  Sallost  Jog^.  60.  avidiui 
alteri  aUerot  taueiart,  quam  $emet  tegere, 
Ad  me  affeetant  viam]  Affeetant  viam^ 
^leoam :  qood  Doe  ixxiiimji«(.  D. 

Gladiatorio  animoj  Qoi  etiam  pori- 
tori  alios  TaloeraDt  B. ' 

Gladiatcrio  antmo]  LatiDns  Paoat.iii 
PuegTT.  Theodos.  Aag^.  gladiatoria 
desperatione  jmgndre,  neegradu  eedere, 
eed  veetigio  $tare  vel  eadere.  Gellias 
lih.  VII.  cap.  S.  gladiatoria  pugna,  L. 

Gladiatoria  antmo]  I.  e.  plaoe  despe- 
rato,  ot  perdere  me  TeliBt  Tel  periro. 
Sio  etiam  gladiatores  coDoarrefaaDt. 
Gell.  VII.  3.  nam  gladiatori  eompeeito 
ad  pugnandum  pugme  hac  propoeita 
iort  est,  aut  oceidere  n  oeeupaverit  aut 
oeeumbere  ti  eettaperit.  R.  D. 

72  Ut  plaeari  poitit]  Ut,  pro  ne 
Hon.  D. 

74  Qttum  demedioeKetdt']  Pro  qoia. 
De  medio  exeetiit]  Bt  ad  dietum,  el  ad 
ratioDom  dioti,  comioam  ett.  D. 

E  medio  exeetiit]  1.  e.  diem  obiit  sii- 
premam,  iofra  V.  8.  30.  R.  D. 

75  Aitute  aggredimini]  Bl^am/a.  Bt 
propvi*  f^ggrtdi,  acoedere  ad  dimicao- 
dam  oflt.  Beoe  ergo  serTaTit  traoa- 
lalioaem  a  gtadiatoribai  eceptam.  D. 

DiftiDgae,  itane  dgitii  meeum  t  tdtii 
aHute.  Aggr^dimM.  Nam  'tatii  aUute 
att  iroDia ; .  et  aggre^mini,  modi  im- 
peratiTi.    ProTocateoa  ad  aggfodioo- 


dom,  fli  aofiDt.  B. 

77  ilin'  tuJ  ubi  peregre]  Modo  ad 
Chremetem  oom  ioToetione  oooTeraui 
est  D. 

Ain'  tu  ?]  M fl.  R.  et  V.  C.  oin  tu  tan- 
demf  L. 

Rectiofl  BemUnofl,  et  Domero  flemfo- 
oiqae  qaotidiano  aecommodalias,  oin 
tuf  ubi  futf  lubitwmjuerit,  peregrefe- 
eerii.  CflBterom  otn  tu  dod  debet  mata- 
ri  io  on  tu.  Nam  sic  B«pe  Plaatas ; 
T.  o.  Asin.  IV.  9,  3.  ain  tu7  apudami" 
eammunutadoleicentuUfiingaref  Capt. 
IV-.  S.  112.  otn  tut  dubium  habebii, 
etiam  lancte  eum  egojuro  tVn?  B. 

78  Feminaprimaria:]  Cioero  V.  epl>t 
II.  ad  DiTen.  quod  mikifeminam  pri' 
mariam,  Pompeiam,  vxorem  tuam  com- 
mendas,  L. 

Hujui  veritui]  PericoD.  ad  S.  Min. 
II.  3.  p.  168.  flopplet  coufla.  Nam  ot 
Grsci  fn*a  flio  Latioi  eaufla  smpe  omit^ 
toot  T.  Voflfl.  de  ooDfltr.  o.  S7.  R,  D. 

79  Reote  Bemb.  oontitmeltam  io  fltng. 
ubi  Dflitatos  est  oom  rerbofaeere.  B. 

Nevo  modo]  I.  e.  io  aodito,  oojas 
exemplom  dod  extat  Cio.  pro  Roso. 
Amer.  e.  1.  injuriam  novo  icdere  eof^' 
tam.  SaetoD.  in  Calig.  e.  40.  veetigaUa 
naoa  et  inaudita.  R.  D. 

80  Xaulum  pflocatum  tuum  7]  Utla- 
Tos  Qt  nmoolam.  D. 

Fmiaf  nunc]  V.  C.  veniai  nune  nu» 
hL  L. 

Nostri  pleriqae,  omias  nune  mihi 
pneibui ;  anos,  venioM  mhi  nune  p,  alins 
aliter.  -  niod  nunc  oom  fit  sedis  incer^ 
tm,  neo  qnioqiian  flententim  oonferat. 


486 


PUORHIO. 


Hisce  egb  illam  dictis  ita  tibi  inConsam  dabo, 

Utne  restinguas,  lacrumis  si  exstiUayeris. 

D.  Malnm,  qnod  isti  4i  deaDque  omnes  daint:! 

Tantane  affeotom  .qaemqaam  esse  bominem  andaciaT 

Nonne  boc  pablicitos  sCelas  fainc  deportaiiar  S5 

In  solas  terras  ?    C.  In  id  redactDs  snm  loci> 

XTt,  quid  agam  cam  illo^  neseiam  prorsom*.  D.  Ego  sdo : 

In  jus  eamus.    P.  In  jas !  buc,  si  qoid  lobet« 

D.  Asseqaere  ac  retine^  dmn  ego  buo.senros  eyoco. 

C.  Etenim  solus  nequeo :  accurre  buc.  P.  TJna  injuria'st 


tolley  et  lege,  qwid  comioDm  et  ex  me« 
dio  eit  siimtam,  w&niat  mhi  ^reeiku»  L 
f.U  B. 

Lautum  peoeaftim]  LaMne  pOMcrtvJii 
idem  eet  qood  laere  pecoetam..  Nam 
^uere  proprie  eet  levare,  UTaiidoparv 
gare,  at  ex  compoeitiooe  petet.  Sed 
vsas  postea  hi\)as  ▼erbi  flaxit  od  sig- 
nificaodam  pargationein  orimiiiis«  qaas 
porgatio  sit  vel  aacrifiolo  toI  qaalioon- 
que  poena.  ▼.  Periaoo.  ad  S.  Min.  III. 
2.  p.  381.  R.  O. 

82  Locrumti  n  ntiUamn\  StHlgre, 
cst  gottas  emitlere  es  oorpore.  EMtUt- 
iare,ipsam  oorpos  gottatim  finire.  Brgo 
qoasi  totam  in  laoramas  conFort^  et  ex 
toto  slillare  corpore.  D. 

Si  attiUovmt]  V.  C.  distiUanem.  L. 

lioeryrtHi»  mrti7(amrts]  I.  e.  si  lotai 
qnasi  in  lacrimas  oonTortaris.  StiUare 
guttat  emitlere,  mtiUart  gattnlim  finiri 
T.  Donat.  ad  h.  1.  R.  D. 

83  MaUim  ^uod  itti']  Interest  Yortaa 
Planti  in  Mostellar.  III.  2.  126.  mo- 
lum,  ^uod  iiti  di  dutqut  omiH$s  duint  l 
lUi  mea  com^iM.  fmuiiat  femtam»,  L. 

MoZttm  quod  uU  dxi,  ^c.]  Hoec  im- 
preoandi  formnla  totidem  ▼erbis  es^ 
apod  Plaat.  in  Mosteli.  UI.  1.  125.  in 
qoa  qoid  abuodare  ▼idetnr.  Plaat  io 
Amphitr.  II.  1.  13.  malttm  ^ttod  tibi 
d^  dabufd,  R.  D.      ' 

84  4^sctum  oudacia]  I.  e.  pnedi- 
tam.  Cic.  de  Ofiic  1. 21.  ▼.  Gifiuiii  Ob». 
terv.  in  Ung.  Lat.  p.  Id.  R.  O. 

85  PuUidlttf]  Id  est,  pablioa  em 


alqne  eonailiaw  D. 

Notmt  hoc  fubUatutl  Ttd.  Gbaris» 
fib.U.  L. 

iV«in  Bemb.  abest:  alil  noMia.  Nir 
hil  intorest  B. 

86  In  tolat  temif]  Vir^l.  XL  569. 
jMKorMm  et  tolit  tixgjU  mantUmt  gim, 
Bt  Sallastios  in  primo,  so<tt  «iis.  D. 

Jn  tolat  tnrat]  ViigiL  JEaaOL.  tJL 
TORa.  545.  wtown  nMunrttm.  L. 

In  tolat  tfrras]  I.  e.  desertas.  ▼.  noi» 
ad  Andr.  II.  4. 3.  de  sopplicio»  qno  no- 
cenles  in  deserlas  n(giones  deportaboB- 
ta?,.agit  Is.  CMftQboD.  ad  Saotoii.  Otta* 
o.  66.  R.  D. 

.  S7  PrsQ  Talgaii  cuai  iU»  plaoot  li- 
brorom  qoinqae  lootio  tx  iUop,h,  o.  pool* 
hacp  ex  illo  faoto.  Nam  qaid  ottn  Phor* 
mione  &coret,  hand  ignocabal ;  naan 
ooodonandom  oralargentom*,  Tom  ▼er- 
sos  gratia  ex  mo  ood*  lege^r^mu  ti»; 
eiam,  B. 

88  Injut  eamut]  Ad  pfmtoiio  aal- 
bnu  modo  enim  looom.  signifioat.  i» 
jut  I  huc»  ft  fuid  luket]  Appoiot  porO" 
sitom  niti  ad  domam  Chremetia :  aeiiaa 
Toro  ad  fonun  conari  attrahere.  D. 

89  £rucffrMW<v0C0}  Ms.R.etTel^ 
oodd.  hittc  seroof.  I4.   ' 

90  £ntm  sp^uf  nitgtieo]  £mm»  pio  ot 
posoit:  nt  tarbatom  ostonderet  Sio 
alibi,  «nim  non  finam.  Una  v^uria  eit\ 
Id  est»  aetio  injuiarem  ez  logo.  D. 

Pro  etemm,  meliofmn  et  plarimonm 
oodd.  lectionon  «mm  linplioilor  Yor-. 
«asprobat,  /B. 


ACT.V.  SCENA  VIIL 


487 


•Tecun.     C.  Lege  «gito  eigo^    P.  altera  fist  tecain» 
Chreme.  91 

D.  Bape  hmic.  P.  Itane  agitis  ?  eninivero  yoce'st  opas : 
Naiisistrata,  exi.  C.  Os  oppriBie.  D.  Impamm  vide, 
QnantDmyaletl  P.  Naosistrata,  inqaam.  C.Noataces? 
P.  Taceam?  D.  Nisi  seqaitar,  pugnos  in  yentrem  in- 
gere.  95 

P.  Vel  ocalam  exclade :  est,  abi  yos  alciscar,  locas. 


ACT.  V.  SCENA  VIII. 

NAUSiSTBATA.   CHRBIIBS.  PHORMIO.  DBMIPHO. 

QUIS  nominatme?    C.  Hem!    N.  Quid  istuc  tur- 
b8e'st,  obsecro. 


91  Ltgt  Mgit9  trgo]  LBge  ^Uq  di- 
«•Iwtiir  ei,  cojas  intenlio  oootentibilit 
MlTemrio  Tidelnlir.  Plivtoi  io  Ao- 
lol.  Ill  3. 10.  Uge  agUo  tkecum,mda$' 
imn»m,etceaumeofut,  ilitera]  Qoim  - 
iMisti  dotatsi  oxori.  D. 

Reete  t idlit  boettia,  verfao,  legemgi' 
€0  ergo,  cese  DeaupboDitriboeoda.  Bte- 
wm  PkoRoio  Tortm  ««•  iiffutimU  teeum 
dixent  od  DemiphaDem  aeooireotem 
«t  retHmotem.  Brgo  probobile  est,  eo»- 
dem  Demiphonem  respoodereisge  ag^ 
<o.  Z. 

Idge  ageto'}  Lege  agere  diottor  qoi 
•otionem  oUooi  intendit  ex  lege  oHqao, 
j|Ole  dat  liMollalem  ootiooia  intendoD- 
dm.  Bmest.  io  CIoto  Ctoer.  Tooe  Uk, 
R.D. 

92  BembiBueioogi<M:omleri«taNa: 
«inmqae  leotiooem  odmittit  vefsoa.  B. 

95  Pugnot  tn  «mtrcm  ingere}  U^ 
bonemoentrtmyqoaaparaRito.  Aoen^ 
tem,  tbtota  parasilom  dieit?  ot  Looi- 
lioa  10  aeooado,  viviU  bteranetf  coNwdo^ 

qoi  TMialit»  wt  seqoator  trabeotem  ool- 
lo  obtorto,  repODdom  ae  fittit*  et  vaii- 
I  asten  iii  Tootrem 


inrilor,  oorrator  et  seqoitor.  D. 

96  Oeuhan  exelude']  AL  «ncuipe.  L. 

Omoes  Dostri  et  Faeroi  libri  prmter 
BemlMoom  obi  eet  exieulpe,  reote  ba- 
beot  eselude.  Sio  Plaat  io  Pceoolo ; 
escludito  mtki  herele  oeu/um,  n  dedero, 
Sed  pro  Iteue  reote  Bemb.  profte.  Noo 
eoim  de  looo,  qoem  noo  motatoraa  cral» 
est  sermo;  sed  de  fbooltate,  qoam  bo- 
bebot  ideisoeDdi  aeoes.  Sio  loqoitor  qoo- 
qoe  Plaotoa  Potau  V.  4.  56.  Nom  pol 
ego  te  ukitear  prvbe,  B. 

Osttlum  exeluie]  I.  e,  effodo  Ploot. 
10  Pseod.  I.  5.  95.  eseiuiito  uM  eeu- 
km.  R.O. 

£rt]  Sdlioet  looos  Tel  tempos.  R.  D. 

1  Quii  niHRsnat  flis  ?]  HioTelotooD- 
troreraia  ost:  io  qoo  reos  fit  omritos 
oulm  trootatiooia :  et  eat  statos  qooU- 
lotis  Tooialis.  D. 

QuJinomtRatms^]  In  bao  soeoa  reos 
seiiex  fit,  qood  aliam  in  Tilla  oxorem 
faoboerit.  Est  slatoa  Teniaiis.  Aooaso*- 
tio  bino  iooipit*  tn  Xeamo»  elom  le,  luo- 
rem  dusU.  oojoa  improbotio  amgoifiee 
eooipleto  est,  et  inde  JiUam  tuteepit. 
Uode  iadigoata  bio  oxor  est,  ot  oon- 
Terlitor.  AbbiM  osqoe  od  fincm  oooti- 


488  PHORMIO. 

Mi  yir?  P.  Hem>  qaid  nmic  obttenisti?    N.  qois  liic 

homo'st  ? 
Non  mihi  respondes?    P.  Hicine  ut  tiblrespondeat? 
Qui  hercle,  ubi  sit^  nescit.     C.  Cave  isti  quicquam 

credas. 
F.  Abi,  tange :  si  non  totus  friget,  me  enica.  5 

C.  Nihil  est.     N.  Quid  ergo  est?  quid  istic  nanat? 

P.  Jam  scies : 
Ausculta.   C.  Pergin'  credere  ?    N.  Quid  ego,  obsecro, 
Huic  credami  qui  nihil  dixit?    P.  Delirat  miser 
Timore.    N.  Non  pol  temere'st,  quod  tu  tam  times.     9 
C.  Egon'  timeo  ?    P.  Recte  sane :  quando  nihil  tiraes» 
£t  hoc  nihil  est,  quod  ego  dico,  tu  narra«    D.  Scelus ! 
Tibi  narret?    P.  Eho  tu!  factum^st  abs  te  sedulo 
Profratre.    N.  Mivir^  non  mihi  narras  ?    C«  At.    N. 

Qaidat? 
C.  Non  opus  est  dicto.    P.  Tibi  quidem:  at  scito  huic 

opu'st. 
In  Lemno.    C.  Hem!  Quid  ais?    D.  Nontaces?    P. 

Clamte.    C.  Heimihi!  15 

P.  Uxorem  duxit.    N.  Mi  homo,  di  melius  duint  1 

Doati  (emUinuaiim.   Z.)  paloberrimai  8   Mirat  maer  Hmoin]    GrmTHar 

•UtaiimetiigannimordoooBtexitiir.  B.  ntnmiqae :  et  delirat,  et  tiimirv.    Nam 

t  Plorei  Faemi  et  dao  ez  ooitris  delirBtio  aeDeotnti  oonveaity  timNr  ocm-' 

libb.   babenl  dhAvfuyfdl   sed  plaoet  ioientim.  D. 

Bembini  th^ipuuUt  D.  e.  atapidoa  et  11  Lege  aooeDtn  ▼eDaatiore,  H  hn 

qiiaai  laxeoa  cfieotua  es  pne  timore.  u^  ttt,  igo  pud  dko,  t«  DomB.  B. 

Keote  porro  nostri  et  doo  Fterni  Ubri,  IS  Bemb.  oht  iu ;  aed  aeatri  oanea 

ehem  pro  hem.  Deniqae  lege  qui  hie,  9ho  tu ;  qood  plaeet.  Sio  eBim  paaai», 

noa  fuU  hh,  B.  <Ao,  ehodum,  B. 

4  Pro  credat  ▼ersoa  jobet  legi  er»-  13  Prm  Tolgari  twrraf  plaoet  Baw 

dua$,  niai  qaia  malit  iambioom  trime-  bioi  dtets,  qoia  seqvitnr  dieto.  B. 

tram  eataleotioam  eaae :  qood  non  pla^  15  Pro  ots  trea  ex  Boatria  bonm  no- 

oet.  B.  tm,agit;  qaodaioedabiofaoo^eat  rcci- 

Ubi  sU  nsseit]  H.  e.  plane  pertop-  pieodam.  B. 

batas  esL  Plor.  II.  10.  ubi  euent  pr«  16  Mi  homo,dim$ikitduixtf]  Qasa- 

poculit  tiascisolss.  ▼.  Dokar.  p.  382.  ritProbos,an  motrona  tamtamiliariler 

R.  D.  mi  homo,  raote  dioit  alieno :  aed  frns- 

6  Nonnollt  libri  qued  utic.  Lege  et  tim.   Nam  feminannn  oratio,  etai  natt 

diatingae:  juidergoettfuoditHemr*  Uanditnr»  blandn  eat.  D. 
rat?  B.           . 


ACT.  V.   SCBNA  VIII. 


490 


P.  Sic  &ctiim'8t    N.  Pertimuera!    P.  Sttndefilittii 
Suscepit  jani  miain,  dnm  tu  dofmis.    C.  Quid  agimas  ? 
N.  Pro  di  immortales !  fadmis  indipimQ  et  malnm ! 
P>  Hoc  actnm'st.    N.  An  qnicqiiam  hodie  est  factnm 

indignins  1  fiO 

Qni  mihi»  ubi  ad  nxores  yentam'st^  tum  finnt  saies« 
Demipho,  to  appello :  nam  me  cnm  hoc  ^so  distsdet 

loqni: 
Hcecine  erant  itiones  crebrse,  et  mansiones  dintinie 
Lemni  ?  h»cine  erat  ea»  qniB  nostros  fimctos  minuebtt^  - 

yilitasT 
D.  Ego,  Nansistrata,  edse  in  hac  re  cnlpam  meritam 

non  nego :  25 


18  QMBgbmaf]  Ftoetadtotaai.  D. 
Ihm  lu  dormU]  I.  e.  da«  te  «e- 

.oaitt  ee.  T.  ■ot  id  Heeot  II.  3.  101. 
R.D. 

19  Violor.  VBtio.  el  BeaUio.  babeat 
wuMermdum ;  eed  O0teri  Feereiet  Boe- 
tri  libri  reote,  indigHwm,  B. 

M  Ste  aetitm  mt]  la  M e.  kcc  de- 
eeL  L. 

Oanee  noetri  lihri  reote  Terbe  kee 
metumtt  tribamit  DenipboBi,  et  mquuh 

quam ^umtieni$,  PhorauoDi  ;  adeo 

at  deaiaoi  a  reibia  Demipko  te  eppetio 
ineipiatontio  Neoaaetrata».  NeM  nt 
aate  Cbremee  dtxerat  ^md  «gmiu9 
qood  eel  deepeiaBtit,  ita  nano  tiauli 
pbnui  oCilar  Deoiiplio,  hee  aetmui. 
» al 


£leganter>ri  dixsL  Bl  gaMnditMr  in. 
▼idiorioe,  qoaoi  d  nBaai  aoeatfrat  eo- 


eeoifl  orimen  aogente  et  axotis  iraai  in- 
oendente,  dieaator,  qafin  a  ■atrann 
lioneetiieinMi.  Hoo  aooedit»  4|aod  ^um 
pnalo  ante  dixit  tndffitMRi,  en  nono  non 
reote  poeeit  dioefo  kutignmt.  B. 

Hodie]  Scpe  non  tempna  signifient 
eed  ineondiam  et  stoaMtfbom.  ▼.  Mu, 
II.  670.  mm^iiam  omnet  hedie  meriem 
mur  ifittfti  in  Ad.  H.  9.  7.  obi  v.  Do- 
nat.  R.  D. 

Sl  Qeid  mtfci]  Eleganter  ineertom 
mtiiL  nt  in  Heanlont.  ti  mihi  M  odM- 
fttt  pimt  fomb,  nm  qwt  nemetfaeiMaral 
^  oafrtf  «eatum  est,  ium  jwM  mnet] 

'  VOL»  II.  3 


QmmtH4«?.]  H.«.<|nii 
exooiant»  obl  oAoin 
azoriboi.  Hio  loooa  espvettiui  cct  o 
Flaolo  10  Aem.  IV.  t.  5.  «Mei  jBenmi 
teetdiMtmnm.  MiM aboBdaliit mt> 
pe.  R.D. 

tt  DSHMte]  Vaida  podot  Ohjo». 
gotio  indignatione  et  m^nmeatit  pl«- 
nn»  qnam  Demipbo  diipwrariimt  mill. 
gnt    B. 

Ph»  Tnlgnri  enm  &ee  xpee  eodex  V^ 
traneb  babet  mim  bee  M».  Sed  m^- 
Iram  et  tenent  .oomprabnni  leotioaem 
ood.  reg.  eiim  trtn.  Nom»  aootofo  Di^ 
nato^  titt  dloitar  in  eo,  i|rf  ronlemn^ 
tnr.  B. 

fS  Oom  Domtto  nd  Bon.  IIL  Si 
34.  hio  legi  debot»  hxe  iUm  «ranl  JlitN 
Mt  er«6r«.  8io  Aad.C  1. 100.  kmiU^ 
lmerwme,h4KiUmettmiierieerdieL  B. 

94  Fruetue  minnehrt]  Mi.  B.  ori* 
mtit.  L. 

Btmhiai  et  oolloQatio^  eo  ftt# 
liiiMtt  yhMtat  eiiitai^  smnriot 
eetetmogiedomnraTtgellemi   B. 

t5  JE^,Nmititlrata]< 
lisaoonoeeeione.  D. 

Ego,  Nmuittrata]  Hine  i 
onjos  rei  hoo  priooipiom  ett  B. 


490 


PHORMIO. 


Sed  eam,  quui  sit  ignoscenda.    P.  Verba  fiunt  mortuo. 
D.  Xam  neque  negligentia  tua^  neque  odio  id  fecit  tao. 
Viiiolentas,  fere  abhinc  annos  quindecim,  maliercnlam 
Eam  compressit,  ande  hfiec  nata'8t :  neqne  postilla  an- 

qaam  attigit. 
Ea  mortem  obiit :  e  medio  abiit,  qui  f ait  in  re  hac  scni- 

pulas.  SO 

Quamobrem  te  oro,  at  alia  tua  facta  sunt,  »qao  animo 

hoc  feras. 
N.  Quid  ego  sequo  animo  ?  capio  misera  in  hac  re  jam 

defangier. 


Pne  Tolgtri  fMmCmi  plaoet  BembiBi 
meriUm,  «o.  Cbrenetmii ;  vt  tnpri,  or- 
hitrabitw  commtruim  culpam.  Sie  Plaa  t 
Anl.  IV.  10.  S.fatcor  jteecummmc,  et 
m§  eulpam  ecmmerUtim  cao,  B. 

S6  Verbafiunt  mortuo]  NnnentpM- 
Mi  paiaitBi,  ot  lolam  leDtentwm  ae- 
nexexplieBret  O. 

Pro  volgari,  md  cam,  quM  «1  tgwm- 
ceniia,  Bembioni  recte  exbibet  ted  ea, 
fiMH  f.  t.  MbBBdi  negare  «wn  poCerif, 
aen,  lumo  ntgatgrit,  Atqoe  idem  legi«- 
ae  TidelBr  DonatBt,  qnod  dieit,  parasi- 
tnm  impediviaae,  qoo  flunoa  aenex  U>- 
tam  expliQBret  aeateBtiam.  Geteram 
«erfiM  BOB  de  Cbremete  eat  aocipien- 
dom,  aed  de  NaBaialimlB,  qB««qne  fhia- 
tim  eat  omU,  ae  BMirlBO  verba  fiant.  B. 
•  VeibB  fiBBt  mMtoo :  mifS  \cyu^  tlc 
•Sc  proTerbiBm  eomicia  Banrpatnm  in 
oonattboa  ioBtiliboa;  Batom  id,  inqnit 
EraamoB,  a  ridicola  oonanetndine  ve- 
terom,  vita  deroDetoa  ter  tqoo  deoti- 
om.  Bo. 

^  Vtrha  famt  merCno]  Ptro  eo  dicitur 
in  Heant  II.  1.  iO.  nardo  nanatfaba* 
IflR.  R.  D. 

tr  Nam  negue  negligetUia  taa,  ne» 
qme  H  ciicfeeit  liie]  LooBa  ia  bao  cao- 
aa  priacipalia  eat,  Aen  •»•(  cvyyfmfAot 
Mol  iMk.  et  idoo  ib  doo  diTiait,  nee 
mgHgCHtia  eiroa  to,  nco  «N^ie,  iaqoit» 
factom.  Prmterea  et  «ifirriewc  addi* 
dit (pnutc  addidit  Ms.  U.  B.  comedd. 
vett)  defeoaioBem,  vinoltntu$,  ferc  ab* 


hinc  annot  fuindceim,  muUerenlam,  &e. 
ab  mtate  eJBa,  a  lempore  criminia,  a  di- 
minotiuoe  oootemtoqne  peUicia,  abeven- 
tn,  ab  aaimo  faoiontia:  qnod  martna 
eat :  poelienio  et  a  preoiboa.  Rt  epilo- 
gom  M  viic  ttmU^  tS(  UBanmt  feoil, 
Mlmooeo*  illam  oratorie  maiiaactodioia 
aom.  D. 

Ncgligentia  tua,  cdio  tuo]  DtcilBr 
pro  negligcntia  tui,  odie  tni.  t.  Schwaf*. 
ad  Plin.  Pkuegjr.  o.  14.  lUmiimfnc  et 
Euphratem  admiratiouit  tna  mrirtalf 
cot^ungcre».  Sio  Heant  11.  3.  66.d0J- 
cf«rio  tuo  pro  tuL  R.  D. 

«8  Finoinif  ui]  Ab  Improdentia  d^ 
fenaio.  Abhme  amnm  fuimdceim']  A 
tempore  defeniio.  D. 

So^ioagitar  aanatio,  FnetMtiii  ab- 
hine  anncc  XVI.]  Com  veniali  Matm 
qood  mnolentut  ait  (fnarit.  Z.)  in  qna 
re  ignoratio  el  .obeoeralie  opponitor: 
^nomofrrim  t«  ere.  B. 

Vincientuc]  V.  C.  imeltnler.  L. 

99  Eam  ecmprcuit]  Bcae  divit  emi- 
prmitt;  qood  loterdBm  eat  noa  aaMriot 
aod  iBJoric.  Ncque  pcHiUa  mnquam  at- 
tigit]  Ita  laeli  poBnhnit.  Hio  locns 
dwi  Tvr  laiB^I#i«C  Mt,  id  eal,  ab  00  qned 
fntnmra  ait  facilioa  enim  igBoaoilBr 
non  oltra  peooatnria.  D. 

31  Ut  tua  acoator,  leg.  oom  ooA. 
PelTMai  tud  tuut  faeta ;  alqM  otMi- 
mc  bio  oodom  ait  aooMto,  qoo  mox  n- 
pelilor,  lege,  aquo  duimo  et  haeferms.  B. 

St  UefMngier]  DefuMgi,  deaincre.  D. 


ACT.  V.   SCENA  VIIL 


401 


Sed  qnid  sperem?  astate  porro  minas  peccatamm  patemY 

Jam  tmn  erat  senex,  senectas  si  yerecandos  facit 

An  mea  foima  atqae  eetas  nunc  magis  expetenda^st,  De- 

mipho?  35 

Quid  mihi  nanc  aflfers,  quamobrem  exspectem»  aut  spe- 

rem  porro  non  fore  ? 
F.  Exsequias  Chremeti,  qoibus  est  commodum»  ire  jam 

tempuB  est. 
Sic  dabo:  age  nunc>  Phormiouem  qui  yolet  lacessito: 
Faxo  tali  eiun  mactatum,  atqne  hic  est^  infortunio.     39 
Redeat  saoe  in  gratiam :  jam  supplicii  satis  est  mihi : 


Defung(]  H.  e.  6iiein  molesti»  ioi- 
ponere»  nt  expliooiinag  ed  Ad.  III.  4. 
€S,  R.  D. 

53  i£tate  porro  mimu  p&ccaturum 
puUmr}  Qoia  dixit,  abhine  mmM  fuiii- 

Qaia  ille  diiit,  anfiM  XVL  hvo  ool- 
legit,  qeid  ego  epertn  ponaB,  boM 
non  peocetoroin  eiee  oiroa  nlatem,  qun- 
ti  non  illo  tempore  eenex  foerit.  £. 

Sed  ftiMi  i^pfrmri  Me  R,  md  qui 
jpffTiei*  jL« 

Pn>  qitid  lcgo  teom  ood.  apod  Un- 
denbrogiom»  qui,  h.  e.  qoomodo,  qoo 
poolo.  B. 

34  &nee«Hff  n  vermndM  faeit]  Mo- 
dette  et  groriCer.  L. 

Lego  per  interrogetionem,  nt  prioro 
et  poeterioro,  non  jam  Uim  ertU  tmu, 
&0.  B. 

35  Ut  mdgk  sit  in  iotn,  repone  ctoff 
fM^if  nunc  ffipfftffndafft.  B. 

36  Quid  miki  nuue  a^erv]  ColUdioe 
neo  ost  od  ultiouun  wy^f^Mn,  ounreno 
(awar($^,  ceiMMrM,  Vielor.  V.  L. 
XXIII.  2l.)od  ipsom  defeoeorem  mo- 
riti.  de  qoo  n  oentndiotionis  exsoltat 
porositos,  tanqoam  oonfeeto  mortooqoe 
odversario  sno.  D. 

Ut  Tersos  stet,  reoipieoda  est  leoiio 
Bembini  et  Viotoriani  et  Donati*  quid 
mihiemfen,  Fabbn^ 

37  £nff9Mtat  Chrmeti]  Bono  or- 
dine.  pnmo,  delirat  miier  tinurt,  post. 


verha  fiunt  mortuo.  ad  nltimom,  •*- 
ffffTuioff  Cftfoauli.deliiot,  «oiitor,  «ffer- 
tor.  D. 

Cxsfff  lijas  ChremMi\  lU  ex  meliori- 
bos  libb.  emoodatom  est»  odL  ritom  fo- 
oeram  indiotivorom,  io  qoeis  Imbo  for- 
raolo  sollemnisio  oj«  erat:-  L.  Tztivo 

VIXIT.  L..  TITIO.  BXPXQUIAS  IBB  OVI 
COMMOOUM    XST.   HSM    TSMPUS  BST. 

ntLVs  BCVXBTOR.  SUios  Italio.  Ubv^i 
XV.  394. — i)M.  ite  ffoperkB  <xaff9uiaf 
animtf»  et  cinsrffm  donatff  ffuprffmi  ^dune» 
rittfficie.  L. 

Pro  jem  metrioo  ratio  exigit  optl- 
momm  oodd.  leotionem  heml  Fabbn, 

38  Ag€  tttMic,«^:  Fhorvaienem  fui 
votet  leeettite]  Virgil.  JSn.  II.  549.  lie- 
genffreoifuc  NeaptekmuM  netrreire  m€- 
mento.  D. 

.  Sie  debo]  Foimolo  Insoltaotie  et 
poBoas  ab  inimioo  somtas  esse  grstolan- 
Us.  Plaot  io  Meo.  IV.  S.  40.  ffic  dtf- 
tor.Pseod.  I.  tt.  Qninu$tel  doielncf 
^  ffie  dotnr,  ii  fuiff  ikerum  «ervuff  ^pffT- 
nit  obi  T.  iotqrpr.  R.  D. 

39  Faxo  taU  eum  maetatum]  Pro.eo 
qnod  esl  «um  (ergo  io  Terentio  Dona» 
tns  non  legit  ffum^,  sio  &nqoenter  ve- 
teres:  Ennias»0ouMieordffpalrsmpr«- 
&ffnl,  animefue  bemgne  cireue^nmwu 
D. 

Lege  ex  ood.  reg.  faee  eum  taU,  &o* 
Cf.Heoat.IL  3.100.  B. 


m  PHORHIO. 

If abet  haec  ei  qaod,  dam  vivat,  asque  ad  aorem  og- 

gectiniat. 
N.  At  meo  merito,  credo !  qtiid  ego  nonc  commemoTem, 

Demipho, 
Singohitim»  qualis  ego  in  hanc  fiienm?    D.  Novi  aeqae 

omnia 
Tecam.   N.  Meriton'  hoc  meo.  videtnr  factimi  Y   D.  Bii- 

nume  gentiam : 
Veram  qaando  jam  accasando  fieri  infectam  non  po- 

test,  45 

Ignosce;  orat,  confitetar,  pargat:  qoid  vis  ampliosf 
P.  Enimvero  prias  qoam  h»c  dat  veniam,  mihi  prospi- 

ciam  et  Ph»dri8B. 
Heus,  Naasistrata,  prius  quam  huic  respondes  temere, 

audi.    N.  Quidest? 
P.  Ego  minas  triginta  per  fallaciam  ab  illo  abstuli : 
Eas  dedi  tao  gnato :  is  pro  soa  amica  lenoni  dedit.    50 
C.  Hem!  qoid  ais  ?    N.  Adeon  hoc  indignum  tibi  vide- 

tur,  filius 

41  Ad  tnmm  otfsimiat]  FreqneBtar  IM^iftis  credo  mSgrmottvL  ▼.  UjiyiL 

Ib  lareBi  diott,  igmMoe.  gotmitus  pro-  eneBdet.  III.  6.  et  Gner.  ed  CSe.  •! 

prie  Toz  TiilpiaB.  B.  Attio.  VII.  7.  R.  D. 

Obganmat]  I.  e.  exptobrat  Pleat  ie  44  Noetri  el^vot  eos  BealHBO  lecte 


A^ U-  4. 19.  e«Mti«  mdmt  impnem  merUoheemto,  Tene  poetnleflte.  B. 

otftie  obgamdam,    Oumtire  et  obloqui  45  FUri  hfoehm']  Sinoiiid.  i^y^ 

JvBzit  CetiilL  Oam.  II.     Temtiiim  yoymf»im  aie  Ir*  Affmimo  Imi.  L. 

laiUtiir  Apdeitt  Meluii.  p.  85.  tncer-  46  JgMteo :  orat:  eoi^iieher :  pmr^ 

tttm  quiimm  iii  Attfnfi  miuikrit  obgm^  gat"]  Venmi«iiieUe  itelne  eant,  igmtee, 

«it.  R.  D.  oon/EMitr.  D. 

4t  madeepoetmme,  qnodiiiaHl*  Orat:   amfitetm  :  ftergat]  In  poe- 
tie  librfe  extit,  dele  e«Bi  tribne  Boetrie, 


ob  Tenoin  ot  eeDiim.  B.  dem  petit,  vt  ed  ■eeBoem  ▼oeet«r.  B. 

Crede]  BfegeMer  ieeerrit  inmiie,  n-  49  Vereas  ezigit»  nt  oom  eed.  ne 

^  I.  2.  90.  Cio  de  proriiie.  coi»qI.  o.  legetnr  faUaeiat ;  vt  enpim  IV.  S.  6f . 

It.  Cmir^ideiten^ltipiwineiecem-  nfeine  pro  iUo  enm  tribne  oodd.  itU, 

mefan, vtlit,)M tft ea pim per eum ef"  qnod eet oontemneiitfi.  B. 
fkbta  mmt»  jmrfitkt  tvipnWiec  tradm^         51  ifiifen'  koe]  Mt.  ».  doddentnr 

tnr^   Ameadtm  eum,  eredo  doaierum,  Ue.  L, 

mhium  fuidvfitudoTrnimt.   Lefltmit  I.  Noetri  pleriqne  adeo  hee.    SepoM, 

7.  4|Mtto  fuem  pf«ter  eilirpf  dienium  Mn  imi^gnwm  koe  ttti  eidifnr.  R 
eeiatimant,  Cole^hone  reepondent,  quod 


ACT.  V.  ISCENA  VIIL 


498 


Homo  adolescens  si  habet  ilaaiB  aiBicam^  ta  axoreii 

daas?- 
Nihil  pQderel   quo  ore   illam  objai|;abisT   responde 

mihi. 
D.  Faciet-at  yoles.    N.  Immo^  at  ikieam  jam  scias  sen- 

tentiam, 
Neqae  ego  ignosco^  neqne,  promitto  qaicqaaiti,  neqae 

respondeoy  55 

Prias  qaam  gnatam  Tideo :  ejns  jodicio  permitto  omnia : 
Qaod  is  jabebit,  faciam.    P.  Malier  sapiens  es,  Naa- 

sistrata. 
N.  Satb  tibi  est?    P.  Immo  vero  pnlohre  dtocedo,  et 

probe^ 
.  Et  prseter  spem.    N.  Taum  nomen  -dic  qnod  est.    P. 

Mihin'? 


55  QiC0  cTt  Wnm  til^vrgM\  Snprm 
V.  7.  24.  Ctao  redibo  an  ad  eam.  Ja- 
Tenal.  Salyr.  XIV.  56.  unde  tibiftm' 
tem  ad  qaie  TerlM  TetQi  Seholiute* 
liiiBc  Teredtii  looom  laadat  Glosa» 
Philozeni :  woim  w^o^Awm,  ifaa  penonai 
quafrante,  hpinliui.  l.  38.  §.  t.  ff.  de 
«doiioigtr.  et  perie.  Int  ^frotae  jMfta- 
tU  hac  deiiderarl  L. 

56  libri  Faeni  et  noitrl  iiabent  vj- 
dero.  B.« 

57  Hnne  et  leqneBtem  reranm  iiie 
reatitne,  ne  laboret  metmm,  ipaii  per- 
aonii  mntatia :  qudd  i$  Jubebit,  fdeiam. 
D.  MulSer  tdpiens  et,  NautUtrata.  \  N. 
SifHn  ttbi  ett,  Ckreme  t  C.  ItKmo  vero, 
ha.  Demipho  enim  betna  de  proipero 
rei  erentn,  qnod  PlMedriam  de  palre 
ine  Jttdieem  oonttitai  videbat,  hia  yoi^ 
bia  landal  Nanrfstratam.  Hfto  vero  ad 
ttantnm  fattn  fiM  etf  f  dioit,  rOf^oe, 
an  rem  Jadieio  filB  permittendmn  eaie 
oenaeat  Ohremea  igitnr  gandio  eictna, 
enm  dbi  idhil  a  fiKo  metuendom  eiaet, 
pvli^,  inqnit,  &o.  Itaqoe  omnea, 
more  Terentfi,  qnl  in  ealpa  «ot  netki 
emtflmll  hlne  abenntyplacatt  NaniU- 


trata.  Soeua  Tero  eit,  ai  ex  ralftMie 
irnlgari,  rerba  fuielm,  £co.  de  Fbott- 
imonia  nhione  inteUigontnr.  Nam  itli 
Phormio,  rebai  jam  Iranqnillatia,  Pbas^ 
drim  auioi  ini  patrem  odiiie  Tidetar. 
H  ne  aoDedlt,  qnod  pvddite  diteeden  di- 
eatnr  in  iii,  qnl  in  lite,  oania,  pngin 
inperioraa  eTadnnt,  adeoqtte  de  Chre- 
mete  iUnd  IntelHgendnm.  B. 

59  7V»  tuum  nomen  die]  BieBe  t«  prtf- 
nomine  ntitor :  qnla  ndn  faabet  nomen. 
Nam  potentSomm  blandimeotnm  oiroa 
inferiorea  hoo  frit,  nt  nomina  eornm 
qnmrenent:  et  qanm  andisient,  ipita 
Bomtaibna  eoi  eompellarent  itatfm* 
Me  eitln  AdelphiifftitodMre?  Geta, 
"hominem  maxtimi  pre^,  Ace.  D. 

Legt  oam  ood.  reg.  fn  t&i  namen  die 
quod  ett.  P.  Min  ?  Pharmio.  Nam  ai 
tinm  ab  anotore  cMWt,  non  mihi,  mA 
maumm  intnliuet  B. 

Tttttm  nomen  dio']  Bgregle  annotat 
Ddnatni  potentioram  blaBdimeDtam  c^it' 
ea  inferiorea  faoo  ftdt,  nt  Bomba  eoroiiB 
qnmreniit  et  e«m  aodiiiaeiit,  ipiia  no* 
Bijdbaa  eoa  appellarent.  R.  D.         ' 


m 


PHORMIO.. 


Phormio :  yestras  faniiU»  herde  amicus^  et  tao  smnmiis 

Phaedri».  60 

N.  Phonnio^  at  ego  ecastor  posthac  tibi  quod  potero,  et 

qu8B  Yoles» 
Faciamque  et  dicam.    P.  Benigne  dicis.    N.  Pol  me- 

ritum^st  tuum. 
P.  Vin'  primum  hodie  facere,  quod  ego  gaudeam,  Nan- 

sistrata, 
Et  quod  tuo  yiro  oculi  doleant?    N.  Cupio.    P.  Me  ad 

coenam  voca. 
N.  Pol  vero  voco.    D.  Eamus  intro  hinc.    C.  Fiat :  sed 

ubi  est  PhsDdria, 
Judex  noster?    P.  Jam  hic  faxo  aderit.  n.  Vos  valete, 

et  {daudite. 

CALLIOPIUS  RECENSUI. 


60  VettrmfamUutkereUumeuijUoo 
propter  Antiphoiiis  amioitiam  dixit.  El 
twf  MflMntu  Phtdriai]  Jmieut,  itemm 
«alMadieDdiim.  D. 

63  Quod  egogttudeaml  Quod  ponitiir 
pro  propUr  ^uod,  ▼.  Perisoii.  ed  S. 
MiB.  Uh  3.  noU  45.  p.5S0.  R.  D. 

64  M«  od  eauam  voca]  Faoete  ex 
penonm  pwrmsitioe,  Wttefidt  optio  laote 
eatt  qaod  promiaent  malier.  D. 

OeuU  deleimt]  Ooali  dolere  illis  di- 
eontor,  qai  rem  moleatam  et  odiosam 
oeraunt  Plant.  in  Most  IV.  S.  19. 
Vah  eeuUdeiefUl  T.  Curf  P.  Qum 
fumuM  moUAuM  ett,  R.  D. 

65  SeduHeet  Phtbdirui,  judei  fute- 
ter  7]  Bene  judes:  ad  ilium  enim  mo- 
lieris  delata  sententjA  est :  atqoumita 
agitor,  tata  sint  marito  omnia.  Bt  per 
jlgaWerridioule  dioitur  ab  euqum  iiata 
erat  D. 

Sedubi  ett  Plutdria,  judexl]  Pro- 
pntjudes,  etsi «  muliere  est  dieta  aoB- 
lontia.  Quod  it  jubtbU,faeiam.  Ali- 
ter  enim  de  patre  filias  non  potest  jodi- 
B. 

Donatos,  ed.  vet.  et  unos  ex  regtis 


Nausistrat»  tribaant  Teriw/at;  ttd, 
£co.  ccteri  libri  Cbremeti.  Neutmm 
quamqnam  esl  ineplum :  malim  tameB 
Cbremelis  esse,  ut  aenex  cora  ac  mi- 
seria  liber  non  aine  jooo  ex  soeua  abc- 
at  B. 

66  Judts  notter]  Nibil  faoetios,  qoam 
jodioem  oapi  adrersus  orimen  Tolup- 
tatis  patemm,  et  amatorem  filium,  et 
fratrem  Antipbonem,  cni  nubet  lur- 
tiva  filia.  Judes  netUr']  Terribilis  sai- 
lioet  patenamm  delieiarum 
Vides  igitur  bio  jooo  sublatam 
iraoundiaBB.  D. 

VakU  et  ploMdite]  Cicero  de  Seueo- 
tule,  19.  feod  euique  teuiferit  ad  «i- 
«endum  datur,  eo  debet  eonteutut  ettt, 
Nsgtts  «nim  hiitriem,  ut  pleeeet,  psra- 
^fuiia  eetfabula,  modo  m  queeumfuafie' 
eritaetUtprobetur:  ne^  m^pieutiutfte 
ad  FLAUDiTB  veuiefidttm.  Horat  do 
arte  poetio.  155.  Setturi,  deem  eamtar, 
vos  FLAVDiTU,  daoot  Apu|eius  Fier. 
3.  emmM>ere  jam  duBttm  rebut  fciimeuit 

TALBBB   BT    FLAUDBBB.      Qttliietilia- 

nos  lib.  VI.  oap.  II.  tunc  «t  eomme- 


ACT.  V.   SCENA  VIII. 


495 


mm  iUmd,  f«o  vetmm  eomtBdim  tnyo- 
duBfm  dmMhmtitr,  flavditb.  Sed  et 
lioe  oniM  qBioqnid  est  itiidii  atqne  I»- 
borit  olmdam  imiQriptiooe  Teterif  qoM 
Tordn  ia  'nruujlTuia  hebetar : 

VlXI.  DUM.TIXI.  BBMB.  JAK.  KBA. 
PEEACTA.  KOX.  VBITEA.  AGBTVE. 
FABVLA.  TALBTB.   BT.   FLAVDITB. 

L. 

GaUtopMtf  ii0O0fMu.]  Aaetor  opaMoli 
Omnaxiem UUnrHdil794, ex  Miipto 
ColQooii  SalBtiti  de  ftto  et  fortaoE 
prolert»  per  CeUiopiom  iadieari  bui- 


nao^mB  ADgluE  Alooiiiam,  qoio  io 
medio  «to  poetB,  Bomioe  CoUiopU  toI 
GaWopiei  iorigoiti  foenint  t.  GioUing. 
gd.  Am»g,  1795.  Nr.  tS.  p.  tl6.  (C. 
G.Lens.)  Sed  Jam  BarChiu  AdTenar. 
YI.  tO.  polBTit  Gdttiopcttm  dod  ■liom 
eise  qoem  .ilciiioum  oelebeRiaiiim  il- 
lam  oooriliariom  et  amioom  Cavoii  M. 
■iqaidMi  io  eodioe  MS.  Tilm  Wili- 
brordi  TOoator  DomtinM  Albimu  Ma" 
gitUr  optumu  CaUiopieut  b.  e.  totoa  ibr- 
matof  a  Calliope  Moriaqoe.  t.  Vthr, 
Btbliolb.  med.  et  iof.  mtaL  t.  Aibmoi. 
Bbvms. 


FRIUE&IGl  UNDSNBR06I1 

OBSERVATIONES 

IN  ^LII  PONATL  V.C. 

COMMEHT.  IN  PHORMIOMEM. 


PROL06US. 

2  MaguUd9n]M§,magitd£lere, 

&ni  TDv,  qui,  &o. 

30  NovetUCUmvoluntatmlVvlg. 
Cieero  deest. 

59  Sna»  hont  ntm  Mnuerit']  BtiMa 
iD  jare  mmi  hora»  obtinere  dioaotnr  lo- 
tor  et  reae.  Aioon.  Pedian.  3.  In  Verr. 

ACT.  I.  SC.  I. 

1  Ccnditionis  gentieq^ui]  Mt.  eond, 
gregiaque, 

5  TpJ^/bMT  Gtm]  Senr.  ^oeid.  lib. 
II.  ad  illam  rera.  SS.  oorv  datut  ibat 


Dieere  j)otarant]  Me.  dieere  potuarinL 
6  Quo  parentalia]  Mt.  quo  deniealia. 
9  Dementum]  Gloee.  demeneum  ien- 

11  Paeem  exiitimairetit]  Mi.  panim 
ertsr. 

EduKc  et  poticff]  Aniob.  adTernu 
Geot.  lib.S.uiietioiu^Mi|MrMt  Unsia, 
cingulorum  CinxiarepUeationi:  Vietaet 
Potua  tanedaimiB  vietui  potuique  proeuF- 
rani.  Serv.  od  Bdog.  IV.  63. 

NvirixJ  om  vera  maior  f]  PUoL  Me- 
Bceh.  prol.  19.  «tiiMtflriua.  Nonu^- 
temotm  pottet,  quttmaamamdabat :  ne- 
que  adoo  mater  ipea,  qum  iUo»  pepererat. 
Apad  AristBBBet.  lib.  I.  epist  6.  paelle 
notricem  loam  lio  illoqoitor :  i^  tiiv  'a^ 
rtfAtr,  S  (Mm^,  nal  tm  irf^  tw  ifinog 
^"ktyfjtkm  htfSt  ItfwwluM  om^fitn&, 

Acr.  I.  sc.  II. 

3  jrVi6ifS  moitts  debUum]  Similiter 
Plwit,  Psend.  IV.  7.  ^.accipe:hic 


funt  quinqua  argeati  leet^  nameraU 
mJfUB. 

4  CrMritwm  fwn^iflcrtt]  Ma.  oan- 
dietum  non  fefeUerit. 

19  *Bir«rM-iv]  Mi.  utfforuem 

41  PtieUceoaMmo6facctvmataiiJii- 
te]  BenedeliooritaTbeodoietoiQBMt" 
in  Oeot  o.  ly.  tdjc  f»^  *rm  taAoqmkm 

iAmt  ribs  t9c  m^oXip  dnwdjg vhff^ 

mU  ravracmfioi^tfetrusnafi^raic^ 
rkfrm  yenlm,  SXkn  rh/i  rml^fum.  t«S- 
ra  yimr^oi  i  dd«c  imvyifouot^iftoq,  Ar- 
temidor.  lib.  I.  oop.  27.  id«c  yt^  «»- 
Xoi^,  lirl  «lidM  T^  «^fMiC  44^«^m. 
Bx  boe  DMBte  qomioe  dixit  Ovid.  Mo- 
tamorph.  III.  505. — pianxarv  «novm 
Natodif,  it  seetotfraltri  iaepotuBre  eapii- 
kt. 

52  Ipee  karUnx]  Mi.  Jpm  hortater, 

54  tSc  mn-MrX.]  Ms.  M  t«c  «. 

66  Faeta  ex  eo]  M».faetuTa  ex  na. 

70  Prind)NiJtterpftuNtiB-]Mi.prin- 
eipaUter  inMtttiitur. 

Quatuor,  qu^  tn  fpeniif  fu«naitiir] 
Infrn  in  Ptiorm.  aot.  II.  loen.  1.  tn  ne- 
gotio  nupUarum  dutdmt  rebut  eontali, 
reietfanm,  hoc  ett,faeuUat^  datitt 
honettotique  natalium.  PevtiBeBthaeqBm 
Iiidoroi  loribit  Oiigin.  lib.  IX.  enp. 
nlt.  m  ii%i|u2a  uson  ^uatuir  TOf  impef- 
ioiit  hominem  ad  amorem:  pulekntudo, 
gennt,  dioitis,  moret,  &e.  Idem  de  Oft- 
oiii  Ub.  2.  onp.  18.  apud  vetem  tn  cfi- 
l^mdif  moritif  fualuor  iita  yiftafciB- 
tur,  «irtuf,  gemu,  pulekritudo,  aratio. 
Infemmit  tria ;  fi  genoreea,  fi  bana  nm- 
rata  ettet,  ti  pulekra.  NuneaMtamuom 
geniutacmore»,9edmagi»diviti€inum* 
ribut  plaeent. 


OBSERVAT.  IN  PHORM. 


497 


71  Ermem  dkmia]  Aircmif  I.  €.  1. 
31.  ff.  Loo.  oond.  nd  legit  ibi  Tumeb. 
Ado.  XXIV.  9, 

76  MtMnm  vim  habet  ea  iex]  Legis 
▼irtos  eft,  iDqoit  Modeiliaas,  inpenre, 
yetere,  pennittere,  ponire.  I.  7.  ff.  de 
Legib.  Sed  niDor  vis  ett  legts  pemit- 
teDtii,  qQon  Yetantit.  Cioero  de  InTen- 
tione  II.  49.  Uget  oportet  contendere; 
*«tra  lesjubebataU^tid,  utrapermit' 
tat.  Nam  id  quod  imperatwr,  neeettari" 
%m:  illud  quod  permittitwr,  vobaitari- 
um.  *  Deinde  utra  lex  jubeat,  utra  ee- 
tet.  Namstepeeaquavetatffuaeiexeep' 
tione  quadam  eorrigere  videtur  iUam, 
qus  jubet.  Qoinetilien.  Deelain.  374. 
Semper  potentior  lex  est,  futf  vetat,  quam 
qumpermittit.  Vid.  Cioer.Verrin.  2.  Mw. 
Victorin.  in  Ciceron.  de  loTent 

78  Pertonam  non  habet]  Servijnre 
eiyili  pro  noUis  faabentar.  1.  32.  ff.  de 
reg.  jor.  ideoqoe  neo  personen  neo  oa- 
pot  babere  potantor.  Jostin.  Instit.lib. 
I.  Tit  16.  $.  4.  Cassiodor.  Var.  lib.  2. 
Forn.  VIII.  quid  faeerent  inter  eervoi 
jura  publica,  qui  pertonam  tegibut  non 
habdmt,  Unde  Pasohasios  Diaoon. 
Ron.  lib.  de  S.  S.  apiMi  nos  hominetfi- 
liut  patritfamUiatjuxta  patrem,  vel  ter- 
vut  juxta  dominum^  pertona  proprite.  lo» 
eum  non  habet.  Et  nox,  post :  pertona 
retjurii  eat,  tubttantia  res  natura. 

81  *£u<|m/c*ift]  Ms.  h  imwfU-ti. 

97  Subaudi  venit.  Jam  non]  Ms.  quiia 
veniet.  Nam  non, 

ACT.  I.  SC,  III. 

11  In  verso  Locilii.  in  loeum  Hitpa- 
n\i»\  Ms.  in  locum  hit  pinni».  Indioinn 
reri.  Sed  totos  locos  ita  legi  debet : 
ille  alter*abundans  Cum  teptem  ineolu-' 
mit  pinnis  redit  ac  redpit  te.  Et  reote  in 
partenila  a  Scboliaste  Joyenal.  laoda- 
toradSatjr.  UI.  158.  Apoleios  infine 
Apolog.  siphilotophia  honarem,  qui  mtfci 
talute  mea  antiquior  est,  nut^uim  mhmi, 
imo  eontra  uJbique  ti  eum  teptem  pemit 
eum  tenui  ;  n  h4tc,  ut  dieo,  ita  aunt,  &o. 

16  na^a>M^tt]  Ms.  hffwafx^H*^- 

18  Nist  ad  dominationem]  In  Ms.  ri 
ad  deaiderator,  idqoe  lectinaa^  phrasin 
Sallost. 

26  In  metn  temper  ett  prtaaga  ma\i 

VOL.   II.  3 


meiu]  Tale  ect  iBod  Pdm.  eap.  125^ 

fiMHs  moic  ot  titra  leg^  mventtftus/ 
qpiAcqmd  manMmnt  Mnper  sxqxetont. 

ACT.  I.  SC.  IV. 

2  AiUhoffr^]  Longedivemleo- 
tio  in  Ms.  tu  «s  coraaii  soiapereia.  soli- 
on  Sibjlbe. 

35  CommaefcuMtitr]  Ms.  vide  lottn* 
orti^ss* 

55  SaeBeatwriati  Aciintiir]  Gloss. 
Plaoidi,  cmtttriaf  dietmus  portes  exem- 
tat,  tn  eentem»  mtittes  dtviios ;  umie  et 
qui  hit  preeeunt,  centurianet  dtcuntur. 
JErgo  tuecentwriati  tunt,  nonquiinpri' 
ma,ted  qui  in  teeunda  ceaturia  eunt, 
quatieiibprimaeenturia.  Tameningtructi 
etiam  ipsi  in  ipeeuiti  ponti  tn  bello  tunt, 
ut  <t  prtmt  defecerint,  isti  quot  eubesie 
disimus  iaborantibut  prUnis  tubvemaw ; 
unde  et  ad  inndiandium  ponttur  ntrcen- 
turiatut,  quati  armit  dolotit  inttructut. 
Vid.PeBt.  et  Non.  Maroell. 

Ftm  hortantu]  Ms.  »tm  fccrtatt^wt*. 

Acrr.  II.  sc.  I. 

37  Cum  Stcttfos  earum]  Ms.  eum  5i- 
eiOts  eorum.  Vulg.  fttmrri  eorum* 

46  DtipUx  fttr^to-u:]  Ms,  duplex 
/MratrraoM. 

45  Nolutn  alteri*]  Ms.  0  cum  alten 
dictum,  quL 

49  Ut  cedtntibut  mof  ett]  Ms.  quod 
cedentibut  morit  est, 

57  Tubero]  Sio  rectissine  bono  locom 
edidimiu,  qoi  aulea  oorropte  admodum 
legebalor.  Toberonia  Historici  rerom 
Bonanaran  libros  landat  Charisios, 
isqoe  indobie  is  ipsos  est,  eojos  bio 
aootoritate  Donatos  otitor. 

83  Adeste  entm  dicuntur  odoocatt] 
Vid  iofra  II.  3.  3.  Seneca  de  Brev.  vi- 
te:  hic  acivocat,  hic  adest.  Iden  de 
Benef.  V.  8.  nano,  quamvit  pro  ts  dixf 
rit,  AFFUissB  siBX  dtcitur ;  tiec  statuam 
tibi,tanquampatrono ponit.  Labeoapod 
Ulpian.  I.  19.  $.  1.  ff.  de  Donat  it  tibt, 
ajfiitro,  d  tatit  pro  te  dedero,  &o. 

ACT.  n.  SC.  II. 

1  Aurem  minimo  inscalpent  digiiuy] 
Aorem  sive  capot  ninimo  digito  scal- 
pcre  x*i^'"^  existimator  soperbi  vel 


48S 


OBSERVATIONfiS 


moilit  lioiniiiM.  kmmkM,  Bfnreell.  Kb. 
XVII.  <mp.  II.  de  PMbpeio.  M  tSi 
polest  diel  metiiu,  ^vam  qwid  ■otatar 
a  Lucui  Teleri  Scholiatte :  oojat  Imbo 
▼erb«  tant,  lib.  7.  n&ntihiverajidet» 
Ihubui,  in%mU  vUUt  Pampmu  iaAdra- 
bMt :  nmn  mfimorUmtmmUnm  gmtdebidf 
vt  in  primoipm  Lneamu,  ▼en.  13S./a» 
mttque  pmit4fr  Multedarttiivi^gta»  to- 
tHs  papulmibut  aurii  ZmpeilL    £t  mHa 
tupirbi^  quadmmnodo  tamgAahur:  nmn 
nno  digito  eaput  tenlptbat,  quod  ett  tM- 
perbi^  indieium.    Unde  MeirtitaU  de  eo 
in  Epigrammate:  Vognut,  fum  iMtutmt 
ftmiiitws,  digito  caput  uno  Sealplt,  quid 
dieat  ktme  tibi  velie  vbnmt  ?  Qn^dmn  am- 
tem  lusuritt  vitiwn  eme  diewit,  uno  digi- 
io  eapnt  teaipere ;  ut  JuvenaL  Sat.  IX. 
ISO.  nunquam  patkieut  tibi  doerit  mni- 
cus,  Stmttibut  et  talvit  hit  eeUibut :  un- 
dique  ad  iUot  Convetuunt,  et  eavpentit, 
et  naoibut,  omnes  qui  digito  tealpunt  «no 
captU,  Hieo  oz  aotiqaittiiiiii-toripti  oo- 
dinit  meoibrmiiit.  Vid.  Soaooa  lib^  III. 
ControT.  4.  Jalionat  Imperat.  io  Cte- 
tarib.  OHh  Of  ^avfuie^,  tl  Mx^nuuic 
no/tA*>if»  htarvXu  vwpAieu,  Hai  rlf^ 
«XwviiMc  /uSxxov  ft  Xiomc.  Tsetses  Hiir- 
tor.  Chil.  VI.  Sr.  p.  100.  I^am  »,m2 
xff^Xmr  irtrUni^  rowiStrw.  EtinfBriot: 
TflBm  xt^MX^,  m2  avftxSk  iitBhrrm, 
Nam  et  orebro  lastir^  tiynam  faondnia 
delicati  et  tattidiooi.   Theophrast  in 
Charaoterib.  erat  eliam   iratoram  m) 
T»»  ifrofoirran  nota,  aorem  ytl  oapat 
sealpere.  Apal.  Miles.  1.  VI.  tatissimum 
eaehinnum  extuUt,  et  qualem  tolentfu- 
renter  irati :  eaputque  quatient,  et  ad- 
teaipent  aurem  dextra.  Idem  lib.  Mil.  X. 
de  sor^o  in  (hoinore  deprefaenso  :  tunc 
pedesineertit  altemationibut  eommovere, 
modo  hanc,  modo  iUam  partem  tealpere 
eapitit,  &o.  Cicero  in  Pison.  «5.  per- 
tcriptis  rationibtu,  tteuntipm,  eaput  ^ 
nistra  manu  perfricans,  eommmrmttratut 
tit.  Horat.  lib.  I.  Sat.  10.  10.  tn  vemi 
faevmdo  «eptf  caput  saAoret, 

4  De  aUiato  moretario']  Apicins  X. 
10.  oondiiiMnto  «MivlarM.  Vid.  More- 
tam  VirgiUi. 

Jntrita']  Gloss.  IntHtiim  l^f^.  A- 
pnl.  in  Miles.XI.wfritumfac(siwii/«to- 


90  PdnMMw  m€but\  U  Xlt.  Uk 
fus  «»  omctui»  J^dMit,  Ubrm  tiegnlm 
farris  endo  dim  nngulm  deto,  Hes  ft^ 
Init  Ambrot.  Kb.  de  ToUa  oap.  10. 


qkia  potcere  non  mnrit  aHmente,  &e. 

24  Paratihu  regit  ett}  Sopr.  Sii. 
II.  2.  Ariatid.  «'(^  TDJinrma.  p.llT. 
^y  Un^  hoXet  m^  haiiirm,  'nffn  ei- 
ikof  w^  Tufomm  avfA$abm.  Riaiipir» 
sitas  in  Aoinar.  V.  2.  S9.  rtgmfn^ 
di  i  eat  amere  tmntmmoA  hommd iaemth 
um.  Vid.Aoi0o.«daiadHMat.iil».L 
opisL  5.  ▼on.6«  impenumfer, 

fte  tti^amao-fMel  Ms.  rf  ^fjpSopS* 

28  Maticrc  cemimt,  diMaaMar]  8i 
vera  fatso  lootio,  fragmeatnm  crit  faba* 
ba  depeiditm ;  nam  in  iliis  qmi  aaM 
extant,  non  faabetw. 

ACT.  II.  SC.  III. 

7  Smiu  J tsMrmtiir]  Ms.flmi^ti. 

18  Mtieneordiam  odioia]  Mt.snn- 
fiam  ociota. 

20  QuaUtat  v^ris  a  digmtatt  JST' 
totmi]  ITIpian.  I.  7.  $.  8.  ff.  de  iajvr.et 
fam.l.  15.  $.  44.ff.eod. 

£t  tnso  guod  ab  uno  Jit]  Ms.  ctfwi 
odvtTtt. 

31  Et  htK  ouctoritai]  r^.  atft«e. 

64  Bestnixlt,  quod  terie  iittenM] 
Mfl.  dMtnuit  quod  pretendebet  tems. 

79  £t  eonhJibanHm]  Ms.  ^  eamm^' 
al.  eomoetttioms,  Sod.  oaMboeAt  cmsi- 
▼eotia.  Ut  in  eod.  Theod.  L.  XI.  ie 
extraord.  sive  sord.  maneiih.  grd^ 
eotO^bentia  vel  (gnobili  dimwwlirtm»*' 
atqoe  ita  in  ▼ott.  dipiomatibos  sUitqoi 
Kbris  non  faro  acriptnm  reperitor. 
ACT.  IV.  sc.  in. 

28  QuiVurtMi  aonpif]  yt\g,fdie- 
paretimacapit, 

56  K«2  «Mr,  &o.]  Ms.  GnKWSF^ 
vsrb.  iprsott.  oiaco^ta  ojdesTrAi. 

74  Comtoum  affvittt»]  PlsaL  ?«- 
.  nal.  lU.  2. 20.  agiu  m^ncilt^annmeK. 
CO.  Pi^ieto,4iM(at««,omic«K. 

ACT.  IV.  SC.  IV. 

27  OteematumMt]  Ita  Ms.  ^^* 
OMtetricum  Mt. 

28  HaraaMitmneA,inqeapteemm- 

eludutttur]  Ms.  Aerta  antan  Mt  te»> 
fuonKium  MrDanfur. 


IN  PHOBM. 


Bmttieui,  kirtm]  Mi.  myitmut  hiraa, 
hiirugti  wnuteUaria  JUtU,  Qnam  tanen 
lcetioBflai  Titioiftu  arbitror;  iiiteger 
•nim  locae  Plmti  Jiio  Mt  in  Moetdl.  I. 
1.39. 

Gemuma  iUuna,  ruttieut,  kutu»,ha' 
nmoi, 

ACT.  V.  SC.  II. 

Vorturam  faeere]  SoDeeo  de  Benef, 
Kb.  V.  oep.  8.  domi,  q%ud  auint,  vorm- 
m  fit,  et  veiut  lutorium  nemai  ttatim 
tratttit,  SjmBMh.  libr.  S.  Epiit  56. 
facio  quod,tokist  improbi  dehitere»,  qui 


donesufBauritoUigaru 

AC3T.  V.  SO.  VI. 

1  Fonfortuna  ett]  Varro  de  Lntino 
Sorm.  1.  5.  dietfortitfortuntB  appellatut 
ab  Servio  TuUio  rege,  quad  hi  fanum 
FoHit  fortwuB  tteundum  Tiberim  eatr^ 
urbem  Bommn  dtdieamtp  Junit  i 


ACT.  V.  8C.  VII. 

f  9  RetBribe\[e  dieibant']  Aoro  ia  Ho- 
ratUb.S.  8ot3.76. 

49  Jut  fro  ioeo]  Paolaa  I.  o.  1.  II. 
ff.dojuatetjar. 

71  AUoriakerot  tauaarel  Ita  Ms.  al 

88  Ad  pttOorit  MUam]  Val.  Maxim. 
id  fgerunt,  ne  aut  teUam  ponere,  aut 
jut  dieere  auderet,  Ulpiaii.  1. 1.  $.  5.  ff. 
de  poatnlaad.  refert  etiam  Laheo  Pub- 
Hum  Ctteum,  Atprenatit  NonU  patrem, 
aieerta  «Ua  a  Bmto  dettUutum,  eum 
veUat  peetulmre.  Horat  1. 1.  Sat  6.  96. 
meit  eonteatut,  honattot  Fatdbut  et  telli» 


ACT.  V.  SC.  VIII. 
8  Graviter  utrumque'}    Ma.  ^art- 


ter. 


97  ntftarAinmt]  Ma.  praierea  et  aU- 
#1  partet  mddueU  ad  defentUmem, 
66  NihUfaeitUa}  Ma.  nUulfaeiUus. 


DE  GENERIBUS  COMCEDIARUM. 


N£  spatinm  yacuain  hic  relinqaeretnr,  dissertatiunculam  de  geae^ 
ribua  comoediarum,  maximam  partem  ex  Gisberti  Cuperi  Obsenratt. 
1. 10.  baustam,  sed,  ut  brevitali,  quam  spatii  relicti  angustia  poscebat, 
consuleretur,  nostro  modo  tractatam,  adjiciendam  putavimus,  prop- 
terea  quod  Donatus  ipse  et  £vanthias  in  boc  genere  nonnulla  pctpe- 
ram  dixerunt  Fabulaj  ubi  de  ^ofjMn  occurrit,  est  nomen  generis,  et 
complectitnr  tragmdiam  atqw  camcediam  (sic  debet  cmendari  in  edi- 
tione,  quae  nuper  A.  1772.  in  bac  urbe  est  repetita,  sed  miserandnm  in 
modum  per  incuriam  et  inscitiam  hominum  vitiis  conspurcata.)  Pri- 
mum  omnino  comoediae  dividuntur  in  PaUiatat,  h.  e.  Grsecas,  et  to- 
gakUy  h.  e.  Latini  argumenti.  Pallio  enim  et  toga  utraque  gens 
distingruebatur ;  notus.  est  PaUiatu*  Sacratet  apud  Val.  Max.  et  to- 
gata  gem  Augusti  apud  Suetonium.  Oeinde  Romani  cum  antea 
semper  e  Grsecis  sua  fecissent,  tandem  ipsi  argumenti  proprii  samse- 
runt  fabulas,  quas  vel  ab  habitu,  tcI  a  loco,  irel  ab  auctore  oognomi- 
narunt;  veluti,  pnetextatas,  togatas,  tabernariaa,  attellanas,  plani- 
pedes,  trabeatas,  aliasque,  quas  deinceps  persequemur.  Pnr/eztelci, 
seu  pratextof,  si  locus  Donati  ad  Adel.  Prol.  7;  est  sanus,  Diomedes 
recte  contendit,  esse  similes  Graecorum  tragoediis,  sed  tantum  diffeira 
in  eo,  quod  ibi  reges  Romani,  aut  magistratas  majores,  qui  praetexta 
toga  utantur,  indiy;antur  eorumque  res  gestse  agantur.  Tales  in  pae- 
ritia  scripserat  Persius,  uti  auctor  ejus  vitae  tradit  Hinc  patet,  eos 
errare,  qui  prsetextatas  ad  comoedias  referunt,  cum  potius  fabula?  sist 
appellandae.  Togat4B  duplici  dicuntur  sensu,  vel  latiori,  ubi,  ut  dix- 
imus,  universe  fabulas  Romanas  sig^ficant ;  vel  angustiori,  ubi  op- 
ponuntur  praetextatis  et  trabeatis,  respiciuntque  populum.  Sic  oerte 
apud  Horat  in  Arte  2S8.  Praetextatse  distinguuntur  a  togatis.  7Vf- 
beata  quoque,  quarum  inventorem  Caium  Melissum  esse  narrat  Sue- 
tonius  cap.  21.  de  lilustr.  Grammatt.  habuisse  videntnr  personas 
iilustres,  veluti  triumphantes,  aliosque,  quibus  jus  trabeae  easet,  et 
forte  ipsoB  Reges.  Caeterum  de  hoc  irestitu  vid.  Manut.  de  Quaes.  per 
£pist  Tahemarias,  quas  Donatus  duobus  in  locis  a  togatis  distin- 
guit,  Festus  perperam  ait  fiiisse,  in  quibus  hominibus  excellentibus 
etiam  humiles  essent  permixti.  Nam  ita  sunt  dictse,  quod  cum  ta- 
bernis  scenae  disponebantur,  et  cootinebant  opifices  seilularioa,  alios- 
que  qui  in  tabernis  degebant  tunicisque  induti  partes  suas  agebant 
Donatus  narrat,  nonnuliis  tabemarias  vocatas  esse  palliatas.  Sed 
haud  dubie  isti  homines  errarunt  £tenim  primum  non  omnes  pal- 
liatae  tam  yiles  faenuty  ut  tabemarianim  nomcn  merecentur.  Deindo 


DE  GENERIBUS  COM(£DIARUM.  601 

tabernarias  et  Graecomm  et  Roinanoniin  iuisM,  aliande  constat. 
Caeteram  fortasse  Donatiu,  nisi  locus  est  depravatus,  voluit  scribcrey 
pattiatas  a  nam^uUit  potiui  appellari  crepidatas»  Nam  Donatus  qui 
bis  recenset  genera  fabularam,  in  priori  loco  commemorat  palliatas, 
omissis  orepidatis ;  posteriori  vero  orepidataram  iojicit  mentiouem, 
praetermissis  paliiatis.  Huc  accedit,  quod,  quemadmodum  togatas 
recte  interpretari  possis  calceatas:  ita  palliatas  melius  dixeris  cre- 
pidatas.  Nam  utcalcei  proprii  erant  togte,  ita  solete  Tel  crepidae 
pallii.  TertulUanus  certe  ealeeos  vocat  proprium  toga  tormentum  ; 
atque  Suetonius  Tib.  13.  ait,  Tiberium,  depotito  patria  habitu,  rede- 
gisse  se  adpaUimn  et  erepidas.  ConL  Apuleius  lib.  2  Florid. 

AtteUana  dictas  sunt,  auctoribus  Diomede  lib.  III.  et  Evanthio  de 
Comoed.  et  Trag,  a  civitate  Campaniae  Attella,  ubi  primnm  sint  actas. 
Continebant  aiitem  argumentum  humile  et  Indicram.  Talc  genus 
fuerant  apud  Graecos  satyrie^s^  in  quibus,  auctore  Diomede,  non  re- 
ges  aut  heroes ;  sed  satyri  ludendi  causa  jocandique  inducebantur. 

Reperitur  apnd  scriptores  genus  fabulae,  quod  Diomedi  planipes^ 
Donato  pUmipediHm  dicitur,  quod  ad  ludicras  et  mimicas  labulas 
referendum  esse  videtur ;  quare  Diomedes  comparat  cum  Graecoram 
fmmo.  Appellationis  vero  causa  et  origo  est  incerf a.  Ipse  Diomedes 
hic  fluctuat :  dici  enim  putat  vel  ab  eo,  quod  bislriones  planis  pedi- 
bus,  h.  0.  nudis,  sine  cothurais  et  soccis,  quales  in  tragoediis  et  comce- 
diis  adhibebantur,  prodierint :  vel  quod  non  in  suggestu  soenae,  sed 
in  plano  orchestrae  positis  instrumentis  mimicis  res  sint  actae. 

Praeterea  commemoratur  a  Donato  fAixri^,  Veram  forte  est  locus 
corraptus,  et  legendum  est  mimus»  Nam  ut  /t4t»Toc  et  Rhintoniea 
hic  copulantur,  ita  alio  loco,  ubi  eadem  res  exponitur,  a  Donato  con- 
junguntur  nUmus  et  Rkintoniea,  Caeterum  si  quis  locum  sanum 
esse  maJit,  amplectatur  Cuperi  sententiam,  qui  censet, /Mixrdv  fiiisse 
fabulam  ex  comoedia  et  tragoedia  mixtam,  ubi  reges  et  principes, 
altiorisque  conditionis  homiiies  cum  loco  humili  natis  introducti  sint. 
Quales  sint  C^lops  Euripidis,  et  Plauti  Amphitrao ;  quaro  Plautus 
per  jocum  eam  vocaverit  tragieomcediam :  quam  vulgo  male  interpre- 
tentur  per  tragoediam,  cujus  exitns  sit  felix.  Errare  enira  recte  con- 
tenditCuperas  eos,  qui  v^aytji^  de  casn  funesto  et  acerbo  intclligant ; 
cum  significet  rem  magnaro,  gravem  et  scriosam,  quae  sola  rcgibus 
et  heroibns  conveniat,  Extare  enim  tragoedias  Euripidis,  vcluti 
Orestem,  quae  laetum  sortiantur  exitnm  ;  et  occurrere  comoedias,  ve- 
luti  apud  Plautum,  quaram  finis  sit  tristis  et  infelix.  Plautum  igitur, 
ut  diversas  personas,  illustres  et  humiles,  ita  et  diversa  nomina  junx- 
isse.  Idem  nomen  certe  occurrit  apud  Harpocrationem,  qui  tradit, 
Alcaeum  scripsisse  conuedotragasdiam,  Caeteram  Cuperi  veram  de 
hac  re  esse  sententiam,  patet  ex  ipso  loco  Plauti,  prol.  50.  Faeiam 
ut  eommista  sit  tragicoeomadia:  nam  me  perpetuofacere  ut  sit  comoedia, 
reges  qm  veniant  et  di,  noti  par  ai'Intror,  Quod  igitur  ?  qiumiam  hie 
servos  quoquepartis  kahetjfaciam^  sit,proinde  ut  dixi,  iragicocomadia. 


602  D£  CENERIBUS  COMOSDIARUM. 

Nam  vBgu  et  ^  pertinent  ad  naturam  tragoediae ;  Mrvi  vero  in  co- 
moedia  domioantur. 

Saperest,  ut  de  RkkUordeay  qo»  Donato  aHisqne  commemoratnry 
paucis,  ductn  Cnperi,  videamns^  Nomen  qnidem  non  faabet  a  Rfain- 
tone  actore  qnodamy  qni  est  error  ETanthi,  sed  Rhintone  Tarentino, 
poeta  comioo,  qni,  anctore  Suida,  tragoedias  et  comoedias  scripnt 
XXXTIII.  inyenitqne  Mtarofmg^ORfKam,  quae  ipsa  auctoris  mmiiBe 
appellatur  Rhintonica.  Illa  antem  hiiarotragoedia  non  similis  foit 
PtautinsD  tragicoeamadMB,  uti  perperam  contendit  Lindenbrogins  ad 
Adel.  prol.  7.  nec  hilarodue,  qnm  est  opinio  Vosni  Institnt  PoeL  IL 
31.  Nam  hilarodia  et  magodia,  qn»  occurrit  apud  AthenaBum,  non 
dramata,  sed  solum  poemata  foisse  Tidentnr,  quae  tn  theatro  canta- 
rentur  et  saltarentnr  per  hilarodos  et  magodos :  in  qnod  in  hilaro- 
tragoedia  factum  esse,  nnspiam  commemoratur.  Rhinton  autem  ti- 
detur  res  graves,  et  tragicas  mutasse  et  detorsisse  in  Tersus  jocosos, 
ver$  hurUeque  Galli  Tocant;  qnomtn  specimen  est  illa  tradnctio 
Yirgiliana : 

Je  chmiU  eet  homme  pieux^ 

Qui  vtfU  ehargi  de  tous  $e»  dieuXf 

Et  de  Monneur  eon  pere  Anehitef 

Beau  xieiUord  d  la  harhe  griee, 

Depuit  la  viUe  oit  leeOregeoie 

Oceirent  tani  de  bon»  hourgeoiif 

Jueqv^  iL  eeUe  o^  le  patwre  Reme 

Fut  tuc  par  eon/rere  nnhne. 

Hinc  factum  ease  arbitramur,  ut  ista  hilarotragoedia  a  Suida  appella- 
retur  ^xutuuyfo^,  et  Rhinto  a  Stephano  de  Urbibus,  et  Enstathio  ad 
Dionys.  Alexand.  p.  62.  ^\va(  cognominaretur ;  hoc  est,  ut  Stephanus 
interprctatur,  rm  ipayua  fAtraffu&/jd{w  ffic  tS  ytxnvf.  Sed  iiactenus :  u 
quis  rem  copiosius  tractatam  cognoscere  relit,  adeat  eum,  a  quo  ple- 
raque  in  bac  qusstione  nos  hausisse  diximus. 


DE  ACrrXJUM  ET  SCENARUM  RATIONE 
IN  PLAUTO  ET  TERENTIO, 


YtR  enidifissimnsy  C.  A.  Boettigery  In  prolusione  do  quataor  8eta« 
tibus  rei  scenicas  apudTeteres,  edita  anno  1798,  postquam  monnit»  no* 
fitiam  scenae  Graecse  tnm  demum  ad  Romanos  pervenisse,  cum  e  co- 
moedia  choros  jam  proscripsissent  ipsi  Greed :  hinc,  inquit  pag.  15,  ut 
ad  pauoa  tantum  digitum  intendam,  omnis  actuum  ot  scenamm  ratio 
in  Planto  et  Terentio,  tot  controYersiis  editoram  agitata,  explicanda 
cst  TMiendum  est  ilKud  Donati  ad  Andriam:  quando  soena  Tacua 
^  ab  omnibus  personis,  ut  in  ea  chorus  Tel  tibicen  andiri  possit,— • 
fbi  actmn  finitum  esse,  debemns  agnosoere.  Quod  de  oboro  monet 
grammaticus,  ad  veterem  soenae  Attio»  ritom  et  bmM»,  nt  Aristoteles 
appellat  (vide  doctam  Twiningii  notam  ad  Aristot  p.  312.  seq.)  referen- 
4iim  est  Sed  addit:  ut  tibicen  audiri  popsit.  Hic  obserYandum,acto- 
nm  prinoipem  totius  gregis  apud  Romanos  mimica  gesticulatione  ex- 
pressisse  cantioom  ad  tibidnis  modos,  et  boc  obori  loco  fuisse.  Quod 
•i  boo  diligenter  animadverteris,  mnlta  luce  perftisa  esse  intdliges, 
qnibtts  spissse  haotenus  offnsse  erant  tenebne.  Sic  patebit,  quid  nbi 
Tefint  Terba  in  didascaliis  Terentianaram  fabularum  param  intel- 
ieota:  egit  AmbiTins.  Fuit  is  Ambivius  gregis  comici  conductor  et 
Ipse  wfcmLymar^,  Jam  Tero  si  dicitur,  iilum  ^psse  fabulam  Terentiiy 
accipiendum  illud  esi4e  x»m^  et  gesticulatione  mimioa,  qna  can- 
tica,  LiTii  Andronici  more,  expressit  Ambivius.  Porro  si  in  eadem 
didasoalia  traditum  legimus,  modos  feoisse  Flaocum,  iotelligitur  py- 
ihaules  (sio  appellabatury  qui  solus  cantioo  aocinebat,  et  opponitnr 
ohoraulae,  qnod  doote  prdbavit  Salmarius  ad  Soriptt  Hist.  Aug.  t.  «• 
p.  S25),  qui  Ambivio  oantioa  saltanti  acoineret  Diserte  enim  Dona- 
tus,  Tel  qnicnnque  antiqua  llla  et,  si  lacinias  passim  assutas  tollas, 
dootissima  fragmenta  de  tragoedia  et  oomoedia  oompilavit,  Donati 
oommentariis  in  Terentinm  prasfigi  solita,  diserte»  inquam,  Donalus: 
"diyerbia  bistriones  pronuntiabant ;  cantica  Tero  temperabantur  modis, 
non  a  poeta,  sed  a  perito  musices,  factis.  Deinde,  si  hoc  fenemus, 
non  erit,  quod  valde  sollidtos  habeat  et  exercitatos  in  Plauto  et  Te- 
rentio  legendo  abnomiis  et,ut  nobis  quidem  ridetur,  inepta  saepe  tem- 
porum  divisio,  ubi,  qui  modo  loquntus  fueraty  actor  statim  redit  in 
•cenamy  transaotb  jam  domi  rebus  omnibus,  quae,  si  ad  nostram  tem- 


504  D£    ACTUUM 

poram  sceoicoram  describendoram  rationem  exigantnr,  tam  breri 
temporis  spatio  intui  peragi  non  potuissent  Conferat  aliquis,  ot 
UDum  saltem  exemplnm  afferam,  in  Terentii  HeantoDtimorameno 
finem  soenae  2  actus  V.  Hic  Menedemns  abit  intro,  lilio  Cbremetis 
patris  animum,  nt  erga  iUum  esset,  ostensnrus.  Loqnitur  interea 
Chremes  duo  versiculos,  quibus  absolutis  jam  prodit  Menedemus  nna 
cum  fi  iio  Cbrcmetis,  transactisy  qute  intus  conficienda  erant,  omnibus. 
Manifesto  bic  apparet,  hsBc  omnia  in  unum  temporis  articuhim  oom- 
primi  et  coarctari  non  potnisse,  nisi  absnrda  et  temporibns  param 
conji^raa  finxisse  videri  vellet  poeta.  Atqui  omnia  plana  sunt  et  ex- 
pedita,  si  snmas,  liic  canticum  intercessisse  ad  tibidnem  saltatnm 
seu  expressum  ab  actore  primario.  Habuerant  jam  in  veteri  scena 
Attici  )muXi«i>.  vid.  schol.  ad  Aristopb.  Ran.  1382.  sed  hio  ad  tibicinb 
modos  gestum  faciebat  comoedus,  quo  referenda  esse  puto  verlMi  no- 
tatu  dignissima  in  Plauti  Pseudolo  1. 6.  100.  ubi  servus,  intro  conces- 
surus,  ad  spectatores: 

THhieen  vo$  interea  dtUetaverit. 

Sed  hinc  etiam  intelligi  poese  puto,  qnid  in  scena  actitaverit  Roados 
ille,  summus  aetate  Ciceronis  artifex  et  gestuum  mira  varietate  et  ve- 
ritate  laudatissimus,  quid  iEsopus,  qnid  alii  tragcedi  et  comoedi  tune 
temporis  nobilis&imi.  Aluit  Rosdus,  nt  ex  oratione  Cioeronis  pro  eo 
novimus,  gregem  hbtrionum,  quibus  ipse  monstraret  gestus  et  artem 
bistrioniam.  Quotiescunq^p  igitur  operam  aedilibus  aliisq^e  hidoram 
scenicoram  editoribus  locaret,  ips<^  quod  summum  in  arle  ejus  luk- 
bebatur,  egit  canctica  ad  tibicinem,  diverbiis  sive  dialogis  gregi  suo 
relictis.  Maxima  difficultas  est  in  voce  cantici  recte  intelligenda. 
Loca  unde  ad  illam  enodandam  proficere  possumus,  docte  coU^t 
acutissimus  Du  Bos  RefiexioHM  eritiques  eur  la  poetie  eteurla  peim- 
ture  1 3.  p.  174.  seqq.  quem  multa  sagadns  investigasse  qnam  qni 
hoc  aigumentnm  tractarunt  omnes  reliqui,  magna  cum  voittptate  taepa 
deprebendi.    Multa  tamen  restant  enudeanda. 

Ita  vir  hnmanissimus,  a  quo  tamen  in  paucis  dissentimns.  Primna 
enim  vcrba  Kgit  Ambivins  hoc  potras  indicare  puto,  Ambivium  snam 
actoramque  suorum  operas  iEdilibus  locasse :  siquidem  eum  modo 
agero  dici,  qui  cantica  saltet,  nsu  loquendi  non  comprobatur.  Ipse 
Boettigeras  Prolusionis  de  actoribus  primarum  secundarum  et  ter- 
tiarum  partium  pag.  5.  hsec  habct,  quas  apprime  buc  faciunt:  veteres 
i&tos  tragioos  et  comicos  poetas  suos  sibi  addictos  et  in  perpetuum 
quasi  emancipatos  habuisse  actoies,  exempla  Cephisopbontis,  qui  Eu- 
ripidis  fabulas  perpetno  agebat  (vid.  Thom.  Mag.  in  vita  Enripidis 
p.  51.  ed.  Baraes.  et  literas  ad  hunc  Cephisophontem  ab  Euripide 
scriptas  in  spuriis  epistolis,  quae  tribuuutur  Euripidi  t.  2.  p.  d02L  ed. 
Beck.)  et  Cratetis,  qni  onm  diu  Cratino  poetae  comico  in  fabulis 
agendis  operam  dedisset,  ipse  tandcm  fiictus  est  poeta  (vid.  schol.  ad 
Arif  toph.  Equit.  636.  et  in  Fabricio  Harles.  t.  2.  p.  429,}  satis  demoa- 


ET   SCENARUM    RATIONfi.  605 

«traat^  fl«d  prooedefito  tempore  mos  iiivahuV  ut  «otores  id  arte  hi»- 
(riopift  probe  eKerciteti  Kiercede  eondilcereiit  lrtios'>aetore8,  quonin^ 
operam  locarent  ohoragis  ad  eas;  quas  festis  diebas  producturi  esftenty 
fiibulasi  Hoe  liquido  &pparet  e  IdcO  PlutArehi  in  Pnecept  PoHt.  t.  2. 
p.  8i6.>  ubi  referft,  Polum  actorem  celeberrimum  ooBduetitinm  %«- 
buisse^  fMM^^tn^,  actorem  alhim^  unde  ^IKbs  intelligitur,  quo  modo 
idem  Polus  biduo,  qno  egisset,  magni  talenti  mercedem<  aoeipere^po- 
tnerit  Y.  Plut  in  Yita  la  Rhet  p.  848.  B.  nam  verba  9uoh  V^  i>«vwrA- 
^Mncaocipio  de  actore  primario  et  suam  et  viliomta  actomm,  quds  ipte 
conduxerat,  operam  pro  mercede  illa  locante. 

Sic  itaque  et  Ambivius  solus  egisse,  ay«mW&Ai»  didtur,  ni  Tallor,  in 
titulis  Heautontimoromeni  et  Hecym,  sic  alibi  idem  et  Attilius,  prop- 
terea  quod  pro  se  et  grege  suo  cum  aedilibus  hi  contraxissent  nihil 
enim  aliud  nisi  agere  h.  I.  sonat  to  AyatvZwbM,  neque  jam  eo  respicitur, 
quod  etjam  actorum  fuit  victoria  in  fabularum  commissione,  non  poe- 
tarum  solum,  ut  patet  (itidem  Boettigerum  audis  ibid.  p.  6.)  e  lucu- 
lento  loco  Plutarchi  in  vita  Alexandri  c.  29.  t.  4.  p.  293.  Hutt  ubi  in 
ludis  scenicis,  quos  in  Ptioenicia  spectavit  victor,  duo  celeberrimi  il- 
lius  setatis  commemorantur  actores,  Athenodoms  et  Thessalus,  quo- 
ram  posterior  cum  judicum  sententia  inferior  discessisset,  valde  hoa 
pupugit  Alexandram.  Hic  aperte  habes  Athenodoram  tuiSrra,  Thes- 
salum  Myupifciye». 

£t  de  hoc  quidem  hactenus.  Sed  neque  illud  quidem  omnino  fu- 
erit  probandum,  quod  placet  Boettigero,  sola  cantica  fuisse  acta  ab 
histrionibus  primariis.  Polus  ille  Gellii  N.  A.  7.  5.  cum  Electrae 
partes  in  cognomine  Sophoclis  tragoedia  sustineret,  urnam  gestavit  ab 
Oreste  in  ea  fabula  sorori  traditam,  unde  constat,  diTcrbium  quoque 
illud  actum  esse  ab  histrione  celeberrimo.  Itidem  Ambivius  ipse 
prologo  Heautontimorami : 

Ne  cuisit  vattnan  fmrvm,  eur  partei  ieni 

Poeta  dederitj  qua:  sunt  adoleecenthun, 

Id  prvmum  dicam  ;  deinde,  quod  veni,  elaquar. 

deinde,  ait,  quod  veni,  eloquar,  h.  e.  Chremetis  partes,  adeoque  pri- 
mum  fabul»  diverbium,  agam,  ut  recte  Bentleius  interpretatur.  nec 
dubito  quin  idem  et  Andriae,  Eunuchi,  Phormionis,  denique  Hecyrse, 
primas  certe  scenas  agendas  in  se  susceperit,  sicut  Adelphoram  qui- 
dem  Attilius  vel  Minutius  Prothymus,  ut  neque  tam  elaborata  di- 
verbia  illotis  conductitioram  actoram  manibus  oontaminarentur,  et 
taedium  adeo  protaseos  non  poetse  solum  arte,  sed  etiam  gestus  et 
vods  venustate  et  claritudine^  ut  cum  Gellio  loquar,  levaretur.  Quod 
ut  verum  oredam  pariterque  inter  Graecos  ac  Romanos  obtinuisse, 
adducit  me  locus  Aristotelis  Polit  7. 17.  pag.  562.  F.  ubi  de  Theodoro, 
nobUi  tragoedo,  agens  philosophus :  tvhiii  >^  vonrert  va^na  kavrtSj  wf»ia-&- 
yw  «Ww  (sic  enim  legendimi  puto  pro  vulgato  9f9tta'&yt»,  M  rSih—)  rSit 
•vnXfip  vnm^trSif,  &t  nntmf/tifm  rSif  btarSir  raSq  WfArmc  A»tM(,  h.  e. :  Demini 

VOL.  II.  3  • 


606  DE   ACT.   SCEN.   RATIONE. 

actomm  inilmoniiu  qaicqaam  proloqiii  pennint  anteqnam  ipie  m 
icemun  prodiiBsety  non  ignaniSy  piimis  ▼ocibus  fadle  adraesoeTe  spoc- 
tatores.  Nihil  ciim  dicit  Aristoteles,  de  prologis  non  cogitayit,  at 
qnos  agere  ne  actorom  qaidem  CMet,  sed  imi  sabsellii  adolesoentnlo- 
Tom,  at  sapra  vidimus  ad  prologos  Heaatontimorameni  et  Hecyrx, 
oog^tavit  de  primis  actibas  fabalarumy  qaos  qoam  perilissimas  essct 
histrio,  tam  minime  despectos  habaisse  credibile  est. 

Omnino  id  statai  videtur  posse,  primarios  actores  piimas  &ba]aram 
partesy  yelat  Davi  in  Andiia,  Syii  in  HeautontimoramenOy  Paimeno- 
nis  in  Eunucho,  sibimetipds  tanquam  proprias  vindicare  solitos  foisse, 
reliquas  veroy  sicubi  majore  arte  et  ibi  opus  esset,  persona  mntata 
sublevare,  quo  rectius  ii  soli  agere  visi  sunt  spectatoribus.  a  qua  se»- 
tentia  non  multum  abludere  video  eruditissimum  Boettigemm  Prolas. 
de  actoribus,  &c.  pag.  16. 

F,  H.  BoTHC 


I    N     D    E    X 

IN    DONATUM, 

IPSA  PliERUMQUB  INTERPRBTIS  HUJUS  VBRBA  BXHIBBNS. 


ABDUCIMUR,  OBde  ▼olomiii:  du- 
eimur,  qoo  Tolamaf.  Eoo.  II.  S.  85. 

Ab  €o,  omat  Terentiui,  ^ro  ^us  po- 
oere.  Eon.  III.  5.  9. 

Ab$olvi  etum  creditor  dioitor :  nam 
veloti  ligoti  sont,  qoiboe  debetor  oli- 
qoid.  Adelph.  II.  4.  13. 

Abturdum.  Tide  iruptum. 

Abutimur.  Utimur  frootibof  rei,  qoa 
ob  omantibos  salvo  oso  nobis  sobminis- 
tnitor:  abuihnur,  qoando  deperdimos 
et  rem,  et  frootom.  And.  prol.  5. 

Accutativus  casos  pleromqoe  nome- 
mm  et  oontiooalioBem  rei  sigsifioal. 
Hec.  III.  4.  7. 

Aetum  agere,  seo  rem  aotam  apod 
jodices  repetere,  jore  civili  Tetitom. 
And.  III.  1.  7. 

Aetum  agere,  proTorbiom,  id  est,  ni- 
hU  agere,  qood  enim  in  jore  semel  jodi- 
oatom  foerit,  resoindi  et  iterom  agi  bob 
potest.  Adelpb.  II.  2.  24. 

Actum  eet  dicitor  in  re,  de  qoa  jam 
lata  sitsententia.  Adelpb.UI.  2.27. 

Ad  aootiTa  partioola  est  Aod.  IV. 
2.11. 

Adeno.  Hono  aoctorem  seqoitor  Do- 
natos.  Boo.  IV.  4.  22. 

Adhuc,q^omoAo  Teteres  hao  parti- 
cola  osi.  And.  III.  2.  1. 

Aditus,  ardoos  difficilisqoe  est,  aC" 
cemu  cootra.  Aod.  III.  3.  2. 

Adjutoree  in  re  bona;  in  mala  impul- 
toret  dicontor.  Addph.  V.  9.  10. 

AdoUseentet  mortem  parentom  op- 
taotes  indooonlor  a  comicis.  Adelpb. 
IV.  1.5. 

Adoriri,  est  ex  insidiis  repente  in- 
▼adere.  And.  IIL  1.  21.  AdeL  UI. 
A60. 

Adsum.  Adesse  advooalos  dicilor 
feo.  And.  prol.  24. 


AdveniuM  proprieezspeotatorom,  ne- 
f  dioitor.  Eon.  U.  2. 28. 


Advertitores  scrTi,  qoi  domioii  ad- 
Tersom  eoot.  Adelph.  I.  1.  2. 
Adverti  dicitar  aoimos.  And.  prol.  8. 
^cranimosytfgrvluiiicorpaa.  Aod. 

1.  2.  22. 

iEfue  quidquam  nunc  ^uidem,  boo 
est,  nikU.  And.  II.  6. 3. 

uEtoi  inlsgra  est,  qom  io  fiore  oon- 
sislit^ooi  neqoe  addendom  jam  sit,  ne- 
qoe  qoidqoam  adboc  sit  imminotom. 
And.Ll.45. 

JEthiopitia  honestios  dioitor  poelia 
ex  ^tJuopia.  Eon.  I.  2. 85  et  88.  UL  . 

2.  21. 

Agere.  Inler  agere  et  a^are  hoo 
interest:  qood  <^«rc  est  aliqoid  tcI 
neoessariom  (aoere:  agitare,  volopta- 
riom.  Heo.  I.  2.  18. 

Agere  te,  tardi  et  tristes  dicontor. 
And.  IV.  2.  25. 

Agit,  qoi  jostam  rem  didt:  orat,  qoi 
animo  demiiso  preoator,  ot  qoasi  be- 
nifioiom  prsBstetor  sibL  Heo.  IV.  4. 
64. 

Aggrediot  adoriri  differont  Adelph. 
UI.  3. 50. 

Aggredi,  proprie  aooedere  ad  dimi- 
eaodom  est.  Phorm.  V.  7.  75. 

Ain\  percoBCtattTom  Terbom  eft, 
pro  aitnel  And.  V.  3.  4. 

Aiunt,  de  re  dioimos»  qoam  Tolomos 
esse  falsam.  And.  11.  1.  21. 

Alaerit  qoasi  aioMfuf.  Eon.  U.  3. 12. 

Alacritat  est  motatio  qossdam  toUos 
gestientis  in  spem  aliqoam.  ibid. 

Aliat,  Inter  aUat  et  alia,  hoo  inte- 
rest :  qood  aliat  alio  tempore  signifioat: 
alia  aliter,  aot  per  alia.  Hec.  I.  2. 5. 

AUat  ret  agii.  foimola.  Eon.  U.  3. 
56. 

Aliquei,  hoo  est,  neo  multi,nec  paooi. 
And.  III.  3.  2. 


508 


INDEX 


AUer,  de  lertio.  And.  1. 1. 50. 

Amator  fingere  polest :  amatu  ▼ero 
amtt  And.  L  1.  49. 

Atnator  «d  tempni,  (mieut  perpetno 
amat.  Enn.  I.  3.  68. 

Afnbitio  dtcilur  magnarnm  rernm  de- 
nderium  et  appetitaf.  And.  II.  2.  36. 

Ambiviiu,  peritiMimus  actor.  Heo. 
alt.  prol.  init.  estimationem  pretii  fa- 
cit,  qnantnm  fledilcs  darent  Terentio 
proHee7n.ibid.  ait.  prol.  49. 

Amicus  animi  est :  amator  corporis. 
And.IV.3.3 

Amt^i  dicnntnr  ea,qnae  cnm  magna 
diffienltate  et  molimine  snmmoTcntnr 
et  tollnntnr  e  medio.  And.  IV.  2.  24. 

Amor  morbns.  Bnn.  II.  1.  19. 

Amoveturpnprie  saxnm,  improprie 
homo.  Adelph.  IV.  2. 14. 

KtA^Mia,  And.  I.  5.  27.  et  alibi. 

Am^pUatio  qnasstionis  argnmeato  est, 
nihil  oonstitisse.  Ean.  V.  4.  46. 

Am-pUu»  qnando  pronnnciatnm  a  jn- 
dioibns.  Snn»  Il^  3.  39. 

Anw^Xoudor.  And.  prol.  11.  1. 1.  67. 
1. 5.  V).  III.  S.  38. 

'AMm^fyi.  And.  I.  1. 144.  Enn.  I. 
2.59. 

Andria  et  Ferinikia  qoa  in  re  conve- 
nlant.  And.  prol.  10. 

Angipoitam  est  angnsta  et  cnrra  via, 
qnaai  angttiportiu.  Adelph.IV.  2.39. 

Anvmo  maU  fieri  dicitnr,  qnnm  ictn 
alienjna  mfBroris  percnlsns  animas  non 
snstinet  corpas:  seqnitnrqne  mina 
membromm.  Adelph.  IV.  5.  21. 

Jmmtu  indndtuT  adversnm  objeetas 
difficaltates.  Enn.  III.  2.  37. 

'Arrlvrmaif  retemm.  Bon.  II.  2. 43. 

*Avwotr«.  Pborm.  IV.  3. 5. 

ApoUodonu  citalns.  Phorm.  III.  3. 
30.  IV.1.9.  et21.  IV.  .3.  63. 

'Avotruitnmc.  And.  I.  1.  137.  Ea  fit 
tribns  modis.  And.  IV.  4.  51.  irato  fa- 
miKaris.  And.  V.  3.  1.  Enn.  1. 1. 20. 
Adelph.  I,  2. 55.  II.  2.  19. 

'Amrpo^.  Ban.  IV.  7.  20. 

ilpparart  cnm  datiro  casu  semper 
cladem  et  peraioiem  signifioat.  And. 
IV.  1.32.  IV.  2. 7. 

AppeUtre  proprie  dicitnr,  cnm  ex 
pclago  ant  freto  qnis  ad  littns  acoesse- 
rit  And.  prol.  1. 

Arcesd  nzordicitar  ad  maritnm  ;  a&> 
dttei  a  marho  ad  divortiom.  HecV. 
l.»l. 

'A(XMa^.  And.II.2.  28. 

Argumewtorum  dao  genera,  Im;^ 
lud  irnxyw.  Adelpb.  III.  4.  32. 


ilrt  dicta  M  rlic  l(trv(.  And.  1. 1.4. 
Agper  Terentii  interpres.    Adelph. 

III.  2.  25.  ab   eo  dissentlt  Dooatos. 
Ad^pb.  J  V.  2.  20.  Pfaorm.  I.  2. 24. 

Aaentatio,  per  eam  non  modo  ema- 
tes  decipinntnr,  ac  praecipites  ennt : 
veram  etiam  sapientes  interdnm  sani- 
qne  evertnntnr.  Eun.  III.  1. 56. 

Assertores  dicnntnr  vindioes  alieosa 
liberUtis.  Adelph.  II.  1.  40. 

Astis  Ldbra  erat,  ejasqne  partcs  tnf 
cttf.  Rarsus  anoias  anias  doodedma 
parSyLibelladicebatar.  Pbono.  1.1.9. 

'Arrv,  de  Athenis.  Bnn.  V.  6. 17. 

'AffMsrw  MM  cXX»>f4f,  fignrv  Teren- 
tianm.  And.  1. 5. 50. 

"Ati^I^c  owtic»  dc  jnrejarando.  Hec. 

IV.  4. 75. 

i4t/i«Risdominari  velle,  grave  criraen. 
Adelph.  II.  1.  21. 

Attendi  dioitnr  animus.  And.  prol.  8. 

Attiea  eloquentia,  vera  et  geraiaaay 
qaia  excaltior.  Ban.  V.  9. 65. 

Attiewmjus  de  orbisdncendis.  Phor. 
I.  3.  75. 

Aufero.  Aufervmm  ea,  qaas  com  &s- 
tidio  oeraimos :  ferimas  ea,  qoe  oam 
honore  tractamns.  And.  1. 1.  1. 

A^i£3k(a.  Adelph.  1.2.19. 

'AlwwurrsLu  Adelph.  U.  2.  42. 


51 


B. 

BeUaria  unde  diota.  Addph.  IV.  2. 

Bon^  pioprinm  et  perpetnam  larOon» 
felicitatam.  Bon.  U.  3.  32. 

Bonus  et  2t6eralis  diffetont  Adelph. 
111.4^18. 

C. 

CceUtui  magnsB  auotoritatis  poeta. 
Heo.  alt.  proL  init. 

CalamHtatem  raslici  proprie  graadi- 
nem  dicaot,  qood  comminaat  eolamtan 
h.  e.  oolmom  ac  segetem.  Ean.  I.  1. 
34.  Hec.  prol.:  2. 

CaUidus  dictnsest  etiamyqoi  exercet 
dolos.  Et  caZ<u/ia,qai  oatlom  sibi  asa 
artis  iodoxerit.  Adelpb.  III.  3. 63. 

Cattis.  Hoc  Ycrbo  impodentibos  int- 
micis  conviciam  fieri  soleL  Ean.  IV. 
7.33. 
-    Capitif  inmiinatio.  Adelph.  U.  1. 7. 

Captusest.  Ttaetnr  eC  irretitnr.  ex 
translatione  feraram  atqne  venatos. 
And.  1. 1.  55. 

Captitf  servarum  varie  capitur.  AdeL 
III.  4.  34. 

Cam^ex,  ant  excaraificanadomioam. 


IN    DONATUM. 


ftOO 


ant  ipM  digBai«tniiiloe,Qtoaro  ftit, 
id  eft,  laoielar.  And.  I,  2.  12. 

CoJtor.  per  Castorem  et  Pelliioem  or- 
natiTa  iniit  jorandi,  apta  feniaia.  Aiid. 
lU.  2.  6. 

Canu  pleraniqae  imitatar  indaatri- 
am.  And.  V.  4.  14. 

Qttonit  OrigiBea  citati.  Pbonn.  IV. 
3.6, 

Catut,  callidas,  doetai,  ardena,  9mfk 
t)  tuUut.  ande  Cato  dictai :  ingenienim 
etenim  igneua  Tigoreue  Tidetor.  And. 
V.  2.14. 

Cdta,  et  cellarium,  a  reponendis  ee- 
laadisqae  rebas  esoolentis  et  pooulen- 
tis  dioitor.  Adelpb.  IV.  2.  13. 

Cmamm  est  res  ipsa,  de  qoa  oerta- 
tnr;  eoneertatio  ipse  actns  contentio- 
qoe  certantiom.  Adelpb.  11.  2.  4. 
<  Gnssedeeidiosos:  rMutnnt  defessos. 
Eon.  III.  1.  15. 

Cetuni,  nnde  dioti.  Eon.  II^  2.  26. 

dhut  est,  qoa  etiam  delioatia  pnebe- 
tor  :  vietut  in  parris  aridisqoe  aiimo- 
niisettoonatitotos.  And.  t.  1.  48. 

Cicatrtcei  semper  gloriosm»  non  la- 
men  apod  merstrioes.  Eon.  III.  2. 29. 

Circttmspictmtis  prsssentia ;  ftrotpiei' 
nws  fiiton.  Adelpb.  V.  5.55.    . 

ClemeM,  qui  oolit  mentem.  Adelpb. 
1. 1. 17. 

Clement  vita,  qose  olementes  facit. 
ibid.etV.4. 10. 

Clement  animo ;  piaeidut  ToUo.  ibid. 

CetUbem  Romani  qnasi  ceclitem  di- 
eont  Adelpb.  I.  1.  18. 

Ci^eiccre,  est  diligenter  et  atlente 
ooosiderare.  Heo.  I.  2. 87. 

Colaphut,  contomeliosa  osedes.  Adel. 
II.  1.  46. 

Comiter  Toteres  dixeront  «rafc^  ri 
n^fMc.  Pborm.  III.  3.  4. 

Commeatut  ex  oommoratione  tempo- 
nliaabsoessos.  Heo.I.  2.  100. 

Commendamut  nos  oognitis :  eommit' 
Itmiu  ignotis.  Ean.V.2.47. 

Commersre  et  pscearv  differont.  And. 
I-  2.  112. 

Commtttimus,  qos  com  roagno  peri- 
oolo  Tolomos  esoe  serTata.  And.  III. 
5.3. 

Cpmmfitere  terba,  est  pro  bonis  dio- 
tu  msla  integere:  boo  est,  iraoondia 
ia  malediolaoompelli.  And.  II.  4.  7. 

ComoBdia  Apollini  dicata,  libero  patri 
tnigOBdia.  And.IV.ail. 

Comprehendere  signiicat  strictim  ali- 
^oem  in  faoinore  deprebensnm.  Eon. 
V.6.2S. 


ConcitiafBo  wiminatnr  oaais  oaofea- 
tio.  Eon.  rV.  4.  2. 

Conelamatum  e$t,  qiialis  fonnalm 
Ban.U.  3.56. 

Condttio  est  paotio,  oertam  legem  in 
se  ooatinens.  And.  1. 1.  &%,-' 

Con^eetni.  proprie  boc  Terbom  oon« 
Tonit  gladiatoribos  iis»  qoi  graTissimla 
Tolneribos  ooooboeront.  Eon.  V.  4.4. 
Confetno  peccati  sine  reoosatione 
poenarnm  plena  satiBfcctio  est*  And.  III. 
5.15. 

Co»i/Sdsni,  Tol  oom  improbitate  no- 
dax,  Tol  eonslans  et  gntTis.  Aad.  V. 
3.5. 

Conjidentia  intordamin  bonasigniii- 
oatione,  interdom  in  mala  ponitor.  ibid. 
Coi^eri,  id  est  perllci;  onde  eon- 
feetum  n^gottum  dioitor,  toI  eonfeota 
res,  qoK  ad  plenom  peifioitar.  And.  I* 
1.140. 

Coi^itetur,  qoi  de  se  tantam,  et  q«i 
ioTitus ;  vndkat  i»,  qorde  soTolens  idi- 
qoid,  el  de  aliis  etiam  prodit.  Adelpb. 
piol.4. 

ConfUcCalvr,  id  est,  atteritor.    Con^ 
JHetatio  est  taotos  oorporam  InTioem, 
etcollisio.  And.I.  1.66. 
'   Conor.  LeTlos  est  consri,  qoom  fa- 
oere.  And.  1.  5. 35. 

ConsiinMn  aninii  est :  flieum,  oorpo- 
ris  :  tueeemut,  fbrtanse.  Bon.  V.  9.  15. 
Plas  Tslet  ad  landem,  qnam  natnra. 
Adelph.  I.  2.  46.  Coniiliaet  < 
a  oonsoleodo  dioontar.  ibid.  47. 

ConiiKm,  est  aodaoter  et  < 
stare.  Adelpb.  II.  1.  2. 

Conio6rint,  ex  fratre  et  soRore  nati. 
HecIII.  5.9. 

Conjpicor,  commone  Torbom  est. 
Eon.  V.  9.  32. 

Conitttucrs  et  eenvenire  de  bnjos* 
modi  rebos  dioitor,  de  oigasmodi  rebos 
apod  extraneosmeretrioes  agont.  Hec. 
1.2.120. 

Contaminare,  est  manibos  Into  plenis 
aliqnid  attingere,  et  poUoere.  And. 
prol.  16.  Contamtnare/a6ttlas,exaMd- 
tis  onam  faoere.  ibid. 

Convertere  se,  dicitnr,  qoem  pompa 
prseoedit:  nt  Imperator  proprie  con- 
Torlit  exeroitom.  Adelpb.  II.  4.  22« 

Credltores  dicontnr  ipsi,  qni  dant: 
fidet  est  eorom,  qoibiis  dator.  Phorm. 
I.  2. 10. 

Credb,  Qood  crMlimuf,  pleramqoa 
fakom  :  oood  tntelligimics,  oertom  est. 
And.  prol.  4. 

Cvpedinarii  ondedioti.  Ean.II.2. 25. 


&10 


INDEX 


Cimi  mtiitU  wt :  CMnUia  knodioiin» : 
eurahtra  diligentifB.  Ban.II.  3.  £4. 
oonf.  And.  L  1. 5. 

Curiotitas  signam  est  ioqnnoitalis. 
Hoo.  I.  2. 54. 

Cyprus  Venori  sscntn.  Adelph.  II. 
2.  <S.  In  en  ent  meroatns  pneUnnim. 
ibid. 


J>aiiteBt,  qnod  repetas:  dedere  est 
nd  perpetaom.  Danau  et  amiois :  de- 
dinMcs  tantnm  hostibos.  And.  I.  2.  28. 

Dori  dioitnr  fiibaia,  qnam  agilnr: 
jtore  quam  plaoet.  Heo.  prol.  1. 

Doiur  ei  in  manom,  qoi  fnrtim  aoot- 
pit,  sine  arbitro,  aot  interprete;  nt 
prflBfaricator,  aot  jndex  cormpUis. 
Fborm.  IV.  S,  28. 

J)s,Taldesignificat  Adelpb.  IV.  6. 1. 

Decernere,  est  de  magnis  rebas  cer" 
tam  proferre  sententiam.  nndeetiam  $e- 
naUu  deeretum,  And.  1. 3.'  l4.  et  1. 5. 3. 

Decet  vobu,  Gr»oe  v/uT?  vfimi.  Add. 
III.  4.  45.  Aiitiqai,  si  addebant  statim 
verbnm,  noi  deeet  faeere,  nee  deeet  di- 
eere :  si  non  addebaat,  nofris  deeet,  dioe- 
bant.  Adelph.  V.  8.  5. 

Deelinari  dionnuir  Terba  per  modos. 
And.  I.  5.  32. 

Diflrepiti,  nnde  dicti.  Ean.U[.  1.  25. 

Dedecmraiur,  qood  honestnm  est: 
turpohcr,  qnod  honestnm  est  oorporale. 
Heo.U.  1.13. 

D^erat,  si  oorrepte,  deosjnrat:  si 
prodncle,  vaidejurttt.  Hec.  V.  2. 5. 

At»^Q.  And.  V.  4.  7.  Hec.  II.  1. 
13. 

Dei«6tttiu,  nnotns  didtar.  Phorm.V. 
6.16. 

Deitrotio  senectnti  oonTenit;  timor 
oonsoientim.  Phonn.  V.  8.  8. 

DemenjttfR,  senri  qaaternos  modios 
aooipiebant  frnmenti  in  mensem ;  et  id 
dsmsfuum  dioebatnr.  Phonn.  I.  1. 9. 

Denique,  in  fine  ponitnr.  Phorm.  I. 
2.71. 

DcMrtom  dioantor  milites,  qni  de- 
fensorespatrimdeberent  esse.  Adelph. 
IU.4. 12. 

Dengnare,  est  rem  novam  (aoere,  in 
ntramqae  partem,  et  booam,  et  malam. 
Deiignata,  praTO  etreote  &ota.  Des^- 
natio,  oontiaotia  ant  condnotio  popoli 
in  nnnm.  Dei^gnotorei  dioti,  qoi  lodis 
loiiebribas  prmsant  Adelpb.  I.  2.  7. 

Dnpondeo.  Sx  Teterimore,  qno  spon- 
debat  etiam  petitoris  pater.  And.  I.  1 . 
75.  ^pondet  paeUsB  pater:  deepondet 


adolesbenas.  ibid.  et  Adelph.  lY.  7. 
16. 

Dextra,  fidei  et  foBderis  menbnB. 
And.  1. 5.  54. 

j^idkcyta-fAOf,  Ean.  I.  1. 1. 

Diojia,  Menandro  et  Mrgilio  Ledee 
dicta.  And.  III.  1. 15. 

Dtc,  Terbnm  est  inslantis  andire,  et 
cnriosias  interrogantis.  Hec.  UJ. i.ti. 

Dieaees  dioantnr,  qni  joeosii  nliiw 
maledicunt.  Enn.  prol.  6. 

Dico.  plasestdioo,qaamd«.  Diestnr 
peipetoo:  datur  ad  tenpos.  Phm. 
I.  2. 12.  Dtcsre  pro  Teile,  rel  lisniE- 
oare.  Enn.  IV.  5.  10.  Dioire  diem  eit 
oonstitaere  et  dioare.  And.  1. 1. 75. 

Digamma  pro  Tooali  asarpaUua.  Aad. 

1.  2.  2.etIU.  4.init 
^etKirvt.  Addph.  1. 2. 6t. 
DieeidU  labrum,  qaid.  Adelpli.IV. 

2.  20. 

.Diipioire,  est  disqairere  coniiliBa : 
deepieere,  deorsomadspicere.  ADd.111. 
5.  16. 

Disputare,  immorari,  ealanuueri,  er- 
gnmentari.  And.  prol.  15. 

Divertieulum  est,  nbi  iter  de  vit  (lee- 
titnr,  £t  proprie  <ftwr<icu2a  dieaatv 
in  Tia  domioilia»  ad  qnm  de  itiaere  di- 
Tertendom  sit  Bon.  IV.  2.  7. 

Doeet  poeU,  diirit  soenicas.  Hee. 
altprol.48. 

Afy>fM 'EirtMuf iier,  de  otio  deorni, 
ao  perenni  Tolnptate.  And.  V.  5.  S. 

Dohr  et  goudiicm  pnesentiofli  RroiB 
snnt  And.V.4.  34. 

Dolus  a  IsBdendo  dictns,  id  eit,  sdo- 
lando,  id  estmioaendo.  Enn.  III.  5. 9. 
AikK,  besio.  ibid.  DoU  maU  meelao 
in  XII.  Tabb.  ibid.  Dolo  fronomedeo- 
tes  faUnnt  egros.  ibid. 

Domifunri  Tclle,  graTe  criaen  Athe- 
nis.  Adelph.  II.  1.  21. 

Domoe  toI  porins,  tcI  insnlss  dixe- 
mnt  Toteres.  Adelph.  IV.  2. 39. 

Donum  pneminm  est :  etnmmiiprB- 
miam :  sed  denum  pnBmiam  diis  dslsr: 
mttRui  priBminm  bominibas.  Eini.V. 
9.  27. 

Ducere  est  ezspootatione  loop  tea- 
poris  malnm  prolatare.  And.  !•  2. 9. 

Ducereestdigitis  compatare:  nds' 
cereest  qnem  apnd  alinm  et  pskm  de- 
daoere :  luMuoere,  apod  se  ipmai  0t 
seoreto.  Adelph.  V.4.  1. 

Dttcimus  Tolentes :  abdueimus  isn- 
tos.  Adelph.IiI.  3.4. 

Ducitur  qais  ad  sapplioinm :  dedMr 
eitur  ad  Ictitiam.  Son.  U.  2. 35. 


IN   DONATUM. 


611 


Dwr$  et  duriUr  diffemot   And.  I. 

1. 47.      , 

E. 

JEcof  dioitiir,  qnom  repeiite  triste 
•liquid  rebai  interTenitlaetis ;  ufc  certe, 
qaom  aliad  agitur,  aliod  emergit  do- 
Tum.  Adelph.  IV.  7.  4. 

Edicimut,  jubemos,  Tel  jore  dioimos. 
fdsctaenimimperatorissont.  Ean.III. 
5.30. 

Edieo.  Inler  edieo  et  inttrdieo,  hoc 
intercst :  «dieimut,  qood  jobemos  6eri : 
iiOerdieimut,  qood  Tetamoa  fierL  £di- 
dmus  eliam  oni  geseri  hominom :  tii- 
terdicimui  diTcrsis.  Itaqoe  prfftorti 
tdieta  et  interdieta  dioostor.  Heo.IV. 
1.48. 

Efferri  proprie  dioontor  oadaTcra 
mortoorom.  And.  1. 1.  90. 

£^osr»  est  profieere  fiiQiendo.  And. 
in.4.16.    . 

Efficimut,  qood  oom  magno  oooata 
et  molimioe  &cimoB,  Tixqoe  per  nos 
finem  acdpit  Heo.  I.  2.  48. 
^  Ego,  semper  graTis  inoeptio  oratio- 
ois,  qooB  exordiom  somit  a  pronomine 
ego.  And.  III.  4.  3. 

Egregium  dicitor,  qood  e  grege  di- 
gitor.  And.I.  1.31. 

BiftmU  amarior  est  in  Titiosoi  ho- 
Bioes,  qoam  Tcritas.  Bon.  V.  9. 60. 
'Exfia^nt,  Phonn.  V.  8.  J7.  et  29. 
Eiegan^,  qoi  eli^re  sdat,  Tel  qai 
ipse  sit  eUgendus,  lon.  lU.  1. 18. 

ElephanH  Tel  indici,Tel  maori.  Eon. 
IIL  1.  23. 

Ebidere  proprie  gladiatorom  est, 
oamTicerint  Bkefudefv  est  finemlodo 
impooeie.  Eun.  1. 1. 10. 

Emunctut  homo,  pro  eleganti  et  fii- 
oeto.  Pboim.  IV.  4.  1. 

Enim,  inceptiTa  partioola  apod  to- 
teres  fait.  Adelpb.  II.  1. 14. 

'BirAyyOfM.  Hec.  II.  1. 11. 
.  'EwycfyL  Adelph.  I.  2. 34. 
'Ewfo^.  Bon.  I.  2. 114. 
'EMv^Mnc.  Aod.  I.  2.  19. 
^Efnvdia-tt  com  utrrai^hMa-uS,  Eon. 
n.3.92. 

'Em(nyw;  eam  i^t^yacU.  Adelpb. 
I.  1. 7. 

Ephebia  prima  stas  adolescenti»  est ; 
•dolescentia  extrema  poeritisB.  And. 
I.  1.  24. 

'Ev(^a,  de  tribos  oaosis  oominibos 
ftddantor.  Bon.  II.  3.  32. 
'EmvXMi^.  Eon.  I.  2.  47. 
'EmrfefHi,  Adelph.  1.  2.  54. 


*Emrfox»^fAii.  Eou.  IV.  7.  34. 
Ergo,  semper  addimos,  ot  hortemor 
tarde  qoid  faoientes.  Adelph.  IV.  2. 
33.  .      . 

EruiRpersgaudium  dicitar,qai  emit- 
tit  Et  gaodiom  ipsum  dioitor  erum- 
pere,  h.  e.  exire.  Eon.  III.  5.  2. 

Evadere  est  per  obstantia  penrenire. 
Phorm.  I.  2.  61. 

Eunucki  a  Persis  institoti  ex  capti- 
ris.  Hi  fiabjlonios  aactores  secotL 
Bao.  L2.87. 

Evomere  quid  in  alterom,  qoo  senso 
dicator.  Adelph.  III.  4.  65. 

Ev^fue-fM(  in  tlfvnia.  And.  1. 2.33. 
£aunafRatu<,  estportoibaios,  et  mor- 
toos.  And.  I.  4.  7.  Inter  «raiMinatuM 
et  erammttm  hoc  interest,  «xonmutfiif 
est  conterritos,  oontnrbatos :  enmsDtui 
Toro  est  oeoisos.  Hee.  lU.  3.  4. 

Exempla  dicontor  graTes  pGenm,qo9 
possont  CKteris  Uooomento  esse.  Eon. 
V.  5.4.  etV.7.  21. 

Eximia  peoora  dioontor,  qasB  a  grege 
excepta  sunt,  ad  osos  dominoram  soo- 
rom,  oi  uberios  pascaotiir.  sed  proprio  ^ 
esimn  sant  porci  majores,qai  ad  sacri- 
ficandom  exoepti  liberios  pascontur. 
Btenim  boTcs,  qoi  ad  hoo  electi  sonl» 
egregii  dioaotor;  et  otcs  lecte,  Hec. 
I.  1.  9. 

Exortri  dicitor,  qoi  oon  exspoctatos 
inTadit  in  aliqaem.  Hec.  II.  1. 16. 

Eaottare  piscem^  est  porgare.  III. 
3.25. 
'Bfovdm^/M^.  Adelph.  1.2.39. 
^epedire  dicitor,  qoi  pedem  reteo- 
tnm  Uberat  Hec.  V.  1.  28. 

Espoitulatio  est  adTorsas  eom  qaem 
iocosamos:  oam  eqMrtuIore  est  qoere- 
lam  apod  eam  ipsom  deponerey  .de  eo 
ipso,  qoi  feoit  injoriam.  And.  IV.  1. 
15.  Heo.  I.  2. 105. 
~  Eaprobratio  est  oommemoratio  bene- 
fldifComenomeratione&ctorom.  And. 
1. 1. 17. 

Exspectamue  tam  booa,  quam  mala : 
speramut  bona.  And.  II.  6.  4. 

£»peetare,impatienteroopere.  Adel. 
IIL  2.  23. 

EaapeetaH  parentes,  qoorom  mors  in 
dies  singoloa  exspectanda  et  optanda 
sit  Addpb.  I.  2.  29.  EstpeetanuuKaie 
diem;  iperamut  ad  diem.  ibid.  Ex- 
jpectati  appellantar  odio  digni  pareo- 
tes.  Hec.  IV.  2. 19. 

Extpugre  est  com  fiutidio  aliqoid  re- 
jicere  et  expellere.  Et  extputre  est  ex- 
tra  pos  mittere.  Bon.  III.  1. 16. 


612 


INDEX 


Extrma  lin§a  amtre,  qoonodo  diotF 
tor.  Ban.  IV.2.12. 

Extnden  proprie  dioiftQri  qui  nuuii* 
bosexpelllL  Hec.  1.  2.  98. 

F. 

Faba  isUte  in  m»  eudetw,  qmde  pro» 
Torbiam.  Eon.  IJ.  3,  89. 

Fabula,  Fobulam  m  dicit  aadire, 
qoi  rei  prinoipiom  ntioDemqne  igno- 
rmt.  And.1V.  4.8. 

Faoere  qoif  et  homicidium  dioitar, 
And.  1. 1.  112. 

Faeetut  est,  qai  faoit  TOtbioy  qaod 
valt.  Kan.  III,  1.  37. 
•  Faoiet  modo  noo  part  oorporii,  sed 
tot*  fpeoiei,  qoe  opparet  et  oornitar. 
Ean.II.  3.5. 

FaeUe,  pro  oorto.  And.  IV.  3. 5. 

FacUitat.  tnierfacUitaitem  et  clemen' 
Ham  hoo  intereat :  faeUit  enim,  cajoi 
in  oito  BoWitor  9  elemens,  qoi  non  ins* 
oitar.  Adelpb.  V.  4. 7. 

Padmut  mediocriay  indpimiut  ingen- 
Ua.  Ban.V.  5,25. 

Ftfcitfabalam  propiie,qaiargamen- 
tom  oomponit,  Bed  et  qai  tnnalert. 
And.  prol.  9. 

Facta,  trantaeta  emma,  proverbiale 
est,  in  id  negotii,  de  qao  nibil  sopenit 
ad  agendam.  And.I.  5. 13. 

Fattumt  vanum,  fietum,  differant 
Ban.  I.  2.  24. 

Famelieut  e.  fame  et  edendo  dictas 
est,  qaasi/ofnMUcuf .  Ean.  II.  2.  29. 

Fartora,qai'dicti.  Bon.  II.  2.  26. 

Fottttis^a/aiulodicitor.  nnde  et  dii 
Fahii,  et  n jmphss  Fatiur.  Bon.  V.  9. 49. 

Fsrfv  est  oom  eerto  tempore ;  per- 
/smfinemexspeotat  effeotos.  And.  I. 
1.35. 

FeUimtat  tndictu;  /aditlos in  aoimo 
et  factis.  Ean.  V.  9»  18. 

Fidefuttor,  aootor  eredendi.  Bao.  I. 
2.  59. 

Fidof  est  oommendatornm  fido  «x»* 
entio,  vel  obserrantia.  And.  L  1.  7. 
Fidei  est  oomm,  quibos  dator  ;  eredi' 
toret  diountor  ipsi,  qai  dantl  Phorm.  I. 
2. 10. 

Fidut  honestios  didtor,  qtfam^/SifsUf . 
And.  IIL  1. 2.  FuJiu  est  amicas  ;jSc2e- 
Ut  est  senros.  Phorm.  1. 2.  26. 

Ftgmcnto  poetanun  cladem  adferont 
moribos  bominom,  ot  ciTitatibos.  Eoo. 
III.  5.  40. 

Flagitiwn  onde  dictom.  Eon,  II. 
3.90. 

Forma  immobilis  est  et  natoralis : 


mtltut  mof  «tnr  et  fingitar.  And.  1. 1. 
92et93. 

Formam  Toteres  ignem  et  csIorb 
qoendam,  qoasi  fenrorem  dixeniot.  as- 
de  fonaa  proprie  exstingm  dicitsr. 
Phonn.1.2.  57. 

.  Fortfortuna  est,  oojos  dieBfertnn 
colaot,  qoi  sine  arte  ali<taa  Tirtsi 
Higas  ssdes  tnns  Tiberim  est  Fhni. 
V.6.1,. 

Forum  pro  tribas  btdligitir :  loos 
tempon,  et  persono.  Phorai.1. 1S9. 

FrsfusRS  dioitnr  miles  ad  sigss.  hai. 
L  1.80. 

FnurtttT,  alator :  qaia/niBMii  dicitsr 
anmmn  golo,  per  qoam  cibam  lisgn 
demittit  in  Tontram.  Adelph.  V.  8.  V. 
•Fnu  est  Tosoi,  tifrumine,  qns  est  NSh 
BopangolsB.  Bdn.lV.7.46. 

Funut  est  pompa  exseqaisna ;  die- 
tom'  a  /ktioithus.  And.  1. 1. 81. 118  et 
100.  Fttmts  npod  Tenntiom  bbIIub  ; 
■iai  Tol  meratrioismolest»,  sotsKerias 
nxoris^aot  seBis:  at  non  sit  eBan  Is- 
geodi.  Hec.  I.  2.  9& 

Fuireiferi  dioebantar,  qoi  oblefede- 
liotom  oogebantar  a  dominis,  igrifflBisin 
magis,  qaam  sapplicii  caasaoires  rioi- 
nos  ftiream  in  ooUo  ferre,  srfdigklii 
ad  eam  manibos,  et  prsBdicare  peoca- 
tom  soom,  simalqne  sobmonsie  eale- 
rDs,ne  qoid  simile  odmittant  ABd.111. 
5.  12.     . 

FttrtttM  bmoe  qnod  firande  fit  Bon. 
IV.  7.  39. 

Ftttiis  dioitnr  ras,  qood  non  deps- 
nant  ministri  sacroram,  qood  eMsevto 
lnndo,et  paitnlo-  oret  eo^ae  ioslsbile 
est.  Aod.  III.  5. 3.  Phorm.  V.  1. 19. 


Callina  canens,  superiorem  e»«e  «s- 
rito  axorem  notat,  Phonn.  IV.  4  28. 

Gansum  ande  diotoro.  Adelph.  lU. 
3.5. 

Gement  ob  ooDtiooam  tossin.  £bb* 
II.  3.  44. 

Geslire,  est  moto  oorporis  mooitisie 
qoid  septiaa,  t^  seosam  oorporis  gcsts 
indicare.  Translalione  a  bnitis.  Eu. 
IIL  6. 7. 

r^etfUfAara  nai  rwAfyeiM*  BoOb  IV. 
6. 15. 

Oratiam  intrsy  eot  dare  beBeficioB, 
ac  per  hooalicajasiniregT«(iaBi,idesl, 
amioitiam.  Eon.  III.  5.  9. 

Gravit,  hnnore  dignus  et  csra»  toleF- 
ligitnr.  Gravts  etiam  molestos.  Grem 
etiara  langoidos.  HecV.1.32* 


IN   DONATUM. 


513 


Orex  re\  bonomm,  Tel  malonnii  eit, 
et  le? iam.  Adelpb.  III.  3.  8. 

H. 

Habet,  qai  percoMU  ost :  et  proprie 
de  gUdiatoribos  dieitwr.  Aod.  1. 1. 56. 
Hattet,  ne  dicitor  de  eb,  qai  letalitcr 
yalneratQieft.  ibid.  .  . 
^  Hietwe  qma  alicabi  dioitor,  (laiisla- 
Ucnie  ab  aTihns.  Nam  herel  avis,  noii 
animoj  oeo  Tolootate,  aed  viaoo  decipi- 
eotiiaooapit.  Addph.  III.  S.  49. 

HarioUu  dlotss  qoaai/irMtii,  afalis 
et  a  faodo.  Phoim.  IV.  4. 28. 

■Hartupec  ab  haruga  oominatar.  oam 
haruga dicitor hottia.  Pborm.  IV.  4. 39. 

Heeyra  wnie  Phermumemwoitu  Phor. 
prol.  53. 

Helknhut  Eoaoohoram  origioem  ad 
Babrlooiosrefert.  Eoo.  1.2.  87. 

Hem,  ioterjectio  estiraaoeotis.  And. 
I.  2.  2&  loterjectio  est,  noras  res 
et  ioopioatas  aadientis.  Adelph.  IV. 
4.12. 

HereuUt  et  Omphala  bistoria.  Ban. 
V.  8.3. 

Heu»!  heut!  vox  ost  de  longioqoo 
rerooaotis.  Adelph.  II.  4. 17.  Eoo.II. 
3.45. 

Hoc  agere  dicimas  eam,  qoi  instat 
negotio  sao.  Adelph.  IL  2. 18. 

Hoeeine  agit  f  formala.  And.  I.  2. 15. 

Hodie  non  semper  tempas,  sed  ira- 
oondam  eloqoentiam  ac  stomaobom  sig- 
niBcat.  Adelph.  II.  2. 7. 

Homeru»  laadatas.  And.  II.  3.  26. 
alibi. 

Horrore  nimio  calore.  Eoo.  1.2.  4» 

£ri<;tis  iwmyactam,  haruiSf  pronon- 
cjotam.  Adelpb.  II.  1.9. 

Humeri  denuttif  liqaide  et  molUter 
deductiy  neqae  exstanteSyalm  in  modam. 
Bon.II.3.22. 

HymetuBut,  voz  mkuntAOt,  Adelph. 
V.  7.  6. 

I. 

'ihmrurfAif.  Adelpb.  1. 1. 7. 

Ignavut  est,qai  vim  non  potest  ferre, 
qoi  oon  est  perseTeiaos.  And.I.5.42. 

J^ijDimios,  effectom  frigoris  red- 
dit :  et  ex  fr^are  nimio  effectos  igois 
existit  Eao.  f.  2.  4.  Ignit  de  mere- 
trice.  ibid.  5. 

lUiberaUter,  injoste,  indementer,  oon 
beoe;  qnia  ii^trolts  booos  dicitor. 
Adelpb.  IV.  5.  30. 

lUieo  et  jam,  el  locomy  et  lempos 
4NgBifieat.  Adclpb.II.  1.2. 

▼OL.  II.  3 


lUiMi,  tUiiM,  et  ottttm  ▼elena  dix- 
eroot.  Adelph.  IL  3.  7. 

Immemor  bene/ielum  eit,  oi4as  nenio 
memioerit.  And.  I.l.  17. 

ImptdtCvi  ett  proprie,  qoi  ita  pedee 
babeti]|igatos,at  progndi  oon  poitit. 
ADd.UI.5. 11. 

Imptrursplos  ett,  ipamjubere.  Boo. 

II.  3.  97. 

Imperatorit  offioinm  ett,  ne  te  io  pe- 
ricolom  projidot  Ean.IV.7.13. 

ImjMrtttfiitai  neqoeloei,  oeqaetempo- 
rit  babet  oewmodifatmn.  And.I.  4.  4. 

Intpottns  rel  nimit  polent,  ▼el  defaiMt 
et  deriotot.  And.  V.  3. 8. 

Imjmritf  pro  improbo.  Adelph.II. 
1.  29.  m.  3. 6. 

Iit  prHpotitto,  mno  aoget,  nonc  mi- 
noit  dictjooem.  Boo.  II.  3.  44. 
'  Inckpere  nmgnonnn  Ihoinonnn  ett  et 
aodaoim.  Eoo.  V.  8.  1. 

Ifuiieat  it,  qoi  de  te  Toltat  aliqoid, 
et  de  aliit  etiam  prodit :  ted  eoefiutw, 
qai  de  te  tantom^  et  qoi  inritot.  Adel. 
prol.  4. 

InducMt  soot  pex  io  panoos  diet,  toI 
qood  io  diem  deotor,  rel  qood  io  diet 
otinm  pnebeant.  Bnn.  I.  1. 15. 

Inductio  ab  oratoribas  dicitor,  qoam 
per  interrogationem  pervenimos  ad  id, 
qood  Tolamas,  coadadeodam.  Adelph. 

I.  2.  34. 

ItMpttim  est  Btoltom :  oAiurdtim  qned 
et  stollom  est,et  io  ipsa  stoltitio  dtrer- 
sam,  et  qoasi  repagDaos  sibi.  Adelph. 

III.  3.  22. 

Inetcantwr  proprie  a?es.  Adelph.  H. 
2.12. 

Infimtut  modot  plos  sooat,  qoam 
fioitos.  Boo.  ni.  1. 2.  et20. 

Jititiaabintiifuiodicta.  And.V.  1.6. 

IviiHanltir  poeri  Bdolim  et  Potiom» 
et  Cabm,  Diris  edeodi«  et  oobandi; 
obi  primom  a  laote  et  a  caois  traosie- 
ront.  Pborm.I.  1.19. 

Irgwria  est,  qo»  fit  ioooxio :  jut  Tin- 
diota  illa,  qom  redditor  reo.  Adelph. 

II.  1.  9.     - 

IntaiMa  ex  injaria  orta.  Adelph.  II. 
1.42. 

InMain  malom  est,  sed  eontra  itiA- 
dtarijastoai.  Heo.  I.  1. 13. 

Inaoient  ye\  iosolitas  et  iosoetos,  toI 
arrogaDs,qai  pneter  legem  agithoma- 
oam  et  oataralem.  And.  V.  4.  4. 

Inti^m  eiat  est,  qne  io  flore  oon- 
sistit,  coi  neqoe  addendom  jam  sit, 
neqae  qoidqoam  adhoo  sit  imminutnm. 
And.  1.1.45. 


514 


INDEX 


Intagrari,  tA  iBtegnm  rediTO,T«peti, 
iDitaonri.  And.IV.2.  5. 

JnteUigo.  Qaod  cnidifflas,  plemm- 
qoe  falsnm:  qiaod  inUUigumu,  oertQU 
ett.  And.  prol.  4. 

/nter,  adaootiyepartioale.  And.IV. 
1.39. 

InUrrogatio  com  obliqao  eesa  oon- 
tameliotaeit  Eon.IJ.  S.  6. 

Imwmr«  aapientis :  indpere  aadaois : 
peifietre  constantis.  Bon.  V.  9.  5.  In- 
venire,  aoqoirore.  Ban.  II.  1.  4. 

Invenuttus  est  sine  Venere,  id  est, 
■ine  gratia.  And.  I.  5. 10. 

Ira  de  oaasa  est:  tracun<2ta'de  Yitio 
maltaln  irasoentis.   Adelph.  IV.  7.  37. 
y.  3.  8.    Jra  ab  eo,  qaod  est  ire,  dioi- 
tar,  qood  a  se  eaty  qni  inscitar,  et  i 
farit  ibid. 

Iraeundia  desoendit  ex  injaria:  doler 
ex  miseria.  And.  I.  5^  1. 

Ire,  proprie  ad  exseqnias.  Aod.  1. 1. 
90.  Ire,  et  abire,  et  venire  significat. 
Ad.  III.  3.7. 

Irritatut,  commotas,  ira  prorocatos. 
daoitor  aotem  ▼erbom  a  canibos,  qoi 
restriotis  dentibos  hane  literam  R.  imi- 
tantor.  And.  III.  4.  18.  Adelph.  II.  4. 
16. 

ImMrs  proprie  dico&tor,  qoi  com 
fbrore  preUom  ineont  Eun.  IV.  7. 18. 
Irruere  dicltor  pasnataros.  Adelph. 
IV.  2.  11. 

lite,  ad  reprehensionem  samitorper- 
sonae.  And.  prol.  15. 

Istoc  viUus.  formola.  Adelph.  V,  9. 
34. 

Ita  aiunt,  trepida  confessio,  et  qoasi 
inviti  responsio.  And.  I.  2.  Sl. 

Itafugiu,  ne  pnttereaeam.  qoomodo 
dicator.  Phorm.  V.  9.  3. 

Jubeo,  volo  signifioat:  ab  eo  qood 
seqoitor,  id  qood  praeoedit  Adelph. 
III.  4.  14. 

Juno  a  joTBodo  dicta.  And.  III.  1. 15. 

Jus,  pro  loou  jadioii.  Phorm.  V.  7. 
43.  loter jtis  et  aiquitatem  hoc  interest : 
jui  est,  qood  omnia  recta  et  ioflexibilia 
exigit.  ^uitat  est,  qole  de  jore  mal- 
tom  remitlit  Adelph.  I.  1.  26.  . 

Jutjurandum  metaere  serrom,  mon- 
stri  simile  est  And.  IV.  3.  15.  sano- 
tom  est  aot  meto  religioso,  aot  soppli- 
cfis  saorilegorom.  Heo.  V.  2.  6.   . 


lCAK^iiXtty.  Ean.  I.  2.  112. 
KvfUhiyU,  Phorm.  IV.  1. 13. 


LabaaMre  proprie  dicitnr  arbor,  qam 
moltis  soccisa  ictibas  roinam  minitalor. 
Adelph.II.2.31. 

La6ra  snnt  aoperiora:  labia  infe- 
riora.  Labra  asinoram  proprie  dieon- 
tor.  Eon.  II.  3.  44. 

Laetare  est  indncere  in  aliqaam  vo- 
loptatem,  a  iactando  ;  ande  et  o^feetere 
dioitor.  And.  IV.  1.  24.  et  V.  4  9. 

Letitia  immoderata,  maxinie  parea- 
tom,  laorimas  habet  Adelph.  III.  55. 

Lanii  onde  dioti.  Eon.  II.  2. 26. 

L.  LamniiM,  adTorsarios  Terentii. 
Aod.  proL  1. 

La«hii,  qoi  maodos  et  splendidos 
est.  Ban.  III.  1.  37. 

Le^e  agito,  dioebatnr  ei,  cajos  inten- 
tio  contemtibilis  adversario  ▼idebator. 
Phonn.V.  7.  91. 

Leget  aospiciia  serratis  ferebontor. 
And.  1. 2.  29. 

Lepidut,  qni  politos  est,  ot  Xniff,  id 
est,  lamina.  Eon.  III.  1. 37. 

Lepus,  pro  infiunia  molta  ponitar. 
Eon.  III.  1.  36. 

Liberalit  eauea  didtnr,  qnc  actfonett 
in  se  continet  libertatis.  Addph.  11. 1. 
40. 

Liberalit  et  Bonut  differont.  AdelpL 
III.  4.  18. 

Liberatio  nominatnr  periecta  secori- 
tas.  And.  II.  2.  14. 

Lt60H  t  ingrali  in  serritoten  rerooati. 
Aod.  I.  1.  13. 

IMndo  est  qoselibet  voluntas  temere 
soscepta.  Hec.II.2.3.PhonB.IV.5.4. 

Licia  qaasi  Ligia,  a  ligando  diota. 
And.  V.  4. 8. 

Ligurire,  awi  tov  Xeyv^.  Boo.  H. 
2.  4.  Lijgurtr»  dicitor,  qoi  deganter  et 
more  senam,  molto  fastidio  saaviora 
qoeqoe  degustat  Boo.  V.  4.  14. 

Limit,  transrersos  est: 
dicitor  qooqoe.  Eoo.  III.  5.  53. 

Ltnec  qainqoe  perfectm  ad  t 
Eon.  IV.  2. 12. 

Dquet,  est  ▼erbom  jaris,  qoo  oteban- 
tor  judices,  qoom  ampUut  pronaiioia- 
banl,  obscoritate  commoti  cansc  ma- 
gis,  qoam  negotii  simpUeitate.  Eon.  II. 
3.39. 

Liqtiido,  pore,  et  manifeste.  nam  qom 
sont  para  et  defsecata,  liqoida  sont 
And.  IV.  3.  14.  Eoo.  II.  3.  39. 

Loeut,  est  distribotio  temporvm,  qvs 
coiqoe  in  spectacolom  ▼entoro  attri- 
buantnr  ab  ^illbas :  ande  Xoeo  Mdhia 


IN    DONATUM- 


516. 


difiitar,  qoi  som  bom  wm  obtianerit 
ioter  pnBoedentes  et  oooiecataroi. 
Phorm.  prol.  53. 

Lora  apod  Teteree  Laura  diceboator, 
0  lauro  triampborom,  i ab  qom  mos  erat, 
captiroe  ▼inoiri,  dociqoe  per  pomptm. 
Adelpb.  II.  1.  28. 

iMeina  diota  ab  eo,  qood  io  lacem 
prodocat.  And.  III.  1.  15. 

Ludibrio  kaberi,  Honesto  verbo,  et 
podoris  pleno;  et  nore,  pro  iritiari. 
Heo.  I.  2.  74. 

lAsput  infabula,  prorerbiom.  Adelph. 
IV.  1.  «1. 

Lusut  restim  dootatttiam,oode  natoa, 
Adelph.  IV.  7.  54. 


M  Litera  est  oimiam  preMs  Tocis, 
ao  pene  aallios.  Adelph.  II.  1.  55. 

MaceUum  ande  diotom.  Eod.  II.  2. 25. 

Maeeria,  qoid.  Adelpb.  V.  7.  10. 

Magit  additom  positivo  amaiTereo- 
tios,  pro  comparatif  o.  Eon.  II.  1.  21. 
lU.  1.  24.  V.  4. 15. 

JMd^titrilrtfruttfrum,  id  est,  poblioani, 
operam  in  porta  dabant,  inferendanun 
rerom,  et  efferendarom,  rectigal  exi- 
gentes.  Pborm.  1. 2. 100. 

MoMf^lkoyU  senilis.  Addph.  1. 1.  43. 

Maia  imparatis  mentibas  majora  sont. 
Bon.  V.6. 1. 

JllaledistKm  et  Crimen  diffemnt.  And. 
prol.  7. 

Malignus  est»  qoi  diffioultatem  soi 
ostendit.  Heo.  I.  2.  84. 

Maiidpia  dioontur,  qood  mana  capta 
sont :  tervi,  qoi  senrali  soot,  qoom  eos 
oecidi  oporteretjare  belli.  Addpb.U. 

1.  28. 

Manipulus  erat  sertom  yel  corona,  ex 
herba,  vel  simili  re  oonfecta,  qoem  pro 
signo  seqoebantar  milites.  Eon.  IV. 
7.6. 

Manui.  Confinnalm  sant  legitimsB 
noptim  per  in  fnanitm  ooorentionem. 
And.  I.  5.  62.  Datar  ei  in  numum,  qai 
fiirtim  aocipit  sine  arbitro  aat  inler- 
prete ;  at  pmTarioator,  ant  jodex  oor- 
roptos.  Pbonn.  IV.  5.  28, 

Me,  aot  adjeotio  est,  et  abondat ;  aaC 
positom  est  pro  M^  sjllabo,  ot  Gnsei, 
fU  T^  'A«ttXX«aw  dioont.   Heo.  I.  2.  8, 

Mea  tu,  blandimentom  feminaiom. 
Adeipb.  III.  1.  2. 

Ifedtdna  aat  in  ratiooe,  aat  in  oon- 
soetndine,  aot  in  exemplis.  And.  lU. 

2.  1. 

Menur  est,  qui  apad  se  meniiiit  gro^ 


tu»,  qoi  meroif  boo  nomine  ▼oeaii,  doi» 
Ticem  reddit  Adelpb.  II.  2.  43. 

Mereri  bona  dicimos:  eommerert 
mala.  Hec.  III.  5.  37.  Merert  et  pro- 
mererip  est  praestare  benefioiom.  cai 
contrariom  est  eammerere,  Adelph.  U. 
1. 47. 

Mfr(tX«i4(c.  And.UI.2.22. 

Mtra^l»  Eon.  11. 2.  5.  Adelph.  II. 
2.  12. 

Metieuloeonm  magnm  miiue.  Bon. 
IV.  7.  31. 

Metuimuj  eos,  qai  nos  amant :  7W- 
mus  etiam  inimicos.  Pborm.  I.  2.  68» 

Miletos  oolonia  Atheniensiom  est  in 
Ponto.  Adelph.  IV.  5.  21. 

M(f«ii«-if .  And.  1. 1. 85.  Eon.  1. 2. 75. 

Mtfor,  pro  nesoio.  Eun.  II.  2.  59. 

Mteer  est,  cai  aninue  miseria  inest. 
Eon.  UI.  1.  22. 

Mofiemia  consilio :  Wtomur  impol* 
sn.  Heo.  I.  1.  7. 

Mpiutrum  est  omne  contn  nataian. 
Eon.  IV.  3. 14. 

Morem  gerere,  proprie  lenoois  etme- 
retricis  est.  Adelpb.  II.  2.  6. 

Morss  proprie  senom  dicontar.  onde 
Knectui  morosa.  et  moroii  Kominet,  qoi 
sai  cujosdam  moris  sont.  Heo.  IV.  2. 1. 

tdatf^TityUu  paiasitonim.  Eon.n.  2. 5. 

Mort  in  comcsdia  non  est  tngica« 
And.  1.1.78. 

Mulcare,  lacenre,  mollire,  matilare, 
disiiolrere.  Adelph.  I.  2.  10. 

MuirtAer  a  malotando  diotos,  qoaai 
mtdetiber.  ibid.  proprie  mulci^  diotos 
est,  qood  omuia  moloeat,  id  est»  moUiat 
ac  ▼inoat.   Heo.  I.  1.  8. 

Mttlteri  peregrinm  a  patria  nomen 
impositom,  Attioo  more.  And.  1. 1. 58. 

MuMttare  proprie  est  dissimolandi 
oaosa  tacere.  Adelph.  U.  1.  53. 

MueUUinut  color  qois.  Eon.  IV. 
4.  22/ 

Mtttui  oode  diotos.  And.  III.  2. 25. 

Mututtm  «st,  qoidqoid  ad  tempos 
habemos,  neo  postmodam  nostnim  fo- 
tanm  eat»  otoxory  domos,  Tillay  servi» 
et  ciBtera  in  bono  modom.  And.  V. 
5.3. 

Mp^M  pro  mnltis.  Phoni.  IV.  5. 65. 


Nofimfct  proprie  dioitor,  qai  poratnk 
ad  tenendom,  anteqnam  possit  reperira, 
qaod  teneaf,  statim,  qood  ocoarrerit, 
prebeodit.   Heo.IV.4.59. 

IVaref  a  nariiate  dietm  sont,  qofd 
nos  odqnto  doaeont,  pnnto  et  propo 


§16 


INDEX 


•sae,  qiiod  adlivo  oonli  dod  lidoDt. 
Adelph.  m.  3.  43. 

Naturm  ignoaoitar;  voiuntati  non 
item.  And.  V.  4.  16. 

Nebulo  a  ntbula  dioCni.  Ean.  II.  S.  38. 

Negativm  daa  fiuaont  nnam  affinna- 
tiTom.  And.  I.  2.  34.  trea  negatiTa 
pro  nna  negatiTa  aodpibntar.  ibid. 

Nijgvttiimproinoleatiaetoan.  And. 
prol.  2. 

^cptitfius  medios  inUr  Goalam,  et 
Inferds,  ntrinaqne  regni  partioeps,  ele- 
mentorom  omninm  potitor  htbetnr. 
Adelph.  V.  3.  4. 

Ne^uUia  proprie  libidinoaa  inertia 
diota  est;  qaod  nihU  pteat,  noliiqne 
lei  apU  sit.  Adelph.  III.  3.  4. 

Nif^tdtus»  Terentii  iuterprea.  Phcfrm. 
1.4.4. 

Nolo  et  Volo,  nimis  imperioan  et  an- 
perbm  diotio  eet.  And.  II.  5. 7. 

Nomtna  senromm  oomioomm  a  t»- 
riia  rebaa  annt  inditn.  And.  I.  3.  Sl. 
Nondna  ad  aiiquid.  And.  III.  1.  19. 
j^omina  propria  honorifioa.  Ean.  III. 
1.  5.  maxime  in  illia  qai  in  sordidia 
profeasioniboa  agnnt  Titam.  Adelph. 
n.  2.  8.  Nomtna  ortif  honoriiiea  iia, 
qoi  in  splendidia  artihos  snnt  oonstitnti, 
otimperator,  orator,  pfailoaophas.  ibid. 
•  Noioo,  Mdrnui  qood  oertam  est :  not- 
emut,  qo»  adhoo  inoerta  desideramns. 
And.  I.  1.  26. 

Noster,  blandientia  diotam  est.  Heo. 
V.2.4. 

Nubero  ost  operiri  tegiqae :  ande  et 
«•116«,  qned  tegere  solent  oolam,  di- 
contnr.  Heo.  IV.4.54. 

Nugm  diolm,  qnod  nihil  agant,  toI,  a 
non  agendo.  Adelph.  III.  3.  4. 

Nullitfpro  non.  Enn.  II.  1. 10.  Hec. 
I.  2.  4. 

NuUut  ium.  ploa  est,  nallom  esse, 
qaam  pmtsie.  nam  qoi  perit,  toI  cor- 
poa  habet  reliqaam:  qai  Toro  nuUut 
ett,  ita  non  eat,  ao  ai  natna  non  ait 
And.  III.  4.  20.  Heo.  lY.  4. 31. 

Num  quidnam,  oomlonm  est,  et  Te- 
rentianam.  And.  1. 4.  8. 

Numquidvis7  qoalis  formola.  Enn. 
n.  3.  49.  et  71.  Adelph.  II.  2.  39. 

Nunquam,    plos   habet   negationis, 
qnam  non.    And.  II.  3. 10.  et  II.  4. 7. 
'  Ntipttanim  samma  potestas  in  patre 
pnellmoat  And.  IV.  4.  f . 

O. 
0  InUsiJeetio  optainlls  adTentam,  aat 
ropente  pefevlai.  And.  I.  5.  3f • 


06fict.  Hoo  Teriw  magnitodo  dolo- 
ria  oatenditnr  ex  improTiao  inoaaa- 
modo.     Adelph.  IV.  4.  1. 

Obire  «lortsm  ptene  dioitiDr,  qnod 
poatea  obin  tantnm  dixeranL  And.  L 
3.18. 

ObKCTO,  Tide  oro. 

Obuatrix  dioitar,  qam  opem  tnlerit 
partarienti;  nnde  et  parturientea,  ^ 
opem!  olamant.  And.  I.  5.  64.  Ul.  1. 
15.  Imitatnr  aaotoritatem  et  jaefan- 
tiam  medicomm.  And.  III.  2.  5. 

Obnuneiat,  qoi  malam  rem  nnndat: 
qni  bonam  amcunriat.  Nam  proprie 
oftntmdors  dioontnr  aagvres,  qai  ali- 
qaid  mali  ominia  aomTamqne  Tideiint 
Brgo,  ofrnunrio  malom  imminena,  qnari 
omen  nunrio.  Adelph.  IV.  2.  8. 

Oftseftiliimqaiiiprimasdixerit  And. 
1. 1.  41. 

Obssrmtio  in  doabas  rebas  eat,  ia 
obaeqoio  etspeoolaiido.  And-1. 1.142. 
Ofrisnuri  et  hononri,  et  oaptari,  et  aa* 
dirf  significat  Adelpb.  prol.  2. 

(^)UinaU  ftoere,  eat  aliqnid  in  slle- 
rias  malam  ov 
fanter,  et  id  aHerias  ] 
Diti.  And.  1. 5.  8. 

Obteslatio  dicitar,  qaaodo  enm  adjo- 
ramns,  qoem  rogamas»  Aad.  I.  5*  56. 
Oteasiatto  dioiior,  eom  per  eas  res  ad- 
jnramas  aliqnem,  de  qnilma  agitar 
oaosa.  And.  III.  3.  9.  Otmalatio^  est 
preoatio  eom  meotiono  eamm  rerom, 
per  qnas  petimas.  Heo.  f  II.  3.  27. 

Obtundere  est,  ssspe  repeteado  di- 
oere.  Translatio  a  fiibris,  qni  ssBpe  rs- 
petnnttandeDde  aliqaid  malieo,  et  idem 
obtnndaDtet  hebetaat  And.  II.  2. 11. 
Adelph.  I.  2.  33. 

06<iir6orv,  Interstrepere  toI  evorlere. 
And.  V.  4.  23. 

Ooo^xsrsjdomagnolaoiaore.  Adelph. 
III.  2.  29. 

Oeuli  amoria  indicea,  adjatoreaqae 
flagitii.  Adelph.  HI.  2. 20. 

Oferri  dicantnr  tsm  bona,  qnam 
mala,  si  inspersta  objiciantnr  adspeeti- 
bas.  Hec.  III.  3. 10. 

Q^rittm  ab  efficiendo  diotom.  Aad. 
L5.1. 

Omen  est,qnidqaidoiedioBtar.  Aad. 
I.  2.  29.  Oinna  antiqoi  anapieato  h- 
oiebant,  qam  rata  eaae  Tollent  ibid. 

'OfMwriktifTa,  apU  fjUfMMott  eom  odio 
indnetap,  et  pronanoiatione  depraTatm. 
Enn.  I.  2.  75. 

On^halti  ot  HereuUt  historia.  Bnn. 
V.8.3. 


IN    DONATUM. 


517 


.  Optm^  de  laboro  eorpoNo,  ei  leli- 
gione.  Adelph.  II.  3. 8. 

OpibuJLaT  et  Ofniulatio  diota  ab  opem 
tollendo,  hoo  est,ferendo.  And.  I.  3..  5. 

C{^ipicl0  pro  Talde.  tnndetio  amsti- 
cis.  Hec.  II.  1.  41. 

OpUBn  et  O^rtatio,  Terbft  aulitaria. 
JBnn.  y.  9.  97.  Ofiare^  ett  uuui  de 
daoboe  eligere.  And.  IV.  5.  2. 

OnstiAf  de  panoui  verbii.  And.  I.  5. 
le.  Onitto  et  itUiM  ^onttt.  And. 
proKlS. 

Orha  proximo  nabat:  orftoM  prozi- 
mas  daoat,  AttioamjaioBt.  Phonn*  I. 
«.75. 

Ordo  Tol  bononmi,  jel.  malornm-di- 
eitar^  et  graTinm :  griir  Tel  booomni, 
Tel  malornm  eat,  et  leTiom.  Adelpb^ 
m.  3.  8. 

OmatuM,  rSff  fAifm  ett.  Enn.  II. 
2.6. 

Oro,  OramtUf  qoae  bona  innt :  5up* 
pJacaniitf  in  adrenia  magii,  Tel  com 
laorimis.  And.  II,  1.  12.  Orare, 
e>t  placidos  petere :  ob$eeran,  iratpa 
rogaxe.  unde  plns  faoit  obttcnm,  qoam 
onuu:  plas  rero  oraiu  qnam  rofanf* 
Adelph.  III.  4.  S6. 

Ot  durumt  pro  impadenti.  Ban.  IV. 
7.  36. 

OKitatio,  est  animi  otiam  et  secori- 
tas,  dictom  ab  ors  ciendo,  u  e.  oomm<^' 
yendo.  And.  I.  2.  10. 

Osculandi  genera  tria,  oKulum,  ba» 
mun,  ettuoinum.   Eon.  III.  2.  3. 

Otiote,  secnre  significat.  Adelph.  U. 
1.2. 


PaltBttra  etiam  Tirginibas  prabeba- 
tor  ab  antiqais  Grascis,  ad  oempon^nda 
oorpura.  Snn.  II.  3.  22. 

na^t^  Wforiotuav,   £nn.  I.  2.  18. 

Parattts,  suboroatas,  compositos  do- 
lo.  Aod.  V.  4.  6. 

no^jXjiw.  And.  1. 1. 43. 

Parens  reri  amoris  oomen  est.  A- 
delph.  III.  4. 10. 

Hti^iyQwif  per  iv^n^t^ft^.  And.  III. 
3.36. 

no^/MMT.  And.  I.  5.  7.  III.  4. 13. 

Jlafovofuuta-ta,  Aod.  I.  5.  7. 

Patior  oommane  est.  nam  patior  te,  et 
a  U  dicimns.  Hec.  I.  2.  108. 

Patronui  aat  temponile  nomen  est 
defensoris:  ant  certe  appellatio  est, 
per  qoam  oslenditifr,  quid  illl  cnltns  et 
obaeqaii  debeator.   Adelph.  III.  4. 10. 


Pseimia.in  foro  ct  do  mmiam  ■orip- 
tara  magis,  qaam  ez  aroa  domoqne,  tel 
oista,  namerabetar.   Adelph.  II.  4. 13. 

PerceUere,  perTertere.  Ean.  II.  3. 
87. 

PeroontatiM»  a  omto  dicitar,  qno 
naatse  atantnr,  ad  exploraada  looanaTt- 
bas  opportnna.  Si  Toro  Psrottnctatum. 
ab  eo,  qood  a  cunotif  perqoiratar,  dici- 
tor.  Hec.  I.  2.  2. 

Psrduounlttr  necesaitale  ooaoti.  And. 

I.  1.  64. 

Peregrinaf  pro  mcrotnoe.  Asd.  !•  1. 
119.  Ean.  1.2.  27. 

P«rpetu«m  proprie  ad  homiBea  pei^ 
tinet}  Miipttamiim  ad  Oeos.  And.  V. 
5.3. 

Pene^ttitur,  qoi  aon  4eaMt  ••eqvl. 
And.  V.  4.  32. 

Pfroicaxeat  poraoTenn  eom  amMtiin 
Ti.  Hoo.  IV.1.17. 

P«timttS  aliqoid  preoario:  potcimut 
imperioae :  pottulamut  jore.  AmL  II.  5. 

II.  Heaat  IV.  5.  27. 

P&a«ma,  Meaanda  ftbnlam,  Mit  L. 
Larinias.  Ean.prol.9.  Ejos  aig—Mm 
tom.  ibid. 

PhorwMnit  PrufAOf  Phorm»  proL 
27. 

.  Pineum,  at  Suniutn,  oatmmilimai  et 
aocessa  littoris  pan  cleauatiorrf  adrer^ 
sns  prmdonam  inenrans  ilUeeaanbabat 
inrentns  Attioa.  Bnn.  II.  2.  59. 

Ptfcatoraf ,  qni  recentem  piseem  pre- 
bent.  Ean.  II.  2.  26. 
•   Pleri^e  omnet  pro  nna  parte  onti- 
onis  dixere  reteres.  And.  1. 1.  28. 

113^.  Eon,  prol.  6.  27.  et  41. 

P^ure  dixerant  Toteres,  pro  ph», 
Phorm.  rv.  3.  6. 

Poeta  nomen  bonorifionm.  Aiid.prol< 
1.  Poeta  ififo  rtu  «oi^,  id  est,  a  ftoi- 
endo  dicti.  ib.  3. 

PoUiottati0,maltaram  rammpromis- 
sio.  And.  I1I.2.47. 

JloXtM^nhrw.   Adelpb.  HI.  2.  3. 

Popularis,m9<infm,  Phonn.L  1.1« 

Porro  conjnnctio  est  expletiTa,  aiias 
adTerbium  temporis.  And.  1. 5.  43.  fa« 
tari  temporis  adTorbiam,  toI  adhortan- 
tis.  And.  III.  4, 17.  modo  adferbiom 
est  ordiais :  alias  temporis.  And.  IV. 
3. 16. 

Poi^o,  Non  -solam  oorpore,  sed  eti- 
am  animo  portamiu,  tam  bona,  qoam 
mala.  And.  II.  2. 1. 

Poftfuam,  non  tantam  pneterito,  aed 
et  pneaenti  tempori  adjuogitor.  Phonn. 
prol.  1. 


518 


INDEX 


Potiufmv,  est  qaerelam  diberede  a]> 
tero  apad  alteram.  And.  IV,  1. 15. 

Potiri  T&v  fAia-aM  foit.  PhonB.  III. 
1.5. 

Prsdieaimu,  ot  res  sant :  laudamus 
extolleado.  Tel,  pndicamui  yooe :  lau' 
damui  argomentis.  Bon.  III.  5.  17. 

Pravum  ett,  qaod  el  iptom  ledit  fii* 
oientem :  malum,  qaod  alios  tantam.  A- 
delpb.  III.  3. 36. 

Prteator  DoUas  ex  animo  postolabat 
teniam  serro.  Phonn.  I.  2.  93. 

ProbuM,  Terentii  interpres.  Adelph. 
III.  2. 25.  Phorra.  I.  3.  3.  reprehendi- 
tnr.  Phorm.y.8. 16. 

Procare,  est  petere.  Heo.  I.  2.  84. 
onde  et  proci  dicti  sant,  qai  filias  alie- 
Aas  in  matrimoDiom  petieront.  ibid. 

ProcUve  est  porro  inolinatam,  toI 
pronom  inolinatomqae.  And.  I.  1. 51« 

Prodeambulare  delicatoramest.Adel. 
V.1.4- 

Prodttct  res  Tenales  dioontnr.  Eon. 
I.  2.  54. 

Profieuei  in  rem  mgram  ao  diffioilem 
dicimos.  And.  III.  4.  21. 

Prologi  ofBoiam  est,  argomeotom  nar- 
me.  Aod.  prol.  6. 

Promiaio  et  PolUcitatio  eandem  Tim 
habent :  sed  jN»Uicttatio  majoris  aaseTe- 
rationis  est  And.  II.  3.  27. 

Prcprium,  perpetoom.  And.  IV.  3. 
l.V.5.3. 

Prormm,  prios  Torsom :  rurtum,  re- 
tro  Tersam.  Adelph.  1. 1.  46. 

Prormt,  qoasi  poiro  Tersos.  And.  III. 
2.30. 

Prot»  oratio,  qoam  non  inflexit  can- 
tilena.  Enn.  II.  3. 14. 

Protervia  est,  qoi  dam  aliis  obTios 
^t,  proterit.  Hec.  III.  5.  53. 

n^MTJrsxoc  poerpera  primom  pariens. 
And.  III.  2. 10. 

Prondemttf  noTis  tam  bonam,  qoam 
malam.  And.  I.  3.  3. 

Proximi  et  Proptn^i  dioontor,  qoi 
QDbis  cari  esse  debent  And.  IV.  1. 12. 

Prudetitia  natoralis  est :  gnaritas^X' 
trinsecas  yenit :  tinprudenf  per  se :  ig' 
narua  peralios.  Ean.  I.  2.  56. 

PubUcanit  Tide  magistri  tributorum, 

Pudere  ad  dedecos  :  jtigere  ad  dolo- 
rem  refertar.  pudet,  qood  torpe  est : 
piget,  qood  doleU  Adelpb.  III.  3.  Sl'» 

Puerpera  slatim  k  parta  lavari  solita. 
And.  lil.  2.  3.  oode  dicta.  ibid.  10. 

PugU  diotos  est  a  pogna.  Hec.  alt 
prol.  25. 

Piignul  a  pugna  dictoi;  aot  ab  illo 


pugna.  Adelph.  U.  1. 17.  Hee.  ilL 
prol.  25. 

Purgat,  qoi  fatetar,  et  itc  deMit : 
refeUit,  qai  negaL  Hec  II.  S.  IS. 

Ptts  est  omnis  haoMir  coipori  oaenh 
sos.  Ean.  III.  1. 16. 

Putors  est  ejas,qoi  simplicitate  pcc- 
toris  AberroTit.  And.  1. 1. 86.  Petan 
porgare  est  onde  et  arbores,  et  rilci 
putare  dioimos.  And.  IL  6. 11.  Pvtan 

Sroprie  est  iidsn  et  oasn  a  ? erift  etnti- 
bos  reseoare.  onde  aibonna  parfrts- 
res  jmtatoret  diountnr.  Adelph.V.S. 
10.  Ptttamui  instantia :  reputmat  pm- 
terita.  Bon.  IV.  2.  4.' 

Pytiaare  proprie  est  paree  risim 
gostare,  qoasi  teotandi  gratia.  PffiiS' 
tando,  id  est,  expreasis  labiis  eupua- 
do,  dom  saporem  Tini  probit  HenL 
lU.  1.48. 


QitadnifMi,  toI  iigatoiB  gmas,  nl 
serros  maniboa  et  pedibos  li|;stas.  Aad. 
V.2.24. 

Qpuant,  qoi  ad  plenomet  pcipebOB 
reponit :  ^ucrttot,  qoi  tix  qootidie  ii- 
quirendo  Tictam  inTcnit  And.  1. 1. 48. 

QMBituf  a  otttfrendo  diotos.  Eaa.  II. 
1.4. 

Quid  agit7  fonnobt  tsI  patafhsti. 
And.  1. 1.  107.  TeloonTenitiBveetuaii 
principio,  tcI  objorgationis.  Adelpk.L 
1.35. 

Qttid  iitue  f  oonoedentis  et  Telati  rie- 
ti  Terbom.  And.  III.  3.  40. 

Qutesesiv  illo  dicitor,  qoi  est  iniolmi 
et  inqoietos.  And.  proi.  tf* 

QtMtn  oorripiendi  vel  impenndi  via 
habet  Phorm.  III.  2. 1* 

Qimttort,  Qoirites  ooaolsmsrs.  A- 
delph.  II.  1. 1. 

Quts,  eiaUquit,  et futiguam, BoaolH 
senrabant  qao  genere,  aat  qoo  BOBao 
dedbarent  Adelph.  IV.  4.  24. 

Quti  htb  loquMtur  f  prinoipiuB  Terea- 
tianoffl,  in  jongendis  personis.  Aad.  I. 
5.32. 

Qutf  ttt  ei?  ad  dignitalem  refertar. 
Quti  mtAt  ei  ?  ad  neoessitndiBem,  id  est, 
frateraot  cognatos.  And.  IV.  1. 11- 

Qutifiuim  etiamfeminino  genere  Bsar- 
patom  veteribos.   Eon.  U.  3. 81 

Quod^ttstttm  feUxqite  tit,  dioehsat 
Toteres  aliqoid  aggressari.  Phona.  I. 
2.  81. 

R. 

Baptio  ad  perionam  refertor :  repiM 


IN  DOMATUM. 


&19 


Id  r«tt :  raptiu  ad  ttiqirami  it  Tolomiu 
proprie  loqni.  Adelph.  III.  3.  2. 

Meete.  no  dioimot,  ooib  sine  ifljoria 
interrogABlis  ■liqoid  retioemni.  Hec. 
III.  2.  20.  Bfctf  pro  eo,  qnod  ett  m* 
hU.  Enn.  II.S.50. 

RedeufU  bonn  in  familiam,  ei  non  ett 
beret  de  prozimo,  nat  ex  teetamento. 
And.  IV.  5.  4.  Adeipb.  II.  f .  28. 

RifeUU,  qai  negat :  purgat,  qoi  Ikte- 
tnr,  et  lio  defendit.  Heo.  II.  8. 12. 

Refvitatio  in  rem  est:  eonfuUUio  in 
perponam.  Phomi.  III.  1.  19. 

Bigitut,  pro  dintibot.  Enn.  1. 2.88. 

Remorari  a  rtmora,  pitce  minntitti- 
nto,  qmnaTet  retinet  And.  IV.  3.  24. 
Eon.  II.  9. 10. 

Reputumus  prKterita :  jnaamus  ia- 
ttanUa.  Bon.  IV.  2.  4. 

Kt^iMeidt  defettot:  eeetat  detidio- 
tot.  Bon.  III.  1. 15. 

Rerum  natura  m  tria  dividitur,  c»- 
lam,  terram,  maria.  Adelph.  V.  3. 4. 

Ra,  et  lit,  et  negotiam  meretridt, 
et  patrimoniom,  et  oiBnit  peoonia  no- 
mbalor.  Adelph.  II.  2.  12. 

Bti  territ  divitibnt,  qoia  abnndant : 
rn  eerviunt  panperet,  qoia  te  coartant 
ad  aogattitt  rei.  Heo.  II.  1.  27. 

Reteitcere  ett,  qoom,  qood  de  indot- 
tria  celatar,  yix.  argomentomm  vi  ag- 
notcitnr.  Heo.  II.  1. 11.  Reiciaeunt, 
ad  qaot  pertinet;  et  reeeiaeunt,  qni  net- 
oinnt:  eeiunt,  qai  negiignnt  Et  rt- 
jeuctfiMU  ex  tlio :  eeimue  etitm  per 
nottnm  opinationem.  Reecire  ett  ro- 
oognotcere,  et  yix  ioTenire,  qood  qoit 
Botcierit.  Hec.  V.  4.  28. 

Reeeribere  dicebant  pro  mroiMitrarr. 
Phorm.  V.  7. 29. 

Bcipiennt,  ett  proprie  retro  adtpi- 
cere,  ted  et  non  obliritoi  illiot,  qoem 
pnecedit  fdioitate.  And.  V.  6.  11. 

Reiiilvimtir  iit,  qnibot  not  ▼dnmot: 
redcitmur  iu,  qoi  notrolnnt.  Enn.  I.  2. 
67.  Redditur  et  reititiittur  onpient 
cnpientibot,  ot  parenti  filiot.  Eon.  IV. 
6.8. 

Betinet,  qoi  advertom  aliquem  tenet. 
Adelph.  1. 1.  33. 

Rhamnui,  pagut  AttiotB  ett.  And.  V. 
4.27. 

Ridet,  qai  timpHciler  ridet :  deridet, 
qoi  com  alteriot  irritione  et  oontemto 
ridet  Adelpb.V.  3. 66. 

iltiMiiei  qoi,  et  onde  dicti.  Eon.  V. 
9.42. 

Bursuffi,  retro  rertam  :  ot  prortum, 
priot  ▼ertom.  Adelph.  1. 1.  46. 


S. 

SaeeUum,  taera  celltu  Adelph.  IV. 
2.37. 

Sal,  neotraliter  condimentnm  ett, 
mttcoline  tapientia.  Eod.111.  1. 10. 

Sattem  a  captirit  natom,  qoi  nihil 
dind  prteter  talutem  a  Tictore  potnnt. 
Adelpb.  II.  2.41. 

Sanguinolmtut  a  malre  infiut.  And. 
III.  2. 6. 

SanguU  noiter,  ret  et  tomtnt  dioitnr. 
Pboim.I.  1.  12.etl3. 

Sttt  haheo,  tic  antiqoi  pro  euffieit  dioe- 
bant  And.  II.  1.  35. 

Saxum  volnere  prorerb.  Bnn.  V.  9. 
55. 

&e2erMtu  etl  mnltomm:  tedettui 
▼d  nniat.  leeleroiui  proprie  aoolor  ett 
toderit :  eoileratuj,  in  qno  toelot  tit 
contlitotom  ▼el  oommittom.  Eun.  IV. 
3.1. 

SdUeet  temper  onm  ilfmtif  ponitor. 
And.  1.2.14. 

&tmtti,  qood  oerlom  ett :  noieimuf, 
qotD  adhoo  inoerta  dedderamot.  And. 

1.  1.  26.  Setmta,  qutD  ad  not  defo- 
rantnr :  rttctmuicelata.  Hec.  I.  2. 114. 

Seirjmi  pdnttrit  ret,  et  lerittima. 
tine  nodo,  et  levitjonoitpedet.  And. 
V.  4.38.  , 

Scttueetpu^fcerdiffernnt  And.IlI. 

2.  6.  Heo.  V.  1. 12. 
SeortilrvtA9f.  Enn.  III.  1.  34. 
Serupului  a  terupo  lapide  dictnt,  la- 

pillut  minimot.  And.  V.  4. 37.  Addph. 
11.2.21. 

6ecretttm  latens  latid  comparatnr,  in- 
tra  ▼tt  dantom  exittenti,  qnod  qnnm 
effbnditnr,  manat.  Adelph.  II.  4. 19. 

Secta  philoaophomm  a  lectando  dio> 
t».  Enn.  II.  2.31. 

Seetari  proprie  ett,  ut  tanmt  bucu- 
ltm,utarieto¥em.  Pborm.  I.  2.  36. 

Sedere  proprie  igna^»  .oettationb 
•tt  Adelph.  IV.5.38. 

Sedulo,  tecnt  t  dolo,  i.  e.  tine  dole. 
Addph.  1. 1. 25.  III.  3. 59. 

Segregari  proprie  ab  meretrice  did- 
tor :  ab  nxore  £^ngi*  Heo.  V.  2. 30. 

5empttemum  proprie  de  diit  dicitnr. 
And.  V.  5.  3.  differt  a  perpetuo,  ibid. 

Senex,  i.  e.  berat  major.  Hec.  1. 2.^. 

Senes  atque  anui.  jnceptio  fabnl». 
IV.  3. 15. 

Sententi^  graret  ex  pertona  tenro« 
mm  qoum  dionntur,  ridicoln  tant,  et 
oo  contiUo  interpoBOotar.  Pbonn.  I. 
2.88. 


sa» 


f  NDEX 


Sentin  dicltar,  qai  tiz  eoUigit  se, 
vixqae  animadvertit  And.  V.  3.  11. 

Sipukkn  iwfMKf  ▼iriain.  And.  I.  1. 
101. 

•    Ssfttt  nntrem  dionntar  peoorm  recens 
mUu  Hec.  IV.  4.  27. 

Semtmitm  qoKrere,  qaid.  Bon.  III. 
5.10. 

Servi  dicti,  qai  Mrooti  fant,  qaom 
eov  oooidi  oporteret  jare  belli.  Adelph. 
II.  1.  28.  Servi  aaepe  dutninie  sapien- 
tioros  in  PalliatR  oomoBdia,  non  in  To- 
gaU.  Ean.  I.  1.  13.  et  IS.  Servonan 
•nomma  a  natloDibaa  imposita.  Adelph. 
V.  9. 16.  Senm  magister  ad  neqoita- 
«m.  Adelph.iy.  1. 13.  Servot  gmrulot 
et  sententiosos  amat  oomosdia ;  tristes  et 
'paroe  h>qaentea  tragODdia.  Phor.  I.  1.7. 

SermtusjuiUL,  in  qaa  nihil  iniqaum 
jabetar :  eiement,  ia  qaa  etiam  de  josto 
makvm  rettitUtar.  And.  I.  1.  9.  iSer- 
vitut  pro  dominata.  ibid. 

Semtgbiita  onrd  sant  «etas  oomicoram 
■ennm.  Adelpb.  V.  8. 15. 

'  Signum  est  ponra  qaedam  signiiioa- 
-tio,  indicans  totias  rei  qoalilatem.  Aml. 
V.  3.  7. 

SHieefniuM  ando  diotom.  AdeJph. 
IV.  2.48. 

Similia  dioere  de  proximo  amalMnt 
▼eterea.  And.  J.  3.  13. 

Sitiiemim.  poram,  sine  fdoo,  et  sim- 
plex,  at  mel  tine  eera,  Ban.  I.  2. 97. 

Sit,  si  Yis.  additnm  imperatlTia  ad 
oontameHam  minoendam.  Ban.  IV.  7. 
29. 

Sobrim  jel  oonsobrinoram  lOiiyTel 
de  sororibas  nati,  qaasi  sororinL  And. 
IV.  5.6. 

Sebriut  est  saMemefftis,  qnasi  sefrriiii, 
hoo  est,  ab  ebrio  separatas.  And.  IV. 
4.39. 

Sodet,  si  andes.  And.  1. 1.  58. 

Soiert,  qaasi  7xec  ^^ff^»  Mylos  in  arte. 
Bnn.  m.2.25. 

SoUieUftdo  est,  qnae  inheret  menti- 
■Iras:  toUieitetio,  qaie  ab  alio  fit.  And. 
I.  5.  26.  SoUieitudo  reram  incorta- 
rom  magis  est.  ibid.  34. 

Sort  est  samma,  coi  eslrinsecas  ac- 
'  qairitor  fcenns.  Adelph.  11.  2.  35. 

Speetare  iabnlam  est  probare.  And. 
^rol.  27. 

Spectator,  probator,  ot,  pecunue  ipeo- 
tatoret  dicantnr.  £an.  III.  5. 18. 

^>eramvs  ad  diem :  «sipeetamui  ante 
diem.  Adelph.  1.  2.  29. 

5|pesetm0hudao  csMifioesftrtaramm 
reram  aant.  Aod.  V.  4.  34. 


Spet  et  extpeetatio  diffftnnt.  Ban.  I. 
2.115. 

SpoUare,  mutilafe.  laeermre,  qni  dif- 
ferant.  Heo.  1. 1. 8. 

i^misB.  Qaainor  Boat,  qam  in  spon- 
sis qoserantnr :  forma,prtAitat, das,  no- 
6ititas.  Fborm.  L2.70. 

Stadm,  perpetao,  ssqiialitery  et  qaasi 
nno  statn.  Phorm.  V.  3.  7. 

Suomra  oorpori  adaoribitnr:  tUttu» 
ad  habitom  refertor.  Bon.  III.  5. 50. 

SteUM,  qaale  animal.  Bob.  IV.  4. 22. 

StiUaire,  est  gnttas  emittere  ex  oor- 
pore  :  eatiUaire,  ipsnm  oorpns  gnUa- 
tim  finire.  Phorm.  V.  7.  82. 

5ittu2iiim,  est  Tolantas  hominu  attsn- 
tior  atqae  impensior.  Uec  II.  1.  5. 

Sudtfemiu  Ihcilia :  persuodemtis  dilfi- 
dlia.  £t  tuadere  facientis  est :  per- 
suodere  perfioientis.  Adelph.  IIL  3.6. 

Sub.  temperamentn»  oet  plenm  prs- 
nonobtionis.  nt  su^triifis.  suMlrt,  wm 
ad  plennm  tristis,  ant  ridet  And.  II. 
6.16. 

Sueesnsire  potioris  est.  sueeensBrv,  in 
re  grsTi  et  jasta  irasoi.  And.  IL  6. 17. 

Sneeut,  est  hamor  in  eorpore»  qoo 
ahnndantbeneTalentos.  Ban.lL  3.26. 

SuNtum,  promontorinm  est  Atheni- 
easiom ;  et  in  eo  fiuram  rerom  irena- 
linm,  IfMoti^*  Bon.  I.  2.  35. 

^ipentef,  aalras.  luperstiter,  senea  et 
anns.  And.  in.2.7. 

iSittpentitioius  a  lupewlss  dietns,  qoi 
deos  timet  nimis,  qood  signam  est  do- 
liramenti.  And.  III.  2. 7. 

SyeojpkaMtt  est  pertnrbare  rem  bo- 
nam,  ei  cnrare  malam.  And.  V.  4. 18w 

2i7K0«<.  Ban.  II.  3.  30. 

^vYX»»p^'  Adelpb.  II.  1.  34. 

Z»XXi)<^c,  figora.  And.  prol.  3.  IIL 
2. 14.  m.  5. 1.  et  18. 


TeJbema,  qaasi  trabena,  a  Talidiari- 
bas  dicla  trabiboa,  qaibos  saperion 
sasponsa  sont  Adelph.  m.  3. 5. 

Taeimuiconsilia:  reticemusdolores: 
Mcemut,  qnorom  nos  podeL  EonlT. 
1.4. 

Taeere,  secnmm  esse.  And.  II.  S. 
25. 

TadtwrMta»  obsenrantim  genos,  ia 
silentio  oonstitnta,  et  in  oelando  seoro- 
ta.  And.  L  1.  7. 

Tadturmtai  oonfessionis  gennseaty 
prsesertim  contra  adrersaril  intenogn- 
tionem.  Ean.  IIL  2,  23. 


IN   DONATUM. 


521 


Toiietrt  tt  otf Ntfeiv  differonL  Adel. 
It  1.  24. 

Tanto  niquwr,  formQla.  Adelph.  IV« 
%.  12. 

Tardtu,  rarie  samitiir.  Enn.  V.  9. 
49. 

Tenuutr,  wa^  to  rif499fuu,  o«dor,  et 
rejicior.  And.  lU.  2.  12. 

Tempusfert,  sabandi,  te.  And.  I.  2. 
17. 

7emM(efitf/f  a  (cmetttm  dicitor.  niide 
obtiemiutf  sobrios.  dictam  autem  teiae^ 
tum  ab  eOy  qoia  teotet  meotem.  Aod.  I. 
4.2. 

TerentiM$  Kpicamm  aeootaii  e«t. 
And.  V.  5. 3.  afjM^fjta  coniicam  ad- 
mittiL  fion.  II.  2.  26.  erroria  «rgoitor. 
Kon.  IV.  4.  22.  Homerom  imitatjir. 
Adelpb.  IV.  2.S8.etCeoiliam.  Adel. 
IV.  7.  45.  A  Menandro  qoandoque 
ireoediL  Adelpb.  V.  8.  15.  Cmcilio 
oomparator.  Hec.  alL  proK  init.  D«- 
lenditor  a  Donato.  Hec.  III.  4.  26. 
Afulta  feliciUr  aoflos  esL  arte  frctoiu 
11  eo.  V.  2.  8.  Deterinr  Meoandro  jo- 
dicabalor,  ob  stilum.  Pborm.  prol.  5. 
Erroris  accasatar.  Pborm.  proL  26. 
biscedit'  j^ib  Ap61|odoro.  'Pborm.  I^ 
a.  4L        ' 

TeMtim0ttium  vel  manifettum  est,  vel 
jcrcunr.  And.  V.  4.  28. 

T^Mittruf  fabala  L.  LaTioii,  damna- 
jtor  ex  ono  loco.  Eao.  proL  9.  seqq. 
ejos  argomentaio,  ibid. 

Tmesit,  figora.  And.  I.  1.  36. 

Trantdere  veteres  sonantius,  qood 
nos  lenios  dieimus  tradere,  Pborm. 
prol.  2. 

Triait  ad  laodem  ioterdom  somitar, 
ROD  ad  amaritDdinem.  And.  V.  2.  16. 

Tfi^ifjt»;.  berilJH  fiUos.  And.  IIl.  4. 
«3.   Kun.  II.  2.  58. 

Ttiber  est  genas  cibi,  collectnm  ex 
tomantibos,  et  qaasi  prsegnaotibos  are- 
iiis.  Adelph.  II.  2.  37. 

Tyranni  Alhenis  semper  oppressi. 
Adelpfa.  11.  1.  21. 


F««  interjectio  io  bif  rebas,  q«as 
exseoramor.  Aod.  IL  1.  2. 

Vale,  et  disoedentibos,  et  mortois 
dioitor.  And.  IV.  2.  13. 

VaUant,  reoancialionis  et  impreoa- 
^unis  esl  verbom.  ibid. 

T^o  laodatos.  Eon.  11.  2.  25. 

Venefieut,  qoo  seofo  dioator  Rod.  FV. 
3.6. 

Venire  in  mmUm  dipntar  et  qaoron| 

VOL.    II.  3 


reoordaaur,    et    qoai    oootid^mMu. 
Phorm.  I.  3.  2. 

Kenter,  deParamto.  Phorm.V.  7. 95. 

Verbenes  sont  omnes  berbee  fronde»* 
qoe  festm  ad  oras  eoroBaadas.  yel  om« 
neii  berbm  froodesqoe  ex  aliqoo  kwo 
poro  decerpUe.  diotse  aolem  qoasi  her- 
beno'.  And.  IV.  3. 11. 

Verba  eommutare  proprie  est,  qnod 
altercuri  dicimos.  Pborm.  IV.  3. 33. 

.  Verbumt  pro  sententia.  Eoo.  I.  2. 
95  et  98.  Adelph.  V.  8.  29.  .Verbum, 
vera  senteplia.  oam  verba  esse  a  veri- 
tate  dicta,  testator  Varro.  Adelpb.  V. 
8. 29. 
*  Vertumnut,  qoalia  deos.  Adelpb.  II. 

1.  37,  IV.  7.  10.  Hec.  I.  2.  J21. 
Veterator,  est  vetos  in  astotia,  et  qoi 

io  omni  re  callidosest.  And.  II.  6.26. 

VetemotHt  qois.  Eon.  IV.  4. 21. 

Vetut,  pleromqoe  ad  laodem :  inter- 
dum  ad  vitnperatiooem.  And.  prul.  7. 

Vi^elam,  precario,  tria  snot,  qoibas 
non  rite  res  agilor.  Eno.  II.  3.  27. 

ricfru,  qoiJis  fbrmala.  Aod.  V.  3. 
21.  ' 

VieinitaM  meretricom  piima  amoris 
illeccbra.  Boo.  11.' 3.  67. 

Videre,  pro  Vigilare.  Eon.  I.  1.  28. 
Videre  et  pati  facit  experieotes  et  aoi- 
entes  rerom.  Ailelpb.  III.  1.  3. 

Vietut  qais.  Eao.  IV.  4.  21. 

Vineula  ine  extremom'  soot  in  oo- 
moedia,  ne  qoid  fiat  tragicom.  Aod.  V* 

2.  24. 

Violento  oiviliter  resisti  soleL  Eon. 
IV.  6.  30. 

Vir  modo^  oon  ad  sexom,  oeo  ad 
a?taiem  dioitar,  sed  ad  laodem.  Eon.  II. 
3. 15.  r/r  ad  oiarilalem  oooditiooem 
refertar  qoandoqne,  noo  ad  sexam. 
Uec.  IV.  1. 8.  Vir,  ad  viloperatiooem 
cum  ironia:  ad  laodem  sioe  irooia. 
And.lL6.5. 

Virtutit  quatoor  species  geoerales. 
And.  1. 1. 4.  Virtutes  pro  flagiliis  per 
i*pMPi(av  dicebut  veteres.  Adelph.  11. 
i.  22.  Virtutet  soat  perfeoti  sapientis, 
vel  divi  alioojos.  Adelpb.  IV.  1. 20. 

Vita  dioonMii'  omnes  sensos,  ab  eo, 
qnnd  est  oertissimom  ooolorom.  Eou. 
III.  2. 1.  risa  vel  oorporis,  vel  animi 
Munt :  hoo  est,  ralioais,  vel  sensos. 
Pborm.  V.  1.  8. 

Vitio  creati  ooss.  dioontnr.  Hec. 
proL  2. 

Vituperare,  eat  mala  vitiodare,  etiam 
bona.  And.  prol.  8.  Yitiam  rei  pa- 
rare.  ibid.  15.         ' 


m 


INDEX  IN   DONAT. 


CTmwproqQidiai.  And.I.  1.01. 

Voealit  gemiDaU  noo  heii  ntum  sjU 
labtm.  And.L2.2. 

Venuramfsetn  dioitBry  qni  tot  alie- 
nnm  ex  mre  «lieno  Bolvit  dioitur  etinm 
vonuram  fiteere,  oam  minore  fceoore 
•coeptam  qnit  peonnttm  mmjore  ooon- 
pat.  Pborm.  V.  2.  15. 

Utimttr  froetibna  re i,  qn»  ab  aman- 
tibna  salfo  nan  nobu  anbroinistralnr : 
oMitimiir,  qnando  deperdimoa  et  rem, 
et  frnotnm.  And.  prol.  5. 

Vultns  moYotnr  et  fingitnr:  farma 
immobilia  eat,  et  natonlia.  And*  "U  1* 
93et9d. 

Uxar  dieitor»  Tel  ab  nngendis  poati- 
bn8,et  figendalana»id  e«l,qaod,  qnnm 
pnellm  nnbereot,  maritomm  poatea  nn- 


gebaftt.  ibiqno  lanun  figobant  Tal  qnod 
lotoa  maritoft  ipim  nngebnnt  Heo.  L 
2.60. 


Virie^ATM.  Bnn.  IV.  7. 15. 
'rvt^aJk  axprt$ntsma,  Bai.U.  f. 


54- 

"Tir^iifK.  Pborm.  I.  S.  10. 

'kWm^ua.  Adelpb.  V.  S.  11. 

*Tir»toe^  And.  L  5.  33.  Phaim.  L 
3. 7.  V.  «.  16. 

"rraetT^.  And.  n.  1. 15. 

*T^.  And.L2.4et8. 

Z. 

ZMuyfAu.  And.IILS.14.  Pbann.V, 
5.8. 


1  N  rr  E  X 

VERBORUM  £T  PHRASIUM  TERENTIL 


ABALIENO]  lu  bob  abalmrumi, 
Heftut  V^2.  26. 

Abdo]  Senex  n»  abdk  te.  Heo.  !• 
9.  100. 

Abdomtn]  Ahdemmi  hoiio  MtniB  di« 
CM*  Baa.  UL  2.  7. 

jl6(iiico]  Me  ooBvittm  ■olmii  oMu- 
cebat  sibi.  Eod.  III.  1.  17.  Abduxi 
kdcoBiiain.  Heaat  1.2»  9.  Me  iayito 
Muxit  uMm^  Adelpb.  II.  1. 44.  Hqdo 
abduee,  ▼iDoi,  qQ«rereiii.  Adelph.  III. 
4.  36.  Ne  UIdih  ab  etudio  abducerem, 
Heo.  alt.  prol.  11.  Abduei  ab  ocnlis? 
laoioDS  indiKDOiD»  Adelpb.  IV.  6.  35. 
Credo  abduchum  in  ganeniD  nliqao. 
Adelpb.  III.  3. 5.  Abdud  tion  potest, 
qnianlerqne  nlriqne  eat  ooidi.  Pbonn. 
V.d.16. 

Abto]  Nnaqnamaftao.  Addph.II.  2. 
37.  Non  tn  bino  abu  ?  Euo.  IV.  7.  29. 
Btiain  tn  bino  abitl  Pborm.  III.  3. 
9.  In  Asiam  bino  abii,  Heaot.  I.  1. 
59.  Rni  babilatnm  ahiL  Heo.  II.  1. 
27«  Doffl  hmo  ioqnitor,  abik  bora. 
Eon.  IL  3.  49.  In  Asiaio  ad  regem 
miliUtom  afrite.  Heant.  I.  1.  59.  Rnf 
abiii,  Adelpb.  III.  3.. 83.  Prvsens 
quod  foeral,  io  diem  malom  abiit, 
Pborm.  V.  2.  16.  Emedio  abiit,t{u\ 
ifoit  in  bae  re  sompolos.  Pborm.  V.  8. 
30.  H«cdom  dnbitas,  menses  abio' 
runt  deoem.  Adelpb.  IV.  5.  57.  Looge 
jam  abieranu  Eon.  IV.  2.  5.  Abi  dom 
.tu  illis  obviam.  Heaot.  11.  3.  8.  Abi 
prm  streDne,  ao  forem  aperi.  Adelpb. 
IL  1.  13.  Abi :  non  scis  inescare  bo- 
mines.  Adelpb.  IL  2.  12.  Abi :  Tinim 
te  jndico.  Adelpb.  IV.  2.  25.  Abi  sis» 
ioscieiis.  Pborm.  L  2.  9.  Abin  bino  in 
malam  rem  ?  And.  U.  1. 17.  Numqoid 
▼is,  qnin  abeamt  Adelpb.  11.  2.  39. 
Vide  sis,  ne  qno  bjoo  a6faj  longias* 
Heaot.  I.  2.  38.  Mirabar,  boo  si  sio 
o&irft.  Aod.  I.  2.  4.  Ah»  si  pergii, 
abura,  Adelpb.  1. 2. 47.  Egon  te  si- 
nam  sine  jnnnere  a  me  abirtl  Hee.  V. 


4. 13.  Snspioor,  aliqnid  domdnkitif 
tsm  abslulisse.  Bnn.  IV.  3.  19. 

Abhiae]  Abhine  trienninm  ex  ADdio 
oommigravit  bno  ▼ioiniss.  And.  I.  1. 
42.  Abhirw  mensesdeoem  fere.  Heo* 
V.  3. 24.  Fere  abhine  annos  qnindo- 
eim.  Phonn.  V.  8. 28. 

Abhomo]  Oauiino  abhorrtre  animnm 
hnio  video  n  nnptiis.  Heo.  iV.  4.  92. 
In  alio  occopato  amore,  oMorrenli  ab 
ra  oxoria.  And.  V.  1. 10. 

Abigo]  Abigam  bnno  ma.  Adelpb. 
UL3.47. 

Abfieio]  Qm,  qnantnm  poteati  ali- 
qno  a^'tci«n^  eat.  Adelpb.  IV.  7. 26. 

AbUio]  Propier  eamlisBOtarbaatqne 
abiHo  evenit.  HeanL  I.  2. 16. 

Abitut]  Miaemm  hnno  tam  ezonioi- 
arier  ejnsa6iitt.  JMeant  m.  1.5.  Spe* 
rabit  somptom  sibi  senex  levatnm  esa« 
barnnc  abitu,  Heant  IV.  4.  24. 

^fe^ol  Aliqno  mibi  eat  bino  abU* 
gandut,  Hed.  III.  3.  54. 

Abligurrio]  Itidem  patrin  qoi  ahU' 
gurrierat  bona.  Bnn.  ll.  2. 4. 

Abortut]  Dicam,a60rtiimeise.  Hco. 
ni.3.38. 

Abrado]  Aliis  alinnde  eat  periolnm, 
nnde  aliqoid  abradi  potesL  PboRD.II. 
2. 19.  • 

Abripio^  Hano  jam  oportet  in  oni- 
.oiatnm  bino  abr^  And.  IV.  4.  47. 
Pnellam  ex  Attioabinc  abreptam.  Eon. 
I.  2.  30.  Jam  intro  a^ripim.  Adelpb. 
n.  1.  27.  Id  illa  nniversnm  abr^riet, 
Pborm.  I.  1. 11. 

AbKedo]  Qoomodo  bio  a&scidam  nea- 
oio.  Eon.  IV.  4.  49.  Si  licetme  latera 
Uoto  abteedert,  Heant.  IV.  2.5.  Cito 
ab  eo  bsBC  iraa6soedet.  Heo.  V.  2. 15. 

Abtolvo]  Ego  ad  fbmm  ibo,  nt  hnno 
ebtolvam,  Adelph.  11.  4. 13.  Hominem 
istnm  inpnrissimnm  qnam  primnm  n6- 
ioivitoU.  Adelpb.  U.  4. 18. 

Abttergeo]  Qni  oftiterMrm  volnira? 
.Bun.lV.7.9. 


634 


INDEX    VERBORUM 


AbtUrrte]  H«m  umolaal  parere,  qao 
Chremetamafrsterreairt.  And.  ]  II.  1. 34. 

Jbttineo]  Gemilas,  ■oreatas,  toMU, 
risas  abttim,  Hetot  II.  3#  ISt.  Focie 
•deo  iadigae  iDJariam  illi,  ^m  iioa  4i6> 
ttinms  maoom.  Heaat.  III.  3.  4.  Noo 
naaom  abttinet,  mastigia  ?  Adelpb.  V. 
f .  6.  Sese  illa  oMliffe  at  potoerit  7 
Hec.  I.  S.  64. 

Abttraho]  Ut  vHe  a  GI jroerio  miseram 
«bfCroAat.  Aod.  1. 5. 8.  IsUm  psaltriam 
ooa  illaomecam  hinc  obftraftam.  Adel. 
V.  3.  57.  Vix  me  binc  absinfxi,  atqoe 
fmpeditdtn  in  eo  efpediTi  animom  me- 
nm  :  vixqfte  buc  cohtdlenim  :  em  nora 
res  ortast,  t^drro  ab  hao  qiiae  mea6itra- 
Aaf.HeC.  m.l.lT  ct  18. 

Abturn]  Dom  abs  te  a6sum.  Heaot. 
11.  4.  19.  Menses  tris  abest,  Heant.  I. 
1. 16.  Qood  abttt,  non  qatcris.  Heaotl 
V.  4. 16.  Haod  permollam  a  me  abe- 
rit  infortoniom.  Heaot.  IV.  3. 1.  Com 
milile  istu  pnesens,  absens,  ot  siesi 
EoD.  I.  2.  119.  Pergin  hero  abstnti 
male  ioqnl,  ioparissime?  Pborm.  II.' 
3.  25.  Noscio  qoid  profecto  abtentB 
nobis  torbatom  est  domi.  Eon.  IV.  3. 
7.  Postdo,'  tt  toi  mihi  domos  te  prtf- 
soDte  abunte  ytXe^i.  Ean'.  V.  9.  29. 

Abtumo]  Pjrtisando  m^i  qdid  viift 
aftsufiuit?  Heaot.  III.  1.  49.  Cmo  ille 
et  cora  et  somto  absomitor.  Pbonn.  11. 
2. 26.  Qoo  paoto  satSetatem  amoris  ait 
▼cWe  ae  absumere,  Phorm.  V,  5.  6, 

Abtufdut]  Vostram  neqoeo  satis  mi- 
rari  rationem.  Est  herole  iiiepta,  oe  di- 
«am  ddlo,  atqoe  dbtiirda.  Adelph.  III. 
3.  22.  Erd  boC  mihf  pravom,  ineptom, 
oftsttrdMm;  atqoe  aiidnom  a  rita  mea 
▼idetor.  Adelpb.  V.  8.  .21. 

Abundo]  Qoasi  is  nbn  divitiis  abun- 
det,  Heaot.  III.  2. 17.  Amore  aftitniias. 
Pfaorm.  I.  3.  11.    . 

Abutor]  In  prologis  sbribondis  ope- 
ram  o6utitur.  And.  prol.  5.  Itane  tan- 
dem  qosrso,  item  ot  meretricem  obi 
abusus  sis,  mercedem  dare  lex  jobet  ei 
atqoe  amfttere  ?  Phorm.  11.  3.  66, 

Aecedo]  Namqoara  accedo,  qnin  abs 
te  abeam  doctior.  Eon.  IV.  7.  21.  Ad 
hsen  mala  hoo  mi  accedit  etiam.  And. 
J.  5. 10.  Pustqoam  amansacresstt.  And. 
1. 1.  49.  Ad  flammam  accsssH  hnpro- 
dentins.  And.  I.  1.  f 03. Panambnli  eo- 
dem  accedens  exspectatio.  Hec.  alt.  prdl. 
26.  Haod  in vilo  ad  aures  sermo  mi  at^ 
cessit  tuos.  Hec.  III.  5.  32.  Qoia  pait- 
lom  vobix  orocssir  pecoDim,  soblati  aoi- 
mi  sont.  Hec.  III.  5.  56.  Qood  liiAc 


aceetterlt,  id  da  laero  patateimsmnif; 
Adelpb.  V.  3. 30.  Voloolas  vostra  ti  s^ 
poetam  aceetserit,  Phoim.  prol.90. 

Aeddo]  Mi^era  tinMO,  iacertaai  Imw 
4aorsas.aocidat4  Aod.  I.  6. 29.  Istena 
aliqoid.  aceidgrit  boai.  And.  II.  3.  S4. 
Bodem  die  istao  veftem  vooe  ia  te  se- 
ctdit.  And.  V.  S,  14.  Aifpan  oeM 
Hec  III.  3. 18.  Uade  exordiar  Mrmre; 
qose  neo  opioaati  oocidKiit?  Hcc  III. 
S.  2.  Horom  nil  qoicqoam  oed^iai- 
mo  novom.  Pborm.  II.  1.  fO. 

Accingo]  Do  fidem  fotorask  GN.  Ae- 
eingar,  Bdo.  V.  9. 30.  Tolefaoc  iolns- 
ti ;  tibi  omne  e*i  exedeiriaiB :  scdi' 
gsfr.  Phoi^m.  n.  2.'4; 

Accipio]  Dos,  Pamphilci  est  deoen 
tsdeata.  P.  Accipio,  Aod.  V.  4. 48.  E- 
qoidem  pol  in  eam  p^em  do^jna^ti 
el  volo.  Eou.  V.  2. 37.  OpiDor/mrm? 
nOD  recte  accipis.  And.  II.  f.  90.  At^ 
cepi :  acceptam  servabo.  And.  I.  b.  €S. 
Accepit  cunditionem.  And.  1. 1. 51  Si 
te  seqoo  animo  ferre  aeeipiet.  Aod.  11. 
3.  23.  Reatitoe  quem  a  me  aeetpati  lo- 
com.  And.  IV.  l.  58.  Vide  nolts.  Ae- 
dpit  bomo  nemo  melios  pforMB  seqoe 
prolixius.  Eon.  V.  9.  52.  Hndne  sl 
e^  teatQ^toeTiam  tam  inii9eB  is  m 
aeeipiaml  Eon.  IV.  7. 1.  AliorsoiB it; 
qoe  ego  feci  aceeperit,  Ban.  I.  1 1 
Malo  ego  nos  prospicere,  qaun  hiso 
olcisei  aceepta  injoria.  Eua.IV.  6. 34b 
Aliter  toom  amorem,  at^ae  e^  «ct^ 
Heaat.  ri.  3.  23.  Ad  oorilamelisti  oa- 
nia  acc^t^Mt  majps.  Adelph.  IV.  5. 15* 
Partim  qom  occepi  aoribas.  Hec  IH. 
3.  3.  Qood  iocommodi  tibi  ia  ksc  re 
accipiesj  oisi  cavds?  Heaot.  V.  1.59. 
vide  notas.  Mea  caiisa  caosam  tedfit^. 
Hec.  alt.  prol.  47.  vide  noUs.  Qoibio- 
brem  atcipere  honc  mi  expcdisi  nietast. 
Heaot.  II.  3.  96.  Abs  qififis  hoaise, 
com  eat  opos,  beneficiom  aoeipen  gis* 
deas.  Adelph.  II.  3.  1.  Noase  id  sst 
erat,  aecipere  ab  illo  injoriam  ?  Phow» 
V.  2.  4.  Accipmnda  et  mnssitsBdt  is- 
joria  adolescentiomst  Addpb.  II.  !• 
53.  Indigniscom  egomet  sim  snvp^vs 
modis.  Adeiph.  H.  I.tf^ 

Aedpiter]  Non  reete  oee^pfN  tetdi- 
tor,  neqoe  miloo.  Plmrn.  II.  2. 16.  ^ 

i4cctiAo]  Diim  occa^aiaii,  qatmTi- 
debar  mihi  esse  polofare  sohrias?  Eas. 
IV.  5.  2. 

Aecumhe]  Ipsa  acevoAere  mecm. 
Bon.  III.  3.  9. 

Aeeuro]  Saltem  arctirstfc  And.  Ilr. 
2.  14.  Qoo  Bkogis  res  omniji  csBl»»*» 


ET   PHRASIUM    TERENTII.         ft99 


fSk  temere  fiieiain.  aeauro,  Hee.  V.  1. 
11.- 

Aoetu^']  Qni  oam  baiio  tuakanti 
NBThm,  FlBotnm,  EnBiam  aeetimnt. 
And.  prol.  18  et  19«  Te  Qltro  aeeuta» 
hU,  Btfn.  1: 1.  f4.  Cotidie  aeeutabam, 
Heitft.  1. 1. 50.  Ambo  aceii«ndi.HeeBt. 
1. 1.  67.  Ne  quid  aeeutandui  ri*,  Yide. 
HeBVt  II.  3. 111.  Bho»  nnm  quidnBm 
aeciuat  Tiram  ?  Hee.  II.  S.  «5.  Qaod 
me  aecutat  nr  aano,  sam  extn  nouBm. 
Hee.  II.  3.  3.  AeeuMndo  fieri  infectam 
notf  (fotnit.  Pborm.  V.  8.  45. 

Aeer]  Lenem  pBtrem  illam  fectam 
me  eese  oecerrinmm.  Phorm.  II.  1. 32. 
Prima  cdtibst  atertima.  Phorm.  II.  2. 
3f. 

Aeerbui]  Nemini  plam  ego  dcetba 
eredo  esse  ex  amore  homini  Bmqanm 
oblalB.  Hec.  III.  1.  1. 

Aeriter]  Postqoam  aerna  pster  ins- 
tBt.  Hecl.  f.45. 

Aetor]  Me  aetorem  dedit :  sl  hic  ae- 
ior  tBntam  poteril  a  (Benndia.  Heant. 
prol.  19.  et  13.  iide  notas.  Aettm»  ope- 
ta  magis  stelisse  qtfaitf  snax  Phorm. 
prol.  10.  Qaem  aetoris  rirtasnabisres- 
titait  Idonm.  Pliormtf  prol.  34. 

JlchtfjsPrimo  aciu  plaeeo.  Hee.Blt 
pTol.  31. 

Actutum]  Aperite  aliqnis  octinm. 
Adetph.  IV.  4.  25.  Coogredere  aetu- 
tum,  Phorm.  V.  6.*12. 

Aeub]  Qdod  illos  sat  etas  aeuet, 
Addph.  V.3.49. 

Adaxigeo]  Ne  tna  dnritin  antiqnB  illB 
Mam  adaueta  mt.  Heant.  III.  1.  26. 

Adblbb]  Is  mi,  nbi  ad6tdit  plotf  paolb, 
MB  qnse  nnrr^  ftfoinorii?  Heant.  II. 
1.8. 

Aderefco]  Amiohiam,  qnm  incepta  a 
parTis  onm  mtate  oderewt  simol.  And. 

III.  3. 7. 

Adcurre]  ^ieurrit:  mediam  miilierem 
eomplectitnr.  Aod.  I.  1.  106.  Conti- 
nno  adeurrit  ad  me.  Ebb.  II.  3.  43. 
Adeurrunt  serri:  soceos  detrahont. 
Heaat.  I.  1.  72.  Poer  ad  me  adeurrit, 
Phorm.  V.  6.  23.  ilc^urre  huo.  Phoni|. 
V;7.90. 

Adde']  Qnod  tibi  dieonlam  mUo.  And. 

IV.  2.  27.  Verbom  si  addidem,  And. 

V.  2. 19.  Neqne,  prmterqaam  qaas  ip-  - 
•e  amor  moleatiBS  habet,  adda»:  Eon.  I. 
1.  SS.  Nisi  mihi  qoidem  oddit  animnm. 
Heant  IH.  2.  31. 11  qni  minos  habent, 
nt  semper  aliqaid  addant  diTitioribns. 
Phonn.  1. 1. 8.  Propter  miserieordiam 
addunt  paaperi.  Phorm.  II.  1.  47. 


>lUveo]  Qommi  ante  oonloa  eonim 
BBiiBtoreiiaddtistitaam?  Bbb.  IV.  7 j 
24.  Nemon  uiedienm  adduxit  f  Heoj 
IJI.  1.  43.  NamqoBm  animam  qomsti 
gmtiB  ad  malBB  adduemm  partis.  Heo^ 
V.  Si  38.  Ad  mtterieortfam  ambos  ad- 
oito.  Heant  V.  %,  42.  Turlmm 
addueet:  Adelphi  V.  7. 15.  In- 
Tontnm  tibi  cnrabo,  et  meonm  addue* 
tum  tnum  Pamphihun.  And.  IV^  2.  1< 
Addueti,  qni  iUam  ciTcm  hino  dtoBnt.' 
And.  V.  3.  21.  Si  illam  potest»  qni  ali- 
eni  rei  est,  etiam  oom  ad  neqnitiam  ad^ 
dueere.  Adelph.  III.  3.  4.  AHqnandd 
tandem  bno  animnm  nt  otfducat.  tnnm« 
Heo.  IV.  4.  61.  Tide  notas. 

Adelpki]  Bnm  hio  loenm  sumrit  sibi 
in  Adelphot.  Adelph.  prol.  11. 

Adeoi  adMr6.]  Voltn  adeo  modesto, 
adeo  Tennsto,  nt  nil  snpra.  And.  I.  1. 
93.  Magisid  adeo^nuhi nt  ineomroodeti 
And.  1. 1. 135.  Ipsnm  adea  prmsto  ?i- 
deo  oom  Dbto.  And.  II.  5.'  4.  Ant,  si 
adeo,  bidni  est  aot  tridui  baDo  sollioitn- 
do.  Atfd.  II.  6.  9.  Atqae  adeo  in  ipso 
tempore  eooom  ipsnm.  And.  III.  2. 52^ 
Soadm-e,  orare,  usqne  adeo  doneo  per- 
pulit.  Andj  IV.  1.  38.  Propera  adeo 
pnernm  tollere  hino  ab  janna.  And.  IV. 
4.  20*  Nono  adeo,  nt  tn  us  seiens.  Aud. 
IV.  4.  36.  Atqne  adeo  longnmBt,  nos 
illum  exspeetnre.  And;  V.  6.  13.  Adv- 
lesoentem  adeo  nobilem;  Bon.  1. 2. 124. 
Non  adeo  inhamaniy  ego  stfm  ingenio. 
Bnn.  V.  2.  41.Postrem6ad«dre4rediit 
Heant.  I.  1.  61.  Ut  dam  evenlBt  pat^ 
tns  patrem,  atque  adeo  omnes.'  Heo.  IIL 
3.  37.  Faeis  hBio  adeo  injnriam.  Heo« 
IV.  4. 68.  Ne((oe  opns  est  adeo  mnttio 
to.  Heo.  V.  4. 26.  Neqae  defelisear  bs- 
qae  adeo  experirier*  Phorm.  IVj  1.  «3. 
Credis  te  ignorarier/  ant  tna  factn  adeof 
PbormiV.7.39. 

Adeon*,  ildeons]  ildson' hominen  es- 
seinTennstum,  aniinfelicem  qnenqtfBm, 
ttt  «go  som  ?  Aiid.  I.  5. 10.  Adeoitame 
ignBTum  pntas?  udsonsporro  ingratnm? 
And.  i,  5. 42  et  43.  iiiieone  est  demens? 
And.  III.  1.  11.  Adeon  Tidemnr  Tobls 
esse  idonei,  in  quibns  sio  inladatis  ? 
And.  IV.  4. 18.  AdeoH  hdmines  inmo- 
tnrierez  amore?  Bnn,  II.  1. 19.  ilde- 
on  rem  redisse  ?  Henat  V.  2.  27. 

Adeo,  vtrb]  Adeamne  nd  eom  ?  And. 
IV.  1. 15.  Aliquot  me  actisnmt.  And; 
III.  3.  2.  Bdioit  ne  Tir  qnisqnam  ad 
oBm  adeat.  Bnn.  III.  5. 30.  Adu  le  heri 
do  filia.  Hee.  II.  2.  9.  Boenm  Tidcm: 
adi6o.  Bnn.  V.  7.  5.  MBgtstrBtne  .adi^ 


Me 


INDEX    VERBORUM 


Pbonn.  II.  5.  M.  Ad  piMloram  ode- 
Mi  oredo  FlionD.  1. 9. 90.  Capitit  p«ii« 
«Uin  adiiv.  And.  IV.  1. 54. 

AdfubUui]  Meditor  esM  ad^a6t^'f,  et 
beoe  proeedit  Adelpb.  V.  6.  8. 

A^atus]  Vi  volapUti  obltas,  seraio, 
^dha  taUB,  qaociioiqae  odveoerii, 
tamper  iiieti  Heo.  V.  4. 19.  TideMitef. 
•  AdfBcU]  Hi  gladiatorio  «Biiiio  ad  me 
adfiktant  viua.  Plionii.  V.  7.  71.  Ad 
doaiiiiH  qoi  ml^ietmt  ilua»  Heoot. 
II.  9i  60. 

Ai^erc]  Vi  atnm,  niiRiquid  btto  tar» 
bn  tristitia  ^tdftnt.  And«  I.  4.  8.  Tide 
notas.  Hm  primain  adfirtur  Jm  milii 
abhoc  fallaoia.  And.  III.  1.  15.  Haod 
•tiapioato  hao  me  attuU.  And.  III.  2. 
If .  vide  notas.  Hio  qooqoe  bonam  mafr 
damqae  partem  ad  te  attuHt.  £oo«  1«  {. 
43.  Qoid  dieam  i  qoivn  eaottm  adfr' 
Tomf  Heaot.  IV.  3.  23.  Da  mibi,  a^ 
qae  adfer  mihi  Heaat.  II.  1.  11.  Nol- 
la.rei»  qom  mi  mgritndinem  adferat, 
Heaat.  IV.  3.  S.  Solom  onam  boc  Titi^ 
«m  aedeotos  «^crf  hcMninibaa.  Adelphw 
.V.  3. 47.  Laboirem  Inaaem  ipaof  oapi^ 
^  illi  molostiam  ii^fert.  Heo.  II^  «.  9. 
"Qood  ab  illo  adtatumMtf  sibi  ease  id 
relalam  potet  Phonn.  prol.  2i.  Mii»> 
kar»  si  to  mifai  qoioqaam  adfanvs  ootI. 
Pfaorm.  III.  2.  5.  vide  opia  •iqoid  po- 
tast  adfem  hoic.  Pborm.  3.  fO.  Mi 
opus  erat,  aliqoantoliim  qom  adferret, 
Phorm.  IV.  3.  50.  AoxUu  mhUad> 
nmt,  Adelpb.  III.  f .  2.  Vide  etiam  fo- 
•dee,  nt  mibi  haM  oerto  et  olara  otluii- 
ris.  HecV.  4.1. 

Adfi^]  Quenam  modonnno  te  oirea- 
dam  adfeetamf  Hec.  lU.  1.  45.  Alio 
•aospieana  morlio  meTisuram  atyeetam, 
ao  aensi  oxorem  eise.  Heo.  III.  3. 6. 
Qnanla  me  oorm  et  soUicitodioe  adfek 
goatua?  Pborm.  II.  4.  1.  Tantaneod- 
feetum  qnemqoam  esse  bominem  aadap 
oia.^Phonn.  V.  7.  84. 

^d^ts]  Neqoe  illamm  m^SiMt  esae 
reram,  qvas  fert  adolescentia.  Heant. 
II.  1.  3.  Et  geo^vr  et  adfinM  plaeent. 
Heant  V.  1.  ^  Adfmh  nobis.  Adelph. 
V.  8.  «5. 

^ntfoi]  Nollon*  ego  Chmmetk 
paotoo^/^iittatim  effogore  potera  ?  And. 
I.  5.  It.  Hand  ita  deoet,  si  perpetem 
hanc  vis  easo  od^ifiNtalem.  Heo*  II.  t. 
10.  vide  notas.  ilrf/iinitatem  hano  iane 
perpetnam  volo.  Hee.  IV«  4.  14.  Ma- 
nero  ad/liittata»  hanc  inler  noa  voU. 
Heo.  IV.  4.  101. 

Adftktto]  Ne  U  adfiimi.  Bon.  I.  31. 


AdgrwemBo]  Malt  mttod.  ot  nila- 
menm  magis  morims  odcnitMMt.  Hia 

ni.  t.  f . 

il^grsdtor]  HaonoB  sototmit,  tlisii^ 
mdiimnr  Tia.  And.  IV.  1.  47.  Aifre- 
aior.  BaeohU,  aalvt.  Hee.  V.  l.&Itms 
agitis  meoam  ?  aatis  tttatia4givdiaad. 
Phorm.  V.  7.  75.  vide  notis. 

AdhSbeo]  Hoo  temeroaoiiqtiai  mit' 
tam  tgo  a  mt>  qain  mihi  liitii  «W- 
htam.  Phonn.  IV.5.S. 

Adhnrtar]  Adhartor,  pripermt  Bit. 
UI.  5. 35.«Prirter  qatm  rti  sdWt^ 
tna.  Heaot  1. 1.  8. 

Adhue]  Qni  me  ttm  leai  pasmiiH- 
ao  est  nsqne  adhue.  And.  1. 5.  S7.  iU* 
hue  signa  omnia  baic  esst  vidse.  Aad. 
lU.  1. 1.  Nihil  adhue  etk,  qood  v«ni' 
rt«  HeanU  I.  2.  1.  Celabilor  ilidiB, 
nt  eelata  adhue  qaod  tit  Hmnt.  lY. 
3.  SO.  AdJme  qood  factonutmlnriam 
joite  me  abripi  hino.  HeinL  V.  S. 
47.  Aikae  non  molettaitnt  Adslplb 
l^f<4S.SatodAut  tnaooi  fintttniMt 
fidti.  Adelph.IV4  4. 13.  CiHittiii^ 
qoe  adhuie  oit.  Adelpb  IV.  4.  ta.  Vi- 
tam  donun,  qotm  viad  niqtt  eAae. 
Adtlpb.  y.  4.  5.  Qoid  adkee  \Atfk 
infinutatit  nnptim?  Htc  ^  1«  101. 
Nil  oeitaviati  ntqoe  adhae.  Hte.  lY. 
l.«9* 

iid^o]  Tn  liomo  od^  mi  td  im»* 
tm.  Adelph.  I.  tt  81.  Mox  tocti  1i 
'  irtnm  intomnit.  Bin.  II.  1 15. 
io]  AdTirgitttmimmnat^M' 
.  1. 2.  6S. 

iCdtmo]  Poitqnam  tdants  ipei  «t. 
And.  II.  1.  4.  Ut  mettm»  u  qtt  tuw 
ttt,admMm.  And.  0.1.2.  Hmcad 
mori,  mihi  odimit  ntmo.  Aid.  IV.  t 
14.  Ubi  ea  oaoia,  qdtitobM  hBcft- 
.dont,  erit  ndtiaa  hit.  And.  V.  1. 18. 
Diem  adtmtri  mgriltdinem  boauiilMi* 
HeaoU  III.  1. 13.  Postqnam  akam 
haoo  qaoqnt  tibi  eaotam  vidts.  Hi^ 
IV.  4.  58.  Qnot  anttm  tdmii  otmf 
Hto.  V.  3- 19.  Qti  btno  mihitdiMt 
.oootoetodinen.  Fbona.  L  &  9.  Q<> 
tmpe  propter  ioviditm  adinmddiTiO. 
Phorm.II.  1.  46.  Pb«dii«coii»i*- 
mttviv^eiitaiitm.  Phonft  V.  6. 4& 
.  AdifUem'.  Afheat]  Noptim  etfa^ 
•ogo  liti*  malo,  qntm  to  adi^i«air.  At^ 
IL 1. 3«.  Soli  liott  bio  de  itde»  cwB» 
.  hit  jodioinm  optmiir*  Phorm.  IL  9-^* 
Aont  boo  qoidem  tgot^^^»^ 
jot  poUicnmtt  ?  Pborai.  IL  3. 65. 

ild>mtfttnm]  Nih»  tderit<4^'««Miil« 
ad  polchritndinmn.  Fhtno.  L  t*  So- 


ET   PHRASIUM.TJEBENTIL 


§97 


J4^Mi^]  Ut  «liaui  id  •fi^Md  itB- 
4iui  «^M^nl.  And.  L  1*  f  9.  lUe^ 


qam  b«Beioio  ^vmga»,  «x  mump  h^ 
«it  Addph.  L  1. 47.  Ii^Mriom,  ^m4 
Mumtio  m^tmgitiir»  Adtlpb.  I.  1. 42. 
Umb  hfoen  itmlnm  ^oolcro  •djarorei 
•^iif^girv.  Adelpk  V.  8.  4. 

Adjwro]  PoroMMOA^Wodooi.  And. 
1V.2.1L  Soii«to«(^.Hoo.IL2.26« 

ilt^tu]  Paoq^tulaBiiie  «ffiilMi,  on 
aueolteiii  aeiii*  And.  L  8. 4.  Jd  eme-* 
ho  o4pUa  me,  qao  id  fiet  ftoilios.  Ban. 
I.  S.  70.  Qeod  poteie,  •djuHalbo  lenein. 
HoHit  IIL  1.  7.  At  toeiJTtitare  opor- 
tet  edaleeoentali  oeoie.  Heeat.  III.  S« 
35.  Hoininee  BOliilei  eom  a^uHairt. 
Adelph.  pfol.  16»  Bb  onere  «djuta. 
Heo.  IIL  2.14.  Bouteiqae  Toetn  ed- 
jvttuu  Btqnemqaemmiiu.  Fhorm.  prol. 
55.  Neqne  qniiqiiim  edent»  qoi  m^ 
UrH  Amoe.  Phoim.  L  ft.  49. 

il^iitor]  Hio  mJrKtor meoe  otmoM- 
tor  et  pnBmonetnAor  hoo  mihi  prmftet. 
Heeat  V.  1.  2.  Aot  etiem  «IrKtor  lim 
Adelph.  L  2.66. 8ed 


mtfuttnm  deri.  Phram.  III.  8.  88. 

A4futrix]  Nimo  ege  te  in  heo  to  nu 
oro  nt  o^triM  etet.  Eon.  V.  f  •  46. 
KetrM  omBOi  81iie  in  peeoetD  «dpiiri>' 
em.  Heent  V.  f .  89.  Veelim  intelUgen-. 
tie  li  erii  «4?*^  ■^'■^  indoetrim. 
Heo.elt  prol.  84.  Ut  ▼estre  enotoritee. 
mem  eoetoriteti  tentrix  e^fiitmi^ue  si- 
et  Hee.  elt  proL  40.  Prmiortim  in  ee. 
re  cameit  mi  a^trix  ■oome.  Hec.  IV. 
4.88. 

itdftniD]  Ut  me  a^favm  in  heo  re. 
And.  IIL8..10.  Id  ipero  at^turei 
deoe.  And.  III.  f.  4f.  Peeiem  ledelo, 
debo  openm,  at^uvabo,  Ban.  II.  3. 71. 
Neqee  me  qnidqaem  conrilio  od^iMt^ 
Heeot  V.  f .  f9.  Fortie  fortone  «^ 
fMit.Phorai.  1. 4.  f6.  Periternnnoopo- 
re  moeij^ma,  ee  re  dndnm  opitolite  ee. 
Phorm.  V.  8. 8.  Qni  me  dndom  adptrit 
oomiter.  Phorm.  IIL  8.  4.  ride  notei. 

AdUgo"]  Ut  ne  oredei,  e  me  ecUi^a* 
Inm  huno  lenem.  And.  V.  8w  m« 

AdUgo,AUigo]  Hio  fotti  10  ed^iat 
Ben.  IV.  7.  89.  Bo  peeto  prom  Uli. 
alUgari»  fiUnm.  Adelpb.  V.  8.  5d. 

Adlofuar]  OoaaaaadloqttifAjoid.  II.  f . 
6.  Qoid  ceiiM  hominem  adire,  etblende 
ie  prinoipio  adloqml  Phoni%  II.  1«  ff. 

Adhtdo]  Forte  hebni  Mortam :  ooBpii 
ed  id  adludere.  Ean.  IIL  1. 84. 

Admhiittro]  Leateqaojnaaae  eWminia- 
trotti  tnam.  Adelph.  V.  1.  f . 


Mmkor)  Bie  iHio  edridM,  etoo- 
rnm  ingenm  adnrirer  rimnl.  Ban.  IL 
f.  19.  GiTe 
Heent  IV.  6.  28. 

Admiaceo]  Ite  ta  lataM  t 
M  mo  admiiwot.  HMnt  IV.  8. 85.  Ne 
te  «dmiM.  HoMt  V.  f .  f  f . 

.ddmilti]  Pm  nt  odedltar  ed  illam. 
Bmi.  IL  f .  50.  Miiitem  roget»  ntillam 
admilti  .jnbeet  Boo.  IV.  1.  4.  Sed  ta 
qood  cenere  poeua,  atoltam  ndmittt» 
rmt.  Bnn.  IV.  6.  f8.  Unem  heno  noxi« 
em  imitte :  ri  eKem  adMtanno  nmqaem» 
ooeidito.  Ban.  V.  f.  14.  Qaid  egotu- 
tnm  ooeleru  edetiii  miaer  f  HcMt  V. 
f .  8.  HaBc  te  edeitllare  indigM  genere 
noatrof  Adeiph.  HL  8.  54.  MohM 
ddietam  edenaiam  m  me.  Adelph.  IV. 

5.  48.  Samtom  admiltel.  Adelph.  V. 

7.  15.  It  vieme  ed  eem :  edmisil  neme. 
Heo.  L  f .  114.  Si  wt,  wlpem  nt  in  m 
odmtaeril.  Phorm.  IL  1.  40. 

ildmedicm]  Him  inlor  nMOwper  no- 
titie  odmodiimit  HoMt.  I.  1. 1.  Adro- 
nii  modo?  PA.  admodmn.  Hm.UL  5. 

8.  ItMo  petria  eia  coBepeotnm  eerftnm' 
hiMebiiawPG*  admodum,  Phorm.  II. 
f.  1. 

Admoneo]  RMte  admoam,  And.  V. 
4. 50.  Ridioolam  Mt  te  iiloe  tMedme» 
fwre.  HMBt  IL  8.  llf . 
.  Admooto]  AoMMi:  eetitii  eafaiem 
comnteiri:  obimi  admorit  Photm  V. 
6.28. 

ildmtmarv]  ArgMtnm  odmimfreril 
iUM.  Adelph.  IIL  8.  15. 

Adimio]  Adnuo  terrem  intnoM  bm- 
deite.  Ban.  IU.  5. 81. 

Adopto]  Inde  ego  hnno  me^orem  adap- 
teei  BdU.  Adelph.L  1.  ff.  Tnnm  fi- 
linm  dediitiad<i|ilaadttminihi.  Adelph. 
Lf.  84. 

Adorior]  Si  me  inperetnm  aderttia 
eaMt  And.  IIL  1.  f  1.  GeaM  huna  ado" 
riri?  HcMt  IV.  5.  9.  ddorliit  Jorgio 
eet  fretron.  Adelpb.  8.  50.  Si  eb  m 
nil  fiet  tom  hoM  adoriar  Imipitem. 
Phorm.  IV.  f .  15. 

.  Adomo]  ContinM  haeo  adomoNl  ot 
leret.  Boo.  III.  5.  34.  Domi  mo  of- 
fendiaaem,  iu  jem  adommrat  fogem. 
Baa.lV.4.  6. 

Adpelio]  PMte  Mm  primam  Mimam 
ed  acribendaro  adjmlit»  And.  prol.  1.' 
Animnm  ed  nxorem  odpnitl.  Aod.  II. 

6.  15. 

Adplieo,  AppUco]  Ipaom  enimnm  ae- 
grotnm  ad  deteriorem  pertem  plernm-. 
qne  ttdplioau  And.  I.  2.  22.  Tom  itto 


jbt8 


INDEX    VERBORUM 


•fens  forte  mdpikat  |nrimiiBi  •d  Chrj' 
tidis  patrem  m.  AaA.  V.  4.  f  1.  Ha- 
peote  ed  ntndiiim  te  mppUeam  baoc  mo- 
Bioom.  Hemt.  prol.  SS.  Hi  ee  ed  Toe 
od^amt.  Heeat  II.  4^  13. 

Adtpom,  Anaai»\  Poctnlere  id  gretim 
adpom  sibi,  And.  11. 1.  91.  Poer  her- 
clest  melier,  to  aApoMiUi  honc  ?  Aod. 
IV.  4.  3.  At  Istoe  restros  interee  U- 
men  adpona,  Heent.  I.  1.  37.  CoeoA 
dubia  appomtur.  Hbdrm.  II.  2.  «8.  Si 
adpontua^  puerom  ante  »des  Tiderit. 
And.  IV.  4,  34.  Tide  ootas. 

Adpoffto.  Appoctol  Qaidnem  adpor^ 
tai9  And;  V.  f.  17.  Vereor  ne  qoid 
Andrie  adportet  mmli.  Aed.  L  1.  46^ 
Manoiam  adparto  tibi.  Heent,  III.  1. 
18.  Nis  ille  hend  scit,  hoo  pealnm  In* 
ori  quentam  eii  damni  apportet.  Heeut. 
IV.  4.  fd.  Qoie  usas  semper  eliqoid 
adportet  noW.  Adelpb.  V.  4.  f  •  Adporto 
novem  Bpidicaaomenen  qoem  ▼ooent 
oomcediem.  Phorm.  prol.  25.  Tide  no- 
tes. 

.  Adpon»]  Porro  bac  telente  dotu  ad- 
jtotcet  dno.  Heeat.  IV.  7.  10.  Tide  no- 
tes. 

Adprekendo]  Ponc  adprehettdit  pellio» 
resapiott.  Pborm.  IV.  6.  23. 

Adprime']  Id  ego  erbiiror  ai2prtfne  in 
Titeesse  ntile.  And.  L  1.  34.  Fretrem 
eii  esM  adprma  nobilem  ?  Eon.  V.  5. 
10.  Bt  ogo  meis  me  omnibos  soio  esse 
aJprims  obseqoentem.  Hec,  IL  2»  5* 
Tide  BOtas* 

Adprobo]  NoQ  satia  cst  tonm  te  ofii- 
ciam  lacere,  ftma  si  id  non  apprebat, 
Fborm.  IV.  5. 12.  Tide  notas. 
■  Adpropero]   Poslqoam  ante  ostiam 
me  audiTit  stere,  adproperat,  And.  UL 

1.  17. 

Adrided]  Bis  ultro  adrideo.  Ean.  IL 

2.  19.  Nulli  licdere  os,  adridere  omni- 
bas.  Adelph.  V.  4.  10. ' 

AdBentor]  Imperevi  egomet  mihi  om- 
nie  adtetOari.  Eon.  II.  2. 22.  Qai  halc 
adeentari  enimnm  indaxeris.  Bon,  IIL 
2.  37.  Ne  id,  adtentandi  msgis  quam 

Xio  babeam  gralom,  faccre  existomes. 
delpb.  11.  4.  6.  Adsentando  atque  in- 
dnlgendo  et  lergiendo.  Adelph.  V. 
9.  31. 

Adtequor^^AdeequOfrt  ec  reline.  Phorm. 
V.7.  89. 

.  Adeero]  Bgo  liberali  iUam  adeero 
eaosa  manu.  Adelph.  II.  1.  40. 

Adt«rvo]Cara  aittnwndamTinctam. 
And.  V.  2.  24.  Ilio  libi  adtervandut 
csL  Heaat  IIL  3.  3»,  Dic  ipe  hio 


oppido  eese  inTitem,  etqoe  ednnerb 
Heant.  IV.  4. 12. 

Adeido]  Adeido:  edeemnt  Hni: 
soocos  detrabant.  HeaaU  1. 1. 71. 

Adeulue]  Ne  semper  terTos  aerrtei» 
iratas  senez,  adeidm  agendi  tiat  aiU. 
Heent.  prol.  59.  Qnad  te  rataraB  tm- 
ees,  qeemodtidtteckodent?  Httat  UL 
1.53.  Hominee  nobilet  emt  tdjalira, 
adtidueqaa  nna  scribere.  AddpLpnl. 
16.  Illio  nltt  sam  adttdm.  Bee.  H 
1.  20. 

Adnmulo]  Nonc  tnamst  tidnt, 
bat  bene  nt  adnsnite  nnptias.  Aad.  L 
1.  141.  Bbo  an  tnte  intellexti  kwti- 
mntt(art?  And.  III.  2. 20.  Hijm  tk  dei- 
tera  Teeiie  me  adAmuJa6o.  Aod.  IV.^ 
20.  Addmulabo  quasi  nono  exflSB.Iht. 
UI.  2.  8.  Tbm  pol  ego  is  etita  rcrt, 
qei  adttandabar.  Eon.  IIL  5.  58.  ridt 
nottt.  Islnoc  exort,  nt  tntm  tntt^ 
miOtr.  Heant.  IL  3.  117.  Mt  «ItitB 
centes  Telle  id  ademukaierf  HtttL 
IV.  3.  38.  Gnalas  qabd  se  «liimilir 
Imtom,  id  dicin?  Hcoat  V.  1. 15.  Qii 
scis,  anea  oaaname  odiste  adtrtitltti' 
rit  ?  Hec.  11. 1.  38.  PalemoB  tnMi 
me  adtimutabo  Tirginis,  Phona.  L  S. 
78.  Qoid  si  odsimaao,  tatinest?  Pbeni. 
I.  4.33.  Qoo  me  ndsimHiarasi  ire  afl 
meroatam,  oon  eo.  Bhonn.  V.  6. 53. 

Adeuto]  His  propter  bnnc  tdmti. 
Adelph.ILl.  15. 

Adeqleo]  Qom  adtolent,  qmeqat  eptr- 
tet  tignaetaeed  eelatem.  And.lIL  t.t 

Adtto.  Aeto.]  Hic  petreB  titan  «i- 
bai?  Heant  V.  2.  7.  Patmaa  vidm 
cam  patre  adetantem  f  Phorm.  IV.  5. 1 
Aoceati :  oJtiti.  Phorm.  V.  6. 27.  Pn>* 
cal  binc  attane.  Hcc  IV.  3. 1.  rids 


'  Adetringo.]  Hnc  legf  Ubi  mttB  sd- 
ttringo  fidem.  Soa.  I.  2.  22.    ' 

Adtum]  Prope  adeit,  com  tlieeo  bo- 
re  TiTondomst  mJhi.  And.  I.  1*  125. 
In  denegnndo  modo  qnis  pedor  ptelni 
aimr.  And.  IV.  1.  6.  Non  qnittdfl 
prEBiens,  dlco  hoo.  Adelph.  III.  3-  39. 
Mnlier  dbi  adest.  Hcaot  U.  3.  1  We 
ad  derendendnm  adeet.  Phom.  IL 1. 
36.  Tide  notaa.  Ubi  Tis,  dooa  edmatlitf 
n  Pbtedria.  Bon.  IIL  2.  11.  Jtai>i>- 
qnam,  hic  adero.  Aod.  IV.  2.  3S.  dde- 
rit  nnn  in  nnit  edibnt.  Eao.  IL  3.T5. 
Jam  hmc  ti1|»adsrittapplicent.Bea.IF. 
7. 41.  Atpol  jemaderit,  aeqeiDqBe  etitB 
cam  oderit  Hec  IV.  1.  28.  TidendCti. 
Jhtv9,  adet:  resiste.  And.  II.  2. 7.  Flu- 
li|>pe,  adei,  audi  paocia.  fiec  IIL  5. 


ET  PHRASIUM   TERENTIL 


5M 


«0.  Adstdum:  pnau  to  toIo.  Aiid.  I. 
t.  f.  Pa?ete»  mdeOs  ttqno  aniino.  And. 
firol.  t4.  JuiBa  partiu  sdiut.  Adelpb. 
IV.  4, 11.  Voto  «KO  adtm  hie  mivooa- 
ios  Bobit  iii  tarba  hao.Eaii.  IV.  6.  26. 
Hoiio  minimest  opas  in  hao  re  adette. 
Hec.  IIL  5.  50. 

Adtemperats]  Itane  mdUmpente  eve- 
Bit»  budie  in  ipsis  ot  Tooirel,  anle  hao 
annqiiam  ?  And.  V.  4. 13.  vide  nolas. 

Adtentutt  vide  attehtus, 
.    Advehd]  Istam  nanc  times,  qa«  <uf- 
«retast,  ne  iUom  taiem  piiDrJpiat  tibi. 
£au.  I.  2.  81. 

iliiiKna]'£st  e  Corintho  hic  advena 
anus  paopercala.  Heaat.  1. 1.  44. 

^AdveHioj  Ad  te  ailMnto.  And.  II.  1. 
19.  Optato  advenu,  And.  III.  3.  1. 
Per  tempos  advenit,  And.  IV.  4.  44. 
In  tempore  ipso  mi  oifveRif.  And.  V. 
6.  10.  OpportuHe  adfonis.  Heaut.  I. 
2.  5.  Unde  hmo  advenitl  Heo.  I.  2. 
6.  Sslyum  te  adneRtsie  gaadeo.  Eun. 
V.  6.  d.  Bene  faeinm  te  a<lvenisK.  Hec. 
m.5.6. 

Adtentut]  Ego  commodiorem  bomi- 
oem,  aJventttm,  tempos,  non  ▼idi.  And. 
V.  3.  3.  Saiotant :  ad  ooenam  vocant : 
adeenlUOT  gratnlantQr.  Enn.  II.  2. 28. 
Isse  dicito,percontatama<Joen<um  Pam- 
philL  Hec  I.  2.  2.  looommode  illis 
fors  oblalerat  adventuin  meam.  Hec 
III.  3.  10.  Ubi  ejns  adventi  ▼enit  in* 
Bcntem.  Pborm.  I.  3.  2. 

Advertariut'}  Advertariot  rapere  ia 
pqorem  partem.  Addph.  prol.  2.  Pue- 
tam  restitai  in  looam,  pnipe  jam  remo- 
tom  ioioria  advertarinm,  Hec.  all.  prol. 
14.  Injariom  antem  «st,  nlcisoi  a<^oer- 
'  soriof  f  Hec.  1 . 1. 15.  €aasaro  tradere  ad- 
furtariist  etiam  idne  lex  coegit?  Pfaorm. 
II.  1.  7.  Tide  Botas. 

Advertum]  Bx  adverto.  Pborm.  I.  2. 
38.  vide  notas. 

Adveeptratcii]  Caraxor^non  arcessi- 
tar  ?  jam  advetperateit,  And.  III.  4.  1. 

AdvigHo]  Si  advigilaverit,  ex  nnis  ge- 
BiBas  mibi  conficies  naplias.  And.  IV. 
1.  50.  Tsnto  magis  te  adoigilare  e- 
4|Bomst.  Pborm.  1. 4.  612. 

^uleseeiis]  AduUseeut  luxo  perditas. 
Adelph.  IV.  7.  42.  Inprodens  timuit 
a<fuicieeNe.  Phorm.  II.  1.  64.  Humo 
aduleteentt\  babet  anam  amioam.  Pbor. 
V.  8.  52.  Cum  virgine  ona  adu^seews 
eBbaerit  plns  potas,  sese  Ula  abslinere 
Bt  potaeril  ?  Heo.  1.  2.  64.  Mater  qood 
•aasit  saa,  adatooensmalier  leoil.  Heo. 
IV.  4. 39.  BoBom  iBgoBiom  Barras  adu' 


IttcmUit.  Aad.  III.  1.  8«  Feio  alaa 
ilagitia  ad  te  boni  illins  a^fuieioeiitii. 
Adelph.  IV.  7. 4.  Est  feritos  optame 
adHieteenti  faoere  iojoriam.  Aod.  Jlh 

2.  6.  Jdu(eaoe»iteii»  adeo  Bobilem.  Enii. 

I.  2.  124.  Qo»  libernm  scire  sequom 
esC  oduieieenceiN.  Bon.  III.  2.  25.  Our 
perdis  aduletcentem  nobis  ?  Adel.  1. 1. 
36.  Confemnt  consilia  ad  adu/cscentes. 
Heaat.  III.  1. 65.  Tide  nolas.  Car  par- 
tes  seoi  poeta  dederit,  qo»  saat  odM- 
/eseeiitittm.  Heaot.  prol.  2.  Aocipinn- 
daetmossitanda  injuna  a^/ujefcentiiimst. 
Ad.  II.  1.  53.  Qoam  iniqoi  snnt  patres 
in  omnis  aduietcetUit  jadioes.  Heant. 

II.  1.  1- 

Aduieteentia]  Nos  nostramaae  odu- 
lescentiam  babeBt  despicatam.  Ean.  IL 

3.  91.  lllaram  adfines  esse  remm,  qoas 
fert  adu/escentia.  Heaut.  II.  1.  3.  Jam 
inde  ab  aduUtcentia,  Adelpb.  I.  1.  16. 
Sperabam  jam  deferTisse  adiUetcenliam, 
Adelpb.  I.  2.  72.  persuasit  nox,  amor» 
Tinom,  odulesceiUta.  Adelph.  III.  4. 
24.  Qose  vos  propter  oduleKentiam  mi- 
nos  videtis.  Adelph.  V.  9. 35.  Id  Titi- 
nm  numqoam  decrevi  ego  ense  aduUt- 
centi4i,  Hec.  IV.  1.  27.  Insidias  nostrm 
fecit  adulesceiitia.  Pborm.  II.  1.  44. 

Aduletcentitfr]  Qno  jure  sum  asos 
adutetcentiar.  Hec.  alt.  prol.  3. 

AduUtcentula]  Forte  noam  aspicio 
a<itt/esoflitu/am.  And.  I.  1.  91.  Eamor- 
loa  est :  reliquit  filiam  aduissceHtiilam. 
Heanl.  III.  3.  41. 

il/fuiescentuii4s]  Quod  pleriqne  om- 
oes  faciantadulesoen(u^i.And.l.  1.28. 
Perpulisti  ine,  bomini  nt  aduieteentulo 
filiam  darem.  And.  V.  1.  9,  Homines 
aduUtcentulot  in  fniadem  inlicis.  And« 
V.  4.  7.  Rbodios  aduUtcentulut,  Eao. 
III.  1.  33.  Heri  aliqaot  aduUtcentuti 
coiimos  in  Pirsso.  Eon.  III.  4. 1.  Qao 
modo  uduleseentttitis  merelrioom  inge* 
nia  et  mores  posset  noscere.  Ean.  V. 
4.  9.  Qui  aduUtceniulum  nobililas  fla- 
gitiis.  Ean.  V.  7.  20.  vide  notas.  Nosse 
ounia  bsec  saluti  est  aduletceutulit, 
Eun.  V.  4. 18.  Ut  animnm  decuit  segro- 
tom  aduiescenluii.  HeanU  1. 1. 48.  Nob 
est  flagitiuin,  mihi  oreiley  adu^sscentu- 
/um  scortari.  Adelph.  I.  2.  21.  Odiosa 
hseo  est  sstas  adulescentulia.  Hec.  IV. 
3.  13.  Qoia  nusqnam  insannm  fecit 
adit/esce/itu/um.  Phorm.  prol.  6.  vide 
notas. 

Aduneut]  Rnfamne  illam  Tirginem, 
cnssiam,  sparso  ore,  ad»nco  naso? 
Heaat.  V.5. 18. 


3  X 


6sa 


IND£X   VERBOIUM 


ililiidMttf «]  AdvocMhu  nMe  ni  am  nt 
■eminerit.  Kon.  II.  3.48.  Voloego  ed- 
MfebioiMfwMtef  nobisin  tarba  bae.  Eod. 
IV.  6.  S6.  Me  a  foro  abdaikit  nodohae 
•dMWalum  Bibi.  Adelpb.IV.  5. 12.  Ad- 
▼ertame  illom  oaosam  dioerem,  oai* 
▼eneram  advoeatut?  AdelpL.  IV.  5. 43. 

Advoeo']  Ibo  ad  foram,  atqae  aliqoot 
■ibi  amicos  advocabo,  Pborm.  II.1. 83. 

Advonatrix'\  Qaia  ta  in  ea  re  mi  ad- 
Wiatrix  foeri».  Heant.  V.  3.  5. 

Advonor,  Advenor]  Eine  ep»  at  ad' 
wrml  And  I.  5.  28.  Com  placo.  ad- 
vortor  •ednlo  etdeterreo.  Adelph.  1. 9. 
64.  Neqoe  ta»  libidini  advenahor,  Heo. 
IL  S.  3.  Noo  pOMvm  advortari  meia.  Hec. 
II.  2.  29..  Redac  axorem»  ao  noli  ad» 
«mart  mibi.  Hec.  IV.  4.  32.  CoBpi 
•dvmari  primo.  Pborm.  I.  2.  25.  Vi- 
ria  adoonari  eqae  stodiam  eat.  Hec. 
II.  1.  5.  Tide  DOtas. 

Advor$ttm.  Advermm]  Id  gratom  fu- 
iiae  advomim  te.  And.  1. 1.  15.  De  il- 
la  me  adversum  hone  loqal.  And.  I.  5. 
SO.  Me  adoersum  edietam  taom  faoere 
«sae  aoMun.  Heanl.  IV.  1.  10.  Neqoe 
■erToIorom  qoiiqaam  qoi  advonum  ie- 
ftnt.  Adelph.  I.  1.  2.  Advortum  animi 
tni  labidtnem.  Hec.  IV.  1. 19.  Advor- 
fum  siimalom  calces.  Pbom.  I.  2. 28. 
Itaoees  paratas  faoere  me  adtwrticm 
omnia  ?  Pbot-m.  IL  3. 80.  Te  compla- 
rea  advonum  ingeniam  meom  meDsei 
toli.Pborm.in.2.  35. 

Adoonut,  Advenut]  Advortut  memi* 
t&,  And.  L  1.  37.  Tide  ootas.  Si  qaid 
nobis  forte  adveni  eTcoerit.  Heaot  11. 
3.  114.  Uti  adooria  ejos  per  te  tecta 
tacitaqoe  apod  omnis  sieot.  Hec.  IIL 
3.  28.  Usqoe  adoorsa  tempestate  oai 
aomns.  IIL  4.  9.  Qoo  pacto  advortam 
eramnam  feraot.  Pbor.  II.  1. 12.  Ni- 
bil  est  magis  meis  ooptiis  advcnum, 
Heaot.  IV.  3.  21.  Qoam  res  o^ioenic 
aient.  Phorm.  V.  4.  3. 

Advofto,  Adverto]  Qomso  aoimam 
Adportite.  And.  prol.  8.  Ula  sese  iote- 
rea  commodom  hoc  advorterat  io  bano 
noatram  plateam.  Bon.  11.  3.  52.  Ani- 
mom  advertunt  ifraTiter,  qoae  non  oeo- 
aeas.  Heaot.  III.  3. 9.  Tidenotas.  Ani- 
mam  non  advorti  primnm.  Heaat.  IV. 
1.43. 

Aduttut]  Hoc  nlsnmst,  boc  adut- 
tumit,  boo  lantomst  parom.  Adelpb. 
IIL  3.  71. 

JEdet]  Matrooam  nnllam  in  eBdihut, 
And.  II.  2.  27.  Si  ■dpoaitom  poemm 
ante  itdit  Tiderit.  AmL  IV.  4.  34.  /B^ 


itf  ospagMbo.  Bn.  IV.f.lb  Gm>> 
lli»m  iilml  raclnmstdeeocladndiso. 
dUm.  Ban.  IV.  7. 14.  Adarii  im  l| 
nnia  «diftw.  Bnn.  IL  3. 76.  Hobc  taii 
0dit  oogitaa  raoipere  postliacPBiB.  V. 
2.  58.  lonoripai  ilioo  etdit  mentik, 
Heoat.  L  1.  93.  JEdet  nostm  ?ix  o^ 
pieiit.  icio.  Heaot.  IL  &  13.  Bst  alU 
nltimia  eonelaTe  in  «rfikci.  HsMl.  V. 
1.  29.  In  eedit  inrnit  aliaou.  Addpk 
I.  2.  8.  Ante  etdit  non  fecisiserilsN- 
lina  hio  ounTioiam.  Addpli.  IL 1.  S6. 
Pratri  etdet  fient  perTim.  Addpk.  V.?, 
14.  Bxtaliaseoatra  cdii.  paeraB.  Hso. 

IV.  1.  48.  PoIlieitaealnscsasccM- 
ram  en  ^dibut.  Hec  IV.  4. 57.  laiidit 
in  eedit  ater  alienna  oanis.  Phom.  V!. 
4.  25.  Hamn  qni  eat  doauaw  edim, 
Pborm.  V.  L  26. 

MieuUt]  JEdUmU  item  snt  ab  di' 
oem  aliaa.  Pbonn.  V.  3. 58. 

JEditit]  Menandri  BanaekoB  poH- 
qoam  4edilat  emetnnt.  Bon.  pnL  Kl 

JEger]  Video  aentom,  sqoalidai ,  4>> 
grum,  pannia  nonisqae  obsitan.  Bn. 
IL  2.  5.  ^gram  ease  auanlnt  Miie- 
ram.  Heo.  I.  2. 13.  Com  ia  pioxiM 
hio  ait  c^.  Heo.  HL  2.  6. 

^gre]  RodeoiDdeiralai,alqM#- 
gre  feraos.  And.  I.  1.  ItO.  VoiaHfc' 
oere  ountm  hnio  agrt,  Bon.  IV.  1.  lA. 
^Bfobaad  mlnoatfgTV  patior.  Hcnt  V. 
'2.  5.  Qoanobrem  aliqaidapvbaisb* 
eeret  Bon.  V.  5. 31.  Tidenoiis.  AgnA 
Adelph.  I.  2.  57.  Oaleadeie^  me^ 
pnti,  illi  Dolai.  Addph.  Lf.6S.Ne 
qnid  «^  eaaet  mibi.  Heo.  II.  !•  9k 
Ne  itgn  qnioqaan  ex  meaodiai.  Hm. 

V.  1.  38.  Fttiaaet  tam  ill«  du  iq^ 
aliqaot  diea.  Phorm.  L  3. 7. 

jEffyitudo]  8i  noUa  €gntidt  krie 
gaodio  interoeaaerit  Aod.  V.  6. 5.  Ne 
hoo  gaodinm  oontaninet  TitanigntadiM 
aliqna.  Bon.  IIL5.  4.  Aatgaadieia- 
nna  pnepedlli  nimio,  aot  ogriladiai. 
Henat.  IIL  1.  99.  Diemodincs*^ 
tndtiMm  hominlbns.  Hnat  III.  L  1& 
Nnlla  rea  lanta,  qom  mt  itgntuSmm 
adferat  Heaat  IV.  3.  2.  Mi|Mnn 
ampe  id  remediom  ^gritadbn»  eit 
Heaatlll.  2.28.  MihiquideMeolidie 
angeaeitmafria  de  filietfytfade.Hiii>- 
III.  1.  15.  Animo  incerlo  pm  iigntvr 
dine,  Heant  I.  1.  71.  DoBagntade 
eat  heo  reoena.  Adelpb.  la  1  l^ 
ASgritudo  beeo  orilnr  mi  aba  ta.  Hm. 
U.  1.  26.  Motrem  ox  ^geitivibetmet 
coBieeatn  eat  Phom.  V.  1. 1&  . 

AEgratui]  Avlnai  acwMn  ad^ii^ 


£T  PHRASIUM   TERENTII. 


HotM  pwteM  •dpliMt.  AmL  I.  1.  S2. 
IVierpenai  deci  per  vkm  ngroUtm, 
Adelph.  V.  7.  t4.  Pacile  oniies,  cem 
▼■lemee,  vecta  eoMilie  «crocia  damue. 
Aod  II.  1.  9. 

JEmulqr]  iCmuicri  neclegeBtiam  po* 
tiiiii.  And.  prol.  f  1. 

Xmulu»]  Istum  cmiiltMi,  qnod  po- 
terie,  ab  ea  pellito.  Boa.  II.  1.  8.  SiU 
pntana  addnotnm  ante  oealoa  «malum. 
Booi.  IV.  1.  9.  Tide  Dotai* 

£^uaU$]  Qeem  Toeabo  ad  ooBnam 
meomm  nquuUum  potittimem?  Aed. 
I*  6.  22.  Patria  oognatom  atqne  cgira- 
Um  noftine?  Ean.  IL  3.  36.  Amico 
•tqee  ^pqttaU  luo.  Heaat.  III.  1.8. 

^£9««]  £ffu»  qoidqnam  nonc  qni« 
dem.  And.  II.  6.  3.  Miser^  ^que  at- 
qae  oyo.  And.  IV.  S.  19.  /Cni  4iqu$ 
andisti  oommode  qoicqeam  ereBiase? 
Heaot.  IV.  3.  7.  Badem  eque  itede- 
ant,  Bolintqoe  omnia?  Hec  11.  1.  t. 
ViriaadvorMviir9U««tadinm  ett.  Heo. 
II.  1.  5.  Bdepol  ne  noi  munai  iniqne 
ttquM  omaii  ioviMB  virii.  Hec.  II.  3.  S. 
Namqnam  «tque,  ao  modo.  Pborm.  I. 
S.  43.  Nov  i  gffUM  omaia  tecnm.  Phorm. 
V.  8.  43. 

JEquu»,  JEqHog]  Adcile  mquo  ani- 
mo.  And.  prol.  24.  Pontalo,  iive  «- 
qfUumtt,  le  oro.  And.  I.  2.  19.  ^£900 
anifflo  fsrre.  And.  U.  3. 23.  ^uum 
«it  TOi  cognQioere.  Eon.  prol.  42. 
Par  atqoe  ir^Hiim  est  Bnn.  II.  3.  95. 
tide  Dotei.  Qom  liberum  icire  tbquom 
.  eet  Bvn.  III.  3.  25.  iEfUo  animo 
mq^a  noioere  oportet.  Adelph.  Ilf.  4w 
58.  BmedioiTfuitmexoedereest.  Heo. 

IV.  3. 14.  lituo  equi  booiqne  facio. 
Heant.  IV.  5.  14.  Copio»  gqui  modo 
aliqoid.  Adelpb.  II.  1.  33.  Prvter 
eqnumqueel  boonm.  Adelph.  I.  1.39. 
8i  iU  ^quom  oenici.  Adelpb.  IV.  3. 10. 
NoB  aquom  dicii.  Adelpb.  V.  3. 17. 
Neqoe  adeo  ex  aquo  et  bono.  Adelpb. 

V.  9.  30.  Qoo  nquiar  ittni  Pampbilo. 
And.II.  5.  18.  Mqua  de  me  dixerit. 
Hee.  IV.  5.  25.  Qnod  fora  feret,  fe- 
remoi  «9110  animo.  Pborm.  I.  2.  86. 
Reitltoi  in  integrom«9itom  eise  ao  bo- 
aam.  Pborm.  II.  4.  11.  Qni  neqae 
j«i»  neqno  bonam  atqoe  «r^uom  sciaat. 
Heant.  IV.  1. 29. 

idGrumna]  Qoo  ta  minos  icii  tfrum- 
iMf  meaa.  And.  IV.  1. 31.  Qni  te  ex- 
pediaa  bii  «ntmnts.  Hee.  Ilt.  1.  8. 
Meexqaaatatfnunnffextraxttrii.  Hee. 
V.  4. 36w  Qflo  patflo  adTonam  «mm- 
mnhtmu  PJionB.II.  1.12. 


iEs]    ABoUlaa   «rS  emp 
Pborm.  II.  2.  26. 

JEtehinu»']  Hnjoa  mnltameotio  eat 
iB  Adelpbii. 

JEtculapiu»]  Qaod  te,  £ieulapi,  et 
te  Saloi,  ne  qnid  iil  hojai,  oro,  Uee« 
UI.  2.  3. 

iEtes]  Dam  enm  tUat,  metns,  ma- 
giiter  cobibebant.  And.  f .  1.  27.  vido 
Botaa.  Hi^oa  formam  atqae  gtatem 
videi.  And.I.  5.  51.  Dnm  licitnm  eit 
eii,  damqoe  «tes  talit  And.  II.  6. 12. 
Bpregia  forma,  atqoe  ctote  iotegra. 
Aml.  I.  1. 45.  Per  nostram  amicitiam» 
qvm  oom  etate  adcreirit  aimnl.  And. 

II.  3.  7.  Neqne  scibat,  neqae  petr 
etatem  etiam  potii  erat  Boo.  1. 2.  33. 
Forma  et  atate  ipio  ea.  Enn.  II.  3. 83. 
Tide  notas.  Jam  dadom  :  ittatem,  Bon. 
IV.  5. 8.  PBUvit  me  et  irtaU  et  be- 
BeTolentia  plni  icire.  Heant  I.  1.  65» 
IUa  atat  magii  ad  bsso  oleoda  idooea 
oit  Heaot  I.  1.  81.  Bgo  istnc  M- 
tit,  noB  amori  operam  dabam.  Heaat. 
I.  1.  58.  Mibi  videre  prrter  tftalm 
taam  facere.  Heant  I.  1.  7.  Cam  ono 
trtatem  ap;ere  viro.  Heaat  II.  4. 12. 
Mectotsm  cenioi  velle  id  adiimula- 
rier?  Heant  IV.  3.36.  Qnod  illoa 
Mtacnet  «tos.  Adelpb.IV.  3.48.  Qnin 
lea,  iUa»,  nsus,  semper  aliqnid  adporlet 
Bovi.  Adelpb.  V.  4.  2.  Contrivi  ia 
qnmrendo  vitam  atqne  ^atem  roeam : 
Bnnc  exBoia  etate  boc  frocti  pro  labore 
fero.  Addph.  V.  4.  15  et  16.  Alieni- 
ore  ctaCc.  Adelph.  I.  2.  30.  Ad  omnia 
alia  etate  sapimus  rectins.  Adelph.  V. 
3.  46.  Odiosa  bsro  esl  ^ttat  adolescen- 
tulis.  Heo.  IV.  3. 13.  Ut  ne  coi  mea 
looginqaitas  tftattsobitet.  Hec.  IV.  2* 
20.     Capiti  atqoe  atati  illorum.  Hec. 

III.  1.  54.  Una  inter  noa  agere  cte- 
tem  lioeat  Hec.  II.  1.  10.  Ubivia 
gentium  agere  ttatem,  Hec.  III.  1.  4. 
Neqae  ille  lioo  aaimo  erit  tetatem,  ne- 
qne  pol  tn  eadem  istao  eUate,  Heo.  V. 
1.  20.  Toa  prmterierat  jam  ad  dnoea- 
dom  #tas.  Pborm.  II.  3.  76.  Non  ma- 
nebat  atat  virginis  meam  neolegenti^ 
am.  Phorm.  IV.  1.  4.  Ut  cnm  nno 
aiatem  degeret  Phorm.  II.  3.  70.  Re- 
■pioe  atatem  toam.  Pbonn.  II.  3.  87. 
£tate  minns  |>eccatamm  pnlem  7  Aa 
mea  forma  atqoe  mtag  nnnc  magis  ex- 
petendist?  Pborm.  V.  8. 33  et  35, 

Jgeltut]  AgeiU  est  bio  snb  nrbe 
paulhim.  Adelpb.  V.  8.  26. 

Ager]  Neqae  ogH,  aeqae  ttrbb  o^ 
am  me  nipquam  pereipit  Bon.  V.  5»  2. 


INDEX  VERBORUM- 


Agrum  io  proximo  hic  marcaias  «h. 
Heant.  1.  1.  t.  Agrum  in  his  regiooi- 
bos  meliorero  neque  pietii  majoris  ne- 
IBO  habet.  Heaat.  1.  1.  11.  Agrum  de 
noslrD  patre  colendam  habebal.  Pborm. 
U.  3.  17. 

Agito]  Apnd  eum  milea  DionjFBia 
agiUU.  Heaat.  IV<  4.  11.  Agitartm 
ioler  Tos  libere  eonviTiom.  Hec.  I.  2. 
18.  Jam  ego  honc  agUabo.  Pborm. 
II.  3.  4.  Id  qvidem  agitata  mecom  se- 
dnlo.  Phorm.IV.  3.  10. 

Agmm]  In  mediam  hoe  agm;en  oom 
vecti.  Eun.  IV.  7.  4. 

Ago]  Observes  filiam,  qaid  agat. 
And.  I.  1. 143.  Ah,  tantamoe  rem  tam 
neolegenter  ageref  And.  I;  5.  18.  Nec 
qaid  agam  ccrtnmst.  And.  I.  5.  4. 
Qoid  agam  habeo.  And.  III.  2.  18. 
Age  age,  otlubet.  And.  II.  1.  10.  Age 
Bonc  jam.  And.  V.  2.  25.  Age  Pam- 
phile :  exi  Pamphile.  And.  V.  2.  30. 
8ed  qoid  agamf  adeemne  ad  eumr 
And.  IV.  1.  15.  Me<Gljrcerium,qoid 
agis  1  And.  I.  1. 107.  Id  ago  sedolo. 
And.  III.  5.  8.  Quo  binc  te  agie  J 
And.  IV.  2. 25.  Podioe  ▼itam  parce 
ae  dnriter  agebat.  And.  1. 1.  48.  Bgo 
id  ogom,  qai  mihi  ne  detnr.  Aod.  II. 
1.35.  Qaid  a^om, cogito.  Aod.  II.  2. 
21.  Hoc  agam.  And.  II.  5.  4.  Huc- 
oine  agis,  an  non  ?  And.  I.  2. 15.  Qnid 
ta?  qoo  hinc  te  agi»7  And.  IV.  H.  25. 
Aliaa  res  agis.  Eun.  II.  3. 57.  Qaid 
agis,  homo  inpudens  ?  Eun.  III.  1.  35. 
Sicine  agisJ  Enn.  IV.  7.  34.  Qoid 
Bonc  agimusf  Eun.  IV.  7.  41.  Vel 
rex  sempermaxomaa  mihi  age&at,  quic- 
qntd  feoeram.  Eon.  III.  1.  8.  Age  in- 
epte.  Eun.  II.  3.  20.  Age  nonc,  be- 
loa.  Eon.  IV.  4.  37.  Magnas  Tcro 
ai^aregratiasThaismibi?  Eun.III.  1. 1. 
Rera  seriam  velle  agere  mecom.  Eon. 
III.  3.8.  Je<umst.  ilicet.  Eun.  1.1.9. 
De  sjmbolis  qaid  aetumstl  Enn.  III. 
5.  59.  Quid  ago  nnno  ?  Heaot.  II.  3. 
102.  Qoam  rem  agisf  Heaot.  IV.  4. 
18.  Ecqoid  de  illo,  qood  dodom  te- 
eom  egi,  egistif  Heaot.  III.  3.  34. 
Qoid  agamf  aot  qutd  comminiscar? 
Heaot.  IV.  2.  7.  Taotumdem  ago. 
Heaot.  IV.  2. 11.  vide  notas.  Metoo 
qoid  agam.  Heaat.IV.  3.42.  Qoid 
com  illisce  agas,  qui  neqne  jos  neqoe 
bonom  atque  SBqoom  sciont?  Heaot. 
rV.  1. 29.  Com  ono  «etatera  agere  iriro. 
Heaot.  II.  4. 12.  Non  nanc  peoonia 
agUur.  Heaot.  lU.  1.  67.  Aeta  bmo 
rts  est  Heaot.  III.  3.  3.    Qoasi  istic 


mea  res  minoaagatvr,  qoam  toa.  Heftf/ 

II.  3.  113.  AgisgnAm?  Adelpb.IT/ 
3.5.  Nihil  agis,  Adelpb.  V.  8.  It^ 
Quam  TOB  fticillomeafittf.  Adeiph.IIL 
4.  56.  Ille  anam  semper  egit  TtliB 
ra  otio,  in  coaviviis*  Adelpb.  V.  4.  9. 
Qoid  faciam  ?  qoid  a^om?  Adelph.?. 
3.  3.     Vide,  qoam  rem  agas.  Adeipb 

III.  2. 45.  Rori  agere  vilara.  Adelph. 
I.  1.  90.  Qoid  fit?  qnid  agiturf 
Adelph.  V.  5.  2.  Ut,  qoonodo  aeta 
hmo  sont,  soiat.  Adelpb.  IV.  5.  t. 
Qoid  agiturJ  D.  Quid  o^atiir?  Adel. 

III.  3.  19  et  20.  Bene  diest  leci» 
esse  actum,  Adelpb.  II.  2.  1  Ule 
alias  res  agere  se  simulare.  Hee.  V.  $. 
2^.  Lege  agito.  Pborm.  V.  7.  91. 
Vicissim  partes  toas  acturiMt.  Pbons. 
V.  5. 7.  Nou  capitis  ei  ret  sgitirr, 
sed  pecoaiie.  Phorm.  IV»  3.  26.  Hoe 
aetumst.  Phorm.  V.  8.  20.  AoIbv, 
aiuntt  ne  agas.  Phorm.  II.  S.  78. 

Agrestis]  Ego  ille  agrtslih  «•▼«•r 
trislis,  parcoB,  Iracolenlns,  teaax  daxi 
nxorem.  Adelph.  V.  4.  12. 
.  Ah]  Ah  ne  tae  obieora.  Aed.  III.  3. 
11.  Ah,  metno  qoalem  ta  me  boni' 
nem  cDse  existimes.  Eod.  IV.  6. 30. 
Ah  qoid  agis?  toce.  Boo.  IV.  7.  27. 
il^nesois,  quamdoleam.  Hetat.V.  1. 
61.  Ah,  si  pergis,  abiero.  Adelpb.L 
2.  47.  Ah  iioli,  Parmeno.  Hoc.  I.  f . 
34.  Ah,  dictnm  mpienti  sat  «t. 
Phorm,  Illr  3.  8» 

Aio]  Hem,  quid  ais  soelas?  .^sd. 

IV.  1.41.  Utquimas,«iiMit.qM>"**r 
ut  volumos,  non  lioet.  And.  IV.  5.  W» 
Ain  tandem  ?  And.  V.  3.  4.  Qoid  t« 
ais,  Gnatho?  qoid  tn  autem.TbrMO? 
Eon.III.  2.20.  Ain  ta?  KaB.III. 
5.  19.  Ita  aiunt.  Heaot.  IV,  8.1^. 
Qaid  ais  ?  Heaot,  V.  1. 27.  i4in  f e»? 
Adelph.  III.  3. 51.  Qoid  ips»  ?  qwj 
aiuntf  Adelph.  IV.  5.  9i.  Q""  «» 
aU  ?  Hec.  V.  1.  21.  Hem,  qsid  aal 
Pborm.  II.  3. 39.  W  qwni  aiimt,  m- 
ribos  teneo  lapom.  Pborm.  III.  2-  *J- 
Ita  fngias.  ne  prmter  caasm,  qaod  «iwt- 
Pborm.  V.  2.  3.  . . 

Alacris]  Qiiid  to  es  iristii?  q«dTt 
e^alacris  f  Boo.  II.  3. 13. 

Aigeo]  Ne  aot  iile  alterit,  ant  uspi» 
ceoide^it.  Adelpb.  1. 1.  H* 

AUas]  Qoando  alias  «•J>"»-}f? 
hodie  has  fieri  nuptias?  And.  UIJ^ 
49.  Alias  nt  oti  possiai  csma  m 
inUgra.  Hec.  I,  2.  5.  ^. 

AUbi]  Neqoe  btio,  nejoe  flW«  «* 
«rit  osquom  itt  ne  raoi».  Aod.  111.  ^*  *• 


ET   PHRASIUM    TERENTIl. 


6dS 


Hio  sdri  potait,  «Qt  Dosqaun  aliin. 
Heaat  II.  3.  38.  Habebam  alilri  ani* 
mam  amori  deditam.  Hec.  III.  1.  14. 

AUcuhi]  Utinam  hie  prope  adeatet 
uUeubi.  Adelpb.  111.  S.  6. 

AUemuU]  Venit  meditataa  aUeunde 
es  solo  looo.  And.  11. 4. 3.  Qaibua  eat 
alieunda  aliqaii  objectas  labos.  Hee. 

III.  1.  6.  Sameret  aliunde,  Pfaorm. 
II.  1.  70.  Aiieunde  eat  periclam. 
Pborm.  II.  «.  19. 

Alienui]  Prope  adeal,  cam  alieno 
more  Tivendamatmihi.  And.1. 1.135. 
Tiden  otiam  et  oibasqaid  Taoit  alientu. 
Bun.  II.  2.  34.  Labore  aiieno  parlam 
gluriam.  Eqd.  III.  1. 9.  Tanlamoe  ab 
re  taaat  oti  tibt,'a<i«Na  at  oarea?  Heaat. 
I.  1.  29.  Aliena  at  meliaa  irideaDt, 
qoam  taa.  Heaat.  III.  1.  98.  Potios 
soa  aponte  recte  faoere,  qaam  alieno 
meta.  Adelpb.  1. 1.  50.  In  ndis  io- 
ruit  alienas,  Adelph.  I.  2.  9.  Alieniore 
mtate.  Adelpb.  I.  2.  30.  Illam  alieno 
animo  a  nobis  eaae.  Adelph.  III.  2.  40. 
Alienut  est  ab  noiitra  lluDilia.  Adelph. 
IIL  2.  28.  Cur  duiit  alienam  f  Adel. 

IV.  5.  38.  Alienum  a  irita  mea.  Adel. 

V.  8.  21.  HaDo-a/imiim  ab  aeae  Tidet. 
Hec.  I.  2.84.  Com  aciet  aiieiium  pa- 
eram  tolli  pro  aoo.  Heo.  IV.  1.  61. 
Cam  ejaa  alietium  a  me  enae  aaimam 
seotiam.  Hec.  IV.  4.  36.  Cum  eam 
aequitur  alienus  paer.  Hec.  IV.  4. 27. 
II le  ai  me  a/(enu«  adfinem  volet.  Phorm. 
IV.  1. 16. 

AUmentum]  Minaa  pro  a<tmenttf  da- 
tas.  Heaat.  IV.  7. 8. 

AUo]  Fortaaae  ta  profeetoa  alio  fae- 
raa.  Ban.  II.  2.  49.  Frnotam  ne  qaan- 
do  irataa  ta  aUo  conferaa.  Eon.lII.  1. 
60.  Illi  sanm  animom  aUo  coDferoot. 
Heaut.  II.  4. 10. 

AUorsum']  NcTe  aUonum,  atqoe  ego 
feoi,  aoceperit.  Eun.  I.  2. 2. 

AU^]  Ne  aliqaa  ad  patrem  hoo 
permaoet.  Adelph.  II.  4. 19.  Ne  oxor 
aU4fua  boo  reaciacat  mea.  Phorm.  IV. 
1. 19.  Id  porro  aliqua  axor  mea  re- 
sciaeeret.  Pborm.  V.  1. 19. 

AUquando']  8i  qoid  bajoa  aimile 
forle  a%uando  eroDerit.  Heaat.III.2. 
40.  Aliquemdo  tandem  hoo  animom  ut 
addncaa  taaro.  Heo.  IV.  4.  61. 

AUquantiUum']  Sobtriatia  visoat  esse 
aUquantiUummihu  Aod.  II.  6.16.  Tide 


AUquttntiiper]  Conoedas  aliqoo  ab 
on  wtram  aUquantiiper.  HeantIII.3. 


II.  Car  noo  lodo  hanc  aUquantieper  f 
Adelph.  IV.  5.  5. 

Aliquantulum]  Qomso  tandem  alt- 
quantulum  lihi  paroe.  Heaot.  1. 1. 111. 
Sed  mibi  opoa  erat,  aUquantulum  qae 
adferret.  Pborm.  IV.  3. 50. 

AUquantum]  Bjas  frater  aliquantum 
ad  rem  eat  avidtor.  Ban.I.  2.  61.  Ali- 
quantum  iniqaior  erat  praeter  ejaalobi- 
dioem.  Heaut.  I.  2.  27. 

AUquis]  AUquitl  moostri  aloot.  Aod. 
I.  1.  15.  AUquid  facerem,  ot  hoc  no 
lacerem.  Aod.  I.  5.  24.  Atqoe  aU' 
qtut  dicat,  oil  promoreris.  Aod.  IV.  1« 
16.  Hic  Donc  me  oredit  aUquam  sibi 
fallaoiaro  porlare.  And.  II.  6.  1.  Di- 
cam,  aUquid  me  inTenturom,  ut  hoic 
malo  aUquam  prodocam  moram.  And. 

III.  5.  9.  Dabil  hic  pagnam  aUquam 
denoo.  Eod.  V.  2.  60.  Vt  bKream  in 
parte  aliqua  taodem  apud  Thaidem. 
EoD.  V.  8.  25.  AUquid  inveoi  modo, 
quod  amea.  Eod.  II.  3.  17.  Ut  aUqua 
para  laboris  miaoatar  mibi.  HeaaL 
prol.  42.  Quod  ego  in  aUqua  parte 
amioiti»  pato.  Heaot  I.  1.  5.  vide 
Dotns.  Nonne  ad  senem  aUquam  (or 
bricam  fingit  ?  Heaut.  III.  2.  34.  Ut 
mesB  stollitisD  in  justitia  toa  ait  aUquid 
prmaidi.  Heaot.  IV.  1.  33.  AUquid 
gnato  oonficies  mali.  Heaat.  V.  3.  1. 
Hoc  qqidem  ferendnm  0/19110  roodost. 
Adelph.  IH.  4. 23.  Qoi  aUcut  rei  est. 
Adelph.  III.  3.  4  Bradet  in  aliquod 
magnom  roalum.  Adelph.  III.  4.  64. 
Benenosaii^Kidfaoere  illi  decct.  Adel. 
V.  8.  25.  Hoic  atiquid  paolom  prm 
mano  dederia.  Adelph.  V.  9.  23.  Qui- 
bas  eat  alicunde  aUquit  objeotos  labos. 
Hec.  III.  1. 6.  Cam  ex  le  esset  aUquit, 
qui  te  appellaret  patrem.  Hec.  IV.  4. 

30.  li  qoi  minas  liabent  ot  semper 
aUquid  addant  divitioribas  ?  Phorm.  I. 

I.  8.  AUquid  conraMsaem.  Pborm.  I. 
4.  13.  Unde  aUquid  abradi  potest. 
Phorm.  II.  2. 19.  Dom  aliod  aUquid 
flagiti  conficiat.  Phorm.  V.  4. 5. 

AUquo]  Domproficiscora/ifiia.  And. 

II.  1.  29.  Illom  aliquo  conclnsissem. 
Bqd.  IV.  3.25.  Ne  denao  miser  ali- 
qno  extrodar  hinc.  Heaot.  iV.  6.  5. 
Credo  abdoetam  in  Kooeom  aUquo, 
Adelph.  111.  3.  6.  Htnc  egeas  pro- 
fbgiet  aliqtw  miliiatam.  Adelph.  III.  3. 

31.  Quaatnm  potest»  a/i^uo  abjioieodn 
est.  Adelph.  IV.  7. 26.  lu  aagolam  ai». 
quo  abeam.  Adel.  V.  2. 1 1.  AUquomihi 
eat  hinc  nblegandna.  Heo.  III.  3.  54. 


604 


INDBX  VERBORUM 


AiiqmHii  Ut  ali^  nlUm  ■uptiis 
proilat  dies.  And.  II.  1. 13.  Jli^ 
m»  MUeroDi.  And.  III*  3.  S.  In  pari- 
JoAo  aliquat  MUbenintJibem.  Aod.  IV. 
4.  32.  Heri  aUguot  adaleeoeBtdU  oo- 
iimas  in  Piiee.  Ban.  III.  4.  1.  AU^ 
fmtt  mihiMBicosadvocabo.  PlMrm.  II. 
1. 82.  AUquot  boe  sumam  dies.  Phorm. 
V.  5.  4. 

AUter]  AUter  eTenire  mnlto  intell»' 
l^t.  And.  prol.  4.  Tn  >i  hic  sis,  aUter 
oenseas.  And.  II.  1.  10.  vide  notas. 
AUter  tuum  amorem,  atque  tst,  aooipis. 
HeaaUlI.  S.  23.  Sin  aUter  animos 
mter  est.  Adelpfa.  III.  4. 46.  Nnm- 
qoam.  te  aUter  atqoe  es^  in  animnm  in- 
doxi  taam.  Adeiph.  IV.  3.  6.  Si  aUter 
potas.  Adelph.  IV.  3.  12.  Haod  aUter 
oenseo.  Adelph.  V.  8.  5.  Sin  est,  nt 
aUter  tna  siet  sententia.  Heo.  IV.  4. 
15»  £(C®  ^***o  ^***  aUtar  credidi.  Bgo 
isli  nihiloBama^'tfraofaL  PhornuIU. 

2.  44  el  46. 

AUusj  AUum  eese  oenses  nbnc  me 
■Iqiie  olim  oam  dabam  ?  Aod.  111. 3. 13. 
Hooiim  adalesoentolo  in  aUo  oooapate 
amoi».  And.  V.  1.  10  Hic  dies  o/tam 
Titam  defert,  aUos  mores  postalat.  And. 
L  2.  18.  AUorum  esempla  commoneBt 
Aod.  IV.  5. 17.  Pallacia  atiaa/tamtra- 
dit.  And.  IV.  4.  40.  AUa  res.  Eon.  II. 

3.  70.  AUamrem  ex  aUa  oogilare.  Bon. 

IV.  2.  3.  AUaerw  agis.  Ean.  II.  3. 57. 
AUwi  ex  aUo  malom.  Eon.  V.  5.  17. 
Qni  mihi  per  aUum  osleodit  soam  sen- 
tentiam.  Heaat.  II.  1.7.  Per  aUum 
qnemTisat  des.  Heaot.  III.  1. 61.  Apud 
aUum  probibet  dignitas :  apat  aUum  ip- 
siiia  fiioti  pndet.  Heaot  IIL  3.  15. 
PerioiBm  ex  aUis  facito.  HeanL  II.  1. 
9.  Nono  aUud  speeta.  Heaot.  V.  2.  38. 
Ubi  vide  nolas.  Ut  aUud  ex  alio  inci* 
dil?  Heaot.  lll.  3. 37.  Ut  aUa  omit- 
tim.  Heaot  III.  1.  48.  Feoere  aUi  sm- 
pe  item  booi.  Adelpb.  IV.  5.  54.  Nati 
filii,  aUa  oora.  Adelpb.  V.  4. 14.  ii/tua 
fortasse  aUi  viti  e»t.  Heo.  II.  2.  28. 
vide  notas.  ilitiMl  si  scirem.  Hec  V.  1. 
23b  vide  notas.  lUe  aUa$  res  agere  se 
aimoiare,  Heo.  V.  3. 28.  Tlmeo  no  ali- 
nd.  oredam,  atqne  aliod  nunties.  Heo. 

V.  4. 4.  Qnmrereta/ium  virnmt.  Phorm. 
II.  1.  67.  Nomqoid  aUud  me  vis? 
Phorm.  L  2. 101.  Dnm  aUud  aliqoid. 
ftigia  oonficiat  Phonn.  V.  2.  5.  Ut 
aUa  taasoni  faola.  Phorm.  V.  8. 51. 

AU]  Aliquid  moBstri  abtnL  And.  I. 
5b  15.  Aut  eqoi»  altre,  ant  oaBOt  ad 


veaaBdBm.  Aod.  L  1.  30.  Qil«  lAift 
uluk  parvolam.  Enn.  V.  2.  58.  lU» 
oine  molierem  aUre  com  iila  fasniitT 
Heaot  IV.  6.  3.  AUt  iUw;  sahison- 
nem  (amiliam  aojiteDtat  Ad«lph.]II. 
4. 35.  Haio  wuam  reddas  seilicet;  at 
ahimtis  BMtrom.  P.  Qnem  ipM  Bedieul 
pater»  ego  alam?  L.  Qoid  dixti?«hs, 
•D  non  ai«mtf«  f  Hec.  IV.  4.  48  el  49. 
Pueram  mihi  cedo :  ego  aiam.Hee.IT. 
4.  86.  AUre  nolunt  homioem  oUom* 
Phorm.  II.  2.  21. 

AUer]  Untta  et  item  ailer.  isd.  L 
1.50.  Rx  inoommodiii  alieHiisnait 
oomparent  oommoda  ^  Aad.  IV.  1. 4 
Tom  hoo  atteriMi?,  id  veroit.  Esa.  V. 
4.  8.  Atterm  dom  Barrat,  forte  andifi. 
HeaDt.  II.  3.  30.  Careinas  eqn* 
Bterqoe  parlom,  to  aitcrttm»  ep»  itca 
aUarum,  Adelph.  I.  2.  50  et  51.  U« 
iiijuriaat  tecain,  attera  est  teco*.  Fbir. 
V.7.91. 

AUereo']  Com  patre  altertaiti,  AaL 
IV.  1.  29. 

Am«^il  Hoe  agito,  amabe.  BmkI. 
2. 50.  l3  aiiM6o  adJBla  ne.  laB;  JUt 
70.  Fa«.amaho.  EaB.IIL  3.  28.  itei- 
bop  ot  illae  traBseaa.  EoB.  III.  9»  SL 
Amabo^  quid  ait?  Eob.  V.  3.  6.  Ameh, 
qnid  tibiest?  HeaatlL4.24.  Hii- 
oaoo  t«  amabo  oon  coBtxa  iasidiahefi? 
Hec  1. 1.  13. 

Jmartw]  Amarek  moliepes  soat  Dm 
ftoilebaicfeniDt  Heo.IV.  4.88. 

Amator']  Ego  amatores  aadisraai  ■•- 
lierom  ease  eoa  moMmos.  Bas.IV.  9. 
.  21.  Qom  mi  aoto  oeohjs  coria  sm«- 
torem  add«sti  tuom.  Ean.  IV.  7.t4. 
Qom  com  amotore  cam  cmnant*  Ugarri- 
nnt.  fian.  V.  4. 14.  vide  notas.  Vwm 
impolsi  Boatra  nos  aourNni  oolnM. 
Heaot  II.  4.  9.  Satrapa  st  siet  amam, 
DBmqaam  sofTorro  ejus  samtom  qeiii 
Heaot  IIL  1.  43.  Per  pol  qoMi  pM* 
ciii  leperias  meretricibos  fidelii  !▼•* 
nisse  amatorsi.  Hec  I.  1. 2.    Neqis 


omator  n«ptii«l»totnr.  Heo.V.&57. 

ilm6s|ges]  Qiia8^aialam,ainfc«»Bi- 
hi  narrare  occipit  ?  Heaot  IL  3. 77. 

Ambigo]  VioiBi  nostri  faio  embigf^ 
dftfiaiW  Heaot  IIL 1. 93. 

Ambiguus]  Etiam  si  dadiim  fasnt 
omd^iiiim  bocmibi.  Hoo.IV.4.fo. 

Ambio]  Nlsi  vides,  olsi  lODis  •»•* 
oras,  am6ii.  And.  II.  2.  S6. 

Ambo]  Amho  opporioDOt  vos  Tolo. 
And.  11.  2.8.     Q|-  '  "^ 


£T   PH&A^IUM   TERENTII. 


5» 


■•rit.  «mftM  BOVMiL  Ajtd.  prol.  10. 
Poflt  niia  ambo  abieniDt  fom.  Ron.  V. 
4^  34.  Hcri  «iDat  pro  aiii606M  riginti 
4t4i.  EoB.  1. 2. 89.  Ambo  aoookaodL 
Uaaot.  I.  1.  67.  Vera  dioeodo  ot  aot 
ambe$  fallam.  Ueaot.  IV.  3.  33.  Bgo 
▼apolaiido,  ille  verl»eraodo  niM|oe  ambo 
dofesM  aomns.  Adelpb.  U.  S.  5.  Ad 
amaitMm  «i6anim  more«  earom  exbitn- 
maot.  Heo.  1. 2. 88.  f  ide  notaf.  £▼•- 
nit  ■enibas  ambobut  simol,  inter  ot  et- 
set  Pborm.  2.  15. 

Ambub.]  Ambula.  Heant.  II.  3. 139. 
Defessos  sum  ambuUmdo.  Adolph.  IV. 
6.  1.  Ul  me  /iiii6if^iid()  ramperet. 
Hac  III.  4.  21.  AmbuUnuh  totam 
booo  oontriri  diem.  Hec.  V.  3. 17.  lo 
jos  ambula,  Phorm.  V.  7. 43. 

Amen»]  loceptiost  amentium,  haod 
amaoliom.  And.  1. 3. 13. 

ilmfiitia]  Car  meam  seoeototem  ha- 
jos  soUicito  amtntiaf  Aod.3. 16.  Qom 
ist«o  pravitas,  qomre  amontia  esi? 
Heaat  V.  2.  21.  Qom  hmo  anieiaia 
esl?  Heo.IV.4.50. 

ilnuea]  Si  ista  nxor  sire  amieofl. 
Aod.  I.  3. 11.  Haud  eonrenit  ona  ire 
com  amica  imperatorem  in  rta.  Bon. 
III.  2.  41.  Timet  animam  amicm  se 
erga  Qt  sit  sate.  Heaat  1. 2  15.  Ma- 
gii  nano  me  amictf  dicta  siimalaot. 
Heaut.  ir.  1.  11.  Unde  esset  adolet. 
eeoti,  moicc  qood  daret.  Heaot.  III.  2. 
23.  ilMtcam  ut  habcas  jam  prope  in 
osoris  looo?  Heaat  1. 1.  52.  Homi. 
nem  omicttm  racipere  ad  te,  atqoe  ejos 
amieam  sobagiUre.  Heant  lU.  3.  6. 
iimisam  addoali,  qoam  oon  lioeai  taa- 
geie.  Heaot  IV.  6.  15.  Cor  emis 
amicam  f  Adelph.  V.  3. 14w  LoBtaa  est 
do  omiM.  Adelph.  II.  2.  45.  Ulam 
soiri  babere  amicam,  Hec.  IV.  1.  26. 
Bjteontem  aut  introeaatem  ad  amt- 
cgm.  Heo.  IV.  1.  36.  Qnam  longnm 
spstiam  amandi  amicam  tibi  dedi? 
Qee.  IV.  4.  62.  Amica»  et  cognatas 
des^rere  el  festos  dies.  Heo.  IV. 
2.  16.  Basdem  amicai  fore  tibi  pro- 
mitto.  Hec.  V.  2.  25.  Homo  adules* 
eens  si  babei  uoam  amicam.  Phorm. 
V.  8.  52. 

Amieitia']  Nanc  te  per  amicUiam  et 
per  amorem  obsecro.  And.  II.  1.  25. 
Per  ego  te  Deos  oro,  et  nostram  amici- 
tifgm.  Aod.  III.  3.  6.  Salis  jam  satis 
speolata  erga  te  amicitiatt  mea.  Aod. 
V.  1. 1.  Qood  ego  esse  io  aliqoa  parte 
mMsiti«pBM».  Htpni.  1. 1. 5^  ride  ao- 
tM.    ^perioai  qood  mmkitim  a^joogi- 


tav.  Adel.  1. 1.  42.  4oio  to  «0«  cmo 
asamaotebaoaaucittamea.  Adelpb.ll. 
2.  43.  Bx  qao  irmiurem  inter  ooa 
fore  amieitiam  postbao  soiros.  HeclV. 
1. 18.  Nostra  otere  mnidtia,  nt  rolos, 
Hoe.  V.  1.  37.  BgoD  toam  expelaA 
amidtiamf  Pborm.  II.  3.  85. 

Amicut]  Te  iaii  riram  do,  amieiMi« 
taiorem,  patrem.  Aod.  I.  5.  60.  Ila 
laoillame  omicoi  pares,  Aod.  I.  1,  39. 
Obeeqaiom  omicoi^  reritasodiom  parit. 
Aod.  1. 1.  41.  Palor  amieuf  sammoo 
Bobis.  Aad.  V.  6.  6.  Omoes  ooii  om 
atqoe  amiei  deseraot  Bon.lI.  2.7«  Sio 
soleo  amicot.  Ban.  II.  2.  48.  ilmisi 
qooqoe  res,  est  rideodam,  io  iaio  «1 
ooBlocetor.  Heaot  IV.  3.  11.  ilm»» 
eum  iageoio  fretam,  baod  naiara  soa. 
Heaot  prol.  24.  Filiom  meom  amie§ 
atqaearqoaliaaorideoinserrire.  Heaal. 
V.  1.  37.  Uomo  amieu»  oobia  Jam  b- 
de  a  paero.  Adelph.  III.  4. 86.  CoM- 
maoia  osso  amieonun  ioter  so  emala. 
Adelpb.  V.  3.  18.  Ex  amiru  iuaUel 
ot  siot  oobia  adfines,  ibois.  Heo.  II.  %, 
14.  Solos  esi  bomo  amico  omietti. 
Pborm.  III.  ^  29.  Ui  omiei  ioler 
noe  simos.  Pborm.  II.  3.  84.  Ali-  ' 
qoot  mihi  amicot  advooabo.  Phomu 
II.  3.  83. 

Amitio]  Vis  me  oaorem  daoera  ? 
haoo  ris  amittert  f  And.  V.  3.  27.  II- 
lam  e  coospeoto  amiti  meo.  Boo^  II.  3. 

2.  Simol  consiliom  oom  re omitHI  B«o. 

II.  2. 10.  Care,  ne  prios,  qoam  baoo 
a  me  aooipias,  amittat,  Ean«  I V.  6. 13. 
An  ego  oocasionem  amilterem?  Bna. 

III.  5. 68.  Uoam  hano  nouam  omiltf. 
Bon.  V.  2.  11.  ride  noias.  Qoidria 
malo,  qoam  hooo  amiltere,  Heaal.  IV. 
8. 1 8.  Testis  mecom  eet  anol a«,  qoem 
ipse  amtMrat.  Addph.  III.  2.  49.  Ul 
reni,  itidem  inoertum  ami^,  Heo.  IL 
2.9.   Nooe  amitf eqomsobooc.  Pborm. 

I.  2.  91.  Neqoo  qao  paoioa  me  amiU 
tum,  oeqoe  oti  retioeam,  soio.  Phorm. 
III.  2.  22.  ride  notas.  Meroedem 
dare  lox jobct eii  atqoe  amittertl  Fborm. 

II.  3.  67.  Ut  neqoe  mi  Jos  sii  emit- 
tendi,  noo  retineodi  onpia.    Phor».  I. 

3.  24.  Video  filiom  inritom  saoo 
molierem  aba  se  aauttert,  Phoim.  V. 
7.28. 

^mol  Hi  tres  iom  simol  ama6aitf. 
And.  1.  1.  61.  D«m  lioiiom  eet  eii, 
omai^.  Ajad.  II.  6.  13.  loooBptiwaL 
amenliam,  haod  amantinm.  AjmL  1.  Sw 
13.  8cimni,i  bami  jiaM  ■man  mmk» 
hm,tmn^ 


And.IIl.2.40. 


INDEX  VERBORUM 


rii  intogratio.  Aod.  III.  3.  23.  Nisi 
me  lactMMB  amanUm.  And.  IV.  1. 24. 
Boqoid  nos  amas  de  fidieiiia  istao?  Eoo. 
III.  t.  3.  Diesooctesqnenieafn€t:  me 
desideres.  Eoo.  I.  2. 13.  Aliqoid  in- 
Toni  modo,  qood  ames,  Eon.  II;  3. 17. 
Eatrems  linea  amare,  baod  nihil  est. 
Eon.  IV.  2.  13.  Nibil  est  bao  Tbaide 
diipnias,  qaod  am«tur.  Enn.  V.  8.  22. 
Qnanto  minas  spei  est,  tanto  magis 
amo,  Eun.  V.  8.  23.  Nnmqnam  fni 
osqoam,  qain  me  omnes  amarint  plnri- 
mom.  Bon.  V.  8.  62.  vide  ootas.  Sie 
me  di  aiRafrunt.  Heaat.  III.  1.54.  Novi 
ego  amantti.  Heaul.  III.  3.  9.  f  ide  no- 
tas.  Ila  me  Di  amabunt,  ut  nano  Mo- 
oedemi  yioem  miseret  me.  Heaot.  IV. 
5.  1.  Gafe,  si  me  amai.  Heaut.  IV.  4. 
8.  Merito  too  te  amo,  Addpb.  V.  8. 
23.  Tide  notas.  Magis  te,  qoam  ooolos 
nono  amo  meos.  Adelpb.  IV.  5.  67. 
Qoi  te  amat  plos  qoam  bosce  ocolos. 
Adel.  V.  7.  5.  Haboi,  amavi  pro  meo. 
Adelpb.  1. 1.  22.  Qoam  bio  non  oina- 
vU  meretrioero?  Adelpb.  1. 2.  69.  Inter 
se  amare.  Adclpb.  V.  3.  42.  Recle 
amasti  oxorem  toam.  Hec.  V.  4.  24. 
Amo  te,  et  babeo  gratiam.  Pborm.  1. 2. 
4.  Ita  mo  Di  bene  amont,  ot  me  ii- 
oeat  tam  dio  quod  amo  froi.  Pborm.  I. 
3.13. 

Amolior]  Hino  ?os  amolitiuni.  And. 
rV.  2.24. 

Amor]  Bene  dissimolatum  amarem 
et  oelatom  iudicat.  Aod.  1.  1.  105. 
Ut  oonsnetum  faoile  amorem  oerneres. 
And.  1. 1 .  108.  Qai  istom  amorem  ex 
oorde  ejicias.  And.  II.  1.  7.  vide  no> 
tas.  Nuno  te  per  amicitiam  et  per 
amorem  obsecro.  And.1 1.1.26.  Aman- 
tiom  ine,  amoris  integratio.  Aud.  III. 
3.  23.  Adolesoenlolo  io  alio  ocoopalo 
amore.  And.  V.  1.  10.  Meretricios 
amtarts  noptiisconglotinas?  And.  V.  4. 
10.  Utinam  esset  mibi  pars  seqaa 
mnoris  teoom.  Eon.  1. 2. 12.  In  amore 
hetc  omnia  insaot  fitia.  Bon.  I.  1.  14. 
Neqoe,  prKterqoam  qoas  ipse  amor  mo- 
lestias  babet,  addas.  Eon.  I.  1.  32. 
^mors  ardeo.  Eon.  I.  27.  Pre  amors 
exelnsti  bnno  foras.  Eoo.  I.  2.  18. 
i4mor«m  difficillimom  et  carissimom,  a 
meretrice  rirginem  qoo  amabal.  Eon. 
V.  4.  4.  Tide  nolas.  Non  adeo  som 
imperita,  ot  qoid  amor  valeat,  nesciam. 
Ean.  V.  2. 42.  Meo  fratri  gaodeo  esse 
omorem  omnem  in  tranquillo.  Enn.  V. 
$•  8.  Noo  mnori  operam  dabam.  Hoant. 
1«  1.  58*    AHler  toom  amerem,  atqoe 


eat,  aoeipis.  Heaot  11.  3. 23.    £t  me, 

et  meom  amorem,  et  famam  peimitlo  ti- 
bi.  Heaot.  II.  3.  110.  Si  mihi  seeoo- 
d»  res  de  amar«  meo  esseot.  Heavt.  II. 
2. 1.  In  booc  sospiciost  translmta  oam- 
ris.  Heaot.IV.5.53.  Penmasitmox. 
amer,  Tinom  adolescentia.  Heaot.  m. 
4.  24.  Meom  omornn  el  peccatooi  io 
se  transtulit.  Adelpb.  IL  3. 10.  Ctesi. 
pbo  aatem  io  amors  esl  totoii.  Adelpb. 
IV.  2.  50,  Podorin  an  amori  obseqoe- 
relor  magis.  Heo.  1.2. 47.  Habebom 
allbi  animam  amori  deditom.  Hec  IIL 
1.  14.  Me  parwili  polins,  qoam  amori 
obseqoi  oportet.  Hec.  1 11.  4.34.  Qoo 
pacto  me  baboeris  prmpositam  omori 
too.  Hec.  IV.  2.  7.  Horonc  amorem 
distrabi  poterin  pati  ?  Pborm.  III.  2. 
33. 

Amooeo']  AmoCo  meto.  And.  I.  2. 10. 
Prorsns  a  me  opinionem  bano  tnam  esse 
egn  amotam  volo.  And.  III.  2.  30. 
£go  booc  amooebo,  Adelpb.  IV.  2. 14. 
Testeni  hanc  com  abs  te  amoveris.  Hee. 
IV.  4. 71.  Modo  te  bino  amoos. 
III.  3.  33. 

AmpUetor']   Si  se  illam  in 
qaam  illom,  ampleeti  maloiL  And.  II. 
5.19. 

Amplexor]  Milto  jam  osoulari  atqoe 
amplexari :  id  nil  poto.  Heaot.  V.  1. 
27. 

AmpUor]  Hkc  ine  faolm  eaaent  moito 
ampliores.  Hec.  III.  1.  9.  Si  forte 
ronrbos  amplior  laolos  siet.  Hec  III. 
1.50. 

Amplius]  Qoid  est,  qood  tibi  mea  am 
efficereboopossitampttus/  And.Ll.4. 
Nnm  quidnam  ampUus  tibi  com  ilia 
foit?  And.  11.  1.  25.  Etiamne  am- 
pUusf  £oo.  I.  2.  63.  Nec  rei  fera 
sane  ampUus  qoicqoam  foit.  Heant.  L 
1. 3.  Qoam  Tellem  invilatnm,  nt  no- 
biscom  esset  ampUus,  Heaot  I.  2. 11. 
Ao  qoid  est  etiam  ampUus  ?  H.  Vero 
ampUus.  Adelpb.  III.  4.  22  et  23. 
Qaid  faoiam  ampUusJ  Adelpb.  IV.  7, 
14.  Ego  ampUttS  deliberaodnm  eeoseo. 
Pborm.  II.  4.  17. 

Amusns]  Ad  amusrim  ambarom  mores 
earom  exislomaos.  Hec.  I.  2. 88.  Vidc 
Dotas. 

An.  Anne]  Spectandm  un  exigendm 
sint  vobis  prios.  And.prol.  27.  Uoe- 
cine  agis,  an  noo  ?  And.  I.  2. 15.  Au 
nondnm  etiam  ?  And.  1. 2. 30.  Pampbi- 
lomDe  adjotem,  an  aosooltem  seni.  And. 
1. 3. 4.  Haod  soio,  an,  qom  dixit,  siat 
▼cra  omnia.  Aod.  IIL  2. 45.    Id  riso, 


ET   PHRASIUM   TERENTIL 


5d7 


tan  an  iUi  iinMiaBt.  And.  III.  d.  S." 
'fibi  dico  «^  an  dod  ?  Aod.  IV.  4.  Sfd. 
Utram  pne^ioeBiDe  on  tacean?  £an. 

IV.  4.  .V4.  Qai  scis,  an  qaie  jobeam 
wne  vi  fMiat*  Ean.  IV.  7.  20.  Dicom 
haio,  an  dod  dicam  ?  £un.  V.  4.  46. 
Vide  Dotns.  PraTom  an  rectom  ait. 
Heanl.  111. 1.  76.  Vide  Dotaa.  Eliam 
baad  scto,  ann$  axorem  dacat.  Heaat. 

V.  2.  46.  Haud  soio,  an  illam  misere 
noDc  amat  Adelpb.  IV.  5.  33.  An 
qaia  noD  delinqoaat  viriP  Hec.  IV.  4. 
41.  Vise,  redieritne  jam  an  noodam 
domnro.   Pborm.  II.  4.  5. 

Ancitla']  Ab  Andriast  aneUU  hspo. 
And.  III.  1.  3.  Cnm  Pafo  egomet 
▼idi  aneiUam  jorganlem.  And.  V.  1. 1 9. 
Parasitas  com  analla.  Ean.  11.  3.  56. 
iind(/<r  totme  f esiiant  ?  Heaat.  1. 1: 78. 
Mqnerarier  aneUUu  primam,  ad  domiitas 
qai  adfecUntf  iam.  Heaat  II.  3.  69  et 
60.  SponssB  aomm,  festem,  aneiiias, 
opas  esse.  Heant.  V.  1. 20.  AneiUat  de- 
do  :  qnolubet  crocialn  per  me  e&qaire. 
Heo.  V.  2. 7.  AnaUam  lere  emptam  soo. 
Pborm.  III.  2. 26.  Uxori  emanda  aneilr- 
latt..  Pborm.  IV.  3. 60.  fide  notas. 

AnctUula]  £x  iBthiopia  anciUulam, 
Eon*  1.  2.  86.  Qoam  ego  com  ona  an- 
eiUula  bio  reliqai.  Heaut.  U.  3.  11. 
Pneteroa  ona  aneiUula  erat ;  ea  texe- 
bat  aoa.  Heaat.  II.  3. 52  et  53.  Me  ire 
dicam  ad  mArcatom,  anciUulam  emptam. 
Pborm.  V.  5. 10. 

Andria']  Of enander  fecit  ilmfnom  et 
Perintbfsm.  And.  prol.  9.  In  Andriam 
ex  Perintbia  fatetur  translnlisse.  And. 
prol.  13.  Vereor  ne  qnid  Andria  adpor^ 
tet  mali.  And.  I.  1. 46.  Ab  An^riaM 
anoilla  bsBC.  And.  III.  1.3.  Ah  Andria 
est  bsBc.    And.  IV.  4. 17.  fide  ootas. 

Andriut]  Andrium  ego  Gritoaem  f  i* 
deo?  And.  V.4.  9. 

Andnu]  Bx  Andro  commigraf  it  boo 
ficinisB.  And.  J.  1.  .43.  Nafcm  u 
fregit  apud  Andrum  in^alam.  And.  1. 3. 
17.  Naf  i  fracta  apnd  Andrum  ejectns 
est.  And.  V.  4.  20.  Eadem  b«ec  mnlti 
alii  in  Andro  andif.ere.  And.  V.  4.  28. 

Aagiportum]  In  angiparhun  qnoddam 
desertam.  £on.  V.  2.  6. .  Id  qnidem 
angiportHm  non  est  perf  iam.  Adelpb. 
IV.  2.  39. 

Ango]  Non  ootidiana  cnra  bsBC  angt- 
ret  animnm.  Phorm.  I.  3.  8. 

Anguis]  Anguiiln  implufinm  deoidit 
de.tegalis.  Pborm.  I V.  4.  26. 

Angulut]  In  anguUm  aliqoo  abeam. 
Adelph.  V.  2. 10. 

VOL.  II.  3 


.  i4i^giMfitt]Haereioaf>gttseiimoppido 
nnno  mesB  cognntur  eopisB.  Heaol.  IV. 
2.2. 

Anhelo']  Memini  nocte  prima  oonfo- 
gere  anhelantmn  domnm.  Hec.  V.  3. 25. 

Anictda]  Importonitatemspectateimi* 
eult^.  And.  I.  4.  4.  Neqne  notos,  ne- 
qne  eognatas  extra  uaam  anieulom  qoia- 
quam  aderat.  Pborm.  I.  2. 48« 

Anima]  Seni  onmMun  primum  jBxtin- 
gnerem.  Adelpb.  III.  2. 16.  Animant 
reoipe.  Adelpb.  III.  2.  26,  Animam 
relinqoaffl  potios,  qoam  iUas  deseram. 
Adelpb.  IIL  4.  52.  Qnid,  si  i 
debet?  Pborm.  V.  3.  56. 
oompressi :  aarem  admofi.  Pboan.  V. 
6.  28. 

Animttdverto]  Ba  primnmab  iUo  om-  , 
modtwrtenda  injariast.  And.  1.129.  O 
fainnas  ammadvertendum!  And.  IV.  4. 
28.  Altos  tnam  rem  credidisti  mai^is 
qoam  tete  animadverturatf  Pborpi.  IIL 
1. 3.  Poslqoam  tantopere  id  f os  feUa 
animadverieram,  Phorm.  V.  7.  Ij6. 

Animui]  Neque  commoretor  ontaiuc 
in  ea  re  tamen,  And.  I.  1,  67.  Hala 
mens,  malas  antmus.  And.  I.  1.  137. 
Hnmani  iugeni  mansnetiqae  antmi  ofii- 
oia.  And.  I.  1.  87.  lo  dobio  esk  ani' 
mut.  And.  I.  5.  36.  Animut  inritatoa 
est.  And.  III.  4. 18.  Poeta  cam  pri* 
roam  aMJmum  ad  scribeodom  adpolit» 
And.  prol.  1.  Qni  me  tam  leni  passoa 
animo  est  nsqae  adbuo,  qnm  meo  ooo^ 
qoe  antmo  lobttomst.  And.'  I.  5.  27  et 
28.  Qoam  ego  anUnt  egregie  oana 
pro  oxore  babaerim  ?  And.  I.  5.  38. 
Animo  morem  gttsero.  And.  IV.  1. 17. 
QosMO/inf  mnm  adfortite.  And.  prol.  8« 
Ut  animum  ad  aliqnod  stadiom  adjnn- 
gant.  And.  I.  1.  29.  Peronssit  ilieo 
aiUmum.  And.  L  1.  98.  flif i  antmtfm 
nt  expleret  snnm.  And.  L  2. 17.  Ip- 
snm  anonum  SBgrotnm  ad  deteriorem 
partem  pleromqoe  adpUcat.    And.  L 

2.  22.  Cnrm  menm  animmn  difonm 
trabnnt.  And.  I.  5.  25.  Qnm  mibi 
aunm  animum  atqne  omnem  f  itam  cro- 
didit..Aud.  L  5.  37.  Reddnxti  on^ 
mum,  And.  II.  .1.  33.  fide  notaa. 
Prios,  qoam  toom,  oi  aese  habeat,  ana- 
miim  ad  noptias  perspexerit   And.  II. 

3.  4.  ilniNMim  ad  oxorem  adpolit. 
And.  11.  6. 15.  Laemiiim  reddncont 
animum  aBgrotttm  ad  miserioordiaflK 
Aod.  IL  3:  27.  Si  ita  istoc  ammiim 
indaxti  ease  ntire.  And.  IIL  3.  40. 
Tanm  antmtHn  ex  anma  speetaf  i  aaeo. 
And.  IV.  1.  22.    Ne  iUis  antmtuii  in- 


&»: 


IND£X   VEKBQRUM 


dtioas  credeta.  ADd.y.  1 .  15.  AnimmU 
DoU  te  miceraK.  Aed-  IV.  2. 2.  Soripta 
illft  tnnt  b  animo  dicta.  And.  I.  5.  -48« 
Adeete  «qiio  anieu».  Aiid.  prof .  24.  Bx 
mdmo  obfiie,  dt  fert'  Batnn,  fkeiat. 
And.  ly .  4. 55.  Anhno  muie  jem  otioeo 
esM  impeiv.  And.  V.  2.  1.    Adeo  im- 
poteiiti  ee«e  animof  And.  V.  S.  8.  Noa 
ta  tnnm  melom  mqoo  ditimo  feres?  And, 
V.  4. 18.    Sollioituido  et  polUeituido 
eonim  otumm  leotee'?    And.  V.  4.  9. 
M evs  feo  sis  atiiinus,  qilando  ego  smn 
taos.  Bnn.  I.  2. 16.    Inpendio  magts 
oiiiimM  pindebat  mibi.  likn.  III.  5.39; 
Jam  dadum  animiu  est  in  patinis.  Eob. 
IV.  7.  56*    Bjioianda  bercle  est  hee 
molUties  atnmi.  Enn.  II.  1.  16.    Ut 
fMsns  onimi  es.  Buo.  II.  S.  43.  yide 
Aotas.    Qaid  ilU  oradis  tam  aKimt  fo- 
iiise?   £on.  V.6.  14.    Illad  inceptom 
aniim  eist  pademis  signnm  et  nbn  in- 
strenoi.  Heaot.  I.  1.68.  Hc!0  perindo 
soiiti  nt  Ulins  aniihiis,  qni  ea  posaidet. 
Heaot.  I.  2. 21.    Anmtu  nhi  semel  se* 
eapiditate  det inxit  mahi.  Heaot.  I.  2. 
S5.  '  Neseio  quid  profecto  mi  animtts 
pnefagit  mali.   Heaot  II.  2.  7.     Ani- 
MttS  te  erga  idem  aoftiit.  Heaot.  II.  5. 
24.  ilmmumadTertantgraviter.  Heaot; 

III.  3.  9.     ^rimtfs  maternn».  Heant. 

IV.  1.  24.  Nisi  me  animuf  fallit 
Heaat.  IV.  2. 1.  lo  spe  pendehit  ani" 
mi.  Heant.  IV.  4.  5.  Tide  notaa.  AnU 
mo  eicoptatam  meo.  Heaot.  11.  4.  28. 
Opinionem  faano  qtm  mihi  antme  exao- 
geant.  Heaot  II.  2.  3.  Tidenotas.  Vi 
UUtivaniiiMimcapidom  inopia  incendo^ 
ref.  Heaot.  II.  3. 126.  IIU  sonin  ani- 
fiium  aii^  oonferont.  Heaot.  IL  4.  l6'. 
Si  aemel  toam  aninmm  Ule  InleUexerit. 
Heant.  UI.  1.  69.  mibi  qoSdem  addH 
miimum.  Heaat  III.- 2.  31.  ifnimnm 
■oli  adTorti  pb-imom.  Heaot.  IV.  2. 43; 
IJt  e]os  anuMiim,  qoi  none  Inxoria  ei 
laself  ia  diffloh,  retondam.  Heaot.  V.  1. 
72.  'Onniem  de  me  ejeeerif  animum 
fwtris.  Beaot.  V.  2.  2.  Ne  istat^  iA 
antmm  indaeas  toom.  Heant.  V.  4. 5. 
€redas  animtmi  ibi  esse.  Heaot.  V.  5. 
19.  BoBo  ommoes.  Heaat.IV.6.18. 
jlfiiiiitf  fere  contnrhato.  Heanl.  1. 1. 70. 
Com  egomet  mme  meoiim  in  ammo  tI- 
fam  tnam  ooiMldero.  Heaot  II.  4.  5. 
Si  le  tam  leni  et  riolo  esse  anisio  osten- 
deris.  Heaat  III.  1.  29.  Tantomne 
esM  in  animo  iBtcitiam  ?  Heant.  1-V.  1. 
17.  >^e  nono  awtmo  ita  eesos  doro. 
Heaot.  IV.  1.  52.  Qoemqoamne  tam 
«nima  oomi  esse  et  leni  pntas  ?  Hemut 


V.  1.  39.    tibt  bene  ex  anime  Tob. 
Heaot.  V.  2.  6.    Ubi  te  vidi  mnia 
esse  omisso.  Heaot.  V.  2.  9.   Te  Tidce 
nostrm  funiUe  ex  anima  fbotom  Telle. 
Adelpb.  V.  7.  21.    Tti  mibi  es  germa- 
nuS  pariter  animo  ao  oorpore.  Adelph. 
V.  8.  34.    Tnns  herole  Tero  et  annis 
et  natnra  pater.  Adelpb.  V.  7.  4.  Jndi- 
OBTi  animo  meo.  Adelpb.  V.  6. 4.  Fecw 
tnnalBs,  qoi  iato  antmo  aies.  Adelpb. 
V.  3.  66»    Hmo  si  ? oles  in  onimo  rere 
oogitarow    Adelph.  V.  3.  32.    ^oo 
animo  fero.  AdiApb,  IV.  7.  20.    QmB' 
ta  bono  animo  es.    Adelph.  IV.  2.  4. 
Bono  ontmo  fae  sis.  Adelpb.  IIL  5. 1. 
Vos  mqno  animo  mqoa  noscere  oportet 
Adelpb.  Uh  4. 58.    Hoc  tu  faoito  enm 
animo  oogites.  Addpfa.  IIL  4.  55.    D- 
lom  alieno  mdmo  a  nobis  esae.  Addpb. 
III.  2. 40.     Ek  animo  facit  Adelpb.  I. 
1.  47.    Qum  in  ansmd  cogitnt  Adelpfa. 
I.  1.  5.    liU  jam  amnnan  reUeraris. 
Adelph.  IV.  3.  11.     Namqnam  te  ali- 
ter  alqoe  e<i,  in  animiim  indni  Meom. 
Adelph.  IV. '3.  6.    Age,  boti  tanm 
animum,  Adelpb.  II.  2.  15.    Sie  om- 
mum  indoco  meom.  Adelpfa.  L  1.  43. 
In  animo  inst^tnere.  Adelpb.  1. 1. 13. 
Ammo  obseqni.  Adelph.  1. 1.  8.    Jnt- 
moraaleflt  Adelph.  IV.  5.  21.    Qmd 
iUi  landem  oreditis  fore  ahimi  miseni? 
Adelph.  IV.  5.  32.     Diitcrocior  ommL 
Adelpb.  IV.  4.  1.     Vik  ahm  oompos 
animi,  Adelph.  IIL  2. 12.  ifnimittdbi 
penAtt.   Adelph.  11.  2. 18.     SinaUter 
mmttt  Tetter  est   Adelph.  IIL  4. 46. 
i4tttmtis  pr»  timofB  obsUpait.  Addpb. 
rV.  4.  3.     Anintas  eqnos.  Addpb.  V. 
3.51.    Animvt  parlliA  oxoKs  miseri- 
cordia  deTtfictns,  partim  Tictoa  bujas 
iigaria,  paolatim  elapsHst   Hec.  L  2. 
93.  QnieosgubematanimMS,iafimnun 
gerunt  Hee.  111.1.31.  i4iiim«smire- 
dSt  llec  III.  2. 12.   De  bac  teaMimu» 
mensutsit  Hee.V.2.19.  Feoitaniaii 
Bt  incertos  foret  Hec.  I.  2.  46«    Ad* 
Torsura  animi  tui  lubidinem.  Hec.  I\'. 
1. 19.    Tui  onimt  me  esse  igoaram  pn- 
tasP  Hec.rV.4.60.  In  ftmamfaaki  om- 
mum  oocuparat.  Hec  prol.  5.    In  om- 
mum  faiduiii.  Hec.  dt  prd.  42.    Ani^ 
mum  ittdaoo.  HecII.2.  22.  Hafadmm 
alibi  ammum  amori  deditmB.  '  Hee. 
III.  1. 14.    Inpeditom  in  eo  expedifi 
aitiffltim  meom.  Heo.  III.  1. 17.    Anh 
mum  fleotere.   Heo.  IV.  3.  2.    £|as 
aliennm  a  me  esse  atrfmtim.    Hee.  IV. 
4.  S6,    Taodem  faoo  onnmim  ot  adde- 
Hec  IV.  4.  61.    iimainm 


ET   PHRASIUM  TERENTIL 


ttd  Meretriceni  indoxU.  Heo.  IV.  4. 67. 
Abhorrere  anmum  baio  rideo  •  DQp- 
tiis.  Hec.  IV.  4.  92.  Bxple  animum 
iis.  Heo.  V.  1. 28.  Nainqaem  animum 
Bd  malu  addacam  partis.  Hec.  V.  4. 
37.  JSquo  animo  atteadite.  Hec.  alt. 
prol.  30.  Uno  animo.  Heo.  II.  1.  4. 
Patrio  antmo  victas.  Hec.  II.2.2.  Te 
erga  animo  eue  amico.  Heo.  UI.  3. 29. 
Pideli  anittto  et  benigoo  io  illam.  Hec. 
m.  5.  22.     Sio  alio  est  onimo,  Hec. 

III.  5. 52.  Adeon  pervioaoi  esse  ani- 
mof  Hec.  IV.  1.  17.  TBro  animo  ira^ 
cando  talit.  Heo.  IV.  1.  53.  Quam 
animo  squo  iuli  ?  Hec.  IV.  4.  63.  Ne- 
qae  ille  boo  animo  erit  a&tatem.  Hec. 
V.  1.  20.  Qaod  fbm  feret,  feremas 
Kqao  animo.  Phorm.  I.  2.  88.  Otio- 
somabsantmo.  Pborm.II.2.26.  Mal- 
timodis  cum  isfoo  animo  es  Titaperan- 
das.  Phorm.  III.  1.  1.  Auimo  iniqao 
hoo  oppido  ferre  aianl.  Phorm.  V.  1. 
S6.  Parare  in  anuno  copiditates. 
Phorm.  V.  4.  2.  Animo  yirili  prieseii- 
tiqoe  at  sis,  para.  Phorm.  V.  7.  64. 
Gladiatorio  animo  ad  me  adfectant  vtam. 
Phonn.  V;.  7. 71.  Me  excrociat  antmi. 
Phorm.  I.  4. 10.  Acoidet  animo  no- 
▼om.  Phorm.  II.  1. 15. 

Annona]  Jnnona  oarast.  And.  IV. 
4.7. 

Anmu]  Video  panius  annuqne  obsi- 
tam.  Ena^  II.  2.  5.  i4nnof  natos  se- 
decim.  Eun.  IV.  4.  26.  Dum  molian- 
tur,  dom  comanlar,  annia  est  Heant. 
II.  2.  11.  Annot  sexaginla  natns  en» 
ant  p!aK.  Heaut.  L  1.  10.  Annit  gra- 
▼ior.  Heaut.  IV.  1.  32.  vide  notas. 
Ego  novas  maritus  anno  demara  quinlo 
et  sexagetfimo  fiam  ?  Adelph.  V.  8.  15. 
Parere  jam  diu  basc  per  anno*  uon 
potest.  Adelph.  V.  8.  8.  Quacom  tot 
consaesset  anmw.  Ueo.  IV.  1.  40. 
Fere  abhino  annot  qaindecim.  Phorm, 
V.  8.  28. 

AnU}  Solitado  ante  ostiam.  And.  II. 
'  2.  25.  Ante  ostiam.  And.  III.  1.  16. 
Awte  nostram  ianuam  adpone.    And. 

IV.  3.  10.  Adductam  ante  ocolos. 
Enn.  IV.  1.  9.  AnU  wdes.  Adelpb. 
II.  Is  26.  Qaod  ante  pedes  mudost, 
▼idera.  Adelph.  III.3.  32.  Ante  lem- 
pns.  llec.  alt.  prol.  28.  Nnmqaam 
ante  huoc  diem.  Heo.  V.  4.  23.  Ante 
bramam.  Phorm.  IV.  4.  28. 

Ante,  Adverb.']  Nonne  oportail  pne- 
■cisse  me  antef  And.  I.  5.  4.  Id  te 
oro,  nt  ante  eamus,  dam  lempas  datnr. 
And.  III.  3.  23.    AntCf  qiuun  oam  ux- 


orem  doxisset  donnm.  Hen.  I*  2. 71. 
Tequeanteqo<»dnieamarerebar.  Hec. 
.IV.  2.  5.  vide  notas. 

i4nf«ai  Nam  ane«a  qoi  sqtre  p<»sses  ? 
And.  I.  1.  25.  Qoas  anU  hic  fecit  la- 
bnlas.  Phorm.  prol.  4.  vide  notas. 

Antteedo]  Dies  prKstitoU.  Jam  ea 
pneteriit?  Non,  verum  bseo  ei  oniecss- 
tit.  Phorm.  III.  2.  40. 

i4nliMa]  Inoredibile  qnantom  berum 
anteeo  sapientia.  Phorm.  II.  1. 17. 

Antehae]  Qaod  antehac  fectt,  nihil 
admeadtioet.  Aud,  I.  2. 16.  Usqne 
anUhae,  And.II.  ^3.  AiOehae  wim» 
qiuun.  Aod.  V.  4.  14.  Qo^d  est  dtcta 
mater  esse  tiantehae,  non  fuit.  Heaot. 
U.  3. 29.  Illa,  qn»>  antehac  faeta  sant, 
omitto.  Adelph.  I.  2.  6.  Scio,  te  non 
eteo  osum  ofUehae  amioitia  lae^.  Adel. 
II.  2.  42. 

Antevenio]  Thais  malto  me  aNtsoeml  / 
Enn.  IV,  5.  7.  vide  notas.  , 

Antewrto]  Miror,  nbi  ego  bnic  ttnU' 
wrterim.  Eun.  IV.  5. 12. 

Antiphila]  Teneone  te,  Antiphilat 
maxume  animo  exoptalam  meo  ?  Heaat. 
II.  4.  28. 

Antipho]  Apud  Antiph0nem,n\ex(\no, 
mater  et  pater  domi  erant.    Ean.  V. 

2.  1. 

Antiquut]  Antiquum  obtuies.    And* 

IV.  5.  22.  Darilia  atitiftia.  Heaot, 
Jll.  1.  26.  Antiqua  Tirtate  ao  fide. 
Adelph.  f  II.  S.  88.  Eandem  iUam  n- 
tionem  antiguam  obline.  Adelph.  V.  3» 
26.  Atttiqua  consaetndine.  Hec.  I.  2. 
18.  Morem  antiqtium  atqne  ingeniaiB 
obtines.  Hec.  V.  4.  20.  Iter  ad  hos- 
pitem  anti^Mmi.  Phorm.  I.  2. 17. 

AnuUit]  Dati  atmli,  Ean.  III.  4.  3. 
De  digito  anulum  detraho.  Hic  is  est 
anulut,  Heant.  IV.  1.  37  et  40,  Tes- 
tis  mecam  est  anttiiM.  Adelph.  III.  2. 
49.  Eripoit  vi,  in  digito  qaem  habai^ 
virgini  abiens  anulum.  Hec.  IV.  1. 
59.    Cognosse  anaiitin  illam.  Hec.  V. 

3.  13.  Hio  adeo  bis  rebus  amiius  fait 
initinm  inireniandis.  Hec.  V.  3.  83. 
Ad  me  oonfngere  oom  boo  anulo,  Unde 
anuium  istom  naota's?  Sese  illi  <mulum 
detraxisse.  Heo.  V.  3.  26  et  27  et  31. 
Bacohidem  suam  anulum  babere.  Hoo. 

V.  4.  6. 

Anut]  Advena  afiitf  paoperoala. 
Heaut.  1.  1.  44.  Paltat  fores:  amff 
qoa&dam  prodit.  Heaat.  II.  3. 35.  Anut 
sobtemen  nebat.  Heant.  II.  3. 51.  Anut 
baad  inpara.  Heant.  IV.  1. 16.  Anum 
decrepiUm  dnotm  ?   Adelph.  V.  1»  16, 


640 


INDEX   VERBORUM 


Cam  paellt  atium  •aseepiste  iDimieititt 
non  podet  ?  Jlec  II.  1.  34.  Nam  qa» 
anh$  est,  exanimaU?  Phorm.  V.  1.  5. 
Tide  nolas. 

•^P<'/?^]  Apagnis.  Egon  fonnidolo- 
aus?  Ean.  IV.6. 18.     ilnofe  te.  Ean. 

Aperio]  Coaoti  neoesiario  se  apmunL 
Ean.  IV.  1.  8.  Uno  digitnlo  forem 
afteru  fortnnatas.  £un.  II.  2.*  53. 
Aperit  oslium.  Heaat.  II.  3. 35.  Senes 
qai  primi  venient,  bi  parlim  aperient. 
Adelph.  Prol.  23.  Tide  notas.  Forem 
aperi.  Adelph.  II.  1.  13.  Aperite  ali- 
qois  actatum  ostiam.  Adelph.  IV.  4. 
«5. 

^  Aperte']  Nempe«go  apert«  vis  me  lo- 
qoi  ?  And.  I.  2.  24.  Non  tn  istao  mi- 
hi  diotnra  ojMrCe  es?  Ban.  V.  1.  3. 
Aperte,  ita  ati  res  sese  habet,  narrare. 
Heaat  IV.  3.  24.  Si  est  dicendom 
magruaperte.  Adelph.  IV.  5.  30.  Ut 
aperie  tibi  nanc  fabaler.  Phorm.  IV.  3. 
49.  Tam  aperte  inridens  ?  Phorm.  V. 
7.63. 

Apiteor']  Deoram  ?itam  apti  samos. 
Heaot.  IV.  3.  15.  De  eadem  caosa  bis 
jadiciam  aptteter.  Pborm.  II.  3.  59. 
Tide  Dotaii. 

ApolU)]  Noo  Apollinu  mRgis  ▼erom, 
atqae  hoo  respousum  esL  And.  IV. 
2. 15. 

Appareo]  Fac  sls  nonc  promissa  ap' 
pareant.  Bon.  II.  3.  20.  Apparet  ser- 
▼nm  honc  esse  Dominl  paoperis  miseri- 
qoe.  Eiin.  III.  2.  33.  Ille  bonos  vir 
nnsqaam  apparet.  Eou.  IV.  3. 18.  Res 
apparet.  Adelph.  V.  9.  7. 

Appuro]  Noptias  domi  appararu 
And.  lil.  2. 35.  Apparatur,  Bun.  III. 
5.  35.  Leotos  slernere,  coenaro  appa- 
rare.  Heaot.  I.  1.  74.  In  apparando 
consomant  diem.  Adelpb.  V.  7.  2.  Jp- 
parare  de  die  oonviTium.  Adelph.  V. 
9.  8.  Spatium  apparandit  nnptiis  dabi- 
tur.  Phorm.  IV.  4.  20. 

Appello]  Qao  ore  appellabo  patrem  ? 
Heaat.  IV.  3.  22.  Com  ex  te  essft 
aliqois,  qoi  te  appeltaret  patrem.  Hec. 

IV.  4.  30.  Ne  me  istoo  posthac  no- 
mine  appeUasrit.  Phorm.  V.  1. 15.  Te 
appeUo.  Phorm.  V.  8.  22.  • 

Apud]  Navem  ia  fregitapu<f  Andram 
insulam.  And.  I.  3.  17.  Apud  fornm. 
And,  I.  5.  19.  Fac  apud  te  ol  sies. 
And.  II.  4.  5.  Vix  sum  apud  me.  And. 

V.  4.  13.  Sum  aptui  te  primus.  Bun. 
1. 2. 10.  Apud  saeclam  prins.  £un.  II. 
9*  15.      Ut  hatream  in  parte  aliqna 


tandem  apnd  Thudem^  Eon.  V.  8.  25. 
Si  est  oommodum,  opud  me  sis  7oio. 
Heaal.  I.  1.  110.  Pides  mi  apud  honc 
est  Heaut.  III.  3.  10.  Nemost  «e- 
oram  amicorum  hodie,  apud  qnem  ex- 
promere  t>mnia  mea  occolta  aodeara. 
apucl  aliom  pniVibet  dignitts;  apud 
alium  ipsins  farti  pudel.  Heaut.  lil. 
3.  14  et  15.  Prse  iracondia  non  som 
apud  me.  Heaot.  V.  1.  48.  Apud  vil- 
lamsl.  Adelph.  IV.  1. 1.  Ut<^  me 
prKmiom  esse  positom  pietati  scias. 
Heo.  IV.  2.  8.  Num  tibi  videtur  esae 
apud  sese  ?  Hec.  IV.  4.  85.  Erat  ei 
de  rationcala  jampridem  apud  me  reli- 
qoom  paoxillalom  nnmmorom.  Phorm. 
I.  1.  3.  Ilan  parram  mihi  fidem  ebse 
apud  te  ?  Phorm.  V.  3.  27. 

Aipia]  Congfoffl  istom  maxumoih  in 
aqua  sinito  lodere.  Adelpb.  III.  3. 23. 
A<ptila]  Visa  Terost,  quod  dici  ioletp 
aquiJm  seneotns.  Heaot.  III.  2.  10. 

Ara]  Ex  ara  hinc  some  Teibenas 
tibi.  Aod.IV.3. 11. 

iir6tler]  Meceperearbitrtm.  HeaoL 
III.  1.  94.  Ant  desine,  aat  cedo 
qaemvis  arbitrum.  Adelph.  I.  2.  43. 

Arlritrium]  Arhitrium  vestrum,  vestra 
existumalio  valebit.  Heaut.  prol.  25. 

AHntror]  Si  bonc  noriii  satis,  non  ita 
arhitrere.  And.  V.  4.  12.  ArbUnr: 
certom  non  scimos.  Bon.  I.  2.  30. 
Non  hercle  arbitror,  £oo.  II.  1.  12. 
Sic  homost :  perpaacornm  hominamst 
6.  Immo  nullorom,  oHritror.  Bun.  III. 
1.  19.  Sanomne  credis  te  esse?  M. 
Equidem  orMtror.  Adel.  I V.  7. 30.  In 
qoa  civitale  tandem  te  arbitrare  vivere  ? 
Adel.  IV.  5. 51.  Neqne  adeo  arbitrari 
patris  est  aliter.  Hec.  IV.  1.  14.  Ne- 
qoe  conventnram  inter  nos  posthac  ar* 
bitror.  Hec.  IV.  4.  37.  vide  notas. 

Areesio]  Cor  non  domom  axorem 
arcetsitl  Adelph.  V.  7.  6.  Cnrre:  ob- 
stetric^m  arceue.  Adelph.  III.  2.  56. 
Uxorem  ol  arcestat,  paret.  Heaot.  V.. 

I.  75.  Proviso,  qoam  mox  virginem 
aroessant,  Adelph.  V,  6.  2.  Non  eam ' 
ne  nunc  qnidem,  cum  arrecsor  ultro  ? 
Enn,  1. 1.  2.  ilrcessiturlavatum  interen 
virgo.  EoD.  III.  5.  44.  Si  hi  remst  otri- 
qoe,  Qt  fiant,  areesa  jobe,  And,  III.  3. 
14.  Jani  tom  com  primom  jossif  me  ad 
se  arcessier.  Bon.  III.  3.  4. 

Archidemides]  Patris  cog^atam  atqae 
ssqoalem  Archidemidem  nostine^  Eon. 

II.  3.  36. 

Archonides  Arehotddi  hojus 
Heaot,  y.  5.  21. 


ET   PHRASIUM   TERENTIL 


^l 


Archffiit]  .Aadio,  Ardnftit,  Jamdn- 
dam.  ADd.  I.  4. 1. 

Ardeo]  Amore  ardeo.  Ean.  1. 1. 17. 
Ardeo  iraonodia.  Adelpb.  III.  2. 12. 

Argentariut]  Pbaedri»  oarom  adi- 
mtre  argmtariaM,  Pborm.  V.6.46. 

ArgentuM\  Bgo  argentum  effecero. 
Heaat.  III.  3.  Sd.  Fogitivam  arge»'^ 
tum»  Heaat.  IV.  2.  11.  Argentum' 
eado.  Heamt  IV.  4. 11.  Qain  eiit  pa- 
imtom  argentum,  Heaat.  IV.  4. 15.  De 
argento  lomniam.  Adelpb.  II.  1.  50. 
Argentum  adnomeraTit  |lUoo.  Adelpb. 

III.  3. 15.  Non  to  boo  argenium  per- 
difiy  aed  vitam  taam.  Adelpb.IlI.'  3. 56. 
Ipse  egomet  fiol?  i  argentum.  Adelpb. 

IV.  4. 19.  A  me  argentum,  qoanti  est, 
sumito.  Adelpb.  V.  9.  20.  Non  ratio, 
veram  argentum  deerat.  Pborm.  II.  1. 
69.  Areentumittfetaun,  Pborm.IIL 
3.1.  ^^entum  repetent.  Pborm.IV. 
4. 19.  Emonxi  argento  lenea.  Phorm. 
IV.  4. 1.  Argentumst  altro  objectom. 
Phorm.  V.  2.  4. 

Argumtntum]  Argumentum  narret 
And.  prol.  6.  Non  ita  disaifflili  sant 
argumanto.  And.  proK  11.  Simplex 
qaa  ex  argumento  faota  est  dnpiioi. 
Heaot.  prbr.  6.  Ne  exspeotetia  argu» 
mentum  fkbnlte.  Adelpb.  prol.  22. 

Aridut]  Habet  patrem  qaendam  aTi- 
dom,  miseram,  atqoe  aridum,  Heant. 
m.2.15. 

AraM]  Omnia  prias  experiri,  qaam 
arma,  sapientem  deoet.  Eon.  IV.  ^.  9. 
Tide  notas.  Simnl  rem  et  gloriam  ar» 
mit  belli  repperi.  Heaot.  I.  1.  60. 

Aro]  Qnin  te  in  fando  conspioer  fo- 
dere,  aat  arare.  Heaat.  1. 1.  17. 

Arrabo]  Ba  relicta  haio  arraboni  eat 
pro  argenlOk  Heant.  III.  3. 42. 

Arrigo]  Arrigt  anris,  Pamphile. 
And.  V.  4.  30. 

Arripio]  Sammonait  me  Parmeno 
ibi  serrns,  qood  ego  arripui.  Eon.  IIL 
5. 23.  SnUimem  medinm  omparcm. 
Adelph.IIL2. 18. 

Art]  Quid  est  qnod  tibi  mea  art 
elBoeTe  boo  possit  amplins  ?  S.  Nlbil 
istac  opns  est  orte  ad  himc  rem,  qnam 
paro.  And.  1.  1.  4  e(  5.  Nnmqaam 
aTare  pretiom  statai  arti  meas.  Heaot. 
prol.  48.  Habet  bene  efc  pndioe  edne- 
tam,  ignaram  artit  meretrioi».  Heant. 
11. 1. 14.  Arte  tractabatviram.  Heant. 
H.  3. 125.  Primaram  orttiMi  magis 
priaoipem.  Adelph.  11.  3.  6.  Remo- 
tnm  arte  ab  mnsioa.  Heo.  alt  prol.  15. 
Artem  moiioam  reeiderB  ad  paafOf* 


Heo.  alt.  prol.  38.    Qni  arCam  traclant 
mosicam.  Phorm.  prol.  18« 

Articuhu]  Ut  in  ipso  artieulo  op- 
pressit  Adelph.  11.  2. 20. 

Art^ea;]  O  orti/Ecem  probum.  Phorm. 
II.  1.  29. 

Arutpex]  Interdixit  bariolns:  onia- 
pecTetnit  Pborm.  IV.  4. 28. 

An]  lnarcem  transonrso  oposest 
P.  in  arcem  f  qnid  eo  i  Heo.  III.  4. 
17.  Dnm  exspeeto  inoroe  Callidemi- 
dem.  Hec.V.3.3. 

Aseendo]  Navem  atcendit,  Adelpb. 
IV.  5.  6. 

Asia]  Meqoe  in  Amm  perseqoens. 
And.  V.  4.  32.  In  Asiam  hino  abii. 
Heaot  1. 1'  59.  In  Aaam  ad  regem 
militatnm  abiit  Heantl.  1..65.  Haic 
filinm  scis  esses?  Ch.  AndiTiesse: 
in  Asia.  Headt  I.  2.  7.  Tide  notas. 

Atinut]  Flabellnm  tenere  te  aiintim 
tantnm.  Bnn.  III.  5. 50.  Caades,  sti- 
pes,  aeinut,  plambeos.  Heaot.  V.  1. 4. 
Qoid  to  aoteu  haio,  asiYie,  aasooltas  ? 
AdeIpb.V.8.12. 

Aqmllo]  Neqoe  enm  potnisse  nm- 
qa'am  ab  hac  me  aipe/lsre.  Heaot  II. 
3.  20.  ?ide  notas. 

Atper]  Qoid  Tini  absompsit?  Sie 
hoo,  dioens  aapanun  pater  •  hoo  est : 
aliod  lenios  scNdes  Tide.  '  Heant.  III. 
1.49. 

Aspemor]  Qnam  is  aspematur  nnno 
tam  inliberaliter.  Phorm.  II.  3. 24. 

Aspieio]  Porte  nnam  atpicio  adnles- 
centnlam.  And.  I.  1.  91.  Aooesei : 
intro  aspexi,  And.  IL  2.  28.  Totns 
tremo  borreoqoe,  postqoamoaperi  hanc 
Eon.  I.  2.  4.  Com  oipietaf,  os  inpo- 
dens  videtnr.  Bon.V.  1.22.  Postqnam 
atpexi,  ilico  oognovi.  Heant.  IV.  1. 
43.  Ejos  sibi  complacitam  formam, 
postqoam  aspeserit,  Heant  IV.  5.  25. 
Ehem,  Demes,  hand  aqteseram  te. 
Adel.  III.  3. 19.  Me  repente  adspex^ 
erant,  Poslqaam  aspesi,  o  fiusians  in- 
dignnm  inqnam.  Hec  III.  3. 8  et  16. 
Astu]  An  in  oittt  Tenit  ?  Eon.  V. 
16. 17. 

Astus]  Si  non  astu  proTidentnr. 
And.  L3.  3.  et  Phorm.  4. 5.  Tide  no- 
tas.  Si  aattt  rem  tractaTit  Ean.  V. 
4.2. 

Astute]  Id  Tolait,  bos  sie  neo  opi- 
nantes  opprimi  astute.  And.  I.  2. 13. 
Me  ab  ea  astute  Tideo  labefaotarier. 
Enn.  III.  3.  3.  Itane  adgredimini. 
Phorm.  V.  7.  75.  Tide  notaa. 
..  ilitvtia]  Hem  oMiof.  Aiid.IIL  4 


642 


INDEX    VERBOBUM 


25.  Opof.  est  i^k  wM  txpropipta  ma- 
litift  fttque  oMtutia.  Aod.  IV.  S.  8.  Qui 
Tim  taiitaoiiitiDe  et  potastftleoi  iubeftm 
tant»  aftutiif.  HeftoL  IV.  3.  33. 

.^itutiu]  iljtittiM :  ne  iJle  iiftod  icit. 
And.  II.  1. 10.  Ego  me  oon  tom  oitu- 
tiiiii,  neqne  ita  penpicaceB  esie  id 
•cio.  Heftot.  V.  1.  1.  Efco  tiamqaftm 
AdeoastutiMfai.  Adelpb.  II.  S.13. 

ilt]  At  to  di  perdftot.  Eoo.  III.1. 
41.  Jftm  peocfttom  primum  id  mftg- 
nom,  mftgnom  at  Jiomftoam  tomen. 
Adelph.  IV.  5.  54.  Mi  rSr,  noo  mihi 
dicis  ?  C.  at,  N.  qoid  at  1  Phorm.  V. 
9.15. 

Atat.  Attat.  Atattat}  Atat  hoe  illod 
eet.  And.  I.  l^  98.  AUat  dftta  hercle 
Torbft  mihi  lont.  Eon.  IV.  5. 1.  ilt- 
tat.  Th.  Nom  formidoloMU  obeeoro 
ee ,  .mt  bomo  P  Eon.  IV.  6. 18.  Atat' 
tat,  nifti  mi  pro»picio,  luereo.  Pborm. 
V.  7.  70. 

AtmUn]  At  enim  inUte  in  me  oode- 
tor  fftba.  £oo.  II.  3.  90.  AtenUn  «ftve. 
Eon.  IV.  6. 13.  At  enim  me  qoftodim 
Uo  operis  fiftt,  pooitet.  Heoot.  I^  1. 
20.  Tide  ootfts.  Atettim.  Ci.tr.  Qoid 
mtm  /  Heaot.  II.  3.  76.  AtenmfKM 
jam.  Pborm.  III.  2.  2. 

Atamui]  Progeoiem  Tostram  oiqoe 
ab  aTo  atqoe  atavo  profereot.  Pbonn. 
II.  a  48. 

Ater]  Qoo  pacto  ex  jore  bestemo 
panem  airum  f  orent  Bon.  V.  4. 17. 
Tam  escoctam  reddam  atqoe  atrwn, 
qoam  oarboet.  AdeJph.  V.  3. 63.  In> 
troiitin  mdisat^r  alieoDs  canis.  Pborm. 
IV.  4.  25. 

AthenaH  Qoid  to  Athenae  insoiens? 
And.  V.  4.  4.  Te  detideriam  Athe- 
nairum  aibitror  eepisse  sKpe.-Hee.I. 
2.13. 

Atqiui]  Aliom  ceoses  nnno  me  atque 
olfan  ?  And.  III.  3.  13.  Non  ApoUinis 
magis  Tenim  atque  hoe  responsom  est. 
And.  IV.  2.  15.  Misermqae  at^«ego. 
And.  IV.  2. 19.  Ne  alioisom  atfua 
egofeci  aooeperit.  Boo.  I.  2.2.  Etiam 
atque  etiam  boc  cogita.  £an.  I.  1.  lls 
Alitor  toom  aoMrem,  atque  est,  aoci- 
pis.  Heaot.  II.  3. 23.  Timeonealiod 
oredam,  iitfue  aliod  nnnties.  Heo.  V. 
4.  4.  Te  mihi  fidelem  esseteqoe  atqne 
egomet  Phorm.  IV.  1. 15.  Faxo  enm 
tali  maotatom  cit^  faic  est  iofortooio. 
Pborm.  V.  8.  89. 

Atque  adeo]  Atque  adeo  io  ipso  tem- 
pore  eccum.  And.  III.  2. 53.  Atque 
«ffplongnnst  oos  iUom  exspectaco. 


Aod.  V.  6. 15.  Ut  dam  eveaiaft  ptr- 
tos  patrem,  atque  adn  omnea.  Hec 
III.  3.  37. 

At^i]  Nil  prorsos.  8.  atqui  exspeo- 
tabam  qoidem.  And.  U.  6.  4.  Qaid 
ais  Tenefioa?  Pr:  ilt^i  eerto  oomperi. 
Bon.V.  1.9.  Atmi  to  hano  joeari 
.  eredit?  Heaot.  IV.  4.  7.  Attpd  boe 
Temmsl,  Adelph.  V.  5.  5.  AUfd  nil 
fecit,  qood  sBCceoseas.  Adelph.  H. 
1.33. 

iltror]  Inoredibili  re  atqoe  etrad 
peivilos.  Hee.  ill.  3.  17. 

ilttamfn.  At  tamen]  Attamen  mbi 
fides  si  roges,  nil  pndent.  And.  IV.  1. 
12.  DoTe,  at  tamen.  Nil  babeo.  G. 
ilt  tamen  s2  qoid.  And.  IV.  2.  27  et 
30. 

Attate]  AttaU.  And.  IV.  4. 15.  ride 


Attendo]  Com  sileotio  animom  at- 
tendite,  Eon.  prol.  44.  Tide  notas. 
•iBqoo  nnimo  attendUe.  Hec  rit  proL 
20.  Postqoam  attendi  magis.  Hec  U. 
2.  25.  Qoid  Telim,  animom  attendite. 
Pborm.  prol.  25.  Animom  coepi  atte»- 
dere.  Pborm.  V.  6.  28. 

Attente]  Toteattente  illoram  ollcia 
fbogere.  Heaot.  I.  1.  14. 

Attentus]  Aoimos  io  spe  atqne  in 
timore  osqoe  antebao  a^tintus  fbiL 
Aod.  II.  1.  3.  ildtmtiara  somos  ad 
rem  omnis,  qomn  sat  est.  Adelpb.V. 
3. 48.  Nimium  nd  rem  in  seneeta  «t- 
tent^  somms.  Adelph.  V.  8.  31. 

Attiea]  Pttellam  ex  if ttieo  hino  ab- 
reptam.  Ean.I.  2.  30. 

Attieue]  GiTom  iilttoapn  esse  bane. 
And.  1. 3.  16.  Attieut  qnidain.  And. 
V.  4.  20.  AodiTi  ex  iHo,  sese  ease 
Atticum.  And.  V.  4. 24.  Dixin  ego  in 
boo  esse  Tobis  iltticomelegantiaai?  Bnn. 
V.  8.  d3. 

Attigo]  Ne  me  ott^  And.  IV.  4. 
50.  Tide  nolas. 

-  Attineo.  Adtinea]  Comperiebom  ni- 
bil  ad  Pamphilam  qnioquam  atttaera. 
And.  I.  1.  63.  Nihil  ad  me  edtinet. 
And.  I.  2. 16.  Ad  te  adtinere  baae 
omnem  rem.  Bon.  IV.  6.  6.  Ba  qo» 
nibil  ad  te  adtinent.  Heaot.  1. 1.  S4. 
Nibil  ad  me.atttnrt.  Adel.  I.  2.54. 
Jtmne  me  tu  dicere  id  qood  ad  to 
attinet  ?  Adelph.  II.  1. 32.  Qood  ad 
illom  attinet  potissimom.  Adelpb.  Ul. 
1.  9.  Uoom  illod  ad  me  aitinet.  Add. 
III.  4. 82.  Tide  notas.  Qood  ad  bano 
lemattoiet.  Phorm.  III.  1. 17. 

-  AttingeJ  Si  iilam  digilo   otf^arit. 


ET   PHRASIUM    TEREKTIL 


543 


;  IV.  6.  fi  vidtf  noltf.  T^gin 
tai  qnioqaain  ?  M.  Si  ctt^^ion,  fbtres 
infiMtnBiam.  Addph.  II.  1.24.  Noote 
ilin  primn  Tirginem  non  ottijgit.  Heo. 
I.  S.  61.  Si  tn  illam  ffttt£m«  moqs 
qnaa  dlgnom  eit  libermn.  Phorm.  II. 
3.  91.  Neqoe  pottilln  onquun  atti^. 
Phonn.  V.  8.  «9. 

AttMo]  AttoUe  palliom.  Eon.  IV. 
6.31. 

Au"]'  IMctara  ea  qaodrogo  ?  M.  Aiu 
Aad.  IV.  4.  l^.     Am  obaecro.    Bon. 

IV.  3. 14.  ■   Anau,vA  bomo  laonn  es  l 
Adelph.  III.  2.  38.  vide  notas. 

Avare]  Namqoam  atwr0  pretiam 
atatniaitimem.  HeaoL  prol.  48. 

Avaritiu]  Vide,  avaritia  qoid  fiwit. 
Phorm.  II.  3.  It. 

•Avarus]  Amorem  diffioillimom  et 
eariMimom,  a  meretrioe  avara  firgi- 
nem  qoo  amabat.  Boo.  V.  4.  5,  ride 
noias.    ili»ruileno.  Heaot.  prol.  39. 

Auetar]  Qooa  bio  noiter  auctora 
habet.  And.  prol.  20.  ^^e  auetore  qood 
feeiaset  nioleaoeof.  Eon.  V.  6.  12. 
Auctorhh  rebns  qois  est.  Adelph.  IV. 
5.37.  Idne  estis  awtores  mihi  ?  Adel. 

V.  8. 16. 

AuetorUai]  Nomqoam  deftigiam  «tne» 
tmtatm,  Bon.  II.  8.  99«  Ut  vestra 
auctoritas  mem  auetoritati  Atotrix  ad- 
jntriiiqoe  sit.  Hec.  alt.  prol.  40. 

Auciipium]  Hoo  novnm  est  autfiqri- 
«m.  Eatt.JI.  2. 16. 

Audacia]  Audire  eorom  est  operm 
p#etiam  atM&Ktaih.  And.  1. 3.  12.  Eam 
sese  intdodit  esse,  ot  est  onidaeia,  Bon. 
III.  3.  19.  O  hominis  inpodenlem 
audaeiam,  Heaot  II.  3.  72.  Jocola- 
rem  audaciam.  Ph<3rtai.  I,  2.  84.  Tan- 
tane  adfectamqoeraqnam  esse  hominem 
ttudacia  f  -  PhomK  V.  7.  84. 

AudttCter]  Ut  le  audaeter  moneam  et 
fsimiliariter.  HetiU  I.  1.  6.  Minns 
molto  atidactcr,  qnam  nnno  hrdit,  Im- 
deret.  Phonu.  prol.  11.  Audaeimmig 
oneris  qoidvisimpone^et  feret.  Phonn. 
HI.3.28. 

Audax]  O  fhoinos  auda».  And.  11. 

3.  27.  O  hominem  oiuicietm.  Aad.  IV. 

4.  30.  HocfiDe  tam  audax  facinos  ft^ 
o4re  esse  aasa»?  Eon.  IV.  3.  2.  O 
scelestnm  atqne  atuiaeem 
Ebn.  IV.  4.42.  Rogitas* 
me  /  Bno.  V.  4. 26.  Qoi  tam  audacishL- 
cinorismi  oonaolna  sis.  Pborm*  1. 3.4. 

Aadeo]  Hersle  nil  jam  mottire  mt- 
deo,  And.  llt.  2.  25«    ^om  Mudn  id 
t  /  AtA.  III.  5.7.    Non 


oiMim,  Bon.  V.  2.  45.  Qna  aodaoia 
tantom  faclnos  nudet  /  Eun.  V.  4. 37. 
Non,  ita  me  di  ament,  auderet  faoere 
hflBC  vidnm  mnlier),  qase  m  me  feoiU 
Heaot.  V.  1. 80.  Qoam  sSDpe  forte  te.. 
mere  eveniant,  qosD  aonaudeasoptare? 
Phorm.  V.  1.  31. 

Audio]  Audio,  Archjlis,  jam  dodom. 
And.  I.  4. 1.  Tide  notas.  Miseram  me, 
qood  TertNim  audio  f  And.  I.  5.  5. 
Qoantnm  aiMbo.  And.II.  5.  12.  O 
Joppiter!  qoid  ego  atidio^  And.ni. 
1.7.  Irm  sontinter  Glyoeriometgmi- 
tom.  Ch.  Audio.  And.  lU.  3. 20.  Quid- 
nam  dudiamf  And.  >ni.  4.  13.  vide 
notas.'-  Jam  snsnrrati  otuito.  And.  IV. 
4.  40.  Nihil  aiM^io.  And.  V.  2.  22. 
Atqoe  aiM^tn  ?  And.  V.  2.  24.  E  Davo 
audivi.  And.  II.  1.  2.  Egon  audiam  7 
qnid  ego  audiam  ?  And.  V.  3.  23.  Hoo 
atidi.  And.  III.  4.  11.  Vera  an  falsa 
andierim,  jam  soiri  potest  And.  V.  4. 
19.  Tide  notas.  Ez  te  aaditttm  qoi  ai» 
bant.  Aad.  III.  3.  2.  Qaem  ego  bio 
audiof  Eon.  V.  8.  30.  Aadin  ia,  hio 
qoid  ait  ?  Ean.  V.  8.  7.  Qo»  veim  , 
audtot,  taoeo,  Eon.  I.  2.  23.  Sin  61- 
aom  aiMfiertm  ac  fiotom,  continao  pa- 
lamst.  Eon.  1. 2.  24.  vide  nolaa.  Plns 
milies  jam  atidiiri.  Eon.  III.  1.  32. 
Prias  audite  panois.  Enn.  V.  8.  37. 
GaTo,  nmquam  istoo  verbnm  ez  te  au" 
diam.  'Heaot.  V.  4.  8.  Ego  rero  oudi^ 
nonc  demom»  et  rino  et  valeo.  Heaat. 

II.  3.3.     Volgo  audio  dici.  Heant. 

III.  1.12.  lioqaere,  audio.  Heaot.  IV. 
3. 16.  Qoid  istnc  est,  qnod  te  oodio 
nesoio  qoid  concertasse?  Adelph.  II. 
2. 2.  Laadarier  te  audit  libenter. 
Adelph.  IV.  2. 19.  Nondom  audiMtit 
qnod  est  gtavissimom.  Adelph.  III.  4. 
21.  Pro  Jnpiter,  damorem  audiiri. 
li«c.  III.  1»  37.  ride  notas.  Auditti  ex 
aliqoo  fortasse.  Hec'  IV.  1. 35.  Ades» 
an4t  paocis.  Hec  III.  5.  60.  Audir 
vitse  vocem  poeri  risost  vagientis.  Hec 

IV.  1.  2.  Te  visom  aot  auditum  ▼e- 
lim  ?  Pborm.  II.  4. 85.  Male  audtet. 
Phorm.  II.  3.  12.  Audi  obsecro.  D. 
Non  atcdio.  Pfaorm.  III.  2.  !• 

Aveho]  Is  Tenitat  secum  avehat  M* 
Virginem  ot  secom  adoehat  ?  Adelph. 
IV.  5. 19  et  20. 

AvMo]  Irae  sant  inter  Glyceriom  et 
gOatom  ita  magnK,  ot  sperem  posso 
atetti.  And.  II.  3.  21.  Credo  ei  pla- 
cere  boo,  sperat  se  a  me  avellfre,  Eim. 
Ilt.  3. 14.  Si  is  posset  ab  ea  aeae  de- 
repente  awUnv.  Heo.  IV.  1.39* 


644 


jINDEX    VERBORUM 


.  Averms]  Cai  magis  bone  fdioilatei 
omoes  autrMB  lioat.  £on.  U.  3.  34. 
ride  Dolafl. 

Aufero]  Vof  istvo  intro  oufetiB: 
nbile.  And.  I.  1.  1.  iDulloyn.id.nam- 
qnam  a  me  mftret,  And.  III.  5.  4. 
Propere  acoerse,  hino  qoi.  ayferant 
eam.  And.  V.  6. 15.  Paratiti  perso- 
nam  iade  (Matam  et  militia.  Ean.  prol. 
26.  Satpicor,  aliqai4  domo  ab^nntem 
abttulim.  Eun.  IV.  3. 19.  Ul  ea  via 
abs  te  argeotam  aufmtiurt  Heant.IV» 
8.  9.  Mallem  avfmt  potins  in  pne- 
aenlla.  Adelph.  II.  %.  14.  Haad  ato 
aiiferent.  Adelph.  III.  4.  8.  Omne 
hoo  mater  auftrti*  Pborm.  I.  1.  15. 
Nounetipsosucereoportet.  Pb.  AuffT 
mi  oportet  Phorm.  I.  4. 45.  Qoi  le 
ad  soopalam  e  tranqnillo  ait/tfrot.  Phor. . 

IV.  4.  8.  vide  notas.  Qoin  ta  hino 
pollicitationes  ari/*er.  Phorm.  V.  6. 17. 
Hicine  at  a  nobis  tantnm  hoo  argenti 
aii/erat  ?  Phorm.  V.  7.  62. 

Aufugw\  Dio  mihi,  aufupiixiit 
Enn.  V.  2. 12.  Herole  aufugem  po- 
tins  qaam  redeam.  Hec,  HI.  4. 10. 

Augea\  Immo  auge  magis  sospieio- 
nem.  Eon.  III.  1.  46.  Minor  ergo 
eros  damno  auxXui  e«t.  HeanL  IV.  1. 
15.  ride  notas.  Omnes  te  in  lanta  esae 
et  bene  aujeia  re  patant.  Heaat.  IV.  5. 
49.  yide  notas.  'Poetae  ad  sonbendam 
aufgeaX  indnstriam.  Adelph.  prol.  25. 
Si  augeami  aat  etiam  adjotor  sim  ejaa 
iraoaodi».  Adel.  II.  1.  65.  Morbas 
qai  auctuj  sit.  Heo.  Itl.  1. 54. 

ilugcseo]  Mihi  qaidem  cotidie  oit- 
geseit  magis  de  filio  a&gritudo.  Heant* 
III.  1.  14. 

Axiidu£\  Ejua  frater  aliqaanlam  ad 
rem  est  avtciitfr,  Ean.  I.  2. 51.  Qnam 
bhonestae  sol»  sint  domi  atqoe  amdet 
cibi.  Bun.  V.  4.  16.  Hal^t  patrem 
qaendam  anium.  Heant.  III.  2.  15. 

Aureu£\  Misisseingremiumimbrem 
entxeum.  Eon.  III.  5.  37. 

Auru\  Arrige  aurif,  Pampbile.  And. 

V.  4.30.  Orando  surdas  jam  aura 
reddideras  mihi.  Heaat  II.  3. 89.  In 
ntramiris  ourvm  otiose  W.  dormias. 
Heant.  II.  3.  101.  Accepi  aunfrits. 
Hec.  III.  3.  3.  Hand  ioYito  ad  autee 
sermo  mi  aooessit  tnns.  Heo.  III.  5. 
32.  Aurt^t  teneo  lupnm.  Phorm.  III. 
2.  21.  ilurem  admori.  Pborm.  V.  6. 
28.  Usqoead  aum»  ogganiat  Phorm. 
V.  8.  41. 

Aurusa\  Aurym  sibi  olam  molier  de- 
mit  Ennu  IV.  1. 13.  Aurum^  Toatem. 


HeaatII.3.7.  VettitaB  Teste  loga- 
bri,  aine  auro.  Heaat  11.  3.  47.  An- 
ciUasoneralasvealeatqiieatifo.  Heaot 
IIJ.  1.  43.  Modo  Don  montis  aiin 
pollioens.  Phorm.  I.  2. 18. 

Auxu^JUi^  Pamphilamiieadjotem,an 
auMCulXm  aeni.  And.  I.  3.  4.  Jusnl- 
t^  AuseuiXa,  And.  lU.  3. 4  et  5.  Vio 
tn  homini  stolto  mi  auseu/tare  f  HeaaL 
III.  3.  24.  Non  berele  otiamst,  Boao 
mi  auseuUandi.  Adelph.  III.  3.  66. 
AuKuUa  paacis,niai  moleatnmst  AdeL 
V.  3. 20.  Qoid  to  aotem  hoic,  asine» 
auicuZ^ai^  Adelph.  V.  8. 12.  Jam  scies: 
auxculXa.  Phorm.  V.  8.  7. 

AuXji^Xa\  Haud  auqneate  hno  me 
adtali.  And.  V.  5.  12..  ride  notna. 

ilutumo]  Neqnesepigere,  etdcinde 
factnm  iri  autuoiat.  Heant  proL19. 
Tide  notos. 

ilvuf ]  Usqae  ab  axo  atqne  ataro. 
Pbonn.  II.  3. 28. 

AuaMiMT\  Foria  sopere»  tibi  noa 
posse  te  oiaiiio^ier  ?  Heant  V.  1.  50. 
Si  omnes  ooperent,  tibi  mi  posaent 
aus^Jiiarm'.  Adelph.  V.  4.  9. 

Aua,\JiAum\  Vitse  qni  aMsalxam  tnliL 
And.  I.  115.  Ad  te  advenio,  spem, 
salutem,  oonsiliom»  ouxifium  expetens. 
P.  Neqne  pol  consUii  locnm  habeo, 
neqae  sid  aiaiiiumoppiam.  And.II.  1. 
19  et  20.  yide  notas.  Matrea  filiia 
aioiiio  in  patema  injnria.  HeantV.  2. 
39.  Ferte  misero  atqne  innocenti  auzw 
iitum.  Adelph.  II.  1. 1.  Si  hnie  maJo 
aalntem  qnserant,  atixi/it  nii  adferant 
Adelph.  III.  2. 2.  Unde  me  ouxifium 
petam?  Phorm.  V.  1.2. 

B. 

'Beb^ld\  Dbomeret  ille  Bofryl^  n- 
ginti  minas.  Adelph.  V.  7. 17. 

"BaGchM^  Anoillas  omnu  BaeeMrfit 
tradnoe  hac  ad  tos.  Heaot.  IV.  4.  22. 
Addacimos  tuam.  Boeefctdeat.  Clit. 
Hem.qoid?  Boecfctiism^  Heaot  IL 
3.70. 

Balixeuim^  Unctnm  atqne  lantam  e 
6a/neti.  Phorm.  II.  2. 25. 

Bordut]  Fatnaa  est,  inaolsos,  iar- 
iltti.  Enn.  V.  8.  49.  vide  notas. 

'BeaXus\  Beotuf,  ni  nnom  hoo  desit 
Phorm.  L  3. 18. 

mium]  BeUumfogiena.  And.V.4. 
32.  BeJ&um,  pax  nirsnm,  Enn.I.  1. 
16»  Simol  rem  et  gioriam  annis  Asttt 
repperi.  Heant  1. 1.  60.  In  M0,  ia 
otio,  in  negotio.  Adelph.  prol.  20. 

BeliKs]  Unom  qaidqnidy  qood  qoi- 


£T  PHRASIUM    TERENTII. 


64d 


ileBeritMJtMiiiiim,  eifpui.  Adelph. 
IV.  J.51. 

Belud]  Boae  ei  ferox,  qoift  bebes 
imperiara  in  heluasf  Em^  III.  1.  25. 
Age  muc,  helua,  oredi*  hiiio  qeod  di- 
oat^  £ao.  IV.  4.36.  Qoid  pertinmi 
«utem  beluaf  Pbonn.  IV.  2. 11. 

Bene]  O  faetnm  beiu.  And.  1. 1.  78. 
Kme  diMimnlaitam  amorem.  And.  L  1. 
105.  BtMntftdBimnleB.  And.  I.  1.141. 
Ane  et  pndiee  dootom  fttqne  ednotnm 
angcniom.  And.  I.  5.  39.  Bflwmonea. 
Aod.  II.  2.  36.  Betw  sane.  And.  V.  S. 
7.  Bene  loctum.  And.  V.  6.  11.  Bent 
dixti.  Enn.  III.  1.  61.  lU  me  di  6en« 
•ment  Enn.  V.  S.  43.  latno  pol  irero 
bene,  Enn.  IV.  4.  8.  Bene  potaa.  Enn. 

IV.  7. 3.  Bene  edepol  nftrna.  Bnn.  V. 
3. 7.  BnMlibenler  ▼ictitfta.  Bnn.  V.  8. 
44.  Tide  notaa.  B«r«  Tftle.  Heaot  1. 1. 
115.  Qoam  bene  rero  «ba  te  proapeo- 
tom  eat.  Heoot.  IV.  1.  S5.  Bene  ftootft 
re.  Heftot.  IV.  5.  50.  Tibi  bene  ex  oni- 
mo  ▼olo.  Heftot.  V.  2. 6.  Tibi  bene  eaae 
soli,  aibi  com  ait  male.  Adelph.  I;  1. 
9.  fiana  promeroit.  Adelph.  II.  1.  47. 
BaiM  dicftt  aeoom  eaae  aetom.  Addph. 
II.  2.  2.  Bene  faoit.  Adelpb.  U.  3.  2. 
Hoo  bene  aocoeaait.  Adelph.  IL  4.  23. 
Di  bene  Tortftot.  Adelpb.  IV.  7.  10. 
Qaoai  re  bene  geatft.  Adelph.  V.  1. 13. 
Bene  aobdoota  ntione.  Adelph.  V.4. 1. 
Tibi  lobena  bene  &xim.  Adelph.  V.  5. 
6.  Bene  prooedit.  Adepb.  V.  6.  9.  Bene 
noa  ftliqnid  fftoere  iUi  deoet.  Adelph. 

V.  8.  28.  Bene  conrenibftt  aftne  inter 
eoa.  Heo.  I.  2.  103.  Bene  fiiotam  te  ad- 
▼eniaae.  Hec. III.  5.6.  Vixit,  domTix- 
it,  bene.  Hec  III.  5. 11.  Bene nnntiaa. 
Heo.  IV.  4.  20.  Benediclia  ai^ertaaaet, 
ftodiaaet  bene,  Pborm.  proL  20.  Bane 
•il  tibi.  Phorm.  I.  2. 101.  Bane  bftbent 
tibi  principift.  Phorm.  II.  3.  82.  Mel 
petria  bene  pftrtft  indiligenter  totfttor. 
Phorm.  V.  3. 5. 

Bettedico]  Omnea  benedieunt^  amant. 
Adelph.  V.  4. 11. 

Benedktum]  Bene^^etis  si  certftaaet, 
ftudiasel  bene.  Phorm.  prol.  20. 

Ben^eium]  Exprobrntio  iflunemori 
henefieu  And.  I.  1.  17.  yide  notna.  Ut 
beneficium  Terbia  initnm  dodom  nono 
re  comprobea.  And.  V.  1.  5',  Ut  soli- 
dnm  parerem  hoo  mi  ben^ium.  Enn. 
V.  2.  33.  Hoo  benefieio  ntriqne  ab 
otrisqoe  vero  devinoiinini.  Heont  H. 
4. 14.  Qaera  beneficxo  ftcynngfts.  Adelph. 
I.  1.  47.  Abs  qoivis  bomine  ben^ieimn 
■eoipere  gftodefts.   Adelph.  II.  3.  1. 

YQL.   II.  3 


Pro  mftlefioio  si  ften«/f cifnn  sommom  no» 
lont  reddere.  Pborm.  II.  2.  22,  Foene* 
ntnm  isluo  benefieiain  polchre  tibi  di- 
cea.  Phorm.  III.  2.  8.  Qoin  ben^duim 
roranm  ei  experimnr  reiddere.  Phorm. 
lU.  3.  5. 

Benetdens]  Neqoe  ilU  beneooUnMt 
neqoe  notos,  neqoe  cognfttoa.  Phorak 
1.2.48. 

BenenoUv^e]  Et  artftte  et  6flwno(m. 
tM  ploa  adre  et  providere.  Heoat  I. 
1.63. 

Beidgne]  Blftnde  dioere  nnt  benigne 
ihoere.  Adelph.  V.  4w  24.  Beingne  prm- 
befttor.  Hee.  V.  2. 2.  Tide  notaa.  Bimg'' 
fiedieia.  Phonn.  V.  8. 62. 

Bemgnut]  Qoam  fideli  ftnimo  et  be- 
nigno  in  illam  et  olementi  fni.Heo.  III. 
5.  22.  lllo  naft  som  et  benigno  et  lepi- 
do  et  oomi.  Heo.  V.  3.  39.  Dom  nimi- 
nm  dici  nos  bonos  stademos  et  benig'^ 
nec.  Phorm.  V.  2.  2. 

BfnsooJns]  Ffeeilem  benirotunifMe.liB» 
goft  toft  jftm  tibi  me  reddidit  Hec  V. 
1.35. 

Beo]  O  fftctom  beoe:  beaiHu  And^ 
1. 1.  79.  Ecqoid  beo  te  ?  Bon.  II.  2.  48. 

Bibo]  Qnod  jnssi  m  dare  bHbere,  And. 

III.  2. 4.  Vicit  vinom  qnod  MM.  Eon. 

IV.  5. 1.  Td  demirofr  tom  mftne,  qoi 
heri  tftntom  bibem.  Heoot.  III.  2.  8. 
Prior  bUiaSt  prior  deoombfta.  Phoin. 
II.  2.  28. 

Btduum]  Bidui  eat  ftot  tridoi  baso 
auUioitodo.  Aod.  II.  6.  9.  Ego  impo- 
trare  neqneo  hoo  «ba  te,  bidMvan  aaltem 
ut  ooncedaa  aolom.  Ph.  Siqoidem  W- 
duwm.  Th.  Rns  ibo:  ibi  hoo  me  mft- 
oerftbo  6iduttin.  lo  boc  biduumt  Thftis» 
Tftle.  Bon.  I.  2. 101.  102.  104.  107. 
110.  Sine  ftiduum  hoo  praetereftt.  Bon. 
II.  2.52.  Hem,  dtduumsio  mftnendomat 
soli  sioe  aU?  Kon.  IV.  2.  8. 

Bisnntuml  Bkwmium  ibi  perpetoom 
illom  tolL  Hec.  1. 2.  12. 

Btiri]  Ex  prsDdiis  tftlentft  argenti  bi- 
na  cftpiebftt  atfttim.  D.  Bma  qomao  f 
Phorm.  V.  ;^6et7. 

Btf]  ^  fftcere  atolto  doce.  Hec.  III. 
2.  8.  De  eadem  cftoaft  frts  jodioiom 
ftpiacier.  Phorm.  II.  3.  59. 

Birnnde]  Eoqnid  ego  poaaim  biande 
dicere  ant  benigne  fncere.  Adelph.  V. 
4.  24.  B<on<isinprinoipioftdloqniPhor. 
IL  1.  22. 

Bfondtittf]  Aba  te  nt  Uanditw  aoia 
aoam  voloptalem  expleot  Hec.  I.  2. 12. 

Blandut]  Te  vivfttnoaqoftmqoisqoftm. 
blandior.  Hec.  V.  4.  21. 


646 


INDEX   VERBORUM 


Behu]  Crnoior  hehm  raihi  taBtoiii 
«reptdm  e  ftacibas.  Hetat.  IV.  2.  6. 

Bonitas]  Bomtasqu»  ▼estra  adjatans 
atqae  aM^aanimitat.  Phorm.  prol.  35, 

Bonwn.  Subtt.]  Bona  Dostra  hioctibi 
permitto.  And.  I.  5.  61.  Sommnm  6o- 
num  eate  erm  depatabam  hono  Pam- 
philam.  Aad.  IV.  3.  2.  Ad  me  lege  re- 
dierant  bona  And.  IV.  5.  4.  Hoe  tanto 
tam  lepeotino  6<mo.  And.  V.  4.  35. 
Patria  qai  abligarrierat  bona.  Ean.  II. 
2.  4.  O  Jappiter,  ferra  obseoro  hco 
Dobia  bona.  Eon.  V.  8.  19.  Qam  qai- 
dem  in  homine  dioontar  bona,  Hoaat.  I. 
9.  19.  Ne  expers  partis  esset  de  not- 
tria  bonit.  Heant.  IV.  1.  39.  Lnbore 
inyenta  mea  oai  dem  bona,  Heaot.  IV. 
7.13.  Memeaomniaftonadotidixiaae 
illi.  Heaat.  V.  1.  69. 

Bonut]  Uno  ore  omnes  omnia  bona 
dioere.  And.  I.  1.  70.  Bona  verba, 
qnsBBO.  And.  I.  2.  33.  Bonum  ingeni- 
vm.  And.  III.  1.  8.  Ingenio  bono,  And. 
III.  2. 7.  Interea  aliqnid  acciderit  6o- 
nt.  And.  II.  3. 24.  Virginem  forma  bo- 
na  memini  videre.  And.  II.  5.  17. 
Ehodnm  bone  rir,  quid  agis  ?  And.  IXI. 
5.  10.  Salve  bone  vir.  And.  V.  2.  5. 
Tibi  qood  evenit  boni.  And.  V.  6.  4. 
Bonutegi  hic  vir.  S.  Hic  vir  ait  bomuf 
And.  V.  4. 12.  Hio  qnoqne  bonam  mag- 
namqae  partem  ad  te  attalit.  Eon.  I. 
2.  43.  Tamen  etsi  fronanatara  est,red- 
dant  cnratnra  janoeas.  Ean.  II.  3.  25. 
Caimagis  bontt  felioitates  omnes  adver- 
B»  sient.  Ban.  II.  3.  33.  Qai  ati  soit, 
ei  bona,  qoi  non  ntitnr  reote,  mala. 
Heant.  I.  2.  22.  Qni  neqne  jas  neqne 
bonum  atqae  aequom  scinnt  Heant.  IV. 
1.  29.  Faciam  boni  tibi  aliqoid  pro  ista 
re.  Heaot.  IV.  5. 15.  Istac  aeqai  boni' 
qoe  jfhdo.  Heant  IV.  5.  40.  Bono  ani- 
mo  es.  Heant.  IV.  6. 18.  Di  6oni.  Add. 
III.  2.  86.  Pr«ter  aBqaamque  et  6o- 
mm,  Adelph.  I.  1.  39.  Qain  tn  bono 
animo  es.  Adelph.  IV.  2.  4.  Neqae 
adeo  ex  SBqoo  et  bono,  Adelpfa.  V.  9. 
30.  In  me  tibi  boni  qnid  sit  Hec  V. 
4. 11.  Ploa  hodie  6ont  feoi.  Hec.  V. 
4.  19.  Bonam,  bonit  prognatam.  Phor. 

I.  2.  66.  Ni  via  6on»  io  ipsa  inesset 
foma.  Phorm.  I.  2. 57.  Bonat,  me  ab- 
sente,  hic  confecistis  noptias.  Phorm. 

II.  1.  28.  Si  ta  aliquam  partem  aeqai 
6ontqae  dixeris.  Phorm.  IV.  3.  32. 
Abs  te  hoc  bona  venia  peto.  Phorm.  II. 
3.  31.  Una  tecnm  bona,  mala,  tolera- 
bimaa.  Phorm.  III.  3.  23.  Tu  id  qaod 
fronteat  exoerpis.  Phorm.  IV.  4.  17. 


Ut  eat  ille  bomit  vir.  PhonB.  IV.  S 
38. 

Brmi]  Oooaaionem  tam  hraem.  Emi. 
III.  5.  57.  Tkm  in  6rm  apatio.  Heant 
V.  2.  2.  Ne  me  in  bnm  pelliciaa  tem- 
pos  gaadio  hoc  ftlto  froL  Heo.  V.  ^ 
2.  vide  notaa. 

Bruma']  Ante  6n«iafli  antcm  Dovi 
negoti  nihil  incipere  eaoaa  est  tonti» 
oa.  Phonn.  IV.  4.  28. 

Byrrta]  Qnid  ait  Byrriaf  And.  IL 
1.  1.  Ibi  forte  hnjna  video  Bfninu 
And.  U.  2.  20. 


Cado}  Ne  aot  iUe  alterit,  ant  i 
ceddgrit.  Adelph.  I.  1.  12.  Homtni  ili- 
co  laommae  eadunt,  qoati  poero,  gan- 
dio.  Adelph.  IV.  1.  20.  Quod  maxome 
opoa  eat  jacto,  non  codtt.  Addph.  V. 
7.22. 

dteUiut]  Qoaa  primnm  Crrifii  didi- 
«i  novaa.  Heo.  alL  proL  6. 

Ctfdol  Verberiboa  ccnem  te  in  pia- 
trinnm  dedam.  And.  I.  2.  28.  Tn  illos 
procnl  hino  ex  ocoolto 
IV.  7.  17.  Dnm 
Heaat.  II.  3. 1. 

C^tium]  Qai  templa  ecK  aanmia  to- 
nito  ooncutit  Eon.  III.  5.  42.  Qaid  ti 
naoo  celvm  raat  l  HeanL  IV.  3.  41. 
O  cieitttii,  o  terra,  o  maria  Neptain. 
Adelph.  V.-3.  4. 

Ccttvt]  Virginein  etBtiam,  Heoni.  V. 
5. 18.  Critpot,  crattaty  ccsnit.  Hce. 
lU.  4. 26. 

Caktmitat]  Foodi  noetri  calantitai. 
Eon.  I.  1.  34.  Namqaam  ulla  aaHMi 
vettro  inoidere  pottit  cala»ttet.Heasi. 
II.  4.  15.  El  novom  intervenit  viliam 
et  ealamitas,  Heo.  proL  2.  Eam  oppret- 
ait  ociloflittas.  Eam  caieiattatCM  veitia 
intelligentia  aedabiL  Heo.  alL  prol.  22 
et23. 

CaUteo]  Acoede  ad  ignem  haiie,jaB 
eaieteet  plut  tatit.  Ean.  I.  2.  5. 

CaUdut]  Vide  ne  niminm  eeiiidm 
hoc  lit  modo.  Enn.  II.  3. 89. 

CalUo]  Qoo  paoto  id  fieri  toleat, 
oaiise.  Heaat  III.  2.  ST.  Ego  illiaa 
aensom  palohre  eaUeo,  Adelpfa.  IV. 
1.17. 

CalUde]  Qaid,  intellextin?  D.  immo 
eaUide,  And.  I.  2.  30.  Hoo  laeito.  Sv. 
Reotetane.  D.  Hocfiigito.ST.fi0l^idt. 
Adelph.  lU.  3.  63. 

CaUidemidet]  Caliidemidem  hospitem 
Mjconinm.  Hee.  lU.  4.  18.  Dam  ex- 
tpeclo  in  aroe  CaUidemidem,  Heo.  V.  3. 


ET   PHIIASIUM    TESBNTII. 


M7 


9.  Tqb  et  Myoamos?  w»  mni.  tl OU- 
lidemidaf  noo.  Heo.  V.  3.  6. 

Caiiufttof]  Seiri  venere  in  meotem 
Sjri  caiii^tlalm.  Heent.  V.  1. 14. 

.Ca/iidus]  VeUe  in  ee  re  ostendi, 
qoMB  sis  efUUdvs.  And.  I.  2.  27.  Vah 
ODnsilinm  coiiidttm.  Aod.  III.  4.  10. 
Ceiitdttm  eodisertqm  oradidi  hominem. 
Ban.  V.  6.  10.  Siqaid  poteit,  meliore 
et  aUUdwre,  Pborm.  I.  4.51.  £go  ho- 
minem  oeiiiiikirem  Tidi  neminem.  Phor. 
IV.  2. 1. 

Caiar]  Faxo  ealeUm  nepe  inmltnbit 
fnutcn.  Ban.  II.  2.  54.  AdTortnm  tta- 
mnlam  ealees.  Phorm.  L  2. 28. 

Cami]  Canu  ad  venandam*  And. 
1. 1.  50.  Ain  vero  eonts^  Ean.  IV.  7. 
35,  Gervtm  videre  fogere,  et  teotiri 
eanei,  Pfaorm.  prol.  7.  Introiit  in  mdie 
nter  •Uenai  ennti.  Phorm.  IV.  4.  25. 

Cano]  PunphiUm  cantitm  provoo^ 
mne.  Eon.  III.  1.  55.  vide  notta.  Can- 
tilennm  eandem  eams.  Phorm.  III.  2. 

10.  Gellina  cieiml.  Phorm.  IV.  4.  25. 
ContWa]  Vidi  Cantharam  eoCaroi- 

oatam.  And.  IV.  4.  30. 

CantUena']  Cantiienem  eaademoania. 
Pborm.  III.  2.  10. 

Canril9]  Ut  habeas  qoioom  eantitss, 
Adelph.  IV.  7.  32. 

Conto]  Qoi  harom  mores  eantabai 
milii.  HeaoL  II.  3. 19«  HjmenBom  qoi 
«SNlsnt.  Adelph.  V.  7.  7. 

Ctqniiuf]  Ipeam  eapUlo  Gonsoidil. 
Bon.  rV.  3.  4.  Viz  me  contineo,  qoin 
involem  in  eapUliun,  Eon.  V.  2. 21.  Ca' 
piUus  sparsos.  Heaot.  II.  3.  39.  vide 
Botas.  Cspiiius  passos.  Phorm.  1. 2.56. 

Copto]  Certe  eaptus  est.  And.  I.  55. 
Hagbtiom  eepit  ad  eam  rem  impro* 
bom.  And.  I.  2.  21.  Caosam  c^psrit. 
And.  I.  3.  8.  Gonsiliam  eapere,  And. 
III.  2.  38.  De  te  si  exemplom  captt. 
And.  IV.  1.  27.  Si  capittndof  mihi 
aciam  esse  inimioos  omnis  homines. 
And.  IV.  2.  12.  Bx  eo  nono  miiem 
qoem  ea/nt  laborem  ?  And.  IV.  3.  4. 
Tantom  laboiem  eapere  ob  talem  filiom  ? 
And.  V.  2.  29.  Qood  nos  oc^srs  opor- 
tet,  hme  uteroipit.  Ban.  1. 1.  35.  Te 
redimas  eaptum,  Bon.  I.  1. 29.  Cibam 
nonnonqaam  eapiet  oam  ea.  Copiof  to 
illioB  vestem.  Cibom  ooa  eapias,  Bon. 

11.  3.  77, 79  et  82.  Consiliam  volo 
espsre  nnn  teeom.  £on.III.  5.  66,  Ne- 
goti  m  qoandoodiom  eeperat.  Bon.  III. 
1.  14.  Qoid  nt  ex  ea  re  tandem  eape-' 
res  eonunodi  ?  Bon.  III.  5.  25.  Qoan- 
tam  et  qoam  veram  laudem  eapiet  Par* 


Eon.  V.  4.  3.  Te  Buhi  patioBam 
eapio.  Eon.  V.  2.  48.  Ex  meo  propin- 
qoo  rore  boo  oaptooomBMMli.  Eon.  V.  5. 
1.  Omnes  mihi  labores  foere  qoos  eepi 
leves.  Heant.  II.  4.  19.  Miee  nostrm 
vix  eaptcnt,  scio.  Heaot.  IL  3.  13.  He 
csperif  arbitmm.  Heaot.  III.  1. 91.  Neo 
mtiooem  capio.  Heaot  V.  2.  6.  Labo- 
rem  inanem  ipsos  capit.  Heo.  III.  2. 9. 
Hiseriam  omnem  ego  capio,  Adelph. 
V.  4.  22.  Te  desideriom  Athenanua 
cfptifs  smpe.  Heo.  I.  2. 14.  Aodivi  ee^ 
pisae  odiom  toi  Philomenam.  Heo.  IL 

1.  22.  Qoa  via  oaptent  te  illi,  eadem 
ipaos  eapif  Heo.  L 1. 16.  Qoid  ego  hao 
ex  inopie  nono  eapiam  7  Phorm.  L  3. 
15.  Provinoiameqiiftt  doram.  Phorm.  I. 

2.  23.  Talenta  argenti  hina  statim  ea- 
piebat.  Phorm.  V.  3.  7.  Conveniondi 
patris  tempos  cispen.  Phorm.  V.  4.  9* 
Cope,  oedo.  Phorm.  V.  7.  57.  vide  no- 
tas. 

Capitaitfl  Nova,  oopitoiia.  Adelph. 
IV.  7.  5. 

Capituittin]  O  esptlttlttm  lepidissi* 
mom.  Eon.  UI.  3.  25. 

Caprj^Eetal  Qlic  obi  etiam  eapryieus 
man^na  est.  Adelph.  IV.  2.  38. 

Cspto]  Qoid  com  illo  oonsili  eaptet, 
And.  I.  1.  43.  Qoid  agant,  qoidve  eap" 
tent  oonsiU.  And.  II.  4. 1.  Qoa  via  eap' 
tent  te  illi,  eadem  ipsos  oapi  ?  Heo.  I. 
1. 16.  Sermonem  eaptatu,  Phoim.  V. 
6.29. 

Captuf]  Ut  eapfiti  servolomm  est 
Adelph.  III.  4.  34. 

Caput']  Ridioolom  oopttt.  And.  IL 
2. 34.  Illio  est  hoic  rei  eaput.  And.  IL 
6.  27.  Coptttf  pericnlom  adire.  And. 

IV.  1.  54.  Dimiiioam  ego  eaput  toom 
hodie.  Bon.  IV.  7.  33.  Utinam  Ubi 
oommitigarivideamsandaiiocapuC.  Bon. 

V.  7.  4.  Capillos  oiroom  caput  rejectos 
neclegenter.  Heaot.II.  3.49.  Nonpos- 
som  pati,  qoin  tibi  capttt  demnlceam. 
Hennt.  IV.  5.  14.  Non.  si  ex  ciqnts  sb 
meo  natos.  Heant  V.  4.  12.  Colaphis 
taber  est  totom  copnt.  Adelpb.  II.  t. 
37.  Cspils  prooom  in  terram  statoerem. 
Adelph.  ni.  2.  8.  vide  notas.  Sensit  te 
esse  hoio  lei  caput.  Adelph.  IV.  2.  29. 
Capiti  atqoe  mtati  illorom.  Hee.  III. 

I.  54.  Soo  oapilt  foat.  Phorm.  III.  2. 
6.  vide  notas. 

Carbo]  Tam  exoootam  reddam,  atqoe 

atram,  qoam  earbost.  Adelph.  V.  3. 63. 

Coresr]  Aio  tameo,  carerr  f  Phorm. 

II.  3. 26.  vide'  notas. 

Cared]  Tandem  non  ego  illa  caream  f 


548 


INDEX    VERBORUM 


Bnn.  II.  1«  17.  Carms  patiia.  Heaat. 
I.  1.  85.  Pneterqaam  tni  carendum 
qaod  ent.  Heant.  11.  4. 20.  Maliereni, 
qan  eamt  colpa  ?  Hee.  IV.  4. 40. 
Caria]  In  Cariam  est  profectas.  Bon. 

1.  «.  46.  Captam  ex  Coria.  Heaat.  III. 
3.47. 

Camufex]  Camufex,  qna  loqailor  ? 
And.  I.  2.  12.  Heot  camufex.  And. 
IV.  1.  27.  Eho,  earmfex,  And.  V.  2. 
11.  Oantsibi  distonit  camvfex.  Ban. 
IV.  4.  3.  Nomqaam  dioet  camttfex. 
Adelph.III.d.9. 

Oerpol  Unom  qoidqnid,  qood  qnidem 
•rit  belllsaimnm,  carpam,  Adelph.  IV. 

2.  52. 

GariM]  AanoDa  carvst.  And«  IV.  4. 
7*  Neqae  meo  oordi  esae  qaemqaam 
mnricrem.  Eoo.  I.  2. 121.  Bgo  qooqne 
vna  pereo,  qood  mi  eat  carim»  Eon.  II.  1 . 
5.  Ainorem  diffioilixmom  etearittimtim. 
Eon.  V.  4,  5.  Parare,  qaod  sit  eamu, 
qoam  ipae  eat  dbi.  Adelph.  1. 1. 14. 
Solnm  id  eat  oorum  mihi.  Adelpb.  I. 

1.  24.  Qoam  aint  anaTia,  et  qnam  cara 
aint.  Phorm.  II.  2.  30. 

CaMa]  Ita  fngiaa,  ne  pnoter  coMm, 
qood  ainnt.  Phonn.  V.  2.  3. 

Catut]  Senex  ooofidena,  cotKS.  And. 
V.  2. 14. 

Catider]  Coudar,  itipes,  aainos, 
plambeoa.  Heaut.  V.  1.  4. 

Gooio]  Neqoe  tn  haod  dioea  tibi  non 
pnediotnm.  cave.  And.  L  2.  34.  Ver- 
bnm  nnnm  mihi  fazia  covc.  And.  IV. 
4.  14.  Qnod  canere  possia,  stnltnm  ad- 
nitterest.  Enn.  IV.  6.  23.  Ipsos  sibi 
eavtt  looo.  Ean.  IV.  7.  13.  Givc  sis. 
Enn.  IV.  7.  29.  Ab  istoo  tibi  eavendiim 
intellego.  Enn.  V.  2.  44.  Btiam  caval 
Heaat.  II.  2.  6.  Cave  faxis.  HeanL  I. 

2.  13.  Fkoiet  niai  caoeo.  Heant.  IV.  4. 
8.  Btiam  taoea  ?  ego  oaioebo,  Adel.  IV. 
2.  12.  Caus  dixeris.  Adelpb.  III.  4. 
12.  l>am  id  resoitam  iri  oredit,  tantis- 
per  caost.  Adelph.  I.  1.  45.  Ego  me 
Boio  eamMte,  Heo.  III.  5.  20.  Heos  to, 
eaxe.  Phorm.  II.  3.  51.  Cave  readsoat 
qnisqnam.  Phorm.  V.  1.  37. 

Coum]  Salis  ▼ehemena  catua  ad  ob- 
jorgandum.  And.  I.  1.  123.  Vera  ob- 
jorgandicatiio.  And.  1. 1. 131.  Tandem 
inTontaat  catisa.  And.  IV.  1.  19.  Ubi 
ea  catiss  adempta  his.  And.  V.  1.  18. 
Cotisa  optamast.  And.  V.  1.  46.  Neo 
oatis  ad  objorgandnm  eoiisc.  And.  1. 1. 
.5.  Qaid  eatiie  est,  qnin.  And.  III.  4. 
21.  Ullam  caiiaam,  saltem  ineptam,  fal- 
oam,  ioiqnam.  And.  1. 5.  22.  Coiiaam 


oepeiit.  And.  I.  3.  8.  M ollm  sont  coa* 
10,  qnamobrem  onpiam.  Bon.  I.  2.  65. 
Nnm  parra  caiMa  est  ?  Bon.  III.  5. 27. 
Caiisam  dieere.  Eon.  prol.  10.  Covias 
repperit.  Bun.  III.  3.  6.  Aliqnam  ooa- 
famqasBrebat.Ban.  V.  5.  31.;Id  &oarv 
maxnme  catisa  mea.  Eon.  V.  8.  40. 
Fingit  catwu.  Enn.  L  2.  .58.  Vera  enr 
ea  est.  Heaot.  IL  3.  95.  Hea  eaata 
catuam  banojnatam  eaaeanimom  udo- 
dte.  Heant  prol.  41.  Non  lam  mcepte 
caiua  letor,  qoam  illioa.  HeanL  IV.  3. 
8.  Bgo  Kberali  illam  adaero  eamMa  ma- 
no.  Nono  Tide,  otrom  tIsi,  argentnm 
aoeipere«  an  caiisam  medilari  laaai. 
Adelph.  n.  1.  40  ,et  41.  AdreriaaDe 
illam  cauiam  dioerem,cai  ▼enenmi  ad- 
Tocatos?  Adelph.  IV.  5.  42.  Btai  Ubi 
caiua  est  de  bso  re.  Hee.  IV.  4b  3. 
Postqoam  ademptam  bano  qooqoe  tiU 
coiifam  Tidea.  Heo.  IV.  4.  58.  Alias  at 
nti  possim  catua  hae  integra.  Hec  I. 
2.  5.  De  tali  eama.  Heo.  V.  1.  31.  Te 
caustf  inpellebant  leTOS.  Hec.  IIL4. 12. 
Omnis  causos  praDoidam  onuiiboa.  Hec. 
IV.  2.  22.  Coningis  ftlsas  eatisag  nd 
discoidiam.  Heo.  IV.  4. 71.  Jostam  il- 
lam  cautam,  iaoilem,  Tincibaem,  opta- 
mam.  Pfaonn.  I.  4.  48.  Qaam  eoaasm 
reperient  ?  Coujom  tradere  adrersariia» 
Phorm.  11.  1.  4  et  7.  Non  eauasm  dieo, 
qnin.  SerTom  hominem  &ituam  orsro 
legea  non  ainnnt  Phonn.  II.  1.  48  et 
62.  Jadioium  de  eadem  caiua  itcron 
ot  reddant  tibL  de  eadem  causa  bis  ja- 
dieiom  adipisoier.  Phorm.  II.  3.  57  eC 
59.  Nostra  eausa  aeilicet  in  nerTompo- 
tins  ibit  Phorm.  IV.  4. 15.  Caiiia  est 
sontica.  Phorm.  IV.  4.  29.  rido  notas. 
Aliqnid  oredito  easo  cotisff.  Phorm.  V. 
6.  35.  Vestri  honoris  catisa.  Phorm.  V. 
7.35. 

Coute]  Res  omnis  eaiiittii,  ne  te- 
mere  iaoiam,  adooro.  Hec.  V.  1.  11. 

Cautim]  CauCtm  et  paolatim  dabis. 
Heant.  IV.  8.  30. 

Cautw]  Ne  readsoat,  eautw  est  And. 
IL  3.  26.  Piaces  mibi  ne  oorrompaa- 
tor»  couttost  Adelph.  III.  3.  67. 

Cautus]  Ut  coultueaty  ubiadhil  opast 
Phorm.  IV.  5. 3. 

Cnfo.  Verh,]  Cetis,  ot  nselins  dieas. 
Addph.  m.  2. 52.  Tide  notas. 

Cwio.  Adverb.]  Qai  eedo?  And.  1. 1. 
123.  Csdo  igitnr,  qoid  fiwiam  ?  Aad. 
n.  3.  9.  Cido  qoid  jorgabit  teoom  ? 
And.  n.  3.  15.  Qaid  to  ergo  aliod  sol- 
licitat  ?  eedo.  Eon.  I.  2.  82.  Ctdo  alios. 
Bon.  IV.  7.  6.  Qoid  botomit?  ceda. 


ET  PHRASIUM  TERENTII. 


640 


BoB.  V.  4.  28.  CMo  dextna.  HmL 
III.  1.  84.  Ct(Jo  qaid  ett  ?  He«aL  UL 
3^  36.  Nomen  malieri  eedo  qood  sit. 
Heaat  IV.  1.  49.  Cerfo  qoemTiB  arbi- 
trom.  Adelph.  I.  S.  43.  Coraan  ipnom 
eedo.  Adelpb.  UI.  4.  38.  Poerom  mihi 
eedo:  ego  «lam.  Hec.  IV.  4.  86.  Cedo 
dom,  en  anqoun  aodiiti  ?  Phorm.  II. 
2. 15.  Qaod  fen,  eodo,  Phonn  V.  6. 17. 
Qoin  to  mi  arj^ntom  ctdo,  P.  Immo 
Tero  nxorem  ta  eedo,  Phorm.  V.  7.  4S 
et  43.  Cape,  eedo,  Phorm.  V.  7.  57. 
▼ide  notai. 

CeUr]  Niii  consiliam  etlere  repere- 
ris.Phonn.  1.4.  1. 

Ce  Id]  Me  in  eelUm  aliqaam  com  iUa 
ooododam.  Adelph.  FV.  2.  13. 

CeUula]  Com  in  eeUtUam  ad  te  pa- 
tris  penom  omnem  eongerebom  olanoo- 
lom.  Eon.ll.  3. 19. 

JCeW]  Bene  diMimolatom  amoiem 
et  celatum  indicat  And.  I.  1.  105. 
VoB  celavi,  qood  nono  dicam.  And.  III. 
4. 6.  Ubi  abi  eat,  din  eelari  non  po- 
teat  Eon.  II.  3.  3.  CeUm  tam  intpe- 
imtom  gaodiom?  Heaot  III.  1.  5. 
Celakitwr  itidem,  ot  eelata  adhoe  est 
Heaot  IV.  3.30.  £a  ne  me  eeUt,  oon- 
aoefeci  filiom.  Adelph.  1. 1.  29.  Haod 
ita  deoet,  eelare  te  iras.  Heu.  II.  2. 11. 
Neseio  qood  magnom  malom  me  cela$, 
Hec  III.  1.  40.  Te  atqoe  alios  par- 
tnm  ot  eelaret  soom.  Hec.  III.  3.  24. 
Vereor,  ne  orata  nostra  neqneat  celare. 
Hec  IV.  1.  61.  Nosne  hoo  celatoe  tam 
din?  HecIV.  4.23. 

Centeo]  IHi  si  hio  sis»  aliler  eenteas, 
And.  II.  1.  10.  ride  notas.  Ceruen  me 
Terbom  potoisse  ollom  proloqoi  ?  And. 

I.  5.  21.  Dari  tibi  Terba  eetues  falso. 
And.  III.  2.  25.  vide  notas.  Ego  ms 
iboy  atqoe  ibi  manebo.  Pa.  Cento.  Ean. 

II.  1.  11.  Qoid  feciendam  oeneesf 
£an.  IV.  4.  53.  Recte  dicit,  een»eo. 
Heaot  III.  3.  27.    Censen  Tero  ?  Ban. 

III.  3.  30.  iEqoom  esse  centent, 
tieaat  II.  1.  2.  Animom  adTertont 
grariter,  qoas  non  centeas.  Heaot  III. 
3.  9.  Quid  te  fotorom  censes  ?  Heaot 
III.  1.  53.  Rem  com  Tideas,  eenseas^ 
Heaot  V.3.  21.  Censen  bomioem  me 
ease?  Addph.  IV.  2.  40.  Haod  aliter 
i^eniso.  Adelph.  V.  8.  5.  Adeon  me 
esse  perTicacem  censes?  Hec.  IV.  1. 
^2.  Ego  amplius  deliberandom  een- 
#00.  Phorm.II.4.17. 

Centies]  Ut  nil  oredas  intelligere, 
Aisi  idem  dictomst  eenties.  Heaot.  V. 


Gmfurio]  UIm  emtvnost  Sanga?  Eon. 

IV.  7.  6. 

Cerefmun]  Ut  cere6ro  dispergatTi- 
am.  Addph.  lU.  2. 19.  Dimtnnetor 
tibi  qaidemjamosrs6nim«  Adelph.IV. 
2.  32.  An  tibi  jam  maTis  cerebrum 
dispergam  hio?  Adelph.  V.  2. 7. 

C«rci]  Sine  Csrais  et  Lihero  friget 
Venos.  Eon.  IV.5.  6. 

Csmo]  Ut  oonsoetom  facile  amo- 
rem  cemeres.  And.  1. 1. 108.  8i  satis 
cemo.  Adelph.  III.  3. 85.  ^ 

Certolto]  Namqoam  Tidi  iniqaios 
certationem  oomparatam.  Adelph.  II. 
4.  Tide  notas. 

Certe]  CerU  captos  est.  Aod.  1. 1. 
55.  Herole  eertf.  And.  II.  2.  10. 
Molestos  certe  ei  foero.  And.  IV.  1. 
17.  CerU  pol.  Enn.  IV.  5.  5.  -  At 
eerte  ot  hinc  conoedas.  Heaot  III.  3. 
11.  Tide  notas.     Cfrte  sie  erit  Heaot. 

V.  3. 12.  Tide  notas.  Estne  hic  ipsos, 
de  qoo  agebam  ?  et  eertp  is  est  Adel. 
I.  1.  53.  Simolare  certe  esl  hominis. 
Adelph.  IV.  7.  16.  CertenJ  Par. 
Csrte.  Hec.  V.  4.  2.  CerU  edepol. 
Phorm.  V.  1.  8. 

Certo,verb.]  Benediotis  neertasset, 
aodisset  bene.  Phorm.  prol.  21. 

Certo,  adverh.]  Hoo  rsrCo  scio.  And. 
V.  4. 26.  Certo  oomperi.  Euo.  V.  1. 
9.  Satis  certo  scio.  Heant  I.  1. 19. 
Ut  opiner :  et  eerto  scio.  Adelph.  FV. 
5. 14.    Certo  decroTi.  Hec  IV.  2. 10. 

Cfrttii]  Omnia  experiri  corhimst 
And.  II.  1. 11.  Nec  qnid  agam  cer- 
tumst.  And  .1.  3. 4u  Hic  reddes  omnia, 
qose  nanc  sont  certa  ei  consilia,  incerta 
ot  sieot  And.  U.  3.  16.  Ita  facere 
certumst.  Eon.  1. 2. 108.  8i  cfrtitmst 
fiicere,  facias.  Ean.  II.  3. 97.  Arbi- 
tror :  eertum  non  scimos.  Eon.  I.  2. 
31.  Satinhoc  c«numst?6.  Certumst 
Adelph.  ni.  2,  31.  Neo  qnioqoam 
certi  respondes  mihi  ?  Heo.  IV.  4. 84. 
Vide  nt  mi  hasc  eerta  et  clara  altoleris. 
Hec.  V.  4. 1.  Qoantnm  potest,  me 
eerttoremlace.  Phorm.IV.  3.  69. 

Cerva]  Cervam  Tidere  fiigere,  et 
sectari  caoes.  Phorm.  prol.  7. 

Csrvix]  InTeraa  Torba,  erersas  cer-' 
vices.  HeaatII.3.131. 

Coso]  Csnos  adloqoi?  And.II.  2. 
6.  Cesso  adloqoi.  And.  V.  2.  4.  Qoid 
stas?  qoid  cetsasf  And.  V.  6.  15. 
Pftolom  si  'cesiattem,  domi  non  offeo- 
dissem.  Eoh.  IV.  4.  5.  Odiosa  cest»? 
Eon.  IV.  6.  16.  Cetto  hono  adoriri  ? 
HeaotIV.5.  9.   Odiosos  cemt.  Add. 


550 


INDEX    VERBORUM 


IV.  «.49.  Sed  oar  cenaif  Adelph. 
IV.  5.  69.  Ccttatumasqae  odhoc  eirt. 
Adelph.  IV.  4. 223.  Ut  olim  te  oaten- 
distiy  oil  eestavisti  eadem  esse  asqoe 
adhuc.  Hec.  V.  1.  29.  Cootumelias 
nomqoam  cestavit  dioere.  Phorm.  II. 
3.30. 

Cetariut]  Cetarii,  lanii,  ooqoi.'far- 
torea,  piaoatores.  Ean.  II.  S.  26. 

Ceteri]  lAmentari  preter  ceteras  Tisa. 
Forma  pneter  ceterat  honesta  et  libe- 
rali.  Aod.  1. 1.  94  et  95.  Horom  ille 
nihil  egregie  pneter  cetera  stadebat. 
And.  1. 1.  31.  Soa  caasa  excladi  eete- 
rot.  Eon.  III.  2.  28.  Patriam,  et  signa 
cetera,  Bao.  I.  2.  32.  Nolim  cetera- 
rum  reram  te  sooordem  eodem  modo. 
Adeiph.  IV.  5.  61.  Com  ego  tos  caris 
solri  eeterit.  Hec.  II.  1.  33.  Ta  coo- 
jicito  cetenm.  Ph<»m.  I.  3. 14.  Tide 
Dotas. 

Ceterum]  Ceterum  deexdosioneTer- 
bam  nallom.  Eon.  I.  2.  7.  Ceterum 
idem  hoc  aot  melios  tate  inTenisses. 
Ean.  III.  1.  62.  nde  notas.  Cetervm, 
placet  Ubi  faotom  ?  Adelph.  IV.  7. 18. 
Ceterum  de  reddooenda  id  facias,  qood 
in  rsm  sit  toam.  Hec.  III.  3.  31.  Ce- 
tenun  posthac  si  qoicqaam,  ni]  precor.  - 
Phorm.  I.  2. 91. 

Chgrea']  Hio  ssepioale  nominatar  in 
Eonaoho. 

Charimu]  Andri»  persona  est  Qoam 
villam  demonstraTit  Charinif  IV.  4. 
10. 

Chremet]  Andrise,  Eanoohi,  Heao- 
toatimoromeni,  et  Phonnionisperaona. 

Chrynt]  Hajos  mentio  est.  And.  I. 

1.  et  L  5.  Qois  heri  Chrytidem  haboit  ? 
And.  1.1.58. 

Cibus]  Viden  otiara  et  cibus  qoid 
facit  alienos.  Eon.  II.  2. 34.  Deda- 
coot  ci6um.    Ci6ttm  oonnamqoam  ca- 

S*etcam  ea.    Ct6um  ona  capias.  Eon. 
!.  2.  22.  76  et81.    E  flamma  petere 
te  cibum  posse   arbitror.    Eoo.   III. 

2.  38.  Avidse  dbi.  Eoo.  V.  4.  16. 
XJnde  mi  peterem  cibum.  Heaot.  V. 
2.25. 

Cieatris]  Neqaepognas  narrat,  ne- 
qoe  acatncefsoas  ostentat.  Bon.  III. 
2.29. 

CiUcia]  Iter  ilH  in  Lemnom  ot  esset, 
nostro  in  CtZiciom.  Phorm.  I.  2. 16. 

Cireum]  Qoso  ctreum  illam  esseot. 
EDn.III.  5.33.  Capillos  ctrcuni  oaput 
rejectoa.  Heaot.  11.  3.  49. 

Circumcurso]  Hac  illac  circumcttria. 
HeantIII.2.1. 


Oireumeo]   FVunmu   indigniim, 
etrcumtrt.  Phorm.  IV.  S.  9. 

Cireumitio]  Nil  ctrcu 
es.  And.  1.2.31. 

Cirtumspecto]  Nescio  qaid 
tpeetat.  Eon.  n.  2.  60.  Simnl  alia 
ctrcumipecto,  satine  explorataaint.  E«n. 
ni.  5. 45. 

Circumtpieio]  Bacendo  in  qaeadam 
exoelsam  looom.  Cirewiu/Rcio.  Aad. 
II.  2.  20.  Nomqoid  eireumspextif 
Adelph.IV.5.55. 

CircumvaUo]  Tot  rea  repeiite  eir- 
cumvallant,  onde  emergi  non  potest- 
Adelph.nL2.4. 

Cireumvemo]  Ne  eom  dreumiveiUum 
iniqoe  iniqoi  imrideant.  Heo.  aH.  prol. 
46. 

OtteUa]  dsteUam  domo  effer  eom 
momvnentis.  Bon.  IV.  6.  13. 

Citharittria]  Qoandam  naetas  est 
poellolam  cttWirtriom.  Qaid  pKd*- 
gogasilleqaicttAanstriam?  Phona.L 
2.  32et94. 

Cito]  Abi  dto,  et  ffaspeadete.  And. 
1. 5.  20.  Hoi,  tam  ctto  7  And.  IIL  1. 
16.  Qoam  cito  ?  Eqd.  L  2.  98.  Haod 
etto  mali  qoid  ortam  ex  hoe  ait  pob- 
liee.  Adelph.  III.  3.  89.  Crlo  ab  eo 
haeo  ira  ahacedet.  Heo.  V.  2.  15. 
Tadtas  dtiut  andiea.  Ban.  UL  5. 
25. 

Ctms]  CtMm  Atticam 
And.  I.  3. 16.  Illam  hine  < 
aiont  And.  V.  1.  14.  Prseter  < 
morem  atqoe  legem.  And.  V.  3. 8.  Ci- 
vem  inventam  gaodeo.  And.V.4.36. 
Tidenotas.  Virginem  Titiare  eiveml 
Eoo.  V.  2. 19.  Hoc  peoeatnm  in  Tir- 
ginem  est  ctticm.  Adetph.  IV.  7.  8. 
Ne  illios  modi  jam  magoa  nobia  ciimim 
psnoriasL  Adelph.  III.  3.  87.  Hos- 
pites,  tom  dvis,  Phorm.  U.  2.  14.  Ke 
qoid  cii;ts  torpe  in  se  admilteret.  Phor. 
II.  3.  68. 

Cidtas]  In  qoa  mmtate  tandem  te 
arbilrare  viTore?  Adelph.  IV.  5.51. 

Clam]  Noo  c<am  te  eat.  And.  L  5. 
52.  AmaTit :  tom  id  ciam.  And.  H. 
6. 13.  Vel  tI,  toI  ciam,  tcI  prsDcario. 
Eon.  II.  3. 28.  Clam  te  sobdoxti  mihi. 
Eao.  IV.  7. 25.  Haso  dam  me  onmia. 
Heaot.  I.  1.  46.  Sperat  fore  cioai. 
Adelph.  I.  1. 46.  Haod  dam  ne  est 
Heo.  m.  4. 10.  Noo  clam  me  hahe- 
ret,  qood  colasse  intellego.  Hec.  IV. 
4.  35.  Peperit  oxor  c2aai.  Hee.  V. 
2.15. 
CUmiU}]  Qoid  ciamiltatt  And.  IV. 


ET  PHRASIUM    TERENTII. 


561 


4.  tS.    CUankam :  iodigDOB  faeioQi. 
And.Ll.ll7. 

Clamo]  HlitqoB  ioot  iotos  elamat 
de  yia.  Aod.  III.  2.11.  Veoit  ad  me 
B»pe  elamant,  Qoid  tgis,  Mieio? 
Adelph.  1. 1. 11.  Yide  ootu.  Clamant 
omiies  iodigniuamefeotom  esse.  Adel. 
I.  f.  11.  Noo  elama*9  ooo  iosaoisf 
Adelph.  IV.  7.  9.  Qoid  agam?  qoid 
dameml  autqnerar;  Adelph.V.  3.3. 
Tamoltoaotor,  elamant.  Hee.  alt.  prol. 
33.  Ne  clama.  Phorm.  IV.  3.  d9. 

Ctomor]  Clamore  sofluno.  Heant. 
prol.  40.  Clamor  mnliemm.  Heo.  alt. 
proL  26.  Pro  Joppiter, 
dio.  Hee.  IIL  1. 37. 
CUmetdum']  Peonm 
bom  elaneukun,  Bon.  II.  3. 18.  If  ar- 
dere  elancuium.  Bno.  III.  1. 21.  Ve- 
Bisse  elaneulum,  Bon.  IIL  5.  41. 
Speoto  per  flaheUom  eianeulum.  Boo. 
III.  5. 54.  Agere  inter  ae  elaneulaau 
Heaot  III.  1.  63.  Aiii  eUmculum 
patres  qnm  faeiaot  Adelph.  L  1. 27. 
Cnm  eJQs  oonsoeTit  matre  elaneulum* 
Phovm.V.  6.33. 

Clors]  Qain  dicisolsro.  Adeiph.IV. 
4.15. 

Clarui]  Vide,  at  mi  hsee  oerta  et 
ehra  attoleris.  Hec.  V.  4. 1. 

CUnuns]  Josta  et  elemeni  ftierit  ser- 
▼itas.  And.  1. 1.  9.  CUmentam  Titam 
nrbanaiii,  atqne  otinm  seoatos  snm. 
Adelph.  1. 1. 17.  Clement,  plaoidos. 
Adelph.  V.  4.  10.  Aoimo  beoigno 
io  illam  et  eUmtnti  fiiL  Hec.  IIL  5. 
22. 

C2f»Mntia]  Faoilitate  oihil  esse  bo- 
mini  meiias,  oeqoe  eiementio.  Adelph. 
V.  4. 7. 

CUeni]  Client,  amioas,  bospes,  no- 
most  Tobu?  Adelph.  IV.  1.13. 

CUeHUia]  Thais  se  patris  oommeo- 
dai  it :  in  elientelam  et  fidem  nobis  de- 
dit  se.  Ban.  V.  8.-  9.  vido  notas. 

Ciiaia]  Erras,  si  id  oredis,  et  me 
ignoras,  CUnia,  Hcaut.  1. 1. 53.  Ejos* 
dem  persooK  molta  est  in  hao  fitbnla 
menlio. 

CiUipho]  BthsBo  Heaotontimommeni 
porsona  est. 

CUw»]  CUvat  deorsnm  Tersom  esL 
Adelph.  IV.  2.  36. 

Coeme]  CosmiiKhinc  qosD  iUoc  ve- 
heres  molU.  Adelph.  IL  2. 17. 

Coma]  In  eaenam  seni.  And.  II.  2. 
32.  Qnem  vocabo  ad  eanamf  And. 
11.  6.  22.  Rogare  ad  eanam  ot  veniat, 
Eoo.  IL  2.  35.  Eamu  orgo  ad  coniom. 


Boa.  IIL  2. 6.  CdBiiamapp«r«re.  Heont. 
L  1. 74.  Abdaxi  ad  cornam.  Heaot.  I. 
2. 9.  Nobis  comc  qoid  siet.  Heaol.  I. 
2. 37.  IJoam  eU  eeenam  atqoe  qjos  oo- 
mitibos  dedi.  Heaot.  III.  1. 46.  Noo 
ledut  a  cana,  Adelph.  L  1. 1.  M e  ad 
caBnomTOcaN.  PoiyeroTOco.  Phorm. 
V.8.64. 

Cceno]  Sjmbolam  dedit,  ecBnavit, 
Aod.  1. 1.  62.  Com  amatoro  onm  cds- 
nant,  ligairinnt   Bnn.  V.  4. 14.  vide 


Coeo]  Heri  aliqoot  adalesoeotali  cott- 
mtis  io  Pirmo.  Boo.  III.  4. 1. 

CtBpi]  AmarecaqK.  Eon.  III.  5.  20. 
Ceepi  egomet  meoom  oogitare.  Boo.  IV. 
2. 1.  Si  qaicqoam  h«>dle  hie  torbm 
co^Mrii.  Bao.  IV.  7.  30.  fiHos  fiUam 
Ulo  ammre  eapit  Tirgioem.  Cdtpi  non 
bomaaitns  traotare.  Ubi  Tideo,  hseo 
eoBpioogitare.  Heaot.  L  1. 45,47  et76. 
Hocqaodcopifprimomenarrem.  Heant. 
11. 3.  32.  Video  noo  lioere,  at  ea^ 
ram,  hoc  pertendere.  Heant.  V,  5.  9. 
Sex  mennbos  prins  olfeoissem,  qoam 
ille  qoieqoam  ecqteret  9  Adelph.  III.  3. 
43.  Pergam  qoo  eaepi  hoo  iler.  Heo. 
L  2. 119. 

CoBpto]  Qoid  eeofiai,  Thruo?  Eao. 
V.  7. 1.  Tide  notas.  Qoid  hio  eoBptat  9 
Heaat.  IV.  4. 12.  Phorm.  IV.  3. 2L 

Co^]  SioMgttatam.  Aod.1. 1.84. 
Ut  oe  essel  spatium  eoffstandi.  And.  L 
2. 11.  Qoid  agam,  od^^to.  Aod.  II.  2. 
21.  Neqoe  quid  me  ons,  eog^tae: 
nom  si  'Cogitee,  remittas.  And.  V.  1.  7 
et8.  Qood  oono  tote  tecnm  iratna 
eogUae.  £oo.  1. 1. 19.  Profeoto  qaaoto 
magis  magisqoe  eog\to,  Eon.  III.  3. 1. 
Etiam  atqoe  eUam  hoo  eogita»  Eoo.  I. 
1. 11.  Noo  eoim  M^ilanu.  Enn.  III. 
1.  62.  Ccepi  egomet  meeom  oUam  rem 
ex  alia  C0^'tare.  £on.  IV.  2. 7.  Ocoepi 
mecom  owttore.  Eoo.  FV.  2. 8.  Hono 
ta  io  sedu  eogitat  Teoipere  posthac  i 
Eoo.  V.  2.  59.  Immo  hoc  eogitato, 
Eon.  IV.  6.  21.  Cogita  modo.  Eoo. 
V.  8.  43.  Qoid  oano  iaoere  oogjitael 
Heaot.  III.  3.  S6.  Qoia  ooo  rediit 
filios,  qom  coffAo9  Adelph.  L  1. 10. 
Co>gt(o  id  qood  res  est.  Adelph.  11. 1. 
52.    Ubi  iUom  qaseram,  cog^o.  Adel. 

IV.  2. 30.  Qaa  in  aoimo  co^itat. 
Adelph.  1. 1.  5.  Hoc  tn  taeito  eom 
animoeogtiM.  Adelph.  III.  4. 55.  Qoso- 
so  hoo  neito  teoam  oo^itef.  Adelph. 

V.  3.  23.  Hsto  si  toIos  in  aoimo  rere 
eogiiaTe.  Adelpb.  V.  3.  32.  lU  som 
inoitatas,  aoimam  ot  Deqaeam  ad  opgi- 


MS 


INDEX   VERBORUM 


tfltiduiii  iiMtitaere.  Non  potnit  oo^itata 
proloqni.  Pfaonn.  II.  1. 10  et5d. 

Cognata]  Amioas  te  et  eognatas  de- 
serere  nolo.  Heo.  IV.  S.  16<  Cedo 
qoiett  ee^nate/  Phonn.  II.  3. 51.  Ne- 
gnt  Phuinra  etee  hanc  aibi  cognatam 
Demipho  ?  Heno  Demipho  negat  esse 
eognatam  7  Phom.  II.  3. 5  et  6.  CeTe 
ne  in  cognatam  peooes^  Phonn.  V. 
3.20. 

Cognatu$\  Inopie  et  cognatorwn  neo- 
legentia  ooeote.  And.  I.  1.  44«  Is 
mihi  eognatui  foit.  And.  V.  4.  23.  Tide 
notas.  Habeo  hio  neminem^  neqne 
notnm,  neqne  cognatum,  Bnn.  I.  2. 
68.  Amicos,  genn»,  cognatoi,  divitias. 
Heant.  I.  2.  20.  Hegio  est  his  eogna- 
tut  proxnmns.  Adelpb.  V.  8. 24.  Ne- 
qne  illi  beneTolens,  neqne  notos,  ne- 
qoe  cognatus,  Phonn.  I.  2.  48* 

Cognitw]  De  eognitione  nt  certnm 
soiam.  Enn.  V.  3. 12.  Iiidest  eivntlio 
facta.  Hec.  V.3.33. 

CognpBco^Komcogttoseite.  And. prol« 
24.  Tandem  cognosti  qni  siera  ?  And.  III. 
4. 7.  Utilitatem  in  ea  re  faciam  nt  cog- 
notcat  meam.  Eoo.  IL  3. 18.  JEqaom 
est  Tos  co^noicere,  atqoe  ignosoere. 
Eon.  prol.  42.  Matnre  nt  oom  eo^o- 
rit,  perpelno  oderit.  Enn.  V.  4.  11. 
Et  cognoieendi  dabitnr  peooati  locns. 
Heant.  II.  1.  6.  Alias  eognostit  ejas : 
qniBso  hanc  nosoilo.  Heo.  prol*  8. 
Ubi  snnt  cogniUe,  plaoitaD  sont.  Hec. 
alt.  prol.  12. 

Cfljgo]  CoocCttm  egeslate  ingeniom. 
And.  I.  5.  40.  Si  noiit,  qoin  enm  rae* 
rito  possira  cogere,  And.  III.  2.  51. 
IV  coactiM  tna  yolantate  es.  And.  IV. 
1.  34.  Coactus  legibns  eara  nxorem 
dnoet.  And.  IV.  4.  41.  Jnbeo,  eogo, 
atqne  impero.  Eon.  II.  3. 98.  Qoasi 
talenta  ad  qnindeoim  eoegL  Heant.  1. 1. 
94.  lo  angnstnm  oppido  nooc  mee 
coguntur  copiflB.  HeautIV.2.2.  Malo 
conctttf,  qni  snom  ofBciom  fiiciL  Adel. 
1. 1.  44.  Qnod  tos  vis  cogit,  id  to- 
lontate  impetret.  Adelph.  III.  4.  44. 
Tide  ootas.  Hoic  leges  eogtint  unbere 
hanc  Adelph.  IV.  5.  18.  Filiam  eo- 
gam,  Adelph.  V.  3. 65.  Tide  notas.  Vi 
ooepi  co^crt.  Heo.  II.  2.  26.  InTitns 
fiBoi;  lex  coegjit,  Phorm.  II.  1. 6.  Etiam 
idne  ItOLCoegU?  Phorm.  II.  1.  8.  Tide 
notas.  Vi  eoaeium  te  esse,  ioTitnra, 
lege,  jodicio.  Phoim.  1. 4.  S6, 

Co/i«rco]  Non  coAcfVRt.  And.  II. 
2.24. 

Cohibeo']   JEtas,  raetos,  cohih^HxnL 


And.  1. 1.  27.  Tide  notti.    Non  te  ^ 
hibes?  Heaot.  V.  1. 46. 

Coitio]  Primacoitioitaoefrima.  Pher. 
II.  2.32. 

ColapkuM]  Homini  misero  plBB  qninr 
gentos  coiopAos  infinegit  mihi.  Adelph. 
II.  1. 45.  CaUxpkis  tnber  est  totun  ca- 
pot.  Adelpb.  n.  2.  37. 

CoUtx\  Coiocsm  esse  Boupe,  Pbiii 
Tetarem  fabolam.  Eon.  proL  25.  ride 
notaa.  Colax  Menandri  est :  in  ea  cst 
parasitos  celax.  Enn.  prol.  30. 

CoUligo'\  Meridie  ipso  botam  nt  stir 
polam  eoUigat.  Adelph.  V.  3. 62. 

Coio]  Dom  ilie  Titam  illam  eakt  ia- 
opem.  Heaot  I.  1.  84.  Noa  ama- 
tores  eokaU.  Phorni.  II.  4.  9.  Noa 
coiwit  maaime.  Adelph.  UL  2.  54^ 
CoUre,  adjuTare,  adjnngere.  Adelph» 
V.  8.  4.  Qnod  potero  fooiam,  tamen 
Bt  pietatem  co^oin.  Hec  IIL  4^  33- 
Agrom  de  nostro  patre  eaiUniium  liabe- 
bat.  Phorm.  II.  3. 18. 

Color\  Nnmnam  ejos  co2sr  podoris 
signumnsqoam  indicat?  And.  V.3.  7. 
Qoi  eolor,  qoi  nitor  Testitos?  Eoa.  II. 
2. 11.  Tide  notas.  Color  Teroa.  Enn. 
II.  3.  27.  Coiare  stellionmo.  Eon.  IV. 
4.  22.  Tide  notaa. 

Co/umcn]  C^umcn  Tero  &miliB. 
Phorm.  II.  1.  57. 

Comeda]  Hnno  eomedandum  et  ebi- 
bendora  Tobis  propino.  Enn.  V.  8. 57. 
Tide  notas.  Qoid  comtticnt  ?  qaid  ebi- 
bent?  Heant.  U.  3.  14. 

Camei\  Comitet  secoli  scilioet  sont 
Tirginem.  Eun.  II.  3.  55.  Unam  eii 
coBnam  atqne  ejns  comiltMu  dedL  Heant. 
IIL  L  46.  Gmiitum  oonTentns.  Hec; 
alU  prol,  27.  Sine  eomite.  Heo.  V.  3. 
25. 

Camit\  Usa  som  benigno  et  lepidoet 
comi.  Hec.  V.  3.  39.  Qoemqnamae 
lam  animo  eomi  et  leni  putas  ?  Heaot 
V.  1.  39.  Tide  notas. 

Ccmistator\  Edepol  comtsaatorim  hand 
sane  oommodnm.  Adelph.  V.  2.  8. 

CamitieT\  Phsdriam«  intromitlamas 
comiaiatttm.  Eon.  IIL  1.  52.  Tide  no- 
tas. 

Comiter\  Qaid  me  dndom  adjarit  ee- 
miter.  Phorm.  III.  3.  4. 

CoimncmimJSiocommsmiacram.  Enn. 
Ili.  5.16.  Si  satis  coaMKmtnt.  Phoim. 
HI.  2.  38. 

Coounanora&iiic]  Noo  fit,  sine  peri- 
clo  facioas  magnum  et  oammcmoniMf. 
Heaot.  II.  3. 73.  Tide  notas. 

Commemoratio]   IsIpbg 


iBt  PHiLASlVSM  TERENTII. 


M 


&' 


h0  «iiiaii  tapvobatio  est.  Aui.  1. 1. 
16. 

Comm$moro]  Qaid  commemonm  pri- 
feDHin?  Edn.  V.  8;  14.  Cni  den,  qmmo- 
brem  dem,  eommmarmbo.  Plwnn.  IV. 
5.  3.  Qaid  ego  oano  commmonm  sin- 
phldm  ?  Pboi».  Vi  8. 42: 

ConMUfido.  CiNmMfufo]  Conmondnt 
tirgiaein  mibi.  Ban.  III.  5.  S9.  £go 
me  tnie  eommondo  et  oemmitto  fidd. 
£an.  V.  2.  4/r.  Ille  tibi  morieM  noi 
MMmemiaint.  Ad.  III.  4.  11. 

Cnmmtndcm]  Ipeit  eommMtumpla- 
oet.  Aad.  I.  3. 20. 

CoNimio]  Hao  rero  in  «irbem  eomm^ 
at.  Hee.  I.  2.  100. 

Goitom#rfo.  Coiimorio]  Qaid  €omm«r- 
«i  Mt  peootTi  ?  And.  I.  1.  112.  Num- 
qoun  Miens  commoirui.  Heo.  IV.  2.  4. 
Nallmm  dehif  reboe  calpom  oommoruit 
toe.  Hec.  IV.  4.  9^  Arbitnbitor  eon- 
moridiw  oalpom;  Phorm.  I.  4.  28i 
CommfTf or]  Nomqoam  qaicqaam  er- 
me  commeriiatt,  qood  nollem.  Heo. 
;  5.  56. 

CommikH  CommeUtre  ad  malieteo- 
bun.  Heaot.  III.  1.  35.  Tide  notas. 

Commt^]  £z  Andro  commigraiffit 
boo  Ticini».  And.  I.  1.  43.  Neqae 
eoim  dio  hae  ooamitmrufiti  Ad.  IV. 
5.  15. 

Commimeeorl  Qaid  agam  ?  aot  qaid 
ooNMiinuear?  Heaot.  IV.  2.  7*  Hoja»' 
modi  milii  rea  lemper  eommimieflnr. 
Heaot.  IV.  6.  8. 

Commiligo']  Utinam  tibi  eommitigari 
Tideam  sandalio  oapat.  £an.  V.  7.  4. 

Commttfo]  Goi  eommittas  pnmo  par- 
ta  moiierem.  And*  I.  4.  3.  Se  oom$ms- 
mrum  mihi  gnatam  toam  oxorem.  And. 
1.5.6.  Serron  fortooaa  meas  me  com- 
mtfism  (am  ?  And.  III.  5. 3«  OTem  lo- 
po  commin.  Ean.  V.  1.  16.  Tide  notas. 
Bgome  tom  commendo  et  coaunitto  fidei . 
£an.  VJ  2.  57.  £i8  oommiri  et  tfredidi. 
Heaat.  V.  1. 13^  Non  commUtet  hodie 
onqaam,  iteram  ot  Tapalet.  Ad.  II.  1. 
5.  Ut  tergom  meom  taam  in  fidemoom- 
mitiami  Hee«  I.  2.  34.  Qai  illom  diore- 
nint  dignom,  soos  cui  liberoscemmttttf* 
rent.  Heo.  II<  1.  15. 

Commodc]  Noniiateommo(2ediTiMtant 
temporibas  tibi  bme;  And.  III.  1. 17. 
Qoantttm  ilte  potnit  oogitare  eovimode. 
Heaot.  prol.  14.  Si  quts  reote  aat  com- 
mode  traetaret.  Heo.  I.  1.  100.  Nobi- 
qoam  commodiiis  eram  andiTi  loqoi 
HecIIL  2.48.  Coiqaam  mqoe  aodisti 
li^    Heaal. 


IV.  3. 7.  TideDolat.  Hand  t 

Heo.L 

2.  20.  Noaiqaam  tam  dioot  eoaimode. 
Heo.  I.  2.  35. 

CoNimodilai]  Qaot  eoHimddttatCi^  fi- 
de:  And.  IH.  3.  37.  Magnam  mi  inji- 
eit  ioa  oomawdttate  coram.  Ad.  IV.  5. 
76.  Qoautit  eonmiodttatifriis  hano  oneraa- 
tit  diem?  Phorm.  V.  6«  7* 

Gmmiodo]  Qood  qoeatnj  illl  ot  cbm- 
modem.  Hec.  V.  1.  33. 

Commodum.  Adoerb.']  Hla  seteintft- 
rea  eommodum  hao  adTorterat.  Eao.  II. 
3.  52.  Id  cam  boo  ageham  t 
Phorm.  IV.  3.  9. 

CommoduM]  Plot  malist  qoam  e 
dL  And.  lU.  3. 15.  Nolo  til»  nllam  eem- 
moiium  interolodier,  And.  m.  3.  41«  Ti- 
de  notas*  Ex  iaoommodi*  alteriat  soa  ot 
eomparent  eonMtoda*  And.  IV.  1.  4. 
Ne  qaod  TOatnun  remorer  eommodum. 
And.  IV.  3.  24.  Ta  iUit  froare  oommo- 
dii.  Ean.  IL  3.  81.  Qoid  ut  ex  ea  re 
taodem  caperes  eommodi  f  £iio.  HI.  6. 
25.  Goi  tam  sohito  tot  ooatigorint  oom- 
wuda,  EoB.  Vi  8.  3.  Qoam  maxame 
WTire  Toatris  eommodis.  Hoaot.  prol. 
50.  Ut  ex  illias  oomaiodo  meom  compa- 
rarem  eommodum.  Heant.  II.  44. 17. 
Qoine  omnia  sibi  pottpotaTit  ette  prm 
meo  eonunodo.  Ad.  II.  3.  9.  Siae  laliore 
patria  potitar  commoda.  Ad,  V.  4.  17. 
Mepietat  matrit  potiat  eemmodum  toa- 
.det  seqoi.  Hee.  III.  5.  31.  Matris  ser- 
Tibo  eommodis*  Hec  IIL  5.  45.  Molla 
ex  qoo  faerint  oommoJ<i«  ejos  inoommo- 
da  «qaomst  ferre»  Heo.  V.  3^  42.  Coia- 
modiorem  hominem»   adventani»   tem- 
pos,  non  Tidii  And.  V.  2.  3*  Si  id  non 
eommodumst.  Boa.  III*  4^  49.  Molier 
eommoda  et  faceta«  Heaoti  IIL  2.  10. 
Commissatorem  baod  sane  eommoditm. 
Ad.  V.  2.  8.  Hoo  et  robis  et  me»  coin- 
modum  famm  arbitror.  Hec.  IV.  2.  9. 
Quod  commodat  res  attoli  ?  Hec.  V.  3. 
19.  Bxseqaias  Cbremeliqaibosest  oomr 
inodum  ire,  em  tempos  ett.  Phorm.  V. 
8.37. 

Commoneo]  Commoneat,  nt  serTtm 
fidem.  And.  I.  5.  45.  Aliorom  etempla 
commonent*  And.  IV.  5.  17. 

Commonstro]  Parentis  meot  ot  cam" 
.monitrei  mihi.  Heaat.  V.  4.  4.  Homi- 
nem  commonitrarienniittaffl  toIo.  Phor. 
ILl.75. 

Commorjentei]     Commorienta   feoit 
Plaotot  fabolam.  Ad.  prol.7. 
.    Commoror]  Qoid  illio  tam  dio  qv 
eoNMioraiafe7  Phyrm.  iy«  1.  7, 


4  A 


M4 


INDEX  VERBORUIIC 


Ccnmmio]  Koqos  cmnmovetur  ui- 
•  mafl  iD  ea  re  tanen.  And.  1. 1.  67. 
Comimoviat,  Bei|ne  ooBRinoneet,  nt  aer- 
Tem  fidem.  And.  I.  5.  45.  CommooL 
Aad  II.  6.  S5.  Animut  commofust  me- 
ta.  Aod.  V.  4.  34.  Jam  te  eommotum 
reddam.  And.  V.  2. 23.  in  hao  eommo' 
tus  tim.  Ban.  III.  6.19  Donniunt: 
pol  ego  istos  eommoM^o.  Heaot.  IV.  4. 
6. Qoidnam  ille  eommoins  remii  Phor. 
L  4.  6.  Commorat  omnee  nos.  Pfaoim. 
LS.61. 

Commmimeo'\  Nonne  priaa  commtmt- 
Mlvmoportnit  ?  And.  I.  6. 4. 

Ccmmumt]  Id  oro  te,  in  eammune  nt 
ooBiolaA.  And.  IIL  5.  16.  Pemiciet 
oommtmit  adnletoentinm.  Ad.  II.  1. 34. 
C^ommunU  eormptela  nottmm  libemm. 
Ad.  V.  3. 7.  Communia  ene  amioomm 
Inter  te  omnia.  Ad.  V.  3.  18.  Vitiom 
eommune  omniom  ett.  Ad.  V.  8.  30. 
Communia  omniom  qo»  innt  patmm. 
Hec.  1. 2. 42.  CommKniaetteheo.  Phor. 
n.  1. 16.  ride  noUt. 

Commutol  ^iUBqaam  teeom  oommu- 
lolMrum  patrem  anom  ette  yerbom. 
And^  11. 4.  7.  Commuto  locom.  Enn. 
V.  6.  3.  IVia  non  eommutainlis  rerba 
Imdieinter  Tot.  Phorm.  IV.  3.  33. 

Comadia']  Qoas  faeiet  de  inlegra 
emioBiitat.  And.  prol.  26.  Bx  inteipm 
Cnooa  integranr  oonuBdiom  hodie  tom 
aetnras.  Heaot.  prol.  4.  Synapothnet- 
omitet  Diphili  comofdiatt.  Adel.  prol. 
6.  Plaoet  haod  fieri  itidem  ot  in  ee- 
meedat.  Hec.  V.  4.  26.  Bpidioaaome- 
aen  qoun  Tocant  comosciMm  Grrmce. 
Phorm.  prol.  26.  vide  notai. 

Comparo.  Conparo']  Ex  iaoomroodit 
alteriot  toa  ot  comparent  oommoda. 
And.  IV.  1.  4.  An  potiot  ita  me  com* 
jpoftm.  Eon.  I.  2.  Qood  dooom  dono 
hoio  oontra  eomparet.  Bon.  II<  3.  64. 
Ne  eomparandus  hie  qnidem  ad  lltomtt. 
Bon.  IV.  4.  14.  Ut  ex  illios  oommodo 
meom  companatvm  oommodom.  Heaot. 
II.  4.  18.  Que  opot  tont  eomparet. 
Heant.  IV.  8.  14.  Ita  eomparatam  tisee 
iiominnm  natoram  omoiam.  Heaot.  III. 

I.  94.  Nomqoam  Tidi  iniqaiat  certatio- 
nem  comporatam.  Ad.  II.  2.  4.  Qaam 
iniqoe  comparatumtt.  Phorm.  I.  1.7. 

Compedet]  Habendomoomp6<2a.  Phor. 

II.  1.  9.  Tide  notat. 

Comperio.  or.]  Comperidmm  nihil  ad 
Ptanphilom  qoioqoem  attinere.  And. 
I.  1.  63.  De  amore  hoo  oompfrtt.  And. 
I.  3.  6.  Dom  ne  ab  hoo  me  falli  eompe^ 
vior.  And.  V.  3.  31.  Atqoi  certo  com- 


pcri.  £«0.  V.  1.  9.  Vkiemiveri,  cxib. 
Heaut.  1. 1.  70. 

Cemplaeet]  Pofttqsam  newMre  dixi, 
compJacitaat  Ubi.  And.  IV.  1. 21.  ijis 
tibi  conpiocite  lonBam.  Heanl.  IV. 
5.24. 

Compleetor]  Mediam  mnlicram  mm- 
pleetUur.  Aod.  1. 1.  106. 

Compiuref]  Emptm  mulieres  iionniln 
ret.  Ad.  II.  2.  22.  Uhi  illio  dies  est 
Heo.  L  2.  110.  Ceaqibau 
Phorm.  III.  2.  36.  Nmm 
compjttria.  Phori).  IV.  3.  6. 

CompUticulut]  Hoo  dies  eamphatmUi 
bene  oonreniebat  inter  eas.  Heo.  1. 2. 
102. 

Csmpono]  Neo  magis  ..  , 
qnioqoam.  £an.  V.  4. 13.  Bes  i 
tita  ett.  Ad.  IV.  7. 17.  Compoai  potit 
gratiaat.  Heo.  III.  6. 19.  Cempoaeqms 
leoom  timol  ferantor.  Heo.  IV.  3.  6. 
Inter  not  hiM  potioji  cwn  booa  ot  csmr 
poimnfttr  gratia,  qoam  com  mala.  Phor. 

IV.  3.  17. 

Compot]  Vix  tomcompotammi.  Adol. 
m.  2.  12. 

CompoRlo]  CeMipoiitoiaetnmtt.Phor. 

V.  1.  29. 

Cempreeor.  CoMpreeat]  Deoe  opnpre- 
cart.  To  deos  potioo  conprcponr.  Ad. 
IV.  6.  65  et  70. 

Cemprehendo]  Comprekenidi  jobe» 
qoaniom  potett.  Eon.  V.  1.  20.  Hone 
pro  nKBoho  pontea  eomprehendiere  oom- 
itrinxere.  Eon.  V.  5.  23. 

Comprimo.  Conprimo]  Atto  tiln  utas 
potthac  eomprimito  manot.  Heant  IH. 
3.  29.  Com  eoupreua  est  gnata.  Uec. 
IV.  1.  57.  Se  &tetar  oescio  qoom  «•»- 
prettint.  Heo.  V.  3.  30.  Aoimam  cmi- 
pran.Phorm.V.6.  28.     . 

Compnbo]  Benefieiom  Teibis  initom 
re  comprobes.  And.  V.  1*  6. 

Conatut]  Bf  agno  jam  eoRetu  mt^au 
nogat  dixerit.  Heaot.  IV.  1.  8*. 

Coneateteo]  Concabui :  qoid  ti»? 
Heaou  U.  3. 108, 

Conotdo.  Largior.]  Faoiam  at  tihi 
conoidaw.  Haod  tibl  hoo  ooaeede,  Hee. 
II.  2.  3  et  16.  Nomqoamne  hodie  cm>- 
eedet  mihi  ?  Phorm.  V.  3.  22. 

Conoedo.  Abeo]  Bidoom  taitem  ot 
coneedat  tolom.  Coneeiam  hincialro. 
Boo.  I.  2.  102  et  126.  Contitdc  itlae 
paololom.  Ban.  IV.  4.  39.  HooeDMi»- 
tero.  Heaot..  L  1.  122.  Hino  eoneedat 
aliqoo  ab  ore  eorom.  HeaoU  UL  3. 
1 1. 8i  nono  de  too  jomc 
lolom.  Ad.  IL  2.  9.  ~ 


£T   FHRASIUM   TBRENTII. 


B» 


difpMfli  SBM  de|Nilat ,  mttH  aMS  qm 
etneedaL  Heo.  lU.  5.  97.  vida  ooUm. 
Tenpns  ett  eoneedin.  Hec.  IV.  f.  21. 
Seeoneamram  ex  «dibas.  Hec.  IV. 

Omeerto]  Te  andio  nesoio  qaid  ami- 
e«r«afw  oom  ero.  Adclph.  II.  2.  3. 

Coneie»]  Quentw  tHTlMi  eanehi, 
Hent  V.  9, 17.  Unnm  ■Kquod  verbum 
inCer  eat  inm  huio  eoncivuse,  Heo.  IIL 
1.53. 

ConetUa]  Prodi  male  eoneUmte.  Eon.' 
IV.  4.  2.  Ut  pneem  OMidlifm.  Hennt 
V.5.«. 

GmeJomo]  Jam  oonclnmalumct  Eon. 
n.  S.  57. 

GMe^]  Virgo  in  eonefsoi  MdeL 
Enn.  III.  5.  35.  Ultimis  eonelavt  in  m* 
dibns.  Heaot.  V.  1.  99, 

Coneludo]  Ut  ab  illn  exelndar,  bno 
otneUidar,  And.  II.  8. 12.  Illnm  nliqoo 
eonciuttiKm.  Eon.  IV.  3.  25.  Tot  res, 
Inotns,  tam  opportnne  in  onnm  eonebt^ 
nt  diem.  Eod.  V.  8.  17.  Me  in  oellan 
aliqoam  onm  illa  eoneludam.  Ad.  IV. 
2.  13.  Tot  me  oiioc  rebns  miserom  eon- 
elndit  pnter.  Heo.  IV.  4.  8.  Coneltitam 
Ue  balMO  axorem  smram.  Pbonn.  V. 
1.17. 

Concordo']  Si  coneordab»  oom-  illa. 
Pborm.  II.  4.  86. 

ConeenJ  Credo  en  gratia  ceneordet 
■agisAMrcHec.  IV.3. 11. 

Conerepo']  Conerepuk  bioo  s  Glyoerio 
ostinm.  And.  IV.  1.  58. 

Conenbo'}  TMom  post  doobos  eoneu^ 
hdtm  esm  mennbos.  Hm.  III.  3.  33. 

Coneuirro']  Mnltn  eMoummt  umnl. 
And.  III.  2.  31.  Contfurrunt  keti  ml 
obtiam.  Bon.  II.  2.  25.  C^neurrunt 
ualla.  Heaot.  II.  2.  3.  vide  notas.  Tot 
^oRcurruiit  verisimilia.  Ad.  IV.  4.  19. 

Coneutio]  Qoi  templa  omll  somma 
taAiueoneutit.  Enn.  III.  5.  43. 

CmdlMioro]  Polestu  eondseorafidt  lo'' 
dos  soeoioos.  Hm.  alt.  prol.  37. 

Gondfttol  AcMpit  condtttonsm.  And. 
I'  1.  52.  Hartnn  doarom  oomlUionttm 
nnnc  otram  malis  Tide.  Heaot.  11.  3. 
85.  Qoe  Tobis  plMita  enl,  eanditio  da- 
tor.  Hm.  n.  1.  44.  Hanc  eondUionem 
slenitalero  extrario.  Pborm,IV.1.13. 

Cimdono]  Habeo  aKa  molta»  nonc 
qoe  condonalniHr.  Eon.  prol.  17.  Ar> 
gentom  qood  babes  eondonamut  te. 
Pborm.  V.  7.  54. 

Condtteo]  Narem  eondnctam,  Adel, 
XI.  2.  17. 

CondupUro]  Qood  bsM  promeritas 


ftieris,  ModapiioBMrir.  Pbohv.  III. 
2.  31. 

C^sMsr]  Si  qoand6  ad  eam  ne- 
oesserat  cenfa6tiiattcm.  Hm.  I.  9. 107^ 

Conftro]  Ne  pMt  eoi^erut  oolpaai  iii 
me.  Son.  II.  3.  97.  Piuolam  lie 
qoando  to  alio  oof^eras.  Bnol  III.  1. 
60.  Verim  si  nd  rem  eonferentuir,  Boo. 
IV.  6.  4.  Illi  snnm  animum  alideon- 
/erunt.  Heiiotlll. 4. 10.  Con^imifrooii* 
silia  ad  adoleicentM.  HMot.Iir.  1.64. 
▼ide  notu.  Si  eonjerendum  exeoiploai 
'  est.  Adelpb.  1. 2. 14.  SiomniaomMatoa 
consiliacvr/sront.  Adelpb.  III.  2. 1. 

Confieio]  Aoimos  lassos  eoio  eonfoD^ 
tut  slopet.  Aod.  II.  1.  4.  Blibl  eonfi^ 
eit  Mllidtodinm.  Bx  onis  geoiiow 
oiibi  eonfiekt  nopllas.  And.  IV.  1.  i6 
et  50.  Amorem  eom  eonfeci  sine  moles- 
tia.  Enn.  V.  4.  6.  Tide  notas.  Coi^ 
eiam  fikjilios  qood  toIo.  Hnot.  IV.  5. 
55.  Ut  bodie  eon/Seervnfur  noptim. 
HMOt.  V.  1.  22.  Pacem  in  legM  oon^ 
Jieiet  som.  HmoI.  V.  2. 45.  AUqoid 
gMto  confieiet  mali.  Heaot  V.  5.  1» 
Domiimti  bvo  tibi  eot»/«rtttros  doM? 
Adelpb.  IV.  5.  59.  Bomw  eonfoMM 
noptias.  Pborm.  II.  1.  28.  Panxilltt* 
lom  nommorom:  idottfoif/bllfrem.  oim- 
/ed.  Pholrffl.  I.  1.  4.  Una  mihi-  rM 
oonffciuniiu.  Ne  eonfieere  credaot  tat^ 
gentom  •oom.  Pborm,  V.  5. 3  et  11. 

Cofffident]  Ellnm,  eonfident,  Mtos* 
And.  V.2. 14.  Hdmoeof{/Cdsnf.  Pborm: 

I.  2.  73. 

Coi^ideniier]  In  qoa  re  nono  tam  oon^ 
fidenter  restas.  Heant  V.  3.  7. 

Cofi/Msntia]  O  ingentem  eoi^ideni- 
tlom.  And.  V.  3.  5.  Qo»  ejns  C(^ 
dentiost?  Bon.  V.  1.  23. 

Confido]  Salvom  ndratanim  mm  hib 
eonfido  propediMi.  HMot  I.  1.  108. 
Ut  eonfidam  fore  ita  ot  yolomos.  Adek 
V.3.40. 

Confingo]  Lacromm  eoi^ietiB  dolii^ 
And.  III.  3.  26.  Omnia  bmo  eonfinr 
gam.  Phorm.  1. 1.  81. 

Confio]  Spero  eonfore.  Aod.  I.  1. 
108* 

Confiteor]  Hm  eonfiteor  jore  mi  ob- 
tigisM.  And.  in.  5.  1.  Qood  ambo 
eonfiteamini  sine  perielo  esM.  HMot. 

II.  3.  97.  Confitere.  Egon  con/Steorr 
HMut.  V.  3. 13  et  14.  Orat,  coit/Stetur, 
pnrgat  Pborm.  V.  8.  46. 

Cin/2tcto]  Gombi^osmodi  ot  e<m/2i^- 
tsrM  malo.  Pborm.  III.  2. 20. 

Confiietor]  Qui  cnm  ingeniiscon/2ic^ 
ttttur  ejusmodi.  Aiid.  I.  1.  66. 


«M 


INDEX  VEBBORUM 


Et]  IfagM  finiliarilM  tmfiu^ 
tofft.  EaD.  y.  2.  35. 

Cwfvi^M\  N«qott  ta  eo  miBO  wnftL- 
gJM:  qnid  mat?  Heaat.  IV.  5.  45. 
Nuo  hao  amfugit,  Hec.  III.  S.  f 4. 
Ifemiai»  nocte  prinia  etmfugtn  Ukhe» 
kDteni  domam.  Hec.  V.  3.  25. 

Cpr^kOo]  Dictiseof|^ttta6itttr.  Heoot. 
.V.  1.  76.  Cof^tamf  Yerbia  admodom 
iratamieiiem.  Fhorm.III.  1.  13. 
.  CoRger.  Cmgrui]  Congnm  iatam 
maxomam  ia  aqaa  uiiito  ladere.  Ad. 
m.  S.2S. 

Gt>f^«ro]  Ad  to  patria  penom  om- 
Mm  eongertbam  oUnoalom.  ^an.  II. 
3.19. 

Cnng/utmo]  Ueretrioioiamoceanap- 
tiia  cangkaitmf  A»A.  V.  4. 10. 

Cpngre^fior]  Cmcredfrt  aetatom, 
Pborm.  y.  6.  12. 

Cragnio]  Offlniea  coi^rttwit.  Phorm. 
JI.  1.  34.  Malier  malieri  magisepfi- 
gmet.  Piiorm.  ly .  5. 14.  Tide  nota». 

Cmfjeeto]  Neqne  acio,  qaid  dioam 
ant  qoideofi^'«e(aR.  £an.  III.  4. 5. 

Coif/eetttml  Coi^actMmm  hano  nono 
^io.  And.  III.  2. 3t.  Qaantnm  exip- 
oa  re  coM^wtttntmfeoimas.  Heaot.  II.  3. 
$5.  yido  notaa.  Qoibaa  ex  oaii^actMm 
froile  fit.  Ad.  y.  3.  36.  Tide  notaa. 

Comfieio.  Stupieor.']  Neqae  aatu  au- 
rari  neqne  eavgieere.  £an.  III.  4.  9. 
^noa  sezaginta  natoa  es,  ant  plaa  ot 
^ofi^iao,  Heant.  I.  1. 11.  Tide  nolaa. 
To  con/tcito  oeterom.  Phorm.  I.  3. 14. 
j^9  notaa. 

Coq;tcio.  Jaao]  In  nnptiaa  ooi^aci  he- 
rilep  filinm.  Aod.  III.  4.  S3.  Conti- 
imo  hio  80  intro  confictl.  Heant.  II.  3. 
36.  vide  notas.  ^e  me  in  lastitiam  froa- 
4n  coi|iicia«,  Heant.  U.  3.  51.  Hinc  me 
protioam  eon^ieerem  in  pedes.  Phorm. 
h  4.  13/ 

Coi{^g<ttm]  Coi^^ttgioUberalidofino- 
tnms  And.  m.  3. 9^.     ' 

Coqfttratioj  Qaod  boq  genaa  eat, 
qoe  hme  est  confunaiof  I|eo. !(.  1. 1. 
.  -  Con^acmmo]  .Tristisioterimypon^am- 
qoam  oonj(icnMia&at.  And.  1. 1.  'Sf. 

Conlaudo]  AnforiuMm  eonk^udemf 
Son.  y.  8.  16.  Conlqtuiaoi  aeqandffB^ 
ftcta  et  Tirtates  toas.  ^an.  V.  8. 6Q. 
€oniau4iai)it  filiam.  ^d.  III.  3. 13. 

Conii6et]  Si  qiiid  cotiiMtttmst,  noTJ 
fe.  Eon.  y.  8.  26.  Tide  noUai 
'  Canligp]  Canligaoit  eom  miaerismo- 
dis.  Pa.  Coniipaoit^  £on.   y.  4.  33 
'fl34. 
*   Coniaro]  Eom  in  leotom  iUtc  eonioea* 


rwKL  Bn.  m.  5.  45.  Amioi  qnoqo* 
res  in  tato  nt  conloeetnr.  Heant  IV.  & 
11  et  17. 

.  Goniaeupisto]  Ta  inlerea  looi  csniat 
CttpIfCosli  te.  Heaot  II.  3.  17. 

CoNiofMcrl  Coniofvmr.  And.  y .  6. 10. 
yideMt,  conlogttctttr.  Enn.  IL  3.  76. 
ConTonireet  oonio^tti.  Eon.  IIL  S.  14. 
Utconioftti  BBocam  ana  poaaeu  Hoo.  L 
t.  56. 

Comnimseo]  Si  adeaset,  oredo  ihi 
qjas  conmiMfmeavt.  Heo.  L  2.  54 

Conor]  Qoioqoam  te  fallaoim  csnari^ 
Aad.  I.  2.  26.  Egone  istno  eotiori  qoor 
am?And.  L  5.  35.  Conori  i  " 
pedibns.  And.  ly.  1.52.1 
ontar,dam  conantttr»  1 
n.  2.  12.  Tide  notaa. 

ConjNireo]  Unoiatim  oonpcnil  aHaec. 
Phorai.Ll.lO. 

Caapotrix]  Qaia  coivotric  cjna  esL 
And.L4.a. 

Cottprsnifl]  yirgo  ex  eo  imipiani 
gravida  faoU  eat  Addph.  IIL  4.  29. 

Cbn^Mcror]  Neqae  tooc  alSa  patarat 
oonfticri.  Heo.  UI.  3^  15. 

Comtufo]  Conmii  pmnia«  Hennt  L 1. 
89.  tfinaa  deoei 
Ad.n.2.35.Bioredoii 
rmiilur.  Phorm.  L1.6.  i 
nmm.  Phorm.  I.  4. 13.  nde  1 

Conaeindo]  Ipsam  oapiJlo  owmtfil. 
Enn.  ly.  3.  4.  yirgo  canapiM  Teala, 
Bon.  y.  L  4. 

Conteim]  QamiBihi  snm  oonaeia.  Ea. 

1.  2.  119.  Ubioomperi  ez  iia,  qoi  liMra 
ei  oonmti.  Heant  1. 1.  70.  Qni  tnm  an^ 
daoia  fiwimiris  mi  eonioitts  aia.  Fhoim. 
L3.4. 

CoRieetor]  Eaae  prinioa  ao  oamami 
reram  Tolaat :  hoa  eaufeetor.  Bnn.  H. 

2.  18, 

Consefuor]  Nooeaee  cat  oonailiacw 
aoTui  conaimilia.  Heant.  I.  2.  S5.  Mh 


term.  Hoaot  ly.  7. 9.  Boeln  eensafnsr> 
Heo.  ni.  3. 12.  £x  KgritndiM  mise- 
ram  morc  conmottla  eet.  Fhioim.  y. 
2.  t9. 

Conainw]  SoiipM  iiKmaaoaiparcHi* 
|8r«amdomi  Tidqbit  £on.  II.  3. 75. 

Consiroo]  ConairDoiti  te  atqne  illHi. 
Heant  ly.  1.  40.  ConamM^  qmvs, 
parae.  Adolph.  y.  S.  tr. 

C^mroitf]  Consonaiad  oondeaiiilanf 
pnrcipiomodam.  Adelph.  III.  3.  70. 
•    Cantidero]  Mecam  in 
tttam  eontidero.  Heant.  II.  4.  5. 

Coftienlto]  Ne  noa  inter  1 


ET  PHRA8IUM    TERBNTII. 


667 


tirc 


HeMt.  ill.  1.  91.  ndt      Henlm,  constiH,  Emi.  IV.  f.7.  IHoo 


CantihuM]  Si  qokl  imnii  b»bet,  vt 
^wiManirt  nano.  Qoid  eom  illo  «owfift 
eaplet.  Aod.  1. 1.  13«.  Neqaepol  am- 
tiU  looom  Iwbeo,  neqae  od  taxiliom  co- 

,  piom.  Aod.  II.  1.  30.  yide  notu.  Ha- 
jas  eonsHic  fretoi  sam.  An^.  II.  1.  36. 
Fnoile,  oom  ▼alemos,  reeta  eoHriUa  m- 
grotisdomas.  And.  11.  1.  9.  Hie  red- 
des  onuio,  qoie  none  sont  oerta  ei  eon- 
nUa,  inoerta  nt  rient.  And.  H.  3.  16. 
Itttimaat  eoram  ecntUiu.  And.  III.  3. 
44.  Vah  ooniiittim  oaltidum.  And.  in. 
4.  lO.  Qoaadoqoidem  tam  nnlli  ooniilt 
8om.  Ant.  lU.  5.  t.  ContUium  qnero. 
rV.  9.  19.  Repodio  qaed  «onaiiitMi 
primnm  intenderam.  And.  IV.  3. 18. 
<^»  rea  in  ••  Beqoe  oonftitnm,  neqoe 
modom  habet  ailom.  Eon.  1. 1. 1«.  Si- 

'oanl  «omiliitm  oom  re  amisti  ?  Eon.  II. 
1. 10.  Nomqnam  vidi  melloa  consiiiimi 
dari.  Eon.  II.  3.  85.  GmAiium  toIo 
oapeve  ona  teoom.  £on.  III.  5.  66. 
Gmfiliiim  illod  reetomat.  Eon.  IV.  7. 
14.  Neqoe  qoid  none  eondU  oapiam, 
aoio.  £on.  V.  2.  S8.  Ant  oonsolando» 
mnt  eantiliot  aatrejaTero.  Heaot.  1. 1. 
94.NeoeaM  eat,  eontUia  oonaeqoi  eon- 
aimilia.  Heaat.  I.  f.  35.  Conferant 
coniiiia  ad  adoleaeentoe.  Heant.  m. 
1.  65.  Tide  notaa.  Neqoe  me  qoieqoam 
comiiio  adjoToa  >  Heaat.  V.  f .  f  9.  Natn- 
rata  ilK  pater  ee,  contitiit  ege.  Ad.  I.  f . 
46.  Qaol  81  omnia  omooa  ioa  eontilia 
eonaerant.  Adeipb.  lU.  f .  1.  Peotora 
oonaiatere  nil  eoatUi  qoil.  Adelpb.  IV. 
4.  5.  IUi  eredont  eontUio  eouiia.  Adel. 
V.  4.  18.  Non  eat  ooniiiium.  Heo.  lU. 
5. 44.  Qoid  das  confiii  ?  Hee.  IV.  4. 
93.  De  ejas  ooniiiio  ▼elle  sese  raeere, 
qood  ad  bano  lem  attlnet.  Pborm.  HI. 
1.  17.  Nisialiqood  eoniilittm  celerere- 
pereris.  Phorm.  1. 4. 1 .  Is  qood  mibi 
de  Imo  re  dederit  00Rfili«m,  id  seqoar. 
Pborm.  IL  4.  f  1.  Qoo  eonsrlia  bsBO 
referam?  Pborm.V.  1.1.  Modo  at 
Iweeonfiliopoasietdiaoedj.  Pborm.  V. 
f .  8.  Hoo  ▼estram  oonnlitim  Ibit. 
Pborm.  V.  7.^1. 

ContimUit]  ContimUem  laseratjam 
oUm  ille  lodom.  Eon.  III.  5. 38.  Ne- 
eesse  est,  eonsilia  oonseqoi  eoniimilia. 
Heaot  I.  f .  35.  Gajos  mos  maxomest 
eembmlit  Yoatrom»  Hoaot.  II.  4.  13. 
Isti  fonnn  nt  mores  oonfiaulm  forent. 
Heant  II.  4.  f .  Est  eontimilit  mori- 
bns.  Heant.  V.3. 17. 
Coititfto]  Ubijul  ipsom  Tenio  direE- 


biooonsisti.  Adelpb.  U.  1.  f .  Peetore 
oonMtere  nil  eensilii  qoit  Adelpb.  IV. 

Ccmolor]  Aot  eonsolando,  aoteoaai- 
lio,  aot  re  javero.  Heaat.  I.  1.  34. 
Istam  qaod  potes.  foo  oonfoln^.  Adel. 
m.  5.  f.  Qoid  oonmlert  me?  Heo. 
m.  1. 13. 

Coniportiiil  lUau  e  oonipaettt  amisi 
meo.  Eon.  II.  3. 1.  IViam  oonipertMm 
fogitat.  Heaot  UI.  1.  f5.  Fogere  e 
conipeettt.  Heo.  I.  f .  107.  His  meom 
Ibre  eonipoclttm  inTisom.  Heo.  V.  f . 
f  f .  Ipsam  gestio  dari  mi  in  eontpe^ 
twn.  Pborm.  U.  1.  31.  Patris  con- 
tpeelum  veritnm  bino  abiisse.  Pborm. 
n.  f .  1.  Neqoe  mi  in  oonyiphim  pro- 
dit.  Phorm.II.4.3. 

Contpicor]  Car  te  ergo  in  hu  egia 
eontpieor  regionibos  ?  Bon.  V.  8.  &• 
Qain  te  in  fhndo  eonyiofr  fodera. 
Heant  1. 1. 16. 

ConitabiUo]  Toam  rem  ODniCaMlimfi 
Adelph.  V.  1.  9. 

Comf^]  Diem  qoia  oUm  in  hono 
soBt  oonftittti»  noptim.  And.  1.5.34. 
Ventarom  ad  me  oomtilHi».  Bon.  I.  f  • 
lf5.  Loeos,  tmnpos  oonftitittvmst. 
Ean.  lU.  4.  3.  Conttitui  com  qaod- 
dam  hospite,  me  esse  illom  eonrentii- 
ram.  Heo.  I.  f .  IfO. 

Conftnngo]  Qnadropedem  conitrw* 
fito.  And.  V.  f.f4.  Gompreheadere 
ot  ocmitrinnfrs.  Son*  V.  5.  fS. 

ConMMfocio]  Cmfuc^  illiom.  Hoe 
potriom  est,  potios  conmiefaeere  ffliom, 
soa  sponte  reete  laoere,  qnam  aliemi 
meto.  Adel.  1. 1.  f9et49. 

ConsMOieo]  €am  ea  confMevit.  Ad« 
IV.  5.  3f .  Qaaoam  tot  cowntaft  an- 
■oa.  Hee.  IV.  1.  40.  Gom  ejaseoniMO- 
vit  matre  elanoalom.  Phonn.  V.  6.  33L 
Contmttudo']  Parr»  confMCttMlMiii 
And.  1. 1.  84.  Ut 
iMlo,neqae  amor,  iie<, 
oommoToat  And.  I.  5.  44.'  Contua- 
tudina  et  oonjngio  Uberali  dOTinotam. 
And.  ni.  3.  f  8.  Cetidianm  Titm  con. 
iMOtMdinom.  Heaot  II.  3. 4f.  Vetere 
uti  eonittCtHdtno.  Hec.  alt  prol.  f9. 
Antiqoa  confHCttidinc.  Heo.  I.  f .  17. 
Amor  me  graTiter  coniiictMdoqae  ejus 
tenet.  Heo.  m.  3.  44.  Qni  hane 
mihi  adisMt  coniHCtiulincm.  Phonn.  I. 
3.9. 

ConiMcttti]  Ut  coniHctttm  foeile  amo- 
remeemeres.  And.  I.  1. 108. 

Consuh]  Id  oro  le,  io  ooBmone  at 


w 


INDBX  YERBOBUM 


eomtUft^  And.  m.  S.  16.  Pcmom 
ittao  tn  te  aiqao  in  iMobi  eotuuUi, 
HeAnl.  III.  1. 88.  CimtuUn  m  loiig»- 
tttdiDem.  Heant  V.  2. 10.  Tan  eoii- 
ntUf  qaioqvaai?  AdeL  I.S.  47.  Poct 
coMuiam^  Adel.  V.  9.  S5.  Reoteceii* 
Miui  men.  Hec.  IV.  1.  44.  Dob  iU 
teoipoe  com u^cTui»  est  Heo.V.  1. 19. 
Qui  mi  contuUum  optome  Tolit  eMK 
Coi  de  iategro  est  potofltoe^etiam  oqii- 
mdtndi,  qokl  Telis.  Phortt.  I.  3.  1 
•t  22.  Ut  id  cenmitfTMk  Phoroh  V. 
1.7. 

CefUttitatio]  NBllatibi  hioeoiuiJc»- 
ti08t  Heo.IV.4.28. 

Cotttumto]  Si  qoid  cODtili  habet,  «t 
ooniuiiiat  nuno.  And.  I.  1.  133.  Qood 
in  opere  &oiaDdo  oper»  eoNfumtf  tom. 
Heaut  I.  1.  21.  Somat,  eoniiuiict, 
perdet  Heaat  III.  1.  56.  In  appa- 
nmdo  confMiRttnt  diem.  Adelpb.  V.  7. 2. 

ConfuntfTo]  Sjrnt  o«m  illo  vestre 
oonn»umi)it.  Heaat  IIL  1.  64.  Ttd^ 


Ctntamino']  Contaminari  non  deoeffo 
fiUMdas.  And.  prol.  16.  Ne  hoo  gaa* 
diamcontemfnctvita  legriladine  aliqonk 
Ban.m.  5.4.  Holtas 
Gcmoas»  dom  &ei 
Heaotprol.l7. 

Conttgo']  IU&  miserm  indigne  I 
bjoriam  oonteaceris.  Heo.  III.  3l  41. 

Contemne]  Qoot  modis  eontsmptus, 
apivtns?  And.  L  5. 13.  Hie  eg<»  il- 
lom  eonlnnpa  pn>  me.  Snn.  II.  S.  8. 
Nnvqnidhabes»qoodoontnmMf  ?  Bon. 
m.  2.  22.  Afbitroi  te  tanm  eoMil»- 
nm  contsmpfisfe.  Heo.  I.  2. 15. 

Contfmplor]  Satis  ot  conlsmpjata  mo* 
do  sis.  Heant  IV.  1. 4.  Voltnm  eon- 
Iwnptomini.  Phorm.  I.  4. 33. 

Contcntuf]  Neqne  in  nooeraBef»- 
tmto.  £an.  L  2.  42.  Qnm  pnnlnlo 
tott  emt  oontaaa,  Hennt  III.  1.  S6, 

Contsno]  Gontrim  in  qomendo  Titem 
atqne  mtotem  meam.  Adelph.  V.  4. 15. 
€!iirsando  atqoe  ambolandototnm  bnno 
oentrivt  diem.  Heo.  V.  3. 17.  Qnid 
bio  oontsrimttf  openm  firnstfn  ?  Fbonn. 
1. 4.  32. 

Cimtinsnii]  Hoo  nemo  Inii  nuigis 
oontinenf.  iSin.  II.  1. 21. 

CoaUntmia]  Magnnm  ezemplnm 
eouHntntkt..  And.  1. 1. 65. 

Continto]  Taoeo  «teontinso  optnme. 
Ean.  I.  2.  23.  Vix  me  eontineo,  Bwi. 
V.  2.  20.  Continsbitpostbao,  sisapift, 
manos.  Adel.  IV.  2.  26.  £qaidem-oo« 
IMo,  et  fix  oonttneor.  Hcc.  IV.  3.  9. 


Ubii 


Roa  fve  ics»  conliwsMt.  Pboni^  H. 

3.17. 

Contii^]  Haim  ny  «zpeM, 
git.  And.  IV.  2. 13.  Gni  tam 
tot  cont^gerint  eommoda.  Bnn.  V.  8.3. 
Velle  te  id,  qnod  non  potest  imHnMsrs. 
Heaot  n.  3.  83.  Hifo  gnodi»  iHi 
oont^ifff  lietor.  Hec.  V.  3. 35. 

C-ontinuo]  Egomet  i 
And  I.  1.  55.  Mors 
oooopat.  And.  I.  5. 
andierim  ao  fictamf 
£nn.  1. 2.  24.  ▼ide  noian 
nnbit  Phediiam,  tn  Pampbilani  cmH^ 
mio.  Eon.  lU.  1. 15.  Qm»  woIo,  it- 
mnl  impembo:  post  osnliniio  eamo; 
Bon.m.  2.40.  HsMnbinpecitosO^ 
om,  coniinwo  hio  m  inlro  eenfiiit 
HeaatU.3.36.  Ne  mon sit,  m  ibi- 
nnerim»  qoin  pognns  AmliiMe  in  msla 
hmrMt  Adelph.  II.  1. 17.  Cantimm 
ToUom  eamm  seosi  imMnlsri.  Hee. 
m.  3.9. 

Gmtortor].  BonomH  e«tjOctn',  legnm 
etnttrtor,  PhocM.  U.  3.  2T. 

Comtra]  Si  soim  qaod  donnn  danb 
haio  eontro  eompant.  £od.  U.  3.-64^ 
Si  laodabiihsMiltioftfoimam  :  tn  biQM 
eontra.  £nn.IU.l  54.  VolMiAwCM 
eentra  hnio  SBgm.  £«n,  IV.  1. 10.  Bfo 
ntilem  emtra  nn  bnbMty  Ibaio  ssdnle, 
Adel.Ll.25.  HiMine  tnnmabonon 
oontra  insidlabera^  Hn.  I.  1.  13^ 
NnnoMotibioertai 
mfecm.  Heo.  IV.  2.7.  Andi 
eontra  jam.  Ph«v.  IV.  4. 18^ 

CoMtivufrfui]   Sine  eontriwciMi  ab 
dis  Mlos  diiigere.  Phons.  V.6. 14. 

Cbnlumeiia]  Qoid  esl»  si  bpo  nn 
eomvmsitast  ?  And.  L  5. 2.  Lnhide 
ooelnn  oontumsiitf.  And.  m.  3.  25. 
Non  perpeti  meralrioom  imfwmfliM 
£nn  1. 1.  3.  HaneiM  ego  iit  oonlif- 
msiimn  tam  insigxmm  in  me  aooipiaM^ 
£oo.  IV.  7. 1.  Islmo  qnidem  centiH 
mstut  est  Hnot.  m.3. 5.  Ad  ceH- 
tttmdiamommaapoipinnimagis^  Adeli, 
IV.3. 15.  Tegen oonHtmsB«.  Hee. 
I.  2. 91.  Ne  nUn  merito  oPHlumciia 
fieri  ▼obis  poant.  Hqo.  m.  5.  20. 
Absenii  tibi  te  indignM  ceiirHmefiti 
nomqnnm  oeMaTit  dioere.  Fborm.  IL 
3. 29.  Noro  modo  eii 
mtUam.  Phofm.  V.7.79. 

ContumoJiow]  Bn  nmqi 
centumsiiemtf  andislis  fiictaM  i^ii 
qnam  hSM  est  mibi  ?  PbontuIL  3. 1. 

Contwho]   Coatnrhatti  nm  mtimma 
onida.  £nn.  V.  2.  29.    Ifoslns^  nlqne 


ET  PHBASItTlI  TBBBNTII. 


M» 


mmmbnMwtin^w,  HMtfitl,  l,ro.      MUtsittwMBdi  eofimt   Tw  Mrica 

iMnm  tbe  Biala  oi  Ml,  c^^iotL  Haant. 
XI.  S.  41  et87.  Ne^iyaiii  •lUuttqv»* 
rAtcopiam,  m  te  dMetitt.  HMatV.  1. 
54.  ObMerat,  «t  sUii  qaa  htmi  eo* 
pioa».  FboriD.  I.  2.  63.  Qaid  egD  ex 
bM  iaopia  aoae  capiaoi*  et  ^d  tn  ex 
latM  eppia.  Ut  aeqoe  mi  joa  ait  aaai- 
teodi,  DM  retinendi  copia,  Fborni.  I. 
a.lSet24. 

Cspke]  l^denta  inammiliteni  aeeon 
ad  te  qoaotM  eapm  addaoera  ?  Enn» 
IV.  6. 17.  In  angoatnm  oppido  mem 
OQgnntmr  oopic  HMot  IV.  S.  2. 

CoqtM\  Cojundo  ait  faxo  et BMlendiK 
Adelpb.V.d.61. 

CofUtti]  Gertarii,  iMii,  009111,  firr* 
teNa,  piMntoiM.  Bon.U.  £•  26. 

Gnrl  Qni  iatnm  amorem  ex  oorde  cji* 
eiM.  And.II.1.7.videnotM.  AattiU 
noptie  Imm  rant  oordi.  P.Cimii?  And. 
II.  1. 28.  Neqae  mM  cordi  eoM  qoem« 
qoam  oariorem.  £an.  1.2.221.  Gofn 
ex  oordr  exMsdt.  Hm.  HI.  2. 12.  I» 
atrocta  mibi  foat  cordr  oonailiA  omnia. 
Fkorm.  IL  2.  7.  Uten|oe  olriqae  mI 
oordi.  Pbofm.  V.  3. 17. 

Coraml  SIm  iUum  boe  oornm  addo- 
MB.  And.  V.  3.  29.  Vereor  oonm»  ia 
M  te  Undan.  Adelpb.  II.  4. 5.  Comm 
ipaom  oedo.  Adelpb.  III.  4.  38. 

CorintUiu]  Qomdam  aau  CorinfAta. 
HeaoU  lU.  3.  39.  CortntiUii  annn 
hand  impnra.  Heant.  IV.  1. 16. 
.  CortntAttf]  E  Carintho  advena  mmn 
panpereda.  Heaot.  L 1. 44.  GbrintfctMi 
hino  aum  profeota.  Hm.  I.  2. 11. 

ComnJTainainiatmmoormft;  tnin 
dexteram.  ijin.  IV.  7. 5* 

Corpnf}  Qam  babitndo  eat  ooiportif 
Enn.  II.  2.  11.  CtfTMJ  aelidnm  et 
anMlplenom.  Eon.ll.3.26.  Tnmibl 
ea  germuua  pariter  aoimo  m  eorporv. 
Addpb.  V.  8.  34. 

.  Corredor]  Illad  qood  eeoidit  fofte, 
id  arte  ot  ooirigao.  D.  ConMtor* 
nempe  taa  arte  vigiati  minm  peiiere. 
Adelph.  IV.  7.  24. 

CoiTigiiJ  CuiT^fM  Bu  gnatOM  porrn 
enitera.  Aod.  UI.  4.  17.  CorrMtC 
mttM.  Ean.  IV.  5. 11.  Si  iUnd.qoed 
maxame  opw  eat  jaota»  non  oadit,  illnd 
qoed  OMidit  iorte,  id  arte  ot  oorr^et» 
AdcL  IV.  7.  23.  Aot  m  releUendo  afai 
aaft  ponganda  eorr^Mnu.  Heo.  U.  2. 
14»  ride  notao. 

.  Cbr ripio}  Xafra.nft  me  «orrifMi.  Cbrw 
rifm  iliM  me  inde.  Hm«  XIL  3.  5; 
et  16. 


ride 

CoTairaio]  £gp  biae  me  ad  foram,at 
«Mneniam  FMipbiJom.  And.  I.  3.  22. 
Kom  videnior  oonviMtrf  hmo  noptiis  ? 
Aod.  IL  2.  29.  ConMMtinft  morM. 
And.  rV.  2. 13.  Nomen  non  etmoemt. 
Aad.  V.  4.  39.  Ut  lioeot  conwninf 
et  ooalaqoL  Haod  ooRVfmt.  Eon.  Hl. 
2.  14  et  41.  Die  oomwnifif,  egiaM  te 
de  noptiis.  HeaDt  IV.  8. 22.  Lime 
qoidvia  barom  rerom  ooniMnift.  HMot 
V.  1.  3.  HfM  firatri  mMom  non  eon* 
«miimft.  Ad.  L  1. 34.  Bene  eenvemm 
e6at  aane  iater  om.  Hec  l.  2.  103. 
Neqae  eanaonftinun  iatm  ima  poatbM 
arbitier.  Hm.  IV.  4. 37.  LaobM  me 
nnno  eofieentam  e«m  expetit.  Hm.  V. 
1. 1.  ConMnifl  nomenia  qoantnm  d», 
hoi.  Pbofm.  I.  2.  3.  Qood  commii- 
«iadi  patria  me  tempus  Mpere  jobeai» 
Pborm.  V.  4.  9. 

Conoentus]  Gomitam  eanveiUM,  atre* 
pitaa.  Hm,  alt  prol.  27. 

Conofrto.  CoftMrto]  Nen  jam  ad  s»< 
lotem  posM  convarti  bM  malom.  Aad. 
V.  1.  48.  Deam  mm  in  pretiam  con- 
DfrtiMe.  £an.  III.  5.  40.  vide  notaa. 
Conoortem  medomom.  Adei«UL  1. 22. 

Convicitmi]  Ante  ladia  non  leciaM 
erit  meUoB  luo  eonviaum,  Adelpb.  U. 
1.26. 

CoavincD]  Metoia,  ae  non,  oamve- 
Ua«  eottmHea$  eaM  Ulom  toom  ?  Con- 
mncee  &cile  ex  le  mm  natom.  Heoot. 
V.  3. 15  et  18. 

Convioa]  Me  coneitNim  Mlom  abdo- 
Mbat  aiU.  £00.  UL  1.17.  £gomet 
cenviaaf  moror.  Heaot  1. 1. 120. 

Conviviuml  Rhodiam  tetigerim  in 
ooneirio.  Um  in  eonvivio  erat  bio. 
£an.  UI.  1.  30  et  32.  In  Mm^iwvm 
Ulam  ?  £on.  IV.  1. 12.  Die  aoam  aam- 
per  egit  Titam  in  otio,  in  contnviit. 
Adel.  V.  4. 9.  Appenure  de  die  con- 
viotum.  Adel.  V.  9. 8.  Agitaram  in- 
ter  VM  eoBmvlum.  Hm.  I.  2. 18. 

Comnvor]  Nolnat  erebrooonvtvoricr. 
Heaot  L2.32. 

Convoia]  FopolaaoDnvoIal.  Hm.  alt. 
prol.  32. 

Copia']  Neqoe  pol  MiiaUi  looom  har 
faeo»  neqoe  ad  aoxiliom  copiem.  And. 
II.  1.  20.  Sibi  ot  iasiiMiaQdi  eaMt 
copw.  £an.prol.21.  Simmtaageadi 
copia  eat,  eho  ae  vidMdi  qoidem  erit  ? 
£on.  IV.  2  10.  Date  creaoeiMli  eofA^ 
am,  noTMom  qai  speelaodi  iemani  00- 
pmm.  HoMft.  proL28et29.    £a  raa 


660 


IMDBX  VERBORUM 


G0ITI1III|NIJ  PollQSy  <|QUi  to  0nTttMpt 

siBit.  ADd.II.d.tt.  Veroor,iiomvlior 
eorrttpta  nt.  HoMit.II.  1. 1.  To  illoln 
eomtmpi  ■iob.  Adel.  1. 1. 17.  Piiois 
noctos  smn ;  hi  milii  bo  cifmmikuitur, 
oaotiost  Adol.  in.  9.  67.  Pnuidiiim 
corrunipilur.  Adelpb.  IV.  t.  49. 

Gorrupti(a]  Commaiiis  corrupteia  no&^ 
tnm  Ubomm.  Adolph.  V.  3. 7. 

CpCidtamu]  TlBdet  onlidiaiiarum  Iwf* 
rnm  loimanim.  Ean.  11.  3*  6.  Cat^ 
dimut  TitK  ooosoetndiBem.  Heont.  II. 
9*  41.  Tsntos  sibi  somptos  domi  oofi* 
^iono  fierL  Heont  IV.  5. 7.  Tide  notos. 
Qood  moibi  ost?  Pobiis.  Cstidiaiirf 
lUtiunt.  HecIII.  t.tt.  Cctidkum 
oofB.  Phom*  I.  3.  8. 

Cotidit]  Cotidk  oooQsobom.  Heoat 
L  1.  50,  Mibi  qnidom  eoHdU  onges- 
oit  mogis  mgritodo»  Heont  III.  1. 14. 
Crai]  Tbtts  maxnmo  te  orabot  opero, 
Bt  ersf  rediros.  fion.  III.  3.  t7.  Mox : 
cnu  redi.  Adelpb.  II.  t.  50.  Cnit  enm 
piimo  looi.  Adelpb.  V*  3.  54.  Crvi 
maBO.  Fhorm.  Ul.  t.  46* 

CrsMus]  Msgnos,  mbioondas,  oris- 
pns,  orotius,  omsias.  Heo.  III.  4.  96, 

CrBtJmu]  Scin  Crsttni  hajns  ditis 
«des  ?  Adelph.  IV.  t.  4t.  Cratimif, 
oeosoo :  si  tibi  ? idotnr.  D.  Dio»  Cr»- 
tins.  Phomi.  II.  4. 7.  vide  notas. 

Crahtr]  Hmc  illm  oraot  itiooos  cre- 
hrml  Phomi.  V.  8.  9S.  nde notas. 

Cnbrv]  Soortari  crsftro  nolBnt;  no- 
loBt  crt&iro  oonTiTarior.  Heaot  I.  t. 
9t.  Qaia  rari  oRso  crakio  soleo.  Hoo. 
IL  1. 18. 

CradiUlif]  HooiBo  credihik,  aot  me- 
■orabae?  ABd.IV.  1.1. 

Crado]  Qam  mihi  sonm  aaimiim  at- 
qno  omnem  vitam  endidit,  And.  1. 5. 
37.  Crvdo  impeUrabo.  Aod.  U.  1. 13. 
CradcB  tibi  boo  nane  ?  And.  IIL  1. 17. 
Andivi  ot  endo,  And.  UL  t.  31.  Tibi 
^  nt  crsdam,  fnnsifor?  Aod.  III.  5. 
It.  Saftis  erodo.  And.  IV.  1.  49.  Per^ 
pnlohn  CTHto  dona,  ant  nootris  similia. 
Bon.  ni.  1. 15.  NU  tibi  qaioqoam  cro- 
do,  Orede  lioo  mem  fidei.  Ean.  V.  t. 
45  ot59.  Bms,  si  id  credii,  et  mo  ig- 
Bons,  Clinia.  Hoant.  I.  1. 53.  Fao  nt 
andoat  tibi  crscbre  omnia.  Heaot  V.  L 
.53.  Grsdc  hoo,  ego  meum  jas  perseqoar, 
Ad.  n.  1.  9.  Illi  criduBt  coosilia  om- 
Bia.  Adel.  V.  4  18.  Qood  ego  BBBqaam 
crsdufi  fore.  Heo.  I.  1. 13.  Timeo  bo 
alind  crvdam,  atqoe  alind  BBBoios.  Hee. 
V«  4.  4.  Qai  istoc  crodom  ita  osso,  mi- 
hi  dioi  Tolim.  Phorm.  V.  6. 15. 


Crapo]  8od  ibns  tiynifMiif  ab  cti 
Ean.  V.  7.  5.  Sed  qoid  crgnicnait  I»* 
ns  faine  a  me  ?  Hoant  L  1.  Itl.  Qaid 
est,  qood  tam  a  Bobis  gnTiter  cnpue- 
ruiitfons?  Heaot  III.  3.  5t.  Nsm 
qaid  foris  cnpuit?  Ad.  U.  3. 11. 

CnsMo]  Datecni00ndioopiam.He8a. 
prol.  t8.  Plagm  cmBUMl.  Pbor.  V.  1. 16. 

Crimgni]  Bn  in  crimiii  Teniot  Heo. 
III.  1. 15.  Bsplo  oBimnm  iis,  ieqno 
hoo  crimiBC  oxpodi.  Hoo.  V.  1.  t9« 
Si  oompererit  erimino  so  ondidisie. 
Hoo.  V.  1. 13.  Tide  notos.  Bx  criaitiii 
hoo  ABtiphonom  oripiam.  Phosm.  H. 
t.  8. 

Crinttacr]  Hbiio  motai«  bo  nocrimi 
floritttr  6bi.  Eon.  V.  1. 16. 

Crifpui]  MagBos,  rabioaBdos,  eriM- 
puf,  orassBS,  osBsias.  Hee.  UI.  4^  t6. 

Cricc]  HsM  Aodrim  labalm  ] 


Crudatut]  Hauo  jam  opoftoC  io  eru- 
ciatum  hioo  abripi.  Aod.  IV.  4.  47. 
Anoillas  dedo :  qao  labct  cruciatu  per 
mo  oxqnin.  Hoo.  V.  t.  7. 

Cndor]  Cnuior  miaer.  Aod.  V.  t. 
10.   No  erueia  te.  Eob.  L  1. 15.  Qms 


BoB.  II.  3. 93.  Nimis  gnTiter  < 
adalosoeBtolam.  Heont  V.  5. 1. 

Crux]  Qoid  iBorita's?  D.  Cruomi. 
Aad.  UI.  5. 15.  IIUs  erveibus,  qom  bos 
sompor  oraoiaBt  Eob.  U.  3.  9t.  I  in  ma- 
kuBCrucim.  Pborm.  II.  3.  tl.  Qomran 
in  malo  cracfm.  Pborm.  IIL  3. 11. 

Ctttip^]  Hoins  porsoom  moltacst 
moBtioin  JiiipAis. 

CuMcuium]  Crodobas  illam  sibo  tBo 
open  in  eubieuUim  iri  dednetam  do- 
mnm.Adol.IV.5.60. 

Cuio]  Piliam  oogam,  ot  com  illaaaa 
cuAft.  Adol.  V.  3.  65.  Cam  Tirgine  oao 
aduloseeBS  cuftiicrit.  Hoo.  L  t.  63. 

Cudo]  Isteo  in  on  cudftur  iabo.  BoB. 
IL  3.  90.  Afgentom  eudo,  qood  tibi 
dem.HoaatIV.4.8. 

Ctt;uf]  Ctt;um  paeram  hio  adposois- 
U  i  Aod.  IV.  4.  t4.  Qoid,  Tiigo  cuiBst.' 
Bun.  U.  3.  30. 

Culpa]  Ibi  cu^mm  in  te  tnMforet. 
And.  11.  3.  5.  Ne  post  oonfensculpsm 
in  me.  £on.  II.  3.  63.  Qaicqoid  hajos 
faotnmst,  cuipa  non  faotnmst  moa.  Bao. 
V.  5. 10.  Mihi  som  ooosoia,  me  eu^ 
fmm  haao  osse  procol.  Ad.  TIL  t.  50. 
Non  moa  ci^pa  oTeait  la  to  omais  hm- 
rotcu^sob.  Hoe.  II.  1.  31  et  3t. 
Mo  axorem  Ib  cui^  iaTOBtaram  orbi- 
tnr.  Hoc.  IIL 1. 19.  Ceaasa  to  i 


ET   PHRASIUM   TERENTII. 


661 


nperire  vIUb  nnKemB,  qim  oarett 
cidpaJ  Heo.  IV.  4.  41.  Ii  qnidem  in 
ctUpa  Bon  est.  Heo.  IV.  4.  78.  Ego  tl- 
lonmi  eise  ett^Mm  credidi,  qn»  le  est 
pcoee.  Heo.  IV.  1.  20.  Nnllnm  de  hii 
reboi  euipam  commenut  tnn.  Hec.  IV. 

4.  10.  Arbilmbitar  commemisae  eut' 
pam,  Phorm.  I.  2.  S{8.  8i  eit,  ot  eul- 
pam  in  se  ndmiserit  Phorm.  II.  1. 40. 
Esse  an  hno  re  eufpam  meritQm  non 
aegi».  Phona.  V.  8.  25.  ride  notu. 

Cu^]  Qaod  qoi  resoierint  eutpeut. 
Eon.  II.  3.  96. 

Ctim]  Gnttnm  snnm  ettm  dote  sammn 
filio  axoram  nt  dnret.  And.  I.  1.  74. 
8nUs  CQm  periolo.  And.  1. 1. 104.  Qnod 
postnlo,  impetro  eum  gmtin.  And.  II. 

5.  11.  Cum  eo  injorinm  hnno  exposto* 
lem  ?  And.  IV.  1. 15.  Hnnc  habere  sto- 
dent  ctim  sonmio  probro  ?  And.  V.  3. 10. 
Dignos  ctimtonraiigione,odiam.  Aod. 
y.  4.  38.  Cttm  silentio  snimom  ntten- 
dile.  Eoo.  prol.  44.  Qois  est  tnm  po- 
tens  eum  tanto  monere  hoc  ?  Ean.  II. 
S.  62.  Ut  restem  cum  iUo  motem.  Ean. 
III.  5.  24.  Nolo  me  in  Tin  ciim  hno 
veste  Tident.  Eon.  V.  2.  68.  Hno  to 
Inoito  eum  nnimo  o«^tes.  Ad.  III.  4. 
55.  Ras  ens  eum  fiJio  oom  primo  loci. 
Adel.  V.  3. 55.  ride  notns.  Ctu»  illo  nop- 
tn.  Hec  V.  1. 19.  Ctim  illo  hnud  stnres. 
Phorm.  II.  1.  39.  Moltimodis  oim  is- 
too  animo  es  Titopernndos.  Phorm.  III. 
1.  1.  Ctcm  illo  ot  motet  fidem.  Phorm. 
III.  2.  27.  loler  nos  hmo  potios  eum 
bonn  ot  componsntor  gratan,  qoam  eum 
maln.  Fhorm.  IV.  3. 16  et  17. 

Ctim]  Cum  id  mihi  placebnt,  tom 
^ooQ  on  omnesomnin  bonn  dicera.  And. 
1. 1. 69.  Prope  ndest,  ctun  nlieno  mo- 
re  TiTondomst  mihi.  And.  T.  1.  125. 
Nnnc  cum  mnxome  nbs  te  postolo.  Aod. 
y.  1.  4.  Tide  notas.  Nono  est  profecto 
interfid,  eum  perpeti  me  possom.  Eon. 
IIL  5.  33.  Cum  nmzome  toIo  te  dnre 
operam.  Henot.  IV.  5. 40.  Si  omqoam 
nllom  foit  tempos,  ctu»  ego  Toloptati 
tibi  foerim.  HeaoL  V.  4. 1.  Videra  Ti- 
deor  jam  diem  illom,  eum  luno  egeiw 
profogiet.  Ad.  IIL  3.  30.  Hoc  «im  fit, 
qood  Tolo.  Ad.  V.  8.  23.  Tide  notas. 
Bacchidem  amabat,  ot  eum  maxome, 
tom  Pamphilos.  Hec  1. 2. 40.  Cummi- 
hipaTOOftom  Antiphome  exorociat  ani- 
mi.  Phonn.  I.  4. 10.  Cum  secondae  res 
snnt  nmxome,  tom  mnxome  meditari  se- 
oomoportet.  Phorm.II.  1. 11. 

Cupids]  Ctipiiis  accipiat  jam  faxo. 
Ad.U.2;i. 

•       TOL.  lU  4  B 


Cupidttaf]  Animos  obi  semel  se  cit- 
pidkaU  doTinxit  mala.  Heaat.  1. 2.  34. 
Parare  in  animo  eujndUatei.  Fhoim. 
V.  4.  2. 

Cupiiftu]  IBios  animom  cupidum  in- 
opia  incenderat.  Heant.  II.  3.  126. 
Non  dioi  potest,  qoam  eupida  eram  hoo 
redeondi.  Heo.  I.  2. 16.  Tanlopere  cu- 
pii^tii  redeondi  domom.  Hec.  III.  1.  3. 
l^os  Tidendi  eupidut.  Hec.  IIL  3.  12. 
Neo  me  eupidum  eo  iopolisset.  Phonn. 
L3.6. 

Cupid]  QoidTis  ctipio,  dom  ne  ab  hoo 
■e  fitUi  comperiar.  And.  V.  3. 31.  Ipsi 
ctipio  Glycerio.  And*.  V.  4.  2.  Nolont 
obi  TcUs  :  obi  noUs  ctipiunt  oltro.  Eon. 
IV.  7.  43.  Gaodere  adeo  oeoepit,  qoasi 
qoi  eapiunt  naptias.  Heaot.  V.  1. 12. 
Emori  eupio»  Heaot.  V.  2. 18.  Nimts  mi- 
sere  eupio,  Ad.  III.  4.  6.  Magis  io- 
pense  eupitii.  Ad.  9.  36.  Nemo  ad  to 
Tenit,  nisi  ctipiens  toi.  Hec.  I.  2.  67, 
Eqoidem  eupio,  et  tIx  contineor.  Hec. 
IV.  3.  9.  Jam  depecisci  morte  eupio, 
Phorm.  L  3. 14. 

Cuppedioritu]  Conoorrontlmtimi  ob- 
Tiam  cuppediarti  omnes.  Eon.  II.  2.25. 
Tide  notas. 

Cur]  Quid  igitor  obstat,  eur  oon  fi- 
ant  ?  And.  1. 1.  76.  Tide  notas.  Cur  me 
maoero?  eur  meam  seneotolem  hojos 
sollioito  amentia  ?  And.  V.  3. 15  el  16, 
Tide  notas.  Haso  eur  qoKritet?  Eon. 
III.  3.  17.  Cur  perdis  adalescentem 
nobis  ?  eur  emat  7  eur  potat  ?  eur  ta  his 
rebos  somptom  soggeris  ?  Ad'.  I.  1.  36 

et  sr. 

Cura"]  Animos  lassos  ctirv  confeotos 
stopet.  And.  11.  1.  4.  Tot  me  inpedi- 
tint  oora.  And.  1. 5.  25.  Curcest  mihi. 
M.  et  mihi  eures  est.  Adepb.  1. 2. 49. 
Com  ego  Tos  curif  soWi  eeteris.  Hec. 
11. 1.  33.  Cum  ex  corde  exeesait.  III. 
2. 12.  Hmo  mihi  oono  curv  est  maxo- 
ma.'Hec.  IV.  2. 19.  Qoot  aotem  ademi 
eurat  9  Hec.  V^  3.  19.  Non  oolidiaim 
eura  haeo  angeret  animimi.  Phorm.  I. 
3.  8.  £t  cura  et  somplo  absomitor. 
Phorm.  IL  2.  26.  Qnanla  me  eura  et 
soUioitodine  adficit  gnntns.  Phonn.  II. 
4. 1.  Sine  nostra  eura  maxima,  saa  cti» 
ra  hseo  sola  feoit.  Pherm.  V.  1. 34.  Ti- 
de  notas. 

Curattira]  Reddoot  curotura  jonoe* 
as.  Eoo.  II.  3.  25. 

Curtofiu]  Neminemne  evriotum  in- 
tenrenire  nooc  mihi.  Eon.  III.  5.  5. 

Curo]  Curdbut  ona  fanos.  Anii.  I. 
1.  81.  Id  popolos  Cttrat  scilicet.  Aod. 


BGS 


INDEX    VERBORUM 


1. 1^.  14.  Ego  iitaeo  moreomiieurol 
And.  V.  4. 18.  CurabUur.  And.  IJ.  S. 
89.  Curasti  f>robe.  Aod.  V.  9. 6.  Cura 
vt  sinl  domi  parata.  Ean.  III.  2.  46. 
Yide  notas.  Diligenter  fac  cure».  Eun. 
in.  2.  48.  EfTo  istoc  curafro.  HeanL 
III.  3.  32.  Haio  mandee,  siqaid  recte 
ouralum  Tolis.  Ad.  III.  3. 18.  Qoando 
ego  twm  non  eurOf  neeura  menm.  Ad. 
V.  5. 16.  Te  ourofti  moUiter.  Ad.  V. 

I.  1.  Si  metais  aatia  afc  mee  domi  ctc- 
retur  diligenler.  Hec.  II.  3.  1.5.  Adbno 
euraoi  onnm  faoo  qoidem,  nt  mi  esset 
fidea.  Pkorm.  V.  7.  11.  • 

Curricuium']  Cwrrieulo  percorre. 
Heant.  IV.  4. 11. 

Curro']  Serroa  eurrens,  Heaat.  prol. 
ST.  Si  qnae  laborioaa  est,  ad  me  curri- 
tur,  Heaat.  prol.  44.  propere  curre. 
Adelpb.  III.  2.  56.  Paeris  currv  obTi- 
am.  Ad.  III.  2.  24. 

CursitoJ  Ne  sanom  deonram  eursi- 
tas.  Bon.  II.  2.  47. 

Curso"]  Ne  qnis  forte  iatermxncins 
olam  a  milite  ad  istam  curset,  Eon.  II. 
3.  56.  Tide  notas. 

Cumu]  Cursum  ovm  institeris.  Fhor. 
V.  6.  8. 

Cutto»]  Nomnam  hio  reliotas  cuttoB? 
Nam  ibi  cuttos  pnblice  est  nnno.  Eon. 

II.  2.  56  el59.  Ob,  bone  cuttoe,  salve.. 
Phorm.  II.  1.  5<r. 

Cyathus]  CyaiAes  sorbilanspaalatim 
fauno  prodocam  djem.  Adel:  IV.  2.  52. 

Csfprus]  Te  aiont  proficisei  Cyprum, 
Ad.  II;  2. 16.  Aliaa  qoae  porto  C^yrum. 
Ad.  II.  2.  22.  Hic  prpperat  in  Cyprum, 
Ad.  II.  4. 14. 


Damne']  Bocent  damnatum  domnm. 
Phorm.  U.  2.  20.  Toos  est  damnotiis 
gnatos,  non  to.  Phorm.  II.  3. 75. 

Damnosus]  Gerro,  ioers,  fraas,helloo, 
ganeo,  damnosut.  Heaot.  IV.  1. 11. 

Damnum]  Dederit  damnum  ant  ma- 
kim.  And.  .1.  1.  116.  Nomqaid  est 
aliod  mali  damniTe/  qood  non  dixeris 
reliqaom?  iian.V.  5.  25.  -'Ensdafnno 
aoctos  est  Heaot.  IV.  1.  15.  Hoc 
paahim  iocri  qoantom  ei  damni  appor- 
tet.  Heo.  IV.  4.  25.  Damnum  est 
alaxamam.  Adelph.  II.  2.  23. 

Danua]  Sorem  Danaa  misisse  in  gre- 
miam  imbrem  aoreom.  Eon.  III.  5.  37. 

Dea]  Vi  illom  di  dea  omnes  seniom 
perdant.  Eon.  II.  3.  11.  Conf.  Heaot. 
IV.  5.  6.  et  Hec.  I.  2.  59.  Tide  noUil 


Ita  di  dMqne  faxiat.   Hee.  I.  2.  27. 

Malom  qood  isti  di  dsseqw  omnes  dniDL 
Photm.  V.  1.  83. 

Deambulatio]  Me  bsee  deambulatio  ad 
langpBorem  dedit.  Heaut.  IV.  6.  2. 

Deamhulo]  A\A- deamlbulaiusm.  Cl. 
DeambuUitum,  qno  ?  Heant  IIL  3. 26- 

J>«amo]  Deamo  le,  Sjre.  Heaat.  IV. 
6.21. 

JD06aceW]  Si  satis  jam  fltc6aeeia<iis, 
leno.es,  aodi  si  Tis  nvno  jam.  Sa.  Bgea 
debueehatut  som  aafom,  an  ta  in  me  ? 
Adelph.n.l.  30et3l4 

Debeo]  Ego  hoe  tibi  pro  serrilio  de- 
beo.  And.  IV.  1.  51.  Vero  jiefeeani 
credo  isti  qoioqaam  fttroifero,  ai  id  fe- 
eerim.  Ean.  V.  2.  22.  CooTeBiet  im- 
meraa,  qoantom  d^i,  I.  2.  3.  ^  Qu 
dissolTerem  qose  debeo.  Qaid,  si  au- 
mam  debet  f  Fhorm.  IV.  3. 51  et  66. 

DebiUs]  Hembra  meta  «ZsMia  soat. 
Adelph.  IV.  4.  4. 

Dscedo]  SerTO  carronti  in  Tia  ^esMW 
popolom.  Heaot.  prol.  32.  Deaamma 
nil  decedet.  Adclph.  V.  3.  30.  Deetdei 
ira  h»c.  Hec.  III.  5.  55. 

Decemo]  Qoicqoid  peperiaset,  dser»- 
wrunt  toUere.  And.  I.  3.  14.  So- 
mat,  consomat,  pordat,  decretuimmX  patL 
Heaat  IH.  1.  56.  Id  TiUum  »0«- 
qnam  deereui  esse  ego  adolesoenti». 
Heo.  IV.  1.  27. 

Deeet]  Facis  ot  te  deeet.  And.  11. 5. 
10.    Ila  nt  fortis  deeet  milites.  Eoa. 

IV.  7. 44.     Heia/hand  sie  decet.  Bm. 

V.  8.  35.    Haod  iU  decet.  Hee.  II.  2. 

10.  Fecisti  ot  decuerat.  Hee.  IV. 
4.  66, 

Decido]  Qoanta  de  spe  deridi.  Heoat 

11.  3.  9.  Tide  notas  ad  Heaat  IV.  8. 

10.  Angois  in  inploTiom  deeidit  de 
tegoHs.  Phorm.  IV.  4.  «6. 

Decipio]  Deeeptus  som,  at  non  defe- 
tigatos.  And.IV.  1.45.  JDactpio«,ac 
non  Teniam.  HeautlV.  4. 6.  Neqaid 
propter  toam  fidem  decepta  potiretar 
mali.  Phorm.  III.  1.  5. 

l^ecioro]  Cojosqoe  inge«am  ot  aift, 
declarat  maxome.  Heaut  III.  3>  43. 

DecKno]  Neqoe  deeUnatam  qoieqaam 
ab  aliarom  ingenioollamreperias.  Hec» 

11.  1. 3. 

I>ecrep?ftM]  Com  meo  deerepito  hoo 
Eonocbo.  Bon.  II.  1.  25.  Anom  de- 
crepitam  docam  ?  Adelph.  V.  8. 16. 

Deaanbo]  Prior  bibas :  prior  decuM' 
bas.  Phorm.  II.  3.  28. 

Decurro]  Prope  decurto  spalio.  Add. 
V.  4.  6«  ▼ide  notas. 


ET    PHRASIUM    TERBNTIL 


DeiUoero]  Me  6t  te  flimilinm  dtdeeo' 
f$.  Hec  II.  1.  13. 

Dedeeut]  8i  nna  beBo  dedeoori  esfc  pa- 
tvm.  Heant.  II.  3.  93. 

Dedo]  Com  qaibns  enit  eomqae  ana, 
Bt  MM  iiM2«re.  And.  I.  1.  36.  Ver- 
beribns  omsnm  te  in  pistrinam  dedam, 
And.  I.  2.  96.  Tibi,  pater,  me  dedo. 
And.  y.  3.  36.  DaTO  ego  istno  dedam 
Jom  negoti.  And.  V.  4.  50.  Qoasi  de- 
dita  opera.  Eoa.  V.  2.  f.  Qaid  omp- 
tas  P  Egone  ?  at  Thaidi  me  dedam.  Eon. 
V.  7.  2.  Habebam  alibi  *«tmnm  amori 
deditmn.  Heo.  fll.  1. 14. 

Dedueo']  Deducunt  cibmi.  £an.  II. 
S.  24.  <>edeba8  illam  sine  taa  operm 
in  oobicttlum  iri  deduetum  domom? 
Adelph,  IV.  5.  60.  Uxorem  dedueit 
domom.  Hec.  I.  2.  60. 

DrfendoJ  Somma  vi  defendam  hano. 
Adelph.  III.  4.  47.  Ad  d^ondendam 
nonam.  Phorm.  I.  4.  48.  Ille  ad  «2e- 
fendendtan  adeat  Phorm.  II.  1. 36.  Tide 
notas. 

Defensor]  Esm  aliqoem  amicom  et 
defentorem  ei.  And.  IV.  5. 18.  Hoic 
ipsi  est  opns  patrono,  qoem  defentorem 
paro.  Enn.  IV.6.  32. 

Defero]  Hic  diea  aliam  vitam  defert. 
And.  1. 2. 18.  Tide  notas,  Mox  poerom 
blo  drferent  aote  ostiom.  And.  III.  2. 
27.  Ad  aliam  defertur  gregem.  Heant. 
prd.  45.  Bpistolam  ad  porlitorea  esM 
detaiam.  Phorm.  I.  2.  100. 

Deferveo]  Speraham  jam  defervitte 
iidaleaoentiam.  Adelpb^I.  2.72. 

Defetigo]  Deceptoa  som,  al  non  de» 
fetigatus,  And.  IV.  1.  45.  Opos  fa- 
eiam,  ot  defetiger  nsqae.  Ean.  II.  1. 
14.  Ita  M  d^tigarit  velim.  Adelph. 
IV.  1.  3. 

Defetiteer]  Defetta  jam  som  miMra 
te  ridendo.  Eon.  V.  6. 7.  Usqoe  ambo 
defetti  samos.  Adelpb.  II.  2.  5.  De- 
fetsut  som  ambolando.  Adelph.  IV.  6. 
1.  Non  qoeo:  ita  defettnt  som.  Hec 
in.  4.  29.  Neqtae  defetisear  osqoe. 
Phorm.  IV.  1.  23. 

Defieio]  Siqaid  deficiat.  Phorm.  1. 4. 
53.  Ea  cansa  nibUo  magis  defeevnut, 
Phonn.  III.  1.  8. 

Defit]  Nil  eom  est,  nil  d^  ta- 
men.  Eon.  II.  2.  12.  Nihil  apod  me 
tibi  deferi  patiar.  Hec.  V.  2.  2.  Qoia 
defitf  qaod  amant,  segrest.  Phorm.  I. 
3.10. 

Defnido]  Etiam  insoper  defrudetf 
Adelph.  II.  2.  38.  Saam  defnulant 
geniam.  Phorm.  1. 1.  10. 


.    D^itgio]  Namqoam  defugiam  avoto- 
ritatem.  Bno.  II.  3.  98. 

De^ungior]  De/unctus  jam  som.  Eon. 
prol.  15 .     Uti nam  hic  sit  modo  defuno- 
tum.  Adelph.  III.  4.  63.  Capio  rnisera ' 
in  hao  re  jam  defungier,   Phorm.  V. 
A  39. 

Dege]  Diem  perpetoom  in  lietitia 
d£gere,  Adelph.  IV.  1.  6.  Ut  eom 
nno  Btatem  degeret.  Phorm.  II.  3. 
70.  ^ 

Dekinc]  Dehinc,  nt  qoiescant  porro, 
moneo.  And.  prol.  23.  Deleo  onntes 
dehittc  ex  animo  molieres.  Eon.  II.  3. 5. 
At  nono  dehine  ipwo  Bternam  inler  nos 
graiiam  fore.  Bon.  V.  2.  33. 

Ddwrtor]  fiio  <2eAartatus  est  me,  ne 
illam  tibi  darem.  Phorm.  V.  7. 17. 

Dejero]  Liqaetmi  deferare,  £an.  II. 
3.40.  Baoohis  <i«;mit  persaocle.  Heo. 
V.  2.  5. 

Dstn]    Aocepit   conditionem,    dein 
qosBatom  occipit.  And.  1.  1.52.  Spero        ^ 
dein  facile  en  iUis  mm  emersarom  malis. 
And.  III.  3.  30. 

Deinde]  Post  deinde.  And.  III.  2.  3. 
Id  primum  dioam :  deinde  qood  reni 
eloquar.  Heant.  prol.  3.  Neqoe  m 
pigere,  et  deinde  faotom  iri  aatomat. 
Heaat.  prol.  19.  ride  Nolas.  Qoid  de- 
tAdefit?  Hec.  1.2.68. 

Delectamentum]  Qai  sibi  me  pro  de- 
rldioulo  ac  delectamento  potat.  Heaot. 
V.  1.  79. 

Dflectatio]  Dam  nallaalia^ielertatM. 
HeaotV.  2.34. 

Delecto]  Pampbilam  arcesse,  at  dtf. 
Uetet  hio  nos.  £«n.  IV.  1. 11. 

DeUo]  Deleo  omnes  dehinc  ex  animo 
molieres.  Eon.  II.  3. 5. 

DeUi)ero]  Delibera  hoc.  Adeiph.  11. 
1.  42.  Deliberet,  renunoietque  hodie 
mibi.  Heo.  IV.  1.  58.  Ego  amplins 
deiiberandum  censeo.  Phorm.  II.  4. 
17. 

DeUbutut]  Satin  est,  si  te  delibutum 
gaodio  reddo?  Phorm.  V.  6.  16. 

D^ietum]  Me  hoo  delietum  admisisse 
in  me.  Adelph.  IV.  5.  48. 

DeliTiquo]  An  qoia  non  delinquunt 
viri?  Heo.  IV.  4.  41. 

Deliro]  Delvrat.  And.  IV.  4.  13. 
Senex  delirant.  Adelph.  IV;  7.  43. 
Qoid?  delirat.  Phorm.  V.  3.  18.  De- 
lirat  miMr  timore.  Phorm.  V.  8.  8. 

Deludo]  Ubiyis  faciliuR  passos  sim, 
qoam  in  hac  re  me  deiudier.  And.  I.  2. 
32.  Dolis  ut  rae  deluderet.  And.  III. 
4.4. 


564 


INDEX    VERBORUM 


Dmnau]  AdeoB  ett  (bmMit?  And.  UI. 
1.11. 

i>flR0iiJttm]  De  demeiuo  ano  oogiper- 
sit  Phonn.  1. 1. 10. 

Demtntia}  Credo:  at  ost  dementieu 
Adelpb.  111.  d.  36.  Haaciiie  ritam? 
liosoine  moree  ?  haoc  dementiam  ?  Adel. 

IV.  7.  40. 

Deminr]  Eqnidem  te  denanr.  Heant 
III.  2.  7.  Tido  notM.  At  hoo  <^«miror, 
qui  tam  feoile  potaerie  pertnadere. 
Heant  II.  3. 121.  UemSrar,  qoid  sit 
Heo.  IV.  1. 14.  Qoam  caniam  repo- 
rient?  dendrcr.  Phorm.  II.  1.5. 

DenNaiu]i>niusmhameriso8iie.  La- 
biif  demimu  Enn.  II.  3.  22  et  44. 

Demo\  Aoram  sibi  okm  malier  de- 
mit»  Eon.  IV.  1.  13.  Dem^  metom 
omnem.  Adelph.  IV.  7. 18.  Et  mihi 
et  tibi  et  illis  dsmpimi  molestiam. 
Ade1pb.V.  3.33. 

DemonMtro]  Qaam  Yillam  dniumitra- 
fHt  Charini?  Heaat.  IV.  4.  9.  Homi- 
•iiem  ooumonstrarior  mi  istom  toIo: 
aot  abi  habitet,  demonitnirisr.  Fhoim. 
II.  1. 76. 

Demoveo]  CoTe  dooo  jam  ooalos  a 
meis  ooolis  qooqaam  demeveai  taosk 
Adelph.  II.  1.  16. 

Demiukeel  Non  poiflom  p«ti,  qaia 
tibi  capat  demuleeam.  Heaot.  IV.  5. 
14. 

Demuim\  Nanene  demumf  And.  FV. 
1. 60.  Modone  demium  ?  And.  V.  3. 11. 
Nono  dmnum,  Heoat.  II.  3.  12.  Id 
demum  jnrat  Adelph.  II.  3.  2.  Anno 
dflnum  qninto  et  sexagesimo.  Adelph. 

V.  8. 15.     Ibi  demom.  Heo.  1. 2.  53. 
I>ifiarTio]  H«o  adeo  ego  illi  jam  de- 

narrofto.  Phorm.  V.  7.  51. 

Denege]  Vera  objargandi  oaasa,  si 
degenet.  And.  I.  1. 131.  DenegaraA 
se  oommissarom  mihi  gnatam.  And.  I. 
5.  6.  In  denegamdo  modo  qais  pador 
poolam  adest.  Et  tamen  res  premit 
denegare.  And.  IV«.  1.  6  et  9.  Tide 
Dotas. 

-  Psni^]  Dsntfus  ita  tam  disoedo  ab 
illo.  And.  I.  1.  120.  Inoommoditas 
denique  hac  omnis  redit.  And.  III.  3. 
35.  Omnia  hec  oaDC  verba  hao  rede- 
ont  denique,  Ean.  I.  2.  78.  Fodere 
aat  arare,  aat  aliquid  facere  denique, 
Heaot  I.  1.  18.  ride  notas.  Metni, 
qaid  fu\nTvaadaiique  esset  Heantlll. 
3.  8.  Denique  animam  relinqoam  po- 
tias.  Adelph.  III.  4.  51.  Tandeodo 
atqoe  odio  deuique  effecit  senex.  Heo. 
I.  2.  48.    Z>int^  hercle  aafagerira 


potioa.  Hao.  III.  4. 10. 

ooseroas,  gravias  deitif 

Hec  IV.  4.  95.    Qaid   fit  demqmeT 

Phorm.  I.  2.  71.    Hsbo  dsna^  ejns 

postrema  oratio.  Phoim.  IV.  3.  44. 

Dene}  Omnes  dcnlei  lobefecit  mihL 
Adelph.II.  2.36. 

jDentie]  Roiero  denme,  Heo.  ah. 
prol.  30.  1n  eandem  Titam  to  reTolo- 
tom  deniio  Tidoo  ease.  Heo.  IV.  6.  69. 

i>eorium]  Ne  sorsam  dsirsMmear- 
sites.  Ban.II.2.47.  Nostin  porticoi 
apod  maoellam  hao  deormm  7  aU  eo 
Toneris,  cUtos  dconam  TOrtnm  ost 
Adelph.IV.2.  34et36. 

Depaeiioor]  Jam  depeeitei  morto  gsl- 
pio.  Phorm.  1.  3. 14. 

i>pereo]  Ctinia  hano  depmt.  Heoat 
III.  2.  14. 

Depmgo']  Probe  horom  facU  inpf«- 
deas  depiiunt  senex.  Phonn.  U.  1.38. 

Deporto']  Non  boo  pablieitns  scelas 
hino  deportorter  in  solas  tenras  ?  Phcr. 
V.  7.  85. 

Depraoo]  Nihil  est,  q|nin  male  aar- 
rando  possit  depraoarier.  Pbonk  IV. 
4.16. 

Deputo]  Sommom  boaam  esseene 
deptttoiam  haDo  Pamphilam.  And.IV. 
3.  2.  Tido  notas.  Malo  mo  qaidem 
dignom  qnoTis  dqmfem.  Hoaat  1. 1. 
83.  Qoando  esse  indignam  sese  de- 
futat,  matri  me»  qo»  oonoedot.  Hec 

III.  5.  27.  Tide  notas.  To  Tiium  mcw 
aol  hominem  deputot  adoo  eaae?  Hee. 

IV.  1.  9.  Meam  eros  ease  operam 
deputat  parri  preti.  Hec.  V.  1. 1.  Obh 
ne  id  deputan  esse  in  luoro.  Phona. 
II.  1. 16. 

•  Direpenle]  Compoit  derspeiite  tsci- 
tas  sese  ad  fiiiam.  Si  is  posaet  ab  ea 
sese  deriipeffte  aToUere.  Hec.  IV.  1.  3 
et39. 

Deridee]  Etiam  oltro  dertmm  adTO- 
ait  Ban.  2.  21.  X^ridei?  Heaat  V. 
1.42. 

JDeridioiijttm]  Qoi  sibi  me  pro  deri- 
dieulo  ao  delectamento  pntat  Ueant 

V.  1. 79.  ride  notas. 

Deriffo]  In  me  omnem  itam  derieo» 
senis?  Phorm.  11.2.  9. 

Deairo]  Timet,  ne  deseroi  se.  Ne 
abs  tehano  segreges,  nendeseroi.  And. 
I.  5.  35  et  56.  Qni  se  soiret  non  de- 
lertum  iri.  And.  II.  3.  28.  ride  notas. 
Nomqoam  me  eam  deiertunim.  And. 
IV.  2. 11.  Omnes  noti  me  atqoe  amici 
deterunt.  Boo.  II.  2.  7.  Me  ia  his 
deteruitti  malis.  Heaat  U.  3,  17.   Na 


ET   PHRASIUM   TERENTIL 


565 


I  aliaBi  qovnt  oopiam,  ao  le  «ieat- 
rat.  Heant.  V.  1. 54.  Animam  rdin- 
^aam  potia8,qiiamillas  deteram.  Adel. 
UI.  4.  5$.  Amicas  ta  et  cognatai 
de$er9n,  et  festoa  dies.  Heo.  lY.  9, 
16. 

Deeertus]  Angiportam  qaoddamcfe- 
«ertum.  Enn.  V.  2.  6.  IXwrt«  Tin- 
mai.  Heaat  II.  4.  6.  Ego  detertus 
sam.  Adelph.  V.  4. 19.  Anni  cZeserta, 
egens,  ignota.  Phonn.  V.  2. 84. 

Daideo]  Fraitra  nbi  totam  detedi 
diem.  Hec.  V.  2.  S. 

Dedderium]  Setas  dendmo  id  fieri 
tao.  Heaat.  II.  3. 66.  Itamagno  <iefi- 
derio  fait  eifiUaf.  Heaat.  IV.  5. 5.  Tide 
notaa.  Te  detiderium  Athenarom  ar^ 
bitror  cepiaae.  Heo.  I.  2.  14. 

Desidero']  Me  desideres»  Ean.  I.  2. 
113.  Qaanto  diatjas  abeat,  tanto  ma- 
gis  desidero,  Heaot.  III.  1. 16.  Nostin 
qni  sim  ?     M,  Non  desidero,  Adelph. 

II.  1. 23.     Vehementer  desidero,  Hec. 

III.  5.  38. 

Derigno]  Modo  qaid  designavitf 
Adelph.  I.  2.  8. 

Dnino\  Bestfumt  maledioere.  And. 
prol.  23.  Hmo  sollioitado  deinde  de- 
«ttwt.  And.  II.  6. 10.  Ah  desme.  And. 
y»6.  8.  Doinot  lacessere.  Eon.  prol. 
16.  Ilioet :  desme,  Eon.  II.  3.  66. 
Mnlier  telam  desinit,  Heaot  II.  3. 64. 
yidenotas.  Ant  desine,  aot  oedo  qaem- 
Tis  arbitram.  Addph.  I.  2.  43.  Polin 
ntf^esifiaj^  Adelph.  IV.  1.23.  Jam 
jam  desino.  Adelph.  V.  3.  67.  Taa 
qood  niIrefert,percontari  desinas.  Heo. 
V.  3. 12.  Derinas.  Phorm.  I.  2.  19. 
Ohe  eZestne.  Phorm.  II.  3.  30. 

Deststo]  Namqaam  destitit  instare. 
And.  IV.  1.  36.  Hoo  peroontarier  de» 
riae,  Hec.  I.  2.  30.  Desistat  litibns. 
Phorm.  iy.3.29. 

.  Dcspieatus]  Nos  nostramqne  adnles- 
centiam  habent  despicatu,  Ean.  II.  3. 
92.  Yide  notas. 

DespoHo]  Ipsam  detpoliare  non  Inbet. 
And.rV.5.  21. 

Despondeo]  Despondi:  hio  naptiis 
diotast  dies.  And.  I.  1.  75.  lotus 
despondebitur.  And.  V.  6.  16.  Ego  illi 
^eqae  doneqoe  detpondeo,  Coi^dataros 
4bn  sam,  nt  ei  despondeam  f  HeaoL  IV. 
5.  31  et  36.  Pesponsom  esse  dicito. 
Heaat  IV.  8.  26.  Qais  despondit  f 
qoisdeditP  Adelph.  IV.  5.  36. 

Desutito]  Gracior  bolam  mihi  tan- 
tam  ereptam  tam  desuJbito  e  fancibas. 
Haaot  IV.  2.  6. 


Dencm]  Qoosi  desit  loons.  Heant 
III.  3.  26.  Besrtt ;  id  mea  minime  re- 
fert  Adelph.  V.  4.  27.  Beatns,  ni 
nnam  hoo  destt.  Phorm.  1. 3. 18.  Non 
ratio,  Yernm  argentom  «iemit.  Phorm. 
n.  1.  69. 

Deterior]  Ipsntn  animnm  mgrotnm 
ad  deteriorem  partem  plernmqae  adpli- 
cat  And.  1. 2. 22.  lilnm  esse  qnam 
deterrimum.  And.  V.  1.  16.  Deteri- 
ores  omnes  snmas  iioentia.  Heant.  III. 
1.74. 

Deterreo]  Te  nt  «ieterreom.  Heant.  L 
1.  27.  Cam  plaoo,  adYorsor  sedalo  et 
deterreo.  Adelph.  I.  2.  64.  Si  in  de- 
terrendo  Yoloissem  operam  snmere;  de- 
terruissem  fiunle.  Hec.  prol.  17  et  19. 
Maledictis  deterrere,  ne  soribat,  parat. 
Phorm.  prol.  3. 

Detineo]  DeHneo  te.  Eon.  II.  t.49. 
Pol  me  detinuit  morbos.  Phorm.  IV. 
1.8. 

Detrako]  Toam  Yestem  detraxit  ti- 
bi  ?  Ean.  IV.  4.  40.  Socoos  detror 
hunt.  Heant  1. 1.  72.  De  digito  ann- 
lam  detraho.  Hec  IV.  1.  37.  Neqne 
detractim  ei  tam  qoicqaam  est  Heo. 
IV.  1.58. 

Detrimenium]  De  te  qoidem  peccan- 
do  detrimenti  nil  fiori  potest  Hec  U. 
1.37. 

Devenio]  Tantnm  detwnisce  ad  enm 
mali.  Heaat  IV..5.2. 

Deverbero]  Homines  deoerierasse  os- 
qne  ad  necem.  Phorm.  11.  2.  t3. 

Devertieulum]  Ubi  ad  ipsnm  Yonio 
deverticulum.  Eao.  IV.  2.  7. 

Detfincio]  Coojogio  liberali  detfino» 
ttun.  And.  III.  3.  29.  Animos  nbi  se- 
mel  se~cnpidiute  clevtnxtt  mala.  Heant 
Ik  2.  34.  Hoo  benefioio  nlriqne  ab 
ntrisqne  Yero  devineimhn.'  Heaut.  II. 
2.  14.  Animns  nxoris  miserioordia  de- 
vktetus,  Hecl.  2.  93. 

DevUo]  Si  hoc  demto  malnro.  And. 
III.  5. 5.  Malaneqne  nti  devitem  scio. 
Phorm.  I.  4.  3. 

Devartor]  Ego  deos  penatis  hino  sa- 
Intatam  domam  deiMirtar.  Phorm.  II. 
1.82. 

Deus]  Pro  deum  fidem.  And.  I.  5. 2. 
Yide  notas.  Id  spero  adjntoros  deos. 
And.  III.  2.  42.  Per  te  ego  deos  oro. 
And.III.3. 6.  Qood  di  probibeant. 
And.  III.  3. 36.  Nisi  qnid  di  respici- 
ant.  And.  IV.  1. 18.  Mihi  deos  foisse 
iratos.  Aod.  1. 40.  Di  Yostram  fidem. 
And.  IV.  3.  1.  Dis  pol  haheo  grati- 
am.  And.  IV«  4.  31.    Solas  es,  quem 


beo 


INDEX   VERBORUM 


diligant  di.  Aad.  V.  6.  9.  Tide  noiai. 
Ut  UlaBKitde»  omoes  semani  perdant. 
Boa.  II.  3. 11.  At  te  di  perdant.  Ean. 
III.  1.  41.  Deum  sese  in  prctium  cob- 
yertisse.  Ban.  III.  5.  40.  Tide  notas. 
Ita  me  di  ament.  Eao.  IV.  1. 1.  Uti- 
Mun  ilA  di  faxint.  Heaat.  I.  1.  119. 
Sio  me  di  amabant.  Ueaat.  III.  1.  54. 
QoaBtam  tibi  opi»  di  dant.  Heant.  III. 
S*  Sl.  Ut  te  qaidem  omnei*  di  dem 
qaanlamst  perdaint.  Heant.  IV.  6*  6. 
Di  ifttaeo  prohibeant.  Heaat.  V.  4. 15% 
Fado  te  apad  Vlvmdeum,  Adelpb.  IV. 
1. 19.  Di  bene  Tortant»  Adelph.  IV.  7. 

10.  Di  boni.  Adelph.  III.  5.  86.  Pro 
di  imnortales.  Adelph.  III.  4. 1.  Deta 
wam,  si  hoo  itast.  Hec.  V.  4.  3.  Id 
teator  deos,  Hec.  III.  5.  26.  Non  ta 
hanc  habeas  plane  pnesentem  deum? 
Phorm.  II.  9. 31.  Di  tibi  malefaoiant. 
Phdrm.  II.  3.  47.  Ego  deos  penatis 
hinc  salatatom  domam  devortar.  Phor. 

11.  2.  81.  Sine  oontroTorsia  ab  dis  ao- 
los  diligere.  Phorm.  V.  6.  14.  Di  nos 
FespicianL  Phorm.  V.  3.  34.  Malam, 
qaodistididecqae  omnes  doint.  Phor. 
V.  7.  83. 

Dexter]  Qaod  te  ego  per  dextram 
hoBC  oro.  And.  1.  5.  54.  Ab  dextera 
Tonire.  And.  IV.  3. 19.  Conoedo  ad 
dexteram.  And.  IV.  4. 13.  Ta  in  oini- 
■tram  coma,  tn  in  dexterum,  Ean.  IV. 
7.  5.  Cedo  dextram.  Adelph.  III.  1. 
84.  Ito  ad  dextram,  Adefph.  IV.  2. 
44. 

Diaiui]  Ubi  ad  Dianec  Teneris.  Adel. 

IV.  2.  43. 

JHoa]  Tibi  soribam  dicam,  Phorm. 
I.  2.  77.  lojariaram  mibi  scriptam 
dieam,  Phorm.  II.  2. 15.  Dieam  tibi 
inpingom  grandem.  Phorm.  IL  3.  92. 
SexcentaS  proinde  scribito  jam  mihi 
dieat.  Phorm.  IV.  3.  63. 

Dico.  are']  Hano  operam  tibi  dico, 
Phorm.  1.2.12. 

Dico]  Dietum  pata.  Aod.  I.  1.  2. 
Veram  iilad  Terbamst,  Tolgo  qnod  diei 
■olet.  And.  II.  5. 15.  Qain  die  qaid 
est.  And.'II.  6.  18.  Rem  ipsam  die, 
Aod.  V.  3.  2.  Haad  isiac  dicae,  sl 
oogooris  me.  Aod.  IV.  1.  28.  Nnm 
cogitat  qoid  dicat  f  And.  V.  -3. 6.  Qnasi 
qatequam  in  hanc  jam  graTias  dici  poe- 
siet.  And.  V.  3.  3.  Incommoda  alia 
tanl  dieenda.  Eun.  II.  3.  39.  Faoete 
dietum.  Ean.  II.  2.  57.  Si  istad  cre- 
derem  sinoere  dici.  Eao.  I.  2.  97.  Non 
tn  istac  milii  dietura  aperte  es?  Eon. 

V.  1. 3.   NoUam  est  jam  dictum,  quod 


Bon  dietum  sit  prins.  Eob.  prol.  41«. 
Caosam  dieere,  Eon.  prol.  10.  Neqoe 
scio  qaid  dicam,  aat  qnid  eonjeeteai. 
Eon.  III.  4.  i.  Heas  hens,  tibi  dico. 
Ean.  n.  3.  46.     Veram  dieo.   Heaat 

IV.  5. 18.  Recte  dieU.  Heant.  lU.  3. 
27.  Vere  Hlod  dieuta.  Heant.  IV.  5. 
48.  Motam  diees,  Heant.  tV.  4.  26. 
Videre  Terom,  atqoe  ita  nti  res  est,  di- 
eere,  Heaot.  III.  1.  81.  Ptodet  dkere 
Terbum  torpe.  Heaiot.  V.  4. 19. 

Dietio]  Tlestimonii  d&etw.  Pborm.  IL 
1.63. 

Dietito]  MoleTolas  Tetos  poetn  die- 
atat.  Heaat.  prol.  22.  Non  ohseero 
•8,  quem  semper  te  esse  dietita^l 
Phorm.  V.  1.  16. 

Dietum']  Mihi  soripta  illa  «uBt  m 
animo  dieta.  And.  I.  5.  48.  INelMaB 
ac  foetom  inTenerit  aliqnam  eaasam. 
And.  II.  3.  7.  Me  dietM  dooerB  istis 
posfalas?  And.  IV.  1.  20..  NallBm 
esse  jam  dietvm,  qaed  non  dittum  ait 
prios.  Eon.  proL  41.  Toom  obsecm 
ae  hoo  dietum  erat?  Tetos  oradidi. 
Eon.  III.  1.  39.  Magis  nane  me  ami- 
oss  dieia  stimalont.  Heaat.II.  1.  11. 
Non  sont  fa»c  parentis  dieta.  HeaoL 

V.  4.  12.  Dietif  confatabitar.  Heaot. 
V.  1.  76.  Meis  dictti  perere.  Hec.  IV. 
1.  49.  Ne  te  iratas  sois  saeTididA 
diciis  protelet.  Phorm.  I.  4.  36.  Ut 
phaleratis  dieris  dnoas.  me.    Pborm. 

III.  2.  15.  Dictum  sapienti  sat  est. 
Phorm.  m.  3.  8. 

DiecuU]  Non  satis  habes,  qood  libt 
dkculam  addo  ?  And.  IV.  2.  27. 

Dies]  Hio  nnptiis  dictostdisf.  Fere 
in  dt«6iii  paocis.  And.  I.  1.  75  et  77. 
Hic  dies  aliam  Titom  defert.  And.  I.  2. 

18.  Tide  not  Ut  aliqaol  saltem  noplii» 
prodatdwf.  Saltem  airqoot  ditt  pro- 
fer.  And.  11. 1. 13  et  28.  Conari  ma- 
nibos,  pedibnsynoctesqaeetditt.  And. 

IV.  1.  52.  O  festos  di»  /  Ban.  UI. 
5.  12.  In  huno  diem  nt  de  symboKs 
essemus.  Eon.  III.  4.  2.  In  diem  istnc 
est  fortasse,  quod  minare.  Ean.  V.6. 

19.  Tot  res  in  ouum  oonclosit  rfism. 
Eon.V.  8.17.  Stertit  nootes  et^ 
Eon.  V.  8.  49.  Ut  tempus  est  diri. 
Heaat  I.  2.  38.  Hilare  hune  somamos 
diem,  Adelph.  II.  4.  23.  Tide  nots^ 
Namqaamnnumintermittit  diem.  Adel. 
III.  1.  6.  Unnm  nnmquam  Tictornm 
diem.  Adelph.  III.  2.  34.  AHdeor  ri- 
dere  jam  diem  illam.  Adelph.  III.  3. 
30.  Hunc  diem  perpetaam  in  la^tilia 
degere.  Adclpb.  IV.  1.  5.     Paulalim 


£T   PHRASIUM   TERENTII. 


667 


Inuw  prodocam  dum.  Adelpb.  IV.  9. 
52.  Goi  ret  eit,  ei  rei,  boao  •mnanrat 
diem.  Adelph.  V .  3.  68.  la  Appwaiido 
ooasoiniiiit  dtfoi.  And.  V.  7.  2.  Ap- 
porere  de  dt«  oonriviom;  Adelpk.  V. 
9. 8.  Dia  oomploiooloa.  Heo.  I.  S. 
102.  Deeerere  festoe  dies.  Hec.  IV. 
S.  16.  Hono  Tidere  Bepe  optabamoa 
dion.  Hec.  IV.  4.  29.  Totom  deaedi 
diem.  Hec.  V.  3.  2.  Totom  boao  oon- 
triTi  dMm*  Hec  V.  3. 17.  Nomqoam 
onte  bonc  diem.  Hee.  V.  4^  2S.  Ubi 
oritpnero  natalia  dtet.  Phorm.  L 1. 14. 
Bim  prmttitota.  Pborm.  IIL  2.  39. 
Prmseniqood  fnerat,  in  diem  malom 
abiit.  Pborm.  V.  2. 16.  Qoantia  oom- 
moditatibiu  Antipboni  bono  oneraatio 
dicm/ Pbonn.V.6.  2. 

Diffmxi]  Oralionem  aperat  inTonim» 
00«  qoi  diffmU  to.  And.  II.  4.  5.  Ra- 
moros  dishdsrunt  maleroli.  Heant. 
prol.  16.  Diffenr  doloribns.  Adelpb. 
m.  4.40. 

D^ftdU']  Adnlesoens  qnam  in  mina« 
ma  spe  sitns  erit,  tam  diffidUume  po« 
trispacemin  legesoonfidetsnas.  Heant. 
V.  2.  45.  vide  notas. 

DifficiUs]  Cni  rerba  dare  diffieileaL 
And.l.  3.6.  Qnasi  di^ciie  sit.  Eon. 
II.  1.  3.  Amorem  d^wiUimum  oon- 
fcei.  Bnn.  V.  4. 4.  Di/^^ioa  serraret 
aonem.  Heant.  III.  2.  24.  Nil  tam 
d^gSeilem,  qnin  qnaerendo  inTostigari 
poasieL  Heant.  IV.  2.  8.  Difialem 
ootendes  to  esfo*  Heant.  V.  1. 60. 

DifficuUoi]  Nentra  in  re  Tobis  d^- 
Jieuitefameerit.  HecIV.  4.45. 

DMuo]  Loxnria  ot  lasciTia  diffluit. 
Hoant.V.1.73. 

DigHuiu»]  Qni  mibi  onnc  nno  digy- 
tuio  forem.aperis.  Enn.  II.  2.  53. 

DigUus]  Si  illam  digito  attigerit. 
£nn.  IV.  6.t.  De  digito  annlom  de- 
traho.  Heaot.  IV.  V  37.  Eripnit  Ti, 
ia  digite  qnem  habnit»  Tirgini  abiens 
aanlnm.JEIec.IV.1.59. 

Dignita»]  Apnd  alinm  prohibet  dig- 
tdtoi.  HeaaUlII.3.  15. 

Dignut]  Nec  satis  digm,  cnioom« 
mittas  primo  parto  molietem.  And.  I. 
4.  3.  Dignus  es  com  tna  religione, 
odinm.  And.  V.  4. 37.  ?ide  not  At 
tiU  di  digmim  £Mstis  exitinm  doint. 
And.  IV.  1.  42.  SiTO  adeo  digna  ros 
est,  nbi  tn  nerTOS  intendas  toos.  Enn. 
3.  21.  EdnclA  ita  nti.teqae  illaqno 
dignumti.  Enn.  IV.  6.  10.  In'  bino 
qoo  dignu^s.  Eon.  IV.  3.9.  Non  te* 
difnitfn.fecisti.  Eon.  V.2.  25.     Nihil 


est  d^gntia  qnod  ametor.  Enn.V.  8. 
22.  Ego  te  menm  esse  dioi  tantisper 
Tolo,  dam  qood  te  dt^mtmst,  faeies : 
set  si  id  non  fiwis,  ego,  qood  me  in  te 
sit  facero  d^tum,  mTooero.  Heaot.  I. 

I.  55  et  56.'  Hominem  pistrino  dig- 
num.  Heant  III.  2.19. 

Degredior]  Nos  iiostro  oflioio  ail  do-, 
gremo».  Phovm.IV.5.10. 

Difudieo]  Pergin  istno  prios  difu/' 
dtoors,qnamseiasqnidrei  siet?  Heaot. 

II.  2.  8.  Alieoa  nt  melias  Tideant  et 
d^udieent,  qnam  soa.  Heant  HI.  1. 95. 
Ego  dicam,  qnod  mi  in  mentem  est : 
tn  dmidiea.  Heaot  V.  2.  33. 

JDilapido']  Prinsquam  dilafidai  nos- 
tras  triginta  minas.  Pborm.  V.  7. 4. 

DUigenter]  Ditigenter  nnnties  patri. 
Eon.  U.  3.  48.  DHigeuter  fac  oores. 
Cnrate  istam  ditigewter  Tirginem.  Ean. 
in.2.47et52. 

DiUgentia']  .£mDlari  obsonram  diH- 
gentiam»  And.  prot  22.  EidUigentiam 
Testram  et  benignitatem  noTi.  Hec  11. 
2.21. 

DiUgo]  Te  in  gennani  fratris  dUexi 
looo.  And.  1.5.57.  Solns  os  qoem 
diUgunt  di.  And.  V.  6.  9.  Tide  notas. 
Qoo  qoemqnam  plos  amem,  ant  plos 
diUganu  Ean.  I.  2.  16*  Sine  oontro- 
Torsia  ab  diasolos  diUgere.  Pborm.  V. 
6.  14. 

DUueide]  Dilaeids  expediTi.  Pborm. 
IL  3.  52. 

Dimidium]  Pimidtiim  minte.  Adel. 
m.  3. 16.  Vlx  dam  dimidium  dizeram. 
Pborm.  IV.  2. 4. 

Dindnuo]  Dimmtiom  ego  oapnt  tnnm 
hodie.  Enn.  FV.  7.  33.  Diminuetur 
tibi  qnidem  jam  oerebrom.  Ade1pb.IV. 
•2.32. 

Dimitto]  Jam  ^itto  exeroitom  ? 
Eon.  IV.  7.  44. 

Dinumero]  Dinumeret  ille  Babjlo  Ti- 
ginti  mioas.  Adelph.  V.  7. 17. 

Dionysia]  Dionytia  hic  snnt  hodie. 
Heaot.  I.  1.  110.  Apud  eom  miles 
l>ionysia  agiiat  Heaot  IV.  4. 11. 

D^hUut]  Sjnapothoescootet  Dqs^li 
comoediast  Adelpb,  prol.  6. 

Diruo]  Hano  in  borto  maoeriom  jobe 
^i,  Adelpb.V.7.1l. 

DU}  Ditem  et  nobilem.  Adelph.  III. 
3. 48.  Potentet,  ditetyfortaoeti,  nobilet. 
Adeipb.  III.  4.  -67.  Scin  Gratini  hnjot 
ditiB  aedet  ?  Adelph.  IV.  -2.  42.  Di$ 
qnidein  estes,  oo  taam  rem  oonstabiltt' 
tes.  Adol.  V.  1.  8..  In  SerTitotem  paa- 
perem  ad  ditem  dori.    Porm;  I V«  3. 48. 


560 


INDEX    VERBORUM 


Dticido]  lU  tora  diicedo  ab  Ulo. 
And.  I.  1.  121.  ModoQtliooconsilio 
possiet  discedu  Pbonn.  V.  2.  8.  Immo 
Tero  palcbre  diseedo  et  probe.  Pborm. 
V.8.58. 

Dueestto']  Si  eTeniat,  qaod  di  probi- 
beant,  diseeuio.  And.  III.  3.  36. 

Diseidium]  Valeant,  qai  inter  nos 
ditddium  volant  And.  IV.  2. 14.  Hoo 
ditddium  erenisse.  Hec.  III:  5.  26. 
In  hao  re  nil  mali  est,  qaod  sit  diteidio 
dignom.  Hec.  V.  3. 16. 

Diaeindo]  Vestera  omnem  miseriB 
diacidU,  Ban.  IV.  3.  4.  Diteidit  res- 
tera,  resaicietar.  Adelph.  I.  2.  40. 
Vide,  at  diieidithbnm.  Adelpb.  IV. 
2.20. 

Diteiplina]  DiseipUna  esl  iisdem. 
Heaot.  II.  3.  59«  Exemplum  dtseq»ii- 
na.  Adelpb.  V.  1. 5. 

Disetpuhu]  Nam  immemores  disci- 
puUf  And.III.  1.19.  Pbilosopboram 
habent  diicipu/t  ex  ipsisvocabaU.  Ean. 

II.  2.  32.  vide  notas. 

Disco]  Ccepit  me  obsecrare,  abi  sibi 
liceret  discers  id  de  me.  Ean.  II.  2.  31. 
QaamobrerabaspartisdJdicmm.  Heaat 
prol.  10.  Prias  ditee,  qaid  sit  Tivere. 
Heaat  V.  2.  18.  Pater  esse  disee  ab 
illis,  qai  Teri  sient.  Adelph.  I.  2.  45. 
Tide  notas.  In  qao  bsec  diseebat  lado. 
Pborm.  1.2.38. 

Diseordia]  Confingis  falsas  cansas  ad 
discotdiam.  Hec.  IV.  4. 71. 

Discordo]  Qoi  scis  eos  nanc  diseor- 
dare  inter  se  ?  And.  III.  3.  43. 

Discribo]  Qnodne  ego  discrijMi  porro 
illis  qaibas  debai?  Phorm.  V.  7.  30. 
videnotas. 

Diserueior]  Diserueior  wsam,  Add. 
IV.  4. 1.  ^ 

Difcus]  Apad  libertom  I>ifeuffl.Ean. 

III.  .5.  60. 

Disertum]  Callidom  ac  disertum  ore- 
didi  bomiuem.  Ban.  V.  6. 10. 

Disjungo]  Ea  res  mnlto  maxome 
di^nxit  illom  ab  illa.  Hec.  I.  2. 86. 

Dupcndium]  Sine  snmpta,  sine  dis- 
peiidio.  Eon.  V.  4.  7.  Ut  gratiam  in- 
eam  sine  meo  JUspendio,  Heo.  V.  2. 
29.  Tide  notas. 

Dispereo]  DisperU,  perii  misera. 
Heant.  IV.  2. 24.  Disperii,  Heant.  V. 
2.  17.  Adelpb.  lU.  3. 1. 


Dispergo]  Utcerebro  dispergat  i 
Adelpb.  III.  2. 19.   An  tibijam  maTis 
oerebnim  disper^om  bic  ?  AdeU  V.  2.7. 

Dispieio]  Jam  aliqoid  dispiciam,  And. 
W.5,16. 


Displieeo]  Si  dispUetbit  Tita.  ficwL 
V.  2. 19.  Qoam  ego  ■anototasd»i 
piicso  mihi.  Heaat  V.  4.  20. 

Diqtudei]Di^udett  sio  mihi  dala 
esse  Terba.  Ean.  V.  1. 16. 

DisptUo]  In  eo  disputaat,  And.  prol. 
15. 

Ditrumpor]  Disrwapor.  Addph.  lU. 
3.15. 

DissimiUs]  Non  ita  dissimiU  sant  ar- 
gomento,  et  tamen  dioimtZi  oraiione 
sant  fkctSB  ac  stile.  And.  prol.  llel  12. 
Tide  notas.  Is  adeo  dtiwiitifit  stn^ 
est  Adelplu  1. 1.  16.  Tide  notas.  Not 
qao  dissimilis  res  sit  AdeL  V.  3.  39. 

Dissunulo]  Bene  dissbmuiatum  amo- 
rem  ac  oelatimi  indicaU  And.  1. 1. 105. 
Nonne  disdmtUare  nos  magu  homaainift 
est  r  Hec  IV.  1.  37 .  Tide  notas.  Eta 
ea  diisimulas  serio.  Hec.  IV.  2. 2.  Ho- 
tait  hic  nos,  tametsi  sedoio  disaiatiiiat. 
Pborm.II.  3.82. 

Dissolvo]  Dissolvi  me,  otiosus  ope- 
ram  ut  tibi  darem.  Heant  HI.  1.  99. 
Tidenotas.  Qai  dissoLverem,  qase  debeo. 
Phorm.IV.3.50. 

Dist^sdet]  Me  cam  uto  distttdet  lo- 
qai.  Phorm.V.8.22. 

Distorqueo]  Illac  Tide,  os  at  sibi 
distoriit  camafex.  Ean.  IV.  4.  3. 

Distraho]  Qnandoqaidem  illam  a  me 
distrahit  necessitas.  H^.  m.  5. 42. 
Qood  si  eo  mem  fortanm  redeont,  aha 
te  at  dttfraW.  Phorm.  I.  4. 24.  Ho- 
ranc  amorem  distrahi  poterin  pati? 
Phorm.  UI.  2.  33. 

Distribuo]  Id  distributum  sane  est  cx 
sententia.  Adelph.  III.  3. 17. 

Disturbo]  Spalinm  cogitandi  ad  die- 
turbandas  naptias.  And.  I.  2. 11. 

Dices]  Qai  minaa  babent,  at  semper 
aliqaid  addant  dtiatiori6ia.  PhoKm.1. 
1.  8.  Propter  inTidtam  adimant  divitL 
Phorm.  II.  1.  46. 

Divido]  Non  sat  commode  dieiw 
snnt  temporibas  tibi  hseo.  And.  lU. 
1.18. 

Dioiduus]  Dioiduum  iace.  Add.IL 
2.33. 

Divino]  Plane  hio  dtmnot.  Hec*IV. 
4.74. 

Divinus]  Ait  rem  divinam  fecisse. 
Ean.  III.  3.  7.  Aroessi  ad  rem  disi- 
nam.  Hec.I.  2. 109.    . 

Divitia^]  Inboneste  parere  divitias» 
And.  IV.  5.  2.  Amioos,  genns.  cog- 
natos,  dimtiof.  Heaatl.  2.  20.  Qoasi 
is  non  dioitiis  abojulet.  Hetnt  IH. 
2.16. 


ET  PHRASIUM    TERENTII. 


6m 


Divom»]  Tot  nie  impedimt  eone, 
^niB  mewi  animimi  divortK  tnhaot. 
And.  I.  6.  «5. 

Diutmut]  Maniiones  diuHn^  Lemni. 
Phorm.  V.  8.  23. 

Do]  SymbolvB  dedii,  And.  1. 1.63. 
Dederit  qoi  damnnm  aat  malom.  Nnno 
id  operam  do,  And..  I..  1. 116  et  130. 
Te  isti  Yiram  do.  And.  I.  5.  6<).  lU 
obs^linate  dat  operamf  And.  I.  d.  8. 
Tibi  uxorem  non  dat  jam  Chremei. 
And.  11.  2. 15.  Jam  hoo  tibi  inren- 
tam  dabo.  And.  IV.  1.  59.  Me  aat 
emm  pesBam  dabuTvt,  And.  I.  3.  3. 
Hanc  fidem  sibi  me  obaecraTit  nt  da- 
rmn,  And.  II.  3.  28.  Qao  me  nono 
precipitem  dorm.  And.  III.  4.  27. 
Gai  Terba  dare  diflSoile  est.  And  ..I.  3. 6. 
Namqnam  ?idi  melias  «onsiliam  cZari. 
Enn.  II.  3. 85.  Fortanatam  eonacbam, 
qaiqvldem  in  hanc  detur  domnm !  Ean. 
If .  3. 74.  Est  istnc  datum  profeoto,  at 
grata  mihi  sint,  qae  faoio  omnia.  £an. 
III.  1.  5.  Accombere  mecora,  mihi 
sese  dar0.  Bon.  III.  3.  10.  BL  habet 
qaod  <2st,  et  dat  nemo  largios.  Bon.  V. 
6. 48.  Tam  lu  igitor  paulolum  da  mi 
operm.  Btan.  11.  2.  50.  l^ts  el  altro 
sopplioaam.  Eon.  1. 2.  24.  Inde  om« 
nibos  signom  dabo,  Eon.  IV.  7.  11. 
Qaas  tnrbas  deditf  Eon.  IV.  3.  11. 
Hanc  tibi  dono  do.  Baii.  IV.  6.  11. 
Unam  eii  c«Bnam  atqoe  ejos  comitibas 
dtdi.  HeaoLlII.  1.  46.  Ea  retdedit 
oxislomandi  eopiam.  .Heaot.  II.  3.41. 
Me  haeo  deambulatio  ad  langoorem  de» 
dit.  HeaaU  IV.  6. 7.  Qoot  res  dedere, 
ahi  possem  persentisoere  ?  Heaot.  V. 
1.43.  Partes  diu  etaam  daras.  c{a6tt. 
Heaot.  II.  4.  22.  Sine  me,  vacivom 
tempos,  ne  quod  dem  mihi.  Heaat.  I. 
1. 38^  Pro  Tirgine  dari  naptum  non 
potest.  Adelpb.  III.  2.  48.  Mentem 
Tobis  meliorem  dari.  Adelph.  III.  3. 
78.  Josjaraodom  dabitur.  Adel.  II. 
1. 11.  Hoc  Titio  daiur.  Adelph.  IIL 
3. 64.  Pneoipitem  darem.  Adel.  III. 
2.  20.  Da  te  mihi  hodie.  Adelph.  V. 
3. 50.  Da  reniam  filio.  Adel.  V.  8. 
14.  Ut  les  sese  dant.  Hec.  III.  3. 
20.  Da  mi  haoo  veniam.  Hec.  IV.  2. 
.  29.  Hanc  gratiam  nt  sibi  det.  Heo. 
III,  3.  30.  Datum  iri  gladiatores. 
Heo,  aIt.^proI.  32.  O  fortona,  at  non- 
qnam  perpetua  es  data.  Hee.  III.  3. 
46.  vide  notas.  Cui  data  est  nnptam. 
Heo.  IV.  1.  13.  Ipsam  gestio  dari 
mi  in  eonspeotom.  Phorm.  IL  1.  31. 
Qoid  vis  dari  tibi  in  manum  ?  Phonn. 

VQL.    II.  4 


IV.  3.  28.  GMdio  taatem  fortanam 
de  improviso  esse  his  ddtmn.  Phornr. 

V.  6t  44.  Prior  ad  dandum  qai  est. 
Pborm  III.  2. 48.  Da  locnm  melion* 
bas.  Phorm.  IIL  2w  37. 

Doceo]  Ccepit  stadiose  omnia  doeere. 
Eon.  L  2.  7.  Male  docet  te  mea  fa- 
cilitasmalte.  Heaot.  IV.  1.35.  Doeui, 
monoi,  beoe  prvoepi  semper,  qosB  po- 
tui  omnia.  Adelpb.  V.  9.  6. 

Doctus]  Bene  et^pndice  doetum  atqne 
edaotum  ingeniaoiv  And.  L  5.  39. 
Namqnam.accedo,  quin  abs  te  abeam 
doetior,  Enn.  IV.  7.  21.  In  eodem 
omnes  mihi  videntnr  lado  doeks  adma- 
litiam.  Hec.  IL  i.B. 

Doleo']  Utinam  hoc  tibi  doleret  ili- 
dem,  nt  mihi  doiet.  Ean.  I.  2. 13.  Uli 
facilefit,  qood  doleat.  Eun.  III.  1.  59> 
Ali  nescis,  qaam  doieam,  Heaat.  V.  1. 
61.  Id  mihi  vehementer  dolet.  Adel. 
rV.  5.  48.  Vin  facere,  qood  too  Yiro' 
oouli  doieant  ?  Phorm.  V.  8. 64. 

DoUum]  Relevi  dolia  omnia.  Heaot. 
IU.1..51. 

Dolar]  Laborate  dolare.  And.  L  5. 
33.  Ejns  labore  atqae  ejos  dolore 
gnato  ttt  medicarer  too.  And»  V.  1. 12. 
DtffetQT  doloribut.  Adelph.  IIL  4. 40^ 
Modo  dohret  oooipiunt  primalaro. 
Adelph.  III.  1.12.  Illi  animom  i«ll#. 
varis,  qum  dolore  ao  miseria  tabescit.N 
Adelph.  IV.  3. 11.  Se  remitteot  qoip- 
piam  Philomene  dol&ret.  Heo.  III.  21. 
4.  An  dolor  repente  iavasit?  Heo.  III. 
2.21. 

Dolus]  Caro  nihil  obsint  dolL  Aad. 
1. 1.  133.  Qoem  tem  aperte  fallere« 
incipias  dolit.  DaVi  factum^  consiliot 
ant  doUt.  And.  III.  2.  13  et  29.  La- 
cramsB  confiotm  doiit.  And.  III.  3.  26. 
Dolit  at  me  deladeres.  And.  III.  4.  4. 
Ut  a  me  lodater  doUt.  Eun.  11.  3.  95% 
Dolo  malo  haBofieri  omnia.  And.  III.  3. 
9.  Ne  dicam  dolo.  Adelph.  IIL  3.  21. 

Domina]  Dominam  esse  extra  noxi- 
am.  Ad  danunat  qai  adfectant  viam. 
Heaut  11.  3.  57  et  60. 

Dominut]  Apparet  serrom  hano  esse 
domini  panperis  miseriqoe.  Domini 
simia  es.  £an.  III.  2.  33  et  43.  abi 
vide  notas.  Ita. ot  sit,  domim  abi  ab- 
sont.  Bnn.  IIL  5.  52.  Hoc  pater  ao- 
dominut  interast.  Adelph.  I.  1.  51« 
Daminum  atqae  oranem  familiam  mnl- 
oavit  asque  ad  mortem.  Adel.  1. 2.  9. 
Scire  equidem  volo,  qaot  mihi  sint<te> 
ndni.  Adelph.  IV.  2.  16.  Servos  spec- 
tetua  satis,  cai  <i#fluiiiu.cnEMt»  Adei^lu 


670 


INDEX   VERBORUM 


V,  6.  6.  Hanmi  qoi  «tt  <20oitaiii  «di- 
wn,  Phorm.  V.  1.  26. 

Domus]  DomiMy  Qxor,  Uberi  UTenti. 
Aod*  V.  S*  20.  Iit  ae  bodio  TeDtanim 
■d  me  oonstituititfmttm*  £ob.  I.  S.  125. 
Soloi  Sanoio  eerTnt  domi.  Eon.  IV.  7. 
10.  Domt  fooiqoe  Um  vioissim  al  me- 
nineris.  EoA.  IV.  7.  45.  Poetnlo  nt 
taa  mihi  danus  te  prmaenle  abaente  pe- 
teat«  Ean.  V.  8.  28.  Una  aemper  mi- 
litie  et  dami  faimaa.  Adel.  IIL  5. 49. 
tf  em  <2oms.  Heo.  IL  2. 15. 

Don^]  Uaqae  odeo  dotue  perpolit 
And.  IV.  1.  38.  Domi  oertnm  obai- 
dere  eat  naqoe,  demc  redierit.  Adelpli. 
IV.  6.  6.  Haod  deaioam,  dome  per* 
&cero  boo.  Pboim.  II.  S.  72. 

Dono]  Egone  pro  hoo  le  nnntio  qaid 
donemf  Hec.  V.  4.  9. 

Dpnum]  Malri  penrolam  paellun  do- 
no  qaidam  meroator  dedit.  Bmit  eam 
dimo  mihi.  Eoo.  I.  2.  29  et  55.  Si 
aoiaa  qaod  donum  deno  haiooontim  oom- 
paiet  Ban.  11.  3.  64.  In'  hino  qoo 
dignns  cnm  donit  tnia  tam  lepidia.  Ean. 
IV.  S,  9.  Qnodna  domim  pTmmiom  o 
■M  opUto.  Bnn.  V.  8.  27. 

Dormw]  Interdam  propter  dandti. 
Bon.  n.  3.  77,  Dormiunt.  ego  pol 
iatoa  eommoTebo.  Henut.  IV.  4.  8.  In 
tarem  atramns  otioie  nt  dormiai. 
HeaoL  IL  3.  101.  Qoid  oredebea» 
dormtmd  tibi  bmo  oonfeotnroa  deoa? 
Adelph.  IV.  5.  59.  Filiam  saaoepit 
jam  naam,  dnm  ta  dormii.  Fhorm.  V. 
8.18: 

Da$]  Unioam  gnatam  aoam  eom  date 
•■Bom  filio  oxorem  ot  daxet  And.  I. 
1.74.    AveBtdecemtalenta.  ABd.V. 

4.  47.  Ha9e  tBlento  dotU  adpoaoet  dno. 
HeBot  IV.  7.  .10.  Nil  nos  dof  BU»Y0t. 
Heant  V.  1.  66,  Me  mea  omniB  bono 
doH  diziaae  aiL  HoBnt  V.  1. 69.  Cur 
Bon  qaod  doUt  dixi  fiimas  ?  HeBot.  V. 

5.  4.  Frimom  indolnlB  est :  tom  pne* 
tereB,  qo»  aeeandB  ci  dot  enX,  peiiit. 
Adelph.  III.  2.  47.  Uxor  sibo  doCe 
▼eniet  Adelph.  IV.  7.  41.  Renome- 
ret  doUm  hoo,  eat  Heo.  III.  5.  52. 
Id  qaod  lex  jobet,  dotem  darelis.  Phor. 
n.  1.  67.  Dotom  si  Bocipiet,  axor  do- 
oondB  est  damtcm.  Pborm.  IV.  4.  12. 
Qam  <lo(ii  tBotondem  dobBt  Pborm.V. 
7.36, 

Dolttlui]  Voa  me  indotBtia  modo  po- 
trocinari  fortBsse  arbitramini :  etiam 
dotelitsoleo.  Phorm.  V.  7. 47. 

Draehma,  Draehuma]  Vix  drachmit 
ABd.U.6.20. 


▼idoDotBB.  Hnio<i 
hsMmillededentmiitnam.  HcaatllL 

3.  40.  Tide  nolBS. 

Dubito]  Nomqoid  ta  dMat,  qaiB 
ego  nono  perpetuo  perioim?  Ebb.  V. 
8.  13.  Hme  dom  dMos,  aaeBses  afai- 
erunt  deoem  Adeiph.  IV.  5. 57. 

Du^ttti]  Noo  du6uMmt,  qoin  axeroB 
nolit  fiUoa.  And.  I.  2. 1.  Dam  in  dm- 
hio  esl  antmns.  And.  I.  5.  31.  Mcb 
qaidem  herole  eerte  in  dmlno  Tilast 
And.  II.  1.  10.  Etiam  de  aorte  bobo 
▼enio  in  duMtim  miaer?  Adelph.  U. 
2.  35.  Tdb  fkmB  et  gnalm  tiIb  ib  dn- 
lAum  Teniet  Adelph.  III.  2. 42.  Sei- 
bam  duhHam  fortnnnm  obso  seenioBm. 
Hec^alt  prol.  8.  GoenB  dviia  appocd- 
tor.  Phorm.  II.  2.  28. 

Dueo,  eriitimo.  ^iulaoo]  I^ndin  o 
Tilio  dud  id  &etam  oporteBt  Eam 
Uodem  hio  dxwit  msxuiDBm.  Adelph. 
prol.5etl8.  Noo  eom  hominem  d»- 
etftm.  Hee.IV.  1.40. 

Dueo]  Nec  opiaBBtM  cbiei  &lao  gBo- 
dio.  And.  I.  2. 9.  Hodie  oxonm  dn- 
cti?  Aud.n.1.21.  Dadtt 
Tiiginem.  Bnn,  IL  1.  S3. 
qnidem  dtioencfa  eat,  egomet  hBbeo  pro- 
pemednm,  qnam  Tolo.  HeBatV.5.20. 
JorBBs  ae  illom  dtietumm  domom.  Add. 
in.  4.  27.  SeolBri,  in  lodom  dmant 
<t  reddneere.  Phorm.  L  2.  36.  Uxor 
dmtenda  eat  domnm.  Pbonn.  IV.  4. 12. 

Dneto]  T\i  inter  eas  rettim  dnuUat 
HJUbU.  Adeiph.  IV.  7.  34.  Meem 
duetm  gmtiia?  Phorm.  ni.2. 15. 

Dudum]  Aadio  jom  dudum.  ABd.L 

4.  1.  Tide  notaa.  Qaom  dudum?  D. 
Modo.  Eon.  IV.  4.  30.  InoeHior 
anm  molio  qnam  dudum.  Phorm.  11. 
4.19. 

Dtt/eti]  Coi  nil  jam  prmter  preliam 
dv^Mat  HeBotn.2.5. 

Dum]  Dum  tempos  ed  eam  rem  tulit 
And.  L  2.  17.  Profer,  dum  profieiB- 
oor  Bliqao.  And.  II.  1.  26.  l>um  lici- 
tom  est  eii, dumquemUt  tnlit  And. HL 
6. 12.  CBpitU  periclom  adire,diim  pro- 
aim.  ADd.IV.1.53.  QaidTUcopiOf^am 
'  ne  ab  hoo  me  Ulli  comperiBr.  Aiid.  V. 
3. 31.  Dum  eat  lempna.  Edb.  L  1. 1 1 . 
ExspecUbo,  dum  Tcnit.  Ban.  I.  S.  126. 
Taotisper,  dum  qaod  le  dignamst,  U- 
oies.  Heaat  I.  1.  55.  NeqBO  etiam 
cfum  aoit  pBter.  HcBot  IL  1.  17. 
Dum  moliantor,  i?um  conantnr,  anons 
est  Heaut.  11.  2. 11,  Tide  notxs.  Hmo 
dum  incipiaaj.  graViB  sant,  duBMiae  ig- 
oorea.  HeBBt  V.  5.  14.    Qoi  dtmt 


BT  PHRASIUM    TERENTIL 


m 


Heo.m.l^.  8iM({iiM.  H60.y.l.  18. 
Tideaotu,  Dic^/ttmqiMeM.  Hac.V.S. 
5.  M ane  Jum  lodet.  Heo.  V.  4. 4.  Vix 
^mdiBidiamdixerain.  Fhonn.  IV.  t.  4. 
Dttrtter]  Padioe  ▼itam  peroe  lo  dti- 
riter  «gelmt.  And.  I.  1.  47.  8emper 
pwoe  ao  duHUr  m  b«bei«.  Adelpb.  I. 

I.  fO.    FMtam  a  Tobis  dunter.  Adel. 

IV.  5.  rr, 

DwritiaJ  Timet,  ne  taa  durkia  aati- 
qiia  ilJa  «tiam  adaooU  ait  HeaaL  IIL 

i.te. 

Durut]  Durat  liatrls  partit  pnedi- 
«M.  Heo.  II.  5.  63.  Os  dunim.  Rod. 
IV.  7, 36.  Qaod  iilnm  inaimulant  dw- 
rum,  id  Bon  est  Heaat  I.  S.  90.  Tide 
Botak    PartM  dia  dmt  dabit.  Heant. 

II.  4.  tt.  Tide  ootas.  Satit  jam,  Mtu 
Mter  durut  fiii.  Heant  lU.  1.  30. 
Nimiom  ipM  Mt  durut,  Adelpb.  1. 1. 
89.  Vitam  durdm,  qaam  Tizi  aaque 
adbno,  omitto.  Adelph.  V.  4.  5.  Ulnd 
dtirHm.  Phorm.  II.  1. 8.  ProTinolam 
eepbtidiiram.  Phorm.  L  2.  S3. '  AdMn 
infenio  esM  liuro  te  atqne  inexorabUi? 
Phonn,m.9.  It. 

£. 

GraTida  •  Pamphilo  est.  And.  I.  8. 
11.  'Laborat  e  dolore.  And.  L  5. 83. 
£  DaTO  aadiTi*  And.  II.  1.  f.  Pepe- 
risM  bano  •  Plmiphiio.  And.  III.  1. 17. 
Illam  e  conspeotn  amisi  meo.  £on«  II. 
3.  t.  ECorinthoanos.  HMot  Ll.  44. 
£iiaTi  egredientem.  Heaat.  1. 1. 8.  £ 
re  aatse.  Adelph.  III.  1. 8.  Tide  notas. 
£  iMto  snrgere.  Adelpb.  IV.  1.  4.  £ 
nedio  exoedere.  Hm.  IV.  3. 14.  Uno- 
tmn  atqoo  laatnm  •  balDeis.  Phono.  H. 
t.  25.  Ad  soopalam  •  tronqaillo.  Hm. 
IV.4.8.  £medio  ezcessit  Pborm.V. 
7.  74.  £  medio  abiit  Phorm.  V.  8. 30. 

£apr«ipCer]  Bgo  dMrom  ritam  taprm- 
tsr  sempitemam  MM  arbitror.  And.  v. 
5. 3.  Tide  aotM. 

.  £Ufte]  Hono  comedendam  et  ^fSbtJi^ 
dum  Tobis  propino.  Ean.  V.  8. 57.  Tide 
■olao.  Quidoomedentr  qaids6ifont7 
UMot  II.  3. 14. 

£britis]Cam  ta  Mtora  atqae  dnia  es. 
Hm.  V.  2.  3.  Tide  notM. 

Eeattor']  Per  eeattor  scitos  puer. 
And.  IIL  2.  6.  Spero  eeatlor.  Hec. 
IV.  3. 5.  Bst  magnam  eeattor  gratiam 
de  islM  re  qaod  tibi  habeam.  Heo.  V. 
1. 14.  Tide  notas. 

Eeei]Eeee  antem  alleram.  Enn.  II. 
S.  6.  Eeee  me,  qoi  id  fadam  robis. 
.V.9.S8. 


EeeereJEewen,^  u nddot?  Fkor. 
n.  2. 5. 

£cca.  £ccum.  Eecam.  £0001]  £eea 
ipM  egreditair.  Ban.  I.  1.  34.  Eeemt 
ipMm  obTiam.  And.  IIL  2.  52.  Tide 
BotM.  ProTiM,  qoid  agat  Pampbiloat 
atqoe  «oetim.  Ajid.  V.  5.  1.  8ed  ee- 
eum  militem.  Hm.  IH.  1.  5.  £besi 
TidM  quos  Tolebom.  Heaat  II.  3. 15. 
Eeeum  me,  inqne.  Cl.  £ootim  hio 
tibi.  Heant  IV.  7. 1.  8ed  eeeum  ip- 
snm.  Adelph.  IV.  7.  2.  £eetim  sdest 
Adeiph.  V.  3.  6.  Eeeum  Mieio  egre- 
ditnr  foras.  Adelph.  V.  7. 25.  £eeuii» 
Phidippum  et  patren  TidM.  Hm.  IIL 
4. 35.    £ee«it  TidM.  Heo.  IV.  1. 8. 

Eefero']  Hio  me  BMgniflM  eeferp, 
Heaot  IV.  3. 13.  Ne  quoquan  e^erri 
finMt  Heo.  IV.  1.  50. 

eequid.  Eequed]  EtmUd  te  padetf 
And.  V.  3.  30.  £o9tttd  bM  te?  Bnn. 
n.  2.  48.  Ras  Sonio  •e^uod  habeam. 
Bna.  m.  3. 13.  Tide  notas. 

£e9uti.  £e}Ma]  £e^  me  hodie  tI- 
Tit  fortonatior?  Bnn.  V.  8. 1.  Eeqm 
inde  parTa  perisset  soror.  Ean.  III.  3. 
15.  HMpitem  «ofucm  Pamphilum  hio 
habM?  HM.V.S.  6. 

Edax]  Edas  parasitns.  HMUt  prol. 
38.  Alere  nolant  hominem  edaeem. 
Phorm.  11. 2.  21. 

Edepol]  Bene  edepol  nanras.  Bon.  V. 
3.  7.  Reote  edejfol  spero.  Adelpb.  III. 
1.  2.  Non  «fepol  miram.  Hm.  I.  2. 
85.    Certe  edepol,  Pborm.  V.  1.  8. 

Edieo]  Edieo  tibi,  ne  temere  Ihoias. 
And.  I.  2.  33.  Tide  notM.  £din  tibi. 
And.  III.  2. 16.  fdteit  no  vir  quisqaam 
ad  eam  adMt  £an.  III.  5.  30.  Me- 
ministin  mihi  te  maxui 
Bnn.  IV.  1. 13.  Tide  notM/ 

£iltetum]  Ne  quid  credM  me  adTor- 
sum  edietum  tuum  fiuMro  esM  aosam. 
Heaut  IV.  1. 10. 

Edo,  Et,  Ett]  In  hune  diem  «t  de 
STmbolis  siinRtts.  Bon.  IIL  4. 2. 

Edo]  Uterqoe  exempla  ia  te  «deiit. 
Ban.  V.  6.  21. 

£doee0l^Capio,  sed  id  unde,  edeee» 
Phonn.  lll.  3. 7.  Phanium  edoeebo,  ne 
qnid  TorMtur.  Phorm.'  V.  2.  7. 

£dormiseo]  In  angolam  aliqao  abe- 
am»  atqae  edffrmitcam  koe  TiUi.  Adel. 
V.  2.  tl. 

Educa]  Filiam  Msoepit,  et  eam  diu 
educat.  Phorm.  V.  7.  50. 

Educe]  Bene  et  pudiM  dMtom  at- 
ine  eduetum  ingMium.  And.  I.  5. 39. 
.dolesMntiilMsduefoslibere.  And.  V. 


t 


672 


JNDEX    VERBORUM 


9. 8.  StadioM  omiiia  6oone,^«e9re, 
Eon.  L  3. 37.  Tide  notas.  Eduxit  nuter 
pro  laft.  Ean.  I.  2.  76.  Eduxi  a  p»r- 
folo.  Adelph.  1. 1.  23«  .  Una  a  paeris 
parYoUa  snmaa  eduetL  Adelph.  III.  4. 
49.  Yide  notas. 

Educo]  Me  exanimatam  idufft  fbras. 
Hec.  III.  3.  4.  Uxor  se  eduxtt  foras. 
Hec  IV.  1.  7.  Tide  noUs. 

Efftro] Fonascfertur.  And.  1. 1.  90. 
Cistellam  dorao  ^er.  Eon.  IV.  6. 15. 
Qaod  minimest  opas  asqaam  efferri, 
Adelph.  IV.  4.  18.  Vides  peccatam 
tuam  hoc  ease  elatum  foras.  Phorm.  V. 
7.65. 

EfferoX  Verbam  de  Terbo  expressaa 
extttUu  Adelph.  prol.  11. 

Effido']  Qaid  est  qaod-meaars  hoe 
tibi  efficere  possit  «mplios?  And.  I.  1. 
4.  Solusmitf/feeuttlias  noptias.  And. 
III.  4.  16.  Hoc  ego  tibi  profeolo 
effeotum  reddam.  A^elpb.  IV.  2.  m 
Tandendo  alqae  «dio  deniqae  effedt 
senex.  Heo.  I.  2. 48. 

Effiw]  Utramqae  hoo  ialsamst :  ef- 
flue^.  Eao.  1.  2. 42. 

Effodw]  Oeali  iUi  ilioo  effodientur. 
£an.  IV.  6.  2.  Tide  notas. 

^Effrmgdl  Fores  effiregU.  Non  est 
ilagitinm  fores  effringere,  Adelph.  1. 2. 
8  et  23. 

Iffugio]  Adfinitatem  effugere,  And. 
I.  5.  12.  Nnptias  effugere  ego  istas 
malo.  And.  1. 1.  32.  Hoo  ejfugi  foras. 
Ban.  V.  4. 23.  Hanc  macolam  nos  dooet 
^fugere.  Adelph.  V.  8. 42. 

Effundo']  Effundite,emiie,  faoite  qood 
Tobis  labet.  Adelpb.  V.  9.  34. 

Efutio]  Ne  Tos  forte  inpradontes 
foris  effutiretU,  Phorm.  V.  1. 19. 

E^]  Cepi  rationem)  ot  /neqoe 
egeret.  Heaot.  V.  2.  11.  Tide  notas. 
Hinc  egefu  profagiet  aliquo  mitttaiom. 
Adelph.  I^.  3.  30.  Anos  deserta, 
egem,  ignota.  Phorm.  V.  1.  24. 

Egetta»]  Ckiactam  egettate  ingeniam. 
And.  I.  5.  40.  Nen  aiit  egeetae  faoere 
nos.  Adeiph.  I.  2.  24.  .  Qaod  «t  faoe- 
rem,  egeetas  me  impoUt.  Phora.  V 
1.  6. 

Egredior]  Mjsis  ab  ea  egreditur, 
And.  I.  3.  21.  Unde  egreditur  f  And. 
V.  2.  2.  Namqoam  tam  mane  egrediar, 
neqoe  tam  Tesperi  domum  revortor. 
H^aat.  I.  1.  15.  E  navi  egredientem, 
Heaot.  1. 2. 8.  Qaisnam  a  nobis  egredi- 
tur  foras  ?  Heant.  III.  2.  50.  Micio 
egrediturtotBM.  Adelph.  V.  7.  25. 
Egregie]  Horom  ilU  nihil  «s^fte 


pneler  oeteife  stadebaL  Add.  L  1.  St* 
Qaam  ego  asimo  egrepe  cann  pc» 
nxdre  baboerim.  And.  I.  5.  38. 

Egrtgiut]  Egr^;ia  fotva.  And.  L  !.> 
45.  Ingenio  'egregio  ad  miaertam  na- 
tns  snm.  Tide  notas.  Facfe  ^regim. 
Phom.  I.  2.  50. 

£^]  £to»  onrate  istam  dilifenter 
Tirginem.  And.  IIL  2.  52.  Ehem  mi 
Tir.  Ch.  Efcsmmeanxor.  HeaBt.IV. 
1.  9.  Ehem,  opportnne :  te  ipsnm  qnae- 
rito.  Adelph.  I.  2. 1.  EJum  Parmeao, 
ton  hio  eras  ?  Hec.  III.  2. 5. 

Eheu]  'Ekeu,  qaam  ego  nanc  totn» 
diq>liceomihi.  Heant.  V.  4. 20.  Ekeu 
me  miseram.  Hoo.  1. 1.  17. 

Eho]  Eko  qoid  Pamphilns?  And.1. 

1.  61.  £Jbo,dic  mihi.  And. IV.  1.43. 
Eho  to  inpndens.  And.  IV.  2.  27.  Si 
non  tan§;endi  copia  est,  eho  ne  Tidendi 
qoidem  erit  ?  Eon.  IV.  2. 10.  Eho  qucso 
iandasi  qoi  eros  iallant?    Heant.  lU. 

2.  26.  Eho,  an  est  domi  habitams? 
Adelpb.  III.  3.  35.  Eho  cnne,  poer. 
Hec.  IV.  4. 97.  ride  notas.  Eho  quid  vb 
dari  tibi  in  manam  ?  Phorm.  IV.  3. 28. 
Tide  notaa. 

Ehodum]  Ehodum  ad  me.  And.  1. 2. 
13.  £Mttmdicmihi.  And.U.  1.24. 
£Aodtim  bone,  Tir.  And.  III.  5.  10. 

£t]  £t  Tereor.  And.  I.  1.  46.  Ei 
mihi.  And.  I.  5.  28.  -Ei  ntisero  mihL 
Heaat.  II.  2. 5. 

E^ido]  ^ectam,  orbam,  pnrTam.  And. 
I.  3.  18.  Istom  amorem  ex  eorde  9!- 
ooi.  And.  II.  1.  7.  Tide  notaa.  Op- 
pido«/iciat.  And.  II.  3.  8.  NaTi  fraetn 
ad  Andmm  efechu  est.  And.  V.  4.  20. 
FJieiunda  hercle  est  lueo  mollitiesanimi. 
Eon.  II.  1.  16*  Eom  ego  hino^fceimi- 
seram  injostilia  mea.  Heaot  1. 1.  82. 
Ut  pater  tam  in  breri  teroporis  spatie 
omnem  de  me  ^eeerit  animom  patris  ? 
Heant.  V.  2.  2.  Ubi  te  exspeetatnm 
ejeciiset  foras.  Adelph.  I.  2.  29. 

Ejuemodi]  Cnm  ingeniis  oonflietatnr 
guemodi.  And.  1.1.66.  Epuaudi^ 
rare  in  animo  oopiditates.  Phorm.  V. 
4.2. 

Elabor]  Animos  paolatim  elapeuU 
Baochidi.  Hec.  I.  2.  94. 

Elegans]  Hoi,  regem  «Itf  ontm  nar- 
ras.  Eao.  IIL  1.  18.  Elmu  fos- 
marum  spectator.  Bon.  nL  5.  18. 
Neo  magis  compositnm  qnioqoam,  nec 
magis  eUgoM.  Eon.  V.  4. 13.  Heia,  ot 
heautesl.  Heaul.  V.5.  19. 

Klegamtia]  Dixin  ego  in  hoc  esse  to- 
bis  Attioara  elt^antiam  f  Eon.  V.  8. 63. 


ET   PHRASIUM  TEBENTII. 


678 


^UghaMus]  EkphamtU  qa»m  IndioU 
pnefeoerat.  Bao.  IIL  1.  23. 

EUum.  EUam]  EUum,  eonfi^flni,  ea- 
lat.  Aod.  V.  2. 14.  iEeohiDainbi  est? 
Sy.  EUum,  te  exspectat  domi.  Adelpb. 
II.  S.  7.  IstaDo  jam  penee  ros  pstitri* 
estP  Sy.  EUam  intni.  Adelph.  IIL 
3.35. 

EloquMtia]  Sodobis  satis,  si  onm  illo 
inceptas  bomine:  ea  tlo^usiUia  est 
Phorm.  IV.  3.  24. 

JS/ofuor]  Vix  tlocutoMt  hoc.  Ban.  III. 
5.  51.  Qood  feni  elotpuir»  Heaot, 
prol.  3.  Perge  elomU,  Phorm.  IV. 
3.36. 

^  Eludo']  Eludet,  abi  te  Yictam  seoso- 
rit.  Eon.  1. 1. 10.  Samma  elttdendi  oo- 
casiost  mi  nnoo  senes.  Phorm.  V. 
6.45. 

Em]  Em  tibi,  rescivit  omnem  rem. 
Adelph.  V.  3.  4.  Aocipe  «m.  Pborm. 
L  2.  2. 

Emergo]  Spero  dein  iaoile  ex  illis 
sese  emenarum  malis.  And.  III.  3.  30. 
Qaqpergam,  ande  emergam.  £on.  III. 
5.  Z.  Tot  res  repente  oiroom?allant, 
nnde  emergi  non  potest.  Ade^h.  III. 
2«  4. 

Enutto]  Haad  dubiamst,  qoin  emitti 
mqaam  siet.  Adelph.  V.  9. 19.  £mfiM 
est  mano.  Phorm.  V.  5.  2. 

Emo]  MenandriEonachompostqaam 
«cdiles  emerunt.  £an.  prol.  20.  £mtt 
eam  dono  mibi.  Ban.  L  2. 55.  E  pra»- 
doniboB,  ande  emarat,  se  andisse.  Ean. 

1.  2.  35.  Eo  rediges  me,  nt«  qood 
emerim  egomet,  ipse  nesciam?  Ean. 
IV.  4.  23.  vide  notas.  Ego  spem  pre- 
tio  non  emo.  Adelpb.  II.  2. 11.  Pretio 
empia»  meo.  Heo.  alt.  prol.  49.  An« 
oillam  sDre  emptam  sno.  Phnrm.  III.  2. 
26.  Uxori  smuiula  anoillast  Phorm. 
IV.  3.  60. 

Emorior]  Risa  omnes,  qai  aderant. 
emoriri.  Ean.  III.  1.  42.  Emoriar,  si 
non  hanc  oxorem  daxero.  Eon.  V.  2. 
49.  £mori  oogio.  Heant.  V.  2.  18. 
£mori  herde  satios  esl.  Phorm.  V. 
7.62. 

Emungo]  Emunxi  argeoto  senei. 
Phorm.  TV.  4. 1. 

En]  En  qao  redactos  som.  Eon.  II. 

2.  6.  Tide  notas.  £n  nnqaam  iojaria- 
rom  aodisti  mibi  scriptam  dicam  ? 
Phorm.  11.  2.  15.  £n  nDqoam  coi- 
qaam  contnmeliosios  andistis  factam  in- 
jnriam  ?  Phorm.  II.  3. 1. 

£narft>]  Hoc  quod  ccepi  primanf 
snarrem.  He»at.  IL  3.  32.    Omnem 


lem  marromiM  ordiDe.  Adelpb.  HL  3. 
11.  Rem  enomito  omnem  ordine. 
Addph.  IIL  2.  53. 

Eiiico]  Cnr  me  enieaef  And.  IV.  1. 
36.  Rogitando  obtondat,  enicet.  Eon. 
m.  5.  6.  Tange :  si  non  totos  fnget, 
me  enica.  Phorm.  V.  8.  5. 

£M»m]  Certe  enim  soio.  And.  III.1. 
23.  Immo  entm  nono  oom  mixamo 
abs  te  postolo  atqoe  oro.  And.- V.  1.  4. 
Vemm  enim,  qnando  bene  promeroit, 
fiat  Adelph.  11.  1.  47.  Enim  lassam 
oppido  tom  esie  aibant  Heo.  11. 1. 41. 
Qoid?  Par.  Nihil  «nim.  Hec.  V.  4. 
10.  Non  enim  docet  Phorm.  IV.  4. 
13.  £ntm  solas  neqoeo.  Phorm.  V.  7. 
90.  Tide  nolas. 

Entmtvrol  Enimvero  spectatom  satis 
potabam.  And.  I.  1.  64i  iDCommode 
borde.  Ch.  Immo  enimioero  iofdiciter. 
Ean.  11.  3.  38.  Enimvero  Chremes 
nimis  grariter  oraoiat  adolesoentalom. 
Heaot.  V.  5.  1.  Vemm  eminnfro  id 
demom  jorat  Addph.  IL  3.  2.  Enim* 
nero  prorsasjamtaoere  nbo  qoeo.  Heo. 
rV.  4.  51.  Enimvero  n  porro  esso 
odiosi  pergitis.  Phorm.  V.  7.  44. 

£nttor]  Corrigere  mi  goatnm  porro 
«nttor«.  And.  Ilf.  4. 17.  Phasdria  hand 
oessavit  pro  te  eniti.  Phor.  III.  1.  11. 

Enniia]  Com  hano  aocasant,  Nmvi- 
nm^  Plantnm,  £nntiim  aocnsant  And. 
prol.  18.   . 

£Miimsro]  Jamne  «numeroitt  id,  qood 
ad  te  reditorom  pates  ?  Adel.  11.  2.  28. 

£o.  Adverb.]  Eo  rediges  me,  ot,  qoid 
emerim  egomet,  ipse  nesoiam?   Eon. 

IV.  4. 23.  vide  ootas.  In  ircem  ?  qnid 
eo  ?  Hee.  IXI.  4. 18.  Qood  sl  eo  mem 
fortuoae  redeaot  Phorm.  I.  4.  23. 
Non  potoit  melios  perTenirier  eo,  quo 
nos  rolomos.  Pborm.  IV.  3.  36. 

£o.  Ideo]  NoD  pol  eo  feci.  Bnn.  I.  2. 
17.  £one  es  ferox,  qoia  hahes  imperiam 
in  beloas  ?  Eon.  IIL  1.  26.  An  eo  fit  i 
Heant.  IIL  1.  96.  Qnia  dadam  tn 
tantopere  josseras^  eo  coBpi.  Heaat.  IV. 
5.39.    £operperamolimdixi.  Phorm. 

V.  1. 18. 

Eodem]  Fanamboli  eodem  aooedens  ex- 
spectatio.  Hec.  dt.  prol.  26.  Tide  notas. 
Eo.  t»r6.1Fanus  efiertnr.  tmuf .  And. 
I.  1.  90.  £o  intro.  Aod.  V.  4.  53. 
Qaid  stamos  ?  our  non  tratti  bino  ? 
Bon.  ni.  2.  12.  Ibo  obnam  baic 
Heaot  n.  3.  99.  IbU  ad  lUud  Uioo, 
qao  maxome  apod  te  se  ? dere  sentiet. 
Heaot  lll.  1.  78.  Ille  inficias  ibit.  Ad. 
IIL  2,  41.  li  f  isere  ad  eam.  Hec,  I. 


»74 


INDEX   VERBORUH 


S.  114.  Kottrt  eaofla  ■cilioet  iniierTon 
poHnt  ihU,  Phorm.  IV.  4. 15.  Saspeii- 
io  grada  plaeide  kt  perrexi.  PhonB. 
V:  6.  27.  /r0  ad  mereatnm.  Phonn. 
'V.  6*  53.  In'  hioo  malam  rem  ciim  is- 
tao  magnifioentia.  Fhonn.  V.  8.  57. 
Bzseqaiaa  Chremeti  qoibat  eit  oommo- 
dam  tra,  emtempai  est.  Phor.  V.  8. 37. 

£pA€6ttf]  Poitqaam  exoesrit  ex  ephe- 
H$.  And.  I.  1.  24.  late  epAtftitt  firater 
Phmdri».  Ean.  V.  1. 8. 

EpidicaMomene]  Epidieaumenen  qnam 
Toeaot  oomcBdiam.  Fhorm.  prol.  f6. 
Tide  DOtaa. 

EpitUtU]  Senem  per  epittolat  peUexit. 
Fhbrm.  I.  S.  17.  EpiioUm  ab  eo  ad- 
latam  esae  aauiiTi.  Phorm.  I.  f .  99. 

Eqtndem]  Dabo  equidem  operam. 
And.  n.  1.  27.  Soio  equidem  dootDnim 
esie  te.  And.  IV.  1.  35.  Jocabar  «71«»- 
deau  Hbi  equidem  dioo.  Eon.  II.  3. 
18  et  88.  Credo  equidem  illnm  jam  ad- 
fatorom.  Ban.  IV.  6. 1.  F^le  equidem 
fitoere  possnm.  Heant  III.  2.36.  Haio 
equidem  oonsilio  palmam  do.  Heant 

IV.  3.  31.  Equidem  miror.  Heaat.  V. 
1.  24.  Tide  notaa.  Scire  equidem  toIo, 
qaot  mihi  rint  domini.  Adelph.  IV.  2. 
16.  Wmmeequidem  me  obleoUTi.  Hee. 
I.  2. 10.  Equidem  hercle  oesoio.  Phor. 

V.  3.  24. 

Eqmu]  Aat  equot  alere,  antcanea  ad 
Tenandnm.  And.  1. 1.  29. 

Eradieo]  Di  te  eradieenU  Heaot.  HL 
3.28. 

Etga]  Speotata  erga  te  amicitia.  And. 
V.  1. 1.  Timot  animam  amicm  se  eiga 
ni  rit  sa».  Heaol.  I.  2.  15.  Te  ei^ 
«nimo  esae  amioo.  Hec.  m.  3.  29. 
Qo»  aomqoam  qaicqnam  erga  me  oom- 
naritastHec.  m.  5.36. 

Ergo]  Qai  soiaa  ergo  istoc?  And. 
m.  3.  33.  Tide  notas.  Mihi  ?  Si.  Tibi 
ergo.  And.  V.  2.  9.  Itaqae  ergo  aman- 
tor.  Ban.  II.  3. 26.  Istno  toIo  ergo  ip- 
aam  experiri.  Adelph.  II.  1.  18.  Ergo 
propterea  te  sedalo  et  moneo  et  hortor. 
Hee.  I.  1.  6. 

Erilit]  Ernm  fefelli  :  in  nuplias  oon- 
jed  erUem  filinm.  And.  III.  4.  24.  Vi- 
Aeoerilem  filinm  minorem  hnc  adToni- 
ra.  Bon.  II.  2.  58.  Mihiqne,  eneqne, 
filiieqae  eriU.  Adelph.  III.  2.  3. 

Eripio]  JEdtB  expagnabo.  Tirginem 
srtpiai».  Eon.  IV.  7.  3.  At  enim  spem 
istoc  pacto  rarsom  naptiaram  omnem 
oipij.  Heaot.  IV.  3.  35.  Cmcior  bo- 
lom  mihi  lantam  ereptum  tam  desobito 
0  Anoibns.  Heaat  IV.  2. 6.  Adoles- 


oeoti  ipsisr^Mremooidoe.  Adelph.  BL 
2.  20.  £x  orimine  hoo  AntiphoMBm- 
piam.  Phorm.  H.  2.  9. 

Brrotto]  Sane  hae  mnko  propios  ihis, 
et  miaor  eeterratio.  Adeiph.  IV.  2.  41. 

Erro]  Teneo.  qoid  erret.  Aad.  Ul. 
2. 18.  Tota  cmif  Tia.  £ao.  U.  2. 14. 
£rran«  patria  oareo.  Heaat  IL  3. 16. 
Errat  longe.  Adelph.  I.  1.  40. 

JSrror]  Hlas  errore,  et  te  simnl  sas- 
pioione  exsolTos.  Hec  V.  2.  26. 

Erubeeeo]  Ervbuii:  aalTa  rea  est 
Adelph.  IV.  5. 9. 

Enunpo]  Va 


IL  2. 11. 

Eeeendo]  Eeeendo  in  qaeodam  ibi  cx- 
odsam  looam.  And.  II.  4. 19. 

Eeurio]  Spes  est,  nos  «nintHmsatis. 
Heant  V.  2.  28. 

Btsfrim]  ECiirim  ipeos  eam  rem  leela 
repaUTit  Tia.  And.  II.  6.  11.  ^emm 
qoo  paoto  id  fieri  soleat,  ealleo.  Heaot 

III.  2.  37. 

Etiam]  Nihil  saapioans  etiammsE. 
And.  L  1.  89.  An  nondnm  eiaaai  ae 
hoo  qaidem  ?  And.  L  2.  30.  Noo  salia 
pemosti  me  etiam,  qnalis  sim.  And.  10. 
2.  23.  At  etiam rogas  ?  And.I V.  4. 23. 
Ettam  atqoe  eUam  oogita.  Ban.  1. 1. 11. 
At  etiam  resUtas  ?  Bno.  IV.  4. 1.  Qacm 
pariter  uti  his  deouit,  ant  etiam  smpK- 
ns.  Heaat  1. 1.  80.  Haatqaaqnam  ett- 
am  oessant  Heaot  I.  2.  1.  £riaaine 
teeom  hic  mihi  res  est?  Heant  IV.  4. 
20.  Herde  etiam  hoo  restat  Ad.  II.  1. 
36.  Vif  ere  etiam  nono  Inbet  Adel.  IH. 
4.  91.  Ut  Tirgo  ab  se  integra  sriam  tnm 
siet  Hec.  1. 2. 70.  Nondnm  edam  scio. 
Hec.  L  2.  117. 

Etiam  n]  Etiam  »  dndom  laerat  aniR 
biguam  hoc  inibi»  nono  non  eat  Hee. 

IV.  4.26. 

EttH  Tsmen  «tit  hoe  Temm  eatt 
And.  V.  2.  23.  Vin  me  istae  tibi.  etsi 
iooredibilest  eredere?  Heant  IV.  1. 
11.  £tainihi  laota  injnriast;  Teromla- 
men.  Fhortn.  II.  3.  60. 

£tt]  £u  noster,  laodo.  Boo.  1. 2.74; 
£u,  Phormio.  Phorm.  IIL  1. 14.  £u> 
GeU.  Fhorm.  V.  6.  29. 

£oado]  Qnam  timeo,  qaorsnm  eeaias, 
And  I.  1.  100.  Verebar  qaorsam  eoa* 
deret.  And.  I.  2.  5.  Sermonem  qa«rs- 
re.  Ubi  frigel,  hae  evaat.  Eon.  IH.  SL 
11.  Nimia  illmc  lioentia  profeoto  evadd 
in  aliqaod  magnum  malom.  AdeL  III. 
4.  64.  Qoid  hio  ocepUI,  ant  qoo  eeadet 
hodie?Fhann.IV.S.21. 


ET   PHRASIUM   TERENTII. 


«76 


Evoni$C0\  N# 

•Bwwowirt.Hee.  alt.  prol.  5. 

Eo&mc}  Sin  nnuat,  qaod  toIo.  And. 
I.  1.  138.  A}Hmnenir$  mnlto  inlelle» 
git  And.  Plrol.  4.  Pnelor  tpem  ntnit. 
And.  II.  6.  5.  Qaod  o  qniestem»  nihtt 
mftmmt  mali.  Aiid.  m.  4.  25.  Mora 
bominametMmt.  T&bi  qaod  ewnitboni. 
And.  V.  6.  S  et  4.  Namqaam  edepol 
qnioqaam  qnod  magig  Tellem  eMntrt, 
mi  eoenit,  £an.  V.  6. 1  et  f .  8i  qaid 
aobu  ferte  adTeni  wnerU.  Heaot  II. 
5. 114.  Caiqoam  mqae  aadisli  eommo* 
de  qnioqaam  «venim  f  HeanL  IV.  5.7. 
Gloriare  evtnim  ex  ienteotia?  Heant. 

IV.  5.  17.  Magnam  neoeio  qnid  neoet- 
•e  eet  mmiM.  Heo.  III.  1.  34.  Ain  ta 
tibi  ineommodnm  boo  evenim  iler? 
Heo.  III.  4.  J.  Inoommode  mihi  nop- 
tiis  evenit.  Heo.  V«  S.  40.  Qoam  mepe 
forle  temere  eveniunt,  qam  non  andeaa 
optare  ?  Phorm.  V.  1.  31.  £vtn«r»  bco 
nobia  proipore.  Phorm.  V.  7.  4. 

£wrto]  InTena  Terba,  evenat  oerri- 
eea  tnas.  Heani.  II.  3. 131. 

Euge]  Eugt  Cbarine.  And.  11.  2.  8. 
Enge,  babeo  optomam.  Heant  IV.  2. 
10.  Eugt,  jam  lepidos  Tooor.  Adelph. 

V.  7. 13. 

Eumielna]  Cnm  meo  decrepito  boc 
Eumicfco.  Eon.  II.  1.  25.  Faoile  nt  pro 
Eunuehe  probes.  Bon.  II.  3.  83.  Hem 
Eunuehum  tibi,  qnam  iiberali  Awie? 
qaam  mlate  iategra  ?  Bon.  III.  2.  19. 
Qoi  iatoofttcere  Eunuckut  potoit?  Bon. 
IV.  3.  15. 

Evoeo']  Heu ,  evocate  hoo  DoTom. 
And.  lll.  3. 48.  Nnmqoem  eoooort  bino 
▼b  hn»  ?  Enn.  II.  2. 52.  Quid  tit,  qoa- 
propter  te  hno  fmrat  paernm  evoeare 
jntti.  Hee.  V.  1.  7. 

Evolvo']  Te  omni  tnrba  evokfet  Bnn. 
IV.  4.  56.  Nallo  poatom  romedio  me 
evohert  ex  hit  torbit.  Phonn.  V.  4.  5. 

Evomo']  Ut  ego  iram  haao  in  eot  etw- 
mam  onmem.  Adelph.  III.  2.  14.  Be- 
qoiram  fratrem,  nt  in  emn  hKO  tweMWi. 
Adelph.  m.  4.  65»  In  eam  hoo  omne, 
qnod  mihi  legrett,  timnam.  Heo.  III. 
5.  d5. 

£sado0mun]  Apnd  iptom  laeam  est 
pittrilla,  et  exadvortum  mbrioa.  Adelpb. 
IV.  2.  45.  Ba  tita  erat  esadvortum, 
Phorm.  I.  2.  47. 

Eaumim6]  Eiantmatut  Ptaiphilot. 
And.  I.  1.  104.  Oratio  hteo  me  mite- 
ram  txanimavU  meto.  And.  L  5.  15. 
Qaid  «i»iffliottt's  obteoro?  Heo.  V. 
5.   27. 


poeta  toriptara  JSM^gao]  CoBOornint  i 


Heaot  II.  2.  3. 

Exearm^ieoJ  HnjatBMdi  mihi  ree 
temper  oomnuniteero,  nbi  me  tsoarmi*> 
Jieet.  Heaot  IV.  6.  9. 

Eaoedo]  EoBeettU  ex  ephebit.  And.  L 
1. 24.  Care  qnoqoam  erx  tstoo  tatcmtit 
looo.  And.  IV.  4.  21.  Cara  ex  oorde 
exeettit.  Hee.  IL  2. 12.  B  medio  m- 
qnom  excedere  est  Heo.  IV.  3. 14.  E 
medio  exoettit.  Pbonn.  V.  7. 74. 

Exeeltut]  Esoendo  in  qoendam  ibi 
esceltum  locnm.  And.  IL  2. 19. 

JSBctrpo]  Tn  id  qnod  boaa  eat  esiDtr- 
pit.  Phorro.  IV.  4. 17. 

ExeuJo]  Uxore  «eidit.  And.  II.5. 12. 

Exeito]  Non  Tides  qoantom  mali  ex 
ea  ro  exAa  f  Heaat.  V.  3. 11. 

Exelame]  Exelamatt  foram,  non  poo- 
tam,  &bolam  dedisse.  Eon.  prol.  23. 
lUa  exciamot:  mioime  gentinm.  Enn. 
IV.  1. 11.  Pisne  berole  tsolamaoi  gan- 
dio.  Pborm.  V.  6.  30. 

Exekdo]  Ut  ab  iUa  exeiudar,  faao 
eoacladar.  And.  U.  3.  12.  £xoitwt:re- 
vocat  Eoa.  I.  1. 4.  Mitera  pnt  amon 
exelutti  hono  fbrat.  Eon.  L  2. 18.  Ego 
exeluder:  alle  reoipitor.  Eon.  I.  2.  79. 
Itenim  ittino  exciu<itrt.  Heo.  UI.  2.4. 

FjWmio]  Ceterom  de  txctuiioMt  Ter- 
bom  nallom.  Eon.  L  2.  8. 

Eseoetut]  Tam  tseootom  reddam,  at- 
qoe  atram,  qnam  carboat  Adelph.  V. 
3.  d3. 

Excrueio]  Sed  qoid  ego  me  antem 
tsenieiof  And.  V.  3. 15.  Spero  me  ha- 
bero,  qni  hono  «cemoem  meo  modo. 
Bnn.  V.  3.  11.  SolUoitadtnem  ittam 
blsam,  qom  te  exerueiat,  mittas.  Heant. 
I.  2.  3.  Miseram  hono  tam  eccrudorier 
ejns  abito.  Heaot  lU.  1.  4.  Antipho 
me  eaemeiat  animL  Phorm.  I.  4.  10. 

£xctt^]  Vel  ooolam  exculpe.  Pbor. 
V.7.96.  Tidenotas. 

£tcutio]  Laoramas  ereutiit  mlhi. 
Heaat  I.  1.  115.  Ut  me  esctttiam  at- 
qne  egrodiar  domo.  Phorm.  IV.  1.  20. 

Exedo]  Qoid  tefatoramoenset,  qoem 
attidoe  exedentl  Heaot  UI.  1. 53.  Tta- 
te  hoe  intritti :  tibi  omne  est  ecMien- 
dum,  Phorm.  11.  2. 4. 

£iempium]  Blagnom  ezempittm  oon- 
tinenti».  And.  I.  1.  65*  I>«  te  ti  txem» 
plum  oapit  And.  IV.  1.  27.  Aliorom 
txen^ia  eommonent  And.  IV.  5.  17. 
Qnm  intan  esempia  dicont  in  eom  in- 
digoa.  In  qnem  erempia  iient?  Eon.  V. 
4. 24  et  26.  Uterqoeesemp^  in  te  edeot 


67« 


INDEX    VERBORUM 


Eqd.  V.  2.  21.  Eaomplum  •totoite  in 
■1«.  Hetot.  prol.  51.  Si  oonferendun 
9xmptum  esl.  Adelpb.  I.  2.  14.  Ex 
•liifsamere  exmplum  libi.  Adelpb.  III. 
5.  62.  Exemplo  omnibos  ooimrem  ot  ee- 
les.  Adelpb.  V.  1.  9.  vide  notu.  Ut 
te  qoidem  omne»,  di,  deie,  raperi,  in- 
feri,  malis  ixmplu  perdutt  Phonn. 

IV.  4.  7. 

Exeo]  Sed  ipae  exit  fons.  And.  I.  2. 

3.  Age  Pampbile  :  exi  Pnmpbile.  And. 
'  V.  2.  30.  Poat  en  oontinoo  exeo.  Bon. 

UI.  2. 40.  £ri  formi,  ■oeleete.  Bon.  IV. 

4.  1 .  A  me  netoio  qois  exit.  Hetoi.  III. 
1.  101.  Sone  noliem  hoc  «xttum.  Adel. 

V.  1.  13.  Jam  ot  Umeo  exirem.  Heo. 

III.  3.  18.  Meom  Tirom  nbe  te  exire 
Tideo.  Pborm.  V.  3. 12. 

Exerceo]  Quod  oper»  oonnmis,  ri 
lomae  in  illis  exercendie,  plos  agas. 
Heaot.  I.  1.  22.  Agrom  bono  meroatos 
som :  hio  me  exerceo,  Heaot.  1. 1.  94. 
Bgo  te  exereebo  bodie,  nt  dignos  es.  Ad. 

IV.  2.  48. 

Exereitatut]  Prior  amer  me  ad  hano 
rem  exereUatum  reddidiU  Heo.  IIL  3. 
47. 

Exereitut]  Credereomnemeanerdtnm. 
£an.  III.  1.  12.  Jam  dimitto eMrtitum. 
Eun.  IV.  7.  44. 

Bfigo]  Speotandas  an  exigend^  sint 
▼obis  prios.  And.  prol.  27.  Qao  stadio 
▼itam  suam  te  absente  exiegmt.  Heaot. 
U.  3.  49.  Exacta  cUte.  Adelpb.  V.  4. 
16.  Novas  qoi  exaetasfeoi  nt inTeteras- 
cerent.  Partimsamesromexo«iu<.  Hec. 
alt.  prol.  4  et  7.  Ubi  doxere  inpolso 
Testro,  ▼estro  inpolio  easdem  exigunt, 
Heo.  n.  1.  45.  Si  vis  veram  ▼erba  ad 
rationem  exigi,  Heo.  IIL  X.  26.  vide 
notas.  Utreliqoamvitamesigat  oora  eo 
▼iro.  Hec.  111. 5.  40. 

£arigue]  Frmbent  exigue  somtom. 
Heaot.  I.  2. 33. 

Exilio]  Postqaam  aspexi,  ilioo  oog- 
novi :  ad  te  enZu».Heaot  IV.  1.  44. 

£xtmtu«]  Utin  extmtum  nemincm  ha- 
beam  ?  Hec.  L  1.  9. 

Eximo]  Si  te  inde  «JBemerwn,  ego  pro 
te  molam.  And.  I.  2.  29. 

JEatstumatu)]  Arbitriam  vestrom,  ▼es- 
tra  eiittumatio  ▼alebit.  HeaoL  prol. 
25. 

Ertititmo]  Si  quis  est,  qoi  diotom  in 
se  indementias  exietimabit  esse,  sio  ex- 
ittimet.  £an.  prol.  5.  Metoo,  qaalem  to 
ne  esse  bominem  extstumes.  Ean.  IV. 
6.  20.  Ea  tam  res  dedil  eiittumandi 
•opism.  £an.  II.  3. 41.  Boooses  com 


hsec  «ifCtinas.  Adelph.  V.  6.  9.  A^ 
amossim  ambarom  mores  earom  cxis* 
tumans.  Hec.  I.  2.  88.  vidc  noUs.  Ni 
itaeom  sartiNmassaii.  Pborm.  II.  3. 22: 
.  ExiHum}  At  tibi  di  dignom  faotis 
critittm  duntr  And.  IV.  1.  42.  Qood 
tgo  hoio  none  snlrito  exitio  remedioa 
in^eniam  miser  ?  Phorm.  L  4. 23. 

Enmero]  Noo  enmerastif  meto.  Phor. 
V.  6.  3. 

Exopto]  Qoorom  semolari  extpCnt  aec- 
legentiam.  And.  prol.  21.  Teneone  te^ 
Antiphila,  maxome  animo  eiopCotam 
neo?  Httot.  IL  4.  28.  lUi  erapto,  ot 
▼itam  exigat  Uec  lU.  5.  40.  Te  mi 
ipsam  jam  dodom  ex»pto  dari.  Heoot. 

IV.  5. 10.  vide  notas.  lU  obUngant  ex 
te  qom  exiopfo  mihi.  Hec.  IV.  2.  3. 

.  Exonitor  j  Orator  ad  vos  venio :  sinite 
exorator  sim.  Heo.  alt.  pml.  2. 

Exordior]  Unde  exardiar  narran? 
Heo.  IIL  3.  2. 

Exortor]  Tn  aola  exorere,  qose  per- 
tobes  btec.  Hec.  11. 1.  15.  A  Mjrrhi- 
na  bseo  sont  meo  nxore  «lorea  omnib 
Hcc.  IV.  4.  11. 

Exomo]  Varia  ▼esle  exomtftvs  faiL 
£on.  IV.  4.  16.  Adeo  exematum  dabo. 
Heaot.  V.  1.77. 

Exoro]  Restat  Cbremes  qai  mi  cx- 
orandus  est.  And^  1. 1.  140.  Gnatam  nt 
det  oro,  vixqoe  id  cxoro.  And.  lU.  4. 
13.  Sine  te  huo  exoron.  And.  V.  3. 30. 
Haod  longiimst,  qood  orat.  exorit  aiac. 
Phorm.  III.  2.  30. 

£xofio]  Congrom  istom  in  aqoa  rin^* 
to  lodere  :  obi  ego  ▼eoero,  exoMiftitttr. 
Adelph.  IIL  &  24. 

Expedio]  Viden  me  oonsiliistnis  im- 
peditom  esse  ?  D.  At  jam  axpediam.  P. 
expedietl  And.  III.  5.  11.  Hoo  expedL 
EoD.  IV.  4.  27.  Vab»  qaomodo  me  ex 
hao  expodiam  torba,  neacio.  AdeL  IV. 
4.  5.  Impeditom  in  eo  expedivi  aaimom. 
Hoo.  UI.  1.  17.  Si  potes»  verbo  expe- 
di.  Pborm.  I.  4. 20.  Te  hoc  crimine  ex- 
pedL  Hec.  V.  1. 28.  Dilooide  expediai, 
qoibas  me.oportait  jodicibos.  Phoim. 
II.  3.  52. 

Expedit]  Nil  satis  firmi  video,  qoam- 
obrem  accipere  hooo  mi  expediat  me- 
tam.  Heaot.  II.  3.  96.  Nostrapte  ealpa 
facimos,  ot  malis  «rpedtat  ease.  Pborv. 

V.  2. 1. 

Expello]  loventa  vera  est  cansa,  qoa 
te  expeUerent.  Heaot.  V.  2. 36. 

EipergiicDr]  Nonc  porro«  iEschioe,. 
expergiteere.  Adelpfa.  IV.  4.  ^. 

Experior]  Omnia  esperirt  certiunst« 


ET  PHRA8IUM   TERENTII. 


677 


privf^iuuD  pereo.  And.  II.  1. 11.  Om- 
nU  pnot  experiri,  qoam  arma,  Mpien* 
tem  deoet.  £ao.  IV.  7. 19.  vide  notu. 
Eiperiundo  scies.  HeanU  II.  3.  90.  Ip- 
M  re  experibere.  HeaaL  IV.  6.  20.  Is- 
tao  rolo  ergo  ipsam  experirL  Adelph. 
II.  1.  18.  Experiar.  Adelph.  111.  2. 
58.  Qae  tibi  pataris  prima,  in  ezperi- 
u»da  nt  repodies.  Ad.  V.  4.  4.  In  expt- 
riuudo  at  essem.  Hec.  elt.  prol.  50. 

£1710»]  Ne  expers  partic  esseC  de  nos- 
IriB  bonis.  Heant.  IV.  1.  39. 

Erpeto'\  Spem,  salatem,  oonsilinm, 
anxilium  eipeUtu.  And.  II.  1. 19.  Hano 
■i  ^rpetivi,  oontigit.  And.  IV.  2.  13. 
Te  ipsam  expeto.  Ean.  IV.  6.  6.  vide 
Dotas.  Minime  miror,  si  te  sibi  'qnis- 
qae  expetU.  Heaat  II.  4.  3.  Me  oon- 
Tentam  esse  expetit,  Hee.  V.  1.  1.  Nnl- 
last  mibi  vita  expeUnda.  Phorm.  I.  4. 
25.  Egon  tnam  expetam  amioitiam? 
Phorm.  II.  3.  84.  An  mea  forma  at- 
.qne  «tas  magis  nano  cxpetradost  ?  Phor. 
V.8.35. 

£xptsiror]  Proinde  exptMcare,  qaasi 
Boo  nosses.  Pborm.  11.  3. 35. 

Explano]  Qoem  amioom  toam  ais  fo- 
isse  iatam,  expUxna  mihi.  Phorm.  IL 
3.  33. 

£ip^l  Sivi  aDimom  at  expleret  sa* 
om.  And.  I.  2.  17.  Ut  expleam  aoi- 
mom  gaadio.  And.  II.  2.  2.  Tot  mea 
aolios  solliciti  siot  oaosa,  ot  me  ooam 
expUant  f  Heaat.  I.  1.  77.  Abs  te  ot 
blaoditiis  saissoam  voloptatem  expleat, 
Hee.  I.  1. 12.  £sEpie  animom  iis.  Heo. 
V.  1.  28. 

Explorol  Ciroomspeoto  satine  expUnU' 
ta  sint.  Buo.  III.  5.  55.  Jam  id  expUf 
ratumei,  Pborm.  IV.  3.  23. 

Expono']  Hio  profeoto  est  annlos, 
qoioom  ezporita  est  gnata.  Heaat.  IV. 
1.  2.  Com  exponendam  do  illi,  de  digi- 
to  aoolom  detraho.  Heaot.  IV.  1.  37. 
Cootiooo  exponetur.  Hec.  III.  3.  40. 

Eiparrigo']  Da  ie  hodie  mihi :  crpor- 
ge  frootem  Adelph.  V.  3. 53. 

ExpoUuloX  Cam  eo  injoriam  bano  ex- 
poetuUmf  And.  IV.  1.  15.  Potant  ribi 
fieri  injoriam  oltro,  si  qoam  feoere  ipsi 
expostuUi,  Adel.  TV.  3.  4.  ride  notas. 

Exprimo]  Una  lalsa  laorimola,  qaam 
ooolos  tereodo  mijiera  vix  vi  expreaterit. 
Son.  I.  1.  23.  Verbam  de  verbo  ex- 
jimfum  extolit  Adelph.  prol.  11. 

Exprobratio]  Istseo  commemoratio 
qaari  esprofrralsoest  immemori  benefioi. 
And.  I.  1.  17.  vide  notas. 

Eaqpromo']  Apod  qoem  eapromere  om- 

VOL.  II. 


nia  mea  oooolta  aadeam.  Heaat.  III. 
a    14. 

Expromptut]  Opos  est  toa  mihi  ad 
haoo  rem  exprompta  malitia,  atque  as- 
totia.  And.  IV.  3.  8. 

Eipugno]  PrioMim  sedis  expugnabo. 
Eon.  IV.  7.  3. 

£zpuo]  Qoasi  obi  ilUm  expu^ret  mi- 
jeriam  ex  animo.  Eon.  III.  1.  16. 

Expurgo]  Sine  me  expurgem,  And. 
V.  3.  29.  Non  facile  est  expurgatu. 
Heo.  II.  3. 4.  Qni  post  factam  bjoriam 
se  expurget,  parom  mihi  prosit.  Uec. 
V.  1.  15. 

£r^ro]  Ea  me  exquirere  ioiqoi  pa- 
tris  est.  And.  L  2.  15.  AnoiUas  dedo  : 
qoolobet  onioiata  per  meexigutre.  Hec. 
V.  2.  7. 

£xtCtt2po]  Possomne  hodie  ego  ex  to 
exieufpere  verom  ?  Eon.  IV.  4. 45. 

Eaequiet]  Exsequiae  Chremeli  qnibos 
est  oommodom  ire,  em  tempos  est. 
Phorm.  V.  8.  37. 

Exsequor]  Sed  nono  qaid  primom 
exsequarf  And.  1. 5.  24.  Simeom  impe- 
riom  exseipti  voloisses.  Heaot.  I  V.l.  22. 

Exsereio]  Opere  mstico  faoiondo  ia- 
cile  somplom  exwrctre/it  soom.  Heaot. 
L  1.  91.  vide  notas. 

Exsolvo]  Qoo  velis  in  tempore,  ot 
ta  exsolvat.  Heaot.  IV.  3. 43.  Me  hao 
sDspioione  exsolvam.  Hec.  IV.  2.  23. 
Qoa  re  sospectos  soo  palri  et  Fhidippo 
foit,  exsolm.  Hec.  V.  3.  22. 

Eispectatio]  Fonamboli  eodem  aeoe- 
dens  extpeetatio.  Heo.  alt  prol.  26.  vide 


Exspeeto]  £xjpecto  qnid  velis.  And. 
1. 1. 7.  Me  somnies :  me  extpeetes,  de 
me  oogites.  Eoo.  I.  2.  114.     O  mi  er- 

rtate  Clioia,  salve.  Heaot.  II.  4. 26. 
sedere  oportoit  domi  Tirginem  tam 
grandem,  dom  oognatos  hino  illinc  ve* 
niret  extpectante?»  f  Adelpb.  IV.  5. 40. 
vide  notas.  Mortem  ex^peeta&om  miser. 
Hec.  in.  4.  8.  Senem  qooad  exspeie* 
tatia  vestrom  ?  Pborm.  1. 2. 98. 

£xRipero]  £xsuperat  ejos  stollitia 
hsM  omoia.  Heaot.  V.  1.  5. 

Extemplo]  Car  oon  dixti  extemp2o 
Pamphilo  ?  And.  III.  2. 38.  Poslqoam 
intro  adveni,  extemplo  ejos  morbom 
oognovi  miser.  Heo.  III.  3. 13. 

ExtiUo]  Ita  tibi  inoensam  dabo,  ot 
ne  restingoas»  laoromis  si  eitiUaverit. 
Phorm.  V.  7.  82. 

£xrimeseo]  Extumtt  ilieo.  Heo.  V.  3. 
26.    Adeon  rem  radiisse,  patrem  ut 
«rtimeaeam  f  Phorm.  L  3.  2. 
4  D 


578 


INDEX  VERBORUM 


Extmguo]  S«iii  aniBitm  extingturtm, 
Adelph.  lll.  f .  16.  Paerum  clam  fo- 
Itttt  extingusre.  Heo.  V.  1.  f3.  Ni  ▼!• 
boBi  in  ipsa  ioeMet  forma,  Inec  formam 
estinguerent.  Phom.  I.  f .  58. 

Extoniueo'}  Hnno  «bdace,  vinoi»  qomro 
rem.  6.  Immo  hercle  <xt0roti«.  Adelph. 

in.  4.  sr. 

ExtcrtoT^  BoBonna  extottoTf  legnm 
eODtortor.  Adelph.  II.  S.  27. 

Extra]  Domiiiam  eise  extra  noxiem. 
Heaat  U.  S.  57.  BjLtoliMe  extra  aBdii. 
Heo.  IV.  1.  48.  Keqne  notiM,  noqoo 
oogoatnt,  «rtra  nnam  amcalam.  Phorm. 
I.  S.  48.  Me  oenMB  potaiMe  omnia 
inteOegoro  extra  oitiom  ?  Phorm.  V. 
6.S6. 

Extroho]  Me  ex  qaanta  mmmna  ex- 
traxerit.  Heo.  V.  4. 36.  Qaomodo  me 
inde  extraham,  Pborm.  I.  4.  3. 

£ctrartta]  Hano  oonditionem  li  oni 
tdero  extrario.  Phorm.  IV.  1. 13. 

Extremui]  Certe  extrema  linea  amare, 
hand  nihil  eat  Enn.  IV.  2.  If . 

Extrudo']  Me  extrunt  fon».  Bnn.  IV. 
5. 11.  Di  te  eradieenty  qoi  ittino  me 
extrudat.  HeanL  IIL  3.  28.  vide  notaa. 
Injecta  ett  ipeff  patri,  posM  illam  cxfru*- 
di.  Pborm.  IV.  4. 12.  Vidoam  extru- 
di  tOTpeflt  Phovm.  V.  7.  20. 

ExuUi]  Exulo  domo  nnnc.  Eob.  III. 
5.62. 


JVifta]  Igtme  In  me  oBdetnr  faba, 
Eon.II.3.90. 

Fabrica]  Nonne  ad  Moem  aliqoam 
/ofrrieam  ilngit?  Heant  III.  2. 34.  Bit 
piatrilla,  et  exadronom/afrrica.  Adei. 
IV.  2.  45. 

Fabula]  Popolo  nt  placorent,  qnaa 
feoiMet/a6uZai.  Contaminari  non  de- 
oere/a2H(lai.  And.  prol.  3  et  16.  Fa>- 
huUt,  mihi  qnidem  non  fit  Terisimile. 
And.  I.  3. 19.  Qnn  hfec  est  fabula  f 
And.  IV.  4. 6.  Fabulam  inoepUt  And. 
V.4.22.  Illa  haod  soit,  qnam  mibi 
nnnc  snrdo  narret  fabulatn,  Heaoi.  II. 
1.  10.  Adnlescens,  qui  lenoni  eripit 
meretrioem  in  prima /a6tt7a.  Adelph. 
prol.  9. 

Fabulor]  NoII/aWan«r.  Hec.  III. 
1.  36.  Ut  aperte  tibi  nnno  fabuler, 
Phorm.  IV.  3.  49. 

Faeeiio]  Hko  hino /arettot.  Phorm. 
IV.  3.  30. 

Faeete]  Faeete  dieinro.  Enn.  H.  2. 
57.  Facete,  lepide;  lante,  nil  sapra. 
Ban.  III.  1.  37. 


Faeetut]  M«1ior  oommoda  et  ySnarta 
bmo  merelrix.  Heait  IH.  2.  11. 

Fades]  Com  fadem  Tideaa,  Tid/elar 
MM  qnanliTis  preiii.  And.  V.  f .  15. 
Pnpm,  faeie  honesta.  Ebb.  11.  1.  f 4. 
O  faeiem  pnlofanm.  Eon.  II.  3.  5. 
Qoam  libenU  faelef  Bob.  m.  2.  «K 
Non  Bo?i  bominu/aeiMi.  Heo.  IIL  5. 
25.  Virgo  ipM  faeie  egregia.  Pbonu 
I.  2.  50. 

Faeiie]  FaeHe  omnM  perfaio  ao 
pati.  And.  1. 1. 35.  Ita/oetOiMie  flBO 
iBTidia  laBdeBiBTeBiaa.  ABd.  L 1. 38. 
Faetishic  plm  mali  oat,  qaam  illie  beai. 
ABd.  IV.  3.  5.  UtiBam  tm  afiqBU 
iBTenire /adf«  poasia.  Bbb.  II.  1.S 
Vtfiuiie  soiM  deaideiio  id  fieri  taou 
Heant  II.  3.  €6.  Qno  vorba  fmeilim 
doBtnr  mlbi.  Heant  V.  1.  41.  Qmm 
TOB  faeiUume  agitis.  Adelpb.  UI.  4. 
56. 

FaeiHt]  Qbmb  id  mibi  sil  /amla  at- 
qoo  Btilo.  Aod.  IV.  5. 16.  Tide  Boiaa. 
Nnlla  est  tam /actiii  ros.  HeoBtlV. 
6. 1.  Rem  fiMtn  faeikm.  HoBBt  IV. 
3.  26.  Qood  te  iidfeeilem  et  fcadfam 
potaot.  Adeipb.  V.  9.  29.  FaeHemha- 
fdfolBmqae  lingna  taa  jam  libi  me  led- 
didit  Heo.  V.  1.  35.  Joalam  iHsm 
oaBsam,/aeileMi,  TiBoibilem,  optBmam. 
Pborm.I.4.49.  Nibtt  oal diotB /om- 
Imt,  Pborm.  II.  1.70. 

Faeiiitat]  Mei  potriafeffliTitBlMiet 
faeiHuaem.  Bnn.  V.  8. 17.  Malo  da- 
oet  to  mea  faeilitat  bbIIb.  Heaat  IV. 
1. 43.  Inepla  lenitaa  palria,  et  fiti^ 
litofprafa.  Adelph.  III.  3. 17.  Re  ipsa 
reppori,  faeiiitate  Bibil  oaM  heMiai 
moUns,  oeqBe  demeBtia.  AddpkV. 
4.7. 

Foeinui]  O  faeimtt  aBimadTefln- 
dnm.  And.  IV.  4.  28.  Indignnm  fi- 
einut  hxo  ex  me  andiM.  And.  V.  2. 13. 
Hooino  tam  andax /aeimis  fboere  esM 
ausnm  ?  Tam  infandnm  fadmu  ne  on- 
diri  qnidem.  Ean.  IV.  3.  2  et  22.  Soa 
qosi  narral  faeinora  f  HmbI.  II.  1.  8. 
Videqnod  inoeptet/octmu.  Heastlll. 
3.  39.  Non  fit  sine  periclo  fadem 
magnnm  ot  commemonSiilo.  HMotH. 
3.73.  Ex  iUaa  ftmilia  tam  blibenle 
fapinut  esM  ortom  ?  Adelph.  III.  4w  3. 
Pnlcherrimnm /aetntij  andiri.  Fborm. 
V.6.30. 

FadoJ  Postbae  qoas  ^ciil  do  iolt- 
gro  oomoBdiu.  And.  prol.  26.  Si  dhi 
qaid/<ct  aot /iei0  qnod  plaoeBt  Aad. 
I.  1. 14.  Ne  qnam  faetom  ia  nnpliis 
fUlaeiam.    And.   I.  3.  7..    '' 


£T  PHRASIUM   TERENTII. 


699 


Tefboii  fmt. 
\,  f.  7.    Marilo  te  teaptr  moMmi 
fmi.  And.  UI.  S,  4S.   QticqaM  biuM 
/teifOUM  ▼irginu/Mi.  Eud.I.  2.  12S 
•t  lt5.    Opu/a0Mm.  £m.  U.  1. 14. 
Fac  perieln  in  literif.  Bon.  III.  f . 
93.    Neqneaiine  hodie  iBianaetnr- 
bMn/Miat,MitviaTlieidi.  Neqnepee 
Deqne  mens  eatis  •nnm  oiBciam  /eett. 
Jtnn.  IV.  6. 3.    Ah,  nen  e<|aom  /nnt. 
Henm.  1. 1.  39.    UUnnm  ita  di/iai»t« 
Henntl.  1.  109.    Conjeotnmm /«ei« 
«NM.  Uennl.  IL  &  S6.  vide  notae.  Se« 
dneem  me  in  pnlriam /actc  Heant.  II. 
4.  18.  Faeiam  boni  tibi  aliqoid.  Heanl. 
IV.  5. 15.    Ademptnm  tibi  jam  fuxo 
,  HeanU  U.  d.  10.  Snn 
/oeir».  Adelph.  1. 1.  50. 
NonnnUam  in  hao  re  nobis /<icit  injnii* 
mn.  Adelph.  1.  2.  68.    Itoeine  i^- 
tia/oMMle?  Adelph.III.d.54.  l^VMie 
te  apnd  iUnm  deom.  Adeiph.  IV.  1. 19. 
Qnid  Hln  igitnr  facku  7  Adelph.  IV. 
7.  28.  Tide  notai .    BhBde  dieere  ani 
henigne  fama.    Adelpb.  V.  4.  24. 
Pnnlnlim  plobem  primnlam/aoo  menm. 
Adelph.V.6.10.    Nimia  lanotM  nnp- 
tiM  atndent  /aeir».  Adelpb.  V.  7.  2. 
Bene  nos  aliqnid/oecfviMi  deoet.  Adel. 
V«  8. 25.    Mlssa  faeio.  Adelph.  V.  9. 
S4.    Ks  faean  stolle.  Hee.  UI.  2. 8. 
Non  mimm/erit.  Hec.  IV.  4.  87.    In» 
aannm./scit  adnlefeentnlnm.    Phofm. 
pvel.  6.  rlde  not     De  illo  tnm  finem 
faetam  dionndi  mihL  Phonn.  prol.  22. 
Ceipi  iiaomnia/eecrt,  ohseqni  qne  vel- 
lenL  Phetm.  I.  2.  29.    Hmfam  hio 
II.  1.78.    Tnis  digb 
/sBsris.  Phonn.  II.  S.  89. 
Utkides/aeir.  Pborm.  V.  7.  52.    8e- 
neetns  si  feieonndos  /osit.  Phonn.  V. 
8.S4b 

Foctieo]  Qnm  veteres  faeliterunt,  si 
Ihetnnt  noTi.  Enn.  prof.  4S.  Idem 
hoo  jam  Pjrrhns  faeHtmriL  Bnn.  IV. 
7.1S. 

Pnetvm]  Id  isti  ritnperant  faetmm. 
And.  prol.  15.  Faetwm  gmudeo.  And. 
I.  1.  IS.  ride  not  Diotnm  ae/actum 
inremnt  aliqnnm  eaasam.  And.  II.  S. 
7.  Atlibt  di  dignuD /nsfit  exitinm 
dnint.    And.  IV.  1.  4Sw    Bgon  qnio- 

nnioam  islis/ielit  tibi  respondeam  ? 
.  I.  2. 7S.    Bgo  pol  te  pro  islie 
diotb  et  faetU,  soelns,  nloieear.  Bno. 
V.  4. 19.    Diotnm  no  faetvm  reddidi. 
faUnm  hi 


tost  ?  Hee.  IL 1.  12.  Non  nsna  faeto 
est  mihi.  Hee.  UL 1.  47.  Faeta,  ot 
cvsdam,  flMsit.  Hee.  V.  4.  17.  Tnin 
dignnm  faetk  feoeris.  Phorm.  II.  S. 
88.  Itaqno  omfaeto  est  Phorm.  IV. 
5.4. 

FaaUta»]  Di  date  faeuUatem  obso- 
ero  haio  parinndi.  And.  L  4. 5. 

JTaeiMidia}  8i  hie  aotor  tantvm  po* 
terit  afaewndia,  Heant.  proL  IS.  ride 


F«mina]  Fmaiwm  primarim.  Phonn. 
V.7.  78. 

Ftfnsro]  Metaisli,  ne  non  tibi  istno 
/4eneywntt..Adelph.IL2.  11.  Fmnera-' 
tumislnc  beneficinm  pnlehre  tibi  dioes. 
Phonn.  lU.  2:  a 

IVmnj]  Sameret/M)rt.  Phonn.  IL 
2.71. 

FaUaeia']  Qaicqaam/a|/aei«  oonari. 
And.  L  2. 26.  Ne  qnnm  faeiam  in 
nnptiis  faUaeima,  And.  I.  S.  7.  Fin- 
gnntqnmidaminterse/iiiaeiam.  And. 
L  S.  15.  Hio  nmo  me  oredit  aliqnam 
sibi  faUaeiam  porlare.  Aad.  IL  6. 1. 
JPWiaeia  aUa  afiam  Imdit  And.  IV.  4. 
S9.  Intendenda  ia  senem  est/atfacia. 
Fingeret  faUada»,  Hennt  IIL  2.  2et 
22.  Ten  mt  per  faUaeia»  addnoere 
ante  ocoloe?    Henot  V.  4.  18.  ride 


IV.  5. 12.  NnUnmbi^s^^- 
tnm^simile.  Adelpb.  1. 2. 16.  An  qoio- 
q^nm  pm  iatis/aolit  dignnmte  dlei  po* 


FoUsl  NihU  me/aUit.  And.  L  2.  SS. 
Hio  se  ipsns/attit,  band  ego.  And.  IIL 
2.  15.  Bas  itidem  faUam,  ot  ab  ilfia 
famamr,  Eon.  U.  S.  9S.  Nom  me 
/Sfsiiit, hosoe  id  stmere?  HeantIIL2. 
S.  Nisi  me  animns  faUit,  Heaot.  IV. 
1.  1.  Nisi  qoid  me  fefeUerit.  Phorm. 
I.  4. 4S. 

Falto]  Dari  tibi  reriia  oenaes/aiic. 
And.  III.  2.  25.  ride  notas.  Falto 
sospicarier.  Heant  II.  S.  27.  Nostms 
mnUeres  snspeelns  fbisse  faUo,  Hec. 
V.  2.  11. 

FaUui]  Ut  per  /nitot  nnptiaa  Tom 
objorgandi  oansa  sit.  And.  L  %,  ISO. 
Dooi/aifo  gaudio.  And.  I.  2.  9.  FaL 
ma  ea.  Nisi  me  faba  spe  prodooeres. 
And.  IV.l.  2Set24.  Vem  an /aint 
andierim.  And.  V.  4. 19.  Neqoe  me 
finxia8e.^Ufi  qoicqoam.  Ban.  1. 2. 120. 
Ut/altut  animi  «s.  Boa.  II.  2. 4S.  Tide 
nolas.  Una  falm  laerimala.  Bon.  I. 
1.  22.  SoUidtndinem  istam  faUam 
mittas.  Hennl.  I.  2.  S.  Gave  nefaUam 
gmlinm  stodees  iniM.  Heant  U.  S.  6t. 
Nolo  esse/oitn  fiuna  gnatum  snspeetnm 
tonm.  Heo.  V.  1.  Sl.  Gandio  faUa 
frai.  Hec.  V.  4.  2. 


sao 


INDEX  VERBORUM 


Fama]  HmcfBOM  inpoltiis.  And.  1. 

1.  72.  Bt  me  et  meQm  unorem  et/a- 
mam  permitto  tibi.  Heevt.  11.  2. 110. 
Maledicta,  famam,  meam  amorem,  et 
peccatam  in  ae  transtalit.  Adelpb.  II. 
3.  10.  Ton  fama  m  dabiam  Teniet 
Adelph.  m.  9,  42.  Ut  Toa  domi  mi 
eritis,  proinde  ego  ero/tfsna  foris.  Heo. 
II.  1.  21.  Base  Maajfama  saapeciom. 
Heo.  V.  1.  31.  Habes  axorem  sine 
msU  fama  palam.  Phorm.  I.  3.  17. 
Tide  notas.  Minns  fmiut  temperaos. 
Phoim.II.1.41. 

Famelie«s]  lUe  nbi  miser  /omsUeus 
▼idet  me  esse  tanto  honore.  Bnn.  IL 

2.  29.  vide  notss. 

Famei]  Ut  pericalam '  etiam  a/ame 
mihi  sit.  Heant.  V.  2. 27.  Ille  ad/a- 
mem  hano  ab  stadio  stoduit  reioere. 
Phorm.  iwol.  19. 

Famiiial  Decem  dieram  vix  mi  est 
famUia,  Heaat.  V.  1.36.  Ipsam  do- 
minam  atqoe  omnem/imitiam  moloavit 
osqne  ad  mortem.  Adelph.  I.  3.  9. 
Matam  ex  tantn  famiiia,  Adelph.  III. 
1»  10.  Solus  omnem  famiiiam  sasten- 
tat.  Adelph.  III.  3.  34.  Ipsa  si  capist 
Salos,  senrare  prorsos  nen  potett  hano 
famUiam,  Adelph.  IV.  7.44.  Me  et 
te  et  famiUam  dedecoias.  Hec.  II.  1. 
13.  Colnmen  vero  famlia,  Phorm. 
II.  1. 56.  Nnmqnam  tam  grarea  iiii- 
micitias  caperem  in  vostram  famlxam, 
Phorm.  II.3.  23. 

Famtitarif]  Ipsi  qni  sit  fanniiarior» 
Phorm.  IV.  5.  9.  Famiiianorem  opor- 
tet  essehnno.  Phonn.  V.  6. 11. 

FaimUaTiia»\  Malo  ex  prinoipio 
magna/ami/tantai  oonBatast.  Bon.  V. 
2.  35.  Blihi  com  eo  foit  w&mper  fami' 
Uaritat.  Henot.  I.  2. 10.  Dom  inter- 
oedet/miiZiantas.  Phorm.  IV.  1. 17. 

Fttmiiiariter']  Hojos  mortem  tam  fert 
famUiariter.  And.I.  1.  84.  Rejeoit  se 
in  eom  flens  qoam  familiariUr,  And. 
L  1.  109.  Ut  te  aadacter  moneam  et 
/amtiiariter.  Heaot  1. 1.  6. 

Fortor]  Cetarii,  lanii,  coqai,/arto- 
rei,  piscatores.  Eon.  II.  2.  26. 

Fat]  Nec/oi  ease,  nlla  me  reloptnto 
hio  frni.  Heant.  1. 1.  97.  Si  jos,  st 
/at  est.  Hec.UI.3.27.    . 

Fateer']  Ego  me  amare  hancyotior. 
Si  id  pecenre  eat,  fatear  id  quoqoe. 
Aod.  V.  3.  25.  Non  potestsine  inalo 
fateri,  Tideo.  Ban  IV.  4. 47.  Com  se 
servam/atentur  toom.  Bon.  V.  2.  24. 
PoDcaviVotwr.  Heaoft.  IV.  1. 31.  Hoo 
qoi  neqoit,  fateatur  Deeoire  imperaro 


liberis.  Adelph.  1. 1. 52.  Si  mnxow 
/ateotur.  Addpb.  UI.  2. 43.  Hmcadeo 
mea  colpa  fateor  fieri.  Adelph.  lY. 
4.20. 

Fot^]  Neadoleaoens  molierte^ 
t^.  Phorm.  V.  3. 11.  vide  ootos. 

Fatuu»]  Qoid  ?  /atne.  Eoo.  IIL  5. 
56.  Fatuiuest,inaolBas,bnrdna.£ni. 
V.  8. 49. 

Faueet]  Grocior  bolom  mihi  tantma 
ereptnm  tam  desoluto  efauahus.  Hcnnt. 

IV.  2. 6. 

Faoso]  FaoeCe,  ndeste  SBqoo  onimo. 
And*prols24.    UU/aveovirgini.  Enn. 

V.  3. 7. 

Favaiia]  FamUes  plena,  fcmi  ac  polli- 
nis.  Adelph.IV.3.60. 

Faustu»]  O/aiutitmetlolicentdiem. 
And.  V.  4. 53. 

Fautrw]  Nosine  omni   eet  foMtfig 
Eoo.  V.  8. 22.     Famirix  adjt- 
trixqoe.  Hec.  alt,  prol.  40. 

Febris]  Qoid  morbiost?  Pax.  Fe- 
bris.     So.  Cotidiaoa?  Hec  m.  2.  22. 
Feiietfos]  Coi  magis  boDas  feiicitate» 
omnes  averaae  sienU  Bon.  II.  3.  33. 

Feiic]  O  fiuistam  eitfeiieem  diem. 
And.  V.  4.  53.  O  hominem  /cOomi. 
HeaoL  II.  3.  139. 

Fenettra]  Qoantam  eii/eReitnsm  ad 
neqoitiam  patofoceris.  Heaot.  IIL  1. 
72. 

Fere]  Fere  in  diebos  paooia,  qoifaoo 
baec  aoU  saot.  And.  1.  1.  77.  Fsre 
gnndioscola.  And.  IV.  5.  18.  Nee 
rei/ers  sane  amplins  qnioqoam  foit. 
HeaotLl.  3.  Aouno/erreootariiote. 
Heaot.  L  1.70.  Abhincmenses  deeem 
/ers.  Hec.  V.  3.  24.  Hie  aolebamos 
/ere  pleromqoo  eam  eperiri.  Phoim.  L 
2.  39.  Rori/eri  ae  oootinebat  Phofm. 
II.  3.  16.  Fere  abhino  : 
oim.  Phorm.  V.  8.  28. 

Ferio]  GeU  feriOur  alio 
Phorm.  1. 1. 13. 

Fenae]  iemferme  moriena  n 
And.  I.  5.  49.  Fiddem  hand^rMe 
moiieri  invenias  vimm.  And.  IIL 1. 2. 
Paientum  injorim  onioamodi  tmtfenm. 
Heant  I.  2.  31.  MnUeres  snnt  ftrrne 
ut  pneri.  Hec.  UI.  1.  32.  Ferme  ea- 
dem  omnia.  Phona.  V.  7.  20. 

Fero]  Hiqoa  mortam  lam/ert  fiynili- 
ariter.  And.  L  1.  84.  Iiatoa,  atqoe 
mgre/ereni.  Aod.  1. 1. 110.  Gimviter 
aibi  dari  oxorem /enmt.  And.  1. 2. 20. 
Dom  tempoa  ad  eam  rem  tuiat.  And.  L 
2.  17.  Vitm  qoi  aaxiriom  tuitt.  And. 
1. 1. 115.    iBtas  tuitt.  And.  II.  6. 12. 


ET   PHRASIUM    TERENTII. 


681 


£go  protiam  ob  ttnltitittii  /ero.  And. 
IIL  5.  4.  .fiqoo  aniiiio  ftm,  And. 
II.  d.  Sd.  Namqoam  boo  tefuUMm 
podem.  And.  IV.  5.  13.  Jano  Looina 
f»  opom.  And.  III.  1.  15.  Dom  re« 
tHtvMt,    Nanonon/ffrt:  tens.  And.V. 

I.  13.  Ut  potexo»  Jeram,  And.  V.  3. 
27.     Non  ta  taom  mnlom  equo  enimo 

/ra?  And.  V.  4.  18.  Ettne,  ot/<rtur, 
forme  ?  Ean.  II.  3.  70.  Usqne  adeo 
iUias /err»  poMum  ineptiam.  £an.  IV. 
6.  5.  OpUtnm  /«rm.  Baa.  V.  8.  27. 
Rerom  qaos  /ert  mdalcMentia.    Hec. 

II.  1. 3.  Qaem /nret,  ti  porentem  non 
fvmt  saam?  Heaot.  I.  2.  27.  Uiod 
Imnd  inaltam,  u  Tivo,  ftrmU  Heaot. 
V.  1.  45.     Ego  ilti  maxamam  partem 

ftram,  Adelph.  1. 2.  36.  Neqoe  id  oo- 
eolte/ert.  Adelph.  III.  2.  30.  Si  alti- 
gistee,  ftrret  infortnninm.  Adelph.  II. 
1.  24.  Non  potero  Terrs  hoo.  Injnrias 
Tiri  omnes  ^errs.  Hee.  I.  2.  58  et  91. 
Nil  istsBc  mihi  res  Toloptatis  ferunt. 
Hoo.  IV.  2. 17.  Qoin  qaod  est/sTKn- 
^,  /m.  Phorm.  11.  3.  83.  Non 
oausam  dioo,  qnin  qaod  meritos  »it,f9- 
nrt.  Phorm.  11.  1.  42.  Animo  iniqao 
Jioo  oppido  ferre  aiunt.  Phorm.  V. 
1.3^. 

Ferot]  Eone  ^fena,  qnia  habes  im- 
perinm  in  belnas?  Enn.  III.  1. 25. 

Fervei]  Gam/ervitmaxome,  tam  pla> 
eidam,  qoam  o?u  ett,  reddo.  Adelph. 

IV.  1. 18. 

FeruM]  Ingratom,  inbamanam,y«rum. 
And.  I.  5.  43. 

Fetthio]  Qnid/attnas  f  Enn.  IV.  3. 
8.  Inde  alii/fstuiore,  leotos  stemere, 
ecenam  apparare.  Heant  1. 1.73.  Qaid 
fettmoMt  animam  reeipe.  Adelph.  IIL 
2.25. 

Feitiintat]  Mei  patiis/ertioitatem  et 
fiMulitalem.  Bon.V.  8.18. 

Festioof]  FeiHvom  oapot.  Adelph.  II. 
3.  8.  O  mi  pater  /etlioioime.  Qnod 
te  isti  faoilem  et/e«ioom  patant.  Adel. 

V.  8.  26  et  29. 

Fe^]  Ofedut  dies!  Ban.  III.  5. 
12.  Amioas  te  et  oognatas  deserere  et 
fettet  dies  nolo.  Hee.  IV.  2. 16. 

JUeiit]  Fiifeiem  haad  ferme  malieri , 
inrenias  ▼imm.  And.  IIL 1.  2.  Pao- 
eis  reperias  merelrioibas  ^Me/ii  cto- 
nisse  amatores.  Heo.  L  1.  2.  Tide  no- 
tas.  Qnam,/S<ieii  animo  in  illam  iui. 
Heo.  IIL  5.  22.  Senibos /<ielis  dnm 
inm,  seapnlss  perdidi.  Phorm.  1. 2.  26. 

Fidei]  Pro  Deom /dem/  And.  I.  5. 
2.  vide  Botas.    Te  oro  per  tnam>!dfm. 


And.  I.  5.  65.  Nailane  in  re  esso  oai- 
qoam  homini/dem.  Aod.  II.  5.  14. 
Hanc  fidem  sibi  mo  obseoravit  ni  d»- 
rem.  Abd.  II.  3.  27.  FirmaTitjSdem. 
And.  m.  1.  4.  Propemodnm  habeo 
jem  Jidem,  And.  III.  4.  7.  SoWisti 
fdem,  And.  IV.  1.  19.  Di  ▼oetnm 
fdem.  And.  IV.  3.  1.  Tristis  se?eri- 
tas  inest  in  Toltn,  «tqne  in  Terbis^ei. 
And.  V.  2.  16.  Hao  lege  Ubl  meam 
adstringo^/tdem.  Ean.1.2.  22.  Forsan 
parram  hic  habeat  mihi  fdem.  £an.  I. 
2.  117.  Pro  Deam/d«n  /  Boa.  V.  4. 
21.  In  elientelam  et/dem  nobis  dedit 
se.  Do  fdem  fatoram.  Eon.  V.  8.  9. 
et  30.  0  Jopiter,  nbinam  taX  fidttf 
Heant.  IL  3.  15.  Ftdes  mi  apod  hono 
est.  Heant.  III.  3. 10.  Ut  asqoam  fatt 
fde  qaisqaam  optama.  Adelpb.  II.  1. 
7.  Antiqaa  Tirtnte  ao  fidt,  Adelpb. 
m.  3.  88.  Ilheti  jEdem  none  fostram 
inplorat  Adelph.  III.  4.  43.  Sat  ad- 
hno  toa  nos  frnstratast  jidef.  Adelph. 
rv.4.13.  ProdiYom/dem/  Adel.IV. 
7.  28.  Obsonare  oam/de.  Adelpb. 
V.  9.  7.  Senrare  in  eo  oertamst,  qaod 
dixi,  fidem,  Heo.  III.  3.  42.  £i  rei 
finnasti  fidem.  Heo.  IV.  2.  5.  Dixit, 
jnryorando  meo  se  fidem  babnisse. 
Hec.  V.  4.  31.  Cajas  to^em  io  pe- 
conia  perspexeris.  Phorm.  L  2.  10. 
Neqoid  propter  tnam^em  decepta  po- 
tiretor  mali.  Phorm.  m.  1.  5.  Ne- 
qneoexorare,  comillo  at  matet^^dem. 
Phorm.  III.  2.  28.  Itan  partam  mihi 
fidem  esse  apod  te.  Pbonn.  V.  3.  27. 

Ftdet]  Virginem  fidilmt  soire.  Bnn. 
I.  2.  53. 

Ftdiemd]  Boqnid  nos  amas  de  fidi- 
cina  hao  ?  Bnn.  III.  2.  4.  Qnaodam 
fidieinam  amat  hino  Chsnrea.  Eon.  V. 
5.15. 

Fi<iueia]  Qna  fiduda  id  facere  ao- 
?  And.  IIL.5.7. 

Figuni]  Nora  figura  oris.  Eoo.  IL 
3.26. 

Filia]  lU  tom  disoedo  ab  illo,  nl 
qoi  tefiUam  neget  datttrom.  Aiid.  1. 1. 
121.  FiUam  meam  nnbere  tao  goato. 
Istao  periclom  in  fiUa  fieri  graTo  est. 
And.  III.  3.  2  et  34.  Edooere,  iU  ati 
si  esset/iia.  Bon.  I.  2.  ST.  Reliqait 
fiiiam  adalesoentolam.  Heo.  3.  41. 
Nane  iu  tempas  fert,  mi  ot  oapiam 
^Uiom.  Heaat.  IV.  1.  54.  Fiim  erili. 
Addph.  III.  2.  3.  FiUam  ejos  Tirgi- 
nemYitiafit.  Adelph.UI.4.20.  Ab- 
daoU  a  Tobis  prmgnans  foerat  fiUa. 
Hec.  IV.  4.  18.    OireDdi  adfeDiens 


de2 


INDEX   VERBORUM 


hmn  loostam.  PbonD.  V.  1.  52.  Rk 
^Qa/Eliam  miicepit  Phoim.  V.  7.  49. 
luiuf]  Ainieo^uiiirestitaeriv.  Aod. 
III.  3.  ^.  In  DDptiae  ooojeoi  erilem 
fi&nm,  Aiid.  III.  4.  23.  Num>/io  ?i. 
detor  nxorem  dere  ?  Aod.  11.  6.  21, 
Mibi  ti  omqaam^iiiM  erit,  ne  iUe  fiioiU 
me  otetor  petre.  Heaat.  II.  t.  5.  Ji- 
ViMim  oiiioam  adaleicentDlam  bebeo. 
Hewit  1. 1. 41.  Httio/itiMi  sois  eaM  i 
Hent.  I.  2.  7.  Scrra,  qaod  ia  te  eit, 
jUtam.  Heaot.  IV.  8.  4.  Matret  om- 
Bot  ,/Uai  in  peocato  adjatriees.  Heant. 
T.  2.  38.  Egon  coafitear,  meom  mm 
eaae  fiikm,  ^i  aii  mena  ?  TUem,  niai 
fm,  nalli  pareret /littm.  Heaat  V.  3. 
14  et  20.  GonaaafiM»  fiJnm.  Hoo  po- 
ftiam  eat,  oooaaeikoere,/iliiM>.  Adelph. 

I.  1.  29  et  49:  Toam  fiHum  dedisti 
adeptandnm  mibi.  Adelpb.  I.  2.  34. 
H«»c  eat  patrem  eeae,  aat  beo  mAfiHum 
eiae?  Adelpb.  IV.  5. 73.  Mi^  fiHiu 
taaa.  Adelph.  III.  4.  16.  ' 

J^go]  FimtHt  qnandam  inter  ae 
Mlaoiam.  And.  I.  3. 15.  Neqoe  me 
fiitume  fidai  qaieqoam.  Enn.  1.  2.  120. 
Veltaa  qooqae  homiaam  JSn^  aeeloa. 
Sjniamiraa>»itfiliam.  Heaat.  V.  1. 
14  et  25.  Noone  ad  senem  aliqaam  fc- 
bricam>^7  Heaat  III.  2.  34. 

Jmtf]  'Arte  ipse  b»  reba8.>E7Mm  prm- 
acripsiitL  Aad.  I.  1. 1$4.  Orandijam 
fimm  faoe.  And.  V.  1.  2.  Niii  jinem 
matedietia  &eit  Heant.  pref.  34.  Vi- 
oini  noetri  bio  ambig^  de  finQmL, 
Heant.  III.  1.  90.  In  istac/iiam  ibeiat 
Adelpb.  V.  9.  40.  Haod  opinor  oom- 
mode^ium  BtataitM  oratiom  miKtem. 
Heo.  I.  2.  21.  De  illo  tam  >iam  fli- 
eiam  dicondi  mihi,  peeoand*  eom  ipae 
de  tefintm  fecerit  Phorm.  prol.  22  et 
23.  vide  notaa. 

Fw\  ItaatjSt  And.  1. 1.  53.  Mibt 
qaidem  non  fit  veriaimile.  And.  I.  3. 
20.  Hoocinett  Jiicttt  hamanam  ant  io- 
oepta?  And.  I.  5.  1.  Tide  notat.  Op- 
pcatnne  bio^  mi  obfiam.  And.  III.  4. 

II.  Faeia,  triBtacta  omnia.  And.  I.  5. 
13»  Bx  ea  re  qoid  fiat  Tide.  And. 
n.  3.  11.  Ego  ittse  recte  ot  >iiit 
Tidere.  And.  U.  6.  25.  Ita  nti  noptim 
fiierantfiitarae,  jCont  And.  III.  3.  11. 
Ncm  poteat  id  fitri,  qood  rit.  And.  II. 
1.  5.  Bene/aetum.  And.  V.  6. 11.  Fae- 
tam  dabe.  Bao.  II.  1.  6.  ride  notna. 
Bieo  9fQ  mi  inaidiat,/E«ri.  Eoo.  III.  3. 
26.  Qokqoid  bajoa/actnmtt,  oolpa  non 

M.  Ebo.  V.  5.  10.    lii 


qoaotom  bio  operia^,  pmoitet .  Heont 
I.  1.  20.  Qoid  me  fitt,  parri  pemlBt. 
Heaot.  IV.  3. 37.  Ita  nt>lit  Adelpb.  L 
1.  30.  nde  notaa.  Nollem  /oeiMm. 
Adelpb.  II.  1.  11.  £  le  nalm  melMa 
fitri  band  petoit,  qaam/aatum  eat  A- 
delpb.  IH.  1. 8.  vide  notaa.  Si  eaeet 
onde  idJitret,liMeraMa.  Adelpb.1.2. 
26.  8i  aic  jSl.  Adelpb.  IV.  2. 15.  Qoid 
fiMf  qoidafitor?  Adeipb.  V.  5.  2.  Ut 
ne  id  Jkt  palam.  Hee.  I.  2.  30.  Si 
figri  id  noo  peteat,  qoio  tentiaot,  Hee. 
in.3.37.  Qoid/fdmiiqw?  Pbono. 
1. 2.  71.  Fkt  tedolo.  Pborm.  L  4.  SO. 
Opot  rori  /u^undum.  Pborm.  IL  1. 
20.  Gontomelioria»  ,/Sulam  iojiiiiam 
Pbom.  II.  3. 2.  Feetam  rolo.  Pboni. 
V.  3.  4.Male>kctam.  Pber.  V.  1.  23. 
Cempotito^rtmmtt  Fbmn.  V.  1.29. 

Phorm.  V.  8.  4». 
iHrmo]  Firmoott  fidtm.  kmk.  III.  1. 

4.  Cor  noo,  qood  dotb  dixi,)8rmai7 
Hemit.V.  5.4.  Bl  raijfnautli  iiom. 

'Hee.IV.  2.  5. 

jRmMt]  Tfbi  gmwram  /rmmo,-  et 
filim  imeoioa  rirom,  Aal.  m.  3.  30. 
m  aatia  jSrmi  rideo.  Heoot.  IL  3.  96L 
Finiue  Lkc  Toreor  at  aint  nopttm.  Hec. 
L  2.  2o.  rtnoiiR^fm  utar  noa  BNe 
amiaitiam.  Heo.  IV.  1. 18.  Viiom  ao- 
tia  /rmum  goalm.  Hee.  IV.  1.  41. 
QoiBie  aUam  tibt^mierB».  Hcc  V. 
1.19. 

Flabdbmm\  Gape  boo  jlaMlom,  et 
Tentolom  hnio  aio  facito.  FUMhm 
taoere  te  aainnm  taotom.  lamit  tpeeto 
tio  frflabiUmn  elaaeolom.  Bon.  IH. 

5.  «7.  50  et  54. 

PZi^litiom]  FkgHmm  hamm.  Ga. 
An  idftagitiumsl>  Ban.  II.  3.  90.  Ao 
poBBitBbot  fiaMI  AdBlaaoeBlolam  no- 
biUtaa  fiagUm.  Boa.  V.  6.  IS  et  21. 
Per  flagi&tm  ad  ioopiiBi  redifat  po- 
tran».  Heoot  V.  1.  56.    Fii^riif  loit 


Hcoot.  V.  4.  14. 
NoD  estflagUiitm,  mibiorede,  adolea- 
eentubmi  tcortari.  Non  eat  flagiliam 
tum  btto  adoleacentnlam?  Adelph.L 
2.  21  et32.  H«eine>2i9itiafimepelo? 
id  oobia  tom^/lawtriumat,  qoam  itta  000 
faoere  vobia,  Adelpb.  IIL  5. 25. 54  et 
66.  Fere  tiinjii^iCiaad  teiagenlio, 
WHra,  eapitalia.  Adelpb.  IV.  7.  3. 

Fiamma]  AdykmoMm  oooeanl  im- 
prodeotioa.  Aad.  L  1. 103.  E>2emma 
petere  te  eibom  poeae  aiiiitrar.  Boo. 
in.2.3&. 

fWDj.Ialae  eat  aapera»  qaBohtoant> 


ET  PHRASIUM    TEKBNTII. 


ua 


Jnieo* 


lit; 
.IV.  3.«. 

Fko]  In  ignttB  lapoaitMt;  ^fietmr, 
ReJMit  M  in  tnmjkns  qua  &BiJiari- 
ter.  And.  I.  1.  lOt  et  109.  PWlifli- 
tantMi.et  nil  fiBnnt0M,>iMMM.  Pkonk 
m.  S.  56. 

Fimv^itf]  Qni  il^  floeeHwMnm. 
Em.  IL  3.  li!. 

FUeei  pendo]  Invi^eie  eninM  aihi, 
mordare olnnciiJnm :  «^nmkfleceipm^ 
dere.  Son.  III.  1.  n. 

Fkm]  Anni  ?  aedeoim.  P.  Flm  ipM. 
Snn.  U.  3.  t8.  ? ide  notM. 

Feeut]  Deml  feekfa»  fiu  vicaMim  at 
memineris.  Eon.  IV.  7.  45. 

Fedie]  Qoin  te  in  ftmde  oeupieer 
federe  eat  anie.  HeamL  1. 1.  27.  Noli 
/odm.  Heo.  III.  A.  17. 

FdBdi»]  Videtnr/rifia.  Enn.  IV.  4. 
17.  Pro  Dewn  fidem,  fininM  ftBdum  ! 
Bnn.  V.  4.  St. 

Farie,  Fatei]  Hie  mihi  pntent  Mmper 
ferm,  Bna.  L  2.  9.  Qoi  mihi  nnno 
une  digitHlo  ferem  npeiis  fortnnatos. 
Eon.  II..3.  53.  Qnid  oiepoernnt^orat 
hino  n  me?  Heont  I.  1.  ISl.  Anas 
/orifriu  ebdU  peaaidam.  Heaat.  II.  3. 
37.  Ferm  effiregit.  Adelph.  I.  2.  8. 
Faran  aperi.  Adelph.  IL 1.  13.  Aooe- 
dun  ad/irm.  Adelph.  IV.  4. 24.  Nam 
f|aid /orit  ofepait?  Adelph.  11.  3.  11. 
Tnne  hM  popniiati  forml  Adelph.  IV. 
5.  4.  Coanede  kino  n  faribus,  Phoim. 
V.  1. 14. 

Feirie.^9erbJ]  Qnm  dam /arit  annt, 
nil  Tidetar  mandioa.  Ean.  V.  4.  12. 
Ferit  aapere»  tibi  non  pooM  te  anxilin- 
rier?  Heont.  V.  1.  60.  Ut  Toa  doari 
mfti  eritia,  proinde  ego  ero  fiuna/oru. 
Hm.  II.  1. 21.  Qai  pemoolaret j^. 
Hm.  IV.  1. 24.  Fortf  effntiretis.  Phor. 
V.1.18. 


Formoius]  Vah,  qoanto  nnno /brmofior 
idere,  qoom  dndom  ?  Ban.  IV.  6. 4. 
Fert.  Fortuna]  Fortefortum.  Ean.  I. 


2.  54.  et  III.  5.  20.  Tn /ors  qnid  me 
fiat,  parvi  pendia.  Heoot.  W.  3. 37 .  Tide 
notM.  Ineommode  illia/ors  obtaleratod- 
Tentam  meam.  Heo.  ill.  3.  10.  Fort 
foat  pol.  Hec.  IV.  3. 4.  Qaod/ort  feret, 
feremas  sBqao  aaimo.  Phor.  I.  2.  83. 
O  forma,  O  fertfortune,  Phor.  V.  6.  1. 

Formn]  Aliqaia/orsonme  patet  non 
patare  hoc  Torom.  Aod.  V.  5. 1.  Fot' 
tan  porTam  bio  habMt  mihi  fidcm.  Ban. 
I.  2. 117.  vide  notM. 

Fonilati]  SialteraillsMmagiainata- 
bit,/«»rsifan  nMTejiciat.  Phor.  IV.  5. 5. 


FoftaaM]  Fertosis  «t  paofaotnn  e^ 
fneraa.  Bon.  11.  2. 49.  Foirieme  oli* 
qanntmn  iniqnior  erat.  Heant.  L  2.  27. 
ForUum  exoladetnr  forM.  Adelpb.  L 
2.39.  Andialiexaliqao/ir(asst.Hoc 
IV.  1.  35.  Non  moltnm  habat  qand 
det/ortoaaa^  PhovHkL2.  96. 

Forta]  Fiata,  itn  «t  fit,  ilinm  per- 
dnxece.  And.  L  1.53.  Si  fmie  hno 
ChremM  adTCiierit.  Eim.  IIL  2.48. 
Alterm  dom  narraty/orte  aadiri.  HeanL 
n.  3.  31.  Si/ort«  frater  redierit  Tiso. 
Adelph.  IV.  2.  10.  fli  forte  morbna 
aaaplior  iaetaa  aiet.  Heo.  IIL  1.  50. 
Qoam  aaBpe/orts  temere  ereniimt,  qnm 
non  amloM  optare.  Phorm.  V.  1. 30. 

Fortit]  Ut  Tirom/ortem  decet.  And. 
IV.  6. 14.  Nfl  pnoa  neqne  /Ntius. 
Enn.  L  1.  5.  Ita  ut  fertm  deoet  mili* 
ies.  BoL  IV.  7.  44.  Fortis  Ibrtnna 
adJBTat.  Phonn.  1. 4. 25.  O  waferHe 
atqne  amions.  Piiorm.  II.  2. 10. 

Foreitsr]  Fertiter,  kui,  pealbrtiter. 
Adelph.  IV.  2.  28. 

FertUudo]  Vereor.neiataM/onsdMie 
in  nerron  emmpat  daniqae.  Phoira. 
11.  2. 10. 

FoHumi]  Oouin  bona  dioere,  etlon* 
dare  feftwuu  meaa.  And.  I.  1.  70. 
SeiTOB  fortunn  moM  me  oommiaiaM 
fiitilL  Aod.  m.  5.  3.    An 


oonlaadem,  qamgabeniatrixfDit?  Bon. 
V.  8. 16.  Bie  tnarnm  miaeritnmat/or- 
tunoruni.  Heant.  III.  1.  55»  Scibam 
dobiam /ortunam  oaM  anenifiam.  Hee. 
alt.  prol.  8.  O  /yrtuno,  «t  nwBqoam 
perpettm  m  data.  Hm.  III.  3. 46.  Tide 
notH.  Ne  aimili  ntamiir/ntuna,  atqne 
nm  aamoa.  Phor.  prol.  32.  Qnod  ai 
eomem/aftuiuBTedenn.  Portia/or*unn 
ndjnTat.  Phor.  I.  4.  23  et  25.  Qao- 
nam  in  loeo  annt  res  eiforiutut  mem  ? 
Phorm.  III.  1.9.  Tantam/ortunom  de 
improTiM  esM  hia  datam.  Phonn.  V. 
6.44. 

Fartunatui]  Qaia  te  Mt/ortunotior  ^ 
Heaat.  U.  3.  55.  Edepol  te,  mM  Ao- 
tiphila,  laodo  et/ortufuttom  jodioo. 
Heaat.  IL  4.  1.  Ne  ego  /ortunatus 
homo  sam.  Heaat.  IV.  6.  21.  Ifallo 
omniom  me  nnao  ^^rtunatisnmum  fao- 
tom  poto  esM.  HMnt.  IV.  8. 1.  Qnod 
/ortunotum  iati  potant,  nxorem  nom- 
qaam  haboi.  Adelph.  L  1.  18. 

Farum]  Eg^  me  hino  ad  /orum. 
Aod.  1.  3.  21.  Qoid  torbm  apod  /a- 
rumst?  And.  IV.  4.6.  Amious  qoi- 
dam  me  a/oro  abdoxit  modo.  Adelph. 
IV.  5. 11.  Scistiuti/oro.  Phor.L2..29. 


584 


INDEX  VERBORUM 


Frango]  NtTOB  ■•  fngU  apad  An- 
dfmi  iiuolain.  And.  I.  5.  17.  Navi 
Jraeta  ad  ABdmoi  ejectni  ett.  And.  V. 
4.20. 

.  FraUr]  Si  te  in  germmjrutri»  di- 
lexi  looo.  And.  I.  5.  57.  iVativifi  ho- 
Buoi  nemi'.u  eueprimarom  artiam  ma- 
gis  pric  Jpem.  Adelph.  II.  3.  6.  Si 
JraUr  Kai  aodalis  esset,  qoi  magis  mo- 
sem  gereret?  Adelph.  IV.  5.  74.  Fro- 
Iram  majorem  Cbremea  oostine?  Phor. 

I.  2. 3. 

Frau*]  Edootas  libere  in  Jraiudem 
inlieia?  And.  V.  4.  8.  In  eandem 
fraudem  incides.  Ueaat  III.  1.  53. 
Gennoy  iners,  fiwu.  helioo.  Heaot.  V. 
4.  10. 

■  Frtquetu}  Gom  iliis  ona  aderat  Jre- 
fitmu.  And.  1. 1.  80. 

Frehu]  Cojos  oonsiiio  yWtas  sam. 
And.  II.  1. 36.  Hem  qoo  Jretut  sim. 
And.  lU.  5;  IS.  Vobu/rvtiu.  P.  Soio 
qaamjretta  ?  Eon.  V.  8.  33.  Si  qois 
forle  malitia/retiu  soa  insidias  BostrsB 
feoit  adnlesoentie.  Pborro.  II.  1.  43. 

Frigeo]  Hioe  hommeejrigent»  £an. 

II.  2.  37.  vide  not.  Sermonem  qosB- 
rere,  nhijriget,  haoevasit.  Eon.  III.  3. 
11.  ■  Sine  Cerere  et  Libero  friget  Ve- 
nos.  Ean.  IV.  5.  6«  Abi,  tange:  .si 
non  totosyr^geo,  me  enica.  Phorm.  V. 
8.5. 

Frons]  Da  te  hodie  mihi :  exporge 
Jrontem.  Adelph.  V.  3.  53. 

Fruetut]  Metnit  semper,  qoem  ipsa 
nono  oapityructttm,  ne  qaaodo  iratos 
tnalio  oonferas.  Bon.III.  1.  60.  Hoo 
yructi  pro  labore  ab  iis  fero.  Adelph. 
V.  4.16.  In  HMeJruetue  est.  Phorm. 
II.  2. 18.  Fruetum  qaem  reddont  prm- 
dia.  Phorm.  IV.  3. 75.  Qae  nostros 
minnit  Jruetus  vilitas.  Phorm.  III.  8. 
24. 

FrugaUs]  Dedo  patri  me  none  jam, 
at/rti^aitor  sim,  qoam  Tolt  Heaot.  IV. 
3.3. 

Frugi]  Frugi  es.  £on.  III.  5.  60. 
Hominis  Jrugi  et  temperantis  faootas 
officioffl.  JEleaot.III.3. 19.  Frugi  ho- 
Do  est.  Adelph.  V.  9.  25.  • 

Fnior]  To  iUis  Jruare  oommodis. 
£oo.  11.  3.  81.  Nec  fas  esse,  oUa  me 
▼olaptate  hio  /rttt.  Heaat  I.  1.  97. 
Hocine  me  misemm  non  lioere  meo 
modo  ingeniam /rui?  Heaot.  U.  4. 21. 
Agelli  paalom  looitas  foras :  haic  de- 
mas,  qoi  fruatwr.  Adelph.  V.  8.  27. 
Gaodio  fklaoynu.  Hec  V.  4.2. 

FruAra]  Qoonagis  lobido  fnatra 


inoendator  toa.  And.  11. 1. 8.  Ne  me 
in  letitiamyhutra  oonjicias.  Heant.  IX. 
3.  51.  Frultra  openan  opinor  sobo. 
Heaot  IV.  3. 15.  fViMlra  has  egonet 
meoom  rationes  poto.  Adel.  If .  1.  54. 
Qaid  hio-ooBterimos  operam  Jrwtraf 
Phorm.II.l.  31. 

Fruttror]  S»pe  jam  me  spes  haeo 
JrustrataaL  And.  II.  2.  27.  Ne /rwirv- 
tur  ipse  se.  £an.  prol.  14.  Satauno  toa 
nosynutratast  fides.  Adelph.  IV.4. 13w 

Fuat]  Fors/uatpol.HecIV.3.4. 
Soo  capitiyvat.  Phorm.  III.  2.  6.Tlde 


Pueus]  Fueum  (aotnm  mnlieri.  Bon. 

III.  5.  41. 

Fuga]  Jam  adomarat  Jumu  Eoa. 

IV.  4.  6.  Faoerentyvgam.  £in.  IV.  7- 
17.  Qoamnam  hio  fugam  aot  fiirtnm 
parat  ?  Phorm.  I.  4.  14. 

Fugio]  Fugin  hino.  And.  II.  1. 37. 
Recte  ego  nempe  has  /Wi  noplias. 
Aad.  IV.  4.  27.  ride  notas.  Bellom>. 
gisRf.  And.  V.  4.  32.  Non  eoBveBit, 
qoi  Ulom  ad  laborem  hioc  pepulerim, 
nonomeipsom/ugsiv.  Heaot.1. 1. 114. 
Si  paalalom  modo  qoid  te  ftgerit. 
Heaot.  n.  3.  75.  Hoc  facito.  Hoc/u- 
jtto.  Adelph.  III.  3. 63^  Fugere  e  con- 
specto.  Heo.  I.  2. 107.  lUjiigiat,  ne 
pneter  oaaam.  Phonn.  V.  2. 3. 

Fugitivut]  At  etiam  restitas,  Jugt' 
Uvef  £on.  IV.  4.  2.  Retraham  ad  me 
iUod  fugitivum  argentom.  Heaot  IV. 
2. 11.  In*  hioo  malam  rem  com  istae 
magDificeotia,  fugitiae  ?  Phorm.  V.  7. 
38. 

Fugito]  Miserrimos  foi  Jugitando. 
Eon.  V.  2.  8.  Tnnm  conspeotnmyitff- 
tat.  Heaot.  III.  1.  25.  Eros  tiberafia 
est,  et/ugttanslitiom.  Phor.  rV.3.18. 

Ftanut]  FaTillm  plena^ytimi  ao  pol- 
liBis.Adelph.  V.3.60. 

Funambuiut]  Popalas  slodio  stopl- 
das  in  Junambulo  animom  oceopant. 
Heo.  prol.  4.  Fttnam^uli  eodem  aooe- 
dens  exspeotatio.  Heo.  alt.  pnd.  26, 
ride.notas. 

Funda]  Fundam  tibi  oano  oimia  ▼el- 
lem  dari.  £an.  IV.  7. 16. 

Funditut]  Qood  si  fit,  pereo/iuub*- 
tus.  And.  I.  5.  9. 

Fundo]  Raperem,/ttm2srtm  et  profl- 
temerem.  Adelph.  lu.  2.  21.  ride  ao- 
tas.  To  Terba  fundit  hio  sapientia? 
Adelph.y.1.7. 

Fundut]  Nostri  fundi  oalamitai. 
Eon.  1. 1. 34.  Qnin  te  mfunda  eon- 
spioer.  Heaot  1. 1. 16. 


ET   PHRA8IUM   TERENTIL 


Fwigor]  Ite  toto  adlente  illoniBi 
ofRnltijungen.  Hoant.  1. 1. 14.  Homi- 
nis  frngi  et  terapertnlU/ttfic(tt*<  oAoi- 
om.  Heaat.  III.  3.  19.  Tao  oflioio  foe- 
rh  funetui.  Heeot.  IV.  3. 12.  Funetut 
•doletcentali  eit  ofBoiom  liberalie. 
Phorm.  II.  1.  51. 

Funui]  FunufiDterim  procedit.  Aod. 
1. 1. 100.  Cnrabit  une/unui.  And.  I. 
1.  81.  In  funu$  prodeo.  And.  1.  1. 88. 
Neqoe  4|olM|o«m  adermt.  qoi  adjotaret 
funut,  Pborm.  I.  2. 49. 

Fur]  E&olamal, /urem,  non  poetam, 
fabolam  dedisse.  Bon.  prol.  23.  Ma- 
nipolas/t«rum.  Eun.  IV.  7.  6. 

Furtfifer]  Tibi  e^pout  credam,/urci- 
/«r  ?  And.  III.  6.  12.  Ego,  le/uw/«r, 
si  f ivo.  Eon.  V.  6. 19. 

Furtum]  FMrtumfiMore.  Eon.  prol. 
28.  Hio  Jurti  se  adligat.  £oo.  IV.  7. 
39.  Qgamnam  hio  fufpim  aot  furtum 
pant.  Phorm.  I.  4. 14. 

FutiUt}  ServoD  fnrlonas  meas  me 
eommiiisse /utif*  7  And  III.  5. 3. 

G. 

GnlUna]  Gallina  oecinil :  inlerdisit 
hariolas.  Pborm.  IV.  4.  27. 

Ganeo\  Gerro,  iners,  fraas.  helloo, 
ganeof  damnosas.  Heaot.  V.  4.  10. 

Ganeum]  Credo  addootom  in  gaa»- 
um  aliquo.  Adelph.  III.  3. 5. 

Gannio']  Qoidiliefanait/  qoidTolt? 
Adelph.  rV.2.17. 

Garrio]  Garrii.  Eon.  II.  3.  87. 
Garri  modo.  Phorm.  III.  2.  11. 

Garrula]  Ne  qoid  de  fratre  ^arru^^B 
Uli  dioerero.  Adelph.  IV.  4.  15. 

Gaudeo]  Jam  id  gaudao,  Aod.  II.  2. 
2.5.  Tanta  ?eoordia  innala  coiqoaui 
otsiet,  at  malis  gaudeatttl  Aad.IV. 
1.3.  Neistam  moltimodia  oifemio- 
ventam  gaudso.  And.  V.  4.  36.  vide 
BOtas.  Hono  seio  mea  solide  gaoitU' 
rum  gaodia.  And.  V.  5.  8.  Salvom  le 
advenisse  gamdao.  £oo.  V.  5. 6.  Jam 
■  hoo  aliod  est,  qood  gaudeamut.  Eoo.  V. 
8. 11.  Inpendio  magis  animos  /faiw/tf- 
bat  mihi.  Eon.  III.  5.  39.  I^rOKtra 
som  igitor  gaoitut  mieer.  Heant.  IV. 
B.  17.  CrMle  mihi,  gaudebit  faoto. 
Pborm.III.  2.  9. 

Gaudium]  Nec  opinanli«  dooi  falso 
goudio.  Aud.  I.  2.  9.  Espleam  animom 
gaudio.  And.  IL  2. 2.  Non  satis  tibi 
esse  hoo  solidom  Tisomsl  gaudiuml 
Aod.  V.  1.  23.  81  ndlla  SBgritodo  huio 
gatidio  intereesserit.  Mea  tolide  gaf  i- 
sorom  |«tiiia.  Aod.  V.  5.  5  et  8.    Ne 

▼OL.  II.  4 


boogauc/iiim  oontaminet  vito  s^^ritt* 
dine  aliqua.  Bon.  III.  5. 4.  Soio  me  io 
qnibns  sim  gaudiit  9  £on.  V.  9.  5.  Ce- 
lem  tain  iqnperatom  getudium  f  HeooL 

III.  1.  5.  Prm  gaudio  obi  siin  neaoio. 
Heant.  II.  3. 67.  Gaudio  sumns  pno- 
pediti  nimii».  Heant.III.  1.96.  Laom- 
mo^auWio.  Adelpb.  III.  3.6.).  Miie- 
riam  omnem  ego  capin;  bic  potitor 
gaudia.  Adelph.  V.  4.  U.  Ulinam 
perpetuom  hoo  fiat  gaudiMai.  Adelpb. 
V.  9. 15.  Piene  herole  ex.clamavi  gau- 
dio.  Phorm.  V.  6.  30. 

Gemina]  Ganiuabituiai  oares.  Adel. 
ILl.  19. 

GcmiMUj]  Ex  oiiisg«mtfia<  niibieoo- 
ficies  nuptiai.  And.  IV.  1.51. 

Gemitut]  Gemitut,  screatos,  tossis, 
risns  ab»tine.  Heaot.  II.  3.  l^. 

Gemo]  Incurvas,  tremulos,  labiis 
demissis,  gement.  Eoo.  II.  3.  46. 

Gener]  '11  bi  generum  firmnm,  et  filie 
inveiiias  virom.  And.  III.  3.  39.  £t 
geaer  et  adfinea  placent.  Heaol.  V.  1. 
63.  Com  illam  generum  oepimos.  Ueo. 

IV.  1.  22. 

Gemuf]  Qood  ego  te  oro  per genium 
taam.  Aiid.  I.  5.  54.  Tidenotas.  Soom 
defrodans  geutum,  oompersit  miser. 
Phorm.  L  1.10. 

Gentium]  Minime  gfnlium.  Roo.IV. 
1.  11.  Quovii  gentium.  Heaol,  V.  1. 
55.  Noiquam  gentium,  AdHph.  IV.  2. 

I.  Ubivis  genttum.  HecIII.  I.  4.  Ua- 
.qoam  gentium»  Hec.  III.  1 .  13. 

Genu]  Ad  genua  aocidit.  Hec.  III. 
3.  18. 

Genut]  Id  eit  geniw  hominnm  pes- 
somom.  And.  IV.  1. 5.  OUm  isti  fuit 
.geiwri  qatindam  qnsestns  apod  s«clirai 
prios.  £st  genut  hominom,  qai  eiae 
primos  se  oasniam  rerum  volont.  Eon. 

II.  2.  15  et  16.  O  gnura  saoriiega. 
Adelph.  III.  2.  6.  Htro  te  admiltere 
iodignagenfrs  nostro  ?  Ubi  ettam  bojos 
generit  reliqnias  reslare  video.  Adelpb. 

III.  3.  55  et  90.  Hie  meos  amicus  iili 
gen<re esi  proiomos.  Adelph.  IV.  5.  l7. 
Qood  hoo g«nus  est?  Heo.  11. 1.  1. 

Germanui]  Si  te  io  gennuni  fratns 
dilexi  loeo.  And.  I.  5.  &T.  O  mi  grr- 
Mone.  Adelph.II.  4.  5.  Nuoo  lo  mibi 
es  gfrinattMf  pariter  aoimo  ao  oorpor». 
Adelpb.  V.  8.  34. 

Gero]  Animo  morem  gettero.  And. 

IV.  1. 17.  Mos  gerundust  TbaidL  £on. 
I.  2. 108.  Sine  me  io  hao  rogtrere  mibi 
morom.  Heaot.  V.  1.  74.  Ut  bomost, 
ita  iporom  fsroi.  Adaltti.  UJ.  3.  77. 


»M 


INDEX   VERBORDM 


NoB  me  hane  rem,  ot  at  ertt  gfi^a,  in- 
AicaflM  P  Adelph.  IV.  4.  20.  Qomsi  re 
bene  ^estn.  Adelph.  V.  1. 13.  Pneri 
inter  se  qau  pro  levibos  posiis  irae 
geruntf  qaapropter?  qaia  enim  qni 
cH>t  gnbernat  animni,  infirmam  germt. 
}Ieo.  III.  1.  S9.  31 .  Tide  aolas.  Qnid 
rei  grrit  1  Phomi.  I.  «r  95. 

Gerro]  GerrOf  inen,  frava,  heHao» 
Heaat.V.4.  10. 

CBttio]  Qaid ^eKiam,  ant  <|nid  letot 
aim.  Quid  eit  qaod  sio  ^f s^is  ^  Bon. 
III.  5.  7et  10.  Ipaamgest/odari  mi  in 
oontpectam.  Phorm.  II.  1.  30. 

Gesto]  Rex  te  ergo  in  ocvAi»  getlare, 
*£nn.  III.  1. 12.  Tide  notaa.  Qnem  ^go 
poeram  modo  taotillom  in  manibna 
gdtom  meif .  Adelph.  IV.  «.  S4.  Hicine 
Bon  gestandttt  in  abo  eit  ?  Adelph.  IV. 
5.75. 

Geit%ts]  Nano  gettvt  mihi  ▼oltnsqne 
est  oapionduB  noros.  Phorm.  V.  6.50. 
Gladiator]  Romor  ▼enit,  datnm  iri 
gladiatoTet.  Hec.  alt.  prol.  32. 

Gladiatoriwi]  Hi  gladiatario  animo 
ad  me  adrectant.viam.  Phorm.  V.  7. 71. 
Gladint']  Soo  aibihoncjagnlog^dio. 
Adelph.  V.  8.  35. 

Ghria']  IjiborealieDomagnopartam 
^loriam.  Enn.  II L  1.  9.  Siroul  rem  et 
gleriam  armis  belli  repperi.  Heaat.  I. 
1.  60.  Fao  qaam  plnrimom  illis  re- 
lioqoas,  g/0namqae  istano  tibi.  Adelph. 
V.  3.  S8.  vide  notas.  Scit  se  nobiliu- 
tem  ex  ea  re  naclam,  et  giarinm  esse» 
Heo.  V.  2. 31 .  Tide  notas. 

GMorl  Vah,  gioriare  eTcniase  ex 
aeutentia?  Heant.  IV.  5.  17. 

Gteriof  u<]  Miles  gleriotia.  Enn.  prol. 
51.  Faoere  g-iorioivm  militem.  Enn. 
prol.  38. 

GiMla]  Unicam  ^mrtam  soam  cam 
dote  aumma  filio  niocem  ot  daret.  And. 
I.  1.  73.  Denegarat  se  oommissarom 
mihi  gnatam  saam  oxorem.  And.  I.  5. 
7.  Dospondit  ei  gnatam  hujns  ▼ieini 
proznmi.  Hec.  I.  3  49.  Gnataminveni 
Boplam  onmtoo  filio.  Phorm.  V.  3.  34. 
Gnathmieut]  Parasiti  item  at  Gna' 
ikoniei  Tocentur.  Enn.  II.  2.  33. 

Gnatutl  Qni  gnatum  haberem  tali 
iBfeBio  prmdilam.  And.  I.  1.  71.  Oor- 
rigora  mi  gnatum  porro  enilere.  And. 
IIL  4.  17.  Orabo  gnato  nxnrem.  And. 
UI.  2.  48.  Pletatem  gnati.  And.  V.  2. 
S8*  Deerevi  lanii«per  me  minas  inja- 
rim  meo  ^noto  facere.  Heant.  1. 1.  96. 
Gracilut']  Vinoto  poetore,  ut  graeike 
deit.  En.  II.  3.  23.  ? ida  ■otaa. 


Gradut']  SnspeBto  gmd«  pbeide  irr 
perrexi.  Pborm.  V.  6. 27. 

GraniUs]  An  sedere  opoHaitdoas 
virginem  lam  grandem  ?  Adel.  IV.  5. 
39.  Natn  grandior,  Addph.  V.  8.  7. 
Hotaojam  ^nmiltor.  Phorm.  II.  3. 15. 
Dicam  tibi  inplngam  ^raiulem.  Pboni. 
II.  3.  92. 

Gnim/iusCTtluj]  Fere  ^rvnituscula 
jam.  Aod.IV.5.  19. 

Gratia]  Habeo  ^atiom.  And.  L  1. 
15.  Postnlare  id  gratitf  adponi  sibi. 
And.  II.  1.  31.  Com  istacqaod  postn- 
loimpetrocam  gratia.  And.  II.  5. 11. 
£a  gratim  sironlaTi.  And.  III.  4.  & 
Jam  dttdam  res  reddoxit  me  ipaa  in 
gratiam,  And.  V.  4.  45.  Ego  excla- 
dor  :  illa  recipitar.  Qaa  gratiaf  Eofc 
I.  2.  79.  Ab  eo  gratiam  baae  inibo. 
£on.  III.  5.  9.  InTeniam  pol  bodie, 
parem  ubi  referam  gtiBtiam.  Eon.  H'. 
4.  51.  £i  habetttr  et  refcrtor,  ita  ot 
merita  es,.  ^atia.  Ean.  IV.  6.  12. 
Debino  spero  setermim  intar  noe  gru* 
tiam  fore.  Eon.  V.,  2.  33.  Grutiam 
habeo  maxnmam.  Bao.  V.  8.  61.  Ca- 
\e,  ne  falsam  gratiam  studcus  inire. 
HeanL  II.  3.  61.  Sjro  nil  gnM- 
Heanl.  V.  2.  46.  Dis  gratia.  Addph. 
I.  2.  41.  Mibiegit^tios.  Adelph.  IIL 
3. 14.  Rarsom  in  fratiam  restitaes. 
Hec.  IIL  1.  11.  Dis^ariom  UI*o. 
Hec.  IIL  2. 11.  Hano;ra<iam  nt  lihi 
des  pro  illa,  nnne  rogat  Hec  III.  3. 
30.  Neqne  alio  oompooi  pacto  potia  in- 
ler  eas  ^atiast.  Hec.  III.  5. 29.  £fO 
redigam  Tosin ^otiam.  Pbor.V.7.73. 

(^atiit]  Si-noo  pretio,  ^atiif  Adel. 
IV.  7.  26.  vide  notas.  Meam  dnctes 
gratiit?  Phorm.  III.  2. 15. 

GratHbr]  AdTeninm  mtvlonluf. 
£nn.  II.  2.  28.  Deaine.  Deos  gratm- 
lando  obinndere.  Heaut.  V.  1.  6. 

Grmtut]  Id  grotum  faiaso  advonum 
te.  And.  1. 1.  15.  IIU  ^tum  feoeris. 
Eon.  IV.  4.  56.  Qaam  bocmoous^T»* 
tum  arbitrare  Thaidi  esae  ?  Eun.  IJ.  2. 
44.  £si  isttto  datom  profeoto,  nt  gm- 
ta  mibi  sini  qnsB  fodo  omnia.  Eun.  UI. 
1.6.  CnmgTtitummiessepotuit,noiai. 
Ui  essel  apod  (e  boo  qoam  gralitiimum, 
Heaat.  11.  3.  21  et  127.  ubi  Tidenotas. 
Memorem  me  dices  esse  et  ^tnm. 
Adelph.  II.  2.  43.  Ne  id  adsentandi 
magis,  qnam  qno  faabeam  fru/um,  fa- 
cere  existames.  Adelph.  IL  4.  6. 

Gravidut]  Gravida  e  Famphilo  est. 
Aud.  I.  3. 11.  Virgo  ex  ee  eompressa 
gravida  facii^est.  Adelpb.  JII.  4. 22. 


ET   PHRASIUM   TERE^fTII. 


Wl 


Vravis]  Istao  p«riclam  in  fflU  fieri, 
^av€  est.  ADd.  III.  S.  54.  Qaasi  qoio- 
tjuam  in  htinc  jam  graviug  dici  possiet. 
And.  V.  3.  3.  Qua&to  ln  me  es  annis 
|raMor.  Hcaut.  IV.  1.  3«.  ride  nolas. 
Scio  tibi  esse  hoc  gravius  malto  ac  da- 
rias.  Heant.  V.  1.  4.  Iroperiom  gravi- 
4U.  Adelph.  1. 1.  41.  Nundom  aadisli, 
qaod  esl  gravisiimum.  Adelph.  III.  4. 
22.  Paapertatein  ana  pertnlimas  grm- 
vtm,  Adelph.  UI.  4,  50.  Viqne  illod 
visam  est  Pamphito  ne  otiquam  gran, 
Hec.  I.  2.  50.  vide  notai.  Quid  face- 
res,  si  aliud  q«id  graviut  tibi  nunc  fa- 
«iandum  forel?  Pborm.  L  4.  SO.  Nnm- 
qaam  taa  gravis  ob  banc  iaimicitias 
caperem  iti  vostram  familiam.  Phorm. 
IL  $.  23. 

Gr4tviter'\  Ctanterf tmuL  Aad.  1. 1. 
20.  Sxpe  eadem  el  mviter  audiejido. 
Reaot.  1. 1.  62.     Animam  adverlant 

graviter,  HeaaC.  III.  3.  9.  Gravitet 
crepueruBt  fore».  Heaat.  IIL  3.  52, 
Nimis  graviter  oraciat  adalescentalam. 
Heaat.  V.  5. 1.  Qaisuam  a  me  pepalit 

tam  grariter  fores  ?  Adelr.h.  V.  3.  2. 

Etsiamor  me  graviter  consaetudoqae 

tenet.  Hec.  IIL  3. 44.  Tibi  iratus  som 

^atirCT-.Hec.lV.^.  2.' 
■  Gravita]  Vereorne  illad  graviut  tn- 

ferit.  Eun.  I.  2. 1.  Nolo  in  iliam  gro' 

ciut  dicere.  Adelpb.  I.  2.  60.  Graviut 

deniqae  minitemar.  Heo.  IV.  4.  95. 
Gravor']  Ne  gravare.  Ad.  V.  8. 19. 
GremUim']  Jorem  qao  paoto  Danass 

misisse  aiant  in  gremium  imbrem  aare- 

um.  Ean.  IIL  5.  37.  Qni  ae  in  ini^«- 

mio  posituram  paemm  dicebat  patria. 

Adelph.  ITI.  2.  35. 

Grex]  Oro,  ut  me  in  veslrum  gregem 

recipialia.  Bun.  V.  8.  54.  Si  lenis  cst, 

«d  aliam  deferfar  gregem.  Heaat.  prol. 

45.  Ancillaram  gregem  ducont  secom. 

Heaut  II.  9.  4.  Hic  de  grege  illo  est. 

Adelph.  III.  3.  8.  Cam  per  tumoJtam 

noster^'^  rootnslocost.  Phor.  prol.  33. 
Gubeniatrix]    An  fortnnam  oonlau- 

dem,   qnsB  gubernatrix  foit  ?   Bon.  V. 

8.  16. 

Gubemo]  Qai  eos  gubemat  animas, 

infirmam  gerunt.  Hec.  III.  1.  31. 
Gifnaceum]  Ubi  in  gvnaceum  ixt  oc- 

cipio.  Phorm.  V.  6.  22. 


ha  ha  he:.  Enn.  111. 1.  36. 1IT,2. 
4^1.  Heaur.  V.  1.13.  [fa,  ha,he.  Hec. 
V.  4.2e.  Ua,haM.  Plwirm.  IL  3.64. 

Ualm]  Quos  hic  noster  anctores  Aa- 


bef.  And.  prol.  20.  In  lAemoria  hofteA. 
And.  1. 1. 13.  H(^o  gratiam.  And.  I. 
1.15.  Certe  captas  est  Aa6ef.  And.  L 
1.  56.  Qois  heri  Cfarjsideffl  habuH  f 
And.  I.  1.  58.  Si  qoid  consili  habeL 
And.  I.  1. 133.  Sat  habeo,  And.  11.  1. 
35.  Hoo  male  habet  Tirom.  And.  II. 
6.  5.  Prins  qoam  tuaro,  at  sese  A«<- 
heat^  animam  ad  nnptiss  perspexerit 
And.  II.  3. 4.  Qqam  ego  animo  egre* 
gie  caram  pro  oxore  habuerim,  And.  I. 
5.  38.  Sctas  posae  jam  habere  ipsum 
sae  vifae  moduin.  Aiid.  I.  1.  68.  Qaid 
agam  haheo,  And.  III.  2. 18.  Non  ha- 
beo  «patium.  And.  III.  5.  17.  Dis  pol 
habeo  gratiam.  And.  IV.  4.  ^l.  Dicta 
eot  esse  haec  alque  habita  eat  aoror. 
And.  IV.  5. 14.  Immo  habeat,  vaiett, 
▼irat  cnm  illa.  And.  V.  3. 18.  Omnia 
habeo,  neque  qnicqaam  habeo,  Eun.  II. 
2.  12.  Qai  sal  habet,  qaod  in  te  est 
Eon.  III.  1.  10.  Tide  noia».  Habetim* 
periom  in  belloas.  Bun.  III.  i.  25. 
Qn«e  res  in  se  oeqne  consilinm»  neqne 
roodum  habet  allnm.  Baa.  L  1.  13. 
Potias  qaam  te  inimicum  habeam,  Ean. 
*  I.  2.  94.  Quam  intomom  hetbeam  te« 
Ean.  I.  2.  48.  Sensit  me  tecnm  quo* 
qne  rem  habere.  Eon.  I.  2.  58.  Si  fidem 
habeat.  Eon.  I.  2.  59.  Sine  illam  pri- 
ores  partes  apad  me  habere,  Ean.  I.  2. 
71.  Qom  nos  nostramqae  adulesoen- 
tiam  fto&ent  despicalam.  £an.  II.  3. 92. 
Et  habetuT  el  refertar  gratia.  Eon.  IV. 
6. 12.  MalemoTero  habent,  Bun.  IV. 
2.  6.  Credin  te  inpane  hAbiturum  f 
Eun.  V.  2. 13.  Spero  me  habere,  qai 
bonc  excraciem  meo  modo.  Bun.  V.  3. 

11.  Hic  prb  illo  mnnere  tibi  honos 
«st  haHtut.  Eun.  V.  6.  22.  Gratiam 
habeo  mRxamam.  Eun.  V.  8.  61.  Ha- 
het  bonornm  exemplam.  Heaot.  prol. 
20.  Filium  vnicom  adulescentalam  fta- 
beo,  Ab,  qaid  dixi  ?  habere  me  ?  Im- 
no  liabui,  Heaot  1. 1.  42.  Coi  oaod 
re^pondeam,  nil    habeo.   Heaot.  II.  1. 

12.  Amioam  nt  habeat  prtipe  jam  in 
nxorisloco.  Heant.I.i.  52.  Mihiqnale 
ingenium  haberett  fait  indieio  oratio. 
Heaot.  IT.  4.  4.  Sioe  masnio  intertri- 
mento  non  potest  haberi.  Heant.  III.  1. 
39.  Anl  h<ec  cnm  illis  sant  habenAa, 
aat  illa  cuin  his  roiltenda  sont.  Heant 
11.  3.  84.  Ita  nt  re^sese  habet,  HeMt 
IV.  3. 24.  Snavia  inpnesentia  qose  ea- 
sent  prima  habtre.  Heaot  V.  2.  10. 
Nun  ne^esse  habeo  omnia  pro  tteo  jofo 
agere.  Adclph  I.  1.  26.  Scnrper  pareo 
ae  duriter  se  fta60rr.-Ade1fh.  1. 1.  fO. 


M8 


INDEX    VER^ORUM 


Vh  oi  iten  eoDtra,  me  habeai,  fMit 
•edalo.  Adelph.  1. 1. 25.  Qnod  forta- 
Ratum  i».i  puUnt,  uxnrem  namqaAm 
habui.  Adelph.  1. 1.  19.  ilahui,  amevi 
promeo.  Adelph.l.  1.  23.  StudioDe  id 
•ibi  hahet,  Adelph.  III.  3.  98.  Sati«  mi 
id  habtam  sapidicii.  Adelpb.  I II.  3. 15. 
Vir{(o  nibil  habet,  Adelph*  IV.  7,  10, 
Lodibrio  habtri.  Hec.  1. 2. 74.  Uti  e«- 
imiam  nemioem  habeam  f  Hec.  I.  1. 9. 
HabAam  alibi  animum  ainori  dedilam. 
Hec*  III.  1.  14.  Habn  omoem  rcm. 
Heo,I.  %  119.  Qoid  roalieria  anorem 
habet  f  Heo.  IV.  4.  22.  Heo  res  non 
minus  me  male  habet^  quam  te.  Heo. 

IV.  t,  30.  Qaopaclome  hahujirit  prm- 
posilam  amori  tao.  Hec.  IV.  2.  6.  Non 
sio  ludibrio  tais  factis  hahitut  essem. 
Hec.  IV.  1.11.  Non  me  olsm  haberett 
quod  celsfise  intelligu.  Hec.  IV.  4.  35, 
Seifre^alum  habui»te  a  me  Psro|ihiJam. 
Hec.V  1.  26.  Issibi  resiionsum  hoo 
haheat,  Phorm.  prol.  16.  Nou  ronltum 
habet  quod  det  foi  tasse.  Phorm.  I.  2. 
95.  Bene  hahtttt  tibi  principis.  Phorm. 
II.  3.82,  Nun  ia  honc  habtat  plane 
prttsenlem  deam?  Phor,  II.  2.  31. 
"Conclosam  hio  htUtao  pxorem  saevam, 
Pborm.  V.  1.  17.  Ut  me»  res  sese  ha- 
heut.  Pfaorm.  V.  4.  %, 

ffabitiar\  Si  qua  esl  habitior  paolo» 
poKilem  esne  aiant.  Eon.  II.  3,  24. 

Habito']  lo  hao  habitatte  plalen  dic- 
Inms  Chr^sidem.  And,  IV.  6,  1.  Rus 
habitatnm  abii.  Hec.  II.  1.27,  Bx  orbe 
to  ras  hahitatum  mii^res?  Heo.  IV,  2. 
%3,  Vi  rilios  oom  ills  habitet  apad  te. 
Phorm.  V.7.  41. 

Habitudo]  Quk  habitudo  est  oorpo- 
ris?  Enn.  II.  2.  11. 

Hffreo]  Ipsnt,  h^eo,  Eon.  V.  2.  9. 
Ungna  hertt  meta,  Ban.  V.  5.  7.  Ut 
-  htream  in  parte  aliqoa  tandem  apnd 
Tbaidem.  Eao.  V.  8.  25.  Quin  poKnas 
oontinao  in  ipala  httreat,  Adei|ih.ir.  1. 
17.  Metui  ne  hareret  hic.  Adelph.  III. 
^  49,  Im  le  omnis  hgret  oulpa  sola. 
Heo.I(.  1. 32.  Nisi  mi  pruspicio,  A«- 
rw.  Phorm.  V.7.70. 

Hettito]  In  eodemActitai  lato.  Phor* 
V,2,15. 

Harioloi']  Modo  si  argontam  reddat. 
retegoboc  hariolvr*  Adelph.  11. 1.  48. 
Non  mihi  credis?  P.  Hatiolare,  Phorf 
m.  2.  7. 

HarMv<]InterdizitWio/«f:  anisr 
pex  Tetoit.  Pborm.  I V.  4.  27. 

Htia]  Htia,  ni  elegaos  est.  Heant 

V,  ^.  19,    fieia  ▼erp,  Hec,  II.  2.  8, 


Heio,  ne  param  leno  ries.  Pborm.  111. 
2.  23.  Heia,  sudabis  satis.  Pliorm.  IV. 
3.28. 

Hellua']  Gerro,  iners,  fraas,  heOua. 
Heaut.  V.  4.  10. 

Hem]  Hem  qoid  id  est  ?  And.  1. 1. 
89.  vide  ootas.  Htm,  repadiatas  repo- 
Uir.  And.I.  5.13.  Nihane?  hem.  And. 
II.  6. 4.  Hem  illic  est  haio  rei  eapot. 
And. II.  6.27.  Hem astutias.  Aod.  III. 
4.  24.  /fejn.qoid  ais,  scelos?  And.lV. 
1. 41.  Hem  scelera.  And.  IV.  4.  46. 
Hem  Darcm  tibi.  And.  V.  2.  1.  Hem 
ennucham  tibi.  Bon.  III.  2.  19.    Hem, 

Jue  hco  est  labula!  Eon.  IV.  4.  ft, 
fem,  obseuro  aii  is  mt  ?  feun.  V.  4. 40. 
Hem,  qoid  dixti?  Heaat  II.  3.  99. 
Htm,  istfK}  verbo  aoimns  mi  rediit 
Heo.III.2.12.  Getn.  6.  Han.Phofm. 
IV.  4. 1. 

Hereie]  Meaqoidem  herc(s  oerte  la 
dnbii  vitast.  And.  II.  2.  10.  Cerlo 
hereU,  Aud.  III.  2.  15.  Neacio  herrU. 
Eun.  11.3. 14.  Sane  herdM  ot  dici^. 
Eun.  III.  5.  59.     Perii  herete.  Heaat, 

IV.  4.  14.  HtrcU  vero  serio.  Adelph. 

V.  9.  18.  Sane  hercU  bomo  volaplali 
obseqaens  fuit.  Hec  11 1.  5.  9. 

HereuLet]    Qoi   minns,  qnam  Bfl^ 

euUt  sorvifil  OmpbalK  ?  Eao.  V.  7. 3. 

Hereditat]    Hereditatem    peraeqat 

And.  IV.  5.  20.  vide  notas.  Ad  bos  e« 

rediit  lege  hereditat,  Hec.  I.  2.  97. 

Heret]T9  ipso  herede  hsra  poasidcro 
Baccbidem.  Heaut.  V.  2. 16.  Qni  sie 
snnt,  haud  moltam  heredeax  jovanl. 
HecIII.  5.  10. 

Hetteniut]  Qoo  pacto  ex  jore  Ass- 
terno  panem  atrnm  vorent.  Enn.  V.  4. 
17. 

Heu]  Htu  me  misernro.  And.  IV.  1. 
22.  iteu  me  miseram.  Hec.  II.  2. 29. 
Heu  me  infelicem.  Hec  I^.  1,  2» 

Heut]  Heut  poer.  And,  I,  ).58, 
Hmt,  evocate  huc  Pavom.  And.  |II.  3. 
47.  Henstn.  Eon.I.  2.22.  Heutheut, 
tibi  dico.  Eon.  II.  3. 46,  Sire,  Sjre, 
inqaam,  heut,  heut,  Syrt,  Heaol.  11.3. 
197.  Hettt,heut:  Achinos  ego  sos^ 
Adelph.  IV.  3.  26.  Haus  ta,  cave. 
Phorm.LI.  3.51. 

HiCt  Adoerb,]  Quis  hie  loqnitnr? 
And.  I.  5.  32.  Nil  pndent  hie,  nbi 
opost.  illic  obi  nil  opust,  ibi  verentnr. 
And.  IV.  1.  13.  vide  notas.  Facilo 
hie  p|a%ma)iest,  qaam  itlio  boni.  And. 

IV.  3.5.  Qoom  et(o  hie  aodio?  £aa. 

V.  8.  30.  Agram  io  proxii^o  hie  mer'* 
oatases.  ^oaot.  1. 1  2.     Hic  sciri  p^ 


ET    PHRASIUM   TERENTII. 


689 


tait»  He^at.  II.  3.  38.  Hie  me  mapii- 
fioaeorero.  Heaat.  IV.  3.  31.  Eliamne 
teeam  hic  ren  mibiest?  Heaat.  IV.  4. 
20.  Eccam  hie  tihi.  Heaat.  IV.  7.1. 
Utinam  hu  prnpe  adebnet  alicobi.  Adel. 
III'  4.  T,  NoUa  tibi  hic  jam  eunsalta- 
tiost.  Hec  IV.  4.  28.  Hlc  TiciDi», 
Pljorm.  I.  2.  45. 

HidM']  Hieinc  liberlatem  aiaat  m- 
qoam  etae  omnibua?  Adel.  II.  1.  29. 

Hic.  pronom.]  Hdtc  illie  lacruBMc. 
And.  I.  1.  79,  rjde  nolas.  Tu  si  hic 
•18,  aliler  ceaaeaf.  And.  II.  1. 10.  Ip- 
aam  hune  orabo.  And.  II.  1.  12.  Neo 
to  ea  oaaa^  mtnoeria  hae  quie  faois. 
And.  II.  a  19.  Qoid  hoc  f  adeone  eat 
demens?  Aod.  IIL  1.  10.  Hic  Tero 
eat.  Ean.  II.  3.  8.  Si  laadabit  hto 
illios  formam,  tu  huju*  contra.  Eiia. 
IIL 1. 54.  Mi  hoc  negoti  ceteri  dedere. 
£uD.  III.  4.  6.  Hoe  vide.  Heant;  IL 
3.  74.  Tibi  erant  parau  terha,  *  huie 
bomioi  Terbera.  Heaot.  II.  3.  115. 
HuJie  mandes,  si  quid  recte  coratam 
velis.  Adelph.  III.  3. 18.  Mensis  aKi- 
tar  hic  jam  scptimatf.  Heo.  II I.  3.  34. 
Gum  ta  /ior«m  nil  refelles,  vincam  sci- 
noet.  Pborm.  L  2.  82.  Aliqoot  Aof  sa- 
nam  dies.  Pborra.  V.  5. 4. 

Hi/orfl  Hilttre  bonc  samamas  diem. 
Adelpb.  11.  4. 23.  vide  nolas. 

HHarw\  To  qnidem  pol  nallo  hila- 
rior.  Bao.IV.5.5. 

HOaru»]  HHarum  ao  labentem  fao 
ifi  gnati  ui  uopliis.  Adelph.  IV.  7.  38. 
Hodie  modo  hiiarum  te  face.  Adelph. 
V.  3.  56. 

Hilum']  HUum  iDleresse  oeoses  ?  And. 
IV.  4.  55.  vide  notas. 

Hinc]  Fnit  olim  hinc  quidam  senex, 
mercalor.  And.  I.  3  16.  vide  nutas. 
Abin  hine  in  malem  rem.  And.  II.  1. 
16.  Hine  vos  amoJimini.  And.  IV.  2. 
24.  Ulam  hine  oivem  esso  aiuut.  Aod. 
V^  1. 14.  Nunoogitas&inclnngaleesae? 
Heaut.  II.  2. 10.  Sjrom  ire  video  : 
Minc  scibo  jam,  ubi  siet.  Adelpb.  III. 

2.  7p  Qood  hine  accossorit.  Adelph.  V. 

3.  30.  Pn>cul  hine  asUns.  Heo.  IV. 
3. 1.  PeUm  hine  nnde  a  primo  insti- 
toi.  Pborm,  IV.  3. 14. 

'  Homo]  Neotiqoam  officiam  liberi 
esseftaminti  pato.  And.  II.  1.  30.  Mi 
hemo,  qaid  istoc  obseorost  ?  Aod.  IV. 

3.  6.   O  AomtMin  aodaoem.  AnH.lV* 

4.  30.  Homtnt  adalescenlalo,  Adelph, 
y.  1.  9.  Efo  commodior«m  hominem 
Bon  vidi.  And-  V.  2.  3.  More  ^mtniim 
ovenit,  ADd,V.6.3.  Sic&mnost:  per- 


paoeomm  hominum$t,  Eon.  III.  1. 18« 
Homini  homo  qaid  prrsUt?  Eod.  IL 
2.  1.  i/tfmiiiem  haod  inporam.  £no.  II. 
2.  4.  Soitom  bercle  hominem,  Eon.  II. 
2.  23.  Illomne  obiiecro  inbonestom  he^ 
minem,  Menem  ronlierem  ?  Eou.  IL  3. 
66,  vide  nous.  Sicabi  eom  salietaa 
hominnm  ceperat.  Ean.  III.  1. 14.  Qoi 
buno  lantum  hominem  facias  inimtooB 
tibi.  Eon.  IV.  7.  32.  Meuo  qoalem  tn 
me  esse  hominem  existimes.  Run.  IV. 
6.  20.  Monstrom  Aomtnis.  Euo.  IV.  4. 
29.  Quid  illue  hominis  est?  £on.  V.  1. 
17.  O  svelcstom  atqae  aodaoem  Aomt- 
nem,  Ban.  IV.  4.  41.  Qois  hio  esi 
homof  Enn.  IV.  4.9^  Quis  ta  homa 
es  ?  Eun.  IV.  7.  34.  Quis.  homo  nm» 
qoam  vidit'  Eon.  V.  1.  38.  Homa 
som :  hnroani  nihil  a  roe  alienom  pato. 
Heaut.  I.  1.  25.  Paulu  qai  esi  homei 
tolerabilis.  Heaul.  I.  2.  31.  Hominie 
frug;i  et  teinperantis  fanu(Q*s  officiom, 
Heao.III.3. 19.  Tibiernnl  paraU  ver- 
ba,  huio  honUui  verbera.  Heaot.  IL  3. 
115.  Vin  io  homini  stolto  mi  auscul- 
tare?  Heant.  III.  3.  24.  Hominem  ami- 
oom  reci}>ere  ad  ie.  Heaot.  UI.  3.  6. 
Ita  comparaUm  ess^  hominum  natoram 
ottUiiom.  Heoot.  III.  1 .  94.  Ne  ego  Ibr- 
tonatos  homo  lom.  Heaoi.  IV.  6.  21« 
Homines  Dofcilis.  Adelph.  prol.  15.  Hc 
mtaum  homo  atoliisaime.  Adelph.IL2. 

10.  Homine  imperito  Domqaam  qoio- 
qoaro  iDJostiast.  Adelpfa.  I.  2.  18.  O 
hominem  inporam.  Adelpb.  11. 1.  29. 
O  Aomijton  mpiam.  Adelph.  III.  2. 6. 
Non  podaiiise  verberare  heminem  so* 
nemr  Adelph.IV.  2.83.  Censen  homi^ 
nem  me  esse  ?  Adelph.  IV.  2.  40.  Ut 
homo%t,  ita  morem  geras.  Adclph.  III, 
3.  77.     Si  io  sis  homo,  Adeiph.  V.  8. 

11.  Fm}(i  homo  es.  Adelph.  V.  9.  2« 
Simolare  cerU  est  hominis.  Haec  magis 
sunt  hominis.  Adelph.  IV.  7.  16  et  18» 
Me  omnino  lapidem,  non  homlnem  pa« 
ta».  Hec.  11. 1.  17.  Qoot  homina,  tot 
seoteiitisB.  Phorm.  II.  4, 14.  Ha,  ba, 
kte,  homo  saavis.  Pborm.  11, 3.  64.  O 
orooiom,  qaantom  estqoi  vivont,  homir 
tium  homo  ornatissime,  Phorm.  V.  6. 
13.  Alere  oolnoi  ^mifwm  edaoem. 
Phorro.  II.  2. 21«  Phorroio  slreooam 
Kaminem  prscbnit.  Pborm.  III.  1.  12. 
Efl^  httminem  callidiorem  vidi  neminem. 
Phorm.  IV,  2.  1.  Homo  ooofidens. 
Phorm.  I.  2,  73.  Homa  jam  grandior» 
pnoper.  Pliorm.  II.  3. 15.  Homo  iohu- 
manissimas.  Pborro.  III.  2.  24.  Solos 
est  homo  aaiooaaiioua.  Phorm.  III.  3. 


INDEX    YERBORUM 


50.  Hand  scio,  nt  homoit,  an  malel 
aotmom.  Pbonn.  V.  2.  9.  FOius  hamo 
adulescena.  Phorm.  V.  8. 53. 

Homundo]  B^  homwieio  hoo  Dou 
fecerim  ?  Ean.  III.  5.  43.  vide  notas. 
-  Honate]  Polins  qnam  honeste  in  pa- 
tria  panper  Tiveret.  And.  IV.  5.  3. 
▼ide  notas.  Alio  paoto  honeste  qoomo- 
do  hino  abscedam  nesoio.  Eon.  IV.  4. 
49.  Olim  cnm  honette  potoit,  tom  non 
estdata.  Phorm.V.  7.19. 
■  Honahu]  Forma  prieter  oeteras  hc 
netta.  And.  I.  1.96.  Honesta  oratio 
est.  And.  I.  1. 114.,  Papae,  iaoie  ho^ 
neeta.  Eon.  11.  1.  f  4.  lu  me  di  ament, 
honesttu  est.  Enn.  III.  2. 21.  Neqne 
honeetttm  mihi,  neqne  atile  ipsi  ? irgini 
est.  Hec.  I.  2.  76. 

Hoiun]  Videtmeesse  tanto  honore. 
Eon.  II.  2.  f  9.  vide  notas.  Hio  pro 
illq  monere  tibi  honoa  est  habitns.  Ean. 
V.  6.  2S.  Quam  ego  scio  esse  honort 
qoovis  dignam.  Heaut.  IV.  3. 9.  Veslri 
honarit  cansa.  Phorm.  V.  7. 35. 

Hara]  Dnm  ha;c  loqnitor,  abiit  hera, 
Enn*  II.  3.  50.  vide  nbtas.  Unam  prae- 
terea  horam  ne  uppertns  sies.  Phorm. 
III.  «.  «9. 

Horreo]  Totos  trei^o»  A<yfT*oqae. 
EQn.I.  2.  4. 

HorreKo]  Aooedam  ad  fures:  W- 
reieo  temper,  vbi  poltare  hasce  oocipio. 
AdeIph.IV.4.  25. 

Horridut]  CapiUns  passos,  nadoi 
pes,  ipsa  horrida.  Phorm.  I*  2.  56. 

•  Hortum]  Mox  noota  te  adiget  hcr* 
lum  insomnia.  Enn.  II.  1. 13.  Hortum 
pergnnt.  Hec.  III.  4.  56. 

Hortor]  Te  sedolo  et  moneo  et  hor- 
iar.  Hec  1.1.7. 

•  Hortai]  Hancio  hm1«maceriamjobe 
dirai.  Adelph.V.7. 10. 

Hoepei]  Noncme,  Kotfitem,  lites  se- 
qoi.  And.  IV.  5. 15.  Cliens,  amicns» 
knspeanemost  vobis  ?  Adelph.  IV.  1. 13. 
Iter  ad  fcofpttfmantiqnom.  Phorm.  1.2. 
17.  HMpitOytnmoivis.  Phor.II.  2. 14. 
Hotpita]  Propter  fcospttaVhnjnsoe  con- 
soetodinem.  And.  II.  6.8.  vide  notas. 

Hostit]  Nopta  raeretrioi  Aosttt  est. 
Hec.y.2.23. 

Httc]  Commigravit  hue  vicinia&. 
And.  I.  1.  43.  Ihim  in  dubio  eat  ani- 
mns,  panlo  momento  hue  vel  illac  in- 
pellitnr.  And.  1. 5.  31.  Ut  ab  illa  ex- 
olttdar,  hue  conclndar.  And.  II.  3. 12. 
Hnc  rennnlio.  And.  III.  4. 15.  Omnia 
Inec  nono  verba  re<Ieunt  dcniqne.  Eun. 
1.  2.  76.  Sermonem  qaamre :  ubi  fri- 


get,  ^ttc  evasit  Enn.  m.  5.  1 1.  Hve 
transtniit  amorem.  Hec.  I.  2.  94.  Re- 
nnmeret  dotem  huc,  eat.  Hec.  HL  5. 
52.  Aliqoando  tandem  kue  animnm  nt 
adducas  tnum.  Hec.  IV.  4.  61. 

Hut]  Hui,  tam  cito?  And.  IVL 1. 16. 

Hui,  nnivorsom  tridoom  ?  Bon.  IL  1. 

17.     Hut,  qoantam  eii  lenestram  ad 

neqoitiem  palefeceris?  Ileaot.  III.  1. 

71.     Hui  percarast.  Pborm.  II.  3. 25. 

HiyuanodxyHttc  atqne  hujutmadi  s«m 

moita  passa.  Ean.  IV.  6.  8.  Hujuimodi 

obsecro  aliqnid  reperi.  Heaut.  II.  S. 

98.  Hujutmodi  mihi  res  semper  com- 

«jniniacere.  Heant.  IV.  6. 8.'  Hic  me  Am- 

jusmodi  scibat  esse.  Phorm.  III.  2. 41. 

Humane]  Vix  humant  patitor.  AdeL 

I.  2.  65. 

Humanitut]  Coepi  non  fctiaiamhu 
tractare.  Heant  1. 1. 47. 

Humanus]  Httmani  ingenii  maBSoe- 
tiqneanimi  offioia.  And.l.  1.  68.  He- 
cinest  factn  humaHUm  aot  inceptn? 
And.  I.  5.  1.  vide  nolas.  Humani  oi- 
hil  a  me  alienom  poto.  fieant.  L  1. 25. 
Ut  sont  humana.  Heaot  III.  2.  41. 
Jam  peccatom  primnm  id  magnom, 
magnom  at  humanum  tamen.  Adelph. 
IV.  5.  53. 

Httin«rus]  Demissis  humtriu  Eon. 

II.  S.  23.     Qai  non  ^umerum  honc 
onero  pallio.  Phorm.  V.  6. 4. 

Humt]  Obsecro,  humiiie?  And.  IV. 
5.11. 

Humilit]  Omnibns  nobis  nl  res  dant 
sese,  i(a  magni  atque  hundlet  somos. 
Hec.  III.  3.  20. 

Hymenaum]  Hoo  mi  moneat,  tihi- 
cina,  et  hvmendnim  qui  canlent.  Missa 
hsRc  face,  hymtnwm,  tnrbas,  lampadas, 
tibicinas.  Adelph.  V.  7.  7  et  9. 

L 

Jaeio]  Si  illod,  qaod  maxnme  opna 
ettjaetu,  non  cadit  Ad^Ipb.  IV.  7.  22. 

Jam]  Eamns  nitnc Jom  intro.  And.L 
1.  145.  Primnm  jam  de  amore  hoo 
comperit  And.  1. 3.  6.  Jam  tum.  Eon. 

III.  3.  8.  Jam  olim.  Ean.  III.  5.  39. 
Jam  inde  osqne  a  pnerilia.  Heant  L  2. 
9.  Jam  inde  ab  adulescentia.  Adelph. 
1. 1.  16.  Jam  inde  a  puero.  Adelpfa. 
III.  3.  86.  Jam  pridem.  Hec.  II.  1. 
2^.  Jam  ot  limeu  exirem.  Hec.  IIL 
3.  18.  Jam  a  principio.  Phorm.  IV. 
3.45. 

Jam  dudum]  Jam  dudum  to  amat: 
Jam  dudum  illi  facile  fit,  qood  ddeat. 
Eao.  III.  1.  58.  Jam  dudum :  aetatea. 


ET    PHRASIUM    TERENTII. 


691 


Eon.  IV.  5.  8.  Bgojom  <fu(iitinliic  ad« 
Mm«  Bon.  IV.  6.  5.  Ego  jam  dudum 
dixi,  itidemqoe  noBO  dko.  Heo.  IV.  4. 
100.  Tide  notai. 

Janua]  Ante  nottnun  januam  ad- 
pooA.  And.  IV.  S.  10.  Propen  adeo 
pneram  tollere  hino  tibjanua,  And.  IV. 
4.20. 

Ibt]  Ibi  tankfiliai  eam  illii  nna  ade- 
rat  freqoens.  And.  1. 1.  79.  Eseendo 
in  qnendam  Hn  exoeknm  looam.  And. 
II.  a.  19.  Ibi  oalpam  in  te  tmnaferet 
And.  [1. 3.  5.  £amo8  ad  me,  ibi  proxi- 
mam«t  £ao.  III.  5. 64.  Ibi  nanc  sam, 
et  osqae  id  egi  dndam.  Heant.  V.  2.  30. 
Credas  aoimam  ibi  esse.  Heaot.  V.5;  19. 

Ibidtm']  Teqae  ibidan  pervolvam  ia 
lalo.  And.  IV.  4. 38. 

Ideirco]  Idcireo  aroessor,  nnptias 
qnod  mi  adparari  sensit.  And.  IV.  2.  7. 
Jdcireo  hnio  nostro  traditast  proirinoia. 
Heant.  III.  2.  5. 

Idem]  Aoimas  te  erga  idem  Ae  foil. 
Heaat.  II.  3.  24.  la  eandem  fraadem 
incides.  Heaut.  III.  1.  33.  Prsesens 
absensqne  idem  erit.  Adelpb.  I.  1.  48, 
Utin  omnes  mulieres  eadem  teqne  sta- 
deant,  nolintque  omnia.  Hec.  II.  1.  8. 
Fac  eadem  at  sis  porro.  Hec.  V.  1. 38. 

Ideo]  Ideo  qaia,  at  vos  domi  mibt 
erilis,  proinde  ego  ero  fama  foris.  Heo. 

II.  1.  21. 

Idanetu]  Itaoe  tandem  idotieut  tibi 
Tideor  esse,  qaem  tam  aperte  foUere 
incipias  dolis?  And.  III.  2.  l2.  IHa 
setas  magis  ad  fasBo  ntenda  idmea  est. 
Heaot.  1. 1. 81.  Initiom  tdeneum.  Heo. 

III.  a  1. 

Igitur]  Cur  simnlas  igilur?  And.  I. 
1.  21.  Qnid  i^ttur  tibi  ?is  dicam? 
Heaot.  IV.  6. 14.  Qaid  ta  igiiur  korn- 
mas?  Hee.  III.  2.  20.  Qoid  ilUo  tam 
dia  qnacso  igitur  oommorabare  ?  Phor. 

IV.  1.  7. 

Ignarui]  Inpmdena  hamm  reram 
ilgTuirufqae  omniom.  Ean.  1. 2.  56.  Ig- 
naram  artis  meretricisB.  Heaat.  II.  1. 
44.  Ne  te  ^^Tuirum  foisse  dicas  meorum 
moram.  Adelph.  II.  1.  6.  Erras,  tai 
animi  si  me  esse  igwman  pnlas.  Heo. 
IV.  4.  60. 

Ig}iavos]  Adeone  me  ignavom  pntas? 
And.  II.  1.  4i.  Qnid  ]M)mo,  inqoam, 
ignavissimel  Eon.  II.  2.  8.  Qnid  ig^- 
naveJ  Eon.  IV.  7.  7. 

Ignis]  In  ^g^n«m  inpositast,  And.  1. 1. 
102.  Sesein  ^gnminjicere  Toluit.  And. 
I.  1. 113.  Acoede  ad  igntm  bnnc.  Ban. 
.    J.  2.  6. 


Igndbili»]  lU^indolatam  Tirginem  at- 
qne  ignobUem  daret  illi?  Pborm.  I. 
2.  70. 

Ignoro]  Isti  te  ignorabant.  Eun.  V. 
8.  59.  Brras,  si  id  credis,  et  me  igno' 
ras,  Clinia.  Heant  1. 1. 53.  Quia  egens 
reliota  est  roisem,  ignoratur  pareos. 
Fhorm.  II.  3.  10.  Etiamiuim  oredis  te 
^gnorarMr^  Pborm.  V.  7.  38. 

Ignoeeens]  Qaanto  ta  me  es  annis 
gmTior,  tanto  es  t^noseenttor.  Heaot. 
IV.  1.  32. 

I^nosoo]  Toamst  mihi  t^nojcere.  And. 
IV.  5.  54.  Propterea  magis  nono  ig^ 
noseo  tibj.  Ean.  V.  2.  40.  Et  oognos* 
oendi  et  ignoscendi  dabitor  peooali  )o- 
eoa.  Heaat.  II.  1.  6.  Istno  facLom  ig^ 
noscam.  Heaat.  IV.  1.  34.  JgntftHm*t, 
tacitomst.  Adelpb.  III.  4.  28.  Jam  ea 
SBtate  snm,  ut  non  siet  pecoato  mi  ig- 
notei  «qaom.  Hec.  V.  1. 11. 

Ignotus]  In  ignotnm  abdooet  locam  ? 
Phorm.  III.  3. 15.  Anns  deserta,  egens; 
•  ignota.  Phorm.  V.  1.  24. 

Jiicet]  Aotnmst  Uicet,  Eon.  I.  1.  9. 
J^test.  ne  te  admisce.  Heaat.  V.  2.  21. 
Hoo  nihil  est,  Phmdria :  iUcet,  Phorm. 
I.  4.  30. 

Ilieo]  Peroassit  iUco  animom.  And. 
I.  1.  98.  iEqnem  esse  eenaent,  nos 
jam  a  pneris  tiieo  nasoi  senes.  Heant.  IL 
1.  2.  Postqnam  aspexi,  iZtco  oognoTJ. 
Heaot.  IV.  1.  43.  Homini  ilieo  laera- 
msB  cadunt.  Adelph.  IV.  1.  2.  .£gram 
esae-simolant  mnlierem.  nostmi^ioo  it 
Tisere  ad  eam.  Hec.  I.  2. 13.  Ex  ad* 
Terso  ilico  tonstrina  emt.  Pborm.  I.  2. 
38.  Tide  notas.  Sta.  tiioo.  Pborm.  I» 
4.17. 

lUgnus]  Lectolos  in  sole  tltgnis  pe- 
dibns  faoiundoa  dedit.  Adelph.  IV. 
2.46. 

lUae]  Hao  atqne  iUae  perplno.  Ban. 
1. 2.  25.  Hao  iUae  oircomoana.  Heant. 
m.  2.  1. 

lUe]  Hsec  tUasl  misericordia.  And.  I. 
1 .  99.  Si  iUum  objurgea,  Tiia  qoi  anx- 
ilium  tolit,  qoid  faoias  tiit,  dederit  qni 
damnnm  aot  malom.  And.  I.  1.  115i 
116.  Id.  Tiso,  tan'an  iUi  inaaniant.  Eon. 
III.  3. 3.  Bgoexdodor:  l/(^recipitur. 
Eon.  I.  2.  79.  Egone  Ulamf  qom  Hr 
lum7  Bon.  1. 1.  20.  Times,  ne  iUum 
talem  preripiat  tibi.  Enn.  I.  2.  81. 
Usqne  dum  iUe  Tilam  iUam  oolet  in- 
opem.  Heaot  I.  1.  84.  lUud  Tide 
notas.  Adelpb.  IL  2.  20.  Nono  Ulvd 
est.  Adelph.  III.  2.  1.  lUe  inTilns  t^ 
lam  dnxerat.  Hec  I.  2.  68.  lUis  rtpti- 


592 


INDEX   V£RBORU.M 


diom  reDQDtiet;  hano  dooat.  Phorm. 
IV.  3.  72. 

IIU.  lUic]  Facile  hic  plas  mali  est, 
qaam  illie  hool.  And.  IV.  3.  5.  Milii 
iUic  ?ere  ad  raatron  res  redil.  Heant.  V. 

I.  68.  Prius  nos  oppreasis%et  ilLie, 
qoam  hiio  reverti  posset  ilerom.  Adel. 
IV.  1.  2.  MnUo  melios  bic  qaa  fiaot, 
qaam  iUi,  ahi  sum  adsidoe,  soio.  Hec. 

II.  1.  20. 

lUic]  Hem  UUe  esl  Iraio  rei  eopst 
And.  n.  6.  27.     Ubi  itUc  eat?  And. 

III.  5.  1.  J^ucest  sapere.  Eao.  IV. 
7.  12.  Miram  ni  iUoc  homine  qnoqoe 
pnclo  opnsl.  £an.  V.  8.  53.  lUan&m 
Bnlieremalereonmillafamilia?  Heant. 

IV.  5.  3.  Quia  iiUe  est,  qnem  ▼ideo 
procnl  P   Adelph.  III.  3.  14. 

lUine]  Fere  jp-andioscnla  jam  pro- 
fectast  t7^tVic.  Aod.  iV.  5.  19.  Se  iUine 
anbducet.  Enn.  IV.  1.  14.  Ubi  Utine 
redieris.  Adelph.  II.  2.  8.  Dnm  ct>g- 
natos  hino  iUine  veniret.  Adelph.  IV.  5. 
40.  vide  notas. 

lUiumodt]  Ne  iUiumndi  jam  magna 
sobiscivinm  pmnariasl.Adel.  III.  3.87. 

JUoJ  Cum  iUo  advenio :  aolitndo  aote 
Ofttinm.  And.  II.  2.  25. 

iUue]  Dora  in  dobio  est  animos, 
paulo  momento  hoo  vel  iUuc  inpellitor. 
And.  I.  5.  31.  Aocede  Utue,   Adelph. 

II.  1.  14.  lUae  qnieso  redi»  quu  ccb- 
pisli.   Adelph.  II.  1.  36. 

Jmftfr]  Qoo  pacto  Danaae  roiaiaae 
ainnt  qnondam  in  greminm  im^rem  au- 
renm.  Ean.  III.  5.  37. 

JmnmMir.  Inmemtn']  Exprobatio  im- 
memari  benefici.  And.  i.  1.  17.  ▼ide 
iiotas.  Nnm  inmemores  discipoli  ?  And. 

III.  1.  19. 

Immiiericorditer]  Factum  avobiada- 
riter,  imiiiismcor</it«rqae.  Ad.  IV.  5. 29. 

Immo']  Immo  aliod.  And.  I.  1.  3. 
Jmmo  eoim  vero  iofelioiter.  Eon.  li.  3. 
38.  Immo  abeai  poiins  maJo  qnovis 
geatiom.  Heaol.  V.  1.55.  Immo  herole 
OKtorqne.  Adelph.  III.  4.  37.  Immo 
vero  abi.  Hec.  IV.  4.  104.  Jmmo  vero 
uxorem  tn  cedo.  .Pborm.  V.  7.  43. 

JnunartaUt,  JtMMrtoiis]  Di  immor- 
talet,  Eiin.  II.  2.  1.  Pro  di  inmertalet. 
Adelpb.  lll.  4.  1.  Pro  denm  inunor' 
taUuM,  Phorm.  II.  3.  4. 

JmmortaliiaM]  Mi  irnmorfnittaf  par- 
tasl.  And.  V.  5.  4. 

Impedimentum]  Mi  imjMdimentoefttis. 
And.  IV.  2.  24. 

JiHjMnitor]  Hand  eonvenit  mia  ire 
cum  amica,  impfratortm,  in  via.  Eoa. 


III.  2.  42.  Imperaterit  ▼iftnleai  m- 
veram,  et  vim  mililnm.  Enn.  IV.  T.  8. 
Imperium']  Etmn  es  ferax,  qnia  habca 
imperium  in  beloasP  Ena.  III.  1.  25. 
Mater,cnjns  snb  unpfriosl,  mala.  Hcanf. 

II.  2.  4.  Si  meom  impmMsa  exneqci 
voluissea.  Heant.  IV.  1.  22.  JjnpmiMi 
gravius  aul  itlabiliaa.  Adelph.  1. 1.  41. 
Satis  proiMpenoqaisqaises.  Phorm.  I. 
4.  1& 

Jmpcro]  Qnod  jnast  ei  dari  iMbere,  et 

?nanlnm  imperaw,  date.  Aiid.  III.  2.4w 
mpenioi  egomet  mibi  omnia  adsealaffi. 
Eun.  II.  2.  21.  Nomqnid  alind  ia^ 
ratJ  Eun.  II.  I.  7.  Omaia  iaeiam:  i«- 
pera.  Heaut.  V.  5.  11.  Hoo  qiii  Beqnif. 
faieatnr  neaoire  imperar»  liberis.  Adei. 
I.  1.  25.  Qnin  tn,  qoid  faeiam,  iMpcv». 
Pbnrm.  I.  4.  45. 

Impertio.  Inpertio]  Plorima  aalnte 
Parmenonem  snmmnm  aaum  iapertic 
Gnatho.  Eun.  II.  2.  40.  Como  eram 
hoc  malo  impertiri  propero  ?  Adelph.  III. 
2.22. 

Jmpstro]  Hnic  anpplicabo :  credo  im- 
petrabo.  Aud.  II.  1.  15.  Cnm  intne 
qnod  postnlo  impetro  cnm  gratia.  Aod. 

III.  5. 11.  Bgo  impetrare  neqneo  ahs 
te.  Enn.  I.  2. 101.  Qnod  voa  via  cofit, 
id  volnntate  impetreL  Adelph.  lU.  4. 
44.  vide  notaa. 

JmporftiNiis]  Immo  ille  fnit  aeaeK 
tmporeiiKUJ  semper.  Heant  I.  5. 23. 

In"]  Jn  eo  dispotant.  And.  prol.  15. 
Fere  in  diebus  paacis.  Aad.  1.  1.  77. 
Jn  experinndo.  Adelph.  V.  4.  4.  Ob- 
aecandare  in  iooo.  Adelph.  V.  9.  37. 

Inanit]  Laborem  inaMem  oapit.  Heo. 
III.  2.  9. 

Jnaiuiio]  Rgo  qnoqoe  illam  iwmdiai 
iabulam.  Phorm.  V.  6. 37. 

Ineedo]  Nova  annc  religio  te  iam 
snofssitcedo?  And.  IV.  3.  15.  Vimm 
bonom  eccnm  Parmenooem  tnoedirt  vi- 
deo.  Enn.  V.  3.  9. 

Jacemio]  Lobido  fmatra  vteenigtm' 
tna.  Aod.  II.  1. 8.  Ut  illina  animMB  ea- 
pidnm  inopia  ineendarse.  Heant.  II.  S. 
126.  Ineender  ira.  Heo.  IV.  1.  47. 
lioqaar?  inociulam.  Phono.  I.  4.  9. 
Hisce  ego  illam  dtctia  ita  incenaam  daha. 
Phorm.V.7.81. 

Inceptio]  JncspCaoat  amontiom,  haad 
amantiam»  Aod.  L  3. 13. 

Ineepto]  Fabnlam  ineeplat.  And.  V. 
4.  22.  Vide  qnod  ineeptH  facinns. 
Heant.  IIL  3.  39.  Sndabia  aatis,  si 
omn  illo  inoaplcs  homiBa.  Phono.  IV. 
3.24. 


,-' 


ET   PHRASIUM    TERENTII. 


59S 


InttpUir]  Mmnm  rolaptetam  om- 
Bium  inweator,4twepior,  perfeetor.  Ean. 

V.    8.    Om 

Ineeptu]  Hoo  ia  est  fiusta  bamaoom 
oot  iuceptu  7  And.  1. 5.  1.  Tide  doIm. 

Inceptum]  Illad  ineeptum  animi  est 
podentis  signiim  et  non  iostrenoi.  HeaoL 
1. 1.  67,  Ut  te  di  demqae  com  too  isto 
inrento  camqvo  ineepto  fterduint.  Heaat. 
IV.  6.7. 

Ineertus]  Ineertumai  qoid  aguo.  M . 
Misera  limeo,  incertum  hoo  qaorsam 
ocoidat.  Aad.  I.  5.  S9.  Qom  naoc  sant 
oeHa  ei  consilia,  ineerta  ot  sieot.  And. 

II.  9.  16.  Filiam  darem  ia  tncertas 
noptias?  And.  V.  1.  11.  Ineerta  hsso 
si  tn  postoles  ratione  oerto  facere.  Ean. 
I.  1.  16.  Qaa  insistam  ria,  incertus 
som.  Eon.  II.  3.  4.  Nanc  haboam  oecDO 
in«tfr(iimst.  Animo  ineerte  prm  spgrita- 
dine.  Heaot  1. 1. 43.  et  71.  Spe  imxrta, 
«ertim  mihi  laborem  sostoli.  Heo.  alt. 
prol.  9.  Fecit  animi  at  incertut  foret 
Hec.  I.  f .  46.  Ut  reoi,  itidem  ineertum 
amisti.  Heo.  II.  9,  9.  De  oxoro  in- 
crrtui  snm  etiam,  qaid  sim  factoros. 
Hec.  IV.  3.  8.  Incertier  som  molto 
qnamdadom.  Phorm.  II.4. 19.  Qood 

-  qoidem  me  fiiclom  oonsilii  incertum  fm- 
cit.  Phorm.  IV.  1. 1«. 

Inddo]  Bx  ipsa  re  mi  ineidvt  sospi- 
cio.  And.  II.  2.  2t.  Jocalariom  in  ma- 
Inm  insciens  p«ne  incidi.  And.  IV.  4. 
43.  Ut  nomqoam  olla  amori  restro  ti»- 
cidere  possitcalamitas.  Heaot.  IL  4. 15« 
Ita  eaodem  fhiadem  ez  hao  re  atqoe  ex 
illa  inciHes.  Heaot.  III.  1.  33.  Qood- 
coinqoe  ineiderit  in  mentem,  rolet. 
Heaol.  IIL  1.  75.  Tanta  nooc  sospioio 
de  me  incidit.  Adelph.  IV.  4. 7. 

Ineipio]  Amicitiam,  qo»  tnocpca  a 
parvis  com  aetale  accrerit  simal.  And. 

III.  3.  7.  Narrationis  tnc^t  mi  ini- 
tiom.  And.  IV.  2.  26.  Satis  pericli  tn- 
cepi  adire.  And.  V.  1.  2.  ride  notas. 
Si  tnctpiei,  neqae  perteodes  oariter. 
£oD.  1.  I.s5.  Qoid  faciam  miser? 
qoidre  incipiam  ?  Eoo.  V.  4.  45.  Jam 
tom  inceperat  torba  inter  eos.  Eou.  IV. 
4.  58.  Qoid,  si  hoo  nnno  sic  tndptam  ? 
nihil  esl.  Heaot.  IV.  2.  9.  Neqoe  quod 
principiam  inct^iam  ad  placandom,  scio. 
Heaot.  V.  4.  21.  vide  notiis.  Tofpe  in- 
eeptu  est.  Phorm.  II.  4. 16.  ^ori  no- 
goti  nihil  vidpere,  caasa  est  sootica. 
Phorm.  IV.  4. 29.  ride  ootas. 

Inclementius]  Qoi  diotom  in  se  incle- 
mentius  existimarit  esse.  Eoo.  prol.  4. 

Ineogitans]  Qood^ni  foissom  ineogi' 
voi-.  II.  4 


tans.  Phorm.  L  3. 3.  Adeon  te  esse  !«• 
eo^tt<pitem7  Phorm.  UI.  2. 14. 

hteolumis]  Posihao  incolumem  sat 
fore  me.  And.  III.  5.  5.  Parentes,  pa- 
triam  incolumem.  Heaot.  I.  2.  20. 

Ineommode]  Incommode  herole.  Cb. 
Immo  rero  infeliciter.  Eon.  II.  3.  38. 
Tom  inoomnuNic  illis  fors  obtnlerat  ad- 
renlom  meom.  Hec.  III.  3. 10.  Incom- 
modeinihi  naptiis  evenit.  Hec.  V.  3.' 40. 

JiicommMiitatl  IneommodiUts  hoo  om- 
nisrodit.  ADd.IIL3.  35. 

Ineommodo]  Mihi  ot  ineommodH, 
Aod.  I.  1.  135. 

Ineommoduni]  Ex  ineommodis  alte- 
rios  sna  ot  oomparent  commoda.  Aod. 
IV.  1. 3.  Qood  iaeommodi  tibi  in  hao  re 
aocipieB,  nisi  cares?  HeauL  V.  1.  59. 
ride  notas.  JiicomimNia  atque  injoriat 
riri  omois  ferre.  Hec.  I.  2.  9.  Hio  tibi 
nihil  estqoicqoam  weommodi.  Hec  III. 
3.  40.  Molte  ex  qoo  foeriot  oommoda, 
ejos  iiicommocia  «qaomst  ferro.  Heo.  V. 
S.'42. 

Ineommodus]  Ineommoda  alia  soBt 
dicenda.  Eoo.  11.  3.  39.  Hoc  ego  pro- 
feire,  incomimKiiim  mi  esso  arbitror. 
Hoc  L  2.  78.  Ain  ta  tibi  boc  ineiim- 
modum  erenisse  iter?  So.  Non  herclo 
rerbis  dioi  potest  tantam,  qoam  re  ipsa 
navigare  ineommodumsi.  Hee.  III.  4. 
1.  et  3.  Noi^  tate  inMmmodam  rem,  ot 
qocqoe  est,  io  animom  iudaces  pati  ? 
Hec.  IV.  2.  27. 

IncTediinixi]  IneredibHiia  Parmono  mo- 
do  qosB  narrariL  Eon.  V.  8. 19.  VIb 
me  iatoo  tilM,  etsi  incrediMiest,  ored^ro  ? 
Heaat.  IV.  1.  11.  hifredibiii  re  atqiw 
atrooi  percitas.  Hec.  III.  3. 17.  Jncrc- 
dHnle  hoc  mi  obligit.  IneredMU  qaan- 
tora  erom  aoteeo  sapientia.  Phorm.  11. 
1.  9.  el  17. 

Jncurmif]  Jncurtms,  tremolos,  labiis 
demissis,  gemeos.  £on.  II.  3.  45. 

Jncuja]^  Qaid  me  incuMj,  Clitipho? 
Heaot.  V.  2.  7.  Nos  jafn  dodam  hio  te 
abseotem  cujaintu.  Phorm.  III.  1.  7. 
Qum  tole  dodnm  coram  me  iiiciuatwros, 
Phorm.V.7.21. 

Inde]  Te  in  pistrinom  dedam,  ea 
lege,  ol,  si  te  inde  exemerim,  ego  pro 
te  molam.  And.  1. 2.  29.  Jam  inde  as- 
qoe  a  piftrilia.  Heaot.  1. 2.  9.  Jam  inds 
ab  adolesceatia.  Adelpb.  I.  1. 16.  Ux- 
orem  doxit,  et  inde  filiam  saseepit  jam 
anam.  Phorm.  V.  8.  18. 

Jn<ite^s]  Non  me  indieents  hce  fiont. 
Adelf^.  III.  4.  62. 

JiMiicittm]  Egomot  meo  iniEtno  porii. 


»P4 


INDEX    VERBORUM 


£on.  V.  6«  23.  Mihi  qatle  iDgemam 
haberes,  fait  indieio  oratio.  Heaot  II.  4. 
4.  Cam  illi  peridi  oibil  ex  ituiicio 
liet  Heeot.  III.  1.  6.  Indicio  de  se 
ipee  erit  Adelph.  prol.  4.  Id  aoos  mi 
indieium  feoit  Adelpb.  IV.  4.  9.  Id 
nono  rea  tndicium  b»o  facit.  Heo.  IV. 

I.  31. 

ludictuml  Qaod  dictom,  tndidumit. 
Phorm.  V.  7.  58. 

Jndictti]  Blepbantis  qnem  indicit  prm- 
fecerat  Eon.  III.l.  23. 

Inift^co]  Quasi  ta  bajas  indigeas  pa- 
tris.  And.V.  3.  19. 

Indigne]  Faois  adeo  irui^ /i^injariam 
illi.  Heaot.  III.  3.  4.  Cai  mixerse  tn- 
«^^  per  f im  fitiom  oblulerat.  Adelpb. 
III.  2.  10.  Clumanl  orones»  indigniS' 
fumefactnm  esse.  Adelpb.  I.S.11.  Ille 
nitem*  indigne  factam  injariam  con- 
tezeris.  Heo.  III.  3. 41.  hidigne  in- 
Joria  adficiator.  Pborm.  V.  1.  3.  An 
qnicqaam  hodie  est  faotam  im^^iui  ? 
Pborm.  V.  8.  20. 

Indignut]  Clamitons:  indignum  fa- 
einns.  And.  I.  1. 118.  O  indignum  fm- 
cinos.  And.  1. 1.  25.  Indignis  nos  esse 
inriitas  modis.  £un.  IV.  4.  42.  To  in- 
lii^uf  qai  faceres.  Eaii.V.S.  27.  Jas- 
jorandam  dabitor,  te  eHse  indignum 
injaria  bac  -,  indignis  com  egomet  sim 
a^cepttts  modis.  Adelpb.  II.  1.  112. 
Rnm  ollam  illa  aot  me  indiguam,  Adet 

III.  2.  51.  Haec  ie  adiniltere  indigna 
genere  nostro.'  Adelph.  III.  3.  55. 
Qoando  esse  indignam  sese  depolat, 
natri  roesB  qaae  concedat  Hec.  III.  5. 
27.  vide  uotas. 

In^ligens]  Vereor  ne  indiligem  ni- 
niom  sies.  Adelpb.  IV.  5.  50. 

/ndt/i^eiit«r}  Mei  patris  bene  parta 
indiligenter  tatatar.  Pkorm.  V.  a  5. 

Indotatus]  Docenda  im/a(atasl?  Adet 

IV.  7.  11.  llle  tndoliitam  virgioem 
atqoe  ignobilem  daretilli?  Pborm.  I. 
f .  70.  Vos  me  indotatis  modn  palrooi- 
■ari  fortasse  arbitramini :  etiam  dotatis 
•oleo.  Phorm.  V.  7.  45. 

Induco]  Vide  qno  me  indncas.  And. 

II.  3.  25.  Si  ita  istoo  anitoam  innlufti 
esse  olile.  And.  III.  3. 40.  Oro,  ot  ne 
illis  animnm  inducas  oredere.  Aod.  V. 
1.  15.  Olim,  com  ita  animam  iuduxti 
tnam..Aad.  V.  3. 12.  Qoi  buic  adsen- 
tari  animom  induxeris.  Eon.  III.  2. 37. 
Mea  cansa  causam  hanc  jnstam  esse 
anioittm  iN«Iucil^e.  Heaat.  prol.  41.  Me 
Sjri  promissa  boc  induxerunt.  Heaot. 
IV.  4.  !•    Sie  animoB  indueo  meom. 


Adelph.  I.  1.  43.  Bom  em 
in  animom  induxi  maaamQm.  Hee>  alt 
prot  42.  Animom  roniam  ad  meretri- 
oem  induxti  toom.  Hec.  IV.  4.  67.  In 
animom  mduees  pati  ?  Hee.  IV.  2.  27. 
vide  notas. 

Indulgeo]  Nimis  me  indulgeo^  £■■. 
n.  1.  16.  Nimiom  illi  tndu%a.  Henat 
IV.  8. 20.  Te  indulgebant :  tibi  dabMt 
Heaot  V.  2.  35.  AdsentaiMlo  atqoe 
indulgendo  et  laigiendo.  Adelph.  V. 
9.  31. 

Induo]  Mi  hane  deditveaten:  mttm 
ipse  induit.    Enn.  IV.  4.  54.  Tnnm 
'  Testem  delraxit  tibi  ?  et  eam  eat  inda- 
tui?  Eun.  IV.  4.  40. 

Industria]  £x  animo  ,omnia,  at  feit 
natura,  facias,  an  de  tndtiJtrM.  And. 
IV.  4.  56.  .£qaanifflitas  poetm  ad 
acribendom  angeat  inifuitrtam.  Adelpk 
prol.  25.  Vestra  indnl|entia  ai  erit  ad- 
jotrix  oostrm  tnduftrt«.  Heo.  pral. 
alt  24. 

Induti^e;]  Indutie,  beHom,  pox  rar- 
som.  Ban.  1. 1. 15. 

Jneo]  Ut  beneBcion  verbia  tnitum 
dadom  nonc  re  comprobea.  Aad.  V.  1. 
5.  Ab  eo  gratiam  hano  inibo,  Emm,  UL 
5.  9.  Cave  ne  falsam  gntiam  stodeas 
tntre.  Heaot  II.  3.  62.  Ratio  de  inte- 
gro  ineiindaat  mibi.  Heaat  IV.  2.  7. 
Com  rationem  tnros.  Pborm.  IL  2. 30. 

Ineptia]  Ufique  adeo  illins  ferre  pes- 
som  tneptiam.  Eun.  IV.  6.  3.  Tide  ao- 
tas.  Ut  fideo  taam  ego  tn^tasm. 
Adelpb.  IV.  7.  31.  Ut  miltam  iUias 
in«pt/os.  Pborm.  IV.  3. 43. 

Ineptio]  Ineptis,  Adelpb.  V.  8.  11. 
Pborm.  U.  3.  73. 

Ineptus]  Ullam  canaam,  aaltan  tn^ 
tam,  falsam,  iniqoam.  Aod.  L  5.  $3b 
Eho  tMpta,  neacis  quid  ait  aetnm  ?  And. 
IV.  4.  52.  Hoo  nemo  foit  minns  tMp- 
ttts.  Eon.  II.  1.  21.  Age  tnepCe.  Baa. 
IL  3.  20.  Ne  ineptus,  ne  proterroa  vi- 
dear.  Heaot  III.  3.  16.  Miror,  qoe- 
modo  tamtiteptiun  qoicqaam  tibi  Tenirs 
in  mentem  potoerit  Heant  V.  3.  3. 
Nimiom  tneptiu  es.  Adelph.  I.  1.  38. 
Voslram  neqoeo  mirari  aatis  ratioaem. 
Sy.  Est  herole  inepta,  Ineptu  lenitBS 
patris.  Inepta  bsec  esse  sentio.  Adet 
IIL  3.  21.  36  et  76.  Etsi  boo  miU 
parrom,  ineptumf  absnrdam  Tidetar. 
Adelph.  V.  8.  21. 

Iners]  Tam  in«rf,  tam  Balli  ooBsiH 
som.  Aod.  III.  5. 2.  Gerro,  tnen,  fraos, 
bellao.  Heant  V.  4.  10.  Non  1 
neqoe  tnm.  Adelpb.  III.  4.  35. 


ET    PHRASIUM    TERENTII. 


5W 


Inmeol  NoB  aois  imetcan'  homiMs. 
Adelph.  II.  2.  IS.  vide  DOtu. 

Inexorakilii]  Adcon  ingoiiio  eise  daro 
te  atqiie  inemrabUi  7  Phorm.  III.  2.  tS. 

Irfamia]  Gavit,  ne  onqaui  infamiit 
ea  res  eibi  esMt.  Aod.  II.  6. 13.  Prop- 
ter  qaem  in  sammA  infamia  sam.  Heaat. 
n.  S.  18.  Vii,  eg^estM,  injastilia,  aoli- 
todo,  infamia.  Adelph.  III.  t.  5. 

Infamit]  FUfptiis  tou  me  infamem 
lleri.  Heaot.  V.  4.  14. 

Infandus]  Tam  infandum  fkoinos  ne 
andiTi  qoidem.  £an.  IV.  3.  2S. 

Infietiu]  If^eeta  paee.  Ean.  1. 1. 8. 
Aooaaando  fieri  ir^ectuim  non  potest. 
Phorm.  V.  8.  45. 

InfeUeitai]  Qnid  hoo,  malam,  tnfs&i- 
totu^  Adelph.IV.  2.5. 

Infelieiter]  looommode  herole.  Cb. 
Immo  enim?ero  iifelieiter,  £an.  II. 
3.  38. 

InfeUx]  AdeoD  bominem  esse  inve- 
Doslom  aat  infeiieent  qaemqoam,  at 
egn  som  ?  And.  I.  5.  10.  O  infelicem 
adolesoeotolam.  Ean.  V.  4. 21.  Ne  ego 
bomo  infelis.  Adelph.  IV.  2. 1.  Hea 
me  infelicem,  Hec.  III.  1.  2. 

Infentut]  Me  infentut  serraL  And. 
I.  3.  7. 

Inferi]  Ut  te  qaidem  omoes,  di, 
dem,  soperi,  tnfm,  malis  exemplis  per- 
daot?  Phorm.  IV.  4. 6. 

Ii^mut]  Qaem  ego  infra  esse  infimot 
omnis  pato  bomioes.  £an.  III.  2.  36. 

Injirmitat]  Qoid  adhuo  habeot  iis/Sr- 
mtlattinaptisB?  Heo.  I.  2.  101. 

Infirmut]  Qoi  eos  gabernat  aumas, 
tii^tMn  geroDt  Heo.  III.  1. 31.  Cam 
scirom  in/irmat  naptias  hasoe  esse. 
Pborm.  V.  1. 6. 

Infitiat]  Ille  U^itiat  ibit  Si  tn/Etios 
ibit,  testis  meoom  est  aoolas.  Adelph. 
m.  2.  41  et  49. 

liyhrtunatut]  O  vrfortunatum  senem ! 
Eon.  III.  3.  7. 

Jfi/brlitntum]  Hand  permnltom  a  me 
abent  irfortunium.  Heaot  IV.  2.  1. 
ride  notas.  S\  attigisses,  ferres  infortu- 
niiim.  Adelph.  II.  1.  24.  Faxo  eom  tdi 
maotatom,  alqae  est  infortunio,  Pborm. 
V.8.S9. 

Ii^ra]  Infra  esse  iofimos  omnis  pnto 
homines.  £on.  III.  2.  36. 

InfTingo]  Homini  miiero  plas  qnin> 

rtos  oolaphos  infregit  mihi.  Adelph. 
1.45. 

If^^uim]  Hamani  tn^0ntt  mansoeti- 
qno  animi  oflioia.  And.  1. 1.  86.  Qai 
oam  tngsntis  oonflictctarejttMDodi.  And. 


1.  1.  ^,  Qni  gnatum  haberem  tali  tn- 
gento  prsBditom.  And.  1. 1. 71.  Bene  et 
podice  dootam  alqoe  eduotom  sinam 
ooootom  egestate  ingsnttim  inmolarierf 
And.  I.  5.  4Q^  Bonnm  ingemwn  nar- 
ras  adalesoentis.  And.  IH.  1.  8.  Ip- 
sest  vngenio  bono.  And.  IH.  2. 7.  £ch 
ram  tn^enta  admiror  simnl.  Ean.  II. 

2.  19.  Nofi  tng«/itum  molieram.  Ean. 
IV.  7.  42.  Non  adeo  iohnmano  ego 
snm  tn^nto.  Ean.  V.  2.  41.  Tide  notas. 
Merotrioom  hngema  et  moros  noscere. 
Enn.  V.  4.  10.  Jn^tnm  qoid  possit 
meam.  Heaot.  prol.  47.  Jn^enio  te  esse 
In  liberos  leoi  pato.  Heaat  1. 1.  99. 
Qoale  ing^nium  haberos.  Heaut.  1 1. 4. 4. 
Cnjasqoe  ingenium  ot  sit  Heaot.  II.  3. 
43.  Hocine  me  miserom  non  licere  meo 
modo  ingenium  frai  ?  Heaot.  II.  4.  21. 
Ingenio  egrogio  ad  miseriam  natns  som. 
Heaat.  lU.  1. 11.  Nisi  illos  ex  too  tn- 
genio  jodicas.  Heaat.  V.  1.  7.  Ror- 
snm  ad  trj,^smum  redit.  Adelph.  I.  1. 
46.    Tali  in^SMto  atqae  anirao.  Adelph. 

III.  1.  10.  vide  Dutas.  In^enium  nori 
toom  liberale.  Adelpli.  IV.  5.  46.  Li- 
beram  ingeaium,  Adelph.  V.  3.  43. 
Piam  ac  padicom  ingenium  narras. 
PoHtqoam  par  tngentum  oactas  est. 
Hea  I.  2.  77  et  95.  Foisse  erga  me 
miro  tngento  expertos  sam.  Hec.  lU.  5. 
39.  Morem  aoliqaom  atqae  ingenium 
obtines.  Hec.  V.  4.  20.  Sio  ost  tn- 
genium.  Phorm.  I.  2.  ftO.  Ita  pleriqoe 
omnes  somos  tn^enio.  Phorai.  1. 3.  20. 
Adeon  ingenio  esse  daro  te  atqae  inex- 
orabili  ?  Te  odTorsnm  ingenium  meam 
toli.  Phorm.  III.  2.  12  et  35. 

Jn^w]  O  ingentem  confidentiam. 
And.  V.  3.  5.  Agen  gratias  ingentit, 
Eon.  III.  1.  2.  Pero  alia  flagitia  ad  te 
ingentia.  Adelph.  IV.  7.  3. 

Jn^enuttf]  Sine  somta  iR^entMim  li> 
beralem  nactos  os.  Phorai.  I.  3. 16. 

Ingero]  Jn^crom  mala  malta?  And. 

IV.  1.  16.  Pagoos  io  Tentrem  ingere. 
Phorm.  V.  7.  95. 

Jn^atitf]  Ingratiit  at  dormiam.  Ean. 
II .  1 .  14.  Coaota  tngroitii  ooepit  victom 
▼algo  qomroro.  Heaot.  Ili.  1. 97,  Hoo 
argentnm  tn^rattif  ei  datam  erit  Pbor. 

V.  6.  48. 

Jnjfratui]  AdeonemeignaTom  pataa, 
adeone  porro  ingratumf  And.  I.  5. 43. 
Ignosoes.  tameo  post,  et  id  tflgrattim. 
Heaat  V.  1.  61.  Ah  nimiam  me  tngra- 
tum  patas.  Heo.  V.  4. 13. 

Ingredior]  Nomqoam    ei 
Heo.UI.4.5. 


m 


INDEX    VERBORUM 


JiUunuiti]  Sihi  inhcn$tU  optavit  pa- 
nre  hio  difitiaa.  Aod.  III.  J.  2. 

Inhonettus]  lllDniie  obaaoro  tnAme»- 
tum  homiooin  ?  Eao.  II.  5*  65.  Qaoaa 
inhonefUi  soIib  sint  domi,  alqoe  aTidac 
oibi.  Eun.  V.  4.  15. 

Inhupiane]  Nimi»  graTiter  ornciat 
adalesceiilnlam,  nimiaqae  taAuflMiiie. 
Heant.  V.  5.  2. 

Inkumauut]  Adeon  me  potas  inhu' 
munum  f  Aod.  1. 5.  43.  Nonadeo  iii- 
humano  ego  siim  ingenio.  £an.  V.  2.41. 
Com  milile  inhumanutmo»  Hec.  I.  2. 
11.  Hofflo  inhumanistimut»  Phorm.IIl. 
2.24. 

It^ieio]  Seae  in  ignem  rnjicere  to- 
lait.  And.  I.  1.  113.  Injedttt  Torba 
tibi.  Heaat.  V.  1. 19.  Ifffeei  acTupolDm 
bomini.  Adelph.  11.  2.  20.  Magnam 
mi  inidt  aoa  oommoditate  evram.  Adal. 
V.  5. 76.  Tide  ootaa.  Injeeta  eal  apea 
patri.  Phorm.  IV.  4. 10. 

Immiof ia]  Baae  intev  eoa  inimieitiau 
And.  y.  2. 11.     In  amore  lieo  omnia 
iaaontTitia:  injarim,  aoapicionea,  ini- 
micititf,  indotiaB.  Enn.I.  1.  15.    Com 
paellaaoum  auaoepiaae  inimtcttiaa  non 
podel?    Hec.  II.  1.  34.     Namquam 
tam  graTia  ob  hano  tfumicitia«  caperem 
in  Toatramfamillam.  Phorm.  II.  3.  23. 
Inhtticut]  Si  oapiondoa  mihi  aciam 
eaae  inimieot  omnia  hominea.  And.  IV. 
2.  12.    FoUaa  qnam  te  tnimieum  ba- 
beam.  £ao.  1. 2.  94.  Hano  Untom  ho- 
Buaeoi  faoiaa  tiiimiettm  tibi.  Eon.  IV. 
7.32.  latno  noatria  tmiifieti  aiet.  Heaot. 
V.  3. 12.  Tide  aotaa.     £x  amioia  tni^ 
miei  at  aint  nobia  adfinea,  faoia.  Heo. 
II.  1. 14.  Iracoodna  laetaa  inimidtti' 
mus.  Heo.  III.  1.29.  Qoalia  aim  ami- 
coa,  ant  qaid  poaaiem,  putiaa  qoam 
tnimicui,  perioalnm  laciaa.  Hec  V.2. 41. 
Inique]  Nomquam  Tidi  tni^tui  cor- 
tatiooem  comparatam.  Adelph.  II. 2.  3. 
Ne  eom  oiroamT^otom  inique  iniqai  in 
rideaat  Hec.  prol.  46.    Edepol  ne  noa 
aomoa  ini^  «qae  omnea  inTiaae  viria. 
Heo.  II.  3.  1.    Qoam  tnigue  compara- 
tomat.  Phorm.  I.  1.  7. 

JitifUtti]  Ea  me  exqairere  iniqui  pa- 
tria  eat  Aad.  I.  2. 16.  Ullam  canaam, 
aaltem  ioeptam,  falaam,  iniquam,  And. 
X.  5.  22.  Vide  qaam  tni^tii  aia  pra 
atodio.  And.  V.  1.  6.  Ne  iatao  tam  ini- 
9U0  patiare  animo.  Eon.  II.  1.  6.  Ne 
plua  tnifuum  poaait  qnam  iBqanm  ora- 
tio.  Heaut.  prol.  27.  Fovtaaao  aliqnan- 
loa  iaiftiior  erat  Heant  I.  2.  27. 
Qaam  iniqui  annt  patraa  m  ovum  ada- 


leaeoaloa  jndieoa?  Hoairt.  II.  1 
PoeUaenaitaoriptniamaaamab  ' 


1. 


obaerTari.  Adelph.  prol.  2.  Vah,  lcao 
iMifUo  me  non  toII  loqai.  Adel.  II.  1. 
33.    Ne  e«m  oiroomTontnm  iniqne  ini- 


fui  inrideant  Heo.  prol.  46. 
omaia  eaae  iniquai^  Heo.  II.  5. 5.  in 
meinifuaeat.  Hoc  III.  5. 25.  Qoid 
ego  nano  in  iliam  tntfuotaim?  Heo. 
III.  5.  35.  Nam  ittiquom  poatolo? 
Phorm.  II.  3.  64. 

Initio]  Ubi  ^t  pnero  Datalia  dha : 
abi  tnitia^t*  Pborm.  1. 1.  15. 

Jmttum]  Narrationia  inoipit  mi  nri- 
tium.  And.IV.2.26.  UadeortmBOal 
tniltttm  itv.  Heo.  III.  2. 16.  NoqMo 
mearam  remm  tmttioa  «lliim  inT^ve 
idonenm.  Heo.III.3.1.  Hia  reboa  aaa 
loa  Ibit  iaittum  inTonioadia.  Hoe.  V. 
3.23. 

ItyuHa]  NoD  injuria.  And.  i.  1. 33. 

£a  primnm    ab    ilio  antmadTcrleBda 

h^uriati.  Aiid.I.  1. 129.  Qoa  jnfcqna 

injvria.  And.  I.  3.  9.  Tide  noUa.  Com 

eo  tNjuriam  bano  exp«ialnlem  ?  And.  V. 

1. 15.    Reroittas  jam  me  onerara  injur 

riii.  And.  V.  1.  8.  In  aaiora  inaam  hme 

Titia :   injuri^,  anapioionea.  Ean.  1. 1. 

14.     AcoepU  tff/urto.  Euo.  IV.  6.  24* 

Miona  injuria  meo  gnato  facore.  Heaat. 

1.1.95.  Parentom  in/ttfitf  oniiiamodi 

aaotferme.  Heant.I.  2.3a  Faeiaadeo 

indigne  ta;urta«  illi.  Heant  III.  3.  4. 

Hauo  injunam  mibi  noll»  factam  eoae. 

te  oaae  iodignnm  infuria,    Aocipiada 

et  mnaaiUnda  itiptria  adnleaoealiomat 

Adelpli.  II.  1.  8. 12.  35  et  53.  Ineem- 

moda  atqne  injuriu  riri  omnia  ferre. 

Heo.  1. 2r90.    £o  unqnam  it^urianm 

aodiati  mihi  acriptam  dioam  ?  Phorm. 

II.  2. 15.  Eo  onqoam  cniqaam  eoslo- 

meiioaina  aadiatia  faotam   injuriemf 

Phorm.  II.  3.  2.    Vereor  dc  iiidigae 

iqfurta  adficiatar.   Pbonn.   V.   ].  3. 

Nonpe  id  aat  ttH,  acoipere  ab  illo  itgw 

riam  f  Phorm.  V.  2.  4.    Una  iii;»ri«sl 

teoam.  Phorm.V.7.90. 

Jflfuriua]  Ipaioa  aibi  eaae  tafuriu* 
Tideatnr.  Aiid.  II.  3.  3.  Maltimodia 
ii^uriuU.  Heaat.  II.  3. 79.  ii^tuwil. 
Ad.  I.  2.  26.  II.  1.51.  Hec.  II.  1.14. 
Jn^uaiui]  If^uttu  meo.  Hee,  IV.  1. 
47.  IV.4.  82.  Pborai.11.1. 1. 

Jii^itia]  EkuBiegohiDoejecimiae- 
mm  injutHtia  mea.  Heant.  I.  1. 82. 
Via,  egeataa,  imuititia,  aditodo,  ia&- 
mia.  Adelpb.  m  2.  5.  Qoam  ■mlta, 
jaaU  tii^ttfCa,  fiaal  moribaa?  HeaaL 
IV.7.  It.Tidenotaa. 


ET   PHRASIUM   TERENTII. 


697 


I^puhu]  HoniM  iDperito  Bvnqnam 
qaie^auii  ii^uiCiiist.  Adelph.  I.  S.  18. 
Qoia  noii  jatUt  it^utla  pronas  omnia 
onniao  obieqaor.  Adelph,  V.  9. 39. 

.  Inks]  Tn  es  inisg :  no  qoid  sccn* 
nndaA  ib,  ride.  Heaot.  II.  3.  111. 
▼ide  noteft. 

Iniiberttlit]  Inii&fralt  ftGinae.  Adel. 
UL  4.  d.  SemoM  Inuid  inlHmaiem 
piwbeft  te.  Adelph.  V.  5. 5. 

Intiberaiiter]  Paotam  a  vobis  inHl»' 
raUttr,  Adelph.  IV.  5.  30. 

JniicioJ  Tano  hio  homiDei  ndaleft- 
ooataios  in  fimadem  inUeii  7  Aod.  V. 
4.8. 

Inludo]  In  qaibas  sio  inliidatis.  And. 
IV.  4. 19.  P»ne  inlun  ▼ttam  filim. 
Aad.  V.  1.  3.  Ut  ne  inpane  nos  inlu- 
teris,  BoB.  V.  4.  SiX  vide  notas.  Dip- 
nam  me  potas,  qoam  inludat  f  Heaot. 
IV.  4.  SO.  Salis  pol  saperba  tniuditii 
me.  Phorm.  V.7.SS. 

Iniwriet]  Hanim  videre  inJiivism, 
sordes,  inopiam.  Ban.V.  4.15.Tideno- 
tas.  Neoleola,  inmonda  iniuvie.  Heaot. 
II.  3.  54. 

Iwnsrmf]  Insoitam  oferre  injnriam 
tibi  inmerenti.  Heo.  V.  1.  14. 

ImiMrito]  Neque  inmerito,  Adelph. 
IV.  4.  8.  Hic  video  me  esse  in? isam 
Mmcrilo.  Heo.  IV.  S.  f  1.  Teomnis  nos 
aeoasore  audio  tnmcrito :  et  me  ho* 
rano  omninm  inmeritistuno,  Phorm.  II. 
1.60. 

Jnmodestiis]  Vel  heri  in  Tino  qoam 
iimuNi^tM  fnisti  I  Heaat.  IIL  3.  7. 

JnmttNdusl  Aadllala  tmmiwiia  inl«- 
vie.Heaat.II.  3.54. 

JnmuCqr]  Is  matarit,  qaia  me  iwmw 
tatum  TideL  And.  I.  5. 7.  Tide  notas. 
Goaotnm  egestate  ingeniom  inmutarier, 
And.  1. 5. 40.  Adeon  homines  inmu- 
torier  ex  amore?  Enn.  II.  1. 19.  Por- 
■M  nostra  ubi  inmutata  est  Heaat.  IL 
4. 10.  Voltam  earom  sensi  inmutari 
omninm.  Heo.  III.  3. 9.  Non  possam 
tfimutarifr.  Phorm.  I.  4. 29. 

JnfMrtuf]  Tanta  veoordia  inmata  eoi- 
qoam  atsiet.  And.  IV.  1.  S.  Id  omni- 
bos  inmitttfn.  Heo.  FV.  1.  S8. 

JnnoOCTu]  Ferte  misero  atqoetnno- 
eenH  aaziliam.  Adelph.  11.  1.1. 

Jimud]  Abiens  nri  iimuit.  Bon.  IV. 
5,  9.  Si  tnnumm.  Non  ifMiusram. 
Adelph.ILl.  17etS0. 

inepta]  Inifpia  et  oognolenm  neole- 
gentia  ooaota.  And.  I.  1.44.  Harom 
Tldere  inkiTiem,  sordes,  inopiam.  £an. 
V.  4. 15.    Ut  illius  aDimam  eapidum 


inopia  inoenderct.  Heaot  11.  3.  196, 
Gnatos  ejas  profogit  inopia.  Heaot.  III. 
2. 17.  Per  flagitiam  ad  inopiam  redigat 
patrem.  Heaot.  V.  1.  56.  Fecisti  in^ 
opia.  Adelpb.  I.  S.  95.  Qaid  ego  ex 
bao  inopia  nano  oapiam?  Pborm.  L 
3.15. 

Jnopf]  Inreotet  tnopfm  potios.  And. 
II.  3.  SS.  Usqaedam  ille  vitam  illam 
oolet  tnopfm.  Heaotl.t.  85.  Jnopif 
Dono  te  miseresoat  mei.  Heaat  V.  4. 3. 
Sobf enite  inopi.  Adelph.  11.  1.  2.  Qoa 
ratione  inopem  potins  dacebat domum? 
Phorm.ILl.  68. 

JnpoRUuf  1  Si  me  if^mratttm  adortoe 
easet.  And  lll.  1.  20.  Jnparotum  in- 
pendent  mala.  Pborm.  I.  4. 2.  Ut  no 
Miparotta  sim.  Phorm.IL  1.84. 

Inpedio]  Tol  me  inpediunt  enrm. 
And.L  5.  25.  Viden  me  inpeditum 
esse  ?  Tn  rem  inpociitam  ao  perditam 
restitnas?  And.  IIL  5. 11  et  la  Jftpo- 
dkesnnX.  HeaatII.3.  4.  Jnpfifitum 
in  eo  expediri  animam.  Heo.  IIl.  1. 
17.  Qai  me  et  se  £isce  tmpfdii;it  nap- 
lus.  Phorm.  II.  4.  2. 

Jnpfi^]  Pama  hao  iffpuifuf  Chremes. 
And.  1. 1.  72.  Hno  rel  illae  inpellitur. 
And.  1. 5. 31.  vide  notas.  Non  inpuiit 
me.  And.  UL  ^.'«^^.  Fonna  inpuiit 
■oolra  nos  anmtores  oolnnt.  Heant.  IL 
4.  9.  Te  oaosm  inpeUebant  leree,  Hec. 
III.  4. 12.  Vide,  ne  tnpuifuf  ira  prare 
insifttas.  Qaid  ego  ita  inpuifuf  nnno 
in  iUam  iniqnos  sim  ?  Hec.  IIl.  5. 34 
et  35.  Nen  me  onpidnm  eo  inpuliitet. 
Pborm.  L3.6.  Ta  tnpuliffi.  Phorm. 
n.  2.  6.  Qnam  timeo,  adventns  hajos 
qno  ii^Uat  patrem.  Phorm.  IV.  3.  3. 
Egeetasme  tmmUt.  Phorm.  V.  1.  6. 

Jnpfftcffo]  Inparatnminpfn<ifnt  mala. 
Phorm.  L  4.  2. 

Jnpfndio]  Jnpfndio  magis  animas 
gaodebat  miki.  Ean.  IIL  5.  39. 

Inpense]  Invidere  omnes  mihi :  ve- 
rom  onns  tamen  iftponfe.  Enn.  III.  1. 
23. 

Jnpfriluf]  Homines  adalesoeatulos, 
inperitot  rerom.  And.  V.  4.  8.  Neqoe 
ita  inpfrito,  ot  neseiam.  £an.  IV.  2. 42. 
Homine  inperito  nomqoam  quioqoam 
injnstiast.  Adelph.  I.  2. 18. 

Jnffff^o]  Dicara  tlbi  inpingom  gran- 
dem.  Phorm.IL3.92. 

Jf^ttf]  Ubi   ego  illom  soeleroeom 
alqae  ti^m  inToninm  f  Eon.  IV.  3. 1 . 
Jnpfan^Fidem  Tostram  ifipiorffi. 
Adelpb.  m.  4.  43. 

Jftpiumlim}  ABgnis  ib  tnpluftum  de- 


608 


INDEX    VERBORUM 


oidit  de  tegulis.  PhonB.  IV.  4.  S6. 
Tide  noUa. 

IvfHMio]  la  igDem  inpotitni.  Aiid.  I. 

I.  lOf.  QaidTis  ooeris  inpone,  And. 
V.  3.  26.  Pfaorrn.  in.  3.  28. 

InportunitaM]  Inportumitatm  epeo- 
tate  uiicttln.  And.  I.  4.  4. 

Inpotens]  Adeo  ujpotenCt  eese  animo. 
And.  V.  3. 8.  Te  non,  qaam  etse  so- 
leee  inpotens.  Hetat.  II.  3.  30. 

Inpotentia]  Propter  laam  inpoten'- 
euHnse  semper  oredont  lodier.  Adelpb. 
IV.  3. 16.  iride  notas. 

Inprobut]  Si  qais  magistram  oepit 
ad  eam  rem  inprobum,  And.  I.  2.  21. 
Vitinm  est  oblatnm  ▼irgini  olim  ab  nes- 
oio  qno  inprobo,  Hec.  III.  3.  23^ 

Inproviso]  Be  inprovito  nnptie.  And. 

II.  2.  23.  Qnaii  de  inprovito  respioe 
ad  enm.  And.  II.  5.  6.  Ubi  de  inpro^ 
viminterrentam  molieri.  Heaot.  II.  3. 
40.  Intervenit  homo  de  inprovito» 
Adelph.  III.  3.  52.  Hooine  ex  tiipro- 
i/iftf  mali  mi  objici.  Adelpb.  IV.  4. 2. 
▼idenotas.  Tantala  fortonam  de  in- 
provito  esse  his  datam.  Pborm.  V.  6. 
44. 

Inprudent]  Ut  ne  de  hao  re  paAer 
inprudentem  opprimat.  And.  I.  3.  22. 
InprudenthtLTum  renim  ignarnsqae  om- 
nimn.  Eon.  !•  2. 56*  Soio,  te  insoien- 
tem  atqae  inprudenttm  dicere  ao  faoere 
omiiia.  Heaot.  IV.  1.  20.  Ne  inpru' 
dent  faoiam  forte  qood  noKt.  Adelpb, 
IV.  5.  77.  PlaM  hodie  l»oni  feoi  inpru- 
dentt  qoam  soiens  ante  bonc  diem  um- 
qnam.  Hec.  V.  4.  40.  Scientem  an  m- 
prudentem,  Phorm.  IV.  3.  .55. 

Inprudentia]  Peccatnm  tnpnuisnliast 
poetK.  Eon.prol.  27.  Ta  solaesorere, 
qose  pertorbes  haeo,  taa  inprudentia. 
Hec.  II.  1.  16.  Tide  notas. 

JnprudeRtttu]  Ad  flammam  aooessit 
inprudetOiut,  And.  1. 1.  103. 

Inpudens]  Ibi  tum  eornm  inpuden- 
tlttima  oralio  est  And.  IV.  1 .  10.  Qoid 
agis,  faomini  inqnam,  inpt^ntl  £an. 

III.  1. 15.  vide  notas.  Os  taam  tftjtw- 
dent.  £an.  III.  5.  49.  Sycophanta  au- 
tem  inpudent,  Heaat.  prol.  38.  O  bo- 
minis  inpudeuiem  andaciam.  Heaat.  II. 
3.  72. 

InpudMter]  Miram  Tero,  inpuden- 
ter  molier  si  facit  merelrix.  Aiid.  IV. 
4.16. 

Inpune]  Tnne  uiputte  hmo  facias? 

•  And.  V.  4. 7.    Credin  te  inpune  habi- 

tnmm  ?  Eon.  V.  2. 13.    Cam  orede- 

rem  ni  tnpiinsttf  lioere.  Hennt.  III.  2. 


49.  Hoe  lieet  inpwteYboere  hnie,iHi 
non  lioet  Adelph.  V.  S.  38.  Imptatt 
pptare  istac  lioet.  Heo.  IIL  5. 14. 

Inptfrottts]  Inpuratut  me  ille  nt  eli- 
aminrideat?Phnrm.IV.  3.64.  iapn- 
mtum  poterimns  nostio  modo  nkoei. 
Pborm.  V.  7.  69. 

inpums]  Homioem  hand  tnpvnnn. 
Ean.  II.  2.4.  Anns  faandtnpttra.  Heant. 

IV.  1.16.  Ohomineminpunim/  AdeL 
II.  1. 29.  Ba  serviefaat  lenoni  tapnrii- 
timo,  Pborm.  I.  2.  33. 

Inrideo]  Etiam  nanc  oredes  indignis 
nos  essetMrisM  modis  ?  Eun.  IV.  4. 43. 
▼ide  nolas.  Inridet  in  re  tanta?  Heant 

V.  2.  29.  Tkm  aperte  tnrid«NS.  Phonn. 
V.  7.  63. 

inrito]  Dnm.  animns  inrilotes  est. 
And.  III.  4. 18.  Si  magia  tnritatmt  fiet 
Adelph.  II.  4.  18.  lU  snm  inriMit, 
animam  at  neqaeam  ad  oogitandnm  in- 
stitaere.  Phorm.  11.1. 10. 

Inritut]  Qnod  modoratomevat,m- 
ritiMtst  Phorm.  V.  7. 58. 

Jnrtto]  Qaam  mox  inrttiaMis  f  Bon. 

IV.  7. 8.  In  ssdis  inruit  alienaa.  Adei. 
I.  2.  6.  Mde  ne  ille  hno  pronns  aa  tn- 
ruat,  Adelpb.  IV.  2.  11. 

Jnianta]  Tu  homo  adigis  nw  ad  in- 
mniam.  Adelpb.  I.  2. 31. 

Intanio]  Id  viso,  ton  an  illi  msant- 
ant,  And.  III.  3. 3.  Com  ratione  niM- 
niat.  Ean.  I.  1. 18.  Jnsoaiis.  Boo.  IV. 
3.15.  Saous  sim,anne  intamam9  Ban. 
UL  5.  8.  Intanire  ooeiptantex  injniia. 
Adelph.  II.  1.  43.  inwniam  profecCo 
oom  illo.  Adelph.  1.2. 67.  Venit  peet 
tnsnntens.  Adelpb.  IV.  2. 22.  Noa  da- 
mas?  non  tniami^  Adelph.  ,IV.  7.  9. 
A  primo  homo  ituanibat.  Phorm.  IV. 
3.37. 

JnMmui]  Hic  homines  prorsnm  ex 
stoltis  itiftinoi  faoii.  Eon.  II.  2.  24. 
Timeo,  ne  qoiun  ille  tnianiii  torbam  fii- 
ciat  Eao.  IV.  1.  2.  Abin  hioo  inssnn? 
Enn.  V.  2.  22.  Car  tniono  serriat? 
Heaat.  prol.  32.  Nosqoam  inwmMi  is- 
oit  adnleecenlalom.  Pfaorm.  prol.6. 

JnsctMi]  Jooolariom  in  malnm  insei- 
eni  psene  inoidi.  And.  IV. '4.  43.  in- 
icisni  feci.  Certo  soio,  teinscisnlMn 
faoere  omnia.  Heaut  IV.  1.  19  et  20. 
Qoantas  tnrbasconciTi  tnseisni?  Heant 

V.  2. 17.  Abi  sis,  inieient.  Phor.  1. 2. 9. 
Inteitia]  Vos  non  faoere  insettiast 

Enn.  V.  8. 41.  Taiitom  esse  in  animo 
iniettimn  ?  Heant  IV.  1. 17.  Jnicttiast, 
advorsom  stimalom  cakses.  Phoni.  I. 
2.27. 


£T  PHRASIUM   TERSNTII. 


699 


Imdtui]  Ifitatmn  offerre  injariiuii 
tibi  inmerenti.  Heo.  V.  1. 14. 

Iiueribo]  Intcripri  iUico  BdisnBer- 
eede.Heaol.1. 1.  9S. 

Intero]'  Maoum  in  Bioom  in  mere- 
ttici  iffuerer».  Heaol.  III.  5.  9. 

Itmrvio]  Filiom  amioo  Tideo  matr- 
vire,  Heaot.  III.  1.  9. 

Insidi^]  Dioo  e^o  mi  intidioi  fieri. 
Eon.  III.  3.  26.  limdias  noatne  fecit 
odoleiioenlie.  Phorm.  II.  1.  44. 

Inridior]  Hinoitte  to  amabo  non  con- 
tro  ifmdiabere  f  Heo.  I.  1. 13. 

IfmgiM]  Hancine  ego  ot  oootome- 
liam  tam  ifu^iim  in  me  accipiam  ? 
Bon.  IV.  7. 1. 

Inrimulo]  Qood  illom  inrimuUaU 
darom,  id  non  est.  HeaoL  I.  2.  30. 
fide  notas.  Si  erom  ihrimulabi»  mali- 
tiiB,  male  aodies.  Phorm.  II.  3.  12. 
Tide  notas. 

•  Inrieto]  Qoa  xnritUm  Tia  ?  Bon.  II. 
3.  2.  vide  notas.  Hanc  babere  oratio- 
nem  mecom  principio  tnititit.  Hec.  III. 
3. 21.  Vide,  ne  inpalsos  ira  prare  in' 
ristat,  Heo.  III.  5. 34.  Qoa  qosBreie 
tmiftom  via  ?  Pborm.  I.  4. 15.  Corsom 
enm  wutitsnt.  Pborm.  V.  6.  8.  Tide 
notas. 

Intolens]  Qoid  to  Atbenai  tniotou  f 
And.  V.  4.  4 

Jfuoinnia]  Nocto  te  adiget  horaom 
ifMomnta.  Eon.  II.  1.  13. 

Ifuperans]  Ifup«rante  hoo,  atqoe  in- 
vito  Pampbilo.  And.  III.  4.  24. 

Ifuperatiu]  An  ego  ocoasionem  tam 
intptratam  amitterem?  Eon.  III.  5. 
66,  Gelem  tam  tniiwrtttum  gaadiau? 
HeaoU  III.  1.  5. 

insptcto]  Perfecit,  sibi  ot  tnipiaufu/t 
eiset  copia.  Eon.  prol.  21.  Itupieere, 
laoqaam  in  specolom»  io  vitas  omniom 
jobeo.  Tamqoam  io  specolom,  in  pati- 
nas  intpicere  jabeo.  Adelph.  III.  3. 61 
et  75. 

Instigo]  Si  hio  non  insanit  satis  sna 
sponte,  tnit^a.  And.  IV.  2.  9.  Ta- 
oeam  ?  inttigem,  Phorm.  1. 4.  9.  Jnitt- 
^emuf  etiam,  at  nollos  locos  relioqoa- 
tor  preoi  ?  Phorm.  III.  3.  14.  Noo 
herde  ex  re  iatios  me  tnst^astt.  Phor. 
V.7.76. 

Ifutituo]  Sapienter  viam  inttituit. 
And.  1. 1. 40.  Si  perget  IsMJere,  ita  ot 
faoere  tnstttutt.  Bon.  prol.  19.  In  ani- 
mo  tnsttttMiv.  Adelph.  1. 1.  13.  Ani- 
mam  ad  cogitandom  institture.  Phorm. 
II.  1. 10.  Petam  hine^  oade  a  prinu) 
tnitilut.  Phorm.  IV.  2.  14. 


Jtuto]  Ego  iHod  sediilo  negare  fiio- 
tom:  illeinstatfactnm.Aad.L  1.120. 
Nomqoam  destitit  tnatore.  And.  IV.  1. 
36.  Nom  ego  tmto  ?  Heaotl  IV.  4. 16. 
Sjre,  tnsta.  Adelph.  II.  4.  14.  Partna 
inttabat  prope.  Adelph.  III.  2. 9.  Posl- 
qoam  aerias  pater  tfistat.  Hee.  I.  f . 
46.  Si  altera  illaM  magis  tnitaMt. 
Phorm.IV.5.5. 

Iiutrenuta]  Animi  est  podentis  aig- 
Bom  etnoD  tnstrsfuu.  Heaot.  I.  1. 68. 

Jfutrvo]  Tu  hosce  nutrue.  Ut  hosoe 
tnstruxttfipsos  sibi  eafitlooo.  Eon.  IV. 
7.  11  et  12.  Jiutructa  polcre  ad  per- 
niciem.  Heaot.  III.  1.  41.  Jfutrueta 
mihi  sont  oorde  Gooailia  omnia.  Phonn. 
II.  2. 7. 

IruHttut]  Fatoasest,  iniubuj,  bar- 
dos.  Eoo.  V.  8.  49.  vide  ootas. 

Jniuito]  Poremfaxo  oalcibos  ampe 
ifUHitabit  frostra.  Eoo.  II.  2.54. 

Jfuum]  Tristis  severitas  tiust  in 
▼oltu.  And.  V.  2. 16.  In  amore  hmo 
omoia  tnsunt  vitia.  Eim.  1. 1. 14.  Ubi 
tfisrat  piotora  hseo.  Eun.  III.  5.  36. 
Molta  in  bomine  sigim  tniunt.  Adelph. 
V.  3.  36.  Si  periolom  ollom  tn  toait. 
Heo.  III.  1. 46s  Ni  vis  boni  io  ipm  tti- 
ettet  forma.  Phorm.  I.  2.  58. 

Jfuupsr]  Qoin  etiam  tnitiper  soaloa 
▼estem  omnem  misene  disoidiL  Eon. 
IV.  3. 3.  Ni  miserom  ituuper  etiam 
patri  indicares.  Bon.  V.  6.  13.  Etiam 
insuper  defrodet  ?  Adelph.  II.  2.  38. 

Jnte^«r]  Quas  faoiet  de  int^gro  oo- 
mcedias.  And.  prol.  26.  ^tate  integra. 
Aod.  I.  1.  45.  Eon.  III.  2. 20.  Ex 
tntigra  GrsBca  ititegram  cooMediam  ho- 
die  som  aotoros.  Heaot.  proL  4.  Ratio 
de  integro  ioenodast  mihi.  Heaat.  IV. 
2.  7.  Redit  ad  iniegrum  eadem  oratio. 
Heaot  V.  3.  8.  Bcoe  aotemde  integrc, 
Adelph.  I.  2.  74.  Eom  Plaotos  Iooob 
reliqoit  integrum.  Adelph.  prol.  10. 
Alias  ot  oti.  possim  caosa  hao  inti^gra. 
Hec.  I.  2. 5.  Ut  ▼irgo  ab  se  tnti^fra 
etiam  tom  siet.  Heo.  I.  2.  70.  Coi  de 
integro  est  potestas  coosolendi.  Phorm. 
L  3.  22.  lUstitoi  m  tnt«^rum.  Phorm. 
,11.4.11. 

Jfittf^aico]  Hoo  malom  tnti^nisett. 
And.  IV.  2.  5. 

IfMgratio]  Amantiom  ine  amoris 
integratio.  Ajid.  III.  S.  23. 

InteUegentia]  Eam  calamitatem  Tes- 
tra  ittteltigentia   sedabit.     Heo.  prol. 
23. 
Ifitelltgo]  Aliter  evenire  molto  tntel- 
Vtt.  And. 


iifit. 


prol.  4.    Faoilintne  «ntsUc- 


aoo 


INDEX    YfiRBORUM 


gt»dth  «t  aibil  inuUefantf  Atod.  prol. 
17.  vida  iMiCas. 

Intendo]  Qaonaoo  primam  Uttendttml 
Aiid.  n.  S.  6.  Repadio  qaod  «Niiiliam 
primom  inUHdirom,  And.  IV.  S.  18. 
Digaa  rei  ont,  abi  ta  nerros  intendat 
taos.  Ean.  II.  5.  «1.  Bam  sew  tiil»fi- 
di»  esm.  Ban.  III.  S.  19.  InUndenda 
in  senem  est  ftllecia.  Heaot.  111.  2.  S. 

Intcrl  FiogaBt  qaandam  tnler  se 
nanc  (Ukotam.  And.  I.  S.  15.  /ii«r?i- 
aa.  EttD.  IV.  S.  1.  Ne  noa  tnter  noa 
oobaMtjre  aentianU  Heaat  III.  1. 102. 
Qaaai  aano  non  oorimaa  noa  tnter  nos. 
Addpfa.  IL  4.  7.  Una  tnt<r  nos  agere. 
«iBlem  lioeat  Heo.  II.  1.  la  Ut  ami- 
oi  tnter  nos  aimas.  Pbonn*  II-  3.  84. 

Jnteresdo]  Si  nolla  segritadoboio  gaa- 
dio  tntervniertt.  And.  V.  5.  5.  Neqoe 
ollam  rem  tnterotns.  Adelph.  III.  f .  51. 
▼ide  notas.  Unde  ira  inter  eas  tnta^oss- 
stt.  Heo.  in.  1.  25.  Dom  tnt«rettfst  fa- 
miliaritas.  Phorm.  V.  1.  17. 

Intgreipio]  Qood  oos  oapere  oportet, 
bmo  tntereijnt.  Enn.  1. 1.  35. 

Intsrciiido]  Nolo  tibi  ollom  comino- 
dom  inttreludiar,  And.  III.  5. 41.  Tide 
Botas.  Nonoabi  meam  benignitatem 
sensisti  interc<ttdwr  ?  Eon.  I.  2.  84. 
Tide  notas. 

Interdteo]  Interdiro  oe  extolisse  ex' 
tra  sedis  puerom  osqoam  velis.  Hec. 
IV.  1.  48.  Intsrdmt  bariolos.  Phorm. 
IV.  4.  27. 

IntenUu]  PoteatBeri  tMterdttt.  Adel. 
IV.  2.  15. 

Interdum]  Interdum  propter  dormi- 
et.  EoB.  II.  3.  77.  Peconiam  in  loco 
neglegere»  maKomom  tntsrdttmst  la- 
orom.  Adelpb.  II.  2.  8. 

InteriM]  intsrM  fiet  aliqaid.  And.  II. 
1. 14.  InUrea  aiiqoid  aociderit  boni. 
And.  II.  3.  24.  Te  tnterea  loci  cognovi. 
Ban.  I.  2.  46.  Interea  dom  sermones 
osedimas.  Heaot.  U.  3.  1.  Ssepe  tiite- 
rva  mihi  seoex  narrabat.  Phorm.  II. 
3. 18. 

iniefve]  Perii,  tiitertt.  And.  11. 2. 9. 

IntereU]  Hilom  tnteretae  censes? 
Aod.  IV.  4.  55.  Tide  notas.  Stolto  io- 
tellegens  qaid  tnterestP  Boo.  II.  2.  2. 
Qoasi  rero  paalom  tnternet.  Eon.  IV. 
4.  18.  Hoo  pater  ao  domioas  tntereet. 
Adelph.  1. 1.  51.  Nimiom  inter  vos, 
pemimiam  fntereet  Adelpb.  III.  3.  39. 

Inlsr^Scio]  Nooo  est  profeoto  interfi- 
ci,  oam  perpeti  me  possom.  £on.  III. 
5.5. 

/hterim]  Trlitis  interim,  noDnonqaam 


coaloQramabal.  Aad.  I.  1.  81. 
interim  piooedit.  And.  1. 1.  100.  Sed 
imtmm  do  sjmbolis  qoid  oetomst? 
EoB.  III.  S.  59.  Intfrim  dom  oato  oa- 
tiom  sto.  BoD.  V.  2.  3. 

Interimo]  Interemftam  oportoit 
Heaot.  IV.  1.  22. 

Interior]  In  interiere  paite  ot  maBe- 
am  solos  eom  sola.  Eoo.  IH.  5. 31. 

/nteri{09«ar]  Sieino  mi  tntsrisfiierf  ? 
Heaot.  IV.  3. 13. 

Intcnntnor]  IwtenniiiattfS  stuo,  Bela- 
ceres.  And.  III.  3.  16.  Istoeioe  iatei^ 
minata  som  bioc  abioBS  tibi  ?  £«■•  V. 
1.14. 

Ititemittto]  Niunqaam  BBom  tnAr- 
v»ittet  diem,  qoin  semper  reBioi.  Adel. 

III.  1.6.    . 

Intemttntis]  Cam  tam  Beelegitar 
ejos  intemiMtio.  Heoot.  II.  3.  58.  ride 
notts. 

IntemtintitM]  Ne  qois  foito  inter- 
nvntiiis  dam  a  milite  ad  istam  ooraet. 
Bon.  U.  2.  56. 

Intero]  Tote  boo  intrisU:  tibi  amoo 
est  exedendam.  Pborm.  II.  2.  4. 

Jnterptflo]  Nolla  malare  interpaistma 
moliebri.  Heaot.  II.  3.  48.  ^ide  natas. 

Intnrogo]  Recte  saoe  interregee^ 
Bon.  V.  5.11. 

Interirimentum]  Sine  magno  interiri- 
mento  non  poteal  haberi.  Heaot.  IIL 
1.39. 

intervento]  Spoosm  pater  intsromit. 
Aod.  IV.  3. 17.  Neminemoe  eoriosam 
interventfv  nono  mibi.  Boo.  III.  5.  5. 
De  inproviso  est  interuentttm  midieri. 
Heaot.  II.  3.  40.  Nolla  mibi  res  poit- 
hao  potest  tnterwnire  tanta.  HeaoL  IV. 
3.  1.  £i  noYom  tnternniit  Titiom  et  ca- 
lamitas.  Hec.  prol.  2.  Qiise  inter  tob 
intenieNennt.  Hec.  III.  2. 16.  Tide  oo- 
tas.  Iittervenit  adalesoeBS  qoidam  la- 
cromans.  Pbono.  1. 2.  41. 

Intro]  Vos  istaK  intro  aoferte.  And* 
I.  1. 1.  CoDcedam  hinc  tntro.  Eoo.  I. 
1.  126. 

Introdueo]  Hos  prios  tntrodiieaak 
Bon.  III.  2.  39.  To  ixlic  maoe,  nt 
Chremem  intrwificas.  Eon.  V.  2.  70. 
Fratrem  seois  intrcxittfit.  Pboim.  V. 
6.  25. 

Introeo]  Introire  neminem  Tideo,  es- 
ire  neminem.  And.  II.  2.  26.  Cor  ooa 
recta  intnibatf  Eon.  I.  2.  7.  Qai  ri- 
djsse  eoffl  diceret  exeontem  aot  iRtroe- 
«ntem  ad  amioam.  Hee.  IV.  1.  36. 
Intnmt  in  spdis  tter  aHeoas  caais,  Pho^ 

IV.  4.  25. 


ET  PriAASIUM   TEHENtll. 


661 


tmtrmitttr]  Qbod  Inri  hitrmisna 
Boo  eit  Eon.  1. 2.  3.  PhKdriam  tifro- 
w!itamui  ooflittiMbiD.  Knn.  Ilf.  1. 
5«. 

Inhvmmpei]  Cetio  htto  nilmiimp^- 
rtf r  Biiit.  y.  5.  26. 

Aittworl  Ternai  iiituens  modestt. 
»■.111.5.3«; 

liitiaiiiu]  Ipgni  Bl9ir  l>aTOt,  qol  in- 
hmuat  eofttt  ooirtiliit,  dixit.  And.  ITL 
3.  44.  IVite  leif  poetflln  qnam  Atkii- 
fimm  halNmtt  to.  Bnn.  I.  3.  47. 

Intnor]  Qniimm  hlo  adnleioent  ett, 
qni  infnKnr  not  ?  Heant.  11. 4.  25. 

Inhal  niit  qnm  tnnt  mtut,  damat 
•de  tia.  And.  IIL  f .  11.  Obtera  ottinm 
Mtnt.  Eon.  IV.  6.  25. 

Inoado]  An  dolor  npenfe  mtNitit/ 
Heo.  III.  2.  21. 

J»W]it0]  'nid  gen^mtt  iirmnm,  et  ii- 
lic  miWRinf  ?imm.  Aod.  UI.  3.  39. 
Aliqnid  tnnmi  modo  qnod  amet.  Bnn. 
II.  3. 17. 

InventarJ  O  meamm  roinptatntt  ott- 
ni«n  innintor,  iooeptor,pecfeotor.  Eon. 
V.  8.  5. 

Inamtum]  Ut  te  qnidem  omnet  di, 
detr,  oom  ittoo  tno  invento  oQttqne  in- 
oepto  penlttint.  Heant.  IV.  6, 7. 

InvenuttuM]  Adeon  hombem  etse  tn- 
vemutum  ant  iDfeNeeih  qnemquam,  nt 
ego  tnn  ?  Aml.  I.  5.  10. 

Innefmu]  Inverta  verba.erertatoer- 
ne^t  tnat.  Hietnt.  H.  3.  iSl. 

JnnM^]  XShi  qemito,  nbt  mottfi- 
gem,  ineertos  inm.  Bon.  If.  3.  3.  Ni- 
bil  ttu  dillicilert,  qoin  qomrendo  in- 
vettigari  potaiet.  Heant.  IV.  %.  8.  Ne- 
ifi4  iRe  int)tft%at«r.  Pbbiln.  V.  1.  9. 

/niiffmifCD]  Norat  qol  exactas  feoi 
nt  tnvetefascerent.  Heo.  tltl  ptcH.  4. 

Inwdeo]  Inmdere  om&et  mibi,  illi  ta- 
%nd«Te  mitere,  Eon.  IIL  1.  20  et  22. 

Invidia]  Ita  fiieillome  aine  iirridin 
Inndem  inreniat.  And.  I.  1.  39.  Qui 
tmpe  propter  invidiam  adimnot  diTiti. 
I^borm.  ir.  1.  46. 

hnidtiB]  An  ittot  inmdos  di  perdani. 
Hen.  IH.  5. 19. 

Invistu]  Si  ob  eam  rem  Tobis  mea 
riuiJivtm  etf.  Adelph.  V.  9.  32.  £de- 
pol  ne  not  tnmnt  intqne  vqoe  omnct 
tftoftr  riris.  Heo.  II.  3. 1.  Ineitet  om- 
nit  not  eiteilfissentio.  Hec.  III.  1. 48. 
Hit  menm  fbre  ounspectam  ttivintm. 
Hec.  V.  2.  rt. 

Invito]  InsUre  nt  hominem  invitet. 
hmtatnti.  mansit.   Bon.  IV.  I.  5  et  8. 
nbi  ride  notas.  Qoam  rellem  Menede- 
roi..  II.  4 


mok  in^taium',  nt  nobitmitt  etset  att'<* 
plios.  Heant.  I.  2.  11. 

Invitut]  Domus,  nxor,  libeif  inVenti 
inoito  patre.  And.  V.  3.  20.  Hnno  dlf- 
fieilett  inmtum  terrarel  tenett.  Hoant. 

III.  2.  24.  Bgo  istatt  imntii  ottnibna. 
Adelph  fl.  1.  4.  Hand  Umto  ad  aarea 
stfnno  mi  aooettit  tnnt.  Heo.  III.  5. 
32.  Jnvihufecit,  lezooDgitPhorm.il. 
1.6. 

JntflCvil  Jnttftum  id  nnnqnatt  a  mb 
anferet.  And.  III.  5.  4.  Illnd  hand  in- 
uitum  ferent.  Heaot.  V.  1.  45. 

Jnnoea<ia|  InooratD  nt  tit  luent  tett- 
per.  Enn.  V.  8.  29. 

Immlo]  Ut  ego  nnffnibnt  faoile  illl 
in  oonlot  involmi  renlftoo  ?  Eno.  IT. ' 
3. 6.  VhL  ttO  oontineo,  qnin  invobm  in 
oapiUom.  Eon.  V.  3.  20. 

Joeor]  Joeabar  eqoidem.  Bnn.  11.  3. 
87.  Atqni  tn  hanojocnri  oredit  ?  Hnant. 

IV.  4.  7. 

Joeularit]  Joeularem  andaoiam.  Phor. 

I.  2.  at. 

Jaeuiariut]  JoeuXarium  in  malnn  in- 
tcient  pcne  inddi.  And.  IV.  4.  43. 

Joeut]  Qtfam Joeo  rem  rolnitti  n  ttO 
tandem  r  Bnn.  1. 2.  99.  LndomjoeiMi- 
qOe  dioat  foitse  illnm  altemm.  Batt. 

II.  3.  8.  Tidenotat.  Joeon  an  terioiUo 
hipo  dioat  nesoio.  Heant.  III.  2.  30. 

Jpie]  Tnte  ipit  hit  rabnt  finem  pnnH 
cripitf.  And.  1. 1. 124.  Jamdodom  rea 
reddnxit  me  ipsa  in  gmtiam.  And.  V* 
4.45.  HDmoips^ontqnamst.  Bnn.in. 
4.5.  I|)ia  si  onpiatSalnt,  serrare  pror- 
sn^  oon  potett  hano  fainiliam.  Adel|fii, 
IV.  7.  45.  Seneotnt  ijMnit  moibnt. 
Phorm.  IV.  1.  9. 

Ira]  Irtt  snnt  inter  Glyoerinm  etgna- 
tntt.  And.  III.  3.  20.  Amaatiom  trc ' 
amoris  integntio.  And.  m.  3.  23.  Ut 
e'^  inim  hano  in  eos  eroinam  onmem. 
Adelph.  III.  2.  14.  Hrc  irti  laotm  et- 
ttfnt  mnito  ampliores.  Hec.  III.  1.  9 
Pneri  inter  sete  onat  pro  leribnt  nox-  * 
iit  irat  gemnt.  Hec.  III.  1.  50. 

Jracundial  Pne  tmcttndia  nOn  tom 
apnd  me.  Hennt.  V.  1.  47.  Adjntor 
sim  ejns  tRUfundiff.  Adelpb.  I.  2.  66. 
Ardeo  iroeimWia.  Adelph.  III.  2. 12. 
Jam  rero  omiUe  tnam  ittano  iroeundt- 
am.  Addpb.  IV.  7.  37.  Tandett  i«- 
prime  iraeundiam,  atqne  ad  te  redi. 
Adelpb.V.3.  8. 

Jfacvndtii]  Cnm  de  eadem  oania  ett 
iraeundut  factnt  inimioistimot.  Hee. 

III.  1.  29.  Rooe  anteintn  qnoqno  pro- 
terve  iraeundut  e».  Hec.  111.  5.  53* 


«02 


INDEX   VERBORUM 


Animo  iraeundo  toUl.  Heo.  IV.  1. 
53. 

/raieor]  Tibi  jare  irasei  non  qaeftt. 
Aad.  II.  3. 20.  Ille  continoo  inuci,  ne- 
qae  negue  aodere.  Eon.  IV.  1. 4.  Rar- 
lam  vrtaeere  ?  Adelph.  I.  2.  66. 

Iratut\  Mihi  deos  faisse  trotot.  And. 

IV.  1.  40.  Qaod  nanc  tote  tecam  tm- 
tta  cogitaB.  Eon.  1. 1. 19.  Iratut  senex. 
Heaat.  prol.  37.  Ne  qoid  in  illum  tra- 
tuA  plat  ntis  &xit.  Heaot.  I.  2.  24. 
Iratum  ndmodam.  Adelph.  III.  3.  49. 
Tibi  qaoqae  irattu  edepol  som  grayiter 
qqidem.  Hecr  IV.  4.  1.  Ne  te  tratta 
rais  •evidiois  diotis  protelet.  Pborm. 
II.  1.  35.  Memini  relinqai  me,  deo  tni- 
to  meo.  Phorm.  I.  2.  24. 

is.  £a.  Id]   Id  operam  do.  And.  I. 

I.  iSO.  Jun  cUta  ea  som.  Heo.  V.  1. 

II.  In  «2  rediotas  som  loci.  Phorm. 

V.  7.  86. 

Ittae']  Abi  sine  ittae,  istorsoro,  qoo. 
▼is.  Heoot.  UI.  3.  27. 

Istel  Qaorom  aemoUri  exopUt  nec- 
legentmm,  potios  qoam  ittorum  obsco- 
ram  diligentiun.  And.  prul.  22.  £gon 
qoicqoam  com  utti  faotis  tibi  respon- 
deam?  Eon.  I.  2. 73.  iitcCbierea.  ItU 
epbebos  izmter  PbsBdrise.  Eon.  V.  1.7 
et8.  Istam  ipsam.  Eon.  III.  5.  16. 
To  tibi  tstas  posthao  oomprimito  miF 
n|is.  Ileaot.  III.  3.  29.  Hominem  is- 
tum  inporissimam  qoam  primom  ab- 
solvitote.  Adelph  II.  4.  18.  Nil  pol 
jam  ittec  mihi  res  volapUtis  feront. 
Hec.  IV.2.  17. 

Ittie.  Adverb.]  Neqoe  istie,  neqoe 
alibi  tibi  erit  oaqoam  in  me  mora.  And. 

II.  5. 10. 

.  Xitic.  Prommi.]  Ittw  ipsnm.  D.  At- 
qae  tstue  ipsom  nil  perioliest.  And.  II. 
2.  13.  Iitiictne  interminata  som  binc 
abiens  tibi  ?  Eun.  V.  1 .  14.  Ego  istue  se- 
tatis»  non  kmori  operam  dabam.  Heaat. 
!•  1.  58.  Ittae  qoidem  contomelia  est. 
Heaot  ni.  3.  5. 

iKtncl  Iterom  titine  excladere  ?  Heo. 

III.  2.  4. 

Ittiusmodi]  Vos  esse  tittuimodt,  et 
Dos  non  esse,  baod  mirabilesl.  Heaot 
II.  4.  7. 

Istue]  Nhniom  istoe  abisti. '  Adelpb. 
II.  1. 15. 

Jttorsum]  Abi  ssne  isUc,  istortum, 
qaoTis.  Heaot.  III.  3.  27.  Coooede 
Idoo  a  foribos  paolom  istorsum  aodes. 
Phorm.  V.  1.  14. 

Istuc]  Conrede  istiie  paalolom. 
I{ap.iy.  4.  3ii,    Post  Utue  ▼eniam. 


HeanLn.3.S3.  /tfiM  ibom.  Adol.  V« 
3.35. 

Ita.  Adveih.  AMrm.]  D.  HiUn?  & 
Ito.  And.  V.  2.  8. 

Item]  Unoa  et  ttcvi  alfer.  And.  L  1. 
50.  Item  nt  Menandri  Phasma  aano 
noper  dedit  Bmi.  prol.  9.  Hde  notas. 
Atiis  non  ttem.  Bon.  HI.  1.  8.  Si  es 
oapite  aia  moo  natns,  item  ot  aiont  Mi- 
nenram  eaae  ex  Jove.  Heaot  V.  4. 13. 
lUe  ot  item  contn,  me  habeat,  fteio  ae- 
dolo.  Adel.  1. 1.  «5.  Sin  tUm  eat  ob  eom 
rem  iratos.  Hec.  V.  2.  14.  Tidenolas. 
Iter]  Iter  hac  babai.  Bon.  V.  S.  35. 
Pergam  qoo  coepi  hoc  tta^.  Hec  L  2. 
119.  Ain  to  tibiboeincommodam  ere- 
nisae  iter  f  Hec  tll.  4.  1.  B?  emt  ae- 
niboa  amboboa  simol,  tter  illi  in  Lsm- 
nom  ot  easet,  nostro  in  Cilioiam.  Phor. 
I..2.  16.  Dicaminttm.Phonn.in. 
3.  33.  vide  nolas, 

itenimj  tJnam  eu  coenam  dedi :  qooA 
at  iterum  mihi  danda  sit,  aetom  sact 
Heo.  m.  1.  46.  itenim  aic  memeBto. 
Adelph.  HL  S.  72.  Prios  qoam  hne 
reverti  posset  ttmtm.  Addph.  IIL  5> 
9.  Ob  eam  rem  noloit  iterKm  refene, 
ot  ttcrum  posaet  Tendere.  Heo.  prol.  7. 
Jodiciom  de  eadem  caoaa  ttemm  at  icd- 
dant  tibi.  Phorm.  II.  3. 57. 

itidem]  Eadem  hsee  tibi  qnm  diii, 
dicam  itidem  iUi.  And.  111.  4.  20.  Ut 
ont  hoo  tibi  doleret  ttutem,  ot  mihi  do- 
let.  Eon.  I.  2.  13.  Celabitnr,  ttuiMi  ol 
oelaU  adhoc  est  Heaot  IV.  3.  20. 
Ut  veni,  itidem  inoertom  amiati.  Hec. 
U.  2.  9.  ItHton  in  hac  re»  ot  aliifc 
Phorm.  m.  1. 12. 

itiol  Nihil  circom  ttions  nsa  es« 
And.  L  2.  31.  Tide  noUs.  Hao  iHs» 
erant  itione»  ofobre  ?  Phorm.  V.  8.  23. 
Jubeo]  Jubeo  Chremetcm.  And.  m. 
3. 1.  Qoodjusn  ei  dari  bibere,et  qaan- 
tom  imperavi^  dale.  And.  UI.  1.  4. 
Jubeo,  wg9,  atqoe  impero.  £an.  II.  3. 
97.  Qoi  Bcis  «n  qam  jtcieom  sino  vi  ia- 
ciat?Ean.IV.7.  20.  Feciaae  id  qood 
Jusseram.  Heant  IV.  1.  48.  Faotnm 
est,  qoodj'ttiiiitt.  Adelpb.  V.  9.  1.  lU 
atjvies,  fimiam.  Heo.  IV.  3.  6.  Qnis 
te  isf BO  ^'uiiit  loqoi  ?  Phorm.  IV.  3. 
34.  Tantomjttftui  anm.  Phor.  IV.  4^2. 
Judex]  Qnam  iniqoi  saol  patrcs  io 
omnis  adalesoeotis  jKdioes  f  Heant  U. 
1.  1.  Vos  eritis  jWtces.  Adelpb.  prol. 
4.  Te  jWirc  ipso.  Heo.  11.  2.  13.  Ad 
Jtidiees  veniemos.  Pborm.  I.  2.  79.  An 
qoisquam  jtidex  est,  qoi  possit  noscero 
tua  justa  ?  Phorm.  IL 1.  49. 


ET  PHRASIUM   TERENTII. 


OOS 


/uitettim]  OfB  ant  nihi  Judiehim. 
Ean.  II.  3.48.  VostmaiJtudViiim  fecit. 
Heaal.  prol.  19.  Yi  ooaotvm  te  osae, 
inTitDm,  lege,/iMU«o.  Phorm.  I.  2.  36. 
Hegistrttoi  adi ;  judidum  de  eadem 
caaM  itemm  ot  reddant  tibi :  qoudo- 
quidem  soli  lioet  bio  de  eedem  ooan 
big  judidum  lulipisoier  Phorm.  II.  3. 
67  et  69.  E|aB  jiuliao  permitto  omuia. 
Phorm.  V.  8. 56. 

Judieo]  Bx  alianmi  ingeniis  nono 
me  judicft.  Boa.  1. 1. 118.  Edepol  te 
laodo  et  fortunatam/iufieo.  Heaat.  II. 
4. 1.  HiDc  male  judieos.  Adelph.  1. 1. 
SO.  Abi»  Tinuntejuilieo.  Adelpb.  IV. 
8.  f  6.  Hominem  maxumi  preti  te  esse 
hodie/udieam  animo  meo.  Adelph.  Y. 
6.  4.  Ton  prospioere  %nt  judieare  nos- 
tram  in  rem  qood  dt  potes  ?  Heo.  IV. 
1.  34. 

JuguUi]  Papm,  jugularaa  hominenu 
Bon.  III.  1.  S7.  Soo  sibi  gladio  hanc 
Jugulo.  Adelpb.  V.  8.  35. 

Juneeuf]  Ttoien  etsi  bona  natora  est, 
reddont  ooratora  Junuat.  Eon.  II.  3. 
25. 

Jtti^]  Unaqoenos  sibioperaamioos 
juiigir.  Heo.  V.  t.  SS. 

funo]  Juno  Laoina,  fer  opem,  8er?a 
me,  obsecro.  And.  III.  1.  15.  et  Adel. 
III.  4.  41. 

Jupttor]  O  JujfiUr  !  qoid  ego  aodio  ? 
And.  III.  1.6.  ProJuptter.  And.  IV. 
3.  17.  Jupittr  magne.  Eon.  IV.  4.  41. 
O  Jufntmr,  obinam  est  6des  ?  Heaot.  II. 
3.  15.  Vi  aiont,  Miner^am  esse  ei 
JoM.  Heaot.  V.  4.  13.  Pro  sopreme 
Jttpiter.  Adelph.  II.  1.  42,  Ut  te  oom 
toa  monstralione  magnos  perdat  Jupi' 
ter.  Adelpb.  IV.  6.  2.  Ita  me  serret 
JupUer.  Phorm.  V.  3.  94. 

Jurgium]  Miles  tendere  iodead  Jur- 
gtum.  Eon.  IV.  1.  12.  Adortos  Jurgio 
est  fratrem.  Adelph.  III.  3.  50.  Porto 
hoo  Jurghun  ad  oxorem.  Hec.  III.  5. 
63.  Dejur^to  siletor.  Pborm.  V.  2. 13. 

Jurso]  Cedo  quid  jurgahit  tecom  i 
And.  II.  3.  15.  Cam  Datu  egomet  ▼!• 
di  aooillam  Jurgantmn.  And.  V.  1. 19. 
Credo  jam,  ot  solet,  Jurgabit.  Adelpb. 
I.  1.  55. 

Juro]  Si  forte  opos  sit  ad  emm jura- 
to  mihi.  And.  IV.  3. 13.  vide  notas. 
Qoi  se  sine  hao juraftat  onom  nomqoam 
viotorum  diem.  Adelpb.  III.  2.  34.  Pi- 
dem  dant.  Jurant  se  illsm  dootorom 
domom.  Adelph.  III.  4.  27.  Vel  hio 
Fampbilne  juroftal  qootiens  Baechidi, 
qnam  sancle.  Hec.  1. 1. 3. 


Jut]  Qao Jurt  qoa  me  injoria  pneci- 
pitem  in  pistrinom  dabit  And.  I.  3.  9. 
Ut,  comTeiit,  tibi  jure  irasoi  oon  qoeat. 
And.  II.  3.  20.  Hoo  oonfiteor  jure  mi 
obtigisse.  And.  III.  5. 1.  Si  vim  fa- 
det,  in  Jut  dooito  hominem.  Eon.  IV'. 
6.  30.  Qoi  neqae  Jua  neqoe  bonom  at- 
qoe  «qoom  scioot.  Heaot.  IV.  1.  29. 
Jttj  sommom  siepe  somma  est  mali- 
tia.  Heaot.  IV.  5.  48.  Non  necesse  ha- 
beo  omoia  pro  meoJ«r«  agere.  Adelph. 
I.  1.  27.  Bgo  meum  Jut  perseqoar. 
Soom  juf  postolat.  Adelph.  II*  1.  9  et 
47.  Si  nono  de  too  Jure  concessisses 
paololom.  Adelph.  II.  2. 9.  Nom  qoi 
minos  mihi  idem  jui  mqoomst  esse,  qaod 
mecumst  tibi  ?  Adephh.  V.  3. 15.  £o- 
dem  ot  jure  nti  senem  liceat,  qoo  jure 
som  nsns  adolesoentior.  Heo.  alt.  prol. 
2  et  3.  Sljut,  ni  fas  est  Heo.  III.  3. 
27.  Etsi  scio  ego  meom  Jus  esse,  ot  te 
oogam.  Heo.  II.  2.  1.  Ut  neqoe  mijus 
sit  amittendi.  Pborm.  I.  3.  24.  ▼ide 
notas.  Tn  Jut  ambnla.  In  Jus  eamos. 
Phorm.  V.  7.  43  et  88. 

Jtt<]  Qoo  pacto  ex  Jure  hestemo 
panem  atmm  vorent.  Ean.  V.  4.  27. 

Jutjurandum]  Ju^wrandum  dabitnr. 
Adelpb.  II.  1.  11.  Quem  neqoe  fides 
neqoe  juf^uramfum  neqoe  illom  roisert- 
oordia  repressit.  AdeLIII.  2.  8.  Dabo 
Jutjurandum.  Heo.  IV.  4.  75.  Alid  si 
seirem,  qoi  firmare  meamapad  tos  pos- 
sem  fidem,  «anctius  qoam  Juf/urandum  ; 
id  poUicerer  tibi.  Hec.  V.  1. 25.  ride 


Juttitia]  Ut  mets  staltitim  Jut^tia 
toa  sit  aliqaid  pmsidi.  Heaot.  IV.  1. 
33.  ride  nolas. 

Justu«]  Jiuta  et  clemens  servitus. 
And.  I.  1.  9.  Mea  oaosa  caosam  hano 
Juttam  esse  animnm  indocite.  Heaot. 
prol.  41.  Bonam  atqne  Juitam  rem  op- 

Cidoimperas.  Heaot  IV.  3.  26.  Nonne 
9SC  Jutta  libi  Tidentor  postea  ?  Adelph. 

IV.  5.  26.  Qoia  uon  Jutta  iojasta  pror- 
sos  omnia  omnino  obseqnor.  Adelph. 

V.  9.  .33.  An  qnisqoam  jodex  est,  qni 
possit  noscere  toa/uita?  Phorm.  II. 
1.50. 

Juru)]  Aot  oonsolando  ant  consilio 
aot  rejuvtro.  Heaot  1. 1. 34.  BnnnTe- 
ro  id  demom  ju«at.  Adelph.  II.  3.  2. 
Qqi  sic  sont  hand  multom  beredem 
Juvant.  Hec.  III.  5.  10. 

L. 

Lahatro]  Labaicit.  Eun.  I.  C.  98. 
Adelph.  II.  2.  31. 


m4 


INDEX  VEKBORUM 


LMifew]  OimiM  4MtM  labtf$eU 
«iJbi.  Ajiltlph.  II.  f .  36. 

Labrfaeto]  lU  me  tb  e»  Mtate  vi4eo 
UMkitarm.  Evn.  lU.  S.  & 

ImujR]  loQaTUf,  iKViulai,  iaiwi 
ideiaiatu,  feoien».  £on.  II.  5.  45. 

lofor]  Ingeniaia  owi  OBiaiam  ^iai- 
nom  ftb  bbar$  prpelive  «d  lalMdiotim. 
And»  I.  1,  51.  £x  eo  nano  miMra 
qoem  oopit  labormt  Ami.  IV.  3.5. 
Tantom  hbarm  capere  eb  lolem  fili- 
vm  .^  And.  V.  2.  39.  i^a*  ia^  m^ae 
ejas  ^dore  gnnie  «t  medicorer  too. 
And.  V.  1. 12.  labon  aliejio  magnom 
pMtMi  gloriam  vcdiifM^pe  in  m  lfi»t- 
movet.  B«i.  III.  1. 9.  CUmoresammo 
coj»  labore  moxomo.  Heeat.  proL  40. 
8i  qoid  labaru,  QoUem.  Sine  me,  vmi^ 
ram  tempas  oe  «laod  dem  mihi  ia&erii. 
Non  eonvenjt,  qui  iUom  «d  iabartm  po- 
fakrim,  nano  me  ipf om  fogere.  Heaot. 
1. 1.  30. 39  et  113.  OmoM  mihi  Ubo- 
n$  laere  <|ao9  oepi  leref.  Heoat.  II. 
4. 19.  Serve»  qfood  U^orf  invenerit. 
Heaot.  y.  4. 17.  Hno  fr^eii  pro  labart 
•b  eie  fero.  lUe  eiM  bibor§  patrin  po- 
titor  oommodo.  Meo  labort  ed«etoa 
moxamo.  Adolp^.  V.  4.  16.  17  et  21. 
Spe  ineerU,  eertom  mihi  lcAoram  aas- 
taU.  Prope  jam  remotom  ab  atndio,  «t- 
qoe  ab  labort,  Hec.  alt.  prol.  9  et  15* 
Ifeo  kbon  haod  parMns.  Ueo.  II.  1. 
99.  Haod  esiatomana,  qoMto  Ufcort 
porUm.  Phorm.  I.  1. 12. 

iMboi}  Qaibpa  ept  alioojide  aliqnia 
objeetaB  labot,  Hea  III.  1. 6. 

Leiorioiui]  8i  qom  laborma  eat,  ad 
me  oorritar.  Heoot.  prol.  44.  Vel  me 
haeo  deombulatio,  qoam  iran  Uioriofa 
•d  Ungaorcm  dedit.  Heant.  IV.  6.  3. 

Laklro]  Lohomt  e  dolore.  And.  I.  6. 
33.  Ne  ^6ora.  Xa&oraa<,  qomreM, 
porceM.  HMOt.  I.  1.  37  ei  87. 

LabntM]  Vide  ai  diacidit  labrum, 
Adelph.  IV.  2.  20. 

XoofroJ  Vaby  qaibM  illum  laeerartm 
modia.»  Adelph.  III.  2. 17.  Ne  te  cn- 
juaqaom  miaerMi ;  qoin  apoliea.  moti- 
U$,  laeoret,  qaemqnem  omU  ais.  Hec. 
1. 1.  8. 

Lacem}  Decinai  Utemtert,  Eon.  prp}, 
16.  Vetaa  al  poeU  non  iooMiCirt  pri- 
or.  Hiofoapondere  voliut,  uon  laeefiore, 
Phorm.  prol.  13etl9. 

Laerimula'}  Uoa  (alM^acrimiijki.  Eon. 
1.1.22. 

Laerutna]  Laerumit  confictm  dolts. 
And.  lll.d.26.  lacramaf  exoi|aait  mi- 
hi.  Heaot.  I.  1.  115.  LocruiN ts  opplct 


M  totum  aihi.  Heant.  U.  3. 6&  LoGra- 
•iMmitto.  Adelph.  III.  2.  37.  Hohm 
>Ueo  Ucriuic  oadant..qimal  pacM.fpar 
dio.  Adelph.  IV.  ].  20.  IsMnm  oa». 
Mataoram  iacrumorumeaM  BM?  Hoe. 
IV.  4.  63.  JUcramic  ai  oxliilnMriB. 
Phorm.  V.  7. 82. 

Lacnmto]  Virgo  coaaciaM  Toate  lo- 
crumana  oblioet  Ran.  V.  1.  4.  Noio- 
criima.  Heaat.  I.  1.  32.  Ob,  iommm 
SMdio.  Addtph.  m.3.a5.  Qoidlo- 
erumat?  Adeiph.  IV.  5.  45.  NcqoM 
qma  laorumam  miaor.  Hee.  IIL  3l 
V5. 

.   Loeto]  Niai  mej 
And.  IV.  1.  24.    |a 
«dlieitando,  et  poUioiUndo  eorom  ani- 
flMaiocM»?  And.V.4L9.  vidomiUa. 
.    Lam»]  Apod  Ipeam  loe$m  mI  piif- 
tUlo.  Adelph.  tV.  2.  44.  Perreplavi, 
»d(ocum.  AdelphIV.6b& 

JJedo]  Minime  amltM  Udmg,  Qaia 
Urtit  prior.  Si  peifot  Udera  Baa.  pnd. 
$t  6  et  18.  NaJli  kalera  m.  Adolph.  V. 
4.  10.  MinM  mnlto  aodneter,  qaam 
nano  Utdit,  MereL  Phorm.  prol.  11. 

Lgtiifa]  Vt  hone  lctilimn  om  opi- 
naoti  primns  oliilieerom  ei  doan.  Heaal. 

I.  2.  12.  Ne  me  la  itrtitiam  Iknatra 
OM^iu.  HcMt.  II.  3.  ^U  TaoU  hme 
^titia oborUwt.  HMat.IV.  $,t,  Hom 
diom  OTpio  in  latitia  degere.  Adalph. 
iV.  1.6.  QoMUmobtaUicCitiamFte- 
pfailo^  Hm.  V.ai8. 

Lettor]  latno  tilii  os  aonlMlia  tM 
obti^ff  Uobr,  Non  tammeaptocaaM 
Urtmr,  qnam  iUiu.  Heont.  IV.  3.  S  ct 
9.  Hmc  tot  propter  me  gaodia  illi  cao- 
tigif ae  ictor.  Utqoifqaamamatormip- 
tiif  Uttetm'.  Hec.  V.  3.35  et  37. 

Ltrtiu]  Ltiui  Mt,  nofoioqaid.  Aad. 

II.  2.  3.  Concnmot  l^  mi  obviam. 
Ean.  II.  2.  25.  GmtM  m  t 
/ctum.  HMot.V.  1.15.  NU4 
vidi  Igthu,  Adelph.  IIU  3.  12. 
Mt  de  amiea.  Adelph.  IL  2.  44. 
fiim,fratri  obiigifM  qood  vdt.  Phorm. 
V.4.  1. 

Lifmentor]  Laaieutori  prarter  cfBte- 
rM  visa  mU  And.  I.  1.  94.  Saam  am- 
trem/ffinentortmortaam.  Phor.I.51.46. 

Lampat]  Hjmenmnm,  tnrhoa,  iam- 
padof,  libioinaji.  Adelph.  V.  7.  9. 

Laua]  Lema  ac  tela  viclnm  qnmri- 
Um.  And.  I.  1.  48.  ,K4  (anam  radii. 
HMot.  II.  3.  37. 

LangHor]  Vel  mo  hBc  deomhalotio, 

Siam  noi  laboriMa  ad  tanguonm  dedil. 
eaut.  IV.  6,  3. 


ET  fH&AStUM   TERENTII. 


W6 


CMUt]  Gflterii,  lami,  ooqQi,  Ivlo- 
tci,  pucatqrei.  JBa«.  II.  3.  26. 

Iiipu]  I,  qaid  ^  Ii9»is;  Heaat.  IV. 
t.  3.  PoMcn  praMOtisoen»  mti  bi  99- 
fem  ^pif.  HMot.  V.  1. 44.  TJde  ootM. 
Qac  ine  cjpnaiDO  (i^tdm»  aon  hoMiiioBi 
pokas.  Heo.  II.  1.  U. 

Lgrge}  Det  nemo  Utrginu,  Bn.  V. 
^48. 

Xernor]  De  te  i^^itor,  poer.  Adel. 
V.  8. 17.  AdMotando  etqae  indolgeo- 
do  et  iar^wiado.  Adelpb.  V.  9. 31.  Tide 


Ltrgikui]  Aagt  hrgiiaU  Bimia'tat 
parMmoBia.  Heaat  JII.  1. 32.  Qo"  ir- 
tmo  iobiU  eet  largUa$  1  Adelph.  V.  9. 
«8. 

ZiOidiM]  I/izam  et  UueUM  difflait. 
Heoat  V.  2.  72. 

JLaMUf]  ABimaa  laimf  ewa  ooBfeo- 
tas  itnpet..ABd.  U.  1«  4.  Vigilabia 
ZoBUf.  Eon.  II.  1.  Id.  Eaim  laffomop* 
pido  tom  esse  aibeaL  Heo.  U.  1.  41. 

Xiotfr]  Pargem  om  ?  iatenm  laTem. 
Pbonn.  1.4.9. 

Latut]  Triompho,  si  lieet  me  laUre 
ieoto  abecedere.  Heaot.  IV.  2.  5. 

Lamdo]  Laudart  fortonas  mcM.  And. 
1. 1.  70.  Qnioqaid  dioaat»  loudo :  id 
ranom  ai  «egant,  Imtdo  id  qooqae. 
JBoB.  U.  2.  20.  ^jas  qoid  ego  tibi 
nnno  fiuaem  paBdieem  aot  Imudmnf 
Eon.  III.  5. 17.  Vereor  ooramln  os  te 
l&udtrt  anifdiai.  Adelpb.  II.  4. 5. 

Laao]  Ubi  nos  iaatrimo^  si  Toles, 
lavato.  Ean.  III.  5.  47  et  48.  Unotnm 
atqae  lauttMi  e  bolneis.  Phonn.  U.  2. 
85.  VeniM  mibi  preotbas  lanUwn  peo- 
oatam  taam.   Phorm.  V.  7«  80.  Tido 


g: 


Lanu]  Ita  fooillame  sine  inridia  2atA- 
dem  inTonlM.  And.  1. 1.  39.  Qaaatam 
et  qiaom  Toram  Imdim  oapietParmeno? 
£ao.  V.  4.3.  In  mea  Tita  ta  tibi /ott- 
dtm  is  qomsitom  ?  Heo.  II.  3.  74.  Laat- 
dtn  an  ritio  daci  fiotom  id  oporteat. 
Eam  laudam  faio  daoHmaxamam.  Adei. 
irol.  5  et  18.  Ab  laiudi  patat  fore  ? 
loo  laudi  est  Adelph.  III.  3.  28  et 
64.  Sihl  haoo  lottdfm  rolinqaont.  Hec. 
UI.  5. 11. 

Xoiclf]  Facete,  lepide,  laute,  nil  sa- 
pra.  Ean.  III.  1.  37.  Lauta  manas 
odminiatrasti  tnam.  Adelph.  V.  1.  2. 

Xaiitttf]  Oomes  te  io  Muta  esM  et 
bene  anoU  re  patfat.  H#ant  IV.  5. 50. 
Tide  notas.  Hoe  salsomst,  boc  adu«- 
l^pnst,  boo  /att<i»mit  pamm*  Adelph. 
III.  3.  70. 


Ii«o(uittf]  Xaet«Ioi  jabo  1 
Adelph.  IL  4.  21.  I#rt ulof  in  sole  ilic- 
nis  pedibas  fiiciondoi  dodit  Adel.  IV. 
2.46. 

Ijctttf]  Eam  in  leetum  oonlooarDot 
EoB.m.5.4&.  Xeelwstemere^ooMiBm 
apporare.  Heaot.  1. 1. 73.  Hoo  est  intio 
Utas  ifetttf:  Tostimeotis  stratos  eat 
Heaat  V.  1.30.  Ut  tridao  hoo  perpeUo 

?Torsiun  0  lecto  noqaeat  snrgere.  Adol. 
V.  1.  4. 
lago]  Aocipe,  em  iectumst;  oooto- 
met  Bometos  qoantom  deboi.  Phorm.  L 
2.3. 

Lfmnof]  Iter  illi  in  Lemnum  nt  esset 
Phonn.  I.  2.  16.  Qoa  profeotas  oaoM 
bino  M  LemRtm»?  Pburm.  V.  1. 1.  Froo- 
tom,  qoem  Ltmai  axoris  roddont  pnedia. 
Pbonn.  IV.  3. 73*  Com  ejos  ooosoeTit 
olim  matre  io  Lamiao  dancolam.  Pbonn. 
V.  6. 33.  Uxorem  Lfoim  faabait  aliam. 
Pbonn.V.7.49.  InLfmnoolmoUnx- 
orem  daxit  Phorm.  V.  8. 15. 

Lsmo]  Sedalo  fiMiebaot,  qno  .iUam 
mihi  ladircnt  miseriam*  Heant  I. 
1.75. 

Leni»]  Qni  me  tam  (sni  passas  ainaio 
Mt  facere.  And.  I.  5.  27.  Si  lam  mt, 
ad  aliam  deferUr  gregem.  Heo.  prol. 
45.  Ingenio  te  esM  U  Uberos  Uni  pato. 
Heont  1. 1.  99.  Si  U  tam  imi  ot  ricto 
esM  animo  Mtooderii.  Hea.  UI.  1.  29. 
Qaid  Tui  absompsit  ?  Sio  hoo,  dioens ; 
asperam  pater  boo  Mt;  aliad  Ifniuf  «o- 
dM  vide.  Hec  lU.  1 .  50.  Qaemqoamno 
Um  aoimo  comi  osm  et  isni  potm  ?  Hea. 
V.  1.  39.  £go  iom  animo  Ifninatas. 
Hec.  II.  2.  28.  Lfafm  patrem  illom 
fiMstom  me  eme  aomrinnim.  Phorm.  U. 
1.32. 

Lfnitof ]  Eri  amnpor  ifnitof  Terehor 
qiu>rsnm  OTaderot  And.  1. 2. 4.  Ineptn 
ifnitof  patris.  Adelph.  III.  3.  S&. 

Leno]  ATares  Uno.  Heaut  prol.  39. 
VaUJaao  me  iniqoa  oon  rolt  loqai.  Sa. 
.Leno  Hm,  fateor,  pemioiM  commonii 
adolesoenUam,  poijonis,  pMtis.  Adel. 
U.  1.  33  et  34.  £a  serviobat  leaoni 
impariMimo.  Pborm.  I.  2.  33*  Heia, 
ne  param  leno  sim.  Phorm.  UL  2.  23. 

Lfnti^noftu]  Lentiginota  tti/de.  Ueo. 
lU.  4.  27.  Tidenotu. 

Lfptde]  Faoete,  lepide,  famle  oil  so- 
pra.  EoB.in.1.37. 

Lfpiiiiif]  O  [fjndum  patrem.  Aad.  4. 
5.  O  capiulom  /epidimimttm.  Eon.III. 
3. 25.  lo'  hioo  qao  digBa*s  oom  donis 
tuis  tam  lepidit.  Eao.  IV.  3. 10.  Ego 
.pol  Ubi  dabo  illam  lepidam,  quam  U 


606 


INDEX  VERBORUM 


facile  aineB.  Heaat.  V.  5. 16.  O  lepidum 
eq>qt.  Adelph.  V.  9.  9. 

Lepui]  Lepus  tate  es,  et  polnentoin 
qaanris?  Eau.  III.  1.  36.  TidenoUs. 

LevU]  Omnes  mihi  Iftbores  ftiere, 
qoos  cepi,  leves.  Heaat.  II.  4. 19.  Levia 
sant,  qo»  ta  pergnTia  esse  in  animnm 
indttxti  tnam.  Paeri  inter  se  qoas  pro 
kvUnts  noxiis  iras  gemnt?  Mnlieres 
sant,  fenne  at  paeri,  Isvi  sententia. 
Hec.  III.  1. 12.  30  et  32.  Olim  qnidem 
te  oaaaee  iDpellebant  leves.  Hec.  III.  4. 
12.  Nolo,  ievierem  Tobis  viderier  in- 
merito.  Heo.  V.  1.  33.  Id  leveai.  Hec. 
V.  t.  15. 

Levd]  Sperabit  siirotam  sibi  senez 
hvatum  esse.  Heant.  IV.  4.  24. 

Lex]  Ea  lege  atque  omine.  And.  I.  2. 
.29.  Coactos  /tj^t^ns  eam  axorem  dncet. 
And.  IV.  4.  41.  Hao  lege  tibi  meam 
adstrbgo  iidem.  Eun.  I.  2.  22.  Patris 
paoem  in  leges  confioiet  soas.  Heaat  V. 
2. 45.  Neqae  Ugem  patat  tenere  se  al- 
lom.  Adelph.  I.  2. 5.  Leges  non  sinnnt 
Pborm.  II.  1.  62.  Legum  oontortor. 
Phorm.  II.  3.  27.  Mea  lege  ntar.  Pbor. 
III.  2.  48.  An  iegUms  datoram  poenas 
dioes?  Phorm.  IV.  S.  21. 

Libenter]  Cnm  iila  Ubenter  jirU,  (et 
enim  bene  tibenter  Tictitas.)  Bon.  V.  8. 
44.  Tide  notas.  Landarier  te  andit  li- 
henter.  Adelph.  IV.  1 . 1 9.  At  istos  in- 
Tidos  di  perdanty  qni  haec  libenter  non- 
tiant.   Hec.  III.  5. 19. 

Liber]  Sine  Cerere  et  Ubero  frig^t 
Venus.  Ean.  IV.  5.  6. 

Liber]  Ldbera  TiTendi  fait  poteslas. 
And.  1. 1.  25.  vide  notas.  Neutiquam 
ofBciom  Uberi  esse  homiois  poto.  And. 
n.  1.  30.  In  pariondo  aliquot  ndfoe- 
ront  Uber^.  And.  IV.  4.  32.  Qun  /i- 
berum  scire  Kqaom  est  adalesoentem, 
soUertem  dabo.  Ean.  III.  2.  24.  Us- 
qoe ad  neoem  opperiere loris.  Sa.  Loris 
tiber  t  Neqae  Tendondam  censeo,  qun 
liberMt.  Adelph.n.  1.28et40.  Scire 
est  liberttm  ingeniam  atqae  animom. 
Adelph.  V.  3.  42.  Ebo,  accede  hac  ad 
me :  ^t^  esto.  Ut  oxorem  meam  ona 
mecom  Tideam  liberam.  Adelph.  V.  9.  ' 
13etl6. 

Liberalis]  Forma  praeter  ceteras  bo- 
nesta  et  l^erali.  And.  I.  1.  96.  Con- 
jogio  liberaU  deTinctum.  And.  III.  3. 
29.  Qoam  li6eralt  facie  ?  E^  liherali 
illaro  adsero  caosa  mann.  Adelph.  II. 
1.  40.  Neqne  boni  neque  liberalis 
fonctos  ofliciam  est  Tiri.  Adelph.  III. 
4.  18.   logemom  novi  tuum  liberale. 


Adelph.  IV.  5.  50.  Ita  nti  ISberaH  at- 
qoe  in^nosB  decet  Hec.  1. 2.  89.  Tide 
'  notas.  EroB  liberaiis  est,  et  fogitvtt  li- 
tiom.  Pborm.  IV.  3. 18. 

Uberalitas]  Podore  et  UberaStaie  fi- 
beros  retinere.  Adelph  J.  1.  32. 

Uberaliter]  Serribas  tOeraliter.  AmL 
I.  1. 11. 

Ubere]  Ednctos  Ubere.  And.  V.  4. 8. 
Ag^taxem  inter  tos  Wfere  cooTiTionL 
Heo.I.  2.  18. 

Liberi]  Domos,  oxor,  Uberi  inTenti 
iuTito  patre.  And.  V.  3.  20.  iBgenio 
te  esae  in  tiberos  leni  pnto.  Heant  I. 
1.  99.  Pudore  et  liberaTiUte  iibens 
relinerc.  Adelpfa.  L  1.  39.  Hoc  qoi 
nequit,  (ateator  nescire  imperare  liir- 
•ris.  Adelph.  1. 1.  52.  Commoms  oor- 
roptela  noslrom  Uberum.  Adelpb.  V. 
3.  7.  Qoi  illom  deereroat  dtgmua, 
soos  coi  liberos  committerent  Hec  II. 
1.  15.  Si  ex  me  illa  Uberos  veUet  sifaL 
Hec.  IV.  4.  33. 

*  Uhero]  Qoam  primom  faoo  me  2i&crs 
miserom  meto.  Uberatus  som  taa 
opera.  And.  II.  2. 14  et3S. 

Uhertas']  Hicine  Ubertatem  aiont  e- 
qosm  esseomnibos?  Adelpb.  U.  1. 29. 
Libertus]  Feei  ex  serro  ot  esses  U- 
hertus  milii.  And.  1. 1.  10. 

Ubido]  Eo  soa  Ubidine  modenntiir. 
Heant  II.  1.  4.  AdTersom  animi  toi 
Ubidinem.  Heo.  IV.  1. 19. 

Ltcentia]  Deteriorea  oones  sanos 
Ucentia.  Heaut.  III.  1.  74.  Ninia  ilfaeo 
Ucentia  CTadet  in  aliqnod  magnom  nui- 
lam.  Adelph.  III.  4.  63. 

Ueet]  Sic  ot  quimas,  aionl ;  qoando, 
ot  Tolomos,  non  Ueet.  And.  IV.  5.  lOi 
Non  lieet  hominem  esae  sepe  ita  ot  Tolt, 
si  res  non  sinit.  Heant  IV.  1. 53.  Hoc 
Ueet  impone  faeere  hoic,  illi  non  Ueet. 
Adelpb.  V.  3. 38.  Dom  UdtvmtL  Hec 
V.  3.  39.  Si  oxorem  velit,  lege  id  Ueere 
facere.  Phorm.  I.  2.  66. 

Lt^rri^i]  Com  amatore  com  oqenaat, 
Ugurriunt.  Enn.  V.  4.  14.  vide  notsa. 
Limen]3am  ot  Umen  exirem    Heo. 
III.  3.  18. 

-     Lcmu«]  Ego  Umis  specto  sic  per  fla- 
bellom  clanculum.  Bun.  IH.  5. 53. 

Lineo]  Extrema  Unea  amare,  faaad 
nihil  ei(t.  Eun.  IV.  2.  12. 

Ltn^un]  Perii :  Ungua  hwntl  meto. 
Eon.  V.  5.  7.  Faoiiem  beniTolomqoe 
Ungua  toa  jam  tibi  me  reddidit  Hec 
V.  l.  35. 

Uquct]  Uaaet  mi  dejerare.  Bon.  U. 
3.40. 


ET   PHRASIUM    TERENTII. 


907 


Liquido]  Si  opas  sit  jimto  mihi,  nt 
lupikiio  poanm.  And.  IV.  3. 14.  ride 


lAs]  Utes  geqoi.  And.  TV.  5.  16. 
LUtt  fact»  laiit  inter  eos  maxom». 
Boo.  IV.  5.  8.  Paratae  lite$.  Adelph. 
V.  5.  6.  Neqoe  Utet  ollae  ioter  eu. 
Hec.  I.  S.  105.  Ta  jam  litet  aadiei. 
Piiom.  I.  4.  42.  Putias  qaam  litet 
»9cter.  Phorm.  II.  3.  61.  Enu  libera- 
lis  est,  et  fagitans  lititm,  Eraa  at  his 
desisUt/itifriu.  Pborm.  IV.  3. 18  et  S9. 

Ltt0rff]  Fae  periolom  ia  literit.  £im. 
IIL  2.  23. 

Utigo]  Qoid  illic  bominom  {tt^anl? 
Aod.  IV.  4.  6.  Cam  illa  Utigat,  Aod. 
ly.  2. 12.  Biiam  mecam  Utigat^  Hec. 
UI.  5.  5r. 

Loctto]  Agelli  est  hic  sab  arbe  paa- 
Ijvn,  qood  tocitat  foias.  Adelph.  V. 
8.  27. 

JLoeo]  Qaid  si  filiam  saam  anioam  lo' 
earetf  Pborm.  IV.3.  41.  Naptam  vir- 
gioem  locavi  haio  adoleseenti.  Phorm. 
V.  1.  25.  Qaicom  Tolebam  atqae  at 
Tolebam  filiam  locatanu  Phorm.  V.  1. 
32.  Tide  notas. 

,  Lociu]  Qois  igitar  reliotas  estobjar* 
gaodi  loeutl  And.  1. 1. 127.  Nano  oon  * 
est  narnmdi  locut.  And.  II.  2. 17.  Venit 
meditatos  alioande  ex  solo  loeo,  And. 
I|.  4. 3.  Nihil  est  preci  loci  relictom. 
And.  III.  4.  22.  Virom  io  qoons  loco 
paratom.  And.  IV.  3.-  3.  Restitoe 
qpem  a  me  accepisti  locum.  Aod.  IV. 

1.  57.  Tide  nolas.  Interea  loci.  Ean.  I. 
2»  46*  Viden  me  ex  eodem  ortom  locof 
Eon.  II.  2. 10.  Ubi  satias  coepit  fieri, 
opmmato  L)eum,  Eon.  V.  5«  3.  Et  cog- 
nosceodi  et  ignoscendi  dabiinr  peccati 
loeuu  Heaat.II.  1. 6.  In  eam  res  redilt 
jam  Ufcum.  Heaat.  II.  3.  118.  Da  illis 
Ueum.  Heaot.  III.  3.  25.  Eom  Plaotos 
20Ciim  reliqait  inlegram.  Eom  hic  fo- 
cum  sompsit  sibi  in  Adelphos.  Locum 
reprehensum,  qai  praeteritos  negligen- 
tiasi.  Adelph.  prol.  9. 10  et  13.  Pe- 
oaniam  io  loco  neglegere.  Adelph.  II. 

2.  8.  Pejore  res  loeo  non  potis  est  esse, 
qaam  in  qoo  nono  sitast.  Adelpb.  III. 
2.  46.  Poetam  restitoi  io  (ociim.  Heo. 
prol.  13.  Pognant  de  loeo.  Ego  into- 
rea  roeom  non  potai  tntari  loeum.  Heo. 
alt  prol.  33  et  34.  Noster  grex  mo- 
tns  ^ost,  qoem  aotoris  tirtas  nobis 
restitnit  locum.  Phorm.  prol.  32  et  33. 
Ego  in  eam  inoidi  bfelix  loctm.  Phor. 
I.  3.  23.  Videtis  qao  in  loco  res  hseo 
•iet.  Phorm  U.  4. 6.    Da  loam  meli- 


oribns.  Phorm.  lU.  2.  37.  la  i^tflm 
locum.  Phorm.  III.  3.  15. 

.Logi]  Faaneratom  iatao  beoefioiom 
pulohre  tibi  dlces.    D.  LogL  Phonn. 

III.  2.  8. 

Longe]  Adonrrit  ad  me,  qoam  longe 
qaidem.  Eun.  U.  3.  44.  Qutmlonge  a 
mari.  Eon.  UI.  3.  13.  Longejtim  abi- 
eram,  oaro  sensi.  Eon.  IV.  2.  5.  Errat 
lonte.  Adelpb.  1. 1.  40. 

Longiwiuitat]  Ut  ne  eai  mea  lon^n- 
quitat  asUtis  obstet.  Heo.  IV.  2.  20. 
Tide  netas. 

Longitudo]  Consalere  in  longitmdi- 
iiim.  Heaat.V.2.10. 

LonguU]  Non  oogitas  hino  longuU 
esse?  Heaat.II.2. 10. 

Longut]  Longumtt  nos  illam  expee- 
tare.  .£id.  V.  6. 13.  Qoam  ion^m  spa- 
tiam  amandi  amioam  tibi  dedi  P    Heo. 

IV.  4.  62.  Experire:  non  est  ioi^m. 
Phorm.  III.  2.  10. 

Loquor]  Aperte  ipsam  rem  modo  X»- 
eutut.  And.  I.  2.  31.  AasooUo,  ^iMre 
qaid  Teiia.  And.  III.  3.  5.  Mitte  male 
lajttu  And.  V.  3.  2.  Perplexe  loqu». 
Ean.  V.  1.  1.   OpUta  loquere.   Heaat. 

III.  3.  50.  Namqoam  oommodios  om- 
quam  enim  aadivi  loquL  Heaat.  III. 
2.  48.  lUi  haad  lieebat,  nisi  pnefinito 
loqui.  Hec.  I.  2. 19.  Crederem  ▼era, 
hnno  loqui.  Phorm.  II.  1«  48.  Pergin 
ero  absenti  male  loqui,  inparissime? 
Pborm.  II.  3.  25. 

Lorum]  Usque  ad  necem  opperiere 
lorit.  Sa.  Lorit  liber.  Adelph.  II. 
1.  28. 

Lubent]  Bgo  Tero  illod  feoerim  ao 
lubent.  £ao.  III.  5.  43.  Tide  ootas. 
Paoiam  booi  tibi  aliqoid,  ae  lubent. 
Heant  IV.  5.  15.  Tibi  lubent  bene 
iaxim.  Adelph.  V.  5.  5.  Hilarom  ao 
Utbentem  fao  te  gnati  in  noptiis.  Adelph. 

IV.  7. 38.  Nihil  est,  mqne  qood  Ikoiam 
lubent.  Phorm.  III.  3. 32. 

Lubet]  Age  age,  at  Utbet.  Aod.  II.  1. 
10.  Qoaa  meo  camqae  animo  UtbitumMt. 
And.  I.  5.  28.  Quamobrem?  S.  Qoia 
ltJ>et.  And.  V.  2.  21.  Faciat,  qood  lu- 
bet.  Heaut.  III.  1.  55.  Nil  Tideot,  nisi 

Juodlubet.  Heaat.IV.l.SO.  Vtlubet. 
idelph.  II.  2.  38.  Quo  lubet  craciata 
per  me  exqoire.  Hec.  V.  2.  7.  Hoc,  si 
qmdUtbet.  Phorm.  V.  7.  88. 

Lubido]  logeoiam  est  omnium  homi- 
nam  ab  iabore  proeliTe  ad  lubidifum, 
And.  I.  1.  51.  Qoo  magis  lubido  fras- 
tra  inoendator  taa.  And.  II.  3. 8.  Dnm- 
qoe  ejos  lybido  ooclasast  contameliis. 


HOB 


INDfiX  VERBORUltt 


Aad.  UL  5.-25.  PittMr  ejili  ItiMriiMm. 
Heant.  I.  «.  27. 

Lnct]  Oimprniia  foci.  Adelph.  V.  3. 
5»b  Tide  nata». 

LucUeit]  Luateit  hoo  jan.H«tn.III« 
1.1. 

Luermm]  llfiignrni  «sie  itt  ea  re  fci- 
cnim.  Heaut.  III.  3.  48.  Ne  ille  haad 
aoil,  paola»  lueri,  qaaatam  elt  daani 
appoTtet.  Heaat  IV.  4.  25.  Peoaaiani 
in  looo  oegle^are  nMixwnafli  iaterdnaMt 
luemm,  Adelph.  II.  2.  8.  Id  do  luero 
patalo  eaae.  Adelph.  V.  3.  31.  Onne' 
qnod  eit  interen-tenipns,  prittaqaaai  id 
reecitam8t,(iim«t.  Hee.III.  1. 7.  Qnid' 
■rihi  Iwri  eat  te  fhllere  ?  Phorm.  I.  2. 
11.  Omne  id  depotatM  caee  in  liwroi  - 
Phonn.  II.  1.  21. 

Lcieto]  Illi  annlnm,  dom  lumi,  do- 
tnaisae.  Hec.  V.  3«  31. 

XiHcCuf]  Ftlio<uetumpanu.H^.U. 
1. 13. 

Liicutoiliu]  Foma  hieuknUh  Heant. 

m.  2. 12. 

LiidiMiim]  LudSbrio  haberi.  HSm. 
I.  2. 74.  Non  ai»  ludibrib  tnla  &oUa 
habitoa  eaaem.  Hoe.  IV.  l^  11. 

Ludi^Eeor]  Poatqnnm  Zudt/EcatuatTir- 
ginem.  Eaii.  IV.  3^  3.  Tn  me  bio 
etiam,  nebnlo,  ludjjlicabertf  ISiULt  IV. 
4.  50.  QaidToa,nMikHn,  ergo  me  aie 
UtJ^&mhn?  Pberm.  V.  7.  55. 

Luda]  Non  le  eredaa  Davom  ludere, 
And.  IV.  4. 48.  Nebolonem  hono  eer- 
inmai  iuder§,  Bon.  II.  2.  38.  Gibdm 
nna  oapiao,  ad  ais,  tangas,  luduii  pvop- 
ter  donniaa.  Ban.  II.  3.  81.  Gonaimi- 
lem  fuamit  jam  oiim  ille  lodnm.  Bdn. 
UI.  5.  38.  Ludit  fortaaao  me.  Hoaot. 
IV.  6.  20.  Coagnim  islam  maxnmom 
in  aqoa  ainilO'  ludere  panliaper.  Adol.- 
in.  3.  23.  Ciir  non  ludo  bnoe  aU- 
qnantiaper?  Obaeoro  nnm  hdk  tn 
mino  mo?  Adelph.  IV.  5.  6  et  63. 
Propter  saam  inpotentiam  se  sempei< 
orednnt  luditr.  Adelph.  IV.  3.  16. 
Tidenotaa.  Ita  ritaat  bominnm,  qnaai 
al  {wfat  iesaeria.Adelp1i.  IV.  7. 21.  In 
iatis  opera  Iwfilvr.- Phorm.  It  2. 18. 

Ludttf)  Qnoa  me  ludM  mdderet? 
And.  IIl.  1.  21.  ride  notaa.  Ludum 
joenmqno  dioaa  foisae  illam  altemmr 
Bon.  n.  3.  8.  Conaimilem  laaerat  lit- 
duai.  Ean.  III.  5. 38.  Noa  pessoiD  sa*' 
tis  narrare  qooa  prmboeria  Itidos  intos. 
Bon.  V.  6.  9.  Vobis  dator  poleaiaa' 
ooodeooraadi  ludot  aoenioba.  Hec.  alt. 
prol.  37.  In  eodem  oamea  mibi  Tiden-i 
tnr  ludo  doctsB  ad  maiitiamt    Bi  lude^- 


ai  aJla  slt  iiil[||blit,'  hilM  emta  ^i^ 
ceito  aeio.  Heftll.  1«  6  cl7.  Tldd  «o- 
taa.  Seotari,  ia  ludum  dneere  et  te#- 
dnoere*  rir  qQO  Iubo  GBoeonC  Min» 
PbiMto.  I.  2.  6  et  ff.  IH  hoitt  frait. 
Phottt.V.7.52. 

Luvu6rts]  MedioeriierTeidtamrTMto 
lugt£ri,  Heant.  II.  3. 45. 

Lujme]  Oram  lupo  ooateuai.  Ebk. 
V.  1.  16.  Tide  notaa.  Lmms  ivfiMa. 
Adelph.IV.  1.21.  AwilMa  leBoe  In^ 
fum:  Pbonn.m.2.21. 

Lu#um]  Te  ibideni  |>efTolfnii  in 
luto.  And.IV.4.38.  In  oedcna  hit- 
aitastefo.  Phonn:  V.  2. 15. 

Lus]  Nel^naqnltad  inoam  Tigilaa. 
Ban.ll2.47.  QMiiaboieomortmm' 
me  rednoem  in  luMm  feoeria.-  Hao.  V. 
4.  If. 

LuMf]  Adniaaeentf  hm  vartitM. 
Adelph.  IV.  7.42. 


Maetl/um]  Intercn  looi  nd  mnftllnm 
nUadrenimns.  Bnn  U.  2;  f4.>  Noadn 
portieom  apod  niorrffum  bno  dtdrsnmf 
Adelph.IV.2.34. 

AMcaria]  Haao  in  horfo  moeariam 
jdbedimi.  Adelph.  V.7. 10. 

Miio0fv|  Anirae  tti,  noli  In  mor»* 
rert,  And.  IV.  2.  2.  Carmcmnmm? 
And.  V.  3.  1.5.  SalanmeoU  bsse  &a 
moetreMtnr  palofare.  Add.  IH.  3.  26. 

Jdeeto}  Faxo  eoni  tali  mneMMm 
atqOe  hle  eat,  inrertanio.  PhelM.  V. 
8. 39. 

MiKula]  Haae  maeulam  noi 
effbgcre.  Adelph.  V.  8. 31. 

Mffstut]  Bomom  rtoHot 
Heaot.  1.  1.70i 

Mo^er]  Dom  enm  mtna,  melni» 
magitter  eohibebam^  And.  I.  1.  27. 
Tidenolas.  8i  qoia  mugMti  um  oepHad 
eam  rem  uprobmn.  And.  I.  2. 21.  Me 
fiKia  relinqaontqnaaa  nuigiBlniai.  Pher. 
I.  2.  22. 

-  JUfifftlntliit}  Me^iriralut  cnm- iU 
ndcsaent,  occeiMast  ^.  Bnn.<pn^.  22. 
Tide  notns.  Mitfislntfur  ndi.  Phonub 
11.3.  56. 

B^gtd  faeert]  Qnem  ego  inteilaxi 
Hlaffl  haad  minna  qnam  aa  ipanmnu^ 
^MTV.  Heo.  IL  2.  18. 
•  Mflgw>»]  Bgo  te  ^gmfe^  tna- 
tnre  poasim.  Heant  III.  2.  45.  ffie 
me  oui^^eefero.  Hennt  IV.  3. 31. 
Nnmqaem  ita  magmfice  qoioqmmidi- 
eam.  Addph.  II.  3.  4- 

MagnifietfM]  In'  bnMi 


ET   I^MRASIUM   TERElJTrL 


600 


ffom  Mlko  mo^t^cmMia.  P1ioriD.y.r. 
57. 

Magntficta]  Usqae  adeo  illios  ferre 
potsam  ineptiam  et  magnyica  rerba. 
BuD.  IV.  6.  B.  Meost  pet*»,  prociix, 
fnagnjfica,  gomtuoM»  nobilis.  Heauf. 
11.  1. 15. 

Magni  pertdti]  Ego  qoo^ae  a  mcis 
me  amari  et  magnipendi  poBialo.  Adel. 
V.  4.  f5. 

Magnus]  Magnum  exemplam  oonti* 
aeailtt.  Aad.  I.  1.  66.  Neqae  sine 
tau  magno  malo.  And.  I<  2«  8.  Hlo 
4pioqae  bonan  nu^mnqae  partem  ad 
te  attalit  Ein.  I. «.  43.  Nebalo  mag- 
fiui  est  Ban.  IV.  7. 15.  Magna  fami- 
liarifosoonflafast.  Buo.  V.  2.  35.  Vo- 
laptateiii  magnam  nantias.  Heaat.I. 
H.  10.  Ne  ista  maeno  jam  eonata 
fhagnas  mipu  dixerit  Heaot.  IV.  1.8. 
Jlfiigiivm  signam.  Heaot.  II.  9,  57« 
Noo  fit  sine  perictilo  faciAAs  magmm 
et  oommemorabile.  Heant.  IL  3*  75. 
Ne  illiosModi  jara  magna  oobis  eitiftm 
pcnarlast  Adelpk.  III.  3.  87.  Gapfl' 
ieos  magna.  Adelph.  IV.  2.  38. 

Mofom]  Spero  eril  Mmilis  mqjmnn 
Mam.  Adelpb.  III.  3. 5T. 

Majuietllu»]  Tbai»,  qoam  ego  soH, 
me^Meulatt.  E#».  III.  3.  tf  1. 

JlffftA]  PoipHn  oontinao  ii»  mala  hto*' 
roatAdelpb.II.  1.17. 
•  Male}  Hoe  male  faabet  tiram.-  And. 
i.  6*  5.  Mitte  maie  loqoi.  And.  V.  3.  I^t 
Te  al  maU  Orat.  Bon.  III.  1.  48.  Vti^ 
nam  sic  sint,  qoi  mibi  male  volant.  Bon. 
!▼.  3.  13.  Ptndimale  Conciliato.  Bon. 
IV.  4.  S.  Male  mnlcabo  ipsam.  Bon. 
rv.  7. 13.  Tibi  timai  male.  Heaot.  III. 
8.  20.  Male  ^ocei  te  mea  facilitas  mul- 
U.  Heant  IV.  1.  35.  TiU  bene  esso 
«ofi,  sibt  com  sit  mab.  Adelpb.I.  1.  9. 
H»o  male  jodicas.  Adelpb.  I.  90.  i, 
QosB  fes  tibi  irortal  male,  Adefpb.  II. 
t.  Sr.  Male  odi.  Adelpb.  IV.  1. 17. 
Animo  nuUesi,  AdeTpb.  IV.  5.  91, 
Mate  metno.  Hec.  III.  2.  9.  El\igere, 
▼olgos  qaod  male  aodit  mufieram. 
Hec.  IV.  9.  f 4.  Nihil  est,  qoin  male 
narrando  possit  depravarier.  Phorni. 
IV.  4.  16. 

■  Maledieo]  Desinant  mer2«dte«re.  And. . 
prol.  23.  Nescis  cai  maledicat  nune 
TbO.  Ean.  IV.  7.  29.  Qai  nobis  male- 
dietum  Telit.  Hee.  IV.  2. 14.  Nisi  ha- 
beret  cai  maledideret,  Phorm.  prol.  15. 
MaU  faclom.  Phorm.  V.  1.  24. 

MaUdictnm]  Veteris  poetie  mafe- 
dteth  respoodeat  And.  prol.  7.     Nisi 

VOL.    II.  4  H 


itiemmaledittitfktAi.  HMtprol.  34. 
Qood  illi  maUdictum  ▼ehemens  esse 
existamant  Adelph.  prof.  17.  Mdle- 
dieta  in  se  transtolit  Adelph.  11. 3.  lO. 
Mltto  maledkta  omnia.  Adelph.  V.  3. 9. 
MaUdictis  deteirefe,  no  scribat,  parat 
Pborm.  prol.  3. 

MaUfacio]  Cdm  malefaeen  orederem 
mi  imponios  lioere.  Headt  III.  9.  49. 
vide  notas.  Neqoe  tfl  TOrbis  Soltes 
«mqaam,  qnod  mi  fe  nUtUfecerit.  Adel. 
II.  1. 10.  Di  libi  fttoUfaeiant,  Pfaorm. 
IL  3.  47. 

MaUfaetum']  MaUfacta  ne  nosoant 
soa.  And.  prol.  23.  Ob  maltfabta  faiec. 
Adelphin.1.46. 

Malefidum]  Vto  maUfcio  benefld^ 
ou  sommom  reddere.  Phor.  II.  2.  22. 

MaUvolu»]  Qol  ma<eoo<i  teteris  poe- 
laBmalediolis  respondeat.  A^pd.  prol.  6. 
Ramores  distaleroot  mnUvoli.  MaU» 
tfoluM  telOs  poeta  diditot.  Heaot  prol. 
16  et  22.  Isti  dtOorrt  makooli.  Adelph. 
prol.  15. 

Maiignusi  Maligna  magis  et  ma^is 
pTocax  fhcta  ilfioo  Oist.  Hec.  I.  2.  84. 
tide  noUs. 

Malitia']  Expfotfrpta  mtdUia.  And. 

IV.  3.  8.  tide  notas.  Jos  Svmmaii^ 
siepe  samma  t^imdlUia.  Heaat.IV.  5. 
48.  Tititiit  ad  matitiam.  HeC.  II.  1.  6*. 
8i  erum  insimoIAis  malitittt  mafe  aa- 
dies.  Phorm.  II.  5.  12.  tide  notas. 
Utrum  stoltilia  facere  ego  honc  ao  ma- 
Htid  dieam,  incertutf  som.  PhOrm.  IV. 
3.54. 

MaW]  Naptias  eirogefe  ego  UUa 
maU,  qoam  to  a^ipiseier.  And.  II.  1. 
82.  Mori  me  maiim.  Eoo.  1.  1.  21. 
Nihil  est,  qood  malim,  Adelpb.  III.  2. 
13.     Qaid  est  mibi  qao^f  mdHm  ?  Heo. 

V.  2.  36.  Nollam  mihi  malilh,  qnam 
istanc  oxorem  dori.  Phorm.  IV.  3.  53. 

Maluhi]  Nihil  sospicaiis  mali,  And. 
1. 1.  89.  Dederit  qni  damnom  ant  ma^ 
Iwn,  Aud.  I.  1.  116.  Ex  illis  seso 
emersarom  maUs.  And.  III.  3.  39. 
Nescis  qoantrs  itt  fhaUt  terser  mfier. 
And.  IV.  1.25.  Facilo  hic  plos  maH 
est,  qoara  tllio  boni.  And.  IV.  3.  5. 
Qood  som  ego  naclos  maH.  And.  V.  6, 
3.  Dabit  hiec  Thais  mihi  magnom  ma» 
lum.  Eon.  III.  3.  2.  Tantnm  detenisse 
ad  eom  maH.  Heaat.  IV.  5.2.  Aliqoid 
gnato  confioies  mali,  Non  tides  qoan- 
tom  mali  ex  ea  re  excitcs  ?  Heaot  V. 
3. 1  ot  11.  Malo  coaclas.  Adefph.  I. 
1.  44.  HaOd  cito  maii  quid  orlom  ex 
hoc  sit  poblica.  Adelph.  III.  S,  89.    In 


«10 


INDEX   VERBORUM 


^ood  me  conjoci  mo/tim.  Heo.  I.  2. 57. 
Aliqaid  tuliMe  oommiiuiicentar  malL 
£ra  in  orimen  veniet,  ego  Tero  in  mag- 
nom  ma2um.  Hec.  III.  1.  53  et  65. 
Nescio  qood  magnom  hoo  nuntio  ex- 
pecto  tnalum.  Phorm.  I.  4.  16.  Tom 
hoc  esie  mi  objectom  tnalumf  Neo 
oom  hajosmodi  omquam  asos  ▼enit  ot 
confliotsjres  moio.  Phorm.  III.  {.  18  et 
20.  Tanlft  in  meinpendentmo^.  Fhor. 
I.  4.  2.  Me  qoserere  in  mtdo  jobeas 
malum  9  Phorm.  III.  3. 11.  Tide  ootns. 
MaUtm,  qnod  isti  di  desBqo^  omnes 
doint.  Phorm.  V.  7.  83. 

MaUun]  Qai,  malum,  alii  ?  Eon.  IV. 
7.  10.  Quaji,  malum,  ambages  mihi 
narrare  oooipit  ?  Heaot.  II.  3. 77.  Qoid 
hoc,  moium,  infelicitatis  ?  Adelph.  IV. 
2. 5.  Qoidy  mcdum,  mihi  bone  Tir  nar- 
fas?  Addph.  IV.  2.  18.  Qoid  toa, 
moiiimjdrefert?  Phorm.  IV.  5. 11. 

Malut]  Mala  mens,  malut  animos. 
And.  1. 1. 137.  Abin  hino  in  malam 
rem?  And.  11.  1.17.  Faoere  mere- 
trioes  malas.  Eon.  prol.  37.  Dolo  maio 
haec  fieri  omnia.  Eon.  III.  3. 1.  Malam 
rem  hinc  ibis?  Eon.  III.  3.  30.  Malo 
«X  prinoipio  magna  familiaritas  oonfla- 
tast.  Eon.  V.  2. 35.  Animos  se  copi- 
ditate  devinxit  mala.  Heaot.  1. 2. 34. 
'Non  malut,  neqoe  iners.  Adelph.  IIL 
4.  34.  Nomqoam  animom  ad  mala» 
addacam  partis.  Hec.  V.  3.  38.  1  in 
maiomcrocem.  Phorm.  II.  3.  Sl.Tide 
Botas.  Potios  onm  bona  componantor 
gratia,  qoam  com  mala,  Ph.  IV.  3.  17. 
IJt  te  qoidem  omnes  di  desBqne  maUs 
exemplis  perdant  Phorm.  V.  4.  7. 
Facinos  tndignom  et  malum,  Pborm. 
V.  8.  19. 

Mamma]  Hojus  filio  hodie  prima 
mammom  dedit  AdeIph.V.^.18.  ride 
notas. 

Mamipktm.  Maneuptum]  Qoid  ▼!• 
detnr  hoc  tibi  mancuphun  9  Ban.  II.  2. 
43.  Monctpia  hsBO  ducam  ad  Thaidem. 
Eun.  II.  3.  73. 

Mando\  Bona  nostra  heo  tibi  per- 
mitto,  et  tom  mando  fidei.  And.  I.  5. 
61.  Satine  hoc  matidatumst  tibi  ?  Eon. 

II.  1.  S.     Haio  mandet,  siqoid  recte 
cnratom  Telis.  Adelph.  III.  3.  8. 

Mdm]  Numqoam  tam  mane  egre- 
dior.  neaol.  I.  1.  15.  Te  demiror 
tam  mane,  qoi  heri  tantam  biberis. 
Heaat.  III.  2.  7.    Cras  manB,  Phorm. 

III.  2.  46. 

Maneo\  Ut  mamam  solos  com  sola. 
^iEan.  III.  5.  31.     Mant:   hoo  qood 


ccBpi,  primom  eoanrem.  Heani.  11. 3. 

32.  Mane,  mane.  HeanUlIL  3.52. 
Ut  ot  erat,  monsum  tamen  oporUriL 
Heaat.  I.  2. 26.  QaamTis  etiam  mws 
otiososhic  Adalph«II.  4.  15-  MaMte 
adfiniUtem  hanc  inter  nos  vok».  Hec 
IV.  4. 101. 

AfantpuJtts]  Mompttiiu  forom.  £on. 
IV.  7^  6. 

Manno\  Itiones  crebrsB  et  momiwif» 
diotin».  Phorm.  V.  8.  23. 

MantnetuM]  MantueA  animi  ofikia. 
And.  L  1.  87. 

Manus]  Mambu»,  podibos  obiuxe 
omnia&otorom.  And.  1. 1. 134.  Haac 
mi  in  mafium  dat.  And.  L  5.  61.  Co- 
nari  mamfrus,pedibas.  An^-iy- 1-52. 
Afanum  in  sinom  meretrioi  inacreiv. 
Qoi  non  abstineas  manum.  HeaoL  IIL 
3.  2  et  4.  To  tibi  istas  postbao  oom- 
primito  monus.  Heaat.  IIL  3. 29.  Ego 
liberali  illam  adsero  caosa  manu.  AdeL 
II.  1.  40.  Paerom  modo  tantillnm  in 
manibus  gestavi  meis.  Continebit  post- 
hacy  ri  sapiet,  manus.  Est  ad  hane  mo- 
num  saoellom.  Adelph.  IV.  2.  24. 26 
et  37.  Hoic  aliqoid  paulom  prse  aM«i 
dederis.  Adelph.  V.  9.  23.  Tibi  id  in 
mami  est,  ne  fiat  Hec.  III.  5.  43. 
Qnid  f  is  dari  tibi  in  manttm  9  Phonn. 

IV.  3.  29.     Emissa  cst  momt.  Phorm. 

V.  5.  2. 

Mare]  Qoam  looge  a  mori.  Eon.  111. 
3. 13.  O  csBlam,  o  terra»  o  maria  Nep- 
toni.  Adelph.  V.  3.  4.  Nomqoam  es 
ingressos  mare.  Hec  IIL  4.  5. 

Maritus]  Novos  morihu  anoo  denom 
qoioto  et  sexagesimo  fiam?  Adelph. 
V.8.15. 

Mait^ia]  Non  mannmabstines,  hms- 
tigia  9  Adelph.  V.  2.  6. 

Matsr]  Samia  mihi  mater  fait  Bon. 
i.  2.  27.  Matris  nomen  et  patris  dioe- 
bat  ipsa.  Eon.  I.  2.  31.  Qnam  pridem 
mi  pater  et  mater  mortoi  essent  Eon. 

III.  3. 12.  MaUT,  cojos  sob  imperioeU 
mala.  Heaot  IL  2.  4.  Matres  omaes 
filiis  in  peooato  adjotrices.  Heont  V. 
2. 38.     Virgo  est  cun  matre.  Adelph. 

IV.  5.  16. 

Materfamlias]  Meretrix  et  aotir- 
famiiias  ona  in  domo  ?  Adelph.  IV.  7. 
29. 

Matemus]  Misericordia,  animos  mo- 
temus.  HeautlV.  1.24. 

Matrimonium]  Si  esset  nostro  ex 
oso  hoo  matrimonium.  Hec  IV.  1. 
33. 

Matrona]  Matnmom  nnUam  in  cdi- 


ET    PHRASIUM    TERENTII. 


61t 


diboB.  Aad.  II.  2.  27.  Bonas  fnatrimas 
faoere.  Eon.  prol.  37. 

Maturt]  Fiet.  Pb.  At  nuture.  Ean. 
II.  1.  S.  Jfal«r«iitcom  ooe^oorit,  por- 
pelQo  oderit.  Ean.  V.  6.  11. 

Maturo]  Noptias  qouitoin  qoeam  ot 
matwrm.  And.  III.  3.  45.  Id  ot  ma- 
tumitfaeere.  Heaot.  III.  1.  87. 

Mavolo']  Onnes  sibi  esse  bene  ma* 
vdU,  qoam  alleri.  And  II.  5.  16.  vide 
notas.  QaamTisoaasam  honosospicari, 
qoam  ipsam  reram,  maoolo,  Hec.  IV. 
1.  25. 

Maxumg]  Nono  oom  maxume  abs  te 
postalo  atqoe  oro.  And.  V.  1.  4.  Tide 
notas.  Qoibasid  masume  otilest.  And. 
V.  1. 16.  Si  ego  digna  hao  contamelia 
sam  maxume.  Bon.  V.  2.  27.  Qoam 
mojncmf  servire  Tostris  oommodis.  Hea. 
prol.  50.  Cojos  mos  moxufiMst  oonsi- 
milis  ▼ostrom.  Heaot.  II.  4.  45.  Ama- 
bat,  ot  com  fnaxutns.  Heo.  I.  2.  40. 
Ea  res  multo  maxume  disjonzit  iliam 
ab  illa.  Heo.  I.  2.  85.  Gom  seoondm 
res  saot  maxume,  tom  maxume  meditari 
secom  oportet  Phorm.ll.  1. 11. 

Maxttmf)  Hro  te  solom  semperfecit 
mammt.  And.  1. 5. 58.  Merito  te  sem- 
per  marufni  feoi.  And.  III.  3. 42. 

Mecattor']  Salve  mecastar,  Paimeno. 
Hec.  1. 2.  8. 

Medear]  Cnpiditates,  quas  paolo  m«- 
deri  possis.  Pborm.  V.  4. 3. 

Medieor]  Gnato  ot  medicarer  too. 
And.  y.  1. 12.  Com  egomet  possim  in 
hac  re  medieari  mihi.  And.  V.  4.  41. 

Medieus]  Nemon  medieum  addoxit  ? 
Hec.  III.  1.43. 

Mediocri»]  Non  mediocrit  bominis 
bsec  sont  offioia.  Adelph.  V.  9.  9. 

Medioeriter]  Horom  ille  nihil  egre- 
gie  pneter  oetera  stodebat,  et  tamen 
omnia  hec  medioeriter,  And.  I.  1.  32. 
Medioeriter  vestitam  Toste  lagobri. 
Heaot  II.  3. 45. 

Meditor]  Venit  meditattu  aliconde 
ex  solo  looo.  And.  II.  4. 3.  Cansam 
fiwditari.  Adelph.  II.  1.  41.  Meditor 
esse  adfabilis.  Adelph.  V.  6.  8.  Medi- 
tari  secom  oporteL  Meditata  mihi  sont 
omnia  mea  inoommoda.  Phorm.  H.  1. 
12  et  18. 

Mediu»]  Mediam  mnlierem  compleo- 
titor.  And.  I.  1.  106.  In  mediam  Wam 
proTolram.  And.  IV.  4. 37.  In  medium 
hnc  agmen  com  veoti.  Eon.  IV.  7.  4. 
Sabliroem  medfum  arriperem.  Adelph. 
HI.  2. 18.  Mater  Tirginis  in  medionL 
Adelph.  III.  4.  33.    E  medio  seqaom 


exoedere  est  Heo.  IV.  3. 14.  In  me- 
dtoomnibos  palmam  esse  positam.  Pbor. 
prol.  16.  E  medio  excessit.  Pborm. 
V.  7.  74.  E  medio  abiit.  Phom.  V. 
8.30. 

Mehercle]  Haso  Terba  ona  mehercle' 
falsa  lacrimola  restingoet  Bon.  I.  1. 
22.  Polcbre  fneft<rc<edictom  ac  sapien- 
ter.  Ean.  III.  1.  26. 

Meliar]  Meliut  tnte  reperi.  And.  IV. 
1. 56.  Nomqoam  vidi  meUui  consiliam 
dari.  Eon.  II.  3.  85.  Idem  hoc  aot 
meliut  tote  invenisses.  Eon.  III.  1.63. 
▼ide-notas.  Agmm  fneiiorem  nemo  ha- 
bet.  Heaot  1. 1.  12.  MeUut,  pejos, 
prosit,  obsit,  nil  Tident.  Heant.  IV.  1-. 
30.  Tanto  hercle  meUor,  Heant.  III. 
2.38.  Mentem  vobis  metiorem.  Adelpb. 
III.  3. 78.    Da  locom  meUoriim.  Phor. 

III.  2. 37.  Di  meiiut  doint  Phorm.  V. 
8.16. 

Meliut.  Adverb,]  Acoipit  bomo  uemo 
meUut  prorsam  neqoe  prolixins.  Ban» 
V.  8.  52.  Aliena  ot  meliut  Tideant  et 
dijodicent,  qoam  saa.  Heaot.  III.  1. 
95.  Ante  cdis  non  fecisse  erit  meliu» 
hic  conTioiom.  Ade1pb.II.  1.26.  Cedo» 
ot  meltus  dioas.  Adelph.  III.  2.  52. 
Tide  notas.  Non  potoitfneliuf.  Adelph. 

IV.  2.  29.  Facilitate  nibil  esse  homini 
meiiuf,  neqoe  clementia.  Adelph.  V. 
4.  7.  Molto  meiiuj  8oio.Heo.  U.  1. 20i 
Tote  idem  me^ius  feceris.  Phonn.  II. 
3.  79. 

Meltusculttf]  Sahan  Philamena  est  ? 
Pam.  Meliutcula  est  Heo.  III.  2.  19. 

Mefn6fuml  Memfrrv  meto  debilia 
sont  Adelph.  IV.  4.  4. 

Memtni]  Virgioem  forma  bona  me^ 
fittfii  Tidere.  And.  II.  5. 18. 

Memor]  Ut  memor  esses  soi.  P.  Me- 
mor  essem  ?  And.  I.  5.  46  et  47.  Mc'^ 
fNorem  me  dices  et  gratom.  Adelph.H. 
2.43. 

Memorabilit]  HocoiDO  oredibile,  aot 
fnemorafrt/e  f  And.IV.  1. 1. 

Memoria]  In  fnemoria  babeo.  And. 
I.  1. 13.    Haeo  habai  in  fnemoria.  Eun. 

I.  2. 90.   Redige  in  fRemortam.  Phorm. 

II.  3.  36.  Redii  meoom  in  memoriant. 
Phorm.V.  3. 19.  vide  notas. 

Memoriter]  Cognosoitne  ^  Ch.  aofne- 
moriter,  Bon.  V .  3.  6.  Memeriter  pro^ 
geniem  Testram  osqae  ab  aTo  atqoe 
ataTO  proferens.  Pborm.  II.  3.  47. 

Memoro]  Idqoe  si  noncfnemonir»hio 
Telim.  Hec.  III.  5.  21. 

Memtnder]  Menander  feoit  Andriam 
et  Periothiam.  And.  prol.  9.    kem  ot 


018 


INPEX    VERBORUM 


M^t^tmdn  Pliami^  i)iiBe  Diiper  dadiU 
Menqndri  EojiaobniD.  CqU«  Meuaf^ 
dri  £oi|oohiiin.  CoU»  Menandri  9§U 
Eqd.  prol.9.  2Q6t30. 

MindicuM]  HerediUtem  peneqai^ 
meudicum,  And.  IV.  6.  31. 

Mfm]  Afala  tMui,  maXoa  •nimoi. 
And.  1. 1. 137.  Hoc  adeo  ez  bao  ra 
▼CDit  in  mentm  mihi.  Eon.  II.  9.  9* 
Neqne  pes,  neqoe  meM  aatia  Kuom  offi- 
ciom  fiiicil.  £an.  IV.  5. 3.  Quodcapque 
ificiderit  in  me^tem,  volet.  Heaot.  III. 
1,  75.  ¥100  nqti^.  £go  dicam»  qaod 
nii  in  flMii<«iii  e^t.  Heaut.  V.  %,  33.  ti- 
4eBotas,  JUititfem  Tob)s  meliorem  darL 
Adelph,  III.  3.  73,  Nilae  io  metUem 
eat  ?  A4elpli.  IV.  1.  IS,  vide  notae. 
Ubi  ejm  adventi  veni  io  mentem.  Phor. 
L  3.  f .  Jliibi  Teoibat  in  mentem  ejns  in- 
o«npo4i.  Pbor,  IV.  3. 47.  vide  ootaa. 
Mansis]  Ulom  liqoet  mi  dejerare,  his 
vneatihu  aex  aeptempvQraoanQo  vidisse 
proxomis.  Eon.  IL  3.  40,  Afeusu  tria 
«lieat.  Heant  1. 1.  66.  Non  aex  tolif 
nifnsi^  prios  ^lfecisaem,  qoam  ille 
qoioqoam  ooeperet  ?  Adelph,  III,  S.  4S. 
M^nm  abieront  decepi  f  Adelph.  IV, 
5. 57.  Mensi^  deoimos  eat.  Adeiph.  m. 
4. 19.  v^de  ootas.  Meaitt  agi(iir  hio 
jam  septimoa.  Hec.  UI.  3.  34. 

MenSie]  S^i  qoaodp  'HW  m^ntivaem 
FllSBdriie  faoit.  £oo,  III.  1,  47. 

Jl^entier]  Si  qni^qmun  invenies  me 
mentitum,  occidito.  Aiid.  V.  2.  22.  Aa 
menlila  ea  ?  £an.  V,  6-  16.  Non  est 
mentrri  neom.  Heaot.  III.  9..  38. 

Afcivalpr]  Fait  dim  bino  qoidamse-  • 
nex,  mercator.  Aod.  L  3.  17.  vide  no* 
taa.  Matri  parvoifun  poellam  dono  qui- 
dam  mercoter  4edit.  Boq.  I.  $.  29. 

Ilfinvotm]  Nisi  eo  ad  mercatum  ve- 
nip,  damnom  e*t  mainmnm.  Adelph. 
II.  2.  23.  Me  ire  dicam  ad  inerca(mn« 
Pborm.  V.  5. 10. 

Msroftmarttti}  A  f  ilU  msrcfniiartum 
vidi.  Adelph.  IV.  %.  2. 

Mercet]  Inseripai  ilioo  sedis  mercede. 
Heant.  1. 1.  93.  MsrcAism  dare  lex  ja- 
bet  eii  atqoe  aniilere  ?  Phorm.  II.  3. 
67. 

Mercor]  Inhonestom  hominem,  qaem 
mcroatot  est  faeri.  Eun.  IL  3.  66. 
Qoem  ineroattM  frater  fuerat  Thaidi. 
Eou.  III.  5.  21.  Agriun  hono  niercattts 
aom.  Heaat.  I.  1.  94. 

Mcreo.  Mereor  ]  Uoam  hoo  scio  esse 
mmtom,  ot  memor  essea  soi.  And.  I. 
6.  46.  vide  notas.  Com  is  iiil  mereat. 
Aod,  U.  1. 31,  vi^  notaa.  Quid  meri^ 


tii'a?  D,  CnuM.  Aoil.111.  6. 15.  Ila 
oti  mmtoea.  Ean,  IV.  6. 12.  Qosdde 
te  tantom  memlfti  7  Heaqt.  I.  1.  31. 
.Ssppe  meriiiMi»  qood  vellem  acio.  Hee. 

III.  5.  37.  vide  oetaa.  NU  aoaTe  im. 
ritaat.  Phorm.  XL  I*  75.  Tide  Miias. 
E«ae  in  hac  re  colpam  merifvmnoKn»* 
go.  Phorm.  V.  8.  25.  ride  ootna. 

Merfftridiis]  Minv<netai  amona  Mp- 
tiia  eonglatinaa  ?  Aud.  V.  4. 10.  Si  m 
^omom  merfCriciam  dedaear.  Eno.  IL 
3. 91.  Igpaiamartiamerilrimc  Heonl. 
IL  1. 14. 

Meretrix]  Minm  Tero»  iDpvdcBter 
mnlier  ai  fiudt  meretriM.  Aad.  IV.  4. 
16.  ndeootaa.  Booaa  mntroBaa  laoefe, 
memnofi  malaa.  Eon.  prol.  37.  Non 
perpeti  mfretricum  eentamelina.  Eao. 
I.  1.  S  Qoomodondoleaceataloamff»- 
tnciMi  iogeoia  et  nH»rea  poaset  noaoeie. 
Eoo,  V,  4. 10.  Aa  jam  aoit  ille  qoid 
meretris  alet?  Eon.  V.  5.  16.  Aiidaca- 
am  mf«trinim  speota.  Ean.  V.  5.  24. 
Mulieroommoda  et  fiweta  hmemfrelris. 
Hemit,  III.  2. 11.  Vidia  c^  te  modo 
mannm  in  sinom  hoic  mfrftrioi  inaerera? 
Heaot  III.  a  2.  Petooma  bsfc  eetme- 
Mtrur.  Heaut.  IIL  3.  38.  Merietriret 
mater  Oimiliaa  ooa  in  domQ  ?  Adelph. 

IV.  7.  29,  Per  pel  qoam  pnoeia  re- 
perias  mfre(nci6uf  fidelis  eTenifse  a« 
matorea.  Heo,  L 1. 1.  ride  nolas.  Fi- 
liam  noptam  eqm  ee  qoi  meietrifcm 
amarel.  Heo.  IV.  1.  24.  Animam  ad 
mfi^ricfm  indnxli.  Heo.  IV.  4. 67. 

Mfntiiff]  Meridie  ipao  laciam  ntati- 
polam  ocdligat,  Adelpb.  V.  3.  62. 

Merito]  merito  te  amo.  Eim.  I.  2. 
106.  Deridea  ?  mfrtte.  Heaot.  V.  1.42. 
vide  notaa.  Merito  irataa  eal.  Hee.  IIL 
5.  55.  Dis  magnaa  mfrito  gratiaa  ha- 
beo  atqoe  ago.  Phorm.  V.  7 . 1. 

Meritum]  Merito  too.  Eoo.  III.  2. 
5.  Sic  nifritttmst  meom.  Heanl.  I.  1. 
40.  Pro  mfnto.  Pboim.  II.  2. 23  et 
24.  At  meo  mffite  erede.  Mmto  hoc 
meo  videtor  fhclom  ?  Phorm.  V.  8. 42 
et44. 

Mmif]  NifaU,  nisi  apem  merem. 
Phonn.  I.  2.  96. 

3frtiia}  M«tut  a  Cahrjraide.  And.  I. 
1.  79.  Mftuo,  ot  sabstet  hospes.  And. 
V.  4.  11.  MUuo  fralrem,  ne  intos  sit, 
Eon.  III.  5.  62.  Ne  mfluas.  Eon.  IV. 
7. 16.  Mftuo  quid  sit.  Heaat.  IV.  1. 7. 
Si  me  metuit,  morea  cave  in  te  esse  i^- 
tos  Hentiam.  Heaat  V.  4. 9.  Nee  mHuit 
qoeraquam.  Adelpb.  L  2. 5.  Male  mf- 
tue.  Hec  III.  2.  2.  Neo  pol  islm  «f- 


ET    PHRASIUM   TERENTII. 


61S 


ttmtu  daos :  iieqse  has  peiiiioen  deoi 
opinor.  Hec.  V.  S.  6. 

Metus]  Dam  enm  niafl,  wiehu,  megi*- 
ter  cobibebant.  And.  I.  1.  27*  Tideiio- 
tas.  Amoto  metu.  And.  I.  2.  10.  vide 
notaa.  Oratio  hsDc  me  miaenm  etaml- 
naTit  metu.  And.  I.  5.  16.  Ut  mstum 
qoo  in  nono  eat  adimam.  Qnam  pri- 
mnm  hoo  me  libera  miferam  m$tu.  And* 
11.  2.  8  et  14.  Animoa  oommoU»!  me- 
tu.  And.  V.  4. 34*  lingna  heretmfllu. 
Eon,  V.  5p  7.  In  melM  eiae  hono,  iJU 
est  atile*  Heaot.  I.  2. 25.  Uberoe  re- 
tinere  metu.  Adelph.  I.  1.  33.  Mem- 
bra  sKte  debilia  ennU  Adel.  IVt4.  4. 
Dempu  mctmnomnem.  Adelph.  lY.  7. 
18.  Neioie  qno  in  metu  et  qnantoin  pe- 
riolo  Bimos.  Pborm.  I.  2,  7.  QQantnf 
metm  est  mihi?  Phorm.  IXI.  1. 18. 
Nos  exoperastis  msttt.  Phor.  V.  6. 3. 
Migro}  £x  wrbe  In  nis  habitalnm  mt« 
gresf  Hec  IV.  2. 13. 

Milei]  MUe$  sMosns,  Bnn.  prol. 
31.  Mira  Tero  miUti  qn»  plaoeant.  Bon. 
II.  2. 57.  Imperaioris  Tirtntom  nove- 
ram,  et  rim  mi^itum.  Enn.  IV.  7.  8. 
Ita  nti  foitis  deoet  miUim.  Eon.  IV. 
7,  45.  CnmmsitldnhainaniMimo.  Hand 
opinor  oommode  finem  statnisse  om- 
tioni  mititem.  Hec.  I.  2.  10  et  21. 

MUesius]  Ille  nbi  est  Milemu  9  Adel. 
IV.  5.  68. 

Miletu»]  HabiUt  MiUtL  MUelmm 
nsqne  ohseoro?  Adelph.  IV.  5.  20  et 
21. 

MiUei\  £\  ipsa  miliee  andivi.  And. 
V.4.  43.  PJns  miiiM  jw  MMlivi.  Son* 
UX.  1. 32.  Al  enim  tmdet  jam  andifo 
eadem  miliee,  Phorm.  IXX.  9.  2> 

MiUtia\  Una  semper  miiittc  ei  domi 
fnimoa.  Adelpb.  III.  4.  49. 

Mt^ito]  In  Asiam  ad  regera  niJUt^ 
tum  abiit.  Hennt.  I.  1.  65.  Profiigiel 
^iqne  wUiiatwn^  Adelph.  XII.  a31. 

MUU]  Huic  dncbQmarom  argenti 
bieo  miUe  dederat  mntnom.  Uii  datnm 
iri  miiie  nnmoa  pms  sit.  Heant.  III. 
3.  40  et  45.  yide  notas. 

Miiuiij]  Non  rete  aocipitri  tenditor» 
neqoe  mibio.  Pboxm.  II.  2.  16. 

Mvna\  Mina»  pro  ambobns  Tiginti 
dedi.  £nn.  I.  2.  89.  Hio  snnl  tres  mi- 
fiff.  Enn.  IIL  2. 18.  Emit?  qnanti  ?  P. 
Viginti  nwii»  ?  Bon.  V.  5. 14.  Tibi  per- 
deretalentam  hoc  pactosatins  e»t,  qaaro 
illo  mituBin.  Heant.  III.  1.  66.  Mtna« 
qnidem  decem  hnbet  a  me  filia.  Heant. 
IV.  7.  7.  Minos  deoem  oonradet  ali- 
eimde.  Adelph.  II.  2.  34.  Dedit  pne- 


tOMn  in  smBplBm»  dimidiiimmimr.  Ad. 
III.  3.  16.  Mina»  qoinqne  acolpe. 
Phorm.  II.  3.  63.  SolstriginU  mimr. 
Phorm.  III.  3.  24. 

Mind\  Si  illnm  relinqao,  ejns  vitm 
timee :  ain  opitolor,  hnjos  msnai.  And. 
L3.5. 

Jltnerva]  Si  ex  enpite  ais  meo  nains, 
item  nl  ainnt  Mtiieroam  esse  ex  Jove. 
Heant.  V.  4.  13. 

MimNis]  Jltnime  mnlloslaBdera.  Bnn. 
prol.  2.  Com  miaane  ▼eUem,  minima» 
qne  opns  fnit.  Bnn.  U.  3.  42.  Mimme 
genUnm.  Bnn.  IV.  1.  11.  Mintmt  mi« 
mm.  Hennt.  11.  3.  4.  Mtn«ne  miror. 
AdeliUi.  II.  1.  24.  Id  mea  mimime  re* 
fert.Adelph.V.4.27. 

Jfinminf]  Ut  te  redimas  enptem» 
qnnm  qnens  mintmo.  Bim.  I.  1.  30, 
Qnomodo  mtnimo  periolo  id  denras  ado- 
Isnoentnlo.  Heont.  III.  1.  68.  Qnam 
minsmn  in  spe  sttns  erit  Heant.  V.  2. 
44. 

Aftmlor]  Abitmmm  se  abe  te  esseili- 
oo  mimloMter.  Hoant  IIL  1. 80.  vide 


Mxnee,  A^jee^."]  Filinm  mtnomfm.  Bnn 
IL  2.  58.  Qnasi  istio  mea  rea  vakiee' 
agnlmr»  qnnm  tna.  Heant.  11.  3. 113. 
Minor  est  erralio.  Adelph.  IV.  2.  41. 
Minor  ergo  ema  damno  anolns  est. 
Hennt.  IV.  1. 15.  vide  mtas. 

Minor.  «frinun]  Nnno  mimihir  porro, 
aene  id,  qood  maohis  soleL  Bon.  V.  4. 
35.  In  diem  istae  eet  foitaase,  qnod 
minare.  Bnn.  V.  6.  19.  ndo  notas. 

Jfimio]  Nee  tn  ea  eansn  mtniieris 
hme  qBB  Iboia.  Aod.  IL  3.  18.  Ut  aU< 
qoa  pars  laboris  minualttr  mihi.  Hennt. 
prol.  42«  Non  mintiam  menm  oonsili- 
om.  Heo.  IV.  3. 10.  Minne  rero  iranu 
Phmrm.  11.  3. 88.  Hmoine  erat  en  qaie 
nostros  mimat  fraetns  Tilitas?  Phorm. 
V.8.24.  Videnotas. 

Mittttt]  Qoo  finnt  ai^.  And.  I.  2. 
26.  Qno  tti  mtmu  seis  mnininas  meas. 
And.  IV.  1.  31.  Hoo  nemo  fnit  mtnMS 
ineplns.  Enn.  U.  1.  21.  Nil  minus. 
Enn.  III.  1.  45.  Mtntts  potens,  qnam 
tn,  mintts  notns,  ffiinus  amioorom  hic 
habens.  Eon.  IV.  6.  22.  Qni  minus  9 
Bnn.  V.  7.  3.  Qnaoto  mimu  spei  est, 
tanto  magis  amo.  Eon.  V.  8. 23.  Mibi 
jam  miniuqoe  obtenperat.  Heanl.  III. 
3.  33.  Nibiio  minux  ego  hoo  faoiam  ta- 
men.  Heant.  V.  3.  10. 

Minutt%i]  Olera  et  piscioulos  mintt- 
tm.  And.  U.  2.  32. 

Mirabilis]  Vos  esse  istiosmodi,  el 


614 


INDEX    VERBORUM 


not  noii  Mse,  liuid  miniKkrt.  Hetnt. 
U.  4.  r. 

MiranduB]  Mirando  hoo  Unto  Uun 
repeutino  bono.  And.  V.  4.  35.  Miran- 
dumoe  id  ett?  Heo.  IV.  4.  39. 

Jtftrel  Mtr»  fiaxit  filiom.  Heaot.  Y. 
1.  25. 

Mtri/Eciu]  Fftoinoe  ftndiri  mkifieim^ 
mum.  Phonn.  V.6.S0. 

Mtror]  Mirabor  boo  si  sio  abiret. 
And.  1. 3. 4.  Miror,  ande  sit  And.  IV. 
4.  1.  Neqneo  Sfttismirari.  Bnn.  III.  4. 
9.  Idqne  adeo  mircr.  Hetat.  V.  3.  2. 
Miniroe  nmr.  Adelph.  II.  1.  43.  Cre- 
do  te  non  nil  mtrari.  Hee.  V.  1 .  6.  Mi- 
ror  qni  hoo  siet.  Phorra.  V.  3.  23.  vi- 
de  notfts. 

Mtnif]  Mirum,  ni  domi  est.  And. 

III.  4.  19.  Qoid  ittnc  tnra  mtncm? 
And.  IV.  1.  27.  Mtra  Tcro  militiqoa 
plftooftnt.  Eon.  II.  2.  57.  Non  mirum 
feoit  nxor.  Heo.  IV.  4.  87.  Nnm  no- 
Yom  ftat  mirumst  P  Phorm.  V.  6.  8. 

Mtsceo]  Ita  tn  istsM  tna  miMeeto,  ne 
me  admisoefts.  Heent.  IV.  5.  35. 

Mis0r]  Hen  me  miierttm.  Aod.  IV. 
1.  22.  V«  miKr«mibi.  And.  IV.  4. 4. 
Perii,  qnid  ego  egi  nuterf  £nn.  II.  3. 
86.  Appnret  serTom  hnnc  esse  domini 
pftuperis  mifsriqae.  Eon.  IH.  2.  34. 
Mianrtmus  fai  fngitftndo.  Enn.  V.  2.7. 
Qoid  sene  erit  nostro  miseriut  ?  Heant. 
11.3.  14.  Mismim  ofiendiibimilitem. 
Hennt  II.  3.  124.  vide  notas.  Habet 
patrem  qnendftm  ftTidum,  miearum  atqoe 
ftridom.  Heftot.  III.  2. 15.  Nollftm  cre- 
do  mnlierem  me  mieeriorem  vivere.  Heo. 

IV.  1.  51.  £hea  me  miMrum.  Phom. 
I.  4.  10. 

MiserondiM]  O  iftcinas  mtseronditm. 
Adelph.  II.  1.  19.  vide  notas. 

Mitere']  Scimos»  hano  qaam  misere 
amftrit.  And.  III.  2.  40.  vide  nolas. 
Illi  invidere  mitere,  Enn.  III.  1.  22. 
Nimis  miaere  onpio.  Adelph.  IV.  1. 6. 

MtKrBKo]  Inopis  nnnc  te  mitereseat 
mei.  Heftot  V.  4.  3. 

Miteretl  Nonne  te  miseret  mei  ?  And. 

V.  2.  28.  Me  taftram  miteritwnei  forto- 
nftmm.  And.  III.  1.  54.  Menedemi 
vicem  miteret  me.  Heftot.  IV.  5.  1. 

Miteria]  Qoftsi  obi  illftm  exspoeret 
miteriam  ex  ftnimo.  Enn.  IH.  1.  16. 
Illammibi  lenirent  miseriam.  Heftnt.  I. 
1.  75.  Ingenio  egregio  ad  miteriam  na- 
tns  sam.  Heaat.  lU.  1.  11.  Hei  nute- 
riam.  Adelph.  II.  1.  19.  vide  nota«. 
Solos  mearom  est  mtseriarum  remedi> 

VI.  Adelph.  lU.  1.  6.  Nisi  me  oredo, 


fanio  esse  natinn  rei,  femndis  aiisfrur, 
Adelph.  IV.  2.  6.  Dolore  ac  mimm 
Ubesdt  Adelph.  IV.  3.  11.  Qote  haec 
est  miteria  ?  Adelph.  IV.  2.  16.  Qoam 
ibi  miaeriam  vidi  ?  Adelpb.  V.  4.  13. 
Miteriam  omnem  ego  oapio.  Adelpb.  V. 
4.22. 

Miserieonffa]  Hsbo  illm  lacramse, 
bieo  illast  mitmeordia.  And.  1. 1.  99. 
Reddnonnt  animam  ad  miseriGM^iiaam. 
And.  III.  3.  27.  Ad  miseriooniiam  nm* 
bo8  addoces  dto.  Heaot.  V.  2.  49. 
Animns  nxoris  mtseriooiYfia  devinetns. 
Heo.  n.  2.  92. 

Mhit]  Qni  ait  tandem  nobis  Sanno? 
Sr.  Jam  mitis  est.  Adelpb.  If.  4.  12. 

3ftCto]  Mitteid,qnod  scio:  die,qiiid 
rogo.  And.  IV.  4.  25.  Nos  mcssM  lace. 
And.  V.  1. 14.  Mitte  male  loqon.  Aad. 
V.  3.  2.  Mttteorare.  And.  V.  4.  1. 
Jovem  Danftm  mtsiste  ftiont  in  greminm 
imbrem  aareom.  Eon.  III.  5.  37.  Sol- 
licitddinem  istam  mittat.  Heant.  1.  2. 
3.  Alias  at  mHtam  miieiias.  Hec  UI. 
4. 6.  Ut  ad  panoft  redeam,  ac  miltam 
illins  ioeptias.  Phorm.  IV.  3. 43. 

Mna"]  Agelr  oppositnst  pignori  ob  de> 
oem  nmat.    Phorm.  IV.  3.  57.  vide 


MiNferor]  Ex  soa  libidioe  i 
tur,  Heaat.  IL  1.  4. 

Modette]  Adnoo,  terram  intoens  sio- 
deste.  Eon.  UI.  5.  32.  Si  madetU  ac  rsro 
hoc  feoit  Heo.  IV.  1.  37,  Animusqm 
nwdette  istsBoferat.  Phom.  I.  3.  18. 

Modestta]  Bjos  mores  toleret  saa 
modestia.  Hec.  III.  5.  28.  Mea  pertiBa- 
eia  dioat  esse  factom,  hand  soa  medes- 
tia.  Heo.  IV. «.  15. 

Medeetut]  Voltn  adeo  modiesto,  adeo 
vennsto,  ut  nil  snpra.  And.  I.  1.  93. 
Probft  et  modeeta.  Adelph.  V.  8.  7. 
Pndens,  modesta.  Hee.  1. 2.  90. 

Modo]  Apnd  foram  modo  e  Davo 
andivi.  And.  II.  1.  2.  Modo  utpossim. 
Aod.  II.  4.  6.  Modone  id  demam  sen- 
sti  ?  And.  V.  3. 11.  Sine  modo.  Eno.  I. 
1.  20.  Hoc  modo  sine  teexorem.  Ean. 

1.  2. 105.  Modo  ait,  moiio  negat  Eon. 

IV.  4.  46.  Modo  lioeat  vivere.  Heaat 

V.  2.  28.  Modo  ddores  oecipiont  pri- 
malum.  Adelph.  III.  1.  20.  Adreois 
modoJ  Hoc.  III.  5.  8.  Scies,  morfo  at 
taoere  possis.  Phorm.  I.  2.  9.  Mod» 
non  montis  anri  poliioiens.  Phorm.  I. 

2.  18. 

Modut]  Habere  sase  vitm  modum^ 
And.  I  1 .  68.  Sine  meo  rae  vivere  auv 
do,  And.  I.  1.  126.  Neqoe  modtcm  be« 


ET   PHRASIUM   TERENTIL 


015 


BigBiUtM  oogitas.  And.  V.  1.  7.  Qiud 
res  io  ae  neqoe  oonailiom»  neqae  modtm 
habetnUDm.  Edo.I.1.12.  NosomiiiboB 
cradaiit  mpdU.  Eun.  II.  S,  92,  Somp- 
toa  ootidiano  fieri,  neo  fieri  inodttfii. 
Heaot  IV.  5.  7.  vido  noUs.  Vah, 
qoibos  illam  laoerarem  tnodis!  Adelpb. 
lU.  2.  17.  Eodem  modo.  Adelph.  IV. 
5.  61.  Miris  modis  odisse.  Heo.  I.  2. 
104.  Omnibos  modis  miser  som.  Heo. 

IV.  4.  79.  Hano  imporatom  polerimoa 
nostro  modo  oloisci.  Quin  noTo  modo 
eii  faceres  oontomeliam.  Phorm.  V.  7. 
69ct76. 

Moechiu]  Ut  te  arbitretor  sibi  para- 
tom  moeekum.  And  IL  1. 16.  Mbator 
porro  sese  id  qnod  moBchit  solet.  Ean. 

V.  4.  35.  Hono  pro  mcecho  oomprehen- 
dere  et  constrinxere.  Eon.  V.  5.  2S. 

Moeror]  Nanc  misera  in  mceron  est. 
And.  IV.  2.  10. 

Moletta]  Neqoe  qaas  ipse  amor  mo- 
2e<tia<  habet,  addas.  Eon.  1.1.32.  Ita 
nt  fit,  nbi  qoid  in  animo  est  molesU^. 
Eon.  IV.  2.  2.  Sine  moUstia.  Bon.  V. 
4.  6.  £t  mi  et  tibi  et  illis  dempseris 
molestiam.  Adelpb.  5.  3.  33.  Illi  mo- 
Ustiam  adfert.  Hec.  III.  2.  9. 

Molestus]  Nom  illi  moleste  qoippiam 
tm  sont  naptie  ?  And.  II.  6.  7.  Mb-  . 
lestus  certe  ei  foero.  And.  IV.  1.  17. 
Is  obi  molestus  v^giu  est.  Eon.  III.  1. 
24.  Ubi  moUstum  non  erit.  Eon.  IH. 
2.  31.  Aot  dicat  qoid  Tolt,  aot  moUsta 
ne  siet.  Eon.  III.  3. 23.  Aosoalta  pan- 
cis,  nisi  moUstumsi,  Adelph.  V.  3.  20. 

Moiior]  Dom  moUuntur,  dam  oonan- 
tnr  annas  est.  Heo.  II.  2.  11.  ride 
notas. 

MdUo]  Neqne  misericordia,  neqne 
pndbos  molUri  qoeas.  Phorm.  III.  2. 
13.  Hominem  his  Terlns  sentio  moUirier* 
Phorm.  IV.  3. 27. 

MolUter]  Te  onrasti  moUiter,  Adelph. 
V.  1.  1. 

MoUities]  Ejicianda  fierde  est  fasBc 
moUiiies  animi.  £an.  U.  1.  16. 

Molo]  Ego  pro  te  moUan.  And.  I.  2. 
29.  Coqoendo  sit  faxo  et  moUndo. 
Adelph.  V.  3.  61.  MoUndumai  in  pis- 
trino.  Phorm.  U.  1. 19.  vide  notas. 

Momentum]  Paoio  momento  hoo  Tei 
iUoc  inpellitar.  And.  I.  5.  31. 

Moneo]  Ut  qoiesoant  porro,  moneo. 
And.  prol.  23.  fieoe  mones.  And.  II.  2. 
36.  Ni  ipsa  res  moneat.  And.  III.  3. 
19.  Hoc  tempns,  prsBcayere  mihi  me, 
liaud  te  oldsd  monet.  And.  UI.  6.  18. 
Tide  notas.   Is  ne  erret,  moneo.  Eon. 


prol.  16.  Ut  te  aodaoter  mcneam  et 
fiuniliariter.  Heaot.  1. 1. 6.  Sednlo  mo- 
neo,  Addph.  III.  3.  73.  Faoiam  nt 
mones,  Hec.  IV.  4.  97.  Te  hoo  moneo 
nnam.  Hec.  V.  1.  39. 

Monitar]  Nihil  opos  loit  numitore, 
Hec.  I.  1.  119.  Hic  adjator  meos  et 
fnonitor  et  praemonstrator.  Heo.  V.  1. 
2.  O  Geta  monitor,  Phorm.  II.  1.  4. 

Mons]  Modo  non  montis  anri  poUi- 
oens.  Phorm.  I.  2. 18. 

Monstraiio]  Ut  te  com  toa  manstra^ 
tione  magnns  perdat  Jnpiter.  Adelpb. 
IV.  6.  2. 

Monstro]  Sdo  nbi  ni,  ▼erom  bodie 
nnmqaam.monstra6o.  Adelph.  IV.  2. 31. 
Monstrum]  Aliqoid  monstri  dont. 
And.  I.  5.  15.  Nonne  hoo  monstri  u- 
milest?  Eun.  U.  3.  4S,  Qaod  isloo 
nam  tmmsfrum  fbit?  Eon.  IV.  3.  14. 
MoMtrttm  homiuis.  Eun.  IV.  4.  29, 
Quot  res  post  illa  monitra  eTenemnt 
mihi.  Phorm.  IV.  4.  24. 

itonumentum]  Patriom  numumen- 
tum,  Enn.  prol.  13.  Cistellam  domo 
effer  com  nunumentis,  Eon.  IV.  6. 15. 
Mora]  In  Famphilo  nt  nil  sit  mcnc, 
And.  I.  1.  139.  Neqae  istic,  neque 
alibi  tibi  erit  nsqnam  in  me  mora.  And. 
II.  5.  9.  Ne  in  mora  sam,  And.  U.  5. 
13.  Ne  in  ffloro  illi  sis.  And.  III.  1. 9. 
Nonc  per  honc  nuUast  mora.  And.  III. 
4.  14.  Ut  hnic  malo  aliqaam  prodocam 
moram.  And.  lU.  5.  9.  Nec  mora  oUa 
est,  qoin  jam  nxorem  duoam.  And.  V. 
6.  7.  Ne  mora  sit.  Adelph.  II.  1. 17. 
Ne  moriB  meis  nnptiis  egomet  sim. 
Adelph.  rV.  5.  78.  Hoo  nuhi  mortfst. 
Addph.  V.  7.  6. 

Moratus]  Quid  mnEeris  nxorem  ha- 
bes?  aot  quibus  moratam  moribos? 
HecIV.  4.22. 

Morbus]  Ne  ad  morbum  hoc  etiam. 
And.  I.  5. 65.  Di  bbni,  qnid  boc  marbi 
est?  Ean.  II.  1.  19.  Si  forte  morbus 
ampliur  &ctns  siet  Morfnu  qni  ano- 
tus  ut.  Hec.  III.  1.  50  et  54.  Mde 
metuo,  ne  morbus  magis  adgravescat. 
Hec.  lU.  2.  2.  Alio  saspioana  morbo 
rae  Yisoram  adfeotam.  Hec.  III.  3.  6. 
pol  me  delinnit  morbtts.  Senectas  ipsast 
morbus,  Phorm.  IV.  1.  8  et  9. 

Mordeo]  Mordere  danodam.  Qood 
eam  mcrdeat.  Eon.  III.  1.  21  et  55.  Si 
id  te  mordet,  Adelpb.  V.  3.  21. 

Afor^rror]  Adulescenti  esses  nuni- 
gerattu,  Adelph.  II.  2.  10. 

Mcrigerus]  Tibi  morigera  fait  in  re- 
bos  ommbns.  And.  I.  5.  59. 


016 


INDEX   VERBORUM 


Mcrior]  Jun  ferme  morieru  me  voeat. 
And.  I.  5.  49.  Mori  me  malim.   Ean. 

1.  1.  31.  Morime  «atiofit.  Bati.  IV.  7. 

2.  llle  tibi  moHens  dob  commendavit. 
Adelph.  III.  4.  11.  Qni  ab  orco  mor- 
tuum  me  reducem  In  laoem  feceris. 
Hec.  V.  4.  12.  De  ejda  una,  ut  atidio, 
Ikat  vivam  aat  nurriar  sententia.  Pborm. 

II.  1.  19.  Verba  fiunt  mortuo.  Fhonn. 
V.  8.  26. 

Moror]  Qaid  mnltis  irtofor?  And.  I. 
1.  87.  Kit  moror.  Bun.  I.  1. 104.  Ubi 
vis,  non  moror.  fiun.  III.  2.  27.  Ego- 
met  convivaa  moror.  Heant.  1. 1.  20. 

Mors]  Is  obiit  moriem.  And.  1. 3. 18. 
Mort  oontinoo  ipsam  occilpat.  And.  I. 
5.  62.  Hanc,  nisi  mon,  mi  adimet  ne- 
mo.  And.  IV.  2.  14.  Mdcavit  usqae 
ad  mortem*  Adelpli.  I.  2.  10.  Meam 
mortem  exspectant.  Adelpb.  V.  4.  20. 
Interea  <emper  mortem  exspectabam 
miser.  Hec.  HI.  4.  7.  Jam  depeeisoi 
morte  oopio.  Phorm.  1. 4. 14. 

Mos]  Prope  adeal,  cum  alleno  trots 
vivendamsl  mibi.  And.  I.  1. 125»  Hlc 
dies  aliam  vitam  defert,  alios  marei 
postalat.  And.  I.  2.  18.  Animo  momn 
getfsero.  And.  tV.  1. 17.  Gonveniadt 
morei.  And.  IV.  2.  15.  More  boml- 
nnm  evenit.  And.  V.  6.  3.  Pr«ter  d- 
vinm  morem  alqne  legem.  And.  V.  3-  9. 
Stadoistifisti  formas  ut  mores  conSimileB 
forent.  Heaal.  II.  4.  2.  Hanoine  erat 
sBquom  ex  illias  more,  tn  illam  ex  hu- 
jus  vivere?  Heaat.  t.  2.  29.  Noati 
mores  mulierum.  Heant  II.  2.  10. 
Quam  multa,  justa  injusta,  finnt  mori- 
butf  Heaut.  IV.  7.  11.  Cojns  mos 
maxumest  consimilis  vostrum.  Heaut. 
il.  4.  13.  Qai  istic  mos  est  ?    Heaut. 

III.  3.  1.  Adulesoenti  morem  gestum 
oportuit.  Adelph.  II.  2. 6.  Uthomost, 
ita  morem  geras.  Adelph.  III.  3.  77. 
Hancine  vitam  ?  hoscine  mores  ?  Adel. 

IV.  7.  40.  Qnm  res  tam  repente  mores 
maUvit  tuos?  Adelph.  V.  9.  27.  Ad 
amussim  ambaram  mores  earam  existu- 
mans.  Hec.  I.  2.  88.  vide  nofas.  Quid 
mulieris  axorem  habes?  aut  qttibus 
moratam  moribusf  Heo.  IV.  4.  22. 
Suus  ouique  moi.  Phorm.  II.  4.  14. 
PrsBsertim  nt  nunc  sunt  mores.  Phorm. 
1.2.5. 

Moveo']  Nil  movetitw  nnptl».  And. 
ni.  2.  36.  Move  ocins  te.  And.  IV.  3. 
16.    Ego  istaec  moveo  aul  coro  ?  And. 

V.  4. 18.  Nil  nos  dos  movet.  Heaut.  V. 
1. 66»  Noster  grex  mot%u  locost.  Phor. 
prol.  33. 


Mox]  Mox  ego  faoc  revertor.  Aad. 

III.  2.  3.  Mox  noeta  te  adiget  horsnm 
Insomnia.  Bon.  II.  1.  13.  Qoam  ms 
Inraimas?  Eun.  IV.  7.  18.  Bxspecto 
quam  mox  ventat.  Phorm.  L  3.  9. 

MtUco]  Male  mulcnbo  ipsam.   Emi. 

IV.  7.  4.  Omnem  familiam  mmleamt 
uB^ne  ad  mortem.  Adelph.  1. 2. 10. 

MuUebris]  NuUa  mala  reinterpola- 
tam  mttKefrri.  Heaut.  II.  3.  48.  vide 
notas. 

Mulier]  Illa  tmnalentast  mnUer  et  le- 
merana.  And.  I.  4.  2.  Mimn  vers, 
impndenter  muiter  si  facit  meretrix. 
And.  IV.  4. 16.  Senem  mulierem.  Eon. 
11.  3.  66.  vide  aotas.  Novi  ingeDiam 
mulierum,  Ean.  IV.  7.  42.  Vereor,  ae 
mulier  oorrapta  sit.  HeauL  II.  2.  2. 
Mulier  commoda  et  fhceta.  Heant.  HI. 

2.  10.  Non  andefef  lacere  bee  vidaae 
muUeri.  Heaut.  V.  1. 80.  Mniieres  paa- 
percufa;.  Adelph.  IV.  5. 13.  Utia^on- 
oes  mulieres  e«tdem  tbqtte  stadeant,  oo- 
Kntqae  ornnia  ?  Hec.  U.  1. 2.  Muierei 
sifnt,  ferme  at  paeri,  levi  senleotia, 
Hee.  III.  1.  32.  Amanrs»  muMeres  vaiL 
Hec.  ly.  4.  88.  Volgas  qnod  msle  an- 
dit  mulierum.  Hec.  IV.  2.  24.  Mnlier 
mulieri  magis  congruet.  Phorm.  IV.  5. 
14.  Adfileaceitt  mulier.  Pborm.  Y.  5. 

II.  MuUer  sApiens  es.  Pborm.  V. 
8.  9f. 

Mttt^m^]  Potiitt  qoam  pilere  §- 
liatt  oommetare  ad  tmBereulam.  Heant. 

III.  1.  35.  tide  notas.  MulierettlaMU 
eam  compreasit.  Phomr.  V.  8.  28. 

Muhimodis]  MulHmodis  gaadeo.  Ajad. 

V.  4.  36.   Mutthnodhf  expelo.  Heo.  IL 

3.  7.  vide  notas.  Multimodis  es  vifape- 
randus.  Phorm.  III.  1. 1. 

Multo]  AKler  mulfo  evenire.  And. 
prol.  4.  Illad  mi  tmdto  maxamomst, 
And.  III.  2.  46.  Is  qnaestas  nvvc  est 
muko  aberrinras.  Eon.  II.  2. 1S2.  BhUto 
hilarior.  MuUo  me  antevenit  ?  Eon.  IV. 
5.  5  et  7.  vide  notas.  MuHo  omniam 
me  nnnc  fortanatisaimom  ^tnm  pnto 
esse.  Heaut.  IV.  8.  1.  Orarios  mnito 
ao  darias.  Heaat.  V.  2.  4.  Hao  mulfo 
propias  ibis.  Adefph.  IV.  2. 41. 

Multum]  Salvo  muUum.  Hec  I.  2. 
7.  Haod  multum  beredem  juvant.  Hec. 
III.  5. 10.  Neo  me  mii<^m  fanit  Hec. 
V.  1.  2.  Non  mufttim  habet^  qood  det 
fortasse.  Pborm.  I.  2.  95. 

Mukuf]  Qaid  multis  moror?  And.  I. 
1.  87.  MuUa  concornmt  simal.  And. 
III.  2.  31.  Habeo  alia  muha,  nnne  quae 
condonabttar.  Eon.  prol.  17.  vide  notas. 


ET   PHRASIUM    TERENTH. 


617 


Mmltm  ■mt  ttmm,  qtumnhnm,  En. 

1.  2.  65.  Qaid  tibi  ego  multa  dioMif 
Epb.  111.  S.  4S.  QaHf  «nu/te  TerbaP 
EoD.  III.  5.  90.  CoacliiTDiit  fmi/te. 
Hmt.  II.  f .  3.  yide  adtas.  Qaam 
muifa,  JDsU  injogta,  fiant  moributtf 
Heaat  IV.  7. 11.  MuUa  ex  qao  foe- 
rint  ooaimoda,  ejos  iBoommoda  «qaomat 
farre.  Hoe.  V.6.  42. 

Mundus]  Dom  foris  aant,  nit  ti^tar 
fmimMirf.  JBan.V.  4.1f. 

Miinm]  Jfiiaia  aoatram  eniato  Ter- 
bt«.  Bov.  tl.  1.  8.  Qais  eat  tam  pu- 
tena,  eom  tanto  munen  boc  P  Bon.  II. 
5.  61.  Hie  pro  illo  mttnttv  tibi  bonos 
•sl  babitaa.  Bon.  V.  6.  2).  Laate  mu- 
nv8  administrasti  taam.   Adelph.  V.  1. 

2.  Bgon  te  sinam  sine  munert  a  rae 
abire?  Heo.  V.  4.  13.  Ei  credo  munu$ 
boe  oooraditaf;  Porro  aotem  Geta  fe- 
fielar  •olio  mtnere.  Pbonn.  I.  1.  6 
«tlS. 

Muihut]  Pao  peridlam  in  musich. 
Ean.  III.  f .  t4.  Ret^ente  ad  stadiora 
ao  applieasae  baAo  miisicum.  Heaat. 
prol.  fS.  Remotum  ab  arte  musica. 
,  Artem  mtiiiosm  recidere  ad  paaoos. 
Heo.  alt.  prol.  15  et  58.  (^i  artem 
traotant  muiicam,  Pborro.  proi.  18. 

Mumko]  Accipianda  et  musatandti 
injoria  adalesoentiamst.  AdeJph.  II. 
1.  53. 

Mutatio]  Vestisqnid  mMtetuist?  Eon. 
IV.  4. 4.  MuUttio  fit.  Hec.  IV.  4.  11. 
Tide  notas. 

MutHo]  Spoltes,  mutilet,  laoeres, 
quemqoera  nacta  sis.  Hec.  1. 1.  8.  Tide 
aotas. 

Mutc]  Raad  muto.  And.  I.  1.  13. 
▼ide  notas.  Is  mutavitt  qaia  me  inmo- 
tatam  videt.  And.  I.  5.  7.  vide  notas. 
Ne  is  muttt  snam  sententiam.  And.  II. 
3b  19.  I>e  axore,  ita  ot  possedi,  nil 
mutat  Chremes.  And.  V.  4.  46.  Muta 
▼estem.  Enn.  III.  5.  61.  Plaeet  tibi 
factam?  M.  Non,  si  qoeam  mutare. 
Adelpb.  IV.  7.  19.  Qoa  via  sententia 
ejoB  possit  mutari.  Heo.  IV.  1.  54. 
Cora  illo  at  mutef  fidem.  Pborm.  III. 
f.  f7. 

Muttuii]  Nil  jam  mfiltftv  aadeo.  And. 
III.  f .  «5.    Muttito,  Hec.  V.  4.  f6. 

AftttutJ  Utinam  aut  hic  snrdns,  aat 
Inec  muta  facta  sit.  And.  III.  1. 5.  Mu- 
tum  dices.  Heaut.  IV.  4.  f  6. 

Mvtuuf]  Drachmaram  arj^enti  mille 
dederat  mMtuum.  Heant.  Itl.  3.  40. 
Tiadaat  operas  fmitiiaf.  Phonn.  II. 
1.37. 

▼pL.  II.  4  I 


Mifeomut]  Callidemidem  bospitem 
.MyemHum  cooveai.  Heo.  III.  4.  19. 
Myctmium  bo.*ipitem  exspecto.  Tun  es 
Myeoniut  ?  Heo.  V.  3.  3  et  5. 

N. 

N^vifts']  Cam  banc  aecnsaDl,  Nic- 
i>/ttm,  Plaatam,  Ennium  acoasant.  And. 
prol.  18. 

Namque]  Karnque  adalescens  patris 
pacem  in  leges  eunficiet  snas.  Heaot.  V. 
f .  44.  vide  notas.  Namque  id  motai. 
Adelpb.  n.  1.  39. 

A^ancisctfTJQaod  ego  sim  naetut  mali. 
And.  V.  6.  3.  Pisois  ex  senteotia  nac 
tut  snro.  Adelph.  III.  3.  67.  Spdies, 
motiles,  laceres,  qaemqaem  naeta  sis.  . 
Hec.  1. 1.  8.  Par  iogeniam  naetnt  eat. 
Hec.  I.  f .  95.  Scit  se  nobiliUtem  ex 
ea  re  lUFCtem  et  gloriam  esse.  Hec.  V. 
f .  31.  Tide  notas.  Qnandaro  nactut  est 
paellolam.  Pborm.  I.  f,  31.  Ingenaam 
liiieralem  iwctut  es.  Pborm.  I.  S.  16. 
£x  miptiis  tuis  si  nil  fuinciicor  mali. 
Pborm.  III.  3.  10. 

Narratio]  Narrationit  incipit  wi  ini- 
tinm.  And.  IV.  f .  f6. 

Narro]  Non  qni  argamentom  fiarrrt. 
And.  prul.  6.  Narras  probe.  And.  V. 
6.  6.  Regem  eleganiein  fiorraj.  Enn. 
III.  1.  18.  Bene  edepol  narrat.  Kon. 
V.  3.  7.  Ta  isti  narra  omne  ordine, 
ot  factim  siet.  Ean.  V.  4.  48.  vide 
ootas.  Longomst,  si  tibi  narrem.  Heaat. 

II.  3.  95.  Mira  narra*.  Heaut.  V.  1. 
f3.  Facio  te  apod  illam  deom  :  vir- 
totes  narro.  Adelpb.  IV.  1.  fO.  Qnid 
mi  ista?c  narrat  f  Hec  V.  f .  18.  Pi- 
linm  norrai  mihi  ?  Phorm.  II.  3.  54. 
Quid  ergo  narros^  Nihil  esl,  qain  malo 
narrando  possit  depravarier.  Phorm. 
IV.4.4cl  16. 

Natcor]  Scitns  paer  est  natut  Pam- 
philo.  And.  III.  f.  6.  Abdomini  hano 
futtam  dicas.  Euo.  III.  f .  7.  ride  no- 
tas.  Annos  tuitest  sedecim,  non  major. 
Eon.  III.  3.  fO.  Anoos  sexaginta  notus 
es,  aul  plns  eo,  nl  conjicio.  Hetfnt.  I. 
1. 10.  Si  ex  capite  sis  meo  natut.  Hec. 
4.  13.  Ex  me  hic  luituf  non  est,  tied 
ex  fratre.  Adelph.  I.  1.  15.  Uxorem 
dokit :  nati  fiiii  dno.  Adelph.  1. 1.  fl. 
Natxim  ex  taota  familia.  Adelpb.  III. 
1.  10.  Som  natu  maxutnas.  Adelph. 
V.  4.  27.  Nunc  demam  istnc  nata 
oratioKt.  Adef^h.  V.  3.  19.  Ego  sam 
animo  leni  natuj.  Adclpb.  II.  f.  f8. 
Bx  te  recte  ettte  fMrfttm  pntent.    Hec. 

III.  3.  ,-59. 


618 


INDEX    YERBORUM 


Nanu]  Rofiunne  illam  virgiiieBi, 
ofMiuB,  spano  ore,  adonco  ntuoi 
UeaatV.5.18. 

Nata]  E  re  naUt  melias  fieri  haad 
potait.  Adelph.  III.  1.  8.  vide  notaii. 

NataVu]  IJbi  erit  paero  natalu  diea. 
Pborm.  I.  1.  14. 

Natuni]  Ut  fert  natura.  And,  IV. 
4.  56,  Tamen  etai  bona  natura  eat 
Eon.  II.  3. 25.  Amicam  ingenio  fre- 
tom,  haad  natura  aoa.  HeaoL  prol.  24. 
Ita  oonparatam  ease  hominum  naturam 
omnium  P  Heaat.  III.  1.  94.  Natura 
tn  illj  pater  es,  oonsiliis  ego.  Adelph. 
I.  2.  46.  Tnas  herole  rero  el  animo  et 
natura  pater.  Adelpb.  V.  7.  4. 

Namgo]  Bgo  in  porta  navigo,  And, 
III.  1.  22.  j^av^re  incommodamst. 
Heo.  III.  4.  3. 

Namt]  Navem  is  frej^t.  And.  I.  3. 
17.  Navi  fraota  ad  Andram  ejectas 
est.  Aod.  V.  4.  20.  E  navi  egredien« 
teu.  Heaot.  I.  2.  8.  Navem  oondao- 
tam.  Adelpb.  II.  2.  17.  Navem  asoen- 
dit.  Adelph.  IV.  5.  69.  Dies  trigbta, 
aat  plns  eo  in  naui  soi.  Heo.  IH.  4. 7. 
NavUer]  Si  inoipies,  neqae  perten- 
des  navUer.  Eon.  I.  4.  6. 

Nauto]  Venisse  eas  salvas  aadivi 
exntfuta,  qoi  iUas  vexerat.  Phorm.IV. 
1.10. 

Ne  pro  N^]  Ne  iste  haod  mecam 
sentit.  And.  II.  1.  24.  Ne  lo  ittano 
faxo  caloibas  ssepe  insoltabis  frastra. 
Eon.  II.  2.  54.  Ne  ego  fortonatns 
homo  som.  Heant.  IV.  6.21. 

Ne]  Vereor  ne  qoid  Andria  adportet 
mali.  And.  I.  1.  46.  Metoo  fratrem» 
ne  intns  sit :  porro  aotem  patrem,  ne 
rure  redierit  jam.  Eon.  III.  5.  64.  CaTO 
ne  falsam  gratiain  stodeas  inire.  Heaot. 
II.  3. 61. 

Nebub]  NAulonem  honc  certumst 
ludere.  Ean.  II.  2.  38.  Ta  me  hic 
etiam,  nebuiot  lodificabere  ?  Bon.  IV. 
4. 49.  Hic  nebtUo  magnos  est.  Eon. 
IV.  7. 15. 

IVecssiario]  Coaoti  neosMaru»  se  ape- 
riant.  And.  IV.  1.  8. 

Neeeue]  Qaasi  neceas  sit.  And.  II. 
2.  35.  Neeene  est  maltom  aocipere 
Thaidem.  Eon.  V.  8.  45.  IVecetm  est 
consiliaconseqai  oonsirailia.  HeanL  I. 
2.35.  Non  neeetss  habeo  omnia  pro 
meo  joreagere.  Adelph.  L  1. 26.  Mag- 
Bom  nesoio  qoid  neesnt  est  eTenisseu 
Hec.  III.  1.  24. 

.  ^^ereitum]  NeeetKum  UnX  hoo  faoere. 
Boo.  V.  5.  28.  7ide  uotas.    In  eom  res 


ime  diatnliitn^ 


rediit  jaa  looom,  at  att  a 
U.  3.119.  Tidenota 

Neeeentat]  Illam  ai 
eesntas.  Hec.  III.  1.  45. 

Neekgene]  NecUgmi9mfeom.Aaii. 
II.  3.  23. 

NegUgenter]  Tantam  rem  tam  meg' 
Ugenter  agere  ?  And.  L  5.  18.  Capil- 
losoircom  capat  lejeotos  nedMg^e^tar, 
Heaot.  IL  3. 50. 

NeeUgentia]  .£malari.neeIi;gentMm. 
And.  prol.  21.  Cognatomm  neelijgtn- 
tia.  And.  1. 1.  44.  Prmteritoa  ludc^ 
fentioat  Apelph.  proL  14.  Non  mane- 
bat  setaa  Tirginis  meam  neelegentiam. 
Phorm.  IV.  1.5.  Neqne  neel^genrin 
toa  id  feoiL  Phorm.  V.  8. 27. 

Neclego]  Pannis  obsita,  naetan,  in- 
monda  inloTie.  Heant.  IL  3.  54.  Pe- 
cuniam  in  loco  nedegere,  maxnmnm  In- 
terdumst  laoram.  Addpb.  IL  2.  8. 
Qoem  ipse  necierit  pater,  ego  alnm? 
Heo.IV.  4.  48.  Tidenotaa.  Amo  te: 
et  non  neelexim  hal>eo  gntiam.  Pborm. 
L  2. 4.  Qaia  egens  relicta  eat  misera, 
ignoratnrparens :  nee^gttwripsa.  Naiw 
rabat  se  baoc  nedegere  cognatom  snnm. 
Phorm.  II.  3.  11  et  19. 

Nedum]  Satrapa  sl  siet  amatorp  mm- 
qoam  sofferre  ejus  somptos  qoeat :  ne- 
<fttm  to  possis.  Heaot  UI.  1. 45. 

Neg\ietut]  H»o  rea  nentiqaam  neg- 
leetu  est  mihi.  Heaat.  11.  3. 116. 

Nego]  Ego  illod  sedolo  negeirt  fro- 
tom.  And.  I.  1.  120.  Negat  qais? 
negp  ait  ?  aio.  Eon.  II.  2.  21.  Id  ease 
faetum  hic  non  negat.  HennL  prol. 
18. 

Ni^goCuMi]  Id  albi  ni;goti  oredidit  so- 
lom  dari.  And.  prol.  2.  Id  da  mihi 
negoU.  And.  IIL  2.  41.  Qoid  istic 
tibi  Mgvttst?  Aod.V.  2.  8.  Neged 
siqoando  odiom  cepent  Enn.  IIL  1. 
14.  Paalom  hoc  negati  mi  ofastal. 
HeanL  III.  1.  89.  vide  notaa.  In  bello, 
in  otio,  in  ntgotio.  Addph.  prol.  20. 
Qoid  huo  est  riegori  f  Adel.  IV.  5.  73. 

Nemo]  Uano,  nisi  mors,  mi  adinmt 
nemo.  And.  IV.  2. 14.  iViemo  herele 
qaisqoam.  Eon.  V.  8.  1.  Neme  eit 
miseriorme.  HeaaLlI.  3.  22.  Pratrem 
homioi  nsmtni  OMie  primanim  artiam 
magis  principem.  Adelph.  11.  3.  6. 
£go  callidiorem  hominem  Tidi  nswiwf 
Pborm.  IV.  2. 1. 

Nempe]  Neeepe  erco  aperte  ris  qms 
restant  me  loqoi.  And.  I.  2. 24.  Neai^ 
omnia  bsBC  nnno  Terba  hao  redennt  di»- 
niqoe.  Ean.  I.  f .  78.     Nempe  illi  anni 


ET  PHRASIUM    TERENTII. 


61d 


•lodite  abs  to  lilia  mt  plmUsmM. 
HMaLlV.1.26. 

N0O]  Aons  rabtomeB  n$bat.  Heaot 
n.S.52. 

JVinMil  NatoB  est  nobis  nipot.  Hec. 
IV.  4. 17. 


Ntptwmi»]  O  okIoib,  O  tem,  O  maria 
Neptum.  Adelpb.  V.  S.  4. 

Niqu»)  NdfNco  satii  deeernere. 
Adelph.  I V.  2. 6.  Nequeo  qiuD  laoni- 
meD  miser.  Hec.  III.  3.  25. 

Nequiequum]  Hodieseroao  nequie- 
quam  voles.  Heoot  II.  S.  104. 

Nequiar]  Nilne  in  mentemest?  C. 
Nosqosm  qaicqnam.  8. 'IVnto  nsottior. 
Adelpb.IV.1.12. 

Nequities]  Hui,  qnontom  ei  fenes- 
tnm  ad  nsyuitiMi  patefeoeris  ?  HeauL 

III.  1.  72.  Btism  eom  ad  naquitiem 
addncere.  Adelpb.  III.  S.  4. 

Nervot]  Sive  adeo  digna  res  est, 
obi  ta  tMroot  intendas  toos.  Bod.  II.  3. 
21.  Vereor,  oe  isUeo  fortitodo  10  ner- 
vem  erompat  deniqoe.  Fhorm.  II.  2. 
11.  In  nervem  potios  ibiu  Phorm.  IV. 
4.15. 

Neeeio]  Lmtos  est  neeeio  qoid.  And. 
II.  2.  3.  Neseis  qoid  mi  obtigerit 
And.  V.  6. 2.    Qaid  sgam  neaeio.  Ean. 

IV.  4.  43.  To  fortasse  qom  liio  faote 
sient,  nmcts.  Enn.  V.  8. 32.  Ubi  sim 
fisseto.  Heast  II.  3.  67.  An  neteit, 
qasm  doleam.  Heaot  V.  1. 61.  Vitiom 
est  oblatam  virgini  .olim  ab  nsino  qoo 
improbo.  Hec.  IIL  3.  23. 

Neu,  Neoe]  Ne  abs  te  hano  segreges, 
nsii  deseras.  And.  I.  5. 56,  Ne  mea 
preseotia  obstet,  neu  oaosa  olla  restet 
reliqoa.  Heo.  IV.  2. 11.  Ne  sorsom 
deorsom  eorsites;  neve  osqoe  ad  looem 
▼igiles.  Bon.  II.  2.  47.  Ne  to  corares 
menm»  neve  ego  taom.  Adelpb.  V.  3. 
12. 

Neuter]  Com  ibi  me  adesse  nsiitsr 
tom  pncsenserat  And.  V.  1.  20.  Neu- 
tra  in  re  vobis  difficoites  n  me  eiit. 
Hec.  IV.  4.  45. 

Neutiquam]  Neutiquam  offioinm  li- 
beri  essehominis  poto.  And.  II.  1.30. 
Hmo  res  neutiquam  negleoto  est  mihi. 
Heaot  II.  3. 116. 

Nex]  Verberibos  cmsom  to  in  pis- 
trinom  dedsm  osqife  ad  neosm.  And.  I. 
2.  28.  Usqoe  ad  necsm  opperiere  loris. 
Adelph.  I.  1.  28.  Homines  deverbe- 
rasse  osqoe  ad  neeem,  Phorm.  II.  2. 
13. 

Nq  Qoidm  f  And.  JI.  1.  15.  Mi- 
mm  ni  hone  didt  Bon.  II.  3.  53. 


NihiS]  Id  aliqoid  mUiest.  And.  IL 
1.  14.  Nikil  est  preci  loci  relictom. 
And.  IIL  4. 22.  Mes  ntAiJrefert.  £on. 
IL3.  28. 

imtium]  NihUo  leoins.  And.  III.  2. 
27.  NihiU  penderem.  Bon.  I.  2. 14. 
Nihiio  msgis.  Hesot  II.  3.  136.  Cui 
minqs  nthiioest.  Fborm.  IIL  3.  2. 

Nimirttm]  Nimirum  hice  bomines 
frigent  Eon.  11. 2.  37.  Ntminim  dsbit 
heoThais  mihimsgnom  malom.  Eoo. 
III.  3.  2.  Nimirum  consiliora  ilhid 
reotumst.  Bun.  IV.  7. 14. 

Nimit]  Ne  qoid  nimii.  And.  V.  1. 

34.     ^tmis  me  indolgeo.  Eon.  II.  1. 

16.     Nilnimts.  Heaot  IIL  2.  8.   l^t- 

mis  misere  eopio.  Adelph.  IV.  1.  6. 

Nimitim]  ffimium  poroe.   And.  IL 

6. 19.  Nimium  veUem.  Eoa.  III.  5. 
49.     Ntfflittmilliindolges.  HesotlV. 

8.20.  Nimtum  istoo  abisti.  Adelph. 
n.  1. 15.  Ntsutfm  me  ingratom  pntas. 
Hec  V.  4.  13.  Nimium  dici  nos  bonos 
stodemos  et  benignos.  Phorm.  V.  2.  2. 

Nimifttl  Aot  largitate  nimia  aot  par- 
simonia.  Heaot  III.  1.  32.  Vostitn 
nimio  indolges.  Adelph.  L  1. 38.  Ni- 
mium  qoantnm.  Phorm.  IV.  3.  38. 

NitT]  Niti  si  id  est,  qood  soapioor. 
And.  L  5.  14.  Nesciebam  id  dioere 
illam,nisiqiiiacorrexitmiles.  £on.  IV. 
5.  10.  Nil  vident,  niii  qnod  lobet. 
Heaat.  IV.  1. 30.  To,  qoantos  qoantas, 
nil  nisi  aapientia  es.  Adelph.  III.  3. 
40.  Qoid  restet,  nin  porro  ot  fiam  mi« 
ser?  Heo.  III.  1.  20.  Nisi  qoid  mo 
fefellerit  Pborm.  I.  4.  43. 

Nitor]  Qoi  color,  qoi  nttor  vestitos  ?- 
Bon.  11. 2. 11.  vide  notss. 

Nobiiis]  Fratrem  eii  esse  adprime 
nebilem.  Bon.  V.  4. 30.  Ditem  et  no- 
bilem,  Heaut  III.  3. 48.  Qaam  estu 
maxome  potentes,  •dltes,  fortaiwti,  no^ 
biUs,  Adolph.  IIL4.57. 

NobiUtas]  Scit  se  no6iittal^m  ex  ea 
re  naetam  et  gloriam  esse.  Heo.  V.  2. 
31.  vide  nolas. 

No6tiito]  Adolesoentulam  nobiUtas 
flagitiis.  Bon.  V.  6. 20. 

Noetu]  Mox  noctu  to  adiget  horsom 
insomnia.  Eon.  11.  1.  13.  Qoam  vel- 
lem  etiam  noctu  amiois  operam  moi 
essetdari.  Ade1ph.IV  1.16. 

Nodiu]  Nodum  in  soirpo  qomris. 
Aod.  V.  4.  38. 

Nolo]  Soadere  noli.  And.  II.  3. 11. 
Nolunt,  obi  velis:  obi  nolis,  copiont 
oltro.  Bon.  IV.  7.  43.  Si  qoid  laboris, 
noUem.  Heaot.  L  1.  30.  vide  notas. 


920 


INDEX    VERBORUM 


Nomen]  Aodri»  ilU  ia  ormt 
And.  I.  1.  59.  .  In  his  poeta  hio  iwmen 
profilelor  ftaani.  Eao.  prol.  3. 

Nomino]  Ubi  twmhiabU  Pbfedriaiii» 
ta  Parophilani  continao.  Eon.  III.  1 . 
50.  Qoid  ftit,  obi  ine  nomiiuu  f  Heftot. 
II.  3.  62.  Qui  nomnuit  me?  Phomi. 
V.  8.  1. 

Non  n\X\  Non  nti  Terito»  Mm  abi  te. 

.  And.  III.  4.  3.    JVon  nti  timeo  miaere. 

Edu.  IV.  1. 1.     Non  nil  moleata  baec 

iBDt  nobis.  Adelph.  L  2.  6^.     Credo 

te  non  nil  mirari.  Hec.  V.  1.  6. 

Non  nuUui]  Non  nuUam  in  bao  re 
Dobis  facit  injuriam.  Adelph.  II.  1.  68. 

NnnnnmqHam]  Tristi»  interim,  nou" 
numgiuimeoDlaoroiiMkbat.  Aud.1. 1. 82. 
Qibum  nonnumquam  capiet  cam  ea. 
Hutu  II.  3.  77. 

iVosco]  Dcsinaat  moledicere,  maje- 
facta  ne  noteani  saa.  And.  prol.  24. 
Qaomodo  adalesceutolos  mereldcam 
ipgenia  et  mores  posset  noscere.  fkin. 
V.  4. 10.  iEqao'  animo  sM|aa  noicere 
oportet.  Adelpb.  III.  4.  58.  Aiias 
oognohtis  ejas:  quseso  hanc  futtcite. 
Hec.  prol,  8.  An  quisquam  index  est, 
qai  possit  nutcere  tua  jasta  ?  Pborm.  II. 

1.  49. 

Notitia]  Hvo  inter  nos  nuper  notiHa 
Admodamst.  Heaat.  1. 1.  1. 

Notus]  Neqae  notum,  neqoe  oogna- 
tam.  Ean.I.  2.  68.  vide  notas.  Omnaa 
noti  me  afqae  amioi  deserant.  Eod.  II* 

2.  7.  Minus  potens  qaam  tn,  minos  no- 
tui*  Ean.  IV.  7. 22.  Notui  mibi  qoi- 
dam  obviam  yenit.  Boo.  V.  2.  4.  Me- 
que  iUi  beoeTulens,  neqoe  tiotus»  neqae 
eognatas.  Phorm.  1. 2.  48. 

Novi]  Qai  atramTia  recle  norit,  am- 
bas  nouerit.  And.  prol.  10.  Illam  me 
oredo  baad  ^wue,  Aod.  V.  4.  49.  Novi 
ingeniam  muliemra.  Eon.  IV.  7.  4f. 
Si  qaid  conlibitamst,  novi  te.  Ean.  V. 
8. 26.  Vesperascit,  et  non  uoverunt 
Tiam.  Heaut.  IL  3.  7.  £go  te  antem 
novt,  qoamesse  soleasinpotens.  Heaut 
II.  3.  130.  Novi  ego  amantis.  Heaut. 
II L  3.  9.  vide  notas.  Novi  loum  ani- 
iBiim.  Adeiph.  II.  3.  15.  Qoasi  nonc 
non  norimvt  noa  inter  nos.  Adelph.  II. 
^  7.  At  non  noni  bominis  faciem.  P. 
Al  faciam  at  noverit.  Hec.  III.  4.  25. 
Vamqiiam  ante  bano  diem  meis  oea- 
lis  eam,  qaod  nossem,  videram.  Heo. 
V.  4.  23.  Egomet  me  novi  et  pecca- 
Inm  meam.  Pborm.  I.  4.  40.  Qao 
magis  novi,  tanlo  saepias.  Phoim.  II. 
2.  14. 


Nonctitf')  Papom»  qa 
essent,  maneat  novicieep  pueUm.  Sa^ 
IU.5.34. 

Novus]  Nom  nanc  reitgio  to  istmc 
iaoessit  oedo  ?  And.  IV.  &  15.  Q«m 
Teteres  factitanint,si  faciant  mkL  Eob. 
prol.  43.  Hoc  tienim  eat  —enpiam. 
Eon.  II.  2.  26.  Nooa  6gva  oos.  >■■. 
II.  3.  16.  Notmt  qoi  acrtbaM,  nil  pa- 
reant  seni.  Heaat.  proL  43.  Eam  Boa 
acluri  samosnopom.  Adelph«pnil.  12. 
£go  novuM  maritas  aano  d«MBs  qointo 
et  sexagesimo  fiam  ?  Adelpb.  V.  8.15. 
Novuan  intorTenit  vitism  et  caiovitas. 
Hec.  prol.  2.  Noom  rea  ortnaL  Hne» 
IIL  1.  18.  Nil  fecit  nn».  Fhonfu  lil. 
1.  11 .  Mnlto  adTenioBtt,  nt  it,  nMa 
bic  oompluria.  Fborm.  IV.  3w6.  Mom 
noofin  aat  miromsL?  Pborm.  V.  6.  8» 
Nuno  gesloa  miblToitoaqoe  fak  wpian 
dns  wvot.  Phorm.  V.  6. 50. 

Nox]  NfictemvM  et  dtea.  Aad.  IV.  i. 
53.  Oflendi  ibi  miiitem  ejnsnectmi 
orantem.  Utoaut.  II.  3.  1«5.  Aiqno 
bvounanoj;.  Heaot.llL  1.52.  Ptf* 
suasit  nox,  aroor,  Tinam,  adolesoanlia. 
Addpb.  III.  4.  24.  Priaa  nor  oppm. 
aisset  illic.  Adelpb.  IV.  1.  9.  Do  noe- 
U,  Adelpfa.  V.  3.  55w  NoeU  illa  pii- 
tna  virginem  nooatligiL  Hec  I.  2. 61. 
Memioi  ad  tne  noete  prim»  coafagora. 
Hec.  V.  3.  24. 

Noxia]  Unam  hane  funaak  amittB. 
£un.  V.  2. 13.  Dominam  eaoo  esto 
tuuiom.  Heaot.  II.  3. 57.  Paeri  iiitK 
se  qoaa  pro  loTibaa  fMiiis  iraa  gemt  ? 
Hee.  UL  1. 30.  Ad  defendendaaa  m«w 
ton.  Pborm.  I.  4.  48.  Cwb  in  neum 
hio  est;  ille  ad  defendeodom  adesl. 
Pliorm.  U.  1. 36.  vide  notao. 

Nubo]  Datnrne  illa  Pampbilo  bodie 
nuptnm?  And.  II.  1.  1.  Filiam  mesm 
nubere  tuo  goato.  And.  IIL  3. 3.  An* 
tiphila  mea  nuhet  mihi.  Heaot  IV.  3. 
13.  Pro  Tirgine  dturi  nit^rtaim  non  po- 
tesl.  Adelph.  IIL  2.  48.  Rt  aova 
nupta  eadem  heo  discet.  Adelpb.  IV. 
7.33.  Cam  illoniipto.  Heo.  IV.  1.19. 
Nupta  meretrici  bostis  est.  Hee.  V.  2. 
23.  Nuptum  virginem  looavi  hoie  adn- 
lesceDli.  Pborm.  V.  1.  25. 

Nudus]  Capillas  pasans,  nndue  pes. 
Pborm.  1.2.56. 

Nugtr]  Mogno  jam  coaita  m^asdix- 
erit.  Heaot.  IV.  1. 8. 

NuUus]  NuUus  aom.  Awl.  UL  4. 
20.  Memini,  tametsi  nuUus  moneas. 
Bm.  II.  1.  la 

Ntim]  iVtm  videntar  Gonvtaira  biBo 


ET   PHRASiUM  TERENTII. 


<ttl 


Mipiiift?  And.  H.  S.  S9.  Num  lolat 
jtte  doM  <kt  ?  £■>.  I.  9. 8S. 

Numemo]  Numermbatw  §orf  atfen* 
tiiiD.AddpkIH.  3.52. 

Niunenu]  Nisi  u  bm  io  illo  ered»- 
distiesM  hoiiiinam  nummv,  Adelpli. 

IV.  S.  3.  Ck»? eaiet  nuiiMnu,  qau* 
tmii  delHU.  Piienn.  I.  S.  3.  3. 

Numus}  lllo  flli  tunen  poa  dntmn 
ari  BiUo  fuiinfMi  pr»«  «it.  HenaL  III. 
3.  45.  vide  Dotat.  Roliqanni  ponxilla- 
lam  nuimmgrum.  Pbonn.  I.  1. 4. 

jyumiioiii]  Heo,  numimm  periiMOB? 
And.  IIL  4. 12.  Numnam  hio  relictne 
ooetoii  ?  Ean.  II.  2.  55.  Numfioii»  haeo 
aadiril?  Heaat.  IIL  2. 6.  JVnmiiam  illn 
qnKflo  partnrit  ?  Adelph  IIL  4.^2.' 

^rum^iMm]  Num^m  istao  ego-qul- 

vi  iateUig^eio.  And.  lU.  4.  10.  laal- 

tom  id  numoiMim  a  me  anforet.  And« 

m.5.4. 

Numqmd']  Numquid  meminiati  ?  And. 

V.  4.  20»  Numquid  ria  aKnd  ?  Eod. 
L  2.  111.  NumqukL  via,  qoin  aboam? 
Adolph.  U.  2.  39.  Num^  dixti  jam 
patri?Heo.  V.  4.25. 

Numi^tJMam]  NumqHidnam  amplioa 
tibi  onmilla  fuil?  And.  II.  1. 25.  Num- 
quidnam  hio  quod  Dolia  vidoa  ?  Eno,  IL 
2.4L 

Nuiui]  Etiam  nune  mibi  eoriplailla 
•ont  io  animo  diota.  And.  I.  5.  47.  I 
mme  jam  intro.  And.  11.5.  13.  Alinm 
esse  ceoaes  nu»e  me,  atqoo  olim  oom 
dabam?  And.  lU.  3. 13.  Boneliciam 
vcrbis  ioitam  dodom  nMne  re  oompro- 
bes.  And.  V.  1.  5.  Nune  demom  intel- 
logo.  Heaat.  II.  3.  12.  ATnno  demam 
veoia?  Adolpb.  II.  2.  25.  Jam  dodom 
dixi,  ilidemqae  nunc  dico.  Heo.  IV. 
4^100. 

Nuncubi]  Nuneubi  meam  beoignita- 
tom  sensisti  iotercludier?  £on.  I.  2. 
83.  Tide  notas. 

Nuntic]  Ut  diligentor  nunlies  patij. 
Sno.  U.  3.  46.  Volaptatem  magnam 
nuntia».  Heaat.  I.  2. 10.  Istos  invidos 
di  perdaot,  qui  bsBC  libenter  nuntiant. 
Hee.in.5. 19. 

NuntiM]  Nuntium  adporlo  tibi. 
Heaot.  III.  1.  18.  Egone  pro  hoo  te 
miMtio  qoid  donem  ?  Neqoe  in  nwOio 
neqoe  ia  me  ipso  tibi  boni  qaid  sit  soio. 
Hno.  V.  4.  9  et  11.  Nesciu  qood  mag- 
nom  hoo  nun<io  exspoeto  malum.  Pbor. 
L4.16V 

Nuper]  Noae  nupsr.  Bon.  prol.  9* 
Hflso  iator  nos  miper  notitin  admo- 
dmnat.  flMt.  L  1. 1. 


Nuftig]  Qnas  orodia  oeao  bof ,  non 

soai  roim  nuplkr.  And.  L  1. 20.  Prioo, 
qoam  tanm,  ot  seso  haboat,  aninnm  ad 
nuptiasponpexerit.  And.  11.  3. 4.  Hm 
nuptitf  Don  adporabaatar  mibi.  And.IV. 
i.  32.  In  nuptia^  ooojeoi  erilom  filinm. 
Aod.  III.  4. 23.  Spem  istoo  paelo  nur- 
snm  nuptiarum  omnem  eripis.  Heanl. 
IV.  3. 35.  Gaodere  adeo  ocoopit,  qoau 
qoi  eopioot  nuptia»,  Heaat.  V.  1.  If. 
Hilarom  ae  tabootem  fiM  te  in  gnalt 
nu;;tiis.  Adelpb.  IV.  7.  S9,  Omnioonb- 
horrere  hoio  animam  ▼ideo  a  nupHii 
Hoe.  IV.  4.  92.  Booas,  me  abseotOp 
hic  confecistjs  nuptioj.  Pborm.  IL  1. 
28«  Qui  nw  et  so  hisoe  inpedirit  nup' 
tiif.  Pborm.  II.  4. 2. 

2Vuruj]  Uno  aaimo  omnes  socn» 
odoront  nuru$.  Heo.  II.  1.  4.  Tide  no- 
tas. 

Nuttiuam]  Cireamepioio.  Nuiquam  9B, 
And.  11.  2.  20.Vide  netofi.  Homo  ipso 
nutquaaut.  Ean.  III.  4.  5.  Nutquam 
abeo.  Adelpb.  II.  3.  38.  Pratrem  nu^ 
quam  invenio  gentiom.  Adel.  IV.  2.  i. 

Nutm]  Nutrieem  aroessitam  iit. 
Bun.  V.  2.  53.  Obsecro,  mea  nutn*, 
qaid  oonc  fiet  ?  Adolph.  lU.  1.1.  Ali- 
qoampaero  nutriosm  para.  Heo.  IV.  4. 
]i04.  JVtttricsm  paero  addacit.  Heo.  V. 
9.4, 

O. 

O  lepidam  patrem.  And.  V.  4.  45. 
0  l^oiem  palehram.  Eon.  11.  3.  5.  O 
Jopiter.  Heaot.  IV.  1.  17.  O  ceelom, 
O  terra,  0  inaria  Neptani.  Adelph.  V. 
3.  4.  0  mi  gnate.  Heo.  III.  2.  17.  O 
vir  fortis  alqae  amicos.  Phor.  II.  2. 10. 

Ohdo]  Pessolam  ostio  ohdo,  Bno. 
ni.  5.  5.5.  Anas  foribus  obdit  pesso- 
Inm.  Heaot.  II.  3.  37. 

Obeo]  Is  obiit  morlera.  Aod.  1. 3. 18. 
Ba  obiit  mortem  Heaol  II.  3.  30.  £a 
o6iit  mortem,  e  medio  abiit.  Phorm.  V. 
8.  30. 

Obfieio]  Hanc  letitiam  nec  opinanti 
priinos  objicerem  ei  demi.  Heaut.  I.  2. 
12.  Hocineex  inproTiso  mali  mi  o6;ici 
taAtam.  Adelph.  IV.  4.  2.  Qoibas  eai 
alivonde  aliqois  objeetut  labos.  Hec. 
III.  1.  6.  Tom  boo  esse  mi  o6f«c(ttm 
malom  ?  Pborm.  III.  2.  20, 

OMtiu]  Ut  voloptati  obitut,  adfatos 
toos,  qaoeamqoe  adveneris,  semper  sit 
Hee.  V.  4. 19.  vide  notas. 

Objurgp]  Nec  satis  ad  ApKrgandum 
eansm.  And.  L  1.  111.  Qao  ore  illom 
oftniTvaUt  ?  Pbona.  V.  8.  53. 


e%% 


IMDEX    VERBORUM 


pedU 
1.1. 


ObUao]  Me  fperet :  me  te  cbUeUt» 
Ban.  1. 1. 115;  In  eo  me  (Meeto,  Aii.I. 

I.  S4.  Ta  com  ilia  te  intoi  obUeta,  Ad. 

II.  4.  20.  Ubi  teo6i<e(ai(ituiidia?  Ph. 
Minime  eqaidem  me  obltetavL  Uec.  I. 
d.  9  et  10.  Uabebis,  qnm  taam  Moee- 
totem  o6icetet.  D.  Te  o61cetet.  Phonn. 
IL3.87et88. 

OblivUear]  Neioio  qai  tibi  tom  obU- 
iut  hodie,  at  Toloi,  dioere.  And.  V.  1. 
22.  yide  notas.  Pronom  obUtut  ram 
mei.  Eon.  II.  3.  15. 

Obnixel  Qaem  ego  oredo  maniboe, 

diboa,  o6fntxe  omnia  faetnram.  And. 
.  1. 134.  vide  notaa. 

06nonui]  Uxori  ohmxiuj  aom.  Uec 
111. 1.  22. 

ObnuiUw]  Primat  resoisoo  omnia : 

primas  porro  obnuntio.  Adel.  IV.  2. 8. 

Obotut]  Olera  et  piBcioolos  minatoa  fer- 

re  in  coenam  oboh  seni.  And.  II.  2. 52. 

Oborior]  Tanta  hmo  Imtitia  oborta  eat, 
Ueaat  IV.  3.  2. 

Obtaturo]  Ut  istam  rem  ?ideo,  istiaa 
obtaturabere.  Heaat  IV.  8.  28. 

Obtcurut]  Obtcuram  diligentiam. 
And.  prol.  22. 

Obttero]  Ah,  ne  me  obteera.  And.  m. 
3. 13.  Obteero,  qaem  ▼ideo  ?  And.  IV. 
5.  5.  Mi  vir,teo6iiecrVinefaoiaa.Heao* 
V.  5.  4.  Tace  obtecro  mea  gnata.  Hec. 

III.  1.  38.  Obteerat,  at  tibi  ejat  iaoiat 
o^^iam.  Phorm.  I.  2.  61. 

Obteeundo]  Obtteundato  in  loco. 
UeaatlV.  6.  23.  O^ttcumfore  in  looo. 
Adelph.  V.  9.  37. 

O6ia0f  uium]  Obteqwum  amicot,  Teri» 
tas  odium.parit  And.  I.  1. 41. 

Obtequor]  Boram  obtequi  ttndiia. 
And.  I.  1.37.  Stadeoo6tefuitibi.And. 
V.  1.  3.  Senea  est  aeqaom  tenibos  ob- 
tequi,  Ueaot.  III.  1.  10.  Potare  atqoe 
auimo  obtequi.  Adelph.  I.  1.  8.  Pa- 
renti  potios,  qoam  amori  obtequi  opor- 
tet  Hec.  III.  4.  34.  Uomo  voloptati 
obtequent  foit,  dom  yiiit  Hec.  III.  5. 
9.  Catpi  iis  omoia  lacere,  obtequi  qoas 
Tellent.  Phorm.  1. 2.  29. 

06i«ro]  Oftaera  ostiam  intas.  Eoo. 

IV.  6.  25. 

Obiervo]  Obtervabam  mane  iUorom 
aerTolos.  And.l.  1.  57.  06aaroti  fili- 
om,  qoid  agat  ?  And.  I.  1.  42.  Erot 
me  reliotis  rebus  jossit  Pamphilom 
hodie  ohaeroara.  And.  II.  5.  2.  Tide  no- 
tas.  Poeta  seiisit  scripturam  soam  ab 
iniqois  o6s0rtMirt.  Adelph.  prol.  2. 

Obtideo]  Certam  obtidere  est  asqoe, 
donee  redierit.  Ade^h.  IV.  6.  6. 


Obattitt] 
£an.  II.  2. 5. 
inmottda  inlavie.  Heaot.  II.  3.  53» 

Obtonium]  Paololam  o&tnri.  And.  IL 
2.  23.  CooTortam  me  domom  eum  ob- 
aoiuo.Adelpb.U.  4.  22. 

06totto]  Vix  draohmit  ett  obtmmtum 
decem.  And.  II.  6.  20.  Tide  notas.  06- 
tonat,  potat,  elet  oagoenta;  de  ssee. 
Adelph.  L  2.  37.  ObsDnara  eom  Ue. 
Addph.  V.  9.  7. 

06aMrix]  06atefriMm  anwaao.  Aad. 
I.  5.  64.  mo  eat  quem  ad  4 
mittam.  Adelph.UI.  1.5. 

Obttinate]  Ita  obttimte  dat  i 
And.  I.  5.  8.  vide  notaa. 

06aripeaco]  Obttiimi.  AmA.  L  5.  21. 
Animns  praa  timore  ofrat^wit.  Addph. 
IV.  4.  5.  Eheo,  qoid  noDO  o6tt^wiati  f 
Phorm.  V.  8.  2.  ride  notaa.    . 

06ato]  Egon  hoios  memoriam  potiB' 
mem  volaptati  obttaref  And.  V.  4.  41. 
Neqoe  tibi  o6atat,  qood  qoidam  laeit 
Eon.  III.  2.  30.  Panlom  hoo  negoli 
mi  o6ttat.  Ucaot  IH.  1.  89.  Ne  Baaa 
prBBaentia  o6attt.  Ne  ooi  mea  longm- 
qoitas  astatia  o6atit.  Ueo.  IV.  2.  11 
etSO. 

Obttuprfaeio]  Ita  eom  tom  timidnm 
ibi  o6Btii^ocit  podor.  Phor.  II.  1. 54. 

Obeum]  Com  nihil  o6aiia  doli.  And. 
1. 1.  133.  Meliot,  pejos,  prooit  ofcait 
Heaot  IV.  1.  30.  Qood  peooaTiege, 
id  o6eaK  hoio?  Heaut.  V.  2.  21. 

06tefRptro]  Blihi  jam  miaot  aunas- 
qoe  o6temperat  Heaot  III.  3.33.  8i 
aoid  bene  pneoipias,  nemo  o6Ctaipaftt 
Adelph.  ni.  3.  80.  Neo  gnatoa  neqoa 
bic  miqaicqoam  o6temptraNt.Uee.UL 
5.62. 

06t«ator]  Per  toam  fidem  te  o6teMr.  ' 
And.  L  5. 56. 

Obtineo]  Antiqaom  o6tiiiea.  And.  IV. 
5.  22.  Bandem  illam  r«tionem  anti- 
qoam  o6tine.  Adelph.  V.  3. 26. 

06tiJ^]  Hoo  oonfileor  jore  mi  o6ti- 
giaae.  And.  UI.  5.  2.  Istoc  tibi  ex  sen- 
tontia  tna  o6ttgiaae  Isetor  Heaut  IV.  3. 
5.  Ita  me  di  ament,  itaqoe  o6tiiyaat 
ez  te  qasB  exopto  mihi.  Ueo.  IV.  2. 3. 
Pneter  spem  atqoe  iocredibile  hoe  ntt 
o6tfgit.Phofm.  II.  1. 9.  Letoa  som,  firm- 
tri  o6tfgi8M  qaod  toU.  Phoim.  V.  ^  1. 

06tnido]  Baqoooiam  Beminio6(niA 
potest,  itar  adme.  And.  L  5. 15.  Nom- 
qnam  aosos  sam  recosare  eam,  qoam 
mi  obtrudit  pater.  Heo.  UI.  1. 16. 

06tun<2o]  Rogitando  o6twuiit.  Eas. 
IU.5,6.  Deainedeosoxorgratalande 


IT    PHRASIUM    TERENTII. 


em 


okuiMlCTC.  HMMt  y.  1.  6.  V9me  ob- 
tunda»  de  hao  re  MBpiui.  Adelph.  I. 
«.»3. 

Obturbo]  lim  rm  ebturbatl  And. 
V.  4.  iS. 

Obviam]  Opportnoe  hic  fit  mi  oboi- 
«m.  Aod.  ni.  4. 11.  Notwiniqoidam 
obviam  venit.  Eoa.  V.  2.  4.  Ahi  doHi 
to  tUis  obviam,  Heout.  II.  S.  8.  Illam 
toUun  &miliam  daii  mi  o6vtam.  AdeL 

III.  S.  IS.  To  paerio  cnrre  ofrotam, 
Heo.  III.  «.  t4. 

Oeeasio]  An  ego  ooooiioncm  mi  oeten- 
tam,  tanlam,  tam  hreTom,  tam  opUlam, 
tam  inaperalam  amitterem  ?  Eon.  III. 
5.  56.  Conoarrant  mnlta,  oeeosto,  lo- 
cna,  Ktaa,  mater.  Heont.  II.  2. 4.  Snm- 
ma  elndendi  ocotiitoat  mi  nnno  ionea. 
Phonn.  V.  6.  45. 

Occtdo]  Si  qnioqnam  inveniea  me 
mentitom,  ocddite,  And.  V.  S.  tt,  Si 
aliam  admisero  nmqoam,  oeridtto.  Enn. 
V.  S.  14.  M e  png^  misemm  nsqne 
ocekfit.  Adelph.  IV.  2.  SO.  Ooeidtsti 
me  tois  lallaoiis.  Phorm.  IV.  3.  67. 

Oeeido']  Oeeidi  deaperamii  formnla 
per  omnea  fabnlaa. 

Occ^]  Accepit  oonditionem,  dein 
qnmatnm  oeeipit.  And.  L 1.  52.  Ibi  iUa 
oom  illo  sermonem  oec^t.  Enn.  IV.  1. 
8.  Ooeipt  mecnm  cogitare.  Enn.  IV.  2. 
8.  Qna  boo  oeeeplumat  oaosa,  eloqoere. 
Heant  IV.  1.  36.  Gandere  adeo  oeee- 
ptt  Heaot  V.  l.  12.  Modo  dolores  oe- 
eipitint  primnlnm.  Adelph.  III.  1.  2. 
Cnm  pater,  niorem  nt  dncat,  orareoe- 
eifnt.  Hec.  I.  2.  41.  Ubi  in  gynmcenm 
ire  ooeipio.  Phorm.  V.  6.  22. 
.  Oeefaido]  libido  oeeliuast  oontnme- 
liis.  And.  III.  3.  25.  ConsiUnm  iUnd 
reetnmst  de  oeeludsmitt  mdibns.  Bnn. 

IV,  7. 14. 

Oeeiiio]  Qni  boc  oeeuitum  iri  iaoUins 
oredas,  dabo.  Hec.  V.  4.  29.  Tide 
notas. 

OeetUW]  Meqne  id  oeeuito  fert.  Adel. 
III.  2.  30. 

Oeeultus]  Ut  tn  Ulos  proool  hino  ex 
oeeuito  csederes.  Ban.  IV.  7. 17.  Apad 
qoem  expromere  omnia  mea  oceuita 
aad^am.  Heant  III.  3. 14. 

Oeeupo]  Mors  oontinno  ipsam  oeeu- 
pat,  And.  1. 5.  62.  Hominiadalescen- 
tnlo,  in  alio  oeeupato  amore.  And.  V. 
1.  10.  Populns  stodio  stopidus  in  fn- 
nambalo  animnm  oeeujNirat  Hec  prol. 
5.  Alia  oceupatut  aoUioitndine.  Phorm. 
m.  2.  17. 

Odu»,  Oeimmo]  Aeoipe  hono  a  mo 


oeiui.  And.  IV.  3.  9.  Moto  Toro  oetus 
te.  Eon.  V.  3.  7.  Se  qncre  bac  me  oei- 
us.  Heant  IV.  7.  4.  Qnam  oeeiMtmo 
ntdea.  Heaot.  IV.  8.  27.  Bamoa  ergo 
ad  eom  oeius  Phorm.  III.  3. 39. 

Oeuiiu]  Lacrimnla,  qnam  oeujoiteren<- 
do  Tix  ri  expresaerit  £an«  1. 1. 23.  B«x 
te  ergo  in  oeuiti  gestare.  Bnn.  III.  1. 11* 
Sibi  patans  addnotom  ante  oeuios  mma- 
lam.£an.IV.l.  9.  Utego  nngnibns  fa» 
eUeiUi  in  ocitloi  invdem  Teaedoo  P  Enn. 
IV.  3.  6.  Hnno  oeufii  snis  nostraram 
nnmqnam  qniaqnam  vidit  Enn.  IV.  4. 
10.  OeuU  Uli  ilico  effodientor.  Eon. 
IV.  6.  2.  Somnnm  hercie  ego  haonoo- 
te  oeitUi  non  Wdi  meb.  Heant  III.  1. 
82.  GaTC  nnncjamoeuiotamdsoeuiii 
qnoqnam  demoToas  taos.  Addph.  II. 
1.  16.  Adnlescenti  ipsi  eriperem  oci»- 
ios.  Adelph.  UI.  2.  20.  Hisee  oeuUi 
egomet  ridi.  Adelph.  lU.  2.  31.  Di 
me  onuies  odeiint,  ni  magia  te,  qnam 
oeitloi  mine  ego  amo  meoa.  Adelph. 
IV.  5. 67.  Qni  te  asaat  plns  qaam  hos- 
ce  oeulot,  Adelph.  V.  7.  5.  Numquam 
ante  hnno  diem  meis  oeutti  eam,  qaod 
nossem,  Tideram.  Hec.  V.  4.  23.  Res- 
tabat  alind  nU,  nisi  oeuioi  pasoere. 
Phorm.  I.  2.  35.  AUns  ab  oeuiti  meis 
Uhun  abdncet  ?  Phonn.  III.  3. 15.  Nisi 
meanimna  laUit,  antparam  prospici- 
nnt  oeuU.  Phonn.  V.  1.  8.  Vel  oeukcm 
excnlpe.  Phonn.  V.  7. 96.  Vin  ihoere, 
qnod  tno  Tfaro  oeuit  doleant?  Phonn.  V. 
8.64. 

Odi]  Amare,  odini,  snsptcari.  Eon. 
prol.  40.  Illnd  msmaleodi.  Phorm.IV. 
1.  7.  Di  me  omnes  oderint,  Adelph. 

IV.  5.  €T,  Miris  modis  odiaw  cospit 
Sostratam.  Hec.  1. 2.  104.  Uno  animo 
«mnes  socms  odsrunt  nnras.  Hec.  U. 
1.4. 

Odioiui]  ^schinos  odtoiuj  cessat 
Addph.  IV.  2.  49.  Tide  notas.  Odioia 
hsBc  eat  sBtaa  adalescentnlia.  Heo.  IV. 
2. 13.  EnimTcro  si  poiTo  esse  ociioii 
pemti8.Phorm.V.7.44. 

Odium]  Veritaa  odium  parit.  And.  I. 
1.41.  Negotisiqaandoodiumceperat 
Enn.  in.  1.  14.  Neque  agri  neqoenr- 
bis  odtum  me  nmqoam  peroipit  Eun. 

V.  5. 2.  AndiTi  cepisse  odium  toi  PhUa- 
menam.  Heo.  II.  1.  22.  Qni  amat  cai 
ocfio  ipsos  est.  Heo.  III.  2.  8.  Nam- 
qaam  hodie  odto  tao  me  Tinoes.  Phorm. 
V.  6.  9. 

(Edtpui]  DsTos  som,  non  (Edipuu 
And.  1.  2.  23. 

Cfendo]  Paalnm  si  oeisassom,  domi 


«14 


INDfiX   TfiRBORUM 


BdB  9gMimm.  Ea.  IV.  4. 6,  Ai  tela 
platra  ^emden  bM  «niqQftni.  £«n.  V. 
8.  34»  TeiMitMi  (eUm  «t«diMe  ipeam 
i^fMimut.  He««t.  III.  S.  44. 

0|feiv]  Oppi»rtuiie  te  milii  e^en. 
ABd.  IV.  S.  3.  Cai  mieertB  indigtte  per 
▼im  Titiam  o6<M(erel.  Addph.  111.  S. 
10.  Opptdo  oppm-taiie  te  ofttw/tsti  roi 
obTiem.  Addpb.  III.  S.  f  4.  Di  tibi 
omnie  omnee  eemper  optata  nfftraM, 
Adelpb.V.  9.<1.  Ineomraode  illii  fen 
«MvUmrt  adTeiiftom  meom.  Vitiam  eftt 
oblatum  ▼ir^iBi  oliin  ab  nescio  qoo  in- 
pmbo.  Hee.  III.  3. 10  et  23.  Inseilam 
cg€frt  injoriam  tibi  inmerenli.  Hec.  V. 

I.  14.  Qvantam  ofrcii^i  adreato  meo 
IttCifiam  ?  Hee.  V.  3.  18. 

Ofidnm]  Hamani  ini^ni  mansaeti- 
qae  animi  »fficia.  And.  I.  1.  87.  Hoc- 
cineit  n/kiHm  palriK?  And.  I.  5.  1. 
Neoliqeam  affeium  liberi  esee  bominia 
poto»  Aod.  U.  1.  30»  Neqae  pes  neqoe 
meaa  •atia  aoom  «^ciMm  fioit.  Buo. 
IV.  5.  3.  T>ite  altente  illorom  (ffida 
fangere.  Heaot.  1. 1. 14.  HominiBfnigi 
et  temperantia  fancta'i  o^Erinm.  Heaot. 
in.  3.  19.  Malo  cooctas  qoi  soom  tf' 
Jieium  faoit.  Adelpb.  1. 1.  44.  Neqae 
boni  neqoe  libemlis  fonelaii  officium  esl 
Tiri.  Adelph.  III.  4.  18.  Fanctas  ado* 
lesoentoli  est  cffieium  liberalis.  Pborm. 

II.  1. 59.  Noa  nostro  <ffieio  nil  degres< 
sos.  Phorra.  IV.  5.  10. 

Cffirmo]  Ceosen  posse  me  offirman  f 
Bon.  II.  1.  11.  Ne  tam  offirma  te. 
Heaat.  V.  5.  8.  Certom  est  tffirmare 
▼iam  me,  qoam  deofevi  perseqai.  Hec. 
IIL  .5.  4. 

Ogganiol  Uiqve  ad  aarcm  ogganiat, 
Pborm.  V.  8.  41. 

Ohe]  Ohe,  jam  desine  deos  nxor  gra~ 
tolando  obtnndere.  Heaol.  V.  1 . 6.  Oke, 
jam.  Adelpb.  IV.  7.  5.  Oke,  actam, 
aionl,  ne  agas.  Phorm.  II.  3.  71. 

Oiet]  Oiei,  niminmst.  Phorm.  IV. 
3.  58.  ride  notas. 

£ot  Ei]  Obsecro  te  Tcro.  £01  ei.  Butt. 
IV.4.  47.Tidenota8. 

Oleo]  Obsonat,  potat»  olet  angaenta; 
de  meo.  Adelph.  1. 1. 37. 

Olfaeio]  Non  sex  totis  mensibos  pri- 
as  oijfeeittem  f  Adelph.  III.  3.  43. 

Oitm]  Otim  apod  smolom  prios.  Bon. 
II.  9,  15.  Ila  non  at  olim,  sed  oti  nanc. 
Heaot  III.  2.  13.  Ut  ofim  teostendis- 
ti,  nil  cessaTisti  eadem  esse  nsqoe  ad- 
hne.Hec.IV.  1.  «9. 

Oiu$]  Olera  et  pisdcalos  minatos. 
And.  II.  2.  Se. 


Omgn]  Ba  lege  atqoe  eomie.  Aod.  L 
J.  29. 

Omtoui]  Ubi  te  Tidi  aoimo  ewe  ee» 
«.  Heant.  V.  S.  9.  Ne  sb  re  nat 
omtaiorei  paolo.  Adelph.  V.  3. 45. 

Omitto]  OmHie  de  le  dicere.  EaB.T. 

6.  19.  Ul  alin  oiirittam.  Heavt  IIL  1. 
46.  Omffte  Tero  tristitiem  tnam.  Add. 
II.  4.  3.  Jara  rero  mAite  toim  irtme 
iraenndiam.  Addpb.  IV.  7. 36.  VHaa 
dnram  omitto,  Adelph.  V.  4.  6.  vide 
notas.  Qain  omitte  me.  Pbor.  IIMt. 

OmmirtflKo]  Genaen*  me  reihOB  po- 
toisseallom  proleqai?  mmutm.  Aad. 
I.  5.  22.  OmiittttiriC.  And.  11.  5. 10. 

Omntno]  Non  inpnlit  me,  htec  mnii- 
no  atcrerierem.  And.  lll.  t.  44.  Qeia 
nen  jasta  injusta  pronras  oamia  mmiM 
obseqnor.  Adelph.  V.  9.  3$.  Qm  m 
omnino  lapidem,  non  bomitiCD  patas. 
Hec.  II.  1. 17.  Omntiwabherreiemi- 
mnm  bnic  ?ideo  a  nnptiis.  Hec  IV. 
4.  9C. 

Omnii\  Noti  omnem  rem.  Asd.  IV. 
4.  50.  Qoi  esM  prfmos  se  «mniiai  r^ 
nim  ▼olunL  Eon.  H.  S.  17.  Omiis  ha- 
beo,  oeqoe  qoicqaam  habeo-  Eod.  IL 
2. 19.  Dixi  plemqae  omnM.  HeaaL IV. 

7.  t,  Omnia  sibi  po9t  patarit  eise  pm 
meo  oommodo.  Adelpfa.  IL  3. 9.  Ita 
pleriqoe  omnet  attmns  ingenio.  Fbom. 
I.  7.  «0. 

Omphale]  Herenlei  senrif  it  Omfhek, 
Enn.  V.  7.  3. 

Onero]  Remittas  jam  rae  eMersrv  ia- 
joriis.  And.  V.  1.  8.  AneiUss  MeralBt 
reste  atqoe  aoro.  Heaat  III.  l.iS. 
O  fortooa,  O  fors  fortona,  qaaalSs  emr 
raoditalibosero  AntipboDi  haac  enemr 
tit  dien  ?  Phorm.  V.  6.  2.  UnenB 
hnno  oKanopallio.  Pborm.  V.  6. 4. 

Omif]  Qaidris  oneris  inpoae.  Aa^ 
V.  3.  S6.  Eis  onera  adjota.  Hee.  IH. 
i,  24.  Paapertas  mihi  ouum  rim  est  et 
miseram  et  grave.  Pborm.  I.  144. 
Andacissame  oneris  qaldTisimpooe,  et 
feret.  Phorra.  III.  3.  S8. 

Operal  In  prologis  scribiindis  epe- 
rflmabalitar.  And.  prol.  5.  BtBODeid 
operam  do.  And.  1. 1. 130.  Itiiie  ob- 
stinate  operam  dal  ?  And.  I.  5. 8*  P*" 
clara  sedulo,  dabo  operam,  Eao.  II*  5. 
7J.  Qaod  in  operefacioodoflper^rceo- 
somis  tofc.  Heaot.  I.  I.n.  Fnstit 
operam  opinor  sumo.  Heaot.  IV.  5. 15. 
Operam  amioo  dat  suo.  Heaat.V.  t,$T* 
IWiwi  opera  nnoo  vifo.  Adelph.  II.3. 
8.  Non  fratrom  Tidet  rei  epww»  di« 
Adelpb.  I.  f.  15.    No«  mea  ^ttt, 


ET  PHRASIUM   TERENTIL 


e2& 


wetjaepol  colpa  erenit  Hecll.  1. 31. 
lo  istis  cftra  laditnr.  Pbomi.II.  2. 18. 
Trftdont  aparai  mutoas.  Phorm.  II.  1. 
37. 

Operio]  Opemere  ofttiam.  Heaut.  V. 

I.  33.  Usqoe  ad  necem  opperiere  loris, 
Adelph.  II.  1 .  28.  Qao  pacto  hoo  ope- 
namf  Hec.  IV.  4.  6.  Tide  notas. ' 

Opmio']  Prorsos  a  me  opimonem  banc 
taam  esse  ego  amotam  volo.  And.  III. 

2. 30.  Concarrant  molta,  opinionem 
banc  qa«B  mihi  animo  ezaagcant.  Heaat. 

II.  2.  3.  vide  notas.  Te  esse  pneter 
noatram  opmionem  coroperi.  Heo.  V. 
1,36. 

Opinor']  Neque,  ot  opinorg  sine  tao 
magno  malo.  And.  I.  2.  8.  Nos  sic  nec 
opinantes  doci  &lso  gaodio.  And.  1.  2. 
9.  Hoc  sic  esae  opinor,  And.  II.  3. 13. 
Sine  dobio  opinor,  Eun.  V.  8. 14.  Ut 
banc  Intitiam  nec  opinanti  primos  obji- 
oerem  ei  domi.  Heaut.  1. 2.  12.  Froa- 
tra  operam  opinor  samo.  Heaot.  IV. 
3.15. 

Opit]  Quantum  tibi  opis  di  dant. 
Heaol.  III.  3.  31.  Judo  Lacina  fer 
opem.  Adelph.  III.  4. 41.  Cujos  nonc 
niisere  spes  op«sqae  in  te  ono  omnes 
sitsB.  Phorm.  III.  1.  6.  Ope  vestra. 
Pberm.  V.  6.  2. 

Opituior']  Si  illom  relinquo,  ejus 
▼it«!  timeo  :  sin  opitulor,  bujos  minas. 
And.  1. 3.  5. 

Oportet]-  Nonne  oportuit  praescisse 
meaule?  nonne  prius  oomraonicatum 
oportuit  ?  And.  I.  5.  4.  Qusb  adsolent, 
qoaeque  oportet  signa  esae  ad  Malutem. 
Aod.  III.  2. 1.  Hanc  jam  opartet  in 
crociatom  hinc  abripi.  And.IV.  4.47. 
Qood  nos  capere  oportet,  haec  interci- 
pit.  Eon.  I.  1.  35.  Itane  fieri  oportet  f 
Heaat.  III.  3. 1.  Interemptam  oportuil. 
HeaoL  IV.  1. 22.  Istocine  paoto  opor-  * 
tetl  Adelph.  IV.  7. 14.  Est  qood  me 
transire  ad  forom  jam  oportet.  Heo.  II. 

2. 31.  Regemme  esse  oportuit?  Pbor. 
I.  2.  20. 

Opperior]  Paromper  eperire  bic.  And. 
IV.  2.  31.  Paololom  opperirier  si  vis. 
EoD.  V.  2.  51.  To  hic  nos,  dom  exi- 
mos,  interea  opperibere,  Heaut  IV.  7. 
5.  Opperuir  bomioem  bic,  ot  salulem 
etconloqoar.  Adelpb.  IH.  3.  92.'  Ho- 
minem  ad  forum  jussi  onperiri.  Pborm. 
IV.  2.9. 

Oppido]  In  angostom  oppido  .  nooc 
me»  oogontor  copie.  Heaut  IV.  2.  2. 
Dio  mebie  cppido  esse  invilam.  Heaot. 
IV.  4. 12.    Oppidjo  opportone  te  obto- 

VOL.   II*  4 


listi  mi-obTiam.  Adelpb.  III.  2.  24. 
Eiiim  lassam  oppido  tom  esse  aibant. 
Heo.  II.  1.  41.  Eomqoeanimo  iniqno 
oppido  hoo  ferre  aioot.  Phorm.  V.l. 
36. 

Oppidum]  Quem  ego  nonc  credo  toio 
me  oppido  exanimatom  qoserere.  And. 

II.  2. 5.  £am  qppulo  ejiciat.  And.  II. 
3.  8.  Perreptayi  osqoe  omne  iippiduiR. 
Adelph.  IV.  6. 3. 

Oppignero]  Nom  illa  opptgvi«rore  fili- 
am  meam  me  invito  peioit  Heaot.  IV. 
6.  46. 

Oppleo]  Lacromis  opplet  os  totom 
sibi.  Heaot.  II.  3.  65. 

Opportune]  Ambo  opportutis:  tos 
Tolo.  And.  II.  2.  8.  Opportune  hio  fit 
mi  obTiam.  And.  III.  4. 11.  OpportunB- 
adTenis.  Heaot.  I.  2.  5.  Ehcm,  oppor- 
tune :  te  ipsom  qooerito.  Adelph.  I.  2. 
1.  Opportune  te  ofiers.  Hec.  V.  4. 10. 
Opportune  adeo  argentam  nanc  mecom 
attuli.  Pborm.  IV.  3.  74. 

Opportunus]  Magis  opportunuit  neo 
magis  ex  oso  tno,  nemo  est  Eon.  IV. 
8.  47. 

Oppontui]  Ager  oppotitusi  pignori 
ob  dccem  minas.  Phorm.  IV.  3.  56. 

Oppressio]  Per  oppressionem  ot  haoc 
mi  eripere  postulet  Adel.  II.  2.  30. 

Opprimo]  luterea  oscitantis  opprimi. 
And.  I.  2.  10.  Ne  de  hac  re  pater 
inprodeotero  opprimat.  And.  I.  3.  22. 
latereasomnosvirginemnpprijAt^.  £un. 

III.  5.  53.  In  ipso  articulo  oppi^essit» 
Adelpb.  II.  2.21.  Ila  eam  oppressit 
calamitas.  Hec.  alt  proi.  22.  Osoppri- 
me.  Pborm.V.7.  93. 

Optato]  Optato  advenis.  And.  III. 
3.  1. 

Optutus]  An  ego  oecasionem  tam 
opUOam  amitterein  ?  £oo.  III.  5.  57. 
Optata  loquere.  Hoaot  III.  3. 50.  Di 
tibi  omnia  omnes  semper  optata  offe- 
rapt.  Adelph.  V.  9.  21. 

Opticeo]  Virgo  conscissa  Tcste  la- 
cromans  opticet.  Ean.  V.  1.4.  Qoid 
optieuistif  Heaut  V.  1.  65. 

Opto]  Sibi  inhonesto  aptavit  parere 
hic  divitias.  And.  IV.  5.  2.  Quem  ego 
mibi  potissimum  optem  dari  ?  And.  V. 
5.  6.  Quodvis  donum  pro^miam  a  me 
optato,  id  optatum  feres.  Ean.  V.  8.  27. 
Illum  ut  vivat,  optunt.  Adelph.  V.4. 
20.  Huncvidere  sa;peoptai«ainujdiem. 
H«c.  IV.  4.  29.  Tua  qoidem  bercle 
certo  vila  bsDo  expetenda  optondaquo 
est.  Phorm.  1. 3.  12. 

Optume]  Davom  optume  video.  And. 


«M 


INDEX  VERBORUM 


•U.  1.  S5.  Qo»  reraaadm,  Moeo,  et 
aoniimo optume,  Bqd;  I.  3. 23.  Adest 
oplttflM  ipte  frater.  Bon.  V.  S.  66.  Sjr- 
zam  optiuM  eooiw.  Heeal.  IV.  5.  9. 
Booam  Phidippam  optume  video.  Heo. 

II.  S.  4.  Qai  mi  ooosoltam  optume  ve- 
lit  OMe.  Phorm.  L  3.  1. 

Optumm]  Optumis  adoleseenti.  And. 

III.  2.  8.  Gaaia  optumMt  Aod.  V.  4. 
46.  Ita  at  aBqaam  foit  fide  qauiqaam 
optuma.  Adelpb.  II.J.7. 

Opu$,  Neeem']  Nihil  tslao  opue  est 
arte.  And.  1. 1. 5.  Mirom  ui  illoo  ho- 
mine  qaoqae  paoto  opust.  Ean.  V.  8. 
53.  Tibi  at  opiKihetost,  faee.  Heaat. 
L 1.  28.  Sponsm  annmi,  vestem,  aa- 
olllas  opuM  esse.  Heaat  V.  1.  20.  Plos 
sds,  qaod  faeto  epta  est.  Adelph.  V. 
9.39. 

.  Oput.  Labor]  Qpusiaoiam.  Ban.  II. 
1.  14.  Thais  maTnmo  te  orabat«yMre. 
Eon.  III.  3.  27.  Qood  in  opere  faoi- 
andoopermoonsamistase.  Atenimme 
qaantam  bio  opfru  fiat,  pcBnitet.  Qai 
opere  rastioo  faeiando  (hoilc  samptam 
exseroirent  soam.  Heaot.  I.  1.  20. 
2t  et  90.  Nono  cnm  maxame  epsris 
aliqaid  faoere  oredo.  Adel.  IV.  1. 2. 

Oratio]  Dissimili  oratione  saat  faota 
ac  stilo.  And.  prol.  10.  Honesta  oro- 
tio  est.  And.  L 1. 114.  Ibi  tnm  eornm 
iopodentissima  ordtie  est.  And.  IV.  1. 
10.  SnbserTias  orationi.  And.IV.  3. 
21.  Redit  ad  iotegram  eadem  oratio. 
Heaot.  V.  8.  8.  In  bao  est  piura  oratio. 
Heaot.  prol.  46.  Haod  opinor  oom- 
modo  fiiiem  slatoisBe  orationi  militem. 
Heo.  I.  2.  21.  Tennl  esse  oratione  et 
seriptara  levi.  Pbonn.  pral.  5. 

Orator]  Oratorem  esse  Yoloit  me, 
nonprologam.  Heaot  proL  11.  Orator 
ad  Tos  veniOyOniataprologi.  Hec.  lUt. 
prol.  1. 

OHttoi]  Qano  ejeotam  reoepisse,  or- 
bam,  parvam.  And.  I.  3.  19.  Haee 
▼irgo  or&dst  patre.  Adelpb.  IV.  5. 16. 
hex  astf  nt  crb^,  qoi  saot  geaere  prox- 
aroiy  iis  nabant  Phorm.  I.  2.  75. 

Oreitt]  Qai  ab  oreo  mortoom  me  i«- 
dooem  in  looem  feceris.  Ego  bnno  nb 
orco  mortaam  ?  Hee.  V.  4.  12  et  55. 

Ordo]  Qaendam  mei  looi  hino  atqoe 
^inu.  Ban.  II.  2. 3.  Ta  isU  narra 
omneordin«,  nt  faotam  siet.  £an.  V. 
4.  48.  vide  notas.  Ut  recta  via  rem 
narret  ordine  omnem.  Heaot.  IV.  3. 
28.  Qoo  pacto  aot  onde  mi  sit,  dicon- 
dom  ordine  est.  Phonn.  IV.  1.  14. 

Orior]  Hooqols  noncredat  abs  te 


esse  ortnm?  And.  m.  2. 9.  Yi4iem  me 
exeodemortum  loco;  Ban.'II.  2.10. 
TibiamenaUastortainjnria.  Addph. 
II.  1.  35.  Hand  oito  mali  qoid  ortifl» 
ex  boc  sitpablke.  Addph.  III.  3.  99. 
£x  illan  fcmilia  tam  ioUbenle  &Manas 
esse  ortumf  Adelph.  III.  4.  3.  Qood 
peccatom  a  nobis  orCumst»  comgo. 
Adelph.  IV.  3. 2.  lamerito  mgrilsdo 
liiBo  oritur  mi  abs  te.  Hec  II.  1.  26. 
Nova  ras  ortost.  Hee.  lU.  1. 18.  Unde 
ortum  esl  initiam  irsp.  Heo.  UL  2. 16. 

Omamentum']  Minas  jam  deoem  ha- 
bet  pro  alimentie  dataa:  hasoe  sma- 
m^ntttoonseqaentar  alterm.  Heaat.  HL 
7,9. 

Omatiu]  Nil  onmti,  nil  lomnltf. 
And.  U.  2.  28.  Qaid  istno  «mati 
est?  Ban.II.  2.  6.  Orator  ad  tob 
▼enio»omatu  prologi.  Hee.  alt.  prol.  1. 
•  Orno]  Manos  nostrom  ommto  Tcrbb. 
Enn.  U.  1.  8.  Omatam  ita  ati  qom 
omontttr  sibi.  Heaot  II.  3.  47.  Ot' 
natut  esses  ex  tais  ▼irtatibas.  Adelph. 
II.  1.22.  Hominnm  iKmio  omatttwms. 
Pborm.  V.  6.  13. 

Oro]  Postolo,  sire  mqaamst»te  «nk 
And.  L  2. 19.  Qaod  te  ego  per  doi- 
tram  hanc  oro.  And.  1. 5.  54.  Gnatam 
nl  det  oro,  vixqoe  id  exoro.  And.  IIL 
4. 13.  Orandi  jam  finem  ftoe.  And. 
V.  1.  2.  Per  ego  te  Deoa  oro.  And.  V. 
1. 15.  Thab  maxomo  te  arabat  opcn. 
Eon.  III.  3. 27.  OmnisTQSorataiYelo. 
Heaat.prol.  26.  Oronde  snrdas  jom 
aoris  reddideras  mihi.  Heaat.  II.  3. 
89.  VeoitlpsasoltroylaenuianSfOmas, 
obsecrsns.  Adelph.  lU.  4.  26.  Qaid 
st  qnid  te  majos  oret  ?  Adelpb.  V.  8. 
18.  Oremus,  aooosemos:  gravias  de- 
niqne  minitemor.  Heo.  IV.  4.  95.  Ser* 
vom  hominem  oansam  ofart  leges  BOn 
sinaot.  Phorm.  II.  1. 62.  ^ 

Os]  Uno  ore  omnes  omnia  booa  di- 
cera.  And.1. 1.  69.  Equidem  islnoos 
tnmn  topadens  videra  nimiom  vellem. 
Eon.  III.  5.  49.  IUoo  vide,  os  vt  afti 
distorsit  oaraofex.  Ean.  IV.  4.  3.  Oe 
dnram.  Bon.  IV.  7.  36.  Gonoedas  ali- 
qoo  ab  ore  eorom  aliqaantisper.  Heant 
IIL3.  11.  Qao  ora  apeUafto  patrem? 
Heaut  IV.  3. 22.  Sparso  ort.  Heaot 
V.  5. 1 8.  In  orcst  omni  popolo.  Adel. 
I.  2.  13.  Hodie  ei  nsqoe  m  pnDbai. 
Adelpb.II.  2.  7.  Vereor  ooram.in  oc 
teiaodara.  Adelph.n.4.5.  NaUiim- 
dere  os.  Adelpb.  V.  4. 10.  Uno  orasno- 
tqras  iaere.  Phorra.  IV.  3.  90,  Qno  ora 
iUom  objorgabis  ?  Phorm.  V.  7.53. 


ET   PHRASIUM   TERENTII. 


627 


Otnto]  Interea  otdtantis  oppTiml» 
ADd.  I.  2. 10. 

OKuhr]  Mitto  jam  oteulari  atque 
tmplexvi.  Heaiit.  V.  1. 27. 

Ottmdo]  Velle  in  ea  re  ostendi,  qaam 
•is  oallidoi.  And.  I.  9i.  7.  Tibi  often- 
dam,  qaid  erom  ait  pericli  fkllere.  And. 
V.  2.  26.  Nuoo,  ParmeDo,  te  octemie- 
ru,  qoi  vir  nes.  Bon.  IL  3. 16.  vide 
■otas.  Ocoasionemmihiostentam.  Bnn. 
m.  5. 57.  Tide  Dotas.  In  me  plane  di 
poteatatem  soam  omnem  ostendere.  Ban. 
V.  8. 3.  To  iilom  nnmqnam  oetendisti. 
qitanti  penderes.  Heaat.  1. 1. 103.  Qui 
mibi  peraliumostemfil  raam  sententiam. 
Heaat.  II.  1.  7.  Opportone  te  mibi  in 
ipso  temporo  ostendis.  Heo.IV.  4.  5. 
Ut  olim  te  ostendisti,  nil  oestaTisti  ea- 
dem  esse  nsqoo  adboo.  Hec.  IV.  1.  39. 
"Hi  mi  esset  spes  ostenta.  Pbor.  V.  4.  7. 

Ostento"]  Neqne  cicatrices  snasoitefi- 
tot.  Ban.  III.  2.  30. 

Ostit/m]  Solitodo  ante  osliutn.  And. 
II.  2. 26.  Coiferepait  bino  a  Gljcerio 
oetium,  And.  IV.  1.  58.  Obsera  ostir 
«Mn  intns.  Ban.  IV.  7.  25.  Paltare 
ostium,  Heaot  III.  1.  1.  Operaere 
ostium.  Heaot  V.  1.  33.  Aperite  ali-' 
qnis  actatom  osthtw,  Adelpb.  IV.  5. 
26.  Ipsom  video  stare  ante  ostium, 
HecIII.  4. 14.  Bxtn  osthm.  Pborm. 
V.6.36. 

Otiose]  In  aorem  ntramvis  otiose  nt 
dormias.  Heaot.  II.  3.  101.  Otiose, 
nano  jam  illio»  bio  oonsiste.  Adelpb. 
II.  1.  2. 

Otiosus]  Animo  nunc  jam  otiijso  esse 
impero.  And.  V.  2. 1.  Vide  ot  otiosus 
it.  Ban.V.  3.  10.  Dissulvi  me,  otiosus 
operam  at  tibidarem.  Heant.  III.  1. 
99.  Qoamiris  etiam  maneo  otiosus  bio. 
Adelph.  II.  4. 15.  Otiosum  ab  animo. 
Phonn.n.  2.26. 

Otium]  Viden  otUim  et  cibas  qnid 
iacit  alienns.  Eon.  II.  2.  34.  Tan- 
tnmne  ab  retnast  oti  tibi?  Heaut.  1.  1. 
23.  Otium  seontns  satn.  Adelpb.  I. 
1. 17.  Non  berole  cjtiiimst  nnne  mi 
aoscnltandi.  Adelpb.  III.  3.  66.  Ille 
snam  semper  egit  vitam  in  otio.  Adel. 
V.  4.  9.  Ut  in  otio  esset,  potins  qoam 
in  negolio.  Hec.  alt.  prol.  18.  Somptos 
Testros  otivTnqne  nt  nostra  res  posset 
pati.  Hec.  II.  1.  28.  Transdere  bomi- 
nem  in  otiunt,  Pborm.  prol.  2. 

Ovis]  Ocem  lopo  commisi.  Eon.V.1. 
16.  Tide  notas.  Tam  placidum,  qoam 
ovis  est,reddo.  Adelph.  IV.  1.  IS.vide 
Dotas. 


P. 

Pactum]  £o  pocto.  And.  I.  1.  22» 
Nallon  pacto  1  And.  I.  5.  12.  Alio 
pacto.  And.  IV.  4.  53.  Qao  pacto. 
Bnn.  III.  il.  30.  Hoc  paeto.  Heaot. 
m.  1.  66.    Istooine  paeto?  Adelpb. 

IV.  7. 14.  Neqaealiopocto.  Heo.III. 

5.  29.  Si  nnllo  alio  pacto,  Phorm.  II. 
1.71. 

Padagogus]  Qaid  pMia^fljgvj  ille  qai 
citharislriam  ?  Phorm.  I.  2. 94. 

p4sne]  PtfRsinlnsi  Titam  filitB.  And. 

V.  1.  3.  Qoam  pane  taa  me  perdidit 
protervitas.  Heaot.  IV.  6.  10.  Pane 
sero.  Adelpb.  II.  4.  8.  Ptate  plos 
qaam  sat  erat.  Phorm.  V.  3. 14.  Pane 
exolamavi  gandio.  Phorm.  V.  6.  30. 

Panuri/^  Ne  illiasmodi  jam  magna 
nobis  civiam  ptfnuriast.  Adelpb.  UI. 
3.87. 

Palastrd]  Fao  periclom  in  literis» 
lac  in  palastrag  fac  in  mnsicis.  Eon.  III. 
2.  24.  Ab  soa  pakatra  exit  foras. 
Phorm.  III.  1.  20. 

Palam]  Continao  pakunet  Bon.  I. 
2.  24.     Uti  veniret  paiam.  Heant.  IV. 

1.  27.  Eripbit  palam.  Adelph.  IIL  2. 
30.     Palam  proferimas.  Adelph.  III. 

2.  41.  Ut  ne  id  fiat  palam.  Heo.  1. 2. 
30.  Nonc  palam  esU  Hec.  IV.  4. 91, 
Uxoremsine  maln  famapo/am.  Pbonn. 
L  3. 17. 

Pallium]  AttoIIe  paUium,  Eun.  IV. 

6.  31.  Umerom  hono  onero  palUok 
Pone  adprehendit  paliio.  Pborm.  V.  6. 
4  et  23. 

Pabna]  In  medio  omnibns  palm/am 
esse  positam.  Phorm.  prol.  18.  , 

Pahnarius]  Qnod  ego  mi  poto  pal- 
marium,  Bnn.  V.  4.  3. 

PampJUla]  PamphiUtm  canlatnm  pro- 
vooemns.  Eon.  III.  1.  52.  Rogito, 
Pampkila  qnid  agat.  Addph.  IV. 
4.  11. 

Pamphilus]  Andriae  persona  est. 

Panis]  Qiio  pacto  ex  jnre  hestemo 
panem  atrnm  vorent.  Ban.  V.  4. 17. 

Pannus]  Pannis  annisqne  obsitam. 
Ban.  II.  2.  5..    Pannis  obsita,.  Heaot. 

II.  3.  53. 

Pap<t]  Pap<B,faciehonesta.  Eon.  II. 
1.23.  Papc»  jngularas  hominem.  Ean. 

III.  1.  26. 

Par]  Par  to  pari  referto.  £an.  III. 
1.  55.Tide  notas.  Inveniam  bodie,  pa- 
rem  ubi  referam  gratiam.  Eon.  IV.  4* 
51.  Sludet  par  rvfcrro.  Adelphrl.  1> 
49.     Postquam  par   jngeuiam   naclu» 


628 


INDEX   VERBORUM 


esL  Hec.  1. 2.  95.  Cojns  consilio  fuerat 
oapar  pnMpioi.  Heo.IV.  1.  46.  Bonas 
quod  par  ett  faoere.  Heo.  V.  1.  13. 
Par  pari  at  respondeas.  Pbom.  I. 
4.35. 

Parasitaster']  Est  alins  qaidam, 
parantaster  paololos.  Adelpb.  V. 
2.  4. 

Parasitus]  Parasitits  Colax.  Eun. 
prol.  30.  Parisiti  item  ot  Gnalbonici 
vooentnr.  Eod.  II.  S.  33.  Edax  para- 
situs.  Heant.  prol.  38. 

Parcs]  Viiam  parce  ae  dnriter  age- 
bat.  And.  I.  1.  47.  Kiminm  parce 
facere  snmptnm.  And.  U.  6. 19.  Sem- 
per  porM  ao  dnriter  sehabere.  Adelpb. 
I.  1.  20. 

Parco]  Noras  qni  scribunt,  nil  par' 
cunt  seni.  Heant.  prol.  43.  Liaborans, 
qnaerens»  poreens.  Tandem  aliqnantn- 
lum  tibi  patce.  Heant.  I.  1. 87  et  112. 
KHpepercit.  Adelpb.  IV.  2-  23.  Con- 
serra,  qniero,  parce.  Adelph.  V.  3. 27. 
Meo  labori  hand  parcens.  Hec.  II.  1. 
29.  Hanmne  ego  Tilam  parsi  perdere  P 
Heo.III.  1.2. 

Parcut]  Rori  esse  parcum  et  sobri- 
am.  Adelph.  I.  2. 15.  Agrestis,  «e- 
Tos,  trlstis,  parcus,  troonlentns,  tenax. 
Adelph.V.4.12. 

Parens]  Mea  Gljcerinm  snos  paren- 
tes  re^pent.  And.  V.  6.  5.  Qnem  fer- 
ret,  Biparmtem  non  ferret  sonm  ?  Fo- 
rentum  injnrie  nninsmodi  snnt  ferme. 
Heaot.  I.  2. 28  et  30.  Non  sont  hteo 
parentis  dicta.  Heant.  V.  4.  12.  Pa- 
rentes  propitii.  Adelph.  I.  1.  6.  Mo 
parenti  potins  qnam  amori  obseqni 
oportet.  Hec.  III.  4.  34.     Res  post- 

fntasse  te  omnes  pns  parente  intellego. 
[ec.  ni.  5.  33. 
Poreo]  Meisdiotispartfrehanc.  Heo. 
IV.  1.  49. 

Parto]  Veritas  odinm  portt.  And.  I. 
1.  41.  Di»  date  facnltatem  obsecro 
hnio  pariundi,  And.  I.  4.  6.  Credon 
tibi  boo  nnnc,  peperisse  hanc  e  Pam- 
philo  ?  And.  III.  2.  17.  Mi  iraroortali- 
tas  partaht.  And.  V.  5. 5.  In  pariundo 
aliqnol  adfnemnt  liberac.  And.  IV.  4. 
S2.  Copio  aliqoosparei^  amicos  bene- 
fido  meo.  Ean.  I.  2.  69.  yide  nolas. 
TJt  solidnm  parerem  hoo  mi  beneficiom. 
Eon.  V.  2.  32;  Labore  alieno  magno 
partom  gloriam  rerbis  in  se  traosmovet. 
Enn.  in.  1. 9.  Parerejem  dio  bmo  per 
annos  non  potest.  Adelpb.  V.  8.  8.  £t 
reote  et  tempore  sno  pepererit.  Hec.  IV. 
1. 16.  Hand  existumaos  qnanto  labore 


portvm.  Phom.  I.  1. 12.  Mei  prtris 
bene  parta  indiligenter  tntatnr.  Phon». 
V.  3.  5. 

Pariier]  Qoem  paritcr  oii  faisdeeoit, 
aot  etiam  amplios.  Heaot  I.  1.  80. 
Nonc  tn  mihi  es  germanos  pariter  ani- 
mo  atqne  corpore.  Adelph.  V.  8.  34. 
Pariter  nnnc  opera  me  adjoTas,  ae  re 
diidum  opitolala  es.  Phorm.  V.  3.  5» 
vide  Dotas. 

Paro]  Nihil  istac  opns  esl  arte  ad 
hano  rem,  qoam  paro.  And.  I.  1.  5. 
Qood  parato  opos  est,  partr.  And.  IH. 
2.  43.  Ut  te  arbitretor  sibl  paratva 
moechom.  And.  II.  1.  16.  Hisce  ego 
non  paro  me  nt  rideant.  £nn.  II.  2. 18. 
Itan  parasti  te  ?  Enn.  II.  2.  9:  Cota 
nt  sint  domi  parata,  Eun.  III.  2.  47. 
Parati  nihil  est.  £on.  IH.  4.  4.  De- 
fensorem  paro.  Eon.  IV.  6.  32.  Mihi 
magnnm  malnm  scio  pearatum.  Eon.  V. 
4.  47.  Tibi  eront  parata  ▼erba,  baio 
bomini  yerbera.  Heant.  11.  3.  115. 
Paratus  snm.  Heant.  III.  1.  85.  Nec 
-  tn  aram  tihi,  nee  precatofeni  pomnff. 
HeauL  V.  2.  23.  Ille  bonos  wir  nobis 
psaltriam  paravit.  Adelph.  III.  4.  31. 
Paratas  lites.  Adelph.  V.  3.  6.  Ali- 
qnam  pnero  nntricem  pora.  Hec.  IV.  4. 
104*  Qoamnam  bio  fngam  ant  fnrtnm 
parat?  Phorm.  I.  4.  14.  Ilane  es  pa- 
ratus  facere  me  advorsnm  omnia  ?  Phor. 

11.  3.  80.  Parare  in  anuno  cnpidi- 
tates.  Phorm.  V.  4.  2. 

Pars]  Animom  ad  deteriorem  porto» 
adplicat.  And.  I.  2.  22.  Nostrm  timco 
parti.  And.  II.  5.  8.  Utinam  esset  mi- 
hi  pars  leqna  amoris  teonm.  Eon.  I.  2. 

12.  Bonam  magnamqne  partem  ad  te 
atlnlit.  £nn.  I.  2.  43.  Sine  iDnm 
priores  partes  apnd  me  babere.  £an.  I. 
2.  71.  Dnras  fratris  partts  praedicas. 
Enn.  II.  3.  6S.  In  interiore  partc  nt 
maneam  solns  cnm  sola.  £nn.  III.  .1 
31.  Omnia  pejorem  in  partem.  £an. 
IV.  2.  4.  In  eam  partem  aocipioqne  et 
▼olo.  Eun.  V.  2.  37.  Qnamobrem  bas 
partts  didlcerim.  Ut  aliqua  pars  laboris 
minuatnr  mihi.  Heant.  prol.  10  et  42. 
Qnod  cgo  esse  in  aliqna  parte  amicilia: 
pulo.  Heant.  I..  1.  5.  vide  nolas.  Ve- 
hemens  in  ntramqne  partem  ex  nimis. 
Heanl.  UI.  1.  31.  Ne  ezpers  partis 
esset  de  nostris  bonis.  Heant.  IV.  1. 
39.  Rapere  in  pejorem  partem.  Adelph. 
prol.  3.  Coremas  aeqoam  oterqoe  par» 
tem.  Adelph.  I.  2.  50.  In  istam  partem 
potins  peccato.  Adelph.II.  1. 20.  Nnm- 
qnam  animnm  ad  naias  addncam  portis. 


ET  PHRASIUM   TERENTII. 


Heo.  V.  3.  38.  Vieinijn  partU  taai  m- 
tarost  Phom.  V.  5.  7. 

Panmoma]  Ant  largitale  niniia  rat 
ponttiMmia.  Heaot.  III.  1.  3S. 

Partieeps]  Meas  partietpf»  Heaat.  L 
1.  98.  Cojas  te  fieri  participem  oopU. 
Heant  III.  1. 19. 

Partim]  Partim  tom  eanim  exaotns, 
partim  vix  sleti.  Hec.  alt.  prol.  7. 
Partim  qne  perspexi  his  ocalisy  partim 
qae  acoepi  anribus.  Hec.  III.  3.  3. 

Parturio]  Parturire  eam,  neqae  gra- 
▼idamesse  ex  te,  aolas  oonscius.  Hec. 
III.  3.  32, 

Portus]  Cui  conunitlas  primo  parti» 
molierem.  And.  I.  4.  3.  Partut  insia- 
bat  prope.  Adelpb.  III.  2.  9.  Jamne 
partut  adsiet  Adelpb.  IV.  4.  11.  Ut 
cbun  ereniat  parttis  patrem.  Hcc.  III. 
3.  36.  Omnis  nos  oelari  Toloeris  par^ 
tum,  Heo.  IV.  1.  16. 
-  Panim]  Primo  prooesMt  parum.  Pa- 
rum  sncoedit  qaod  ago.  And.  IV.  1. 
47  et55.  ParuM  perspexe  ejns  mihi 
▼idere  aadaoiam.  Eon.  V.  2.  61.  Si 
nna  hsco  dedeoori  est  jHirum.  Heant.  II. 

3.  93. 

Parumper]  Parumper  opperira  hic. 
And.  IV.  2. 31. 

Parvolut,  Parmilus]  A  parvulo.  And. 

1.  1.  8.    Parvolam  pnellam.  £un.  I.  2. 
28.     Illam  alnit  parvolam.   £nn.   V. 

2.  52.  A  poeris  parvolit*  Adelpb.  III. 

4.  48. 

Porvia]  ParwB  consnetodinis  caoRa. 
And.  t»  1.  84.  Parvt  pendo.  And.  III. 
2.  46.  A  parvU.  And.  III.  3. 7.  Paroo 
▼irgo.  And.  V.  4.  21.  Forsan  parvam 
bio  habeat  mibi  fidem.  Enn.  I.  2.  117. 
Nnm  parva  cansa,  aut  prava  rariost? 
Eon.  III.  5. 27.  vide  notas.  Parci  pen- 
dis.  Heaut.  IV.  3.  37.  Meam  operam 
depatat  parvi  preti.  Hec.  V.  3.  1.  Itan 
parvam  mihi  fidem  esse  apnd  te  ?  Phor. 
V.  3.  27. 

PascolRestabat aliud  nil, nisi ocnlos 
poMcere.  Phorm.  I.  2.  35. 

Passuj]  Capillns  pastus,  nadas  pes. 
Phorm.  I.  2.  56. 

Patefacio]  Qoantam  eii  fenestram  ad 
neqnitiem  patsfeoeris.  Heaat  III.  1, 72. 
Qae  nnmqnam  nnllo  patefecit  loco. 
Hec.  III.  1.  23.  Sin  patejit.  Pborm.  V. 
4.  6. 

Pateo]  Qoia  rero  bseo  mibi  patent 
semper  fores.  £nn.  I.  2.  9.  Postolo, 
nt  taa  mibi  domas  te  praBsenle  absente 
pateat.  Enn.  V.  8.  29. 

Pat$r]  Hooibesi  ofBciam  patritf  And. 


I.  5.  1.  Palru  pador.  And.  I.  5.  27: 
Pro  peooato  magno  paolam  sapplioi  sn* 
tis  est  patri.  And.  V.  3.  32.  Habet 
patrtm  qnendam  avidnm,  misernm,  atqae 
aridom.  Heaat.  III.  2.  15.  FaoUi  me 
atetor  patre.  Heaat.  II.  1.  5»  Ut  pater 
omnem  de  me  ejeoerit  animnm  patris? 
Heaot.  V.  2.  1.  Hoc  pater  ac  dominos 
interest.  Adelpb.  I.  1.  51.  T^aiara  ta 
illi  pater  es,  conailiis  ego.  Adelph.  I. 
2. 46.  Hsec  yirgo  orbast  patre.  Adelpb. 

IV.  5. 16.  Pro  patre  hnio  esl.  Adelpb. 

V.  8.28.  Hanc  videre  swpe  optabamos 
diero,  enm  ex  te  esset  aliqois,  qui  te 
appellaret  patrem.  Hec.  IV.  4.  30. 
Lenem  patrem  illnm  factom  me  esse 
aoerrimom.  Phorm.  II.  1.  32. 

Patemus]  Matres  filiis  aoxilio  in  por 

*  tema  injnria  esse  solent.  Heaot.  V.  2. 

39.  Haadpatemumistacdedisti.  Adel. 

III.  4.  4.  Paterniun  amioom  me  adsi- 
mnlabo  virginis.   Pborm.  I.  2.  78. 

Patina]  Animos  est  in  pattntf.  Bun. 

IV.  7.  46.  Tamquam  in  specnlom»  in 
patinat  inspicere  jobeo*  Adelph.  IIL 
3.74. 

Patior]  Me  tam  leni  passut  animo  est 
osqae  adhoc.  And.  I.  5.  27.  *  Qnidris 
patiar.  And.  II.  3.  6.  Ne  iainc  tam 
iniqoo  patiare  animo.  Enn.  II.  1.  6. 
Neque  plagas  pati  possnm.  Enn.  U.  2. 
13.  Non  possnm  patt,  quin  tibi  capnt 
demnlceam.  Heaat.  IV.  5.  13.  Ego 
haod  minas  iBgre  patior,  Heaut.  V.  2. 
5.  Vix  hamane  patitur.  Addph.  I.  2. 
65.  Ubi  non  quit  patL  Adelph.  I.  2. 
108.  Sompias  restros  otiomqne  ut 
nostra  res  posset  pati.  Hec.  II.  1.  28. 

Patria]  Honeste  io  patria  paoper  vi- 
▼eret.  And.  IV.  5.  3.  vide  nutas.  Ca- 
rens  patria.  Heaat.  I.  1.  85.  Tmi  ob 
panrolara  rem  pmne  e  patria  ?  Adelph. 
II.  4. 11. 

Patrisso]  Lando  :  patrissas:  shi,  vi> 
ram  te  jadico.   Adelpb.  IV.  2.  25. 

PatriHs]  Patrium  monameotam.  Ean. 
prol.  13.  Patria  qui  ablignrrierat  bona. 
Enn.  II.  2.  4.  Hoc  patrium  est.  Adel. 
I.  1.  49.  Patria  potitnr  commoda. 
Adelpb.  V.  4. 17.  Patrio  aoimo  victos. 
Hec.  II.  2.  2. 

Patrocinor]  Vos  me  indolatis  modo 
potroctnart  fortasse  arbitramini.  Phorro. 

V.  7.  46. 

Patrona]  Te  mibi  patronam  capio. 
Enn.  V.  2.  48. 

Patronus]  Hoio  ipsi  cst  opas  patrono» 
qoem  defeosorem  paro.  Eun.  IV.  6. 
32.    Tn  es  patronus,  tn  pater.  Adelpb. 


680 


IMDEX  VERBORUM 


III.  4.  10*  Istuio  patrmmm  milierw. 
PIh».  n.  8. 77. 

FatruMt]  Mi  patndt  salfv^.PlMiH. 
II.l.Mb  Maiiiaras  palnHMii  pater  eit. 
Phorm.  III.  1.  16.  Patruum  video 
com  pstre  adttaDtem.  Plioni.  IV. 
9.  2. 

PameuUl  Loqoitor  pauetUa,    Hec. 

IV.  6.  24.  Diebat  pauculis  post.  Hec. 
1.2.68. 

Paveo]  Id  pavu,  ne  dooM  to  iUem. 
Aiid.  II.  2.  12.  Mihi  JNIM0.  Pborm.  I. 
4.10. 

Pamto]  PhilameDUii  pamtare  nesoio 
qoiddixeront.  Hec.  m.  1.  41. 

Paulatun]  Gootim  et  paulatitn  dabis. 
Heaat  IV.  8.  29.  Gjrathos  sorbilans 
paulatm  honc  prodaeam  diem.  Adelph. 

IV.  2. 52.  Paulatim  plebem  primalam 
facio  meam.  Adelph.  V.  6.  10.  Ani- 
mas  paulatim  elapsast  Bacohidi.  Heo. 
t  2.  94. 

PauUsper']  PauUtper  mane.  Adelph. 
II.  2.  45.  Cong^ram  istam  sinito  in 
oqaa  ladere  pauiitper,  Adelph.  III. 
3.  24. 

Paulo]  Siqaa  est  liabitior  paulo,  pa- 
filem  esse  aiant.  £an.  II.  S.  24.  Pau^ 
qoi  est  homo  tolerabilis.  Heaat  I.  2. 
51.  Ubi  adbibit  plos  paulo,  Homnt 
II.  1.  8.  Metaas  ae  ab  re  sint  omis- 
siores  paulo,  Adelph.  V.  3.  45. 

Paululo]  Si  nequeas  paululo,  at 
qoanti  qoeas.  Bon.  I.  1.  30.  Pau- 
lub  tom  erat  contenta.  Heaot.  III. 
1,35. 

Pauiuitim]  Poulttium  obsooi.  And. 
II.  2.  23.  Sine  paululum  ad  me  re- 
deam.  And.  III.  5. 16.  Tom  ta  igitor 
paululum  da  mihi  operm.  Eon.  II.  2. 
50.  Pauluium  opperirier  si  riB.  Enn. 

V.  2.  51.  Si  pauluium  modo  qaid  te 
fbgerit  Heaot.  II.  3.  75.  Si  nano  de 
too  jore  concessiisespaulfi/um.  Adelph. 
U.  2.  9.  Spatiom  saorifioandi  dabitor 
patduium,  Phoim.  IV.  4.  21. 

Paulum]  Qois  pador  paulum  adest 
And.  IV.  1.  6.  Pro  pecoato  niagno 
jKiulitm  sapplioi  satis  est  patri.  And.  V. 

3.  32.  Pati/um  si  cessassem.  Eun.  IV. 

4.  5.  Qoasi  yero  pauium  intersiet 
Eon.  IV.  4. 18.  Goncede  istoo  paalo- 
lom.  Aodin  ?  eliam  nuno  paulum.  Eon. 

IV.  4.  38.  vide  notas.  Qaid  feceras  ? 
paulum  qoid.  Ebo  paulum  inpadens. 
An  pavium  hoc  esse  tibi  videtur  ?  Ean. 

V.  2. 17  etl8.  Concede  pautum  istoc. 
Qood  des,  paulumet.  Eon.  V.  8.  38  et 
45.     Paulum  hoc  ncgoti   mi  obslat 


Heasf.  Illi  1.  89.  PmOHm  laerr. 
Heaut  IV.  4.  25.  AgeHi  est  hie  ssb 
wrbe  paulum,  Paulnun  id  aatem  est  ? 
Adelph.  V.  8.  26  et  27.  Hoie  aliqoid 
paulum  prm  mana  dederis.  Adelpli.  V. 
9.  23.  Tidie  notaa.  Paulum  Tobis  aooes- 
sit  peoonie.  Hec.  UI.  5.  56.  videBOtae^ 
Conoede  hino  a  ibribas  paulitai.  Pboim. 
V.  1.  14.  Tide  Botas. 

Paulut]  Pauh  momento.  Aod.  I.  5. 
31.  Pauio  sampto.  Adelph.  V.  4,  S^ 
Gopidittile»  qoas  paulo  mederi  posiis. 
Phorm.  V.  4.  3. 

Poiiper]  Honeste  in  patria  poMiper  fU 
▼eret  Anl.  IV.  5.  3.  Apparet  serram 
hono  esse  domini  paupms.  Ban.  IH. 
2.  33.  Propter  misericordiaagt  addaot 
pauperi,  Phorm.  II.  1.  47.  lo  serri- 
totem  potipsrsm  ad  dkem  dari.  Phonn. 

IV.  3.  48. 

Paupercuittj]  AnaspaujMmiio.  Heaat 
L  1.  44.  Habitant  hio  qasBdam  mo- 
lieres ;  paupereuUt,  Adelph.  IV.  5. 13. 

Pauperin]  In  Asiam  hino  abii  prop- 
ter  poupsriem.  Heaat.  1.  1.  59. 

Pouperta*]  Paupertatem  ona  pertnli- 
mos  grayem.  Adelph.  IH.  4.  50.  Pou- 
perta»  mihi  onos  Tisa  est  et  miserom  et 
grave.  Phorm.  I.  2.  44.  Qoanta  qoaBia 
hco  mea  pawperioi  est  Fboim.  V. 
7.  10. 

Pauniiulum]  Erat  ei  de  rationoola 
jam  pridem  apod  me  isliquam  poiuiUa» 
ium,  Pborm.  I.  i.  3. 

Pai]  Infeota  paee,  Indotiie»  bellam, 
pax  rbrsom.  Bon.  1. 1.  8  et  16.  Poce 
qood  fiat  toa.  Ban.  HI.  2.  13w  Pttris 
pacem  in  leges  conficiet  soas.  Heant  V. 
2. 45.  Exeo  ot  paeem  conoiliem.  Hcant 

V.  5.  2. 

Pax]  Gapillos  sparsos,  promissas, 
oiroom  capot  rejeotos  nedegenter,  paxt 
Heaot  II.  3.  50.  Unns  eat  diee  dam 
argentom  eripio:  por.'  Heaot  IV. 
3.39. 

Peeieatttm]  An  ot  pro  bojos  peeeaUt 
ego  soppliciam  snfferam  ?  pro  peecate 
magno  panlom  sopplioi  satls  est  patri. 
And.  V.  3. 17  et  32.  Si  id  est  peeeatum, 
peccatom  inprodentiast.  Bnn.  prol.  27. 
£t  cognosoendi  et  ignoscendi  dabiter 
peecati  locos.  Heaot  II.  1.  6.  Maties 
omnes  filiis  in  pecoatoadjotrices.  Heant 
V.  2.  39.  Maledicta,  fiimani,  roeom 
amorem,  et  ptccatum  in  sese  tninslolit 
Adelpb.  II.  3.  10.  Qood  peccetum  a 
nobis  orlamat,  corrigo.  Adelpb.  IV.  5. 
2.  Jam  peccatum  primom  id  magnom» 
magoom  at  hamanuia  tamen.  Adelph. 


ET  PHRASIUM    TERENTII. 


6S1 


IV.  5.  5S.  iBtete  ea  ram,  otiioii  eiet 
IMOoato  mi  igDosci  «qtuiai.  Hec.  V.  1. 
10.  Egomet  me  non  etpeceatuk  meom. 
Piionn.  1. 4.  39. 

Peeco]  Qoid  oommenii  aatjMeeai»*, 
1»«ier?And.I.1.113.  Siidpttear»ett, 
firteor  id  qooqne.  And.  V.  3.  25.  Si 
id  est  peocetom,  peeaOum  inproden- 
tiMtpeelm.Bou.prol.  27.  Peceatum% 
me  maxomomet.  Heaot.  L  1.  106. 
Cave  ne  in  oognatam  j»eBC«t.  Phorm^  V. 
3.20. 

PeOuB]  Yinoto  peetare,  Eon.  II.  3. 
23.  Peetors  conaiatere  ml  oonsili  qoit. 
Adelpli.iy.4.4. 

Pfeuma]  Non  nano  peeuiua  agiton 
Heaot.  IIL 1.  67.  Prioa  proditorom  te 
tnam  Titam,  et  prioa  peetimiam  omnem. 
Heant.  III.  1.  71. 

Pedetempttm]  Di  bene  Tortaot,  qood 
agaa:  pedetemptim  tamen.  Heaot.  lU. 
3. 19. 

Pediiequa]  Aocedo  ad  peditequai. 
And.  1. 1.  96. 

P^orl  Omnia  peforem  ia  partem. 
Eon.  IV.  2.  4.  Melioa,  p^,  prosit, 
«bsit,  Heaot.  IV.  1.  30.  Rapere  inpe- 
iprampartem.  Adelpb.  prol.  3. 

PMieio]  Ne  me  in  breve  peUieiae 
tempas  gaodio  boc  fidso  froi.  Heo.  V. 
4.  2.  vide  notas.  Is  senem  per  episto- 
laa  pellexit.  Pbonn.  I.  2. 18. 

PeUo]  Istom  mmnlom,  qood  poteris, 
ab  eapeOito.  Eon.  H.  1.  9.  Q«  illom  ad 
laborem  hino  pepubrim.  Heaot  1. 1. 
113.  vide  notas.  Tone  has  Mpultei  fo- 
resP  Adelph.IV.  5.|. 

Penatet]  Ego  deos  penatia  hino  sa- 
Intatnm  domom  devortar.  Pborm.  IL 
1«81. 

Pendeo]  Tuiempendebi».  Enn.  V.  6. 
^.  In  epe  pendelnt  tMtml  Heaot.  IV. 
4.  5.  Animns  tibi  pendet.  Adelph.  11. 
2. 18.  Ego  plectar  pendens,  Phonn.  I. 
4.42. 

Peudo]  Parvi  pendo.  And.  III.  2. 46. 
Ego  aon  flocci  pendere.  £od.  III.  1. 
21.  Nihili  petuUrem,  Eon.  I.  2.  14.  To 
iUom  nomqoam  osteodisti  qoanti  pendo' 
re$.  Heaut  1. 1.  103.  Sjrrus  mibi  teiw 
go  pcenas  pendet.  Adelph.  IV.  4.  6. 
Amari  et  magoi  pendi  postolo.  Adelpb. 

Penes]  Istaec  jam  penes  vos  psaltria 
est?  Adelph.  IIL  3.  34.  lUorom  esse 
oolpam  baoo  credidi*  qo»  te  est  penes. 
HecIV.  1.20. 

Penicultu]  Penietihn  pognare  oogi- 
ta»?Eao.lV.7.r.  * 


Ptes]  Pairis  pmwm  omaem  eonge* 

Imm.  Eon.  IL  3. 19. 

Par]  Qood  te  ego  per  dextram  hano 
oro.  And.  I.  5.  54.  Nonoperboncnol- 
kat  mora.  And.  IH.  4.  14.  Per  me 
stetisse  ot  credat.  And.  IV.  2. 18.  Per 
tempus  adToms.  And.  IV.  4.  44.  Per 
fallacias.  Heaot.  V.  4.  18.  Dom  per 
mtatem  licet.  Addpb.  I.  2.  28.  Per 
Tim  Adelpb.  III.  2. 10.  Doci  per  Tiam. 
Adelph.  V.  7.  23.  Parere  per  annos 
nonpote8t.,Adelpb.  V.  8.  8.  Qoo  lo- 
bet  omoiato  per  me  exqnire.  Heo.  V. 
2.  7.  Per  tomoltom.  Phorm.  prol.  33. 
Per  deos  atqoe  homines.  Phoim.  V. 
2.  37. 

Per&en^e]  Magis  te  qoam  ocolos 
nono  ego  amo  meos.  M.  Perbenignie* 
Adelph.  IV.  5. 67. 

Percanu]  Hoi,  psroorast.  P.  Islno 
Tcro  vilis  est.  Phorm.  III.  3.  25. 

PereeUo]  Qno  trodia?  pecubrii  jam 
to  me.  Eon.  II.  3.  8& 

Pereipio]  Neqoe  agri  neqne  orbiB 
odiom  me  nmqoam  psmpit.  Bun.  V. 
5.2. 

Perstttif]  Inoredibili  re  atqoe  airooi 
pereilvf .  Heo.  III.  3. 17. 

Pereentor]  Sed  qoos  perconter  rideo. 
And.  IV.  5.  5.  Ubi  inTestigem,  qoem 
pereonter,  iacertos  snm.  Eun.  II.  3.  2. 
Vel  me  monere  hoo  Tel  percontari  pntn. 
Heoot.  1. 1.  26b  Hoo  percmtarier  de- 
siste.  Heo.  I.  2.  29.  Toa  qood  nilre- 
fert,  pereontart  desinas.  Hec.  V.  4. 12. 

Pereontumax]  Pereontumav  redisti 
hoo  nobis.  Hec.  III.  5.  54. 

Pereupto]  Visne  domi  opperiamur 
potins,  qoam  hio  ante  osfiom  ?  Ch.  Im- 
mo  perettpio,  Eon.  V.  2.  57. 

Pereurrol  Properanspercurr^  od  fo-> 
nim.  And.  il.2. 18.  Cnrrioolo  perettr- 
rs.  Heaut.  IV.  4.  11. 

Peretitio]  Percuseit  ilico  animom. 
And.  1. 1.  98. 

Perdtte]  Hano  amare  coBplt  perdite. 
Pborm.  I.  2.  3iS. 

Perdo]  CoT  te  is  perditum?  And.  I. 

I.  107.  Tn  rem  inpeditam  et  perditam 
restitoas  f  And.  III.  5. 13.  Mi8er,quod 
faaboi,  perdidi.  Eun.  11. 2.  6.  Ut  iflora 
di  dem  omnea  seniamperdittfit.  And. 

II.  3. 11.  At  te  di  perdant.  Bon.  III. 

1.  41.  Et  re  salva  et  penitta.  Eon.  II. 

2.  27.  Homioem  perdttum  miaeromqne. 
Enn.  III.  1.  28.  Snmat,  coBsnmat^ 
perdat,  decretomst  pati.  Heaot.  III.  1. 
66.  Cor  penitf  adolescentem  nobis  i 
Adolpb.  L  1.  36.    Non  tu  boc  argen» 


INDEX   VERBORUM 


tmn  perdit,  lad  vitUB  tnam.  Adelph. 
III.  3.  56.  Serreine  tB  perdiu  totom, 
diTidoam  hce.  Adelpb.  II.  2.  5S.  Ut 
te  oam  taa  monitimtiooe  magnaiij»erdat 
Jopiter.  Adelpfa.  IV.  6. 2.  Adoleicene 
laxoperdiha.  Adelph.  IV.  7.  42.  Di 
illom  perduint.  Heo.  III.  4.  27.  No- 
men  perdidi.  Phorm.  III.  5.  39. 

Perdoctus]  Perdoctastprobe.  Heaat. 
U.  3.  120. 

Perdolet]  Taodem  perdduU,  Eoa.  I. 
2.  75. 

Pcrdttco]  Viliam  jMniuxm  illac  me- 
nm.  And.  L  1.54. 

Perduro]  Noo  herole  bio  qoidem 
perdurare  quisqoam,  si  hio  tit,  potest. 
Adelph.  IV.  2.  15.  Tide  notas.  Non 
poise  apnd  tos  te  perdurare.  Hec«  U. 
2.  27. 

Peregre]  Peregre  rediens.  Fborm, 
II.  1. 13. 

Peregrinui]  Pro  aiore  habere  hano 
peregrinam,  And.  I.  1.  119.  Adeone 
eat  demena?  ex  pereg;rina7  And.  III. 
1. 11.  Qaioom  ros  tibi  est,  peregrinus 
eat  Eon.  IV.  6.  21. 

Perep]  Pereo  fanditoa.  And.  I.  5.  9. 
Prndena  sciens,  TiTos  Tidensqoe  pereo. 
Eun.  1. 1.  28.  Aola  b«o  res  est  Perii, 
Heaut  III.  3.  3.  Perpetao  perierim, 
Adelph.  II.  4. 19.  PertiM  me  ana  hand 
dnbiom  est.  Hec  III.  1.  46.  Certaoi 
est  perseqdi  aot  pertrs.  P^ono.  III. 
3.19. 

Petfeetor]  Mearam  volaptatom  om* 
niamioTentor,  inceptor,  perfecter,  Eon. 
V.  8.  5. 

Pn^aro]  Facile  omnes  petferre  ac 
patL  And.  L  1.  S5,  Paopertatem  aoa 
pertuUmus  graTem.  Adelph.  IIL  4.  50. 
Soo  me  ingenio  pertulit.  Heo.  III.  1. 
22.  Voatmm  amorem  pertuli,  Heo.  V. 
1.  18. 

Perficu)]  Tempos  promissa  jam  per- 
Jiei.  Aiid.  IV.  1.  7.  (^am  jooorem  vo- 
laisti  a  me  tandem,  qoin  perfeceris  ? 
Eon.  I.  2.  100.  Perjice  hoo  mi  perpe- 
tao.  Heaot.  IV.  8.  22.  Haod  deainam, 
dooec  perfeeero  boo.  Phorm.  II.  3. 73. 

PerfortUer]  Portiter.  Hui  perfortiur, 
Adelph.  rV.  2.  28. 

Perfungor]  Dom  etatis  lemposto- 
lit,  perfuncta  satis  sam.  Hec.  IV.  2. 18. 

Pergo]  To  tamen  idem  has  naplias 
perge  facere  ita  at  tacis.  And.  IH.  2. 
42.  Si  mihi  perget  qaae  Tolt  dicere,  ea 
qosB  noo  Tolt  aodiet.  And.  V.  4.  17. 
Qois  hio  est,  qoi  hoc  pergit  f  Ban.  II. 
1.  22.  PergepoTTQ.  Heaut.  11.3. 105. 


GeaaoadeomjMi^gtrv?  Adelph.IV«t« 
47.  Horaom  pergund.  Hec.  Ili.  4.  35. 
Ad  eom  recta  pergU,  Fhem.  I.  2. 6t. 
Perg^  eloqoi.  Pbonn.  IV.  3.  36.  Per- 
gin  oredere?  Phorm.  V.  8.  7. 

Pergravis]  LcTia  soot,  qoae  to  per^ 
gravia  esse  io  aoimom  iodnxli  tnom. 
Heo.  UL  1. 12. 

Perhibeo]  Si  tos  ToltisperJUberi  pro- 
bos.  Adelph.  IIL  4.  59. 

Periclum]  Satis  oam  periclo.  And.  I. 

1.  104.  'Sine  omni  periclo,  And.  IL  3. 
17.  Hojas  pericio  fit.  And.  IH.  1.  22. 
Qoid  Bcias,  nisi  periclum  feoeria.  Ch. 
Alisluo  penclum  in  filia  fieri,  gnTC  eaL 
And.  III.  3. 33.  et  34.  Capitis  perictum 
adire.  And.  IV.  1. 53.  Vipericlum eti- 
am  a  fame  mihi  sit.  Heaot.  V.  2.  37. 
Potios  qaam  veniaa  in  pericium,  AdeL 
II.  2.  32.  Si  periclum  in  ie  ollominesC 
Hec  III.  1.  46.  Neaois,  qoo  in  Bwta, 
et  qoanto  io  pericb  simus.  Pbom.  L 

2.  8. 

Perinde]  Hmc  perinde  sont  ol  illios 
animns,  qai  eaposaidet.  Heaot.  1. 2. 21. 

Perinihia]  Nomeo  comGcdim  MenaB- 
dri.  And.prol.  9et  13. 

Perjurui]  Iieno,p«ry'vnij,pe8tis.  Ad. 
IL  1.  35. 

PerUberaHe]  PerUberalit  Tisast.  Hee. 
V.  4.  24.  et  Pborm.  V.  3.  32. 

Perlonge]  Perlongeti,  Cn.  Set  tanlo 
ocios  pcoperemas.  Eon.  III.  5.  61. 

Permagm]  Illodpermagnireferrcar- 
bitror.  Heaat.  IH.  1. 58. 

Permaneo]  Ita  tam  perwuauit  dia. 
Heo.  III.  1.  25. 

Permano]  Ne  aliqoa  ad  patrem  hoc 
pemutnet.  Adelpb.  II.  4. 19. 

Permitto]  Bona  nostra  biec  tibi  per- 
mitto.  And.  I.  5.  61.  £t  me  et  meom 
amorem  et  famam  pmnttto  tibi.  Heaot. 
11.  3.  110.  Tibi  pater,  penmtltauu. 
Ade)ph.V.9.  38.  Ejnajodicio  permitto 
omnia.  Pfaorm.  V.  8.  56. 

PermuUum]  Haod  permuUum  a  me 
aberit  infortoniom.  HeaoL  IV.  2.  1. 
Tide  notas. 

Pernego]  Id  Tero  pernegat.  Eon. 
prol.  34. 

Pemtctss]  Inslmcta  polehre  ad  per- 
nieiem,  Heaot.  III.  1.  41.  Peniieses 
commonis  adaleacenttom.  Adelph.  IL 
1.  34. 

Pernimium]  To  qooqoe  per  psroe 
mmtttm.  And.  II.  6.  24.  Tide  notas. 
Nimiom  inter  tos,  pemtauuM  ioteresL 
Adelph.  UI.  3.  39. 

Pemocto]  Si  hic  pemocto.  Adelph. 


£T  PHRASIUM   TERENTII.  683 


Qm  ptrmiitaiiM  forif .  Hm, 


IV.  1. 15. 

IV.  1.  24. 

Penuttd]  Rem  oognoMite,  at  jmt- 
nowatif.  And.  prol.  95.  Nod  ntu  per- 
notti  me  etiun,  qaalls  aiD.  And.  lU.S. 
S3.  Anioon  attendtte,  nt  pemoteatit, 
Ban.prol.45.  Penuwtte  furtamne  fius* 
tam  exiitnmetis.  Adelph.  prol.  12. 

PeropiM]  Peraputt,  ant  hnno  oom 
ipaa,  aot  de  ilia  me  advennm  hano  lo- 
qai.  And.  I.  5. 30.  Tide  notaa. 

PerpaueS]  Perpauconm  hominnmst. 
Eon.  III.  t.  19.  Per  pol  qaam  pauett 
raperiaa  meretrioibaB  fideUs  eTeniaee 
amatores.  Heo.  I.  1. 1.  Tide  notaa. 

Perpdki]  Ueqne  adeo  doneo  perpw 
Ut.  And.  IV.  1.  38.  PerpliiiKi  me. 
And.  V.  1.  9. 

Perperam]  Bo  perperam  dixi.  Phor. 

V.  1.  18. 

Perpea]  Si  perpetem  hano  Tis  esae 
•dfiniutem.  Hee.  II.  2. 10.  Tidenotas. 
.  Perpetior]  Ego  non  posae  arbitror 
Bo  perpett.  And.  III.  3.  32.  Non  per- 
peti  meretrionm  contamelias.  Ean.  I. 

1.  3.  QaidTie  possem  perpeti»  Ean.  I. 

2,  97.  Cenaen  posse  me  ofBrmare  et 
perpetif  Ean.  II.  1.  12.  Nonooitpro- 
feoto  interfioi  onm  perpeCi  me  possam. 
Ban.  lU.  5.  3. 

Perpetuo]  lllnm  hanc  perpettts  ba^ 
bere.  Aod.  III.  3.  32.  Perpetuo  oderit. 
Bnn.  V.  4. 11.  Perpetuo  perierim.  Ean. 
V.  8.  13.  Perfice  hoo  mi  penetuo. 
Heant.  IV.  8. 21. 

PeiTMtuttf]  Tridao  booperpetuo.  Hano 
diem  peipeCuiHn  in  Imtitia  degere.  Ad. 
IV.  1.  4.  ek  6.  Utinam  hoc  perpetutim 
fiat  gaodiam:  Adelp^.  V.  9.  15.  Bien- 
niam  perpetttum.  Hec.I.  2. 12.  O  fbr- 
tnna,  nt  namqoam  perpetua  ei  data. 
Heo.  in.  3.  46.  Tide  notas.  Adfinitn- 
tem  haoo  saoe  perpetuam  toIo,  Hec. 
IV.  4.  14, 

Perpiaeet]  Habeo  propemodam  qnam 
Tolo.  So.  Perplaeet,  Heaot.  V.  5.  22. 
.  PerpkM]PerpkMhMiai.£an.V.l.l. 

Perp2ueJ  Plenns  rimamm  snm,  bao 
atqoe  illao  perpfaio.  Eon.  I.  2.  25.  Tide 


Perpii^Aer]  Perpu2cbni  credo  dona, 
ant  nostris  similia.  £an.  III.  2.  15. 
vJde  notaa. 

Perquam]  Fortiter.  St.  Perquam, 
Adelpb.  IV.  2.  27. 

Perrepto]  Perreptaoi  asqoe  omne  op- 
pidom.4delph.IV.6.3. 

PertoMcte]    I>ejerat  personete.  Hec. 

S.5. 


Psnctliu]  Per  eoostor  SBtCui  poer 
est  natos  Pamphilo.  And.  III.  2.  6. 

Persentiieo]  Ne  ta  id  perMnhmerei. 
Heaat  IV.  5. 21.  Qoot  res  dedere,  obi 
possem  peraentiicefv  ?  Heaat  V.  1. 43. 
Pertequor]  Hereditatemperaapii.  And. 
rV.  5.  20.  Belliim  fogiens  meqne  in 
Asiam  perMgueni.  And.^V.  4.  32.  Bgo 
meam  jos  penefuor.  Adelph.  II.  1.  9. 
Certom  ottrmare  est  Tiam  me,  qaam 
deoreTi  pene^.  Hec  III.  5.  4.  Bx 
asa  qaod  est,.id  peretquar,  Heo.  IV.  3. 
10.  Qaoqvo  binc  asportabitnr  terra- 
mm,  certnm,  est  pnn^^  Phonn.  IIL 
3.18. 


Peraolvo]  Qood  haboi  sammtun 
tiom  pertohn  tibi.  And.  1. 1. 12. 


pro- 


4  L 


Pertona]  Parasiti  penonimi  inde  ab- 
et  militii.  Penonoi  translaKsse 
in  Eonacham  soam.  Penoniiiisdem  ati. 
Bon.  prol.  26, 32  et  35. 

Penpicox]  Ad  has  res  qoam  ait  per- 
tpieax,  Heant.  II.  3. 129.  Ego  me  non 
tam  astntom  neqne  tta  piripioaeem  esse 
id  scio.  Heaot.  V,  1. 1. 

Penpieic]  Prios,  qoam  toam  animnm 
penpesint.  And.  IL  3.  4.  Partim  qnn 
penpext  bis  oeolis,  partim  qom  aocepi 
anribas.  fiec.  III.  3.  3.  Cajos  tu  fidem 
io  peconia  pertpefxrit.  Phorm.  1. 2. 10. 

Petitrepr;]  Perttrepunt ;  ita  ol  fit, 
domi  abi  absont.  £an.  III.  5.  52. 

Penuodeo]  Tamfooile  potnerisper- 
luodere  illi.  Heaot.  II.  3. 122.  Pertua- 
tit  nox.  amor,  Tinam,  adaiesoentia. 
Adelph.  III.  4.  24. 

Pertempto]  SimalaTi,  tos  nt  pertemp- 
tarem,  And.  III.  4.  9. 

Pertendo]  Si  incipies,  neqne  perten  • 
dei  naTiter.  Ban.  I.  1.  6.  Video  non 
licere,  at  coeperam,  hoo  pertendere, 
Heant  V.  5.  9. 

PerCerre^aeio]  Perterrefaciai  DaTom : 
obsenres  Aiom.  And.  I.  1. 142. 

Perterreo]  Himc  perterrebo  sacrile- 
gnm.  Ban.  V.  3.  13. 

Pertimeteo]  Qoid  pertimui  antem  bo- 
laa?Phonn.IV.2.11. 

Pertinaeia]  Similis  pertinaciasLHec. 
U.  1. 5.  Qom  heo  eatpertinaeia  7  Hec. 
III.  5. 46. 

Pertttr6c]  Jlunperttirbaviomnia.  And. ' 
III.  4.  22. 

Pervenio]  Unde  in  patrinm  monn- 
mentam  peroenerit.  £an.  prol.  13.  Sine 
me  perwntre,  qno  toIo.  Eon.  I.  2.  44. 
Non  potoit  melias  pementrier,  eo  qno 
nos  Tolomos.  Phorm.  IV.- 3.  35. 

Pervicax]  Adeon  permcaei  ease  ani* 


«94 


INDEX   YERBORUM 


And.  IV.  1. 17  et  3S. 

Ptrmu]  Id  qaidem  aiigiportam  doo 
ealprvttim.  Adelpb.  IV.  9.  39.  Fratri 
ttde«  fient  ptrvuB,  And.  V.  7. 14. 

Penolgattu]  ViajMroo^^atapAtnun. 
Heant  1. 1.  49. 

Pervolvo]  TejwrvotMminlato.  And. 
IV.  4.  38. 

Pet]  Manibiis,  pedibut,  obnixo  om- 
■ia  faotnrnm.  And.  1«  1.  134.  Nom- 
qaam  hne  tetaliisem  pedtnu  And.  IV. 
5. 13.  Neqne  pet  neqae  mens  satis  aa- 
«m  offleiam  &cit.  Ean.  IV.  5.  3.  Bgo 
me  in  pedet  qoantam  qaeo.  Eon.  V.  S. 
5*  Qood  ante  pedu  modott  Tidere. 
Addph.  m.  3.  5ft.  Leotalofl  in  aole 
HignU  pedtdiufaoinndoe  dedit.  Adeiph. 
IV.  f .  46.  Nadaspei.  Fhorm.  1. 3.  56. 
Me  protinam  oonjioerem  inpecbf.  Phor. 

I.  4. 13.  Jam  pedtm  Tisast  Wa.  Phor. 

II.  t.  13. 

Psmiliis]  Pscmlum  oslio  obdo.  Bon. 
HI.  6.  55.  Anas  forihof  oMit  pettu^ 
km.  Heant  II.  3.  ST. 

Pettum  do]  Mo  ant  eram  jmmmi  do- 
tttNf.  And.  I.  3.  3.  et  Phorm.  1. 4.  5. 

Psanims]  PeMims  istac  in  te  atqne 
miOdm  consalis.  Hioaat  III.  1.  28. 

Pettymut]  Id  est  genns  faominom 
pettumum,  And.  IV.  1.  5.  Hem,  qoid 
dixisti,  peesitma  f  Enn.  V.  6. 16.  Pss- 
$uma  htki  est  meretrix.  Heant  fll. 
3.  38. 

Psifii]  Penieies  oommnnis  adoles- 
«entiom,  peijaros,  Mitii.  Adelpb.  II. 
1.35. 

Petax]  Meast  petax,  procax.  Heaot. 
n.  1.  15.  ride  nolas. 

Pete]  Gaosam  dicere  prios  onde  pe- 
tUmr,  qoam  iUie  qai  petiU  Eon.  prot. 
11  et  If .  E  flamma  petere  te  cibora 
posse  arbitror.  Bon.  lll.  S.  38.  Abs  te 
fwterf  el  poffcere.  Heaot  V.  1. 53.  Un- 
de  mi  peterem  oibOm.  Heaot  V.  9. 35. 
Qood  peto  et  70I0.  Heaot  V.  4.  4. 
Bpistolarii  adfaitam  esse  aodivi:  hano 
piam,  Phonn.  1.  S.  100.  Inventa  est 
qom  dotem  petat,  Phorm.  IV.  3.  42. 
Unde  mi  anxiliom  peiam  1  Phorm.  V. 
1.  2. 

Psius]  Eom  adeo  exomatom  dabo, 
adeo  penm»  Heaot  V,  1,  78.  yide 


PhaUratut]  Ut  pftcOsrttfis  dictis  do- 
cas  me.  Pborra.  III.  2. 15. 

Phatma]  Menandri  pkatma  nnno  no- 
per  dedit.  £nn.  prol.  9. 

PhHmophut]  AnJmomadaliqOod  sto- 


diom  wiJimigiKit,  ■nt  o^M  siefe, 
oanes  ad  Tenandom.  aot  ad 
phot.  And.  1. 1.  30. 

Phy]  Phy  domi  habait,  onde  < 
ret  Adelph.  ni«  3.  58. 

Ptctura  et  Pietut]  Sospeotmm  tabo- 
lam  qoandam  pict«n,  abi  inemt  pictitfia 
hBC.  Boa.  IIL  5.36. 

Pt«]  Neqoe  fiMiam,  neqoe  ow  satis 
pit  posse  arbitrori  Adelph.  IIL  4.  13^ 

Pietat]  O  Chreme,  pieiaUm  gnalL 
And.  V.  2.  28.  Matris  fiBm  injarins 
me  pietat  iobet  Hec  III.  1. 21.  Q«od 
poteroftcmm,  tamen  ot  pietatem  oolnm. 
Hee.IIL4.  33.  Me  piflns  melris  po- 
tios,  oommodom  soadet  seqoi.  Hee. 
III.  5.  31.  Ut  apod  me  pnemiom  ee- 
se  poutom  pietati  soias.  Heo.  IV. 
2  8. 

'  f^]  Nom  fiusti  p^et^And.V.S 
6.  Id  esse  iaotom  hieiion  n^t,  neqae 
.  Heant  prel.  19.  vide  1 
qoidem  podet 
Adel.  III.  3. 38.  Neqoid  pl«1 
ve  £udt»  qnod  nos  poat  pigeat.  ~ 
in.  3.  21. 

Pirwits]  Miror,  qoid  eoi  Ptrvo  alie- 
rit  Boa.  U.  2.  59.  Heri  aliqoot  ado- 
lescentoU  ooiim^s  in  Pinco.  Bmu  JSL 
4.  1. 

Pitcatar]  Cetorii»  lanfi,  farteres^pi»- 
eateret,  Eon.  U.  2.  26. 

PiiriciiliM]  Olera  et  piirisiilss  ■dnp> 
tos.And.IL  2.  32. 

PittrUla]  Apod  ipenm  hcom  eilp<*> 
triUa.Adelph.lV.  2.45. 

PutfUMMi]  Verberibas  ejffsum  te  Bt 
piifrimimdedam.And.L2.28.  IVm- 
pitem  in  piitrinum  ^bit  And.  L  3. 9. 
In  jnitrinum  reota  profieisear  ria.  And. 
UI.  4.  21.  Moiendomsl  in  pitfriiM. 
Phorm.  II.  1. 19. 

Piii»]: 

Hec  I.  2. 77. 

Placaln^]  Te  ipsom  porgne  ipsis 
coram,  pjocabiiiiii  est  Adel|3i.  IV.  3. 
17.  Id  nosmet  indicaie  pkeabUim  eit 
Phorm.  V.  7.  68. 

Plooto]  8i  tifai  qnid  feoi.  aot  laeicp, 
qnod  plaeeat.  And.  L  1. 14w  Ipsis  oooh 
mentora  plaeet,  AitA,  L  3.  20.  Vide  ot 
olioso*  it,  u  db  plactt.  Bon.  V.  3. 10. 
Ubi  snnt  cognitm,  pioritc  sont  Hee. 
alt  proL  13.  Qom  Tobis  piecifa  est, 
condioio  datnr.  Hec  U.  1.  44.  Sie 
sOltt  :  ri  plaeeo,  ntete.  Phor.  III.  2. 43. 

Plaeide]  Snspettso  grado  pisodt  h9 
perrexi.'  Pfaorm«  V.  6. 27. 

Pladdut]  Com  ferrit  maxome»  tim 


ET   P|ISA9I|JIif   TERPNTII. 


m^ 


plflcultim,  qvaiii  om  est,  reddf.  AdeL 

IV.  1, 18.  Tide  Botw.  ClemeDS,  plaa^ 
duM,  Dnlli  Imdere  oe,  ftdridere  omDibiu. 
Adelph.  V.4.  10. 

Placo]  Neqne  qaod  pnDcipiam  is- 
ctpiuD  ed  plae$n£im,  seio.  HoBot.  V. 
4.  21.  Com  pUteo,  edToreor  aedolo  et 
dfsterreo.  Adelph.  I.  2.  64.  Fac  illo  ot 
piacetur  oobis.  Phorm.  V.  9.  1 . 

Plaga']  Meqoe  ridioolas  ewe,  oeqae 
plagas  peti  poMimi.  .Eqd.  II.  2.  13* 
Pi^ccreaoaDt,  aiai  proapifiia.  Phorm. 

V.  2.  16.  ^ 

Plfane}  iDme  pkma  di  poteatmtem 
saam  oawem  o^teDdere.  Eao.  V.  8*  2« 
Ta  qaidem  illam  planc  prodia.  Hcant. 
rv.  3.  29.  Eqoidem  oiror,  qaialiatam 
plam  sciaa.  Heaot.  V.  1.24.  Naoo 
hflM  pUm$  eit  pro  Dova.  Heo.  prol*  5* 
Ptam  hio  divioat  Hec.  IV.  4. 74. 

Plamsmnne]  lUi  aaoi  prodita  aba  te 
filia  eat  planjnume.  Heoat  IV.  1.  26. 
Ad  reatim  oii  qoideai  rea  redit  plaam- 
aiiiM.Phorm.  IV.  4. 5. 

Platea]  llla  aoae  iatereo  ooDuoodum 
boc  advorterat  io  baoo  Doatrom  p^atMm. 
EoD.  IL  3.  53.  Protorito  hac  recU 
platea  aoraoa.  Adelph.  IV.  2. 35.  Qaem 
▼ideo  io  altima  pUiea.  Phorm.  1. 4*  38. 

PiotttiM]  HajoameDtiofit.  Aod.  prol. 
18.  BoD.  prol.  25.  Adelph.  prol.  7et9. 

PUb$]  Paalatim  plebem  primalamfti- 
dn  meam.  Adelph.  V.  6. 10. 

Pleeto]  Ego  pleetar  peDdeaa.  Pfaorm. 
L4.43. 

Pienut]  Plemu  rimaram  aam,  bao 
otqae  iUao  perplao.  Bao.  I.  2.  25. 
▼ido  DOtaa.  Corpoa  aolidom  et  aocoi 
plefitMR.Eoa.II.  3. 27.  Prmoeptoromst 
plenut  istorom  ille.  Adelpb.  III.  3. 58. 
FaTillm  ptaia,  foau  ao  polliDia.  Adelph. 
V.  3.60.  Viniplenum.  Hec.  V.3.  25. 
Qoia  me  eat  fortaoatior  ?  Tooaatatiaqoe 
adeo  pftmor?  Heo.  V.  4.  8. 

Pierinte]  Qood  pkrique  omoes  faoi' 
ODt  adaleaceDtoli.  Aod.  1. 1.  28.  Dixi 
pleraque  omoia.  Heaot  IV.  7.  2.  lU 
plerifue  oouiea  samas  iot^oio.  Phorm. 
1.3.  20. 

Plerumque]  Ipsom  aoimam  sgrotnm 
ad  deteriorem  partem  plerumque  adpli- 
oat  And.  L  2.  22.  Hio  aolebamos  fere 
plsnim^  eam  opperiri.  Phorm.  I. 
2.  40. 

Pioro]  Phrare,  orare  ot  sabTeoiat 
aibi.  Pborro.  prol.  8. 

Pkimbeu»]  Candex,  stipea,  pium^Ma, 
osiaas.  Heaot.  V.  1.  4. 

PUa]  Ex  oa  re  pUt$  malist  qaam 


eoBBmodi  otriqae.  Aad.  III.  3.  15.. 
F/u<  satis.  PZtis  amem  aot  pha  diligam . 
NoD  pUu  bidaom.  Eoo.  I.  2«  5. 16  et 
104.  PiusDiiUea  jam  aodivi.  Eod.  III. 

I .  32.    Ubi  adbibit  plu$  paalo.  Heaot 

II.  1 .  8.  Hic  mihi  Daoc  qaaoto  plu$  aa- 
pit,  qoam  egomet  mihj  ?  Heaot  III.  1. 
98.  P/itf^speivideoqaam  rolo.  Heaot. 

IV.  1.  46.  Homini  miaero  ^^  qoio- 
gODtos  colaphos  iofregit  miju.  Adelph. 
II.  1.  45.  Adalesceasplui  potas.Hee. 

1.  2.  64.  Dies  trigiota  aat  plu$  eo  m. 
navifai.  Hec.  UI.  4.  7.  Ne  qaid  faoi- 
am  pUu.  Heo.  V.  1.  4.  Ne  qoid  pius 
miDQsve  faxit.  Phona.  III.  3.  2i. 

Plu$eului]  PJuscuiasapellootileopaa 
est  Pfaorm.  IV.  3.  60^ 

Poena]  Sjrns  mihi  tergo  pomat  pen- 
det  Heaat  IV.  4.  6.  An  legibus  da- 
taraQ)  pignae  dioea  ?  Phorm.  IV.  3.  22^ 

Pasnitet]  Ad  pefnitebat  flagiti  ?  Eoo. 

V.  6. 12.  At  eoim  me  qaantam  bic  ope- 
ris  fiat,  pcenitet.  Heaot  I.  1.  20.  vide 
Dotos.  NoD  peatitet  mo  famm.  Hec.  V, 

2.  9.  Noatri  oosi^etpasiiitet^  Pborm.  I. 

3.  20. 

Por|SaoepoI.  Aad.  I.  4.  2.  latno 
pol  vero  bene.  Eon.  IV..  4.  8.  Non  pol 
temerest»  qnod  ta  tam  timea.  Pborm« 
V.  8.  9. 

PoUen]  Pavill»  plena,  fomi  ao  paUiniu 
AdeLph.  V.  3.  60. 

PoUicear]  Postqnam  amana  aoceasit, 
pretinm  polUeene,  And.  1. 1.  49.  Sois» 
te  mibi  mepe  poUicttum  esse.  Enn.  II. 
3. 17.  Qneso  adelpol  qnod  mifai  es  poU- 
lieita,  tote  ot  serves.  Hec.  V.  2.  20. 
Modo  non  montis  auri  poUicen$*  Phonn. 
L  2. 18. 

PoUieitatio]  Qnin  to  hino  poUicUa'' 
ti0ue$  anfer.  Pborm.  V.  6.  17. 

Pollieitor]  In  frandem  ioliois  soUici- 
tando,  et  pJUdtando  eomm  animoa  lao- 
tas  ?  And.  V.  4.  9.  vide  notas.  PoUtci- 
tantem  et  nil  lerentem.  phonn.  XII. 
2.36. 

Pompa]  Toa  ponqNi  eo  tradaoonda  est. 
Heaot  IV.  4. 17. 

Pone]  Pone  adprehendit  pallio,  resa- 
pioat.  Phorm.  V.  6.  23. 

Pono]  Qoi  ae  in  aoi  gremio  positumm 
paerom  dicebat  patris?  Adelpb.  III. 
2.  35.  Ut  apad  me  prvmiam  esse  po- 
sUum  pieUti  scias.  Hec.  IV.  2.  8.  lo 
medio  omnibos  palmam  esse  pofitom. 
Pborm.  prdl.  18.  Pono  esse  victnm 
eam.  His  rebos  alisspons  saoe,  inqnit, 
decem.  Pborm.  IV.  3.  25  et  62. 

Populari$]  O  populares,  ecqoia  me 


836 


INDEX    VERBORUM 


faodie  TiTit  fortoiiatior  ?  Ean.  V.  9. 1. 
ObMero  fopuktm  ferte  miwro  atqae 
intaooenti  auxiliam.  Adelph.  II.  1.  1. 
Amicm  somfflai  meas  et  papularu, 
Phorm.  I.  1. 1. 

Popului]  Id  popuhu  eont  soilioet. 
And.  I.  2.  14.  In  orest  omni  popub. 
Adelpb.  I.  3.  13.  Qai  erit  ramor 
popuU,  si  id  feoeris  ?  Pborm.  V.  7. 18. 

,  Pomi]  Debino,  at  qaiencant  porrOf 
moneo.  And.  prol.  23.  Misit  porro 
ortre,  vt  Tenirem,  serio.  Ean.  III.  3. 
22.  At  porro  recte  ipero.  Heant.  I. 
.  2.  107.  CesMtom  asqae  adbao  est: 
nano  porro  ezpergifoere.  Adeipb.  IV. 

4.  23.  Te  oro  porro  in  bao  re  adjator 
■is  mibi.  Heo.  IV.  4.  99.  Ecqoid  spai 
jwrrost?  Phonn.  III.  1. 10. 

Portitor']  Epistolam  ad  portUorm  esse 
delatam.  Pborm.  I.  2. 100. 

Porto]  Di  boni,  boni  qaid  portof 
And.  IL  2.  1.  Hio  nano  me  oredit  ali- 
qnam  sibi  fallaciam  portare.  And.  II. 
6.  2.  Nescio  qoid  peccati  portat  bmo 
pargatio.  Heaat.  IV.  1. 12.  Item  hinc 
alia  qam  porto  Cypram.  Adelph.  II.  2. 
22.  Porto  hoo  jargiam  ad  oxorem. 
Hee.  III.  5.  63.  Cedo  qaid  portas,  ob- 
seoro.  Phorm.  I.  4. 20. 

Portuj]  Ego  in  portu  navigo.  And. 
ni.  1. 22.  Modo  isse  dicito  ad  portum» 
Heo.  I.  2.  2.  Peroontatom  ibo  ad 
portum,  qaoad  se  reoipiat.  Phorm.  II. 
4.22. 

PwwjTanto  ocias  te  ntpotcat.  Heaot. 
rV*  8.  26.  Abs  te  petere  et  poscert, 
Heaut.  V.  1.  53. 

Pouideo]  De  axore,  ita  at  pomdi, 
nil  matat  Chremes.  And.  V.  4.  46.  Te 
ipso  herede  baeo  pomdert  Baoehidem. 
Heaat.  V.  2. 16.  Hec  perinde  sant,  nt 
illias  animus,  qai  ea  pomdet.  Heaot.  I. 
2.  21.  Regnamne,  iBsehine,  hio  ta 
powdetf  Adelph.  U.  1.  21. 

Pomtm]  Qoando  non  potetf  id  fieri 
qaod  Tis,  id  Telis  qaod  pmit,  And.  II. 
1. 6.  Tibi  ila  hoc  fidetar:  at  ego  non 
pom  arbitror.  And.  III.  3.  31.  Hoo 
Ihee  ad  me  Tonias,  si  qaid  poterii,  Aud. 
IV.  2.  29.    Ut  potero,  feram.  And.  V. 

5.  27.  Manns  nostrAn  omato  Terbis, 
qaod  poierit.  8an.  II.  1.  8.  Amatores 
aodieram  malieram  esse  eos  maxamos, 
set  nil  potem.  £nn.  IV.  3.  24. 

Pott.  Pritpot.]  Ego  ero  pott  princi- 

pia.  Ban.  IV.  7. 11.     Poit  bmc  prsDci. 

pitemdarem.  Adelph.  III.  2. 20.    Poit 

Ikctam  injariam.  Heo.  V.  1. 16. 

'      Pott.  admrb]  Pott  deinde.  And.  Ii;. 


2.  3.  Qos  proferentar  poit,  si  pergei 
Imdere.  Eon.  prol.  18.  Diflicilan  oe- 
tendes  te  esse,  et  ignosces  tamen  post. 
Heaat.V.1.61.  Post  oonsalam.  Adel. 
V.  9.  25.  Pott  de  matre  videro.  Heo. 
IV.  4.  78.  Haod  malto  poit.  Fhorm. 
V.6.39. 

PoitM]  Quid  tom  posteal  Ean.  H. 
3.79.  Qaidpastea?Adelph.IV.1.13. 
Monne  hrc  josta  tibi  Tideiitar  pMtaa  ? 
Adelph.  IV.  6.  26. 

Potteriar]  Non  petterioret  feraa.  Ad. 
V.4.26. 

Poitmtis]  Ne  to  hoc  partwiiu  dicas. 
And.  III.  2.  29.  Ipse  sentiet  psitermr. 
Adelph.  I.  2.  60.  Qnod  te  potterwt 
pnrges.  Adelph.  II.  1. 8. 

Potthabeo]  Omnis  poHhabui  mihi  ret. 
Phorm.V.7.  15. 

Potthac]  Potthac  qaaa  fhciet  de  inte» 
gro  oomoedias.  And.  pr.  26.  Hnne  ta 
in  Rdis  oogttas  recipere  poithae?  Eon. 
V.2.59. 

Pottilla]  PottiUa  nnnc  prtmnm  andio. 
And.  V.  4.  33.  Tnte  seis  poltiUa 
qaam  iotomam  habeam  te.  Eon.  I. 
2.  47. 

Poitmodo]  Pottmodo  reaciaces.  Hee. 
n.  1.  11.  Tide  notas. 

Pottputo]  Omnia  sibi  poHpiitefit  emo 
prse  meo  oommodo.  Adelph.  11.  3.  9. 
Res  pottputaste  te  omnes  prm  pareale 
intellego.  Hec.  in.5.33. 

PoitTUom]  Pottquam  te  emi.  Aod.  L 
1.  8.  Poit^iom  sensit  me  teoam  qaiF- 
qoe  rem  habere.  Eon.  L  2.  57.  Porf- 
fuam  aspexi,  ilico  oognoTi.  Heaat.  IV. 

1.  43.  Pottquam  intos  som  omniam 
rerum  sator.  Adelph.  V.  1.  3. 

Poitmno]  Pottremo  id  da  mtlii  negoti. 
And.  III.  2.  41.  PortrORO  imperavi 
egomet  mihi  omnia  sdseotari.  Ean.  U. 

2.  21.  Pottremo  adeo  res  rediit.  Hoaal. 
L  1.  61. 

Poftremiu]  Si  id  6Kis,  bodie  poifr»- 
mum  me  rides.  And.  IL  1.  22.  Hsee 
deniqaeejos  fait  postrema  otatio.  Fhor. 

IV.  3.  44. 

Pottulatio]  Neqoe  lites  vDm  ialer 
eas,  poituiatio  nomqoam.  Heo.  L  2. 
105. 

Poitulo]  Ita  Tolo  itaqne  poltuta  «t 
fiat  And.  III.  3.  18.  Si  efficio  hoe, 
poitub  ot  toa  mihi  domas  pateat.  Eon. 

V.  8.  28.  Iniqoos  es,  qoi  me  taeere 
de  re  tanta  poitulet,  Heant.  V.  3.  9. 
Ego  qnoqae  a  meis  me  amari  et  magni 
pendi  poitulo.  Adelph.  V.  4.  25.  Noni 
iviqaompoftttlo?  Phorm.  II.  3.64. 


ET   PHRASIUM   TERENTIL 


C37 


Paterui]  Qvh  est  tam  potent  evm 
lAnto  manere  hoo  ?  Ean.  II.  3. 69,  Po- 
tentM,  dites^fortttDati,nobile8.  Adelph. 
m.4.57. 

Potettas]  Liberm  firendi  fait  potesUu, 
And.  1. 1.  25.  yide  notu.  Cajos  tibi 
jtote^at  sammn  serrandi  datar.  And. 
III.  3.  9.  In  me  plane  di  fdeMtatem 
snam  omnem  ostendere.  £un.  V.  8.  S. 
Qaasi  nonea  jwtestas  sit  toa.  Heaat.  IV. 
3.  42.  Yideo  in  illaram  esse  te  pofei- 
toCs.  Hec.  II.  3.  8.  Ait  atenjae  tibi 
jpotestatem  ejas  babendi  se  dare.  Phorm. 
V.  6.40. 

Poticr,  AdjectJ]  Sit. pori<7r,  prior  ad 
dandam  qai  est.  Phorm.  III.  2.  48. 

Potior.  VerbJ]  Mea  nihil  refert,  dam 
potiar  modo.  Fac  at  patiar.  £an.  II. 
3.  t9  et  71.  Vis  amare:  ju  potiri: 
tuam  esse  in  potiundo  periolam  non 
vis.  Heaut  II.  3.  81  et  89.  Patria 
potitur  commoda.  Miseriam  omnem 
egooapio;  bic  jioHtur  gaadia.  Adelph. 
V.  4. 17  et  22.  Nequid  propter  tnam 
fidem  decepta  pothretur  mali.  Phorm. 
lII.1.5.videnotas.  Abdaxi  molierem : 
caraTi.propria  ea  Phtedria  at  potiretur. 
Phorm.  V.  5. 2. 

PoU]  Kil  sopra  pote.  Adelph.  II.  3. 
11.  Yide  notas. 

PoCii]  Patin  es  mihi  Teram  dicereP 
And.  II.  6.  6. 

Potinimum\  Qoem,  inqait,  vooabo 
ad  eenam  meonun  leqoalinm  potitamum 
.  nano?  And.  II.  6.  24.  Qaod  ad  illam 
attioet  potiuimum.  Adelph.  III.  1.  9. 
Ubi  tn  dabites,  qaid  samas  potistimum. 
Phonta.  II.  2.  29. 

Potiw]  Inveniet  inopem  potius,  qaam 
te  oorrampi  sinat.  And.  II.  3. 22.  Domi 
opperiamar  podiif,  qaam  hio  ante  os- 
Uam  ?  Ean.  V.  2.  56. 

Poto]  Cor  amat?  cur  potatf  Adelpfa. 
I.  1.  37.  Obsonat,potat,oletangaenta; 
de  meo.  Adelph.  I.  2.  37.  Otiitm  ab 
senibns  ad  pi^andum  at  habeam.  Phor. 
V.  5.  4. 

Potus]  Com  virgine  nna  adnlesoens 
eaboerit  plus  potta,  sese  illa  abstinere 
at  potaerit  ?  Heo.  I.  2.  65. 

Pra.  Prepoeit.]  Vide  qnam  iniqnos 
sis  prtf  studio.  And.  V.  1.  6.  Prat 
«more.  Ban.  I.  2. 18.  Bgo  illum  con- 
tempsi  pra  me.  Enn.  II.  2.  8.  Prg 
gaadio,  ita  me  di  ament»  abi  sim,nescio. 
Hfiaat.  II..  3.  67.  Prx  iraeandia  non 
•nm  apnd  me.  Heaat.  V.  1.  47.  Om- 
nia  sibi  postpotavit  esse  pra  meo  com- 
inodo.  Adelph.  II.  3.  9.    Haio  aliqaid 


paalam  prm  mano  dederis.  Addph.  V. 
9.  23.  Res  postpatasse  te  omnes  pre 
parente  intellego.  Heo.  III.  5.  33. 

PnDbeo]  Non  possnm  satis  narfare/ 
qnos  Indos  prabueris  intas.  £an.  V.  6« 
9.  Prtfftent  exigae  samptam.  Heaat.- 
I.  2.  33.  Hodie  ei  osque  os  prttbuu 
Adelph.  n.  2.  7.  Servom  haad  inli- 
beralem  prtehes  te.  Adelph.  V.  5.  5. 
Strennnm  hominem  prtAuit,  Phorm. 
m.  1.  12. 

Preteaveo]  Hoo  tempns,  prtecavere 
mihi  me,  haad  te  aloisci,  monet.  AdeL 
III.  5. 18.  vide  notas. 

Prmeeps]  Pradpitem  in  pistrinnm 
dabit.  And.1. 3.  9.  Utinam  mihi  esset 
aliqnid  hio,  qao  me  nnnc  prMpitem 
darem.  And.  III.  4. 27.  Anctores  foere, 
at  pracipitem  hano  daret.  Phorm.  IV, 
3.  20. 

Praeeptum]  Praeeptorumai  plenus 
istoramille.  Adelph.  XII.  ^.  58. 

Praeido]  Omnis  caasas  praeidaM 
omnibns.  Hec.  IV.  2.  22. 

Pr^fcipio]  Hec  ego  pracipio  tibi? 
Heaat.  IIL  3. 18.  Conservis  ad  eon- 
dem  istano  prtKipio  modum.  Adelph. 

III.  3.  70.  Docai,  monni,  bene  pr«- 
cepi  semper,  qnm  potai  omnia.  Adelph. 
V.  9.  6. 

Pracipito]  Hac  te  preeipitato.  Adel. 

IV.  2.  36. 

Prtecipvus]  Unam  hano  rem  me  ha- 
bere  prseter  alias  prtpdpuam  arbitror. 
Adelph.  II.  3.  5.  vide  notasr 

Prgeurro]  Una  illarom  interea  pro- 
pere  pracucurrit.  Hec.  III.  3.  11. 

Pnsdico]  Actumst,  si  quidem  h«eo 
vera  pradieat.  And.  III.  1. 7.  Utrnm 
pra:dieemne  an  taoeam?  Enn.  IV. 
4.  53. 

Pradieo]  Hoo  primnm  in  hao  re 
prcedtco  tibi.  And.  L  1.  19.  Neqne  tu 
hand  dioes  tibi  non  priBdietum.  Ajid.  I. 
2.34. 

Praditus]  Qai  gnatam  haberem  tali 
ingenio  praditum.  And.  I.  1.  71. 

Proidium]  Frnctam,  qaem  Lemai 
axoris  reddunt  pnedia.  Phorm.  IV.  3. 
75.  Ex  iis  pradiis  talenta  argenti  bina 
capiebat  statim.  Phonn.  V.  3.  6. 

Prado]  E  prcsdonilnu,  nnde  emerat, 
se  andisse  abreptam  e  Sonio.  Enn.  I. 
2.34. 

Pr^^to]  Elephantis  qnem  indicis 
prafeeerat.  Ran.  III.  1.  23.  Chseream 
ei  rei  prafeeimus.  Enn.  III.  4.  5. 

Prdrfimto]  llli  haad  licebat,  nisi  prsB^ 
fimto  loqni.  Hec.  1. 2. 19. 


638 


INDEX  VE^BOBUM 


Pregwt]  AbdaoU  a  Tobu  pregnoi 
faermt  0lia,  oeqae  foiue  pragwiem  om- 
qoam  aote  booc  loiTi  diem.  Heo.  IV. 
4*  18.  Tide  Dota«. 

Prtfmtum]  Qaod  via  dooom  pnanium 
a  me  optato,  id  optatam  feret.  Eao* 
V^  8.  27.  Ul  apad  me  prtanium  eeso 
potitam  pietati  scias.  Heo.  iV,  2.  8. 

Pratifmgtratior]  Adjator  meaa  et 
monitoi'  ot  pramonttrator.  Heaat.  V. 
1.  2. 

Pranarro']  Opoitaitrem  proinarram 
me.  Eao.  V.  6. 12. 

Prtioptd]  Ut  paeram  prcoptam  pe- 
rire.  Heo.  IV.  1. 17. 

Prepeditut]  He  in  nostra  aat  gaadio 
samas  prdtpeaiti  nimio,  aat  Kgiitadioe. 
Heaot  lU.  1.  97. 

PrajHmo]  Nomqaam  prtpponent  se  il- 
lis.  And.  1.1.  38.  Si  fidem  babeat,  se 
iri  prmMitwn  tibi  apad  me.  Eon.  1. 2. 
59.  Qao  pacto  me  haboeris  prgpoti' 
iam  amoii  too.  Hec  IV.  2.  7. 

PrcrtptolTimes, ne illam talem  pre^ 
r^tibi.  Eon.  I.  2.81. 

Pretapo]  Neseio  qaid  profecto 
mi  ani^as  prata^  mali.  Heaat  II. 
2.7. 

Preaeio]  Nonne  oportait  pretdm  me 
ante  ?  And.  I.  5. 4. 

Preaefibo]  Tote  ipse  bis  rebos  finem 
pne«cnp^tt.  And.  I.  1. 124. 

Prtutm]  Cam  milite  isto  presmit,  ab- 
sens  ot  sies.  Bon.  I.  2. 122.  Fao  ani- 
mo  bsBo  pratenti  nt  dicas.  Ean.  IV.  6. 
31.  Pr«seiu  absensqae  idem  erit  Adel. 

I.  1.  48.  Non  qaia  ades  prtetent  dioo 
boc.  Adelpb.  III.  3.  39.  Non  tu  bano 
habeas  plaae  pratieniem  deam?  Pbornt. 

II.  2.  31.  Pratent  qood  foerat,in  diem 
Bialam  abiit  Phorm.  V.  2. 16. 

PrtfMatial  Ea  probibet  faoere  toa 
^netentia.  Heaat.  III.  3.  12.  SaaTia 
in  prtefentid  qam  essent,  prima  babere. 
Heaot  V.  2.  9.  M alJem  aoferre  potias 
in  prtuentia.  Adelph.  11.  2.  14.  Ne 
nea  pnetentia  obstet.  Hec.  IV.  9.  11. 
Profisam  es(  ne  in  prMentia  hoo  hino 
abeat  Phorm.  V.  2. 14. 

Prcwntto]  Com  ibi  me  adesseneater 
tum  prtuenterat.  And.  V.  1.  20. 

Prgiertim]  Comissatorem  baod  sane 
oommodam,prtfsertua  Ctesiphoni.  Adel. 
V.  2.  9.  Prdttertbn  ot  nano  sonl  mores. 
Phorm.  1. 2.  5. 

ProtidttMn]  Meo  prcttdio  atqoe  faos- 
pitis.  And.  V.  2.  2.  Ut  me«  stoItitiB 
jostitia  toa  ut  aliqoid  prttndi.  Heaot.' 
IV.  1.  33.    Ibi  toB  ataltiti»  semper 


erUpnesidtuni.  HeaiitV.2. 14.  Pr»- 
ndium  Telle  se  seseatati  aom.  Beo.  I. 
2.44. 

Prattabilu]  Qoanto  fberat  prcriaftv- 
Ztitf,  abifis  gentiam  agexe  setalem? 
Hecm.1.4. 

PretdhOo]  T5bi  qaidem  eat  oEm 
dies,qaoad  dares  haio,prcititHte.  Phor. 
m.  2. 39. 

Preuto.  Verb.]  Homini  homo  qpid 
prattat  ?  Ean.  II.  2.  1.  Gfaiiemes  hoe 
mibi  preutat.  Heaat  V.  1.  3.  I|cm  Tir 
Tiro  qaid  prgttatf  Pbonn.  V.  3.  7. 

Prcsto.  Adverb.]  Ipsom  adeo  ppo^ 
fideo.  And.  II.  5. 4.  Jam  dadam  domi 
prtuto  apod  me  esse  aiont  Heaat  L 

I.  120.  Com  ille  eptf  preBtto  faio  esL 
Phorm.  IL  1.  3T. 

Prtatolor]  Qoem  pr«stofanre,  Par- 
meno,  bic^ante  ostinm  P  Eon.  V.  1.  & 

PrtOer]  Homm  ille  nihil  egregie 
prater  oetera  stodebat  Ai^.  1. 1. 31; 
Mihi  Tidere  prteter  SBtafem  toam  &ocse» 
et  prater  qoam  res  te  adfaoTtatnr  taa. 
Heaot  1. 1.  7  et  8.  Ntmiiim  ipse  esl 
bonos  pneter  aqoomqoe  et  benam. 
Adel.  I.  1.  39.  te  esse  prct«r  nostan 
opioionem  oomperi.  Heo.  V.  1.  37. 
Pahsbre  diseedo  et  probe  ct  jmcfv 
spem.  Pbonn.  V.  8.  59. 

Prcterso]  Primam  qood  sonir  est 
dicta:  prgterea  at  sois  reatitoam  ao 
reddam.  Eon.  I.  2. 66.^  Tom  pnetma 
talem,  nisi  tn,  nalla  pareret  filiaik 
Heant  V.  3. 20.  Primom  indolatn  est: 
tnm  prtBterea,  que  seconda  ei  doa  eimt» 
periit  Adelph.  IIL  2.  47.  Sinontnm 
dedero,  nnam  protcrea  boram  se  oppev- 
tas  siet.  Phorm.  m.  2.  29. 

Prtetereo]  Sine  biduam  Itoc  preHereiA. 
Bon.  II.  2.  52.  Prctsrnt  tempoa.  Bnn. 
III.  4.  4.  Looam  reprebenam,  fm 
prtfleHtus  nedegeoliast  Adelph.  praL 
14.  Praterito  bao  reota  platea  sonns. 
Adelph.  IV.  2. 35.  Nesois,  qoid  maii 
prfftsrtcru.  Heo.  IH.  4.  5.  Taa  praU- 
rierat  jam  ad  dnoendnm  etss.  nionB. 

II.  3. 76. 

PratermiUo]  Do,  pnetermitte.  AdeL 
1. 1.  26.  Fit  sedalo:  nil  pnetsnmCiii. 
Addph.m.  3.60. 

Prmtereaquam]  Verbam  nnom  mihi 
pratereaquam  qaod  te  rogo,  saxis  oare. 
And.  IV.  4. 14.  Tide  notas. 

PrtBterquam]  Neqoe,  praterqumm 
qnas  ipse  amor  molestias  habel,  addas. 
Ean.  L 1.  32.  praterquam  tni  oamidam 
qaod  erat  Heant  IL  4.  20. 

Preut]  LadoiBXoGaAqoa  dicea  fam» 


ET   PHRASIUM    TERENTII. 


tHom  ■It^nn»  prmit  loijiifl  nUes  ^00 
^abit.  Bua.  11.  3.  9. 

Ptwulttiml  Pnmdmn  oomiiBMtiir. 
Adelph.  lY.  2.  49. 

Promi]  Vido,  oe  iopQlsos  irm  prare 
iosiitas.  fleo.111. 5.  34.  Neqoeo  Mtis, 
qaam  hoc  inihi  Tidetor  praTo  Isotomf 
proloqoi.  Heo.  IV.  4.  f4. 

Provitoi]  Qom  istmo  pravitof.  qomre 
amentia  est  ?  Heaot  V. «.  20. 

Promu]  Neqoe  id  potabit  pronom  an 
reetom  sit,  qood  petit.  Heaot.  III.  1. 
76.  Tide  notas.  Inepta  lenitas  patris, 
et  fsoililas  praoa.  Adelpb.  III.  S.  57. 
Btsi  hoo  nuhi  praoom,  ioeptam,  absor- 
dom,  atqoe  alienom  a  Tita  mea  Tidetor. 
Adelpb.  V.  8.  21.  lis  nono  prsBmiom 
est,  qoi  reota  prot»  fiMiont.  niorm.  V. 

Preearw]  Hano  to  mihi  Tel  ?i,  Tel 
dam»  Tol  preotfrio  fao  Iradas.  Eon.  II. 
3.28. 

JVsfiatsr]  Neo  to  aram  tibi,  neo  prs- 
eahrm  parsris.  Heast.  V.  9.  23.  Ad 
prseotomn  adeam  oredOf  qoi  mihi  sio 
oret.  Pbonn.  I.  2.  90. 

Presi]  Nilul  est  prfci  looi  reliotom. 
And.  III.  4.  22.  Perfiee  boo,  prset^iis, 
pretio.  Eon.  V.  8.  25.  Ut  neqoe  mise- 
rioordia,  neqoe  predftiiJ  molliri  qoeas. 
Phoim.  ni.  2. 13.  Ut  noilns  looos  re- 
linqnatnr  ftrteL  Pborm.  lU.  3. 14. 

Prseer]  Poslbao  si  qoioqnamt  nil 
pnear.  Phonn.  I.  2.  92. 

Prthmtdo,  Prendo]  Toos  pater  mo 
modo  frehmdU,  And.  IL  2. 16.  Qois 
hoitM»  itanqiiam  pro  mteobo  ridit  in  do- 
mo  meretrioia  prsiuli  qnemqoam  ?  Eon. 
y .  4.  39.  Sjrns  est  prekendMdus  jit^ 
q«e  adbortandos  mibi.  Heaat  III.  1. 
100.  Prendo  hominem  solnm.  Phoni. 
iy.3.15. 

PtetUm]  Qnod  haboi  sommomf  pr»- 
ttnm  penolTi  tibL  PoStqoam  amons 
nooessit,  pretium  poUicens.  And.  1. 1« 
12  et  49.  Aodireqne  eorom  est  oper» 
vre^um  aodaoiam.  And.  I.  3.  12. 
Ergo  pratiiim  ob  stoltfttam  fero.  Aftd. 
m.  5.  4.  Gnm  Ihoiem  rideas,  TidetBr 
esse  qaaiiti?is  pfttL  Aod.  V.  2.  15. 
Pretium  sperans  ilioo  prodocit:  Ton* 
4iL  Eon.  I.  2.  53.  Si  nonqoaiti  arare 
priitiiim  slafoi  arti  mess.  Heant  prol. 
48.  CidailjampnBterprattttmdoloest 
Heant  U.  2.  5.  £go  spete  prftio  non 
omo.  Adelpb.  II.  2*  11. 

Ptidem]  Qosm  pfidem  pater  mi  et 
nuilar  thortni  4ssent  Sob.  III.  3. 11. 
fioeago  msfi  ned  pridoniwreni.  HMt 


II.  1. 12.  Jam  pridsm  eqaidm  andift, 
Heo.II.  1.22. 

Primartiis]  Neqoe  hojos  sis  Teritos 
ftnunm  primaria,  qoio  noro  modo  eil 
fiMores  eontnmelism.  Phorm.  V.  7. 78. 

Primo]  Primo  prooessjtparom.  And. 
rV.  1. 47.  At  etiam  primo  oallidam  ao 
diaertom  oredidi  hominem.  Enn.  V. 
6.  10. 

Prtmuiiim]  Modo  dolores,  mea  ta, 
oooipinnt  primiiiiun.  Adelph.  III.  1.2. 
PSolatim  plebemprimniiim  faoiomeam. 
Adelph.  V.  6.  10. 

PrinRim]  Postilla  nono  prnmim  on- 
dio,  qoid  ijjo  sit  Ihotom.  And.  V .  4. 33. 
Ubi  primttmpoterit,  se  illino  sobdooet, 
solo.  Eon.  rv.  1. 14.  Id  primiMn  di- 
oam :  debdeqood  Teni  eloqoar.  Heant. 
prol.  3. 

Primtu]  Neo  satis  digna,  ooi  oom^ 
mittas  primo  parto  molierem.  And.  I. 
4, 3.  Qoia  som  apod  te  primtts.  Bon. 
I.  2. 10«  Est  genos  hominom,  qoi  esso 
prtmoise  omoiom  rarom  Tolont,  neo 
sont  Eon.  11.  2.  17.  SosTia  in  prae- 
sentia  qos  essent,  primababere.  Heaot. 
V.  2. 10. 

PrinMpi]   Primaroi 
prtnripsm.  Adelpb.  II.  3. 6. 

Prineipia]  To  bosoe  instrasr:  ego 
eropost prineipia.  Enn.  IV. 7, 11. 

Prins^]  Principio  amieo  filiam 
restitosris.  And.  III.  3.  38.  Prineipio 
eam  esse  dioo  liberam.  Eon.  IV.  7. 35. 
Prine^  et  hsbet  qaod  det,  et  dat  no- 
mokrgiiu*  Bon.  V.  8.  48. 

Pnncipiiinn  AndiTi»  inqoam»  aprin- 
apio.  And.  fy.  4.  46.  Qood  dedit 
principitim  adTeniens.  Eon.  III.  2.  5. 
Smpe  malo  ex  prifldpto  magna  (anoUa* 
ritas  oonflatast  Boo.y.2.  35, 

Pritw]  Pamphilsmne  hac  arbe  pn- 
vari  smes  ?  Phorm.  III.  9,  32, 

Prttagiiam]  OmnlS  experiri  certqmst 
prttuguom  pereo.  And.  II.  1. 11.  OtH 
nia  prtui  ezperiri,  quam  arma,  lapien- 
tem  decet  Eon.  IV.  7. 19.  Tide  notes. 
Pergin  istno  pritii  dijodiottre;  foam 
soias  qoid  rei  sit?  Heaot  II.  2*.  8.  Tido 
notas.  Prtuiproditommtetoamritam» 
et  prttu  peooniam  omnem,  ^vam  abs  to 
amittns  iiiittm.  Heaot  QI.  1. 70.  Pri- 
utfuam  adportam  Tenias.  Addpb.  IV. 
2. 44.  Uxorem  hanc  prittofunm  doxll* 
Hee.  y.  1. 17.  priusgiMim  hoio  respon* 
des  ttoere,  andi.  Phorm.  V .  8. 48. 

Pro.  Prcpoi.]  Psmphilom  pmoxore 
habero  bano  pcrS{griiiam«  And«  L  1. 
119.   Facile  ot  prto  ennaobo  probes. 


640 


INDEX    VERBORUM 


fioB.  11.  S.  84.  Ne  ille  pro  ae  diotoiii 
existamet.  Hetnt.  prol.  30.  'Pro  se 
qttiaqoe  sedalo  faeiebent.  Heent.  I.  1. 
74.  Habaii  BmnTi  pro  meo.  Non  ne- 
eesse  Imbeo  omniE  fro  meo  jnre  n^re. 
Adelpb.  I.  1.  23  et  f7.  Fro  riixine 
dnri  nnptnm  non  potest  Adelph.  III. 
2.  48.  Sednlo  moneo,  qne  possom 
pro  men  snpientia.  Adelph.  III.  3.  73. 
Ffo  oerton  tn  istsee  dicis  P  Adelph.  III. 
4.  3f .  Tn  illos  dno  olim  pro  re  tollebns 
tan.  Adelph.  V.  3.  23.  Pro  pntre  hoio 
est.  Adelph.  V.  8.  28. 

Fro,  intsrfset.]  Fro  denm  ntqae  ho- 
nunam  fidem !  And.  1. 5. 11.    Fro  sa- 
preme  Jnpiter  I   Eon.  III.  5.  2,     Fro 
di immortnles.  Adelph.  III.  4. 1.  Fto* 
deom  immortnliam.  Phorm.  II.  3.  4. 

Frobe\  Camsti  friAo,  And.  V.  2. 6. 
Nnms  profte.  And.  V.  6.  6.  Intellex- 
tin  ?  Ch.  Profts.  Enn.  IV.  6.  30.  Per- 
dootnstpr06e.  Heant.II.  3. 120.  Hoo 
Titio  dntnr.  Sy.  yrdnmime,  Adelpb. 
III.  3. 65.  Feoi8tispre6e.  Phorm.  IL 
4.48.  Palobre  disoedo  et  pro2ie,  et 
prmter  spem.  Phorm.  V.  8. 58. 

Probo]  Forma  et  SBtnte  ipse  es,  fa- 
efle  ot  pro  Eonacbo  pro6ei.  Eon.  II. 
3.84. 

Frobrvm^  Tamen  bnno  habere  stn- 
deat  cam  summo  pro6ro^  And.V.3. 
10.  Qnia  si  hoo  celetar,  in  meta ;  sin 
pntefit,  in  probro  sim.  Phorm.  V.  4. 6. 

Pro6tis]  Si  Tos  roltis  perhiberi  jro- 
hM,  Adelpb.  III.  4.  59.  Froba  et  mo- 
destn.  Adelpb.  V.  8.  7.  O  nrtifioem 
proftum.  Pborm.  II.  1.  29. 

Froeax\  Menstpetnx,  frocax,  mng- 
■ificn,  samptaosn,  nobilis.  Heaat  II. 
1.15.  Mnlignamngis  et  mngisprocox 
fiusta  ilico  est  Hec.  1.  2.  84. 

Prooerfo]  Fanns  interim  jroetdit, 
And.  1. 1. 101.  Primo  prooeint  param. 
And.  IV.  1.47.  Proeodo  ta  hao.  Eon. 
m.  2. 17.  Bene  prooMftt.  Addph.  V. 
6.  9.  Proo€»ifti  bodie  pnlohre.  Adel. 
V.9.22. 

Proctiow]  Ingeninm  est  omninm  bo- 
minom  ab  labore  froeUte  ad  labidbem. 
And.  1. 1.  51.  Id  fnoinmi  in  jfroelxoi 
qnod  est.  And.  IV.  2.  18. 

FrocuX\  Ut  ta  illos  procuZ  bino  ex  oo- 
eolto  cmderes.  Enn.  IV.  7. 17.  A  me 
oolpnmesse  bnncptveuZ.  Adelpb.  lU. 
2. 50.  Qnem  oom  istoo  sermonem  ba- 
bneris,  proctti  hino  stans  ncoepi.  Hee. 
IV.  3.1. 

Prpdiombttlo]  ProdMmfrukrs  boe  li- 
iHtm  eat  Adelpb.  V.  l.  4. 


Prodeo]  In  tonspmMiio.  And.  1. 1« 
88.  None  id  -prodeo,  nt  conTeninae 
Parmenonem.  Enn.  V.  6.  4.  Dromo 
poltat  fores  :  anns  qnadam  proidil. 
Heaot.  II.  3.  35.  Nemon  hoe  prodit  f 
Phorm.  I.  2. 102.  Neqoe  mi  in  eon- 
spectnm  prodit.  Pborm.  II.  4.  3. 

Prodo]  Ut  aliqnot  salten 
prodat  dies.  And.II.  1.13.  Ptios  pr»- 
ditunim  te  tnnm  Titam,  et  prios  pee«- 
niam  omnem.  Heant.  lU.  1.  70.  Illi 
anai  frodita  abs  te  filin  eet  planiasnme, 
Heant.  IV.  1. 26. 

Produco]  Ut  bnie  malo  nliqanm  pre- 
dttoom  momm.  And.  HI.  5.  9.  Nisi 
me  laotasses  amanlem,  et  fnlsa  spe  pr»- 
dvcwe.  And.IV.  1.  24.  FroAtat: 
rendit  Enn.  I.  2.  54.  Omnu  frodm 
ac  Tendidi.  Heant  1. 1.  92.  Qni  illnd 
prodttxit  soelos.  Adelph.  III.  2.  16. 
Qaem^egometprodttxi.  Adelpb.  UI.  S^ 
48. 

Frefett6\  Profecto  sio  ett.  And.  HL 
3.  22.  Fnfecto  boo  vere  diennt  AdeL 
1. 1.  3.  Frefeeto  boc  sio  est,  nt  pnto. 
Hee.m.3.  19. 

Frofero\  Saltem  aliqnot  dies  prtfer. 
And.  il.  1. 29.  Habeo  alia  malta.nnne 
qnm  condonabitor ;  qa»  preferenimr 
post  Bon.  prol.  18.  Rem  prifer  pa- 
lam.  HeaotV.  2.41.  AoproferMdnm 
hoo  tibi  videtor  asqoam?  Adelph.  HI. 
2.  39.    Non  est  opos  proiato,  Hec.  I. 

2.  29.  Progeniem  ▼eetmm  nsqne  ab 
aro  atqne  nUro  pro^enm.  Pbonn.  IL 
3.48. 

-  Pr^'seor]  Quidcnn8mest,qninbine 
in  pistrinom  recta  pn^eitear  rm.  ?  And. 
III.  4.21.  Detineo  te:  fortasse  tn 
profectus  alio  fneraa.  Ban.II.  2.  49. 
Clam  nie  est  pro^ns.  Heant.  1. 1. 66. 

FrofUear\  In  his  poeta  hie  nomen 
pro^ur  sonm.  Eon.  prol.  3. 

PtWiigio]  Gnalos  ejas  prefitgit  ino- 
pia.  Heaot  IH.  2.  17.  Hinc  egcns 
pro/vgiet  aliqno  miliutnm.  Adelph.  UI. 

3.  31. 

Frofvndo\  Pr0^dat,perdat,pereat^ 
nihil  ad  me  attinet  Adelpb.  1. 2. 54. 

Pre^iei}  MemorilerpnigeNian  Tee- 
tram  osqoe  nb  avo  atqae  alaro  prole- 
rens.  Phorm.  IL  3.  48. 

Profci6eo]  Qnm  seae  in  igaem  inji- 
cere  rolnit,  prohi6ui.  And.  1.  1. 113. 
Qood  di  prohiteant.  And.  III.  3.  36. 
Tom  me  prohSbeat  meam  ne  tangam  ? 
Enn.IV.7.  38.  Deos  qnseso  ot  istmo 
pn>&t6eant.  Adelph.n.4.11.  Dimnin 
prvfctftcont.  Hec.II.1.10.  Comnxert 


£T  PHRA8IUM    TERENTII. 


«41 


Itt6  i^tm  pnMtlho  aoBo.  Phom.  IL 

3.78. 

Protn]  Proin  to  fko  opod  to  ot  mos. 
Aod.  II.  4.  5.  Ptoin  to,  ttceri  n  vti, 
Tora  dicito.  Eoo.  I.  f.  f  6. 

ProtiKicj  Proinde  hioo  toa  amoliiniiii. 
And.  IV.  9.  24.  Ut  roi  doui  nrihi 
eritis,  proinde  ego  ero  fima  roris.  Heo. 
II.  1.  21.  Proinde  expiscare,  qoaai 
lion  notses.  Phorm.  11.5.35. 

Prolixe]  Accipit  homo  nemo  molins 
prorsos  neqoe  prolinm^  Bun.  V.  8.  5?. 

Prologus]  In  prologit  scribondis  ope- 
i*m  abotitur.  And.  prol.  5.  Oratorem 
esse  Tolait  me,  non  prologum,  Heaot. 
prol.  11.  Oratorad  ?os  Tenio  omata 
ptologi.  Heo.  al(.  prol.  1. 

Protoquor']  Censen  me  Terbam  po- 
tvisso  nllom  jiroloquif  And.  1.5.  21. 
Neqaeo  satis,  qaam  hoo  mihi  fidetnr 
fiiotam  prave,  proloquu  Heo.  IV.  4. 
24.  Non  potoit  cogitala  proloqui*  Phor. 
II.  1.  53.  Omitto  protoqui,  Phorm.  V. 
6.21. 

PtetuHum]  Qn»  res  tam  repente 
moresmntavittaos?  qaod  proluhiumf 
Adelpfa.V.9.  28. 

Promereol  Vemm  enim  qaando  beno 
promeruit,  ffat.  Adelph.  II.  1.  47.  Ita 
▼elim  meprointfrsntMiameSydam  rirts» 
mi  pater.  Adelpb.  IV.  5.  47.  Idem 
hic  tibi,  qaod  bone  promeritut  foeris, 
oondaplieaTerit.  Pborm.  III.  2.  31. 

PronifSfum]  Ubi  tempas,  promtsM 
jam  perfici.  And.  IV.  1.  7.  Pac  sis 
■ono  promim  apporeant.  Eon.  II.  3. 20. 
Satis  pol  proterre  me  Syri  promiaa  bno 
indaxerunt.  Heaat.  IV.  4. 1. 

Pfomtttuj]  Cspillos  sparsos,  promtf- 
suSf  oircnm  capat  rejectos  neclegenter. 
HeanLlI.  3.  49.  tidenotas. 

Promitto]  8atis  scite  promHtH  tibi. 
Heaot.  IV.  4.  7.  Dam  id,  qaod  est 
^tfmittttJR,  ab  amiois  ar|i^n(am  aofero. 
Pborm.  III.  2.  28.  Neque  ego  ignoseo, 
ifeqne  promitto  qaioqaam.  Pborm.  V. 
8.55. 

Promoeeo]  Nil  promovmg .  And.  FV. 
1.  16.  Qoanlom  hnie  promoveo  nop- 
t!af.  And.  IV.  2.  28.  Move  rero  ocios 
te,  notrix.  So.  Mo?eo.  Cn.  Video,  set 
vil  pnmoves.  Ean.  V.  3. 4.  Abit>o  liino, 
prvsens  qoaado  promoveo  parom.  Hec. 
IV.  4.  81. 

Prontis]  Capite  pronum  io  temm 
alfttaerem.  Adelph.  III.  1.  18.  ?ido 
notas. 

Propr]  Prupe  adost,cam  alienoiooro 
▼haidnBtf  Htthi.  And.  1. 1. 125.  Prept 

TOL.  II.  4  1 


jan  nt  pro  aiora  Ikaboret.  Heaot.  1. 1. 
46.  Partns  inttabot  prope.  Ptopi^ 
acoodamat.  Adelph.  lli.  2.  9  et  11. 
Illod  ros  nolla  alia  cansa  tam  male  odi, 
nisi  qoiapropsit.  Adelpb.  IV.  1. 7. 

Prapedism]  Hlom  tibi  salrom  adfioi* 
tomm  esao  hio  coniido  propediem. 
Heaot.  I.  1. 108.  Ne  lo  propediem  is- 
tins  obsatorabere.  Heaot.  IV.  8.  27. 
Ipsa  ro  oxperiere  propediem,  Addph. 
V.  5.  7. 

Propemodum']  Propnnodumbsbeojam 
fidem.  And.  III.  4.  6.  M«  ejos  spero 
fratrem  propsnMxfum  jam  repperisse. 
Ean.  I.  2. 123.  Egomet  babeo  prope" 
modum  qoam  volo.  Heanf.  V.  5.  20. 
Caiaro  ambos,  pnpemodum  reposcero 
illam  ott  qoem  dedisli.  Adel.  I.  9. 
51. 

Propere]  Propere  areesse.  And.  V. 
6.  15.  Tradoce  bno  ad  ?os  propere, 
Heaut.  IV.  4. 22.  Propere  prseoaoar- 
rit.  Heo.III.3.  11. 

Propero]  Continno  ad  te  properant 
perourro  ad  fonim.  And.  II.  2.  18. 
Taoto  ooios  properemus.  Eun.  III.  5. 
61.  Hio  properat  in  Cjprom.  Adelpb. 
II.  4.  14.  Hominem  prupero  in?enire. 
Phorm.V.6.5. 

Prq)ino]  Hnnc  comedendara  et  ebi« 
bendam  Tobis  propino,  Ean.  V.  8. 57. 

Pfvpin^tu]  Ex  meo  propinqua  rore 
boooffpio  commodi.  Bun.  V.  5. 1.  Quod 
e^  in  pmpinqua  parte  aniioitie  pnto. 
Heant.  I.  1.  5. 

Propwr]  Dom  na*U  alia  deleotalio, 

Jum  propior  esset.  Heaot.  V.  1.  35. 
ta  me  ser?et  Japiter,  at  propior  illi, 
qaam  ego  sam  ao  tOi  bomo  nemost. 
Phorm.  V.  3.  25. 

Propitius]  Parentes  propitn.  Adelph. 
1. 1. 6.  Satin  illa  di  tunt  propitii  7  Pbor. 
IV.  3. 31. 

Proprius]  Nilne  esso  proprium  cui« 
qnam?  And.  IV.  3.  1.  Voinptatet 
oonim  proprie  tnnt.  And.  V.  5.  4.  Cu- 
ravi,  propria  ea  Phiedria  ot  potorotor. 
Pborm.  V.  5. 2. 

Propter,  Adverb.]  Interdam  propter 
dormiet.  Eon.  II.  3.  77.  Hio  prf^er 
fauno  tdsiste.  Adelpfa.  II.  1. 15.  Ibi 
tngiportom  proptmr  ost.  Adetpb.  IV. 
2.37. 

Propitho]  Qood  ta  tperet,  frepui' 
ud»  iacile.  And.  II.  3.  21. 

Prorsum]  Hic  faominet  promimeK 
ttalttt  insanos  feoit.  Bon.  II.  2.  ffS. 
Prortum  oblitas  tam  nei.  Itao.  il.  $. 
15. 


M 


INDEX    VERBORUM 


Pnnui]  Huio  prorsui  illatn  dod  dat 
Aod.  11.  2.  34.  Pranut  a  me  opini- 
oDom  h«De  tuam  esse  ego  amotam  volo. 
And.  Iir.  2.  30. 

Prorruo]  Foras  aimol  omoei  prorru' 
wU  se.  Bqd.  III.  5. 51. 

Protiiio]  Quidnam  hio  properanspro- 
tilit  7  Bun.  V.  7.  6. 

Pro^)ere]  fireoere  haeo  nobis  prof- 
pere.  Phorm.  V.  7. 2. 

Profpiao]  Malo  ego  nos  pratpieeret 
qQamhaDc  aloisoiaooeptaiiQoria.  Eqd. 
IV.  6.  24.  Nisi  proinectum  a  nobis  in- 
terea  eat,  desertn  viVimas.  Heaut.  II. 
4. 11.  Qaam  bene  vero  abs  te  prt^tpec'- 
tum  est  ?  Heaot.  IV.  1.  25.  Tibi  pro- 
ijMri  et  atQllitis  tose.  Heaot  V.  2.  8. 
Illo  qo»  fotora  aont  proipicere,  Adel. 
III.  5.  34.  Ego  jam  pirotpiciam  mlbi. 
Adelpb.  IV.  2.  50.  Nomqoid  tote 
proepexti  tibi  ?  Adelpb.  IV.  5. 55.  Ade- 
ram,  cujus  coDsilio  foerat  ea  par  pro- 
tpiei.  Heo.  IV.  1.  46.  Nisi  me  ani- 
nos  fallit,  aot  parom  pro^tciunt  ocoli. 
Phorm.  V.  1.  8. 

Proitemo]  Ceteros  roeremi  agerem, 
raperem,  rooderem  et  protUrner^m. 
Adelpb.  III.  2.  21. 

Pronim]  Capitis  periclom  adire,  dum 
protim  tibi.  Aod.  IV.  1.  53.  Quibus 
et  re  salva  et  perdito  profueram  ei  pro- 
tum  saepe.  £un.  II.  2.  27.  Melins, 
pejos,  protit,  obsit  Heaut  IV.  1.  30. 
Qoicqoid  est  id,  qood  reliqait,  pnfuit, 
Hec.  III.  5. 13.     Qui  post  factam  in- 

Sriam  se  exporget,  parum  mibi  protit, 
ec.  V.  1. 16. 

Protelo]  Ne  te  iratos  sois  sacvidicis 
dietisprote/et  Phorm.  I.  4.  S6. 

Proterreo]  Filium  prottrruitti  hinc. 
Heaot.  III.  1.  37. 

Proten»]  Satis  pol  prof«rv8  me  Svri 
promissa  hnc  induxerant.  Heaat.  IV. 
4. 1.  Eoee  antem  tn  qooqoe  proterie 
inoandos  es.  Hec.  III.  5.  53. 

Protervitat]  Quam  psene  me  toa  per- 
diditproterntos.  Heaot.  IV.  6.  10. 

Protervot]  Ne  ineptns,  neprotertws 
videar.  Heaot.  III.  3. 16. 

Protinam]  Hino  me  protinam  conji- 
oerem  in  pedes.  Phorm.  I.  4. 13. 

Provideo]  Eros  est,  neqoe  proiute- 
ram,  And.  I.  2. 12.  Si  non  astn  provi- 
dentur,  And.  I.  3.  3.  Phorm.  I.  4.  5. 
obi  Tide  nolas.  Potarit  roe  plos  scire 
et  prttvidere.  Heaot.  1. 1.  64.  Prod- 
tum  esl,  ne  in  prsDsentia  hsM  hino  abeat 
Phorro.  V.  2. 14. 

Provtficia]  HQicDOStro  traditast  pro- 


vineia.  Heant  III*  2-  5.  PrmiMM* 
cepisti  doram.  Phorm.  1. 2. 22. 

Proviso]  Provito  qoid  agat  Pamphi- 
loa.  Aod.  V.  5.  1 .  Hoc  prooiao.  Ean. 
III.  1.  4.  £go  boo  ad  tos  procsco. 
Adelpb.  V.  6. 1.  vide  notas. 

Provoco]  Pamphilam  cantnm  prono- 
romuf.  £oo.  III.  1.  53.  vide  nolas. 
Hao  provocat,  Adelpb.  V.  4.  24. 

Provolvo]  Ego  hnnc  in  mediam  vian 
provolvam.  And.  IV.  4.  38. 

Projrumui]  Proxumut  som  i^omet 
mi.  And.IV.l.  12.  His  mensibos  sex 
septem  prorsos  non  vidisse  promsm. 
EoD.  II.  3.  41.  Eamos  ad  me,  ibt 
proxumumst.  Ean.  III.  5.  64.  Agram 
in  prorumo  bic  meroalosea.  Heaotl. 
1.  2.  Hio  meos  amioos  illi  genere  est 
proxumus.  Adelpb.  IV.  5.  17.  Hicest 
his  cognatos  proxumut.  Adelph.  V.  8. 
24.  Cum  in  proxumo  hic  sit  segra. 
Heo.  111.  2. 6.  Lex  est,  ot  orbar,qai 
sont  generepmumi,  iis  nnboDt  Pfaor. 

I.  2. 75. 

Prudent]  Pnuff m  seiens,  vivQS  vi- 
densqae  pereo.  Eod.  I.  1.  27. 

Ptaltria]  Ille  boous  vir  nobis  psvi- 
triam,  si  dis'  placet,  paravit.  Adelph. 
III.  4.  31.  Tua  arte  vigiuti  mime  pro 
ptaltria  periere.  Adelpb.  IV.  7. 25. 

Pablice]  Ibi  costos  puUiee  eat  nanc. 
Eon.  II.  2.  69.  Haod  eito  mali  qoid 
ortom  ez  hoc  sit  pubiiee,  Adelph.  Ili. 
3.89. 

Pubiifntut]  Non  hoe  puUicituttceiat 
hinc  deporlarier  b  solas  terras  ?  Pfaoim. 
V.  7.  85. 

Pubiicut]  An  ne  hoo  qoidei^  ego 
adipiscar,  qoodjaspuMicttmst?  Phona. 

II.  3..65. 

Pudent]  Aoimi  est  pudentit  signom 
et  non  instrenoi.  Heaat  1. 1.  68.  Pu 
(^sns,  modesta.  Heo.  I.  2.  90. 
'  Piid^]  Cajaa  nnoc  pudet  me  et  mi- 
seret.  Heaot.  II.  3.  19.  Pratris  me 
qaidem  pudet  pigetqoe.  Adelph.  III. 
3.  38.  Pudet  Philomeoae.  Hec  V.  f. 
27.  NoD  simultatcm  meam  revereri 
sallem  ?  oon  pudere  ?  Phorm.  H.  1. 3. 

Pudice]  Pudiee  vitam  agebat  Aod. 
1. 1.  47.  Bene  et  pudice  doctam  atqao 
edactom  ingeniom.  And.  1. 5.39.  Bene 
et  pud^ice  edoctam.  Heaot.  IL  1. 14. 

Pu^citia]  £t  ad  pudidtioM  et  ad 
rero  tolandam.  And.  1.5.  53. 

Pudieus]  Piom  ad  pudkum  ingeni- 
om.  Hec.I.2.77. 

P%»dor]  Palris]Ru2or.  Utneqneme 
eonsaelado,  neqae  amor,  Mqae  pmdm' 


ET    PHRAS1UM    TERENTII. 


«48 


c«mmoTeat  Aod.  I.  5.  27  et  44.  In 
deDegaado  niodo  qoia  pudor  paolom 
edest  And.  IV.  1.  6.  Nomnam  ejos 
isolorpudoru  signom  osqoam  iodieat  ? 
And.  V.5.7.  Pudon  et  liberalitate 
liberos  retinere.  Adelpb,!.  1.  3f.  Stol- 
titiant  iataco,  non  pudor.  Adelph.  II.  4. 

10.  Pudorin  an  amori  obseqoeretor  ma- 
gii.  Hec.  I.  2.  47.  Tinidiam  obslope- 
feeitpudor.  Pborm.  II.  1.  54. 

Puella]  Parvolam  puellam,  Eon.  I. 
2.  29.  NoTioiie,  puelU.  £od.  III.  5. 
34.  Si  pueUam  parerem,  noUo  toUi. 
Heaot.  IV.  1.  14.  Com  pueUa  anom 
aosoepisse  iniioicitias  non  podet  ?  Hec. 

11.  1.  34. 

PueUula]  CoDtinoo  qoandam  nactns 
est  pueiluiam  oitbaristriam.  Phorm.  I. 
2.  31. 

Putr]  JSqoom  esse  eensent,  uos  jam 
a  pueris  ilieo  nasei  senes.  Heaot.  II. 

I.  2.  Homini  ilico  laoromK  eaduot 
quasi  puero.  Adelph.  IV.  2.  21.  Qoem 
egopusrum  modo  taolillom  io  msnibos 
gestavi  meis.  Adelpli.  IV.  2.  24.  Pro- 
misti  aotem?  de  te  largitor,  puer, 
Adelph.  V.  8. 17.  Molieros  sont  fer- 
me  ot  pueri,  leTi  sententia.  Hee.  IIL 
1.32. 

PuerilU]  Qoidoomst?  D.  Pum^. 
And.  II.  6.  18.  Veslra  puerUi  seoteo- 
tia.  Phorm.V.7.  56. 

Pumtia]  Mihi  com  eo  jam  inde 
osqoe  a  puerUia  foit  somper  familiari- 
tas.  Heaot.  I.  2.  9. 

Puorpera]  Qoid  opas  faoto  essct  pu- 
erpene,  And.  III.  2.  10.  PuMTieraiii 
bao  DUDo  dooi  per  Tiam  stgrotam. 
Adelph.  V.  7.  23. 

Pugif]  Si  qoa  est  habitior  paolo,  pu- 
gilem  esse  aioot.  Eoo.  II.  3. 24.  Pugi' 
lum  gloria.  Hec.  alt.  prol.  25 

Pugna]  Neqoe  pugnat  narrat.  Eoo. 
IJL  2.  29.  Dabit  hic  pu^nom  aliqoam 
denoo.  Eon.  V.  2.  60. 

Pugno]  Penicolon  pugnare  oogitas? 
Son.  IV.  7.  7.  Pugnaveris.  Adelph. 
V.  3. 57.  PugnatU  de  loco.  Hec.  alt. 
prol.  33.  ♦ 

Pugnus]  Pugnus  continon  in  mala 
haereat.  Adelph.  II.  1. 17.  Me  pugmt 
usqaeoocidit.  Adelph.  IV.  2. 19.  Pugnos 
in  Teotrem  ingere.  Phorm.  V.  2.  95. 

Puhher]  O  faciem  pulchram,  Eoo. 

II.  3. 5.  Virgo  pulclira.  Phorm.  I.  2. 
54.  Hic  pulcherrimum  laoinos  andiTi. 
Phorm.  V.  6.  29. 

Pulchre]  Dixti  pulchre.  Bon.  II.  3. 
85.     Palchre  mehercle  diclam  et  s»- 


piester.  Eon.  III.  1.  26.  Videbarmi- 
bi  esse  pulchre  sobrios.  £oo.5.  IV.  2. 
Instrocta  pHlehre  ad  pemiciem.  Heant. 

III.  1.  41.  Salsamenta  hmc  fao  maoo- 
rentor  pulchre.  Adelph.  UI.  3.  27. 
£go  iUios  sensom  pulchre  caUeo.  Adel. 

IV.  1. 17.  Precessisli  hodie  pulekre. 
Adelpb.  V.  9.  22.  Faeneratom  istoo 
beneficinm  pulrhre  tibi  droes.  Pborm. 
III.  2.  8.  Sane  hercle  pulchre  soades. 
Phorm.  III.  3.  9.  Immo  Toro  pulchre 
diflcedo.  Fnorm.  V.  8.  58. 

PuicMtu</4i]Nihil  erat  adjomenti  ad 
pulchritudittem.  Pborm.  I.  2.  55. 

PulmenUm]  Lepos  tute  es,  et  puU 
mentum  qamris?  £od.  III.  1.  36.  vide 
notas. 

PuUo]  Dromo  pultat  fores.  Heant.  IL 
3.  34.  Cesso  puUare  ostiom  Ticini  ? 
Heaot.  III.  1.  1.  Qois  ostiom  boo 
puUavit?  Adelph.  IV.  5. 3. 

Punctum]  Temporis  mibi  punefum 
ad  haoc  rera  est.  Phorm.  I.  4. 7. 

Pftrgati4)]  Nesoio  qoid  peccati  portat 
bec  purgatio,  Heaot.  IV.  1.  12. 

Purgo]  Purgon  ego  me  de  istao 
Tbaidi  ?  Bon.  111.  1.  44.  To  qaod  to 
posterios  purget,  haao  injoriam  mihi 
DoUe  faetam  esse,  bojas  non  fiiciam. 
Adelph.  II.  1.  8.  Pisois  oeteros  pwrga, 
Adelph.  III.  3.  22.  Te  ipsom  purgare 
ipsis  eonro,  plaoabilios  est.    Adelph. 

IV.  3.  17.  Aot  ea  refellendo  tibi  aot 
purgando  oorrigemos.  Hec.  II.  2.  12» 
Te  sibi  puf^atum.  Heo.  V.  4.  31. 
Orat ;  oonfitetor ;  purgat:  qoidTisam- 
pUns?  Phorm.  V.  8.  46. 

Purus]  lo  hac  est  pura  oratio.  Hoaat. 
proL  46. 

Puto]  Diotam  puta,  And.  I.  1.  2. 
Aliqois  fursan  me  putet  non  putare  hoo 
veroffl.  And;  V.  5. 1  et  2.  Bene  putas. 
Ean.  IV.  7.  43.  Magis,  si  magis  noris, 
putes  ita  rem  esse.  Id  nil  puto.  Heaat.* 

V.  1. 16  et  27.  Qni,  nisi  quod  ipse 
feoit,  ntl  reetom  putat,  Adelph.  I.  2.' 
19.  Qom  tibi  putaris  prima,  io  ex- 
periondo  ot  repodies.  Adelph.  V.  4.  4. 

Pytiio]  Pjftisando  modo  mihi  quid 
Tioi  absumpsil  ?  Heaot.  lU.  1.  48.  Tido 
notas. 


Qua]  Fieri  potesti  ot  ne  qua  exeat. 
Adelpb.  IV.  4. 16. 

Quadrupes]  Quadrupedem  oonstrin- 
gito.  Aod.  V.  2.  24. 

Qmarito]  Laoa  ao  tela  Tictom  guieri- 
toiu.  And.  1. 1. 48.  Haso  car  f u^ritft  ^ 


eM 


IMPEX   VBIBOBUM 


Eim.  in.  8.  17.    Tb  tpsiini  quenU, 
Adelpb.  I.  3. 1. 

QH«ro]  Te  ipsam  qi»aro,  And.  11.  S. 
8.  ConsUium  gutffu.  And.  IV.  2.  19. 
Feoile  Tiotom  qtugrtre,  Ean.  U.  t.  50. 
Ubi  qu^tm,  nbi  iDveeUgfem,  incertai 
soQ.  £an.  U.  3. 3.  Sermunem  qwerere* 
£ao.  lU.  5. 10.  Qaid  eibi  bio  ▼eetitai 
9K«rt<?  Eao.  UI.5. 10.  Qmciv  qoi 
r^apoadeat.  Eoo.  IV.  7. 40.  Mii  tam 
diffieileet,  qoin  quermido  m?estigari 
poisiel.  Ueaot.IV.  f.  8.  Abdtiea«Tiaeif 
yiKtre  ren.  Adelph.  UI.  4.  36.  Con- 
serva,  qv^€,  paroe.  Adelph.  V.  3.  87. 
CoDtrivi  iii  fucruiwb  Titam  al4|oe  mta- 
tem  meam.  Adelpb.  V.  4, 15.  Qu«ra- 
rtt  aliom  ▼iram.  Pborm.  II.  1.  67. 

Qtueso]  Beoa  verba,  ^utfM.  Aod.  I. 
2.  S3w  Narra  isloo  qugao  ^id  nt. 
£an.  III.  5.  14.  Ubioamst  qu^uat 
Heaot  III.  1.  tl.  Deos  quMo  olistseo 
profaibeaot.  Adelph.  IL  4.  11.  Qutfio 
qoid  istoo  ooniiU  est  ?  Hec.  IV.  j|.  19. 
Qucso  qaid  oarras?  Fkorm.  V.  7.  4t. 

QutfsUi]  Acoepit  ooaditionem,  dein 
gutfXuni  oceipit,  And.  1. 1,  5S.  OUm 
isti  fait  geoeri  qoQDdam  qwntut  apod 
Bieolam  prios.  lo  ^MatNi  oobo  eit 
molto  abenrimos.  Eod.  U.  4.  15  et  92. 
^am  esse  qu^um  Sn  animom  iodast 
laaxomom.  Heaot.  prol.  49,  Uti  qut»- 
tuM  faceret.  Heaat.  IV.  1 .  27.  8i  es- 
set  aUa  ex  ^utfittt  hoo.  Hec.  V.  1.  29. 
Nomqoam  animom  qu^tti  gratia  od  loa- 
las  odduoam  partes.  Heo.  V.3. 38. 

Qualis}  Non  saUs  peroosU  mo  eUam» 
qualU  sim.  And.  III.  2.  23,  Metae 
mudm  to  me  esae  boouoem  existames. 
Eon.  IV.  6.  20.  Qualt  iogeDiam  ha- 
beres.  Heaot  II.  4.  4.  Qiioiii  slm  ami- 
CQM,  oot  qoid  possiem.  Hec.  V.  1.  39. 
Qua(tiego  b  baoo  (oerim.-  Fbocm.  V. 
8.43. 

Qudti.  Cum  supsr2atioo  ^«TOi^]  II- 
)om  esse  fuom  deterrimom.  And.  V.  1. 
36.  Te  redimos  oaptam  fuaoi  qoeos 
mioimo.  Eoii.  1. 1. 29.  Pacfuompla-' 
rimom  ilUs  relinqaas.  Ac^elph.  V.  3.. 
27.  Quam  maxome  servire  vestris 
oommodis.  Hec.  alt.  prol.  43. 

Sequente.  Adjeetivo]  Vide  ^tkim  ipiqo- 
as  sis  prm  stadio.  Aod.  V.  1.  6.  Quam 
hoe  manos  gratom  Thaidi  arbitrare  es- 
se?  Eun.  II.  2,44.  Vel  heri  io  vmo 
quam  iomodestos  foisU !  Heaot.  III. 
3.7. 

Sequente.  Verho]  duftm  timeo,  qoor- 
som  eradao.  Aod.  U  1.  100.  Nesois, 
fuum  doleom.  Hetat.  V,  1.  61.  Qum 


gatfdeo.  Adelpb.  lU.  4.  90. 
meo.  Pborm.  IV.  3.  3. 

SequmU,  Adverbia]  Quom  mioM 
omarit.  Aod,  III.  2.  40«  Quomcila! 
Eao.  1.  2.  98.  Quum  limoi  maie.Hea. 
IV.  1.  51.  Q(4aia  m«x  virgiaemaMaa- 
saat.Adalpb.V.  6. 1. 

Port  (om  aiiaeque  partvaias]  Kon  taa 
ipso  qnidem  dooo,  qua»  obs  te  dAam 
esse.  Eoo.  UI.  1.  3.  Tom  pleeidam» 
9Uam  oris  eat,  reddo.  Adolph.  IV.  1. 
18.  NoD  hcocle  verbia  diei  pctest  \m* 
tam,  quam  re  tpsa  oaTigore  iacommg 
dooiiit  Heo.III.4. 3.  Tarbotpono, 
ouam  ToHt  Hec.  IV.  4.  IS.  vide  nolas. 
Secos  fuam  dignom  est  Fborm.  IL 
3.91. 

.  Quamoftrem]  NibU  salis  finMi  Tideo» 
quamobrem  aooipere  hono  ni  ezpediat 
metom.  Heaol.  II.  3.  96.  lo»  quamalk' 
rem  hoo  veDeram*  ros  abiit  Adslpb. 
III,  3. 81.  QuaoMfrran  hmo  ahierit,eaa- 
smi9  videf.  Hec.  UI.  3.  22. 

QtuunplurimMm']  Fac  plmrimttm  iSXm 
reUoqaos.  Adelpb.  V.  3.  97.  Stodeo 
ilKs  oi  guoflipittriiaum  hmivtm^  Adck 
V.4.14. 

Quaa^imum]  Qfmmpvimmm  bpe  asa 
Ubera  Diiseram  meta.  And.  II.  2.  14b 
Foo  quamprimum  hme  aadiat  Bao.  V. 
8.  .12'.  Ut»  qaid  ogato,  qummprimum 
sciam.  Adelph.  III.  5. 6.  Vt  faoe  qtmm> 
primum,  qoioqaid  oat,  oerte  sciam.  Hoo. 
III.  1.  44.  Cesso  odire  yiam^iimioa 
senem?  Phorm.  II.  1.35. 

Quam^uam]  Quaaifuam  iUam  eopio 
abdaocre.  Eaa.  I.  2.  92.  Qaiimfiwai 
hmo  iotqr  noa  noper  ■eUliaadiiiiiilMiH, 
Heoot  I.  1.  1.  Quamfuom  eot  seiAsB* 
tos,  Doa  eomoiiltet  bodie  uaiqoaaa  Me- 
rom  at  vspolet  Addph.  U.  1. 6. 

Quamtit]  Quammt  atiam  Bmaea  etse» 
sos  iHo.  Adelph.  U.  4.  15. 

Quaodo]  Ut  qaimos,  alaot ;  qumdu, 
nt  volnmas,  oon  licet  Aod,  IV.  5.  lOl 
Meos  foe  sispostreme  aaioios,  quundo- 
t$o  som  taos^  Boo.  I.  2. 116.  Quaods 
istoe  jom  erit  ?  Heaot.  U;  T.  9.  Quon- 
<i8ego  toom  non  coro,  oe  oaraammk 
Adelph.  V.  3.  16. 

Quaiufofutdm]  Quaoifagatim  tam 
ioers,  tam  oolU  eoasilii  aam.  And.  III. 
5.  2.  Quandoquidem  illarom  aeqae  te 
qaisqaam  oovit.  Eaa.  II.  3. 83.  Quoii- 
doqtddem  dooeada  est,  eyemet  habee 
propemodom  qoam  toIo.  Heaot  V.  5« 
20.  Quandoquidem  hoo  oamqoam  m> 
ipoe  ioloit  oredere.  Addpk  IV.  5.  6. 
QftamioqUidm  iUam  a  me.distiahitDe- 


ET  FHRASIUM  TERENTII. 


«tfrftai.  Bbo.  IIL  5. 4t.  QtmuU>^^ 
dsm  lolnt  ngmn*  Vhmwk.  IL  3.  58. 

Qttontim]  Onm  fuaeMi  TidMS,  v>* 
dolBr  eiM  fuonrivis  preti.  And.  V* 
1».  15. 

QiMnto]  QiMM/o  Mtrast  Aml.  IL  1. 
7.  Q«ant«mgi»iBagb^oogito.  Bn* 
III.  5. 1.  Qiianto  to  me  et  Mait  f^ 
vior,  tonto  ee  ignoeeeDUor.  Heaat.  iV« 
14  St.  Tide  noies»  Qnan«o  foerat  pn»* 
atibillns.  Hee.  III.  1.  4. 

Quantum]  Kras,  ouantum  nodi»,  qx- 
«re  excidit.  And.  II.  5. 12.  Quawfm 
enapioor,  td  virginem  miimQm  adjeoic. 
'~n.  L«.69. 

Qaanluf]    Nesdt  qHttMlu  in  Mdia 

raer  miaer.  And.  IV.  1.  S5.  Quanti 


ea«aapere?Eon.  IV<7.  21.  To  illam 
noidqaam  oateadiati  ^nti  penderea. 
Baaot.  1. 1. 103.  Ta,  ^uantus  tfUantus, 
nll  aiaisapientia  ea.  Adelph.  III.  3.40. 
Quantam  obtall  ad?eDtu  meo  kfctitia» 
PaDiphtto  bodia  ?  Hee.  V.  3. 18.  Quan- 
to  qtumta  haM  mea  paapertaa  eat.  Fhor. 
V.  7.  10. 

Quapropter,  Admrh.']  Quaprapterf 
Si.  Rogaa?  And.  I.  1.  136.  Quapnfp- 
ter?  quia  enim  qoi  eoa  gaberoat  ani- 
■lat,  indnmiffl  geronL  Heo.  IU.  1. 31. 

Qttopropttfr*  Cbn/ufict.]  Quopropter 
llmo  res  nentiqaam  heglectn  eat  mihi. 
Heaot.  It.  3<  116.  Qiiapropter  qaoqao 
pioto  taoitoat  opoa.  Adelph.  IIL  2. 
44«.  Qtm  mo^optaf  eaanimstom  oitloa 
•doni  foras.  HeO.  IIL  3. 4. 

QkMffv]  Quof^  mqttom  esl  Tosoog^ 
■taeere  atqae  f gnoaoero.  B«o»  prol.  42. 

Qnoii]  Isfmo  oommomoratie  quad 
oxprobratio  eat  immcmori  beaeRoi* 
Alid.  L  1.  17.  Quad  neoOMe  sil,  si 
hoio  nan  dat,  te  illam  uaorem  daooro* 
AimI.  II.  2.  35*  Adaimalabo  f  uosi  iMmo 
eieam.  Ron.  III.  2.  8.  Qutm  taleata 
id  qoibdeolto  eoegi.  Heaot.  I»  1.  $3< 
Quan  nano  non  norimos  nos  inter  noa. 
Adelph.  II.  4.  7.  QuaiH  t«  non  mollo 
Hialis  narrare  hoo  mihi.  Hee.  I.  f «  35« 
Proinde  expiscare,  fuoft  nea  nossea» 
Pltorm.  II.  3.  35. 

Qiiatio]  Homo  fuotirtMr  oerte  oom 
Atooforaa.  Eqd.  II.  3.  €6. 

Qneo]  Cam  ?elil,  tibi  jore  irasoi  rton 
igueat.  And.  II.  3.  20.  Ul  guiimif ,  aiant) 
qoando,  nt  Tolomas»  non  Ucet.  And. 
IV.  5.  10.  Te  redimas  eaptom  qaain 
•^aeos  minimo :  si  neqoeas  paolalo,  at 
qaantl  ^ms.  Eon.  1. 1. 29  et  30.  Cam 
tderare  llHos  snmpfos  non  quiat.  He«« 
lir.  5.  3^.  Fletora  «ooantere  ml  aon- 


siK  9uit.  Adclpb.  IT.  4.  5.  Porma  iis 
tenebris  noaoi  Don  quita  est.  Heo.  IV. 
1«  57.  MiDas  queo  viri  oolpa,  qoam  me 
dignamst.  Pborm.  V.  3.  4. 

Qumv]  Quid  agam  ?  qaid  olameii  ? 
aat  querarf  Adelpb.  V.  3.  3. 

Qui.  Ut]  BiBoite  qui  dotor  tibi :  tfgo 
id  agam,  qui  mihi  ae  detnr.  And.  11. 1. 
34  el  35.  Id  qomro,  tibi  qui  fiUom  M^ 
titoerem.  HMat.  III.  1.  83.  Hoio  do* 
moa  qm  f(oatar.  Adelpb.  V.  8.  27.  AK^ 
qoantol«B  qos»  adferret,  qui  disaolre" 
rem  qam  debeo.  Phorm.  IV.  3. 50. 

Qui.  Qumnodo]  Qui  Mis  ?  And.  IL 
1.  2.  Qiii  istao  faeero  Boaoohoa  poM<' 
it  ?  Eon.  IV.  3. 15.  Qui  ille  potorit  oa« 
M  in  toto,  die  mihi.  HMot  IV.  3.  30. 
Qui potoi  melias?  Adel.  11. 2.  7.  Neo, 
qui  hoo  mi  areniat,  acio.  Hee.  II.  3L  6. 
Qiii  istoo  eredam  ita  mm,  mihi  dioi  re« 
liffl.  Phorm.  V.  6.  15. 

Qttirum^]  Cam  quihus  ertt  eiim^ 
aoa.  And.  I.  1.  36.  Qua  meo  cum^u^ 
anitto  lobitamat  faoere.  And.  I.  5.  28. 
Quodeumque  iociderit  in  ineatefli,  roleftf 
HMOt  IIL  1.  75.  ride  notas. 

Q^idam]  Foit  olim  hine  quidam  ao» 
nex.And.  I.  3. 16.  vldenot  Neqaelibi 
obstati  qqod  quidam  fscit.  Bon.  III.  2. 
30.  Amioas  quidam  me  a  foro  abdoiic 
modo.  Adelph.  IV.  5. 11.  Modo  qwn^ 
dam  ?idi  rirginem  hitio  ricinim.  Phor« 
I.  2.  45. 

Quidem]  Mlfntc^mnoh  fittetiaimne. 
And.  I.  3b  20.  Non  tam  ipso  quidem 
dono,  qoam  sAfa  te  datnm  eMO.  Bom 
III.  1.2.  Me  fttidm  Mmper  seio  ft«* 
eisM  sedolo.  Heaut*  II.  4. 16.  Frsfria 
me  ^jdrm  podot  pigetqoe.  Adelphi 
III.  3.  37.  Is  quidem  in  col(M  Don  Mt. 
Hee.  IV.  4.  77.  Adhoc  corari  onom 
hoo  quidemt  ot  mi  esset  SdM.  Phorm. 
V.  7. 11. 

Qttt^nt]  Adoon  ad  eom?  B.  Qut-^liri? 
And.  II.  1.  15.  Habea  faomfoem,  anm« 
^  ho?  Pn.  Qnidni  Iiabeam  ?  Ean.  IV.  4. 
7.  dinia  hsee  fiori  ridebat  ?  M.  Quid-' 
ni  f  mecntoi  ooa  simol.  Heaot.  V.  1. 34« 
Ifostin  porticom  apod  macellam  baO 
deorsom?  D.  Qairfni,  noverim?  Adel. 
V.  2.  34.  Hano  igttor  mittimns?  G. 
Qttidni  ?  Pborm.  V.  3.  30. 

Qafesco]  Deliinc,  nt  quieteant,  porro 
moae.  And.  prol.  23.  Quibas  qaidem 
qoam  facile  potaorat  qnieaei,  si  hic  ^t- 
eaire.  And.  IV.  2.  8.  QomM,  ego  dabo» 
qukux.  Pborm.  IV.  3.  65. 

Qtf ietvf]  Ses  ego  te  totoa,  PaniieAO, 
hoa  mense*  quiHum  reddam.  Eon.  II. 


046 


INDEX   YERBORUM 


3.  46.  Quietut  esto,  ioqauii.  Phom. 
IV.  5.1. 

Quin}  Quin  la  ano  Terbo  die,  qoid 
est  qood  me  velis.  And.  I.  1.  18.  Non 
dabiQmsl,  quin  axorem  riolitfiliae.  And. 
I.  2.  1.  Quin^tn  boo  nadi.  And.  II.  2. 
9.  Quin  tnces.  Aiid.  II.  3.  25.  Quin 
diois  andest  cUre.  And.  IV.  4.  15.  ti- 
de  aotaM.  Nomquam  accedo,  ^utn  abs 
te  abeam  doctior.  Ean.  IV.  7.  21.  Nil 
tam  difiicilest,  qmu  qaaerendo  investi- 
gari  possiet.  Hean.  IV.  2. 8.  Namqaam 
onam  iotermittit  diem,  quin  semper  to* 
niat.  Adelph.  III.  1.  7.  Nec  raoramnl- 
lam,  quin  daoat,  dari.  Heo.  I.  2.  52. 
Quin  omitte  me.  Phorm.  III.  2.  1. 

Quippe]  Quippe  forma  iopalsi  oostra 
nos  amatores  colant.  Heant.  II.  4.  9. 
Quippe  qui  magnarum  ssrpe  id  remedi- 
am  Kgritudiiiam  esf.  Heaot.  III.  2. 
27.  Quippe  homo  jam  grandior,  paa- 
per,  cai  in  opere  rila  eral,  rnri  fere  se 
conlinebat.  Phorm.  II.  S.  15. 

Qtttinaml  Ut  sciam  numguidnam  hsM 
torbce  tristitia  adferal.  And.  1.  4.  8. 
Qtitdnamst?  And.  II.  6.  18.  Quidnam 
id  est  ?  And.  III.  6.  9. 

Quispiam']  Num  iiii  molest»  quip' 
piam  b«ec  sunt  napU»  ?  And.  II.  6.  7. 
Qoid  si  hoo  quitpiam  volait  deus  ?  Pa- 
tiamar  ao  oarremas  cuipiam,  Adelph. 
III.  2.  38.  Si  remiltenl  quippiam  Phi- 
lomeiiam  dolores.  Hec  III.  2. 14. 

QuiMquaml  Qoid,  Dare,  aamt  ?  D. 
.£qae  quiequam  nuoo  qnidem.  And.  II. 
6.  3.  Tanta  recordia  ionata  quuquam 
at  siet.  And.  IV.  1.2.  Nihilne  esse 
proprinm  euitpiamf  And.  IV.  3.  1. 
Quasi  quiequam  in  hunc  jam  grarius  di- 
ci  possiet.  And.  V.  3. 3.  Hoonomo  fait 
minas  ineptns,  magis  sereras  ^^isfuam. 
Ban.  II.  1.  21.  Nii  ridetar  ronndios, 
nec  magis  compositam  qiucquam,  neo 
magis  elegans.  Ean.  V.  4. 13.  Neqae 
me  quisquam  est  miserior.  Heaot.  IT. 

I.  12.  Quemquamne  tam  animo  oomi 
et  leni  potas  ?  Heaat  V.  1.  39.  Ita  ai 
asqnam  fail  fide  quisquam  optoma.  Ad. 

II.  1.  7.  Neo  fratrem  homo  ridisse  so 
aibat  quisquam,  AHelph.  IV.  6. 5.  Ne- 
mo  quisquam  illoram  scito  ad  te  venit. 
Hec.  I..  1.  10.  An  quitquam  osqaam 
geDtiomst  «eqae  miser  ?  Hec.  III.  1. 13. 

Quisque]  Pro  so  quisque  sedulo  fa-. 
oiebant.  Heaut.  1. 1.  74.  Qass,  cujui- 
que  ingeniam  ut  sit,  declarat  maxnme. 
Heaol.  II.  3.  43.  Ut  quisque  soam  rolt 
esse,itaiit.  Adelph.  III.  3. 45.  Nescire 
arbitramini  quo  quis,fue  paeto  bic  f  itam 


extgat?Hee.II.1.19.N<i 
tnle  inoommodam  rem,  ai  fHCfw  eit, 
in  aaimam  indaoes  pati?  Heo.  IV. 
2.27. 

Quisquis']  Qukquid  peperiisel,  d«- 
ereveraoi  tollere.  Aod«  1. 3. 14.  Q»k- 
f  tttd  hqjas  feoi,  eaosa  rirginis  feoi.  Bos. 
I.  2.  122.  Minim  ni  illoo  homioe  f»- 
quo  pacto  opost.  £oa.  V.  8.  53.  Iilse, 
quiequid  est,  fao  me  ut  sciam.  HessL  L 
1.  32.  Quiequid  esi  volo  seiie.  Addpk 
I.  2.  73. 

Quitfis']  Vinun  in  quMis  loeo  psn- 
Uim.  And.  IV.  3.  3.  Uua  harsm  fHcm 
cansa  me  ut  fooiam  monet.  And.  V.  4. 
1.  Qutdoti  poasem  perpeti.  BaB.L  S. 
97.  Malo  qoidem  me  dignoB  f««M 
depotem.  Heaat  1. 1.  83.  Qnidmim- 
tis  est,  dam  rirat  modo.  HeaoL  IV. 

I .  28.  Abs  quivis  homine,  com  esl  opas, 
beneficiam  aocipere  gaadeas<  Addpk 

II.  3.  1.  Ctttvts  fkoilest  nosoere.  AM. 
V.  4.  8.  UtfuioislacilepoMt  credefe. 
Hec.  1. 1.  4.  Quomoti caosainbaBessi' 
picari,  qnam  ipsam  reram,  msrolo. 
Heo.  IV.  1.  25.  Andacissomeosoii 
quidvis  iropone,  et  feret  Fhorm.  UL 
3.28. 

Qtto.  Adterb.]  Vide  quo  me  isdacsi. 
And.  II.  3.  25.  £n  quo  redaoU»  nn. 
Enn.  II.  2.  7.  In'  hinc  911«  di^ns'! 
cnm  donis  tuis  iam  lepidis.  Eas.  IV, 
3.  9.  Unde  sis  ne  quo  hino  abeu  Iff- 
gias.  Heaat  I.  2.  38.  Quo  in  teetoa 
te  reoeptes.  Heaot  V.  2.  15.  Illte 
qasDso  radi  fiio  oo»pisti.  Adelph.  IL 1. 
36.  Pergam  quo  coopi  hoo  iter.  H«o. 
1. 3.  119.  Quo  eradat,  ride.  Pkons. 
I.  2.  61. 

Quo.  Confunct,]  Qaieqaom  ia  kii  te 
naptiis  fallaoie  conari,  quo  fisntmisl*. 
Aod.  I.  2.  26.  Haoo  simolaot  paitre, 
900  Chremetem  absterreaat  And.IIL 
1. 14.  Id  amabo  adjata  me,  ^0  idfisl 
facilins.  Eon.  I.  2.  70.  Quo  Terbs&- 
oilias  dentnr  mihi.  Heaot  V.  1.  41. 
*  Immo  etiam  dabo,  quo  magis  credai. 
Phorm.  V.  6.  38. 

Quo.  Quod]  Non  po\,queipe»V'^ 
plos  aroeni  aut  plua  diligam,  eof««> 
Ean.  I.  2.  16.  Ncque  eonnsedico, 
quo  qaioquam  illum  senseriffl.  Hesat* 
III  2.  43. 

Quo.  Quare]  Quo  Rqoior  «nm  P»- 
philo.  And.  II.  5.  18.  Per  merteii*» 
credat  quo  mtnns  h»  fiereBtiiBptic*x 
Aod.  IV.  2. 17.  Ne  rerereaior,  niiBM 
jam  quo  redeai  domnm.  Hee.  IV.  4.  B, 

Quo.     Quanto]  Quo  ta  niw»  M< 


ET  PHRASIUM    TERENTII. 


047 


ADd.  IV.  1.  31.  Quo 
iDigia,<)o»  Bgis,  oune  sant  mihi.  Adel. 
IV.  5.  46.  Quo  magis  doti,  taoto  sm- 
pios.  Phorm.  II.  2.  14. 

Quoad]  Senem.^uoAi  eitpectAti* 
vefttrom  ?  Phonn.  I.  2.  98.  Perconta- 
tom  ibo  ad  portom  puad  ae  reoipiat. 
Pbona.  11.  4.  2S. 

Quocumfue]  UtTolaptati  obitai,  ser- 
mo,  adveotna  tooa,  quoctun^  adfene- 
ris,  semper  sit.  Hec.  V.  4. 19. 

Quod.  Quid]  Propterea  quod  amat 
filiof .  And.  III.  4.  5.  Primom  quid  so- 
ror  est  diota.  Boo.  I.  2.  66.  lode  adeo 
quod  agrom  io  proxiroo  hio  meroaloa 
es.  Heaot.  l.  1.  2.  Quod  satis  potabas 
toa  booa  ambobos  fore.  Adelpb.  V. 
S.  24. 

Qund,  Quantufu]  Modos  Dostroro  or- 
nato  Terbis,  quod  poteris:  et  islom 
acfflolom,  quod  poteris,  ab  ea  pellitn. 
EoD.  11.  1.  8  et  9.  Quoci  potero,  adjo- 
Ubo  senem.  Heaot  III.  1.  7.  Ego 
.  quod  potero,  sedolo.  Heaot.  V.  4.  15. 
latam,  quod  potea,  fao  oonaolere.  Adel. 
III.  5.  1.  Meritos  de  me  est,  quod 
qoeam,  illi  at  oommodem.  Heo.  V. 
1.  33. 

Quod.  Propter  quod.]  Si  qoid  est, 
quod  roea  upera  opos  sit  vobis.  Aod. 
XV.  S.  23.  Qoid  esl,  quod  sio  gestis  ? 
£oa.  III.  5.  10.  Nihil  est,  illio  quod 
moremor  diotios.  Heaot.  IV.  7.  6. 
Quod  me  accnsat  Tir  duoo,  som  extra 
Doxiam.  Heo.  II.  3.  6.  Adolescenti  ni- 
bil  est  quod  sacceoseam.  Phorm.  It. 
3.  14. 

Quodni]  Quod  ni  foissem  iooogi- 
tans.  Phorm.  I.  3.  3. 

Quod  sil  Quod  ti  ego  scissem  iu  pri- 
os.  And.  I.  5.  23.  Quod  n  aata  rem 
tractaTit.  Eoo.  V.  5.  2.  Quodti  is  oodc 
me  deceperit.  Heaot..  IV.  4.  2.  Qiiod 
n  abesset  loogins.  Adelph.  IV.  1.  8. 
Quod  ti  resoierit  peperisse  eam.  Heo. 
IV.  1.  4.  Quod  ti  eo  mem  foTtoam  re- 
denot  Phorm.  I.  4.  24. 

Quomodo]  Qood  abest,  noD  qosBris, 
patri  ottfmoda  obaequare.  Heaot  V.  4. 
17.  Quomodo  me  ex  bao  torba  expe- 
diam,  oescio.  Adelpb.  IV.  4.  6. 

Quopiam]  Itoran,  Thais,  quopiam  es  7 
Eon.  III.  2.  9. 

Quoquam]  GaTC  quoquam  ex  istoo  ex- 
oessis  looo.  Aod.  IV.  4. 21.  CaTC  nonc 
jam  ocolos  a  meia  ooolis  ^uo^uam  de- 
moToas  toos.  Adelph.  II.  1. 16.  Edi- 

5m  senris,  oe  aMMiiam 
ee.  IV.  1.  50. 


Quoquo]  Spero  hercle  ego  quoque. 
Heaot.  III.  2.  42.  Id  700911«  poaaom 
ferre.  Adelpli.  II.  1.  51.  Ego  quoqut 
etiamhoc  credidi.  Hec.  V.  1.36. 

Quoquo]  Qai  me  seqoator  eaia.^EuD. 
III.  5.  6.  Quoquo  hioc  asportabitor  ter- 
rarom,  oertom  est  perseqoi.  Phorm. 
111.  3.  18. 

Quortum]  Quam  timeo,  quertum  eTar 
daa.  Aod.  1. 1.  100.  At  ego  oescibam, 
quortum  to  ires.  Eoo.  I.  2.  75.  Quor- 
Mim  istoc  ?  Adelph.  I.  2.  20.  Saoe  co- 
ne  est,  qiurtum  eTeatoram  hoc  siet. 
Heo.I.2.118.    ^ 

Quortut]  Misera  timeo,  iocertom 
hoo  quorsut  aooidat.  And.  1. 5.  29. 

Quotient]  Vel  hic  Pamphilosjorabat 
quotietu  Baocbidi.  Hec.  I.  1.  3. 

Quovit]  Iromo  abeat.potiDsmalofuo- 
vit  geolium.  Heaot.  V.  1.  65. 

R. 

Rabiet]  Lodom  jpcomqoe  dicas  fo- 
isse  illom  alternm,  prabot  bojos  rodief 
qosB  dabit  Eon.  II.  3. 10. 

Rapio]  Soblimem  hoao  intro  rapf, 
qoantom  potes.  And.  V.  2.  20.  Rapere 
JD  pejorem  partem.  Adelph.  prol.  3. 
Ceteros  rnerem,  agerem,  rap^rem,  foo- 
derem  et  prosterocrem.  Adelph.  IIL 
2.  21.  Rape  hono.  Phorm.  V.  7.  92. 

Raptio]  AodiTi  filium  nna  adfoisae 
in  raptiofia.  Adelph.  lll.  3.  2. 

^iattrum]  Istos  rattrot  ioterea  tamen 
adpooe.  Heaot.  I.  1.  36,  Mihi  illic  re- 
re  ad  rattrot  res  rediit.  Heaot.  V.  1. 58. 

Ratio]  IncerU  haro  si  to  postoles, 
fiattone  eerU  lacere,  oibilo  plus  agas, 
qoam  ai  des  operam,  ot  com  ratioiM  in- 
sanias.  Bqd.  I.  1.17etl8.  Qoa rationa 
illam  amisti?  Eoh.  II.  3. 31.  Nnm  par- 
Ta  caoaa  aotproTa  rattost?  Eon.  III.  5« 
27.  Contorbaati  mihi  rationet  omnis. 
Eoo.  V.  2.  30.  Ratio  de  integro  ineon- 
dastmihi.  Heaot  IV.  2.  7.  Gepi ralv>- 
nem,  ntueqoe  egeres.  Heaot  V.  2. 11. 
Mea  sic  est  ratio,  Adel.  I.  1. 3.  Fros- 
tra  haa  egomet  mecam  rationei  poto 
Adelph.  II.  1.  54.  Vo»lram  neqoeo 
mirari  salis  raJtionem,  Adelpb.  III.  3. 
21.  Eandem  illam  rationem  aotiqoam 
obtioe.  Adelph.  V.  3.  26.  Ne  oimiom 
•  modo  boosB  lose  islsro  dos  rattonef,  Mi- 
oio,  et  toos  isle  animos  Kqoos  sobyor- 
tat  Adelph.  V.  3.  50.  Si  tis  reram 
Terba  ad  rationem  exigi.  Hec.  III.  1. 
26.  ride  ootas.  Hkc  com  ratianem  ineaa 
qoam  sint  sQ«Tia«  Pborm.  XI.  2.  30. 


048 


IVDEX    VEKBORUM 


fUlimvftiU]  Eft  ci  d«  rathmeula 
jM»findea  apud  me  reli^mii  piixiHo- 
Jma  Dainiiioniia.  Fliomi.  L  1.  2. 

lUtiu]  Nen,  ^ood  egoegisneni,  eeeet 
ntum.  Hee.  IV.  1.  30.  Qood  modo 
MfuiH  eret,  iaritnnft.  Fbonn.  V.  7. 58. 

Riotns}  D«n  legritado  eet  \uec  r^ 
ceiu,  Adelph.  III.  9, 14. 

Reeepto}  Quo  in  tectov  te  rteeptes, 
Hetat.  V.  2. 15.  Memn  reeeptae  tiliav 
ad  te.  Hco.  V.  1. 17. 

Re^do]  Notite  siaere  per  ?os  arteoi 
ttosieaai  reeidere  ad  paocos.  Heo.  alt. 
prol.  39. 

Acctpio]  Ibi  tam  baiio  ejeotan  Chry- 
sidis  patrem  reeepitae,  And.  1. 1.  19. 
£90  esolodor :  ille  reeipitur,  Ean.  I.  2. 
79.  Yot  oro,  ot  me  in  ▼esirom  gregem 
f^eipiatH,  Bon.  V.  8.  55.  Hominem 
amicoro  recipere  ad  te.  Heaut.  III.  3. 
6.  Ad  me  recipio  ;  far.iet.  Heaot.  V.  5. 
12.  Animam  recipe*  Adelph.  II i.  2. 26. 
Ipsam  Tideo  in  tempore  boo  m  rpcipere. 
Phorm.  II.  4.  24.  Neqoe  me  domom 
-fliano  fvciperem. 

Rectoi]  Cor  nonreoCaintroibas  ?  Eoa. 
I.  f  .  7.  To  ms  hine  ibis.  J>,  Recta. 
AdHph.  HI.  3. 79.  Reeta  oooaeqoor. 
Heo.  III.  3. 12.  Hecta  ad  Chremem 
aomns  profeeii.  Pfiorm.  V.  6. 19. 

fiaetej  Qm  otramvis  recCt  norit,  am- 
bas  noverit.  And.  prol.  10.  Ut  cnren- 
4mrreete heee.  And.  1. 1. 3.  Heotepotaji. 
And.  I.  1.  114.  Reate  diois.  And.  It 

4.  f6.  Non  reete  aocipiB.  And.  II.  2. 
30.  Ego  istsBO  reete  ot  fiant  Tidero. 
And.  II.  6.  25.  Recte  ego  nempe  hos 
Itagl  oaptias.  And.  IV.  4.  27.  Qoid  ros, 
q«o  paoto  hio?  sakine  rectef  And.  IV. 

5.  9;  Reetetene,  Eoo.  I.  1.  33.  Ro)|o 
Bom  qoid  Telit.  fV0te,  inqoit.  Bon  II. 
3^  51.  Si  quis  reete  aot  commode  trao- 
taret.  Porro  reete  spero.  Heaot.  I.  1. 
100  et  107.  Quod  dem  ei,  tvcfest. 
Heant.  11.  1.  16.  ReeU  saoe.  Heaot. 
f  11.  2.  27.  Recte  datur.  Adelpb.  V.  8. 
48.  £a  te  i^ecte  eom  natam.  Hec.  Ilf. 
3.  39.  Qaid  es  tam  trislis  ?  Pam.  Rec 
ie,  mater.  Heo.  Itl.  S.  20.  Absqoe  eo 
esset,  rwte  egro  mihi  i^idissem.  Phom. 
I.  4.  12. 

Reetut']  Faoile  omnes  omn  valemns, 
reeta  oonsilia  mgrolis  damos.  And.  11. 
1.  9»  Ipsos  eam  rem  reeta  repotavit 
▼ia.  And.  II.  6.  11.  Hincin  pistriaom 
reeta  proficiscar  Tis.  And.  III.  4.  21. 
Consiliom  illod  fvetaiiist.  Eon.  IV.  7. 
-14.  Prarom  an  reetum  sit.  Heaot.  III. 
1.-76.   loHno  Bt  reeta  fia  ren  narroC 


ocdiae  anaem.  Heaot.  !▼.  3.  f6.  fnsi 
qood  ipse  feoit,  nil  reettan  polat.  Adtl. 
1. 2. 19.  Pmteritohacrsria  plaleasar- 
sos.  Adelph.  IV.  f .  35.  Recta  ria  qos- 
4em  iUoo.  Phorm.  II.  1.  80.  lis  noao 
prmmiam  est,  ^i  rectm  prara  ladoat 
Pb^m.  V.  2.  6. 

Recurro]  Jam  hoo  recwrret.  Addph. 
IV.  1.  10. 

Asciifs]  Nomqnan  aotoa  sam  reca- 
ittiv  eam.  Heo.  III.  1. 16. 

Redde']  Hio  reddet  omnia,  q«e  aaac 
soat  certa  ei  eoosiliap  ineerla  ttt  sieat. 
Aad.  II.  3. 16w  Qooa  me  kidM  redde- 
rett  And.  III.  1.  21.  ride  notas.  Vt 
sois  restitoam  ao  rsiMam.  Eod.  I.  2. 
€7.  Pamphiiom  ergo  hoc  redde.  Ean. 
IV.  7.  96,  Dictum  ac  faotom  reddidS. 
Heant.  IV.  5.  1.  Tam  plaeidon,  qoam 
orisest,  reddo.  Adelph.  IV.  1.18.  ft- 
cilem  benirolomqoe  lingoa  toa  jam  tibi 
me  reddidit,  Hec  V.  1.  35.  Jndiciom 
de  eadem  caosa  iterom  at  reddmu  tibi. 
Phor.  II.  3.  57.  Fractom,  qoen  Lsm- 
«i  oxoris  reddunt  prvdia.  Phorm.  IV. 
3.  75.  Satin  eat  si  to  delibalon  gao- 
4io  reddol  Pborm.  V.  6.  16. 

Redduco]  Redduxti  animom.  And.  IL 
1. 33.  ride  notas.  Soeiera  et  laommm 
reddueunt  animnm  SBgrotom  ad  snse- 
rioordiam.  And.  III.  3.  27.  Jam  do- 
4om  res  reddvxk  me  ipsa  in  gtatiam. 
And.  V.  4.  45.  De  reddueenda  id  Ih- 
«ias,  qood  in  rem  sit  toam.  Hee.  III. 
3.  31.  la  lodam  dooere,  et  redduetre, 
«lorm.  1. 2. 36. 

Hedeo]  Redeo  inde.  And.  1. 1.  1J0. 
^  redeat  jam  in  rimn.  And.  I.  2.  19. 
Incommoditasdeoiqnehoe  omais  rtdii, 
Aod.  III.  3.  35.  Ad  me  lege  redie^ 
ntat  bena.  And.  IV.  5. 4.  OmniabKe 
iNNie  rerba  hoo  redeunt  deoiqoe.  Eoo. 
I.  2.  78.  Redeo  iwaom.  Bon.  IV.  2. 
^.  Postremo  adeo  rea  radiit.  Heaot.  f . 
1.  6>1.  In  eom  aes  rediit  fim  loeom. 
Heaot.^  II.  3. 118.  Rorsom  ad  inse- 
niom  redit.  Adelpb.  1. 1.  46.  Ad  te 
^i,  Adelph.  V.  3.  8.  Jamne  enome- 
•rasCi  id,  qoed''ad  4e  rediturum  potea? 
Adelpb.  II.  2.  28v  lotoo  ▼erbo  aniaras 
mi  rediit.  Hec.  Ili.  2. 12.  Ad  bos  ea 
redibat  lege  hereditas.  Heo.  I.  2.  7t, 
Ut  ad  pauca  rsdeam.  Heo.  1. 2. 60.  Pe- 
regre  redient.  Pborm.  II.  1.  13.  Qaod 
si  eo  mece  fortonm  redeuKt,  Pborm.  L 
4.  23.  Ad  restim  mt  qiridem  na  rrrfit 
planissonie.  Pfaorra.  IV.  4.  5.  Ad  te 
awmna  solon,  Pkomio,  reron  fvdft. 
Pbom.  n.2.2. 


ET  PHRASIUM   TERENTII. 


640 


.29. 


Jisiigo]  EnqvoMiiMslMtiia. 
n.  9.  7«  £o  fidiget  ne,  «t  4|aid  < 
rim  egomtl  iiasciom  ?  Eao.  IV.  4. 
TMonotM.  Ad  iiiopiom  f  „  . 
tnm*  Bsdigfim,  nt  qoo  so  voHol,  boo* 
eioL  Hoftirt.  V.  1.  57  et  73.  Redigt 
in  memorimn.  Pboim.  II.  S.  36.  Ego 
rMi^ameoiiignti«B.  Uidrtdqetut 
ram  locit  at  qaid  ogom  ex  iUo  prortot 
n.  V.  r.  73  et  86.  wdo 


Reiimo  oaptna.  Ban.  I.  1. 99.  Si 
99iimmt,  mogaam  euo  io  earolaerom. 
Heaal.  lU.  3.  48.  Tide  aotot. 

lUditw]  Qoid  hao  tibi  redkhtt} 
Eaa.  IV.  4. 4.  iride  Dotai. 

Redveo]  Qaovie  illoe  to  dio  redtteae, 
Adelph.  V.  3.  44.  Bedm  nxonm. 
Hco.  IV.4.  89. 

Redus]  Redueemm%  iapatriam  fii» 
elf .  Heaot.  II.  4. 16«  Qoi  ab  oreo 
mortaom  mo  redaorai  in  keem  (eoeris. 
Hee.  V.  4.19. 

Refeile]  Aot  ea  refeVetide  tibi  aot 
pvrgaode  oonrigemoe.  Heo.  II.  9. 19. 
Com  ta  boram  nil  refeUee,  vineam  ioili*  , 
oet  Fhorm.  1. 9.  89.  8i  id  Miom  fa- 
erat,  fiiiae  car  aoa  refiUit  9  Phorm.  IL 
3.54. 

Befeiio^  R^/miiiiiooaodobam.  Adel. 
V.2.9B. 

Referol  Ulia  oroeibae  naoe  referam 
gratiam.  Bob.  IL  3. 94.  Par  to  pari 
r^erto,  £an.  III.  1.  55.  Tide  nolat. 
Inreniam  pol  hodie,  parem  obi  nferom 
gratiam.  Bon.  IV.  4. 51.  Et  habetor 
et  referetur  gratia.  Eoo.  IV.  6.  19. 
Bfodet  par  ^erre»  Adelph.I.  1.  48. 
Refero  deooo.  Hec.  alt  prol.30.  Qood 
ab  illo  adlatamat,  sibi  esie  id  reUatum 

CteL  Phorm.  prol.  91.  Qoo  eonsilia 
»  referam  9  Phorm.  V.  1.  1. 

Refertyq^iA  retulit?  And.m.9. 
16.  Mea  nihil  rs^.  Ean.  It.  3.  99« 
Illod  permagnt  referre  arbitror.  Heaot. 
m.  1.  58.  Id  mea  miname  rr^erf. 
Adelpfa.V.4.97.  Toa  qood  nil  rATsrf, 
percontari  desinas.  Heo.  V.  3. 19.  Qoi^ 
toa,  malom,  id  r^ert  9  Phorm.  IV.  5* 
11. 

As^ketdj  Neqne  illam  misericordia 
repressit,  aeqae  r^/kril.  Addpb.  III. 
9.9. 

Refrigeeeo'\  Nifail  est :  refrixerilt  les. 
Adolph.  II.  9.  95. 

iitfjTNa]  Eanndnmi  dizti  Telle  te^ 
qnia  solm  atnotar  his  re^meu  Eao.  t. 
9.88. 

Reg^l  C«  te  ergo  in  his  ego  ood- 

VOL.  II.  4 


tet  BoB.  V.  8.  39.  A- 
gram  in  his  rytanilm  meliorem  neqaa 
pratiBuyorisnemohabet.  Hea.  1. 1. 11, 

R4^]  Qaandoqoidem  aolas  ngaoi. 
PhonB.  II.  3.  58. 

Ei^^mim]  iSimMiBe,  ifisefaiae,  hio 
ta  possides?  Adelph.II.  1. 91. 

Rego'\  Bamnm  eoasilio  ivgsre  bom 
potaa.  £aa.I.l.  13. 

R^u>\  EMettseiaeaBfleBaqaam 
lamiliariter.  And.  1. 1. 109.  Capillaa 
sparaosy  promissos,  oiieom  eqpnt  r^fte- 
iMtneolegeoter.  Heaat.II.  3.50.  Tide 
Botas.  Hle  Bd  frmem  haoo  ab  stodio 
Btadaitrrietrs.  Phona.prol.  19.  Forsi- 
tan  Boa  r^ieieit.  Phofm.  IV.  5. 5. 

12«<igio]  Nova  nano  reUg^  te  istme 
iBoeasit  oedo?  And.IV.  3. 15.  Dig- 
nos  ee  oom  tna  rti^gitfit,  odinm.  And* 
V.4.38.  NihH ette mihi  re^itttdi- 
ette.  HeaatILl.l6. 

^{tgtomf}  Ut  Btaltm  et  miteim  omi> 
Bea  aomot  M^giont.  Heoat.  IV.  1.37. 
oide  Botat. 

ReHnoX  ReUm  doUa 
terias.  Heaat.  IIL 1.  51. 

BeltRovt]  Qoi  igitor  rtitefMt  oot  ob- 
Jargaodl  looas?  And.  L  1.  197.  8i 
ittnmreilnfiio,  qosTitmtiamo.  And.L 
3.5.  Eros  me  rriietti  rehas  jossit 
Paraphilom  hodie  obserrarem.  Aod .  II . 
5. 1.  Tidenotas.  Nihil  eat  preoi  looi 
fvitetum.  Aiid.IIL4.99.  Qoi  mihi 
rritfttit  hteo»  qom  hobeo,  omoia.  Bon. 
I.  9. 40.  Ba  mortnast:  rtiifuit  filiam 
adalesotBtoIam.  Heaot  m.  3.  41.  IIU 
ail  Titi  ett  rtlietimi,  qoin  id  itidem  tit 
tibi.  Heaot  V.  3. 19.  Animam  reitn- 
otiam  potiat,  qoam  iUatdeteram.  Adel. 
III.  4.  59.  Sibi  roro  hane  laodem  ri- 
linevone :  vixit,  dnm  visit,  beBO.  HeO. 
III.  5. 11.  Memioi*  rtitnfia  me,  deo 
irato  meo.  Phorm.  L  9. 94b 

R^iqu/Ut\  Hojnt  generit  ftltfiuat 
rottaie  video.  Phorm.  IIL  3. 90. 

R^uni\  Ut  pemotoalit,  ooqaid 
tpei  titrtUfi^tim.  And.  prol.  95.  HaB 
pavatti  te,  nt  tpes  nuHa  rtti^  in  to  tit 
iibi?  Ean.  II.  9.  9.  Qoid  tviifutst» 
quin  haboat  qa»  qoidem  in  homine  di* 
eantnr  bona?  Hcaot.  I.  9.  19.  Uoe 
t^um  ett.  Adelph.  IIL  9. 48.  Hoe 
mi  Dnamezpiarimitmiserlitrttffuum 
fuermt  malom.  Hee.  IV.  1.  55.  BrBt 
ei  de  ntiancala  javi  pridim  opad  ma 
rtiiffuompanxillalamnainmQram.  Pbor. 
L  1.  3. 

RtiitiH)]  IMi  jom  anna  ftUtMrti. 
Adtlph.lV.3.U* 


660 


INDEX  VERBORUM 


-  Remedium]  Qaod  rmedium  ddbo 
haio  malo  inveniam?  And.  III.  1.  10. 
Id  ut  ne  fiat,  bico  res  Mlttt  remedio, 
Eon.  III.  1.  49.  Magnuram  saspo  id 
T^medium  legritadinam  eat.  Heaat^lII. 
f .  ^Q,  Solot  meemm  ett  miscriarum 
rtmeditun,  Adelpb.  III.  1.  7.  InTeni, 
opinor,  remedium  hoio  rei.  Phorm.  IV. 
3. 11.  £;o  nollo  possnm  remedio  me 
evolTere  exhistorbis.  Phorm.  V.4.5. 
•  Remmitcar']  Cam  onln  ejat  mnimf- 
eer.  And.  111.3.25. 

Remitto]  RenuttoM  jam  me  oaenre 
injoriis.  And.  V.  1.  8.  NoUam  remit- 
tis  tempoi.  Hetat.  1. 1.  16.  Si  remiU 
terU  qaippiam  PhilaiAeiiam  dolores. 
Heo.  III.  tt,  14.  vide  notns.  Cam  ego 
▼etCri  honoria  eanaa  repudiam  alterm 
remiferim.  Phorm.  V.  7. 36, 

Remoror]  Neqood  roatram  mivrer 
oommodam.  And.  IV.  3.  24.  Qai  hcH 
die  mernnofotiusit.  Eun.II.  3.  11. 

Remooeo]  Poetam  lestitai  in  looom, 
prope  jam  remotum  injaria  advorsariam. 
Heo.dt.prol.  14. 

Hsnitmsro].  Renumeret  dotem  hne» 
oaL  Hec.  III.  5.52. 

Renuntio]  Hae  tvnuKtio.  And.  111. 
4. 15.  Qaid  nane  rsnuntieni  abs  te 
reaponsnm,  Chreme?  Heant.  IV.  8. 
18.  Deliberel,  reimfitistqne  hodio  mi- 
hi.  Hec.  III.  5.  58.  lUis  repndiam 
renuntiet,  Phorm.  IV.  3.  72. 

Reor]  Teqoe  anle  qood  me  amare 
ci  rei  fiimaati  fidem.  Hec.  IV. 
2.  5.  vide  notas.  Uxorem,  qnam  nom- 
quam  ost  ratm  posthao  se  habitarnm, 
reddo.  Hee.  V.  3.  21. 

Repente]  Repente  ad  stadiam  se  ap- 
plioasse  hano  mosioam.  Henot.  prol. 
23.  Qos»  res  tam  repente  mores  mota* 
▼it  toos?  Addpb^  V.  9.  27.  An  dolor 
repente  invasit.'  Heo.  III.  2.  21. 
'  Repentinut]  Bf  irando  boo  tanto  tam 
repentino  bono.  And.  V.  4.  35. 

Reperio]  Vel  melios  tote  rvpcri,  me 
missnm  fiue.  And.  IV.  1.  56.  Gaasam, 
Dt  ibi  manerem,  repperit,  Eon.  III.  3. 
6.  Simnl  rem  et  g^loriam  armis  belU 
repperi.  Heaot  I.  1.  60.  E^o  in  hae 
re  nU  rtperio,  quamobrem  laoder  tan- 
topere.  Adelpb.  IV.  3. 1.  Veram  repe- 
riet,  Heo.  V.  4. 3.  Nisi  aliqood  jam 
eonsiliomoelererq»0rmi.  Phoim.1. 4. 
1.  Quam  oansom  reperient  ?  Phonn.  II. 
1.4.  . 

Repeto]  Repndiatns  repetor,  And.  I. 
5.14.  Hanotibidooo  do,  neqne  re- 
peto  pro  illa  qoioqaam  aba  le  pceti. 


£on.lV.6.11.    Repetemi 
Adelph.  I.  8.  56.     ~ 
petent.  Phona.  1 V.  4. 14. 

Rq)o$eo]  Corare  amboa,  propMis 
dom  repceoere  iUom  est,  qnem  dodisli. 
Adelpb.  I.  2.  52. 

Reprekendo]  hoaam  nprefceiuM^ 
qoi  prsBteritos  neoIegeDtiaat.  Adelph. 
proLl4.  Menprehsndi.  AdelplLiV. 
4. 15.  Haeo  reprehenden  et  oonigne 
qoem.  Addph.  V.  9. 37.  Hde  Dolas. 

Reprimo]  NeqoeiUom  miaefWQpfia 
reprettit,  Adelph.  HL  2.  9.  IfapiiBis 
iimcondiam,  atqne  nd  te  redi.  DujBs- 
pmii,  redu.  Adelph.V.  3.  8  et  9. 
Repprimam  me»  ne  Kgro  qoioqaam  cx 
me  aodias.  HecV.  1.39. 

Repudio]  Repudiatut  itipeUiT,  And. 
I.  5. 14.  Repudio  qood  oonaiUom  psi- 
nnm  intoDdenm.  Aad.  IV,  5.  18. 
Qam  tibi  potaris  prima,  in  experioDilo 
ttt  repudiet,  Adelph.  V.  4. 4. 

Repudium]  lUis  rtpMdticm  ramnlielL 
Phoim.  IV.  3.  72.  Co»  0^0  veslri 
honoris  oaasa  repafdium  altorsD  nnnse- 
rim.  Phofm.V,7.S6. 

JRspvto]  Ipaas  eam  rem  leoto  rqpor  ' 
teptt  Tia.  And.  11. 6. 11.     Dom  hme 
meoam  reputo,  Eun.  III.  5. 44. 

i2sguieioo]  Requieteere  obi  irekket. 
Eao.  m.  1. 15. 

Requiro]  Ibo,  ae  rBgoiram  Irntrem. 
Adelph.III.4.65.  Abi.PhD9dria.eom 
require.  Pborm.  11. 2.  79. 

Ret]  Ad  podioitiam  et  admi  tntaD- 
dam.  Aod.  I.  5.  53.  Sio  ret  est.  Ani. 
III.  4.  9.  Si  in  rsmstotriqao.  And. 
ill.3. 14.  Abhonenti  ab  rs  nsoria. 
And.  V.  1.  10.  ReUotis  rebut  ooun- 
bas.  Ean.  1.  2. 86.  Qoibas  ro  snnt 
minns  sooondae.  Adelph.  IV.  3.  14. 
Taammnconstahilisses.  Qnaaifebene 
gesta.  Adelph.  V.  1.  9  etlS.  Bem  ip- 
aam  palemos.  Adtentiores  sodhis  nd 
rem  omnes,  qoam  sat  est.  Adelph.  V. 
3.  10  et  48.    Rri  aerriena.  Hec.  IL 

I.  27.  Magis  rem  in  ▼ostnuD  et  noe- 
tram  id  esset.  Heo.  II.  2. 7.  Si  com 
illo  habaerit  rsm  poatea.  Hec  IV.  4. 
96.  Ad  te  sQmma  sotom»  Phomiop 
rerum  redit.  PhorA.  II.  2.  3.  Non 
herde  ex  re  istias  rae  instigasti.  Phor. 
V.  7.  76. 

Retigrcio]  Disoidit  Testem^  nasfti»- 
tur.  Adelph.  1. 2.  41. 

Reteindo]  Bftihi  non  videtor,  qood  sil 
factam  legibos»  reteindi  poase.  Phon* 

II.  4. 16. 
BttciscoJ  Cttte  I 


ET  PHRASIUM    TERENTII. 


661 


m.  2. 14.  Ubi  iMi  rmioL  Umt 
1. 1.  47.  Dim  Id  ntekvm  iri  oredit, 
tantitper  oftret.  Adelph.  1. 1.  45.  Qqa 
rtteuemm  f  Adelph.  IV.  5. 57.  Pott- 
modo  rsKMoo.  Heo.  II.  1.11.  Priof 
^■am  id  rneihcmet  Heo.  IIL  1.  7. 
Ne  axor  aljqa»  hoo  re$eicat  mea.  Fhor. 
IV.  1. 19.  Qno  peoto  «Qt  ande  hmo 
liio  reteivU  f  PhonD.  V.  7.  59. 

Referibo]  Illad  mibi  ui^tam  nur- 
aomjabe  mmbt.  Fhonn.  V.  7.  89. 

Betipueo}  Betipueo.  And.  IV.  2. 
15.  Te  inteUego  retipim.  Heaot.  IV. 
8.3. 

RemtUH  Adea:  mfi«.  And.  II.  S. 
7.  Qai  mtiterim.  Heof,  hena,  tibi 
dioo»  inqoit  Bmiiu  Bwi.  II.  3. 11  et 
46.  Niai  retitiu,  rerbero.  Phorm.  V. 
6. 10.  • 

Bupeefo}  Qaid  fvqMdai?  Adelph. 

IZeipieto]  Qoaai  de  inproriao  ret/riee 
•d  evm.  And.  H.  5. 6.  Niti  qoid  di 
retpidunL  And.  IV.  1. 18.  Me  in  tnia 
aeonndia  rapiM.  And.  V.  6.11.  Cnm 
.  hao  rt^io  ad  rii|^em.  £an.  II.3. 
51.  Neqnete  reipici».  Heant  L  1.  18. 
Nemo  herole  alina  reipieii  nos.  Adelpb. 
IIL  S.  55.  Nec  qni  eam  rttpieiat,  qnia- 
qoam  eat  Adelpb.  V.  8.  9.  Neqne 
baa  retpieere  deoa  opinor.  Heo.  V.  t.  6. 
Betpiee  mtatem  tnam.  Phoim.  II.  4. 
87. 

Betpiro]  Timeo.  Clit.  iZitptra. 
Henit  IL2.12. 

Betpondeo}  Qoiere  qni  retpondtat. 
Eon.  IV.  7. 4a  Pro  Menedemo  nono 
tibi  ego  retpondeo,  Heant.  III.  3. 49. 
Qaid  mihi  retpondetf  Adelph.  IIL  4. 
53.  Neo  qaicqoam  oerti  rttpondet 
mihi.  Heo.  FV.  4.  84.  Hio  retpondere 
volait,  Don  laoeascre.  Phonn.prol«  20. 

BaipoiiiMm]  Non  ApolUnia  magis 
verom  atqne  hoe  retpontum  est  And. 
rV.2.16.  Is  sibi  rMponfum  hoofan- 
beat  Phorm.  prol.  17. 

Btttinguo']  HoBorerbaanameberole 
falsn  hMrimoia  rettinguet.  Bon.  I.  1. 
2^  Hiaee  ego  illam  diotis  ita  tibi  in- 
oeosam  dabo,  ntjm  reSiinguat,  laommis 
ai  extillareris.  Aorm.  V.  7.  82. 

Bettui]  Ta  bter  eaa  rettim  doctans 
aaltobU.  Adelph.  IV.  7.  34.  Ad  reittm 
miqoidemrea  reditplanisanme.  Phor« 
IV.  4.  5. 

Btttito']  At  etiam  reUita»  fbgitire  ? 
£an.  IV.  4. 1. 

iZeitituo]  Amico  6liam  rettitueris. 
And.  UI.  3.  38*    Tn  rem  iopedilam 


MiHmi?  And.IIL5.13. 
Buiitue  qnem  ft  me  aooepiati  looac|. 
And.  IV.  1. 57.  ride  notaa.  Ut  soia 
riitttMom  ao  reddam.  £an.  1.  2.  6X. 
Foreseffregit,  rertituenticr.  Adelph.  I. 
2. 40.  Poetam  mtitin  in  loonm.  Hec. 
•It.  prol.  13.  Rarmm  in  gmtiam  rss- 
tituet.  Hee.  III.  1. 11.  Aotoria  rirtoa 
nobis  twtttuit  loonm.  Phorm.  prol.  34. 
IZeittttttin  integmm.  Phorm.  U.  4. 11. 
Bttto]  Bettat  Cbremes,  qni  mi  exo- 
randoaest.  And.  1. 1.  139.  At  mi  oniis 
sorapolna  etiam  rettat,  And.  V.  4. 37. 
In  qoa  re  nnno  tam  oonfidenter  reitai 
stnlu.  HeantV.3.7.  Idmiserom- 
tolmihimali.  Addph.  IIL  3. 3.  Qnid 
fvilat,  nisi  porro  nt  fiom  miser  ?  Uee. 
lU.  1. 20.  Nnno  nna  mihi  res  eliam 
nttat,  Phorm.V.5.3.. 

JZemptno]  Pone  adprehendit  pallio, 
rBwpinat  Phoim.  V.  6. 23. 

12ete]  Non  rtte  aocipitri  iondilur 
Beqne  milno.  Pbonn.  U.  2. 16. 

Betieeo]  Pao  me  nt  aoiam.  Ne  rp- 
tiee.  Ueant.  I.  1.  33.  Enimrero  reti' 
eere  neqoeo.  Heaat  II.  3.  79.  Nil 
tvtioMit.  Adelpb.  UL  3. 51. 

Betineo]  Id  fiudebat  rstinendi  illias 
oanaa.  Bnn.  IV.  1.  6.  Ah,  retine  mp, 
ohseoro.  Heant  II.  4.  23.  Padore  et 
liberaliUte  liberoa  retinere.  Adelpb.  X. 
1.  33.  Ut  neqne  mi  jos  sit  amittendi, 
nee  retinendi  oopia.  Pborm.  I.  3.  24. 
Neqneqno  pacto  a  me  reraittam,  neqae 
ntiretineom,  scio.  Pborm.  III.  2. 22. 

Betraho]  Betraham  berde  opinor  ad 
me  idem  iilnd  fogitif  om  argepiom  ta- 
men.  Heaat  IV.  2. 11.  Betrakere  ab 
atodio.  Phorm.  prol.2. 

JBetro]  Bst  mihi  nltimis  oondaYe 
in  mdibas  qnoddam  retro.  Heant.  V. 
1.  29. 

Hetttndo]  Ut  ejoa  animnm,  qui  nooe 
loxaiin  et  laaoiria  difllait,  retundam. 
HeaiitV.1.73. 

Beverear]  Adreotam  taam  ambas 
acio  rewrtturai.  Hec.  III.  1. 10.  Ne 
reMrastur,  minas  jam  qoo  redeat  do- 
mnm.  Hec.  IV.  4. 8.  Noo  simnltatem 
meam  retwrsri  aaltem?  Phorm.  U. 
1.3. 
JBewrtor]  Mox  ego  hnc  revertor.  And. 

III.  2. 5.  Jam  reeertere,  Enn.  IL  1 . 
13.  Namqoam  tam  mane  egredior,  ne- 
qne  tamresperidomam  rvixnior.  Heaat. 
I.  1. 16.  Prias  nox  oppressisset  illic, 
qnam  hoc  reeerti  poaset  iterom.  Ad«l. 

IV.  1.  9. 

iZeiWD].  i2evifo  qold  agant.  And.  U. 


4»t 


INDBX  VER&ORUM 


4.1.  IMw^qttUbiteClMmUeffe. 
MtaiPBmt.  B«i.  V.  «il. 

Bevimteo]  Ille  midM  jatt  Mrti- 
^Mii.  HM.ni.  5. 15. 

IZnwe*]  Sseluit:  rewettt.  Bmi.I. 
1. 4.  Rmfdemm  ln>Biiiwni.  Pbohn.  I. 
4»  17.  Nom  Dovon  nnt  miramrt  r«i». 
«ri,  oorMm  oom  iattileiU  ?  Phono.  V. 
6.8. 

Bnfdvti]  Ib  euAem  vitmn  teretw- 
*rtiM»  demu)  TMeo  eiMe.  Hec  IV.  4. 
69. 

Bes]  Vdrereempermnnmas  mihi 
^[eM.  A^pem  elefauitem  nnm».  Enn. 
III.  1.  7et  18,  In  Ate  ed  regm 
MHitaCnmnbiit  Hennt^  L 1. 65.  Siem 
Me  etae  oportnit.  Phorm.  I.  %,  fO. 
MflHo  ••!■•  {»ro  merito  gmtinin  mi 
refert.  Phonn.  II.  2. 1^4. 

Bhoduu]  Qno  peelo  Rkodinm  teti- 
gerim  inoenTiTio.  iRfcorfws  •daleaoeR- 
•Mlns.  fion.  III.  1. 30  et  aS.  '  Ulnd  de 
Rhedio  dictam  in  mentem  eom  renlt 
£on.  IIL  2. 45. 

Hideo]  Hiiceego  non  paro  ment 
*id^«<.  Bott.  IL  «.  18.  Qnid  tibi  ert? 
qnid  ridesf  defee»  jem  •nm  misera  te 
ridondo.  Eun.  V.  6.6  et  7.  Qoid  ri- 
Mtt?  Heeot.V«  1. 13.  Eideo  Inme. 
Adelpb.IV.  2.  9.  qie  ringitor:  M 
rideat.  Phoim.  IL  9.  27. 

BWiciOr]  ftidUmis  loga^.  Heo.  IV. 
4.  46. 

Kiisfotaia]  Hn{,tUioito?  nditwfum. 
And.  UI.  1.  16.  iUdioMitim  enpnt. 
And.  II.  2. 34.  Neqoe  rtdieici««  eeae» 
•eqoej^lagoiimti  poseom.  Bnn.  IL  t. 
13.  Mihi  aolte  ridieulo  foit.  Bon.  V. 
6.  3.  RidicuUtm  eat,  te  ietoo  me  nd- 
Bionere.  Heaut  11. 3. 112, 

Bima]  Pleooe  Hmmrmn  aom»  hao 
ntqoe  ilho  peiploo.  Bon.  I.  2.  26.  Wde 


fiingirl  lOe  ringUw:  tn  ridoM. 
Pborm.  II.  2.  27.      . 

Riictu]  Ubi  eitart?  Th.  U  riteo. 
Eun.  IV,6. 16. 

Rieu»]  Ritu  omnes  qoi  nderant,  emo- 
nri.  Bnn.  lU.  1.  4«.  Gemllos,  «orM- 
tu»,  tossis,  rin»  «bstine.  Heant.  M, 
3.  132. 

RifMlit]  Video  ritMiii  servom.  Eon. 
II.  2. 37.  Miiitom  ego  rivaiem  reci- 
ptondom  oenseo.  Eon.  V.8.  42. 

B^ito]  Ah  rogitare,  qnasi  difficHe 
Met  Eon.  U.  1.  3.  Rogitatido  obton- 
dat,  enioet  £on.  IIL  5.  6.  Rtfgi««, 
nndaoissnme?  Ean.V.  4.  26.  Rogiku 
Suideiet?  Ueaat  U.  3.  10. 


Hfl^l  At  etlam  regm  9  Die  qand 
«t»i9.  And.  IV.  4w  23  et  25..  Rag^ 
ed  ceeoam  nt  renlat.  Enn.  U.  2.  35. 
R«g«tqois.  Ean.III.3.  5.  De  ietao 
rogui  Tirgine?  Enn.  I V.  4. 53>.  Men 
■  ¥ogat  7  Heaot  IL  3. 5.  RngaUt  me: 
oM  fuerim.  Adelpb.IV.  l^ll. 

RtUiiewidnt]  Magnos,  niftieiaiAv, 
orispnsj  erassos,  cmrios.  Heo.  UL  4. 
26. 

Rufiu]   Rtfamt»   &Ham 
MBsiani»   epaMO  mre, 
Heaot  V.  5.  17. 

Rumor]  Meom  gnatom  rNHwr  est 
amare.  And.  1. 2. 14.  gwnwirm  distn. 
lera«tmale^i.HeantpMl.l6.  Snmir 
▼enit  Heo.  alt.  pral.  31.  Qn  efkm- 
Hiar  popnli  ?  Phorm.  V.  7. 18. 

Rumpo]  Jamne  nimpsrv  hoe  mftifi- 
eel?  &ao.  IIL  5.  2.  lide  m>lae.  Ul 
me  ambnlando  nunperst.  Hee^IIL^b 
21. 

iStie]  Vide  sis,  neqnid  inpradeM 
«tiot.  HeantII.3.128.  QnidainmM 
cnthim  ruet^  Heaot  IV.  3. 41.  Cele- 
ros^^ruerem*  Adelpb.  Ilf .  2. 21. 

fiunum]  fienom,  pox  tttfMm.  Bnn. 
1. 1. 16.  Qnfeqoid  dionnt,  kndo:  td 
ntrcum  si  negant,  lando  «d  qooqM. 
Eoii.  Ih  2.20.  Redee  niimms.  Bon. 
IV.  2. 6.  Dk  dom  hoo  nnmim.  Bm. 
IV.4.S9.  bptabit  mniim  M  ibsBl 
absse6Uos.HeaotIV.5.S.  RonHS 
«d  mgeniom  redil.  Adelpli.  I.  1. 46. 
Rurtum  in  gratiam  restitnee.  Comri 
tunoNi  prorsom.  Hec  UI.  1.  11  et 
35.  Illod  mihi  argentam  rufenm  jnhe 
tesortbf.  NoIo^Told:  toIo,  Bototor- 
^ftiA.  Phorm.V.  7.  29et67. 

Rm]  Rut  ibo.  Bon.L2. 107.  Video 
mre  Tedeontem  sMeu.  Eoo.  V.  4b  45. 
Ex  meo  pfopinqoOmrvhoe  «qHoeem- 
modi.  Eon.  V.  5. 1.  Ricrt  agere  n- 
tMB.  Adidph.  L  1. 20.  SsMx  nisdb. 
dit  sese.  Hee.  L  2.  100.  Rut  hnbHn- 
tamabii.  Heo.n.  1.  VT.  Ram  teea se 
oontinebat  Phoim.  II.  3. 16. 

Httiticuj]  Qoi  opere  ntftiee  Ibeionio 
facile  aomptnm  exseroirMt  ■oom.  Hcn. 
Ll.  90.ndei 


iSHsei. 


S. 


SaeeUttm]  EstadhaAOi 
lum,  Adelph.  IV.  2.  37. 

Saerifieo]  Spaliom  taonfieatidi  dahi- 
tnr  paulolam.  Phorm.  IV.  4.  20. 

Saerilegu^  Quid  ais,  tacrUega  ^Eon. 
V.  1, 13.  UuioperteiTebo  Msrife^. 


ET  PRRASItJM  TSRBNTIL 


65d 


Bm.  V.  S.  1&.    O  Kelit^p  O  i 
marikfm.  Adelpk  III»  «.  6. 

SiBehtm]  OUiD  qnoDdamafBdMfka» 
f^riat.  Bn.  li.  S.  IS.    Hooiin  Hte^ttm. 

Staiidm»]  No  te  ir«lu  Milt  acviA- 

cif  dictis  protelot.  Pbom.  1. 4k  dd.   • 

&Rw]  Ak  w  $mn  tootoporo.  And. 

V.  2.  «r. 

SMi<io]  K«a  BOiai  icvicioiii  ▼ori- 
ln?Soo.V.2.15. 

Scom]  Bgo  illo  ogreotii,  «evoi.  ttio- 
At,  porou,  tnMNdoBtm,  tonox,  Adolph. 
V.4. 19.  CoBOhMttkiolMlMouoMi 
actMnn.  Pbonn.  V.  1. 17. 

&(n  42«i  babot  ml,  qood  in  to  oaL 
fiOB.  ni.  1.  la  vido  notas. 

&i2tanion<ian]  SaltamuinU  hmo  ho 
MOONBtar  pal^  Adel.  IIL  3.  S6. 

Salnul  HooMtnwiat,  hoc  adustinMt, 


mat  poiwn.  Adel.  IIL  5.  71. 
Salum}  Sakm  oM^not  iata  profiir. 
Aiid.  II.1.  28.  fSk  iUod  non  iieot,  rnl^ 
tem  boo  lioebit.  Ean.  IV.  2. 12.  Soi- 
Mmoaiataro.  Heant.  11.3. 138.  SaUem 
^tfmald  otfptnat^  Adelplu  II.  2.  41.  Ot 
oniln»  adam,  ^d  do  hao  *6  dioat 
Phonb.  IL  4.  a 

Sakcl  Tn  intor  enfe  roatiHi  dtctoM 
mUabv.  Adelph.  IV.  7.  54« 

Sakfe]  Stftiiie  tdioef  dic  knibi.  Eon. 
V.6.8W 

Sahe]  Qnbhic  loqmtor?  MjFoii? 
48alo».  M.  O  nhe,  Pinipliilo.  And.  I. 
5.92. 

^Satvere^  Sdeete  HegioDMn  ptniimaii 
jlrtMO.  Adelph.  III.  4. 14. 

SalveU']  Set  qnoe  perooBtor  ▼idoo. 
'fiWMla.  And  ZV.  S.  5. 

&iuf.  Dea  SaUaW]  Ipao  ii  onpiat 
oalus,  oorTare  proriHU  non  pdteat  haoo 
•fcmiliam.  Adelph.  IV.  7.  48.  Qood  lo, 
ABioalapi,  «t  te,  salut,  no  qidd  oit  hn- 
jna,<oro.  Heo.  III.  2.  3. 

Salut]  Ad  toadvonio,  apem,  miuftm, 
•eonsiliHn,aaxitiam  expeteni.  And.  II. 
1.  19.  Qom  «dsolent  qosBqao  oportet 
aigan  ease  ad  falutem,  omma  hnic  oase 
•video.  And.  IH.  2.  2.  Non  jam  ad 
•snlutompoioe  oori^orti  1k»o  malam.  And. 
IV.  1.  48.  Plarima  iuiuto  Parmeno- 
nem  oammom  saom  impertit  Gnatho. 
Ban.  II.  2.  39.  Kosf  >  omnfai  hme  aa- 
•Ittli  eat  adidesGontalis.  Bod.  V.  4. 18. 
Qnod  oam  taltU^  ejas  fiat.  Adelph.  IV. 
1.3. 

Saluto]  Salutant :  ad  oeenam  vocant. 
Ban.  IL  2. 28.  «aUemsaltttar^.  Hea.  II. 
3. 138.   Opporiar  hominom  hici  ut  sa- 


>  ot  Bonlmwtf'  Adeiph.  IIl.  3. 92. 
Bgo  dooa  poutia  hiao  solnlnfMm  do(- 
mnm  devortat.  Phorm.  11.  1.  81* 

Sal«0B]SilM8iiiCrilo.  And.  IV.  5. 
7.  •SaloM  sam>  a  hmc  term  onnt.  Bmk 
V.  6.  9.  Bt  ro  «Iso  ot  peidita.  Ebb. 
IL  2.  27.  Ebem,  oaloom  to  odTOniiio 
CBBdeo.  Ebb.  V.  5. 6.  Sibio  visislsem 
oioo  otMBotflliam.Heaiat  y.  2.  68. 
Soivos  nobii,  deoi  qnssso,  nt  siet.  AdoL 
m.  1%  11.  Erabut:  aaioe  res  eot.  Ad. 
IV.  5.  9.  Gondoonatom  ilhim,ctillam 
oaloam.  Heo.  IV.  4.  21.  Venira  asioam 
Tolvpoit.  Phorm.  IV.  3. 5. 

Sanuut]  Samia  mihi  BMier  f ait :  on 
babitobat  Rhodi.  Eon.  L  2.  27. 

Saneu]  Vol  hio  FlMBphik«s  jandmt 
qnoiieiis  Boochidi,  qBom  sanflfa.  Hoc  I. 
1.  3.  Smete  odJorBt.  Hoe.  IL  2.  26. 

Smehu]  Nimb  soweku  nuptias  Mn- 
4oBt«weto.Adolph.V.7. 1.  &mefins 
qnamjasjarandam.  Hec.  V.  1.2&. 

&nidaihun]  Uthmm  tibi  oomnutigari 
Tidoom  Mndoiiocnpat.  Bnih  V.  7. 4.  ' 

&nsl  Saae  qnidem.  And.  I.  2.  24. 
5!onepirt.And.L4.'2.  Benesans.  And. 
V.  2.  7.  &ms  horaic  i|l  diou.  Bon.  III. 
5. 59.  Recto  «ne  inUrrognati.  Bun.  V. 
6. 11«  Ita  noB  «t  olim,  aod  Mi  mnc« 
tane  bona.  HeanL  III.  2. 13.  <Sons  to- 
1«.  Hoant.  IV.  8.  31.  Ssns  nollem  hnc 
oxilBm.  Adelph.  V.  1»  13.  &nisherelo 
bomo  Tolnptati  «bsoqnons  fnit,  dnm 
Tixit  Heo.  IH.  5.  9.  Bedeat  sons  in 
gratiam.  Phonn.  V.  8. 40. 

Skn^ii]  8ine  oon^ulns  hoo  nonpoa» 
io  fieri.  Baa.  IV.  7. 9. 

Sattme]  BobbiAI  ot  Adelphoram  per^ 
ionnost 

Sanusl  Satin  sattM'f ,  qni  mo  id  rogC- 
toa  ?  And.  IV.  4. 10.  &mus  sim  an  ne 
insaaiam  ?  Ban.  lU.  5.  8.  An  ao,  mi 
bomo,  samm  ee  ?  Adolpb.  IIL  2.  38. 
iSSafwmno  teoredisesso?  Adelph.  IV. 
7.  30.  Si  samcs  sies^  jnbo  illain  rediro. 
Hoc  lU.  5.  43. 

Sopisns]  Omnia  prios  experiri,  qnam 
amn,  tapientem  decet.  Ban.  IV.  7. 19. 
videnotaa.  Tn  verba  fandis  bic  sflptsn- 
tia  9  Addph.  V.  1.  7.  At  In  qoi  «ipi- 
eni  00,  BMgistmtos  odi.  Phorm.  11.  3. 
56.  Diotam  tapknd  sat  -est.  Phom. 
III.  3. 8.  Malier  teipwnt  es.  Fhorm.  V. 
8.57. 

Sepien^]  Sttpienter  Titam  inatitnit. 
And.  I.  1.  40.  Palobre  meherole  die- 
tnm,  et  lapisntsr.  Bon.  III.  1. 26.  Bo- 
ne  et  aopisnter  dcMi  dodttm.  Adol|di. 
V.  8.  30. 


654 


INDEX  YERBORUM 


SapkMial  To,  qawUu  quotiu,  nil 
aiti  iopicntia  es.  Pro  mea  tapientith 
Adelph.  UL  3.  40  et  73. 

iSqno]  Ta  pol»  fi  ttpis,  qood  Misiies- 
oii.  £u.  IV.  4.  54.  Illao  est  ttpen. 
QaaaU  eel  taptref  Eon.  IV.  7. 12  et 
81.  Forifl  tgpen.  Heeat.  V.  1.  50.  Ad 
•■mia  ■Ua  0t«te  mjHmm  rootiai.  Adel. 
V.  9. 46.  Soj^nt  meaMOtentia.Pbor. 
JI.  2.  21. 

Sat)  Sat  est  And.  1. 1. 14S.  Sat  ho- 
beo.  And.  II.  1.  35.  Sat  habet,  lom  «i 
leolpiUir.  Sat  Boio.  Bon.  IIL  2. 32  ot 
34.  Etsi  is  qaoqae  reram  smmm  «ot 
■gitat.  Heaot.  11.  1.  13.  Tide  ootu. 
Tantom  tat  habee?  Heaat.  IV.  3,  40. 
Adlontiorei  tamas  ad  rem  omoes,  qau& 
aatost  QaodiUosMtmlasaoaeLAdel. 
V.  3.  48  et  49.  Noo  signi  hoo  tat  est? 
Hoo.  11. 1. 39.  Dictom  sapientisat  est. 
Phorm.  III.  3.  8.  Pcne  plas  qoam  tat 
orat.Pborm.V.3.14. 

Satiof]  Ubi  astios  ooepii  fieri,  oom- 
mato  looom.  Eon.  V.  5.  3.  Satiat  jam 
teo^  stodiorom  istorum.  Heo.  IV .  2. 1 8. 

&iti«tas]  Sicobi  eom  satietas  bomi- 
mim»  ant  negota  siqaando  odiam  oepe- 
rat.  Bon.  III.  1. 13.  Qao  paeio  «ttis- 
iatma  amoris  ait  se  Telle  ahBomere  ? 
Pborm.  V.  4. 6. 

Sotin.  Satine]  &tinsana*s»  qoi  mo 
id  rogites?  And.  IV.  4.  10.  Satinshoc 
mandatamsi  tibi?  Eon.  IL  1.  2.  Sotiit 
■aans  es  ant  sobrins  ?  Heaoi.  IV.  3. 29. 
&itin  hoo  certamst  ?  Adel.  III.  2. 31. 
■&4tn  omnia  ex  senteniia?  Pborm.  11. 
1.  26. 

Satit]  Satit  eam  periclo.  And.  I.  1. 
104.  Satis  jam  stOitf  Simo,  spectata  er- 
ga  te  amioatiastmea :  lotis  perioU  ioce- 
pi  adire.  And.  V.  1.  1  ei  2.  Flos  tatit, 
Eon.  L  2. 5.  Neqaeo  aatii  mirari.  Eao. 
III.  4. 9.  Sati»  oerto  soio.  Heani.  L 1. 
.  19.  &tif  jam»  aatif  pater  donis  fai. 
Heaot.  IIL 1.  30.  Simtiscemo.  Adel. 
III.  3.  85.  Qaod  tatit  sii,  faoiei  ipsa. 
Heo.  V.  2«  17.  Satit  jam  ▼erboramst, 
Phorm.  II.  3.  89.  Si  latisoommemini. 
Pbonn.IIL2.58. 

SotiiM]  Qoanto  sattfisi  ie  id  dare 
operam.  And.  IL 1. 7j  Morime&itiiist. 
Bao.  IV.  7.  2.  &tttu  est^qaam  ie  ipso 
berede  Iubo  possidere  Baochidem.  Hea. 
V.  2. 16.  PadoreeiliberaliUteliberos 
retiocre  tatiut'  esse  oredo  qaam  meia. 
Adelpb.  L  1.  33.  Ne  qoid  faciam  plas, 
qaod  post  me  minos  feoisse  <attu«  sit. 
Heo.  V.  1.  4.  Emori  herclo  MtiiM  est. 
Phorm.  V.  7.  63. 


&frfl9Mi]  Satnpa  si  sioA  amnior,  nm- 
qnamsafferroegas  samptns  qaeatHcnnw 
in.  1.43. 

Satar}  Omniom  reram  sstiir.  Adck 
V.  1.  3.  Com  ta  satitra  atqoo  ebtia  ea. 
ot  pnor  at  soiw-  sitfroito.  Hoo.  V.  S.3. 


6b«iMi]  Satis  dia  jam  boe  tsnn&Tol- 
vo.  Boo.  V.  8. 55. 

Sccniciis]  Dnbiam  tortonsm  eoie  jap- 
nicom.  Lodos  socmcos .  Hec  ah.  pnL 
8et37. 

Seapula']  Senibns  fidells  don  saa^ 
teapuiat  perdidL  Pboim.  I.  S.  26.  Yide 


Seeleratat}  Sedentut  DaTos.  And. 
1. 1.  132.  Booom  scdcrafiuis  Sjram. 
Addph.  IV.  2. 14. 

Seelerotut]  Ubi  ego  illam  scakrMinm 
ioTeniam?  Enn.  IV.  3. 1. 
.  Seelettut']  O  seeleilu»  atqno  aodn- 
cem  boaunem.Ban.  IV.  4.  41.  Oo 
teeieetef  qao  illam  dncis?  Hennt.  Q. 
3.71. 

Scelut]  Ubiinioesi?  lesln^qaime 
hodio.  Peril.  And.  IIL  5. 1.  Tido  no- 
tas.  Qoid  hoo  est  eeelerit  f  Bnn.  11. 3. 
35.  Qoid  ego  tantom  tederu  admlsi 
miser?  Heaot.  V.  2.  3.  Oaoskra,  O 
genera  saorilega.  Adelph.  III.  2. 6. 

SciMeet]  Id  popolos  oorat  seilifet. 
And.  I.  2. 5.  SaUeet  faciandmastqnod 
▼is.  Boo,  I.  2.  105.  &i[tcetfnctai«n 
m§  e»m.  Heani.  II.  3. 117.  Seiiuet  ila 
tempas  fert  Adelpb.  V.  3.  53.  Haie 
aaom  reddas  teilieet,  Hec  IV.  4.  47. 
Com  to  horam  nil  refellosy  TincamsE»- 
iicst.  Phorm.  I.  2. 82.^ 

Sdo]  Jam  tcio,  ah  Tix  tandem  semi 
atolidas.  And.  IIL  1. 11.  Unde  idtdtf 
Aod.  m.  2. 31.  Qni  «ciom  ?  And.  IV. 
4.  52.  Neo  qoid  agam  «no.  Eon.  L  1. 
28.  Neqno  tdo  qaid  dicnm,  ant  qoid 
oonjecteml  Bon.  III.  4.  5.  Tam  tdt 
qnam  me  viTore.  Bnn.  IV.  4.  50.  Si 
«apis,  qaod  «cis  ne«ois.  Eoa.  IV.  4^  5^ 
Saiis  cerioscio.  Heaoi.  L 1.  19.  Bxpe- 
riondo  «ries.  Heaat  IL  3. 90.  Toaeiea- 
tem  taoiam,  qoioqnid  egero.  HeanL  IV. 
8. 32.  Non  seit,  ineaoare  homiiies.  Adel. 
IL  2.  12.  vide  notas.  Non  eqnidem 
istas,  qaod  «ciam.  Adelpb.  IV.  5.7. 
Scire  est  liberam  ingeniam  alqae  aai- 
mam.  Adelph.  V.  3. 42.  &isti  oti  foro. 
PbQnn.  L  2. 29.  • 

Sdrpus]  Nodom  in  tcirpo  qocris. 
Aad.  V.  4.  38. 

Srirtus]  Aadin  qoid  dicami  Kirtef 
Hec.  I.  2.  3. 


ET  PHRASIUM   TERENTII. 


655 


&iioii0r]  Prooal  faioo  lobei  prlat 
^uid  sit  teUdtari,  Baii.  III.  4. 10. 

Seite]  Satis  tdte  promittit  tibi.  Het. 
IV.  4.  7.  Si  aoias  qoam  teite  in  mea- 
tem  veDerit.  Seite  polevot  iieri.  Hetat. 
IV.  5. 16  et  S7. 

Seitut]  Per  eotttor  eoitue  poer  ett 
Bitot  PtmphUo.  Aod.  UL  f .  6.  &»- 
tum  herole  homiiiem.  Eon.  II.  2.  23. 
Hoo  ieitumtt.  Hetot.  I.  2. 36.  Sttit, 
iaqoit,  «eitatt.  Phorm.  1. 2. 16.  Qotm 
tdtvML  Phorm.  V.  4. 2. 
•  Seopubu]  Qoi  le  td  scoimUm  e.trta- 
qoiUotolertt.  Phoim.  IV.  4.  8. 

Scortor]  Scorton  orehro  noloot. 
Hetttt.  L  2.  32.  Noa  ett  fltgitiom» 
crede  mihi»  tdoletoentolam  soorCori. 
Adelph.  I.  2.  22. 

fileprtttm]  Forle  hthoi  tcortimi.  Eon. 
m.  1«  34.  Obiontre  com  fide,  asorttM» 
addooere.  Adelph.  V.  9.  8. 
.  5cret<tti]  Gemitot,  tertatut,  tottu, 
ritos  absUne.  Heaot.  II.  3. 132. 
.  &ribo]  lo  prologit  wri6Mfidti  opemm 
tbotitor.  And.  prol.  5.  Btitm  nono 
mihi  teripta  illt  tonl  in  tnimo  dictt 
Chrjtidit.  And.  1. 5. 48.  Seribendo  mt- 
le.  Eoo.  prol.  7.  Yide  nottt.  In  The- 
ttoro  teriptit.  Eon.  prol.  10.  Qoi  ort- 
lionem  htoo  fcriptit,  qotm  diotorot 
tom.  Hetot.  prol.  15*  Nono  nov^  qol 
fcridunt,  nii  poroont  teni.  Hetot.  prol. 
43.  Hominet  nobilit  eom  t4Jottre»ad- 
tidoeqae  ont  scri6frt.  Addph.  prol. 
16.  Bt  lobett  teribere  tUtt,  mihiqoeot 
ditoere  tlitt  expeditt.  Heo.  tlt.  proL 
46.  Ego  te.cogottom  diotm,  et  tila 
«eritom  dictm.  Phorm.  I.  2.  77.  £n 
onqotm  iojoritrom  todisti  mihi  lertp- 
tom  dictm  ?  Phorm.  II.  2. 15.  SexoenR 
tts  proinde  teribito  jtm  mihi  diott. 
Phonn..lV.3.  63. 

Seriptor]  Qqod  «i  terrptorem  tprerit- 
tem  in'  ptmtentia.  Heo.  tlt.  prol.  16. 
vide  nottt. 

.  Seriptwra]  Poftqotm  poeta  teoait, 
sor^tttnm  totm  tb  iniqoit  obterrtri. 
Adelph.  prol.  1.  Ne  com  poett  fcrqi- 
itura  ertnetoereL  Heo.  tlt.  prol.  5.  Te- 
noi  eate  orttione  et  fcriptttro  loTi. 
Phorm.  prol.  5. 

SerupiUut]  Mi  nnot  acrupttdii  etitm 
retttt  And.  V.  4.  37.  Injeoi  terupti^ 
Itun  homiiu.  Adelph.  II.  2.  20.  Qoi 
foit  in  bto  re  scrvpuittt.  Pbor.  V.  8. 30. 
&ciMs]  Nibilo  teciut  mox  poerom 
boc  defereot  tnte  ottiom.  And.  III. 
S,  27. 
.   &cf0r]S6ctarijaaN.£iiii.  IL2.S1. 


Oarfam  videre  fogere,  el  tKtori  otBot. 
Fhonn.  pnil.7.  SeeCari,lnloditmdoGe- 
ro,  et  reddooere.  Phorm.  1. 2>  36.  Pa- 
tiot  qotm  litet  feefer.  Phor.  II.  3.  61. 

Sec^ndttm]  Conltodtvi  ftcttndum  fiM>- 
ta  et  Tirtotet  tnat.  Bon.  V.  8.  60. 
.  SecttMdttf]  Afpe,  me  in  tnit  fsettttdif 
respice.  And.  V.  6. 11.  Si  mihifccttn- 
(fc  vet  de  tmoce  meoetsent.  Hetat.  II. 
2.  1.  Qom  leeunda  ei  dot  erat,  periit. 
Adelph.  UI.  2.  47.  Qoibot  ret  sont 
minot  fecttnde.  Adelpli.  IV.  3.  14b 
Com  teeund^na  toat  maxome.  Phor. 
ILl.U. 

5fCHf]  Nomqotm  ftcuf  htboiUltm, 
to  ti  ex  me  estet  ntla.  Hee.  II.  3.  6. 
Si  to  iUtm  attigerit  ftcttf  qoam'  digooka 
ett  libcram.  Phorm.  II.  3.  91. 

Sedeo']  Virvo  in  ccmolaTi  fedet.  Bon. 
IIL  5.  35.  An  sedere  oportoit  domi 
Tirgioem  tam  gnndem  ?  Adelph.  IV. 
5. 38. 

iSedino]  FUiam  dtrem  in  ftditteNem, 
ttqoe  in  inoertat  noptitt.  And.  V.  1. 
12.  Tide  notts.  ^ 


Sedo']  In  peootto  BMxaius  qaod  m 
tedatum  sttu  ett.  Adelpli.  V.  1. 12. 
Etm  otltmilttem  ▼ettra  iBlellegentia 
tedabit,  Hec  alt.  prol.  24. 

Sadttco]  Me  tdom  feducit  forat.  Hee. 
L  2.  69. 

SeduUi]  Ego  iUod  fedulo  negare  ftc- 
lom.  And.  1. 1. 119.  Ftoitmfcdttlo,  dt- 
bo  operam,  adjotabo.  Boo.  11.  3.  71. 
▼ide  Botas.  Pro  se  qoisqne  fcduio  &- 
oiebtot  Heaot.  I.  1.  74.  nde  notat. 
Bgo  quod  potero,  ffduic.  Hetot.  V.  4. 
15.  Tide  nottt.  Fit  feduie.  Adelph.  III. 
3.  69.  Te  afdttio  et  moneo  et  hortor. 
Heo.  1. 1.  6.  Bgo  aedttlo  hono  dixitte 
oredo.  Phorm.  U.  4. 13. 

tenttia]  Nil  looisttegnitiff  neqne  to- 
oordiBB.  And.  I.  3.  1. 

Segrego]  Ne  tbt  te  hano  tegreget, 
iiea  detertt;  And.  L  5.  56.  Volgos 
qom  abt  te  ai^gant.  Hetot.  IL  4.  6. 
Segr^anda  tat  mtter  a  me  ett,  Phi- 
dippe,  aotPhUnmena.  Hec.  III.  5. 30. 
SegregatMi  haboiate,  nxorem  ot  daxit, 
t  me  PtmphUom.  Heo.  V.  1.  25. 
Noplt  meretrici  hostis  est,  t  Tiro  nbi 
tegregata  ett.  Si  eat,  ot  hfM  nono 
Ptmphilom  Tere  tb  fs^frcf orit.  Heo.V« 
2.  23  et  30. 

.  Smicri  Animus  obi  temel  se  oopidi- 
ttte  derioxit  mtlt.  Heaot.  I.  2.  34. 
Vobit  oom  ooo  temel  obi  mtalem  agere 
deoratomtt  f iro.  Heaut.  II.4.12.  Si 
iUfl  inteUexerit. 


6M 


INDEZ  YERBORUM 


HMiil.ia.1.  69.  i 

id  fiMOTMi»  qnod  reoepisflem-  tmMll 

Pborai.V.7.  9. 

&tiMWfo1  Vot «enote 2  BOfioli.Aad. 
L5.50. 

Sempiurmu\  Ego  doenitt  Titam  m* 
propter  teiiipttcniaiii  OMe  orbitior.  And* 
V.6.S. 

&ji«eto]  Nimiom  ad  rtm  io  feiMicf» 
allooli  •omof.  Adolph.  V.  8. 91. 

£iii«ctitt]  Cwr  moam  «fiMrttiti 
floUicilD  flmentia?  Aod.  V.  5.  16. 
Aqoilm  iMfletiif.  Hetot.  UI.  t.  10. 
Solom  nnam  hoo  ▼itiam  ffnfetuf  adfert 
bomioibofl.  Adelpli.V.S.'ft7«  Hobebifl 
<|a»  loflm  ftiMctiftfm  oUootel.  Phonn. 
U.  3.  87.  &n«ctvf  ipflflflt  morbofl. 
Pborm.  IV.  X.  9.  Non  jnm  tom  emt 
ffnflftiif  fli  Tflreenndofl  fimlt? 
.V.8.34.vidonotefl. 

iSenear]  &Rfm  mnliflflmn.  Bnn«  II.  S« 
66.  Tido  nota«.  Hic  est  Tietafl,  Totnfl, 
YOlcmoflafl  ffner.  Bnn.  IV.  4.  21.  I»- 
tBfljfner.  HefloL prol. 57.  Ulefiutflfl* 
nez  importanofl  flcmper.  Honat.  I.  9. 
S3.  Ai^oom  Oflflo  eenflent  noe  jam  n 
pnorifl  ilieo  nafld  fnieL  Hflont.  II.  1. 2. 
Moo  qooqao  ffnfi  Ofll  m^oom  ffntdnf 
obfloqoi.  Hemit.  III.1. 10.  Jbmxdo* 

ttl 


And.I.l.ld7.   VUtndemflmi 
lidnfl.    D.  Qold  hio  ffnsifM  ait  ? 
m.  1.  IS.  &ntiflt»  qnlTir  nem.  Ni 
ego  et  iUam  floelofltam  eaae,  et 


Ufoofl.  Adelpfa.  IV.  7.  43. 
jore  ati  fenefl»  lioeat,  qao  jore  au 
ndnloflecntiof.  Heo.  alt.  pnd.  f. 
jam  fabnlh  anaMu,  flmfs  fllqoo 
Hee.  IV.  3.  15. 

&n*um]  Ui  illnm  di  dem  omi 
ntnm  pcrdnnt.  Ban.  U.  3. 11 

&Rfiii]  £go  itiins  ffnfion 
GflUeo.  Adelph.  IV.  1. 17. 

^fntentio]  Qnantnm  inlelleni  modo 
amiia  wnUntumu  And.  L  3.  2.  No  ia 
motet  floam  fententtain.  And.  U.3.19. 
Slat  flmtantie.  Eon.  IL  1. 18. 
cfll mnUntia?  Heaat.  1. 1. 114 
iihi  ox  ffntentto  tna  ofaligioflo  Imtor. 
Heant.  IV.  3.  5.  Errat  looge,  mcn 
qoidom  fententia.  Addph.  L  1.  40. 
Fiacifl  ex  SfnCentui  naciofl  flom.  Adelpii. 
III.  3.  66^  Sin  alilcr  de  hao  re  Oflt 
ejofl flfntentio.  AdeJph.IIL6. 5.  Uidem 
iym  mnlieref  eoai,  liMrme  nt  poeri,  loTi 
fentfnttc.  Ho&  Ili.  1. 32.  8in  efl»  «t 
aUler  tim  fliet  Jfntentfa.  Hec.  IV.  4. 
15.  Qoid  de  hoc  lo  «ent,  qnidTo  flit 
tenUntut.  Qoot  hanuncfl,  tot  sententiCA 
Phorm.  IL  4.4  et  14.  Vieom  eat  mi, 
ui  c}afl  temptanm  priofl  flmtentiom. 
Phonn.  IV.  3. 14.  Vefltra  poeiiii  fen- 
untia.  Phonn.  V.  7.  56. 

£aitifl]  Qoflm4|mdom  ogo  li  lejtifrflA 


flotnm  ffntifl.  Ban.1.  l.tl  el  96.  ] 
nliqaot  dies  noo  lentiflt.  Hcnnt.  IV.  & 
4.  No  flenHat  mo  flsniifm.  Heant.  IV. 
8.20.  MoTBSoaTolnto  eafloisloeflf»*^ 
tiafli.  Heant.  V.  4.  9.  late  toao  ipoo 
flfntiet  poflteriiifl.  Addph.  I.  9.  39. 
Idem  qnod  ogo  flmfit.  Adelpb.  IV.  9. 
29.  Tide  ootflfl.  BKOsfntio.Adelph.V. 
3.67.  Qoodritibiffeflfitonmootc- 
qooeam  mifai  cflt, 
lioim.  I.  3.  19. 
ftntuf ]  Vidoo 


fBgrnmi 
IL2.d 


Nofl      odafl. 


2.5. 

•fimrmm]  Omaibns  gmliam  kflboo: 
flt  flmrwm  tihi  piaHmaa.  Add^  T, 
9.14. 

%elie]  &pn2ttM  amn.  FhinB.  V. 
7. 50.  ^ 

And.  1. 1. 101, 

fllf^iier]  Fnnoflinleifaa  prooedlli  oh 
fntflinr.  I  prm,  feaiMr.  And.  L 1«  Idl 
el  144.  liteoff?».  And.  IV.  S.  16. 
Gomilcfl  feeiiti  aoilieot  aant  TJrynfm. 
£nn.IL3.  55.  &9iiflPf  mo  intio  haa. 
IV.  1.  51.  &9tietn  hno  mo 
Hcant.  IV.  T.  4^  Bgo  bano 
elcmcnlflm  Tilam  atfaanam,  nlqno  otinm 
fflfutiu  flooi.  Adelph.  1. 1. 18.  Paliaa 
qaam  litio  wequmr.  Adelpfa.  VL  9.  4a 
Ifl,  qnod  mihi  do  fano  10  dedortt  oonfla- 
Hnm,  id  ff^mir.  Adclpfa.  IIL  4.  54w 
Pietaa  malris  poliaa  commod»  anndol 


4.97. 


fflfui.  Hec.  m.  5.  31. 
jtiitir  alionno  poer.  Hoo.  IV. 
fidoNolafl. 

&ri^  ReleTi  dolin  omnia,  omnifl 
mnm,  Hoiat.  UI.  1.  51. 

&ri0]  Id  Toro  flfrie  trinmpfaat.  Eon. 
IIL  1.3.  Misii  porro  omre,  nt  to^ 
nfarem,  ffrie.  Enn.  IH.  3. 29.  Joeonan 
ffrio  mo  faiao  dicat  noflflio.  Hiflont.  IIL 

2.  9.  30. 

Mif]  Rom  ffriamoello  ogflra  ma* 
emn.  Bao.ai.3.7. 
&rmc]  Strmonem  qnfBrere.  Bnn.  IU. 

3.  10.  Ifai  itta  oom  iUo  »ermenmt  oo- 
ciptl.  Eon.  IV.  1.  8.  Imera  dmi 
lennoiiee  ciedimnfl.  Heanl.  11.  S.  !• 
Hand  inTito  ad  onofl  fltrmflori  afloeflflil 
toafl.  Hec.  lU.  5.  39.  Qncm  oun 
iflloo  iflrBwnem  faofeverifl,  procid  faie  as- 
tanfl  aooepi.  Hee.  V.  3.  1.  Ut  Tolop- 
tati  obftofl»  ffrmfly     ** 


£t   PHRASIUM   TERENTIL 


e6t 


4(taqMtdTeBeri8,ieiDperiit.  Heo.V. 
4.  19.  Ammani  oaepi  •Uendere,  hoo 
modo  iermonem  otpUiis.   Pbomi.  V. 

6,  f  9. 

Seto]  Hodie  tero  ao  neqiiioqiiaiii  ▼O' 
les.  Heant  II.  3. 103.  Hoe  mihi  do- 
lei,  no<  pene  t&o  soisse.  Adelpb.  II. 
4.«, 

Servatrix]  O  Baoohii.O  raea  Baoohis, 
tervatrix  mea.  Heo.  V.  4. 16. 

Servw]  Servibat  liberalfter.  And.  I. 
1. 11.  QoT  mifins  qaam  Hercalea  eer- 
mtit  Ompbalm  ?  Ean.  V.  7.  3.  Car  i». 
ianoffrviot?  (Jaam  maxnme  tervire 
▼oatrii  oommodia.  Heaat.  prol.  33  ei 
50.  Laboraiis,  qoKrens,  paroens,  illi 
eervient,  Heaat.  I.  1.  87.  Rei  tervietii, 
Heo.  II.  1.  27.  Matris  tervibd  oom- 
modti.  Hec.  III.  5.  45.  Ea  fer- 
•ic6at  leooni  inparissimo.  Plwrm.  I. 
«.33. 

Sertitium']  Hoo  tibi  pro  iervitio  debeo. 
And.IV.1.52. 

Servitut]  A  panrolo  af  semper  tibi 
«pud  rae  jasta  et  olemens  faerit  tervi' 
tuu  And.  1. 1.  9.  In  tervituiem  paa- 
perem  ad  ditem  dari.  Phorm.  IV. 
3.48. 

Skrvo]  Me  iofenws  tervat.  And.  I.  3. 
7«  Ut  tervem  fidem.  Acoepi :  aeoep- 
tam  tervaho,  And.  I.  5. 45  et  63,  Hem, 
terva.  And.  II.  5.  5.  Jnno  Lacina, 
fer  opem,  terva  me,  obseoro.  And.  III. 

1.  15.  Cajas  fibi  potestas  sumraa  «f- 
vandi  datar.  And.  III.  3. 9.  Neqne  pol 
tervandum  tibi  qoioqaam  dare  aasim, 
neqoe  ie  tervare,  £on.  V.  2.  64  et  65. 
O  Japiter,  tervfi  ohseoro  hvc  bona  no- 
his.  Euo.  V.  8.  19.  Huno  difficilem 
invitom  tervaret  senem.  Heaat  III.  2. 
f  4.  Servat,  oastigas,  mones.  Heaot. 
in.  3.  31«  Serva,  qood  in  te  cst,  H- 
liom  et  me  et  familiam.  Heaat.  IV.  8. 
4.  Servet  qood  labore  inrenerit.  Heaot. 
V.  4.  17.  Sntesae  an  perdas  totam, 
dividoom  firae.  Addpb.  11.  2.  33. 
Ipsa  si  copiat  Salos,  tervare  prorsos 
noo  potest  bano  familiam.  Adelph.  IV. 

7.  4^  Servare  in  eo  certomst,  qood 
dixi,  fidem.  Hec.  III.  3.  42.  Qaod 
mihi  es  poUioita,  tnte  ot  seroes.  Heo.  V. 

2.  20.  Solos  seroore  hono  potes.  Phor. 
III.  3. 6.  Ito  me  tervet  Jopiter.  Pbor. 
V.  3.  «4. 

Senolut]  Obserrabam  mane  inorom 
eervolot  ▼enieotis  ant  aheaotis.  And.  I. 
1. 56.  iSfrvoIumad  eam  in  orbem  miait. 
Heaot.  I.  2.  17.  FaUi  te  sinas  teohnis 
per  tervplum.  UetnU  III.  1.  62.    Vt 

TOL.  II.  4 


oaptos  tervohrum  est.  Adelph.  III.'  4. 
34.  Tide  ootas.  Miseram  raoiierem  et 
me  tervolum,  qoi  referire  non  andebom, 
▼icitAdelph.IV.2.  27. 

Servot]  Feci  ex  tervo  at  esses  liber- 
tos  mihi.  And.  1. 1.  10.  Volgos  ter- 
vorum.  And.  III.  4.  4.  &rmAi  fortn- 
nas  meis  me  comidfsisse  foliU  ?  And 
III.  5.  3.  Cdrrentis  tervot  scribere'. 
Ean.  prof.  36.  Apparet  tervom  honc 
esse  domini  paopens  miseriqae.   Bon. 

III.  2. 33.  Servot  oarreus.  Heaot  prot. 
37.  Servot  tardios^olos.  Heaot.  III. 
2.  4.  Servi  calliditates.  Heaot.  V.  1*. 
13.  Servom  baad  infiberarem  prttbes 
ie.  Adelph.  V.  5.  5.  *  Servot  spectatok 
satis.  Adelph.  V.  6.  5.  Servom  homi- 
nem  caosam  orare  leges  non  sinont 
Phono.  IL  1.  62. 

Severitat]  Tristis  teveritat  ioest  in 
▼olto.  And.  V.  2. 16. 

Severut]  Hoc  nemo  foii  minas  inep' 
tas,  magis  tsvertif  qxiisqoam.  Eon.  II. 
1.  21.  I|]»fe  egreditar :  qoam  teverut. 
Hcaut  V.  3.  21, 

Sex]  Ses  egb  te  toTos,  Parmeoo,  hoa 
menses  qaietom  reddam.'  Ron.  II.  f . 
46.  An  non  tex  totis  mensibos  prioe 
Olfecissem  ?  Adelpb.  III.  3.  42. 

Si]  Qaid  est,  ti  boo  nOn  contameliasC? 
And.  I.  5.  2.  Si  rivo.  Heaot  V.  1. 
77.  Nisi  ft  me  in  illo  oredidisti  esse 
bominom  nbmero.  Adelpb.  IV.  3.  3. 
Si  qaando  ad  eam  accesserat  eonfabo- 
latatt.  Heo.  I.  2.  106.  Mirabtt  li  tn 
mibi  qoicqoam  sfTerres  nofi.  Pliorm.  II. 
2.'  5. 

SL  Etiamti]  Redeam  ?  non  f i  me  ob- 
secret  Eoo.  I.  2. 4.  Id  qoidem  ego,  sT 
to  neges,  oerto  soio.  Heaot  IV.  1.  19. 
Ifonj  n  ex  capite  sis  meo  natos.  Heant. 
V.  4.  12.  Si  multomst,  tameo  lacian- 
dom  est  Adelph.  V.  8.  27.  Ut  ne 
restittgoas,  laommis  fi  exiiHa?eris. 
Phonn.V.7.  82. 

Si.  An]  Visam,  d  domist.  Ean.  III. 
4.  7.  Sto  exspeotans,  m  qnid  mi  im- 
pereot  Enn.  III.  5.  46.  Illa  a  Jam  la- 
Terit,  mihi  nootia.  Heaot.  IV.  1.  5. 
Si  forte  frater  redieril,  tiso.  'Adelpb. 

IV.  2.  10.  Id  fi  forte  esi,  neHcio.  Hee. 
m.  1.  41.  Vide  opis  fi  qaid  potes 
adferre  hnio.  Phorm.  III.  3.  20. 

Sic]  Sic  TiU  ent  And.  I.  1.  35. 
Sie  soleo  amioos.  Eon.  II.  t,  48.  Sie 
hoo.  Heaot.  ^I.  1.  49.  Mea  fie  esi 
ratio,  et  lie  animum  indoco  meam. 
Adelph.  1. 1.  43.  Qoi  tie  sont,  haod 
moltom  horodon  JoTmit.  Heo.  UI.5. 


k^ 


liJDEk  VerSorum 


10.  Sie  siDB :  li  pkoeo,  vtere.  Pioittk^ 

£8ciibi]  Sieiihiemn  ntSetas  bominuin; 
«nt  negoti  n  qnendo  odium  ceperaL 
fenn.  m.  1.  13. 

$witum]  Ifksnnm  si^um.  And.  tf» 
S.  29.,  SmiafaMlatem.  And.ni.r. 
f.  t^ndorts  Aenum.  And.  V.  3.  7. 
Hoceit^fiti.  lan.IV.l.l4;  Antml 
•st  pndentis  tignum  et  'non  instrenai. 
Heaat.Ll.68.  MalU  inheminei^rna 
insanu  Adelph.  tr.  S.  36.  Non  signi 
)ioo  siit  est?  Heo.  II.  1.  3^.  , 
^  ^ittttium]  Cnm  nlentto  ahimnm  if- 
tendite.  Bnn.prol.  44.  Statarlam  ag^re 
mt  lioeit  per  lUentium.  Heaat  proT. 
36.  Otinm  et  sileniittm  e^t.  Dale 
siUenttum.  Hec:  alt.  proT.  35  el  47, 
Adeste  feqoo  animo  per  li^tttum.  Phor. 
pi«1.30. 

SUeteo}  Dom  hie  nUtcuni  iarbe» 
Adelph.  V.2.  10. 

Siletiir]  Be  inrglo  sUelur,  Fhonn.T. 
i.  13. 

SilicermtMi]  Ego  te  exercebo  bodie^ 
«t  d^ns  esj^  mUeemium.  Adelph'.  IV. 

Sbttia]  Domini  sifma  es»  £un.  IIL  t. 
42.  vide  notas. 

Similis]  Nonne  hoo  monstri  simtlnt? 
Boin.  n.  3.  45-  Perpafohra  dona,  aLot 
•ostris  mnUia.  £an.  III.  2.  15.  vide 
notas.    Sr  qtiid  E^jns  dmile  forte  ali- 

.qoando  eTcnerit.  HeanU  III.  2.  40. 
Tbi  stmtlis  estprobe.  Heaot.  V.  3. 18. 
NaUnm  htjns  faclam  simti«.  Adelph. 
X.  2.  16*  Spero  erit  stmt^  majoram 
aaom.  AdeTph.  III.  3.  57.  vide  notas. 
Viris  advorsari  seuae  slodiam  est,  simt- 
2ts  pertinaoiast.  Hec.  II.  1.  5.    Ne  si- 

]iniH  ntamnr  forlana  atqne  nsi  snmns. 
Fhorm.  prol.  31.  Ecce  anlem  stmt^ 
•mnia.  Phorm.  II.l.  34.  Qnam  nter- 
qne  est  stmt/is  soi.  Pborm.  m.  2.  16. 
SSn^tex]  Simipfes  qnse  ex  argamento 
fcota  est  dnplici.  Heaat.  prol.  6..Vide 

.  Botas. 

Simul}  Hi  tsts  tom  simui  amabanl. 

'  And.  1. 1.  6»  iSimui  consilinm  (Jnm  re 
amisti  ?  finn.  II.  2.  lO.   SUnul  rem  et 

'  gloriiun  armis  beHi  repperi.  Heant  I. 
1.  60.  Omnes  Jmntt|  IsbIsb  exclamant. 
Heo.  III.  3. 7.  Simul  argenlnin  rep- 
iperit,  enra  se  expe£riL  pborm.  V. 

SSmula^l  Kini  Bieiiiinst  stmulatiis. 
Heant.  IV  J{.  34.      .,        ,       .     , 

Simulo]  &  gntia  jimuiomf  Vbs  ki 
pcrimpttftm.  Aiilll.ln.  4. 9.    Slinu' 


h&i  uisltim  v^s,  rdpi4  »p«n  tifcf 
aai«;  Heaot.  It.  1.  23.  Qnid.  dft 
qnod  akb)^hatf  UmaUtuTt  Heaot  V.  1. 
28»  Si  non  ipsa  re  tiW  istno  doleti  rf- 
inulars  certe  e^t  hominls.  Adelpb.  IV. 
7.16.  HleAlialiralgebiieliaMaM» 
Heo:V-3:m 

Simultas}  Non  stmuJtateH»  mcaA  i^ 
Vereri  saltem  ?  Pborm.  H.  1-  2. 

Sln\  Si  iHnm  reUnqoo,  cfiks  ^tse  IP 
meo :  iiii  otoitol^,  hHjas  ttuiiii.  AM. 

AS.5;  • 

6Were]'Si  Ultfc  eCedto^ 
did.  Enn.  I.  2.  97.  ^ 

Sihitter]  Tn  Sialslto,  m 
oomu;  t<i,Syri»ce,indextOT«.  Bon: 
iV.  7. 5.  Hcm  ad  sffiisCeraiM.  Etan.  V. 
U  19.  Ad  sinistfwn  bno  recia  plali». 
Aderph-XV.2.43. 

'  ^no]  Sini  nano  nsMt  ite  tI  tere  n- 
terea  modo.  And.  1. 1. 126.  Si^  paa- 
^lnm  a^  nie  redeam.  And.  HOL  5. 1& 
iiinemodo.Eon.Ll.20.  SUe  teBiat. 
Eun.  IV.  6. 1.  Si  wuf,  dl«^.  Hetet* 
ll.  3.  76.  Falli  te  tuuii  technis  per 
sertotom.  He4nt  111.  t.  6 V  T4  iRom 
corrdmpl  smts.'  Adelph.  I.  *.  17.  M 
enim  non  stnom..  Ad^b.^IL  1.  14- 
SimU  enorator  ut  sun.  Hcte.  alt  prol.  2. 
Sine  me  obsecM  hoc  effopfcre.  Hec  IV. 
2.  24.  Servom  lionirBem  cansam  orara 
'Teges  noin  nn%ifit.  Fhorm.  11*.  1.  62. 
Exoretstnii.  Phorm.  IIL  2.  50. 

St«Ms]  Vidin  e^)  te  inodo  ft 
in  tinum  bnio  tnwetrfd  inserere? 
Heaatm.3.2.  tticane  non  gesial- 
dds  in  sinu  est  ?  AdeTph.  IV.  5.  75. 

&fuando]  Negotl  ofumdo  odlsm  ee- 
perat  Siquarido  VX^  mcntioacm  Phst- 
•  drim  «icit  Enn.  HI.  1.  14  et  47.  «- 
guando  ad  eam  'ac«esierat  Hee.  L  2. 
l06. 

Sifiidem']  Actdmst,  signScian  b^ 
Tora  praedics^t.  And.  TII.  1. 7.  Si^ 
dem  m'e  amaret,  tnm  istno  prodesset 
Ban.m.l.  56.  SiouWe»  id  snpere^ 
Heant.  IL  3.  83.  Si^uidsm  porro  In 
tnain  ot&einm  lacies.  Adelpb.  V.  9. 
22.  5%uid«i  ille  ipse  non  volt  Hee. 
IV.  1.45.  &'9uidemqdbq«am6redefrt. 
■phonn.II.1.7!^. 

Sis:  Si  iii$J]  Pao  sis  nonc  prottism 
appareant  Enn.  Tl.  3.  20.  t>ve  ^ 
^on.  IV.  7. 29.  Vide  lis.  Heaat  1 2. 
38.    rilac  tu  vide.  Ad<dph.  V.  1.4. 

Situsl  Qoas  semper  In  te  iatelleki 

'  dtds,  fide  et  tacitomiUte.   Alid.1.1. 

6.    Si  in  te  sit  solo  iUfim,  AiM.  L  5. 

41*   Aditleke«ii^qiiitaiiiAaiilibi4« 


ET  PHSASIUHH  T{;ilEI^TII.  m 


WMUe  spei  ope«qne  oooot  $U€.  t^^ 
jore  ref  looo  qoa  poUs  est  000,  qMtm 
ip  qno  nBBo  litott.  Adelpb.  Ul.  9*  S3 
ot46. 

Ssbrimu]  SsCoo  bio  Orito  itkrjmt 
Chiyiidis?  Aod.  IV.  5.  fi.  «bo  tR 
tobrimantmamtmvwm^  Fbofpi.  IL 

&frrn»]  Tto  pol  bonpiMm  94i0Mfii. 
^^iid.  IV.  4.  39.  Qam  «ooBbobam, 
qa«Bvi<leb«r  alibi  omo  polobres^frriKW 
Iw.  IV.  5.  i.  $eUo  mpe  os,  Mt 
4ohrUuf  ^euLU  IV.  3. 89,  ^qri  «mo 
pofOBA  tp  f06rtiuo.  Adolpb.  I.  «.  15. 

&c«ii]  Adcorroot  porri;  9oc9q$4»' 
49iboot.  HeoBt.  L  1. 78. 

&c«r]HioiM^ett.  ABd,IV.5.l3. 
Noster  toe^,  TJdoo»  Tcnit.  Heo.  V. 
ti  4* 

Sffeiufl  SiwtiijM  etpo  in  Bon>tii«. 
Heoat.  III.  1.  9. 

SocoFdid]  m  locist  M^ti«  noqao 
Osrorditf.  Aod.  L  3. 1. 

Sficort]  Volim  oetermn»  roniBi  to 
wrdm  ood^  jnodo.   Adelpii.  IV. 

Soorvt'}  Udo  Boimo  oowwo  tocrut 
odoroot  Boras.  H»o,  11.  |.  4.  It»  luii- 
mfv  iod.axoroot»  toorm  pibqu  Ofso 
llUqnM.  Heo.II.9.4. 

SoioUtJ  81  fnter  oot  ipdo4^  omoI» 
^  nmgis  Bwi«m  gororot  ?  Adslph.  i  V^ 
>-^4. 

Mm]  Dio  «pdis.  Aad.  I.  I.  5». 
T«eei0d«f.HeiBit.IIL^t9.  Iiodsi 
iAtro.Hoc.UI.S.83.  Miuiedomfade». 
Hoo.  V.  4.  i.  JPteoojp^  rM«nii.V. 

SoC]  I^bIos  ip  fo2f  ilignis  podibos 
MoBdos  dodit  Addpb*  IV.  8. 46. 

&>lcs]  Volr»  qood  dioi  folf^.  And. 
II.  64  t^  Sio  toUo  «miops.  £qn.  IL 
4.48.  Qop.pBotoidiiori#olfat,otUoo. 
HeoAt.IIL8.97.  Gredojoni«otfp(f|, 
inrgobit.  Adojpb.  1. 1. 54.  Qniorari  osto 
ofpebro  aoko,  Heo.  tLUX^  Af  odaa, 
«t  «sisi,  NantistnitB.  Phom,  V.  3. 1. 

Solmi  Qoe  libomm  toire  seqopni  ett 
•dolotooBtOB^  asafnMB  dobo.  Eim.  IIL 
11.24. 

Sf<idf]  Hooo  tcio  mo»  toU^  tolaai 
goritaraia  gaodio.  Aod.  V.  5. 8. 

Ssliduf]  NoB  tatlt  Ubi  oste  boo  «oli- 
4««»  Yisamat  gaodiom  ?  Aod.  IV.  1. 
83.  .Gorpas  i0<iditm  ,ot  soooi  pleBoau 
EoB.  n.  3.  97.  Ut  tolidum  parerom 
]iop.«Mhi  boBOfieiBm.  Eon.  V.  8. 38. 

SoUutdol  Por 


'tI     ^^•fff.wPw^^f  10  ov*^e^^.  4uso«  t* 

5.5d.  MM<>Mtopttiam.  Agd.JO* 
8.  i5.  Vit,  egottof.  injottitia,  tolimdo» 
iofamia.  A^elpb.  III.  8. 5.  UbiGomqoO 
datom  orat  spoUom  foliXtuftnif .  Hop.X. 
%  55- 

Sollieitdtip}  IfvptiBiw  toUi&ta^ 
And.  I.  5.  86. 

6lp/ j^]  Siqi^e  mo  atqoo  illam  opor« 
loa  ppno  mftocot  toUickarii  And.  IV. 
8*  6.  Cpr  meam  ^oeptotem  biu«4 
fUi^  BipenUa?  And.  V.  3.  16.  Xo 
fraadem  fo^^ioitatulo.  Aod.  V.  4.  91 
Quid  te  ergo  aliod  fompta^  f.  Eon.  L 
f.  88.    Qpap  refi  te  to^Ud^at  aatomf 

eat.  II.  3*  10.  Qpibas  nooo  «0I- 
7r  robps  ?  Adolpb.  L 1.  ili.  Qoid 
pit  boo»  qood  toUioiUro  ad  booo  modoBL 
^eo.  IV.4.54. 

SoUieitudo']  Bidoi  est  aot  tridui  boo 
ti^Uqfudfi.  AjmI.  1L  4.  10.  Qoaolas- 
qae  bic  «ois  oopsiliis  opnlepit  «oUioil»* 
diasf.  And.  IV.  1.  86.  SoliioitiuliBsm 
istam  fidaam,  qotp  to  ozonioiat,  mitta«; 
Hooot.  L  8.  3.  QoantB  mo  oorB  ot  «o^ 
^tudine  ad/icit  gnatps.  PbQOB.  IL  4. 
8.  Aiia  enm  oooapatos  esset  ««ilto^ 
411^.  Pboim.  IIL  8. 17.  Ittmoaufat 
ret  foiiioilu//tn?8t.  Pbom.  XV.  1.  88.  . 

SoUifitutl  Un  boo  mitor»  «oUidto  ott 
A^t  L  5. 93.  Hom.  tPt  moB  toUoo 
oolUciti  tint  caata.  Heaot  L  1,  77. 
PmBis   «pUipitoi  boboit*  Hopat.  HL 

Splum]  14  fibi  Bpgpa  pmUdit  fsfaMt 
dari.  An^prol.;^ 

Spkfo]  ^ki^  fidem.  Aod.  IV.  1. 1^ 
Neqpo  tp  Terbif  spipfi  aoiqoam»  qood 
ni  ro  malefeoerit.  Adolpb.  J|.  1.  IQ. 
IpiO  egomot  tolvi  argeotnm.  Adelpb. 
XV.  4.  8a  Egp  vpa  ooiis  aoipi  oeteris. 
Hec.  IX.  1. 33.  Vorsora  tolm*  PJmrm. 
y.5.15.Tidonota«. 

Sotut]  Vot somotas?  nimwU.  And. L 
5.  10.  Vpnit  mtditatnf  alioniido  os 
telo  looo.  And.  ZI.  4. 3.  Solut  ee  qoefl 
diligopt  di.  Aod.  y.  6:  9.  Mi  tom: 
baboo  bio  peminom»  neqoo  notom,  no- 
qap  oogBBtam.  Eoa*  L  8.  67.  Sobtt 
qiffl  «o^  EoB.  m.  5.  31.  Bomptoi 
dooii  tBBtos  ego  «olof  fadam  ?  HeaoL 
LL79.  Tibi  booo  ette  folip  tibi  com 
tit  male.  Adelpb.  L  1.  9.  Soku  moo^ 
rom  oat  miaoriaram.remodi^.  Adejpb. 
III.  1.  7.  Sokm  ooqm  boo  riUom  so« 
Bootoa  odfort  bominibos.  Adolph.  V. 
3.  47-  Qinoem.rem  narrabitsoiOf  coB« 
Uooo  toia  toU,  Hoe.  lU.  8. 15.  Selum 
«oittf  oonvoni.  Hoo«  XV.  4.  48. 


INDEX  VERBORUM 


eM^oBo  iiiiieo  «bIom.  PboriB.  III.  3. 
f9.  SoU  triginU  niiMB.  Pbomi.  III. 
3,  24.  Noo  hoo  poUicitoi  •odos  hino 
deportarier  in  toUi  teiru  ?  Phonn.  V . 
7.  «6. 

Somnuf]  Nom  ille  fomniat  ea»  qa« 
vigihuis  ▼olott?   And.  V.  6.  7.    Me 


Bon.  1. 1. 114.  Ta  de  pad- 
tria  meimmas  agere.  Adelph.  IV.  7. 6. 
SomMiiMi]  De  argento  tomnium,  Adel» 
IL  1.  50.  To,  qaantos  qoantaa,  nil 
Bisi  sapientiaes:  iUe,  aomnwm.  Adel. 
III.  9.  41.  &mnta.  Phorm.  IIL  S.  9. 
.  V.  6.  34. 


Somma]  Si  iliam  in  aommt,  qoam  il- 
lom,  ampreot]  malait  And.  IL  5. 19. 
IntereaaMinttJ^irginemopprimil.  Eon. 

III.  5.  55.  Sonmiim  herole  ego  hac 
Boote  ooolia  non  vidi  meii .  Heant.  III. 
1.8S. 

&mthi«]  Qni  templa  emli  sanuDa  «- 
Mito  eonooiit.  Enn.  III.  5. 42. 

Sontietu]  Canaa  est  aonlieo.   Phonn. 

IV.  4.  29.  Tide  notas. 

SorbiUH  Cjathua  wrKlotM  paolatim 
hnac  prodacam  diem.  Adelph.  IV. 
«.52. 

Sordet]  Hanim  videra  iolariem,  aor- 
dtt,  inopiam.  Eon.  V.  4. 15. 

Sordidatut,Sordidut]  Soin  hano,qaam 
dieitiordtifotam  ot  Jordu<om;  Heaot.  IL 
3.56. 

Sarox]  Bgomet  meo  indido  miaer, 
qnasi  sorcr,  bodie  porii.  Eon.  V.  6. 23. 

Sort]  Btiam  de  fort«  nono  veow  in 
dnbinm  miser  ?  Adelpb.  II.  2.  35. 

S/Mtmu]  CnpilJns  iparius.  Heant  II. 
5.49.  Ccsiam,iparwore,adaBooiia80. 
Heaot.  V.  5.  20. 

^Kum]  Ut  ne  esset  ^patium  oogi- 
tandi  ad  diatwiMndaa  noptias.  And.  I. 
2.  11.  NoB  habeo  tpatium,  nt  de  te 
samam  sapplioiom.  And.  III .  5.  17. 
T»m  in  brefi.spatto.  HeantV.  2.2. 
Propo  deonrsoijpatio.  Adelph.  V.  4.  6. 
Qnam  tongnm  ^tium  amandi  amicam 
tibi  dedi  ?  Hec.  IV.  4.  62.  Ubionm- 
qne  datom  erat  tpatium  aolitodinia. 
Heo.  1. 2.  55.  Neqne,  at  oelare  pOHel, 
«empos  jpatttim  olinm  dabat.  Heo.  IIL 
3.14. 

Speetator]  Degans  formamm  ^^eeta' 
tor.  £oo.  IIL  5. 18. 

Spectatut]  Speetatum  satis  pntabam, 
ct  magnnm  exemplom  contioenlim. 
And.  L  1. 64.  Satis  jam  aatis  jpectato 
erga  te  amicitiaat  mea.  And.  V.  1. 1. 
is  mifai  profecto  esl  serros  tpeetaiut 
Mtis.  Adolpfa.  V.  6,  5. 


Speeto]  Speetendm  aa  mdg«idm  da^ 
toIhs  prios.  And.  prol.  27.  Imporla- 
nitatem  ipeetata  anicalm.  And.  I.  4. 4. 
Tonm  animom  ex  animo  i 
And.  IV.  1.  22.  Bgo 
Enn.  ni.  5.  53.  Bre,  ne  bo  , 
Avdneiam  meretrienm  ipicfa.  Eon.  V» 
5. 18et 24.  Nnnc aliod  ^peefc  Heant. 
V.  2.  38.  Ut  neqao  ^peetm 
eognoeoi  potnerit.  Heo.  proL  S. 

S^MCttdtm]  Inspioere,  tBBqwm  m 
tpeeubtm,  in  ritas  omniua  jabeo.  Tn- 
quam  in  tpeculwm,  in  potiBBO  iuapicart 
jnbeo.  Adelpb.  HL  3. 61  et  74. 

iS^smo]  Qnot  modia  ecBtomplB^ 
ipnfui?  And.L5. 13.  ObbsBoteta 
aba  te  spemor.  Enn.  I.  2.  91.  Qam 
aolet  qooa  spemere.  Heaat  IL  3. 122. 
Sin  tpmerit  me.  Pborm.  IV.  1.  IB. 

Spero]  Itn  ipero  qoidem.  And.  L  5. 
63.  Nam  qnod  tn  ^pem,  preimlaabf 
fiioile.  Aod.  IL  3. 21.  Utimm  id  sit* 
qnodifMfv.ABd.  V.  4.26.  SperoteiBf 
nam  inter  noa  gratiamfore.  Bnn.  V.  2. 
33.  Porro  recte'  ipero.  Henat.  L  1. 
107.  Qood  de  argento  sper«m,nibil 
est.  Heaot.  IV.  2.  4.  S^  erit  aimi' 
lia  Bmjomm  annm.  Adelpfa.  III.  3. 57. 

Sptt]  Boqnid  tpa  sit  reliqnam.  And. 
prol.  25.  Adempta  ^rn  est  And*  IL 
1.4.  Meipfshmofroatataat  ABd.lL 
2.  37.  Prmter  ipem  evenit.  And.  IL  6. 
5.  Animoa  in  ipe  ntqne  in  timoroBaqne 
antehao  adtentns  foit.  And.  II.  1.  3. 
Nisi  me  Inclasses  amantem,  et  foian  ipe 
prodnoerea.  And.  IV.  1.  24.  liaB  po> 
nstite,  «t  ipet  nallareliqoa  ib  lo  sit 
tibi?  Bbb.  IL2.9.  UBahiBoqicsasl. 
Ban.  II.  3. 4.  Qoanto  mioBa  ipei  csl, 
tanto  magis  amo.  Jo  te  spm  eat.  Bnn. 
V.  8.23et24.  QnanU  de  ^  doddi, 
Hennt.  II.  3.  9.  ^pim  nnptiannn  one 
nem  eripia.  Heant.  I V.  3. 35.  In^ 
pendobit  animi.  Heant.  IV.  5. 5.  rido 
Botas.  Bgoipem  pretio 
U.2.11.  In  te  tpet 
ost.  Adelph.  IIL  4. 9.  Hao  illi  tpo  faoe 
incepemnt.  Addpb.  II.  2.  19.  In  qno 
Boatrm  ipei  opesqoe  omBca  aitm.  Adol. 
III.  2.  34.  Spe  incerta,  ooitBm  arifai 
laborem  snstali.  Hec  alt.  prol.  9.  Ib 
me  omnis  tpei  mihi  est.  Phoim.  1. 2. 
89.  Non  maltom  babet  qnod  dot  for^ 
tasse.  Q.  Immo  nihil,  nisi  ipem  moram. 
Phorm.  I.  2.  96.  Commodias  oeso 
opinor,  daplioi  jpe  nlicr.  PlMNa.IV, 
2.13. 

Spolio]    ^jioUet,    matilea, 
qnemqocm  oaota  sis.  Hee.  1, 1,  Q. 


£T   PHRASIUM  TEREMTII. 


MI 


'Spcnaa]  Spantam  bio  tnam  ■mat.  And. 
f  1. 1.  24.  Scif  tponMom  mihi?  Eao.  V. 
6.  6.  SpomoiB  •arom»  Testem,  aneillM, 
«pas  eise.  Heaot.  V.  1. 20.  vide  notu. 
Qoftntam  ab  hec  aooipio,  qom  iponsast 
mibi.  Phonn.  IV.  3.  5%. 

Sponte]  Age,  li  hio  oen  inmiiit  «atii 
■aa  tpontt,  inftigo.  And.  IV.  2. 9.  Sat 
tponte  reole  focere.  And.  1. 1.  50. 

Squalidvt']  Video  •entnm.ffuaiirfiim, 
Kgrom,  pannii  tnniMoe  obiitam.  Eon* 

n.  2. 5. 

St]  De  feUiei»  dieii?  St.  Inveni 
Boper  qatndam.  Henat,  III.  3.  36. 
Non  obeeoro  et  qoem  Mmper  te  omo 
dtotitosti:  C.  St,  Pborm.  V.  1. 16. 

StabUk]  <^\H  imperiom  credot  gn^ 
Tins  esM  aat  ttnbiUut,  Adelpb.  1. 1. 
41. 

^Catortftf]  fittatariam  agere  «t  lieeot 
per  sileatiom.  Heant  prol.  36. ' 

Stotim]  Ex  iisprmdiis  talenla  argenti 
bina  caplebat  stottm.  Pborm.  V.  3.  7« 

Statuo']  Si  nonqnam  arare  pretinm 
itatiu  arli  mem.  Bzemplom  jtatMiCi  in 
me.  Heaot.  prol.  48  et  51.  Capite 
prooom  in  terram  Jtatuirim.  Adelpb* 
HI.  2.  18.  '  Haod  opinor  oommode 
finem  stolwtMi  oratiooi  militem.  Heo. 
I.  9.  21. 

Statut]  Qoi  esset  ttatua.  Eon.  UL 
5.50. 

StenuUnum]  Non  padet  Tanitotis? 
D.  Minime^  dom  ob  ren.  6.  Storeuta^ 
ftum.  Phorm.  III.  2.41. 

Stemo]  pMtinare»  leetoi  tternon, 
eenam  apparare.  Heaot.  1.1.73.  Eit 
intro  latos  leotoi;  TMtimentii  ttratut 
eit.  HMot.  V.  1.  30.  LMtaloi  jobe 
stomi  nobii.  Adelpb.  II.  4. 21. ' 

Sterto]  Sttrtit  booIm  et  diM.  Eon. 
V.8.49. 

Stilus]  Et  tamen  diMimili  oratione 
f  nnt  toot»  ao  ttilo.  And.  prol.  12. 

S^ufe]  Magiinunc  me  amicm  dicto 
itimuiant.  Heaot.  II.  1. 11. 

Stimulut]  loMitiut,  adTonnm  tti- 
mulum  mIom.  Pborm.  I.  2.  29. 

Stipet]  Caodex,  sttpsi,  aiiBoi,  plum- 
beoi.  HmoI.  V.  1.  4. 

Sr^m/al  Meridie  ipM  faoiam  of-  tti- 
pulam  eolligat.  Adelpb.  V.  3. 62. 

Sto]  Si  poterit  fieri,  ot  ne  pater  per 
me  itetisas  credat,  qno  minoihs  fierent 
BoptisB,  volo.  Set  li  id  non  polerit,  id 
ftdam,  in  proeliti  qnod  Mt,  per  me 
ttetitie  at  credat.  And.  IV.  2. 16  et  18. 
(Quid  itoi7  qaid  oeaiu  ?    And.  V.  6. 


15.  Stat  lenteotia.  Eoa.  II.  1.  18. 
Qnid  agitor  i  Pa.  Statur.  Eon.  II.  2. 
40.  I  qoid  itot ,  lapii  ?  HmoI.  V.  7. 
3.  Olim  coffi  ttetit,  aotorii  opera  nmf- 
gii  iteHcis  qnam  raa.  Phorm.  prol.  10. 
Sta  ilioo.  Phorm.  I.  4.  17. 

Stotidut]  Vix  tandem  Mmi  ttoUdut» 
And.  III.  1. 12.  StoUdnt  eit.  Heaat. 
III.  2.  34. 

Stomaehor]  IdeqoidemadTenienimo* 
enm  ttottaehabar  modo.  Enn.  II.  3. 32. 

Stremit]  Abi  prm/Hrsmci.  Adelph* 

n.  1.13. 

Amuus]  Strenmm  hommem  pne- 
boit.  Phonn.  UI.  1. 12. 

5^rcpftus]  Comitnm  ooaTeBtas,  Krs- 
pituf.  Heo.  alt  prol.  27. 

Slrwf]  Nom  me  fefeUit  hosoe  id 
ftrusrvf  Heaot.UI.  2.3. 

Studeo]  Horom  ille  nihil  egregio 
pTBter  Mtera  studlsbat.  And.  I.  1.  32. 
Si  qoisqoam  Mt,  qoi  plaoere  m  iCiufe- 
ant  benis  qnam  plorimis.  Enn.  prol.  1« 
Tide  notM.  Id  oom  ttuduitti,  isti  for^ 
mm  nt  morM  eonsimilM  formt.  Heaot. 
II.  4. 2.  Utin'  omoM  mnlierM  eadem 
mqoe  stuieonl,  nolintqne  omnia  ?  Hec 
U.  1.  2. 

Studiott]  CcBpit  mftdiow  omnia  do- 
oere.  Ean.  I.  2.  36.  Texentem  telam 
ttudiom  ipsam  offendimns.  Heant.  II, 
3.44. 

ShMiittm]  Ut  animom  ad  aliqnod 
jtudntm  adjongant.  And.1. 1. 29.  Eo- 
rom  obseqoi  ttudiit.  And.  I.  1.  37. 
Vide  qaam  iniqnM  sis  prm  jtudio. 
And.  V.  1.  6.  Repente  ad  studhtm  te 
appUcaiM  bnne  moiicom.  Heantprol. 
23.  Qno  itttcfto  ritom  toam  te  abiento 
exegerit.  HMot.  II.  3.  39.  Is  adeo 
diiiumilii  ttudio  est.  Adelph.  1. 1.  16. 
Popolos  ttudio  stopidos.  Heo.  prol.  4. 
Ne  illom  ab  itu^io  abdooerem.  Propo 
jam  remotom  i^joria  adTersariom  ab 
ttudio.  Hm.  alt.  prol.  11  et  15.  Viria 
adToraari  ssqoe  ttudium  est  Heo.  IL 
1.  5.  Satiu  jam  tenet  ttudionm  isto- 
mm.  Heo.  IV.  2.  19  Poetam  non 
potMt  retrahere  ab  ttudio,-  Pborm. 
pfol.  2. 

Stuita]  Qnid  illo  Ihciemos,  ttuUa  f 
£an.V.1.21.  Ut  ttultSB  et  miserm 
omnes  somos  religiosm.  HMot  IV.  1. 
36.  lo  qoa  re  nnnc  tam  confidenter 
rMtM  itu/to.  HMnt  V.  3.  7. 

Stttlts]  FWctom  a  nobis  slulto  est 
Hand  stulte  Mpis.  HMOt  II.  3. 8  et  82« 
Bii  tocere  ttuUe.  Hm.  IU.  2. 8. 


m 


INPEX    VERBORUM 


U\m  itin  KeMerima».  Pborm.  V.  J.  7. 

^i^itia]  E^o  ifreti^m  ob  ttultititm 
frro.  Aod.  lll.  5.  4.  Ut  mes  sm/titic 
loslilM  ta»  9it  «liqjiid  pnBfidi.  Hpwt. 
IV.  1.  33.  TidQiuitM*  Ezvopent  eja» 
ftultitj»  hato  omotft.  Heaat.  V.  1.  5. 
Ibi  tum  «tu^ttticMmpererttpr«Bmdiiin« 
Heaut.  V.  2. 14.  ^(ttjdtiastifttme.  mm 
pn^or.  Adelpb.  II.  4.  lO.  Pn»  Japl- 
ter,  hQmifiis  <tN<tttiam.  Adelpb.  UI. 
3. 13»  lllioa  ft»itilia  Tieto,  ex  arbe  ta 
ras  habitatam  migres  ?  Hee.  1V«  3. 13. 
Cnijiis  jdl»  ituilttia  dioi,  ut  digoBmst, 
non  potesL  Pbom.  IX.  3. 65.  Utrom 
Uuttitja  hfifit»  ofpo  bojm  on  malitiA  di- 
eom.  Pbonn.IV.3.  54. 

StuUw]  Homini  bomo  qntd  prmatat  ? 
ituito  ioteUegooa  qpid  iotereit?  Eon. 
|I.  2. 1.  Hie  bomines  jpronom  ex 
fhtttii  inianoi  tacit.  Eoo.  IL  iL  93; 
Ta  qood  eoTere  poaais,  ttuUum  admit- 
iensM.  Boo.  IV«  6.  S3.  Nomqoam 
pol  homipem  ituitiprMR  tidi^oeo  Ttde- 
bo.  &IQ<  y.  6.  8.  Ta  jam  pendebia, 
{tiiitf.  E4ia.lV.6.S0.  tidenotaa.  Vin 
t^  h9mioi  ttuUo  mi  aaacoltard?  Heaot. 
III.  3.  24.  Qo»  sont  dicU  io  jtuitum. 
^eaot.  V.  1.  4.  O  stu/t0,  In  de  psal- 
tijame  mmias  agere.  Adelpb.  IV.  7. 
6.  vide  AQtaf .  Homionm  h^mo  Uuir' 
timm.  Adelph.  11. 2. 10. 

Stupfo]  Lasioa  oora  eont^Mnsiti^wt. 
ADd.II.  1.  4.  Quid  ita^?  Hetat. 
XI.  4.  «4. 

Stupidus}  Popaloa  itAdio  Jtupidui. 
Heo.  prol.  4. 

SuQd$o]  SuadfN  noli.  Ajid.II.3. 
tU  Namqoam  deatititinstare,  sua<2«r«, 
«rare,  nsqne  adeo  doneo  perpnlit  And. 
)V.  1.  38.  ItaQe  luodeif  Ban.  1. 1. 31. 
|te<«e  viadm.  HeaaL  V.  2.  43.  Pielaa 
matrif  poitias  oonuaodwn  luadfl  seqnl. 
Heo.  m.  5. 31.  Sane  herde  pnloiire 
ptgdtt,  Phcomi.ni.3.i^. 

fiuoiui]  Ne  ebmeam  fuoAtm  iadJgne 
iiynri»  adAoiatar.  Phorm.  V.  1. 3. 

Suam^  Tibi  aotem  porfo  jot  noa  dl 
lUODf  TiTore.  Heaot.  IH.  1.  78.  SuAr 
viu  in  presentia  qnsB  essent,  prima  ha- 
h9fu  beant  V.  S.  9.  Niliu^of  meri- 
tnst.  Phorm.  IL  1.  75.  Tide  notas. 
Qnam  lint  iiiaiM  et  qnam  eara  aiat. 
PJbwm.  II.  f .  30.  Ha,  ha»  hm,  homo 
luaeti.  Phorm.  II.  3.  64. 

^uMium]  •Heom  luoiriuiii»  ^aid  agi- 
tor?  fittn.JIl.2.3. 

Sub]  Maier»  ciiiiui  Mtb  impariost» 


pabu  Hmt.  II.  f .  4.  AgeHi  •ftl» 
wb  orbf  paolam.  Adelph.  v .  8.  Sf. 

iSuiditui]  Subditum  ae  wnpicatiir» 
Heaat  V.  3. 12.  Tide  ootM- 

Subduco]  ^  iUino  «Kftdnpi^   ISw^ 

IV.  1. 14.  Com  en  tihm  Ut  mbdmti 
mihi.  Bnn.  IV.  7.  25.  I^pmqinm  ifta 
qaiiqaam  bene  luMufita  foiipiHi  i^Yb 
tam  fait.  Adelph.  V.  4. 1. 

Subigito]  Amicam  fHMs^tiiv.  Himit. 
III.  3.6.TidenotM. 

5u^'icu>]  Si  meminiiti  id  q«|f{d  flip 
dietnmat»  fu6iiof.  Pborm.|I*d.4p, 

SubiUf]  Gni.tim  fu^t»  |qi  «oiilif»- 
liat  oommpda*  Boa.  V..  B.  3*  IMt 
ego  nano  tam  fu&tto  haic.«rg«atRn>ili* 
Teoiammiier?  Plioiin.  III- 3. 1. 

'$v6ittti]  QamiitmPlu/^  Mt  ^W* 
tas?  AdeIph.V.  9.  28.  Nam  q^ 
«KP  haio  anm»  mbUo  e^itip  rwiwdifBa 
inTeniammiier?  Pbpn|i«.I>^S3< 

Sublutm]  Qoia  |»nlam  TPbip  mps- 
lit  peconim,  tublati  aaim»  tW^  H«P< 
JII.  5.  57. 

Subtum]  Sublimm  haap  ivhn»  «wt. 
And.  V.  2. 20.  SubUmm  mfdiam  m* 
perem.  Adolph.  m..2*  18. 

SuboUt]  Vi  ae  pmdulaii  ff^dm 
mboleat  fliie  MnlQmn  b(H9o  Cttnii». 
Heaot.  V.  1.  26.  Tide  notai.  Nim  pfr 
tn  qaid  nMgtf  Phorm.  JI^.  1*  40. 
yide  notai. 

Stt^maltt^  Stfi  wlpiiui  id  .«I9vm» 
abi  ibieiie..Hcmt.  UI.  1. 62. 

5u6ienao]  To,  «t«iteniaf  Pfalkm$ 
lOmmqaeopait,  wbii  Tidp.  AaiUIV. 
3.20. 

Subfidkttul  Sgo  lA  talr^fw  ki^ffil 
looeeotariatai.  And..!.  4.51* 

SkUitttrnp]  Ex  vabiao  lame  rm^ 
ms  tibi,alqoa  CMJuMirni.  Aad.  {V. 
3.12. 

SMp]  Utitt»,  fft 
And.y.4.11. 

^uAmwa]  Ajrai 
HeaoLlL3,52. 

Subtritti»]  Subtmt^  n\inwk  mm  9^ 
qoantiUom  mihi«  And.JL6. 16. 

Svbi^]  Haio  ajt  luihmnot.  Sn. 

V.  4. 47.  Subwnite  iaopi«  A4«lp1l-I|. 
1.4.  Oiare  ol^^MiiatMbj|.  PMnnB. 
prol.  8.    ^ufronii.  Pborm.  }L  2. 6. 

5tt5i»rto]  Na  aimiam  muodo  aoi  tau 
isto  anirana  mqooi  fV&iMVt«t.  Adfdpb. 
V.  3. 51. 

SuecodQ]  Hiojion  M6ifRt.^id- 
grediemor  yia.  Aod.iy«  ^.46.  WgFm 
tuccedit  qflod.  Jkfp.   Aad.  ly.  It  ^ 


BT   PltltAdlUl^  TBAEilTII. 


m 


^gummto  iioo  iioDn  JHnmiri  Binrv  dhiiq 
■■mmiiiQi  dieiQ.  Adelpb.  II.  4r.  23. 

iR^ccitfiisoJ  Si  IG  ittccttuiot»  Aliti.  U* 
3»  Itt  Bllf  ^taod  MocenM  tiDL  aM« 
If .  f  •  IT.  Ut  iDilii  ttooo  9go  nu!cerui&, 
He«^.  V.  1.  4A.  m  iHeeemm  HeAteti 
V.  S.  23.  An  id  juceenw  nttiib  iHr? 
Nfl  fttoilqttodfueeeiiMar.  PlmiA.  II;  1. 
29et33. 

SadcenhniM]  Ego  in  intetfib  luo 
eko  ki^bcifrttufiMtitt.  And.  1«  4.9l. 

Aicetoml  Aieeaimnclttliiet.  Add.  V. 
3.6. 

'SiieeiMj  Oui^tfi  Mudm  tt  fiieeC 
pleimm.  £hrii.  11. 3.  ff • 

Svtdo]  HeiftSttffo6itii(fo,8i  otoHltt 
Ifteeptfti  bomitte.  Phoitt.  IV.  3. 23. 

5tt/farciiuieuf]  Vidi  OtAtliarim  ittf^ 
nTdiUitmi,  And.  IV.  4.  31. 

SKfero]  An  iit  plro  lAijti  peoettii 
9fpi  iNl|>pReram  iu^CTwii  r  And.  V.  9« 
17.  Vix  fufiro.  Hetttt.  H.  4.  10. 
octi^Bptt  ii  iiet  ttmtttory  mufNifittm  iw- 
ftn^  ejiii  iVDptoi  ^ttMd.  Hetttt.  Uza 
1.44. 

Su^iro}  Oorts  Ulinlmi  «ottiplai^ 
Htf^ervf  Addpb.  I.  1. 37. 

&m]  Nttlhii  ittifr.  And.  UI.  4h 
ItO.  Qab  ttt  liomo  et  f  qoii  ittibi  m  f 
Afid.  IV.  1.  11.  Stt  ret  ea».  Aiidk 
TV.2.  10.  Setttiet^tti  yfv-tkru  Etm. 
1. 1.  «1. 

Summa]  De  nimitta  nil  deoedet 
Ader(»lr.  V.  3. 30.  Ad  te  Imiiima  iofom, 
Pbormio,  reram  redit  Pbonr.  11. 
%  3. 

Swnmon»i  ftwi*ttittttit  im  Pbrmetto 
SU  ienrtti,  qood  ego  arriptti.  Ban.  IIL 
^.22. 

Aimmot]  Qttod  liobd  nimmum^p  pri- 
tiam  iierMWI  ti\it  Aiid.  1. 1.  12.  Vni- 
'eun  giwtmb  iottm  eam  dote  iMiima  *§- 
Ho  axoreoi  ot  doret.  And.  1. 1. 74.  Ca- 
Joi  tibiToteitttitttfmmaierttadi  dttar. 
-And.-III.  3.  ^.  Sttmmtim  Iwttam  etio 
erm  aepatsbttm^aBO  Ftmpbilam.  And. 
IV.  3. 9.  vide  vottti.  Summo  oam  pro- 
liro.  Add.  V.  3. 10.  Piter  tmiotti  tum- 
-mttSDobii.Aiid.V.  6.6.  Auiimaformt 
ttemper  coDierrttm  domi  videliit.  Boii. 
U.  3.  75.  Qal  templt  emli  wmma  wo 
nita  conttitiL  Ean.  Ill*  5.  42.  Oltmore 
ittmmd.  Hettot.prol.40.  Froptorqosm 
itt  fummii  inftmit  «om.  Hetot  11«  ^. 
.18.  Joi  tommum  t»pe  «ulnma  ett  iritt- 
Ufit.  Hetnt.  IV.  5.  48.  It  nOitro  8i. 
'mttlofttitmimRiti.  Adelpb.lII.  ^.54. 
AuttmaVi  defeiidtnilittii.  Adetpb.Tlf. 
.  4.  47.  videnblft».  Amietts  ftcmiiHfi  Ino- 


tt;  Phbrili.  1. 1. 1.  Pm  nitleficlo  ii 
benefieinm  tummttm  nolaBt  redttere. 
PbiitiD.  H.  2.  22. 

^  Aaiiio]  Oam  ndtt  btbeo  ipotiam,  ttt 
dtttesttmoin  iapplioiam.  And.  III.  5. 
17.  Ex  trt  binc  iume  Verbenu  tibi. 
And.  IV.  3. 11.  Qnodin  opere  ftdan- 
do  opei*  ednidmSi  taii,  ii  luihat  iv  il- 
lii  ezeroendis,  ploi  tgti.  Hcttat.  1. 1. 
22.  Svmat,  ooniamtt,  ^eidtt.  Hettat. 
m.  1.  66.  Fraitrt  operiin  opiilo^  lu- 
mo.  Hetnt.  IV.  3.  15.  BoU  bie  loctutt 
ittmpift  iibf  in  Adielpftoi.  Adelpb.  ^oL 
10.  Hihire  banc  mmaiinfi  diem.  Adel. 
n.  4.  23.  Bx  tlifi  lumiri  exemploltt 
iibi.  Adelpb.  III.  3.  62.  A  itte  tiven- 
tam  qatnti  ett  ittmiCD.  Adelpb.  V.  9. 
20.  In  deterreddo  volaisiem  6pe^ 
pmm.  H«<i.  tlt  pn>l.  17.  Coint  dabltt 
tpponitar.  G.  QoVd  Sstob  terbl  est  l 
P.  Ubi  ttt  dobit^  qafd  lum&i  potisd- 
inttiB.  Flionn.  VL  3. 29.  ' 

Aittipeuaitti]  Metit  pettx,  prootx, 
BMgniflte,  lumptiumi,  nobilis.  Heta.  11« 
1. 15.  Domai  ittmjituaitt.  Addpb/IV. 
7.42. 

Aimpftu]  KlmSote  ptroe  IbeerttiBMiil- 
tttm.  Atod.  II.  6. 19.  Ut  taottmori  siip- 
pedittre  poisint  iine  lumpttt  tao  ott» 
irit  bsec.  Enn.  V.  8.  46.  vide  ttotti. 
Stmptu»  domi  ttntoi  ego  soHn  Ikdtm? 
Hetot.  1. 1.  78.  Opere  rttstioo  fkc2an- 
do  (tcilo  tttm:ptvcm  extercirent  niiiitt. 

Retttt  1. 1. 91.  Prmbent  eixgae  nanfp» 
tum.  Hetttt.  1. 2. 33.  Spertbft  lumtum 
Hibi  levttam  oiio.  Hetat  IV.  4.  24. 
'Caln  tolerore  lAitti  lumptui  nob  qttett 

Hetnt  III.  2.  33.    I^i  videMt  ttntot 

iibi  lumptvi  domi  cotidittoo  fiert.  Hea. 

IV. 5.6.  vide  notts.    Si  ilfinipergp 

toppedittra  nmptibva.  Heta.  V.  1.  57. 

vide  notts.   Car  la  bii  rebas  lumptuM 

taggerii  ?  Adel.  1. 1. 37.  Deditprmte- 

retin  tumptum,  dhnidioniminm.  Ad4. 

m.  3.  16.  Sibi  lumptum  fecit  Adelpb. 

V.  4.  11.  Ptolo  lumpftt.  Addl.  V.  4. 

22.  Sumptum  tdmittet  Adelpb.  V.  7. 

15.  ^ii^ifBm  fflii  qaem  fiioiant.  Adel. 

V.  3. 21.  Sumptu»  veitroi  olibrtt^ae  «t 

noitrtres  poiietptti.  Hec.  II.  1.  28. 

5umpttti  qttOi  feoisti  ib  ettm.  Hec.  IV. 

4.  63.   Sino  ittifi;rtu.  Pboim.  I.  3. 16. 

Et  cort  et  lumphi  tbsamtlDr.  Pbdrib. 

TI.  2.  26.  Opoi  eit  ittmpttt  td  ttttpiits. 

Pborm.  IV.  3.  61. 
SttnfKm]  Abreptkin  e  Sunto.  Etth.  I. 

2.35. 
SupelUx]  5i4iefte:(ile'epai'eit.'PhMr. 

IV.  3.  61. 


M4 


INDEX   VERBORUM 


Sup$rhe}  SaUf  pol  tuptdfe  ioliiditis 
ne.  Phorm.  V.  8. 22. 

Superbia]  Quonnn  opert  la  bello»  ia 
oUo,  in  nei^tio,  ioo  qoinqae  tempore 
UBfUi  sine  tuperbia,  Adelpb.  prol.  21. 

Suverlnu']  Non  oogoosoo  Tefltram  tam 
mjMTOum.  Ean.  V.  8.  36,  Reddi  pntri 
aatem,  ooi  tn  nil  diou  aU,  tuperbum 
est.Heo.1.2.  80. 

Superi]  Ut  te  qaidem  omnei,  di  dem» 
Superi  inferi,  miilis  exemplis  petdant. 
Phorm.  IV.  4.  6. 

Supero}  Hmc  euperat  ipsam  Thaidem. 
Eoo.  II.  1.  25.  Namqasffl  ila  magai- 
fioe  qoicqaam  dicam,  id  virtasqain  lu- 
peret  Ina.  Adelpb.  II.  3.  4. 

Sbipentesl  Deoa  qoKso,  ot  sil  mpsr- 
stsi.  And.  III.  2.  7.  lU  mihi  atqne 
hnio  sis  tuperttes,  Heaot  V.  4.  7. 

Supertum]  Set  porro  aascolta,  qoid 
siipsr  fallacim  ett.  Heaot.  IV.  5.  23. 
Tide  notas.  Cni  tanla  erat  res,  et  tu- 
pererat  7  Pborm.  I.  2.  19.  Tibi,  qaia 
tuperett,  dolet.  Pborm.  I.  S.  10. 

SuppedUo]  Ut  tno  amori  tuppeditare 
possint  sine  sompta  too.  Bon.  V.  8. 46« 
Tide  notas.  Si  iUios  pergo  tuppeditare 
iompUbos.  Heaot.  V.  1.  57.  vide 
Dotas. 

SuppUi]  Nfe  ooiqnam  soorom  flsqoa- 
Uom  tuppiex  siet.  Phorm.  V.  7.  4. 

Suppddum]  Cor  non  habeo  spaUam, 
ot  de  te  somam  tuppUciuml  And.  III. 
5. 17.  An  ot  pro  hajas  peocaUs  ego 
supptietiim  sofferam  ?  And.  V.  3.  17. 
Pro  peooato  roagno  paolnm  tuppUci  sa- 
tis  est  patri.  And.  V.  3.  32.  Dabis  ol- 
tro  einippiicium.  Eon.  I.  1.  25.  Usqoe 
ilU  de  me  tupplieium  dabo.  Heaat  1. 1. 
86.  SaUs  mi  id  babeam  supptici.  Adel. 
III.  2. 15.  Jam  tuppUei  satis  est  mihi. 
Phorm.  V.  8.  40. 

SuppUco]  Haic  tuppUeabo,  And.  11. 
1.  12.  HiBC  Ubi  aderit  suppticans  ol- 
tro.  Bon.  IV.  7. 41.  Itan  is  nono  sibi 
me  tuppUeaturum  potat?  Heo.  III. 
5.50. 

Suppcno]  Poerom  tupponi.  Eon.  prol. 
39.  Qoi  hono  suppoiutt  nobis.  Eon.  V.. 
3.  5.  f  ide  nolas. 

iSupra]  Adeo  modesto,  nt  nil  tupra. 
And.  I.  1.  93.  Facete,  lepide,  laote, 
nil  supra.  Ean.  III.  1. 37. 

Suprsmus]  Pro  suprsme  Jopiter. 
Adelpb.  U.  1.  42. 

Sicrdtu]  Utinam  aot  hto  turdut,  aot 
Ihso  mou  facU  sit.  And.  III.  1.  5.  Ne 
iile  haod  scit,  qoam  mihi  nonc  turdo 
nanet  fiibolam.Hetot.  11. 1. 10.  Oran- 


do  sufdoi  Jam  anis  reddidmi  mSkh 
Heaot  II.  3.  89. 

Surgo]  Postqoam  itirrsri,  neqoe  pesr 
seqoo  mens  satia  soom  ofliciam  fiiciu- 
Bon.  IV.  5.  3.  Ut  tridoo  koe  porpctw» 
prorsom  e  leeio  neqoeat  surgers.  Add. 
IV.  1.4. 

Acrsuml  Ne  sumcm  deonom  carsi- 
tes.Ean.lI.  2.47. 

Sumis]  Pkmterito  bao  reota  ploles 
Mtrtut.  AdeJpfa.  IV.  2.  35.  Tide  notas. 

Atsripto]  Pollioitns  snm  iMioffpftmim, 
And.  II.  3.  27.  Com  paelb  annmsua 
cepitte  inimioitiaa  non  podet  ?  Hec  IL 
1.  34.  Parri  lettoKt  non  suso(puK. 
Phorm.  IV.  3.  42.  Ex  qoa  filiam  sus- 
cipit.  £  medio  exoessit  nnde  hsec  ium-' 
eeptast  Ubi.  Phor.  V.  7. 50  et  74.  Inde 
filiam  susoiptt  jam  onam.  Phor.  V.  8, 18. 

5aupsrto]  Virgo  in  oonclaTi  acdel,' 
suipectaffi  Ubnlam  qoaadam  pictam* 
BoD.  III.  5.  36. 

Sutpectcr]  Postqoam  videonescioqoid 
swpecterisr.  Heo.  V.  3.  29.  Tidenolas^ 

Suipsctus]  Scioneminialitersiiipeo- 
tum  Ibra.  Heo.  IIL  3.  38.  Non  ciam 
me  est,  gnate  mi,  Ubi  me  asse  tutpe^ 
tam.  Heo.  IV.  2. 1.  Nolo  esse  6isa  &. 
ma  gnatom  suipsetum  toom.  Hec.  V.  1.. 
32.  Nostras  molierBs  suipeeess  foiasa 
falso  nobis.  Hec.  V.  2. 11.  Qoa  re  sus- 
peetut  sao  patri  et  Phidippo  fbity  es- 
solvi.  Hec  V.  3.  22. 

Su^fendo]  Id  mihi  Tisost  dioere»  afts 
dto  et  SHipsiuis  te.  And.  L  5.  30. 

^uipsnstti]  3u^peits0  grado  plaoide 
ire  perrezi.  Pborm.  V;  6. 27« 

Suqficio]  Qoi  Ubi  istseo  incidit  tutpi' 
eio  f  And.  III.  2.  21.  In  amore  faeBo 
.  omnia  msant  nUa :  iujorim»  luipiaoitrt, 
inimioitisB,  indotise,  beUom,  pax  rar- 
■om.  Bon.  1. 1.  20.  Jim  erat  tnm  sus- 
pido.  Bon.  ill.  3.  8.  lo  honc  suipisiost 
translaU  amoris.  Heant.  IV.  5.  52. 
SuipiOiOtum  istano  ex  illia  qosBre.  Hea. 
V.  2.  41.  TanU  nono  suipicio  de  me  i»> 
oidit.  Adel.  IV.  4.  7.  lUas  errors et  to 
simnl  suipieisns  exsoWes.  Hee.  V.  2. 26. 

5uipiciostis]  Omnes,  qoibos  res  soat 
minos  seoondm,  magis  sonnescioqoo 
modo  suipicioss.  Adelph.  IV.  3. 15. 

SuMpicar]  Nil  tutfieam  eUamnudi. 
And.  1. 1.  89.  Qnaninm  tuepker,  Bon. 
L  2.  62.  Mihi  nnnc  nil  rerom  omniamst 
qood  malim,  qoam  me  hoo  lUso  tuMfir 
earier,  Heaut.  II.  3. 27.  Seasi  ilico  id 
illas  tutpieccri,  Adelph.  IV.  4. 15.  Nee 
pol  me  moUom  faUit :  qoinqood  mtpi 
cor  sit  qood  Ydit  Hec»  V.  1,  2. 


£T   PHRASIUM   TERENTII. 


665 


5tiit<nto]  Solat  omnem  luniliam  n»- 
Untat.  Adelpb.  III.  4.  36. 

Suttinto]  Prima  oottiott  aoerrima: 
si  eam  tuitimum,  poat  illa  jam,  at  la- 
bet.  ladaa  lioet.  Pborm.  II.  S.  33. 

Sutumi]  Jam  tuturrari  aadio,  oivem 
Atlioam  eaae  bano.  Aod.  IV.  4.  20. 

Sifctiphanta']  Clamitent,mefyoopAan- 
tom.  And«  IV.  5.  20.  ^copftanto  in- 
padens.  Heaat.  prol.  38. 

SymboUi]  Symbolam  dedit,  cenatit. 
And.  1. 1 .  61.  In  bnoo  diem  at  de  tym» 
boUt  eaaemaa.  Boa.  III.  4.  2.  Sed  io- 
teHm  de  tymboUt  qoid  aotamat?  Enn. 
III.  5.  59. 

Synapolhmeteontet']  Synapothnitcon' 
ttt  Dipbili  comoediaat.  Adelpb.  prol.  6. 

Syriteut]  Simalio,  Donax,  Syritee, 
seqnimini.  £an.  IV.  7.  2.  Edepol,  Sy- 
ritee,  te  caraati  moUiter.  Adelpb.  V. 
1.  1. 

T. 

Tabeteo]  Dolore  ac  miaeria  tabeteit. 
Adelpb.  IV.  3.  12. 

Tabuta]  Saapeotana  tabukan  qaaa- 
'  dam  pioUm.  Ban.  III.  5.  36. 

Taceo]  Iniqnoi  es,  qai  me  tacere  de 
re  tanta  poataiea.  Heaat  V.  3.  9.  Taee 
modo.  Adelpb.  II.  4.  16.  Igaotomst, 
taeiittmtt.  Adelpb.  III.  4.  28.  Qaoqao 
paelo  taeitott  opas.  Adelpb.  III.  2.  44. 
Enimvero  prorana  jam  tacare  non  qaeo. 
Heo.IV.  4.51. 

Taeitumitat]  Pide  et  taeiturrdtate» 
Aod.I.1.7. 

Taeitut]  Taeitut  citias  aadiea.  Eon. 
III.  5. 33.  Uti  tocito  meenm  gaadeam. 
Heo.  L  2.  32.  Uti  adroraa  ejas  per  te 
teota  taettaqae  apod  omnis  sient.  Hec. 
III.  3.  28.  Corripait  derepente  tacitut 
sese  ad  filiam.  Heo.  IV.  1.  3. 

Tedet]  Et  tmdet :  et  amore  ardeo. 
Ean.  1. 1. 27.  Ttedet  ootidianilram  ba- 
rnm  formaram.  Ean.  II.  3.  6.  Video 
et  me  tmdet.  Enn.  III.  2.  11.  Credo 
jem  ttedebat.  Adelph.  1.2.  71.  Tcdtft  jam 
aodire  eademmiliea.  Phohn.  III.  2.  2. 

Taisntum]  Dos,Pamphile,  estdeoem 
talenta.  And.  V.  4.  48.  Qaasi  talenta 
ad  qaindecim  ooegi.  Heaat.  I.  1.  93. 
Tibi  perdere  talentitm  boc  pacto  satias 
est  qaam  illominam.  Heanl.  III.  1.66. 
Porro  Iwo  talenta  dolts  sdposoel  dno. 
Heaat.  IV.  7.  10.  vide  notas.  Dao  ta- 
Unta  pro  re  nostra  ego  asse  decrevi  sa- 
tis.  Heaot.  V.  1.  67.  Si  taientum  rem 
reliqaisset  decem.  Phorm.  II.  3.  46. 
Siqais  daret  taUmttim  magnom.  Pborm* 


IV.  3.39.  ExiispTKdiistaicntear- 
genti  bina  oapiebat  statim.  Pborm.  V. 
3.  6. 

TaUt]  Qui  gnatnm  baherem  tali  ia- 
genio  praedilam.  And.  1. 1.  71.  Tau- 
tam  laborem  capere  ob  talem  filiam  ? 
And.  V.  2.  29.  Ne  illum  talem  preri- 
piat  tibi.  Ean.  I.  2.  81.  Taiem,  nisi  tn» 
nolla  pareret  filiom.  Heaat.  V.  3.  20. 
Talem,  tali  ingenio  atqae  animo.  Adel. 

III.  1. 10.  Hano  matrem  habens  talem. 
Hec.  IV.  2.  26.  Ut  te  tali  oansa  nnp- 
tm  malieri  se  ostenderet.  Heo.  V.  1. 
31.  Fazo  eam  toU  mactatam  atqoe  bio 
eat  infortnnio.  Phorm.  y.8.  39. 

Ttttnetti]  Obtandis,tomstdiule1Iego?  - 
And.  II.  2. 11.  Memini,  tametti  nollns 
moneos.  Eun.  II.  1.  10.    Metoit  hio 
nos,  tametti  sedalo  dissimalal.  Phoim. 
IL3.  81. 

Tandem]  Vix  tandsm  sensi  stolidas. 
And.  m.  1.  12.  Tandem  non  ego  illa 
caream,  si  sit  opos,  vel  totnm  tridoam  ? 
Ban.  II.  1.  17.  Qoaeso  tandem  ali- 
qnantalom  tibi  parce.  Heant.  I.  1. 11. 
In  qaa  oivitnte  tandem  te  arbitrara  vi- 
vere  ?  Adelpfa.  IV.  5.  51.  AUqoando 
tandem  bao  animnm  at  addacas  laom. 
Heo.  IV.  4.  61.  Ilan  tondem  qumao? 
Fborm.  II.  4.  66. 

Tango]  Quo  paoto  Rhodinm  tetige- 
rim  in  oonvivio.  Eon.  III.  1.  30.  Si 
non  tangendi  copia  est,  eho  ne  videndi 
quidem  erit  ?  Bon.  IV.  2. 10.  Amioam 
addnxti,  qoam  non  lioeat  tangere.  Heaa. 

IV.  5. 15.  Virginem  viliaati,  qnam  te 
non  jas  faerat  tangere.  Adelph.  IV.  5. 
52.  Qnid  minus  atibile  fait,  qaam  hoo 
oloos  Umgere  ?  Phorm.  IV.  4.  9. 

Tanquam]  Inspicere,(afifuamia  spe- 
Qolnm,  in  vitaa  onmiom  jobeo.  Adelpb. 
111.3.61.« 

7antr|  Ubi  me  dixero  dore  tantu 
Adelph.  II.  1. 49. 

Tantidem]  Tantidem  emptam,  poata- 
lat  aibi  tradier.  Addph.  U.  1.  46. 

TantilLut]  Qoem  ego  poeram  modo 
tantiUum  in  manibna  gestavi  meia.  Ad. 
IV.  2.  24. 

Tantiti>er]  Ego  te  meam  esse  diei 
tttntisper  volo,  dom  qood  te  di^nomst, 
faoies.  Deorevi  tantitp^  me  minns  in- 
jori«6,  Chreme,  meo  gnalo  faoere,  dom 
fiam  miser.  Heaot.  I.  1.  54  et  95. 
Dom  id  resoitom  iri  credit,  tantiiper 
oavet.  Adelpb.  1. 1. 45. 

Tanto]  Tanto  herole  magis  dabit. 
And.  I.  1.  35.  Qnanto  mioas  spei  est, 
tanto  magis  amo.  Eon.  V.  8.23.  Qoaa- 
4  p 


96S 


INDEX    VERBORUH 


to  divtiu  «bett,  aitgit  «apio  ttmto,  •! 
Biagit  detidero.  HmoI.  III.  1.  16. 
Tanto  oeqaior.  Adel.  IV.  1.  12.  Qoo 
Biogis  nofi,  tonto  i«piaj.  Phonn.  U. 
2.14. 

Tantopere]  Ah  ne  utvt  tantopere. 
Aad.  V.  2.  27.  Qaia  dodani  to  Canto- 
pert  jaMoru.  Heaot.  IV.  5. 38.  Si  roa 
Untopert  i«tuo  voltis,  fiot.  Adelpb.  V. 
8.  ff,  Hootae  oaasa  enun  ego  tanto- 
ptre  eopidiis  redeoadi  domam  ?  Heo. 

III.  1.  3. 

TofUttm]  Tmtum  est.  Eon.  V.  5. 26. 
Hio  «etor  tantiM»  polerit  a  fconndia. 
Hetat.  prol.  13.  Qoi  lieri  tdntwn  bibe- 
rii.  Heaot  III.  2.  8. 

ToMtumdem]  Tantumdom  ogo.  Heon. 

IV.  2.  9.  Tide  noUs.  Qa»  dotii  ta»- 
tundtm  dobot.  Phorm.  V.  7.  36. 

Tantummodo]  Tantummodo  Mtis,  in- 
qnit»  soitut  TonttMimocfo  non  oddit. 
Phorm.  I.  2.  59  et  92.  ▼ide  notos. 

TarditueuUu]  Ille  Climu  servos  tor- 
cHiifniiust    HeenL   III:  2.   4.   Tide 


Tardui]  Vah,  fardtu  ei.  Hetot.  IV. 
5.28. 

Ttehna]  Parmenonis  tim  scioesse 
hsBo  teehnam,  qoom  me  TiTere.  Eon. 
IV.  4.  50.  FsUi  te  sioas  toc^nii  per  ser- 
▼alnm.  Heaat.  III.  1.  69, 

Teetum]  Qoo  in  tsetttni  te  receptes. 
Heut.  V.  2. 15. 

7«^]  Triomphop  si  licet  me  htere 
teeto  obscedera.  Heuit  IV.  2. 5.  Te- 
gere  eontomelios.  Hee.  I.  2.  91.  Advor* 
sn  cjos  per  te  tteta  tocitnque  tpod  om- 
mssientHeo.IlI.3.  28. 

Tegula]  Per  slienos  ttgulae  Tenisse 
dtocalam.  Ean.  III.  5.  40.  Angois  in 
inplaTiom  decidit  de  tegulit.  Pborm. 
IV.  4.  26. 

7<la]  Lono  tc  tela  Tifetam  qoaeritons. 
And.  1. 1. 48.  Texentem  telam  stadio- 
se  ipitm  offeodimns.  Molier  telam  de- 
sinit  eontinno.  Heont.  II.  3.  41  et  64. 
▼ide  notM. 

Temerarim]  Ssne  pol  illa  temulen- 
tast  moller  et  t<m«raria.  And.  I.  4.  2. 

7em«rf  ]  Sdioo  tibi,  ne  temert  facias. 
And.  1. 2.  34.  Non  temere  est.  Bnn.  II. 
2.  60.  An  temitre  qnioqoam  Parmeno 
prsBtefeat  qnod  faeto  nsas  sit?  Hec.  V. 
4.  38.  Priosqoam  hoio  respondes  t«- 
nere,  aodi  Phorm.  V.  8.  48. 

Temperant]  Homiois  frogi  et  tempe' 
rantit  foncta^s  offioiom.  Heaat.  Ul.  3. 
19.  Ek  qna  re  mimls  rei  forel  aot  Ai- 
mtb  iemperant.  Pfcorm.  II.  1.  41. 


TsHipertas]  neqao  edw^ 
tatt  osi  samns.  Heot  IIL  4.  9. 

7emp<iim]  Qni  teetpta  cmH  nammn 
sooitn  Qoneotit  Bno.  IIL  6.  4t. 

T«m|ito]  Qoam  non  noris»  fiwfitifiim 
advenie.  D.Bgone  nntumfsm^o/  Pher. 
II.  3.  41  et  4&.  Visnm  set  ms,^t  egm 
temptarem  prios  Bonmatiam 
IV.  3. 14. 

Tempiu]  Dom  lempMS  ad  i 
tnlitADd.L2.17.  ~ 
And.  III.  3.  24.  Por  tenp«t  advoMS. 
And.  IV.4.44.  Non ant ooomode «- 
vian  sant  tempmiku  Ubi  hmo.  Aad.  HL 
1.  18.  In  tempore  ipeo  mi  ndvrms 
And.  V.  6.10.  Prseterih  lompns.  Bnn. 
m.  4.  4.  Ad  eom  rem  tmpHS  nen 
emt  Bnn.  IV.  1.  7.  Ut  die  i 
est  And.  I.  1.  116.  In  i 
am  veni,  qa6d  remm  omniunst  pri- 
mnm.  Heoot.  11. 3. 123.  NaUnm  io« 
mittis  tempifs.  Vacivom  tmipus  ne  qood 
dem  mihi  laboris.  Henot  I.  1.  I8et 
38.  lU  tempiM  ferl  Adelph«  V.  3.53. 
Dom  SBlatis  temput  tnlit  Hec.  IV.  2. 
18.  Non  ost  nnnolsmpns.  Hce.  IV.  4. 
77.  Temperie  mihi  pnnotnm  nd  kSM 
rsm  est.  Phorm.  I.  4. 7, 

Tminlnilui]  TemnieNteit  mnUsrel 
temerarin.  And.  1. 4. 9. 

Tenax]  Ego  ille  agreolin,  smios» 
tristis,  parcns,  tmonleatiM»  tewog  doai 
nxorem.  Adelph.  V.  4. 12. 

Tendo]  Miles  tsn^  indo  nd  jnrgi- 
nm.  Bnn.  IV.  1.  12.  Non  rete  nMspi- 
tri  temfitur  neqoo  milno.  Phor.  IL2. 16. 

T<ns6rcl  Formnin  tmt^ 
qiitnestHec.lv.  1.57. 

Teneo]  Aodrim  illi  id  ent 
So.  Tmro.And.  1.1.59.  Tm 
orret  Aod.  III.  2.  18.  Rem  fmoi. 
And.  IL  2. 12.  Flabellam  ienfoe  le  tei- 
nom  tantnm.  Eun.  III.  5. 50.  Tamane 
te,  Antiiftiiln,  maxmno  animo  exopi»* 
tam  meo?  Heaot  IL  4. 07.  ThNii^qaid 
dicam  ?  Henot  IV.  3.  22.  Neqoe  legcm 
potat  tenere  se  nllam.  Adelpb.  1. 2.  6. 
Amor  me  gmviter  eonsnotodoqoe  «jai 
tenet.  Heo.  III.  3.  44.  Satias  jam  te- 
nel  stodiomm  istonim.  Hee.  IV.  2.18. 
Aaribos  teneo  lupom.  Phor.  IIL  2. 21. 

Tenutf]  Qoas  ante  hiofooit  Ihbnlns» 
tsnui  esse  oratione,  et  acriptnfm  ieri. 
Phorm.  prol.  5.  vide  notna. 

Tenuiter]  Qnid  roi  gerit?  O.  8io» 
tsmiif^r.  Pborm.  L  2.  95. 

T«rgum]  Sjms  mihi  tsrgo  pocnan 
pendet.  Hennt  IV.  4.  &  Namqasm 
tam  dioea  commode,  «t  ingnm  msnm 


£T  PHRASJUM    TERENTII. 


InM  ia  M«ni  MnMntUn.  fi[M.  I. 
S.  53. 

Ttro]  Oonlos  iertndo.  Ban.  1. 4.  Sd. 

Tirra]  Tirram  iotQemmodeste.  Bnii. 
III.  5. 39.  O  ctAnm,  O  tmra,  O  mm 
Neptoni.  Adelph.  V.  3. 4.  Qaoqao  hioo 
aeportabitor  UmKrum.  Phom.  III.  3. 
18.  Non  hoo  paUioitai  loelas  hine 
deportnrier  in  eolw  Urrat  f  Phorm.  V. 
r.86. 

Ttrrito]  Itm  me  mitenm  UrriUu, 
And.  IV.  4.SS. 

Tertw]  Non  herale  Teninm  ttriw, 
Ean.  III.  3. 24. 

Tttttra]  Ita  >'**%8thominnm,  qatil  li 
ladns  temtrit,  A  ;lpb.  IV.  7.  21. 

Tettimaiuum]  Neqae  tettlmonU  diotio 
eet  Phorm.  II.  1.  63. 

Tettit]  Tettit  faciet  ilioe,  vendidiiM 
ne.  Adelph.  II.  1. 49.  Ttttit  meeam 
ett  ■nalns.  Adelph.  UI.  2.  49.  Ut  oanp 
iUn  viTns,  ttttem  hene  cam  abs  te  nmo- 
Terie.  Hee.  IV.  4.  72.  Qain  mihi  tet- 
tit  ndhibemn.  Phorm.  IV.  5.  2. 

Teitorl  Neqne  mea  onlpn  id  diseidi- 
om  eYeueie,  Id  tettar  deoe.  Heo.  III. 
5.  26. 

Tcarol  Texentem  telam  stadioaeip- 
•am  otfendimoe.  Preterea  nna  ancillola 
erat ; e^texebatwm.  Hea.  II.3. 44  el  53. 

Theuiurut]  lo  Thetauro  scriput,oaa- 
■nm  dioere  prias  onde  pelitar,  aaram 
qonre  sit  soom,  qnam  iJlio  qoi  petit, 
onde  is  sit  thetaurut  sibi.  Bon.  prol. 
10  et  12. 

Tthidna]  Hoe  mihi  moraest,  tibicina, 
et  hjmenmom  qoi  oanteot.  Hjmeoie- 
om,  tarbas,  Inmpndas»  tibidnat,  Adel. 
V.  7.  7  et  9. 

Timso]  Bjns  Yil»  tiwtto.  And.  I.  3. 
5.  Nono  nostrm  timeo  parti.  And.  II. 
5.  8.   Non  nil  timeo  misera.  Bon.  IV. 

I.  1.  Jhnet  omnia.  Heaot.  I.  2.  15. 
Tibi  timui  male.  HeanU  IIL  2.  20. 
Ne  ttme.  Adelph.  II.  4. 15.  Bgon  ti- 
mM?Phorm.  V.  8.  10. 

Tuntdta]  Set  qaid  hoo,  qnod  ttmida 
snbito  egreditor  Pjthias?  Eon.  IV.  2. 
14.  Video  timidum^t  properantemGe- 
tnm.  Adelph.  III.  2«  7.  £om  tam  tifnu- 
dum  ibi  obstapefeeit  podor.  Phonn.  II. 
;l.54. 

Timar]  Animos  in  spe  ntqoe  in  timo- 
re  osqoe  antehap  adtentos  foit.  And. 

II.  1. 3.  Animos  prm  timare  obstipoit. 
Adelph.  IV.  4.4.  Tidenotas.  Mirat 
miser  timore.  Phona.  V.  8.  9. 

THube]  Vemm  iUa  neqoid  tttiihet. 
Heairt.  II.  3. 120. 


TolerabUia]  Paalo  qoi  eet  1 
raM/ts.Heant.  1.2.31. 

Tolero.]  Cnm  tolerare  illins  snmptos 
non  qoeat.  Heaot.  III.  2. 33.  Sperasse, 
eas  toUrere  posse  aoptias.  Heo.  I.  2. 
72.  Qoaeqoe  ejos  mores  toUret  soa  mo- 
destia.  Heo.  III.  5.  28.  Unateoom  bo- 
na,  mala,  toltrabimut,  Phorm.  UI.  3« 
23.  Patrem  adolesocntis  facta  hmo  to- 
lerare  aodio  Tioleoter.  Phorm.  V.  1.  4. 

ToUo]  Qaioqoid  peperisset,  deoreTO* 
raat  toUere,  And.  I.  S,  14.  Propem 
adeo  poerom  toUere  hine  ab  janoa.  And. 

IV.  4.  20.  Si  poeliam  parerem,  noUo 
toUi.  Ch.  Scio  qaid  feoeris.  SuHulitti, 
Heaat.  IV.  1. 14  et  15.  To  illos  dao 
olim  pro  te  toUebat  toa.  Adel.  V.3.  23. 
Spe  inoerta  certnm  mihi  Uborem  tut' 
tuU.  Heo.  alt.  prol.  9.  Gom  soiet  alie* 
nom  paeram  toUi,  pro  soo.  Heo.  IV. 
1.  61.  Paerom  iniossa  oredo  non  tob- 
lent  meo.  Heo.  IV.  4. 82. 

Tonttrina]  £x  ndTersoUioo  tonttrinti 
erat.  Phorm.  1. 2.  39.  Tide  notas. 

Totient]  An  ego  totient  de  eadem  re 
aodiam  ?  Adelph.  1.  2.  48. 

TottM]  Totiu  tremo  horreoqo^.  Bon. 
X.  2.  3.  Lacromis  opplet  os  totum 
sibi.  Heaat.  II.  3.  65.  Qoam  ego 
nonc  totiu  displioeo  mibi.  Heaot.  V.  4. 
20.  Sex  tcitif  mensibos.  Adelph.  III. 
3.  42.  Totatn  hano  odisset  domom. 
Hec.  II.  1.  24.  Frostranbi  toCum  de- 
sedi  diem.  Corsando  atqoe  ambolando 
totttm  hooc  oootriTi  diem.  Hee.  V.  4. 2 
et  17.  Abi,  tange  :  si  non  totui  friget, 
me  enioa.  Phorm.  V.  8. 5. 

Traeto]  Si  asto  rem  traetavU.  Eon. 

V.  4.  2.  Siqois  reole  aot  eommode  tnw^ 
taret.  Heaot.  I.  1. 101.  H«ec  artetnio- 
tabot  Tirom.  Heaot.  II.  3. 125.  Bgo 
te,  si  osos  Toniat,  magoifioe  tractttrs 
possim.  Heaot.  III.  2. 46.  Qoi  ar^ 
tem  tractttnt  musieam.  Phorm.  prol. 
18. 

Trado]  Hoic  nostro  traditost  pro- 
Tincia.  Heaat.  III.  2.  4.  Cansam  tra- 
dere  adTersariis.  Pborm.  11. 1. 7.  Tra- 
dunt  operas  motaas.  Phor.  II.  1.  37. 

Tnulueo]  Tmnseondam  nooe  tibi  ad 
Meoedemom  est,  et  toa  pompa  eo  tm- 
ducenda  est.  AnciUas  omoes  Baoohi- 
dis  traduee  hoo  ad  tos  propere.  Heaot. 
IV.  4.  18  et  22.  Traduce  et  matrem 
etfamiliam  omnem  ad  nos.  To  illas 
abi  et  troduoe,  Adelph.  V.  7.  18  et 
19. 

TranquiUut]  Qni  me  liodie  fx  tmn- 
fttiiiimima  ra  oonjeoisti  inwptiiti.  Aod. 


INDEX   VERBORUM 


in.  5. 14i  Meo  frttri  gmadeo  amorem 
omnem  esie  in  tnnquiUo.  Ean.  V.  8.  8. 
Adhac  tranquiUa  re»  est.  Phorm.  III. 
1.15. 

Tratucurro]  Dom  ego  hioc  tranteurro 
td  foram.  Ean.  IV.  6.  25. 

TroHsdo]  Retrahere  ab  stadio,  et 
tratader€  hominem  in  otiam.  Pborm. 
prol.  2. 

Tranteo'}  Amabo,  at  illac  tranmaf, 
abi  illast.  Eon.  III.  S,  31.  Tranmun' 
dum  nanc  tibi  ad  Menedemam  eat. 
HeaaU  IV.  .4.  17.  Ett  qaod  me  fron- 
nr9  ad  forem  jam  oportet.  Hec  II.  S. 
31.  Traniito  ad  axorem  meam.  Phor. 
IV.  5.  7.  Trand  aodes  ad  foram. 
Phorm.  V.  7.  «8. 

Tran^ero']  In  Andriam  ez  Perintfaia 
hio  fatetnr  transtuliMte.  And.  prol.  14. 
vide  notaa.  Calpam  in  te  tranrfiBret, 
And.  II.  3.  5.  Qnia  enim  in  hnno 
saspioioft  trantlata  amoria.  Heant.  IV. 
5.  53.  Maledieta,  fiunam,  menm  amo- 
rem,  et  peoeatam  u  seae  iranstutit. 
Adelph.  II.  3. 10. 

Trantigo']  Facta,  tnntacta  omnia. 
And.  I.  5.  13.  Intas  tranngeturf  si 
qoid  est,  qood  restet.  And.  V.  6. 17. 
TVanMCta  re.  Adelph.  II.  4.  22.  Inter 
trantigant  ipsi.   Hec.  III.  5. 61. 

Traninuneo]  Labore  alieno  magno 
partam  gloriam  verbis  smpe  in  se  Ininf- 
mofBet.  Enn.  III.  1. 10. 

TreMolTotas  (remo  horreoqae.  Ban. 
I.  2.  4. 

Tremulut]  Inoarras,  tremtt<ttf,labiis 
demissis,  gemens.    Enn.  11.  3.  45. 

Trepido]  Quid  est  qaod  ta  trepfdat  f 
Ean.  V.  5.  8.  ride  notas.  Trqndari 
sentio»  et  cnrsari  rarsom  prorsom. 
Hec.  m.  1.  35. 

TVifruiif]  Bstne  Hegio  tnfrulif  nosler? 
Adelph.  III.  3.85. 

Triduum]  Bidoi  est  mot  tridui  haec 
sollicitado.  Aad.  II.  6.  9.  Tandem 
non  ego  illa  oaream,  si  si^opns,  rel 
totom  triduum  f  Eon.  II.  1. 17.  Tri- 
duo  hoe  perpetno.  Adelpht  IV.  1.  4. 
Neqoeo  re  exorare,  nt  maneas  triduum 
hoc  ?  Pborm.  III.  2. 4.  Qood  si  hio 
poto  foisset  exoraiier  triciuum  hoe. 
Phorm.  m.3.  3. 

Tritnnium]  Abhine  triennium.  And. 
1.1.40. 

Triatit]  Tristit  interim  nonnomqaam 
eoolaoramabat  And.  1. 1.  81.  TVisttf 
seTeritas  inest  in  Toltn.  And.  V.  2.16. 
Qaid  to  es  triftif,  qaidve  es  alaoris? 
Bon.  II.  3. 13.  Nescio  qoid  tristit  est 


Heaot.  IV.  1.  7.  Ego  ille  agreotis, 
saevos,  triftif,  pareos,  trocoleBUBS,  t^ 
nax.  Adelph.  V.  4. 12. 

TViitittff]  Ut  sciam,  nnmqnidaam 
haeo  tnrb»  tristitia  adfierm.  And.  I.  4. 
8.  ▼ide  notms. 

Tristities]  Omitt»  Tero  trietitkm 
toam.  Adelph.  II.  4. 3. 

TViumfiko]  Id  Toro  serio  iriuaKpkat, 
Bon.  m.  1 . 4.  Triumpho,  m  lioel  me 
teolo  latere  absoadef e  Heaat.IV.2.6. 
Non  frittmpAo,  ex  nnptiis  tnis  st  nfl 
Bmnoiscormali  ?  Phorm.  IIL  3.  10. 

Trueulentus]  Ego  illeagrestis,  nserae, 
tristis,  parcos,  tmcttleittwf,  tcBmx. 
Adolph.  V.  4.  12. 

TVttdol  Fmllmoim  alim  aliam  trudk, 
And.  IV.  4.40.  Qootru^ftf^  pereo* 
leris  jam  to  me.  Boo.  II.  3.  88. 

TVitemet]  Tutemet  mirmbere.  HemaL 

11.  3. 133. 

Tuber]  Colmphis  (liAcr  est  totnm  cm- 
pot.Adelph.II.  2.37. 

rum]  Tum  motem  hoc  timet  And. 
I.  5. 34.  Qoid  tum  f  Eoo.  11.  S.  47. 
Tum  prmterem.  Hemot.  V.  3.  20»  Amm- 
bmt,  ot  com  mmxome,  tum  Pmaphiliot. 
Hec.  I.  2.  4.  Non  jmm  lum  erml  se- 
nex  ?  Phorm.  V.  8.  34.  Tide  notms. 

Tumultuor]  Tumultuantur,  elammnt*' 
pognant  de  loco.  Heo.  alt.  prol.  33. 
Nesoio  qnid  jam  dndom  modto  hac  tii- 
-mttftttori.  Hec  m.  2. 1. 

TuasuUus]  Nil  oimti,  ml  tttamHt. 
Aod.  II.  2.  28.  Qoid  foit  tnamW? 
Heo.  III.  2. 21.  Ver  tumultum  Boater 
grex  motos  looost  Phorm.  prol.  33. 

Tundo]  Tunde$uio  mtqoe  odio  deniqBe 
effecit  seoex.  Hec  I.  2.  48. 

Turba]  Nomqoidomm  haeo  turbe  tris- 
titim  mdfermt  And.  I.  4.  8.  Tide  notas. 
Tom  iHm  twba  fient.  And.  II.  3.  6. 
Qoid  turbtt  apud  foramst  ?  And.  IT.  4. 
6.  Te  omni  turAu  eTolves.  Jmm  tnm 
inoepermt  turba  inter  eos.  Bnn.  IV.  4. 
56  et  59.  Qoms  turfcof  dedit  ?  Eon.  IV. 
3. 11.  Qomntms  turftos  coBci?i  iitscieBs  f 
Heaot.  V.  2. 17.  Qoomodo  me  ex  hae 
expediam  turba,  nescio.  Adeiph.  FV. 
4.  6.  Dnm  hae  silescnnt  turbtt.  Adelph. 
V.  2. 10.  Nnnc  turbanou  est :  otinm 
et  silentiom  est  Heo.  alt  prol.  35^ 
Ego  noHo  possom  remedio  me  eTolrere 
ex  his  turfrif.  Pborm.  V.  4.  5.  Qnid 
istoc  turbaet}  Phorm.  V.  8. 1. 

Turbo]  Nesoio  qoid  profeoto  abecBlo 
Bobis  turbotumst  domi.  Eon.  IV.  3. 7. 
TWrfret  porro,  qomm  Telit  Hte.  IV.  4« 

12.  Tide  Botms. 


£T    PHRASIUM    TERENTII. 


Turjm]  Podet  dieere  bao  pnesente 
▼erbam  turpe,  Heaat  V.  4.  19.  Turjm 
diotu.  Adelph.  II.  4. 10.  Veelitos  tur' . 
pU.  Phorio.  I.  9.  57.  Ut  ne  qoid  oiTif 
turpe  10  sese  admitteret.  Phorm.  II.  3. 
d8.  Turpe  incepto  eat.  Phorm.  II.  4. 
16.  Vidaun  eztrodi  turpMt.  Pborm. 
V.  7.  «0. 

TurpUer"]  Miram,  ni  ego  me  turpiter 
hodie  hie  debo.  £an.  II.  1.  24.  Hercle 
abB  te  eft  faotom  turptter.  Heo.  IV. 
4.  2. 

Tusris]  Gemitaf,8oreetaf,  tuiiu,  rieae 
mbftine.  HeeaU  IJ.  3.  132. 

TuUld]  Qai  in  tuUlam  meam  ttadiam 
laom,  et  se  in  rostnun  oommisil  fidem. 
Heo.  alt.  prol.  44. 

Tuto]  Satis  tuto  tamen.  Eon.  III.  5. 
29.  Loqoeie.  Sy.  At  tuto.  HeaoL  V. 
2.20. 

Tutcr]  Te  isti  viram  do,  amicom, 
tutorm,  patimn.  And.  1.5.  60.  Ami- 
oom,  tutotm'  And.  IV.  3.  3.  vide 
Dotas. 

Ttttor]  Et  ad  podioitiam  et  ad  rem 
tutandam,  And.  L  5.  63.  Ego  interea 
meom  non  potoi  tutort  locom.  Heo.  alt. 
prol.  34.    Mores  faoile  tutor,  Hec.  V. 

I.  8.  Vitam  toam  tutandam  aliia  de- 
di«ae.Phonn.III.  1. 2.  Mei  patris  bene 
parta  indiligenter  tutotur.  Phorm.  V. 
3.6. 

Tutus}  Consilionl  hoc,  qnod  oepi, 
reotom  esse  et  lutum  sdo.  Heaot.  II. 
3.  86.  Amici  qooqoe  res,  est  viden- 
dom,  in  tuto  ot  coJiooetor.  Qoi  ille 
poterit  esse  in  tutof  Heaot.  IV.  3. 11 
et  30.   In  tuto  est  omois  res.  Adelph. 

II.  4.  3.  Id  tutusimumsi,  Adelph.  IV. 
2. 13.  ViU  ot  in  tuto  foret  Pborm. 
V.  1.  7.  Non  satis  tutut  est  ad  narran- 
dom  bio  looos.  Phorm.  V.  3. 35. 

Tuus]  Tuut  est  nonc  Chremes.  Aad. 
V.  6.  12.  Ego  non  tangam  meam? 
Cir.  Tuam  aotem,  forcifer?  Eon.  IV. 
7.  26.  Ita  to  istsDo  tua  misoeto,  ne  me 
admisceas.  Heaot.  IV.  5.  35. 


Vaeifm]  Sine  me,  vaeivom  tempos 
ne  qood  dem  mihi  laboris.  Heaot.  I. 
1.38. 

Vacuu»]  Ne  mruum  esse  me  nono  ad 
narrandom  oredas.  And.  IV.  2.  23. 

Vadum]  Omnis  res  est  jam  in  vado, 
And.  V.  2.  4. 

Ve^  F<B  misero  mihi.  And.U.  1.  2. 
V£  miserm  mihi.  Addph.  Ul.  2.  29. 


Vagio]  Aodinsfe  Tooen  poeri  fisost 
fwgisnttf.  Hec.  IV.  1.  2. 
.    Vah]  Vah  oonsiliam  callidom.  And. 
m.  4.  10.     Vah,  qoaoto  nDOC  formo- 
sior  ▼idere  mihi  qoam  dadom?   Eoa. 

IV.  5.  5.  Vahg  nonc  demom  intellego. 
Heaot.  n.  3.  12.  Vah,  qoibos  illom 
laoerarem  modis  ?  Adelph.  III.  2. 17. 

Valto]  Facile  omnes,  oom  valemutp 
recta  coosilia  egrotis  damos.  And.  II. 
1.  9.  Valeant,  qoi  inter  nos  diacidiam 
▼olont.  Aod.  IV.  2. 13.  Habeat,  vahat, 
j'mi  com  iUa.  And.  V.  3.  18.  Voe 
valete  et  plaodite.  Eon.  V.8.  64.  Bene 
vo^.  Heaot.  L  1.  115.  Ut  vatesf 
Heaot.  II.  4.  26.  Valea»,  babeas  illam 
qosB  placet.  Adelph.  IV.  4. 14.  £t  to 
bene  vale.  Hec.  I.  2.  122.  Inporom 
▼ide,  qoantnm  valet,  Phorm.  V.  7.  94. 

Validut]  SalTom  atqoe  vaUdum,  Heo. 
m.  5.  7. 

Vanitoi]  Non  podet  vanitotii  7  Phor. 
III.  2.  41. 

Vapulo]  Verba  dom  sint :  rerom  si 
ad  rem  oooserentor,  vapulabit,  Boo.  IV. 
6.  4.  Non  oommiltet  hodie  oroqoam, 
iterom  ot  vapulet,  Adelph.  II.  1.  5. 
Ego  vapulando,  ille  ▼erberando,  osqoe 
ainbo  defessi  somos.  Adelph.  II.  2.  5. 
MoleDdamst  in  pistrioo :  vapulandum : 
habendumst  compedes.  Phorm.  U.  1. 
19.  Vapula,  Phorm.  V.  6.  10.  ride 
n6tas. 

rartui]  Qoia  «oria  Tosle  exomatna 
foit  £on.IV.4.16. 

Vas]  Nil  relioqoo  in  aedibos,  nec  va$, 
nec  vestimenlom.  Heaot.  1. 1.  89. 

Ubi]  Ubi  inveniam  Pamphilom? 
And.  II.  2.  1.  Ubi  qoeram  ?  ubi  io- 
Testigem  ?  £on.  II.  3.  3.  Hoo  qood 
fit,  M  non  Tere  TiTitor.  Heaot.  I.  1. 
102.  vide  nolas.  Si  absis  ospiara,  aot 
ubi  si  oesses.  Adelph.  1. 1. 4.  Ubi  te 
oblectasti  Urodio?  Heo.  I.  2.  9.  Ubi 
ego  illas  iiooc  jam  reperire  possim,  co- 
gito.  Phorm.  IV.  5.  15. 

Ubi.  Relativum]  Tabolam  qaandam 
piotam»  ubi  inerat  pictora  hsBc.  Eon. 
m.  5. 36.  Qoot  res  dedere,  ubi  possem 
persentisoere  ?  Heaut  V.  1.  43.  In 
oomoediis,  omnia  omnes  ubi  resciscont 
Hec.V.  4.  27. 

UU.  &,  Quando]  Ubi  voles,  aroesse. 
And.  V.  2. 7.  Requiescere  ubi  Tolebat 
£an.  IIL  1.  15.  Nolont  ubi  velis: 
«ftt  nolis  oopiout  oltro.  Eon.  IV.  7. 43. 
Ubi  me  ilHc  non  Tidebit  Adelph.  IV. 
1. 10.    Ubi  Toltis,  ozoiem  date.  Pbor. 

V.  7. 14. 


670 


IMDEX   YERBOEUM 


obrtm  hmo  fkoiaat,  erit  tileaipla 
fcU.  Aod.  V.  1. 18.  Blttdet,  tiM  ta  Yio- 
tm  lemnrit.  Eoii.  1. 1. 10.  Qoid  ait, 
«K  me  noBiiiiM?  Heeot.  II.  3*  6f. 
Ubi  iHiiic  redioio.  Adelph.  II.  t.  34. 
Hoe  uln  ex  te  ■ndi? erit.  Heo.  V.  S.  15. 
Ubi  era  pepererit :  uhi  erit  pooro  iwti- 
lit  dies :  vbi  iaitii^ot  Pliorm.  I.  1. 
13. 14  et  15. 

Uln  Ufn]  Uin  uH  orit»  ioTeiitirai  tibi 
eordio.  And.  IV.  2. 1.  UH  M  est, 
dio  oeiari  dod  poteit.  Boa.  II.  9.  3. 
TVi  firDtor  «M  «U  eit,  tbo  qaom  primom 
famo  ouditt.  Eon.  V.  8.  If .  ride  nottt. 
Ubicumfut]  Uteomqoe,  Metaimu* 
opoe  oit,  obseqoi.  Heoot.  UI.  3.  17. 
vbiamgM  dotom  orat  ■potiQm  oolitodi- 
■is.  Hoo.  1. 1.  55.  Xtbicum^  opoo 
lit.  Hoo.  IV.  S.f . 

Ubhum]  Ptmphilos  fiMiamst?  Aod. 
V.  6. 1.  Tide  Dotts.  O  lopiter,  ubi- 
nam  est  fides  ?  Hotot.  II.  3. 16.  ffM- 
«om  Cettm  ioToniro  postimf  PlMitm. 
V.4.8. 

CTWoifl  UHoi<  fociliot  ptssos  oim, 
qntm  in  btc  ro,  me  deiodior.  Aod.  1.  S. 
3t.    Ubim  geDtiom.  Heo.  III.  1. 4. 

r«eordia]  Ttotm  «ecordto  inntta  ooi- 
^tm  ot  siet  ?  Aod.  IV.  1. 2. 

Veetui]  In  modiom  boc  tgmon  oom 
oeeti.  Eon.  IV.  T.  4. 

Vehemini]  No  bmo  qoidem  sttisoeAo» 
flisni  otnst  td  objorftndom.  And.  I. 
1 .  123.  V^iemtM  otromqoo  in  portom 
os  nimis.  Heoot.  m.  1.  31.  Qood  illi 
mtledictom  «eftsowns  esso  oxutnmont. 
Adelph.  prol.  17. 

Vehtmenter]  Bgo  tos  oredere  tmboo 
boo  mi  vehmnenter  toIo.  Bon.  V.  8.  39. 
Id  mibi  vehementer  dolet.  Adel.  IV.  5. 
48.  Vekementer  desidero.  Heo.  III.  5. 38. 
rsfcol  Goemisso  bioo  qom  illoo  ve» 
here$  moht.  Addph.  II.  2. 17.  Qoi 
Biecom  ODO  oertust.  Hec.  III.  4.  19. 
Tide  oolts.  AodiTi  ex  otutt,  qoi  iUto 
vexerat.  Phorm.  IV.  1. 10.  / 

VeC]  Vel  boo  qnis  dod  credtt,  «oi  te 
norif,  tbs  te  osse  ortom  ?  And.  III.  2. 
9.  Ttndem  non  ego  illt  ctrotm,  si  sit 
opoSy  vel  totnm  tridoom?  Bon.  II.  1. 
9.  Vel  me  mooore  boc  vel  peroonttri 
pott.  Hetot.  I.  1.  26.  Vel  bic  Ptm- 
philos  Jortbtt  qootieos  BtccAiidi,  qotm 
stnote.  Hec.  I.  1.  3.  Ubi  ego  bue  oU- 
OBL  orf  oocidHo.  Pborm.  I.  2.  98. 

Vendc]  Pretiom  spertns  ilioo  prodn- 
oit:  vendU:  Bon.  I.  2.  54.  Omnis 
prodoxi  tc  veniidi.  Hcant  f.  1.  92. 


Noqno  oMchnidome 
Adelpb.  II.  1. 39.  Ob  eom  lom  nol«ft 
itorom  nferro,  «t  ilorom  possoi  iwndffo. 
Hoe.  prol.  7. 

Fm^]  Qoid  ou  omffSoos  ?  Bon.  V. 
1.  9. 

Veneficu»]  Ut  ego  mgniboo  Iboile  0  K 
in  ocolos  ioTolem  veneficof  Bon.  IV. 
8.  6. 

Veneo]  Vel  oti  qoseotom  Itesret,  rol 
ati  vfmrKpoltm.  Hetnt.  FV.  1.  27. 

Venial  Dt  veniam»  Aod.  V.  3b  30l 
Dt  mi  btoo  veniam.  Hoo.  IV.  t,  29. 
Noo,  si  redisset,  oi  poter  osmsm  dorol? 
Phorm.  I.  2.  69.  Primom  tbs  to  hoe 
bo«w  «mie  expoto.  Pborm.  II.  3. 31« 

Vettio]  Hoc  ftoe  td  mo  «fniss»  tiqoU 
potoris.  Aod.  IV.  2.  29.  Fsiil  iR  teoi- 
pofo.  Aod.  IV.  4. 19.  Mibiistncnon 
in  moDtem  «menit.  Bon.  UL  1.  61. 
A«  io  tsto  «onHr  Eon.  V.  5. 17.  Hoo 
qood  cespi,  prioMui  ontrrcm :  poot  it- 
locoMMm.  HetotII.3.33.  Minr, 
qoomodo  ttm  ineptom  qoicqntm  IM 
venire  in  montom  polocrit  Hoooft.  V. 
3.  3.  Nfloo  domom  esnif?  Addph. 
n.  2. 25.  Uk«r  tioo  doto  mist  AdoL 

IV.  7.  41.  Ut  veui,  itidem  inoottom 
omisLi.  Hoe.  II.  2.  9.  Imoo,  «mimm: 
Tidemus.  Phorm.  I.  2. 53.  Postqwm 
od  jodioos  veRtmnst  Pborm.  II.  1. 53. 
Hihi  venibat  in  mentem  cjns  inoom- 
modi.  Phorm.  IV.  3.  47.  Ufai  td  ozo- 
TCS  «mfiimst,  Inm  iont  sonos.  Phocm. 
V.8.21. 

Venor]  Conoo  td  «SNORihim.  And.1. 
1.  30. 

reNferj  Pognos  §■  «iHtTom  ingovs. 
Pboim.  V.  7.  95. 

renlttiof]  Gtpo  boo  IMbollam»  ol  om- 
IkIimi  boio  sio  fooito.  Eoo.  III.  5.  47. 

Ffnof]  Sine  Gorere  et  Liboro  fiiget 
remif.  BoD.  IV.5.6. 

Kemiftot]  Qnis  me  eot  foftnnttiOT? 
ventiKotiiqaetdeoplenior?  AotiqosnH 
quo  odoo  toom  «muftetem  obtioes.  Hso. 

V.  4.  8  et  18. 

renuite]  Qotm  «emifte:  qood  dodit 
principiom  tdveotons.  Eoo.  III.  2.  4. 

Fenuftiif]  Volto  tdeo  modeoto,  tdoo 
oeninitu,  «t  nil  soprt.  And.  1. 1.  93. 

Verbend]  Bx  trt  binc  some  oirtmoi 
tibi.  And.  IV.  3.  11. 

Verbera]  Verberibue  cteoam  te  inpis- 
trinom,  DtTO,  dodtm  osqoo  td  necem. 
Aod.  I.  2.  28.  Hbi  emnt  ponto  tot- 
bt,  baio  bomini  oer&ero.  HeonU  H. 
3.115.    - 

Feiiemw  Nsmm]  Ebo,  oorhim,  oliad 


£T   PHRASIUM  TERENTIL 


671 


wtSbk  ruptmA—  m  log»?  Pkon».  IV. 
4.  S.  Id  ^aidem  ttbi  jwn  i«t,  niii  ro^ 
■i«tM,  Wfier».  Phomi.  V.  6»  10. 

Fcr&wo.  FMum]  IKmbo  m»  «riput, 
rtffravit.  Addph.  11. 1.  44.  B§o  v«- 


poitodop  ille  verbermndo,  inqao  ombo 
dofetti  soBin.  Adolpb.  III.  t.  6.  Noii 


Adelpb.  IV.  2.  t3. 

VtHmm]  Quidwrbit^mmi  Aiid. 
1. 1.  72.  Vonim  illod  «trftumet,  Tolfe 
^  dioi  aolet.  And.  U.  5. 15.  Nom- 
qoma  coiqoem  oostrom  swriicm  feoit. 
And.  L  2.  7.  Vtrhum  onom  eoTO  do 
■optiis.  Aod.  I.  5.  65.  F«r6mii  ooom 
mibi.  pnBtereaqaem  qaod  te  rogo»  wtM» 
ooTo.  Aod.  IV.  4w  IS.  nde  aotae. 
Boaa  verba,  qamo.  Aod.1. 1. 39.  Dori 
tibi  ver&a  oeoeei  &I00.  Aad.  ill.  9. 
35.  vide  ootaf.  Nomqaambodie 
Gooimdlatanim  potrem 
bum,  Aod.  II.  4.  8.  VmbMm  n  addi- 
derie.  And.  V.  1. 19.  Tateodoo  jma 
ejos  verba  aodies.  Aod.  III.  $.  47. 
Triatis  aereritas  ioestio  ▼olto,atqae  io 
«trbtf  fides.  Aad.  V.  2.  16.  Ut  beoeft- 
ciom  verbit  iaitom  dodom,  ooac  ro 
oomprobes.  Aad.  V.  1.  5.  Istac  ver- 
bum  Tore  ia  te  oocidiU  And.  V.  3.  14. 
Manoa  nostrom  omato  verbu.  Boo.  li. 

1.  8.  Qoid  molta  verba  7  Eoa.  IH.  5. 
20.  Vsqoe  odeo  iUias  ferre  possom 
ineptiam  et  magnifica  verba,  verba  dom 
aiot.  Ean.  IV.  6.  3  et  4.  Tibi  sont 
parnta  «srbo,  boio  bomini  T«rbera. 
HeaoL  II.  3.  115.  Inversa  verkh 
Heaat.  II.  3.  331.  Qoaatam  oadio 
bojos  verba.  Heaot  IV.  3.  4.  Podot 
dioere  bao  pnosenle  verbum  torpe. 
lioaat.  V.  4. 19.  Neqoe  to  fwr6ii  eol- 
Tos  omqaaio,  qood  mi  re  malefeoeris. 
Adelpb.  II.  1.  10.  Ta  verba  ibndU 
iiio  sapicntia .'  Adelpb.  V.  1.  7.  Ver» 
bmn.  de  verbo  expressam  estolit.  Adel. 
pffol.  IL  Forlasse  onom  allquod  ver* 
bum  intor  eas  iram  banc  cooeiTisse» 
Hec.  IIL  1.  33.  Tide  uotas.  latoe 
an4o  aaimos  mi  rediit.  Heo.  III.  1. 12. 
Si  ris  veram  ver6a  od  rationem  OKigi* 
Heo.  III.  1. 26.  Tide  notas.  Non  bercle 
verbis  dici  polest  tantom,  qoam  ro  ipsa 
iWTigare  incommodorost.  Heo.  III.  4. 

2.  Huo  oToea  meis  i»r6is.  Hec.  iV. 
4.  98.  Qoid  istoe  i«r6i  est  ?  Pbono» 
II.  2.  29.  Verbum  verbo,  par  pori  ot 
TCspoodeao.  Phonn.  I.  4.  35.  Ubi 
tote  eer6umaon  respoadeas.  Pborm.II. 
1.  50.  Sotis  jam  verberum&i.  Pborm. 
H.  3.  89.    Fsr*a  brtmo  smrt.  Pborm. 


IIL2.32.  Bgo  ooraho  a»  qoU  «sr^ 
6onwi  doit  Phona.  IV.  S.  1.    r«i4« 

fioat  mortoo.  Pborm.  V.  8. 26- 

VeMf]  Istoc  Torbom  vere  ia  I0  ooei- 
dit.  Aml.  V.  3. 14.  Utioam  istuo  Tev>» 
bom  ox  aaiaM  ac  vere  diocses.   Boa.  f  • 

2.  95.  Hoc  qood  sit,  obi  noa  osne  vU 
Titar.  Hesat  I.  1.  102.  Tido  aotos. 
Profeoto  boo  «eredieuat.  Adelpb.  L 1. 

3.  Idqoe  si  aooo  ONmonM  Teliai, 
qoom  fideli  animo  et  benidpoo  in  UfaHn 
etolam«iafoi,«SMpoaaam.  Boe.111. 
5.23. 

rsreoiiiNiiii]  Noa  Jom  tom  orat  oeMa» 
soaeotas  ai  «srocutulm  feoit?  Phorm. 
V.  8.  34.  Tide  aotas. 

Vereor']  Vereor  qaid  aiot  Aad.  L  4. 
7.  Hoc  qoid  ait  vereor,  Bna.  iV.  3.  2. 
Nil  magis  osrsor.  Heant  1. 2.  24.  Ke- 
f«or  ae  indiligons  niminm  sies.  Adelph. 
IV.  5.  5a  Brmm  bmo  «ertor  ot  aiat 
onptim.  Heo.  I.  2. 26.  Nibil  est  qood 
«ofittr.  niorm.  V.  1. 11. 

VermmitiB]  Bii  qoidem  aoa  fit  «Mm- 
miU.  And.  L  3.  20.  VidobHar  magia 
«eniimiie  id  esse.  Henot  IV.  5.  54. 
Tot  oooearroot  «erisimtiia.  Addph.  IV. 

4.  18.  Noo  «erinanle  diois :  aeqae  «o* 
rom  ai%ttror.  Hecr  I.  2.  65. 

Ferisnme]  lis  oano  prssmimB  eot^ 
qoi  reeto  pra/ro  feeioat  6.  Foninime. 
Pborm.  V.  2.  7. 

F«ritae]  Obseqoiw 
odiam  porit.  And.  1.  41. 

Vero]  Itaoe  vero  obtnrhat  ?  Aod.  V. 
4. 23.  itedeo  raraom,  nmle  mo  «aro 
babeas.  £ao.IV.  2.  6.  Qoam  hoao 
«eroobstepiospeoiumaet  HeootlV 
1.  25.  Ain  «ero  ?  Adelph.  lU.  3.  51, 
Heia  vero.  Heo.  I.  2.  8.  Miane  vero 
itam.  Pborm.  II.  3. 88. 

Venor]  Nescis  qoantis  io  molis  «er- 
mrmiser.  Aod.IV.l.  25. 

Femm]  Verum  alitor  e«enore  molto 
intelleglt  Aod.  prol.  4.  Siqoidem  bi- 
doom.  Ferum  ne  fiant  isti  vigintidioa. 
Bon.  I.  2.  103.  Dicam :  osrum  ot 
aliodex  alio  indidit  Heaot.  III.  3.  37. 

Ferumtameo]  Feruffitomea,  potiae 
qoam  te  inimicom  habeam,  feeiamot 
josseris.  Boow  I.  2.  94.  VerumUme» 
potias  qoom  iitos  seeter.  Phorm.  IL. 
3.  60. 

Ferue]  «om  verui?  Aod.  H.  5. 12. 
Fm»  Tolto.  And.  5.  1.  20.  Qae  vem 
oodiTi.  Fera  dioito.  Bmk  I.  2. 23  ot 
96.  Poaaanme  ego  hodio  ox  tooaseid 
poreverttm?  Bmi.  IV.4.4<^.  Fewoaoaa 
est  Heaat  1L3.  95.  PatoroMidtep 


872 


INDEX    VERBORUM 


ab  illis,  qu  vm  sient  Addpb.  I.  2. 
45.  nde  notu.  Et  raole  et  verum  di- 
oii.  Adelph.  IV.  3. 18.  Si  ris  vgram 
verbt  ed  nitioiiei&  exip*.  Heo.  III.  1. 
t6.  Tide  notM,  Vtra  hme  pnediost. 
Heo.  I.  2. 36.     Veru  ?inoor.  Phoriii. 

III.  2.  16. 

VeaimerUuni]  Neo  wu,  neo  Msttmen- 
titm,  Heaot.  I.  1.  89.  Hao  eit  intro 
latos  leotos:  wstimsntti  stimtns  esU 
Heaat.V.1.30. 

Ve^tio]  Anoille  tot  me  vettiantf 
Hesat.  I.  1.  78.  Mediooriter  vcsHtam 
▼esteiagnbri.  HenaL  II.  3.  45.    - 

Veetie]  Cspias  ta  illias  vettem.  Ban. 
II.  3.  79.   Vestit  qmd  fflotstiost?  Ean. 

IV.  4.  4.  Txde  notss.  Ul  veittm  coin 
illo  matem.  Eon.  III.  5.  24.  Vsris 
veste  exomatns  foit.  Tasm  vettim  de- 
trauttibi?  EomlV.  4. 16  et39.  Virgo 
ooosoisss  veite  lacrumans  optioet.  Ean. 

V.  4. 1. 4.  Nolo  me  in  yia  onm  hao 
vette  Tideat.  Eun,  V.  2.  68.  Ub  vettcm 
vidit  illam  esseeam  indutam.  Eon.  V. 
6. 15.  Anrnm,  vettem,  Hesot  II.  3.  7. 
Mediooriter  Tostilsm  vette  iagabri. 
Heant  II.  3.  45.  Anciiias  seoam  sd- 
dnxit  plus  deoem,  oneratas  vette  atqoe 
anro.  Heaot.  III.  1 .  43.  Disoidit  vet- 
tem,  ressrcietnr.  Adelph.  I.  2.  41. 

Fflrtthci]  Qoi  oolor,  qai  nitor  Miti- 
tttf  ;  qnsB  hsbitodo  est  oorpbris  ?  Ean. 
II.  2. 11.  ride  notss.  Ubi  siem  «esti- 
tum  hanc  nsotns.  Quid  sibi  hic  ocfti- 
tut  qnmrit  ?  Enn.  III.  5.  8  et  10.  Vio- 
tns,  vettitut,  qao  in  tectum  te  receptes. 
Hesnt.  V.  2. 16.  Vettitu  nimio  indnl- 
ges.  Adelph.  1. 1.  38.  Vettitut  tupis. 
Phorm.  L  2.  57, 

Veterutcr]  Qaid  hio  yoU  veteratcr 
sibi  ?  And.  II.  9. 26.  Veteratar.  Heant 
V.  1.16. 

Vetemoiut]  Hio  est  Tietos,  Yotas, 
vetematut,  senez.  Eon.  IV.  4.  21. 

Veto]  Qamso  paolisper.  St.  Veto, 
Heant  II.  3.  137.  Tote  loqueris,  me 
vetat,  Hec.  III.  1.  37.  Araspex  ve- 
tvit,  Pborm.  IV.  4.  28.  Ait  essetwti- 
tum  intro  sd  eram  aooedere.  Phorm. 
V.  6. 24. 

Vetut]  MaleFoli  veterit  poetao  raale- 
dietis  respondeat  And.  prol.  7.  Plauti 
vetsrm  fabolam.  Qo»  veteret  factita- 
mnt  si  faciunt  no?i.  Enn.  prol.  25  et 
43.  Vielos,  veiut,  Teternosas,  senex. 
Enn.  rV.  ^  21.  Fettii  ?erbom  boc 
qoidemst.  Adelph.  V.  3.  17.  Vetere 
in  noYS  ooBpi  nti  oonsnetodine.  Hec. 
prol.  29. 


Fta]  Ut  redeat  jsm  in  oiaffl.  And.  L 
1.  19.  .  Ipsos  esm  rem  recta  repotnTit 
via,  Aikd.  II.  6.  11.  In  pistriiinm 
recta  proficiscar  ria.  And.  IIL4.21. 
Hso  non  snccesslt,  alia  adgrediemnr 
via,  And.  IV.  1.  46.  lUis  quB  sont 
intns  olamat  de  via.  And.IIL2. 11. 
Tota  erras  oia.  £go  adeo  hanc  primns 
inreni  «iom.  Ean.  II.  2.  14  et  16. 
Qna  insistam  via.  Enn.  II.  3.  3.  Inter 
«iai.  Enn.  IV.  2.  1.  Non  iioYetaat 
viam.  Heant  IL  3.  7.  Ad  doaunas 
qni  sdfectaat  vtam.  Heaot  II.  3.  60. 
Vi  et  via  pervolgata  patmm.  Heant  L 
1.  49.  Serro  carrenti  in  wi  daoesse 
popalom.  Heaot  prol.  31.  Ut  reela 
via  rem  narret  ordine  nmnem.  Heut. 

IV.  3. 28.  Capile  pronnm  in 
statnerem,  ut  cerebro  dispergat 
Adelph.  III.  2. 19.  vide  notas.  Poer- 
persm  hac  nnncdnoi  per  viam.  Adelpb. 
V.7.  23.  Qoa  via  capteot  te  isti,  ea- 
dem  ipsoscspi.  Hec  1. 1.  16.  Certom 
ofBrmare  est  oiam  me,  qoam  deereTi 
perseqoi.  Hec.  III.  5.  4.  In  eta.  Hee. 

V.  3.  30.     Hi  gladialorioanimo  ad  me 
adfeetant  vtam.  Pborm.  V.  7.  71. 

Ftctnta]  Commigravit  bno  vidmitc, 
And.  I.  1.  43.  Vidi  ▼irginem  hic  riR- 
nies.  Phorm.  I.  2.  45. 

Vieinitat]  Vidnitat,  qnod  cgo  esse 
in  aliqoa  psrte  amiciti»  pnto.  Heaut. 
I.  1.  5.  ridenotas. 

Ftciniu]  Set  istam  Tbaidem  non 
scivi  nobis  vidnam.  £nn.  11.  3.  68. 
Hono  Menedemam  nostin  nostmm  vi- 
cinum  f  Hesnt.  I.  2.  6.  Hnjas  metm 
proxnmi.  Hec.  I.  2.  49. 

Vids]  Ita  me  di  amabont,  nt  nono 
Menedemi  dcem  mlseret  me.  Heaot 
IV,  5.  L 

VidsMn]  Doroi  fociqne  fae  .eirtnm 
oT  memineris.  Eon.  IV.  7.  45.  A^ 
dam  viciistiiH  Sjre,  dic  qnm  iUast  alt»- 
ra.  ^eant  II.  3.  69.  Da  te  mUii  mcts- 
lim.  Heaut  IV.  3. 10.  Ficiistm  partis 
tnss  aotorast  Pborm.  V.  5.  7. 

Vidtsitudo]  Omninm  reram  bens 
vtciinttuio  est.  Ean.  II.  2.  45. 

Vietito]  £t  enim  bene  Ubenter  meCi- 
tat,  Eon.  V.  8.44. 

Ftctui]  Iisna  ae  tela  oietttmqam- 
tsns.  And.  I.  1. 48.  Tam  beile  detum 
qnmrere.  Bun.  II.  2.  30.  FietKm  volgo 
qoa»rere.  Heant  III.  1.38.  FicCtti^ 
Testilos,  qoo  io  tectnm  te  reoeptes. 
Hesnt  V.  2. 15. 

Videlicet]  Hio  de  nostris  Tcrbis  er- 
rst  dddieet,  Heaot.  IL  3.  22.    Fids- 


ET    rHRASlUM    TBRBNTII. 


•?» 


III.  4.». 

Pl<l«b}  DVrMa  apMie^  «Mio.  And. 
II.  r$6^  M>  id  llKto,  iodi»  povlM- 
■MMI  ni»  «Afefk  Aad.  11.  t.  9)1.  FuA» 
q«o  m  iadiHMi.  And.  II.  3.  S».  E^ 
10(160  feotto^Qt  ftintvriitfn».  And.  II.  6. 
95.  ta  i^ntf  «icto.  Afld.  IV.  3.  93. 
PMVdMii*  sbieo^  ▼iws  tft2<iuNiuo  peMO. 
Boik.  f .  1<.  9A.  Ftdf  qoid  ogiis.  Emt. 
IL  1.-  V&,  thmqMnam  hie  qttod  oo- 
\i0videi$  EmU.t.  41.  Si  rob  (hn- 
9^1  co^»oMV  ello'  M  vfibiuii  qaidett? 
«i4t»  rtn.  IV.  9.  11.  AHnd  leltiu^ 
■bdes  «Mi9.  HettM.  m.  1 .  50:  Alteni^ 
ar*ieltaff  iMiiir  e«  dMiMlliseiit,  qaii* 
slMi?  j^ut.  m.  1.  99.  m»  qoM 
rettl'  flgos.  Adelph.  III.  9.  45.  Daifr 
a^owm :  qdMfriM-ttiMVialii^vMI^  Adel. 
V.-4.^15.    fntt^dwmwWdvUm.  He«. 

IV.  4. 78»  Ihtto  vtVf^tf»'  «epO'  o|»CAi- 
biMair  diemi  Hto;  I>V.  4. 97.  P'jdto«' 
to  «lqo«  illott,  Ot  aklnMi  ^tfordi;  H. 
S,  9lK    Vien^:  ttO<  vu/e.    Fhontt.  W. 

4.sa 

fririMir]  <|dio  vidMf  ?  A<dd»  ]IV.  9. 
19;  Adoon  iMihur  Toftir o«m  idotf«i; 
io'  qoilwii  rie  iolodttitf?  And;  W.  4. 
19;  Audira  Toeetti' otai  sott  modb'  dlit- 
litia.  Bad.-  IIE  9. 1,  <^id  i^etur  lioo 
tibiniaiioipiMi?  Bdn.  IL  9.  49.  Qbid 
videhM'  1  Boni  IV.  T.  16.  Aittlol  qoo- 
qoe-re8,'eft«iiikiidMRt-in  tdtbut  00010«- 
colnr.  Hedttt.  IV.  3. 11.  f4db  riOlo». 
Videro  vicieor  joM  dlettl  illttmi  AdOlph. 
ULdiSO. 

Puiiia]  Non»  ita  me  di  ■tnent,  aode-' 
ret  faoera  b«o  tmlii«  mnlierli  quio  iti 
me  Ibeit.  Hetet.  V.  ll  81'.  VitUum 
eatradttdTpeet.  Phortti  V.  7. 90. 

Fictui]  Veldd,  oiMiiv,-  tdtenMMii, 
ioiMX.  Baiivl¥.4.»lv 

T^viianlfii]  Fi^|fi(diifitti»  taiitt  toa 
mlhif  Adelphi  III.  S.  4«.  fide  dotad. 

F^io]  Nni'  illo  «Miuiiat  ei)  qnie 
vigUmm  wtAviti  And^  V.  6. 8.  F^fe. 
6i«  laMoa.  Eodi  11.  i;  15.  Nevo  dtqtte 
ad  laoom  vigUm.  Eon.  H»  9*  4lf, 

VUis]  iKoovifaii.  A4olph.V.9.  94. 
litmoTeto  viMi  Oit.  Pborm.  Hi;  3. 90i 
Reboi  vmmikuM,  Pbormi  V.  5. 8.  yido 


Riitot]  HmciooertitoaqoBnoitivv 
miMuti  fniOlatf»  dUitw?  Pboita.  V.  8i' 

Ftiia]i  nnBtofli  inpradM  viUoMi 
Fitfmn  pimtoroo'  idoarii  Bom  IV.  ». 
5el|il5.  ModslitolMAaOqttatBoiUam' 
demotaMiavlti  H0batlIVc4»^.    Apod* 

TOL.   II.  4 


vfiUdmbt.  Adelpli.  IV.  f.  1.  A  vMb 
aMMOHHttyitttai  fMi;  Adolph.  IV.  9.  f . 

VHlum]  Bdohniioimhooottt^  Adttf^ 
V.^9.  M. 

FliiciM%]  Jditam  illam  OMiiMH  fb- 
oifem,  9iMei6iil0rti,  opUittMmi?  FhoiW. 
1.  4k  49. 

FiHolb]  COrtf  adienrattdttm  oiitceMiK 
Add.  V.  9.  94.  IXeMisili  bWneifi  em'^ 
vhbtCO'  pectore.  Euo.  II.  3.  25.  Hotto 
abddoo,  vinei,  qomro  rem.  Adelph.  rif .• 
4.35. 

FMlCff]  Vkms.  And.  V.  3. 9l  BlttF- 
dot^  dbP  te  vietum  ionserif.  Ban;  f.  1.« 
lO.  Labisoit,  viutust  nno  rerbo»  Aio. 
I.  9.  98.  Yide  aoUs.  Vmt  ▼idnm  qttttd' 
bibi.  Bdo.  IV.  5.  !•.  AdoIeiGenittltto' 
iMpe  eadem  et ^riterattdieo^oictw 
eit.  Hettdt.  L  1.  69.  Si  te  tam  lotti  ^i 
victo  eiKe  enimo  ostenderis.  Heaot.  JVi» 
1.99'.  Pobca¥i,fateor:  i^ieor.  Heaot. 
IV.  1.  31.  Mtt  lorirolttttt.  qtti'  feferiiio' 
non  iodebamr  vieit.  Adelph.  YV.  9.  9tl. 
Animos  victux  btajoi  iojaria.  Heo.  L  9, 
93.  Patrio  ottlmo'  taetits.  Htte.  IL  9. 
9.  llllos  itdltitia  vHuta,  ex  ttybe  ttt  ro^ 
habitatom'  migites?  Hoe.  IV.  9.  13. 
Oom  tn  horott  rA\  refidles-,  fineaih  ibi*- 
licot.  PUorta.I.f.  89.  Veri»  lincof. 
Phorm.  ni'.  9. 16. 

Vinelsntu»]  VinoleiUue  malifercttlam 
eam  ooidpimit.  Phorm:  V.  8.  98. 

Vinum]  Vicit  oiMdMi  qood  bibl.  Eob. 

IV.  5;  1.  Qttid' vini  abiompiii'  Heaat. 
IH.  1.  49.  Heri  in  vino  qttam  inmO^ 
dottoifaisti  I  Heant.  III.  3. 7.  Pentta- 
■ii*  rtoy,  amor,  oinniM;<  adoloioontia; 
Adotph.IlL4.94.  Fttti  plettom.  Hec. 

V.  3.95. 

Fioienter]  Ita  pdtfem  adoleioentis 
faota  hmc  tolenra  aadiO'viotoifir.  Pbor. 
V.  1.4. 

FiotentiMimtlr]  Blo  ttbi  id  lOooivii 
faotnm  ftater  laeiaitteimiM.  Ban.  V. 
4.391 

Ftr]  Te  isliotrum  do,  amicom,  tato- 
rom,  patMim.  And.  1. 5.  60.  Utoirum 
fortem  decet.  And.  II.  6. 14.  EboddM 
booe  oif*.  And.  III.  5.  10.  O,  siivo 
bone  vix.  And.  V.  9. 5.  Bomis  eit  fattt 
oir.  S.  Hievif  lit  bonoi?  And.  V.4. 
19.  Pili»  infeniis  virum.  And.III. 
3.S9.  Vlrum  in  qoovii  loco  paittiam; 
And;  IV.  3.  3.  Sontietqal  ofr  sibm. 
Eob;  1;  4.91.  Vir  ei.  Eon.  L  9. 74^ 
Nano,  Parmeno;  te  oitendori^i  qtti  f)ir 
doi.  Eon.  II;  3. 16.  QAi  tltit  nono 
otr  ridotdr  oiM,  Mobbbdltf  diit^dl  Olt. 
Emi«  rV.  7. 15.  Vldo  dMA    KlhiMli 


674 


INDEX    VERBORUM 


eai  malodiets  mmo  viro,  Enii.  IV.  7. 
29.  ViruM  bonun  eooflm  Pumeiionem 
inoedere  ?ideo.  Enn.  V.  3.  9.  Nobis 
onm  nno  semel  nbi  «tetem  agere  de- 
oretamit  viro.  Ueaat.  II.  4, 12.  Neqoe 
boni  neqae  liberalis  fonotas  offidam  est 
viri.  Adelpb.  III.  4. 18.  Abi,  virum 
tejodico.  Adelpb.IV.2.  25.  Esseex 
alie  ffiro,  netcio  qoo,  paenim  natom. 
Adeiph.  IV.  5.  23.  Virit  adTorMui 
mqoe  stadiom  eat.  Hec.  IV.  1.  5.  Wde 
notas.  An  qaia  non  d  elinqoant  viri  ^ 
Heo.IV.  4.  41.  O  vir  fortis  atqae 
■mioas.  Phorm.  II.  2.  10.  At  qaem 
vjntm  ?  qoem  ego  ▼iderim  in  Tita  op- 
tomom.  Pboim.  II.  3.  23.  Ut  est  iile 
bonos  vtr.  Pborm.  IV.  3.  33.  Ftr 
fnro  qoid  prmstalP  Pberm.  V.  3.  7. 
Mi  oir,  non  mibi  diois?  Phorm.  V.  8. 
13. 

Fir^]  Una  panra  vtr^.  And.  V.  4. 
21.  Haod  similis  «ir^t  virginvm 
nostrarom.  Ean.  II.  3.  22.  Virgo  in 
oonciaTi  sedet.  Eon.  III.  5.  35.  Ftr- 
gineai  TiLiare  oiTem.  Eon.V.  2.  18. 
Forma  Wdet  honesta  virgtnm.  Eon.  I. 
2.  52.  Ad  oirniisin  animom  adjeoit. 
Ean.  I.  2. 63,  JEJjos  fiiiam  ille  amare 
ooBpit  vir^n^n.  Heaot  I.  1. 45.  Tide 
notas.  P%  vtr^n^  dari  naptom  non 
potest.  Adelpb.III.  2.  48.  Ftr^  ex 
eooongresso  sraTidafacta  est.  Adelpb. 
ni.  4.  28.  An  sedere  oportoit  domi 
virgtfiem  tamgrandem?  Adelph.  IV.  5. 
39.  Narratqoe,  ot  vtr^  ab  ae  integra 
etiam  tom  siet  Hec.  I.  2.  70.  Nocte 
illa  prima  vti^ncm  non  attigit.  Hec  I. 
2.  61.  Com  vtr^iif  ona  adolesoens 
ooboerit  plas  potos,  sese  iDn  abstinere 
nt  potoerit  ?  Hec  1. 2.  63.  Ftr^o  ipsa 
lacte  egregia.     Virgo  polofara.  Phorm. 

I.  2.  50et54.  llTe  indotatam.vtt^- 
fism  atqoe  ignohilem  daret  illi  ?  Phorm. 
1. 2.  70.  Ut  potoi,  noptnm  vti^nsm 
locaTi  baic  adolescenti.  Pborm.  V.  1. 
25. 

Virilis]  Animo  vtriU  pnesentiqoe  sis, 
para.  Pborm.  V.  7.  64. 

FirCiu]  Imperatoris  vtrtvtem  noTe- 
ram,  et  vim  militum.  Eon.  IV.  7.  8. 
Conlaodavi.secondam  Acta  et  vtrttitei 
toas.  Eon.  V.  8. 60.  Haec  sont  tamen 
ad  virtiitn»  omnia.  Heaot.  I.  2.33. 
Omatas  esses  ex  tois  virtutt&us.  Adel. 

II.  1.  22.  Nomqoam  ita  magnifioe 
qnicqoam  dioam,  id  vtrtus  qoin  soperet 
toa.  Adelpb.  IL  3. 4.  Aotiqoa  virtuU 
ae  fide.  Adelph.  m.  3.  88.  Faoio  te 
apnd  illom  dcom:  virhim  nan4k.  Adel. 


IV.  2.  88.  Qoem  aoioris  mrtiataehis 
restitoit  locom.  Phoim.  proL  SS. 

Ftj]  Haod  Tereer,  si  in  te  eafo  ait 
sitom  :  set  at  vtm  qoeas  farTe.  And.  I. 
5.42.  Tidenotas.  Una  talsa  laorjMlB. 
qoam  ocolos  tereodo  misen  tix  «  cx- 
presserit.  Eoti.  I.  1. 33.  Vd  «t,  Td 
olam,  Tel  precario.  Eon.  II.  S.  28. 
Sioe  vt.  Eon.  IV.  7.  20.  Hoe  radde, 
nisi  vi  moTis  eripi.  Bon.  IV.  .7-  26. 
Si  vtm  fikoiet,  in  jos  docito  hosnifm. 
Eon.IV.  7.  30.  Ne  qonm  in  iUom 
Tbab  vim  fieri  sinat.  Ean.  V.  4. 41. 
Ft  et  Tia  perTolgaU  patnuB.  Heant.L 

1.  49.  Hio  me  magnifiee  ecfiero,  qni 
vtm  tantam  in  me  et  potestalem  liohnm 
tantsastntim.  HeaDt.IV.S.S2.  Eint 
longe,  mea  qoidem  sententia,  qoi  im- 
periom  eredat  graTios  esse  aat  slafai- 
Un*,  vt  qood  sit,  qoam  illod  qaod  ami- 
dtia  adjongitor.  Addph.  I.  1.  42. 
Coi  miserm  indigoe  per  vim  riliam  eb- 
talerat.  Adelph.  III.  2.  10.  Sansma 
vi  defeodam  bas.  Qood  yos  th  eegil, 
id  ▼olontate  impetreL  Adelph.  III.  4. 
45et47.  Tidenotas.  Fts  eat  hme  qoi- 
dem.  Adelpb.  V.  8.  20.  Vi  «Bpi  eo- 
gere.  Heo.  II.  2.  26.  Ipse  eripoit  vi, 
indigiio  qoem  haboit,  Tirgini 
anolom.  Heo.  IV.  1.  59.  Hei 
(atetar  vt  in  ria  nesoio  qo 
sisse.  Heo.  V.3.  30.  Ni  «if  boaiiB 
ipsa  in  esset  forma,  hmo  fimam  exti»- 
goerent  Phorm.  1. 2. 57.  Fs  oooelam 
te  esse.  Phonn.  L  4. 56. 

Vito]  Id  viso,  ton  aa  iOi 
And.  in.  3.  3.  Ego 
And.IV.2.25.  Idqoeadeoi 
domist  Eon.  IH.  4.  7.  Si  fi»rte  fralcr 
redierit  vim.  Adelph.  IV.  2.  la  NoaHa 
ilioo  it  vitere  ad  eam.  Heo.  L  2.  114. 
Qood  heri  nemoToloitnienlMi  ad  eam 
te  intro  admittere.  Heo.  II.  1.  40. 
Nono  ad  eam  vimm.  Ne  mittas  qai- 
dem  vitsRdieaosa  qoemqoam.  Heo.  IH. 

2.  4  et  7.  VoIUsne  eamoa  viteref 
Phorm.  1. 2. 52.  Demiphonem»  si  do- 
mi  est  vimm.  Phonn.  V.  7.  6. 

Vita]  Id  ego  arbitror,  adpriaae  ia 
vito  esse  otile.  And.  1. 1.  34.  Habei» 
Bom  viUB  modom.  And.  1. 1.  68.  ViU 
qoi  aoxiliom  tolit  Aod.  I.  1. 115.  Sa- 
pieoter  vitam  iostitoit  Podioe  mtma 
parce  ae  doriter  agebat  Aad.  1. 1.  40 
et  47.  Hic  dies  aliam  vdma  defert 
And.  I.  2. 18.  Tide  notas.  Qom  mihi 
sonm.  animom  atqoe  omnem  «item  ere- 
didit  And.  I.  5.  97.  Pne  infcisi  «i- 
tamfiljm.And.V.1.3. 


ET   PHRASIUM  TERENTII. 


675 


berel«  oerte  iBdabio  vitoBi.  ADd.II.  9. 

10.  Bgo  Deomiii  vkam  eepropter 
■empitemam  eese  vbitror.  Aod.  V.  5. 
5.  Ne  hoc  gudiam  oontaminet  vita 
Kgritodine  aliqu.  Bao.  III.  5.  4.  Ui- 
qaedom  ilie  ntam  illun  oolet  inopem. 
Heaut  I.  1.  84.  Vitast  eedem.  Heant. 

11.  3*  24.  Qao  etadio  vitam  saam  te 
abeente  exegerit.  Henat  II.  3.  39. 
Cotidiuueoiteoonenetadiiiem.  Henat. 
n.  3.  4t.  Spem  mt€  du^.  Henat  IV. 

1.  23.  Deomm  vitam  epti  eomas. 
Henat  IV.  3. 15.  Ullamoe  ego  rem 
vmqoam  io  vita  mea  Tolai  ?  Heaat  V. 
3.  4.  £go  liano  clementem  vitam  ar- 
banam,  atque  otiam  aeeatas  som.  Rari 
ogere  vUam.  Adelpb.  I.  1.  17  et  20. 
Noatram  omoiom  vitam.  Adelph.  III. 

2.  33.  Tide  notaa.  Gnatm  vita  in  da- 
biom  Teniet.  Adelpb.  m.  2. 42.  Non 
tu  hoc  «rgentam  perdis,  set  vitam  taam. 
Adelpb.  III.  3.  56.  Hancine  vitam  f 
boMune  mores?  Adelpb.  IV.  7.  40. 
Inapioere,  tanqnam  in  specnlnm,  io  vi- 
ta$  omniom  jabeo.  Adelph.  III.  3.  61. 
Numqaam  ita  qaieqoam  beno  sabdoota 
ratione  ad  vitam  faat.  Ego  vttam  do- 
nuni  qoam  vixi  oaqae  adbao,  prope  de- 
oarao  tpatio  omitto.     lUe  i 


per  egit  vttom  in  olio,  in  conviviis. 
Contrivi  in  qa«nindo  oiCom  atqoe  m- 
tatem  meam.  Adel^b.  V.  4. 1.  5.  9  et 
15.  AUenom  a  vita  mea  ▼idetor. 
Adelpb.  V.  8. 21.  Id  non  fieri  ex  vem 
vita,  Adelph.  V.  9.  ^.     Qoo  qaisqae 

ro  liio  oitamveetroram  ezigat  Heo. 
1.  19.  vide  notas.  Handne  ego 
vitam  pani  peidere  ?  Hec.  III.  1.  2. 
In  eandem  vitom  te  revolatam  denno 
rideo  eiM.  Hec.  IV.  4.  69.  Tna  qui- 
dem  berole  oerto  vita  bmc  expetenda 
optaadaqoe  est.  Phorm.  I.  3.  12.  Nol- 
last  milu  vita  expetenda.  Phorm.  II. 

I.  24.  Cai  io  opem  vita  emt.  Phorm. 

II.  3.  16.  vide  nolas.  At  qoem  vi* 
ram  ?  qoem  ego  viderim  in  tita  opta- 
mam.  Pborm.  11.  3.  20.  Vita  ot  in 
tato  foret  Phor.  V.  1.7. 

Vitio}  Virginem,  qnam  ere  dooode- 
demt  miles,  vitiavit.  Ban.  IV.  3.  1 2. 
Filiam  ejos  virginem  vitiavit,  Adelpb. 
III.4. 21.Virginem  oitiojCi,  qoam  te  noo 
jos  foemt  tangere.  Adelpb.  IV.  5.  52. 

Fttium]  Qoam  rem  vitio  dent.  Aad. 
prol.  8.  Neque  de  vitio  virginis.  Eon. 
IV.  4.  54.  In  amom  bmo  omnia  in- 
siint  vitia,  Ean.  I.  1.  14.  Date  ores- 
oendi  oopiam»  novarnm  qni  speotandi 
ftoioBt  eopiam ;   aiiio  oittii.    Heant 


prol.  39.  lUi  nil  viti  est  relictnm. 
qain  id  itidem  sit  tibi.  Heaat.  V.  3. 
19.  Laadin  an  vitio  dnoi  factam  id 
oporteat.  Adelpb.  prol.  5:  Cai  mise- 
r»  indigne  per  vim  vitium  obtnlemt 
Adelpb.  UL  2.  10.  Hoo  vitio  datnr. 
Adelpb.  III.  3.  65.  Solom  anam  hoc  vi- 
tvum  senectus  adfert  homioibus.  Adel. 
V.  3. 47.  Bi  novnm  intervenit  vitinm 
et  oalamitas.  Hee.  prol.  2.  Hlod  milii 
vitiumst  maxamam.  Hec.  I.  2.  37. 
Fttiiim  est  oblatum  virgioi.  Hec.  III. 
3.23. 

Vitupero]  Id  isti  vitu|Mrafit  factam 
And.  prol.  15*  llloltimodis  cnm  istoo 
animo  es  vittipsrandtu  Phor.  III.  1.  1. 

Fivol  Libem  vivendi  fnii  potestas. 
And.  I.  1.  26.  vide  notas.  Prope 
lom    aMeno  mom  vtosiultimst 


modo.  And.  I.  1. 125  et  126.  Potias 
qnam  boneste  in  patria  panper  vioeret. 
£nn.  IV.  5.  3.  vide  notas.  Ego  pol 
hodie»  d  vivo,  tibi  ostendam.  Aod.  V. 
2.  25.  Habeat,  valeat,  vtvat  cnm  illa. 
And.  V.  3.  18.    Si  teoam  vioit.  Ean. 

III.  1.  20.  Egon  formidolosos  ?  ne- 
most  bomioam  qai  vtoot,  minas  Eon. 

IV.  6. 19.  Non  sibi  soli  postolat  to 
vivem.  Eon.  III.  2.  28.  ^Eoqois  me 
bodio  vtvit  fortonatior?  Bon.  V.  8.  1. 
Hoc  quod  fit,  nbi  non  vere  vivitttr. 
Heo.  I.  1. 102.  vide  notas.  Honcoino 
omt  SBqoom  ex  illios  mom,  an  illom  ex 
faajos  vivem  f  Heaot.  I.  2.  99.  Tibi 
aolem  porro  ot  noo  sit  saave  vioere. 
Heaut  m.  1.  73.  Desertm  vioimus. 
Heo.  II.  4.  11.  Et  vioo  etvaleo.  Hec. 
II.  3. 3.  vide  notas.  Valet  atqoe  vhrit. 
Hec  III.  1.  21.  Modo  lioeat  vivere, 
est  spes.  Heaut  V.  2.  28.  Qoi  so 
sine  hiu}  jombat  onom  nnmqnam  vietu* 
rum  diem.  Adelph.  III.  2. 34.  Viver^ 
otiam  nnno  lobet  Adelph.  III.  3.  91. 
Vitam  domm  qoam  mxi  nsqoe  adhao. 
Adelph.  V.  4.  5.  Sibi  virit :  sibi 
somptom  feoit  Adelph.  V.4. 11.  Ftxit, 
dom  vixit,  bene.  Heo.  III.  5. 11.  O 
omoiom,  qoantnm  quaiitam  est  qoi  vi- 
vunt,  hominara  homo  oroatlssimo  Phor. 

V.  6. 13.  Ut  sit  qai  oivot.  Phorm.  V. 
2.5. 

rious]  riotts  videasqae  pereo.  Boii. 
I.  1.  28.  Me  vivo.  Heaat  I.  1.  51. 
Si  me  vivom  yis,  pater,  ignosce.  Heo. 
V.  5.  7.  Hlom  vnmm  et  salvom  vel- 
lem.  Heo.  III.  5. 14. 

Ftx]  Vix  tandem  sensi  stolidos. 
And.  III.  1.  12.    Vis  me  eontineo. 


m 


INDSX   V?8ip»WW 


.E«».  V.  2. 20.  Vix  Mffm.  H«s.  U.  4. 
9p.  VtxhwiuMi  paUtar.  AdcJph.  L  2. 
^.  jCopip,  «t  vix  opntiiMor.  H«c.  IV. 
3.9.     FiJttande(Q.PbonB.  II.l.  4. 

Ulfi^tccr]  Uoo  tempiu,  pneo^fore 
m^u  9M,  hftiit  te  «(c^pt,  jnciiei.  Asdi. 
XII.  5.  18.  Tide  Botai»  Malio  ogo  um 
^oipioerB,  ii^am  hoao  ulciici,  «ooopt* 
Ijyuria.  Enii.  ^V.  j6. 24*  Injnrioni  a«- 
tem  o^  uleiaoi  adv«rfaffos  ?  Hoo.  1. 1. 
1$,  Hufic  iupvifliw  potar|m«a  laoalrp 
modo  u<«ud.  Phorm.  V.  7.  69. 

r/2cu«]  QuidminoB  ntibile  fait,qaam 
kQ9  uicut  taageie?  PhQim.  IV.  4.  9. 

^/ii«f]  Qo9m  mo  ▼erbam  potaiaa^ 
ullum  prolo4i|i?  f«t  ullam  oavnni? 
Aai).  1.5.  2|.  Nolo  ^bi  uifitmoom- 
modam  in^rolpdifr.  Aad.  III.  3.  41. 
«ide  fioiaa.  Neo  mora  uUo  eat,  qni» 
Jam  oxoreqi  dooam.  Aad.  V.  6. 7.  Qmp 
T9B  iu  Mnn^ae  eoniiiiim  peqne  modam 
kabet  fiUum.  Eoa.  (.  4.  |3.  Ne  rim 
hdn$  uUam  in  iUam.  Koo.  IV.  7.  37. 
(Jt  lyoqpqaam  iaUo  vnori  Toairo  iooi- 
4erp  poaait  calamitaa.  Qea.  JX.  4.  15. 
Noqne  le§o|D  patai  tepere  ae  uUam. 
Adelpb.  I.  2.  6.  Si  faoera  possam 
uUo  modo.  Heo.  U.  2.  24. 

C^/trn<n']  Sod  oooom  ipapm.  Qoi 
M\  ulUrioA  Pborm.  IV.  2. 10« 

(7/timu4]  ^st  mibi  ttitioiif  oonoiaTe 
10  «dibaa  qooddam  retro.  Hea.  V.  1. 
99.  Qnis  l^ie  ost  •eaex,  qoem  ndpp 
io  uidma  platoa  ?  Pborm.  i.  4. 37. 

Ulirti]  Ultro «d  m«  Teait.  And,  l.  1. 
73.  Te  ukro  aocasabit  t  et  dabis  u  Itro 
ei  sappiioiom.  Sop.  I,  1.  24  et  25. 
Tido  notas.  Nofi  infepiam  miilieruiu  * 
nolant  abi  Telis  :  abi  aolis  oopiunt  ui- 
tro.  Ean.  IV.  7,  4S.  Sibi  |iori  injo- 
riam  uUro,  Adelpbr  IV.  3.  4.  Tido 
notaa.  Etiaa»Be  uiiiv  aooasatum  ad- 
fpnitPPboniii.  11.3,13. 

UnuJ  pomqaibas  erat  oomqoe  «»0^ 
iif  •psedodore.  And.  I.  |.  36.  Haot 
pQilTonit  tftfia  ire  oom  aipoa  inyperato- 
Mm  iB  na.  Eon.  lU.  2,  42.  Eocom 
DroniQaeB  ean  ^7»  ^M,  Hea.  II.  2, 
12.  rido  Botast  Qam«o  ot  una  mooiuB 
ad  iBatmm  virgiBis  eas.  Adelpb.  IV.  3, 
t'.  Com  firgino  um  adalescens  oabae- 
rit  Heo.  1. 2.  63.  Una  tecom  booa, 
9iafa|,  tolenibimas.  ?hpniu  lU.  3. 23. 

^ffriotim]  l/inoiaiimTix  de  dempaao 
«ao,  aaam  dofrqdans  g«Bi«m,  opnp^rsil 
misor.  Pbormr  X- 1-  9. 

Unehui]  Ten  asymbplam  feBiro,  imio? 
tiifi  «tqpe  l«at«m  o  balofis?  Phofm. 
II.  2.  2a. 


UngusfKhml  OhaoBat,  fotai,  «bt 
tgtfuoBto  ;  demeo.  Adolpb.  L  f .  41. ^ 

Unguit]  Ut  Ofo  vMguibuM  CnoiloiOi 
W  pooloa  iBTolem  roBofieo  ?  Eam.  IV. 
3.6. 

dpto  sonuBa  filio  nxorem  wt 
Aod.  L  1.  73.  Hpic  jam 
iMiicui  go«tos  domi.  Hoo.  IIL  2.  29. 
Seoflm  soaa  pas«  dioere,  ilhw»  •■lem 
Hoa.  L  2.  43.  Qoid  li 
t?  Pkotm. 
V.3.4L 

Ummw»,  Uniiunui]  HoiianiMmim 
tridoam  ?  Eob.  U.  1.  18.  Qoi  fobm 
«amiersif  et  popolo  ptaooBt*  Ado^h 
paoL  19.  Id  iUa  imisirwm  Bbii^ot. 
Hmrm.  1 1. 11. 

rTiwMmodi]  PorentBm  iBJms  «■>«•' 
«M^  sont  lisfme»  He«.  L  2.  SU 

Uuui]  Umui  et  i|em  altmr.  Aad.  L 
1,  50.  At  »i  umis  sompaiqo  otiam 
lostot  And.  V.  4. 37.  Qoi  mihi  Bm» 
vne  digitalo  forem  «poris.  Eoa.  U.  2. 
53.  Umim  hoo  soito.  Eob.  V.  2. 38. 
Una  i^ioriast  tooam ;  akonMi  leoMu 
Pborm.  V.  7.  90. 

r/nusyuiffuif]  Umim  fuUquid,  qood 
qaidem  erit  bpUiasiaHim,  carpBa.  Adat. 
iV,  2.  51. 

t/nusfutfoif ]  Una  haram  fu^fw  •*■- 
«•  me  at  faciam  nioBet*  Ai|d«  V.'  4. 1« 

rooa^Mium]  Tanqoam  Philwopho- 
rum  hahent  disoipBli  ex  ipsif  u — ^'' 
KoB.IL2.32.TideBo(as. 

Vooo]  Jam  ferma  morioQa 
Mt.  A»d.  L  5. 49.    Ad  opnam 
EaB.U2.28.    Qaiivoave/. 
V.  6. 3. 

Volgo]  VoUo  qaod  dioi  solot.  Aod. 
U*5. 15.  Foi^o  andao  diai.  Vietnm 
iwi>o  qanrerf .  Hoa.  lU*  1.12  «138. 
FoLofiwdant  Hea.  V.2.  4, 

Voigut]  Volgu$  soTTonim.  And*  lU- 
4.  4«  Voigut  qom  «b  so  segr«|«Bt. 
H««.I|.4.6.  Fi^gM  qBo4BMae««di« 
malieram.  Heo.  IV.  2. 24* 

Volnut]  Qpi  «bstergofBp  «phsw? 
£«n.  rV.  7.  9, 

Volo]  Qaid  oessaa?  tN»Ia.Hoc  UI. 
4.  24b 

Volc]  Puoia  to  twfo*  Aod.  L  L  t. 
liu  uolo  itpqao  postolo  Bt  fiat.  And. 
IIL  3. 18.  Qois  mo  «oit?  Aod.  V.  3. 
1.  Sine  m«  porroBire  q«o  ooio.  Hn» 
L  2,  44*  Nolopt,  «bi  vfiif :  obi  nolU 
oopioBt  «Hro.  ^.  IV,  7.  43,  Omaio 
Top  or«Utf  volo,  HaPPt  proL  26.  Q«i4 
«ii  tihi?  0piPt.  L  L  9- 


£T  PHRA8IUM   TEBENTIL 


m 


mi9  Addph.  I1L3.  78.  Qoup^sUfm. 
AMili.  IV.  S.  16.  Q«»  BWMiiiifli 
qFu«9Vai«rg»  ■•  oo«v«ritMtt  patar, 
qift»4  J)olU««  «ft  #a|Ni  ■MntaiB  qnod 
wUcm  Mio.  Hoo.  III.  5.  S7.  Nam- 
qnid  aliod  me  ou^  Phorm.  L  % 
101. 

Koitui]  Foi<tt  adeo  modoilo»  adeo 
YeBotto,  ot  Bil  sopnu  Aod.  L  1.  93. 
Verooo|ltt.ABd.V.  l.tO.  TrisUtfo- 
TeriUi  iBoet  io  looUu.  Aad.  V.  S.  16. 
VoUn»  qooqiie  bomiBBm  fiagit  eoelBS. 
HeoBt.  V.  1. 14.  Fettttm  coatomf  la- 
auoL  Phrom.  L  4.  53.  Nbbo  feelBe 
■uhi  voitiuqoe  eet  oBpieadBs  Boroe. 
Phorm.V.  6.50. 

VohiMM}  Tb  ooBolBe  Ibb  «ofcmtate 
08.  Aod.  IV.  1, 34.  Prmter  oiTiBm 
worem  Btqoe  legem,  ot  101  «olttMtatm 
imtrie,  Aed.  V.  3.  9.  PiotBf  filJBe 
iBBo  IBB  «o(ttfi«ate.  HoB.  V,  4.  %*  Qaod 
Toe  Tie  oogit,  id  vIhvPkU  impetrot 
Adolph.111.  4. 45.  TidoDotae.  UIsbb 
BoiuBtete  id  qood  est  fitoiBBdiim  ImIbC 
PhreBi.V.  3.S. 

Keloe]  Satie  dia  ja»  hoo  MKOB  ooiM^ 
BBn.V.a.55. 

FeJMio]  Beoo  iiMUia;  «I  M<«pMt. 
Hee.  V.  4. 17.  VoBiro  MlTom  veliqMit 
Phoiv.  IV.  3.  5. 

FoJB|rt«]  EgoB  hBjae  momofiam  po- 
liar  memooiupCatiobstaro?  ABd.V.4. 
41.  Volvpiiut  ooram  pioprim  raat. 
Aod.  V.  5.  4.  O  BMarom  iWttptatiMi 
OBUiiam  iaveBtor,  ioeeptor«  perieotor. 
Aid.  V.  8.  4b  VtknpUAmn  magaam 
aaBliM.  Heaal.  L  %•  10.  Hmo  oon  «0- 
biptati  tiU  eiM,  latia  oorlo  eoio,  Heaot. 
L  L  19.  Neo  &•  eeM  bUb  «e  ttiiup» 
Mti  hio  frai.  Heaat.  L  1.  97.  Ahi  U 
Qt  blBBditiii  rau  qaam  mlaiBo  pratio 
i«am   «o(ttptaMm   azplaat.     Hoo.   L 

1.  IJ. 

Fero]  Qbo  paoto  ea  joM  hMlono 
pBBem  atnuD  miivtit.  Eaa.  V.  4. 17. 

Vomml  CliTos  deorsam  9ormm  eel. 
Adelpb.  IV.  S.  36. 

roTMT»]  Forsurs  solTis.  FhoiB.  V* 

2.  15.  Tide  BolM. 

rorto.  VorUi]  Beno  v&rUndo*  £bb 
prol.  7.  Redigam»  ot  qoo  m  tariai, 
neseial.  Hesot.  V.  1.  73.  Di  beoe  vor- 
taiil.Adelph.IIL  4. 10.  QamrMlibi 
V0M  roalo.  Adelph.  III.  1. 37.  Qao 
lae oofMm/  Hee.  IV.  1. 1.  Di  MrtaM 
bono  qaod  agaa.  Heo.  L  2, 121.  Qom 
qaidam  illi  m  vartali  milo.  Phorm.  IV. 

3.  73. 

Vom\  Vmm  hiwo  disaM»  si  salTM 


i<pmm,iitMBi 
iBBdo  roaperot  Heo.  IIL  4.  tO. 

For]  Aadire  pseBB  rii 
mililU.  BoB.  III.  1. 1.  MaHia  wr  tI- 
laal  Philameam.  Hec.  IIL  L  38.  No- 
qoe  ooee  alia,  ao  im  moBobat  ipea,  p«- 
torat  waqaeri.  Heo.  UL  3. 15.  Tide 
BOlM.  EiiimTero  •oomt  opoi.  PboiM. 
V.7.92. 

Urhmuul  ClcMenteM  THam  mhm^ 
nom.  Adelph.L  L  17. 

I7r6t]  Neqoe  egri  neqaettrfttf  odioa 
BM  Bmqaam  pereipit  Bob.  V.  5.  2. 
8orTolam  ad  oam  ia  vnittm  mieil.  Hea. 

I.  8. 17.  AgelU  Oit  hio  rab  ttrfte  pan- 
)aM.  Adolpb.  V.  8. 26.  Hoc  raroiBM*- 
(m»  oomaMBt  Hm.  I.  2. 100.  Bxttrfte 
M  niB  habjUlom  migVM  ?  Heo.  IV.  2. 
13.  PsmphilaBMo  hao  ttr6i  priTori  ii- 
OM  ?  Phorm.  lU.  2. 32. 

Vro\  Uro  homiaem.  Bbb.  U.  2. 43. 
Te  Bt  male  ttrot.  Eaa.  IIL  2.  48. 

Vafi0m\  Si  abiii  «qn«B.  U^fiam* 
aaoideriU  Adelph.  L  1.  3  ot  12. 

Z/sfttom]  Neqao  iilio»  BeoBO  alibi  li- 
hi  eritttSfttam  ia  mo  BMra.  And.  U.  5. 
9.  NoBUiam  e|m  color  padorie  signQB 
«JToamiDdloat?  Aod.  V.  3.  7.  Neqao 
Tirgo  Mt  vigiuim  1  noqoe  ego.  Eaa.  II. 
3.2.  NaBU|BaB^etiamrai«i9Mam,qaiD 

8.  6t.  lU,  Bt  Hijttam  foit  fide  qaisqoom 
optiauu  Adelph.  U.  1.  7.  Qaari  jam 
ttifuam  tihi  sibI  Tiginli  Minm.   Adel. 

II.  2.  I5u  Aa  profiaroadBm  hoo  tibi  tI- 
dotar  «Sfttom/  Adelph.  lU.  2.  39. 
Qood  mhiimeet  opas  «syuam  eferri. 
Adelph.  IV.  4.  16.  Ao  qoisqoam  «t- 
qmm  gOBtiBmsl  isqBO  uiser  ?  Hoo.  IH. 
1.13. 

Uwue\  UtqusoA  mtotm,  Aad.  L  2. 
28.  Ui««e  adhoe.  Aad.  I.  5. 27.  Utquo 
adeo  doaoo  perpelil.  Aad.  IV.  1. 38. 
Ul  dofeUgM  uiftti.  £oa.  IL 1. 14.  Up- 
quo  ad  laoem  TigilM.  Ean.  U.  2.  47. 
Ex  jBlhiopia  Mt  «sfue  hme.  Ean.  III. 
2*  18.  Uifue  illi  do  mo  aopplieiam  da- 
ho.  Hoaiit.  L  1.  86.  Utfm  ad  noMm. 
Adelph.  U.  1. 28.  Utque  ambo  defim- 
ri  samu.  Ei  «ifui  m  ptmhoi.  Adol. 
II.2.5et7.  U«9«eadTorM  lompeetaU 
Bsi  sBBMa.  Hoo.  IIL  4.  9.  ProgoBisB 
TMtiam  «jfMe  ab  avo  alqBa  ataTO  pio- 
fetoM.  Phorm.  li.  3.  48. 

Utm}  Neo  amgie  ez  «lu  tao.  Eoo. 
V.  8.  47.  M ihi  rie  mI  vmo.  VmmL  I. 
1.  28.  Tibi  qaod  ox«itt  mot  Heaat  I. 
f.  36.  Nbb  «iM  Toaiel»  ipera.  HmoI. 
llI.2.42.Q«ldf 


fm 


INDEX    VERBORUM 


m.  S.  76.  Siqoid  tMU  Tenerit.  Adel. 
V.  6, 7,  Non  louf  (aoto  eftBilv.  Heo. 

III.  1.  47.  Si  esiet  nottro  ex  tuu.  Hec. 

IV.  1.  33.  Ez  «lu  qaod  est,  id  pene- 
qnar.  Hac.  IV.  3. 10.  Mi  loui  ▼enit. 
Phonn.  I.  2.  f3. 

Vq  Modo  ut  posiim.  And.  II.  4.  6. 
Amabo  ut  iliao  tnoiBees.  Bon.  III.  3. 
31.  Si  ita  est,  factoras  ut  tai  officiani 
■oom.  Adel.  IH.  5. 4.  Wde  notas.  Hi- 
oino  ut  tibi  respondeat  ?  Pborm.  V. 
8.  3. 

Uu  Quemadmoduml  Age  age,  ul  la- 
bet.  And.  U.  1. 10.  Ut  ta  ploi  Hdes. 
And.  IV.  3.  23.  Tide  notaa.  Ut  sit 
Boo.  I.  2. 18.  Ita  ul  res  leie  habet. 
Heaot  IV.  3.  24.  Ut  qaisqae  saam 
▼olt  esse,  itast  Adelpb.  III.  3. 3.  45. 
Paoiam  u<  mones.  Hec.  IV.  4.  97.  Ut 
homost.  Phorm.  V.  f .  9. 

Uu  l^oitqvLaw^  Ut  hino  te  introire 
jossi.  And.  III.  4.  11.  Ut  hosoe  in- 
stmit  Bon.  IV.  7.  12.  Ut  hino  forte 
ea  ad  obstetrioem  erat  missa.  Adelph. 
IV.  4.  10.  Uzorem  ut  dozit  Heo.  V. 

I.  26.  Ut  abii  abs  te.  Phorm.  IV. 
3.  12. 

Ut.  Qumuk2(k  Quam  oalde]  Ut  lal- 
sos  animi  es.  Eon.  II.  2. 43.  Yide  no- 
tas.  Ut  errat  Heaot  IV.  8.  3.  O  For- 
iana,  «tt  nomqoam  peirpetaa  es  data. 
Hec.  III.  3«  46.  vide  notas.  Ut  lados 
facit.  Phorm.  V.  7.  52. 

Ut  %a'i  Ut  Mt  erat.  Heant  I.  1.  26. 
Hbo  ut  ttt  sont  Heaot  IV.  8.  30.  tI- 
de  notas.  Ut  ui  haosont  aota,  Adelph. 

II.  2.  40.  Ut  ttthmo  sont  Phorm.UI. 
2.46. 

UtcvanquM\  UteumquB  opost  And. 
IV.  3.  21.  Uteumque,  abioomqoe  opos 
estHeaotm.  3. 17. 

Utir]  Harom  doarom  cooditionom 
nono  utrom  malis,  Tide.  Heaat.  II.  3. 
85.  Uirum  ▼olt  Heaot  V.  5. 14.  U- 
trum  malis  soio.  Hec.  III.  5.  15. 

Uterque]  Utntque  res.  And.  I.  5. 
52.  Utergue,  mater  et  pater.  Bon.  V. 
2. 1.  Utrique  ab  utrispie  derincimini. 
Heant  II.  4. 14.  Vehemens  utramque 
in  partem  es  nimis.  Heaot.  lU.  1. 31 . 
▼ide  notas.  Coremos  «qoam  uterque 
paitem.  Adelph'.  I.  2.50.  Qaam  uter- 
fue  est  similis  soi.  Pbo.  III.  2.  16.  17- 
teraue  utrique  eai  oordi.  Ph.  V.  3.  17. 

Utertnt]  Qoi  utrammt  recte  norit, 
ambasnoTerit  And.  prol.  10.  Inanrem 
«tramvtt  otiose  nt  dormias.  Heant.  U. 
3. 101.  Si  tttrumvif  horom,  moUer,um- 
qoom  tibi  Tifosforem.  Hee.  IV.  1. 10. 


Utt]  Ita  uti  81  esset  filio.  fian.  I.  2. 
37.  Ita  uti  qom  onnntnr  sibi.  Heant 
II.  3. 47.  Ita  ttti  deoet.  Adelph.  IV.  7. 
37.  Si  qoseret  me,  ttti  tom  dicas.  Hee. 
I.  2.  3.  Ita  ttti  par  fait  Pliorm.  V. 
7.  15. 

UtibUit]  Qoid  minos  uttbUe  fnil? 
Phorm.  IV.  4.  9. 

UtiUi]  Id  e^  arbitror  adprime  ia 
vito  OMo  utife.  And.  I.  1.  34.  Qoibas 
iUod  mazome  uiUetL  And.  V.  1.  16. 
In  meta  esse  haae,  illi  est  tttiit.  Hemt 

1.  2.  25.  Non  est  utUe  boic.  Adelpli. 
UI.  2.  43*  ride  nutas.  Neqae  bomee- 
tom  mihi,  neqoe  %Uile  ipsi  rirgini  eet. 
Hec.  I.  2. 76. 

UHlitat]  Crtiiitotem  in  eareMam 
ntoogfnoscas  meam.  Ban.-II.  3.  18. 

Utinam]  Utinam  id  sit  qood  spero. 
And.  V.  4.  28.  Utinam  eseet  mihi  pors 
mqaa  amoris  teoam.  Eon.  1.4. 11.  Uti- 
nam  ito  di  fazint  Heant  I.  1.  109. 
U^tinam  hoo  perpetnom  fiat  gandiom. 
Adelph.  V.  9.  15.  UtiHom  seiamito 
esse.istoc.  Hec  IV.  1.  21.  Qood  uxi- 
nam  ne  Pboimioni  id  soadere  in  mea- 
tem  iucidisset.  Pborm.  1.  3.  5. 

Utiquam]  Usqae  illod  ▼isnm  est 
Pamphilo  oe  tttifuom  grave.  Hee.  1. 2. 
50.  vide  ootas.  Id  ▼ero  ne  utiqaam 
honestom  esse  arbttror.  Hec  III.  3. 
43.  ▼ide  notas. 

Utifr]  Uium  pro  sois.  And.  prol.  14. 
Nihil  oiroom  itione  uiut  es.  And.  1. 2. 

31.  videnotas.  Sole  «tttntttr  his  regi- 
n».  £on.  I.  2.  88.  Faoili  me  ttfftar 
patre.  Heaot  II.  1. 5.  Soio  te  non  esse 
«mm  antehao  amicitiamea.  Adelph.  IL 
3. 42.  Mea,  qoe  pneter  spem  e^enere, 
tttontur  sine.  Adelpb.  V.  3.  29.  Hoie 
aliqaid  paolom  pne  mann  dederia,  on- 
de  tttatur.  Adelph.  V.  9.  24.  Bodem 
at  jore  ttti  senem  liceat,  qno  jore  som 
utuM  adolescentior.  Vetere  in  no^aom- 
pi  ttti  oonsaetodioe.  Hec.  alt.  prol.  2. 
3  et  29.  Alias  ot  ttti  possim  ooosa  hae 
ialegra.  Heo.  1. 2.  5.  Ne  simili  tttamur 
fortona  atqne  tcii  somos.  Phonn.  proL 

32.  Sflisti  ttti  foro.  Phorm.  I.  2.  29. 
Sio  snm  :  si  plaeeo,  tttsre.  Phonn.  III. 

2.  42.  Dnplioi  spe  utier»  Pborm.  IV. 
2.  13. 

ITtrum]  Utrum  pnedioemne  anta- 
oeam .?  Ban.  IV.  4.  53.  Utrum  stndio- 
ne  id  sibi  habel,  an  laodi  pntot  Ibre? 
Adelph.  ni.  3.  28.  Utrum  stoltitia  fa- 
cere  ego  faono  an  malilia  dioam  ?  Pbor. 
IV.  3.  54. 

Uxer]  Sive  itta  «sor  ai^e  aodoast. 


£T  PHRASIUM    TERENTIL 


079 


gnTida  e  PUnpbilo  ett  Aad.  1. 3. 11. 
Usor  tibi  daoeadast  Aad.  I.  5.  19. 
Qoam  ego  •iiimo  egione  earam  pro  ui- 
on  haboerim.  And.  1.  5.  38.  Enu, 
qoantom  aodio  wtort  ezcidiL  Aod.  II. 
5.  13.  Domoft,  luror,  liberi  ioTonti. 
And.  V.  3.  SO.  Amioem  nt  bnbeM  pro- 
pe  jam  in  uxarU  loco.  Heant.  1. 1.  52. 
l7«orem  mimqoam  habai.  Uxorem  dnx- 
iL  Adelph.  1. 1. 19  et  21.  ITkor  line 
dote  Teniet.  Adelpb.  IV.  7.  21.  Cur 
>>  Adelph. 


V.  7. 6.  DJegnmdedaoit  domnm.  Heo. 
1. 2. 60.  Qoid  mnlierii  tuwrm  babes  ? 
Bedno  tuorvm.  Heo.  IV.  4.  24  et  34. 
Qood  babes,  itaot  volnisti,  usoran  sine 
mala  fama  palam.  Phoim.  1. 3. 17.  ti- 
de  notas.  Nnllam  mihi  malim  qnam  is- 
tano  laonm  dari.  Pborm.  IV.  3.  53. 
Dnasne  is  laorei^  Phorm.  V.  2.  27. 
▼idenotas. 

Usorim]  AbboireBti  ab  re  iMorio. 
And.  V.  1. 10. 


INDEX  AUCTORtTM 

QtJr  APUD  StROMAffTAS  ET  W  COMMEHTABirS,  INPRIMIS  tlKDElBRO. 
On,  LAUDAIITTTR,  VSL  JOamAXTUB^  V^  lUAJSrUAVTUR. 


ACCIVS.  tom.  I.  p.  XXVII.  Add. 

V.  4. 17. 
AoU  ooDoilii  Chaloedoneiif  is  Ms.  Ean. 

6. 15. 
AebilleiTatiat.  And.II.l.S.  Eob.U. 

3.74.   in.l.M.    IU.5.S2.   IV. 

5.6. 
Ademutias.  Eon.  III.  5.  59. 
Adttio.  Ean.  IV.4.22. 
Aaiaoos.  And.  IV.  4.  50. 
AfnniMa.  tom.  I.  p.  XXII.   Addph. 

III.  4.  34. 

JEtchyUu.  tom.  L  p.  XXX. 
A.  GeUini.  Phorm.  V.  7. 71. 
AJooinns.  And.  1. 1.  34. 
Alezuider  Aphrodis.  And.  V.  3.7. 
Alexis.  And.  V.  4.  17.  Heo.  IV.  3. 2. 
Aldhelmos.  Ban.IV.  6. 15. 
Ambvmi  Terentii  histiio.  Phorm.  II. 

2.1. 
Ambrodas.  Heant.  11. 1. 8. 
Ammiuias  Msroell.  And.  IV.  4.  43. 

IV.  6. 25. 

Amphis.  Heo.  m.  4.  11. 

Annoreon  ezpliottar.  tom.  L  p.  305.it. 

Ean.  II.  3. 66. 
Antipoter.  tom.  I.  p.  306. 
AnUpbines.   And.  I.  1.  43.  U.  2.  32. 

Bnn.  IL  2. 1.  Phorm.  IL1.47. 
JjwUodonu.  tom.  I.  p.  XXIU.  And.  V. 

5.3.  Hec.L  1. 1.  ILl.17.  lU.l. 

6.  ni.3.  20.  m.  4.  26.  Phorm.I. 

1.15.L2.37.  IL1.51.  in.1.18. 

ra.  3.  30.  IV.  1.  9.  21.  IV.  3. 42. 

63. 
Apnleias.   Bon.  I.  2.  5.    emendatar. 

Ban.U.3.26.  IV.  5.  6.  HeaoLlL 

3.  65.  Phonn.  IV.  4.  25. 
Ariststnetns.  Ban.  IV.  3.  24.    Phorm. 

nL2.20. 
Aristides.  And.  1. 1.  30. 135. 
Arittofkantt,  tom.  I.  p.  XXV.  And. 

rV.  2.  5.   Eon.  m.  5.  43.    IV.  4. 

22.  Phoim.  n.  1. 53. 
Aristoteles.  And.  IV.  1.58.  IV.  4. 30. 

Phoim.IV.1.9. 


Amolnas,  Eon.  IV.  3.  23. 
Artemidoros.  tom.  I.  p.  XXVI.   Eon. 

L2.5. 
Arrianos.    And.Ll.  12.   Eon.m.5. 

38.  Adelph.U.  1.40. 
Asper.  Adel.  m.  2.  25.  IV.  2.  20. 

Phorm.L2.24. 
Asterios  Bpiso.  Eoo.  V.  4.  38. 
AthenKas.tom.  I.  p.  XXIV.  And.  p. 

102.  And.  L  1.30.  tom.  L  p.  S07. 
Aogostinas.    Aod.ILl.5.6.    IV.  3. 

15.   Ean.  IIL  5.  36.  IV.  3. 24.  V. 

6.23.  Phorm.IV.4.27. 
Aasonias.  Eon.  U.  3. 26.    V.  6.  23. 

Heaat.  U.  3. 50.  Phorm.U.  1. 11. 
Axionicos.  £an.  IL  2. 13. 
Calpamias.  Heaat.  V.  1. 56. 
CttcUhu.  And.  IV.  5. 10.  Eon.  IV.  4. 

4.  IV.  7.  45.  Adelph.  IV.  5.  34. 
Hec.pToLalt.1.6. 15. 

CKlios  Sednlias.  And.  prol.  17. 
C.  Geiar.  tom.  I.  p.  XXII. 
GxUiopiics  recitaior  Terentii.  And.  V. 

6.11. 
Caroinns  tragicas.  Heo.  U.  1. 17. 
Cassiodoros.  Ban.  II.  3.  24. 
Cato,  tom.  I.  p.  XIX.  seqq.  Phoni. 

IV.  3.  6. 
CaUMiu,  And.rV.3.3.  Eon.  U.  3. 

74. 
Ckgro.  tom.  I.  p.  XXU.  XXIX.  And. 

prol.  5. 7.  17.  22.    I.  1. 16.  repie- 

benditor.  I.  1.  41.  86.  107.  L  3. 1. 

13.  L5.2.   IL  1.19.    ra.  3.33. 

iiL  4. 3.  m.  5. 1«.  rv.  1. 1.  IV. 

5.  14.  V.  2. 16.  V.  4. 4.  28.  Bon. 
L1.10.  L  2.92.  UL  2.  3.  51. 
m.5.  7.  IV.  3. 24.  IV.  2.24.  IV. 
7.  26.  V.  3.  2.  Adelpb.  IL  1.  9. 
IIL  3.  8.  47.  IV.  5.  47.  51.  58. 
Heo.  IL  1. 15.16.  36.  UL  5.  26. 
65.  IV.  1.  36.  IV.  2.  4.  IV.  4.80. 
V.  2. 13.  V.  3. 13.  Phorm.prol.28. 
30.  33.  L  3. 2.  I.  4.  31.  IL  1. 1. 
37.  40. 11.  2. 15.  U.  3.  4. 12.  43. 
IV.  3. 6.  63.  V.  7.  43. 44. 


INDEX    AUCTORUM. 


081 


Cinelut.  tom.  I.  p.  XXXI. 

Clemeat  Alexaud.    Adelpb.  II.  1.  40. 

Pborm.  IV.  4.  36. 
Codex  Jottiu.  Bao.  III.  4.  3. 
Godez  Theodos.  Aod.  IV.  4.  30. 
ColDmdla.  Adelpli.  II.  2.  33.  tom.  II. 

p.337. 
Conciliiim  ChaloedoDenie.  Bao.  IV.  6. 

15. 
CorneUusNepat.  tom.I.  p.  XXI.  seq. 
CctooniuM,  tom.  I.  p.  XXI. 
Cjrillas.  Adel.  IV.  7. 33. 
Denuithenet.  And.  I.  1.  16.  Adelpb. 

III.  4.  24.  Phorm.  I.  2.  18.75.  II. 
3.57. 

Oigeftajoris.  And.1. 1. 12.52.  Pbor. 

II.  1.  62.  63. 
Dio  Cassios.  tom.  1.  p.  521.   Pborm. 

IV.  4.  25. 

Dio  Chrjsostom.  tom.ll.  p.  338. 
Dio  Pmsaeas.  And.  I.  1. 12.  Adelph. 

IV.  2. 15. 
Diodoras  Sioalos.  Hec.  III.  3. 18. 
Diomedes.  tom.  I.  p.  XXIX .  And.  prol. 

6.  And.  I.  2.  4. 
Dionjfsios  Halicamas.  And.  I.  1.  34. 

Eao.  III.  5.  43.  Pborm.  II.  1.  53. 
Dionjsias  P.  P.  Ean.  IV.  7. 19. 
Dfp^i/i(i.  Adel.  prol.  8.  tU  II.  4. 11. 
Jhwdeeim  Tabb.  Eun.III.  3.  9. 
Ecloga  Basilicor.  And.  II.  2.  32. 
Etmius,  And.  II.   5.  18.  III.   2.  25. 

Adelph.  I.  2.  26.  Hee.  I.  2.  60. 

Phorm.  1. 2.  24.    1.3.5.    II.  1.  57. 

II.  2.  25.  III.  1.  1.  V.4.2.  V.8. 

39. 
Eonodios.  And.  V.  4. 38. 
Epieunu.  And.  V.  5.3. 
ETantbias.tom.  I.  p.XXIV. 
Eabnlos.  And.  1. 1.  61. 
EupoUt,  tom.  I.  p.  XXV.   Eao.  II.  2. 

20. 
Earipidet,  And.  1. 1. 34.  Hec  II.  1. 17. 
FenetUUa.  tom.  1.  p.  XIX. 
Featas.  Ban.  II.  3.  22.  Hec.  II.  1.  41. 
Fl.  Vopiscos,  Bun.  III.  1.  36. 
Galenns,  Pborm.  IV.  1.  9. 
Gerbertos,  tom.  II.  p.  197. 
Gloss.  Fhiloxeoi.  And.  1. 1. 34.  I.  3. 

3.  n.  6.  26.  Pborm.  V.  8.  53. 
Glossa»  Placidi,  Pborm.  I.  4.  53.  ad 

Donatam. 
Glossie  Lalin»,  Eon.  II.  2. 13. 
Gantberns,  Adelpb.  IV.  7.  22. 
Harmenopnlas,  And.  IV.  4.  32. 
Hegrias,  And.  II.  5. 16. 
Helladins,  And.  IV.  1. 58.  tom.  I.  p. 

307. 
HtlUuueut,  Ean.  I.  2.  87. 


Herodotos,  Bun.  IV.  1. 16.  ^ 
Hesjchins,  emendatar,  Ean.  Ill.'l«55. 
Hieronjmns,  And.  prol.  22.  And.  I. 

I.  34.  tom.  I.  p.  304.  Ban.  prol. 
41.Pborm.  II.  1.81. 

Homerut,  lom.  I.  p.  XXV.  And.  IT. 

3.  26.  IV.  3.  3.  Bnn.  2.  6.  38.  IV. 
7.  33.  Adelpb.  III.  4.  14.  IV.  2. 
38.  V.3.  4.  Hec.  III.3.  1.20. 

Horatttti,  tom.  I.  p.  XXX.  And.  p. 
7.  And.  1.  1.30.  II.  3.  26.  IV.  1. 
42.  V.  3.  32.  Eun.  1.  1. 1.  V.  8. 8. 
Adelpb.  II.  2.  22.  III.  2.  21.  IV. 
2. 11.  Heo.  prol.  41.  II.  1.  27.  III. 
5.  28.  IV.  1.  41.  IV.  2.  27.   Phor. 

II.  1.57.  IV.  4.1.  IV.  5. 14. 
Hortennut,  And.  I.  1.  107. 
Hjipans,  tom.  II.  p.  337. 
losoriplio  fetus.  Adelph.  IV.  7.  43. 

tom.  II.  p.  216.    Pbonn.  I.  1.  14. 

II.  1.81.  V.  8.  66. 
InstitnU  jnris,  tom.  II.  p.  338. 

lo.  Chrjsostomns,  And.  prol.  27.  Phor. 

IV.  4.  27. 
lo.  Sarisberiensis,  Enn.  11.  2.  2p.  IV. 

4.  55.  IV.  7.  3.  22.  Heant.  1. 1.25. 
tom.  II.  p.  20.  Pborm.  IV.  4.  25. 

Josephos,  £ao.  prol.  13.  emendatar. 

£on.  V.  7.  4.  Fhorm.  I.  1.  14. 
Irenieas,  And.  I.  1.  52. 
Isidoms  Hispal.  Pborm.  IV.  4. 26. 
Isocrates,  And.  I.  1.  30. 
Jnlianas  Imp.  Obsenratt.  ad  Donat. 

Phorm.  II.  2.  1. 
Jol.  Firmicas,  Fhorm.  V.  7.  4. 
Junios  Pbilargjrios,  Phorm.  I.  1.  9. 
Jnstbas  Hiatoricas.  Bon.  IV.  6.  15. 
Javenalis,  Phorm.  I.  2.  6.  IV.  4.  21. 
Labeo,  tom.  I.  p.  XXI. 
Lactanlios,  And.  I.  1.  41.  Phorm.  II. 

1. 19.  V.  2.  15. 
Lampridias,  Adelph.  IV.  5.  9. 
Latinus  Pacatns,  Phorm.  V.  7.  71.  . 
L.  Laviniut,  And.  prol.  1.  Enn.  prol. 

9.  seq.  Heaot.  prol.  16.  22.  96.  31. 

Adelph.  prol.  1.  Phorm.  prol.  1. 
Libanios.  Eon.  II.  2.  12.  13.  IV.  7. 

19.  V.  2.  36. 
LioittSiindronicus,  tom.  I.  p.  XXVIII. 

se<|. 
livius,  tom.  II.  p.  337.  Phorm.  IL 

I.  81. 

Lucanut,  Ean.  II.  3.  56. 
Luitprandos,  Enn.  II.  3.  24.  Adolph. 

III.  3. 18. 

Lucianns,  And.  IV.  1.  20.  emendatnr. 
Ean.  III.  1.  55.  V.  4.  14.  Heaut. 

II.  3.  48.  Adelph.  IV.  7.  34.  Phor. 

IV.  4.  25 


V- 


4r 


im 


INDEX   AUCTORUM. 


lAUsilhu,  tom.  I.  p.  XXVI.  And.  I. 
«.  1«.  11.  1. 13.  «4.  m. «.  4.  V. 

4.  38.    V.  6.  12.    Ban.  II.  3.  44. 

III.  1.  34.  IV.  3.  3.  IV.  4.  tO.  V. 

5.  60.  Addpb.  11. 4.  18.  lU.  1.  8. 
V.  4.  5.  Hec  m.  4.  26.  Phom.  L 
2.  3. 73. 1.  3. 11. 1.  4.  7.  II.  1.  57. 
II.  3.  «6.  IV.  3.  9.  V.  7.  95. 

Lucmiuit  Aad.  I.  2.  4.    Ean.  III.  1. 

34.  III.  3. 9.  IV.  4.  Sl.  Adel.  IV. 

«.  37.  Phorm.  1. 4.  36. 11. 1. 2. 
huMcim,  vidctopra  Laviniuu 
LyuM,  And.  I.  2. 28. 
Macrobiai,  tom.  I.  p»  XXIV.  it.  p. 

520.  And.  I.  1.  135.  Heo.  I.  2. 114. 
Marcellinot  in  Hermogen.  And.  I.  1. 

135.  Ean.  V.  8. 57.  Heui.  11. 3.  So, 

tom.  II.  p.  337. 
Marcianat,  Phorm.  L  1. 14. 
Marios  Viciorinac,  Bod.  prol.  37* 
MariasViotor,  And.  p.  101. 
MartialU,  And.  IV.  1. 1.  Phor.1. 2.75. 
Mait.  BlMtares  Ma.  Eoo.  V.  4.  35. 
Memmiu»,  tom.  I.  p.  XX. 
Menander,  And.  1. 2.33.  II.  1.9.  IL  2. 

32.  II.  4. 4.  II.  5.  16.  IL  6. 6.  III. 

2.  3.  IIL  5..5.    IV.  1.  3.  48.  54. 

IV.  2.  9.  IV.3.  1.  ll.IV.5.3.2t. 
V.4.  16. 24.  Euo.  prol.  36. 1. 1.  1. 
13.  32.  L  2. 18.  IL  2.  22.  IIL  2. 
23.  III.  3.  26.  III.  5.  42.  IV.  4. 
22.  IV.  6.  23.  IV.  7.  2.  V.  8.  27. 
Heaot.IL  3.  52.73.  lOl.  118.  HL 

I.  98.  IV.  2.  8.  Adelpb.  L  1.  18. 

II.  1.  46.  III.  4.  24.  V.  8. 15. 
Ntfwvj,  And.  1. 1.  28.  Ean.  prol.  19. 

Adel.IV.l.  5.  21.Pbor.  L  2.  24. 
Nioetaa,  And.  IV.  1.  20. 
Nioolaoi,  Eon.  II.  2.  13. 
Nigidtui,  Pborm.  1. 4. 4.  IL  1.  3. 
Noniaa  Marcellos,  Heo.  V.  4.  8. 
CSoDmenios,  Enn.  IV.  6. 25. 
Olympiodorus  Ms.  tom.  I.  p.  309. 
Paeuviut,  Adelph.  prol.  16.    Pborm. 

11.  2.  28. 
Perdus,  And  IV.  4.  30.  Adelpb.  IV. 

2.52. 
Petron.  Arbiter  emondatar,  tom.  I.  p. 

306. 
Petras  Blessensis,  Pborm.  IV.  4.  25. 
Petms  CbTysologos,  tom.  II.  p.  338. 
l%ilemo,And.  II.l.  9. 
Pbilostratas,  tom.  I.p.  307.  Ean.prDl. 

13.  III.  1. 23.  tom  I.  p.  520. 
Pbomutas.  tom.  I.  p.  308. 
Pbotias,  Pburm.  IV.  4. 25. 
Piudaras.  And.  1.  1. 34. 
Ptato,  Bun.  III.  2.  23.  Platouiea,  Py- 

tbagorica  rocabula.  Bun.  IL  2.  32. 


Piautut,  And.  L  1.  70.  120.  L  5. 
16.  IL  1.  31.  n.  5.  19.  ra.  1. 16. 

IV.  4.  11.  30.  V.  4.  38.  Em.  L  1. 

1.  35.  IL  2.  11.  21.  IL  3.  3d. 
m.  1.  42.  IIL  3.  2.  IV.  2.  IS.  IV. 
4.  2.  4.  IV.  7.  39.  V.3.3.  V.  6^  Ifc 
Adelpb.  proL  1.  2.  15.  L  1.  S5. 
IIL  2.  27.  m.  3.  4&  IIL  4.  It. 
24.  IV.  5.  32.  Hec  m.  1. 41.  IV. 

2.  4.  Phorm.  11.  2.  29.  m.  1.  5. 

20.  IV.  4.  28.  V.  3.  7.  V.  6.  ST. 

V.  7.  91. 

Plinios,  Heaat.  III.  2. 10. 
PlotarebDS,  Aod.  IV.  1.  58.  Thmm. 

IL  1.  11. 
Pompaniut,  Eoo.  IV.  3.  7.  Hent.  IL 

3.48. 
PapiUuM,  toB.  L  p.  XXI. 
Poreiut,  tom.  I.  p.  XIX. 
Posidippns,  Heo.  m.  4. 4b 
IVisoianas,  And.  1. 1.  28. 
Probus,  Eon.  L  1. 1.  AdeU  m.  2.  tS. 

Hec.  prol.  2.  Phorm.  L  1. 15. 1.  5. 

3.  IL  3.  25. 
Procopios,  Phom.  IL  1. 81. 
PradentiDS,  Bud.  II.  3.  24.  Phoim.  L 

2.  18. 
Puh.  Sjrras,  Phom.  I.  3.  20. 
Qaerohis,  Fhorm.  IIL  2.  20. 
Qoioctilianas,  And.  pag.  101.  Bob.  IL 

2.  20.  Ili.  5.  53. 
Ra6nus,  Bon.  V.  7.  4. 
SaUuaiuf,  Aod.  1. 1.  38.  56. 57.70. 1. 

.5.  19.  IL  1.  34.  m.  2.  «5.  IV.  2. 

23.  V.  1.  9.  V.  4.  4.  36.  43.  Ban. 

1. 1.  29.  iL  2. 10.  n.  3. 21.  m. 

1.  11.  IV.  6.  12.  V.  4. 17. 21.  V.  5. 
8.  V.  6. 17.  Adel.  L  1. 40.  46.  IIL 
4. 12.  IV.  5.  58.  Hee.  L  2. 95.  IIL 

2.  2.  V.  1.  32.  Pbonn.  L  1. 1.  4. 1. 
2. 18.  47.  48.  91.  L  3.  19. 1.  4. 15. 
28.  II.  1. 13.  62.  IL  4.  24.  IV.  2. 
15.V.6.32.  V.7.7L86. 

Salrianos  MassU.  Aod.  II.  5.16.  Heuit. 

IV.  6.1. 
Santraf  tom.  I.  p.  XXI. 
ScK*vola  emendatar.  And.  II.  2. 32. 
Scboliastes  Aristophanis.  Aod.  IV.  1. 
58.  Pborm.IV.4.21. 

Callimacbi.  Aod.IV.  4.  30. 

■  Javenalis.  Bon.  1. 1.  22- 

La«ani  Ms.  Pborm.  IV.  4. 

21.  it.  in  Obaerrait.  ad  Domit. 
Pborm.  11.  2. 1. 

Persii.  Adel.  IV.  7.  32. 

Pindari.  £an.V.  8.57. 


CkI.  Sedulius.  And.  prol.  17. 
Seneea.  And.  1. 1. 50.  Bnn.  IH.  5.  43. 
Adelpb.  III.  2.  8.  Phena.  L  1.  13. 


INDEX   AUCTORUM. 


638 


SerriQf  emendatnr  tom.  I.  p.  XXXIII. 

And.  p.  7. 
Siliw  lulictu.  tom.  I.  p.   XXXII. 

Pborm.  V.  8. 37. 
Simonidea.  Phorm.  V.  8.  45. 
Sidonina  ApoUinnr.  And.  V.  4.  47. 
SoeraUi,  Pborm.  II.  1. 32. 
SoUnoB.  And.  pag.  102. 
Sopater.  Phonn.  II.  S.  57. 
Sophoolet.  And.  V.  6. 11. 
Sorannf  Bpbeidnof .  And.  I.  3.  14. 
SoUdet.  Phorm.  II.  1.47. 
Sputianat.  Bon.  V.  8.  57. 
SUtioi  PkpininB.  £on.  III.  5. 41. 
Stophtnosde  Urbib.  Bon.  V.  5. 17. 
Strabo.  tom.  U.  p.  338. 
Suetonaa.  tom.  I.  p.  XXII.  And.  L^. 

14.Pborm.II[.2.20. 
Soidu.  tom.  I.  p.  309.  Phorm.  IV.  4. 25. 
Sutpidui  Gallos.  tom.  I.  p.  XXI. 
Solpioios  Sereros.  And.  1. 1.  41. 
S/mmaobos.  Bon.  IV.  7.  21.  Pborm.  I. 

1.14. 
Sjrianos.  Pborm.  II.  3.  57. 
Tacilos.  Phorm.  1. 2.  35. 
Themistios.  Adelph.  1. 1.  32. 
TheocrUui.  £un.  V.  3. 3.  Adelph.  IV. 

1.21. 
Tbeodoretos.  Phorm.  IV.  4.  27. 
Theognis.  Heaot  V.  1.39. 
llieon  in  Aratom.  Bon.  IV.  5.  6. 
Theophrastos.  Pborm.  IV.  4.  26.  27. 
ThupU,  tom.  I.  p.  XXV.  XXX. 
Tboeydides.  Adelpb.  III.  3.  32. 
Terentios  Libo.  And.  p.  6. 
TertoUianos.  And.  I.  1. 41. 52.  tom.  L 

p.  304.  Adelph.  1. 1.  20.  Hec  IV. 

2.16.  Pborm.  IV.4.21. 
TieUes.  Adelpb.  IV.  7.  21.  Phorm. 

IV.  4.  25. 
Tubero,  Pborm.  IL  1.  57. 
Val.  Maxiraos.  Heo.  IV.  2. 16.  Pborm. 

rV.  4.  21. 
Valgiui.  tom.  I.  p.  XXIII. 
Varro,  tom.  I.  p.  XXI.   £ou.  IL  2. 

25.  emendator.  Eon.  III.  1.  55.  IV. 

3.  7.  Adelpb.  IV.  2.  37.  V.  8.  15. 

29.  Pborm.I.1.15. 
Vegetias.  An^.  L  1.  135. 
VUrgiUui.  And.  prol.  1.  3. 4. 8. 16. 24. 

And.  L  1.  7.  9. 10.  11.  17.  21.  30. 

42.  45.  48.  60.  66.  70.  75.  90.  101. 

103.  106.  111.  115.  140.  And.  L 

2. 14.  18.  25.  L  3. 18. 1.4. 1.  3.  7. 

I.  5.  8.  10.  16.  19.  32.  35.  44.  46. 

49.  50.  54.  56.  57.  59.  U.  1.  1.11. 


18.  19.  28.  30.  IL  2.  26.  IL  3.  15. 

11.  4.  5.  7.  IL  5.  1.  6.  14.  19.  IL 
6.  6.  27.  m.  1.  2.  15.  IIL  2.  6.  9. 

23.  29.  30.  39.  IIL  3.  1.  6.  7.  9. 

13.  24.  47.  lU.  4.3. lU.  5.  1.  3. 4. 
15.  16.  18.  rV.  1.  32.  39.  42.  51. 
IV.  2.  5.  7. 11.  25.  IV.  3.  1.  3.  8. 
IV.  4.  48.  56.  IV.  5.  2.  13.  V.  2. 

24.  27.  V.  3.  12.  19.  V.  4.  8.  32. 

34.  36. 37.  V.  6. 7.  Eon.  prol.  4.  L 
1.  5.  20.  22.  23.  25.  I.  2.  4.  5. 17. 

35.  53.  91.  n.  1. 24.  U.  2.  5.9. 11. 

30.  11.  3.  5.  9. 12. 18.  21.  23.  ^6. 
32. 44.  65. 73.  91.  IIL  L  5.  9. 12. 

17.  25.  lU.  2.  1.  5.  20.  21.  III.  5. 

5.  46.  48.  IV.  1.  8.  12.  IV.  2.  3. 

14.  IV.  3.  6.  11.  13.  IV.  4.  34.  54. 

IV.  5.  9.  IV.  7.  2. 10.  34.  39.  43. 

V.  1.  2.  4.  V.  2.  20.  36.  60.  V.  4. 
24.  V.  8.  23.  46.  49.  51.  Adel. 
prol.  2.  I.  1.  2.  5.  IL  1. 3.  15.  21. 
28.  37.  42.  47.  II.  2.  4.  11.  3.  3. 
8. 10.  III.  2.  3.  6.  8.  14.  16.  19. 
21.  32.  37.  54.  UI.  3. 11.  78.  UL 
4.  12. 24.  IV.  1.  21.  IV.  2.  11.  33, 
37.  50.  52.  IV.  5.  34.  38.  45.  71. 

IV.  7.  4.  V.  3.  3.  4.  8. 10.  60.  V. 

6.  3.  6.  V.  8.  6.  Heo.  prol.  15.  25. 
L  1.  9.L  2.  3.  31.  39.  53.  56.  84. 
92.  II.  1. 17.  11.  2. 16.  IL  3.  1. 
IIL  1.  4.  6.  8. 17. 38.  IIL  3. 3.  4. 

6.  22.  23. 27.  29.  UL  4.  8.  III.  5. 
32. 57.  IV.  1.  2.  8.  9.  22.  IV.  2.  8. 

18.  IV.  3.  4.  IV.  4.  21.  27.34.  38. 
42.  V.  1.  5.  7.  12. 18.  19.  21.  32. 

V.  2.  4.  5.  6.  13.  V.  3.  19.  24.  V. 
4. 9. 38.  Phorm.  prol.  1 . 2. 3.  13. 18. 
1. 1.  1. 10. 12.  14. 15.  L  2.  3. 7.  9. 
12. 13. 17.  52.  56. 91.  L  3.  7. 1.  4. 

12.  20.  23.  28.  39.  IL  1.  2.  9.  11. 
14.  20.  22.  34.  35.  39.  41.  43.  62. 
78.  IL  2.  9.  24.  31.  IL  3. 15. 18. 
24. 31.  32.  43.  73.  IIL  1.  2.  IIL  2. 
1.  6.  IV,  1. 24.  IV.  3.  73.  V.  1.  5. 

31.  V.  5.  2.  V.  7.  30.  53.  86.  V. 
8.  83. 

Ulpianns.  And.  1. 1.  52.   Eon.  IV.  7. 

7.  Phorm.  L  2. 76. 

Ulpianos,  in  Demostben.  Eon.  V.  3.3. 
Voleatiui,  tom.  I.  p.  XX.  seq. 
Voloaltos  Gallieanos.  Hec.  V.  4.  20. 
Xenopbon.  And.  I.  1. 24. 
2«no  Veronens.  £00.  V.  4.  38. 
2Senobios.  And.  prol.  27.   And.  I.  2. 

18.  IV.  5.  10.  Enn.  in.5.  37. 
Zonaras,  Eon.  prol.  10. 


Londini  imprjfflebat  J.  V»  liO  VE,  in  Area  cjQae  est  Uivi  Joaoui». 


/ 


THE  NEW  YORK  PUBLIG  LIBRARY 

BEPERBNCB  DEPARTMENT 


Ttii»  book  itt  mtder  no  olrcyniifdaoea  to  bo 
taken  from  tbe  BuUdtoi 


JAN    t   S    19U