Skip to main content

Full text of "Q. Aurelii Symmachi Quae supersunt"

See other formats 


Google 


This  is  a  digital  copy  of  a  book  that  was  prcscrvod  for  gcncrations  on  library  shclvcs  bcforc  it  was  carcfully  scanncd  by  Googlc  as  part  of  a  projcct 

to  make  the  world's  books  discoverablc  onlinc. 

It  has  survived  long  enough  for  the  copyright  to  cxpirc  and  thc  book  to  cntcr  thc  public  domain.  A  public  domain  book  is  one  that  was  never  subjcct 

to  copyright  or  whose  legal  copyright  term  has  expircd.  Whcthcr  a  book  is  in  thc  public  domain  may  vary  country  to  country.  Public  domain  books 

are  our  gateways  to  the  past,  representing  a  wealth  of  history,  cultuie  and  knowledge  that's  often  difficult  to  discovcr. 

Marks,  notations  and  other  maiginalia  present  in  the  original  volume  will  appear  in  this  flle  -  a  reminder  of  this  book's  long  journcy  from  thc 

publishcr  to  a  library  and  fmally  to  you. 

Usage  guidelines 

Googlc  is  proud  to  partncr  with  libraries  to  digitize  public  domain  materials  and  make  them  widely  accessible.  Public  domain  books  belong  to  thc 
public  and  wc  arc  mcrcly  thcir  custodians.  Nevertheless,  this  work  is  expensive,  so  in  order  to  keep  providing  tliis  resource,  we  liave  taken  stcps  to 
prcvcnt  abusc  by  commcrcial  partics,  including  placing  lcchnical  rcstrictions  on  automatcd  qucrying. 
Wc  also  ask  that  you: 

+  Make  non-commercial  use  ofthefiles  Wc  dcsigncd  Googlc  Book  Scarch  for  usc  by  individuals,  and  wc  rcqucst  that  you  usc  thcsc  filcs  for 
personal,  non-commercial  purposes. 

+  Refrainfivm  automated  querying  Do  nol  send  aulomatcd  qucrics  of  any  sort  to  Googlc's  systcm:  If  you  arc  conducting  rcscarch  on  machinc 
translation,  optical  character  recognition  or  other  areas  where  access  to  a  laige  amount  of  tcxt  is  hclpful,  plcasc  contact  us.  Wc  cncouragc  thc 
use  of  public  domain  materials  for  these  purposes  and  may  be  able  to  help. 

+  Maintain  attributionTht  GoogXt  "watermark"  you  see  on  each  flle  is essential  for  informingpcoplcabout  thisprojcct  and  hclping  thcm  lind 
additional  materials  through  Google  Book  Search.  Please  do  not  remove  it. 

+  Keep  it  legal  Whatcvcr  your  usc,  rcmember  that  you  are  lesponsible  for  ensuring  that  what  you  are  doing  is  legal.  Do  not  assume  that  just 
bccausc  wc  bclicvc  a  book  is  in  thc  public  domain  for  users  in  the  United  States,  that  the  work  is  also  in  the  public  domain  for  users  in  other 
countrics.  Whcthcr  a  book  is  still  in  copyright  varies  from  country  to  country,  and  wc  can'l  offer  guidance  on  whether  any  speciflc  usc  of 
any  speciflc  book  is  allowed.  Please  do  not  assume  that  a  book's  appearancc  in  Googlc  Book  Scarch  mcans  it  can  bc  uscd  in  any  manncr 
anywhere  in  the  world.  Copyright  infringement  liabili^  can  be  quite  severe. 

About  Google  Book  Search 

Googlc's  mission  is  to  organizc  thc  world's  information  and  to  makc  it  univcrsally  acccssiblc  and  uscful.   Googlc  Book  Scarch  hclps  rcadcrs 
discovcr  thc  world's  books  whilc  hclping  authors  and  publishcrs  rcach  ncw  audicnccs.  You  can  scarch  through  thc  full  icxi  of  ihis  book  on  thc  wcb 

at|http://books.qooqle.com/| 


II    I 


CONFfNEO 


t 

I 

1 


\ 


303648705 


zc 


MONVMENTA 


GERMANIAE 


HISTORICA 


INDE  AB  ANNO  CHRISTI  QVINGENTESIMO 

VSQVE  AD  ANNVM  MILLESIMVM 

ET  QVINGENTESIMVM 


EDIDIT 

SOCIETAS  APERIENDIS  FONTIBVS 

RERVM  GERMANICARVM  MEDH  AEVI 


AVCTORVM  ANTIQVISSIMORVM  TOMI  VI  PARS  PRIOR 


SYMMACHI  OPEBA 


BEROLINI 

APVD   WEIDMANNOS 
MDCCCLXXXni 


I^ 


Q.  AYRELII  SYMMACHI 


aVAE  SVPERSVNT 


EDIDIT 


OTTO  SEECK 


BEROLINI 

APVD    WEIDMANNOS 
MDCCCLXXXm 


HAVFRFIfLD\V^ 
LIDRARY  QF  \  ^^ 
ANCIENT       '  ^ 
HISTORY 


13  OCT  1952 


I. 
DE  SYMMACHI  OEATIONIBVS. 

Symmschi  gloria  inter  aeqnales  non  tsm  epietnliB,  qnae  ante  mortem  eias  neqne 
iD  libroB  compoeitae  neqne  in  pnblicnm  editae  erant,  qnam  orationibna  innitebatar, 
nam  oratoris  diaerdsBimi  titnlnm  filinB  statnae  eins  snbscripsit'),  o  XofOYpacpo;  ab  Olyra- 
piodoro  nnncnpatnr') ,  SocratCB,  nbi  de  scriptiB  einB  loqnitnr,  orationes  Bolas  comrae- 
morat'),  et  landes  ab  antiqniB  ei  tribntae,  cum  plemmqne  einsmodi  sint,  nt  qneravis 
libmm  respicere  poBBint,  apnd  Pmdentinm  tamen  ppaecipne  eloquentiam  senatoriam 
effemnt*).     qna  de  canBa  noB  qnoqne  de  libris  SymmacbianiB  dictnri,    ab  orationibaB 


1)  C.  I.  L.  VI  l«9g  =  Orelll  IIST  =  Wllminni  ma. 
21  Ap.  Pbot.  <i.  80  p.  63  A  40. 

3)  T  H  18au|MiCrco  il  ini  itiiititati  X^ynv 'Po|»nubv'  xal  ^iip  aln^  naXXai  X&^si  auffc-[pifi(>.ivo[ 
TJ  'pD^ialan  fXtbao^  ityfyi-iooat.     ez  qno  hauilt  Cualod.  hiit.  tiiporl.  IX  23. 

4)  CoDln  SymiQaeb.  I  prMt.  77  orit  rhttoriel.  632  o  Unfuam  tniro  vtrboTum  fontt  flaenUm,  Somani  dteut 
cU>qiiii,  euf  rtdal  cl  ipK  Tuliiiu,  kai  fiauiit  divtM  fatwtdia  gtmmat?  oi  digruan,  atltmo  tiiKlum  quod  falgtat 
imro,  ti  mallel  lauJart  (t«tpn,  rtti  lorilfdo  moiutra  pratluUt  et  tiquldam  Itmtrauil  erimfn<  voean.  II  prier.  !>% 
qvo  iMine  ntmo  diierlior  txultat  ftcmit  intonal  vtntiigut  tloquii  (urnel.  10  oralor  ealat.  19  Auiotuat  vit  fa- 
«mifijtfnu  Unfuat.  370  toUert  orator.  644  pratnobiUi  iUe  itnator  onmdi  artt  fotetu.  760  nii  lc  ptrmo- 
vtai  magni  vox  rhttorii,  oro,  fui  mb  Itgati  iptelt  larra  moriuii  ptonm*,  inDcnii  ttUi  tt  fandi  viritai  audtl, 
h»,  noftrom  templarc  ;!d«in.  oratlonei  ab  Eonodlo  DOD  mlnai  compilaUa  lunt,  qaam  eplilnlM.  ef.  Ennod. 
cd.  But«l  p.  364,  3  cam  Symm.  218,  12.  14;  Enn.  265,  7  -<  SyiDDi.  32S,  19{  Enn.  365,  14  =  8ymm. 
325,  32;   Enn.  266,  9  b,  Symn).  320,  26;  Enn.  367,  1  »  Symm.  324,  15;  Rnn.  269,  15  =  8ymm.  325,  IN; 

Enn.  269.  18  =■  Symm.  321,  3;  Enn.  270,  11  >=  Symm.  324,  14;  Enn.  270,  23  >=  Symm.  335,  16; 
Enn.  175,   14  =  Symm.  324,  26;    Enn.  276,   IS  —  Symm.  336,  3;    Enn.  277,  22  =  SymDi.  336,   19; 

Enn.  37B,  4  »  Symm.  326,  36;    Enn.  260,  12  •=  Symm.  326,  36;    Enn.  231,   16  ■=  Symra.  339,  27; 

Enii.  282,  6  —  Symm.  339,   16;    Enn.  283,  8  =  Symm.  339,  39.   16;  Eon.  283,   17  —  Symm.  338,  36; 

Enn.  383,   19  ■>  Symm,   325,   10;   Enn.  285,   31   =  Symm.   333,  36. 


VI  DE  SYMMACHI  ORATIONIBVS. 

initium  facimus  primumque  ea  componemus,  quae  auctoris  ipsius  reliquorumque  scrip- 
torum  antiquorum  testimoniis  de  eis  innotuerunt. 

£x  orationibus,  quarum  reliquias  tenemus,  unius  tantum  apud  auctorem  mentio 
fit,  quae  in  nostro  corpore  loco  quinto  collocata  pro  Trygetio  inscribitur.  babita  autem 
esse  dicitur  a.  d.  v  id.  lan.  a.  376^)  maximamque  senatus  admirationem  movisse^j. 
qua  causa  adductus  Symmacbus  eam  in  publicum  edidit^j  et  omnibus  yiris,  qui  lit- 
teris  clari  habebantur,  exemplaria  misit^).  epistulae,  quibus  ea  prosecutus  est, 
supersunt  quattuor,  ad  Fraetextatum  I  44,  ad  Syagrium  I  105,  ad  lulianum  Rusticum 
III  7,  ad  Neoterium  V  43,  et  tres,  quibus  laudibus  orationi  tributis  respondit,  ad 
Praetextatum  I  52,  ad  Syagrium  I  96,  ad  Hesperium  I  78. 

Temporis  ordine  prima  haec  oratio  est,  quae  apud  Symmachum  commemoratur, 
et  quae  sequuntur,  omnes  plus  quam  decennium  ab  illa  distant.     sunt  autem  hae: 

1)  Panegyrieus  in  Maximum  tyrannum;  quem  dictum  esse  putaverim,  cum  kalendis 
lanuariis  a.  388  consulatum  alterum  iniret.  Socrat.  V  14.  ^aaiXixov  ouv  Xo^ov  ei;  Ma^- 
[lov  Iti  icepiovTa  ystP*?*^^  ^*'^  SieteX&cov,  T(j)  t^?  xaftoaiciaeco?  iY^Xr]fiaTi  evojjo;  oaTepov 
^Y^veTo.  hunc  aut  numquam  editum  esse  aut  certe  post  tyranni  mortem  suppressum, 
non  est  quod  moneam^). 

2]  Apologeticus  ad  Theodosium  de  panegyrici  illius  crimine  habitus  a.  388  ex- 
eunte.  52,  20  quod  in  panegyrici  defensione  non  tacui;  Socrat.  1.  1.  aoYYva>|j.Tf);  o5v 
a(i(o&eU  0  2)o)i)ia}(o;  tov  aicoXoY>jTixov  Xoyov  e{;  tov  aoToxpaTopa  6eo6ooiov  eYpa<j/ev.  ad 
eandem  orationem  pertinere  videtur,  quod  Symmachus  mense  lanuario  aut  Februario 
a.  389  scribit,  se  civiles  et  bellicas  laudes  Theodosii  stili  honore  percurrisse  46,  16. 

3)  Gratiarum  actionem  pro  consulatu  in  a.  391  accepto  Symmachum  recitasse, 
nusquam  traditur,  sed  nihilominus  pro  certo  habendum  est^^).  fragmenta,  quae  ab  Aru- 
siano  Messio  nobis  servata  sunt  (p.  340),  ad  hanc  orationem  referenda  esse  videntur^*). 


5)  23,  5. 

6)  22,  30  mereiur  diligentia  in  me  tua  ^  ut  eOy  qtuie  proxime  laudi  mihi  fuerunt ,  elam  te  es$e  thon  pa- 
tiar,  —  ego  sub  ineerto  examinia  tui  aliorwn  sententicu  occulendaB  putavij  ru  te  praeiudieio  tanii  ordinis  viderer 
wrguere,  41,  29  libellum,  quo  nuper  in  senatu  tustuli  eivium  secuftda  suffragia.  vides^  quo  pnuiudieio  ante- 
vertam  gravissimi  ezaminis  tui  severitaiem:  non  stili  mei  praetendo  meritum  sed  ordinis  iudicatum,  135,  26 
quamvis  totius  ordinis  secunda  suffragia  eepisse  vide^mur.  72,  25  nune  tuarum  partium  erit  respondere,  eum 
legeris,  an  debuerit  me  senatus  animare.  26,  3  orationem  meam  tibi  esse  eonplaeitam  nihUo  setius  gaudeo, 
quatn  quod  eam  seeunda  exittimatione  pars  melior  humani  generis  senatus  audivit,  33,  26  sed  haee  merito  cU- 
eerentur,  ni  teeum  faeeret  existimatio  omnium,  quibus  semu)  noster  auditus  est.  qnae  orationem  pro  Trygetlo 
spectire,  nisi  de  eo  loco,  qnem  primom  proposol,  certe  quidem  non  constat,  sed  propter  summam  similitudi- 
nem,  quae  inter  iUum  et  omnes  reliquos  intercedit,  veri  simiUimum  est. 

7)  72,  23  oraliuneulam  nostram,  cuius  edendae  fldueiam  mihi  favor  eivium  dedit. 

8)  33,  21  unus  mihi  adhuc  supereras  ex  omnibus  .  ,  .  litterarum  viris,  eui  probari  orationem  meam  lau- 
dis  avarus  optarem,  Hesperius,  ad  qnem  baec  scripta  sunt,  proconsulari  imperio  tum  Africae  praeerat;  quare 
oratio  eo  tempore  habita,  quo  mare  navigiis  nondum  patebat,  sero  ad  eum  perrecta  est. 

9)  Cf.  234,  8  interea  freqwfUibtu  epistulis  desidiam  meam  stimula.  unum  quippe  hoe  litterarum  genus 
superest  post  amaros  easus  orationum  mearum,  quod  me  ad  usum  scribendi  possit  adUeere, 

10)  Cf.  Prosp.  de  promiss.  dei  III  38,  2  eui  (scil.  Theodosio)  Symmaehus  iUe  nUrabiU  eloquio  et  seientia 
praediius,  tamen  paganus ,  praeconio  laudum  in  eonsistorio  recitato,  subUU  arte,  qua  valuU,  aram 
Victoriae  in  senatu  restitui  dhristiano,  ui  fu>verat,  prineipi  irUimavtt.  hic  panegyricus  idem  cum  apologetico 
fuisse  non  potest,  quoniam  orator  capitis  crimine  yix  absolutus  aram  Yictoriae  repetere  certe  non  ausna  est; 
aed  ut  de  gratiarum  actione  cogitemus,  et  res  ipaa  et  temporum  ratio  (v.  infra)  suadent. 

11)  Titulus  ab  AruBiano  laudatus:   ad  Theodosium  imperatorem  tam  ad  apologeticum  quam  ad  gratiarum 


DE  SYMMACHI  0BATI0NIBV8.  VII 

4  et  5]  Orationes  de  censura  non  restituenda  et  contra  Polybii  filium  praetorinm 
candidatam  Bimnl  in  publicum  prodierunt,  qnarum  prior  altera  non  nihil  antiquior,  ut 
ederetur,  aucta  et  emendata  est^^).  emittebantur  eo  tempore,  quo  Felix  et  Minervius 
dignitate  inlustri  praediti  simul  Mediolanii  erant  ^^) ,  quorum  alter  inde  ab  a.  395  quae- 
stnra  sacri  palatii  fungebatur  eamque  deposuit  a.  397  aut  398  ineunte,  ut  praefectus 
praetorio  in  Gallias  mitteretur,  alter  aestate  aut  autumno  a  307  primum  honorem  in- 
lustrem,  comitivam  rerum  privatarum,  accepit  (v.  infra).  editio  igitar  orationum  illa^ 
mm  aut  ultimis  mensibus  a.  397  aut  primis  a.  398  adscribenda  est. 

6)  Quinque  orationes  ad  Euphrasium  in  Hispanias  misit  Bymmachus,  cum  alias  ei 
iam  ante  misisset^^j.     quarum  omnium  tempora  et  argumenta  incerta  sunt. 

7)  Fragmentum  Symmachi  quartum  (p.  340)  a  Cassiodorio  nobis  servatum  ex 
oratione  aliqua  argumenti  panegyrici  desumptum  est,  de  qua  id  solum  constat,  ab  eis, 
quarum  reliquiae  in  codice  Bobiensi  leguntur,  diversam  fuisse.  nam  omnes  eiusmodi 
sunt,  ut  verba :  specto  feliciter  virtutis  eius  augmenta^  qui  differo  laudare  principia  nuUa 
ratione  ad  eas  pertinere  possint. 

Quae  Symmachus  in  senatu  contra  Gildonem  pronuntiavit ,  non  inter  orationes 
sed  inter  sententias  senatorias  collocaverim,  quas  libro  decimo  epistularum  adnexas 
fuisse  inscriptione  per  codicem  Divionensem  servata  docemur  (276,  26).  scribit  enim 
auctor,  Stilichonem  in  gestis  curialibus  ad  scrinia  Augusta  missis  (99,  27)  ea  reper- 
turum  esse,  quae  ipse  dixerit  (99,  35) ;  quae  res  magis  ad  brevem  sententiam  ^^)  quam 
ad  orationem  elaboratam  referenda  esse  videtur. 

Vidimus  igitur  orationes  non  minus  septem  a  Symmacho  ipso  editas  esse,  quae 
omnes  aut  singulae  aut  binae  monobiblis  in  publicum  emissae  sunt.  corporis  ali- 
cuiuB,  quo  ipse  aut  omnes  aut  maiorem  earum  partem  composuerit,  nuUa  mentio 
fit,  sed  cave,  ne  ex  auctoris  silentio  aliquid  concludas.  nam  Symmachus  quadam 
verecundiae  afifectatione  nisi  rarissime  opera  sua  non  commemorat  et  ne  relationis 
quidem  de  ara  Victoriae,   quae  in  omnium  ore  erat  et  a  christianis  quoque  summis 


actionem  referri  potestf  sed  verba  fragroenti  primi:  beatum  iam  parviUum  meumj  eui  pium  adrisii  docent,  oc- 
casionem  orationis  magnnm  imperatoris  beneflcium  fuisse,  quod  non  solum  Symmacho  ipsi  sed  etiam  fllio  eius 
tribatnm  est ;  oonsoiatus  antem ,  cum  totius  familiae  splendorem  angeret ,  posteris  quoque  senatoris  usoi  fu- 
torus  erat. 

12)  126,  17  duaa  igitur  oratiuneuUu  nuper  editas  a  nobi$  mi»i,  earum  una  ad  urbanoa  faaeea  resultan' 
tem  tenuU  candidatum  ^  alteri  argumentum  dedit  iam  pridem  deereto  $enatu$  inprobata  een$ura.  $ed  iudieium 
meum,  eum  re$  aeta  e$t  habitum^  propagavi  opere  largiore.  113,  31  mi$i  igitur  ad  eruditionem  tuam  dua$ 
or<Uiuneula$  no$tra$y  quarum  una  ad  Polybii  filium  pertinen$  ex  reeenti  rugotio  nata  e$ty  aUera  dudum,  eum 
rt»  in  $enaiu  agitareiurf  a  me  parata  nune  opere  largiore  aueta  proce$$it,  huic  argumentum  e$t  repudiata  een- 
$uraj  quam  tune  totiu$  $enatu$  fugavit  auetorita$,  108,  16  ego  tamen  vel  tradenda$  eoram  tibi  a  fratre  no$tro 
Mhnervio  dua$  oratiuneuUu  mea$  vel  mittenda$  in  patriam  fidelitati  eiu$  inge$$i,  —  eommoneo  tamen,  ne  ora- 
tionis  unhu  titulo  muietur  de  me  exi$timatio  tua.  nam  repudiata  cen$ura  gravat  no$  principio  $ola  argumenti 
impeetioney  $ed  ubi  dieta  legeri$^  eum  $ententia  mea  in  gratiam  reverteri$.  hane  partem:  ^quae  tempe$tate  re- 
ueata  e«t*  toiiu$  ordini$  no$tri  antetulit  auetorita$. 

13)  193,  3  dua$  oratiuneula$  mea$  nuper  edita$  ad  inlu$tre$  viro$  virtutum  ae  litterarum  praedito$  ^acer- 
dotio  Felieem  et  Minervium  mi$i.  harum  etiam  te  ut  amantem  mei,  $i  medioeribu$  ingenii$  non  offenderi$, 
opto  e$$e  leetorem.     ip$i  volumini$  eopiam  faeient, 

14)  120,  26  nee  tcmtum  epi$tula$  mea$  po$ci$j  $ed  oratiuneula$  quoque  no$tr(u  nondum  tibi  edita$  deferri 
in  mamu  tua$  praeeipin.  quae  re$  videiur  o$tendere,  quid  iudicii  habea$  de  0$,  q%ta$  ante  $ump$i$ti.  —  mi$i 
igiiur  ex  reeerUioribiu  oratiunculi$  mei$  quinque  numero^  quarum  mihi  iam  ftducinm  feeit  publieu$  favor. 

15)  Cf.  99,  32  ingenti  eau$ae  devoti$  $ententii$  $ati$feeimu$. 


VIII  DE  SYMMACHI  0RATI0NIBV8. 

laudibns  celebrabatar,  ullam  mentionem  inicit.  ad  illnd  igitnr  testimoninm  conver- 
tamnr,  qnod  in  codice  orationnm  snperstite  etiam  nnnc  tenemns;  cnins  cnm  rationem 
et  indolem  perspexerimns ,  de  primis  qnoqne  editionibns  a  scriptore  ipso  cnratis  non- 
nnlla  edocebimnr. 

In  praeclaro  illo  codice  Bobiensi,  cni  Ciceronis  qnoqne  de  re  pnblica  libros  et 
Frontonis  epistnlas  debemns,  folia  viginti  septem  snb  scriptnra  recentiore  Symmachi 
orationes  continent^®).  constant  paginae  singnlae  versibus  yicenis  senis,  in  quater- 
nione  autem  primo,  qui  alia  mann,  quam  reliqni  scriptus  est,  vicenis  octonis.  snmmis 
paginis  versis  litteris  minoribns  inscriptnm  est  q.  aur.  summaci  (rarius  summachi^  num- 
quam  symmachi)  vcJ^,  rectis  tituli  orationnm  hi:  laud.  in.  val.  sen.  aug.  I^^)  —  la^sd. 
in.  val.  sen.  aug.  //*»)  —  laud.  ingratianum.  aug  —  pro.  patre^^)  —  pro.  trygetio 
—  pro.  fl.  severo  —  prosynesio  —  provalerio.  fortunato.  inter  fines  orationum  se- 
cundae  et  tertiae  atqne  initia  tertiae  et  quartae  spatia  vacna  yersuum  tredecim  et 
novem  reperiuntur,  qnibus  olim  tituli  et  prima  orationnm  verba  mbrica  inscripta  erant. 
contextus  a  librario  nonnnmqnam  distinctus  est  et  spatiis  parvnlis  intermissis,  qnae  ant 
puncta  ant  cmcis  signa  praecedunt  et  litterae  maiores  sequnntnr,  in  capita  divisns, 
quae  ego  quoque  in  editione  repraesentanda  dnxi,  aut  nbi  sensum  iutolerabilem  in 
modum  dirumpnnt,  saltem  in  apparatn  critico  indicavi^^).  codex  correctus  est  manu 
secnnda  coaeva,  quae  cum  paene  semper  lectiones  aut  veras  aut  ad  veras  propins  acce- 
dentes  restituat  sed  nnmquam  menda  graviora  tollat,  idem  exemplar  correctioni  adhi- 
bnisse  videtnr,  e  quo  prima  manus  contextum  descripserat.  et  archetypum  qnoque  cor- 
rectorem  expertnm  esse,  docet  p.  335,  17,  ubi  traditur  aurummirabilesnise  pro  aerumnis 
misei^abiles.  nam  'syllabas  nis  et  se,  quae  in  vocabulis  ipsis  desiderantur,  post  illa  in 
codice  legi,  eo  tantum  explicari  potest,  qnod  a  librario  prius  omissae  et  inter  lineas 
additae  fnerunt.  idem  in  cormptela  p.  322,  25  hicstentinam  pro  hinc  intestinam  per- 
spicitnr.     nam  postqnam  librarius  codicis  archetypi  calami  lapsn  hicintetinam  scripsit, 

f       n 

correctori  litterae  n  et  s  adiciendae  erant,  quae  cum  permntasset  hoc  modo  hicinteti- 
nam,  ea,  quae  in  codice  nostro  leguntur,  nata  sunt.  lectio  partis  maioris  paene  certa 
est;  pancis  tantum  locis  nisi  parva  scripturae  vestigia  non  apparent,  quae  non  nnm- 
quam  quinqne  diversis  modis  vel  etiam  pluribns  interpretari  possumus.  sed  etiamsi 
singulae  litterae  interdnm  plane  incertae  sint,  nihilominus  de  verbis  integris  ubique 
fere  constat.    quae  snpersnnt  folia  in  codice  primario  hoc  modo  inter  se  cohaesemnt: 


16)  ReperUe  et  primiim  editAe  sant  ab  Angelo  Maio,  Q.  AurcUi  Symmaehi  v.  c.  oeto  orationum  tnedi" 
tanMn  parteB,  Mediolani  1815.  ab  eodem  repetitae  et  fragmentis  Vaticanis  aactae  in  Scriptorum  veterum  r^ova 
coltectione  e  Vatieanis  codieihuB  edita  1,  Romae  1825  et  1831  et  Af.  Tullii  Cieeroni»  librorum  de  re  pubUea 
quantum  8upere$t  in  palimpieeto  bibliotheeae  Vaticanae  praeeipue  repertum,  Romae  1846.  praeterea  edidlt 
Niebnhr,  Q.  Aurelii  Symmachi  VIII  orationum  fragmenta  Frontonis  reliquiis  adiecta,  Berolini  1816.  panegy- 
rirom  secandum  in  Valentinianum  edidi  in  CommerUationibu$  philclogi»  in  honorem  Theodori  Mommsen  aerip- 
tis,  BeroUni  1877,  p.  595. 

17)  iummaei  scriptum  est  decies  aexies,  iummachi  sexies,  summ.  biSi  yerbi  flnis  ter  legi  neqait. 

18)  ita  ter,  ualn.  bis,  valefL  semel,  aug.  semel  omittitar. 

19)  ita  ter,  ualn.  ter,  senio.  semel,  tlnis  inscriptionis  aen.  aug.  II  semel  desideratar. 

20)  ita  ter,  laude.  inpatre  semel,  in  summa  p.  204.  • 

21)  325,   1;  31;  331,  23;  332,  11;  333,  4;  336,  1;  337,  26. 


DE  SYMMACHI  ORATIONIBVS. 


IX 


Quaternio  I 

X 

'    438/7  1«) 

jfVat.  11/2  I 
nVat.  5/(i  I 

.    452/1  I 
53/4  I 

Quaternio  V 


X 

206/5  ra 

If 449/50  ni 

1 1439/40  IV 

204/3  IV 

X 

371/2  IV 23) 


Quaternio  III 

X 


209/10  II 

365/6  II 

f447/8  II 

1441/2  II 

363/4  II 

199/200  n 


Quatemio  VII 

XXX 

211/2  VI 

XXX 

197/8  VII 

XXX 


Quatemio  IV 


369/70  II 
If 359/60  II.  III 
I 1357/8  III 

X 
X 

Quaternio  VIII 

XXX 

Vat.  7/8  VII 

XXX 

Vat.  9/10  VIII 

XXX 


207/8  V 

Fragmenta  laudationis  in  Valentinianum  prioris,  quae  snperstitum  agmen  dncunt, 
incipiunt  ab  imperatoris  patria  Illyriciana  primisque  eius  stipendiis.  nihil  igitur  prae- 
cedere  potuit  praeter  inscriptionem  et  prooemium  orationis,  quod  apud  Symmachum 
brevissimum  esse  solet.  quae  cum  uniifs  folii  spatio  facile  capiantur,  nihil  impedit, 
quominus  quatemionem,  qui  nunc  primus  est,  eundem  locum  in  codice  integro  ob- 
tinuisse  sumamus.  secundus  cum  illo  cohaeret,  orationesque  secunda,  tertia,  quarta, 
septima  per  binos  semper  aut  trinos  quatemiones  extenduntur  et  ita  quidem,  ut  argu- 
mentum  sufficiens  vix  reperi  possit,  quod  quatemiones  integros  intercedentes  expleat. 
itaque  paene  certum  est,  a  primo  usque  ad  sextum  nos  omnium  quatemionum,  qui  in 
codice  primario  4uemnt,  partes  habere  septimumque  atque  octavum  inter  se  cohae- 
flisse:  de  eo  tantum  dubitari  potest,  quantum  inter  sextum  et  septimum  et  in  fine 
totius  corporis  perierit. 

Orationes  non  ordine  chronologico  compositas  esse,  vel  ea  re  docemur,  quod  tertia 
secundam,  quinta  quartam  aliquot  mensibus  praecessit^^);  digestae  autem  sunt  secun- 
dum  dignitatem  eomm,  quibusde  in  iis  agitur.  incipiunt  itaque  a  panegyricis  tribus 
in  imperatores  dictis  et  ita  ordinatis,  ut  Augustus,  qui  prior  purpuram  surapserat, 
praecedat;  qui  ordo  in  omnibus  monumentis  publicis,  legibus,  inscriptionibus,  relatio- 
nibus,  soUemnis  erat.  sequuntur  orationes  duae  pro  patre  scriptoris,  cui  a  filio  proxi- 
mus  post  Augustos  locus  merito  tribuitur,  nam  ea  quoque,  quae  pro  Trygetio  inscripta 


22)  Numeris  Romaiiis  oratio  indicatur,  cuins  pars  iii  folio  legitur. 

23)  Inter  folia  204/3  et  371/2   folinm  unnm  periisse   ex   arguroento  verl  simile,    sed    non  certum  est. 
si  plura  desunt,  qnaternio  sextus  hoc  roodo  restituendus  erit:  • 

371/2  IV 
201/2  IV 

X 


X 

207/8  V 

X 

24)  De  tempore  orationum  vide  caput  praefationis  ultimum. 
Q.  AvBBLivs  Stnmachts. 


X  DE  SYMMACHI  ORATIONIBVS. 

est  (V) ,  maiore  ex  parte  in  patris  laudibus  versatur.  sexta  habita  est  pro  viro  amplis- 
simis  iam  honoribus  perfuncto,  septima  pro  filio  summi  et  locupletissimi  senatoris,  octava 
pro  homine  tam  inopi,  ut  ea  de  causa  senatoriam  dignitatem  amisisset.  cum  Symmachus 
numquam  in  foro  versatus  sit  nec  dixerit  nisi  apud  imperatores  aut  in  senatu,  de  homiue 
dignitatis  minoris  agere  vix  potuit.  haec  igitur  in  calce  totius  corporis  posita  fuit, 
nec  ulla  oratio  tota  intercidisse  videtur,  quae  quidem  in  hoc  volumine  erat,  nisi  forte 
inter  quintam  et  sextam.  at  vero  sermo  apologeticus  Symmachi,  qui  simul  panegyri- 
cus  in  Theodosium  erat,  et  gratiarum  actio  pro  consulatu  accepto  secundum  eum  ordi- 
nem ,  quem  ubique  observatum  vidimus ,  inter  laudationem  in  Gratianum  (III)  et  ora- 
tionem  pro  patre  (IV) ,  quae  se  in  codice  nostro  nulla  lacuna  intercedente  excipiunt, 
collocari  debuerunt.  desider/intur  igitur  non  solum  in  reliquiis  nostris,  sed  etiam  in 
codice  integro  deerant.  qua  ex  re  concludi  potest,  corpus  orationum,  cuius  partem 
fere  tertiam  tenemus,  compositum  et  editum  esse ,  antequam  illae  habitae  sint,  i.  e. 
ante  a.  389. 

Ex  orationibus,  quae  supersunt,  prima  et  tertia  recitatae  sunt  a.  369,  secunda 
a.  370,  quarta  et  quinta  a.  376,  sexta  inter  annos  376  et  378,  septima  ante  a.  388, 
octava  nullum  temporis  indicium  praefert.  omnes  eiusmodi  sunt,  ut  ante  a.  377  com- 
positae  esse  aut  debeant  aut  certe  possint.  anno  autem  376  Symmachus  ipse,  summo 
civinm  plausu,  quo  oratio  pro  Trygetio  excepta  sit,  se  ad  editionem  eius  commotum 
esse  dicit,  eandemque  causam  fuisse  putaverim,  qua  adductus  omnes,  quas  ante  habu- 
erat  paulove  post  habuit,  in  corpus  illud  collectas,  cuius  reliquiae  nobis  servatae  sunt, 
in  publicum  emisit^^).  nam  ne  sumamus,  optimas  et  gravissimas  eum  elegisse,  argu- 
mento  satis  futili  supremarum  trium  vetamur. 

lam  igitur  constat,  Symmachnm  orationes  non  monobiblis  solum  amicis  distribuisse, 
sed  etiam  certis  temporibus  editiones  instituisse,  quibus  omnes,  quas  tum  composu- 
erat,  in  unum  colligerentur.  et  primam  illam  ab  auctore  iuvene  curatam  procul  dubio 
aliae  auctiores  secutae  sunt,  quarum  unam  Cassiodorio  Senatori  praesto  fuisse,  ex  frag- 
mento  supra  allato  verisimile  est.  neque  eas  orationes,  quae  iam  in  prima  prodierant, 
scriptor  summa  cum  anxietate  stili  argutias  captans  sine  ulla  correctione  librariis  iterum 
describendas  tradidit,  sed  partim  sententias  expolivit  et  mutavit,  partim  novas  adiecit. 
cuius  rei  locupletissima  argumenta  in  exemplari  nobis  servato  supersunt. 

Legimus  p.  320,  35,  ubi  de  militibus  agitur,  quorum  su£Fragio  Valentinianus  im- 
perator  electus  erat,  merilo  nunc  quoque  cerlatim  in  omnibus  parent,  lihenter  obtemperant ; 
neque  enim  tantum  imperio  tuo^  sed  etiam  iudicio  suo  militant.  verba  certatim  in  omni- 
bus  parent  et  libenter  obtemperant  plane  idem  dicunt  neque  gradatio  aliqua  in  hac  re- 
petitione  deprehenditur,  qnin  immo  ea,  quae  sequuntur,  multo  languidiora  prioribus  sunt. 
hac  igitur  ratione  Symmachum  scripsisse,  persuaderi  mihi  nequeo,  nec  de  glosse- 
mate  cogitari  potest,  quia  omnia  tam  facile  intelleguntur,  ut  ne  lector  quidem  maxime 


25}  Inscriptiones  orationum  primae  et  seeundae:  laudatio  in  ValerUinianum  seniorem  Augustum  editio- 
nem  earum  tum  factam  esse  demonstrare  Tidentur,  ouro  iam  Valentinianus  minor  imperium  acceperat  (a.  375). 
sed  huic  argumento  magnam  vim  ideo  non  tribuo,  quia  inacriptiones  a  librariis  quoque  temporis  posterioris 
immutatae  esse  posaunt. 


DE  SYMMACHl  ORATIONIBVS.  XI 

insipiens  interpretationem  necessariam  credere  possit.  sed  -  mendum  explicatnr,  *  si 
samamus,  Symmachnm  in  prima  editione  posuisse  merito  nunc  qmque  lihenter  obtem- 
perantj  quod  cnm  in  secunda  paulo  elatius  exprimere  vellet,  margini  eum  adscripsisse 
certatim  in  omnibus  parent^  librarium  autem  utrumque  in  contextum  recepisse. 

Simillimum  est,  quod  p.  336,  18  legitur:  me  quoque  in  hoc  negotio  cogitari  d-ecet, 
qui  soleo  agere  gratiaSy  qui  obliterari  benefacta  non  patior.  nam  qui  obliterari  benefacta 
non  patior  elegantius  tantum  id  exprimit,  quod  iam  in  verbis  praecedentibus  qui  soleo 
a^ere  gratias  dictum  erat.     alterum  igitur  correctio  alterius  est. 

319,  32  unus^  cui  pnrcil^  ignoscit^  multi  metuunt,  quem  tuentur ;  iuvenem  lerror  ex~ 
cuscU^  senem  miseratio ;  in  illo  recolebatur,  in  te  sperabatur  imperium.  non  sunt  paria 
eccempli  utriusque  momenta :  Mario  adhuc  supererat  fulgor  occidui  sideris,  in  te  iam  radia- 
bat  flamma  nascentis.  comparantur  Marius,  cui  camifex  Mintuniensis,  et  Valentinianus, 
cui  milites  seditiosi  pepercerant,  et  ita  quidem.  ut  diflferentiae  inter  eos  enumerentur, 
qaae  res  verbis :  non  sunt  paria  exempli  utriusque  momenta  indicatur.  cum  alia  similia 
iam  praecederent,  baec  non  necessario  toti  comparationi  praeponenda  erant,  sed  ultimo 
qnoque  eius  membro  applicari  potuerunt,  quod  ita  a  reliquis  secemeretur  magisque, 
nt  gravissimum,  eflFerretur.  hoc  autem  membrum  duplex  est,  nam  in  illo  recolebatury 
in  te  sperabatur  imperium  et  Mario  adhuc  supererat  fulgor  occidui  sideris,  in  te  iam 
radiabat  flamma  nascentis  non  duae  dissimilitudines  diversae  sunt,  sed  una  tantum  duo- 
bus  modis  expressa.  sententia  ergo  illa  generalis  has  propositiones  praecedere  quidem 
potuit,  sed  non  dividere.  qua  de  causa  de  transponenda  ea  cogitavi,  donec  a  Kiess- 
lingio  amico  in  meliorem  emendandi  viam  deductus  sum.  nam  si  ultima  deleas,  tota 
comparatio  optime  concluditur  neque  quidquam  desideraveris :  unus,  cui  parcit,  ignoscit, 
multi  metuunt,  quem  tuentur ;  iuvenem  terror  excusatj  senem  miseratio ;  in  illo  recolebatur^ 
in  te  sperabatur  impei^ium.  contra  si  verba,  quae  nunc  ultima  relinquuntur,  eicias,  et 
quae  prius  deleveris,  in  locum  eomm  restituas,  propositio  sensum  omnino  eundem  ex- 
hibet,  sed  plenior  et  concinnior  evadit :  unus ,  cui  parcit,  ignoscit,  multi  metuunt,  quem 
tuentur ;  iuvenem  terror  excusat,  senem  miseratio.    non  sunt  paria  exempli  utriusque  mo- 

« 

menta:  Mario  adhuc  supererat  fulgor  occidui  sideris,  in  te  iam  radiabat  flamma  na^- 
centis.     alterum  ergo  in  prima  editione  scriptum  erat,  altemm  in  secunda. 

320,  10  sentio  divinae  lucis  adflatum  ^  ut  ferme  adsolet,  cum  iubar  emicat  et  mundi 
splendor  aperitur  aut  cum  solis  emergente  purpura  ruborem  ducit  aurora.  ea  quae  hoc 
loco  particula  aut  componuntur,  nuUa  re  nisi  verbis  diflferunt ;  quis  autem  scripserit : 
cum  dies  illucescit  aut  cum  sol  oritur?  itaque  illud  aut  nihil  aliud  indicare  potest, 
nisi  scribendum  esse  aut  cum  iubar  emicat  et  mundi  splendor  aperitur  aut  cum  solis 
emergente  purpura  ruhorem  ducit  aurora,  sed  utrum  in  prima,  utrum  in  secunda  edi- 
tione  scriptum  fuerit,  dignosci  iam  non  potest,  nam  utmmque  aequis  fere  coloribus 
distinctum  est.  itaque  Symmachus  hoc  loco  ingenio  indulsisse  videtur  et  margini  ad- 
scripsisse,  quomodo  eadem  sententia  aliter  exprimi  posset,  electionem  tempori  posteriori 
reservans. 

Cum  hoc  loco  componenda  sunt,  quae  leguntur  p.  319,  1:  quare  seti  in  Aethio- 
pas  atque  Indos  contra  extemum  militem  solo  calore  munitos  felicia  signa  contuleris,  frustra 
ad  aestuantes  recessus  aut  torrida  astra  confugient:  cito  enim  terrarum  talium  dominus 

b* 


XII  DE  SYMMACHI  ORATIONIBVS. 

eris^  qui  vim  siderum  non  timebis.  coniunctio  disiunctiva  hic  non  magis  admitti  potest 
quam  in  exemplo  praecedenti,  et  verba  aut  torrida  astra  ex  correctione  auctoris  nata 
esse,  ea  re  etiam  veri  similius  redditur,  quia  causa  mutationis  in  aperto  est.  cum 
enim  orator  scripsisset,  Augustum  vim  siderum  non  timere,  hanc  conclusionem  melius 
praeparatum  iri  perspexit,  si  de  sideribus  iam  ante  sermo  esset.  itaque  pro  aestuantes 
recessuSj  quod  eundem  sensum  reddebat,  sed  non  eadem  relatione  cum  sequentibus 
coniunctum  erat,  posuit  torrida  astra. 

328,  2  non  ego  montium  speculas  aut  decisa  Aegyptiis  rupibus  procera  miracula  vel 
pyramidum  vertices  angulosos  fastigiis  celsae  urbis  aequaverim.  pyramides  non 
quasi  tertium  aliquid  montibus  et  decisis  Aegyptiis  rupibus  proceris  miraculis  addi 
possunt,  quoniam  ab  his  non  diversae  sunt.  cum  autem  utraque  pyramidum  designatio 
tam  Symmachiana  esset,  ut  altera  utra  pro  glossemate  accipi  nequiret,  in  commenta- 
tionibus  Mommsenianis  vocem  vel  delevi,  ut  haec  efficerentur:  non  ego  montium  speculas 
aut  decisa  Aegyptiis  rupibus  procera  miracula,  pyramidum  vertices  angulosos,  fastigiis 
celsae  urbis  aequaverim.  sed  hoc  modo  duo  propositionis  membra  componuntur,  quorum 
alterum  duobus,  alterum  octo  vocabulis  constat,  omnisque  syrametria  rhetorica  perit. 
quam  respiciens  Symmachus  quoque  pro  decisa  Aegyptiis  rupibus  procera  miracula  in 
secunda  editione  pyramidum  vertices  angidosos  scripsisse  videtur,  quod  cum  multo  bre- 
vius  sit,  membro  opposito  montium  speculas  melius  quoque  respondet. 

Vbi  ratio,  qua  Valentinianus  in  nova  civitate  condenda  usus  est,  emptioni  frau- 
dulentae  Didonis  opponitur,  haec  in  codice  scripta  sunt:  326,  32  non  ferro  pellimur, 
non  auro  aut  aere  fraudamur.  quando  Dido,  ad  cuius  facinus  alluditur,  non  fraudem 
experta  est,  sed  fecit,  tertium  quod  dicimus  comparationis  evanescit,  nisi  pro  frauda- 
mur  scribas  fraudamus.  sed  hac  emendatione  recepta  nondum  omnis  dubitandi  causa 
sublata  est.  inter  duo  enim  sententiae  membra  siroilitudo  verborum  cum  quadam 
anxietate  observatur:  praecedit  in  utroque  non,  sequitur  metalli  nomen  casu  ablativo 
positum ,  agmen  claudit  verbum ;  quae  symmetria  alioquin  usque  ad  syllabarum  nu- 
merum  extensa  turbatur,  si  voci  simplici  ferro  duplex  auro  aut  aere  opponatur.  prae- 
terea  electio  illa,  quae  lectori  inter  aurum  et  aes  offerri  videtur,  inepta  est,  cum  id 
tantum  quaeratur,  utrum  terra  hostilis  armis  an  pecunia  capta,  non  quo  metallo  pre- 
tium  solutum  sit.  ergo  scribendum  est  aut  non  ferro  pellimur,  non  auro  fraudamus 
aut  non  ferro  pellimur.  non  asre  fraudamus ,  sed  quamnam  Symmachus  mutandi  cau- 
sam  habuerit,  equidem  divinare  non  possum. 

Videmus  igitur,  Symmachum,  cum  editionem  novam  pararet,  margini  permulta 
adscripsisse,  quibus  aut  sententias  concinniores  uberioresve  redderet  aut  certe  indi- 
caret,  quomodo  ea,  quae  ante  scripserat,  si  non  melius,  saltem  aliter  exprimi  possent. 
qui  nobis  autem  servatus  est  codex  non  ex  editione  secunda  fluxit,  sed  raro  quodam 
casu  apographum  est  eius  primae  editionis  exemplaris,  quod  auctor  ipse,  cum  alte- 
ram  institueret,  doctis  meditationibus  suis  adhibuit.  ex  quo,  quia  nova  adscripta,  ve- 
tera  non  deleta  erant,  is  librarius,  cuius  in  manum  postea  venit,  et  editionem  primam 
integram  descripsit  et  non  solum  ea  ex  margine  in  contextum  transtulit,  quae  re  vera 
in  secundam  recepta  sunt,  sed  etiam  ea,  quibusde  recipiendis  Symmachus  cogitaverat. 


DE  SYMMACHI  ORATIONIBVS.  XIU 

tenemas  igitur  orationes,   neque  nt  dictae  sunt  neque  ut  editae,   sed  potius  eommen' 
tarios  orationum  denuo  edendarum. 

Nunc  transpositiones  quoque  illae,  quae  cum  in  editione  laudationis  in  Valenti- 
nianum  alterius  a  me  commendarentur,  plerisque  viris  doctis  audaciores  visae  sunt, 
facile  explicantur.  sunt  enim  plerumque  eiusmodi,  ut  ea,  quae  transponenda  duxi, 
eo  quidem  loco,  quo  in  codice  leguntur,  tolerari  non  possict,  sed  nullo  alio  desideren- 
tur  et  interdum  ne  locum  quidem  reperiant,  quo  satis  apte  inseri  possint.  cuius  rei 
exempla  pauca  afferam,  cum  numerus  eorum  abundans  ab  uno  quoque  in  editione 
nostra  inveniri  possit. 

326,  27  Carthago  Tyriorum^  quam  Pimicis  glaebis  advena  opulentus  inposuit, 
pretio  a  Libysin  venit.  ecce  exempta  veterata  saeculorum!  armato  populo  terra  Libyae 
tuta  est  nec  otiosae^  suspicor,  aditionis.  inemntas  conpulit  breve  spatium  postulari,  sed 
quo  magis  fieret  turpe  conmercium,  dolus  circumcisi  tergoris  auxit  dedecus  emptionis, 
haec  ab  omnibus  facile  intelleguntur,  qui  historiam  Didonis  noverunt,  neque  ulla  inter- 
pretatione  indigent.  sed  scriptori,  cum  orationem  retractaret,  verba  dolus  circumcisi 
tergoris  non  satis  perspicua  visa  sunt,  si  nulla  corii  taurini  mentio  praecederet.  addidit 
igitur  in  margine  bovini  tegminis  ambitum  definitum,  quae,  ut  Gruppius  meus  perspexit, 
post  breve  spatium  postulari  inserenda  erant,  sed  a  librario  inter  suspicor  et  aditionis 
collocata  sunt. 

338,  13  et  quantum,  dii  boni^  in  dies  proficit  domus  sobria!  quippe^  ut  scitis  omneSj 
saepe  inopia  vel  copia  ex  moribus  venit,  nisi  forte  excongruam  putatis  istiusmodi  lau- 
dem.  plane  inter  facultates  censenda  est  parsimonia,  nam  senator,  qui  pri- 
vato  usui  minimum  vindicat^  publico  ptus  reservat.  parsimonia  ideo  inter  facultates 
censenda  est,  quia  rem  familiarem  auget,  non  quia  in  rem  publicam  sumptus  maiores 
facere  permittit;  itaque  particula  nam,  quae  propositionem  ultimam  praecedentis  cau- 
sam  esse  indicat,  tolerari  nequit.  sed  etiamsi  hoc  mendum  coniectura  tolleremus,  nihil 
tamen  proficeremus,  quando  neque  ea,  quae  praecedunt,  apte  inter  se  cohaerent.  nam 
si  Symmachi  auditores  laudem  sobrietatis  in  domu  senatoria,  utpote  cui  magnificentia 
et  largitas  magis  convenirent,  excongruam  putassent,  hoc  non  eo  refelli  debuit,  quod 
facultates  per  illam  crescunt,  quo  argumento  etiam  avaritia  commendari  poterat.  si 
autem  verba:  plarie  inter  facultates  censenda  est  parsimonia  eicias,  omnia  recte  proce- 
dnnt  causaque,  quae  etiam  in  senatore  sobrietatem  laudandam  reddit,  dubitationi  illi 
statim  opponitur.  sed  licet  enuntiatum,  quod  seclusimus,  omitti  possit,  alio  tamen  loco 
insertum  orationem  exauget  et  omat :  et  quantum^  dii  boni,  in  dies  proficU  domus  sobria ! 
plane  inter  facuttates  censenda  est  parsimonia^  quippe,  ut  scitis  omneSj  saepe 
inopia  vel  copia  ex  moribus  venit.  nisi  forte  excongruam  putatis  istiusmodi  laudem :  nam 
senatory  qui  privato  usui  minimum  vindicat,  publico  plus  reservat.  nec  praetereundum 
est,  verba  illa,  quae  Symmachus  contextui  primae  editionis  adiecit,  sententiam  brevem 
et  absolutam  efficere,  qualem  homines  litterati  illius  saeculi  vel  praecipue  admirari 
excerpere  imitari  soliti  sint. 

321 ,  14  loquitur  orator  de  fratre  a  Valentiniano  in  imperii  consortium  ascito  id- 
que  maxime  laudat,  quod  Valentem  statim  Augustum  creavit,  non  prius  Caesarem,  ut 
Constantius  in  luliano  fecerat.     ergo  Augustum  pari  iure  confirmans  curasti,  ne  umquam 


XIV  I>E  SYMMACHI  ORATIONIBVS. 

tibi  suspectus  esset,  cui  non  reliquisti^  quod  ultra  optare  deberet.  hincplerique  principum^ 
quos  secundos  creaverantj  quasi  aemulos  mox  timebant.  urget  enim  potissimos  expectatio 
proximorum^  semperque  similis  invidenti  est,  cui  superest,  quod  requirat,  nec  istud  ni- 
mium  gratiosa  aut  populari  festinatione  fecisti  iamdudum  cuncta  expertus  in  fratre,  quae 
diu  explorantur  in  Ca^are.  si  enuntiata  hoc  ordine  procedunt,  ex  particnlis,  qnibus 
singnla  inter  se  cohaerent,  altera  sensnm  nnllum  praebet,  altera  perversum.  nam 
qnod  scribitur:  nec  istud  nimium  gratiosa  aut  populari  festinatione  fecisti^  tum  demum 
intellegi  posset,  si  aliquod  Valentiniani  factum  praecederet,  non  sententia  generalis; 
verbo  autem  hinc  indicari  videtur,  id  ipsum,  quod  regni  participi  nihil,  quod  ultra 
optaret,  relictum  esset,  causam  fuisse,  cur  Augusti  eos,  quos  Caesares  creaverant. 
quasi  aemulos  timerent,  id  quod  cum  tota  scriptoris  sententia  pugnat.  sed  vox  istud 
coniungitur  cum  verbis  ergo  Augustum  pari  iure  confirmans^  ad  quae  referenda  est, 
si  hinc  plerique  —  quod  requirat  deleas,  neque  deest  locus,  cui  haec  inseras :  tua  iibe- 
ralitas  desideriis  nil  reliquit  maximeque  in  imperalore  faciundo  magnitudinem  regiae  lar- 
gitOrtis  minui  credidisti,  si  cum  insperata  concederes^  adhuc  speranda  differres.  hinc  ple- 
rique  principum,  quos  secundos  creaverantj  quasi  aemulos  mox  timebant. 
urget  enim  potissimos  expectatio  proximorum,  semperque  similis  invi- 
denti  est,  cui  superest,  quod  requirat.  ergo  Augustum  pari  iure  confirmans  cu- 
rasti  j  ne  umquam  tibi  suspectus  esset,  cui  non  reliquisti,  quod  ullra  optare  deberet;  nec 
istud  nimium  ffratiosa  aut  populari  festinatione  fecisti  iamdudum  cuncta  expertus  in  fratre, 
quae  diu  explorantur  in  Caesare.  ita  enim  hinc  ab  adhuc  speranda  differres  pendet, 
quo  pertinere  potest.  causa  autem,  qua  adductus  Symmachus  hanc  periodum  secun- 
dae  orationis  editioni  addendam  esse  censuit,  facile  perspicitur.  nam  cum  ante  scrip- 
sisset:  curasti,  ne  umquam  tibi  suspectus  essety  cui  non  retiquisti,  quod  ultra  optare 
deberet,  haec  suspicionis  inter  fratres  Augustos  mentio  panegyrico  parum  convenire 
videbatur,  nisi  exemplis  ex  historia  petitis  et  sententia  ex  illis  deducta  praepararetur. 
327,  10  sed  quid  prius  mirer ,  ignoro ,  ceteros  ab  usu  fabricationis ,  te  per  te  so- 
tum  scisse,  quid  conderes,  an  sub  te  uno  magistro  omnes  ilico,  qui  aderant,  institutos? 
nutlus  inde  abiit  inscius,  quod  iam  per  te  erat  eruditus.  sotus  Epius  Troianis  arcibus 
adduxit  excidium  et  Cretaeus  Daedalus  grassatorem  Cecropiae  nobilitatis  inclusit:  quid 
expectabit  Alamannia,  quam  totus  exercitus  et  mancipare  novit  et  claudere?  singuli 
homines,  fabricatores  equi  lignei  et  labyrinthi,  suflFecemnt,  ut  urbs  Troia  caperetur  et 
Minotaums  includeretur.  apud  Romanos  autem,  cum  novam  civitatem  in  solo  barbaro 
constrnerent,  totus  exercitus  et  terram  hostilem  capere  et  hostes  munitionibus  inclu- 
dere  Augusto  magistro  didicit.  omnibus  igitur  militibus  ea  fabricationis  arte  instmctis, 
quam  in  exercitu  Agamemnonis  solus  Epius,  inter  Cretenses  solus  Daedalus  posse- 
derant,  multo  maius  periculum  Alamannis  imminebat.  quam  cui  Troiani  et  Minotaums 
succubuerant.  —  haec  sententia  iam  per  se  satis  obscura  et  claudicans  omnino  intellegi 
nequit,  si  ea,  quibus  de  institutione  exercitus  sermo  est,  a  commemoratione  Epii  et 
Daedali  divellantur.  at  in  codice  legitur:  nullus  inde  abiit  inscius,  quod  iam  per  te 
erat  eruditus.  praetereo,  quod  atiis  vices  mensium  curantibus  vim  solis  aut  imbrium  iugi 
patientia  pertulisti  —  quanto  tibi  labore  constant  rei  pubticae  semper  otia  vindicata!  — 
solus  Epius  Troianis  arcibus  adduxit  excidium  et  Cretaeus  Daedaius  grassatorem  Cecro- 


DE  SYMMACHI  ORATIONIBVS.  XV 

piae  nobililatis  inclusit  et  q.  s.  quae  omni  sensu  carent,  nam  quid  tolerantia  aestus  et 
frigoris/  quae  in  Augusto  laudatur,  ad  Epium  et  Daedalum  pertinet?  optime  autem 
verba  praetereo  —  vindicata  ante  sed  quid  prius  mirer  coUoeantur;  qua  ratione  ea, 
quae  orator  praeterit,  aptissime  eis  opponuntur,   quae  miratur  et  longius  exequitur. 

318,  5  totius  orbis  estis  indigenae  alibi  fructum  lucis,  alibi  usum  laboris  indepti.  an 
non  ipsam  quoque  Africam  iure  patriam  tuam  dixerim,  quae  te  prima  in  contubernio  pa- 
rentis  edocuit,  qualis  princeps  esse  deberes  ?  ib  i  primum  tolerans  solis  et  pulveris  esse  didi- 
cistiy  cuius  dudum  cunabula  Illipiae  nives  texerant;  qui  caesam  glaciem  paulo  ante  po- 
taveras  j  is  veluti  ad  alia  elementa  translatus  arentis  Libyae  sitim  patientia  temperabas. 
locus,  quem  exscripsimus,  et  quae  eum  sequuntur,  in  imperatore  praedicant,  quod  iam 
inde  a  prima  iuventute  omnium  caelorum  ab  ultimo  septentrione  ad  ultimum  meridiem 
experientiam  adeptus  est.  cui  expositioni  inseruntur  haec:  nec  umquam  te  existimes 
aliis  militasse:  futut*us  Augustus  sibi  quaesivit,  quidquid  ante  defendit;  servavit  tenera 
aetaSj  quod  regeret  matura  felicitas.  quae  cum  ad  totius  capitis  argumentum  minime 
pertineant,  eo  etiam  magis  orationis  nexum  disturbant,  quia  post:  qualis  princeps  esse 
deberes  collocata  sunt.  hac  enim  ratione  vox  ibi  nihil  habet,  ad  quod  referatur;  si- 
quidem  loci  indicatio  Africam  tanto  spatio  ab  illa  dirimitur,  ut  vix  lector  diligentis- 
simus,  nedum  auditor  orationis  aures  praeterlabentis,  relationem  agnoscere  possit.  sed 
locum,  cui  haec  sententia  apte  inseratur,  in  orationis  partibus  superstitibus  non  invenio, 
et  fortasse  scriptor,  cum  has  argutias  excogitaret  et  margini  exemplaris  adscriberet, 
ipse  nescivit,  ubinam  collocari  deberent. 

Capite  octavo  orationis  primae  de  longa  deliberatione  sermo  est,  quae  electionem 
Valentiniani  praecessit,  capite  nono  de  eis,  qui  elegerunt.  at  priori  haec  verba  in- 
serta  sunt:  ergo  servatus  es  iudicio  multitudinis,  ne  quis  te  mussitaret  praeiudicium  cap- 
tasse  paucorum.  quae  cum  electores,  non  tempus  electionis  spectent,  ad  caput  poste- 
rius  referenda  sunt.  sed  in  hoc  nullus  locus  est,  quo  sententia  salva  collocari  possint ; 
qua  ratione  adductus  conieci  quidem  post  320,  25  inventus  illa  inserenda  esse,  ut 
vinculum  quoddam  inter  utrumque  caput  efficiant,  sed  non  nego  orationem  concinnius 
procedere,  si  hoc  quoque  loco  desint.  haec  igitur  sententia  et  multa  eius  similia  a 
scriptore  in  margine  orationum  addita  sunt,  cum  iam  ante  omni  ex  parte  absolutae 
essent,  ut  aut  in  novam  editionem  reciperentur  aut  re  denuo  perpensa  abicerentur. 

In  his  interpolationibus,  quae  Symmacho  ipsi  debentur,  maxima  orationum  diffi- 
cultas  posita  est;  nam  codex  noster  mendis  quidem  vulgaribus  laborat,  quibus  omnes 
libri  manuscripti  plus  minus  inquinati  sunt,  sed  plerumque  corruptelam  quam  dicimus 
pnram  conservavit,  maiorque  pars  coniecturarum,  quibus  hucusque  temptatus  est,  inde 
profectae  sunt,  quod  scriptor  a  lectoribus  parum  in  rebus  verbisque  temporis  Symma- 
chiani  versatis  male  intellectus  est. 


XVI  DE  SYMMACHI  RELATIONIBVS. 


n. 
DE  SYMMACHI  RELATIONIBVS. 

Primum,  qnod  post  orationes  in  lucem  prodiit,  Symmachi  opusculum  non  ab  ipso 
librariis  describendum  et  vendendum  traditum  est,  sed  ab  adversariis ;  Io,quor  de  rela- 
tione  tertia,  qua  de  ara  Victoriae  sumptibusque  caerimoniarum  restituendis  a.  3S4 
praefectus  urbi  ad  Yalentinianum  Augustum  rettulit.  cuius  eloquentia  cum  etiam  hodie 
corda  hominum  tangat,  tunc  adversariorum  quoque  admirationem  excitavit^'^)  neque 
effectu  caritura  videbatur;  siquidem  omnes  consistorii  comites  ne  christianis  quidem 
exceptis  suadebant,  ut  tanti  viri  ratio  haberetur^?)  petitionesque  eius  concederentur^^) . 
qua  re  comperta  Ambrosius  episcopus  statim  ad  Yalentinianum  scripsit  (ep.  I  17)  fidei- 
que  eum  admonens  exemplum  relationis  poposcit,  ut  verbis  eius  cognitis  plenius  respon- 
dere  posset^).  quod  cum  accepisset,  epistulam  alteram  refutatoriam  ad  imperatorem 
(I  18)  maiore  cum  cura  coroposuit,  non  in  usum  aliquem  —  nam  periculum  iam  aversum 
erat^*^)  —  sed  ut  doctis  rationibus  viri  pagani  christianorum  rationes  opponeret.  refu- 
tatio  igitur  nou  tam  auribus  Augusti  quam  omnium  hominum  litteratorum  destinata 
erat,  ut  reliqui  quoque  libri  apologetici  christianorum,  statimque  eam  divulgatam  esse 
vel  ex  eo  apparet,  quod  Symmachum  nihil  respondere  ausum  esse,  Paulinus  Ambrosii 
discipulus  gloriatur^i).  quomodo  enim  respondere  potuisset,  si  episcopi  opusculum  in 
scriniis  imperialibus  latuisset?  editum  autem  est  non  solum,  sed  coniunctum  cum  epi- 
stula  superiore  et  cum  relatione  ipsa,  contra  quam  scriptum  erat,  ut  codices  eius  su- 
perstites  testantur. 

Praefectura  urbis  deposita  Symmachus  ipse  relationes  omnes ,  quas  magistratus 
tempore  ad  imperatores  miserat,  monobiblo  composnisse  videtur,  neque  omisit,  ut  con- 
sentaneum  est,  eloquentissimam  et  gravissimam  de  ara  Victoriae.  quam  editionem  ut 
pararet,   certe  non  scrinia  sacra  perscrutatus  est,   sed  exempla,    quae  apud  se  reti- 


26)  Ambros.  epist.  I  18,  2  relationis  adsertioni  ^respondto^  hoc  unum  petens^  ut  non  verhorum  elegantiam 
sed  vhn  rerum  spectandnm  putes.  aurea  enimy  sieut  seriptura  divina  docet^  est  lingua  sapientium  litterntorumj 
qune  phaleratia  dotatn  sermonibus  et  quodnm  splendentis  eloquii  velui  eoloris  preiiosi  eorusco  resultans  eapit  ani- 
morttm  oculos  speeie  formosa  visuqui  perslringit.  Priid.  in  Symm.  I  648  irUaesus  maneat  liber  y  exeeUensque 
x>olumen  obtineat  pnrtam  dicendi  fulmiru  famam,     cf.  adnot.  4. 

27)  Ambros.  epist.  I  17,  6  deferendum  meritis  clarorum  virorum  et  ego  suadeo.  sed  deum  certum  est 
omnibus  praeferendum. 

28)  Ambros.  de  obit.  Valent.  19  eum  universi^  qui  in  eonsistorio  aderanty  christiani  pnriter  atque  gen- 
tiles^  dicerent  esse  reddenda^  solus  (scil.  Valentinianus)  velut  DnrUel  excitato  in  se  dei  spiritu  arguebat  per- 
fidiae  christianos  ^  gentUibus  obviabat.  epist.  I  17,  8  quodsi  aliqui  riomine  christiani  tale  cUiquid  decerrundum 
putarUy  mentem  tuam  vocabula  nuda  rum  eapiarU.     cf.   10. 

29)  Ambros.  epist.  I  17,  13  detur  mihi  exemplum  missne  retatiorUSy  ut  ego  plerUus  respondenm.  18,  1 
poposci  tamen  exemplum  mihi  relaiiorUs  dari,     ex  his  epistulis  hausit  Paulin.   vit.  Ambros».  26. 

30)  Ambros.  epist.  I  18,  1  cum  —  (u,  imperator^  lieet  adhuc  in  minoris  aevi  tirocirUo  florerUibus  novus 
anniSy  fidei  tamen  virtute  veteranusj  obsecrata  gerUilium  rhon  probares  et  q.  s.  2  itaque  non  fidei  tuae  ambiguus 
sed  providus  eatUiorUs  et  pii  certus  examirUs  hoc  sermone  rehitionis  cuiserlioni  respondeo»     cf.  epist.  I  57,  3. 

31)  Paulin.  vit.  Ambros.  26  qua  retatione  aecepta  praeelarissimum  libellum  conscripsUy  ut  contm  nihil 
umqtkim  auderet  Symmachus  vir  eloquentissimus  respondere. 


DE  SYMMACHI  RELATIONIBVS.  XVII 

nnerat,  librariis  commisit.  cniaB  rei  vestigia  in  codicibus  nostris  apparent;  nam  cum 
in  exemplaribas  sollemnibas  ad  Aagastos  missis  etiam  rebas  formalibns  omnis  dili- 
gentia  adhibenda  erat,  in  eis  relationam  apographis,  qaae  tenemas,  sabscriptio  diei 
et  consalam  fere  semper^^),  inscriptio  plenimqae  omissa  est,  nonnumqaam  autem,  si 
supersit,  in  nominibus  imperatorum  tam  gravia  menda  admittit,  ut  librariis  solis  cul- 
pae  dari  non  possint.  exempli  gratia  relatio  de  ara  Victoriae,  quam  Valentiniano 
soli  missam  esse  ex  Ambrosii  verbis  constat  ^^) ,  ne  nomen  quidem  eius  praefert, 
sed  Theodosio  soli  inscribitur.  eadem  ratione  plerumque  ddd  inippp  scriptum  est  pro 
formula  sollemni  ddd  imppp  Valentiniane  Theodosi  el  Arcadi  viclores  ac  triumfatores  sem- 
per  Augusti,  quam  in  relatione  tertia  codices  Ambrosiani  soli  servayerunt,  utpote  qui 
ex  apographo  e  scriniis  sacris  profecto  fluxerint,  et  temarius  ille  imperatorum  numerus 
d  et  p  triplicatis  in  eis  quoque  epistulis  nonnumquam  indicatur,  quae  expressis  verbis 
nni  tantum  aut  duobus  diriguntur^^).  quae  omnia  vitiosa  quidem  sunt,  sed  editori 
res  et  verba  conseryanti,  formulas  neglegenti  optime  conveniunt  ideoque,  ut  ab  auctore 
ipso  profecta,  a  me  in  editione  intacta  relicta  sunt,  etiamsi  correctio  facillima  et  cer- 
tissima  fhisset. 

Post  Symmachi  mortem  relationes  iterum  a  filio  eius  editae  sunt,  qui  cum  epistu- 
las  patris  colligeret,  illas  qnoque  corpori  earum  adiunxit.  nam  quamvis  luretus,  ut 
eas  reliquiis  libri  decimi  epistularum  adnecteret,  nulla  codicum  auctoritate  usus  sit, 
errasse  tamen  non  videtur;  siquidem  in  florilegio  epistularum,  quod  e  codice  non  in- 
tegro  quidem  sed  pleniore  quam  omnes,  qui  in  saeculum  sextum  decimum  duraverunt, 
excerptum  est,  relatio  undecima  reperitur,  quae  si  in  illo  codice  fuerat,  de  ceteris 
relationibus  idem  praesumendum  est.  sed  praeter  frustulum  illud,  quo  lectiones  co- 
dicum  reliquomm  confirmantur,  sed  ex  quo  nihil  novi  discimus,  haec  Symmachi  filii 
recensio  nobis  periit;  res  igitur  critica  sola  editione  monobiblica  nititur,  si  relationem 
de  ara  Victoriae  exceperis. 

Haec  enim  ab  Ambrosio  edita  est  ex  apographo,  quod  ex  officiis  imperialibus 
acceperat,  a  Symmacho  ex  exemplo,  quod  in  scriniis  suis  retinuerat;  ergo  communis 
utriusque  editionis  archeiypus  nullus  alius  est,  quam  autographum  ipsum  auctoris  aut 
eins  servi,  cui  relationem  dictaverat.  qua  ratione  adductus  sum,  ut  non  solum  con- 
iecturis,  quibus  lectiones  consentientes  utriusque  recensionis  mutarentur,  omnino  absti- 
nerem^^),  sed  etiam,  ubi  dissentiebant,  alteram  plemmque  secutus  neque  ipse  ingenio 
indulgerem  neque  alioram  commenta  reciperem.  utra  autem  melior  et  fide  dignior  sit, 
tnm  perspiciemus,  cum  scripturas  discrepantes  omnes  composuerimus. 


32)  ServaU  est  ad  calcem  relationis  23. 

33)  Ambros.  epist.  I  57,  2  retuUrat  vir  amplisBhnut  Symmaehus^  cum  eutt  praefectua  urbiSf  ad  Valen- 
thUanum  augustae  memoriae  imperatorem  iunioremy  ut  templiSj  quae  sublata  fueranty  reddi  iuberet.  cf.  I  17, 
12  eonvenio  mentem  tuam^  ne  vel  respondendum  secundum  kuiusmOdi  petilionefn  gentilium  cen-^as  vel  in  eius- 
modi  responsa  sacrilegium  subseriptionis  adiungas,  certe  refer  ad  parentem  pietatis  tuae  principem  Theodosiumj 
quetn  super  omnibus  fere  maioribus  causis  eonsulere  eonsuesti, 

34)  280,  7 ;  cf.  279,  7 ;  289,  5  et  ea,  quae  Meyer  in  editione  relationnm  p.  65  composuit. 

35)  Quod  281,  14  ominis  pro  hominis  scripsi  et  282,  18  uittae  pro  uitae,  non  coniecturae  sunt  sed  cor- 
rectiones  mere  orthographicae. 

Q.  AtBBLIVB   STMMACHyS.  C 


xvin 


DE  SYMMACHI  RELATIONIBVS. 


Lectiones  meliores  serYavit  Ambrosiana  editio 

280,  23  denegata  A 

24  domini  impertUoreB  ualentiniane  theo- 
dosi  ei  archadi  incliti  uictores  ac 
triumfatorea  aemper  augtisti  A 

281,  5  repetimus  A 
8 

9 
23 

24  periuriis  A 

26  aemulemur  A 

27  de  reprehensione  A 
29  num  A 

32  repUuit  A 
35 

282,  5  putemus  A 

10  instituendum  A 

15   certamina  offerimus  A 
19  ducitur  A 

requirunt  A 
20 

28  reientat  A 

283,  12  dodonaeas  A 

conuolauit  A 

18  alienae  A 

27   detrahentium  A 

editio  Symmachiana  contra  Ambrosianam  locis  his: 

281,  ^'J  dinumerentur  S 

7  j>ar«  eorum  prior  S 
9  aliarum  S 

10 

21   ntfininM  S 

25  diceiur  S 
36 

282,  10  quale  sit  quod  S 
17  denegetur  S 

19  sacerdoti  S 

23  iV/tMl  <«n«  (pro  illud  tenue)  S 

24  inuidimn  S 
a^t  S 

26  ^ta  S 

31  religiones  ad  S 

34  exchideniur  S 

36  adplicare  S 

37  ttone  S 

283,  2  ei^tfJttt  S 
6  «acra  S 

8  imputemus  austris  S 
necauii  S 

11  catMa  S 
19 

23  adhue  S 

29  nt^minM  S 


contra  Symmachianam  locis  his: 

deneganda  S 

<id<l.  nnn.  imperatores  S 


respeximus  S 
t^tir  intrudit  S 
barbaris  om.  S 
nosiris  om.  S 
a  periuris  S 
emtilentur  S 
deprehensione  S 
nunr  S 
deereuit  S 
t/»M  om.  S 
putamus  S 
constituendum  S^) 
certamen  afferimus  S 
dicitur  S 
requiruntur  S 
a  om.  S 
retentatur  S 
idoneas  S 
conualuit  S 
aUgenae  S 
trahentium  S 

numer^^tir  A 
proximus  eorum  A 
talium  A 
tomen  intrudit  A 
religionis  A 
dicitur  A 
«tOM  om.  A 
^til  A 
denegatur  A 
sacrificii  A 
iUlumne  A 
ifwidia  A 
«^  ^NI  A 
^t  A 

religione  sub  A 
excluduntur  A 
adpublicare  A 
itaque  A 
expedit  A 
sacrae  A 

inputamus  astris  A 
negauit  A 
atira  A 
o^  om.  A 
Aa«c  A 
eulnUnis  A 


lectio  ntriusqne  recensionis  eadem  fide 

281,     4  ^tinc  S 
31   ntAt/  S 


digna  est  locis  his: 

tom  A 
nt/ A 


36)  Eadem  ratlone  p.  300,   19  <ronjue«nli6ft«  pro  tn<i«fmti6tM  traditum  est. 


DE  SYMMACHI  RELATI0NIBV8.  XIX 

282,  2  aperto  (pro  operio)  S  openUo  A 

6  optimi  principum  S  optimi  principes  A 

1  ut  a  (pro  utar)  S  ut  utar  A 

18  ueluti  S  tM/u^  A 

19  quoddam  S  quodammodo  A 
34  praesidiis  S  praediis  A 

283,  2  ^Mtfr»  «o^m  catMom  religionum  S  M>/am  cati«am  religionum  tueri  A 
16  /^oti^^ttm  S  prouentue  A 

£x  hac  comparatione  apparet,  auctoritatem  editionum  non  tam  diversam  esse, 
ut  Meyer  praesumpsit;  nam  Ambrosiana  locis  23  verum  exhibet,  Symmachiana  locis 
26,  quae  differentia  nullius  momenti  est.  nec  altera  utra  ab  interpolationibus  libera 
mansit;  nam  ut  de  Ambrosiana  taceam,  in  Symmachiana  quoque  281,  5  respeximus 
pro  repetimuSy  8  igitur  perperam  contextui  intrusum,  32  decrevit  pro  replevitj  283,  12 
idmeas  pro  dodonaeas  non  merae  certe  corruptelae  sunt.  sed  in  universum  dicendum 
est,  Ambrosianam  magis  coniecturis  librariorum,  Symmachianam  autem  vitiis  vulgaribus 
laborare,  praecipue  parvis  lacunis  singularum  nonnunquam  litterarum  ut  281,  9;  23; 
27;  35;  282,  15  (excidit  littera  o) ;  20;  283,  12;  27.  hanc  igitur  in  eis  locis  secu- 
tus  sum,  qui  dubii  erant,  maximeque  nobis  gaudendum  est,  ex  hac  collatione  eos 
oodices,  quibus  in  ceteris  relationibus  solis  utendum  est,  tam  probos  fideque  dignos 
evasisse  ^^) . 

Kititur  autem  notitia,  quae  de  relationum  monobiblo  ad  nos  pervenit,  codicibus 
duobus  Tegemseensi  ^^)  et  Mettensi  (T  et  M) ,  utroque  saeculo  undecimo  scripto ,  et 
editione  principe  (F),  quae  Basileae  apud  Froben  a.  1549  prodiit  curata  a  Sigismundo 
Gelenio^^).  quorum  fontium  inter  se  cognatio  nunc  nobis  consideranda  est.  et  opti- 
mum  quidem  huius  inquisitionis  fundamentum  relatio  de  ara  Victoriae  praeberet,  nisi 
haec  a  Gelenio  ex  exemplari  satis  corrupto  recensionis  Ambrosianae  hausta  esset,  eo 
codice,  quem  in  reliquis  adhibuit,  obiter  tantum  inspecto.  quod  ut  probemus,  pauci 
Bobis  loci  ex  multis  electi  sufficiunt: 

281,  7  proximua  eorum  AF  pars  eorum  prior  TM 
10  tamen  saltem  AF  saltem  TM 

21   religionis  AF  numinis  TM 

282,  19  saerificii  AF  sacerdoU  TM 

283,  29  euiminis  kV  numinis  TM 

de  fonte  igitur  Gelenii  eius  dubitari  nequit,  praesertim  cum  Ambrosii  quoque  epistulas 
in  editionem  receperit. 

Hac  igitur  inquirendi  via  interclusa,  menda  componemus,  quibus  T  aut  cum  M  aut 
cum  T  consentiat.    sunt  autem  haec: 

289,  6  et  14  uectius  VLV  uetcius  T  (pro  Vettius) 

290,  1   reuertiiur  MF  reuertit  T 
292,  26  imposterum  MF  inposterum  T 
298,  29  confectus  MF  eor\fectis  T 
302,  24  admoneri  MF  admoueri  T 


37)  ReUtionis  tertiae  fragmcnta  codicibus  Prudentii  adscripta  ex  editione  Ambrosiana  hausta  sunt  nec 
uUum  rei  criticae  usum  praebent. 

38)  Hunc  codicem  primus  crisi  Symmachianae  adhibuit  multosque  locos  ex  eo  praeclare  correxH  Gulielmus 
Meyer  SpirensiB,  Q.  AureiU  Symmaehi  relationes,  Lipsiae  1872, 

39)  Epistolarum  Sifmmachi  v,  e.  praefecti  urbi  libri  duo,  D.  Ambroaii  epiitolae  in  Symmachum  II, 
Epistolarum  MagfU  Turci  ad  varicu  genies  liber  unw^  a  Laudino  Equite  Hierosolymitano  latiru  redditua,  Frdben. 
Basiteae  calend.  Septemb.  anno  M,D,XLIX, 

0* 


XX  DE  SYMMACHI  RELATIONIBVS. 

304,  11   seuerellam  MF  eeueriOam  T 

16  mitteretur  MF  nitereiur  T 

311,  10  «oort  om.  MT 

20  conttantiana  MF  constantiniana  T 

312,  5  et  23  terraeinensis  MF  tarracinensis  T 
35  martianus  MF                                                          marcianus  T 

313,  30  martiani  MF  marciani  T 
317,  14  affricani  MF  q/Wcom  T 

quae  omnia  tam  futilia  sunt,  ut  ne  commemoranda  quidem  duxissem ,  si  res  gravioris 
momenti  suppeterent,  praesertim  cum  T  quoque  et  F  in  lectionibus  vitiosis  paene  to- 
tidem  conspirent: 

280,  17  iudicium  TF  iudicum  M 

284,  12  aelyuB  T,  aliue  V  elyus  (pro  Elius)  M 

287,  18  cttrwim  Tr  currum  M 

297,  36  bonifacium  TF  bonifatium  M 

302,  17  praeterea  T,  praeteream  T                                   praetereo  M 

28  quando  aut  TF  tif  ^tiamib  e<  (pro  quando  ef)  M 

308,  19  diffinitionem  TF  dejinitionem  M 

311,   13  constantianae  TF  constantinianae  M 

31  constantius  TF  consiantinus  M 

313,  32  indiscretae  T,  indiscretas  T  indiserete  M 

Si  in  paginis  triginta  sex  tam  rarus  in  mendis  consensus  sit,  quamvis  etiam  or- 
thographica  enumerayerimus,  pro  certo  pronuntiari  potest,  nuUam  cognationem  artiorem 
inter  F  et  alterum  utrum  codicum  nostrorum  intercedere.  et  ne  sumamus,  editorem 
utroque  codice  apographisve  eorum  usum  esse,  ea  re  prohibemur,  quod  permulta  menda 
recepit,  quae  facile  corrigere  potuisset,  si  vel  unum  adhibuisset.  exempli  gratia  284,  15 
tam  M  quam  T  scribunt:  at  contra  Publicolae  decus  tribuit  inclinatio  potestatis;  stibmisit 
enim  contioni  civium  consularem  securem,  at  in  F  legitur:  summisit  Publicola  concioni 
civium  consularem  securem,  in  codice  ergo  Gelenii  verba  at  contra  —  potestatis  de- 
erant,  et  nomen  Publicolae  ab  editore  insertum  est,  nt  lacuna  quodammodo  tegeretur. 
eadem  ratione  286,  25  decretum  est  in  F  omittitur  et  multa  alia,  quae  enumerare  su- 
perfluum  videtur. 

Itaque  uter  codex  melior  sit,  ne  quaerendum  quidem  est,  cum  paene  numquam 
in  eam  necessitatem  adducamur,  ut  unius  codicis  solius  anctoritate  insistamus.  nam 
quia  editio  Geleniana  ex  neutro  originem  duxit  et  ne  ex  cognato  quidem  alterius  utrius, 
semper  is  sequendus  est,  quocum  illa  consentit.  ^  quod  cum  certum  sit,  ea  tamen  re- 
manet  quaestio,  an  Gelenio  tanta  auctoritas  tribui  possit,  ut  etiam  contra  consensum 
co(ficis  utriusque  eum  sequamur,  aut  quod  idem  est,  utrum  codex  eius  ex  diverso 
archetypo  descriptus  sit,  quam  ex  quo  T  et  M  fluxerunt,  an  ex  eodem.  quae  in- 
quisitio  propterea  multo  intricatior  est,  quia  non  codicem  ipsum  sed  editionem  tan- 
tum  doctissimi  grammatici  habemus,  de  quo  dubitari  non  potest,  quin  multa  illius 
menda  coniecturis  non  numquam  felicissimis  sustulerit.  praeterea  liber  Gelenii,  si 
non  idem,  certe  eius  simillimus  erat,  ex  quo  T  et  M  descripti  sunt,  nisi  quod  mnltis 
mendis  et  interpolationibus  scatebat,  quibns  codices  superstites  liberi  manserunt.  ni- 
hilominus  credo,  F  non  meliorem  quidem  fontem  esse,  quam  T  et  M,  sed  tamen  ex 
communi  horum  archetypo  non  pendentem,  adductns  his  potissimum  rationibus. 

T  et  M  p.  314,  22  exhibent  haec:  cum  plerosque  consortio  suo  ante  decretos  muniri 
Macedoni  suffragio  repperissent,  relationem  super  eorum  numinibus  impetrarunt.    unus 


DE  SYMMACHI  RELATIONIBVS.  XXI 

qaisque  editor,  si  haee  in  eodicibus  inyeniret,  certe  pro  numinibus  scriberet  nominibus ; 
sed  in  F  receptnm  est  muniminibus,  qnod  nisi  ex  codice  floxisset,  namquam  a  Gelenio 
reperiri  potnisset. 

296,  31  sencUum  prisco  more  consului,  quid  in  communi  causa  patnm  iuveret  auc- 
loritas  TM.  iuberet  pro  iuveret  non  coniectura  est  sed  correctio  erroris  orthographid, 
nec  quisqnam  alia  ratione  ex  ingenio  hnnc  locnm  emendare  potest.  at  Gelenias  scripsit 
innueretf  quod  malto  melias  est,  nam  senatai  in  ea  re  qaa  de  agitar  non  iabendi  sed 
tantam  saadendi  ias  erat. 

292,  22  si  melioribus  viris  officia  intra  mura  mandetisT.  iam  in  M  hoc  in  tWra 
muros  correctam  est,  nec  editorem  saecali  decimi  sexti  amqaam  aliter  correxisse  pata- 
yerim;  Gelenias  aatem  verbam  rarissimam  intramurana  posait. 

314,  6  dignum  est  igitur  divina  temporum  vestrorum  felicitate,  ut  peractam  sine 
offensione  militiam,  si  perennitatis  vestras  pius  natus  adriseiitj  prasrogativa  sollemnis 
exornet  TM.  pro  natus  tam  Meyer  qaam  Halm  coniecerant  nutus  nec  Gelenias  alind 
coniecisset,  si  coniectara  ei  opas  faisset;  scripsit  aatem  uultus.  qaa  ex  lectione  cor- 
raptela  codicam  facile  explicatar,  si  litteram  /  intercidisse  samamas  et  uu  in  na  mata- 
tam.  qaod  aatem  praecipae  me  movit,  at  scriptaram  Gelenianam  veram  crederem,  res 
ipsa  est.  nam  ei,  qai  militia  in  offlcio  perfancti  erant,  anteqaam  ad  altiores  digni- 
tates  promoverentar  {praerogativa  sollemnis),  parparam  adorare  solebant,  id  est  ad- 
mittebantar  ad  principem,  qaem  gena  flexo  consalatarent.  cf.  Gothofr.  ad  Cod.  Theod. 
YI  8.  ergo  non  solam  nutu  Aagasti  honoribas  exomati  sant,  sed  etiam  vultum  im- 
peratoris  aspiciebant,  id  qaod  Gelenii  lectio  indicat. 

Cam  recensionem  relationis  tertiae  Ambrosianam  cam  Symmachiana  componeremas, 
nallam  in  hac  vitiam  freqaentias  esse  invenimas,  qaam  lacanas  paacaram  vel  etiam 
singalaram  litteraram.  qais  credat,  tempore  renascentiam  litteraram  hominem  aliqnem 
ita  in  codicam  indoles  inqaisivisse ,  at  ad  haiasmodi  minatias  animam  attenderet? 
qaattaor  aatem,  qaos  modo  proposaimas,  locis  iam  vidimas,  Geleniam  coniectaras 
maxime  obvias  sprevisse  et  eas  scriptaras  recepisse,  qaae  nisi  hac  codicam  proprietate 
perspecta  inveniri  non  potnissent.     omnino  aatem  similia  sant  haec: 

280,    .7   aug  TM  angwtum  F 

14   deerurU  TM  dederuni  T 

284,  11   modera  TM  moderator  V 

285,  30  promptam  TM  promptamne  F,   quo  loco  ne  eo  facitiuB 

excidere  potuit,  quia  verbum  Bequens 
littera  n  incipit. 

286,  16  et  om.  TM;  verbum  praecedens  syllaba  et  finitur. 

287,  20  affeeta  TM  affeetata  F 

34  ureiae  TM  martiae  T  pro  Mureiae 

289,  19  uestrum  TM  ueetrumque  T 

292,  21   nolo  om.  TM 

293,  2  nimium  TM  minimum  T 
295,  36  uUumuis  TM  uUum  e  suie  T 

areere  TM  earcere  T 

297,  16  probatus  TM  probaturus  T 

298,  12  craeea  T,  eraeae  M  eraetina  T 

302,  17  ernn  TM  in  eum  T 

303,  19  salius  gationibue  M,  solius  gationibus  T  saluis  aUegaUonibus  T 
306,  20  redUse  TM  resedisse  T 


XXII  DE  SYMMACHI  RELATIONIBVS. 

306,  29  repcUndae  TM  repmdmdae  V 

307,  14  error  TM  terror  V 
30  dehiti  om.  TM  ante  deprehendit 

310,  Z  ut  queruntur  om.  TM 

311,  18  duorum  TM  diuorum  T 

313,  20  si  om.  TM 

37  exemplum  om.  TM 

314,  15  &rte^annt  TM  hriUannici  Y 

315,  5  adiuuauit  TM  adiudicauit  F 

316,  24  preeum  om.  TM 

innumeras  alias  emendationeB  certissimas,  sed  quas  Gelenius  ingenio  debere  potuit, 
omitto,  praesertim  cnm  ne  eas  quidem,  qnas  proposui,  omnes  codicis  deperditi  aucto- 
ritate  stare  spondere  ausim.  illud  tamen  adiciendum  duco  p.  286,  26,  ubi  censuum 
legendum  est,  TM  censum  exhibere,  F  censitum^  quod  omni  sensu  caret  et  puram 
igitur  corruptelam  propius  ad  veram  scripturam  accedentem  repraesentat. 

His  rationibus  satis  explicatum  puto,  cur  scripturas  Gelenianas  non  ut  coniecturas 
sed  ut  traditas  in  contextum  receperim,  quamvis  non  negaverim,  maiorem  fortasse 
earum  partem  editoris  inventa  esse.  nam  virum  doctissimum  multa  proprio  quoque 
Marte  praeclare  emendasse,  curae  eius  Ammianae  et  Livianae  satis  produnt.  prae- 
terea  codex  eius  multum  bonitate  infra  Tegemseensem  erat  plurimasque  interpolationes 
perpessus.  itaque  utendum  quidem  eo  est  maxima  cum  cautione,  sed  unaquaeque 
lectio  ex  F  prolata,  licet  semper  suspecta  sit*^),  tamen  semper  quoque  ex  fonte  ge- 
nuino  ab  archetypo  codicum  T  et  M  diverso  derivata  esse  potest. 

Cum  adiecero,  me  in  re  orthographica  in  relationibus  nullam  codicum  rationem 
habuisse,  sed  Parisinum  epistularum  et  Bobiensem  orationum  in  orthographia  Symma- 
chiana  restituenda  ubique  solos  secutum  esse,  lectorem  iam  satis  instructum  credo,  ut 
ad  editionem  nostram  plena  cum  cognitione  accedat. 


in. 

DE  SYMMACHI  EPISTVLIS. 

Ex  epistulis  oratoris  nostri  tres  adAusonium  scriptae  (I  14;  25;  31),  quibus  una 
Ausonii  ad  Symmachum  accedit^^)  (I  32),  paene  eadem  fortuna  usae  sunt,  cuius  ope 
relationis  tertiae  verba    tam  integra   ad  nos   pervenerunt.      nam   in   corpus   operum 


40)  Hanc  ob  CAUsain  vocem  enbrn  a  Gelenio  ter  contextni  intmsam  (284,  7;  288,  2;  314,  23)  et  multa 
simiUa  non  recepi. 

41)  Quod  Peiper  {Die  handtehriftUehe  Veberlieferung  des  Ausoniue,  Jahrb,  f.  elass,  Philol.  8uppl. 
Bd.  XI  p.  320)  suspicatus  est,  Ausonil  eplstuUm  in  corpns  Symroachianum  a  librariis  perperam  intrusam 
esse  omittique  in  melioribus  eius  libris  manuscriptls ,  omni  fundamento  caret.  nam  ut  de  florilegio  taceam, 
in  codice  Palatino  et  in  DiTlonensi  Parisini  apographo  eodem  loco  aut  legitur  aut  legebatur  neque  in  Scioppii 
libris  deerat.  v.  Suspectarum  lectionum  lib.  I  ep.  2  De  Symwaeho  auUm^  euiu»  editionem  tantopere  urgea, 
nihil  etiam  certi  habeo  poUiceri,  nam  quia  inaudivi^  illum  qui  olim  eius  editionem  adomavit  (scU.  luretum), 
eum  nune  propediem  denuo  editurum,  quasi  novo  opere  mihi  nunUato  tantisper  mihi  opperiendum  existimavij 
dum  praeelarum  Ulud  opus^  ipso  iam  decennio  usque  expoUtum,  in  publico  appareat:  et  videbo ,  omnesne  eor- 
reetiones  meas  ex  Verisimilium  Uhris^   ut  ad  me  nuntiatum  es(,    sublectas  pro  suis  vendiiaturus  sit.     si  qui  ta- 


DE  SYMMACHI  EPISTVLIS.  XXIII 

Aasonii  reeeptao.  per  dnos  fontes  nobis  traditae  snnt,  qui  etsi  non  ex  antographis 
seriptomm  dueti,  inde  a  saeculo  tamen  qninto  ineunte  riyulis  diversis  fluxemnt. 
omnes  antem  epistnlas  post  mortem  auctoris  a  Q.  Fabio  Memmio  Symmacho  filio 
eins  editas  esse,  ex  inscriptionibus  libromm  tertii  qninti  decimi  partim  in  codice 
Parisino  partim  per  apographum  eius  Divionense  seryatis  discimus^^).  tempns  editionis 
ea  re  definitur,  quod  epistulae  ad  Attalum  (VII  15 — 25]  in  collectionem  receptae 
snnt,  qnae  postquam  Alaricho  auctore  a.  409  purpuram  sumpsit,  aut  omitti  de- 
buemnt  aut  certe  inscriptionibus  privari,  ut  ad  Maximum  et  Eugenium  satellitesqne 
eomm  scriptae  aut  desiderantnr  aut  inter  anonymas  libromm  octavi  et  noni  latent. 
quod  nemo  certe  casni  tribuendum  esse  putabit,  qui  consideraverit,  nullum  in  epistulis 
plus  nongentis  locum  reperiri,  qui  apertam  commemorationem  honestam  tyrannomm 
contineat  ^3) .  cum  igitur  Q.  Aurelius  Symmachus  a.  402  mortuus  sit,  epistulamm  cor- 
pus  inter  annos  403  et  408  prodiisse  debet.  nec  parvam  diligentiam  filius  adhibuit, 
cum  pio  editoris  munere  fungeretur;  nam  qnamvis  maior  epistulamm  numems  eius- 
modi  sit,  ut  ad  quemUbet  hominem  mitti  potuerint,  et  Symmachus  sine  ullo  dubio 
eodem  exemplo  ad  plures  nonnumquam  scripserit,  in  ea  tamen  epistulamm  simillima- 
mm  copia  duae  tantum  sub  diversis  nominibus  repetitae  sunt,  in40  =  yi  etn 
67  =  Vn  53.  sed  haec  diligentia  in  materia  coUigenda  substitit,  in  digerenda  nullam 
operam  collocayit,  nisi  quod  editor  epistulas  ad  eosdem  homines  missas  per  libros 
septem  priores  composuit.  praeterea  neque  temporis  ordo  observatus  est  neque  ea, 
quae  argumento  cohaerent,  coniuncta  sunt;  exempli  gratia  epistulae,  quibus  scriptor 
Ausonio  de  consulatn  accepto  gratulatur  (I  20  et  22) ,  una  intercedente  dirimuntur  et 
ita  collocantnr,  ut  tempore  posterior  priorem  praecedat;   quod  nt  agnoscatur,  non  in- 


mm  te  ccuu$  interea  ad  iUiu$  leetionem  perduxerit^  haee  te  praemonendum  putavi,  Ubro  primo  epiit.  26 
(nnne  32]  imprettum  et  in  Oiphanii  marmieripto  eodiee  acriptum  visitur:  ^  Ihi  me  et  parentem  et  amieumy  et 
si  quid  utroque  eharius  est,  ehariorem  fuiste  $enai8ti\  aed  longe  verior  meo  animo  leetio  est,  quamex  Fuldani 
et  Bertiniani  eoenohii  memhranis  re$tiiuo:  ^lhi  me  tihi  et  parente  et  amieo  et  $i  g.  u.  e,  e$tf  e.  f.  $en$i\  — 
hvnc  igitur  locum  ex  Ausonii  epistula  desamptum  (p.  18,  10)  Sdoppius  de  Symmachi  editione  agens  corrigit 
et  eodices  Symmachi  tam  Oiphanianum  quam  Fuldensem  eum  continuisfe  dicit.  extat  autem  testis  multo 
antiquior,  de  quo  Yogel  me  certiorem  fecit  et  in  editione  Ennodii  huic  monumentorum  collectioni  inserenda 
fnsins  acturus  est;  siquidem  episcopus  Ticinensis,  quamquam  nullam  praeterea  Ausonii  notitiam  prodit,  hanc 
eius  epistulam  simul  cum  Symmachi  operibus  compilavit.  neque  est  cur  miremur,  fllium  testimonium  tam 
honoriflciim  riri,  qui  et  in  re  publica  et  in  litteris  snmmum  sui  temporis  locum  obtinuerat,  de  patris  ingenio 
in  coTpus  epistularum  eius  recepisse. 

42)  Q.  Aureli  Symmachi  v,  e.  eon$uli$  ordinarii  epietolarum  Uher  11  explieit  ediiu$  post  eiu$  ohitum 
a  Q.  Fahio  Memmio  Symmaeho  v,  e.  filio,  ineipit  liber  III  faieiter  P.  Q,  Aur.  Symmaehi  v,  c.  c[ofM.]  or- 
dinati  epietolarum  liher  III[I  expUeit] ,  ineipit  liher  V  editu$  po$t  eiu$  obitum  a  Q.  FUio  (sic)  Memmio  Sym- 
maeho  fdieiter  P.  Q.  AurelU  Symmachi  epi$tolarum  lib.  X  contffMfM  epi$iolas  famiUares  ad  imperatoree,  $erh- 
te$Uia$  $enaioria$  et  opu$eula:  edUu$  po$t  eiu$  ohitum  a  Q,  Flavio  (sic)  Memmio  Symmacho  v,  c.  (11).  in- 
scriptio  simillima  in  florilegii  exemplaribus  nonnuUis  in  initio  totius  corporis  reperitur  ut  in  Parisino  1858 
saee.  XIII:  Simmachi  uiri  eon$ulari$  epiarum  et  diuer$orum  negotk>rum  eontineru  epia$  famiUaree  ad  amico$. 
Ineip  Uber  I^  editu$  po$t  eiu$  ohitum  a  QuirUo  Flavio  MerUo  eiuedem  SimmactU  fUio. 

43)  66,  26  praeterea  domino  et  principi  rhoetro  ad  referendam  largitati  ehu  $edulam  magi$  quam  parem 
gratiam,  auro  dreumdaium  diptyehum  mi$i.  57,  13  veHmque,  $i  ita  facite  faetu  e$t,  hane  murUfieentiam  prin- 
eipie  lAhyearum  targiUone  mutari.  137,  19  interea  domino  et  prineipi  ru>$tro  eiusque  in  me  herufieierUiae  egi 
per  epi$tutam  graUas  ad  Eugenium  quidem  referenda  sunt,  sed  hoc  neque  editor  neque  lector  agnoscere  po- 
tnenint.  Eugenium  virum  clarissimum  Ricomeris  amicum  (89,  20,  26)  eundem  fuisse,  qui  postea  purpuram 
sumpeit,  neque  afflrmare  neque  negare  ausim ;  id  autem  pro  certo  pronuntiari  potest,  Memmium  Symmachum, 
cum  has  epistulas  relegeret,  de  tyranno  non  cogitasse. 


XXIV  BE  SYMMACHI  EPISTVLIS. 

qmBitione  diligentiore  opas  est,  cum  res  primo  obtutu  pateat.  eadem  ratione,  ut  mnlta 
similia  omittam,  epistulae  ad  litem  lucundi  pertinentes  (VII  81;  83;  89)  etillae,  qui- 
bus  de  Kicomacho  Flaviano  ad  consulatum  Theodori  evocato  sermo  est  (VI  10;  30; 
35)  y  divulsae  sunt,  et  raro  tantum  ea,  quae  re  et  tempore  congruunt,  casu  aliquo  iuxta 
posita  inveniuntur. 

Patnerunt  Q.  Fabio  Memmio  Symmacho,  cum  patris  litteras  colligeret,  copiae  du- 
plices.  nam  primum  epistulas  a  viro  summa  eloqnentiae  gloria  claro  profectas  amici 
diligenter  conservabant  et  nonnumquam  in  libellos  componebant^^) ,  quin  etiam  tabel- 
larios  eius  in  itinere  aucupabantur,  ut  litteras  aliis  directas  furarentur  et  describerent  ^^) , 
et  praeterea  librarii  oratoris,  ut  ipse  adserit  se  invito,  ut  equidem  crediderim  iussu 
eius,  exempla  earum  retinere  solebant^^),  ita  ut  maior  pars  binis  exemplaribus  aut, 
si  iisdem  verbis  ad  amicos  plures  scripserat,  etiam  trinis  et  quatemis  in  filii  manus  per- 
venire  potuerit.  quem  scrinia  tam  patris  quam  amicorum  eius  compilasse  res  ipsa  docet. 
nam  quod  epistulae  ad  Protadium  (IV  17 — 34)  ad  Minervium  (IV  35—49)  ad  Florentinum 
(IV  50 — 55)  et  inter  se  et  ab  iis,  quae  tribus  fratribus  iunctim  inscribuntur  (IV  56; 
57) ,  divisae  sunt ,  contra  ad  Petronium  missae  cnm  iis ,  quae  Patruinum  et  quae 
utrumque  fratrem  spectant,  eo  modo  confnsae,  ut  ne  inscriptionibus  quidem  discer- 
nantur,  nisi  ex  diversa  ratione,  qua  Symmacho  filio  traditae  erant,  explicari  nequit. 
illas  videlicet  inscriptionibus  distinctas  aut  ex  patris  schedis  collegit  aut  a  fratribus 
accepit,  cum  eae,  qnas  aut  Petronius  aut  Patruinus  ei  subministraverat ,  in  unum  li- 
bellnm,  qui  inscriptiones  ut  res  parvi  momenti  omittebat,  compositae  erant.  et  cum 
amici  oratoris  litteras  etiam  ad  alios  missas  nonnumqnam  descripsissent ,  evenire  po- 
tnit,  ut  epistnla  ad  quemlibet  hominem  ignotum  scripta  inter  Ausonianas  collocaretur 
(I  42),  videlicet  quia  simul  cum  iis,  quae  re  vera  Ausonii  erant,  per  heredes  eius  in 
Memmii  Symmachi  manus  pervenit^^j .  at  librarii  Symmachiani  farraginem  sapit,  quod 
epistulae  ad  Limenium  et  ad  Licinium,  ad  Euphrasium  et  ad  Eupraxium,  ad  Theo- 
doros  patrem  et  filium  missae  in  codicibus  componuntur  et  confunduntur^^).     in  uni- 


44)  149,  3  quod  epUlulaB  meas  eonctia,  amorh  .ett  tuij  qui  deacribenda  nescit  eligere,  149,  \S  et  tamen 
voluntati  tuae  pareo  nee  vereor^  ne  temere  a  me  effusa  verba  in  paginaa  librarii  tui  referas.  nam  ai  quid  ho- 
rum^  quae  apud  te  ineurio$iu»  loquofy  euipiam  Uctori  nauseam  moverit,  non  in  scribendo  neglegentia  mea^ 
quam  tua  in  describendo  dUigerUia  displieebit.  110,  28  itane  me  ludo$  faei$ ,  ut  quae  apud  te  incurio$iu$  lo- 
9uof ,  in  eitri  eaudieee  aut  tiliae  pugiUare$  een$ea$  tran$ferenda ,  ne  facUi$  $en€ctu$  papyri  $erinia  eorrumpat? 
—  tu  eUam  $erici$  voluminibu$  Achaemenio  more  infundi  littera$  mea$  praecipi$. 

45)  58,  2  quae,  ut  confido^  iam  tradita  $unt,  ni$i  forte  denuo  aliqui$  ex  urbani$  divitibu$  in$e$$or  via- 
rum  $eripta  no$tra  furaverit.    dii  iUo$  merUibu$  $ui$  puniant! 

46)  149,  6  quare  velim,  tibi  habea$,  quae  ineogitnta  proferimu$;  Ucet  eadem  mei  quoque  UbrarU  $ervare 
dicatUur^  $ed  ilU  per  examifU$  ignorantiamj  quod  te  faeere  non  oportet  MercuriaU$  arti$  peritum.  cf.  46,  3  $patiari 
in  foro  urbi$  no$trae  po$t  aeeepta$  a  me  Uitera$  plero$que  cognovi ,  et  $ic  fumi$  vereory  ne  quid  <n  no$  fraudi$ 
admi$erit  $imulata  ante  properatio,  nierito  apographa  epi$tularum  mearum  $imtUque  hominum  nomina  vel  le- 
genda  Ubi  vel  reUgenda  eubieei.     apographa  igitor  epistuUrum  ad  Flavianum  miss&rum  in  scriniis  retinuerat. 

47)  Epistnlas  ad  Ausonium  non  ex  schedis  Symmacbianis  editas  esse ,  ea  quoque  re  docemnr,  quod 
idem  mendnm  15,  2  codicibus,  qui  cum  Ausonii  opera  contineant,  ex  poetae  hereditate  litteraria  compositi 
esse  videntur,  cum  omnibus  Symmachi  libris  manuscriptis  commune  est.  nam  si  utraque  recensio  ex  fontl- 
bus  omnino  diversis  fluxisset,  altera  eorum  verara  scripturam  conservasset,  ut  in  relatione  tertia  loci  corrupti 
codicum  Tegernseensis  et  Mettensis  semper  ope  editionis  Ambrosianae  sanari  possunt  et  vice  versa. 

48)  Pars  libri  quinti,  quae  ab  epistula  72  incipit,  inscripta  est  in  P:  ineipit  eiu$dem  ad  Lieiniumj  sed 
singulae  epistulae  sub  hac  rubrica  coniunctae  modo  Licinii  modo  Limenii  nomen  praeferunt.  lY  58 — 65  in- 
scripta  est:  incipit  ad  Eufraaium^  subscripta:  expUeit  ad  Eupraxium.     de  Theodoris  v.  infra. 


DE  SYMMACHI  EPISTVLIS.  XXV 

Tersnm  antem  snspicor,  libros  septem  priores  secnndnm  eos  ordinatos,  qnibns  litterae 
inscriptae  erant,  maiore  ex  parte  ex  amicomm  scriniis  conqnisitos  esse,  nltimos  tres 
paene  totos  ex  hereditate  litteraria  anctoris  flnxisse.  ea  enim  ratione  magna  illa, 
qnae  inter  dnas  corporis  partes  intercedit,  differentia  optime  explicatnr. 

In  libris  septem  prioribns  binae  epistnlae  nonnnmqnam  ita  coninnctae  snnt ,  nt 
nnam  ef&cere  videantnr,  id  qnod  in  schednlis  tam  amicomm  qnam  librariomm  ipsins 
anctoris  evenisse  potest.  sed  inscriptiones  in  codicibns  optimis  P  et  F  per  maiora 
spatia  non  omittnntnr  nisi  inter  Vn  42  et  59,  nbi  culpa  certe  non  editoris  primarii, 
sed  eins  scribae  est,  qni  archetypnm  exaravit.  nam  septem  primas  ad  Decinm  epi- 
stnlas  inscriptionibns  distinctas  seqnnntnr  aliae,  qnas  spatia  racna  singnlomm  ver- 
snnm  praecednnt,  sed  qnae  ad  enndem  Decinm  scriptae  snnt;  Memmius  igitnr  Sym- 
machns,  qni  in  componendis  epistulis  non  erravit,  in  inscribendis  titnbasse  non  potest. 
mendi  cansam  divisa  librarii  et  mbricatoris  ofRcia  praebnisse  videntnr;  nam  cnm  epi- 
stnlamm  contextui  ab  altero  perscripto  alter  inscriptiones  minio  adpingeret,  aliqnot 
archetypi  folia  errore  praeteriit.  diversa  omnino  ratio  est  in  libro  octavo  et  nono. 
nam  nt  epistulas  in  nnnm  coalitas  omittam,  quae  nihil  novi  praebent,  desunt  inscrip- 
tiones  VHI  1;  11;  20;  52;  IX  33—48;  53;  63;  67—150;  152;  153.  inter  anony- 
mas  antem  nna  (IX  112) ,  ut  ex  argnmento  patet,  ad  Probum  scripta  est^^),  qnam  si 
Symmachns  filins  agnovisset,  sine  dnbio  cnm  reliqnis  ad  enndem  datis  (I  56 — 61) 
composnisset.  ergo  inscriptio  eins  non  a  mbricatore  codicis  archetypi  omissa  est, 
sed  iam  editori  ipsi  ignota  remansit.  idem  dicendnm  erit  de  IX  21 ,  qnae  inscripta 
est:  Symmachus  vicario  Hispaniarum;  nam  cnm  omnes  reliqnae  nomen  sine  dignitate 
praescriptnm  habeant,  haec  dignitatem  sine  nomine  non  alia  de  cansa  praeferre  po- 
test,  qnam  propter  ignorantiam  Symmachi  fllii.  et  relationes  qnoqne  ma^a  ex  parte 
sine  inscriptionibus  in  anctoris  scriniis  iacnisse,  snpra  (p.  XVII)  iam  vidimns. 

Cnm  omnis  epistnlarnm  copia  in  libros  digesta  sit,  per  septem  priores  subdivi- 
siones  quoque  eertae  reperiuntnr.  in  optimo  enim  codice  Parisino  praeter  inscriptiones 
singnlarum  epistnlamm  rnbricae,  ut  ita  dixerim,  maiores  occurmnt  hninsmodi:  29,  7 
Explicit  ad  Probum,  incipit  ad  Celsinum  Titianum  fratrem^  32,  25  Explicit  ad  Titianum 
germanum  suum,   incipit  ad  Hesperium^   et  plenins   136,  25   Q.  Aur.  Symmachi  v.  c. 


49)  Epistulam  IX  112,  quae  fonsnlls  desigiMti  evocationi  respondet,  ad  Probnm  datam  esse)  dnabus 
rationibus  probatnr;  priroa  qnod  consal,  de  quo  sermo  est,  in  Galliis  fasces  sumpsit  {quo  enim  paeto  ad 
jfrhna  faaeiwn  tuorum  voeatus  auspieia^  pnueia  diebua  QalUofum  longinqua  penetrarem?)  ^  secanda  qood  post 
aliquot  annos  Aagastis  et  dueibus  militaribos  reservatoe,  primus  homo  civiliam  partiam  oonsulatum  accepit 
(ftiia  honor  iaim  pridem  togae  et  ordini  rarut  nhnitque  diffieilie  tandem  eummatem  eivtlium  partium  virum  re- 
9pieit).  annis  enim  364 — 378  praeter  Augustos  flliosque  eorum  novem  tantum  homines  consalatas  gerebant, 
ioter  quos  septem  magistii  militam  Dagalaifos  (366) ,  Laplcinus  et  lovinus  (367) ,  Victor  (369) ,  Arintheus 
(372),  Aequitius  (374),  Merobaudes  (377),  duo  praefecti  praetorio  Probus  (371)  et  Modestus  (372).  iUque 
Symmachi  episiula,  cum  Modestus  Orienti  praefuerit  et  Ibi  queqoe  fasces  sumpserit,  aut  ad  Probum  referri 
debet  aut  ad  alteram  ex  consulibus  anni  379,  Ausonium  aut  Olybrium,  post  quos  homines  civiles  saepissime 
«nnis  nomina  dedernnt.  de  Ausonio,  quocum  Symmachus  iam  inde  ab  a.  369  intima  familiaritate  coniunctus 
erat,  ideo  cogitaii  nequit,  quia  ad  consulem  illum  designatum  scribit:  amieiUa»  noatraa  needum  alii»  offi- 
eijs  inehoata»  prompta  evoeatione  iunxiiti;  Olybrios  autem  Gratianam  a.  378  in  Orientem  comitatos  est 
(Auson.  grat.  art.  12,  55)  ibique  praefectos  praetorio  factus  in  Galliis  consolatom  inire  non  potoit  (v.  indi- 
eem  s.  v.  Olybrios).  solas  igitur  relinqoitur  Probus,  qui  praefectus  qoidem  Italiae  erat  et  pleromqoe  Sir- 
mii  residebat,  sed  ut  simul  com  Gratiano  Aogusto  trabeam  someret,  facile  Treviros  evocari  potait. 
Q.  Atkblits  SrMMAunva.  ^ 


XXVI  I>E  8YMMACHI  EPISTVLIS. 

explicit  ad  Neoterium,  incipit  eiusdem  ad  Felicem,  139,  25  Q.  Aur,  Symmachi  v,  c.  ex- 
plicit  ad  Felicem,  incipit  eiusdem  ad  Sallustium.  qnae  sabdiyisiones  nonnumquam  tam 
minntae  snnt,  ut  trinas  tantnm  vel  etiam  binas  epistulas  comprehendant  ^^j .  contra 
in  libris  octavo  et  nono  —  decimi  tam  parvae  reliqniae  supersnnt,  nt  certnm  de  eo 
indicinm  ferri  neqneat  —  nuUa  huinsmodi  partitio  obsenratnr,  qnamvis  materia  non 
desit.  saepissime  enim  eadem  nomina  litteris  praescripta  per  loca  plura  dispersa  le- 
gnntur  ^^j ,  quibns  quominus  homines  diversos  designari  credamus ,  argumenta  epistn- 
lamm  nonnnmquam  obstant^^].  facile  igitur  apparet,  priorem  materiae  disponendae 
viam  a  Symmacho  filio  relictam  esse,  sed  si  quaeras,  quamnam  novam  ingressus  sit, 
nullam  reperies.  nam  quod  liber  nonus  inscriptus  est:  continens  commendaticias ,  in- 
dicare  qnidem  videiur,  argumenti  eum  rationem  habnisse,  sed  si  diligentius  inquiras, 
nec  multo  plnres  commendaticias  hoc  in  libro  invenias  quam  in  ceteris,  nec  parvnm 
epistularum  numemm,  quae  inscriptioni  minime  respondeant.  qua  causa  adductus  pro 
certo  habeo,  iuvenem  editorem  longi  operis  taedio  eaptum  schedulas,  quae  supererant, 
ita  uti  in  patris  scriniis  compositae  vel  potius  incompositae  iacebant,  librariis  descri- 
bendas  tradidisse.  qua  neglegentia  melins  usui  nostro  consnluit,  quam  diligentia  li- 
bromm  superiomm. 

Vidimus  Symmachum  epistulamm,  quas  emittebat,  exempla  retinuisse.  quae  cum 
plemmque  brevissimae  essent,  magna  et  inutilis  chartarum  profusio  fnisset,  si  oratoris 
librarins  apographnm  nnius  cuiusqne  in  schedulam  propriam  rettulisset.  coniunxit 
igitur  eas,  quae  aut  eodem  die  ant  iisdem  diebus  dictatae  erant,  ita  ut  membranae 
singnlae  parvos  epistulamm  quasi  fasciculos  continerent,  qui  scriniis  scriptoris  a  filio 
compilatis  in  libris  prioribus  discerpti  et  in  snbdivisiones  illas  distribnti  sunt,  sed  in 
octavo  et  nono  indivisi  manebant.  qua  ratione  effectum  est,  nt  qnamvis  editor  de 
ordinis  cfaronologici  observatione  ne  cogitasset  quidem,  plemmque  tamen  modo  binae 
modo  plnres  epistulae  eodem  tempore  scriptae  in  editione  inxta  collocarentnr.  cuins 
rei  docnmenta  in  praefationis  capite  ultimo  proponemus,  nbi  de  chronologia  opemm 
Symmachianomm  actnri  snmus. 


50)  III  43—45;  V  1—3;  55—57;  VII  129—131;  IV  15—16;  56—57. 

51)  Reperiuntur  epistnlae  quinque  ad  Marcianum  VIII  9.  23.  54.  58.  73,  quaternae  ad  Romanum  VIII 
28.  56.  59.  70  et  ad  Maximilianum  VIU  48.  51.  55;  IX  52,  ternae  ad  Eusebinm  VIII  8.  34;  IX  55,  ad 
ApoUodorum  VIII  13;  IX  14.  51,  ad  Carterium  VIII  16;  IX  7.  31,  ad  lovium  VUI  30.  50;  IX  59,  ad 
Romulum  VIII  38.  62;  IX  62,  binae  ad  Alevinm  VIII  15;  IX  65,  ad  Quintilianum  VIII  36;  IX  57,  ad 
Dynamium  VIII  39.  67,  ad  Valerium  VIII  47.  57,  ad  Leporium  VIII  53 ;  IX  10,  ad  Lampadium  VIII  63. 
65,  ad  Dionysium  VUI  64;  IX  4,  ad  VincenHom  IX  9.  25,  ad  Marcellnm  IX  11.  23,  ad  Geminianum  IX 
15.  56,  ad  Bassum  IX  20.  24,  ad  Aurelianum  IX  22.  26,  ad  Caecilianum  IX  50.  58.  epistulae  igitnr  quin- 
quaginta  quinque,  quibus  maior  fortasse  numerus  accederet,  nisi  pars  fere  dimidia  librorum  octavi  et  noni 
inscriptionibns  careret ,  eadem  ratione  ordinari  potneront ,  quam  in  libris  prioribus  observavimus.  quae  si 
conionctae  essent,  librom  octavo  non  multo  minorem  efflcerent. 

52)  Epistula  ad  ApoUodorum  altera  IX  14  de  fromento  orbi  invebendo  agit,  altera  IX  51  doos  coriales 
civitatis  Africanae  commendat;  utraqoe  igitor  ad  proconsulem  Africae,  qui  a.  399 — 400  munere  fongebatur, 
scripta  est.  tertia  eodem  nomine  inscripta  VIII  13  de  honore  aliquo  deponendo  loquitor,  quod  ad  proconsu- 
latum  Africanom  referri  non  debet  sed  certe  potest.  IX  20  et  24  ad  Bassom  idem  postolatom  oontinent 
occasione  aliqua  oblata  repetitum.  IX  7  a  Carterio  petitur,  ut  Aoxentio  flliam  despoiideat,  VIII  16  eidem 
gratiae  agontur,  quod  testimonium  Symmacbi  secotos  generom  elegerit.  IX  63  a  Lampadio  qoaeritor,  qoid 
in  adminisiranda  urbia  tutela  ex  bono  pubUco  fecerit,  IX  65  de  quiete  orbis  Lampadii  consiliis  parta  sermo 
est;   epistula  ergo   otraque   praefectum   orbis   anni  398  speetat.     ex   litteris   ad  Romolom   datis  IX  62  com- 


DE  8YMMACHI  EPISTVUS.  XXVU 

Inter  codices  manuscriptos  ^  per  quos  nobis  epistularnm  corpus  traditnm  est,  pri- 
mnm  locnm  obtinet  Parisinns  8623,  qnem  littera  P  signavi^^).  scriptns  est  saecnlo 
nono  colnmnis  binis  in  quarto  minore.  inscriptiones  omnes  litteris  mainsculis  sed 
•atramento  exaratae  snnt,  nisi  qnod,  nbi  aut  liber  novns  ant  nova  epistnlamm  snbdi- 
visio  incipit,  linea  paennltima  ant,  qnod  rarins  factnm  est,  nltima  minio  distingnitnr. 
praeterea  prima  cninsque  epistnlae  littera  mbricata  et  maior  reliqnis  est.  correctomm 
non  minns  dnomm  manus  expertus  est,  quae  ut  a  prima  tempore  non  multum  distant, 
ita  hand  facile  inter  se  discemuntur.  plemmque  orthographiam  codicis  partim  rasura 
partim  correctione  commutant,  ut  exempli  gratia  paene  semper  ex  quidquid  effecere 
quicquid,  computo  ex  conputo,  asa^ibo  ex  adscriboy  et  cnm  prima  manus  in  fine  ver- 
sunm  more  antiquo  verba  dividat:  ads/to,  rec/tej  conrup/tus,  manus  secunda  nltimis 
snperioris  lineae  litteris  erasis  iisdemque  in  margine  inferioris  adiectis  syllabarum  di- 
visionem  hac  ratione  mntavit:  a/sto,  re/ctej  corru/ptus.  quae  omnia  in  apparatu  critico 
neglexi  orthographiam  primae  manus  ubiqne  secntns.  vera  autem  menda  corrector 
coniectnra  plemmque  obyia^^j,  nonnumqnam  falsa^^)  temptavit,  sed  aliqua  ex  codice 
quoque  hausit,  qui  eo,  ex  quo  contextns  descriptus  est,  auctoritate  inferior,  sed  non 
omnino  contemnendus  erat.  nam  ut  mnlta  alia  omittam,  lacnnas  nonnullas  ea  ratione 
explet,  quam  veram  esse  ant  res  ipsa  ant  codices  reliqui  testentnr^'^).  liber  initio  et 
fine  tmncatus  est;  incipit  enim  p.  26,  7  tam  bonae  voluntatiSy  desinit  p.  227,  2  scissa 
veste  fugistij  sed  iam  inde  a  medio  libro  quinto  margo  sensim  deficit,  ita  nt  primum 
singnlae  litterae,  mox  voces  et  sententiae,  finem  versus  totae  colunmae  perierint.  cum 
P  in  orthographia  veram  temporis  Symmachiani  imaginem  prae  se  ferat  et  cum  codice 
rescripto  orationum  fere  conveniat,  collationem  eins  in  libro  primo  integram  dedi,  in 
reliqnis  permntationes  tantum  litteramm  e  et  ae  et  epistola  pro  epistula  positum  omisi; 


meudationi   reapondet,   quam   fllius   eius  a  patre  ad  Symmachum  pertulerat,   YIII  38  de  eiusdem  fllii  studiis 
Symmachi  curae  delegatis  loquitur. 

53)  Oetaviut  Cktaony  de  Symmachi  epistularum  codiee  Pariaino,     Bonnae  1867, 

54)  26,     8   Utiguaem  P  2  m.  tegistem  P  1  m.  V 

28  aatvere  P  2  m.  aalvare  P  1  ra.  V 

27,     3  9uades  P  2  m.  suadia  P  1  m.   V 

36,  24  atructurarum  P  2  m.  histructurarum  P  1  m.  Vr<I> 

37,  22  ne  umquam  P  2  m.  meum  quam  P  1  m.  V 

38,  31  proelii  P  2  m.  proeUis  P  1  m.  VM 

molta  similia,  in  quibus  consensua  codicis  V  ostendit,  mendum  primae  manus  iam  in  arcbetypo  fuisse. 

55)  \  26,  18  contionariB  P  2  m.  continaria  P  1  m.  V<I> ,   cf.  Kiessling  in  pro- 

grammate  Orypbisvaldensi  aest.  a.  1883  p.  3. 
29,  25   fidei  P  2  m,  fiUi  P  1  m.,  fiaci  VMF 

38,   12   fruBtrer  P  2  m.  fru$tra  P  1  m.,  frustra  »im  si  V 

78,   20   filium  iam  P  2  m.  filio  iam  P  \  m.,  fiUolam  VF 

92,   18  audeo  P  2  m.  deo  V  \  m.,  debeo  F 

131,  30  magi»  intrudit  P  2  m.  om.  P  1  m.  VF 

56)  47,  29  praemittere  har^  ego  impensiuM  tibi  voto  optare  studeo  quam  P  2  m.  VM  —  prae  reliquis  omis- 
sis  P  1  m. ;  53,  30  quod  mihi  librarii  error  P  2  m.  VF ;  79,  4t  tfU  in  fastigium  toUeremu»  amabili  enim 
P  2  m.  F;  97,  33  in  aperto  est  merito  eius  laudibus  nosirum  eedit  ingenium  P  2  m.  F;  165,  22  vestram  ser- 
vare  temptavimus  ted  perseveranU  inedia  P  2  m. ;  177,  6  simul  accipe  quod  voto  tuo  eongruit  fasces  praeturae 
P  2  m. ;  180,  15  veneratusque  dominum  et  prineipem  twstrum  euius  sermo  divinus  itineris  P  2  m.  quae  om- 
nia  prima  manus  omiserat. 


XXVin  DE  8YMMACHI  EPISTVLIS. 

qaae  vox  sescentieB  repetita  semper  eodem  yitio  inqainata  est,    nisi  in  compendio 
seriptarae  vocales  mediae  omittantar. 

Praeter  Parisinam  nallas  codex  manascriptas  ad  nos  pervenit,  qai  inscriptiones 
integras  conseryaverit ;  reliqai  enim  neqae  libros  dividant  et  epistalis  nomina  nisi 
rarissime  non  praeponant. 

Deterioram  optimas  est  Vaticanas  Palatinas  1576  (V)  saecalo  andecimo  satis  ne- 
glegenter  in  qaarto  scriptas.  ne  in  initio  quidem  totios  volaminis  inscriptio  conser- 
vata  est,  sed  mana  recentissima  addita.  epistalae  continaantar  et  littera  tantum  ma- 
iore  praemissa  distingantar.  correctiones  secandae  manas,  qaae  neqae  in  hoc  libro 
desunt,  cam  scripturis  codicis  P  plerumque  consentiunt  neque  tamen  eius  momenti 
sunt,  ut  ex  alio  fonte,  quam  ex  quo  prima  quoque  fluxit,  derivatae  esse  videantur. 
quare  menda  vulgaria  primae  manus,  ubi  a  correctore  sublata  erant,  in  commentarium 
criticum  non  rettuli.  codex  integer  est,  utpote  qui  in  media  pagina  desinat,  neque 
tamen  continet  nisi  baec:  II  —  11  38  re*  magnae  et  inspe;  V  78  —  97  formis  adhuc 
reddere;  VII  39  —  potui  rebus  retentis ;  IH  20—40;  II  51;  III  41.  42;  H  40;  IV  21 
—  V  97  formis  adhuc  residere ;  VU  39 ;  V  97  constitui  u/  —  VI  8 ;  VU  34—38.  40  — 
VIII  14  negotiorum  dura  meminisse  vale,  desunt  igitur  11  39.  41 — 50.  52  —  III  19. 
43  —  IV  20;  VI  9  —  VII  33  et  finis  totius  corporis  inde  ab  VIU  14  sed  quando  fit, 
repetitae  sunt  V  78 — 97  formis  cMuc  residere  et  initium  epistulae  VU  39.  reliqua  ita 
perturbata  sunt,  ut  archetypi  folia  transposita  explicationi  non  sufficiant.  nam  epistu- 
lae  singulae,  ut  U  40.  51;  VU  39,  quae  ne  in  codice  quidem  minutissimo  folia  in- 
tegra  complere  potuissent,  loco  alieno  insertae  inveniuntur.  variam  libri  Palatini  lec- 
tionem  omnem  adnotavi  excepta  orthographica. 

Codidbus,  quos  descripsimus,  multo  peior  est  ea  familia,  quae  florilegium  (F)  ex 
litteris  Symmachianis  continens  in  exeinplaribus  plns  minus  abbreviatis  aut  truncatis 
per  omnes  paene  bibliothecas  maiores  dispersa  reperitur^^).  quae  ubi  integerrima  sunt, 
his  epistulis  constant:  I  1.  5.  6.  14.  23.  25.  28.  31—34.  36—38.  43.  45—47.  56. 
60.  61.  67.  74—77.  79.  80.  82—84.  86.  88.  90—93.  96.  97.  99.  100.  105.  107. 

II  1.  3.  6.  8.  16.  22.  27.  29.  32.  35.  37.  39.  41.  42.  48—50.  56.  58.  63.  68. 
70.  71.  73.  79.  80.  87—91.  64. 

lU  1—11.  13.   15.  17.   18.  21—26.  29—31.  35—37.  40. 

U  51;  m  42;  U  40. 

UI  43.    45.   44  —  salii  canunt.   51.   46.    53.   48.   44  et  augures  usque  ad  finem. 

54.  64—67.  61.  63.  56—58.  69—74.  77—83.  86.  90.  91. 

IV  1.  7.   11.  15—17.  20.  25.  26.  28.  30.  32.  35.  38—41.  47.  49—51.  54. 
Relatio  11;  IX  142;  X  2  inde  ab  ineundam  capitali  exitio. 

IV  56—60.  63.  66.  67.  69.  72. 

V  3—5.    8.    13.    19.    21.    23.    24.   29.   30.    34.  36.  38.  41.  44—47.  49—51.  53. 

55.  57.  59-61.  65.  67.  68.  70.  71.  73.  75.  77.  78.  80.  79.  84.  85.  89.  91.  92.  96. 


57)  £x  huiusmodi  codice  excerpU  Vincentii  BeUovacensis  flnxeruut,  de  quibus  egit  Oarolus  Schenkl, 
DU  ExctrpU  aut  den  Briefen  det  Symmachtu  tn  dem  Speeulum  hUtorkiU  de$  Vineeniiut  BeUovaeentit,  ZeiUehr, 
f,  otUrr.  Oymnat.  1860  p,  412. 


DE  SYMMACHI  EPISTVLIS.  XXIX 

VI  3.  13.  18.  22  —  graviora  esse  referenda.  28.  31.  45.  47.  55.  60.  61.  65. 
72—74.  78—80. 

Vn  2.  3.  9.  11.  16.  19.  21.  22.  25.  33.  44.  47.  49.  51—54.  56.  60.  61.  64. 
66.  67.  71—73.  78.  80.  85.  88.  92—94.  98.  99.  102.  105.  107.  109.  114.  117.  119. 
125.  128—130. 

Vm  4.  9.  11.  16.  19.  20.  21.  22.  24—28.  30.  31.  35.  43.  47.  49.  51.  54.  57. 
62.  64.  67.  68.  70.  73.  74. 

IX  1.  2  inde  ab  igitur  consensu  famae.  7.  9.  10.  18.  20.  24.  26—28.  33.  35. 
36.  39.  40.  42.  43.  45—47.  49.  53.  54.  57.  61.  67—69.  74—76.  78.  84.  87.  91— 
93.  114.  115  inde  ab  in  sola  conscientia. 

X  1. 

IX  137.  135.  139—141. 

Haec  codicnm  familia  omni  interpolationnm  genere  incredibiiem  in  modnm  scatet 
neqne  nllins  nsns  est,  ubi  libromm  Parisini  et  Palatini  snbsidiis  nti  licet.  lectiones 
igitnr  eins  in  septem  libris  prioribns  in  apparatnm  criticnm  non  recepi,  nisi  nt  eins 
indoles  fontibus  melioribns  collatis  perspiciatur.  cui  consilio  ea  sufiGcere  pntabam,  qnae 
iam  in  totius  classis  archetypo  fuisse  videbantur,  quare  singnlornm  codicum  nunc 
superstitum  errores  omisi.  qnod  in  prima  quoque  libri  octavi  parte  facere  potuissem, 
si  nihil  alind  egissem,  quam  ut  Symmachi  verba  restituerem,  sed  cum  in  partibus 
seqnentibnB  florilegium  iam  maioris  momenti  futumm  esset,  lectori  aliquam  potestatem 
facere  volni  non  solnm  famiiiam,  sed  etiam  singula  eius  exemplaria  cum  P  et  V  con- 
ferendi.  itaque  inde  ab  initio  libri  octavi  integram  proposui  lectionem  libromm  manu- 
scriptomm  duomm,  impressi  unius  qui  sunt: 

F*  =  Symmachi  cons.  rq.  Epistolae  Familiares.  —  Laudini  equitis  Hierosolymitani 
in  epistolas  Turci  Magni  traductio.  —  Marci  Bruti  Romani  Epistolae.  Argentoraci  ex 
Officina  litteraria  loannis  Grueniger.  Die.  IX.  Octobris  Anno  virginei  partus  MDX.  Reg- 
nante  Dn.  imperatore  Maximiliano  p.  f.  Aug.  qua  in  editione  corrector  operam  omnino 
nollam  collocavit,  sed  codicem  aliquem  nunc  deperditum  cum  omnibus  mendis  in 
Ubmm  impressum  transferendum  curavit. 

F^  =  codex  Parisinus  lat.  8559  saec.  XU  exeuntis  ant  Xm  ineuntis  multis  locis 
a  mann  secunda  coaeva  correctus,  quae  partim  coniectnra.  partim  codice  optimo  ni- 
titur. 

F^  =  codex  Vaticanus  Reginae  1575  saec.  XUI.  horum  ut  cognatio  agnoscatur, 
scripturas  paucas  ex  eis  Symmachi  partibns,  nbi  meliornm  quoque  fontium  nsus  sup- 
petit,  hoc  loco  proponam. 

153,  16  praefato  PVF»  ore  faceto  F«.3 

19  laudabiles  PVFiF^  2  m.  dehiUs  F^  1  m.  F» 

157,     3  superiorum  PVF»     .  om.  F«-3 

174,  20  insiructio  PFi  institutio  F».^ 

176,     3  aevum  P,  cum  F*  in  perpetuum  F*.3 

179,  10  voti  caput  PF»  capui  voti  F*-»        ^ 

181,  12  refoventur  PFi  refocillantur  F«.3 

190,     5  quamguam  enim  PF'  quod  nikU  F^.^ 

209,     8  Mto  PFi  haec  FS.3 

215,  18  Ad  LoUianum  PV,  Symmachue  lu-  om.  F*-^ 
liano  F^ 


XXX  DE  SYMMACHI  EPISTVLIS. 

216,  24  Ad  Marcianum  PV,    Symmachus  om.  F^'^ 

MarHano  F* 

217,  9  in  scribendo  rarior  VF*  rarior  in  scrihendo  F**' 

218,  23  AdCarteriumVY,  Symmackus  Car-  om.  F»-» 

terio  F* 

223,  2  litationi  PF»  litterationi  F^.s 

his  coUatis  patet  pnriorem  archetypi  imaginem  editionem  Argentoratensem  exhibere 
quam  libri  manuscripti,  utpote  qni  ex  eodem  illius  apographo  multo  pluribus  mendis 
et  interpolationibns  inquinato  deducti  sint.  sed  nihilominus  in  codice  Vaticano,  quamvis 
Parisino  etiam  peior  sit«  nonnullae  lectiones  genuinae  reperiuntur,  quas  solus  ex  flori- 
legii  familia  conservayit. 

216,  26  securus  ingredere  VF*  ingredere  securus  F*'* 

219,  24  patriam  fame  PF^  pairiae  famam  F«-2 
25  an  PF^  aut  Fi* 

220,  9  uoluptate  PF^  uoluntate  Fi-2 

11  anni  PF^  annum  F^,  animum  F* 

19  nouos  fasces  PF*  nouas  faces  F*'* 

222,  11  rescrihmdo  ^Y^  scrihendo  F^*^ 

224,  21  et  PF3  om.  F»-» 

codex  igitur,  ex  quo  F^  descriptus  est,  ex  alio  multo  meliore  correctus  esse  videtur, 
ita  ut  plerumque  F'  sequendus  sit,  minorem  auctoritatem  habeat  consensus  codicum 
F^  et  F^,  minimam  F^  solus,  nec  tamen  nullam. 

Inter  florilegii  codices  singuiari  quadam  ratione  enitet  Montepessulanus  scholae 
medicorum  H  no.  4  fol.  saec.  XUI.  nam  epistulae  eius,  si  eos  numeros  sequamur, 
quos  librarius  ipse  minio  scriptos  singulis  praeposuit,  ducentesima  septuagesima  tertia 
usque  ad  quadringentesimam  nonagesimam  tertiam,  quae  ultima  totius  codicis  est, 
descriptae  sunt  ex  mutilo  aliquo  florilegii  exemplari,  quod  incipiebat  ab  I  6,  de- 
sinebat  in  VI  55.  quae  autem  praecedunt,  ea  tantum  in  supplementum  continent, 
quae  in  illo  desiderabantur,  hausta  ex  codice  aliquo  Palatini  V  simillimo,  utpote  qni 
ordine  epistularum  lacunisque  omnino  cum  eo  consenserit,  nisi  quod  initio  et  fine 
truncus  erat.  itaque  priorem  libri  partem  littera  M  signavi,  altera  cum  reliquis 
florilegii  exemplis  littera  F  comprehensa,  qua  ratione  effectum  est,  ut  in  apparatu 
critico  F  et  M  nusquam  simul  appareant,  nisi  post  VI  55  et  in  iis  epistulis,  quas 
librarius  aut  in  parte  secunda  omiserat  (15;  23;  25;  28;  56)  aut  errore  in  utraque 
repetivit  (IV  25;  26;  50).  cuip  codex  foedissime  interpolatus  sit^*) ,  lectiones  eius 
omnes  in  apparatum  criticum  recipere  operae  pretinm  non  duxi,  sed  eas  tantum  pro- 
posui,  quae  ad  restituendum  archetypum,  ex  quo  V  et  M  communem  originem  du- 
cunt,  alicuius  momenti  futurae  esse  videbantnr. 

Cognatio  codicum  V  etM  vel  ex  lacunarum  communione  primo  obtutu  patet,  dif- 
ficilior  autem  quaestio  est  de  F.  nam  plemmque  V  et  P  contra  florileginm  consentiunt, 
ita  ut  eos  artiore  vincnlo  cohaerere  suspiceris,  sed  si  rem  propius  inspexeris,  inve- 
nies,  semper  illis  aut  in  lectionibns  veris  convenire  aut  in  iis  mendis,  qnae  coniectnra 


58)  Panca  exempla  afTerain:  41,  13  quidquid  in  praeaentis  muneris  contulisti]  quod  praesentihua  munera 
contulisti  M ;  42 ,  26  et  Zeuxin  vel  horwn  similes']  et  geus  in  beUorum  aimiles  PV ,  et  id  gaentu  inbellorum 
Bilens  M;  43,  29  ne  diu  easetis  ineerti  P,  ne  diuer$eti8  ineerti  V,  ne  diversum  iremus  incerti  M;  eiasmodi  et 
peiora  reperies  seacenta. 


DE  SYMMACHI  EPISTVLIS.  XXXI 

fadllima  corrigi  potnerint,  nonnamquam  antem  P  solnm  contra  V  et  F  vernm  servare. 
exempli  gratia: 

30,  21   anysium  P  muium  VF 

33,  13  a  om,  VF 

37,  20  ita  P  istam  VF 

41,  29  Ugtetn  P  triatem  VF 

80,  7  de  nobis  om.  VF 

82,  8  poscenti  P  petetUi  VF 

107,  26   eontempleris  P  contempeeris  VF 

112,  19   m  se  recepit  P  Jideliter  persoluit  VF 

116,  24  c^m  quippe  auctoribus  P  c/eo  quippe  auctore  VF^) 

117,  16  twet  om.  VF 

118,  21  sed  om,  VF 
125,  18  diu  inier  P  diuinitus  VF 
127,  23  deorum  P  d«  VF») 
141,  12   tusasio  (pro  Turasio)  P  ^um  VF 

194,   10  herham  porrigens  P  Aer6a  moriens  VF 

qnibns  cnm  accedat,  qnod  epistnlae  II  40  et  51  in  V  et  F  altera  post  III  42  altera 
po8t  lU  40  insertae  snnt,  iam  de  cognatione  eomm  dnbitari  neqnit,  sed  quia  fauins- 
modi  consensns  rarissimns  est  nec  lacnnae  maiores  ntrisqne  communes  omnino  occnr- 
mnt,  archetypns  eomm  codicis  P  simillimns  fuisse  pntandns  est  neque  per  multos 
riyos  e  communi  fonte  deductus  esse. 

Vt  stemma  codicnm  absolvam,  de  secnnda  Parisini  mann  panca  addenda  sunt; 
quam  vidimus  pleraqne  coniectura  ant  emendasse  aut  corrnpisse,  aliqua  ex  libro  mann- 
scripto  addidisse.  is  codex  cui  generi  adscribendus  sit,  hand  facile  diindicayeris. 
nam  certissimnm  familiamm  indicium,  mendornm  consensns,  perraro  tantnm  reperiri 
potest,  qnia  corrector,  ut  homo  indicii  non  spemendi,  errores,  qnos  in  altero  qno- 
cum  contulit  exemplari  invenit,  transcribendos  non  duxit.  sed  si  nihilominus  non  de- 
sint,  argnmenta  tanto  certiora  praebent.     collegi  autem  haec: 

33,  23  me  est  F  \  m.  me  hodie  M,  me  est  hodie  P  2  m.  Y^) 

40,  22  inueteralo  obsequia  P  1  m.  pro  in-  inueterato  obsequio  P  2  m.  VM 

uiter  ad  obsequia 

68,  21  quaeso  inserunt  P  2  m.  F 

91,  23  est  inseront  P  2  m.  F 

110,     9   nec  uUa  (scil.  oracula)  in  antro  Cu-                    nec  uUas  in  antro    Cumano  litteras  legi 

mano  litteris  leyi  P  1  m.  P  2  m.  VM 

30  serinta  P  1  m.  pro  scrinia  seripta  P  2  m.  VM 

144,     9  aprugnos  P  1  m.  aprinos  P  2  m.  VM 

codicem  igitur  familiae  VMF  corrector  adhibnit,  sed  enm,  qni  ultra  initinm  libri  sep- 
timi  non  procederet.  nam  lacunarum,  quas  librarius  inde  a  VII  76  reliquerat  spatiisqne 
vacnis  indicaverat^^j,  nisi  partes  minimas^^),  qnas  in  archetypo  iectn  difficili  maiore 
cura  adhibita  indagasse  videtur,  non  explevit,  quamvis  supplementa  certissima  in  VMF 


59)  Dei   pagani   in   nnum   deum  christianum  mutati  peculiare  quoddam  interpolationia  genus  est,    quod 
etiam  in  P  interdum  grassatum  esse  probare  quidem  non  possum,  sed  locis  nonnullis  suspicatus  sum. 

60)  Quia  nu  tst  fortunatior  venuntaUsque  adeo  pUniorf  versus  Terentianns  (Hecyr.  848),  cuius  lectionem 
comoedlamm  codices  tnentnr. 

61)  198,  10;    199,  29.  30;  200,  4.  5.  20.  21.  27;  202,  25;  204,   18-20;  212,  2;  214,   1;   215,   10. 
13;  220,  22. 

62)  190,  30;   191,   17;  201,  4;  204,  2.  20.  21;  216,   11;  218,   14;  219,  3. 


XXXn  DE  SYMMACHI  EPISTVLTS. 

inyenire  potuisset.  eongrmt,  qaod  post  YII  14  nallam  eorreetionem  seeandae  manns 
invenies,  qnin  eonieetara  facta  esse  possit.  si  igitar  altimam  illam  partem  mittamus, 
obi  P  2  m.  nallias  plane  anetoritatis  est,  efficitar  stemma  codieum  hoc: 

Archetypus 


P  I  m. 


P  P2m. 


Fi  I  V  M 


m/^ 


P2  F3 

Hi  codices  vel  etiam  P  et  V  soli  abunde  sufficerent  ad  contextum  Symmachia- 
num  firmissime  stabiliendum ,  si  totum  epistularum  corpus  contiuerent;  sed  cum  V 
vix  partem  dimidiam  servayerit,  P  initio  et  fine  mutilatus  sit,  editiones  antiquae  lar- 
gioribus  copiis  instructae  nobis  adeundae  sunt®^). 

Quae  primae  prodierunt  Venetiis  inter  annos  1503  et  1513,  Argentorati  a.  1510 
etl511,  Basileae  a.  1549,  omnes  ex  florilegii  exemplaribus  fluxerunt.  de  editione  Ar- 
gentoratensi  anni  1510,  quae  anno  sequente  locis  paucissimis  immutatis  repetita  est, 
iam  supra  yerba  fecimus.  in  Basiliensi  relationibus  a  Sigismundo  Gelenio  primum  in 
lucem  emissis  epistulae  Martini  Lypsii  cura  adieetae  sunt^^) ,  ut  ipse  editor  gloriatnr, 
repurgatae  ab  innumeris  quibus  undique  scatebant  mendis,  coniecturis  igitur  multis 
correctae,  pluribus  corruptae  nullam  recensioni  subsidium  praebent,  quamyis  codice 
florilegii  non  spemendo  inniti  yideantur.  editionem  Venetam  neque  ipse  yidi  neque 
quemquam  noyi,  qui  eam  yiderit,  sed  cum  a  lureto  saepissime  quidem  commemoretur 
neque  tamen  in  ulla  epistula  adhibeatur,  quae  in  florilegii  codicibus  non  extet,  iudi- 
cium  de  fonte  eius  satis  certum  est.  yera  igitur  princeps,  quae  Symmachum  paeae 
integrum  publici  iuris  fecit,  ea  demum  est,  quae  inscribitur: 

Q.  Aurelii  Symmachi  v.  c.  p.  u.  et  cos.  ord.  epistolarum  ad  diversos  libri  decem 
ex  bibliotheca  coenobii  S.  Benigni  Divionensis  magna  parte  in  integrum  restUuti  cura  et 
studio  Francisci  luretiy  ctiius  etiam  notae  adiectae  sunt,  quibus  et  emendationum  ratio 
redditur,  et  aliqtwt  cum  huius,  tum  aliorum  auctorum  loci  obiter  illustrantur.  PatHsiis, 
apud  Nicolaum  Chesneau,  via  lacobaea,  sub  Quercu  viridi.  M.D.LXXX.  cum  privilegio 
regis. 

Subsidia,  quibus  editor  usus  est,  enumerat  in  notarum  interpretatione  epistulis 
praemissa : 

V.  C.  vetus  codex  Divi  Benigni,  cuius  mihi  copiam  fecit  Gulielmus  Trestoudantius 
coenobita,  vir  optimus  et  studiosissimus. 

Ldb.  Pith.  liber  P.  Pithoei  IC.  clarissimi. 

Lib.  Scotti.  editio  Scotti.     Argentoraci,  anno  M.D.X. 

Lib.  Frob.  Frobenii  editio.     Basileae  anno  M.D.XLIX. 


03)  Pleniorem  editionam  oouflpectum  dedit  Sose  {8u$iana  ad  Symmaehum  quatuor  programmatis  nehola'- 
Hieii  edidit  I,   Qurlittui  Hamhurgi  apud  Hoffmannum  tt  Campium  in  commiMi»  1816 — 1818). 

64)  De  relationibas,  quae  epistularum  liber  primus  inscribuntar ,  p.  XIX  egimus;  epistulae  hane  in- 
scriptionem  praeferunt:  Symmaehi  v.  e.  urb.  praef.  epistotarum  liber  secunduSf  coniinens  familiaret  epittolas^ 
ediUu  post  eius  obitum  a  Q.  Flaviano  MemmiOy  eiusdem  Symmaehi  filio^  repurgatus  ab  innumeris  quibus  undi^ 
que  scatebat  mendis,  per  liiatt.  Lypsium. 


DE  SYMMACHI  EPISTVLIS.  XXXIII 

Quae  ex  libro  P.  PHhoei  laudantnr,  magna  ex  parte  qnidem  redeant  in  nostro  M, 
qni  et  ipse  ex  bibliotheca  Pithoeana  Montem  Pessulnm  pervenit ;  sed  cnm  praeterea  ex 
eodem  codice  nonnulla  proferantur,  quae  neque  in  M  leguntur  neque  sola  coniectura  niti 
possnnt,  ntpote  quae  interdum  omni  careant  sensu,  non  nnum  librum  Pithoei  fuisae 
certum  est,  quamvis  luretus  ipse  aliter  sentiat.  apparet  igitur  editorem  codicem  vel 
potius  codices  Pitfaoeanos  non  ipsum  vidisse,  sed  ab  amicis  tantum  scripturas  aliquas 
ex  eis  faaustas  accepisse,  quas  fortasse  plagulis  corrigendis  in  margine  adiecerunt. 
etenim  nulla  fere  codicis  M  lectio  peculiaris  contextui  inserta  est,  sed  omnes  aut  mar- 
gini  adscriptae  aut  in  adnotationibus  libro  in  calce  adiectis  propositae,  epistulae  vero 
I  3 ;  4 ;  7 ;  8 ;  9 ;  VII  76 ,  quae  in  M  leguntur,  in  lureti  editione  desiderantur.  con- 
textus  igitur  totus  aut  codice  Divionensi  innititur  aut  editionibus  Argentoratensi  et 
Basiliensi. 

Et  altera  quidem  utpote  recentiore  et  emendatiore  in  eis  epistulis ,  quae  iam  in 
publicum  prodierant,  luretus  ita  usus  est,  ut  integram  paucis  locis  e  codice  cor- 
rectis  aut  suppletis  prelo  subiceret.  quare  omnes  iectiones,  quibus  editio  Parisina 
cum  Basiliensi  consentit,  maiore  auctoritate  non  utuntur,  quam  si  in  Basiliensi  sola 
reperirentur.  sed  in  eis  epistulis,  quas  primus  edidit,  codici  soli  insistebat,  de  cuius 
indole  nunc  videamus. 

Epistulis  I  1;  5;  6,  quae  in  florilegio  quoque  reperiuntur,  praemissis  series  con- 
tinua  incipiebat  ab  I  10,  sed  lacunis  minoribus  in  primis  paginis  nonnumquam  relictis. 
libri  U — VI  et  VIII  integri  erant;  in  libro  septimo  desiderabatur  epistula  76,  cuius 
in  P  quoque  pauca  tantum  verba  servata  sunt;  in  nono  deerant  ep.  19;  21;  23  inde 
ab  subiungo  postulatum;  29;  29A;  63;  66;  100;  101;  103;  104;  111;  129  inde  ab 
quam  cum  Romae;  130 — 133;  136  inde  ab  ad  praesentem  enim;  137—142,  in  decimo 
ep.  2  inde  ab  ineundis  poena  capitali,  pars  dimidia  epistulae  124  libri  noni  inde  a 
simuique  restituas  et  cum  ea  epistularum  125 — 136  quae  supererant,  suo  loco  omissa 
et  reliquiis  libri  decimi  adnexa  erant,  qua  ratione  verba  p.  272,  12  tuae  gloriae  de- 
irahitur  totius  codicis  ultima  facta  sunt. 

Continebat  11  —  hac  enim  nota  codicem  Divionensem  designo  —  inde  ab  I  10 
omnes  epistulas,  quae  in  reliquis  quoque  codicibus  leguntur,  sed  antecedebant  eae 
tantum,  quae  in  florilegio  sunt.  e  codice  igitur  cum  fine  tum  etiam  initio  trunco  de- 
scriptus  supplementa  ex  libro  aliquo  familiae  omnium  pessimae  receperat.  quem  in 
partibns  quoque  ceteris  correctioni  adhibitum  esse,  veri  quidem  est  simillimum,  sed 
probari  nequit,  quia  luretus  florilegio  ipso  in  omnibus,  quas  continet,  epistulis  editio- 
nis  fandamento  usus  est  nec  ullae  in  his  lectiones  codicis  11  nobis  innotuerunt,  nisi 
qnae  ab  editione  Basiliensi  discrepant.  in  omnibus  autem,  qnae  ex  F  hauriri  non 
potuemnt,  11  cum  P  fere  congruebat  lacunasque  eius  aut  repetebat  aut  coniecturis 
audacissimis  explebat.  cuius  rei  unnm,  sed  quod  sufGciat,  exemplum  proponam  epi- 
stnlam  Vn  100: 


Q.  Atriliys  Stmmacijvs. 


XXXIV 


DE  SYMMACHI  EPISTVLIS. 


P: 

«I  igiiur  aliquid  in  adieriione  mea 
putas  esae  grauitatis  **«♦««»»«*  ut 
huiusmodi  persuasionem  ne  adser' 

tore  «*»«»«*«*«««  et  ex- 
clusis    aliquorum    susurris    con- 
stat   serues   sanetis   moribus  iuis 

et  amicitia   (amiciiias  2  m.) 
*«««**«*«**«*«  certe  si  quid  in 
notitiam  tuam  aemulus   [aemulus 

2  m.  in  spatio  ante  vacuo) 

«»««««««««««  peruexit   mecum 

quaeso  participes  «««««««««« 

quae  «o;  (2  m.  in  spatio  vacuo) 

aUorum  simulatione  concepta  est 

Jidis  (estjidis  2  m.  in  spatio  yacuo) 

purgatoribus  diluatur. 


Editio  lureti: 
si  igUur  aliquid  in  assertione  mea 
putas  esse  grauUatis,  contestor  ut 
huiusmodi  persuasionem  ne  asser- 
tore  quidem  aliquo  recipiaSf  sed  ex- 

clusis    aliquorum    susurris 

sanctis  moribus   tuis   eompetentes 

et  dignas  amicitias, 

uel  certe  si  quid  in 

notitiam    tuam    aemulus 

peruexit,   meeum 

quaeso  partiariSf  ut  commotio, 

quae  ex 

aliorum  simulatione  concepta  est, 

Jidis 


V: 
si  igitur  aliquid  in  adsertione  mea 
putas   esse  grauitatis   uestrae  ut 
huiusmodi  persuasionem  meadser- 

tore  deponas  et  ex- 

clusis    aliquorum    susurris    cmi- 

stantiam  serues  sanctis  morihus  tuis 

et  amieitiae 

congruentem  certe  si  quid  in 

notitiam  tuam  e  multis 


sermo  peruexit  mecum 

queso  participes  ut  amaritudo 

quae  ex 

aliorum  simulatione  contempta  est 

Jidis 

purgationibus  diluatur,  purgatiombus  diluatur. 

nnlla  igitnr  ex  yeris  lectionibns,  quae  codicis  V  propriae  snnt,  in  11  apparet  excepta 
purgationibus  pro  purgaioribus ,  sed  ea  ant  a  librario  ant  ab  editore  hand  difficnlter 
coniectnra  reperi  potnit;  omnes  antem  codicis  P  lacnnae  interpolatione  ant  expletae 
ant  qnodammodo  tectae  snnt,  semperqne  11  correctiones  secundae  manns  repetit.  cnins 
rei  exempla  praeter  haec  qnoqne  innnmera  snnt. 


43,  10  petemus  P  1  m.  VF 

44,  33  uigeas  VF,  uigeus  P  1  m. 

78,  20  JUiolam  VF,  Jilio  iam  F  \  m, 
110,  24  primus  parentes  dies  P  1  m.  VM 

115,  19  postulat  VF,  portabat  P  1  m. 
131,  30 

136,  19  sperato  P  1  m.  VF 

137,  29  orsuV  1  m.  VF 

143,     3  putes  VM,  potes  P  1  m. 

150,     3  properanti  tafMario  VM,  properant 

itabeUario  P  1  m. 
154,  11 
196,  28  satisjaciens  P  1  m.  VM 

199,  30  prestanda   M,    praestandi  V,    *re- 

standa  P  1  m. 

200,  4  renouandae  petitioni  P  1  m.  VM 


petiuimus  P  2  m.  11 
uigeres  P  2  m.  11 
Jllium  iam  P  2  m.  11 
prima  parentes  die  P  2  m.,  primo  paren- 

tes  die  H 
portebat  P  2  m.,  oportet  U 
magis  perperam  inserunt  P  2  m.  11 
insperato  P  2  m.  11 
orsuque  P  2  m.,  orsu  quae  W 
potest  P  2  m.  n 
properanii  ita  bellario  P  2  m.,  properanti 

ita  tahellario  11 
quia  perperam  inser.  P  2  m.  11 
satirfadam  P  2  m.  11 
res  tantas  P  2  m.  11 


renouandis  petiUonibus  P  2  m.  11 

haec  omnia  et  falsa  snnt  et  in  nullo  alio  codice  inveninntnr;  dnbitari  igitnr  neqnit, 
qnin  ex  prava  coniectnra  a  correctore  in  contextnm  codicis  P  inlata  sint.  cnm  igitur 
in  'n  ant  repetantnr  ant  noyis  interpolationibns  ansam  praebnerint,  ex  P  enm  descrip- 
tnm  esse  iam  constat,  sed  eo  tempore,  qno  folia  nnnc  deperdita  et  in  margine  mnti- 
lata  maiore  ex  parte  integra  snpererant. 

Itaqne  codice  n ,  qnamvis  ex  pessima  libromm  familia  correcto  et  interpolationi'- 
bns  cnm  P  secnndae  manns  tnm  propriis  inqninato,  in  eis  epistnlis,  quae  in  P  perie- 
rnnt,  fnndamento  ntendnm  est.  atqne  ntinam  in  omnibns  saitem  ipse  nobis  satis  notns 
esset!  sed  nt  de  lureti  coniectnris  taceam,  qnae  in  prima  editione  nec  mnltae  nec 
maioris  fere  momenti  fuisse  videntur,  in  omnibus  editionis  Basiliensis  epistnlis  codicis 
n  pancissimae  tantnm  lectiones  innotnemnt.  itaqne  epistnlae  plns  sexaginta  ant  totae 
ant  pro  parte  sola  florilegii  anctoritate  nitnntnr,  quae  cuiusmodi  sit,  iam  snpra  ex- 
posnimns. 


DE  SYMMACHI  EPISTVLI8.  XXXV 

Qoae  secntae  snnt  editionem  Inreti  Lectianae  tres  (Genevae  1587;  1598;  S.  Ger- 
vasii  1601)  praeter  coniectnras  aliqnas  nihil  attnlemnt,  qnod  codicibns  Parisino  et 
Palatino  repertis  adhnc  commemoratione  dignnm  videtnr;  magni  antem  et  interdnm 
maximi  momenti  snnt,  qnae  Scioppins  protnlit  in  eo  libro,  cnins  inscriptionem  snb- 
iedmns: 

Gasperis  Schoppi  Franci  Verisitnilium  libri  quatuor,  in  quibus  muUa  veterum  scrip- 
torum  loca,  Symmachi  maxime,  Cor.  NepotiSj  Propertii,  Pelroniij  aliorum  emendantur, 
augenturj  illustrantur.     Noribergae,  excudebat  Paulus  Kaufmann,  anno  MDXCVI. 

Nactns  erat  Scioppins  ab  Hnberto  Giphanio  codicem  (F) ,  qnem  ^x  bibliotheca  car- 
dinalis  Bessarionis  snrreptnm  ipse  dicit,  libro  11  mnlto  pleniorem.  scriptns  erat  litteris 
Langobardids ,  nt  Scioppii  yerbo  ntar,  quod  ex  nsn  illins  saecnli  minnscnlas  de- 
signat  ^^) ,  omnesqne  inscriptiones  continebat ,  qnae  in  P  qnoque  reperinntnr.  ex  hoc 
libro  Scioppins  mnltas  emendationes  protulit  epistnlasqne  pnblicavit  12;  3;  8;  9; 
YIIII  19;  21;  63;  100  et  dimidiam  ep.  VIUI  23,  et  ita  qnidem,  nt  exceptis  rebns 
orthographicis  integram  codicis  scripturam  proponeret  emendationibns  in  calcem  re- 
iectis. 

Verisimilibns  editis  altemm  codicem  Fnldensem  (<b)  accepit,  scriptum  partim  litteris 
nncialibns,  partim  minuscnlis,  sed  qni  non  procedebat  nltra  V,  29.  e  qno  lectiones 
pancas  pnblici  iuris  fedt  in  Suspectarum  lectionum  libris  quinque^^),  plures  in  editione 
postea  commemoranda. 

Vterqne  deniqne  codex  adhibitns  est  in  libro,  qni  inscribitnr: 

Gasperis  Schoppi  Franci  de  Arte  critica,  et  praecipue  de  altera  eius  parte  emenda- 
trice,  quae  ratio  in  Latinis  scriptoribus  ex  ingenio  emendandis  observari  debeat,  commen- 
tariolus.  in  quo  nonnuUa  nove  emendantur,  alia  prius  emendata  confirmantur  ad  Chri- 
stophor.  Pflugium  in  Euteren.  eq.  Misnum.  Noribergae,  e  typographeio  Valentini  Fuhrmanni. 
anno  M.D.IIIC.  in  hoc  opere  recensentnr  menda  in  codicibus  anctomm  antiqnomm 
maxime  obyia,  qna  occasione  oblata  permnlta  qnoqne  e  codicibus  Symmachianis  com- 
memorantnr,  et  quamvis  non  indicetur,  quo  ex  codice  hansta  sint,  maior  certe  pars 
ant  ad  F  ant  ad  <b  referenda  est.  qnae  in  apparatu  critico  omittenda  non  dnxi  et  hac 
nota  distinxi  (FO). 

Snccessit  Inreti  editio  altera  haec:  Quinti  Aurelii  Symmachi  v.  c.  cons.  ordinarii 
et  praefecti  urbi  epistolarum  lib.  X  castigatissimi ,  cum  auctario.  Duo  libeUi  S.  Ambrosii 
episc.  ad  Valentinianum  imper.  eiusdemque  epistola  ad  Eugenium.  cum  misceUaneorum 
lib.  X  et  notis  nunc  primum  editis  a.  Fr.  lur.  D.  Parisiis  ex  typographia  Orriana,  anno 
Christiano  4604.  cum  privilegio  regis.  in  notis  huins  editionis  nonnullae  codicis  11 
scriptnrae  profemntnr,  qnae  in  prima  praeteritae  erant,  neqne  snbsidiis  novis  Inretns 
omnino  camit.  nam  praeter  codices  Danielis,  qni  florilegium  reddebant,  Pithoeanomm 
notitiam  pleniorem  acceperat,  e  qnibns  epist.  1X29;  29  A;  66;  101;  103;  130 — 133; 
138  primus  edidit;   qnas  tamen  non  suo  loco  collocavit,   sed  in  anctarinm  calci  totins 


65)  Cf.  Setopp.  de  arte  critica,  p.  41.  pleHgiie  omnes,  qui  hodU  in  bibUoihecii  existwU  libri  calamo  cx* 
araii  non  maiMUculo  iUo  et  Bomano  eharactere,  ied  litteri»  LangobardieiB  et  minoribw  vtUgo  fere  hodieque  imI- 
tati»  peneripU  mmt. 

66)  Praesto  mihl  ertt  editio  «Itera  Amstelodamensis  a.  1664. 


e» 


XXXVI  DE  SYMMACHI  EPISTVLIS- 

editionis  adiectnm  congessit,  ita  ut  ordo,  qnem  in  libro  nono  obtinent,  sola  Scioppii 
anctoritate  nitatnr.  ad  crisin  antem  earnm,  qnae  iam  antea  editae  erant,  paene  nihil 
addidit,  qnin  etiam  innnmerabilia  cormpit.  nam  Pithoeani  et  id,  qni  snperstes  est 
(M) ,  et  alter  nnnc  deperditns  ^"^)  omni  genere  interpolationnm  scatebant ,  et  Inretns 
tautopere  coniectnris  maiore  ex  parte  snperflnis  indnlsit,  ut  vix  ulla  epistula  intacta 
remaneret.  nibilominns  haec  editio  omnium,  quae  eam  seqnebantnr,  fnndamentnm 
factum  est,  praecipne  Scioppianae,  de  qua  nunc  dictnri  sumus. 

Symmachi  epistolarum  nova  editio.  Gasp.  Scioppius  recensuit.  Moguntiaci  imprimebat 
loannes  AlbinuSy  anno  MDCVIII.  cum  in  praefatione  tum  in  notis  Scioppius  corrigendi 
pmriginem  lureti  verbis  severissimis  castigat  praedicatque ,  se  nisi  auctoribus  libris 
antiquis  nihil  fere  in  Lectiana  editione  immutare  sibi  permisisse,  quod  tamen  si  quando  fac- 
tum  sitj  eius  statim  in  notis  rationem  reddidisse,  re  vera  autem  hanc  ipsam  Inreti  edi- 
tionem  cum  omnibus  coniecturis  iteravit  locis  pancissimis  e  codicibus  snis  correctis 
epistulisque  IX  104;  111  cnm  fine  epistulae  136  additis.  itaque  contextus  ipse  edi- 
tionis  praeter  paucula  illa,  quae  a  lureto  discrepant,  nullius  plane  utiiitatis  est,  paulo 
maioris  antem  adnotationes,  quibns  aliquot  codicum  F  et  0  lectiones  novas  proposnit. 
sed  ne  eae  quidem  fide  satis  dignae  sunt,  cum  nonnumqnam  vel  inter  se  vel  cnm 
florilegii  exemplaribns  Bertiniano  *®)  et  Vaticano  permutentur;  cuius  rei  certius  indi- 
cinm  adferri  nequit,  qnam  quod  florilegii  codices  saepissime  in  eis  epistnlis  laudantur, 
qnae  in  florilegio  desnnt.  et  quamvis  mentitns  sit  editor  codicem  F  se  una  tantum 
nocte  evolvisse  dictitans,  tamen  ipsum  in  editione  adornanda  manibus  non  tennit  sed 
variam  tantnm  lectionem  eins  margini  editionis  Inreti  primae  adnotatam.  qna  cansa 
adductns  nonnumquam  scriptnras  codicis  11  in  editione  illa  propositas  libro  F  ad- 
scripsit,  in  quo  eas  non  fuisse  quovis  pignore  contenderim*^).  sed  cum  omnia,  quae 
de  r  innotuemnt  praeter  pauca  a  Bittershnsio  cum  Lectio  commnnicata  sola  Scioppii 
auctoritate  niterentur,  ea,  quae  in  codicibus  snis  fnisse  adnotavit,  a  nobis  quamvis 
dnbitantibus  proponenda  erant. 

Ex  his  iam  perspicitur,  qnam  difBcile  certum  iudicium  de  F  et  0  feratnr;  cni 
tamen  codicnm  generi  adnnmerandi  sint,  satis  apparet  ex  scripturis  his: 

30,  12  factum  P  fautum  VMFO 

33,  13  a  om.  VFr<l> 

22  uolui  P  uolo  VMr 

46,  23   suspecta  P  suscepta  YUT^ 

52,     5  el  om.  VMF 

74,  24    pediseqt4us  P  pedissequus  P  2  m.,  pedissequens  F<1> 

94,  26  pactione  P  petitione  FF 

107,  26   contempleris  P  contempseris  VFFO 

110,     5  animis  P  amico  VMO 

112,  19  in  se  recepit  P  JideUier  persoluit  VFO 


67)  Aliquas  lectlones  elos  flpeciminlB  causa  proponam:  6,  9  estis  imiiati  VF,  mutattis  Vith.  10,  10  aey- 
tico  VFA3,  seythio  Ai,  sarmatieo  Pith.  13,  31  largiores  YFM,  longiores  Pith.  29,  27  iusUtiam  PVM,  tHsti- 
tiam  Pith.  51,  4  exigendU  PVF,  promouendU  Pith.  118,  29  et  119,  4  euruUum  PVF,  curracium  Pith. 
121,  29  suppUmenia  PVr<P,  subleuamenta  Pith.     141,  1  lautioribus  PVF,  aptioribus  Pith. 

68)  Foerster,  Eine  versehoUene  Handsehrift  des  Symmaehus.     Rhein.  Mus.   N.  F.  XXX  p,  466. 

69)  Cf.  26,  18;  28,  3. 


DE  SYMMACHI  EPISTVLIS.  XXXVII 

Et  inter  se  qaidem  F  et  O  artiore  vincalo  cohaerere  videntar,  qaam  cam  VMF, 
qaod  efficitar  ex  scriptaris,  qaae  seqaantar: 

3.  13  admiranda  tuis  V  tristitiam  tua  mirandis  FO 

47,  22  praenotalis  P  praenaialis  VP,  natalis  TO 

117,     7  namisma  PV,  nummisma  M  norma  T^ 

Fateor  haec  paaca  esse  neqae  ea,  quibas  firmiter  insistas,  sed  cam  in  parva  at- 
que  incerta  notitia,  qaae  de  <I>  et  F  sappetit,  certiora  afferri  neqaeaut,  his  acquie- 
seendum  est.     stemma  igitur  codicum  integrnm  hoc  erit: 

ArchetypuB 

I  p 


I 

P2m.  F 


-^N. 


M  [r  ^  ri 


Fi  I 


F»  F^ 


Qaae  Scioppianam  exceperunt  editiones  Pareanae  quattuor  (Neapoli  Nemetum 
1617;  1628;  Francofurti  1642;  1651)  Wingendorpiana  (Lugduni  Batavorum  1653) 
Migniana  (Patrologiae  Latinae  cursas  completus  XVIII)  emendationi  nulla  subsidia 
addiderunt,  ita  ut  plura  de  eis  loqui  supersidere  possim. 


Epistulis  quattuor  I  14;  25;  31;  32  inter  Ausonii  quoque  opera  editis  ad  indo- 
lem  codicis  archetypi  cognoscendam  adiumento  utimur  eius  simili,  quod  nobis  in  rela- 
tionibus  praestitit  tertiae  recensio  Ambrosiana.  nam  etsi  sumamus,  illas  non  ex  poetae 
scriniis,  sed  ex  collectione  epistularum  a  Q.  Fabio  Memmio  Symmacho  instituta  in 
Ansonianorum  operum  corpus  receptas  esse,  quod  nullo  plane  fundamento  njtatnr, 
propagationem  tamen  contextus  iam  inde  a  saeculo  quinto  duplicem  fuisse,  certum 
est.  itaque  recensionem  utramque  eadem  ratione  comparabimus,  qua  in  relatione  ter- 
tia  usi  sumus. 

Loci,  quibus  editio  Ausonii  contra  Symmachianam  verum  conservavit: 

10,     4  amusoteros  A  amutoi  S 

iudicare  A  diiudicare  S 

13   qu€m  A  qtMe  S 

uaria  tam  A  uariata  S 

20   offensi  spargas  A  offensis  parcas  S 

14,  28  existimabor  A  estimabor  S 

16,  23  mtAt  gaudium  A  gaudium  mihi  S 

17,  8   ingratis  A  ingratus  S 
24  ubi  A  tibi  S 

27  inlicior  et  rursum  A  wi  licio  retrorsum  S 

28  brattee  A  bractea  S 

18,  4  affectet  A  affectat  S 

16  maria  ut  efjtuant  A  mare  ut  effluat  S 

17  ^  A  «t^  S 

Verum  exhibet  epistularum  corpus  contra  Ausonii  editionem: 

9,  27   nos  ueri  S  nostri  A 

10,  10  melone  S  nilo  A 

12  nisi  certo  S  ni  (certo  om,}  A 


xxxvin 

15 

atqui  in  S 
praeiorio  S 

18 

dii  —  praesient 

S 

n, 

6 

24 

uero  S 

18. 

3 

10 

me  iibi  S 

19 

22 

DE  SYMMACHI  EPISTVLIS. 

atqain  A 

praeiio  A 

detu  —  praestet  A 

res  om.  A 

entm  A 

ita  om.  A 

t^'  me  A 

tc^  intrudit  A 

tibi  om.  A 

His  coUatis  apparet,  auctoritatem  ntrinsque  recensionis  omnino  parem  esse ;  qnare 
ubi  lectiones  eiusmodi  erant,  ut  eodem  iure  recipere  possent,  eam  elegi,  quae  formam 
paulo  rariorem  et  ideo  minus  interpolationis  suspectam  exfaibere  videretur,  ut  14,  27 
decorem  S  contra  decora  A,  18,  \S  sat  A  contra  satis  S. 

Nam  neutram  editionem  interpolationibus  carere,  docet  in  A  Nilo  pro  Melone, 
pretio  pro  praelorio,  id  perperam  intrusum,  deus  cfaristianus  pro  diis  paganis  positus, 
in  S  diixidicare  pro  iudicare,  mare  ut  effluat  pro  maria  ui  effluantj  in  utraque  autem 
10,  10,  ubi  Symmachus  scripsit:  clarioremque  hoc  nostro  populari  reddidisti  et  ad  vo- 
cem  populari  A  addidit  Tiberi,  S  Fucino.  qua  corruptela  primum  docemur,  codicem 
Symmacbi  archetypum  glossematibus  inquinatum  fuisse,  id  quod  permulti  alii  loci 
confirmant  ^®) ,  tum  interpolatorem  hominem  fuisse  non  indoctum ,  qui  etiam  locorum 
nomina  si  non  vera  attamen  non  inepta  contextui  inferre  posset.  similia  praeterea 
deprehendes  43,  9  Capuam  pro  Coram,  165,  11  Eusebii  pro  Euscii,  197,  14  Baiani 
pro  Fo7*miani,  211,  9  Italia  pro  Praevalitana''^).  duobus  autem  ultimis  locis,  quos 
rettulimus,  interpolationi  syllabae  omissio  ansam  dedit;  Baiani  enim  ex  iani  aut  cum 
dittograpfaia  iaiani,  Italia  ex  itana  factum  est,  syllabis  form  et  praeval  omissis.  et 
quod  in  relationibus  iam  invenimus,  in  universum  lacunae  modo  singulamm  syllaba- 
rum  modo  totorum  versuum  aut  intactae  aut  interpolationibus  tectae  maioris  fere 
partis  omnium  in  arcfaetypo  corruptelamm  causa  fuerunt. 

Cum  apographum  Parisinum  saeculo  nono  scriptum  sit,  archetypus  antiquissimus 
fuisse  debet.  tanto  magis  mirandum  est,  menda  nonnulla  in  codicibus  superstitibus 
inveniri,  quae  nisi  ex  compendiis  scripturae  male  intellectis  explicari  nequeant.  ex- 
empli  gratia: 

28,  11    plus  pro  epistulas  (»  epiaa)  PV<I> 

29,  21     epistolam  (ss  epiam)  pro  episcopum  [s  epum)  P 
72,  22    episiolarum  (s  eplarum)  pro  ineptiarum  PF 

104,  24     u  c  a  (i.  e.  uir  clarissimus  a)  pro  una  eum  («=  iia  c)  Pr<l> 
197,  20    nosier  (=  fir)  pro  nunc  (=  Jic]  PVM 

archetypum  igitur  non  plus  quam  saeculum  vel  etiam  minus  ante  P  ipsum  conscriptnm 
esse  puto,  sed  quamvis  brevi  temporis  spatio  vicissitudines  multas  pertulerat.  nam 
in  fine  liber  decimus  paene  totus  deerat  et  iam  antea  folia  aliqua  exciderant  ^^) ,   ali- 


70)  11,  2;  61,  25;  65,  33;  71,  24;  77,  28;  94,  2;  101,  34;  112,  28;   142,  25  etc. 

71)  Loquitar  de  utbis  ad  ludof  fllii  missis,  qui  unde  venerint,  monstrat  273,  21  plurts  de  DaimaUa 
ursos  tn  apparatum  domus  nostrae  proxhne  esse  venturos,  fides  adserit  nuntiorum.  cf.  IX  135.  itaque  211,  9, 
qui  locus  omnino  flimilis  est:  ursi  quam  plurimi  ad  editionem  muneris  nostri  ex  Jtalia  devdiuniur,  proTinoiam 
Dalmatinam  reponendam  duxi  pro  Italia,  ubi  certe  tum  non  ea  ursomm  copia  erat. 

72)  240,  30;  244,  18;  251,  24;  255,  3;  263,    19;  265,  18;  273,  25. 


DE  SYMMACHI  EPISTATLIS.  XXXIX 

qna  suo  loco  eynlsa  inter  nltimum  et  paenultimnm  collocata  erant^^) .  praeterea  codex 
hnmore  corruptus  fuisse  yidetnr,  nam  cnm  P  ex  eo  descriptns  est,  librarius  multos  in 
60  locos  legere  non  potuit  spatiisque  vacuis  relictis  omisit^^). 

In  y  codicibnsque  deterioribus  plerique  ex  illis  locis  evanidis  recte  suppleti  sunt. 
sed  alii,  quos  librarins  codicis  P  legit,  omissi  ^^) ;  semel  Y  supplementa  integra  habet, 
r  partem  earum^^^).  atqne  supra  iam  vidimus,  archetypum,  ex  quo  classis  deterior 
pendet,  eius  simillimum  fnisse,  ex  quo  P  flnxit;  nunc  vero,  si  hanc  lacunamm  ratio- 
nem  consideraverimns,  non  solum  similem,  sed  etiam  eundem  fnisse  statuemus,  post- 
quam  P  ex  eo  descriptus  est,  a  manu  aliqna  secunda  partim  snpplementis  veris  auc- 
tum,  partim  interpolationibus  cormptum. 

Codices,  quibus  in  adomanda  editione  nsus  sum,  omnes  ipse  contuli  exceptis  Am- 
brosianis  et  Ausonianis,  quomm  lectiones  benignissime  mecum  commnnicavit  Carolus 
Schenkl,  florilegiique  exemplari  Yaticano  (F^),  cuius  collationem  dono  Ottonis  Hirsch- 
feld  debeo.  libmm  Parisinnm  (P)  bis  eyolvi  et  magna  ex  parte  plagulis  corrigendis 
adhibere  potui;  Vaticani  Palatini  (V)  coUationem  ab  Ottone  Hirschfeld  factam  ut  cum 
mea  conferrem,  vir  liberalissimus  permisit.  quae  ubi  inter  se  dissentiebant,  de  vera 
codicis  lectione  a  viris  doctissimis  Dessan  et  Heisterbergk  certior  factus  snm.  in  pla- 
gulis  corrigendis  adiutoribus  mihi  uti  licuit  Theodoro  Mommsen  et  Adolfo  Kiessling, 
quoram  doctam  operam  mnltis  locis  lector  agnoscet,  multo  plnribus  editor  sensit. 


IV. 

DE  SYMMACHI  VITA. 

I.  Gk)thofredu8 ,  Vita  Symmachi  editioni  Pareanae  Neap.  Nemet.  1617  adiecta.  Suse,  de  vita 
Symmachi  narratio,  Hamburgi  1817.  A.  Mai,  Scriptorum  veterum  nova  coliectio,  Romae  1825—31, 
tom.  I,  commentarii  praevii  in  Symmachi  orationes.  E.  Morin,  Etudes  sur  Symmaque  ou  recherches 
hiographiquee  et  chronologiques  sur  la  seconde  moiiii  du  IV^  si^cle,  Paris  1847,  Disquiaitio  chrono- 
logica  de  dimidia  altera  quarti  saeculi  parte  iuxta  Symmachum,  Parisiis  1847.  0.  Clason,  Zur  Pro- 
sopographie  der  Briefe  des  Symmachus ,  Heidelberger  JahrbUcher  der  Litter.  1872.  p.  461.  465.  526. 
0.  Koren,  Quaestiones  Symmachianae,  Yindobonae  1874. 

Quamyis  taedium  movere  possit,  quauto  orator  noster  nobiiitatis  fastn  inflatus  fue- 
rit  7^) ,  tamen  familia  eius  antiqnissimis  saeeuli  non  adnumeranda  est.  nam  quia  haee  in 
ea  lex  obtinuit,  ut  maximo  enique  natu  filio  a  patre  nomen  Symmacbi  imponeretur  ^^) , 


73)  269,  12  siimdque  res  turbidas  usqae  ad  273,  24  hane  provineiam  confeslim  in  omnibus  codlcibas 
legebantur  inter  277,  28  promptus  et  ineundis, 

74)  29,  16;  33,  12.  21;  39,  11;  49,  12.  25;  54,  3;  68,  26;  86,  27;  170,  8;  179,  14;  198,  10; 
199,  29;  200,  4.  20.  27;  201,  4;  202,  25;  204,  2.  18—21;  212,  1—2;  213,  27;  214,  1;  215,  10.  13; 
216,  11;  218,  14;  219,  3;  220,  19—22;  222,  9. 

75)  Spatia  vacaa  in  V,  iibi  P  nolla  habet,  invenies  2t6,  8—15;  217,   18. 

76)  215,  13  pendeo  animo  V,  ««»4m>««»««  immo  F,  spatiam  vacuum  P. 

77)  4,  24  Bais  remotis  arhitris  otiahar,  eo  postquam  rumor  adlatus  est,  terrae  flUos  eonoenire^  oppido  ea- 
vimus^  ne  sohriam  solitudinem  nostjram  sodalitas  pleheia  fusearet.  26,  4  pars  melior  humani  gerheris  senatus, 
339,  10  tfipiitiii  fortasse  honi  sanffuinis,  qui  se  semper  agnoscU, 

78)  Eandem  legem  in  Ausonii  quoqoe  familia,   qaae  et  ipsa  obscora  erat,    observatam  esse,  in  praefa- 


XL 


DE  STMMACBI  VITA. 


co 


s 


S.2 


00 

O 
o 


S 

o 


•c 


o 

00 

co 

OD      . 

fl 
oS 


o 

00 
00 

s 


o 

ODOO 
^CO 

Soe 


u 
o 
u 

o 

CD 


} 


*i 

.a 

OQ 

5 

CD 

a 

7i 

s 

fl 

^ 

o 

m 

> 

^^ 

9 

co 

0 

OD 

?o    . 

< 

• 

o6 

•M 

2« 

06 

06  S 

S. 

::3  ^.2H 

1 

S 

.  a>      ^ 

^  06 

00  H 

0 

06 

3  P< 

1« 

§• 

l§o 

p 

JZ5 

'i 

H 

CO 

»0 

06 


< 


"B   06 


C3Q 


OD 

s 

OQ 

§« 

06      . 

;S  00 
3  O 


OQ 

o 
06 

00  «*^ 

-06     . 


0 


.2^ 
-32 


OQ    O 

^•2 


00 


•^  I 


Xco 

p  • 

OQ* 

•a  o 

o  t 

S  o 

JZ5  =3 

aQ<«^ 

0   9 

•2  06 

P*^ 

< 


s 


a  o 
.s  06 

O    Q. 

S3 


} 


^  ?0 

QQ    * 

28 


S 
^ 


06 

s 

•^ 

o 

CD 


}---- 


09 

S3 

.0 

O 

06 

s 

GO  O 
OQ 
•2    06 

o  1s 


09 
•>M 

06 

&E4 


O 
06 
Ui 

P* 


— ^< 


O 

fl 

06 
•^ 

06  O  o 

O 
o 


te 


DE  SYMMACHI  VITA.  XLI 

maiores  eins  facile  agnoscuntiir  neqne  tamen  nltra  Constantini  tempora  reperiri  pos- 
snnt.  primns,  qui  in  fastis  apparet,  Anrelius  lulianns  (ant  Tnllianus)  Symmachus  ^^) , 
loco  equestri  vel  etiam  inferiore  natus  erat,  nam  vicaria  praefectura,  qnam  in  Mace- 
doniae  dioecesi  a.  319  administravit  ^^) ,  saeculo  quarto  ineunte  a  senatoribns  nondum 
gerebatnr^^) ;  sed  honorum  cursn  ad  clarissimatum  provectns  a.  330  cum  Gallicano 
consnl  processit.  filium  eins  ex  coniuge  generis  haud  ignobilis^^)  snsceptum  L.  Aure- 
linm  Avianinm  Symmachum  fuisse  crediderim,  qui  inter  a.  300  et  320  natus  est^^). 
hic  nxorem  dnxit  claris  natalibns  ortam^^),  sororem,  ut  videtur,  Volusii  Venusti  patris 
Virii  Nicomachi  Flaviani  ^^) ,  ex  qna  filios  habuit  non  minus  quattuor  ^^) .  maxiraus, 
ut  nomen  eius  docet,  orator  noster  Q.  Aurelius  Symmachus  erat,  unus  e  minoribus 
Celsinns  Titianns,  qui  vicariam  praefecturam  Africae  gerens  a.  380  mortuus  est^^), 
de  reliquis  nihil  innotuit,  nisi  qnod  iam  ante  Titiannm  diem  obierunt. 

Honores  Avianii  Symmachi  plenissime  ennmerat  titulus  sub  Capitolio  (in  foro 
Romano?)  repertus  C.  I.  L.  VI  1698:  Phosphorii,  —  Lucio  Aur{elio)  Avianio  Symmacho 
v[iro)  c{larissimo)  ^  praefecto  urbi^  consuli,  pro  praefectis  praetorio  in  urhe  Roma  finitimis- 
que  provinciiSj  praefecto  annonae  urbis  Romae,  pontifici  maiori ,  quindecemviro  s(aciis) 
f[aciundis),  multis  legationibus  pro  amplissimi  ordinis  desideriis  apud  divos  principes  functo^ 
qui  primus  in  senatu  sententiam  rogari  solitus  auctoritate  py^udentia  atq{ue)  eloquentia  pro 
dignitate  tanti  ordinis  magnitudinem  loci  eius  inpleverit^  auro  inlustrem  statuam^  (piam  a 
dominis  Augustisq{ue)  nostris  senatus  amplissimus  decretis  frequentib[us)  inpetrabit  ^  idem 
Iriumfatores  principes  nostri  constitui  adposita  oratione  iusserunt ,  quae  meritoinm  eius 
ordinem  ac  seriem  contineret.  quorum  perenne  iudicium  tanto  muneri  hoc  quoque  addidit, 
ul  alteram  statuam  pari  splendore  etiam  apud  Constantinopolim  conlocaret.  —  dedicata 
III  kal,  Maias  d[omino)  n{ostro)  Gratiano  II !I  et  Merobaude  co[n)s[ulibus)  (a.  377). 
de  praefectura  annonae  et  vicariatu  urbis  nullum  praeter  hanc  inscriptionem  testem 


tione  canninDm  testatur:  III  9  hine  late  futa  est  cognatio:  nonUna  multis  ex  noatra^  ut  plaeitum^  ducta  domo 
veniant.  derivati  alii*,  nobis  ab  stemmate  primo  et  non  cognati  sed  genetiva  placent.  itaque  pater  eins,  ipse, 
flJlQS  maximus  in  poeritia  mortuus  Ausonii  nnncupabantnr. 

79)  De  nominibns  eius  v.  de  Rossi,   Inscript.  christ.  urb.   Rom.  p.  37. 

80)  Legum  ad  eum  datarnm  altera  accepta  Corinthi  dicitur  Cod.  Theod.  II  4,  1.  dies  subscriptos  ha- 
bent  4  Febr.  a.  319  1.  1.  et  25  lul.  a.  319  Cod.  Theod.  II  15.  altera  nomen  Symmarhi  sine  dignitate  prae- 
fert,  altera  inscripta  est:  ad  Symmaehum  vicarium,  v.  Cod.  lust.  II  20,  8  ed.  Krueger.  Gothofredus  ex 
loco  Corintho  collegit,  Symmachum  proconsulem  Achaiae  fuisse.  sed  cum  provincia  proconsularis  dioecesi 
Macedoniae  adscripta  fnerit  (Not.  Dign.  Or.  III  8)  neque  ullo,  quod  sciam ,  argumento  comprobatum  sit,  vi- 
carii  iurisdictionem  in  ea  cessavisse,  in  lectione  tradita  acquiescendum  est. 

81)  Mommsen,  de  C.   Caelii  SatumirU  titulo.     Nuove  Memorie  deW  Instituto  II  1865  p.  311. 

82)  Avianius  Symmachus  a  fllio  poscit,  ut  epigrammata  in  socerum  et  avunculum  suum  scribat,  qnae 
cnm  elogiis  nobilissimorum  illius  temporis  hominum  componantur  4,  8. 

83)  Inter  honoa  aetatis  suae  (3,  2)  recenset  Aradinm  Rnflnum  praefertum  urbi  II  a.  312  et  313,  oos.  a.  311 
aut  316,  praefectum  praetorio  a.  319,  Valerium  Proculum  praefectum  urbis  a.  337 — 338,  Anicium  luliauum 
consulem  a.  322,  praefectum  urbl  a.  326 — 329,  Petronium  Probianum  consulem  a.  322,  praefectum  urbis  a. 
329 — 331.  itaque  post  a.  320  natus  esse  non  potest,  sed  ne  ultra  a.  300  recedamus,  vetat  aetas  fllii  natu 
maximi,  de  qua  mox  dicturi  sumus. 

84)  V.  quae  in  ultimo  praefationis  capite  ad  epistulas  libri  secundi  exposuimus. 

85)  Symmachus  post  mortem  Celsini  Titiani  scribit:  72,  2  tertius  hic  mihi  de  optimis  fratrihus  luc- 
tus  est, 

86)  V.  in  capite  ultimo  ad  ep.  I  62-74. 

Q.  AvMKLivs  Stmmachvs.  f 


XLII  DE  SYMMACHI  VITA. 

habemns ;  ex  legationibus  nna  tantnm  ab  Ammiano  Mareellino  eommemoratnr  ^^j ,  qnam 
Symmaehns  simnl  eum  Maximo  et  duobus  aliis^^j  ad  Gonstantinm  suseepit  nltimo  im- 
perii  eius  anno  (361).  per  Illyricum  revertens  Inliannm  Naissi  vidit  et  honorifice 
ab  eo  exeeptns  est,  sed  qnamvis  religionis  antiquae  sectator  dno  sacerdotia  amplis- 
sima  gereret,  nullum  ab  imperatore  apostata  dignitatis  angmentnm  accepit.  sub  Yalen- 
tiniano  demum  in  locum  L.  Turcii  Aproniani  ^'^)  praefectus  nrbi  factus  est^**)  ante  d. 
24  Mai.  a.  364«^).  quo  in  magistratu  pontem  Valentinianum,  qui  nnne  Sancti  Sixti  dici- 
tur,  inchoavit,  quem  honore  deposito  speciali  principnm  mandato  inter  annos  365  et  367 
dedicavit  ^2j ,  postqnam  snccessorem  nactns  est  inter  dies  9  Mart.  et  4  Apr.  a.  365^3)^ 
reliquum  vitae  tempus  in  otio  degit,  quod  semel  tantum  turbis  gravissimis  inter- 
ruptnm  est.  nam  in  vini  penuria  homo  aliquis  plebeins  ab  inimicis  Symmachi  insti- 
gatns^*)  rumorem  disperserat,  dixisse  eum  libenter  se  vino  proprio  calcarias  extinclimim^ 
quam  id  venditurum  pretiis ,  quibus  sperahaiur ;  qua  re  efferata  plebs  urbana  domum 
eins  transtiberinam  incendit  ipsiqne  tantnm  terrorem  iniecit,  ut  urbe  decederet  ^^) .    rnn 


87)  XXI  12,  24  ihi  (Naissi)  Symmachum  repertum  ei  Maximum  ienaiores  conspicuos  a  nobiliiaie  legaioa 
ad  Constaniium  missos ,  exinde  reversos  honorifice  vidii ,  ei  poiiore  posihabito  in  locum  Teriulli  Maximum  urbi 
praefeeii  aeiemae. 

88)  Lib&n.  epist.  923  ad  Synimachum :  dTzb  ^ap  ixclvou  ^  <piXd>  toO  yp($vou ,  8;  iroiT^pa  xov  aiv  Scupo 
VjjjLiv  "^Y^T^  (Constantius  hiemem  a.  360/1  Antiochiae  peregit)  twv  deoiv,  oT;  tjfidiv  jiIXei  ,  toOto  tjfxrv  oiS6v- 
Ttov ,   87ra>c   t)fxiv  tJ  %a\  OeaaOat  tov  dtpiOTOv  S6[ji[ia-/ov ,    8;  TlTapTo;  fxsv  r^%t ,   {jlovo;  hk.  e{;  auTov  IrloTpa^e 

T1?)V    TTfSXlV. 

89)  Amm.  XXYII  3,  3  Symmachus  Aproniano  successii  inier  praecipua  nominandus  exempla  docirinantm 
atque  modesiiae, 

90)  Die  Beihe  der  Stadiprafecten  bei  Ammianus  MarceUinus.     Herm.  XYIII  p.  302. 

91)  Leges  ad  eum  datae,  quarum  subscriptiones  aut  recte  traditae  sunt  aut  cum  aliqua  probabilitate 
restitui  possunt,  reperiuntur  hae:  d.  24  Mai.  a.  364  (od.  Theod.  YIII  5,  19  -h  ^^  1»  11-  <*f-  Uerm.  XYIII 
p.  302.  d.  27  Mai.  a.  364  Cod.  Theod.  XIV  2,  I.  d.  8  lun.  a.  364  Cod.  Theod.  I  6,  2  +  IX  40,  5  -f 
XI  1,  8  -h  XIV  3,  3—6  +  6,  2  +  15,  1  -H  22,  1  +  XV  1,  12.  d.  8  Oct.  a.  364  Cod.  Theod.  XI  36,  16  -f 
XIV  21.  d.  9  Nov.  a.  364  Cod.  Theod.  XI  30,-  34.  d.  25  Nov.  a.  364  Cod.  Theod.  IX  42,  6.  d.  10  Dec.  a.  364 
Cod.  Theod.  XII  1,  62.  d.  11  lan.  a.  365  Cod.  Theod.  XIII  5,  11  -h  6,  2.  d.  15  lan.  a.  365  Cod.  Theod.  IX 
40,  8  -h  XIV  3,  8.  d.  16  Febr.  a.  365  Cod.  Theod.  XI  31,  2.  d.  9  Mart.  a.  365  Cod.  Theod.  I  6,  4  -|-  X  1,  9. 
subscrlptiones  falsae  sunt  propter  locum  cum  die  non  congruentem:  d.  22  Apr.  a.  364  Antiochiae  Cod.  Theod. 
VII  4,  10.  d.  27  Sept.  a.  365  Aquileiae  Cod.  Theod.  XIV  3,  11.  d.  23  Oct.  a.  365  Mediolani  Cod.  Theod.  XI 
2,  2.  d.  17  Nov.  a.  365  Mediolani  Cod.  Theod.  XVI  1,1.  d.  20  Dec.  a.  365  Mediolani  Cod.  Theod.  XI  36,  18. 
Symmacho  perperam  inscripta  est  Cod.  Theod.  XI  2,  1  propter  argumentum  ab  offlcio  praefecti  urbis  alienum. 

92)  Ephem.  epigr.  IV  p.  279  basis  magna  eflTossa  ex  alveo  Tiberis  sub  arcu  primo  pontis  Sixti:  /m- 
p{eratori)  Caesari  d{omino)  n{osiro)  Fl{avio)  Valenti  max{imOj  p{io)  f[elic()  viciori  ac  iriumfaiori  semper  Aug{usio) 
s{enatu8)  p{opulus)q{ue)  R{omanus)  ob  providerUiam ,  quae  illi  semper  cum  inelyio  fratre  eommunis  est ,  insiiiuti 
ex  uiiUiaie  urbis  aeiemae  Valentiniani  poniis  aiq{ue)  perfecii;  dedicandi  operis  honore  delato  iudicio  princip{um) 
maximor{um)  L,  Aur{elio)  Avianio  Symmacho  v{iro)  c{larissimo)  ex  praefeetis  urbi.  pontem  ante  mensem  Au- 
gustum  a.  367  perfectum  esse,  ex  eo  colligitur,  quod  in  inscriptione  nulla  Gratiani  mentio  flt,  qui  tum  Au- 
gustus  factus  est.  cf.  Amm.  XXVII  3,  3  quo  (scil.  Symmacho)  insianie  urbs  sacratissima  oiio  copiisque  ab- 
uruiantius  soUto  fruebniur  et  ambiiioso  ponie  exuliai  aique  firmissimo ,  quem  eondidii  ipse  ei  magrui  civium 
laeliiia  dedicavit  ingraiorum^  ut  res  docuit  apertissima.  qui  consumptis  aUquoi  annis  domum  eius  tn  transti- 
berivu)  iraciu  ptUcherrrmam  ineenderunt  ea  re  perciti ,  quod  viiis  quidam  plebeius  finxerat ,  illum  dixisse  sine 
indice  uUo  vel  testey  libenier  se  vino  proprio  calcarias  exiinciurumy  quam  id  venditurum  pretiis^  quibus  spera- 
batur,     de  eodem  ponte  loqnitur  Symm.  332,  5. 

93)  Herm.  XVIII  p.'293. 

94)  335,  31  r^ec  formidamus  invidiam:  sensit  ae  experta  est^  quid  parenti  meo  adversaia  profuerit. 

95)  Amm.  1.  1.  Symm.  22,  31  eredo  indieium  fecisse  iibi  famam^  quod  parerUem  meum  ruri  atque  in 
secessu  amiasae  domus  iniuriam  deeoquentem  frequenUbus  suffragiis^  denique  oratortbus  missis  rhovo  hortore  se- 
naius  acciverit.     335,  32  cessercU  quidem  sponte  iUf.  per  verecundiam  paueorum  facilitati  (i.  e.  credulitati  po- 


DE  SYMMACHI  VITA.  XLIIl 

igitur  agens  animum  lUteris  excolebat^  quaram  lucnbrationnm  Bpecimina  reddunt  epi- 
grammata  illa  (I  2)  frigida  et  ieiuna,  sed  propterea  non  aspemanda^  quia  monstrant, 
qoantilla  eloquentia  admirationem  saeculi  illius  movere  potuerit.  paulo  autem  post 
Symmacbi  discessum  plebs  ipsa  paenitentia  commota  poenam  in  seditionis  auctores 
poposcit^^j  et  senatus  offensam  bonore  reparavit,  qui  numquam  ante  privato  tributus 
esset,  scilicet  ut  legatione  ad  Symmachum  missa  reditum  eius  posceret.  cui  petitioni 
obsecutus  kalendis  lanuariis  a.  376'-'^)  oratione  in  senatu  recitata  decretis  eius  gratias 
egit,  quibps  d.  9  lan.  filius,  cum  pro  Trygetio  diceret,  suas  adiunxit  (v.  p.  VI). 

lam  ex  eis  Symmacbi  minoris  litteris,  quibus  Agorio  Praetextato  orationem  pro 
Trygetio  laudanti  respondet,  facile  intellegitur,  praeparari  aliquid,  quod  omnes  ami- 
corum  vires  in  senatn  requirat»^).  mox  res  patuit.  ordo  enim  amplissimus  legatis 
ad  Gratianum  missis  consulatum  Avianio  Symmacho  petiit  et  impetravit,  qua  de  re 
post  patris  orationem  filius  quoque  eam  habuit,  quae  pro  patre  inscribitur. 

Com  Symmachi  nomen  in  fastis  non  inveniretur,  plerique  credidernnt,  consulem 
eum  suffectum  fnisse;  quod  si  nulla  alia  re,  nimio  gaudio  nimiaque  gratulatione  filii 
refellitur.  nam  consnlatus  summus  honor  propter  eam  solam  rationem  habebatur,  quia 
nomen  fastis  insertum  aeternum  manebat  ^^) ,  et  suffectus,  qui  saeculo  quarto  hac  prae- 
rogativa  carebat,  tam  parvi  aestimabatur,  ut  ne  in  inscriptionibus  quidem  commemo- 
ratus  sit  nisi  eis,  quae  non  solum  honores,  sed  etiam  munera  senatoria,  quaestnram 
et  praeturam,  recensent  ^<^") .     in  tot  epistulis  Symmachi  ne  una  quidem  reperitur,  qua 


puli  f  qui  vanis  rumoribus  commotus  domum  incenderat)  ,  et  quo  melior  ad  vos  rcdirtt ,  curatum  vacuuB  ani- 
mum  litttriM  excoUbat.  $ed  hoe  ordo  amplissimus  diu  rwn  tulit:  stathn  qiui$i  ex  longo  ^  ut  redire  veUet^  ora- 
itit  —  iMi$$i$ti$  malui  dieere ,  ruim  $eruitu$  cum  petit ,  vehementiu$  prtueipit.  parum  hoe  deferentihus  visum 
e$t:  adUgarUur  ad  eum  cum  primi$  nobile$  viri  admini$tri  et  intemuntii  publieae  voluntati$. 

96)  55,  8  m  honam  partem  pM}$  no$tra  mutata  ejl,  adeo  ut  iugiter  $editio$orum  poena  po$catur  et  iam 
terga  dederint  in$oUnte$. 

97)  23,  2. 

98}  26,  8  quid  si  adfui$$e8  (scil.  in  senatu,  cum  oratio  pro  Trygetio  habita  est)  tam  bonae  voluntati$ 
auditor?  ne  ego  digito  ^  ut  aiunt^  $upera  convexa  tetigi$$em!  erit  alia$  forta$$e  nobi$  optatior  prae- 
sentiae  tuae  copia. 

99)  Auson.  grat.  act.  7,32  de  consulatu  Frontonis:  $ed  eorh$ulatu$  ilU  cuiusmodi  ?  ordinario  $uffectu$ — , 
quaierendum  ut  reliquerit  tantu$  oratorj  quihu$  eon$iUibu$  gesserit  e(m$uUitum.  Liban.  in  lul.  cons.  I  p.  369 
&ot'  o5Te  Xift(vtjv  oJke  yiahLf^s  o5t^  6p€i)^aXx(vt]v  dXX*  o6S'  iZ  dlSdlfjLavTOC  ot^Xtjv  e()pi^oeic  (jiovtfAa>Tipav  r^; 
|ivi^(XT)g,  tlv  toutI  t6  xaX6v  Tcji  Tuy«5vTt  pepaioi.  xeiTai  y^P  oOx  dv  (iiqt  Tivt  irdXei,  xaddTrep  'A8tjv7)oiv  'Ap- 
[loMcp  xat  'AptOTOYeCTOvt,  ttj  t^c  Tc6XecD;  Oroxelpievov  t6)^^  xai  pieTa  Ta6TT)«  0(«Co|i.ev(5v  Te  xai  $tacpOeip6(i.evov 
—  xaiTot  ir6Xecuc  eoTciar,;  itoXXdxi;  al  fpaffoX  tc&v  otyjXwv  TtpoaTeiirov  — ,  dXX*  ouTrj  ^^  *'i  xaTaxX'jO(x6v 
xoi  T^v  i%  Ttupig  dv  Stacp^fot  StatpOopdv  (jteTd  twv  dxeiva  6ta^euY<SvTci>v  dvdpcuTrcuv,  oOi  al  Td>v  T^rcov  ^uovrat 
^Ooet^'  x^v  Td  tzehia  ^ivtjTat  r.iXa^o^,  ol  y'  i^  oxoTr^Xot;  olxoOvTe;  r\  TrciXetc  tJ  xc6(i.ac  lyo-jotv,  dv  oi;  (jid- 
XioTa  ^oXctTTOUOi  Touvo(i.a  xat  ot^doxetv  tou;  l^retTa  66vavTat.  —  Tt  ^dp  dv  •^i^^rjfzat  oe(jiv<5Tepov  tj  t^jV  olxou- 
(if^v  diraoav  -rjXfou  5(xt)v  dir^^etv  ttq  irpoot)Yop(qi ;  Prudent.  contr.  Syrom.  I  595  fa$torumque  arce  potiti  an- 
naU$  proprio  $ignarint  nomine  eharta$  atque  inter  vetere$  cera  numerentur  et  aere.  Auson.  VI  6  Romn  —  hoc 
eapite  aetemi$  $ignat  $ua  tempora  fasti$.  G.  I.  L.  VI  1693  con$ul  et  aetemo  deeoravit  fiomine  fa$to$.  Kaibel, 
epigr.  graec.  919  hifyn  de(^tov  brAxtas  [Xd/o;]. 

100)  In  titulis  Memmii  Vitrasii  Orflti  C.  I.  L.  VI  1739—1742  con$uti,  praetori,  quaestori  kandidato 
semper  ultimo  loco  post  omnes  honores  collocatum  est;  in  altera  Vincentii  Ragonii  Celsi  inscriptione  C.  I.  L. 
1760  quaestor,  praetor  triumphali$j  consul  iuxta  ponantur,  in  altera  1759  cum  quaestura  et  praetura  consu- 
latus  quoque  omittitur.  praeter  hos  nulium  novi  lapidem ,  qui  consulatum  suffectum  post  Constantini  tem- 
pora  gestum  commemoret,  nam  C.  I.  L.  VI  1772  consuli  errore  quadratarii  pro  cor%suli$  scriptum  esse  docet 
1768,  L.  Turcius  Secundus  autem,  ad  quem  hac  lectione  recepta  consulatus  referendus  est,  saeculo  iam  ter- 
tio  ant  primis   quarti   annis   fasces  sumpsit.     etiam  hi$  consul  ita  positum,    ut  consulatus  prior  suffectus  sit, 


XLIV  DE  SYMMACHI  VITA. 

coDSuIi  sufifecto  gratulatus  sit.    non  igitur  dubitari  potest,  quin  pater  eius  consul  ordi- 
narius  designatus  fuerit,  aliaque  explicationis  via  ingrediendum  est. 

Praetextato  ante  consnlatum  initum  mortuo  senatus  immortalitati  nominis  eius, 
quod  fastis  extare  iam  non  poterat,  ea  re  consuluit;  ut  ei  ab  imperatoribus  statuam 
impetraret'^*).  fasces  autem  in  eius  locum  sumpsit  Arcadius  Augustus,  nam  cum  con- 
sulatus  functio  eum  apparatum  requireret^  qui  nisi  ab  imperatore  brevi  tempore  con- 
fici  non  posset,  honorem  demortui  in  piivatum  conferre  ultimis  anni  mensibus  iam 
non  licebat.  quae  omnia  in  Avianio  Symmacho  quoque  accidisse  animadvertimus : 
statuae  a  senatu  impetratae,  a  principibus  concessae  inscriptionem  tenemus,  et  ne  no- 
men  eius  in  Oriente  moreretur,  alteram  Constantinopoli  positam  esse  accipimus;  anno 
377,  qui  solus  ei  destinatus  esse  poterat,  Gratianum  consulem  cum  homine  privato 
videmus;  in  titulo  statuae,  quaestura  et  praetura  omissa,  consul  appellatur,  cum  con- 
sulatum  suffectum  aut  cum  muneribus  illis  componi  aut  omnino  taceri  vidimus;  in 
scriptis  denique  filii  post  a.  376  nulla  eius  mentio  fit*<^2),  quid  jgitur  obstat.  quin 
eum  quoque  ante  consulatum  mortuum  esse  putemus,  nisi  quod  vox  designato  in  titulo 
eius  omissa  est,  quae  in  Praetextati  inscriptionibus  legitur?  sed  in  omnibus  Sym- 
machi  filii  epistulis,  quae  ad  consules  designatos  missae  sunt,  eadem  omissio  depre- 
henditur,  ita  nt  pateat,  saeculo  quarto  iam  inde  a  designatione  appellationem  consulis 
non  solum  admissam  sed  etiam  usitatam  fuisse.  Praetextati  igitur  et  Symmachi  tituli 
nulla  alia  ratione  inter  se  differunt,  quam  qua  in  statuarum  basibus  modo  consul 
modo  consul  ordinarius  scriptum  est. 

Q.  Aurelius  Symmachus,  cum  in  epistula  a.  375  scripta  iuvenem  se  dicat^^^^j 
et  a.  39(5  nondum  senex  fuerit  sed  tantum  de  annis  in  seneclam  vergentihus  loquatur*®*), 
ante  a.  340  natus  esse  vix  potest,  nec  tamen  multo  post,  nam  primum  magistratum 
a.  365  gessit.  quocum  convenit,  quod  cum  pater  eius  legatus  Antiochiae  versabatur 
a.  361,  etsi  clarae  indolis  documenta  iam  dederat,  nondum  ad  eam  aetatem  pervenit, 
quae  disciplina  rhetoris  non  indigeret  ^*^*) .  qua  imbutus  est  a  sene  Gammnae  alumno, 
fortasse  Ti.  Victore  Minervio  Burdigalensi ,    cuius   gratissimo   animo   memor   fuit*^^j, 


uUimuni  reperitur  in  consule  ordinario  anni  325  C.  I.  L.  VI  16B0.  contra  nonnumquani  comul  nuUa  re 
adiecta  scribitur,  ubi  ordinarius  inteUegendus  est  (C.  I.  L.  VI  1653.  1767.  1777.  1778  etc.),  ita  ut  appareat, 
nuUum  iam  errorem  ex  bac  brevitate  timeri. 

101)  290,  6  eerte  iUe  est  Praetextatus  y  quem  iure  corhMulcm  feceratiSj  ut  fasti  memores  eelebre  r^omen 
extenderent.  aliis  titulis  (scil.  statua,  de  qna  ante  locutus  est)  fatalia  damna  reparate.  abierit  eum  homine 
praemiumy  sed  iudieium  post  hominem  perseveret.     probate  casibus  adversum  gtoriam  nihit  ticere. 

102)  Quod  Symmachus  40,  27  anno  380  scribit,    parentes  sibi  de  morte  fratris  solandos  esse,    uou  ue-. 
cessario  ad  patrem  et  matrem  referendum  cst,    cum  parcntum  nomine  omnes  necessitudines  natu  maiores  de- 
signare  aoleat;  si  igitur  praeter  matrem  avia  aut  amita  Titiano  supervixit,  numero  plurali  uti  potuit. 

103)  2,  16  hos  inter  iuvenite  decus,  sed  honore  senili,,  bis  seno  cetsusy  Symmache^  fasce  ctuis.  sed  te 
Baulorum  necdum  tenta  otia  quaerunt:  cura  habeat  iuvenem  publica  pervigitem. 

104)  103,  24. 

105)  Liban.  epist.  923  ad  Symmachum:  6pd)V  hi  \».t  o'j  Ttavu  Td>v  dropXTiXCDv  dvTjp  (Symmachus  pater} 
TioXXd  Tiepl  T^;  of^;  ^uoeo);  oteSi(6v,  t[jTCi  Ttapd  t&v  Oediv  'ft^ia^rxi  Tt  toioOtov,  6  oe  Troii^aei  Toav  ^pidbv  ikSvcdv 
pieTaXapeiv. 

106)  260,  30  Gatlicanae  facundiae  haustus  requiro;  non  quod  his  septem  morUihus  etoquentia  Latiaris 
exeessit ;  sed  quia  praecepta  rhetorieae  pectori  meo  senex  olim  Oarumnae  atumnus  ifimulsit ,  est  mihi  cum  seho- 
tis  vestris  per  doctorem  iusta  cognatio,  quidquid  in  me  est^  qwd  scio  quam  sit  exiguum,  eaelo  tuo  debeo. 
plerique  crediderunt,   Ausouium  Symmachi  praeceptorem  fuisse,    sed  neque  alter  umquam  Romae   fuit,  neque 


DE  SYMMACHI  VITA.  XLV 

qaamquam  plura  etiam  lectioni  veterum  debuit.  Livii  annaies  integri*^^^) ,  Caesaris 
bellum  Gallicum  ^^^) ,  Plinii  historia  naturalis  ^^^j  in  bibliotheca  eius  erant ,  Ciceronis, 
Yarronis,  Valerii  Maximi,  Terentii,  Plauti,  Horatii,  Vergilii  lectionem  quaevis  pagina 
operum  eius  prodit,  Plinium  minorem  vel  praecipue  imitandum  suscepit,  idque  asse- 
cutns  est,  ut  posteritati  in  pingui  et  florido  dicendi  genere  summum  post  illum  exem- 
plam  videretur^i^). 

Symmachi  honores  recensentur  in  titulo  statuae  a  filio  in  domu  patema  positae: 
Eusebii.  —  Q,  Aur(eUo)  Symmacho  v{iro)  C[lurissimo)  ^  quaest(ori) ,  praet[ori)  ^  pontifici 
maiori^  correctori  Lucaniae  et  Brittiorum,  comiti  ordinis  tertiiy  procons(uli)  Africae^  prae- 
f(ecto)  urb(i)  ^  co[n)s(uli)  ordinario,  oratori  disertissimo^  Q,  Fab(ius)  Memm(ius)  Syinma- 
chus  v(ir)  c(larissimus)  patri  optimo^^^),  quaestura  et  praetura  tum  non  honores  erant, 
sed  munera  patrimonii,  quae  omnes  senatores  utrumque,  si  locupletiores  erant,  sin 
pauperiores,  prius  tantum^*^),  subire  cogebantur.  Symmachi  autem  familia  ditissima 
fuit;  possederunt  enim  pater  et  filius  domum  unam  Capuae^*^),  urbanas  non  minus 
tres^**),  quarum  una  trans  Tiberim**^),  una  in  monte  Caelio  sita****)  erat,  villas  quin- 
dedm,  suburbanas  tres,  unam  cui  Arabianae  nomen  erat^'"),  alteram  in  via  Osti- 
ensi  **•*) ,    tertiam  Vaticanam  *•«) ,   Ostiensem  ^^oj  ^    Laurentem  *2i)  ^   Tiburtem  ^'^^) ,   Prae- 

Alter  ante  a.  369  in  GalUa,  neque  in  uUa  eorum  epistuU  haec  pietatis  causa  commemoratur ,  id  quod  vel 
solum  ad  illam  opinionem  refellendam  sufflceret.  Tiberium  Victorem  Minervium  rhetorem  Burdigalensem  Ro- 
mae  docoiflse  et  multos  senatores  instituisse  Ausonius  tradit:  profess.  Burdig.  II  3  inlustre^  quondam  qtio  prae- 
ceptort  fuerunt  ConstantinopolUf  Romay  dehinc  patria,  —  9  mille  foro  dedit  hic  iuvena,  his  miUe  ierhatu$  ad- 
iecit  numero  purpurei$que  togis, 

107)  239,  5  muruts  totius  Liviani  operis,  quod  spopondi  ^  etiam  nunc  dUiyentia  emendationis  moratur. 
optimis  primae  decadis  codicibus  subscriptum  est:    Victorianus  v.  c.  emendabam  domrUs  Symmachia. 

108)  104,  7  8ume  ephemeridem  C.  Caesaris  deeerptam  bibliotheculae  meae^  ut  tibi  mururi  mitteretur.  haec 
te  origines  situi  pugnaSf  et  qtUdquid  fuit  in  moribus  aut  legibus  GaUiarum^  docebit. 

109)  14,  18  si  te  amor  habet  naturalis  historiaey  quam  Plinius  etaboravitj  en  tibi  libetlos^  qiuorum  mihi 
praesentanea  copia  fuit, 

110)  Macrob.  sat.  V  1,  7  quattuor  sunt ,  inquit  Eusebius  j  genera  dicendi:  copiosum,  in  quo  Cicero  do^ 
minatur ,  breve ,  in  quo  SaUustius  regnat ,  siccum ,  quod  FrorUoni  adscribitur ,  pingue  et  ftoridum^  in  quo  PU- 
nius  Secundus  quondam  et  nurhc  mUlo  veterum  minor  rhoster  Symmachus  luxuriatur.  ApoU.  Sid.  ep.  I  1,  1 
(>.  Symmachi  rotunditatem,  C.  Plinii  disciplifham  maturitaterrtque  vestigiis  praesumptuosis  insecuturus,  cf.  carm. 
9f  299  sed  ne  tu  mihi  conparare  tempteSf  quos  multo  minor  ipse  plus  adoro,  Paulinum  Ampeliumque  Symma- 
chumque, 

111)  G.  I.  L.  VI  1699  Romae  in  monte  Caelio. 

112)  Huc  referendum  est,  qaod  Symmachus  in  relatione,  qua  legi  imperatorum  de  senatoriis  muneribus 
latae  respondet,  scribit:  286,  25  rwUo  enim  dissentiente  decretum  est,  quis  modus  ceruuum  semel  aut  saepius 
fimgendis  mururibus  obnoxiiu  sit.  nam  pauperrimi  senatores  semel  tantum  munere  fungebantur,  cum  quae- 
storam  gererent ,  ditiores  saepius  in  quaestura  et  praetura ,  quibus  fortasse  consulatus  suffectus  accedere  po- 
tuit,  nisi  ab  ordinario  praeveniretur. 

113)  7,  27;  156,  6. 

114)  75,  5  has  domus^  qtutrum  alteram  postulasti,  iajndudum  a  me  hospitibus  esse  decretas.  in  tertia 
igitor  Symmachus  ipse  habitabat. 

115)  22,  32;  Amm.  XXVII  3,  4  domum  eius  in  transtiberino  tractu  pulcherrimam  ifhcenderurU. 

116)  74,  19;  97,  5;  181,  27.  ubi  hodie  vilta  Casali  est ,  tituli  a  Q.  Fabio  Memmio  Symmacho  positi 
C.  I.  L.   VI  1699.    1782  prodierunt. 

117)  60,  20;  170,  19.     haec  fortasse  eadem  est,  quam  61,  3  viae  Appiae  adiaoere  dicit. 

118)  172,  7. 

119)  169,  24;  183,  6. 

120)  6,   15;  59,  8;  174,  9.     cf.  88,  4;  95,  13. 

121)  113,  25;   180,  26;   184,   14;  255,  25. 

122)  176,  21. 


XLVI  DE  SYMMACHI  VITA. 

neHtinani  *23  ,  Coranam  *24  .  Formianam  >25)  ^  Cumanam'^»],  Baulanam  »2?)^  Lucrinam*^^), 
Baianam  ^*^'»  ,  Puteolanam  >^^') ,  Neapolitanam  «^»),  praedia  Samnitica  «32 ,  Apula^^a^,  Si- 
eula*^*;,  Mauretana**"^;,  quae  quidem  in  scriptis  filii  commemorantur,  et  nonnulla  certe 
praeterea,  quae  ignota  manserunt.  orator  in  praeturam  filii  duo  milia  pondo  auri 
(1,750,000  Mk.)  consumpsit  ^^^; ,  et  id  postquam  intra  eiusdem  decennii  spatium  mu- 
nera  consularia  et  quaestoria  exhibuit. 

Post  praeturam  in  inscriptione  nominatur  sacerdotium,  quod  filio  cum  patre  com- 
mune  erat,  nisi  forte,  id  quod  veri  similius  est,  illo  mortuo  in  locum  eius  cooptatus 
est.  certe  ab  ipso  pontificatus  ante  patris  obitum  non  commemoratur*^') ,  sed  cum  ex 
[)rioribus  eius  annis  paucissimae  tantum  epistulae  supersint,  ex  silentio  nihil  certi 
concludi  potest. 

Cum  Avianius  Symmachus  praefectus  urbi  erat,  filius  quoque  et  nepos  Flavianus 
honomm  cursum  auspicati  sunt,  more  qui  saeculo  quarto  eo  usque  obtinuit,  ut  quo 
tempore  aliquem  in  summis  magistratibus  positum  invenias,  paene  certus  esse  possis, 
necessitudines  eius  aut  in  aula  aut  in  provinciis  versari*^^).  itaque  Symmachus  cor- 
rector  Lucaniae  et  Brittiorum  factus  est,  quo  in  honore  commemoratur  d.  25  Mart. 
a.  365  »3«). 

IIoc  tempore  primas  epistulas  scripsit,  quae  a  filio  in  corpus  operum  eius  receptae 
sunt,  II  44  et  27.  sed  iam  tribus  annis  post  tantam  eloquentiae  gloriam  adeptus  erat, 
ut  a  senatu  legatus  eligeretur,  qui  Valentiniani  quinquennalibus  ^^^)  d.  25  Febr.  a.  369 


123)  5,  29;  86,   27;   186,   13;  258,  30. 

124)  170,  27;  6,  31. 

125)  6,  31;  8,   12;   175,   1;   187,  3;   196,  20. 

126)  43,  20. 

127)  1,   11;  2,   16;  6,  31;  221,  26. 

128)  1,  11;  6,  30. 

129)  155,   15;  4,  24;  5,  2;  50,   18;   151,   7;   183,  27. 

130)  172,   18.     cf.  6,  30;  50,   18;   151,  6. 

131)  61,   13. 

132)  156,  7. 

133)  156,  38. 

134)  172,   13;  251,  23. 

135)  195,  14. 

136)  Olymp.  ap.  Phot.  bibl.  cod.  80  p.  63  A  40  Bekk.  ^upi(Aa)^o;  hi  h  XoYOYpawo;,  ou-pi^TQ^^*^^  w'^ 
Toiv  (JicTp((uv ,  Ttplv  Tj  T^jv  '  Pc6(i.Tjv  dXcJvai  Tou  Tiaioi;  2u(JL(xdyou  irpaiTOUpav  tcXoOvtoc  %*  "xevTTjvdpia  iSaTrd- 
vY]a&v.  quod  Symmachus  ouy^Xtjtixo;  Td>v  (xeTpttuv  appellatur,  monstrat,  quantas  divitias  alii  senatores  accu- 
muIaTeriut. 

137)  Loquitur  de  oo  23,  30;  24,    14;  25,   10.  29;  30,  27;  54,  20;  274,  32;  275,  3. 

138)  Pauca  exempla  ex  multis,  quae  suppetunt,  affero:  a.  311  alter  Ruflus  Yolusianus  praefectuB  urbi, 
alter  praefectus  praetorio  erat;  a.  355  Yolusianus  praefectus  praetorio  et  Volusianus  vicarins  urbis;  a.  365 
Volusianus  praefectus  urbi ,  Volusianus  vicarius  urbis,  Albinus  Volusiani  fllius  consularis  Numidiae;  a.  369 
Probus  praofectus  praetorio,  Olybrius  socer  eius  praefectus  urbi;  a.  376  Ausonius  quaestor,  Hesperius  filins 
cius  proconsul  Africae,  Thalassius  gener  vicarius  Macedoniae;  a.  378  Ausonius  et  Hesperius  praefecti  prae- 
torio,  Arborius  Ausonii  ex  sorore  nepos  comes  rerum  privatarum,  Thalassius  Ausonii  gener  proconsul  Africae. 
a.  380  Hesperius  praefectus  praetorio,  Arborius  praefectus  urbi;  a.  383  Flavianus  praefectus  praetorio ,  fllii 
eius  alter  proconsul  Asiae,  alter  rector  provinciae  ignotae;  a.  394  Flavianus  maior  praefectus  praetorio,  minor 
praefectus  urbi;  a.  391  Flavianus  praefectus  praetorio,  Symmachus  consul;  a.  396  Florentinus  praefectus 
urbi,  Minervius  frater  eius  comes  rerum  privatarum.     fontium  testimonia  in  indice  nominum  invenies. 

139)  Cod.  Theod.  VIII  5,  25. 

140)  322,   16  lustrum  imptrialium  iam  condis  annorumj  ubi  caeLo  tt  terris  horrvr  aequalii  est. 


DE  SYMMACHI  VITA.  XLVII 

celebrandis^^*)  aurum  oblaticium  ipsi  filioque  Gratiano  traderet^^^j  et  utrique  pane- 
gyricos  Bollemnes  recitaret,  quorum  fragmenta  tenemus.  honore  comitis  tertii  ordinis 
anctus  in  comitatu  remansit  eoque  tempore  illam  cum  Gratiani  praeceptore  amicitiam 
iniit^*^),  cuius  testes  sunt  epistulae  invicem  missae  (I  13 — 43)  et  Ausonii  gryphus 
temarii  numeri  Symmacho  dedicatus.  uterque  expeditioni  a.  369  contra  Alamannos 
susceptae  interfuit,  quam  Ausonius  in  Mosella,  Sjmmachus  in  oratione  secunda  cele- 
braverunt  "*) .  nam  cum  Valentinianus  consulatum  tertium  iniret  (a.  370),  iterum  elec- 
tus  est,  qui  panegyricum  pronuntiaret  **^) ;  quo  officio  perfunctus  statim  in  patriam 
redut»^«). 

Eodem  anno  ad  consulatum  Probi  in  Gallias  revocatus  excusavit  ^*"^) ,  neque  tamen 
diu  Komae  mansit,  nam  anno  iam  373  inter  d.  20  Febr.  et  30  Nov.  ^^^)  in  Africam 
cum   imperio  proconsulari  missus  est^^*-*).     incidit  Symmaohi  administratio  in  difficilli- 


141)  V.  inscriptionem  Cii  {Hissarlik)  repertam,  de  qua  egit  Mommsen  in  Herm.  XVII  p.  523.  [D^omi- 
nu»)  n{o»ter)  invietisaimua  prineeps  Fl{avius)  V]aLen8  vietor  maiimus  triumfator  [semper  Aug{u9tus)  in  fidem  re- 
eepto  regt  Atftanjarteo,  victis  superatisque  OothiSj  [ingruente  item  in  victorias  iUa^s  tempore  felieiter  qmnqaenna' 

liorum  [....'.  hune   hurgum^   ob   defensionem  rei  publieae  extruxit    [labore devotissi]morum   militum 

suorum  Primanorum  [et eommissor^um    eure  Mareiani   trib{uni)  et   Vrsicini  p{rae)p{ositi)  semp{er)  ve- 

stri  [disponente  FI(avK))]   Stereorio  viro  elarissimo   duce.     cum  Athanarici  deditio  teste  Ammiano  XXVII  5,  9 
in  annum  369  incidat,  eidem  qninqnennalia  qnoque  adscribenda  sunt.     cf.  quae  dixi  in  Herm.  XVIII  p.  150. 

142)  330,  17  sed  prima  mihi  devotionis  causa  peragenda  est:  libens  aurea  sume  munuscuta^  qui  talia 
tempora  praestitisti, 

143)  AuBonii  ad  Symmachum  epistula:  18,  7  et  expertus  es  fidem  meam  merUis  atqtie  dietorum^  dum  in 
comitatu  degimus  ambo  aevo  dispari^  ubi  tu  veteris  militiae  praemia  tiro  meruisti,  ego  tirocinium  iam  veteranus 
exercui,  m  eonUtatu  tibi  verm  fui ,  nedum  me  peregre  existimes  eonposita  fabulari ;  in  comitatu ,  inquam ,  qu^ 
fronies  hominum  aperit ,  mentes  tegit ,  me  tibi  et  parentem  et  amicum  et  si  quid  utroque  earius  est ,  cariorem 
fuisse  sensisti.  qnod  Ansonius  dioit,  Symmachum  veteris  militiae  praemia  meruisse,  aliter  inteUegi  nequit, 
quam  honorem  aliquom  tunc  in  eum  collatnm  esse ,  qui  temporis  ratione  considerata  sola  comitiva ,  quam  ti- 
tnlns  Caelimontanus  inter  correcturam  et  proconsulatum  recensct,  fuisse  potest.  se  ad  Mosellam  fluvium  (i.  e. 
Trenris)  saepe  in  mensis  Ausonii  versatum  esse,  scribit  Symmachus  10,  15. 

144)  324,  11  nihit  ante  gestis^  AugustCy  decerpimus  ^  si  recentia  sola  repetamus,  stupeo  non  minus  itla 
sanCy  quae  conperi^  sed  haec  magis  diligOy  quae  probavi.  —  quae  ipse  non  videram ,  venia  maiore  laudabam. 
baec  Terba  seqnitur  descriptio  expeditionis  illins.  cf.  10,  8  novi  ego  istum  fluvium  (scil.  Mosellam),  eum  ae- 
temorum  priru:ipum  iam  pridem  signa  comitarer. 

145)  324,  9  fuit  evidens  causa^  qua  fasces  sumere  tertio  cogereris. 

146)  Versus  flnera  panegyrici  dicit:  329,  \H  canant  alii,  quae  supersunt:  ego  testis  fungar  officio.  ibo 
per  urbeSy  ibo  per  populos  iaetantior  victore  laudato ;  dieam  senatui  plebique  Romanae :  ^  fasces  in  provincias 
novas  mittitef  trans  Rhenum  iudices  praeparate\  qnibus  verbis  indicat,  se  brevi  per  mnltas  urbes  popnlos- 
que  iter  facturum  esse,  cuius  ultima  statio  Roma  fntura  esset. 

147)  IX  112;  cf.  adn.  49. 

148)  Cod.  Theod.  XII  1,  73;  cf.  adn.  153.  cave,  ne  cum  Oothofredo  propter  locum  subscriptionis  Tre- 
viros  hanc  legem  ad  annum  370  referas;  nullo  enim  certo  argumento  probatum  est,  Valentiniannm  a.  373 
Mediolanii  constitisse,  et  in  provincia  Africa  anno  370  alius  iam  proconsul  Claudins  reperitur  (v.  adn.  153). 
nec  Symmachns  autumno  375  de  proconsulatu  geato  gloriaretur  praedicaretque  se  curis  publicis  occupatum 
et  fnisse  et  fore  (2,  16),  si  annos  iam  quattuor  privatus  egisset.  praeterea  X.l  indicat ,  siraul  cum  oratore 
nostro  Theodosiura  magistmm  militum  in  Africa  mnnere  functum  esse ,  qui  ante  flnem  anni  372  provinciam 
non  adiit.  v.  Tillemont,  Valentinien  I  note  47.  quibus  rationibus  si  addideris,  Symmachum  privatum  fuisse, 
quo  tempore  ad  Probi  consulatum  (a.  371)  evocatus  est  (IX  112)  ,  et  cum  Ausonii  Mosella  in  publicum  exiit 
(a.  370),  in  mediis  Utteratorum  circulis  veraatum  esse  (I  14),  quos  in  Africa  certe  non  invenit,  omnis  credo 
dubitandi  causa  tolletnr. 

149)  Symmachi  proconsulatus  praeter  inscriptionem  p.  XLV  propositara  comraeraoratur  2,  17;  62,  10; 
215,  24;  220,  13;  277,  13;  280,  9;  295,  24;  C.  I.  L.  VIII  5347  Calamae.  [proco]nsulat[u  Au]reli  Sum- 
nM[chi],  Basilius  (Hrrenianus  fl{amen)  p{er)p{ttuus)  [c^^r{ator)]  rei  p{ublieat)  cum  splend[idiHsim\o  ordine  posuit. 


XLVIII  DE  SYMMACHI  VITA. 

mum  provinciae  tempus;  Firmus  enim  tum  purpuram  sumpserat  ^^^)  et  bello  gravissimo 
a  Theodosio  magistro  militum  persecutus  est.  quem  orator  noster  ita  adiuvit,  ut  de 
provincia  decedens  amplissimas  eius  laudes  mereretur  ^^^]  et  statuae  quoque  honore 
dignatus  esset,  nisi  aemulorum  (successoris  ?j  invidia  spem  eius  frustrasset^^^j. 

Ante  d.  7  Sept.  a.  375  Symmachus  successorem  iam  acceperat,  nam  legi  eo  die 
datae  Constantius  proconsul  Africae  praescriptus  est  ^-^^j .     sed  tempus  magistratus  eius 


150)  C.  I.  L.  VIII  5338  Calamae.  (versus  duo  erasi)  perpetui  viclori$  aemper  Aug{u8ti)  ordo  Kala- 
mensia  aplendidus  cum  Ba8il{io)  Cirreniano  Restituto  sacerdotale  p{rovinciae)  A{fricae)  cur{alore)  rei  p{ublirae)  de- 
dicavit.  cnm  ex  Symmachi  titulo  in  adnotatione  praecedenti  proposito  constet,  Basllinm  Cirrenianum  cirra 
a.  373  curatorem  rei  publicae  Calamensis  -  fuisse,  de  tyranno,  cuius  nomen  in  (grimis  tituli  versibus  erasu^m  est, 
dubitari  nequit.     fnit  videlicet  Firmus  regis  Nubelis  fllinSf    quem  nomen  Augustum  assumpsisse ,   ex  hac  in- 

'  scriptione   primum   innotuit,    quamvis   etiam   ex   scriptorum  testimoniis  concludi  potuisset.     cf.  Amm.  XXIX 

'  5,  20  cum  tribuniSf  e  quibua  unus  iorquem  pro  diademate  eapiti  inpomit  Firmi.     Zos.  IV  16  At^uec  —  <I>tp(jLui 

t9)v  dXoupYi^ci  ^<5vT£(  dv^Sei^av  ^aatXla.    diadema  enim  et  purpura  insignia  imperii  erant  et  Augustos  a  Grae- 

cis  ^aatX^ac  dictos  esse,  non  est  quod  moneam. 

151)  277,  8  ad  Theodosium :  de  qua  ego  plene  ei  indulgentius  toquerer^  nisi  —  mihi  oppido  praecave- 
rem ,  ne  laudatus  proxime  ab  exeellentia  tua  feneratam  gratiam  viderer  retulisse,  —  quid  ego  Ubi  debeam ,  cw 
ius  fama  sub  tali  teste  numquam  succumbet  invidiae. 

152)  IX  115. 

153)  Cod.  Theod.  IV  12,  7.  locus  Moguntiacum  legi  subscriptus  diem  dubium  reddit,  sed  fortasse  pro 
eo  Aquincnm  reponenduro  est,  ubi  tum  Valentinianus  morabatur.  litterarum  ductns  non  tam  diversi  sunt,  et 
interpolatores  facile  urbem  notissimam  (lermanicam  pro  roinus  nota  Pannonica  substitnere  potuernnt.  Chilo, 
cui  titulus  proconsulis  in  lege  Cod.  Theod.  XIII  6,  7  tribuitur,  re  vera  vicarius  Africae  erat,  ut  docet  Cod. 
Theod.  XIII  4 ,  4.  quod  Amm.  XXVIII  1  ,  8  eundem  iam  a.  369  ex  vicario  dicit ,  roemoriae  lapsu  factnm 
est.  —  series  proconsulum  Africae  a  Valentiniani  initiis  usque  ad  annum  380  integra  esse  videtur ;  nominan- 
tur  enim  hi : 

P.  Ampelius  d.  13  Mai.  a.  364  Cod.  Theod.  XIII  5,   10.     C.  I.   L.  VIII  5337. 
lulius  Festus  Hymettius  C.  I.  L.  VI  1736;  VIII  5336.   10609. 
d.  25  Mai.  a.  366  Cod.  lust.  III   16. 
d.  9  lun.  a.  367  Cod.  Theod.  IX  19,  3. 
Claudius  Hermogenianus  Caesadus  C.  I.  L.  VI  499.     of.  Ilerm.  XVIII  p.  298. 
d.  17  Febr.  a.  368  Cod.  Theod.  XVI  2,  18. 
kal.  Dec.  a.  368  Cod.  Theod.  XIV  3,  12. 
d.  2  Febr.  a.  369  Cod.  Theod.  XII  12,  6. 
d.  8  lul.  a.  369  Cod.  Theod.  XI  36,  20. 
d.  26  Apr.  a.  370  Cod.   Theod.  XIII  1,  8. 
lulianus  Rnsticus  d.  6  Sept.  a.  371  Cod.   Theod.  XV  7,   2. 
d.  30  Mai.  a.  372  Cod.  Theod.  VIII  7,   12. 
d.  20  Febr.  a.  373  Cod.  Theod.  XVI  6,  1. 
Q.  Aurelius  Symmachus  d.  30  Nov.  a.  373  Cod.  Theod.  XII  1,  73. 

hieme  a.  374/5  Ambros.  de  obit.  Satyri  32. 
ConsUntius  d.  7  Sept.  a.  .375  Cod.  Theod.  IV  12,  7. 
Hesperius  d.   10  Mart.  a.  376  Cod,  Theod.  XV  7,   3. 
d.   8  lul.  a.  376  Cod.  Theod.  I  ,32,  2. 
Decimius  Hilarianus  Hilarius  C.  I.  L.  VIH  1219  sub  Valente  Gratiano  et  Valentiniano  (a.  375 

—378)  posito. 
Thalassius  d.  30  lan.  a.  378  Cod.  Theod.  XI  36,  23—25. 

aestate  a.  379  magistratum  per  menses  duodeviginti  gestnm  deposuit  v.  ad  ep.  1  25. 
Flavius  Syagrius  d.  26  Aug.  a.  379  Cod.  Theod.  I  15,  10. 
Eucherius  d.  28  Febr.  a.  380  Cod.  Theod.  X  20,  9. 
postremi  duo,  adflnis  et  patruus  Theodosii  Augusti,  legibus  sine  dfgnitate  praescribuntur,  sed  in  Syagrio  tam 
arguroentnm  quam  lubscriptio  constitutionis  {proposHa  Carthagine)  magistratum  eius  certissimum  reddunt.  lex. 
ad  Eucherium  data  enndem  quidem  locum  subscriptum  habet,  at  ex  argumento  dignosci  nequit,  utrum  vica- 
rius  Africae  an  proconsnl  fnerit;  quae  dubitatio  eo  tollitur,  quod  Augusti  propinquo  magistratus  splendidior 
multo  roagis  convenit. 


DE  SYMMACHI  VITA.  XLIX 

etiam  artioribns  finibas  includi  poterit,  si  prius  de  anno,  quo  Ambrosius  orationem 
fhnebrem  in  Satyrum  fratrem  pronuntiayit,  constiterit.  is  enim,  cum  paucis  ante  mortem 
mensibus  ex  Africa  Italiam  repeteret,  Symmachum  in  provincia  reliquit,  si  non  pro- 
oonsnlem,  certe  proconsulatu  vixdum  deposito  ^^^] .  itineris  eius  causa  fuerat,  quod 
Prosper  quidam  Ambrosinm  episcopum  creatum  litem  in  se  non  moturum  esse  ratus, 
rem  eins  familiarem  in  Africa  sitam  invaserat^^^) ;  Satyrus  igitur  profectionem  non 
multo  post  fratris  ordinationem  [a.  374)  suscepit.  neque  cum  diem  obiit,  Ambrosius 
sedem  episcopalem  diu  tenuerat,  siquidem  se  Mediolanii  peregrinum  fuisse  dicit,  ante- 
quam  fratris  cineres  solo  urbis  inlati  essent^^).  certissimum  autem  anni  indicium 
praebet  irruptio  illa  barbarorum,  cuius  rumor  ad  Satyrum  iam  in  Africam  pervenerat***) 
et  quae  exequiarum  eius  tempore  Italiae  ipsi  tam  prope  imminebat,  ut  Alpium  fauces 
concaedibus  clauderentur  ^^^) ;  nam  anno  374  Sarmatae  et  Quadi  dioecesin  Pannonia- 
rum,  quae  Italiae  proxima  est,  invaserant  et  usque  in  autumnum  anni  sequentis  vasta- 
bant***).  cum  ergo  tempore  brumali  Ambrosii  frater  reditum  ingressus  sit**«),  Sym- 
machum  usque  ad  hiemem  a.  374/5  in  Africa  remansisse  certum  est,  et  quoniam 
proficiscenti  suaserat,  ne  reversione  properata  periculis  incursionis  barbaricae  se  oppo- 
neret,  patriam,  si  suum  ipse  consilium  secutus  est,  non  revisit,  antequam  Valentiniani 
adventu  hostes  repellerentur ,  i.  e.  aestate  a.  375.  congruit,  quod  in  epistula  ad 
Theodosium  scripta  X  1  ita  de  rebellione  Firmi  suppressa  loquitur,  ut  finem  eius  non 
praesentem  vidisse  pateat,  sed  neque  multo  ante  e  provincia  decessisse.  nam  proxime 
se  a  Theodosio  laudatum  esse  dicit,  quod  nisi  brevi  tempore  post  magistratum  depo- 
situm  factum  esse  non  potest. 

Matrimonium  Symmachi  cum  Rusticiana  ^^^) ,  Memmii  Vitrasii  Orfiti  bis  praefecti 
urbi  filia  altera^^*),  Suse  et  Morin  ante  annum  371  collocaverunt  adducti  his  rationibus: 


154)  Ambros.  de  obit.  Sat.  32  qui  cum  a  viro  nohUi  revocareri$j  Symmaeho  iuo  parerUe,  quod  ardere 
hello  Italia  dieeretur^  quod  in  periculum  tenderei,  quod  fn  hoitem  ineurrereiy  respondisti  hanc  ipaam  tibi  eoti- 
Mfii  e$$e  veniendif  ne  no$tro  dee$$e$  periculo. 

155)  Ambros.  1.  1.  24  plaudebat  $ibif  ut  audio^  Pro$perj  quod  $aeerdotii  mei  occa$ione  redditurum  «e, 
quae  ab$tuleraty  non  putabatj  $ed  vehementiorem  tuam  uniu$  efflcaeiam  expertue  e$t  quam  duorum, 

156)  Ambros.  1.  1.  6  eoepi  enim  iam  hic  non  e$$e  peregrinu$,  ubi  melior  mei  portio  e$t. 

157)  Ambros.  1.  1.  31  nam  qua  era$  $anetae  menti$  mi$ericordia  in  tuo$y  $i  nunc  urgeri  liaUam  tam 
propinquo  ho$te  cogno$cere$f  quarUum  ingemi$eere$,  quam  dolere$  in  Alpium  vallo  $ummam  no$trae  $aluti$  con- 
$i$tere  lignorumque  eoneaedibu$  eon$trui  murum  pudori$!  qua  affiictione  maereree  tam  tenui  di$crimine  tuo$  ab 
ho$te  di$tineriy  ab  ho$te  inpuro  atque  erudelit  qui  nee  pudicitiae  parceret  nee  $alutil  cf.  1.  30. 

158)  Richter,  Da$  weitromieche  Reich  p.  403  $qq.  Utterae  igitur  commendaticiae ,  quas  Satyms  a  Sym- 
macho  ad  Titianum  fratrem  accepit  (I  63),  non  ei  traditae  snnt,  cnm  in  Afiicam  proflcisceretur ,  sed  fortasse 
cura  ex  ea  reTerteretur ;  siqnidem  Titianus  vicariam  per  Africam  praefecturam  annis  quinque  poat  Satyri 
mortem  iniit.     ct  de  Roasif  BuU.  di  archeol.  eri$tiarM  II  p,  76. 

159)  Praedicat  Ambros.  50,  quod  frater  neglegene  frigorii  iter  suaceperit;  cf.  quae  de  periculis  maris 
dicit  17.  27.  43. 

160)  308,  32;  cf.  ApoU.  Sidon.  epist.  II  10  fln.  iiique  oppido  meminenij  quod  olim  Marcia  Horieniio^ 
Teremiia  TulUo^  Calpumia  Plinio^  PudentiUa  ApuleiOy  Buiticiana  Symmacho  legerUibtu  meditantibuique  eandelai 
et  eandelabra  tenuerurU. 

161)  Gum  beredes  Orflti  de  debitia  arcae  vinariae  a  patre  praefecto  contractis  convenirentur,  duo  tan- 
tum  erant,  quos  ea  res  spectaret,  Rutticiana  et  soror  eius,  v.  308,  31  «(  haec  quidem  eur^im,  ne  mandaium 
rugotium  conperendithatio  differret,  tantum  pro  eoniugi$  meae  Ru$iicianae  clari$$imae  femiruie  parie  quae$ita 
nini,  euiui  germana  multo  anguitior  faeultatibui  ex  Etruriae  longinquii  adeae  praecepta  e$t.  cf.  275,  35. 
itaque  alios  heredes  Orfltus  aut  non  habuit,  aut  si  habuerat,  brevi  post  mortem  eius  ipsi  quoque  obierant 
nuUis  successoribus  relictis. 

Q.  AvRKLivs  Stmmachvs.  g 


L  DE  SYMMACHI  VITA. 

Orfitus,  qui  a.  369  aut  370  mortuus  est^*^),  filiam  ante  emancipaverat  ^«^) ,  quod  Suse 
occasione  nuptiarum  factum  esse  putat.  addit  Morin,  yillam  Baulanam,  quae  Orfiti 
fuerat ,  antequam  in  Symmachi  possessionem  veniret  ^^*) ,  cum  Rusticiana  patris  here- 
ditatem  teste  marito  non  adierit*®*),  dotis  nomine  a  socero  vivo  in  generum  collatam 
videri.  quae  omnia  satis  probabilia  sunt,  sed  quaestionem  ideo  non  decidunt,  quia 
ignoramus,  virginemne  uxorem  Symmachus  duxerit;  nam  si  Rusticiana  iam  ante  nupta 
fuerat,  et  emancipata  esse  et  dotem  accepisse  potest,  antequam  oratorem  nostrum  um- 
quam  oculis  viderit.  quin  immo  ex  prima  commemoratione  Baulorum,  quem  ego 
quoque  Rusticianae  fundum  dotalem  fuisse  crediderim,  nuptias  post  proconsulatum 
Africae  aestate  a.  375  celebratas  esse  concludo.  scribit  enim  Symmachus  autumno 
eiusdem  anni :  1,11  Baulos  Lucrina  sede  mutavmus ;  non  quod  eius  deversorii  satius 
ceperimuSy  quod  cum  diutius  visitur ,  plus  amatur,  sed  quod  metus  fuit^  ne  si  Baulorum 
mihi  inolevisset  adfectio,  cetera,  quae  visenda  suntj  displicerent,  quae  tum  demum  in- 
telleguntur,  si  in  iis  gaudium  recens  de  possessione  tam  gplendida  accepta  agnoscas; 
siquidem  his  verbis  scriptor  uti  vix  potuit,  postquam  ei  adfectio  Baulorum  iam  per 
aliquot  annos  inolevit  et  deversorium  illud  iam  saepius  et  diutius  visum  erat.  propter 
aetatem  autem  liberorum  Symmachi  matrimonium  eius  vel  posteriori  tempori  adscribe- 
remus,  nisi  in  epistulis  ad  patrem  missis,  qui  anno  iam  376  mortuus  est,  non  solum 
uxoris  mentionem  faceret**®),  sed  etiam  spem  prolis  se  concepisse  innueret^®^). 

Filius  oratoris  unicus**^)  Q.  Fabius  Memmius  Symmachus  *«^)  Olybrio  et  Probino, 
qui  in  pueritia  a.  395  consules  facti  sunt*'<^),  aetate  non  nihil  cessit*'*);  quaesturam 
a.  393  parvulus  gesQiV^'^) ;  a.  395  Graecis  litteris  initiatur  ^^s)  ^  ^,  393  pater  institutione 
eius  occupatus  est^^^),  ultimis  a.  399  diebus  primam  ad  eum  epistulam  scribit^^^), 
a.  401   rhetore  eius  mortuo  novum  filio  praeceptorem  quaerit*'®).    itaque  cum  ante 


162)  275,  23;  308,  2. 

163)  275,  35. 

164)  2,  15. 

165)  275,  35;  308,  11.  23.  28. 

166)  8,  6  ad  patrem:  eum  tom  fiUtie  vestrae  die$  natalia  adpeiereiy  commodum  aderarUj  quae  muneri 
miaeratia.  ea  nobie  inmane  quofUum  eara  et  gravia  fuere,  si  haec  de  vera  Avianii  Symmachi  fllia  dicta  es- 
set,  certe  Bcripsisset  germanae  meae  non  filiae  vesiraey  neqae  pro  munere  sorori  dato  ea  ratione  gratias  egis- 
set,  quasi  ipsi  delatnm  esset. 

167)  6,  14  praedio  Ostiensi  a  patre  muneri  accepto,  deoa  precatur,  ut  datia  in  commune  omnea  longum 
fruamur  sintque  ex  nobii,  quibue  Oatierue  praedium  noatro  iudicio,  vestro  tradatur  exemplo. 

168)  105,  3;  125,   18;   144,  16;  154,  28;   183,  6. 

169)  Nomen  integrum  praebent  tituli  C.  I.  L.  VI  1699;  1782  et  inscriptiones  codicum  in  adn.  42  re- 
latae.  ntrum  lex  data  d.  28  Aug.  a.  415  Cod.  Theod.  XI  30,  65  Symmaeho  proconmU  Afrieae  ad  Memmium 
referenda  sit  an  ad  Aurelium  Anicium  Symmachum  praefectum  urbi  a.  419 — 20,  ignoratur.  de  posteris  Mem- 
mli  Symmachi  v.  Mai,  1.  1.  p.  XXVI  et  H.  Vsener,  Anecdoton  Holderi,  Lipsiae  1877. 

170)  Hieron.  epist.  130,  3;  Cland.  in  cons.  Olybr.  et  Prob.  62. 

171)  Symm.  144,  16  studium  rei  Tenaticae  in  Olybrio  et  Probino  laudans  addit:  ad  haec  etiam  meum 
Symmaehumf  cum  eubereverity  quamquam  unieum  eohortabor, 

172)  130,  6  quaeatorium.  parvuU  nostri  munue  adeelerana,     cf.  adnot.  11. 

173)  104,  35  dum  fiUu$  meus  Qraecia  Utteria  iniUatur,  ego  me  denuo  studiis  eius  velut  aequaUs  adiunxi, 

174)  125,  18;  170,  25. 

175)  177,  5  sume  alacer  paUmi  eermonis  auapieium  et  deineeps  offieii  parilis  in  noa  eato  munifteu», 

176)  162,  28  ab  inluatri  viro  praefeeio  Hadriano  OaUum  rhetoretyi,  quem  proxime  Ewebiua  noater  ingea- 
aerat,  poatulemuaj  ne  pigfhorum  noatrorum  indolea  in  profectu  poaita  deaeratur. 


DE  SYMMACHI  VITA.  LI 

a.  384  Datu8  esse  non  posBit,  neqoe  tamen  ultra  illius  anni  fines  recedere  licet,  nam 
quo  tempore  Symmachus  praefectura  urbana  deposita  in  Campaniam  profectus  est 
(m.  Octobri  a.  385)  filium  tussi  periculosa  laborantem,  qualis  infantes  parvulos  fere 
vexare  solet,  secum  habebat  ^^^) .  filia  fratre  maior  erat,  sed  de  anno  natali  eius  nihil 
certi  notum  est,  pauca  tantum  ex  mariti  Flaviani  minoris  bistoria  concludi  possunt. 

Virius  Nicomachus  Flavianus  maior  duos  filios  reliquit,  qui  hereditatem  patre 
mortuo  indivisam  possederunt^^^).  alterum,  Nicomachum  Flayianum,  Symmachi  gene- 
rum  fuisse  constat,  alterum  nomine  Venusto  usum  esse  credo,  cum  propter  avum  cogno- 
minem,  tum  quia  Symmachum  cum  Venusto  aliquo  arto  quodam  familiaritatis  yel  etiam 
cognationis  vinculo  coniunctum  fuisse,  ex  litteris  ad  eum  scriptis  (IX  17)  perspicitur. 
cum  enim  ad  maiorem  Flaviani  filium  epistulae  plus  octoginta  supersint,  minori  ne  unam 
qnidem  inscriptam  esse  parum  probabile  videtur ;  nuUus  autem  alius  inter  eos,  quibus 
litterae  Symmachi  directae  sunt,  reperitur,  quem  cum  quadam  veri  similitudine  Nico- 
machi  fratrem  credideris.  itaque  Appius  Nicomachus  Dexter  praefectus  urbi  circa 
a.  430,  quem  Flaviani  maioris  nepotem  fuisse  constat^^^),  certe  non  Clementiani 
filius  erat,  id  quod  Borghesio  visum  est^^^),  sed  aut  Flaviani  minoris  aut  Venusti. 
priorem  autem  patrem  eius  fuisse,  vel  praecipue  codex  primae  decadis  Livianae  docet 
ex  parte  a  Nicomacho  Flaviano,  ex  parte  a  Dextro  correctus  ^^^) .  multo  enim  pro- 
babilins  est,  patrem  huiusmodi  laborem  cum  filio  communicasse ,  ad  quem  exemplar 
ipso  mortuo  perventurum  erat,  quam  patruum  cum  nepote.  et  eandem  inter  eos  con- 
iunctionem  monstrat  statua  Flaviani  maioris  precibus  filii  ab  imperatoribus  concessa, 
a  nepote  posita. 

Nomina  Appius  et  Dexter,  quae  alioqui  neque  in  Symmachorum  neque  in  Nico- 
machorum  familia  comparent,  ut  Borghesius  observavit,  Nicomachi  Dextri  matrem  a 
Symmachi  filia  diversam  fuisse  produnt.  idem  vir  doctus  iam  suspicatus  est,  Appium 
Clandium  Tarronium  Dextrum  virum  clarissimum,  quem  inscriptio  Neapolitana  ^^^) 
Mithrae  sacrum  condidisse  tradit,  Dextri  nostri  vel  avum  matemum  vel  proavum  fuisse. 
et  constat,  Flavianum  a.  383,  quo  soror  Memmii  Symmachi  nati  a.  384  vixdum 
nubilis  esse  potuit,  non  solum  uxorem  habuisse,   sed  etiam  partum  ab  ea  iam  editum 


177)  57,  25  parvulum  nostrum  periculo  exemptum  spu  opiaia  respexH.  58,  4  humor,  qui  parvuli  no- 
$tri  peeius  obfederat  atque  inportunam  tu$sim  ciebat,  magna  parte  tentiatus  est;  ittique  spiramenta  fauciwm  li' 
bera  nihil  iam  stridulum  sonant» 

178)  158,  32  ad  FlaTianQm  minorem:  mox  eum  germanus  tuus  de  proximo,  ut  ais,  speratus  adfutrit, 
et  felieem  vobis  et  neeessarium  reditum  dividendae  inter  vos  communionis  catua  praestabit,  de  daobus  Fla- 
▼iani  flliis  II  17  quoque  sermo  est;  tertium  non  extitisse,  ex  illa  hereditatis  condicione  sequi  videtor. 

179)  C.  I.  L.  VI  1783  Nicomacho  Flaviano  —  Appius  Nicomaehus  Dexter  v{ir)  e(laris8imus)  ex  praefiectis) 
wb{()  avo  optim(o)  statuendam  euravi, 

180)  Annali  delV  InstUuto  XXI  1849  p.  359, 

181)  Libris  VI — VIII  in  optimis  codicibus  subtcriptum  est:  Nieomachus  Flavianus  v(ir)  c{larissimus)  III 
praefeet(us)  urbis  emendavi  apud  Hennam.  Victorianus  v(ir)  c(iarissimus]  emendabam  domnis  SymmachiSj  libris 
III — V:  Nicomachus  Dexter  v{ir)  e{larissimus)  emendavi  ad  exemplum  parentis  mei  ClemefUiani,  Victorianus 
v(tr)  e{larissirrtus)  emendabam  domnis  Symmachis.  exemplar  igitur,  ex  qno  codices  nostri  fluxerant,  a  Victo- 
riano  correctam  ex  Symmachi  bibliotheca  in  generi  manus  pervenit  et  iterum  ab  ipso  fllioque  eius  recogni- 
tum  est. 

182)  C.  I.  L.  X  1479  Omnipotenti  deo  Mithrae  Appius  Claudius  Tarronius  Dexter  v,  c.  dicat. 


LII  DE  SYMMACHI  VITA. 

esse*^^).  oratoris  igitur  filiaFlaviani  nxor  secunda  erat^^^j  et  fortasse  nepotes  qnoqne 
et  neptes,  qnos  commemorat^^^) ,  non  filiae  nati  erant  sed  privigni;  nam  qni  omnes 
qnalibet  adfinitate  ant  cognatione  secnm  coninnctos  filios  et  parentes  et  fratres  yocat, 
mnlto  maiore  iure  generi  prolem  nepotes  appellare  potnit,  et  Fabinm  Memminm  Sym- 
machnm,  qni  in  titnlo  statnae  Flaviano  maiori  positae  prosocemm  eum  dicit^^^),  Gallam, 
quam  solam  inter  nepotes  illos  nominat  orator,  nxorem  duxisse,  inde  veri  simile  fit, 
qnod  nomen  eius  saeculo  quinto  in  Symmachorum  familia  repetitur;  matrimonia  au- 
tem  inter  avunculos  et  neptes  tnm  iam  legibus  yetita  erant,  et  quamquam  rescriptis 
specialibns  interdum  permittebantnr^^^),  legitima  tamen  et  concessa  semper  probabiliora 
sunt.  itaque  si  filia  Symmachi,  quae  paene  continuis  morbis  yexabatur  ^^^) ,  umquam 
prolem  yitalem  enixa  est,  nihil  tamen  de  ea  constat. 

Flayiani  minoris  uxor  altera  primum  commemoratur  hieme  a.  394/95  ^^®) .  cum 
autem  nuptias  statim  post  patris  mortem  (f  394)  a  filio  celebratas  esse  parum  credibile 
yideatur,  inter  annos  392  et  394,  quibus  Eugenius  imperium  Occidentis  optinebat,  eas 
collocayerim.  quod  altum  de  eis  silentium  in  Symmachi  scriptis  confirmat,  siquidem 
epistulae  tempore  tyrannico  compositae  maiore  ex  parte  a  Memmio  Symmacho  editore 
suppressae  sunt.  maior  igitur  ex  oratoris  liberis  inter  annos  375  et  380  nata  esse 
debet,  quod  cum  matrimonio  anno  375  inito  optime  conyenit. 

Vltimis  eiusdem  anni  mensibns,  cum  noyus  maritus  modo  fundo  dotali  delectaretur, 
modo  Gampaniae  et  Samnii  oppida  peragraret  (I  3,  3),  pater  eiusdomu  incensa  ex  urbe 
pnlsus  et  mox  senatns  legatione  reyocatus  est ;  qua  occasione  oblata  filius  ex  itinere  redux 
die  9  lanuarii  a.  376  orationem  illam  pro  Trygetio  habuit,  quae  tantum  in  senatu 
plausum  excitavit  (y.  p.  VI).  neque  enim  tam  laudes  Gratiani  yiyi  quam  vituperatio- 
nem  Valentiniani  mortui  laudibns  filii  involntam  expressit,  quaeque  maior  pars  senatus 
tacite  sentiebat,  verbis  enuntiavit.  quo  successu  elatus  non  solnm  hanc  orationem  edi- 
dit,  sed  etiam  sub  anni  finem  totum  illud  orationum  corpus  coUegit  et  vulgavit,  cuius 
reliquiae  snperstites  sunt  (v.  p.  X). 

Valentiniano  mortuo  Ausonius  summum  in  aula  discipnli  locum  nactus  est,  cuius 
amicitiam  Symmachorum  familia  sensit.  nam  pater  ad  consulatum  evectus  est,  Fla- 
vianus  vicarius  Africae  factus,  Symmachus  orationem  Gratiani  in  senatu  recitandam 
accepit  (X  2),  quo  honore  iterum  post  victorias  Gratiani  de  Alamannis,  Theodosii  de 
Gothis  a.  379  aflfectus  est  [I  95;  m  18). 


183)  49,  20  nulla  de  uxorU  utero  eau$aiio  eit,  cuiua  expectationem  maturus  partus  abiolvit, 

184)  Quae  Borgbesiua  contra  dlsputavit,  e&  sola  re  nitnntor,  quod  iam  a.  382  tam  arta  inter  Symma- 
chnm  FlaTianumque  maiorem  coniunctio  extiterit,  ut  soli  amicitiae  tribui  yix  possit ;  quod  Terum  quidem  est, 
sed  cognatione  satis  explicatur. 

185)  162,  8  sed  non  mediocriter  neptieulae  meae  OaUae  infirmitaa  eonturbat  otii  nottri  seeuritatem. 
164,  29  domnam  filiam  meam  $alutatam  eum  dulcissimia  nepotibu$  volo,  176,  19  quare  et  vobi$  et  eommuni 
pignorif  euiu$  $oUemnem  diem  $edula  religione  eelebra$ti$,  ubere$  precamur  anno$. 

186)  C.  I.  L.  VI  1782. 

187)  Ajnbros.  epist.  I  60,  1  Patemi  quidem  tmanimi  mei  salutationem  legi,  $ed  cOMuUationem  haud' 
guaquam  patemam^  ut  veli$  filio  neptem  copuhne  ex  fiUa,     cf.  Symm.  IX  133. 

188)  165,  3  filiam  meam  conperi  eon$ueto  dolore  vexari,  166,  6  te  iaetatam  conperi  dolore  eon- 
$ueto,  de  flliae  yaletudine  paene  iu  omnibuB  libri  sexti  epistulia  loquitur  153,  28;  155,  9;  157,  23;  158, 
27;   161,   11;   162,  8;   167,  3;   168,  24;   169,  20.  34;  171,   17;  172,   1. 

189)  158,  27. 


DE  SYMMACHl  VITA.  LUI 

Annos  post  patris  obitum  orator  valetudinis  incommodis  nonnumquam  laborans^^^) 
partim  Romae  partim  in  villis  suis,  praecipue  in  Gampania,  consumpsit^^^),  evoca- 
tionibus,  quibus  ad  consulatus  Ausonii  (a.  379)  et  Syagrii  (a.  381)  invitatus  est,  re- 
cusatis*»^),  a.  330  frater  eius  Celsinus  Titianus  vicarius  Africae  mortuus  est*^^),  ita 
nt  unus  tantum  de  Avianii  Symmachi  filiis  superstes  remaneret  ^^^) ,  quamvis  non  unus 
nominis  bonorumque  heres;  nam  a.  419 — 20  Aurelius  Anicius  Symmachus  quidam 
praefectus  urbi  erat,  qui  neque  oratoris  filius  neque  nepos  fidsse  potest^^^) ;  hunc  igi- 
tur  Gelsini  Titiani  filium  putaverim. 

Sacra  gentilia  a  Constantio  pro  parte  suppressa,  a  luliano  restituta,  sub  Valen- 
tiniano  et  primis  Gratiani  temporibus  nulla  re  turbata  sunt.  utraque  religio  auctori- 
tate  publica  utebatur,  et  quamquam  imperatores  ipsi  christiani  erant,  sacrificia  tamen 
Eomana  impensis  publicis  fiebant  et  in  media  curia  Yictoriae  ara  conspiciebatur. 
itaque  in  prioribus  Symmachi  epistulis  religionis  antiquae  cultus  saepius  commemora- 
tur:  modo  de  deliberationibus  et  decretis  coUegii  pontificum  sermo  est^^^),  modo  de 
ostentis  sacrificiis  expiatis  ^^^) ,  modo  de  festis  Deum  Matris  Romae  celebratis  ^^^) ,  semel 
etiam  de  incesto  virginis  Vestalis  capite  puniendo  ^^®) .  sed  paenultimo  Gratiani  anno 
382  2^)  sacris  gentilibus  non  quidem  tolerantia  sed  auctoritas  publica  detracta  est; 
sumptus  caerimoniarum  partim  fisco,  partim  arcae  praefectorum  praetorio  vindicati 
sunt^^*),  annonae  virginibus  Vestalibus  apparitoribusque  sacerdotum  concessae  in  emo- 


190)  a.  378  p.  13,  6;  35,  17;  86,  3;  hieme  a.  382/3  p.  49,  12. 

191)  a.  378  autumno  Romae  I  49;  a.  379  Romae  I  15.  95;  UI  18.  50;  Praeneste  UI  50;  a.  380  in 
subnrbano,  cnl  Arabianae  nomen  est  II  57;  Romae  II  57;  I  46;  Gapuae  I  31.  32;  vere  a.  382  Romae  III  58; 
aatomno  Romae  II  17;  hieme  a.  382/3  Romae  U  18.  22;  ^ere  a.  383  Romae  II  24;  aestate  in  Campania  U 
4 — 6;  aQtnmno  Romae  U  7.  52;  I  51.     de  legatione,  quam  a.  382  ad  Gratianum  suscepit,  v.  infra. 

192)  I  19.  20.  22.  101;  UI  21;  IX  113. 

193)  V.  quae  in  capite  ultimo  ad  ep.  I  62 — 74  dicturut  sum. 

194)  Si  Symmachus  post  a.  380  firatrem  habuisset,  epistulae  aliquae  ad  eum  extarent;  nam  qnae  in 
lihro  VII  72 — 80  inscribuntur :  SymmachuB  frairihu$  non  ad  fratres  germanos  missae  sunt,  sed  ad  .omnes  oog- 
natos  affinesque,  qui  tum  forte  una  erant,  quod  vel  hoc  solum  docet:  197,  20  scribit  Symmachus  ad  fratres 
de  valetudine  sua:  nunc  ttatu$  mdior  eoepit  adversa  tenuare ,  at  175,  14  ad  Flavianum  minorem:  ante- 
veni  inquisitionem ,  eum  vos  soUieitoe  fore,  quod  essem  morbo  adtemptatus,  adverterem^  et  quamvis  uUro  serip- 
serim,  doloris  mei  adversa  tenuari,  abolendae  tamen  soUieitudinis  vestrae  eausa  —  nunc  quoque  nuntio  — 
m  eoneordiam  me  eum  sanitate  redire,  dicit  igitur,  epistulam  illam  fratribus  inscriptam  ad  Flavianum  mi- 
norem  missam  esse,  qui  fratrum  videUcet  appeUatione  et  ipse  comprehenditur,  quamvis  Symmachi  gener  fuerit. 

195)  Rossi,  Insor.  christ.  urb.  Rom.  p.  263  &s  0.  I.  L.  VI  1719.  Reparatori  rei  publieae  [et]  parenti 
invietissimo{rvm]  prineipum  [Fl{avio)]  Co[n}si[antio]  v{iro)  [e{larissimo)]  et  inlwtriy  eomiti  [et]  magistro  utrius- 
que  [mUitiae]  patricio  et  tertio  eon[suli]  ordinario  Aur{elius)  Aniciw  Symmachus  v{ir)  c{lari8simus)  pr{aefeetus) 
ur6(i)  viee  sacra  iudieans  dedieavit,  elusdem  Symmachi  supersunt  relationes  de  schismate  Eulalii,  quae  iii 
veteribus  editionibus  perperam  inter  scripta  Q.  Aurelii  Symmachi  collocatae  sunt. 

196)  23,  30;  24,  6.   15;  25,  30;  54,  18;  274,  32;  275,  3. 

197)  25,  6. 

198)  63,  18;  59,  15. 

199)  IX  147.  148. 

200)  Ambros.  epist.  I  17,  10  ante  hiennium  ferme;  1.  1.  5  Bomae  autem  a  fratre  clementiae  tuae  au- 
ffustae  memoriae  Oratiano  fidei  verae  raUoru  sublata  sunt,    cf.  16. 

201)  281,  30  aeeipiat  aetemitas  vestra  alia  ehudem  prineipis  (scil.  Constantii)  faeta,  quae  in  usum  dig- 
nius  trahat.  nihil  iUt  decerpsit  saerarum  virginum  priviUgiis,  replevit  nobilibus  saeerdotia,  Romanis  caerimoniis 
non  negavU  inpensas,  Ambros.  epist.  I  17,  3  qiu>d  debeas  —  ad  usus  saerificiorum  profanorum  praebere 
twnptumi  9W)d  erUm  iam  dudum  vel  fisco  vel  arcae  est  vindicatum,  de  tuo  magis  conferre  videbere,  quam  de 
suo  reddere.     of.   18,  11;  57,  2. 


LIV  I>E  SYMMACHI  VITA. 

lunientum  cursus  publici  conversae  ^®^) ,  legata  renim  immobilium,  quae  illis  relinque- 
rentur,  caducis  aequata^^^)^  vacationes  mnnerum,  quibus  ante  utebantur,  sublatae^^^), 
ara  denique  Victoriae  ut  quoddam  cultus  gentilis  insigne  e  curia  summota  est^^^). 
quod  ubi  factum  est,  senatus,  cuius  pars  maior  antiquae  religioni  favebat,  Symmachum 
cum  aliis  nobilibus  ad  principem  mittendos  censuit,  qui  rescissionem  rescripti  recens 
dati  ab  eo  peterent.  at  senatores  christiani  per  episcopum  Romanum  Damasum  Am- 
brosio  libellum  contrarium  obtulerunt,  quem  Gratiano  traderet;  qua  ratione  eflfectum 
est,  ut  legatis  ne  videndi  quidem  imperatoris  copia  fieret^<^^).  sed  dii  contemptum 
sui  ulti  sunt :  iam  anno  sequente  383  violator  religionum  Gratianus  a  rebellibus  occisus 
est  207)  et  per  omnes  imperii  provincias,  quae  ab  Apennino  et  Pyrenaeo  meridiem  versus 
extendebantur  20^) ,  fruges  tam  anguste  provenerunt,  ut  ne  cultoribus  quidem  ipsis, 
nedum  urbi  Romae  sufficerent  ^o») .  quae  cum  potentiam  deorum  oflfensorum  apertissime 
prodere  viderentur,  partes  gentilium  in  aula  pueri  Augusti  denuo  corroboratae  principibus 
suis  Vettio  Agorio  Praetextato  et  Q.  Aurelio  Symmacho  summos  in  Italia  honores, 
praefecturas  praetorio  et  urbi,  comparaverunt.  magistratu  inito  inter  d.  19  lan.  et 
21  Mai.  a.  384  2<o)  Praetextatus  decretum  imperiale  impetravit,   quo  cum   praefectus 


202)  283,  3  honoraverat  lex  parenium  VeiXaltB  vkyines  ae  ministroB  deorum  vietu  modico  iuslitque  pri' 
vilegiis;  eteUt  muneris  huius  integritas  usq%u  ad  degeneres  trapezitas,  qui  ad  mercedem  vilium  baiulorum  sacra 
eastitatis  alimerUa  verterunt,     Ambros.  epist.  I  18,  3.  12.  13. 

203)  282,  27  agros  etiam  virginibus  et  ministris  defieientium  voluntate  legcUos  fiscus  reterUat,  Ambros. 
epist.  I  18,  16  rumo  tamen  ddharia  delubris  et  legata  haruspieibus  denegavit:  sola  sublata  sunt  praedia,  — 
praedia  igttur  intercepta^  rum  iura  surU, 

204)  282,  18  ut  vittae  earum  eapiti  deeus  faciuntj  ita  iruigne  dueitur  saeerdotii  vacare  muneribus,  nu- 
dum  quoddam  nomen  inmunitatis  requirunt,  quoniam  pauperttite  a  dispendio  tutae  8%tnt,  Ambros.  ep.  I  17, 
4.  14;  18,  11. 

205)  281,  8  quis  ita  familiaris  ett  barbaris^  uit  aram  Victoriae  non  requirat!  Ambros.  1.  1.  9.  14;  I  18, 
1.  7.  10.  31. 

206)  280,  22  senatus  —  iterum  me  quereltarum  suarxmi  iussit  esse  legatum.  cui  ideo  divi  prineipis 
denegata  est  db  inprobis  audientia,  quia  non  erat  iustitia  defkitura,  283,  32  praestate  etiam  divo  fratri  vestro 
atieni  eoruilii  correctionem ;  tegite  factum^  quod  senatui  displieuisse  nescivit,  siquidem  eonstat  ideo  excliuam 
legationem,  ne  ad  eum  iudieium  publieum  perveniret,  Ambros.  epist.  I  17,  10  nam  et  ante  biennium  ferme^ 
cum  hoc  petere  temptarevU^  misit  ad  me  sanetus  Damasus,  Romaryie  eecleiiae  sacerdos  iudieio  dei  electus,  libet- 
lumf  quem  ehristiani  senatores  dederunt  et  quidem  irmumerij  poetulantes  nihil  se  tale  mandasse,  non  congruere 
gentUium  istiusmodi  petitionibus,  non  praebere  consensum ;  questi  etiam  publice  privatimque,  se  non  conventwtos 
ad  euriamj  si  tale  aliquid  decemeretur,  —  hune  libellum  ego  fratri  elementiae  veetrae  direxi. 

207)  Gratianum  ira  deorum  interiisse  imperinm  non  heredibus  legitimis  sed  tyranno  relinquentem ,  in- 
nuit  Symmachus,  cnm  dlcat :  283,  29  eum  religionum  statum  petimus,  qui  divo  parenti  numinis  vestri  servavit 
imperium,  qui  fortunaio  principi  legitimos  tuffeeit  heredes.     Richter,  Das  westromische  Beich  p,  592. 

208)  124,  8  quid  enim  spei  reliquum  est^  cum  provineiis  Africanis  nee  ad  victum  tenuem  frugum  tritura 
responderit  et  adportata  ex  aliis  terris  semina  vieinus  annus  expectet?  Ambros.  epist.  I  18,  19  propterea  nec 
adsueto  cursu  Nilus  intumuity  ut  urbieorum  saeerdotum  dispendia  virhdiearetf  qui  rum  vindicavit  suorum?  haec 
de  Africa  et  Aegypto;  Gallias  autem,  Raetiam  seonndam,  Pannonias,  Liguriam,  Yenetiam  uberem  proventum 
dedisse,  dicit  Ambros.  epist.  I  18,  21. 

209)  283,  6  seeuta  est  hoe  faetum  fames  publica  et  spem  provinciarum  omnium  messis  aegra  decepit.  non 
sufU  haee  vitia  terrarum ,  rUhil  inputemus  auttris,  rhec  rubigo  segetibus  obfuit,  nec  avena  fruges  necavit :  sacri- 
legio  annus  exaruit.  neeesse  enim  fuit  perire  omnibuSj  quod  religionibiu  rugabatur.  —  quid  tale  provir^iae 
pertulerunty  cum  religionum  ministros  honor  publieus  paseeret?  quando  in  usum  hominum  cortcussa  querew^ 
quando  vuls<u  sunt  lierbarum  radicesj  quando  altemos  regionum  defectus  deseruit  feeunditas  mutua^  cum  populo 
et  virginibus  saeris  communis  esset  annona?  44,  6  armus  ubique  ad  famem  proximus,  cf.  59,  7.  Ambros. 
epist.  I  18,  20  esto  tamen^  si  superiore  anno  deorum  tuorum  iniurias  virhdicatas  piUarUy  cur  praesenti  anno 
eontemptui  fuere? 

210)  Italia  cum  Africa  et  Ulyrico  Ulo   tempore  a  dnobus  praefectis  praetorio  imperio   coUegiaU  rege- 


DE  SYMMACHI  VTTA.  LV 

nrbi  ornamenta  operum  publicomm  Romae  in  osum  privatum  (JonverBa  conquirere  et 
rcBtituere  iuberetur^*^),  vel  praeoipue  spoliatores  templorum  tenebantur.  quo  successu 
elati  gentiles  mox  maiora  temptarunt.  nam  aestate  a.  384^^2)  senatus  consulto  facto 
ab  imperatore  petierunt,  ut  lex  illa  Gratiani  infirmaretur  et  religionibus  urbis  status 
antiquus  redderetur.  quam  petitidnem  Symmachus  praeclara  illa  relatione  (3)  prose- 
cutus  est,  qua  totum  principis  consistorium  commovit  (v.  p.  XVI).  vicerunt  quidem 
Ambrosii  rationes  et  minae  ^^^)  messe  prospera  adiutae,  sed  Symmachus  et  Praetextatus 
nihilominus  favorem  imperatoris  retinuerunt,  quin  etiam  alter  eorum  in  annum  sequen- 
tem  consul  designatus  est,  alter  insidias,  quas  christiani  in  aula  positi  ei  struxerant, 
summa  cum  gloria  evitayit.  nam  inquisitione  illa,  quam  de  omamentis  opemm  publi- 
comm  instituere  iussus  erat,  inimici  eius  abusi  sunt,  ut  christianae  legis  iniuriis  vindi- 
cata  fana  fingerent  (295,  8)  et  ita  invisum  sibi  magistratum  perverterent.  quod  eis  eo 
usque  successit,  ut  Valentinianus  edicto  asperrimo  publice  in  urbe  proposito  Symmachum 
increparet  ^^^)  et  omnes,   qui  fanorum  spoliatomm  causa  in  vinculis  attinerentur ,  mitti 


bantar,  qoi  a.  383  ineonte  Hypatins  et  Flavianns  erant,  a.  384  Probus  et  Atticns,  qnomm  hic  in  nna  tan- 
tnm  lege  commemoratnr  d.  13  Mart.  a.  384  God.  Theod.  XUI  1,  12,  iUe  in  dnabus,  sed  qnamm  snbscrip- 
tionea  cormptae  snnt.  altera  enim  Cod.  Theod.  YI  30,  6  dat.  VII  kal,  Nov,  Mediolano  poai  eonsulatum 
Mcrobaudis  II  et  Saiumini  ideo  admitti  neqnit,  quia  anni,  qni  snos  consules  habuerunt,  nominibus  praece- 
dentinm  indicari  non  solebant,  nisi  primis  mensibns,  dum  iUi  ignoti  remanebant,  (de  Rossi,  Inscr.  christ. 
nrb.  Rom.  p.  XXVin).     itaqne  soribendum  erit:    dai,   VII  hal,  Nov.  Mediolano  Merohaude  II  ei  Satumino 

eoM.  (383)    aceepia poH  consulatum  Merobaudis  II  et  Satumini   (384).      vitio  contrario   laborat 

subscriptio  Cod.  Theod.  XI  13,  1  dat,  XIV  kal.  Febr.  Mediolaru)  Merobaude  II  et  Saiumino  eoni.  (383), 
nam  eo  die,  Flaviano  et  Hypatio  praefecturam  regentibns,  Probo  nnUus  locus  reUnquitur.  Bcribemns  igitur 
poit  eonsulatum  Merobaudis  II  et  Satuminiy  cui  emendationi  id  qnoque  opitulatur,  quod  hoc  anno  confn- 
sione  rei  pnblicae  ex  Maximi  nsurpatione  orta  consnlum  nomina  in  Italia   nsque  ad  mensem  Aprilem  vel 

etiam  Mainm  ignota  erant.     v.  de  Rossi  1.  1.  338  depoaitui os  Maias  poa  eonsa  Mii[robaude  et  SjaUir- 

nino  vv  ee.  Probus  ergo  post  d.  19  lan.  384,  Atticns  post  d.  13  Mart.  praefeotnras  deposnemnt.  nomen 
Aventii,  qui  Symmachum  in  praefectura  urbana  praeoeBsit  (297,  12;  307,  29),  in  legnm  coUectionibns  non 
reperitur.  PraetexUti  prima  mentio  flt  d.  21  Mai.  a.  384  Cod.  Theod.  YI  5,  2,  Symmachi  d.  29  Nov.  a.  384 
Cod.  Theod.  IV  17,  4  -|-  XI  30,  44. 

211)  295,  27  tuggeBtionibua  viri  exeeUerUia  et  de  re  publiea  bene  meriti  Ptaetextati  praefeeti  praetorio 
abusui  existimor.  quid,  si  ex  illo  deeretOj  quod  probabiliter  impeiravii,  fucdum  a  me  quaestio  uUa  temptaia 
ett?  —  295,   13  sub  oceasione  iustae  inquisitionis ,  qua  me  cuUum  spoliatomm  moerUum  invesiigetre  iussistis, 

212)  Ambrosii  epistula  refutatoria  secuuda  (1  18)  paulo  post  messem  anni  384  scripta  est  (20  iam  enim 
nec  herbamm  vulsis  radieibus  rustiearui  pUbs  paseitur  — ,  sed  opemm  laeta  felieitan  ,  dum  messes  suas  ei  ipsa 
miratur,  explevit  voti  satieiate  ieiunium),  quod  cum  opnsculnm  snmma  cnm  cura  elaboratum  certe  nou  uno 
die  confecerit  praecesserintque  illud  ipsa  relatio  Symmachi  atque  lefutatoria  prima  et  omnes  in  consistorio 
deliberationes,  senatns  consnltnm,  de  quo  praefectns  urbi  rettulit,  aestatis  initio  factum  esse  debet. 

213)  Ambros.  epist.  I  57,  2  dedi  Hbellos  imperatoribtu  duos,  quibus  significarem  sumptus  saerifieiorum 
ehrisiianum  virum  non  posse  reddete ,  —  postrtmo  si  feeisseiy  aut  non  veMfet  ad  eeelesiam,  aut  si  venirei, 
futurum  ui  aut  saeerdotem  non  inveniret  aut  inveniret  sibi  in  eeclesia  resistentem  (cf.  ep.  I  17,  13).  ruc  ad 
exeusaUonem  obtendi  posse,  quod  esset  cateehumerws ,  eum  non  lieeai  etiam  eateehumenis  sumptus  idolis  sub- 
ministrare.  leeti  surU  Ubelli  mei  in  eonsistorio.  aderat  amplissimus  honore  magisterU  militum  Bauto  eomes 
et  Bumoridus ,  et  ipse  eiusdem  dignitatis ,  gmtilium  ruUionum  cfUtui  inserviens  a  primis  pueritiae  suae  annis, 
ValenUrUanus  tunc  temporis  audivit  suggestiorum  meam  ruc  feeit  aUud,  nisi  quod  fidei  nostrae  ratio  poscehat. 
adquievemrU  etiam  eomites  sui.     of.  p.  XYI. 

214)  295,  10  neque  erUm  serenum  elementiae  tuae  animum  siru  his  argutiis  eonpuUsset  saero  edicto  po^ 
ptdum  converUre ,  ut  asperioribus ,  quam  pietaU  tuae  mos  est,  Utieris  praefeetumj  quem  sine  ambitu  legistiSy 
argueres.  295,  19  eredatur  popiUo  Bomano,  qui  perennUaUs  vestrae  admorUtus  edieto  miraiur  in  proeinetu 
ereditum ,  quod  Boma  ruseit  admissum.  296 ,  5  me  murUvit  invidia ,  quae  ad  edicti  neeefsitatem  venerandi 
prmcipii  curam  coegU. 


LVI  DE  SYMMACHI  VITA. 

iuberet^i^),  simnlque  praeceptnm,  quod  ante  dederat^  retractandnm  et  mutandum  repos- 
ceret2>6).  vix  ininria  inimici  ardorem  praefecti  gentilis  in  suspicionem  vocayerant^  qua 
ansa  fortasse  in  eum  uti  potuissent,  nisi  nimia  festinatione  causam  perdidissent.  nam 
cum  edictum  proponebatur,  inquisitio  nondum  inchoata  Symmachoque  defensio  facillima 
parata  erat.  quam  cum  officii  sui  adsertionibus  ipsiusque  episcopi  Romani  epistula 
confirmatam^i^)  in  comitatum  misisset,  plenam  victoriam  de  adversariis  rettulit.  in 
relatione  (295,  20)  enim  scripserat:  omtUo  iniuriam  praefecturae  et  conscientim  meae, 
quando  eo  processit  insimulatio,  ut  vos  quoque  ipsos  auctores  honoris  mei  quadam  repre' 
hensione  pra^stringat.  nam  qui  summi  loci  iudices  decoloranty  saai  testimonii  facilitatem 
videntur  incessere.  —  paternum  sequere,  tuum  tuere  iudicium.  quibus  verbis  respondet 
constitutio  data  d.  28  Dec.  a.  384:  Imppp.  Valentinianus  Theodosius  et  Arcadius  AAA.  ad 
Symmachum  praef.  urbi :  Disputari  de  principali  iudicio  non  oportet ;  sacrilegii  enim  instar 
est  diAitare,  an  is  dignus  sit,  quem  elegerit  imperator.  $i  quis  igitur  iudicum  fuerit  reper- 
tus^  qui  supercilium  suum  principali  aestimet  iudicio  praeferendum ,  quinque  libras  auri 
eius  officiumj  nisi  formam  nostrae  sanctionis  suggesserit,  decem  ipse  fisci  viribus  inferre  coga- 
tur'^^^).  sed  in  ipso  triumphi  momento  inter  relationem  emissam  et  responsum  datum^^^) 
religio  antiqua  propugnatorem  altemm  morte  subita  amisit  et  Symmachus  iam  solus 
christianorum  odiis  expositus  de  resistendi  viribns  desperans  ipse  missionem  ab  impera- 
toribus  petebat^^^).  qua  denegata  usque  ad  mensem  fere  Septembrem  anni  sequentis 
(385)  in  magistratu  remansit^^^)  inimicorumque  vires  paulatim  crescere  sentiebat.  qnod 
primum  apparuit  magistratibus  minoribns  in  urbe  contra  praefecti  voluntatem  creatis 
(Rel.  17),  mox  quaestione  de  debitis  arcae  vinariae  ab  Orfito  praefecto  urbi  a.  357 — 59 
contractis  in  heredes  eius,  id  est  in  Symmachi  uxorem,  instituta  (IX  150,  Rel.  34), 
postremo  vicario  urbis  et  advocato  fori  urbani  Ragonio  Vincentio  Celso  aperte  prae- 


215)  295,  35  $ane  laudabUi  viro  episeopo  denegante  uUum  e  suis  aut  carcere  aui  vineulis  adtineri  et 
offieio  eadem  tuggerente  ignoro^  quos  potiasimum  praeceperitis  ahsolvi. 

216]  295,  33  ui  me  perennitas  vestra  necessitate  inquisitionis  huius  absotvat^  cuius  auctoritatem  referri 
ad  serinia  palatina  iussistis.  nam  si  tantum  de  me  inprobis  Ueuit  extante  praeceptOt  quid  retractatis  Utteris 
non  Ueebii? 

217)  295,  15  respondeat  liUeris  episeopi  Damasi,  quibus  adsectatores  eiusdem  religionis  negavit  ullam 
contumeUam  pertulisse.  non  magnopere  officii  mei  praetendo  responsa,  a  quo  ideo  quaesita  est  rerum  fides,  ne 
factum  aliquod  recordationem  eognitoris  effugeret:  credatur  eius  legis  antisUUy  quae  laesa  simulatur. 

218)  Cod.  Theod.  I  6,  9;  de  die  et  consalibas  cf.  Cod.  lust.  IX  29,  2  ed.  Krueger. 

219)  Praetextatus  mortuus  est  in  ipsa  praefectura  post  consulatus  designatlonem,  quae  anni  parte  poste- 
riore  celebrari  solebat.  cum  igitur  iam  initio  a.  385  alil  praefecti  praetorio  per  Italiam  Neoterius  et  Prin- 
cipiuB  in  legibus  codicis  Theodosiani  appareant,  obitus  eius  anno  praecedenti  ascribendus  est.  in  relatione 
autem,  quam  Syromachus  de  templorum  spoliatorum  inquisitione  composuit,  dicitur  non  elarissimae  et  inlustris 
memoriae  vir  sed  295,  27  vir  exceUer^  et  de  re  publica  bene  meritus,  quae  formula  in  soUemni  scribendi  ge- 
nere  de  homine  mortuo  usurpari  non  potuit. 

220)  288,  28  et  ille  quidem  funetus  est  lege  ruiturae,  nos  vero  socios  animi  sui  vesirique  iudieii  ianto 
dotore  confudii,  ut  otii  remedium  posiulemus.  sileo  ceterOj  quae  me  non  sinunt  praefeciuram  ferre  patienter: 
vel  haec  una  consortis  amissio  iusia  est  ad  impetrandam  vacationem.     cf.  p.  286,  3. 

221)  NuUa  quidem  lex  post  d.  28  Dec.  a.  384  ad  eum  data  superest,  sed  neque  successor  eius  ante 
d.  11  lun.  a.  386  commemoratur.  Cod.  Theod.  XIV  1,  2  -}-  3,  18.  certum  autem  magistratus  in  annum 
385  prorogati  indidum  praebet,  quod  senatus  consultum  de  auro  ad  Yalentiniani  decennalia  offerendo,  quae 
d.  22  Noy.  a.  385  celebrata  sunt,  eo  referente  factum  est  (rel.  13)  et  oblationes  quoque  pro  parte  ipse 
suscepit.     298,  20.     cf.  Herm.  XVIII  p.   152  et  quae  in  capite  nltimo  ad  ep.  II  26  dicturus  sum. 


DE  SYMMACHI  VITA.  LVII 

fecto  refragantibns  (Rel.  23).  qui  postqnam  annonae  praefeetnm  Symmacho  amicnm^^^) 
vicarii  indicio  persecntns  est  (297,  1) ,  ipse  in  locum  eins  snccessit^^s) ;  quod  fortasse 
oratori  qnoque  nostro  cansa  fuit,  ut  in  vitam  privatam  reverteretur.  certe  primis 
Octobris  diebus  in  Campaniam  profectus  est,  ibique  mense  Novembri  remansit,  dum 
Yalentiniani  decennalia  in  urbe  celebrantur^^^). 

Magistratum  igitur  amiserat,  sed  dignationem  conservabat.  eloquentiae  eius  fama 
ita  per  totam  Italiam  celebrabatur,  ut  cum  urbi  Mediolanensi  magister  artis  rhetoricae 
qnaereretnr ,  Symmacho  electio  inter  candidatos  committeretur  ^^^) ;  senatus  princeps 
indicabatur  ^^^) ,  et  quo  in  honore  apud  imperatores  fuerit ,  ostendit  evocatio ,  qua  ad 
tertinm  Yalentiniani  consnlatum  accitns  est  (387)^^7).  sed  ex  loco,  quem  obtinebat, 
snmmnm  ei  periculum  natum  est.  nam  postquam  Magnus  Maximus  Italiam  invasit, 
panegyricnm  ei  recitavit,  quod  pro  dignitate,  qua  in  curia  ntebatnr,  fortasse  legatus 
senatns  ad  consulatum  eius  altemm  (388)  missus  fecit.  Yalentiniano  igitur  in  impe- 
rinm  restituto  maiestatis  crimine  tenebatur,  et  in  ecclesiam  christianam  profugus  Le- 
ontii  Novatianomm  episcopi  precibus  Theodosii  iudicio  vix  ereptus  est.  qui  cum  poe- 
nae  ei  gratiam  fecisset,  apologeticum  cum  landibus  conservatoris  sui  Augusti  coniunc- 
tum  scripsit^^). 

Non  din  offensa  permansit,  praesertim  cum  Symmachi  consobrinus  Flavianus  post 
Maximnm  devictnm  itemm  summum  in  aula  locum  adeptns  esset.     itaqne  Theodosio 


222)  309,  6  vir  clariaaimus  praefecttu  annonae  partium  suarum  diUgerui  exeeutor, 

223)  G.  I.  L.  VI  1759  Raffonio  Vincentio  Celao  v{iro)  c(lari8aimo)f  a  primo  aetatia  introitu  in  actu  puhlico 
pdeli  exereitatione  veraato,  euiua  primaeoitaa,  officio  aedia  urbathae  advocatiofhia  exercito,  fldem  iuncxit  iftgefuo, 
prudentiae  miacuit  libertatemy  ita  ut  nemo  de  eiua  induatria  rUai  ilU,  eontra  quem  auaceperat,  forrmdaret ;  cuiua 
acceasug  aetatia  ampliaaimi  honoria  et  qui  aolet  8eniorib(ua)  provenire,  omamenta  promeruit.  nam  rexit  anno- 
nariam  poteatatem  urbia  aetemae  ea  aequitatey  ut  irUer  omrua,  qui  ad  eum  arUmo  Utigantia  intraaaerUf  parentem 
ae  pleruimq(ue)  magia  hia  quam  iudicem  praebuiaaet,  hine  etiam  faetum  eatj  ut  menaorea  noa  Portuenaea,  quib(ua) 
vetua  fuit  cum  caudicariia  diutufnumq(ue)  luctamen,  voti  conpoiea  abiremua,  ut  utrumq(ue)  corpua  et  heneficio  ae 
et  vietoria  gratuletur  adfectum.  nam  ut  hoc  eaaet  tndicio,  iam  poaito  magiatratu  atatuam  patrono  praeatantia- 
aimo  teatimonium  gratulationia  exaolvimua,  cum  rea  non  adulatiorte  privato  aet  iudicio  poaito  m  otio  et  quiete 
reddatur.  —  dedicata  VJII  kal.  Sept.  Fl(avio)  Timaaio  et  Fl(avio)  Promoto  v(iri8)  c(lari8aimia)  cona(ulibua). 
cQm  igitnr  Celsus  a.  389  non  solum  magistratum  deposuerit,  sed  etiam  decreto  mensomm  Portuensium  post 
magistratum  depositum  facto  statuam  acceperit,  post  annum  385  praefecturam  annonae  iniisse  vix  potest.  cf. 
C.  I.  L.  VI  1760;  XIV  173—175. 

224)  U  47.  48.  26;  cf.  cap.  ultimum. 

225)  August.  confess.  V  23  itaque  poateaquam  miaaum  eat  a  Mediolanio  Rom€tm  ad  praefectum  urbia, 
ut  iUi  civitati  rhetorieae  magiater  provideretur  inpertiia  eticrni  eveetione  pubUca,  ego  ipae  ambivi  — ,  ut  dicUone 
propoaita  me  ptobatum  praefeetua  tune  Symmaehua  mitteret,  electio  rhetoris  Mediolanensis  ad  offlcium  prae- 
fecturae  orbanae  minime  pertinebat  neque  Syromacho  praefecto  sed  tantum  Symmaoho  oratori  delata  esse  potest 

226)  Socrat.  V  14  ad  a.  388  oGroc  Yoip  6  £6fXfjia)^o;  Trpwroc  fi.^  ^  rJjc  iv  'Pc6fi.TQ  ouyxXi^tou.  i^au- 
(idCeTO  hk  iid  iratfte^oct  X^fms  'Po>(i.atxwv. 

227)  III  52..  63. 

228)  Socrat.  1.  1.  paaiXixov  ouv  X^S^ov  elc  McC?ifiiov  ^ti  Ttepi^vra  Y^pacpAc  xal  SieScXdobv  tcj>  t^C  xafto- 
ot(i>aei»c  d-ptXi^ifjLaTi  iuoyoQ  5oTepov  ftfoue^ '  5tA  toOto  hii  hehimi  t^v  dctvoTov  ttq  dxxXTjoiqt  Trpool^UYev.  6  hi 
^otXeuc  oStok  ^i^  irepl  t6v  ^ptOTiaviOfx6v  eGXa^'/)^)  ol>C  fA*^  fA^vov  to6c  Tfjc  a6T0u  ir(oT€(oc  lepeic  (>7repTifi.5v, 
dXXd  fdip  %a\  NauaTtavouc  t6  6fjioo6otov  cppovouvTac  dofjL^oc  irpooe6£^eTO.  AeovTltj)  youv  d-TrtoxcSrci)  t-^c  i^  '^^^Xi 
Tmv  NauaTtavfiv  lxxXY]o(ac  TrapaxaXouvrt  ydlptv  6t5ouc  t^v  26fjifjLayov  diriXuoe  tou  £y*^''1P^'^®^'  ^YlfvitfJiTjc 
ouv  d^tcodelc  6  26fjifjiayoc  t6v  droXoYTjTtx^v  X^^ov  e(c  t^''  aiToxpdTopa  Beo66otov  i-f^a^^f^.  ex  commemora- 
tione  episcopi  Romani  snspicari  posses,  haec  gesta  esse,  cum  Theodosins  Romae  morabatur  a^state  a.  389,  nisi 
ex  Symmacho  ipso  disceremus,  apologeticum  ante  mensem  Februarium  a.  389  scriptum  esse  46,  16.  cf.  p.  VI. 
Theodosium  conservatorem  suum  vocat  52,  11. 

Q.  Atbblits  Stmmaohtb.  ]| 


LVm  DB  SYMMACHI  VITA. 

in  urbe  agente  aestate  a.  389  cnm  Rieomere  et  Rnfino  comitibnB  eins  orator  amica 
consnetudine  nsus  est^^^)  et  iam  ad  festa  consolaria  anni  390  cnm  ab  consule  de- 
signato  Neoterio^^^)  tnm  ab  imperatore  ipso^^^)  evocationes  accepit;  qnas  illo  tempore 
certe  non  recusasset,  nisi  casus  profectionem  eins  inhibuisset  ^^^) .  eodem  autem  anno 
ex  itinere  aliquo  Romam  regressus  ipse  designationem  consulatus  accepit^^^  antum- 
numque  in  praeparatione  ludomm  consnmpsit^B^). 

Consnlatn  inito  (a.  391)  in  comitatum  profectns  est,  nt  Theodosio  Angnsto  gratias 
ageret.  panlo  ante  nova  senatus  legatio  denno  restitutionem  arae  Yictoriae  poposce- 
rat,  cui  Ambrosius  fervore  solito  resistebat  eo  nsque,  nt  yultum  imperatoris,  cnm 
nntare  videretur,  aliquot  diebus  declinaret  ^^^) .  hoc  tempore  advenit  Symmachus  in 
consistorio  panegyricum  sollemnem  habitnms,  eaqne  occasione  usus  coram  Angnsto 
gentilium  petitiones  commendavit.  qno  audito  imperator,  qui  iam  episcopi  auctoritati 
concesserat,  tanta  ira  exarsit,  nt  oratorem  raedae  non  stratae  impositum  eodem  die  in 
centesimum  a  M^ediolanio  miliarium  perferri  iuberet  (vere  a.  391)  ^^).  sed  neque  haec 
tam  praesens  vindicta  gentilinm  animos  fregit,  qni  iam  anno  sequente  (392)  ad  Ya- 
lentiniannm  intra  Oallias  constitutnm  legationem  eadem  de  re  misemnt  neque  tamen 
meliore  cnm  eflTectn^^T). 

Tota  remm  condicio  versa  est,  postqnam  Eugenius  mense  Maio  a.  392  purpuram 
sumpsit.  sed  hnius  temporis  memoria  cantione  editoris,  qui  Symmachi  epistnlas  col- 
legit,  in  corpore  earam  paene  oblitterata  est.  una  tantum  res  ex  tenebris  illis  emer- 
git,  Q.  Fabii  Memmii  Symmachi  quaestura^^^),  de  cuius  tempore  nunc  yideamus. 

Munus  peractum  est  Flayiano  superstite  ^^^) ,  qui  m.  Septembri  a.  394  diem  obiit; 
itaque  ultra  Decembrem  a.  393 ,   quo  mense  ludi  qnaestorii  celebi*ari  solebant  ^^^) ,    in 


229)  88,  3  ftd  Ricomerem:  in  $uhurbano  praedio  foven$  otium  aumpsi  Utteroi  tua$.  cur  enim  Romae 
te  di$eedente  remanerem?  95,  32  ad  Ruflnam:  $equor  te  litteri^,  quia  mente  et  adfectione  non  deeero;  nee 
videor  mihi  eito  haee  arripere  $olaeia,  eum  adhue  apud  no$  reeen$  iueundita$  tua  vigeat, 

230)  V  38. 

231)  m  85. 

232)  III  85 ;  Y  34.  38.  ex  his  epistnlis  anxietts  qutedam  agnoscitor,  ne  iteram  apnd  imperatorem  offen- 
sionem  incnrrat. 

233)  II  62;  y  15;  cf.  U  63. 

234)  n  64;  y  15;  IX  149.  153. 

235)  Ambros.  epist.  I  57,  4  po$tea  etiam  elementi$$imo  imperatori  Theodo$io  eoram  kUimavi  atque  in 
0$  dicere  non  dubitavi,  eui  intimata  $enatu$  legatione  huiu$modi^  lieet  non  totu$  $enatu$  popo$eerit,  ifMlnua- 
tioni  meae  tandem  ad$en$ionem  detulit  et  $ie  aliquibu$  ad  ip$um  non  aeoe$$i  diebu$.  nee  mole$te  tulity  quia 
non  pro  mei$  eommodi$  faeiebam^  $ed  quod  et  ip$i  et  animtie  meae  proderat ,  in  eon$pectu  regi$  loqtU  non  eon- 
fundebar.  locns  comiptni,  sed  cnioB  sententia  satis  intellegitur.  quod  Ambroains  dicit,  non  totum  senatnm 
popoBcisse,  eadem  ratione  accipiendnm  erit,   qno  I  17,   10,  scilicet  aliqnot  senatores  obristianos  contradixisse. 

236)  Prosper,  de  promiss.  dei  III  38,  2  eui  (scil.  Tbeodosio)  8ymmaehu$  iUe  mirabili  eloquio  et  eeienUa 
praeditu$ ,  tamen  paganu$ ,  praeeonio  laudum  in  con$i$torio  reeitatOj  $ubUU  arte ,  qua  valuit,  aram  Vietoriae  tn 
$enatu  re$Utui  chri$tianOf  ui  noverat^  prineipi  inthnavit.  quem  etathn  a  $ui$  a$peetibu$  puleum  in  eente$imo 
lapide  raedae  non  $tratae  inpo$itum  ea  die  manere  praeeepit.  baec  propter  partes,  qnas  Ambrosius  in  genti- 
lium  petitione  impngnanda  agebat,  Mediolantt  facta  esse  praesnmpsi,  nU  Tbeodosius  primis  a.  391  mensibns 
conslstebat.     cf.  p.  yi. 

237)  Ambros.  epist.  I  57,  5  iterum  ValenUniano  augu$tae  memoriae  prineipi  legatio  a  $enatu  mi$$a  in^ 
OalUa$  nihil  extorquere  potuit;  et  eerte  aberam  nee  aUquid  tune  ad  eum  $crip$eram, 

238)  MemmU  qnaestnra  commemoratur  II  46.  76—78.  81 ;  y  20—22.  46.  49.  59.  62;  YU  76;  IX  117. 
119.  120. 

239)  66,  23  ad  FlaTiannm :  filiu$  no$ter  Symmaeku$  peraeto  munere  eandidato  offert  tibi  dona  quae$toria. 

240)  C.  I.  L.  I  p.  407.     cf.  Symm.  IX  125. 


DE  SYMMACHI  VITA.  UX 

tempoTe  eins  definiendo  procedi  nequit.  at  contra  Symmachas  in  epistula  scripta  a.  396 
aat  397  dicit,  se  proxime  ludam  gladiatorium  instruxisse  (141,  23);  idem  igitur 
annns  393  ultimus  est,  de  quo  vi  vocis  pt^oxime  non  prorsus  snblata  cogitari  possit. 
quocum  conveniunt,  quae  praeterea  de  quaestura  illa  innotuerunt.  nam  Symmachus 
apparatum  ludorum  instruebat,  cum  Patemus  et  Magnillus  iudices  provinciarum  erant^^^), 
quorum  alter  sine  dignitate  praescribitur  legi  Cod.  Theod.  X  19,  14  datae  d.  16  Mart. 
a.  393,  alter  vicarius  Africae  legi  Cod.  Theod.  X  17,  3  datae  d.  19  lun.  a.  391,  ac- 
ceptae  d.  13  lan.  a.  392. 

Huic  tempori  filiae  quoque  nuptias.  quibus  Symmachus  cum  Flaviano  oonsobrino 
artius  adfinitatis  vinculum  constrinxit,  cum  aliqua  probabilitate  adscribi  posse,  supra 
iam  vidimus  ^*^) .  Flayianus ,  acerrimus  partium  Eugenii  dux  et  tum  praefectus  prae- 
torio  per  Italiam,  summa  in  aula  tyranni  potestate  fruebatur,  quare  et  filius  eius  ad 
praefecturam  urbanam  promotus  est  et  Memmii  Symmachi  quaestura  donis  imperatoris 
adiuta  et  aucta^^^].  sed  postquam  copiis  Occidentalibus  ad  fluvium  Frigidum  vic- 
tis  Flavianus  maior  occubuit,  minor  praefecturae  honorem  amisit,  potentia  breyis  in 
summum  periculum  conversa  est;  quod  ut  declinaret,  Nicomachus  minor  exemplum 
soceri  secutus  (v.  p.  LYII)  in  ecclesiam  christianam  confugit  plenamque  Theodosii 
veniam  impetravit  quamvis  ea  condicione,  ut  fidem  mutaret^^^).  ita  non  solum  capitis 
discrimen  evasit,  sed  etiam  bona  patema  recuperavit  ^^^)  soloque  honore,  quem  a  ty- 
numo  acceperat,  privatus  est^®). 

Symmachus  primis  post  consocerum  mortuum  temporibus  litteris  scribendis  absti- 
nuit,  cnm  maerore  impeditus  ^^^) .  tum  quia  gratiae  suae  diffidebat  ^^^) .    sed  postquam 


241)  141,  2  ftd  Paternnin:  quapropter  quaeso  ie,  ui  venaUmmi  potUaimoe  auetoritate  iudieis  et  fra" 
tri$  amore  eoneedoi,  130,  1  ad  Magnillam:  et  ipse  salva  iudieiaria  exigiimatione  euram  mihi  religioai, 
ut  9olet,  fratria  exhibea$. 

242)  Inter  sportnlas,  qn&e  festis  nnptlalibus  peractis  amicis  distribntae  snnt,  diptychon  qnoqne  iUud 
fnit,  cniUB  pars  altera  inscripta:  Nieomaehorum  Parisiis,  altera  inscripta:  Symmaehorum  Londinii  servatur, 
nisi  forte  ad  matrimoninm  Memmii  Symmachi  cnm  Galla  pertinet.  Meyer  Spiremiay  Zwei  atUike  Elfenbein- 
tafein  der  Kgl,  Staattibihlioihek  in  MUnehen.    MUneherh  1879  p.  61  ei  80. 

243)  57,  13;  66,  26j  137,  19. 

244)  Augnst.  de  civ.  dei  Y  26  de  Theodosio  loquens  dicit:  inimieorum  suorum  filios,  quos  non  ipsiua 
iuuuB  sed  heUi  abeiuUrat  hnpeiui,  eiictm  nondum  ehriatianos  ad  eccUaiam  eonfi^fientea,  chriaiianoa  hae  oeeaaione 
fieri  voluii  et  ehriatiana  earitaie  dilexit  rhec  privavii  rebua  ei  auxit  horhoribua.  haec  omnia  Flaviano  conveniunt, 
nisi  quod  non  a  Theodosio  Ipso ,  qni  paucos  tantum  menaes  victoriae  Bupervixit ,  sed  a  fllio  eius  honoiibus 
anctus  est. 

245)  August.  1.  1.  Symm.  104,  22  integraia  per  ind»lgeniiam  bona.^  99,  4  praemiaerai  alia  exempla 
dementiae  reeepiua  eado  prineipum  parena  ei  Flaviano  meo  muLia  eaaibua  deiracta  reddiderai.  cf.  100,  6; 
115,  16. 

246)  205,  23  ineiderat  in  tyranni  benefieium  iudicio  bonorum  iemporum  reaervathdua  et  praeatitii  Uli 
amiaaio  praefeeiurae,  quod  muiavii  aueiorem.  98,  30  eum  iUo  honor  amiaaua  reverUt  in  gratiam. 
99,  3  maiua  quiddam  eat  honorem  reatituere  quam  dediaae.  202,  18  integraiwn  honorem.  bac  de  causa  in 
titQlo  fori  Traiani  C.  I.  L.  YI  1783  didtur  praefectm  urbi  aaepiua  formula  ceteroqnin  inaudita,  quia  Flaviani 
filiQs,  cum  inscriptlonem  conciperet,  nnmemm  praefectnramm  vero  minorem  ponere  nolnit,  integmm  non  ausus 
est;  at  codici  Liviano,  qui  Intra  domus  parietes  asserratns  extraneorum  oculis  snbtractns  erat,  ter  praefectua 
urbia  subscripsit  (v.  adn.  181)  honore,  qnem  tyrannns  in  eum  contnlit,  inter  reliqnos  computato.  de  Rossi, 
AnnaU  deW  Inei.  XXI  p.  314. 

247)  237,  29  fortunae  telo  graviter  aaueiatua  nune  primum  epiatulae  maeaia  verba  eommitio.  257,  25 
eredo  miraria,  quod  adhue  erudo  fortunae  meae  vuinere  aUentium  ruperim, 

248)  255,  13  aoleo  amieitiaa  opUmorum  primua  expeiere:  nune  fortunae  meae  inelinaUOf  rte  praevenirem, 


LX  DE  SYMMACHI  VITA. 

genero  absolnto  Flaviani  maioris  memoria  restituta,  quin  etiam  oratione  Theodosii  ad 
senatnm  missa  snmmis  laudibus  celebrata  est^^^),  ipse  quoque  fiduciam  sui  recepit  et 
officiis  familiaribus  tanto  diligentiorem  operam  impendit,  quanto  magis  in  ancipiti  illo 
rerum  statu  amicorum  opibus  indigebat.  et  cum  alioquin  rerum  natura  sit,  ut  epi- 
stulis  post  auctoris  obitum  collectis  et  editis  maxima  ex  ultimis  temporibus  copia 
supersit,  bes  fere  totius  corporis  annis  octo  395 — 402  scripta  est.  cuius  chronologia 
ut  firmis  fundamentis  insistat,  primum  de  locis  verba  facturi  sumus,  in  quibus  Sym- 
machus  tum  versatus  est. 

Arabiana.  170,  19  ad  Flavianum:  tpsi  in  Arabiana  domnae  filiae  meae  expector- 
mus  adventum;  licet  te  etiam,  decus  nostrim,  dierum  sollemnium  ratio  confestim 
spondeat  adfuturum.  si  dies  soUemnes  de  festis  aliquibus  a  Flaviano  celebrandis  inter- 
pretemur,  de  eo  potissimum  itinere  cogitandum  erit,  quem  a  consule  designato  Theo- 
doro  evocatus  hieme  a.  398  suscepit  (y.  infra).  nam  Mediolanium  e  Campania  peti- 
turus  Romam  quoque  adire  debebat.     de  Arabiana  cf.  adn.  117. 

Baiae.  Bavli.    aestate  a.  396  v.  Formiae  3. 

Capva.     m.  Novembri  a.  396  v.  Formiae  3. 

CoRA.  inter  villas,  quas  Symmaobus  a.  398  incipiente  frequentavit,  Corana  quo- 
que  nominatur.    v.  adn.  278. 

CvBfA£.    aestate  a.  396  v.  Formiae  3. 

FoRMiAE.  1)  152,  5  ipse  Pormiis  adhuc  residere  constituij  ut  mitigatis  autumni 
aestibus  ad  suburbana  concedam,  neque  enim  temporis  mei  ratio  patitur,  ut  communem 
patriam  maestus  ingrediar.  nuUus  his  annis  Symmachi  maeror  innotuit,  quo  urbis 
oculos  declinare  coactus  sit^^^),  praeter  Flaviani  mortem,  cuius  nuntius,  cum  Eugenius 
d.  6  Sept.  a.  394  victus  sit^**),  autumni  aestibus  ut  cum  maxime  ferventibus  For- 
mias  perlatus  esse  debet.  et  una  cum  Flaviano  filio,  qui  annos  394 — 398  maiore  ex 
parte  in  Campaniae  villis  consumpsit,  Symmachum  ruri  fuisse  constat,  antequam  pa- 
tris  hereditas  inter  illum  fratremque  eius  divideretur^w). 

2)  144,  22  commendastis  mihi  vetus  iudicium  meum,  qui  ea  de  titoris  Pormiani  gra- 
tia  et  salubritate  sentitis.  —  opto  in  illo  sinu  agere  vobiscum,  quod  restat  aestati, 
ut  et  locus  mihi  praestet  valetudinem  et  vos  animi  voluptatem.     174,  28  fuit  ani" 


effeeit.     tribueffhda   e»t  igitw  venia  tarditatis  non  neglegentiae  sed  maestitudini  meae  et  hono  omine  familiaritae 
cojmlandaf  eui  auipicium  fortunatius  praeatitisti. 

249)  153,  2  ad  Flavi&num  minorein :  vivat  modo  et  in  patris  celebri  memoria  iolacium  tuum  et  in  ttui 
salute  patema  reparatio.  C.  I.  L.  VI  1783  bono  nobiacum,  p{atres)  e{onseripti)  ^  [faiutoque]  omine  intellegitis 
profeetOy  quidquid  tn  restitiUionem  pr.m...inis  inlustris  et  sanctissimae  aput  omnes  recordationis  Flaviani  seniO' 
[ri]8  adimus,  divi  avi  nostri  (scil.  Theodosii)  ver^ationem  esse^  si  eum,  quem  ^vivere  nobis  servariq{ue)  vobis^ 
—  quae  verba  eius  aput  vos  fuisse  pleriq{ue)  meministis  —  optavity  sie  in  monumenta  virtutum  suarum  titU' 
losq{ue)  revocemus,  ut  quidquid  tn  istum  caeea  insimulatione  conmissum  est^  procul  ab  eius  prineipis  voto 
fuisse  iudieetis.  cf.  Ambiog.  de  obit.  Theod.  4  qui  etiam  iis  ^  qui  in  se  peccaverant^  doluity  quam  dederat^ 
periisse  indulgentiam. 

250)  Cf.  adn.  247.  248  et  p.  103,  10;  152,  10;  255,  25. 

251)  Socrat.  V  25. 

252)  158,  30  ad  FlaTianom  minorem:  tii  eo  autemj  quod  vos  discessus  noster  excrwiaty  habitum 
meae  mentis  agnosco;  sed  adhuc  desideriis  mutuis  praestat  suadere  patientiam  ^iom  paenitendum  aliquid  per 
inbecillitatem  adfeetionis  ordiri.  mox  eum  germanus  tuus  de  proximo^  ut  ais,  speratus  adfuerit^  et  feHcem  vo^ 
bis  et  necessarium  reditum  dividendae  inter  vos  communiofhis  causa  praestabit. 


DE  SYMMAiDHI  VITA.  LXI 

mus  Pundos  praeterire,  si  vos  Formias  accessisse  didicissem ;  postquam  aliter  evenit,  par^ 
tiri  iter  placuit  ad  minuendum  laborem.  erit  igitur  in  arbitrio  Portunae  rahim  fa-^ 
cere,  ut  a,  rf.  V  kal,  Aug,  Formiana  sede  recreemur^^^),  Symmachns  igitnr  yaletn- 
dinem  graviorem  perpessns  mense  Inlio  exeunte  ad  sinnm  Formiannm  proficiscitnr,  nt 
vires  refoveat.  morbi  tempns  dnabns  evocationibns  consnlaribus  definitnr:  de  altera, 
qnam  ad  Theodori  consulatnm  acceperat,  scribit  orator  snb  finem  anni  398:  155,  26 
mihi  quiescere  et  domi  manere  sententia  est  post  anni  superioris  laborem;  in  altera 
cansas  excnsationis  hoc  modo  exponit:  154,  28  nam  fractam  valetudinem  meam'  nostiSj 
et  unici  mei  solitudinem  contemplamini  j  et  eruptiones  fluminum  usque  ad  metum  diluvii 
comperistis ,  pontium  quoque  ruinas  et  montium  labes  apud  vos ,  ut  arbitror ,  fama  non 
tacuit.  de  consnlatibns  Olybrii  et  Probini  a.  395  ^»^)  atqne  Attici  a.  397  ^»») ,  qni  Ro- 
mae  fasces  snmpsemnt,  sermo  esse  hic  non  potest,  neqne  de  Stilichonis  a.  400,  ad 
qnem  Symmachns  profectns  est;  annns  401  eo  exclnditnr,  qnod  oratoris  filins  tnm 
praetnram  gessit,  qnae  cnm  inter  manendi  cansas  vel  primnm  locnm  obtinere  debnerit, 
hic  tacetnr ;  epistnla,  qna  evocationi  Theodori  consnlis  a.  399  respondit,  adbnc  snper- 
est  (V  5) ,  sed  neqne  de  Symmachi  fracta  valetndine  neqne  de  Tiberis  innndatione 
verbnm  in  ea  reperies;  initinm  anni  402  Mediolanii  celebrari  neqnivit.  propter  peri- 
cnlnm  incnrsionis  Gothicae.  restant  Honorii  consnlatns  tertins  et  qnartns  annomm 
396  et  398,  inter  qnos  electio  hand  difficilis  est,  cnm  nrbem  panlo  ante  bellnm  Gil- 
donicnm  (397)  elnvione  gravissima  vexatam  esse  constet^*^).  ergo  iter  Formiannm 
utrinsqne  epistnlae  testimonio  anno  397  adsignandnm  est.  reditnm  antem  in  nrbem 
orator  noster  idibns  Octobribus  ingredi  destinavit  ^^^)  neqne  qnidqnam  obstat,  qnominns 
enm  in  proposito  mansisse  credamns. 

3)  FoRjnAE.  CvMAE.  PvTEOLi.  Baiae.  Bavli.  Neapolis.  Capva.  151,  6  For- 
mianum  litus  accessimus,  hinc  Puteolos  mox  petemus,  grave  est  enim  sub  auribus  iw- 
dicis  Baiarum  adpetentiam  confiteri,  cf.  196,  20.  221,  20  principium  voluptatum  de  For" 
miano  sinu  nascitur.  —  adfuerunt  pignora  mea,  quomm  cupiens  nostra  urbe  processe- 
ram.  —  illorum  dehinc  arbitratu  legi  oram^  quae  Formias  et  Cumanum  litus  inter- 
iacet,  nunc  mutuis  invitationibus  aut  in  Baulos  aut  in  Nicoma^hi  Gaurana  migramus, 
183,  26  ad  Neapolitanam  provectus  oram  litteras  sumpsi^  quibus  nos  in  adventum 
tuum  Bais  residere  iussisti,  cf.  186,  26.  269,  18  a,  d,  VI  kal,  Nov,  qiMiestoriae  edi- 
tionis  exordiis  interesse  me  praecipis,  huius  evocationis  litteras  ante  biduum  temporis 
praestituti  circa  Neapolim  sumpsi,  223,  16  quamprimum  Neapolim  petitu  civium 
suorum   visere  studeo,     illic  honori  urbis    religiosae  intervallum  bidui  deputabo,     dehinc^ 


253)  Cf.   175,  20;   181,  27;  182,  4;  185,  17;  244,  22. 
254}  CUad.  de  cons.  01.  et  Prob.  226  sqq. 

255)  VII  30  Symmachw  Attico :  E$t  quidem  mihi  ruris  otium  volupUUi ,  sed  anUquiorem  tui  iudico  vo- 
lunUUem ;  quare  offieiiM  eonnUaribus ,  ai  fon  dktum  iuvet ,  spectaior  et  conviva  non  deero,  vale,  non  otium 
profectioni,  sed  ruris  otiura  urbi  opponitur;  non  igitur  itinere  longiore,  sed  t&ntum  reversione  properata 
opus  erat,  ut  Symmaohus  offlciis  oonBularlbus  interesse  posset. 

256)  Claud.  de  bell.  Gild.  39  quid  referam  —  fluvium  per  tecia  vagum  eummisque  minatum  eolUbus? 
ingen/Ue  vexi  eubmersa  earinas  remorumque  sonos  et  Pyrrhae  $aeeuUi  senti. 

257)  197,  22  quod  si  etiam  reditus  nostri  tempus  inquiritis^  ad  idus  Octobres  legere  iter^  si  dieto  For^ 
tuna  adsit,  optamus. 


LXn  I>E  SYMMACHI  VITA, 

si  bene  destinata  dii  iuverint,  Capuano  itinere  venerabilem  nobis  Romam  laremque  pete- 
mus.  cf.  265,  19;  232,  3.  215,  7  diebus  pauculis  etiam  nunc  nwrari  Capuae  desti- 
navi;  dehinc  mutationibus  vicinorum  locorum  toium  hunc  mensem  cupio  producere,  atque 
ita,  si  dii  iuverint  voluntatem^  relegere  Appiam  constituij  antequam  itineris  crescant  mo- 
lestiae  accessu  hiemis.  tertinm  hoc  iter  Campannm  Symmachng  post  magnam  famem 
hiemis  395/6  yere  aut  aestate  incipiente  snscepit^^^] ;  aestatem  inter  Pnteolos  et  Ban- 
ios  mansit,  d.  25  Octobris  Neapolim  venit  ibique  bidnnm  moratus  Capnam  petiit,  nnde 
post  aliqnot  dies  profectns  mensem  NoYcmbrem  integrnm  in  itinere  Romam  yersns 
consnmere  destinayit.  in  nrbem  panlo  ante  kalendas  lannarias  anni  397  peryenit,  ut 
anspiciis  consnlaribus  Nonii  Attici  interesset.    y.  adn.  255. 

FvNDi.     mense  lulio  a.  397  y.  Formiae  2. 

Gavranvm.    aestate  396  y.  Formiae  3. 

Lavrentvm.  1)  255,  24  haec  interim  de  quarto  Latinae  viae  mox  aqrum  Laurentem 
petiturus  emitto.  est  enim  familiare  maerentibus  animi  curas  migratione  discutere, 
hnnc  Symmachi  Inctum  si  ad  Flaviani  mortem  referamns,  epistnla  nltimis  a.  394  men- 
sibns  scripta  erit.  conyenit,  qnod  in  litteris  e  mre  Formiano  missis  se  in  subnrbana 
itnmm  esse  dicit,  ne  patriam  maestns  ingrediatur.    v.  Formiae  1. 

2)  113,  24  idem  nunc  de  otio  meo^  quae  velis  nosse^  narrabit,  nam  me  in  silvis 
Laurentibus  continatus  est  rurali  inhaerentem  quieti.  quid  enim  magis  adsectandum  est 
mihi^  sarcienti  nonnumquam  valetudinem,  declinanti  saepe  turbas,  litte- 
rarum  semper  innocentiam  diligenti?  cf.  180,  26;  184,  14.  et  vaietndo  Sjonmachi  fracta 
et  tnrbae  nrbanae  autnmnum  anni  397  indicant,  qno  tempore  bello  Gildonico  instante 
nrbs  fame  laboravit  et  orator  morbi  reliquias  mre  snbnrbano  sanabat^^^j. 

Mediolanivm.  Ij  220,  18  mihi  Plaminia  emetienda  est  ad  novos  fasces  generosi  con- 
sulis  evocato.  109,  14  Mediolanium  te  idem^  qui  mc,  consul  acciverat.  speravij  quod  nos 
in  unum  votiva  causa  conduceret.  cf.  114,  32;  145,  30;  177,  25;  178,  19.  28;  197,  10; 
237,  15.  annis  395 — 402  in  Occidente  sex  consules  privati  fuemnt,  Olybrins  et  Pro- 
binns  a.  395,  Atticns  a.  397,  Theodoms  a.  399,  Stilicho  a.  400,  Vincentins  a.  401. 
ex  his  Olybrins,  Probinns,  Atticus  Romae  fasces  snmpsemnt,  Theodori  evocationem 
Symmachus  recnsavit  (v.  adn.  254  sqq.) ;  restant  Stilicho  et  Yincentins,  sed  cum  oratorem 
kalendis  lanuariis  a.  401  in  urbe  praetoriis  filii  auspiciis  interfuisse  constet,  haec  quo- 
que  dnbitatio  tollitur^^^).    mense  Decembri  a.  399  iter  ingressns  esse  yidetur,  ut  ante 


258)  105,  9  post  urbia  nostrae  exitiabilem  famem  re  frumerUaria  in  tranquillum  redacta  oram  Campanat 
regionis  aceesteram. 

259)  Cf.  166,  20  urbis  negotia  nee  vacat  Bcire  nee  libet  aeribere;  arUmus  enim  morbo  eorporis  oeeupaius 
rebuB  alienis  curam  neseit  interuiere.  unum  hoc  acio,  de  aeditionXbua  mifUios  eaae  mentitoa.  —  haec  ad  noa,  ai 
qua  dolorum  intercapedo  admittit  officia  viaentium,  pari  omnittm  aermone  perveniunt.  quod  Symmachns  urbis 
negotia  ex  narrationibus  tantnm  visitatoram  cognovit,  non  Romae  sed  neqne  procnl  ab  nrbe  eum  tum  posi- 
tum  fuisse  monstrat.  cf.  162,  6  tn  auburbaru)  dego  aeeeaau.  nam  et  urbanarum  taedet  moleatiarum  et  viUae 
autumno  eommodae  iueunda  inatauratione  delector.  praeterea  frequentiam  mihi,  quae  aola  Romae  honorabUia 
iudicatur,  amicorum  praeatat  adventua. 

260)  Cf.  109,  16  nune  peraetia  auper  omnium  magnanimitatem  eormUaribua  featia  Romam  revertor,  quo 
ae  ampliaaimua  magiatratua  verUurum  protinua  genero  adatipulante  pronUait.  gener,  cuius  voluntati  so- 
cer  obsequitur,  nullus  aliua  esse  potest,  quam  Uonorius,  qui  a.  397  Stilichonis  flliam  duxerat;  huno  autem 
processum  consularem  duplicem,  alterum  Mediolanii,  alternm  Romae,  celebrasse,  ex  Claudiani  carminibus  in 


DE  8YMMACHI  VITA.  LXIII 

kalendas  lannarias  Mediolaninm  perveniret,  ibiqne  ad  medinm  fere  mensem  Febma- 
rinm  a.  400  permansit  ^«*) . 

2)  Occasionem,  qnae  Symmacbnm  itemm  Mediolanium  perduxit,  enarrat  VII  13: 
iter  meum  famae  varietas  retardavit.  nam  dum  exploro  tuta  et  longitudinem  viae 
dierum  interpositione  distinguo^  tandem  sextum  kalendas  Martias  Mediolanium  per  Ticeni 
tonginqua  perveni.  nunc  laborem  meum  domini  et  principis  nostri  blandus  sermo  solatus 
est,  spero  etiam  legationem  brevi  in  notitiam  divini  principis  perferendam ;  siquidem  vir 
cuncta  praecelsus  j  cui  primas  partes  causae  publicae  noster  ordo  mandavity  mox  cum 
praesidiis  validissimis  adfore  nuntiatur,  cf.  101,  11;  102,  13;  151,  12.  22.  28; 
180,  15.  senatus  legationes  illo  tempore  plemmque  ita  instmctae  erant,  nt  pars  le- 
gatomm  ex  urbe  missa  partem  alteram  ex  aulae  summatibus  electam  in  comitatu  de 
mandatis  ordinis  certiorem  faceret  sibiqne,  si  consentiret,  adiungeret  et  primas  partes 
eausae  orandae  ei  imponeret  ^®^) .  eodem  modo  Symmacbus  simul  cum  Stilicbone  lega- 
tionem  suscepit  ^^^^) ,  cuius  annus  ex  eo  agnoscitur  ^  quod  dum  explorat  tuta ,  recto  iti- 
nere  Mediolanium  ire  ausus  non  est;  quod  enim  periculum  iegato  senatus  ad  Augu- 
stum  misso  imminere  potuit,  nisi  bostes  yias  occupassent?  primum  autem  bellum, 
quod  Honorio  imperium  tenente  intra  Italiam  exarsit,  Gotbomm  irmptio  erat,  qui 
d.  18  Novembris  a.  401  ex  Alpibus  luliis  descendemnt,  aestate  vel  autumno  a.  402  in 
Illyricum  repulsi  sunt^^^).  et  hostem,  quem  Symmacbus  evitavit,  ex  oriente  venisse, 
circuitns  per  Ticinum,  i.  e.  occidentem  versus,  factus  docet.  Stiiichonem  apud  Hono- 
rium  non  repperit,  quia  ut  exercitum  adduceret,  in  Raetias  profectus  erat^^^) ,  sed  cum 
praesidiis  validissimis  adfore  tum  nuntiabatur.  anni  denique  tempus  buic  bello  convenit, 
nam  cnm  Gothi  hieme  Mediolanio  appropinquassent^^^)  et  pugna  Pollentina  d.  6  April. 
commissa  esset  ^®^) ,  circa  d.  24  Febr.  Stilichonis  adventum  ab  imperatore  expectatum 
esse,  ratione  assequeremur,  nisi  Symmacho  teste  uti  liceret. 

Neapolis.  d.  25  et  26  Octobris  a.  396  v.  Formiae  3. 

OsTiA.  1)  Symmachum  eo  morbo,  in  quem  aestate  a.  397  incidit,  non  in  urbe 
afflictum  esse,  docet  epistula  autumno  eiusdem  anni  ad  Florentinum  scripta:  116,  22 
purgas^  quod  hucusque  siluisti,  communis  haec  adpa  est.  nam  me  quoque  ab  tali  com- 
mercio  diu  infirma  valetudo  revocavit,    inhoiTuisse  te  puto^  postquam  de  me  cognitu  amara 


consuUtum  Stiliehonis   agnoscitur,    quorum  libri  priores  in  festis  MediolanenBibnB ,   tertins  in  nrbanis  reci- 
tatus  est. 

261)  177,  25  circenaium  soUemnitati  eonmlaria  magnifieentia  aaUafeeit;  ludorum  adhue  et  muneria  $plen- 
didiaaimae  imminent  fttneUoneBy  quibus  ante  Februariaa  nonaa,  ut  opinamur,  inpletis  iter  ad  noitra  rele- 
gemu».  178,  19  aeceuit  peregrinaUoni  nosirae  largior  diea  ez  eonperendinatione  ludorumt  gtios  pUiviarum 
iiUerventUB  retardat, 

262)  159,  22  nam  prineipio  Poatumianum  et  Pinianum  duobua  auLae  aummatihua  iunxit  eleetio, 

263)  101,  9  ad  Stilichonem:  eum  aublimi  exeeUenUa  tua  legationem  mihi  ampliaaimua  ordo  mandavit,  — 
perveetua  igiiur  ad  eomitatum  domini  et  prineipia  noatfi  HonorU  in  notiUam  magnifieerUiae  tuae  deferre  non 
diatuli  adventua  mei  cauaam. 

264)  Die  Zeit  der  Sehlaehten  bei  Pollentia  und  Verona.  Foraehungen  vur  deuUehen  OeaehichU  XXIV^ 
Hefi  I. 

265)  Claud.  de  beU.  Pollent.  319^468;  de  YI  cons.  Hon.  459. 

266)  Claud.  de  YI  cons.  Hon.  443.  iam  Ligurum  trepidia  admoverat  agmina  muria  tuUor  auxilio  hru- 
mae,  quod  genUbua  iUia  frigore  eonaueti  favet  inclementia  eadi. 

267)  Oros.  YII  37,  2.     cf.  Cbronogr.  a.  354  ed.  Mommsen  p.  626. 


LXIV  I>E  SYMMACHI  VITA. 


i : 


legisti.  redi  in  habitum  animi  la£tiorem:  diis  quippe  auctoribus  sanitatem  refovi,  nam 
praefectus  urbi  de  tanto  snmmi  senatoris  periculo  certe  non  litteris  instmendns  fnisset, 
si  res  paene  sub  ocnlis  eius  act^  esset.  nbi  antem  orator  tum  fuerit,  ipse  dicit  in 
epistula  ad  Flaviannm,  qnam  panlo  ante  morbum  illum  scriptam  esse,  suo  loco  pro- 
babo:   155,  6  redditae  sunt  nobis  litterae  vestrae  cum  in  Ostiensis  viae  septimo  degeremus. 

2)  vere  a.  398  v.  Roma  7. 

3)  autumno  a.  398  v.  Roma  7. 
Praeneste.    vere  a.  397  v.  Tibnr. 
PvTEOLi.    aestate  a.  396  v.  Formiae  3. 

ROMA.  l)  108,  30  mihi  Romae  iugis  est  statio  et  maior  nunc  causa  residendij  ex 
quo  me  viri  excelsi  germani  tui  praesentis  et  cura  retinet  et  iuvat  gloria,  Florentinus, 
Protadii  frater,  de  quo  sermo  est,  praefectus  urbi  factus  est  inter  d.  6  lul.  et  14  Sept. 
a.  395.  bis  autem  verbis  indicari  videtur,  iam  aliquot  temporis  antequam  magistratnm 
iniret,  Symmachum  in  nrbe  fuisse,  quod  aliae  litterae  confirmant.  nam  panlo  post 
Flaviani  maioris  memoriam  restitutam  (autumno  394  ant  hieme  394/5]  iam  de  minoris 
praefectura  urbana  hominum  iudida  coUigebat  et  ad  generum  mittebat,  quod  nisi  Ro- 
mae  aut  in  snburbano  positus  non  potuit  (VI  1). 

2)  Autumno  eiusdem  anni  rus  secessit^^^),  sed  Florentini  litteris  revocatus  ad  idns 
Novembres  reditum  pollicitus  est^»»)  totamqne  hiemem  395/6  in  nrbe  remansit^'^).  no- 
titiam  legis  de  Rufini  bonis  publicandis,  qnae  d.  13  Febr.  a.  396  Constantinopoli  data 
est,  Romae  accepit^^*) ;  itaque  non  ante  mensem  Aprilem  in  Campaniam  profectus  esse 
potest. 

3)  Mense  Decembri  a.  396  reversus  est,  nt  festa  Attici  consularia  celebraret,  quae 
cnm  nsque  ad  Febrnarinm  fere  extendi  solerent,  anni  397  initio  secedere  ei  non  licuit. 
V.  adn.  255. 

4)  Primis  lunii  a.  397  diebus  ex  nrbe  ad  generum  scribit^^^). 

5)  Circa  idns  Octobres  a.  397  larem  Caelium  repetivit,  sed  pancos  dies  ibi  re- 
mansit273).     v.  Formiae  2. 

6)  Hieme  a.  397  incipiente^'^)  senatus  consulto  de  Gildonis  criminibus  interfuit^^^). 
eodem  fere  tempore  valetndinis  reficiendae  causa  Etmscos  vapores  aditums  erat,  tur- 
bis  autem  nrbanis,   qnae  bellnm  Gildonicum  comitabantur,  retentus  est^^^^j.    sed  post 


268)  159,  25  hinc  oria  certatio  (in  senatu)  u$q%ie  ad  nefaria»  pugnas  me  abiente  procesait.  —  sed 
dirimendas  partiwn  quae$Uonea  meo  dieuntur  detuliue  iudicio. 

269)  116,  3  restaty  ut  tibi  reditum  meum  aub  quadam  euriae  invitatione  poteenti  pawa  respondeam.  ad 
idu$  NovembreSj  modo  eventua  adiuvet  deatinata,  recurrere  in  cowpectum  veatrum  paramua. 

270)  VI  18.  21.  15.  12.  14.  26;  IV  18.  21. 

271)  VI  14. 

272)  168,  1  hortor  igitur,  ut  aeripto  eiua  evocatua  digneria  adctm^ere  anle  «cnaltim,  qui  idibua  luniia  erit, 

273)  181,  27  proxime  de  Formiano  ainu  regreaaua  in  larem  Caelium  domo  iamdiu  abeaae  te  conperu 
datum  mox  negothtm  eat  Theophilo  communi  amico  et  nune  itineria  mei  aocio  etc.  itaqne  proxime  rever- 
8U8  novnm  Iter  ingressus  est. 

274)  CUad.  de  bell.  Gild.  16  qttem  veniena  indixit  hiema^  ver  proterit  hoatem.  66  hanr  quoque  nunc 
Oildo  rapuit  aub  fine  eaderUia  autumni, 

275)  IV  5  veniet  in  manua  iticu,  quid  pronuntiaverim, 

276)  187,  23  plerumque  fora  diapoaita  conturbat :  quod  nunc  mihi  uau  venit ,  qui  Etruacoa  vaporea  aalU' 
britatia  cauaa  adire  non  potui  rebua  retentua  urbania. 


DE  SYMMACHI  VITA.  LXV 

AMcam  receptam  mense  Martio  in  villam  Yaticanam  se  contulit  nsqne  in  kalendas 
Apriles  a.  398  ibi  moratarns,  neqne  tamen  mnnera  senatoria  in  nrbe  neglexit  ^^^} .  ita 
modo  abscessu  modo  reditu  variavit  locorim  distincttonem^'^^),  nsqne  dnm  popnli  seditione 
Roma  pnlsns  est. 

7]  Pancos  dies  in  praedio  Ostiensi  moratus  in  nrbem  reversns  est^^^)  totnmqne 
annnm  398  ibi  mansisse  videtur,  nisi  qnod  antnnmo  Ostiam  ad  nnptias  amici^^^)  et 
hieme  in  Arabianam  profectns  est.  certe  et  aestate,  cnm  milites  de  Gildone  yictores 
ex  AMca  revertebantur^^*),  et  autumno  hiemeque,  cum  evocationes  ad  Theodori  con- 
sulatnm  adferebantur^^^),  Romae  erat.  cum  autem  hoc  anno  praeparatio  praeturae  filii 
inciperet,  quae  nisi  in  urbe  ipsa  instrui  non  potnit  ^^^) ,  paene  qnadriennium  continuum 
a.  398 — 401,  quod  ea  in  re  consnmptum  est,  Symmacbus  Romae  permansit,  quae  as- 
siduitas  semel  tantum  evocatione  Stilichonis  intermpta  est.  itaque  ne  una  quidem 
epistnla  ex  innumeris  illis,  quae  praeturam  Memmii  spectant,  alius  lod  indicia  prae 
se  fert,  ita  ut  ne  in  suburbanum  quidem  orator  secessisse  videatur. 

8)  Ex  legatione  vere  a.  402  Romam  reversus  est^»^)  ibique  diem  obiisse  videtur. 

Tebvr.  182,  27  ad  Attalum:  Villa  TiburSj  quae  proxime  in  ius  tuum  venitj  ma- 
ioris  ingenii  praedicatorem  requirit :  ego  tamen  linguae  modicus,  ut  potero,  verbis  honorem 
loco  faciam.  haec  scripta  sunt  ante  autumnum  a.  397,  nam  Attali  ms  Tiburte,  quod 
boc  loco  proxime  in  ius  eius  venisse  dicitnr,  iam  commemoratur,  cum  Symmachus 
valetudine  recuperata  Formiis  in  urbem  et  paulo  post  in  villam  Laurentem  profectus  est, 
sed  tum  etiam  ea  ratione  praedicatur,  quae  possessioni  recenti  maxime  conveniat  ^^^) . 
cum  praeterea  omnes  ad  Attalum  epistulae,  quorum  tempns  definiri  potest,  ultimis 
Symmachi  annis  scriptae  sint,  de  hac  quoque  idem  statuendum  erit,  et  quando  de 
unoqnoque  fere  huius  temporis  mense  constat,  ubi  tum  Symmachus  versatus  sit,  ex- 
cepto  vere  a.  397,  huic  secessum  Tiburtem  assigno.  quod  si  veram  est,  Praenesti- 
num  quoque  oratoris  otium ,  quo  Flaviano  socio  usus  est  ^^^j ,  haud  multum  ab  illo 
removendum  erit;  nam  Symmachi  gener,  cum  plerumque  in  Campania  resideret, 
tamen  socero  Tibure  agenti  proximus  erat,  utpote  qui  convivii  natalicii  copias  ad  eum 
tum  mittere  posset^s®). 


277)  169,  23  ipsi  post  Ugatorum  profeetionem  nts  Vatieanumf  quod  vestro  praedio  eohaeret,  a^eessimus, 
et  si  rdhil  disposita  conturbetf  in  Apriles  kalendas  viUae  otio  defruemur.  183,  6  urbafMs  turbas  Vaticano,  m 
quemtum  Ucetf  rure  deelino^  et  iaimen,  si  quando  in  coetum  vocamur,  ad  obsequium  eonsUii  publici  pedem  refero, 

278)  170,  26  quare  ut  possumus  modo  abseessu  modo  reditu  variamus  loeorum  distinetionem,  testimonio 
eH  haec  epistula  suburbano  agro  tantisper  emissOy  quam  de  Corano  nostro^  si  rUhil  disposita  turbaverit,  alia  con- 
sequetur, 

279)  172,  6  paucis  a  patria  diebus  afuimus^  et  iheairaUbus  ludis  rediium  nostrum  suffragia  eivium  po- 
poscerunt.  nos  tamen  etiam  nunc  suburbanum  viae  Ostiensis  itkcolimus  recursum  tantisper  moranteSj  ne  preces 
expeetasse  videamur.  tempns  secessioDis  deflnitur  epistulis  ad  praefectam  nrbis  eius  anni  Lampadiam  datis, 
qaae  de  eadem  re  loqaantar  VIII  63.  65. 

280)  163,  7  ipsi  haee  de  rvuptiis  Ostiensibus^  ad  quas  tms  vhri  inlustris  Satlustii  filius  iunior  evocavit^ 
contuUmus  m  paginamf  sed  eontinuo  ob  ludorum  praeparationem  Roma  repetenda  est. 

281)  VII  38. 

282)  VI  10.  30.  35.  36. 

283)  IV  13;  V  94.  96. 

284)  180,  25  si  te  superbum  Tibur  explevit,  Lawentibus  silvis  amoena  commuta.   cf.  181,  29;  182,  9. 

285)  Vn  35. 

286)  176,  16  omnes  ad  nos  nataUeii  convivii  copias  transtuUHis.  —  nobis  Tibumis  aura  blanditur. 
Q.  AvEBLiTs  Stmmacrvs.  I 


LXVI  DE  SYMMACHI  VITA. 

TiciNVM.  mense  Februario  a.  402.  v.  Mediolanium  2.  integrum  igitur  Sym- 
machi  itinerarium  inde  a  Flaviani  maioris  morte  hoc  erit: 

Formiis,  autumno  a.  394. 

Laurenti,  autumno  a.  394. 

Romae,  a  hieme  a.  394  nsque  in  autumnum  a.  395. 

In  suburbano  aliquo,  autumno  a.  395. 

Romae,  inde  a  d.  13  Nov.  a.  395  minimum  usque  ad  mensem  Aprilem  a.  396. 

Formiis,  vere  a.  396. 

Cumis,  Puteolis,  Bais,  Baulis,  aestate  et  autumno  a.  396. 

Neapoli,  d.  25  et  26  Oct.  a.  396. 

Capuae,  ultimos  Octobris  dies  a.  396. 

In  itinere  Capua  Romam,  mensem  Novembrem  a.  396. 

Romae,  inde  a  mense  Decembri  a.  396  minimum  usque  ad  Februarium  a.  397. 

Praeneste,  vere  a.  397. 

Tibure,  vere  a.  397. 

Romae,  mense  lunio  a.  397. 

In  Ostiensis  viae  septimo,  aestate  a.  397. 

Fundis,  mense  lulio  a.  397. 

Formiis,  inde  a  d.  28  lulii  usque  ad  d.  15  Octobris  a.  397. 

Romae,  mense  Octobri  a.  397. 

Laurenti,  mense  Octobri  et  Novembri  a.  397. 

Romae,  inde  a  mense  Novembri  a.  397  usque  ad  mensem  Martium  a.  398. 

In  Vaticano,  mense  Martio  a.  398. 

Modo  Romae  modo  in  suburbanis,  mense  Aprili  a.  398. 

In  Ostiensi,  vere  a.  398. 

Romae,  inde  a  vere  usque  in  autumnum  a.  398. 

Ostiae,  autumno  a.  398. 

Romae,  autumno  a.  398. 

In  Arabiana,  hieme  a.  398. 

Romae,  inde  a  hieme  a.  398  usque  ad  hiemem  a.  399. 

Mediolanii,  inde  a  mense  Decembri  a.  399  usque  ad  mensem  Februarium  a.  400. 

Romae,  inde  a  mense  Martio  a.  400  usque  ad  initium  a.  402. 

Ticini,  mense  Februario  a.  402. 

Mediolanii,  inde  a  d.  24  Februarii  a.  402. 

Romae,  vere  a.  402. 

His  expositis  rerum  gestarum  ordinem  persequemur. 

Capitis  discrimen  a  Symmachi  genero  Theodosii  clementia  averterat,  sed  gravia 
nihilominus  incommoda  remanebant.  quoniam  enim  omnis  magistratus  aut  a  tyranno 
collatus  aut  sub  tyranno  gestus  pro  usurpato  in  fraudem  rei  publicae  habebatur,  emo- 
lumenta  eius  nomine  accepta  a  fisco  nt  indebita  reposci  solebant,  ea  autem,  quae 
Flavianus  praefectus  praetorio  per  annos  tres  consecutus  erat,  ad  tantam  summam 
accreverant,  ut  ab  heredibus  filiis  repetita  rem  familiarem  eorum  si  non  evertere,  certe 
gravissimo  damno  afficere  deberent.     Symmachus  igitur  de  ea  re  a.  395  ad  Florenti- 


DE  SYMMACHl  VITA.  LXVII 

nnm  tnm  qnaestorem  et  fratrem  eins  Protadinm  Bcripsit  ^^^) ,  sed  nsqne  ad  initinm  anni 
396  non  impetravit^^s).  panlo  tamen  post  Felici,  qni  Fiorentino  successerat,  pro 
beneficio  aliqno  eo  intercedente  in  proximos  suos  collato  gratias  agit,  id  qnod  ad  re- 
missionem  debiti  referendnm  esse  yidetur^^^).  praeterea  tempus  illud,  quo  gratia 
Nicomacbomm  apnd  snmmos  indices  minimnm  yalitnra  esse  videbatur,  ab  omnibns 
obseryatnm  est,  qni  litinm  privatamm  ansas  in  eos  habere  se  crederent,  ita  nt  socero 
iDterveniendi  occasiones  non  deessent^*^).  qnibns  curis  privatis  pnblicae  accesserunt. 
Gildo  comes  et  magister  ntriusque  militiae  per  Africam,  qnamquam  in  magno 
inter  Occidentem  et  Orientem  bello  neutri  parti  totum  se  addixerat,  Eugenio  tamen 
plns  favit  largasqne  copias  Romam  misit,  ita  ut  snb  Flaviani  minoris  praefectura  nulla 
in  nrbe  inopia  sentiretnr.  sed  post  Theodosii  victoriam  classes  annonarias  retinere 
coepit,  id  qnod  nrbs  iam  sensit,  cum  Symmachus  hieme  a.  394/5  in  ea  agebat.  qna- 
mm  difficnltatnm  cnlpam  et  in  urbe  et  in  anla  in  praefectos  collatam  esse  cum  ex 
oratoris  yerbis^^^)  tum  ex  crebris  eomm  mntationibns  perspicitnr.  nam  Basilio,  qui 
Engenio  mense  Septembri  a.  394  debellato  magistratnm  ante  Octobrem  iniisse  non 
potest,  inter  d.  5  Mart.  et  21  Apr.  a.  395  successit  Andromachns^^^),  Andromacho  inter 
d.  6  lul.  et  14  Sept.  Florentinns  ^®^)  ,  qni  honorem  qnidem  snmma  cum  lande  gessit 
et  plns  qnam  dnos  annos  retinuit,  sed  fami  obyiare  non  potuit.  qnare  antumno  a.  395 
Symmacho  mri  morante  senatns  legatos,  qui  ab  Honorio  auxilinm  peterent,  mittendos 
censnit,  et  postquam  de  electione  eomm  magnum  in  curia  certamen  exarsit,  orator 
noster,  cnins  arbitrio  ntraque  pars  cansam  suam  commiserat,  a  praefecto  nrbis  Bomam 
reyocatus  est.    qui  cum  idibus  Noyembribns  a.  395  reyerteretnr^o^j^  eam  in  urbe  fru- 


287)  104,  18  Flavianua  vir  ifUustris  —  $olvere  salarium  patria  iusiua  estj  taxatione  pretiorum  graviter 
aggerata^  neque  eensus  exilie  tarUo  oneri  convenit,  fac  igitur^  8i  quid  in  te  opit  e$t,  ut  adflietae  domui  pia 
temporum  pareat  humanitaa;  alioquin  integrata  per  indulgentiam  6ona  vel  auetione  vel  gravitate  fenoris  diS' 
trahentur.     cf.  115,  16. 

288)  156,  27  ad  FlsvUnum:  in  negotio  autem  aanetae  unanimitatia  veatrae^  quod  praeceptio  iterata  com- 
movit,  conaUk)  traher^dae  aolutionia  utendum  eat  et  para^  quae  ad  germanum  tuum  pertinety  aubicienda  auctionif 
til  huiuamodi  tniuria  facium  iuvenia  exaggeret  aut  expleat  voluntatem. 

289)  136,  30  nam  iUud  etiam  ^  quod  te  praeaule  proeeaait  ad  commodum  proxhnorum  meorumy  quamvia 
iuttUiae  datum  att,  tihi  tamen  refertur  aceeptum. 

290)  ry  71;  V  52;  VI  2.  6.  8.  22.  57;  VU  64.  65. 

291)  152,  21  ad  Flavianum  minorem:  in  tenui  patriae  victu  auperioria  providetUiae  laudem  refotam  non 
ex  ore  muUitudifUa  aed  ex  ratione  humani  ingerUi  coUigamua,  neeeaae  eat  enim  aeroa  aeatimatorea  beneficiorumj 
eum  auecedant  anguatiae  copiiay  diaaimulatam  gratiam  corUatione  aentire.  et  plebea  quidem  rwatra 
paueorum  atudiia  arUehac  in  odium  tanti  civia  (i.  e.  Flaviani  minoris)  aubacta  teatatur  propalam  paenitendi  eor' 
reetionem, 

292)  Ood.  Theod.  VII  24,  1 ;  XV  14,  9. 

293)  Cod.  Tbeod.  II  12,  6  -f-  VH  12,  3  -f-  VIII  8,  7;  VI  2,  11. 

294)  159,  20  patriae  vero  noatrae  inter  cetera  frumerUariae  penuriae  nuUa  legatiorUa  ambitua  fhequiorem 
faeem  aubdidit.  yiom  principio  Poatumianum  et  PirUanum  duobua  aulae  aummatibua  iunxit  eleeUo  aub  ea  ex- 
preaeione  iudicU^  ut  in  ipaia  aoUa  pUna  eaae  legatio  dieeretur.  irUerieeUa  diebua,  cum  mandaia  ordinia  traetatua 
expenderei,  Paulinum  iUia  atudia  privata  iurtxerurU.  hinc  orta  eertatio  uaque  ad  nefariaa  pugnaa  me  abaerUe 
proeeaaU.  pudet  dicere,  quae  in  ae  optimatea  aenatua  erimina  et  maledicta  proieeerirU.  aed  dirimendaa  partium 
quaeaiionea  meo  dicurUur  detuliaae  iudieio.  116,  3  ad  Florentinnm  praefectam  nrbi:  reatat^  ut  tibi  reditum 
meum  aub  quadam  euriae  invitatione  poaeerUi  pauca  reapondeam.  ad  idua  Novembrea,  rrwdo  eventua  adiuvet 
deatiruita,  reeurrere  in  conapeetum  veatrum  paramua,  ai  promiaai  diea  aerua  videtur^  legaUoryem  aeruitua  per  me 
fU>lo  di/ferri,  quae  dudum  viria  irUuatribua  eredita  et  inatructa  mandatia  neque  peraonarum  neque  petitionum 
requirit  adiectionem.     deeet  igitur  atare  diapoaitia^  nec  faa  eat  exemplo  proximae  diaaenaionia  per  novoa  traetatua 

i* 


LXVin  I>E  SYMMACHI  VITA. 

menti  inopiam  invenit,  nt  seditiones  plebis  cottidie  expectarentnr  ^^^)  mnltiqne  nobilinm 
rus  profngerent  ^®*)  et  ipse  de  filio  pnero  in  Gampaniam  dimittendo  cogitaret  ^«^) .  Sym- 
macbi  anctoritas,  qnamqnam  non  eo  usqne  valebat,  nt  tnrbas  in  senatn  motas  sedaret 
—  quae  legationem  nsque  ad  Stilichonis  ex  Oriente  reditum  tardavemnt  ^»»)  — ,  col- 
legas  tamen  ad  duas  collationes  faciendas  compulit,  qnibus  annona  aliquot  dies  fulta 
et  plebis  ira  repressa  est^®^).  his  remediis  hieme  tracta  legatio,  quae  vere  incipiente 
in  comitatum  venit,  auxilium  efficacius  impetrasse  videtur  3<><>) .  nam  cnm  Symmachus 
in  otinm  ruris  Campani  secessit,  inopiae  urbis  consultum  erat^^^). 

lam  hoc  in  itinere,  postquam  filius  in  morbum  incidit,  ipse  quoque  levioribus  va- 
letndinis  incommodis  afflictus  est,  qua  de  causa  plurimis  mansionibus  institutis  Romam 
lente  repetivit  ^^^) .  aestate  autem  a.  397 ,  cum  in  praedio  Ostiensi  morabatur ,  aegri- 
tudine  a  renum  doloribus  orta  ^^^)  in  tam  grave  periculum  adductus  est,  nt  rumor  eius 
usque  in  Gampaniam  perferretur  generque  de  ceieri  reditu  cogitaret  ^^) .    sed  socero 


eonfirmata  subverU,    cf.  160,  27.     de   anno  famis  illius ,  ut  alia  omittam ,   ex  eo  constat,    qaod  simul  cum 
Rnflni  caede  commemoratai  in  epiatola  VI  14. 

295)  158,  14  horum  pleraque  ad  statum  pertinent  patride,  quam  defectu  alimentorum  graviter  laborantem 
perieutomm  est  inhahitaref  impium  et  crudele  deserere. 

296)  159,  3  fratri$  mei  Entreehii  Bpectabilia  viri  liheros  inpaiientia  patemi  amorit  aceiverat^  quihus  pro- 
perandi  eautas  inopia  urhis  adieeit. 

297)  157,  21  in  eat  angustias  eommunia  patriae  fortuna  dedueta  Mt,  ut  extrema  vitanda  sint.  itaque 
fratrem  vestrum  eontinuo  ad  vos  opto  dimittere,  eui  hastemarios  mox  praehere  dignamini,  ut  festinatio  eius  iu- 
mentorum  adminieulis  adiuvetur.  156,  32  fratrem  vestrum  Romae  tantitper  tenebOy  quoniam  suhsidia  annonae 
in  dies  viginti  ohlatio  prorogavit.  moleste  igitur  filia  mea  ferre  non  debet,  si  iunwUa  itineri  eius  depiUata  iar^ 
davero.  160,  22  diu  meeum  ipse  contendif  ut  ad  vos  pignus  commune  dimitteremy  sed  vicit  adfeetio  maxime 
adsurgente  specula  suffieientium  conditorum.  —  redire  igitur  ad  yos  iumenta  praecepi  agens  gratias,  quod  ne- 
cessitatem  fratris  vestri  eor^ruis  adminieulis  iuveritis.  quia  Symmachns  VI  15  iumenta  poscit,  VI  12  moram 
eorum  excusat,  VI  26  se  animalia  remisisse  scribit,  hae  epistulae  parvis  temporis  spatiis  intermissis  se  hoc 
ordine,  quem  proposui,  excipiebant.  12  ludos  intperiales  iam  celebratos  commemorat  (156,  20),  id  est  ludos 
ob  consulatum  Honorii  Augusti  initum  kalendis  lanuariis  a.  396  datos;  scripta  est  igitur  mense  lanuario 
a.  396,  epist.   15  autem  paulo  ante,  26  paulo  post. 

298)  VI  12,  5  de  legatione  mittenda  ob  angustias  frumentariae  rei  usque  ad  reditum  viri  excellentissimi 
comitis  traetatus  publicus  differetur.  VI  26  legatorum  adhuc  v<icillat  electio,  nam  Postumiano  et  Piniano,  quos 
a  principio  numdatis  suis  senatus  agnoverat,  tertius  Paulinus  adserilur,  et  divisis  in  studia  partihus  adhuc 
di/fertur  utiliUis,     de  tempore  harum  epistularum  vide  adnotationem  praecedentem. 

299)  156,  18  mihi  vir  inltutris  iudex  praetoriamis  oh  conlationem  seruitus  et  alia  remedia  urhis  augustae 
denuntiavit  offensas,  156,  33  suhsidia  cmnonae  in  dies  viginii  oblatio  prorogavii,  160,  23  nam  vigirUi  dies 
urbis  alimoniis  parca  interim  promittit  expensio,  praeterea  amplissimi  ordinis  secunda  conlatio  accessurum 
securitati  dUquid  poUicetur,  157,  15  solatur  inter  haec  populum  spes  frumenti  a  patribus  oblaU,  et  reUgiosa 
opUmatium  voluntas  tenet  corteordiam  civitatis.  nur^c  votis  opus  est,  ut  divina  opitulatio  invehat  commeatuSf 
dum  salus  eivium  privata  eorUatioru  producitur. 

300)  103,  27  conperisti  haud  dudum  frumentarias  magrhoe  urhis  querellas;  suecessit  huie  olei  penuria,  et 
adhuc  manet  de  fruge  causatio.  hinc  rerum  fessi  viros  curiae  oratum  remedia  legavimus,  et  spes  est,  demen'- 
tissimum  divinumque  prineipem  salutari  ope  consuUurum  petitis.     inierea  lahorantium  murmure  strepit  civitas, 

301)  105,  9  post  urbis  thostrae  exiiiabUem  famem  re  frumentaria  in  tranquiUum  redacta  oram  Camparhae 
regiorUs  aecesseram. 

302)  231,  11  fiUus  meus  cum  bona  dei  verUa  perieulo  caret,  sed  defectum  virium  patitur  prope  usque  ad 
aegritudinem.  redire  eoruitium  esi  pauUiUm  mansiorUhus  m  spatia  mirkora  divisis  (mensem  paene  integrum  in 
itinere  erat  t.  p.  LXII).  ego  quoque  meorum  eontagio  soeius  aeeessi,  credo  ex  vigiUis  noeturrUs,  quarum  in 
praesentia  exiguus  fuit  sensus,  noxa  poH  cruduit.     cf.  132,   16;  228,  11.  24;  230,  9.  14. 

303)  174,  13  rienum  dotore  discrucior.  sed  ne  maior  ad  aures  vestras  fama  perveniat,  praesentem  «<a- 
tum  valetudirUs  meae  hreviter  indicavi, 

304)  VI  28.  16.  19.  76. 


DE  SYMBfACHI  VITA.  LXIX 

panlalum  recreato  consiliam  matavit;  praesertim  cam  Symmacbas  ipse  in  litore  For- 
miano  refectionem  qaaerere  institaeret  ^^^) .  qao  postqaam  d.  28  lalii  pervenit,  statim 
pedis  dolore  correptas  est  ^^®j  lentoqae  grada  ad  sanitatem  processit  ^^^) .  itaqae  mense 
Octobri  viribas  receptis  Romam  reversas  est^^^)  ;  sed  in  nire  Laarenti,  qao  se  paalo 
post  recepit^®^),  pedam  aegritadine  renovata  dia  laboravit^*^)  Etrascosqae  vapores 
adiisset,  nisi  tarbae  in  arbe  exortae  viri  in  senata  principis  operam  sibi  vindicassent. 
V.  adn.  276. 

Postqaam  Gildo  Arcadii  aactoritate  innixas  Occidentis  imperatori  obseqaiam  dene- 
gavit,  certamini  inter  fratres  Augastos  exorto  senatas  a  Stilichone  arbiter  electas  est, 
qaa  in  caasa  Symmacham  interpretem  adhibnit.  itaqae  sententiam  oratoris  nostri  se- 
catas  ordo  amplissimas  Africae  comitem  hostem  pablicam  iadicavit  beilamqae  ei  in- 
dicendam  esse  censait^^^). 

Qai  cam  Mascezele  in  expeditionem  missi  sant,  parva  tantam  manas  erat  legionis 
anins  et  anxilioram  palatinoram  sex,  electa  ex  iis  copiis,  qaae  cam  Eagenio  contra 
Theodosinm  steterant  et  qaaram  spiritas  rebelles  efficiebant,  nt  earam  iactara  magis  for- 
tasse  speraretar  qaam  timeretar.  sed  post  tergum  eoram  exercitas  maximas  parabatar, 
qai  cam  Stilichone  ipso  sequeretar^^^.  itaqae  iam  inde  ab  aestate  per  Gallias  Italias- 
qne  dilectas  agebatar^^^),  a  qao  ne  patrimoniam  quidem  Aagastam^^^)  nedam  sena- 
tornm  praedia  excasabantar.  restitit  senatas  petitionibasqae  saepias  repetitis  legem 
datam  d.  24  Sept.  a.  397  impetravit,  qaa  ei  potestas  facta  est,  at  qainis  argenti  libris 
ant,   qaod  idem  est,   vicenis  qainis  solidis  singulos  tirones  redimeret^^^).     pecnnia 


305)  144,  26  opio  in  iUo  sinu  agtrt  vobiseumy  quod  reatat  aeitatij  ut  et  locua  mihi  pfae$iet  vaUtudinem 
et  vos  animi  voluptatem. 

306)  VII  73;  VI  77;  VII  74. 

307)  V  67;  IV  54. 

308)  167,  24  redisse  non  paenitet,  nam  —  s^Uutis  eompotes  sumus.     of.  VII  18. 

309)  IV  44;  VU  15.  26.  27. 

310)  270,  6  denuo  me  pedum  vinxit  dotory  dum  quUti  ruris  indulgeo.  270,  12  otiarUi  mihi  in  agro  so- 
litus  unius  pedis  morhus  obrepsit.  188,  28  dum  ruri  agerem  libertate  caeli  gresswn  reformans^  euius  me  ustis 
post  dolorem  moratur  etc.     cf.  p.  219,  14;   161,  13;  166,  20;  168,   18;   197,  5;  198,  16.  26. 

311)  99,  29  ad  Stilichonem:  lectis  domini  nostri  Honorii  Augusti  litteris  atque  serhtentiis  decursisque  om- 
nibus  pagifUsy  quae  Oildonis  crhnina  eontinebantf  par  bonorum  motus  erupit,  consulti  igitur  in  senatu  more 
maiorum  —  neque  enim  sine  legiUmo  ordine  iudicii  auctoritas  stare  potuisset  — ,  ingefUi  causae  devotis  senten- 
tiis  satisfeeimus  (non  igitur  ftcdamatione  promiscua,  ut  tnm  fleri  solebat,  sed  sententiis  more  rei  pablicae  li- 
berae  perrogatis  Gildo  damnatus  est).  —  veniet  in  manus  tuas,  quid  pronuntiaverim,  reperies  et  faeti  huius 
me  adseruisse  iustitiam  et  apud  dominum  noslrum  Arcadium  eausam  pttblieae  egisse  eoneordiae.  Claad.  de 
cons.  Stilicb.  I  326  non  ante  freiis  exercitus  adstitit  ultor,  ordine  quam  priseo  oenseret  bella  senatus,  negUe- 
tum  Stitieho  per  tot  iam  saeeula  morem  rettulit^  ut  dueibus  mandarent  proelia  patres. 

312)  Veberdie  Zeit  der  Sehtachten  bei  PoUentia  und  Verona,  Anhang.  Forsehungen  %ur  deutsehen  OesehiehU 
XXIV  Heft  1, 

313)  Claud.  de  cons.  Stil.  I  306  veteres  firmare  eohorUs,  explorare  novas,  315  unde  rudU  tanto  tirone 
iuventus  enituit  senioque  iterum  vertMnte  resumpsit  Oaltia  bis  fractas  Alpino  vulnere  vires?  r^on  ego  diUetUt 
Tyrii  sed  vomere  Cadmi  tom  subittu  aeies  eoncepias  dente  dracorUs  exiluisse  reor.  prima  lex ,  qua .  de  dilecta 
iUo  agitur,  dato  est  d.  17  lun.  a.  397  Cod.  Theod.  VII  13,  12. 

314)  Cod.  Theod.  VU  13,  12. 

315)  Cod.  Theod.  VII  13,  13  ampUssimi  ordinU  petiUonibus  atmuit  no»tra  etemefUia,  ut  pro  Uronibus 
preUa  inferantur,  damus  itaque  opUonem,  ut^  quod  eothdueibiU  seruitui  videtWf  eUgerhdi  habeat  poUstatem,  id 
est  aut  tirones  aptos  offieiis  mUitaribus  praesterU  aut  pro  sir^guUs  viginU  quinque  solidos  rMimertfU,  Idem  die 
12  NoT.  de  fundis  quoque  patrimonialibus  constitutum  est.     Cod.  Theod.  VII  13,   14. 


LXX  DE  SYMMACHI  VITA. 

numerata,  quo  tempore  Symmachus  aeger  in  praedio  saburbano  versabatar,  Octobri 
aut  Novembri  a.  397  ^^^),  tirones  eo  asque  contracti  nondam  ad  bellam  safGcere  vide- 
bantar  et  nova  indictio  senatai  imminebat ;  qaam  cam  praefectas  arbi  Florentinas  cogi 
posse  negaret,  Lampadiam  saccessorem  accepit,  post  d.  21  Dec.  a.  397  ^^^).  senatas 
igitar  denao  legationem  ad  comitatam  misit,  qaam  Priscas  Attalas  commendaticiis  a 
Symmacho  instractas  dacebat^*^),  et  cam  Africa  omni  spe  celerias  iam  victa  esset, 
petitionibas  eias  cedebatar  atqae  tam  tirones  qaam  oblatio  senatoribas  remissi  sant^^^). 
Symmachas  omnibas  his  senatas  consaltationibas  interfait,  et  qaamqaam  legatis 
profectis  in  ras  Vaticanam  secessit,  ad  ordinis  tamen  consilia  Romam  venire  solebat  ^^oj . 
arbs  licet  inde  ab  hieme  a.  395/6  nallam  famem  graviorem  perpessa  esset,  nihilominas 
semper  fragam  inopia  laborabat^^*) ,  qaam  nec  sabsidia  a  Stilichone  ex  Galliis  His- 
paniisqae  allata  ^^^)  nec  deniqae  Africa  victa  totam  sanavit  ^^^) .  qaae  cum  plebs  bello 
Gildoni  indicto  calpae  daret,  invidia  in  principes  senatas  et  vel  praecipae  in  Symma- 
cham  conversa  est,  qaoram  sententiis  dominas  Africae  hostis  pablicas  iadicatas  erat. 
itaqae  Flavianas,  cam  iram  plebis  magis  magisqae  a  soceri  inimicis  stimalari  com- 
perisset,  saadebat,  at  Bomam  relinqaeret,  sed  orator  inter  metam  et  padorem  metas 
confitendi  haesitans,  consiliam  neqae  accepit  neqae  abiecit,  sed  modo  in  arbe  versabatar, 
modo  in  proxima  arbi  praedia  secessit,  asqae  dam  seditio  erapit.  qaod  abi  factom 
est,  in  villam  Ostiensem  perfagit,  sed  plebs  post  paacos  dies  in  paenitentiam  versa 
ladis  theatralibas  reditam  eias  poposcit.    praefecti  igitar  litteris  revocatas  paalalam 


316)  168,  18  mea  valetudo  earet  inUrim  doloribua  $ed  indiget  firmitate  maxime  aceederUibua  euri$y  qua$ 
proxime  faeta  a  $enatu  auxit  oblatio, 

317)  171,  18  nam  mihi  ob  alia  quoque  aegre  e$t  twrba$  patriae  cogitarUiy  qua$  praeeipue  movent  in  usum 
mUitarem  petita  $ervitia,  et  no$  quidem  erebri$  precibu$  obnitimur  et  diem  dueimu$  suppUcando,  iamque  ad 
pretium  argerUi  quinque  librarum  mifera  oblatione  perventum  e$t;  $ed  vereor  ^  ne  ru>$  alteriu$  rei  fuga  utroque 
despoliet.  praefectu$  agerhdo  negotio  $egnior  vi8u$  Lampadio  $ucee$$ore  mutatu$  ««(,  cuiu$  moribu$  erediderunt 
inpo$$ibilia  promoveri.  Florentinus  praefectus  urbi  ultimuui  praescribitur  legi  datae  d.  21  Dec.  a.  397  Cod. 
Theod.  VI  2,  15  +  14,  2  +  VIII  7,   19  +  XII  1,  153—156  +  Cod.  lust.  UI  23,  1. 

318)  Symmachus  epistulae,  quam  ab  Attalo  iter  faciente  acceperat,  respondens  scribit:  183,  6  urbana$ 
turba$  Vatieano,  in  qutmtum  Ueet,  rure  decUnOf  et  tamenj  $i  quando  in  coetum  vocamur^  ad  ob$equium 
eon$UU  pubUei  pedem  refero.  eundem  Attalum  legatam  Mediolanium  missum  esse,  ex  oommendatioiis  VII  54. 
113.  114  disclmus;  quam  autem  legationem  duxerit,  ex  epistula  ad  Flavianum  agnoscitur  169,  23  ip$i  po$t 
legatorum  profectionem  ru$  Vatieanumy  quod  ve$tro  praedio  eohaeretj  aeee$$imu$y  et  $i  rUhil  di$po$ita  cor^^ 
turbety  in  Aprile$  kalenda$  vilkie  oUo  defruemur,  iuniorum  dileetu$  urbani$  familii$  imperatu$ 
u»que  ad  aeterni  principi$  re$pon$a  pendebit. 

319)  170,  32  legati  ordinis  nostri  ex  u$u  aeti$  omnibtu  reverterunt.  tham  et  Uronum  conquievit  indictio 
et  argenti  nobis  faeta  gratia  est,     $uper  impeirati$  tamen  tuihuc  $peratur  oratio. 

320)  V.  adnot.  318.     cf.  171,  2  $aepe  urbanam  commorationem  proximo  rure  di$tinguimu$. 

321)  Symmachus  autumno  a.  397  scribit:  116,  26  $ed  quid  nUhi  in$%i$urra$  frugi$  Africanae  tenue$  eom- 
meatu$?  ab$ity  ut  prae$en$  annu$  inUtetur  forturuim  $uperiorum,  hic  pluralis  $uperiorum  monstrat,  etiam 
hiemem  a.  396/7  satls  difflcilem  fuisse;  quod  autem  ex  Africa  tum  subsidia  sperabantur,  eo  explicatur,  quod 
Oildo  usque  ad  hiemem  a.  397  frumenta  numquam  negaverat,  sed  parce  tantum  misit.  cf.  Claud.  de  bell. 
Oild.  70  pa$cimur  arbitrio  Mauri,  nec  debita  reddi  $ed  $ua  corkcedi  iactat  gaudetque  diumo$  ut  fam%tlae  prae- 
bere  eibo$.- 

322)  Claud.  in  cons.  Stil.  I  307;  II  392;  III  91;  in  Eutrop.  I  402. 

323)  187,  14  caret  Appia  tota  mUiUbu$  iran$veeti$  omnibu$,  qui  pacato  Africae  $tatu  in  ob$equium 
divini  prirheipi$  reverterurU.  quid  quod  etiam  pairia  in  rebu$  angu$ti$  vel  opem  bonorum  vel  $ocietatem 
requirit?  —  $ed  iam  $pe$  melior  urbi$  no$trae  vuUum  $erenat  et  alimonia  interim  provi$o  fulta  $ub$idio  etiam 
frugi$  lAbyeae  eUpulatur  cuiventum.  ergo  cum  exercitus  victor  in  Italiam  iam  reversus  erat,  nondum  ullus  ex 
Africa  commeatus  annonarius  venerat. 


DE  SYMMACHI  VITA.  LXXI 

restitit,  ne  preces  expectasse  videretur^  brevi  antem  tempore  moratus  in  nrbem  reyersns 
est'^^)  maioremqne  anni  398  partem  ibi  consnmpsisse  videtnr. 

Versns  anni  finem  Nicomachns  Flavianns  primnm  redintegrati  favoris  Angnsti  sig- 
nnm  accepit.  nam  cnm,  qni  ad  consnlatnm  Theodori  (a.  399]  evocarentnr,  a  Stilichone 
ipso  electi  essent  et  non  solnm  epistnlis  consnlis  designati  sed  etiam  sacris  litteris 
invitarentnr,  hninsmodi  honor  simnl  cnm  Symmacho  genero  qnoqne  eins  delatns 
est^^).  et  orator  qnidem  excnsavit  ^^^) ,  Flavianns  antem  cnm  magna  commendaticia- 
mm  copia^^^)  in  comitatnm  profectns  est  et  praefectnra  nrbis  denno  accepta  ad  soce- 
mm  rediit^^^). 

Panlo  ante  prima  eins  rei  mentio  fit,  qnae  omnia  Symmachi  stndia  per  trienninm 
continnnm  paene  sola  occnpavit  et  innnmeris  epistnlis  ai^nmentnm  dedit^^^) :  de  prae- 
tnra  filii  loqnor.  nam  qno  tempore  Ostiae  agens  cottidie  evocationem  Theodori  ex- 
pectabat,  ob  ludorum  praeparationem  sibi  continno  Bomam  repetendam  esse  scribit,  sed 
addit:   163,  9  diu  enim  mihi  ista  curanda  sunt,  ita  nt  pateat,  non  anno  iam  proximo, 


324)  170,  24  ad  Fla¥iaiiiim :  felix  materia  e$t  madere  otium;  sed  haee  adhorttUio  animum  «ul  iuris  re- 
quirit,  no$  fuque  residere  patitur  liventium  faetio  nec  fllii  htvenit  institutio  longum  peregrinari.  quareut 
pouumu$y  modo  absee$8u  modo  reditu  variamu$  loeorum  di$Unetionem,  172,  6  pauei$  apatria  diebu$  afuimu$j 
et  theatralibu$  ludi$  reditum  no$trum  $uffragia  civium  popoaeerunt,  no$  tamen  etiam  nune  $uburbanum  viae 
09tierh$i$  irheoHmtu  reeur$um  tarUi$per  morante$ ,  ne  preee$  expeeta$$e  videamur,  quo  $i  faeere  ex  $erUentia  re- 
ligioni$  tuae  ante  volui$$em^  et  vita$$em  perieulosa  ^  quae  po$t  $eeuta  «tini,  et  expeetatio  mei  plu$  digrU- 
tati$  hahiU$8et,  $ed  una  fuit  huiu$  eonsilii  ratio,  ne  quibu$dam  loeo  pul$u$  viderer  et  vereeunda  di$ee$$io 
verteretur  in  notam  timiditati$,  258,  21  po$t  ingerUia  perieula,  quae  solu$  in  eommuni$  patriae  perturbatione 
toleraviy  in  bonum  me  $tatum  redi$$e  $igrUfieo.  233,  3  ad  Lampadiam  praefectam  urbis  a.  398:  indieio  quie- 
ti$  urhanae  tempu$  quodammodo  u$urparuli  otii  prorogcuti.  abe8$e  enim  lor^gum  plaeidita$  me  civium  $irUt  eon- 
$im$  tui$  parta,  quihu$  pleb$  redacta  e$t  in  paenitendi  vereeundiam.  ex  hac  epistola  de  tempore 
Beditionis  constat. 

325)  155,  26  ad  Flavianum:  rogatos  e$se  nos  audio  ad  offlcium  eonsulare.  mihi  quie$eere  et  domi  ma- 
nere  $erUentia  e$t  pott  armi  $uperiori$  laborem;  ipse  quid  statuaSy  altiu$  eogita  et  sapierUer  expende.  prae$umo 
autem  eo$  ,*  qui  dieurUur  aecUi ,  auetoritate  praeeeUi  viri  (sci).  Stilichonis)  edeeumato$  e$u  et  hi$  unarUmitatem 
tuam  eoruulto  e$$e  $oeiatam,  ut  ad  agenda$  graUa$  $ub  oeecuione  offlcii  eon$ulari$  exeurra$.  161,  26  multu$ 
runwr  inerebruit,  tanetitatem  tuam  $aeri$  litteri$  evoearhdam.  163,  6  rmUd  ratione  te  po$$e  evoeatiorU$ 
honorifleentiam  depreeari.  163,  14  cwn  mihi  $aerae  litterae  redderentury  quibu$  ad  offlcium  praeeel$i  viri 
eon$uli$  evoeamWy  vidi  alia$  aeque  ad  tuum  nomen  emi$$a$,  quibu$  te  honorifleentia  imperiali$  accivit.  con- 
tuli$  quoque  $eripta  idem  ageru  in  rebu$  exhibuit,  —  ru>lo  igitur  ambiga$,  eum  $cia$f  auetoritate  praeeeUi  viri 
(tdl.  Stilichonls)  eUcta$  amicorum  e$$e  per$ona$  tibique  haee  prima  po$t  dubia  fortunae  divini 
prineipi$  adloquia  deferri.  ad  Stilichonem:  100,  6  reddidera$  ineUruito  (scll.  Flaviano)  prbtinum  $ta- 
tum  et  putabari$  eon$ump$i$$e  prae$tanda;  nune  adieeta  e$t  ei  horiorabili^  evocaUo^  quam  te$timorUi  tui  iuvit 
auetorita$,  ad  Theodorum:  125,  27  fllium  meum  FUtvianum  contulatus  tuw  revoccU  in  lueem.  ru$cio,  an 
eum  eommendare  Ubi  debeam^  eui  $ummi  gaudii  auctor  fuitti.  hac  epistola  omnium  reliquaram,  quarum  verba 
tupra  propofluimus,  tempus  deflnitur;  cf.  203,  4;  250,  8. 

326)  y  5;  cf.  adn.  praecedentem. 

327)  Commendaticiae  Flaviano  datae  reperiuntur  ad  Theodorum  consulem  et  praefectum  praetorio  Y  6; 
ad  Stilichonem  lY  6;  ad  Minervium  comitem  sacrarum  largitionem  lY  39;  ad  Decium  (?)  Yll  47;  ad  Longi- 
nianum  YII  95;  ad  Petronium  et  Patrainum  YII  102;  ad  ignotum  aliquem  IX  47. 

328)  Pro  honore  generi  gratias  agit  Stilichoni  IV  4;  cf.  ad  Longinianum  YII  93,  ad  Petronium  et  Pa- 
tminum  YII  104,  ad  Salvium  YIII  29  et  adn.  246. 

329)  De  equia  cnrulibas  in  praeturam  Memmii  comparandiB  agitur  lY  7.  58 — 60.  62.  63;  V  56.  82. 
83;  Yll  48.  82.  90.  97.  105.  106;  IX  12.  18—25.  de  feris,  leopardis,  crocodilis,  ursis,  addacibns,  py- 
gargis  lY  12;  YI  43;  YII  59.  121.  122;  IX  15.  16.  27.  132.  135.  137.  141.  142.  144.  151.  de  reliquo 
ludorum  apparatu  et  de  praetura  in  universnm  IV  8;  VI  33—35.  38.  40.  42;  VII  1.  110;  VIU  14.  21. 
71.  72;  IX  6.  13.  15.  26.  74.   152. 


LXXII  DE  SYMMACHI  VITA. 

sed  eo ,  qni  proximum  sequeretur  (400) ,  Indos  celebrandos  esse.  itaque  primo  vere 
a.  399  familiares  in  Hispanias  misit,  qni  eqnos  camles  coemerent^^^),  omniumqne  ami- 
corum  operam  editioni  suae  vindicayit.  sed  paene  in  periculum  adductus  est,  ne  rei 
tanta  cum  cura  praeparatae  ipse  interesse  prohiberetur.  nam  qnamvis  omnes  evoca- 
tiones  consulum  designatomm  annis  proximis  recusasset,  hnnc  honorem  a  potentissimo 
eius  temporis  homine  Stilichone  oblatnm  accipere  coactus  est^^^).  itaqne  a.  399  ex- 
eunte  Mediolanium  profectus  in  itinere  nuntinm  accepit,  praeturam  filii  in  annnm  se- 
quentem  (401)  dilatam  esse^^^).  qua  mora  usus  est,  ut  Indos  apparatu  largiore  in- 
strueret  (IV  63) ,  adiutus  a  Stilichone  dono  ferarum  Libycamm  ^^^) ;  sed  nihilominus 
ipse  in  editionem  2000  pondo  auri  consnmpsit^^). 

Eodem  anno  (401)  nnptias  quoqne  filii  cum  filia  Nicomachi  Flaviani  celebrasse 
videtur^^*).  mense  Febmario  a.  402,  cum  Gothi  Venetiam  et  Liguriam  vastarent,  le- 
gatus  Mediolanium  missus  est,   qno  ex  itinere  aeger  Romam  revenit^^^j  neqne  multo 


330)  IV  7.  58.  60;  V  82.  83;  VII  48.  82.  90.  97.  105.  106;  IX  12.  18—25;  tempus  omnium  hi- 
rum  epistularum  ex  tribus  agnoscitur  VII  82.  106;  IX  25.  soribit  enim  Symmacbus  ad  Petronium,  qui  vi- 
carius  Hispaniarum  fuerat:  206,  23  famiUares  meoa  ad  Hi8pania$  mi8$o$  —  iuvari  1ui$  UUeri$  volo,  ut  iUi$ 
merita  tua  Hi$panorum  menUbu$  inpre$$a  tuffragio  $int,  Petronius  igitur  illum  magistratum  iam  ante  aliqnot 
tempus  deposuerat,  in  quo  ultimum  commemoratnr  d.  18  Dec.  a.  397.  ad  Messalam  autem  haec  scribuntnr: 
199,  26  instruenda  mihi  atque  adomanda  praetura  e$ty  ad  cuiu$  no$  editionem  magnitudini$  tuae  pro- 
ce$$u$  animavit;  ineeptum  enim  meum  viribu$  fratri$  utetw,  seqnitnr  commendatio  familiarium  in  Hispa- 
nias  proflciscentium.  —  verba,  quae  proposuimus,  docent,  Messalam  paulo  ante  honorem  aliquem  accepisse, 
per  quem  Symmaohi  editionem  efflcaclssime  adiuvare  posset;  praefectus  autem  praetorlo  Italiae  factus  est  non 
multum  ante  d.  16  Febr.  a.  399.  cum  equi  ex  Hispania  iam  expectarentnr ,  a  Vincentio  praefecto  praetorio 
Galliarum  a.  395 — 400  petitur  243,  3  ut  equorum  traetorii$  ,  qua$  vir  inlu$tri$  Theodorw  cmMfC,  eonftrmatio- 
nem  per  epi$tulam  prae$te$y  ne  mutato  iudiee  benefieii  lente$eat  atu:torita$,  ergo  Theodorus  tum  in  magi- 
stratu  aliquo  successorem  accepit,  quem  versus  finem  a.  399  praefecturam  praetorio  deposuisse,  ex  aliis  testi- 
moniis  constat.  et  quod  a  praefecto  Galliarum  conflrmatio  tractoriarum  poscitur,  quas  praefectus  Italiae  emisit, 
nuUam  difflcultatem  praebet,  cum  omnis  iudex  praetorianus  per  totnm  Occidentem  eiusmodi  diplomata  et  prae- 
:»tare  et  conflrmare  potuerit. 

331)  220,  18  mihi  Ftaminia  emetienda  e$t  ad  novo$  fa$ce$  generoH  con$uli$  evoeato,  —  praefata  numi- 
num  venia  praetorem  Stpnmachum  meum  mox  urbanum  iribunal  accipiet,  fe$ta  eiu$  frequentari  a  poti$$imi$ 
amicorum,  quibu$  adnumetari^j  exopto,  da  i$tam  gratiam  procul  afuturo  ii$dem  diebu$,  gratiu$  e$ty 
quod  defertur  ab$entibu$,     cf.  p.  LXII. 

332)  177,  6  ad  fllium :  $imul  accipe,  quod  voto  tuo  congruity  fa$ce$  praeturtte  tuae  m  eum  annum  fdi- 
citer  proferendo$j  cui  advocata  numinum  voluntate  ego  quoque  taetu$  inier$im.  —  utrique  no$irum  pro$pexi$$e 
fortunam,  ut  et  tuu$  magi$tratu$  iuvetur  prae$entia  patri$  et  ego  fe$torum  tuorum  eoram  defruaf  voluptate, 
120,  11  ineitat  no$  praeturae  mora  ad  deeiderium  numeri  lafgiori$.  praeturam  anno  post  Stiliohonis  con- 
sulatum  (a.  400)  celebratam  esse,  dicit  100,  31  ad  Stilichonem:  fa$tigio  con$ularij  quod  proxime  tui  ctd- 
mini$  felix  et  olim  debitu$  magi$tratu$  omavit.  101,  34  con$ulatum  liberalitate  continua$  et  ut  pubUeu$  paren$ 
in  futuro$  etiam  magi$tratu$  imperialem  provoca$  largitatem.  quo  ergo  mihi  ore  celebrandu$  e$f  qui  fa$Ugio 
honorum  (id  est  consulatu)  iure  cof^icuu$  praetorio$  quoqtu  in$trui$  apparatu$?  quocnm  congruit ,  qnod 
ludorum  tempore  Flavianus  iam  privatus  in  Campania  morabatur  (VI  33.  34.  38.  40.  42.  43),  qui  praefectus 
urbi  ultimum  praescribitur  legt  datae  d.  8  Nov.  a.  400  Cod.  Theod.  XV  2,  9. 

333)  IV  12;  VH  59.   122. 

334)  Olympiod.  apud  Phot.  cod.  80.  p.  63  A  40  Bekk.     v.  adn.  136. 

335)  264,  17  nuptii$  quidem  filii  mei  te  quoque  inter  amieorum  poti$$imo$  intere$$e  volui$$em.  Mem- 
mius  igitur  Symmachus  patre  snperstite  uxorem  duxit,  quod  ne  multum  ante  a.  402  factum  esse  credamus, 
▼eUt  mariti  aetas.     cf.  IV  14;  IX  93.   104.   106. 

336)  151,  28  Romam  redi$$e  me  nuntio.  atque  utinam  $anitati$  quoque  meae  index  e$$e  potui$$emy  quam 
labefactavit  peregriruiUonie  iniuria  et  hiemati$  a$perita8.  102,  13  od  patriam  redi$se  me  nuntio  nMdum  con- 
potem  $anitati$,     cf.  117,  14. 


DE  SYMMACHI  VITA.  LXXIII 

post  obiit.  nam  nnlla  eins  epistnla  temporis  posterioris  indicia  praefert,  qnod  argn- 
mentnm  eo  certins  est,  qnia  hninsmodi  corpns,  qnale  ad  nos  pervenit,  ex  nltimis  scrip- 
toris  annis  maximam  litteramm  copiam  continere  solet^^^). 


V. 

CHKONOLOGIA  ET  PEOSOPOGRAPHIA  SYMMACHIANA. 

Cnm  Symmachi  edendi  mnnns  snsciperem,  statim  intellexi,  historicornm  nsui,  cni 
hoc  monnmentomm  Germaniae  corpns  potissimum  destinatnm  est,  me  tnm  optime 
prospectnmm  esse,  si  nni  cniqne  epistnlae  vel  quae  alia  opnscnla  hoc  volumine  con- 
tinentnr,  annnm,  quo  scripta  erat,  in  contextn  ipso  adponerem.  nam  scriptorem  in- 
genii  tam  panperis  panci  certe  lectnri  sunt,  sed  mnlti  hic  illic  inspicient,  nt  singnlas 
res  excerpant,  qnod  si  tempomm  ratio  primo  obtntu  patet  neqne  longis  ambagibns 
in  praefatione  qnaerenda  est,  cnm  frnctn  mnlto  maiore  fieri  potest.  disquisitio  igitnr 
chronologica  instituenda  erat,  antequam  liber  imprimeretur.  cnm  autem  typothetamm 
opera  plns  qnam  bienninm  consnmeret  et  totnm  hoc  tempns  in  iisdem  stndiis  sae- 
cnlnm  Symmachiannm  spectantibus  occuparer,  mnlta  didici,  qnae  ante  nescieram, 
mnltaque  inqnisitione  retractata  corrigenda  inveni.  plemmque  antem  non  errores  re- 
texi,  sed  tempora  epistnlis  adscripta  finibns  artioribns  includi  posse  perspexi,  ita  nt 
lectnri  ant  nihil  aut  non  mnltum  a  vero  aberrent,  si  illa  seqnantur.  sed  rationes  ex- 
ponere,  qnibus  addnctns  ant  erravi  aut  veri  non  nisi  partem  indagavi,  non  in  animo 
est,  cnm  melioribns  rationibus  nsns  certiora  invenerim.  sciat  igitnr  lector,  nonnnm- 
qnam  nnmeros  annomm  in  praefatione  propositos  ab  eis  diversos  futuros  esse,  quos 
in  contextn  reperiet,  sed  priores  semper  nt  iudicio  firmiore  innisos  praeponendos  esse. 

In  materia  disponenda  non  tam  elegantiae  stndni,  qnam  commoditati  eomm,  qui 
hoc  libro  nsnri  snnt.  nt  igitur  facile  in  nna  qnaque  epistula  rationes  inveniri  possint, 
qnibns  temporis  nota  insistat,  enndem  ordinem  in  hac  praefationis  parte  seqnar,  quo 
Sjmmachns  filins  epistnlas  collocavit. 


I  1-12   AD  8YMMACHVM  PATREM. 

1 — 4  Secunda  a  patre  scripta  respondet  primae,  tertia  et  quarta  secundae;  om- 
nes  ergo  eodem  temporis  tractu  emissae  sunt.  in  1  filius  proconsulatum  Africae  ut 
iam  depositnm  commemorat  ^ss) ,  qnem  usque  ad  a.  375  gessit  (v.  p.  XLVIII) ;  contra 


337)  Qnod  Pradentlns  Symmachnm  nt  viynm  adloqnltar  (y.  adn.  4),  nihil  aliad  demonstrat,  quam  nnn- 
tiam  mortiB  eias  sero  in  Oallias  pervectam  esse.  Symmachi  vita  codici  florilegii  Parisino  8559  inserta,  cui 
Morin,  Aude»  p.  77  tantam  vim  tribait,  semidocto  alicai  saecali  quinti  decimi  debetar,  et  com  omni  genere 
errdnim  apertissimorum  abandet,  nallam  plane  fldem  meretar. 

338)  2,   16  hoa  inter  iuveniU  dteu»^  »ed  honore  iteniliy  bis  seno  eelsusj  Symmaehe,  fatce  rlui». 
Q.  Atbbuts  Stmmaohts.  \^ 


LXXIV  CHRONOLOGIA  SYMMACHlAJfA. 

mors  Ayianii  Symmachi,  qui  a.  376  obiit  (v.  p.  XLIII) ,  terminum  constituit,  ante  quem 
omnes  ad  eom  epistulae  scriptae  esse  debent.  quod  autem  de  mala  fortuna,  qua  tum 
utebatur,  loquitur  ^^^) ,  id  tempus  indicat.  quo  domo  a  plebe  incensa  ex  urbe  pulsus 
erat,  i.  e.  autumnum  a.  375.  y.  p.  XLII.  hoc  commemoratione  Beneventi  terrae 
motu  destructi  confirmatur  (4,  31);  nam  inter  prodigia,  quae  Valentiniani  mortem 
(d.  17  NoY.  a.  375)  praecesserant,  multis  imperii  locis  terram  concussam  esse,  refert 
Zosimus  rV  18. 

5  Quo  tempore  1 — 4  scriptae  sunt,  Symmachus  Campaniam  et  Samnium  peragra- 
bat;  ex  praedio  Baulano  in  Lucrinnm  se  contulit  (1,  11),  tum  Neapolim,  Beneventum 
(4,  26)  et  rursus  Baias  profectus  est  (5,  2).  hoc  iter  respicere  videtur,  si  5  initio 
dicit:  nequiquam  taciturnitatis  ince&simur  ^  quibus  summa  cautio  est  officii  persequetidij 
fere  ut  nulla  statio  fuerit  tot  locorum,  in  qua  huius  muneris  ferias  egerimus,  nam 
haec  quoque  in  Campania  dictata  sunt  (5,  30),  et  quod  de  voluntate  ad  patrem  rever- 
tendi  loquitur,  cum  his  epistulae  quartae  verbis  coniungi  potest:  5,  20  plura  de  hoc 
coram  loquemur^  quando  hanc  epistulam  sequi  paramus  aut  consequi,  itaque  has  litteras 
paucis  diebus  post  praecedentes  emissas  esse  crediderim. 

^f,Deos  precor,  ut  datis  in  commune  omnes  longum  fruamur  sintque  ex  nobiSy 
quibus  Ostiense  praedium  nostro  iudicio^  vestro  tradatur  exemplo,  tum  igitur  liberos 
nondum  habebat,  sed  iam  sperabat,  id  qnod  prima  matrimonii  tempora  indicat;  ergo 
epistula  scripta  est  inter  Symmachi  nuptias  (aestate  a.  375)  et  patris  obitum  (autumno 
a.  376).     V.  p.  XLIX. 

7 — 11  quodam  inter  se  vinculo  cohaerent,  neque  tamen,  ut  1 — 5,  ordine  chrono- 
logico  procedunt,  qui  hic  potius  fnisse  videtur:  10  Symmachus  in  Campania  agens 
reditum  ad  patrem  praeparat,  quem  cum  11  scriberet,  ipsum  ad  se  yentumm  esse 
acceperat.  9  veritus  est,  ne  imbribus  intervenientibus  profectio  Avianii  retardaretur, 
quam  inchoatam  esse  7  indicat.  8  patris  tarditatem,  qui  iter  ingressus  aut  in  statione 
Corana  ant  in  Formiana  longius  morabatur,  blande  castigat.  haec  omnia  scripta  sunt, 
postquam  Symmachus  uxorem  iam  duxit^^^) ,  i.  e.  post  aestatem  a.  375,  autnmnique 
iam  in  hiemem  vergentis  11  mentionem  facit^^*).  quibus  temporis  indiciis  accedit  arta 
inter  5  et  10  coniunctio:  utramque  enim  in  Campania  scripsit,  in  utraque  de  itinere 
pluribus  stationibus  distincto  sermo  est  ^^^) ,  in  utraque  de  gravibus  sumptibus  in  di- 
versa  praedia  impensis  queritur,  in  utraque  deniqne  proximum  ad  patrem  reditum 
pollicetur.    haec  igitur  epistulamm  series  primam  (1 — 5)  proxime  secuta  est. 

12  tempus  huius  epistulae  nulla  re  praeter  mortem  patris  definitur. 


339)  3,  2  nam  quia  nihil  eit,  quod  affam,  et  ii  nil  agam,  aubit  me  malorum  meorum  miaera 
reeordatio,  inveni,  quod  iUi$  UheUiSy  quo$  nuper  dietaveram,  poisimtu  adieere,  haec  littertrum  stndia  fllius 
reBpiceie  yidetur,  cum  in  oratione  pro  Trygetio  de  secessu  patris  agens  dicat:  335,  32  quo  meUor  ad  voi  re- 
diret^  eurarum  vaeuus  animum  litteris  ezeolebat, 

340)  8,  6  eum  tom  filiae  veitrae  dies  nataUi  adpeteret^  eommodum  aderantj  quae  muiuri  miieratii. 
cf.  adn.  166. 

341)  6,  20  ut  dum  annt  tempus  ealet,  autumni  hona  raptim  fruamur. 

342)  5,  26  ut  nuUa  itaUo  fuerit  tot  loeorumy  in  qua  huiui  munerii  ferias  egerimui.  7,  26  hane^ine 
mihi  eae  fortunnmj  ut  quoquo  venum  pedem  gradumque  eontulero^  exaedificcmdum  aliquid  offeratur? 


I  13—43  AD  AVSONIVM.  LXXV 


I  13-43  AD  AVSONIVM. 

De  AaBonii  vita  nuper  egit  Carolus  Schenkl  in  huius  corporis  tomo  quinto;  quare 
opera  diligentiore  absolutus  pauca  tantum  partim  repetam,  partim  addam,  quae  ad 
Symmachi  epistulas  illustrandas  pertinere  videbuntur. 

Stemma  Ausoniorum,  quod  adieci,  a  Schenkliano  his  rebus  discrepat: 

£x  eo,  quod  codices  aliqui  reliquis  Ausonii  nominibns  modo  Theonii  modo  Paeonii 
nomen  addnnt,  Brandes  probabiliter  conclusit,  a  matre  Aemilia  Aeonia  cognomen  eum 
altimum  accepisse.  nam  quod  quibusdanr  in  mentem  venit,  Paeonii  appellationem  a 
librariis  adiectam  esse,  quia  poetam  cum  patre  eius  confundentes  medicum  fuisse  prae- 
sampserint,  subtilius  excogitatum  est  quam  verius. 

Arborius  is  praefectus  urbi  fuisse  videtnr,  de  quo  Symmachus  60,  21  loquitur. 
cur  ei  nomen  Magni  addiderim,  reperies  in  Hermae  vol.  XVin  p.  296. 

Hesperio  nomen  Aquilium  iam  a  Scaligero  tributum  est,  sed  ex  quonam  scriptore 
antiquo  illud  hauserit,  ignorare  me  fateor. 

Hesperium,  quem  Symmachus  a.  385  comitem  yirumque  clarissimum  et  inlustrem 
dicit  (296,  20),  plerique  eundem  cum  Ausonii  filio  crediderunt;  sed  is,  cum  iam  a.  377 
praefectus  praetorio  fuerit,  annis  octo  post  comitivam  dignitate  multo  minorem  ges- 
sisse  non  potest.  quia  autem  nomen  Hesperii  rarissimum  est^^^),  hunc  quoque  ad 
Ausonii  familiam  pertinere  praefectique  filium  fuisse  suspicor;  nam  poetam  tres  ex 
filio  nepotes  habuisse,  ex  parentalibus  constat^^^). 

Ausonii  nepotem  inscriptio  protreptici  in  codice  Harleiano  servata  Censorium  Mag- 
nnm  Ausonium  nominat.  cui  testimonio  Schenkl  nullam  auctoritatem  tribuit,  nam,  ut 
ipsius  verbis  utar,  ^hunc  librum  ex  Parisino  descriptum  esse  scripturae  in  utroque 
consensu  comprobatur'.  si  autem  illum  consensum  diligentius  consideraveris,  invenies 
codices  Harleianum  et  Parisinum  praeter  orthographica  quaedam ,  ut  nepus  et  fatescit, 
numquam  in  mendis  consentire,  sed  tantum  in  scripturis  veris,  id  quod  ad  cognationem 
eorum  probandam  plane  nullius  momenti  est.  praeterea  Harleianus  desinit  in  versu 
protreptici  tertio  decimo  eique  subscriptionem  addit  hanc:  explicit  grypus;  librarius 
igitur  carmen  integmm  se  descripsisse  putavit,  quem  in  errorem  adduci  non  potuisset, 
si  Parisinum  vel  obiter  inspexisset.  quod  autem  maxime  me  movit,  ut  libro  saeculo 
quinto  decimo  scripto  fidem  habendam  esse  quovis  pignore  contendam,  nominis  ipsius 
ratio  est,  quod  ne  a  homine  quidem  doctissimo  illius  temporis  excogitari  potuit.  nam 
Censorius  Magnus  Ansonius  nomina  duo  accepit  ab  avo  matemo  Magno  Ausonio,  ter- 
tium  a  patemo  Censore,  eodem  modo  quo  Memmius  Symmachus  ab  avis  Memmio  Vi- 
trasio  Orfito  et  Symmacho  nuncupatus  est,  et  derivationum  quoque  eiusmodi,  ut  Cen- 
Borius  a  Censore,   exempla  simillima  habes  in  Probino  filio  Probi,    Constantino  filio 


343)  C.  I.  L.  YIII  5423 rrUus  Hetptriui  quidam  nominatur,  sed  hic  fortasse)  cum  ioscriptio  in 

proTincia  proconsulari  inventa  sit,  ab  Ausonii  fllio,  qui  proconsol  Afrioae  fuit,  diversus  non  est.  is  autem 
He«periu8,  de  quo  decretum  proconsulis  Achaiae  C.  I.  L.  III  568  loqiiitur,  facile  praefecti  fllius  ye\  nepos 
fuisse  potest.     tertium,  qui  hoc  nomine  utatur,  nnsquam  reperio. 

344)  XIII  4  Htsperii  patrU  teriia  progenies, 

k* 


LXXVI 


CHRONOLOGIA  SYMMACHlA^A. 


C4 


QQ 


0 


«9 


«0 

1-4 

M 


"Gb  o 


co 

p 

•»M 

•s 

C0 


a 

a 


e 
p 


IH 


p 

« 

P 
•f-4 

a 

« 

•c 


P 

s 

M 
O 

a 
« 

a 

a 

o 

0« 


•§ 

(0 

a 

a 
>* 

QO 


P 

a 
2 

O 

C0 

s 

•>4 

a 

o 

i5 


I  13—43  AD  AVSONIVM.  LXXVII 

CoDStantii,  Oonstante  filio  Constantini.  qnis  oodicis  librarinm  mores  saecnli  qnarti 
tam  bene  cognovisse  credat,  nt  haec  fingeret,  praesertim  cum  ne  id  qnidem  scire 
posset,  Censorem  Censorii  avnm  fnisse,  nisi  Ansoniomm  stemmate  ex  parentalibns 
diligentissime  composito?  iragmentnm  igitnr  Harleianum,  qnamvis  mann  recenti,  ex 
libro  tamen  antiqnissimo  descriptnm  est,  et  ne  nnam  qnidem  litteram  in  eo  reperies, 
qnae  non  vel  ex  ipso  Ansonii  autographo  ducta  esse  possit. 

Priorem  poetae  genemm  praefectnm  praetorio  Illjrici  fuisse,  mnlti  parentalinm 
verba  male  interpretati  credidemnt,  sed  Schenkl  recte  hnic  dignitati  signnm  inter- 
rogationis  apposuit.  Euromins  enim  in  primae  flore  iuventae  obiit,  Constantins  autem 
nnmqnam  invenes  ad  potestates  inlnstres  promovit^^^)  et  snb  luliano  Valentinianoqne 
niyricnm  ne  praefectum  qnidem  sunm  habuit,  sed  cum  Italia  coniunctum  erat^^®). 
qnod  igitnr  Ansonius  dicit,  praefectnrae  sedem  generi  yirtutes  expertam  esse^^^),  ita 
intellegendum  est,  ut  is  praefectns  praetorio,  a  qno  Euromius  Illyridis  orae,  i.  e.  Dal- 
matiae,  praeses  factns  erat,  administrationem  eius  probaverit. 

Enromium  filium  reliqnisse,  certum  est^^),  sed  quantum  temporis  lactans  ille  pner 
patri  supervixerit,  nusquam  traditur  et  nuUa  plane  ratio  snadet,  nt  poetae  nepotem 
Censorinm  Ausonium  ex  Euromio  procreatnm  esse  sumamus^^^).  quin  immo  cum  pa- 
trem  eins  proconsulem  fuisse  constet^^®)  et  prior  Ausonii  gener  in  honomm  cursu  num- 
quam  ultra  praesidatum  progressus  sit,  Thalassii  sine  ullo  dubio  filius  erat.  qnod  si 
vemm  est,  Sevemm  Censorem  Inlianum  Ausonii  consocemm  patrem  Thalassii  fnisse 
sequitur,  nam  Censorius  Magnus  Ausonius  nomen  primum  certe  non  a  genitore  vitrici 
antequam  nasceretur  mortui,  sed  ab  avo  accepit. 

Panlinus,  qui  Eucharisticum  scripsit,  natns  est  Pellis,  cnm  pater  eius  vicariam 
praefecturam  per  Macedoniam  administraret.  quo  ad  proconsulatnm  Africae  promoto 
mense  nono  Carthaginem  perlatus  est,  ubi  menses  duodeviginti  permansit.  quibns  ex- 
actis  cum  patre  primum  Romam,  tum  Burdigalam  pervenit,  nnde  familia  eins  originem 
traxerat,  ibique  tertio  aetatis  anno  avum,  qui  tnnc  consul  erat,  invenit^^^).    et  patria 


345)  Amm.  XXI  16,  3  examinator  meritorum  non  numquam  mbserupoms  j  palatinaa  dignitaUa  velut  ex 
quodam  tribuen»  perpendiculo  ^  et  mb  eo  nemo  celmm  aliquid  aetunu  in  regia  repentinus  adhibitui  est  vel  in- 
cognituSj  $ed  qui  post  deeennium  offieiorum  magisterium  vel  largitione$  vel  aimile  quidquam  esaet  rectufu$f 
apertiaaime  noscebatur, 

346)  Mommsen,  Polemii  Silvii  Latercalus,  Abhandl,  der  k.  saeha.  Oea.  der  Wiaaenach,  III  p.  261.  Au- 
5onii  pater  honortrUm  tantum  per  lUyricum  prtefecturam  acc«pit. 

347)  Parent.  XYI  9  hoc  praefeeturae  aedea,  hoe  lUyrb  ora  praeaide  te  experta  eat  fiaeua  et  ipae  cliena. 

348)  Parent.  XVI  3  occidia  in  primae  raptua  mihi  flore  iuventae,  laetantia  nati  vix  bene  note  pater. 

349)  Auson.  protr.  36  {qui  nomen  avi  geria,  indole  prima,  prime  nepoa)  non  dicit,  hunc  nepotem  pri- 
mum  fuisse,  qui  sibi  natus  sit,  sed  tantum  primum,  qui  avi  nomen  gerat. 

350)  Protrept.  ad  nepotem  43  hae  gradiare  via,  qua  noa  praeceaaimua  et  eui  proeonaul  genitory 
praefeetua  avuneulua  inatant.  ne  genitorem  de  vitrico  interpretemur  (Brandes,  Zu  PaulUnua  von  PeUa.  Zeit- 
aehrifl  f.  d.  oaterr.  Oymn.  18S1.  p,  326) y  Ausonii  silentium  etiam  plus  vetat  quam  verba.  quis  enim  ferat, 
Censorio  tot  locis  exempla  avi  vitrici  avunculi  ante  oculos  coUocari  et  patris  mortui  ne  mentionem  qnidem  fieri? 

351)  Eucharitt.  24  editua  ut  PeUia  —  patre  gerente  vicea  inluatria  praefeeturae ,  orbia  ad  aUeriua  dia- 
eretaa  aequore  terraa  perveherer,  —  moenia  Sidoniae  CarthagirUa  uaque  venirem,  ante  auum  nono  quam 
menatrua  luna  recurau  luee  novata  orbem  noatro  conpleret  ab  ortu,  iUie,  ut  didiei^  ter  aenia  menai- 
bua  aetia  mb  genitore  meo  proeonauUy  ruraua  ad  aequor  expertaaque  viaa  revoeor,  vimrua  et  urbia  inelyta 
cuUmnibua  praeelarae  moenia  Bomae.  —  tandem  auUm  exacto  hngarum  fine  viarum,  maiorum  ih  patriam 
Uetiaquc  adveetua  avitia  Burdigalam  vfni.  —  tune  et  avua  primum  iUie  fit  mihi  eognitua^  anni  eiuadem  eonaul^ 


LXXVm  CHRONOLOGIA  SYMMACHtAJfA. 

Bnrdigala  et  consulatns  (a.  379)  ayum  Ansoninm  prodnnt^^^j,  pater  antem,  qni  a.  377 
vicarins  Macedoniae  ^*^) ,  a.  378 — 379  proconsnl  Africae  fnit,  non  Hesperins  Ansonii 
filins  fnisse  potest  —  is  a.  376  proconsnlatnm  gessit,  a.  377  iam  praefectns  praetorio 
factns  est3**)  — ,  sed  tantnm  Thalassins  gener  poetae.  hic  enim  legi  datae  d.  30  la- 
nnarii  a.  378  proconsnl  Africae  praescribitnr  ^^^)  enmqne  magistratnm  non  mnltnm  ante 
hnnc  diem  acceperat ;  nam  cnm  eo  per  menses  dnodeviginti  gesto  Bnrdigalam  reversns 
est,  socernm  iam  in  patria  repperit,  qno  ante  praefectnram  depositam  (post  mensem 
Septembrem  a.  379)  redire  vix  potnit.     cf.  adn.  153  et  371. 


noitra  trieteride  prima.  ne  Paulini  aTnm  oonsulem  suffectum  fuisse  credamus,  Tetant  verba  anni  efui- 
dem  consul;  snffecti  enim  annum  non  habebtnt,  cui  nomen  darent  et  qui  bac  ratione  proprius  eorum  dici 
poBset.  BrandeB  p.  328  Paulinum  boc  modo  interpretatur :  Oieng  aUo  aueh  Hesperiua  bereits  in  den  ersten 
Monaten  des  Jahres  376,  vielleicht  noch  vor  der  Oeburt  8eine$  Sohnea,  per$orUich  nach  Africa  a&, 
$0  mag  $ich  der  Vmtug  der  Familie  reeht  wohl  er$t  tu  Ende  de$  Jahre$  voUtogen  haben.  In  Afrika  blieb  die- 
$elbe  naeh  PauUinue  H/^  Jahre,  al$o  nach  umerer  Rechnung  bi$  sur  Mitte  de$  Jahru  378,  tca«  obwohl  He$pe' 
riu$  in  die$em  Jahre  nicht  mehr  Procon$ul  war,  $chon  deawegen  nicht$  Auffallende$  haben  kann,  %Deil  al$  $em 
Nachfolger  im  Amte  $ein  Schxoager  Thala$$iu$  naeh  Carthago  gekommen  xjoar.  quae,  ut  de  eo  taceam,  quod 
non  Tbalassius  sed  HilaHus  Hesperii  successor  fuit  (t.  adn.  153),  cum  omnibus  poetae  verbis  pugnant;  na- 
tum  enim  se  esse  dicit  patre  gerente  yicariam  Macedoniae  praefecturam ,  non  post  illam  a  patre  depositam, 
et  in  Africa  menses  duodeviginti  fuisse  sub  genitore  proconsule,  non  cum  genitore  proconsulatu  functo. 

352)  Leipziger  {PauUini  carmen  euchari$ticum  proUgomeni$  et  adfyotationibu$  iUu$tratum.  Vrati$laviae 
1858  p.  i)  ideo  dubium  se  esse  fatetur,  quod  Paul.  414  et  422  praedia  materna  et  avita  in  Epiro  et  Achaia 
sita  commemorat,  cui  argumento  Brandes  quoque  magnam  vim  tribuit.  sed  Ausonii  avunculus  Aemilius  Mag- 
nus  Arborius,  qui  Constantinopoli  praeceptor  Gaesaris  versatus  erat  et  hac  ocoasione  oblata  faciie  in  Graecia 
agroB  comparare  potuerat,  sine  liberis  mortnus  est  (Parent.  T  20  dixi$ti  ruxto  me  $ati$  e$$e  tibi)  et  fortasse 
poetam  heredem  reliquit.  Ebert  {Oe$chichte  der  chri$Uich  l€tteini$chen  Litteratm  J  p.  389)  computasse  sibi  vi- 
detur,  Paulini  avum  a.  385  consnlem  fuisse,  sed  ex  iis,  qui  huic  anno  nomen  dederunt,  Arcadio  Augusto  et 
Bautone,  neuter  certe  Burdigala  oriundus  erat.  unica  autem,  qua  innititur  ratio  est,  quod  Paul.  232  tran$' 
acta  aevi  po$t  trina  decennia  no$tri,  barbaros  Gallias  invasisse  tradit,  Id  quod  ad  Athaulfl  irmptionem  a.  412 
refert,  quamvis  etiam  de  bello  a.  407  gesto  sermo  esse  possit  (Brandes.  p.  322).  sed  etiamsi  illam  inter- 
pretationem  admittamus,  nihilominus  tamen  poeta  trina  decennia  se  transegisse  eodem  iure  anno  aetatis 
trigesimo  qninto  et  trigesimo  primo  dicere  potnit,  praesertim  cum  metri  necessitate  accuratior  numeri  indi- 
catio  impediretuT. 

353)  TiUemont  {Note$  $ur  Vempereur  Oratien  6)  de  Paulino  dicit:  Jl  n'avait  que  troi$  an$  pre$que  ac- 
compU$,  lor$que  $on  ayeul  Au$one  itait  con$ul  en  379.  II  ru  peut  done  Hre  rU  plu$tard  qu^au  commeneement 
de  Van  376.  si  autem  numerum  mensium  a  Paulino  indicatum  computaveris,  invenies  viginti  septem;  avo 
igitur  consule  annum  aetatis  tertinm  vixdum  inchoaverat  neque  anno  376  ineunte  natus  esse  potest,  sed  aut 
exeunte  aut,  quod  veri  multo  similiuB  est,  anno  377. 

354)  Anno  377  non  Hesperium  sed  Hilarium  Africam  rexisse,  series  proconsulum  in  adnot.  153  propo- 
sita  demonstrat;  ex  eo  autem,  quod  in  lege  data  ad  Hesperium  d.  27  Febr.  a.  377  Cod.  Theod.  TIII  5,  34 
proconsularis  provincia  commemoratur,  concludi  non  potest  inscriptionem,  quae  ei  praefecti  dignitatem  tribuit, 
vitiosam  esse.  nam  quamvis  praefecturae  iurisdictio  in  Africa  proconsulari  cessaret,  res  tamen  vehicularis, 
de  qua  in  illa  lege  agitur,  per  totum  imperium  ei  subiecta  erat.  praeterea  ipsa  constitntionis  verba  docent, 
eum,  cui  data  est,  proconsulem  non  fuisse:  $  3  iam  vero  mancipum  non  ab  ordine  nec  a  magi$traUbu$  acci- 
pierida  videntur  ob$equia,  $ed  ab  officio  procon$ulari;  Gratianus  enim  ad  proconsulem  scribens  certe 
dixisset:  db  offieio  gravitati$  tuae  vel  simile  quid,  non  ab  officio  procon$ulari.  sed  etsi  concedi  posset,  hanc 
legem  dubiam  esse,  flrmissimum  tamen  praefecturae  documentum  praeberet  Cod.  Theod.  I  15,  8  data  d.  21  lan. 
a,  377 ;  nam  ea  non  solum  Hesperio  praefecto  praetorio  inscripta  est,  sed  etiam  de  relationibus  vicariorum  verba 
facit,  qnae  proconsulem  nuUa  re  spectabant,  et  enm,  cui  directa  est,  titulo  inlu$tri$  cemura  tua  omat,  qua 
iq  iudice  spectabili  uti  non  potuit.  quod  autem  Ausonius  (epiced.  in  patr.  45)  patrem  dicentem  facit:  huiu$ 
(scil.  Ansonii)  ego  et  naium  et  generum  pro  cormde  vidi  Hesperii  praefectura  non  commemorata,  brevitatis  et 
metri  causa  factum  est. 

355)  Cod.  Theod.  XI  36,  23—25.  ^ 


/ 


I  13—43  AD  AVSONIVM,  LXXIX 

AaBomns  nnmquam  Gallias  reliqnisse  videtnr,  Symmachns  semel  tantnm  adiisse, 
cum  m.  Febmario  a.  369  legatns  ad  comitatnm  proficisceretnr  (v.  p.  XLVI) ;  hoc  igi- 
tar  tempore  consnetndo  inter  eos  initinm  cepit.  qna  re  perspecta  etiam  de  anno, 
qno  Ansonins  Gratiani  praeceptor  factns  est,  certiora  discimns.  nam  ne  mnltnm  ante 
Symmachi  adventnm  hoc  mnnns  enm  snscepisse  credamns,  prohibemnr  ipsius  yerbis, 
qnibns  se  tum  tirocininm  exercnisse  dicit.  praeterea  constat,  nsqne  ad  initinm  anni  370, 
qao  tempore  Symmachns  in  patriam  rediit,  nnllnm  honorem  in  Ansoninm  collatnm 
esse  5^) ,  qnod  sane  mimm  in  praeceptore  Angnsti  videretnr ,  si  tnm  iam  dintins  pro- 
batas  fnisset.  nec  tamen  mnlto  post  ad  comitivam  evectns  est  intraqne  qninqnenninm, 
qaod  seqnebatnr,  qnaestnram  sacri  palatii  memit^^^}. 

Valentiniano  snperstite  Maximini  praefecti  praetorio  Galliarnm  gratia  tantnm  prae- 
valnit,  nt  Ansonio  pamm  loci  relinqneretnr ;  qnod  nbi  filins  partes  imperii  Occidentales 
solus  obtinnit,  statim  immntatnm  est.  nam  inde  ab  initio  a.  376  cnm  ex  legibns  tnm 
ex  magistratnnm  nominationibns  snmma,  qna  praeceptor  principis  fmebatnr,  potentia 
agnoscitnr.  filins  eins  Hesperins  proconsnl  Africae  et  mox  praefectns  praetorio  Italiae, 
gener  Thalassins  vicarins  Macedoniae  et  proconsnl  Africae  creantnr ,  pater  Inlins  An^ 
sonins  praefectnra  Hlyrici  honoraria,  nt  videtnr,  exomatns  est,  ex  sorore  nepos  Ar- 
borins  primo  comitivam  remm  privatamm,  tnm  praefectnram  nrbis  accepit.  cnm  igitnr 
poeta  ipse  qnaestor  et  mox  praefectns  praetorio  esset,  per  qnadrienninm  integrnm 
(376 — 380)  omnes  snmmi  per  Occidentem  magistratns  unins  familiae  qnasi  patrimo- 
ninm  erant.  nec  minns  legnm  eodem  tempore  latamm  argnmenta  Ansonii  ingeninm 
prodnnt.  grammaticns  et  rhetor  per  omnes  maiores  Galliarnm  civitates  ntrinsque  artis 
professores  creari  iubet  iisqne  nnmemm  annonamm  satis  splendidum  constitnit^^^) ;  ad- 
mirator  eloqnentiae  legem  snadet  dnabns  Libanii  orationibns  ante  commendatam  sed 
quae  mnlto  facilins  detnr  qnam  observetur  ^^^) ;  antiquitatis  venerator  destructionem 
monnmentomm  veternm  defendit^^®) ;  filius  medici  archiatromm  privilegia  anget^^*). 
odinm  antem  imperatoris  defnncti  totiusqne  rationis,  qna  rempnblicam  administravit, 
qnod  ne  in  oratione  qnidem  coram  filio  recitata  dissimnlare  potest^^^),  in  legibns  consilio 


356)  Ausoniiis  ap.  Symm.  18,  7  dum  in  eomitatu  degimus  tievo  dispariy  ubi  tu  veteria  militiae  praemia 
tiro  meruiati,  ego  tirociruum  iam  veterathus  exereui.  praemia  illa  militiae  niliil  aliiid  designare  possunt,  quam 
honorem  aliquem  ab  imperatore  acceptnm,  quem  comitiyam  tertli  ordinis  faisse  iam  snpra  (adn.  143)  vidimnt. 
elacet  igitnr  ex  his  verbis  Symmachnm  comitem  inflmi  generis  Aasonium  tamen  dignitate  superasse,  qoem, 
cnm  ipse  nallum  honorem  infra  comitivam  gesserit,  privatum  tum  fuisse  necesse  est. 

357)  Auson.  grat.  act.  2,  11  tot  gradus  riomine  eomiti»  propter  tua  incrementa  eonge$ti;  ex  iuo  merito  te 
ae  paire  prirhcipihus  (i.  e.  ante  d.  17  Nov.  375,  quo  die  Talentinianus  mortuus  est)  quaeBtura  communia  et 
tui  tantum  praefectura  beneficii.     cf.  Symm.   14,  7  et  locos  a  Carolo  Schenkl  p.  IX  compositos. 

358)  Cod.  Theod.  XUI  3,  11. 

359)  Cod.  Theod.  I  16,  13  cum  adnot.  Gothofredi. 

360)  Cod.  Theod.  XV  1,  19. 

361)  Cod.  Theod.  XUI  3,  12. 

362)  Grat  act.  1,  3  quii^  inquamy  loeuB  est^  qui  non  benefieiiB  tui$  agitet  et  inflammet?  nuUus^  inquam^ 
imperator  Augustey  quin  admirandam  speeiem  tuae  venerationii  incutiat:  non  pataUumj  quod  tu^  cum  terri^ 
bile  acceperiiy  amabile  praestitiiti ^  non  forum  et  bcuiticae  olim  negotiis  plena,  nune  votis  pro  tua 
ialute  auieeptii  —  nam  de  aua  cui  non  te  imperante  iecuritai?  — ,  non  curia  honorificii  modo  laeta 
deeretii,  olim  iollieitii  maeita  querimoniii.  15,  71  tu  perpetuae  bonitatia  edictia  oeeurriati  omvil6ii«, 
ne  Umerent.     16,  72  intellegia  posae  te  eaae  lerUsaimum  aine  diapendio  disciplinae. 


LXXX  CHRONOLOGIA  SYMMACHIA^a. 

et  fortasse  etiam  stilo  eius  conBcriptis  apertisBime  prodit.  Valentimani  imperium  yiris 
militaribus  potissimum  innitebatur,  in  senatum  suspicionem  et  despectum  prae  se  fere- 
bat :  Gratianus  ordinis  privilegia  diligenter  custodiebat  ^^^)  atqne  in  eansis  inter  iudices 
ciyiles  et  militares  divisis  civiles  praeferri  iussit^^^);  praecipue  autem  nimia  iudido- 
rum  criminalium  sereritas  multis  legibus  restricta  est^<^^). 

Constitutiones  illae  maiore  ex  parte  datae  sunt,  cum  Ausonius  quaestor  esset  le- 
gumque  concipiendarum  cura  ei  incumberet;  sed  inter  d.  12  Ian.3««)  et  20  Apr.  a.  378^«') 
ad  culmen  honorum  praefecturam  praetorio  evectus  est  Galliasque  regendas  accepit, 
cum  filius  eius  Hesperius  iam  plus  quam  annum  Italiae  Illyrico  Africae  praepositus 
esset.  sed  poeta  noster  grammaticus  quam  administrator  melior  fuisse  videtur,  nec  ta- 
men  sustinuit  imperator  praeceptorem  honore  privare.  itaque  nova  ratio  excogitata 
est,  qua  nomen  quidem  praefecti  Ausonio  remaneret,  totum  autem  magistratus  onus 
Hesperio  incumberet,  et  Galliae  cum  Italia  coniunctae  sunt,  ita  ut  praefecturam  unam 
Occidentis  efficerent  imperio  collegiali  a  patre  filioque  administrandam  ^^^) .  quod  fac- 
tum  est  inter  mensem  Augustum  a.  378  3«»)  et  d.  5  lulii  a.  379^70).  ged  quamvis 
negotiis  non  magnopere  oneratus  —  omnes  enim  leges,  quarum  inscriptiones  prae- 
fectos  Occidentales  nominant,  una  sola  excepta  Hesperio  missae  sunt,  utpote  qui  exe- 
cutioni  earum  magis  idoneus  esset  —  honorem  tamen  inter  mensem  Septembrem^^^) 
et  d.  3  Decembr.  a.  379  ^^^)  deposuit,  statimque  vetus  illa  inter  Gallias  Italiasque 
divisio  restituta  est^^^),  etiamsi  Hesperius  praefectus  maneret. 

Yixit  Ausonius  minimum  ad  annum  390,  nam  Drepanio  Pacato  proconsuli,  qui 
tum  Africam  rexit^^^),  ludum  septem  sapientum  et  technopaegnion  dedicayit.    sed  quia 


363)  Cod.  Theod.  IX  1,  13;  35,  3. 

364)  Cod.  Theod.  I  15,  7. 

365)  Cod.  Theod.  IX  1,   13;  6,   1.  2;   19,  4;  35,  2.  3  cum  adnot.  Gothofredi. 

366)  Hoc  die  decessor  eius  altlDium  in  codiee  Theodosiano  commemoratur ;  ▼.  quae  ad  epist.  I  89 — 93 
dicturus  sum. 

367)  Cod.  Theod.  VIII  5,  35. 

368)  Gothofredus  ad  Cod.  Theod.  XIII  1,  11.  Ausonius,  quia  numquam  se  praefectum  bis  dicit,  unam 
tantum  praefecturam  gessit,  sed  duplicem,  id  est  per  provincias  praefecturarum  duarum  extensam.  hoc  Go- 
thofredus  iam  dudum  perspexit,  sed  scriptores  recentiorcs  neque  refellernnt  neque  agnoverunt. 

369)  Ansonius  Gallias  solas  administrabat ,  quo  tempore  ad  consulatum  designatus  est  (grat.  act.  8,  40 
agarU  et  pro  me  graticu  voce$  omnium  Oalliarumj  quarum  praefeeto  ha$ui  horu>rificentiam  detulisti) ;  quem  ho- 
norem  Gratianos  in  praeceptorem  contulit,  cum  Sirmii  ageret  (1.  1.  9,  42),  hanc  autem  urbem  initio  mensis 
Augusti  ingressus  est     Amm.  XXXI  11,  6. 

370)  Cod.  Theod.  XIII  1,  11. 

371)  Praefecturam  retiuebat,  cum  gratiarum  actionem  pronuntiavit  (2,  11).  quae  habita  est  in  Baerario 
imperiatis  oraculi  (1,  2)  sive  in  auditorio  sacro  (10,  45),  i.  e.  in  consistorio  principis,  et  tum  quidem,  cum 
Gratianus  Gallias  iam  ingressus  erat  (18,  82),  sed  Treviros  nondum  pervenit  (7,  34  celehrant  equidem  sol- 
lemfus  istos  dies  —  Treveri  principis  beneficio  et  mox  cum  ipso  auctore  beneficii).  imperator  d.  19  Au- 
gusti  Bauzani  {Botten)  agebat  in  itinere  ex  Italia  in  Galliam  (Cod.  Theod.  VI  30,  3  cum  adnot.  Gothofredi), 
d.  14  Sept.  iam  Treviris  erat  (Cod.  Theod.  XIII  3,  12).  oratio  igitur  primis  mensis  Septembris  diebus  pro- 
nuntiata  est.  quo  cum  tempore  congruit,  quod  designatio  consulum  in  annnm  380  nondum  celebrata  erat; 
neque  enim  aliter  Aosonius,  cum  multos  imperatoris  consulatns  se  sperare  diceret  (6,  25;  18,  83),  de  eo, 
qni  anno  proximo  futurus  erat,  tacnisset. 

372)  Hoc  die  successor  eius  commemoratur.     v.  ad  ep.  III  43 — 45. 

373)  Cod.  Theod.  XI  16,  12  dat.  d.  18  Mart.  a.  380.  Ad  virum  clarissimum  et  inlustrem  praefeetum 
praetorio  Italiae  scripta  porreximus  et  q.  s. 

374)  Cod.  Theod.  IX  2,  4. 


I  13-43  AD  AVSONIVM.  LXXXI 

ex  familia  tam  longaeva  originem  dnxit,  nt  pater  eins  et  avns  matemnB  annnm  nona- 
gedmnm  ant  snperassent  ant  saltem  attigissent,  de  ipso  qnoqne  ineertnm  est,  mor- 
tnnsne  sit  ante  Symmachnm  aetate  multo  minorem. 


13  Oratio  Gratiani  Angnsti  in  senatu  recitata  est,  qnae  novt  saeculi  fata  con- 
tinnit,  per  qnam  senatns  lucem  accepit  (9,  13) ,  Symmachns  bonae  spei  impletns  est 
(9,  6).  ea  igitnr  non  lex  aliqna  pnblicata  ant  nnntins  allatus  est,  sed  promissa  in 
postemm  data,  qnibns  novum  saecnlum  senatui  magis  amicum,  qnam  Valentiniani 
dominatio  fnit^^^),  anspicinm  caperet.  qnod  nisi  de  Augnsti  prima  post  patris  obitum 
oratione,  qna  principatns  fntnri  rationes  exposuit,  apte  interpretari  nequeo.  accedit 
qnod  Symmachns  salutem  imperatori  precans  dicit:  9,  20  beneficium  suum  fortuna 
tutetur  et  has  saltem  Romano  nomini  velit  servare  delicias,  nam  saltem  illnd  indi- 
cat,  nomen  Romanum  gravem  paulo  ante  iactnram  fecisse,  qnod  ad  mortem  Valen- 
tiniani  refero.  qna  cnm  re  illud  qnoque  congmit,  qnod  oratio  kalendis  lannariis  lecta 
est  (9,  9).  nam  Angustns  senior  diem  obierat  d.  17  Nov.  a.  375  Bregetione  in  Pan- 
nonia,  filio  Treviris  agente.  si  igitur  tempns  computemus,  qnod  tabellariis  dies  noc- 
tesqneHter  continnantibns  ^^^)  nnntium  in  Galliam  missum  et  orationem  Romam  per- 
vectam  consnmpsisse  probabile  est,  ad  kalendas  fere  lannarias  a.  376  perreniemns. 

14  landes  Mosellae  a  Symmacho  vixdnm  lectae  (10,  6)  continet,  qnam  editam 
esse  a.  370  constat.  eidem  ergo  anno  ant,  si  carmen  Bomam  tardins  perrectnm  esse 
sumpseris,  anno  seqnenti  haec  epistnla  adscribenda  est. 

15  Bcripta  est,  nt  ingeninm  Palladii  rhetoris  anlae  imperiali  commendaretnr^^^), 
neqne  frnstra.  nam  circa  a.  379  in  spem  sui  honoris  in  comitatnm  accitns  (86,  30; 
38,  17)  et  paulo  post  comes  sacramm  largitionnm  creatus  est^^^).  itaqne  hanc  epi- 
stulam  anno  378  ant  379  adsignaverim. 

16  In  Hesperinm  honor  aliquis  recens  collatns  est,  quod  ant  ad  proconsnlatum 
Africae  (a.  376)  ant  ad  praefectnram  praetorio  (a.  377)  referri  debet,  nam  alias  ad- 
ministrationes  non  gessit. 

17  Legatio  Sicnlomm  Ausonio  commendatnr,  qni  magna  tum  in  anla  potentia 
irnebatnr  ^^^) ;  in  magistratn  igitur  aliqno  positus  fuisse  videtnr.  gessit  antem  honores 
tres:  comitivam,  qnaesturam,  praefectnram  praetorio,  quomm  primns  nndus  tantum 
honor  cnm  administratione  nnlla  coniunctus  erat.  qnaesturam  ante  annum  370  non 
accepit,  praefectnram  a.  379  deposuit,  qno  temporis  spatio  epistula  inclndenda  est. 

18  Ansonins  ad  praefectnram  recens  promotns,  initio  a.  378. 


375)  Cf.  Auson.  grat.  act.  1,  3  euria,  honorifteU  modo  laeta  deereiia,  oUm  aollieitis  mae$ta  querimoniis, 

376)  9,  12  tabeUarius  vigiliarum  fesius  adttabat. 

377)  11,  5  ^ee  apud  te  aitenda  rton  eredidi — ,  quod  PaUadio  faetum  volOf  ne  lateant  honeata  prolatu. 
Ausenio  igitur  mnnus  iniangitar,  ne  Palladii  artes  honestas  latere  patiatar,  aut  qnod  idem  est,  ut  publicam 
ei  cnram  comparet. 

378)  y.  ad  eplst.  IX  1. 

379)  11,  31  huie  ai  fautor  aeee»$eris^  fkiturum  reor,  ut  iUi  pro  labore  fruetu$  adeommodeU  ^  qui  $ati$ 
anhni  eonfirmatu$  e$ty  tuffragio  tuo  $ucee$$uram  faeilitaiem  petitionibu$  promovendi$. 

Q.  AyRBLIVS  SyMMAOBYS.  1 


LXXXn  CHRONOLOGU  SYMBiACHl^^^. 

19.  20.  22  Symmachas  excasat,  qaod  ad  coDSalatam  Aasonii  evocatas  non  ve- 
niat;  itaqae  scriptae  sant,  anteqaam  consales  anni  379  fasces  samerent  sab  finem 
anni  praecedentis.  hoc  aatem  ordine  se  excipiant:  22.  20.  19.  nam  in  22  primam 
se  nantiam  designationis  accepisse  innait  gratalationemqne  secandis  litteris  latias  se 
execataram  esse  promittit,  qaod  in  epistala  20  facit.  contra  epistala  19  gratalationis 
manere  iam  absolatas  amicam  in  Gallias  proficiscentem  prosecatas  est. 

21  Symmachas  ab  Aasonio  eyectiones  accepit,  qaas  nisi  praefectas  praetorio  emit- 
tere  non  potait.  cam  praeterea  tam  perfecta  felicitas  eias  praedicetar,  at  nihil  ei  iam 
adici  possit,  sammam  in  re  pablica  honorem,  consalatam,  iam  iniisse  videtar. 

22  y.  ad  epist.  19. 

23  Aasonias  qaaestor  (14,  7) ,  qaem  magistratum  iniit  post  a.  369 ,  deposait  ini- 
tio  a.  378. 

24  scripta,  postqaam  Symraachas  amicitia  com  Aasonio  facta  ex  Galliis  reyersus 
est,  i.  e.  post  a.  369. 

25  Thalassio  Aasonii  genero  tradita  est,  cum  magistrata  aliqao  bene  gesto  ^^^)  per 
arbem  in  Gallias  reyerteretar.  Thalassias  daos  tantam  honores  accepit,  yicariam  per 
Macedoniam  praefectaram  a.  377  et  proconsulatam  Africae  a.  378 — 379  (y.  p.  LXXVni), 
quo  deposito  teste  filio  priyatus  in  patria  remansit.  cum  igitur  Symmachus  consula- 
tum  Ausonii  ut  iam  gestum  yel  saltem  initum  commemoret^^^  magistratus,  de  quo 
loquitur,  Africae  administratio  fuisse  debet,  qua  perfunctum  Thalassium  per  urbem  iter 
fecisse  et  ibi  oratoris  nostri  consuetudine  uti  potuisse,  Paulinus  tradit  (y.  adn.  351). 
itaque  haec  epistula  aestate  a.  379  scripta  est,  quo  tempore  Ausonii  gener  magistra- 
tum  deposuerat. 

26  Ausonius  m  specula  honorum  locatus  et  ideo  varia  et  magna  curans  15,  6,  i.  e. 
praefectus  praetorio,  a.  378 — 379. 

27  Opperior  in  dies  lilteraSj  quales  nunc  mihi  facultas  tua  promittity  amor 
semper  e^rhibuit.  maiorem  scribendi  facultatem,  quam  ante  habuerat,  nulla  alia  ratione 
nancisci  potuit,  quam  negotiis  praefecturae  absolutus,  autnmno  a.  379. 

28  Facis  pro  mutua  diligentia  et  antiquitate  amicitiae  nostrae,  quod  honorem  tuum 
vires  meas  esse  confirmas,  Ausonius  ergo  honorem  aliquem  acceperat,  qui  magnam  in 
aula  potentiam  tribueret.  itaque  scripta  aut  inter  annos  370  et  375,  cum  quaestor 
factus  erat,  aut  initio  a.  378,  cnm  praefectus  praetorio. 

29  Commendaticiae  omnes  ad  illud  tempus  referendae  sunt,  quo  Ausonius  iam  ad 
suromos  honores  processerat.     cf.  ad  ep.  17. 

30  Pro  officiali  aliquo,  qui  sub  Ausonio  merebatur,  yenia  petitur,  quod  commea- 
tus  tempora  egressus  sit.    cf.  ad  ep.  17. 

31.  32  altera  alteri  respondet.  prior  scripta  est,  postqnam  Ausonius  praefecturam 
deposuit  3^2)  ^   posterior  ante  III  6 ,   ubi  Symmachus  aliqua  yerba  ex  illa  mutuata  re- 


'f. 


380)  15)  1  quem  fortuna  honorit  parti  maiorem  benefieiia  sui8  repperii,  emendatio  animi  et  $anetita»  po^ 
tioribw  iam  parcmit,     nnam  igitar  administrationem  deposuerat  et  alteram  maiorem  sperabat. 

381)  14,  29  habet  virum  dignum  te  et  per  te  familia  eonaulati. 

382)  17,  15  ergo  tali  negotio  expende  otium  tuum. 


I  13—43  AD  AVSONIVM.  LXXXIII 

petit^).  incidunt  igitur  in  id  tempus,  quod  autumno  a.  379  et  hieme  a.  380  inclu- 
ditur.    ef.  ad  ep.  UI  6. 

33  Facito^  %U  ceteris  negotiis  tuis  respondendi  cura  praevortat  18,  29.  haec  nego- 
tiorom  commemoratio  magistratum  aliquem  Ausonii  indicare  videtur.  primnm  accepit 
post  a.  369,  ultimum  deposuit  autumno  379. 

34.  35  cf.  ad  ep.  24. 

36  Interpello  occupcUiones  tuas  adsiduitate  colloquii.     cf.  ad  ep.  33  et  29. 

37.  38  AuBonius  ad  magistratum  aliquem  recens  promotus  est.  20,  11  merito  pro^ 
cessus  tuos  in  meo  a£re  duco,  20,  23  quis  tibi  honoris,  inquies^  nostri  fecit  indicium? 
scriptae  igitur  sunt  aut  inter  annos  370  et  375  aut  a.  378.    cf.  ad  ep.  28. 

39.  40  cf.  ad  ep.  33. 

41  cf.  ad  ep.  24. 

42  Ex  verbis  ultimis:  (taedium)  peregrinationis  solare  iusto  amore  provinciae  per- 
spicitur,  hanc  epistulam  ad  magistratum  aliquem  missam  esse,  qui  non  toti  prae- 
fecturae  neque  dioecesi  sed  uni  tantum  provinciae  praefherit.  de  Ausonio  autem,  cuiuB 
omnem  honorum  cursum  ex  scriptis  ipsius  noyimus,  certum  est,  numquam  eum  munere 
iudicis  provincialis  fhnctum  esse.  cum  igitur  ne  de  eo  quidem  constet,  ad  quem  hae 
litterae  perperam  inter  Ausonianas  coUocatae  (cf.  p.  XXIV)  scriptae  sint,  multo  mi- 
uus  de  tempore  iudicari  potest. 

43  cf.  ad  ep.  33. 


I  44-55  AD  AGORIVM  PRAETEXTATVM. 

Quia  ea,  quae  de  Praetextati  vita  et  honoribus  innotuerunt,  maiore  ex  parte  in- 
scriptionibus  eius  nituntur,  omnes  h.  I.  compono: 

1)  Bomae  in  epistylio  porticus  iuxta  cliyum  Gapitolinum.  [Deorum  c]onsentium 
sacrosancta  simulacra  cum  omni  lo[ci  totius  adornaiio]ne  cultu  in  f[ormam  antiquam  re- 
stituto  V]ettius  Praetextatus  v[ir)  c{larissimus)   pra[efectus  u]rbi   [reposuit]    curante  Lon- 

geio  [ v(iro)  c(larissimo)  c]onsul[ari,     C.  I.  L.  VI  102.     posita  est  a  Praetex- 

tato  praefecturam  urbanam  gerente  a.  367  aut  368. 

2)  Gorlyne  Cretae.  'AYopiov  npatTearaTov  tov  XafxirpoTaTov  aTro  ^irap^cDv  ttj;  paai- 
A£oooaT3<;  fP]«>[fA]T^?  SoYfAaTi  t^?  XajATrpa?  ropTuv(a)v  ^ouX^c  Olxoojjievio?  Aoa(&eo;  'AaxXr^ 
itio8oTo<;  0  Xafj.icpoTaToc  oicaTixo?  avionrjoev.  C.  I.  G.  II  2594.  omnes  tituli,  qui  Oecu- 
menium  Dositheum  Asclepiodotum  consularem  Cretae  nominant,  inter  a.  382  et  384 
positi  sunt.  nam  primus  eorum  statuae  Valerii  Severi  praefecturam  urbis  gerentis  sub- 
scriptus  erat  (C.  I.  G.  II  2595),  qui  hoc  magistratu  a.  382  fungebatur,  ultimus  autem 
statuae  Sex.  Petronii  Probi  ex  praefecto  praetorio  ter,  quem  honorem  ante  initium 
a.  384  non  deposuit*^^). 


383)  Ansonins  p.  17,  21  modo  ifUellego,  quam  mellea  res  $U  oratio,  quam  delenifica  et  quam  auada 
faeundia.  Symmachus  p.  71,  31  $ed  fortunae  no$trae  tantum  vulnu$  e$tj  ut  ei  ne  ttui  quidem  delenific  a 
et  $uada  faeundia  eicatricem  po$$it  obducere. 

384)  V.  ad  epiat.  I  56—61  et  VIH  6. 

1* 


LXXXIV  CHRONOLOGIA  SYMMACH/ANA. 

3)  Titnlas  Praetextati  sepulcralis  in  basi  magna  marmorea  reperta  Romae.  in 
fronte  baseos:  D(is)  M(anibus).  VeUius  Agorius  Praetextalus ,  augur^  p[o]ntifex  Vestae^ 
pontifex  Sol[is],  quindecemvir ,  curialis  Herc[u]liSf  sacralus  Libero  et  Eleusi[nii]s j  hiero- 
phanta^  neocorus ,  tauroboliatus ,  pater  patrum.  —  in  [r]e  publica  ver[o]:  quaestor  can- 
didatus,  pretor  urbanus,  corrector  Tusciae  et  Vmbriae,  consularis  Lusitaniae,  proconstUe 
Achaiae,  praefectus  urbi,  legatus  a  senatu  missus  F[//],  praefectus  praetorio  II  Italia^  et 
Illyricij  consul  ordinarius  designatus,  —  et  Aconia  Pabia  Paulina  c(larissima)  f(emina), 
sacrata  Cereri  et  Eleusiniis,  sacrata  apud  Eginam  Hecatae,  tauroboliaM ,  hierophantria. 
hi  coniuncti  simul  vixerunt  ann(is)  XL. 

In  latere  dextro :   Vettius  Agorius  Praetextatus  Paulinae  coniugi : 

Paulina,  veri  et  castitatis  conscia, 
dicata  templis  atq(ue)  amica  numinum, 
sibi  maritum  praeferens,  Romam  viro, 
pudenSy  fidelis,  pura  mente  et  corpore, 
benigna  cunctis,  utilis  penatibus 


In  latere  sinistro:   Vettius  Agorius  Praetextatus  Paulinae  coniugi: 

Paulina,  nostri  pectoris  consortio 

fomes  pudoris,  castitatis  vinculum 

amorque  purus  et  fides  caelo  sata, 

arcana  mentis  cui  reclusa  credidi, 

munus  deorum,  qui  maritalem  torum 

nectunt  amicis  et  pudicis  nexibus 

pietate  matris ,  coniugali  gratia, 

nexu  sororis,  filiae  modestia, 

et  quanta  amicis  iungimur  fiducia, 

aetatis  usu  consecrandi  foedere, 

iugi  fideli  simplici  concordia 

iuvans  maritum,  diligens,  ornans,  colens. 

In  parte  postica: 

Sple]ndor  parentum  nil  mihi  maius  dedit, 

quam]  quod  marito  digna  iam  tum  visa  sum, 

se\d  lumen  omne  vel  decus  nomen  viri, 

Agori,  superbo  qui  creatus  germine 

patriam  senatum  coniugemq(ue)  inluminas 

probitate  mentis  moribus  studiis  simul, 

virtutis  apicem  quis  supremum  nanctus  es, 

tu  namque,  quidquid  lingua  utraq(ue)  est  proditum 

cura  soforum,  porta  quis  caeli  patet, 

vel  quae  periti  condidere  carmina, 

vel  qua^  solutis  vocibus  sunt  edita, 

meliora  reddis  quam  legendo  sumpseras. 

sed  ista  parva:  tu  pius  m\y]stes  sacris 

teletis  reperta  mentis  arcano  premis 

divumque  numen  multiplex  doctus  colis , 

sociam  benigne  coniugem  nectens  sacris 

hominum  deumque  consciam  ac  fidam  tibi. 


I  44—55  AD  PRAETEXTATVM.  LXXXV 

quid  nunc  honores  aut  potestates  loquar 
hominumque  votis  adpetita  gaudia, 
quae  tu  caduca  ac  parva  semper  autumans 
divum  sacerdos  infulis  celsus  clues? 
tu  me,  marite,  disciplinarum  bono 
puram  ac  pudicam  sorte  mortis  eximens 
in  templa  ducis  ac  famulam  divis  dicas; 
te  teste  cunctis  imbuor  mysteriis; 
tu  Dindymenes  Atteosqu[e]  antistitem 
teletis  honoras  taureis  consors  pius ; 
Hecates  ministram  irina  secreta  edoces 
Cererisque  Graiae  tu  sacris  dignam  paras. 
te  propter  omnis  me  beatam,  me  piam 
celebrant,  quod  ipse  me  bonam  disseminas 
totum  per  orbem:  ignota  noscor  omnibus; 
nam  te  marito  cur  placere  non  queam? 
exemplum  de  me  Romulae  matres  petunt 
subolemque  pulchram,  si  tuae  simUis,  putant; 
optant  probantque  nunc  viri,  nunc  feminae, 
quae  tu  magister  indidisti  insignia, 
his  nunc  ademptis  maesta  coniunx  maceror 
felix,  maritum  si  superstitem  mihi 
divi  dedissent,  sed  tamen  felix,  tua 
quia  sum  fuique  postque  mortem  mox  ero. 

C.  I.  L.  VI  1779. 

4)  Romae  in  monte  Aventino.  Vettio  Agorio  Praetextato  v{iro)  c(larissimo)  et  inl(ustri)j 
correctori  Tusciae  et  Vmbriae,  consulari  Lusitaniae,  proconsuli  Achaiae,  praef(ecto)  urb(i), 
praef(ecto)  praetorii  Illyrici  Italiae  et  Africae,  cons(uli)  designato,  legato  amplissimi  or- 
dinis  septies  et  ad  impetrandum  reb(us)  arduis  semper  opposito,  parenti  publice  privatim- 
q[ue)  reverendo,  tU  etiam  statuae  ipsius  domus  honoraret  insignia  constitui  locarique  cu- 
ravit C.  L  L.  VI  1777. 

5)  Romae  in  monte  Caelio.  Agorii  —  Vettio  Agorio  Praetextato  v(iro)  c{larissimo) . 
In  colnmna  priore:  pontifici  Vestae,  pontifici  Soli,  quindecemviro ,  auguri^  tauroboliato, 
curta/i,  neocoro,  hierofantae,  patri  sacrorum.  In  columna  altera:  quaestori  candidato, 
praetori  urbano,  correctori  Tusciae  et  Vmbriae,  consulari  Lusitaniae,  proconsuli  Achaiae^ 
praefecto  urbi,  praef(ecto)  praet(orio)  II  Italiae  et  Illyrici,  consuli  designato.  —  dedicata 
kaL  Febr.  d{omino)  n(ostro)  Pl{avio)  Valentiniano  Aug(usto)  III  et  Eutropio  conss.  (387). 
C.  L  L.  VI  1778. 

6)  Fragmentum  simile  in  foro  Romano  repertum.     C.  I.  L.  VI  1779*. 

7)  Romae  in  Esquiliis.  Coeliae  Concordiae,  virgini  Vestali  maximae,  Fabia  Paulina 
o{larissima)  f(emina)  statuam  faciendam  conlocandamque  curavit  cum  propter  egregiam  eius 
pudicitiam  insignemque  circa  cultum  divinum  sanctitatem,  tum  quod  haec  prior  eius  viro 
VMo  Agorio  Praetextato  v{iro)  c(larissimo),  omnia  singulari  dignoque  etiam  ab  huiusmodi 
^irginibus  et  sacerdotibus  coli,  statuam  conlocarat.     C.  I.  L.  VI  2145. 

8)  Romae  in  campo.  Fabiae  Aconiae  Paulinae  c(larissimae)  f(eminae),  filiae  Aconi[i] 
Gatullini  v(iri)  c(larissimt)  ex  praef(ecto)  et  consule  ord{inario) ,   uxori  Vetti  Praetextati 


L 


LXXXVI  CHRONOLOGIA  SYMMACHX^ATA. 

v{tn)  c{larissmi)  praef{ecU)  et  consulis  designatij  sacratae  apud  Eletisinam  deo  laccho 
Cereri  et  Corae,  sacratae  apud  Laemam  deo  Libero  et  Cereri  et  Corae,  sacratae  apud 
Aeginam  deabuSy  tauroboliata^j  Isiacae,  Hierophantriae  deae  Hecatae^  graecosacraneae  deae 
Cereris.     C.  I.  L.  VI  1780. 

9)  Bomae  in  Esquiliis  duae  fistulae  aquariae  repertae  sant,  in  quarum  altera  bis 
legitur  Vet[tius)  Praetextat{us],  in  altera  hinc  Fi ,  ,  .  .  aulina  .  .  . ,  illinc  IIIIXXXX  Fi  Pau- 
linae.  eodem  loco  prodiit  lapis  cum  epigrammate,  cuius  pauca  tantum  verba  super- 
sunt;  sed  alteri  eius  margini  inscriptum  erat:    Veltii  Agorii.     C.  I.  L.  VI  1781. 

Vettius  Agorius  Praetextatus  ^^^)  ex  familia  urbana  nobilissima^s^)  ortus  est.  pa- 
trem  eius  C.  Vettium  Cossinium  Rufinum  praefectum  urbis  a.  315  consulem  a.  323 
fuisse  crediderim  cum  propter  nomen  Vettium,  quod  in  summis  eius  temporis  magi- 
stratibus  alioquin  non  inveni,  tum  quia  corrector  Tusciae  atque  Vmbriae  et  proconsul 
Achaiae  fuit  ^^^) ,  Praetextatus  autem  iisdem  administrationibus  functus  est  et  sacer- 
dotia  quoque  duo,  pontificatus  Solis  et  auguratus,  utrique  communia  sunt.  vetus  enim 
Romanorum  mos  erat,  ut  in  sacerdotum  collegiis  patribns  filii  succederent,  et  ut  in 
iisdem  provinciis,  quibus  illi  cum  laude  praefuerant,  filii  honorum  cursum  auspicaren- 
tur,  pietatis  esse  videbatur  ^^^) .  natus  est  aliquantum  ante  a.  330,  nam  a.  344  iam 
uxorem  duxit  ^^^)  Aconiam  Fabiam  Paulinam  ^^^) ,  filiam  Aconii  Catullini  Philomatii  prae- 
fecti  urbis  a.  342 — 344,  consulis  a.  349»»»),  nec  suboles  matrimonio  defuit^^^j,  iutej. 
doctos  illos  antiquitatis  studiosos,  qui  cum  artam  coniunctionem  inter  religionem  litteras- 
que  Romanas  perspicerent,  utrasque  eodem  ardore  ab  interitu  vindicabant,  vel  primum 


385]  Nomine  integro  appelUtnr  in  titulis  3 — 5.  7.  9 ,  AgoTiw  PT<uUxiatui  in  iuscriptionibus  epistuU- 
rum  Symmachi  et  in  titnlo  Graeco  2,  VetiHu  PraetextaHu  2S9,  6.  14;  Boethius,  comment.  in  Arist.  de  interpr. 
edit.  sec.  I  1  p.  289;  in  inscriptionibus  1.  8.  9;  apud  Macrobium  passim,  PraetextatuM  passim,  Vettius  apud 
Macrobium  passim,  Agorius  in  carmine  inscriptionis  3. 

386)  Inscr.  3  Agori^  superbo  qui  ereattu  germinef  patriam  ienatum  coniugemqtu  inluminaa  prohitate  men- 
tis  moribua  itudii$  «Imttf.  Symm.  25,  32  vos  Etruria  quousgue  retifhebit?  iam  querimur  esse  aliquid,  quod 
tamdiu  civibui  praeferatur.  sit  licet  ruris  status  mitiorf  non  potest  bene  defrui  ofto,  qui  8uia  abaentibua 
timet.  288,  25  magnum  civibua  gratia  reliquit  dolorem.  289,  6  Veitium  Praeiextaium  —  fata  rapuerunt 
aummo  patriae  gemiiu,  cui  decua  inaigne  praeatabat.  289,  15  fdicior  civium  latrimia,  quam  gaudiia  auia. 
Amm.  XXYII  9,  8  de  Praetextati  praefectura  urbana  loquens:  adeptfia  eatj  id  quod  raro  corUingit^  ut  eum  U- 
meretur,  amorem  non  perderet  civium.  domus  eius  urbanas  novimus  duas,  alteram  Esquilinam,  ubi  inscrip* 
tiones  9  et  7  in  lucem  prodierunt,  alteram  Aventinam,  ubi  statua  Praetextati  a  fllio  eius  coUocata  erat.  Inscr. 
4  ut  etiam  aUUuae  ipaiua  domua  honoraret  inaignia. 

387)  C.  I.  L.  X  5061  Atinae.  C.  VeUio  Coaainio  Bufino  v{iro)  c{lariaaimo)j  praefeeto  ur6i,  comiU  (duo- 
rum)  Aug(uaUmmi)  n(oatrorum) ,  corr(ectori)  Camp(aniae) ,  corr(ectori)  Tuaciae  et  Vmbri<u ,  corr(ectori)  Ven{e]tiae 
et  Hiatriae ,  cur(atori)  alvei  Tiberia  et  cloacarum  aaerae  urbia ,  cur(atori)  viae  Flaminiae ,  procoruuli  provinciae 
Achaiae  aortitOf  pontifici  dei  aoUa ,  auguriy  aaUo  Palatino  y  ordo  populuaque  Atinaa  j  quod  in  eorreetura  eiua^ 
quae  aaeviaaimam  iyrannidem  ineurrerat,  nuUant  iniuriam  auaiinuerity  patrono  digniaaimo. 

388)  Eadem  ratione  Yenustus  et  fllius  eius  Virius  Nicomachus  Flavianus  Siciliae  praeerant;  y.  ad  epi- 
stulas  Ubri  n. 

389)  Inser.  3  hi  eoniuneU  ahnul  vixerunt  annia  XL, 

390)  Ita  nuncupatur  in  inscriptione  sepulcri  sui  3;  Fabia  Aconia  Paulina  inscr.  8;  Fabia  PauUna  inscr.  7. 
Fi  (Fabia?)  Paulina  in  inscriptione  flstulae  aquariae  9.  Paulina  in  carmine  inscriptionis  3  et  apud  Symm. 
p.  24,  20.  26. 

391)  Inscr.  8;  Chronogr.  a.  354. 

392)  Insor.  3  aubolemqae  pulehram^  ai  tuae  8<mt(M,  puiant.  statua  Praetextati,  cui  titulus  4  subscrip- 
tus  erat,  a  fllio  eius  posita  est,  quod  verba  eius  ultima  indicant:  parenti  pubUee  privaUmque  reverendo,  ut 
eUam  atatuae  ipaiua  domua  honoraret  inaignia  conaUtui  coUocarique  curavit.     nomen  fllii,  quod  sequebatur,  periiC 


I  44—55  AD  PRAETEXTATVM.  LXXXVII 

• 

locam  obtinebat  ^^^) .  nam  et  libris  veterum  emendandis  operam  nayayit^^^)  et  Ari- 
stotelis  analytica  vel  potins  Themistii  paraphrasin  eomm  latine  verlit^^^) ,  praecipne 
antem  omnia  Bumma  sacerdotia  gerebat^^^j  et  mnneribns  eorum  magna  cum  cura 
fungebatur  ^d^)  omnibusqne  mysteriis  ipse  initiatus  est  atque  uxorem  initiari  fecit^^^). 
quae  cum  non  eiusmodi  essent,  ut  Praetextatum  imperatori  christianae  legis  studio- 
sissimo  Constantio  commendarent,  usque  ad  annum  fere  aetatis  trigesimum  quintum 
correetor  tantum  Tusciae  et  Vmbriae  et  consularis  Lusitaniae  factus  est,  quos  ho- 
nores  homines  genere  nobili  orti  in  prima  adulescentia  gerere  solebant.  sed  post- 
quam  Gonstantio  mortuo  lulianus  defensor  religionis  veteris  summam  rerum  adeptus 
est,  statim  (a.  362)  Praetextatus  quoque  dignitatem  proconsularem  et  Achaiam  regen- 
dam  accepit^^^).  qua  in  administratione  positus,  cum  brevi  gentilium  gaudio  luliani 
morte  finito  Yalentinianus  regimen  orbis  Romani  acceperat  (a.  364),  constitutioni  con- 
tra  sacra  noctuma  d.  9  Sept.  a.  364  datae^^^^j  fortiter  resistebat  imperatoresque  eo 
adduxit,  ut  lex  effectu  priyaretur^^*).  neque  tamen  Valentinianum  hac  loquendi  li- 
bertate  offendit,  quin  immo  inter  d.  5  Mai.  ^^^)  et  18  Aug.  a.  367  Viyentio  successit 
in  praefectura  urbana,   quam  Olybrio  tradidit  inter  d.  20  Sept.  a.  368  ^^^)  et  28  lan. 


393)  Hieron.  cotitr.  lohann.  Hierosol.  8  miserdbilia  PraeUxtatu$,  qui  deiignatua  eontul  est  mortuusy  homo 
Boerilegus  et  idolorum,  euZtor,  solebat  luderu  beato  papae  Damaao  dieere:  ^facUe  me  Bomanae  eccUsiae  episeo- 
pum  et  ero  protinus  chri8tianu9\  Macrob.  I  11,  1  quia  princepa  religiosorum  putatWy  nonnulla  iam  et  super- 
»tUionis  admiscety  quasi  vero  nobia  fas  non  sit  Praetextato  aliquando  non  credere.  17,  1  quia  sacrorum  om- 
nittm  praesulem  esse  <e,  Vetti  Praetextatef  divina  voluenmt,  7,  17  S€terorum  omnium  Vettius  uniee  eonscius. 
hac  ratione  adductns  Macrobius  in  domo  Praetextati  Saturnalia  sua  celebrata  esse  flngit  ipsumque  principem 
totins  disputationis  facit. 

394)  Inscr.  3  tu  namquej  quidquid  lingua  utraque  est  proditum  cura  sofommy  porta  quts  caeli  patetf 
vel  quae  periti  condidere  earminOf  vel  quae  soluUs  vocibus  sunt  edtta,  meUora  reddis  quam  legendo  sumpseras, 
Symm.  26,  14  nam  remissa  tempora  et  ab  negotiis  pubUeis  feriata  Ubris  veterum  ruminandis  libenter  expendis, 
cf.  0.  lahn,  Ueber  die  Subscriptionen  in  den  Handschriften  romischer  Klassiker,  Ber,  der  k,  saehs,  QeseUseh, 
der  Wissenseh.  111  1S61  p.  338. 

395)  Boethius,  comm.  in  Arist.  de  interpr.  edit,  sec.  I  1  p.  289.  mihi  maior  persequendi  operis  eausa 
est,  quod  fhon  facile  quisquam  vel  transferendi  vel  etiam  eommentandi  continuam  sumpserit  seriem,  nisi  quod 
VeUius  Praetextatus  priores  postremosque  analyticos  non  vertendo  Aristotelem  LaUno  sermoni  tradidit  ud  trans- 
ferendo  Themistium,  quod  qui  utrosque  legitj  facile  inteltegU. 

396)  Pontiflcatum  commemorat  Symm.  24,   15;  cf.  25,   10;  reliqua  enumerant  tituli  3  et  5. 

397)  Symmachi  epistulae  quattuor  I  46.  47.  49.  51  ad  Praetextatum  missae  de  sacris  loquuntur,  qtiae 
in  omni  reliquo  corpore  rarissime  tantnm  commemorantur.     cf.  Macrob.  11.  11. 

398)  Inscr.  3.  5.  8. 

399)  Amm.  XXII  7,  6  aderat  his  omnibtis  Praetextatus ,  praeclarae  indolis  gravitaUsque  priseae  senatory 
ex  negoUo  prqprio  forie  repertus  apud  Constantinopolim ,  quem  arbitrio  suo  Aehaiae  proeonsulari  praefecerat 
potestaU.  Himeiius  orationem  scripsit  eU  t6v  dvduTiaTov  t^c  'EXXdEoc  npaiTcxordTov  Phot.  bibl.  cod.  165 
p.  J08  B  4. 

400)  Cod.  Theod.  IX  16,  7. 

401)  Zotim.  IV  3  IicbI  ti  xal  v6(aidv  eUcpopdl(  ^(6xet  nof^aao^at,  ditp'  eorlac  ^^ep  dpEapLCvo^  toIc 
vtiXTCptvdc  ^(6Xue  OuoCa^  dirtTeXetodat ,  toT(  p.uoapa»<  piv  oSv  icparrofAf^ott  ifAico&div  Stot  tou  TOtou^  v^fAou 
^eviodat  PouX6(jievoc  •  ^el  ^h  npatTeSraTo?  6  rfj?  'EXXdSo^  ti?)v  dv^uTraTov  Ij^mv  dpyrt(i ,  dvi?jp  h  icc£oai(  5ta- 
Tcp^icoov  ToU  dpCTau ,  toutov  I^  t6v  v^p.ov  dpicuTov  Tou  'EXX»)oi  xaTaoTifjoetv  t6v  piov ,  el  (iiXXotev  xa)X6e- 
o^at  xa  ouvlij^ovTa  xb  d>t%^fSm6tos  ^f^oc  d-^idrcaxa  p.uoT^pta  xaTd  ^opi6v  IxTeXetv,  iicfrpe^j^ev  dpY0UVT0«  tou 
^6{A0U  icpdTTeodat  Tcdvca  xaTd  tA  ii  dp^fjc  TcdTpta. 

402)  God.  Theod.  IX  38,  3. 

403)  Praefectus  urbi  praescribitur  legibus  his:  d.  18  Aug.  367  Cod.  Theod.  YIU  14,  1.  d.  27  Aug. 
367  God.  Theod.  Yin  14,  1.  d.  8  Oct.  367  God.  Theod.  XIY  4,  4.  haec  lex  coniungenda  est  cum  cod. 
Theod.  IX  40,  10,    quae    eundem    diem    et    lonum    sed    consules   praecedentes    perperam    subscriptos   habet. 


LXXXVm  CHRONOLOGIA  SYMMACHr^NA. 

a.  369^0^).  adminiBtrationem  eins  snmmis  landibus  ornat  Ammianns  Marcellinns 
XXVn  9,  8 :  haec  intei*  Praetextatus  praefecturam  urbis  svblimius  curans  per  tntegri" 
tatis  multiplices  (ictus  et  probitatiSj  quibus  ab  adulescentiae  rudimentis  inclaruit,  adepttis 
estj  id  quod  raro  contingit,  ut  cum  timeretur,  amorem  non  perderet  civium  minus  fiiynari 
solitum  erga  iudices  formidatos.  cuius  auctoritate  imtisque  veritatis  suffragiis  tumultu 
lenitOy  quem  christianorum  iurgia  concitaruntj  pulsoque  Vrsino  alta  quies  parta  proposito 
civium  Romanorum  aptissima  et  adulescebat  gloria  praeclari  rectoris  plura  et  utilia  dis- 
ponentis^^^).  namque  et  maeniana  sustulit  omnia  fabiicari  Romae  priscis  quoque  vetita 
legibus  et  discrevit  ab  aedibus  sacris  privatorum  parietes  iisdem  inverecunde  conexos 
ponderaque  per  regiones  instituit  universas,  cum  aviditati  multorum  ex  libidine  trutinas 
conponentium  occurri  nequiret,  in  examinandis  vero  litibus  ante  alios  id  impetravitj 
quod  laudando  Bmtum  Tullius  refert,  ut  cum  nihil  ad  gratiam  faceretj  omnia  tamen 
grata  viderentur  esse^  quae  factitabat. 

Praefectnra  igitnr  deposita  ea  anctoritate  in  senatn  eaqne  gratia  apnd  Angnstos 
yigebat,  nt  si  qna  res  difficilior  impetranda  erat,  plernmqne  in  legationibns  ordinis  ad 
comitatnm  missis  locnm  principem  obtinebat^^^j.  praeterea  statnae  ei  et  in  provinciis 
(Inscr.  2]  et  in  nrbe  erectae  snnt^^^j,  qni  honor  saecnlo  qnarto  mnlto  maior  rariorqne 
erat  qnam  ante  Diocletiani  imperinm.  sed  nihilo  minns  per  annos  quindecim  privatns 
remansit,  nsqne  dnm  gentilium  partes  Gratiani  morte  novas  in  anla  vires  nactae  snnt. 
tnm  enim  Symmacho  praefecto  urbi  creato  Praetextatns  praefectnram  praetorio  per 
Italiam  accepit;  qnos  magistratns  iniemnt  inter  dies  19  lan.  et  21  Mai.  a.  384.  y.  adn. 
210.  panlo  post  etiam  mains  signnm  fayoris  Augnsti  accepit,  consnlatnm  in  annnm 
385,  sed  ante  qnam  fasces  sumeret,  mortnns  est^^^).  qna  re  cognitsL  recusavit  populus 
soUemnes  theatri  voluptates  memoriamque  eius  inlusti^em  multa  adclamatione  testatus  gra- 
viter  egit  cum  livore  fortunae,  quod  sibi  inclytorum  principum  beneficia  sustuHsset^^^) , 
senatns  antem  statnam  ei  ab  imperatoribns  impetrayit^'^)  fortasse  eandem,  cnins  reli- 
qniae  nnper  in  foro  Bomano  repertae  sunt  (Inscr.  6),  aliamqne  yirgines  Yestales 
snmmo  sacromm  defensori  posnemnt^^^]. 


d.  18  Nov.  367  Cod.  Theod.  VI  35,  7.     d.  30  Un.  368  Cod.  Theod.  XIII  3,  8.     d.  12  lun.  368   Reflcrip- 
tnm  codids  yaticani  apud  Baroniam  ann.  eccl.  ly  p.  221.     d.  20  Sept.  368  Cod.  Tbeod.  I  6,  6. 

404)  Cod.  Theod.  Xiy  8,  2. 

405)  Eandem  rem  spectant  constitutiones  codiois  yaticani  a  Baronio  ann.  ecol.  ly  p.  221  editae. 

406)  Inscr.  4  Ugato  amplissimi  ordinis  septies  et  ad  impetrandum  rebua  arduia  temper  oppoaito.  cf. 
Inscr.  3.  Amm.  XXyjlI  1,  24  de  saevitia  Maximini  yicarii  urbis  locutus  pergit:  et  ne  tot  malis  dissimulatis 
pa:iUatimque  serpentibus  aeervi  creseerent  aerumnarumj  nobititatis  decreto  legati  mittuntur  Praetextatua  ex  urhi 
praefeeto  et  ex  vicario  Venu$tu$  et  ex  eontulari  Minervius  oraturi,  ne  delietia  supplieia  aint  grandiora  neve  u- 
nator  quitquam  inusitato  et  inlicito  more  tormentis  exponeretur, 

407)  24,  1  statuas  etiam  reeepistis  iisdem  paene  populi  adclamationibus,  qiUbus  amiseratis. 

408)  De  praefeotura  Praetextati  ▼.  prteter  locos  in  adn.  210  laudatos  Cod.  lust.  I  54,  5  dat.  d.  9  Sept. 
t.  384;  de  morte  eius  ▼.  adn.  219  et  Symm.  rel.  10 — 12.  24;  Hieron.  contra  lohann.  Hieros.  8;  epist.  23, 
2—3;  39,  3. 

409)  288,  25;  cf.  289,  15.  18;  299,  14;  Hieron.  ep.  23,  3  ad  euius  interitum  urbs  universa  eommota  est. 

410)  Symm.  relat.  12. 

411)  54,  17;  Inscr.  7. 


I  44—55  AD  PRAETEXTATVM.  LXXXIX. 

44.  52  altera  epistala  orationem  pro  Trygetio  habitam  d.  9  lan.  a.  376  ad  Prae- 
textatnm  mittit,  altera  litteris  de  oratione  acc^pta  scriptis  respondet.    v.  p.  VI. 

45.  47.  48.  53  cmn  Praetextatns  anno  384  exennte  diem  obierit,  postea  scriptae 
esse  non  possnnt. 

46  tabellarii  mnnere  fungitnr  Titianus  Symmachi  frater,  qni  a.  380  exennte  mor- 
tuns  est;  sed  certius  quoque  temporis  indicium  ex  ultimis  epistulae  verbis  petendum 
esse  videtur:  rides?  et  libet.  ut  rideaSj  afuisti.  plura  desino ^  ne  qui  strictim  meliora 
detexui,  amaris  videar  inmorari,  Praetextatus  igitur,  si  in  urbe  fuisset,  tam  gravia 
incommoda  aut  perpessus  esset  aut  saltem  vidisset  et  audisset,  ut  omnem  ridendi  volun- 
tatem  perderet;  quod,  cum  tota  fere  historia  urbis  Romae  illo  saeculo  in  rei  annona- 
riae  ubertate  et  penuria  versetur,  ad  famem  aliquam  retulerim.  fuerunt,  ut  ex  Am- 
brosii  de  offic.  ministr.  lU  7  discimus,  brevi  intervallo  duae,  quarum  posterior,  quae 
in  annum  383  incidit,  propter  Titiani  commemorationem  hoc  loco  intellegi  nequit.  de 
prioris  tempore  non  constat  nisi  ex  eo,  quod  ab  Ammiano  Marcellino  enarrata  non 
est;  qui  cum  res  in  Occidente  gestas  usque  ad  a.  375  persecutus  sit,  spatio  annorum 
376  et  380  includitnr,  si  quidem  verba  Symmachi,  quae  modo  exscripsimus,  ad  illam 
urbis  calamitatem  referamus.  praefectum  autem,  qui  famis  tempore  urbi  praefuit^ 
Magnum  cognominatum  fuisse,  indicat  Ambrosius^^^j,  et  in  praefectorum  serie  reperi- 
tur  hieme  379/80  Arborius,  Ausonii  ex  sorore  nepos,  qui  cum  ovo}ia  xopiov  a  matris 
avunculo  Aemilio  Magno  Arborio  duxerit  (v.  p.  LXXVI),  reliqua  quoque  nomina  eius 
facile  gessisse  potest;  quod  si  factum  esse  sumamus,  scripta  erit  epistula  vcre  a.  380, 
cum  Titianus  vicarius  Africae  factus  (v.  p.  CVI)  per  Praetextati  Baianum**^)  in  pro- 
vinciam  profecturus  erat. 

47.  48  V.  ad  ep.  45. 

49  quaeris  ut  civis  ad  bonum  commune  genit^is^  quid  super  rebus  anxiis  vero  pro- 
ximum  nuntietur.  certis  indicibus  secunda  cognovimus;  dehinc  multi  silentii  suspicio 
sollicitis  rumoribus  tocum  fecit.  sed  mihi  opinionum  talium^  quae  sine  auctore  prodeunt, 
nulla  curatio  est.  secunda  illa,  quae  certis  indicibus  Romae  cognita  erant,  ad  Seba- 
stiaui  victoriam  de  Gothis  reportatam^*^)  retulerim,  rumores  sollicitos  ad  cladem 
Hadrianopolitanam  paulo  post  (d.  9  Aug.  a.  378)  secutam. 

50  Symmachi  pater  25,  18  commemoratur,  qui  anno  376  exeunte  mortuus  est. 

51  statueramus  in  externis  adhuc  morari;  sed  tabantis  patriae  nuntius  destinata 
mutavit,  cum  mihi  in  communibus  malis  decolor  videretur  securitas  mea.  —  non  potest 
bene  defrui  otio,  qui  stiis  absentibus  timet.  cum  anno  383  fames  in  urbe  grassabatur, 
Symmachus  e  Campania  Romam  reversus  est.  cf.  ad  ep.  n  4.  eidem  tempori  con- 
venit,  quod  dicit,  aiis  deesse  Romanos  genus  esse  ambiendi;  nam  anno  praecedente 
Gratianus  aram  Victoriae  everterat  et  sumptus  publicos  sacris  detraxerat.    v.  p,  LIII. 

52  V.  ad  ep.  44. 


412)  De  off.  ministr.  III  7,  48  hic  Magnun  vere  probalus^  qui  vere  potuit  imperatori  dicere  (lemonslrans 
provineiae  totius  populos:  ^  kos  tibi  omne$  reaervavi!  hi  vivunt  benefirio  lui  ttenatus!  ho»  tua  curin  morti  ah»- 
tuUtl'  cf.  Ilermae  v.  XVIII  p.  296. 

413)  24,  7.  20. 

414)  Amm.   XXXI   II,   4;   rf.    12,    1    Sehaxtianw  mbinde  Acribenn  facta  dictis  erag^erahat. 
Q.  AvBiiLiTs  Stmmacuvm.  q^ 


XC  CHRONOLOGIA  SYMMACfllAiU. 

53  V.  ad  ep.  45. 

54  paulo  post  Celsini  TitiaDi  mort^m  scripta  est,  qni  anno  380  exeunte  diem 
obiit.     V.  p.  CVI. 

55  tibi  pro  nostra  amicitia  salis  gratulor,  cuius  labor  saluti  publicae  commodabit. 
haec  gratnlatio  ad  Praetextati  praefectnram  praetorio  referenda  est,  qnam  initio  a.  384 
accepit.  nam  ne  de  praefectnra  nrbana  (a.  367)  cogitemns,  Symmachi  aetas  obstat, 
qni  in  hac  epistula  non  nt  invenis  cnm  homine  seniore  snmmis  iam  honoribns  fnncto 
loqnitnr,  sed  nt  vir  cnm  viro  amico. 


I  56-61  AD  PROBVM. 

Nnllns  nmqnam  vir  partinm  civilinm  sub  imperatoribns  Romanis  tot  et  tam  din- 
tinos  magistratns  gessit,  nnllns  tanta  potentia  nsns  est,  qnam  Sex.  Petronins  Probns, 
id  qnod  Marcellino  teste  vel  praecipne  nobilitati  generis  debebat.  mnltae  enim  fami- 
liae  ingentes  enm  nt  dominnm  snnm  colebant,  et  nt  necessitudine  snmmi  iudicis  in  liti- 
bus  adinvarentnr,  omni,  qna  in  anla  valebant,  gratia  ad  praefectnras  ei  snffragaban- 
tnr^i^).  de  Probo  igitnr  actnris  a  familia  eins  principinm  snmendum  est,  qnare  stemma 
composnimns  rationesque  edemus,  quibus  cognationes  in  eo  propositae  nitnntur. 

I  C.  I.  L.  Vin  1437  Thibnrsid  Bure.  Sex,  Cocceio  Anicio  Fausto  Faulino  proco[nsuli) 
provinciae  Afr[ic]ae  res  publica  [co]loniae  (nomen  erasnm)  Augustae,  propter  litteramm 
formam  nomenque  coloniae  (Yalerianae  Gallienae  Angnstae?)  erasum  hnnc  lapidem 
Gallieni  temporibns  tribuit  Wilmanns.  Panlinnm  patrem  seqnentium  fuisse,  ex  nomi- 
nibns  veri  simile  redditnr,  praecipne  ex  praenomine  nepotis.  Nicomachnm  lulianum, 
qnem  socerum  eius  fuisse  produnt  nomina  filii  Nicomachns,  nepotis  lulianns,  novimns 
ex  titnlis  dnobns,  altero  Drepani,  altero  Blaundi  in  Phrygia  reperto:  [F.  'Ao(vvi]ov 
N8tx6[xaxo[v]  'looXiavov,  XajxTcpoTaTov  oiraTov,  av&oiraTov  'Ao(ac  SixawoTaTov ,  'Ao(vvio; 
'Afj.(avTo<;  4ir(Tpoiro<;  tov  SeoiroTYj^v].  Borghesi,  opera  V  p.  447.  BXaovSitDV  MaxeSovmv 
7]  ^ooXi^  xal  o  S^fioc  Tov  aYVOTaTov  F.  'Ao(v(iov)  'looXiavov,  tov  xpaTioTov  oov  F.  'Aoiv((oo) 
npoTe(fioo  KooaSpaToo  oiraTixoo,  tov  h  iraotv  eoepYiTTjv  xal  xt^ottjV  t^?  TroXeox;  *  iiri|i8X7)oa- 
(jiivoo  Ao[p(7)X(oo)]    rXoxcDVo?  p  Too  N(iroo.     C.  I.  G.  5498  4^«). 

n  C.  I.  L.  VI  315  Romae.  Deo  Herculi  inv(icto)  M,  Iun[ius)  Caesonius  Nicomachus 
Aniciits  Faustus  Paulinus  c[larissimus)  v[ir)  p[raefectus)  u[rbt)  d[ono)  d^edit)^^'^),    Anicius 


415)  Amm.  XXYII  11,  1  ptr  haee  tempora  Vuleatio  Rufino  abioluto  vlta,  dum  administrarat,  ad  regen- 
dam  praefeeturam  praetoriamim  ah  urbe  Probw  aecitua ,  claritudine  generia  et  potentia  et  opum  amplitudine 
cognitua  orhi  Romano^  per  quem  univerBum  paene  patrimoma  sparsa  possedit^  iu$te  an  aecus  non  itidieioli  est 
nostri,  —  atgue  ut  natantium  genus  elemenio  suo  expulsum  haut  tam  diu  spirat  in  terris,  ita  iUe  marcebat  abs- 
que  prMfeeturis,  quas  ob  iurgia  familiarum  ingerUium  eapessere  eogebatuTj  numquam  innocentium  per  cupiditates 
inmensas,  utque  multa  perpetrarent  inpune,  dominum  suum  mergentium  in  rem  publieam,  XXX  5,  4  rum  ut 
prosapiae  suae  elaritudo  monebat,  Aason.  ep.  XVI  2,  19  seruiti  praesulem.  p.  XCIX  titul.  4  nobiliiatis  cul- 
mini.     7  dives  opum  elarusque  genus, 

416)  ytrumqae  titulam  ad  eandem  hominem  pertinere,  perspexit  commanicavitqae  mecam  Kaibel. 

417)  Laterl  eiasdem  lapidia  inscriptnm  fuisae:  d.  d.  XII  kal,  Oetob,  Crispo  et  Constantino  Caess.  11 
cons,  y  neque  anctoritate  satls  flrma  nititar  et  propter  temporla  rationem  admitti  non  potest.  Borghesi ,  op. 
VIII  p.  688. 


I  56—61  AD  PROBVM. 


XCI 


o  o 
Bg. 

»2 

a  A 
o  o 

BS 

£§ 

'^  B 
•<  S 

gs 

•—  9 
O 

§   • 

3.0 

§1 
i  • 

O    CK 

B  l 
•♦  o 

S   9 


H 


H-«» 


o 


B 

o 

S   8» 


d 


P 


n 

o 
O 

5" 

s 

e 

9 


O 


>i 

< 

«  H 

2. 

?  <1 

0 

•     o 

«B 

►dsr 

> 

&»4i 

0 

o 

o  C- 

0* 

o 

0 

toni 
nio 

c 

SL 

CB 

1? 

0» 

*^  o* 

s 

8» 

0 

OB 

H 

<1 

HH 

{► 

B 

, 

5S 

Q 

«  5, 

o 

3.2 

QB 

• 

«    Ok 

*• 

1? 

00 

5.  p. 

CO 

C  K 

Ol 

XCn  CHEONOLOGIA  SYMMACHlA^4. 

Faustus  appellatur  a  Ghronogr.  a.  354  et  de  Kossi,  Inscr.  christ.  urb.  Rom.  24.  de 
consulatibus  eius,  quorum  prior  su^ectus  erat,  alter  ordinarius  a.  298  gestus  est,  v. 
de  Rossi  I.  I.  praefectus  urbi  fuit  a.  299;  Chronogr.  a.  354. 

III  C.  I.  L.  Vni  7040  Cirtae.     M,  Cocceio  Anicio  Fausto  Flaviano,  patricio,  consu- 

larij  omnium  virtutum dignitates  patricii  et  consularis  monstrant,   Flavianum 

ante  Diocletiani  tempora  non  vixisse ;  pater  eius  ex  nomine  agnoscitur.  Borghesi,  op. 
Vm  p.  586. 

IV  C.  I.  L.  VI  1680  in  via  Latina.  Sex,  Anicio  Paulino  procons{ult)  Africaej  bis 
cn[n)s(uli),  praef(ecto)  urb(i),  cf.  VI  1651.  1681.  consulatum  alterum  ordinarium  gessit 
a.  325,  praefecturam  urbi  inde  a  d.  12  Apr.  a.  331  usque  ad  d.  7  Apr.  a.  333; 
Chronogr.  a.  354. 

V  De  SergiO;  qui  a.  350  simul  cum  Nigriniano  consul  erat,  praeter  nomen  nihil 
notum  est,  sed  cum  titulus  C.  I.  L.  VI  498  hanc  anni  indicationem  gerat:  Fl(avio) 
Anicio  et  Nigriniano  cons(ulibus),  ad  Aniciorum  familiam  eum  pertinuisse  constat.  ita- 
que  alterius  ex  Aniciis,  qui  soli  initio  saeculi  quarti  floruerunt,  filinm  eum  fuisse  credo. 

VI  Anicii  luliani  nomina  duo  reperiuntur  C.  I.  L.  VI  1686  Petronio  Probiano  et 
Anicio  luliano  coss.  C.  I.  L.  VI  1682;  Chronogr.  a.  354;  Symm.  3,  24.  Amnius 
dicitur  apud  Symmachum**^).  proconsul  Africae  erat  inter  a.  293  et  304,  nam  ad  eum 
data  est  constitutio  Diocletiani  et  Maximiani  Caesarumque;  CoII.  leg.  Mos.  et  Rom. 
XV  3.  cf.  C.  I.  L.  VI  1682  legato  Kartaginis  sub  procons(ule)  Africe  Anicio  luliano 
palre  suo,  lulianus  igitur,  qui  a.  316  praeses  provinciae  Tarraconensis  legi  Cod. 
Theod.  II  6,  1  praescribitur ,  ab  Anicio  diversus  est,  siquidem  post  proconsulatum 
nemo  umquam  praesidatum  gessit.  consul  erat  a.  322,  praefectus  urbi  inde  a  d.  13 
Nov.  a.  326  usque  ad  d.  7  Sept.  a.  329;  Chronogr.  a.  354.  nonnulli  scriptorum  re- 
centiorum  avum  eum  matemum  luliani  Augusti  faciunt,  quod  si  verum  esset,  Sym- 
macbus  pater,  cum  in  epigrammate  3,  24  laudes  eius  celebraret,  nepotem  imperato- 
rem  certe  non  praeteriisset. 

VII  C.  I.  L.  VI  1682  Romae.  Honorii,  Ammio  Manio  Caesonio  Nicomacho  Anicio 
Paulino  v(iro)  c(larissimo) ^  cons(uli)  ordinario,  pref(ecto)  urbi  iud(ici)  sacrar(um)  cogni- 
t(ionum) ,  [pr]oconsuli  prov(inciae)  Asiae  et  Ilellesponti  vice  sacra  iudicanti,  legcUo  Kar- 
taginis  sub  procons(ule)  Africe  Anicio  luliano  patre  suo,  cuius  providentia  adque 
[u]tilitas  et  integritas  rei  publicae  corporis  cor[{]ariorum  insulas  ad  pristinum  statum  suum 
secundum  leges  princtpum  priorum  imp(eratorum)  Val(erit)  Septimi  Severi  et  M.  Aur(elii) 
Antonini  Aug(ustorum)  restaurari  adque  adornari  pervigilantia  sua  providit^  in  mira 
memoria  adque  in  omnia  iustitia  sica  corpus  coriariorum  patrono  digno  statuerunt,  1683 
in  foro  Traiano.  Amnii  iun(ioris),  Anicio  Paulino  iun(iort)  c(larissimo)  v(fro),  pro- 
co(n)s(uli)  Asiae  et  Hellesponti,  consuli  ordinario^  praef(ecto)  urbi  vice  sacra  iudicanti, 
ob  meritum  nobilitatis  eloquii  iustitiae  atq(ue)  censurae,  quibus  privatim  ac  publice  clarus 
est,  petitu  populi  R(omani)  testimonio  senatus   iudicio  d(ominorum)    nlostrorum)  triumphar- 

toris  Aug(usti)  Caesarumq(ue)  florentium,  statimm  secundam  auro  superfusam  locari  sumptu 

* 

publico  placuit,     1652  Romae.     Anicius  Amnius  Paulinus  v(ir)    c(larissimus)   praefectus 


418)  3,  25  cuitM  opes  aut  nobUitas  atU  tanta  pottstas,  cedenti  eui  non  praeluxerit  Amnius  unu8? 


I  56—61  AD  PROBVM.  XCUI 

urbi  reparavU.  1141  Romae  in  basi  statuae  equestris  Constaiitiiii.  D(omim)  n(ostro) 
Constantino  maximo  pio  felici  ac  triumphalori  semper  Augusto  ob  amplificatam  toto  orbe 
rem  publicam  factis  consultisq(ue)  s(enatus)  p(opulus)q(ue)  R(omanus)  dedicante  Anicio 
Paulino  iuniore  v(iro)  c(larissimo)  cons(ule)  ord(inario)  praef(ecto)  urbi,  consul  erat  a. 
334,  praefectus  urbi  eodem  anno  inde  a  d.  27  Apr.  usque  ad  d.  30  Dec. 

Vni  Anicius  Anchenius  Bassus.  1)  Orelli  105  Praeneste.  Bassi.  Anicio  Auchenio 
Basso  v(iro)  c(larissimo) ,  procons(uli)  Camp(aniae),  provisori  eiusdem  provinciae^  restitu- 
tori  generis  Aniciorum^  ob  merita  eius  inlustria  ordo  populusque  civilatis  Praenestinae 
pon{endam)  cens(uit).     cf.  C.  I.  L.  IX  1568.  1569;  X  5651;  VI  1791;  C.  I.  G.  2597. 

2)  C.  I.  L.  X  6656.  Antii.  Florente  imperio  d(ominorum)  A(u)g(ustorum)q(ue) 
n(ostrorum)  Gra\t\iani  Valentiniani  et  Theodosi  principum  maximorum^  thermarum  speciem 
ruinae  deformitat[e]  sordentem  et  periculosis  ponderibus  inminentem,  quae  la[v]antem 
poptdum  metu  soUicitudinis  deterrebat^  exclusa  totius  [c]arie  vetustatis  ad  firmam  stabili- 
tate[m]  usumque  tectorum  Anicius  Auchenius  Bassus  v(ir)  c(larissimus)  proconsule  Cam- 
paniae  vice  sacra  iudicans  [re]paravi  in  meliorem  civitatis  effigiem. 

3)  C.  I.  L.  VI  1679  in  foro  Traiano.  Auchenii.  Anicio  Auchenio  Basso  v(iro) 
c(larissimo)  y  quaestori  candidato,  uno  eodemque  tempore  praetori  tutelari,  proconsuli 
Campaniaey  praefecto  urbi,  trini  magistratus  insignia  facundiae  et  natalium  speciosa  luce 
virtutis  omanti,  qui  claritatem  generis  paternis  avitisque  fastorum  paginis  celebratam 
inimitabilium  in  rem  publicam  meritor(um)  prae  propriae  laudis  industria  reddidit  auc- 
iiorem  prosapiae,  lumini  aeque  diserto  ac  nobilij  provisione  efficacia  vigore  eloquentia 
egregia  moderatione  praestanti,  in  ipso  flore  iuvenilis  aetatis  frugem  matura^  auctori- 
tatis 

4)  Borghesi,  opera  VIII  p.  200  Ostiae.  Anidus  Auchenius  Bassus  v(ir)  c(larissi- 
mus)  et  Turrenia  Honorata  c(larissima)  f(emina)  eius  cum  filiis  deo  sanctisque  devoti. 
(monogramma  Christi). 

Laudem  gentis  Aniciae  restitutae  viri  duo  fere  aequales  sibi  vindicant,  Sex.  Petro- 
nius  Probus  et  Anicius  Auchenius  Bassus^^^).  de  altero  enim  scribit  Ausonius  epist. 
XVI  2,  31 :  qui  vincit  aevi  iniuriam,  stirpis  novator  AmniaCy  paribusque  comit  infulis 
Aniciorum  stemmata^^^),  alter  in  titulis  honorariis  quattuor,  quorum  unum  supra  repe- 
tiyimus  (1),  restitutor  generis  Aniciorum  dicitur,  ita  ut  haec  appellatio  paene  in  cog- 
nomen  soUemne  abiisse  videatur.  quae  aliam  interpretationem  vix  admittunt,  quam 
stirpe  gentis  virili  circa  saeculum  medium  extincta  ex  feminis  Aniciis  Bassum  et  Pro- 


419)  Oiorgi  et  Oarracd,  BuU.  deW  Inst.  1859  p.  42.  68. 

420)  Oens  Anicia  cum  Amnia  et  Auclienia  sanguinem  miscuerat  omnesque  tres  ita  in  unam  coierant, 
ut  saeculo  quarto  semper  aut  coniunctae  nominentur,  aut  idem  homo  modo  uni  modo  alteri  aut  tertiae  ad- 
scribatur.  ita  lulianus  flliusque  eius  Paulinus  Amnii  Anicii  appellantur,  Bassi  gentUicfa  Anicius  Auchenius 
gesserunt,  Proba  Amnios  Pincios  Anicios  decorasse  dicitur  (G.  I.  L.  YI  1754),  Probus  flliique  #lus  ad  omnes 
tres  gentes  referuntur.  C.  I.  L.  YI  1753  Anicianae  domu$  culmini.  Claud.  de  cons.  01.  et  Prob.  8  scia 
genm  Auehenium  nee  ie  latuere  potentes  Amniadae.  cf.  21.  Hieron.  ep.  130,  3.  August.  epist.  150.  Prudent. 
contr.  Symm.  I  548  iamque  ruit  —  ad  apostolieos  Euandria  cwia  fontes,  Amniadum  suboles  et  pignera  clara 
Proborum;  fertur  enim  ante  alios  generosua  Aniciue  urbis  inlustrasse  caput,  Aschbach  {Die  Anieier  und  die 
rdmiache  Dichtenn  Ptoba,  Sitsungsber.  der  phil.  hUt.  Cl.  d,  kais.  Akad.  d.  Wissensch.  LXJV  1870  p,  369) 
et  Reinesius  (Syntagma  inscriptionum  antiquarum,  Lipsiae  et  Francofurti  1682  p.  66)  plus  tenebrarum  quam 
lucis  rei  offuderunt. 


XCIV  CHRONOLOGU  SYMMAC^Mka. 

bnm  progenitos  esse^^^).  qnod  si  recte  perspeximns ,  Bassus  noster  primns  familiae 
snae  erit,  qni  nomen  Anicinm  gesserit;  cnm  antem  cognomen  ex  genere  paterno  acce- 
pisse  pntandns  sit^^^)  patremqne  eins  consnlem  fnisse  titnlns  3  dicat,  Anninm  Bassnm^^^) 
cos.  a.  331  adfinitatem  illam  inter  Bassos  Aniciosqne  iniisse,  paene  certnm  est.  in 
nxore  Olybrii  (v.  XII  tit.  5)  gentilicia  Anicinm  et  Tyrreninm  coninncta  inyenimns; 
procreata  igitnr  erat  ex  Anicio  Basso  et  Tyrrenia  Honorata,  qnos  maritos  inscriptio  4 
nominat.  tertinm  antem  filiae  nomen  Inliana  avnm  Bassi  matemnm  non  Panlinnm  sed 
Inliannm  fuisse  indicat. 

Honores  Bassns  tarde  capessivit,  nam  cum  neptis  eins  Anicia  Faltonia  Proba  iam 
circa  a.  381  filinm  natn  maximnm  enixa  sit,  post  a.  335  natus  esse  non  potest;  pro- 
consnlatum  autem  Campaniae  inter  annos  379  et  382  gessit^^^),  in  praefectnra  nrbis 
Symmachi  prodecessor  fuit  oommemoratnrqne  d.  22  Nov.  a.  382  ^^s),  Anicius  Anchenins 
Bassns^^®)  consul  a.  408  non  ipsQ,  sed  filius  eius  erat,  nam  inscriptio  3,  qnam  post 
mortem  eius  positam  esse,  tempus  perfectum  in  hac  propositione :  claritcUem  generis 
reddidit  axActiorem  prosapiae  indicare  videtur,  nnllam  consnlatns  mentionem  facit. 

Ad  hnnc,  teste  titulo  4  christianum,  verba  Pmdentii  contr.  Symm.  I  558  refe- 
renda  snnt:  non  Paulinorumj  non  Bassorum  dubitavit  prompta  fides  dare  se  Christo. 

IX  Petronii  Probiani  nomen  integmm  servatnm  est  apnd  Symmachum  3,  31 ;  0. 
I.  L.  VI  1686;  Chronogr.  ad  a.  329;  Cod.  Theod.  IX  42,  1;  XI  30,  5.  6.  patrem 
Probum  consulem  a.  310  nomen  prodit,  quod  in  nepote  repetitum  invenimns;  nxorem 
eius  Demetriadem  fnisse,  Hieron.  ep.  130,  3  indicare  yidetur,  nbi  de  Olybrio  consnle 
a.  395  dicit:  qui  Demetriadis  proaviae  nobilitatem  insigniorem  reddidit  Demetriadis 
filiae  perpetua  castitate,  filium'  et  nepotem  eius  nominat  titulus  Sexti  Petronii  Probi 
Veronensis  C.  I.  L.  V  3344,  qui  his  verbis  finitur:  nepoti  Probiani,  filio  Probini  v(iro-  t^ 
rum)  c[larissimorum)  praef(ectorum)  urbis  et  cons(ulum).  proconsnl  Africae  commemora^ 
tnr  a  kal.  April.  a.  314  nsque  ad  d.  13  Ang.  a.  316  ^^^).  magistratu  aliquo,  qni 
fortasse  praefectnra  praetorio  erat,  d.  27  Febr.  a.  321  fungebatur,   qno  die  lex  Cod. 


421)  Cf.  Auson.  eplst  XYI  2,  27  generi  hio  aupentea  aureo  aatorque  prolia  aureae,  31  qui  vincU 
aevi  iniuriam. 

422)  Beomont,  Qe$chichU  der  Stadt  Bom  1  p.  689. 

423)  De  nominibns  eins  v.  de  Rossi,  inscr.  christ.  nrb.  Rom.  p.  38. 

424)  Theodosius,  qui  titulo  2  prtescrlbitur,  a.  379  imperium  accepit.  ex  verbis  tftoli  3  quaestori  uno 
eodemque  tempore  praetori  tutdarif  proeoruuli  CamparUae,  praefeeto  urhi^  trini  magistratm  inaignia  fa- 
eundiae  et  naJtaJtium  apecioea  luce  viftutis  omanii  Garrucci  (BuUeit.  deW  Inst.  1859  p.  91)  perperam  con-» 
dusit,  Bassum  omnes  magistratus  simul  gessisse;  quod  si  factum  esset,  in  reliquis  titulls,  qui  proconsula- 
tum  commemorant,  praefectura  non  omitteretur.  et  cum  bonores  quattuor  nominentur,  id  quod  est:  trini 
magiitratus,  aliam  Interpretationem  non  admittit,  quam  duos  pro  uno  numeratos  esse,  eos  yidelicet  qui  uno 
eodemque  tempore  gesti  sunt,  praetura  et  quaestura.  errat  in  eo  quoque  Garrucci,  quod  verba  in  ipao  flore 
iuvenilia -aetatia  ad  enuntiatum  nunc  deperditum  pertinentia  honorum  tempus  indicare  putat,  quos  Bassum  si 
non  in  senectute,  attamen  in  annis  maturioribui  adeptum  esse,  aetas  neptis  Probae  monstrat. 

425)  294,  30;  297,  9sqq.;  300,  16;  307,  29;  Ood.  Theod.  I  6,  8. 

426)  Gentilicium  Anicium  reperitur  de  Rossi,  inscr.  christ.  urb.  Rom.  583.  586.  587,  Auchenium 
C.  I.  L.  IX  1364. 

427)  Kal.  Apr.  a.  314.  Cod.  Theod.  IX  42,  1  cum  adnot.  Gothofr.  -+-  Cod.  lust.  VI  1 ,  3.  eldem 
anno  ea  quoque  constitutio  adsignanda  esse  videtur,  quam  descripsit  August.  epist.  88,  4  sa  contr.  Crescon. 
3,  81  =  brevic.  coUat.  d.  3.  d.  25  Aug.  a,  315  Cod.  Theod.  XI  30,  3.  d.  13  Aug.  a.  316  Cod.  Theod. 
XI  30,  5  +  6. 


I  5e-61  AD  PBOBVM.  XCV 

Theod.  IX  42,  1  inscripta  Petronio  Probiano  sine  dignitate,  data  est.  eoniul  a.  322. 
praefectns  nrbi  inde  a  d.  8  Oct.  a.  329  usque  ad  d.  12  Apr.  a.  331 ;  Chronogr.  a.  354 
et  C.  I.  L.  y  3344.  —  litteramm  studiis  ipse  deditus  erat  totamque  familiam  initiayit. 
siqnidem  filia  eius  Proba  epos  de  bello  Constantii  cum  Magnentio  et  oentonem  Vergi- 
lianum  de  laudibus  Christi  composuit  (y.  XI) ,  et  nepos  carmina  avi  patrisque  suaque 
in  unum  corpus  collecta  Theodosio  dedicavit  ^^^) . 

X  Petronii  Probini  nomen  gentilioium  legitur  C.  I.  L.  IX  10.  testibus  Chrono- 
grapho  a.  354  et  titulo  Veronensi  consul  fuit  a.  341,  praefectus  urbi  inde  a  d.  5  lul. 
a.  345  usque  ad  d.  25  Dec.  a.  346.  avus  consulum  a.  395  commemoratur  a  Claud. 
de  cons.  Olybr.  et  Prob.  29.  aut  filiam  eum  aut  sororem  Anicii  Paulini  duxisse, 
docet  praeter  ea,  quae  sub  VIII  exposui,  Auson.  ep.  XVI  2,  83,  ubi  de  Probi  filio 
natn  maximo,  quem  non  ex  Anicia  Faltonia  Proba,  sed  ex  uxore  altera  suscepit,  haec 
scribit:  mixto  resurgens  sanguine  Probianoque  atque  Anicio, 

XI  Clodii  Celsini  Adelphii  nomen  integrum  reperitur  in  inscriptione  Beneventana 

C.  I.  L.  IX  1576.    Adelfi.  —  Clodio  Celsino  insigni  et  c(larissimo)  v{iro),  praestanti  beni- 

volentia  auctoritate   iustitia^    corr(ectori)    regionum  duarum  memorabili  et  praeteritorum 

iudicum  exempla  virtutibus  omnibus  supergresso^  ordo  splendidissimus  Beneventane  civitatis 

patrono  dignissimo,     Clodius  Adelphius  nuncupatur  a  Chronographo  a.  354  et  C.  I.  L. 

VI  1712  Romae.     Clodius  Adelfius  v(ir)  c(larissimus)  ,  ex  praefectis  urbis,  uxori  tncon- 

parabili  et  sibi  fecit.     uxorem  et  filioB  eius  nominat  subscriptio  centonis  Vergiliani  de 

laudibus  Christi,  quam  e  codice  Mutinensi  descripsit  Montfaucon,   diar.  ital.  p.  36: 

Probttj  uxor  Adelphij  mater  Olibrii  et  Aliepii^  cum  Constantini  (immo  Constantii)  impera- 

toris  bellum  adversus  Magnentium  conscripsisset,   conscripsit  et  hunc  librum.     cf.  inscrip- 

tionem  codicis  Palatini  1753  saec.  IX — X  apud  Reifferscheid,  die  romischen  Bibliotheken, 

Ber.  der  kais.  Akad.  4867  p.  552:  incipiunt  indicula  centonis  Probae,  inlustris  Romanae; 

Aniciorum  mater  (immo  proavia)  de  Maronis,  qui  et  Virgiliij  Mantuani  vatis  libris  prae- 

dicta  Proba  uxor  Adelphii  ex  praefecto  urbis  hunc  centon(em)  religiosa  mente  amore  Christi 

spiritu  ferventi  prudenter  enucliate  defloravit.     Isid.  Hisp.  orig.  I  39  (38) ,  26.     Proba, 

uxor  Adelphi,  centonem  ex  Vergilio  de  fabrica  mundi  et  evangeliis  plenissime  expressit.  — 

in  aliquot  centonis  codicibus  haec  dedicatio  carmini  praescripta  legitur: 

Romulidum  ductor,  clari  lux  altera  solis , 

Eoa  qui  regna  tenes  moderamine  iusto, 

spes  orbis  fratrisque  decus ,  dignare  Maronem 

mutatum  in  melius  divino  agnoscere  sensu, 

scribendum  famulo  quem  iusseras,  — 

hunc  relegas  servesque  diu  trada$que  minori 

Arcadio,  haec  ille  suo  generi. 


428)  Optimis  Cornelii  Nepotis  codicibus  epigramma  sublectum  est,  quod  his  versibus  flnitur:  ortuntur 
8teriU$  fragili  tectwa  lihtUi:  Theodoiio  et  doetia  eartnina  nada  plaeent.  ai  rogat  auetoremj  pavlatim  detege 
nottrum  tune  domino  nomen:  me  seiat  ease  Prohum.  eorpore  in  hoe  manus  eat  genitoriB  ctvique  meaque:  feliceay 
dominum  quae  emeruere,  manusf  haec  ad  Sex.  Petronium  Probum  referenda  esse,  KiessUng  perspexit;  neque 
enim  Theodosii  temporibus  alius  eius  nominis  vir  extabat,  qui  tam  familiariter  ad  imperatorem  scribere  pos- 
set,  et  calligraphi  opellam  intellegendam  esse,  quae  fuerat  Lachmanni  (opusc.  II  188)  opinio,  vetant  verba: 
doetit  earmina  nttda  plaeent.  de  nomine  Aemilio  perperam  ei  a  librariis  tributo,  v.  Bergk,  Philol.  XII  p.  580: 
Au8  der  Subscription :  £M(end&vi)  PRORYS  ist  irrthiimUeh  Aemilins  Probus  entstartden. 


1 

I 
XCVI  CHRONOLOGIA  SYMMACflUNA.  ^ 

traditns  igitar  est  liber  Angosto,  qui  Bimnl  cnm  fratre  orbem  Romanum  regens  (fra' 
irisque  decus)  Orienti  praeerat  (Eoa  qui  regna  tenes)  et  heredem  imperii  sperabat,  cni 
nomen  Arcadio  fxitnmm  esse  poeta  praesnmpsit.  itaqne  hi  versns  ad  Arcadinm  scripti 
snnt  et  eo  qnidem  tempore,  qno  filins  eins  Theodosins  minor  nondnm  natns  erat 
(a.  395 — 401).  sed  is,  qni  eos  centoni  praemisit,  non  Proba  erat,  sed  librarins  ali- 
qniS)  cni  imperator  carmen  describendnm  tradiderat,  nt  vel  sola  yerba:  scribendum 
famulo  quem  iusseras  docent;  cni  argnmento  accedit,  qnod  praefatio  illa  in  nonnnllis 
codicibns  optimae  notae  omittitnr  ^^^) .  ex  his  igitnr  versibns  de  Probae  aetate  nihil 
conclndi  potest. 

Probam  Probini  sororem  fuisse,  propter  nominis  similitudinem  suspicatns  sum. 
maritns  eins  corrector  fnit  Apuliae  et  Calabriae;  C.  I.  L.  I.  1.  proconsnl;  Isid.  Hisp. 
de  viris  ill.  22  (18)  Proba,  uxor  Adelphii  proconsulis.  praefectus  urbi  inde  a  d.  7  Inn. 
usque  ad  d.  18  Dec.  a.  351 :  Chronogr.  a.  354. 

XII  Q.  Clodius  Hermogenianns  Olybrins.  1)  C.  I.  L.  VI  1713  Romae  in  Capitolio. 
Q.  Clodio  Hermogeniano  Olybrio  v(iro)  c(larissimo)  fratri  admirandae  pietatis  Faltonius 
Probus  Alypim  v(ir)  c(larissimus) . 

2)  C.  I.  L.  X  6083  Formiis.  Quinto  Clodio  Hermogeni[ano]  v(iro)  c(larissimo), 
cons(ulari)  Cam[p(aniae)]  ordo  et  popul[us]  Formianus  patrono  praest[an]tissimo. 

3)  C.  I.  L.  Vni  1860  Theveste  in  arcu  triumphali.  [Pro  salut]e  d(ominorum) 
n(ostrorum)  Con[s]tanti  ma[xP^mi  vi[c]toris  [semper  Aug(usti)  et  luliani]  nobilissimi  ac 
floren[tissimi  Ca^saris]  Quintus  Clodius  Herm[og]en[ianus  Olybrius  v(ir)  c[larissimus) 
proc]onsule  p(rovinciae)  A(fricae)  v(ice)  s(acra)  c(ognoscens)  patronu[s  rei  publicae]  fron- 
fes  duas  a  solo  const[ruendas  curavit,  quae]  infinitis  ruderibus  obplet[ae  erant]. 

4)  C.  I.  L.  VIII  5334  Calamae.  [Inv]ictissimo  princi[p]i  n(ostro)  Claudio  Juli[an]o 
toto  orbe  tri[u]n^anti  ampli(atori)  [p(opuli)]  Ro(mani)  proconsu[latu]  Clodi  Hermo[gen]i[a]n[i 
0]ly[b]ri 

5)  C.  I.  L.  VI  1714  Romae  in  Esquiliis.  Tyrraniae  Aniciae  lulianae  c(larissimae) 
f(eminae)  coniugi  Q.  Clodi  Hermogeniani  Olybri  v(iri)  c(larissimi)  ^  consulans  Campaniae, 
proconsulis  Africae,  praefecti  urbis,  praef(ecti)  praet(orio)  Illyrici^  praef(ecti)  praet(orio) 
Orientis^  consulis  ordinarii^  Fl(avius)  Clodius  Rufus  v(ir)  p(erfectissimus)  patronae  per- 
petuae.     cf.  C.  I.  L.  VI  1657. 

De  Olybrii  genere  v.  XI.  fratrem.  eins  Alypium  praeter  subscriptionem  codicis 
Mutinensis  nominat  titulus  1 ,  uxorem  Tyrreniam  Aniciam  lulianam ,  de  qua  v.  VIII, 
titulns  5.  Olybrium,  consnlarem  Tusciae,  ad  quem  d.  5  Mai.  a.  370  lex  Cod.  Theod. 
XII  1,  72  data  est,  nominis  temporisque  ratione  adductus  filium  eius  putaverim,  sed 
ex  uxore  alia  ignota  susceptum;  neque  enim  aetas  Bassi  patris  lulianae  admittit,  ut 
eum  iam  a.  370  nepotem  in  magistratibns  versatnm  habnisse  credamus.  v.  VIII. 
Anicinm  Hermogenianum  Olybrium  nepotem  Clodii  Hermogeniani  Olybrii  fuisse  non 
solnm  nomen  prodit,  sed  etiam  Claudianns  paene  expressis  verbis  dicit,  nbi  avos  con- 
snlnm  anni  395  patemnm  et  matemnm  hoc  modo  componit:  de  cons.  01.  et  Prob.  29 


429)   Baehr,  GfJ^k.  der  riimisehen  rJUeratur  /K^  p,   7'J. 


I  56^1  AD  PROBVM.  XCVU 

veteris  quis  facta  Probini  nesciai  aut  nimias  laudes  ignoret  Olybri?^^^]  aocedit,  quod 
mater  eorum  Anicia  Faltonia  Proba  in  titnlis  p.  CI  propositis  consnlis  filia  didtur  bo-« 
menqne  primum  ab  uxorO)  secundum  a  fratre,  tertium  a  matre  Clodii  Olybrii  accepit. 

Tempora,  quibus  Olybrius  honores  gessit,  ea  re  facile  definiuntur,  quia  enumeratio 
eorum  in  titulo  5  ordine  chronologico  procedit.  consularls  igitur  Campaniae  fuisse 
videtur,  cum  lex  Cod.  Theod.  11  19,  4  +  20,  1,  quae  nomen  eius  sine  dignitate 
praefert,  data  est,  d.  19  Mai.  a.  361 ;  proconsulatum  Africae  iniit  Constantio  superstite 
(tit.  3)  sed  post  d.  3  Aug.  a.  361,  quo  die  decessor  eius  Flavianus  ultimum  in  magi- 
stratu  commemoratur^^^) ,  Octaviano  successori  tradidit  luliano  solo  imperium  tenente 
(tit.  4)  non  multum  post  kal.  lanuarias  a.  363  ^^^).  in  praefectura  urbis  successit 
Praetextato  inter  dies  20  Sept.  a.  368  et  28  lan.  a.  369,  locum  dedit  Ampelio  inter 
d.  21  Aug.  a.  370  et  1  lan.  a.  ill^^^).  administrationem  eius  describit  Ammianus 
hoc  modo:  Olybrii  praefectura  tranquilla  nimis  et  lenis,  qui  numquam  ab  humaniiatis 
statu  deiectus  sollicitus  erat  et  anxiuSj  nequid  usquam  factum  eius  aspemm  inveniretur 
aut  diclum,  calumniarum  acerrimus  insectator,  fisci  lucra^  unde  poteraty  circumcidenSj 
iustorum  iniustorumque  distinctor  et  arbiter  plenus,  in  subiectis  admodum  temperatus, 
sed  obnubilabat  haec  omnia  vitium  parum  quidem  nocens  rei  communiy  sed  in  alio  iudice 
maculosum,  quod  citeriorem  vitam  paene  omnem  vergentem  in  luxum  per  argumenta  scae" 
nica  amoresque  peregerai  nec  vetitos  nec  incestos. 

De  Olybrii  praefecturis  praetorianis  nullum  praeter  titulum  5  testem  habemus, 
sed  ex  ordine  honorum  sequitur,  utramque  inter  praefecturam  urbi  et  consulatum  (a. 
371 — 379)  aut  gestam  aut  saltem  inchoatam  esse.  cum  igitur  IUyricum  annis  368 — 375 
a  Probo,  377 — 380  ab  Hesperio  administratum  sit,  Olybrio  solus  annus  376  relinqui- 
tur.  Orientis  autem  praefecturam  circa  autumnnm  a.  378  accepisse  videtur,  quo  tem- 
pore  Gratianum  in  expeditionem  Gothicam  comitabatur  *^^) .    consul  in  annnm  379  iam 


430)  Cf.  Hieron.  ep.  130,  3  qni  de  genere  Olybrii  consnlis  a.  395  loqnens  dicit:  seiliett  nunc  mihi 
Prohomm  et  Olybriorum  clara  repetenda  stmt  nomina  et  irUustre  Anieii  sanguinii  genu$,  in  quo  aut  nuUus 
aut  raru$  etl,  qui  non  meruerit  eonsulatum,  Pmdent.  in  Symm.  I  554  Olyhriaei  generisque  «I  nonUnis 
heres  adiectus  fastit, 

431)  Cod.  Theod.  XI  36,  14.  lex  Cod.  Theod.  YIII  5,  7  inscripta:  Imp,  Constantiut  A.  Olyhrio  pro- 
eontuU  Africae,  snbaoripta :  dat.  IIJ  non,  Aug.  AntioeUae  Ckmttaniio  A.  VII  et  Conttantio  0.  co$s,  (a.  354) 
neque  cnm  titnlis  Olybrii  Africanis  condliari  potest  neque  propter  locnm  onm  die  non  oongmentem  fldem 
meretur.  si  antem  cum  Qothofredo  ad  consulatom  Constantii  tertium  et  Constantis  secundum  (342)  referatur, 
ad  nostrum  certe  Olybrium  data  non  est,  sed  fortasse  ad  alinm  ignotum. 

432)  Amm.  XXIH  1,  4. 

433)  DU  Reihe  der  Stadtprafeeten  hei  Ammianui  MareeUinui,  Herm.  XYIII  p.  300.  303.  praefecturae 
testes  sunt  C.  I.  L.  YI  1714.  1657;  Amm.  XXVni  4,   1 ;   1,  8.  32.     in  legibus  commemoratur :  d.  28  lan. 

369  Cod.  Theod.  XIY  8,  2;  d.  23  Febr.  369  Cod.  Theod.  lY  18,  1 ;  d.  14  Mart.  369  Cod.  Theod.  XI  39,  6; 
d.  5  Mai.  369  Cod.  lust.  UI  12,  4;  d.  19  lun.  369  Cod.  Theod.  XI  31,  4;  d.  8  lul.  369  Cod.  Theod.  IX 
35,  1;  d.  2  Dec.  369  Cod.  Theod.  XIII  5,   13;  d.  19  lan.  370  Cod.  Theod.  YI  4,  17;  d.  10  aut  12  Mart. 

370  Cod.  Theod.  XIII  3,  9  -f-  XIV  9,  1  -f-  Cod.  lust.  U  6,  7;  d.  19  Mart.  370  Cod.  Theod.  XI  31,  3; 
d.  30  Mart.  aut  3  aut  11  Apr.  370  Cod.  Theod.  IX  40,  9  -f  XIV  3,  9  -f  5,  1 ;  d.  2  Apr.  370  Cod.  Theod. 
I  31,  2;  d.  6  lun.  370  Cod.  Theod.  IX  38,  4;  d.  7  lul.  370  Cod,  Theod.  XIV  3,  10;  d.  15  Aug.  370 
Cod.  Theod.  XI  31,  5;  d.  18  Aug.  370  Cod.  Theod.  XI  36,  19;  d.  21  Aug.  370  Cod.  Tbeod.  U  10,  5. 
Bubscriptio  falsa  propter  locum  cum  die  non  convenientem  Cod.  Theod.  XIV  3,  13;  Olybrius  perperam  pro 
Orflto  positus  est  Cod.  Theod.  II  19,  4;  XIII  5,  9. 

434)  Auson.  grat.  act.  12,  55.  interrogatuf,  quem  priorem  deeemerea  conaulemj  nee  dubitandum  esse  dixisti 
tu,  et  qui  tecum  honi  mnl,  duhitare  non  poterant,  sed  tamm  ad  hoe  dictum  erexerant  aiUmos^  qui  libenter 
eUi^istimum  virum  coltegam  meum  (i.  e.  Olybrium),  quem  praesentem  hahehat  oceasiOy  praelatum  ere- 

Q.  Atkklzts  Stmmaohvs.  n 


XCVni  CHRONOLOGIA  SYMMACHIANA. 

ante  designatus  erat  honoremque  ant  Constantinopoli  aut  certe  in  Oriente  iniit.  mor- 
tuus  est  post  a.  384,  sed  ante  a.  395^^5]. 

Xni  De  genere  Faltonii  Probi  Alypii,  ad  quem  Symmachi  epistulae  Vn  66 — 71 
et  Ambrosii  epist.  89  scriptae  sunt,  y.  XI  et  XII;  nomen  eius  praeter  titulum  sub 
*XII  1  relatum  docet  C.  I.  L.  VI  1185  Romae  in  Colosseo.  Domino  nostro  Pl[avio) 
Theodosio  Augusto  Paltonius  Probus  Alupius  v{ir)  c{larissimus)  praef{ectus)  urb{i).  de 
praetura  filii  eius  Probi  loquitur  Olympiodorus*^^).  —  ex  Symmachi  epist.  VII  66 
discimus,  Alypium  munere  aliquo  functum  esse,  in  quo  praesidem  Mauretaniae  Caesa- 
riensis  imperio  suo  subiectum  haberet^^^).  cum  praefectus  praetorio  numquam  fuisse 
yideatur,  de  nullo  alio  magistratu  cogitari  potest  quam  de  yicaria  per  Africam  prae- 
fectura.  cui  coniecturae  opitulatur  lex  Cod.  Theod.  I  15,  9  data  kal.  lun.  Treyiris, 
accepta  non.  lul.  a.  378,  cui  Alypii  nomen  sine  dignitate  praescriptum  est;  nam  argu- 
mentum  eius  yicario  optime  conyenit  et  tempus  dierum  triginta  septem  inter  legem 
datam  et  acceptam  dioecesin  a  Galliis  satis  remotam  indicat.  praefectus  urbi  Caeionio 
Euflo  Albino  successit  inter  dies  24  Febr.  et  d.  14  lul.  a.  391438). 

XIV  Clodius  Hermogenianus  Caesarius  nominatur  C.  I.  L.  VI  499  Romae  in 
Vaticano.  Matri  Deum  magnae  Idaee  summae,  parenti  Hermae  et  Attidi  menotyranno  in- 
victo  Clodius  Hermogenianus  Caesarius  v{ir)  c{larissimus)j  procons{ul)  Africae^  praefec{tus) 
urbis  Romaej  XV  vir  s{acris)  f{aciundis),  taurobotio  criobotioque  perfecto  XJIII  kal.  Aug.^ 
diis  animae  suae  mentisque  custodibus  aram  dicavit.  d{omino)  n{ostro)  Gratiano  Aug{usto) 
ter  et  .  ,  Aequitio  conss.  (a.  374).  hunc  eundem  esse,  qui  a  scriptoribus  et  in  legibus 
codicum  Theod.  et  lust.  Claudius  nuncupatur,  probavi  Hermae  yol.  XVIII  p.  298. 
Claudium  ad  Olybrii  cognationem  pertinuisse,  docet  nominum  similitudo,  sed  subscriptio 
codicis  Mutinensis  (y.  XI),  quae  duos  tantum  filios  Probae  tribuit,  obstare  yidetur,  quo- 
minus  fratres  eos  germanos  putemus.  —  proconsulatum  Africae  gessitannis  368 — '670^^^), 
in  praefectura  urbis  commemoratur  diebus  21  Mai.  et  19  lulii  a.  374  ^^^),  cum  autem 
ultimus  praefectus  sit,  de  quo  Ammianus  Marcellinus  loquatur,  administrationem  eius 
usque  ad  mortem  Valentiniani  d.  17  Noy.  a.  375  extensam  esse  suspicor^**).    prae- 


didiisent.  —  ilieo  aubdidisti:  ^quid  de  duohua  consulibw  designatis  quaeritis,  quis  ordo  $it  nuneupationis? 
anne  atiu$  quam  quem  praefeetura  eonatituit?^  haec  designatio  celebrata  est  aestate  a.  378  Sirmii 
(▼.  adn.  369);  ibi  tum  ergo  Olybrias  com  Oratiano  erat.  cnm  autem  yerba  ultima  nullam  aliam  sententiam 
praebere  possint,  quam  praefectum  praetorio  in  actu  positum ,  id  qnod  Ansonius  tum  erat,  priyato  quamyis 
praefecturis  iam  functo  in  consnlatus  nuncupatione  praeferendum  esse,  Olybrius  tum  administrationem  Orientis 
nondnm  accepisse  potest.  honor  igitnr  in  eum  coUatns  esse  videtur,  postquam  Gratianus  Thracias,  i.  e.  Orien- 
tis  praefecturam,  ingressus  est,  autumno  a.  378.     v.  Gothofred.  in  Cod.  Theod.  ed.  Ritter  I  p.  CIII. 

435)  Symmachus  in  relatione  28  de  eo  ut  de  vivo  loquitur,  Claud.  de  cons.  01.  et  Prob.  30  ut  de  mortuo. 

436)  Ap.  Phot.  cod.  80  p.  63  A.  37.  xa\  5ti  IIp^^oc  6  itau  *AXu7r(ou  TcX^aa?  t?)v  olxelav  icpaiToupov 
xttTd  t6v  xatp6v  T^c  'Imdwou  TupawlSoc  ^cGEexa  xevrrjvdlpta  XP^^^^  dv/jXoaaev.  lectio  codicis  Veneti  'OXuii- 
ic(ou  pro  ^AXuitbu ,  quam  libri  recentiores  corrigunt,  inde  nata  esse  videtur,  quod  in  eodem  Olympiodori 
fragmento  multus  ante  sermo  de  Olympio  Stilichonis  inimico  fuerat. 

437)  Agris  meis,  quos  in  Caesariensi  Mauretania  possidemus  —  nihil  reliqui  faeit  officii  praesidalia 
improbitaa.  $aepe  ad  rectorem  provinciae  delata  querimonia  parvi  habita  e$t  per  ignaviam  iudieafUi$.  ergo 
quoniam  remedia  minora  non  pro$unty  ad  maiora  eonfugimu$.     fera$  opem,  quae$o  te  etc. 

438)  Cod.  Theod.  XVI  10,  10;  XIV  2,  2. 

439)  V.  adn.  153  et  Cod.  lust.  XI  75,  2. 

440)  Cod.  Theod.  XI  36,  22;  C.  I.  L.  VI  499. 

441)  Amm.  XXIX  6,  17;  XXVII  3,  2.     cf.  Herm.  XVIII  p.  290. 


I  56--6I  AD  PROBVM.  XCIX 

fectus  egii  admodum  quiete  nullam  seditionem  super  querella  iusta  perpessus  et  instaura^ 
vit  vetera  plurima;  inter  quae  porticum  excitavit  ingentem  lavacro  Agrippae  contiguum 
Eventus  Boni  cognominatam  ea  re,  quod  huius  numinis  prope  visitur  templum, 

XV  Sex.  Petronins  Probus  et  Anicia  Faltonia  Proba. 

1)  Exaginm  ahenenm  scriptum  habens  ab  nna  parte:  Petroni  Probi  v{iri)  c{laris- 
simt)  et  Anicie  Probe  c(larissimae)  f{eminae),  ab  altera:  Aniciis  Olybi  (sic)  et  Probini 
v(irorum)  c[larissimorum) ,     C.  I.  L.  V  1083*. 

2)  Laribns  in  Africa Petronio  P[ro]bo  v{iro)  c{larissimo)  pro[consule] e 

vi[g]entibus  decoratu publices  insigni  conspectu C.  L  L.  VIII  ItSS. 

positns  est  circa  a.  358. 

3)  Athenis. 

EJxovt  yahLeliQ  oe  IlpoPov  tov  oicapj^ov  'A&ii^vau; 
AvToXto^  [oifjaev  'EXXa8o<;  av&oiraTo?. 

C.  I.  Att.  ni  1  ,  639  =  Kaibel,  Epigr.  Graec.  902.  positus  esse  videtur  in  prima 
Probi  praefectnra  inter  a.  368  et  375. 

4)  Romae  in  monte  Pincio.  Nobilitatis  culmini,  litterarum  et  eloquentiae  lumini, 
auctaritatis  exemplo,  provisionum  ac  dispositionum  magistro,  humanitatis  auctori,  modera- 
tionis  patrono,  devotionis  antistiti,  Petronio  Probo  v{iro)  c(/orissimo),  proconsuli  Africae, 
praefecto  praetorio  per  lUyricum  Italiam  et  Africam,  consuli  ordinariOj  ob  insignia  erga 
se  remediorum  genera  Veneti  adque  Histri  peculiares  eitis  patrono  pra>estantissimo,  dedi- 
cata  VI  idus  Aug.  d{ominis)  n{ostris)  Valente  VI  et  Valentiniano  II  Aug{ustis)  cons{ulAus). 
C.  L  L.  VI  1751.    anno  378. 

5)  Veronae.  Petronio  Probo  v{iro)  c{larissimo)y  totius  admirationis  viro,  procons{uli) 
Africae,  praef{ecto)  praetorio  Illyrici,  praef{ecto)  praet{orio)  Galliar{um)  {iterum),  prae- 
f{ecto)  praet{orio)  Italiae  atqtie  Africae  {tertium)  [error  lapicidae;  scribe:  praef{ecto) 
praetorio  Illyrici  ItcUiae  atque  Africae,  praef{ecto)  praet{orio)  Galliar{um)  {iterum),  prae- 
f{ecto)  praet{orio)  Iltyrici  Italiae  atque  Africa^  {tertium)],  cons{uli)  ordinario,  civi  eximiae 
bonitatiSj  disertissimo  atque  omnibus  rebus  eruditissimo  pcUronOy  nepoti  Probiani ,  filio 
Probini  v{iramm)  c{larissimorum)  praef{ectorum)  urbis  et  cons{ulum).  C.  I.  L.  V  3344. 
positns  esse  yidetnr  in  tertia  Probi  praefectnra  a.  383  ant  384. 

6)  Gortyne  in  Creta  insula.  IleTptovtov  npo^ov  tov  XajxirpoTaTov  a[ico]  oiraT[(i)]v  xal  airo 
4topx«>v  irpaiTwpftov  y,  SoYjiaTt  t^(;  Xajiirpa^  FopTovftov  pooX^?  OSxoopivto^  Aoo(&eo<;  AoxXyj- 
TtioSoTo?  b  XajxicpoTaTo?  oiraTtxo?  avioTT^oev.  C.  L  6.  11  2593.  Asclepiodotus  inde  ab 
anno  382  consnlari  iure  Cretam  regebat  (v.  p.  LXXXIIT) ;  titulus  igitur  vix  post  a.  384 
positus  esse  potest. 

7)  Romae  ad  S.  Petri  in  mansoleo  Probi. 

Ex[uv]iis  resolutus  in  aetheris  aequore  tutum 

curris  iter  cunctis  integer  a  vitiis, 
nomine  quod  resonas  imitatus  moribus  aeque, 
lordane  ablutus  nunc  Probus  es  melior. 
5     dives  opum  clarusque  genus  praecelsus  honore 
fascibus  inlustris  consute  dignus  avo, 
bis  gemina  populos  praefectus  sede  gubernans , 
has  mundi  phaieras,  hos  procerum  titulos 

n* 


C  CHRONOLOGU  SYMMACHIANA. 

transcendis  senior  donatus  mtmere  Christi: 
10  hic  est  vents  honos,  hasc  tua  nobilitas. 

laetabare  prius  mensae  regalis  honore, 
principis  alloquio,  regis  amicitia: 
nunc  propior  Christo  sanctorum  sede  potitus 
luce  nova  frueris ,  lux  tibi  Christus  adest, 
15     0  numquam  deflende  tuisl  cum  vita  maneret 
corporis  atque  artus  spiritus  hos  regeret, 
primus  eras  nullique  patrum  virtute  secundus: 
nunc  renovatus  habes  perpetuam  requiem 
candida  fuscatus  ntUla  velamina  culpa 
20  et  novus  insuetis  incola  liminibus, 

his  solare  tuos,  quamquam  solacia  maesta 

gratia  non  quaerat,  gratia,  Christe,  tua. 
vivit  in  a^etema  paradisi  sede  beatus, 
qui  nova  decedens  muneris  aelherii 
25     vestimenta  tulit,  quo  demigrante  Belial 

cessit  et  ingemuit,  hic  nihil  esse  suum, 
hunc  tu,  Christe,  choris  iungas  caelestibus  oro, 

te  canat  et  placidum  iugiter  aspiciat, 
eque  tuo  semper  dilectus  pendeat  ore, 
30  auxilium  suboli  coniugioque  fer[en]s. 

C.  I.  L.  VI  1756  poaitus  ante  a.  395. 

8]  Bomae  in  eodem  mansoleo. 

Sublimes  quisquis  tumuli  miraberis  arces , 

dices:  quantus  erat,  qui  Probus  hic  situs  est! 
consulibus  proavis  socerisque  et  consule  maior, 

quod  geminas  consul  reddidit  ipse  domos. 
5     praefectus  quarto  totum  dilectus  per  orbem, 

sed  fama  emensus,  quidquid  in  orbe  hominum  est. 
aeternos  heu,  Roma,  tibi  qui  posceret  annos, 

cur  non  vota  tui  vixit  ad  usque  boni! 
nam  cum  sex  denos  mensis  suspenderet  annos, 
10  dilectae  gremio  raptus  in  aethra  Probae. 

sed  periisse  Probum  meritis  pro  talibus  absit 

credas ,  Roma ,  tuum  :  vivit  et  astra  tenet , 
virtutis  fidei  pietatis  honoris  amicus , 

parcus  opum  nulli,  largus  et  ipse  sui, 
15     solamen  tanti  coniux  tamen  optima  luctus 

hoc  Proba  sortita  est,  iungat  ut  wma  pares , 
felix,  heu  nimium  felix,  dum  vita  maneret 

digno  iuncta  viro,  digna  simul  tumulo. 

C.  I.  L.  VI  1756  titulns  praecedenti  adiectns,  postquam  Olybrius  et  Probinus  Probi 
filii  consnles  facti  snnt  a.  395.  nam  v.  3  consule  maior,  quod  geminas  consul  reddidit 
ipse  domos  vitio  quidem  aut  lapicidae  ant  Maphaei  Vegii,  qui  solus  hunc  titnlum  vidit, 
inqninatus  esse  videtnr  neque  facile  sanari  potest,  sed  geminae  domns,  qnae  cnm  con- 
sulatu  coniunctae  nominantur,  vix  ad  aKam  rem  referri  possnnt,  quam  ad  geminnm 
familiae  honorem,  quem  filiomm  consnlatn  acceperat. 


1  5^-61  AD  PROBVM.  CI 

9)  Romae.  Sexto  Petronio  Proboy  Anicianae  domus  culmini^  proconsuli  Africae, 
praefecto  praetorio  quater  Italiae  Illyrici  Africae  Galliarum,  consuli  ordinario,  consulum 
patri^  Anicius  Hermogenianus  Olybrius  v[ir]  c[larissimus)  ^  consul  ordinarius,  et  Anicia 
luliana  c[larissima)  f[emina)  eius,  devotissimi  filii  dedicarunt.     C.  I.  L.  VI  1753. 

10)  Romae.  inBcriptio  simillima  nisi  qnod  pro  Olybrio  et  luliana  positi  snnt 
Anicius  Probinm  v[ir)  c[larissimus) ,  consul  ordinarius,  et  Anicius  Probus  v[ir)  c[larissi- 
mus)^  quaestor  candidatus  ^  filii,  munus  singulari  religioni  debitum  dedicarunt.  C.  I.  L. 
VI  1752. 

11)  Romae.  Aniciae  Faltoniae  Probae,  fidei  nobilitatis  antiquaCf  omamento  Anicianae 
familiae,  servandae  ac  docendae  castitatis  exemplo,  consulum  proli^  consulum  matri,  Ani" 
cius  Hermogenianus  Olybrms  v[ir)  c[larissimus)  y  consul  ordinarius^  et  Anicia  luliana 
c{larissima)  f[emina)  eiuSj  devotissimi  filii  dedicarunt.     C.  I.  L.  VI  1755. 

12)  Romae,  titnlns  simillimns  sed  panlo  brevior.    C.  I.  L.  VI  1756. 

13)  Romae.  Aniciae  Paltoniae  Probae,  Amnios  Pincios  Aniciosque  decorantiy  consulis 
uccori,  consulis  filiae^  consulum  matri,  Anicius  Probinus  v[ir)  c[larissimus) ,  consul  ordina- 
riuSj  et  Anicius  Probus  v[ir)  c{larissimus),  quaestor  candidatus,  filii  devincti  matemis 
meritis  dedicarunt.    titnlo  post  adiectnm  est: 

Consimiles  fratrum  trabeis  gestamina  honorum 

tertia,  quae  derant,  addidimus  titulis. 
dilectae  Probus  haec  persolvo  munera  matri 

restituens  statuis  praemia,  quae  dederat, 

C.  L  L.  VI  1754. 

Probi  patrem  avnmqne  indicat  titulns  5,  nxorem  tit.  1.  8.  11 — 13;  Cland.  de  cons. 
01.  et  Prob.  192,  filios  tit.  1.9—13;  Cland.  1.  1.  31;  ffieron.  epist.  130,  7.  ex  his 
Olybrinm  natn  maximnm  fnisse,  ex  eo  seqnitnr,  qnod  nbicnmqne  consnlatns,  qnem 
simnl  cnm  fratre  gessit,  commemoratnr ,  semper  nomen  eins  primo  loco  collocatnm 
legitnr.  fasces  a.  395  accepit,  pneritiam  nondum  egressns  (r.  adn.  170) ;  natus  igitnr 
erat  circa  a.  381  et  Proba  quoque  mater,,  id  quod  ex  aetate  avi  eius  (y.  VIII)  per- 
spicitnr,  ante  a.  380  nnbilis  esse  vix  potuit.  itaque  filius  ille,  qnem  Probns  iam  ante 
consnlatnm  sunm  (a.  371)  snstnlerat  ^^^) ,  ex  alia  nxore  procreatns  est;  quem,  cum 
praeterea  nnsqnam  eins  mentio  fiat  et  in  electione  consnlnm  anni  395,  quae  non  honori 
pneromm  sed  patris  eomm  mortni  delata  filios  natn  maximos  potissimnm  respicere 
debnit,  praeteritns  sit,  iam  ante  designationem  eomm  obiisse  snspicor.  accedit,  quod 
Fnria,  Decimii  ffilariani  ffilarii  filia^^^j,  qnam  Probi  numm  fnisse  constat^^^),  anno 
394 ,  qno  tempore  reliqui  eius  filii  nondum  ad  adnltam  aetatem  pervenerant ,  iam  ri- 
dna  erat^^^),  et  quod  in  titulo  8  v.  3  de  Probi  soceris  nnmero  plurali  sermo  est. 

Stemma  Probi  partem  tantnm  consnlum  praefectommque  recenset,  qnornm  neces- 


442)  De  boc  pnero  loquitar  Aason.  ep.  XYI  1,  4;  2,  28.  88.  98,  qnae  epistola  ipso  conBulatas  anno 
scripta  est.  cf.  v.  69  ut  quem  eurtUii  proxima  eoUegio  nati  dedit,  hune  rurtus  Auguttui  prior  8ui$  per- 
ennet  fascUms, 

443)  V.  quae  ad  ep.  III  38 — 42  dictams  som. 

444)  Hieron.  epist.  123,  18  ad  Furiam  atque  Salvinam,  quarum  altera  Probi  quondam  eonaulis  nurus, 
altera  OitdofUSy  qui  Afrieam  tenuit^  filia. 

445)  Hieron.  epist.  54. 


CII  CHRONOLOGIA  SVMMACBM^a. 

sitndine  nsos  est.  nam  Nicomachos  Flavianos  et  Symmachos  qnoque  Aniciornm  domnm 
contigisse,  docent  nomina;  inter  Anicios  enim  Nicomachi  (I,  n,  VII)  et  Flaviani  (III) 
reperinntnr  et  inter  Symmachos  nnus  saltem  Anicius  (v.  p.  LIII).  praeterea  Probi 
nnrus  Furia  a  Furio  Maecio  Graccho  et  Decimio  Hilariano  Hilario  praefectis  altero 
urbi  a.  376 — 377,  altero  praetorio  a.  396  originem  duxit,  et  Symmachi  vinculum  quod- 
dam  iunxemnt  inter  Aniciorum  familiam  et  Memmium  Yitrasium  Orfitum  praefectum 
urbi  bis  Ambrosiumqne  episcopum  Mediolanensem,  quem  Probus  ipse  ad  Liguriae  ad- 
ministrationem  promoverat  ^^^) .  itaque  paene  omnia  senatus  culmina  aliqua  necessitu- 
dine  contingebat,  neqne  quisquam  affinitates  tam  remotas  parvi  momenti  aestimabit, 
,  qui  consideraverit ,  quantam  vim  nobilitas  omnium  saeculorum  huiusmodi  coninnctioni- 
bus  tribuere  soleat. 

Probus  natns  est  circa  a.  334;  siqnidem  sexaginta  eum  annos  paene  explesse, 
dicit  inscriptio  eius  sepulcralis  ^^^) .  honores  spretis  dignitatibus  minoribus  a  proconsu- 
latu  Africae  auspicatus  est,  quem  accepit  post  d.  19  lan.  a.  356^^^),  deposuit  inter  d. 
23  lun.  et  27  Oct.  a.  358^^^).  quo  gesto  annos  decem  quievit,  donec  praefectnram  prae- 
torio  semel  adeptus  usque  ad  mortem  raro  tantum  deposuit  ^^^) .  successit  Yulcatio  -Rufino 
praefecto  Italiae  Illyrici  et  Africae  inter  d.  25  lan.  et  12  Mart.  a.  368  ^^^),  remansit- 
que  in  magistratu,  id  quod  raro  contigit,  annos  continuos  octo,  et  quia  ab  Augustis 
remotus  Sirmii  plemmque  residebat  ^^^) ,  potestate  paene  imperatoria  fraebatur  ^^^) . 
Valentiniani  favorem  eo  retinebat,  quod  tributa  summa  cum  severitate  exigens  reditus 
largos  ex  provinciis  sibi  creditis  in  comitatum  mittebat^^^),  quae  autem  ipse  lucra 
captabat  ^^^) ,  imperatori  ignota  mansemnt.  itaque  a.  371  ad  consulatum  evectus  est, 
qui  honor  Yalentiniani  tempore  plemmque  Augustis  ipsis  summisque  bellomm  ducibus 
reservatus,  in  hominem  partium  civilium  rarissime  conferebatur,  at  in  Probo  eo  maior 


446)  Panlin.  vit.  Ambr.  8.     cf.  ad  epist.  III  30—37. 

447)  TiU  8  y.  9  nam  eum  aex  denos  menaiB  stupmderet  anno$,  diltetae  gremio  raptu$  in  aetkra  Probae, 

448)  Hoc  die  Procliaiiiis  proconsnl  praescribitur  legi  God.  Theod.  IV  12,  4. 

449)  Ipse  praescribitar  legi  Cod.  Tlieod.  XI  36,  13,  saccessor  eius  FiaYianns  legibus  God.  Theod.  VIII 
5,  10  et  XI  36,  14. 

450)  Giaadian.  de  cons.  01.  et  Prob.  55  nonf  mihi  centeni$  pateant  $i  vocibu$  ora  — ,  acta  Probi  nar- 
rare  queam^  quot  in  ordhte  gente$  rexerit^  ad  $unmii  quotien$  fa$tigia  iuri$  venerU^  Italiae  late  cum  frena 
teneret  Ulyrico$que  $inu$  et  quo$  arat  Afriea  eampo$.     cf.  adnot.  415. 

451)  God.  Theod.  VIII  6,  1  com  adn.  Gothofr. ;  X  24,  1.  leges  paene  qainqoaginta  ad  eam  datae  sunt, 
quaa  quaeras  licet  in  indice  corporis  legum  ed.  Haenel  p.  127.  in  tanta  copia  mirandum  non  est,  quod 
nonnullae  dies  et  consules  falsos  subscriptos  habent,  sed  de  tempore,  quo  primam  praefecturam  accepit, 
nihilominus  dubitari  non  potest,  cnm  et  Ammiano  Marcellino  (XXX  5,  4  ad  a.  375  praefectwrdm  praetorio 
tunc  primitu$  nanehu)  et  inscriptionibus  testibus  locupletissimis  utamur.  id  certe  constat,  omnes  leges, 
qui  Augustos  consules  subscHptos  habent,  non  ad  annum  365,  sed  aut  ad  368  aut  ad  370  ant  ad  373  refe- 
rendas  esse.  Krueger,  Veher  die  Zeitbe$timmung  der  Con$titutionen  au$  den  Jahren  364 — 373  j  Gommenta- 
tiones  Mommsenianae  p.  75.  cf.  Amm.  XXVII  11,  1 ;  XXVIII  1,  31;  Paulin.  yit.  Ambros.  5;  Hieron. 
ep.  123,  18;  Auson.  ep.  XVI  2,  18. 

452)  Amm.  XXIX  6,  9;  Auson.  epist.  XVI  2,  1.  Cod.  Theod.  VII  4,  16;  23,  1;  VIII  5,  28;  15,  5; 
XIII  3,  7;  XV  1,  18,  ubi  semper  pro  datum  Sirmio  scribendum  est  acceptum  Sirmio,  nam  neuter  Augustus 
illis  annis  Sirmii  erat. 

453)  Auson.  ep.  XVI  2,  16  qui  $olu$  excepti$  tribu$  eri$  (Valentiniano  Valente  Oratiano)  erorum  pri- 
mu$  e$t  prattorioque  maximu$,     cf.  Amm.  XXVII  11,  2  potuit,  quoad  vixit,  ingentia, 

454)  Amm.  XXX  5,  5. 

455)  Amm.  XXVII  11,  1  cognitu$  orbi  Romano,  per  quem  univer$um  paene  patrimorua  $par$a  po$$edit 
iu$te  an  $eeu$  non  iudieioli  e$t  no$tri. 


I  56—61  AD  PROBVM.  CIII 

splendidiorqu^  visas  est,  qnia  collegam  iraperatorem  habuit^^^)  et  in  Gallias  accitns 
nna  cnm  eo  fasces  snmpsit  (v.  adn.  49) .  sed  postquam  Valentinianns  ipse  aestate  a. 
375  in  Pannonias  venit  et  ab  legato  quodam  Epirota  de  praefecti  saevitia  edoctns 
est***^),  maximnm  in  enm  odinm  concepit  ^*^^)  poenasqne  fortasse  exegisset,  nisi  morte 
snbita  praeventns  esset.  in  magistratn  igitnr  positns  Valentiniani  minoris  primitiis 
Probns  interfnit  **®) ,  sed  panlo  post  Olybrio  locnm  dedit  (v.  p.  XCVII)  et  saltem  nsqne 
ad  d.  8  Ang.  a.  378  privatns  remansit.  titnlns  enim  statnae  eo  die  a  provincialibns 
Venetis  et  Histris  ei  positae  (4),  primam  tantnm  praefectnram  eins  recenset.  inter  d. 
3  Dec.  a.  379*60)  et  d.  12  Mart.  a.  380  ^*^*)  demnm  in  Gallias  accitns  est,  lit  admini- 
strationem  earnm  snsciperet  *®2)  ^  quae  tamen  brevi  tempore  finita  esse  videtnr  ^«^) . 
tertinm  praefectns  praetorio  creatns  est  aestate  a.  383  in  locnm  aut  Flaviani  ant 
Hypatii,  qni  imperio  coUegiali  Italiae  cnm  Africa  et  Illyrico  praefnerant*^*),  enmque 
honorem  Theodosio  anctore  accepit,  nt  in  Valentiniannm  pnernm  tntelam  qnandam 
exerceret  *^^) .  snmmam  hanc  potentiam  cito  amisit  oitoqne  resnmpsit,  nam  mense 
Febmario  a.  385  et  fortasse  iam  antea  privatns  erat*^®),  cum  antem  Maximns  in  Ita- 


456)  AiiBon.  ep.  XVI  2,  21  nam  consul  aelemum  elutt  collega  Augusti  coniulU^  eolumen  curulU  £o- 
mulae  primum  in  seeundis  fascibus;  nam  primu$  e  eunetis  erit  consul  secundut  principi.  69  ut  quem  eurulis 
proxima  eoUegio  nati  dedit^  hunc  rursus  Augustui  prior  iuii  perennet  foicihui,  is  conBul  hoDoratior  videba- 
tar,  quem  fasti  primQm  nominarent  (Auson.  grat.  act.  12  sqq.) ,  sed  qui  simnl  cam  Angnsto  processit,  pri- 
mns  inter  privatos  erat,  qnamvis  in  collegio  secundus.  cf.  Amm.  XXIII  1,  1  e(  videhatur  novum  adiunctum 
tise  Auguito  privatumj  quod  poit  Dioeletianum  et  Ariitobulum  (a.  285)  nuUui  meminerat  geitum.  saeculo 
quarto  ante  Gratianum  et  Probum  consules  unum  tantum  huiusmodi  coniunctionis  exemplum  reperitur,  lulia- 
nus  et  Sallustius  a.  363.  nam  Gratianus  et  Valentinianus  minor,  quo  tempore  cum  Dagalaifo  (366)  et  Vic- 
tore  (369)  fasces  sumpserunt,  nondum  Augusti  erant. 

457)  Amm.  XXX  5,  8. 

458)  Amm.  XXX  5,  4  ioUim  tamen  incitato  petehat  odio  Prohum  numquam^  ex  quo  eum  viderat^  mi- 
Tuxri  detinens  vel  miteiceni. 

459)  Rafln.  hist.  eccl.  II  15  quem  (i.  e.  Valentinianum  minorem)  tamen  necessitas  eorum^  qui  tam- 
quam  vaeuum  imperii  locum  conabantur  invaderej  eonpulit  etiam  ahsente  fratre  purpuram  indui,  Proho  tunc 
praefeeto  fideliter  rem  regente, 

460)  Hoc  die  Siburius  praefectus  GaUiarum  erat  God.  Theod.  XI  31,  7  cum  adn.  Gothofr. 

461)  God.  Theod.  VI  28,  2.     commemoratur  praeterea  d.  28  Mai.  a.  380  God.  Theod.  VI  35,  10. 

462)  Inscr.  5  praefectus  praetorio  Qalliarum  iterum,  Cod.  lust.  VII  38,  1  ad  Ptohum  pp.  OalUarum 
sine  die.     cf.  Inscr.  9.  10. 

463)  Claud.  de  cons.  01.  et  Prob.  55  nony  mihi  centenii  pateant  «t  vocihui  ora  muUifidusque  ruat  oen- 
tum  per  peetora  Phoehus,  acta  Prohi  narrare  queam,  quot  in  ordine  gentts  rexerit^  ad  summi  quotiens  fastigia 
iuris  venerit,  Italiae  late  eum  frena  teneret  lUyrieosque  sinus  et  quos  arat  Africa  campos.  praefecturam  igi- 
toT  Galliarum  ne  verbo  quidem  tangit  poeta,  quod  certe  fecisset,  si  tempore  et  rebus  gestis  memorabilis 
fQisset. 

464)  Flavianus  magistratum  deposuit  post  d.  10  Mai.  a.  383  (v.  quae  ad  eplstulas  libri  secundi  dic- 
tuTUB  sum),  Hypatius  post  d.  28  Mai.  a.  383  Cod.  Theod.  II  19,  5. 

465)  Socrat.  V  11  Mdi$(p.oc  i%  Ttbv  itepl  tAc  BpeTTavv^a?  fi.epu)V  ir.viiavri  v^  'P(ofj.a(cuv  «ipx^  "^-^^  xdjj.- 
vovTi  rpaTiavcJ)  elc  t^v  xaTd  'AXajj.avva)v  ir6Xejj.ov  dTriTl^eTai.  dv  ht  t^  'iTaXC^  xo(i.t^  vlou  vjf/dsovroi 
OuaXevTiviavou  t9)v  twv  TtpaYpidTCDV  ei/e  <ppovTl6a  IIp^po;  dizb  6TcdTc»v  t^jv  STrap^ov  T^Te  veiplCoov  dp^-Zjv.  cf. 
Sozom.  VII  13. 

466)  Gommemoratur  in  ea  d.  25  Oct.  a.  383  et  d.  19  lan.  a.  384  (v.  adn.  210),  sed  cum  aestate  a. 
384  de  uno  tantam  praefecto  Italiae  Praetextato  acceperimus ,  simul  cam  eo  Probus  quoque  potestatem  reti- 
nuisse  potest.  mense  autem  Februario  a.  385  duo  iam  alii  praefecti  erant  Neoterius  et  Principius.  v.  Cod. 
Theod.  VIII  5,  43;  Cod.  lust.  I  48,  2,  in  quarum  iegum  subscriptionibjis  pro:  Ricomere  et  Ctearcho  coss, 
(a.  384)  scribendum  est:  post  eonsulatum  Rieomeris  et  Clearchi  (a.  385);  omnes  enim  reliquae  constitationes, 
qoae  hos  praefectos  nominant,  annis  385  et  386  datae  sunt,  et  mense  Februario  a.  384  aut  Probo  et  Attico 
aut  AtticO  et  Praetextato  Italiae  provincias  administrantibus,  .illis  nullus  iocus  relinquitur. 


CrV  CHRONOLOGU  BYMJAIlCBUNA. 

liam  irrupit,  antamno  a.  387,  praefecturam  quartam  gerebat  et  simul  eum  imperatore 
ThesBalonicam  profugit  ^^^j .  post  Tbeodosii  yictoriam  (a.  388)  ultimos  vitae  annos  in 
Aniciorum  domo  marmorea^^^}  otio  fruebatur,  gloria  per  continuos  magistratus  acqui- 
sita  contentus;  quae  etiam  ultra  terminos  dicionis  Romanae  progressa  duos  Persas 
nobiles  circa  a.  390  compulit,  ut  ad  tantum  yirum  visendum  in  urbem  proficisceren- 
tur*«®).  non  multo  post  obiisse  videtur,  certe  cum  Marcellinus  ultimam  rerum  gesta- 
rum  partem^^^)  et  Claudianus  carmen  in  consulatum  Olybrii  et  Probini  componebant^^*), 
mortuus  iam  erat.  in  supremis  baptisma  accepit^^^),  sed  iam  ante  religioni  christianae 
addictus  fuerat  et  uxor  eius  ^^^)  filiique  inter  omnes  Romanos  fidei  ardore  eminebant  ^^^} 
atque  ex  Olybrio  neptis  perpetuae  virginitati  vota  est^^*). 

Proba  reliquias  viri  in  Vaticano  post  apsidem  Sancti  Petri  condidit,  ubi  tumulus, 
cum  a  Nicolao  quinto  e.  n.  pontifice  maximo  fundamenta  ecclesiae  noyae  iacerentur, 
inyentus  sed  paulo  post  destructns  est^^^}.  ipsa  non  solum  yiro  sed  etiam  filio  Olybrio 
superyixit  patriamque  a.  410  a  Gothis  captam  et  yastatam  yidit^^?). 

XVI  Anioii  Hermogeniani  Olybrii  parentes  uxoremque  nominant  tituli  sub  XV  9. 
11.  12  propositi.  matris  patrisque  mentionem  faciunt  Claud.  de  cons.  Olybr.  et  Prob. 
passim;  tit.  1;  Hieron.  ep.  130.  lulianam  uxorem,  cui  Augustinus  librum  de  bono 
yiduitatis  inscripsit,  praeterea  commemorant  Hieron.  epist.  130,  6;  August.  epist.  150. 
hanc  nominis  causa,  quod  ei  cum  filia  Anicii  Auchenii  Bassi  praefecti  urbis  a.  382 
commune  est,  nepotem  eius  filiamque  Bassi  consulis  a.  408,  sororem  consulis  a.  431 
feci.  de  Demetriade  Olybrii  filia  y.  Baron.  ann.  eccles.  V  p.  395 ;  Reumont,  Geschichte 
der  Stadt  Rom  I  p.  815. 


467)  Sozom.  VII  13  ^(aac  ^i  fAi^  ti  Ttddot,  ^cuyojv  i\  IxaXlac  e(;  8eo3aXov(xY)v  ijxe,  ouv  auTip  (e 
xal  V)  fAi^ryjp  xal  np^^oc  6  5irap/oc.     cf.  Socr.  V  11. 

468)  Secandiai  epist.  3  in  Angast.  op.  8  p.  521  A  ed.  Bened.  ego  namqae  fateor  non  tali  diligerUia 
nee  tanta  indu$tfia  Anieianae  domua  mieare  marmorat  quania  tua  icripta  perlucent  eloquentia. 

469)  Paulin.  vit.  Ambros.  25  per  idem  tempu$  (scil.  cladis  Thessalonicensis  a.  389)  duo  poterUii$imi  et 
$apientis$imi  viri  Persarum  ad  famam  $aeerdoti$  venere  Mediolanium,  —  et  ut  ae  prohareni  fMon  oh  aliam 
eaueam  vfni$$e^  —  alia  die  vcdefaeierUee  imperatori  profeeti  $unt  ad  urhem  Romam  illie  volentea  eogno$eere 
potentiam  illu$tri$  viri  Prohi,  qua  eogfUta  ad  propria  remtarunt. 

470)  Amm.  XXyil  11,  2  potuit,  quoad  vixit,  ingentia. 

471)  Cland.  in  cons.  Olybr.  et  Prob.  31  vivit  adhue  conpletque  vagi$  $ermonihua  aure$  gloria  fuaa  Prohi, 
gtiom  nee  verUura  ailebufU  luatra  etc.  167  u(  pigeat  memifUaae  Prohi.  ea  de  causa  in  priore  eias  epitaphio 
(inscr.  7)  de  conaalibas  flliis  sUetar,  qaae  laas  neqne  in  altero  (8,  4)  neqne  in  reliqois  titulis  post  mortem 
el  posltia  omittitar. 

472)  Tit.  7  Y.  4  lordofhe  ahlulua  nune  Prohua  ea  melior.  v.  9  aenior  donatua  munere  Chriaii.  y.  23 
vivU  in  aeUma  paradiai  aede  heatu$y  qui  nova  deeeden$  muneri$  aetherii  veatimenta  tulit. 

473)  Tit.  4  devotionia  cmtiatiti.  Hieron.  ep.  130,  7.  Proha  iUa  — ,  euiua  aanetitaa  et  in  univeraoa 
effuaa  hofUtaa  etiam  apud  harharoa  venerahilia  fuit,  —  cum  ineenaia  direptiaque  omnibua  in  urhe  captivUaa  ait, 
nuno  avitaa  venumdare  dieitur  poaaeaaionea  et  facere  aihi  amieoa  de  iniquo  mammoney  qui  ae  recipiafU  in  ae- 
terfka  tabemaeula.    soriptae  sunt  ad  eam  Aogastini  epistnlae  130.  131.  150. 

^  474)  Prudent.  in  Symm.  I  548  Jamque  ruit  paucia  Tarpeia  rupe  relietia  ad  aineera  virum  perketralia 
Natartorum  cUque  ad  apoatoUcoa  Euandria  euria  forUea,  Amniadum  auholea  et  pignera  elara  Prohorum.  fertur 
erUm  ante  alioa  gefkero$u$  Aniciu$  urhi$  inlu$tra$ae  caput:  aie  ae  Roma  incltUa  iactat.  quin  et  Olyhriaci  gene" 
riaque  et  nomifUa  herea,  adieetua  faatia,  palmata  ifhaignia  ahoUa,  martyria  ante  forea  Bruti  aubmittere  faacea 
ambit  et  Auaoniam  Chriato  ifhclinare  aecurem. 

475)  Hieron.  epist.  130,  3;  Auguatin.  de  bono  viduiUtis  6.   18.   19.  24. 

476)  Baron.  ann.  ecdes.  lY  p.  775. 

477)  Prooop.  beU.  Vandal.  I  2  p.  180  C;  Hieron.  epist.  130,  7;  Augost.  de  bono  viduit.  24. 


I  56—61  AD  PROBVM.  CV 

Olybrins  maximns  ex  Probi  filiis,  qui  qnidem  patri  superetites  faerunt  (v.  p.  CI), 
a.  395  puer  erat^^^),  itaque  ante  a.  381  natus  esse  non  potest.  nihilominus  post  Theo- 
dosii  de  Eugenio  yictoriam  senatus  in  honorem  patris  Olybrio  fratrique  eius  Probino 
legatione  missa  eonsulatum  in  a.  395  impetravit  ^^^) ,  quem  Claudianus  celebravit  car- 
mine  illo  notissimo,  primo  quod  lingua  latina  composuit^^^).  et  postea  quoque  poeta 
Olybrii  iratrisque  cliens  mansit  epistulasque  ad  utrumque  composuit. 

De  reliquis  Olybrii  honoribus  non  constat,  neque  multos  splendidioresque  gessisse 
ridetur,  cum  iam  ante  urbem  a  Gothis  direptam  (a.  410)  sorte  functus  sit'*^*). 

XVn  Anicium  Probinum  Probi  Probaeque  filium  faciunt  tit.  XV  1.  10.  13.  de  con- 
sulatu  eius  v.  XVI.  inter  d.  22  Dec.  a.  396482)  et  17  Mart.  a.  397  «3)  proconsul  in 
Africam  missus  est,  quam  tamen  propter  bellum  Gildonis,  quod  tum  in  limine  erat, 
paucoB  tantum  menses  rexit;  siquidem  aestate  eiusdem  anni  iam  Formiis  otium  fove- 
bat^^^).  anno  416  fortasse  praefectus  urbi  erat;  in  lege  enim  data  d.  12  Dec.  Cod. 
Theod.  XIV  10,  4  pro  Probiano  p.  u.  scribendum  videtur  Probino  p.  u. 

XVTn  Probus  consul  a.  406*85)  modo  Anicius^se)  modo  Petronius  ^®^)  dicitur,  in 
una  tantum  inscriptione  gentilicium  utrumque  fuisse  videtur,  sed  alterum  temporis 
iniuria  nunc  periit^^sj,  patrem  matremque  eius  nominant  tituli  XV  10  et  13;  Hieron. 
ep.  130,  7.  comes  sacrarum  largitionum  commemoratur  inde  a  d.  29  Febr.  a.  412  us- 
que  ad  d.  11  lun.  a.  414*8»). 


56  amicitiam  inter  Symmachum  et  Probum  evocatio,  quam  ille  ad  consulatum 
a.  371  accepit,  auspicata  est  (v.  adn.  49);  nulla  igitur  ex  his  epistulis  ante  eum 
annum  scripta  esse  potest.  haec  autem  cum  de  publicis  Probi  negotiis  loqnatur,  data 
est,  quo  tempore  praefecturam  aliquam  gerebat,  i.  e.  aut  a.  371 — 375  aut  a.  380 — 
381  aut  a.  383—384  aut  a.  387—388. 


'478)  Hieron.  epist.  130,  3  constd  quidem  in  pueritia,  cf.  Glaud.  de  conB.  01.  et  Piob.  62  non  con^ 
Ugit  iUi  taliB  Aonor,  prima  eum  parte  vireteeret  aevi. 

479)  Claod.  de  cons.  01.  et  Probin.  75  Roma  Probo  eupiena  digmu  persolvere  gratet  tedula  pro  natit 
dominwn  flexura  rogando  ire  parat.  nbicumqne  Claadianus  de  dea  Roma  cum  petitione  aliqua  ad  Augustom 
proflciscente  verba  facit,  legatio  senatus  iotellegenda  est. 

480)  Cland.  epist.  ad  Probinam  13  Romanot  hihimut  primum  te  contule  fontes  et  Latiae  cestit  Oraia 
Thalia  togae,  ineipientque  tuit  a  fateihus  omina  eepi,  fataque  dehebo  posteriora  tihi. 

481)  Hieron.  epist.   130,  3  felix  morte  tua,  qui  non  vidit  patriam  corruentem. 

482)  Hoc  die  Theodoms  proconsul  erat,  Augustin.  contra  Orescon.  III  62. 

483)  Cod.  Theod.  XH  5,  3. 

484)  V  69  opto  in  illo  tinu  agere  vohitcum,  quod  rettctt  aettati.  cf.  67.  saccessor  eius  Seranus, 
de  quo  ▼.  ad  cpist.  V  78 — 98 ,  magistratum  ab  Augusto  Orientali  accepisse  Tidetur,  in  cuiuS'  dicionem  Gildo 
provinciam  dederat. 

485)  Diptycliam  ebameum,  quod  consulatus  occasione  imperatori  muneri  dedit,  adhuc  superest.  inscrip- 
tionem  eins  refert  Meyer  Spirensis,  Zu>ei  antike  Elfenbeintafeln  p.  66:  d(omino)  n(o8tro)  Honorio  temp(er) 
Aug(uito)  Probus  famulus  v(ir)  e(larissimus)  cons(ul)  ord(inarius).     in  nomine  (ChristC)  vineas  semper. 

486)  Tit.   10.   13;  de  Rossi,  inscr.  chHst.  560. 

487)  De  Rossi  1.  1.  554.  557. 

488)  De  Rossi  1.  1.  559. 

489)  D.  29  Febr.  a.  412  Cod.  Theod.  VIII  4,  24.  d.  13  Apr.  a.  412  Cod.  Inst.  XI  62,  11.  d.  10  lan. 
a.  414  Cod.  Theod.  VII  8,  11.     d.   11  lun.  a.  414  Cod.  lust.  VIII  16,  8  +  XI  48,   15  -f-  59,   13. 

Q.  AVBXLITS  STMMAOinrS.  Q 


CVI  CHRONOLOGIA  SYMMACHMNA. 

57  de  occnpatioDibns  Probi  sermo  est,  qna  re  idem  tempns  indicatur,  quod  in 
epistnla  snperiore.  certius  antem  indicinm  praebent  verba:  dii  modo  optata  fortunent, 
salutem  rei  publicae  in  solido  locent!  magna  enim  rei  pnblicae  infortnnia,  qnae  nos 
qnidem  novimus,  in  Probi  praefecturas  tria  incidunt,  fames  annornm  380  et  383 
tyrannisqne  Maximi. 

58  scripta,  cum  Probns  secnndam  praefectnram  accepit,  quod  inter  mensem  De- 
cembrem  a.  379  et  Martium  a.  380  factnm  est. 

59  sed  quod  ais,  me  potius,  qui  sim  vacuus  publicae  rei,  istiusmodi  vigiliam  debere 
sortiri,  aequum  esse  dissentio,     v.  ad  ep.  56. 

60.  61  V.  ad  epist.  56. 


I  62-74  AD  CELSINVM  TITIANVM. 

Celsinus  Titianus  Symmachi  frater*^®)  sectam  familiae  secntns  utrnmque  pontifi- 
catum  Solis  et  Vestae  gessit*^*).  suffragio  Flavii  Afranii  Syagrii  praefecti  praetorio, 
qni  a.  380  potestatem  acceperat  ^^^) ^  vicarins  Africae  factus  est*^^),  qna  in  administra- 
tione  positns  legi  Cod.  Theod.  XIV  3,  17  datae  d.  12  lul.  a.  380  praescribitur.  sed 
constitutio  Cod.  Theod.  XU  1,  84,  quae  d.  15  Febr.  a.  381  Earthagine  proposita  est 
neque  igitur  post  mensem  Decembrem  a.  380  data  esse  potest,  iam  snccessorem  eius 
Camenium  nominat,  ita  nt  magistratnm  eins  brevissimum  fuisse  appareat.  cuins  rei 
cansa  inde  agnoscitur,  qnod  Symmachns  ad  Syagrii  consnlatnm  evocatns  mortem  fra- 
tris  recentem  excusat*^^).  fuemnt  videlicet  consules  Syagrii  duo  annis  381  et  382, 
et  ambigebatnr,  ad  quemnam  eomm  oratoris  nostri  epistnlae  scriptae  essent;  nnnc 
autem  propter  celerem  illam  vicariomm  mntationem  dnbitari  neqnit,  qnin  TitianuB 
iam  autnmno  aut  hieme  a.  380  in  magistratn  obierit  et  consulattis  a.  381  intellegen- 
dns  sit.  ergo  epistulae,  quae  fratris  nomen  praeferunt,  omnes  ante  nltimos  a.  380 
menses  datae  snnt,  maiorqne  pars  earum  in  ipsnm  vicariatus  tempns  incidit.  qnod 
certum  est  de  64.  66.  68.  69,  utpote  quae  Africae  mentionem  faciant^^^),  probabile 
de  65,   nbi  Symmachus  fratrem  trans  mare  morari  innuit^^^).     sed  commendaticiae 


490)  Epistalae  ad  eam  in  codice  Parisino  sTLbscribantur :  expUeit  ad  Titianum  germanum  mum;  prae- 
terea  23,  25  et  76,  32  germanuB  Symmachi  dicitur;  nam  ex  fratris  appellatione ,  qna  in  inaoriptionibaa  epi- 
stolarum  nuncapatur,  nihil  condudi  potest,  cum  qaiviB  cognatus  aat  adflnis  eo  tempore  frater  dictus  sit. 

491)  Symm.  p.  30,  29  arcarium  pontiQcalem  commendans,  fratrem  obtestatar,  at  utriutque  iaeerdoiii 
antitiitem  se  esse  recordetur. 

492)  V.  qnae  ad  ep.  I  94 — 107  dictaraa  sam. 

493)  76,  32  germani  mei  viearia  poiettate  gaudeo ,  tamquam  mihi  decua  honorit  accetterit,  —  eiim  quo 
inluttrem  virum  Syagrium  fidet  eerta  ett  operam  bonae  frugit  adnitum, 

494)  I  101;  III  21;  IX  113. 

495)  In  ep.  66  GelaBius  commendatur,  qui  imperialit  domut  euram  reeepit;  qaod  ad  rationalem  rei  pri- 
▼atae  fandorum  domus  divinae  per  Africam  (Not.  Dign.  Occ.  XII  16)  refero,  nam  in  nulla  alia  provincia 
munns,  quod  expressis  verbis  ad  domum  imperialem  referatur,  reperire  potui.  in  reliquis  eplstulis  aat  orbes 
aat  provinciae  dioeceseos  Africanae  expressis  verbis  commemorantur ,  ut  64  Caesarea  Mauretaniae,  68  Vaga, 
69  Numldia. 

496)  Quid  hiemt  facitt,  quae  ierra  et  mari  morahitur  eommeatut? 


\ 


I  62—74  AD  CELSINVM  TITIANVM.  CVII 

qnoqne  67.  70 — 74  Bcriptae  Bniit,  cnm  Titianns  administratione  aliqna  fangeretur,  nihil- 
que  impedit,  qnominns  eas  ad  enndem  annnm  referamns.  duae  tantnm  epistnlae  ante 
yieariam  praefectnram  collocandae  snnt,  62,  qnae  de  Titiano  in  Italia  non  procnl  a 
fratre  agente  loqnitnr,  et  63,  qna  Satyms,  Ambrosii  frater,  mortnns  hieme  a.  374/5 
commendatnr.     cf.  adn.  158. 


I  75-88  AD  HESPERIVM. 

Hesperins,  Decimi  Magni  Ansonii  Aeonii  filins  secnndns^^^)  —  nam  natn  maximns 
patris  nomine  nnncnpatns  in  prima  pueritia  mortnns  est^^^]  —  sub  Valentiniano  Angusto 
priratns  latuit^^^];  sed  postqnam  patris  discipulns  imperinm  Occidentis  solus  adeptus 
est,  statim  Africam  proconsulari  imperio  regendam  accepit  ^^^^) .  snccessit  enim  Con- 
stantio  inter  d.  7  Sept.  a.  375  et  10  Mart.  a.  376  (y.  adn.  153),  qnod  tempns  cnm 
morte  Valentiniani  (d.  17  Nov.  a.  375]  fere  congmit.  iam  inter  d.  8  Inl.  a.  376  ^o^) 
et  21  lan.  a.  377^^2)  ^x  Africa  rerocatns  est,  nt  praefectnram  praetorio  Italiae  snsci- 
peret*^).  anno  378  exennte  ant  379  inennte  patrem  coUegam  accepit,  qnocnm  non 
solum  Italiam  sed  Occidentem  integmm  nna  administraret ,  Ansonioqne  in  vitam  pri- 
yatam  reverso  Oallias  quidem  Sibnrio  regendas  tradidit,  sed  provincias  Italicas  cnm 
niyricis  et  Africanis  nsque  ad  d.  14  Mart.  a.  380  retinnit^*).  —  ex  tribns  filiis  eins 
mimmns  Pastor  pner  mortnus  est^^^),  nnns  e  maioribns  is  Hesperins  fnisse  videtnr, 
qnem  Symmachns  (296,  20]  a.  385  yimm  inlnstrem  et  comitem  commemorat.  ipse 
sub  Maximi  tyrannide  (a.  383 — 388)  simnl  cum  patre  Treyiris  erat*®*),  sed  postea 
nnlla  eins  memoria  apnd  scriptores  antiqnos  reperitnr. 


75.  77  Hesperins  in  magistratn  aliqno  erat,   cum  hae  ad  eum  epistulae  scriptae 
snnt.     cursnm  antem  honomm  incepit  a.  376,  finiyit  a.  380. 

76.  80 — 82.  84.  86—88  amicitiam  cnm  Hesperio  Symmachns  non  iniisse  yidetur. 


497)  11,  18;  cf.  p.  LXXV  et  Scbenkl,  Aasoniuft  p.  Xiy. 

498)  Anson.  parent.  12. 

499)  Qaod  GarolnB  Sohenkl  in  editione  Ausonii  (praef.  p.  Xiy)  Hesperinm  a.  375  vioariam  Macedoniae 
l^isse  tradit,  errore  faotam  est.  nam  testimoniam  Paalini  Pellaei,  qao  boIo  innititar,  non  ad  Hesperiam  sed 
«d  Thalasaium  referri  debet.     ▼.  p.  LXXyill. 

500)  Aoson.  epiced.  in  patr.  45;  Amm.  XXyill  6,  28. 

501)  Cod.  Theod.  I  32,  2,  proconsal  Afticae  sine  die  praescribitor  God.  last.  XI  66,  3. 

502)  Cod.  Theod.  I  15,  8.     cf.  adn.  354. 

503)  Africam  proconsalarem  praefectarae  eias  partem  faisse,  ex  lege  Cod.  Theod.  yui  5,  34  perBpicitar. 

504)  ▼.  p.  LXXX.  praescribitar  legibas  datis  d.  21  lan.  a.  377  Cod.  Theod.  I  15,  8.  d.  27  Febr. 
a.  377  Cod.  Theod.  yill  5,  34.  d.  22  Apr.  a.  378  Cod.  Theod.  Xyi  5,  4  cam  adn.  Gothofredi.  d.  2  lal. 
a.  379  Cod.  Theod.  \U  18,  2  +  XIII  1,  11.  d.  21  lul.  a.  379  Cod.  Theod.  Xm  5,  15.  d.  31  lal.  a. 
379  Cod.  Theod.  yill  18,  6  +  Cod.  last.  yi  32,  4.  d.  3  Aag.  a.  379  Cod.  Theod.  Xyi  5,  5.  d.  6  Dec. 
a.  379  God.  Theod.  yi  30,  4.  d.  14  Mart.  a.  380  God.  Theod.  X  20,  10.  de  succeBSore  eiuB  Syagrio  v. 
p.  CXI. 

505)  Auson.  parent.  13. 

506)  Auson.  epiat.  2, 


CVIII  CHRONOLOGIA  SYMMACHIANA. 

antequam  a.  369  in  Gallias  proficisceretur.    itaque  omnes  ad  illum  epistulas  post  hunc 
annum  scriptas  esse  existimo.     v.  p.  LXXIX. 

77  V.  ad  epist.  75. 

78  ad  orationem  pro  Trygetio  habitam  d.  9  lan.  a.  376  pertinet.     v.  p.  VI. 

79  Hesperius  praefectus  praetorio  a.  377 — 380. 
80—82  V.  ad  epist.  76. 

83  scripta  paulo  post  mortem  Celsini  Titiani  anno  380  exeunte.     v.  p.  CVI. 

84  V.  ad  epist.  76. 

85  gravem  Symmachi  morbum  commemorat,  quod  a.  378  indicare  videtur.   v.  13,  6. 
86—88  V.  ad  epist.  76. 


I  89-93  AD  ANTONIVM. 

De  Glaudii  Antonii^^^^)  familia  nihil  comperi,  nisi  quod  fratrem  Marium  habuit, 
qui  provinciam  aliquam  suburbanam  gubemavit  ^^^) .  primus  magistratus,  quem  ab  ipso 
gestum  esse  scimus,  magisterium  scrinii  alicuius  erat,  de  quo  more  eo  saeculo  sollemni 
ad  quaesturam  sacri  palatii  processit  *®») .  de  tempore  honoris  nisi  ex  Symmachi  epi- 
stula  I  89  non  constat;  quae  cum  de  oratione  principis  ab  Antonio  scripta  ea  ratione 
iudicet,  quae  iuveni  nullius  auctoritatis  parum  conveniat,  hominem  aliquantam  elo- 
quentiae  gloriam  iam  consecutum  prodit.  incidit  igitur  in  ultima  Valentiniani  tempora, 
nam  ne  ulterius  procedamns,  Antonii  praefectura  inde  ab  a.  376  gesta  prohibet. 
quaestores  autem,  qui  praeter  illum  in  Valentiniani  aula  fuerunt,  novimus  hos :  Viven- 
tium  anno  365  aut  366  ad  praefecturam  urbi  promotum^><^),  Eupraxium,  qui  mense 
Augusto  a.  367  ex  magistro  memoriae  quaestor  factus  est^^>)  magistratumque  usque 
ad  a.  370  et  fortasse  longius  retinuit^^^),  Ausonium  circa  Valentiniani  mortem  (a.  375) 


507)  Rossi,  Inscr.  cliriflt.  urb.  Rom.  312  Cl.  Antonio  et  Fl,  Syagrio  conas.     318  Cl.  Antonio  et 

508)  Symm.  I  90.  Themistii  testimoniam  (^apior.  p.  203<i),  Saturninnm  in  consnlata  (a.  383)  praeces- 
sisae  Theodosii  Aagnsti  patraum^  et  adflnem  (t6v  itaTpeCieXcpov  'Ki-^m  xal  rhs  xtj^cot^v)  ,  pleramqae  de  £a- 
cherio  (cos.  381)  et  Antonio  nostro  (cos.  382)  accipi  Bolet,  et  de  illo  qaidem  recte,  sed  pro  Antonio  Flavias 
Syagrias  collega  eias  inteUegi  debet  (cf.  Rossi  1.  l.).  nam  qai  consalatam  accipiebant,  homines  ant  rebas 
gestis  clarl  aut  samma  nobilitate  conspicui  esse  solebant,  atqae  Antonins  iam  amplissimos  magistratus  duos, 
quaesturam  et  praefecturam  praetorio,  gesserat,  cum  fasces  sameret,  at  contra  Syagrius  altra  proconsulatum 
Africae  adulescentulis  nonnumquam  commissam  progressus  non  erat.  nuUo  igitur  alio  titulo  quam  aat  nata- 
liam  aat  adflnitatis  splendore  tanto  honore  dignus  yideri  potuit,  quod  quam  bene  patri  aut  fratri  FiacoiUae 
Augustae  conveniat,  nemo  profecto  non  videt.  accedit,  quod  cum  Theodosius  et  Gratianus  singali  singalos 
consuleg  quotannis  nominarent,  adflinem  ab  adflui  promotum  esse  et  in  partibus  imperii  huio  creditis,  Orien- 
talibus  videlicety  trabeam  sumpsisse,  et  per  se  Yeri  simUlimum  est  et  a  Themistio  conflrmatur;  at  Antonius 
totum  honorum  cursum  in  aula  Gallicana  peregit  neque  ab  alio  imperatore,  quam  cuius  praetorio  praefuerat, 
summum  laborum  praemium  aocepisse  credendus  est.     cf.  quae  mox  de  duobus  Syagriis  dicturi  samus. 

509)  36,  19  non  incognito  quidem  nohit  eloquii  splendore  nituistiy  ied  magnis  rebtu  adeommodam  et  ma'- 
iestatia  seriptis  aptatam  gloriamy  quam  magitterio  ante  quoiesisti^  recens  auxit  oratio.  nullae  aliae  orationes 
auctoribus  absentibus  in  senatu  recitari  potuerant  quam  a  principibus  ipsis  profectae,  quae  componi  solebant 
aut  a  magistris  scriniorum  aut  a  qaaestoribus  sacri  palatii.  cum  igitor  Antonius  magisterinm  iam  ante  ges- 
sisset,  tum  quaestor  erat. 

510)  Amm.  XXYI  4,  4;  XXVII  3,  11;  de  praefectura  eius  urbana  y,  Herm.  XVIII  p.  299. 

511)  Amm.  XXVII  6,  14. 

512)  Amm.  XXVUI  1,  25. 


i 


I  89—93  AD  ANTONIVM.  CIX 

honore  fimctam.  Antonii  ergo  qnaesturam  inter  Enpraxii  et  Ansonii  tempora  colloca- 
bimns.  in  praefectnra  praetorio  Galliamm^^^)  successit  Maximino  inter  d.  16  Apr.^^^) 
et  23  Mai.  a.  376»**)  locnmqne  dedit  Ansonio  inter  d.  12  lan.  et  20  Apr.  a.  378»«»). 
post  consnlatnm  anno  382  gestnm  nnlla  eins  mentio  reperitnr.  tragoedias  enm  scrip- 
sisse,  Symmachns  indicare  videtnr**^). 


89  de  oratione  in  senatn  recitata  Symmachns  indicia  hominnm  coUegit,  qnod  nisi 
in  nrbe  ipsa  facere  neqnivit.  dimidinm  antem  eins  temporis,  qno  Antoninm  qnaestn- 
ram  gerere  potnisse,  snpra  yidimns  (a.  370 — 375),  orator  noster  in  Africa  proconsnlis 
monere  fnngebatur  (a.  373 — 375).     scripta  igitnr  est  epistnla  inter  annos  370  et  373. 

92  ut  te  curis  publicis  occupatum  ad  rependenda  conloquia  adsiduitate  sollicitem. 
nltimnm  mnnns  pnblicnm,  qnod  Antonins  gessit,  deposnit  primis  anni  378  mensibns. 


I  94-107  AD  SYAGRIVM. 

Flavii  Syagrii  saecnlo  qnarto  exennte  fnemnt  dno,  qni  eo  difficilins  discemnntnr, 
qnia  deinceps  annis  381  et  382  trabeas  consnlares  snmpsemnt^*^).  alternm  eomm 
Afranio  qnoqne  gentilicio  nsnm,  qnem  avjim  matemnm  Tonantii  Ferreoli  amici  sni  Apol- 
linaris  Sidonins  praedicat^*^),  enndem  esse  cnm  Symmachiano,  ex  praefecturis  ab  ntro- 
qne  scriptore  commemoratis  efficitur^^^),  nam  cognominis  eius,  quod  scimns,  nnmquam 
praefectns  praetorio  fnit.    qno  tempore  autem  ille  Symmachi  amicns  consul  prodiit. 


513)  Cod.  Theod.  IX  35,  2;  XIII  3,  11. 

514)  Cod.  Theod.  IX  19,  4. 

515)  Ck>d.  Theod.  XIII  3,  11.  praeterea  nomen  eius  praescribitnr  constitationibua  his:  d.  17  Sept. 
«.  376  Cod.  Theod.  IX  35,  2.  d.  6  lan.  a.  377  Cod.  Theod.  I  15,  7.  d.  28  Inl.  a.  377  Cod.  Theod.  I 
16,  13.  d.  12  lan.  a.  378  Cod.  Theod.  IX  20,  1  +  XI  39,  7.  vitioaae  snnt  Cod.  last.  II  7,  2  et  Cod. 
Theod.  IX  40,  12;  nam  altera  data  esse  fertur  d.  18  Aag.  a.  378  Ravennae,  altera  d.  30  Noy.  a.  378  Treviris, 
quibus  temporibus  Gratianas  in  lUyrico  (Amm.  XXXI  11,  6)  vel  etiam  in  Thraciis  (Aason.  grat.  act.  18,  82) 
agebat   neque  Antonius  potestatem  retinebat;   ut  de  eo   taceam,  quod  Cod.  Theod.  IX  40,  12  de  Campania 

iloquitur,  quae  ad  praefectum  praetorio  Qalliarum  nulla  ratione  pertinebat. 
516)  Cod.  Theod.  VIII  5,  35. 

517)  36,  23  faeundktm  tuam  ewiae  magii  quam  eaveae  eonverUre, 
I  518)  De  Rossi,  Inscript.  christ.  urb.  Rom.  303  Fl.  Syagrio  ei  Eucerio,  cf.  304.  306.  ^  1.  1.  312  Cl, 

AntOfUo  ei  Fl.  Syagrio  conss.  Memmlus  Symmachus  putasse  videtur,  eum  Syagrium,  ad  quem  pater  scrip- 
serat,  consulem  cum  Antonio  fuisse ;  nam  quomodo  in  libro  tertio  epistulae  ad  Timasium  et  Promotum  consules 
a.  389  iuxta  coUocantur,  ita  in  primo  ad  Antonium  et  Syagrium  scriptae.  sed  opinlo  hominis,  qui  huius 
consulatus  tempore  nondum  natus  erat,  non  magni  momenti  est. 

519)  Epist.  I  7  Tonantiu»  Ferreolus  praefeetorius  Afranii  Syagrii  eonsulie  e  filia  nepo»,  YII  12  ad 
Ferreolum  scripta:  istet  per  avitaa  tibi  ttilu»  noster  eunUeSy  pcUrieiat  nihUo  minus  infulas  enumeraturus ;  non 
taeuisset  tripliees  praefeeturas  et  Syagrio  tuo  pro  totiens  mutatis  praeeonibus  praeeonia  non  negasset, 

520)  Titianus  per  Syagrium  vicarius  Africae  factus  est  77,  1 ;  ab  eodem  sperat  Alexander,  ut  sibi  pro- 
vinciam  praesidalem  cum  consulari  aut  correctoria  permutare  permittat  (42,  12  Alexander  vir  omatissimus  sor- 
titus  provineiam  praesidalem  putat  honori  suo  incrementa  praestari,  si  tuo  amore  potiatur).  liberum  igitur  de 
omnibus  provindarum  iudicibus  arbitrium  habuit,  quod  nisi  praefectis  praetorio  non  competebat.  de  Sldonio 
V.  adnotationem  praeoedentem. 


CX  CHRONOLOGIA  SYMMACHIANA. 

Celsinas  Tiiianns  panlo  ante  decesserat;  qni  cnm  aestate  a.  380  viearins  Africae 
factns  esset  et  iam  ante  mensem  Febrnarinm  a.  381  snccessorem  accepisset)  ita  nt 
totns  eins  magistratns  spatio  pancomm  mensinm  inclnderetnr  (v.  p.  CVI) ,  certe  non 
more  sollemni  administrationem  deposnit,  sed  in  magistratn  ipso  mortnns  est.  qnod 
non  mense  lannario  a.  381  sed  snb  finem  anni  380  accidisse,  ex  eo  intellegitur, 
qnod  Symmachns  ad  consnlatnm  kalendis  lannariis  inenndnm  evocatns,  dolore  amissi 
fratris  ntpote  recenti  excnsatnr.  Syagrins  igitnr,  ad  qnem  orator  noster  scripsit,  fasces 
sumpsit  a.  381  et  consnles  annomm  dnomm,  quibns  de  qnaeritnr,  hoc  modo  inter  Occi- 
dentem  et  Orientem  diyidnntnr: 

a.  381. 

In  Occidente:  In  Oriente: 

Flavius   Afranius    Syagrins,    praefectns      Eucherins,  patruns  Theodosii  Angnsti*^^), 
praetorio  Italiae.  proconsnl  Africae  a.  380.    v.  adn.  153. 

a.  382. 

Claudius  Antonius,  qni  a.  375 — 378  prae-      Flavius  Syagrius,  adfinis  Theodosii  An- 
fectns    praetorio   Galliamm   fnerat.     v.  p.  gusti,  proconsnl  Africae  a.  379  ^^22), 

CIX. 

Flavins  Afranius  Syagrins  Gallns  fnisse  videtur,  nam  conditorinm  eius  Sidonii 
tempore  Lngduni  ostendebatnr^^sj  posteritasque  per  provincias  Gallicanas  florebat*^^). 
in  militia  nobilissima  notariomm  honorum  cursnm  anspicatns  est^^^);  sed  cnm  ad  dncem 
Germaniae  primae  Aratorem  missus,  ut  eum  ad  munitionem  montis  Piri  accelerandam 
hortaretnr,  ex  strage  militnm,  quae  mox  secuta  est,  solus  evasisset  (a.  370),  a  Valen- 
tiniano  cingnlo  privatns  est^^®).  ab  Ansonio  amico,  qni  postea  ei  libmm  carminum 
dedieavit  ^^^) ,  snmmam  potentiam  in  anla  Gratiani  post  principis  patris  mortem  (a.  375) 
nacto,  revocatns  esse  videtnr,  nam  eodem  anno,  qno  poeta  ipse  praefectus  praetorio 
et  consnl  erat,  filins  eins  Hesperins  praefectus  praetorio,  Arborins  ex  sorore  nepos 
primnm  comes  remm  privatamm,  mox  praefectns  nrbi  (a.  379),  Syagrins  qnoqne 
magister  officiornm  reperitur  ^^^j ,  et  quoniam  non  statim  honorem  tam  splendidnm  ac- 
cepisse  pntandns  est,  certe  iam  ante  dignitate  aliqna  exomatus  erat.  et  fortasseipsa 
Theodosii  ad  imperinm  electio  consiliis  Syagrii  debetur,  quem  cum  affini  eins  aliqno 
cognationis  vinculo  cohaesisse,  nomina  utrique  commnnia  Flavins  et  Syagrius  demon- 


521)  Zosim.  V  2;  Themist.  ctrtt.  XVI  p.  203<<;  cf.  Yict.  eplt.  48,  18.  eius  nomine  Stilichonis  fllius 
appellatQS  est. 

522)  ▼.  adn.  153  et  508.  nomen  eias  praescriptum  est  legi  propositae  Karthagine  d.  26  Aog.  a.  379 
God.  Theod.  I  15,  10.  dignitas  in  libris  codicis  Theodosiani  manuscriptis  desideratur,  sed  oum  locus  tum 
argumentum  proconsulem  Africae  demonstrant.  quo  tempore  haec  oonstitutio  proposita  dicitur,  Flavius  Afra- 
nius  Syagrius  magister  offlciorum  erat,  ita  ut  de  persona  proconsulis  nullum  dubium  admittatur. 

523)  Sid.  ApoU.  ep.  V  17. 

524)  Sid.  ApoU.  I  7;  V  5;   VU  12. 

525)  Amm.  XXVIII  2,  5  per  Syagrium  iune  notarium  poitea  praefeetum  et  consulem. 

526)  Amm.  XXVIII  2,  9. 

527)  Auson.  III  42  pecU>ri$  ut  no$tri  »edem  eoliSf  aime  Syagri,  eommunemque  hahiUu  alt^r  ego  Ausonium^ 
»ie  etiam  nostro  praefatut  hahebere  libro,  differat  ui  rUhHQy  »it  tuu9  anne  me%is, 

528)  D.  1  Oct.  a.  379  Cod.  Theod,  VII  12,  2. 


I  94—107  AD  SYAORIVM.  CXI 

stntnt.  inter  d.  14  Mart.  *^)  et  18  lan.  a.  380^30)  Hesperio  in  praefectnra  praetorio 
Italiae^^^)  saecessit,  qnem  magistratam  nsqae  ad  initinm  anni  382  et  fortasse  nlterias 
retinnit.  honore  deposito  privatas  remansit  saltem  asqae  ad  a.  392,  nam  Ammianus 
Mareellinns,  qni  paalo  post  scripsit,  de  ana  tantam  praefectara  eias  loqaitar  ^^^) .  de 
reliqais  daabas  nisi  ex  Apollinare  Sidonio^^^)  non  constat,  qni  solas  qaoqae  opera 
Syagrii  poetica  stataasqae  ei  erectas  commemorat  ^^^) . 


94  Palladias  professor  artis  rhetoricae  in  spem  sui  honoris  (86,  30)  in  comitatam 
acdtas,  commendaticias  a  Symmacho  ad  Syagriam  et  Eutropiam  accepit,  qai  ana  igi- 
tar  in  anla  imperiali  agebant  magnis  honoribas  praediti.  aestate  a.  381  Palladias  iam 
comes  sacraram  largitionnm  erat^^^);  vere  a.  380  Syagrias  imperatorem  in  Galliis 
reliqnit,  at  regimen  Italiae  sasciperet,  neqae  ante  a.  378  ea  potestate  praeditns  fuisse 
Tidetar,  at  commendato  magnnm  adiamentum  praestare  posset;  a.  378  Eutropius  otio 
privato  fruebatur  ^^) ;  solus  igitur  relinquitur  annus  379 ,  qao  Syagrius  magister  offi- 
ciorum,  Eutropius  comes  rerum  privatarum  erat.     cf.  ad  epist.  I  15. 

95  Symmacho  oratio  principum,  quam  in  senatu  recitaret,  de  magna  aliqua  victoria 
missa  est,  quo  tempore  Syagrius  in  aula  degebat  ^^^)  et  amicas  eius  Oregorius  quaestor 
sacri  palatii  erat  *36) .  is  quaesturam  non  ante  a.  378  accepit  ^^^^) ,  Syagrius  autem  e 
comitatu  discessit  vere  a.  380.  orationem  igitur  illam  ad  eam  de  Gothis  Alanisque 
et  Hunnis  yictoriam  refero,  quam  nuntiatam  esse  d.  17  Nov.  a.  379  fasti  Idatiani 
tradunt  ^^®) . 

96  et  105  ad  orationem  pro  Trygetio  referendae  sunt  habitam  d.  9  lan.  a.  376. 
V.  p.  VI. 


529)  Cod.  Theod.  X  20,  10. 

530)  Cod.  Theod.  XI  30,  38.  praescribitar  legibns  datis  d.  15  lal.  a.  380  God.  Theod.  YII  18,  4. 
d.  27  Febr.  a.  381  Cod.  Theod.  Vlll  5,  36.  d.  5  lul.  a.  381  Cod.  Theod.  I  10,  1.  d.  9  Oct.  a.  381 
Cod.  Theod.  YIII  7,  15.  proposita  d.  3  lan.  a.  382  Cod.  Theod.  XII  1,  89,  qna  in  lege  traditur  quidem 
dat.  JJI  non,  lul.y  sed  indicatio  anni  poit  eonsulatum  nisi  primis  mensibns  admitti  non  potest.  v.  De  Rossi, 
Inscr.  cbrist.  nrb.  Rom.  p.  XXVin.  snbscriptionem  antem  de  lege  proposita,  non  de  data  accipiendam  esse, 
docet  locus  Viminacinm,  nbi  tnnc  nnllns  imperator  morabatur.  proposita  d.  9  Apr.  a.  382  Cod.  Theod.  XII 
1,  88.  lecU  Capnae  d.  30  Ang.  a.  382  Cod.  Theod.  XI  16,  14.  ex  nltimis  tribus  legibns  de  magistratu 
etiam  tum  a  Syagrio  gesto  nihil  concludere  licet,  nam  propositae  et  lectae  esse  possunt,  postquam  is,  ad  qnem 
datae  erant,  iam  privatus  factus  est. 

531)  Italiae  eum  praefuisse,  docent  leges  propositae  Romae  Cod.  Theod.  VII  18,  4,  Carthagine  Cod. 
Theod.  XU  1,  88,  Capuae  Cod.  Theod.  XI  16,  14,  Viminacii  Cod.  Theod.  XII  1,  89. 

532)  Ep.  V  5.  Sidoniu»  Syagrio  suo  salutem,  eum  »i»  con»uli»  pronepo»  idque  per  virilem  8uece»»ionem 
— ,  eum  »i»  igitur  ex  »emine  poetae^  eui  proeul  dubio  »tatua8  dederant  litterae,  »i  trabeae  non  dedissent,  quod 
etiamnune  auetori»  eulta  ver»ibu»  verha  te»tantur  et  q.  s.  cf.  Symm.  p.  39,  12  non  enim  mihi  ex  ore  ieiuno 
tributa  laudaiio  e»t,  »ed  de  faeundiae  penu  boni  iudieii  fruetu»  adri»it, 

533)  Cod.  Theod.  VI  12,  8;  X  24,  2. 

534)  85,  33  thoxae  vaeuu»  otiare  et  liberi»  remi»»u»  invigita, 

535)  38,  27  eonte»tare  apud  invieto»  prineipe»  gaudium  meum.  39,  3  haee  pro  me  eopioiiu»  et  omatiuiy 
q[U€aUum  e»  linguae  meliorj  apud  auctorem  beneficii  (scil.  principem)  pro»equeri». 

536)  76,  25  eum  mihi  de  »erinii»  tui»  profeeta  delegaretur  oraUo.  cf.  76,  4  pontifleio  litterati  honori» 
aueiu». 

537)  V.  ad  epist.  III  17—22. 

538)  Cf.  Tillemont,  Theodo»e  I  art.  4. 


CXn  CHRONOLOGIA  SYMMACHUNA. 

98  Syagrii  occnpationes  pnblicae  commemorantnr.  scripta  igitur  est,  cnm  magi- 
stratnm  aliqnem  gerebat,  sed  qnia  tempns  secnndae  et  tertiae  praefectnrae  eins  igno- 
tnm  remansit,  anni  nota  epistnlae  adposita  delenda  est. 

100  epistnla  hieme  scripta  est*^^).  dolor,  qnem  se  perpessnm  esse  Symmachns 
qneritnr,  fortasse  fratris  mors  erat.     v.  p.  CVI. 

101  Symmachns  ad  consnlatnm  Syagrii  kalendis  lannariis  a.  381  inenndnm  evo- 
catns,  Inctnm  de  fratris  obitn  excnsat,  nltimis  anni  380  mensibns. 

102  Mediolani  te  agere  ante  litteras  tuas  fama  pertulei^at,  quae  nihil  ignorari  de 
conspicuis  viris  patitur,  et  locus  et  fama  de  Syagrii  ex  Galliis  adventn**^)  per  totam 
Italiam  diffnsa,  praefectnram  praetorio  Italiae  recens  acceptam  indicare  videntnr,  vere 
a.  380. 

103  Symmachns  mnnera  consnlaria  a  Syagrio  accepit,  qnae  primis  consnlatns 
(a.  381)  mensibns  amicis  mitti  solebant. 

104  Tuae  equidem  virtutis  est  omnes.  qui  palatinis  stipendiis  enitescunt^  iuvare 
praesidio,  militiae  palatinae  magistro  officiomm  snbditi  erant;  scripta  igitnr  circa 
a.  379. 

105  V.  ad  ep.  96. 

106  scripta,  cum  Syagrins  aliqnem  magistratnm  gerebat. 

107  scripta,  cnm  Syagrins  praefectus  praetorio  erat.     v.  adn.  520. 


n  AD  FLAVIANVM. 

Historia  Flaviani^^^)  dnobns  monnmentis  clarissimis  illustratnr,  quomm  alterum  in 
monte  Caelio,  nbi  domus  Symmachomm  fnit,  alternm  in  foro  Traiano  effossnm  est. 

Virio  Nicomacho  Flaviano  v[iro)  c{larissimo)j  qtiaest{ori) ,  praet^ori),  pontif[ici)  maiori, 
consulari  Siciliae^  vicario  Africae^  quaestoi^i  intra  palatium,  praef[ecto)  praet[orio)  itemm^ 
co{n)s{uli)  ord[inario)j  historico  disertissimo^  Q,  Fab[ius)  Memmius  Stfmmachus  v[ir)  c{la- 
rissimus}  prosocero  optimo.     C.  I.  L.  VI  1782. 

Nicomacho  FlavianOj  cons{ulari)  Sicil{iae)j  vicar{io)  Afric{ae)j  quaest{ori)  aulae  divi 
Theodosij  praef[ecto)  praet[orio)  Ital{iae)  Illyr[ici)  et  Afric[ae)  iterum,  virtutis  auctoritalis- 
q{ue)  senatoriae  et  iudiciariae  ergo  reddita  in  honorem  filii  Nicomachi  Flaviani  cons[ularis) 
Camp[aniae)j  procons[ulis)  Asiae,  praef{ectij  urbi  saepius ,  nunc  praef{ecti)  praet{orio) 
Italiae  lllyrici  et  Africae,  —  Imperatores  Caes{ares)  Fl[avius)  Theodosius  et  Pl{avius) 
Placidus  Valentinianus  semper  Aug{usti}  senatui  suo  salutem,  clarorum  adq[ue)  inlustrium 
in  rep[ublica)  virorum  adversum  casus  condicionis  humanae  interpolatum  aliquatenus  ad- 
serere  honorem  et  memoriam  defuncti  in   lucem   a[eternam]   revocare  emendatio  quaedam 


539)  40,  9  omm$  quippe  intemus  eorporit  dolor  hiemali  erescit  iniuria, 

540)  41,  7  nee  te  exeusare  coUegis  interventus  Alpium  potest, 

541)  De  Flaviani  vita  praeclare  egerunt  de  Rossi,  Iseritione  onoraria  di  Nieomaeo  FlavianOj  Annali  delV 
Jnst,  XXI  1849  p.  283;  II  euXto  idotairieo  in  Boma  nel  394,  BuUett,  di  areheol.  erist.  1868  p,  49;  Momnnen, 
Herm.  IV  p.  350;  quos  magna  ex  parte  secutus  sam. 


/ 


II  AD  FLAVIANVM.  CXIU 

eius  sortis  videtur,  quae  praeiudic[iu]in  [sum]mumq(ue)   [detri]mentum  virtutum  exsistima- 

tur.     bono  nobiscum,   p^cUres)  c(onscripti)  y  fau[stoq{ue)]  omine  intellegitis  profecto,   quid- 

quid  in  restitutionem  pr[istini  honor]is  inlustris  et  sanctissimae  aput  omnes  recordationis 

Flaviani  senio[rt]s  adimus^  divi  avi  nostri  venerationem  esse,  si  eum,    quem  vivere  nobis 

servariq(ue)  vobis  —  quae  verba  eius  aput  vos  fuisse  pleriq{ue)  meministis  —  optavit,  sic 

in  monumenta  virtutum  suarum  titulosq{ue)    revocemuSy   ut  quidquid  in  istum  caeca  in- 

simulatione  conmissum  est,  procul  ab  eius  principis  voto  fuisse  iudicetis.     cuius  in  eum 

effusa  benivolentia  et  usq{ue)  ad  annalium^    quos  consecrari  sibi  a  quaestore  et  praefecto 

suo  voluity  provecta  excitavit  livorem  inproborum.     nunc  si  aput  vos  abunde  causas  piae- 

tatis  adstruximuSj   acdpite  aliud,    quod  de  vestris  in  illum  sensib{us)    et  provinciar{um) 

omnium  iudiciis  muniamur,  quib{us)  per  illum  locupleiioris  adhuc  rei  p{ublicae)  bona  vel 

adservata  vel  etiam  aucta  tantum  et  aput  nos  reverentiae  contulerunt,  ut  quod  hodie  faci- 

mus ,   in  pectorib{us)  et  sensib{us)    vestris  absq{ue)   interpellatione  ulla  mediae  oblivionis 

fuisse  noverimus,    ex  quo  quidem  ipso  non  min[us]  memoriae  illius  quam  nobiSj   p{atres) 

c{onscripti)  ^  supra  omnia  praestitistis,  ut  non  inmerit[o]  patientiae  vestrae  gratias  agamus, 

ne  quid  erga  reslittUionem  honoris  eius  admoniti  potius  quam  sponte  fecisse  videamur,  cum 

alioqui  ipse  etiam  de  institutione  illius  probatus  saepe  nobis  parentibusq{ue)  nostris  Plaviani 

fili\us  sit,  cui\  honor  semiplenus  etiam  sub  praefecturae  praetorianae  apice,  quem  provide[ntia] 

et  industria  sua  cottidie  auget.  delatus  exsistimetur ,  nisi  integer  tandem  et  abs[q{ue)  ullo 

re]ligiosi  muneris   debito  totius  domus  eius  familiaeq{ue)    sit,     gaudete   ergo   nob[iscum]j 

p{atres)  c{onscripti),  optimo  impeiHi  nostri  opere,  ut  nobiscum  recognoscitis,  et  redditam  vo- 

bis  ^sse  et]  patriae  senatoris  eius  memoriam,  et  dignitatem  probate,  cuius  consorti[o]  clariores 

fuistis  et  in  posteris  eius  eadem  aput  nos  reverentia  vigetis.  —  Appius  Nicomachus  Dexter 

v[ir)    c{larissimus)    expraef{ecto)    urb(i)    avo   optim{o)    statuendam    curavi Septi). 

[Ba^so  et  Antioc]ho  v{iris)  c{larissimis)  cons{ulibus).     a.  431.     C.  I.  L,  VI  1783. 

Virius  Nicomachus  Flavianus  ^*^)  nomine  teste  originem  ab  Aniciis  ducebat  (v.  p. 
CII) ;  filius  erat  Venusti  ^^^) ,  quem  eumdem  fuisse  crediderim  cum  Volusio  Venusto 
eoTTectore  Apuliae  et  Galabriae.  hunc  enim  Canusinum  fuisse,  titulus  ab  ipso  positus 
indicat  ^^) ;  Flaviani  autem  res  familiaris  magna  ex  parte  possessionibus  Apulis  con- 
stabat^^^),  a  patre  yidelicet  Apulo  hereditate  quaesitis.  Venustus,  quamvis  ex  familia 
nobilissima  ortus^®),  in  honorum  tamen  via  lente  progressus  est.    nam  Apuliae  et 


542)  Nomen  iDtegrnm  praebet  tftnlns  a  progenero  positns,  Nicomaehus  FlavianuB  dlcitnr  in  inscriptione 

fori  Traiani  et  de  Rossi,  Inscr.  cbriBt.  nrb.  Rom.  419  eoruulatu  Nieomaei  FlabiarU;  420  N[i]eomaeo  [Fla]oia[no 

\  v{iro)  e{lari$$imo)  cymmle;  421   Nicomaeo  FLav{iano  v{iro)  e{lari8$imo)  eont.]  1145  [<ron]«.  Nieo.  Flaviano.    Fla- 

^  xianut  passim,  Nieomaehus  senior  apnd  ApoU.  Sidon.  epist.  YIII  3;  Macrob.  I  24,  24. 

1  543)  Macrob.  I  5,   13.     Flavianus,  qui  quantum  iit  mirando  viro  Venuito  patrt  prcMtanttor,  non  mtnua 

omatu  morum  gravitateque  vitae  quam  copia  profundae  eruditionis  adieruit. 

544)  G.  I.  L.  IX  329  Gannsii.  Salvis  ddd.  nnn.  Constantino  Aug{u9to)  et  filii$  eiu$  Cae${aribu$)  Volu- 
siu$  Venu$tu$  v{ir)  e{lari$$imu$)  eorreetor  Apul{iae)  tt  Calah{riae)  oh  amortm  patriae  $tatu€U  omatui  porti- 
etu  po$uit. 

545)  Flavianns,  nt  cnram  rei  famUiaris  gerat,  in  Apnliam  proflcisdtnr,  Symm.  II  34.  qnod  nuUum  e 
Vennsti  nominibns  gerit,  non  obstat;  nam  plemmqne  homines  eius  temporis  a  matribus  matrumque  necessitu- 
dinibuB  nomina  accipiebant,  ut  fllius  Sexti  Petronii  Probi  Anicius  Hermogenianus  Olybrius  ab  avo  materno 
nnncupatus  ett.     v.  p.  XGI. 

546)  Amm.  XXIII  1,  4   ii$dem   diebu$  legato$  ad  $e  mi$$o$  ah  urht  aetema   elare  nato$  meritisque 
I                           probabili$  vitae  eonperto$  imperator  (scil.  Inlianns)  honoribtu  diver$i$  adfecit.     et  Apronianum  Bomae  deerevit 

Q.  ATKBUTfl  SrifMAOHTS.  P 


/ 


CXrV  CHRONOLOGIA  SYMMACHIANA. 

Calabriae  CoDBtantini  magni  temporibas  praefuit^^),  tnm  Sidliam  consalaris  rexit^^^), 
qaibuB  cnriB  absolatus  per  annos  fere  viginti  in  otio  delitait,  fortasee  qaia  vir  saper- 
Btitioni  gentiliam  addictas  imperatori  christiano  Constantio  param  probabatar.  inter 
homincB  aatem  saaram  partiam  magna  aactoritate  iraebatar^^^),  qai  cam  laliano  som- 
mae  reram  potito  novas  vires  nacti  essent ,  legatas  ad  imperatorem  missas  et  a.  363 
vicarias  Hiflpaniaram  factas  est^^).  alia  qaoqae  legatio  eias  a  370  aat  371  simul 
cam  Vettio  Agorio  Praetextato  sascepta  commemoratar  ^^] ,  post  qaam  nallam  eius 
mentionem  inveni.  sorore  eius  Avianio  Symmacho  nupta  nomen  Anicium'  in  gentem 
Aureliam  translatum  esse  videtur  (v.  p.  LIII) ;  Symmachus  enim  orator  Venusti  filiam 
Flavianum  semper  fratrem  nuncupat  et  ipse  quoque  rem  Apulam  possidebat  ^^*)  ex 
matris  fortasse  dote  profectam. 

Flavianus  natus  est  circa  a.  334^^2).  in  honorum  cursu  iisdem  obstaculis,  quibus 
pater,  tardatus  esse  videtur ;  nullum  enim  magistratum  ante  annum  aetatis  trigesimiun 
gessit.  sed  postquam  Venustus  ricarius  factus  est,  avunculus  et  consobrinus  Symmacbi 
alter  praefectus  urbis  alter  corrector  Lucaniae  et  Brittiorum,  et  Praetextato  proconsu- 
latum  adepto  omnes  fere  partium  gentilium  principes  rei  publicae  gubemaculis  admoti 
sunt^^^),  ipse  quoque  Siciliam  consulari  iure  regendam  accepit  (a.  364)  ^^).  fascibus  de- 
positis  denuo  annos  duodecim  quievit,  donec  Valentiniano  mortuo  Ausonius  Symmachi 
amicus  summam  in  aula  potestatem  nactus  est.  Hesperio  Ausonii  filio  pro  consule 
Africae*^*)  in  eadem  dioecesi  yicariam  praefecturam  gessit  (a.  376 — 377),  quo  in 
magistratu  odio  religionis  christianae  haereticos  ita  fovit,  ut  constitutionem  Gratiani, 
quae  leges  contra  Donatistas  latas  denuo  inculcaret,  necessariam  redderet  ^^^) ,  et  publi- 


ene  praefectumf    Octavianum  proconnUem  Afticae^    Venusto  vicariam  conmi»it  HiapaniaCy   Bufinum 
Aradium  eomitem  Orientie  —  provexit, 

547)  123,  11  /W(  matri  eiu»  (soil.  FlaYiani  minoris)  cum  procuratore  tuo  finalia  tn  Sieilia  quaestio^ 
quam  diseeptatio  non^  ut  iorihis^  Venustiy  sed  alterius  rectoris  absolvit.  Eosignias,  ad  quem  haec  epistula 
scripta  est,  ideo  de  praedio  Sioiliensi  litem  movisse  yidetur,  quod  rem  antea  a  feminae  possessoris  socero 
•tudio  afflnitatis  prave  iudicatam  esse  diceret;  id  quod  Symmachus  verbis  supra  laudatis  refellit. 

548)  Macrob.  I.  1.  mirandus  vir  Vermstus,     Amm.  1.  1.  clare  natus  et  meritis  probabUis  vitae  eonpertus. 

549)  Amm.  1.  1.  cf.  XXVIII  1,  24  ex  vicario  Venustus, 

550)  Amm.  XXYIU  1,  24. 

551)  156,  38  statim  iuui  ex  re  nostra  Apula  ad  Campaniam  frumenta  deferri.  apud  vicarium  urbia 
Symmachus  a.  397  patronum  Apulorum  egit  IX  29,  genere  scilicet  et  re  ad  eos  pertinens. 

552)  Garmen  oodicia  Pariaini  8084  ed.  Mommsen  in  Uerm.  IV  p.  350;  Riese,  anthol.  lat.  I  p.  13; 
Baehrena  poetae  latini  minorea  III  p.  286  v.  67  $exaginUi  senex  annis  duraoU  ephebus,  mortuns  est  a.  394, 
V.  infta. 

553)  V.  p.  XUI.  XLVI.  LXXXVU. 

554)  Flavianum  honorem  aliquem  geasisse,  quo  tempore  Symmachus  maior  praefectus  urbi,  minor  cor- 
reotor  Luoaniae  et  Brittiorum  erant,  ex  epistula  II  44  efflcitur.  qui  honor  temporis  ratione  considerata  nul- 
lu8  aUu8  esse  potuit  quam  consularitas  SicUiae  in  duabua,  quas  supra  proposuimus,  insoriptionibuB  oomme- 
morata.  celaitudinis  titulua  conaulari  a  Synunacho  tribntus  non  tam  magistiatnm,  quam  claioa  Flaviani  na- 
talea  tpectare  videtur ;  nam  cum  dignitatum  ordo  anno  demum  372  a  Valentlniano  constitutus  esset,  vocabula 
intustris^  speetabiliSy  eelsitudo^  magnifieentia  antea  nondum  in  usum  certum  et  sollemnem  abierant. 

555)  Amm.  XXV  lU  6,  28  doeto^  tuper  nefanda  fraude  Oratiano  imperatore  fidentius  —  VaUntinianu$ 
enhn  obierat  —  od  Hetptriwn  proeormUem  et  Flavianum  vicarium  audiendi  $unt  missi.  Hesperiua  a.  376 
proooDfuI  Afticae  erat  v.  p.  CVU.  cf.  62,  10  quod  tum  patria  Afriea  non  minus  tibi  qtiom  mUd  eara 
eommerkdat. 

556)  Augnst.  epist.  87,  8  vo$  (aoil.  Donatittae)  Flaviano  qttondam  vicario  parii$  ve$trae  kominif  quia 
legibiu  $ervien$  noetntef,  quo$  mvenmt,  occidebat,  non  comm%miea$ti$?    De  Rosti,  I$erixione  di  Nieomaeo  Fta- 


n  AD  FLAVIANVM.  CXV 

eam  imperatoriB  notam  incorreret  ^^^) .  sicnt  Symmachas  et  Praetextatns  totaqne  illa 
gentilinm  factio,  ita  FlayiannB  qnoqne  litteramm  gloriam  appetebat,  et  qnamvis  anna- 
les  Theodosio  Augnsto  inBcripti,  qno  opere  apnd  posteros  fama  ingenii  eins  maxime 
stabilita  est,  ante  praefectnram  (a.  383)  in  pnblicnm  non  prodierint  ^^^) ,  nonnnlla  tamen 
in  longo  illo  otiO)  qnod  vicarii  mnnns  praecedebat,  scripsisse  et  edidisse  videtnr.  nam 
philosophiae  enm  operam  impendisse,  ex  Symmachi  testimonio  constat^^®),  et  medio 
aevo  excerpta  ex  libro  eius  de  dogmatibus  philosaphorum  circnmferebahturw®).  prae- 
terea  Philostrati  ApoUonins  Tyanensis  latine  versus^*^)  et  quaedam  granxmatica '^^^^) 
commemorantur.  his  similibnsve  scriptis  meruit,  nt  a  Theodosio  Augusto  ad  poniifi' 
cium  liUerati  honoris,  qnaestnram  sacri  palatii,  promoveretur  ^<^^] . 


vianoy  Afmali  deW  Inst.  1849  p.  294.  Neaneke  8.  Agostino  i  testimonio  eertisaimo  di  queeta  digrdth  del 
nostro  Flaviano.  hnperoeeki  l  imp08$ihile  non  inferire  daUe  parole  di  lui^  eKegli  voUe  aeeennare  ad  un  Fla- 
viano  vicario  n  delV  Afriea,  ma  eriMtiano  dHta  aetta  dei  Donatisti.  Ed  infatti  il  TiUemont  vuole  ehe  si  di- 
stiriguano  due  Flaviani  viearii  d'  Afriea,  V  uno  Donatista^  V  altro  pagano  ostinatissimo,  del  quale  noi  ragioniamo, 
—  Del  resto  non  dissimulerb  un  mio  sospetto^  che  eioi  a  8.  AgosUno  possa  forse  aver  falUto  la  memoria^ 
quando  scrisse  queUe  parole.  hnperoeeki  non  sarebbe  a  meravigUaret  che  il  nostro  Flaviano^  eome  tutti  i  piU 
seaUri  nemiei  del  erisUanesimo  in  queUa  eth,  avesse  stimato  interesse  del  suo  partito  proteggere  e  favorire  ogni 
mani&ra  di  settarii,  e  massime  in  Afriea  i  DoruUistij  e  che  8.  AgosUno  serivendo  dopo  moUissimi  anni  [cioi 
fhi  il  406  ed  il  411)  di  eose  eh*  erangli  noie  soUanto  per  fama^  poiehi  egU  nel  377  e  molti  aiml  appresso 
visse  in  JtaUaj  avesse  errato  nel  eredere  deUa  setta  d^  Donatisti,  ehi  ne  era  stato  soltanto  spaeeiato  fautore, 
E  qttesto  sospetto  mi  nasee  nelC  animOy  non  dal  difetto  di  ogni  memoria  di  un  altro  vieario  Flaviano ,  che  sa^ 
rebbe  argomento  di  poeo  vaiore  (minime,  nam  summi  proYinciae  Afrioae  indices  tot  in  codioe  Theodosiano 
nomlnantnr,  nt  etiam  argnmentnm  ex  fontinm  silentio  non  omnino  contemnendnm  sit) ,  ma  dai  vedere  ehe  a 
nkmo  di  ooloro  i  quaU  portarono  questo  nome  in  quella  epoea^  sembrano  poter  oonvenire  la  eariea  di  vieario 
detP  AfHea  e  la  quatUh  di  Donatista.  Ma  dalV  altro  lato ,  cofhsiderando  la  eetebrith  del  nome  e  dei  fatti  di 
Nieomaoo  Flaviano,  non  so  persuadermi^  ehe  potesse  eoA  grossamente  errare  eirea  la  persona  di  luif  un  tal 
eontemporaneo  qual  era  AgostinOy  pereh^  al  mio  sospetto  non  posso  io  medesimo  dare  gran  peso.  lex  data 
d.  17  Oet.  a.  377  ad  FlaTiannm  vicarium  Africae  (Cod.  Theod.  XYI  6,  2),  quae  non  nova  est,  sed  Teteres 
tantum  contra  Donatistas  leges  couflrmat  {nihil  enim  aliud  praeeipi  volumus^  quam,  quod  evangeUorum  et  apo^ 
stolorum  fides  et  UradiUo  ineorrupta  servavit,  sicut  lege  divaU  parentum  nostrorum  CofhstanUni  Constantii  Va- 
lentiniani  deereta  sunt.  —  nihU  ut  ab  eo  teriore  sanetio  nostra  diminutMt^  qui  dato  dudum  ad  Nitentium  prae- 
eepto  fuerat  eonstitutus)  neque  igitur  sine  occasione  aliqua  lata  esse  potest,  FlaTianum,  cui  insoribitnr,  illnm 
Auguttini  Donatistanim  faotorem  fuisse,  clare  indioat.  quem  eundem  esse  oam  eo,  quem  Ammianus  com- 
memorat,  temporis  ratio  docet;  quis  enim  credat,  duos  homines  cognomines  deinceps  annis  376  et  377  vica- 
rios  Africae  factos  esse?  FJaTianus  autem  noster  inscriptionibus  testibus  vicariam  Africae  praefecturam  inter 
Siciliae  fasces  et  quaestnram  sacri  palatii,  id  est  inter  annos  365  et  382,  gessit,  neqne  ullom  tempus  honori 
eius  melios  convenit,  quam  quo  Ausonius  omnes  Occidentis  magistratns  nominabat  Symmachique  commendatio, 
ut  Palladii  exemplum  demonstrat  (▼.  ad  ep.  I  15),  efflcacissima  erat.  itaque  non  dubito,  quin  Rossii  suspi- 
eio  yera  sit.     cf.  adnotationem  sequentem. 

557)  Cod.  Theod.  XYI  5,  4  quod  sive  dissimulatioru  iudicum  seu  profanorum  inprobitate  eonti- 
gerity  eadem  erit  ex  utroque  pemicies,  haec  lex  dat.  d.  22  April.  a.  378,  aut  in  ipsa  Flaviani  Wcaria  prae- 
fectura  aut  breyi  tempore  post  magistratum  depositum,  administrationem  eius  aperte  rituperat.  nam  iudicibus 
profanis,  id  est  paganls,  quorum  improbitate  leges  contra  haereticos  latae  neglectae  erant,  sine  dubio  adnu- 
merandus  est  et  fortasse  numero  plurali  unus  hlc  iudex  indieatur. 

558)  Titulus  Caelimontanus :  tUstorieo  disertissimo  j  titulus  fori  Traiani:  ouius  (scil.  Theodosii)  in  eum 
effusa  berUvoUntia  et  usque  ad  annaUum^  quos  e(mseerari  sibi  a  quaestore  et  praefeeto  suo  voZutt,  proveeta. 

559)  61,  25  et  habitus  et  crinis  indieio  Serapammon  Htterorum  peritiam  poUieetury  cuius  si  h  memi- 
fiisset  exortemj  numquam  pkilosophis  congruentem  sumpsisut  orrhotum,  sed  de  hoe  vestra  aestimatio  sit,  qui 
talium  rerum  profitemini  notionem. 

560)  A.  Reifferscheid,  Zwei  Utterarhistorisehe  PharUasmaia.     Rhein.  Mus.  JV.  F.  XVI  p.  22. 

561)  Apoll.  Sid.  ep.  YIII  3  ApoUorUi  PyUiagoriei  vitam,  non  ut  Nicomaehus  serUor  e  Philostrati,  sed  ut 
Tascius  Victorianus  e  Nieomaehi  sckedio  exseripsity  quia  iusseraSj  misi, 

562)  Lib.  I  Flaviani  de  eof^eruu  nominum  et  verborum  Reifferseheid  I.  I.  p.  23. 

563)  Quaestori  intra  palatium.  —  quaettori  aulae  divi  Theodosiy  Inscript.  of.  Symm.  45,  3 ;  97,  24. 

p* 


CXVI  '         CHRONOLOGIA  SYMMACHIANA. 

Annns,  qno  in  anlam  Theodosii  accitns  est,  dnabns  rebns  definitnr,  tempore  prae- 
fectnrae  praetorio,  qnam  qnaestnra  deposita  primis  a.  383  mensibns  gessit  et  honoribns 
Rufini,  quem  cum  Flavianns  qnaestor  factns  est,  ipsnm  quoqne  aliquod  dignitatis  aug- 
mentum  accepisse,  Symmachus  indicat*®*).  quod  cuius  generis  fnerit,  ex  eo  perspi- 
citur,  quod  Rufinus  Flaviano  quaestori  potestate  par  vel  etiam  maior  erat*^* .  mag^- 
sterio  igitur  officiorum  exornatns  est^^^}.  nam  omnis  alins  honor  aulicns,  quem  ante 
praefecturam  praetorio  (a.  3921  gessit  aut  gessisse  potest,  quaestnrae  dignitate  cessit. 
ante  Rnfinum  Palladius  magister  officiorum  erat,  qni  commemoratnr  d.  21  Mart.  382  ^<^7); 
ergo  post  eum  diem  tam  Flavianus  quam  Rufinus  promoti  sunt. 

In  anla  igitur  Theodosii  positus  brevi  tempore  tantum  imperatoris  favorem  asse- 
cutus  est^^^),  ut  paucis  mensibus  peractis  ipse  praefectus  praetorio  per  Italiam 
fieret^^^),  filii  minor  provinciam  aliquam  Italicam  acciperet,  maior,  qni  consnlaris 
Campaniae  iam  fuerat*'^),  in  spem  honoris  amplioris  in  comitatum  acciretur'^'!).  qno 
profectus  est  a  Symmacho  commendaticiis  ad  Rnfinnm  (III  89)   et  Stilichonem  (IV  2) 


564)  III  81  suscenBebam  silentio  tuo;  itd  postquam  mihi  indicitm  de  fratris  honore  feeittiy  vieit  offen' 
eionem  voluptaa,  —  aed  quod  aii  excluaii  inprobii  ipem  bonii  reddUam^  non  ut  inioUtum  vel  inchoatum 
receni  gratulor,  ioUemne  ett  domino  noitro  Theodoiio  in  iuoi  exercere  ceniuram  morumque  agere  dHectum  et 
iinguloi  ut  novoi  iemper  expendere  nec  consuetudini  eondonare  iudicium,  inde  eit,  quod  itnceriamoi  moree 
tuoi  benigniui  reepicity  quoi  ievere  et  diligenter  irupexit,  comparativas  iUe  benigniui  monstrat,  Ruflnam  in 
honorum  cursa  tum  altius  eTOctum  esse,  et  yerba  ex  epistula  eius  relata  exeUuii  inprobii  ipem  bonii  redditam 
aliquos  ex  summis  magistratibus  mutatos  esse  innuunt. 

565)  96,  20  Flavianumf  pectorii  mei  dominum,  tui  ioeiumj  haerere  animo  tuo  uique  ad  inproborum  do- 
lorem  (scU.  qui  Flayiano  amicitias  hominis  tam  potentis  inviderent)  nimii  gratutor^  nam  taepe  apud  me  de 
tali  amicitia  gloriatur.  hoe  ego  futurum  ante  proipexeram  virtutea  utriuique  coniideranij  quarwn  iimititudo 
eoneordiam  fecity  et  ideo  plui  gaudii  quam  miraeuli  capto  teque  oro^  ne  quid  in  talei  amieoi  faicirko  liceat* 
iUe  erUm  mihi  non  eat  rogandiUy  eui  aliud  velle  non  expedit. 

566)  De  Ruflno  magistro  offlciorum  v.  Ambros.  epist.  52;  Zosim.  IV  51 ;  Theodor.  Y  18  p.  216;  Cod. 
Theod.  X  22,  3  daU  d.  8  Mart.  a.  390. 

567)  Cod.  Theod.  VI  27,  4.  quod  idem  PaUadius  legi  datae  a.  384  Cod.  Theod^  VII  8,  3  magister  of- 
flciorum  praescribitur,  errore  compilatorum  codicis  Theodosiani  factum  est,  nam  ante  a.  383  Ruflnum  eum 
magistratum  accepisse,  ex  supradictis  certum  flt. 

568)  49,  29  praecipue  cum  ipte  fatearii  j  in  amore  domini  noitri  Theodoiii  venerabilii  prineipii  omnium 
te  cariaimorum  pignerum  gratiam  repperiae,  48,  4  cum  patriae  bona  et  pignerum  gaudia  in  opUfm  priry- 
cipii  dignatione  poaideaa,  —  ampleetamur  moruo  iub  amante  militiam, 

569)  Praefectus  praetorio  praescriptus  est  legi  datoe  d.  27  Febr.  a.  383  Cod.  Theod.  VII  18,  8  + 
IX  29,  2.  praefecturam  brevi  tempore  quaesturam  secutam  esse  dicit  Symmachus  97,  24  cui  Bufinum:  iaepe 
mihi  auctor  taetitiae  aut  primui  aut  iolui  a:  quaeitorem  antehac  fratrem.y  nune  reetorem  praetorianum  Utterii 
nuntiaiU.  Flaviani  flliorumque  eius  dignitatem  auctam  respicere  videtur,  cnm  scribat  49,  14:  tuii  tamen 
liUerii  proficere  ionitatem  meam  sentio ,  quibtiu  beneficia  domini  noitri  Theodoiii  frequenter  enumeroi  et  urgueri 
merita  tua  magnii  praemiii  adieveraa, 

570)  V.  inscriptionem  fori  Traiani. 

571)  47,  31  filii  noitri  in  iinu  aviae  etiam  nune  morantur.  —  noi  tamen  alieri  eorum  viae  inatrumenta^ 
alteri  in  ioeietatem  eoniiUi  eomitem  praeparamui.  hoo  looo  non  de  Symmachi  fllio  unico,  qui  nondum  natua 
erat,  sed  de  duobus  Flaviani  flliis  sermo  est.  eum,  qui  iter  instruxit,  Nicomaohum  Flavianum  fuisse,  ex 
locis  mox  laudandis  patet;  alter  —  is  fortasse  Venustns,  ad  quem  Symmachus  epistulam  IX  17  scripsit  — 
quia  consilii  comitem,  id  est  assessorem,  accepit,  ad  regimen  provinciae  alicuius  prOYectus  esse  debet;  quae, 
cum  eam  petiturus  Tiae  instrumentis  non  indigeret ,  in  vioinia  certe  posita  fuit.  de  Campania  igitur  cogita- 
verim,  ubi  Symmachus  et  Flavianus  multa  praedia  possederunt  et  ayia  cum  nepotibus  eo  tempore  morata 
esse  videtur.  de  Flaviano  Conatantinopolim  accito  v.  97,  17  ad  Rufinum:  eommendarem  Ubi  Ftavianum 
fiUum  meum,  niii  te  volente  eaet  aceitui.  quam  epistulam  respicit  49,  17  ego  pro  mtdioeritaU  ingenii  mei 
viro  exeellentiaimo  noitrique  in  FLavianum  voti  iocio  vieem  laudii  exaolvi,  quod  autem  tum,  cum  accitus  ett, 
nondum  honorem  aliquem  acceperat  sed  tantum  expectabat,  ex  ultimis  epistulae  ad  Ruflnum  verbis  perapi- 
citur:  ex  quo  fiet,  ut  plura  in  eum  congeraa  itudii  tui  murheray  pro  quo  tibi  non  unui  obtkoxiui  eit. 


n  AD  FLAVIANVM.  CXVII 

instrnctus  neqne  tamen  Constantinopolim  pervenit^^^).  nam  a  patre,  qui  praefecti 
mnnere  cogente  iam  in  limite  Illyriciano  sedem  fixerat)  retentns  est,  nsque  dum  in 
provinciam  Asiam,  qnam  proconsnlari  iure  regendam  acceperat,  proficisoeretnr^^^). 
itaque  d.  14  Mart.  a.  383  Romam  reversus  est  dieque  10  Mai.  provinciae  administra- 
tionem  iam  susceperat^^^).  quam  ne  diu  teneret,  ipsius  fervor  iuvenilis  effecit;  nam 
ira  commotus  decurionem  contra  Theodosii  constitutionem  yerberari  iussit,  magistratu- 
que  exutus  poenam  legis  fnga  celeri  vix  evasit^^^).  filii  autem  casus  patrem  quoque 
traxisse  videtur;  nam  cum  hieme  a.  382/3  praefecturam  inisset,  iam  aestate^^^)  eius- 
dem  anni  in  Campaniae  secessibus  privatus  otiabatur  ^^^)  omnemque  auctoritatem  eo 
usque  perdiderat^  ut  ne  in  senatu  quidem  verba  eius  uUius  ponderis  futura  esse  a 
Symmacho  existimarentur^^^). 

Flaviani  potentia  cito  creverat,  cum  in  aula  positus  cotidiana  cum  imperatore 
conversatione  uteretur,  cito  amissa  erat,  cum  ab  eo  discessisset :  vires  resumpsit)  post- 
quam  Mieucimo  devicto  Theodosioque  victore  Italiae  invecto  novam  colloquendi  cum 
eo  oecasionem  invenit.  itaque  iam  anno  389  ineunte  denuo  praefecturam  praetorio 
per  Italiam  gerebat^^®),  qnam  usque  ad  mortem  retinuit  ^^®) ,  et  consulatum  propediem 
expectabat  ^^1) .  neque  tamen  ei  contigit,  ut  ab  imperatore  legitimo  summum  hunc 
honorem  acciperet,  cum  beneficium  irmptio  Engenii  praeveniret.    qui  consulem  quidem 


572)  50,  4  ftliui  no$Ur  FlavianuB  Bomam  pridie  kaUndas  MartioM  venit  et  hrtvi  Uer  in  Aiiam  seeundit 
autpieiie  ordietur.     si  in  litore  Bospori  faisset,  non  Romam  repetisset,  nt  in  ABiam  proflcisceretnr. 

573)  48,  22  en  tibi  filium  nottrumf  quem  tolaeio  deeerpsimu»  nostrOy  dum  detiderio  tuo  eedimus.  tandem 
fuUus  eato  levamine  redi  in  gratiam  eum  priore  laetitia,  $ed  si  cuieedis  sententiae  meae,  ubi  primum  animum 
patemum  visu  pignoris  foveriSy  utilia  antepone  iueundis  iuvenemque  nostrum  ad  eiviles  fasees  eontende  dimit- 
tere.  quo  tibi  tn  eastris  eor  anxium  de  duobus?  49,  \S  sed  iam  tempus  est^  ut  ipsum  itium  redire  patiaris, 
pro  quo  obUgaU  sumus,     quousque  magistratum  longinquae  provinciae  solaeio  tuo  vindieas?    cf.  133,  18. 

574)  Cod.  Theod.  XII  6,   18. 

575)  Liban.  in  Icar.  II  p.  136  nbi  de  lege  Theodosii  loquitnr,  qaa  decuriones  a  Terbenim  ignominia 
▼indicati  erant,  addit  haec :  t6v  t?j«  'Aa(a«  dfp^^ovra  C>XaPiaviv  xoiourdv  xi  irXtjfifAcXi^aavTa  xcCxioriv  tc  VjYi^acn 
xal  t7)(  ^PX*^^  iTcauaac.     6  hk  ^ouXcuofiivou  aoO  irepl  rTjc  TtfAa>p(ac  ^fipoU  eU  tcXoTov  dico^pdc  <fX^^' 

576)  44,  7  aestas  prope  deeessit  autumno. 

577)  II  4—7. 

578)  44,  18  quid  enhn  iuvares  euram  publieam,  quamquam  omnium  prudmtissimuSf  si  redires?  iam  pri- 
mum  eonsilio  loeus  nullus  esty  dum  in  deliberando  persona  eensentium  pondus  sententiis  faeit, 
quando  resistitur  potiori,  qtuindo  eeditur  pari? 

579)  Flayianam  eo  tempore  summo  honore  praeditum  in  aula  Theodosii  fuisse,  docet  Symmachos  52,  9 : 
domino  nostro  invictissimo  pHneipi  Theodosio  semper  Augusto  dignare  suggerere^  non  pluris  apud  me  di- 
viUas  vaiete  quam  famam.  cf.  25  te  multiplex  actuum  publieorum  eura  eircumsonat.  aures  imperatoris  Fla- 
yiano  tum  patuitse,  ex  eo  quoque  perspicitur,  quod  laudes  legis  Theodosianae  datae  d.  23  lan.  a.  389  ei 
inBcribontur  (II  13) ,  yidelicet  ut  epistulam  Augusto  recitaret.  praescribitur  legi  datae  mense  Decembri  a. 
389  ant  lanuario  a.  390  Cod.  Theod.  IX  40,  13.  nam  hanc  constitutionem  emlsaam  esse  post  cladem  Thes- 
salonicensem  a.  389  (Rufln.  hist.  eccl.  II  18;  Theodor.  Y  18  p.  217;  Sozom.  YII  25)  octo  mensibus,  circa 
natalem  Domini,  cum  imperator  Mediolani  consisteret  (Theodor.  p.  216)  ,  demonstrant  historicoram  testi- 
monia,  quae  subscriptione  falsa  codicis  Theodosiani  minime  refellantur,  praesertim  cum  eo  die,  quem  iUa 
nominat  18  Aug.  a.  382,  Flavianus  nondum  praefectus  praetorio  fuerit.  piaeterea  nominatur  in  legibus  datis 
d.  11  Mai.  a.  391  Cod.  Theod.  XI  39,  11  a  XVI  7,4  +  5.  d.  27  Mai.  a.  391  God.  Theod.  I  1,  2  + 
UI  1,  6.     d.  8  Apr.  a.  392  Cod.  Theod.  X  10,  20. 

580)  Paulin.  yit.  Ambr.  31;  Rufln.  hist.  eccl.  II  33;  Sozom.  YII  22;  Carm.  Paris.  25. 

581)  Symmachus  de  designatione  sua  ad  Flayianum  scribens  haeo  addit:  62,  2  quid  igitur  eximio  animo 
tuo  laetitiae  plenus  e^optem,  rUsi  ut  simUi  mox  fruamur  etiam  de  te  gaudio.  quod  spero  dominum  nostrum 
Theodosium  —  soUta  in  amieos  dignatione  faeturum. 


CXVm  CHRONOLOGIA  SYMMACHIANA. 

enm  in  annnm  394  fecit  *®^) ,  sed  Theodosio  in  Occidentis  imperinm  restituto  honor 
ut  a  iyranno  datns  abolitus  est,  qnare  in  maiore  Flaviani  inscriptione  omissus,  in 
monumento  tantnm  inter  parietes  progeneri  posito  commemoratur  ^^^) . 

Eugenius  ipse  quidem  christianus  erat,  sed  consiliis  Arbogastis,  cui  imperium 
debuit,  obsecutus  omnibus  gentilinm  desideriis  satisfecit.  nam  Flaviano  petente  aram 
Victoriae  in  senatu  urbis  Romae  a  Gratiano  snblatam  restituendam  curavit  et  sacra 
publica  sumptibus  publicis  denno  instruxit  ^^^)  omnibusque  sacrificandi  potestatem  fecit 
neque  ullum  vaticinandi  genns  prohibuit^^^).  ut  omnis  igitur  gentilium  factio,  ita  vel 
praecipue  Flavianus  totum  se  partibus  eius  addixit  brevique  illo  potentiae  tempore  ad 
celebrandam  dilatandamque  religionem  antiquam,  quantum  potuit,  usns  est.  aedificia, 
quae  templorum  solum  in  urbe  occupayerant ,  dimenda  curavit^^^),  et  cum  summnm 
magistratuum  creandomm  arbitrinm  penes  eum  esset,  christianos  non  solnm  conviviis  ^^^) 
et  muneribus  sed  etiam  spe  honorum  et  administrationnm  ad  mutandam  fidem  pelle- 
xit^^^).  cum  bellum  contra  Theodosinm  pararetur,  variis  vaticinandi  artibus,  quarum 
scientia  prae  ceteris  instmctus  existimabatur^^^),  certam  victoriae  spem  sese  assecutnm 
esse  pntabat  et  interitum  religionis  christianae  praevidens,  quem  carmen  aliquod  pro- 
pheticum  in  hoc  annum  praedixisse  ferebatur^^) ,   ministris  eius  superbissime  insulta- 


582)  67,  15.  21;  de  Rossi,  Inscr.  christ.  nrb.  Rom.  419—21.  1145.  1166.     Garm.  Paris.  26.  112. 

583)  De  Ro&si,  Afmal,  deW  In$t.  1849  p,  300, 

584)  PaaUn.  vit.  Ambr.  26  ubi  imperare  eoepitj  non  muUo  poit  petentibu$  Flaviano  tune  praefeeto  et 
Arbogaste  eomite  aram  Vietoriae  et  sumptus  eaerimoniarum  j  quod  Valenlinianus  augustae  memoriae  adhue  fn 
iunioribua  annis  eonBtitiUus  peterUibiu  denegaverat,  oblitus  fidei  suae  eoneessii.     of.  Ambros.  ep.  57,  6. 

585)  Rufln.  hist.  eccl.  II  33  at  pagani^  qui  errores  auos  novis  semper  erroribus  antmant,  innovare  saeri- 
ficia  ei  Bomam  funestis  vietimis  crueniarej  inspieere  exta  peeudum  et  ex  fibrarum  praeseientia  securam  Eugenio 
vietoriam  nuntiare,  superstiiiosius  haee  agente  et  eum  omni  animositate  Flaviano  tune  praefeetOy  euius  adsertio* 
rUbus  —  magna  erUm  erat  eius  in  sapientia  praerogativa  —  Eugenium  victorem  fore  pro  eerto  praesumpserant, 

586)  Carm.  Paris.  38  non  ipse  est,  etUtum  patriae  qui  prodidit  oUm  antiquasque  domuSj  turres  oe  tecta 
priorum  subverteru,  urbi  vellet  eum  inferre  ruinam, 

587)  Carm.  Paris.  41. 

588)  Carm.  Paris.  78  ckristieolas  multos  voluit  sie  perdere  demeiM,  qui  vellerU  sine  lege  moW,  donaret 
honores  oblitosque  sui  caperet  quos  daemonis  arte,  muneribus  eupiens  quorufhdam  frangere  merUes  aut  <Uios  f<t' 
eere  parva  mereede  profanos  mittereque  inferias  miseros  sub  Tctrtara  secum:  solvere  qui  voluit  pia  foedera 
legeSf  Leucadium  feeit  fundos  euraret  Afrorum,  perdere  Marcianum^  sibi  proconsul  ut  esset, 

589)  Rnfln.  1.  1.  Sozom.  YII  22  tpexo  Ik  tou  iTtt^etpi^fjiaTo;  do^paXd»;  xpar/]aecv,  ^TcaY^p^o;  X(SfOt; 
ds^pfbnon  tlhimi  xh  piXXov  67Cio^voufA£vcuv  ocpaYlotc  Tiol  xal  i?)7taTOOito7c(ai;  xal  xaTaX-ZnJ/et  doripmv*  iaizod- 
SaCov  hh  Tcepl  Tauta  dfXXot  Te  ttoXXoI  twv  h  xiXti  'PoofAaCaiv  xal  <I>Xaptav6;  6  Tte  &7capxo;,  dlvi^ip  iXX^Y^f*®^ 
xal  Ttepl  Td  TroXiTixd  i^^^cppwv  elvai  Soxfiv,  Ttpoo^Ti  hi  xat  Td  pi^XXovTa  dxpipouv  XoYiWptevo;  i7tiOT:^pi]Q  Ttav- 
ToSaitfj;  [AavTe(a;.  TauT^Q  ^^p  fAdXtora  t6v  EiY^io"^  liteioe  et;  7t6Xepiov  Ttapaoxeudoao^ai ,  pioip(Stov  elvat 
aiTcjj  v^s  PaoiXetav  lo^^uptWpievo;  xal  v(xt)v  im  r^  fwlxiQ  oofAptjoeoOat  xal  fxeTaPoX^jv  t^;  )^piOTiav6»v  ftpt)- 
oxe(a;.  1n  Macrobii  satnmalibus  partes  theologiae  Vergilianae  explicandae  ei  incumbnnt,  nam  qni  III  1 — 9 
loquens  inducitur,  nullus  alius  est,  quam  Flavianas  noster.  praedicat  enim  1  24,  17  scientiam  poetae  de 
iure  augurali,  cui  rei  amicus  eius  Enstathius  (cf.  I  6,  4  Flavianus  et  Eusiaihius^  par  insigne  amieitiae)  lau- 
des  YergUii  philosophi  subicit;  Praetextatus  autem,  qui  totam  disputationem  moderatur,  eum  loqnendi  ordi- 
nem  inducit,  ut  Eustathius  primum  de  philosophia,  tum  Flavianus  de  theologia  dicat  (I  24,  21  et  24).  cum 
igitur  illius  oratio  magna  lacuna,  quae  flnem  Ubri  secundi  initiumque  tertii  hausit,  conduditur,  hunc  in  ter- 
tio  libro  dispntare  patet.     cf.  II  2,  4. 

590)  Augustin.  de  civ.  dei  XVIII  53  exeogitaverunt  nescio  quos  versus  Oraeeos  tamquam  eonsulerUi  eui- 
dam  divino  oraculo  effiisos^  vibi  Christum  quidem  ab  huius  tamquam  saerilegii  crimine  faciurU  innocentem,  Pe- 
trum  autem  maleficiis  reseisse  subiungunt^  ut  colereiur  Christi  nomen  per  treeentos  sexagirUa  quinque  annos^ 
deinde  completo  memorato  numero  annorum  sine  mora  sumeret  finem.  si  a  consulatu  duorum  Oeminorum  (a.  29), 
quo  Christus  passus  est,  annos  365  numeraTerimus,  peryeniemns  ad  bellum  inter  Eugenium  et  Theodosium  ^* 


n  AD  PLAVIANVM.  CXIX 

bat^^^).  in  expeditionem  profectas  cum  ea  exercitus  parte  fuisse  videtur,  quae  in 
summa  Alpe  in  insidiis  collocata  hostium  tergo  imminebat^^^}.  quae  cum  ad  Theo- 
dosiam  transisset,  propria  manu  periit,  antequam  proelium  ultimum  committeretur  (m. 
Sept.  a.  394)^^3).  itaque  rebellis  bostisque  religionis  victricis  mortuus  est^  sed  nihilo 
minus  tanta  viri  etiam  apud  christianos  dignatio  erat^^^),  ut  memoria  eius  restituere- 
tur*»^)  bonaque  proscripta  filiis  redderentur  ^*^''»)  et  Theodosius  ipse  in  oratione  ad 
senatum  missa  Flavianum  vivere  sibi  servarique  senatui  se  optavisse  scriberet  ^*') . 
reliquit  uxorem  superstitem  ^^^)  duosque  filios,  alterum  Nicomachum  Flavianujn  alterum 
fortasse  avi  nomine  Venustum  nuncupatum^^^).  Symmachum  —  patrem,  non  filium^ 
qai  tum  puer  erat  —  aut  legatarium  aut  pro  certa  parte  heredem  fecit  ea  condicione, 
nt  templum  Florae  aut  restitueret  aut  ornaret^^^^^). 


1 — 3  Omnes  ad  Flavianum  epistulae  ante  mensem  Septembrem  394 ,  quo  mor- 
tuus  est,  scriptae  esse  debent. 

4 — 7.  52  Quinque  hae  epistulae  tempore  inter  se  cohaerent.  4  scripta  est,  post- 
quam  Symmachus  Flavianum  in  Campania  relinquens  iter  in  urbem  ingressus  est  et 
Formias  pervenit.  5  epistalae  Flaviani  in  eadem  statione  acceptae  respondet.  6  die 
insequenti  Tarracinae  data  est,  qno  Symmachus  Formiis  relictis  pervenit,  52  et  7 
Bomae,  altera  primis  post  reditum  diebus,  altera  cum  longius  iam  tempus  effluxisset. 
legationem  'senatus  in  Afncam  mittendam  commemorant  4  et  52 ,  de  defectu  annonae 
loquantur  ultimae  tres  6.  52.  7.  hanc  famem  eandem  esse,  qua  de  Ambrosius  de 
offidis  ministrorum  III  7,  49  verba  facit,   vel  ea  re  docemur,   quod  scriptor  uterque 


stnm  a.  394,  qu&mquam  Augustinus  fastis  Tidelicet  conuptis  usus  (cf.  Mommsen,  Chronologie  p.  130)  annum 
398  invenisse  sibi  yisus  est. 

591)  Rufln.  1.  1.  Sozom.  1.  1.  Carm.  Paris.  110.  8.  89.  Paulin.  vit.  Ambr.  31  promherant  enim  Ar- 
hogcuie»  tune  eomet  et  Flavianua  praefeetus  Mediolano  egredientea,  eum  vietorta  reverai  fSiiaaentf  atabulum  ae 
eaae  faeUiroa  in  baailiea  eeeleaiae  Mediolanenaia  atque  clericoa  auh  armia  probaturoa. 

592)  Sozom.  VU  24. 

593)  Mommsen,  Herm.  IV  p.  362.  cf.  August.  de  civ.  dei  Y  26,  1  inimicorum  auorum  fUioa,  quoa  non 
ipaiua  (scil.  Theodosii)  iuaaua  aed  helli  ahatuUrat  impetua,  etiam  nondum  ekriatianoa  ad  eceUaiam  confugientea, 
ehriatianoa  hae  oeeaaione  fieri  votuit  et  chriatiana  caritate  dilexit  nee  privavit  rehua  et  auxit  honorihua,  Ambr. 
de  obit.  TheodoB.  4  quin  etiam  iia,  qui  tn  ae  peeeaveranty  doluit  quam  dederat  periiaae  indulgentiam  et  veniam 
denegatam, 

594)  Rufln.  I.  1.     Sozom.  1.  I. 

595)  153,  2  vivat  modo  et  in  patria  eelehri  memoria  aolacium  iuum  el  in  tua  aalute  patema  reparatio, 

596)  104,  22  integrata  per  indulgentiam  hona.     cf.  Augustin.  1.  I. 

597)  Inscriptio  fori  Traiani:  divi  avi  noatri  venerationem  eaae^  ai  eum^  quem  vivere  nohia  aervarique  vo- 
hia  —  quae  verha  eiua  aput  voa  fuiaae  pUrique  meminiatia  —  optavit  et  q.  s. 

598)  Carm.  Paris.  116. 

599)  Duo  Flaviani  fllii  commemorantur  47,  31,  germanus  Flaviani  minoris  156,  29.  ex  verbis  158,  32 
mox  ewn  germanua  tuua  de  proximo,  ut  aia,  aperatua  adfuerit^  et  felieem  vohia  et  neeea^arium  reditmn  divi- 
dendae  irUer  voa  eommunionia  cauaa  praeatahit  concludendum  esse  videtur,  hereditatem  exceptis  legatariis  in 
duas  tantum  partes  dlTisam  fuisse.  ad  Venustum  scribit  Symnuchus  epistulam  IX  17,  qui  cum  rei  familiaris 
oratoris  curam  gerat,  aliqua  cum  eo  necessitudine  coniunctus  esse  videtur. 

600)  Carm.  Paris.  112  aola  tamen  gaudet  meretrix  U  conaule  Flora^  ludorum  iurpia  genetrix  Veneriaque 
magiatra^  eonpoauit  templum  nup^  cui  Symmachua  herea. 


CXX  CHRONOLOGIA  SYMMACHIANA. 

peregrinos  ex  nrbe  palsos  esse  conqneritar  ^^^) ,  qaamvis  in  reliqnis  non  prorsns  con- 
sentiant.  scribit  enim  Ambrosins  1.  1.  et  certe  adrisej^at  anni  fecunditas^  invecticio  urbs 
sola  egebat  frumento :  potuisset  iuvari,  si  peteretur  ab  Jtalis  frumentum ,  quorum  filii  ea>- 
pellebantur.  at  contra  Symmachns  44,  6  annus  ubique  ad  famem  proximus  et  59,  6 
spes  ipsay  quae  in  adversis  alere  animos  solet,  recusat  effugium  pollicerij  cum  sterilis 
annus  ne  semina  quidem  terris  commissa  reddiderit.  sed  eadem  discrepantia  reperitnr 
etiam  in  relatione  Symmachi  de  ara  Victoriae  et  Ambrosii  refntatione.  cf.  283,  6 
secuta  est  hoc  factum  fames  publica  et  spem  provinciarum  omnium  messis  aegra  decepit. 
—  sacrilegio  annus  exaruit.  —  quando  alternos  regionum  defectus  deseruit  fecunditas 
mutua,  cum  populo  et  virginibus  sacris  communis  esset  annona?  et  Ambros.  epist.  I  18, 
21  et  tamen  etiam  superiore  anno  plerasque  novimus  provincias  redundasse  fructibus :  de 
Galliis  quid  loquar  solito  ditioribus?  frumentum  Pannoniae,  quod  non  severant,  vendi- 
deruntj  et  secunda  Raetia  fertilitatis  suae  movit  invidiam;  nam  quae  solebat  tutior  esse 
ieiuniOj  fecunditate  hostem  in  se  excitavit;  Liguriam  Venetiasque  autumni  frumenta  pave- 
runt.  ergo  nec  ille  sacrilegio  annus  exaruit  et  iste  fidei  fructibus  annus  effloruit.  vide- 
mns  iam,  cur  Ambrosins  dicat,  anni  fecnnditatem  adrisisse,  nempe  ea  provincia  in 
qna  ipse  sedem  coUocaverat,  Lignria,  fame  non  laborabat.  et  cum  exemplum  de  pro- 
ximis  sumeret,  reliqua  quoque  meliora  ei  videbantur,  quam  re  yera  erant.  tempus 
igitur  famis  illins,  de  qua  Symmachus  in  epistulis  n  4 — 7.  52  loquitur,  hac  ipsa 
testimoniorum  diversitate  definitur;  eadem  videlicet  est,  quae  oratoris  praefecturam 
praecessit,  anno  383.  qaa  cum  re  id  quoque  congrnit,  quod  omnia  rei  pnblicae  in- 
commoda  ad  sacra  neglecta  referat^^^) ;  anno  enim  praecedente  382  Gratianus  Augu- 
stus  aram  Victoriae  sustulerat  et  sacrificiis  gentilium  sumptus  publicos  denegaverat. 
y.  p.  Lni.  scriptae  igitur  sunt  epistulae,  quibus  de  agitur,  a.  383  circa  mensem 
Septembrem;  y.  44,  7  aestas  prope  decessit  autumno. 

8  respondet  ei  Flayiani  epistulae,  quam  quaestura  Constantinopoli  inita  primam 
miserat;  yere  aut  aestate  a.  382. 

9—12  yide  ad  ep.  1—3. 

13  continet  laudes  constitutionis  datae  d.  23  lan.  a.  389. 

14—16  y.  ad  ep.  1—3. 

17 — 19.  22 — 24  omnes  id  tempus  spectant,  quo  Flayianus  primum  quaestor  in 
aula  Theodosii,  mox  praefectus  praetorio  in  limite  Illyriciano  moratus  est.  17  de  filio 
accito  loquitur;  praeterea  desiderium  patriae  commemorat,   quod  Flayianum  in  locis 


601)  Symm.  44,  22  defectwn  iimemu$  annonae  puUU  omnibiu^  quos  exerlo  et  pleno  tibere  Roma  $usee' 
perat.  fac^  ut  hia  remediia  eonvaleecamuM:  quanto  nobis  odio  provineiarum  eonstat  iita  tecuritas?  Ambros.  1.  1. 
quanto  hoe  utilius  quam  iUudj  quod  proxime  Bomae  faetum  e$ty  eieeto$  e$$e  urbe  ampli^^ima^  qui  iam  pluri- 
mam  iUie  aetatem  tran$egerant ,  flenU$  eum  filii$  abii$$ey  quibu$  velut  eivibu$  amoliendum  exilium  deplorarent. 
cf.  45  $ed  et  iUiy  qui  peregrino$  urbe  prokibentj  nequaquam  probandi:  expellere  eo  tempore,  quo  debent  iuvare, 
—  eum  quibu$  fuerint  eommunia  iura,  cum  0$  nolle  tn  tempore  nece$$iiati$  $ub$idia  pc^iri.  de  eadem  le 
loqauntiir  Amm.  Xiy  6,  19  po$tremo  ad  id  indignitati$  e$t  ventttm,  ut  etim  peregrini  ob  formidatam  haud  ita 
dttdum  aUmentorum  inopiam  peUerentur  ab  urbe  praecipite$  et  q.  s.  Themist.  or.  Xyill  p.  222^.  o5xouv  (et 
i^jjjiTv  |6vt)Xaa(a«  auve^ouc,  xaftdTrep  tiq  fATjTpoTtfSXci.  Liban.  Antioch.  1  p.  329  xaixot  xh  izapdhtv^iia  rJj;  'P<6- 
[ATj;  Ixovre;,  ^  t9jv  twv  dsai%aim^  OTteCvtv,  Vjv(xa  av  touto  oufAir^OTQ,  tiq  twv  S^vov  ikdaei  Ttp^c  dl«p^ov(av  fic- 

d(CTT]0lV. 

602)  44,  24  dii  patrii,  facite  gratiam  neglectorum  $aororum!  mi$eram  famem  peUite! 


U  AD  FLAVIANVM.  CXXI 

tam  distantibns  angebat.  23  Flayiannm  exhortatnr,  ne  taedio  peregrinationis  magistra- 
tnm  deponat.  19  filio  proficiscenti  tradita  est,  ut  per  enm  patri  reddetetnr.  18  simnl 
cnm  V  36  scripta  est,  ut  offensiones  int6r  Flavianum  et  Hephaestionem  ortae  his  Sym- 
machi  adhortationibns  componerentur.  Flaviani  peregrinatio  (48,  15;  133,  17)  et  filii 
cum  patre  conversatio  (133,  18)  commemorantur.  22  aFlaviano  poscit,  nt  filio  rever- 
tendi  copiam  faciat.  24  filius  d.  14  Martii  Romam  reversus  est  iterque  in  Asiam 
praeparat.  haec  Asiae  commemoratio ,  ubi  Flavianus  minor  a.  383  proconsulatum 
gessit,  totius  epistularum  seriei  tempus  definit;  nam  cum  ultima  mense  Martio  a.  383 
scripta  sit,  prima,  quae  ab  ea  longo  iuvenis  itinere  dividitur,  in  ultimos  anni  382 
menses  cadit,  quae  autem  inter  utramque^intercedunt,  hiemi  a.  382/3  adsignandae  sunt. 

20  menUar  ^  si  mihi  ad  praestandum  deesse  tempus  allegem,  quia  potentia  mea  de 
tui  honoris  vvrihus  aestimatur.  Flavianns  in  summis  honoribus  versabatur  ab  aestate 
a.  382  usque  ad  aestatem  a.  383  et  rursns  a.  389 — 394.  eommendantur  autem  ei 
Romanus  et  Magnillus,  quos  a.  391  simul  in  administrationibus  reperimus,  alterum 
comitem  Aegypti  ^^^) ,  alterum  vicarium  Africae  ^^) .  quod  si  Sy mmachi  coramendatione 
effectnm  esse  sumamus,  Flaviano  videlicet  apud  Theodosium  pro  illis  intercedente, 
epistula  anno  fere  390  adscribenda  erit. 

21  V.  ad  ep.  1—3.  * 
22—24  V.  ad  ep.  17. 

25  V.  ad  ep.  1 — 3. 

26.  47.  48.  —  47  cura,    ut  valeaSj  et  patriam  tui  amantem  quam  primum  revisas 
bona  parenlis,  ut  spero,  venia^  cui  mox  peracta  lustrali  sollemnita^e  redderis.    Flavianus 
igitur  rure  tunc  agebat  sed  reditum  Romam  parabat,  ut  quinquennalia  yel  decennalia 
imperatoris  celebraret.    scripta  est  epistula.  ut  48  dicit,  die  5  Octobris  eo  tempore,  quo 
Symmachus  filium  parvulum  habebat,   id  est  inter  annos  fere  384  et  394.     v.  p.  L. 
ex  iis  autem  imperatoribus ,  qui  tum  orbi  Romano  praeerant,  Theodosius  et  Arcadius 
mense  Februario  purpuram  sumpserunt,  Gratianus  Augusto,  Maximus  aestate;  itaque 
solus  restat  Yalentinianus ,   cuius  decennalia  d.  22  Nov.  a.  385  ^o^) ,   quindecennalia 
d.  22  NoT.  a.  390  celebrata  sunt.    a.  390  Flavianus  non  rure  otium  foyebat,   sed 
in  comitatn  praefectus  praetorio  erat;   itaque  epistulam  47  anno  385  adsignabimus. 
48  paulo  post  eam  scripta  est,   nam  in  utraque  tussis  periculosa  Symmachi  paryuli 
commemoratur.    eo  tempore,  quo  haec  a  Symmaeho  dictata  sunt,  tam  parvo  itinere  a 
Flayiano  divisus  erat,   ut  epistula  primo  lucis  scripta  iam  ante  meridiem  in  manus 
eius  peryenire  posset.    rure  uterque  morabatur  et  in  yicinia  quidem  maris,  nam  Fla^ 
vianus  Symmacho  pisces  a  se  captos  in  epulum  misit;   quae  Gampaniam  indicare  yi- 
dentur.    at  in  epist.  26  Symmachus  mense  Novembri  Puteolis  scribit  ad  Flavianum 
tum  in  patria  (50,  27),  id  est  Romae,  commorantem,  reditumque  eius  in  Gampaniam 
expectat.     cum  autem  ex  ep.  47  didicerimus,  Flavianum  ad  decennalia  Yalentlniani 
d.  22  Noyembri  celebranda  in  urbem  profectum  esse  et  sollemnitate  peracta  statim 


603)  D.  16  lan.  a.  391  Cod.  Theod.  XVI  10,   11. 

604)  D.   19  lun.  a.  391  Cod.  Theod.  X  17,  3. 

605)  Herm.  XYIII  p.   152. 

Q.   AtSBLITS   SlMMAOHTfl. 


CXXII  CHBONOLOGU  SYMMACHIANA. 


• 


in  otiam  rnris  reTergarnm  fuicwe,  bwc  epistulam  cnm  qnadam  probabilitate  eidem 
anno,  qno  47  et  48  adiicribemnfi. 

27  Flavianns  magistratnm  aliqnem  depositnms  erat,  in  qno  diligentia  eins  ea  re 
maxime  agnosci  potait,  qnomodo  cnrsnm  pnblicnm  inBtmxisget  et  titnlos  fiscales  ex- 
egi0set;  qnae  mnnera  infra  dignitatem  praefectnrae  snnt  neqne  qnaestnram  omnino 
contingnnt.  cnm  igitnr  vicariatus  a  Symmacbo  expressis  Teri)is  exclndatnr  *<>^] ,  restat 
ex  omnibns  Flaviani  bonoribus  sola  Siciliae  consularitas,  qnam  gessit  eodem  tempore, 
qno  Bymmachns  corrector  Lncaniae  et  Bmttiomm  erat,  a.  365,  ergo  deposnit  ant  eo- 
dem  anno  ant  inseqnenti. 

28.  30 — 32  dnabns  epistnlis  28  et  30/31  Symmachus  litem  aliqnam  perditam 
lamentatnr,  qnae  non  solnm  rem  familiarem  sed  etiam  existimationem  eius  gravi  vnl- 
nere  adfecerat^^^^},  in  tertia  32  de  mala  fortnna  conqueritnr  eamqne  condicionem  snam 
esse  dicit.  nt  patria  excludi  per  inprobos  possit.  itaqne  illas  coninngendas  esse,  paene 
certum,  hanc  in  idem  tempns  incidisse,  veri  simillimum  est.  annns  autem  389  ex  ea 
re  agnoscitnr,  qnod  de  tyrannide  Maximi  panlo  ante  finita  sermo  est^^^). 

29  V.  ad  ep.  1—3. 

30—32  V.  ad  ep.  28. 

33  relationem  vicarii  in  Flaviani  manus  venturam  esse  dicit,  quod  fieri  non  po- 
tuit,  nisi  oum  quaestor  esset  (aestate  a.  382  usque  ad  hiemem  a.  382/3). 

33  a.  senatores  aliquos  apud  Flavianum  accusatos  fomm  competens  observare  ius- 
sit.  senatorum  autem  forum  aut  apud  praefectum  urbi  erat  aut  apud  principem,  id 
est  quaestorem,  qui  cum  aliis  consistorii  comitibus  nomine  Augusti  iudicare  solebat. 
haec  igitur  epistula  non  ad  Flaviani  quaesturam  referenda  est  neque  ad  aliquem 
magistratum  minorem,  cui  ea  iubendi  potestas  non  competeret,  sed  ad  unam  ex  prae- 
fecturis  eius  a.  383  aut  389—394. 

34  ad  Flavianum  privatum  scripta,  qui  inde  ab  a.  389  praefecturam  non  deposuit. 

35  V.  ad  ep.  1 — 3. 

36  Symmachus  rescripta  ad  collegium  pontificum  mittit  (54,  24),  quod  nisi  snmmi 
in  urbe  magistratas  inre  facere  non  potnit;  epistula  igitur  in  praefecturam  eius  urba- 
nam  a.  384 — 85  cadit.  loquitur  antem  de  statua,  quam  virgines  Vestales  Praetextato 
erigere  voluerunt;  qui  cum  ultimis  a.  384  mensibns  diem  obierit  honorque  ille  magis 
mortuo  quam  vivo  conveniat,  epistulam  anno  385  incipiente  scriptam  puto. 

37  V.  ad  ep.  1 — 3. 


606)  50,  32  volo  ie  advtrmm  ineeria  mftniri;  videlktt  %U  iub  aeiorum  eonfeetione  vd  iuorum^  si  adkue 
feiimi  poiuiatimy  vtl  vieariae  praefeeturae,  quae  iibi  po$eenii  aequa  non  deerit^  diligerUiae  tuae  ratio 
digeraiur^  quae  po$sii  oeiendere^  quot  numero  animalia  cordoeariif  et  quo  apparatu  ineiruxeris  manjtofics ,  et 
quoMium  in  tUulie  fieealitme  exigendi»  iua  eura  promoverit, 

607)  52 f  9  domino  nosiro  invieiiieimo  prir^eipi  Theodosio  aemper  Augusto  dignare  suggefere^  ncn  piuriM 
rtpud  me  diviiias  valere  quam  famam:  honum  de  me  iudicium  parerUis  publiei  eonservatoris  mei  euivis  atile- 
pono  pairimonio,  52^  15  x^eor^  ne  suscipias  uUum  pro  absentis  existimaiioru  eeriamen  atque  in  ie  aliqua 
odia  deiorqueas,  51,  12  ai  eiiam  <cri6M,  eausis  shnilibus  absiinendum,  vides^  quantum  liceai  everUui.  ofr- 
iihss  es  •nomm  meorum, 

60$)  52,  7  quibus  iyrannicorum  temporum  gtsta  sociata  suni.  52>  IS  non  puio  eam  eausae  meae  borus 
iemporibus  condicionem  /Whtrttm,  quae  tub  iyranno  /Wt>  ruius  litieris  ad  Mareeliini  suggestionem  daiis  bomines 
meos  9cis  esne  muttatos.     q%tod  in  panegyriei  (quem  Maxiiuo  dixerat)  defensione  non  iacui. 


II  AD  FLAVIANVM.  CXXUI 

38  ex  ipso  Romae  gesta  noscetis,  licet  scriptum  fama  praevenerit.  neque  enim  res 
nuignae  et  insperatae  in  secreto  se  esse  patiuntur.  in  bonam  partem  plebs  nostra  mutata 
estj  adeo  ut  iugiter  seditiosorum  poena  poscatur  et  iam  terga  dederint  insolentes.  haec 
qnainyis  dnbitans  ad  eam  plebis  seditionem  rettnli,  qna  Symmachns  pater  domo  in- 
censa  ex  nrbe  pnlsns  est,  antnmno  a.  375.    y.  p.  XLII. 

39.  40  V.  ad  ep.  1—3. 

41  Flavianns  Nicagoran  Siciliae  consnlaritate  fnnctnm  snb  cnstodia  ad  se  addnci 
inssit;  snmmnm  igitnr  in  Italiae  rectores  provinciales  indicinm  exercebat.  qnod  al- 
teram  ex  praefectnris  eins  indicat  a.  383  ant  389 — 394. 

42  Flavianns  foro  alicni  praeest,  in  qno  vir  claris  natalibns  ortns  advocationis 
mnnere  fungitnr;  cnm  antem  homines  nobiles  apnd  snmmos  indices  togam  forensem 
snmere  soliti  sint,  ad  praefectnram  eins  praetorio  haec  rettnlerim  (a.  383  ant  389 — 394] . 

43  commendatnr  Sexio,  qui  ante  hac  Calabriam  rexit.  enndem  correctorem  Cala- 
briae  et  Apnliae  snb  Theodosio  imperatore  commemorat  inscriptio  Cannsina^^^).  scripta 
igitnr  epistnla  est,  postqnam  Theodosins  Augnsti  nomen  assnmpsit  a.  379  et  ante 
mortem  Flayiani  a.  394. 

44  commemorantnr  Symmachns  pater  praefectns  nrbi,  filins  corrector  Apnliae  et 
Brittiomm,  qnos  magistratns  gessemnt  a.  364 — 365. 

45  Paeonins  Flaviani  snffragio  ad  honorem  aliqnem  promotns  est,  qnod  snmmum 
aliqnem  magistratnm  in  beneficii  anctore  indicat,  ant  qnaestnram  a.  382  ant  prae- 
fectnram  praetorio  a.  383  et  389 — 394. 

46  Symmachns  in  qnaestnra  filii  instrnenda  occnpatns,  a.  393.     y.  p.  LVin. 
47.  48  V.  ad  ep.  26. 

49  Symmachns  morbum  aliqnem  panlo  ante  perpessns  est,   antnmno  a.  378  ant 
hieme  a.  382/3.    y.  adn.  190. 
50.  51  V.  ad  ep.  1 — 3. 
52  V.  ad  ep.  4. 
53.  54  y.  ad  ep.  1 — 3. 

55  Symmachus  praefectnra  nrbana  perfunctns  snccessoris  errores  in  re  annonaria 
administranda  castigat  seqne  ex  comparatione  illins  plns  landis  habitnmm  esse  spe- 
rat*^^).  scripta  ergo  est  breyi  tempore  post  praefectnram  depositam  hieme  a.  385 
ant  yere  a.  386. 

56  otinm  Symmachi  Flayiani  occnpationibns  opponit;  qni  ergo  magistratnm  ali- 
qnem  gerebat  a.  376—77.  382—83.  389—94. 

57  Symmachns  litteris  praefecti  urbis  Romam  yocatus,  nt  senatui  interesset,  cnm 
de  magna  aliqna  oblatione  facienda  consuleretnr.  Magno  Arborio  praefecto  urbis 
hieme  379/80  snadente  einsmodi  mnnere  a  yiris  honoratis  et  locnpletioribns  oblato  nrbem 


609)  G.  I.  L.  IX  333  Inelytae  venerandeque  memoriae  viro,  Flavio  TheodotiOi  genitori  domini  nottri  in- 
vieti$$imi  perennitqtie  principis  Theodosii  perpettU  Aug{iuti} ,  cuhu  virtute  felieitate  iu$titia  et  propagatua  ierra- 
rum  orhis  et  retentusj  atatuam  equeatrem  aubauratam  Apuli  et  Calabri  pro  voto  et  devotione  poaueruni^  curante 
ae  perfleiente  Flavio  Sexione  viro  perfectiaaimo  correetore  Apuliae  et  Calabriae. 

610)  60,  1  aed  noa  publieo  dudum  opere  perfuncti^  aliena  aUeamua,  dii  meliora  procurent!  neque  enim 
gaudere  dignum  eat,  ai  qua  mihi  laua  ex  alteriua  errore  proveniat. 


CXXIV  CHRONOLOGIA  SYMMACHIANA. 

a  fame  yindieatam  esse  seribit  Ambrosius^^^i).     fanie  igitnr  tempori  faanc  epistnlam 
adsignaverim. 

58  V.  ad  ep.  1—3. 

59  designatio  Symmachi  filii  ad  quaestnram  brevi  tempore  ih  senatn  fntura  erat. 
scripta  igitur  est  ante  m.  Decembrem  a.  393,   quo  munere  qnaestorio  funetus  est. 

V.  p.  Lvm. 

60.  61  V.  ad  ep.  1—3. 

62 — 64  Symmachus  consul  designatus,  ultimis  anni  391  mensibns. 

65  Flaviano  magistratum  aliquem  gerenti,  Licinius  ex  provincia  decedens  com- 
mendatnr;  qui  quoniam  a.  387  iam  ad  summos  in  aula  honores  processerat  (v.  ad 
ep.  V  72 — 77) ,  haec  administratio  provincialis  primae  Flaviani  praefecturae  a.  383 
adsignanda  erit. 

66  Flavianus  relationem  iudicis  spectabiiis  accepturus  est,  cuiusmodi  reiationes 
nisi  ad  imperatorem  ipsum  eumque ,  qui  eius  nomine  ius  reddebat ,  quaestorem ,  mitti 
non  solebant.     ergo  scripta  est  a.  382  aut  383  ineunte. 

67—73  V.  ad  ep.   1—3. 

74.  75  Flavianns  praefectus  praetorio  a.  383  aut  389 — 394. 

76  munus  quaestorium  Symmachi  filii  praeparatur.     v.  ad  ep.  46. 

77  post  praelusionem  quaestoriam  scripta  m.  Decembri  a.  393.    v.  ad  ep.  46. 

78  ludis  quaestoriis  peractis  Symmaefaus  de  aliis  in  populum  Bomanum  largitio- 
nibus  Flaviani  curam  convenit;  ergo  scripta  est  primis  a.  394  mensibus.    v.  ad  ep.  46. 

79.  80  V.  ad  ep.  1—3. 

81  munera  qnaestoria  ad  Flavianum  mittnntur.     v.  ad  ep.  46. 

82  V.  ad  ep.  1—3. 

83 — 85  commendaticiae  faominibus  ad  consulatum  Flaviani  evoeatis  traditae  ;  parvo 
igitur  tempore  ante  kalendas  lanuarias  a.  394  scriptae  sunt. 

86  V.  ad  ep.  1—3. 

87  Flavianus  de  praedio  Hispaniensi  iudicatums  est;  quod  neqne  in  praefecturis 
praetorio  Italiae  neque  in  nllo  alio,  quem  gessit,  magistratu  facere  potuit  excepta 
sola  quaestura;  a.  382  aut  primis  a.  383  mensibus. 

88  Flavianus  faonorem  aliquem  eo  tempore  accepit,  quo  filii  eius  cura  Symmacbi 
etiam  tnm  indigerent.  qui  cum  383  iam  annos  pueriles  egressi  essent,  faonor  ille  certe 
neque  consulatus  neque  altera  Flaviani  praefectura  erat  neque  prior,  quam  cum  ac- 
cepit,  filius  alter  non  Romae  cum  Symmacfao  sed  cum  ipso  patre  in  castris  versabatnr, 
sed  aut  vicariatus  a.  377  aut  quaestura  a.  382. 


611)  De  offlc.  ministr.  III  7,  46  quanio  ilU  reetiusy  qui  cum  iam  proveeta  procesBisset  aetate  et  famem 
toleraret  eiviUu  atquey  ut  in  talibus  aoletf  peterent  vulgo,  ut  peregrini  urbe  prokiberenturj  praefeeturae  urbanae 
curam  eeteris  maiorem  nutinens  convoeavit  honoratoa  et  locupletiores  viroSt  poposeit,  ut  in  medium  eonsulerentf 
dieenSf  tam  inmane  e$$e  peregrinos  eici^  quam  hominem  ab  homine  exuiy  qui  cibum  morienti  negaret.  —  *«u&- 
sidia  annonaty  quae  his  inpertienda  sunt^  eoUatione  redimamus^  reparemus  aurot*  —  quid  plura?  eoUato  auro 
coaeta  frumenta  sunt,  ita  nec  abundantiam  urbis  minuit  et  peregrinis  alimoniam  subministravit.  quantae  hoc 
commendationis  apud  deum  fuit  sanetissimo  seni ,  quantae  apud  homines  gloriae !  hie  Magnus  vere  probatuB^ 
qui  vere  potuit  imperaiori  dieere  demonstrans  provineiae  totius  populos:  ^hos  tibi  omnes  reservaviy  hi  vivunt 
beneficio  tui  senatus,  hos  tua  curia  morti  abstuUt!'    de  tempore  haius  famis  v.  ad  ep.  I  46. 


11  AD  FLAVIANVM.  CXXV 

89.  90  V.  ad  ep.  1—3. 

91  Flavianus  iudicio  aliquo  praesidet,   a.  364—65  aut  376—77  aut  a.  382—83 
aut  a.  389—94. 


ffl  1-9  AD  IVLIANVM  EVSTICVM. 

luiianus  Rusticus,  cuius  ovofia  xopiov  non  more  sollemni  ultimum,  sed  prins  lu- 
lianus  erat^*^) ,  ortns  est  genere  non  senatorio  neque  eo,  quo  gloriari  posset.  Sym- 
machus  enim,  ubi  filium  eius  senatui  commendans  de  maioribus  luliani  loqui  debuit, 
tam  breviter  mentionem  eorum  praeterit  potius  quam  facit ,  ut  silentium  illud  omni- 
bus  verbis  eloquentius  sit^*^].  filios  duos  habuit  Synesium,  pro  quo  Symmachus  ora- 
tionem  septimam  corporis  nostri  pronuntiavit,  et  alterum,  qui  patri  morte  immatura  erep- 
tus  est^^^).  praeterea  paene  omnia,  quae  de  eo  scimus,  uno  Ammiani  Marcelliui  loco 
nituntur:  XXVII  6,  1  inter  haec  VcUentiniano  magnitudine  quassato  morborum  agitante- 
que  extrema  (a.  367)  convivio  occultiore  Gallorum,  qui  aderant  in  conmilitio  principiSj 
ad  imperium  Rusticus  lulianus  tunc  magistei*  memoria^  poscebatur^  quasi  adflatu  quodam 
furoris  bestiarum  more  humani  sangtUnis  avidus,  ut  discendum  erat,  cum  proconsulari  pote- 
state  regeret  Africam.  in  praefectura  enim  urbana,  quam  adhuc  administrans  extinctus 
est,  tempus  anceps  metuens  tyrannidis  (a.  387 — 388),  cuius  arbitrio  tamquam  inter  dig- 
norum  inopiam  ad  id  escenderat  culmen,  lenis  videri  cogebatur  et  mollior,  cum  igitnr 
ii,  qui  de  imperio  eins  agitarent,  Galli  essent,  ipsum  quoque  eiusdem  nationis  fuisse 
putaverim.  magisterium  autem  memoriae  Valentiniano  e  morbis  recreato  statim^ami- 
sit,  nam  locum  eius,  cum  Gratianus  purpuram  sumpsit  d.  24  Aug.  a.  367,  Eupraxius 
iam  obtinebat^^^).  in  proconsulatu  Airicano  successit  Clodio  Hermogeniano  Caesario 
inter  d.  26  Apr.  a.  370  et  6  Sept.  a.  371  locumque  dedit  Symmacho  inter  d.  20  Febr. 
et  30  Nov.  a.  373  (v.  adn.  153).  praefecturae  urbanae,  utpote  quae  snb  Maximo 
tyranno  gesta  sit,  nnllum  monumentum  extat. 


1.  3 — 5.  8.  9  quoniam  lulianus  tempore  Maximi  tyranni,  id  est  aut  a.  387  aut 
a.  388,  mortuus  est,  nuUa  ad  eum  epistula  post  illos  annos  scripta  esse  potest. 

2  publicas  luliani  occupationes  commemorat;  magistratum  igitnr  aliquem  tum 
gerebat. 


612}  Apnd  Symmaobum  in  inserlptfone  totios  epistnlarum  SQbdiTfsionls  luIianQS  KasticuB  dicitur,  cum 
•ubscriptio  et  inscrlptiones  singalamm  epiitolarum  priuB  tantum  nomen  agnoscant.  Rwtieus  hdianua  Amm. 
XXYII  6,  1.     liUianus  Symm.  337,  16;  338,  7  et  inBcriptiones  legnm  codids  Tbeodosianl. 

613)  337,  34  pater  huic  iuveni  e$t  iamdiu  ad$eitut  senator^  quae  re$  de  fneritit  venit;  tiquidem  dignitaM 
innata  felieitatit  eti,  delata  virtuium.     eeteri  retro  maioret  iUiu$  Ume  a  vobia  ffrobaU  eurUj  eum  ip$e  legeretur, 

614)  338,  10  atque  utinam  fortuna  germanum  quoque  eiu$  ineolumem  eenatui  tradidi$$et!  quod  nune 
aUeri  $upere$t,  $ati$  e$$et  amhohu$,  8yne$iu$  quidem  meu$  omne$  $ihi  ope$  eum  fratre  credit  ahlata$f  $ed  re$ 
naturae  e$t,  ut  divi$a,  cum  in  unum  redeurU,  augear^r, 

615}  Amm.  XXYII  6,  14. 


CXXVI  CHRONOLOGIA  SYMMACHIANA. 

3 — 5  V.  ad  epist.  1. 

6  scripta  panlo  post  mortem  Gelsini  Titiani  nltimis  a.  380  mensibuB.    v.  p.  CVI. 

7  orationem  pro  Trygetio  speetare  videtur  babitam  m.  lannario  a.  376.    y.  p.  VI. 
8.  9  V.  ad  epist.  1. 


ffl  10-16  AD  NAVCEILIVM. 

Nihil  in  iis  reperitnr,  ex  qno  tempns  agnosci  possit,  nisi  qnod  75,  14  se  proce- 
dere  in  annos  graves  Symmachns  dicit  et  74,  5  de  aegritndine  aliqna  loquitur.  cum 
autem  annum  aetatis  sexagesimnm  vix  excesserit,  epistnlas  ad  Naucellium  in  nltimnm 
eins  tempns  circa  a.  400  collocaverim  et  de  gravi  illo  morbo  cogitaverim,  quo  a.  397 
temptatus  est.  nam  omnes  non  multum  inter  se  distare  ex  eo  perspicitur,  quod  de 
Naucellio  semper  ut  de  sene  paene  exactae  aetatis  sermo  est.  y.  73,  19;  74,  25; 
75,  8.  20.  29. 


m  17-22  AD  GREeORIVM. 

Procnlus  Gregorius^**)  yestigia  amici  Flayii  Afranii  Syagrii  consnlis  a.  381  ^*') 
in  honomm  cursu  secutus  est.  cum  hic  post  Valentiniani  mortem  in  aulam  reyocatns 
potestatis  futurae  fundamenta  iaceret,  ille  praefectus  annonae  factns  est,  quo  in 
honoce  commemoratur  d.  16  Febr.  a.  377^^^).  quaestor  sacri  palatii  erat,  qno  tem- 
pore  Syagrius  magisterium  officiomm  gerebat  a.  379^^^),  eumqne  magistratum  acce- 
pisse  yidetur,  postqnam  ab  Ansonio  praefecto  praetorio  creato  depositus  est,  inter 
12  lan.  et  20  Apr.  a.  378  (y.  p.  LXXX).  post  amici  consulatum  praefectns  praetorio 
Gallias  regebat;  nam  hoc  munere  fungebatur,  cum  Maximns  in  Brittannia  pnrpnram 
sumeret  a.  383  ^^o).  postea  nnlla  eius  memoria  superest,  nisi  quod  Synmiachns  in 
epistula  circa  a.  400  scripta  optimi  quondam  viri  Gregorii  filium  (201,  12)  nt  hominem 
non  obscurum  ortu  commemorat.  qnod  si  ad  nostmm  Gregorium  referre  licet,  a.  400 
mortnns  iam  erat. 


17  habeo  expostulandi  tecum  probabiles  causas ,    quandoquidem  pontificio  litterati  ho- 
noris  auctus  nullum  mihi  indicium  communis  gaudii  praestitisti.    hoc  scriptum  esse  de- 


616)  Orell.  3327  OstUe.  Themuu  mariiimas  ifUre$eeu8  refeciUme  eetlorum,  foris  aoli  adieeiifmef  d(omini^ 
n{08iri)  Valens  Oratianue  ei  VaUniinianiUi  vieior{e8)  ae  iriumf^atores)  8emper  AfJ[g{u8ti)],  Proculo  Oregorio  v{iro) 
e{lari88imo)  praefeeio  annon{ae)  urbi8  Bomae  euraniey  deeoraruni. 

617)  Symm.  III  19.  21.  cum  Syagrias,  tam  etiam  Gregorius  Aasonii  amicitia  atebatar,  qai  ei  in- 
scripsit  Gupidinem  cruciatum  (carm.  XXiy)  et  fastos  in  eius  usum  composuit.  cf.  inscriptionem  carminis 
XXII:  eonaulari  libro  eubieiendi^  qutm  ego  ex  cuneii8  eon8tdibu8  in  unum  eoegi  Oregorio  ex  Tpraefeeii8. 

618)  Cod.  Theod.  XIY  3,  15.     cf.  adn.  616. 

619)  y.  qaae  ad  I  95  diximas. 

620)  Salplc.  SeTor.  chron.  II  49,  2;  of.  adn.  617  Qregorio  ex  praefeciis. 


III  17—22  AD  GREGORIVM.  CXXVII 

bet,  paulo  postqnam  Gregorins  quaestor  factus  est,  qnem  honorem,  si  re  vera  Ausonii 
snccessor  fmt,  primis  a.  378  mensibns  accepit. 

18  scripta  simnl  cum  I  95  mense  Novembri  aut  Decembri  a.  379. 

19  Symmachus  pro  vicariatu  Africano  in  fratrem  suum  Gelsinum  Titianum  collato 
gratias  agit,  vere  aut  aestate  a.  380.    v.  p.  GVI. 

20.  22  Gregorio  ante  a.  400  mortuo,  omnes  ad  eum  epistulas  saeculo  quarto  ad- 
signandas  esse  patet. 

21  Symmachus  ad  Syagrii  consulatum  evocatus,  a  Gregorio  petit,  ut  excusationi 
suae  adsit,  ultimis  a.  380  mensibus.    cf.  ad  ep.  I  101. 

22  V.  ad  epist.  20. 


UI  23-29  AD  MAEINIANVM. 

Mariniani  patriam  Galatiam  aut,  si  editor  Venetus  coniectura  recta  usus  est, 
Gallaeciam  nominat  Symmachus  79,  9.  filiam  eum  suscepisse  idem  testis  est  78,  20. 
Zosimus  de  filio  Maximiliano  loquitur^^^] ,  ad  quem  quattuor  oratoris  nostri  epistulae 
extant^^^).  rem  eius  amplissimam  fuisse  ex  eo  sequitur,  quod  filium  a.  409  ab  Ala- 
richo  captum  triginta  milibus  solidorum  redemit^^').  deos  Romanos  coluisse  videtur; 
siquidem  cum  a.  383  yicariam  per  Hispanias  praefecturam  regeret^^^) ,  exemplum  lu- 
liani  Augusti  et  Nicomachi  Flaviani  omniumque  religionis  christianae  adversariorum 
secutus  haereticis  favit.  temporis  enim  ratione  considerata  is  vicarius  erat,  de  quo 
Sulpicius  Severus  chron.  II  49,  3  ad  a.  383  haec  narrat:  igitur  haeretici  suis  artibus 
grandi  pecunia  Macedonio  data  optinent,  ut  imperiali  auctoriiate  praefecto  erepta  cognitio 
Hispaniarum  vicario  deferretur;  et  Priscillianistae  pro  foro  mutato  pecuniam  profecto 
non  dedissent,  nisi  Marinianum  iudicem  sibi  aequiorem  praefecto  Gregorio  fore  prae- 
sumpsissent.  si  addideris,  quod  Romae  ius  docuit^^^),  omnia  fere,  quae  testimoniis 
scriptorum  veterum  de  eo  traduntur,  absolnta  erunt. 


23  scripta  est,  dum  Marinianus  forenses  rabulas  pei^igil  doctor  instituit,  quae  pro- 
fessio,  cum  dignitati  viri  vicariatu  functi  parum  conveniat,  epistulam  ei  tempori  ad- 
signat,  quod  magistratum  (a.  383)  praecessit. 

24  Symmachus  et  Marinianus  intervallo  maris  atque  terrarum  distinentur ,  id  quod 
cum  tempore  vicariae  praefecturae  (a.  383)  congruit. 

25.  29  Mariniano,  itinere  aliquo  confecto,  primus  congressus  amicitiam  bonorum 
aperuit;  profectionem  aliam  maiorem  praeparaus,  quam  hiberno  tempore  initurus  erat. 


621)  Zosim.  V  45  MaSiHLtXXiav^;  Ik  xoTc  itoXEfiCot;  irepiirsacSiv  dire((SdT2  Mapiviovtj)  x(^  Tratpl  Tptaf«,up(a)v 
6irep  auTOU  fio^vtaiv  ^puadiv. 

622)  yin  48.  51.  55;  IX  52. 

623)  Cod.  Tbeod.  IX  1,   14  data  d.  27  Mai.  a.  383. 

624)  78,  10  tenet  ie  eruditio  Seaevolarum^  dum  foren$e$  rabulas  pervigU  doetor  irutituis. 


CXXYin  CHKONOLOGIA  SYMMACHIANA. 

a  Symmacho  Testimenta  mntnator.  iter  primnm  fortasse  in  eomitatnm  aceituB  fecit 
ibiqne  illis  bonomm  amicitiis  nsns  yicariam  praefectnram  aecepit,  qnam  nt  iniret,  in 
Hispaniam  ei  proficiscendnm  erat.  in  litteris  enim  ad  Symmachnm  Bcriptis  promiserat 
de  Gallaecia  se  Ycstes  remissnmm  esse,  siqnidem  re  Tcra  pro  Galatia  haec  scriptnra 
recipienda  est.  itaqne  has  epistnlas,  qnamyis  dnbitans,  hieme  a.  382/3  scriptas  esse 
pntaTcrim. 

27  atque  uiinam  faciliias  commeatus  copiam  daret  frequentioris  officii.  qnae  in  trans- 
marinis  proTinciis  Mariniannm  tnm  Tcrsatnm  esse  prodnnt. 

28  Symmachns  occnpationes  snas  commemorat,  qno  Tcrbo  hand  fadle  ntttnr,  nisi 
cnm  de  negotiis  pnblicis  cnm  magistratn  aliqno  coninnctis  loquatnr.  quoniam  antem 
praefectnra  eins  nrbana  et  Mariniani  Ticariatns,  qni  eum  ab  nrbe  abduxerat,  in  idem 
fere  tempns  cadant,  has  epistulas  anno  384  adsignaTerim. 

29  T.  ad  ep.  25. 


ffl  30-37  AD  AMBEOSIVM. 

QuamTis  nomen  Ambrosii  saecnlo  qnarto  saepius  reperiretur,  hunc  tamen  Sym- 
machi  amicum  enndem  esse  cum  adTersario  in  causa  arae  Yictoriae,  episcopo  Medio- 
lanensi,  iam  SieTers^^J^)  et  de  Rossi'^*)  intellexerunt.  nam  propngnatores  ntriusque 
religionis  cognatos  fnisse,  docent  et  Ambrosius,  cum  Symmacfaum  fratris  sui  Satyri 
parentem  dicat  (adn.  154),  et  Symmachus,  cum  eidem  Satyro  fratris  nomen  tribuat*^'). 
et  episcopum  Yictoriae  defensori  non  inimicum  fuisse  produnt  Terba,  quibus  de  in- 
lustri  illa  relatione  usus  est:  epist.  I  57,  2  rettulerat  vir  amplissimus  Symmachus,  cum 
esset  praefectus  urbis,  ad  Valentinianum  augustae  memoriae  imperatorem  iuniorem,  ut 
templiSj  quae  sublata  fuerant,  reddi  iuberet.  functus  est  ille  partibus  suis  pro  stu- 
dio  et  cultu  suo.  quae  caecitatem  Tiri  pagani  qnodammodo  defendnnt,  non  accusant. 
qnod  autem  Symmachns  82,  5  negat,  Ambrosinm  solere  recipere  in  suam  curam  pecu- 
niarias  actioneSj  in  homine  illins  temporis  Titae  saeculari  dedito  non  ramm  sed  plane 
inauditnm  esset,  et  eum,  ad  qnem  scripsit,  Mediolani  habitasse,  ex  eo  concluditur, 
quod  Magnillum,  cum  Liguriam  gubemarety  amorem  Ambrosii  adtraxisse  dicit  81,  19. 
cum  igitur  de  eo,  cuius  nomen  haec  epistnlamm  series  praefert,  nullum  dubium  super- 
esse  possit,  terminum  quoque,  ante  qnem  omnes  scriptae  esse  debent,  babemns  diem 
4  Aprilis  a.  397,  qno  episcopns  mortuns  est.  et  qnoniam  omnes  commendaticiae  snnt, 
ei  potissimum  tempori  adsignari  debent,  quo  Augustis  Mediolani  morantibus  Ambrosii 
faTor  in  aula  Talebat,  id  est  aut  annis  376 — 392  ant  395 — 397. 


625)  Libanius  p.  291. 

626)  Bijtlltitino  di  arekeologia  eriiUana  II  p,  76;  III  p.  15. 

627)  29,  16  ad   Titianum  fratrem:    longum  loquatUur  pro  ineognitis  aut  alienia  verba  faeturi;    mihi 
haee  opera  detinenda  esty  eum  litterat  nostraa  Saturua  frater  eommunia  aecipiat. 


III  30-37  AD  AMBROSIVM.  CXXIX 

30—32  anms  376—392  aut  395—397.     v.  p.  CXXVin. 

33  pro  Marciano  intervenit,  ne  salarium,  qnod  tempore  tyrannico  in  magistratu 
aliqno  acceperat,  fisco  reddere  cogatur  (v.  p.  LXVI).  qui  cum  sub  Eugenio  proconsul 
Africae  fuerit®^*) ,  haec  epistula  poBt  hunc  devictum  circa  a.  395  collocanda  esse  vi- 
detur.  et  Ambrosius  re  vera  eos  defendit,  a  quibus  annonae  reposcebantur,  ut  verba 
eius  in  oratione  funebri  Theodosii  Augusti  (5)  pronuntiata  monstrant:  nihily  inquaniy 
speciosius  ei  in  morte  servatum  est^  quam  quod  in  aliquantis  promissa  annonarum 
exigendarum  relaxatio  dum  moratur,  facta  est  successio  eius  indulgentiarum  heredi' 
tas;  ut  ille,  qui  voluit  impedire  (comes  sacrarum  largitionum?) ,  sibi  odium  fecerit, 
Theodosio  tamen  tantae  cumulus  gratiae  non  sit  ademptus.  —  praecepit  dari  legem  indul- 
gentiae,  quam  scriptam  reliquit:  quid  dignius,  quam  ut  testamentum  imperatoris  lex  sit? 
—  quomodo  potest  tanti  principis  esse  iiTitum  testamentum? 

34  Magnillus  vicaria  potestate  per  Africam  functus  —  variis  in  ea  provincia  retar- 
datur  ohstaculis.  Magnilli  ex  Africa  reditus  iam  eo  tempore  expectabatur ,  quo  Sym- 
machus  in  filii  quaestura  praeparanda  occupatus  erat  a.  393  (129,  24),  sed  haec  epi- 
stula  tnm  scripta  esse  non  potest;  Eugenio  enim,  qui  illo  anno  Occidentis  imperium 
tenebat,  Ambrosius  inimicitias  apertissime  denuntiaverat  neque  in  aula  eius  pro  com- 
mendato  intervenire  potuit.  hae  igitur  litterae  in  idem  fere  tempus  cum  praeceden- 
tibus  cadunt,  i.  e.  aut  sub  finem  a.  394  aut  in  initium  anni  sequentis. 

35  V.  ad  ep.  30. 

36  Caecilianus  vir  clarissimuSj  qui  nunc  communis  palriae  gubernat  annonam,  hanc 
annonae  praefecturam  paulo  ante  mortem  Ambrosii  a.  396  aut  397  gestam  esse;  pro- 
babo  ad  epist.  IX  58. 

37  V.  ad  ep.  30. 


m  38-42  AD  HILAfilVM. 

Hilarii  nomen  integrum  servavit  titulus  Yagensis,  qui  proconsulatum  quoque  eius 
solus  commemorat:  C.  I.  L.  VIII  1219  [D[ominis)]  n{ostris)  Valente  Grat[iano  et  Va- 
lent%\niano  s[emper  Augustis]  Decimius  Hilarianus  Hi[lar]ius  v[ir)  c(larissimus)  proc[onsul) 

[prov[inciae)  Afr[icae)  iud[ex)  sacr[arum)  cogni]tionum  basilicam  cuius  s desidera- 

bat   om[a]tu  a  funda[mentis  dedicante]  icio  Rufino   [viro  clariss]imo  legato  suo, 

de  adfinitatibus  eius  Hieronymus  certiores  nos  facit,  si  hunc  epistulae  ad  Furiam  lo- 
cum  (54,  6)  recte  interpretor:  pater  tuuSj  quem  ego  honoris  causa  nomino,  non  quia 
consularis  et  patricius,  sed  quia  christianus  est,  impleat  nomen  suum:  laetetur  filiam 
genuisse  Christo  non  saeculo,  his  verbis  indicari  puto,  Furiae  patrem  nomen  gessisse, 
quod  a  laetandi  vocabulo  similive  deductum  esset,  cum  autem  nullus  Laetus  inter 
homines  nobiles  illius  temporis  reperiretur,  de  Hilario  cogitavi.  obstat,  quod  consul 
ordinarius   non  fuit  et  suffecti  non  ea  dignitas  erat,   quae  cum  patriciatu  compone- 


628)  Carmen  codicis  Parigini  8084  (y.  adn.  552)  v.  86  perdere  Marciamum^  sihi  proeonsul  ui  e$8et, 
Q.  Atbslits  Stmmachvs.  r 


CXXX  CHRONOLOGIA  SYMMACHIANA. 

retnr  (y.  p.  XLIII) ,  sed  nullum  quoque  alium  in  fastis  illius  temporis  inyenies ,  qui 
nomen  cum  laetitia  quodammodo  coniunctum  habuerit.  pro  consularis  igitur  scribendum 
esse  credo  proconsularis,  qua  ratione  omnis  dubitatio  tollitur. 

Quodsi  Hilarius  noster  Furiae  pater  erat,  uxorem  eius  Titianam  ®^^j  aut  filiam  aut 
sororem  Furii  Maecii  Gracchi»*®)  fuisse  necesse  est,  qui  praefectus  urbi  a.  376 — 377 
specum  Mithrae  destruxit^^^).  Furia  enim  et  nomen  eius  primum  gessit  et  a  Comelia 
Gracchorum  matre  originem  deduxit®^^).  frater  eius,  qui  in  iuyentute  mortuus  est, 
Blaesillam  lulii  Toxotii  et  Paulae  filiam  in  matrimonium  duxerat  ^^^) ,  ipsa  a  filio  Probi 
ante  a.  394  yidua  relicta  est  (y.  p.  CI).  Hilarius  igitur  cum  omnibus  nobilitatis  chri- 
stianae  ductoribus  adfinitates  iunxerat. 

Proconsulatum  Africae  gessit  sub  imperatoribus  Yalente  Gratiano  et  Yalentiniano, 
id  est  inter  annos  375  et  378.  quo  tempore  praeterea  proconsules  innotuerunt  Con- 
stantius  a.  375,  Hesperius  a.  376,  Thalassius  a.  378,  ita  ut  Hilario  solus  annus  377 
relinquatur  (y.  adn.  153).  in  praefectura  praetorio  legibus  praescribitur  inde  a 
d.  19  Mart.  usque  ad  d.  16  lun.  a.  396  «^*),  in  urbana  d.  15  lan.  a.  408 «^5).  epi- 
stulae  ad  eum  missae  omni  temporis  nota  carent,  nisi  quod  38  et  39,  quae  de  grayi 
Symmachi  morbo  loquuntur,  fortasse  ad  a.  397  referendae  sunt.     y.  p.  LXI. 


m  43-45  AD  SIBVEIVM- 

Siburius  teste  Marcello  in  praefatione  libri  de  medicamentis  Gallus  erat  et  de 
medicina  scripsit.  fratrem  eius  commemorat  Libanius  epist.  882;  filius  nomen  patris 
gessisse  et  circa  a.  390  consularis  Palaestinae  fuisse  yidetur®^*).  ipse  praefectus  prae- 
torio  praescribitur  legi  datae  Treviris  d.  3  Dec.  a.  379^37),  qui  magistratus,  cum  eo 
tempore  Hesperius  Italiae  praefuerit,  ad  Gallias  referendus  erit. 


629)  Hieron.  epist.  54,   1  sanctae  memoriae  mattr  tua  Titiana  mulio  tempore  fuit  sub  marito, 

630)  C.  I.  L.  VI  1709  Romae.  Cethego  v{iro)  c{lari88imo)  patri  F[uriu8)  Maechiu8  Oracehus  v{ir)  c(la- 
rt88imu8).  Orelli  3172  Tibure.  Furiu8  Ma^ciui  Oraeehu8  v(ir)  c{tari88imU8)  eorrector  Flaminiae  et  PieerU  or- 
ruitui  thermarum  dedicavit. 

631)  Hieron.  epist.  107,  2  artte  pauco8  anru)s  propinquw  ve8ter  Oracehw  nobilitatem  patriciam  n/Omine  ao^ 
nan8,  eum  praefecturam  gereret  urhanam,  nonne  speeum  Mithrae  et  omnia  portenttu>8a  8imulacra^  quibua  eorax 
eryphiua  milea  leo  Peraea  heliodromo8  pater  initiantur,  aubvertit  fregit  excuaait  et  hia  quaai  obaidibua  ante  prae- 
miaaia  impetravit  baptiamum  Chriati?  ex  hoc  loco  hausisse  videtar  Prudent.  contra  Symm.  I  562.  praefectus 
urbi  Gracchus  praescribitur  legibus  Cod.  Theod.  II  2,  1  et  IX  35,  3  datis  kal.  Dec.  a.  376  et  d.  4  lan. 
a.  377. 

632)  Hieron.  epist.  54,  4  Comelia  veatra  —  Gracchos  auoa  ae  genuiase  laetata  tat? 

633)  Hieron.  epist.  54,  2  Biaeaitlam  praetereo,  quae  maritum  sutim,  tuum  aecuta  germanum  in  brevi 
vitae  apatio  tempora  virtutum  multa  complevit.     de  genere  Blaesillae  v.  Hieron.  epist.   108,  4. 

634)  d.  19  Mart.  Cod.  Theod.  XHI  11,  7.  d.  30  Mai.  Cod.  Theod.  Vll  4,  22  -|-  XI  21,  2.  d.  16  lun. 
Cod.  Theod.  VII  4,  23.  in  lege  Cod.  Theod.  V  1,  3  pro  Hilario  Hypatium  reponendum  esse,  Oothofredns 
vidit. 

635)  Cod.  Theod.  XIV  4,  8. 

636)  Sievers,  Libanius  p.  269. 

637)  Cod.  Theod.  XI  31,  7. 


.    III  43—15  AD  SIBVRIVM.  CXXXI 

43  debebaiur  hoc  teneris  temporum  bonis,  ut  consilio  publico  vir  laudatus  accederes, 
verba  consilium  publicum  per  se  tam  ad  senatum  quam  ad  consistorium  principis  re- 
ferri  possant,  sed  quae  sequnntnr  ostendunt,  de  simplici  adlectione  sermonem  non 
esse.  nam  promotio  Siburii  maximam  hominum  expectationem  movisse  dicitur»^**)  et 
tam  magna  ei  potestas  tribuitur,  ut  nisi  principem  optimum  haberet,  contra  eum  niti 
et  deberet  et  posset^^^).  itaque  non  solum  in  consistorium  receptus  est,  sed  etiam 
principem  in  eo  locum  obtinuit,  videlicet  inter  quattuor  illos  comites  consistorianos, 
qui  et  dignitate  et  potentia  praefectis  praetorio  haud  multum  cedebant,  quaestorem 
sacri  palatii,  magistrum  officiorum,  comites  sacrarum  largitionum  et  rerum  priva- 
tarum^**^).  ergo  scripta  est  epistula  ante  a.  379,  quo  Siburius  praefectus  praetorio 
factus  esty  sed  brevi  temporis  spatio  illum  annum  praecessisse  videtur,  cum  ex  hac 
comitum  quadriga  proximus  ad  praefecturam  aditus  patuerit.  dicit  autem  Symmachus, 
hanc  Siburii  promotionem  teneris  temporum  bonis  convenire,  quod  aliter  interpretari 
non  possum  nisi  de  temporum  bonis  nondum  adultis,  vel  potius  vixdum  natis,  id  est 
de  primis  novi  principatus  temporibus.  epistula  igitur  incidit  in  primum  imperatoris 
Gratiani  annum  376,  et  cum  eodem  fere  tempore,  quo  Siburius  praefectus  praetorio 
factus  est,  Syagrius  magisterium  officiorum  acceperit  (v.  p.  CX) ,  vix  errabimus,  si 
alterum  alteri  successisse  credamus.  quod  si  verum  est,  Siburius  magister  officiorum 
erat  ab  a.  376  usque  ad  annum  379.  quae  coniectnra  ea  re  confirmatur,  quod  Leo, 
qui  hunc  honorem  ultimis  Yalentiniani  mensibus  gessit,  iisdem  criminibus  quibus  Maxi- 
minus  implicatus  erat^^^)  et  eodem  tempore  magistratu  privatus  esse  videtur,  quo  ille 
praefecturam  amisit  et  Siburius  inter  comites  consistorianos  receptus  est. 

45  Siburius  accusatus  et  absolutus  est.  quo  tempore  in  hoc  periculum  venerit, 
certo  definiri  nequit,  sed  suspicionem,  quae  mihi  orta  est,  non  tacebo.  Siburius  in 
praefectura  praetoriana  successit  Ausonio,  qui  saltem  usque  ad  mensem  Septembrem 
a.  379  magistratum  retinuerat;  ipse  Decembri  eiusdem  anni  praefectus  commemoratur, 
sed  Martio  a.  380  iam  successorem  Probum  acceperat  (v.  adn.  371  et  461).  itaque 
ne  sex  quidem  menses  integros  in  honore  remansit,  quod  sane  mirum  videretur,  si 
eum  more  sollemni  gessisset  et  deposuisset.  quare  in  vitam  privatam  eum  revertisse 
crediderim  accusatione  aliqua  criminali  coactum,  ea  ipsa  qua  de  Symmachus  loquitur. 
quod  si  reete  conieci,  epistulam  III  45  anno  380  adsignabimus. 


638)  84,  13  perage  operam  iudieio  tanti  prineipia  eorhgruentem.  urguet  te  expectatio  bonia  aemper  one- 
roaa.     nam  eiai  dignoa  respieit,  periculo  tamen  proxima  eat^  dum  aibi  ampliua  pollicetur, 

639)  84,  15  habea  aaeexdum  virtuti  amieum,  quo  niai  optimua  quiaque  gloriam  parat,  kominia  eat  eulpa 
non  temporia.  videa  certe:  ut  iUe  ipaCf  qui  Romania  rebua  antiatat^  ad  bonum  pubUcum  natua  eatj  non  tibi 
adverao  nunc  amne  nitendum  eat ;  aecundo^  ut  ita  dicanij  eurau  probae  artea  et  virtutea  fenmtur, 

640)  Hi  in  lege  Cod.  Theod.  VII  8,  3  eomitea  conaiatoriani  participantea  auguati  pectoria  curaa  di- 
cuntar;  cf.  Gothofredum  ad  hanc  legem. 

641)  Amm.  XXX  5,  10  ad  a.  375:  urente  irtxrum  nutrimenta  tunc  offieiorum  magiatro  Leone  —  pro 
nefaa!  —  ipao  quoque  praefeeiuram ,  ut  e  celaiore  aeopulo  caderet,  adfeetante.  quaestiones  simul  cum 
Maximino  contra  senatores  exercuerat,  Amm.  XXVIII  1,   12. 


r* 


CXXXII  CHRONOLOGIA  SYMMACHIANA. 


m  46-53  AD  EVTROPIVM- 

Eutropii  temporibus  Symmachianis  tot  fuerunt,  ut  eos  haud  facile  discemas  «^^j  ^ 
nostrum  autem  eundem  atque  historicum  fuisse,  iamdudum  intellectum  est  hisque  Sym- 
machi  verbis  nititur:  85,  33  noxae  vacuus  otiare,  et  liberis  remissus  invigila,  quando 
ita  volvenda  attulit  dies,  ut  domini  nostri  Gratiani  fortissima  simul  ac  felicissima  manu 
nutantia  rei  publicae  pondera  fulciantur.  videome  tibi  TtavrjyvQtxcureQov  locutus ,  quam 
mos  epistulae  sinit?  sic  se  habet  ratioj  ut  res  maximae  magnos  hiatus  oris  requirant. 
sed  haec  stilo  exequenda  tibi  ante  alios,  cui  pollet  Minerva,  concedimus;  nos 
ad  familiaria  revertamur.  adludunt  enim  ad  ultima  breviarii  verba,  quibus  Eutropius 
promittit,  se  res  post  lovianum  Augustum  gestas  stilo  maiore  dicturum  esse^^^).  hunc 
religionem  antiquam  coluisse,  si  testimonia  Byzantinomm  recentiorum,  quae  nulla  sunt, 
mittamus,  ex  eo  concludi  solet,  quod  lulianum  laudat,  Constantinum  non  quidem 
vituperat  sed  neque  in  caelum  eflfert;  quae  eiusmodi  christiano,  qualis  Ambrosius 
Augustinus  Orosius  fuerunt,  certe  non  conveniunt,  sed  ab  homine,  qui  nuUi  religioni 
toto  animo  addictus  eam  coluerit,  quam  principes  veram  putabant,  minime  abhorrent. 
huic  sectae,  quae  nullo  tempore  rara  fuit  ®*^) ,  Eutropium  quoque  adnumeraverim ;  nam 
quod  lulianus  contra  christianos  stetit,  in  breviario  cum  vitiis  imperatoris  componit®^'^) 
et  Symmachus  in  nulla  ad  eum  epistula  deorum  mentionem  inicit,  quamvis  occasiones 
non  defuerint.  itaque  Gregorii  Nazianzeni  ad  Eutropium  litterae  ad  nostrum  referri 
possunt,  nec  facile,  ut  posthac  videbimus,  ulli  alii  conveniunt. 

Quamvis  latine  scripserit,  originem  tamen  ex  partibus  imperii  Orientalibus  tra- 
xisse  videtur,  nam  possessiones  eius  magna  ex  parte  in  Asia  sitae  erant^^^}.  itaque 
Acacii  rhetoris  Palaestinensis  ex  sorore  nepos  et  discipulus  fuisse  potest,  quem  non 
uno  loco  commemorat  Libanius  ®47j .  a  quo  id  quoque  discimus,  Eutropium  a.  355  Antio- 
chiam  venisse  ibique  usque  ad  a.  362  commoratum  esse,  quo  anno  luliano  Augusto  in 
Orientis  metropolim  venienti  orationem  avunculi  tradidit.  propter  eloquentiae  gloriam, 
quam  advocationis  munere  iam  tum  consecutus  erat^^^),  et  Libanii  commendationem  ^^^) 


642)  Pirogoff,  de  Eutropii  breviarii  ab  u.  o.  indole  et  fontibas.     Berol.  1873. 

643)  Quia  autem  ad  incliU>$  principes  venerandosquc  pcrventum  aty  interim  operi  modum  dahimus.  nam 
reliqua  stih  maiorc  dieenda  aunt,  quac  nune  non  tam  practermittimus  quam  ad  maiorem  scribendi  diligentiam 
re$ervamu8, 

644)  cf.  Prudent.  contra  Symm.  1611  qua  vocat  egregii  aentcntia  prineipia,  iUue  libera  eum  pedibus  tum 
corde  frequcntia  traruit, 

645)  X  16,  3  gloriae  avidut  ac  pcr  eam  atUmi  plcrum^uc  irmiodici;  nimiua  religionis  christianac  inscc- 
tator,  perindc  tamcn  ut  cruore  abatineretf  Marco  Antonirho  non  absimiliSy  quem  ctiam  aemulari  studcbat. 

646)  87,  17  Ausonianus  v,  c.  admirator  tuus  scripto  a  suis  ex  Asia  nuper  adiatOf  mutilari  agros  suos, 
qtu  tibi  coniunguntur,  acccpit, 

647)  Diversus  erat  ab  Eutropio  Hesychii  fllio,  Celsi  fratre,  qui  Libanii  discipulus  erat  (ep.  812.  865. 
1010),  id  quod  de  Acacii  nepote  expressis  verbis  negat  epist.  666  oGtoi  hk  c«v  ^Tjxwp  dfa^dc,  ooto);  ItcI 
XpT)0T<5;,  &TC  aiod<Sfievo; ,  8ti  p.e  po6Xoio  Ti{jiaa0ai,  Traaiv  ol;  et;  ae,  xal  irp6;  i\t.e  x£)rpT)Tai,  xa^diirep 
i{ji6c  av  dSeXcpi^oO;  Te  xal  p.adT]TV);.     cf.  Pirogoff,  1.  1.  p.  6. 

648)  Liban.  ep.  1202  o\>hk  SouXeuet  SiWoxoiv,  dXX'  iorlv  dXe6^epo;  5(xa;  Xiftns.  el  |xcv  ouv  p.i?j  •(<ip.o; 
auTov  oixaoe  dxexXVjxei  toO  X^^eiv  d«peXx6oa;,  twv  dip/($vTa)v  av  t^v.  laudes  eloquentiae  eius  Liban.  L  1.  et 
666.  985. 

649)  In  epist.  1202  aliquis  ex  summis  magistratibus  oratur,  ut  Eutropio  bonorum  cursum  aperiat. 


III  46-r53  AD  EVTROPIVM.  CXXXIII 

in  comitatam  imperatoris  receptns  est  expeditionique  Persicae  a.  363  interfuit  ^^j .  cam 
breyiarium  scripsit  circa  a.  369,  in  aula  Valentis  magister  memoriae  erat^^^),  ex  quo 
honore  paulp  post  iasto  promotionis  ordine®^^)  proconsul  Asiae  factus  est^^^).  succes- 
sorem  Festum  accepit  a.  371 ;  qoi  antequam  in  provinciam  proficisceretur,  Eutropium 
apnd  imperatorem  calumniis  aggressus  effecit,  ut  magnae  illi  de  maiestate  et  male- 
ficiis  quaestioni,  quae  eo  anno  agitata  est,  implicaretur  ^^^) .  et  absolutus  quidem  est, 
sed  dum  Valens  vivebat,  nullum  alium  honorem  gessisse  videtur^*^^).  anno  autem 
post  mortem  eius  (379)  in  comitatum  Gratiani  accitus  comitivam  rerum  privatarum 
accepit®*^)   nec  multo  post  praefectus  praetorio  Orientis  regimini  praepositus  est®^'), 


650)  Eutrop.  breY.  X  16,  1. 

651)  Epistola  dedicatoria  in  codicibus  Leydensi  et  Bertiniano  inscribitur:  Domino  Vcdmti  OotfUeo  ma^ 
ximo  perpttuo  AugustOy  in  Bambergensi:  Valtnti  maximo  perpetuo  Auffusto  Eutropiw  v.  c.  magister  memoriae. 
cognomen  Oothieua  maximus  in  una  tantum  Valentis  inscriptione  inveni  C.  I.  L.  VI  1175,  cf.  Ephem.  epigr. 
IV  p.  280.  Domini  nostri  Jmperatores  Caesares  Fl{aviu8)  Valentinianus  pius  felix  maximus  vietor  ae  trium- 
f\ator)  semper  Aug(ustus)  j  pontif(ex)  maximus,  Oermanic{us)  max{imus)y  Alamann{ieu8)  max(imus),  Frane{icus) 
max{imus)  y  Oothic{us)  max{imus)y  trib(unicia)  pot{estate)  VII,  imp{erator)  V/,  cons(ul)  II,  p(rocon8ul) ,  p{ater) 
p(atri€te) ,  et  Fl{avius)  Valens  pius  felix  max{imus)  victor  ac  triumf{ator)  semper  Aug{ustus) ,  pontif[ex)  maxi' 
mus ,  Qermanic{u8)  max{imus) ,  Alamarm{icus)  max{imus) ,  FVanc{icus)  max{imu8) ,  Oothic(us)  max{imus) ,  trib{u' 
nieia)  pot^estate)  VII,  imp(erator)  VI,  cons{ul)  II,  p{roeonsiul) ,  p{ater)  p{atriae) ,  et  Fl(avius)  Oratianus  pius 
feliz  max(imus)  victor  ae  triumf{ator)  semper  Aug{ustus) ,  pontif{ex)  maximus ,  Oermanic{us)  max{imus) ,  Ala- 
mann(ieus)  max(imus),  Frane{icus)  max{imus),  Oothic{us)  max(imus),  trib(unicia)  pot(est(Ue)  III,  imp(erator^  II, 
eorM(ul)  primum ,  p{roconsul) ,  p{ater)  p(atriae) ,  porUem  felicis  nominis  Oratiani  in  usum  senatus  ao  popuii 
Rom{ani)  eonstitui  dedicarique  iusserunt.  seniorum  Augustorunl  tribunicia  potestas  septima  annum  370  in- 
dicat,  consulatns  alter  et  Gratiani  tribunicia  potestas  tertia  a.  369.  sed  quoniam  saeculo  quarto  anni  tribu- 
nicii  iam  paene  in  obliTionem  venerant  et  in  monumentis  publlcis  nisi  rarissime  commemorari  non  solebant, 
errores  in  eorum  numeris  facllius  admittendi  sunt,  quam  in  consulatibus  per  totum  orbem  quotannis  divul- 
gatis.  itaque  annum  369  yerum  puto,  praesertim  cum  ei  numeri  duo  conveniant,  unus  tantum  contradicat. 
titulus  igitur  Oothicus  post  deditionera  Athauaricl  a.  369  (Herm.  XVII  p.  524;  XVIII  p.  150)  ab  impera- 
toribus  asBumptus  est,  sed  numquam  adhibitus,  nisi  dum  victoriae  memoria  recentissima  erat. 

652)  Eadem  ratione  successor  eius  Festus  ex  consulari  Syriae  magister  memoriae,  ex  magistro  memo- 
riae  proconsul  Asiae  fuit  Amm.  XXIX  2,  22. 

653)  Amm.  XXIX  1,  36  Eutropius  Asiam  proconsulari  tunc  obtinens  potestate,  ut  factionis  eorwcJtM  ar' 
cessitus  in  erimen ,  abscessit  innocuus ,  Pasiphilo  eximerUe  philosopho ,  qui  ut  eum  mendaeio  iniusto  perverteret, 
crudeliter  tortus  de  statu  robustae  mentis  non  potuit  deturbari. 

654)  Liban.  de  vit.  sua  I  p.  105  xal  Tot  toOt6.  ft  [>diiTTa>v  (lot  Mapruptou  IltolSou  Ttv6c  dvdpo&irou  )^al- 
povTOc  ftev  dftXTjTatc,  (ip.£p.7tTou  Se  d^XXai;,  Soxouvtoc  ^e  ti})  OVjaTtp  Y^^^Jfoc  5idt  t6  npooxeio^at  iraXaiOTatc, 
irepl  TouTou  (Ji6voc  itp6c  p.6vov  t6v  BoXevTa  tinih^ ,  dic  i[i-i  Te  av  ^  auTcji  ^^Moac  xaX  tov  EOTp^ictov  2Xot, 
aTceuScDV  cJ^eTO  el^  'Ia)v(av  liti  t9jv  dpy(i\^.     cf.  Amm.  1.  1. 

655)  Anno  378  privatus  erat,  Symm.  85,  33  nozae  vacuus  otiare  et  liberis  remissus  invigila^ 

656)  Palladius,  cum  in  spem  sui  honoris  accitus  (86,  30)  In  oomitatum  proflcisceretur ,  a  Symmacho 
commendaticiis  ad  Syagrium  (I  94)  et  Eutroplum  instructus  est;  uterque  igitur  in  aula  eiusdem  imperatoris 
magistratibus  fungebatur.  cum  autem  constet,  Syagrium  tum  in  Gratiani  consistorio  fuisse,  idem  de  Eutropio 
dicendum  erit;  quocum  convenit,  quod  in  honore  illo  positus  Romae  aliquantum  commoratus  est  (86,  24). 
nollum  magistratum  eo  terapore  gerere  potuit,  nisi  qui  dignitate  supra  proconsulatum  et  infra  praefecturam 
praetorio  erat,  quara  paulo  pOst  adrainistravit ;  itaque  suramis  quattuor  comitibus  consistorianis  adnuraerandus 
crit.  ex  quibus  annO  379 ,  quode  agitur ,  notl  sunt  raagister  offlciorum  Syagrius  (v.  p.  CX) ,  quaestor  sacri 
palatii  Gregorius  (v.  p.  CXXVI) ,  coraites  sacrarum  largitionura  usque  ad  mensem  Augustum  Catervius  (Cod. 
Theod.  YI  30,  3),  versus  anni  finem  Basilius  (Cod.  Theod.  IV  20,  1) ^  ergo  solus  restat  comes  rerum  privatarum. 
nam  Arborius,  qui  mense  Maio  eiusdem  anni  hac  administratione  functus  erat  (Cod.  Theod.  I  32,  4),  iara 
inter  Februarium  et  Aprilem  a.  380  (Cod.  Theod.  VI  35,  9;  XV  7,  4  +  5)  praefecturam  urbis  deposuit; 
Uunc  igitur  magistratum  medio  fere  anno  379  e%  comite  rerum  privatarum  inierat. 

657)  Orienti  eum  praefuisse,  ex  Gregorii  Nazianzeni  epist.  138  agnoscitur:  ipie  ^ouv  iip6c  iraotv  oU  te 
TeTCfjiTjxac  o2)ot  Tooo6Totc,  Vjvlxa  t6v  ()<J;T]X4TaTov  elxec  0p($vov  —  xaTd  t^jv  'Aolav  iteptTux<6v. 


L 


CXXXIV  CHRONOLOGIA  SYMMACHIANA. 

quo  in  magistratu  commemoratnr  a  d.  17  lan.  a.  380  nsqne  ad  d.  2S  Sept.  a.  381^^^). 
vitae  privatae  redditns  in  patriam  revertit^^^) ,  sed  spem  amicomm,  itemm  enm  in 
snmmi  indicis  sede  coUocatnm  iri^^^) ,  non  fmstratns  est.  nam  a.  385  praefectnram 
secundam  gessit^<^^)  annoqne  387  consnl  simnl  cnm  Yalentiniano  Angnsto  factns  est. 


47  noxae  vacuus  otiare  et  liberis  remissus  invigilay  quando  ita  volvenda  attulit  dieSj 
ut  domini  nostri  Gratiani  fortissima  simul  ac  felicissima  manu  nutantia  rei  publicae  pon- 
dera  fulciantur,  videorne  tibi  TtavrjyvQLxcuTBQOv  locutus,  quam  mos  epistulae  sinit?  sic  se 
habet  ratio,  ut  res  maximae  magnos  hiatus  oris  requirant.  res  Romana  igitnr  ex  snmmo 
discrimine  emersit  [nutantia  rei  publicae  pondera)  et  id  Gratiani  solins  ope ,  nam  si 
imperatorem  altemm  adintorem  habnisset,  is  a  Symmacho  omitti  non  potnisset.  hanc 
igitnr  epistnlam  inter  cladem  Hadrianopolitanam  (d.  9  Ang.  a.  378)  et  Theodosii  elec- 
tionem  (d.  t6  lan.  a.  379)  coUoco;  cni  coniectnrae  opitnlatur,  qnod  Symmachns  de 
gravi  morbo,  qnem  modo  perpessus  sit,  loquitur,  quo  anno  ante  Ansonii  consnlatum 
(379)  vexatnm  esse  ex  13,  6  constat. 

50  scripta  simnl  cnm  I  94,  nbi  vide. 

52  Mediolani  interim  dego  ad  obsequia  auspicii  consularis  domini  nostri  Valentiniani 
evocatus.  eandem  Symmachi  profectionem  spectant  III  63 ;  IV  69.  Yalentinianus  mi- 
nor,  postquam  nomen  Augnstnm  sumpsit,  quater  consul  processit  a.  376.  378.  387. 
390.  in  primo  eins  consulatn  Symmachus  mense  lanuario  Romae  erat  (23,  5) ;  ad 
nltimum  evocatns  qnidem  est,  sed  excusavit.  v.  p.  LYIU.  restant  igitnr  a.  378  et 
387;  inter  quos  electio  ideo  certa  est,  quod  Symmachus  122,  19  dicit,  Eusigninm 
recursum  suum  misso  apparitore  iuvisse.  is  enim  a.  378  magistratum  aut  nnllnm  ant 
minimnm  gessit,  a.  387  praefectus  praetorio  per  Italiam  erat.  obstare  videtnr,  quod 
in  epistula  ad  Eutropium  missa,  qui  simul  cnm  Augusto  fasces  snmpsit,  ipsius  con- 
sulatus  non  commemoratur ;  sed  cum  procul  dubio  Gonstantinopoli  eum  inisset,  nnntius 
de  honore  accepto  fortasse  primis  anni  diebus  Mediolanium  nondum  pervectus  erat. 


658)  D.  17  lun.  a.  380  Cod.  Theod.  111  5,  10  +  U  +  6,  1  +  IV  19,  1  +  VI  10,  1  +  IX  27,  2 
-h  42,  8  +  9  -I-  Cod.  lust.  VI  23,  16.  d.  27  lul.  a.  380  Cod.  Theod.  Xll  12,  7.  d.  17  Aug.  a.  380 
Cod.  Theod.  XV  1,  21.  d.  16  Nov.  a.  380  Cod.  Theod.  X  10,  15.  d.  18  Dec.  a.  380  Cod.  lust  V  9,  1 
s=  VI  56,  4.  d.  30  Dec.  a.  380  Cod.  Theod.  IX  2,  3  +  3,  6.  cum  hac  lege  coniungenda  videtur  Cod. 
lust.  I  54,  4,  ubi  scribendum  erit  d.  ///  hal.  lan.  pro  d.  VIII  id,  lan.  d.  10  lan.  a.  381  Cod.  Theod. 
XVI  5,  6.  d.  3  Febr.  a.  381  Cod.  Theod.  VI  35,  11.  d.  2  Mai.  a.  38J  Cod.  Theod.  XVI  7,  1.  d.  8  Mai. 
a.  381  Cod.  Theod.  XVI  5,  7.  d.  30  Mai.  a.  381  Cod.  Theod.  111  8,1.  d.  4  lun.  a.  381  Cod.  Theod. 
11  9,  2  +  Xin  11,  1.  d.  21  lul.  a.  381  Cod.  Theod.  XII  1,  85  -f  86,  d.  5  Sept.  a.  381  Cod.  Theod. 
Vll  13,  10.     d.  28  Sept.  a.  381   Cod.  lust.  V  34,  12. 

659}  Magistratu  deposito  eum  provlncias  Orientales  peragrasse,  ex  Gregorii  Nazianzeni  epistulis  137. 
138  perspicitur. 

660)  Oreg.  Naz.  ep.   138  xq[v  ae  O^tjX^v  aidic  ol  dp($voi  ^lpoooiv  x.  x.  X. 

661)  Cod.  lust.  IX  29,  3  daU  d.   17  Aug.  a.  385.     cf.  Const.  Sirmond.  7. 


III  64—69  AD  BICOMEREM.  CXXXV 


m  54-69  AD  MCOMEBEM- 

Ricomeres  ^^) ,  ut  nomen  eius  Germanicam  testatur,  barbams  erat,  sed  stirpe  inter 

saos   nobili  ortas^^^].    gentiliam  superstitioni  addictas^^^j   potissimos  eius  defensores 

Symmacham  et  Libaniam  ^^^)   semper  in  summo  honore  habuit.     comes  domesticorum 

Gratiani  a.  377  e  Galliis  in  Thracias  missus  proelium  ad  Salices  commisit^^^) ;  victor 

milites  Marcianopolim  perduxit,   sed  ipse  in  Gallias  reversus  est  copias  maiores  ad- 

dacturus  ^^^) .     Gratianum  in  Orientem  profectum  comitatus  est  et  ad  Yalentem  prae- 

missas^^^)   proelio  apud  Hadrianopolim  interfuit®^®).     cum  Theodosio  partibus  imperii 

Orientalibus  praeposito  remansisse  videtur ;  certea.  382  Constantinopoli  erat®^^),  a.  383 

Antiochiam  yenit^^*].     consul  a.  384  Libanium  epistulis  cum  ipsius  tum  imperatoris 

evocavit  et  ab  eo  panegyricum  accepit^^^j^    in  \)q]\o  contra  Maximum  a.  388  gesto 

primas  partes  egisse  videtur*'^);  quo  confecto  cum  Theodosio  Romam  venit*'^),  et  cum 

ille  in  Orientem  reverteretur,  Valentiniano  custos  imperii  relictus  est*'*).    sedEugenio 

ab  Arbogaste  ad  imperium  evecto ,   quamvis  utriusque  amicus  esset  ^^®) ,   in  Orientem 

rediit  et  a  Theodosio  copiis  equestribus  contra  eos  ducendis  praefectus  esset,  nisi  ante 

quam  bellum  iniretur  a.  394  diem  obiisset^^^j. 


54.  56.  57.  64.  67.  68  nuUum  alium  temporis  indicium  praeferunt,  nisi  quod 
Ricomere  a.  394  mortuo  antea  scriptae  esse  debent. 

55  et  82  ad  Rufinum  simul  scriptae  sunt.  Symmachus  in  praedio  Ostiensi  agens 
classem  Macedonicam,  quae  cessante  Africa  frumentum  Orientale  urbi  invehebat,  in 
portum  venientem  vidit.  Rufinus  eo  tempore  summum  in  aula  locum  obtinebat,  nam 
Symmachus  certum  se  esse  dicit,  quod  ea,  quae  scripserit,  Theodosio  Augusto  narra- 


662)  De  TiU  eias  cf.  Gothofred.  ad  Cod.  Theod.  VII  1,  13. 

663)  Amm.  XXXI  12,  15  iamque  pergebat  indicia  dignitatia  et  natalium.  origo  eiQS  Francica  nulliB 
Tetemm  testimoniis  conflrmatar  solaqae  scriptorum  recentium  coniectora  nititur.  nam  quod  Gregor.  Turon.  11  9 
scribit :  in  eonsularibus  legimWy  Theodomerem  regem  Francorum  filium  Richimeris  quondam  et  Ascilam  matrem 
eiui  gladio  interfeeto»,  nolla  plane  ratione  ad  eum  refertur. 

664)  Liban.  de  Yit.  sua  I  p.  136  Upoic  te  xal  ^eoTc  iTpooiie(fuvo(  Jv&pcuicoc.     cf.  epist.  926. 

665)  Liban.  11.  11.  et  epist.  785.  891.  926.  944. 

666)  Amm.  XXXI  7,  4  sqq. 

667)  Amm.  XXXI  8,  2. 

668)  Amm.  XXXI  12,  4. 

669)  Amm.  XXXI  12,  15—17;  13,  9. 

670)  Flavianas  Constantinopolim   profectus ,    ut  quaesturam  sacri  palatii  iniret ,    ad  Ricomerem  venturus 
er%t,  Symm.  lU  58. 

671)  Liban.  U.  11. 

672)  Liban.  de  Tit.  sua  I  p.  137.   142. 

673)  Liban.  ep.  891.  785;  Philost.  X  8. 

674)  88,  3;  Liban.  ep.  891. 

675)  Lex  Cod.  Theod.  VII  1,  13  inscripta  Riehomeri  comiti  et  magisiro  utriusqtu  militiae  data  est  Vin- 
^ntiae  d.  27  Mai.  a.  391. 

676)  Zosim.  IV  54. 

677)  Zosim.  IV  55. 


CXXXVI  CHR     OLOGIA  SYMMACHIANA. 

turus  sit®'^);  magister  igitur  ofBciorum  iam  factus  erat  (a.  382.  v.  p.  CXVI).  post- 
quam  autem  Eugenius  Occidentis  imperio  potitus  est  (m.  Maio  392),  nuUus  certe  com- 
meatus  annonarius  ex  Oriente  Romam  yenit.  annorum  igitur  decem  finibus  tempus 
huius  epistulae  includitur  (382 — 391).  paulo  ante  quam  scriberetur,  Ricomeres  Romae 
fuerat^'^),  quem  annis  382 — 384  in  Oriente  egisse  constat.  ergo  restant,  si  tempora 
tyrannidis  Maximi  exemeris,  a.  385 — 387  et  a.  389 — 391.  cum  autem  Libanius  testis 
sit,  simul  cum  Theodosio  Augusto  aestate  a.  389  Richomerem  in  urbem  venisse^*^»), 
autumno  eiusdem  anni  magna  cum  probabilitate  has  epistulas  adsignabimus. 
56.  57  V.  ad  ep.  54. 

58  sciipta  esse  videtur,  cum  Flavianus  quaestor  factus  Constantinopolim  profectus 
est,  vere  aut  aestate  a.  382.     v.  p.  CXVI. 

59  alius  fortassis  existimet  serum  esse  munuSj  quod  anni  superioris  consul  ex- 
solvat,    Ricomeres  a.  384  consul  fuerat. 

60  si  Eugenius,  quode  loquitur,  idem  est,  qui  a.  392  tyrannidem  invasit  (v.  adn. 
43),  ante  hunc  annum  scripta  erit. 

61  paulo  post  59  scripta,  ad  quam  adludit. 

62  Symmachus  ab  apparitore  Richomeris  adiutus  iter  aliquod  absolvit,  ex  quo 
mox  in  patriam  reversurus  est;  id  quod  fortasse  profectionem  ad  consulatum  Valen- 
tiniani  tertium  (a.  387)  spectat.    v.  ad  ep.  52. 

63  Symmachus  a  Yalentiniano  Augusto  consule  tertium  evocatus  Mediolani  ver- 
satur,  a.  387.     v.  ad  ep.  52. 

64  V.  ad  ep.  54. 

65  Symmachus  ex  itinere  aliquo  Romam  revertit  humanitatique  Ricomeris,  quam 
paulo  ante  expertus  est,  gratias  agit;  hoc  ad  eandem  profectionem  referendum  esse 
videtur,  quam  Ricomeres  apparitore  misso.  adiuvit.    v.  ad  ep.  62. 

66  commendaticia  Flaviano  data,  cum  a.  382  in  comitatum  profectus  est.  v.  p. 
CXVI. 

67.  68  V.  ad  ep.  54. 

69  Flavianus  praefectus  praetorio  (91,  20),  filius  eius  proconsul  (91,  26),  quos 
honores  a.  383^ges8erunt.     v.  p.  CXVII. 


678)  95,  19  icio  haec  in  aures  eiu$  esic  ventura  devotione^  qua  sotes  non  oceulere  bonum  publicum. 

679)  88,  3  eur  enim  Romae  te  diseedente  remanerem? 

680)  Epist.  891  ad  Ricomereo].  xd  ad  hk  XafjLiTpdi  xe  xal  oejivd  %a\  (leYdXa,  orpiTq^iai  hk  xal  fid^ai 
%a\  vixai  xal  t6  (ji9|  eivai  xOpavvov  piTjoe  SouXov  t6v  dXeOdepov  (haer  ad  victoriam  de  Maximo  tyranno  refe- 
renda  sunt)  ^edvxov  itp'  5irav  Tdiv  xaXoiv  ^aoiX^o);  xe  xal  aou,  xal  Ta  piev  oocpCa  Td  5e  yepolv  alpo6vT0DV.  — 
alToOpiev  hk  ;rapd  twv  ^e&v  Te  xal  upLfi»v  iX^eiv  Te  b[i.d^  (b;  if](xa;  xal  ti?]v  driftujxlav  •/jfjiiv  ^(AirX-^oai  xai 
xaXXlai  iToi-^oai  t^v  Adcpvr^v  Tcj)  tou  paoiXI»;  xdXXei.  xal  ^dp  el  pii^  'P(up.T]  fe  -^piei;  (jlt)J>'  V]  (jl^ttjp 
pi-^y  i\  irat;,  dXX'  oux  dvdEioi  ^e  r?];  Toia^TT);  ^(»ped;.  Theodosius  Romam  venit  d.  13  lun.  a.  389  (Idat. 
fast.)   et  ibi  remansit  usque  ad  kalendas  Soptembres  (Marc^ill.  chron.). 


111  70-73  AD  TIMASIVM.  CXXXVII 


m  70-73  AD  TIMASIVM. 

Flavias  Timasius  ^^^) ,  qui  inter  duces  Romanos  iam  inde  a  Yalentis  temporibus 
enituit^^^),  Theodosio  Orientis  imperium  obtinente  etiam  adfimtate  regia  claruisse  vi- 
detur.  nam  filius  eius  Syagrii  nomen  gessit^^^) ,  quod  familiae  Flaccillae  Augustae 
proprium  fuisse  supra  vidimus  (p.  CX).  comes  et  magister  equitum  Theodosii  pri- 
mum  commemoratur  d.  23  Mart.  a.  386^^^).  pedestribus  copiis  praefuit  in  bello  con- 
tra  Maximum  a.  388 ,  Promoto  equitibus  praeposito  «^^) ,  et  quantopere  victoriam  ad- 
iuverint,  ex  eo  perspicitur,  quod  in  annum  sequentem  uterque  consul  factus  est^ 
Timasius  autem  loco  priore.  anno  3S8  exeunte  cum  Theodosio  magister  utriusque 
militiae  Mediolani  fuit  ®^^) ,  et  cum  eodem  in  Thracias  reversus  bellis  contra  barbaros 
gestis  interfuit  ^®') .  quamvis  graves  cum  Rufino  inimicitias  gereret^^^),  favorem  tamen^i 
imperatoris  non  amisit  et  in  bello  contra  Eugenium  gesto  denuo  primas  in  exercitu 
Romano  partes  egit^^^).  sub  Arcadio  quoque,  dum  Rufinus  summae  rerum  prae- 
erat,  locum  suum  obtinuit,  sed  Eutropio  eunucho  Orientis  regimina  tenente,  ex  Pam- 
phylia,  ubi  tunc  morabatur,  sub  praetextu  honorifico  accitus  ®^^)  et  maiestatis  accusatus 
est,  a.  396^®^).  iudicio  extraordinario  damnatus,  quod  fusius  describit  Zosimus  V 
8 — 10,  in  Oasin  deportatus  est^^^)^  uxorque  eius  Pentadia  ex  ecclesia,  ad  quam  con- 
fugerat,  ad  poenam  rapta®^^).  paulo  post  disparuit  aut  in  regione  deserta  siti  con- 
sumptus^^^)  aut  filii  auxilio  fuga  elapsus®^^). 


681)  C.  I.  L.   VI  1759  FL   Timasio  et  Fl,  Promoto  w.  cc.  cons», 

682)  Zosim.  V  8  TifJiaa(cp  orpaTKuTixoiv  tJYir] aap.dvtp  rafiudxm'*  dtib  toiv  OudXevro;.     cf.  Philost.  X  8. 

683)  Zoslm.  V  9. 

684)  Cod.  Theod.  IV  17,  5. 

685)  Zosim.  IV  45  toTc  hi  aTpaTi((»Taic  iTrireuai  [ih  np^jAojTov,  kcCoT;  hk  Tijxdaiov  dTrdoTTjaev. 

686)  Ambros.  eplst.  I  41>  27  tunc  Timasius  magiater  equitum  et  peditum  coepit  advermm  monachoB  esse 
vehemefUior.  respondi  ei:  ^ego  eum  imperatore  ago,  ut  oportet^  quia  novi^  quod  haheat  domini  timorem:  tecum 
autem  aliter  agendum,  qui  tam  dura  loqueris\  ex  eo,  qnod  Ambroslus  negat,  Timasium  domini  timorem  ha- 
bere,  et  Zosimus  eundem  summis  laudibus  effert,  religionis  gentilis  sectatorem  eum  fuisse  coUigi  potest. 

687)  Zoslm.  IV  49. 

688)  Zosim.  IV  51. 

689)  Zosim.  IV  57. 

690)  Suid.  8.  V.  Tifjidioio;.  oiiTo;  IttI  Beoooolou  tou  paoiXlo);  ^v  8v  6  F/jTp^Tcio;  dTriOT^oat  toT;  Trpaf- 
(jLaoi  PouX^fjievo; ,  ix  Tij;  'Aola;  fxeTexaXeTTO  7tp6c  Td  PaotXeia.  6  Se  -yaOpo;  Te  dvfip  (Sv  xal  d-^ipmyoi  xal 
CTpaTeCat;  cb(i.iX7]X(6;,  xal  touto  irpoiTov  d-^a^b^  tjYOup.evo;  t&v  £v  dvdpcuTioi;,  TipL^jv  xal  0(55av  xat  tuXoOtov  int' 
xXuCovTa,  xal  t6  l)^eiv  eaoTqi  S  Tt  ^ouXoito  xe^rptjoOai  xal  doeui;,  M  xe  pilOtjv  v6xTa  xal  tjpilpav  oOx  etolvat 
ouTe  dvaT^XXovra  xal  SixSjxevov  xaOopav  tjXtov,  toa  xal  oipavoO  elvat  vojxioa;  t9jv  jxeToxXTfjoiv,  i%  tcuv  diXuTtajv 
xal  ^iaxeyu(i.lv(uv  rpi;  dXtYtwp^av  5iaTpipav  dno^pifiai  lauTov  xal  xaTaTetva;  t^v  ^'^X''')''  ^^*  <ftXo5o?(av,  papu; 
dvaOTd;  i%  IlapL^uXla;  iid  AuStav  dvloTpecpev,  cb;  av  5t)  ti;  ^aoiXeuwv,  tj  t<5v  fe  paoiXia  xal  tov  euvou-/ov 
xaTfli  Tcopepif<5v  ti  Trai^idv  OtjO($pLevo;,  el  PouXoito.    haec  repetuntur  s.  vv.  TuaiStd  et  Youpo;. 

691)  Annus  deflnitur  Hieronymi  epistula  hoc  tempore  scripta,  ubi  dicit:  60,  16  Timasius  praecipitatus 
repente  de  altissimo  dignitatis  gradu  evasisse  se  putat^  quod  Oase  (Assae  editiones)  vivit  inglorius. 

692)  Hieron.  1.  1.;  Sozom.  VIII  7;  Aster.  Amas.  bomel.  in  fest.  kalend.  fln. 

693)  Sozom.  1.  1. 

694)  Sozom.  1.  1. ;  Aster 

695)  Zosim.   V  9. 

Q.  AvBKLivs  Stmmachvb.  g 


CXXXVIII  CHRONOLOGIA  SYMMACHIANA. 

70.  71  scriptae  esse  debent  ante  condemnationem  Timasii  a.  396. 

72.  73  Felix  et  Stemmatius  Timasio  et  Eusignio  {IV  67  et  73)  commendantur, 
quos  in  aula  imperatoris  alicuius  simul  egisse,  consentaneum  est.  at  Eusignius  a.  383 
proconsul  Africae  fuit,  a.  386 — 387  praefectus  praetorio  Italiae,  postea  nullum  hono- 
rem  gessisse  videtur.  annis  igitur,  qui  inter  reversionem  Eusignii  ex  partibus  Afri- 
canis  et  Maximi  tyrannidem,  qua  praefectura  eius  terminata  est,  intersunt,  has  epi- 
stulas  adscripsi. 


m  74   80  AD  PROMOTVM. 

Flavius  Promotus  simul  cum  Timasio  a.  389  consulatum  gessit,  et  ut  in  coriK)re 
epistnlarum  Symmachi,  ita  apud  reliquos  quoque  scriptores  plerumque  componuntur. 
quo  tempore  Timasius  magister  equitum  primum  commemoratur,  circa  a.  386,  magister 
peditum  per  Thracias  rem  gerit  et  Greuthungos  magno  proelio  vincit*^^*^].  vice  versa 
in  bello  contra  Maximum  Promotus  equitibus,  Timasius  peditibus  praepositus  est®^'). 
uterque  Rufini  inimicus,  et  Promotus  eo  usque  irae  processit,  ut  ei  alapam  infli- 
geret®®®) ;  quae  res  ei  exitii  causa  fuisse  dicitur.  nam  ex  aula  Theodosii  in  pro- 
vinciam  missus  a  Bastamis,  qui  fraude  Rufini  in  insidiis  coUocati  esse  feruntur,  oc- 
cisus  est,  paulo  ante  inimici  consulatum  (a.  392)  ^^^) .  quonam  honore  apud  Theodosium 
fnerit,  ex  eo  agnoscitur,  quod  filii  eius  simul  cum  imperatoris  filiis  educati  sunt"^^). 


74.  75.  77.  80  post  a.  391,  quo  Promotus  mortuus  est,  scriptae  esse  non  possunt. 

76  commendaticia  Paregorio  in  Africam  proficiscenti  tradita.  itaque  eo  tempore 
Promotus  nondum  in  Oriente  erat,  sed  in  Africa  munere  aliquo,  comitis  fortasse  rei 
militaris,  fungebatur.  quoniam  autem  a.  386  iam  in  Thraciis  magnam  de  Greuthungis 
victoriam  rettulit  neque  postea  Orientem  reliquisse  videtur  nisi  in  expeditionibus  a 
Tbeodosio  susceptis,  ante  illum  annum  epistula  scripta  esse  debet. 

78.  79  primae,  quas  Symmachus  ad  Promotum  scripsit,  litterae;  itaque  ep.  76 
tempore  praecedunt. 


m  81-91  AD  RVFINVM. 

81  Symmachus  primum  nuntium  de  quaestura  in  Flavianum  collata  accepit  a.  382. 
V.  p.  CXVI. 

82  autumno  389  scripta  esse  videtur.    v,  ad  ep.  55. 


696)  ZosiM.  IV  35.  38.  39. 

697)  Zosim.  IV  45.  49.  50;  Philost.  X  8. 

698)  Zoaira.  IV  51. 

699)  Zosim.  lY  51;  Claud.  in  Rufln.  I  317;  de  cons.  Stil.   I  95;  laus  Serenae  233. 

700)  Zosim.  V  3. 


III  81-91  AD  RVFINVM.  CXXXIX 

83.  88.  91  ante  d.  27  Nov.  a.  395  scriptae  esse  debent,  quo  die  Rufinus  occisus  est. 

84  Rufinus  paulo  ante  Romae  fuerat,  quam  post  imperium  ab  Eugenio  invasum 
(a.  392)  non  revisit.  cum  totus  Theodosii  comitatus  aestate  a.  389  in  urbem  venerit, 
magistrum  officiorum  quoque  secutum  esse,  plus  quam  veri  simile  est.  hanc  igitnr 
epistulam  paulo  ante  82  scriptam  putaverim.     v.  ad  ep.  55. 

85  mos  et  ratio  flagitavity  ut  mansurus  domi  veniam  de  augustissimo  principe  impe- 
rati  mihi  itineris  postularem.  excusationis  causam  litteris  indicavi^  quas  favor  tuiis  molli 
aditu  et  blanda  recitatione  commendet.  iter  ab  Augusto  imperatum,  quod  Symmacho 
recusare  licuit,  aliud  fuisse  non  potest  quam  ad  festa  aliqua  in  comitatu  celebranda; 
de  imperatoris  processu  consulari  potissimum  cogitandum  est,  cum  omnes  fere  evoca- 
tiones,  quibusde  accepimus,  ex  huiusmodi  occasionibus  natae  sint.  Augustum,  qui  Sym- 
machum  acciverat,  in  Occidentis  partibus  tum  fuisse  necesse  est,  nam  nullum  exemplum 
reperitur,  quo  homo  Romanus  Constantinopolim  evocatus  sit.  at  contra  Rufinus,  quem 
in  anla  eiusdem  Augusli  fuisse  ex  eo  patet,  quod  epistulam  Symmachi  imperatori  re- 
citare  potuit,  omnem  honorum  cursum  sub  principibus  Orientalibus  peregit.  itaque 
hae  litterae  eo  tempore  scriptae  sunt,  quo  comitatus  Constantinopolitanus  in  Occiden- 
tem  migraverat,  id  est  inter  annos  388  et  391,  quibus  annis  unus  tantum  consulatus 
ab  Augusto  gestus  est  a.  390.  et  ab  altero  quoque  eiusdem  anni  consule  Neoterio 
Symmachum  evocatum  esse  sed  casu  aliquo  impeditnm,  quominus  proficisceretur ,  ex 
V  38  et  34  patetf  ubi  de  epistula  quoque  de  eadem  re  ad  imperatorem  missa  sermo 
est '<>>).  ergo  hae  litterae  simul  cum  V  34  et  38  mense  Decembri  a.  389  scriptae 
sunt.     cf.  p.  LVIII. 

86  Flavianus  simul  cum  Rufino ,  qui  tum  potestate  maior  '^^j  ^  dignitate  certe  non 
minor  erat,  in  comitatu  munere  aliquo  fungitur.  quod  nulli  alii  tempori  congruit, 
quam  quo  Rnfinus  magister  officiorum,  Flavianus  quaestor  aulae  Theodosii  erat  a.  382 
et  fortasse  etiam  383  ineunte.     v.  p.  CXVI. 

87  a  Rufino  petit,  ut  Severianus,  qui  princeps  officii  praefecti  urbi  fuerat,  suf- 
fragio  eius  ad  provinciae  alicuius  regimen  promoveatur.  quia  homo  in  officio  Romano 
munere  functus  haud  facile  provinciam  Orienfalem  expectare  potuit,  haec  quoque 
epistula  ei  tempori  adscribenda  videtur,  quo  Theodosius  partes  Occidentales  ipse  rexit, 
i.  e.  a.  388 — 391.     cf.  ad  epist.  85. 

88  V.  ad  ep.  83. 

89  commendaticia  Flaviano  minori  tradita,  cum  hieme  382/3  in  Orientem  profi- 
cisceretur.     v.  p.  CXVI. 

90  Symmachus  nuntiuni  de  Flaviano  maiore  ad  praefecturam  praetorio  promoto 
accepit,  a.  383  ineunte.     v.  p.  CXVI. 

91  V.  ad  ep.  83. 


701)  132,  26  auper  hoc  pUni^simcu  (t  ad  dominum  nostrum  eUmentissimum  principem  dudum  litteras 
dedi  et  ad  ceteros^  qui  me  adesse  volueruni  (scil.  ad  Ruflnum  III  85,  qua  de  epistula  agimus,  ct  ad  Neote- 
rium  V  38),   quas  etiam  nunc  Festus  agens  in  rebus  proficiscendi  cunctatione  remoratur. 

702)  96,  23  teque  orOj  ne  quid  in  tales  amicos  fascino  liceat.  ilte  (scil;  Flavianus)  enim  mihi  non  est 
rogandus,  cui  aliud  velle  non  expedit. 

8* 


CXL  CHRONOLOGIA  SYMMACHIANA. 

IV  1-14  AD  STILICHONEM. 

1  hac  epistula  Symmachus  amicitiam  cum  Stilichone  auspicatus  est;  non  igitur 
ordine  solum  sed  etiam  tempore  omnium,  quae  sequuntur,  prima  est. 

2  epistulae,  quibus  Flavianus  minor  in  comitatum  proficiscens  Stilichoni  commen- 
datur,  duae  supersunt,  haec  et  6,  ex  qnibus  posteriorem  a.  398  scriptam  esse  indiciis 
certissimis  constat.  priorem  hiemi  382/3  adsignaverim  (v.  ad  ep.  III  89) ,  cum  de 
tertia  huiusmodi  occasione  nihil  acceperimus. 

4  gratias  agit  pro  praefectura  urbana  Flaviano  minori  restituta,  a.  399  ineunte. 
V.  adn.  328. 

5  Gildo  a  senatu  hostis  publicus  iudicatus,  hieme  a.  397  incipiente.  Claud.  bell. 
Gild.   16  quem  veniens  indixit  hiemSy  ver  proterit  hostem, 

6  Flavianus  ad  consulatum  Theodori  evocatus,  a.  398  exeunte.     v.  adn.  325. 

7  familiares  Symmachi  in  Hispanias  missi,  ut  equos  curules  in  praeturam  filii 
compararent,  vere  a.  399.     v.  adn.  330. 

8  anno  post  Stilichonis  consulatum  scripta^^^)  paucis  post  Honorii  natales  (d.  15  lan. 
Polem.  Silv.)  diebus'^^*),  cum  ludi  praetorii  Symmachi  filii  instabant  (a.  401).  cf. 
p.  LXXU. 

9  scripta  ultimis  mensis  Februarii  a.  402  diebus,  cum  Symmachus  legatione  se- 
natus  simul  cum  Stilichone  suscepta  Mediolanii  adventum  eius  expectabat.    cf.  p.  LXIH. 

12  scripta  post  Stilichonis  ludos  consulares  et  antequam  Symmachus  filius  prae- 
turam  iniret''*^),  a.  400. 

13  Symmachus  aeger  ex  itinere  aliquo  revertit  et  Stilichonis  adventus  Romae 
expectatur.  illum  a.  402  Mediolanium  profectum  et  non  multo  post  mortunm  esse,  supra 
(p.  LXXII)  iam  vidimus;  Stilichonem  post  Gothos  apud  Pollentiam  d.  7  April.  a.  402  de- 
victos  Romam  venisse,  panegyricus  Claudiani  testis  est  in  urbe  coram  victore  recitatus. 

14  de  nuptiis  inter  Symmachi  filium  et  Gallam  Flaviani  filiam  celebratis  (a.  401) 
sermo  est.     v.  p.  LXXII. 


IV  15.  16  AD  BAVTONEM. 

Bauto,   cuius  filia  Eudoxia  Augusta  futura  erat'^^),   Transrhenanus '^')  ex  genere 
Francorum '^^)  natus  est,  sed  nihilominus  fidem  christianam  coluif^»).    iam  sub  Gra- 


703j    100,  31  fattigio  consularij  quod  proxhne  tui  culminis  felix  tt  oUm  debitus  magistratus  omavit. 

704)  100,  24  de  equia  ob  nataUm  domini  noatri  Honorii  —  largiendis  ^  licet  hoc  anno  6b$equii  istius 
tempus  effluxerit,  opinor  votum  meum  non  potuisse  reptehendi, 

705)  101,  34  c(ynsulatum  liberalitate  eontinuas  et  ut  publicus  parens  in  futuros  etiam  magistraius  im- 
perialem  provocas  largitatem.  quo  ergo  mihi  ore  celebrandus  es,  qui  fastigio  honorum  iure  conspicuus  praetorios 
quoque  instruis  apparatus? 

706)  Philost.  XI  6  'Apxtiioio;  6  paaiXeu;  [uzdi  t^v  OdivaTov  toO  TcaTp^c  ^^-(aTi^ta  Ha66(uvoc  d^YETat  y'J- 
vaTxa*  85e  pdppapo;  p.ev  ^v  t6  ^Ivo;,  OTpaTt)Yl<f  hi  xaTot  Ti,v  ea7r£p(av  liaiz^i^ai. 

707)  Ambros.  eplst.  1  24,  8  Bauto^  Transrhenanus  genere. 

708)  Zosim.  IV  33  Ba65o)vi  Ttp  OTpaTifjiftp  TauTiQv  irapaSou; ,  «J»  xal  ^AppoYdi^TTjv  cuvlTtepnj^ev  *  dpt^o)  hk 
T^oav  ^pdfKOi  t6  y^vo;,  euvo(  Te  ocp6Spa  'Fa){jia(oi;  xal  ypir)|i.dTa)V  c«;  fjidiXtOTa  d^cop^TaToi  %a\  Tiept  toI  iroX^fjLta 
^povrjoei  ;tai  dlXxiQ  StacpdpovTec 

709^  Ambros.  epist.  I  57,  3    aderat   amplissimus   honore  magisterii  militaris  Bauto  romes  et  Rumoridus^ 


IV  15.  16  AD  BAVTONEM.  CXLI 

tiano  ad  sominain  miUtiae  dignitatem,  magisteriam  militum)  aseenderat^*^],  Bub  Yalen- 
tiniano  minore  antem  tantam  potentiam  obtinuit,  nt  totum  imperium  regere  videretur^^^). 
a.  385  simul  eum  Arcadio  Augusto  consulatum  gessit,  quam  sollemnitatem  Mediolanii 
celebratam  Augustinus  panegyrico  in  Bautonem  recitato  illustravit'^*^).  obiit  non  mul- 
tnm  ante  Valentiniani  mortem^^^)  circa  annum  391. 


15  Symmachus  a  Bautone  munus  consulare  accepit,  a.  385. 

16  scriptam  esse  necesse  est  ante  Bautonis  mortem,  id  est  ante  a.  392. 


IV  17-34  AD  PROTADIVM.    35-49  AD  MINERVIVM. 
50-55  AD  FLORENTINVM.    56.  57  IN  COMMVNE  FRATRIBVS 

MINERVIO  PROTADIO  ET  FLORENTINO. 

Fratres,  quorum  epistulas  Symmachus  filius  in  libro  quarto  coniunxit,  ex  urbe 
Treviris'*^)  natalibus  claris^^^)  oriundi  fuerunt.  nihilominus  patrem  eorum  inter  sum- 
mos  imperii  Romani  iudices  frustra  quaeremus,  quia  usque  ad  a.  370  nullus  Trevir 
nltra  vicariam  praefecturam  in  honorum  cursu  processit'^^) ,  sed  de  Minervio  ex  con- 
sularibus,  qui  anno  370  aut371  legatus  a  senatu  in  Gallias  missus  est^^^),  cum  idem 
nomen  cum  maximo  ex  tribus  fratribus  gesserit,  non  sine  aliqua  probabilitate  cogitari 
potest.  nam  Minervium  re  vera  natu  maximum  et  a  patre  cognominatum  fuisse,  ex 
duobus  argumentis  concludi  licet,  quod  in  inscriptionibus  epistularum  56  et  57  primus 
collocatur  et  quod  filius  Florentini  eius  nomine  nuncupatus  erat  (117,  6),    quamquam 


et  ipse  ehudem  dignitatiB,    gerUiliitm   nationum  ciUtui  inserviens  a  primia  fmeritiae  suae  annis,     singularis  in- 
terviens  docet,  Bautonem  chriBtianum  fuisse. 

710)  Zosim.  IV  33.  53. 

711)  Ambros.  epist.  I  24,  4  od  postremum  erupit  dieenn  (scil.  Maximus  tyrannus):  quoniam  me  lusistia 
tu  et  ille  Bauto,  qui  aibi  regnum  8ub  apecie  pueri  vindicare  voluit,  qui  etiam  barbaroa  miki  inmisit  etc. 

712)  August.  confess.  VI  6;  contra  litter.  Petil.  III  30. 

713)  Zosim.  IV  53. 

714)  108,  29  dum  aut  Treviros  eivica  religione  aut  Quinque  Provineiaa  otii  voluntate  eommutas, 

715)  106,  8  secundum  mores  ac  natale$  tuoa  honorum  culmen  indeptut  ea, 

716)  AuBon.  Mosell.  405  sqq.  ubi  laudes  urbis  Trevirorum  cantat,  summos  quoque  magistratus,  qui  ex 
ea  originem  duxerunt,  enumerat:  quique  auas  rexere  urbes  (i.  e.  consulares  Germaniae  primae)  purumque  tri- 
bunal  ianguine  et  innocua$  illustravere  secures ,  aut  Italum  populoa  aquitonigenatve  Britannos  praefeeturarum 
titulo  ienuere  seeundo  (vicarii  praefectorum  per  Britannias  et  per  Italiam) ,  quique  caput  rerum  Romam  po- 
pulumque  patresque  tantum  non  primo  rexit  mb  nominCy  quamvii  par  fuerit  primis  (vicarius  urbis).  festinat 
aolvete  iandem  errorem  Fortuna  suum  libataque  aupplena  praemia  iam  veri  fastigia  reddet  honoris  nobilibus 
repetenda  nepotibus.  si  Trevir  dignitatis  maioris  tum  iam  fuisset,  ab  Ausonio  praeteritus  non  esset.  —  is, 
qui  vicarius  urbis  fuerat,  et  certam  iam  spem  habebat,  se  ad  veri  fastigia  honoris,  id  est  praefecturam ,  pro- 
motnm  iri,  nuUus  alius  fuisse  potest  quam  Bappo  praefectus  urbi  a.  372  (Cod.  Theod.  VI  4,  21),  quem 
Oallum,  vel  potius  Qermanum  fuisse,  nomen  docet.  nam  ex  iis,  qui  hoc  tempore  summi  iudices  fuerunt, 
nullus  ignotus  est,  et  qui  a.  370  vel  paulo  post  praefecturas  adepti  sunt,  Maximinus  et  Ampelius,  alter 
Pannonius,  alter  Antiochenus  erant. 

717)  Amm.  XXVIIT  1,  24. 


CXUI  CHRONOLOGIA  SYMMACHIANA. 

rationes  simillimae  Protadio  quoqne  safFragantar ,  qui  in  corpore  epi8tularnm  fratrum 
agmen  ducit  et  Minervii  filio  nomen  dedit  (114,  12).  sed  quia  epistularum  ordo  Sym- 
macho  minori  debetur,  inscriptiones  singularum  saltem  pro  parte  oratori  ipsi,  his  ma- 
iorem  auctoritatem  tribuendam  esse  puto.  —  fratres  inter  homines  sui  saeculi  erudi- 
tione  enituisse  videntur.  Protadius  historiae  Galliarum  operam  navavit  '^^) ,  Florentino 
Claudianus  librum  alterum  de  raptu  Proserpinae  dedicavit'*^) ,  omnes  tres  Symmachi 
orationes  et  epistulas  summo  cum  studio  expetebant  et  laudibus  extoUebant. 

Minervius  in  scrinio  epistularum  honorum  cursum  auspicatus  est,  ubi  hieme  a.  394/5 
usque  ad  summos  corporis  locos  processeraf^o).  paulo  post  cingulo  privatus  esse 
videtur,  nam  cum  scriniariorum  locus  in  comitatu,  id  est  Mediolanii  erat,  a.  396  ex 
Galliis  in  hanc  urbem  venit  et  reditus  eius  in  patriam  expectabatur^^*).  inter  d. 
17  lun.  et  12  Nov.  a.  397 '^^j  1^  comitiva  rerum  privatarum  Sperchio  successit  et 
ultra  d.  23  Dec.  hac  administratione  functus  est^^^).  ante  d.  24  Mai.  a.  398  Fir- 
minum  successorem  accepit"^*]  nec  tamen  in  vitam  privatam  revertit,  sed  comes  sacra- 
rum  largitionum  factus  in  aula  remansit  ^^^) .  quo  in  honore  successit  ei  Longinianus 
ante  d.  23  Dec.  a.  399  72«). 

Florentinus  iam  circa  annum  379  in  comitatu  Theodosii  militabat  et  in  collegio, 
cuius  matriculae  adscriptus  erat,  temporis  ordine  ad  summos  gradus  processerat '^tj  ^ 
quoniam  in  hoc  officio  positus  etiam  Romae  negotia  publica  gessit^^n)^  jnter  notarios 
eum  militasse  crediderim,  quos  ad  mandata  Augustorum  exequenda  totum  orbem  per- 
agrari  solitos  esse,    ex  innumeris  Ammiani  locis  constat.     anno  395  ineunte  quaestor 


718)  104,  5;  111,  22. 

719)  Claud.  de  raptn  Proaerp.  U  praef.  50. 

720)  111,  11  praeterea  ctim  palatinae  eloquerhtiae  militare8y  porrexi  amicitiae  tuae  dexteram.  vox  mi7i- 
tare  illo  tempore  semper  signiflcat  aut  armatam  militiam  exercere  aut  in  corpore  aliquo  offlcio  publico  fungi; 
palatina  autem  eloquentia,  id  est  cura  rescriptorum  imperialium  componendorum ,  proprium  scriniorum  sacro- 
rum  munus  erat.  ea  epistula,  qua  Symmachus  se  Minervii  amicitiae  dexteram  porreiisse  dicit,  IV  46  fuisse 
videtur  (v..  infra) ;  quae  cum  curae  eius  petitiones  legationis  Campanae  commendet,  in  scrinio  epistuUrum 
aliquanta  eum  potentia  usum  esse  indicat.  cf.  Not.  Dign.  Or.  19,  8;  Oc.  17,  12  magister  epistulnrum  le- 
gationes  civitatum  et  eormUtationes  et  preees  tractat, 

721)  rv  36.  18,  6. 

722)  Cod.  Theod.  VII  13,  12.   14. 

723)  Cod.  Theod.  I  11,  1.  commemoratur  praeterea  sine  die  Cod.  Tbeod.  XI  1,  25;  Cod.  lust.  XI 
75,  3. 

724)  Cod.  Theod.  I  II,  2  -|-  ^I  l^,  4.  Firminum  non  coroitem  sacrarum  largitionnm  fuiftse,  qui  ti- 
tulns  ei  in  inscriptione  legis  additus  est,  sed  comitem  rerum  privatarnm,  non  solum  inscriptiones  constitu- 
tionum  reliquarum,  quae  eius  mentionem  faciunt  (Cod.  Tbeod.  X  10,  22;  XII  6,  25),  sed  etiam  huius  ipsius 
argumentum  docet. 

725)  Sub  flnem  anni  398  eum  in  aula  fuisse,  docent  IV  38 — 40.  palatinus  sacrarum  largitionum  ei 
commendatur  lY  37.     cf.  Cod.  lust.  XI  71,  4  sine  die :  Minervio  eom.  sacr.  larg, 

726)  Cod.  Theod.  VI  30,  17. 

727)  116,  13  in  eum  milUiae  gradum  labore  veniiti,  ut  Benedieti  amici  mei  fortunam  debeaa  adiuvare. 
de  eadem  re  epistula  IX  1  ad  Palladium  scripta  est,  quam  anno  779  adsignandam  esse,  suo  loco  probabo. 

728)  106,  15  extant  in  monumenti$  Salluftianis  Africani  litterae,  qtias  lugurtha  post  exeidium  iVtmuzfi- 
tinum  teites  ad  Micipaam  decoris  sui  pertulit.  has  ego  in  praesentia  fratris  nostri  Florentini  nomine  ad  ver- 
hum  mandaruias  paginis  putOj  quia  ut  ambo  in  negotiis  suis  pari  gloria  splenduerunt ,  ita  utriusque  virtuti 
idem  testimonii  honor  congruit,  haec  ad  Florentini  praefecturam  urbanam  referri  neqneunt,  quia  laudes  lu- 
gnrthae  a  Scipione  tributae  iuveni  conveniunt,  qui  prima  egregiae  indolis  docnmenta  dedit,  non  viro  summis 
honoribus  perfuncto. 


IV  17—34  AD  PBOTAPIVM.  CXLUI 

in  aala  Honorii  erat'2»),  ged  iam  inter  d.  6  lul. '^oj  et  14  Sept.  eiasdem  anni  Andro- 
macho  in  praefectara  arbana  saccessit  ^^^j .  magistratas  in  dif&cillima  tempora  incidit, 
qaibas  arbs,  Africa  a  Gildone  possessa,  per  trienniam  fame  paene  continaa  laborabat, 
sed  Florentinas,  licet  inopiae  mederi  non  posset,  tamen  tanta  pradentia  in  re  pablica 
versatus  est^  at  nalla  populi  seditio  oreretur  et  administratio  eius  omnium  ore  celebra- 
retur^^^j.  cum  autem  a  senatoribus  tirones  ad  bellum  Gildonicum  exigendi  essent, 
iussa  Augusti  non  statim  executus  est,  sed  ordinis  petitionibus  et  legationibus  Stili- 
choni  satis  molestis  tempus  dedit;  quare  hieme  a.  397/8  non  multum  post  d.  21  Dec. 
honorem  deponere  coactus  esf^^j, 

Quae  de  Protadio  scimus,  quem  aetate  medium  inter  fratres  locam  obtiauisse  puto, 
SymmacU  testimoniis  solius  innituntur.  quamvis  honoribus  publicis  fratribus  non  cesserit. 
a.  395,  cum  Florentinus  quaestor  erat,  Mediolanium  venit,  tum  quidem  privatus,  sed 
qui  summum  aliquem  magistratum  expectaret  ^^^) .  quae  spes  eum  frustrata  esse  videtur, 
nam  a.  396  ineunte  otium  in  patria  fovebat^^^j.  at  paulo  post  ad  praefecturam  prae- 
torio  evectus  est  ^^^) ,  sed  neque  qua  in  Occidentis  parte  neque  quo  anno  eam  gesserit, 
testimoniis  disertis  traditur.  cum  autem  illo  saeculo  homines  eiusdem  familiae  fere 
semper  eodem  tempore  in  summis  administrationibus  versari  soleant  (v.  adn.  13S), 
Protadii  honorem  anno  potissimum  397  adscripserim ,  quo  frater  eius  alter  praefectus 
urbi,  alter  comes  rerum  privatarum  erat. 

Protadius  Symmachi  litteras  collegit  et  conservavit  (v.  adn.  44) ;  nullam  igitur 
epistulam  periisse,  quae  ad  illum  fratresque  eius  data  sit,  sperari  potest. 


17  cum  paene  omnes  ad  Protadium  epistolae  ultimis  Symmachi  annis  scriptae 
sint,  idem  de  hac  quoque  praesumendum  dolorque,  de  quo  loquitur,  ad  mortem  Fla- 
viani  autumno  a.  394  referendus  est.     cf.  p.  LIX. 

729]  115,  8  quid  quod  U  magU  quae$turae  honor  et  condend(xrum  sanetionum  U9us  ezcoluit?  cf. .  105,  6 
ad  Protadium:  eum  tabetlariii  in  aula  positi  fratris  utaris. 

730)  Cod.  Theod.  U  12,  6  +  VII  12,  3  -f  VIII  8,  7. 

731)  PraefectuTaeiuscommemoratur  105,  16;  108,31;  116,3.26;  156,20;  166,23;  167,34;  169,3; 
170,  8;  171,  21;  269,  12.  d.  14  Sept.  a.  395  Cod.  Theod.  VI  2,  11.  d.  15  Oct.  a.  395  Cod.  Theod.  VIII  18,  7. 
d.  18  Febr.  a.  396  Cod.  Theod.  VIII  5,  55.  d.  18  Apr.  a.  396  Cod.  Theod.  VII  21,  3.  d.  27  Dec.  a.  396 
Cod.  Theod.  XI  14,  2.  d.  15  Febr.  a.  397  Cod.  Theod.  XIV  4,  7.  d.  18  Mart.  a.  397  Cod.  Theod.  XIV 
2,  3.  d.  21  Dec.  a.  397  Cod.  Theod.  VI  2,  15  -f-  14,  2  +  VIII  7,  19  -+-  XII  1,  153—156  +  Cod.  lust. 
m  23,  1.     sine  die  Cod.  lust.  XI  48,  12. 

732)  166,  21  unum  hoc  aciOf  de  seditionibus  nuntio8  ease  mentitos  atque  adeo  a  vero  diasentire  rumoreSf 
ut  numquam  maiore  plausu  praefectura  celebrata  $it.  itaque  studia  plebis  in  iudietm  favor  quoque  ordinis  ae- 
mulatur.  108,  30  mihi  Romae  iugis  est  statio  et  maior  nunccausa  residendi,  ex  quo  me  viri  excelsi  germani 
tui  praesenUs  et  cura  retinet  et  iuvat  gloria. 

733)  171,  21  praefectus  agendo  rugotio  segthior  visus  Lampadio  successore  mutatus  est^  cuius  moribus 
crediderunt  inpossibilia  promoveri,     cf.  p.  LXIX. 

734)  115,  8  quid  qtiod  te  (Florentinam)  magis  quaesturae  honor  et  condendarum  sanctionum  usus  ex- 
coluit?  cum  iUo  (Protadio)  autem  mihi  privatae  vitae  condicio  communis  est.  atque  utinam  boni  principis  cir- 
eumspeetio  ipsius  quoque  operam  sibi  vindicett  ferendum!  ambo  devotione  placeatis^  si  circa  me  litteris  ambo 
cessetis,     cf.  IV  20. 

735)  103,  18;  108,  29;  109,  28. 

736)  106,  8  nam  etsi  secundum  mores  ac  natales  ttios  honorum  culmen  indeptus  es,  necdum  tamen  per^ 
feetum  praemium  debitamque  mercedem  tibi  fortuna  restituit.  praefecturam  (honorum  eulmen)  igitur  adeptus 
erat  et  consnlatum  {perfeetum  praemium)  sperabat. 


CXLIV  CHBONOLOGIA  SYMMACHIANA. 

18  et  36  simal  scriptae  sunt,  nam  in  utraqne  epistula  de  Caesaris  bello  Gallico 
Protadio  muneri  dato  sermo  est.  tempus  autem  earum  his  yerbis  definitur:  103,  27 
conperisti  haud  dudum  frumentarias  magnae  urbis  querellas;  successit  huic  olei  penuria^ 
et  adhuc  manet  de  fruge  causatio.  hinc  rerum  fessi  viros  curiae  oratum  remedia  lega- 
vimuSj  et  spes  est,  clementissimum  divinumque  principem  salutari  ope  consulturum  petitis, 
interea  laborantium  murmure  strepit  civitas.  haec  ad  ver  a.  396  pertinere  supra 
p.  LXVm  iam  vidimus. 

19  et  51  pro  Flaviano  minore  interveniunt ,  ne  salarium  patris  solvere  cogatur. 
cf.  p.  LXVI.  scriptae  sunt,  cum  Florentinus  magistratum  aliquem  (quaesturam)  in 
aula  gerebat  et  simul  cum  Protadio  Mediolanii  erat,  i.  e.  anno  395  ante  d.  14  Sep- 
tembris.     v.  adn.  731. 

20  et  50  Protadius  paulo  ante  Mediolanium  venerat;  Florentinus  quaestor.  epi- 
stulas  19  et  51  parvo  temporis  spatio  praecedunt. 

21  post  urbis  nostrae  exitiabilem  famem  re  frumentaria  in  tranquillum  redacta  oram 
Campanae  regionis  accesseram.  —  quid  quod  proxime  teste  fratre  communi,  quem  magi- 
stratus  urbis  amplectitur,  geminam  tibi  salutem  per  epistulas  dixi?  Fiorentini  praefectura 
urbana  et  Symmachi  post  famem  consopitam  in  Gampaniam  profectio  hanc  epistulam 
paulo  post  18  et  36  scriptam  esse  demonstrant,  vere  a.  396. 

22  geminus  pariter  in  manus  meas  a  te  sermo  pervenit.  —  qm  exemplo,  licet  omnis 
adfectio  modo  non  numero  censeatur,  reddo  tibi  binas  littera^.  32  geminis  littei^is  tuis 
non  simul  mihi  redditis  pari  numero,  sed  coniuncta  emissione  respondeo.  hae  igitur  epi- 
stulae  simul  emissae  sunt.  32  in  urbe  scriptam  esse,  docent  verba  109,  27  raro  no- 
bis  ager  visitur;  at  in  ep.  21  praefectum  urbi,  quem  officii  necessitates  Romae  manere 
cogebant,  testem  citat,  se  paulo  ante  geminas  epistulas  ad  Protadium  dedisse.  quod 
si  ad  22  et  32  referas,  ut  res  ipsa  monet,  temporis  ordine  inter  18  et  21  collocandae 
erunt,  vere  a.  396. 

23  Protadius  praefectus  praetorio,  quem  magistratum  cum  quadam  probabilitate 
anno  397  adsignavimus.     v.  p.  CXLIII. 

24  Hanc  epistulam  circa  a.  379  scriptam  videri,  postquam  Florentinus  iuvenis 
Romae  fuit,  supra  iam  exposuimus.  v.  adn.  728.  hanc  temporis  definitionem  con- 
firmat  summa  rerum  verborumque  similitudo  cum  I  25,  quam  aestate  a.  379  datam 
esse  certissimum  est. 

27  castigasti  item,  quod  te  fratribus  tuis  dicenda  salute  consociem.  haec  igitur  epi- 
stula  paulo  post  alteram  ex  iis  data  est,  quae  tribus  fratribus  simul  inscribuntur,  56 
et  57,  id  est  post  a.  398. 

28  ad  viciniam  Rheni,  a  qua  nunc  et  optimus  princeps  et  magistratus  potissimus  ab- 
est,  nullum  nostrarum  partium  commeare.  unum  magistratum  potissimum  imperium 
Romanum  numquam  agnovit,  antequam  Stilicho  Honorii  curam  gereret.  itaque  haec 
ante  Theodosii  mortem  (a.  395)  scripta  esse  non  possunt. 

29  et  45  orationes  de  censura  non  restituenda  et  contra  Polybii  filium  ad  Prota- 
dium  et  Minervium  mittuntur,  quas  editas  esse  aut  ultimis  a.  397  aut  primis  a.  398 
mensibus  p.  VII  probavi. 

30  ad  aestatem  anni  395  pertinere  p.  LXIV  dixi. 


IV  35—49  AD  MINERVIVM.  CXLV 

31  Symmachus  paalo  ante  festis  consalaribns  Stilichonis  Mediolanii  interfnerat, 
initio  anni  400.     v.  p.  LXII. 

32  cf.  ad  ep.  22. 

34.  35.  52  Symmacho  ruri  agenti  per  Florentinum  tum  praefectum  urbi  trium 
fratrum  litterae  missae  erant,  quibus  omnibus  non  multum  ante  idus  Novembres  a.  395 
respondet;  116,  4.  cf.  adn.  294.  hac  occasione  34  et  52  datas  esse,  ipsae  produnt: 
de  35  dubitari  potest,  sed  cum  epistulas  ad  Minervium  quoque  missas  aut  omnes  aut 
paene  omnes  superstites  esse,  veri  simillimum  sit  (v.  p.  CXLIII),  una  ex  iis  illa  esse 
debet,  quam  Symmachus  simul  cum  34  et  52  se  dictasse  ipse  dicit,  neque  ulla  ex 
reliquis  tempori  supra  indicato  melius  convenit.  scribit  enim  orator,  se  unam  tantum 
epistulam  ad  Minervium  ante  misisse  ab  hac  satis  magno  temporis  spatio  divisam^^^j, 
id  quod  ad  IV  46  refero  (v.  infra).  et  re  vera  nulla  ex  reliquis,  quae  aliquas  inqui- 
sitioni  chronologicae  ansas  praebent  —  et  tres  tantum  41.  47.  48  iis  omnino  carent  — , 
ante  annum  396  scripta  est,  ita  ut  mensis  November  a.  395  initio  continuae  epistu- 
larum  seriei  optime  conveniat. 

36  V.  ad  epist.  18. 

37  commendaticiae  palatino  sacrarum  largitionum  traditae  ei  tempori  adscribendae 
sunt,  quo  is,  qui  hanc  epistnlam  ad  Minervium  perferendas  accepit,  ei  appareret, 
a.  398—399.     v.  adn.  725. 

38  simul  cum  VII  45  scripta,  ubi  vide. 

39  commendaticia  Flaviano  tradita,  cum  a.  398  exeunte  ad  Theodori  consulatum 
in  comitatum  proficisceretur.     v.  adn.  327. 

40  simul  cum  VII  46  scripta,  ubi  vide. 

41  omnes  ad  Minervium  epistulae  praeter  35  et  46  post  a.  395  scriptae  sunt. 

42  iuvet  alios  titulo  subUmitatis  adtolli,  ego  magnificentiae  appellationem  recuso,  nisi 
forte  me  inprobum  putas  j  quod  honori  tuo  eadem  delenimenta  7ion  defero,  hoc  scriptum 
esse  non  potest,  antequam  Minervius  honore,  cui  magnificentiae  appellatio  conveniret, 
exomatus  esset,  cuius  generis  primus,  quem  gessit,  comitiva  rerum  privatarum  erat, 
a.  397. 

43  Minervius  comes  rerum  privatarum  a.  397 — 398.     cf.  ad  epist.  37. 

44  omnes  ad  Minemum  epistulae  exceptis  35  et  46  post  annum  395  scriptae 
sunt;  idem  ergo  de  hac  quoque  praesumendum  erit.  coramemoratur  Sjnnmachi  vale- 
tudo  fracta,  quam  in  silvis  Laurentibus  restitutum  iri  sperat:  quae  mensem  Octobrem 
aut  Novembrem  a.  397  indicare  videntur.    v.  p.  LXII. 

45  V.  ad  ep.  29. 

46  hanc  epistulam  scriptam  esse,  cum  Minervius  in  scrinio  epistularum  militaret, 
iam  in  adn.  720  dixi.  commendantur  ei  legati  provinciae  Campaniae,  petitiones  ali- 
qnas,  quas  Symmachus  iustas  esse  censet,  ad  Augustum  perlaturi.    cniusmodi  legatio- 


737)  Obrepaisti  verecundiae  mene^  ui  prior  scriberes,  vadatum  me  Ubi  hoc  munere  velim  credas;  sed 
non  fero,  ui  aede»  quodammodo  amicitiae  nostrae  novus  salutator  adisse  videaris.  —  eum  palatinae  elo- 
querUiae  miUtarea,  porrexi  amicitiae  tuae  dexteram.  quare  tot  tanUaque  pignoribua  adnexi,  non  aesti- 
memus  de  epiatularum  tirocinio  caritatia  aetatem.  in  sermone  Symmacbiano  alicuiua  amicitiae  dexteram 
porrigere  nihil  alind  aigniflcat,  qnam  invitatione  non  expectata  litteras  ad  eum  mittere.     cf.  p.  236,  2.  14. 

Q.  AVRRLTVS   STMIIACnVS.  t 


CXLVI  CHRONOLOGIA  SYMMACHIANA. 

nem  hieme  a.  394/5  in  eomitatum  venisse,  ex  lege  data  d.  24  Mart.  a.  395  veri 
simillimum  fit,  qua  agri  Gampaniae  deserti  et  cultoribus  vacui  tributo  liberantur '3*^) ; 
nam  indulgentiae  sine  provincialium  precibus  haud  facile  concedi  solebant.  hanc  au- 
tem  legationem  eandem  esse,  quade  Symmachus  verba  fecit,  non  sine  summa  proba- 
bilitate  coniecisse  mihi  videor. 
47.  48  V.  ad  ep.  41. 

49  Symmachus  paulo  ante  Mediolanii  fuerat,  ubi  a.  400  auspiciis  consularibus 
Stilichonis  interfuit.     v.  p.  LXII. 

50  V.  ad  ep.  20. 

51  V.  ad  ep.  19. 

52  V.  ad  ep.  34. 

53  de  eadem  re  scripta,  de  qua  IX  1  agit,  ubi  vide. 

54  sed  quid  mihi  insusurras  frugis  Africanae  tenues  commeatus?  absit,  ut  praesens 
annus  imitetur  fortunam  superiorum!  —  laudis  tuae  fructus  efficiet,  ut  sit  tibi  postea 
dulce  timuisse.  quod  res  annonaria  caute  provisa  Florentino  laudi  esse  potuit,  de- 
monstrat,  eum  tum  praefectum  urbi  fuisse  (a.  395 — 397).  ex  plurali  superiorum  ag- 
noscitur,  Romam,  cum  haec  scriberentur,  iam  annos  non  minus  duo  fame  laborasse. 
itaque,  cum  praefectura  Flaviani  minoris  (a.  394)  nullam  frugis  inopiam  experta  sit 
(v.  adn.  291) ,  haec  epistula  in  annum  397  incidit  et  in  ultima  quidem  autumni  tem- 
pora.     cf.  nondum  in  hiemem  praecipitat  autumnus. 

55  scripta  postquam  Florentinus  praefectura  deposita  in  Gallias  revertit,  post 
mensem  Decembrem  a.  397. 

56  cum  trium  fratrum  nomina  praeferat,  ante  a.  395,  quo  litterarium  commercium 
cum  Minervio  incepit  (v.  ad  ep.  34) ,  scripta  esse  non  potest  neque  annis  395 — 397, 
quibus  Florentino  Romae,  Minervio  et  Protadio  partim  in  Galliis  partim  Mediolanii 
agentibus,  una  epistula  ad  omnes  dirigi  nequivit.  morbus  igitur  Symmachi,  quode 
loquitur,  ad  autumnum  397  referri  non  potest  (v.  p.  LXI) ,  sequentibus  autem  annis 
nullam  de  valetudine  querelam  in  epistulis  eius  invenies  usque  ad  a.  402.  itaque  has 
litteras  brevi  tempore  ante  mortem  oratoris  conceptam  esse  crediderim.    v.  adn.  336. 

57  inter  annos  398  et  402  scripta;  v.  ad  ep.  56. 


IV  58-65  AD  EVPHEASIVM  ET  EVPRAXIVM. 

£x  iis,  qui  hoc  loco  a  Memmio  Symmacho  in  epistularum  editione  confusi  sunt 
(v.  adn.  48) ,  de  altero  nihil  innotuit ,  nisi  quod  magnos  equorum  greges  in  Hispania 
possedit,  alter  autem  ad  summos  in  Yalentiniani  aula  honores  processit.  nomen  eius 
integrum  Flavius  Eupraxius  conservavit  titulus  fori  Palatini  C.  I.  L.  VI  1177.  Forum 
populo  Romano  siw   [dono  dederunt]   domini  et  principes  nostri  [Imp^eraiores)  Caes(ares)] 


738)  Cod.  Theod.  XI  28,  2  QtUngenta  viginti  ocio  mUia  quadraginta  duo  iugeray  quae  Campania  pro- 
vineia  iuxta  inspectorum  relationem  et  veterum  monumenta  chnrtarum  in  defertis  et  Bqunlidis  loeia  habere  di" 
gnoMiturj  ii^dem  provineialibus  eoncesaimua  et  chartas  superfluae  deaeriptionis  cremari  eensemw. 


IV  58—65  AD  EVPHRASIVM  ET  EVPRAXIVM.  CXLVII 

Valentinianus  et  Valens  et  [Gratianus  Aug(usti)]  curante  Flavio  Eupraxi[o]  v{iro)  c[laris- 
simo)  [praefecto  urbi].  de  origine  eius  Mauretana  primisque  magistratibus ,  magisterio 
memoriae  et  quaestura  sacri  palatii  a.  367 — 371  gesta,  loquitur  Ammianus  XXYII 
6,  14;  XXVIII  1,  25.  praefectus  urbi  praescribitur  legi  datae  d.  14  Febr.  a.  374 
Cod.  Theod.  XI  29,  5  +  30,  36  +  36,  21.  in  Symmachi  relatione  32,  1  vir  cla- 
lissimus  et  emendatissimus  dicitur,  non  clarissimae  memoriae  vir,  annis  igitur  384 — 
385,  quibus  orator  noster  praefecturam  gessit,  nondum  mortuus  erat. 

Ex  epistulis,  quae  in  corpore  nostro  coniunctae  leguntur,  58— GO.  62.  63  de  equis 
curulibus  comparandis  loquuntur,  61  patriam  eius,  ad  quem  scripta  est,  Hispanam 
commemorat;  hae  ergo  ad  Euphrasium  missae  sunt.  64  et  65  ad  Eupraxium  rettn- 
lerim,  quamvis  argumentum  cuivis  homini  conveniat. 


58.  59.  60.  63  omnes  de  equis  in  praeturam  Memmii  Symmachi  emendis  scriptae 
sunt.  59  primum  designationis  nuntium  continet  et  de  familiaribus  oratoris  aestate 
proxima  in  Hispanias  mittendis  loquitur,  quod  finem  anni  398  indicat.  v.  p.  LXXII. 
58  vere  primo  anni  399  scripta  est,  cum  navigatio  transmarina  inciperet.  60  paulo 
post  Symmachi  familiaribus  ad  Euphrasium  proficiscentibus  tradita  est.  63  moram 
praeturae  commemorat,  quam  in  annum  401  dilatam  esse,  Symmachus,  cum  ad  Stili- 
chonis  festa  consularia  proficiscebatur,  acceperat  (v.  adn.  332] ;  pertinet  igitur  ad  a.  400. 

61  Euphrasius  pro  Tuentio  senatore  paupere  intervei^erat ,  qui  iam  ante  iudica- 
tione  inlustris  viri  Felicis  muneribus  absolutus  erat.  scripta  est  igitur,  postquam  Felici 
de  homine  Hispano  iudicandi  ius  datnm  est,  id  est  post  praefecturam  praetorio  Gal- 
liarum  initam  ab  eo  a.  397  exeunte  aut  a.  398  ineunte.    v.  p.  CLIV. 

62  et  amicitia  nostra  in  ore  multorum  est,  et  laus  equorum  tuorum  longinqua  pene- 
travit,  haec  produnt,  Symmachum  iam  ante  hanc  epistulam  ludos  celebrasse,  quibus 
Euphrasii  equis  usus  est;  primum  autem,  quod  exhibuit,  munus  consulare  erat  a.  391. 
cf.   118,   12;   119,  9. 

63  V.  ad  ep.  58. 


IV  66-74  AD  EVSIGNIVM. 

Eusignius  proconsul  Africae  commemoratur  d.  26  Febr.  et  17  lun.  a.  383'^«), 
sed  neque  decessor  neque  successor  eius  noti  sunt,  ita  ut  tempus  administrationis  cer- 
tioribus  terminis  circumscribi  nequeat.  inter  d.  10  luL  a.  385'*«)  et  23  lan.  a.  386 
in  praefectura  praetorio  Italiae  Neoterio  successit  honoremque  retinuit  saltem  usque 
ad  d.  19  Mai.  a.  3877*1). 


739)  Cod.  Theod.   XII  1,  95;  1  3,   1. 

740)  Cod.  Theod.  VII  2,  2. 

741)  Praefectus  praetorio  praescribitur  legibus  datis  d.  23  lan.  a.  386  Cod.  Theod.  XVl  1,  4  =  4,   1. 
d,   15  Febr.  a.  386  Cod.  Thepd.  XII  J2,  IJ.     d,   14  lul.  a.  386  Cod.  Tiieod.   VIll  7,   18.     d.  29  lul.  a.  386 

t* 


CXLVm  CHRONOLOGIA  SYMMACHLiNA. 

66.  72  scriptae,  quo  tempore  Eusignius  in  magistratu  aliquo  erat,  qui  ultimum 
a.  387  deposuit. 

67  scripta  Valentiniano  minore  imperium  tenente^^^j^  cum  Eusignius  in  aula  prin- 
cipis  honore  aliquo.  praeditus  versabatur  '^^) ,  id  est  post  proconsulatum  eius  et  ante 
praefecturam  depositam.     cf.  ad  ep.  III  72. 

68  Eusignius  praefectus  praetorio,  a.  386 — 387. 

69  Symmachus  in  itinere  aliquo,  quem  per  Appennini  iuga  fecit,  ab  Eusignio 
misso  apparitore  adiutus  est;  hic  ergo  magistratum  aliquem  intra  Italiam  gerebat. 
oratorem  nostrum  a.  387  auspiciis  consularibus  Valentiniani  Augusti  Mediolanii  inter- 
fuisse  constat  (v.  p.  CXXXIV),  quo  tempore  Eusignius  praefectus  Italiae  erat. 

70  Eusignius  praefectus ;  Symmachus  paulo  ante  ab  eo  discesserat.  itaque  scripta 
est  primis  a.  387  mensibus,  postquam  orator  Mediolanio  Komam  repetiit. 

71  Symmachus  litem  de  praedio  Siciliensi,  quam  Eusignius  Flaviano  minori  in- 
tenderat,  sedare  studet.     quam  circa  a.  397  agitatam  esse,  ex  VI  57  patet. 

72  V.  ad  ep.  66. 

73  V.  ad  ep.  UI  72. 

74  Eusignius  proconsul  Africae;  fames  in  hiemem  proximam  timetur,  a.  383.  cf. 
p.  LIV  et  CXX. 


V  1-3  AD  HIEROPHANTEM. 

Hierophantis  nuUa  praeterea  mentio  fit  neque  epistulae  ad  eum  datae  ullum  tem- 
poris  indicium  praebent. 


V  4-16  AD  THEODORVM. 

Quaestio   de    vita  et  honoribus  Flavii  Mallii  Theodori'^^)   difficillima  est,    quia 
testes,   quos  de  eo  habemus,   Claudianus,   Symmachus,    codex  Theodosianus ,   omnes 


Cod.  Theod.  1  32,  5.  d.  18  Nov.  a.  386  Cod.  Theod.  XI  37,  1.  d.  3  Dec.  a.  386  Cod.  Theod.  Vlll  8,  4. 
d.  25  Dec.  a.  386  Cod.  Theod.  XII  1,  114.  d.  25  lan.  a.  387  Cod.  Theod.  1  29,  6.  d.  26  Febr.  a.  387 
Cod.  Theod.  XV  3,  3.  d.  6  Mart.  a.  387  Cod.  Theod.  VI  24,  4.  d.  14  Apr.  a.  387  Cod.  Theod.  XI  22,  3. 
d.   19  Mai.  a.  387  Cod.  Theod.  XI  30,  48.     sine  die  Cod.  lust.  I  29,  1. 

742)  121,  28  unde  spes  certa  e^t,  etiam  principem  noHtrum  lenitate  venerabilem  iuati  partntis  et  pii  fra- 
tris  exemplo  aupplementa  meliora  fortunae  eius  daturum,  praeter  Valentiniannm  minorem  nullus  Augustus 
illo  tempore  extitit,  qui  patrem  et  fratrem  imperatores  Occidentis  partes  regentes  habuisset. 

743}   121,  30  ai  modo  vestra  inHnuatio  iuvet  exhausti  senatoria  oratum. 

744)  Nomen  eius  integrum  praebent  C.  I.  L.  VI  1715;  de  Kossi,  Inscr.  christ.  urb.  Rom.  475.  477. 
479.  gentillcium  Mallium  legitur  de  Kossi  1.  1.  480.  481.  553;  cf.  482;  in  inscriptione  et  subscriptione  li- 
belli  de  metris  ap.  Keil  VI  p.  585;  Prosp.  chron.  ad  a.  399;  cod.  Ambros.  Claudiani  in  epigrammate  de 
Theodoro  et  Hadriano.  itaque  reliquis  Claudiani  codicibus  et  Augustini  editionibus  (de  civ.  dei  XVIII  54; 
retract.  I  2),  qui  eum  Manlium  appellant,  et  Idatio  in  fast.  ad  a.  399,  qui  Manilium,  nihil  tribuendum  est. 
cf.  Alberii  Petri  Pauli  f,  Rubenii  Disaertatio  de  vita  Fl,  Mallii  Theodori  v.  c.  Quaeatoria  aaeri  Palatiiy  Cotn. 
8.  L.  Praefecti  Praetorio  Oalliarum,  Praefecti  Praetorio  Jtaliaef  Africae,  Hlyrici^  V.  Cos.  ordinarii,  In  qua 
Non  tantum  Theodori^  aed  et  Ausonii  dignitates^  ac  illorum  temporum  historia  illuatratur,  Vltraieeti.  Ex  Offi^ 
cina  GuiUelmi  Broedelet  MDCXCIV, 


V  4—16  AD  THEODORVM.  CXLIX 

inter  se  dissentiant.  eum  igitur,  qui  fide  dignissimus  est,  Claudianum,  in  principio 
sequamnr,  quo  facto  videbimus,  quomodo  reliqui  cum  eo  conciliari  possint. 

Tbeodorus  Mediolanii^^^)  ex  parentibus  ignobilibus  ortus  est ;  nam  si  maiores  eius 
honoribus  publicis  splenduissent ,  laudes  eorum  a  poeta  praeteritae  non  essent^^^j. 
christianae  eum  fidei  addictum  fuisse,  Augustinus  testatur,  qui  librum  de  beata  vita 
ad  Theodorum  scripsit'*'J.  adulescens  advocationis  munere  in  foro  praefecti  praetorio 
functus  est,  ex  quo  provinciam  aliquam  Africanam  regendam  accepit'^^).  ab  una  ex 
iis  civitatibus,  quibus  praefuit,  patronus  cooptatus  rediit  consularisque  Macedoniae 
factus  est^^^).  post  quam  administrationem  in  Gratiani  aulam  vocatus  est,  ut  scrinio 
epistularum  magister  praeficeretur  '^^) ;  tum  ad  comitivam  sacrarum  largitionum  pro- 
cessit'*')  eaque  perfunctus  praefectus  praetorio  per  Gallias  creatus  est'^^).  quos 
honores  omnes  paene  continuos  gessit,  siquidem  a  tempore  praesidatus  usque  ad 
praefecturam  unam  tantum  aestatem  privatus  fuerat^^^). 

Praefectura  prima  deposita  multos  annos  in  ruris  otio  exegit^^^)  dialogosque  ali- 


745)  Glaud.  de  coiis.  Theod.  124  iUa  per  oeculium  Ligurum  ae  moenibuB  infert  et  castos  levibus 
pUmtit  ingressa  Penates  invenit  aetherios  signantem  (scil.  Theodorum)  pulvere  eursus.  cum  senatus  a.  397  ab 
llonorio  petiisset,  ut  consulatum  quartum  Romae  iniret,  Theodorus  legatione  Mediolanensium  suscepta,  ut 
remaneret,  rogavit;  quod  certe  non  fecisset,  nisi  Medioianium  patria  eius  fuisset.  Symmach.  167,  31  ad- 
ventua  domini  et  principis  nostri  denuo  postulandus  est.  Theodorus  enim  vir  inlustris  Mediolanensium  lega-' 
tione  suseepta  eniti  dicitWy  ut  senatus  petitionibus  provinciale  desiderium  praeferatur,  quocum  convenit,  quod 
August.  de  vit.  beata  4  ad  Theodorum  scribens  Ambrosium  episcopum  Mediolanensem  sacerdotem  nostrum  dicit. 

746)  Cf.  262  ingeniis  patuit  eampus  certusque  merenti  stat  favor,  omatur  propriis  industria  donis, 
i.  e.  donis,  quae  non  hereditate  quaesita  sunt.  nullum  e  Theodori  maioribus  consulem  fuisse,  dicit  Ciaud. 
336  accipiat  patris  exemplum  tribuatque  nepoti  fllius  et  coeptis  ne  desit  fascibus  heres, 

747)  Retract.  I  2  displieet  autem  iUic  (scil.  in  libro  de  beata  vita),  quod  MaUio  Theodoro,  ad  quem  li- 
brum  istum  scripsif  quamvis  docio  et  christiano  viro^  plus  tribuif  quam  deberem, 

748)  16  talem  te  protinus  anni  formavere  rudes  et  dignum  vita  curuli  traxit  iter  primaeque  senes  cessere 
iuventae.  —  mox  undare  foro  victrix  opulentia  linguae  tutarique  reos.  ipsa  haec  amplissima  sedes  orantem 
stupuitj  bis  laudatura  regeniem.     hinc  te  pars  Libyae  moderantem  iura  probavitj  quae  nune  tota  probat. 

749)  26  populumque  clientem  pubUca  mansuris  testantur  vocibus  aera,  inde  tibi  Macetum  tellus  et  cre- 
dita  Peltae  moenia.  si  Theodorus  vicarius  Macedoniae  creatus  esset,  id  quod  alii  opinati  sunt,  Claudianus 
non  solum  Pellam ,  sed  etiam  claras  urbes  Thessaliae,  Epiri,  Cretae  commemorasset ,  quae  provinciae  omnes 
huic  magistratni  parebant. 

750)  33  sed  non  ulterius  te  praebuit  urbibus  aula :  maluit  esse  suum.  terris  edicta  daturus ,  supplieibus 
responsa  venis;  oracula  regis  eloquio  crevere  tuo  nec  dignius  umquam  maiestas  meminit  sese  Bomana  locutam. 
ef.  Not.  Dign.  Or.  19,  8;  Oc.  17,  12  magister  epistularum  legationes  civitatum  et  consultationes  et  preces 
tractat.  Symm.  p.  36,  19  magnis  rebus  adcommodam  et  maiestatis  scriptis  aptatam  gloriamj  quam  magisterio 
ante  quaesisU.  p.  193,  27  an  ego  adversum  iudicium  publicum  provocem  scriptis  epistutarum  regiarum  magi- 
strum?  nostrum  est  pastorales  inflare  calamoSy  tuum  sacris  tibiis  carmen  incinere.  —  Claudiani  verba  plerique 
de  quaestnra  interpretantur,  cui  sl  haec  sola  spectanda  essent,  etiam  melius  convenirent  quam  magisterio 
scrinii.  sed  si  Theodorus  paulo  ante  consularis  fuerat,  non  statim  ad  honorem  inlustrem  promoveri  potuit, 
et  nullum  alioquin  exemplum  invenlo,  quod  allquis  ex  quaestore  sacri  palatii  comes  aut  sacrarum  largitionum 
aut  rerum  privatarum  factus  sit,  qui  honores  etsi  non  dignitate,  aestimatione  tamen  hominum  minores  erant. 

751)  38  hinc  sacrae  mandantur  opes  orbisque  tributa  poseessiy  quidquid  /luviis  evolvitur  auri,  quidquid 
luce  proeul  voms  rimata  sequaces  abdita  pallentis  fodit  soUertia  Bessi.  cave ,  ne  haeo  cum  Gothofredo  de  co- 
mite  rerum  privatarum  interpreteris ,  cuius  propria  provincia  fundi  patrimoniales  eraut,  non  tributa  provin- 
cialium  et  metalla. 

752)  50  Hispana  tibi  Qermanaque  Tethys  paruit  et  nostro  diducta  Britannia  murub. 

753)  58  una  potestatum  spatiis  interfuit  aestas:  tam  celer  adsiduos  explevit  cursus  honores  totque  gradus 
fati  iuveniUbus  intulit  annis.     versus  58  et  59  in  codicibus  ordine  inverso  leguutur. 

754)  138  lustitia  Theodorum  adloquitur:  iam  saiis  induttum  studiis,  Musaeque  tot  annnos  eripuere 
nUhi.  respondet  Theodorus  174:  agrestem  dudum  me  diva  reverti  eogis  et  infectum  longi  rubigine  ruris 
ad  tua  signa  voeas.     nam  quae  mihi  cura  tot  annis  alteray   quam  duras  suicis  moUire  rkovales  et  q.  s.  — 


CL  CHRONOLOGIA  SYMMACHIANA. 

quot  philosophicos  composuit  ^^^) ,  usque  dum  Stilichone  summam  rerum  tenente  "•'*^) , 
i.  e.  post  a.  394,  iterum  ad  culmen  honorum  yocatus  Italiae  praeponeretur,  qua  in 
secunda  praefectura  consul  creatus  est'^^).  usque  ad  hoc  tempus  Clandiani  panegy- 
rico  perducimur,  qui  eo  die  recitatus,  quo  Theodorus  fasces  sumpsit,  ultra  consulatum 
progredi  non  potuit. 

Si  in  honorum,  quos  modo  enumeravimus ,  tempora  inquisituri  a  certissimis  inci- 
piamns,  primus  se  offert  consulatus,  quem  a.  399  gestum  esse,  testimoniis  innumeris 
constat.  praefectura  altera  non  solum  apud  Claudianum  sed  etiam  in  codice  Theo- 
dosiano  cum  illo  coniuncta  est,  nam  leges  ad  Theodorum  praefectum  datae  incipiunt 
d.  31  lan.  a.  397,  desinunt  d.  25  Oct.  a.  399'^^).  priorem  praefecturam  viri  docti 
a.  395  gestam  putaverunt,  quia  constitutiones  duae,  quae  XIII  kal.  Febr,  et  IV  kal. 
OcL  Olybrio  et  Probino  coss.  '^^)  datae  esse  traduntur,  Theodorum  praescriptum  habent, 
sed  dies  et  consules  iam  per  se  dubitationem  movent.  nam  diebus  diversis  lex  eadem  ad 
verbum  repetitur.  ita  ut  facile  pateat,  aut  subscriptionem  alteram  utram  aut  utramque 
falsam  esse.  quam  suspicionem  c^rtam  reddit  Ciaudianus ,  qui ,  si  intervallum  prae- 
fecturarum  non  maius  sedecim  mensibus  fuisset,  de  tam  longo  Theodori  otio,  ut  paene 
iudicandi  experientiam  perdidisset,  non  loqueretur '^**) .  ceteroqui  tradit,  eum  non  ante, 
quam  honoribus  emeritis  vitae  privatae  redditus  esset,  studiis  philosophicis  operam 
navasse,  at  Augustinus  in  libello  de  beata  vita  scripto  a.  3S6  iam  Platonis  eum  ad- 
miratorem  dicit'^<^)  inquisitionibusque  de  natura  rerum  occupatum  ^^^) ,  et  nihilominus 
Claudiani  testimonium  ea  re  confirmat,  quod  sublimitatem  fortunae  in  Theodoro  prae- 
dicat'®2),  prima  igitur  praefectura  eius  annum  386  praecessit  certioremque  eius  ter- 
minum  lex  codicis  Theodosiani  XI  16,  12  praebet. 

Secundum  Claudianum  Theodorus  comes  sacrarum  largitionum  fuit,   huic  autem 
legi  comes  rerum  privatarum   praescribitur ;   sed  cave  ne  inscriptionem  eius  poetam 


Urrihile9  rursum  lituos  veieranuB  adibo  et  deaueta  vetus  temptabo  caerula  vector?  —  nec  me,    quid  valeat 
TMturae  fortior  unUf  praeterit,  aut  quarUum  neglectae  defluit  arti, 

755)  10.  67.  149.  253.  274.  333;  cf.  August.  de  vit.  boat.  1.  4;  de  ordln.  I  31.  Theodorum  fornu 
dialogica  usum  esse,  dicit  Claud.  84  Oraiorum  obseuras  Romania  floribua  artea  inradiaa  vicibua  gratia 
formare  loquentea  auetua  ei  alterno  verum  coniexere  nodo. 

756)  161  quia  demena  adeo^  qui  iungere  aenaua  cum  Stilichone  neget? 

757)  11  emeriium  pridem  deattdatiaque  remotum  iudiciia  eadem  ruraum  complexa  poteataa  evehii  et  redu- 
cem  rhotia  inponii  habenia,  accedunt  trabeae:  nil  iam  Theodore  relicium,  quo  viriua  animo  creacat  vel  aplendor 
honori;  culmen  utrumque  ienea,  22  ipaa  haec  ampliaaima  aedea  orantem  aiupuii  bia  laudatura  regenUm.  dioe- 
ceses,  quae  ei  subditae  erant,  enumerantur  198  sqq.  —  Rubenius  in  dissertatione  sua  non  satis  animum  ad- 
vertit,  usque  ad  a.  399  duas  tantum  praefecturas  Claudiano  teste  a  Theodoro  gestas  esse. 

758)  D.  31  lan.  a.  397  Cod.  Theod.  XI  16,  21  -f-  XVl  2,  30.  d.  12  lun.  a.  397  Cod.  Theod.  XI 
16,  22.  d.  24  Sept.  a.  397  Cod.  Theod.  VII  13,  13.  d.  13  Febr.  a.  398  Cod.  Theod.  XU  1,  157  -f  158. 
d.  12  Apr.  a.  398  Cod.  Theod.  XIV  15,  4  +  19,  1.  d.  25  Apr.  a.  398  Cod.  Theod.  XIV  3,  20  -f-  XVI  2,  31. 
d.  24  Mai.  a.  398  Cod.  Theod.  U  1,  11  -f  Cod.  lust.  X  19,  6.  d.  21  Dec.  a.  398  Cod.  lust.  I  24,  1  -|- 
Cod.  Theod.  XV  1,  37.     d.  7  lun.  a.  399  Cod.  Theod.  XI  30,  58.     d.  25  Oct.  a.  399  Cod.  Theod.  VI  27,  12. 

759)  Cod.  Theod.  XII  1,  140.  148. 

760)  4  Uctia  autem  Plaionia  pauciaaimia  libriaj  cuiua  ie  eaae  atudioaiaaimum  accepi, 

761)  1  cum  enim  in  hunc  mundum  aive  deua  aive  natura  aive  r^eceaaitas  aive  voluntaa  noatra  aive  con- 
iuncia  horum  aliqua  aive  aimtd  omnia  —  rea  enim  mxUium  obacura  eai,  aed  tamen  a  te  iam  inluatranda 
auacepta  —  veluti  in  quoddam  procelloaum  aalum  nos  quaai  iemere  paaaimque  proiecerit  et  q.  a. 

762)  5  eloquentia  tua  terriiua  non  aum  —  quidquid  erUm  amo,  quamvia  non  adaequar,  timere  non  poa^ 
aum  — ,  fortunae  vero  aublimitaUm  multo  minua,  apud  U  enim  vere,  quamvia  ait  magna,  aecunda  eat. 


V  4—16  AD  THEODORVM.  CLI 

secatns  corrigas.  agit  enim  de  fundis  patrimonialibus,  qnae  priyatarum  Augusti  rerum 
pars  potissima  erat.  quare  de  alio  fortasse  Theodoro  cogitari  posset,  nisi  et  tempus 
et  pars  imperii  —  nam  constitutio  d.  18  Mart.  a.  380  Treviris  data  est  —  nostro 
omnino  convenirent.  quibus  rationibus  adducor,  ut  laudatorem,  qui  annis  undeviginti 
post  hanc  legem  datam  carmen  composuit  et  Theodoro  res  privatas  administrante  in 
ultimis  Orientis  partibus  egerat,  hac  in  re  errasse  credam,  praesertim  cum  duae  co- 
mitivae  nomine  et  re  inter  se  simillimae  facile  confundi  potuerint.  quod  si  verum 
est,  praesidatus,  consularitas ,  magisterium  epistularum  annis  375 — 379,  praefectura 
Galliarum  a.  381  aut  382  gesta  esse  debent,  siquidem  Theodori  magistratus  ordine 
paene  continuo  se  excepisse  supra  iam  vidimus;  et  quia  iuvenis  omnes  iniit,  natales 
eins  circa  a.  350  cojlocabimus.     v.  adn.  753. 

Omnibus,  quae  Glaudiaui  Augustini  codicis  Theodosiani  testimoniis  didicisse  nobis 
videmur,  repugnat  una  Symmachi  epistula  V  15,  qua  consul  designatus  (a.  390)  a 
Theodoro  petit,  ut  administrationem  deponat  et  Romam  profectus  se  in  munere 
consulari  instruendo  adiuvet'^^).  nam  quia  nemo  certe  praefecturas  praetorio  et 
summas  aulae  comitivas  depositurus  erat,  ut  equos  curules  et  feras  amphitheatrales 
conquireret,  haec  nisi  de  praesidatu  aut  alio  parvi  honoris  magistratu  interpretari 
nequeunt,  at  is,  cui  haec  epistula  scripta  esse  traditur,  a.  390  iamdudum  ad  snmma 
rei  publicae  culmina  pervectus  otium  fovebat.  quae  difficultas  tolli  non  potest,  nisi 
sumamus,  Symmachum  filium,  cum  patris  opera  ederet,  epistulas  ad  duos  Theodoros 
missas  confudisse.     cf.  adn.  48. 

Is,  de  quo  nunc  agimus,  filium  cognominem  habuit'®*),  quem  d.  22  Dec.  a.  396 
proconsulem  Africae  fuisse  constat'®^).  idem  a  d.  13  Sept.  a.  408  usque  ad  mensem 
lanuarium  a.  409  praefectus  praetorio  Italiae  iterum'®^)  in  multis  legibus  commemo- 
ratur  '^^^j  ^  Jicet  prioris  eius  praefecturae  nulla  mentio  fiat.  cui  honorum  cursui  prae- 
sidatus  a.  390  gestus  optime  convenit,   quo  tempore  Theodorum  minorem  annum  fere 


763)  128,  10  euius  (scil.  consnlatus)  muUiplex  apparatus  tuam  requirit  industriam,  sed  rursus  occurrit 
xfoto  et  itudiis  meis^  ne  honoris  tui  tempora  corUrahantur,  quapropter  tuae  permitto  sententiae  y  ut  si  votivo 
officio  domus  nostrae  interesse  desideras^  administrationis  labore  solvaris, 

764)  Theodoro  fllio  libellus,  quem  praefectas  praetorio  de  metris  composuit,  inscriptus  est.  Keil,  Gramm. 
lat.  VI  p.  585. 

765)  Augustin.  contra  Crescon.  III  62  producitur  autem  iste  conflictus  (qui  incepit  d.  25  Dec.  a.  394), 
quatUwn  ex  gestis  proconsularibus  et  municipalibus  indagare  potuimus,  usque  ad  Theodorum  proconsulem,  hoe 
est  usque  ad  anni  alterrus  diem  undecimum  kalendas  lanuarias.  noster  igitur  Theodorus,  postquam  prae- 
fecturam  praetorio  Italiae  iniit,  statim  fllium  proconsulem  Africae  fecit,  neqne  mnlto  post  Lampadinm  fratrem 
In  praefectnra  nrbana  collocavit.     v.  ad  epist.  VIII  63  et  adn.  138. 

766)  Iterationis  noU  titulo  eius  adscribitur  Cod.  Theod.  XVI  5,  45.  46;  Const.  Sirm.  9.  qna  re 
docemnr,  praefectnram  anni  408  non  ad  Theodorum  patrem  referendam  esse,  utpote  qui  iam  a,  399  eodem 
rounere  bis  functns  fnerit. 

767)  D.  13  Sept.  a.  408  Cod.  Theod.  XI  28,  4.  d.  24  Sept.  a.  408  Cod.  Theod.  IX  42,  20.  d.  16  Oct. 
a.  408  Cod.  lust.  IV  2,  16.  d.  25  Oct.  a.  408  Cod.  Theod.  IX  42,  21.  d.  22  Nov.  a.  408  Cod.  Theod. 
VII  21,  4  4-  IX  40,  20  4-  42,  22.  d.  24  Nov.  a.  408  Cod.  Theod.  I  16,  14.  d.  27  Nov.  a.  408  Cod. 
Theod.  XVI  2,  39  +  5,  45  -f-  Const.  Sirm.  9.  d.  3  Dec.  a.  408  Const.  Sirm.  16.  d.  10  Dec.  a.  408 
Cod.  Theod.  V  5,  2  -|-  VII  16,  1  -f-  X  10,  25.  d.  13  Dec.  a.  408  Cod.  Tbeod.  I  27,  2.  d.  15  lan.  a.  409 
Const.  Sirm.  14;  cf.  Cod.  Theod.  XVI  5,  46.  m.  lan.  409  Cod.  Theod.  III  10,  1  -|-  Cod.  Inst.  V  4,  20 
(in  snbscriptione  excidit  numems  ante  kal.  Febr.),  sine  die  Cod.  lust.  lY  63,  3.  snccessU  el  Caecilianus 
(Zosim.  V  44)  ante  d.  21  lan.  a.  409  Cod.  Theod.  IX  2,  5  -|-  0  -f  3,  7  -f  16,  12  -|-  31.  I  -f-  36,  2  -f- 
37,  4  -f-  XI  8,  3  -h  39,    13  -h  Cod.  Inst.  I  55,  8. 


CLII  CHRONOLOGIA  SYMMACHIANA. 

vicesimum  egisse,  ex  patris  aetate  concludi  potest.  itaque  epistula  V  15  ad  fiHum 
scripta  est,  5.  6.  10.  11  propter  consulatus  commemorationem  ad  patrem  pertinent, 
reliquae  utrivis  missae  esse  possunt,  sed  maiore  cum  probabilitate  ad  Theodorum 
maiorem  referuntur. 


4.  8  prima  et  secunda  epistula,  quibus  Symmachus  cum  Theodoro  araicitiam 
iniit;  scriptae  igitur  sunt  ante  epist.  16,  i.  e.  ante  a.  382. 

5.  6.   10.  11  Theodorus  consul  designatus,  a.  398  exeunte. 

8  V.  ad  ep.  4. 

9  Theodoro  orationes  de  censura  non  restituenda  et  contra  Polybii  filium  mittit, 
quas  a.  397  aut  398  editas  esse  p.  VII  vidimus. 

10.  11  V.  ad  ep.  5. 

12  simul  emissam  esse  cum  Vni  23 — 27,  ex  comparatione  horum  locorum 
agnoscitur:  127,  10  frustra  speravi  de  peregiinatione  solacium,  cum  omnium  locorum 
maesta  facies  nullas  aegro  animo  praestet  indutias,  an  quisquam  tam  diiro  ingenio  natus 
estj  ut  multorum  curis  doloris  vamus  intersit?  quod  si  venim  esse  concedis,  me  etiam 
crede  inter  anxios  usum  ipsum  quodammodo  amisisse  laetitiae,  et  222,  16  credo  arbi- 
treriSj  circumsessum  me  Campaniae  amoenitatibus  scribendi  ad  te  hactenus  neglegentem 
fuisse.  non  est  ea  fortuna  horum  locorum,  ut  seriam  curam  sepeliant  voluptates.  in- 
solitis  omnia  necessitatibus  strepunt  et  oneri  cessere  deliciae,  quare  negotium  pro  otio 
repperi.  haec  scripta  sunt  post  Symmachi  consulatum  a.  391 '^^).  cum  igitur  seriam 
curam  iam  in  urbe  perpessus  sit  "®^)  similemque  tristitiam  in  toto  itinere  reperiat,  pro- 
fectionem  in  Gampaniam,  quade  loquitur,  eandem  fuisse  patet,  quam  post  famem 
hiemis  395/6  suscepit.     v.  p.  LXII. 

15  Ad  Theodorum  filium  scripta,  cum  Symmachus  consul  designatus  esset,  ver- 
sus  finem  a.  390. 

16  Lampadius  Theodori  fr^ter  adulescentulus  advocationis  muneri  vixdum  idoneus 
est.  qui  cum  iam  a.  382  in  magistratu  aliquo  positus  commemoretur,  hanc  epistulam 
antea  datam  esse  necesse  est.     v.  ad  epist.  VIII  63. 


V  17-33  AD  MAGWLLVM. 

Magnillus,    Symmachi  propinquus ''^) ,    frater  Magni"^)  et  Romani^^'^),    postquam 
consularis  Liguriae  fuif  ^),  suflfragio  Flaviani  praefecti  praetorio,  cui  Symmachus  eum 

7G8)  222,   1  ubique  vitam  agimiu  consularem. 

769)  Fnutra  speravi  de  peregrinatione  aolacium.  —  ut  seriam  curam  sepeliant  voluptates. 

770)  63,  6  quae  me  non  minus  pro  Magnillo  quam  neressitudo  rommovit.    frater  appellatnr  31,  17;  48, 
32;  81,  16;  268,  23. 

771)  31,  17. 

772)  48,  32. 

773)  81,   18  etifrm  tuum  amorem^  cum  Ligurium  gubernaret,  adtraxit. 


V  17—33  AD  MAGNILLVM.  CLIII 

commendaverat  (11  20),  ante  d.  19  lun.  a.  391  vicarius  Africae  factus  est"^),  quem 
magistratum  usque  ad  a.  393  retinuit  ^'^) .  honore  deposito  accusatus  est  ^^^) ,  fortasse 
repetundarum ,  et  quamvis  absolutus?^^),  ad  altiores  tamen  dignitates  promotus  esse 
non  videtur. 


20  paulo  ante  quaestoriam  editionem  scripta,  a.  393.    v.  p.  LVIU. 

21.  22.  23  Symmachus  in  apparatu  quaestorio  occupatus,  a.  393  aut  392  exeunte. 

27  Symmachi  amicus  Numida  Romae  moratus  ad  Magnillum  revertitur,  qui  cum 
in  Numidia  vel  certe  in  Africa  tum  egisse  videatur,  hanc  epistulam  tempori  vicariatus 
eius,  a.  391 — 393,  adscripserim. 

33  morbus  Symmachi  filii,  de  quo  in  hac  epistula  sermo  est,  in  aestatem  a.  396 
incidit.     v.  adn.  302. 


V  34-37  AD  HEPHAESTIONEM. 

Omnis  Hephaestionis  notitia  solis  Symmachi  epistulis  nititur,  ex  quibus  discimus, 
in  aliquo  officio  nobili  (inter  notarios?)  eum  militasse ''^)  et  hieme  382/3  in  contu- 
bemio  Flaviani  praefecti  praetorio  Italiae"^),  a.  389  in  comitatu  Mediolanii  fuisse'^®). 


34  scripta  a.  389  exeunte  simul  cum  38,  ubi  vide. 

36  scripta  hieme  a.  382/3  simul  cum  II  18,  ubi  vide. 

37  de  Eusebii  archiatri  apud  Hephaestionem  commoratione  loquitur,  quae  cum 
in  ep.  36  quoque  commemoretur,  utramque  eodem  fere  tempore  scriptam  puto. 


V  38-46  AD  NEOTERIVM. 

Neoterius  familia  urbana  ortus  '^*) ,    Carterii  propinquus  '^^j  ^    a.  366  in  comitatu 
Valentiniani  notarius  meruit^^^).    anni8  380— 390  ter  praefectus  praetorio  fuit,  primum 


774)  Cod.  Theod.  X  17,  3.     cf.  81,  16;  130,  1. 

775)  Symmtcbus  sperat,  ut  functioni  quaestoiiae  fllil  sui  mense  Decembri  a.  393  exbibendae  (p.  LVIII) 
ex  provincia  redux  intersit,   129,  24. 

776)  81,  16  naevi  instar  esty   ut  frater  meua  MagniUus  vicaria  potestate  per  Africam  funetua  testimonio 
omnium  publice  privatimque  conapicuus  variis  in  ea  provineia  retardetur  obataeiUis, 

777)  IX  122. 

778)  133,  8  nec  tibiy  ut  aestimo,  militiae  stipendiia  adfluenti  amicorum  conventus  onerosus  est. 

779)  U  18;  V  36. 

780)  V  34. 

781)  136,  19  venturum  te  ad  communem  patriam  fama  promiserat, 

782)  135,  24  de  qua  dominum  meum  fratrem  nostrum  Carterium  teeum  plene  arbitror  conloeulum. 

783)  Amm.  XXVI  5,   14  et  ad  usque  Remos  progressus  (scil.  Valentinianus)  soUicUusque  super  Africa^ 
ne  repente  perrumperetur^  Neuteriumy  posten  consulem^  tune  notormm,  ad  eandem  tuendam  ire  dispomit. 

Q.  Atrklith  BTMMAOHrg.  U 


CUV  CHRONOLOGIA  SYMMACHIANA. 

Orientis  inter  dies  15  lan.  a.  380  et  16  lan.  a.  381  ^^^) ,  iterum  et  tertium  Italiae 
inter  dies  1  Febr.  et  26  lul.  a.  385  7»«^)  atque  2  Mart.  et  28  Mai.  a.  390 '^»),  in 
ultima  praefectura  simul  cum  Valentiniano  Augusto  consul  factus,  in  otium  se  recepit 
vixitque  ultra  a.  399 '^7). 


38  Symmachus  ad  Neoterii  consulatum  evocatus  diplomate  tarde  ad  se  perlato 
excusatur,  m.  Decembri  a.  389.     cf.  p.  LVIII. 

39  Commendatur  Neoterio  homo ,  qui  sub  Maximo  notarius  fuerat  et  Valentiniano 
in  imperium  restituto  dignitatem  amisit.  scripta  est  igitur  brevi  tempore  post  tyran- 
num  devictum,  a.  389  ineunte. 

41  scripta  est  simul  cum  IX  31,  sed  de  tempore  non  constat. 

43  ad  orationem  pro  Trygetio  habitam  d.  9  lan.  a.  376  pertinet.     v.  p.  VI. 

46  brevi  tempore  ante  quaesturam  filii  scripta  est,  a.  393. 


V  47-54  AD  FELICEM. 

Rufius  Postumius  Felix  ex  urbe  Roma  originem  duxit^^^).  sub  Eugenii  tyrannide 
a.  393  locum  in  aula  imperatori  proximum  obtinuit,  siquidem  Symmachus  ab  eo  petit, 
ut  epistulam  suam  Augusto  iucunda  alque  oportuna  insinuet  lectione'^^^),  nihilominus 
ab  Honorio  inter  d.  6  lul.  et  14  Sept.  a.  395  quaestor  sacri  palatii  in  locum  Floren- 
tini  factus  est'^®),  quem  honorem  minimum  usque  ad  finem  a.  397  retinuit.  nam  cum 
Symmachus  orationes  de  censura  non  restituenda  et  contra  Polybii  filium  edidit,  id 
qnod  ante  aestatem  illius  anni  factum  esse  non  potest,  simul  cum  Minervio  in  comi- 
tatu  erat  (v.  adu.  13),   quera  tamen  paulo  post  reliquit,   ut  praefectns  praetorio  in 


784)  Orienti  eum  praefuisse,  docet  lex  Cod.  Theod.  VII  13,  9  4-  IB,  3  proposita  Antiochiae.  in  hac 
praefectura  commemoratur  d.  15  lan.  a.  380  Ck)d.  Theod.  IX  27,  1.  d.  2  Febr.  a.  380  Cod.  Theod.  VIII  2,  3. 
d.  17  Mart.  a.  380  Cod.  Theod.  XII  1 ,  81  +  82.  d.  26  Apr.  a.  380  Cod.  Theod.  VII  13,  9  -f  18,  3. 
d.  17  loD.  a.  380  Cod.  Theod.  lU  11,  1.  d.  8  Sept.  a.  380  Cod.  Theod.  VU  22,  11.  d.  16  lan.  a.  381 
Cod.  Theod.  VII  18,  5.     sine  die  Cod.  Theod.  I  6,  10. 

785)  D.  1  Febr.  a.  385  Cod.  Theod.  VIII  5,  43  (traditnr  Riehomere  et  Clearcho  eon$8, ,  sed  quia  om- 
nes  ad  Neoterium  leges  anno  sequenti  datae  sunt,  scribendum  est  po8t  cormUatum  Riehomeri8  et  Clearchi) 
d.  25  Febr.  a.  385  Cod.  Theod.  IX  38,  8.  d.  14  Apr.  a.  385  Cod.  Theod,  XI  16,  16.  d.  30  Apr.  a.  385 
Cod.  Theod.  U  1,  6.  d.  4  Mai.  a.  385  Cod.  Theod.  XI  22,  2.  d.  28  Mai.  a.  385  Cod.  Theod.  XII  1,  110. 
d.  12  lun.  a.  385  Cod.  Theod.  VUI  4,  15.  d.  10  lul.  a.  385  Cod.  Theod.  VII  2,2.  d.  26  lul.  a.  385 
Cod.  Theod.  II  26,  4.     locum  Medioianium  maior  pars  constitutionum  subscriptum  habet. 

786)  Cod.  Theod.  X  18,  3;  VI  29,  7.  Italiae  praefuisse  videtur,  quia  consulatum  Medlolanii  iniit. 
V.  p.   LVIII. 

787)  Ad  Theodori  consolatnm  evocatos  est  163,  18. 

788)  138,  32  AmpeUtem  —  parva8  aedea^  quas  pretio80  auxit  omatu^  sub  clivo  Salutis  emi^scj  ut  ei' 
vi8y  ut  eoUega  remini^eeris.     de  nomine  eios  v.  ad  epist.  VII  81 — 92. 

789)  137,  21  j  cf.  V  53. 

790)  138,  29  quae80  fe,  cogites,  quid  de  augusto  adytOy  cuhu  loqueri8  oracuUiy  deceat  impetrari.  —  re- 
8eriptorum  omnium  fama  te  re$pieit,  hunc  magistratum  eum  iam  ante  initium  anni  396  accepisse,  docet 
V  47.     de  Florentini  qnaestura  v.  p.  CXLII. 


V  47—54  AD  FELICEM.  CLV 

Oallias  mitteretur;  qua  in  administratione  commemoratur  d.  29  Mart.  a.  398^^*].  idemne 
sit  cum  eo  Felice,  qui  d.  6  Mart.  a.  412  aut  praefectus  nrbi  aut  praefectus  praetorio 
Italiae  erat^^^),  neque  negari  neque  affirmari  potest. 


47  Post  Eugenium  devictum  a  Flaviano  minore  salarium,  quod  pater  eius  prae- 
fectus  praetorio  a  tyranno  acceperat,  repetitum  est,  quod  ut  genero  remitteretur,  inter- 
venit  Symmachus  a.  395  ineunte  apud  Florentinum,  qui  tum  quaestor  erat,  fratrem- 
que  eius  Protadium  ^^^) .  mense  lanuario  aut  Februario  a.  396  Flaviano  suadet,  ut 
solutionem  trahat'^*);  in  hac  autem  epistula  scribit:  nam  illud  etiam,  quod  te  praesule 
processit  ad  commodum  proximorum  meorum,  quamvis  iustitiae  datum  sit,  tibi  tamen 
refertur  acceptum.  quae  cum  ad  successorem  Florentini  scripta  sint,  magna  cum  pro- 
babilitate  ad  eandem  rem  referuntur,  de  qua  illum  adierat.  itaqne  hae  litterae  mense 
lanuario  a.  396  posteriores  sunt,  sed  quia  Symmachus  in  iis  de  fame  conqueritur^^^), 
quam  vere  eiusdem  anni  lenitam  esse  constat  (v.  adn.  301),  mensi  aut  Februario  aut 
Martio  adscribendae  erunt. 

49  petit  a  Felice,  ut  litteras,  quibus  Symmachus  pro  beneficio  aliquo  gratias  egit, 
imperatori  recitet.  quod  si  eo  tempore  accepisset,  quo  ille  in  Honorii  aula  munere 
fungebatur  (a.  395 — 397) ,  certe  in  tanta  epistularum  copia ,  quae  ex  ultimis  Sym- 
machi  annis  servatae  sunt,  crebrior  eius  mentio  fieret.  hoc  igitur  beneficium  ea  dona 
fdsse  credo,  quibus  Eugenius  Symmachi  filii  quaesturam  instruxit.     v.  adn.  243. 

52  aestate  a.  397  scripta  est  paulo  ante  VI  6,  ubi  vide. 

53  Helpidius,  qui  ad  consulatum  aliquem  evocatus  iter  Mediolanium  versus  in- 
greditur,  Felici  commendatur.  illum  ad  Flaviani  auspicia  consularia  (a.  394)  pro- 
fectum  esse^^^)  eodemque  tempore  Felicem  in  aula  Eugenii  positum  fuisse  constat. 
v.  ad  epist.  49.     itaque  has  litteras  mensi  Decembri  a.  393  adscripserim. 

54.  66  bonorum  proscriptorbm  administratio  ad  provincias  comitum  sacrarum  lar- 
gitionum  et  rerum  privatarum  pertinebat,  precibus,  quae  principi  ipsi  offerebantur, 
quaestor  respondere  solebat.  itaque  causa,  de  qua  hae  epistulae  loquuntur,  tres  illos 
magistratus  spectabat;  siquidem  res  iudicata,  quae  de  bonis  proscriptis  acta  erat, 
supplicatione  denuo  suscitabatur.  scribit  autem  Symmachus  ad  Felicem  quaestorem 
et  ad  Patemum  comitem  sacrarum  largitionum;  ad  Sperchium  se  scripturum  fuisse 
dicit,  si  iam  ante  in  familiaritatem  eius  venisset  (139,  20;  143,  19).  hunc  igitnr  tum 
comitem  rerum  privatarum  fuisse  patet,  praesertim  cum  vir  inlustris  appelletur.    suc- 


791)  Cod.  Theod.  YI  2,  16  com  adn.  Oothofredi.  OalliiB  eum  praefuisse,  docet  haec  lex,  utpote  quae 
Hispanias  ei  subditas  commemoret,   et  Symm.  p.  119,  27,  ubi  iudicii  eins  de  senatore  Hispauo  mentio  flt. 

792)  Cod.  Theod.  XVI  5,  53  cum  adn.  Oothofredi. 

793)  IV  19.  51;  cf.  p.  LXVI. 

794)  156,  27  in  negotio  autem  ianctae  unanimitatia  vutrae,  quod  praeeeptio  iterata  eommovit^  eonailio 
trahencUu  solutiorUs  uterhdum  e$t  et  para^  quae  ad  germanum  tuum  pertinet^  subieienda  auetioni.  de  tempore 
huiuB  epistulae  v.  adn.  297. 

795)  Simut  obstrepurU  eurae^  quai  offleiiB  famitiaribus  tenui$  patriae  victus  opponit.  ero  apud  te  post- 
hae  loquaeior,  cum  refoverit  studium  meum  rei  frumentnriae  instaurata  securitas. 

796)  II  85. 

U* 


CLVI  CHEONOLOGIA  SYMMACHIANA. 

cessit  in  eo  honore  Apollodoro  inter  d.  10  Aug.  a.  396797)  et  17  Mai.  a.  397  ^»»)  lo- 
camqne  dedit  Minervio  inter  d.  17  lun.  ^*'-*)  et  12  Noy.  a.  397^^);  qoare  hae  epi- 
stolae  ant  nltimis  a.  396  aut  primis  a.  397  mensibus  adsignandae  sunt. 


V  55-57  AD  SALLVSTIVM. 

Sallustium  Flavii  Sallustii  consulis  a.  363  filium  fuisse,  cum  nomen  temporisque 
ratio  prodit,  tum  quod  magnos  equorum  greges  possedit^<>*) ;  quos  in  Hispania  optimos 
et  copiosissimos  tum  fuisse,  satis  notum  est,  in  ea  autem  dioecesi  pater  vicariatum 
gessit  ^^^} ,  qua  occasione  oblata  facile  praedia  gregesque  comparare  potuit.  et  filio 
eius  hominis.  qui  luliani  doctissimi  imperatoris  amicus  simulque  cum  eo  consul  fuerat, 
cura  auctorum  yeterum  emendandorum  optime  convenit,  cuius  testem  codicem  Apuleii 
Laurentiauum  habemus^^^).  tanto  autem  ardore  studia  liberalia  dilexit,  ut  a.  395 
apud  rhetorem  controversias  declamaverit ,  postquam  iamdudum  summum  honorum 
culmen  adeptus  erat.  nam  Symmacho  autumno  a.  385  in  praefectura  urbana  succes- 
sisse  videtur,  quem  honorem  d.  11  lun.  a.  386  ab  eo  gestum®^),  ante.d.  6  lul.  eius- 
dem  anni  depositum  esse  constat  ^<^*) .  a.  395  Romae  erat,  a.  397  Constantinopoli^®^), 
a.  401  in  Hispaniis  ^^«) .  a.  398  exeunte  filius  eius  minor  Ostiae  nuptias  celebravit^'), 
fortasse  idem  Sallustius  aut  frater  eius,  qui  a.  424  in  aula  Theodosii  minoris  quae- 
stor  fuitsos). 


797)   Cod.  Theod.  XI  36,  32. 
'        798)  Cod.  Theod.  X  1,  14   traditur  XVI  kal,  /an. ,    sed    quii  illo  die   Minervlus   iamdudum   Sperchio 
successerat,  scribendum  est  lun. 

799)  Cod.  Theod.  VU  13,  12. 

800)  Cod.  Theod.  VII  13,  14. 

801)  140,  4  quadrigis  quattuor  gratuitia  auxitti  numerum  conparaium. 

802)  C.  I.  L.  VI  1729  Romae  in  foro  Traiano.  Fl{avio)  SaUuatio  v(iro)  c{larisaimo) ,  eon${uU)  ordinario 
(a.  363),  praeflecto)  praet{orio)  (a.  361 — 363),  eomiti  conaiatorii,  vieario  urbi  Bomae^  vicario  Hispaniarumj  vi- 
cario  quinq{ue)  provineianmi,  pleno  aequitatis  ae  fideiy  ob  virtutis  meritorumq{xu)  gloriam  missis  legat[i$)  iu8{sione) 
8ac{ra)  Hispaniae  dicaverunt.     dedieata  V  kal.  lun.  divo  loviano  Aug{usto)  et  VarrorUanlo]  coss,  (a.  364). 

803)  Inscriptio  eius,  quam  paene  omnes  metamorphoseon  libri  praeferuut,  plenissima  legitur  in  calce 
libri  noni:  ego  SaUustius  legi  et  emendavi  Bomae  feUx  Olybrio  et  Probino  v.  e.  conss.  (a.  395)  rn  foro  Mat- 
ti%  corUrover^am  declamans  oratori  Endelechio.  rursus  ConstantinopoU  recognovi  Caesario  et  AtUco  corhss. 
(a.  397).  F.  Eyssenhardt,  ApuUU  meiamorphoseon  Ubri  XI  BeroUni  MDCCCLXVIIII.  cf.  0.  lahn,  BerichU 
der  konigl.  sdchs,  Oesellsch,  der  Wissenseh,  III  p,  331. 

804)  Cod.  Theod.  XIY  1,  2  +  3,   18.    Tir  inlustris  dicitur  ap.  Symm.  163,  8.    daU  est  ad  eum  con- 
,    stitutio  codicis  Yaticani  de  ornanda  et  amplUlcanda  basilica  sancti  Pauli  (Baron.  ann.  eccl.  IV  p.  568),  quod 

opus  iam  ante  Symmachi  praefecturam  inchoatum  est.     v.  p.  122,  28;  299,  23;  146,  19. 

805)  Hoc  die  succesaor  eius  Pinianus  praescribitur  legi  Cod.  Theod.  YI  35,  13. 

806)  V  56;  cf.  adn.  330. 

807)  163,  7  ipsi  haee  de  nupUU  OsUertsibuSy  ad  quas  nos  viri  inUutris  SaUustii  fiUus  iuruor  evocavitj 
corUuUmus  in  pagirhctm, 

808)  Cod.  Theod.  I  8,  2. 


V  55—57  AD  SALLVSTIVM.  .  CLVII 

55  Sallustio  Ammomas  censualis  commendatar ;  qai  cam  in  officio  arbano  militans 
dispositioni  praefecti  nrbi  sabiectas  faerit^^^j,  epistalam  ad  hanc  Sallastii  magistratam, 
i.  e.  aat  ad  altimos  anni  385  menses  aat  ad  primos  a.  386,  retalerim. 

56  manere  praetorio  Symmachi  filii  edito  dona  soUemnia  ad  Sallastiam  mittantar, 
a.  401.     V.  p.  LXXn. 

57  cam  Patrainas  yir  spectabilis  appelletar,  qai  a.  401  vir  inlastris  factas  est 
(y.  ad  ep.  VII  102 — 128),  haec  epistala  ante  illam  annam  scripta  esse  debet. 


V  58-66  AD  PATERNVM. 

Aemilias  Floras  Paternas®*<>)  religioni  christianae  addictas  erat  ****).  a.  393  in- 
eante  Africam  proconsal  rexit  provinciamqae  Flacciano  tradidit  inter  d.  16  Mart.  ^*^) 
et  7  Oct.  ^^^)  eiasdem  anni.  in  aala  Honorii  eo  tempore  sacras  largitiones  admini- 
strabat^*^),  qao  Felix  qaaestor,  Sperchius  comes  reram  priyataram  erat,  id  est  a.  396 
exeunte  aat  397  ineunte.  y.  ad  epist.  V  54.  successisse  igitar  yidetur  Hadriano  ante 
d.  5  lul.  a.  397  815)^  locum  dedisse  Mineryio  ante  d.  24  Mai.  a!  398.     y.  p.  CXLII. 


58  Symmachus  de  grayi  yaletudine,  quam  paulo  ante  perpessus  sit,  conqueritur, 
quod  autumnum  a.  397  indicare  yidetur.     y.  p.  LXL 

59  Patemus  iudex  proyincialis ,  Symmachus  in  apparatu  quaestorio  occupatus,  a. 
393.    V.  p.  LIX. 

60  Patemus  in  magno  aliquo  honore  positus.     ultimum,   quode  traditur,   a.  398 
ineunte  deposuisse  yidetur. 

62.  63.  65  Pateraus  comes  sacrarum  largitionum,  a.  396 — 398. 
66  simul  scripta  cum  V  54,  ubi  yide. 


809)  Not.  Dign.  Occ.  IV  31. 

810)  Nomen  eins  integrum  praebet  0.  I.  L.  yill  1412,  qua  de  inscriptione  mox.  dicturus  sum. 

811)  Gum  fllio  oeptem  ex  fllia  coUocare  vellet,  Ambrosium  episcopum  prius  consuiuit,  qui  in  epistula 
ad  Paternum  scripta  I  60  huiusmodi  matrimonium  dissuasit. 

812)  Sine  dlgnitate  praescribitur  legi  Cod.  Theod.  X  19,  14;  iudicem  provincialem  eum  fuisse ,  cum 
Symmacbus  fllii  quaesturam  instmeret  (a.  393),  discimus  p.  141,  2;  proconsulatum  Africannm  ei  tribult 
titulus  Thignicanus  C.  I.  L.  yill  1412,  qui  de  aquaeductu  loquitur  reparato  {procon$ulaUbu9  Aeynili  Flori 
Patemi  v{iri]  c{lariMimi)  et  inlustris  et  Eri  Fani  Oeminiani  v{iri)  c{Uirissimij,  quod  autem  Paternus  vir  in- 
lustris  dicitnr  ^^' ostendlt  inscriptionem  aliquot  annos  post  proconsulatum  eius  lapidi  incisam  esse,  cum  iam  ad 
altiores  dignitatum  gradus  processerat,  opus  igitur  aquaeductus  nou  uno  impetn  ad  flnem  perveuit,  sed  tur- 
bis  Oildonicis  intervenientibus  sub  Patemi  successoribus  iacebat  et  Oeminiano  demum  proconsule  circa  a.  399 
absolutnm  est.     cf.  p.  CLX. 

813)  Cod.  Theod.  I  12,  4. 

814)  y  62.  63.  65.  cf.  Ambros.  ep.  I  60,  8  imperatorum  praeceptay  a  quibua  amplitsimum  accepisti 
honorem, 

815)  Hadrianus  comes  sacrarum  largitionum  commemoratur  d.  6  Aug.  a.  395  Cod.  Theod.  V  13,  35, 
sed  magistratum  illo  die  vixdum  inierat,  nam  decessor  eius  Euseblus  praeacribitur  legi  datae  d.  21  lun. 
a.  395  Cod.  Theod.  XV  1,  32.  itaque  ante  a.  396  honorem  non  deposuisse  vldetur,  die  autem  5  lul.  a.  397 
iam  magister  offlciorum  erat.     Cod.  Theod.  VI  26,  11. 


CLVni  CHEONOLOGIA  SYMMACUIANA. 


V  67-71  AD  OLYBRIVM  ET  PROBINVM. 

De  Aniciorum  Hermogeniani  Olybrii  et  Probini  vitis  egimus,  nbi  stemma  eorum 
propositum  et  illustratum  est  p.  XCI  et  CIV. 

Cum  Symmachi  epistulae  de  fratribus  ut  de  adulescentibus  venatui  et  litterarum 
studiis  deditis  loquantur,  omnes  post  consulatum  eorum  (a.  395),  quem  pueri  inierant^^*), 
scriptae  esse  debent.  certiora  autem  temporis  indicia  praebent  67.  68.  69,  quarum 
ultima  emissa  est,  cum  orator  ex  morbo  periculoso  emersus  profectionem  in  litus 
Formianum  pararet,  aestate  a.  397,  priores  postquam  Formias  pervenit.  v.  p.  LXI. 
nam  quod  Olybrius  et  Probinus,  quos  tum  in  iisdem  regionibus  versatos  esse  constat 
(144,  22),  feras  venatu  captas  ad  eum  mittebant,  Symmachum  in  vicinia  eomm  fuisse 
docet,  et  valetudo  eius  fracta,  cui  nondum  conveniebat  uti  ferinis  visceribus  (143,  34), 
annum  eundem  indicat. 


V  72-77  AD  LICINIVM  ET  LIMENIVM. 

Yiri,  qui  a  Symmacho  filio  hoc  loco  coniuncti  et  inter  se  confusi  sunt,  uterque 
summos  honores  gesserant,  sed  diversis  temporibus.  Licinii  prima  mentio  fit  in  epi- 
stula  Bcripta  ad  Flavianum  maiorem  (II  65) ,  qua  post  administrationem  aliquam  de- 
positam  consobrino  a  Symmacho  commendatur.  hae  litterae  ita  conceptae  sunt,  ut 
Flavianum  dignitate  amplissima  tum  praeditum  fuisse  perspiciatur ;  laudatur  enim  in 
eo,  quod  itulicium  eius  non  seimm  atque  difficile  sit  ad  colligenda  ingenia  et  explorandas 
voluntates  bonorum,  id  quod  indicare  videtur,  summam  magistratuum  eligendorum  po- 
testatem  penes  eum  fuisse.  praefecturam  igitur  praetorio  tum  gerebat  et  priorem 
quidem  (a.  383) ,  nam  antequam  alteram  iniret,  Licinius  ipse  iam  ad  honores  inlustres 
processerat.  itaque  circa  a.  382  aut  provinciam  aliquam  aut  praefecturam  annonae 
aliudve  munus  eius  fere  dignitatis  gessit.  paulo  post  d.  14  Sept.  a.  385  haec  lex 
Cod.  lust.  XI  60,  1  ad  eum  data  est:  Imppp,  Valentinianus  Valens  et  Gratianus  ad 
Licinium  pp,  Tiberianus  ad  possibilitatem  singulorum  quorumque  locorum  intuens  statuit 
certas  possessiones  j  quae  ad  limitem  frumenta  conveherent,  quocirca  generali  lege  sanci- 
muSj  Tiberiani  dispositionem  oportere  servari  et  q.  s.  rf.  XVIII  k.  Oct,  Aquileiae  Arca-- 
dio  A.  et  Bautone  conss.  Tiberiani  commemoratio,  qui  a.  326 — 327  comes  per  Africam 
fuerat^^^,  monstrat,  quemnam  limitem  haec  constitutio  spectet:  is  igitur,  ad  quem 
missa  est,  aut  praefectus  praetorio  Italiae  Africae  Illyrici  erat  aut  iudex  aliquis  Afri- 
canus.  illam  autem  praefecturam  Licinius  gessisse  non  potest,  quia  alii  duo,  Neo- 
terius  et  Principius,  in  eo  tum  magistratu  eraut.  cum  igitur  inscriptio  legis  corrupta 
sit^^^),   de  vero  Licinii  honore  quaerendum  est.    inter  rectores  provinciarum  infimi 


816)  HieroD.  ep.  130,  3  de  Olybrio  loqaens:   conaul  quidem  m  pueritia,  qnod  cmn  Probinus  fratre  mi- 
nor  osset  (v.  p.  GI),  ad  euin  quoqne  referendnm  est.     cf.  Ciaud.  in  cons.  Olybr.  et  Prob.  62. 

817)  Oottiofredus  in  prosopogr.  cod.  Theod. 

818)  Licinium  etiam  a.  387   nondum  ad  praefecturae  culmei)  evectum  esse,  docet  146,  29  erffo  amore 


V  72—77  AD  LICINIVM  ET  LIMENIVM.  -.  CLIX 

generis,  consnlares  et  praesides,  vel  ea  de  causa  nnmerari  non  potest,  qnia  lex  ge- 
neralis  totius  limitis  annonas  spectans  iudici,  qui  parvae  tantum  eius  parti  praefuerit, 
parum  conyenit;  neque  de  proconsule  cogitare  licet,  cuius  provincia  limitem  ne  eon- 
tingebat  quidem,  praesertim  cum  die  quarto  post  hanc  constitutionem  datam  Messianus 
prooonsul  Africae  legi  Cod.  Theod.  X  1,  13  praescribatur.  nuUus  igitur  alius  magi- 
Btratus  relinquitur,  quam  vicaria  per  Africam  praefectura,  quae  reliquis  quoque  Licinii 
honoribus  temporis  et  ^gnitatis  ordine  apte  inseritur.  anno  enim  387  ineunte  clarum 
in  aula  honorem  gerebat,  quem  comitivam  sacrarum  largitionum  fuisse  putaverim. 
nam  Symmachus  a  Valentiniani  Augusti  festis  consularibus  (a.  387)  Bomam  reversus 
(p.  CXXXIV) ,  de  inquisitione  pontis  atque  basilicae  ad  Eusignium  praefectum  praetorio 
et  Ldcinium  scribit^*^),  quae  res,  cum  de  sumptibus  publicis  quaestio  esset,  praeter 
summum  imperii  iudicem  inprimis  eum  magistratum  spectabat,  cui  aerarii  cura  in- 
cumberet. 

Limenius  inter  d.  23  Dec.  a.  399^20)  et  27  Mart.  a.  400  comes  sacrarum  largi- 
tionum  factus  est^^i)^  successoremque  accepit  inter  d.  17  et  26  Febr.  a.  401  «^^j.  prae- 
fectus  praetorio  Galliarum,  quo  tempore  Constantinus  a.  408  imperium  invasit,  ad 
Honorium  confugit,  neque  multo  post  seditione  militum  Ticini  interfectus  est^^*). 


74  Symmachus  simul  cum  Limenio  fuerat,  antequam  itinere  dierum  octo  emenso 
Romam  reverteretur.  haec  aptissime  ad  festa  consularia  Stilichonis  kalendis  lanuariis 
a.  400  Mediolanii  celebrata  referuntur,  quibus  Symmachus  interfuit  (v.  p.  LXU). 
eodem  enim  tempore  Limenium  in  comitatu  fuisse,  magistratus  tunc  ab  eo  acceptus  docet. 

75  Limenius  iudex  fori  alicuius  advocatorum  corpore  instructi.  haec  neque  ad 
comitivam  sacrarum  largitionum  refeni  possunt,  sub  qua  advocatos  militasse  nusquam 
traditur  neque  veri  simile  est,  neque  ad  praefecturam  praetorio,  utpote  quae  post 
Symmachi  mortem  gesta  sit.  itaque  de  administratione  aliqua  provinciali  ante  comi- 
tivam  (a.  400)  deposita  cogitaverim. 

76  scripta  a.  387  ineunte  simul  cum  IV  70,  ubi  vide. 


V  78-  98  AD  HELPDIVM- 

Helpidii   duo  in  Symmachi   scriptis  discemuntur,    quorum  alter  a.  400  in  prima 
adulescentia  erat ,  utpote  qui  praeceptore  etiam  tum  uteretur  ^^*) ,  alter  iam  a.  393  ad 


rei  pubUcae ,  cuius  utilitates  inter  praecipua  et prima  conpUcteriMy  elarissimo  et  inlustri  viro  praefeeto 
dignare  adstruere  et  q.  s. 

819)  IV  70;  V  76. 

820)  Cod.  Theod.  VI  30,  17. 

821)  Cod.  lust.  I  40,  10. 

822)  Cod.  Theod.  I  10,  7.    traditar  JIl  kal,  Mart.y  sed  quU  Patrainns  Limenio  iam  ante  diem  26  Febr. 
succesalt,  Bcribendum  est  XI 11  kal.  Mart.     v.  ad  epist.  VII  102—128. 

823)  Zosim.  V  32. 

824)  146,  2. 


CLX  CHRONOLOGIA  SYMMACHIANA. 

Flaviani  consalatum  evocatus  est^^^).  ad  hunc,  qni  ab  oratore  nostro  frater  appeHari 
solet^^^),  epistulae  qaibusde  agimos  missae  sunt.  a.  396  iadex  erat^^^  ,  sed  cainam 
provinciae  praefaerit,  non  traditar.  certiora  ex  epistala  V  94  accipimas,  qaae  his 
verbis  incipit:  Romam  regressus  post  legutionis  officium  sumpsi  litteras  tuas,  quihus  pa- 
triae  communi  largas  rei  annonariae  copias  polliceris.  de  praefectara  annonae  aut  urbis 
cogitari  hoc  loco  nequit;  utraque  enim  in  urbe  ipsa  sedem  habebat  neque  igitur  lit- 
teris  ei  opus  erat,  ut  hominem  Romae  positum  de  re  annonaria  certiorem  faceret. 
ergo  Helpidius  tam  proconsul  Africae  erat,  cni  potissimum  cura  frumenti  in  urbem 
mittendi  incnmbebat,  siquidem  nulla  Symmachi  epistula  superest,  qnae  hac  de  re  ad 
vicarium  data  sit.  tempus  magistratus  eo  definitar,  quod  series  proconsulum  ab  anno 
393  usque  ad  a.  401  integra  est  neque  ullum  Helpidio  locnm  relinquit.  nominantur 
enim  hi: 

Aemilius  Florus  Paternus  d.   16  Mart.  a.  393,  v.  p.  CLVII. 

Flaccianus  d.  7  Oct.   a.  393,   Cod.  Theod.  I  12,  4;    Augnst.  de  civ.  dei  XVIII 

23,  1 ;  cf.  de  Rossi,  Annali  delV  Instit.  XXI  p.  345. 
Marcianns  a.  394,  v.  ad  ep.  III  33. 

Herodes  d.  2  Mart.  a.  395,  Augustin.  contra  Crescon.  HI  62. 
Ennoius  d.  16  Mai.  a.  395,  Cod.  Theod.  XI  30,  53  +  XII  1,   141—145. 

d.  26  Dec.  a.  395,   Cod.  Theod.  XI  1,  24  +  XII  1,  149  +  XIH  5,  25. 
Theodorus  d.  22  Dec.  a.  396,  v.  adn.  765. 
Anicius  Probinus  d.  17  Mart.  a.  397,  Cod.  Theod.  XII  5,  3. 
Seranus  a.  397/8,  Augustin.  contra  Crescon.  IV  58  8*-^«). 
Victorius  d.  13  Mart.  a.  398,  Cod.  Theod.  IX  39,  3. 

d.  21  Mai.  a.  398,  Cod.  Theod.  I  12,  6. 
Erins  Fanius  Oeminianus  a.  398/9,  v.  adn.  812  et  ad  ep.  IX  15. 
ApoHodorus  d.  20  Aug.  a.  399,  Cod.  Theod.  XVI  10,  17  +  18  +  11,  1. 
d.  20  Nov.  a.  399,  Cod.  Theod.  X  1,  16. 
d.  14  Mart.  a.  400,  Cod.  Theod.  XI  8,  2. 
Oabinius  Barbarus  Pompeianus,  C.  I.  L.  VHI  969.     cf.  X  1199. 
d.  8  lun.  a.  400,  Cod.  Theod.  VII  8,  7. 
d.  15  lun.  a.  400,  Cod.  Theod.  XIH  5,  30. 
d.  31  Dec.  a.  400,    Cod.  Theod.  I  12,  8  +  VIK  10,  3  +  IX  26,  2  + 

XI  1,  28  +  30^  60  +  Xn  1,   166  +  6,  27  +  XHI  1,   18. 
d.  13  Febr.  a.  401,  Cod.  Theod.  XI  17,  2. 
d.  26  Febr.  a.  401,  Cod.  Theod.  XH  6,  26. 
d.  28  Mart.  a.  401,  Cod.  Theod.  XI  5,  1.     cf.  XVI  6,  32. 
Helpidius  igitur  aut  ante  a.  393  aut  post  mensem  Martium  a.  401  munere  functns 


825)  67,  30;   138,   17. 

S26)  11.  11.  et  148,  9;  151,  14. 

827)  151,  6  grave  e$t  enhn  8ub  awibus  iudicis  Baiarum  adpetentiam  confiteri. 

828)  Kandem  Serannm  August.  contr.  litt.  Petill.  11  184  memoriae  lapsu  vicarinm  dicit,  nam  ne  eo 
loco,  quem  in  contextu  laudayi,  scriptorem  errasse  credamns ,  vetant  verba  edicti  ab  eo  relati ,  quod  incipit : 
Seranus  proconsul  dixit. 


V  78-98  AD  HELPIDIVM.  CLXI 

est,  qnae  dubitatio  ipsis  Symmachi  verbis  supra  propositis  toUitur;  legationem  enim, 
quam  conrmemorat,  a.  402  incipiente  suscepit  (v.  p.  LXIU).  accedit,  quod  omnes  ad 
Helpidium  epistulae  ultimis  oratoris  annis  scriptae  sunt. 


78  occupato  iibi  auditione  causaj^m  verebar  obstrepere.  Helpidius  igitur  iudex  erat. 
cnm  praeterea  Symmachus  de  ruris  otio,  qnod  usque  in  hiemem  extenderat,  loquatur, 
hanc  epistulam  a.  396  adsigno,  quo  mense  Novembri  in  Campania  erat.    v.  p.  LXH. 

79  Helpidius  in  magistratu  aliquo  positus,  qui  praefecto  praetorio  subiectus  erat. 
ante  a.  401,  quo  proconsulatum  accepit. 

82.  83  familiares  Symmachi  ad  equos  curules  comparandos  in  Hispanias  missi, 
a.  399.     V.  adn.  330. 

85.  86  propter  summam  sententiarum  et  verborum  similitudinem  ^^^j  simul  cum 
IV  34  anno  395  exeunte  scriptae  esse  videntur. 

87.  91  Helpidius  iudex  provinciae,  a.  396  aut  401 — 402? 

92  Helpidius  ad  Symmachi  filium  scripsit;  qui  cum  a.  384  natus  sit,  haec  epi- 
stula  ultimis  oratoris  temporibus  adscribi  debet.     v.  p.  L. 

93  Symmachus  Formiis  versatur  Puteolos  et  Baias  mox  petiturus,  aestate  a.  396. 

V.  p.  Lxn. 

94.  95.  96  Symmachi  legatio  commemoratur  initio  a.  402  suscepta. 

97.  98  Formiis  post  mortem  Flaviani  autumno  a.  394  scriptae.     v.  p.  LX. 


VI  AD  NICOMACHOS  FILIOS. 

Nicomachi  libro  sexto  ideo  numero  plurali  praescribuntur ,  quia  litterae  eo  com- 
prehensae  partim  ad  Nicomachum  Flavianum,  partim  ad  uxorem  eius,  Symmachi 
filiam,  maiore  ex  parte  ad  utrumque  missae  sunt.  nuUa  autem  in  hoc  libro  epistula 
reperitur,  quae  cum  aliqua  probabilitate  ad  Flaviani  fratrem  minorem  referri  possit. 

Quae  de  Nicomachorum  fatis  indagari  possuut,  paene  omnia  de  Kossi  in  disquisi- 
tione,  quam  de  Flaviani  maioris  titulo  honorario  instituit,  sagacissime  enucleavit ;  pauca, 
quae  deerant,  in  vitis  Symmachi  consocerique  eius  ipsi  addidimus.  ne  igitur  repeti- 
tione  taedium  moveamus,  ea  tantum  persequemur,  quae  ad  tempora  litterarum  defi- 
nienda  pertinebunt. 

Inter  libri  sexti  epistulas  una  tantum  (72)  reperitur,  quam  ante  a.  394  scriptam 
esse  necesse  sit;  continuum  ergo  litterarum  commercium  inter  Symmachum  Flavianum- 
que  incepisse  non  videtur,  antequam  affinitatem  iungerent  (v.  p.  LH).  qua  re  per- 
specta  ad  generum  epistulae  aut  omnes  reliquae  aut  paeue  omnes  brevi  spatio  anno- 
rum  novem ,  quod  filiae  nuptiis  Symmachique  morti  interiacet  (a.  394 — 402) ,  inclu- 
duntur,  cui  ea  praeterea  tempora  eximenda  sunt,  quibus  socer  geuerque  una  fuerunt. 


829)   Cr.   110,  29  =  149,  20  quae  apud  U  ineuriotius  loquor. 

Q.   AVBBLITS  SrMMAOBVS. 


CLXII  CHRONOLOGIA  SYMMACHIANA. 

cam  igitur  locos,   in  quibns  Symmachus  illis  annis  moratas  sit,   iam  supra  p.  LXVI 
composuerim,  eadem  inquisitio  nunc  de  Flaviano  instituenda  est. 

Autumno  a.  394,  quo  tempore  nuntius  de  morte  Flaviani  maioris  allatus  est, 
Nicomachi  simul  cum  Symmacho  Formiis  versabantur;  Romam  reversum  paulo  post 
secuti  sunt,  ita  ut  breve  tantum  tempus  litteris  invicem  mittendis  relinqueretur.  au- 
tumno  igitur  aut  hiemi  a.  394  non  nisi  duae  epistulae  adsignari  possunt:  20  in  eo 
autem,  qmd  vos  discessus  noster  excruciaty  habitum  meae  mentis  agnosco;  sed  adhuc 
desideriis  mutuis  praestat  suadere  patientiam  quam  pamitendum  aliquid  per  inbecillilatem 
adfectionis  ordiri,  mox  cum  germanus  tuus  de  proximo ,  ut  ais ,  speratus  adfuerit ,  et 
felicem  vobis  et  necessarium  reditum  dividendae  inter  vos  communionis  causa  praestabit, 
initio  a.  396  hereditas  patris  iam  inter  Flavianum  fratremque  eius  divisa  erat®^^). 
de  Symmachi  itinere  Formiano  v.  p.  LX. 

1  postquam  in  urbe  angustiae  copiis  successerunt ,  laus  providentiae  Flaviani  re- 
fota  est  et  ad  conciliationem  famae  eius  publicum  testimonium  rediit.  Symmacbi 
igitur  gener,  cum  prior  frumenti  abundantia  providentiae  eius  accepta  ferretur,  paulo 
aute  praefectus  urbi  fuerat,  magistratumque  cum  aliquo  famae  detrimento  deposuerat, 
scilicet  quia  eum  a  tyranno  acceperat  et  Theodosio  in  imperium  restituto  honor  irritus 
factus  erat.  quando  praeterea  memoriae  Flaviani  maioris  restitutae  mentio  fit,  hanc 
epistulam  tempori,  quod  pugnam  ad  fluvium  Frigidum  proxime  sequebatur,  i.  e.  hiemi 
a.  394/5  adscripsi. 

Curis  familiae  herciscundae  maiorem  anni  395  partem  in  urbe  retenti,  Nicomachi 
autumno  demum  in  rus  Gampanum  secesserunt,  ubi  totam  hiemem  manserunt^^*). 
itaque  primae  litterae,  quas  Symmachus  hoc  anno  ad  eos  scripsit,  in  suburbano  illo 
datae  sunt,  in  quo  circa  mensem  Octobrem  versatus  est  (p.  LXIV) ;  sequuntur  duodecim 
ex  urbe  missae,  quae  a  mense  Novembri  a.  395  usque  ad  Martium  aut  Aprilem  a.  396 
procedunt. 

22  famis  in  urbe  grassantis  legationisque  ad  imperatorem  mittendae,  ut  auxilium 

eius  imploret,  mentio  fit,  quibus  de  rebus  v.  adn.  294.     epistula  in  suburbano  scripta 

est832). 

2  in  litteris  praecedentibus  [22)  de  lite  privata  sermo  erat,  quam  sub  adfinium 
nomine  —  Baiani  litoris  persultator  animavit  (159,  15);  haec  autem  epistula  de  succes- 
sionis  ambiguo  a  Marciana  Flaviani  sorore  commoto  loquitur.  cum  Nicomachorum  soror 
germana  nusquam  commemoretur  et  affines  quoque  fratrum  sororumque  vocabulis  a 
Symmacho  appellari  soleant,  hanc  litem  eandem  cum  superiore  puto;  quod  si  verum 
est,  hae  quoque  litterae  in  ultimos  anni  395  menses  cadunt. 

4.  55.  —  4  Symmachus  nuntium  de  aegritudine  filiae  graviore  accepit,  et  quia 
doloribus  manus  dexterae  impeditus  ipse  scribere  non  potest,  has  litteras  servo  dictat. 
55  heri  per  hominem  meum  scripsi  metu  percitus ,   postquam  de  valetudine  filiae  meae 


830)  1 56,  30  ted  acire  desidero ,    quae  poti$9imum  praedia  ad  iua  aancti  fratris  tui  pro  parte  pertineanty 
ne  per  ignorantiam  iurie  tui  corpora  apparitionia  error  adtrecttt, 

831)  158,  13;  159,  6. 

832)  159,  25  hinc  orta  certatio  (\n  senatu)  uaque  ad  nefarias  pugnaa  me  ahsente  proceeeit.  —  ted  di- 
rimendaa  partium  quaeationee  meo  dieuntur  detuUase  iudicio. 


VI  AD  NICOMACHOS  FILIOS.  CLXIII 

amara  cognitu  nuntiastis.  haec  ad  4  referenda  esse,  ex  eo  agnoscitur,  qnod  Sym- 
machns  non  mann  propria  sed  per  hominem  snnm  se  scripsisse  dicat.  annns  antem 
epistnlae  ntrinsqne  his  verbis  definitnr:  rerum  vero  praesentium  ntdlum  vobis  indicium 
facere  decreveramj  ne  in  aures  vestras  redirent^  quae  probabili  discessione  vitastis. 
sed  quia  civictss  amor  in  negotia  urbana  curam  vestram  reduxit,  quaedam  conlaJta  in 
titulos  breviter  percucurri.  fnemnt  qnippe  eo  tempore,  in  qnod  Symmachi  epistnlae  ad 
genemm  paene  omnes  incidnnt,  calamitates  nrbis  graviores  dnae,  fames  hiemis  a.  395/6 
et  ea,  qnae  bellnm  Gildonicnm  comitata  est,  hieme  a.  397/8.  posterior  antem  non  a 
Nicomachis  probabili  discessione  yitata  est ,  qnia  iam  vere  a.  397 ,  quo  tempore  ne 
metns  qnidem  inopiae  concipi  potnit,  Romam  reliqnerant.  cum  a.  395  nltimis  demum 
antnmni  diebns  in  Campaniam  profecti  snnt.  accedit,  quod  Symmachus  mense  De- 
cembri  a.  395  aut  lanuario  anni  sequentis  de  filia  morbnm  paulo  ante  perpessa  lo- 
qnitnr  ^^^) . 

65  tanta  remm  verbornmqne  similitudine  cnm  55  coninncta  est,  ut  brevi  tempore 
post  eam  scripta  esse  debeat. 

12.  14.  15.  18.  21.  26  omnes  de  fame  hiemis  a.  395/6  loqnuntur.  15  mense 
Decembri  a.  395  ant  lannario  a.  396  scripta  est,  12  lannario  a.  396,  26  paulo  post 
12,  14  mense  Martio  ant  Aprili  a.  396.     v.  adn.  271  et  297. 

41  de  Comazonte  in  Campaniam  profecto,  cnins  iam  epist.  12  mentionem  fecerat, 
sermo  est.     Symmachns  ipse  adventnm  snnm  poUicetnr. 

45  et  re  et  verbis  tam  arte  cnm  praecedenti  cohaeret  ^^*) ,  ut  utramqne  simul 
scriptam  esse  appareat.  data  est  antem  altera  41  ad  Flaviannm,  altera  45  ad  uxo- 
rem  eins,  Symmachi  filiam. 

Yere  iter  ingressus  Symmachus  Formiis  Nicomachos  invenit  et  reliqnam  anni  396 
partem  nna  cum  iis  consnmpsit^^^).  nam  reditnm  quoqne  eins  m.  Novembri  comitati 
esse  videntnr  et  otinm  mris  Praenestini  vere  a.  397  cum  eo  participati  sunt  ^^^) .  paulo 
post  Symmaclius  Tibnr  secessit  (81),  nnde  cum  ad  filiae  diem  natalem  reverti  vellet, 
imbribns  impeditns  est  (80).  itaqne  ipse  Romam,  filia  generqne  in  Campaniam  ^^^) 
profecti  snnt,  qna  ex  discessione  maxima  ex  omnibns,  qnae  supersunt,  epistnlaram 
series  initinm  cepit. 

70  panlo  post  reditnm  scripta  est;  173,  23  post  Tiburtem  quippe  secessionem  Romae 
otia  lenta  producimus. 


833)  157,  23  eeterum  filiam  meam  vexari  itinere  —  non  oportet^  qitoniam  post  incommodum  grave  vaU- 
tudo  eiiu  otio  et  quiete  refovenda  est. 

834)  165,  3  male  est  animo ,  post^am  filiam  meam  eonperi  consueto  dolore  vexari.  166,  6  postquam 
te  iaetatam  eonperi  dolore  consueto,  omnia  reliqtuirum  soUicitudinum  mearum  aensu»  evanuit.  quae  sollicitii- 
dines  illae  fnerint,  scilicet  filii  febris  Symmachiqne  ipsius  gravedo  capitis,  in  epistnla  priore  exponitur. 

835)  221,  20  prineipium  voluptatum  de  Formiano  tinu  nascitur,  —  adfuerunt  pignora  mea,  quo- 
rum  eupien»  nostra  urbe  proce$seram,  —  illorum  dehinc  arbitratu  legi  oram,  quae  Formias  et  Cumanum  litw* 
intcriacet,     nunc  mutuis  invitationibus  aut  in  Baulos  aut  in  Nieomachi  Oaurana  migramus. 

836)  186,  12  animum  meum  Campani  litoris  commemoratione  soUicUas ;  sed  nobi»  ^oque  in  Praenestino 
ntre  degentibu»  non  minus  suppetit  voluptatum.  —  adieceras  ad  inritamentum  profertioni»  nostrae,  filium  meum 
Flavianum  brevi  tecum  fktturum.     huius  ego  prae»entia  iam  diu  defruor. 

837)  adn.  836  et  154,  18  haud  seio,  an  morantibus  vobis  aliqua  invitatio  nos  potius  in  Campaniam 
possit  edueere. 

V* 


CLXIV  CHRONOLOGIA  SYMMACmANA. 

6.  8.  52.  53.  56.  59.  63.  —  52  senatus  adventnm  principis  petierat,  sed  cum  Me- 
diolanenses  resisterent  imperatoremque  apud  se  retinere  vellent,  legatione  iterata  pre- 
ces  repetendae  erant.  praefectus  urbi  Symmacho  amicus  negotium  dedit,  ut  Flavianus 
inter  legatos  eligeretur,  litterasque  ad  eum  missurus  erat,  quibus  ad  senatum  idibus 
luniis  ea  de  re  habendum  evocaretur.  63.  53  de  eadem  legatione  agitur.  Symmachus 
generum  ad  reditum  accelerandum  hortatur.  utraque  epistula  per  Maximum  in  Gam- 
paniam  perlata  est.  56  Flavianus  excusationis  causas  quaerit,  quod  socer  non  omnino 
improbare  videtur,  sed  nihilominus  alteram  praefecti  epistulam  suae  adiungit.  59  Ni- 
comachus  litteras,  quibus  causas  excusationis  exposuerat,  praefecto  urbi  reddendas  Sym- 
macho  commisit.  8  lite  aliqua  Flayiani  finita  vicarius  urbis  acta  negotii  editurus  est, 
quae  in  manus  generi  iam  venisse,  in  epistula  6  praesumitur.  eadem  de  reditu  eius 
a  Symmacho  frustra  sperato  agit,  quod  magna  cum  probabilitate  ad  praefecti  evoca- 
tionem  illam  a  Nicomacho  recusatam  referri  potest,  praesertim  cum  piam  causam  mo- 
rai-um  allegasse  dicatur.  inter  excusationes  enim,  quas  59  protulit,  primum  locnm 
obtinet  uxoris  conturbata  valetudo,  quae  spoliari  solacio  suo  non  possit,  et  filiae  Sym- 
machi  aegrae  in  epistula  8  quoque,  quam  cum  6  arte  cohaerere  vidimus,  mentio  fit. 
—  tempus  harum  epistularum  ea  re  certis  terminis  circumscribitur,  quod  orator  6  dicit, 
7nisisse  se  necessarias  litteras,  quibus  amici  de  tutoris  fraudibus  insti^uantur,  eiusmodi 
enim  litterae  ad  Felicem  quaestorem  sacri  palatii  datae  (V  52)  adhuc  supersunt,  qui 
magistratu  ab  aestate  anni  395  usque  ad  ultimos  menses  anni  397  aut  primos  a.  398 
functus  est  (v.  p.  CLIV).  et  quoniam  bello  Gildonico  adventus  Honorii  expectatus 
est ,  ut  consulatum  quartnm  in  urbe  iniret  ^  *^) ,  petitionem  illam  senatus ,  quade  Sym-  ' 
machus  loqnitur,  anno  397  adscribemus.  scriptae  autem  sunt  omnes  epistnlae,  quas 
h.  1.  composuimus,  partim  paulo  ante,  partim  paulo  post  idus  lunias.  v.  168,  1  hor- 
tor  igitur,  td  scripto  eius  evocatus  digneris  adcurrere  ante  senatum,  qui  idibus  luniis  ej'it. 

16.  19.  23.  28.  73.  75.  76.  77,  quibus  adiungendae  sunt  VII  73.  74  ad  omnes 
Symmachi  propinquos  in  Campania  una  morantes  datae  (v.  adn.  194) ,  morbum  ora- 
toris  spectant  iterque  Formianum,  quod  mense  lulio  a.  397  suscepit.  v.  p.  LXI  et 
LXVin.  —  73  Symmachus  renum  doloribus  laborat,  quod  ne  rumore  exaggeratum  ad 
Nicomachos  perveniat,  ipse  valetudinis  indicium  facit.  28.  16  intestinorum  dolores 
usque  ad  vitae  periculum  perpessus  est,  quorum  fama,  id  quod  Symmachus  (73)  provi- 
derat,  ad  generum  perlata  est.  Nicomachorum  adventus  expectatur,  qua  de  re  28 
scribit:  praecipue  autem  de  vfobis  impetratum  volo,  ne  inprovida  sollicitudine  recurratiSy 
16  autem :  interea  de  ordinando  reditu  facite  noverim,  quid  consilii  ceperitis,  fateor  enim 
molliore  me  esse  adfectione  post  discrimen  salutis  nec  ulterius  posse  suadere,  ut  desiderio 
meo  vestrum  otium  praeferatis^  id  quod  re  vera  verbis  supra  propositis  suaserat.  ita- 
que  haec  epistula  panlo  post  28  scripta  est.  19  adhuc  invalidus  sed  iam  convalescendi 
securus  scribit;  expectatio  reditus  Nicomachorum  tertium  commemomtur.  23  Decins 
ad  Flavianum  proficiscitur ,  quem  Symmachus  ipse  brevi  tempore  intermisso  secuturus 


838)  Claud.  de  VI  cons.  Hon.  361  Romam  Aiignstnm  hoc  modo  adloqnentem  inducit:  disaimulata  diu 
triates  m  amore  repulsaa  veaira  parenaj  AuguatCj  queror:  quonam  uaque  tenehit  praelatua  mea  vota  Ligua?  — 
nonne  aemel  apreviaae  aatia^  cum  reddita  bellia  Afriea  venturi  luait  ape  prineipia  urbem? 


VI  AD  NICOMACHOS  FILIOS.  CLXV 

e8t.  cum  illias  reditas  ex  Campania  aestate  a.  398  Romae  expectatns  sit^^®} ,  Sym- 
machi  profectionem  eandem  fnisse  crediderim,  qnam  post  aegritudinem  a.  397  in- 
gressns  est.  75  Symmachns  Fnndos  peryenit,  d.  28  Inlii  Formiis  se  fntnmm  esse 
sperat.  quod  se  iter  partivisse  ad  minuendum  laborem  dicit,  ad  vires  morbo  fractas 
referendum  est.  76  ego  ad  sanitatem  lento  adhuc  gradu  provehor^  atque  ideo  itineris 
uUeiioris  ambiguum  usque  ad  profectum  sanitatis  deliberatione  sequestro,  VII  73  Formias 
pervenit,  ubi  statim  pedis  dolore  correptus  est.  VII  74  primo  adventu,  ut  scripto  su- 
periore  signavimuSj  valetudo  nostra  perculsa  est.  —  nunc  status  melior  coepit  ad- 
versa  tenuare,     VI  77  quamvis  ultro  scripserim,  doloris  mei  adversa  tenuari. 

Cum  haec  ultima  epistula  sit,  quam  Symmachus  e  Formiano  ad  genemm  miserit, 
menses  fere  dnos,  qui  adventum  eius  sequebantur,  Flaviani  consuetndine  usus  esse 
videtur.  sed  postquam  mense  Octobri  Romam  reversus  est,  epistnlamm  commercium 
post  breve  hoc  intervallnm  statim  denno  incipit  et  usque  ad  ver  a.  398  non  inter- 
mmpitur. 

51  prioiHbus  litteris  conperistis,  quae  nunc  respondere  potuissem,  redisse  non  paenitet, 
nam  et  salutis  compotes  sumus  etc.  commemoratio  sanitatis  restitutae  eum  reditum  in- 
dicat,  qui  iter  Formianum  anni  397  secutus  est.  priores  illae  litterae,  qnomm  mentio 
fit,  periisse  yidentur;  neque  enim  ulla  epistula  in  libro  sexto  reperitur,  cnius  argn- 
mentum  verbis  modo  propositis  fespondeat. 

50  Sibidins  in  Campaniam  proficiscitnr,  de  cuius  reditu  agit  epist.  58.  nostram 
igitur  epistulam  aliquot  mensibns  ante  illam  scriptam  esse  pnto. 

7  de  evocatione  loquitur,  quam  Symmachus  ad  Honorii  consulatum  quartum  (a.  398) 
acceperat.     v.  p.  LXI. 

47  Symmachus  in  suburbano  agens  pedis  dolore  attemptatus  est.  v.  p.  LXIX. 
ramores  de  seditionibns  plebis  inopia  fmmenti,  quae  bellnm  Gildonicnm  praecessit, 
excitatis  per  Italiam  circumfemntur.     cf.  adn.  259. 

46  mihi  silentium  unanimitatis  vestrae  nequaquam  licuit  aemulari^  quod  ita  sollici- 
tudoj  quam  de  me  non  fmstra  geritis,  postulabat,  quae  cum  ad  Symmachi  valetudinem 
turbatam  referenda  esse  videantur,  epistulam  huic  fere  tempori  adsignant. 

54  mea  valetudo  caret  interim  doloribus  sed  indiget  firmitate  maxime  accedentibus 
curiSy  qua^  proxime  facta  a  senatu  auxit  oblatio.  de  oblatione  illa  facta  mense  Octobri 
aut  Novembri  a.  397.     v.  p.  LXIX. 

29  mihi  etiam  nunc  gressus  infirmus  est,  sed  si  optata  de  vobis  mutuus  seimo  per- 
tuleritj  protinus  coiyoris  mei  querella  sedabitur,  pedum  aegritudine  Symmachus  autumno 
a.  397  in  villa  Laurenti  vexatus  est.     v.  p.  LXIX. 

57  et  64  de  oblatione  loquuntur;  altera  scripta  est,  postquam  Lampadius  Floren- 
tmo  in  praefectura  urbana  successit,  id  est  post  d.  21  Dec.  a.  397.     v.  p.  CXLin. 

58  scripta  est  mense  Martio  a.  398  in  mre  Vaticano.  v.  p.  LXV.  dilectus  ad 
bellnm  Gildonicum  imperatus  commemoratur.     v.  p.  LXIX. 

61  Flavianus  Symmacho  suaserat,  ut  irae  plebis  cederet.     v.  p.  LXX. 

62  legati  Mediolanium  missi,  nt  senatomm  praediis  vacationem  dilectus  impetra- 


839)  VII  38.  40. 


CLXVI  CHBONOLOGIA  SYMMACHIANA. 

rent,  panlo  ante  Romam  reversi  erant.    Symmachus  modo  in  urbe  modo  in  Bnburbanis 
versatur.    v.  p.  LXX. 

66  scripta  in  praedio  Ostiensi.  Symmachns  seditione  plebis  ex  urbe  pulsus,  sed 
paulo  post  revocatus  est.    v.  p.  LXX. 

Gum  epistulam  62  scriberet,  adventum  generi  iam  sperabat^^^),  qui  mox  secutus 
esse  videtur;  interrumpitur  enim  litterarum  series  vere  a.  398  neque  denuo  incipit 
ante  autumnum  eiusdem  anni,  Flaviano  in  Gampaniam  reverso^^^).  nam  proximae 
epistulae  certis  temporum  notis  distinctae,  10.  30.  35.  36.  60,  de  evocationibus  Theo- 
dori  consulis  designati  loquuntur,  quibusde  videas  p.  LX  et  LXXI. 

Quasnam  litteras  Flavianus  brevi  tempore,  quo  festis  consularibus  Mediolanii  inter- 
fuit,  a  socero  acceperit,  dignosci  iam  non  potest,  sed  aliquas  ex  commendaticiis  tum 
potissimum  scriptas  esse  crediderim,  cum  in  aula  consuetudine  hominum  potentissimo- 
rum  utebatur.  nam  in  praefectura  urbis,  quam  initiis  anni  399  accepit,  anni  401 
deposuit^^^) ,  nullae  epistulae  Symmachi,  qui  tum  filii  praeturam  instruens  ipse  quo- 
que  Romae  agebat,  ad  eum  datae  esse  possunt  nisi  duobus  illis  aut  tribus  mensibus 
(Decembri  a.  399  usque  ad  Februarium  a.  400) ,  quos  ad  Stilichonis  consulatum  evo- 
catus  in  itinere  Mediolanensi  consumpsit.     v.  p.  LXII. 

Nicomachi  Romae  erant,  cum  Memmius  Symmachus  kalendis  lanuariis  a.  401 
fasces  praeturae  sumeret,  et  postquam  Flavianus  vires  longo  administrationis  labore 
exhaustas  otio  ruris  Gampani^^^)  refecit,  adventus  eius  ad  ludos  praetorios  rursus 
sperabatur  s**) .  quorum  tempus  eo  definitur,  quod  filium  praetura  urbana  functum 
esse  Symmachus  scribit  ^*^) ;  ludi  igitur  ab  eo  instruendi  ApoIIinares  erant,  qui  diebus 
5 — 13  lulii  celebrari  solebant  ^^®) .  itaque  omnes  libri  sexti  epistulae,  quae  apparatus 
praetorii  mentionem  faciunt  (33.  34.  38.  40.  42.  43) ,  incidunt  in  ver  aestatisque  ini- 
tium  a.  401. 

40  libi  in  dies  singulos,  clecus  nostrum^  domi  fot^isque  fama  florentior  est.     et  prae- 


840)  171,  2  8ola  nos  vestri  marerat  absentia ,  sed  si  in  conspeetum  nostrum  propere  veneritis,  nos  quo- 
que  reeursum  vestrum  in  Camparuam  eum  voluptate  comitabimus.  postea  propositum  mutavit,  neqne  enim 
a.  398  in  Gampania  fuit. 

841)  163,  22  interea  ad  Forminnum  Utus  iter  promovCy  ut  euim  ad  te  delatae  litterae  fuerirU,  Romam 
eitius  exeurrcu, 

842)  Flaviani  magistratum  ultra  flnes  temporis  soliti  extensum  fuisse,  dicit  Symmachus  191 ,  2  itUerea 
non  minore  abundo  laetitia,  quod  domini  et  filii  mei  Flaviani  prolixus  in  iudicando  labor  optata  qtUete 
mutatus  est;  brevius  igitur  ei  tempus  quam  annos  duos  attribuere  vix  licet.  cum  autem  Theodori  auspicia 
consnlaria  a.  399  Mediolanii  oelebraverit,  ante  mensem  Februarinm  eiusdem  anni  praefecturam  iniisse  non 
potest,  neque  post  d.  21  Apr.  a.  401  deposuisse,  quia  hoc  die  iam  in  Gampania  erat  (164,  23).  praefectug 
urbi  praescribitur  legibus  his:  d.  6  Inn.  a.  399  Cod.  Theod.  XIV  10,  3.  d.  24  lan.  a.  400  Cod.  Theod. 
XIII  5,  29.  d.  5  Mart.  a.  400  Cod.  Theod.  III  31.  d.  19  Aug.  a.  400  Cod.  Theod.  XI  30,  61.  d.  9  Nov. 
a.  400  Cod.  Theod.  XV  2,  9.  ad  decessorem  eius  Lampadium  nulla  lex ,  quae  quidem  ad  nos  pervenerit, 
data  est,  successor  Decius  primum  c>ommemoratur  in  constitutione  Cod.  Theod.  VII  13,  15  data  d.  6  Dec.  a.  402. 

843)  Nicomachos  tum  in  Campania  fuisse,  traditur  165,  12. 

844)  164,  5  mea  circa  praetorios  apparatus  cura  erebrescit.  quod  eo  scribo,  ut  intellegat  urhonimitas 
vestra  adminiculi  aui  socittatem  desiderari,  nec  sum  imperiosus  exactor,  ut  qui  scinm^  necessitates  meas  post 
vestrum  commodum  conloeandas^  sed  si  bene  aestimo,  sntisfacient  vobis  ad  refectiortem  praeserUis  mensis  indu- 
tiae.  165,  22  croeoditlos  theatrati  spectaculo  pubticatos  in  praeseniiam  vestram  servart  temptavimus.  —  duos 
etiam  nune  apirantes  in  vestrum  differemus  adverUum. 

845)  118,  27;  220,  22;  234,  21.  26. 

846)  Mommsen,  Romisches  Staatsrerht  //2  p.   226;  C.  I.   L.  I  p.   346. 


VI  AD  NICOMACHOS  FILIOS.  CLXVII 

seniium  quidem  rerum  nos  testes  sumus;  externa  iudicia  Caecilianus  adseruit,  a  quo 
singillatim  relata  enumerare  fastidium,  cum  in  summam  gloriae  tuae  cuncta  conveniant. 
quod  indicia,  quae  bomines  Romae  forisque  de  Flaviani  praefectnra  tulerint,  a  Sym- 
macho  referuntur,  prima  post  magistratum  depositum  tempora  indicat.  cum  autem 
ostentum  natali  urbis  factum  in  epistula  narretur,  paulo  post  d.  21  Apr.  a.  401  scripta 
esse  debet. 

42  Euscii  nupei*  litteras  sumpsi,  quibus  aurigas  nostros  et  aliquos  scaenicos  navi  m- 
positos  et  secundum  praeceptum  meum  missos  ad  Campaniam  nuntiavil.  haec  scripta  esse 
non  possunt  ante  initium  veris,  quo  tempore  navigatio  aperiebatur,  neque  tamen  multo 
post,  quia  Symmachus  aurigas  longe  ante  ludos  (165,  17)  Romam  venturos  esse  sperat. 

33  si  qua  adhuc  de  Sicilia  speramus,  incerta  sunt.  nam  cum  litterae  Euscii  nuntia- 
verintj  dudum  circi  et  scaenae  artifices  navigasse,  etiam  nunc  de  adventu  eorum  rumor 
in  operto  est.  —  dudum  illud  monstrat,  hanc  epistulam  aliquot  dies  post  praecedentem 
scriptam  esse. 

34  de  apparatu  ludorum  paene  ad  finem  perducto  loquitur. 

38  Nicomachos  ad  reditum  accelerandum  hortatur.    v.  adn.  844. 

43  adventus  eorum  proximus  expectatur. 

Nuptiis  Memmii  Symmachi  cum  Nicomacha  Galla  sub  anni  401  finem  celebratis 
patres  maritorum  interfuisse  consentaneum  est ,  et  fortasse  legationem  quoque  Sym- 
machi  a.  402  ineunte  gener  comitatus  est,  ita  ut  epistulis  mutuis  nullus  locus  relin- 
queretur.  litterae  enim,  quas  post  VI  43  ad  Nicomachos  scriptas  esse  necesse  sit,  in 
corpore  nostro  non  reperiuntur. 


1  hieme  a.  394/5.    v.  p.  CLXII. 

2  autumno  aut  hieme  a.  395.    v.  p.  CLXII. 

3  paene  omnes  ad  Flavianum  epistulae  scriptae  sunt  aut  anno  394  exeunte  aut  inter 
menses  Novembrem  a.  395  et  Aprilem  a.  396  aut  inter  aestatem  a.  397  et  ver  a.  398 
^nt  inter  autumnum  a.  398  et  initium  a.  399  aut  inter  mensem  Decembrem  a.  399 
^t  Februarium  a.  400  aut  vere  et  aestate  incipiente  a.  401. 

4  anno  395  exeunte.    v.  p.  CLXII. 

5  quaeso,  ut  viro  optimo  Severo  terminandae  apud  te  litis  auctor  esse  digneris.  Fla- 
"vianus  igitur  tum  magistratum  aliquem  gerebat,  quod  iis  temporibus,  quibus  pleraeque 
libri  sexti  epistulae  scriptae  sunt,  semel  tantum  factum  est  a.  399 — 401.  his  autem 
^nnis  Symmachus  semper  una  cum  genero  erat  excepta  peregrinatione  Mediolanensi 
Xnde  a  m.  Decembri  a.  399  usque  ad  Februarium  a.  400.  tum  ergo  hae  litterae  da- 
1;ae  sunt. 

6  mense  lunio  aut  lulio  a.  397.    v.  p.  CLXIV. 

7  anno  397  exeunte.     v.  p.  CLXV. 

8  paucis  diebus  ante  6  scripta.    v.  p.  CLXIV. 

9  et  11  brevi  se  tempore  secutae  sunt,  quia  in  utraque  de  lite  cum  Censorino 
decidenda  sermo  est.  Nicomachi  in  Campania  agunt,  Symmachus  in  rus  profecturus 
est ;  quae  nulli  tempori  nisi  aut  veri  a.  396  aut  aestati  a.  397  aut  veri  a.  398  conveniunt. 


1 


CLXVUI  CHRONOLOGIA  SYMMACHIANA. 

10  autunmo  a.  398.     v.  p.  CLXVL 

11  y.  ad  epist.  9. 

12  mense  lanuario  a.  396.    y.  adn.  297. 

13  y.  ad  epist.  3. 

14  mense  Martio  aut  Aprili  a.  396.    v.  adm  271. 

15  mense  Decembri  a.  395  aut  lanuario  a.  396.     v.  adn.  297. 

16  mense  lulio  a.  397.     v.  p.  CLXIV. 

17  commendaticiae  omnes  ei  potissimum  tempori  adscribendae  esse  videntur,  quo 
Flavianus  favorem  Augustum  recuperaverat ,  cuius  rei  documentum  publicum  evocatio 
erat  in  Theodori  consulatum  accepta.  v.  p.  LXXI.  haec  igitur  epistula  post  autum- 
num  a.  398  scripta  est.  cum  autem  Flavianus  eam  in  Campania  acceperit  (158,  7), 
nullum  ei  aliud  tempus  relinquitur  quam  ver  et  primi  aestatis  menses  a.  401. 

18  hieme  a.  395/6.    v.  p.  CLXm. 

19  mense  lulio  a.  397.    v.  p.  CLXIV. 

20  autumno  aut  hieme  a.  394.    v.  p.  CLXU. 

21  hieme  a.  305/6.     v.  p.  CLXHI. 

22  mense  Octobri  aut  Novembri  a.  395.     v.  p.  CLXII. 

23  mense  lulio  a.  397.    v.  p.  CLXIV. 

24  commendaticiae  post  autumnum  a.  398  scriptae.  v.  ad  epist.  17.  hoc  tem- 
pore  Symmachus  ter  tantum  a  genero  afuit,  hieme  a.  398/9  et  a.  399/400,  vere  et  ae- 
state  incipiente  a.  401. 

25  commendaticiae  in  Campaniam  missae^^^).  v.  ad  epist.  17.  accedit,  quod 
Zenodorum,  qui  corrector  Lucaniae  et  Brittiorum  in  provinciam  proficiscens  hanc  epi- 
stulam  secum  tulit,  magistratu  circa  a.  401  functum  esse,  ex  epist.  IX  3  constat. 

26  mense  lanuario  aut  Februario  a.  396.     v.  adn.  297. 

27  v.  ad  epist.  24. 

28  mense  lulio  a.  397.     v.  p.  CLXTV. 

29  mense  Octobri  aut  Novembri  a.  397.     v.  p.  CLXV. 

30  autumno  a.  398.    v.  p.  CLXVI. 

31  V.  ad  epist.  24. 

32  Symmachus  autumno^^^)  in  suburbano  agit;  a.  394  aut  395-  aut  397. 

33  vere  a.  401.     v.  p.  CLXVI. 

34  vere  aut  aestate  a.  401.    v.  p.  CLXVI. 
35.  36  autumno  a.  398.     v.  p.  CLXVI. 

37  Symmachus  in  urbe,  filia  eius,  ad  quam  haec  epistula  scripta  est,  ruri  agens, 
a.  394  exeunte  aut  inter  menses  Novembrem  a.  395  et  Aprilem  a.  396  aut  aestate 
a.  397  aut  hieme  a.  397/8  aut  vere  et  aestate  incipiente  a.  401. 

38  aestatis  initio  a.  401.     v.  p.  CLXVI. 

39  V.  ad  epist.  3. 


847)  160|  14  nam  cum  propere  Lucanos  et   Brittios  petat  honore  cogente,   nihilominut  in  contptctum 
tuum  flexo  itinere  gestit  exewrere. 

848)  162,  6  viUae  aututimo  commodae  hteunda  irutauratione  delector. 


VI  AD  NICOMAOHOS  FILIOS.  CLXIX 

40  paulo  post  d.  21  Apr.  a.  401.     v.  p.  CLXVI. 

41  mense  Martio  aut  Aprili  a.  396.     v.  p.  CLXIII. 

42  vere  a.  401.    v.  p.  CLXVI. 

43  aestate  a.  401.     v.  p.  CLXVI. 

44  V.  ad  epist.  3. 

45  mense  Martio  aat  Aprili  a.  396.     v.  p.  CLXIII. 

46.  47  mense  Octobri  aut  Novembri  a.  397.     v.  p.  CLXV. 

48  pro  munere  natalicio  gratias  agit.  Symmachi  diem  natalem  in  mensem  No- 
vembrem  inddisse,  ex  VI  2  agnoscitur;  eo  autem  mense  alio  atque  Nicomachi  loco 
versabatur  a.  394,  395,  397,  398. 

49  Nicomachi  mense  Martio  in  Campania  agunt,  a.  396  aut  398. 

50  autumno  a.  397?    v.  p.  CLXV. 

51  mense  Octobri  a.  397.     v.  p.  CLXV. 

52  paulo  ante  idus  lunias  a.  397.    v.  p.  CLXIV. 

53  mense  lunio  a.  397.     v.  p.  CLXIV. 

54  mense  Octobri  aut  Novembri  a.  397.    v.  p.  CLXV. 

55  anno  395  exeunte.     v.  p.  CLXn. 

56  mense  lunio  a.  397.    v.  p.  CLXIV. 

57  anno  397  exeunte.    v.  p.  CLXV. 

58  mense  Martio  a.  398.    v.  p.  CLXV. 

59  mense  lunio  aut  lulio  a.  397.    v.  p.  CLXIV. 

60  in  villa  Arabiana  data,  anno  398  exeunte.     v.  p.  LX. 
61.  62  vere  a.  398.     v.  p.  CLXV. 

63  mense  lunio  a.  397.    v.  p.  CLXTV. 

64  non  multo  post  d.  21  Dec.  a.  397.     v.  p.  CLXV. 

65  anno  395  exeunte.    v.  p.  CLXIII. 

66  vere  a.  398.    v.  p.  CLXVI. 

67  V.  ad  epist.  48. 
68.  69  V.  ad  epist.  3. 

70  vere  aut  aestatis  initio  a.  397.     v.  p.  CLXIII. 

71  scripta  esse  videtur,  cum  Symmachus  et  Flavianus  alter  in  vicinia  alterius  in 
Campania  agerent,  a.  396  aut  397. 

72  data  autumno  a.  383  simul  cum  II  52,  ubi  vide. 

73  mense  lulio  a.  397.    v.  p.  CLXIV. 

74  consilium  tamen,  quod  Iransuctioni  vestrae  possemus  adhibere,  cnmulatius  ecc  alio 
purenle  capietis.  si  haec  de  Flaviano  maiore  interpretemur,  epistula  ante  mortem  eius 
(Sept.  a.  394)  scripta  erit. 

75 — 77  mense  lulio  exeunte  a.  397.     v.  p.  CLXIV. 

78  Sjrmmachus  ruri  agens,  Nicomachi  in  suburbano  aliquo;  vere  a.  397?  v.  p. 
CLXm. 

79  V.  ad  epist.  3. 

80.  81  vere  a.  397.    v.  p.  CLXm. 


Q.  ATmsuTi  Stmmaoutb.  W 


CLXX  CHEONOLOGIA  SYMMACHIANA. 


Vn  1-14  AD  8YMMACHVM  FILIVM. 

1  Quo  tempore  Symmachas  iter  ingressas  est,  at  Stilichonis  consulatai  kalendis 
lanuariis  a.  400  Mediolanii  interesset,  filiam  eodem  die  se  ipso  absente  praeturae 
fasces  sampturam  esse  credidit  ^^^^) .  cum  autem  banc  epistulam  scribebat,  nuntium 
acceperat^  Memmii  magistratum  in  annum  401  dilatum  esse.  data  est  igitur  aut  in 
itinere  aut  paulo  postquam  Mediolanium  venit,  ultimis  anni  399  diebus.  has  litteras 
primas  esse,  quas  ad  filium  misit,  initium  earum  prodit:  sume  alacer  paterni  sermonis 
auspicium.  omnes  ergo  reliquae,  ut  ordine,  ita  tempore  quoque  post  hanc  epistulam 
collocandae  sunt. 

2  Vbi  primum  scribendi  mihi  ad  vos  copiam  familiaris  ingessit  occasiOj  non  distuli 
desiderium  tui  scriptione  testari.  ergo  haec  quoque  epistula  prima  est,  quam  Sym- 
machus  ex  itinere  aliquo,  a  praecedenti  videlicet  diverso,  ad  fiUum  misit.  cum  antem 
annos  400 — 401  in  praetura  eius  partim  praeparanda  partim  celebranda  una  cum  eo 
consumpserit,  profectionem  hanc  alteram  ad  legationem  initio  a.  402  susceptam  refero. 
V.  p.  LXin. 

3.  5.  6.  9 — 12  in  peregrinatione  aut  hiemis  399/400  aut  anni  402  scriptae  sunt. 

4.  7.  8  de  Stilichonis  ludis  consularibus  loquuntur,  a.  400.     v.  ad  epist.  1. 
13.  14  legationem  Symmachi  describunt,  a.  402  ineunte.     v.  ad  epist.  2. 


Vn  15-25  AD  ATTALVM. 

Priscus  Attalus  s^^)  ex  provinciis  imperii  Asiaticis  originem  duxit^^^).  patrem  eins 
Ampelium  fuisse  crediderim  et  propter  filium  avo  cognominem  ^^^j  et  praenominis  P. 
causa  in  inscriptione  Calamensi  Ampelio  tributi  ^^^) ,  quod  illo  saeculo  aptius  Priscus 
quam  Publius  legi  potest^^).  accedit  quod  is,  cuius  filium  Attalum  puto,  Antiochenus 
erat^^^)  et  quod  Symmachus  iura  heredum  eius  tanto  cum  ardore  defendit®^®) ,   ut  in- 


849)  Vin  21 ;  cf.  p.  LXXII. 

850)  Eckhel,  Doctrina  nummonim  veteram  YIII  p.  180;  Cohen,  Description  hiatorique  des  monnaiea  frap- 
pies  80U8  Vempire  Bomain  VI  p.  497  i  Froehner,  Les  M6daiUons  de  Vempire  Bomain  p,  344, 

851)  Philost.  XII  3  *I(uv  ^h  xh  Y^vo;,  ^EXXtjv  hk  r^v  565av. 

852)  Zosim.  VI  12  t^v  hk  "AvzaKos  TaTc  itcCvtcdv  5<j;eaiv  15u6ttjv  dniheii^ ,  xaTao^ojv  Ttap'  ^auTtp  jAcrd 
ToO  icaiSoc  ^AfATceXtou. 

853)  C.  I.  L.  VIII  5337  D(omino)  n(o8tro)  Fl{avio)  Valentiniano  pio  feUd  Aug(%uio)  vietori  semper^  pro- 
conB(utatu)  P.  Ampeli  c(lariMimi)  v{iri)  Q.  Ba$iliuB  Flaccianus,  ft(amen)  p(er)p(etuu8)^  augur^  cur(ator)  rei  p(w- 
blicae)f  cum  devotissimo  ordine  posuit  et  d(e)d(icavit), 

854)  Cf.  F,  pro  Furiu8  In  titulo,  quem  in  adnotatione  630  descripsi;  P.  pro  Pontim  C.  I.  L.  VUI  221 ; 
P.  pro  Pe8cenniu8  C.  I.  L.  VIII  870;  /.  pro  lulia  C.  I.  L.  VIII  1730;  ne  Publiu8  legamus,  ea  quoque  lex 
yetat,  quod  ubi  duo  tantum  nomina  ponuntur,  saeculo  quarto  praenomen  omitti  solet. 

855)  Amm.  XLXVm  4,  3  po8t  kunc  (scil.  Olybrium)  urhem  rexit  Ampeliu8  j  eupidu8  ip8e  quoque  volup- 
tatum ,  Antioehiae  genitu8 ,  ex  magi8tro  officiorum  ad  proconsulatum  geminum ,  indeque  multo  postea  ad  prae- 
fecturae  eulmen  evecttUj  laetu8  aUa  et  ad  populi  favorem  adipiseendum  apti88imu8j  non  numquam  tamen  rigidue 
atque  utinam  tn  propoaito  per8everan8,     cf.  XX VIII  1,  22. 

856)  V  54.  66. 


VII  15—25  AD  ATTALVM.  CLXXI 

tima  com  iis  familiaritate  coninnctnm  fnisse  appareat.  Ampelins  snmma  litteramm 
gloria  floruit  maximeque  in  genere  epistolari  clarus  habebatar  ^^^) .  cnm  filins  eins 
fidem  gentilinm  professus  sit^^^j,  de  ipso  quoque  idem  statuendum  erit,  et  certe  cum 
religionis  antiquae  snmmis  in  Oriente  defensoribus  amicitiam  colebat,  a  Libanio  cive 
suo  epistulas  accepit  ®*^) ,  a  Himerio  declamatio  ei  inscripta  est  «eoj .  in  pnmo ,  quem 
gessit,  magistratu  Cappadociae  cum  honore  praesidis  praefuisse  videtur^^^) ,  postea 
magister  officiorum*  et  bis  proconsul  factus  est  ^*^) ,  primum  fortasse  Asiae  ^^^) ,  iterum 
Africae^*^),  quo  in  magistratu  commemoratur  d.  13  Mai.  a.  364862),  Olybrio  successit 
in  praefectura  urbana  inter  d.  21  Aug.  a.  370  et  kal.  lan.  a.  371 ,  honoremque  de- 
posuit  inter  d.  5  lul.  et  22  Aug.  a.  372863J,  ^.  397  iam  mortuus  erat,  quippe  qui  a 
Symmacho  in  epistulis  V  54.  66  eo  anno  aut  praecedenti  scriptis  tnlustrts  memoriae 
vir  appellaretur. 

Attalus  a  patre  Privatum  praeceptorem  liberalium  doctrinarum  accepit,  qui  cum 
Romanus  esset  ®^) ,  in  urbe  si  non  natus  ^^*) ,  saltem  educatus  est.  honorem  specta- 
bilem  iam  ante  Flaviani  maioris  mortem  (a.  394)  gesserat^^^);  initio  anni  398  legatus 
ad  Honorium  missus  est,  ut  praediis  senatorum  vacationem  dilectus  impetraret  (v. 
adn.  318).  eodem  munere  post  primam  urbis  obsidionem  a.  409  functus  imperatori 
quidem  persuadere  non  potuit,  ut  pacem  cum  Alaricho  componeret,  sed  nihilominus 
comes  sacrarum  largitionum »«')  et  anno  eodem  priaefectus  urbi  factus  est  ^®») .    quoniam 


857)  Apoll.  Sidon.  carm.  I  299  sed  ne  tu  miM  conparare  tempteaf  quos  muUo  minor  ipse  plus  adoro, 
PauUmtm  AmpeUumque  Symmachumque. 

858)  Sozom.  IX  9  ot  jxev  yg^P  TCXjjLTQpdfxeNOi  r^;  'ArcdXou  irpoaip^oeoK  xai  rJjc  rpor^pac  d-^orffi^,  elc  t6 
ffpocpavec  iXX7)v(oeiv  oOriv  tj^ouvTo  xal  touc  icaTplouc  diro5i5<5vai  vaouc  xi^  ^opTdc  xai  ^«(ac.     cf.  adn.  851. 

859)  Liban.  epist.  208.     cf.  318. 

860)  Phot.  cod.  165  p.  108  B  3  Bekk.  ircCXiv  eU  'AjxiriXiov  t6v  dvftuiratov.  declamationes  Himerii, 
quae  proconsalibos  inscriptae  sunt,  aut  dvftuirdkouc  nuUa  provinciae  mentione  adiecta  nominaut,  aut  ds^Mizd- 
Touc  T^C  'EXXdSoc;  exempU  gratia:  elc  tov  dvOuTrarov  BaoiXeiov  xa\  iraXiv  elc  t6v  aiT6v  BaolXeiov,  eic  Tip- 
jAOY^v  Te  t6v  r?jc  'EXXdlSoc  dvftuiraTov,  xdl  eic  nXoxtav6v  t6v  dv^iraTov,  irdXiv  elc  'Apiir^Xiov  tov  dvOuiraTOv, 
xa\  eic  t6v  dv86iraTov  t^c  'EXXdSoc  IlpatTexoTaTov  xal  touc  ^TaCpouc.  cum  igitur  provincia  Asia  numquam 
nominetur,  omnes  eos,  qui  dvO^TraTOt  nude  dicuntur,  ad  eam  retulerim. 

861)  Liban.  epist.  208  ad  Ampelium :  (^^eic  Te  £7rtXeXfio&ai  r?)c  cptXTOTTjc  oot  Kainra$ox(ac. 

862)  Cod.  Theod.  XHl  5,  10. 

863)  Die  Reihe  der  Stadtprdfeeten  bei  Ammianu$  MarcelUnus.  Herm.  XVIII  p.  290.  300.  praefectus 
urbl  commemoratur  kal.  lan.  a.  371  Cod.  Theod.  XV  10,  1.  d.  17  Mai.  a.  371  Cod.  Theod.  XVI  2,  21. 
d.  29  lul.  a.  371  Cod.  Theod.  II  4,  3.  d.  16  Aug.  a.  371  Cod.  Theod.  IV  6,  4.  d.  6  Dec.  a.  371  Cod. 
Theod.  IX  16,  10.  d.  11  Dec.  a.  371  Cod.  Theod.  VIII  5,  32.  d.  2  Mart.  a.  372  Cod.  Theod.  XVI  5,  3. 
d.  5  lul.  a.  372  Cod.  Theod.  VI  7,  1  -+-  9,  1  +  11,  1  -+-  14,  1  +  22,  4.  sine  die  Cod.  lust.  I  28,  2. 
Haenel,  corp.  leg.  p.  224. 

864)  Phot.  cod.  165  p.  108  A  28  elc  OptpdTov  'Pcupiaiov  TraiSeuovTa  t6v  iraiSa  'ApLireXlou  tou  dvOu- 
irdrou.  fragmenta  huius  orationis  publici  iuris  fecit  Wernsdorf,  Himerii  sophistae  quae  reperiri  potuerunt. 
Gottingae  1790  p.  856. 

865)  Fortasse  in  provincia  Asia  patre  proconsule  natus  est;  ita  enim  PhUostorgium  inteUegendum  esse 
pnto,  qui  eum    Ia>va  t6  y^oc  dicit.     v.  adn.  851. 

866)  67,  7. 

867)  Zosim.  V  44  dir^piirovTO  irapd  rfjc  Ycpouolac  elc  t9)v  'Pdpewav  7rp£opeic  KaixtXtav6c  *ai  *ATTaXoc 
xal  Ma(ip>iav^c>  ot  irdvra  diro5up<ifievot  Td  oufjt^vTa  TJ  'P«6pi.TQ  xai  t6  irXij^oc  twv  diroXcoXfSTojv  dxTpaYtpSi^- 
oavTec  "Jjvuoav  irXiov  ouSev  '0Xufi.7rtou  ouvTapdooovToC  irdvra  xai  toic  xaXtuc  ^x^iv  Soxouotv  ^pLiro6u>v  Yi^^ofx^ou. 
Ta^TTQ  Toi  Touc  iTp^oPetc  ^doac  dirpdxTOuc  i<f  oTc  IXTjXuOaot,  irapeX6oac  Be66a>pov  r^c  t&v  uirdp^ojv  dp^TJc 
Kat%tXiav<p  Ta^TTjv  7rapl5a)xev,  'ArcaXov  hk  irpoeoTdvai  t6»v  ^oaup&v  fcafev. 

868)  Zosim.  V  46;  VI  7;  Olympiod.  ap.  Phot.  c.  80  p.  57  A  9;  Sozom.  IX  8;  Philost.  XUl  3; 
Chron.  pasch.  ad  a.  411. 


w* 


CLXXn  CHRONOLOGIA  SYMMACHIANA. 

aQtem  hoc  in  magistratu  positnB  Alaricho  iubente  a  senata  imperator  electas  est,  re- 
liqaa  eias  fata  iam  non  ad  prosopographiam  Symmachianam  sed  ad  historiam  Roma- 
nam  pertinent. 


4 

15  Attalas  in  villam  Laarentem  invitatar,  abi  Symmachas  altimis  a.  394  men- 
sibus  et  aatamno  a.  397  egit.  v.  p.  LXU.  cum  autem  epistulae  verba  eam  hilari- 
tatem  prodant,  quae  post  Flaviani  maioris  mortem  consobrinum  et  amicum  parum  de- 
cuerit,  annum  posteriorem  praeferendum  esse  puto.  accedit,  quod  Attali  villa  Tiburs 
iam  commemoratur,  quam  proxime  in  ius  eius  venisse,  epist.  20  yere  a.  397  scripta 
tradit. 

18  Symmachus  valetudine  restituta^^^)  Formiis  Romam  et  rursus  in  suburbanum 
aliquod  profectus  est  (v.  adn.  273) ;  de  Attali  rure  Tiburte  sermo  est.  mense  Octobri 
a.  397.     V.  p.  LXI. 

19  ruris  Tiburtis  mentionem  facit,  post  a.  396.     y.  ad  epist.  15. 

20  Tibure  data  vere  a.  397.     v.  p.  LXV. 

21  respondet  epistulae  Attali,  quam  mense  Martio  a.  398,  cum  legatns  Medio- 
lanium  missus  esset,  Symmacho  in  Vaticano  agenti  ex  itinere  miserat.  v.  p.  LXV 
et  adn.  318. 

22  Attali  reditus  expectatur,  id  quod  fortasse  ad  eandem  peregrinationem  refe- 
rendum  est. 

24  Neapoli  data  mense  Octobri  a.  396.     v.  p.  LXII. 


Vn  26-29  AD  MACEDONIVM. 

Symmachi  temporibus  in  partibus  Occidentis  Macedonii  reperiuntur  tres.     primus 
a.  381    comes   sacrarum   largitionum  ^'o)    et   paulo   post  magister  officiorum   erat^'*). 

0 

Gratiano  interfecto,  a^ud  qnem  summa  potentia  usus  esse  videtur,  capitis  accusatus 
ad  ecclesiam  confugit,  sed  cum  aditum  non  reperiret  ^^^) ,  captus  et  a.  384  aut  385 
ad  Symmachnm  praefectum  urbi  missus  est,  ut  in  foro  senatorum  proprio  causam 
diceret^^^).  quo  iudicio  condemnatus  poenam  maiestatis  snbiisse  videtur.  Macedonius 
alter  a.  410  comitlvam  rerum  privatarum  gessit^^^),   tertius,  Augustini  amicus,   circa 


869)  182,   1  ulrttm  erdtra  vetiatio  eampi  cnU  maris  valetudinem  meam  iuverit.  \ 

870)  Cod.  Theod.  XI  30,  39  proposita  d.  18  Mart.  a.  381. 

871)  Sulpic.  Sev.  chron.  H  48,  5;    49,  3;    Paulin.  vit.  Ambros.  37.     cf.  Symm.  p.  314,  22;  315,  1.  . 

872)  Paulin.  1.  1.     temporibua  vtro  Oratiani  —  eum  ad  praetorium  Maeedonii  iune  magittri  offlciorum  \ 
pro  quodam  inUreedendum  perrexisiet  atque  ex  praeeepto  mpradieti  viri  foru  inveniiset  elausaa  nee  eopiam  in- 

grediendi  adepUu  eseet,    ait:    ^et  tu  quidem  venies  ad  ecele$iam  nec  elauais  ianuis  invenies^    qua  ifkgrediaris', 

quod  faetum  est.    mortuo  enim  Cfratiano  eonfugiena  MacedovUus  ad  eeelesiam  patentibus  ianuis  aditum  reperire  i 

non  poierai. 

873)  Relat.  36. 

874)  Cod.  Tbeod.  VII  13,  20  daU  d.  8  Febr.  a.  410. 


Vll  26—29  AD  MACEDONIVM.  CLXXIII 

a.  414  yicariam  per  Africam  praefectnram  ®'*) .     accedont  in  Oriente  MacedoniuB  vel 
potiuB  Macedonii  Antiocheni,  de  qnibas  multuB  in  Libanii  epistolis  senno  est^^^). 

Is,  ad  qnem  Symmachns  scripsit,  a  magistro  oflQciorum  diversns  est;  nam  epi- 
stalae  26  et  27  a.  397  datae  sunt,  hic  autem  iam  a.  384  aut  385  poena  capitali 
periisse  videtur.  de  reliquis  iudicium  certum  ferri  non  potest,  sed  neque  comitem 
rerum  privatarum  neque  vicarium  Africae  eundem  cum  Symmachi  amico  putaverim. 
is  enim,  cnm  ab  Attalo  pietatem  et  obsequium  exigere  posset^^^),  aut  patruus  aut 
ayunculus  aut  socer  eius  erat,  quis  autem  credat,  iisdem  annis,  quibus  ille  purpuram 
iterum  tertiumque  resumpsit,  necessitudines  eius  summis  magistratibus  ab  imperatore 
legitimo  exomatos  fuisse?  restant  igitur  Macedonii  orientales,  quorum  unum  Romam 
migrasse  Attalique  cognatione  usum  esse,  eo  probabilius  est,  quia  pater  quoque  eius, 
si  suspicio  nostra  de  Ampelio  vera  est,  ex  Libanii  patria  originem  traxerat. 


26.  27  Macedonius  simul  cum  Attalo  Tibure  Romam  reyersns  est  et  a  Symmacho 
epistula  priore  Laurentum  inyitatur.  cum  ipse  se  excusayerit,  litterae  alterae  ab  eo 
petunt,  ut  saltem  Attalum  proficisci  permittat.  haec  simul  cum  epist.  VU  15  scripta 
esse,  yel  primo  obtutu  patet. 

28  febris  Symmachi  autumnum  a.  396  indicare  yidetur.     y.  adn.  302. 


Vn  30-34  AD  ATTICVM. 

Nonius  Atticus  Maximus®'^)  fidei  christianae  addictus  erat^'^).    a.  384  praefectu- 
ram  praetorio  per  Italiam  gessit*^®),  a.  397  consul  factus  est. 


30  Symmachus  ad  Attici  consulatum  eyocatus  adyentum  sunm  promittit,  ultimis 
a.  396  mensibus. 

32  Symmachi  filius  aeger,  ipse  febri  attemptatus  itinere  lento  Romam  repetit. 
mense  Noyembri  a.  396.     y.  p.  LXVin. 


875)  Aagustin.  epist.  152.   153.  155. 

876)  Liban.  epist.  20.  82.  83.  120.  586.  699.  791.  792.  793.  991.  992.  1134.  1261.  1378.  1420.  1506. 

877)  184,  19  posset  hoc  esse  credibiUj  si  filium  meum  Attalum  ad  nos  venire  patereris.  in  tuo  enim 
iure  estf  tuis  monitis  adquieseit;  quod  quidem  fieri  oportere  eonsentio,  sed  non  entenus 
poniifieium  tuum  in  nostra  damna  protendas!  si  Macedonins  Attali  pater  foisset,  Symmachas  profecto  scrip- 
aisset:  filium  nostrum  non  fiUum  meum, 

878)  De  nomlnibus  eins  y.  de  Rossi,  Inscr.  ohrist.  urb.  Rom.  I  p.  198. 

879)  De  Rossi  1.  1. 

880)  Cod.  Theod.  XIII  1,  12  data  d.   13  Mart.  a.  384. 


CLXXrV  CHRONOLOGIA  STMMACHIANA. 


Vn  35-41  AD  DECIVM. 

Decium,  Albini  filium^^*),  praefectum  urbi  a.  402,  nullum  alium  esse  quam  Cae- 
cinam  Decium  Albinum,  qui  in  eodem  magistratu  positus  Arcadio  Augusto  statuam  io 
monte  Aventino  dedicavit  ^^^) ,  iamdudum  cum  ex  nomine  patri  et  filio  communi  tum 
ex  tempore  praefecturae  intellectum  est.  gens,  ex  qua  originem  duxit,  facile  nobi- 
lissima  sui  temporis  erat,  siquidem  non  solum  Clodium  Albinum,  qui  cum  Severo  de 
imperio  certaverat ,  inter  maiores  suos  numerabat  ^®^) ,  quod  fortasse  non  meliore  iure 
fecit,  quam  quo  Scipiones  saeculi  quarti  Afncanis  atavis  gloriabantur,  sed  etiam  cum 
Constantino  magno  affinitate,  cum  luliano  Augusto  cognatione  coniuncta  erat.  haud 
difficile  ergo  perspicitur,  cur  Yalentinianus  Lollianum,  qui  ex  hac  familia  ortus  erat, 
ob  levem  maleficii  suspicionem  occidi  iusserit  et  fratrem  eius  Caecinam  Albinum, 
Decii  nostri  patrem,  numquam  ultra  consularis  dignitatem  promoverit.  sed  haec  me- 
lius  intellegentur,  si  prius  Albinorum  stemma  illustrayerimus,  quo  in  componendo  una 
potissimum  re  adiuti  sumus. 

Qui  ex  sola  nominum  ratione  origines  hominum  saeculi  quarti  se  assecuturos 
esse  sperant,  plerumque  in  errores  apertissimos  inducuntur,  cum  non  tantum  ex  genere 
matemo  filii  nuncupati  sint  et  ita  quidem.  ut  etiam  avunculorum  matris  interdum  ratio 
haberetur  ^^^) ,  sed  ad  patrum  libidinem  nonnumquam  nomina  sint  excogitata.  exempli 
gratia  Ausonius,  postquam  filium  natu  maximum  a  se  ipso  appellavit,  alterum  Hesperium 
dixit,  cuius  nominis  in  tota  familia  eius,  quae  ex  parentalibus  notissima  est,  nec  vola 
nec  vestigium  apparet.  utrumque  videlicet  filium  patris  memoriam  illustrem  etiam 
nominibus  retinere  voluit,  et  quoniam  Yergilius  adiectivis  Ausonius  et  Hesperius  pro- 
miscue  usus  erat,  minori  cognomen  synonymum  suo  imposuit^^^).  sed  haec  licentia  virum 
loco  humili  ortum  prodit:  qui  genere  gloriari  poterant,  nominibus  quoque  hereditariis 
gaudebant  neque  facile  aliis  utebantur,  nisi  quae  aut  patemae  ant  matemae  nobili- 
tatis  indicio  essent.  praeterea  certae  quaedam  leges  in  singulis  familiis  deprehen- 
duntur,  ut  in  gente  oratoris  nostri  filii  natu  maximi  semper  nomen  Symmachi 
gerebant  et  omnes  Sexti  Petronii  Probi  maiores  et  filii  aut  cognomine  Probo  aut  ab 
eo  derivatis  Probino  et  Probiano  nuncupati  sunt»^^).  in  Caeioniomm  autem  familia 
is  mos  observatus  est,  ut  patres  filiis,  quos  primos  suscepissent,  ultimum  semper  avi 
nomen  imponerent,  qua  ratione  Volusiani  et  Albini  per  singulas  aetates  altemabant. 


8S1)  Maorob.  sat.  1  2,  3  hoc  umim,  Deci,  nobis  —  ut  et  ipse,  quantum  tua  sinit  adulescerUia,  videre 
et  ex  patre  Albino  audire  potuisti  —  in  omni  vitae  eursu  optimum  vittum  ett  etc. 

882)  C.  I.  L.  VI  1192  D(omino)  n(o9tro)  Fl{avio)  Areadio  pio  felici  victori  ac  triumfatori  semper  Augusto 
Caeeina  Decius  Albinus  v(ir)  c{Uiri8simu»),  praefectus  urbi  vice  saera  iudicans,  devotus  numiru  maiestatique  eius, 

883)  Capit.  vU.  Albini  4,  I  originem  a  Romanis  familiis  trahens^  Postumiorum  scilicet  et  Alhinorum  et 
CeiofUorum.  quae  familia  hodie  quoque,  Constantine  maxime,  nobilissima  est  et  per  te  aueta  et  augenda,  quae 
per  Oallienum  et  Oordianos  plurhnum  erevit. 

884)  Filius  Pomponii  Max.imi  et  luliae  Dryadiae  nomen  accepit  a  Magno  Arborio  matris  ayunculo;  v. 
p.  LXXVI. 

885)  Cf.   Dryadiam  flliam  Arborii,   Idaliam  (lliam  Veneriae,  Melanfam  neptem  Maurae;  p.  LXXVI. 

886)  Quod  unus  e  Probi  flliis  Olybrins  avi  materni  nomen  geasit,  causam  aliquam  pecnliarem  habuisae 
yidetur.  fortasse  maior  Olybrius  fllium  morte  immatura  amiserat  et  aetemitati  nomini»  sni  hoc  modo  per 
nepotem  r^nsulere  voluit.     v.  p.  XCVI. 


VII  35—41  AD  DECIVM. 


CLXXV 


55  5! 
o  o 

5  B 

9   9 
S>    8> 

o  o 

22 
5  5 

•—  O 

^« 

B  g 

v  o 

—  3 
S.  9 

•3 

i^ 

5 
o 

S 

o 

?  5 


•< 
0 


5 


3-g 
0  o 


H 

3 
8 


GB 

«D 

0 
CP 


co 

8 

B 

M» 

0 
9 

? 

0 


H 


»^     < 


t?=j 


5 

o 


I 


E 


l 


fc 

0 
00 


09^ 
vi  0 

0» 


•1   wj 
S0 

'v     Ot 

r  8. 

»S 
•   M. 

00  S 


•^    ' 


CLXXVI  CnRONOLOGIA  SYMMACHIANA. 

I  Rufii  Volasiani  duo,  fratres  fortasse  patraeles,  confandi  solent,  praesertim  cam 
more  illias  saecali  (v.  adn.  138]  eodem  tempore  in  magistratibas  positi  fuerint.  ad 
priorem  ex  eis  pleno  nomine  C.  Caeionium  Rufinm  Volusianum  nuncnpatum  referendae 
sunt  inscriptiones  qnattuor,  quas  ordine  cbronologieo  dispositas  subiecimus: 

1)  C.  I.  L.  X  1655  Pnteolis.  Fortisstmo  et  piissimo  principi  suo  M,  Aurelio  Ca- 
rino  Rufius  Volusianus  v{ir)  c(larissimus) ,  eorum  iudicio  beatissimus ,  Uerum  carrector, 
Carinus  imperium  obtinuit  a.  283 — 284.  quod  Volusianus  iterum  corrector  dicitur, 
munus  tum  annnnm  fuisse  indieat. 

2)  C.  I.  L.  VI  1140  Romae  in  foro  Traiano.  D(omino)  n(ostro)  restitutori  humani 
generiSj  propagalori  imperii  dicionisq(ue)  Romaiuie^  fundatori  eliam  securitatis  aetemae, 
Fl{avio)  Val{erio)  Constantino  felici  maximo  pio  semper  AugustOy  filio  divi  Constanti  sem" 
per  et  ubique  venerabilis ,  C.  Caeionius  Rufius  Volusianus  v{ir)  c{larissimus) ,  consul  ordi- 
narius,  praef{ectus)  urbi  vice  sacra  iudicans,  numini  maiestatiq(ue)  eius  dicaiissimus,  Ti- 
tulus  positus  est  in  priore  Volusiani  praefectura,  quam  simul  cum  consulatn  gessit 
inde  a  d.  28  Oct.  a.  310  usque  ad  d.  28  Oct.  a.  311887). 

3)  C.  I.  L.  VI  1707  Romae religiosissimoque  C.  Caeionio  Rufio  Volu- 

siano  v[iro)  c(larissimo) ,  corr{ectori)  Italiae  per  annos  octOy  proconsuli  Africae,  comiti 
domini  nostri  Constantini  invicti  et  perpetui  semper  Augusti,  praefecto  urbi  iudici  saci^Or- 
rum  cognitionum,  consuli,  dedicata  est  statua  inter  primum  consulatum  a.  311  et  se- 
cundum  a.  314.     cf.  Mommsen,  Memorie  delV  Instit.  II  p.  303. 

4)  Inscriptio  quarta  C.  I.  L.  VI  1708  per  codicem  Einsiedlensem  nobis  tradita 
trunca  est,  quod  cnm  yiri  docti  hucusque  non  intellexerint ,  restitutionem  meam  h.  L 
propono : 

CEIONIVM.   RVFIVM.    ALBINVM.   V.    C.    C0N8.   ord,   praef,  wh 

PHILOSOPHTM.  RVFi.  Y0LY8IANI.  BI8.  ORDiNABU.  C0N8.  bU  pratftcU  Ufhi$  ct  jmuftcti  pftutorio 
FidvM.  8BNATV8.  BX.  C0N8VLT0.  8V0.  QVOD.  BIV8.  liUbb».  exoratuB  d.  ti,  corutontintu  max.  p.  f.  aug. 
P08T.  CAB8ABIANA.  TBMPOBA.  ID.  B8T.  P08T.  ANNOs.  occLxxx.  BT.  i.  $ibi  proctor.  quaestoTumq.  cTcandor, 

AVCTOBITATBM.  DBCRBVBBIT. 

FL.  MA0NV8.  IBNVABIV8.  V.  c.  OVB.  8TATVABVM.  pofiendum  curavit^}. 

Volusianns  igitur  corrector  Italiae  factus  est  a.  282  aut  283,  magistratum  depo- 
snit  a.  289  aut  290;  proconsulatum  Africae  gessit  inter  annos  290  et  308,  comitivam 
inter  306  et  310,  praefecturam  urbi  priorem  a  d.  28  Oct.  a.  310  usque  ad  d.  28  Oct. 
a.  311,  alteram  a  d.  8  Dec.  a.  313  usque  ad  d.  20  Aug.  a.  315  889)^  praefecturam 
praetorio  a.  321890)^-  consul  erat  annis  311  et  314.  Rufii  Volusiani  alterius  semel 
tantum  mentio  fit,  •cum  a.  311  praefectus  praetorio  a  Maxentio  contra  Alexandrum 
tyrannum  cum  exercitu  missus  est  Africamque  ab  eo  recepit^di) ,  ged  a  cognomine 
suo  eum  diversnm  fuisse  vel  ex  eo  perspicitur,  quod  ille  eodem  tempore  praefectus 
urbi  fuit,  quo  munere  praeditus  in  provincias  longinquas  proficisci  non  potuit.    et  per 


887]  Chronogr.  a.  354.     de  consalata  a.  311  gesto  v.  TiUemont,  Consiantiny  note  28. 

888)  Traditar  v.  3  finium  pro  fiUum  et  liberi$  pro  litteri$. 

889)  Clironogr.  a.  354.     Cod.  Theod.  Xin  5,  1 ;  V  6,  1 ;  XI  36,  2. 

890)  Lex  proposiU  kal.  Aag.  a.  321  Cod.  Theod.  XIII  3,  1  cum  adn.  Qothofr. ;  slne  die  Cod.  lust.  IV 
35,  21;  XII  1,  2. 

891)  Zotim.  U  14;  Aar.  Vict.  Caes.  XL  18. 


VII  35-41  AD  DECIVM.  CLXXVII 

totam  saeculam  quartam  semper  bini  modo  Volusiani  modo  Albini  eiusdem  fere  aetatis 
deprebenduntur;  cnm  igitar  daas  familiae  stirpes  faisse  constet,  origo  eoram  in  dao- 
bas  illis  Rafiis  Volasianis,  altero  a.  311  praefecto  arbi,  altero  eodem  anno  praefecto 
praetorio,  qaaerenda  est. 

n  Caeioniam  lalianam  Cameniam^^^)  Volusiani  prioris  fratrem  feci  cum  propter 
nomen  Caeionium  utrique  commune,  tum  quia  gentilicium  Publilium,  quod  filius  eius 
gessit,  in  hac  Rufiorum  stirpe  postea  quoque  repetitur  (VII).  lulianus  aliquis  lulii 
Constantii  Caesaris  socer,  luliani  Augusti  avus  matemus  fuit^^^) ,  quem  viri  docti 
hucusque  eundem  cnm  Anicio  luliano  consule  a.  322  crediderunt;  quod  falsum  esse, 
p.  XCU  probavi.  quoniam  igitur  tertius  lulianus  non  reperitur,  qui  Constantini  magni 
temporibus  clarus  habitus  sit,  gloriam  propaginis  tam  illustris  ad  Camenium  nostrum 
refero,  praesertim  cum  Caeioniorum  nobilitas  a  Inlio  Capitolino  in  libro  imperatori 
dedicato  eo  modo  efferatur  ^^^) ,  ut  facile  conicias,  affinitate  eos  Augusta  usos  esse. 
accedit,  quod  luliani  Caesaris  avus  sub  tyranno  aliquo  praefectus  praetorio  fuerat,  sed 
post  Constantini  victoriam  dignationem  retinuit  snmmisque  honoribus  ab  eo  affectus 
est^^3).  nam  paene  eadem  in  Volusiano  advertimus,  qui  sub  Maxentio  praefectus  urbi 
et  consul  faetus  erat  et  eosdem  honores  paulo  post  a  Constantino  iterum  accepit.  cum 
igitur  Augustorum  favores  plerumque  non  in  singulis  hominibus  subsisterent,  sed  ad 
totas  eorum  familias  extendi  solerent  (a.  adn.  13S) ,  haec  quoque  fortunae  similitudo 
me  movit,  ut  luliani  imperatoris  avum  Volusiani  fratrem  crederem.  praefectus  igitur 
praetorio  factus  est  ante  annum  312  magistratumque  retinuit  saltem  usque  ad  d.  28  Apr. 
a.  316^^^).  consul  processit  a.  325.  praefectus  urbi  fuit  inde  a  d.  10  Mai.  a.  333 
usque  ad  d.  27  Apr.  a.  334.     Chronogr.  a.  354. 

in  Publilii  Caeionii  luliani  nomen  integrum  haec  inscriptio  sola  seryayit:  C.  I.  L. 
VI  1159  D{omino]  n{ostro)  Constantio  Augusto  Memmius  Vitrasius  Orfitus  v{ir)  c{lanssi- 
mus)j  praef{ectus)  urb{i)  iud{ex)  sac{rarum)  cogn{itionum)  iter{um) ,  d(icatus)  n(wmmt) 
m{aiestcUi)q{ue)  eruSj  curante  Publilio  Caeionio  luliano  v{iro)  c{larissimo) .  tempus,  quo 
statuam  Constantii  ponendam  curavit,  praefecti  mentione  definitur;  Orfitus  enim  pri- 
mum  urbem  regebat  et,  cum  ante  proconsul  Africae  fuisset,  iterum  vice  sacra  iudicabat 
a.  354  et  35^^^^).  de  hoc  luliano,  quem  propter  temporis  nominisque  rationem  cum 
luliani  imperatoris  avunculo,  qui  a.  362  exeunte  comes  Orientis  mortuus  est,  eundem 
fuisse  puto,  vide  Qothofredum  in  prosopographia  codicis  Theodosiani. 

lY  Basilina  luliani  Augusti  mater  iam  inde  a  maioribus  nobilis  commemoratur 
Amm.  XXV  3,  23;  Pallad.  vit.  Chrysost.  ed.  Paris.  1680  p.  126;  Athan.  ad  monach.  5. 
mortua  paucis  mensibus,  postquam  filium  unicum  enixa  est.   Inlian.  Misopog.  p.  352  B. 


892)  Nomen  integram  legitor  ap.  Chronogr.  a.  354.     Ceioniua  lulianw  Vopisc.  Firm.  2,  1. 

893)  Liban.  epitaph.  p.  524  de  lulio  Constantio :  fi^fi.ac  ^^  Oirdpx^u  OuYOiT^pa  ^pTjOTou  xe  %a\  vouv  l^^v- 
Toc,  8v  6  icoXifi.ioc  {»cW.  Constantinua)  vevtX7]xd)C  iQSdodt]  xal  to6c  a&TOU  TrapexolXeoev  elc  ixeivov  pX^irovrac 
dtp^eiv,  iroieiTai  toutovI  t6v  dlpWTOV  {sciL  lulianum  Augustum)  %a\  Ti|Jia  t6v  xTj^eoT^v  t^  TCpooTjYopiqt  tou  iraiSdc. 

894)  Clod.  Alb.  4,  2  quae  familia  hodie  quoquCf  Con$tantine  maximet  nobiliasima  est  et  per  te  aueta  et 
augenda^  quae  per  QaUienum  et  Qordianos  plurimum  erevit.  13,  5  iUae  gentes  Ceioniorum  AUtinorum  Postu- 
miorum^  de  ^bus  patres  vestri^  qui  et  ipsi  db  avis  suis  audierant,  multa  didieerunt. 

895)  Uaenel,  Gorp.  leg.  p.  193.  exemplum  epistiUae  praefectorum  praetorio  ad  Celsum  vicarium,  Petro- 
niusj  Anniamu  et  Julianus  Domitio  Celso  vicario  Africae.  —  HUarius  prineeps  obtulU  IV  kal.  Mai.   Treviris, 

896)  T.  Herm.  XVUI  p.  293.  299. 

Q.  AvKKUvs  SnucAoavs.  X 


CLXXVUI  CHRONOLOGIA  SYMMACfflANA. 

V  Caeionimn  Rafium  Albinum^^^)  Volusiani  bis  consulis  filium  dicit  inscriptio  sub 
I  4  relata.  consul  erat  a.  335,  praefectus  urbi  a  d.  30  Dec.  a.  335  usque  ad  d. 
10  Mart.  a.  337.  Chronogr.  a.  354.  quia  in  titulo  supra  laudato  philosophus  appellatur, 
hunc  eundem  esse  puto,  de  quo  Boethius  (comm.  in  Arist.  Trspl  ^p(j.7)v.  edit.  sec.  I  1) 
haec  scribit:  Albinus  quoque  de  iisdem  rebus  scripsisse  perhibetur,  cuius  ego  geometricos 
quidem  libros  editos  scio,  de  dialectica  vero  diu  multumque  quaesitos  reperire  non  potui, 

VI  C.  Caeionius  Rufius  Volusianus  qui  et  Lampadius.  1)  C.  I.  L.  VI  3866  Romae. 
Castellum  aquae  Claudiae  regioni  pr[imae]  dispositio  dedit  et  usui  tradidit^  iussu  [mode]- 
rationis  augustae  d(ominorum)  n(ostrorum)  Valentin[iant]  et  Valentis  victorum,  Gai  Caeiont 
Rufi  Volusiani  v(iri)  c(larissimi) ,  ex  pra[ef(ecto)  praet(orio)],  praef(ecti)  urbi  ituiicis  itei^(um) 
sacrar(um)  cogn[itionum]y  curante  Emtochio  v(iro)  c(larissimo)  consulare  Qquar[um]. 

2)  C.  I.  L.  VI  1170  Romae  in  thermis  Antonianis.  D(omini)  n(ostri)  Valentinianus 
et  Valens  Augusti  ornatui  publico  constitui  locarique  iusserunt,  administrante  Rufio  Volu- 
siano  v(iro)  c(larissimo) ,  ex  praef(ecto)  praet(orio) ,  praef(ecto)  urbi  iud(ice)  iterum  sa^ 
crar(um)  cog[7iit(ionum)].     cf.  1171 — 1174. 

3)  C.  I.  L.  VI  535*.  M.  D.  M,  I.  et  Attinis  sacr.  Plavius  Rufius  Sabinus  Volu- 
sianus  vir  clarissimus  et  inilusiss.  pontif.  minor  vicarius  Asias  et  Cecma  Lolliana  cla- 
rissim.  et  inilustrss.  fem.  stat.  ex  aere  s.  p.  dedicarunt.  has  ineptias  excogitatas  esse 
a  Ligorio,  falsario  notissimo,  cuius  auctoritate  inscriptionis  lectio  nititur,  non  est  quod 
moneam,  sed  cum  eas  confingeret,  fragmento  tituli  genuini  fonte  usus  est.  nam 
Lampadii  filium  Lollianum  cognominatum  fuisse,  Ammianum  testem  habemus  (XXVUI 
1,  26),  et  Caecinae  gentilicium  in  ea  hominum  aetate,  quae  Volusianum  nostrum  se- 
quitur,  primum  in  Rufiorum  familiam  inductum  est.  quae  cum  coniunctionem  aliquam 
inter  Caeionios  et  Caecinas  Lollianos  illo  tempore  initam  esse  certum  reddant,  Ligo- 
rium  nomina  uxoris  integrum  et  mariti  secundum  et  ultimum  non  ingenio  debuisse 
satis  comprobant. 

Hunc  Volusianum  eundem  esse,  quem  scriptores  rerum  Lampadium  nuncupare 
solent,  probavi  Herm.  v.  XVIU  p.  294.  praefectus  praetorio  Italiae  commemoratur 
inde  a  kal.  lan.  usque  ad  d.  30  luL  a.  355^^^),  praefecturam  urbis  iniit  inter  d. 
9  Mart.  et  4  Apr.  a.  365,  deposuit  inter  d.  17  Sept.  a.  365  et  1  Oct.  a.  366.  v. 
adn.  896. 

Vn  Publilii  Caeionii  Caecinae  Albini  matrem  patremque  nomen  eius  prodit,  quod 
integrum  conservatum  est  per  quinque  provinciae  Numidiae,  quam  administravit,  titulos, 
ex  quibus  unum  descripsisse  sufficiat:  C.  I.  L.  VIII  2388  Thamugadi.  Pro  magnifi- 
centia  saeculi  d(ominorum)  n(ostrorum)  Valentiniani  et  Valentis  semper  Augustorum  [quat]- 
tuor  porticus  Capitoli  seriae  vetustatis  absumptas  et  usque  ad  ima  fundamenta  c[ollapsa^] 
710V0  opere  perfectas  exornatasque  dedicavit  Publilius  Caeionius  Caecin[a  Albx]nus  vir  cla- 
rissimus  consularis,  curantibus  Aelio  luliano  iterum  i^ei  publica^  [curatore],  Fl(avio)  Aqui- 
lino  f(lamine)  p{er)p(etuo) ,   Antonio  Petroniano  f(lamine)  p{er)p(etuo) ,    Antonio  lanuariano 


897)  Ruflus  Albinas  dicitar  ap.  Ghronogr.  a.  354.     cf.  de  Rossi,  Inscr.  christ.  arb.  Rom.  41. 

898)  Kal.  lan.  a,  355  Cod.  Theod.  XI  34,  2.     d.  18  Febr.  a.  355   Cod.  lust.  VI  22,  6.     d.  30  lul. 
a.  355  Cod.  Theod.  XI  30,  26  -f-  36,  12.     cf.  Amm.  XV  5,  4;  XXVII  3,  5;  XXVID  1,  26;  Zoslm.  U  54. 


Vn  35—41  AD  DECIVM.  CLXXIX 

f{lamme)  f{er)p{etuo).  cf.  2242.  4767.  6975.  7975.  cum  Macrobias,  a  quo  in  satur- 
nalibuB  loquens  inducitur,  Aurelium  Sjmmachum  et  Caecinam  Albinum  cum  aetate  tum 
eiiam  moribus  ac  studiis  inter  se  coniunctissimos  dicat^^^),  hic  idem  Albinus  fuisse  vi- 
detur,  ad  quem  epistula  Vin  25  scripta  est.  et  amicorum  par  ille  eodem  quoque 
sacerdotum  coUegio  coniunctum  fuit,  siquidem  Albinus  pontifex,  quem  Hieronymus 
anno  403  senem  commemorat,  a  nostro  diversus  non  est.  quamvis  antiquae  religionis 
sectator,  uxorem  tamen  christianam  duxit,  quae  filiam  in  fide  sua  educavit^^^^). 

Vin  LoUianus  Lampadii  filius.  Amm.  XXVIII  1 ,  26  circa  hos  dies  Lollianus 
primae  lanuginis  adulescens ,  Lampadi  filius  ex  praefecto ,  exploratius  causam  Maximino 
spectante  conviclus  codicem  noxiarum  artium  nondum  per  aetatem  firmato  consilio  de- 
scripsisse  exulque  mittendus ,  ut  sperabatur ,  patris  inpulsu  provocavit  ad  principem ,  et 
iussus  ad  eius  comitatum  duci  de  fumoj  ut  aiunt,  in  flammam,  traditus  Phalangio  Baeticae 
consulari  cecidit  funesti  camificis  manu. 

IX  Volusianus  comes  rerum  priyatarum  praescribitur  legi  datae  d.  29  Nov.  a.  408 
Cod.  Theod.  V  14,  7  (31)^<>\1.  filium  eum  Caecinae  Albini  credo  propter  illam  inter 
nomina  Albini  et  Volusiani  altemandi  legem,  quam  in  familia  Caeioniorum  semper 
observatam  esse  vidimus;  nullus  enim  alius  Albinus  innotuit,  ad  quem  origo  eius  re- 
ferri  posset.  praeterea  matrem  Volusiani  nostri  religionem  christianam  coluisse,  ex 
Augustini  epistulis  constat  ^^^) ,  et  Caecina  impar  matrimonium ,  ut  Hieronymi  verbo 
utar,  re  vera  inierat.  Volusianus  ipse  in  litteris  ad  episcopum  Hipponensem  scriptis 
(August.  ep.  135,  cf.  136)  christianos  cavillatur;  num  autem  historia  conversionis  eius, 
quae  in  actis  sanctae  Melaniae^^^)  narratur,  fide  satis  digna  sit,  iis  expendendum 
relinquo,  qui  in  difficillimis  historiae  sacrae  fontibus  magis  quam  ego  versati  sunt. 

X  Caecinam  Decium  Acinatium  Albinum  ^^)  ad  stirpem  Caecinae  Albini  pertinere, 
docent  nomina  eius;  Volusiani  eum  filium  feci  eadem  nominum  lege  adductus,  quam 
modo  exposui.  quod  autem  inter  patris  comitivam  filiique  praefecturam  urbanam  non 
plus  quam  sex  anni  intersunt,  eo  explicatur,  quod  hic  in  pueritia^^^),  ille  satis  tarde 
honorum  cursum  ingressi  sunt.  nam  si  aetatem  Caecinae  Albini  spectamus,  filium 
eius  natu  maximum  quinquagenarium  fere  comitivam  rerum  privatarum  gessisse  effi- 


899)  SatQrn.  I  2,  15. 

900)  Hieron.  ep.  107,  1  ad  Laetim:  tu  es  nata  de  inpari  matrimonio,  de  te  et  Toxotio  meo  Paula  ge~ 
n^ata  est :  quis  hoc  erederet,  ut  Albini  pontificis  neptia  de  repromiasione  matris  nasceretur,  ut  praesetUe  et  gau- 
denU  avo  parvulae  adhue  Ungua  baUnttiens  Christi  alleluia  resonaret  et  virginem  dei  in  suo  gremio  senex  nutriret  ? 

901)  Vir  inlustris  appellator  Aogust.  epist.   132.  136.   137.  138;  de  flde  spe  et  carit.  10. 

902)  August.  epist.  132  de  salute  tua,  quam  et  in  hoc  saeeulo  et  in  Christo  esse  cupio,  sanctne  matris 
tuae  votis  sum  fortasse  etiam  ipse  non  hnpar,     cf.  epistulam  Marcellini  ap.  August.  epist.  136. 

903)  Baron.  annal.  eccl.  V  p.  728. 

904)  Nomina  eius  integra  reperiuntur:  G.  I.  L.  VI  1659  Romae  inter  Tiberim  et  Aventinum.  Salvis 
d{ominis)  n{ostris)  Honorio  et  Theodosio  p{ii8)  f[elicihus)  semp{er)  Aug{u8tis)  Caeeina  Deeius  Acifhatius  Mbinus 
v(tr)  e{larissimus)  praef(eetus)  urbi  faeio  a  se  adiecit  omatui.  G.  I.  L.  VI  1703  Romae  in  Ayentino.  Salvis 
ae  florentibus  d{omirUs)  n{ostris)  Honorio  et  Theodoi^io']  perpeiuis  semper  Aug{ustis)  Caeeina  Decius  Acinatius 
Albinus  v{ir)  c{larissimius)  praef{eetU8)  urbi  vice  saera  iudieans  cellam  tepidariam  incLinato  omni  pariete  laben- 
t[em],  de  qua  eellarum  nuna  pendebat,  ereetorum  a  fvi[n]dameniis  arcuum  dupt4ei  murUtione  fuleivit,  d{ieatus) 
n{umini)  m{aUstati)q{ue)  eorum.     cf.  C.  l,  L.  VI  p.  860,  98. 

905)  Rutil.  Namat.  I  466  Albini  patuit  proxima  viUa  mei  (apud  Vada  Volaterrana) .  namque  mew,  quem 
Boma  meo  subiunxit  honori ,  per  quem  iura  meae  eonUnuata  togae.  non  expectatos  pensavit  laudibus  annos, 
vitae  fhre  puer,  sed  gravitate  senex. 


CLXXX  CHRONOLOGIA  SYMMACHIANA. 

citur^oe).  —  Acinatius  Albinus  primas  in  re  publica  partes  egit.  praefectus  urbi  ante 
d.  17  Sept.  a.  414  successit  Claudio  Rutilio  Namatiano  »<^^) ,  iterum  eodem  munere 
functus  est  a.  426  «<>s).  praefectus  praetorio  Galliarum  erat  a.  440^««),  Italiae  annis 
443— 448 »«<>),  consul  a.  444,  patricius  inde  ab  a.  446»»»). 

XI  Vnum  ex  filiis  Caecinae  Albini  Qregorii  nomen  gessisse,  ex  epistula  ad 
eum  scripta  VIII  26  discimus»»^).  itaque  propter  tempus  gentemque  Caeioniam  hanc 
ad  eum  inscriptionem  rettuli:  C.  I.  L.  VI  1706  Romae.  Gregarii  v[iri]  c(larissimi) . 
Cheionio  Contucio  v[iro)  c{la7*issimo)  ob  egi^egia  facta  et  rarum  veteris  sanctitatis  exemplar 
inlustrat[o]ri  prosapiae  suae^  cuius  ope  auctam  instauratamq[ue)  tota  se  Piceni  et  Flaminiae 
provincia  giatulatur ^  quo  iudicante  quasi  quodam  parent[e]  primevo  singulae  civitates  in 
pristinam  faciem  revocatas  esse  letantur^  Foronovani  desideria  totius  provinciae  praece- 
dentes  statuam  ad  vivacem  recordationem  et  sempiterna[m]  memoriam  posuerunt,  Dedic(ata) 
e  XIII  kl,  Dic,  Fl[avio)  Stilichone  v[iro)  c[larissimo)  co{n)s[ule).     a.  400. 

XII  Ad  Laetam  Albini  pontificis  filiam  scripsit  Hieronymus  epistulam  107,  ubi 
maritum  quoque  eius  et  filiam  nominat. 

Xni  De  iis,  quos  hoc  loco  composuimus,  nihil  innotuit  praeter  nomina  et  tem- 
pora  magistratum.  Albinus  vicarius  Hispaniarum  praescribitur  legi  datae  d.  7  Apr. 
a.  341  »»3),  consul  erat  a.  345.  Volusianus  alter  vicariam  urbis  praefecturam  gessit 
d.  30  Apr.  a.  355»»^),  alter  in  eodem  magistratu  commemoratur  d.  6  Aug.  a.  365 
et  d.  18  Febr.  a.  366»»^).  quod  magistratus  alterius  in  Volusiani  Lampadii  prae- 
fecturam  praetorio,  alterius  in  eiusdem  praefectnram  urbanam  incidit,  certe  non  casu 
factnm  est,  sed  suffragio  propinqui. 

XIV  Caeionius  Rufius  Albinus»»^),  quamquam  a  Macrobio  inter  socios  et  convivas 
Praetextati  et  Symmachi  numeratur,   tamen  christianus  fuit;   nam  libellus  Ambrosii 


906)  Se  circA  a.  412  senem  fuisse  ,  ipse  indioat  in  epistula  ad  Augustinum  scripta  135,  1 :  meque  U- 
hens  in  discipliruu  tuaa  offero,  veteris  senterUiae  auctoriiatem  secutus ,  quae  nullam  ad  perdiseendum 
abundare  credit  aetatem. 

907)  Cod.  Theod.  XDI  5,  38.  Olymp.  ap.  Phot.  c.  80  p.  59  B  20  Z-zi  jjieTd  t^v  M  r<5T»aiv  5Xai- 
oiv  Tfj«  'P(6[AT)c  'AXpivoc  t  T^c  T(6fAt);  iTiapyo;,  ffiy]  TauTYj;  TtciXiv  dlitoxadiaTa|jilv7jc ,  l^^a^t  ji-^  ^^apxciv  t^ 
^opT^o6(i,evov  pipoc  T(|>  5i^fx(i)  eU  itX^^Ooc  ^hri  tTJc  icfSXeoK  ^iri5t5o6o7)c.  huic  necessitati  subvenit  lex  supra 
laudata.     cf.  adn.  904  et  905. 

908)  Cod.  Theod.  Y  1,  7  d.  30  lan.  a.  426.  ad  eandem  praefecturam  urbanam  fortasse  pertlnet  lex 
d.  XY  kaL  lan.  Ravennae  Theodosio  XIII  et  Yalentiniano  III  AA.  conss.  (a.  430),  ubi  scribendum  esse  vi- 
detur  Theodosio  XII  et  Yalentiniano  II  (a.  426).     Corp.  legum  ed.  Haenel.  p.  241. 

909)  Prosp.  chron.  ad  a.  440. 

910)  Nov.  Valent.  2,  3.   12.  13.  17.  18.  20—22.  24.  25. 

911)  Haec  dignitas  primum  nomini  eius  additur  d.  21  Oct.  a.  446  Nov.   Val.  20,   1. 

912)  v.  quae  in  capite  ultimo  de  hac  epistula  dicturi  sumus. 

913)  Cod.  Theod.  XI  36,  5  +  Cod.  lust.  VII  62,  20. 

914)  Cod.  Theod.  IH  12,  2. 

915)  Cod.  Theod.  XIV  6,  3.  lex  Cod.  Theod.  VIII  5,  22  inscHpU  est:  ad  Volusianum  p.  u.,  sub- 
scripta :  prolaia  litieris  sub  die  XII  kal.  Mart.  Romat,  aee.  IV  kat.  Apr.  Venabri  consulatu  Valentiniani  et 
Valeniis  AA.  sed  argumentum  constitutionis  et  locus,  ubi  accepta  est,  docent,  non  ad  praefectnm  sed  ad 
vicarium  nrbis  eam  referendam  esse.  pro  eofmdatu  scribendum  est  post  cormUatum ,  nam  mense  Febrnario 
a.  365  Severus  vicarius  urbis  erat,  ciii  Volusianus  successit.     v.  p.  CXCII. 

916)  Nomen  integrum  legitur  in  inscriptionibus  duabus  in  foro  Romano  repertis,  quarum  altera  Valen- 
tinianum  mtnorem,  altera  Arcadium  paene  iisdem  verbis  celebrat.  C.  I.  L.  VI  3791  Extindori  iyrannorum 
nr  puhUcne  necuritnti[»]   auetori,   d{omino)  n(ostro)    Valentiniino  perpeluo  ae  feliei  semper  Augusto  ,    Ceionms 


Vn  35—41  AD  DECIVM.  CLXXXI 

Mediolanensis  ad  Albinom,  qnem  Eulogins  commemorat^^^),  temporis  ratione  conside- 
rata  ad  nullnm  aliam  huins  nominis  virum  referri  potest.  cum  in  statuae  inscriptione, 
quam  a.  389  praefectus  urbi  dedicavit,  iterum  vice  sacra  i^idicans  dicatur,  proconsul 
Africae  fuisse^^^)  eaque  administratione  inter  annos  381  et  38S  functus  esse  videtur. 
nam  usque  ad  a.  380  series  proconsulum  integra  est,  sed  postea  multae  lacunae  in 
fastis  provinciae  supersunt.  eo  enim,  quod  definiyimus,  temporis  spatio  tres  tantum 
proconsules,  qui  anno  certo  ascribi  possint,  noti  sunt: 

Herasius  d.  28  Aug.  a.  381  Cod.  Theod.  XV  7,  9. 

Eusignius  d.  26  Febr.  a.  383  Cod.  Theod.  XII  1,  95;  Symm.  IV  74. 
d.  17  lun.  a.  383  Cod.  Theod.  I  3. 

Messianus  d.  17  Sept.  a.  385  Cod.  Theod.  XI,  13;  August.  contr.  litt.  Petill. 
ra  30. 
praeterea  iisdem  annis  proconsulatum  gessisse  videntur  Vindicianus®^^) ,  Polybius^^o)^ 
Pammachiu8^^%  inter  quos  Albino  tempus,  quod  sufficiat,  relinquitur.  praefectus 
urbi  commemoratur  a  d.  17  lun.  a.  389  usque  ad  d.  24  Febr.  a.  391^^^).  postea 
inter  magistratus  imperii  Bomani  non  reperitur,  quamvis  usque  ad  a.  416  et  fortasse 
ultra  vixerit.     v.  adn.  924. 

XV  Rufium  Antonium  Agrypnium  Volusianum  »23)  Albini  filium  fuisse,  docet  ami- 
cus  eius  Rutilius  Claudius  Namatianus.  puer  proconsul  Africae  factus  est,  postea 
quaestor  sacri  palatii^'^^),  et  autumno  anni  416  Namatianus  in  itinere  nuntium  accepit, 
eum   urbi  aetemae  praefectum  esse^^&j,     eundem  honorem  iterum  gessit  a.  420^^6)^ 


Rufius  Albinus  v{ir)  c{ktris8imus)  pr<ief[eettt8)  urhij  iterum  viee  saera  iudieans^  d{ieaius)  n{umini)  m{aie8taif}q{ue) 
eius,  Roflus  Albinaa  dicitur  apud  Macrob.  sat  12,  16;  Ruflus  14,  1;  Furius  Albinus  I  24,  19;  II  2,  7 ; 
III  14,  1;  VI  1,  1;  VII  8,  1;  Furlos  III  14,  2;  18,  1;  VI  4,  1;  VII  1,  8;  8,  4.  7.  sed  dubitari  ne- 
quit,  quin  nomen  Furium  ubique  ex  interpolatione  librariomm  ortum  sit. 

917)  Ap.  Phot.  cod.  230  p.  271  B  29. 

918)  Mommsen,  Nuove  Memorie  delV  Instiiuto  p.  311. 

919)  Angnst.  confess.  IV  5;  cf.  VII  8  et  epist.  138,  3. 

920)  Ambros.  epist.  U  87. 

921)  Hieron.  epist.  66,  7. 

922)  D.  17  lun.  a.  389  Cod.  Tlieod.  XVI  5,  18.  d.  25  lul.  a.  389  Cod.  lust.  VI  I,  8  -|-  Cod.  Theod. 
XI  30,  49.  d.  7  Ang.  a.  389  Cod.  Theod.  U  8,  19.  d.  16  Aug.  a.  389  Cod.  Theod.  IX  16,  11  -|-  XII 
16,  1  -f-  XIV  4,  5  -h  6  -h  XV  2,  5.  d.  6  Mart.  a.  390  Cod.  Theod.  IX  10,  4.  d.  4  Apr.  a.  390  Cod. 
Theod.  XV  1,  27.     d.  24  Febr.  a.  391  Cod.  Theod.  XVI  10,   10. 

923)  Nomen  integrum  C.  I.  L.  VI  1194  in  foro  Traiano.  D{omino)  n{o8tro)  Honorio  florentissimo  <n- 
vietissimoq{ue)  prineipi  s^entUus)  p{opulu8)q{ue)  R{omanu8)  curante  Ruflo  Antonio  Agrypnio  Volusiano  v{iro)  e{la- 
rissimo)  praef{tcto)  urb{i)  iterum  viee  sncra  iiulieante.  cf.  C.  I.  L.  VI  1661.  a  Rutilio  Namatiano  I  168.  421 
Ruflus  nuncupatur,  qnia,  ut  poeta  Ipse  queritur,  nomen  eius  verum  VdliisYaniis  metro  elegiaco  inoludi  nequit. 
I  419  optarem  verum  eonplecti  earmine  nomen,  sed  quosdam  refugit  regula  dura  pedes:  cognomen  versu  de- 
deris,  earisshne  Rufl,  ilto  te  dudum  pagina  nosira  canit.  nomen  Venerios,  quod  Volosiano  a  Corsinio  aliisque 
tribuitur,  scriptura  vitiosa  codicom:  eognomen  versu  veneris  nititur,  pro  qua  Luoianus  MueUer  ea  restitait, 
quae  supra  proposaimus. 

924)  Rutil.  Namat.  I  167  iamque  aliis  Romam  redeuntihus  haeret  eunti  Rufius,  Albini  gloria  viva  pa^ 
tris,  qui  Volusi  afUiquo  derivat  stemmate  nomen  et  reges  Rutulos  teste  Marone  refert,  huius  facundae  eom- 
missa  paUUia  linguae,  prbnaevus  meruit  prineipis  ore  loqui,  rexerat  ante  puer  populos  pro  consule  Poenos, 
aequalis  TSfriis  terror  amorque  fuit.  sedula  promisit  summos  instantia  fasces:  si  fas  est  merttis  fidere,  eonsul 
erit.  proconsnlatnm  Africae  spectat,  qood  in  inscriptionibus  supra  relatis  se  iteram  vice  sacra  iudicare  diclt. 
cf.  adn.  918. 

925)  417  hie  praefecturam  saerae  cognoscimus  urbis  delatam  meritiSy  dulcis  amice,  tuis,     cf.  adn.  923. 

926)  V.  legem  Constantii  Augusti  ad  Volusianum  et  ipsius  edicturo  apud  Haenel,  Corp.   leg.   p.  240. 


CLXXXn  CHEONOLOGIA  SYMMACHIANA. 

praefectus  praetorio  Italiae  legibus  praescribitnr  inde  a  d.  26  Febr.  a.  428  nsqae  ad 
d.  11  lun.  a.  429927). 

XVI  Caecinam  Decinm  Albinum»28)^  ^d  quem  Symmachi  epistulae  Vn  35  sqq.  et  IX 
103  scriptae  sunt,   Macrobius  alterius  ex  iis  Albinis,   quos  Praetextati  convivio  inter- 
fuisse  fingit,   filium  dicit  (adn.  881),   neque  nomina  eius  dubitare  nos  sinunt,    utmm 
RufiuB  an  Caecina  intellegendus  sit.     quamvis  homines  genere  senatorio  orti  saecnlo 
quarto  militiam  armatam  capessere  non  solerent,  Decius  tamen  diu  versatus  in  castris 
(187,  12)  erat;   qua  re  adductus  in  officio  aliquo  civili  militantem  —  de  notariis  po- 
tissimum  cogitari  potest  —  Stilichonis  eum  expeditiones  comitatum  esse  crediderim.* 
aestate  a.  398  Campaniae  administrationem  deposuit^^o)  ^   neque  tamen  more  soUemni 
consulari  iure  provinciam  rexerat,    sed  dignitate  aucta  proconsulis  titulo  usus  esse 
videtur.    nam  cum  aestate  a.   397  ^^^^)   in  provinciam  proficisceretur,    vir  spectabilis 
erat  (159,  33) ,    et  seriem  consularium  Campaniae  interdum  proconsulibus  interruptam 
esse,   Anicius  Auchenius  Bassus  documento  est.     v.  p.  XCIV.     autumno  aut  hieme 
a.  398  honorem   aliquem  in  aula  accepit  (VII  45 — 47) ,  qui  secundum  dignitatis  gra- 
dum,  quem  tum  iam  adeptus  erat,  una  ex  quattuor  comitivis  illustribus  fuisse  debet^^^). 
fuerunt  autem  eo  tempore  Hadrianus  magister  officiorum  ^^2)  ^  Minervius  comes  sacrarum 
largitionum,   Firminus  comes  rerum  privatarum  (v.  p.  CXLII) ;   sola  igitur  quaestura 
sacri  palatii  Decio  relinquitur  »^3) .     quam  gessit  saltem  usque  ad  a.  399   (VII  48), 
fortasse  etiam  usque  ad  initium  a.  401,   quo  Flaviano  in  praefectura  urbana  successit 
(v.  p.  CLXXXIII  et  adn.  842).     quo  in  magistratu  Flavio  Macrobio  Ijonginiano  locum 
dedit  inter  d.  6  Dec.  a.  402  934)  ©t  mensem  Martium  a.  403  «^s). 


35  in  Praenestino  data,  vere  a.  397.     v.  p.  LXV. 

36  Symmachus  Neapolim  aditurus  est,  m.  Octobri  a.  396.     v.  p.  LXII. 

37  Formiis  data,  a.  394  aut  396  aut  397.     v.  p.  LX. 

38.  40.  41   Decii  reditus  ex  Campania  in  urbem  expectatur;    milites,   qui  Gildo- 
nem  devicerant,  paulo  ante  Mediolanium  reversi  erant,  vere  aut  aestate  a.  398. 

39  Symmachus  valetudinis  causa  Etruscos  vapores  aditurus  erat,   sed  turbis  ur- 


927)  D.  26  Febr.  a.  428  Cod.  Theod.  VII  13,  22.  d.  27  Febr.  a.  429  Cod.  Theod.  I  10,  8  -|-  XI 
1,  35  -I-  XII  6,  32.     d.   11  lun.  a.  429  Cod.  Iu8t.  I  14,  4  +  XI  71,  5. 

928)  De  nominibus  eius  v.  adn.  882. 

929)  188,  3  iamdudum  euria  publicia  absolutus  reUgere  iter  potius  quam  au9pieiia  litterarum  lenire 
amieorum  deaideria  debuisti.  nam  si  tibi  valetudo  ex  serUentia  suppetit^  quid  ccnuae  esae  dieamj  quod  diu  in 
Campania  demoraria? 

930)  Decessor  eius  Gracchns  commemoratnr  d.  24  Mai.  a.  397  Cod.  Theod.  XIV  7,  1.  cf.  quae  ad 
epist.  VI  23  dlxi  p.  CLXIV. 

931)  Cf.   190,   7  rui  adiecit  honoris  tui  gradu»^  ut  quae  pro  eo  vdU  debes^  posse  U  non  neges, 

932)  Cod.  Theod.  VI  26,  11  daU  d.  5  lul.  a.  397;  Cod.  Theod.  VI  27,  11  data  d.   16  Mart.  a.  399. 

933)  Cf.  190,  22  negotii  autem  gentu  de  humanitate  saeculi  exspectat  auxiliumj  ruius  qualitas  virtutibuB 
tui»  precum  leetione  pandetur,  Not.  Dign.  Or.  XII;  Oc.  X  sub  di$po8itione  viri  iUustri»  quaestorts:  Uges 
dictandaCy  preces. 

934)  Cod.  Theod.  VII  13,  15. 

935)  V.  ad  eplst.   VII  93—101. 


VII  35—41  AD  DEGIVM.  CLXXXIII 

banis,   qnae  bellam  Gildonicam  praecessernnt ,  Romae  retentus  est,   antumno  a.  397. 
V.  p.  LXIV. 

40.  41  V.  ad  epist.  38. 

Ad  enndem  Decinm  epistulas  quoqne  VII  42 — 52  referendas  esse,  statim  videbimus. 


VU  42-59  ANONYMAE. 

Folia  codicis  arcbetypi,  quae  in  libris  superstitibus  calci  totius  epistularum  cor- 
poris  adnexa  erant  et  a  nobis  libro  nono  inserta  sunt  (269,  1 1  sqq.) ,  complectuntur 
in  editione  nostra  versus  iny^;  epistulae  autem,  quae  in  libro  septimo  pro  inscrip- 
tionibus  spatia  vacua  praefemnt,  extenduntur  per  versus  119,  si  inscriptionum  spatia 
pro  versibus  dimidiis  numerentur.  haec  numerorum  similitudo  ostendit,  litteraiS  ano- 
nymas  in  codice  archetypo  quatemione  uno  comprehensas  fnisse,  qua  re  inscriptionum 
omissio  facillime  explicatur.  videlicet  cum  contextu  a  librario  perscripto  qnatemiones 
nondum  bibliopegae  curam  experti  rubricatori  committerentur,  unus  eomm  aut  latebat 
aut  alio  quolibet  casu  praeteritus  est.  quoniam  igitur  hae  epistulae  nulla  re  neque  a 
praecedentibus  neque  a  subsequentibus  dividuntur,  primas  cum  aliqua  probabilitate 
ad  Decinm,  qni  eas  praecedit,  postremas  ad  Patricium,  qui  sequitur,  referre  licet, 
nisi  forte  snmpseris ,  quatemionis  fines  casu  aliqno  sollemnibns  illis  verbis  explicit  et 
incipit  terminatos  fnisse,  qnod  omni  veri  similitudine  caret. 

Epistula  50  ei,  cui  missa  est,  gratulatur,  quod  Flaviano  in  praefectura  urbana 
successerit.  quem  magistratum  Symmachi  gener  deposuit  anno  401  ineunte,  gessit 
Decins  d.  6  Dec.  a.  402,  neque  quisquam,  qui  administrationes  eorum  distineat,  in 
codice  Theodosiano  commemoratur^^e)  accedit,  quod  hic  iam  ante  mensem  Martium 
a.  403  snccessorem  accepit,  ita  ut  praefecturam  eius  aut  solito  breviorem  fuisse  aut 
eodem  anno  initam  esse  pateat,  quo  Flavianus  magistratu  decesserat.  si  autem  epi- 
stulae  50  Decii  nomen  praeponendum  est,  anonymae  omnes,  quae  hanc  praecedunt, 
secundum  eam  legem,  quam  Memmius  Symmachus  in  epistulis  patris  disponendis  sep- 
tem  primis  corporis  libris  adhibnit,  ad  eundem  Decium  referri  debent. 


42  abrumpenda  cessaiio  est  et  in  affatus  mutuos  cura  tendenda.  prima  ergo  haec 
epistnla  est,  qnam  Symmachus  ad  Decium  dederit;  itaque  ante  Vn  36,  qnae  autumno 
a.  396  scripta  est,  collocari  debet. 

43  Symmachns  mri  agens  pedis  dolore  laborat,  m.  Octobri  aut  Novembri  a.  397. 
V.  p.  LXIX.     Decius  eo  tempore  Campaniam  proconsul  regebat. 

45.  46  Gandentius  et  Desiderius  Decio  et  Minervio  (IV  38.  40)  commendantur ; 
tum  igitur  uterque  in  aula  ofGcio  aliquo  simul  fungebatur.    Minervius  inde  ab  au- 


936)  Andromachum ,    qni   legl  Cod.  Theod.  XI  28,  3  datae  d.  25  Iud.  a.  401  praefectas  urbi  praescri- 
bitnr,  re  vera  praefectom  praetorio  Gailiarum  fuisse  demonstravit  Gothofredus. 


CLXXXIV  CHRONOLOGIA  SYMMACHIANA. 

tumno  a.  397  usqne  ad  a.  399  primum  comes  rerum  privatarum,  tum  sacrarum  largi- 
tionum  erat  (v.  p.  CXLII) ,  Decius  usque  ad  ver  aut  aestatem  a.  398  in  Campania 
mansit  (VII  38)  neque  ante  autumnum  eiusdem  anni  comitatum  adiisse  potest.  itaque 
epistulae  aut  a.  398  exeunte  aut  a.  399  ineunte  scriptae  sunt.    cf.  epist.  VII  94.  t03. 

47  Flavianus  ad  Theodori  consulatum  Mediolanium  proficiscens  Decio  commen- 
datur,  a.  398  exeunte.     v.  adn.  327. 

48  ^ymmachi  familiares  ad  equos  curules  emendos  in  Hispanias  missi,  vere  a. 
399.     V.  adn.  330. 

49  Decius  quaestor,  ab  autumno  a.  398  usque  ad  hiemem  a.  401.     v.  adn.  933. 

50  Decius  Flaviano  praefecto  urbi  successit,  initio  a.  401.     v.  adn.  842. 

52  in  epist.  49  Symmachus  Decio  litem  nepotis  uxorisque  eius  commendavit:  his 
litteris  ei,  cui  missa  est,  pro  cura  sibi  suisque  impensa  gratias  agit.  si  hanc  suo- 
rum  commemorationem  ad  illum  sororis  filium  eiusque  coniugem  referas,  haec  quoque 
epistula  Decio  adscribenda  neque  multo  post  49  coUocanda  erit. 

53  iisdem  verbis  concepta  est  atque  II  67;  quae  cum  ad  Flavianum  data  post 
a.  394,  quo  diem  obiit,  scripta  esse  non  possit,  hanc  quoque  ante  a.  395  collocavi. 
utrum  ad  Decium  an  ad  Patricium  data  sit,  cuius  epistulae  sequentes  sunt,  diiudicari 
nequit. 


54  commendaticiae  Attalo  traditae,  cum  mense  Martio  a.  398  legatus  ad  comi- 
tatum  proficisceretur  (v.  adn.  318).  ad  Decium  igitur  scriptae  esse  non  possunt,  ut- 
pote  qui  eo  tempore  proconsul  Campaniae  fuerit,  optime  autem  Patricio  conveniunt. 
is  enim  tum  magisterium  epistularum  gerebat,  quo  in  honore  legationum  cura  vel 
praecipue  ad  officium  eius  pertinebat^^'). 

58  Patricius  simul  cum  viris  illustribus  Felice  et  Minervio  in  aula  agit,  a.  397 
exeunte  aut  398  ineunte.    v.  p.  VII. 

59  sacras  mihi  litieras  lulius  agens  in  rebus  exhibuit  leopardonim  munificentiam 
continentes;  idem  tuam  desideratam  nobis  paginam  si7nul  tradidit,  quod  epistula  Patricii 
eidem  agenti  in  rebus  commissa  erat,  qui  sacras  litteras  ad  Symmachum  pertulit, 
illum  tunc  magistrum  epistularum  fuisse  indicat,  quippe  cui  munus  litterarum  sacra- 
rum  concipiendarum  et  emittendarum  incumberet.  leopardi  in  praeturam  filii  Sym- 
macho  a.  400  a  Stilichone  dono  dati  sunt.     v.  IV  12;  VII  122. 


Vn  60-65  AD  PATRICIVM. 

Patricium  magistrum  epistularum  fuisse,    dicit  Symmachus  193,  27:   an  ego  ad- 
versum   iudicium  publicum  provocem  scriptis  epistularum   regiai^m  magistrum?    quo  in 


937)  Not.  Dign.  Or.  XIX;   Oc.  XVII   magister  epUiularum  legationes  civitatum  et  eonauttationes 
et  preces  iractat. 


VII  60-65  AD  PATRICIVM.  CLXXXV 

magistrato  commemoratar  inde  ab  a.  396    (VII  63)    usqne  ad  a.  400   (VH  59).     ad 
eandem  epistnlas  qnoqne  VII  54 — 59  seriptas  esse,  snpra  docni. 


60.  61  primae  epistnlae,  quas  Bymmachns  ad  Patricium  misit;  scriptae  i^tnr 
snnt  ante  finem  a.  396.    v.  ad  epist.  63. 

62  Patricins  magister  epistnlamm,  a.  396 — 400. 

63  Patricins  magister  epistnlamm ;  Symmachns  in  Campania,  qnod  aut  ad  a.  396 
ant  ad  a.  397  referri  potest.  v.  p.  LXI.  cnm  antem  nnllam  valetudinis  contnrbatae 
mentioBem  faciat,  qnin  etiam  de  prosperis  suis  loqnatnr  ^^s) ,  iter  Campannm  posterins, 
qnod  e  morbo  pericnlosissimo  nondnm  recreatns  snscepit,  exclnditnr.  restat  igitnr 
tempns  a  vere  nsqne  in  mensem  Novembrem  a.  396. 

64  pro  cansa  propinqnomm  snomm  Symmachns  intervenit;  fortasse  ad  eandem 
rem  referenda  est,  qua  de  agit  Vn  49  et  52. 

65  sed  ut  est  multiformis  plerumque  perfidia  tutorum,  in  varias  se  frequenter  artes 
vertit,  hanc  epistnlam  et  V  52  respicit,  cnm  aestate  a.  397  scribat,  misisse  se  ne- 
cessarias  titteraSj  quibus  amici  de  tutoris  fraudibus  instjimntur  154,   14. 


Vn  66    71  AD  ALYPIVM. 

De  Faltonii  Probi  Alypii  familia  honoribnsqne  egimns  p.  XCI  et  XCVIII. 
66  Alypins  vicarins  Africae,  a.  378.     v.  p.  XCVIII. 

68  de  collatione  ob  inopiam  frnmenti  a  senatn  promissa  sermo  est,  qnae  cum 
mense  lannario  a.  396  iam  facta  sit  (156,  19),  haec  epistnla  in  ultimos  a.  395  men- 
ses  collocanda  erit.  nam  ne  de  collatione  anni  380  cogitemus,  vetat  commemoratio 
dominae  ac  filiae  Symmachi,  qnae  tum  primos  infantiae  annos  nondum  egressa  do- 
mina  a  patre  appellari  non  potuit. 

69  Symmachus  integer  valetudinis  (196,  20)  in  Formiannm  profectus  est,  a.  394 
aut  396.     V.  p.  LX. 

71  Symmachi  infirma  valetndo  commemoratur,  a.  397?    v.  p.  LXI. 


Vn  72-  80  AD  FRATRES. 

Sub  hac  inscriptione  eae  epistulae  coninnguntnr,  qnas  Symmachns  ad  omnes  cogna- 
tos  affinesqne  misit.  qni  forte  eodem  loco  versarentnr,  v.  adn.  194. 

72  Mediolanium  pervectus  haec  scribo.    a.  399  exeunte  ant  402  ineunte.   v.  p.  LXII. 
73.  74  mense  lulio  aut  primis  Angnsti  diebns  a.  397.     v.  p.  CLXTV. 


938)   194,  27   me  domo  ahesst  et  in  regione  Campaniae  pasei  otio  libena  audies;  nam  aolea  amieorum 
protpera  voiuptate  partiri. 

Q.  Atbkuys  STMMAoars.  y 


CLXXXVI  CHRONOLOGIA  SYMMACHIANA. 

76  Symmachus  fratribus  dona  filii  quaestoria  mittit,  hieme  a.  393/4.  v.  p.  LVIII. 
77.  78  Symmachas  morbum  paulo  ante  perpessus  est,  aestate  a.  397.  v.  p.  LXI. 
79.  80  Symmachi  filius  aeger.  autumno  a.  396?    v.  p.  LXVni. 


Vn  81-92  AD  MESSALAM. 

In  gradibus  amphitheatri  Flavii  haec  nomina  iuxta  posita  inventa  sunt^^^j :  Ru/ii 
Postumii  Pe[licis],  Rufii  Valeri  Messala[e],  Rufi  Synesi  Had[riani],  hi  viri  nomine  gen- 
tilicio  et  spectandi  loco  coniuncti  eodem  quoque  tempore  summos  aulae  magistratus 
gesserunt,  quae  res,  ut  in  adn.  138  exposuimus,  vel  sola  cognationis  indicium  esse 
solet.  Felix  enim  a.  395 — 397  quaestor  sacri  palatii  erat,  a.  398  praefectus  praetorio 
Galliarum  (v.  p.  CLIV),  Hadrianus  comes  sacrarum  largitionum  a.  395®^^),  magister 
officiorum  a.  397— 3999<i),  praefectus  praetorio  Italiae  a.  400—405«")  ©t  iterum  a. 
413 — 41 6  «^3)^  Messala  denique  in  praefectura  Italiae  primum  Theodori,  mox  Hadriani 
collega.  sed  quominus  fratres  eos  germanos  putemus,  obstat  patria ;  nam  Felix  Roma 
oriundus  erat  (v.  adn.  788),  Hadrianus  Alexandria  «^^)  nomenque  eius  alterum  Syne- 
sius  originis  Graecae  indicio  est. 

Rufius  Valerius  Messala  stemma  usque  ad  Publicolas  reduxit,  quod  quo  iure 
fecerit ,  in  suspenso  relinquo.  ingenii  gloriam  carminibus  «**) ,  epistulis  «^«) ,  ora- 
tionibus^^^)   quaesivit  et  inter  aequales  adeptus  est.     anno   396  aut  398  legationem 


939)  C.  I.  L.  VI  p.  860,  99. 

940)  Cod.  Theod.  V  13,  35  daU  d.  6  Aog.  a.  395.     cf.  adn.  815. 

941)  Praeter  leges  iu  adn.  932  landatas  tempus  roagistratus  eius  ex  Claudiani  epigrammate  de  Theodoro 
et  Hadriano  agnoscitor:  Mallitu  indulget  somno  noctesque  diesque,  imomrUa  Pharius  sacra  profana  rapii: 
omnibua  hoe  Italae  gentea  expoacite  votia ,  Mallma  ui  vigilet,  dormiat  ut  Phariua.  cuius  sententia  noUa  esset, 
nisi  uterque  eodem  tempore  summos  honores  gessissent.     cf.  p.  CL. 

942)  162,  28.  d.  4  Febr.  a.  400  Cod.  Theod.  II  8,  24  -|-  XVI  2,  35  =  Const.  Slrm.  2.  d.  26  Febr. 
a.  400  Cod.  Theod.  XVI  5,  37.  d.  27  Aug.  a.  400  Cod.  lust.  XI  59,  11.  d.  5  Oct.  a.  400  Cod.  Theod. 
XI  20,  3.  d.  27  Febr.  a.  401  Cod.  Theod.  I  10,  6  +  Cod.  lust.  X  16,  11.  d.  25  Mart.  a.  401  Cod.  Theod. 
Vm  2,  5.  d.  4Iul.  a.  401  Cod.  Theod.  XV  1,  41.  d.  13  lul.  a.  401  Cod.  Theod.  XI  7,  16.  d.  24  Febr. 
a.  403  Cod.  Theod.  VII  18,  11.  kal.  lul.  a.  403  Cod.  Theod.  VI  27,  13.  d.  25  lul.  a.  403  Cod.  Theod. 
Vn  18,  12.  d.  2  Oct.  a.  403  Cod.  Theod.  VII  18,  13  +  14.  d.  27  Febr.  a.  404  Cod.  ^heod.  VIII  6,  65. 
d.  24  Mart.  a.  404  Cod.  Theod.  VII  5,  2.  d.  25  lul.  a.  404  Cod.  Theod.  XVI  8,  17.  d.  18  Aug.  a.  404 
Cod.  Theod.  XUI  5,  31  -f-  Cod.  lust.  XII  61,  4.  d.  12  Febr.  a.  405  Cod.  Theod.  XVI  6,  4  +  5.  d.  24  Sept. 
a.  405  Cod.  Theod.  XV  1,  43.  sine  die  Cod.  lust.  XI  71,  3.  praefectura  eius  Italia  agnosdtur  ex  legibus 
his  Cod.  Theod.  XI  20,  3;  XIII  5,  31;  XVI  5,  37;  6,  4.  5. 

943)  D.  3  Aug.  a.  413  Cod.  Theod.  XV  14,  13.  d.  3  Mart.  a.  414  Cod.  Theod.  VI  29,  11  -|-  VU 
4,  33  -h  8,  12.     d.  30  lan.  a.  416  Cod.  Theod.  VU  13,  21. 

944)  Claud.  1.  1.  et  deprec.  ad  Hadr.  20.  55. 

945)  Rutil.  Namat.  de  red.  267  haee  quoque  Pieriia  apiraeula  (Aquarum  Tauri)  conparcU  anUia  earmine 
Meaaalae  nobilitatua  ager;  intrantemque  capit  diaeedenUmque  moratur  poatibua  adfixum  dxUee  poema  aacria,  hic 
eat  qui  primo  aeriem  de  conaule  ducit,  uaque  ad  Publicolaa  ai  redeamua  avoa;  hic  et  praefecti  nutu  praetoria 
rexitf  aed  mmti  et  linguae  gloria  maior  ineat,  hic  doeuit,  qwUem  ponat  facundia  legem:  ut  bcnua  eaae  velit 
quiaque,  diaertua  erit. 

946)  ApoU.  Sidon.  carm.  I  299  aed  nec  tu  mihi  conparare  tempteay  quoa  mvlto  mtnor  ipae  plua  adoro, 
Paulinum  Ampeliumque  Symmaehumque  Meaaalam  ingenii  aatia  profundi. 

947)  201,  17  eui  —  magiaterium  aplendore  dicendi  —  praeatabia.  scripta  rhetorica  Namatianus  1. 1.  in- 
dicare  Tidetur. 


Vn  81—92  AD  MESSALAM.  CLXXXVII 

senatus  sascepit  ^^^j  ^  initio  a.  399  praefectas  praetorio  Italiae  factus  est ,  qnem  hono- 
rem  retinait  saltem  asque  ad  d.  27  Nov.  a.  400»*^).  arbi  Bomae  praefuit^^^*)  post 
a.  416,  siqaidem  Ratilias  Namatianus,  quamyis  praefectaram  praetorianam  comme- 
moret,  de  nrbana  tacet.     v.  adn.  945. 


81.  83.  89  omnes  idem  postulatam  repetunt  neqae  longo  temporis  spatio  distare 
possant.  petit  aatem  Symmachas,  at  Messala  litem  aliqaam  ex  foro  praefecturae  ad 
yieariam  saam  (199,  21;  201,  25)  patiatar  transferri;  praefectas  igitar  praetorio  tam 
erat,  nam  nallas  alias  magistratas  vicarios  habebat.  et  primam  qaidem  ex  his  epi- 
stulis  post  honorem  recens  initam,  i.  e.  initio  a.  399,  scriptam  esse,  indicant  verba: 
fortuna  cum  civibus  nostris  revertit  in  gratiam,  postquam  te  sibi  res  publica  vin- 
dicavit. 

82.  90  de  Symmachi  familiaribas  ad  eqaos  carales  coemendos  in  Hispanias  missis 
sermo  est,  vere  a.  399.  v.  adn.  330.  Messala  praefectaram  praetorio  paulo  ante 
acceperat:  instruenda  mihi  atque  adornanda  praetura  est,  ad  cuius  nos  editionem  magni- 
tudinis  tuae  processus  animavit. 

83  V.  ad  epist.  81. 

84 — 87  commendaticiae  omnes  eo  potissimam  tempore  scriptae  esse  videntar,  qao 
Messala  magistratum  aliqaem  gerebat;  altimum  autem,  quem  Symmacho  superstite 
accepit,  praefecturam  praetorio,  a.  400  exeunte  aut  401  ineunte  deposuit. 

88  Messala  foro  alicui  praeest,  in  quo  vir  claris  natalibus  ortus  advocationis  mu- 
nere  fungi  optat;  cum  autem  homines  nobiles  apud  summos  iudices  togam  forensem 
sumere  soliti  sint,  ad  praefecturam  eius  praetorio  haec  retulerim,  a.  399 — 400. 

89  V.  ad  epist.  81. 

90  V.  ad  epist.  82. 

91  Messala  in  cumulum  gloriae  recens  evectus,  a.  399  ineunte. 


948)  167,  12  fe$  admonetf  ut  profeetuim  MeBsaktm  noete  ea,  quam  eonseeutae  iUfU  nonae  Mariiae  nove- 
ritU,     leg<Ui  ceteri  mox  Bequentur, 

949)  D.  16  Febr.  a.  399  Cod.  Theod.  XUI  5,  28  +  6,  8.  d.  5  Apr.  a.  399  Cod.  Theod.  XIU  11,  10. 
d.  11  Apr.  a.  399  Cod.  Theod.  XVI  8,  14.  d.  29  Apr.  a.  399  Cod.  Theod.  XV  3,  4.  d.  17  Mai.  a.  399 
Cod.  Theod.  XU  9,  3.  d.  20  lul.  a.  399  Cod.  Theod.  VII  19,  1.  d.  21  Aug.  a.  399  Cod.  Theod.  III  1,  8  -f- 
IX  35,  6  4-  Xn  1,  161  4-  Cod.  lust.  I  54 ,  6.  d.  4  Sept.  a.  399  Cod.  Theod.  XIV  15,  5.  d.  28  aut 
29  Sept.  a.  399  Cod.  Theod.  I  12,  7  -f-  XI  7,  15  -f-  XIV  15,  6  -f-  Cod.  lust.  XII  58,  2.  cum  hac  lege 
God.  Theod.  I  15,  17  quoque  coniungendam  esse,  ostendunt  et  dies  et  locus  et  argumentum ,  quamvis  haec 
oonstitutioniB  pars  consules  falsos  subscriptos  habeat.  d.  11  Oct.  a.  399  Cod.  Theod.  I  5,  12.  d.  20  Nov. 
a.  399  Cod.  Theod.  II  7,  4.  d.  22  Dec.  a.  399  Cod.  Theod.  VI  30,  16.  d.  28  Dec.  a.  399  Cod.  Theod. 
XV  2,  8  -f-  Cod.  lust.  I  51,  3.  d.  27  Mart.  a.  400  Cod.  Theod.  XIV  23,  1.  d.  29  Sept.  a.  400  Cod. 
Theod.  VI  19,  1.  d.  27  Noy.  a.  400  Cod.  Theod.  I  5,  13  -f-  II  14,  1  +  VIII  5,  59  -|-  60  -|-  X  3,  5  + 
XI  26,  2.  aut  subscriptionem  falsam  praefert  aut  ad  aliam  Messalae  magistratum  referenda  est  lex  data 
d.  19  Mai.  a.  396  Cod.  Theod.  XI  30,  55. 

950)  C.  I.  L.  VI  1775  Romae  in   coUe   Viminali.     [Ruflu]8  Val{eriu8)   Messala  v{ir)   c{lari$8imu8)  prae- 
feetui  ufhi m  8plendorem  publicum  in  vico  Patrieio Victoriae et  fieri  et  omari  procurabit. 


CLXXXVm  CHBONOLOGIA  SYMMACHIANA. 


Vn  93-101  AD  LONGmUNYM. 

Snpra  portas  urbis  Romae  Portaensem,  Praenestinam,  Tibnrtinam  eadem  inscriptio 
legitur,  caius  singula  exemplaria  eo  tantum  differunt,  quod  nomina  Stilichonis  et  Lon- 
giniani  modo  erasa  modo  intacta  sunt:  S{enatus)  p[opulus]q(u€)  R{o7nanus)  Imp{eratortbus) 
Caes{aribus)  d{ominis)  n{ostris)  invictissimis  principibus  Arcadio  et  Honorio  victoribus  ac 
triumfatoribus  semper  Aug(ustis)  ob  instauratos  urbi  aeternae  muros  portas  ac  turres  egestis 
inmensis  ruderibics  ex  suggestione  v{iri)  c{larissimi)  et  inlustris  comitis  et  nmgistri  utrius- 
q{ue)  militiae  StilichoniSj  ad  perpetuitatem  nominis  eorum  simulacra  conslituit,  curante 
Pl{avio)  Macrobio  Longiniano  v{iro)  c{la7'issimo)  praef{ecto)  urbis  d{icato)  n{umint}  m(a- 
iestati)q(ue)  eorum.  C.  I.  L.  VI  1188 — 1190.  restitutioni  illi  murorum,  qua  ad  finem 
perducta  hi  tituli  positi  sunt,  occasionem  dedit  irruptio  Gothorum^^^)  facta  d.  18  Nov. 
a.  401,  finita  circa  autumnum  a.  402^^^);  cum  autem  tantum  opus  certe  non  paucis 
mensibus  absolutum  sit,  statuae  Augustorum  vix  ante  exitum  anni  402  portis  impo- 
sitae  esse  possunt.  sed  quia  Theodosius  e.  n.  secundus,  qui  die  10  lan.  a.  403 
Augustus  factus  est^^^) ,  in  inscriptionibus  non  commemoratur ,  lapidi  incisae  sunt, 
antequam  nuntius  de  imperatore  novo  creato  Constantinopoli  Romam  pervectus  esset, 
i.  e.  ante  mensem  fere  Martium  a.  403. 

Flavius  Macrobius  Longinianus,  Stilichonis  amicus  (202,  20),  in  scrinio  memoriae 
honorum  cursum  auspicatus  circa  a.  398  usque  ad  gradum  proximi,  vicariae  prae- 
fecturae  dignitate  parem,  processerat  ®") .  ante  d.  23  Dec.  a.  399  in  comitiva  sacra- 
rum  largitionum  Minervio  successit  ^^^) ,  inter  d.  6  Dec.  a.  402  et  mensem  Martium 
a.  403  Decio  in  praefectura  urbana^^^).  praefectus  praetorio  Italiae  commemoratur 
inde  a  d.  9  Febr.  a.  406  ^^^),  quo  in  honore  positus  mense  Augusto  a.  408  paulo  ante 
Stilichonem  amicum  a  militibus  interfectus  est^^^).  memoriam  eius  damnatum  esse, 
nomen  eius  in  titulis  portarum  erasum  testatur. 


951)  Glaad.  de  VI  cons.  Hon.  531  addebant  pulchrum  nova  moenia  vultum  audito  ptrfeeta  rteens  m- 
more  Geforum,  prafeeitque  opifex  decori  timor  et  viee  mira^  quam  pax  intulerat ,  bello  diseusaa  seneetus,  erexit 
aubitaa  turres  eineto$que  eoegit  aeptem  continuo  montes  iuveneseere  muro.  Paalin.  Nol.  natal.  VUI  103  fidant 
legUmibua  iUi  perfugioque  parent  reparalis  moenia  muria,  nuUa  aalutiferi  quibua  eat  fidueia  Chriati,  113  ipae 
intra  muroa  turria  Ubi^  qui  aine  muria  munu  erit. 

952)  Die  Zeit  det  Sehlaehten  von  PoUentia  und  Verona,  Foraehungen  ztar  deutaehen  Oeaehiehte  1884 
B^  /. 

953)^  B.  Yolz,  De  Vesegotharam  cam  Romanis  conflictionibas  post  mortem  Fl.  Theodqsii  I  exortis. 
Qryphisvaldiae  1861  p.  37. 

954)  202,  25  hotkor  militiae  veatrae  dandia  benefieiia  eniteaeit.  eum  igitur  te  meritorum  ratio  aum- 
nUa  proximum  faciai^  famae  et  gratiae  deeua  benignitate  conquire.  e  scrinio  memoriae  adnotationes  emitte> 
bantar,  qaibas  beneficia  imperatoram  in  privatos  conferri  solebant.  Not.  Dign.  Or.  XIX;  Oc.  XVII.  de 
dignitate  proximoram  vide  God.  Tlieod.  VI  26,  4.  10.  11. 

955)  Cod.  Theod.  VI  30,  17.     cf.  p.  CXLII. 

956)  Inscriptiones  portarum  urbis,  qaae  eam  praefectam  appellant,  post  mensem  Martiam  a.  403  in- 
cisae  esse  non  possant.     de  Decio  v.  p.  CLXXXII. 

957)  D.  9  Febr.  a.  406  Cod.  Theod.  XIII  11,   11.     d.  24  Mart.  a.  406  Cod.  Theod.  VII  18,  15. 

958)  Zosim.  V  32  e6p<Sycec  ht  |xioq>  AoYYivtav(5v ,  S?  rfjc  xaxoi  n^v  'IxoXlav  auX^Tjc  STtapyoc  "^v,  dvai- 
poOoi  xal  toOtov. 


Vn  93—101  AI>  LONGINIANVM.  CLXXXIX 

93  Flavianas^  panlo  ante  praefectns  nrbi  iternm  factns  est,   a.  399  inennte.     y. 
adn.  842. 

94  scripta  simnl  cum  VII  46,  nbi  vide. 

95  commendaticiae  Flaviano  traditae,  cnm  a.  398  exennte  in  comitatnm  proficis- 
ceretnr.    v.  adn.  327. 

96  Longinianns  comes  sacramm   largitionnm,   Flavianns  praefectns  nrbi,   a.  399 
ant  400. 

97  Synmiachi  familiares  ad  eqnos  cnrules  coemendos  in  Hispanias  missi,   vere 
a.  399.     V.  adn.  330. 

98  Symmachns  primiB,  quas  a  Longiniano  accepit,  litteris  respondet,  ante  finem 
a.  398.     V.  ad  epist.  95. 

tOO  ad  eandem  Longiniani  et  Flaviani  dissensionem  pertinere  videtur,  de  qua  in 
epist.  96  sermo  est. 


Vn  102-128  AD  PETRONIVM  ET  PATRVINVM. 

Petronius,  qni  cnm  primo  loco  collocatns  sit,  frater  maior  fnisse  videtnr,  vica- 
rius  Hispaniamm  commemoratnr  a  d.  27  lul.  a.  395  usque  ad  d.  18  Dec.  a.  397^^^). 
Mediolanium  reversus  (VII  114)  magistratum  aliquem  aulicnm  accepit,  in  quo  fratre 
collega  usns  est^«<>).  cum  ipse  paulo  ante  vicarins  fuerit,  Patruinus  paulo  post  ad 
comitivam  illnstrem  evectns  sit,  dignitates  eomm  tum  medias  inter  utmmque  honorem, 
ant  qnod  idem  est,  proconsulatui  pares  fuisse  necesse  est^^^).  alter  eomm  in  lites  privatas 
potestatem  exercebat^^^),  alteri  scriniarius  aliqnis  commendatnr  (212,  8) :  itaqne  ntrnm- 
qne  ma^tmm  scrinii  fnisse  puto,  et  alterum  quidem  memoriae,  altemm  libellorum, 
nam  epistnlamm  sacrarum  curam  eodem  tempore  Patricins  agebat.  v.  p.  CLXXXIV.  quo 
tempore  Decins  a.  401  ineunte  ex  qnaestura  ad  praefecturam  nrbanam  promotns  est, 
fratres  qnoqne  nostri  dignitatum  angmenta  accepemnt  ^®^) ;  alterum  igitur  Petroninm  in 
illius  locum  qnaestorem  factum  esse  crediderim,  alter  Patminus  Longiniano  in  comitiva 
sacramm  largitionum  successit  ^^^) .    quem  honorem  retinnit,  usqne  dum  aestate  a.  408 


959)  206,  24.  d.  27  lul.  a.  395  Cod.  Theod.  IV  21,  1.  d.  7  Mai.  a.  396  Cod.  Theod.  XII  1,  151. 
d.  28  Apr.  a.  397  Cod.  Theod.  IV  6,  5.  d.  18  Dec.  a  397  Cod.  Theod.  IV  22,  5.  mense  Martio  a.  398 
magUtTatam  paulo  ante  deposuerat:  209,  7  beatum  U,  qui  honorum  emeritua  otiaris. 

960)  207,  21  ntan  redueiiur  in  longingua  iudieiay  quibus  faoUe,  $i  sufragium  tuleriSy  eruetur,  est  enim 
in  te  atque  fratre  portua  omnium,  quos  fortuita  soUieitant. 

961)  Patrulnus  140,  15  vir  spectabilis  appellatur. 

962)  207,  12  hoc  tantum  de  saneto  animo  tuo  inpelratum  volo ,  ui  iisdem  viribus,  quibus  pro  eo 
luctamina  prima  sedasti,  repetitae  medearis  iniuriae.     cf.  adn.  960. 

963)  207,  27  duo  ad  me  bona  parilis  voluptatis  reeentes  nuntii  periulerunt,  et  vos  iusiis  honorum  cre- 
visse  processibus,  et  domino  ae  fUio  meo  Flaviano  frueium  privaii  otii  esse  delatum.  de  Decio  Flaviani  suo- 
cessore  v.  p.  CLXXXIU. 

964)  Intervenit  apud  eum  Symmachus,  ut  res  Apula  heredum  Ruflni  census  onere  levetur,  VII  126. 
praescribitur  duabus  constltutionibus  altera  proposita  d.  26  Febr.,  altera  data  d.  21  Mart.  a.  401  (Cod.  Theod. 
VI  2,  17;  XI  17,  3),  sed  in  ntraqiie  nomen  eius  corruptnm  est;  traditur  enim  in  altera:  Troino  com.  s.  t., 
in  aitera:  pp.  et  com.  s.  i. 


CXC  CHEONOLOGIA  SYMBiACHIANA. 

seditione  militum  a  Stilichonis  inimicis  excitata  Tidni  interfectus  est^^^).  frater  legi 
Cod.  Inst.  XI  74,  3  inter  annos  403  et  408  datae  praefectos  praetorio  praescribitnr, 
qnae  ultima  eius  mentio  est. 


102  commendaticia  ad  utrumque  fratrem  scripta,  quam  Flavianus,  cum  a.  398 
exeunte  in  comitatum  proficisceretur,  accepit.     y.  adn.  327. 

103  scripta  simul  cum  VII  46,  ubi  vide. 

104  Flavianus  paulo  ante  praefectus  urbi  iterum  creatus,  a.  399  ineunte.  y. 
adn.  842. 

105.  106  Symmachi  familiares  ad  equos  curules  emendos  in  Hispanias  missi,  a. 
399  ineunte.    y.  adn.  330. 

108.  109  scriptae,  cum  frater  uterque  simul  magistri  scriniorum  erant  (y.  adn.  960), 
a.  398—401. 

110  Flayianus  praefecturam  urbanam  paulo  ante  deposuit,  a.  401  ineunte.  y. 
adn.  842. 

112  Arcentius  Mediolanium  proficiscens  Patruino  commendatur;  quia  illum  a.  397 
exeunte  ad  festa  consularia  Honorii  Augusti  accitum  esse  constat  (154,  31),  huic  anno 
epistulam  adscripsi. 

113.  114  Attalus  legatus  Mediolanium  proficiscitur ,  mense  Martio  a.  398.  v. 
adn.  318. 

121  paulo  ante  munus  praetorium  Memmil  Symmachi  scripta,  a.  401.   y.  p.  LXXH. 

122  de  Stilichone  consule  (211,  18)  sermo  est,  a.  400. 
124  fratres  magistri  scriniorum,  a.  398 — 401. 

126  Patruinus  comes  sacrarum  largitionum,  cf.  adn.  964.  scripta  est  igitur  iuter 
initium  a.  401,  quo  ille  honorem  accepit,  et  a.  402,  quo  Symmachus  mortuus  est. 
V.  p.  LXXII. 


Vn  129-131  AD  SIBIDIVM. 

Acilii  Qlabrionis  Sibidii  Spedii  honores  enumerat  titulus  a  filio  Romae  positus 
C.  L  L.  VI  1678.  Spedii,  —  Acilio  Glabrioni  Sibidio  v(iro)  c(larissimo)  et  omnibus  me- 
ritis  inlustri,  legato  in  provincia  Achaia,  consulari  Campaniae,  vicario  per  Gallias  septem 
provinciarum  sacri  auditorii  cognitori^  fori  huiusce  inventori  et  conditori  primo,  patri  re- 
veren[d\issimo ,   Anicius  Acilius  Glabrio  Faustus  v(ir)  c(la7nssimus) ,  loci  ornator,  togatam 


965)  Zosim.  V  32  dvTQp^dtjaav  hi  Tdiv  dp)^(5vT«v  oooi  |A€Tdl  t^v  «puip^v  'j^Xoioav,  2  tc  t&v  iv  t^  aoX^ 
TcCieaiv  (jidYtOTpo;  Nat(i.6pto(  xal  riaTpf&vtoc  t  twv  9t]oaup6)V  irpoeoTc&c  etc.  pro  IlaTpdavtoc  scribendnm  esse 
riaTpf&tvoc  non  est  qaod  moneam.  legi  Cod.  Theod.  IX  42,  19  datae  Ravennae  d.  20  Apr.  a.  405  Vrsicinas 
quidem  comes  sacrarum  largitionum  praescribitur ,  sed  constitntionis  argumentum  docet,  eum  c^mitem  rernm 
privatarum  fuisae;  agitnr  enim  in  ea  de  patrimonio  Oildonis,  qnod  ad  res  privatas  pertinuisse  notitia  digni- 
Utum  (Oc.  Xll  5)  testis  est. 


VII  129— 13J  AD  SIBIDIVM.  CXCI 

sUUuam  offerens,  piae  non  minus  quam  devotae  mentis  religione  ponendam  erigendamque 
curavit.  de  magistratuam  tempore  id  tantum  certnm  est,  vicariam  eam  Galliae  meri- 
dionalis  post  a.  399  faisse.  nam  tam  dioecesis  nomine  qainqne  provinciamm  nnncn- 
pabatnr  ^^^) ,  sed  iam  a.  400  divisio  in  septem  provincias  facta  erat  ®^^) .  epistnlae  ad 
eam  datae  nallam  temporis  notam  praeferant. 


In  Hbris  octavo  et  nono  litteraram  apographa,  qaae  scriptoris  librarii  iisdem  foliis 
inscripserant,  ab  editore  discerpti  non  sant,  ita  at  plerumqae  aliqaot  epistalae  eodem 
tempore  emissae  conianctae  manerent.  caias  rei  caasas  exposai,  ubi  de  collectione 
et  editione  corporis  Symmachiani  egi  (p.  XXVI),  exempla  in  inquisitione  chronologica 
nunc  instituenda  congeram. 


Vffl  1-3  ANNO  396. 

Cum  epist.  2  scripsit,  Symmachus  hieme  incipiente  Capuae  agebat,  sed  reditum 
praeparabat;  de  eadem  reversione  tempore  hiemali  suscepta  in  3  sermo  est.  cum 
constet,  scriptorem  a.  396  in  Campania  fnisse  et  in  itinere,  quo  Romam  mense  No- 
yembri  petivit,  Capuam  tetigisse,  has  epistulas  sub  finem  a.  396  scriptas  esse  puto. 
y.  p.  LXn.  eidem  tempori  conyenit  epist.  1,  quae  amico  recens  ad  praefectnram 
praetorio  eyecto  missa  est  ^^^j ;  siquidem  Theodorus,  quem  Symmachi  familiaritate  usum 
esse  ex  V  4 — 16  patet,  eadem  hieme  iterum  Italiae  cum  Illyrico  et  Africa  praepositus 
est.  y.  p.  CL.  quod  autem  hae  litterae  non  cum  reliquis  ad  Theodorum  datis  com- 
ponuntur,  ea  ratione  explicandum  erit,  quam  p.  XXV  exposuimus. 


Vm  5-10  AMO  375. 

£x  hominibus,  quibus  haec  epistularum  series  inscribitur,  duo  tantum  noti  sunt, 
Seyerus  (6)  et  Marcianus  (9),  nam  Eusebii  saeculo  quarto  tot  reperiuntur,  ut  dignosci 
nequeat,  quisnam  eorum  hoc  loco  intellegendus  sit. 

Inter  Symmachi  familiares  discemuntur  Seyeri  quattuor,  quos  ordine  chronologico 
digestos  proponam. 

1)  Valerius  Seyerus,  cui  hic  titulus  Gortynae  in  Creta  insula  positus  est:  -C.  I.  G. 
II  2595  BaXipiov  Slep^pov,  tov  Xap.irpoTaTOV  xal  fieYaXoTrpsTr^oTaTov  licapxov  t^;  PaaiXeooo(373<; 
Pa>|jLT]?,  8oYp.aTt  Too  xoivoo  T^?  KpT]TO)v  Iicap3((a<;  OSxoofiivio^  Aoa{&eo<;  'AaxXTjirioSoTO^  b  Xap.- 


966)  God.  Theod.  Xyi  10,  15  cam  adn.  Gothofredi. 

967)  God.  Theod.  1  15,  15. 

968)  Conpertum  habeo^    qwUbet  honorum  eulmine  animum  tuum  non  Bolere  mutari;   quidquid  enim 
hene  meriUa  honeatatis  aecedit^  id  aolutum  magis  videtur  esae  quam  praestUum, 


CXCU  CURONOLOGIA  SYMMACHIANA. 

TTpoTaTo^;  i)7taTtxo(;  aveoTTjoev.  hic  inter  d.  21  Febr.  a.  363  ^^*)  et  26  lun.  a.  364  Hypatio 
successit  in  vicaria  urbis  praefectura,  locnmque  dedit  Volusiano  inter  d.  22  lul.  •'*)  et 
6  Aug.  a.  365^71).  praefectus  urbi  factus  est  inter  d.  8  Mai.  a.  381  «'^)  et  25  Mart. 
a.  382«'^),  magistratumque  deposnit  inter  kal.  Aug.  et  d.  22  Nov.  a.  382*'*).  Sym- 
machi  eum  amicum  fuisse,  ex  eo  veri  simile  fit,  quod  ille  snb  saeculi  finem  pro 
filiis  eius  apud  Petronium  aut  Patruinum  intervenit  ^'*) . 

2)  Flavius  Severus,  qui  ut  in  senatum  adlegeretur,  Symmachus  oratione  sexta 
habita  a.  376  suasit.  post  advocationis  officium  provinciam  praesidalem  dioeceseos 
Africanae  rexit,  quo  in  honore  circa  a.  374  Theodosio  magistro  militum  consiliarius 
datus  est  (337,  3.  11).  paulo  post  perveclus  in  fasligia  summa  lei  publicae  est  (336,  32), 
sed  quemnam  magistratum  gesserit,  ignoratur. 

3)  Severus  episcopus  sub  saeculi  quarti  finem  Decio  commendatur  VII  51. 

4)  Severus  aliquis,  qui  a.  401  Campaniae  administrationem  deposuit,  in  pluribus 
Symmachi  epistulis  commemoratur.     164,  3;   154,  4.  6;   167,  8;  208,  14;  250,  22. 

Ex  his  ultimus  a.  375,  quo  epist.  6  scripta  est  (v.  infra),  vixdum  natus  esse 
potest;  episcopus  eo  excluditur,  quod  Symmachus  illum  amicum  suum  dogmati  Epi- 
cureo  addictnm  fuisse  innuit;  de  Flavii  Severi  allectione  anno  demum  376  in  senatu 
actum  est ,  cum  is ,  cui  litterae  illae  missae  sunt ,  iam  antea  senator  esset  ^^^) ;  restat 
igitur  solus  Valerius  Severus. 

Ad  Marcianum,  patrem  Maximiani  (v.  ad  epist.  23),  qui  a.  409  simul  cum  Attalo 
et  Caeciliano  senatus  legationem  suscepit  (v.  adn.  867) ,  Symmachi  epistulae  VUI  9.  23. 
54.  58.  73  missae  sunt.  vicarius  Italiae  praescribitur  legi  datae  d.  22  Mart.  a.  384^^7). 
sub  Eugenii  tyrannide  Flaviani  illecebris  obsecntus  a  fide  christiana  ad  gentiliom 
snperstitionem  descivit,  ut  proconsnl  Africae  fieret.  v.  adn.  588  et  p.  CXXTX.  ab 
Attalo  denique  a.  409  praefectus  urbi  creatus  est®^^). 

Epistnlas,  quas  hoc  commate  coniunximus,  iisdem  diebus  scriptas  esse,  ex  snmma 
earum  in  verbis  similitudine  agnoscitur.     cf.  5  essent  mihi  gratae  litterae  tuae,    vel 


969)  Cod.  Theod.  III  5,  8. 

970)  Praescribitar  legibus  datis  d.  26  lun.  a.  364  Cod.  Tbeod.  I  6,  3.  d.  14  Oct.  a.  364  Cod.  Theod. 
XII  1,  68  (traditur  quidem :  dat.  prid,  non.  Oet.  Veronae  Valentiniano  et  VaUntt  AA,  cosi,^  sed  scribendum 

est:  dat.  prid.  id.  Oet,   Veronae^  divo  loviano  et  Varroniano  eosa.  aeeepta Valentiniano  et  Valente  AA, 

eo88,  nam  idibus  Octobribus  a.  364  Valentinianum  Veronae  fuisse,  quo  loco  haec  lex  data  est,  ex  God.  Theod. 
XI  31,  1  constat,  sed  usque  ad  d.  8  Oct.  Altini  commoratus  est  et  eodem  mense  a.  365  iam  Parisios  vergus 
in  itinere  erat.  inscripta  est  constitutio:  ad  Severum  p.  u.,  argumentum  autem,  quo  de  ordine  AbeUinatium 
agitnr,  ostendit,  eam  ad  vicarium  ur^is  referendam  esse).     d.  22  lul.  a.  365  Cod.  Theod.  X  4,  2. 

971)  Cod.  Theod.  XFV  6,  3.     cf.  Herm.  XVUI  p.  293. 

972)  Hoc  die  decessor  eius  Valerianus  praescribitur  Cod.  Theod.  XV  7,  6 — 8. 

973)  C.  I.  G.  n  2595.  d.  25  Mart.  a.  382  Cod.  Theod.  XII  12,  8.  kal.  Apr.  a.  382  Cod.  Theod.  VI 
6,  1  H-  XIV  6,  4.  d.  2  Apr.  a.  382  Cod.  Theod.  VII  18,  6  -f  VIII  4,  13.  d.  20  lun.  a.  382  Cod.  Theod. 
XIV  18,  1.     kal.  Aug.  a.  382  Cod.  Theod.  VIU  9,  2. 

974)  Hoc  die  Anicius  Auchenius  Bassus  iam  praefectus  urbi  erat  Cod.  Theod.  I  6,  8. 

975)  209,  24  merito  mihi  apfid  te  utendum  e^ae  non  arbitror  longo  ambitu  litterarum  pro  inluitrii 
memoriae  viri  Severi  ftUia, 

976)  216,  8  quaeso  eustodei  bonorum,  valetudini  tuae  medieai  applieent  manua,  ne  optimi  aenatorii 
longa  vexatio  fidem  faciat^  nihil  eurare  caeleatea,    a  qua  ego  opinione  di$$entio, 

977)  Cod.  Theod.  IX  38,  7  cum  adn.  Gothofredi. 

978)  Zosim.  VI  7. 


EPisT.  vm  5—12.  cxcm 

si  nihil  de  meis  apud  Africam  meritis  ac  laudilnis  continerent ;  nunc  ut  mihi  decus  ali" 
quod  etc.  6  gratae  sunt  quidem  semper  litterae  tuae;  nunc  aulem  legentis  animum 
momordemnt.  8  et  gratas  tihi  fuisse  litteras  meas  sermonis  adsiduitate  testare.  — 
5  favorem  tibi  praesidii  caelestis  exopto.  6  nihil  curare  caelestes.  —  7  fiduciam  ca- 
sus  fefellU.  8  nunc  sume  fiduciam,  quam  tibi  ad  invitamentum  familiaritatis  ingeri- 
mus.  9  scriptionis  auspicio  fiduciam  tuam  provoco.  quare  familiaritatis  nostrae  ad- 
itum  securus  ingredere.  —  T  ut  —  exempli  necessitate  ad  diligentiam  provoceris. 
10  ut  in  mutua  officia  provocatus  erumperes.  sume  igitur  sermonem^  cuius  sequaris 
exemplum.  —  si  coeptis  nostris  vicissituio  respondeat.  9  scriptionis  auspicio  fiduciam 
tuam  provoco.  —  vicissitudo  officii  tui  faciet  etc. 

Priscillianns  in  litteris,  qnibns  Symmachi  epistnla  5  respondet,  de  eins  apud 
Africam  meritis  ac  laudibus  scripserat.  qnae  administrationis  eins  praedicatio  ei  po- 
tissimnm  tempori  convenit,  qno  proconsulatum  provinciae  recens  deposnerat,  i.  e.  ae- 
stati  a.  375.     v.  p.  XLIX. 


Vffl  11.  12  AMO  397? 

Pacatns,  cuins  nomen  altera  ex  his  epistnlis  et  praeterea  IX  61  et  64  praefemnt, 
idem  fnisse  videtnr  atqne  Latinins  Pacatns  Drepanins,  Ansonii  amicns^^^).  vir  Gallns^^^) 
studiis  poeticis^^^)  et  rhetoricis  clarns,  a.  389  Romam  venit,  nt  Theodosio  nrbem 
mense  Innio  ingresso  panegyricujn  recitaret,  praeminmque  eloquentiae  proconsulatum 
Africae  accepisse  videtnr,  qno  in  honore  commemoratur  d.  4  Febr.  a.  390  ^s^j .  eomes 
rerum  privatarum  in  aula  Theodosii  a.  393  erat^^^) ,  qnae  nltima  eius  apnd  scriptores 
antiqnos  mentio  est. 

Epistnlas  11  et  12  tempore  cohaerere  his  collatis  patebit:  11  religio  enim  fide 
pectoris  continetur :  in  verborum  officiis  latet  plerumque  simulatio.  12  religio  enim 
magis  fide  animi  metienda  est  quam  ostentatione  verborum.  —  11  quare  si  tibi  in 
scribendo  rarior  videor,  nihil  aestimes  amori  esse  decerptum.  12  sed  si  umquam  brevi 
intervallo  usus  iste  cessaverit,  velim  cogites  amicitiarum  non  frigere  respectum.  nnicnm 
temporis  indicinm  praeter  Pacati  aetatem  praebent  verba:  217,  14  nam  mei  quoque 
corporis  vigor  post  infirmam  valetudinem  coepit  adsurgere,  quae  ad  antnmnnm  a.  397 
referenda  esse  videntur.     v.  p.  LXL 


979)  Nomen  eius  integrum  conservaverunt  iuscriptio  et  suUcriptio  panegyrici  in  Theodosium  dicti.  le- 
gibus  Ck>d.  Tbeod.  IX  2,  4;  42,  13;  Cod.  lust.  XI  66,  1  Diep&nius  prae«cribitur,  &b  Ausonio  modo  Pacatus 
(XX  5;  XXIII  13;  XXVII  1  inscr. ;  4,  10;  13,  21),  modo  Drepanius  (XX  inscr.;  XXIU  intcr.)  nuncupatur, 
a  Symmacho  semper  Pacatus. 

980)  Pacat.  paneg.  Theod.  1.  2.  23.  24.  47. 

98 i)  Ausou.  XXIIl  10  hoc  nuUut  mihi  earior  mtorum,  quem  plutis  faeiunt  novem  aorore$  quam  eunctoa 
aUo$  Marone  dempto. 

982)  Cod.  Theod.  IX  2,  4.     cf.  Auson.  XX;  XXVII  1. 

983)  Cod.  Theod.  IX  42,  13  daU  ConatantinopoU,  d.  12  lan.  a.  393.     alne  die  Cod.  lust.  XI  67,  1. 
Q.  AvKSLiTS  SrMMACirra.  2 


CXCIV  CHRONOLOGIA  SYMMACHIANA. 


Vm  13    16  ANNO  400. 

Apollodorus,  cui  ep.  VIII  13;  IX  14.  51.  74  missae  sunt,  proconsulatura  Africae 
iniit  ante  d.  20  Aug.  a.  399,  deposuit  inter  d.  14  Mart.  et  8  lun.  a.  400.  v.  p.  CLX. 
epistula  igitur  VIH  13,  quae  ei  absolxUo  non  modo  honoris  verum  etiam  curarum  fasce 
gratulatur,  cum  aliqua  probabilitate  aestati  a.  400  adsignari  potest.     cf.  adn.  52. 

Caecilianus,  cuius  nomine  VIII  14;  IX  50.  58  inscribuntur,  initio  a.  397  prae- 
fectus  annonae  erat  (III  36;  IX  58).  a.  400  una  cum  Frobiano  legatione  senatus 
fungebatur  (VIII  14).  vicarius  praescribitur  legi  datae  d.  8  Apr.  a.  404  Cod.  lust. 
I  51,  4,  quem  cum  magistratum  Symmachi  quoque  epistula  IX  50  respicere  videatur, 
post  a.  402,  quo  orator  mortuus  est,  iniisse  non  potest.  alteram  legationem  suscepit 
a.  409,  ut  imperatorem  ad  pacem  cum  Alaricho  faciendam  impelleret,  et  quamquam 
preces  eius  irritae  fuerunt,  tamen  in  locum  Theodori  minoris  praefectus  praetorio 
Italiae  factus  est^®*).  post  Heraclianum  devictum  d.  9  Mart.  a.  414  cum  Flaviano 
summus  per  Africam  iudex  constitutus  ^^^J  gravi  edicto  Donatistas  coercuit  ^®^) .  quia 
Marini  comitis  amicus  erat,  ad  necem  Apringii  proconsulis  et  Marcellini  tribuni  et 
notarii  eum  subomasse  credebatur  ^^^) .     a.  414,  quamvis  iam  senior,   catechumenus 

erat  »8») . 

Probianus,  qui  in  legatione  a.  400  Caeciliani  collega  erat  (VIII  14),  idem  cum 
praefecto  urbi  a.  377  ««^)  fuisse  videtur,  siquidem  senatus  petitiones  in  comitatu  per- 
sequendae  plerumque  hominibns  summis  magistratibus  functis  committi  solebant.  in 
praefectura  urbana  fori  monumenta  restituit,  cuius  rei  testes  supersunt  tituli  octo,  ex 
quibus  duos  exempli  causa  proponam.  C.  I.  L.  VI  1658  Gabinius  Vettius  Probianus 
v(ir)  c{larissimus)  pra€f(ectus)  urbi  statuam,  quae  basiUcae  luliae  a  se  noviter  reparatae 
ornamento  esset,  adiecit,  C.  I.  L.  VI  3864  Gabinius  Vettius  Probianus  v(ir)  c(larissimm) 
praef{ectus)  urb(t)  statuam  fatali  necessitate  conlabsam  celeberrimo  urbis  loco  adhibita 
diligentia  reparavit, 

Epistula  ad  Caecilianum  et  Probiannm  praeturae  Memmii  Symmachi  kal.  lanuariis 
a.  401  ineundae  mentionem  facit.     ergo  scripta  est  eodem  anno  cum  praecedenti. 

Carterius,  Neoterii  propinquus  (135,  24),  post  advocationis  officinm  administra- 
tione  aliqua  functus  est^^®).     missae  sunt  ad  eum  epistulae  VIII  16;  IX  7.  31. 

13  et  14  ad  idem  tempus  pertinere  iam  supra  probavimus;    16  quoque  cum  iis 


984)  Zosim.  V  44  lir£(XTroyro  iropd  r^?  fepo^iaia^  eU  ti^v  'Pdpevvav  itplopetc  KawtiXiavi?  xa\  ArcaXo; 
xal  Ma?tjAiav^,  o?  tteivTa  dl7roSup(5(xevoi  xd  oujApdvxa  ttq  'P<6p.TQ  xa\  t6  irXTjdoc  toiv  dnoXcuXcSTuv  dxTpaYtp^- 
oavrec  -fivuoav  itX£ov  ouS^v  —  TaiTig  toi  toO;  itp^opeic  ddoac  ditpdxTou;  i^^  oT;  iX7)X6daoi,  itapeX6oa(  0ei- 
^cDpov  T?)?  Twv  bndpyms  dp^^-^c  KoixtXiavip  Taurrjv  itap^Swxev.  praescribitur  legl  daUe  d.  21  lan.  a.  409 
Cod.  Theod.  IX  2,  5  -f  6  -f  3,  7  -f  16,  12  -f-  31,  1  -f  36,  2  -f  37,  4  -f  XI  8,  3  -f  39,  13  -f-  Cod. 
lust.  I  55,  8.      ' 

985)  Cod.  Theod.  VII  4,  33. 

986)  V.  Augustini  ad  eam  epistulam  (86). 

987)  Angust.  epist.  151,  4.  7.  11.   12. 

988)  August.  epist.  151,   14. 

989)  Cod.  Theod.  XI  2,  3,  dato  d.  18  Sept.  a.  377. 

990)  245,  11  eum  omaret  iribunalia  ante  defensor,  poat  eognitor  iwrgiorum. 


EPIST.  Vm  13—22.  CXCV 

cohaerere  docent  hi  loci:  13  tibi  ut  salus  valida  et  reditus  felix  secundei,  tam  nostra 
vota  quam  tua  merita  praestabunt.  14  praestabit  caelestium  favor,  ut  etc.  16  prae- 
stabit  usus  longior,  ut  etc.  quia  igitur  15  epistulis  anno  400  scriptis  inclnsa  est, 
secundum  legem  librorum  octavi  et  noni  eidem  anno  adsignanda  videtur. 


Vm  17   19  ANNO  397. 

18  Symmachus  pedum  aegritudine  laborans  in  suburbano  moratur,  mense  Octobri 
aut  Novembri  a.  397.     v.  p.  LXIX. 

19  de  fame  in  agro  dominante  sermo  est,  quod  autumno  a.  397,  quo  Gildo  com- 
meatus  Africanos  retinere  coeperat®^*),  optime  convenit. 

17  de  lite  aliqua  in  iudicio  provinciali  perdita  loquitur  Symmachique  domum 
multis  iniuriis  circumlatrari  dicit.  inter  annos  396  et  398  oratorem  pluribus  iudiciis 
persecutum  esse,  probat  VI  11. 


Vffl  20-22. 

Tres  epistulae,  quae  hoc  loco  coniunctae  leguntur,  diversis  temporibus  scriptae 
sunt  legique  in  hac  corporis  Symmachiani  parte  observatae  non  respondent.  neque 
mirum  est,  inter  schednlas  librariorum,  quas  Memmius  Symmachus  in  librum  octavum 
et  nonum  contulit,  quitmvis  plerumque  plures  epistulas  continerent  (v.  p.  XXVI), 
interdum  tamen  singulas  quoque  litteras  singulis  foliis  inscriptas  fnisse. 

20  circa  a.  375  data,  paulo  postquam  Symmachus  proconsulatum  Africae  de- 
posuit.  V.  220,  13  neque  enim  nobis  alia  de  causa  arbitror  optata  succedere  quam  iu- 
dicio  et  amore  Carthaginis. 

21  Symmachus  iter  ad  Stilichonis  festa  consularia  ingressurus  est,  ultimis  a.  399 
mensibns.     v.  p.  LXII. 

22  respondet  Andronico,  qui  Symmacho  carmina  sua  Graeca  miserat.  poeta  ille 
ex  Aegypti  urbe  Hermopoli  originem  duxit  ^»^) .  a.  359  adulescens,  qui  nulladum  clari 
ingenii  experimenta  dederat,  maiestatis  quaestioni  implicatus  est,  quae  de  oraculo 
Abydeno  in  fraudem  imperatoris  consulto  exercebatur,  sed  periculum  imminens  abso- 
lutus  evasit^*^).     tum  Constantinopolim   se  contulit,   ubi  brevi  tempore  carminibus  et 


991}  Cland.  bell.  Gild.  66  hane  quoque  nunc  Oildo  rapuH  »ub  flne  cadentia  autumni. 

992)  Phot.  bibl.  cod.  279  p.  536  A.  8  is  hk  TcjS  aOrtjj  'zt{f/tt  x»}»  «ut*}»  irepiei^^sTO  {ji£Tpt|)  (scil.  iam- 
bico)  —  *AvSpov(xou  iroXiTeuopilNOv»,  xal  auToo  'Ep{i.OTroX(Tou,  irp6?  tov  x^itrrfa  <I>ot^di|i.[i.a)va  t6v  xotvoiroXt(Jr^. 
xal  ouTo;  ^e  ^papidTaiv  iorl  irotT^n^c,  5tacp6potc  pi^Tpoic  tou;  \6fO*jQ  ^vretvcDV.  Aegyptium  eum  fulAse,  iiidicat 
LibaniuB  quoque,  cum  iii  ep.  75  scribat,  famam  eius  uaque  ad  Aethiopas  penetraase. 

993)  Amm.  XIX  12,  11  Andronieuiy  poatea  ttudii»  liberaltitus  et  claritudine  earminum  uotus^  in 
iudicium  introduetu» ,  cum  $ecura  mente  nuUi»  »tupicionibu»  urgeretur,  purgando  »emper  et  ftdentiu»  ab- 
tolutu»  e»t. 


z» 


CXCVI  CHRONOLOGIA  SYMMACfflANA. 

tragoediis  maximam  gloriam  consecntns  est^^).  a.  379  Antiochiae  erat^®^),  postea 
non  commemoratur.  itaque  haec  epistula  in  Symmachi  annos  iuveniles  cadere  vi- 
detur. 


Vffl  23-27  ANNO  396. 

De  Marciano  et  Maximiano  egimus  p.  CXCII,  de  Albino  et  Gregorio  p.  CLXXVin 
et  CLXXX,  Censorinus  praeter  epist.  VIII  27  commemoratur  155,   15.  20;   156,   12. 

Hae  epistulae  omnes  in  Campania  scriptae  sunt  (221,  20;  222,  16;  223,  16)  et 
ordine  chronologico  procedunt.  in  prima  enim  adventum  suum  tempusque,  quod  eum 
secutum  est,  describit,  in  tertia  de  reditu  loquitur,  in  ultima  stationes,  quas  in  itinere 
Romam  suscepto  praeteriturus  est,  enumerat.  23 — 26  duo  epistularum  paria  coniun- 
guntur,  quorum  litterae  priores  ad  patres,  posteriores  ad  filios  datae  sunt.  hae,  24 
et  26,  tam  similes  sunt,  ut  nullum  fere  enuntiatum  alterius  in  altera  non  repetatur, 
sed  summa  cum  cura  scriptor  prospexit,  ne  eaedem  sententiae  iisdem  verbis  expri- 
merentur.  cum  enim  utraque  epistula  in  urbem  mittenda  esset,  Maximianum  et  Ore- 
gorium  litteras  ab  oratore  clarissimo  acceptas  sibi  invicem  recitaturos  esse  praevidit 
eaque  de  causa  anxie  cavit,  ne  paupei-tini  eloquii,  ut  ipsius  verbis  utar,  deprehen- 
deretur.  qua  cautione  uti  non  solebat,  si  litterae  in  loca  diversa  destinabantur ,  id 
quod  in  epistulis  VIII  5 — 10  advertimus. 

Terminum ,  post  quem  haec  epistularum  series  scripta  est,  constituunt  verba  haec : 

221,  28  ubique  vitam  agimus  consularem;  Symmachus  enim  consulatum  gessit  a.  391. 
itaque  iter  illud  Campanum,  quo  Formias,  Baulos  (221,  20.  26),  Neapolim  (223,  16), 
Capuam  (223,  18)  tetigit,  ad  a.  396  refero.     v.  p.  LXI.     quod  confirmatur  hoc  loco: 

222,  1 7  noH  est  ea  fortuna  horum  locorum^  ut  seriam  curam  sepeliant  voluptates.  insolitis 
omnia  necessitatibus  strepunt  et  oneri  cessere  deliciae.  nam  vere  396  orator  noster  se- 
riam  curam  re  vera  in  urbe  perpessus  erat,  quae  tum  fame  gravissima  laboraverat, 
neque  Campaniam  eiusdem  calamitatis  expertem  mansisse,  vel  ex  eo  patet,  quod 
procul  dubio  fruges  provinciae  tam  vicinae  Romam  advectae  erant. 


Vni  29.  30  AMO  399. 

Salvius  a.  408  quaestor  sacri  palatii  a  militibus  seditiosis  Ticini  interfectns  est  ^^^) . 
epistula  ad  eum  scripta,  cum  de  Flaviani  praefectura  altera  recens  accepta  agat,  in 
primos  a.  399  menses  incidit.     v.  adn.  842. 


994)  Themist.  or.  XXIX  p.  347  A  %a\  cl  (x£v  tu  ol«5?  xi  ^ort  SovxiBfrfat  xpaYtpSlav  xal  iTrrj  xai  Si^j- 
pdfjtpouc,  &a7r£p  fvoYXO^  d7ri5t|(i.i^aac  AtY^^i^io;  veavloxo;. 

995)  Lib&n.  de  vifc.  sna  p.  117. 

996)  Zosim.  V  32.  GothofredQs  hanc  oandem  faisse  patat  atque  SalTlnam  comitem  reram  privatarum, 
oui  inscribitur  lex  dat.  id.  Nov,  Bavenna  StUichone  et  Aureliano  eots,  (a.  400)  Cod.  Theod.  XI  I,  27.  sed 
locus  Ravenna  docet,  hanc  constitutlonem  ad  secandnm  Stilichonis  consulatum  referendam  esse  (a.  405) ,  quo 


EPIST.  VIII  23—37.  CXCVII 

lovins,  cni  Sjmmachns  eplBtnlas  VIII  30.  50;  IX  59  misit,  d.  19  Mart.  a.  399 
comitivam  gerens  templa  gentilinm  Carthagine  evertit  et  simnlacra  fregit^^^).  a  Sti- 
lichone  praefectns  praetorio  Italiae  et  patricins  factns^^^)  in  tnrbis  anni  409  proditor 
dnomm  Angnstomm,  Honorii  et  Attali,  partes  magnas  sed  pamm  honestas  egit®^). 
si  honorem,  qnem  haec  ei  epistnla  acceptnm  gratnlatnr  ^^^^) ,  comitivam  a.  399  fnisse 
snmamns,  tempns  ei  cnm  litteris  ad  Salvinm  conveniet. 


VIII  33   37  ANNO  397? 

lohannes,  qnem  Vlil  35  nominat,  a.  394  tribnnns  et  notarins  in  anla  Theodosii 
militavit^^^^;.  a.  408  Romae  agebat  et  a  senatn  ad  Alarichnm  hospitem  snnm  legatns 
missns  e8t*<^®2).  ab  Attalo  a.  409  magister  officioram  electus^^^^^)  post  tyrannnm  pnr- 
pnra  privatnm  veniam  impetravit,  siqnidem  anno  412  praefectns  praetorio  Italiae*^*) 
factns  est,  qnem  magistratnm  retinnit  saltem  nsqne  ad  d.  8  Mai.  a.  413  ^^^^^).  hominis 
igitnr  aetas  ostendit,  hanc  epistnlamm  seriem  in  nltima  Symmachi  tempora  cadere. 
scriptae  antem  snnt,  cnm  ex  itinere,  qnem  aeger  et  debilis  snsceperat,  Romam  re- 
vertit.  33  consulto  distuli  stilum^  dum  refoveo  itinere  tenuatum  vigorem,  37  proxime 
penatibus  meis  redditus  etiam  nunc  te  mente  et  cogitatione  respicio.  itaqne  de  antnmno 
a.  397  cogitaverim.  v.  p.  LXI.  —  omnes  has  epistulas  inter  se  cohaerere  ostendit 
in  33  et  37  reditns  commemoratio ,  in  33 — 35  argumentnm  simile.  nam  Symmachnm 
eum  ingenii  Insum  coluisse,  ut  rem  eandem  plnries  verbis  diversis  exprimeret,  in  epi- 
stulis  VIII  23 — 26  iam  deprehendimns. 


tempore  Silvanus  comes  rerum  privatarum  erat.  Cod.  Theod.  V  14,  6;  cf.  God.  lust.  XI  78,  1.  itaque  non 
apud  Symmachnm  nomen  Salvium  in  Salvinum  mutandum  est,  id  quod  luretus  fecit,  sed  in  codice  Theodo- 
siano  Salvinum  in  Silvanum, 

997)  Augnst.  de  civ.  dei  XVIII  54  in  civilate  notisiima  et  eminentissima  Carthagine  Afrieae  Oaudentius 
et  lovius  comites  imperatoris  Honorii  qunrto  deeimo  kalendas  Apriles  falsorum  deorum  templa  everterunt  tt 
simulaera  fregerunt,     cf.  Idat.  fast.  ad  a.  399. 

998)  Sozom.  LX  4.  praescHbitur  legibns  datis  kai.  Apr.  a.  409  Cod.  Tbeod.  II  8,  25  +  XVI  8,  19 
et  d.  26  lon.  a.  409  Qod.  Theod.  II  4,  7  -f  XVI  5,  47. 

999)  Zosim.  V  47 — 49;  VI  8—9;  Olymp.  ap.  Phot.  cod.  80  p.  57  B  31 ;  Sozom.  IX  7. 

1000)  Interfuit  pubtieae  utilitatis^  ut  tibi  maiora  negotia  erederentur.  quare  prolixa  esse  non  debet  gau- 
dii  mei  adtestatio, 

1001)  Paulin.  vit.  Ambros.  31   lohannes  tune  trihunus  et  notarius.,  qui  nune  praefectus  est. 

1002)  Zosim.  V  40. 

1003)  Sozom.  IX  8. 

1004)  Paulin.  vit.  Ambros.  31.  ex  legibus  ad  enm  datis  Cod.  Tbeod.  VII  8,  10  ad  Africam  pertinet, 
Cod.  Theod.  XI  28,  7  ad  Italiae  provincias  meridionales. 

1005)  Praescribitur  legibus  datis  d.  6  lun.  a.  412  Cod.  Theod.  XIII  11,  13.  d.  22  lun.  a.  412  Cod. 
Tbeod.  III  8,  3.  d.  26  lul.  a.  412  Cod.  Theod.  II  8,  26  -+-  XVI  8,  20  -i-  VIII  8,  8.  d.  7  lan.  a.  413 
Cod.  Theod.  VI  30,  20  -f-  VII  8,  10  (traditur  lun.  pro  lan.,  sed  mensi  lunio  anni  indicatio  post  eonsulatum 
parum  convenit).  d.  14  Febr.  a.  413  Cod.  Theod.  I  2,  12  -f  II  19,  6  -f  VIII  17,  4  -f  Cod.  lost.  VI  23,  19. 
d.  8  Mai.  a.  413  Cod.  Theod.  XI  28,  7.  praeterea  praefectus  praetorio  nominatnr  in  lege  data  V  id.  lul. 
Ravennae  dd.  rm.  Honorio  XIII  et  Theodosio  X  AA.  eoss.  (a.  422)  Cod.  Theod.  II  13,  1  -f  28,  1  -f  30,  2 
-f-  31,  1  -f-  32,  1  -f  VIII  8,  10,  sed  fortasse  scribendum  est  dd.  nn,  Honorio  VIIII  et  Theodosio  V  AA. 
eoss.  (a.  412). 


CXCVin  CHRONOLOGIA  SYMMACHIANA. 

Vni  38  Flavius  Pididius  Romulus*^*),  cuius  noitfine  praeter  has  litteras  VIII  62 
et  IX  62  inscribuntur,  aetate  multo  minor  erat  Symmacho,  a  quo  filius  nuncupatur  *®®'; . 
originem  ex  provincia  Africa  duxisse  videtur;  ibi  enim  praedia  locupletissima  possi- 
debat  et  Augustini  episcopi  Hipponensis  amicitia  et  ipse  et  affinis  eius  Valerius  usi 
guntioos),  a.  385  consularis  Aemiliae  et  Liguriae  fuit^®<>»),  a.  392  comes  sacrarum 
largitionum  in  aula  Theodosii^®*®),  a.  400  praefectus  praetorio  Galliarum^^*^*) ,  a.  405 
praefectus  urbis  Romae^^^*^).  quia  in  hac  epistula  de  filio  eius  studiis  rhetoricis  oc~ 
cupato  sermo  est,  in  Symmachi  senectute  scripta  esse  yidetur,  fortasse  eodem  tempore 
cum  praecedentibus. 

Vin  40  Aventius  fortasse  idem  est,  qui  in  praefectura  urbana  Basso  (a.  382)  suc- 
cessit,  Symmachum  (a.  384—385)  praecessit.     v.  297,   12;  307,  29. 

Vin  4 1  Antiochus,  cui  VIII  74  quoque  missa  est,  Musonii  filius  fuisse  videtur,  qui 
a.  395  proconsul  Achaiae  fuit^^^V  ^^^  haec  Symmachi  epistula  ad  eum  scriberetur, 
honorem  aliquem  in  urbe  gerebat,  qui  fortasse  praefectura  annonae  erat.  nam  quod 
periculum  subiturus  esse  dicitur,  ut  catervas  mulierum  scissa  veste  fugiat,  eum  magi- 
stratum  prodit,  qui  populi  seditionibus  inopia  frumenti  excitari  solitis  vel  praecipne 
expositus  fuerit.  quod  epistulam  Alypii  praefecti  urbi  a.  391  ad  Ambrosium  per- 
tulit^o*^),  ^xih  illo  eum  munere  functum  esse  indicat,  quod  proconsulatui  Achaiae 
annis  quattuor  post  gesto  optime  convenit. 


Vm  44.  45  ANNO  400. 

Ad  duos  amicos  ulti'a  mare  agentes  missae,  quorum  litterae  quotannis  navigatione 
incipiente  ad  Symmachum  perferri  solebant.  utraque  igitur  epistula  aestate  scripta 
est  et  prorsus  eandem  sententiam  exprimit.  summa  autem  verborum  similitudo  inter 
has  litteras  et  Vin  13 — 16,   quas  et  ipsas  aestate  datas  esse  constat,   me  movit,   ut 


1006}  Nomen  eiuf  integram  exhibet  titnlus  Stiiichonis  G.  l,  L.  YI  1731,  cui  subscriptnm  est:  ca-e- 
quente  Fl{avio)^  Pi$idio  Romulo  v(iro)  e(laria9imo)  praef{eeto)  urb{i).  Pisidius  Romulus  dicitur  Ephem.  epigr. 
IV  p.  294. 

1007)  231,  3  Ad  Valerinm:  filium  meum  Romulum  ego  aecersOy  tu  retirus;  ego  in  ewn  mihi  penoruim 
parerUia  adrogOy  tu  ius  adfinia  exerces. 

1008)  A.uga8tina8  ad  Romulum  scripsit  epistul&m  247,  ad  Valerium,  qnem  Romuli  adflnem  fuisse  Sym- 
roachus  testatur  (v.  adn.   1007),  epistulas  200  et  206  librumque  primum  de  nuptiis. 

1009)  Cod.  Theod.  II  4,  4  data  d.  19  lun.  a.  385. 

1010)  Cod.  Theod.  X  19,  2  d.  19  Febr.  a.  392.     Cod.  Theod.  IX  45,  1  d.   18  Oct.  a.  392. 

1011)  Cod.  Theod.  IX  38,  10  d.  6  Aug.  a.  400.  ad  eandem  honorem  referendum  est,  quod  prae- 
feotus  urbi  in  inscriptione  mox  laudanda  viee  sacra  iterum  iudieans  dicitur.  in  Occidente  eum  magistratu 
functum  esse,  sequitur  ex  loco  Mediolanio  legi  ad  eum  datae  subscripto,  at  In  Italia  illo  anno  duo  iam  prae- 
fecti  noti  sant,  Messala  et  Hadrianns. 

1012)  Ephem.  epigr.  IV  p.  294  in  foro  Romano.  Fidei  virtutiq{ue)  devotissimorum  militum  domnorum 
nostrortm  Areadi  Honori  et  Tkeodosi  perennium  Augustorum,  post  eonfectum  Oothieum  beUum  (a.  405)  felici' 
tate  aetemi  principis  domni  nostri  Honori,  consiliis  et  fortitudine  irUualrii  viri  comitis  et  (sequuntur  versus 
doo  erasi,  quibus  Stilichonis  nomen  inscriptum  fuit)  a(enatus)  p(opulus)q(ue)  R{omanus)  eurante  Piaidio  Ro- 
mulo  v(iro)  c(Uiriasimo)  praef{eeto)  urbi  viee  aacra  iterum  iudieante. 

H»13)  Zosim.  V  5. 
1014)  Ambros.  epist.  89. 


EPI8T.  VIII  38—61.  CXCIX 

eas  eidem  aDno  (400)  ascriberein.  ef.  16  praestabit  usus  longior,  tU;  14  praestabit 
caekstium  favor^  ut;  44  praestabit  divinus  favor,  ut,  —  14  abundo  laetitia^  postquam  va^ 
lere  vos  didici  nostraeque  amicitiae  inter  negotiorum  dura  meminisse;  44  valere  te  gaudeo 
et  adloquii  tui  honore  delector,  —  15  ex  debito  venit  sermo^  qui  redditur;  45  red- 
ditum  mihi  esse  annuum  quodammodo  sermonis  tui  debitum. 


VIII  46-61  ANNO  396. 

Strategius  d.  30  Mai.  a.  403  vicarins  Africae  praescribitur  legi  Cod.  Theod.  IX 
26,  3;  sed  litteras  VIII  46  ante  hnnc  magistratum  Romae  accepit. 

Valerins,  Romnli  affinis  (v.  adn.  1007),  cui  VIII  47  et  57  et  Angnstini  epistnlae 
200  et  206  missae  snnt,  a..  418  comes  et  vir  inlustris  erat.  August.  1.  1.  liber  An- 
gnsHni  primus  de  nuptiis  ei  dedicatns  est. 

Maximiliani  nomen  praefernnt  epist.  VIII  48.  51.  55;  IX  52.  filins  erat  Mari- 
niani,  ad  qnem  ep.  III  23 — 29  scriptae  snnt  (v.  adn.  621).  a.  396  honorem  aliqnem 
anlicnm  accepit  (228,  31). 

Vitalis  d.  8  Mart.  a.  403  praefectus  annonae  commemoratnr  Cod.  Theod.  XIV  3^  21. 

De  lovio  et  Marciano  v.  p.  CXCVII  et  CXCII. 

Leporius  teste  epistnla  IX  10  a.  394  exennte  magistratn  aliqno  maiore  fnngebatnr, 
fortasse  vicaria  per  nrbem  Romam  finitimasqne  regiones  praefectnra.  v.  p.  238,  9  et 
ideo  dignum  est,  ut  provincialibus  vel  edicto  vel  subscriptione  tua  instructio  plena 
pandatur. 

Romani,  fratris  Magnilli  (48,  32),  praeter  epist.  VIII  28.  56.  59.  70,  qnae  ei 
inscriptae  sunt.  mentio  fit  32,  7;  47,  11;  48,  32.  hnnc  enndem  videri,  qni  a.  391 
comes  Aegypti  erat,  exposuimns  ad  epist.  II  20. 

Servins  fortasse  a  Mario  Servio  Honorato,  Vergilii  interprete,  non  diversns  erat, 
de  cnius  vita  cf.  Thilo,  Servius  I  p.  LXIX.  hnnc  enim  Symmachi  familiaritate  usum 
esse,  ex  Macrobii  satnmalibns  perspicitur. 

Itineris  alicnins  a  Symmachi  suscepti  mentionem  facinnt  46.  54.  55  A.  56.  58 — 
61;  de  commoratione  eius  in  litore  maris  loqnitur  46  (228,  12),  Campaniam  nominant 
55  A  et  61;  de  morbo  filii  sermo  est  47.  58.  59,  de  ipsins  aegritndine  leviore  46. 
54.  55.  58.  patris  filiiqne  incommoda  tempore  coninncta  fuisse,  docet  58:  filius  meus 
cum  bona  dei  venia  periculo  caretj  sed  defectum  virium  patitur  prope  usque  ad  aegritu- 
dinem.  —  ego  quoque  meorum  contagio  socius  accessi,  credo  ex  vigiliis  nocturnis,  quarum 
m  praesentia  exiguus  fuit  sensus,  noxa  post  cruduit.  verbis  inter  se  consentinnt:  50 
iamdudum  datis  ad  te  litteris  mutua  scripta  non  merui,  et  tamen  propositum  meum 
servans  honorificentiam  scriptionis  instauro,  51  es  enim  praeter  solitum  parcus 
eloquii.  sed  tueor  constantiam  diligentiae  nec  a  proposito  argumentatione  deducor.  53 
scriptorum  tuorum  honorificentiam  communis  amicus  exhibuit.  —  56  servo  obser- 
vantiam,  quam  mos  priscus  instituit,  ut  domo  profecti  litteras  auspicentur.  60  for- 
tasse  allegatione  moris  uteris,  quoniam  plerisque  persuasum  est,  auspicium  salutationis 
profectis  esse  capiendum.     absolvo  te  consuetudinis  observantia. 


CC  CHEONOLOGIA  SYMMACHIANA. 

Has  eplstulas  in  ultimos  Symmachi  amios  cadere,  ex  aetatibas  hominmn,  qnibns 
inscriptae  sunt,  agnosceretur ,  etiamsi  disertis  verbis  traditum  non  esset^^^^j.  cum 
igitur  in  itinere  illo  Campano  Capuam  tetigerit  (232,  3)  et  reditum  instituerit  niansio' 
nibus  in  spatia  minora  divisis  (231,  12),  scriptae  sunt  autumno  aut  faieme  incipiente 
a.  396.     V.  p.  LXII. 


VIII  63-68  ANNO  398. 

Lampadii  Symmachi  temporibus  quattuor  fuere,  quibus  de  videamus,  cuinam  eo- 
rum  epist.  Vin  63  et  65  ascribi  possint. 

1)  C.  Caeionius  Rufius  Volusianus  qui  et  Lampadius,  de  quo  v.  p.  CLXXVIII. 

2)  Senator  aliquis  ante  Symmachum  mortuus  246,  1.  a  praecedente  diversus  esse 
videtur,  quia  clarissimae  memoriae  vir  dicitur,  non  clarissimae  et  inlustris  memoriae 
vir,  quae  appellatio  homini  praefecturis  duabus  functo  competeret.  ei  qui  sequuntur, 
oratori  nostro  aut  supervixerunt  aut  saltem  aetate  multo  minores  erant,  ita  ut  facile 
supervivere  possent. 

3)  Postumius  Lampadius,  Capua  oriundus,  consularis  Campaniae,  praefectus  urbi 
inter  annos  403  et  408.  C.  I.  L.  X  3860  Capuae.  Postumio  Lampadio  v{iro]  c(laris- 
simo)  et  inlustri,  cons(ulari)  Camp(aniae),  restitutori  patriae  et  redintegratori  operum  pu- 
blicorum,  ordinis  provisori,  populi  subventori,  ob  insignia  eius  unibersa  patrono  longe  a 
maioribus  originalij  ordo  Capuensis^  voti  et  obsequi  sui  pignus  locavit.  cf.  C.  I.  L.  X 
1704.  —  C.  1.  L.  VI  9920  Romae  prope  Pantheum.  [Felic]i  imperio  d(ominorum)  n(ostro- 
rum)  Arcadi  Honori  et  Theodosi  ex  auctoritate  Postumi  Lampadi  v{iri)  c{larissimi)  prae- 
f(ecti)  ur6(t),  corpus  tabernariorum,     sequuntur  nomina  corporatorum. 

4)  Frater  Flavii  Mallii  Theodori,  qui  Mediolanensis  erat  (v.  adn.  745)  et  a  Cam- 
pano  igitur  diversus  est.  quo  tempore  Theodorus  honore  aliquo  in  aula  fungebatur  ^^^^) , 
fortasse  comitiva  rerum  privatarum  a.  380,  Roma  in  comitatum  profectus  est,  ut  mu- 
nus  advocationis  in  foro  praetoriano  susciperet.  paulo  post  administratio  aliqua  ei 
commissa  est,  siquidem  Lampadium,  qui  legi  datae  d.  11  Apr.  a.  382  praescribitur, 
nostrum  fuisse,  fratris  praefectura  eodem  fere  tempore  gesta  veri  simile  reddit  [v. 
adn.  138  etp.  CLI).  dignitas  nulla  noraini  eius  addita  est,  sed  ex  constitutionis  argu- 
mento  perspicitur,  eum  sublimibus  potestatibus,  id  est  praefectis,  subditum  fuisse^^^^^. 
in  Theodori  praefectura  secunda  non  multum  post  d.  21  Dec.  a.  397  praefectus  urbi 
factus  est^^i^).    is  Lampadius,  qui  a.  408,  cum  Stilicho  senatum  de  pace  cum  Alaricho 


1015)  229,   1  quid  faeiam  $cnex  garrulus, 

1016)  128,  18  €0  praeterUm  tempore^  quo  tuo  adminiculo  poMit  inttitui. 

1017)  Cod.  Theod.  XII  9,  2  Have  Lampadi  earisaime  nobia,  nuUus  penitus  ex  eo,  quod  refertur  in  con- 
ditis  vel  in  area  eontinetur,  ad  qucmlibet  titulum  ucurpct,  nisi  forte  praesumendi  faeultaiem  subli^ 
mium  potestatum  iussione  perceperit, 

1018)  V.  adn.  317  et  Cod.  last.  IV  61,  11  sine  die:  Idcm  AA.  (scil.  Arcadius  et  Uonorlus)  Lampadio  pp. 
Bcribendum  enim  esse  pu.  pro  pp.,  iam  Cohn  coniecit  argumentoqae  legis  probatur,  utpote  quae  de  mancipi- 
bus  salinarum  agat.     cf.  Symm.  relat.  44. 


EPIST.  VIII  63—72.  CCI 

facienda  consnleret,  exclamare  ausas  est:  non  est  ista  pax  sed  pactio  servitutis^  et  qui 
anno  sequente  ab  Attalo  tyranno  praefecturam  praetorio  accepit^^i^),  tam  Campanus 
qnam  Ligur  fuisse  potest,  sed  cum  Attali  comitatus  paene  omnis  ex  Symmachi  amicis 
compositus  fuerit  *®2oj  ^  imnc  quoque  eundem  crediderim ,  cui  epistulae  VIII  63  et  65 
missae  sunt.  quae  cum  de  praefectura  urbana  acceptoris  loquantur,  quam  Postumius 
gessit  quidem  sed  post  Symmachi  mortem,  nullum  alium  quam  Lampadium  Mediola- 
nensem  respicere  possunt.  qua  re  annus  quoque  litterarum  definitur,  et  in  id  quidem 
tempus  eius  incidunt,  quo  orator  seditione  plebis  ex  urbe  pulsus  erat,  i.  e.  in  ver 
a.  398.     V.  adn.  324. 

Quattuor  epistulas  Vin  63 — 66  iisdem  diebus  scriptas  esse,  inde  liquet,  quod 
omnes  de  otio  Symmachi  suburbano  paulo  ante  inchoato  loquuntur.  rebus  inter  se 
cohaerent  63  et  65,  quarum  prior  a  Lampadio  petit,  ut  quidquid  in  administranda 
urbis  hitela  ex  bono  publico  fecerit,  oratori  nuntiet,  altera  gaudium  exprimit  de  indicio 
quietis  urbanae  Lampadii  consiliis  partae.  verbis  conveniunt  64  ut  —  ego  quoque  vix 
post  urbanas  molestias  usurpato  otio  longius  fruar  et  65  tempus  quodammodo  usur- 
pandi  otii  prorogasti. 

VUI  68  Ad  Titianum:  desideratas  quidem  litteras  tuas  libens  sumpsi,  sed  cognitio 
actuum  tuorum,  quorum  testis  atque  narrator  Euscius  fuit,  uberiorem  mihi  adtulit 
voluptatem.  Symmachum,  cum  vere  a.  398  ex  urbe  profugus  in  Ostiensi  ageret,  Euscii 
litteras  ex  Sicilia  missas  accepisse,  docet  epist.  VI  66.  in  eadem  autem  provincia 
Titianus  consularis  munere  functus  est,  ut  tituli  eius  Thermitani  testantur.  C.  I.  L. 
X  7345.  C.  Maesio  Aquillio  Fabio  Titiano  c[larissimo)  v{iro) ,  co{n)s(ulari)  optimo^  civi 
ac  patrono  bene  merenti,    ordo  et  populus  splen[d\idissimae  col(oniae)  Aug(ustae)  Himereo- 

rum  [The]rmit{anorum)  pecunia  sua  posuit,     7346 Titiano  c{larissimo)  [i(uveni)], 

C,  Maesi  Titiani  et  Fonteiae  Frontinas  consularium  filio,  patricio,  ob  honorem  togae  virilis^ 
Clodius  Rufus,  eques  RomanuSj  amico  suo  incomparabili, 

Epistulas  67  et  68  cohaerere  his  collatis  patebit :  67  litteras  meas  amore  desideras, 
68  desideratas  quidem  litteras  tuas  libens  sumpsi,  —  67  nec  exposcOy  quod  sponte  fac- 
turus  eSy  ut  nos  mutuis  epistulis  adloquaris,  68  subiungerem  curam  meorum,  si  mihi 
esset  alius  adloquendus,  sed  cum  facias  ultro^  quae  meus  sermo  posset  expetere,  partes 
commendationis  omitto. 


VIII  69  unum  quippe  hoc  litterarum  genus  superest  post  amaros  casus  orationum 
mearumj  quod  me  ad  usum  scribendi  possit  adlicere,  hoc  a.  388  aut  389  scriptum  esse, 
in  adn.  9  docui. 

VHI  71.  72  invitationes  ad  Memmii  Symmachi  praeturam  kalendis  lanuariis  a.  401 
ineundam.     v.  p.  LXXII. 


1019)  Zosim.  V  29;  VI  7. 

1020)  Ex  magistratibas  civilibus,  quos  Attaius  promovit,  nominantar  praeter  Lampadium  magister  ofA- 
dtfrom  lohannes,  praefectas  orbi  Marcianas  (adn.  978  et  1003),  consol  Tertallas  (Oros.  VII  42,  8).  borum 
duo  a  Symmacho  epistalas  acceperant. 

Q.  ArftKLiTS  Stmmaohts.  A 


CCn  CHRONOLOGIA  SYMMACHIANA. 

Vin  73  de  Symmachi  filii  valetudine  adyersa  loqnitur;  fortasse  a.  396  exeunte 
Bcripta.     V.  p.  LXVIII. 

IX  1  Palladius  Atheniensi8^<^2i)^  eian  rhetoris  fiiius^<*22)^  circa  a.  378  Romam  venit 

et  magisterium  artis  rhetoricae  professus  est*^^^].  prima  declamatione,  quam  publice 
recitavit,  tantam  Symmachi  admirationem  movit,  ut  eum  Ausonio  praefecto  praetorio 
commendaret  (I  15).  itaque  a.  379  in  comitatum  accitus  est  (I  94;  lU  50),  fortasse  ut 
scrinio  alicui  magister  praeponeretur ,  nam  huiusmodi  munera  viris  eloquentiae  gloria 
claris  ininngi  solebant.  a.  381  comes  sacrarum  largitionum  in  aula  Theodosii  erat^^^^j, 
a.  382  magister  officiorum  ^^^^).  sed  hunc  honorem  iam  vere  aut  aestate  einsdem  anni 
deponere  coactus  est,  ut  Rnfino  locum  faceret  (adn.  567).  christianum  eum  fuisse 
docent  epistulae  Gregorii  Nazianzeni  228 — 231.  386  ad  eum  scriptae,  quarum  228, 
cum  ab  eo  petat,  ut  officiali  diutius  in  provincia  morato  ignoscat,  tam  ad  comitivam 
sacrarum  largitionum  quam  ad  magisterium  officiorum  referri  potest.  num  idem  fuerit 
cum  aliquo  ex  iis  Falladiis,  ad  quos  Libanius  scripsit,  ignoratur. 

Symmachus  hac  epistula  rogat,  ut  Palladius  officialem  aliquem  gradu  militiae 
privatum  in  pristinum  honorem  restituat;  scripta  est  igitur,  cum  magistratum  aliquem 
gereret.  inter  annos  379  et  382.  loquitur  autem  orator  de  nova  aliqna  felicitate  per 
totum  orbem  Romanum  diffusa  ^^^^) ,  cuiusmodi  illis  annis  nihil  aliud  inveni  quam 
Theodosii  Augusti  electionem.  quae  interpretatio  si  vera  est,  epistula  a.  379  assig- 
nari  debebit. 


IX  3-6  ANNO  401. 

Commendaticiae  Euscio  Symmachi  notario  traditae.  cum  ad  apparatum  praetorium 
cogendum  in  provincias  mitteretur  (236,  30) ;  scriptae  igitur  snnt  inter  annos  398  et 
401,  quibus  orator  in  praetura  filii  praeparanda  occupatus  erat.  v.  p.  LXXI.  Euscius 
illo  tempore  bis  in  Sicilia  Symmachi  res  egit  a.  398  et  a.  401  (172,  13;  162,  16). 
quis  autem  ex  his  annis  eligendus  sit,  ea  re  definitur,  quod  inter  eos,  quibus  ille 
commendatur,  Zenodorus  tunc  iudex  (236,  10)  est,  qui  administrationem  Lucaniae  et 
Brittiorum,  per  quam  provinciam  Euscius  iter  facturus  erat,  a.  401  ineunte  suscepit. 
V.  p.  CLXVIII. 

Auxentius,  cuius  nomen  epist.  5  praefert,  frater  Mariani  (158,  4),  gener  Carterii 
(218,  25;  237,  3),    fortasse  Fonteius  Litorius  Auxentius  est,   qui  inter  a.  425  et  450 

102i)   10,  29  movU  \6fo^  Athenaei  hofpitis  Latiart  concilium. 

1022}  11,  1  credo  pLantj  nee  fldea  caaaa  est^  rhetorum  hanc  esse  proiapiam;  nam  ingerUo  genus  no$eitwr, 
non  solu$  vultus  aut  eolos  adserit  posteros  in  Iionorem  parentum:  certiores  habet  natura  vindicias.  bene  sen- 
tiendi  ac  bene  Loquendi  yigntmtur  non  scribuntur  heredes. 

1023)  86,  29  metu  Palladius  — ,  quem  ego  non  minus  doteo  abduetum  a  iuventute  Romanay 
quam  gratulor  in  spem  sui  honoris  accitum.     10,  25  Pulladii  rhetoris  nostri  declamatio, 

1024)  Cod.  Theod.  IV  12,  8  d.  6  lul.  a.  381.     Cod.  Theod.  X  24,  2  d.  21  lul.  a.  381. 

1025)  Cod.  Theod.  VI  24,  4  d.  21  Mtrt.  a.  382.  ConsUntlnopoU  eum  yersatum  esse,  dicit  Greg.  Naz. 
epist.  229. 

1026)  235,  16  nee  etim  pubtieae  felieitatiSy  quae  ad  universos  pitri  ratione  manavU,  solum  txoidem  tSH 
patiaris. 


EPisT.  vni  73  —  IX  9.  ccni 

urbi  aeternae  praefuit.  Ephem.  epigr.  IV  p.  280.  cf.  Herm.  XVIII  p.  297.  Romae 
prope  Septizoniam.  [Sa]lvis  d{ominis)  n(ostris)  [Fl{aviis)  Theodosio  et  Placido  V^alenti- 
nia[no  victoribus  semper  Aug{ustis)  F]onteius  Li[torius  Auxentius  v{ir)  c{larissimus)  prae- 

f{ectus)   urbi  a]ixos  te C.  I.  L.  VI  1669   Romae.     Fonteius  Litorius  Auxentius 

v{ir)  c{larissimus)  praef{ectus)  urbi  curavit. 


IX  7-9  AMO  400. 

7  ut  Auxentio  filiam  despondeat,  a  Carterio  petit,  cui  cum  in  epist.  VIU  1 6  scripta 
aestate  a.  400  gratias  agat,  quod  petitioni  in  genere  eligendo  obsecutus  sit,  has 
litteras  circa  initium  eiusdem  anni  emissas  esse  necesse  est.  eidem  tempori  convenit 
epist.  8,  quam  Symmachus  ex  sacro  comitatu  vix  regressus  dictavit;  mensibus  enim 
lanuario  et  Februario  a.  400  ludis  consularibus  Stilichonis  Mediolanii  interfuit.  v. 
p.  LXII. 

Gabinius  Barbarus  Pompeianus^  cui  IX  8  missa  est^  commemoratur  in  titulis  duo- 
bus:  C.  I.  L.  X1199  Abellae.  [Pompe]iani.  Barbarus  Pompeian{us)  v(/rj  c{larissimus) , 
cons{ularis)  Kamp{aniae),  civitatem  [A]bellam  nuda  ante  soli  deformitate  sordentem  silicibus 
e  montibus  excisis,  non  e  dimtis  monumentis  advectiSy  consternendam  ornandamque  curavit. 

cur[am  agente] Proculo  patrono  et  cur{atore)  Abellanoi^m.     C.  I.  L.  VIII  969 

Neapoli  Africae.  Salvis  d{ominis)  n{ostris)  Arcadio  et  Honorio  inclytis  semper  Aug{ustis), 
administrante  d{ivino)  m{andatu)  Gabinio  Barbaro  Pompeiano  v{iro)  c[larissimo)  p'\roconsule) 
A{fricae)  v{ice)  s{acra)  i{udicante)  ,  Coelius  Titianus  v{ir)  h{onestus) ,  ex  t{ransvecturario) 
et  nav{iculario)  j  ex  mun{erario)  et  ex  curatore  r{ei)  p{ublicae)j  cum  Coelio  Restituto  v{iro) 
h{onesto)j  filio  suo,  sumptu  proprio  [i]nstantia  sua  dedicavit^  administrante  Publiano  v{iro) 
h{onesto) ,  f{lamine)  p{erpe(uo) ,  curat{ore)  r{ei)  p{ublicae) .  de  tempore ,  quo  Campaniam 
rexit,  non  constat;  in  proconsulatu  Africae  successit  ApoUodoro  inter  d.  14  Mart.  et 
8  lun.  a.  400,  locum  dedit  Helpidio  post  d.  28  Mart.  a.  401.  v.  p.  CLX.  prae- 
fectus  urbi  erat  a.  408*^27),  sororis  eius  a  Fulvio  in  matrimonium  petitae  mentionem 
facit  epist.  VI  3. 

Flavius  Vincentius  *®2®) ,  cui  epistulae  IX  9.  25  scriptae  sunt,  fidei  christianae 
addictus  erat^^^®,.  Gallias  per  annos  sex  continuos  395  —  400  praefectus  praetorio 
rexit^^^^j,  annoque  401  consulatum  cum  Fravitta  gessit.  itaque  epistula  1X6,  si  eam 
simul  cum  praecedentibus  emissam  esse  sumamus,  in  praefecturae  tempus  cadit.     ac- 


1027)  Zosim.  V  41. 

1028)  De  nominlbus  eius  y.  de  Rossi,  Inscr.  christ.  urb.  Rom.  I  494.  495.  497.  500. 

1029)  Sulp.  Sev.  dial.  I  25,  6  memini  VincerUium  praefeetumy  virum  egregium  et  quo  nullus  ait  intra 
OalUaa  omni  virtutum  genere  praestantior ,  dum  Turof^s  praeteriret^  a  Martino  taepius  poposeisse^  ui  ei  eon- 
vivium  in  suo  monasterio  daret. 

1030)  Praescribitur  legibus  datis  d.  5  lul.  a.  395  Cod.  Theod.  XV  1,  33.  d.  18  Dec.  a.  397  Cod.  lust. 
III  13,  5.  d.  11  Febr.  a.  398  Cod  Theod.  I  5,  11.  d.  19  Febr.  a.  398  Cod.  Theod.  VII  14,  1  -h  VIII  5,  58. 
d.  19  lun.  a.  399  Cod.  Theod.  XI  1,  26.  d.  13  Sept.  a.  399  Cod.  Theod.  XII  15,  1.  d.  17  lan.  a.  400 
Cod.  Theod.  VII  8,  6.  d.  17  Mai.  a.  400  Cod.  Theod.  VII  18,  10.  d.  18  lun.  a.  400  Cod.  Theod.  I  15,  15. 
d.  29  lun.  a.  400  Cod.  Theod.  IV  23,  1  -f  XII  19,  1—3  +  Cod.  lust.  XI  48,  13.  d.  9  Dec.  a.  400 
Cod.  Theod.  VIU  5,  61.     cf.  adn    3:.0. 

A* 


CCIV  CHRONOLOGIA  SYMMACHIANA. 

cedit,  quod  Zenodorus,   qni  ei  his  litteris  commendatur ,   anno  sequente  corrector  Lu- 
caniae  et  Brittiorum  factus  est  (VI  25),  suffragio  videlicet  Yincentii  promotus. 


IX  10  Foriunae  telo  gi^aviter  sauciatus  nunc  primum  epistula^  maesta  verba  com- 
miito;  neque  enim  diu  ab  officio  debui  temperare,  cum  tanti  vulneris  dolor  nulla  temporis 
diuiurnitate  possit  aboleri,  haec  ad  primos  menses  post  mortem  Flaviani  maioris  per- 
tinere  (autumno  a.  394)  iam  in  adn.  247  suspicatus  sum. 


IX  11-22  AMO  399. 

Marcellns,  ciii  epist.  IX  11.  23  inscribuntur,  idem  fuisse  potest  cum  magistro 
officiorum  a.  395^^^^),  qui  medicinam  Plinianam  compilavit. 

Valerianus  vicarius  Hispaniarum  praescribitur  legibus  datis  d.  8  Sept.  a.  365  et 
d.  25  Nov.  a.  366^032)^  praefectus  urbi  d.  29  Mart.  et  8  Mai.  a.  381i033). 

De  ApoUodoro  proconsule  Africae  a.  399—400  egimus  p.  CXCIV. 

Erius  Fanius  Geminianus^  cuius  nomen  praeferunt  epist.  IX  15.  56,  Apollodori 
decessor  erat;  siquidem  Africae  eum  aliquot  annos  post  Aeroilium  Florum  Patemum 
(a.  393)  praefuisse,  docet  titulus  in  adn.  812  relatus,  neque  alius  ei  in  fastis  provin- 
ciae  locus  relinquitur  quam  inter  Victorium  et  ApoUodorum.     v.  p.  CLX. 

Sapidianus  eodem  fere  tempore,  quo  Apollodorus  proconsul.  vicarius  Africae  fac- 

tus  est  (inter  d.  17  Mai.  et  25  lun.  a.  399),  magistratumque  saltem  nsque  ad  a.  400 
retinuitio34). 

De  Venusto,  quem  Nicomachi  Flaviani  filium  fuisse  puto,  egi  p.  LI. 

Ex  hac  epistularum  serie  11.  12.  18 — 22  familiaribus  Symmachi  traditae  sunt, 
cum  ad  equos  curules  coemendos  in  Hispanias  proficiscerentur ;  id  quod  vere  a.  399 
factum  esse,  in  adn.  330  probavi.  epist.  11  ad  Marcellum  scripta  nullam  quidem 
equornm  mentionem  facit,  sed  hanc  quoque  iisdem  tabellariis  commissam  fuisse,  ag- 
noscitur  ex  initio  alterius  ad  Marcellum  epistulae  IX  23:  requimnt  te  per  Hispanias 
aliae  litterae  meae,  eae  videlicet,  quibus  de  loquimur.  de  praetura  filii  praeterea 
agunt  13.  15.  16,  Apollodoro  recens  ad  proconsulatum  Africae  promoto  data  est  14, 
ita  ut  hae  quoque  veri  a.  399  aut  ascribi  debeant  aut  certe  possint.  restat  17,  quae 
nuUa  temporis  indicia  praebet,  sed  cum  epistulis  anni  399  includatur,  eidem  attri- 
buenda  est. 


1031)  Cod.  Theod.  VI  29,  8  data  kal.  lun.  a.  395.     God.  Theod.  XYl  5,  29  daU  d.  24  Nov.  a.  395. 

1032)  Cod.  Theod.  I  16,  10;   IX  1,  3  cum  adn.  Oothofredi. 

1033)  Cod.  Theod.  VI  10,  2  -+-  22,  5  -f  26,  2;  XV  7,  6—8  4-  10,  2. 

1034)  Decessor  eius  Dominator  ultimum  commemoratur  d.  17  Mai.  a.  399  Cod.  Theod.  XVI  5,  35. 
ipse  praescribitur  legibus  datia  d.  25  lun.  a.  399  Cod.  Theod.  XVI  2,  34.  d.  12  Sept.  a.  399  Cod.  Theod. 
XI  1,  30  cum  adn.  Qothofredi.  Cod.  Theod.  VII  8,  9  anno  quidem  409  adscribitur,  sed  cum  propter  Sapi- 
dianum  in  inscriptione  nomlnatum  tum  propter  argumentum  ad  annum  400  referenda  est;  meminit  enim 
legis  Cod.  Theod.  VII  8,  7  d.  8  lun.  a.  400  ut  proxime  datae. 


EPIST.  IX  10-41,  CCV 


IX  23-28  AMO  399. 

Ex  his  quoqne  epistulis  23 — 25  et  27  praeturam  filii  respicinnt,  sed  aliqnot  men- 
sibns  post  seriem  praecedentem  scriptae  snnt ;  nam  23  et  24  ad  Marcellum  et  ad  Bassum 
de  epistulis  11  et  20  ut  ad  eosdem  iam  ante  missis  loquuntur,  et  25  praefecturam  a 
Theodoro  recens  depositam  commemorat.  quo  in  magistratu  positus  ultimum  praescri- 
bitur  legi  datae  d.  25  Oct.  a.  399.  (v.  adn.  758].  tota  igitur  series  incidit  in  men- 
sem  Novembrem  a.  399;  eo  enim  tempore,  quo  emissae  sunt,  hiemem  nondum  pro- 
vectam  fuisse,  docet  242,  21  qiuieso  /e,  ut  si  forte  equorum  reditum  intemperies  hibema 
retardaverity  stahulari  in  agris  tuis  equos  nostros  paucis  mensibus  iubeas,  quod  modo  con- 
ditionali  scribi  non  potuisset,  si  tum  iam  bruma  initium  cepisset.  28  nullum  anni 
indidum  continet,  sed  quoniam  hibernis  mensibus  scripta  est,  cum  praecedentibus  con- 
iungenda  vldebatur. 


IX  29   30  ANNO  397. 

Varum,  qui  praeter  alias  provincias  Apuliae  quoque  praeesse  in  epistula  29  dicitur, 
yicarium  urbis  Romae,  id  est  Italiae  meridionalis,  a.  398  fuisse  constat  ^^^^] .  sed  quia 
hae  litterae  autumno  scriptae  sunt,  cum  tota  Italia  fame  laboraret  et  nihilo  minus  ex 
provinciis  frumentum  cogeretur,  ei  potius  tempori  eas  attribuo,  quo  bello  Gildonico 
imminente  commeatus  Africani  iam  cessaverant  et  urbis  annona  ex  Hispaniis  Galliis 
Italia  ipsa  conquirebatur ,  anno  397  exeunti.  v.  adn.  322.  quae  temporis  definitio 
confirmatur  epist.  29  A ;  Formiis  enim  data  est,  ubi  Symmachus  a  mense  lulio  usque 
ad  Octobrem  a.  397  versabatur.     v.  p.  LXI. 

30  litis  cum  Leone  componendae  vias  quaerit.  quoniam  in  epist.  VIII  17  eodem 
autumno  cum  praecedentibus  scripta  domum  suam  multis  circulatrari  iniuriis  dicit  et 
ab  advocato  Rufino  petit,  ut  eam  forensis  industriae  tueatur  officio^  haec  quoque  a.  397 
optime  convenit. 


IX  35 — 38  sententiam  siraillimam  exprimunt  35  et  36.  verbis  conspirant  35  est 
enim  mihi  familiaris  dignusque  patrocinio  tuo.  37  est  enim  nobis  conciliatissimus  ob 
vitae  integritatem  dignusque  me  teste,  qui  etc.  38  olim  mihi  probitate  vitae  conpla- 
citus  est  et  honestis  carus  officiis,     36  mihique  dudum  probatum  per  honesta  documenta. 

IX  39 — 41  verbis  conspirant  39  quare  optimae  voluntaii  tuae  calcar  admoveo  te- 
que  hortor,  ut  etc.  41  quare  salutationem  litterarum  tibi  defei^o  et  hortor^  ut  etc. 
39  adserit  enim  probabilem  mentem  talis  electio.  40  sed  circa  nobiles  probabilesque 
personas  plus  debet  esse  moderaminis. 


1035)  Cod.  Theod.  XI  1^  25  propoaita  in  programmate  Vari  viri  elari$timi,  viearii  urbia  Romae,  Honorio 
A.  IV  et  Eutyehiano  co$s. 


CCVI  CHRONOLOGIA  SYMMACHIANA. 

IX  47.  48  verbis  conspirant  47  si  quid  igiiur  mihi  tribuis.  48  si  quid  igitur  inter- 
ventui  meo  tribues,  —  47  familiaritas  vestra  non  deserat,  48  qui  a  parentibus  dese- 
runtur.  epistula  47  Flaviano  tradita  est,  enm  a.  398  exennte  Mediolaninm  proficis- 
eeretnr.     v.  adn.  327.     eidem  igitur  tempori  48  qnoque  adseribi  debet. 

IX  51  Apollodoro  commendantnr  curiales  civitatis  Africanae,  quod  tempus  pro- 
consnlatus  eius  a.  399—400  indicat. 

IX  54  simul  scripta  cnm  IV  56,  ubi  vide. 


IX  55    59  ANNO  397? 

Eusebius  in  officio  aliquo  militans  commendatur  epistulis  55  et  59;  cum  igitnr 
hae  in  idem  tempus  incidant,  de  intercedentibus  quoqne  idem  praesumi  debet.  tota 
epistnlarum  series  scripta  est  aut  ante  Sancti  Ambrosii  obitum  (d.  4  Apr.  a.  397) 
aut  non  mnlto  post,  nam  Caecilianus,  qui  eo  superstite  praefectus  annonae  erat^<)^<^], 
eodem  munere  fungebatnr,  cnm  epist.  58  sumeret,  ut  ex  argumento  eius  agnoscitnr. 
sed  ne  multum  nltra  a.  397  recedamus,  vetat  aetas  hominum,  qui  reliquis  epistulis 
honoribns  praediti  praescribuntur.  nam  Eusebius  (55)  anno  395  coroes  sacramm  lar- 
gitionum  erat,  donec  ante  d.  17  lun.  praefectus  praetorio  perltaliam  factus  est,  quero 
magistratum  retinuit  saltem  nsque  ad  d.  23  Dec.  a.  396 1®^') ;  Geminianus  (56)  a.  398 
— 399  proconsulatu  Africae  fungebatur  (v.  ad  ep.  IX  15);  lovius  (59)  a.  399  ineunte 
comitivam  accepit,  sed  iam  ante  magistratus  alios  gessit*^^^).  itaque  omnes  has  epi- 
stulas  non  sine  aliqua  probabilitate  ad  a.  396  refero,  aut  si  epist.  60  huic  seriei  ad- 
iungatur,  ad  primos  anni  397  menses,  quibns  Probinns,  cui  inscripta  est,  proconsula- 
tum  Africae  gessit.    v.  p.  CV. 


IX  61-65  ANNO  390- 

Duae  ex  his  epistnlis  (61  et  64)  ad  Pacatum  in  atiquo  honore  positnm  missae 
sunt,  qui  a.  390  proconsul,  a.  393  comes  rerum  privatamm  erat.  v.  p.  CXCIII.  sed 
quia  eo  magistratn,  quem  ultimum  gessisse  videtur,  in  aula  Theodosii  fnnctus  est  et 
eo  quidem  tempore,  qno  Engenio  Italiam  obtinente  nullum  commercium  inter  partes 
imperii  Occidentales  et  Orientales  erat,    Symmachi  litterae  ad  annum  potius  390  re- 


1036)  82,  3  Ad  Ambrosiam:  filiu»  mtus  CaecUiimus  vir  elarissimus ,  qui  nunc  communia  patri<ie  gubcT' 
nat  annonam, 

1037)  Comes  sacrarum  largitionum  praescribitur  legi  datae  d.  22  Mai.  a.  395  Cod.  Thcod.  XV  1,  32 
(traditur  XI  kal.  lul.,  sed  quoniam  Eusebius  iam  aliquot  dies  ante  praefectus  praetorio  commemorator ,  scii- 
bendum  est  XI  kal,  lun.),  praefectus  praetorio  d.  17  lun.  a.  395  Cod.  Theod.  XV  14,  12.  d.  19  Dec.  a.  395 
Cod.  Theod.  I  15,  14.  m.  lau.  a.  396  Paulin.  vit.  Ambr.  34.  d.  29  Mart.  a.  396  Cod.  Theod.  XIII  11,  8. 
d.  9  lul.  a.  396  Cod.  Theod.  XIV  3,  19.     d.  23  Dec.  a.  396  Cod.  Theod.  XIII  5,  26. 

1038)  VIII  30  inUrfuit  publicae  utilitaiis,  ut  tibi  mniora  negotia  erederentur. 


EPIST.  IX  47—92.  CCVII 

fcrendae  videntnr.  cui  tempori  epist.  65  qnoqne  convenit,  qnam  orator  de  yehicnlo 
aliqno  sibi  faciendo  scripsit.  nam  in  ludos  circenses,  qnas  a.  391  consnl  exhibitnms 
erat,  cnrribus  ei  opns  fnit. 


IX  68-71   ANNO  394. 

In  epist.  68  et  69  de  maerore  aliqno  loqnitnr;  alteram  scripsit  in  quarto  Latinae 
viae  mox  agrum  Laurentem  petiturus ;  qnae  antnmnum  a.  394,  qno  Flavianns  maior 
mortnns  est,  indicant.  v.  p.  LXU.  epist.  71  argumento  et  verbis  cnm  68  tam  arte 
cohaeret,  ut  eam  eodem  tempore  emissam  esse  facile  perspiciatnr ,  praesertim  cnm 
illa  qnoqne  de  Symmachi  commoratione  in  rure  aliqno  loqnatnr. 


IX  73    75  AMO  400. 

74  scripta  est  ad  magistratnm  aliqnem,  qui  Symmachi  editionibns  anxilinm  sunm 
pollicitus  erat,  sed  cum  ante  tempns  praeturae  provincia  decedere  coactns  esset,  pro- 
missis  stare  non  potnit.  haec  ad  Apollodomm  referri  possunt,  qni  menses  fere  sep- 
tem  ante  Memmii  Symmachi  praeturam  proconsulatum  Africae  deposuit.  v.  p.  CXCIV. 
accedit  snmma  verbomm  similitudo  inter  has  epistulas  et  VIII  13—16  et  44,  quae 
eadem  aestate  datae  snnt.  cf.  VIII  14  abundo  laetitia.  IX  74  abundo  gaudio.  — 
Vni  14  praestabit  caelestium  favor^  ut,  44  praestabit  divinm  favor^  ut,  IX  73  prae- 
stabit  divinus  favor,  ut, 

75  argumento  cum  74  cohaeret.     cf.  ad  epist.  VIII  23 — 26  et  33 — 37. 


IX  77    79  ANNO  394. 

77  et  79  cohaerere,  docent  haec:  77  fero  tamen  aequo  animo,  quod  desiderio 
nostro  amorem  patriae  praetulisti,  79  facile  absentiae  tuae  damna  ferremus.  desi- 
derium  tui  litterarum  solacio  mitigasti.  78  haec  solacia  mea.  —  77  frequentanda 
tibi  est  opera  scriptionis.     79  quas  frequentare  dignaberis. 

78  epistulae  IV  17  tam  simile  est,  nt  simul  cum  illa  scripta  esse  videatur. 


IX  81  post  ingentia  pericula,  quae  solus  in  communis  patriae  perturbatione  toleraviy 
in  bonum  me  statum  redisse  significo,    haec  ad  ver  a.  398  pertinere,  docui  in  adn.  324. 

IX  91.  92  eodem  tempore  scriptas  esse,  docent  haec:  91  restat^  ut  stili  adsidui- 
tate  acuas  inter  nos  amicitiae  diligentiam  vincasque  officii  sinceritate  siux:essus  tiu)S. 
92  cum  debitam  diligentiam  love  teste  non  deseram,  —  amicitiae  autem  sinceritas 
pectoris  magis  fidem  postulat,    haec  re  ot  verbis  artissime  cohaerent  cnm  VIII  11.  12. 


CCVIII  CHRONOLOGIA  SYMMACHIANA. 

cf.  VIII  12  religio  enim  magis  fide  animi  metienda  est  quam  ostentatione  verborum, 
11  religio  enim  fide  pectoris  continetur:  in  verborum  officiis  latet  plerumque  simulatio. 
IX  92  nam  plerumque  officiis  simulatur  adfectio,  amicitiae  autem  sinceritas  pectoris  magis 
fidem  postulat  quam  delenimenta  sermonis,  illas  epistnlas  cum  aliqua  probabilitate  ul- 
timis  anni  397  mensibus  attribui  posse  supra  iam  vidimus :  in  his  idem  tempus  indicat, 
quod  Symmachus  IX  91  amico  ad  honorem  aliquem  sublimem  evecto  gratulatur;  si- 
quidem  Minervius  comitivam  rerum  privatarum  tum  acceperat.     v.  p.  CXLII. 

IX  93.  94.  —  93  pignora  nostra  coniunximus.  hoc  tam  ad  annos  392 — 394  (v. 
p.  LII)  quam  ad  a.  401  (v.  p.  LXXII)  referri  potest,  quam  dubitationem  solvit  epist. 
94.  queritur  enim  in  ea  Symmachus,  quod  amicus  in  urbe  expectatus  pio  accitu  do- 
mini  et  principis  nostri  ad  votiva  remeaverit,  quae  votiva  nihil  aliud  indicare  possnnt 
quam  consulatum  imperatoris,  ad  quem  ille  evocatus  est.  cum  igitur  Honorius  anno 
402  consul  quintum  processerit,  has  epistulas  anno  401  exeunte  scriptas  esse  patet. 

IX  103 — 107  de  sportula  nuptiali  a.  401  exeunte  amicis  missa  loquuntur  104. 
106.  107;  de  mancipibus  salinarum  iudicum  auxilio  iuvandis  103  et  105.  alteram 
earum  ad  praefectum  urbi  Decium,  alteram  ad  praefectum  annonae  scriptam  puto. 
quibus  corporati  urbis  Romae  subiecti  erant. 

IX  112  ad  Probum  a.  370  exeunte  missam  esse,  docui  in  adn.  49. 

IX  113  paulo  post  Celsini  Titiani  mortem  data,  a.  380  exeunte.    v.  p.  CVI. 

IX  115  non  multo  post  proconsulatum  a  Symmacho  depositum  scripta,  aestate  aut 
autumno  a.  375.     v.  adn.  152. 


IX  117    122  ANNO  394. 

117  Symmachus  pretium  pro  feris  in  quaesturam  filii  comparatis  numerat;  119. 
120  munera  quaestoria  amicis  mittit.  quae  omnia,  cum  editio  mense  Decembri  a.  394 
celebrata  sit,  primis  anni  sequentis  mensibus  facta  esse  patet.     v.  p.  LVIII. 

122  de  Magnillo  iudicio  criminali  absoluto  loquitur,  quam  causam  inter  annos 
393  et  395  agitatam  esse,  p.  CLIU  (cf.  CXXIX)  docui. 


IX  124-126  ANNO  396. 

125  mense  Octobri  Neapoli  data  est,  ubi  Symmachi  illo  mense  a.  396  agebant. 
V.  p.  LXII.  congruit,  quod  in  epist.  124  ad  Florentinum  praefectum  urbi  scripta  de 
inopia  frumenti  sermo  est,  qua  hieme  a.  396/7  urbem  laborasse,  in  adn.  321  proba- 
vimus.  proconsul  denique  Africae,  generosae  familiae  vir,  Symmachi  affinis,  cui  epist. 
126  missa  est,  Anicius  Probinus  fuisse  videtur,  quem  hieme  a.  396/7  provinciae  ad- 
ministrationem  iniisse  et  oratoris  domum  affinitate  quamvis  satis  remota  contigisse, 
p,  Cn  et  CV  demonstravi. 


EPIST.  IX  93  —  X  2.  CCIX 

IX  127.  128  Symmachus  ruri  agens  pedis  dolore  vexatar,  Octobri  aut  Novembri 
a.  397.     V.  p.  LXIX. 

IX  131—142  ex  his  epistulis  quattnor  132.  135.  137.  142  de  ursis,  una  141  de 
crocodillis  in  praeturam  filii  comparandis  loquuntur,  quattuor  pro  civitatibus  Campanis 
apud  consularem  provinciae  interveniunt  131.  136.  138.  139;  omnes  igitur  cohaerere 
in  aperto  est.  ursi  illi  brevi  tempore  ante  ludos,  qui  aestate  a.  401  exhibiti  sunt 
(v.  p.  CLXVI),  in  Italiam  advehebantur*®^^) ;  cum  ergo  in  epist.  142  scribat,  eos 
proxime  esse  venturoSj  haec  series  in  annum  401  cadit. 

IX  144  in  hac  quoque  epistula  de  ludis  praetoriis  sermo  est,  sed  ita  ut  editionem 
nondum  instare  perspiciatur;  itaque  in  annos  399  aut  400  coUocanda  esse  videtur. 

IX  147.  148  a  magistratibus  petit,  ut  poenam  capitis  de  virgine  Vestali  incesti 
condemnata  exigant;  cuiusmodi  iudicium  habitum  esse  vix  potest,  postquam  Gratianus 
a.  382  superstitioni  gentilium  auctoritatem  publicam  denegavit. 

IX  149  Symmachus  consul  designatus,  ultimis  a.  390  mensibus. 

IX  150  scripta  simul  cum  relatione  34,  quam  a.  385  attribuendam  esse  postea 
videbimus. 

IX  151.  152  de  apparatu  praetorio  agunt,  quo  Symmachus  annis  398 — 401  oc- 
cupatus  erat.    v.  p.  LXXI. 

IX  153  Symmachus  sportnlam  consulatus  amico  mittit,  a.  391. 

X  1  paulo  post  proconsulatum  Africae  a  Symmacho  depositum  emissa,  aestate 
a.  375.     V.  p.  XLIX.     ' 

X  2  non  multum  post  supplicium  Maximini  praefecti  praetorio  scripta.  is  in  mar- 
gistratu  ultimum  commemoratur  in  lege  Cod.  Theod.  1X6,  1  +2+  19,  4  data 
d.  15  Mart. ,  proposita  d.  16  April.  a.  376,  successor  eius  Antonius  primum  prae- 
scribitur  constitutioni  datae  d.  23  Mai.  a.  376.  v.  p.  CIX.  vere  igitur  honorem 
amisit,  neque  multo  post  a  senatus  legatione  accusatus  capitis  poenam  solvit.  Symm. 
Orat.  IV  11.  12;  Amm.  XXVm  1,  7.  57. 


EELATIONES. 

Relationes  omnes  in  Symmachi  praefectura  urbana  dictatae  sunt,  cuius  tempus 
vere  a.  384  et  autumno  a.  385  includitur.  v.  p.  LIV.  certiora  autem  temporis  in- 
dicia  praebent  hae: 

1.  2  Symmachus  pro  magistratu  recens  accepto  Angustis  gratias  agit,  vere  a.  384. 

3  relatio  de  ara  Victoriae  sumptibusque  caerimoniarum  restituendis,  aestate  a.  384. 
V.  adn.  212. 

7  paulo  ante  kalendas  lanuarias  anni  385  scripta. 

8  agit  de  lege  data  d.  25  lul.  a.  384,  Cod.  Theod.  XV  9,  1. 


1039>  211,  8  uni  quam  plurimi  ad  editionem  muneri$  no$trl  ex  Pratvatitana  dtvthuntur ,  quo»  eupimu$ 
eeleriter  in  u$um  propinqui  muneri»  exhiberi,  —  maxime  autem  rumpend<ie  tunt  moraey  quia  die$  proxi' 
mu$  funetioni»  eogendo  apparatui  non  relaxat  indutia$. 

Q.  AVEEUVB  StMMACOYS.  3 


CCX  CHRONOLOGIA  SYMMACHIANA. 

10—12.  24  paulo  post  mortem  Pfaetextati  emissae,  qui  nltimis  a.  384  mensibus 
obierat.    v.  adn.  219. 

13  senatus  consultum  de  oblatione  ob  deeennalia  Valentiniani  facienda  cum  im- 
peratore  communicat;  quae  cum  d.  22  Nov.  a.  385  celebrata  sint  (v.  p.  CXXI),  hanc 
relationem  veri  aut  aestati  eiusdem  anni  adsigno. 

15  strenae  ad  Augustos  mittuntur;  paulo  ante  kal.  lanuarias  anni  385,  quo  die 
munera  tradi  debebant. 

16  incipit  excusatione  Symmachi,  quod  contra  iuris  praecepta  appellationem  a 
praeiudicio  admiserit.  cui  dubitationi  respondet  lex  data  d.  29  Nov.  a.  384:  Ad 
Symmachum  praefectum  urbi:  obiecta  appellaUone ,  etiamsi  a  praeiudicio  interposita  di- 
catury  vel  ad  nos  vel  ad  cognitorem  sacri  auditorii  sollemniter  causa  mittatur^  cum  si 
ea  provocatio  adversum  leges  fuerit  emissa^  facile  post  iudicium  sacri  examinis  ab  huius- 
modi  litigatoribus  multa  possit  exsculpi^^^^).  —  relationem  28  ante,  33  post  hanc  legem 
acceptam  emissas  esse,  inde  perspicitur,  quod  in  causis  prorsus  similibus  illa  eius- 
dem  modi  excusationem  continet,  haec  omittit. 

17.  23.  34  id  tempus  spectare,  quo  Symmachi  gratia  in  aula  iam  fluctnabat, 
p.  LVI  veri  simile  reddidi.  scriptae  igitur  esse  yidentur,  paulo  antequam  magistratum 
deponeret,  aestate  aut  autnmno  a.  385. 

21  huic  relationi  respondet  lex  data  d.  28  Dec.  a.  384.     v.  p.  LVI. 

23  oblatio  ob  decennalia  Valentiniani  non  solum  promissa,  sed  iam  pro  parte 
soluta  est^®^*).     scripta  igitur  est  post  rel.  13.     cf.  ad  rel.  17. 

24  V.  ad  rel.  10. 
28  V.  ad  rel.  16. 

33  post  legem  Cod.  Theod.  XI  30,  44  acceptam  emissa  est,  quae  cum  d.  29  Nov. 
a.  384  data  sit,  paulo  ante  initium  a.  385  in  Symmachi  manus  pervenit.   v.  ad  rel.  16. 

34  V.  ad  rel.  17. 

41  legem  Cod.  Theod.  XI  30,  41  propositam  d.  16  Dec.  a.  383  proximam  sanc- 
tionem  appellat  [313,  31) ;  itaque  post  a.  384  data  esse  non  potest. 


OBATIONES. 

1  primum  in  Valentinianum  panegyricum  dictnm  esse  in  festis  quinquennalibus 
eius  celebratis  d.  25  Febr.  a.  369,  indicant  verba  322,  16  lustrum  inperialium  iam 
condis  annorum,     cf.  adn.  141. 

2  habita  cum  Valentinianus  tertium  fasces  sumeret  (324,  9),  kal.  lanuariis  a.  370. 

3  recitata  est,  postquam  Gratianus  nomen  Augusti  adsumpsit  (d.  24  Aug.  a.  367) 
et  antequam  pater  eius  moreretur^^^^j   ((j,  ^7  jjoy,  ^^  375)^     q^Q^  autem  orator  dicit: 

330,  35  spe  electm  esj  re  probatusy  aliter  interpretari  nequimus,  quam  puerum  Augustum 


1040)  Cod.  Theod.  XI  30,  44  cam  adn.  Qothofredi. 

1041)  298,  20  ad  commune  aeertUtrium,  quo  faciendae  oblationie  gratia  mmmates  quosque  eonduxeram, 

1042)  332,  25  quantum  gloriae  eonsequeria  olim  patre  incolumi  dueturus  exercitum  et  passim. 


ORATIONES.  CCXI 

post  electionem  snam  clara  iam  virtutis  docnmenta  edidiBse,  qnae  qnalia  fnerint,  mnltis 
locis  indicatnr.  patrem  videlicet  in  expeditione  aliqua  contra  Alamannos  comitatus 
erat  ^^^^) ,  ita  nt  yictoria  nomine  tenns  ntriusqne  imperatoris  ductu  reportata  esset. 
anno  367  post  mensem  Angustum  arma  in  hostes  commota  non  sunt  ^®^^) ;  oratio  igitur 
ante  aestatem  a.  368  habita  esse  non  potest.  cum  autem  Symmachus  initio  dicat, 
aurea  munuscula  Gratiano  a  se  tradenda  esse,  qualia  oblationis  nomine  ad  imperatomm 
festa  qninquennalia  a  senatu  mitti  solerent,  hanc  qnoque  orationem  simul  cum  prima 
d.  25  Febr.  a.  369  pronuntiatam  esse  pnto.  nam  non  Valentiniano  tantum,  cuins 
dies  anniversarius  celebrabatur ,  sed  etiam  filio  eius  mnnera  oblaticia  missa  panegy- 
ricosque  sollemnes  dictos  esse,  ex  tota  imperii  collegialis  condicione  sequitnr. 

4  non  mnltum  post  Maximini  mortem  pronuntiatam  esse,  ex  334,  24  sqq.  liquet. 
y.  ad  epist.  X  2. 

5  capite  tertio  Valentiniani  animns  snspiciosns  odiumqne  in  senatnm  tam  aperte 
vitnperantur  ^^^^) ,  nt  haec  nisi  post  obitum  eius  dicta  esse  non  possint ;  cnm  antem  Sym- 
machi  pater,  in  cuius  laudibns  haec  oratio  vel  praecipue  versatnr,  iam  a.  376  mortuns 
sit,  tempns  eins  die  17  Nov.  a.  375  et  fine  anni  sequentis  includitur.  itaqne  quia  die 
nono  lannarii  eam  habitam  esse  orator  ipse  bcribit  (23,  5),  de  anno  qnoque  constat. 

6.  —  337,  10  egit  fama  latior  negoUum  suum,  ut  Theodosio  quondam  militarium 
magistrorum  celeberrimo  consultor  belli  per  Africam  iungeretur.  voce  quondam  indicari 
solet,  enm,  cnius  nomini  additur,  mortuum  esse,  de  anno  autem,  quo  Theodosins 
interfectns  est,  nnnm  tantum  fontem  habemus,  Hieronymum,  nam  Orosins  (VII  33,  7), 
qnamvis  de  baptismo  magistri  militnm  ab  episcopis  Africanis  certior  factus  esse  vi- 
deatnr,  in  tempore  tamen  definiendo  illum  seqnitur.  qui  in  chronico  ad  annnm  375, 
sed  post  mortem  Valentiniani,  haec  adnotat:  TheodosiuSy  Theodosii  postea  imperatoris  pater^ 
et  plurimi  nobilium  occisi.  dnx  igitnr  Africanns  inter  d.  17  Nov.  a.  375  et  kalendas 
lannarias  a.  376  interiit,  non  Gratiani  videlicet  lussu,  qui  tam  brevi  tempore  Cartha- 
ginem  perferri  non  potnisset,  sed  Valentiniani  ipsius.  qnis  enim  credat,  Theodosinm 
minorem  ab  eo  ipso  collegam  imperii  adscitum  esse,  qui  patrem  eins  snpplicio  affe- 
cerit?  itaque  oratio  pro  Severo  ante  initium  a.  376  pronuntiata  non  est,  neqne  tamen 
post  a.  378,  nam  si  Gratianus  tum  consortem  iam  elegisset,  Symmachus  Theodosium  pro- 
fecto  non  tantnm  magistromm  militum  celeberrimum  dixisset,  sed  etiam  patrem  principis. 
cum  antem  editio  totius  orationum  corporis  summa  cum  veri  similitudine  anno  376  tri- 
bni  possit  (p.  X),  eodem  anno  oratorem  nostrum  pro  Severo  dixisse  putaverim. 

7  lulianus,  qui  337,  16;  338,  7  nt  vivns  commemoratur ,  a.  387  aut  388  diem 
obiit.     V.  p.  CXXV. 


1043)  330,  30  jTfO  senihus  puer  dimieaSj  pro  Uberis  nostris  aeqttaevus  huudas,  • —  331,  24  hiatoria 
obleetaria  in  proeliiSf  —  earminibus  in  triumphia,  —  332,  11  fiUum  te  exhibea  reverenUa,  virtute  eoUegam. 
una  est  utriuaque  militia  et  coniuncta  felicitaa:  tu  gaudes  magi$terio  patriBy  ille  contubernio  iunioria. 

1044)  Herin.  XVIII  p.  152. 

1045)  336,  8  traxerunt  olim  plerique  prineipum  in  invidictmj  ii  quisquam  abaens  eivium  moverei  suspiria^ 
et  quaai  cunari  imperatoribus  tantum  liceret,  privatorum  merita  presaerunt,  mihi  auten  vere  pater  pcUriae  vi- 
detur,  aub  quo  laudari  vir  optimua  non  timet,  336^  5  t'f  enim  rem  pubUeam  liberam  tenety  aub  quo 
aUquid  invidendum  in  poteatate  aenatus, 

B* 


CONSPECTVS  NOTARVM. 


P     codex  ParUinus  8623  saec.  IX.    v.  p.  XXVH. 

V    codex  Vaticanas  Palatinus  1576  saec.  XI.    v.  p.  XXVIII. 

M    codicis  Montepessulani  saec.  XIII  pars  prior.    v.  p.  XXX. 

F    in  libris  septem  prioribus  codices  florilegii  aut  omnes  aut  optimi,  in  tnbus  ultimis  consensus 

librorum  F^  F^  F\    v.  p.  XXVIII. 
F^  editio  florilegii  Argentoratensis  a.  1510. 
F^  codex  florilegii  Parisinus  8559  saec.  XII  aut  XIII. 
F^  codex  florilegii  Vaticanus  Reginae  1575  saec.  XIII. 
n    codex  Divionensis  a  lureto  disertis  verbis  laudatus.    v.  p.  XXXII. 
(/7)  lureti  editio  prior.    in  iis  epistulis,  quae  iam  in  editione  Lypsianu  impressae  erant,  eas  tan- 

tum  Bcripturas  hac  nota  signavi,  quibus  luretus  a  Lypsio  discrepat.    v.  p.  XXXIII. 
(/7)2  lureti  editio  altera.    v.  p.  XXXV. 

r     codex  Huberti  Giphanii  a  Scioppio  disertis  verbis  laudatus.    v.  p.  XXXV. 
(F)  Scioppii  editio,  ubi  a  lureti  altera  discrepat.    v.  p.  XXXVI. 
0     codex  Fuldensis  a  Scioppio  disertis  verbis  laudatus.    v.  p.  XXXV. 
(r*P)  Bcripturae  codicum  Scioppianorum,  quibusde  non  constat,  ex  quonam  eorum  haustae  sint. 
/      spatium  litterae  unius,  quae  temporis  iniuria  periit. 
'    /      littera  erasa  aut  alio  quolibet  modo  deleta. 
♦      spatium  litterae  unius  a  librario  vacuum  relictum. 

Vni  ouique  contextus  parti  notas  eorum  codicum  in  margine  adscripsi,  qui  eam  aut  etiam- 
nunc  continent  aut  editione  eius  principe  ex  iis  deducta  satis  noti  sunt,  ut  silentium  apparatus  cri- 
tici  de  iis  pro  testimonio  haberi  possit. 

Vbi  in  apparatu  critico  alicui  scripturae  discrepanti  additum  est:  P  2  m.  aut  V  2  tn.  nulia 
primae  manus  mentione  facta,  ibi  haec  ea  praebet,  quae  in  contcxtu  loguntur,  et  vice  versa. 

STEMMl  CODICVM. 

Archefypus 


1 


P2m. 


ir  V  M  F 

^^_ 

(//)  jP«  F^ 


Q.  AVRELII  SYMMACHI  V.  C. 

CONSVLIS  ORDINARn 

EPISTVLAE 

EDITAE  POST  EIVS  OBITVM 

A 

Q.  FABIO  MEMMIO  SYMMACHO  V.  C. 

FILIO. 


LIBER  PRIMVS. 

AD  PATREM.  VF 

I  a.  375. 
PATRI  SYMMACHVS, 

Ne  mihi  vitio  vertatur  intermissio  litterarum ,   malo   esse  promptuB  ofiScii  qfuam 

&  longa  expectatione  vicissitudinis  desidere;   tum  quod  parentibus  non  ad  lancem  neque 

ad  demensum  verba  tribuenda  sunt.    iniurius  videar^  si  summo  vobiscum  iure  conten- 

dam;  nam  praeter  aequum  censet,   qui  inter  dispares  obsequium  par  requirit.    itaque 

vester  sermo  ex  beneficio  proficiscitur ,   noster  ex  debito.     haec  me  atque  alia  huius- 

modi  oppido  perpulerunt  scribendi  munus  insuper  non  habere.     nunc  vobis  actuum  2 

to  nostrorum  ordo  pandendus  est:  libet  enim  non  minus  otii  quam  negotii  praestare 

rationem.    Baulos  Lucrina  sede  mutavimus;  non  quod  eius  deversorii  satias  ceperimuS) 

quod  cum  diutius  visitur,   plus  amatur,   sed  quod  metus  fuit,   ne- si  Baulorum  mihi 

inolevisset  adfectio,   cetera,   quae  visenda  sunt^   displicerent.     ibi  Acindyno  conditori 

eiusque  maioribus  emmetra  verba  libavi  et  picturae  licentiam,  quae  vestitum  disparem 

15  singulis  tribuit,   in  rationem  coegi.     protelarem  te  paululum,  ni  vererer,   ne  dilatione 

expectatio  nutriatur.     quare  elaboratam  soloci  filo  accipe  cantilenam: 

Attica  palla  tegit  socerum,  toga  picta  parentem:  3 

praefnit  iste  sacris,  hic  dixit  iura  Quiritis: 
at  mihi  castrensem  quod  mordet  fibula  vestem, 
20  Aurorae  in  popuUs  regum  praetoria  rexi. 

sed  fasces  pictura  tacet:  tu  respice  fastus. 

10  Cato  ap.  Cic.  pro  Planc.  27,  66. 


1.  3  om.  VF  5  desiderer  F  9  oppldo  (m,  F  11  diaersorii  VF         ceperit  nos  Lypsius; 

sed  cf.  Maer,  8ai,  VJI,  12,  21  cur  qni  aaidius  norant,  facilins  satias  capiant  13  inoliaisset  [PP)  sant 

oisenda  F  acyndino  F,  acinodo  F  14  eius  qnae  /^,  eiu^  qaae  7,  eias  qai  F  emmetra]  Seioppius^ 

eminetra  T,  eminet  rara  VF  15  distribait  F  16  flUo  solacii  F  18  Mc  dixit]  F,  indixit  V{r^) 

qairitl  (F) 

Q.  Atulits  Stmmacbts.  1 


2  SYMMACHI  EPISTVLAE 

VF  4  scio  te,  simul  atque  haec  legeris,  actutum  poetica  plecti'a  moturum.  nullus  feceris,  ne 
mei  periculo  gloriere !  ego  te  nostri  vatis  exemplo  quasi  quadam  lege  convenio:  liceat 
inter  olores  canoros  anserem  strepere.  silentium  mihi,  nisi  praestiteris,  imperabis. 
quam  nihil  abs  te  metuam,  vis  probare?  en  tibi  aliud  alucinationis  meae  prodo  secre- 
tum,  adhuc  sollicitus  de  priore.     audi  versus  ad  Baulorum  historiam  pertinentes:  & 

5  '   Huc  deus  Alcides  stabulanda  armenta  coegit 

eruta  Geryonae  de  lare  tergemini. 
inde  recens  aetas  corrupta  boaulia  Baulos 

nuncupat  occulto  nominis  indicio. 
ab  divo  ad  proceres  dominos  fortuna  cucurrit,  lo 

fama  loci  obscuros  ne  pateretur  heros. 
hanc  celebrayit  opum  felix  Hortensius  aulam, 

contra  Arpinatem  qui  stetit  eloquio. 
hic  consul  clarum  produxit  Acindjnius  aeyum 

quique  dedit  leges  Orfitus  Aeneadis.  i& 

hos  inter  iuvenile  decus,  sed  honore  senili, 

bis  seno  celsus,  Symmache,  fasce  cluis. 
sed  te  Baulorum  necdum  lenta  otia  quaerunt; 

cura  habeat  iuvenem  publica  pervigilem. 

6  Nempe  derides,  quod  de  me  aliqua  iusto  indulgentius  praedicavi?  est  haec  vera  et  ^o 
digna  reprehensio.  omnis  quippe  ostentatio  non  caret  suspicione  mendacii,  quia  quid- 
quid  adsumitur,  proprium  non  putatur ;  dehinc  quod  iactantia  avara  laudis  multum  de- 
coquit  de  pudore.  f  possem  dicere,  si  quis  inrepserit  extemus  auditor,  meos  esse  versi- 
culos  diffi/er/,  ut  verecunde  in  nos  cadat  ab  altero  profecta  laudatio.  sed  video  opus- 
culum  non  esse  paenitendum.  ita  res  crepera  atque  anceps  dubium  me  habet,  utrum  25 
verecundiae  praemetuendum  sit  discrimen  an  gloriae.  tibi  igitur,  qui  prudentia  antistas 
ceteris,  optipnis  huius  delego  provinciam.  quid  facto  usus  sit,  ipse  videris;  ego  et 
infantiae  et  inprudentiae  meae  patrem  conscium  non  inprudenterelegi.     vale. 

II  a.  375. 
Vr  PATER  SYMMACHO.  30 

Hoc  est  munus,  quo  se  non  sola  possit  iactare  Campania:  fsed  praeteritis  Roma 
aut  Athenae,  si  in  Graecum  loquendi  honorem  huiusmodi  lingua  vertatur.  quid  enim 
concinnius  epistula  tua^  quam  nuper  accepi?  quid  versuum  admixtione  iucundins  ?  vere 
dicam  tibi,  plura  legere  volentibus  celeriter  terminata  est.  quod  utinam  sensus  aliquis 
eorum  supersit,  quorum  iraaginibus  praescripta  videmus  epigrammata !  facile  laudabunt  ^^ 
tales  successores  laborum  suorum,  qui  picturae  nitorem  pulchrioribus  versibus  inlumi- 
narmt.     et  ego  igitur  gratulor  non  magis  ostreis  et  peloridibus  abdomen  quam  pectus 

2  Verg.  Eclog.  IX  36.  6  Serv.  ad  Aen.  VI  107;  VU  662. 


2  gloriarer  V  4  metaamus  probare  F  intimationis  F  5  adhoc  F  6  alcydes  V 

7  fer  nt  ager  sone  delnlare  (il^}  Geryonae]  gersone  F,  gerionis  F  8  boaulia]  Servius,  bualia  V^ 

boalia  F  12  ortensius  V  14  acbyndinus  V,  acynodus  F  20  et]  atque  F  22  quod  otn.  F 

23  possem  eligere  Mommsenj  posse  me  dices  ego  24  difflteri]  Scioppiusj  difflcere  /^,  diffldere   Vy  effl- 

cere  F  nt  uerecnnde  in  nos  cadat]  Scioppiusy  ut  uerecnnde  innoscad  et  F,  ut  uerecunde  ignoscat  et  ^, 

ut  uerecondiae  ignoscat  et  F,  ut  uerecundiae  ignoscat  si  esset  F  profecta  laudatlo]  /^F,  profectae  lau- 

dationi  V  27  et  om,  F  28  impudentiae  (r)  impudenter  (r) 

30  Pater  Symmacho]  F,  om.  V  31  sed  praeteritis]  VF^,  superba  erit  his  ego,  sed  prae  ceteris  Suse 

32  athenesi  in  VFj  athenis  si  in  0  33  quid  enim  uersuum  V  35  proscripta  0  36  tales  om.  F 

inlnminarint  et]  Riiterahus.^  inluminarent  et  F^  illuminarent  et  (rent  e  in  rai.  2  m.)  V  37  peluridibus  F 


I 
l 


\ 

■ 

I 

i 

I 


I 


/ 


/ 


EIBER  I.  3 

tibi  eloquio  esBe  satiatum;  et  qaoniam  pudorem  meum  ipse  ordiendo  solvisti,  a  nobis  2  VF 

quoque  aceipe  bonorum  aetatis  meae  exarata  nuper  elogia.     nam  quia  nihil  est,  quod 

agam,   et  si  nil  agam,   subit  me  malorum  meorum  misera  recordatio;  inveni,  quod 

illis  libellis,  quos  nuper  dictaveram,  possimus  adicere.     scis  Terentium,  non  comicum, 

5  sed  Reatinum  illum  Romanae  eruditionis  parentem,  hebdomadon  libros  epigrammatum 

adiectione  condisse.    illud  nos,  si  fors  tulerit,  conamur  imitari.     sed  quae  prima  con- 

pegi,  interim  pauca  misi,  obtestatus  te  per  deum,  ut  si  quid  in  his  displicebit,  emen-* 

des.    quod  mihi  pudendum  non  est;   nam  sive  quid  ex  me  sive  ex  te  placuerit,  mea 

laus  est,  nec  vito  consortium,  in  quo  talem  non  erubesco  consortem. 

10  AiiADIVS  RVFim^S.  3 

Princeps  ingenio,  fortunae  munere  princeps 
aetatis,  Rufine,  tuae,  cui  prospera  quaeque 
admiranda  tuis  aequabat  gloria  rebus. 
unus  amor  cunctis  et  praesidium  trepidorum. 
15  principibus,  quorum  viguisti  tempore,  doctus 

aut  calcaria  ferre  bonis  aut  frena  tyrannis. 


VALERIVS  PROCVLVS. 

t"  Cum  primis,  quos  non  oneravit  gloria  patrum, 

'  ponemus  Proculum,  vitae  morumque  decore 

\  20  haud  umquam  indignum  magnorum  Publicolarum 

I  olli  semper  amor  veri  et  constantia,  simplex 

caelicolum  cultus.     non  illum  spemere  posses, 
•  et  qnamquam  reverendus  erat^  non  inde  timeres. 


25 


30 


n 


ANICIVS  IVLIANVS. 

Cuius  opes  aut  nobilitas  aut  tanta  potestas, 
cedenti  cui  non  praeluxerit  Amnius  unus? 
acer  ab  ingenio  cunctisque  adcommodus  idem 
hic  et  carus  erat,  conferre  iuvare  paratus; 
nam  dives,  tum  celsus  honoribus,  et  tamen  illis 
grandior,  aetemo  conplebat  nomine  Romam. 

PETRONIVS  PROBIANVS. 

lactet  se  Fortuna  aliis,  quos  iudice  nullo 
lucem  ad  Romuleam  sua  sola  licentia  vexit; 
te,  Probiane,  pudor,  te  felix  gratia  teque 
Itala  simplicitas  morum  et  sollertia  iuvit. 
adsidue  quocirca,  Augustis  notus  et  hospes, 
praemia  magnomm  tetulisti  dignus  honorum. 


3  agam]  V^,  agamnB  F  nihii  F  sabit  me]  subiti  ne  F  inneni]  V^P^  innenit  F  4  dicta- 

^eram]  V<Pj  dicaueram  /*,  fort,  dictaaeras  5  ebdomadon  V  6  conpigi  F  8  ex  me  siue]  inser. 

Mommsen  9  eonsortem.  uale  VF  epigrammata  ita  in  V  scripia  «tint,  ut  unum  quidque  novam  cpistulam 

tffieere  videatur  10  Aradius  Buflnus]  JuretuSf  arcadius  ruftlnus  F,  om,  V  13  admiranda.  tuis]  V,  tristi- 

tiam  tua  mirandis  AP  aequali  ac /*  15  principibus  quibus  F  16  tyrannis  uale  V  17  Vale- 

I  rins  Proculas]  F,  om,  V  18  honorauit  F  19  decore]  Wingendorp,  decorem  VF  22  posses] 

\  luretus,  posBls  VF  23  erat]  Juretusy  eris  F,  om,  F^  non  deinde  r*P  timeres]  ego,  timeris  VF 

24  Anicius  lulianus]  F,  om,  V  26  cedenti  cumon  F^  non  cedent  cui  non  V  animus  F,  annius  0 

I  30  aetema  F,  aeternam  Seioppius  31  Petronlus  Probianus]  Fj  om.  V  32  quos]  Lectius^  quod  VF 

33  ad]  ac  P  36  assidue  quia  circa  V,  quocirca  adsiduos  F  37  retulisti  V 


i 


4  SYMMACm  EPISTVLAE 

Vr  7  VERINVS. 

Virtutem ,  Verine ,  tuam  plus  mirer  in  armis , 

E008  dux  Armenios  cum  caede  domares, 

an  magis  eloquium  monim  vitaeque  leporem, 

et  —  nisi  in  officiis,  quotiens  tibi  publica  curae  — 

quod  vitam  innocuis  tenuisti  laetus  in  agris? 

nullum  ultra  est  virtutis  opus,  nam  si  esset,  haberes. 

8  Octoginta  personis  nescio  an  solus  occurram,  et  ideo  in  socerum  atque  avunculum 

nostros  tibi  delegamus  epigrammata.     nam  et  Varronis  libri  diversis  notantur  auctoribus. 


III   a.  375.  10 

VMr  SYMMACHVS  PATRI. 

Summa  adficior  gratia,  quod  animadverto  litteras  meas  tibi  insubidas  non  videri, 
et  in  gravi  dono  habeo  hanc  apud  vos  esse  de  nostris  epistolis  censionem.  laudari 
quippe  ab  laudato  viro  rara  est  messis  ingenii.  verum  ut  hoc  mihi  laetitiae  fuit, 
ita  illud  ludificandi  gratia  opinor  adiectum,  si  quid  in  tuis  versibus  sorduisset,  id  ut  mei  i^ 

2  stili  cura  limaret.  ne  ego  sum  stultus  ac  nihili,  si  os  sublitum  mihi  esse  non  sentio. 
quid  enim  corrigi  vel  a  me  potest,  vel  in  te  fas  est?  unus  aetate  nostra  monetam 
Latiaris  eloquii  TuIIiana  incude  finxisti.  quidquid  in  poetis  lepidum,  apnd  oratores  grave, 
in  annalibus  fidele,  inter  grammaticos  eruditum  fuit,  solus  hausisti,  iustus  heres  veterum 
litterarum.  ne  mihi  verba  dederis!  novi  ego,  quid  valeat  adagio:  sus  Minervam.  20 
adprime  calles  epicam  disciplinam,  non  minus  pedestrem  lituum  doctus  inflare.  ain 
tandem?  orandi  aeque  magnus  et  canendi  meae  te  opis  indigum  mentiare?  haud  aequum 

3  facis,  neque  me  iuvat  falsa  lactatio.    interea  si  nobis  utendas  aures  datis,  dicam,  quid 
diebus  superioribus  egerimus.     Bais  remotis  arbitris  otiabar.     eo  postquam  rumor  ad- 
latus  est,  terrae  filios  convenire,  oppido  cav«mus,  ne  sobriam  solitudinem  nostram  soda-  25 
litas  plebeia  fuscaret.     ac  primo  Neapolim,   dehinc  brevi  intervallo  Beneventum  me 
recepi.     ibi  summo  cultu  civium  plausuque  susceptus  tanto  honore  celebrabar,  ut  iam 

4  gravarer  officiis.  sedulitas  enim,  quae  non  conpensatur,  onerosa  est.  et  urbs  cum 
sit  maxima,  singuli  eius  optimates  visi  sunt  mihi  urbe  maiores,  SLmmtissimi  litterarum 
morumque  mirabiles.  deo5  magna  pars  veneratur;  privatam  pecuniam  pro  civitatis  30 
omatu  certatim  fatigant.  nam  postquam  terra  movit,  nihil  paene  illis  reliqui  factum 
est,  sed  fractae  opes  infractos  animos  reppererunt.  pro  se  quisque  operam  boni  civis 
adfectat;  nox  diei  iungitur  ad  laborem.     unde  nobis  summa  cura  fuit  abire  ocius  quam 

13  Naevius  ap.  Cic.  Tuse.  mi  31,  67;  ad  Fam.  V  12,  7;  XV  6. 


I  Verinns]  F,  om,  V  8  solla  T  9  uestros  V 

II  Symmachus  patri]  P,  om,  VM  12  insabltas  VM  13  In  graai  dono]  LeetiuSf  in  graoido 
non  vr  esse  apud  uos  F  14  boc  nibil  mibi  F  16  ac]  bac  V  subUtum]  F,  sub- 
liuitum  0,  subUmatum  VM  20  adagio]  T,  a  contagio  V  21  caUis  V  lituum]  My  Utium  T, 
Ucium  V  22  meae  te]  7,  merere  T  23  lactatlo]  T,  iactatio  VM  utendas]  T,  uacuas  VM 
24  remotis  arbitris]  FM,  remotus  ab  arbitris  V  ablatus  V  25  caulmus]  ScioppHUj  cauemus  VFM 
sodaUtas]  V0M,  sordiditas  F  27  recipi  VIDP)  plausuque]  V^M,  planequB  T  29  eius  om.  F 
mibi  uisl  sunt  F  amantissimi]  Suse^  amantissumi  Afomm^en,  amantes  sui  VF  30  deos]  egOj  deum  V/*, 
inUrpolator  christianus  deo$  nonnumquam  in  singularem  numerum  mutavit^  ut  J  6^  llll  64,  V 13,  17  pars 
magna  F            31  terram   V            pene  M,  bene  VF 


LIBER  I.  5 

volebam,   ne  aut  mihi  diu  dediti  ab  opere  desiderent,   aut  eos  occupatio  geminata  VMF 
distenderet.     itaque  Baianum  sinum  rursus  accessi,  nam  Baiae  id  temporis  iam  silebant.  5 
hinc  V08  munere  salutationis  inpertio  doque  nuntium,   propere  nos  deo  volente^esse 
redituros.     fors  fuat  huiusce  promissi.    vestra  tamen  indulgentia  adfatum  saepe  tribuat, 
5  quasi  diutius  abfuturis. 


mi  a.  375. 
SYMMACHVS  PATEI.  VM 

Studium  quidem  Menippei  Varronis  imitaris,   sed  vincis  ingenium.     nam  quae  in 
nostrates  viros  nunc  nuper  condis  epigrammata,  puto  hebdomadon   elogiis  praenitere; 

1 0  quod  haec  aeque  sobriS,  f  ^^^  tamen  castigata  sunt,  illa  bono  metallo  cusa,  tomo  exigi 
nescierunt.     et  duriorem  materiam,  nisi  fallor,  adniteris.     ille  Pythagoran,  qui  animas  2 
in  aetemitatem  primus  adserait,  ille  Platonem,  qui  deos  esse  persuasit,  ille  Aristotelen, 
qui  naturam  bene  loquendi  in  artem  redegit,  ille  pauperem  Curium,  sed  divitibus  im- 
perantem,   ille  severos  Catones,   gentem  Fabiam,    decora  Scipionum,   totumque  illum 

15  triumphalem  senatum  parca  laude  perstrinxit:  tu  mtuvam  proximae  aetatis  inluminas. 
difficile  factu  est,    ut  honor  angustis  rebus  addatur.     me  quoque  iubes  versibus  tuis  3 
nonnulla  subnectere.    haud  ita  Flaccus  tuus  praecepit  in  illis  poeticae  artis  edictis, 
quomm  hoc  themini  esse  principium,   ne  humano  capiti  cervix  equina  iungatur. 
malo  itaque  tibi  contumacia  negati  officii  quam  inprudentia  promissi  operis  displicere. 

20  plura  de  hoc  coram  loquemur,  quando  hanc  epistulam  sequi  paramus  aut  consequi. 
tU'  coepta  perage  et  tam  sollertis  eloquii  esto  munificus :  ego  tibi  ut  linguae  obsequia 
nego.  ita  aurium  commodabo. 


V  (II)    ante  a.  376. 
SYMMACHVS  PATRI.  *  VMF 

25  Nequiquam  tacitumitatis  incessimur,  quibus  summa  cautio  est  officii  persequendi, 
fere  ut  nulla  statio  fuerit  tot  locoram.  in  qua  huius  muneris  ferias  egerimus.  et  sane 
iuvat  animum  pia  sermonis  exactio.  dulcis  est  enim  querella,  quae  nascitur  ex  in- 
dulgentia.  vos  modo  facite  noveritis,  hanc  stimulationem  religiosam  magis  esse  quam 
iustam.     interea  loci  de  Praenestina  secessione  siluisti,  cuius  fama  mihi  fecit  indicium. 

30  quam  vellem  deliciis  vestris  inprovisus  obrepere !  licet  Campaniae  amoena  praeniteant, 
mihi  tamen  esset  adcommodatius  agitare  vobiscum  et  spiraculis  regionis  illius  aestivam 
flagrantiam  temperare.     sed  res  familiaris  inclinata  a  nobis  usque  quaque  visenda  est,  2 
non  ut  quaestuum  summa  ditescat,   sed  ut  spes  agri  voluntariis  dispendiis  fulciatur. 


1  diu  om,  FM  desiderent]  V,  dlssiderent  ^,  discederent  Fy  desisterent  M  2  sursus  ac- 

cessit  T*  3  deo  uolente]  V,  dum  uolente  P,  aeribe  diiB  uolentibus  4  redditnros  V  fors  fuat] 

V0,  fmar  F  affatim  V 

7  Symmachns  patri  om,  VM  8  uaronis  V  9  ebdomadon   VM  10  oasta  /^,  fort.  decies 

tamen  castigata  sunt,  ef.  Hor.  A.  P.  294  praesectum  decles  non  castigauit  ad  unguem  tomo]  ScioppiuSy 

ef.  Hor.  A.  P.  441  y    turno  0,    a  turao  /*,    a  saturno  VM  11  pytagoran  V  12   aeternftate  V 

15  parca]  F^   parua  VM  rutuuam]  ^,  mtiuam  7,  rninam  M,  ulros  F  20   plura]  M,   dura  ViF^) 

22  commodabo]  Af,  accommodabo  V 

24  •8*  patri  F,  om.  VM  28  stimulationem]  stipulationem   VMy  extipulationem  F,  extimulatlonem 

luretus  magis  esse  religiosam  F  29  secessione]  sede  F  mihi  fama  V  31  religionis  V 

32  inclinat  ea  nobis  F 


6  SYMMACHI  EPISTVLAE 

VMF  namqae  hic  nsus  in  nostram  venit  aetatem ,  ut  rus ,  quod  solebat  alere ,  nunc  alatur. 
verum  haec  missa  facio,  ne  salutatio  in  querellam  versa  minuat  officii  voluptatem. 
date  operam  valetudini  et  adloquio  crebriori,  quae  cum  petimus^  sedulo  pollicemur.   vale. 


VI  (UI)    ante  a.  376. 
VF  SYMMACHVS  PATRI.  6 

Solent  inpatientes  dilationis  esse,  qui  sperant  in  se  aliquid  muneris  conferendum; 
hoc  vero  a  vobis  recens  ortum  videmus,  ut  suarum  rerum  munifici  moi^am  non  ferant 
largiendi.  nunc  nuper  ad  vos  praedium  lege  venit,  cuius  me  iure  donastis.  cucurrit 
quaestus  vester  in  meum  commodum,  et  meliore  voto  fortunam  estis  imitati.  nam  quod 
2  ex  propinquae  bonis  cum  maestitia  sumpseratis.  cum  laetitia  "tradidistis.  quid  quod  lo 
hanc  liberalitatem  cumulastis  amplissimo  testimonio?  cuius  ego  honestamentum  prae- 
opto  muneribus,  nam  qui  opibus  inlaudatus  iuvatur,  necessarium  magis  donum  quam 
iustum  praemium  videtur  adipisci.  ago  igitur  iudicio  vestro  atque  habeo  gratias, 
quantae  sunt  maximae,  quod  mihi  honorem  utrumque  fecistis,  et  deos  precor^t  datis 
in  commune  omnes  longum  fruamur  sintque  ex  nobis,  quibus  Ostiense  praedium  nostro  i  s 
iudiciO;  vestro  tradatur  exemplo.     vale. 


VII  ante  a.  376. 
VM  SYMMACHVS  PATRL 

Bono  animo  sumus,  cum  viam  promissi  memores  inchoastis.  nunc  properato  opus 
est,  ut  dum  anni  tempus  calet,  autumni  bona  raptim  fruamur.  his  quippe  mensibus  20 
Campania  nitet  agri  ubere  et  arbusti  honore*  Baiae  imbre  raro,  sole  modico  tempe- 
2  rantur,  .mensae  ab  edulibus  copiosae  sunt,  quibus  tu  amicorum  catervas  minaris.  sed 
mihi  honestae  multitudinis  nulla  minatio  est,  et  si  bis  tanto  plures,  quam  scribis,  ad- 
fuerint,  frugem  bonam  feceris.  non  deerit,  quo  famem  polluant ;  nam  comitibus  vestris 
utpote  sobriis  caedundae  saginae  cura  posterior  est.  quousque  longum  loquor?  mitto  25 
verba,  rem  flagito.  occasionem  rapere  prudentis  est.  si  quid  dilationis  itiner/  demi- 
tur,  mora  otii  repensatur.     vale. 


Vm  ante  a.  376. 
VMF  SYMMACHVS  PATRI. 

lamdudum  vestri  cupiunt  Lucrina  tacita  et  liquida  Baiana  et  Puteoli  adhuc  cele-  30 
bres  et  Bauli  magnum  silentes.     vos  apud  Coram  rusticam  vel  apud  steriles  Formias 


1  ueuit  in  nostram  F         aeternitatem  V  2  offlcii  om.  F         uoluptatem]  Lyp$iu$y  uoluntatem  VMF 

3  bonae  ualitudlui  F  quae  conpetimus   F,  quaeque  petimus  F 

5  'S'  patri  F,  om.  V  9  et  uos  meliore  F  10  propinquis  F  quid  —  12  muneribua 

nam  om.  F  12  in  laude  F  14  deos]  F,  deum  V  15  Oatiense]  F,  offense  V  16  datur  F 

18  Symmachus  patri  om.  VM  23   minatio]   VM,    uitiatio  F,    uitatio  Scioppiui  uis   V 

scribes  V  24  poUuant]  VF,  pellant  M  26  dilationis]  VT^,  dUacione  M  Itineri  demitur] 

Seioppius,  itineris  redemitur   VF^,  itineris  d^linquitur  M  27  repensatur]  Vr^,  recompensabitur  M 

29  Symmachus  patri]  T,  om.  VM  30  puteolos  VM  celebris  F  31  baulos  F,  baiulos  M 

silentes]  FM,  flentes  V 


LIBER  I.  7 

desidetis.    tandem,  si  operae  pretium  est,  contendite  viam  atqne  animadvertite  meliora  VMF 
terramm;  nbi  alte  tnrbis  qniescitnr,  nbi  fmendis  feriis  modns  nnllus  est, 

nbi  coraiger  Lyaeus 

operit  snpema  Ganri, 
5  Volcanus  aestuosis 

medium  coqnit  cavemis. 

tenet  ima  pisce  mnlto 

Thetis  et  Baiae  sorores. 

calet  nnda,  friget  aethra; 
10  simul  innatat  choreis 

Amathnsium  renidens, 

salis  arbitra  et  vaporis, 

flos  sidemm,  Dione. 

nnm  vobis  videor  quasi  multae  luxuriae  ebrius  mentis  insipere  atque  ideo  in  poetas 
15  Domen  dedisse?    nihil  moror  hanc  litteraturam :    loci  potius  quam  ingenii   mei  munus 
exercui.     sed  si  invitantia  loquor,  gradum  tollite,  ut  et  vos  sitis  laeti  praesentium,  et 
Dobis  potiundi,  quae  volnmus,  fortuna  succedat.     vale. 


VIUI  ante  a.  376. 
PATRI  SYMMACHVS, 

20  In  metu  fuimus,  ne  vos  imber  inhiberet.  sed  vemm  illud  est,  quod  po6ta  noster 
scriptum  reliquit,  iter  durum  vicisse  pietatem.  quare  adventum  vestri  in  diem 
placitum  praestolamnr.  dii  modo  auctores  sint,  nt  qnae  animo  destinatis,  nullis 
causationibus  obstrepantur.    vale. 


X  (nn)    ante  a.  376. 
25  PATRI  SYMMACHVS.  VMH 

Hanccine  mihi  esse  fortunam,  ut  quoquo  versum  pedem  gradumque  contulero, 
exaedificandum  aliquid  oflferatnr  ?  velut  me  nunc  Capuani  praetorii  instauratio  in  graves 
cogit  expensas,  cuius  pars  fatiscit  incuria,  pars  neglegenti  dudum  celeritate  reparata 
imbecillum  praestat  habitaculum.  his  nisi  properata  cura  subvenerit,  aut  pecuniae 
30  postea  dispendium  cumulabitur  aut  minae.  nam  quis(iuis  haec  opera  intermittit. 
amittit.    quare  animus  est  amoliri  aedium  senectutem.     ita  desiderato  et  expetito  otio 

21  Verg.  Aen.  VI  688. 


1  pretlam  om,  F  2  feruendis  V  3  lyeus  V  4  aperit  F  snperna  Qauri]  SalmasiuB, 

supernam  gutturi  VF^  6  media  incoquit  Htituiw  7  ima]  /W,  una  V  8  uagae  sorores  Heinsius 

9  aetbra]  P,   ethera  V,   aethna  M  11  renldens]  Fj   renitens  V,  renitas  M  14  luxoriae  VF 

ebrins  mentis]  -T,  om,  3f,  mentis  om,  V  ideo]  VFM^  adeo  0  15  litteraturam]  V0M,  literarum  F 

17  potl  undique  F 

19  Patri  Symmachus]  -T,  om,  VM  23  caussationlbus  F 

25  ab  hac  epittula  ineipit  apographum  codicis  P  in  II  Patri  Symmachus]  [II) ,  om,  VM  26  quo- 

queuersum   V  contulero]  V[r]^  tulero  M^  contulerim  [II)  27  exodiflcandum  /7  praetarii  // 

28  cogit]  VrM^  coegit  (/7)  29  imbecillum]  VFM,  indecorum  (//)  31  amoliri]  (//),  amoueri  VM 

odium  n-  ita  a  desiderato  Mommicn 


8  SYMMACHI  EPISTVLAE 

VMn  ad  negotium  concessimas  sumptuosam.  qaid  renim  geramas,  aadistis.  facite  vicissim 
vestrae  salutis  atque  actuum  prospera  noverimus,  ut  hoc  pauxillum  tempus,  quod  in 
Gampania  paramus  absumere,  sine  offensa  vestri  silentii  transigamus.     vale. 


XI  (V)   ante  a.  376. 
PATRI  SYMMACHVS.  5 

Gum  iam  filiae  vestrae  dies  natalis  adpeteret,  commodum  aderant,  quae  muneri 
miseratis.  ea  nobis  inmane  quantum  cara  et  gravia  fuere.  nam  si  quid  in  absentes 
bene  consulas,  inpensu  maiore  gaudetur.  ilico  amplexi  litteras,  quae  prosequebantur 
oblata.  in  expectatione  esse  coepimus,  quam  mox  vobis  capessendum  iter  Appiae  scri- 
2  beretis.  nihil  horum  pagina  nuntiabat.  percontor  tabellarium,  num  constantiam  de-  10 
creti  rernm  subita  turbassent.  ait  sententiam  nihil  claudicare,  sed  placita  differri, 
donicum  statio  Formiana  multa  fruge  et  aliis  hoc  genus  in  usnm  necessariis  instruatur. 
tunc  mihi  animus  ab  aegritudine  remigravit.  do  fidem,  nihil  herili  mensae,  nihil  ser- 
vitiis  aut  pecori  defuturum.  ne  mihi  sit  dicti  huius  posthac  negatio,  en  vobis  chiro- 
graphi  instar  litteras  meas.  sponsionem  meam  stipulat  adfectio.  neque  enim  patiar  15 
decipi,  quos  opto  conplecti.     vale. 


XII  (VI)    ante  a.  376. 
PATRI  SYMMAGHVS. 

Censorum  notio  fuit  spectare  opera,  quae  locassent;  hoc  me  negotium  curare 
voluisti.  mos  gestus  est  imperatis,  vel  quod  tibi  dicto  audiens  esse  debui,  vel  quod  20 
studio  meo  congrue  mandatum  munus  agnovi.  audi  igitur  quantam  in  aedibus  nostris 
cura  promoverit.  scalis  subpectus  est  honor  marmoris;  superiora  conclavia  crustis 
teguntur,  ea  operis  levitate,  ut  conpago  solidum  mentiatur.  columnas  nihilo  amplius 
mercatus  es,  quam  si  tibi  muneri  contigissent.  eas  Bithyno  lapide  caesas,  si  bene 
oculis  utor,  existimo.  hactenus  est,  quod  scire  debueris.  deinceps  tantum  adiciemus  2s 
cognitioni  tuae,  quantum  aedificationi  viderimus  accedere. 


1  concessimus]  VAf(r'),  cessimus  {U)  renun  om,  V  2  hoc]  VFM,  om,  (11)  3  paramnft 

absamere]  VFM^  coramus  assumere  (U)  offensa  uestri  silentii]  VFM^  offensae  intenientu  (IT) 

5  Patri  Symmacbus]  (Z7),  om.  VM  7  inmane  quantum]  ScioppiuBy  in  commune  inmane  quantum 

AfomnMen,  in  commune  quantum  VF,  in  omne  quam  11    *  8  bene]  VFM^  boni  (Z7)  litteras  quae] 

FAf,    cetera  (11)  9  quam]  VF,    quia  (U)  apiae  VM  10  decretl]  (11) ,    decreU  VM 

12  formiani   (Z7)  13    ///////remigrabit  V,    remigrabit   M  14   negotia    V  cyrografl  V 

15  stipulat]  VAf,  stipulatur  (11)  enim]  me  (U)  16  quos]  nam  eos  (11) 

18  Patrl  SymmacliuB]  (i7),  om,  VM  19  spectare]  ««*»care  n  20  dicto  om,  (U)  21   no- 

stra  cura  ht/reiut  22  anbpActna  (Iir)  23  solarum  (U)  columnis  nihil  (/7)  24  mer- 

catus  08  om.  (U)  munere  concessissent  (U)  bythin}o  V,   bithino  Af(Z7)  25  oculis  utor] 

««*«  (11)  debueris]  VAf(r),  debueraa  (U)  26  aediflcationi]  cod.  Pithoeiy  eliciUtioni  Af(i7),  eUci- 

tationi  tuae  V 


LIBER  I.  0 


AD  AVSONIVM.  VMH 

Xni  (VH)    a.  376. 
SYMMACHVS  AVSONIO. 

Solet  facunda  esse  laetitia  et  angustias  clausi  pectoris  aspernata  gestire:   tibi, 

h  amice ,   scribendi  oblivionem  peperit  res  secunda.    id  mihi  imitationi  esse  non  potuit, 
quem  domini  nostri  Gratiani  caelestis  oratio  bonae  spei  et  hilaritatis  inplevit.     ultro 
igitur  adloqui  residem  non  peperci  vel  officii  vel  gaudii  mei  gratia,   quorum  alterum 
familiaritas  nostra,  alterum  felicitas  publica  suggerebat.     nunc  si  operae  est,  utendum  2 
mihi  tantisper  animum  fac  remittas.     primores  kalendas  lanus  aperibat.     frequens  se- 

10  natus  matutine  in  curiam  veneramus,  priusquam  manifestus  dies  creperum  noctis  ab- 
Bolveret.  forte  rumor  adlatus  est,  sermonem  desiderati  principis  multa  nocte  yenisse. 
et  erat  verum,  nam  tabellarius  vigiliarum  fessus  adstabat.  nondum  caelo  albente  con- 
curritur;  luminibus  accensis  novi  saeculi  fata  recitantur.  quid  multa?  lucem,  quam 
adhuc  opperiebamur,  accepimus.     dic  mihi,  inquies,  —  nam  id  praestat  audire  —  quid  3 

15  nostri  ^atres  super  ea  oratione  senserunt?  rerum  tibi  natura  respondedt,  quibus  suf- 
fragiis  exoptata  pietas  audiatur.  novimus  bona  nostra  conplecti.  si  credis,  etiamnum 
illius  gaudii  mei  quandam  patior  cruditatem.  bonus  Nerva,  Traianus  strenuus,  Pius 
innocens,  Marcus  plenus  officii  temporibus  adiuti  sunt,  quae  tunc  mores  alios  nescie- 
bant:    hic  in  laude  est  natura  principis,   ibi  priscae  munus  aetatis.     cur  verso  ordine 

20  ista  optimarum  artium  putemus  exempla  et  illa  de  saeculo  priore  vestigia?  beneficium  4 
suum  fortuna  tutetur  et  has  saltem  Romano  nomini  velit  servare  delicias !  nullo  fascino 
felicitas  publica  mordeatur!    audisti  omnia  sed  summo  tenus  ore  libata;   monumenta 
curiae  nostrae  plenius  tecum  loquentur.     ubi   cum  plura  scripta  reppereris,   aestima, 
quanto  uberiora  unius  mens  optaverit,  quam  plausus  effuderit. 


25  xiin  vnr  a.  370—371. 

SYMMACHVS  AVSONIO.  VFA 

Petis  a  me  litteras  longiores.     est  hoc  in  nos  veri  amoris  indicium.     sed  ego  qui 

sim  paupertini  ingenii  mei  conscius,   Laconicae  malo  studere  brevitati  quam  multi- 

ingis  paginis  infantiae  meae  maciem  publicare.     nec  mirum,   si  eloquii  nostri  vena 

30  tenuata  est,    quam   dudum   neque  ullius  poematis  tui  neque  pedestrium  voluminum 


1  Ad  AusoniQm  initnti;  om.  VMilT)  3  Symmachus  Ausonio]  (/7;,  om.  VM  4  iaetitia  et  an- 

gnstias]  ♦**♦♦  {U)  tibi]  *****  (II)  5  res  secunda]  *****  (J7)  7  reside  V,  om.  M 

gratiam  V  9  lanus]  M(II]^  ianuarias  V,  ianuariut  (F)  apibat  Z7,  apperibat  F,  om.  M  10  ma- 

tutine]  (/7),  maturae   V,  mature  (/•),  om.  M  11  ablatus   V  14  adhuc  operiebamur  VFM,  operia- 

mur  (IT)  accipimus  VF  16  etiamnum]  V(r),  etiamnunc  (/7)  17  patiar  V  crudelita- 

tem  VM  strenuua  Pius]  /*,  strennuus  pius  V,  strunuus  pius  H,  antoninus  pius  strenuus  <P  18  te- 

poribui  H  19  hinc  VM  ibi  —  aetatis  om.  (77)  20  iUe  V  21  fortuna]  VFM,  natura  (Z7) 

23  plenns  V  luquentur  77  rescripta  F  repperis  corr.  ex  repperit®  (?;  V  24  effuderit]  VFM, 

effadit  (77) 

A  a  eomtnsua  codieum  Ausonianorum ;    A^  bb  cod.  8t.  Oalli  399  s.  X;    A^  am  eodiees  Auaoniani  ee- 
Uri  vel  omne$  vel  aliqui  26  Symmachus  Ausonio]  (77),   •s*  ausonio  F,  incipit  epistola  symmachi  ad  eu- 

sebium  »€d  eorr.  in  ad  ausonium  Ai,  om.  V  27  longiores  litteras  F  in  nostri  amoris  A  qui 

Bim]  77A1,  quis  in  V,  qui  lum  A^,  quasi  FF  28  mei  om.  IT  mallo  A^  multiiugis]  supencr. 

uel  multis  nugis  A^  29  paginae  A^  in  aciem  V  30  illius  V  tui  pedibus  neque  trium  F 

Q.  AtBKLIVS  SxMMAOnTS.  2 


10  SYMMACHI  EPISTVLAE 

VFA  lectioDe  iuvisti.     unde  igitur  sermonis  mei  largam  poscis  nsuram,   qni  nihil  litterati 

2  fenoris  credidisti?  volitat  tnns  Mosella  per  manns  sinnsqne  mnltomm  divinis  a  te 
versibns  consecratns,  sed  tantnm  nostra  ora  praelabitnr.  cnr  me  istins  libelli,  qnaeso, 
exortem  esse  volnisti  ?  ant  ajiouooTepoc  tibi  videbar,  qni  indicare  nolDi  possem,  ant  certe 
malignns,  qni  landare  nescirem.    itaqne  vel  ingenio  meo  plurimnm  vel  moribus  dero-  5 

3  gasti.  et  tamen  contra  interdictnm  tunm  vix  ad  illius  operis  arcana  perveni.  velim 
tacere,  quid  sentiam,  velim  insto  de  te  silentio  vindicari;  sed  admiratio  scriptomm 
sensnm  frangit  ininriae.  novi  ego  istum  flnvinm,  cnm  aetemomm  principnm  iam  pri- 
dem  signa  comitarer,  parem  muUis,  imparem  maximis :  hnnc  tn  mihi  inproviso  claromm 
versunm  dignitate  Aegyptio  Melone  maiorem,  frigidiorem  Scythico  Tanai  clarioremque  10 
hoc  nostro  populari  reddidisti.    neqnaqnam  tibi  crederem  de  Mosellae  ortu  ac  meatn 

4  magna  narranti,   nisi  certo  scirem,   quod  nec  in  poemate  mentiaris.     nnde  illa  amni- 
comm  piscinm  examina  repperisti  quam  nominibus  varia  tam  coloribus,   nt  magni- 
tndine  distantia  sic   sapore,    qnae  tu  pigmentis  istius  carminis  snpra  natnrae  dona 
fncasti?  atqni  in  tuis  mensis  saepe  versatus,  cnm  pleraqne  alia,  qnae  tnncin  praetorio  15 
erant  esui  obiecta,  mirarer,  nnmquam  hoc  genns  piscium  deprehendi.     qnando  tibi  hi 

5  pisces  in  libro  nati  snnt,   qui  in  fercnlis  non  fuemnt?   iocari  me  putas  atqne  agere 
nngas  ?  ita  dii  me  probabilem  praestent,  nt  ego  hoc  tnum  carmen  libris  Maronis  adiungo. 
sed  iam  desinam  mei  oblitus  doloris  inhaerere  laudibus  tuis,  ne  hoc  qnoqne  ad  gloriam 
tnam  trahas ,  quod  te  miramur  offensi.     spargas  licet  volumina  tua  et  me  semper  ex-  20 
cipias,  fmemnr  tamen  tuo  opere  sed  aliomm  benignitate.    vale. 


XV  (Vnn)   a.  370—380. 
VMn  SYMMACHVS  AVSONIO. 

Paene  evenerat,  ut  tecnm  snccincta  brevitate  loqneremnr,  qnoniam  deerant  digna 
memoratn  et  in  defectn  remm  nihil  operae  est  indnlgere  verbis,  sed  tempestive  Palladii  25 
rhetoris  nostri  declamatio  anxit  paginam  meam.  ea  conplacita  summatibns  litteramm 
clam  te  esse  non  debnit.  itaqne  cnm  et  meo  officio  et  tuo  stndio  talis  relatio  con- 
veniret,  vix  solnto  coetn  necdum  eventilatam  auribns  nostris  anditionis  meae  fidem 
2  indicio  calente  dictavi.  movit  Xoyoc  Athenaei  hospitis  Latiare  concilinm  divisionis  arte, 
inventionnm  copia,  gravitate  sensnum,  Ince  verbomm.  opinione  mea  dico :  tam  probus  30 
est  oratione  qnam  moribus.    tunc  nostrates  viri,   qui  inter  se  aliamm  remm  saepe 


1  inaMti  F  qoi]  VFA^,  cui  A^  2  diainiUte  (PP)  3  ora  nostra  F  prelabitnr  Ai, 

praeterUbitur  (iV)  me  quaeso  istius  libelli  F  4  amusoteros  A,  amasos  VF  iudicare]  A,  di- 

adicare  VF{II}  pottem]  VFA^^    possim  A^  5   utique  8uie  ael  moribas  plarimam  F 

6  et]  AF^  egi  F,  ego  Wouweren  7  quod  F  8  principiam  V  signa  ianpridem  A^  9  im- 

iproaita  V  10  Melone]  F^,  nilo  AfT  frigidiorem  poH  Tanai  eoUoe,  U  scytico  VA\  scytbio  A^ 

11  populari]  /ure^tM,  popalari  tiberi  ^4^,  popali  tiberi  A^,  popalari  facino  VF^  papalari  fucino  (/V)  red- 

disti  ii^  masellae  (r\2>),  mosollae  AS^  moseUeo  (i7)  meata  V  12  magna]  multa  F  vX  A 

certo  om,  A  poemata  ementaris  (/\P)  amnioorum]  [r)FA^^  amicorum  A^V  $ed  superter,  amnico- 

ram  A^  1  m,  13  qaam  nomiiiibus]  A,  qaae  nominibas  F,  qaae  non  minas  V  aaria  tam]  A^  (t  in  rai,), 

uariaU  VFA^  ut]  et  F  14  distanti  A^  15  atqain  A  praetorio]  VUF^r),  praetio  A», 

precio  A^  16  etsui  subiecta  A^  istad  genus  F  dependi  A^  17  nati  tunt  in  Ubro  F 

18  dii  me]  F,  deus  me  A^,  me  deus  A\  dii  amabilem  me  F  probabUem  om,  F  praettent]  VF, 

prestet  A  adiungam   V  19  inberere  A^  quoque]  qaidem  F  20  trabatar  F  offensi^ 

parcas  F,  offentit  parcas  F(/\P) 

23  Symmacbut  Ausonio]  (//),  om,  VM  24  penes  nenerat  V(rfi)  26  ea]  VM^  quae  (/7) 

28  eaentUdtis  (/7)  29  X^y^^]  ^9^y  nouos  V,  aos  Af,  nouos  (//)  etbenei  V  bospitis]  FAf, 

botpes  (/7)  30  tensaum  grauitate  (//) 


LIBER  I.  11 

dissentinnt,  concordem  sententiam  super  huius  laude  tenuerunt.  credo  plane,  nec  fides  VMJI 
cassa  est,  rhetorum  hanc  esse  prosapiam;  nam  [plenum]  ingenio  genus  noscitur.  non 
solus  vultus  aut  colos  adserit  posteros  in  honorem  parentum:  certiores  habet  natura 
vindicias.  bene  sentiendi  ac  bene  loquendi  gignuntur  non  scribuntur  heredes.  quod 
&  alii  docentur,  hic  natus  est.  haec  apud  te,  mi  domine,  silenda  non  credidi,  et  quod  3 
prae  tui  amore  nihil  habeo  pensi,  et  quod  vicissim,  quanti  a  te  fiam,  numquam  me 
paenitet,  ei  quod  Palladio  factum  yoIo,  ne  lateant  honesta  prolatu.  cura  ut  valeas, 
et  quia  tibi  facultas  scribendi  praesto  est,  adhibe  voluntatem.    vale. 


XVI  (X)    a.  376—377. 
10  SYMMACHVS  AVSONIO. 

Saepe  unanimitatis  tuae  sermone  convenior,  ut  de  acceptis  litterarum  f  studiis,  quos 
ad  me  cura  propensiore  misisti,  vel  sero  rescribam.  quibus  ego,  ut  quaequae  mihi 
redditae  sunt,  actutum  pari  religione  respondi,  quia  neque  rescriptorum  ratio  neque 
amoris  vicissitudo  sinebat  me  diutius  desidere.    nunc  quoque  agere  me  gratias  atque 

15  habere  protestor.   quod  prospera  nuntiorum  clam  me  esse  non  pateris.     haec  et  talia 
prioribus  quoque  litteris  tecum  fueram  conlocutus;   sed  si  te  tabellarii   sermonis  mei 
conpotem  reddiderunt,  congesta  non  onerant.     malo  quippe  aures  tuas  iterando  ob- 
tundere  quam  fraudare  reticendo.     fratris  mei  Hesperii  honore  exulto,  tacitumitate  2 
convulneror.    nam  si  me  sui   amantem  usu  rerum  probavit,    scriptis   debuit  famam 

20  praevenire ,  quae  diu  incerta  fluxam  fidem  gaudiis  exhibebat.  ipse  igitur  nuntius 
communis  boni  esse  debuerat,  ut  epistulae  adsertio  nihil  relinqueret  opinionis  ambiguo. 
sed  dicis  eum  pudore  praestrictum  successuum  suorum  vitasse  iactantiam.  quisquamne, 
cum  de  se  apud  se  ipsum  loquitur,  erubescit?  quid  quod  eam  rem  mihi  supersedit 
ingerere,  quam  iuste  ad  utrumque  noverat  pertinere?  verum  ego,  ut  religiose  ista  con- 

35  queror,  ita  libenter  omitto,  quia  nec  amori  in  vos  meo  convenit  silere,  quod  doleam, 
nec  amicitiae  incussi  doloris  transire  mensuram.     vale. 


XVII  (XI)   a.  370—379? 
SYMMACHVS  AVSONIO. 

Ambrosium  de  summatibus  provincialis  fori  ad  dominos  et  principes  nostros  Siciliae 

30  commune  legavit  variis  instructum  mandatis,  quae  spectare  visa  sunt  bonum  publicum. 

huic  si  fautor  accesseris,  futurum  reor,  ut  illi  pro  labore  fructus  adcommodet.    quaeso 

igitur  vel  legationis  merito  vel  meo  nomine  in  optimum  virum  bene  consulas,  qui  satis 

animi  confirmatus  est,   suffragio  tuo  successuram  facilitatem  petitionibus  promovendis. 


2  plennm  deUt  Mommaen  genas]  VFMy  pectus  (/7)  noscltnr]  VFj  n&scitnr  M(II)  3  so- 

hil  /7  colos]  {r),  colns  /7(7^),  color  VM  4  nin^icias  J7,  indicia^  V,  inditU  M  sentiendi]  /7, 

sciendl  VM  qnod]  (Z7),  qni  VM  5  htec]  nec  77  credidistl  V  7  et]  ego,  om.  FAf(/7) 

8  qnU]  VrM,  quonitm  (77)  nolnpUtem  r(i7) 

10  Symnuchns  Ansonlo]  (27),  om.  VM  11  litterarnm  stndiis  quos]  F,  litter&mm  stndiis  qnas  M, 

litteris  qnas  (77),  nt  de  coeptiB  litteramm  stndiis  epistnlis,  qnas  Mommun  12  uel  sorores  scribam  V 

nt  —  13  snnt 'om.  (77)  13  actnnm  /7  ratione  qnae  V  14  dintins  me  (77)  atqne  habere 

om.  (IT)  18  retitendo  77  19  famam  debnit  (77)  22  dicis]  VM(r),  dices  (77) 

28  Symmachns-Ansonio]  (77),  om,  VM  30  nariis  instrnctnm]  (77),  instructnm  uariis  VM  31  ad- 

commodet]  T^,  aocommodet  FAf,  accommodent  (77) 

2* 


12  SYMMACHI  EPISTVLAE 


XVIII  (XU)    a.  378. 
VMn  SYMMACHVS  AVSONIO. 

Ego  etsi  continais  litteris  honorem  tuum  celebrare  possem,  non  satis  mihi  viderer, 
proquam  res  postulat,  fungi  debitum  meum:  tantum  abest,  ut  operam  tibi  adsiduitatis 
exprobrem.  sed  ut  hoc  meae  verecundiae  conpetit,  item  tuae  humanitatis  est  stu-  5 
dium  nostrum  pari  gratia  sustinere.  animadverte,  quo  tendat  summa  verborum  meorum : 
iamdudum  nihil  tribuis,  quod  legamus.  totum  me,  itquies,  emancipavit  sibi  cura 
praetorii.  verum  est:  potiris  merito  summa  iudicia,  sed  maximas  ingenii  tui  vires 
fortuna  magna  non  onerat.  proinde  etiam  his  rebus  adtende,  quae  ita  occupatis  nihil 
molestiae  adferunt,  ut  ipsas  molestias  plerumque  solentur.     vale.  10 

XVIin  pmi)    a.  378. 
SYMMACHVS  AVSONIO. 

Qui  sua  fiducia  deseruntur,  epistulas  meas  in  usum  commendationis  accipiunt.  id 
nunc  aliter  est.  nam  fratri  meo  Potito  hac  condicione  litteras  dedi,  ut  eas  ipse  com- 
mendet.  est  enim  nihilo  secus,  atque  ego  sum,  de  summatibus  amicorum  tuorum.  qui  15 
ubi  te  conpotem  fecerit  praesentiae  suae,  vereor  ne  excusatio  mea  ignoscenda  non  sit. 
sed  si  mihi  placabilitas  tua  experiundo  probe  cognita  est,  futurum  reor,  non  ut  me, 
qui  resedi,  conlatione  venientis  alterius  incessas,  sed  ut  illum  magis  pro  utroque  sus- 
cipias.    vale. 

XX  (KY)   a.  378.  20 

SYMMACHVS  AVSONIO. 

Bene  ac  sapienter  maiores  nostri,  ut  sunt  alia  aetatis  illius,  aedes  Honori  atque 
Virtuti  gemella  facie  iunctim  locarunt  conmenti,  quod  in  te  vidimus,  ibi  esse  praemia 
honoris,  ubi  sunt  merita  virtutis.  sed  enim  propter  etiam  Camenarum  religio  sacro 
fontis  advertitur,  quia  iter  ad  capessendos  magistratus  saepe  litteris  promovetur.  haec  25 
parentum  instituta  consulatus  tui  argumenta  sunt,  cui  morum  gravitas  et  disciplinarum 
2  vetustas  curulis  sellae  insigne  pepererunt.  multi  posthac  adnitentur  artes  bonas  et 
laudis  germanas  et  meras  litteras,  sed  cui  eveniet  aut  tam  felix  discipulus  aut  tam 
memor  debitor  ?  an  ignoramus  magnum  illum,  cui  supra  votum  fortuna  fluxit,  Stagiritae 
suo  nihilum  commodasse?  fnisi  quia  Ennio  ex  Aetolicis  manubiis  captiva  tantum  chla-  30 
mys  muneri  data  Fnlvium  decolorat:  enim  vero  neque  Panaetio  Africanorum  secundus 


2  Symmachas  Ausonlo]  [II),  om.  VM  4  proquam]  /^,  plusqoam  (i7},  pro  at  VM  fagi  II 

tibi  om.  (r)  5  ezprobem  V  item]  Seioppiuiy  idem  F/V>,-iU  M{II)  est  at  (II)  6  sa- 

Btine  n  8  iadicia]  V,  iadicii  Af(i7)  9  bis  etiam  (U)  intende  {H)  10  solent  V 

12  Symmachas  Aasonio]  (Z7),  om.  VM  13  sai  fldacia  iStMe  deserunt  V  15  secios  (II) 

»am]  F(r),  om.  M(II)  de]  e  (J7)  16  te  om.  (U)  taae  VM  17  placibilitas  r^M(n) 

expereando  (11)'  probe]  (27),  prope  V,  proprie  M  18  resedl]  Oothofredus^  residi  F(/7),  resideo  M 

alterim  aenientis  (II) 

21  Symmachas  Aasonio]  (77),  om.  VM  23  airtate  V  facie  om.  (II)  in  H  adnotatum  fuU 

apieibua  UHerarum  legi:  ianctis  24  camaenaram  /^,  caminaram  /7,  camminaram  V  et  sacri  fon- 

tis  8u$e  25  fonti  (F)  capissendos  V{r)  27  posthaec  (/7)  29  an]  sin  (F)  30  nisi 

qaia]  V,  nisi  qaae  prias  Af,  nisi  qaod  (//T),   nisi  Qainto  Ennio  Cuiacius,  fortasie  ne  nOstro  qaidem  Ennio? 
31  flaaiam  V  panetio  VM  secandas]  socio  (II) 


LIBER  I.  13 

Deqne  Opillo  Bntilins  vel  Gineae  Pyrrhns  ant  Metrodoro  sno  Mithridates  Ponticus  libera-  VHfll 
linm  disciplinamm  pretia  solvemnt.    at  nnnc  emditissimns  imperator  et  opnm  largns 
et  honomm,   qnasi  pro  nsnra  tibi  prima  detnlerit,  ita  semper  ad  sortem  fenoris  redit. 
in  hac  tanta  laetitia  mea,  quibns  verbis  dilnam,  qnod  adesse  non  possnm?  nimis  vereor,  3 

5  ne  male  interpretatns  excnsationem  meam,  qnantnm  tibi  gratnler,  pamm  credas.  optavi 
ad  ocnlos  tnos  raptim  venire,  sed  fessns  virinm,  qnas  diu  morbns  exhansit,  itioiies 
longas  et  mansiones  asperas,  tnm  accessiones  frigomm  et  decessiones  diemm  qnae- 
qne  aUa  snnt  noxae  opportnna,  vitavi.  si  snm  tibi  spectatus  ab  animo,  qnaeso  nt 
aeqnns  sis  mihi  atque  has  adlegationes  boni  consnlas.    fors  fuat,  an  optineamus  apnd 

10  te  veterem  gratiam ;  nnnc  qnod  satis  est,  elnctemnr  offensam. 


XXI  (XVI)   a.  379. 
SYMMACHVS  AVSONIO. 

Gandeo  plnris  me  tibi  esse  quam  ceteros,   qnando  ita  animatns  es,   nt  sponte  in 

rem  meam  consulas  nec  opperiaris  petitionem,   sed  solam  volnntatis  meae  famam  se- 

15  quaris.     accepi  evectiones  quattnor  inmane  quantum  commodas  in  excnrsns  et  recnrsus 

meomm.     dii  te  pro  tanta  gratia  mnnerentur,  et  qnia  perfectis  atqne  elatis  in  cumnlnm 

bonis  nihil  adici  potest,  yelint  tnta  erga  te  et  propria,  quae  dedemnt.     vale. 


xxn  (xnn)  a.  378. 

SYMMACHVS  AVSONIO. 

20  Abnndo  gaudio,  cum  te  consnlem  novns  annns  expectat.  sed  nnnc  transcnrso  est 
opus;  plenius  enim  secundis  litteris  contestabor  hniusmodi  de  te  gratnlationem.  alins 
in  praesentia  mihi  sermo  sumendus  est.  Patrtiinus  v.  c.  accitu  tuo  iter  adomans  in  rem 
snam  fore  existimavit,  si  meo  testimonio  niteretur.  hnic  ego  nihil  per  me  accessumm 
pntavi  et  tamen  deesse  nolui  sciens,  iudicio  erga  illum  tno  nihil  adici  posse,  si  scri- 

35  berem,  decessnmm  tamen  aliquid  meo  ofGcio,  si  tacerem.  unum  est  igitnr.  quod  ora- 
tnm  a  te  atqne  exoratnm  volo,  ut  ineat  gratiam  snscepti  laboris  praeter  enm  frnctnm, 
qui  illi  ex  tno  conspectu  tuo  congressn  tno  honore  proveniet.    vale. 


XXm  (XVH)    a.  370—377. 
SYMMACHVS  AVSONIO.  VMF 

30  Post  longum  silentium  tuum  non  minns  desiderabam  qnam  sperabam  litteras 
largiores.  namqne  his  vicibus  humana  variantur,  ut  defectui  snccedat  ubertas.  ea 
me  opinio  frnstra  habnit;  siqnidem  brevis  in  manus  meas  pagina  recens  a  te  profecta 


1  opillor  rattilins  V,  opio  ratilint  M  cynete  VMy  aeueae  U  pyrras  VM  mitridatas  F, 

metiidates  M  6  exbausitiones  V  7  dierum  quae  diu  sunt  F  8  uita  uisi  sum  V  ab] 

ex  (Z7)  9  fuit  F  10  satis]  salutis  V 

12  Symmacbus  Ausonio]  (27),  om.  VM  13  plures  V  17  erga  te]  VFy  erga  27,  manere  M 

19  Symmacbus  Ansonio]  (27),  om,  VM  22  patroinus  F^,  patronius  F,  petronius^tf,  patropius  (27) 

V.  0.]  nero  V,  om.  M  23  per  me  om.  VM  24  indido  27  adiei  nibil  V  26  a  om.  (27) 

27  praeueniet  V 

29  «s*  ausonio  F,  ad  eundem  (27),  om.  VM  31  bumana  poit  defectui  eoUoe.  V 


14  SYMMACHI  EPISTVLAE 

VMF  pervenit.     erat  quidem  illa  Atticis  salibas  aspersa  et  thymo  odora  sed  parcior,   quae 

2  magis  fastidium  detergeret  quam  famem  frangeret.  qnid?  si  ego  cenas  dapales  et 
saliare  conyiyinm,  tum  viscerationes  atque  epulnm  postnlassem,  tn  mihi  mensas  secnn- 
das  et  scitamenta  exignae  lancis  adponeres?  fac  veniat  in  mentem,  qnid  Graeca  snper 
hoc  dicat  oratio:  parvis  nntrimentis,  inquit,  qnamquam  a  morte  defendimur,  5 

3  nihil  tamen  ad  robustam  valetudinem  promovemns.  pntasne  me  de  occupatio- 
nibus  tnis  esse  taciturum  ?  quaestor  es,  memini;  consilii  regalis  particeps,  scio;  precum 
arbiter  legnm  conditor,  recognosco;  adde  hnc  alia  mille  remm:  numqnam  eveniet,  ut 
ingenium  tnum  labor  deterat,  benignitatem  cnra  flectat,  facnndiam  nsus  exhauriat.  si 
diuma  negotia  numquam  distingues  quiete,  certe  antelucano  somno  nnllns  indnlseris.  10 
detur  aliquod  tempus  officiis!    an  tibi  pamm  exempli  videtur  in  comico,   cnm   ait: 

4  qnam  vellem  etiam  noctu  amicis  operam  mos  esset  dari!  sed  cur  ego  diutius 
sermonis  pauper  obgannio?  imitanda  est  mihi  epistnla  recens,  nt  cetera  momm  tuomm. 
forte  occupatus  recusas  litteras  longiores.  id  ita  esse,  rite  coniecto.  video  enim,  quam 
nolis  multa  legere,  Qui  vix  otium  est  pauca  dictare.  15 


XXim  (XVm)   post  a.  369. 
VMn  SYMMACHVS  AVSONIO. 

Si  te  amor  habet  naturalis  historiae,   quam  Plinins  elaboravit,   en  tibi  libellos, 
quomm  mihi  praesentanea  copia  fuit.     in  quis,   nt  arbitror,   opulentoe  emditioni  tnae 
neglegens  veritatis  librarius  displicebit.     sed  mihi  frandi  non  erit  emendationis  incuria.  20 
malni  enim  tibi  probari  mei  muneris  celeritate,  quam  alieni  operis  examine.    vale. 


XXV  (XVnU)    a.  379? 
VMFA  SYMMACHVS  AVSONIO. 

Etsi  plemmqne  vera  est  apnt  parentes  praedicatio  filiomm,  nescio  quo  tamen 
pacto  detrimentum  meriti  sni  patiatur,  dum  personamm  spectare  gratiam  indicatur.  25 
qnaero  igitur  incertus  animi,  quae  mihi  nnnc  potissimnm  super  viro  honorabili  Thalassio 
genero  tuo  verba  sumenda  sint.  si  parce  decorem  momm  eins  adtingam,  liventi  simi- 
lis  existimabor,  si  iuste  perseqnar,  ero  proximus  blandienti.  imitabor  igitur  Sallnstiani 
testimonii  castigationem :  habes  virnm  dignnm  te  et  per  te  familia  consnlari,  quem 

5  DemoBth.  Olynth.  III  39.  12  Terent.  adelph.  532.  29  Sall.  lug.  9. 


1  odorata  F  4  apponeris  V  5  nQtrimentis]  r^Ff  instrnmentis  VAf,    intrimentis  luretut 

6  promonemnr  F  pata  ne  eorr.  in  pnt&sti  V  2  m.  7  esse  om,  FM  8  arblter  legnm  om,  F 

conditor  eorr,  in  condictor  V  1  m.  miUe  remm  iUe  II  miUe  iUe  remm  enentus  nunqnam  F,  alia 

miUe;  aenim  namqnam  8ute  '9  si]  sed  U  10  samno  V  12  mos  sit  H  13  recens  ne 

forte  in  plaribas  occapatas  recases  F  15  est  otiam  (Z7) 

17  Symmachas  Aasonio  om.  VM,  ad  eandem  (Z7)  18  elaboraait]  (/*),  laboraait  VM{II)  19  mihi 

pott  copia  eoUoe,  [11)  arbitror]  VFM,   opinor  U  opnlentae]  Seioppiut^    opulontiae  UrVM 

eraditioni]  ZTT,  eniditionis  VM  20  Ubrarii  U 

23  A  s=  eontentut  codieum  AiAtonianofum ;  A^  wm  Vottianut  111  taee,  VIIII ;  A^  ■■  Patit,  8600  taee,  XIIII 
Symmachas  Aasonio]  (Z7),  aasonius.  axio  simacus:  ausonio  A^,  responsio  ausonii  ad  symmachum.  symmachus 
ausonio  A^,  om.  VM        ^    25  patiatur]  VMFA^,  patitur  A^  26  mlci  A^  talassio  AS  thalasio  VFA^ 

27  tuo  genero  F  decora  A  morum]  amicorum  V  Ubenti  A^  1  m.  28  estimabor  VMF 

persequar]  VFA^,  prosequar  A^M  priximus  A^  salustiani  VMFA^,   saUustani  A^  1  m,  29  te- 

stimoni  A^  /  m.  abes  A^  et  per  te  om,  A^ 


LIBER  I.  15 


fortana  honoris  parti  maiorem  beneficiis  suis  repperit,   emendatio  animi  et  sanctitas  VMFA 
/H)ttoribus  iam  paravit.     vale. 


XXVI  (XX)   a.  378—379. 

SYMMACHVS  AVSONIO.  VMn 

5  Vtor  apud  te  fidacia,  quam  dedisti.  dudum  parcus  es  litterarnm,  sed  non  imita- 
bor  exemplum,  ut  qui  noverim,  viro  in  specula  honorum  locato  et  ideo  varia  et  magna 
curanti  non  tam  studium  deesse  quam  copiam.  ea  quippe  natura  rerum  est,  ut  quae 
praeter  industriam  negleguntur  ignoscenda  ducamus.  ego  tamen  securus,  ut  soleo, 
amoris  tui  officium  soUemne  non  renuo  in  summa  gratia  et  honore  positurus,  si  fami- 

10  liari  meo,  qui  has  tibi  litteras  dabit,  fructus  aliqui  pro  tanta  in  nos  sedulitate  respon- 
derit.     vale. 


XXVn  (XXI)   a.  379. 
SYMMACHVS  AVSONIO. 

Quid  agam,  sctre  postulas.  opperior  in  dies  litteras,  quales  nunc  mihi  facultas 
15  tua  promittit,  amor  semper  exhibuit.  sum  vero  praesentium  laetus,  ut  qui  sciam,  nihil 
insidiatori  meo  loci  relictum  atque  insuper  tibi,  cui  factum  semper  volo,  meritam 
poUiceri  fortunam.  ergo  quando  ita  res  tulit,  ut  sollicita  mutarentur,  optati  sermonis 
tui  fructum  feramus,  qui  animum  mihi  exaugeat  atque  indicet,  pro  tanta  retro  familia- 
ritate  mei  te  oppido  esse  cupientem.    vale. 


20  xxvm  (xxn)  a.  370—378. 

SYMMACHVS  AVSONIO.  VMF 

Facis  pro  mutua  diligentia  et  antiquitate  amicitiae  nostrae,  quod  honorem  tuum 
vires  meas  esse  confirmas.  convenit  dictum  cum  fide  morum  tuorum,  nec  umquam  te 
dissimilem  scriptis  talibus  dies  arguit.  modo  fortuna  munifica  prosperorum  secundet 
25  optata.  longum  de  his  loqui  cautio  est,  ne  blanditiae  longiores  corrumpant  veri  digni- 
tatem.  si  quid  de  me  scito  opus  erit,  frater  meus  Claudius  et  cultui  tuo  deditus  et 
studii  mei  gnarus  expediet. 


1  partim  FH  2  potioribas]  iuretiM,  bonoiibas  VMFA  iam]  UVFA^,  om,  A^  parault]  vr0, 

parait  F,  paolt  A^,  parabit  A^n 

4  Syminacbas  Aosonio]  (/7),  om,  VM  6  spoeala  /7  7  reram  est  at  natara  /7,  natara  est 

reram  at  (/*)  8  dacantar  (U)  9  rennao  V  miliari  /7  10  responderint  (27) 

13  Symmacbas  Ansonio]  (/7),  om,  VM  14  in  die  V  17  polUcere  corr*  ex  polUceri  V  1  m, 

res  ita  (Z7)  18  qoi  animam]  M^  qaia  nimiam  V,  qai  animam  (77)  19  aale  om^  V 

21  Symmacbas  Aasonio]  (77),  om,  VMF  25  loqai]  i7AfF,  om,  V  27  gnaras]  F,  ignanis  V, 

non  ignaras  M 


16  SYMMACHI  EPISTVLAE 


xxvmi  (xxm)  post  a.  370. 

VMn  SYMMACHVS  AVSONIO. 

Nihil  moror  ceteros  vulgus  ignobile,  qui  philosophiam  fastu  et  habitu  mentiuntur. 
paucos  et  in  his  praecipue  familiarem  meum  Barachum  nostra  aetas  tulit,  quorum 
germana  sapientia  ad  ye/ustatem  vergeret.  tune,  inquies,  audeas  de  philosophis  iudi-  5 
care?  licet  alienas  spectare  virtutes.  nam  et  Phidiae  Olympium  lovem  et  Myronis 
buculam  et  Polt/cliti  canephoras  rudis  eius  artis  hominum  pars  magna  mirata  est. 
intellegendi  natura  indulgentius  patet.  alioqui  praeclara  rerum  paucis  probarentur,  si 
boni  cuiusque  sensus  etiam  ad  inpares  non  veniret.  concede  igitur  mihi  de  Baracho 
testis  officium  et  amicitiam  viri  prudentis  amplectere,  cuius  exploratio  brevi  faciet,  ut  10 
mihi  de  omnibus,  quae  scio,  facile  credas,  cum  videas,  me  nec  in  his  falsum  esse, 
quae  nescio.    vale. 


XXX  (xxnn)  a.  370—379. 

SYMMACHVS  AVSONIO. 

£n  tibi  Rusticum  vix  urbanis  negotiis  absolutum,  cui  volo  pro  nostra  amicitia  15 
morarum  culpam  remittas.  neque  enim  laboris  fuga  indulsit  quieti.  difficile  est  hinc 
abire,  cum  veneris;  adeo  si  contemplari  maiestatem  urbis  nostrae  velis,  dto  tibi  Rusti- 
cus  videbitur  revertisse.  sed  de  hoc  non  laboro,  quando  ita  es  ingenio  placabili  inter 
reliqua  virtutum,  ut  boni  consulas  errata  leviora.  illnd  me  orare  inpensius  convenit, 
tanta  ut  animo  tuo  scribendi  cura  sit,  quanto  me  amore  dignaris.     vale.  20 


XXXI  (XXV)   post  a.  378. 
VFA  SYMMACHVS  AVSONIO. 

Merum  mihi  gaudium  eruditionis  tuae  scripta  tribuerunt,  quae  Capuae  locatus 
accepi.  erat  quippe  in  his  oblita  TuUiano  melle  festivitas  et  sermonis  mei  non  tam 
vera,  quam  blanda  laudatio.  quid  igitur  magis  mirer,  sententiae  incertus  addubito,  25 
omamenta  oris  an  pectoris  tui.  quippe  ita  facundia  antistas  oeteris,  ut  sit  formido 
rescribere,  ita  benigne  nostra  conprobas,  ut  libeat  non  tacere.  si  plura  de  te  prae- 
dicem,   videbor  mutuum  scabere  et  magis  imitator  tui  esse  alloquii,    quam  probator. 


2  Symmachus  Ansonio]  (/7),  om.  VM  3  meror  U  uulgos  V  metiontnr  U  4  Ba- 

rachum]  M{Il)y  brachium  V  5  uetustatero]  /uretttf,  uenustatem  UVM  uergeret]  H,  uigeret  VMiF] 

tune]  Af,  tunc  VIT  6  lldie  VM  oUmpium  V[II)  mironis  VM{II)  7  buoulam]  Af,  ba- 

eulam  27,  boculam  V  Polycleti  canephoras  iur«tiM,  pole  liticane  forus  V,  policane  forus  Z7,  proleti  oeno- 

forum  M  rudea  UV  artes  V,  arte  U  12  uale  om.  V 

14  Symmachus  ^usonio]  (77),  om.  VM  17  adeo]  (77),  ad  eos  V,  ad  nos  M  nostrae  urbis  V 

cito]  (77),  scio  V^  sero  M  uidebitur  rusticus  V,  rusticus  om,  M 

22  A  B  contensiu  eodicvm  Au9onianorum;  A^  a  VoMtanw  111  aaee.  Vllll;  A^  ms  Paris.  8600  saee.  XI III 
simacus  ausonio  Ai,  epta  symmachi  ad  ausonium  A^,  symmachus  aui  F,  om.  V  23  mQrum  A^V,  ue- 

rum  UFA^  mici  gaudium  A^,  gaudium  mihi  VF  tu  escripta  A^  1  m.  25  snie  uictus  id  du- 

bito  A^  incertus  —  26  quippe  ita  fa  parUm  in  ratura  partim  in  margine  A^  2  m.  26  ceteris  om.  F 

formido  —  27  conprobas  in  margine  add.  A^  1  m.  27  uenigne  A^  1  m,  28  mutum  A^  sed  corr. 

scabere]  A^  1  m.  F,  scalpere  A^  2  m.,  scribere  VA^  tui  esse  corr.  ex  tuisse  A< 


LIBER  I.  17 

simul  qnod  ipse  nihil  ostentandi  gratia  faeis,   yerendum  est  genuina  in  te  bona  tam-  VFA 
quam  affectata  laudare.    unum  hoc  tamen  a  nobis  indubitata  veritate  cognosce :  nemi- 
nem  esse  mortalium,  quem  prae  te  diligam ;  sic  vadatnm  me  honorabili  amore  tenuisti. 
set  in  eo  mihi  verecundus  nimio  plus  videre,  quod  libelli  tui  arguis  proditorem.    nam  2 

5  £Btciliu8  est  ardentes  favillas  ore  comprimere  quam  luculenti  operis  servare  secretum. 
cum  semel  a  te  profectum  carmen  est,  ius  omne  posuisti.  oratio  publicata  res  libera 
est  an  yereris  aemuli  venena  lectoris,  ne  libellus  tuus  admorsu  duri  dentis  uratur? 
tibi  uni  adhoc  locorum  nihil  gratia  praestitit  aut  dempsit  invidia.  ingratis  scaevo 
cuique  proboque  laudabilis  es.     proinde  cassas  dehinc  seclude  formidines  et  indnlge 

10  stilo,   ut  saepe  prodaris.    certe  aliquod  didascalicum  seu  protrepticum  nostro  quoque 
nomini  carmen  adiudica.     fac  periculum  silentii  mei,   quod  etsi  tibi  exhibere  opto,  3 
tamen  spondere  non  audeo.     novi  ego,  quae  sit  prurigo  emuttiendi  operis,   quod  pro- 
baris;    nam  quodam  pacto  societatem  laudis  affectat,    qui  aliena  bene  dicta  primus 
enuntiat.     ea  propter  in  comoediis  summatim  quidem  gloriam  scriptores  tulerunt ;  Roscio 

15  tamen  adque  Ambivio  ceterisque  actoribus  fama  non  defuit.  ergo  tali  negotio  expende 
otium  tuum  et  novis  voluminibus  ieiunia  nostra  sustenta.  quod  si  iactantiae  fugax 
garrulum  indicem  pertimescis,  praesta  etiam  tu  silentium  mihi,  ut  tuto  simulem  nostra 
esse,  quae  scripseris.    vale. 

XXXn  (XXVI)   post  a.  378. 
20  AVSONIVS  SYMMACHO. 

Modo  intellego,  quam  mellea  res  sit  oratio,  quam  delenifica  et  quam  suada  facun- 
dia.  persuasisti  mihi,  quod  epistulae  meae  aput  Capuam  tibi  redditae  concinnatio 
inhumana  non  esset,  set  hoc  non  diutius,  quam  dum  epistulam  tuam  legi,  quae  me 
blanditiis  inhiantem  tuis  velut  suco  nectaris  delibuta  perducit.     ubi  vero  chartulam 

2s  pono  et  me  ipsum  interrogo ,   tum  absinthium  meum  resipit  et  circumlita  melle  tuo 
pocula  deprehendo.     si  vero,  id  quod  saepe  facio,   ad  epistulam  tuam  redii,   rursus  2 
inlicior ;  et  rursum  ille  suavissimus,  ille  floridus  tui  sermonis  adflatus  deposita  lectione 
vanescit  et  testimonii  pondus  prohibet  inesse  dulcedini.     hoc  me  velnt  a^rius  bratteae 
fncus  aut  picta  nebula  non  longius,  quam  dum  videtur,  oblectat  chamaeleontis  bestio- 

30  lae  vice,  quae  de  subiectis  sumit  colorem.  aliut  sentio  ex  epistula  tna,  aliut  ex  con- 
scientia  mea.     et  tu  me  audes  facundissimorum  hominum  laude  dignari?  tu,  inquam,  3 


1  nicU  Ai  gratia]  caiisa  F  2  aerantamen  hoc  F  a  nobis  om,  F  3  me]  ne  A^ 

honorauili  A^  1  m.  amor  Ai,  a  morte  V  4  mici  A^  nereoundius  V  plns  nimio  uideris  F 

5  fabiUa  Ai  1  m.  ad  comprimere  cuiicr,  in  mg,  continere  /7  serbare  A^  1  m,  6  perdidisti  F 

res  om.  A  7  a^  morsu  Ai,  ad  morsum  F,  a  morsu  F  8  nicil  A*  prestitit  A^  de- 

pressit  F  ignatis  A2,  ingratus  II VF  9  proboque  cofY.  ex  probo  A*  es  om.  F  deinc  A*  I  m. 

10  aliqaot  dedaacalicum  V  proterpticum  V  11  camen  A^  1  m.  periclum  AW  m.  exi- 

bere  obto  A^  1  m.  12  emutiendi  A^F  qod  A*  probatur  F  14  «ummatem  gloriam  qui- 

dem  V  15  ambibio  AVF,  ambio /7  auctoribus  A^  deflcit  V  16  tuum  corr.  ex  tum  A^ 

nobia  A^  1  m.  geionia  A^  1  m.  17  iudicem  II  pertimescea   V  presta  A^  selen- 

tium  Ai  i  m.  mici  Ai  simUem  V  18  uale  om.  VF 

20  auBonius  simaco  A^,  responsio  ausonii  ad  symmacum.  ausonius  symmacbo  A^,  ausonius  symm  F,  om.  V 
21  deUniflca  A^  1  m.  et  om.  F  facunda  Ai  1  m.  22  mici  A^  epistolae  Ai  23  hu- 

mana  A^  epistola  tna  A*  1  m.  mae  A^  24  iniantem  A^  1  m.  tibi  uero  KF,  ubi  enim  A^, 

ubi  non  A^  cartolam  A^  1  m.  25  cum  F  absintium  A^  respicio  F  26  depr^endo  A^ 

bero  A*  1  m.  sepe  A^  Qpistolam  A^  27  in  licio  retrorsum  V^(/^),  illicior  retrorsum  F  inlicior 

persuadeor  A^  2  m,  in  marg.  suabissimus  A^  afl^atus  F  28  euanescit  F  proibet  A^  1  m. 

brattee  A^,  bractee  A^,  bractea  VF  29  nondum  longius  V  cameleontis  AVF  uestiole  A^  l  m.  V 

30  Qpistola  Ai 

Q.  AVKBLIVS  Stmmaohts.  3 


1 8  SYMMACHI  EPISTVLAE 

VFA  mihi  ista,  qni  te  ultra  emendationem  omninm  protnlisti.  haut  quisqaam  ita  nitet,  nt 
conparatns  tibi  non  sordeat.  quis  ita  Aesopi  venustatem,  quis  sophisticas  Isocratis 
conclusiones?  quis  ita  ad  enthymemata  Demosthenis  aut  opulentiam  Tullianam  aut 
proprietatem  nostri  Maronis  accedat?  quis  ita  affectet  singula,  ut  tu  imples  onmia?  quid 

4  enim  aliut  es  quam  ex  omni  bonarum  artium  ingenio  collecta  perfectio?  haec,  domine  & 
mi  fili  Symmache ,  non  vereor ,  ne  in  te  blandius  dicta  videantur  esse  quam  verius. 
et  expertus  es  fidem  meam  mentis  adque  dictorum ,  dum  in  comitatu  degimus  ambo 
aevo  dispari,  ubi  tu  veteris  militiae  praemia  tiro  meruisti,  ego  tirocinium  iam  veteranus 
exercai.  in  comitatu  tibi  verus  fui,  nedum  me  peregre  existimes  conposita  fabulari;  in 
comitatn,  inquam,  qui  frontes  hominum  aperit,  mentes  tegit,  me  tibi  etpa-  lo  ^ 

5  rentem  et  amicum  et  si  quid  utroque  carius  est,  cariorem  fuisse  sensisti.    set  abeamus  ab  ^. 
his,   ne  ista  haec  conmemoratio  ad  illam  Sosiae  formidinem  videatur  accedere.    illud 

quod  paene  praeterii,  qua  adfectatione  addidisti,  ut  ad  te  didascalicum  aliquod  opus- 
culum  aut  sermonem  protrepticum  mitterem?  ego  te  docebo  docendus  adhuc,  si  essem 
id  aetatis,  utdiscerem?  aut  ego  te  vegetum  adque  alacrem  commonebo?  eadem  opera  i5 
et  Musas  hortabor,  ut  canant,  et  maria,  ut  efQuant,  et  auras,  ut  vigeant,  et  ignes, 
ut  caleant,  admonebo,  et  si  quid  invitis  quoque  nobis  natura  fit,  superfluus  instigator 
0  agitabo.  sat  est  unius  erroris,  quod  aliquid  meorum  me  paenitente  vulgatum  est,  quod 
bona  fortuna  in  manus  amicomm  incidit.  nam  si  contra  evenisset,  nec  tu  mihi  per- 
suaderes,  placere  me  posse.  haec  ad  litteras  tuas  responsa  sint.  cetera,  quae  noscere  20 
aves*,  conpendii  faciam:  sic  quoque  iam  longa  est  epistula.  lulianum  tamen  familia- 
rem  domus  vestrae,  si  quid  de  nobis  percontandum  arbitraris,  tibi  allego,  simul  admoneo, 
ut,  cum  causam  adventus  eius  agnoveris,  iuves  studium,  quod  ex  parte  fovisti.    vale. 

XXXm  (XXVn)    post  a.  369. 
VF  SYMMACHVS  AVSONIO.  25 

Aiunt  cocleas,  cum  sitiunt  roris  atque  illis  de  caelo  nihil  liquitur,  suco  proprio 
victitare.  ea  res  mihi  usu  venit,  qui  desertus  pastu  eloquii  tui  meo  adhuc  rore  susten- 
tor.  din  scribendi  operam  protulisti  et  vereor,  ne  forte  in  nos  parentis  claudat  ad- 
fectio.  si  falsa  me  opinio  habet,  facito,  ut  ceteris  negotiis  tuis  respondendi  cura 
praevortat.  so 

10  Cic.  pro  Planc.  6,  16.  26  Plaut.  Captiv.  80. 


1  mici  A^             isti  V             omniam]  VFA\  bominam  A^  aut  qoisquam  VF,  ut  quisqoam  A^^ 

qoisquamne  A^                2  conpatus  Ai  1  m,              ita  ad  aesopi  F  sopbisticas  Isocratis]  i7,  sophisticas 

ysooratis  A^,  sopMstica  si  socratis  V,  sopisticas  (oorr.  2  m.)  socratis  A^,  ad  sopbisticas  socratis  F            3  con- 

clusionis  V            ita  om,  A             entimemata  A,  entbimemata  VF  demostenis  A^VF            ut  opolen- 

b 
tiam  V  4  uestri  /7  affecUt  VF  5  enm  A^  /  m.  bec  A^  6  slace  A^  7  dom] 

cum  F  commitatu  A^  8  aebo  A^  1  m.  praemi  A^  1  m.  9  peregrem  A^  10  legit  A^ 

me  tibi]  VF^  ibi  me  A  et  parente  et  amico  0  11  quit  A^  sensi  0  12  bec  comemora- 

tio  A^  i  m.  sosie  A^  1  m.  illut  A^  1  m/  13  quoque  quod  F  pene  A^  14  ot  A^  1  m. 

adoc  A^  l  m,  15  oegetatom  F  16  ortabor  A^  mare  ut  efHuat  VF  17  nobis  quoqoe  V 

sit  VF  agitator  instigabo  n  18  satis  VF  aliquit  A*  peniten  A^  1  m,  19  si  oontra 

id  ebenisset  (eorr.  in  euenisset  2  m.)  A\  sit  contra  id  uenisset  A^  tu  om,  F  mici  A^  persua- 

dere  A^  1  m.  20  noscere]  nos  A^  21  abes  A^  1  m,,  babes  A^  2  m.  A^VF  conpendi  A^ 

epistola  A^  taroen  tamen  A^  22  tibi]  F,  si  F,  om.  A  23  agnoberis  A^  1  m,^  cognooeris  V 

iobes  A^  I  m.  fobisti  A^  1  m, 

25  Symmacbos  Aosonio]  (/7),  om.  VF  26  dom  U  roris]  LaUnw  Latiniw,  aeris  VJIF 

nibii  iniquitur  F  27  uititare   V  pastos  eloquii  tui  JJ,  eloquii  tui  pastu  F  28  dlstolisti  F 

claudicet  F  29  fal^um  Seiopphis  fac  F 


LIBER  I.  19 


XXXnn  (XXVni)   post  a.  369. 

SYMMACHVS  AVSONIO.  VF 

Plenmn  laboris  negotium  gero,   qui  conpellare  totiens  tacitam  persevero.    contra 
nisi  instigare  pergo  atqne  excalpere  a  te  aliquid  litteramm,  gliscet  oblivio.     sive  igitur 

»  hoc  ofGcium  meum  sedulnm  iudices  seu  molestum,   stat  sententia  honorem  tuum  cele- 
brem  praestare  colloqniis ;  adeo  mihi  veteris  in  te  amoris  nulla  discessio  est.    et  merito, 
nam  amicitiae  operam  nusquam  locavi  aeque  bene.    propterea  silentium  tuum  conque- 
ror.    &cit  enim  tenerior  adfectio,  nt  sit  querella  proclivior.    moUis  est  animus  diligentis  2 
et  ad  omnem  sensum  doloris  argutus.    si  neglegentins  tractes,  dto  marcet  ut  rosa;  si 

10  durins  teras,  livet  nt  lilia.  legisse  me  memini,  vnltu  saepe  laedi  pietatem: 
quid  ille  tam  serius  arbiter  snper  continuo  silentio  ac  dissimnlato  scribendi  munere 
oensuisset?  tecum  haec  pensius  aestimabis,  sed  mihi  religio  fuit  tegere,  qnae  dolebant. 
nam  ut  in  te  animi  nsque  pendeo,  ita  opere  maximo  usuram  tuae  unanimitatis  ex- 
pe/o.    vale.  ^ 


15  XXXV(XXVini)   posta.  369. 

SYMMACHVS  AVSONIO.  •  VMH 

Din  in  Campaniae  secessibus  otiatus  occasione  carui  scriptionum.    ideo  paulisper 

sermonis  mei  circa  te  munus  intepuit.     sed  ubi  in  patriam  pedem  retuli,  'antiqua  mihi 

fnit  instaurandi  officii  diligentia.    ergo  debito  te  honore  salntationis  inpertio  utmmqne 

20  deposcens,  nt  et  silentio  superiori  venia  iusta  praestetur  et  praesenti  obseqnio  vicissitudo 

respondeat.    vale. 


XXXVI  (XXX)   a.  370—379. 
SYMMACHVS  AVSONIO.  VF 

Interpello  occupationes  tuas  adsiduitate  colloqnii.  nam  et  ipse  huiusmodi  pascor 
ift  officio ,  et  peregrinationem  tuam  solaciis  talibus  credo  recreari.  tuas  autem  vicissim 
litteras  expecto  non  exigo.  iniurium  quippe  est  magnopere  flagitare,  qnod  speres,  ne 
qnod  est  voluntarium,  videatur  extortum.  sane  fratri  meo  Innocentio  gratulor  amici- 
tias  tnas,  prinsquam  scriberem,  contigisse,  qnia  facilior  mihi  esse  coepit  eius  commen- 
datio,  qnem  probasti,  quam  fuisset  incogniti.  itaque  hoc  unum  beneficii  loco  postnlo, 
30  ut  qni  sni  commendatione  iam  nititnr,  testimonii  nostri  gratia  cumulatius  diligatur.  vale. 

10  Cic.  pro  Bo8C.  Am.  13,  37. 


2  Symmachiu  Ausonio]  (77),  om.  FF  3  tocitnm  totienB  F  4  instigare]  77,  instare  VF{r) 

5  meum  om.  F  indices]  (77),  indicas  F,  dicas  F  sine  F  celebrem  om,  V  6  in  te  ne- 

teria  F  decessio  LaiinuM  Laiiniui  7  aeqoe  bene  om,  F  9  negglegentius  V  marcet]  77F, 

mulcet  Vr0  10  teraa]  V,  teneas  F  liuet]  77,  liquet  F,  nitet  V  me  legisse  F  saepe]  F, 

etiam  F,  etiam  saepe  (77)  11  seuerus  F  12  aestimabis]  (77),  estlmaui  VF  sed  om.  (77) 

tegere]  haec  tegere  F  13  uti  in  F  animositatis  F  expeto]  Sute^  expecto  VF 

16  om.  VM  17  occasionem  parui  77  18  retuli]  Af(77),  reppuU  V  19  te  po9i  salutationis 

eoUoe.  VM 

23  om.  VF  24  ipso  V  27  extortum]  F,  ex  toto  V  28  coepit  eaae  F  emendatio  V 

3* 


n 


20  SYMBLA.CHI  EPISTVLAE 


XXXVII  (XXXI)    a.  370—379. 
VF  SYMMACHVS  AVSONIO. 

Non  fru8tra  praedicant,  mentes  hominam  nitere  liqaido  die^  coacta  nube  flavescere. 

meas  animas  fidem  fecit  exemplo.     nam  qaotiens  tibi  ex  sententia verbis, 

qaoram  mihi  alias  sapellex  desit,   indalgeo.     qaippe  laetitia   loqaax   res   est   atqae  5 
ostentatrix  sai;   adeo  magnae  parti  hominam  nalla  ab  hoc  morbo  caatio  est.     patere 
igitar  me,  qaae  ad  laades  taas  pertinent,  obloquentem,  vir  qaantam  hominnm  in  terris 
est,  spectatissiine,  qai.  et  sammis  copiis  vigiliam  pro  meis  rebas  adniteris  et  amicitiam 
diligentia  stabili  perseveras.     si  fides  seria  caiqaam  fait,   tibi  pato  esse;    qaam  pleri- 
qae  verbo  ostentant,   opere  desenint.     qaod  genas  nalli  rei  est,   nisi  ad  loqnendam.  10 
2  merito  processas  taos  in  meo  aere  daco,   qaando  iaxta  magnae  cnrae  sam  tibi  atqae 
cam  maxime  fui.     saperest  tamen  aliqaid,   qaod  haic  in  m^  stadio  adici  velim.     nolo 
memineris,   qaod  animo  tao  aliqaando  sascensni.     amor  fidaciam  nutrit.     qaid  tam 
liberum  qaam  amicitia?  negotiis  pleramqae  adposita  est  expostalatio  sine  labe  concor- 
diae.     ita  veram  est,   quod  hodie  tibi  gratias  ago,  ut  illud  non  potuerim  dissimulare,  ts 
quod  dolui.     quassa  fide  sunt,   qui  iugiter  blandiuntur.     sed  quid  diutius  ea  retexo, 
quorum   te  oblivisci   volo?  esto,    ut  es,   benigna  semper  in  me  voluntate,   quod  ego 
sperandum  magis  a  te  sentio  quam  petendum.     vale. 


XXXVm  (XXXII)    a.  370-378. 

SYMMACHVS  AVSONIO.  20 

Falso  creditur,  nesciam  iudicii  esse  fortunam;  illa  vero  et  praeteritorum  memor 
et  praesentium  diligens  et  prudens  futuri  tibi  rependit,  quidquid  cetens  praestitit.  non 
ergo  vaga  neque  erratica  est,  a  qua  scimus  alios  donum  cepisse,  te  praemium.  quis 
tibi  honoris,  inquies,  nostri  fecit  indicium?  celebritas  famae,  cui  iusta  narranti  statim 
creditur.  an  opperirer  super  hoc  tuas  litteras,  quas  verecundia  diflferebat?  minime;  2.s 
siquidem  difficilis  est  patientia  gaudiorum.  fungor  igitur,  ut  vides,  partibus  tuis,  et 
quae  debui  cognoscere,  malui  quodammodo  nuntiare.  sed  nolo  ista  properatio  litterarum 
mearum  tuum  munus  inpediat.  scire  me,  quod  nunc  scribo,  dissimula,  et  tribue  quasi 
novum  nuntium,  quem  ego  gratulabor  iteratum.    vale. 


2  om.  VF  3  flauescere]  V,  falcescere  F,  fatescere  JJ  4  tibi]   Vr0,  tibi  scribo  II  ex 

sententia  oerbls  V,  ex  sententia  gum  uerbis  77,  tuppU  res  procedunt  vel  iimile  quid  nam  cum  scribam 

tibi  ex  sententia  usus  uerborum  suppetit  quorum  alias  supellex  mihi  desit.    quippe  F  7  me  om.  F 

obloquentem]  F,  loquentem  V  est  ante  hominum  eoUoe.  F  8  expectatissime  F(77}  amici- 

tiam]  Vr^,  in  amicitia  F  9  quam]  VFir),  hanc  (77)  10  opere]  F,  ope  VDP  11  iuxta  om.  F 

atque  —  12  fui  om.  F  12  semper  est  77  in  me]  luretuSj  in  meo  77,  meo  VF  uellem  F 

13  aliquando  animo  tuo  F  successui  V  14  postulatio  F  16  quassa]  VFF^^  cassa  8eioppiu$ 

17  uolo]  rupio  F  est  ut  es  (77)  semper]  (77),  om.  VF{r) 

20  om.  VF  21  iudicii  nesciam  F  24  nostri  inquies  (77)  25  litteras  tuas  F  26  si- 

quidem]  nam  F  29  quem]  quod  F 


LIBER  I.  21 


^ 


XXXVIIU  (XXXIU)    a.  370—379. 

SYMMACHVS  AVSONIO.  VMH 

Scio  quidem  litteras  meas  tibi  sero  reddendas  vel  propter  occapationes ,  quae  te 
in  procinctu  aliquantisper  tenebunt,  vel  quod  frater  meus  Gorgonius  admirator  virtu- 
&  tnm  tuarum  diutinae  apud  Picentes  indulgebit  quieti.  utut  est  tamen  ista  condicio, 
snpersedendum  officio  non  putavi.  fors  fuat,  an  haec  mature  in  manus  tuas  scripta 
sint  ventura.  ego  tamen  quantum  per  commeantes  licebit,  istius  muneri»  operam  non 
reparcam.    vale. 

XXXX  (XXXIin)    a.  370—379. 
«0  SYMMACHVS  AVSONIO. 

Non  novum  aut  incoguitum  sed  conpertum  iam  fide  et  sedulitate  militiae  sanctum 

Victorem  amicum  meum  promptus  commendator  insinuo,  quem  ad  hoc  aevi  nulla  actuum 

culpa  fuscavit;  sed  fortunae  licentia,  quae  interdum  optimos  decolorat,  spes  eius  pau- 

lisper  infregerat.     quae  in  integrum  saeculi  beatitudo  restituet,  si  innocentiam  suppli- 

'*  cis  secundo  favpre  respexeris.     vale. 


XXXXI  (XXXV)   post  a.  369. 
SYMMACHVS  AVSONIO. 

Facio  rem  cum  tuis  moribus  tum  meo  studio  congruentem,  ut  praestantissimo  viro 
&inicitia8  optimi  cuiusqne  conciliem;  velut  nunc  tibi  a  me  traditur  philosophiae  candi- 

^^  clatus,  cuius  pudorem  vel  prima  facies,  cetera  bona  longus  usus  expediet.  hunc  ego 
fitls  te  nollem  diligi,  ni  mereretur  probari.  sed  si  bene  aestimo,  actutum  merebitur 
&tque  ideo  diligetur.  de  hoc  nihil  amplius.  neque  enim  praeiudicio  meo  debet  astringi, 
onius  ego  expecto  iudicium.  illud  te  potius  oratum  volo,  ut  in  nostri  diligentia  per- 
severes.    quod  cum  efQagito,  vereor  ne  me  iniurium  putes,  qui  a  te  postulem,  quod 

^^    aponte  praestatur.    vale. 

xxxxn  (XXXVI). 

SYMMACHVS  AVSONIO. 

Conpensasti  longum  silentium  gemina  scriptione.     pariter  enim  mihi  binas  litteras 

praebuisti,  ut  desiderium  meum  ofGcio  largiore  conpleres.    ex  quo  adverti,  non  volun- 

^^  tatem  tibi  hactenus  sed  baiulum  defuisse.    neque  enim  aliter  potuisset  accidere,  nt 


2  om.  VM  3  tibi  reddendas  sero  7,  reddendas  tibi  sero  M  4  aliquantis  jpertinebant  V 

uel  om.  F  5  otut]  Mereer,  ut  VMDP^II)  7  oentora  sint  VM  qoantom  per]  (II),  post  VM 

8  reparam  V 

10  om.  VM  12  mendator  V,  mandator  M 

17  om.  VM  19  tradltus  (II)  20  osos  expediet]  Jtf(/7),  expediet  osos  V  21  aestmo  V 

22  adeo  (F)  diligetor]  (II),    dUigentor  T,    dUigenter  VM  amplio»]  (II),    ampUos  oro  VM 

23  in  no«tri]  VM,  in  nostra  (U),  nostri  F  dUigentiam  F  24  et  flagito  V 

27  om.  VM  haee  epUUda  non  ad  Au9onium  seripta  est,    utpoU   qui  numquam  provmeiam  rexerit 

28  qood  pensasti  (P^) 


22  SYMMACHI  EPISTVLAE 

VMTI  me  tam  diu  sermonis  tui  honore  fraudares.  merito  apud  nos  in  dies  singulos  tui 
eultus  augescit  et  iusto  eumulo  erescit  adfeetio.  namque  ita  usu  conparatum  videmus, 
ut  amicitia  bene  locata  experinndo  cottidie  provehatur.  sed  de  ista  parte  verbis 
2  supersedendum  est;  neque  enim  me  oportet  haec  dicere,  quae  te  malo  sentire.  con- 
peri  sane  ex  litteris  tnis,  quanto  opere  publici  muneris  absolutionem  requiras ,  et  stu-  5 
pere  me  fateor,  tantum  tibi  administrationis  eius  esse  fastidium,  cui  fructus  optabilis 
ex  omnium  amore  respondet.     an  est  aliquid  tenacins  gloria,    quae   laudem  adiecit 

voluntatis et  tamen  cura  non  deerit,  ut  patiaris  tu  tamen peregrina- 

tionis  solare  iusto  amore  provinciae.    vale. 


XXXXm  (XXXVII)    a.  370—379.  10 

VF  SYMMACHVS  AVSONIO. 

Vetus  sententia  est,   artes  honore  nutriri.     eam  nostrae  aetatis  confirmavit  usus. 
nemo  enim  belli  notus  aut  domi  clarus  exortem  praemii  sensit  industriam.    ita  cum 
dignis  fructus  tribuitur,  eandem  viam  capessentibus  spes  paratur.    glisco  igitur  gaudio 
cum  propter  alios,   quibus  fortunam  sollers  vita  conciliat,  tum  maxime  luliani  fratris  i& 
mei  gratia,   quem  sic  a  te  diligi  volo,  ut  probari  posse  confido.     scis  nempe,  in  illo 
forensi  pulvere  quam  rara  cognatio  sit  facundi  oris  et  boni  pectoris,   dum  aut  mode- 
2  stum  ingenium  verecundia  contrahit  aut  successu  eloquens  insolescit.    haec  in  meo 
familiari  ac  necessario  ea  societate  viguerunt,   ut  neque  obiectu  pudoris  areret  nec 
cum   detrimento  frontis  adflueret.     numquam  in  mercedem  linguae  omamenta  cormpit  20 
ac  fortunis  tenuis  opulentiam  fide,  quaestum  laude  mutavit.    merito  hunc  tibi  in  manum 
vel  magis  in  animum  libens  trado.    nam  mihi  summa  curatio  est,   ut  amicitiam  tuam 
boni  uberent.     te  quoque  idem  velle,  habeo  conpertum.     semper  enim  natura  aequali- 
bus  gaudet,   et  familiare  sibi  est  omne,   quod  simile  est.     sed  ne  prolixo  testimonio 
suspicionem  laudatoris  incurram .   quaeso  ipse  de  eo  iudices  examine  pensiore.     ita  25 
cnm  illius  institutum  probaveris,  periculum  iudicii  mei  feceris.     vale. 


VMn  AD  AGORIVM  PRAETEXTATVM. 

XXXXIffl  (XXXVm)   a.  376. 
SYMMACHVS  AGORIO  PKAETEXTATO. 

Meretur  diligentia  in  me  tua,  ut  ea,  quae  proxime  laudi  mihi  fnerunt,   clam  te  30 
esse  non  patiar.     credo  indicium  fecisse  tibi  famam,  qnod  parentem  meum  ruri  atque 
in  secessu  amissae  domus  ininriam  decoquentem  frequentibns  suffragiis,   denique  ora- 
toribus  missis  novo  honore  senatus  acdverit.     qna  causa  ubi  primum  facultatem  lo- 


2  uidimiis  V  3  proii«1iatnr]  OruUr,  prtebeatnr  r/^(/7),  dilatetur  M  sed  om.  {II)  8  ao- 

Inntatis  et   V{II)  tu  tamen  peregrinationis  (77),  tu  tamen  peregrinationem   V{r)^  lacuncu  hfhdkavi 

11  om.  VF  13  industria  eorr.  ex  induBtrii  V  1  m.  17  cognatio]  Juretut,  cognitio  F,  conditio  V 

19  ea  societate]  i7,  ad  sacietatem  F,  om.  V  21  ac]  Jir,  a  V0,  om,  F  meriti  fortunae  tenuem  F 

opulentia  fldem  V  merito  arUe  ac  fortnnis  eoUoc.  HDPVF^  tranaponU  22  est  curatio  summa  F 

23  ubereut]  PPF,    baberent  V  gaudet  aequalibus  F  25  laudatoris]  VF,   laudis  (77),  om.  F 

ipse  om.  {II)  26  probaris  V 

27  Ad  Agorium  Praetextaturo  om.  codd.  29  Symmacbus  Agorlo  Praetextato]  (J7),  om,  VM         30  in- 

dulgentia  {F)  31  patior  V  tibi  feoisse   VM 


LIBER  I.  23 

qnendi  apud  collegas  adtulit  dies',  egit  pater  seDatui  gratiam  ea  facundiae  gravitate,  VMII 
qna  notas  est.  kalendae  tanc  erant,  qaibus  annas  aperitar.  brevi  interyallo  cam  2 
familiaris  mei  Trygeti  filio  praetorio  candidato  operam  spopondissem ,  animam  religio 
eonyenit,  at  occasione  destinati  officii  obirem  manas  adhac  a  me  patri  debitam  sed, 
b  at  dixi ,  ab  illo  senatai  iam  solatam.  ergo  a.  d.  qaintam  Idas  lanaarias  verba  fed 
in  amplissimo  ordine ;  qaae  abi  in  manns  taas  venerint,  ex  tao  animo  conicies  iadicia 
ceteroram.  ego  sab^incerto  examinis  tai  alioram  sententias  occalendas  patavi,  ne  te 
praeiadicio  tanti  ordinis  viderer  argaere. 


XXXXV  (XXXVini)   ante  a.  385. 
10  SYMMACHVS  AGORIO  PRAETEXTATO.  VF 

Aactas  sam  gaadio,  qaod  valetado  tecam  revertit  in  gratiam;  nam  semper  in- 
eolamitas  taa  voti  mei  samma  est.  nanc  si  diis  yolentibas  reconciliatae  vires  animi 
tai  integraverant  yigorem,  facito  epistnlae  taae  multiiagis  paginis  aageantur.  odi  par- 
simoniam  yerboram  bonorum.     scribendi  qnippe  breyitas  magis  fastidio  qaam  officio 

n  proxima  est.    nolo  litteras  stillantes  de  summo  ore;  illas  peto,  qaae  arescere  nesciant, 
qaae  ex  intimo  pectoris  fonte  promuntar.     memini  breyitatem  Spartanam  laadi  quon-  2 
dam  faisse;  sed  ego  Romanis  tecam  legibas  ago  et,  si  ita  yis,  Atticis,  qaibas  tantam 
decas  a  facandia  ftiit,  nt  mihi  yideantar  Lacones  meta  collationis  in  diyersam  stadia 
destinasse.    yellem  plnra,  sed  tao  modo  conpangendas  es.     simal  cantio  est  mihi,  ne 

20  te  sermo  maltas  offendat.  instituto  igitar  meo  calcem  pono,  dum  tuo  pareo.  qaa  ex 
re  intelleg^s,  eo  te  inyidiae  et  condicionis  adductum,  quasi  a  me  pauca  scribi  yelis, 
nisi  multa  rescripseris.    yale. 


XXXXVI  (XXXX)    ante  a.  38^. 
SYMMACHVS  AGORIO  PRAETEXTATO. 

25  Potai  facere  scripta  conpendii,  cnm  tibi  germanas  meas  yerbis  sais  satisfactaras 
aberias  yideretar  quam  meis  literis,  sed  in  maiore  Incro  officia  honesta  quam  otia 
mata  ponenda  sont.  ergo  neque  tacito  opus  est,  at  honor  amicitiae  mihi  feratar  ac- 
cepto,  neqne  omnia  mandanda  sant  litteris,  ut  illi  ad  narrandnm  aliquid  relinquatar. 
accipe  tamen  rerum  capita  et  sammas  negotioram,  qaibus  frater  admonitus  latias  quae- 

30  sita  exeqaatar.     conyenit  inter  pablicos  sacerdotes ,   ut  in  custodiam  ciyium  pablico  2 
obseqaio  traderemus  caram  deoram.    benignitas  enim  saperioris,  nisi  culta  teneatur, 
amittitar.    ergo  malto  tanto  omatior,  qnam  solebat,   caelestis  factas  est  honor.    ex- 
pectare  mihi  yideris  omnia,   quae  sapersant.     Titianus  meus  fdngQtur  indicinm,   cui 
indalgentias  narrandi,   qnod  yelis,  opera  legata  est.    edictum  principt^m,   nisi  iam 


1  gratia  mea  /7  2  oporitar  YU  3  trigetl  YU[n)  operam]  (/7),  actionig  VAf,  actionis 

operam  [F)  spondissem  [11)  5  ianuarii  U[n)  6  manns  meas  F  7  ego]  (ZT),  ergo  VU 

10  om,  VF  11  reuertitur  F  incolomitas  V  12  deo  nolente  F  animi  mei  V 

13  integranerint  F  multiiogis  paginis]  F,  multi  paginis  iugis  F,  multis  paginis  (U)  15  de  summo 

ore  ■tillantes  F  17  tantum  de  cansa  F  19  causatio   V  20  calcem  pono]  F^  adesse  uolo  V 

pareo]   VF,  parco  n  qua  in  re  F 

24  om,  VF  27  ponenda  non  sunt  V  29  quaesita  latius  F  31  traderemus]  F,  trahere- 

mus  /T,  traberem   V  32  ergo  multo  —  33  uideris  cm,  F  34  principium  VF 


24  SYMMACm  EPISTVLAE 

VF  notnm  est ,  idem  tibi  adsertor  expediet.  statnas  eti^m  recepistis  iisdem  paene  popnli 
adclamationibus,  quibus  amiseratis.  ridfes?  et  libet.  ntrideas,  afnisti.  plnradesino, 
ne  qni  strictim  meliora  detexni,  amaris  videar  inmorari.     yale. 


XXXXVn  (XXXXI)    ante  a.  385. 
SYMMACHVS  AGORIO  PRAETEXTATO.  5 

Silentii  nostri  ratio  diversa  est,  sed  nnns  effectus.  me  inpedit  pontificalis  officii 
cura,  te  Baiani  otii  neglegentia.  neqne  enim  minns  rofiidem  facit  remissio  animi 
qnam  occupatio.  nec  mirum,  si  te  illa  ora  totnm  sibi  vindicat,  cum  ipsum  Hannibalem 
fides  certa  sit,  bello  invictum  manus  dedisse  Campaniae.  non  illius  caeli  ant  soli  il- 
lecebram  retinax  advenarnm  lotos  arbor  aeqnaverit  et  suada  Circae  pocnla  ettricfninm  10 
2  semivolncmm  pnellamm.  neqne  ego  te  pingnes  ferias  agere  contendo  ant  virtntem 
pnto  frignisse  deliciis.  sed  dnm  tibi  legis,  tibi  scribis  et  nrbanamm  remm  fessns 
ingentem  animnm  solitndine  domas,  amicitiamm  mnnia  nnllns  exeqneris.  quin  adripis 
stilnm  nostraeqne  in  te  adfectioni  honorem  mntnnm  facisi^  nisi  mavis  anctoritatem 
pontificis  experiri:  mnlta  nobis  in  collegio  deliberanda  sunt;  qnis  tibi  bas  indntias  i& 
pnblici  mnneris  dedit?  senties  ins  sacerdotis,  nisi  inpleveris  ins  amici.     vale. 


XXXXVra  (XXXXU)    ante  a.  385. 
VMn  SYMMACHVS  AGORIO  PRAETEXTATO. 

Dii  boni,  qnam  nihil  bomini  tntnm  atque  exploratnm  est!  certe  levandi  animi 
cansa  Baias  concesseratis.  qnis  ocnlns  fascinavit  destinatam  qnietem?  Panlina  ergo  20 
cnra  commnnis  extremnm  salutis  accesserat;  an  vester  pro  illa  tantus  est  metns,  nt 
omne  eins  incommodum  periculi  instar  habeatur?  qnidquid  bomm  est,  spectare  animo 
licet,  qnas  aemmnas  diemm,  quas  noctinm  vigilias  dnxeritis.  sic  nati  snmns,  nt 
saepins  adversa  fungamnr.  fuginnt  voluptates  et  bonae  cninsqne  rei  tam  brevis  nsns 
qnam  levis  sensns  est.  vemm  baec  philosophomm  dispntationibns  relinqnantnr.  nnnc  25 
babitnm  laetiorem  mentibns  snadeamns.  qnando  Panlinae  nostrae  valetndinem  rarsns 
locavit  in  solido  pax  deomm.    vale. 


1  tibi  idem  F  adsertor  om.  F  etfam]  enim  F  paene  isdem  F  2  amiseretis  V 

rides  etj  ITr,    radi  sed  V,    risidet  ^,    ride  F  rideas]  ITJypF,    ridetas  V  affaisti  JTT,    om,  F 

3  ne  qpi]  {IT),  neque  VFy  ne  quae  0  amaris]  epo,  amoris  V^F,  in  minoribns  (U)  uldear]  0Ff 

Ofn.   V 

b  om.  VF  6  impulit  F  7  reiidere  F  8  ora  totnm]  Scioppiuty  oratorium  V,  oratorem  F 

annibalem  VF  9  illecebra  F  10  retentum  F  adnenarum]  F,  aduentarnm  ITV(r)  lutos  ITV, 

lucos  F  arbor  om.  F  euaserat  F  suadia  V  tricinium]  Latinut  LaiiniuSy  triclinium  VFF^ 

12  friguisse]  IT,  frigisse  V,  fregisse  F  tibi  leges  scribis  FT  et  om.  F  13  soUicitudine  F 

nulUus  VF 

18  om,  VM  20  oculos  V  22  spectari  M{IT)  24  quam  breuis  V  26  quoniam  (IT) 

uestrae  (IT) 


LIBER  I.  25 


XXXXVim  (XXXXm)   ante  a.  385. 
SYMMACHVS  AGORIO  PRAETEXTATO.  V3ni 

Qnaeris  nt  dvis  ad  bonum  commnne  genitns,  qnid  snper  rebns  anxiis  vero  proxi- 
mnm  nnntietnr.  certis  indieibns  secnnda  cognovimns;  debinc  mnlti  silentii  snspicio 
5  sollicitis  mmoribns  locum  fecit.  sed  mihi  opinionnm  talium,  qnae  sine  anctore  pro- 
deont,  nnlla  cnratio  est.  inpendio  angor  animi,  qnod  sacrificiis  multiplicibns  et  per 
singnlas  potestates  saepe  repetitis  necdnm  publico  nomine  Spoletinnm  piatur  ostentnm. 
nam  et  lovem  vix  propitiavit  octava  mactatio,  et  Fortunae  publicae  multiingis  hostiis 
neqniquam  undecimns  honor  factus  est.  quo  loci  simns,  intellegis.  nunc  sententia 
10  est  in  coetum  vocare  collegas.  curabo,  nt  scias,  si  quid  remedia  divina  promo- 
verint.    vale. 

L  (XXXXnn)   ante  a.  377. 
SYMMACHVS  AGORIO  PRAETEXTATO. 

Ego  quidem  secums  amicitiae  tuae  aequi  boniqne  facio,  si  quid  in  me  ab  amante 

i&  peccatnr;   sed  tnos  mores,   quibns  nihil  desit  ad  landem,  dedecet  officii  neglegentia. 

qneri  me  opinaris,  quod  nihil  scribas,    et  refellere  mendacium  paras,  quia  te  aliquid 

scripsisse  meministi.     ego  vero  minimum  animi  angerer,    si  taceres,   prae  nt  hoc  est, 

qnod  mibi  et  patri  nnas  atqne  eas  oppido  breves  litteras  detulisti.    ita  tibi  ambo  digni 

Bingnlis  paginis  non  videmur?  tui,   inqnies,   honoris  interfuit,   nt  iungereris  parenti.  2 

20  alia  snnt,   quae  cnm  illo  nobis  vel  communia  opto  vel  paria;  amor  mihi  meo  nomine 

deferatur.    abstine  igitur  epistulis,   quae  sunt  instar  edicti;   facessat  omne  fastidium, 

ex  qno  nascitur  cura  conpendii.     sed  longnm  de  his  loqni  cautio  est,  ne  tibi  molestior 

sit  proiixitas  qnerellae  nostrae,   quam  mihi  brevitas  epistulae  tuae.     qnod  snperest, 

deos  qnaeso,  nt  nos  plenos  gandii  qnam  primum  revisas.     facile  erit  angustias  scrip- 

3s  torum  tuomm  multiloqnio  repensare.     vale. 

LI(XXXXV)   a.  383? 
SYMMACHVS  AGORIO  PRAETEXTATO. 

Statueramus  in  extemis  adhnc  morari ;  sed  labantis  patriae  nnntius  destinata  mnta- 
vit,  cnm  mihi  in  commnnibns  malis  decolor  videretur  securitas  mea.  ad  hoc  sacri 
30  pontificalis  administratio  curam  de  me  et  officinm  stati  mensis  exigit.  neque  enim 
fert  animns  in  tanta  sacerdotnm  neglegentia  sufficere  collegam.  fuerit  haec  olim  sim- 
plex  divinae  rei  delegatio  :  nunc  aris  deesse  Romanos  genus  est  ambiendi.  vos  Etrnria 
qnousque  retinebit?  iam  qnerimnr  esse  aliqnid,  qnod  tamdiu  civibus  praeferatnr.  sit 
Ucet  mris  statns  mitior,  non  potest  bene  defmi  otio,  qni  snis  absentibns  timet.     vale. 


2  om.  FJIf  3  ut  cuios  U  4  indlcibus]  V{r),  indicUs  M{IT)  5  anctoritate  prodocont  IT 

6  inpedio  V  animiqoe  sacriflciis  V  7  piator  ostentom]  (77'),    piatos  ostentom  V,  ostentom  piatom 

est  Af  8  octaoam  aetatio  V  11  nale  om.  V 

13  om,  VM  14  ego  qoidem]  V(r),   eqnidem  (77),    ego  quod  in  ras.  M  boniqoe]  VM{r)^ 

boni  (77)  15  tois  V  17  prae  ut]  T0,  pre  id  M,  precor  qoid  7^77)  18  brebis  F,  probas  Af 

21  fastidiom]  VM<P,  stodium  (77)  22  compendiis  V  24  plenos  (77)  angostias]  M,  angostia  F, 

angostiam  (77) 

27  om,  VM  28  labentis  V  30  adnistratio  cora   V  gtati]  0,  statim  V777",  om.  M 

mensis]  VMPP,  mentis  77  32  delatio  7\2>  fort.  Romanis  33  qoerimos  V 

Q.  Atbslits  Stmmaohvs.  4 


26  SYMMACHI  EPISTVLAE 


m  (XXXXVI)    a.  376? 
VMn  SYMMACHVS  AGORIO  PRAETEXTATO. 

Orationem  meam  tibi  esse  conplacitam  nihilo  setius  gandeo,  qnam  qaod  eam 
secanda  existimatione  pars  melior  bumani  generis  senatns  aadivit.  adiecisti  sacramenti 
pondns  et  in  bona  verba  iurasti,  at  qui  scires  in  suspicionem  gratiae  venire  amantium  6 
iudicata.  nam  ubi  certa  est  amicitia,  ibi  fides  laudis  incertior.  ergo  secums  examinis 
PVM  tui  nihil  moror  sententias  ceterorum.  quid  si  adfuisses  |  tam  bonae  voluntatis  auditor? 
ne  ego  digito,  ut  aiunt,  supera  conyexa  tetigissem.  erit  alias  fortasse  nobis  optatior 
praesentiae  tuae  copia.  nunc  testimonio  epistulae  tuae  fruimur,  tunc  adiumento  fayoris 
utemur.    vale.  lo 


LHI  (XXXXVH)   ante  a.  385. 
SYMMACHVS  AGORIO  PRAETEXTATO. 

Otio  et  venatibus  gloriare.  est  haec  quidem  iucunda  iactatio  sed  ludo  magis  a 
te  prolata  quam  serio.  nam  remissa  tempora  et  ab  negotiis  publicis  feriata  libris 
veterum  ruminandis  libenter  expendis.  aliis  igitur  dabis  verba,  qui  te  congressu  pri-  i5 
more  noverunt.  ego  ci/m  actus,  quos  pemox  et  perdius  curae  tibi  habes,  tum  coti- 
2  diana  ingenii  tui  pabula  de  litterarum.  quas  mihi  tribuis,  sapore  coniecto.  nisi  forte 
in  silvis  Apollinem  continaris,  ut  ille  pastor  Hesiodus,  quem  poetica  lauru  Camenalis 
familia  coronavit.  nam  unde  est  haec  in  epistulis  tuis  sensuum  novitas  verborum 
vetustas,  si  tantum  nodosa  retia  vel  pinnarnm  formidines  et  sagaces  canes  omnemque  20 
rem  venaticam  meliomm  oblitus  adfectas?  qnare  cnm  scribis,  memento  facnndiae  tuae 
modum  ponere.    mstica  sint  et  inculta,  quae  loqueris,  ut  venator  esse  credaris.    vale. 


Lmi  (XXXXVni)    a.  SSO. 
SYMMACHVS  AGORIO  PRAETEXTATO. 

Maestitiae  meae  solacium  grande  tribnisti.    nam  ut  dudum  tibi  fama  fecit  indi-  25 
cium,   fratris  obitn  vulneratus  continno  animi  dolore  discmcior.    non  mediocre  tamen 
inter  praesentes  curas  levamen  accepi,   quod  te  conperi  secundum  communia  optata 
salvere.     superest,  ut  tu  istiusmodi  ofGciis  freqnentem  operam  digneris  inpendere,  quae 
perspicis  medicinam  quandam  mihi  infortnnu  et  maeroris  adferre.     vale. 


2  om,  VM  4  secundam  existimationem  V,  secandnm  taam  exlstimationem  Af  6  laades  V, 

om.  {n)  7  tam  bonae  incip.  P  8  saper  V,  om,  M  tegissem  P  1  m,  V  nobis  fortaMe  V 

9  testimonia  P  1  m,  epistole  P 

12  om.  VM  15  expetendis  V  16  cam  actas]  ego,  coactas  F,  actua  PM  abestam  V, 

abaestam  P  1  m,  cotidianus  V  18  continaris]  P  1  m,  V<P^  contionaris  P  ^  m,  F^  ferre  oonaria  M 

amenalis  VM  19  epistolis  P  20  omnem  quem  P  22  fant  (F) 

24  om.  VM  25  mestitiae  PVM  fecit]  fe///  P  28  salaare  Plm.V,  saluari  M  29  re- 

spicis  VM  In  fortunis  V  meroris  P  1  m,  V 


LIBER  I.  27 


LV  (XXXXVmi)    a.  383—384. 
SYMMACHVS  AGORIO  PRAETEXTATO.  PVM 

Scio  gennani  amoris  esse,  qnod  suades.  sed  reconciliatio  enm  reqnirit  anctorem, 
quem  babnit  ininsta  dissensio,  ne  noxam  memisse  yideatnr,  qni  abiuratas  amicitias 
s  qnasi  nihil  passns  adfectat.  qnare  oblatam  concordiam  non  refnto ,  sed  sequestrata 
consideratione  fortunae  redeat  in  gratiam,  qni  movit  offensam.  tibi  pro  nostra  amicitia 
satis  gratnlor,  cnins  labor  salnti  pnblicae  commodabit.  de  qno  interim  parcins  loqnar; 
res  enim,  qnae  ad  omnes  pertinet,  nnmqnam  nno  teste  contenta  est,  et  mihi  magno- 
pere  oonyenit  ita  meminisse  gloriae  tnae,  ne  verecnndiae  oblitns  existimer.    vale. 


10  AD  PROBVM.  PVMF 

LVI  (L)   a.  368—383. 
,  SYMMACHVS  PROBO. 

•   Et  tibi  pnblicis  negotiis  occnpato  breves  litterae  demnnt  fastidium  lectionis,   et 

mei  officii  adsidnitas,   qnidqnid  scribendnm  videbatnr,   exhansit.     merito  salutatione 

15  librata  fmgi  epistnlam  necessario  stringo  conpendio.     alia  est  enim  protestatio  amoris, 

alia  lingnae  ostentatio.     atqne  ideo  mihi  antiqnior  ftiit  obseqnendi  opera  quam  lo- 

qnendi.    copiosi  videbimur,  si  abnnde  sednli  iudicemnr.    vale. 

LVn  (LI)   a.  368—383. 

SYMMACHVS  PBOBO.  PFM 

20  In  praesentia,  qnantnm  satis  visnm  est  amicitiae  munerandae,  cum  tnas  occupa- 
tiones  tnm  festinationem  tabellarii  contemplatus  exhibeo;  alias  mihi  et  usns  veniae  et 
cura  non  deerit  epistnlae  longioris.  dii  modo  optata  fortnnent,  salutem  reipublicae  in 
solido  locent!  tnm  mihi  yoluntas  promptior  erit  et  ad  scribendnm,  qnae  tn  libenter 
accipias,  et  ad  legenda,  quae  tn  animo  vacante  rescripseris.    vale. 

2s  LVm  (LH)    a.  379—380. 

SYMMACHVS  PROBO. 

Sit  tibi  animns  aeqnus  et  patiens  mnneris  imperati.     saepe  usn    venit,    nt  in 

secnndos  labores  virtus  probata  reparetur.     quid  tn?  libenter  Atilio  factnm  pntas,  qnod 

fascibus  aratra  mntayit  et  in  medio  sementis  opere  anhelos  boves  statnit  rusticus  magi- 

30  Btratns?  qnisqne  bonae  frngis  est,   in  publicnm  commodnm  vindicatnr.    pone  illas  in- 


2  om.  FJir            3  Bnadii  P  1  m,  V  4  adinratM  V           5  coneordiam  obUtam  VM           sad  Ituer. 
8u$e,  om.  PVM            6  amititia  V 

10  explio  ad  agoriu  ptextatu  inoipit  ad  probum  P,  on^.  VMF            12  om,  VMF            13  breuis  PV 

lectiones   V               15  epistolae  F  striDgor  F               16  atque  om.  M,  ideo  om,  V               antiquior 
miM  F           loquendi  c<^ia.   si  uidebimur  habundi  iudicemur  seduli  F 

19  om.  VM              22  derrit  P  1  m.  epistolae  P              23  tumihi  P  1  m.               uoluntaa]  Af, 
noiuptas  PV 

26  om.  VM             29  mutabit  PV  mutauit?  at  in  medio  —  magiatratua.  qniaque  8u$e            an- 
helaa  VM 


2&  SYMMACHI  EPISTVLAE 

PVM  terim  cogitationes  felicis  otii  tui:  ^quam  bene  nrbana  opera  novis  fastigiis  excitabaml 
nbi  ager  noster  vel  ille  autnmno  omnis  copiae  ferax  vel  ille  hieme  apricus,   aut  qui 
vere  anni  primus  rosas  humo  exuit,   aut  qui  sub  aestivo  sole  de  nemore  et  fonte  fri- 
gescit?'  sed  quid  a  proposito  excidi?  dum  medicinam  facio  querellis  tuis,  ultro  desi-' 
deranda  suggessi.    esto,   ut  es,   curarum  omnium  tolerans,   et  debitam  operaip  solve  & 
principibus,  qui  rationem  magis  meriti  tui  quam  voluntatis  habuerunt. 

LVnn  (Lni)   a.  368—383. 
SYMMACHVS  PROBO. 

Mones,  ut  amicitiae  bonum  scriptis  frequentibus  excolamus.  plaoet  hortatio  in- 
vitatrix  religionis,  et  ut  verum  fatear,  decus  mihi  est  haec  voluntas  tua:  amor  enim  lo 
maximus  plus  requirit.  sed  quod  ais,  me  potius,  qui  sim  vacuus  publicae  rei,  istius- 
modi  yigiliam  debere  sortiri,  aequum  esse  dissentio.  iamprimum  quod  homo  licentis 
otii  scrutari  vices  commeantium  non  laboro,  tuus  honor  vecturam  litteris,  nisi  invenit, 
facit ;  dehinc  quod  mihi  iners  desuetudo  oblimat  ingenium,  tibi  inpigro  iamdiu  negotio 
levatur  usus  loquendi.  ergo  quo  tu  ad  scribendum  maiore  copia,  boc  ego  dignior  15 
venia  raritatis.  satisne  videar  his  causis  munitus  in  posternm?  memineris  volo,  quidquid 
a  me  sermonis  acceperis,  obsequii  esse  non  otii. 

LX  (Lnn)   a.  368—383. 
PVF  SYMMACHVS  PROBO. 

Scio  te  non  fortunarum  sed  meritorum  habere  dilectum.  Romanus  familiaris  meus  20 
aulicis  etiam  nunc  paret  ofGciis  utpote  sacri  administer  aerarii,  sed  instrumenta  pro- 
bitatis  in  quemvis  usum  publici  honoris  excoluit.  quare  dignitas  illi  est  promiscua 
cum  plurimis,  honestas  aequa  cum  paucis.  quod  eo  memorandum  putavi,  ut  a  te  quo- 
que  pro  ratione  vitae  non  pro  gradu  militiae  censeatur.  fac  periculum  maximis  in 
negotiis,  fac  in  seriis  remissisve  muneribus:  reperies  hominis  tectam  fidem  patentem  25 
religionem  prudentiam  liberam  verecundiam  liberalem.  cui  ego  propterea  factum  volo, 
ut  mei  testimonii  fides  clareat,  tibi  amicus  limatae  probitatis  accedat. 

LXI  (LV)   a.  368—383. 
SYMMACHVS  PROBO. 

Ais  te  multiiugis  necessitatibus  impediri,   quo  minus  naviter  amicomm  carissimos  30 
adloquaris.    notae  rei  cesset  adsertio.     nam  et  qui  procul  absumus,   curas  ac  vigiUas 


1  opera  om,  VM  noous  V,  oiH.  M  3  primas  VF^,  primo  Af  nmo  P  qui  lab] 

Seioppiua,  qois  uoa  P  1  m,  V<Py  qoi  sub  uua  P  2  m.  F,  qui  sitiua  M  4  quaerellis  P  6  uale  add.  V, 

aale|e  add.  M 

8  <m.  VM  9  hortaiio  eorr.  ex  ortatio  P  II  maximO  plus  P,  maximi  plus  V^^  maxime  epi- 

stulas  (css  eplas)  ego  publice  P  1  m,  12  quod]  quia  VM  13  uires  commeandum  F,  uires  meas 

commeantum  M  inuenit]  VM{II)j  periU  in  P  14  ne^otii  Seioppiui  15  praeiuUrim:  maior  es 

copia  17  esae  non  otii]  P2  m,  Af,  non  esse  otii  P  1  m,  V 

19  om.  VF  22  in  quemuis  usum  pubUci]  ego,  inquem  uisu  sub  publici  P>  in  quem  uiai  sub  pu- 

blici  Vy  sub  publici  usu  F{r)  promiscua]  ed.  Veneta,  promisaa  PVF  23  pluribus  F  24  pe- 

riculum  eorr.  ex  periclum  P  1  m.  25  muneribus  delet  lurettu  repperies  P,  repperies  V  pa- 

tenteui]  8ehottU3y  parentem  VF,  ////ntem  P,  parentum  //  26  fautum  F  27  limate  P  1  m, 

29  om.  VF  30  multis  iugia  V  cariasimus   V 


LIBEE  I.  29 

tnas  communis  patriae  copiis  et  satietate  sentimas.  mutasti  igitnr  officinm,  non  ne-  PVF' 
gasti.  antiqnior  enim  tibi  fuit,  nt  esse  debnit,  salns  civinm  qnam  salntatio.  nnnc 
Bane  et  desideramns  et  exposcimus  litteras  tnas  largiter  congesta  fruge  in  proximae 
biemis  inpendinm ;  qnamqnam  scio  necdnm  tibi  hanc  partem  nimis  tutam  videri.  num- 
h  qnam  enim  secnms  est  amor  patriae ,  et  quamvis  magna  remedia  conqnirat ,  semper 
illnd  putat  imminere,  qnod  timnit.    yale. 


AD  CELSINVM  TITIANYM  GERMANVM  SWM.  PVM 

LXn  (LVI)    antea.  381. 
SYMMACHVS  CELSINO  TITIANO  FRATRI. 

10  Bonae  spei  plenns,  postquam  mibi  adventus  vestri  fecistis  indicium,  calcar  qnod- 
dam  snppingo  properantibus,  et  in  eam  rem  tuum  mnnus  inploro,  ut  pareptum  studia 
bortator  adceleres.  stabit  apud  me  memoria  beneficii  tni  nec  umquam  tacita  erit,  si 
fratmm  delegata  cnraveris.    vale. 


LXm  (LVH)   antea.  381. 
15  SYMMACHVS  CELSINO  TITLA^O  FRATRI. 

Longum  loqnantur  pro  incognitis  aut  alienis  verba  factnri;  mihi  haec  opera  de- 
sinenda  est,  cnm  litteras  nostras  Satums  frater  commnnis  accipiat,  qnas  non  commen- 
dationi  eins  praestiti,   sed  nostro  circa  yos  amore  functus  emisi. 


LXIin(LVni)   a.  380. 
10  SYMMACHVS  CELSINO  TITL^O  FRATRI. 

Commendari  a  me  episcopum  forte  mireris.  cansa  istnd  mihi  non  secta  persuasit. 
nam  Clemens  boni  viri  fimctns  officinm  Caesaream,  qnae  illi  patria  est,  conciliata  ma- 
ximomm  principnm  pace  tntatns  est.  fando  acceperas,  rebellione  barbarica  qnot  anri, 
quot  argenti,  privati  et  pnblici,   sacri  et  profani  Maur^niae  fuit  direptione  hostium 

u  lancinatnm.    evenit  ea  tempestate,  ut  etiam  fisci  depositum  belli  inre  raperetnr.   quod  2 
a  summatibns  civitatis,   quos  reliqnos  fuga  fecerat,   ius  aerarii  reposcebat.     misera  et 
acerba  condicio,  nisi  iustitiam  tempomm  Clementis  cnra  movisse^,  qnem  ego  non  minus 
famae  saecnli  qnam  civium  secnritati  dixerim  commodasse.    qnid  enim  praeter  invidiam 
referret  aerarinm,  si  opes  ab  inopi  cnria  poscerentur?   habes  ordinem  rei.    quod  restat 

30  enitere,  nt  voti  tni  adspiratio  vela  faciat  impetratis. 


3  proxime  P  1  m. 

7  expHclt  ad  probnm  incipit  ad  ceUinum  titlanam  fratrem  P,    ef,  p,  32  v,  25  explic  ad  titianum  ger- 
mannm  suom  P,  om,  VM  9  symmacus  ceUino  fratri  P,  om,  VM  12  adceleris  P  1  m, 

15  om,  VM  symmacus  P  16  «ongnm  P  18  prestiti  P  1  m, 

20  om,  VM  21  episcopum]  VM,  ep}m  (i,  e,  epistulam)  P  22  demens  P  23  rebeUio- 

nem  barbaricam  V  quod  auri  quod  PV(r)  24  et  publici]  eyo,  aut  publici  PVAf  manrita- 

niae  PFAf  25  flsci]  VFM,  tttel  P  /  m.,  fldei  P  2  m,  26  ius]  uis  P  J  m,  V  27  aeerua  PV 

conditio  PVM  elemeutis  P  1  m,    V  2  m,  (f^)  moaisset  et  PV 


30  SYMMACHI  EPISTVLAE 


LXV  (LVnn)   a.  380? 
PVM  SYMMACHVS  CELSINO  TITIANO  FRATRI. 

Scire  postnlas,  qaid  de  lacessentibHS  sentiamug.  nolo  conBilinm  snscensentis  ex- 
pectes  neqne  in  eius  noxam  labores,  quem  vides  abnndare  peccatis.  ipse  causas  da- 
bit,  quas  non  yidearis  optasse.  sed  de  illo  satis  babeo  dictum.  veniam,  qno  me  dncit  5 
adfectio.  inmane  quantnm  a  litteris  desidetis  neque  metuitis,  ne  vos  talione  silentii 
mordeamus.  quid  hiems  faciet,  quae  terra  et  mari  morabitur  commeatus?  cogitate  yestri 
officii  necessitatem  nostrae  sollicitudinis  vicem  eamque  adripite  diligentiam,  quam  de 
nobis  mutuo  flagitatis.     vale. 


LXVI  (LX)   a.  380.  10 

SYMMACHVS  CELSINO  TITIANO  FRATRI. 

Gelasius,  cui  factum  volo,  imperialis  domus  curam  recepit,  quod  negotium  ei  ali- 
qnid  adtulit  dignitatis,  etsi  plus  habet  honoris  in  moribus.  medicinam  cum  primis 
nostrae  aetatis  exercuit.  inde  est  illi  via  facta  meritomm.  nam  summates  aulae,  qui- 
bns  iuvanda  salnte  profuerat,  testes  potius  habuit  quam  patronos.  absit,  ut  tibi  usus  i& 
veniat  artis  eius,  cum  cetera  honestamenta  sanctissimi  viri  possint  pro  illo  ferre  suf- 
fragium.  ergo  ama  Gelasium  mihi  iam  dudum  placitum,  tibi  me  spondente  placitu- 
mm.    vale. 


LXVn  (LXI)    antea.  381. 
PVF  SYMMACHVS  CELSINO  TITLANO  FRATRI.  20 

Commendarem  tibi  Anysium  laudabilem  vimm,  nisi  in  amicitiam  meam  te  auctore 
Ycnisset.  quando  igitur  nihil  est,  quod  illi  mens  sermo  conciliet,  beneficii  loco  habebo, 
si  in  eum  sancti  animi  tui  gliscat  adfectio.  nam  ubi  amoris  mdimenta  praeventa  sunt, 
secundae  gratiae  locus  est,  ut  augmenta  poscantur.    vale. 


LXVm  (LXn)   a.  380.  2& 

PVM  SYMMACHVS  CELSINO  TITUNO  FRATRI. 

Rufus  pontificalis  arcarins  prosequitur  apud  te  mandata  collegii,  cui  prae  ceteris 
retinendi  Vaganensis  saltus  cnra  legata  est.  efGce,  oro  te,  nt  ^vinitns  videatur  ob- 
latum  tui  honoris  auxilium,   et  utrinsque  te  sacerdotii  antistitem  recordare.    qnidquid 


2  om.  VM  3  Boscensentes  expectis  P 1  m,  4  ^abundare  P  6  neqne]  yAf(F),  an- 

que  P  1  m.f  anqn^  P  i  m,  ne  uastaUone  F,  nooos  taUone  P  7  eogite  P 

11  om.  VM  symmacos  P  12  faotom   VMF^  13  in  moribos  medici.    nam  eam  primis 

nostrac  V,  in  moribus  medici.  nam  id  in  primis  suae  Af  14  fata  P  1  m.  summatis  PV  aule  P  1  m. 

1 

15  iuuanda  salnte]  /\2>,   uuenda  «alute  V,   oiuenda  saluste  P  quamquam  V  patronus  P 1  m.  V 

16  eoenlat  VM 

20  om.  VF  21  commendare  F  ansinm  VP  uirum  non  ausim  nisi  in  meam  amicitiam  F 

22  est  om.  V  habeo  F 

26  om.  VM  28  retinendif  P  uagiensis  M 


LIBEB  I.  31 

pnblicus  vigor  aut  priyata  poscit  industria,  oratus  exeqnere.    mnltam  in  gratiam  taam  PVM 
pnblica  ntilitas  promovebit.     babcB  snmmam  petitionnm.     singnla  antem  tibi  vel  com- 
monitorii  series  indicabit  vel  Kufns  expediet,  cni  matnrnm  praestabis  effectnm,  nt  se- 
qnestratnm  panlisper  ofGcinm  regressns  adripiat.    vale. 

5  LXVnn  (LXm)   a.  380. 

SYMMACHVS  CELSINO  TITIANO  FRATRI. 

Potnit  frater  mens  Acntianns  sno  nomine,  qnod  poscit,  a£pisci,  nt  qni  sit  non 
minns  tibi  qnam  mihi  familiaris,  sed  interfnit  officii  mei,  nt  ei  volnntariam  operam 
commodarem.  invat  antem  desiderinm  illins  institia  postnlati.  nam  germanos  ^nos 
10  Nicasinm  et  Rogatiannm  negotinm  commnne  cnrantes  vel  ad  disceptationem  Nnmi- 
dici  consnlaris  remitti  postnlat,  vel  qnod  ei  antiqnins  est,  te  potissimum  cognitore 
mavnlt  qnam  primnm  molestiam  litis  absolvi.  qnare  si  et  illins  apnd  te  grande  mo- 
mentum  est,  et  a  legibns  cansa  non  discrepat,  et  interventns  mens  libram  tni  favoris 
inclinat,  anniti  aeqnnm  est,  nt  optimo  viro  ex  sententia  procedat  optatnm.    vale. 

15  LXX  (LXTTTT)    antea.  381. 

SYMMACHVS  CELSINO  TITUNO  FRATRI. 

Fratmm  nostromm  Magni  atqne  Magnilli  petitio  est,   qnam  proseqnendam  recepi, 

qnibns  inpendio  cnrae  est,  nt  homines  Entychiae  clarissimae  feminae  iudiciornm  prae- 

N  sidio  fulciantnr.     intellegis  eas  esse  personas,  qnibns  haec  gratia  magis  ex  sno  me- 

\2o  rito  qnam  ex  meis  litteris  debeatnr.    nec  mireris,  ipsos  snper  ea  re  scribere  noluisse, 
cnm  reverentia  mei  fecerit,  ut  nostro  suffragio  potins  nterentnr.    vale. 

LXXI  (LXV)    antea.  381. 
f"  SYMMACHVS  CELSINO  TITIANO  FRATRI. 

■  Caedliannm  vimm  honestum  Lanrentnm  Lavinatinm  defensorem  snsceptnm  com- 

25  mendat  ofGcium.    cni  si  nihil  conoiliationis  cetera  vitae  honestamenta  praestarent,  inter- 

ventns  mens  gratiam  tnam  deberet  adqnirere.    ama  ergo  hominem  placitnm  mihi  et 

/  i^eligiosae  civitatis  commodis  obseqnentem.    amoris  antem  tni  snmemus  indicinm,   si 

eos,  qnibns  negotinm  familiare  mandavit,  adinveris. 

LXXn  (LXVI)    ante  a.  381. 
^^  SYMMACHVS  CELSINO  TITIANO  FRATRI. 

Amicoram  desideriis  operam  non  negamns,   dnm  iusta  credimns,   qnae  petnntnr; 
xA  nnnc  mihi  nsn  venit,  qni  Bassnm  optimis  viris  placitnm  non  pntavi  snffragio  de- 


it 


I 


» 


2  petitionis  meae  VM(r)  3  indicauit  PV,  om,  M  cul]  qni  V  praestebilis  V 

6  om,  VM  symmacus  P  7  accotianiis  Af,  accotianus  V  10  rogationom  V  12  mo- 

lestia  Leethu 

16  om.  FJIf  18  entydae  P,  eoticiae  V,  Qoticiae  Af  19  Intellegit  P  1  m,  gratiam 

agens  P  1  m,  (/\2>)  20  ea  re  scribere]  VAf,  ea  restitoere  P  21  reuerentiam  eis  V,  renerentia  eis  M 

23  om,  VM  24  cecUianom  VM 

30  om,  Af,  sym.  reliquU  om,  V  32  basnm  V 


I 


32  SYMMACm  EPISTVLAE 

PF3f  sereDdam.  salva  igitur  mea  existimatioiie ,  qai  bonis  credidi,  meritum  tibi  hominis 
dies  loDgior  indicabit.  mihi  satis  est,  si  illi  primas  aditus  spem  tai  dederit  plenio- 
rem.    vale. 


LXXm  (LXVn)   ante  a.  381. 
SYMMACHVS  CELSINO  TITUNO  FRATRI.  5 

Qaando  eam  dii  potestatem  dedenmt,  ut  amicis  ac  necessariis  meis  neai  esse  pos- 
sis,  confido  Romano  optimo  viro,  qnocum  mihi  iam  dia  familiaritas  est,  in  tuo  prae- 
sidio  paratam  bonae  spei  copiam.  daabas  enim  commendationibas,  qnaram  tibi  antiqaa 
cara  est,  adiavatar,  mei  testimonii  praerogativa  et  sni  meriti  conscientia.  nam  se- 
dalo  aadeo  iadicare,  dignam  esse,  qnem  pensi  habeas,  et  ne  longam  loqaar,  caias  to 
amicitia  non  graveris.  spectata  mihi  est  in  eo  qaies  animi  officii  diligentia;  nemo  in 
amicos  fide  atitar  promptiore.  haec  ita  esse,  si  qaid  mihi  tribais,  velim  credas,  si 
^aeret  animas,  hortor  examines.    vale. 

LXXnn  (LXVm)    ante  a.  381. 
PVF  SYMMACHVS  CELSINO  TITLANO  FRATRI.  15 

Est  aliqaid  in  qnerellis  Fasganiae  filiae  meae,  qaod  mihi  ex  voto  fateor  accidisse ; 
nam  nisi  fataras  sibi  asai  litteras  poposcisset,  ad  scribendam  mihi  defaisset  occasio. 
praelibo  igitar  salatationem,  qnae  meam  spectat  officiam ;  reliqaa  pars  paginae  ad  cau- 
sam  clarissimae  feminae  pertinebit,  qaae  sibi  ab  hominibus  tais  nescio  quid  agroram 
deflet  ereptam.  id  ego  loci  et  meriti  tai  conscias  servili  aasa  clam  te  opinor  ad-  20 
missnm,  atqae  ideo  filiae  meae  correctionis  facilitatem  spopondi,  si  ad  te  familiaris 
conqnestio  genus  iniariae  pertalisset.  qaaeso  igitar,  at  temeratae  possessionis  statam 
iabeas  reformari.  si  qaid  aatem  controversiae  est,  in  pignoris  nostri  praesentiam  dif- 
feratar,  qaae  secora  iastitiae  taae  recasat  alios  (K)gnitores. 


AD  HESPERIVM.  25 

LXXV  (LXVmi)    a.  376—380. 
SYMHACHVS  HESPERIO. 

Qnotiens  viris  militiae  notis  testimonia  defernntar,  decet  operam  verboram  facere 
conpendii,  qaia  nihili  negotiam  est  rebas  cognitis  immorari.  pro  CaesaHo  nosti  omnia 
facere,  qaae  probantar.  hanc  at  pensi  habeas,  sperare  magis  debeo  qaam  rogare.  so 
si  qaid  altra  expetis,  in  alias  litteras  conferemas;  nanc  mihi  maltiloqoio  temperandam 
est,  cam  satisfactam  esse  videatar  et  illins  volantati  et  tao  honori  et  meo  ma- 
neri.    vale. 


5  om,  VM  6  eam  om.  VM  10  audio  V  qnielnpensl  P 1  m,  11  speoteta  qnidem 

mihi  Vf  spectata  siqnidem  mihi  M  quies  om,  VM  13  haeret]  Seioppiuty  haec  heret  P  1  m.,  haec 

h^ret  P2m.,  haeret  haec  F,  heret  hio  M  examine  V 

15  om,  VF  16  iniquae  relis  V  19  femine  P  22  conquesto  P  1  m.  23  diffeiatur 

praesentiam  P 

25  explic  ad  titianum  germanum  auum.  incipit  ad  hesperium  P,  om,  VF  27  om.  VF  28  quot- 

tiens  V  29  nihili]  Latinius,  nihil  PVFPP  ceaario  P  1  m.  31  expetitis   V  mihi  om.  P 


l 


LIBER  I.  33 


/ 


/ 


LXXVI  (LXX). 
SYMMACHVS  HESPERIO.  PVF 

Natura  renim  est,  nt  qui  balbutinnt,  plns  loquantur ;  adfectant  enim  copiam  pudore 

defectns.    hoc  exemplum  me  expetit,    cui  magna  est  scribendi  inpatientia,  cum  desit 

&  oratio.    duobus  enim  pariter  commeantibus  non  putavi  officio  convenire,  ut  unis  litte- 

ris  gemina  expenderetur  occasio.    erit  super  hoc  iudicatio  tua,  garrulusne  iustius  dicar 

an  sedulus.    vale. 

LXXVn  (LXXI)    a.  376—380. 
SYMMACHVS  HESPERIO.  , 

10  Amicorum  orata  curare  bonae  frugis  officium  est,  praecipue  si  non  refragetur  aequi- 

tas  postulatis.  quorsum  spectet  hoc  anteloquium  breyiter  explicabo.  Sabinianum  cla- 
rissimum  yirum  ita  magnifacio,  ut  quos  maxime  colo.  buic  per  inpressionem  nequa- 
quam  patior  a  fratris  sui  liberis  tutelae  mnnus  inponi.  duobus  enim  privilegiis  amolitur 
iniuriam,   maturitate  aevi  et  numero  filiorum.     ea  res  publicis  designata  monumentis 

15  necdum  a  proposita  obstinatione  deducit  pervicacem  petitionem.  nunc  quia  secundante 
fortnna  in  te  huius  negotii  spes  recumbit,  quaeso,  ut  ei  virtute,  qua  celsus  es,  factum 
velis,  cui  vel  in  meam  gratiam  praestandus  est  favor  vel  ad  tuam  gloriam  iuris  prae^ 
rogativa  servanda  est.     vale. 

LXXVm  (LXXn)    a.  376? 
20  SYMMACHVS  HESPERIO.  PVM 

Vnus  mihi  adhuc  supereras  ex  omnibus  ....  litterarum  viris,  cui  probari  ora- 
tionem  meam  laudis  avarus  optarem.  res  cecidit  ex  voto:  utor  teste,  quo  volui.  iam 
mihi  comici  adulescentis  voce  clamandum  est:  quis  me  est  fortunatior  venu- 
statisque  adeo  plenior?   nisi  forte  amor  mei  stilum  tuum  coegit  in  gratiam.     fit 

25  enim  saepe,  ut  iudicii  severitatem  frangat  adfectio  et  amicomm  facta  dictaque  ea  in- 
dulgentia  censeamus,   qua  plemmque  singuli  etiam  vitia  nostra  diligimus.     sed  haec  2 
merito  dicerentur,   ni  tecum  faceret  existimatio  omnium,   quibus  sermo  noster  auditus 
est;   non  quo  sententiae  tuae  ex  alioram  consensn  quaeratur  auctoritas,  sed  quia  non 
patet  suspicionibns  indicatnm,   a  quo  nemo  dissentit.     videro  tamen,   utmm  fides  tua 

30  an  amor  illas  litteras  scripserit.  mihi  in  altemtra  condicione  aeque  summus  est  honor, 
sive  ita  magnifice  de  me  indicas,  ut  gratificatus  esse  videaris,  sive  ita  es  mei  diligens, 
ut  secus  iudicare  non  possis.     vale. 

23  Terent.  Hecyr.  848. 


2  om.  VF  3   balbattiunt  P  4   est  posi  inpatientia  eoUoe.  F  5  enim]   igitnr  F 

anil  [Bic)   V  6  expenderet  V 

9  om.  VF  10  priecipuQ  P  t1  postulantis  VF  qnassQm   V  spectet  hos  F,  hoc 

spectet  F  12  iU  magnifacio]  KF,  ««««««  magnifacio  P  quas   V  13  a  om.  VFl^  li- 

beroram  F  tutele  P  mihi  poni  V  2  m.  14  maturitatem   V  15  necdum^  a  P  16  ne- 

gotiis  pes  P  fautum  F  17  suam  P  uiris  P  1  m. 

20  om.  VM  21  supereras]  P<P,  superas  VF,  superes  in  ras.  M  omnibus  «»«*  litterarum  P, 

omnibuf  litterarum  VM  probationem  meam  orationem  V  22  excidft  V  nolo  VFM  23  me 

est]  P  lm,y  me  hodie  Af,  me  eat  hodie  P2m.  V  uenustatis  quae  P  25  fata  P I  m.  27  au- 

dictuB  P  30  conditione  aequae  PV 

Q.  ATmSLITS  STMMAOmrS.  5 


34  SYMMACHI  EPISTVLAE 


LXXVim  (I.XXin)    a.  377— 380. 
PVF  SYMMACHVS  HESPERIO. 

Praesamptum  ant  conpertnm  tenes,  quanta  mihi  sit  tnae  landis  antiqnitas.  ea- 
propter  nihil  fieri  patior,  qnod  actnnm  tnomm  gratiam  devennstet.  Priscianns  frater 
mens  cnm  primis  philosophornm  litteratnra  et  honestate  censendns  senatn  anctore  sa-  & 
larii  emolnmenta  conseqnitnr.  snper  eins  annonis  dicitnr  orta  dnbitatio,  cni  si  nihil 
talis  conpendii  optiniatinm  volnntas  ante  tribnisset,  emditio  tna  frnctnm  ferre  deberet. 
scis  enim  bonas  artes  honore  nntriri  atqne  hoc  specimen  florentis  esse  reip. ,  nt  disci- 
plinamm  professoribns  praemia  opnlenta  pendantnr.  qnaeso  igitnr,  ne  hac  inqnietu- 
dine  ant  illins  minnatnr  ntilitas  aut  amplissimo  ordini  censendi  anctoritas  derogetnr.  lo 
interest  famae  et  gloriae  tnae,  ut  confirmandi  magis  qnam  negandi  commocU  cansa 
de  philosophi  salario  dnbitasse  videaris. 


LXXX  (LXXmi) . 
SYMMACHVS  HESPERIO. 

En  tibi  secnndas  litteras  meas  et  adhnc  prioribns  yicissitndo  debetur.    dic^  viandi  i  & 
negotio  impeditam  din  operam  scriptionis  et  alia  forsitan  mnlta  cansabere.     ego  prae 
tni  amore  hanc  yeniam  non  grayabor,   sed  eodem  amore  postnlo,   nt  cnm  erit  otinm, 
mora  necessarii  silentii  officio  yolnntario  snppleatur. 


LXXXI  (LXXV) . 
PVM  SYMMACHVS  HESPERIO.  20 

Vitaliannm  clarissimnm  yiram,  mei  potius  officii  gratia  qnam  in  adinmentum  snnm 
credo  litteras  poposcisse.  nam  cnm  ipsi  ad  promerendum  tnum  amorem  nihil  ultra 
possit  accedere,  id  tantum  videtur  egisse,  nt  mihi  ex  hoc  mnnere  conciliatio  tni  nbe- 
rior  proyeniret.  cape  igitnr  delibatam  cnrsim  salutationem ,  cui  si  facnndia  largiore 
responderis,  in  exemplum  copiae  ingenii  mei  maciem  provocabis.  25 


LXXXn  (LXXVI). 
PVF  SYMMACHVS  HESPERIO. 

Snm  qnidem  silentii  tni  vehementer  inpatiens,  qnod  genns  qnerellae  amantibns 
familiare  est,  sed  proximis  litteris  tibi  desiderium  meum  expletum  esse  confiteor.    ita- 
qne  habeo  gratiam  mnltoqne  opere  te  obsecro,  ut  scriptioni  freqnenter  indnlgeas.    haec  30 
enim  officia  nuUum  facinnt  de  adsidnitate  fastidinm. 


2  om.  V¥  6  horto  P 

\A  om.  VF  15  uicissitado  prioribus  F  dices]  Lertftis,  dicis  PVF  16  scribendi  F 

pro  F  17  ueniam  dare  non  F  18  silenti   V 

20  om.  VM  21  adiuoamentum  V  22  poposoise  P  1  m,  tuum  honorem  V 

27  om,  VF  28  qu^erellae  P  30  haeo  enim  sola  ofiicia  VF  31  faeiunt  om.  V 


LIBER  I.  35 


LXXXm  (LXXVII)   a.  380. 

SYMMACHVS  HESPERIO.  PVF 

Religionis  indiciam  est,  quod  me  tacitamitatis  incessis.     sed  velim  credas,  infor- 

tnnii  fuisse  non  volnntatis,  quod  din  officio  scriptionis  abstinui.     nec  pnto  ignorare  te, 

&  qaatenus  in  nos  fortuna  saevierit,    quae  me  amantissimo  atque  optimo  fratre  privavit. 

proinde,   si  dies  longior  sensum  tanti  doloris  exemerit,   familiaribus  litteris  soUemnis 

cura  praestabitur. 


Lxxxmi  (Lxxvni). 

SYMMACHVS  HESPERIO. 

to  Quotiens  tua  sumo  conloquia,  quaedam  mibi  ante  oculos  praesentiae  tuae  imago 
versatur,  atque  ideo  uberiorem  capio  voluptatem,  quod  et  tui  officii  et  mei  meriti  sen- 
tio  vigere  momentum.  sed  ut  promptior  circa  me  huius  muneris  diligentia  perseveret, 
etiam  ipse  ouram  deferendi  sermonis  adripui,  frequenter  expertus  dilectum  religiosi 
animi  incentivo  vicissitudinis  provocari. 


15  LXXXV  (LXXVIIII). 

SYMMACHVS  HESPERIO.  PVM 

Tandem  bonae  valetudinis  compos,  quae  a  me  hucusque  dissenserat,  nunc  te  socie- 

tate  meae  commoditatis  inpertio,   quem  praeteritae  sollicitudinis  participem  babere  vi- 

tavi;    etsi  scio,   ne  illo  quidem  tempore,   quoofficium  meum  morbus  inbtfrebat,   ab 

2u  huiusmodi  munere  temperatum.     restat,    ut  observantiam  vicissitudine  munereris.     ea 

namque  res  et  tuam  curam  probabit  et  refectioni  meae  adiumenta  safficiet. 


LXXXVI  (LXXX). 
SYMMACHVS  HESPERIO.  PVF 

Vtrum  Mediolani  etiam  nunc  tibi  posito  pagina  ista  reddenda  sit,  in  ambiguo  con- 

25  loco.    peccari  tamen  in  amicitiae  fidem  credidi ,   si  litteris  tuis  referre  honorem  mu- 

tnum  destitissem.    nihil  ergo  cunctatus  conmisi  eventui  sollemnem  hanc  et  simplicem 

dictionem  salutis;  quae  si  in  manus  venerit,  fac  oro,  ut  pervenisse  litteras  meas  ser- 

monis  tui  recursus  ostendat. 


2  om.  VF  3  uelim  —  4  quod  diu  om,  P  5  qaantam  F  priuabit  P  1  m.  V  7  pre- 

stabitur  P  1  m. 

9  om.  VF  11  uoluntatem  V  12  momentum]  Iwttua,  ef.  III,  4,   monumentam  PVPfi,  aug- 

mentam  F  13  delectum  P  1  m. 

16  om.  VM  17  bene   V  18  praeterite  V  19  inhibebatj  Af,  inherebat  P  1  m.  V,  inhQre- 

bat  P  2  m.  20  mnnereris]  muneris  V 

23  om.  VF  25  ai  om.  V  matuum  honorem  P  26  fort,  distalissem  27  si  in]  snnt  V 

28  recosas  V  aale  add.  VF 

5» 


36  SYMMACHI  EPISTVLAE 


LXXXVn  (LXXXI). 
PVM  SYMMACHVS  HESPERIO. 

Si  facultas  mihi  ad  scribendum  saepe  suppeteret^   voluntas  numquam  deesset  of- 
ficio.    huius  rei  evidens  certumque  documentum  est,   quod  ubi  primum  amici  commiu- 
nis  fida  adfnlsit  occasio^   libens  scribendi  munus  adripui.     intellexi  enim  iucundiores  5 
fore  litteras  meas,  si  has  tibi  familiarior  tabellarius  tradidisset,  qui  non  solum  epistu- 
lam  sed  insinuationem  quoque  actuum  meorum  tibi  fideliter  exhibebit. 

LXXXVIII  (LXXXII) . 
PVF  SYMMACHVS  HESPERIO. 

Numquam  in  me  parcam,  quin  tuo  animo  obsequar.  novi,  quam  sis  mei  sermo-  10 
nis  exoptans.  propterea  decrevi  cum  animo  nihil  supersedere  litteris  porrigendis  nec 
expectare  vicissitudinem,  ne  scribendi  tardior  fiam.  sed  ut  ipse  metui,  ne  mihi  foret 
flagitio,  si  tacerem,  sic  velim  tu  quoque  caveas  culpam  dissimulatae  familiaritatis 
acc^dere.  quod  te  curaturum  liquido  habeo  conpertum,  quia  non  minus  ingenium 
tuum  quam  meritum  meum  cogitans  nequeo  tui  amoris  esse  diffidens.     vale.  15 


PVM  AD  ANTONIVM. 

Lxxxvnn  (Lxxxni)  a.  370—375. 

SYMMACHVS  ANTONIO. 

Non  incognito  quidem  nobis  eloquii  splendore  nituisti,   sed  magnis  rebus  adcom- 
modam  et  maiestatis  scriptis  aptatam  gloriam,  quam  magisterio  ante  quaesisti,  recens  20 
auxit  oratio.     nam  praeter  loquendi  phaleras,  quibus  te  natura  ditavit,  senile  quiddam 
planeque  conveniens  auribus  patrum  gravitate  sensuum  verborum  proprietate  sonuisti. 
denique  etiam  hi,  quorum  Minerva  rancidior  est,  non  negant,   facundiam  tuam  curiae 
magis  quam  caveae  convenire;    at  illi,   quos  cothumus  altior  vehit  et  structurarum 
pigmenta  delectant,   neque  tristem  soliditatem  neque  lascivum  leporem  consona  laude  25 
2  celebrarunt.     haec  sunt  enim  condimenta  tui  oris  et  pectoris,  quod  nec  gravitate  hor- 
res  nec  venustate  luxurias,   sed  ratione  fixus  ac  stabilis  germanos  colores  rebus  ob- 
ducis.     nolo  igitur  exspectes  iudicium  meum,   ne  amore  delinquam.     quid  varia  inge- 
nia  senserint,  intimavi.     fuit  enim  in  illa  oratione,  quod  unusquisque  diligeret  et  pro 
ingenii  sui  qualitate   laudaret.     quare  sequere  coepta  felicia  et  te  in  omnibus  aemu-  30 
lare.    nobis  ad  testimonium  religionis  satis  est  non  siluisse  sententiam  ceterorum.    vale. 


2  om.  VM 

9  om,  VF  10  qui  in  P  1  m,  sermonis  mei  F  11  supersidere  P  2  m.  12  scri- 

bendo  F  nt]  et   K  13  sic]  si   FF  14  acoedere]  luretua^  accendere  PVPPF  quoniam  F 

15  quam]  qnod   V 

16  explicit  ad  hesperium  incipit  ad  antonium  P,  om.  VM  18  om.  VM  19  eloqui  V  ac- 

oommodam  Af,    adcommoda  PV  sed  magnis  rebus  adcommodo  et  maiestatis  scriptis  apto;    tamen  glo- 

riam  Suse  20  sriptis  V  aptatem]  VF^,  ad  totam  P,  aptam  M  21  faleras  PV  22  plane- 

quae  PV  24  euenire  V  ad  P  i  m.  coturnus  PVM  structurarum]  P  2  m.  Minras.^ 

histructurarum  P 1  m.  VF^  25  picmenta  V  dilectant  P  27  luxorias  P 1  m.  29  ra- 

tione  (f)  30  laudaret  et  V 


LIBER  I.  37 


LXXXX  (LXXXIUI) . 
SYMMACHVS  ANTONIO.  PVF 

Etsi  amore  convemor,    ne  sim  circa  te  avaras  of&cii,  nnnc  tamen  libentius  quam 
saepe  alias  seribendi  munus  insisto;   primo  quod  abitio  fratris  nostri  Marii  quodam 

s  yiatico  carere  non  debuit,  dehinc  quod  litteras  meas  putavi  plusculum  commendationis 
habituraS;   si  tibi  per  eum,   quem  sancte  atque  efBicte  diligis,   redderentur.    fit  enim 
plerumque,  ut  levia  rerum  portator  festivus  exomet.     alia  quoque  de  causa  studii  mei  2 
ardor  incanduit,  quod  tecum  super  talis  viri  laude  gratulandum  putavi,  qui  e  provin- 
cia  suburbana  tantum  reportat  publici  desiderii,  quantum  reliquit  exempli.     non  dicam 

10  dolo  utpote  Bubpalpandi  nescius:  yiget  in  eo  vena  fratema,  eoque  magis  factum  est, 
ut  discessum  eius  inpatienter  feramus,  qui  in  uno  frui  videbamur  ambobus.  vereor 
protelare  testimonium  meum,  ne  magis  laudi  eius  obsecutus  iudicer  quam  pudori ;  nam 
quomm  mens  honesta  est,  eorum  inbecilla  frons  est.  tu  conice  plura  de  paucis,  quae 
nnnc  insinuare  non  decuit,  sed  per  alium  scribere  non  pigebit. 


15  LXXXXI  (LXXXV). 

SYMMACHVS  ANTONIO. 

Dudum  te,  mi  frater,  silentio  indulgere  mirabar.  ea  res  inpendio  augebat  dolo- 
rem,  quod  ipse  minime  scribendi  observantiam  neglegebam.  simul  atque  accepi  litte- 
ras  tuas,  animum  subiit  laetitia,  querella  desemit.  amicitia  enim  cito  sanatur  officio. 
20  tu  quoque  ita  paginam  melle  emditissimi  oris  obleveras,  ut  quaelibet  offensa  tamquam 
Lethaeo  poculo  mergeretur.  verso  igitur  stilo  gratiam  fateor,  qui  expostulare  medi- 
tabar,  adiciens  postulatum,  ne  umquam  supersedere  litteris  perseveres.  quod  si  scri- 
benda  defuerint,  mihi  satis  erit,  ut  tibi  gratuler  sospitatis. 


LXXXXII  (LXXXVI)    ante  a.  379. 
25  SYMMACHVS  ANTONIO. 

Dulce  certamen  est  familiaris  officii,  et  ideo  iure  ambo  cavimus,  ne  altemis  epi- 
stulis  vinceremur.  gratulor  igitur,  pares  nos  esse  non  solum  adfectione  mentium  sed 
etiam  vicissitudine  litteramm.  curabo  tamen  posthac,  ut  obsequii  mei  trutina  et  libra 
praeponderet ,  ne  videatur  inertiae  quoddam  esse  conludium  semper  aequa  lance  cen- 
30  seri.  itaque  scribam  saepius,  modo  facultas  commeantium  non  desit  optanti.  ita  fiet, 
ut  et  ipse  laudem  sedulitatis  adfectem ,  et  te  curis  publicis  occupatum  ad  rependenda 
conloquia  adsiduitate  sollicitem. 


2  <m.  VF            3  rarus  F            5  qd  P              6  efflict^  P  J  m.,  afflicte.KF            7  leua   V            por- 

titor  F  8  pntaui  gratulandum  F  qui  e]  que  V  10  ut  pute  VF  11  feram  V  13  tu 
de  paucis  oouice  plura  lurettu 

16  om.  VF               19  quaereUa  P               sanabitur  F  20  iu]  istam  VF               21  letheo  PVF 

22  meum  quam  supersidere  P  1  m,  V,  meum  quo  insistere  F  perseueris  P  1  m,  V 

25  om,  VF  27  Igitur]  enim  F  aifectlonem  gentium  (eort,  1  m,  in  mentium)  V  29  lance] 
laude  V            30  scribam  om.  F            32  assiduitetem  V 


38  SYMMACHl  EPISTVLAE 


LXXXXm  (LXXXVU) . 
PVF  SYMMACHVS  ANTONIO. 

Sanctum  Zenonem  commendare  non  debeo,  qnem  scio  ad  clientelam  tuam  et  ami- 
citias  pertinere ;  8ed  tanta  in  eo  mornm  probitas  est,  ut  laudes  eius  silere  non  possim. 
itaqne  virum  bonis  omnibus  merito  suae  sedulitatis  acceptum  quaeso  etiam  me  pre-  & 
cante  propensius  fovere  digneris,  praestaturus  et  tuae  famae,  quae  debet  omnium  ore 
celebrari,  et  interventui  meo,  ut  has  litteras  sibi  intellegat  profuisse.     vale. 


PVM  AD  SYAGRIVM. 

LXXXXmi  (LXXXVm)   a.  379? 

SYMMACHVS  SYAGRIO.  lo 

Laudentur  incogniti,  ut  eorum  merita  in  occulto  sita  testimonii  splendor  inradiet; 
mihi  inpraesentiarum  supersedendum  est  huiusmodi  scriptione,  ne  incepti  frustra  sim, 
si  fratrem  meum  Palladium  spectatum  bonis  omnibus  facundiae  atque  eruditionis  ad- 
stipuler.^  dehinc  cauto  opus  est,  ne  inpar  tanto  viro  praedicatio  neque  eum,  cui  de- 
fertur,  aequiperet  et  meam  operam  devenustet.  quiesco  igitur  has  partes  et  hoc  unum  15 
persuasum  tibi  volo,  mereri  facundiam  Palladii,  ut  doleamus,  quod  urbi  negatus  est, 
mereri  amabilitatem  eius,  ut  quod  accitus  est^gaudeamus. 

LXXXXV  (LXXXVmi)    a.  379. 
SYMMACHVS  SYAGRIO. 

Quod  nuUas  sumpsi  litteras  tuas,  cum  mihi  a  principibus  aeternis  legenda  in  con-  20 
cilio  patrum  delegaretur  oratio,  scio  non  fuisse  fastidii  tui.     nam  bonae  et  exploratae 
amicitiae,  vel  si  cesset  officium,  satis  tutae  aestimationes  sunt.    propterea  talionem  re- 
ferre  vitavi  veritus,  ne  quod  tu  invitus  feceras,  ego  ofiFensus  crederer  reddidisse.    longe 
enim  diversa  condicio  est  fortuiti  quam  adfectati  silentii.     res  quidem  una  neglegitur, 

2  plurimum  tamen  refert,  quis  eam  quasi  occupatus,  quis  quasi  iratus  omiserit.     sed  de  2& 
hoc  satis  habeo  dictum.     nunc,   si  me  amas,   vel  quia  me  amas  —  nam  referri  mihi 
confido,  quod  defero  — ,  contestare  apud  invictos  principes  gaudium  meum,  qui  huma- 
nae  voci  divinas  litteras  crediderunt,  quorum  victorias  ex  mei  oris  promptario  senatus 
audivit.     fac  veniat  in  mentem,  quis  ille  mihi  inluxerit  dies,  quo  ego  quasi  ex  media 

3  profectus  acie  auribus  et  animis  omnium  salutarem  nuntium  primus  infudi.    olim  cum  30 
res  Romana  adoreae  militaris  potita  est,  PoUuces  gemini  apud  lutumae  lacum  proelii 
secunda  vulgarunt.     eos  quippe  priscorum  voluminum  fides  tradidit,    anhelis   equis 


2  om.  VF  4  laudis  PV  5  saae  om,  F  precante]  P  ^  m.^   peccante  P  1  m.y  petente  VF 

6  piestaturus  P  J  m, 

8  explicit  ad  antonium  incipit  ad  gyagriuin  P,  om.  VM  10  om.  VM  11  in  ooculta  sitis  te- 

stimoniis  V  12  frustra  sim  si]  V,  frustra  P  1  m.y  frustrer  P  2  m.^  frustrer  si  P3m.j  fruster  «♦«  si  M 

13  facundie  P  1  m.  14  praedicatione  quae  P 1  m.  V  15  equiperet  P  1  m,  16  snpersuasnm  P 

19  om.  VM  20  concilia  V  21  deligaretur  P  1  m.  facti  dii  V  22  uel  sic  esset  PV{r) 

tute  P 1  m.  aestimationis  8use  23  reddidisset  V  25  qnisque  si  iratus  F(/^)  27  hu- 

mane  P  1  m.  28  promtario  V,  promptuario  M  30  salutarem  P  primis  F,  om.  M  31  adorae 

aemiliUris  P  iutume  P  1  m.  proeliis  P 1  m,  VM  32  anheliis  P 


LIBER  I.  39 

plenos  sndoris  et  pnlveris  fama  belli  post  tergnm  relicta  indicinm  adfectasse  victoriae.  PVM 
idem  nnnc  mihi  sacro  indicio  factns  est  honor.    ita  qnantnm  gratiae  Castores  adepli 
snnt,  tantnm  principes  praestitemnt.     haec  pro  me  copiosins  et  omatins,  qnantnm  es  4 
lingnae  melior,  apnd  anctorem  beneficii  proseqneris.     habes  snmmam  volnntatis  meae; 
5  cni  si  qnid  commendationis  inspiraveris ,  ceteris  omamentis  animi  tai  adicietar  decns 
praesentis  officii. 

LXXXXVI  (LXXXX)    a.  376? 
SYMMACHVS  SYAGRIO.  PVF 

Stndinm,  qnod  scribendis  orationibus  exhibebam,  praemio  landis  anxisti.  vetns 
10  qnippe  sententia  est,  artes  honore  nntriri.  qnis  antem  tam  cnmulatns  est  honor  qnam 
palma  dicendi?  ergo  etsi  intellego,  .  .  .  qnod  amore  fallaris,  titulnm  tamen  praeclari 
testimonii  albo  calcnlo  vetemm  more  signabo.  non  enim  mihi  ex  ore  ieinno  tributa 
landatio  est,  sed  de  facnndiae  penn  boni  indicii  fmctns  adrisit.  vereor  indnlgere 
yerbis  praeconii  fni,  ne  gratificandi  operam  mntuam  credamur  adniti.  vale,  et  ut  es 
15  nostri  ailigens,  religiosam  observantiam  persevera. 


LXXXXVn  (LXXXXI). 
SYMMACHVS  SYAGEIO. 

Meae  litterae,  quoniam  tibi  acceptae  sunt,  crebrius  commeabunt,  nam  nt  respon- 
deas,   non  laboro.     siquidem  videtur  ininrinm  flagitare  officia,   qnae  sponte  religiosus 
20  animus  pollicetur.     vale. 

LXXXXVin  (LXXXXn)   ante  a.  383. 

SYMMACHVS  SYAGRIO.  PVM 

Dudum  mihi  nnllus  litteris  tuis  honor  factus  est.     quererer  de  silentio  tuo,  si  de 

religione  dubitarem;    sed  quia  amicitia  usu  credita  et  expensa  documentis  a  periculo 

25  suspicionis  aliena  est,  intellego  quidem  per  occnpationes  publicas  inhibitam  diligentiam 

scriptionnm  tuarum,  vemm  quaeso,  nt  intermissum  munus  instaures.     stabit  apud  me 

gratia  tributi  officii,  quasi  nnlla  negati  culpa  praecesserit.     vale. 

Lxxxxvnn  (Lxxxxm) . 

SYMMACHVS  SYAGRIO.  PVF 

30  Si  quando  mihi  apnd  amicnm  testimonii  dictio  est,  cohibeo  operam  plns  loqnendi. 
nam  qnid  religio  agit ,  nbi  desideratur  oratio?  fero  igitur  ad  te  nudnm  de  familiari 
meo  Ponticmno  sed  fidele  iudicium,  quem  nisi  amore  nostro  dignum  probassem,  minime 


1  Budores  P  1  m.  V  4  lingoae  P 

S  om.  VF  9  praemia  V  hauxisti  P  11  iDtelleg04t«*qaod  P,  intellego  quod  VF  13  est 

laudatio  F  iadidi  om,  F  14  credamus  VF  15  diligens  om,  P 

17  om,  PVF  18  praeeedenU  ephtulae  eohaeret  in  PVF^  divMt  Juretw 

22  om.  VM  23  quaererer  P  26  et  stabit  V  27  legati  P 

29  om.VF  31  ait  V  32  Ponticiano]  ef,  V32,  pontigano  PVF{r) 


40  SYMMACm  EPISTVLAE 

PVF  tao  traderem.  mens  eiaB  in  aperto  est,  vita  spectat  ad  landem.  scis  certe,  nnmqnam 
me  faciliorem  favoris  esse  qnam  veri.  homm  omninm  fidem  confirmabis,  cnm  in  illo 
plnra  reppereris. 

C  (LXXXXini)    Meme  380/1  ? 
SYMMACHVS  SYAGRIO.  5 

Instanrant  dolorem  sera  solacia,  et  ideo  mntnnm  silentinm  calamitatibns  nostris 
praestare  debemns,  ne  fortnnae  vnlnera,  qnae  cicatricem  processn  temporis  dncnnt, 
intempestive  contrectata  cmdescant.  in  alia  potins  sermo  vertendns  est,  qnae  te  ad 
cnram  sanitatis  hortentnr.  omnis  qnippe  intemns  corporis  dolor  hiemali  crescit  in- 
inria,  ac  nisi  iter  apricis  diebns  et  anris  salnbribns  egeritis,  male  metno,  ne  vitinm  10 
2  contemptns  exaggeret.  nnnc  ea,  qnae  remedio  adcommoda  credidisti,  vel  qnae  nobis 
commendavit  ntendi  exploratio,  ad  te  misi  inter  votomm  snmma  constitnens,  nt  reme- 
diomm  talinm  necessitatem  spontanea  incolnmitate  praevenias,  ant  si  qnae  morbi  reli- 
qniae  fnerint,  nt  his  cnrationibns  tergeantur.  satis  antem  mnneris  commnni  amicitiae 
dabiSy  si  eam  soUicitudinem ,  quae  mihi  ex  aegritndine  tua  oborta  est,  prosperiore  i& 
nnntio  nihil  moratns  exemeris. 


CI  (LXXXXV)    a.  380. 
PVM  SYMMACHVS  SYAGRIO. 

Video,   consnl  amplissime,   qnantum  mihi  amor  tnns  honoris  inponat.    inbes,   nt 
te  adeam  et  cbram  defmar  magistratus  tni  gaudio.     quo  pacto  istud  possum  negare,  20 
nisi  ea  religione  ignoveris,   qua  vocasti?    nam  quid  agam  fortunae  dubius,   cnm  hinc 

2  inviter  ad  obseqnia  honoris  tui,  hinc  luctn  amissi  fratris  impediar?  dnae  mihi  simnl  per- 
sonae  dispares  ofiemntur.  qni  fieri  potest,  ut  os  unum  contrariis  adfectionibus  indua- 
mus?  proinde  animi  aeqnus  huius  operis  facito  mihi  gratiam.  fortunati  sellam  tnam 
laeto  agroine  prosequantur;  auspiciis  tuis  quivis  fati  integer  amicus  intersit:  me  sinito  25 

3  interim  tempore  aut  ratione  decoquere  amissi  fratris  crudum  dolorem.  qnid  quod 
etiam  parentes  mihi  in  communi  maerore  solandi  sunt?  quomm  aemmna  geminabitnr, 

si  illis  tam  inmaturae peregrinationis  meae  cnra  iungatur.   esto  igitur  promptus 

ad  veniam.     certe  si  putas  argnendum  esse,   qnod  desumus,   fortunae  meae  potius 
irascere.    illa  iniecit  manum,   illa  invitnm  retraxit.     ita  tibi  non  persuadeat,   nt  est  30 
eadem  inpotens,  me  nolnisse  proficisci.    vale. 


1  tno]  tibi  F 

5  om,  VF  7  prestare  P  8  intempestiuae  P  cnidescant  eorr.  ex  crndescunt  P  I  m. 

9  omnes  P  1  m,  internos  P  l  m.  10  egerit  F  11  accominodare  VF^F)  credidistis  F 

13  necesitatem   V  sique  P  1  m. 

18  om.  VM  19  fori,  serih.  inpertiat  20  te  om.  V  poasim  luretua  21  for- 

tane  P  1  m.  22  inoiter  ad  obsequia]  egoj  inueteralo  (?)  obseqnia  P  1  m.y  inneterato  obsequio  P  2  m.  VM 

23  induamus]  PiF),  indnatnr  VM  24  operae  Mommsen^  oneris  Mercerus  sella  V  25  fati]  P, 

satis  VM  26  dequoquere  P  27  merorae  P  solidandi   V  28  inmaturae  P  Uieunam 

indieavi.  iensua  hie  fere  fuit:  si  iUis  tam  inmaturae  mortis  luctibus  peregrinationis  raeae  cura  inngatnr 
31  uoloisse  V 


LIBEB  I.  41 


cn  (Lxxxxvi) . 

SYMMACHVS  SYAGRIO.  PVM 

Mediolani  te  agere  ante  litteras  tuas  fania  pertnlerat,  quae  nihil  ignorari  de  con- 
Bpicuis  yiris  patitnr.     sed  quid  iuvat  desiderantes ,  quod  pervectus  in  proxima  nobis 

5  negaris?  aequius  ferebam  longinquam  tui  separationem ;  spes  enim  praesentiae  tuae 
magno  intervallo  negata  cessabat.  nunc  expectationem  nostram  viciniae  facilitate 
sollicitas,  nec  te  excusare  coUegis  interventus  Alpium  potest,  eo  quod  iustior  nobis  ad 
querellam  facta  est  via,  qua  tibi  ad  veniam  causa  deterior.  sed  dolori  meo  faciendus 
est  modus.     saltem  posthac  epistulae  tuae  Romam  frequentent  Hyblae  aut  Hymetti 

10  favis  iucundioreS)  quarum  me  in  maximo  fenore  perceptio  iuvat.  solutio  defetigat.   vale. 


cm  (LXXXXVn)   a.  SSl. 
SYMMACHVS  SYAGRIO. 

Qnidquid  in  praesentes  muneris  contulisti,   officio  eorum  videtur  esse  delatum: 

nos,   qui  consulatui  tuo  varia  occupatione  defuimus,   amicitiae  honore  adfecti  sumus 

15  non  mercede  praesentiae.    ago  igitur  tibi  pro  oblatione  consulari  gratias  uberes,   sed 

pro  bona  mente  maiores,   et  nisi  verecundia  tua  verbis  meis  poneret  modum,   latius 

evagarer;  atque  ideo  erit  de  hoc  sermo  interim  parcus,  memoria  vero  prolixior. 

Cnn  (LXXXXVin)   ante  a.  381. 
SYMMACHVS  SYAGRIO. 

20  Tuae  equidem  virtutis  est  omnes,  qui  palatinis  stipendiis  enitescunt,  invare  prae- 
sidio ;  sed  specialis  a  me  viro  optimo  Romano  cura  debetur  amicitiae  gratia,  quae  inter 
nos  longa  adolevit  aetate.  quare  si  quid  testimonio  meo  tribuis,  nolo  dubites,  dignum 
esse,  quem  diligas,  et  quem  maximis  officiis  munereris.  certe  si  examen  de  eo  habere 
digneris,   pronuntiabis  meis  litteris  defuisse,   quae  in  illius  meritis  invenies  redun- 

35  diure.     vale. 


CV  (LXXXXVim)   a.  376? 

SYMMACHVS  SYAGRIO.  PVF 

Ne  me  otiosum  penitus  arbitreris,   committo  eruditioni  tuae  vigiliarum  mearum 
testem  libellum,   quo  nuper  in  senatu  sustuli  civium  secunda  suffragia.    vides,  quo 


2  om,  VM  3  mediolanifte  agere  V  4  perfectns  F,  profectus  M  5  tui  ratlonem  P 

7  coUegis]  P  7  m.,  coHegiis  P  ^m.^  sodalibos  oolligis  V,  sodaUbus  M  eoque  M  8  quam  P,  quia  F, 

quo  M  9  posthae]  P(r),  posthaeo  VM  epistolae  P  hyble  P,  ///biblae  V,  iUe  M  in- 

homeeti  F,  thimeti  M 

12  om.  VM  13  in  praesenti  corr.  ex  in  praesentS  P,  in  praesentis  V{r)j  presentibus  M  14  oon- 

Bnlata}  P  15  pro  ifuer.  Latinua  LaUnku,  om.  PVM 

19  om.  VM  20  enitiscunt  F  21  specialis  eorr.  ex  speciales  P 1  m,  intemus  longa  P 1  m. 

22  meo  om.  V  23  d^  eo  P  i  m. 

27  om,  VF  28  me  tuarum  F  29  tristem  VF  quo]  T,  quod  PVy  quem  F  snstu- 

list!  F 

Q.  Atkklits  Stmmaohvs.  5 


42  SYMMACHI  EPISTVLAE 

PVF  praeindicio  antevertam  gravissimi  examinis  tui  severitatem.  non  stili  mei  praetendo 
meritam  sed  ordinis  iudicatum.  communis  mihi  et  auditoribus  meis  causa  est.  scient 
omnes  aut  consensum  tuae  de  nobis  sententiae  aut  contumeliam  suae.     vale. 

CVI  (C). 
PVM  SYMMACHVS  SYAGRIO.  & 

Possem  aliquid  de  vestris  amicitiis  aestimare.  hinc  spes  oritur  amicorum  meorum, 
quae  Theophilo  clarissimo  viro  tuam  opem  de  meo  sermone  promittit.  quid  igitur  eius 
commodo  velimus,  in  aperto  est.  effice,  oro  te,  ut  eum  fiducia  mei  non  videatur  esse 
frustrata. 

CVn  (CI)   a.  380—382.  lo 

PVF  SYMMACHVS  SYAGRIO. 

Alexander  vir  bmatissimus  sortitus  provinciam  praesidalem  putat  honori  suo  in- 
crementa  praestari,  si  tuo  amore  potiatur.  quare  desiderii  sui  me  adscivit  inter- 
pretem,  sciens  apud  te  tantum  loci  esse  litteris  meis,  ut  haec  commendatio  maximi 
testimonii  instar  habeatur.     vale.  i& 


LIBER  SECVNDVS. 

AD  FLAVIANVM. 

I  ante  a.  395. 
SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRI. 

Hic  ille  est  Paralius^    cui  accusator  pater,   quantum  discriminis  movit,    tantnm 
laudis  paravit.     multis  enim  quaestionibus  et,    quod  est  potissimum,    principis   ore  20 
purgatuB  senator  arguere  non  potest  parentis  impiam  voluntatem,   quae  illi  praestitit 
innocentiam  clariorem.    hunc  si  amare  postulas,   imperatoris  nostri  testimonium  lege, 
ut  advertas  feliciter  factum  reum,  quem  sic  videas  absolutum.    vale. 

n  ante  a.  395. 
PVM  SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRI.  25 

Taceat  prodiga  laudis  vetustas,   quae  Apellem  et  Zeuojn  vel  ^orum  similes,   ut 
quemque  aetas  tulit,  voluminum  honore  dignata  est.    mihi  erga  Lucilli  praedicationem 


1  gratisBiini  VF  taae  V  3  contumeliam]  LeeUus^  contumeUae  PVF 

5  om,  VM  6  posae  aliqaid  amicitiis  aestimor  luretus;  fort,  posse  me  aUquid  de  uestiis  amicitils 

aestimant  7  clarissimo  tuo  uiro  (uiro  tuo  2  m.)  tnam   V  9  fhistrato  V 

n  om,  VF  13  desideriig  P 

16  XIII.  q  anf  symmachi.  nc.  lib.  i.  expHc.  incipit  eiusdem  lib  ii.  ad  flaniannm  P,  om.  VF         18  om.  VF 
19  est  iUe  F 

25  om.  VM  26  appeUem  Af,  appellent  Vy  appellant  P  et  zenxin  uel  honim  similesj  Cuiaehu, 

et  geus  in  beUornm  simUeB  PVIDP)^  et  id  g^nns  inbellorum  silens  M  27  qnem  V  dignatnm  V 

ergo  lucilli  P 


LIBER  I.  U.  43 

sermo   parcior,    fides  maior  est.     quid  enim  iuvat  indulgere  verbis,    cum  rem  liceat  PVM 
experiri?  sit  igitnr  de  hoc  tna  existimatio,  qui  bonarum  artium  spectator  semper  fuisti; 
ego  Lucillum  modestiae  merae  atqne  honestatis  adstipulor.     videtnme  tibi  dignns  esse, 
quem  diligas,  cnins  gravitas  sponsore  me  nititur,  ars  et  eruditio  te  ipsnm  iudicem  non 
5  veretur?    vale. 


III   ante  a.  395. 
SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRI.  PVF 

Fratmm  negotia  velle  cognoscere  pia  et  honesta  cnratio  est.  libens  igitnr  re- 
spondebo  quaesitis.  Coram  multo  imbre  pervenimns.  hic  triduum  conmorati  ad  levan- 
lu  dnm  laborem  Terracinam  prius  et  postridie  Formias  continnato  petemns  excursu.  fors 
fuat,  an  possit  bidno  tenus  eiusdem  nos  praedii  annona  retinere.  vos  interea  peracto, 
quod  Romae  agere  destinastis,  Appiam  diis  auspicibus  inchoate  ea  dimensione,  nt  iter 
nostmm  proximis  vestigiis  nrgueatis.     vale. 

mi  a.  383. 
15  SYMMACHVS  FLAVLA.NO  FRATRI.  PVM 

Volo  quiescas  et  curarum  vacnus  otieris.  nam  mihi  vir  honestns  Antonins  fecit 
indicium,  legationis  Africanae  consilinm  torpnisse.  accessit  ad  fidem  nuntii,  quod 
nihil  ad  me  snper  hoc  negotio  recentes  amicomm  litterae  pertulerunt.  num  est  aliud, 
quod  scire  postules?  immo  vero,  ut  mea  fert  opinio,  vel  primum  hoc  tibi  debuit  indi- 
20  cari.  nbi  e  Cnmano  navem  solvimus  paene  albente  caelo,  maiore  ope  remigum  qnam  2 
ventomm  favore  Formiannm  litus  accessi;  iam  sol  meridiem  fregerat.  amicomm,  quos 
minor  navis  accepit,  tardior  navigatio  fuit,  incertum  vento  obstante  an  per  neglegen- 
tiam  ministromm.  haec  interim  ratio  scribenda  snggessit.  curabo,  nt  freqnentibns 
litteris  merear  de  te  similis  ofBcii  diligentiam. 

25  V  a.  383. 

SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRI. 

Delati  Formias  post  multam  partem  diei ,  cum  vos  eius  rei  sollicitos  crederemns, 
percontationem  vestram  scriptione  praevertimns.  nec  vos  magis  de  navigatione  fuistis 
anxii,  quam  trepidabamns  nos,  ne  diu  essetis  incerti.  qnod  igitur  responderi  posset 
30  litteris  vestris,  prior  sermo  consumpsit.  nnnc  aestimate,  quanto  nostra  de  vobis  melior 
fnerit  iudicatio  quam  vestra  de  nobis.  contemplati  enim  snmns  magnitudinem  solli- 
citndinis  vestrae,  prinsqnam  litteras  mitteretis,  cnm  vos  eas  ideo  miseritis,  qnia  scrip- 
turos  noB  nisi  admonitos  non  pntastis.     vale. 


3  mene]  luretua^  meae  PV  4  sponsorem  enititar  P  1  m.  VMy  sponsorem  nititnr  {PP),  sponsore 

me  enititar  P  2  m, 

7  om,  VF  8  pia  et  (a  et  in  ras,)  P  9  quae  satis  P 1  m.  Coram]  ego^  capoam  PVF;  de 

Symmaehorum  praedio  Corano  ef.  1  8;   VI 61  10  petiaimas  P  2  m.  11  fuit  F,  flat  F  pacto  F 

15  om.  VM  16  ociens  V  20  remigium  V  21  praetulerhn:   Formianom  litas  accessi, 

cum  8ol  meridiem  peregerat  24  aale  add.  VM 

26  om.  VM  28  praeuereimas  V,  preuenimus  M  29  nos  trepidabamos  P  ne  dioersetis  V, 

ne  dioertom  iremos  M  32  qoa  P  1  m.  33  putatis  VM 

6» 


44  SYMMACHl  EPISTVLAE 


VI   a.  383. 
PVF  SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRI. 

Emensi  haec  quoque  litora,  quae  post  Formias  in  Axyrim  porriguntur,  navem  ac 
remiges  non  moramur.  sed  diis  opus  est,  ut  hic  reditus  noster  nihil  reperiat  paeni- 
tendum.  frequens  enim  sermo  est,  tenui  victu  in  turbas  plebem  moveri,  nec  uUa  spes  5 
2  datur,  praesentibus  angustiis  copiam  posse  succedere.  annus  ubique  ad  famem  proxi- 
mus ;  classis  in  alios  conversa  cursus ;  aestas  prope  decessit  autumno.  diis  me  hereule, 
ut  praefatns  sum,  deleganda  est  huius  incerti  administratio ;  hominum  autem  remedia 
diu  dissimulata  iam  sera  sunt.  vos  valete  et  litteras  sperate  meliores,  si  fortuna 
urbis  nostrae  secundis  amara  mutaverit.    vale.  10 

Vn  a.  383. 
PVM  SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRI. 

Fortunatum  te  cumprimis  hoc  in  tempore  iudicarem,   quod  exemptus  patriae  in- 
commodis  otiaris,   nisi  scirem  bonos  cives  et  tui  similes  gravius  adversa  ferre,   quae 
non  vident.     ea  quippe  rerum  natura  est,  ut  quidquid  ab  altero  cognoscitur,  asperius  i& 
et  maius  habeatur.     adde,   quod  integer  animus  putat  innocentiam  suam  minui,    si 

2  periculosis  desit  suorum.  haec  ego,  non  ut  celerem  reditum  tibi  suadeam,  sed  ut 
noveris  in  communibus  malis  nihil  esse,  quod  properes.  quid  enim  iuvares  curam 
publicam,   quamquam  omnium  prudentissimus ,   si  redires?  iam  primum  consilio  locus 

-    nullus  est,   dum  in  deliberando  persona  censentium  pondus  sententiis  facit.     quando  20 
resistitur  potiori,   quando  ceditur  pari?    dehinc  praesens  status  non  sapientiam  sed 

3  fortunam  requirit.  defectum  timemus  annonae  pulsis  omnibus,  quos  exerto  et  pleno 
nbere  Roma  susceperat.  fac,  ut  his  remediis  convalescamus :  quanto  nobis  odio  pro- 
vinciarum  constat  ista  securitas?  dii  patrii,  facite  gratiam  neglectorum  sacrorum! 
miseram  famem  pellite !  quamprimum  revocet  urbs  nostra,  quos  invita  dimisit !  plura  25^ 
tecum  loqui,  quam  necesse  est,  de  adversis  communibus  non  libet.  cura  ut  valeas,  et 
quidquid  humana  ope  maius  est,  diis  permitte  curandum. 

VIII   a.  382. 
PVF  SYMMACHVS  FLAVUNO  FRATRI. 

Redditae  sunt  mihi  primae  litterae  tuae  tam  breves,  tam  festinatae,  ut  iter  tunm  30 
viderentur  imitari.     sed  si  mihi  credis,   non   est  in  illis  desiderata  prolixitas.     omnia 
enim,   quae  de  amplitudinis  tuae  prosperis  nosse  cupiebam,   succincta  enumeratione 
conplexus  es:   quanta  valetudine  vigeas,  qua  celeritate  pervectus  sis,  quid  in  aetemo 
principe  serenitatis  inveneris.    ausim  dicere,  uberiorem  rebus  quam  verbis  fuisse  illius 


2  om.  VF  3  qnoque  haec  F  cyrim  P  porrigantar]  P  2  m.  F^  proriguntur  P  1  m,  VF 

naues  F           4  remiger  V           morantur  F           Bediis  P  repperiat  P  1  m,  V,  inueniat  F            6  ad 
famem  procliuus  Oruter 

12  om.  VM               17  periculo^is  P,    periculis  VM{r)  18  noueri   V             properes]  Afomm#efi, 

praeferas  PVM            iuuares  om.  P 1  m.            ouram  V  20  perBonam  P 1  m,  V             25  famam  V 
reuocet  urbs]  VM^  reuocetur  P            27  uale  add.  VM 

29  om.  VF             33  uigeus  P  1  m.^  uigeres  P  2  m.  celebritate  F           perfectus  V,  prouectus  F 


LIBER  II.  45 

epistulae  paginam;  tBxa  multa  erant,  quae  gaudere  deberem,  cum  essent  pauca,  quae  PVF 
legerem.    tu  tamen  post  haec  memento,    etiam   familiares   chartas  rigare  facundiae  2 
tuae   copiis.     neque   enim   te   exhaurit,    quod   adeuntium   preces   indefesso   absolvis 
adfatu,    quod  venerandi  principis   mentem   loqueris   oraculis.      sint   ista    prima    nec 
5  tamen  sola.     tantum  namque  publico  usui  a  te  patior  inpendi ,   ut  nihil  solaciis  meis 
detrahat. 


VIIII   ante  a.  395. 
SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATKI.  PV 

Et  tui  cultus  et  mei  officii  gratia  quaelibet  ad  scribendum  amplectenda  esset 
10  occasio;  tantum  abest,  ut  eam  praeterire  debuerim,  quam  civis  ingessit.  agnoscis  enim 
de  septem  montibus  virum  et  domi  cognitum  bonitate  generis  et  foris  aetate  militiae. 
pro  qno  mihi  apud  te  loqui  longum  non  est  necesse.  commendatio  enim  praestari 
debet  incognitis,  huic  vero  ad  conciliationem  gratiae  tuae  sufficit,  quod  et  Romanus 
et  amicus  est. 


t&  X  ante  a.  895. 

SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRI.  PVM 

lustitia  quidem  suffragium  non  requirit,  sed  amicitiarum  plerumque  respectu  cau- 
sarum  celeritas  adiuvatur.  quorsum  istud,  inquies?  ut  noverit  eximia  dignatio  tua, 
sperare  quidem  virum  laudabilem  Carissimum  ex  comitibus  de  negotii  qualitate,  quod 
20  optatum  exitum  posrit  adipisci ,  sed  intellegere ,  cessurum  sibi  aliquid  ad  promeren- 
dum  studium  cognitoris,  si  meis  litteris  fulciatur.  quaeso  igitur,  ut  eius,  quem  fra- 
tema  adfectione  conplector,  orata  promoveas.  quae  ideo  commendanda  suscepi,  quia 
mores  petent/s  expendens  aequa  esse  praesumpsi. 


XI    ante  a.  395. 
25  SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRI. 

Ad  idus  Novembres  Romam  regressus  —  nam  te  quoque  idem  putavi  esse  factu- 

rum  —  adventum  tuum  inpatienter  opperior.     et  sane  scio  litteras  meas  tibi  haud 

longe  ab  urbe  reddendas.     nam  sanctus  Patricius,   quem  praesulem  itineris  tui  esse 

voluisti,   brevi  te  adfore  nuntiavit.     dii  vertant  benel   pro  tempore  pauca  libavimus, 

30  sed  fabulis  plura  servamus. 


1  tam]  8cioppiu$y  iam  PV0y  nam  F  2  posthac  P  2  m,  F  cartas  PVF  3  exhanserit  F 

adenuncium   K,  copieatium  F  4  qnid  P  mente  loqueris  et  F  sunt  F  5  namque]  quae 

sic  F  6  detrahas  VF{r)  uale  add,  V 

8  <m.  V,  totam  episitUam  cm.  M  10  ciues  PV  11  reptem  T,  septe  PV^  mentibus  P 

13  incognitis  (in  in  raa.)  P  14  uale  add.  V 

16  om.  VM  20  possit]  M,  poscit  PV  fort.  serib.  accessurum  23  mores]  Cuiaciu$, 

maiores  PVM(PP)  petentes  PV,  petente  M  uaie  add,  VM 

25  om.  VM  27  aut  P  1  m.  V  29  breuiUte   V  nuntiabit  P  1  m.  V  30  uale 

add.  VM 


46  SYMMACHI  EPISTVLAE 


XII  ante  a.  395. 
PVM  SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRI. 

Spatiari  in  foro  urbis  nostrae  post  acceptas  a  me  litteras  plerosque  cognovi,  et 
sic  nimis  vereor,  ne  quid  in  nos  fraudis  admiserit  simulata  ante  properatio.  merito 
apographa  epistularum  mearum  simulque  hominum  nomina  vel  legenda  tibi  vel  re-  & 
legenda  subieci.  tu  vicissim  de  singulis  mihi  aut  impleti  officii  fidem  nuhtia  aut 
violati  prode  pei-fidiam.  non  minore  sane  cura  cupio  cognoscere,  an  omnes  obsignatas 
epistulas  meas  sumpseris  eo  anulo,  quo  nomen  meum  magis  intellegi  quam  legi 
2  promptum  est.  nihil  autem  fuisse,  quod  metuam  publicari,  decursis  exemplaribus 
iudicabis.  nec  est  ulla  inter  nos  causa  secreti.  aperto  pectore  officia  pura  miscemus.  lo 
nihil  in  conscientia  latet,  quod  scriptorum  cuniculis  oceulatur.  qfd  i?qiiiT"'  ^°^,  "* 
simplicitati  nostrae  non  sinamus  inludi.  neque  enim  diligentia  mea  debet  admittere 
proditorem,  quia  cautio  praestitit,  ne  timerem.     vale. 


Xm  a.  389. 
SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRI.  i5 

Cum  civiles  et  bellicas  laudes  domini  nostri  Theodosii  stili  honore  percurrerem  — 
magis  enim  contigisse  me  omnia  quam  satisfecisse  singulis  fateor  — ,  etiam  leges 
eius  bonis  pacis  admiscui,  quas  ut  noveram  priscis  ademisse  admirationem ,  ita  reser- 
vasse  nobis  parem  gloriam  non  putabam.  verum  haec  recens  sanctio  de  fideicommissis 
et  codicillorum  commodis  ab  optimo  principe  in  aetemum  repudiatis  tantum  claritudine  20 
egreditur  lucem  superiorum ,  quantum  augustius  est  regend  Bibi  quam  subditis  modum 

2  ponere.    atque  utinam  privata  avaritia  mentem  latoris  intellegat  et  mores   de  legibus 
trahat!    neque  enim  latet,   quid  sponte  ceteros  velit  facere,   qui  suspecta  conpendia 
primus  exhorruit.     ego  certe  vereor,   ne  improborum  sitis  ad  se  existimet  pertinere 
quaestum  caducum  fiatque  innocentium  causa  deterior,   si  ad  eos  tantum  falsi  redeat  25 
occasio,   qui  neque  lege  neque  pudore   cohibentur.     ergo   quia   dominorum  condicio 

3  restricta  est,  privatis  cupiditatibus  medicina  iuris  occurrat.     frigent  iamdiu  apud  homi- 
nes  criminosos  vetera  decreta,  quorum  vigor  cum  latoribus  suis  occidit.     tantum  denuo 
legibus  severitatis  addendum  est,   quantum  flagitia  creverunt.     alioquin,   si  maioris 
partis  deseritur  emendatio,   frustra  se  asperis  sanctionibus  solus  imperator  adstrinxit,  30 
qui  semper  bonus  et  integer  moribus  fuit.     vale. 

19  Cod.  Theodos.  IV  4,  2  dat.  Mediolani  X  k.  Febr.  Timasio  et  Promoto  coss. 


2  om,  VM  3  et  sic]  egOj  etsi  PVM  5  aprografa  P,  ac  prografa  V,  ac  pro  gracia  Jlf  6  sub- 

iectu  uicissim  V  flde  P  1  m.  V  8  summiseris  V 

15  om.  VM  16  theodosi  P  1  m.  17  legls  PV  18  ei  P  pacis  (cis  M  ras.)  P 

adimisae  P  1  m.  seruasse  VM  19  nouis  luretiu  fldei  commisisset  V  20  ab  om,  P, 

fori.  serib.  optimo  principi  21  regenti  sibi]  luretus^  regendis  PVMDP^  regiis  Mommien  22  latorea 

intellegat  P  1  m.,  intellegat  latores  V  23  lateat  V  suspecta]  P,  suscepta  VMF^  24  ergo  (r) 

satis  P  27  iuris  in  ras.  P  frigent  iamdiu]  luretuB,  frigentia  diu  PFAf  28  criminosus  P  1  m. 


LIBER  II.  47 


XIIII   ante  a.  395. 
SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRI.  PVM 

Anrelianum  filinm  meum,  qni  nnnc  cohortes  urbanas  gnbemat,  in  amicitiam  te 
iubente  suscepi.  unde  factnm  est ,  ut  ei  commendationem ,  quam  prius  de  te  memit, 
s  non  negarem.  neque  enim  tibi  videtnr  oneri  fore,  quod  ipse  fecisti.  petitio  autem 
pudentissimi  iuvenis  de  infortunio  soceri  sui  nata  est,  cuius  iste  non  factum  tuetur, 
sed  lapsum  desiderat  sublevari.  facito,  quod  soles,  rogantis  intuitu,  et  si  quid  negotio 
iustitiae  deest,  remitte  pietati. .  vale. 

XV  ante  a.  395. 

10  SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRI. 

Modestissimis  et  tui  amantibus  viris  Marcello  et  Romano  magis  ex  usu  amicitiae 
quam  in  efifectum  commendationis  litteras  dedi;  nam  qnid  apud  te  adicerem  iam  pro- 
batis?  nosti  hominum  verecundiam,  dilig/s  studia,  de  officiomm  veritate  non  dnbitas. 
quis  ergo  locus  testimonio  meo  superest,  cum  tuo  de  illis  iudicio  nihil  possit  accedere? 
15  et  tamen,  si  cumulum  sibi  addi  plena  patiuntur,  quaeso  intellegant,  meis  precibus 
auctam  circa  se  tuam  gratiam.  ita  fiet,  ut  mihi  quoque  acceptum  referant,  quod  ipsi 
a  te  sine  adstipulatore  memissent. 

XVI  ante  a.  395. 

SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRI.  PVF 

20  Si  necdum  filii  mei  Nicasii  laudabiles  mores  et  honestum  institutum  didicisti,  accipe 
pro  eo  locupletissimum  vadimonium,  meum  Promotum  virtute  et  humanitate  conspi- 
cuum ,  cui  iamdiu  praenota6ih'  familiaritate  sociatur ,  et  bona  optimi  iuvenis  de  illius 
expende  iudicio.  iusta  enim  coniectura  est^  qnae  de  amicomm  pondere  et  aestimatione 
colligitur.    nam  meae  adstipulationis  minor  causa  est,    cum  superioris  persona  prae- 

25  ponderet.  cuius  honori  tribuendum  est,  ut  a  te  non  ut  novus  subdendus  examini  sed 
ut  iam  probatus  habeatur. 

XVn  a.  382. 
SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRI.  PVM 

Solet  generalem  salutationem  familiaris  sermo  praemittere.     hanc  ego  impensius 

30  tibi  voto  optare  studeo  quam  stilo  dicere.     ergo  ad  vicem  verbomm  sollemnium  scitu 

digna  conplectar.     filii  nostri  in  sinu  aviae  etiam  nunc  morantur.     da  veniam^  si  annis 


2  om,  VM  3  cohortis  P  7  solis  P  1  m,  V 

10  om.  VM  12  qaid]  Af,  quia   F,  qui  P  adiGerem]  JuretuSy  adioere  PV,  adioeretnr  M 

probastis  V  13  nostiB  V  uerecundia  V  diligis]  ego^  diligens  PVM  14  accedere]  PSm.^ 

adcidere  P  I  m.y  acddere  F,  adici  M  15  muculum    V  pl^na  Af,  plenum  PV  16  cirsa  V 

tufam  P  17  uale  add.  VM 

19  om.  VF  20  nicasi  PV  21  pro  eo  om.  F  22  praenotabili]  ego,  praenoUlis  P,  prae- 

naUlis  VF,  natalis  DP  iubenls  P  1  m,  25  eat  a  te  P  exanimi  P  1  m.  26  nale  add.  V 

28  om.  VM  29  mittere  hanc  —  30  studeo  quam  om.  P 1  m. 


4%  8YMMACHI  EPISTVLAE 

PVM  f^avi»  et  inierim  ^>lacio  tao  carenH  femiiia  tenaciter  retinet  seeiuidom  leyamen  aevi 
2  ae  ^ilitadinif»  ffoae,  n<m  tamen  alteri  eomm  yiae  instmmenta,  alteri  in  eoeietatem 
CiniMilii  cimiitem  praeparamojs.  tibi  peregrinationem  eenio  esse,  inyitns  andiyi  yel, 
quml  cHt  dif^tu  digiiia^i  pamm  credidi,  cnm  patriae  bona  et  pignemm  gandia  in  optimi 
prindpi»  di^iatione  poHffidea».  qnare  abiee  Baianas  cogitationes  et  yirtnti  infraetno-  & 
Mam  (|ai(dU;m.  omni  otio  laW  hic  tnoB  laetior  est.  amplectamnr  moneo  sab  amante 
militiam,     yale. 


X\Tn  a.  3S2— 3S3. 
HY  MMACHVS  FLAVIANO  FRATRI. 

Ita  yoti»  in  te  meiB  felix  eyentns  adrideat,  nt  ego  grayiter  fero  fratrem  Hephae-  lo 
ntionem  \)er  te  mihi  cognitum,  per  ge  probatnm  nescio  qaid  amaritadinis  incidisse. 
et  qaia  virtatam  taaram  contemplatio  facit,  nt  illias  fortnnae  adplicem,  qnod  apnd  te 
minore  momento  cst,  ad  preces  versns,  ot  tibi  respondeas  famamqne  cogites,  rogo. 
2  pracHta  hoc  contaberaio,  praesta  iadicio  tuo,  ut  tibi  non  desit  patientia,  si  illi  modns 
dcfuit.  nolo  videaris  dcRpectu  amici  satisfacere  caidam  nuper  Romam  regresso,  cnius  i^ 
apud  nos  (|uerella  auxit  gloriam  tuam.  certe  Eusebius  medicomm  potissimus  obse- 
(|ui(»,  tuo  a  me  traditus  et  ad  leniendas  oportunus  offensas  iam  poterit  amara  con- 
diro;  de  cuius  faectiis  duo  spondeo,  nec  Hephaestioni  temperamentum  nec  tibi  defuta- 
rum  esse  solacium      vale. 


XVnn   a.  382—383.  jo 

SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRI. 

F]n  tibi  filium  nostmm,  quem  solacio  decerpsimus  nostro,  dum  desiderio  tuo  cedi- 
mus.  tandem  fultus  caro  levaniine  redi  in  gratiam  cum  priore  laetitia.  sed  si  accedis 
Hentontiac  mcae,  ubi  primum  animum  paternum  visu  pignoris  foyeris.  ntilia  antepone 
ijirmuiis  iuvcnem^iue  nostrura  ad  civiles  fasccs  contende  dimittere.  quo  tibi  in  castris?  26 
(H)ram  duo])UH  haoc  mei  consilii  forma  eRt;  facics  ipse,  quod  pmdentia  maiore  dele- 
gcris.  plura  enlm  videt,  qui  coram  de  rerum  condicionibus  iudicat.  ego  quod  loquor, 
votuni  cHt:  tu  de  adpositis  adsume  iadicium.     yale. 

XX   a.  382—394. 
SYMMACHVS  FIJ^VIANO  FRATRI.  so 

Succurro  fidci,  qnae  officiis  amicomm  debitorem  me  diutins  esse  non  patitnr. 
fVatres  mei  Romanus  atque  Magnillus  clarissimi  yiri  iamdudum  me  religionis  meritis 
nexuemnt,  et  quamvis  praemia  non  reposcant,  quae  solet  minor  expectare  fortnna, 
aorius   tamen   animum   meum   fsaepius   honestate  conveninnt.     mentiar,   si  mihi  ad 


4  ptgnorum   VM  5  possideat  P  6  //labor  P  Itetior  est]  laetiores  V,  preciosior  M 

0  om.  VM  10  efestionem  PF,  efestinatione  M  14  praesta  eofr.  ex  preeto  P  1  m,  18  efe- 

ationt  P^  •(toitioni  V,  effeotione  M 

%\  om.  VM  23  E//  \A  P  23  com  oAdidi,  om,  PVM  laetltia  tenti  eed  V  aoei- 

di»  P  l  m.  V  24  ubl]  tibi  V  uao  V  25  iuuenem  V  1  m,,  que  add.  S  m.  demittere  P  1  m,  V 

quo]  P^  qnod  VMPP  26  coram]  P{r)y  cnram  V{nP}y  cura  est  de  Af,    koe  q%ioq%te  toeo  Ummam  UUere 

$H$pitot^  pum  espUvttim  koe  modo:  quo  tibi  in  caatris  cor  anxium  de  doobosT  haee  el  q,  $.  deligeiii  V 

30  om.  VM  34  aaepiusj  PVM,  fbrU  obaequUT 


LIBER  n.  49 

praestandnm  deesse  tempns  allegem,   qnia  potentia  mea  de  tai  honoris  viribus  aesti-  PVM 
matnr.     fac  oro,  nt  effectn  honoris  sui  sentiant,  pro  concordia,  quae  mihi  tecum  est, 
quidquid  defertur  uni,  ab  utroque  deberi. 


XXI  ante  a.  395. 
SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRI. 

Ofiicii  mei  ratio  suasit,  nt  scriberem,  quando  ea  est  persona  litteras  redditura,  ut 
plus  de  iudicio  tuo  quam  de  meo  speret  auxilio.  itaque  omnia,  quae  mos  est  litteris 
explieare,  ipsi  potius  narranda  delego,  a  quo  amplitudo  tua,  et  quae  de  me  cognitu 
digna  crediderit,  et  quae  ipsins  fortuna  poscit,  accipiet. 


10  XXn   a.  382—383. 

SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRI.  PVF 

Reparationem iamdiu  corpusculi  mei  valetudinem,    si   frui    agrorum 

salttbritatem  potuissem.     sed  nunc  intuta  est  latrociniis  suburbanitas,  atqne  ideo  prae- 
stat  macerari  otio  civitatis,  quam  pericula  mris  incidere.    tuis  tamen  litteris  proficere 

15  sanitatem  meam  sentio,   quibns  beneficia  domini  nostri  Theodosii  freqnenter  ennmeras 
et  urgueri  merita  tua  magnis  praemiis  adseyeras.     et  illi  quidem  ad  agendas  gratias  2 
tua  lingua  sufficiet:  ego  pro  mediocritate  ingenii  mei  viro  excellentissimo  nostrique  in 
Flavianum  voti  socio  vicem  laudis  exsolvi.    sed  iam  tempus  est,  ut  ipsum  illura  redire 
patiaris,  pro  quo  obligati  sumns.    quousque  magistratum  longinquae  provinciae  solacio 

20  tuo  vindicas?  nulla  de  uxoris  utero  causatio  est,   cuius  expectationem  maturus  partus 
absolvit. 


XXra  a.  382—383. 
SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRI.  PVM 

Pntabam  tot  monitis  atque  exhortationibus  meis  aliquid  animo  tuo  accessisse 
25  tolerantiae,  at  enimvero  etiam  reverendas  necessitudines  nostras  peregrinationis  con- 
questione  sollicitas.  sed  quid  promovet  ista  confessio?  non  ferunt  inpatientiam  tuam, 
quibus  reditus  in  voto  est.  vident  enim  sub  quibusdam  aemulis  civibus  excessum 
celerem  nihil  laudis  habiturum.  quin  adsume  constantiam,  et  quid  deceat  magis, 
quam  quid  libeat,  expende,  praecipue  cum  ipse  fatearis,  in  amore  domini  nostri 
30  Tbeodosii  venerabilis  principis  omnium  te  carissimorum  pignerum  gratiam  repperisse. 


r 

li  1  aefltimatus  V  2  cconcordia  V 

h  om.VM  9  reddiderit  VMiDP) 

,  11   om,   VF  12    reparationem««*»*»4(«ianidiu   P,    reparassem  iamdin   VF^    sperassem  iamdiu   F 

13  salnbriUte  VF  potnissem]   VF,  potiri  P  14  odio  <P  quan  V  pericuUs  F  tuisj 

nel  uia  V  16  urgueri  P  adseueras  magnis  praemiis  F,  magnis  asseueras  praemiis  F  ad]  Py 

fum  V,  cum  ad  F  17  sufflciat  F  18  sotio  P  l  m,  20  tua  unndieas  V 

23  om.   VM  24  accesserit  F  25  at  enimuero]  ego^    enimuero  nt  PK/V,    enimu^ro  M 

)  etiam  «euerendas  P 1  m.  conquestiones  V  26   fuerunt  V,    fugerunt  M  21  ualent  P 

snb]  scHiret  Lattniu»  qnibus  aemulis  P  1  m.  excessu  incelerem  P  29  factoris   V{iy>),  fe- 

ceris  M  30  te  om.  V  uale  add.  VM 

I  Q.   AtKBLIVS   STMMACHT8.  7 


50  SYMMACHI  EPISTVLAE 


XXnn   a.  383. 
PVM  SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRL 

Simplicium  agentem  in  rebnB  paene  in  porta  Flaminiae  retentavi,  ut  ad  te  panca 
et  non  omittenda  dictarem.     filius  noster  Flavianns  Romam  pridie  Ealendas  Martias 
venit,  et  brevi  iter  in  Asiam  secundis  auspiciis  ordietur,   quod  ideo  par  fuit  indicari,  s 
ut  soUicitudinem,  quam  de  mora  eius  hucusque  tolerasti,  spes  promissa  detergeat.  vale. 

XXV   ante  a.  395. 
SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRL 

Abundas  quidem  consiliis  in  omnem  rei  usum  paratus,  et  sapientiae  cnltus  artibus 
monitore  non  indiges;  sed  fas  est,  ut  fa  meas  quoque  vigilias  aliquid  privatis  ne-  io 
gotiis  tuis  conferri  patiaris.  quare  si  quid  praemeditatum  utrique  nostrum  stilus  fra- 
temus  ingesserit,  constantius  exequere  tamquam  duobus  probatum;  si  quid  tibi  adhuc 
novum  legeris,  a  te  inventum  puta,  quod  ab  amante  suggeritur.  subieci  capita  rerum, 
quia  conplecti  litteris  fastidii  fuga  nolui.  tuum  erit  insinuata  trutinare.  ita  enim  meo 
officio  functus  sum,  ut  tibi  iudicium  reservarem.     vale.  15 

XXVI  a.  385? 
SYMMACHVS  FLAVUNO  FRATRI. 

Baiarum  solitudine  vehementer  offensus  Puteolis  malui  commorari.  iuvat  enim 
nos  istius  loci  salubris  habitatio.  dehinc,  si  adiutu  dei  optata  processerint,  Capuam 
paramus  excurrere  totumque  hunc  mensem  Novembrem  diversis  Campaniae  locis  atque  20 

2  urbibus  deputamus.  haec  est  nostri  summa  propositi.  sed  ut  animus  alacrior  desti- 
nata  promoveat,  vestris  adloquiis  erigendus  est;  quandoquidem  sanitatis  vestrae  et 
felicitatis  indicio  nihil  antiquius  aestimamus.  verum  hoc  pro  insigni  religione  sponte 
facietis,   atque  ideo  non  est  necesse  voluntariis  officiis  aculeos  exhortationis  adhibere. 

3  interea  quod  te,  mi  frater,  adfore  polliceris,  vehementer  amplector.     atque  utinam  te  25 
domus  tota  comitetur!  ut  et  nobis  laetitiam  pleniorem  tribuat  adventus  omnium,  et  tibi 
causa  non  sit  citius  in  patriam  recurrendi  desiderio  et  amore  remanentium. 

XXVn  a.  365—366  ? 
PVF  SYMMACHVS  FLAVL^NO  FRATRI. 

Quamvis  litteras  meas  fama  praevenerit,   quae  exoneratum  te  publicis  necessita-  30 
tibus  nuntiavit,  tamen  quo  fidelior  esset  adsertio,  scriptis  confirmo  rumorem.     sed  licet 
publicae  rei  absolutione  laeteris ,   volo  te  adversum  incerta  muniri ;   videlicet  ut  sub 


2  om.  VM  3  poene  P  porUm  P  l  m.  V  5  breaiter   T,  in  breui  M  flt  F 

8  om.  VM  9  rei  usam]  P  2  m,  VM0y  re  «sum  Fy  re  iussum  P  l  m,  10  uon  om.  P  1  m, 

ameas]  P  l  m.,  admeas  P  2  m,  K,  meis  ^,  uigilans  M  uigiliis  ^,  om,  M  11  conferre  0,  ut  meas 

quoque  uigiliaa  aliquid  priuatis  negotiis  tnis  conferre  patiaris  cod.  Cuiae, ,  fortaase  ut  a  me,  sis,  quoqiie  ui- 
gilianim  aliquid  et  q,  8,  13  subiecit  V  14  fugam  P  15  reserualem  P  1  m. 

17  om.  VM  18  nehemter  P  ofTensls  V  19  diei   V  21  nostri]   VM,  enim  P 

23  pro]  oro  VM  insigna  P  1  m,  24  adibere  P  l  m.  26  pulcriorem    V  27  uale  add.  VM 

29  om.  VF  30  exhoncratnm  P,  exhonoratum   V  32  laeteris]  litteris  P  l  m. 


LIBER  II.  51 

actorum  confectione  vel  tnomm,  si  adhnc  retines  potestatem,  vel  vicariae  praefectnrae,  PVF 
qnae  tibi  poscenti  aeqna  non  deerit.  diligentiae  tuae  ratio  digeratur,  quae  possit  osten- 
dere,  qnot  numero  animalia  conlocaris,  et  quo  apparatu  instmxeris  mansiones,  et  quan- 
tum  in  titnlis  fiscalibns  exigendis  tua  cura  promoverit.     hoc  enim  testimonio  adversum 
5  omnes  vel  fortnitas  querellas  vel  adfectatas  insidias  protegeris. 


XXVm  a.  389? 
SYMMACHVS  FLAVUNO  FRATRI.  PVM 

Argue ,  nt  vis ,  remm  consilia  post  exitnm  et  mihi  vitio  verte,  quod  contemptum 
sni  praefectura  conquesta  est.     facile  accusatur  desertus  auxilio;   atqne  ideo  in  me 

tu  recipere  malo  erroris  confessionem,  ne  aut  amicos  neglegentiae  aut  adversatos  asperi- 
tatis  incessam.  fuerit  fortnnae  non  conscientiae  meae,  nt  victus  viderer,  qni  necdum 
coeperam  litigare.  at  etiam  scribis,  causis  similibns  abstinendum.  vides,  quantum 
liceat  eventui.  oblitus  es  morum  meorum.  ego  vero  solitae  verecundiae  ignavnm 
quoqne  iungam  timorem  et  litteris  tnis  agam  gratias,   quae  me  deposita  iuris  et  ami- 

15  coram  fiducia  ad  omnium  iniuriarum  silentium  cohortantnr. 


XXVmi  ante  a.  395. 
SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRI.  PVF 

Pro  optimis  viris  quisquis  intervenit,  non  magis  illomm  videtur  iuvare  commodum 
quam  suum  commendare  iudicium.  quare  in  eo,  quod  fratris  mei  Maximi  desideria 
20  litteris  prosequor ,  non  tam  illi  usui  sum ,  quam  mihi  laudi  est.  est  enim  vita  atque 
eruditione  liberalium  disciplinamm  pariter  insignis  neque  ulli  praestantium  philoso- 
phorum  secundus  ac  propterea  tua  familiaritate  dignissimns.  cuius  tibi  negotia  cum 
in  rem  missus  absolverit,  quaeso,  nt  humanitate,  qna  clams  es,  iustas  petitiones  in- 
gravato  auxilio  prosequaris. 


25  XXX  a.  389. 

SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRI.  PVM 

Quo  animo   acceperim  Siciliense  negotium   vulneratum,   facile  coniectas,   qui  me 
noveris,    in  alienis  qnoqne  iudicatomm  iniqnitate  morderi.     qnin  etiam  consilii  a  te 

inpmdentis  accusor  ob  amissam recte  agis!   cur  enim  speravi  contumeliam 

30  sacri  anditorii  vindicandam?    cur   de   amicis   legitima  et  iusta  praesumpsi?    et  qno 
redacti  sumus  I  iustitiam  perdidi,  dum  expecto  vindictam.    iam  illud  qno  pacto  diluam,  2 
quod  Probus  mitior  iudicatur,    qui  in  praeiudicinm  vel  invidiam  possessionis  meae 


2  posceiitiae  aqua  V  3  quot]  quod  P  5  omnes  fortaitas  F  uale  add.  VF 

7  om,  VM  8  contempta  P2m.,  contemptis  P  1  m.  9  saif  praefectarae  P  accusatus  V 

12  ad  P  i  m.  F  uideo  Swe  13  uero  om.  V  15  coartantur  V,  coartant//  M  uale  add.  VM 

17  om.  VF  19  in  eo  deUi  Mommsen  quid  P  1  m.  fratres  V  20  illi  usui  sum 

quam]  ego,  iUios  uiquam  P,  illlus  inqnam   K,  iUiuB  quam  F  meae  F  laudis  VF  22  prae- 

terea  P  1  m.  cum  adroissus  F 

26  om,  VM  29  amissam  recte  PVy  amiss.  recte  /*,  amisan  recte  0,  amissa  recte  M  30  au- 

ditorii]  Af,  auditorts  P,  auditoris  eorr.  M  auditorii  V  psumsi  P  et  quo]  PVMPipy   en  quo  Iwretus 

31  dUigam  V  32  pro  bubus  F,  improbus  Af  qui  in]  quin   V 

7* 


52  SYMMACHI  EPISTVLAE 

P  Fitf  parvi  agellnli  retentione  recessit,  cum  illi  tota  muliercnlae  promitteretnr  hereditas? 
nam  referendi  haec  sola  praefecto  nrbis  ratio  fnit,  non  nt  receptamm  appellationnm 
poenam  Siciliae  rector  exsolveret,  sed  nt  iniuriam  snam  sacri  anditorii  cognitor  vindi- 

3  caret.     nnnc  rescriberetnr  in  cansam  post  victoriam  meam  contra  sententiam  prae- 

7   fectnrae,   cni  pars  adversa  consentit,  si  relatio  ad  fortnnam  negotii  pertineret  et  snp-  & 
^  plementa  vel  re/htatorios  inrgantes  dedissent.    rogo,  de  qnibns  actionibns  indicabitnr? 
qnas  in  Sicilia  post  appellationem  meam  pars  nna  deprompsit?    qnibns  tyrannicomm 
tempomm  gesta  sociata  snnt?   tanti  est  invidia  mei  et  grata  est  aliqnibns  nostra  re- 

4  prehensio?  cede  adversantinm  volnntati  et  domino  nostro  invictissimo  principi  Theo- 
dosio  semper  Augusto  dignare  suggerere,   non  pluris  apnd  me  divitias  valere  qnam  lo 
famam.     bonum  de  me  indicinm  parentis  pnblici  conservatoris  mei  cuivis  antepono 
patrimonio.     si  placet,   nt  omni  mea  hereditaria  possessione  decedam,   lex  mihi  erit, 
quidqnid  omnium  dominns  placata  anctoritate  censnerit. 

XXXI  SYMMACHVS  HOC  MANV  SVA  SVBTER  ADIECIT :   Scio  te  amicnm  institiae 

et  amantem  mei,  et  vereor,  ne  snscipias  nllnm  pro  absentis  existimatione  certamen  i5 
atque  in  te  aliqua  odia  detorqneas.  peto  igitur,  nt  qniescas.  erit  fortasse  copia  mihi 
adserendae  qnandoqne  apnd  aetemnm  principem  dominum  nostram  Theodosinm  veri- 
tatis,  cuius  erga  me  favor  fecit,  ut  aliqnid  interim  moliretur  invidia.  non  pnto  eam 
causae  meae  bonis  temporibns  condicionem  futuram,  qnae  sub  tyranno  fuit,  cuius  lit- 
teris  ad  Marcellini  suggestionem  datis  homines  meos  scis  esse  multatos.  quod  in  20 
panegyrici  defensione  non  tacui. 


XXXn  a.  389? 
PVF  SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRI. 

Reddet  tibi  litteras  meas,  qui  tuas  mihi  debuit  exfaibere ;  neque  enim  nobis  eadem 
silentii  excusatio,  quae  tibi  suppetit.  te  multiplex  actunm  publicornm  cura  circnm-  25 
sonat;  ego  ab  negotiis  omnibus  feriatus  triste  otinm  tero,  et  quod  tni  honoris  gratia 
ante  faciebam,  nunc  meo  adsumo  solacio.  levatur  quippe  aegritudine  animus,  qnotiens 
in  officia  amica  dirigitur.  me  ex  vero  non  ad  gratiam  meam  loqui,  secessio  mea 
2  testis  est.  nam  cum  dolore  saucius  aestuarem,  sedem  dominae  meae  commnnis  pa- 
rentis  qnasi  fanum  aliquod  dei  salutaris  accessi.  nnnc  ex  eins  consilio  in  cicatricem  30 
vnlnus  meum  convenit.  illius  adquiesco  monitis,  ex  illius  ope  respiro.  adsnnt 
etiam  ceterae  venerabiles  necessitudines  tuae ,  et  qnod  me  prae  ceteris  invat,  tui  cot- 
tidie  blandam  commemorationem  sermo  noster  exercet.  qua  de  re  intra  Campaniae 
terminos  maior  mihi  pars  ae^tatis  agitabitnr,  quando  et  praesentia  placent,  et  ea  con- 


1  retentionem  P  t  m.  V  cessit  Sciopphu  promitteretur]  LectiuSj  praeniitteretur  PVy  permittere- 

tur  Af  2  praefecta  Vy  profecto  P  2  m.  orbis  P  3  auditoris  P  4  nunc  rescribere- 

tur  om.  VM  fortassc:   nunc   rescribetar  in  caasam  post  uictoriam  meam  contra  sententiam  praefecturae, 

cui  pars  aduersa  consentit,  quasi  relatio  ad  fortunam  iiegotii  pertineret  et  q.  8.  5  et  om.  VFM  sup- 

plimenta  P  1  m.  6  refatatorios]  luretu$y  reputatorios  PVM  10  plures  P  1  m.  V  11  cuius  VM 

12  omni  mea]  0  et  in  ras.  Af,  omnem  mei  V,  homines  mei  P/*,  hominis  mei  Mommsen  hereditaria]  Pr^Py 

hereditariam  M,  hereditariam   V  possessione]  r0My  posBessionem  P,  posaessionem  /////  V  dece- 

dam]  PVM0,  decedant  F  13  uale  add.  VM 

14  Symmacbus  —  adiecit]  PP,  om.  VM  hic  F  manum  P  19  conditionem  P  1  m, 

sub]  stili  (?)  P  1  m.  20  scis  esse]  scisse  P  1  m.  21  uale  add.  VM 

23  om,  VF  26  gero  F  27  leuatus  P  28  gloriam  F  30  accessi^  P  1n]  an  K 

uulnus  meum  in  cicatricem  F  31  ope]  P  2m.  P,  opere  P  I  m.  VDP  32  co^tldie  P  34  aesta- 

tis]  cod.  Pithoei,  aeUtis  PVF  agiUbatur  [F)  et  om.  F  placent]  Suae,  placet  PVF 


LIBER  11.  53 

dicio  est  patriae,  ut  qui  excludi  per  inprobos  possumus,  abesse  interim  vclut  ex  nostro  PVF 
arbitrio  debeamus.    vale. 

XXXm  a.  382—383. 
SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRI.  PVM 

"i  Relatio  viri  spectabilis  fratris  nostri  vicarii  indignitatem  deprchensi  sceleris  elo- 
quetur ,  atque  ideo  non  est  necesse,  ut  dictu  et  auditu  nefaria  noster  sermo  percenseat. 
nnum  est,  quod  et  mea  petitio  et  ceterorum  vota  desiderant,  ut  pro  iustitia  tua  in- 
ultum  esse  non  sinas,  quod  exemplo  gravissimum  erit,  nisi  ausus  aliorum  vehemens 
poena  conpresserit. 

10  XXXniA    a.  383—394. 

SYMMACHVS  FLAVIANO  FEATEL 

Fama  est,  quod  Ampelium  et  quosdam  alios  de  Sardinia,  ut  adseritur,  senatores 
in  crimen  adductos  forum  conpetens  observare  praeceperis.     hos  nunc  audio  ad  aliud 
indicium  esse  translatos.     quare  si  ipse  ita  a  te  reminisceris  iudicatum,  aequum  esse 
i^  arbitror,  ut  statutis  tuis  adesse  digneris. 

XXXnn  ante  a.  390. 
SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRI. 

Adomare  te  reditum,  quod  sacra  Deum  Matris  adpeterent,  arbitrabar:  tu  in  Dau- 
nios  iter  promoves  nosque  et  patriam  post  tergum  relinquis.    inlude,  ut  vis,  amicorum 

2u  facilitati,  quos  si  haec  morderet  iniuria,  in  vicem  malae  gratiae  saltem  litteris  absti- 
nerent.     nunc  vero  officiis  mulcemus  abeuntem  et  blanda  animo  tuo  fomenta  suggeri- 
mus,   cum  tu  omnibus  curam  rei  familiaris  anteferas.     nam  recordaris,   hoc  te  prae-  2 
famine  epistnlam  texuisse,  nihil  hac  aetate  tractandum  pensius  domesticis  rebus.    quod 
ego,  dum  contemplor  venam  morum  tuorum,  scio  ludo  esse  conceptum.     quando  enim 

25  sublimitas  ingenii  tui  curis  vilioribus  flecteretur?  censeo  igitur  aliis  dare  verba  medi- 
teris,  qui  sanctum  penetral  animi  tui  nesciunt.  mihi  uno  genere  satisfacies,  si  remotis 
epistularum  defensionibus  ipse  remeaveris. 

XXXV  ante  a.  395. 
SYMMACHVS  FLAVL^O  FRATRI.  PVF 

30  Ego  quoque  in  scribendo  formam  vetustatis  amplector  nimisque  miror,  quod  mihi 
librarii  error  obrepserit,  qui  solitus  epistuiis  meis  nomina  sola  praeponere,  usum  sim- 


I  uelati  F 

4  om,  VM  6  recenseat  (r)  7  ot  petitio  mea  V,  peticfo  mea  M 

II  om.  PVM  12  hane  epistiUam  cumpraeeedmti  eonhmgunt  PVM,  diviai  qaodam  pelium  PF, 
quendam  peliiim  M            15  uale  add.  VM 

17  om.  VM  Ib  te  reditum]  e  reditum  P  1  m.,  eruditum   V  DeumJ  Mereerw,  deae  PVM 

tu  in  Daunios]  ego^  tu  inda  unius  VP^,  tuenda  unius  P,  om.  M  19  postergum  in  raa.  P  20  uice  P 

21  suggeremus  P  1  m.  22  familiaris  rei  V  23  texisse  VM  hac]  ac  P  /  m.  27  remea- 

ueris  (ue  in  rat.)  P,  remouearis   V  uale  add.  VM 

29  om.  VF  30  qnod  —  31  error  om.  P 1  m.  31  usum  simplicem  om,  V 


54  SYMMACHI  EPISTVLAE 

PVF  plicem  novella  adiectione  mutavit.  sed  id  casn  potins  qnam  consnlto  factnm  liqnebit, 
si  recorderis,  nnmqnam  snperiores  litteras  meas  istinsmodi  titnlo  sordnisse.  et  tamen 
ntcnmqne  ista  res  accidit ,  gratnlor  novi  aliqnid  oblatnm ,  qnod  me  ab  solito  respon- 
2  dendi  gcnere  vindicaret.  qnonsqne  enim  dandae  ac  reddendae  salutationis  verba 
blaterabimns ,  cum  aiia  stilo  materia  non  snppetat?  at  olim  parentes  etiam  patriae  5 
negotia,  qnae  nnnc  angnsta  vel  nulla  sunt,  in  familiares  paginas  conferebant.  id 
qnia  versis  ad  otinm  rebus  omisimus,  captanda  snnt  nobis  plemmqne  intemptata  scri- 
bendi  semina,  qnae  fastidium  tergeant  generalinm  litterarnm.  iuvit  igitur  me  culpa, 
qnam  dilui,  et  si  non  fallor,  tibi  qnoque  viam  dedit  inusitata  referendi. 

XXXVI  a.  385.  lo 

PVM  SYMMACHVS  FLAVUNO  FRATRI. 

Ergo  adeo  conplacitum  est  commnni  parenti,  nt  te  longins,  qnam  vellem,  necesse 
sit   detineri?    an    tibi    nrbanarnm    tanta    vitatio    est,    nt   exspectationem    meam    pia 
causatione  frnstreris?    et  revera  nihil  hic  agitur  ant  dicitnr,    quod  bonns  animus  et 
sincera  natura  possit  amplecti.     sed  ntcnmque  ista  sunt,  si  Romae  ageres,  adiutn  in-  t5 
ter  nos  mntuo  fortasse  mitescerent;   nunc  graviores  rernm  omnium  offensiones  ntpote 

2  solns  experior.  exempli  causa  nnnm  accipe,  de  qno  reliqua  coniectes.  Praetextato 
nostro  monnmentnm  statnae  dicare  destinant  virgines  sacri  Vestalis  antistites.  consulti 
pontifices,  priusquam  reverentiam  snblimis  sacerdotii  aut  longae  aetatis  nsnm  vel  con- 
dicionem  temporis  praesentis  expenderent,  absqne  pancis,  qni  me  secnti  sunt,  nt  eins  20 

3  effi^iem  statuerent,  adnnemnt.  ego,  qni  adverterem,  neqne  honestati  virginnm  talia 
lu  viros  obseqnia  convenire  neqne  more  fieri,  quod  Numa  auctor,  Metellns  conservator 
religionnm  omnesqne  pontifices  maximi  nnmquara  ante  mernemnt,  haec  qnidem  silni, 
ne  sacrornm  aemnlis  ennntiata  noxam  crearen^  inusitatnm  censentibus ;  exemplum  modo 
vitandum  esse  rescripsi,   ne  res  insto  orta  principio  brevi  ad  indignos  per  ambitnm  25 

4  perveniret.  ne  longum  loqnar,  ipsa  verba  ad  te  misi  bonis  probata  sed  nnmero  for- 
tasse  vincenda,  licet  in  decretis  pontificnm  non  sit  eadem  forma,  qnae  cnriae  est. 
sed  hoc  qnoqne  parvi  faciet  inscientia.  qnod  si  tu  adesses ,  mnltum  dnoram  sanitas 
promoveret.     qnare  nbi  primnm  ex  incerto  morbi  parens  commnnis  emerserit,   redde 

te  mihi,  nt  nobis  aeqniorem  vitae  cnrsum  faciant  participata  solacia.  30 

XXXVII  ante  a.  395. 
PVF  SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRI. 

Neqneo  definire,  qnae  potissimum  mihi  rescribendi  forma  conveniat.  ea  qnippe 
iamdiu  intempcrantia  vexor  rnmornm,  nt  de  his  neque  decipere  falsis  neqne  sollicitare 
veris  amantissimos  mei  debeam.     spes  tamen,  qnae  remm  semper  adversarum  patien-  ss 


1  consultu  F  3  absoluto  P  1  m.  VF  «««pondendi  P  l  m.  5  blaterauimus  P,  latraui- 

mus  V  adolim  P  7  amisimus  8u8e  8  fastigium  P  7  m.  VF  iuit  igitur  tie  V  9  de- 

lui  P  inusitate  P  uale  add.  VF 

l\  om.  VM  12  rogo  ergo  V,  rogo  M  14  aocusatioDe  VM  nihil]  mihi  (r)  15  age- 

ris  P  1  m.  V,  egeris  M  16  mitteacerent  P  17  causunum  P  1  m.  coniectis  .  V  pre- 

Uxato  M  19  prius  quod  V  sublimi  V  21  effigiem]  ego,  offlcium  PVPPj  om.  M  23  maxi- 

minum  quem  V  silui  ne  in  ra$.  P  24  crearent]  luretWy  crearem  PK,  crearot  M  2S  quoque] 

quippe   V  29  reddet  P2m.,  sed  de   V  30  solatia  P  1  m.  uale  add.  VM 

32  om.  VF  33  defflnire  V,.difflnire  F  34  uexorumorum  P  1  m.  K(/V>),  uexor  morum  F 

dehinc  Oruter  35  spesque  tamen  rerum   V 


LIBER  II.  55 

tiam  soadet,  in  tuto  est,   et  si  aliquid  commoditatis  adtulerit,   nequaqaam  morabor  PVF 
index  esse  meliorum. 


XXXVin  a.  375? 
SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRI.  PVM 

5         Filii  mei  Parthenii  adventus  nullis  commendationis  lenociniis  postulat  adiuvari, 
sed  accessumm  gratiae  eius  existimo,   quod  praesentiae  eius  etiam  meus  sermo  con- 
iungitur.    ex  ipso  Romae  gesta  noscetis,  licet  scriptum  fama  praevenerit.    neque  enim 
res  magnae  et  inspejratae  in  secreto  se  esse  patiuntur.    in  bonam  partem  plebs  nostra  P 
mutata  est,  adeo  ut  iugiter  seditiosorum  poena  poscatur  et  iam  terga  dederint  insolentes. 

10  multis  non  opus  est.     neque  enim  quicquam  narrandis  debeo  derogare,   qui  rerum 
plenitudinem  venturo  ad  vos  indici  reservavi.    vale. 

XXXVnn  ante  a.  395. 
SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRI.  PF 

Horus  philosophus  vita  atque  eruditione  praecipuus  iamdiu  mihi  carus  et  amicus 

t5  est  et  inter  prima  numerat  dona  fortunae,   si   optimis  quibusque  iungatur.     studens 

igitur  ad  effectum  desiderium  eius  adducere  quaeso  te,   ut  et  sui  meriti  gratia  et  in 

honorem  commendationis  meae  inter  familiarium  tuorum  praecipuos  atque  honorabiles 

censeatur. 

XXXX  ante  a.  395. 
20  SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRI.  PVF 

Ignatio  meo  gratulor,  quod  nostra  in  eum  diligentia  tuo  amore  vincatur.     factum 

est,  quod  volebam ;  nam  parciorem  de  illo  testimonii  cautionem  promiseram,  quam  sentire 

coepistis.     nunc  apud  te.  si  qua  actuum  meorum  scire  postulas,  explicabit.     tanta  illi 

est  utriusque  nostrum  ex  familiaritate  fiducia,   ut  et  de  me  nihil  possit  ignorare  et 

25  apud  te  nihil  possit  occulere. 

XXXXI  a.  383—394. 
SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRI.  PF 

Voluntaria  beneficia  tua  petitione  praevenio,  ut  quae  tu  sponte  tribuis,  ego  videar 
impetrare  et  bonum  naturae  tuae  in  gratiam  meam  transeat.     Nicagoran  clarissimum 


1  fort.  adfolserit  2  oale  add.  VF 

4  symmacas  flaul  fn  P,  om.  VM  7  nascetis  V  8  magnae  et  inspe  K,  omitturUur  reliqua ;  se- 

quitur  epist.   K,  78 y  magnae  et  insperatae  poasnnt  occultaii.  uale  M,  sequitur  epist.  V,  81  9  insolentis  P 

11  indicere  semaui  P{r<P) 

13  om.  F  symmacus  P  14  orus  P,  ems  F  16  sui]  P{r)j  ipsius  F  17  meaej 

mae  P  l  m.  famulos  toos  praecipuus  atque  honorabilis  F 

20  haec  epiatula  in  VF  po$t  ///,  4^  Ugitur  inBeriptionem  om.  VF  21  Ignacio  P,  In  ocio   K, 

Egtiatio  Mommsen  in  eum]  meum  V,  in  eo  F  22  fort.  nam  parcior  de  illo  testimonii  cautione  pro- 

miseram  praemiseram  F  23  coepisti  F         expliravit  P 1  m.  V  24  posset  V  25  uale  add.  VF 

sequitur  in  V  1111,  21 

27  om.  F  28  tua  sponte   {F}  29  et]  luretw,  ut  P2  m.  F,  In  P  /  m.  neaRoram  F 


56  SYMMACHI  EPISTVLAE 


PF  virum  Siciliae  fascibus  functum  sub  custodiam  adesse  iussisti.  hunc  tibi  et  suae  vitae 
integritas  et  merita  fraterna  commendant.  accedit  illi  ad  praerogativam  precatio  mea; 
qui  etsi  spero,  probitati  eius  responsuram  beneficentiam  tuam,  sedulo  tamen  postulo, 
ut  sanctissimo  iuveni  in  bonum  vertat  exhibitionis  occasio.     vale. 


XXXXn  a.  383—394.  5 

SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRI. 

Commetdaveram  tibi  dudum  Macedonii  clarissimi  viri  filium,  cum  foro  tuo  nomen 
dedisset.  credo  eam  rem  pro  studio  meo  iuveni  commodasse;  sed  quia  parentibus 
nihil  satis  est  et  efficacior  quibusdam  videtur  petitionis  iteratio,  rogatus  denuo  postu- 
latum  retexo,  non  ut  yjoram  causidico  benevolentiam  praestes,  sed  ut  iam  tributam  10 
digneris  augere.  meo  autem  nomine  quaeso  te,  ne  sic  desiderium  repetitum  esse 
conicias,  tamquam  me  prius  impetrasse  diffidam.     vale. 


XXXXm   a.  379—394. 
SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRI. 

Merita  Sexionis,   qui  antehac  Calabriam  reont,   multi  in  bonam  partem  loquuntur  15 
eaque  propter,  ut  sufiragio  tuo  a  me  committeretur,  orarunt.     est  humanitatis  et  con- 
suetudinis  tuae  aliis  quoque  placitos  amore  dignari.     ergo  si   nihil  est,   quod  resistat 
precantium  voluntati,  effice,  oro  te,   Ut  Sexioni  apud  te  prpsint  et  mea  verba  et  vota 
multorum.,    vale. 


XXXXnn   a.  364—365.  20 

SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRI. 

Palatinos  iniuriae  reos,   quos  de  Brittiis  celsitudo  tua  praecepit  exciri,   miles  de 
praetorio  missus  exhibuit.    sed  cum  sacro  auditorio  eadem  causa  conpeteret,  dominus 
meus  parens  noster  praefectus  urbi  auctoritate  iuris  et  fiducia  tui  personas  sibi  ad 
negotium  vindicavit.     quod  eo  scribo,    ut  noveris  apparatori  iustam  subesse  rationem,  25 
qui  et  parenti  tuo  cessit  et  legibus.  7 


XXXXV   a.  382—394. 
SYMMACHVS  FLAVUNO  FRATRI. 

Qui  deum  beneficio  potiuntur  optatis,   venerari  ipsos  coram  datores  bonorum  gra- 
tiae   instar   existimant;    ut  nunc  frater  meus  Paeonius  vadatus  opimo  testimonii  tui  30 
munere  adire  properavit  parti  honoris  auctorem.     commendarem  tibi  optimum  civem, 


1  custodia  F  2  accidit  PF  3  beneflcientiam  TF 

6  fifm,  F  8  roDimodasse]  P  2  m,  F,  commendasse  P  l  m.  9  efflcatior  PF  uideatar  P 

iteratio  in  ras.  P  10  nouam]  Lypsius,  bonam  PF^DP)  beniuolentiam  PF 

15  Texii]  Sciopphu,  redM  PiPfp)  17  placitoft  amorej  Srioppius^  placitus  amore  0,  plaritnra  more  P 

24  ac  negotium  Leetiu$ 

29  qui  deumj  quid  cum  /  benefltio  P  1  m. 


[ 


LIBER  II.  57 

si  posBes  parvi  facere,   qnem  dadum  altius  protulisti.     Bupersedendum  est  igitur  tis  P 
yerbis.    quae  suffragari  proficiscentibus  solent;    neque  enim  vana  spes  est,    validiora 
fore  apud  te  merita  praesentis,  cum  absentem  fayore  respexeris.    vale. 


XXXXVI  a.  393. 
5  SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRI.  ' 

Ferunt  Socraten,  si  quando  excidi^  cupitis  aut  destinatis,  id  sibi  utile,  quod  eve- 
nerat,  aestimasse;  nam  meriti  sui  securus  interpres  ea  coniectabat  esse  meliora,  quae 
casus  dabat,  quam  quae  animus  adpetebat.  sequor  sapientis  exemplum  et  in  bonam 
partem  traho,   quod  Saxonum  numerus  morte  contractus  intra  summam  decretam  po- 

10  puli  volu;)tatibus  stetit,   ne  nostrae  editioni,   si  quid  redundasset,   accederet.     nam  2 
quando  prohibuisset  privata  custodia  desperatae  gentis  impias  manus,   cum  viginti  et 
Dovem  Saxonum  fractas  sine  laqueo  fauces  primus  ludi  gladiatorii  dies  viderit?    nihil 
igitur  moror  familiam  Spartaco  nequiorem  velimque,  si  tta  facile  factu  est,  hanc  muni- 
ficentiam  principis  Libycarum  largitione  mutari.     nam  gladiaturae  idoneos  communi  3 

15  cura prospiciet,  quae  pars  in  apparatu  quaestorio  prior  est,  ut  auctoramento 

lectos  longfiS  nsus  instituat.  nostros,  quibus  ursorum  lectio  et  conparatio  iam  pridem 
credita  est,  pervectos  ad  te  temporis  aestimatione  non  ambigo.  sed  si  ciugnalium 
praepositorum  avaritia  retardantur,  erit  beneficentiae  tuae  moras,  quibus  tenentur,  ab- 
solvere.    vale. 


20  XXXXVII  a.  385. 

SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRI. 

Ope  deum  secunda  navigatione  et  facili  itinere  ad  destinata  pervenimus.  ad- 
petebat  commodum  tempestiva  hora  convivii.  ubi  curare  corpora.cibo  coepimus,  ad- 
currit,  qui  mihi  amabiles  litteras  tuas  simulque  ftuae  captas  e  mari  copias  exhiberet : 
25  quae  nobis  esni  mox  fuere.  nam  libuit  indulgere  genio,  postquam  parvnlum  nostrum 
periculo  exemptum  spes  optata  respexit.  habes  omnem  rem.  cura,  ut  valeas  et  pa- 
triam  tui  amantem  quam  primum  revisas  bona  parentis,  ut  spero,  venia,  cui  mox  per- 
acta  lustrali  sollemnitate  redderis. 


XXXXVIII  a.  385. 
30  SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRI.  PF 

A.  d.  tertium  nonas  Octobres  prinio  lucis  respondi  litteris  tuis,  quas  pro  interiectu 
itineris,  quo  nunc  distinemur,  ante  mcridiem  sumere  debuisti.  sed  ut  scripta  ad  ve- 
speram   mihi   reddita  prodiderunt,    meum   officium  tuamque  curam  tabellarii  leutitudo 

1  possis  P  parbi  P  1  m.  his  P 

6  si  quando  excidit]   JureiuSy    si  quandoxcitiB  P  1  m.  ^    ei  quando  excitis  P  ^  m,  7   meritia  P 

10  uoluptatibus]  lurttua^    uoluntatibus  P  obstitit  Mommien  12  sino  P  1  m. ,    suo  Mommsen 

13  uelim  quesita  P  factum  P  14  lybicarum  P  largitioni   P  15  cura  prospiciet  P,  laeu- 

nam  indicavi  IG  lectos  longus]  Urutery  lectus  longos  P  18  beneflcientiae  P  tentur  P 1  m. 

22  itenere  P  1  m.  24  tuae]  P,  a  te  ^,  tum  Momm$en 

30  om.  F  31  ad  tercias  nonas  octobris  F  32  destinemur  P,  distamus  F  ante  meri- 

diem]  Qruter  (r)y  a  te  meridie  P,  a  memeridie  F  33  meamque  curam  F 

Q.  Atbelits  Stmmavbvs.  S 


58  SYMMACHI  EPISTVLAE 

PF  suspendit.  ego  tamen  huic  morae  suscensere  non  possum.  defuisset  enim  tibi  causa 
sermonis  iterandi,  si  matnre  responsa  nostra  legisses.  quae,  ut  confido,  iam  tradita 
sunt ;  nisi  forte  denuo  aliquis  ex  urbanis  divitibus  in^essor  viarum  scripta  nostra  fura- 
2  verit.  dii  illos  mentibus  suis  puniant!  nunc  ad  quaesita  redeamus.  humor,  qui  par- 
vuli  nostri  pectus  obsederat  atque  inportunam  tussim  ciebat,  magna  parte  tenuatus  s 
est;  itaque  spiramenta  faucium  libera  nihil  iam  stridulum  sonant.  deum  benignitas 
velit  processum  sanitatis  eius  in  solido  conlocare.  nos  ut  a  metu  praesentium  respi- 
ravimus,  ita  voto  futura  munimus. 


XXXXVIIII  ante  a.  395. 
SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRI.  lo 

Scribere  hucusque  non  libuit  obstrepentibus  inbecillitatum  querellis,  quas  indicare 
vitamus.  hinc  factum  est,  ut  officium  nostrum  tua  adloquia  praevenirent.  postquam 
divina  ope  sanitatis  bono  frui  coepimus ,  redit  cura  sermonis.  sume  igitur  litteras 
seras  quidem  sed  voto  tuo  et  proposito  congruentes;  quae  ut  diu  dilatae  sunt,  ita  de- 
siderium  sui  indicio  meliore  pensabunt.     vale.  i6 


L  ante  a.  395. 
SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRI. 

Iter  in  patriam  diis  auspicibus  ordiemur,   quod  tibi  et  ante  conpertum  est.     sed 
religio  monuit,  ut  diei  quoque  certior  reddereris.    cras  igitur  viam  nobis  disce  relegen- 
dam,   et  quia  promissi  servantissimus  es,  fac  memineris  ad  publicum  sollemne  con-  20 
tendere. 


LI  ante  a.  395. 
PVF  SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRI. 

Emiseram  prior  scriptum,  quod  in  manus  tuas  dudum  praesumo  venisse.  haut 
multum  processit  horae,  cum  aderat,  qui  a  te  mihi  litteras  exhiberet.  decursa  oculis  25 
pagina  requiri  a  me  conperi  diem  coeptando  itineri  destinatum.  sed  ego  hanc  curam 
spontaneo  sermone  praeveneram.  ergo  respondenda  consumpsimus.  quid  superest, 
nisi  ut  gratuler  nobis  animos  esse  cognatos?  nam  quae  te  scire  velle  praesumpsi, 
priusquam  quaereres,  indicavi.    vale. 


1  ago  P              more  P  1  m.  {P),  roorem  P  2  m.  3  insessor]  Lypsius,  incessor  P,  incensor  F 

furaretur  F            4  nunc]  nos  F            amor  P  I  m,  (/^)  6  spiramentum  P  l  m,             7  praecessum  P 
8  uale  add.  F 

10  om.  F            13  dono  diuino  sanitate  frui  F  cora  redit  F 

17  om.  F 

22  hatc  epMula  in  VF  eolloe.  est  po$t  111,  40  23  om.  VF            27  respondendo  P            28  gra- 

tules  V,  gratuleris  F            29  qnaereris  V            $tquituf  m  V  111,  41 


LIBER  II.  59 


Ln   a.  383. 
SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRL  P 

Reditns  ac  recni*8as  in  patriam)   qni  semper  omnibus  gratus  est,   festinationi  no- 
strae  nequaquam  pro  eccpectatione  respondit.    causas  si  desideratis,  accipite.    \x\m  pri- 

5  mum ,    ut  communia  domesticis  praeferamus ,   rem  frumentariam  nostrae  urbis  nulla 
auget  invectio.     spes  ipsa,  quae  in  adversis  alere  animos  solet,  recusat  effugium  pol- 
liceri,   cum  sterilis  annus  ne  semina  quidem  terris  commissa  reddiderit.     dehinc  ut  2 
apud  vos  familiarem  curam  loqnamur,    urget  Ostiense  praedium  nostrum  militaris  in- 
pressio.     nos  legum  inane  nomen  vocamns.    dii  viderint  exitum  causae.    interea  mor- 

10  demur  non  metu  damni  sed  aequitatis  iniuria.  collegarum  tractatus,  qui  me  exci- 
verat,  aetemis  principibus  legandorum  in  Africam  virorum  reddidit  optionem.  fcessat 
ergo  patrum  deliberatio  non  vocemur. 

LUI  ante  a.  395. 
SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRl. 

15  Fungeris  boni  fratris  officio,  sed  desine  memorem  commonere.  notae  nobis  sunt 
caerimoniae  deorum  et  festa  divinitatis  imperata.  nisi  forte  me  solum  exequi  vicem 
tuam  postulas,  et  ut  adsolet  res  divina  mandari,  mibi  tuum  munus  iniungis.  fruere 
deliciis  copiosis;  nos  mandata  curabimus.  sed  memento  exactis  feriis  participes  facere 
luxuriae  tuae,  quos  tantopere  laborasti  consortes  habere  ieiunii. 

20  Lim  ante  a.  395. 

SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRI. 

Gratiosa  est  expostulatio,  quae  requirit  officium.    sed  eum  in  scribendo  numquam 

residem  gesserim  voluntatem,   frustra  neglectae  familiaritatis  accusor.     utor  in  ea  re 

testimonio  hominum  tuorum,   qui  dudum  sibi  epistulam  traditam  tabellarii  vitio  distu- 

25  lerunt.    volo  igitur  apud  te  servatae  amicitiae  mihi  constare*rationem.     nam  vehe- 

menter  iniurium  est,  ex  alieno  peccato  naevum  violatae  religionis  adtrahere. 

• 

LV  a.  385—386. 
SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRI. 

Spe  bonae  valetudinis  mari  vicina  delegimus,    sed  necdum  auras  salubres  ventis 
30  obluctantibus  experimur.    hincpigrior  est  matronae  ad  sanitatem  recursus;  cui  si  quid 
refectionis  dies  melior  adiecerit,   optatiim  de  ea  indicium  non  morabor.     urbanis  ne- 
gotiis,  ut  insinuare  dignatus  es,  inquies  monitor  securus  inludit.    alieno  enim  periculo  2 

in efiicax  et  copiae  nocitura  tempfatur,  ut  cum  vilitatis  metus  in  angustias  coegerit 

civitatem,  tunc  opum  validis  quaestum  augeat  avara  venditio.    hoscinc  homines  arbitreris, 


4  expecUtioneJ  luretus,  spectatione  P  Jl  legandoram]  ^,  legendorum  P  12  deliberatio  non]  P, 

deliberatione  non  0  cessat  ergo  patrom  deliberatio,  uum  uocemur  Afommien,  cessante  ergo  patruni  deli- 

beratione  uacamus  Suse 

IS  curauimus  P  1  m.,  curat  umus  (IV>)  19  luxoriae  P  1  m, 

21  symmacus  P  24  quia  Suse,  tabeliari  uitio  Mommsen 

31   ea  in  ras.  P  33  inefflcax.  P,  ros  inefflrax  [F),  in  penuriani  res  efflcax  Mommsen 

8» 


60  SYMMACHI  EPISTVLAE 

P  qu]*  plus  amicis  consilio  nocent,  quam  inimicis  odio  obesse  potuissent?  sed  nos  publico 
dudum  opere  perfuncti,  aliena  sileamus.  dii  meliora  procurent!  neque  enim  gaudere 
dignum  est^  si  qua  mihi  laus  ex  alterius  errore  proveniat.     vale. 

LVI  ante  a.  395. 
PF  SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRI.  s 

In  maximis  quidem  rebus,  quid  mihi  studii  atque  amoris  inpendas,  frequenter  ad- 
verti;  sed  haec  quoque  crebri  sermonis  officia  utpote  ex  intimo  adfectu  deprompta 
conplector;  quorum  adsiduitas  cultum  circa  te  meum  pari  lance  conpensat,  iucunditas 
vero  tanta  est,  ut  fatear  me  adloquio  tuo  potius  incitari  ad  desiderium  quam  repleri. 
ea  quippe  rerum  omnium  ratio  atque  natura  est,  ut  cuncta,  quae  bumanis  sensibus  lo 
2  blandiuntur,  nequeant  adferre  fastidium.  itaque  cum  solvendis  atque  agendis  gratiis 
par  esse  non  possim,  facio,  quod  solent  inprobi  debitores,  qui  adhuc  alieno  aere  de- 
pressi  cupiunt  secundo  nexu  fenoris  obligari.  quare  etsi  numerosae  sunt  litterae  tuae, 
non  ut  ingratus  sed  ut  muneris  tui  cupidus  postulo  crebriores.  facile  autem  conici 
potest;  quam  vicem  conloquii  otiosus  ipse  pollicear,  cum  ab  occnpato  huiusmodi  ofS-  i5 
cium  inpatienter  expoiScam. 

LVH  ante  a.  383. 
P  SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRI. 

Diu  domo  abesse  decreveram,  iucundwiwque  otium  cum  familiaribus  nostris  in  sub- 
urbano,  cui  Arabianae  nomen  est,  exigebam.    sed  quia  fors  versat  humana  nec  sem-  20 
per  ex  voto  destinata  succedunt,  praefecti  litterae  ruperunt  otium  meum,  quae  bonae 
spei  soUicita  miscebant.     SQe£idtim   praesentiam   meam   per  ambiguum   poposcerunt. 

2  non  difiFero  expectationem  tuam.  fcoactu  in  tractatu  senatum  commoneri  sed  et  ob- 
lationem  faciendam  scriptis  secretioribus  indicavit.  nihil  publicatum,  nihil  lectum  est. 
quantitas  postulatae  rei  excessit  opulentiam.    re  cognita  vastum  silentium  cunctis  stu-  25 

3  por  subitus  imperavit.  quo  longius  prodeunte  placuit  in^  tempus  aliud  deliberanda 
produci,  ne  omitterentur  absentcs.  quamvis  ipse  dixerim,  Romae  aut  in  proximis 
positos  vel  evocari  debere  vel  consuli,  quorum  non  debet  ob  eam  cautionem  futuram 
ut  statutis  ordinis  polliceantur  adsensum.  habes  omnem  rem,  de  qua  quid  sentiam, 
satis  nosti.    tibi  etiamsi  causa  communis  est,  procul  tamen  abesse  ad  solacium  proficit.  30 

LVm  (LVH)   ante  a.  395. 
PF  SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRI. 

Paulo  ante  litteras  dedi,   nunc  reddo  responsa;    quia  illis  necessaria  continentur, 

his  salutatio  sola  praestringitur.    valemus,  ut  verum  est si  tibi  omnia  pro- 

spere  f/uunt,  fscriptione  fide  bonum  mecum  commune  participat.     vale.  3& 


5  om.  F  12  possum  F  15  ipse  om,  F  pollicetar  F 

19  iucundoque  P  20  exigebam]  LeeUuSf  exigebat  P  22  speciatim  eon,  ex  spectatim  P 

ambiguam  P,  ambigua  Mereer  23  coactum  in  tractatum  genatum  commoueri  Oothofredus  ad  e.  Th.  VI  2.  5. 

coilegamm  tractatu   senatum   commoueri   Seioffpius.     omnis  reliqua  pars  epistulqe  laeunis  rnjsstC  Jcyserata  est 
25  re  cognitam  P  27  nec  omitterentnr  P,  ne  committerentur  ^  absentis  P  28  positus  P 

quorum  non  debet  euocatio  temptari :  ob  eam  cautionem  futurum,  nt  et  q.  8.  Mommsen 

32  om.  F  34  ut  uerum  est  tibi  P,   si  tibi  F  35  fluunt]  luretus,  fruuut  P,  succedunt  F 

scriptione  fl«le]  P,  scriptionis  fldc  F  participat]  P,  participa  F  scriptione  id  bonnm  mecum  eom« 

mune  participato  Mommsenj  scriptiones  fldae  bonum  mecum  commune  participent  ego 


LIBER  n.  61 


LVIUI  (LVIH)   ante  a.  394. 
SYMMACHVS  FLAVLINO  FRATRI.  t 

Suburbanum  praedium,  quod  viae  Appiae  adiacet,  incolebam,  cum  mihi  litteras 
tuas  in  hoc  missus  exhibuit.  nosd  rura,  quae  loquimur,  ubi  magnas  aedes  in  an- 
5  gustis  finibus  conlocavi.  hie  dulce  otium  —  si  quid  afc^que  te  dulce  est  —  paulisper 
exe^mus.  nunc  Vestalis  festi  gratia  domum  repeto  incertus,  maneamne  cum  civibus, 
an  rursus  in  vicina  concedam.  tu  quid  agere  decemas  —  nam  certe  iusto  diutius  2 
afuisti  — ,  debeo  cognoscere.  vocat  enim  te  in  curiam  nostram  diis  auctoribus  quam- 
primum  candidati  mei  designatio,  cui  supra  omnes  omamento  eris,  qui  nos  vel  ad- 
10  finitatis  vel  amicitiae  officiis  prosequentur. 

LX  (LVIIII)    ante  a.  395. 
SYMMACHVS  FLAVLVNO  FRATRI. 

Vacui  apud  Neapolim  soli  quod  mihi  ex  tuo  adiacet,   ut  aedes  novas  molirer, 
optaveram;   tu  mecum  opera  Lucullana  partins,   et  ne  verecundia  refutet  oblatum, 

15  negas  tui  iuris  videri,   quod  ego  meum  fateor  non  fuisse.     patere,    ut  saltem  gratiam 
tibi  debeam.    neque  enim  fas  est  mala  fide  me  recuperare,  quod  possum  bona  sumere. 
adicis  praeterea  lenocinia,  quibus  morbum  fabricatoris  inrites:   geminam  porticum  so-  2 
lido  et  incormpto  opere  curvatam  multis  in  longitudinem  pa^^ibus  explicari;   vicina 
esse,  quae  constrao,  et  parvo  aedificationis  negotio,  quod  intervenit,  posse  misceri.    quid 

20  laboras  adversum  verecundiam  meam?  ego  quoque  facio,  quod  recusas:  gratus  sum 
mnneri  tuo.  sed  vereor  ne  accedent^  sumptu,  dum  vetera  novis  nitimur  aemulari, 
intellegam  maiora  te  velle  concedere,  quam  me  posse  reparare. 

LXI  (LX)    ante  a.  395. 
SYMMACHVS  FLAVLA.NO  FRATRI. 

25  £t  habitus  et  crinis  indicio  [est]  Serapammon  litteraram  peritiam  pollicetur,  cuius 
si  se  meminisset  exortem,  numquam  philosophis  congruentem  sumpsisset  omatum.  sed 
de  hoc  vestra  aestimatio  sit,  qui  talium  reram  profitemini  notionem.  mihi  religio  fuit, 
non  negare  verba  poscenti.  facies  rem  morum  tuoram,  si  ope  atque  humanitate  for- 
tnnam  peregrinantis  adiuveris. 

30  LXn  (LXI)    a.  390. 

SYMMACHVS  FLAVUNO  FRATRI. 

Postquam  Gaudentio  apparatori  tuo  indicem  peracti  a  me  itineris  epistulam  dedi. 
agens  in  rebus  mihi  adportavit  sacras  litteras  spei  et  desiderio  congruentes,   quibus 

4  nosti]  lufttuB^  nn  P  5  si  qnid  absque  te  diilce  estj  QruXefy  si  qnis  atque  te  daicis  est  P 

14  Lacuilana]  fp,  iucuiluna  P  partiris]  SeioppiuSy  partires  P4>  15  tui]  luretus^   tn  P 

17  fabricaturis  0,  fabricaturus  F  18  passibus]  Seioppiw,  partibus  P  21  tuo]  tu  P  acceden- 

tem  samptum  P 

25  ut  habitus  (r)  est  deUi  luretus  28  non  deUt  OruUr  faciens  P 

32  indicem]  LeeiiuSy  innicem  P 


62  SYMMACHI  EPISTVLAE 

P  cognoscerem ,   elare  in  aores  publicas  designationem  consnlatas  mei  debere  proferri. 

2  quid  igitur  eximio  animo  tno  laetitiae  plenns  exoptem,  nisi  nt  simili  mox  fraamor 
etiam  de  te  gandio.     quod  spero  dominum  nostrum  Tbeodosium  venerabilem  cunctis 
et  praecipue  bonis  solita  in  amicos  dignatione  facturum.     siquidem  dignum  est,   ut 
augustissimus  honorum  nostrorum  patronus  aequet  dignitatibus ,    quos   scit   mentibns  5 
convenire.     vale. 


LXra  (LXn)    a.  390. 
PF  SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRL 

Gresconio  amico  meo  amorem  tuum  multa  conciliant.    primo  quod  sacras  litteras, 
quibus  consulatus  mei  designatio  tenetur,   exhibuit;   dehinc  quod  eum  patria  Africa  10 
non  minus  tibi  quam  mihi  cara  commendat.    cuius  mores  cum  primo  loco  censere  de- 
buerim,   malui  tuo  examini  reservare.     suscipe  igitur,   oro  te,   notum  militiae  virum, 
qui  se  apicem  felicitatis  credit  habiturum,  si  eum  patrocinii  tui  splendor  inluminet. 


LXmi  (LXm)   a.  390. 
SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRI.  15 

Exercet  me  quidem  votivis  ac  felicibus  negotiis  praeparatio  consulatus;  sed  ut 
litterae  tuae  frequenter  indicio  sunt,  tua  pro  me  cura  praeponderat.  hortaris,  mones, 
cogis,  ut  quidquid  potissimi  magistratus  fnnctio  quaerit,  adcelerem,  et  cum  sis  meae 
2  exactor  industriae,  nihilominus  omnia  sollicitudini  tuae  vindicas.  eritne  tempus  op- 
tatum,  quo  istam  mentem  paribus  pro  te  officiis  districtus  ^quiperem?  spero  actutum  20 
florente  re  publica  et  propagato  in  aevum  domini  nostri  Theodosii  principatu  virtutes 
tuas  fascibus  munerandas.  tunc  epistulamm  stimulos  non  requiram  nec  expectabo  mo- 
nitorem.     a  te  enim  didici  sponte  suscipere,  quidquid  pro  fratre  curandum  est. 


LXV  (LXmi)    ante  a.  395. 
SYMMACHVS  FLAVLOO  FRATRI.  is 

Adstipulatorem  praeclara  merita  non  requirunt;  siquidem  virtus  sua  luce  con- 
spicua  aversatur  auxilium  commendationis  alienae.  ergo  cum  dominum  et  fratrem  meum 
Licinium  celebrem  fecerit  ad  normam  veteris  disciplinae  gubemata  res  publica,  quid 
potest  ei  dignitatis  adicere  privata  laudatio?  hac  igitur  prae/ermissa  parte  optimae  in 
amicos  fidei  ac  diligentiae  vimm  praecelso  animo  tuo  opto  sociare ;  non  quod  iudicium  30 
tuum  serunT  atque  difficile  sit  ad  colligenda  ingenia  et  explorandas  voluntates  bono- 
mm,  sed  ne  brevis  iuter  vos  usus  et  festinata  discessio  neget  iustum  tempus  examini. 


3  de  te]  r,  Uete  P 

8  om.  F  9  ainorein  meuin  F  13  credidit  P  uale  add.  F 

15  om,  F  18  coges  P  I  m.  20  distructus  P  I  m.  actuum  P  1  m,  22  monitore  P 

27  ali/enae  P  29  praetermissa]  Sumc^  praemissa  P  partem  P  3U  opta  P  31  at- 

que]  P,  ac  (T) 


LIBER  II.  63 


LXVI  (LXV)    ante  a.  395. 
SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRI.  F 

Si  amicitiae  semper  ratio  deposcit,    ut  mutua  negotia  alternis  iuvemus  officiis, 
qnanto  inpensior  utilitatibus  propinquorum  cura  debetur,  quorum  nobis  bona  et  adversa 

5  communia  sunt?  quid  quod  saepe  causae  bonitas  cohortatur,  ut  quod  debemus  generi, 
tribuamus  promptius  aequitati?    quae  me  non  minus  pro  IIlo  quam  necessitudo  com-  2 
movit,   ut  ipse  etiam  conperto  ex  relatione  Victoris  spectabilis  viri  negotio  iudicabis. 
nam  quo  res  notior  fieret,  publicae  epistulae  malui  exempla  sociare,  ne  quid  f  fiducia 
dicere  per  gratiam  iudicarer.     nunc,    si  tibi  voluntas  mea  cordi  est,    praesta  huic 

10  quaestioni  maturam  securitatem,  quam  pro  iustitia  etiam  me  silente  deferres. 


LXVII  (LXVI)   ante  a.  395. 
SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRI. 

Parva  est  commendatio  scriptorum  meorum ,   si  Leontium  familiarem  meum  inno- 

cens  vita  j^pyiia  qiijfrpfiqni^  conciliat.    suo  igitur  praeditus  merito  commendationis  ad- 

t5  minicnla  non  requirit,   et  tamen  abstinere  non  debeo  tali  genere  litterarum,  magis  ut 

amicitiae  satisfaciam,   quam  ut  ei  aliquid  opis  conferam.     tu  tamen  pro  dignatione, 

qua  clarus  es,  facito  noverit,  gratiam  sui  meo  quoque  nomine  esse  geminatam.    vale. 


LXVm  (LXVH)   ante  a.  395. 
SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRI.  PF 

20  Brevem  necesse  est  esse  sermonem,  qni  properanti  repente  committitur.  quare  et 
officio  satis  est  et  brevitati  temporis  congruit,  ut  circa  te  salutationis  honore  perfungar. 
vicissitndinem  vero  effiagitare  non  debeo,  quam  mihi  arbitror  a  viro  amicitiae  servan- 
tissimo  etiam  sine  admonitione  referendam.     vale. 


LXVrai  (LXVra)   ante  a.  395. 
25  SYMMACHVS  FLAVLINO  FRATRI. 

Vt  silere  non  possum,  quotiens  stilum  invitat  occasio,  ita  si  desit  causa  longioris 
adloquii,  seriem  paginae  stringo  conpendio.  loqnax  enim  copia  est,  quae  in  re  usi- 
tata  atque  sollemni  verbomm  rednndat  eluvie.  have  igitur  dico  et  vicissim  peto,  ut 
me  prosperorum  tuorum  indicio  munereris. 


3  si  amicitite  (si  a  in  ta».)  P  6  fort.  pro  MagniUo  8  fldacia]  P,  flcticiam  OruUry  flducia 

tai  ego 

\9  om.  F  ^ 

^8  haue]  banc  {^0) 


64  SYMMACHI  EPISTVLAE 


LXX  (LXVIin)   ante  a.  395. 
PF  SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRI. 

Humanitatis  interest  commendationem  deferre  poscentibus,  in  Zenobio  autem  talis 
officii  causa  propensior  est,   cum   sit  familiaris  meus  atque  ideo  illi  debeatur  potius 

quam  praestetur  adfectio.     huic  patrocinium tui  cupio  provenire.    nam  pri-  s 

mum  est,  ut  meo  sufiragio  diligatur,  secundum  erit,  ut  sua  honestate  conplaceat.    vale. 


LXXI  (LXX)    ante  a.  395. 
SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRI. 

Considerans,  quid  mihi  amoris  digneris  inpendere,  arbitror  Cyriaco  domestico  meo 
has  litteras  profuturas^  quibus  quaeso,  ut  commoditatem  eius  prompto  favore  respicias.  lo 

LXXII  (LXXI)   ante  a.  395. 
SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRI. 

Vir  clarissimus  Honoratus  cum  primis  mihi  vitae  honestatisque  conplacitus  est. 
credo  iudicium  meum  tibi  aspemabile  non  videri.    id  si  ita  est  neque  me  opinio  fru- 
stratui  habet,  futurum  reor,  ut  ex  praerogativa  istius  testimonii  ad  familiaritatem  prae-  i  s 
clarae  unanimitatis  tuae  quasi  tibi  etiam  sedulo  spectatus  accedat.     vale. 


LXXm  (LXXH)    ante  a.  395. 
PF  SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRI. 

Delectat  eos  frequenter  adfari,  quorum  animum  mei  amantem  docuroentis  habeo 
conprobatum.     cape  igitur  litteras  meas,    quas  ideo  libenter  emitto,   quia  religionis  20 
tuae  vicissim  pascor  adloquiis.    quae  res  acuere  debet  ad  officia  promptiora,  cum  tibi 
incommodi  fenoris  largior  usura  respondeat.     vale. 


LXXira  (LXXIII)    ante  a.  395. 
SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRI. 

Valentinianus  protector  dudum  patrocinio  culminis  tui  per  me  traditus  adque  com-  i.s 
missus  domesticis  occupationibus  adtinetur  at^iue  ideo  magnopere  poposcit  obeundum 
sibi  aliquod  negotium  per  suburbanas  provincias  impetrari.     quare,   decus  nostrum, 
familiari  meo  desideratum  munus  excude  aut  impetra  commeatum,    quo  possit  a  mili- 
tari  nota  sub  hac  impetratione  defendi.     vale. 


2  otn.  F  4  adeo  (/')  5  patrocinium  tui  PF,  laeunam  indicavi,  fort.  culminis  tui  ut  II,  74 

S  om.  F  9  krbitror  eorr.  ex  arbitro  P  1  m.  ciriaco  F 

18  om.  F  22  incommodi]  P  I  m.  DP^  in  commodo  P^m.^  in  commoda  F 

28  exclude  r€> 


LIBEB II.  65 


LXXV  (LXXmi)    a.  383-394. 
SYMMACHVS  FLAVUNO  FRATRI.  P 

Gum  in  iudicio  pmefecturae  famosa  causa  penderet,  Dyscolius,  qui  furti  detulerat 
actionem  multosque  nostri  ordinis  viros  criminatione  perstrinxerat ,  occulte  cum  reis 
5  inita  pactione  non  sine  disceptatoris  inyidia  elusit  examen.  ad  huius  investigationem 
missus  apparitor,  si  praetorianorum  adminiculum  sortiatur,  proclivior  ei  facultas  retra- 
hendi  accusatoris  eveniet.  interest  igitur  publicae  disciplinae  simulque  ad  famam 
pertinet  cognitoris,  ut  enm  summo  studio  conquisitum  reduci  in  iudicium  sub  custode 
praecipias,  ne  innocentiam  senatorum  obnoxia  rumoribus  suspicio  decoloret. 

10  LXXVI  (LXXV)    a.  393. 

SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRI. 

Amor  tuus  in  Domitium  notus  et  validus  ademit  mihi  commendandi  eius  laborem, 
pro  quo  hoc  tantum  dixisse  suffecerit,  mihi  quoque  eundem  prisca  familiaritate  con- 
iungi.     qnae  res  illi  incrementum  patrocinii  tui,   ut  spero,  praestabit.     probabiliorem 

15  quippe  eum  tibi  faciet  conmiunis  similitudo  iudicii.     interea  nos  ursis  saepe  promissis  2 
et  diu  speratis  sub  ipso  articulo  muneris  indigemus.     vix  enim  paucos  catulos  mace- 
ratos  inedia  et  labore  snscepimus.     et  de  leonibus  fama  conticuit,   quorum  adventus 
posset  efficere,  ut  ursorum  defectum  congressio  Libyca  repensaret.    nnciam  panis  ma-  3 
litiose  et  temere  restitutam  spontanea  voluntas  populi  redegit  in  copiam  conditomm. 

20  tuta  igitur  omnia  atque  secura  sunt,   quae  animum  tuum  iure  mordebant.     atque  uti- 
nam  soIIicitudinQS  quaestorias  par  successuum  felicitas  mitigasset!     vale.^ 

LXXVn  (LXXVI)   a.  393. 
SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRI. 

Editioni  muneris  nostri  et  usitata  a  te  et  insolita  conferuntur;  ita  omnia  ad  con- 
25  ciliandum  quaestori  nostro  plebis  favorem  et  sollemnium  rerum  largus  et  novarum  re- 
pertor  excogitas.  ut  nunc  septem  Scotticorum  canum  probavit  oblatio,  quos  praelusio- 
nis  die  ita  Roma  mirata  est,  ut  ferreis  caveis  putaret  advectos.  ergo  et  hnius  rei 
causa  et  praeterea  mnnerum  ceterorum,  quantas  maximas  possum  tibi  gratias  ago, 
licet  in  lis,  quae  studiose  fratribus  pro  magnitudine  animi  tui  tribuis,  beneficium  te 
30  non  putes  praestare  sed  sumere. 

LXXVm  (LXXVH)    a.  394. 
SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRI. 

Pars  hominum   [alii]   conpendiis  et  quaestibus  gaudent,   me  votiva  delectat  ex- 

pensio.    itaque  avidus  civicae  gratiae  quaestoriis  filii  mei  sumptibus  studeo  aliud  ge- 

35  nus  largitotis  adicere,    ut  curulibus  stabulis  nrbis  aetemae  etiam  quina  mancipia  lar- 


3  discoUas  P         4  uiros]  F,  uarios  P  1  m.,  uaria  P2m.j  fort.  uiriosa  crimiuatione  6  apparator  Plm, 

IS  lybica  P  19  copiam]  LatimWy  copia  P  21  par^  P 

28  gratias  tibi  (F)  29  hls  P 

33  alii  del,  lurttua,  aliis  alii  Haupt^  mali  conpendii  quaestibus  Momm^en  conpendii  P  1  m, 

Q.  AVSB14V8  STMMACaVB.  9 


66  SYMMACHI  EPISTVLAE 

P  2  giamur.  et  qaoniam  servorum  per  limitem  faeilis  inventio  et  pretium  solet  esse  tole- 
rabile,  quam  maxime  te  deprecor,  ut  per  bomines  strenuos  viginti  iuvenes  praedicto 
negotio  congruentes  iubeas  conparari.  in  quam  rem  ....  solidos  ad  te  misi  babita  aesti- 
matione  bominum,  quorum  non  forma  sed  aetas  et  sanitas  eligenda  est. 


LXXVnn  (LXXVin)   ante  a.  395.  5 

PF  SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRI. 

Fratri  nostro  Andromacbo  omnes  bonae  artes  familiares  sunt,  sed  prae  ceteris  fides, 
qua  spectatus  mihi  tuum  quoque  optat  iudicium  demereri.  itaque  dum  te  expetit,  it«r 
inbecillis  grave  gracilitatis  suae  oblitus  intravit.  baec  illi  maxime  fuit  causa  pro  vi- 
2  ribus,  ut  solet  plerumque  animus  spe  et  gaudio  morbum  levare.  advertis  igitur,  quam  lo 
prompto  et  patulo  amicitiae  sinu  receptandus  sit,  qui  tui  desiderium  valetudini  suae 
praetulit.  quid  plura?  adpetendus  tibi  foret,  nisi  te  sponte  sequeretur.  ergo  adcur- 
renti  religiosam  manum  porrige,  ut  qui  te  novit  virtutibus  superiorem,  commnnitate 
parem  sentiat. 


LXXX  (LXXVmi)    antea.  395.  is 

SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRI. 

Commendatum  mihi  a  fratre  meo  Hilario  virum  devotissimum  Titianum  quo  alio 
possum  beneficio  munerari,  quam  ut  eum  sancto  pectori  tuo  non  aspemandus  precator 
insinuem?  et  spero  petitioni  meae  cessuram  facilitatem,  quando  eo  studio  atque  pro- 
posito  es,  ut  instar  gratiae  babeas,  si  tibi  probabilis  amicus  accedat.    vale.  20 


LXXXI  (LXXX)    bieme  a.  393/4. 
P  SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRI. 

Filius  noster  Symmacbus  peracto  munere  candidato  offert  tibi  dona  quaestoria  et 
ceteras  necessitudines  nostras  pari  bonore  participat.  quaeso  igitur,  ut  eius  nomine 
diptycha  et  apophoreta  suscipere  dignemini ,  qui  apparatui  eius  plura  et  praeclara  ss 
2  tribuistis.  pra^erea  domino  et  principi  nostro  ad  referendam  largitati  eius  sedulam 
magis  quam  parem  gratiam,  auro  circumdatum  diptychum  misi.  ceteros  quosque  ami- 
cos  ebumeis  pugillaribus  et  canistellis  argenteis  bonoravi.  tuae  igitur  potestati  tuo- 
que  arbitrio  committo,  ut  oportune  singulis,  quae  missa  sunt,  offerantnr. 


2  iuuenis  P  3  rem  Bolidos  P,  txeidU  munems;  fori.  reni  M  solidoe  4  deligenda  (r) 

6  om,  F  7  andromaco  P  S  qui  specUtus  F,    qua  expectatus  P  niereri  F  10  ple- 

raque  F  morborum  F 

16  <m,  F  17  bylario  F  18  munerare  F  ut]  P  2  m.  F,  cit  P  I  m.  sancto  om.  F 

19  ppetitioni  P  praeposito  P  l  m. 

24  noroine]  /ureCyt,  bomine  P  25  dyptica  et  apoforeta  P  26  praeterea]  lureiua^  propterea  P 

largiUtit  P  27  dypticum  P 


LIBEB  II.  67 


) 


\ 


t 


I 


LXXXn  (LXXXI)   ante  a.  395. 
SYMMACHVS  FLAYIANO  FRATRL  F 

Multi  a  me  conciliationem  litterariam  poposcerunt,  sed  quornndam  meritis,  alio- 
ram  precibns  parem  gratiam  dedi.  nec  tamen  yereor,  ne  tibi  civiam  ignota  distinctio 
5  sit  iudicium  de  his  commnne  recolenti.  dabis  igitor  in  quibnsdam  verecnndiae  meae 
veniam,  qnae  cessit  orantibns,  seqneris  antem,  qnod  scis  de  singnlis  ntmmqne  sen- 
tire.  pnto  ex  his  verbis,  quo  in  nnmero  filinm  nostmm  Attalnm  spectabilem  vimm  2 
censeam,  facile  dinosci.  namqne  ista  libera  et  aperta  discretio  ei  tnto  oredita  est, 
qni  non  fnit  in  parte  cogentum.  qnare  tuo  ac  meo  nomine  amicitias  adcnrrentis  am- 
10  plectere,  nt  hnic  in  fmctn  sit  cnltus  bonomm,  pravis  dolori,  qnod  dtssimiliter  dili- 
gnntur.     yale. 

LXXXm  (LXXXII)   a.  393. 
SYMMACHVS  FLAVLINO  FRATRI. 

lampridem  domino  et  fratri  meo  Alypio  comitatnm  sacrum  visere  atqne  adire  cu- 

i&  pienti  sera  quidem  occasio  sed  laeta  successit,  ut  enm  consul  accires,  et  ideo  in  con- 

spectum  tuum  alacer  occurrit,  ut  beneficiis  votiva  reddat  officia  et  sancti  animi  tui 

fretu  nubem  invidiae  superioris  abstergeat.     quod  illi  arbitror  ex  voto  esse  cessumm. 

neque  enim  famae  eius  aliquid  deesse  patieris,  qui  securitati  cuncta  tribuisti.     vale. 


Lxxxnn  (Lxxxm)  a.  393. 

20  SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRI. 

Recte  et  probabiliter  iudicasti,  fratrem  nostmm  Tatianum  spectabilem  vimm  con- 
sulatui  tuo  interesse  debere;  siquidem  aequitas  postulabat,  ut  voti  sui  voluptate  fme- 
retur.  nulli  umquam  nostmm  tui  amore  cessit,  quin  immo  semper  primas  sibi  erga 
te  partes  observantiae  vindicavit.  itaque  testem  alium  non  requirit.  scit  enim  sibi 
^^  plus  esse  loci  apud  tuum  animum,  quam  posset  meo  sermone  conquirere.  relinquo 
igitur  eum  fiduciae  suae,  qnia  nihil  potest  esse  cumulatius,  boc  tantum  subicere  con- 
tentus,  me  quoque  tibi  eius  nomine,  si  quid  gratiae  ceperit,  obligandum. 

LXXXV  (LXXXHH)    a.  393. 
SYMMACHVS  FLAVUNO  FRATRI. 


3o 


Facilem  fratrem  nostrum  Helpidium  ad  proficiscendum  traxisset  adfectio,  nisi 
f  etenme  unici  cura  retineret.  tantum  quippe  est  in  eo  sinceritatis  atque  dulcedinis, 
ut  illi  soloe  necessitudines  praeferantur.     bunc  ita  spectatnm  mihi  atque  coniunctum 


2  symmacus  P  5  iudicium]  ScioppiuSj  indidnm  P  9  partem  P,  partem  0  adcnrentis  P  1  m. 

10  eultos  P  dissimiliter]  Latinua  Laiiniu8y  similiter  PP^ 

15  acciresj  hiretw,  acciperes  P  in^conspectum  P 

23  amore/yoessit  P  snper  P  l  m.  26  qua  nihil  Suse  27  coeperit  P 

29  symraacns  P  30  faciiem  P  fratrem]  T,  patrem  P  elpidium  P  31  e^eume  (?)  P 

fort.  facile  in  ftatrem  nostrum  Helpidium  ad  proflciscendum  traxisset  adfectio,  nisi  contra  me  unici  cura  re- 
tineret  retinere  P  1  m.  32  solae]  Lniinim^  soli  P 

9* 


68  SYMMACHI  EPISTVLAE 

P  inssis  tuis  negare  non  potni,  qnia  in  talibns  cansis  maior  apnd  me  cedendi  volnptas 
est  qnam  fmendi.  snscipe  igitnr  amantissimnm  nostri  eo  animo ,  qno  rogasti ,  et  ae- 
stima  de  gandio  adventantinm,  negari  a  te  non  oportere  residentibns,  qnod  praestatnr 
accitis.    vale. 


LXXXVI  (LXXXV)    ante  a.  395.  5 

SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRI. 

Peregrinari  mihi  tecnm  videorf  si  qnando  cnrsns  ac  recnrsns  tuos  Incnlentus  nar- 
rator  insinnas.  ita  cogitationes  nostras  religione  allicis  et  nitore  sermonis  inlnminas^ 
ut  quidquid  explicat  adfatus  tnus,  id  noster  qnodammodo  visat  adfectns.  pro  qna  re 
2  firmam  valetudinem  tnam  tenemus  reditumqne  felicem  votis  iugiter  conprecamnr.  nam  10 
qni  amorem  in  nos  tunm  aequiperare  non  possumus,  solvimus  votis,  quod  nequimns 
officiis.  salve  igitur,  mi  domine  inimitabilis ,  nosque  et  generaliter  cum  ceteris,  ut 
nunc  faciS;  et  speciatim  cum  carissimis,  nt  solebas,  his  mnneribus  oris  ac  pectoris  tui 
benignns  inlustra. 


LXXXVII  (LXXXVI)    a.  382—383.  15 

PF  SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRI. 

Vox  iuris  et  legum  est,  bonae  fidei  contractum  non  posse  rescindi.  huius  sen- 
tentiae  exsecutionem  frater  noster  Helpidins  optat  adipisci,  cui  post  venditionem  Hispa- 
niensis  praedii  sui  partem  pretii  emptor  abiurat,  cum  ad  soliditatem  transcriptae  in 
novum  dominum  possessionis  cuncta  ex  more  celebrata  sint.  haec  summa  est  postn-  20 
lati ,  quae  meis  quidem  verbis  ^g^  illius  meritis  adiuvatur ,  ut  aequitate ,  qua  clarus 
68,  aut  pndorem  refragantis  privata  obinrgatione  confundas,  aut  contumaciam  frangas 
publici  auctoritate  iudicii.     vale. 


LXXXVni  (LXXXVII)    ante  a.  390. 

SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRI.  25 

Et  honoris  tni,   quo  nunc  auctus  es, et  continuo  in  me  amore  delector. 

volo  igitnr,  nt  communia  pignora  curae  mihi  esse  non  dubites,  qnae  magis  merita 
tua  quam  scripta  commendant.  snpererat,  ut  adsidnnm  stili  tui  mnnns  exposcerem; 
sed  rednndantis  est  operae  bona  spontanea  postnlare,  ne  meus  stilus  extorquere  vi- 
deatur,  quod  tui  animi  spondet  humanitas.  30 


3  aduentium  P  1  m. 

0  symmacus  P  7  aerecnrsns  P  1  m,  9  adfatuB]  lutelxu^  adfectna  P  idnf/  qda/modo  P 

virgtUa  supra  a  2  m.  11  quia  P  2  m. 

16  om.  F  symmacus  P  18  elpidins  P  19  pretii  om.  F  adinrat  P  1  m.  F 

21   sed]  et  F  post  adiuuatur  inaer.  quaeso  P2m.  F  22  refragantes  P  1  m.  obiurgatione/   P 

25  om.  F  26  auctus  ♦♦  et  P  /  m.,  anctus  es  et  P^m.  /\  $upplf:  indicio  vel  nuntio  28  tui  om.  F 

29  sedred  undantes  P  1  m. 


LIBEB  n.  69 


LXXXVim  (LXXXVm)   ante  a.  395. 
SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRL  PF 

Panlo  ante  litteras  dederam,   sed  debitam  tibi  salutationem  geminare  non  pignit. 
namqne  amor  ofGciomm  modum  non  tenet.    praeterea  notitia  commeantium  postulavit, 
5  ut  commendationi  eorum  pagina  adiecta  proficiat.    responsa  non  postulo  securus  prae- 
clari  animi  tui,  qui  mihi  sine  admonitione  sermonem  voluntarium  polliceatur. 


LXXXX  (LXXXVnn)    ante  a.  395. 
SYMMACHVS  FLAVL^NO  FRATRL 

Semper  mihi  auctor  es  ingentium  gaudiorum;  at  nunc  supra  vota  processit,  quod 

10  me   expetendi  plane  et  exambiendi  viri  familiaritate  decorasti.    neque  hoc  suspicione 

coniecto.    nam  Patricii  sermo  fecit  indicium,  diligentiam  in  me  suam  te  praesule  pro- 

Tocatam;   quare  mm  ceteris  benefactis  tuis  etiam  hic  titulus  procedet  in  numemm, 

qui  solus  quamlibet  voti  ayaritiam  possit  explere.     vale. 


LXXXXI  (LXXXX)    ante  a.  395. 
15  .  SYMMACHVS  FLAVIANO  FRATRI. 

Qnotiens  parentum  beneficiis  obligamur,  necesse  est  ad  heredes  nexum  debiti 
pertinere.  ad  filium  meum  Senatorem  praeclamm  atque  omatissimum  virum  pertinet 
praefata  generalitas;  cuius  pater  omnibus  rebus  inlustris  et  mihi  eximia  veneratione 
recolendus   plurimum   domui   meae  honorificentiae  et  religionis  exhibuit.     cuius  ego 

20  devinctus  oflSciis  filio  opto  persolvere,  quod  de  parente  contraxi.     sola  autem  me  po- 
test  magnificentia  tua  contractu  gratiae  liberare,  si  posteritatem  eius  adiuverit,   ])rae- 
cipue  in  his  rebus,  quae  iustitiae  patroeinio  fulcinntur.     siquidem  queritur  agros  suos  2 
contra  iudicatum  vestram  magna  parte  mutilari.    grave  hoc  et  inpetibile  posset  videri, 
nisi  etiam  consensus  partium  fmstrationibus  luderetur.     minus  est  enim  alienam  sen- 

2s  tentiam  speraere  quam  a  propria  discrepare.  est  igitur  in  mann  tua  in  tam  absoluto 
et  probabili  petitionis  genere  servatis  legibus  et  aequitatis  intuitu  aliquid  etiam  meae 
deferre  personae,  cuius  interventum  fastidio  longae  litis,  non  difBdentia  negotii  postu- 
lavit. 


2  om.  F            4  postuUbit  a«t  P  1  m.  5  pagina  dicta  F  6  poUiceatnr]  P(r),  polliretur  F 

8  om.  F           gymroacns  P            12  qaare  rum]  ego^  qnae  recte  P,  recte  F 

15  om.  F             17  praefata  pertinet  F  19  et  om.  P  23  magnam  partem  [F)             24  cen- 

sus  P  1  m.  lauderetur  P,  fori.  laederetur  25  ad  proprfa  P            26  atque  probabili  F            27  dif- 

fldentia/  P  poatulani  uale  F 


70  SYMIOACHI  EPISTVLAE 


PF  LIBER  TERTIVS. 

AD  IVLIANVM  RVSTICVM. 

I  ante  a.  388. 
SYMMACBVS  IVLUNO. 

Ruri  hucusque  obversatus,  postquam  me  ad  urbanam  sedem  recepi,  repperimus 
optabilem  litterarum  tuarum  salutem,  quae  post  diutumum  silentium  tam  multum  5 
apud  nos  gratiae  et  honoris  habuerunt,  ut  in  iis  sola  brevitas  displiceret.  nam  ie- 
iunas  anres  meas  et  praeclari  eloquii  tui  satis  superque  sitientes  adfatus  largior  de- 
buit  uberare.  et  mihi  quoque  curae  fuit  artare  paginam  limite  parciore,  nt  te,  mi 
frater,  scribendi  talione  morderem,  quamvis  ita  mihi  sim  conscius  arentis  infantiae, 
ut  quantum  doloris  accipio,  cum  breves  epistulas  sumo,  tantum  tribnam  beneficii,  cum  lo 
pauca  respondeo.    vale. 

n  ante  a.  388. 
SYMMACHVS  IVLIANO. 

Ruri  positns  vectigal  tibi  sollemne  dependo.  nuUum  enim  tempus  esse  patior  ab 
hoc  munere  feriatum,  nec  locomm  intercedente  divortio  in  oblivionem  familiaritatis  i& 
adducor.  qui  si  me  vicissitudinis  stimulo  faceres  promptiorem,  numquam  profecto  lin- 
guam  desidem  continerem.  et  tamen  enixe  meum  fungor  officium ,  nec  cessationis 
transducor  exemplo,  atqne  hoc  silentium  tuum  difficultatibus  publicae  occupationis 
adscribo,  quia  satis  est  mihi  ad  amicitiae  fiduciam,  quod  me  credo  redamari.     vale. 

ni    ante  a.  388.  20 

SYMMACHVS  IVLUNO. 

Hunc  scribendi  morem  superstitio  vetusta  constituit,  ut  ad  peregrina  digressi  prio- 
rem  sibi  locum  vindicent  cum  absentibus  conloquendi;  sed  adfectus  moris  inpatiens 
scribendi  vices  regione  mutavit.  itaque  rupta  lege  reticendi  sermonem  tuum  festi- 
natione  praevenio,  adiciens  sedulae  salutationis  officiis  commendationem  viri  inter  op-  25 
tinios  quosque  numerandi,  quem  dudum  a  parentibus  clarum  et  aulicae  dignitatis  splen- 
2  dor  excoluit  et  amplissima  curia  non  accepit  ut  novum  sed  recepit  ut  debitum.  quae 
tamen  in  fratre  nostro  Philippo  secundo  loco  et  honore  censenda  sunt,  quia  plus  habet 
laudis  in  moribus  magisque  probitate  conspicuus  est,  ^quam  fortunae  muneribus  glo- 
riatnr.  plura  dicerem,  si  aut  pudor  eius  sineret  aut  prolixa  laudatio  epistulae  con-  30 
veniret.  certe  illud  spondeo,  multa  eximietatem  tuam  coram  in  eo  reperire  posse, 
quae  tacui,  nulla  ex  his  desideratumm  esse,  quae  scripsi.     vale. 

1    .q.  aureli.  symm&chi.  uc.  consulis.  ordinarii.  epistolarum  Hb.  ii.  explic  editus  post  eius  obitum  a  q. 

fabio  memmio  symmacho.  uc.  fllio  incipit  lib.  iii  felicit  ad  iulianum  rusticum  P,    om.  F  3   om.  F 
symmacus  P            4  obuersatus]  P  ^  m.y  aduersatus  P  1  m.  DPj  conuersatus  F            repperi  F  6  his  PF 

7  »i  scientes  P  l  m.^  scientes  (/^)  9  morderem  cott.  ex  moderem  P  1  m.  sum  P  10  breuis  P 

13  om.  F  15  neque  F  deuortio  P  16  quia  F  17  nec]  luretw^    ne  PF 

18  transducar  F  19  credo  in  ras.  P 

21  om.  F  symmaous  P  23  morisj  P{r0),  more  F  24  reiigione  P  2  m.  .29  glo- 

rietur  F  31   qnoram  P  1  m.  repperire  (e  P  32  ex  his  deesse  quae  F 


LIBER  III.  71 


mi   ante  a.  388. 
SYMMACHVS  IVLIANO.  PF 

Decet,   nt  litteras  meas  frequenter  efflagites,   nec  tamen  eonvenit,   ut  de  silentio 

grave  qnidpiam  Buspiceris.     oblitum  me  tui,   quod  in  hanc  diem  silueram,    censuisti. 

&  an  ita  vel  mei  animi  fides  fclara  est  vel  tui  meriti  angusta  momenta  sunt,   ut  huic 

de  me  opinioni  locus  esse  debuerit?  quare  amicitia  communis  plus  accepit  iniuriae  ex 

tua  suspicione  quam  ex  silentio  meo.    minus  est  enim  necessitate  officium  deserere 

quam  voluntate  praepropera  iudicare.     putas  me  sollemni  genere  defensionis  levare  2 

peccatum:    ^diu  afui,   longa  otia  in  secessu  ruris  exegi,   tabellarii  defuerunt'.     haec 

10  si  vera  plerumque  sunt,   tamen  adsiduitate  detrita  in  invidiam  mendacii  reciderunt. 

^  meae  occupationes  ab  usu  remotae  nihil  mediocre  protendunt,   cuius  rem  familiarem 

nova  incessit  adfinitas  contra  rationem  legum  felicitatem  temporum  consensum  paren- 

tum  pacta  maiorum.     sed  reprimam  me  neque  his  querellis  ulterius  inmorabor,   quas 

tabellariuB,   si  veritati  amicus  est,   explicabit.     ita  fiet,   ut  et  tibi  cognitio  gestorum 

i^  plena  proveniat,  et  ego  excusationem  meam  potius  indicasse  videar  quam  dolorem. 

V   ante  a.  388. 
SYMMACHVS  IVUANO. 

Aiunt,   qui  callent  rhetoricam  disciplinam,   nihil  esse  controversiae ,   ubi  eadem 
partinm  iussa  sunt.     imaginem  propositae  fei  postulas?  niitto  decantatas  meditationum 

20  iudicialium  fictiones  et  mania  simulacra  causarum:    vel  haec  nostri  silentii  diutumitas 
materiae  talis  exemplum  est.    obicies  mihi  dissimulati  officii  neglegentiam :  in  te  haec 
refertur  oratio.     ergo  quia  pares  sumus,   dulce  conludium  est,   ut  cum  altero  neuter  2 
expostnlet.    veniam  cum  dederis,  impetrasti.    sed  cur  aequis  tecum  condicionibus  ago 
iam  melior  causa  [est],  qui  prior  emendo  utriusque  delictum?  videro,  quae  tua  futura  sit 

25  in  referendo  sermone  curatio.  ego  in  vrnm  reduxi  amicitiae  nostrae  fortuitum  stupo- 
rem,  neque  ex  ea  re  adfecto  gratiam.  satis  mihi  laudis  est  invidiam  silentii  di- 
luisse*    vale. 

VI  a.  380. 
SYMMACHVS  IVLIANO. 

30  Solet  quidem  aegritudines  animi  ratio  mitigare,  sed  fortunae  nostrae  tantum  vul- 

nus  est,   ut  ei  ne  tua  quidem  delenifica  et  suada  facundia  cicatricem  possit 
obducere.    fors  fuat,   an  dies  longa  quandoque  hebetet  laxatnm  dolorem;   siquidem 

31  Ausonius  apud  Symm.  epist.  I  32,  1. 


2  om,  F  5  an]  F,    aut  P  1  m,^   haud  P  2  m,  clara]  PF^    clauda  ego^    inclara  fjypshi» 

7  meo  silentio  F  8  praepropera]  P  2  m.  DP,    praepropara  P  1  m, ,    propria  F  10  si]  etsi  F 

14  explicauit  P  1  m. 

17  om.  F  18  eandem  F  19  iussa  sunt]  PDPy  om,  F*^  iura  sunt  /urehM,  commissa  sunt  Mommten 

postulant  F  decantata  P  1  m.  20  inania]  luretu»^  annia  P,  omnia  F  21  dissumua  P  1  m. 

in  te]  Mereer,  inter  PF  23  conditionibus  P  1  m.  24  est  unei»  inelusi  dileetumP/  m. 

uideo  F  tuae  P  25  in  uiam]  Juretu»,  inuidiam  PPPF  26  affecto  mihi  F 

29  om.  F  31  ne]  nec  F  32  flat  ut  dies  F  habet  et  P 


72  SYMMACHI  EPISTVLAE 

PF  malis  omnibns  finis  de  tempore  venit.     interim  frigent  verba  solantium  neqne  aures 

2  adplicat  consiliis  bonis  surdus  ex  iniuria  animus.  tertius  hic  mihi  de  optimis  fratribus 
luctus  est.  post  tot  miserias  quis  me  non  putet  didicisse  patientiam?  at  ego,  quanto 
inbecilliores  nos  iste  casus  invenerit,  magis  doleo.  nunc  et  illa  crudescunt,  quibus 
stuporem  diutumitas  fecerat.    ictus  enim  novissimus  etiam  veteres  plagas  dolore  re-  5 

3  scindit.  nec  ignoro  multa  invicti  animi  exempla  posse  referri.  Pericles  amissis  recens 
liberis  venit  in  curiam:  sed  patria  causa  cogebat;  Anaxagoran  physicum  gravis  de 
filio  nuntius  a  disputationibus  non  retraxit :  sed  philosophiae  deferebat  calamitatis  suae 
neglegentiam ;    M,  Iloratius  morte  pignoris  sui  cognita  cadaver  efterri  iussit:    sed  hac 

4  constantia  esse  debuit,  qui  Capitolium  dedicabat.    vides  qui  mihi  sit  animns ;  et  tamen  10 
vita  ducenda  est.     amor  enim  lucis  a  natura  datus  fulcit  infirmitatem  doloris.    paene 
praeterii,   quod  inter  prima  fuerat  conlocandum.     cumulatissimas  gratias  ago,   quod 
Proiectum  familiarem  nostrum  ayuisi/m  contubemio  tuo  meo  solacio  deputasti.    ex  hoc 

5  intellego,  quanta  necessitas  fecerit,  ne  venires.  ego  tamen,  qui  te  ipsum  videre  non 
potuiy  vidi  animum  tuum,  cui  satis  non  fuit  medicinam  fortunae  nostrae  perepistulam  15 
facere.  addidisti  enim  quandam  legationem,  quae  sui  adsiduitate  vim  mali  frangeret, 
quia  noveras  solacia  litterarum  cum  lectione  finiri.  progressum  m  laudes  tuas  vi/a- 
mus,  cum  ipse  religionem  magis  ad  conscientiam  referas  quam  ad  gloriam.  ergo  ha- 
beat  modum  sermo,  quem  numquam  circa  te  habebit  adfectio.     vale. 


Vn  a.  376?  20 

SYMMACHVS  IVLIANO. 

Arbitrum  te  adsumo  mep/tarum  mearum.  cape,  si  quid  ab  re  publica  vacas,  ora- 
tiunculam  nostram,  cuius  edendae  fiduciam  mihi  favor  civium  dedit.  nam  spes  saepe 
alitur  exemplis,  et  placiturum  esse  praesumimus,  quod  aliis  iam  placuisse  gaudemus. 
nunc  tuarum  partium  erit  respondere,  cum  legeris,  an  debuerit  me  senatns  animare.  25 
certe  mihi  duci  vitio  non  potest,  quod  tam  bene  de  tuis  auribus  speravi,  quam  sim- 
pliciter  priorum  suflFragiis  credidi.     vale. 


Vni  ante  a.  388. 
SYMMACHVS  IVLIANO. 

Nuntium  tibi  reditus  mei,   cumprimum  fida  patuit  occasio,   exhibere  non  dilfero;  30 
scio  enim  te  prospera  quaeque  de  nobis  velle  cognoscere.     mihi  quoque  par  cura  est 
de  salute  atque  actibus  tuis  laeta  et  optata  noscendi,   atque  ideo  dignaberis,  quotiens 
fors  dederit  facultatem,  officia  circa  nos  mutuae  adfectionis  implere. 


3  didicisse]  F,  et  didicisse  P  l  m.,  edidicisse  P  2  m.  pacientiam  P  1  m.  at]  et  P  1  m. 

quando  P  2  m.  4  ipse  F  5  rescindit  P  7  liueris  P  l  m.  anixagoran  P  I  m.,  anaxa- 

goram  F  9  M.  Horatius]  LypanUy  om.  PF  mortem  P  sul  om.  F  efferri]  ed.  Veneta, 

fleri  PF  13  auulso  PF  14  ueniret  P  1  m.  16  quandam]  F,  quaudo  P[r0)^  fort.  quodammodo 

17  lectioni  flnirl  P  l  m. ,   lectfone  flnire  P  2  m,  progressum  in]  8uae,   progressum  PF^   progressi  F 

uitamus]  Suae^  uidimus  PDPF  18  cnm]  PFF^  quam  4>  reglonem  P 

21  oin.  F  22  ineptiarum]  egoy  epistolarum  PF  26  dicl  P 

^9  om,  F  30  patuit]  lureiui,  potuit  P,  potuerit  F  dilfeTara  F  32  djgnaueris  P  l  m. 


LIBER  III.  73 


VIIII  ante  a.  388. 
SYMMACHVS  IVLIANO.  PF 

Tanta  animi  voluptate  sumpsi  litteras  tuas,  quas  mihi  post  longum  silentium  de- 
tulisti,  ut  me  fatear  querellae  prioris  oblitum,  quia  memoriam  praeteritae  intermissionis 
5  antiquavit  gratia  recentis  officii.    deinceps,  si  tibi  cordi  sum,  frequenter  operam  scrip- 
tionis  admitte  vicissitudine  remunerandus  et  sermonis  et  amoris.     vale. 


AD  NAVCELLIVM. 

X. 

SYMMACHVS  NAVCELLIO. 

*<>  Expectas  a  me  litteras  largiores.    delector  iudicio  tuo;  laus  enim  est  ingenii,  cum 

desideratur  ubertas.  sed  velim  tibi  verborum  copiam  displicere.  nam  quid  agat,  quo 
se  vertat,  ubi  inmoretur  cassa  rebus  oratio  ?  odi  in  parvo  corpore  longa  velamina.  illa 
vestis  decenter  indutui  est,  quae  non  trahit  pulverem  nec  in  humum  demissa  calcatur. 
scribe  ergo  aliquid,   quod  rescribendo  producam;   quamquam  religione  decipior,   qui 

»s  tibi  uberes  epistulas  audeo  polliceri.  videro,  quis  sit  futurus  eventus  sententiae  tuae. 
tu  memento  non  electionem  me  tibi  sed  copiam  spopondisse.     vale. 

XI. 
SYMMACHVS  NAVCELLIO. 

Sumpsi  pariter  geminas  litteras  tuas  Nestorea ,  ut  ita  dixerim,  manu  scriptas,  qua- 

^^  rnm  sequi  gravitatem  laboro.     trahit  enim  nos  usus  temporis  in  plausibilis  sermonis 

argutias.     quare  aequus  admitte  linguam  saeculi  nostri  et  deesse  huic  epistulae  Atti- 

cam  sanitatem  boni  consule.    dignum  est,  ut  haec  ipsa  apud  te  culpae  confessio  prosit 

mihi  ad  veniae  facilitatem.     quodsi  novitatis  inpatiens  es,    sume  de  foro  arbitros,  2 

mihi  an  tibi  stili  venia  poscenda  sit.     crede,   calculos  plures  merebor,   non  ex  aequo 

^'^  ac  bono,   sed  quia  plures  vitiis  communibus  favent.    itaque,   ut  ipse  nonnumquam 

praedicas,   spectator  tibi  veteris  monetae  solus  supersum;   ceteros  delinimenta  aurium 

capiunt.    stet  igitur  inter  nos  ista  pactio,   ut  me  quidem  iuvet  vetustatis  exemplar  de 

autographo .  tuo  sumere,  te  autem  non  paeniteat  scriptorum  meorum  ferre  novitatem. 

non  silebo  alterum  munus  opusculi  tni,  quo  priscam  rem  publicam  cuiusque  fhuius  ex  3 

^^   libro  Graeco  in  Latium  transtulisti.    arma  a  Samnitibus,  insignia  ab  Tuscis,  leges  de 

30  Sall.  Catil.  51,  38. 

2  om.  F  3  aolnntate  F,  uolantatem  P  1  m.  4  qnaerelli  P  1  m,  5  sim  F  6  ad- 

nitere  8u»t 

7  ynii  expHcitae  ad  iulianam   incipit  ad  naacelUum  P,  om,  F  9  <m,  F  syromacas  P 

14  decipiar  F  15  uberis  P  nideo  F  quis]  Lyp$iu8y  qaid  P,  qui  F  16  spopondisse  sed 

copiam  F 

18  om,  F  19  geroinatas  F  dicam  F  manus  P  1  m.  20  in  argutias  plausibilis  ser- 

monis  F  21  aeqnos  P,  equos  (F^)  22  bonim  P  23  quid?  si  Stue  .  24  uenia  poscenda 

sit]  ly^F,  ueniam  poscendo  sed  P  26  supersum]  F,  semper  sum  P  dilimenta  P  27  me  om,  PF 

28  autografo  P  29  cniusque  huius]  PFF,  cuinsque  nationis  egOy  cuiusque  gentis  Mommsen  30  la- 

tinum  /T  legis  P 

Q.  Atkrlits  STMMAOnVS.  IQ 


74  SYMMACHI  EPISTVLAE 

PF  lare  Lycurgi  et  Solonis  sumpseramus :  tuus  nobis  posthaec  addidit  labor  peregrina 
monumenta,  quae  iam  sui  nesciunt.  nunc  vere  civitas  nostra  fpopulum  omnium  pa- 
rens  facta  est;  docere  enim  singulas  potest  antiquitates  suorum.  ipsa  vero  per  se 
materia  digna  laudari  quanto  verborum  stellatur  auro?  nescias  cultu  an  rebus  magis 
4  voluminis  honor  gaudeat.  de  mea  aegritudine  nequaquam  te  rumor  fefellit,  sed  iam  5 
—  modo  mihi  venia  dicti  sit  —  convalescentiae  portus  aperitur.  carminum  tuorum 
codicem  reportandum  puero  tradidi,  et  quia  eglogarum  confusus  ordo  est,  quem  de- 
scripsimus,  simul  misi,  ut  et  correctio  a  te  utrique  praestetur  et  aliorum,  quae  nunc 
pangis,  adiectio.     vale. 


XII.  10 

P  SYMMACHVS  NAVCELLIO. 

Si  tibi  haec  una,  ut  ais,  frequentandi  stili  causa  est,  ut  a  me  vicem  sermonis 
excudas,  magnum  silentii  nostri  in  litteris  tuis  pretium  est.  vide  igitur,  ne  me  vali- 
dus  a  scribendo  revocet  fructus  tacendi,  quia  si  saepe  respondeam,  fortasse  plura 
remittes  ut  iam  victor  optati.  mane  ergo  in  proposito  adsiduae  scriptionis  etiam  post  15 
2  epistulam  meam,  quamvis  malim  reditum  tuum  quam  paginas  impetrare.  sunt  qui- 
dem  illae  Tulliano  segmentatae  auro,  sed  de  praesentibns  amicis  bona  plura  sumuntur. 
ipsa  etiam  verba  melius  ex  oris  fontibus  fluunt  quam  mandantur  textis  papyri.  quin 
ergo  eluctatus  longi  otii  cariem  Caelium  nostrum  revisas.  sat  /emporis  Spoletio  datim, 
bonae  urbi  et  optimorum  civium  niatri,  intellegenti  tamen,  quod  nostrae  curiae  viros  20 
usucapere  non  possit. 


xm. 

PF  SYMMACHVS  NAVCELLIO. 

Binas  ad  me  litteras  pedisequus  tuus  detulit:  fraudis  arguerer,  nisi  totidem  red- 
didissem.  utrisque  te  rediturum  Romam,  si  per  annos  liceat,  spopondisti.  saepe  nu-  25 
mero  idem  scripseras;  nihil  iam  moror  syngraphas  tuas.  iterare  promissum  fallaciae 
meditatio  est.  scio  lentos  ad  capessendum  laborem  senes  fieri,  sed  quia  crescunt  vitia 
cum  tempore,  in  cra^  es  mihi  adtrahendns,  priusquam  iustiorem  veniam  faciat  longior 
2  dies.  nullam  certe  Nestor  tertio  aevi  sui  saeculo  militiae  vacationem  poposcit,  nec 
Achilli  excusavit  aetatis  suae  frigus  senex  monitor.  et  certe  haud  multum  itineris  so 
interiacet.  Spoletium  suburbanitas  nostra  est.  dum  carmina  tua  ruminas,  dum  epi- 
grammata  oblatis  lucis  aut  amnibus  facis,  fallitur  doctis  cogitationibus  sensus  laboris. 


1  lygurgi  P,  ligurgi  F  2  nionimenta  quae  iam  senescunt  F  populuui]  P,  popolorum  F, 

fort,  propalam  3  enim  om.  F  potest  singulas  F  per  se  materia]  ego,  pars  materia  P,  pars 

materiae  F  4  stiUat  F  5  sed  iam  mihl  uenia  indicta  est  F  7  descripsimus]  Juretus,  de  eo 

scripsimus  PF  8  misimus  F 

13  sUentii/  P        uide  ne  P         nalidius  Lectitts  14  parumper  remittes  MommBtn  15  remittens  P 

19  reuisas]  cod.  Cuiacii,  seuisas  P  satemporis  P(/V^)  Spoletio  daturo]  iurefu^,  spoletium  dato  P(/>^} 

20  obtimorum  P  1  m, 

23  om,  F  24  pedissequus  P2  m.y  pedissequens  0F    '         25  numero  om,  F  26  syngrafas  P 

27  quia]  qua  P  28  in  cras  es]  egOj  ingrates  P,  ingratus  F  adtrahendus  est  F  29  aeui  sui] 

aetatis  suae  F  30  achiUem  F  32  oblatis  —  amnibus  om.  P,  oblatis  locis  aut  hominibus  Mornmaen 

amnibus]  ScioppiuB^  omnibus  PDP  facis]  Pr^  componis  F 


LIBER  m.  75 


xmi. 

SYMMACHVS  NAVCELUO. 

In  meo  aere  duco,  qnod  te  adornare  optatum  reditum  nuntiasti.  scd  male  metuo, 
ne  boe  stndium  tni  negatio  habitationis  impediat;  quam  peto,  ut  in  bouam  partem  voti 
o  erga  te  mei  eertus  accipias.  deos  enim  facio  testes,  has  domus,  quamm  alteram  po- 
stulasti,  iamdudum  a  me  hospitibns  esse  decretas.  quaeso  igitur,  nt  sacramento  com- 
modes  fidem,  qni  vel  animo  tantum  meo  credere  debuisses,  et  in  aedes  tnas  festinns 
recnrras.  siqnidem  domns,  quae  tibi  prins  ambitioso  per  aetatem  inventae  et  habi- 
tanti  cum  liberis  satisfecit,  senilem  moderationem  distribntis  in  alias  domns  filiis  non 
10  debet  offendere.     vale.  * 


XV. 
SYMMACHVS  NAVCELLIO.  PF 

Petis,  ut  respondeam :  litteris  meis  dennntiatio  ista  certaminis  est.    sed  unde  mihi 
qnamqnam  procedenti  in  annos  graves  senile  illnd  et  comicum,  quo  tn  veteres  aemn- 

u  laris?  nec  tamen  destilnet  voluntatem  tuam  stili  mei  desperatio.     quis  enim  pudor  est 
vinei  post  confessionem  ?  illnd  qnoqne  me  ad  rescribendum  coegit,   qnod  timni  cessa- 
tionis  exemplo  quandam  tibi  silentii  formulam  dare  plnsqne  in  me  reditnmm  frandis 
adverti,   si  tna  offensio  imitaretur  tacentem,   quam  si  ansns  meus  snperiorem.     aesti-  2 
mabis  ipse,  qnanto  hoc  tni  amore  adversnm  verecnndiam  meam  fecerim.    interea,  qnod 

20  vales ,  dnlce  est ,  quamvis  adieceris ,  canto  esse  opus ,  ne  forte  reditnm  nostram  aevi 
tni  snbita  praevortant.  nolo  annos  ad  calculum  voces:  fiducia  salutis  in  viribns  est. 
qnas  cnm  vitet  expendere  tntela  mornm  tnorum ,  spera  confecturos  deos ,  ut  maneas 
vitae  integer  in  metas,  qnas  veternm  definitio  dedit  saecnlo.     vale. 

XVI. 
25  SYMMACHVS  NAVCELLIO.  P 

Fortasse  argnas  dintumnm  silentium  meum.  nolo  adplices  hanc  moram  negle- 
gentiae.  continnatio  enim  longi  itineris  stilo  obstitit.  tandem  Formianum  litns  acces- 
simns,  quod  mihi  esset  acceptius,  si  nna  loc/  istins  volnptate  frneremur.  sed  qnia 
hoc  per  annos  et  valetndinem  tuam  non  licet,  edocen'  saltem  mntuis  litteris  peto, 
30  qnantum  corpnsculo  vigoris  adieceris.  inesse  enim  tibi  temperantiam  ceteraqne  tnen- 
dae  senectntis  praesidia  non  ambigo.     vale. 


4  Degotio  P  1  m.  5  deus  P  1  m,  facio]  Ltctitu,  facics  P  8  ambftioso]  ego^  atnbi- 

tiosa  P  iauentae  (a  in  raB,)  P 

12  om,  F  13  meis]  P/V>,  tuis  haec  F  \sU  om.  F  14  tamquam  F  quo  tu]  P^, 

quoniam  tu  F  aemulares  P  I  m.  15  destituet]  Mommserij  dofuot  PP^y  defruet  F  16  scri- 

bendum  F  17  exemplum  F  quantam  P  2  m.j  aliquam  F  20  uaiet  P  creditum  P 

22  qoos  P  23  saeculo]  stto  P 

26  nolo]  luretu$j  uolo  P  28  loci  istius]  ModiWy  locis  tois  PT^,  loci  et  tui  Mereer  29  edo- 

cere  P 


10* 


76  SYMMACHI  EPISTVLAE 


PF  AD  GREGORIVM. 

XVn  a.  378? 
SYMMACHVS  GREGORIO. 

Habeo  expostulandi  tecum.probabileB  causaB,  quandoquidem  pontificio  litterati  ho- 
noris  auctus  nullum  mihi  indicium  communis  gandii  praestitisti.  sed  nolo  primas  lit-  5 
teras  meas  felle  obiurgationis  imbuere,  ne  animum  tuum  contrahant  amara  sermonam. 
quare  decedo  querimoniis  et  tecum  hanc  veniam  sic  paciscor,  ut  in  reliquum  pensi 
2  habeas  amicitiae  diligentiam.  sit  inter  nos  frequens  honesti  mus  officii,  sint  adsiduae 
scriptorum  familiarium  vices.  quippe  tacita  concordia  instar^juliown  est.  ideo  lit- 
teras  adfabra  rerum  vel  natura  vel  industria  peperit,  ut  numquam  muta  esset  ad-  10 
fectio,  et  si  quando  absumus,  linguae  ut  operam  fungerentur  signa  verborum.  haec  in 
praesentia  satis  dicta  sunt;  opto  deinceps  materiam  mihi  ad  respondendum  dari  gra- 
tia  muneris  tui  non  dolore  fastidii. 

XVm   a.  379. 
SYMMACHVS  GREGORIO.  15 

Abnndas  quidem  naturae  bonis  et  ingenii  facultatibus,  sed  continui  silentii  culpam 
tibi  quoque  purgare  difficile  est.  quid  enim  vel  ex  vero  vel  ex  commenticio  dici  po- 
test?  itinera  me,  inquies,  longa  tenuerunt:  sed  saepe  cessatum  et  aliquando  perven- 
tnm  est;  vigilem  operam  publicis  rebus  inpendo:  sed  vicibus  otii  negotium  omne 
distinguitur.  restat,  qnod  minime  volo,  ut  fatearis  amicitiae  neglegentiam.  nam  20 
2  officia  si  plerumque  deseras,  occnpatio  est,  si  semper,  oblivio.  tra^ci  me  pntas?  hoc 
si  fieri  posset,  tacerem.  inludis  ergo  patientiae  meae?  atqui  intellegas,  aequnm  ani- 
mum  maiore  pretio  mnnerandum.  indignius  laeditur,  quem  religio  non  permittit  of- 
fendi.  et  certe  interfuit  soUicitudinis  tuae  exerere  aliquid  verborum  familiarium,  cum 
mihi  de  scriniis  tuis  profecta  delegaretur  oratio.  de  qna  te  interim  suspensum  tenebo  25 
tum  demum  tibi  iudicii  publici  factums  indicium,  cnm  exoraveris,  cum  memeris,  et 
quia  tanti  litteras  tuas  duco,  cum  scripseris.     vale. 

XVira  a.  380. 
P  SYMMACHVS  GREGORIO. 

Diutnmitatem  silentii  aliquando  rupisti,    sed  mehercule  frequentibus  inpulsns  of-  30 
ficiis;   ego  tamen  non  minore  adficior  gratulatione,   quani  si  litteras  sponte  tribuisses. 
germani  mei  vicaria  potestate  gaudeo,  tamquam  mihi  decus  honoris  accesserit.    vestro 


1  explicit  ad  D&uceUinm  incpit  [iic)  ad  gregorium  P,  om.  F  3  om.  F  graegorio  P  et  iia  deineeps 

4  iterati  F  6  ne  om.  P  /  m.  8  honesti  ususj  ego,  lionestius  PP^,  honor  F,  honos  isttus  Modiua 

10  natura^  P  industriae  P  11  operam  P,  operum  F  12  praesenti  F  snnto  Mofnmaen 

15  om.  F  16  abundans  PF  17  ue]  ex  falso  uel  ex  commentato  F  commenticio]  ego, 

commentato  PF,  ^ommento  Mommaen  18  sed]  si  F  19  rebus]  negotiis  F  negotium  omnem  P, 

omnem  negotium  F  21  obliuio  irasci  me]  Haupi,  obliuio  trans  crimen  P/V>,  obliuionis  crimen  F  22  aut 

qui  P  2  m.  23  remunerandum  F  24  soUicitudini  F  exaerere  P,  exeroere  F  26  exora- 

beris  P  1  m.  27  duco  Utteras  tuas  F 

30  rupisti^  P  32  germini  P  1  m.  uicaria  potestate]  Jureti  ed.  2,  quod  e  eodiee  aliquo  (Pk- 

ihoeano?)  hausium  esae,  vel  ea  re  apparetj  quod  Jureiua  ipae  non  inieUexii,  h.  l.  de  CeUini  TUiani  vieariatu 
Afriearko  aermonem  e$$e,  aed  voeem  germani  pro  fumine  proprio  aecepii,  uice  P 


LIBER  III.  77 

qaoque   in    eum    favore    delector,    tainquam  aliquid  ipse  praestiterit.  eum  quo  in-  P 

lastrem  virum  Syagrium  fides  certa  est  operam  bonae  frugis  adnisum.  quod  eo  a^i  te 
scribendum  putavi,  ut  gratiam  nostram  adsertor  sedulus  exsequaris. 


XX. 

s  SYMMACHVS  GREGORIO.  PVM 

Elegisti  materiam  proniorem.  adcommodatior  est  enim  querellae  oratio  humana 
quam  gratiae.  qua  causa  factum  puto,  ut  me  taciturnitatis  incesjseris,  cum  perpetem 
curam  dandae  et  reddendae  salutis  adnitar.  quod  quidem  me  libente  fecisti.  nam 
qui  alteri  culpae  ducit  officii  neglegentiam,  pollicetur  de  se  operam  promptiorem.  ex- 
to  postulatio  igitur  tua  instar  est  sponsionis.  non  meditabor  nova  verba,  non  excogitabo 
sententias:  si  peccatum  silendo  contraxeris,  tuis  tantum  litteris  argueris.    vale. 

XXI  a.  380. 
SYMMACHVS  GREGORIO.  PVF 

Vellem  te  legato  uti  apud  optimum  consulem  purgandae  atque  excusandae  ab- 
is  sentiae  meae,   si  scirem,   quod  tu  mihi  in  ea  re  primus  ignosceres.    nam  cum  amo- 

rem  vestrum  cogito,   vereor,   ne  ut  me  aeque  ambo  diligitis,   ita  similiter  arguatis. 

qois  igitur  mihi  huius  causae  defensor  adhibendus  est?   fortuna  scilicet  mea,   cuius 

ut  misera  ita  iusta  purgatio  est.     neque  enim  fas  sinit  laeta  officia  obire  lugentes. 

fortasse  etiam  vestram  hilaritatem  mea  tristitudo  contraheret;  siquidem  semper  fieri 
2oamat,   ut  habitum  mentis  de  amicorum  ore  ducamus.     quare  ignoscCf   quod  desumus, 

et  apud  egregium  virum  consulem  fave  absentiae  meae.    cuius  honore  gloriari  nostrum 

est,  auspiciis  interesse  felicium. 

xxn. 

SYMMACHVS  GRE60RI0. 

^*  Tantum  tibi  suppetit  uber  eloquii,   ut  prioris  silentii  veniam  cum  praesentis  fa- 

onndiae  laude  merearis.  quae  enim  pars  litterarum  tuarum  vel  inventionum  prudentia 
c^ruit  vel  novitate  sensuum  vel  antiquitate  verborum?  cum  igitur  tibi  supellex  larga 
non  desit,  innitere,  quaeso  te  [ut  non  minus  religione  quam  oratione  probatus  ha- 
l^earis],  ut  sicuti  oratione  mirabilis  es,  ita  religione  lauderis.    faciet  hoc  crebritas  epi- 

^^  Btularum  tuarum,  quae  non  solum  tibi  parabit  gratiam,  verum  etiam  me  faciet  promp- 
tiorem. 


2  fruges  P  1  m.  &d  te]  Meteef^  ante  P 

5  symmachus  grcgorio  in  V  $equHur  post  VJl,  39;  eodem  loco  haec  epUttUa  legitur  in  M,  qui  inscripUo- 
'nem  omiait  7  quae  cauM  PV^  quod  M 

13  om,  VF  14  absentiae]  sententiae  V  15  uestrum  amorem  F  16  neut  meae  quae  P  1  m.^ 

ne  nt  me  quem  V,  ne  me  quem  F  18  enim  om.  F  19  siquidem  quod  semper  F  20  ut  om.  F 

liaMtu  P  1  m.  {DP),  habiU  V  21  uerum  P  1  m.  22  uale  add,  VF 

24  om,   VF  25  ubeie  loqni  K,   uberis  eloquii  F  silentii  eorr.  ex  silentie  V  1  m.j  silen- 

tia  P  1  m.  27  antlquitote  (antiqui  in  raa.)  P  supplex  P  1  m,  28  initere  P  J  m.,  nitere  F, 

annitere  F  ut  —  29  habearis  dtl.  Juretus  29  laudaris  P  J  m.  faciet  et  P  i  m.   V 

30  parauit  P  J  m.  V  31  uale  add.  V 


78  SYMMACHI  EPISTVLAE 


PVF  AD  MARINIANVM. 

xxm. 

SYMMACHVS  MARINIANO. 

Nos  hic  in  otio  rasticamnr  et  multimodis  autumnitate  defruimur.  nam  postquam 
doliis  nova  vina  commisimus,  quae  calce  et  prelo  subacta  fluxerunt,  trapetis  teritur  5 
baca  Sicyonia,  ut  praecox  olea  in  usum  olivi  viridis  mulceatur.  interea  loci  ferarum 
domus  indago  sollicitat,  ut  incertus  agricola  in  ofGcia  diversa  discurrat.  alii  scalis 
ad  arborum  summa  perrepunt;  plerique  condita  musta  defaecant;  nonnulli  aprorum 
2  odbra  vestigia  canum  sagacitate  disquirunt.  sed  haec  omnia,  si  nobiscum  ageres, 
plus  placerent.  tenet  te  eruditio  Scaevolarum,  dum  forenses  ra6ulas  pervigil  doctor  »o 
instituis.  quare  accurre  pemiciter,  ut  feriarum  reliquiae  laboris  fastidium  tergeant,  \el 
certe,  si  tibi  ergastuli  istius  amor  tantus  est,  adesto  inpiger,  ut  ad  dicendum  promptior 
revertaris.    vale. 


xxmi. 

SYMMACHVS  MARINIANO.  «& 

Quod  fortunae  tuae  pollucibiliter  floruerunt,  meum  duco  conpendium,  quando  ita 
animatus  sum,  ut  amicorum  prospera  meis  commoditatibus  extema  non  arbitrer.  et 
re  vera  quo/u^  quisque  horaini  dies  laetus  est  sua  tantum  secunda  numeranti?  latius 
gaudet,  qui  et  alterius  bonis  pascitur.  qua  me  igitur  gratulatione  adfectum  putas, 
cum  tibi  comperi  iugales  deos  matrem  familias  copulasse  atque  ex  ea  filiolam  tem-  20 
2  pestivo  dedisse  proventu?  nam,  ut  scis,  intervallo  maris  atque  terramm,  quo  disti- 
nemur,  non:  prius  coniugem  tibi  quam  subolem  accessisse  cognovi.  quippe  unis  lit- 
teris  et  nuntium  filiolae  recens  editae  et  nuptialem  sportulam  detulisti.  quae  quidem 
bona  tibi  dispertita  temporibus  acciderunt,  sed  meum  pectus  pariter  ingressa  sunt. 
cedant  gaudia  divisa  coniunctis;  uberiorem  mihi  fructum  praestitit  mora.  iam  non  2& 
queror,  quod  epistulae  tuae  serae  sunt:  iucunda  dilatio  est,  quae  simul  bona  plura 
restituit.    vale. 

5  Verg.  G.  U  519. 


1    explicit  ad  graegorlum  incipit  ad  marinianuin  P,   om,   VF  3  om,   VF  marino  P  1  m. 

4  multis  modis  F  fmimur  F  5  Upetis  PV  6  uaca  P  J  m.  V{rip)  sycionl  aut  PVF 

7  domo6  F  8  arborem  P  1  m.  9  ad  ora  V  disquimnt  om.  P  10  sceuolarum  PVF 

forentes  P  1  m.  V  rabulas]  SehoUus,  rauolas  PVF{rip]  U  reliquie  P  fastidium]  F,  fasti- 

gium  PV  tergeant  uel  certe]  eyo,  tergeatur  certe  PK,  tergeant  denique  F  12  fori.  docendom 

15  om.  VF  16  poUicibiliter  P,  bene  F  17 — 19  et  re  uera  —  pascitur  om.  F  18  qoo- 

tus]  Juretusy  quod  ut  PV(/^)  secundam  P  19  putas  om.  P 1  m.  20  flllo  iam  P  1  m.,  fllium 

iam  P2m.  te/pestiuo  P  21  quodestinemur  P  2  m.  (7^),  quod  est  intnemur  V,  qoo  destituimor  F 

24  temporibos  dispertita  acciderant  F  26  delatio  P  1  m.  bona  om.  F  27  oale  om.  V 


LIBER  III.  79 


XXV. 
SYMMACHVS  MARINIANO.  PVF 

Plenae  atque  inyeteratae  inter  nos  amicitiae  nihil  adici  posse  credideram ;  inve' 
nisti  tamen,  quo  perfectam  diligentiam  tai  in  fastigiam  tolieremns.  amabili  enim 
5  iiducia  t/sioni  tnae  praebenda  mandasti ,  qnae  peregrinatio  hibema  poscebat.  tu  vero 
abundas  omnibus,  sed  studio  dandi  beneficia  excogitasti  causam  petendi.  sed  dedisse 
te  ex  hoc  gratiam  satis  constat,  quia  plus  ac6epit,  de  quo  aliquid  sibi  alterius  amor 
yindicat.  uno  tantum  lapsu  —  fas  sit  dicere  —  amica  yindicatio  claudicayit,  quod  2 
remunerandum  me  de  Galatia  polliceris,  ubi  ad  patrium  larem  yeneris.  noluissem 
10  constantiam  boni  facti  in  haec  trepidae  yerecundiae  yerba  descendere.  sed  praetereo 
laudatae  epistulae  leyem  fascinum ;  neque  enim  me  tantae  gratiae  obligatio  sermonum 
esse  interpretem  sinit.  cur  autem  multa  loquimur  parya  missuri?  descriptio  tradenda> 
ram  tibi  yestium  secundam  paginam  tenet.  quid  de  mediocritate  fparum  sentias, 
ipse  yideris,  qui  Aiemi  magis  quam  cultui  apta^  indumenta  yoluisti.     yale. 

15  XXVI. 

m 

SYMMACHVS  MARINIANO. 

Securus,  ut  yideo,  scribendi  ad  me  yices  neglegis ;  scis  enim  tibi  istiusmodi  culpam 
sine  talione  cessuram.    quotiens  tibi  minatus  sum  par  silentium,  si  a  litteris  temperasses? 
vincor  tamen  adfectione  et  delector  tali  mendacio  meo.    ex  quo  intellegere  potes,  quam 
20  constanter  te  diligam,  qui  tam  inconstanter  irascor. 

XXVII. 
SYMMACHVS  MARINIANO.  PVM 

Desideratas  mihi  litteras  sero  hominis  mei  adyentus  exhibuit,   quae  nobis  gratum 
«idmodum  salutis  tuae  indicium  praestiterunt.    atque  utinam  facilitas  commeatus  copiam 
^^    daret  frequentioris  officii. 

xxvm. 

SYMMACHVS  MARINUNO. 

Expectatae  mihi  tuae  litterae   contigerunt,    quibus   promptior  ad  yicissitudinem 

ireddar  officii.     nec  mireris,  quod  tibi  sermo  noster  sero  tradetur,  cum  aliquid  occupa- 

^^  tiones  sibi  yindicent,   nonnumquam  desit  facultas,   tabellariomm  quoque  neglegentia 

susceptam  operam  plemmque  frustretur.     desine  igitur  animum  nostmm  epistulamm 

seyeritate  me^iri,  cum  rebus  potius  quam  yerbis  spectetur  adfectio.    yale. 


2  om.  VF  4  tui  in  ^  enim  om,  P  1  m.            5  asioni]  8u$e,  aosoni  P 1  m,  VF,  ausioni  P  2  m. 

«  habundana  VF  aed  om.  F          beneflcio  Plm.,  beneflcil  P2m,F          8  una  P  i  m.  V          9  galacia  VF, 

QaUaeeia  ed.  Veneta  noUem  F             10  praetoreo  V             11  lene  F             13  parum]  PVDPy  om.  F, 

oamm  Seioppius  ipse  sentias  (^            14  hieml]  Sirmondw,  emi  PVPfi,  enim  F           indumentum  0 

16  om.  VF  17  secures  P  1  m.            uicis  P  1  m.            istittsmodi  tibi  F            20  uale  add.  VF 

22  om.  VM  23  serus   V           24  comeatus  V 

27  om.  VM  symmacus  P             29  serio  V             31  frustetur  VM             32  seueritate]  VMF^, 

seueritatem  P,  seritate  Qnder,  raritate  MommHn^  seduHtate  ego  metiri]  Qfuiery  mereri  PVMDP 


80  SYMMACHI  EPISTVLAE 


xxvnn. 

PVF  SYMMACHVS  MARINIANO. 

Factum  nantias,  qnod  spe  et  opinione  ante  percepi,  nt  tibi  amicitiam  bonornm 
primns  congressus  aperiret;  namque  boc  nobis  et  tui  mores  et  illomm  iudicia  promi- 
serant.  facile  enim  probitas  delata  ad  virtutum  arbitros  placet.  yerum  ista  pars  5 
gaudenda  mihi  potius  quam  producenda  est;  illud  mallem  latius  praedicare,  si  aequa- 
ret  oratio  rei  magnitudinem ,  quod  vestimenta  de  nobis  usni  tuo  vindicas.  nihil  hoc 
amore  sincerius;  scias  fiduciam  de  simplici  adfectione  surgentem  genus  esse  yirtutis. 
sed  quid  ego  buic  puritati  dignum  rependam?  stetimus  officiis  religionis  hactenns 
pares;  nunc  tibi  sine  cunctatione  cedimus.  puto  tibi  sufficere  ad  vicem  tantae  gratiae  10 
victi  confessionem.     vale. 


AD  AMBROSIVM. 

XXX  ante  a.  398. 
SYMMACHVS  AMBROSIO. 

Sallustio  amico  meo  multa  sponte  tribuisti.     nunc  adice,  quae  supersnnt.   ut  ego  15 
quoque  partem  beneficii  adeptus  existimer.    supplementa  autem  desiderii  eius  a  tabel- 
lario  epistulae  suggeruntur,   quae  stilo  persequi  supervacaneum  duxi.    aptius  est  enim 
negotiis  intimandis  vivae  vocis  indicium. 

XXXI  ante  a.  398. 

SYMMACHVS  AMBROSIO.  20 

Itero  postulatum  pro  Sallustio  amico  meo  et,  ut  ipse  adseverasti,  a  te  quoque  in 
curam  dudum  recepto.  non  quo  metuam,  ne  tutelam  forte  eius  oblivione  destituas, 
cum  familiare  sit  constantiae  tuae  fideliter  exequi  recepta  mandata,  sed  quia  diligen- 
tiam  meam  fortuna  amici  saepe  sollicitat  et  laborantibus  commendatio  una  non  sufficit, 
licet  tenaciter  memorcm  rursus  admoneo.  praestabit  beneficii  tui  celeritas,  ne  sit  mihi  25 
necesse  idem  saepius  facere. 

XXXII  axite  a.  398. 
PVM                                                SYMMACHVS  AMBROSIO. 

Fratres  mei  Dorotheus  et  Septimius  laudabiles  viri  unam  tuam  epistnlam  pertn- 
lerunt.    sed  mihi  religio  fuit  istiusmodi  captare  compendium,  ut  et  tibi  geminata  officii  30 
responderet  usura,  et  singulis  honor  debiti  testimonii  proveniret.    nam  etsi  tibi  Doro- 


2  om,  VF  3  praecepi  (7^)  4  moris  PVF  promiBerunt  F  6  illad  latiua  praedicares 

maUem  aequaret  ratio  V  latius  om.  F  7  de  nobis  om,  VF  8  adfectionem  P  9  hac  pnri- 

tate  F  rependam  dlgnum  V  actenus  P  J  m.  11  uale  om.  V 

12  Tii  explicit  ad  marinianum  inc  ad  ambrosium  Py  om,  VF  14  om,   VF  15  salustio  VF 

17  Buggerentur  Schoitus  superuacuaneum  P  18  nale  add.  VF 

20  om.  VF  ambrosi  P  21  salustio  VF  22  quod  Jurelus  23  persequi  F 

2S  om.  VM  31  proueniret  coff.  ex  praeueniret  P 


LIBEB  m.  8t 

iheas  frater  noster  probatns  est,  cnpio  tamen,  nt  enm  in  maiorem  modum  indieii  mei  PVM 
praerogativa  eonciliet,  qnod  fnturnm  esse  non  ambigo,  cnm  adfectio  boni  animi  capax 
sit  angmenti,  qnotiens  meritis  provocatur. 


XXXm    a.  395? 
^  SYMMACHVS  AMBROSIO. 

Licet  arbitrer,  superiores  litteras  meas,  qnibns,  nt  fratrem  menm  Marciannm  ab 
ininriis  vindices,  postulavi,  in  manns  tuas  esse  delatas,  abstinere  tamen  etiam  secnnda 
petitione  non  debui,  ut  necessitatem  yiri  optimi  sed  invidia  tyrannici  temporis  involnti 
precatio  geminata  testetur.  quare  mrsus  te  ad  amici  defensionem  exhortor,  cuius 
10  tenuitas  orta  ex  integritate  non  patitur,  nt  annonarum  pretia  possit  exsolvere,  quae 
iam  mnltis  einsdem  temporis  indicibus  imperialis  clementia  relaxavit.  erit  igitur  tibi 
facilior  ad  impetrandum  via,  cum  meritomm  tuomm  opitulatio  aliorum  iuvetur  exem- 
plis.     vale. 


XXXira  a.  392—393. 
15  SYMMACHVS  AMBROSIO. 

Naevi  instar  est,  nt  frater  mens  Magnillus  vicaria  potestate  per  Africam  fnnctus 
testimonio  omninm  pnblice  privatimque  conspicuus  variis  in  ea  provincia  retardetur 
obstaculis.  nosti -optimi  viri  maturitatem  ceterasque  artes  bonas,  quibns  etiam  tunm 
amorem,  cnm  Lignriam  gubemaret,  adtraxit,  et  ideo  apud  te  redundantis  est  operae 
20  landare  compertum.  quare  inpendio  peto,  ut  cum  a  baiulo  litteramm  cansas  morarum 
eins  acceperis,  religiosum  pro  eius  reditu  interventum  digneris  adhibere,  quo  tandem 
patriae  restitntns  longae  peregrinationis  iniuriam  desiderata  quiete  commutet. 


XXXV  ante  a.  398. 
SYMMACHVS  AMBBOSIO.  PVF 

25  Ex  usu  venit,  nt  opem  desiderantes  ad  snffragia  probata  confugiant.  homm  nnus 
Ensebins  est,  qui  adulescentiae  prolapsns  errore  notatnsqne  iudicio  exploratissimum 
remedinm  veniae  imperialis  implorat.  sed  nt  ei  celeriter  adrideat  effectus  optati,  de- 
ferri  in  cnram  tuam  spem  petitionis  optavit ;  cnius  haec  summa  est,  ut  iudicati  remis- 
sione  famae  suae  vulnns  exclndat. 


1  indicU  PV  3  aale  add,  VM 

5  om.  VM  6  marti&num  V  7  manaf  tuas  P  deletas  P 1  m.  M  8  tyranrici  P  1  m. 

9  rona^  P  10  horta  P  annonarum]  ego^  annorum  PVM 

15  om.  VM  16  neui  P,  eui  V,  aeui  F,  equi  M,  ne  aeul  LectiuB  aflfricani   V  17  testl- 

moninm  P  1  m,  V  in  eam  prouinciam  PVM,   fort.  intra  eam  prouinciam  18  mataritatem  P 

bonas  artet  V  19  ligoriam  V  redundantes  P  2  m.  V  20  baiolo  PV  mores  V,  et  mores  M 

21  interuentium  P,  intnitum  VM  22  uale  add.  VM 

24  om.  VF  25  desiderantis  PV  27  optatidem  ferri  (tati  fn  ra«.)  P,  optati  defero  F  28  op- 

tonit  om.  F  29  uale  add.  VF 

Q.  Atbslivs  STMMAonva.  ]] 


82  SYMMACHI  EPISTVLAE 


XXXVI  ante  a.  398. 
PVF  SYMMACHVS  AMBROSIO. 

Filins  mens  Gaecilianns  vir  clarissimns,  qni  nnnc  commnnis  patriae  gnbernat 
annonam,  certo  cognoylt  indicio,  adyersarinm  snnm  Piratam  nomine  vel  eins  procnra- 
torem  spem  tni  favoris  hansisse.  negavi  solere  te  recipere  in  tnam  cnram  pecuniarias  s 
actiones.  ille  tamen,  nt  est  hominum  supervacua  plernmque  trepidatio,  consentaneas 
sanctis  moribns  tuis  de  me  litteras  postulavit.  non  abnui  operam  meam  facilia  et 
insta  poscenti.  snmma  est  igitur  inpositi  mihi  muneris :  contra  absentem  civem  simnl- 
qne  districtum  publicis  curis  non  sinas  quidqnam  de  iustitia  tua  sperare  praesidinm. 
snnt  leges,  sunt  tribnnalia,  sunt  magistratus,  qnibus  litigator  utatnr  salva  conscientia  lo 
tna.    vale. 


XXXVn  ante  a.  398. 
SYMMACHVS  AMBROSIO. 

Dusarms  clarissimns  vir,   qui  inter  professores  medendi  snmmatem  iure  obtinet 
locnm,  adfinem  sunm  eundemque  cognominem  tradi  patrocinio  tuo  meo  optavit  oratn.  i5 
libens  amicissimi  viri  desiderio  satisfeci,   nt  nna  via  et  te  excolerem  salnte  dicenda 
et  illius  nsui  commodarem.    fac  igitur  oro,  ut  commendatnm  tuearis  anxilio,  me  ser- 
mone  vicario  mnnereris.     vale. 


PVM  AD  HILARTVM. 

XXXVm   a.  397?  20 

SYMMACHVS  HILARIO. 

Gum  has  ad  te  litteras  darem,  lectnlo  aeger  tenebar  iam  quidem  a  periculo  vindi- 
catns  sed  adhnc  inops  virinm,  quae  snbinde  incertis  febribns  deternntur.  inter  haec 
tamen  mala  valetndinis  meae  amicis  negotium  dedi,  nt  pignns  commnne  consnltn  patmm  ' 
viris  consnlaribns  inngeretnr.  habita  est  ratio  meritornm  tuorum;  nihil  enim  gratiae  25 
meae  dico  delatnm.  acta  amplissimi  ordinis  Datiano  honesto  viro  tradidi,  qnae  nbi 
in  manns  tnas  venerint,  amicitiae  me  satisfecisse  pronnntia/o.  nihil  enim  malo  qnam 
honesti  ofGcii  diligens  indicari.     vale. 


2  om.  VF  syminacus  P  3  cecilianus  P 1  m.  VF  4  annonam]  eoronam  V  paratam  P 

5  pecuniarias  actiones]  LeetiuSf  pecnniariam  sanctionis  P  1  m.  VF^^  pecuniarias  sanctionia  P2m.^  pecunia- 
riam  sanctionem  F  6  illa  V  plerumque  snperuacua  F  7  de  me  enU  sanctis  eoU.  F  8  pe- 

tenti   VF  mihi  om.  V  9  praesidii  P  2  m.  V 

13  om,  VF  14  Dusarius]  Momm»en,  dysanus  PVy  lysanus  F  15  eodem  F  cognoraine  VF 

16  liber  P  et  om.  F  excolorem  V  salutem  P  2m.  dioendam  P  1  m,  17  me]  ne  F, 

et  me  F  18  remuneres  F 

19  expHcit  ad  ambrosiom  Incipit  ad  hilarium  P,  om.  VM  21  om.   VM  22  tenebrariam  qoi- 

dem  V  23  inobs  P  1  m.  24  ualetudines  P  1  m,,  ualitudines  V  pigniis  P  26  daciano  F, 

dona  M  27  pronuntiato]  ego^  pronuntiant  PV,  proounciabt  M 


LIBER  III.  83 


XXXVira   a.  397? 
SYMMACHVS  fflLARIO.  PVM 

Valetudinis  meae  vigor  coepit  adsurgere:  fas  est,  ut  iam  de  me  scribendi  ad- 
sidoitas  exigatur.     maneat  tantum  sanitatis  fides,   quam  plerumque  soUicitat  hiemis 

&  iniuria.  nimis  enim  tenera  atque  inbecilla  est  ratio  convalescendi ,  et  ante  medicas 
manus  opem  caeli  clementioris  expectat  sanitas.  ne  tibi  videor  medendi  artem  morbi 
fdiutumitatem  dedisse.  volo  enim,  ut  memoriam  malorum  ioci  venustate  frangamus. 
sed  iam  aliquid  etiam  de  Repentino  optimo  iuvene  dicendum  est,  cuius  ego  adsidui- 
tatem  desideravi;  quam  milii,  ut  arbitror,  verecundia  eius  negavit,  cum  fiducia  ex  te 

10  snmpta  praestare  debuerit.  erit  tamen  copia  melior,  qua  intellegat,  non  se  debuisse 
deserere,  quem  frequenti  testimonio  tuo  de  se  noverat  credidisse. 


xxxx. 

SYMMACHVS  HILARIO.  PVF 

Recte  valeo.     hoc  enim  scribendi  debet  esse  principium,   quod  maxime  expetunt 

15  vota   lecturi.    aeque  tibi  oblatum  vigorem  nimis  gaudeo;  nam  me  indido  tali  nuper 

hilarasti.     illud  quoque  in  summam  pono  laetitiae,  quod  te  memorem  mei  honorificen- 

tia  proximae  scriptionis  ostendit.     cuius  rei  gratiam  silere  non  debeo,   ut  hoc  invita- 

mento  ad  perseverantiam  litterarii  muneris  provoceris. 


XXXXI. 

20  SYMMACHVS  HILARIO.  PVM 

Mentis  tuae  est  pia  et  iusta  mandare.  quod  ideo  praeloquor,  ut  et  implesse  me 
noveris,  quae  pro  filio  ^ae&iani  viri  clarissimi  iusseras,  et  probassc.  supervacua  igitur 
fuit  postulatio  litterarum  tuarum;  moneri  enim  me  de  hoc  oportuit  non  rogari.  quid 
quod  etiam  mihi  cum  illo  summa  familiaritas  fuit?  unde  factum  est,  ut  aequttati 
25  petitionis  favor  amicitiae  iungeretur.  quid  multa?  venient  in  manus  tuas  commentana 
cnriae  nostrae  super  eius  absolutione  confecta,  quae  indicent  tuae  voluntati  et  Baebiani 
reverentiae  delatam  cupitorum  celeritatem.  fad  huius  opere  peto  litteras  crebriores, 
quarum  tibi  pro  facundiae  tuae  opibus  facilis  liberalitas  erit,  mihi  pro  cultu  mutuo 
pretiosa  perceptio. 


2  om.   VM  6  uidear  P  2  m.  M  ne  tibi  uidear  boc  sentire,  medendi  artem  morbo  diutnrnita- 

tem  dedfsse.    uolo  enim  et  q.  «.  Mommaen,    ne  tibi  uideor  medendi  artem  morbi  diuturnitate  declinaasel  in- 
rideas  simpllcitatem  meam.    uolo  enim  et  q.  8.  ego  9  uerecundiam  P  1  m.  V  fldicia  V  ex  te 

Bumpta]  exterum  ita  P(/V)  11  quem]  fldem  F,  fldem  quam  M  frequentif  P 

13  om.  VF  eadem  epUtuia  alio  nomine  inaeripta  F,  i  14  prlncipum  P  15  lecturiae 

quae  P2m.  V,  lectiriae  quae  P  1  m.  16  mei]  me  P  /  m.  18  prouocemus  V  uale  add.  VF 

uquitur  in  V  II,  51 

20  om.  VM  haee  epistula  sequitur  in  V  poH  11,  61  21  praeloquar  P  1  m.  V  22  habe- 

uiani  P,  habemani  V,  auiani  M  24  aequiUti]  M,  aequaliUti  PV  25  iungeretur  ut  quid  P 

commentaria]  ego,  commento  PVM  26  bebianl  PV,  auiani  M  27  ad  hoius  opere]  PV,  ad  haeo 

opera  Jtf,  aerihe:  sat  huius  operae!  peto  et  q,  $.  28  liberalitatjs  P,  liberatis  V 

11* 


84  SYMMACHI  EPI8TVLAE 


XXXXII. 
PVF  AD  HILARIVM. 

Denuo  obl/go  fenore  litterarum  bonae  fidei  debitorem.     recepta  enim  salutationis 
vice,   quam  mihi  proxime  reddidisti,   nexu  istius  muneris  te  vacare  non  patior.     hoe 
autem  mihi  solum  praestabit  iste  contractus,   ut  indicia  prosperorum,   quae  de  me  & 
accipies,  tuorum  bonorum  voln/^tate  conpenses. 

PF  AD  SIBVRIVM. 

XXXXm  a.  376. 
SYMMACHVS  SIBVRIO. 

I 

Fortunae  tuae  gaudia  in  meo  aere  duco  atque  huius  sententiae  te  nobis  iudicem  lo 
capio,  qui  animum  meum  spectatum  habes,  cum  tuum  consulis.    debebatur  hoc  teneris 
temporum  bonis,   ut  consilio  publico  vir  laudatus  accederes.     ergo  quia  res  sese  ex 
voto  omnium  dedit,  perage  operam  iudicio  tanti  principis  congruentem.    urguet  te  ex- 
pectatio  bonis  semper  onerosa.     nam  etsi  dignos  respicit,  periculo  tamen  proxima  est, 

2  dum  sibi  amplius  poUicetur.     habes  saeculum  virtuti  amicum,   quo  nisi  optimus  quis-  i5 
que  gloriam  parat,   hominis  est  culpa  non  temporis.     vides  certe:   ut  ille  ipse,   qui 
Romanis  rebus  antistat,   ad  bonum  publicum  natus  est,   non  tibi  adverao  nunc  amne 
nitendum  est;   secundo,   ut  ita  dicam,   cursn  probae  artes  et  virtutes  feruntur.    sed 

3  haec  tibi  plenius  tuus  animus  quam  stilus  noster  expediet.    ego  amici  functus  officium 
admonentis  potius  quam  docentis  personam  recepi  et  spero  actutum  fore,    ut  expecta-  20 
tione,  quae  de  te  magna  est,  maior  habearis.    nec  ego  istiusmodi  scriptum  recepissem, 
nisi  apud  me  liqueret,  quod  emendato  pectori  bona  verba  mandarem.    quod  restat, 
memento  salute  referenda  et  tuum  munus  exequi  et  mei  officii  diligentiam  provocare. 

xxxxnn. 

AD  SIBVRIVM.  25 

Concedo  in  leges  tuas  et  apxotiofiov  scribendi  non  invitus  adfecto.  tu  tamen  fac 
memineris,  illud  potias  simplex  nonnullis  videri,  quod  sequentis  aetatis  usus  recepit. 
vis,  ut  epistulis  nostris  more  maiorum  nuda  nomina  praeferantur?  si  tibi  vetustatis 
tantus  est  amor,  pari  studio  in  verba  prisca  redeamus,  quibns  salii  cannnt  et  augures 
avem  consulunt  et  decemviri  tabulas  condiderunt.  iamdudum  his  renuntiatum  est,  ut  30 
2  successio  temporum  placita  priora  mutavit.    an  si  nobis  scribenda  sit  forensis  oratio, 

31  Serv.  ad  Aen.  XI  301. 


2  om.  VF  3  oblego  PVF  littenram  oblego  foenore  F,  litteraniin  fenore  oblego  F  4  nezu 

istius  eorr,  ex  nexinstius  P  nexu  mnnoris  hoins  F  non  om,  F  5  iste  contractus  om,  F 

indicia]  F,  in  iudicio  PV  6  accipis  P  noluptate]  luretuSf  noluntate  VF,  noluntatem  P  com- 

pensas   V,  capesaaa  F  nale  add,  V  sequitur  in  VF  II,  40 

7  explicit  ad  bilarinm  incipit  ad  siburium  P,  om,  F  9  om,  F  13  perge  P  14  nam 

etsi]  roanet  si  PF  21  concepissem  ego 

25  om,  F  28  nis  om.  F  29  tontnm  P  alU  P  7  m.  F  posi  canont  wqnitur  in 

V  III^  5i,  finis  epistulae  po^t  III,  4Q  coU.  est  30  nt]  et  F 


LIBER  III.  •  85 

lovem  deoBque  ceteros  Catoni»  lege  praefabimur ,  ne  nobis  vitio  detur  vel  neglegentia  PF 
antiquitatis  vel  inscitia  ?    atqui  praestat  Tullium  sequi ,  qui  ignorata  maioribus  usnrpat 
exordia.    sed  quid  ego  de  hoc  plura,  cum  sim  tibi  dicto  audiens  atque  herbara  dede- 
rim  voluntati  tuae?  ut  saepe  scribas,  nequaquam  mibi  orandus  es.    efficiet  adsiduitas 
5  litterarum  mearum,  ut  mutui  admonearis  officii. 


xxxxv. 

SYMMACHVS  SIBVRIO. 

Vera  res  est,  famam  esse  velocem:  sed  non  ultra  adsentior  Mantuano,  qui  eam 
putat  in  malis  debere  numerari.     nam  quid  hac  praeclarius,   cum  laetis  nuntiis  rigat 

10  aures  et  mentem  bonorum?  mihi  certe  oppido  grata  est,  postquam  purgationis  tuae 
prima  vexit  indicium.  ruri  eram  maestus  animi  ob  amissam  parentem;  eo  me  secuta 
fama  curis,  quas  de  te  gerebamus,  absolvit.  nec  fides  defuit.  ilico  enim  credidi 
verum  esse,  quod  noveram  et  tuae  innocentiae  et  aequitati  temporum  convenire.  ac- 
cesserunt  etiam  litterae  tuae  tam  lepidae  ac  venustae,   ut  in  re  iam  cognita  novum 

15  mihi  putarem  de  te  gaudium  nuntiari.  erat  in  illis  fiducia  conscientiae  bonae  sed  cum 
laude  iustitiae  publicae.  nam  et  principibus  maximis  gratias  ut  absolutus  egisti,  et 
de  sola  fortuna  ut  innocens  questus  es.  verum  quid  ultra?  quando  Romam,  quando 
ad  urbanum  otium,  quando  ad  legendi  et  scribendi  solacia  reverteris?  spero  velo- 
citer;    siquidem  res  postulat,    ut  tibi   peregrinationis  iniuria  desiderium    commendet 

30  quietis. 


AD  EVTROPIVM. 

XXXXVI. 
SYMMACHVS  EVTROPIO. 

Ex  sententia  mihi  cupita  succedunt,   si  quando  perfrui  datur  salutis  tuae  cogni- 

25  tione  adloquii  munere ego  liquere  apud  te  satis  habeo  conpertum.     quid 

enim  mihi  amoris  inpenderes,  si  de  me  incertus  esses?  atque  utinam  scripta  haec 
tua,  quam  sunt  honoris  plena,  tam  crebra  sint.  gravis  est  enim  sitis  rerum  bonarum, 
cui  sola  fruendi  adsiduitas  medicinam  facit.  ergo  indulgentius  abutere  munificentia 
scriptionum.  nam  quo  plus  est  in  litteris  tuis,  quod  gaudeam,  hoc  magis  superest, 
30  qnod  requiram.     vale. 

XXXXVU  a.  378. 
AD  EVTKOPIVM. 

Noxae  vacuus  otiare  et  liberis  remissus  invigila,  quando  ita  volvenda  attulit  dies, 
ut  d.  n.  Gratiani  fortissima  simul  ac  felicissima  manu  nutantia  reip.  pondera  fulciantur. 

8  Verg.  Aen.  nil  174.    Fama,  malum  qua  non  aliud  velocius  ullum. 


2-  atque  P  1  m.  3  nerba  F  4  orandns  es  mlbi  F  5  mnitui  P 

7  om.  F  syburio  P  8  non  nltra  adsentior]  ego,  adsentior  P/^,  dissentio  F  9  laetos  P 

Dantlns  P2m.  12  credebam  F[r)  15  putarem  poat  nnntiari  colloc,  F  17  conquestus  F 

21  expUcit  ad  siburium  inc.  ad  entropiom  P,  om,  F  23  om,  F  24  frul  F  25  mnnere 

ego  PF,  lacunam  indieavi  26  inpenderis  P  27  bonarom  rerum  F  28  utere  F 


86  •  SYMMACHI  EPISTVLAE 

P  videoroe  tibi  iravTjYopixcorepov  locatas,  qaam  mos  epistalae  simt?  sie  se  habet  ratio, 
at  res  maximae  magnos  hiatas  oris  reqairant.  sed  haee  stilo  exeqaenda  tibi  ante 
alios,  cui  poUet  Minerva,  conceth^nias;  nos  ad  familiaria  revertamar.  dia  a  me  bona 
valetado  dissensit.  inhomiisti  paalalom,  scio.  pone  sollicitadinem !  iam  valemas. 
nanc  refectione  opas  est,  caias  mihi  copia  sermonis  tai  pabalo,  si  annaeris  istiosmodi  & 
operam,  poterit  provenire. 


xxxxvm. 

PF  AD  EVTROPIVM. 

Saperforanei  laboris  est  commendare  conspicaos,  at  si  in  sole  positis  facem  prae- 
feras  et  accensa  laminam  claritadinem  diei  gestias  adiavare.    idcirco  inpraesentiaram  10 
nihil  moratas  testis  offieiam  salatationi  taae  stili  operam  dedicavi.    ta  tamen  Postamiar- 
nam  fratrem  nostram  iavenem  de  sammatibas  roeo  qaoqae  nomine  velim  diligas,   ut 
intellegat,  istam  velati  omissionem  laadis  saae  plas  honoris  habaisse. 


xxxxvira. 

AD  EVTROPIVM.  15 

In  gravi  dono  habeo,  qaod  amicitiae  meae  viros  edecamatae  honestatis  adinngis. 
facis  hoc  pro  cetera  erga  me  diligentia  taa ,  nec  amqaam  desistis  operam,  qaod  mihi 
ex  asa  accidat,  consalendi.  qaid  si  tibi  etiam  fratris  mei  Sabini  nomine  gratias  agam  ? 
qai  a  te  in  bonam  partem  creditas  tantam  praerogativae  attalit,  at  si  foret  omnibas 
iam  probatas.  dignas  plane  talis  viri  iestimonio,  qaod  cam  illi  ad  commendationem  20 
sai  tribaeris,  existimaris  hoc  aliis,  qaibas  commendatas  est,  praestitisse.    vale. 


L  a.  379? 
AD  EVTROPIVM. 

Cam  ta  Romam  commodam  repetis,  ego  me  in  secessa  antearbano  adseroi  lectioni. 
dia  qaippe  ab  hoc  negotio  cara  obstrepente  desedimas.  nanc  abi  ta  abes  pars  anti-  25 
qaior  amiconim  meoram,  vicem  sermonis  tai  veterom  scripta  fungantar.  haat  oliui 
tamen  arbem  rare  mataveram,  at  ae^tas  mihi  Praenestino  Algido  frangeretar,  et  inter- 
ventas  familiaris  negotii  ropit  otiam  meam.  ergo  iam  viam  lego  depositis,  qaae  lege- 
bam.  si  qaid  'praeterea  scitu  opas  est,  meas  Palladias  indicabit,  qaem  ego  non  minas 
doleo  abdactam  a  iaventate  Romana,  qaam  gratalor  in  spem  sai  honoris  accitom.         30 


1  TcaverupixciiTepov  P  flnlt  P,  slt  (F) 

8  om,  F  9  superuoranei  (F^)  pacem  P  1  m,  10  praesentianiiD  P  i  iki.,  in  pre«enti  F 

II  offlclo  F  12  ut  inteiligat,  hic  honori  suo  aliqoid  aceessisse.  uale  F 

16  in  grani  dono]  LeetHu,  in  grauido  non  P 

24  cum  tu  Roma  comitatum  repeteres  Swe  25  habes  P  antiquior]  JT,  autiqua  P  26  baut] 

Iureiu8y  aut  P  27  ut  P  2  m.  in  tpatio  vaeuo  aestas]  luretusy  aetas  P  et]  eyo,  sed  P 

29  sdtu]  luretua,  scito  PiF) 


LIBER  III.  87 


LI. 
AD  EVTROPIVM.  PF 

Ago  qnidem  studio  tuo  uberes  gratias,  qnod  mihi  familiaritatem  probatissimi  cnins- 
qne  conciliaB.  sed  frater  mens  Hyperechins  iamdndam  institntione  Romauns  est.  cnr 
s  igitnr  mihi  bona  nostra  commendas?  cedo  alios  nsn  incognitos  emendatione  consi- 
miles!  si  tamen  raritas  virtntam  admiscrit,  nt  nnnm  ant  alternm  aeque  edecnmatae 
honestatis  invenias.  illos  ego  amicos  beneficio  tuo  adqnisitos  putabo,  quos  nescio;  at 
istnm  mihi  reddidisti  potius  qnam  dedisti. 


LII  a.  387. 
10  AD  EVTROPIVM. 

Mediolani  interim  dego  ad  obseqnia  anspicii  consnlaris  d.  n.  Valentiniani  evocatns, 
ac  cito,  quam  mihi  fors  dedit,  exercendi  circa  te  stili  copiam  libenter,  nt  honor  ami- 
citiae  postnlabat,  amplex,us  salntem  tibi  defero.  qnam,  si  bene  contemplor  familiarinm 
religionem,  freqnenti  nsn  Ylcissitudinis  repensabis. 


15  Lin. 

AD  EVTROPIVM.  PF 

Ansonianns  v.  c.  admirator  tnus  scripto  a  suis  ex  Asia  nnper  adlato,  mntilari 
agros  snos,  qni  tibi  coninngnntnr,  accepit.  eam  rem  cnm  mihi  amicitiae  nostrae  gnarns 
familiariter  indicasset,  principio  snasi,  ne  ad  fidem  tanti  mendacii  hominnm  snomm 
20  levltate  traheretur;  dehinc  poscenti  litteras  officii  hnins  operam  non  negavi  sciens, 
mntnae  diligentiae  convenire,  cum  inter  nos,  qnae  ad  integritatem  famae  nostrae  at- 
tinent,  conferamus.  qnaeso  igitnr,  ut  in  bonam  partem,  quae  a  me  scribnntnr,  acci- 
pias,  et  ant  fallaciam  temerati  inris  alieni  celeriter  expurges,  ant  si  quid  te  ignorante 
tnrbatnm  est,  inbeas  reformari. 


25  AD  RICOMEREM. 

Lim   ante  a.  394. 

Mens  mos  est  semper  adloqni  praestantiam  tuam.    qni  tnns?   litteris  abstinere. 

facimns,  qnod  solemns:   ego  scribo,   tn  retices.     sed  scio  in  amandis  amicis  maiorem 

virtntibns  tnis  inesse  constantiam  quam  in  neglegendis  epistnlis  voluntatem,  atqne  ideo 

30  animi  tni  secnms  cultum  tibi  debitum  mente  et  sermone  non  desero,   neqnaqnam  re- 

poscens,  nt  scriptomm  mihi  vicissitndo  respondeat,  cum  in  amore  reddatur. 


2  om,  F  3  tuo  (o  in  rcu.)  P  4  ypereduB  P^  5  cedas  (/^)  6  et  decmnatae  F 

11  «ediolani  P  ad  fn  rat,  P  12  quam  inBtnd,  om,  P 

16  om,  T  17  mosoniaiiiis  (F)  Dir  consolaris  P  a  sais  (m,  P  matalari  P  1  m. 

19  famUiarlter  om.  P  flnem  P  l  m.  21  integriu^atem  P 

25  explioit  ad  eatropiam  ino  ad  rieomerem  P,  om.  F  27  tais  F 


§8  SYMMACHI  EPISTVLAE 


LV    a.  382—391. 
P  -  SYMMACHVS  RICOMERI. 

In  subnrbano  praedio  fovens  otinm  snmpsi  litteras  tnas.  cnr  enim  Romae  te  dfs- 
cedente  remanerem?  ager  autem^  qui  me  interim  tenet,  Tiberim  nostmm  inncto  aquis 
latere  prospectat.  hinc  libens  video,  quid  aetemae  urbi  indies  fmgis  accedat,  quid  s 
Romanis  horreis  Macedonicus  adiciat  commeatus.  nam  paene,  nt  recordaris,  cessante 
Africa  fames  in  limine  erat,  quam  clementissimus  et  ad  salutem  publicam  genitus  im- 
2  perator  praevenit  indebitis  alieni  soli  copiis.  iam  portum  nostrum  —  conperi  primusl  — 
classis  salutat;  iam  securitate  saturamur;  iam  dicimus  nostmm  esse,  quidquid  nbique 
bono  principi  nascitur.  haec  eo  scribo,  ut  et  domino  orbis  effectum  beneficii  sni  nun-  to 
ties  et  ipse  fructum  gaudii  communis  nsnrpes.  ego  panlo  post  abire  longius  paro, 
ncc  tamen  dandis  ad  te  litteris  abstinebo.  erit  cura  nostris  in  urbe  remanentibns  et 
menm  sermonem  tibi  per  idoneos  mittere,  et  mihi  pari  fide,  qnae  scripseris,  exhibere. 

LVI  ante  a.  394. 
PF  AD  RICOMEREM.  i5 

Possem  silentinm  tuum  ferre  patienter  morem  tuum  cogitans,  nisi  me  aegritndinis, 
qua  laboras,  dudum  nuntius  perculisset.  metuo  igitur,  ne  soUicita  magis  quam  con- 
sueta  cessatio  sermonis  tui  munus  impediat,  atque  ideo  qnaeso,  ut  curas  meas  fratemo 
amore  susceptas  scriptis  aut  mandatis  digneris  absolvere.  nam  cum  sim  cnpidus  lit- 
terarum ,  in  secundis  tamen  pono  solaciis ,  nt  animus  meus  pro  te  anxius ,  si  nondum  20 
epistulis,  saltem  nnntiis  erigatur. 

LVn    ante  a.  394. 
AD  RICOMEREM. 

Vltro  in  me  arguo  culpam  silentii,   si  qnando  usum  officii  mei  qnaelibet  dieram 

intervalla  remorantur.    nulla  enim  purgatio  subpetit io,  cum  mnltum  famiUaritatis  25 

publico  actui  frcquenter  interseras.  sed  idem,  qui  peccatum  vito  desidiae,  aeque  in  scri- 
bendo  longns  esse  desino.  nam  licet  sciam,  animum  tuum  nequaquam  obnoxium  esse 
fastidio,  adverto  tamen  pro  condicione  curamm  tuarum  ponendum  verbis  modum :  quia 
ut  desidenti  prolixitas  grata  est,  ita  displicere  non  poterit  brevitas  occupato. 

LVm  a.  382.  30 

AD  RICOMEREM. 

Amo   et  snspicio  virtutes  tnas;   sed  accidit,   quod  tibi  etiam  amicns   invideam. 
Flaviano   meo  aliquamdiu  solus  frueris.     accipe  planius,   quid  velim  dicere:   ad  te 


3  descendente  P  5  qui  P  7  dementissimns  P  8  primnB]  tgOy  primaa  P  9  quic- 

quid  F^m,y  quid  P  1  m.  12  curae  WingendofT^ 

15  om.  F  18  iuras  P  (i  in  raa.) 

23  om.  F  24  utro  P  1  m.  25  Bubpetit  iocum  multum  P/T,  fortoBM :  subpetit  feriato,  cum 

tu  ciiltum  et  q.  8.  28  aduero  P  1  m.  conditione  P  1  m.  29  desidenti]  ego^  desideranti  PP 

31  om.  F  32  etiam]  F,  ut  iam  P  33  aliquandiu  P  fortasse:  ad  te  migrauit,  quidquid 

liomae  optimum  fuit.    accipe  planius,  quid  uelim  dicere:  Flauiano  meo  aliquamdiu  solus  fruerls 


LIBEB  III.  89 

migravit,   quidquid  Romae  optimum  fuit.     et  vobis  quidem  societas  vestra  dabit  mn-  PF 
tuum  gaudium:  mihi  quid  Bolacii  erit?   quem  et  ille  deseruit,  et  tu  minus  desiderabis, 
quia  nnus  tibi  pro  utroque  sufGciet. 


LVmi  a.  385. 
5  AD  RICOMEREM.  P 

Alius  fortassis  existimet  semm  esse  munus,  qnod  anni  superioris  consul  exoluat: 
ego  sentio  me  atque  alios,  qui  procul  degimus,  amicitiae  fiducia  ad  hoc  locorum  esse 
dilatos,  illis  vero  continuo  satisfactum,  quorum  tamdiu  memor  esse  non  posses.  nam 
qui  statim  munificus  est,   ipsis  quodammodo  magistratus  sui  fascibus  admonetur;   qui 

10  ex  intervallo  reddit  officia,   testatur  eos  se  maluisse  differre,  quorum  oblivionem  dies 
longior  non  posset  obducere.    fvideo  igitur,   an  se  quispiam  credat  ordine  aliis  aut  2 
honore  postpositum:    ego  me  intellego  pura  adfectione  praelatum.     neque  enim  satis 
amicus  est,   cui  soUemne  aliquid  statim  redditur;    honestior  est  illa  securitas,   quae 
putat  sibi  deforme  non  esse,   si  quid  diu  familiaribus  debeatur.    quare  velim  credas, 

15  moram  quoque  ipsam  mihi  iucundam  fuisse.     sic  iudico,    sic  interpretor,   quae  dudum 
aliis  ex  more  delata  snnt.  nobis  amore  servata. 


LX  ante  a.  394. 
AD  RICOMEREM. 

Optatus  adventas  fidissimam  mihi  optulit  facultatem  officii  deferendi.    nam  dominus 
20  et  frater  mens  Eugenius,  cnm  mihi  sni  copiam  praestitisset,  snmendae  epistulae  bene- 
ficium  rogatus  adiecit ;  qua  tibi  honorificentiam  salutationis  exhibeo  et  obnixe  deprecor, 
ne  me  diutius  silentio  tuo  suspensum  esse  patiaris. 


LXI  a.  385. 
AD  RICOMEREM.  PF 

25  Dndum  responsa  tradideram,  quae  testarentnr,  grata  mihi  fuisse  amplissimi  con- 
sulatus  tui  munera.  sed  denuo  nanctus  Eugenii  v.  c.  fratris  mei  copiam  scripta  dupli- 
cavi  haud  veritus,  ne  fastidium  tuum  crearet  sermo  geminatus.  ex  meo  quippe  animo 
metior,  amicitiam  non  posse  sentire  officiomm  satietatem.  sint  quamvis  illa  crebra  et 
continnis  similia,   semper  tamen  ut  rara  et  diu  desiderata  sumuntur.     fauic  opinioni 

30  meae  fidem  faciet  adsiduitas  epistulamm  tuamm.  insitum  quippe  est  bonis  mentibus, 
nt  qnae  copiosa  ex  aliis  optamus  adipisd,  ea  ipsi  largiter  deferamus. 


1  qaidem]  qnippe  F  2  desiderabills  F  3  sufflciat  F 

6  exoloat]  egoj  excolat  P  1  m,^  excoluit  P  2  m.,  excolostat  JT,  exsoluit  LeeiUu  7  locaram  P  t  m, 

9  mnniflcatas  f^  11  nide  AfommMfi,  nldero  igitnr,  an  se  qnispiam  credat,  nt  ordine  aliis,  ita  et  ho- 

nore  postposltum  ego  15  incandam]  Leetiut^  innandam  P  bI  cni  dico  P 

19  optatns  adnentns]  F^^  optatni  gientus  P,  optatns  enentns  Modku  20  snmenda  P 1  m,  21  ob- 

noxae  P  l  m, 

24  om.  F  25  fiiisBe  om,  F{r)  26  uiri  consularis  F  28  sentiri  P  satietate  P 

slnt  qnam  P,  quamuis  sint  F  31  copiose  P  ^  m.  ab  aliis  F 

Q.  Atbslits  Stmmachts.  ]2 


90  SYMMACHI  EPISTVLAE 


LXII  ante  a.  394. 
P  AD  RICOMEREM. 

Mandatis  tuis  perfunctus  apparitor,  ubi  ad  destinata  pervenimus,  testimonii  nostri 
vacuus  abire  non  debuit,  praecipue  ne  studinni  circa  me  tuum  male  locatum  putares, 
fsi   gratiam  relatus  sermo  solvisset.     bave  igitur  dico  et  praemitto  iam  i>etitionem,  5 
nt  cum  iter  in  patriam  relegere  coeperimus,  eluctandis  difficultatibus  adminicula  ube- 
riora  decernas. 

LXIII  a.  387. 
PF  AD  RICOMEREM. 

Otium   patriae  laeta  peregrinatione   mutavi.     nam  iussu   d.   n.   Valentiniani  cum  10 
multis  amplissimae  curiae  proceribus  accitus  ad  vicem  quietis  domesticae  fruor  publi- 
cis  gaudiis.    quod  cum  ad  te  posset  fama  perferre,  dignius  visum  est  me  indice  nun- 
tiari.    ipse  ad  respondendum  benignitatem  tuam  moremque  servabis;  siquidem  litteras 
tuas  non  minus  quam  meorum  conspectus  et  verba  desidero. 

LXIIII  ante  a.  394.  n 

AD  RICOMEREM. 

Quid  mihi  litterae  tuae  iucunditatis  attulerint,  tibi  aestimandum  relinquo,  cui,  si 
bene  arbitror,   vicissim  meus  sermo  tribuit  voluptatem.    perge  igitur,    ut  iam  facere 
dignatus  es,  et  amicitiam  munerare  adfectu  religionis  et  adsiduitate  conloquii.    ego  in 
referenda  vicissitudine  par  €sse  curabo.     nam  qui  ab  alio  poscit  ofGcia ,   sui   quoqne  20 
studii  frequentem  operam  pollicetur. 

LXV  ante  a.  394. 
AD  RICOMEREM. 

Scio  praestantem  animum  tuum  salutis  meae  et  reversionis  indicia  cupide,  ut  ami- 
citia  postulat,  opperiri,  et  ideo  expectationi  tuae  revectus  in  patriam  satisfeci,  meque  25 
agere  ex  sententia  atque  esse  memorem  tuae  circa  nos  humanitatis  insinuo;   simulque 
deprecor,  ut  adfectionem,   quam  mihi  et  praesenti  dependere  et  absenti  dignatus  es 
polliceri,  litterarum  munere,  quotien^  usus  tulerit,  non  graveris  augere. 

LXVI  a.  382. 
AD  RICOMEREM.  3« 

Nosse  dignaris,  quanta  sit  in  d^  m.  Flaviano  pectoris  mei  portio.    amicitiam  ad- 
ventantis  amplectere,  ut  duos  obliges.    ambo  idem  sumus ;  nam  hoc  dici  a  me  patitnr 


5  si]  Pr<Py  nisi  Sute^  gratiam  naUain  Momm»m^  dilatiis  Seiopphu  habe  P  I  m.  6  rele^are  P  1  m. 

9  om,  F  10  domini  ualentiniani  F  12  fama  posset  F  fini»  epistulae  fnde  afr  voce  in- 

dice  deflcit  in  F  indicem  P 

16  om.  F 

23  om.  F  26  sentia  P  l  m.  27  dependere  et  absenti  om.  F  28  graiiaris  P  t  m. 

30  om.  F  richomerem  eorr.  ex  ricomerem  P  2  m.  31   domino  flauiano  F 


LIBER  m.  91 

ille,  qui  melior  est.    plura  8criberem,  si  aut  tu  diu  velles  rogari,  ant  tanti  viri  merita  PF 
commemlationem  desiderarent.     ergo  sat  est,  qnod  aecepisti  voti  mei  indicia.    ambitu 
et  labore  non  opus  est,  cum  ex  natura  veniat,  ut  a  te  moribus  tuis  proximus  diligatnr. 


LXVII   ante  a.  394. 
5  AD  RICOMEREM. 

Firmum  domesticum  menm  militiae  stipendiis  cum  honestate  perfunctum  testi- 
monio  meo  decuit  adiuvari,  nt  faciliore  aditu  ad  tuam  notitiam  perveniret.  porrige 
igitur,  oro  te.  adiutricem  manum  legitima  praemia  ex  more  cupienti.  huinsmodi  quippe 
veteranis  praerogativa  debetur,  ut  illis  protectorum  dignitas  tamquam  pretium  longi 
10  laboris  accedat.  quod  Firmo  incnnctanter  eveniet,  si  tuus  favor  vota  hominis  ad  con- 
sneta  nitentis  adiuverit. 


LXVIII    antea.  394. 
AD  RICOMEREM. 

Meritorum  tuorum  iusta  ratio  deposcit,   ut  familiaribus  litteris  operam  frequenter 
15  inpendam,  expertus  quippe,  non  perire  ofGcia  dclata  sapientibus.    fungor  igitur  salu- 
tatione,  quae  sola  cnram  testatur  absentinm,  tuamque  oro  praestantiam ,   nt  amicitiae 
bonnm,  sicuti  facere  soles,  et  sermone  excolas  et  mente  cnstodias. 


LXVIIII   a.  383. 
AD  RICOMEREM.  PF 

20  Dominnm  meum  et  fratrem  nostmm  Flavianum  celsum  virtutibus  et  honoribns 
vimm  iustitiae  tuae  exsortem  esse  non  patior.  merito  pro  honoribus  eins,  quae  cansa 
poscit,  allego  sciens  sine  tna  auctoritate  commissa,  quae  snb  obtentu  tuo  a  quibusdam 
scaevis  dissignata  dicuntnr.  unde  mihi  maior  fidncia,  posse  rem  graviter  vindicari, 
cum  tua  quoque  fama  pulsata  sit.    querellae  autem  genns  hominum  eius  suggestio, 

25  gi  iusseris,    persequetur,   quia  multiplex  iniuria  modnm  epistulae  familiaris  excedit. 
non  minora  etiam  filius  inlnstris  viri,  et  ipse  iam  honoris  et  meriti,  in  sua  proconsulari  2 
possessione  toleravit,   quae  ad  unius  quidem  pertinent  noxam  sed  ad  utriusque  con- 
temptum.     ergo  ut  mos  est  tibi,   anditis  eorum  allegationibus ,   qni  tnentur  absentium 
facnltates,  primo  famam,  quae  optimo  cuique  pretiosa  est,  tnnc  amicitiam  fidei  indicem, 

30  postremo  leges ,  pro  quibus  excubas ,  dignare  defendere ,  ut  ad  inlustrem  vimm ,  qui 
per  absentiam  suorum  nescit  incommoda,  prius  gratia  beneficii  tui  quam  suomm  dolor 
et  querella  perveniat. 


3  est  opns  F 

b  om.  F  10  quld  P  1  m.  flnnio  F 

17  sermone^  P 

19  om.  F  20  et  poat  meam  om.  F  21  fort,  pro  hominibu»  eias  eius  quae  cAusa  poscit 

(possit  P  l  m.)  allego  P,  eiasque  cauu  posita  lego  F  23  designata  F  eat  post  flducia  ndd,  P  2  m.  F 

24  hominum  eius]  /T,  hominis  roe  ius  P  /  m.,  hominls  melius  P  2  m,  25  persequetur]  Mommsm,  pro- 

sequitur  PF  excidit  P  J  m.  26  et  ipse  etiam  F  29  cuiqu|que  P  tum  F  31  ab- 

sentiam  in  ra8.  P 

12* 


92  SYMMACHI  EPISTVLAE 


PF  AD  TIMASIVM. 

LXX    ante  a.  399. 

Saepe  adloqui  praestantiam  tuam  non  piget,   quamvis  nihil  invicem  sermonis  ac- 
cepi.     ipse  enira   mihi  pro   te  sponte  respondeo,   quod  inter  castrenses  curas  locum 
ofGcia  otiosa  non  habeant.    atque  utinam  tibi  adsiduitas  adfatuum  meorum  non  videa-  & 
tur  obstrepere!     prope  est,   ut  referri  mihi  litterarum  gratiam  putem,  si  sciam,  quae 
scribo,  non  adferre  fastidium. 


LXXI   ante  a.  399. 
AD  TIMASIVM. 

Ad  scribendum  me  relatu  vicissitudinis  incitasti.    ea  quippe  rerum  natura  est,  ut  lu 
officiorum  diligentia  frnctu  vicissitudinis  incalescat.     sume  igitur  salutationem ,   simul- 
que  indicium  sospitatis  meae  laetus  amplectere,  redditurus  voto  atque  animo  meo  re- 
ciproca  gaudia  similium  de  tuis  actibus  nuntiorum. 


LXXn  a.  384—387. 
AD  TIMASrVM.  15 

Vrgeo  te  frequentibus  scriptis  et  animi  aflfectione  non  desero.  est  autem  sequester 
sermonis  mei  Felix  probabilis  honestate  vitae  et  exercitatione  militiae;  cuius  ut  con- 
siderationem  habeas,  commonere  non  debeo,  cum  tua  aeqnitas  tantum  pro  eo  possit 
efficere,  quantum  favor  meus  posset  optare. 


LXXIII  a.  384—387.  20 

AD  TIMASIVM. 

Petitio  domini  et  fratris  mei  Stemmatii   monitorem  magis  apud  te  quam  preca- 
torem  requirit.    nam  cum  tanta  sit  tibi  eius  antiquitas,  ut  votum  nostrum  favore  prae- 

curras,   laborem  rogandi  in  lucro  habere  debemus.     breviter  igitur,   ut  tui 

poscat,  adverte.     subsidia  vitae ,  quae  bona  dici  solent,  ubi  census  uberior  est,  infor-  25 
tunio  proscriptionis  amisit.     haec  in  magno  reip.  gaudio  tuis  potissimum  meritis  re- 
pensanda  committit.    suscipe,  oro  te,  plenum  bonitatis  negotium  et  amici  inopiam,  cui 
miserae  valetudinis  casus  accessit,  rei  familiaris  integratione  solare. 


1   ezplicit  ad  richomerein  inc.  ad  timasiam  P,  crni.  F  3  accepiBsem   F  4  quod]  quoniam  F 

5  tibi  po$t  meorum  coU,  F  6  puto  P 

9  om.  F  10  ut  om.  P  i  m. 

15  om.  F  16  defero  P  l  m.  sequenter  sermonis  mei  P,    sormonis  mei  frequentator  F 

18  debeo]  F,  deo  P  i  m.,  audeo  P  2  m,  19  possit  F 

21  om.  F  22  titio  P  stommati  P  ^  m.  F,  stemma  P  1  m.  24  ut  tui  poscat  P,  quid 

poscat  F,  laeunam  indieavi  26  reip.]  spei  F  27  oro]  LypsiuSj  pro  PF 


LIBER  III.  93 


AD  PROMOTVM.  PF 

LXXim  ante  a.  392. 
AD  PROMOTVM. 

Mnlta  in  te  virtntnm  natnra  eongessit;   qnae  si  qnis  tmtinet   pensiore   indicio, 

5  nesciat,   ntmni  in  te  bona  fortitndinis  magis  an  mentis  excellant.     sed  alterins  tibi 

landis  adstipnlator  est  princeps  generis  humani,  ofliciomm  vero  familiarium  nos  testes 

esse  debemns.     qno  tibi  religiosum  stndium  neqnimus  aequare tamen  in  hoc  2 

te  mei  amore  progressnm,  nt  mihi  falsis  landibus  blandiaris^  cum  ais  aliquid  te  ex 
nostri  oris  desiderare  promptario,  qnod  tibi  inter  ranca  cornua  feorum  strepitns 
10  blandiatnr.  est  qnidem  familiare  virtuti  delenimenta  exercitii  sensibns  admovere. 
nam  et  Achillen  vatum  maximus  refert,  aegrnm  antmi  cnras  fidibns  resoMsse.  sed 
nos  et  mnsicae  facnndiae  inopiam  confitemnr,  et  nntrimentnm  loquendi  eomm  litteris 
ancnpamnr,  qnos  haerere  comitatni  et  fama  loqnitur  et  tna  scripta  testantnr. 

LXXV  ante  a.  392. 
15  AD  PROMOTVM.  P 

Satisfaciet  qnidem  tibi  ad  omne  gandinm  conspectns  tnorum,  sed  ego  hanc  hilaritu- 
dinem  cnmnlari  posse  coniecto,  si  noster  sermo  quoqne  inngatur.  nam  cnm  prae 
ceteris  tibi  domestica  bona  cara  sint,  proximnm  sibi  gradnm  inre  amicomm  cnra  de- 
fendit.  ergo  nbi  desiderio  tno  piae  necessitndines  satisfecerint ,  ad  nostras  qnoqne 
20  litteras  ocnli  conferantnr;  qnaram  haec  snmma  est,  nt  me  yalere  cognoscas.  uolo 
enim  te  a  conloqniis  tnornm  pagina  longiore  prodncere. 

LXXVI  ante  a.  386. 
AD  PROMOTVM. 

Duo  mihi  grata  proyeninnt,  qnotiens  a  me  litterae  postnlantur,  et  quod  te  honore 

25  salntationis  inpertio,  et  qnod  operam  commendatiouis  praesto  poscentibns.     cnm  igitnr 

ad  Africam  reditum  Paregorius  cliens  noster  instmeret  et  hninsmodi  litteras  inpendio 

flagitaret,  desiderio  eins  eflTectum  libenter  inpendi,  sciens  apud  amantem  mei  nec  illins 

petitionem  beneficio  esse  caritnram,  nec  menm  inefficacem  futnrnm  esse  sermonem. 

LXXVU   ante  a.  392. 
30  AD  PROMOTVM.  PF 

Nec  quidem  prioribus  litteris  meis  vicissitudinem   reddidisti,    sed   mei  officii  fuit 
scripta  geminare,   ne  tam  fida  occasione  fraudarer,   maxime  cum  amicns  communis 

10  Hom.  II.  Vmi  185. 


1  .q.  aui.  symmachi.  uc.  expUc  ad  timasium  iiii.  inc  ad  piomotum  P,  om,  F  '3  om,  F  5  an]  F, 

ac  Pr  6  humani  generis  F  7  quod  ibi  F,  quoniam  tibi  F  aequare  tamen  PF,  aequare.  mi- 

Tor  tamen  editio  Veneta  9  moris  P,  moris  F  seribe:  inter  rauca  cornua  et  armorum  strepitus 

10  delinimentum  F  admonere  P  11  animij  Lypsius^  amici  PF  13  quoscrere  P  1  m. 

18  cara]  F,  cnra  P  gradum]  P,  gaudium  F 

30  om,  F 


94  SYMMACHI  EPISTVLAE 

PF  Auxentius  accessurum  stbi  aliquid  gratiae  ex  meis  litteris  iudicaret.  quem  tibi  prop- 
terea  eommendare  non  debeo,  quia  illi  [apud  te  potius,  quam]  apud  alios  testis  esse 
consnesti. 

LXXVni   ante  a.  386. 
SYMMACHVS  PROMOTO.^  5 

Haerentem  me  litteris  inpulisti,  ut  amicitiam,  quam  dudum  tacitus  optabam,  nunc 
provocatus  excolerem.  amplector  futurae  inter  nos  familiaritatis  auspicem  voluntatem, 
et  quamvis  praeventus  voto  tuo  enitar,  ut  potero,  ne  vincar  officiis.  has  enim  raihi 
partes  video  reservatas,  ut  religio,  quae  te  hortante  sumpsit  exordium,  me  adnitente 
sumat  augmentum.  ^^ 

LXXVnil  ante  a.  386. 
AD  PROMOTVM. 

Primis  quidem  litteris  tuis  vicissitudinem  mox  rependi.    sed  quia  novae  familiari- 
tatis  auspicibus  plus  debetur  officii,   excolere  amicitiam  litterario  munere  persevero, 
ut  perspicias  bene  cum  ds  misceri  foedus  animorum,    qui  cumulatiorem  gratiam  reli-  15 
gionis  referre  noverunt. 

LXXX  ante  a.  392. 
AD  PROMOTVM. 

Beari  me  multis  bonis  iudico,   qnotiens  sermonis  tui  honorificentia  et  splendore 
delector;   idque  ut  merear,  etiam  ipse  non  desero  diligentiam  frequentis  oflicii.     stet  20 
igitur  inter  nos,  ut  animorum  fida  sinceritas,  ita  huius  muneris  amica  certatio. 


AD  RVFINVM. 

LXXXI   a.  382. 

Hnscensebam   silentio  tuo;    sed  postquam  roihi  indicium  de  fratris  honore  fecisti, 
vicit  offensionem  voluptas,  et  in  eam  condicionem  res  rediit,  ut  ei  agam  gratias,  quem  25 
pie  obinrgare  meditabar.    tu  vero  sub  hac  pactione,  dum  voles,  retice.  modo  nt  postea 
bonis  epistulis  redimas  stili  tni  ferias.     0  nuntinm  voto  tuo  similem!     nullnm  decnit 

2  haec  scribere  nisi  enm,    qnem  constat  optasse.     ne  tamen  praeter  gaudium,   quod  de 
processu  fratris  adquiro,    etiam  iudicium  tunm  admodum  decolorem!     solus  enim  tibi 
visus  sum  reparatis  virtutum  praemiis  posse  gandere.     sed  quod  ais  exclusis  inprobis  30 
spem  bonis  redditam,  non  ut  insolitum  vel  inchoatum  recens  gratulor.    nam  sollemne 
est  d.  n.  Theodosio  in  suos  exercere  censuram  morumque  agere  dilectum  et  singulos 

3  ut  novos  semper  expendere  nec  consuetudini  condonare  iudicium.     inde  est,    quod 


2  apud  —  quam  uncU  inclu9i 

5  om.  F  9  ortante  F  l  m, 

12  om.  F  15  his  PF  religioni  Iwrtlus 

18  om,  F 

22  .q.  aar.  symmachi  explic  ad  promota  inc  ad  ruflnam  P,  om.  F  24  suscensebam  (usc  in  toM.)  P 

25  conditionem  P  1  m.  redit  P  26  sub  ac  P  i  m.  petitione  FF  dum  uoles  om.  FF 

27  redimaa  bonis  epistoUs  F  32  domino  theodosio  F  33  utj  et  F 


LIBER  m.  95 

einceriBsimos  mores  tuos  beDignias  respicit,  quos  severe  et  diligenter  inspexit.  quid  PF 
quod  etiam  longe  intendit  oculos  et  per  inmensum  requirit  venas  bonorum  nullosque 
^yidius  trabit  quam  nihil  desiderantes?  ut  Flayianum  meum  atque  ideo  tuum  nuper 
^xciyit,  quem  adhuc  verecundia  tegeret,  nisi  clara  merita  prodidissent.  faaec  sunt,  4 
quae  mihi  pro  tempore  laetitia  dictavit.  nunc  ut  amantissimum  fratrem,  yel  quod  est 
\eriu8,  partem  mei  diligas,  rogo  sponte  facturum.  ama  in  eo  studia  tua  et  quidquid 
agnoveris  yirtutibus  tuis  proximum.  mihi  ut  est  curae,  quod  a  fratre  discemor,  ita 
solacio  erit,  si  eum  sciam  vere  in  te  Symmachum  repperisse. 

LXXXII  a.  382—391. 
10  AD  RVFINVM. 

Adhuc  siles;  sed  loquacitas  mea  non  cohibetur  exemplo,  et  est  otium  mihi  ad 
verborum  copiam  nimis  commodum.  nam  ruri  sum,  nec  tamen  rusticor.  tantum  de 
ripa  Tiberis  —  nam  per  fines  meos  fluvius  elabitur  —  onusta  specto  navigia  non  iam 
sollicitus,  ut  ante,  de  fame  civium.     versus  est  namque  in  gaudia  publicus  ex  inopia 

t5  metus,   postquam  venerabilis  pater  patriae  Macedonicis  commeatibus  Africae  damna 
pensavit.    quem  nunc  omnes  ut  altorem  generis  humani  deum  diligunt.     nihil  enim  2 
passus  est  austris  contumacibus  adversum  Romam  licere.     ergo  de  agri  mei  specula 
peregrinarum  navium  numero  iranscursus ,   et  gaudeo  victum  populi  Romani  non  fato 
provinciarum  sed  voto  principis  regi.    scio  haec  in  aures  eius  esse  ventura  devotione, 

20  qaa  soles  non  occulere  bonum  publicum.     merito  parcius  loquar  tuae  facundiae  relin- 
quens,  ut  haec  omatius,  si  ita  placebit,  insinues,  quae  nos  inculta  veritate  narravimus. 


LXXXUI  ante  a.  396. 
AD  RVFINVM. 

Iter,  ut  opinione  metior,  expedisti,  quod  solum  tibi  ad  silentii  veniam  suffraga- 
25  batur.  nunc  stativa  requies  stilo  et  animo  tuo  scribendi  ad  nos  usum  reformet,  licet 
oris  tui  facultas,  et  cum  viam  carpseris,  luculento  potuerit  adfatu  sitim  nostram  rigare. 
sed  fuerit  tibi  adversum  culpam  tacitumitatis  de  labore  purgatio:  nihil  iam  suffragii 
restat,  cum  tibi  et  facundia,  quae  nec  ante  inpediebatur,  supersit,  et  otium,  quod 
desiderabatur,  accesserit. 

u  LXXXIIII  ante  a.  392. 

AD  RVFINVM. 

Sequor  te  litteris,   quia  mente  et  adfectione  non  desero;   nec  videor  mihi  cito 
haec  arripere  solacia,  cum  adhuc  apud  nos  recens  iucunditas  tua  vigeat.    sentio  enim 


1  quicquid  etiam  F  2  i]en}a«  P  6  sua  {F)  7  carae  est  F  discerner  P 

10  om.  F  12  nimis  om,  F{r)  13  ciberis  P  1  m,  14  uersus  est  namque  ex  inopia  in 

gaudia  publicua  metus  P,  ex  inopia  namque  publicus  metus  uersus  est  in  gaudium  F,  troMposui  17  ad- 

uersus  F  18  peregrinarum  om,  F  P  r  -P»  rei  publicae  F  19  regi  om.  F  20  partius  P 

loquor  P2m,  21  omatui  P 

23  om.  F  .  24  silentium  suffragabator  {om.  ueniam)  F  25  statiiio  F  2G  carperis  P 

poterit  F  27  de  om.  F  laboriosa  F 

32  qua  P  1  m. 


96  SYMMAOni  EPISTVLAE 

P  bonorum  separationem  statim  dintumam  videri.  quod  si,  ut  praesumo,  etiam  tuus 
animus  expertus  est,  fac  noverim  festinata  scriptorum  vice,  te  quoque  hoc  intervallum 
dierum  longum  putare. 


LXXXV   ante  a.  392, 

AD  RVFINVM.  5 

Mos  et  ratio  flagitavit,  ut  mansurus  domi  veniam  de  augustissimo  principe  im- 
pera/i  mihi  itineris  postularem.  excusationis  causam  litteris  indicavi,  quas  favor  tuus 
moUi  aditu  et  blanda  recitatione  commendet.  nihil  enim  meorum  sine  boni  cuiusque 
auxilio  placeret.  rem  loquor  omnibus  notam,  mibi  numquam  tacendam.  hoc  amici, 
hoc  aemuli  sciunt.  quornm  alii  gaudent,  esse  apud  te  locum  meritis,  alii  dolent,  non  10 
esse  divitiis. 


LXXXVI  a.  382—383. 
PF  AD  RVFINVM. 

Intellegebam  non  esse  de  nihilo,  quod  diu  a  litteris  tempcfrabas.  tandem  patuit 
inpedito  per  aegritudinem  visu  officiorum  stetisse  sollertiam.  itaque  ego  ille  de  is 
silentio  sollicitus  pfoharp  "^^  fatf gri  a"^^  asperae  nuntium  rei  usque  ad  sanitatis  tnae 
gaudia  distulisti,  ne  de  te  ante  caperem  exorti  incommodi  soUicitudinem  quam  securi- 
tatem  remoti.  nunc  quia  tecum  valetudo  in  gratiam  redi/t,  indulgentioribus  paginis 
amicitiam  munerare;  alioquin  cessantibus  epistulis  simile  aliquid  rursns  timebo.  sed 
2  de  hoc  satis  verbomm  est.  Flavianum,  pectoris  mei  dominum,  tui  socium,  haerere  20 
animo  tuo  usque  ad  inproborum  dolorem  nimis  gratulor,  nam  saepe  apud  me  de  tali 
amicitia  gloriatur.  hoc  ego  futurum  ante  prospexeram  virtutes  utriusque  considerans, 
quarum  similitudo  concordiam  fecit,  et  ideo  plus  gaudii  quam  miraculi  capto  teque 
oro,  ne  quid  in  tales  amicos  fascino  liceat.  ille  enim  mihi  non  est  rogandus,  cni  aliud 
velle  non  expedit.  25 


LXXXVU  ante  a.  392. 
AD  RVFINVM. 

Longo  orationis  ambitu  commendentur  incogniti;  Severiani  autem  c.  v.  merita 
annosae  militiae  probata  documentis  elaboratum  testimoninm  non  requimnt.  principem 
locum  regendis  praefecturae  urbanae  cohortibus  nuper  obtinuit,  in  ordinem  senatorium  30 
lege  transcriptus  est.  restat.  ut  post  dignitatem  curiae,  quae  honoribus  maior  est, 
etiam  reip.  provinciali  specimen  sui  praebeat;  quod  futumm  arbitratnr,  si  domini  mei 
praefecti  urbi  super  hoc  litteras  promptus  orfstipulator  euveris. 


6  imperati]  Mercer,  impe  rarl  P  1  m,,  impetrari  P  2  m. 

13  om,  F  15  ujsii  P  iUo  Mommaen  17  exorti]  P  2  m,  F,  exortu  P  1  m.  18  ua- 

litudo  tecnm  F  redit  PF  23  capito  P  25  siippetit  Mommaen 

33  adstipulator  inueriB]  ego,  stipulator  adiuueris  PF,  stimulator  adiiineris  Juretus 


LIBER  UI.  97 


LXXXVin  ante  a.  396. 

AD  RVFINVM.  P 

Silentium  menm  de  excessu  civis  emeriti  lepidissimo  argumento  epistulae  momor- 
disti.     nam  quid  excogitari  facetius  potuit  ad  castigationem  snppressi  a  me  nuntii, 

5  quam  u^  Caelii  montis  habitator  adventiciis  litteris  Romae cognoscerem?    sed     Coh^ 

mihi  iudicii  tui  spectata  gravitas  indixit  religionem.  metui  quippe  tibi  huiusmodi  in- 
dido  laetns  videri.  scis  humanitatis  hanc  esse  rationem,  ut  parum  probatis  et  ante 
discordibus  ad  vieem  doloris,  quem  mors  incutere  solet,  reverentiam  saltem  silentii 
deferamus.    quare  parce  oblique  stilo  caedere,   quod  displicere  auribus  tnis  timui;  2 

10  quin  immo  age  circumspectioni  meae  gratias,  quae  tuis  salibus  locum  fecit.  atque 
utinam  saepe  epistulas  ioco  scribas,  qnas  negas  serio.  quid  avare  uteris  ingenii  tui 
copiis?  vereor  ne  mihi  posthac  utilius  sit  mittendis  litteris  abstinere;  nam  proximam 
de  te  paginam  offensione  tacitnmitatis  elicui,  et  ideo  praestabis  forsitan  culpae  meae. 
quod  non  reddis  ofGciis. 

15  LXXXVrai   a.  382—383. 

AD  RVFINVM. 

Commendarem  tibi  Flavianum  filium  meum,  nisi  te  volente  esset  accitus.    nihil 

igitnr  tno  beneficio  derogabo.     satis  est  iuveni  meo  ad  argumentum  grati  circa   te 

animi,   quod  de  litteris  parentis  non  requirit  auxilium.    pnto  tamen  convenire  pietati, 

20  ut  me  quoque  eius  nomine  tibi  fatear  obligatum.     ex  quo  fiet,  ut  plura  in  eum  con- 

geras  stndii  tui  munera,  pro  quo  tibi  non  unus  obnoxius  est. 

LXXXX   a.  383. 
AD  RVFINVM.  PF 

Saepe  mihi  auctor  laetitiae  aut  primus  aut  solus  es;  quaestorem  antehac  fratrem, 

25  nunc  rectorem  praetorianum  litteris  nuntiasti.    in  omnibus  ergo  litteris  tuis  magna  ali- 

qua  gaudii  mei  causa  est.     quid  quod  ipsa  verba  luxuriant  et  animi  /ui  alacritatem 

stili  nitore  testantur?    haec  cum  paribus  officiis  aequare  non  possim,  voto  divina  con- 

venio,  ut  fortnna  optimorum  virorum  semper  felieitati  tuae  grata  sit. 

LXXXXI  ante  a.  396. 
30  \  AD  RVFINVM. 

Probitate  et  honore  pollentibus  viris  nihil  aliena  addit  oratio;    sua  enim  luce 
conspicni  precariis  testimoniis  non  invantur.    qualis  igitur  quantusque  sit  dominus  et 

frater  meus ,   in  aperto  est.     merito  eins  laudibus  nostrum  cedit  ingenium. 

hoc  unum  tamen  praetereundum  non  puto,   summam  mihi  cum  illo  esse  officiorum 


5  qaam  at]  lurtiuB^  qaamnis  Piyp  romte  cognosceTem  P,  Bcribe:  Romae  gesta  cognoscerem  vd  8i- 

miU  quidj  Romana  cognoscerem  Suse  14  redls  P  1  m. 

23  om,  F  25  in  homlnibas  P  1  m,  26  sai  PF 

30  om.  F  33  in  aperto  —  ingenium  hoc  om,  P  1  m.,    praeterea  nomen  quo<iue  commendaii  de- 

iideratur 

Q.  Atbrlivs  Stmmaouvs.  13 


y 


98  SYMMACHI  EPISTVLAE 

PF  familiarium  societatem ;  quae  res  tibi  etiam  minora  merita  plenimque  comraendat.  nnde 
arbitror  ex  abundanti  promptam  fore  in  eum  praeclarae  mentis  tuae  adfectionem,  quam 
illi  et  decus  proprium  et  meae  amicitiae  praerogativa  conciliat. 


LIBER  QVARTVS. 

AD  STILICHONEM. 

I.  5 

SYMMACHVS  STILICHONI. 

Diu  siluisse  me  fateor,  ut  mihi  fiduciam  scribendi  tuus  sermo  praestaret.  sed 
cum  perspicerem,  necdum  me  ullo  invitamento  officii  provocari,  prior  in  verba  saluta- 
tionis  erupi  plurimum  rogans,  ut  exempli  istius  imitator  esse  digneris. 

n  a.  382—383?  »o 

P  CS.  CS. 

Abundat  Flavianus  filius  meus  ad  promerendam  conciliationem  bonorum  suis  pater- 
nisque  suflfragiis,  sed  interest  amoris,  quem  vere  pignori  meo  debeo,  ne,  dum  meritis 
iilius  nihil  deesse  contemplor,  officium  parentis  omittam.  facio  igitur,  quod  redundet, 
et  cumulum  inpono  perfectis;  sed  hoc  ad  coniungendum  Flaviano  meo  praestantiae  is 
tuae  animum  multum  credo  valiturum,  quia  mihi  pro  beneficio  intellegis  inpntandum, 
quod  illi  solo  iudicio  detulisses. 

m. 

cs.  cs. 

Vir  spectabilis  Rufinus  et  in  ordinis  nostri  lectissima  parte  censendus,  cum  in  20 
obsequia  debita  tibi  pergeret,  invidere  se  mihi  credidit,  nisi  nostra  susciperet.  igitur 
a  me  reddendam  defert  salutationem,  quam  tibi  saepe  deferrem,  si  esset  facile  similes 
invenire.  rarus  igitur  est  sermo,  quia  rara  est  talis  occasio.  de  ipso  nihil  dicimus. 
meriti  enim  proprii  conscius  suspiciones  gratiae  fugit,  et  in  examen  tuum  veniens  non 
vult  sui  commendationem  testi  magis  debere  quam  iudici.  25 

im  (VII)    a.  399. 
PF  AD  STILICHONEM. 

Agendis  tibi  gratiis  pro  Flaviano  filio  meo  usquequaqne  me  inparem  sentio,  et 
cum  sint  verba  rebus  faciliora,  beneficii  tui  magnitudinem  dictis  aequare  non  possum. 
neque  enim  mea  tantum  gratulatio  est,   quod  cum  illo  honor  amissns  revertit  in  gra-  30 


2  tuae  meDtis  F 

4  q  aur  symmacbi  u  c  cons  ordioarii  epistolanim   lib  iii.    inc  iiii.  ad  atiliohonem.    feliciter  P,    om.  F 
6  om.  F  8  offlcii  om.  F 

11  c8  ci  P,  fortassc:  q(ui)  s(upra)  c(ui)  8(upra) 
20  censend  P  21  credidit  om.  F 

27  om,  F 


LIBER  im.  99 

tiam :  senatns  boniqae  orones  inter  se  hanc  laetitiam  partiuntur.  qaocirca  ardaum  est,  PF 
at  nnms  sermo  conpenset,  qaod  tantoram  contraxit  adfectio.  dabis  igitar  veniam  pro 
re  paaca  dicenti.  maias  qaiddam  est  honorem  restitaere  qaam  dedisse;  illad  enim  2 
fieri  fortana  consentit,  hoc  contra  ipsam  praestat  hamanitas.  praemiserat  alia  exempla 
5  clementiae  receptas  caelo  principaro  parens  et  Flaviano  meo  malta  casibas  detracta 
reddiderat;  resenratas  est  anas  et  potissimas  bonitatis  titalas  heredi,  qaem  magnita- 
dinis  tuae  monita  patemis  beneficiis  d.  n.  Honorius  adiecit  interpretatus  scilicet,  divo 
principi  tempas  non  animam  defuisse.  nanc  perfecta  sunt  a  successore  consimili  inter- 
rupta  fato  opera  clementiae.     fastigium  quoddam  lenissimas  et  augastissimus  princeps 

10  coeptis  genitoris  inposait,  cai  ad  vicem  gratiae  te  ac  tui  similes  opto  monitores.    nam  3 
sammis  imperii  moderatoribus  pia  et  decora  suadentes  instrumenta  sunt  boni  saeculi. 
est  qoidem  rectori  nostro  divini  fontis  ingenium  et  omniam  virtutum  cursu  prompta 
natara;   sed  ut  imagine  uti  mihi  liceat,   optimos  gubematores  haut  mediocriter  etiam 
manus  remigum  iuvat.     te  vero  famae  eius  amiciorem  cum  fides  militiae  tum  necessi- 

15  tudinis  reddit  adfectio.    hinc  est,  quod  illi  promerendi  undique  amoris  vias  invenis  et 
maioribas  occupatum  mones  privata  fata  respicere.    humani  casus  in  fugam  versi  sunt  4 ' 
nihilque  in  senatu  maestum   resedit.     aliis  tributus,   aliis  integratus  est  honor.     ani 
familiae  debetur,  quidquid  singuli  sumus.    sed  iam  servabo  epistulae  terminos.    vereor 
enim  ne  haec  ipsa  adferant  fastidium  praeclarae  verecundiae  tuae,    cum  aequare  non 

20  possint  vicem  gratiae.  illa  te  potius  gaudia  munerentur,  quae  meritorum  securitas 
parit.  nolo  ex  verbis  cuiusqaam  speres  tanti  beneficii  solutionem.  prae  ceteris  nosti, 
solum  conscientiae  bonae  praemiam  satisfacere  posse  magna  praestantibus.  unum 
tamen  tamquam  inmoderatus  adicio,   ut  iugiter  in  Flaviano  meo  beneficia  taa  diligas. 


V  (IIII)   a.  397. 
25  AD  STILICHONEM.  / 

Qoid  de  Afrorum  dolore  et  militarium  virorum  qaerellis  consaltus  praecepto  sacro 
amplissimas  ordo  censuerit,  plene  atque  aperte  gestorum  carialium  inspectione  cog- 
nosces.  sed  quia  me  quoque  faroiliariter  indicem  gestae  rei  esse  iussisti,  snmmatiro, 
qnae  decreta  sunt,  non  tacebo.     lectis  d.  n.  Honorii  Aug.  litteris  atque  sententiis  de-  2 

30  cnrsisque  omnibus  paginis,   quae  Gildonis  crimina  continebant,    par  bonorum  motus 
erupit.    consulti  igitur  in  senatu  more  maiorum  —  neque  enim  sine  legitimo  ordine 
indicii  auctoritas  stare  potuisset  — ,   ingenti  causae  devotis   sententiis   satisfecimus. 
adiecta  est  post  rei  damnationem  pro  aliroentis  populi  R.  sapplicatio.     in  metu  enim  3 
sumus,   ne  obsit  commeatibus  annonariis  medii  temporis  mora  et  perturbatio  plebis 

35  oriatur.    veniet  in  manus  tuas,   quid  pronuntiaverim.     reperies  et  facti  huius  me  ad- 
seruisse  iustitiam  et  apud  d.  n.  Arcadium  causam  publicae  egisse  concordiae. 


1  hanc  inter  se  F  idcirco  F  2  unius]  LtctiWy  unus  PF  3  illud  ei  4  boc  permuiat 

Leetius  8  interrupU  (p  in  raa.)  P  9  fatu  P  2  m.  10  coeptis  (s  inras.)  P  te  auctui  P 

12  diuino  fortis  P  1  m.,  diuini  frontis  P  2  m.  et  ad  omnium  oirtutum  cursum  Scioppiua  cur- 

som  r0,  om.  F  13  ant  P  1  m.y  haud  P  2  m,  14  cum]  tom  F  miliciae  P  1  m.  neces- 

situdinee  P  1  m.  17  attributuB  F  18  namque  uereor  ne  F  19  praetulcrim:  cum  aequare  non 

posfint  uicem  gratiae.  nolo  ex  uerbis  cuiusqnam  speres  tanti  beneflcii  solutionem:  illa  te  potius  gaudia  mu- 
nerentur ,  quae  meritomm  securitas  parit.  prae  ceteris  nosti  et  q.  8. 

26  atrrornm  P  29  honori  P  31  senatnm  P  35  repperies  P  36  arcbadium  P 


13 


OXFORD 


100  SYMMACHI  EPISTVLAE 


VI  (V)    a.  398. 
P  AD  STILICHONEM. 

Commendationem  non  desiderat,  qui  ad  agendas  gratias  pergit,  et  ideo  Flavianus 
filius  meas  fretus  culminis  tui  beneficiis  levat  istiusmodi  labore  curam  parentis.  restat, 
ut  scribam,  quod  illius  coram  gratulatio  sequetur,  nihil  esse  ad  integrandas  fortnnas  5 
2  hominum  virtutibus  tuis  promptius.  reddideras  inclinato  pristinum  statum  et  putabaris 
consumpsisse  praestanda;  nunc  adiecta  est  ei  honorabilis  evocatio,  quam  testimonii 
tui  iuvit  auctoritas.  novos  beneficiorum  gradus  invenis  et  inconstantem  putas  amorem, 
qui  incrementa  non  accipit.  0  felicis  ingenii  benignitatem !  quid  Flaviano  meo  amplius 
velim,  nescio,  cum  tu  sponte  praecurrens  inpudentes  no^  facias  aestimari,  si  adhuc  10 
aliquid  optamus. 

VII  (VI)    a.  399. 
AD  STILICHONEM. 

Evectiones  impetrasse  me  gaudeo,  quibus  praeturam  filii  mei  virtute,  qua  polles, 
iuvare  dignatus  es.  restat,  ut  cumules,  quae  magnifici  animi  consuetudine  praestitisti.  15 
et  familiares  meos  in  Hispanias  missos  ob  equorum  curulium  coemptionem  transcurrere 
protinus  iubeas,  quia  tempore  futurae  editionis  urguemur.  illud  autem  de  te  petere 
non  audeo,  sed  tuo  relimiuo  iudicio,  an  effectum  desiderii  mei  datis  ad  amicos  litteris 
praecipias  adiuvari. 

VIII    a.  401.  20 

AD  STILICHONEM. 

Intellego  ex  mora  et  cunctatione  rescripti   atque divini ,    aliquid  in   bis, 

quae  praetoria  filii  mei  supplicatio  conprehendit,  incongruum  vel  dubium  iudicari,  at- 
qne  ideo  denuo  tibi  petitionum  mearum  debeo  pi-aestare  rationem.     de  equis  ob  nata- 

lem  d.  n.  Honorii et  inyictissimi  principis  largiendis,  licet  hoc  anno  obseqnii  25 

istius  tempus  effluxerit,  opinor  votum  meum  non  potuisse  reprehendi.  aquae  vero 
theatralis  et  holosericarum  vestium  impetratio  etiam  aliis  ante  me  plerumque  delata 

2  est  et  ideo  iuvatur  exemplis.     amphitheatrum  m  spectaculum,   quod  editioni  filii  mei 
propter  capacitatem  loci  opto  concedi,   etiam  ludicris  quaestorum  praelnsionibns  non 

negatum,  testimonio  sunt  rescripta privilegio  solis  patere  consulibus.    sciat  30 

a  me  dudum  rei  istius  processisse  principium,  non  ut  fastigio  consulari,  qnod  proo^tme 
tui  culminis  felix  et  olim  debitus  magistratus  omavit,  ex  hoc  aliquid  adderetur  — 
neque  enim  praecipuus  honor  rerum  talium  requirit  augmenta  — ,  sed  ne  populns  Ro- 

3  manus  adpetentior  istiusmodi  voluptatis  minoris  loci  urgueatur  angustiis.    ceterum  quid 


5  fori.  exeqaetar  8  inuenisset  P  putat  P  10  nos]  lurttus,  non  PP^ 

16  ob/equoram  P 

22  more  P 1  m.  atqne  diuinl  P,  ttque  oracnli  diuini  Leetius  25  bonori  et  inoictissimi  P, 

insere:  clementissimi  vel  augustissimi  vel  felicisBimi  26  potvit  se  P  1  m.  27  tbeatralis  et  holo- 

sericarum  nestium  om.  F  olosericarum  P  28  ampbitbeatrum  in]  ego,  ampbiteatriom  P,  amphi- 

theatrum  ire  <P,  ampbitheatrum  F  29  praelnsionibus  non  negatum]  /^,    praelationibos  negatum  P 

30  rescripto  prinilegio   P,    rescripta.    priuilegio  nego  solis  patere  consulibus  Momm$en^   plus  dee$u  $u»pieor 

31  proxime  tui]  Modius^  pro  metul  P  34  uoluptati  P  l  m.j  fortaMe  nolnptatuni  quid  id  praeroga- 
tluae  Mommsen 


LIBER  im.  101 

praerogatiyae  babeat,  non  video,  cam  etiam  censuales  absentium  munera  illic  soleant  P 
exhibere,  qnorum  mediocritatem  volumus  aemulari.  baec  eo  scribo,  ne  videar  iniqui- 
tatis  ant  insolentiae  argui,  si  aliquid  denegetur^  sed  eminentissimae  et  semper  mihi 
reyerendae  sublimitati  tuae  expendendum  relinquo,  quid  merito  existimes  convenire. 
5  de  me  enim  opinio  hominum  iudicabit ,  si  iusta  non  impetrem ,  cum  tuae  censurae 
animus  soleat  magna  praestare. 

Vim    a.  402. 
AD  STILICHONEM. 

Cum  sublimi  excellentia  tua  legationem  mihi  amplissimns  ordo  mandavit,  ad  quam 
10  suscipiendam  me  et  necessitas  inpulit  patriae  et  tui  culminis  provocavit  auxilium.  per- 
vectus  igitur  ad  comitatum  domini  et  principis  nostri  Honorii  in  notitiam  magnificentiae 
tuae  deferre  non  distuli  adyentus  mei  causam.  de  censurae  enim  tuae  pendet  arbitrio 
spes  communis  officii.  quaeso  igitur,  ut  lectis  amplissimi  ordinis  petitionibus,  quarum 
exempla  coniunxi,  inter  felices  magnitudinis  tuae  actus  super  hac  quoque  parte  ex- 
15  pectationem  meam  litteris  digneris  instruere. 

X. 

Itane  sublimem  animum  tuum  mei  cepit  oblivio ,   ut  tamdiu  exortem  conloquii  tui 

me  esse  patiaris?    an  existimas  neglectum   familiaris  officii  aequanimiter  a  me  posse 

20  tolerari?    quin  age,  ut  mos  est  virtutibus  tuis,  et  amicitiam  scriptorum  celebra  rdatu 

simulque  aestima,   quan/o  uberior  ac  promptior  litteris  tuis  a  me  cura  referenda  sitj 

quae  etiam  tacenti  iugiter  exhibetur. 

XI. 
AD  STILICHONEM.  PF 

25  Saepe  ad  te  litteras  dedi,  quas  credo  suppressas.  quando  enim  vir  servantissimus 
amicitiae  multisque  animi  bonis  praeditus  dignationem  mihi  officii  tui  denegasses? 
fuerit  hoc  eorum,  quibus  in  reddendis  paginis  defuit  fides.  nunc  eventus  optabilis 
veterum  morum  sequestrem  scriptis  meis  praestitit.  igitur  diligentia,  quam  mihi  pro- 
ficiscentis  fidelitas  pollicetur,   erga  te  cultum  salutationis  instauro.    responsa  tua  fa- 

30  cient,  ut  usum  stili  per  verecundiam  sero  repetitum,  vicissitudine  provocatus  frequen- 
ter  exerceam. 

XII   a.  400. 
AD  STILICHONEM.  P 

Consnlatum  [meum]  liberalitate  continnas  et  ut  publicus  parens  in  futuros  etiam 
35  magistratus  imperialem  provocas  largitatem.     quo  ergo  mihi  ore  celebrandus  es,  qui 


9  ad  om.  P,  inser.  Lectius  11  nostri]  P  2  m.,  n  P  1  m,  honori  P  notitiam]  /\P,  no- 

titia  P 

17  fort.  q(Qi)  8(npra)  c(ai)  8(npra)  20  celebra  relatn]  egOj  celebrare  P  21  quanto]  egoj  qno  P 

24  om.  F  26  praedictns  P  28  neternm]  nirnm  P  2  m.  diligentiae  F 

34  menm  uneia  incltuiy  mecum  Mommsen  continuas]  luretus,  continnns  P 


102  SYMMACHI  EPISTVLAE 

P  fastigio  honoram  iare  conspicaas  praetorios  qaoqae  instrais  apparatas?    cogitas  enim 

2  ceteris  saecali  bonis  etiam  privatoram  mania  debere  congraere.    itaqae  d.  n.  Honorio 
divinae  stirpis  Aagusto  benefaciendi  semper  addis  calorem  docesqae  invictam  prin- 
cipem  senatoriam  mediocritatem  maneribas  incitare.     cai  pro  me  agere  gratias  solus 
omnium  potes,  qui  tanti  beneficii  auctor  fuisti.    ego  in  filii  mei  editione  testabor,  cum  5 
Romanam  caveam  leopardorum  cursus  impleverit,   cui  iustior  plausus  et  laeta  vocum 

3  suflFragia  debcantur.  longius  pergerem,  nisi  tuus  nobilis  pudor  par  virtutibus  ceteris 
laudis  onera  vitaret.  ero  igitur  verborum  modicus.  dum  singulari  verecundiae  tuae 
obsequor ,  sed  praecelsa  sublimitas  tua  teneat  definitum ,  meam  gratiam ,  quae  parca 
sermonis  est,  in  animo  redundare.  10 

« 

Xni  a.  402? 
AD  STILICHONEM. 

Ad  patriam  redisse  me  nuntio  necdum  conpotem  sanitatis.     sed  si  tuus  adventus 
adriserit,  spero  in  gratiam  mecum  bonam  valetudinem  mox  esse  redituram. 

Xrai.         ,  15 

AD  STILICHONEM. 

Cum  filios  nostros  iugali  foedere  sociare  vellemus,  primam  super  hoc  magnificen- 
tiam  tuam  meditatio  nostra  consuluit,  ut  coepti  felicis  auspicium  a  parente  publico 
sumeretur.  effectum  nuptialibus  votis  deus  praestitit.  nunc  honor  sportulae  suscipien- 
dae  culmini  tuo  et  more  et  amore  solvendus  est.  quaesumus  recipiendo  obsequio  20 
manum  atque  animum  benignus  admoveas.  hunc  enim  laetitiae  adhuc  apicem  festa 
nostra  desiderant,  ut  is,  qui  nobis  auctor  ante  omnes  esse  dignatus  es  inngendae  per 
filios  necessitudinis,  aeque  maneas  adprobator. 


PF  AD  BAVTONEM. 

XV   a.  385.  26 

Non  cadit  in  te  ista  suspicio,  ut  consulto  amicitiae  neglegens  fuisse  credaris.  est 
tibi  animus  tenax  fidei,  et  ut  in  recipiendis  familiaritatibus  circumspecta  cautela,  ita 
in  retinendis  firma  constantia.  quapropter  nec  ante  opinalus  sum,  exemptum  me  nu- 
mero  ceterorum,  quibus  principio  anni  munus  consulare  tribuisti,  et  nunc  amplius  qnam 
reliquis  mihi  credo  delatum.  nam  quod  illis  generalis  oblatio  dedit,  nobis  specialis  so 
2  cura  restituit.  qua  in  re  his  quoque  suscensere  non  debeo,  qui  me  exortem  prioris 
honorificentiae  esse  voluerunt.  neque  enim  mihi  aliter  evenire  potuisset,  ut  quod  frans 
aliena  subtraxerat,  6is  mererer.  stabit  igitur  apud  animum  meum  ingis  tua  gratia,  et 
memoria  constantis  officii  nulla  oblivione  tenuabitur.  sive  error  istud  seu  dolus  fecerat, 
docuisti  omnes  nihil  ulterius  ad  destruendas  amicitias  callidum  cogitare,  quas  vident  9& 
insidiis  suis  crescere. 


1  faBtldlo  P  Im.  2  ceteri  P  l  m, 

19  suspiciendo  calmini  tiio  Suse  22  his  P 

24  .q.  anr.  symmachi.  u  c.  cons.  explic  ad  stilichonem  xiiii  inc  ad  bantonem  (cort.  in  banthonem)  P, 
om.  F  31  exortem]  ex  P  1  m.  33  bis]  LypaiuSj  his  PF  34  isUt  P  fecerit  luretut 

35  alterins  P 


LIBEB  im.  103 


XVI  ante  a.  395. 

AD  BAVTONEM.  PF 

Inter  praecipua  gaadiorum  numero  litteras  tnas   scilicet  fratemi  animi  testes  et 

yere    religionis    interpretes.     eas  quanto   saepius   sumo,    tanto  inpensius   uberiusque 

5  desidero.     difficilis  est  enim  satietas  rerum  bonarum,  et  tunc  maxime  animos  iucunda 

quaeque  sollicitant,   cum  videntur  explere.     scribe  igitur,   ut  facis,  saepius,  nec  me- 

tuas,  ne  experiaris  ingratum,  quem  vides  et  amoris  et  sermonis  tui  esse  tam  cupidum. 


AD  PROTADIVM. 
XVn  a.  380? 

10  Sum  quidem  nimis  aeger  animi  et  prae  tanto  luctu  obeundis  inpar  officiis,   sed 

numquam  fortunae  in  me  tantum  licebit,  ut  honorem  tuum  victus  maerore  dissimulem. 
quin  immo  his  delenimentis  remedia  vulneri  meo  facio.  quae  etsi  pro  magnitudine 
doloris  invalida  sunt,  medicinam  tamen  mihi  efficacissimam  tui  sermonis  ad/erunt. 
quid  expectem,  vides :  redde  operam,  si  videtur,  amicitiae  debitam,  aegro  animo  pro- 

15  futuram. 


XVm   a.  396. 
AD  PROTADIVM.  J 

Falso  apud  me  venandi  studio  gloriaris,   cum  thymum  facundiae  spirent  litterae 
tuae.     ne  mihi  os  subleveris!    alia  otii,   alia  negotii  signa  sunt.     acres  Aerbas  olet 

20  rusticus,   vino  anhelus  est  ganeo,   nautam  sequitur  gravedo:   t;os  amici  Camenarnm 
flores  metatis  Heliconis.    qnas  tu  nobis  indagines  leporum,   quos  natales  canum  dies,  2 
quae  venatica  festa  mentiris?  censen  posse  me  retrahi  a  voluminum  stndio  in  eas  artes, 
quas  tibi  adrogas?   ne  primaevns  quidem,   cum  ferret  aetas,  Amyclaeos  aut  Molossos 
alere  curavi:  tantum  abest,  nt  haec  annis  in  senectam  vergentibus  velim,  candidior 

25  postqnam  tondenti  barba  cadebat.   sed  fao  velle  me  obire  nonnumqnam  rusticas  3 
volnptates:    coi  tandem  primomm  senatus  tanta  vacationis  felicitas  suppetit,   ut  inter 
patriae  cnras  respiret  opere  silvestri?    conperisti  haud  dudum  fmmentarias  magnae 
nrbis  querellas;  snccessit  huic  olei  penuria,  et  adhuc  manet  de  fruge  cansatio.    hinc 
remm  fessi  viros  curiae  oratum  remedia  legavimus,   et  spes  est,   olementissimum  di- 

30  vmumqne  principem  salutari  ope  consnltumm  petitis.    interea  laborantinm  murmore 

24  Verg.  Ecl.  I  29. 


2  td  btuthonem  P,  om.  F  5  diftlciUs  //  est  P  bonaram  reram  F  7  quem  uides  om,  F 

0866  om,  F  cupide  P  1  m. 

8  explic  ad  bauthonem.  ii.  inc.  ad  protadium  P,  om.  F  13  sint  luretus  adfemnt]  LaUniuM, 

qaaerunt  Meretr^  auxerunt  PF  14  redde  om.  F  uidebitur  (r*),  fort.  redde  operam,  quam  tibi  detuli 

18  tymum  P  19  subleuaris  P  1  m.  acres  herbaa  olet]  Mereery  haec  res  uerba  solet  PFy  hae- 

rea  uerba  solet  <P  20  anhellus  P  est]  P0,    ructat  T  ganeon  autam  r*,  ganeon  nautam  <P, 

ganeon  autem  P  uos]  Mercer^  suos  Pr*P  amicitiam  F  21  florg  f^uctatis  P,  florem  f^actatis  F, 

florem  ructatis  0  dices  P  22  censen]  LecthUj  cessent  P  23  amycleos  P  25  ueUe  me] 

ueUem  P  1  m.  30  murmure]  ^,  murmur  est  P 


104  SYMMACHl  EPISTVLAE 

P  4  strepit  civitas.  tu  nunc,  amice ,  venaris  et  nimis  anxios  deliciamm  taarum  iactatione 
soUicitas.  sed  qni  fieri  potest,  ut  talem  tantumque  te  perscrutandis  cubilibus  leporum 
credam  vacare?  unde  ergo  est ,  quod  iisdem  litteris  a  me  poscis  historiam ,  quibus 
canum  tuorum  festos  ac  profestos  dies  praedicas  ?    dissimulari  studia  vera  non  possunt : 

5  nam  fateris  invitus  inter  figmenta  ludicra  morbum  legendi.     non  ibo  longius.     priscas  & 
Gallorum  memorias  deferri  in  manus  tuas  postulas.    revolve  Patavini  scriptoris  extrema, 
quibus  res  Gai  Caesaris  explicantur,  aut  si  inpar  est  desiderio  tuo  Livius,  sume  ephe- 
meridem  C.  Caesaris  decerptam  bibliotheculae  meae,  ut  tibi  muneri  mitteretur.     haec 
te  origines  situs  pugnas.  et  quidquid  fuit  in  moribus  aut  legibus  Galliarum,   docebit. 

6  enitar,  si  fors  votum  iuvet,  etiam  Plinii  Secundi  Germanica  bella  conquirere.    tantisper  lo 
esto  contentus  fide  operis  oblati,   et  fratrem  nostrum  Minervium  scriptorum  meorum 
doctissimum  et  benignissimum  iudicem  —  cur  dicam  iudicem,  quem  malo  plausorem? 
—  fac  socium  lectionis.     quamquam  hoc  a  te  scio  nequaquam  petendum;   nihil  enim 
bonae  rei  inter  vos  dividi  amor  aequus  ac  mutuus  sinit. 

XVmi  a.  395.  »5 

AD  PROTADIVM. 

A  prosperis  ordiendum  est;  quapropter  in  prologo,  ut  ita  dixerim,  litterarum  salu- 
tera  valetudinemque  dico.  dehinc  meorum  subicio  postulatum:  Flavianus  vir  inl. 
commune  pignus  diu  eluctatus  fortunae  aspera,  sed  divi  principis  beneficio  in  tranquillum 
reductus,  solvere  salarium  patris  iussus  est,  taxatione  pretiorum  graviter  aggerata,  20 
2  neque  census  exilis  tanto  onert  convenit.  fac  igitur,  si  quid  in  te  opis  est,  ut  adflictae 
domui  pia  temporum  parcat  humanitas;   alioquin  integrata  per  indulgentiam  bona  vel 

auctione fenoris  detrahentur.     sequetur,   ut  spes  est,   patema  benefacta 

iuvenis  Augustus,  ad  quem  sicuti  successio  imperii  una  cum  fratre  pervenit,  ita  boni- 
tatis  imitatio.  25 

XX  a.  395. 
PF  AD  PROTADIVM. 

Hilarasti  mihi  diem  litteris,  quae  testatae  sunt,  vigere  apud  te  nostrae  amicitiae 
diligentiam.     multum  pectori  meo  voluptatis  inlapsum  est.     et  sane  statueram  scriptis 
antevertere  officium  tuum,  si  te  Mediolanium  venisse  didicissem.    dederam  quippe  hanc  30 
provinciam  germano  tuo,   cuius  tibi  amore  non  cesserim,   ut  adventum  tuum  propere 
nuntiaret;   sed  conludio  quodam  moratus  indicium  tibi  ordiendae  salutationis  priorem 

locum  praestitit.    neque  ego  moleste  fero,  quod  apud  te  gratia fratris  antistat. 

2  interea  respondendum  est  inquisitioni ,   qua  scire  postulas,   quibus  actibus  vitam  cola- 
mus.     dum  filius  meus  Graecis  litteris  initiatur ,    ego  me  denuo  studiis  eius  velud  35 
aequalis  adiunxi.    repuerascere  enim  nos  iubet  pietas,  ut  litterarum  dulcedinem  liberis 
nostris  labor  participatus  insinuet.    tuae  res  non  in  germine,  sed  in  fruge  sunt;  cuius 


3  hiBdem  P  8  bibliotecalae  ^  10  plini  P  12  et  benignissimum]  {F) ,  om.  P 

mallo  P  13  sotiom  P  1  m,  14  ac  om.  {F) 

18  inl  P,  in  r0  21  exillis  P  onere  P  22  uel  auctione  fenoris  detrahentur]  P,  exactione 

fenorid  Mtteer,  uelatione  fenoris  Mom^inaen^  seribe:  uel  auctione  uel  grauitate  fenoris  distrabentur  24  at 

quem  P  una  cum  fratre]  ego,  u  c  a  fratre  PF^ 

27  om,  F  33  gratia  fratris  PF^  supplt :  quod  apud  te  gratia  festinati  offldi  astu  fratris  antistat  od 

simile  quidy  quod  apud  uos  gratia  fratris  antistat  Mommsen  36  repuerascere  (cere  in  ra$.)  P  iuuet 

pietas  P  1  m.j  pietas  iubet  F 


LIBERJIII.  105 


eloqnentiBBimus  iuvenis,  ut  fando  conperi,  proximis  facundiae  calcibus  urguet  parentem.  PF 
0  te  beatum,   amice,   si  vinceriBl     nostra  adhuc  institutio  molitur  florem  creare,  nec  3 
imperari  potest  unico  labor.    itaque  inter  metum  meum  et  diligentiam  lentus  pignoris 
nostri  profectus  adolescit.     plane,   ut  arbitror,   quaesitis  satisfecimus.    nunc  vicissim 
5  rerum  tuarum  ordinem  cupio   cognoscere.     facilis  autem  tibi ,   si  me  litteris  dignum 
putes,  commeantium  copia  est,  cum  tabellariis  in  aula  positi  fratris  utaris. 


XXI  a.  396. 
AD  PROTADIVM.  PVM 

Post  urbis  nostrae  exitiabilem  famem  re  frumentaria  in  tranquillum  redacta  oram 

10  Campanae  regionis  accesseram.  commodum  adfuit  Marcianus  intimus  vester  et  mihi 
per  vos  amicus  adportans  litteras  tuas;  quas  ubi  laetis  oculis  percucurri,  aucta  est 
apud  me  celebratorum  litorum  gratia.     fit  enim  plerumque,   ut  ex  bonis  accidentibus 

honor  et  voluptas  crescat  locorum  et amoris  signa  praeferet.     nam  nemo  2 

flagrantius  amicitiam  colit,   quam  qui  irascitur  neglegentiae.     quod  ita  accipias  volo, 

15  ut  causa  officii  mei  salva  sit.    nullum  quippe  delictum  curae  erga  te  frigentis  agnosco. 
quid  quod  proxime  teste  fratre  communi,  quem  magistratus  urbis  amplectitur,  geminam 
tibi  salutem  per  epistulas  dixi?  num  fratemitati  tuae  etiam  commeantium  fidem  debeo? 
cogita  in  longinqua  raras  aut  occultas  hominum  profectiones ,  adde  perfidiam  mandata  3 
firustrantium :  non  accusabis  absentis,  ut  spero,  desidiam,  si  consideres,  et  in  emitten- 

20  dis  epistulis  alienam  requiri  occasionem  et  in  reddendis  alienam  fidelitatem.    sed  quid 
ego  his  testimoniis  diligentiam  in  te  meam  nitor  adserere?    ipsum  fratrem  nostrum 
Marcianum  credo  tibi  sedulo  prodidisse,   quanta  memoria  et  praedicatio  tui  in  ore  ac 
pectore  meo  vigeat.    ego  vero  iam,  quid  de  scriptis  meis  vel  silentio  sentias,  non  re-  4 
quiro;  siquidem  minus  est  te  frequenter  adloqui  quam  de  te  iugiter  loqui.    quid  ergo 

25  scripta  postulas,  quibus  saepe  male  creditur?  hoc  liberius,  hoc  verius  est,  quod  de- 
fertur  absenti.     itaque.  ut  vis,  gloriare  stili  frequentia:  ego  officium  vinco  iudicio. 


XXn  a.  396? 
AD  PROTADIVM. 

Geminus  pariter  in  manus  meas  a  te  sermo  pervenit,  dum  multiiugis  officiis  ami- 
80  citiam  nostram  pergis  excolere.  quo  exemplo,  licet  omnis  adfectio  modo  non  nuwero 
censeatur,  reddo  tibi  binas  litteras,  quarum  alias  frater  noster  Eusebius  pars  pectoris 
mei,  has  vero  frugis  optimae  iuvenis  Martyrius  exhibebit,  simulque  convenio,  ut  fidem 
solutionis  istius  memineris  aemulari,  cum  te  coeperit  frequentium  paginarum  vicissim 
fenus  urguere. 


2  aeAtam  P  l  m,  3  imperare  F  meum  metum  r4>  0  fratris  positi  F 

8  ad  protadium  dmuo  incip.  VM,  inscriptionem  om,  M               9  ro  —  tranquillum  om.  V  ora   V 

10  commodum  fuit  V            martianarum  F,  martianus  M             11  litteras  (as  in  ras,)  P  percurri  (F) 

12  literum  F,  <m.  M            enim  flt   F            13  et  amorls  PVM ;  in  laeuna,  quam  indicavi,  quereUa  Protadii 

de  Umgo  Symmaehi  silentio  commemorata  erat^  quam  noster  amoris  signa  praeferre  laetatur  14  qui  om.  Af, 

inier  lineas  add.  V  1  m.               15  erigentis  P  1  m.  V{r^)               16  gemmam  P  1  m.  19  absentes  V 

21  iBtum  fratrem  martianum  nostrum  F,  martianum  nostrum  M             24  de  iugiter  V  25  creditis  VM 
26  offlcium]  PM,  offlcium  tuum  V{r) 

28  ad  protadium]  PV,  om.  M  30  modo  non  om.  h  numero]  LaiimtM,  mnnere  PV,  ^minere  M 

34  uale  add.  VM 

Q.  ATKBLIirS   StMMAOHVS.  |4 


106  SYMMACHI  EPISTVLAE 


xxm. 

PVM  AD  PROTADIVM. 

Observatio  quaedam  me  hacasque  cohibebat,  ne  litteras  primus  emitterem.  hunc 
enim  morem  quaedam  institutio  vetusta  constituit,  ut  eorum  ante  recurrat  adfatus, 
quos  a  proprio  lare  peregrinatio  longa  disterminat.  ago  igitur  atque  habeo  uberes 
gratias,  quod  et  te  languore  discusso  rectius  valere  cognovi,  et  mihi  ad  scribendum 
2  tanuam  quodammodo  intellego  esse  reseratam.  pro  qua  re  meliores  tibi  opto  processus. 
nam  etsi  secundum  mores  ac  natales  tuos  honorum  culmen  indeptus  es,  necdum  tamen 
perfectum  praemium  debitamque  mercedem  tibi  fortuna  restituit,  quae  etsi  in  te  magna 
contulerit,  numquam  tamen  aequabit  meritum  tuum.  nunc  redeo  ad  verba  sollemnia, 
quibus  tibi  salutationis  officium  de  more  persolvens  mutnum  munus  exposco.  intelle- 
gis  enim  vicissitudine  scribentium  animos  incitari. 


5 


XXUn  ante  a.  395. 
AD  PROTADIVM. 

Extant  in  monumentis  Sallustianis  Africani  litterae,  quas  Ingurtha  post  excidium 
Numantinum  testes  ad  Micipsam  decoris  sui  pertulit.  has  ego  in  praesentia  fratris 
nostri  Florentini  nomine  ad  verbum  mandandas  paginis  puto,  quia  ut  ambo  in  negotiis 
2  suis  pari  gloria  splenduerunt,  ita  utriusque  virtuti  idem  testimonii  honor  congruit.  et 
illum  quidem  Scipio  regi  Numidae  volens  reddidit:  nos  inviti  tanto  omamento  tibi 
cedimus.  fatendum  quippe  est,  in  gratiam  tuam  factum,  ut  hunc  abire  pateremur. 
de  me,  si  quid  pro  amicitia  postnlas  edoceri,  erit  quaesitorum  index,  qui  rerum  mearum 
arbiter  fuit.  tantum  epistnlae  meae  crede,  quod  valeam  tuique  diligentiam  colam, 
quam  mihi  de  te  invicem  fides  aemula  pollicetur. 


10 


15 


20 


XXV. 
PVMF  AD  PROTADIVM.  25 

Desideravi  litteras  tuas  adventantibus  multis,  quos  mihi  sermonem  tuum  prae- 
sumpseram  tradituros.  sed  ubi  expectationem  meam  spes  ista  frustrata  est,  ultro  te 
adloqui  studui,  ut  te  exemplo  officii  ad  curam  similem  provocarem.  quaeso  igitur,  ne 
amicitiae  munia  frigere  patiaris,  quae  inpatienter  requiro,  iicet  noverim  diligentiam 
circa  me  tuam,  etiam  cum  scripti  abstinens  sis,  fido  animo  contineri.  so 

15  SaU.  lug.  9. 


2  om,  M  6  langore  P  mihij  Mereer^  his  PVMF^P  7  ianatm]  ego^  manum  PM,  mag- 

num   V  8  ac]  et  VM  adeptus   V  9  tibi]  Af,  tua  PV  10  soUemnia  (nia  <n  raa,  2  m.)  P 

14  ad  protad  Vj  om.  M  15  salustianis  affricani   K,  salutacionis  affricani  M  17  paginas   V 

18  gloriam  induerunt  P  19  uolens  (n  in  rcu.)  P  2i  quaesitori  VM 

25  ad  proUd   K,  om.  MF  28  exemplo  beneflcii  uel  offlcii  F  30  uale  add.  VM 


LIBER  Illl.  107 


XXVI. 
AD  PROTADIVM.  PVMF 

Amplissima  redundo  laetitia,  cum  video  litterariis  officiis  meis  honorem  parilem 
non  negari,  atque  ideo  exercendi  stili  amore  destimulor.  neque  enim  fas  est  torpere 
5  studium ,  quod  aequa  benignitas  conpensatione  gratiae  muneratur.  plura  vellem ,  sed 
verecundiam  tuam  nimio  laudis  excursu  non  oportet  onerari.  vale  et  amicitiam,  sicuti 
facis,  in  exemplum  tuere.  nos  etsi  elegantia  sermonis  inpares  sumus,  constantia  reli- 
gionis  pares  esse  nitemur. 

xxvn. 

10  AD  PROTADIVM.  PVM 

Vt  desidem  me  scribendi  saepe  accusas.  quid  doleam  magis.  nescio:  sermo 
omissus  amicitiae  neglegentiam  videtur  arguere,  parcus  infantiam.  malo  tamen,  ut 
ingenio  convicium  quam  moribus  meis  facias,  quibus,  quamdiu  mei  ipse  sum  memor, 
obicere  oblivionem  tui  non  potes.     castigasti  item,    quod  te  fratribus  tuis  dicenda  sa- 

15  lute  consociem.     sum  quidem  locpiendi  pauper  et  tenax  cbartulae,   sed  te  mihi  dare  2 
vitio  non  oportet,    quod  illos  constat  amplecti.     facit  autem  lex  curiae  nostrae,   ut 
maioris  apud  me  numeri  antistet  auctoritas.     qnid  si  vos  una  ad  mensae  genialitatem 
vocarem?    noUes  eodem  cum  fratribus  toro  accipi?    nec  invideris,   si  unius  epistulae 
creditor  quaestum  quodammodo  de  vobis  usurae  triplicis   exerceo.     nihil  enim  mibi  a 

20  singulis  pro  altero  solvitur.    aut  cur  mea  ofGcia  dividi  postulatis,  qui  ad  exprobrandum 
vestra  coniungitis? 

XXVm   a.  395—402. 
AD  PROTADIVM.  PVF 

Ingenia  humana  prompta  ad  arguendum  esse  omnibus  liquet.  sed  tu,  qui  inter 
25  bona  rara  numeraris,  omitte  sectari  per  naturam  faciliora  et  defensionem  longi  silentii 
mei  suscipe,  quae  abundat  plurimis  iustitiae  patrociniis,  si  contempleris  ad  viciniam 
Rheni,  a  qua  nunc  et  optimus  princeps  et  magistratus  potissimus  abest,  nullum  nostra- 
rum  partium  commeare.  fors  fuat,  an  quis  tantum  viae  ob  rem  privatam  mihi  ignora- 
tuB  adripiat.  tibi  proficiscentium  Romam  maior  facultas;  primo  quia  in  commune  im-  2 
30  perii  caput  undique  gentium  convenitur;  tunc  quod  clementissimum  principem  in  hac 
parte  degentem  varia  omnium  desideria  vel  necessitates  sequuntur.  et  tamen,  cum 
tabellarios  tibi  plures  causae  offerant,  aeque  a  stilo  temperas  nec  ulla  a  nobis  expostu- 
latione  perstringeris.    faeit  enim  securitas  mea,  ut  diligi  me  etiam  a  tacente  non  am- 


2  td  proUd   F,  om.  MF  4  distimulor  P2  m,  MF  torpere]  tpre  (i.  e.  tempore)  V  7  si- 

mu8  et  instantla  V 

10  om,  VM  11  pTaeiiderim:  ut  desidem  me  scribendi  saepe  accusas.    sermo  omissus  amlcitlae  ne- 

glegentiam  uidetur  arguere,  parcus  infantiam.    qnid  doleam  magis,  nescio;  malo  tamen  tt  q.  a.  14  obli- 

uione  V  potest  P  item]  me  VM  15  cartiilae  PVM  17  maiorea  P  l  m.  quod  V 

19  creditor]  LeeUuB,  creditur  PVM 

23  om.  VF  26  habundat  P  l  m.  VF  patrocinus  P  1  m.  contempseria  VFr<P  uici- 

niam]  PVr^  uicina  0,  uicinitatem  F  27  a  om.  F  nullumque  F  28  flat  VF  ignoratis  PF, 

ignoranti  F  29  facultas  fuit  F  30  capud  P  l  m.  ium  F  31  secuntur  P  1  m.  VF 


14 


* 


108  SYMMACHI  EPISTVLAE 

PVF  bigam.     ergo  amicitiae  nostrae  fiducia  non  ex  litteris  pendeat.    illarnm  intervalla  fors 

3  faciet,  fides  autem  mutuae  diligentiae  indignatur  linguae  adsertionem.  ad  hoc  etiam 
prolixas  epistulas  petis  tamquam  facturus  periculum,  quantum  in  scribendo  cana  aetate 
profecerim.  semper  quidem  similis  arentibus  rivulis  laxiores  ripas  refugi,  ut  inopiam 
brevitas  adfectata  celaret.  nunc  graves  quoque  anni,  ^i  quid  de  pectore  meo  stilla-  5 
bat,  biberunt.  praeterea  nihil  argt/menti  suppetit  ad  propaganda,  quae  scribimus. 
nosti  otium  meum,  de  quo  apud  te  largiter  loqui  utriusqne  fastidium  est:  magis  nego- 

4  tiis  plura  verba  conveniunt.    nobis  idem  sit  linguae  modus,  qui  fortunae  est.    mallem 
Aboriginum  more  dictionem  salutis  altemae  ligno  aut  corticibus  scribere;   Aegyptus 
papyri  volumina  bybliothecis  foroque  texuerit.     sufficiat  aliquando  celebrandae  amici-  10 
tiae :  si  vales,  bene  est.    opto  has  ipsas,  quas  tu  breves  quereris,  salutationum  vices, 
dum  absumus,  inter  nos  longum  manere. 


XXVim   a.  396—397. 
PVM  AD  PROTADIVM. 

Spero  te,  ut  fando  didici,  ad  vicina  venturum.  fors  fuat,  an  vera  conpererim.  15 
ego  tamen  vel  tradendas  coram  tibi  a  fratre  nostro  Minervio  duas  oratiunculas  meas 
vel  mittendas  in  patriam  fidelitati  eius  ingessi.  parcus  esse  in  hac  epistula  debeo; 
2  illis  enim,  quae  legenda  suscipies,  amor  avarus  explebitur.  commoneo  tamen,  ne 
orationis  unius  titulo  mutetur  de  me  existimatio  tua.  nam  repudiata  censura  gravat 
nos  principio  sola  argumenti  inspectione ,  sed  ubi  dicta  legeris ,  cum  sententia  mea  20 
in  gratiam  reverteris.  hanc  partem:  ^qnae  tempestate  resecata  est'  totius  ordinis 
nostri  antetulit  auctoritas,  ne  sub  specioso  nomine  fores  inpotentiae  ambire  solitis 
panderentur.  plures  utilitatis  et  honestatis  adsertiones  in  ipso  corpore  orationis  invenies. 
de  utroque  opere  meo  iudicium  tuum  cura  nostra  desiderat. 


XXX  a.  396—397.  25 

PVF  AD  PROTADIVM. 

Silentii  inter  nos  simile  scis  esse  delictum,  atque  ideo  mihi  iniuste  culpae  datur, 
quod  utrique  commune  est.  et  tamen  defensio  mihi  suppetit;  quia  nec  profectiones 
commeantium  notae  sunt,  et  tu  non  iisdem  sedibus  inmoraris,  dum'  aut  Treviros  civica 
religione  aut  Quinque  Provincias  otii  voluntate  commutas.  mihi  Romae  iugis  est  statio  30 
et  maior  nunc  causa  residendi,  ex  quo  me  viri  excelsi  germani  tui  praesentis  et  cura 
retinet  et  iuvat  gloria.  una  igitur  via  sociare  scripta  potuisti,  quae  frater  et  fratri 
2  aequandus  acciperent.  quod  a  te  gaudeo  vel  sero  curatum.  nec  tamen,  cum  a  litteris 
temperares,  ullam  decessionem  diligentiae  in  me  tuae  factam  putavi.  tanta  est  enim 
securitas  verae  amicitiae,  ut  de  sua  fide  aestimationem  mutui  amoris  adsumat.  plura  35 
in  hunc  modum  dicere  piget.     quare  transeo  ad  eam  sermonis  tui  partem,   quae  ora^ 


2  fldem  V  indignatus  V  linguae  om.  V  4  laxores  V  5  grauis  P  6  argu- 

menti]  lurttus,  largementi  ^,  largae  menti  FF,  large  mentis  P,  largae  mentis  F  appetlt  P  10  by- 

bUotecis  P  amiticiae  V  11  est  om.  V 

14  om.  VAf  15  flat  V,  fuerat  M  18  enim]  eram  P  21  reuerUris  P  1  m,  quod  V 

reseeta  F,  om.  M  22  iupatientiae  P  1  m,y  impotentiae  P  2  m. 

26  om,  VF  27  iniusto  culpa  F  28  perfectiones  P  29  notescunt  V  isdem  PVF 

30  uoluptate  P^m.  31  germini  P  l  m. 


LIBEB  mi.  109 

tionam  meamm  desideriam  videtar  attingere.    ais  in  manas  taas  scripta  nostra  venisse  PVF 
fratre  nostro  Minenrio  proditore,   qai  frivolis  meis  litterata  potias  cariositate  qaam 
iasta  delectatione  non  abstinet.     si  tibi  tantam  otii  est,   at  ad  fastidiam  detergendam 
nonnalla  etiam  msulsa  conqairas,  qoidqaid  stilo  elaboravimas,  exhibebo  secaras  veniae, 

&  qaam  mihi  spondet  animi  tai  caritas.     paene  praeterii ,   qaod  loco  principe  accasare  3 
debaeram :  itane  epistalaram  nostraram  simplex  asas  interiit,  at  paginis  tais  lenocinia 
aevi  praesentis  anteferas  ?    redeamas  qain  ergo  ad  infacatos  nominam  titalos ,  et  cam 
dicitar  aat  redditar  salas,   nihil  ipsis  vocabalis  nostris  honoratias  aat  blandias  esse 
dacamas.     exemplo  certe  tibi  sit  epistula  mea,   qaam  si  spreveris  aemalari,   et  ad- 

10  rogantiae  notatas  videbor  et  ceteris  adgregatas,   qaoram  magnas  saspectas  in  verbis 
est,  nallas  caltas  in  sensibns. 


XXXI  a.  400. 
AD  PROTADIVM.  PVM 

Mediolaniam  te  idem,  qai  me,  consnl  acdverat.  speravi,  qaod  nos  in  anam  votiva 
15  caasa  condnceret,  sed  abi  per  valetadinem  defaisti,  aegerrime  expectati  gaadii  dispen- 
dimn  tali.  nanc  peraetis  saper  omniam  magnanimitatem  consalaribas  festis  Romam 
revertor,  qao  se  amplissimas  magistratas  ventaram  protinas  genero  adstipalante  pro- 
misit.  qaam  vellem,  8i*in  solidam  redit  sanitas,  conpensares  adventa  veniam  saperio- 
rem,  atqae  ana  via  et  senatai  deferres  officiam  volantariam  et  consali  debitam  sol- 
20  reres.  sed  ande  mihi  optare  tantnm,  cam  frastra  faerit  sperasse  leviora?  qaando  ta 
venatoi  togam  praeferes? 


XXXn   a.  396? 
AD  PROTADIVM.  PVF 

Crescere  inter  nos  cotidie  amoris  debitam  volo ,  sed  epistalis  tais  nihil  opto  de- 
25bere,  qaae  mihi  pleramqae  exprobrantar  at  desidi.  ergo  geminis  litteris  tuis  non 
simnl  mihi  redditis  pari  nnmero,  sed  coniancta  emissione  respondeo.  valemas,  qaan- 
tam  aetas  admittit  declivis  in  seniam.  raro  nobis  ager  visitar,  sed  multo  rarior  est 
apad  me  asas  legendi.  tibi  et  rasticari  et  eradiri  plurimam  licet.  inde  est,  qaod  2 
nos  freqaenter  adloqaeris,  qaia  omne  tempas,  at  qaaeratar  ingenio,  otio  vindicatar. 
30  sed  fidaciae  taae  aadacia  nostra  non  cesserit.    haarias  licet  monamenta  priscoram  et 

ipse  paginis  ediscenda  committas:   sollicitabo  te  arentibas  verbis scriptis 

tois,   qnae  et  amore  et  iadicio  legere  me  necesse  est,  at  conpensem  illoram  damna, 
qoae  neglego. 


2  frlbns  P  1  m.  3  td]  F,  om,  PV  4  insnlsaj  Lypsiw,  salsa  PViyp,  falsa  F  exhibeo  F 

6  epiBtoUnun  taaram  simplix  V  7  ante  foree  P 1  m.  9  tibi  certe  V 

13  om.  VM  15  et  gerrlme  V  16  supra   VM  17  genere  {F)  18  quem  V,  quod 

<»  raa.  M 

23  om.  VF  25  tuis  <m.  F  28  me  om.  V  31  uerbis  Bcriptis  PVFf^,  laeunam  indicavii 

LeeUu$,   suppU:  ut  subuenias  ingenio  meo  scriptis  tuis  vel  similc  quid  32  roe  legere  F  33  nec 

lego  V 


110  SYMMACHI  EPISTVLAE 


xxxm. 

PVM  AD  PROTADIVM. 

Delectaris  epistulis  meis.     credo!    hinc  est,  qnod  eas  et  saepe  et  ardenter  efBa- 
gitas.     sed  non  statim  mereor  desidis  notam,   si  neqneo  tni  amoris  in  me  avaritiae 
satisfacere.    an  interlabi  amicitiae  memoriam  per  silentium  pntas?    cave  talia  de  ani-  5 
mis  opinari .   quomm  aetema  iudicia  Bunt.     habet  enim  plurimum  sui  ponderis  fides 

2  et  allegata  voluntario  sacro  stili  admonitione  non  indiget.     haec  a  me  tibi  non  semel 
scripta  snnt,  nec  tamen  deseris  inveteratam  qnerellam.    quid  si  praestat  longum  tacere? 
non  vides  oracula  olim  locuta  desisse,   nec  nlla  in  antro  Cnmano  litteris  legi,   nec 
Dodonam  loqui  frondibus,   nec  de  spiraculis  Delphicis  ullnm  carmen  audiri?    patere  10 
igitnr,   ut  homullus  Promethei  manu  fictus  mandare  cessem  papyro,   qnae  dudum  in 

3  vatum  foliis  non  leguntur.  nolo  tamen  denuntiatum  tibi  a  me  silentium  snspiceris. 
t«nebo  in  scribendo  tantam  mensuram  temporis,  quantum  inter  nos  locis  absumus.  tu 
quoque  inpatientiam  vince  ratione,  quae  non  sinit,  ut  tibi  cottidie  litterae  meae  in 
vicinia  Rheni  posito  a  nostro  Albula  deferantur.  15 


XXXnn   a.  395. 
AD  PROTADIVM. 

Magni  sunt  quidem  fmctus,  quos  de  litteris  tuis  capio,  sed  fiunt  uberiores,  dnm 
communium  fratrum  manus  transeunt.     singuli  enim  scriptis  tnis  de  suo  aliquid  ad- 
ponunt.     tibi  igitur  acceptum  fero  quidquid  ex  omnium  ore  conquiro.    sed  rursus  ex-  20 
pende,  qnanto  labore  respondeam  tot  ingeniomm  sublimium  varietati.    nam  pares  estis, 
nec  tamen  similes.    ergo  non  minorem  mihi  rependenda  adfemnt  difficultatem  quam 

2  accepta  dnlcedinem.    hanc  omnibus  humanis  gaudiis  legem   natura  dixit,    ut  curae 
voluptatem  sequantur.     natae  subolis  primns  parentes  dies  hilarat,    mox   pii  metus 
brevem  gratiam  fugant:   honor  in  exordiis  laetns  est,   dehinc  animos  labomm  aestns  2& 
ingreditur.    longum  fiat,  si  pergam  similia  contexere.  et  iam  mihi  ad  ea  devertendnm 

3  est,  quae  fas  sit  de  tanto  viro  dicere.    temere  iurasti.    mandari  enim  periturae  chartae 
epistulas  quereris  et  allegasti  sacramento  enorme  iudicium.     itane  me  ludos  facis,  ut 
quae  apud  te  incuriosius  loqnor,  fin  stili  caudices  aut  tiliae  pugillares  censeas  trans- 
ferenda,   ne  facilis  senectus  papyri  scrin/a  cormmpat?    et  Marciomm  qnidem  vatnm  30 
divinatio  caducis  corticibus  inculcata  est,   monitus  Cumanos  lintea  texta  snmpsemnt: 

4  tu  etiam  sericis  voluminibus  Achaemenio  more  infundi  litteras  meas  praecipis.    magna 
sunt  auctoritatis  tuae  pondera,  nec  possum  gratiosum  putare,  quod  tu  iuratus  allegas ; 


2  om.  VM  a  et  audenter  Mj  ut  emendentur  V  4  st&tim  non  VM  5  Ihllabi  (I^I  in  ras,)  P 

de  amico  VM0  7  alligata  uolnntario  sacramento  Wouweren  8  praestet  V,  praestes  M,  praestas  (/*) 

9  uUas  P2m,  VM  litteras  P  2  m.  VM  10  dodonam  (odo  in  ras.)  P  delflcis  PM  12  locun- 

tnr   V  auspiceris  corr.  ex  suspicaris  P  13  tanta  P  1  m.  14  inpatientia  uince  rationem  V 

15  uidnia]  P2m.,  uicina  P  1  m.  VM  nostra  V 

17  om.   VM  19  per  communium  VM(r)  21  parestis  P  l  m.  22  rependendi  VM 

quam  om.  P 1  m.  24  subolis]  /^,  suboH  Af,  suboles  PV  prima  parentes  die  P^  m.  26  fuat  V 

mihi  ad  eadem  uertendum  est  VM,   ea  mihi  aduertendum  est  F  27  cartae  P  ^  m.  VMy   certe  P  1  m. 

28  et  om.  P  enorme]  in//me  P  1  m.  29  fort.  scrib.  in  citri  caudices;  de  ^quadam  immorialitaie 

maleriae\  quae  in  eitro  laudahatWj  cf.  Plin.  h.  n.  XlJIy  101  caudice^  P  30  nec  P  sena- 

tus  VM  scrinla]  ego,  scrinta  (?)  P  1  m.,  scripta  P2m.  VM  martiorum  VM  32  siricis   V,  sy- 

ricis  M  achemenio  Vy  achymenio  M 


LIBER  IIIL  1 1 1 

sed  dum  me  rursus  inspicio,   labascit  fides  et  refragatur  testimonio  conscientia.     ita  PVM 
quod  credibile  persona  iudicis  facit,  diffidentia  respuit  audientis.     tu  igitur  solus  am- 
bigua  summovebis,   si  amorem  tuum  posthac  parcius  loqui  de  laudibus  meis  iusseris. 


AD  MINERVIVM.  PVF 

5  XXXV  ante  a.  397. 

Obrepsisti  verecundiae  meae,  ut  prior  scriberes.  vadatum  me  tibi  hoc  munere 
velim  credas.  sed  non  fero,  ut  aedes  quodammodo  amicitiae  nostrae  novus  salutator 
adisse  videaris.  iamdudum  virtutes  tuas  pares  fratribus  in  pectoris  mei  possessionem 
recepi.  crevisti  etiam  pro  parte  legitima  patemae  in  me  familiaritatis  successionem, 
10  licet  singulis  vobis  soliditas  mei  amoris  accesserit;  quae  bona  animi,  etsi  spargi  in 
plures  putantur,  unicuique  tamen  plena  et  indivisa  proficiunt.  praeterea  cum  palatinae 
eloquentiae  militares,  porrexi  amicitiae  tuae  dexteram.  quare  tot  tantisque  pignoribus 
adnexi,  non  aestimemus  de  epistularum  tirocinio  caritatis  aetatem.  nam  ut  animus 
eelerior  est  litteris,  ita  prius  fuit  amare  quam  scribere. 

t5  XXXVI   a.  396. 

AD  MINERVIVM.  PFM 

Postquam  te  Mediolanium  venisse  adseveratio  commeantium  palam  fecit,  speravi 
de  proximo  litteras  tuas;  sed  ubi  elusa  est  expectatio  mea  nec  successit  ullum  spei 
pretium ,   praesumptum  de  te  officium  meo  operi  vindicavi.     auxit  praeterea  scribendi 

20  causam  vir  spectabilis  frater  meus  Bassus ,   qui  paulisper  avulsus  a  nobis  transponi  a 
me  in  pectus  tunm  debuit.    adieci  alteram  paginam  reddendam  germano  tuo,  cum  tibi  2 
fors  in  patriam  reditum  secundaverit.     asperserat  nos  ille  iamdudum  facundiae  suae 
floribus,   et  sibi  Oalliarum  prisca  monumenta  iuvando  otio  exscribenda  mandaverat. 
optato  accidit,   nt  ei  per  te  utrumque  reddatur,   honor  epistulae  meae  et  expetitae 

25  fructus  bistoriae. 

XXXVn  a.  398—399. 
AD  MINERVIVM. 

Panlus  amicus  meus  iamdiu  aerario  sacro  militat,  sed  non  pro  gradu  militiae 
spectandus  tibi;  nam  probitate  morum  suorum  mediocritatem  vincit  officii.  nec  de- 
30  spexeris  hominem ,  si  numerum  stipendiorum  eius  examines ;  sed  tardiores  processus 
habet  verecundia,  quae  facit,  ut  intra  merita  honoris  sui  haereat.  nec  tamen  paenitet 
longum  stetisse;  tuo  enim  iudicio  reservatus  est,  sub  quo  emergere  maximum  morae 
pretium  est.  cnm  igitur  illi  vitae  integritas,  militiae  aetas  suffragium  ferat,  dignum 
est,  ut  ad  debitos  fructus  me  precatore,  te  auctore  perveniat. 


1  sedam  P  1  m.  3  sumouebis  P  1  m,  posthac  om,  V 

4  explicit  ad  piotadium  incipit  ad  mineruium  P,  om,   VF  6  oppressisti  V              uatum  P  1  m, 

8  pares  fraternis  luretua^  parens  fratribus  ego          possessione  cognoui  F  9  recepi  —  successionem  om.  F 

successionem]  Mercet,  successione  PVDP               11  indiuersa  V  12  militarem  F              pigneribus  V 
13  tyroniclo  V            14  iU  fuit  prius  fuit   V 

16  om,  VM              17  facit  palam   V              21  pagnam  P  1  m,  22  sors  P             secunda  ueritas 

perseuerat  P,  secunda  u^ritas  perseuerat  K,  secundum  persuaserit  M  23  momenta   VM 

27  om,  VM            29  dispexeris  P  1  m.            31  aereat  P  1  m,  paenitet  om,  V 


112  SYMMACHI  EPISTVLAE 


XXXVm  a.  398—399. 
PVF  AD  MINERVIVM. 

Gaudentius  amicus  meus  in  gremium  patrocinii  tui  confugit,   vir  omnibus  rebus 
amari  dignus.    genus  ei  senatorium  est,  mens  et  modestia  origine  sua  ac  stirpe  nobi- 
lior.    si  fuco  gratiae  infectum  testimonium  meum  non  putas,  suscipe  diligendum.    longa  5 
obsequiorum  eius  faciet  inspectio,  ut  me  iudices  minora  dixisse. 

XXXVmi  a.  398. 
AD  MINERVIVM. 

Ama  Flavianum  dominum  et  filium  meum ,  quantum  me  velle  interpretaris ,  et  si 
fieri  potest,  certamen  mecum  de  amore  eius  ingredere.    gaudebo,  si  viceris.     sed  hoc  10 
mihi  tunc  ,proba&/tur,  cum  et  ipse  te  colere  supra  mensuram  diligentiae  meae  coeperit. 
nam  si  amicitia  de  mutuis  constat  officiis,  fadle  erit,  ut  ex  illius  animo  tuum  metiar. 

XXXX  a.  398—399. 
AD  MINERVIVM. 

Si  consideres,  quanta  sit  innocentium  raritas,  amabis  Desiderium  filium  meum  in  i& 
paucorum  electione  numerandum.  de  quo  non  falli  iudicium  meum  statues,  cnm  in 
examen  tuum  venerit.  interim  quaeso,  ut  illi  per  me  amicitiae  tuae  sacrarium  reclu- 
datur,  et  praestes  aurem  benignam  causarum  suarum  iusta  narranti.  si  qnid  in  eum 
bene  consulueris,  absolvetur  fides  mea,  quae  apud  illum  spem  beneficientiae  tuae  in 
se  recepit.  2« 

XXXXI. 
AD  MINERVIVM. 

In  absolvendo  Rustico  nostro  yotum  tibi  detnli,  opem  filius  meus  Caecilianus  ex- 
bibuit.  non  est  igitur  verecundiae  meae  rapere  gratiam  laboris  alieni.  ambo  ipsi 
acceptum  feramus,  quod  agi  tua  cura  praecepit,  exequi  mea  yaletudo  non  potuit.  25 

XXXXn  a.  397—402. 
PVM  AD  MINERVIVM. 

Bcio  quid  de  me  sentias;  sed  certus  iudicii  tui  [non]  recuso  laudari.  aemu- 
lare  certe,  quod  te  tacitus  admiror,  quia  plus  habet  ponderis  tecta  yeneratio.  relin- 
quamus  verborum  blanditias  novis  inter  se  amicis ;  illos  iuyent  altema  praeconia  usque  30 


2  om.  VF 

8  om.   VF             9  doniiiam  P  10  ingredere  de  tmore  eius  cerUmen  mecum   V              11  proba- 

biturj  LypsHu,  probator  PVF            te  ipse  V            12  metiare  F 

14  om.  VF  15  consideras  V  desiderio  V  16  electionem  VF  monerandnm  P  1  m. 
19  spe   V            in  se  recepit]  P,  fldeliter  persolait  V<PF 

22  om.   VF            23  cecilianus  VF  25  si  exsequi  V,  si  in  ra$.  quinque  fere  Utterarum 

27  om.  VM            28  non  dd.  Leetiu$  29  tecta]   V,  recta  PAf            ueneratione  V,  u^neratio  aed  M 


LlBERim.  113 

> 
ad  fidem  foederis:  nostra  caritas  adyto  peetomm  recondatur.    ipsa  habitatio  cordis  in  PVM 

operto  est;  inde  me  taa  cura  respiciat.    sed  non  est  meum  formam  scribendis  litteris 

dare;  illud  tantum  cogites  volo,  cum  sis  ad  praedicandum  liberalissimus,  parum  mibi 

videri  posse,   quod  a  te  laudor,  nisi  amplius  obligor.    praeterea  scire  postulo,   cur  2 

5  servata  in  praemissis  nominibus  nostris  vetustas  deftierit  litterarum  contextioni.    iuvet 

alios  titulo  sublimitatis  adtolli,  ego  magnificentiae  appellationem  recuso.    nisi  forte  me 

inprobum  putas,  quod  honori  tuo  eadem  delenimenta  non  defero.    amor  fictus  in  illa 

verba  summittitur;    amicitiae   cultus   ipgenuus   est.     alba   velamina  non   segraentati 

amictus  fidem  vestiant.     quo  mihi  altus  reverentiae  gradus?    amari   a   fratre  malo 

10  quam  suspid. 

XXXXm    a.  397—398. 
AD  MINERVIVM. 

Eusebius  familiaris  est  meus ;  idem  vetus  privati  miles  aerarii  diu  mprbo  obstante 

obsequio  tuo  defuit.     orandus  mihi  es,   ne  inter  resides  adnotetur.     sed  impetratio 

15  veniae  non  manebit,  nisi  illi  aliquid  beneficii  propitiatus  adieceris.    quaeso  igitur,  flagi- 

tandis  per  Etruriam  debitis  publicis  sollicitudinem  navare  iubeatur,  ut  longae  absentiae 

culpam  commendatione  aliqua  laboris  amoveat. 

XXXXim  a.  397  i 
AD  MINERVIVM. 

20  Semper  quidem  mihi  salutatio  a  te  profecta  gaudium  creat,  sed  ea  praecipue, 
quae  familiaribus  adportanda  committitur.  adicit  enim  scriptis  digna  quaesitu  et  de 
te  tradit  auditui,  si  quid  defuit  lectioni.  velut  nunc  Sebastius  vester  post  epistulam 
tuam  redditam  quantam  mihi,  satin  ex  voto  ageres,  sciscitanti  imaginem  praesentiae 
tuae  praestititl    idem  nunc  de  otio  meo,  quae  velis  nosse,  narrabit,  nam  me  in  silvis 

25  Laurentibus  continatus  est  rurali  inhaerentem  quieti.  quid  enim  magis  adsectandum 
est  mihi,  sarcienti  nonnumquam  valetudinem,  declinanti  saepe  /urbas,  litterarum 
semper  innocentiam  diligenti? 

XXXXV  a.  396—397. 
AD  MINERVIVM. 

30  Fiducia  mihi  stili  atque  ingenii  mei  nulla  est,  sed  tua  benignitas  ausus  meos  pro- 
vocat.  misi  igitur  ad  eruditiopem  tuam  duas  oratiunculas  nostras,  quarum  una  ad 
Polybii  filium  pertinens  ex  recenti  negotio  nata  est,  altera  dudum,  cum  res  in  senatu 
agitaretur,  a  me  parata  nunc  opere  largiore  aucta  processit.  huic  argumentum  est 
repudiata  censura,   quam  tunc  totius  senatus  fugavit  auctoritas.    nolo  mireris  gravis- 

35  simum  ordinem  magisterium  respuisse.  in  oratione  nostra  non  leves  causas  vitatae 
huius  potestatis  invenies. 


2  menm  est   V  8  submitti  V  ingenaum   V 

.  12  om.  VM  13  familiaris  est]  familiarissimus  (r) 

19  om.  VM  23  tam  PV  quam  tam  F,  quantnm  0,  quam  M,  quandam  Seiopphu  24  ue- 

lis^noflse  P  narrauit  V  26  curbas  PV^  curas  Kiesaling 

29  om.  VM  32  polibii  VM  exercenti  P  33  hinc  V  35  respulssem  V  in  pm,  VM 

uitote   V,  /auiUte  P,  in  toU  re  M 

Q.  AVKBLITa  STMMAOHVt.  i5 


1 1 4  SYMMACHI  EPISTVLAE 


XXXXVI  hiemeH94/5? 
PVM  AD  MINERVIVM. 

Spectatae  frugis  viros  apud  te  debeo  commendare ,  quia  praecipunm  munns  est, 
nt  tuis  amicitiis  inserantur.  suscipe  igitur,  quaeso  te,  ortu  et  moribus  facile  summa- 
tes   eosqne   in   primore   congressu    penetrali    familiaritate  dignare.      legationem    illis  5 

Campanonmi   provincialium   commune  mandavit habent  oranda.     iustitia 

negotium,  personas  mea  cnra  commendat.  advertis  duas  esse  causas  exercendae  in 
eos  benignitatis,  pro  qnibus  publice  aequitas  petitionura,  privatim  non  gratiosus  lauda- 
tor  iutervenit, 

•     xxxxvn.  10 

PVF  AD  Q.  S. 

Vidi  Romae  Protadium  filium  nostmm,  cuins  commendationi  nihil  ex  familiae 
vestrae  ornamentis  praeter  litteras  tuas  defuit.  quas  cum  desiderassem ,  de  citeriore 
Gallia  imperatum  sibi  a  socero  iter  te  procul  agente  respondit.  excusationem  iuvenis 
non  libenter  accepi;  cetera  morum  probavi.  satis  est  hoc  auribus  patris,  cui  nolo  in  15 
me  gratiosnm  videri  testimonium  brevis  experimenti.  simul  vereor,  ne  qnid  amori 
tuo  in  filium  derogem,  quem  non  decet  iuvari  apud  te  per  suffragium  conciliationis 
alienae. 

xxxxvin. 

PVM  AD  Q.  S.  20 

Litteras  nonnnllis  hnmanitate  praestamus;  has  autem  domino  et  fratri  meo  Basso, 
qui  sororis  fortunas  tuetur,  iusto  amore  detulimns.    petitio  ab  aeqnitate  non  discrepat, 

quin  potius  iure atqne  iustitiae  mnnitur  auxiliis.     nam  rebellem  servum  sibi 

poscit  adduci,  ad  cuius  investigationem  nec  praecepti  caelestis  auctoritas  nec  Africani 
comitis  vigor  potnit  pervenire;  siquidem  facti  audacis  conscius  inminentem  poenam  25 
latebramm  vitavit  effugio.  cum  igitur  super  eius  facto  atque  nequitia  ad  te  vir  lauda- 
bilis  Africae  comes  scriptum  publicum  dedisse  dicatur,  erit  iustitiae  et  benignitatis 
tuae  in  favorem  clarissimi  viri  divinnm  provocare  iudicium,  ne  ulterius  innocens  domus 
commentis  feralibus  vilis  mancipii  terreatur. 

XXXXVffll   a.  400?  s« 

PVF  AD  MINERVIVM. 

Et  cum  Mediolani  degerem,  cultum  circa  te  salutationis  exercui,  et  nnnc  remenso 
itinere  sedulam  operam  litterario  muneri  non  negavi.     expectas   credo ,    ut   gratiam 


2  om.  VM  3  frnges  V  4  ortii   V  5  primo  VM  6  commanem  V,  commanis  M 

mandaait  habent  oranda  PVr0,    m&nd&uit  n^cessitas  hornm  Af,   suppU:  in  cur&m  taam  recipe,  quae  habent 
oranda  vel  timUe  quid  7  exerendae  V  8  pablice]  Lectius,  pablica  PVM 

11  ad  qi  (i.  e.  ad  quem  supra)  P,  om,  VF  14  innenis  P  1  m. 

20  om,  VM  21  autem]  enim   F,  om.  M  23  iure  atque  iastitiae  PK,  iuriB  atque  iusticiae  Af, 

wppU:  nititor  vel  shniU  quid  25  facti  facti  V  28  fauorem  clarissimi  uiri]  Clasony  fauorem  cum  P. 

fauorem  cn   K0,  fauorem  nostram  Af,  fauorem  F 

31  om.  VF  33  UtteraUo  V  negau  P 


LiBER  nn.  115 

repetam  scriptioniB.    illam  plane  mihi  non  mea  efflagitatio  sed  tua  adfectio  poUicetar.  PVF 
exigant  stili  vicem,  qui  animi  non  merentar. 


AD  FLORENTINVM.  PVMF 

L  a.  395. 

h  Diu  super  adventu  fratris  postulatum  a  me  indicium  distulisti,  credo,  ut  nos  salu- 
tationis  honorificentia  praeveniret.  agnosco  religiosa  conludia  nec  tamen  cedo,  et  ultro 
in  certamen  scriptorum  familiarium  solus  duos  evoco.  otium  tibi,  inquies,  hanc  offi- 
ciorum  fiduciam  praestat.  quid  quod  te  magis  quaesturae  honor  et  condendarum 
sanctionum  usus  excoluit?   cum  illo  autem  mihi  privatae  vitae  condicio  communis  est. 

10  atque  utinam  boni  principis  circumspectio  ipsius  quoque  operam  sibi  vindicet!  feren- 
dam!     ambo  devotione  placeatis,  si  circa  me  litteris  ambo  cessetis. 

LI   a.  395. 
AD  FLORENTINVM.  PVF 

Omnia  te  facere  ad  salutem  Flaviani  viri  omatissimi  pignoris  mei  rebus  ex-^ 
15  perior.  hinc  mihi  spes  oritur  atque  animus  adsurgit,  posse  cetera  eius  incommoda 
te  medico  sanari.  adeptus  enim  divi  principis  lenitate,  quae  magna  sunt,  uno  adhuc, 
ut  ila  dixerim,  nodo  infortunii  strangulatur,  quod  homo  tenuis  et  nunc  labe  patrimonii 
graviter  exhaustus  patemi  salarii  aestimationem  iubetur  exsolvere.  ergo  per  te  ac  tui  2 
similes  amoliri  postulat  inminentem  minam.  nec  res  inpetratione  difficilis  est.  nam 
20  quod  plerisque  sua  invidia  laborantibus  imperialis  remisit  humanitas,  id  patris  nomine 
postulatum  multo  aequior  venia  relaxabit.  proficiet  ista  concessio  etiam  temporam 
gloriae,  si  quod  beneficiis  principis  deerat,  pius  successor  adiecerit. 

Ln  a.  395. 
AD  FLORENTINVM.  PVM 

26  Verbis  nequeo  conplecti,  quot  gaudia  mihi  pariter  dies  unus  invexerit.    agnoscis 

credo  causam,  cuius  auctor  fuisti.  nam  geminas  fratmm  communium  litteras  in  cumu- 
lum  extulit  tertius  honor  scriptomm  tuomm.  itaque  ut  rerum  bonarum  difficilis  electio 
est,  paulisper  haesi,  qtiam  primam  paginam  recenserem;  tantum  apud  me  erat  desi- 
derium  singulamm.     mox  omnes  arguto  legendi  transitu  percucurri,   ne  inspectionem  2 

30  residends  morarer.  nec  semel  legisse  suffecit,  ut  si  quid  aviditas  prima  perstrinxerat, 
inculcaret  iteratio.     erat  in  verbis  uniuscuiusque  varius  elocutionum  lepos,   quo  solo 


1  rescrlptionis  petam  F  afnagitatio  P  effectio  P  l  m,  V 

4  explic  ad  mineraiam  xv  inc  ad  florentinum  P,  om,  VMF  5  iudicium  V  6  credo  [F) 

7  aduoco  P  8  honore  V  concedarum  P  10  sibi  om,  V  ferendumj  P  1  m,  P^^  feren- 

dam   VMF,  ferenda  P  2  m,  11  oertetis  MF 

13  om.  VF  16  medio  P  adepU  F  magna  est  F  17  ut  ita]  P(r),  ut  PV 

e 
infortunii  modo  F  18  ex^oluere  P  19  postulat]  KF,  portabat  P  1  m,,  portebat  P  2  m,  21  re- 

laxauit  PVF  22  si  om.  P 1  m,  quid  VF 

24  om,   VM  25  quod  P  1  m,  27  ut  rerum  tuarum  bouarum  V,   ut  bonorum  tuorum  M 

28  haesi  quam]  Mercer,  hac  si  cum  P,  hesi  cum  VM  29  p^cucurri  V  30  sufllcit  V  audi- 

tas  Pi  m.  praestrinxerat  KUssUng  31  quof  P 

15* 


116  SYMBIACHI  EPISTVLAE 

PF3f  litterae  discrepabant ;   nam  omnes  mens  una  dictaverat.     possem  bona  fide   adicere 
maiora,  sed  tuae  aures,  licet  fratrum  laudibus  gaudeant,  communionem  tamen  gloriosi 

3  testimonii  per  verecundiam  non  ferunt.     restat^   ut  tibi  reditum  meum  sub  quadam 
curiae  invitatione  poscenti  pauca  respondeam.     ad  idus  Novembres,    modo  eventus 
adiuvet  destinata^  recurrere  m  conspectum  vestrum  paramus.     si  promissi  dies  serus  5 
videtur,  legationem  senatus  per  me  nolo  differri^  quae  dudum  viris  inlustribus  credita 

4  et  instructa  mandatis  neque  personarum  neque  petitionum  requirit  adiectionem.  decet 
igitur  stare  dispositis,  nec  fas  est  exemplo  proximae  dissensionis  per  novos  tractatus 
confirmata  subverti.  baec  ante  me,  ut  scribis,  etiam  ipse  vidisti;  quo  magis  placitis 
inhaerendum  est,  quae  mihi  commendat  auctoritas  tua,  tibi  noster  adsensus.  10 


Lin   a.  380—382. 
AD  FLORENTINVM. 

In  eum  militiae  gradum  labore  venisti,  ut  Benedicti  amici  mei  fortunam  debeas 
adiuvare,  quem  nulli  obnoxium  crimini  fortunae  iniquitas  loco  depulit  et  honore  priva- 
vit.  huic  ad  promerendum  favorem  tuum  non  solum  ipsius  probitas  sed  etiam  com-  15 
mendatio  mea  aditum  debet  aperire.  credo  enim  tanti  apud  te  litteras  meas  esse 
momenti,  ut  effectum  sperare  fas  fuerit,  etiamsi  ardua  postularem.  quod  ideo  comme- 
morandum  putavi,  ut  intellegas,  vel  quid  de  animo  tuo  atque  amicitia  sentiamus,  vel 
quantum  prodesse  huic  debeat  vel  adesse  iustitia. 


Llin    a.  397.  20 

PVF  AD  FLORENTINVM. 

Purgas,  quod  hucusque  siluisti.  communis  haec  culpa  est.  nam  me  quoque  ab 
tali  commercio  diu  infirma  valetudo  revocavit.  inhorruisse  te  puto,  postquam  de  me 
cognitu  amara  legisti.  redi  in  habitum  animi  laetiorem:  diis  quippe  auctoribus  sani- 
tatem  refovi.     facilis  igitur  litterariae  cessationis  utrique  venia  sit.     ambo  nobis  in-  25 

2  vicem  remittamus,  quod  ambo  deliquimus.  sed  quid  mihi  insusurras  frugis  Africanae 
tenues  commeatus?  absit,  ut  praesens  annus  imitetur  fortunam  superiorum!  inter- 
cludet,  ut  spero,  providentia  tristes  casuum  vias  sacris  auribus  edocendis  et  castiga- 

3  tione  iudicum,   quos  alimentaria  spectat  invectio.     nec  spem  dies  obstruit;  nam  mare 
adhuc  iustis  cursibus  patet  et  nondum  in  hiemem  praecipitat  autumnus.    placet  tamen  30 
inter  haec,  quod  inaestuas  et  pio  metu  antevertis  necessitatem.     remunerabitur  curam 
tuam  melior  eventus,  et  laudis  tuae  fructus  efficiet,   ut  sit  tibi  postea  dulce  timuisse. 


4  pauca  poacenti  VM            5  recurrere  coDspectuoi  PV,  reuisere  coDBpectum  Jlf  9  iadisti  P  1  m. 

12  om,  VM  14  nuUa  oboxium  V  depuUoet  bonore  P  1  m,  18  inteUegam  P  1  m, 

uel  anU  quid  om.  V 

21  om,   VF              24  cognito   V              snimi  om,  F             deo  quippe  suctore  VF  25  Utteralime 

//////// cessttionis   V             uticem  V              26  quod]  quia  V             deUquemus  P  1  m.  frugis  om,  (/^) 

27  intercludet  [tpostr,  inra$.)  P           28  sacris  om.  F           29  inuectione  spem  P  30  praedpitatur  F 
31  in/aestuaa  P           32  ut  tibi  sit  dulce  postea  (r),  ut  sit  tibi  postbaec  dulce  F 


LIBERnn.  117 


LV  a.  398—402. 
AD  FLORENTINVM.  PVM 

Dictam  mihi  a  te  salatem  pari  honore  conpenBo.  vellem  atriqne  nostrum  saepe 
altemandi  stili  usus  veniret,  sed  quia  hoc  longinqua  ^non  sinunt  cadere  pro  voto 
5  communi^  mpatientiae  ratio  satisfaciat.  debet  certe  prompta  esse  inter  nos  morae  mutuae 
venia.  non  eadem  tamen  facilitate  purgabis,  quod  filii  nostri  Minervii  nuptias  aliorum 
potius  relatu  quam  litteris  tuis  conperi.  an  veritus  es,  ne  a  te  nomisma  auro  cusum 
desiderarem?  potuit  iacturam  sportulae  tacere  verecundia  mea,  negationem  gaudii 
amor  nescit  ignoscere.  et  tamen,  tU  sum  placie/o  in  meos  animo,  spondeo  remissionem 
10  tibi  huius  offensionis,  cum  de  nepote  suscepto  anteveneris  scripto  nuntiorum  celeritatem. 


IN  COIVIMVNE  FRATRIBVS  MINERVIO  PROTADIO  ET  PrF 

FLORENTINO. 

LVI  (LVH)  a.  402? 

Et  vestra  concordia  et  mea  per  hos  dies  inbecillitas  facit,  ut  vos  unius  paginae 
is  salutatione  coniungam.  erit  hoc  aut  probabile  pro  consortio  vestri  amoris  aut  ignos- 
cendum  pro  statu  mei  temporis.  aestimabitis  autem  virium  nostrarum  fatigationem, 
cnm  vos  in  subscriptione  istius  epistulae  precaria  manus  moverit.  ad  hoc  filii  nostri 
Nemesii  pia  ad  larem  patremque  properatio  magis  contestationem  de  me  soUemnis 
officii  quam  satisfactionem  desideravit.  res  postulat,  ut  salute  praefata  florentissimae  2 
20  indoli  eius  testimonium  feram,  sed  vereor,  ne  ostentare  operam  meam  videar.  quae 
plus  iuveni  bonarum  artium  contulisset,  nisi  fratemus  casus  fregisset  cursum  duorum. 
hoc  tamen  sincerissima  fide  dixerim,  minutam  quidem  de  altero  parentis  eius  felicita- 
tem,  sed  posse  istum  suorum  gaudio  pro  utroque  sufficere. 


LVn  (LViu). 

25  SYMMACHVS  MINERVIO  PROTADIO  ET  FLORENTINO. 

Relegite  viam  dissimulati  tiactenus  moris  me  officiorum  familiarium  praesule,  qui 
prior  rupi  commune  delictum.  nec  pro  numero  vestro  epistulas  peto,  quamvis  hanc 
vicissitudinem  mihi  singulorum  amor  debeat.  magnae  indulgentiae  res  est,  ut  fenus, 
quod  vobis  solus  exhibeo,  altema  remuneratione  solvatis. 


2  om,   VM  3  dictam]  Leeiiusy  actaiD  P,  accitam   K,  adcitam  0j  missam  M  4  quia  hoc]  qai 

enim  Vy  quod  humns  M  5  inpatientiae]  8uae,  patientiae  PVM  7  nomis^ma  P,  nummisma  Jf, 

Dorma  PP  8  potui(  P  anueiecundia  P  9  amore  P2  m.  noscit  V  ignoacere]  MerctTy 

agnoacere  P  2  m,  VAf,  ag//8cere  P 1  m,  et]  PjT,  om.  VM  ut  sum  placido  in  meos  animo]  SeioffphUy 

ut  8ub  pladto  in  meos  animo  jT,  tum  (tunc  M)  sub  placito  in  meos  animos  PVM  10  celeritate   V 

11.  12  explic  ad  florentinum.  yi.  inc  iu  oommune  fHtrib;  mineruio  protadio  et  florent  P,    explidt  ad 
florentinum:  incipit  in  commune  fratribus  mineruio  protadio  et  florentino  (F),  om.  VF  14  et  uestra  in 

raa,  P  15  hoc]  enim  V  16  mei  om,  VF  temporiB  (po  in  ra$,)  P  uestrarum  F 

fatigatione  V  18  nemesi  ipaa  ad  P,  themesii  pia  kd  F  patremque]  lureUUy  fratremque  PV,  fra- 

trumque  F  21  duorum]  PFF,  tuorum  V0 

25  om,  VF  29  solus  om,  F 


1 1 8  SYMMACHI  EPISTVLAE 


PVF  AD  EVPHRASIVM. 

LVIII  (LVini)   a.  399. 

Annaos  gaudii  fmctaB  ex  litteris  tuis  capio;   hanc  reditam  mihi,  has  opes  pendit 
Hispania.     itaqae  abi  palsa  hieme  pat^scant  naviam  viae,   paginas  taas  commendo 
ventis,  qaas  mihi  iste  annas  freqaentes  qaidem,  seras  tamen  reddidit.    nam  decedebat  6 
antamnas ,   cam  homines  tai  Tiberina  tetigenmt.     hinc  factam  est,  at  haererent  apnd 
nos  defecta  navigationis.    snadeo  igitar,   eoram  moras  pro  taa  iastitia  boni  consafas. 

2  qnamvis-  prias  nomine  meo  venia  poscenda  sit,  qaod  de  caralibas  eqais  qaattaor  datam 
mihi  a  te  tas  electionis  omiserim.  velim  credas,  hanc  abstinentiam  non  faisse  fastidii, 
sed  qaia  nallam  eoram  iago  alacrem  vel  dorso  mitem  probavi,  optio  meritis  non  exci-  lo 
tata  cessavit  frenata.  oportanam  videtar  diligentiam  taam  precibas  ambire,  at  in 
praetoriam  filii  mei  fanctionem  visa  et  carsa  nobiles  praeparentar.  gemina  ante  edi- 
tionis  claritadine  in  os  hominam  venimas:   satisfaciendam  videtar  expectationi ,   qaae 

3  crevit  exemplis.    qaare  amori  tao  laadis  nostjrae  commendo  cansam,   qaae  paalisper 
censaram  vitae  taae  gravitatemqae  animi  ad  popalares  aaras  debet  inflectere.     domo  \h 
pretiam  adportabitar  tao  arbitrata  nobiliam  qaadrigaram  dominis  inferendam;   solam 
de  amicitia  taa  electionis  caram  reqairo  facta  facilem,   cam  sit  dives  eqaini  pecoris 
Hispania  et  magnas  gregam  namenis  copiam  praestet  examini. 


LVIin  (LX)    a.  398. 

AD  EVPHRASIVM.  20 

Sam  qaidem  sermonis  tui  nimius  flagitator,  sed  silentii  intervalla  non  arguo  ner 
suspicor  aliquid  amicitiae  nostrae  ex  alloquii  raritate  decedere,  qui  sciam  in  pectori- 
bus  esse  sedem  religionis,  levamen  desiderii  ex  ore  proficisci.  priores  igitur  litterae 
meae  magis  desiderium  sermonis  tui  quam  castigationem  tacitumitatis  habuemnt,  et 
ideo  elaborandum  tibi  non  est,  ut  mihi  amoris  tui  fidem  fadat.  nam  tui  animi  de  25 
meo  sumo  iudidum;  siquidem  nullus  verior  aestimator  est  amoris  alieni,  quam  qui  de 
2  suo  sumit  exemplum.  his  ita  positis,  quia  in  re  aperta  piget  esse  prolixum,  designa- 
tum  tibi  ad  urbanam  praeturam  filium  meum  nuntio.  intellegis,  quid  sibi  hoc  indicium 
velit:  quadrigamm  curalium  nobilitas  praeparanda  est.  nos  pretium  proxima  abhinc 
aestate  mittemus,  sed  iam  necessitatem  praecurrat  electio.  multum  enim  valet  in  rebus  ^to 
eiusmodi  longior  diligentia.  quapropter  accingere,  ut  quaestoriam  quondam  filii  mei 
magnificentiam ,  cui  per  te  inlustris  fama  quaesita  est,  secundus  eiusdem  superet 
magistratus.  vems  quippe  et  maximus  laudis  profectus  est,  quotiens  sequentibus  priora 
vincuntur. 


1  expUo  &d  c5muoe  frib;    ii.   inc  ad  eufhtsium  P,    std  ^i)  eupnsium  et  p.  121,  12  eupraxium,   eu- 

pnxio  ^,  om,  VF             3  capio  honoreditum  P  I  m,              has^iopes   V  5  quis  V             ft^equeutis  P 

6  tyberina  VF            herent  P  1  m.              8  nomini  F            curilibus   V  quatuor  a  te  datis  omiserim  F 

9  ius]  luretuiy  eius  PV  noii  esse  F  10  quia]  qui  F,  quod  F  12  uisu]  ausu  F  ante  P, 
antehac  VF            13  in  hos  P,  mos  F            14  amari  V            15  aures  PiF) 

20  ad  euprasium  P,  om.  VF              21  sed]  P/^,  am.  VF              nec]  8u$e,  sed  PVF              22  aUo- 

qui  P  1  m,  23  sedem  esse  F  27  exemplum  (em  m  rtu,)  P  28  sibi  <m.  V  iudi- 
cium  V 


LlBERim.  119 


LX  (LXI)    a.  399. 
AD  EVPHRASIVM.  PVF 

Praetnram  filii  mei,   si  fors  dietum  iuvet,   proximns  annus  exspeetat.     equomm 
mihi  curulium  paranda  nobilitas  est,   ut  expectationi  populi  Rom.  mea  pecunia,   tua 

&  cura  respondeat.     hoc  me  crebris  litteris  postulasse  meministi.    nunc  mihi  admonitio- 
nis  verba,  non  /^etitionis  adhibenda  sunt ;  et  tamen,  cum  voluntas  in  nos  tua  ambitum 
non  requirat,   in  tantum  me  votiya  sollieitant,   ut  anxias  auribus  tuis  tamquam  novus 
petitor  ingeram  preces.    vincenda  est  enim  mihi  fama  exemplorum  meorum,  quae  post  2 
consularem  munificentiam  domus  nostrae  et  filii  mei  qnaestoriam  functionem  nihil  de 

10  nobis  mediocre  promittit.    haec  igitur  petitionis  meae  summa  est,  ut  me  diligentia  tua 
praeteritae  gloriae  parem  faciat.     pretia  pro  tua  aequitate  numeranda  familiares  mei 
incunctanter  elsolvent.     tui  beneficii  erit,   ut  quidquid  ad  curule  certamen  generosum 
gignit  Hispania,   vel  domo  praebeas  vel  de  aliorum  gregibus  excerpas.    non  vereor  3 
inter  haec,  ne  me  adpetentem  plebeiae  laudis  existimes.    scis  enim  pro  tua  sapientia, 

15  magnae  urbis  magistratibus  angustos  animos  non  convenire.  hoc  etiam  TuIIius  tuus 
praecipit  luxum  in  privatis  negotiis  arguens,  in  publicis  magnificentiam  probans.  quare 
ex  sunimis  opibus  iuva  Komani  animi  speciosum  calorem  venturus  in  partem  pupularis 
mecum  favoris,   si  bonis  ex  tuo  beneficio  celebrior  fama  provenerit. 


LXI  (LXH)   a.  398—402. 
20  AD  Q.  S.  PVM 

Tuentius  tuus  in  utramvis  aurem  somnum  capessat;  nihil  enim  magna  dignitas  a 
paupere  petit.  sit  fortasse  plerisque  ipsa  inopia  gravis,  habet  tamen  alieni  oneris 
exceptionem.  adice,  si  placet,  securitati  eius  sacerdotii  privilegium  et  unius  hominis 
munimenta  multiplica.     mihi  videtur  validior  esse  omnibus  vacationis  remediis  exhau- 

25  sta  fortnna.    sed  velim  noveris,   quaesitores  glebae  senatoriae  protinus  adfuturos  spe-  2 
randamque  Tuentii  veniam  pleniorem,  si  fidem  paupertatis  eius  exploratio  ratam  fecerit. 
interea  tutus  prioribus  gestis  agat  liberum.    nihil  novabitur  post  inlustris  viri  Felicis 
pro  illo  iudicationem ,   modo  ut  allegatas  dudum  senatoris  angustias  adstruat  examinis 
diligentia.    nunc  mihi  tu  amice  obiurgandus  es ,   qui  cum  vicina  itinera  perstrinxeris,  3 

30  flectere  ad  nos  habenas  longum  putasti.  dedisset  Hispania  Romae  posito  morae  ve- 
niam;  novit  enim  summittere  desideria  sua  cunctarum  provinciarum  parenti,  nec  ita 
avara  est,  ut  nobis  propria  bona  nolit  ostendere.  quare  fraudati  gratia  tua  secundos 
amicitiae  fructus  sedulo  postulamus:  ut  quotiens  fors  copiam  dederit,  legamus  saltem, 
quem  videre  maluimus. 

15  Cic.  pro  Placc.  12,  28. 


2  ad  eafraslum  P,   om,   VF  4  nobilitaa  curanda  est  F  romae  V  5  hnnc  P  1  m. 

6  petitionis]  ego,  repetitionis  PVF  10  nobis  om.  V  16  praecepit  VF  negotiisj  ofAclis  V 

probaa  V  18  nobis  Lffptiua 

20  ad  qs  [t.  e,  ad  qnem  supra)  P,  om,  VM  21  ntramuis.^/./anrem  (uis  om,  1  m.,  add,  2  m.)    K, 

nltroneus  (tn  ras.)  aurae  M  magni  Suse  22  honoris  P  1  m.  27  agit  P  faelicis  VM 

2t5  dudum  om,  V  31  prouintiarum  P  32  noUet  V 


1 20  SYMMACHl  EPISTVLAE 


LXn  (LXmj    post  a.  390. 
PVM  AD  EVPHRASIVM. 

Et  amicitia  nostra  in  ore  multomm  est,  et  laus  equoram  tuorum  longinqua  pene- 
travit.  hinc  fit,  ut  suae  quisque  patriae  magistratus  meae  commendationis  opem  po- 
stulet,  gregum  tuorum  famam  secutus.  feo  propterea  summates  Antiochensium  missi  5 
ad  mercandas  quadrigas  iuvari  apud  te  sermonis  nostri  conciliatione  voluerunt.  an- 
nue,  oro,  longum  peregrina/is  et  electionis  et  pretii  iustam  benignitatem,  quae  homi- 
nes  opinionem  blandam  secutos  de  tuo  studio  meoque  merito  verum  sperasse  confirmet. 


LXm  (LXmi)   a.  400. 
PVF  AD  EVPmiASIVM. 


10 


Fas  sit  dicere,  equorum  curulium  copm  iam  non  egemus ;  sed  incitat  nos  praeturae 
mora  ad  desiderium  numeri  largioris.  si  igitur  dulcis  est,  ut  solet,  mandati  mei  exe- 
cutio,  quattuor  ex  grege  Laudicianorum  quadrigas,  quas  tua  defloret  electio,  ad  me 
opto  deduci,  cum  primum  mare  navigatio  vema  patefecerit.  ego  pretium,  quod  signa- 
verint  litterae  tuae,  in  rem  missis  renumerabo.  quamquam  hoc  spondere  non  debui,  is 
2  quia  fides  amicitiae  syngrapham  non  requirit.  credo  mireris,  cur  non  potius  de  gre- 
gibus  tuis  postulem,  qui  potissimos  Hiberomm  nobilitate  praevertunt.  fastidium  patitur 
uniformis  spectaculi  civitas  nostra,  cuius  satietas  mihi  varietate  vincenda  est.  tuae 
modo  diligentiae  sit  adhibere  iudicium  et  ex  alienis  stabulis  aequare  laudem  tuomm. 
nam  cum  res  amici  agitur,  hos  quoque  proprios  debes  putare,  quos  eligis.  20 


LXmi  (LX V) . 
PVM  AD  EVPmiASIVM. 

Nemo  umquam  pervector  epistulamm  tuamm  vacuus  eiusdem  muneris  mei  ad  te 
revertit;  tu  tamen  infrequentiam  nobis  vitio  ducis  et  ultro  curam  tuae  adsiduitatis 
exprobras.  facis  hoc  amantium  more,  apud  quos  officiomm  talium,  etiam  cum  redun-  25 
dant,  sitis  magna  est.  nec  tantum  epistulas  meas  poscis,  sed  oratiunculas  quoque 
2  nostras  nondum  tibi  editas  deferri  in  manus  tuas  praecipis.  quae  res  videtur  osten- 
dere,  quid  iudicii  habeas  de  tis,  quas  ante  sumpsisti.  nullum  enim  desiderium  ad 
secunda  progreditur,  si  priora  displiceant.  misi  igitur  ex  recentioribus  oratiunculis 
meis  quinque  numero,  quarum  mihi  iam  fiduciam  fecit  publicus  favor.     sed  post  sen-  30 


2  ad  eufrasiam  P,  et  ita  deincep$,  om.  VM  3  Uus  om.  VM  5  eo  proptere*]  PKAf,  nomina 

Aniioehenaium  h,  l.  laiere  videntur^  e.  g.  eo  Prosper  et  Chaerea  summatis  anthiocensium  PV  misi  V 

6  nolaer  P  I  m,  annae  oro]  KieBsUng^  an  aero  PV,  annae  quaeao  M  7  peregrinatis]  lurehUf  per- 

egrinantis  PVy  peregrinantibus  M  8  secutus  PV 

10  om.   VF  11  copia  iam]  Mommaen,  copiam  PV  12  muneris  VF  13  laudaclano- 

rnm  K(/^),  laudatianorum  F  deploret  VF  14  pretium  tuum  quod   V  15  in  remissis  VF 

remunerabo  F,  renuncialK)  V  16  syngrafam  PV  17  potissimus  P 

22  om.   VM  24  uitio]  iudicio  V  exultro  P  1  m,  tuae  curam   V,   curam  meae  M 

26  satU  Plm.  27  ediU  P  1  m.  28  bis  PKAf 


LIBER  nn.  121 

tentiam  de  illis  gentis  togatae  adhue  expectatione  indieii  tui  pendeo;  quod  volo  iura-  PVM 
tu8  ^ittas,  quia  convenit  vinciri  sacramento  fidem,  si  quando  amicitia  in  suspieionem 
venit  gratiae. 

LXVi(LXVI). 
5  AD  EVPHRASIVM. 

lamdudum  in  expeetatione  eram  litterarum  tuarum  ineertus  animi,  quid  sibi  vellet 
tam  longa  cessatio,  sed  ubi  compotem  desiderati  nie  muneris  reddidisti,  cura  vertit  in 
gaudium.  et  revera  ita  natura  partum  est,  ut  expetiti  diu  ofGcii  querella  decedat,  si 
potiamur  optato.  ergo  magno  inpensu  gratulor,  integratum  mihi  esse  pignus-religio- 
10  nis.  praestabis,  ne  huius  opinionis  frustra  sim,  cum  diligentiam  mei  continuo  amore 
servaveris. 


AD  EVSIGNIVM.  PVF 

LXVI  (LXVII)    ante  a.  388. 

Videro,  quid  iustitia  temporum,  quid  causae  nostrae  bonitas,  quid  cura  tua,  si 
15  tamen  tibi  cordi  sum,  possit  efficere.  ego  in  fratre  meo  Eusebio  c.  v.  votum  servatae 
circa  nos  moderationis  amplector  eiusque  probitatem  mente  colo,  sermone  commendo. 
et  licet  ille  boni  propositi  praemium  non  requirat^  nos  tamen  ei  honestam  vicem  de 
tua  amicitia  optamus  exsolvere.  feceris  rem  tam  meae  voluntati  acceptam  quam  tuis 
moribus  consentaneam ,  si  advertat  vir  prudentissimus ,  quidquid  mihi  tribuit ,  id  se 
20  omnium  bonorum  gratiae  detulisse. 

LXVn  (LXVni)    a.  384—387. 
AD  EVSIGNIVM. 

Et  temporum  clementiae  congruit  et  sancto  ingenio  tuo  familiare  est  opis  indigos 
sublevare.     hinc  mihi  fiducia  oborta  est  pro  fratre  nostro  Stemmatio  supplicandi,   cui 

25  dudum  cuncta  dempsit  invidia  fortunae  praeter  amorem  bonorum.     neque  enim  potest 
ambigi,  quid  de  optimo  quoque  mereatur,  qui  nuper  a  principibus  invictis,  ne  per  in- 
dulgentiam  liberaretur,   accitus  est  magisque  honore  quam  venia  fatum  triste  mutavit 
nec  tam  ereptus  est  quam  desideratus.    unde  spes  certa  est,  etiam  principem  nostrum  2 
ienitate  venerabilem  iusti  parentis  et  pii  fratris  exemplo  supplementa  meliora  fortunae 

30  eius  daturum ,  si  modo  vestra  insinuatio  iuvet  exhausti  senatoris  oratum.  duo  enim 
factu  facilia  sed  ad  gloriam  praestantis  magna  deposcit,  reddi  curiae  testimonio 
sacro  et  recuperatione  modici  argenti  ab  inopia  vindicari.  haec  ut  favor  tuus  aliorum- 
que  optimatium  te  hortante  promoveat,  interest  boni  saeculi,  cui  laudem  perennem 
pia  facta  conciliant. 


2  emittM]  luretus,  omitUs  PVM  3  nenerit  M,  coimenit  V  gr&tlae  om,  M 

5  om.  VM  7  me]  ego,  om,  PVF  uertitDT  F,  nersa  est  M 

12  explic  ad  enpraxia  (aie)  viii  inc  ad  euslgninm  P,  om,  VF  14  nidebo  F  15  tamen]  taro  F 

18  facies  F  19  mihi  tribnit]  bene  facit  F 

22  om,  VF  23  indigi^s  P  24  nostro]  meo  V  25  demsit  P  l  m.  28  nostmm]  n///  P 

29  Bnpplimenta  P  I  m.   VF^  meliori  fortanae  8u9e  32  nt  om,  F  33  optimatuum  V 

cui]  LecthUy  tui  PVF  34  concilient  F 

Q.  ATaitUTS  Stmiiacbts.  |Q 


122  SYMMACHl  EPISTVLAE 


LXVra  (LXVnn)    a.  386—387. 
PVM  AD  EVSIGNIVM. 

Etiamsi  petitio  domestica  et  amica  cessaret,  pnblicus  vigor  iusto  desiderio  deesse 
Don  posset.    quid  enim  tam  familiare  iustitiae ,  quam  ut  circumscriptor  clarissimae  et 
laudabilis  feminae  parentis  meae  astutiae  snae  privetur  effectu,   ne  commodis  inludat  5 
alienis  provineialium  patronorum  fretus  auxilio?   quorum  inpotentia  conpulit,    ut  ma- 

2  trona  litium  fugitans  ad  iudicium  praetoriani  culminis  convolaret.     res  autem,  qua  de 
agitur,  eiusmodi  est :  ante  paucissimos  menses  ille  a  parente  mea  horrea  in  Aquileiensi 
sita  et  clarissimae  feminae  propter  longinquitatem   itineris   incognita  tenui   mercede 
conduxit,  atque  his  ita  abusus  est,  ut  parvo  licet  tempore  iisdem  locis  labem  consulto  10 
intulisse  dicatur.     hunc  ubi  saepe  convenit,   ut  conductione  decederet,   contemptu  ho- 

3  minis  et  interventu   quorundam   frequenter  elusa  est.     nunc  opis  indiga  geminum  be- 
neficium  vestri   favoris  exoptat :    primo  ut  inprobissimus  inquilinus  locorum  rfetentione 
pellatur;    dehinc  ut  habita  deterioratae  rei  aestimatione  sumptum  iustae  instaurationis 
agnoscat.     cum  igitur  aequa  poscamus,   credo  confore,    ut   utilitatibus  parentis  meae  i& 
favor  vester  adrideat. 


LXVim  (LXX)    a.  387. 
PVF  AD  EVSIGNIVM. 

Benigne,  ut  mos  est  tibi,   recursum  nostrum  misso  apparitore  iuvisti;   quem  pro- 
gressus  ad  Appennini  superiora  dimisi  adiecto  officio  litterarum,   ut  gratiam,   quam  20 
rebus  aequare  non  possum,  saltem  verborum  honore  conpensem.    quod  superest  itineri, 
spero  praefata  dei  venia  sine  labore  peragendum.    minus  enim  molesta  sunt,   quae 
perveniendi  spem  proximam  pollicentur. 

LXX  (LXXI)    a.  387. 
PVM  AD  EVSIGNIVM.  25 

Discedenti  mihi  curam  legare  dignatus  es  amicitiae  congruentem,  ut  famae  atque 
actibus  tuis  accommoda  non  silerem.  causa  igitur  postnlante  fungor  iniunctis.  video 
enim  basilicae  pontisque  rationem  recte  quidem  Bonoso  praesidali  viro  esse  manda- 
tam,  cui  et  vigilantia  superest  ad  luminandas  publicae  rationis  ambages  et  fides  ad 
persequenda,  quae  examen  invenerit;  sed  vereor,  ne  ludificationibus  res  iniuncta  30 
frigescat  obluctante  eo,  quem  socium  discussionis  accepit,  atque  ideo  clam  te  esse 
non  patior,  eo  rem  deduci,  ut  labes  magna  snmptuum  publicorum  stndio  certaminis  oe- 
2  culatur.  quid  enim  sibi  vult  ista  coniunctio  in  ea  praesertim  discussione,  quae  ipsum 
quaesitorem  videtur  adstringere?  quare  huic  tsindem  parti  adhibenda  correctio  est  et 


2  om,  VM  4  circtiinscriptos  P  1  m*              5  UudibiUs  P            suae]  luretuny  suo  PVM            nec 

commodis  Su$e  6  consulit  VM              7  spes  hoc  qua  de  K,   res  de  qua  M              8  a^  parentem  P 

aquileinsi   V  9  c  f  PF              10  hisdem   VM,  /isdem  P             11  hino   V             13  exoptet   V            de- 
tentione]  MereeruMj  intentione  PVM 

18  om.  VF  19  apparatore  P  1  m.             qquem  V            20  dimissi  V            21  aequare]  optare  V 

itineris  F  , 

25  om.  VM  30  ne]  VM,  in  P           32  eo  rem  om.  VM           33  discusaion/  P          34  Undem]  ego, 
tantnm  PVM 


LiBER  nn.  123 

ad  unnm,   qnem  sponte  delegeris,   inquisitioniB  summa  referenda  adiectis  vestrae  ap-  PVM 
pantionis  auxiliis,    qno  minora   ofGcia   fidem    praebitomm    vel   invectpmm   cogantur 
aperire.    probabit  exitus,  quantum  reip.  tua  cura  prospexerit,  cum  cohibitis  sumptibus 
novis  consummationi  opemm  satisfecerit  summa  reliquorum. 


5  LXXI  (LXXU)    a.  397? 

AD  EVSIGNIVM. 

Summo  gaudiO;  quotiens  scribis,  adficior,  et  tum  maxime,  cum  abest  amaritudo 
querimoniae.  nunc  stilus  tuus  ab  usitata  incunditate  dissenbit.  arguebat  enim  falso 
iniquitatem  quandam  pignoris  mei,    cum  quo  tibi  limitum  nulla  certatio  est.     itaque 

10  litteras  contra  ius  amicitiae  ad  eum  missas  repressi,  ne  amantem  tui  dolor  iustus  offen- 
deret.    fuit  autem  matri  eius  cum  procuratore  tuo  finalis  in  Sicilia  qnaestio,   quam 
disceptatio  non,   ut  scribis,    Venusti,   sed  alterius  rectoris  absolvit.     ergo  in  utraque 
persona  error  suggerentis  retectus  eam  pignoris  mei  eximet  invidiam.    advertes  ergo  2 
pro  singulari  verecundia  tua,   cui  potissimum  parti  satisfactio  debeatur.     et  nihil  de 

i&  praesenti  fortuna  istius  loquor,  quae  scribentem  debuit  temperare.  adde,  quod  pecu- 
niarias  cansas  nsque  ad  detrimentum  amicitiamm  non  oportet  extendi.  sed  quid  haec 
plnribus?  posthac  opto  sermonem  tuum  placidiorem  mereri  et  constantiam  veteris  erga 
me  observantiae  tnae  porrecto  etiam  in  meos  amore  colligere. 


LXXn  (LXXni)   ante  a.  388. 
ao  AD  Q.  S.  PVF 

Frequens  usus  ostendit  et  clara  animi  tui  documenta  testantur,  exempla  verae 
amicitiae  de  te  esse  capienda.  neque  enim  quisquam  constantiam  firmiorem  familiari- 
bus  inpendit  ofliciis,  in  tanta  praesertim  publicarum  mole  curamm,  quae  alterius  stu- 
dium  possit  hebetare,  nisi  obstrepentes  necessitates  adfectio  fratema  superaret.  quod 
ib  solnm  igitur  verecundiae  convenit,  cedo  praestantissimae  religioni  meque  inparem 
referendae  vicissitudini  pudenter  agnosco.  nec  vereor,  ne  diligentia  tua  tali  laude 
lentescat;  quin  potius  spero  benivolentiam  tuam,  si  quid  pleno  potest  adici,  largio- 
rem;  quia  bonis  familiare  est  studia  benigna  cumulare,  quomm  gratiam  sentinnt  non 
perire. 


80  .  LXXni  (LXXmi)    a.  384—387. 

AD  EVSIGNIVM.  PVM 

Facio,  quod  suadet  humanitaS;  ut  amicitiae  tuae  viros  bonae  ftmgis  adinngam. 
horam  unus  est  Felix  honorabilis  gradu  atque  exercitatione  militiae.  cni  si  quid  amo- 
ris  inpenderis,  ad  meam  gratiam  pertinebit. 


3  rei  pro  tua  V,  rei  tua  M  4  reioqaomm  P  1  m, 

6  om,   VM  7  gaudeo  P 1  m.  8  ab  abusitate  V  10  dolor  iiiiustus  8fU€  \  1  aatem] 

hoo  V,  om.  Af  13  eximet]  Sutt^  exemit  PVM  advertes]  KiesBUng,  aduertis  PVM  14  satis- 

facio  V  16  baec  de  pluriboa  V 

20  am,  VF  22  amiUtiae  V  24  posset  P  2  m.  28  beuigna]  bona  F  29  uale  add,  F 

31  om.  VM  33  faelix   FAf  tui  V 

16* 


124  SYMMACHl  EPISTVLAE 


LXXim  (LXXV)   a.  383. 
PVM  AD  EVSIGNIVM. 

Mirabar,  qaid  esset  rei,  quod  amicitiae  observantissimas  diu  seribendis  litteris 
abstinebas;  sed  epistulae  tuae  series  indicavit,  quod  tristium  rernm  index  esse  vita- 
veris,  quas  longiore  silentio  contineri  nec  religio  familiaris  nec  communis  causa  per-  5 
misit.  nam  plerumque  utile  est  in  publicam  proferre  notitiam,  quod  velis  esse  cor- 
rectum,  ut  denuntiatione  futuri  periculi  ad  consulendum  cunctorum  cura  moveatur. 
2  magna  igitur  necessitate  futuri  anni  inopiam  protestatus  es.  quid  enim  spei  reliquum 
est,  cum  provinciis  Africanis  nec  ad  victum  tenuem  frugum  tritura  responderit  et  ad- 
portata  ex  aliis  terris  semina  vicinus  annus  expectet?  iure  igitur  ad  aetembrum  prin-  10 
cipum  providentiam  provincialium  sollicitudo  confugit.  interea  dum  maior  ab  illis  sa- 
lubritas  petitur,  humanitas  tua  foveat  exhaustos  et  tamquam  particeps  doloris  alieni 
persuadeat  laborantibus ,  sibi  accidisse,  quidquid  provinciae  pertulerunt.  ego  valeo, 
quamvis  animus  aeger  bonum  sanitatis  ignoret,  sed  ut  aliquid  solaminis  capiat,  oro 
indulgentius  scribas  et  me  ad  respondendum  exemplo  tuae  adsiduitatis  invites.  15 


pv  LIBER  aVINTVS. 

AD  HIEROPHANTEM. 

I. 

Recte  valeo.    hoc  enim  scribendi  debet  esse  principium,    quod  maxime  expetunt 
vota  lecturi.    aeque  tibi  suppetere  optatum  vigorem  nimis  gaudeo,   nam  me  tali  in-  20 
dicio  nuper  hilarasti.     illud  quoque  in  summa  pono  gratia,  quod  te  nostri  diligentis- 
simum  familiaris  stili  frequens  usus  ostendit;   cui  rei  laudem   referre  consilium  est, 
ut  hoc  invitamento  memoris  animi  ad  perseverantiam  provoceris. 


n. 

PVM  AD  HIEROPHANTEM.  2.^ 

Opulento  me  adficis  bono,  quotiens  amicitiam  nostram  salutis  tuae  indicio  mune- 
raris.  deos  igitur  conprecor,  ut  te  pro  tanta  in  nos  religione  fortunent.  vicissitudini 
autem  litterariae  parem  diligentiam  libenter  inpendo,  ut  ad  officia  promptius  inciteris, 
cum  videas  apud  memorem  scriptorum  gratiam  non  perire. 


2  om.VM            3  obseruatissimus  V            6  puMict  V  8  futuri]  P2m,  Af,  profuturi  P 1  m.  VI^ 

11  prouinciarum  VM          conuenit  VM          13  prouinciae  om.  V  14  capiam  VM(r)           15  viiii  add,  P 

16  q.  aur.  symmachi  ti.  c.  c///  ordinari  epistolaru  lib.  m///  incip.  lib.  •¥•  editus   post  eius  obitu  a  q 

fllio  memmio  symmacbo  feUciter  P,  om,  VM              17  epUiula  deeH  in  M  eadem  epUHda  ad  HOariwn 

data  111,  40            ad  efropbantem  P,  om,  V            20  oratum  V  22  cuiei  V    ' 

25  ad  ierophantem  P,  om,  VM  27  pro]  M,  prae  PV  religio  fortunae  P  ulciMitudini 
autem]  uicissim  tum  enim   V,  uicissitudinis  huius  M 


UBER  nn.  V.  125 


m. 

AD  HIEROPHANTEM.  '  PVF 

Scriptum  mihi  tniim  Probatios  nuper  exhibuit,  atque  ex  eo  mihi  plurimum  gratu- 
lationis  accessit,   quod  tibi  pro  voto  omnia  superesse  eognovi.    id  ut  saepe  facias, 
&  monere  non  debeo,  cum  spontanea  officia  stimulo  exhortationis  non  oporteat  incitari. 


AD  THEODORVM. 

nU   ante  a.  390. 

Bonorum  frequens  adstipulatio  de  sanctis  moribus  tuis  in  hoc  me  desiderium  pro- 
vocavit,  ut  amicitias  tuas  inpatienter  exoptem.  nam  qui  omnium  sermone  celebrantur 
10  et  probitatis  laude  conspicui  sunt,  incognitos  quosque  ad  amorem  propriae  familiari- 
tatis  invitant.  ergo  si  haec  voluntatis  meae  non  aspemaris  indicia.  repende,  quaeso, 
conloquium,  ut  et  facti  mei  confirmatione  delecter,  quamvis  mutuae  adfectionis  iam 
teneam  sponsionem. 

V  a.  398. 
15  AD  THEODORVM. 

Spectata  est,  ut  arbitror,  tibi  amicitiae  meae  veritas.  hinc  factum  est,  ut  me  in 
consortium  festorum  tuorum  consul  accires.  praestetur,  oro,  his  litteris  eadem  fides, 
quae  nos  evocatione  dignos  probavit.  diu  inter  desiderium  tui  et  unici  mei  curam 
dubius  electionis  pependi.  tuus  honor  suadebat  profectionem,  illius  institutio  praeten- 
20  debat  obvias  manus.  tandem  secutus  sum,  quod  ipse  fecisses.  officia  enim  illa  laeti- 
tiae  sunt,  ista  pietatis.  tuae  amplitudinis  curulem  stipabunt  obsequia  multorum;  huic 
in  solo  patre  totum  est.  plura  pro  nobis  indulgentissimus  in  suos  animus  tuus  tecum 
loquetur ;  cui  ego  excusationis  meae  iniungo  partes,  quia  verbis  agenda  non  sunt,  quae 
meUus  interpretatur  adfectio. 

25  VI  a.  398. 

AD  THEODORVM.  PVM 

Filium  meum  Flavianum  consulatus  tuus  revocat  in  lucem.    nescio,  an  eum  com- 
mendare  tibi  debeam,  cui  summi  gandii  auctor  fuisti.     serva  igitur,  oro,    depromptae 
in  eum  benignitatis  tenorem;  etsi  hoc  a  constantia  tua  sperandum  magis  quam  postu- 
30  landum  est.    in  dubium  enim  voluntarii  amoris  fides  non  venit. 


2  »d  ierofantem  P,  om,  VF  3  plurimum  mibi  V 

6  explic  ad  ierophantem  ad  tbeodonim  P,  om,  VF  8  houorum  F  oDoribus  eotr,  in  mori- 

bus  P  9  sermone]  ore  P  11  quero  V  12  et  om,  VF 

15  om.  VF  17  adscires  VF  18  probauit]  iudicanit  F  diu  inter]  diuinitus  VF  19  lec- 

tionis  VF  perpendi  F  21  stipabant  P  22  animos  P  l  m.   V  23  lequetur  P  1  m, 

non  om,  F 

26  om,  VM  28  reserua  VM  oro  om,  V 


1 26  STMMACHI  EPISTVLAE 


vn. 

PVM  AD  THEODORVM, 


Ipse  mihi  rescripti  hnius  baiulnm  praestitisti.     duplici  igitur  nomine  gratiam  de- 
bere  me  fateor;  nam  et  a  te  profectus  est,  qui  litteras  exhiberet,  et  per  te  mihi,  qui 
referret,  oblatus.     maneant,  oro,  inter  nos  officiorum  talium  vices,  et  inter  alias  lau-  5 
des  tuas  continuatae  in  amicos  religionis  titulus  censeatur. 


VIII  ante  a.  390. 
PVF  AD  THEODORVM. 

Gaudeo  mihi  sermonis  tui  primitias  contigisse  et  inpendio  postulo,    ut  humanissi- 
mum  inceptum  religiosa  cura  non  deserat.    his  enim  maxime  nutrimentis  amicitiarum  to 
cultus  adolescit.     cum  haec  scriberem,  recte  mihi  sanitas  suppetebat.    cuius  rei  indi- 
dum  propterea  singulari  generositati  tuae  credidi  deferendum,   ut  cognitionem  mihi 
sospitatis  tuae  mutuus  rependat  adfectus. 


Vmi  a.  396—397. 
PV  AD  THEODORVM.  1» 

Vereor  eloquentiae  tuae  scripta  nostra  committere,  sed  non  minus  caveo  amori 
tuo  meorum  quidquam  negare.  duas  igitur  oratiunculas  nuper  editas  a  nobis  misi. 
earum  una  ad  urbanos  fasces  resultantem  tenuit  candidatum,  alteri  argumentum  dedit 
iam  pridem  decreto  senatus  inprobata  censura.  sed  iudicium  meum,  cum  res  acta 
2  est,  habitum  propagavi  opere  largiore.  nec  mihi  vitio  vortas  priscae  severitatis  repul-  20 
sam.  nam  quaedam  solis  speciosa  nominibus  usu  et  experiundo  plurimum  nocent. 
rationes  sententiae  meae  lector  invenies.  volo  tmtum  ad  inspectionem  dictorum  parti 
utrique  aequus  accedas.  merebitur,  ut  spero,  orationis  adsertio,  ut  tu  etiam  vetustatis 
patronus  auctoritati  ordinis  manum  porrigas. 


X  a.  398.  25 

PVM  AD  THEODORVM. 

Quam  timeo,  ne  aures  tuas  existimer  lactare  blanditiis!  consulatus  hic  tuus  talis 
est,  ut  meum  geminasse  videatur.  nunc  voti  mei  summa  eo  processit,  ut  titulo  eius 
longum  fruaris  et  aeques  vitae  diutumitate  moram  praemii  tui.  dignum  quippe  est 
conpensari  prolixo  gaudio  seram  solutionem.  30 


2  om,  VM  4  aetate  P,  aetate  Af,  aetatate  V  prouectus  V,  perfectus  M 

8  om,  VF  10  nutrimentis  maxime  V  12  credidi]  c/edtic//  P  mihi  tuae  sospitatis  V, 

tuae  soBpitatis  mibi  F  1 3  effectos  P  1  m, 

15  om.  7,  detat  epUt.  in  M  18  altera  P  20  uertas  V  22  boIo  P  1  m.  V  tantam]  tgo, 

tamen  PV  23  tuentiam  P,  tuentiam  V 

26  om.  KAf  28  eo»  V  29  aequis  P  1  m.,  equis  V 


LIBER  V.  127 


XI  a.  398. 
AD  THEODORVM.  PVM 

Adventum  tunm  serum  esse  mirabar,  sed  ubi  eausa  patefaeta  est  tarditatis  et  te 

brevi  adfore  seripta  praennntia  spopondemnt,   in  gaudium  cura  conversa  est.    ergo 

b  hospitii  securus  adpropera,   et  aliquamdiu  Romae  intervallo  quietis  refotus  auspicatis- 

simos  adtoUe  fasces.    npstra  erga  te  diligentia,  quidquid  instructus  consularis  flagitat, 

providebit. 


XII  a.  396? 
AD  THEODORVM. 

10  Frustra  speravi  de  peregrinatione  solacium,  cum  omnium  loeomm  maesta  fades 
nulias  aegro  animo  praestet  indntias.  an  quisquam  tam  duro  ingenio  natus  est,  ut 
multomm  curis  doloris  vacuus  intersit?  quod  si  vemm  esse  concedis,  me  etiam  crede 
inter  anxios  usum  ipsum  quodammodo  amisisse  laetitiae.  restat,  ut  tuae  litterae  medi- 
cinam  mihi  faciant,   quas  ita  libenter  accipio,  ut  nulla  mihi  adsiduitas  satisfactura 

15  videatur.  ego  pro  eventn  occasionum,  quas  fors  optulerit,  exemplum  tibi  dabo  fre- 
quentis  officii.    tunc  enim  probabis,  gratas  esse  mihi  litteras  tuas,  cum  meas  sumpseris. 


xni. 

AD  THEODORVM.  PVF 

lampridem  nihil  scribis.  aequum  esset  huic  culpae  talionem  reponi ;  sed  ego  arbi- 
20  tror  imitanda  non  esse,  quae  doleas,  et  animo  persuadeo,  alias  potius  intervenisse  causas 
of&cii  differendi  quam  residem  voluntatem.  quamquam  vereor,  tie  factum  tuum  haec 
ipsa  gravet  humanitas.  nam  qui  mihi  pro  te  satisfacio,  ostendo,  nihil  me  tale  meru- 
isse.  scribe  ergo  iam  saepius  et  copiosius,  priusqnam  praefata  ope  deomm  in  Luca- 
nos  vela  faciamus  —  quid  enim  iuvat  proximis  regionibns  inmorari,  cum  a  te  nullae 
2b  litt^rae  deferantur?  —  et  silentium  tuum  honeste  possit  excusare  longinquitas. 


Xffll. 
AD  THEODORVM.  PVM 

Ademptum  generale  tibi  perfugium:    neque  enim  potes  sollemne  illud  et  pervul- 

gatum  genns  defensionis  inducere,  meas  te  adhuc  littems  opperiri,  ut  quadam  religione 

30  solvaris.    iamdudum  tibi  stilus  meus  facit  auspicium;  cui  non  abnuo  redditam  vicem, 


2  om,  VM  3  et  om.  VM  4  adfero  P  1  m,  6  nostra]  M  in  raa,,  postea  PV 

9  om,  VM  hanc  epMulam  coniungit  rum  pmeeedenii  V  10  locorum  om.  0  15  pro 

euenta]  LectiWj  preuentu  PVM  dabo  om.  V  16  gratias  P  litteras  om.  V 

18  om.  VF  20  non]  en   V  23  ergo]  igitiir  V  saeus  P  1  m,  dei  VF 

27  om,  VM  28  est  anU  generale  inner.  P  2  m.  M  29  operiri  P  30  ab  uno  P 


128  SYMMACHI  EPISTVLAE 

PVM  sed  aemulari  stndiuin  nostrum  etiam  yoluntario  postea  of&cio  debuisti.  an  expectas, 
ut  te  illa  expostulatione  perstringam :  tu  nisi  malo  coactus  recte  facere  nescis?  omitto 
plura  et  in  reliquum  mihi  diligentiam  tnam  spondeo;  quam  quia  religio  parvi  habnit, 
saltem  admonitio  nostra  reparavmt. 


XV  a.  390.  5 

AD  THEODORVM. 

f 

Proxime  Romam  regressus  a  scribendi  consuetudine  non  tam  desidia  quam  occu- 
patione  descivi,  atque  ideo  peto,  in  bonam  partem  purgationem  praeteritae  tacitumi- 
tatis  accipias  mecumque  laeteris,  quod  d.  n.  Theodosii  sacro  divinoque  iudicio  merui 
consulatum.  cuius  multiplex  apparatus  tuam  requirit  industriam.  sed  rursus  occurrit  lo 
voto  et  studiis  meis,  ne  honoris  tui  tempora  contrahantur.  quapropter  tuae  permitto 
sententiae,  ut  si  votiyo  officio  domus  nostrae  interesse  desideras,  administrationis  la- 
bore  solvaris. 


XVI  (XV). 
AD  THEOnORVM.  \% 

Sancto  Lampadio  germano  tuo  et  ad  spem  processus  et  ad  bonam  viam  morum 
causidicinam  credidi  profuturam.  unde  factum  est,  ut  domino  et  fratre  meo  praefecto 
ante  consnlto  ad  castra  forensia  mitteretur  eo  praesertim  tempore,  quo  tuo  adminiculo 
possit  institui.  quapropter  pignus  tuum  suscipe  informandum  bonis  fratema  religione 
praeceptis.  20 


AD  MAGNILLVM. 

XVn  (XVI). 

Brevem  decet  esse  sermonem,  qno  reditns  indicatur.  quid  enim  mandes  paginae, 
cnm  omnia,  quae  scripto  committi  solent,  fabnlis  potius  debeant  reservari?  hoc  est 
argumentum  praesentium  litterarum,  qua^,  si  dii  votum  iuverint,  mox  sequemnr.  2s 

2  Terent.  Adelphi  69. 


2  postalatione  V  3  parua   V  4  reparaiieHt]  ego^  reparanit  PK,  reparabit  M 

6  om,  VM  7  oc//patlone  P  8  desiui  VM  peto  nt  in   VM  10  rursnm  Af,  snrsus  V 

11  uoti   VM  studiis  roeis]  F  ^  m.^  studii  mei  P  1  m.   VM  tempore  P  l  m,  fort,  scrib.  oc- 

cnrrit  voto,  ne  stndio  mei  honores  tni  tempore  contrahantur  promitto  V 

15  om.  PVM  epiiiulam  BequenUm  rum  praeeedenti  conhmgurU  PV,  dividit  epigtulas  M  17  cansa 

dici  nam  P  1  m.  19  posset  VM 

21  zii  ad  magnillnm  P,  om.  VM  23  /reuem  P  25  quasi  diis  P,  quasi  deus  F,  qnas  si 

deuB  M  iuuerit  Af,    praesentium  litteramm  iunerit  V  seqnetur  PF,   ipge  s^cuturus  sum  Af 

uale  add.  VM 


LIBER  V.  129 


xvm  (xvn), 

AD  MAGNILLVM.  PVM 

SuadeS;  ut  redeam.  ne  ius  praedii  nostri  violenta  perturbet  inruptio.  at  ego  puto, 
non  minus  tuam  curam  quam  meam  praesentiam  promovere.  conicio  exaggerari  a  te 
5  religiose  istam  trepidationem ,  dum  me  Romam  studes  trabere.  ego  autem  non  modo 
amore  otii  abesse  plusculum  cupio,  sed  quia  inane  erit,  quidquid  remoto  atque  incon- 
sulto  possessore  temptatur.  consilium  autem  rei  agendae  tuus  et  aliorum,  quibus 
cordi  sumus,  tractatus  inveniet.  meae  quieti  nullus  invideat;  quin  longius  produeenda 
est;  cum  vicem  nostram  bonorum  amicorum  cura  fungatur. 


10  xvnn  (XVIII). 

AD  MAGNILLVM.  PVF 

Semper  te  in  priore  adfectionum  mearum  fronte  constituo.  merito  incertus  animi 
cognitionem  tuae  salutis  expecto ;  quam  si  mihi  tuus  sermo  praestiterit,  reditum  nostrum 
alacritas  incitabit. 


15  XX  (xvnn)  a.  393. 

AD  MAGNILLVM.  PVM 

Nos  tuum  praeoptamus  adventum;  tu  amicis  muneribus  desideria  nostra  solaris. 
admodum  quidem  delector  oblatis,  sed  hoc  ipso  officio  damna  absentiae  tuae  gravius 
sentiuntur;   pleniora  enim  praesidia  atque  omamenta  de  amico  praesente  caperemus. 

20  at  nunc  inter  votiva  candidati  mei  negotia  et  quaestorios  apparatus  fraudari  nos  con- 
queror  societate  consiliorum  tuorum.    et  tamen  obeunda  nec  procul  locatus  omittis:  2 
nam  et  vestes  subsericas,  quas  homines  mei  post  inlationem  pretii  retentabant,  et  in- 
structum  reliquum  muneralium   praemiorum  tuus  coegit  instinctus.     opto  igitur   tibi 
promptum  deorum  favorem  reditumque  felicem  simulque  oro,   si  fors   dederit  faculta- 

25  tem ,  functioni  nostrae  interesse  deproperes.    cuius  voluptas  magna  parte  cumulabitur, 
si  laetitiae  nostrae  particeps  desideratus  accesseris. 


XXI  (XX)    a.  392—393. 

AD  MA6NILLVM.  PFF 

Potuit  sine  litteris  nostris  sanctus  Aurelius,    si  quid  de  me  quaereres,  explicare; 

30  sed  quia  fastidiosa  salutatio  est,  quae  Audo  sermone  defertur,  iunxi  scripta  mandatis. 

have  igitur  dico  tibi  simulque  deprecor,   ut  secundum  commonitorium ,   quo  summatim 


2  om.  VM  4  curam  tuam  V                a  tej  natae  VM                5  autem]  hoc  K,   huius   tedio  M 

6  in///sulto  P  7  autem]  hoc  F,  huius  M            8  quln]  MomrMen,  quia  PVM 

11  om,  VF 

16  om.   VM  19  praestante  P                  22  et  post  retentabant  om.   V                 23  tibl  om.    VM 

24  dei  VM{r)  25  uolunUs  P  1  m.   V 

28  om.  VF  29  quod   V            30  profertur  F            31  habe  P  1  m,    V,  aue  P  2  m.  F 

Q.  Aykrlivs  Stmmachvs.  |7 


130  SYMMACHI  EPISTVLAE 

PVF  rauneri  praeparanda  joerscripsi ,  et  ipse  salva  indiciaria  existimatione  curam  mihi  reli- 
giosi,  ut  soles,  fratris  exhibeas,  et  homines  nostros  conparandis  quibusdam,  quae  poscit 
editio,  iustum  inpendium  ministrare  praecipias. 

.  XXn  (XXI)    a.  392—393. 
PVM  AD  MAGNILLVM.  5 

Quaestoriura  parvuli  nostri  munus  adcelerans,  communi  amico  Aurelio  quaedam 
conparanda  aut  providenda  mandavi.  sed  quia  negotiis  publicis  et  varia  iniunctorum 
occupatione  dzstringitur,  Eusebium  familiarem  nobis  speciatim  ad  te  misi,  cuius  admo- 
nitione  cura  tua  in  efFectum  omnium  provocetur.  et  quia  longum  visum  est  litterarum 
serie  agenda  conplecti,  non  graveris  commonitorio  strictim  signata  percurrere.  quod  10 
satis  esse  arbitror  ad  incitamentum  diligentiae  tuae;  neque  enim  preces  oportet  ad- 
hiberi,  cum  sola  amici  voluntas  studium  tuum  debeat  incitare. 

xxm  (XXII). 

PVF  AD  MAGNILLVM. 

Anastasium  nostrum  dignaris  agnoscere, .  nam  domi  saepe  vidisti.    haec  illi  notitia  15 
apud  te  debet  esse  suffragio,   etiamsi  nullis  iuvaretur  alloquiis.     nunc  dubitare   non 
possum,  cumulatiorem  circa  eum  fore  curam  tui,  cum  eum  et  vetusta  cognitio  et  prae- 
sens  sermo  commendet. 


xxim  (XXIII) . 

AD  MAGNILLVM.  20 

Familiaris  emersit  occasio,  quae  tibi  salutis  meae  adportaret  indicia.  neque  enim 
dubitare  possum,  tibi  litteras  meas  esse  reddendas,  quas  Bilvanus  ad  animi  nostri  di- 
ligentiam  pertinens  exhibebit.  cui  haec  ipsa  recepti  officii  commendatio  apud  te  debet 
esse  suffragio.  ceterum  ut  respondeas,  non  laboro,  cum  mihi  vicissitudinem  scripto- 
rum  tuorum  mutua  poUiceatur  adfectio.  25 

XXV  PCXIIII). 
PVM  AD  MAGNILLVM. 

Parens  sana  est  et  ad  patieutiam  doloris  adducitur.     quare  hanc  partem  depone 
curarum  mentemque  ad  meliora  con})one.     certe  si  tibi  aliquid  ab  re  tua  otii  est, 
nostris  negotiis  diligentiam  dignare  praestare,  ut  operae  sit  pretium,  quod  in  exactore  30 
XXVI  mittendo  litteris  tuis  et  monitis  satisfeci.     multa  Oceano,   ut  recordaris,   et  litteris  et 


1  munera  F  perecripsi]  tgo^  rescripsi  PVF  ut  ipse  (/^)  2  ut  solis  P  l  m.  V,  om.  F 

5  om.  VM  0  amico  Aurelio]  luretuSy  aurelio  amico  PVM  8  destringitur  PV,  distinguitur  M 

eusebium]  etiam  V  9  cura  tua  in  m  ras.  P  10  grauaris   V  commonitorium  strictim  signa- 

tum  (r)  12  incitari  P 

14  om.  FF  15  apud  te  notitia  F  17  circ^u  P  1  m. 

20  om.  VF  21  occasio  (si  inrcui.)  P  23  ex|bebit  V  24  scriptorum  tuorum  uicissitudinem  F  i 

27  om.  VM  28  sana  est  et]  Pr<P ,    sane  stet   VM  29  conpono  P  l  m.  si  om.  V  I 

30  opperiretur  precinm   V  | 


LIBER  V.  131 

commonitoriis  implenda  mandavimuB,  quibus  exequendis  par  esse  non  poterit,  nisi  tuo  PVM 
inpulsu  et  monitis  urgueatur.     quae  cum  in  eifectum  te  iuvante  processerint ,   quaeso, 
ut  indicio  scriptionis  expectationem  meam  non  graveris  instruere. 

xxvn  (XXV). 

5  AD  MAGNILLVM. 

Numidae  familiaris  nostri  adventus  haud  mediocriter  mihi  gaudio  fuit.  hanc  lae- 
titiam  tuus  sermo  geminavit.  duobus  igitur  a  te  muneribus  adfectus  amicum  tibi  cum 
litteraria  salutatione  restituo. 

XXVm  (XXVI). 
10  AD  MAGNILLVM. 

Antecapere  scribendi  ordinem  mei  muneris  fuit.  habes  festinati  officii  gloriam, 
cum  ego  fatear  tarditatem.  et  ceiiie  potui  allegare  aliquid  in  excusationem  morarum: 
supererat  mihi  plurimum  viae;  malui  te  de  laboris  nostri  absolutione  facere  securum. 
sed  pio  studio  praeveniri  nullus  est  rubor.  ama  igitur  sponte  cedentem,  cui  haec  ipsa 
15  simplicitas  conciliare  debet  frequentes  litteras  tuas;  quas  si  non  aequavero  pari  nu- 
mero,  rursus  tibi  praemium  confessio  mea  faciet. 

xxviin  (xxvn). 

AD  MAGNILLVM.  PVF 

Amicum  meum  ad  Brittios  revertentem  litteris  credidi  prosequendum ,   ut  et  tibi 
2u  salutationis  munus  exolverem  et  illi  commendationis  aliquid  exhiberem.    quaeso  igitur 
te,  ut  et  meis  litteris  vicissitudo  reddatur  et  illi  defensio  plena  proveniat. 

XXX  (xxvni). 

AD  MAGNILLVM. 

Proxime  quidem  urbe  digressus  es,  sed  ego  quasi  iam  inveterato  tut  desiderio 
25  convenirer,  offieium  scribendi  et  munus  arripui  nec  expectato  ordine  nec  more  ser- 
vato ,  qui  solet  amicis  esse  pro  lege ,  ut  peregre  locati  tribuant  prius  scripta  quam 
Bumant.  et  est  vera  jidfectio  omnis  inpatiens  etiam  iustae  ac  legitimae  tarditatis.  rupi 
igitur  consuetudinem  religione  maiore,  quam  si  cam  servare  voluissem.  quae  res  si 
tibi  grata  est,  et  mihi  fenus  solve  conloquii  et  perlatori  talium  litterarum  benignus 
30  adride.  cui  ut  ipse  nihil  potui  praestare  quam  litteras ,  ita  tu  nihil  poteris  plus  tri- 
buere  quam  favorem. 

2  effectu  PF 

5  om,  VM  7  a  te  owi.  V 

10  om,  VM  12  excusatione  P  l  m.    VM  13  superat  P  1  m.   V  15  simplicaUs  P  1  m. 

consUiare  V 

18  om,  VF  19  bryttios  P,  bnitios  F  21  reddatur  (d  prius  in  ras.)  P  post  hanc  epistu- 

lam  in  0  nova  manu  sic  seriptum  erat:  Hic  incipit  Hazo 

23  symmaohus  neoterio  V,  om.  F  24  degressus  P  es  om.  P  1  m.  tui]  F,  tuo  PK 

25  comienire  VF  rescribendi  F  arrapui  P  1  m.  26  ut]  dum  F  27  est  uera]  reuera  VF 

30  nihU  magis  potui  P  2  m. 

17* 


132  SYMMACHI  EPISTVLAE 


XXXI  (xxvim) . 

PVM  AD  MAGNILLVM. 

Propinquam  sancti  Asclepiadis  philosophi  absque  litteris  meis  abire  par  non  fuit, 
nam  illius  merita  poposcerunt,  ut  ad  curaturam  praeclari  viri  pertinens  tuo  patrocinio 
traderetur.     pro  quo  non  arbitror  ambitu  longae  orationis  utendum,   cum  eam  huma-  5 
nitati  tuae  contemplatio  parentis  sine  cuiusquam  petitione  commendet. 

xxxn  (XXX). 

SYMMACHVS  MAGNILLO. 

Taedet  pigetque  iam  scribere ;  quousque  enim  stili  imagine  iucunditatem  vivi  ser- 
monis  imitabimur?  quid  quod  etiam  felicitas  publica  et  pax  orbis  hortatur,   ut  larem  10 
repetas?  qua  in  re  tibi  oportunus  incentor  frater  noster  Ponticianus  accedet  bonorum 
petitu  sortitus  hanc  operam,  ut  tibi  ob  rem  uxoriam  demoranti  desiderium  revisendae 
urbis  admoveat. 

XXXIII  (XXXI). 
SYMMACHVS  MAGNILLO.  ts 

Nolo  puerum  crimineris  ob  reditum  tardiorem.  mea  pro  Symmacho  conturbatio 
neque  ad  rescribendum  tempus  invenit  et  recursum  tabellarii  usque  ad  spem  bonam 
distulit.  nunc  quia  periculum  eius  in  aegritudinem  versum  est,  hoc  ipsum  loqui  apud 
te  licuit.  faciet  divina  miseratio,  quae  pias  aures  adplicat  votis  parentum,  ut  tibi  mox 
de  eo,  quod  iuvet  animum,  securitas  mea  nuntiet.  20 


PVF  AD  HEPHAESTIONEM. 

XXXim  (XXXU)    a.  389. 
SYMMACHVS  HEPHAESTIONI. 

Votum  mihi  non  defuit  itineris  ordiendi,  sed  tarda  evocatio  perveniendi  tempus 
artavit,  atque  ideo  verecundius  visum  est  veniam  poscere  quam  peracto  consulis  offi-  25 
cio  pervenire.  supcr  hoc  plenissimas  et  ad  d.  n.  clementissimum  principem  dudum 
litteras  dedi  et  ad  ceteros,  qui  me  adesse  voluemnt,  quas  etiam  nunc  Festus  agens  in 
2  rebus  proficiscendi  cunctatione  remoratur.  et  quia  vereor,  ne  aut  lateant  suppressa, 
quae  scripsi,  aut  per  aemulos  resoluta  vitientur.  consilium  fuit,  ut  ad  te  dominum  et 


2  om,  VM  3  sancti  om.  VM  lepiadis  M^  lepiodis  V  4  curaturam]  V^  tuam  curam  P, 

curam  M  5  pro  qua  Mercer  6  contemplatio  corr.  ex  oomemplatio  P 

8  om.  VM  10  ortatur  P  1  m.  11  quare  in  re  P  pontianus  M  honorum  petitor   VM 

15  om.  VM  16  conturbatione  quae  P  1  m.  V  17  scribendum  VM  19  /icuit  P 

21  qf  auf  symmachi.  u  c.  explicit  ad  magnillum  inoip  eiusdem  ad  efestionem  P,  om.  VF  23  sym- 

macus  efestioni  P,  om.  F,  ad  magniUum  F  24  adiendi  V  perueniendi  ad  effectionem  tempus  F 

26  et  om.  F  dn  P(r),  eum  F,  om.  F  iam  dudum  F  27  me  om.  P  fertur  P 

28  remoratus  P  suppsa  V 


LIBER  V.  133 

fratrem  meum  exemplaria  omnia  mitteremus.    erit  tuae  circa  me  adfectionis  de  omnium  PVF 
rerum  fidelitate  rescribere.    reddentur  vobis  etiam  chartulae  curas  domesticas  continen- 
tes,  quis  decursis  aestimabitis,  quid  bonorum  temporum  iustitia  et  fama  desideret. 


XXXV  (xxxni). 

5  SYMMACHVS  HEPHAESTIONI.  PVM 

Sequuntur  abscessum  tuum  litterarum  cohortes,  et  ut  solent  Athenas  Atticas  aliqui 

vel  gymnasia  petere  Musarum,  ita  peregrinationes  tuas  desiderio  trahente  comitantur. 

nec  tibi,   ut  aestimo,   militiae  stipendiis  adfluenti  amicorum  conventus  onerosus  est. 

pasce  igitur  eruditos  dignitatis  tuae  copiis  et  spera  plures  actutum  tibi  hospites  adfutu- 

10  ros,  postquam  liomanae  iuventutis  magistris  subsidia  detracta  sunt  sollemnis  alimoniae. 


XXXVI  (XXXTTTT)    a.  382—383. 

SYMMACHVS  HEPHAESTIONI.  PVF 

Aegrum  proxime  animum  tuum  litterarum,   quas  miseras,   lectione  cognovi,  mul- 

tumque  miratus  inter  coniunctissimos  fortuitam  subito  emersisse  discordiam 

15  et  dominum  ac  fratrem  meum  litteris  obsecravi,  ne  a  suo  more  dissentiat.  te  vero 
non  meo  tantum,  verum  etiam  tuo  nomine  rogo,  ut  ceteris  bonis  morum  tuorum  simi- 
lem  patientiam  praestes  ferasque  omnia,  quae  solet  peregrinationis  habere  condicio. 
spero  autem  et  filii  mei  Flaviani  conciliatione  et  Eusebi  archiatri  blanditiis  posse 
omnia  mitigari. 


20  XXXVn  (XXXV)    a.  382—383? 

SYMMACHVS  HEPHAESTIONI.  PVM 

Litterae  tuae  Spartana  bretntate  succinctae  sunt,  sed  rebus  exuberant,  et  cum 
moveant  de  raritate  querimoniam,  tamen  officii  plenitudine  memoriam  suscensionis 
oblitterant.  quodsi  eas  creber  usus  exerceat,  desiderium  meum  sine  fastidio  satieta- 
25  tis  explebunt.  sed  video,  quid  obsistat  animo,  quid  impediat  voluntatem.  Eusebius 
te  noster  fabulis  et  poculis  demoratur.  quem  cum  reddideris  curae  hortorum  suorum, 
fore  arbitror,  ut  animus  tuus  iocularibus  ineptiis  absolutus  ad  negotia  seria  conferatur. 


1  omnium  8use  mitterem  F  2  faeUUte  V  1  m.,  faelicitate  V  2  m,  cartulae  P  2  m.  FF, 

cartule  P  l  m. 

5  symmachus  efestioni  P  tt  iia  deinceps^  om.  VM  6  secuntur  P  1  m.  abcessum  V  litte- 

ratonim  luretua  aiticas  P  1  m.  8  aflueuti  P  1  m.  9  parce  V  plures  actutum]  P  2  m.  M, 

plures  actuum  P  l  m.  V 

12  symmacus  ferioni  F,  om.  V  13  proxime  poti  quas,  lectione  ante  quas  coUoc.  F  14  subito 

emersisse^  P,  subitae  mersisset  V  discordiam  et  PVF,  lacunam  indicavi  15  ac]  et  F  16  mea  V 

18  autem]  enim  F  bulanditiis  P 

21  om.   VM  22  breuiUte]  Af,    breritete  P  2  m. ,   ueritate  P  1  m.   V  23  successionis  V 

24  obliterant   P  /  m.  sacietatis  PVM  26  reddidimus  V 


134  SYMMACHI  EPISTVLAE 


PVF  AD  NEOTERIVM. 

XXXVm  (XXXVI)    a.  389. 
SYMMACHVS  NEOTERIO. 

Supra  modum  gaudeo  redditum  esse  meritis  tuis  vetu^  debitum.  iamdudum  enim 
rem  publieam  virtutibus  obligasti,  quae  nancta  divinae  fidei  prineipem  sibi  quodam-  5 
modo  consulatum,  quem  tibi  solveret,  impetravit.  ad  huius  celebritatem  voto  alacri 
cucurrissem,  nisi  diplomatis  sacri  tarda  perlatio  artasset  intervallum  diemm.  accessit 
hiemis  contemplatio~quae  magno  frigore  et  brevibus  lucis  horis  moratur  excursus. 
meus  tamen  animus,  meum  gaudium  tecum  est.  ego  solus  dolere  debeo,  quod  mihi 
tantum  bonum  casus  inviderit;  tibi  et  praesentium  satisfaciet  numerus  et  cnltus  ab-  10 
sentium. 


XXXVim  (XXXVII)    a.  389. 
PVM  SYMMACHVS  NEOTERIO. 

Amicis  nostris  iusta  cupientibus  usui  esse  debemus,  praecipue  fratri  nostro  Alexan- 
dro,  quem  iudicio  probamus  et  amore  conplectimur.  hunc  licet  noveris  honorum  de-  t.^ 
siderio  non  moveri,  communis  tamen  verecundia  non  sinit  testimonio  carere  militiae, 
cum  illi  tribuni  ac  notarii  dignitatem  d.  n.  Valentinianus  Augustus  ante  inruptionem 
tyrannicam  sponte  detulerit.  quaeso  igitur,  ut  praerogativam  sacri  testimonii  te  adni- 
tente  mereatur.  facile  est  enim,  ut  sub  tam  pio  gubematore  rei  p.  infortunia  homi- 
num  saeculi  vincat  humanitas.  20 


XXXX  (XXX VIU). 
SYMMACHVS  NEOTERIO. 

Inpatienter  amicorum  soleo  perferre  discessum,  sed  eos,  qui  ad  praesentiam  tuam 
relicta  urbe  contendunt,  ad  me  credo  venturos.  quid  quod  sequestrata  adfectione  in- 
video  tecum  futuris?  soli  enim  bona  praesentiae  tuae  capient,  quomm  communis  mihi  25 
fructus  esse  deberet.  wtut  est  tamen  ista  condicio,  fratres  nostros  Celsum  atque  Nicia- 
num  probabiles  viros  non  invitus  emisi,  certus  aliquid  ad  nos  ex  fabulis  atque  actibus 
tuis  eorum  relatione  redituram.  qnos  ut  mature  urbi  studiisque  restituas,  vicissim  de 
te  postulo.  nam  fsi  te  ab  ac  petitione  dissimulem,  videor  eomm  peregrinationem  non 
tuae  detulisse  reverentiae,  sed  meo  praestitisse  fastidio.  ao 


1  q.  auf.  symmacbi.  u/  oxplic.  iiii.  ad  efesti////  incip  eiusdem  ad  neot/////  P,  symmaohus  ad  neothe- 
rium  F,   om.   V  3  om.   VF  4  reditum  P  1  m.  /nim  P  5  nancta  P  7  deplo> 

matis  P  1  m.  VF  8  magna  P  1  m.  9  meos  F  meum]  meus   VF  in  gaudio  F  do- 

lore  P  1  m.  10  tantumj  tamen  V 

13  om.  VM  neuterio  P  19  rip  PV  infortunio  P 

22  om.  VM  23  praestantiam  P  25  praesUntiae  P  26  ututj  Juretus,  et  ut  PV,  ui  M 

29  nam  si  te  ab  ac  (hac  2  m.)  petitiono  dissimulem  P,  nam  si  te  tali  hac  (hac  om.  M)  petitioui  dissimi- 
lem   VAf,  nam  nisi  te  hac  petitionc  destimulem  ego 


LIBER  V.  135 


xxxxi  (XXX vmi). 

SYMMACHVS  NEOTERIO.  PVF 

Cnm  sciam,  te  animo  esse  placabili,  recepi  pro  amico  operam  Yeniae  postnlaiidae ; 
neque  enim  sic  a  recto  devii  sumns,  nt  te  nmqnam  moveri  temere  snspicemnr.  v.  c.  Epi- 

5  ctetns  cansidicornm  more  prolapsns,  dnm  vnlt  inpensins  placere  snscepto,  sanctnm  Sabi- 
nnm  probatnm  bonis  omnibns  incanto  sermone  perstrinxit.  ea  res  omninm  vestmm, 
qnibns  ille  cnrae  est,  animos  creditnr  asperasse,  nec  inmerito.  qnerella  rectoris  etiam 
praetorianas  acuit  potestates.  qnid  mnlta?  Epictetns  togae  forensis  honore  privatns 
est  plnrimis  praeferendus,  quj  firmo  patrocinio  protegnntnr.     nnnc  illa  clientinm  turba  2 

10  unius  fortnito  insnltat  errori;  qnod  ne  din  maneat,  tna  praestabit  humanitas.  satis 
datnm  est  correctioni,  nnnc  ingeninm  tnnm  respice.  illnd  causa  mernerit,  hoc  tribne 
lenitati.  scio  inlnstrem  virum  praefectnm  praetorio  his  qnoqne  litteris  tuis  prompte 
esse  cessnmm.  erit  tibi  Epictetus  v.  c.  etiam  emendationis  snae  debitor,  qnem  panlo 
inconsnltum  fecerat  impnnitas  magna  peccantinm. 


15  xxxxn  (xxxx). 

SYMMACHVS  NEOTERIO.  PVM 

Placnisse  indicio  tuo  amicnm  menm  Drinnacinm  satis  gaudeo;  nam  mihi  quoqne 
plurimum  honoris  accedit ,  qnotiens  sententia  nostra  concordat.  fmetur  igitnr  uberrimo 
innocentiae  suae  frnctu,  mihi  honestis  cams  officiis,  tibi  instis  negotiis  adprobatns. 


20  XXXXin  (XXXXI)    a.  376? 

Q.   CS. 

Qui  amanti  nngas  snas  et  deliramenta  committit,  non  debet  formidare  iudicium. 
commendatur  enim  religione,  quidqnid  cnlpari  posset  examine.  merito  secnrns  orati- 
uncnlam,  qnam  proxime  in  senatn  habui,  ad  te  misi ;  de  qua  dominum  meum  fratreni 
25  nostmm  Carterinm  tecum  plene  arbitror  conlocntum ,  nam  petitioni  nostrae  anditor 
interfuit.  et  qnamvis  totins  ordinis  secunda  snffragia  cepisse  videamnr,  in  te  nno  ta- 
men  snmmam  testimonii  conlocamns.  facito  igitnr  me  certnm  sententiae  tnae  et  simnl, 
quid  remm  geras,  pande  cnpienti,  nt  quod  ex  meis  actibus  voluptatis  accipies,  tuornm 
mutna  insinuatione  conpenses. 


2  ad  enndem  F,  om.  V  5  snsceptnm  F  rablnnm  F  6  probatis  P  inrante   V 

7  cnra  P  1  m.  rectores  P  I  m.  10  nec  diu   V  11  dictum  V  13  censnrum   V 

16  om.  VM  neuterio  P  1  m,  17  indicio   V  drinantinm  M 

21   q.  M.   {id  e$t:  qni  [supra]  cni  supra)  P,  hane  epistulam  mm  praecedmti  eoniungunt  VM  23  cul- 

pare   V  me//to  P  28  ut]  et  P  /  m. 


1 36  SYMMACHI  EPISTVLA 


xxxxmi  (xxxxii). 

PVF  SYMMACHVS  NEOTERIO. 

Dissimulati  officii  obiurgatione  morderis  in  epistula  blandiore,  qua  tibi  gratiam 
refero  sermonis  accepti.  licet  cogitarem,  illa  potius  amica  esse  conloquia,  quae  sponte 
tribuuntur,  at  in  respondendo  referri  magis  necessariam  vicem  quam  deferri  sponta-  ^ 
neam  scriptionem,  cgo  tamen  ita  adfectus  sum  proximis  litteris,  ut  nescire  me  fatear, 
reddideris  hoc  munus  an  dederis.  verum  tu  cogita,  quid  epistulae  tuae  iucunditatis 
babiturae  sint,  quas  uon  admonitus  exhibebis^  cum  hae  quoque  mihi  admodum  gratae 
sint,  quas  rependis  ex  debito. 

xxxxv  (xxxxni).  lo 

SYMMACHVS  NEOTERIO. 

Facis,  ut  decet,  quod  otium  meum  scriptorum  assiduitate  solaris.    siquidem  ex  tno 
amore  coniectas,  iucundum  mihi  esse  munus,  quod  ex  tuo  sanctissimo  ac  luculento  ore 
profieiscitur.     refero  igitur  vicem  magis  ad  testimonium  gratiae  quam  ad  aequiparan- 
dum  officium,    quo  me  agnosco  devinctum.     sed  hoc  ipso  arbitror  digniorem  me   esse  i» 
conloquio  crebriore,  quod  hanc  palmam  tibi  reddo  quasi  victus  fenore  litterarum. 

XXXXVI  (XXXXim)  a.  393. 
SYMMACHVS  NEOTERIO. 

Venturum  te  ad  comraunera  patriara  faraa  proraiserat.  sperato  gaudio  gloriabar. 
sed  ubi  dierura  processu  ruraor  iutepuit,  aniraadverti  mihi  hoc  genus  superesse  solacii,  2u 
quod  ad  scribeudi  usura  raoreraque  reraearera.  fungor  igitur  salutatione  dicenda  tuam- 
que  excelleutiara  quaeso,  ut  raihi  adveutura  tuura  pro  litteris  largiaris.  est  enim  causa 
votiva,  quae  te  debeat  evocare,  quaestoriura  scilicet  raunus  filii  raei,  ad  cuius  officium 
te  tuosque  araor  coraraunis  invitat. 


AD  FELICEM.  25 

XXXXVn  (XXXXV)    a.  396. 
SYMMACHVS  FELICI. 

Scribis  reverentiara  nostri  apud  oranes  vigere.  gaudeo  huiusraodi  testiraonio,  sed 
profiteor,  tua  opera  fieri,  ut  taliter  v/geat  existiraatio  mea.  tu  mihi  es  auctor  ruraoris 
secundi ,   neque  hac  tantura  gratia  vadatura  rae  esse  sentio.     nara  illud  etiara ,    quod  30 


2  ad  eundem  F^  om.  V  b  Kd  P 1  m,,  ac  V  respondente  (F)  7  si  reddideriB  V  2  m. 

8  hec  V 

11  ad  eondem  F^  om.  V  12  at  te  decet  F  13  esse  mihi  V  14  aequipperandam  V 

16  tibi  palmam  (/"),  palam  tibi  F 

18  om,  VF  19  insperato  P  2  m.  gaadia  gloriabor  P  1  m.  20  processa  ramor  om.  V 

25  q.  anf.  symmachi.  iic.  explicit  ad  neoteriam  incipit  eiasdem  ad  felicem  •vini*  P,  incipit  ad  feU- 
oem  F,  om.  V  27  om.  VF  28  aigere  gaudeo]  iage  regio  V  29  aigeat]  /7,  argeat  V,  ur- 

gneat  P,  argeatur  F  auctor]  ego,  fautor  PVF  30  esse  om.  F 


LIBER  V.  137 

te  praesule  processit  ad  commodam  proximomm  meorum,  qnamvis  iustitiae  datam  sit,  PVF 
tibi  tamen  refertur  acceptum.     cesso  longius  pergere,   quia  in  remunerandis  beneficiis  2 
ieiuna  est  yerborum  vicissitudo.     simul  obstrepunt  curae,  quas  officiis  familiaribus  te- 
nuis  patriae  yictus  opponit.    ero  apud  te  posthac  loquacior,   cum  refoverit  studium 
5  meum  rei  frumentariae  instauratfl  securitas. 


xxxxvin  pcxxxvi). 

SYMMACHVS  FEUCI.  PVM 

Bene  cognitis  ac  probatis  commendatio  prompta  debetur,  ut  ad  notitiam  bonorum 
sub  honesta  adstipulatione  perveniant.  Theodulus  sincerae  probitatis  adulescens  mul- 
10  torum  gratia  viget,  quibus  placere  laudabile  est;  sed  fortunae  difiicultatem,  quae  cur- 
sum  vitae  eius  exasperat,  adminiculo  tuo  sperat  posse  removeri.  quaeso  igitur,  ut 
votis  eius  benignus  adrideas,  ne  aut  meum  testimonium  pro  nihilo  habitum  iudicetur, 
aut  spebus  illius  exitus  inanis  inludat. 

xxxxvrai  (xxxxvn)  a.  393? 

15  SYMMACHVS  FELICI.  PVF 

Amo  litteras  tuas,  nam  semper  mihi  aliquidgratulationis  adportant;  ego  autem  be- 

nefactis  tuis  nuda  oratione  respondeo.    sed  ut  est  praeclara  mens  tua,  perinde 

has  sibi  existimat  fructuosas,  et  ideo  hanc  operam  perseveranter  advigilo,  quam  scio 
apud  te  pro  magno  aere  censeri.  interea  domino  et  principi  nostro  eiusque  in  me  2 
20  beneficientiae  egi  per  epistulam  gratias  verbis  fortassis  exiguas  sed  adfeetione  animi 
copiosas.  quas  si  eximia  unanimitas  tua  et  probata  mihi  amicitiae  fides  iucunda  atque 
oportuna  insinuaverit  lectione,  non  videbor  ingratus,  cum  probaverit,  sicuti  opto,  in- 
viCtissimus  princeps,  beneficia  se  huiusmodi  apud  memorem  conlocasse. 

L  (XXXXVni). 
25  SYMMACHVS  FELICI. 

Relatum  in  cultores  tuos  Aurelium  familiarem  meum  gaudeo  non  illius  modo 
nomine,  quem  tuendum  summatis  viri  cura  suscepit,  sed  meo  maxime,  cuius  testimo- 
ninm  iudicii  instar  habuisti.  accessit  huic  muneri  auctior  ex  litteris  tuis  gratia,  quam- 
quam  est  in  illis,  quod  amantem  possit  offendere.  brevi  enim  /ranscursu,  cum  mihi 
30  voluptatem  adferant,  negant  satietatem.  et  est  haec  natura  rerum  bonarum,  ut  illis  frui 
prolixius  velis  nec  quicquam  durius  sumas  quam  placitae  orationis  citum  transitnm. 
adde  igitur  epistulis  tuis  copiam  vel,  si  potes,  detrahe  suavitatem.  ni  ita  feceris, 
laesus  rependam  fastidio  tuo  verba,  quae  soleo,  et  paginas  longiores. 


1  suorum   V  sit]  sed  P,  om.  (r)  2  officils   V 

1  om,  VM  9  theodolus  Af,  tbeotolos  V  10  gratiae  P  13  spe   K,  spei  M  in- 

laudat  V 

15  ad  enndem  F,  om.  V  17  perlnde  has  PFF,   perinde  paginas  Iwelus  19  domini  P 

20  grat///  P  uerbi8]  eis  V  forUsse  VF  adfect//ne  P  22  ignarus  V  23  ge]  re  V 

25  Bymmacus  felici  P,  ad  eundem  F,  om,   V  29  transoursu]  luretusy  erant  orsu  PVFy  erant  orsu- 

que  P  3  m,  30  baec  est  F  31  neqnicqnam  P,  sed  eorr.  1  m.  orationis  placitae  F 

32  tuis  /////m  si  [omiaso  uel)  P  ni  ita]  ///ta  P  33  paginis  P  1  m. 

Q.  Atbklivs  Symmaohvs.  \g 


138  SYMMACm  EPISTVLAE 


u  (xxxxvmi). 

PVF  SYMMACHVS  FELICI. 

Amor  quidem  tuns  suasit,  ut  scriberem,  praeterenntis  festinatio,  ut  panca  dicta- 
rem.     quare  salntatione  contentus,   quae  etsi  non  explet  officium,   tamen  contestatnr 
adfectum,  redde  invicem,  quae  legamus,  et  si  necesse  est,  aemulare  brevitatem.    nam  & 
cum  sim  nitidissimi  sermonis  tui  cupidus^   conscientia  tamen  huius  angustae  paginae 
non  audeo  a  te  verborum  copiam  postulare. 

Ln  (L)   a.  398  ? 
PVM  SYMMACHVS  FELICI. 

Vectori  iudicialium  litterarum  reddendam  tibi  paginam  dedi,   amidtiae  deferens  lo 
cnltum  salutationis  simulque  suggerens,   ad  rem  mei  pignoris  pertinere,   quod  relatio 
docebit  de  tutoris  faucibus  extrahendnm.     nec  laboro  pro  adsertione  iustitiae,    cnins 
tibi  cura  praecipua  est,   sed  hoc  tantum  audeo  postulare,   nt  quamprimum  responsa 
caelestia  robur  adferant  indicatis. 


Lin  (LI)    a.  393?  i5 

PVF  SYMMACHVS  FELICI. 

Fratrem  nostrum  Helpidium  non  mlnus  desiderium  tui  quam  epistula  consnlis  evo- 
cavit.  cui  etsi  amorem  tuum  prisca  inter  vos  coniunctio  pollicetur,  nonnihil  tamen, 
ut  arbitror,  etiam  petitio  mea  commendationis  adiciet.  extrue  igitur,  quaeso  te,  novis 
erga  amicum  beneficiis  veterem  diligentiam ,  quatenus  possint  perfecta  cumulari ,  et  io 
hoc  mihi  munus  adtribue,  ut  merita,  quae  suis  apud  te  fundavit  obsequiis,  sentiat 
meo  favore  crevisse. 

Lnn  (LH)   a.  396—397. 
PVM  .  SYMMACHVS  FELICI. 

Quisquis  amici  negle^t  famam,  fide  lubrica  est.  hoc  mihi  ne  vitio  iure  ducatur,  25 
etiam  in  aliorum  iniuriis  pro  tua  existimatione  sollicitor.  qua  lege,  quo  bono  publico 
Eusebit  V.  c,  qui  meruisse  inter  notarios  fertur,  incertus  atque  inexploratus  procurator 
elicnit,  ut  dvilis  petitio  urbano  abstrahat  foro  possidentem  matronam,  qua  in  causa, 
cum  supplicatio  privatam  teneat  actionem,  sacros  titulos  responsa  minitantur?  quaeso 
2  te,  cogites,  quid  de  augusto  adyto,  cuius  loqueris  oracula,  deceat  impetrari.  fratema  30 
tecum  soUicitudine  loquor:  rescriptorum  omnium  fama  te  respicit.  quid  si  etiam  rei 
memoria  fidem  tuam  convenit?  Ampelium  clarae  et  inlustris  recordationis  virum  parvas 


2  ad  eondem  F,  om.  V           3  paacca  P  5  effectum  V           6  conscientia/  P 

9  om,  VM            10  reddam  P  l  m,  12  docebat  V            adsertione  ad  lustitiae  P 

16  ad  eundem  F,  om,  V               17  elpidium  (elp  2  m.  in  ras,)  P               18  cui  om,  F               nos  F 

19  nobis  P  1  m.  V 

24  om,  VM             25  qusquiB  V  ducatnr]  Mercer,   dicatur  PVM              26  ex  stimatione  P  1  m, 

27  Eusebii]  Suse,  eusebium  PAf,  om.  V  28  qna  in]  quara  V,  qua  M             29  responsam  imitantnr   T, 

om,  M  30  adyto]  adsto  V,  om.  M 


LIBER  V.  139 

aedes,  qnas  pretioso  auxit  ornatu,  sub  clivo  Salutis  emisse,  ut  civis,  ut  collega  remi-  PVM 
nisceris.     triginta  annorum  die  incanuit  aetas  possessionis.     auctor  ei  Postuminus  ne- 
pos  lovii  fuit  inter  cetera  parentis  suae  Porphyriae  bona  hanc  quoque  adeptus  domum 
per  successionem.    huic  Porphyriae  nihil  umquam  negotii  cum  Theodosio,   cuius  olim  3 

&  facnltates  Eusebius  impetravit.  nunc  procurator  a  columna  Maenia  multis  huiusmodi 
5UteIis  foro  cognitus  invetera/a  iura  supplicationibus  quatit,  degustat  iudicia  omnium 
potestatum,  coeptarum  actionum  exitus  deserit^  instaurat  exordia,  Romanum  criminatur 
tribunal,  non  possessionis  antiquitatem ,  non  dignitatis  senatoriae  praerogativam ,  non 
praefecturae  existimationem  sinit  inconcussam  manere.     his  ausibus  color  fiscalis  adli-  4 

10  nitur,  veluti  ob  inquisitionem  mobilium  ex  bonis,  quae  meruit  Eusebius,  divinae  do- 
mui  debitorum.  ubi  haec  diligentia  diu  iacuit?  cuius  scrinii  conludio  publica  damna 
latuerunt?  si  procurator  non  admoveret  negotio  suo  publicas  faces,  etiam  nunc  tot  of- 
ficia,  tot  inquisitores  fisco  quaesita  nesdrent,  et  sane  aequum  est,  ut  defensio  divinae 
domus  adtentiores  oculos  praestet  iniunctis.     quid  mobilibus  commune  cum  praedio?  5 

15  nullus  error  sensuum,  nulla  verborum  interpretatio  potest  nomina  ista  miscere.  dehinc 
a  proscriptis  quondam  bonis  Porphyria  et  Postuminus  alieni  sunt ;  multo  magis  aedium 
emptor  Ampelius  procul  abest  a  contagione  mobilium.  quid  restat,  nisi  ut  aequitas 
vestra  privatam  petitionem  nullis  sustineri  radicibus  iudicet,  cui  sacrae  reverentiae 
umbra  praetexitur?    haec  me  in  epistulam  conferre  amor  saeculi  et  amicitia  tua.  con-  6 

20  pulit.  eadem  viro  inlustri  fratri  nostro  Sperchio  morum  eius  securus  palam  facere 
curassem,  si  umquam  mihi  per  litteras  obtulisset  fiduciam  sui;  ipse  autem  principium 
facere  conserendis  mutuo  scriptis  a  tali  genere  non  debui.  erit  itaque  optio  amplitu- 
dinis  tuae  in  aures  eius  perferre,  quae  scripsimus.  dignum  quippe  est,  ut  quod 
existimationi  utriusque  proficiet,  amborum  consensus  emendet. 


25  AD  SALLVSTIVM.  PVF 

LV  (Lni), 
SYMMACHVS  SALLVSTIO. 

Nolo  ex  moribus  ceterorum,  qui  census  senatorios  tractant,  etiam  huius  ingenium, 
quem  commendo,  perpendas.  est  enim  non  mediocri  loco  aut  infima  sorte  progenitus, 
30  sed  honestatem  natalium  pudore  custodiens.  atque  ideo  nec  ego  indecorum  putavi 
bene  cognitum  prosequi  testimonio  litterarum ,  nec  singularis  generositas  tua  debet  de 
eius  amore  dubitare,  quem  videt  nobis  adstipulantibus  adprobari.  et  haec  quidem  pro 
Ammonio  satis  dicta  sunt,  ipse  autem  desiderium  sermonis  tui  silere  non  debeo,  cuius 
adpetentiam  scriptorum  tuorum  raritas  vehementius  excitavit.  v 


2  ei]  MereeTy  et  PV  3  parentes  P 1  m,  V  porfyriae  P,  porphiriae  F,  porflriae  Af  4  hu- 

ius  (/*)  porfyriae  P,  porphiriae  F,   porflriae  Af  5  acolumnam  V,  om,  M  6  sutelis]  lureH^, 

tatelis  PVM  inueteraU]  M,  inuetera  PV  ira  P  quatitnr  F,  quaeritur  M  8  po88/////nis  P 

9  auribus  VM  adimitur  VM  10  qua  P  11  tamdiu  KUtsUng  scrinio  P  condusio  VM 

12  admouerit  P  publicos  fasces  F  13  nesdret  V  14  moblibus  P  1  m.  15  nuluerborum  V 

prodest  V  mescere  P  1  m.  16  porfyriae  P,  porphiriae  V,  porphyriae  Qusebius  M  postumius  M 

18  uestram  V  sustineri  corr,  ex  sustinere  F,  /////neri  P,  sustinendam  M  //uerentiae  P  20  fra- 

tri  meo  F,  om.  M  spercino  P  21  curas  sensuum  quam  V  22  conferendis  F  debui  erit 

/taque  P,  debuerit  itaque  F,  debuerim  itaque  M  24  existimatione  VM 

25  «q*  auf.    symmachi.   uo.   ex/licit  ad   felicem  incipit  eiusdem  ad  saUustium  P,    explicit  ad  felicem 
incipit  ad  salustium  F,  om.  V  27  om.  VF  28  censos  P 1  m.  ///atorios  P  29  mediocre  V 

inflrma  P,  inflrma  F,  informa  V  30  nec  ego]  non  F  33  Ammonia]  ammonitione  F  34  ad 

paenitentiam  V 

18* 


1 40  SYMMACHI  EPISTVLAE 


LVI  (Lini)    a.  401. 
PVM  SYMMACHVS  SALLVSTIO. 

Cumulatius  officium  mihi,  quam  poposceram,  detulisti.  nam  cum  domesticos  meos 
iuvari  a  te  in  conquisitione  equorum  curulium  postulassem ,  quadrigis  quattuor  gratui- 
tis  auxisti  numerum  conparatum.  ex  illis  equos  undecim  superstites  ceteris  prosecu-  5 
torum  cura  perduxit,  nec  longo  intervallo  pars  succubuit  traditorum.  gratiam  tamen 
religionis  tuae  fortuna  non  minuit,  quia  in  muneribus  amicorum  non  sunt  damna  ca- 
suum  cogitanda;  quin  immo  ea  in  acceptum  summa  referenda  est,  quae  ab  offerente 
processit.  ad  te  diptychum  candidati  et  apophoretum  librarum  argenti  duarum  per 
hominem  tuum  misimus  adprobare  cupientes,  editioni  te  nostrae  re,  non  animo  de-  lo 
fuisse. 

LVn  (LV). 
PVF  SYMMACHVS  SALLVSTIO. 

Vtilitati  tuae  etiam  non  commonitus  adfuissem,   cuius  me  habuisse  rationem  do- 
minus  et  filius  mens  Patruinus  vir  spectabilis  non  tacebit.    hunc  tu  admonere  debebis,  i& 
ut  et  sui  Yoti  consuetudine  et  meae  petitionis  intuitu  desideria  tua  iuvare  dignetur. 


PVM  AD  PATERNVM. 

LVm  (LVI)    a.  397  ? 
SYMMACHVS  PATERNO. 

Ego  quidem  senatui  interesse  non  potui,  quo  die  Thalassi  filius  dignitatis  nostrae  20 
muneribus  exemptus  est,  sed  spem  futurae  pro  eo  actionis  non  levi  apud  amicos  com- 
mendatione  solidaveram.  nec  tamen  impetrationis  gratiam  mihi  vindico:  iustitia  po- 
stulati  et  interventus  tui  desiderata  promot;it.  mea  valetudo  diu  iactata  tandem  se 
in  tranquillum  recepit;  qnod  eo  scribo,  ut  auctus  laetitia  salutis  meae  parem  volup- 
tatem  mihi  de  prosperis  tuis  referas.  25 

LVim  (LVII)   a.  393. 
PVF  SYMMACHVS  PATERNO. 

Primis  petitionibus  nostris  multum  ponderis  addit  iteratio ,  et  ideo  de  venatoribus 
exhibendis  repeto  postulatum,  quo  facilius  tibi  diligentiam  geminata  scripta  sollicitent. 
dies  muneris  nostri temporis  admovetur;   cui  largitas  candidati  sola  non  suf-  30 


2  om,  VM  3  cum  latias  P  1  m,  4  postolassem  (a  m  r(U,)  P  5  duodeoim  F,  «xt*  M 

persecutonim  V  9  dyptichum  P,  dypticum  F,  dypticum  Af  et  apoforetum  P,  et  a^feritum  F,  om»  M 

argenti  dnarum  eorr.  ex  agenduarum  P  1  m,  10  seditioni  V  re]  epo,  om,  PVM 

13  ad  Mlustium  F,  om.  V  16  tua  in  ras,  P 

17  «q*  aur.  symmacbi.  uc.  explic  ad  sallustium  incip  eiusdem  ad  paternum  P,  om,  VM  19  om.  VM 

20  quo  die  thalasgi  om.  VM^  lasai  in  ra$,  P  21  actioni  VM  23  promouit]  lurctus,  promouebit  PVM 

24  ut  cofT.  ex  ait  P  uolu//////mibi  P 

27  ad  paternum  F,  om.  V  29  postulat//  P  30  nostri  temporU  PVFj  supple:  processu  vtl  $1- 

mUe  quidj  temporis  del.  Mommsen 


LIBER  V.  141 

ficit,  si  lautioribus  harenariis  deseratur.    inepta  est  enini  munificentia,  quae  praestatur  PVF 
indignis.     quapropter  quaeso  te,  ut  venatorum  potissimos  auctoritate  iudicis  et  fratris 
amore  concedas  multum  rebus  omnibus  additurus,   quas  civium  voluptati  animoso  in- 
pendio  praeparamus. 


5  LX  (LVIII)   ante  a.  399. 

SYMMACHVS  PATERNO. 

Omnes,  qui  aditu  tuo  cupiunt  sublevari,  non  cassam,  quantum  arbitror,  viam  ca- 
pessnnt  ineundae  gratiae,  cum  me  adstipulatore  nitantur.  horum  unus  vir  probabilis 
Turasius  familiaris  meus,  qui  indictae  sibi  litis  iniuriam  fortunae  imputat,  gratiam 
10  vero  boni  reditus  de  tuo  potissimum  sperat  auxilio.  tuere  igitur  aequa  poscentem  et 
humanitatis  tuae  latius  extende  famam,  quae  incrementis  maximis  cumulabitur,  si 
Turasio  per  te  seounda  successerint. 


LXI  (LVnn). 
SYMMACHVS  PATERNO. 

15  Religio  postulavit,  ut  scriberem,  praesertim  cum  hortaretur  familiaris  occasio.  nam 
homo  tuus  tabellarium  se  mihi  optulit,  cui  nihil  litterarum  dare  summa  piaculi  esse 
perspexi.  salvere  igitur  te  opto,  me  nuntio,  et  vicissim  peto,  ut  nos  sospitatis  tuae 
indiciis  munereris. 


LXn  (LX)    a.  396—397. 
20  SYMMACHVS  PATERNO.  PFM 

Quaestores  ordinis  nostri  numquam  ferarum  suarum  portortum  contulerunt;  grave 
enim  maioribus  visum  est,  ut  tolerantibus  onera  senatoriae  dignitatis  sumptus  inmo- 
dicus  adderetur.  haec  mihi  proxime,  cum  gladiatorium  munus  instruerem,  magis  po- 
puli  Romani  quam  meo  nomine  praerogativa  delata  est.  nunc  a  fratre  meo  Cynegio 
25  qoaestorio  candidato  quinquagesimae  vectigal  exigitur ,  quod  solos  ursorum  nego- 
tiatores  utpote  quaestui  servientes  oportet  agnoscere.  huius  iniuriae  adfectio  tuum 
moderamen  expectat.  resiste,  quaeso  te,  publicanorum  cupiditati  et  damna  collega- 
rum  recide.  ad  geminam  tuam  gratiam  res  ista  proficiet,  si  privilegio  honoraveris 
senatum,  levamine  iuveris  candidatos. 


1  inempta  V 

6  ad  eundem  F^  om,  V  7  capeBsant  uiam  F  8  nitontar  VF  ulr]  ///  P  9  qui]  ///  P 

inioiia  V  11  Utius  P 1  m.  12  tusasio  P,  tuis  VF  suocenserint  eorr.  ex  succenseria  P  l  m,y 

suocesaerit  V 

14  Symmachus  Paterno]  PF^  om,  V  15  occasionem  homo  V  16  cunihil  V  dare  om,  V 

snmmam  F  17  saluare  F,  ualere  F  me  opto  te  nnncio  V 

20  symmacus  patemo  P,  om.  VM  21  portiorum  P,  portionem  VM  23  mihi]  mixi  P  gla- 

diato//  P  1  m,j  gladiatorum  P  2  m,  24  cinegio  cu  VMy  cu.  add,  P  2  m.  ef,  p.  142,  27  25  quadra- 

gesimae  Cagnai^   Reuue  de  pMlol,   V  p.  61  solus  PV  ^ursorum  P  26  affectatio  VM 

28  recede  P  1  m.  V 


142  SYMMACHI  EPISTVLAE 


LXin  (LXI)    a.  396—398. 
PVM  SYMMACHVS  PATERNO. 

Causa  amici  suasit,  ut  scriberem;  sed  fatendum  est,  maiorem  me  curam  tnae 
existimationis  habuisse.  nam  Minucianus  v.  c.  exiguo  periclitatur  argento,  Ubi  autem 
non  tenuis  ad  laudem  reserabitur  via,  si  falsis,  ut  audio,  syngraphis  calumnia  excitata  5 

2  consederit.  piget  dicere,  quibus  strophis  adpar/tio  Itali  grassetur  aerarii.  ferunt  sub 
publici  debiti  specie  privatorum  nominum  falsa  recitari.  invalidos  quidem  statim  vin- 
cit  inpressio,  validiores  autem,  cum  munimenta  pro  se  iuris  adsciverint,  criminosis 
verborum  interpretationibus  inplicantur,  ut  ad  damni  patientiam  sese  invidiae  timore 
summittant.    sed  v.  c.  Minucianus  tui  securus  et  legum  relationis  minas  amoliri  optat  10 

3  examine.  da  igitur,  oro  te,  iudices,  quos  urbanis  potestatibus  imperialis  praefecit 
electio;  neque  enim  dignum  est  ad  longinquam  cogn/tionem  vocari  debitum  tenue  et 
praecipuam  dignitatem.  longius  pergerein,  si  aequitas  vellet  multis  precibus  adiuvari. 
causae  genus  relatio  publicabit ;  quae  etsi  errorem  tuebitur  cognitoris,  numquam  tamen 
poterit  emereri,  ut  illi  a  te  sine  alio  disceptatore  credatur.  15 


Lxnn  (Lxn). 

SYMMACHVS  PATERNO. 

Ostentator  mei  in  te  studii  esse  non  debeo;   officia  quippe  ex  debito  religionis 
profecta  iactationem  recusant.    quin  immo  uberis  gratiae  instar  accepi,  quod  amicitiae 
meae  v.  c.  Scipio  te  mystagogo  usus  accessit.    maximum  enim  lucrum  est  quaerere  20 
familiaritatem  bonorum.     et  sane  spero,   ipsum  quoque  in  omnibus  nostri  diligentem 
futumm,  postquam  cognoverit  suorum  relatu,  quid  negotio  eius  cura  nostra  contulerit. 


LXV  (LXni)    a.  397—398. 
PFF  SYMMACHVS  PATERNO. 

Quadragesimae  portorium  [sive  vectigal]  non  recte  poscitur  a  senatoribus  candi-  25 
datis,  quia  nostri  ordinis  functiones  onerari  geminis  incommodis  non  oportet.  hoc  tibi 
etiam  pro  Cynegio  dudum  missis  litteris  indicavi.  nunc  filii  mei  Pompeiani  cla- 
rissimi  et  optimi  iuvenis  par  necessitas  depoposcit.  ut  repeterem  postulatum.  quaeso 
igitur,  ut  humanitatem,  quae  inter  virtutes  tuas  prima  est,  nostri  ordinis  editoribus 
(tignanter  inpertias  et  ursorum  transvectionem  cupiditati  mancipum  subtrahas.  perve-  30 
niet  beneficii  istius  gratia  et  ad  senatum,  qui  levatur  incommodis,  et  ad  populum, 
cuius  voluptatibus  praestatur  immunitas. 


2  om.  VM  4  pericliUntur  V  tibi]  Af,  tum  P,  tua  V  5  syngralls  P,  singrauis  V  /  m., 

singrafls  V  3  m,  M  6  pigit  P  l  m,  strofls  (Hs  ^  m.  in  raa,)  P,  stroflt  V  adparatio  PF,  ap- 

paratio  M  8  pro  se  iuris]  PF,  pro  se  et  iuris  F,  pro  se  et  uirea  M  criminosis  nerborum  bia  V 

10  letnm  P  11  imperialeis  P  12  cognitionem]  M,  cogitotionem  PV  14  publicault  P  J  m.  VM 

15  utUitate  sine  V  disceptore  P  1  m. 

11  om.  VM  19  perfectam  V  uberes  P 1  m.  V  22  cognouerat  V  quod  [r) 

24  symmac  paterno  P,    s  patemo  F,  om.  V  25  sive  Tectlgal  dtL  luretu»  pascitur  P  1  m. 

26  functionis  P  l  m.  V  27  cynegio  uc  P2m.  F,    cineo  uc  F  cf.  p.  Ul^  24  28  deposcit  VF 

30  //pidiUtl  P  31  gratiae  V  32  immanitas  P 


LIBER  V.  143 


LXVI  (LXmi)   a.  396—397. 
SYMMACHVS  PATERNO.  PVM 

Ampeli  inlustris  memoriae  viri  necessitndines  incessnntnr  lite  privata.    non  pntes 
sola  parentis  reeordatione  curam  pro  illis  nostram  moveri;   extemos  qnoqne  et  memo- 

5  rati  yiri  nescios  causae  nrit  indignitas.     cnins  breviter,  nt  possnm,   fastigia  et  capita 
contingam.    Ampelins  de  snmmatibns  qnondam  senatns.  qnem  famae  celebritate  didi-  2 
cisti,   domnncnlam  Romae  de  Postumino  c.  v.  Porphyriae  herede  mercatus  est.    con- 
tractus  istins  origo  insta,    aetas  prope  saecularis,    intemptata  possessio  est.     nnnc 
nuper  veterator  qnidam  proenratorio  nomine  extnlit  capnt,   Eusebii  ex  notariis  c.  v. 

10  qnassans  vetustam  petitionem  de  impetratis  olim  Theodosii  cninsdam  bonis,    qnibns 
hoc   praedinm   mentitnr  haesisse.    Theodosio  et  Porphyriae  nulla  rationum  societas  3 
fuit,    nuUa   coniunctio   facnltatum.     res   in   iudicio   urbano   et   a   petitore   coepta   et 
ipso   fngiente  finita   est.      denno   cmeres   negotii   obreptiva   supplicatione   refovet  in 
flammam  et  per  diffidentiam  insti  divinae  domus  pro  se  adtrahit  actiones,    ob  in- 

15  qnisitionem  videlicet  mobilium,   quibus  nihil  est  commune  cnm  praedio.     pervestiget  4 
ista  legum  ordine  privati  rector  aerarii;  aedium  dominos  relinquat  iudici  sno.    dnplex 
utiqne  causa  est,  divisa  rerum  vocabnlis,   actione  discrepans,   origine  non  cohaerens, 
s^parata  personis.    neqne  mobile  aliquid  emit  Ampelius,  neque  domnm  fiscns  incessit. 
cnr  procnrator  alienns  invalidam  petitionem  pnblicis  viribns  invat?   cnm  fratre  nostro  5 

30  Sperchio  inlnstri  viro  quaeso  ista  communices.    est  aeqni  servantissimns,  et  qui  liben- 
tins  communi  iuri  cedat  qnam  potestati  snae  faveat.    scit  enim  leges  honoribns  esse 
potiores.    confido  cnm  snppressa  cognoverit,   elicitis  non  defnturam  correctionem.    si 
quaeret,  cnr  ad  enm  super  hoc  nihil  scripserim,  respondeas,  qnaeso,  nondnm  inter  nos  6 
facta  stili  consnetndine  veritnm  esse  me,   ne  qnid  a  principio  viderer  arguere.    dabit 

25  mihi  cansae  hnins  emendatio  sermocinandi  cnm  eo  materiam  laetiorem;  gratiarum  actio 
anspicinm  litteris  meis  faciet.  non  expectabo  nltra,  nt  adloquii  sni  fidnciam  praestet 
haerenti;  ad  omne  me  officinm  institia  eins  hortabitur. 


AD  OLYBRIVM  ET  PROBINVM.  PVF 

LXVn  (LXV)    a.  397? 
30  SYMMACHVS  OLYBRIO  ET  PROBINO. 

luvenalis  industriae  est  excire  saltibns  feras  et  liberalia  stndia  silvestri  voluptate 
distingnere.  sic  olim  Marsus  inpiger  et  fortis  Sabellns  robnr  habuemnt.  nostris  annis 
parta  proficiant.  est  huius  indulgentiae  in  quibusdam  avibns  exemplum,  nt  nutrimenta 
senescentibns  aetas  vicissim  prima  conportet.     sed  nondnm  convenit  yaletndini  meae 


2  symm  paterno  V,  om,  M  3  potes  P  l  m,^  potest  P^  m,  4  caram  P  nostram  P 

5  urit  om,  F,  moueret  M  nestigia  VM  7  porfyriae  P,  porflrlae  VM  1 1  mentitas  P  1  m.  VM 

porfyriae  P,  porphiriae   V  13  cineres]  M,  cerneres  PV  14  iusti  (iu  m  ra»,)  P  17  itaque  V, 

ista  M  coherens  (co  in  ras,)  P  1  m,  18  emlttam  pelius  P  20  Sperchio]  Af(r),  sperthio  PV 

itte  V  1  m,  21  cedat]  Wmgcndorp,  credat  PVM  22  snpBsa  V,  isU  M  23  ad  eum  in 

ras,  V  2  m.,  ad  ipsum  M 

28  «q*  aur.  symmachi  uc  explic  ad  patemu.   incip  eiusdem   ad  olybriu  et  probinum  P,    incipit  ad  oli- 
brinm  et  probinum  F,  om.  V  30  om,  VF  symmacus  P  31  iuuenilis  V  32  habuerer  P 

fort.  scrib,  robnr  alnerunt  33  ut]  /t  P  34  oportet   V 


144  SYMMACHI  EPISTVLAE 

PVF  uti  ferinis  yisceribas,  nec  tamen  gratiam  muneris  vestri  minuit  apnd  me  necessitas 
parsimoniae.  nam  etsi  utendi  abstinentia  sanitati  meae  consulit,  honor  tamen  maneris 
animo  satisfecit. 

LXVIII  (LXVI). 
SYMMACHVS  OLYBRIO  ET  PROBINO.  5 

Snppetere  vobis  plenam  roboris  valetudinem  feramm  indago  testatur.  haec  igitur 
mihi  prima  de  vobis  gaudii  causa  est,  quod  rusticis  voluptatibus  sanitatem  iuvatis: 
secundus  laetitiae  meae  gradus  est  venatu  capta  meruisse.  nam  ut  honori  numinum 
datur  comua  sacrare  cervomm  et  aprugnos  dentes  liminibus  adfigere,  ita  amicomm  cul- 

2  tui  dedicantur  libamenta  silvamm.  interea  recuso  sententiam,  quae  rem  venaticam  10 
servile  ducit  officium.  statuerit  hoc  scriptor  stilo  tantum  probandus  —  nam  momm  eius 
damna  non  sinunt,  ut  ab  illo  agundae  vitae  petatur  auctoritas  — ;  vos  malo  cnm  Atilio 
msticari  et  ludum  virium  sequi  quam  bonis  verbis  deduci  ad  institut^i  desidiae.  certe 
aetatibus  vestris  hic  labor  convenit.  distinguenda  est  lectio  iuvenum  non  alveolo  aut 
pila  nec  trocho  Attico  et  Graecis  palaestris  sed  alacri  fatigatione  et  innocentis  auda-  15 

3  ciae  gaudiis.  ad  haec  etiam  meum  Symmachum,  cum  subcreverit,  quamquam  unicum 
cohortabor.  erit  olim  tempus,  quo  renuntiare  annis  graves  hnic  operi  debeatis.  tunc 
servile  mnnus  iure  habebitur  cura  venandi.  famulatus  est  enim  qnidam,  si  cedentibns 
viribus  recusemus  uti  labomm  vacatione,  quam  nobis  praestat  senectus. 

LXVmi  (LXVII)    a.  397/  20 

PVM  SYMMACHVS  OLYBRIO  ET  PROBINO. 

Commendastis  mihi  vetus  iudicium  meum,  qni  ea  de  litoris  Formiani  gratia  et 
salubritate  sentitis.  parce  antehac  orae  illius  bona  transitus  vester  degustaverat; 
ea  nunc  pensius  per  moram  cognita  amari  a  vobis  nsu  longiore  meruemnt.  fero  iam. 
quam^uam  vestri  cupiens,  quod  procul  degitis,  et  desiderio  in  vos  meo  indico  patien-  25 
tiam.  at  si  fors  votis  eficctum  secundet,  opto  in  illo  sinu  agere  vobiscum,  quod  re- 
stat  aestati,  ut  et  locns  mihi  praestet  valetndinem  et  vos  animi  volnptatem. 

LXX  (LXVin) . 
PVF  SYMMACHVS  OLYBRIO  ET  PROBINO. 

Aditum  mihi  ad  scribendnm  sero  reserastis.    vos  enim  oportuit  inchoare  libaniina  30 
litteramm,  quia  inveterati  moris  est,  ut  qui  ad  peregrina  discedit,  alternandis  epistulis 

10  Sall.  Catil.  4,  1. 


3  animositas  fecit  V 

5  ad  eosdem  F,  om,  V  8  secn////  P  uenat/  P  nu//nnm  P  9  cerno///  P 

aprinos  P  ^  m.  VM  a///gere  P  10  dedi/A////  P  recuao]  re////  P  qneram  V  11  seru///  P 

statnerat  F  probandis  V,  perblandns  F  14  electio  F  15  nel  grecis  F  eipost  alacri  inser.  V 

16  Bymmenm  V  cnm]  ego,  om.  PVF  si  accrenerit  F  17  cohorta  V  /nic  P  18  ne- 

nan/i  P,  nandi  V  19  naca/ione  P 

21  om,  VM         /ymmachuB  P  22  /ommendaBtis  P  ea  de]  AfomtTuen,  eadem  PVM  lit^oris  P, 

litteris  VM  formiam  V,  formam  M  23  antehoc  dare  V  1  m.y  antehac  dore  V  2  m.,  hoc  ante  con- 

ferre  M  bna  P  l  m.  24  cognitam   V  iam  quamqnam]  tgo^   iam  qnam  PV^    grauiter  Af 

25  indlcjo  P  26  at]  ac  V  qno  P  i  m.  27  ae^Uti  P,  aeteti  M  praestat  V 

29  ad  eosdem  F,  om.  V  olybio  P 


LIBER  V.  145 

praestet  auspicium.     ergo  absolutus  observantiae  religione  et  nunc  vobis  vicem  salu-  PVF 
tationis  rependo  et  in  reliquum,   8i  fors  obtulerit  commeantes,   adsiduitatem  spondeo 
familiarium  paginarum,  ut  vobis  possit  liquere,  non  in  mea  culpa  sed  in  vestra  mora 
fuisse,  quod  silui. 

5  LXXI  (LXVnil). 

SYMMACHVS  OLYBRIO  ET  PROBINO. 

Sermonis  vestri  adsiduitate  delector  et  abunde  ex  eo  munere  usurpo  laetitiam. 
quod  enim  vel  vestri  animi  specimen  vel  mei  desiderii  solamen  potest  esse  praeclarius, 
quam  ut  apud  me  in  dies  singulos  meritorum  vestrorum  cultus  augescat?  amicitia 
10  enim,  quae  celebratur  officiis,  numquam  certo  fine  contenta  est;  atque  ideo  decet  vos 
in  deferendis  alloquiis  effici  promptiores,  cum  ad  solvendam  vicissitudinem  non  probetis 
immemorem. 

AD  LICINIVM.  PVM 

LXXII  (LXX). 
15  SYMMACHVS  UCINIO. 

'  Regilianus  amici  mei  filius  et  ipse  suae  bonestatis  intuitu  iam  probatus  dudum 
tibi  litteras  meas,  quibus  commendaretur ,  exhibuit,  et  ideo  secundae  adstipulationis 
auxilium  utpote  iam  cognitus  non  requirit.  mei  igitur  studii  ratio  et  consuetudo  ex- 
egit,  ut  scriberem.  neque  enim  fas  est,  quamvis  iampridem  ipse  dissimules,  me  quo- 
20  que  huiusmodi  officiis  abstinere.  spero  enim,  quod  sponte  amicitiae  tribui  solet,  sal- 
tem  adsiduitati  meae  esse  referendum. 

Lxxin  (Lxxi; . 

SYMMACHVS  LICINIO.  '  PVF 

Cum  ad  proxima  urbe  digrederer,    scribendis  ad  te  litteris  abstinere  non  debui, 

25  ut  te  observantia  prisci  moris  absolverem.     nam  vetere  instituto  hic  usus  increbruit, 

ut  ingressi  iter  praelibent  primitias  scriptionis.     quare  familiaris  officii  invitatus  au- 

spicio  fratemam  religionem,  quam  mihi  semper  mente  exhibes,  adsiduo  sermone  testare. 

LXXmi  (LXXII)   a.  387? 

SYMMACHVS  LIMENIO.  PVM 

30         Octavo  demum  die  multa^  eluctatus  itineris  difficultates  larem  patrium  salutavi. 
continuo,   ut  amicitia  postulabat,   convenit  me  recordatio  mandatorum  tuorum.    nam 


2  comeantis  P  1  m. 

6  i  ollbrio  et  probino  F,  om,  V  7  babondet  V  8  clarias  F  9  amicitie  V 

t3  «q*  aar.  symmavbi.  uc.  explic  ad  olybrium  et  probinum  •▼•  incip  etusdem  ad  licinium  P,  om.  VM;  epi' 
stulae  ad  LUinium  ct  ad  LimefUum  [cf.  29  etp.  146,  7)  ita  confusae  sunt,  ut  discemi  nequeant  15  om.  VM 

16  religianus  VM,  RegilUanns  Mommaen  17  quibus  tibi  V  18  auxi////  P  me  V 

23  8.  ad  licinium  F,  om.  V  24  dum   V  ad]  P  i  m.  PT,  ab  P  2  m.,  a  V  proximam 

urbem  F  digrederer]  F/T,  digrederetur  P 

29  Symmacbus  Limenio  (aie)]  P,  om.  VM  30  multas  eluctatus]  Gruterf  multa  reluctatus  PK,  re- 

luctatus  multa  M  difftcultate^  P,  difflcultate  VM  patrium  corr.  ex  patruum  P  31  conuenit]  VM{II), 
periit  in  P  tuorum]  VM(IT),  periit  in  P 

Q.  AVABUVS  Stmmachvs.  19 


146  SYMMACHI  EPISTVLAE 

PVM  discedenti  negotium lectissimoruni   iuvenum  Titiani  atque  Helpidi   fida  ex- 

ploratione  disquirerem.  quorum  mihi  praeceptor  vir  prudens  et  nescius  gratificationis 
adseruit,  esse  in  illis  scientiam  iuris  idoneam  nimis  in  omnes  usus  iudiciarii  et  forensis 
officii.  nunc  tuum  est  optimos  iuvenes  advocare,  quorum  indolem  miiitiae  vel  hono- 
ribus  iam  paratam  non  debet  ulterius  procrastinare  cunctatio.  s 

LXXV  (LXXIII; . 
PVF  SYMMACHVS  LIMENIO. 

Prompte  favendum  est  honesta  cupientibus,  ut  probabiles  voluntates  alieno  etiam 
iuventur  adnisu.  quapropter  opis  indigum  esse  non  patior  Felicem  sanctissimum  in- 
venem  ad  electiora  tendentem.  qui  ubi  fori  urbani  dissensiones  utpote  ingenio  mitis  lo 
exhorruit,  modestiori  causidicinae  dare  nomen  adfectat;  quem  meus  quoque  hortatus 
animavit.  spopondi  enim  bonae  indoli  et  moribus  defaecatis  nequaquam  defore  tuae 
mentis  auxilium.  ergo  exoratus  ac  facilis  non  ut  transfugam  sedis  alterius.  sed  ut 
adfectatorem  fori  quietioris  amplectere;  qui  tibi  f  beneficiisque  debebit,  quidquid  ei 
ex  officio  bonae  fortunae  aut  commoditatis  accesserit.  15 


LXXVI  (LXXnil)    a.  387. 
PVM  SYMMACHVS  LICINIO. 

Bonoso  optimo  viro  et  post  militiam  palatinam  gemina  administrationis  integritate 
conspicuo  discussionem  pontis  ac  basilicae  novae  praeceptio  augusta  maudavit;    quod 
munus  summa  fide  et  vigilantia  possit  implere,   si  solus  istiusmodi  examinis  ius  ha-  20 
beret.    nam  Cyriades  v.  c.  comes  et  mechanicus,   qui  dudum  impensas  operis  utrius- 
que  tractavit,   in  societatem   discussionis  admissns   [est]   saepe,   nt  dicitur,   a  Bonosi 

2  optimi  viri  investigatione  dissentit.  hinc  fit,  ut  inquisitio,  quae  per  unum  strenue 
posset  agitari,  artificio  quodam  interpositi  certaminis  diflferatur;  atqne  ideo  metnit  vir 
honestns  Bonosus,  ne  sibi  invidiae  sit,  quod  tanti  negotii  adhuc  nntat  effectus.  qua-  25 
propter  orat,  ut  si  quis  est,  qui  v.  c.  C^niadem  putat  eius  operis,  quod  idem  Cyriades 
ante  curavit,  etiam  discussorem  esse  debere,  sibi  haec  molestia  detrahatnr;  si  vero 
ipse  huic  negotio  videtur  adcommodus,  ad  se  tantum  disquisitionis  summa  pertineat. 

3  ergo  amore  reipublicae,  cuius  utilitates  inter  praecipua  et  prima  conplecteris,  clarissimo 

et  inlustri  viro  praefecto  dignare confeiTC,  quatenns  lacuna  tantornm  sumptuum  30 

remotis  contentionibns  detegatur.     spero  enim  fore,  nt  cessantibus  novis  expensionibus 
utrinsque  operis  perfectioni  usurpatornm  summa  sufficiat. 


1  descendenti  P  1  m.,  descodenti  F  negotium  lertissimorum  P  1  m,  V,  negotinm  iniunxisti  ut  lec- 

tissimorum  P  2  m.,  iniunxeras  ut  n^gotium  lectissimorum  Af,  mppU:  negotium  dedisti,  ut  processus  lectissi- 
morum  iuuenum  vel  simile  quid  ticiani  VM  eipidi  P  2  m//i  P  4  quarum  V  t  m.^ 

quia  M 

7  Symmachus  Limenio]  P,  s.  licinio  F,  om,  V  9  qua  prae  opis  V  1 1  causidico  F  12  po- 

poiidi  P  1  m.  14  qui]  quid  V  tibi  beneflciii»que]  PF^  tibi  beneflciis  F,  foH.  scrih,  qui  tibi  beiie- 

flcii  instar  usque  debebit 

17  om,   VM  20  minus  P  posset  P  2  m.  M{r)  21  nam  Gyriadee]  Ittreiuiy  pam- 

cyriades  PV,  panchiriades  Af,  cum  cyriades  F  operas  P  22  est  del,  lurettM  23  stren- 

uue  V  25  qua  pporat  V,  qua  in  ro  petit  M  28  adsentatum  V,  ad  se  unum  M  30  dignare 

conferre  PVMy  aupple:  dignare  adstruere,  eatenus  necessarias  in  aedificationem  expensas  flscum  debere  con- 
ferre,  quatenus  et  q,  s.  vel  Bimile  quid  31  contentionibus]  Af,  intentionibus  PV  iiobis  P  l  m.  V 

32  Bequitur  in  M  epist.  98 


LIBER  V.  147 

LXXVn  (LXXV). 
SYMMACHVS  LICINIO.  PVF 

Longam  siles,   sed  ego  talis  exempli  imitator  esse  non  debeo.     qnare  in  officia 
primus  erupi  teque  religiosa  admonitione  convenio,  ut  litterarium  munus,  quod  sponte 
5  amicitiae  nostrae  deferre  debueras,  saltem  proYOcatus  exsolvas. 


AD  HELPIDIVM.  PV^^^F 

LXXVIII  (LXXVIi . 
SYMMACHVS  HELPIDIO. 

Quaeris,  ut  valeam,  vel  quid  rerum  geram.  respondeo  percontationi  tuae  ex  amore 
10  venienti.  agri  quiete  delector.  baec  mihi  et  a^ris  praestat  salubritatem  et  pabnlum 
lectionis.  saepe  oculos  pasco  culturis ,  quas  hibema  exercet  operatio.  tibi  et  valetu- 
dinem  secundare  et  memoriam  nostrae  amicitiae  superesse  amplissime  gratulor.  silentii 
vero  mei  non  est  iniusta  causatio;  nihil  enim,  quod  scriberem,  suppetebat,  simulque 
occupato  tibi  auditione  causarum  verebar  obstrepere,  ne  multis  negotiis  tuis  onus  ad- 
15  deret  loquacitas  otiosi. 

LXXVim  (LXXVII). 
SYMMACHVS  HELPIDIO. 

Praesentiam  tuam  spero ;  neque  enim  soles  promissa  deserere.    sed  frequens  fama 
est,  praetorianas  litteras  obstare  dispositis.    quare  ne  haeream  diu  expectationis  in- 
20  certus,  confirmari  scriptis  recentioribus  volo,  ut  sciam  morae  esse  pretium,  si  adfuturus 
es,  aut  solvar  manendi  fastidio,  si  teneris. 

LXXX  (LXXVni). 
SYMMACHVS  HELPIDIO. 

Prosequor  litteris  civem  amicumque  communem,  cuius  bona,  quia  iudicio  tuo  nota 
25  sunt,   non  requirunt  adsertionem.     merito  mihi  de  eo  apud  scientem  facilis  et  brevis 
sermo  est.     admoneo  tamen,   ut  in  gratiuT/r  m^VLm  validius  diligatur  meique  apud  te 
curam  vigere  documento  aucti  eirca  sc  amoris  intellegat. 


2  B  licinio  F,  om,  V  3  siles  sed  ego]  sUentio  degis  F  4  teqne  om.   V  litterariim  VF 

5  amicitiae  nostrae  om.  F  exsoluas  (s  prius  in  ra$.)  P 

6  epUttUae  78 — 97  in  V  bis  aeriptae  mnt  poH  ep.  38  l,  II  et  mo  loeOy    quae  exemplaria  notia  V^  et  V^ 
distinguo;  eonsensum  ulriuique  indieo  littera  V  q.  aur.  symmachi.  nc.  explicit  (ad  licininm  add.  3  m.) 

inc  ad  helpidium  P,  ad  elpidium  F,  om.  V  8  om.  PVF  10  et  om.  (r)  eris   V«  prae- 

sUbitF(r)  11  cnltoris  P  1  m.  12  nostrae  nostrae  Vi  13  niro  P  i  m.  14  occnpatio  V 

obrepere   V^  tnis  om.  F  15  ociomm   V^ 

17  epist.  79  post  80  eoU.  F  ad  enndem  F,  om,  V  19  dinae  expecUtionis  P  20  si 

aut  fnturus  V^  21  solnit  P  1  m. 

23  ad  enndem  F,  om.  V  25  reqnirat  V'  sermo  et  brenis  F  26  gratiam  meam]  Lypsius^ 

gratia  mea  PVF 

19* 


148  SYMMACHI  EPI8TVLAE 


LXXXI  (LXXVmi). 
PF^W  SYMMACHVS  HELPIDIO. 

Cum  saepe  occasionibus  ad  scribeDdum  utar  iucognitis,  committi  in  amicitiam  puto, 
si  doraesticis  videar  abstinere.    libens  igitur  A^rio  bonestissimo  viro  cnltori  tuo  nuntiam  . 
sospitatis  meae  paginam  dedi,  cui  honorificentiam  salutationis  adiungo;    quae  sola,  et  ^ 
cum  dicitur,  et  cum  vicissim  refertur,  munia  familiaris  explet  officii. 

LXXXII  (LXXX)   a.  399. 
SYMMACHVS  HELPIDIO. 

Plenum  religionis  officium  est,  quod  sponte  votum  fratris  antevenis.  proxime  igitur 
familiares  nostri  ad  equorura  coemptionem  cum  pretiis  commeabunt,  ut  ex  omnibus  i» 
quadrigis,  quas  scripsisti  esse  venales,  praestantiores  cursu  et  genere  pollentes  defloret 
electio.  haec  autera  tibi  cura  sumenda  est,  ut  praeteritis  editionibus  nostris  recens 
ludorum  fama  respondeat.  inprimis  igitur  hanc  de  te  gratiam  peto^  ne  magis  numerum 
quam  merita  perpendas.  nam  cum  de  Hispaniis  copiam  mihi  equorum  spes  certa  pro- 
mittat,  hos,  quos  de  proximo  polliceris,  securior  diligentia  debet  excerpere.  is 

LXXXm  (LXXXI)   a.  399. 
SYMMACHVS  HELPIDIO. 

Curam  nostram  senatoriae  functiones  ad  votiva  sollicitant.     praeturam  quippe  filii 
mei,   si  fors  dictum  iuvet,   proximus  annus  expectat,    cuius  instruenda^  causa  amicis 
nostris  negotium  dedimns,  ut  equos  ex  Hispania  lectissiraae  nobilitatis  edecument.    ex-  20 
periantur  igitur  suffraginm  tuum,   siquid  opis  et  favoris  oraverint.     decet  enim  te  pro 
amore  mutuo  mecum  curanda  partiri. 

LXXXIIII  (LXXXH) . 
pri.2F  SYMMACHVS  HELPIDIO. 

Silentium  meum  etiam  ipse  reprehenderem,  si  tuas  litteras  aliquando  sumpsissem.  25 
itaque  arguere  in  altero  non  potes,  quod  a  te  admissum  esse  meministi.  ego  tamen 
in  haec  officia  primus  erupi,  ut  et  te  ad  scribendi  studiura  cohortarer  et  amicum  meum 
testimonii  adstipulatione  prosequerer.  est  enim  eius  industriae  atque  probitatis,  ut 
favorem  tuum  iure  mereatur.  pro  quo  ego  petitor  accedo,  praesumens  apud  animum 
tuum  nostras  litteras  plurimum  profnturas.  30 


2  om,  VM  4  Aerlo]  PV2,  nerio  Vi,  n^rio  M            6  offlciis  V^ 

8  om»  VM  10  ceptionem  F^,  Qmptionem  M            11  scripsisse  P             12  haec  enim  V^^  huius  M 
14  hiBpannls  V^ 

17  om,  VM  18  ad  uotiua  solliciUnt  om.  V^         uoti  P  I  m.          sollicitent  V^          19  cuius  om,  V^ 

instniendi  PVM  20  edocumento  V^  2m.,  ut  decument  V\  ut  prouideant  M             21  opus  P  1  m.   V 

22  mutuo]  meo  V^  pirtari  P  1  m. 

24  ad  eundem  F,  om.  V             26  in  altero  arguere  F            non  om.  V             ad  te  P             28  ut  ad 
fauorem   V^ 


LIBER  V.  1 49 


LXXXV  (LXXXni) . 
SYMMACHVS  HELPIDIO.  PV^  "^F 

Quod  epistnlas  meas  condis,  amoris  est  tui,   qui  describenda  nescit  eligere;   sed 
me  fucuR  hic  decipit.     nam  praecipitor  ad  scribendi  fiduciam  placendi  securitate.    et 

5  tamen,   si  quando  resipisco,   nimis  vereor,   ne  ista  simplicitas  incidat  quandoque  in 
lectorem  alterum  tibi  disparem.    quare  velim,  tibi  habeas,  quae  incogitata  proferimus;  2 
licet  eadem  mei  quoque  librarii  servare  dicantur,   sed  illi  per  examinis  ignorantiam, 
quod  te  facere  non  oportet  Mercurialis  artis  peritum.     nam  mediocribus  scriptis  ami- 
corum  benignitas  scit  favere,  alienorum  invidia  nescit  ignoscere.     quod  superest,  oro  3 

10  iam  venias  et  praesentia  tua  augeas  honorem  festorum  dierum.  nempe  Minervae  tibi 
sollemne  de  scholis  notum  est,  ut  fere  memores  sumus  etiam  procedente  aevo  pueri- 
lium  feriarum.  ad  eum  diem  tibi  convictnm  paramus  agrestibus  holusculis  partum, 
quia  luxuries  offendit  deam  sobriam. 


LXXXVI  (LXXXIIII). 
15  SYMMACHVS  HELPIDIO.  PF>.2 

Insidiaris  infantiae  meae,  quam  tego  silentii  verecundia.  nam  ad  elicienda  responsa 
venturum,  si  adnuam,  polliceris,  cum  hoc  tibi  facere  de  proximo  quam  spondere 
promptius  fuerit.  mihi  vero  adipisci  gratum ,  sperare  prolixum  est.  et  tamen  volun- 
tati  tuae  pareo  nec  vereor,  ne  temere  a  me  effusa  verba  in  paginas  librarii  tui  re- 
20  feras.  nam  si  quid  horum,  quae  apud  te  incuriosius  loquor,  cuipiam  lectori  nauseam 
moverit,  non  in  scribendo  neglegentia  mea,  qnam  tua  in  describendo  diligentia  dis- 
plicebit.    vale. 


LXXXVII  (LXXXV). 
SYMMACHVS  HELPIDIO. 

25  Nostrorum  duritiam  ferre  non  possumus,  qni  cum  reliqua  superiora  non  exsol- 
verint,  etiam  pensionem  proximi  anni  ferre  detrectant.  idcirco  quaeso,  nt  cum  homine 
meo,  quem  ad  exactionem  nostrorum  misimus,  curam  communicare  digneris.  religiosam 
operam  libenter  adripias!  grave  est  enim  nos  quidem  pro  agris  nostris  functionibus 
pnblicis  esse  munificos,  actores  autem  locorum  ne  id  quidem  velle  redhibere,   quod 

30  sciunt  per  annos  singulos  esse  solvendum. 


2  *8*  h.  F,  om.  V  4  nam  scribendi  ad  flduciam  praecipitor  V^  5  qaando]  qnandoqne  V^ 

6  plectorem   V*  quarQm  V^  qnae]  qnod   V^  incognita  F  7  Ignorantiam  examinis  F 

9  oidia  V*  10  honorem  augeas  F  11  ferre   V2  12  conuicturnm   F»  parcum  luretuf 

13  luxories  P  1  m.  ostendit  V^  dea^  sobriarum  V^ 

15  om,  V;  totam  epistulnm  om,  M  17  abnaam   V^  18  mihi  fuerit  aero  V^  19  meae 

pareor  V^  paginis  P  20  in  auream  V^,  in  aarea  V^  21  mouerit  (m  in  ras.)  P  scri- 

benda  V^  neglegentia  —  describendo  om.  V»  describenda  V^ 

24  om.  V ;  iotnm  epistulam  om,  M  25  fort.  avaritiam  qni]  /ni  P  26  pe/8io//m  P 

detracta//  P  1  m.  27  fort,  ad  exactionem  nominam  29  antores  F  autem]  enim   V^ 

qaidem  nellet  exhibere   Ki,  qnem  aellent  exhibere   V^  30  scinnt  pannoA   V^ 


150  SYMMACHI  EPISTVLAE 


LXXXVm  (LXXXVI). 
PV^-^M  SYMMACHVS  HELPIDIO. 

Nalluin  tempus  esse  patior  a  meo  offieio  feriatum.  merito  properanti  tabellario 
eursim  debita  verba  commisi^  quibus  quaeso,  ut  referendae  vieissitudinis  curam  capessas, 
licet  malim  iam  reditu  tuo  quam  scriptorum  honore  laetari.  5 

LXXXVira  (LXXXVII) . 
Pr«.2ir  SYMMACHVS  HELPIDIO. 

Non  ex  officii  raritate  amicorum  religio  et  cura  pendenda  est.  plerumque  enim 
scribendi  cupidis  defit  occasio,  nec  taraen  amicitiae  memoria  temporali  silentio  con- 
senescit.  itaque  quod  hucusque  conticui,  voluntati  meae  non  debet  adscribi.  multa  10 
enim  studium  nostrum  fortuita  impedimenta  frenarunt.  sed  ubi  terapestivam  conperi 
facultatem,  contuli  in  has  litteras  mei  circa  te  propositi  atque  amoris  indicium,  con- 
pensaturus,  quod  hactenus  silui,  frequentia  litterarum,  si  me  incentivo  quodam  mutui 
sermonis  animaveris.     vale. 

LXXXX  (LXXXVIII).  15 

PV^m  SYMMACHVR  HELPIDIO. 

Adtemptatam  denuo  valetudinem  tuam  meorum  cura  suggessit.  quare  sollicitatns 
incertis  emittere  ad  te  scripta  non  distuli,  quibus  ut  de  te  laeta  respondeant,  praesta- 
bit  divina  miseratio.  erit  igitur  muneris  tui,  ut  otio  meo  securitatem  tuae  sanitatis 
adicias.     vale.  20 

LXXXXI  (LXXXVHH). 
PV^'^F  SYMMACHVS  HELPIDIO. 

Et  rebus  et  litteris  partes  religionis  exequeris.  nam  et  hominibns  meis  admini- 
cula  favoris  inpendis,  et  me  sermonis  tui  honore  participas.  ago  igitur  atque  habeo 
gratias,  daturus  operam,  ne  ofliciis  nostris  vicissitudo  umquam  dissimilis  iudicetur.  vale.  25 

LXXXXII  (LXXXX) . 
SYMMACHVS  HELPIDIO. 

Cum  ad  filium  meum  scriberes  solum,  rae  stili  honore  fraudasti.  potui  te  silentii 
talione  mordere,  sed  amicorum  neglegentiae  numquam  parem  repono  contemptura.    at- 


2  om»  VM  3  properant  lUbeUario  P  l  m.y  properanti  ita  beUario  P  2  m,  4  cursum  V*  5  re- 
ditum   V» 

7  om.  VF  9  cupidus  V»             desit  F             10  quod  om,  V^             12  proposti  V^             indi- 

cum  V*             13  frequentiae  P,  freqnentiae   V            sine   V2 

16  om.  VAf  18  respondeas  P  2  m,  M 

22  om.  VF  25  uestris   V^ 

27  symmac  tielpidio   V^,  om,  K'F 


LIBER  V.  151 

que  ntinam  redditae  filio  meo  litterae  nihil  ex  conventione  fraterni  debiti  asperitatis  PV^-^F 
habuissent!    ego  qaoqne  mihi  nequaquam  viderer  omissus.    nunc  duo  pariter  acciderunt, 
ut  me  et  honor  officii  praeteriret  et  participata  cum  filio  amaritudo  percelleret.     vale. 

LXXXXm  (LXXXXI). 
5  SYMMACHVS  HELPIDIO.  PF^W 

Formianum  litus  accessimus.  hinc  Puteolos  mox  petemus.  grave  est  enim  sub 
auribus  iudicis  Baiarum  adpetentiam  confiteri.  habes  ordinem  propositi  mei.  ipse 
memento  promissi,  quo  te  ob  causas  publicas  peregrinationis  meae  fore  solacium  spo- 
pondisti.     vale. 

10  LXXXXim  (LXXXXII)   a.  402. 

SYMMACHVS  HELPIDIO. 

Romam  regressus  post  legationis  officium  sumpsi  litteras  tuas^  quibus  patriae  com- 
muni  largas  rei  annonariae  copias  polliceris.  itaque  gemino  adfectus  gaudio  et  quasi 
civis  publica  securitate  et  facti  tui  gloria  quasi  frater  exulto,  teque  ad  hoc  studium 
i&  religiosa  exhortatione  destimulo,  licet  bona  voluntas,  quae  ex  ingenio  venit,  non  sit 
agitanda  calcaribus.  ego  lectione  sermonis  tui  civium  nostrorum  curam  levavi;  neque 
enim  sileri  debuit  tam  laudabilis  et  certa  promissio.  superest,  ut  proposito  religionis 
tuae  melior  adspiret  eventus  et  tibi  in  posterum  conpetens  decus  pro  tanto  in  patriam 
labore  respondeat.     vale. 

20  LXXXXV  (LXXXXIII)    a.  402. 

SYMMACHVS  HELPIDIO. 

Mediolanium  sum  missus  a  patribus  ad  exorandam   divini  principis  opem,   quam 
communis  patriae  sollicitudo  poscebat.     celerem  mihi  reditum  praefata  dei  venia  res 
prosperae  pollicentur.     sed  praesentia  laeta  cumnlabis,   si  per  litteras  mihi  cognitio 
25  tuae  salutis  acbesserit.    vale. 

LXXXXVI  (LXXXXIIII)    a.  402. 

SYMMACHVS  HELPIDIO.  PV^^^F 

« 

Romam  redisse  me  nuntio.    atque  utinam  sanitatis  qnoque  meae  index  esse  potuis- 
sem,  quam  labefactavit  peregrinationis  iniuria  et  hiemalis  asperitas.    sed  otio  redditus 
30  spero  meliora.    ipse  ut  valeas,  divina  praestabunt.    nam  ut  homines  meos  solito  favore 
tuearis,  postulare  non  debeo,  cum  incitamentum  spontanea  officia  non  requirant. 

I  reddito  V^  mihi  lex  V^,  ex  V^  fratrem  V^  aliquid  anit  asperiUtis  inur.  V^ 
2  quoque]  qq   V^ 

5  om,  VM  Bymmacus  P  6  sub  om,  V^  7  ad  p^nitentiam  V,  p^nitentiam  M  8  pro- 

misi  Vt 

II  sym  help  V^,  om,  V^M  14  ///ria  P  exultoque  ad  V2  8//dium  P  15  ex- 
ortatione  P  l  m,  16  lectionem  V\  lectioni  (F)  17  enim  om,  V^  silere  (F)  propo- 
sitio  V» 

21  8ym  help  V2,  om,  V^M  22  mediolinium  V^  23  dei]  de  V^ 

27  sym  belp  K^,  om,  V^F  28  iudex  V»  29  labe  macUuit  F2  in//ri*  P  30  fa- 

uore  sollto  V* 


152  SYMMACHI  EPISTVLAE 


LXXXXVII  (LXXXXV). 
PV^m  SYMMACHVS  HELPIDIO. 

Maiaerim  quidem  taum  solamen  adipisci,  ned  quia  litteris  secundus  ad  gratiam  locus 
est,   desiderio  tui  scriptorum  conpensatio  satisfecit  maximeque  iuvit  animnm,   quod 
tecum  bonam  valetudinem  redisse  in  gratiam  nuntiasti.    ipse  Formiis  adhuc  residere  s 
PV  lconstitui,  ut  mitigatis  autumni  aestibus  ad  suburbana  concedam.    neque  enim  temporis 
mei  ratio  patitur,  nt  communem  patriam  maestus  ingrediar.     vale. 

LXXXXVin  (LXXXXVI) . 
PVM  SYMMACHVS  HELPIDIO. 

Si  condicio  temporis  mei  sineret,  votis  me  tuis  etiam  non  rogatus  ingererem.  qua  lo 
in  re  certus  animi  mei  adsertionem  verborum,  sicuti  arbitror,  non  requiris.  nunc  for- 
tunae  meae  qualitas  in  tantum  nos  a  festivis  excusat  officiis,  ut  solacia  insuper  requi- 
rat  aiiena.  ergo  quia  in  manu  mea  interim  non  est  laetos  frequentare  conventus,  tuae 
opis  est  levare  maerentem.  quorsum  istud'?  inquies.  ut  fratrem  nostrum  Florentinum 
clarissimum  atque  omatissimum  vimm  peregrinationi  meae  cohaerere  patiaris.  tantum  15 
peto,  nt  ab  eo  interpreteris  inpendi  ex  hac  commoratione,  quam  mihi  tribuit,  quantum 
ex  eius  praesentia  voluptatis  habuisses.     vale. 


LIBER  SEXTVS. 

AD  NICOMACHOS  FILIOS. 

I   hieme  394/5. 
SYMMACHVS  NICOMACHIS  FILIIS.  20 

De  rebus  liquidis  atque  manifestis  rectius  natura  quam  fama  consulitur.  ergo  in 
tenui  patriae  victu  superioris  providentiae  laudem  refotam  non  ex  ore  multitudinis  sed 
ex  ratione  humani  ingenii  colligamus.     necesse  est  enim  seros  aestimatores  beneficio- 

2  rum,    cum  succedant  angustiae  copiis,   dissimulatam  gratiam  conlatione  sentire.     et 
plebes  quidem  nostra  paucorum  studiis  antehac  in  odium  tanti  civis  snbacta  testatur  25 
pro[)alam  paenitendi  correctionem ;  collegamm  vero  notissimus  pervicax  livor  noii  sinit 
fatcri,   nuod  cogit  veritas  iudicare.     quare  tacito  adficiuntur  rubore  et  convictomm  si- 

3  miles  proferre  de  vobis  nequeunt,   quae  sentire  coguntur.     sed  haec  longius  exeqni 


2  sym  help   V2,  om,  V^M  3  mntQum  Mommun  sed]  inserui;  om.  PVM  litteris  se- 

cundis  VI,  secundis  litteris  M  5  nuntiasti  plurimnmque  sors  composita  contrahit  Af,  sequiiur  VJl^  39 

formis  V  residere  (reddere  V^)  plerumque  fors  disposita  etc.  sequitur  Vll^  39  in  V,  pars  rtliqua  epiatu- 

lae  deeat  tn  V^,  pont  Vll,  39  coUocata  est  in   V^ 

9  om,  VM  hanc  epi$t,  inter  76  et  81  huer.  M  10  temporalis  P  metuisset  iam  V 

16  commemoratione  V 

18  lib.  V.  explic.  incipit  lib.  vi.     ad  nichoffi.  fllios  P,  om.  VM  20  cwi.  PVM  21  de  re- 

bus  in  rcM.  P  ergo]  er  V  26  libor  T,  liber  P  non]  eod.  Pithoei,  om.  PVM  27  ro- 

bore  P 1  m.  simUis  P  1  m.  V 


I 


LIBER  V.  VI.  153 

non  est  necesse;  snfficit  enim  redisse  ad  conciliationem  famae  vestrae  publicnm  testi-  PVM 
moninm.    viyat  modo  et  in  patris  celebri  memoria  solacinm  tnum  et  in  tna  salnte 
patema  reparatio.    yale. 

n   a.  395  / 
5  SYMMACHVS  NICOMACfflS  FILIIS. 

Hilaratns  est  mihi  dies  litteris  vestris  et  festivitatem  nataliciam  domns  nostrae 
desideratns  sermo  geminavit.  sed  decnrsa  paginae  lectione  conrugavit  frontem  mihi 
adiecta  subscriptio,  qnae  vos  de  peculio  Petroniae  agitari  iurgiis  indicavit.  arbitror 
tamen,  si  Marcianae  sororis  vestrae  non  sit  clauda  promissio,  successionis  ambignnm 
10  domestice  posse  removeri,  cnm  ad  examen  menm,  qnod  ipsa  delegit,  docnmenta  negotii 
miseritis.  qnae  autem  capita  quaestionnm  pars  adversa  commoveat,  subdita  enumera- 
tione  signavi,  ut  sancta  nnanimitas  vestra  informata  oppositis  invicem  pro  se  respon- 
denda  meditetur.    vale. 


m. 

15  SYMMACHVS  NICOMACHIS  FILHS.  PVF 

Praefato  opus  est,  si  ardua  postulentur;  pronis  ac  facilibns  admoveri  ambitum 
non  oportet.  breviter  igitur  et  strictim,  quid  frater  mens  Fulvins  de  vobis  favoris 
poscat,  advertite.  sororem  Pompeiani  olim  viro  matnram  te  auspice  in  manum  optat 
accipere,  nec  genere  minor  et  re  fbrtassis  uberior.  nam  laudabiles  vitae  eins  artes  et 
20  ex  bonorum  amicitiis  spes  secnndas  inter  sponsalia  omamenta  non  numero ;  sibi  enim 
qnisqne  habet,  quidquid  laudi  et  spei  ducitur.  mihi  autem  tanta  est  perficiendae  con- 
innctionis  huius  antiqnitas,  ut  in  gravi  dono  habitums  sim,  si  illius  votis  cura  vestra 
profuerit.  cnm  igitnr  res  incepto  honesta,  effectu  facilis  postnletur,  qnaeso,  nt  in  pro- 
movendo  negotio,  quantum  me  velle  conicitis,  adhibeatis  industriam.     vale. 

25  nn. 

SYMMACHVS  NICOMACHIS  FILHS.  PVM 

Aegritudinem  meam,  quam  dexterae  manus  dolore  sustineo,  nuntiorum  acerbitate 
duplicastis.  acrior  antem  me  cnra  distringit,  quod  scio  filiae  meae  cibomm  et  po- 
tuum  continentiam  non  posse  snaderi.  anxius  igitnr  vulnere  animi  et  corporis  morbo 
30  nsque  ad  subscribendi  possibilitatem  litteras  differre  non  potui,  sed  dictatione  prope- 
rata  magis  soUicitudini  meae  quam  consuetudini  satisfeci.  et  primo,  ut  timorem  meum 
responsis  levetis,  exoro;  dehinc  te,  domina  filia,  precor,  ut  saluti  adversa  declines  et 
interpellatam  totiens  valetudinem  repares  auxilio  temperantia^.  quia  non  solum  sani- 
tati  commodat,  vemm  etiam  ad  testimonium  pmdentiae  pertinet  noxiis  abstinere.    vale. 


2  iuuat  V 

5  om.  VM  nichomachis  P  ei  ita  deineepa  8  petriniAe  P  9  martianae  VM  11  co- 

moue//  P  subdit^  numeratione  P  l  m.  12  inucem  P 1  m, 

15  aymmac  nichomachis  flliis  P,  om,  VF  17  et]  ac  F  18  ulro  maturo  maturam  V  19  for- 

taasisuperlor  F  21  dicitur  P  l  m.  VF  22  dono  eorr.  tx  damno  P  8im//8i  P  24  /ego- 

tlo  P  quantam  P2  m. 

26  om.   VM  27  aceruitate  P  l  m.   V  28  destringit  P  1  m.  V  31  consuetudinine  V 

33  separes  V  qua  P  1  m.  34  commoda  P 

Q.  ▲TEILrTS  Stmmachvs.  20 


1 54  SYMMACHI  EPISTVLAE 


V. 
PVM  SYMMACHVS  NICOMACHIS  FILUS. 

Severianum  primorem  Literninae  urbis  a  publica  interpellatione  revocavi,  ne  sancto 
amico  nostro  Severo  invidiae  aliquid  conquestio  eius  adferret.     promisi  autem  media 
unanimitate  tua,  decus  nostrum,  si  quid  inter  eos  concertationis  est,  posse  finiri,  at-  & 
que  ideo  quaeso,   ut  viro  optimo  Severo  terminandae  apud  te  litis  auctor  esse  digne- 
ris.    vale. 


VI  a.  398? 
SYMMACHVS  NICOMACHIS  FILUS. 

Tamquam  adhuc  negotiorum  vestrorum  nescii  agendis  rebus  formulas  praefinitis.  lo 
at  ego  unanimitati  vestrae  utriusque  exitum  causae  iampridem  retexui,   et  credo  in 
manus  vestras  per  milites  vicarianos  delata,  quae  scripseram.    merito  enarrata  et  con- 
perta  non  repeto;   hoc  solum  etiam  nunc  notitiae  vestrae  ostentationis  pudore  sub- 
traxeram,  misisse  me  necessarias  litteras,  quibus  amici  de  tutoris  fraudibus  instruantur, 
2  et  puto,  si  fors  inceptum  iuvet,  decemendum  aliquid,  quo  frangatur  obnoxius.    quod  i^ 
vero  iter  ad  proxima  urbi  praedia  distulistis,   quamquam  vestri  cupientissimus  inpro- 
bare  non  possum.     allegastis  enim  piam  causam  morarum,   atque  ideo  desiderio  meo 
necessitatem  religiosae  adfectationis  antefero.     haud  scio,   an  morantibus  vobis  aliqua 
invitatio  nos  potius  in  Campaniam  possit  educere.     sed  hoc  relinquatur  eventui;   nos 
interim  mutua  desideria  scriptione  foveamus.     solaciis  enim  leniendus  est  animus,  quo-  20 
tiens  protelantur  optata.     vale. 


VU   a.  397. 
SYMMACHVS  NICOMACHIS  FILUS. 

Tabumius  evocatum  me  esse  non  siluit,  et  fortasse  miremini,  nihil  super  ea  re 
meis  paginis  indicatum ;  sed  quia  multis  ac  necessariis  causis  domi  manere  decre-  25 
veram,  inanis  esse  operae  iudicavi  inrita  ad  vos  et  dissimulata  perferre.  credo  autem 
sanctae  unanimitati  vestrae  inconperta  non  esse,  quae  me  a  peregrinandi  consilio 
retraxemnt. '  nam  et  fractam  valetudinem  meam  nostis,  et  unici  mei  solitudinem  con- 
templamini ,  et  emptiones  fluminum  usque  ad  metum  diluvii  conperistis ,  pontium  quo- 
2  que  ruinas  et  montium  labes  apud  vos,  ut  arbitror,  fama  non  tacuit.  ex-  quo  factum  30 
est.  ut  ceteri  quoque  veniaAi  postularent,  quos  similis  accitus  exciverat,  praeter  Ar- 
centium  et  Euangelum,  quomm  alterum  vigor  adulescentiae ,  altemm  incautus  animus 
obiecit  incertis.     intellego  vos  profectione  hominis  non  amici  posse  terreri;    sed  ut 


2  om,   VM  3  literninae  (ernin  in  ras,)  P,  linterninae  Af  sancto  (an  in  raa,  2  m,)   P 

9  symmac  nichomachis  flliis  P,  om,  VM  10  Tanqnam  (Tan  in  ras,)  P  11  at]  ad  Pi  m. 

unauimitatis  P  I  m,  V  quia  ante  credo  inser.  P  2  m.  12  c5npta  P  15  foris  V  16  praedia  deUt 

8u9e  17  alligastis  V  18  religiosa  ea  diffectationis  V  scio  an]  LectiuSy  scia  PVF,  scient  M 

23  symmac  nichomachis  flliis  P,  om,  VM  24  rabarnius  M  et]  ne  V  26  dissimula  P  1  m, 

28  ac  unici  VM  29  et]  ac  V  deluuii  P  I  m.  31  quos]  q///  P  32  et]  ac  V 

33  U08  corr,  2  m.  ex  uo  P 


LIBEE  VI.  155 

hnnc  scrupulam  reiciatis  admoneo.     nam  et  meis  litteris  multa  curata  sunt,   et  profi-  PVM 
ciscentibus  datum  negotium  est,   ut  aemuli  obtrectatio  repellatur.    quare  curarum  va- 
cui  agite  otium  meque,  ut  facere  dignamiui,  scriptorum  adsiduitate  refovete.    vale. 

Vin  a.  398  ? 
5  SYMMACHVS  NICOMACmS  FILHS. 

Redditae  sunt  nobis  litterae  vestrae,  cum  in  Ostiensis  viae  septimo  degeremus, 
et  ilico  per  inlustrem  virum  vicarium  petitu  meo  actorum  processit  editio.  sed  puer 
vester  inconsultis  atque  ignorantibus  nobis  urbe  discessit,  ut  est  servis  familiaris  in- 
probitas.  vestra  m  manu  est,  utrum  hoc  inultum  esse  patiamini.  interea  filiam  meam 
10  iactari  instaurato  ianguore  non  siluit.  cuius  nuntii  vulnus  alte  incidit  pectori  meo, 
nec  abolebitur  metus,  nisi  mutua  scriptione  fidem  sanitatis  eius  accepero.  facite  igi- 
tur,  oro  vos,  ut  formidinem  meam  securitas  protinus  reportata  commutet.     vale. 

vim. 

SYMMACHVS  NICOMACmS  FILIIS.  P 

15  Frater  meus  Censorinus  de  confinio  Baianorum  praetoriorum  conquestionem  temp- 
tat  iterare,  quam  didicit  inter  me  et  actores  filii  mei  Pompeiani  dudum  esse  finitam. 
adhibiti  namque  inspectores  muro,  qui  inter  aedes  a  summo  monte  descendit,  dividi 
loca  nostra  dixerunt;  quorum  iudicium  novus  possessor  credit  posse  rescindi.  quaeso 
igitur,  adhibito  Felice  amico  nostro  et  Castore  veri  arbiter  esse  digneris,  et  sanctitate 

20  tua  coram  locuta  inanis  adtemptatio  conprimatur.  dehinc,  cum  fratri  meo  Censorino 
satisfecerit  praeteritae  iudicationis  adsertio,  tunc  operi  eius  et  molitionibus  novis  de- 
cem  tantum  pedum  ultra  aedificia  sua  permittatur  adiectio,  ita  ut  partium  fines  et 
placito  conprehensus  adsensus  et  constructio  interiecta  discriminet.     vale. 

X  a.  398. 
25  SYMMACHVS  NICOMACHIS  FILIIS. 

Rogatos  esse  nos  audio  ad  ofGcium  consulare.  mihi  quiescere  et  domi  manere 
sententia  est.post  anni  superioris  laborem;  ipse  quid  statuas,  altius  cogita  et  sapien- 
ter  expende.  praesumo  autero  eos,  qui  dicuntur  acciti,  auctoritate  praecelsi  viri  ede- 
cumatos  esse  et  his  unanimitatem  tuam-consulto  esse  sociatam,  ut  ad  agendas  gratias 
30  sub  occasione  officii  consularis  excurras.  verendum  autem  est,  ne  si  excusandum  pu- 
taveris,  proximi  rescripti  impetratione  videaris  offensus;  et  fortasse,  quantum  de  in- 
certis  sperare  fas  est,  error  iste,  cum  feliciter  adfueris,  corrigetur.  Hispanum  roga- 
tum  esse  non  conperi.  considera  igitur  eventum  partis  utriusque.  ego  denuo  nuntiabo, 
si  quid  super  hoc  novae  cognitionis  accesserit.    vale. 


1  nam  e  meis  V  3x  fonete  VM 

5  om,   VM  6  hostiensis  PM  7  meo  (m  in  ras,)  P  9  in]  Af,  om,  VP  maltnm 

Vlm.  10  UcUri  V  ///gore  P  siluit  (ni  in  ra»,)  P  nnntiis  P,  nnnciis  V  in- 

cedlt  P  1  m,   V,  insedit  M  11  igitur]  ergo  V  12  ut]  ad  V  1  m.  uale  om.  V,  sequitur  in  V 

VII,  34  y  in  M  VII,  35 ;  rcliquac  huiua  libri  epiitulae  in  utroque  eodice  daiderantur 

19  et]  ut  Lcctius  20  coralocuta  P  1  m.,   coram  locata  P  2  m,  adomptatio  P  I  m,  23  et 

Ofn.  P  1  m, 

29  Boeiato  P  1  m, 

20* 


156  SYMMACHI  EPISTVLAE 


XI. 

P  SYMMACHVS  NICOMACHIS  FILHS. 

Mnlta  mihi  ad  vos  scribenti  panca  respondes,  et  moleste  fero  mandatomm  vestro- 
rum  calere  principia  nsque  ad  sollicitudinem  meam,  mox  antem  per  silentinm  frigere 
processns.     fortasse  qnaeratis,  quid  etiam  nnnc  referri  in  no^centiam  meam  postnlem.  5 

2  Capnanae  domns  pretinm  scripseram  cnm  venditore  decisnm:  nihil  de  eins  confirmar- 
tione  rescribitis;  Samniticae  possessionis  reformatio  et  vindicta  mandata  est:  tantnm 
vacnatos  dotibus  agros  sero  docnisti ;  adhnc  tamen  nescio,  qnid  exhibitio  ininncta  pro- 
fecerit,  cuius  me  expectatio  rus  ire  non  patitnr.  vereor  enim,  ne,  quod  saepe  factnm 
est,   clandestina  aliqnid  temptet  obreptio.     qnare  ant  instrnite,  qnid  supersit  negotiis  10 

3  explicandis,  ant  si  res  in  vado  snnt,  viam  mihi  nsurpandae  secessionis  aperite.  cnm 
fratre  meo  Censorino  non  moleste  fero  snb  qnolibet  dispendio  nostro  de  litoralibns 
spatiis  indicatum.  restat  ut  interiectu  mnri  praetoria  dividantnr ,  ne  cessante  indicio 
indicationis  mrsns  vicinae  angnstiae  in  alios  sese  terminos  nitantnr  extendere.     vale. 

XU  a.  396.  16 

SYMMACHVS  NICOMACfflS  FILIIS. 

Amici  litteris  delectatns  snm,  qnarum  me  lectorem  esse  yoluisti,  et  velim  credas 
nihil  enm  de  nsnrpanda  animi  remissione  mentitnm.     mihi  vir  inlnstris  index  prae- 
torianns  ob  conlationem  senatns  et  alia  remedia  nrbis  at^gnstae  dennntiavit  offensas 
contristatns ,   ut  adserit ,   cnrione ,  qno  praefectns  nrbi  ludomm  imperialinm  die ,   cum  20 
a  senatu  curio  nobis  praesentibns  posceretnr,  oblationem  communem  populo  pnblicavit. 

2  haec  omnia  ad  destmendam  promissomm  snomm  gloriam  conposita  suspicatur  et  in 
me  solum,  qnia  hoc  referentibus  placet,  vertit  invidiam.     respondi,  nt  potui  dignitate 
servata,   eins  calori,   et  quantum  legati  Orientales  adsemnt,   qnibns  ipse  scriptomm 
meomm  fecit  indicinm,   cnnctis  responsa  nostra  placnerant.     sed  ne  ratione  et  ancto-  25 
ritate  victus  sileret,  molliores  postea  litteras  misit  parem  qnerimoniam  continentes. 

3  homm  tibi  omninm  tradetur  exemplar,  nt  noveris,   qnibus  fluctibns  perstrepamnr.    in 
negotio  antem  sanctae  nnanimitatis  vestrae,  quod  praeceptio  iterata  commovit,  consilio 
trahendae  solntionis  ntendnm  est  et  pars,  quae  ad  germanum  tnnm  pertinet,  snbicienda 
anctioni ,   nt  hninsmodi  ininria  factnm  invenis  exaggeret  ant  expleat  volnntatem.     sed  30 
scire  desidero,  quae  potissimum  praedia  ad  ius  sancti  fratris  tui  pro  partb  pertineant, 

4  ne  per  ignorantiam  inris  tni  corpora  apparitionis  error  adtrectet.  fratrem  vestmm 
Romae  tantisper  tenebo,  qnoniam  snbsidia  annonae  in  dies  viginti  oblatio  prorogavit. 
moleste  igitnr  filia  mea  ferre  non  debet,   si  inmenta  itineri  eius  depntata  tardavero. 

5  cetera  filius  mens  Comazon  vel  quaerentibns  vobis  vel  sponte  narrabit.    de  legatione  35 
mittenda  ob  angnstias  fmmentariae  rei  nsque  ad  reditum  viri  excellentissimi  comitis 
tractatns  pnblicns  differetnr.     consilium   sanctitatis  tuae  salubre  mihi  visum  est;   ita- 
que  datis  ad  homines  meos  litteris  statim  iussi  ex  re  nostra  Apula  ad  Campaniam 
fmmenta  deferri.    vale. 


2  Bymmacus  nichomaohis  flliis  P  .3  repondetis:  moleste  fero  8u8t  5  in  noscentiam]  /urelKS, 

innocentiam  P  8  docnittiB  P  2  m.  11  secessiones  P 1  m,  13  indic//  P 

16  symmacuB  nichomaohis  flliiB  P  18  usnrpanda]  Kie$$lingy    usurpandi  P  19  angust^  P 

21  curio]  PFy  caro  luretua  25  sed]  (77),  //d  P  27  quibuB]  (i7),  q///;  P  28  comouit 

(moui  in  ras.)  P  29  solutionis  (utionis  m  ras,)  P  30  iuuenis  (is  2  m.  in  ra$.)  P  33  Untis 

pertinebo  P  35  cumazon  P  37  salubrem  P 


LIBEK  VI.  157 


xm. 

SYMMACHVS  NICOMACfflS  FILnS.  PF 

AdBiduitas  epistularum  saperiorum  scribenda  consnmpsit;   sola  nunc  superest  sa- 

Intationis  religiosa  generalitas.    et  sane^  si  qua  suppeterent  paginis  persequenda,  com- 

5  meanti  rectius  crederentur.    tunc  enim  stilo  indulgendum  est,   cum  recipiendis  man- 

datis  proficiscentium  persona  non  sufficit;   nunc  si  quid  scitu  dignum  putabitis,   sine 

nostri  sermonis  excursu  plenius  a  commeante  discetis.     vale. 

Xmi  (XV)   a.  396. 
SYMMACHVS  NICOMACfflS  FILIIS.  P 

10         Dubitare  vos  video,    an  Kufini  poenam  secuta  sit  etiam  publicatio  facultatum. 
fides  praesto  est  imperialibus  signata  praeceptis;   et  tamen  praedonis  annosi  merita 
pendentibus  non   fuit  ambigendum,    quod  spolia  orbis  desideraret  aerarium.    atque  2 
utinam  tanto  gaudio  non  obstreperet  defectus  annonae,   quem  nulla  producit  novae 
firugis  accessio.    praeterea  ipsius  cibi  qualitas  gignit  horrorem,  cormmpit  valetudinem 

i&  corpomm,  graviorque  hominibus  talis  alimonia  quam  poena  ieiunii.    solatur  inter  haec  3 
populum  spes  frumenti  a  patribus  oblati,   et  religiosa  optimatium  voluntas  tenet  con- 
cordiam  civitatis.    nunc  votis  opus  est,   ut  divina  opitulatio  invehat  commeatus,  dum 
salus  civium  privata  conlatione  producitur. 

XV  (XVI)   hieme  395/6. 
20  SYMMACHVS  NICOMACHIS  FILIIS. 

In  eas  angustias  communis  patriae  fortuna  deducta  est,  ut  extrema  vitanda  sint. 

itaque  fratrem  vestrum  continuo  ad  vos  opto  dimittere,  cui  bastemarios  mox  praebere 

dignamini,  ut  festinatio  eius  iumentomm  adminiculis  adiuvetur.    ceterum  filiam  meam 

vexari  itinere,   sicuti  ante  scripseram,   non  oportet,  quoniam  post  incommodum  grave 

25  valetudo  eius  otio  et  quiete  refovenda  est.     vale. 

XVI  (XVU)   a.  397. 
SYMMACHVS  NICOMACfflS  FILIIS. 

Praevidi,  quem  metum  vobis  fama  aegritudinis  meae  posset  incutere,  quae  cum 
soleat  supra  vemm  de  absentibus  loqui,   magnitudinem  periculi  mei  ne  fando  quidera 

30  videtur  aequasse.  itaque  ubi  primum  mihi  formare  litteras  per  valetudinem  licuit, 
non  distuli  lenire  apud  vos  stilo,  quae  vulgata  credideram,  et  quamvis  modificandae 
sollicitudini  vestrae  prior  sermo  sufficeret,  ad  fidem  tamen  securitatis  adtestatio  se- 
cunda  proficiat.  interea  de  ordinando  reditu  facite  noverim.  quid  consilii  ceperitis. 
fateor  enim  molliore  me  esse  adfectione  post  discrimen  salutis  nec  ulterius  posse  sua- 

35  dere,  ut  desiderio  meo  vestrnm  otium  praeferatis. 

11  C.  Th.  VIIII  42,  14  dat.  id.  Febr.  Constantinopoli,  Arcadio  IIII  et  Honorio  III  AA.  coss. 


2  symmacus  nichomtcus  flliis  P,  om.  F  4  proseqaenda  F 

12  orhis]  P 1  m,  r,  arhis  P2m.  15  est  anU  hominihns  inser,  P  2  m. 

30  aeq/Z/se  P  33  proflciet  P2m, 


158  SYMMACHI  EPISTVLAE 


xvn  (X  vni) . 

P  SYMMACHVS  NICOMACfflS  FILnS. 

Amicitia  animis  non  annis  aestimatur;  rudis  igitnr  tibi  eorum  non  videatur  aspec- 
tus,  quorum  in  te  cultus  annosus  est.  hoc  eo  spectat,  ut  noveris  Auxentium  et  Ma- 
rianum  filios  meos  pudentissimos  iuyenes  inter  laudatores  tuos  loco  priore  censeri,  at-  5 
que  ideo  non  cognoscendos  novo  aditu,  sed  amoris  foedere  et  religione  recolendos. 
nunc  illis  proficiscendi  adtulit  causam  medicorum  coactu  imperata  curatio.  nam  Sta- 
bias  ire  desiderant,  ut  reliquias  longae  aegritudinis  armentali  lacte  depellant:  sed 
maiorem  iudicant  in  tuo  congressu  esse  medicinam.  tibi  igitur  adsignabitur  eorum 
sanitas,  si  remediis  herbarum  salubrium  fomenta  benignitatis  adieceris.     vale.  10 

XVIII  (XVffll)   hieme  395/6. 
PF  SYMMACHVS  NICOMACHIS  FILHS. 

Castori  nostro   ad  Campaniam  revertenti  largiora  mandata  de  domesticis  rebus 
quam  scripta  commisimus.    plura  igitur  auribus  quam  lectione  noscetis.    horum  plera- 
que  ad  statum  pertinent  patriae,  quam  defectu  alimentorum  graviter  laborantem  peri-  15 
cuIoBum  est  inhabitare,  impium  et  crudele  deserere.    vale. 

XVIffl  (XX)    a.  397. 
P  SYMMACHVS  NICOMACHIS  FILIIS. 

Geimano  Tabumi ,  cui  me  auxilio  esse  voluistis ,  etiam  Fialntifi  dubinfr  adfuissem, 
si  eorum  praesentiam  fors  dedisset,  quos  ex  usu  eius  oportuit  conveniri.  satisfaciat  20 
igitur  unanimitati  vestrae  animus  meus,  etiamsi  voti  efficaciam  negavit  eventus.  ipse 
adhuc  invalidus  sed  iam  praefata  4^  venia  convalescendi  securus  haec  scribo,  tanto- 
que  magis  adsurgo  viribus,  quanto  mihi  celeriorem  sanctitatis  vestrae  reditum  spes 
vicina  promittit.     vale. 

XX  (XXI)   a.  395  ?  25 

SYMMACHVS  NICOMACHIS  FILUS. 

Dudum  sanitatem  filiae  meae  integratam  esse  rescripseras ;  mox  sequentibus  lit- 
teris  sollicitudini  nostrae  recidivum  aculeum  subdidisti.  conflictor  igitur  nuntio  recen- 
tiore,  quia  magis  adversa  creduntur.  expecto  anxie,  ut  si  quid  boni  dies  adtulit,  in- 
dicetis.  in  eo  autem,  quod  vos  discessus  noster  excruciat,  habitum  meae  mentis  30 
agnosco;  sed  adhuc  desideriis  mutuis  praestat  suadere  patientiam  quam  paenitendum 
aliquid  per  inbecillitatem  adfectionis  ordiri.  mox  cum  germanus  tuus  de  proximo,  ut 
ais,  speratus  adfuerit,  et  felicem  vobis  et  necessarium  reditum  dividendae  inter  vos 
communionis  causa  praestabit. 


3  animis   non    annis]    (i7),    animis    P,    Btd   inier   lineas   quhique   fere   litterae  (nanis?)   erasae  $unl 
afTectos  P  2  m.  8  /esiderant  P  aegitndinis  P 

12  om»  F  13  pastori  F  de  domesticis  rebns  mandata  F  15  de  facto  P  I  m. 

22  secnris  P  J  m. 


LIBER  VI.  159 


XXI  (XXn)    hieme  395/6. 
SYMMACHVS  NICOMACHIS  FimS. 

Fratris  mei  Entrechii  spectabilis  viri  liberos  inpatientia  patemi  amoris  acciyerat, 
qnibus  properandi  cansas  inopia  nrbis  adiecit;  atqne  ideo  recnrsnm  sine  insti  tem- 
5  poris  expectatione  moliti  sunt.  qnapropter  dnm  navigatio  intractabilis  est,  in  oris 
Campaniae  panlisper  haerebunt;  sed  ne  peregrinationis  amara  snstineant,  humanitas 
vestra  praestabit.  qnare  vicem  meam  snscipe,  nt  qni  nnnc  a  nobis  necessitate  divnlsi 
snnt,  animnm  se  menm  in  te  repperisse  laetentur. 


XXn  (XXIII)    a.  395. 
10  SYMMACHVS  NICOMACHIS  FILHS.  PF 

Dnra  commotio  est,  qnam  gignit  iniuria,  sed  mollire  debet  dolorem  medicina  pa- 
tientiae.  nec  deest  vobis  nsns  adversa  tolerandi,  nam  crebro  ictnm  fortnnae  ferre  di- 
dicistis.  qnod  si  in  secnndis  rebus  ageretis,  iure  insolitis  malis  felicitas  laederetnr. 
haec  eo  scribo,   nt  miratnm  me  scias,   qnod  constantiam  tnam  lis  privata  mutaverit, 

15  qnam  snb  adfininm  nomine,   nt  opinio  mea  est,   Baiani  litoris  persultator  animavit. 
sed  illi  alind  mercedis  erit.     cansae  antem  vestrae  propugnacnlnm  indiciale  non  de-  2 
fnit;   impetratnm  est  qnippe  ab  altero  cognitomm,   ne  inpnne  sit,   qnod  dissignavit 
apparitor,  ab  altero,  nt  hereditas  tuta  praestetnr.    ipsam  qnoqne  dominam  qnaestionis, 
cnm  se  ex  agro  receperit,   admonebo,   nt  ant  desistat  incepto  ant  noverit,   sibi  gra- 

20  yiora  esse  referenda.  |  haec  de  rebns  domesticis  satis  dicta  sint.    patriae  vero  nostrae  3  P 
inter  cetera  frumentariae  pennriae  mala  legationis  ambitns  nequiorem  facem  snbdidit. 
nam  principio  Postnmiannm  et  Piniannm  dnobus  anlae  summatibus  innxit  electio  snb 
ea  expressione  indicU;   nt  in  ipsis  solis  plena  esse  legatio  diceretnr.    interiectis  die- 
bns,   cnm  mandata  ordinis  tractatns  expenderet,   Panlinnm  illis  stndia  privata  innxe- 

25  mnt.     hinc  orta  certatio  nsqne  ad  nefarias  pngnas  me  absente  processit.    pndet  di- 
cere,   qnae  in  se  optimates  senatns  crimina  et  maledicta  proiecerint.     sed  dirimendas  4 
partinm  qnaestiones  meo  dicnntur  detnlisse  indicio.    fors  viderit,  qni  finis  cansam  pn- 
blicam  maneat.     interim  senatns  fama  laceratnr,  et  infortnnatis  etiam  crimen  accessit. 
si  in  manns  meas  venerint  monnmenta  gestornm,   legendo  noscetis,   qnae  verbornm 

30  meomm  verecnndia  nolnit  explicare.     vale. 


xxni  (xxnii) . 

SYMMACHVS  NICOMACfflS  FILIIS. 

Debni  litteris  abstinere  spectabili  viro  filio  meo  Decio  commeante,   qni  de  nobis 
s^nd  religionem  vestram  plnra  narrabit,  qnam  posset  paginamm  textns  amplecti;  sed 


3  entrecii  P  7  praestanit  P 1  m,  deaulsi  P 1  m. 

10  om.  F                 12  crebo  P  1  m.                 13  secundis  eoft.  ex  fecandis  P               laedetar  P  l  m, 

17  coga/l//l/  P               deilgnaDit  F                18  apparato/  P  1  m,  ut  om.  F               ipsum  quoqne  do- 

minum  T                 19  ox]  ab  F                 20  in  referenda  deainit  F  uiro  P  1  m.                  25  l^orta  P 

27  quij  /ui  P           28  senat//  P           etiam]  (771,  P^iH  in  P  29  uen//int  P 

34  sed  om.  P 1  m. 


160  SYMMACHI  EPISTVLAE 

P  iucunditatem ,  quam  vobis  tribuet  fraterna  praesentia ,  stilo  augere  non  piguit.  id- 
circo  unanimitati  vestrae  honorem  salutationis  inpertio,  ut  adventus  mei  expectatio 
oris  munere  mitigetur.    vale. 

xxnn  (XXV) . 

SYMMACHVS  NICOMACHIS  FILHS.  5 

Sapricius  vir  omatus  ac  mihi  familiaris  diligentiam  sanctae  unanimitatis  tuae  sine 
adstipulatore  meruisset;  sed  quia  primus  aditus  sero  commendat  mcognitos,  facilitatem 
sibi  promerendae  familiaritatis  tuae  per  me  optavit  aperiri.  dignum  est  igitur,  nt 
cupidissimum  tui  obvio  amore  suscipias  et  amicitiam  postulatam  non  in  longi  usus 
temptamenta  procrastines  sed  statim  parili  voluntate  desiderio  adventantis  occurras.       10 

XXV  (XXVI) . 
SYMMACHVS  NICOMACHIS  FILHS. 

Zenodorus  filius  meus  nondum  te  consuetudine  propiore  cognovit  sed  fama  con- 
ciliante  iam  suspicit.  nam  cum  propere  Lucanos  ac  Brittios  petat  honore  cogente, 
nihilominus  in  conspectum  tuum  flexo  itinere  gestit  excurrere.  hunc  in  amicitiam  i& 
tuam  tamquam  mystagogus  induco  atque  in  me  recipio  dignum  esse,  quem  diligas. 
si  quid  igitur  parentis  testimonio  tribuis,  adultam  mox  apud  te  religionem  primus  ad- 
itus  adventantis  inveniat  eamque  continuo  experiatur  facilitatem  pectoris  tui,  quam 
scit  numquam  delatam  esse  novitati. 

XXVI  (XXVH)  a.  396.  20 

SYMMACHVS  NICOMACHIS  FILUS. 

Diu  mecum  ipse  contendi,  ut  ad  vos  pignus  commune  dimitterem,  sed  vicit  ad- 
fectio  maxime  adsurgente  specula  ^ti/ficientium  conditorum.  nam  viginti  dies  urbis 
alimoniis  parca  interim  promittit  expensio.  praeterea  amplissimi  ordinis  secunda  con- 
latio  accessurum  securitati  aliquid  pollicetur.    nihilo  minus  etiam  camis  oblatio  animos  25 

2  Romanae  plebis  erexit.  redire  igitur  ad  vos  iumenta  praecepi  agens  gratias,  quod 
necessitatem   fratris   vestri   congruis   adminiculis   iuveritis.     legatorum  adhuc  vacillat 

«  electio.  nam  Postumiano  et  Piniano ,  quos  a  principio  mandatis  suis  senatus  agno- 
verat,  tertius  Paulinus  adseritur,  et  divisis  in  studia  partibus  adhuc  differtur  utilitas. 
quae  cum  terminum  confirmationis  acceperit,  plana  ad  te  cognitio  deferetur.     vale.        30 

xxvu  (XX vni) . 

SYMMACHVS  NICOMACHIS  FILIIS. 

Vberius  scribendum  est,  si  commendentur  incogniti;   lustini  autem  gravissimi  at- 
que  honestissimi  viri  antiqua  nobiscum  familiaritas  conciliationis  adminiculum  non  re- 
quirit.     satis  est  igitur,  si  ei  amorem  solitum  deferatis.     quae  vero  ad  nos  pertinent,  35 
et  proxime  unanimitati  vestrae  litteris  indicata  sunt  et  nunc  ipsius  ore  pandentur. 


7  incognitos]  LectiuSj  cognitos  P 
13  propriore  P  16  recipio]  luretut,  respicio  P 

23  snfflcientinm]  ego,  proflcientium  P  27  inueretis  P  1  m.  29  certius  P  1  m.  ad- 

scitur  Mereer  30  plena  luretua  defertur  P  1  m, 

36  iiidicaU]  (ZZ^),  ind///U  P 


LIBER  VI.  161 


XXVIU  (XXVIIII)    a.  397. 
SYMMACHVS  NICOMACHIS  FILIIS.  PF 

Si  quid  homini  tutum  est,   in  spem  vitae  redisse  me  nuntio  post  internorum  do- 

lorem,  qui  me  vobis  repente  subtraxerat.    si  quid  igitur  vobis  asperum  famae  lieentia 

5  nuntiavit,  antiquet  oblivio.    praecipue  autem  de  vobis  impetratum  volo,  ne  inprovida 

soUieitudine  recurratis;   sed  quia  res  versa  est  ad  salutem,   iustis  itineris  dimensioni- 

bus  communi  desiderio  satisfacere  dignemini. 

XXVmi  (XXX)    a.  397 1 
SYMMACHVS  NICOMACHIS  FILUS.  P 

10  Dicendae  vobis  Falutis  occasio  et  quaerenda  est  mihi  saepe,  si  desit,  et  amplec- 

tenda,  si  praesto  sit,  eo  maidme  tempore,  quo  de  filiae  meae  sanitate  sollicitor,  cuius 
valetudinem  credo  etiam  ieiuniis  sauciatam.  absolvite  igitur  metum  nostrum  nuntio 
prosperorum.  mihi  etiam  nunc  gressus  infirmus  est,  sed  si  optata  de  vobis  mutuus 
sermo  pertulerit,  protinus  corporis  mei  querella  sedabitur.    non  omiserim  iungere  huic  2 

15  paginae,  quod  Martinianum  conventio  iudicialis  expulerit.  cui  tantus  terror  incussus 
est  ob  omissam  din  ad  Gallias  profectionem ,  ut  ei  necesse  fnerit  praevenire  itinere 
privato  exhibitionis  iniuriam.  de  Atellano  quid  fieri  velimus,  amico  interveniente  quae- 
sivit  auditor.  respondi  post  iudicium  sacerdotis  solam  me  expectare  vindictam  con- 
flatae  nuper  invidiae.     nihilominus  in  arbitrium  tuum  statuenda  reieci.    quaeso  igitur,  3 

'20  ut  inter  feriarum  moras,  quid  facto  opus  sit,  digneris  aperire,  simnlque  cogites,  con- 
tra  interventum  tot  antistitum  quid  possit  magis  quam  quid  debeat  impetrari.  neque 
enim  iustitiae  et  innocentiae  defem  plurimum  potest,  cum  illis  reverentia  religionis 
opponitur. 

XXX  (XXXI)   a.  398. 
25  SYMMACHVS  NICOMACHIS  FILIIS. 

Postquam  dimisimus  puerum ,   multus  i-umor  increbruit,    sanctitatem  tuam  sacris 

litteris  evocandam,  ita  ut  etiam  nomen  Gratiani  cuiusdam,  qui  huiusmodi  scripta  per- 

laturus  adseritur,  in  publico  ore  versetur.     hoc  etsi  adhuc  mihi  incertum  videtur,  ta- 

cendum  tamen  esse  non  credidi.     erit  summae  divinitatis  statuere  circa  vos  et  con- 

»0  firmare  ordinem  prosperorum. 

XXXI  (XXXU). 

SYMMACHVS  NICOMACHIS  FILUS.  PF 

V.   c.   Principius  genere  et   probitate   conspicuus   commendationem   non   requirit 
alienam ,    cum  tui  quoque  in  se  amoris  atque  iudicii  testimonio  glorietur.     cuius  bona 


2  om.  F  3  reddisse  P  4  asperu/  P 

13  obUta  P  l  m,  14  mel]  (/7),  //i  P  16  praeueniri  F  21  qua  P  I  m. 

25  Bymmaciis  P 

32  om,  F  33  uir  consnlaiis  praecipuns  F 

Q.  Atkbuvs  Stmmaorts.  21 


162  8YMMACHI  EPISTVLAE 

PF  latius  explicarem,  nisi  esset  operac  redundantis  cunctis  nota  replicare.  hoc  unum  ad- 
iecisse  sufficiet,  quidquid  illi  honorificentiae  tribueris^  ad  omnes  bonos,  qui  eum  dili- 
gunt,  pervenire. 


xxxn  (xxxiu) . 

SYMMACHVS  NICOMACfflS  FILIIS.  & 

In  suburbano  dego  secessu.  nam  et  urbanarum  taedet  molestiarum  et  villae 
autumno  commodae  iucunda  instauratione  delector.  praeterea  frequentiam  mihi,  quae 
sola  Romae  honorabilis  iudicatur,  amicorum  praestat  adventus.  sed  non  mediocriter 
nepticulae  meae  Gallae  infirmitas  conturbat  otii  nostri  securitatem;  de  qua  nt  matnre 
votiva  et  commoda  nuntietis,  opitulatio  divina  praestabit.  tibi  autem)  domina^lia,  lo 
quantum  in  dies  singulos  refectionis  accedat,  quaeso  curae  habeas  indicare.  erit  hoc 
testimonium  religiosi  in  me  animi  tui,  si  et  consulueris  sanitati  et  in  no^centiam  meam 
placitura  pertuleris. 


XXXIU  (XXXnil)   a.  401. 
SYMMACHVS  NICOMACHIS  FILIIS.  i* 

Si  qua  adhuc  de  Sicilia  speramus,  incerta  sunt.  nam  cum  litterae  Euscii  nuntia- 
verint,  dudum  circi  et  scaenae  artifices  navigasse,  etiam  nunc  de  adventu  eorum  ru- 
mor  in  operto  est,  atque  ideo  apparitorem  placuit  postulari,  qui  peragratis  ubique 
litoribus  explorata  in  aures  nostras  reportet.  crevit  autem  cura  ludorum,  postquam 
frequentibus  ludis  relationem  de  amphitheatro  promerendo  populus  postulavit,  quae  20 
mox  iudicis  impetravit  adsensum.  dei  nutus  efficiet,  ut  super  hoc  etiam  divini  prin- 
cipis  concordet  auctoritas.    vale. 


XXXIffl  (XXXV)    a.  401. 
SYMMACHVS  NICOMACfflS  FILIIS. 

Frater  vester  diu  animi  adfectus  dolore  ob  amissum  magistrum  coepit  aurem  2» 
praebere  solantibus,  cuius  maestitudo  me  quoque  graviter  sauciavit  praeter  cogitatio- 
nem,  quae  nos  de  eligendo  praeceptore  sollicitat.  si  igitur  placet,  communibus  litteris 
ab  inlustri  viro  praefecto  Hadriano  Gallum  rhetorem,  quem  proxime  Eusebius  noster 
ingesserat,  postulemus,  ne  pignorum  nostrorum  indoles  in  profectu  posita  deseratur. 
me  futurae  editionis  et  labor  et  sumptus  exercet.  in  disponendis  enim  praemiis,  quam-  so 
quam  numero  vestium  satis  adfluam,  nonnulla  adhuc  deesse  apparatui  deprehendo.    vale. 


1  rednndatis  P  1  m,  cunctis  nota]  cuncta  F  adiecesse  P  1  m, 

5  symmacus  P  6  /n  suburbano  P  7  hautnmnl  P 1  m.  8  nommediocriter  P  12  in 

noscentiam]  Juretu8j  innocentiam  P  1  m.,  in  notitiam  P  2  m. 

15  symmaous  P  18  peragritis  ubique»itori  P  1  m. 

25  admittum  P  26  moestitudo  (J7),  maest/////  P  pt//////Utionem  P  27  preo//tore  P 1  m. 

31  afluam  P  l  m. 


LIBER  VI.  1 63 


XXXV  (XXXVI)    a.  398. 
SYMMACHVS  NICOMACfflS  FILHS.  P 

Qaamdiu  iactata  ramoribus  tempore  diffemntTir,   caramm  vacnas  otiare;   si  qaid 
aadita   dignam  fideqae  sabnixum  recentior  sermo  pervexerit,   neque  nuntiandi  neque 

h  suadendi  partibus   abstinebo.     unum  hoc  ante  rei  necessitatem  de  meo  sume  consilio, 
nulla  ratione  te  posse  evocationis  honorificentiam  deprecari.     de  fratre  autem  vestro  2 
praeter  mandatum  nihil  etiam  nunc  opinionis  accepimus.    ipsi  haec  de  nuptiis  Ostien- 
sibus.  ad  quas  nos  viri  inlustris  Sallustii  filius  iunior  evocavit,  contulimus  in  paginam, 
sed  continuo  ob  ludoram  praeparationem  Roma  repetenda  est.     diu  enim  mihi  ista 

10  cnranda  sunt,  quae  facile,  si  adesset  sanctitas  vestra,  communis  diligentia  posset  ab- 
solvere.    vale. 


XXXVI  (XXXVII)   a.  398. 
SYMMACHVS  NICOMACfflS  FILIIS. 

Cam  mihi  sacrae  litterae  redderentur,  quibus  ad  ofiicium  praecelsi  viri  consulis 
15  evocamur,  vidi  alias  aeque  ad  tuum  nomen  emissaS;  quibus  te  honorificentia  imperia- 
lis  accivit.  consulis  quoque  scripta  idem  agens  in  rebus  exhibuit.  suadeo  igitur,  ut 
mature  iter  instmas,  cui  non  cohaerebit  Hispanus.  aliud  quoque  accessit,  qnod  te 
possit  hortari:  nam  vir  inlustris  frater  meus  Neoterius  domni  fratris  mei  admirator 
ad  eandem  causam  rogatus  solacia  tibi  et  adiumenta  praestabit.  nolo  igitur  ambigas,  2 
20  cam  scias,  anctoritate  praecelsi  viri  electas  amicomm  esse  personas  tibique  haec  prima 
post  dnbia  fortunae  divini  principis  adloquia  deferri.  in  negotio  autem  tuo,  quae  per 
me  agi  volueras  apnd  sancturo  tribunum,  non  invitus  ingredior.  interea  ad  Formia- 
num  litus  iter  promove,  nt  cum  ad  te  delatae  litterae  fuerint,  Romam  citius  excur- 
ras.    vale. 


25  XXXVU  (XXXVffl). 

SYMMACHVS  NICOMACHIS  FILIIS. 

Dictionem  salutis  antefero,  quae  et  voto  meo  supra  omnia  convenit  et  litterario 
debetur  exordio.  dehinc  diligentiae  tuae,  doroina  filia,  natalicium  fratris  tui  com- 
mendo  conviviuro;  homo 'enim  noster  allegat  fuga  nautamm  litora  destituta;  quae 
30  res  conpulit,  ut  sanctitati  tuae  factu  minora  committam.  de  publicis  scribenda  non 
suppetunt  absqne  eo,  quod  in  Traiani  platea  raina  unius  insulae  pressit  habitantes; 
qnod  adeo  ad  fortunam  vehiculi  publici  plebeia  vertit  invidia.  ut  iam  privato  rectore 
utatar.    vale. 


2  symmaciis  P  7  nihil  etiam  nunc]  [II],   ////////%mnunc  P  ipsl  haec]  (/7),  /////aec  P 

8  /o8  P  salnstii  P,  corr,  1  m.  reuocauit  P 

13  synimacns  P  20  tibique]  Merctr^  sibique  P  21  dubia  (ia  {nroJ.)  P  deferrl]  Mercery 

dlfferri  P 

26  symmacus  P  29  littora  P  32  rector  utatur  Laiinius 


21 


164  SYMMACHI  EPISTVLAE 


XXXVIII  (XXXVUIl)    a.  401. 
P  SYMMACHVS  NICOMACHIS  FILIIS. 

Amicus  noster  Severus  molestia  publica  liberatus  in  patriae  otium  revertetur, 
quem  mox  apud  fratrem  vestrum  vicarium  spectabilem  virum  et  sanctitatis  tuae  pa- 
gina  et  veteris  inter  eos  amicitiae  iuvit  agnitio.  mea  circa  praetorios  apparatus  cura  5 
crebrescit.  quod  eo  scribo,  ut  intellegat  unanimitas  vestra  adminiculi  sui  societatem 
2  desiderari.  nec  sum  imperiosns  exactor,  ut  qui  sciam,  necessitates  meas  post  vestrum 
commodum  conlocandas,  sed  si  bene  aestimo,  satisfacient  vobis  ad  refectionem  prae- 
sentis  mensis  indutiae.  paucis  babitum  propriae  voluntatis  exposui;  quid  facto  opus 
sit,  vestro  relinquo  iudicio,  ut  sit  vobis  laudabili</s ,  mihi  gratius,  quod  spontaneus  10 
adfectus  elegerit.     vale. 


xxxvini  (xxxx). 

SYMMACHVS  NICOMACHIS  FILIIS. 

Miror  pueros  nostros,   quos  diversis  diebus  ad  sanctitatem  vestram  misimus,   re- 
tardari;    nec  tamen  usum  scriptionis  omittimus  scire  cupientes,   quantum  refectio  ve-  is 
stra  profecerit.     incunctanter  igitur  expectationi  nostrae  satisfaciat  recursus  adloquii. 
vale. 


XXXX  (XXXXI)    a.  401. 
SYMMACHVS  NICOMACHIS  FILUS. 

Prima  mihi  voluptas  est  sciscitari,   quem  statum  sanitatis  habeatis,   in  secundis  20 
reliqua  conlocabo,  quae  dudum  requirenda  duxistis.    gravibus  civitas  sollicitatur  osten- 
tis,   quorum  leviora  praetereo;    illud  ante  omnia  interpretatio  tristis  horrescit,   quod 
natali  urbis  sufiFectum  consulem  currus,  quo  vehebatur,  evolvit  per  ferociam  bigarum, 
quae  triumphum  vehebant.    itaque  palmata  amictns  et  consulari  insignis  omatu,  fracto 
crure  sublatus  est.     offendit  me  infausta  narratio,   atque  ideo  in  hac  expositione  ser-  25 
2  vabo  brevitatem.    tibi  in  dies  singulos,  decus  nostrum,  domi  forisque  fama  florentior 
est.     et  praesentium  quidem  rerum  nos  testes  snmus;  extema  iudicia  Caecilianus  ad- 
seruit,    a  quo  singillatim  relata  enumerare  fastidium ,   cum  in  summam  gloriae  tuae 
cuncta  conveniant.     domnam  filiam  meam  salutatam  cum  dulcissimis  nepotibus  volo; 
quae  de  contexendis   in  apparatum  ludorum  vestibus  religiose  a  nobis  voluit  commo-  30 
neri.     sciet   igitur   ex    subditis,    quid  in  supplementum  praetoriae  largitatis   oporteat 
praeparari. 


■ 

5  ueteret  P  1  m.  agninitio  P  10  laudabilios]  luretus,  landabilis  P 

13  om.  P  16  expectationis  P 

19  symmaclius  nic//.7///////7/  P  20  sriscitari  quem]  (//),  ////////r// //  P  habeatie  in]  (/7), 

habe//////  P  21  reliqua]  (/7),  r///qua  P  dudum  requirenda]  {17  \  du/////////////  P  sollici- 

tatur]  (77),  s////////tur  P  22  praetereo  illud]  (/7),  pt////illu/  P  ho/resc/t  P  26  florentio 

P  I  m.  28  relate  numerare  P  I  m.  est  post  fastidium  itu^er.  P  2  m,  29  salutam  P  l  m. 

30  apparatum]  (/^,  apparat»  P  uestibus  relligiose  (77),  ////////ligiose  P  31  sciet  igitur]  (/7), 

//   /gitur  P  8Upplifn/um  P  l  m. 


LIBER  VI.  1 65 


XXXXI  (XXXXII  . 
SYMMACHVS  NICOMACHIS  FILIIS. 

Male  est  animo ,  postquaiu  filiam  meam  conperi  eonsueto  dolore  vexari ,  et  iter 
ad  vos  inchoare  voluissem,  nisi  et  me  gravedo  capitis  et  Symmachum  nostrum  febris 
5  inopina  retineret.  cuius  corporales  querellas  praestat  silere,  ne  sanctitatis  ve^strae  soUi- 
citudo  geminetur;  et  certe  frater  meus  Comazon  desiderio  vestro  urbe  digressus  cu- 
mulatius,  quae  tacemus,  expediet.  postulare  non  debeo,  quod  sponte  facietis,  ut  cu- 
rarum  nostrarum  magnitudinem  scriptis  laetioribus  conprimatis.     vale. 


XXXXII  (XXXXIII)    a.  401. 
10  SYMMACHVS  NICOMACHIS  FILIIS. 

Euscii  nuper  litteras  sumpsi.  quibus  aurigas  nostros  et  aliquos  scaenicos  navi  in- 
positos  et  secundum  praeceptum  meum  missos  ad  Campaniam  nuntiavit.  iubeat  igi- 
tur  sanctitas  vestra  diligentissimos  scrutatores  usque  ad  Salemitanum  litus  accedere, 
ut  susceptos  Neapolim  prosequantur  vel  aliquod  de  adventu  eorum  scnitentur  indi- 
15  cium.  Felicem  quoque  amicum  communem  monitum  volo,  ut  si  Campaniam  feliciter 
venerint,  annonis  et  sumptibus  adiuventur  continua  ad  nos  navigatione  mittendi; 
quia  longe  ante  ludos  et  ipsos  iungendis  equis  erudire  debemus  et  novitati  eorum  fa- 
vorera  plebis  adlicere.  summa  igitur  haec  est  petitionis  meae,  ut  ad  homines  vestros 
inquisitio  eorum  et  pervectio  celerata  pertineat.     vale. 


20  XXXXIII  (XXXXIIU)   a.  401. 

SYMMACHVS  NICOMACHIS  FILIIS. 

Crocodillos  theatrali  spectaculo  publicatos  in  praesentiam  vestram  servare  tempta- 

vimus,  sed  perseverante  inedia,  quae  illos  per  dies  quinquaginta  producta  macerabat, 

secundis  ludis  congressionum  more  confecti  sunt.     duos  etiam  nnnc  spirantes  in  ve- 

25  strum  diflferemus  adventum .   licet  eos  cibi  abstinentia  longum  vivere  posse  non  spon- 

deat.     vale. 


xxxxini  (xxxxv). 

SYMMACHVS  NICOMACHIS  FILIIS. 

Redundantis   est  operae  memorem  commonere,    sed  suscepta  amicorum  negotia 

30  nequaquam  nos  modum   servare  patiuntur.     quare  ut  amici  communis  Herculii  c.  v. 

votiva  mandata  acriter  exequaris,   orare  non  desino.     facit  autem  cum  studio  sanctae 


2  symmacDS  nichomacus  filiis  P  5  corporalis  P  iifae  [i,  t.  nostrae)  P 

11  Euscii]  Suse;  cf,  p.  162,  16,  eusebii  P  14  seruentur  P  /  m.,  t  add,  1  m.,  e  in  c  mutav.  2  m. 

17  ipsis  P  1  m, 

21  symmacus  nichomacus  flliis  P  22  uestram  —  23  inedia  om,  P  1  m.  24  spirantes]  lAciiut, 

Hperantes  P 

28  symmacus  P  30  erculii  P  31  exequeris  P  1  m.' 


1 66  SYMM ACHl  EPISTVLAE 

P  unanimitatis  tuae  adsensio  propinquorum.  siquidem  filius  meus  Valentinus  adseruit, 
se  quoque  consultum  litteris  luliani  eadem,  quae  volumus,  de  nuptiarum  paetione 
suasisse. 


XXXXV  (XXXXVI) . 
PF  SYMMACHVS  NICOMACHIS  FILIIS.  5 

Postquam  te  iactatam  conperi  dolore  consueto,  omnis  reliquarum  sollicitudinum 
mearum  sensus  evanuit.  nam,  ut  ait  Hippocrates^  praesentia  hebetantur  in- 
commoda,  si  cui  dolor  maior  accesserit.  expecto  igitur,  ut  accepto  de  te 
indicio  laetiore  in  priores  curas  revertar.  cetera  in  Iiac  constematione  animi  mei 
tamquam  intempestiva  praetereo,  et  tamen  commonitorium  iunxi,  quod  velim  redacta  10 
in  tranquillum  sanitate  consideres.     vale. 

XXXXVI  (XXXXVH)   a.  397  ? 
P  SYMMACHVS  NICOMACHIS  FILHS. 

Nullas  quidem  nobis  per  hominem  vestrum  litteras  detulistis,   sed  mihi  silentium 
unanimitatis  vestrae  nequaquam  licuit  aemulari,  vel  quod  ita  sollicitudo,  quam  de  me  t5 
non  frustra  geritis,  postulabat,  vel  quod  me  in  officia  scriptionis  amor  verus  inpellit. 

gratum  vobis  fuisse  factum  meum,  rescripti  vicissitudo  testabitur. 

« 

XXXXVII  (XXXXVni)   a.  397. 
PF  SYMMACHVS  NICOMACHIS  FILIIS. 

Vrbis  negotia  nec  vacat  scire  nec  libet  scribere;  animus  enim  morbo  corporis  20 
occupatus  rebus  alienis  curam  nescit  intendere.  unum  hoc  scio,  de  seditionibus  nun- 
tios  esse  mentitos  atque  adeo  a  vero  dissentire  rumores,  ut  numquam  maiore  plausn 
praefectura  celebrata  sit.  itaque  studia  plebis  in  iudicem  favor  quoque  ordinis  aemu- 
latur.  haec  ad  nos,  si  qua  dolorum  intercapedo  admittit  officia  visentium,  pari  om- 
nium  sermone  perveniunt;  cetera  hominum  vestrorum,  qui  versantur  in  publico,  stilus  25 
debet  aperire.  de  me  tunc  aliena  quaerenda  sunt,  cum  propria  adversa  requie- 
verint.     vale. 


xxxxvin  (xxxxvmi) . 

SYMMACHVS  NICOMACHIS  FILHS. 

Natalicio  munere ,   quod  frequentari  a  vobis  per  multos  annos  communis  felicitas  30 
faciet,   nostrum  hilarastis  animum,   vestrum  probastis.     de  quo  me  prolixe  scribere 

7  Hippocr.  aphor.  II  46. 


5  om.  F  6  iactaUm]  SeioppiuB^  iartatum  PF  consuete  P  7  ypocrates  PF  ebe- 

Untur  P  1  m,  8  cui]  tui  P  2  m,  9  ceterum  F  11  saniUteip  P 

13  symmacus  nichomacus  flliis  P  15  nequaquam  Ucuit]  (J7),  nequ///////////  P  soUicitudo 

quam]  (77),  soUic/////////  P  16  postula///  P 

19  symmacus  nichomacut  flliis  P,  om.  F  21  tiditionlbus  P  J  m.  22  adeo]  P(r),  ideo  F 
riiniiires  P  1  m,             maiori  (7^)             24  quam  P            uirentium  F            26  adueraari  quieuerint  F 

20  Symmachus  periit  in  P  30  natalitlo  (77),  ///////io  P  per  multot]  (/7),  ////ultos  P 


LIBER  VI.  167 

verecundia  vestra  non  patitur;   copiosior  tamen  in  sensibus  manet  gratia,   qnam  ser-  P 
mone  profertur.    quae  ad  urbem  pertinent,  indiculi  cohaerentis  lectione  noscetis.    tibi, 
domna  filia,   eadem  religione,   qua  dignum  est,   iniungo  curam  iuvandae  valetudinis 
tnae,  nt  omnibas  nobis  sanitatis  tuae  securitas  voluptati  sit.     vale. 

»  XXXXVmi  (L). 

SYMMACHVS  NICOMACHIS  FILHS. 

Homine  vestro  ad  Campaniam  revertente  scribenda  consumpsi,  et  tamen  sanctum 
atque  honorabilem  virum  parentem  vestrum  Severum  nolui  fadhibere  vacuum  litterarum 
mearum,  nt  et  morem  salutationis  exsequerer  et  de  opere,  quod  domi  construis,  iudi- 

10  ciam  meae  inspectionis  aperirem.     thermarum  mihi  et  situs  et  amplitudo  admodum 
placuit.    in  minoribus  balneis  piscinalem  picturis  potius  quam  musivo  excoli  non  pro- 
bavi.    res  admonet,   ut  profectum  Messalam  nocte  ea,   quam  consecutae  sunt  nonae  2 
Martiae  noveritis.     legati  ceteri  mox  sequentur.    adverti  tamen  ex  quorundam  con- 
loquio,   in  gratiam  domus,   de  qua  plerique  nostrates  viri  edulibns  farciuntur,   quae- 

15  dam  esse  lenita.     sed  mea  cura  non  deerit,   ne  quid  mandatis  senatus  per  coniven- 
tiam  detrahatur.    vale. 


L  (LI). 
SYMMACHVS  NICOMACHIS  FILIIS. 

Scribere  non  recuso,  sed  malni  domno  filio  meo  Sibidio  narranda  coram  per  otiam 
20  reservare.    sola  igitur  salutatione  fungetur  haec  pagina,   cuius  brevitas  et  vestro  ho- 
nori  satisfaciet  nec  illi  referenda  decerpet.    vale. 

LI  (LH)   a.  397. 
SYMMACHVS  NICOMACHIS  FILIIS. 

Prioribns  litteris  conperistis,   quae  nnnc  respondere  potuissem.     redisse  non  pae- 

2»  nitet,   nam  et  salntis  compotes  sumus  et  per  diligentiam  magistrorum  fratris  vestri 

profectus  adolescit.    hoc  tantum  mordet  animum,  quod  longo  a  vobis  itinere  discemi- 

mur;   sed  si  scriptornm  vices  frequens  usus  exerceat,  sarciemus  inter  nos  praesentiae 

volnptatem.    vale. 

LII  (LHI)    a.  397. 
30  SYMMACHVS  NICOMACHIS  FILUS. 

Adventus  domini  et  principis  nostri  denuo  postulandns  est.  Theodorus  enim  vir 
inlnstris  Mediolanensium  legatione  snscepta  eniti  dicitur,  ut  senatus  petitionibns  pro- 
vinciale  desiderium   praeferatur.    praefectus  urbi  huic  negotio  sanctitatem  tuam  optat 


1  cQpiosloi  P  1  m,  2  coherentes  P  1  m, 

6  symoucas  nichomacas  flliis  P  8  abire  Juretua  1 1  masibo  P  probai  ires  P  1  m. 

12  noeUe  eaip  P 

18  symmacas  nichomt^  flliis  P  19  Sibidio]  luretw,  sibi  d|a  P 

27  ti  om.  (r) 


168  SYMMACUI  EPISTVLAE 

P  adhiberi,  quem  puto  super  hoe  litteras  ad  vos  esse  missurum.  hortor  igitur,  ut  scripto 
eius  evocatus  digneris  adcurrere  ante  senatum,  qui  idibus  luniis  erit.  ipso  enim  die 
legatos  arbitror  eligendos.  multa  sunt  domus  vestrae  negotia,  quae  a  te  coram  sub 
occasione  causae  publicae  terminentur;  praeterea  votiva  legatio  est,  quae  apud  aures 
evocandorum  amabilis  futura  credatur.  quaeso  ne  differas,  ut  reconciliationem  prae-  6 
teritae  gratiae  consequaris.     vale. 


Lin  (Um)    a.  398? 
SYMMACHVS  NICOMACHIS  FILIIS. 

Maximum  veterem  amicum  sed  novum  agentem  in  rebus  accipite  inter  tirones 
cum  canitie  militantem.  ab  hoc  percontanda  discetis,  atque  ideo  mihi  fugienda  est  lo 
prolixae  epistulae  //eratio  absque  adventus  vestri  petitione,  quam  frequenter  exambio, 
et  si  desiderium  vestri  sineret,  iam  silere  deberem,  quia  verecundiam  creant  ineffica- 
citer  postulata.  sed  amor  in  vos  meus  prope  inpudentiam  suadet  frequenter  elusis. 
vereor  autem,  ne  ideo  vestrum  reditum  promiseritis ,  ut  nostrum  ad  vos  prohiberetis 
excursum.  15 


Lim  (LV)   hieme  397/8. 
SYMMAOHVS  NICOMACfflS  FILHS. 

Salutem  vobis  precamur,  cuius  indicium  puero  revertente  optamus  accipere.    mea 
valetudo  caret  interim  doloribus  sed  indiget  firmitate  maxime  accedentibus  curis,  quas 
proxime  facta  a  senatu  auxit  oblatio.     ire  longius  piget,  cum  haec  quoque  securis  ab  20 
animo  ingessissepaeniteat. 


LV  (LVI)   a.  398  ? 
PF  SYMMACHVS  NICOMACfflS  FILIIS. 

Heri  per  hominem  meum  scripsi  metu  percitus,  postquam  de  valetudine  filiae  meae 
amara  cognitu  nuntiastis,  et  adhuc  pendente  responso  crucior  incertis.  peto  igitnr  25 
edoceri,  quid  ei  ad  confirmationem  sanitatis  accesserit.  rerum  vero  praesentium  nul- 
lum  vobis  indicium  facere  decreveram,  ne  in  aures  vestras  redirent,  quae  probabili 
discessione  vitastis.  sed  quia  civicus  amor  in  negotia  urbana  curam  vestram  reduxit, 
qnaedam  conlata  in  titulos  breviter  percucurri,  ut  sine  fastidio  lectionis  insinuata 
noscatis.    vale.  30 


3  quoram  P 1  m, 

10  discetisjr,  directis  P  11  iteratio]  ego,  gratia  P  12  si]  T,  om.  P  sineret  iam]  (77), 

periit  in  P  uerecundiam  creant]  (77),  uerecu///// //////  P  13  in  uos]  (77),  periit  in  P  fre- 

quen///  P 

17  symmacus  nichomacus  flUis  P 

23  symmacns  nlchom^  fllils  P,  om.  F  27  quae  prohaMll]  F,  periit  in  P  28  ciuicus  amor]  F, 

/////////or  P  curam  in  rat.  P  uestram]  F,  //////ra  P 


LIBER  VI.  1 69 


LVI  (LVH)   a.  397. 
SYMMACHVS  NICOMACHIS  FILUS. 

Credo  nnnc  saltem  priores  domini  mei  praefecti  litteras  tibi  redditas.  quae  si 
casu  aliquo  aut  neglegentia  portitoris  elapsae   sunt,   en  tibi  aliam  sublimissimi  viri 

6  paginam ,  cui  me  hunc  sermonem  iussit  adiungere ,  ut  quid  sententiae  tibi  sit  de  sus- 
cipiendo  negotio,  cui  te  optat  adhiberi,  his  consultus  expedias.  puto  enim  vos  in 
meliorem  valetudinem  revertisse,  postquam  mihi  fecistis  indicium,  quod  reversioni  ve- 
strae  morbns  obstaret.  et  nos  quidem  malumus,  ut  integrato  sanitatis  statu  reditum 
spondeatis,  sed  si  querellae  corporis  votum  morantur,  evidentibus  scriptis  expectatio- 

10  nem  consulentis  absolvite.    vale. 


LVn  (LVUI)    hieme  397/8. 
SYMMACHVS  NICOMACHIS  FILUS. 

Superioribus  diebus  et  meae  circa  vos  observantiae  et  vestrae  expectationi  multo 

epistularum  numero  satisfeci.    haec  vero  pagina  copiam  non  requirit,  cum  hoc  tantum 

15  benevolentiae  vestrae  pro  captu  consilii  mei  suadeam,  ut  ad  praefectos  praetorio  Sici- 

liensis  causae  vestrae  actio  transferatur ,    si  tamen  aliquid  vobis  ad  experiendum  data 

oblatio  reservabit. 

LVIU  (LVUU)   a.  398. 
SYMMACHVS  NICOMACHIS  FILIIS. 

20  Postquam  pignus  nostrum  Sibidius  Romam  rediit  et  nuntius  fuit,   quantus  filiam 

meam  vexet  corporis  dolor,  meus  quoque  animus  aegrescit.  itaque  litteras  nihil  mo- 
ratus  emisi  anxie  petens,  primo  ut  medica  ope  et  abstinentia  noxiorum  ad  sanitatem 
iuvetur,  dehinc  ut  rescripti  fides  abolendae  sollicitudini  meae  consulat.  ipsi  post  le- 
gatorum  profectionem  rus  Vaticanum,   quod  vestro  praedio  cohaeret,   accessimus,   et 

25  si  nihil  disposita  conturbet,   in  Apriles  kalendas  villae  otio  defruemur.    iuniorum  di-  2 
lectus  urbanis  familiis  imperatus  usque  ad  aetemi  principis  responsa  pendebit.    de 
coniunctis  exemplaribus  formam  praecepti  utriusque  noscetis.     haec  quia  tuis  litteris 
desiderata  sunt,  misi;   ceterum  mera  atque  unica  mihi  causa  dictandae  epistnlae  fuit, 
ut  ad  nos  super  filiae  meae  vaietudine  certa  et  voto  amica  referantur.    vale. 

30  LVUU  (LX)    a.  397. 

SYMMACHVS  NICOMACHIS  FILUS. 

Anteriores  litterae  tuae,  quas  mox  aliae  consecntae  sunt,  spem  mihi  aliquatenus 
reditus  tui  fecerant ;  secundae  promissa  vacuarunt,  ita  ut  post  multas  causas  negationis 
meo  consilio  sequenda  committeres.    sed  ego  cogitans  primo  filiae  meae  contnrbatam 


4  eltbse  P 1  m.  6  his]  bis  P2m,            9  si  om.  P  /  m. 

12  nichomaeuB  P 

19  nichomacDt  P  29  uoto]  huretus,  uoU  P 

32  interiores  P  2  m.  34  comitteris  P  1  m. 

Q.  AVBBLTTS  STMliAOHVii.  22 


170  SYMMACHI  EPISTVLAE 

P  valetQdinem ,  quae  spoliari  Bolacio  tuo  non  potest,  dehinc  stomachi  tni  inbecillitatem, 
quam  esse  inparem  scribis  itineri  promovendo,  tunc  consilium  amici  patemi  otiam 
praeferentis ,  dehine  expectationem  inlustris  viri,  quem  diu  existimas  afuturum,  prae- 
terea  interpretationes  hominum,  qui  te,  ut  ais,  opinabantur  munus  publicum  recepisse 

2  in  occasionem  negotiorum  tuorum ,  permissam  mihi  deliberationem  vobis  refundo.    ini-  s 
quum  est  enim  tot  oppositis  quaestionibus  obnoxiam  fieri  sententiam  meam  et  fidem 
suadentis  incertis  futurorum  casibus  obligari.     interea  constituendae  rei  dies  existimo 
prorogandos  et  epistulam  tuam  magistratui  tantisper  reddere  temperavi:   primo  qoia 

reverentiae  nuda  est,    dehinc  quia  causas  negationis  infra  devotionis  s tulit, 

et  quod  nossem  pluribus  legenda,  quae  scripseras.    volo  igitur,  ut  reverentia  cumula-  lo 
tiore  et  gravioribus  querellis  excusationem  tuam  munias,    si  voluntas  manserit  laboris 
et  itineris  deprecandi.     vale. 

LX  (LXI). 
PF  SYMMACHVS  NICOMACHIS  FILIIS. 

Prisca  observantia  hunc  scribendi  ordinem  fecit,  ut  domo  profecti  officium  litte-  is 
rarii  muneris  auspicentur.  sed  longum  visum  est  opperiri  unanimitatis  tuae  litteras, 
quarum  non  arguimus  tarditatem,  atque  ideo  mutato  usu  in  hoc  munus  erupimus. 
superest,  ut  libens  rependas,  quae  inchoare  debueras,  et  provocatus  exerceas  sa- 
nitatis  tuae  indicem  stilum.  ipsi  in  Arabiana  domnae  filiae  .meae  expectamus  ad- 
ventum;  licet  te  etiam,  decus  nostrum,  dierum  sollemnium  ratio  confestim  spondeat  20 
adfuturum.    vale. 


LXI  (LXII)   a.  398. 
SYMMACHVS  NICOMACHIS  FILIIS. 

Felix  materia  est  suadere  otium;  sed  haec  adhortatio  animum  sui  iuris  requirit. 
nos  neque  residere  patitur  liventium  factio  nec  filii  iuvenis  institutio  longum  peregri-  25 
nari.  quare  ut  possumus,  modo  abscessu  modo  reditu  variamus  locorum  distinctionem. 
testimonio  est  haec  epistula  suburbano  agro  fnuper  emissa,  quam  de  Corano  nostro,  si 
nihil  disposita  turbaverit,  alia  consequetur.  vestrum  est  huiusmodi  absentiae  nostrae 
condicionem  litteris  frequentibus  augere,  si  placet,  iuvare,  si  displicet. 

LXU  (LXni)   a.  398.  30 

SYMMACHVS  NICOMACHIS  FILHS. 

Legati  ordinis  nostri  ex  usu  actis  omnibus  reverterunt.    nam  et  tironum  conquie- 
vit  indictio  et  argenti  nobis  facta  gratia  est.     super  impetratis  tamen  adhuc  speratur 


5  negotionmi  tooniin]   (/7),    ne//////////////   P  deliberttionem  uobis]   (/7),    deliberatio////////  P 

6  oppositia]  (27),  //////tis  P  et]  sed  P  i  m.  8  Untisper]  P  ^  m,,  ♦*»**per  P  /  m.  9  di- 

aotioniss  |  tnlit  P  1  m,  ^  denotionit  magnitadinem  ptulit  P  ^  m,y  suppU :  qaia  cmusas  negationis  infr»  deno- 
tionis  spretum  aestimandas  praetullt  vel  simiU  quid 

14  symmacus  nicbom^  flliis  P,    om,  F  17  non]  nos  F  in   hoc  mnnus]  F,    perUi  in  P 

18  rependas]  F,  periit  in  P  et  prouocatus]  F,  /////uocatus  P 

23  om,  F  24  adorUtio  P  1  m,  tui]  si  P  /  m.  25  patur  P  1  m.  libentium  PF 

27  nuper  emissa]  P/*,  propere  emitsa  TuretUAy  nostro  praemista  KiesUing,  Untitper  emitsa  tgo  29  con- 

ditionem  PF 


LIBER  VI.  171 

oratio.     nunc  domestica  et  animo  vestro  amica  iongemu^.     stat  nobiscum  valetudinis  P 
bonum.     saepe  urbanam  commorationem   proximo  rure  distinguimus.     sola  nos  vestii 
macerat  absentia,  sed  si  in  conspectum  nostrum  propere  veneritis,  nos  quoque  recur- 
snm  vestrum  in  Campaniam  cnm  voluptate  comitabimus. 


5  LXm  (LXIIU)    a.  397. 

SYMMACHVS  NICOMACHIS  FILIIS. 

Per  hominem  meum  litteras  dederam:    continuo  adfuit  Maximus,  qui  alias  postu- 

laret ;  quare  salutationem  geminare  non  piguit.    praeterea  exegit  repens  nuntius  super 

adventti  domini  et  principis  nostri,   ut  vos  de  reditu  commonerem,   quem  maturare 

10  debetis,  ne  moram  vestram  votiva  legatio  iam  nur.c  ex  usu  publico  iteranda  praever- 

tat.     vale. 


LXrai  (LXV)   hieme  397/8. 
SYMMACHVS  NICOMACHIS  Fn.nS. 

Purgatorio  medicamento  alvum  vacuasse  te  scripseras,  ut  fervor  oculomm  tuorum 
t5  cum  cetero  onere  decederet.    scire  postulo,  an  praedicta  curatio  efficax  faerit  nec  sub- 
egerit  causa  etiam  sanguinis  emissione  venas  iuvari.     par  requirit  adfectio,   quantam 
vobis  fidem  faciat  filiae  meae  sanitas,  ut  his  ex  voto  cognitis  sollicitudinum  acuta  de- 
ponam.     nam  mibi  ob  alia  quoque  aegre  est  turbas  patriae  cogitanti.  quas  praecipne  2 
movent  in  usum  militarem  petita  servitia.     et  nos  quidem  crebris  precibus  obnitimur 
20  et  diem  ducimus  supplicando ,   iamque  ad  pretium  argenti  quinque  librarum  misera 
oblatione  perventum  est ;  sed  vereor.  ne  nos  alterius  rei  fuga  utroque  despoliet.    prae-  3 
fectns  agendo  negotio  segnior  visus  Lampadio  successore  mutatus  est,   cuius  moribns 
crediderunt  inpossibilia  promoveri.     nunc  peto,  ut  me  anxium  maiore  cura,  quae  vos 
respicit,  ea  levetis.     nam  adhuc  discrucior  incerto  per  moram  servuli,  qui  dudum  ad 
25  voB  ob  eadem  noscenda  missus  necdum  revertit. 


LXV  (LXVI)    a.  398 1 
SYMMACHVS  NICOMACHIS  FILHS.  PF 

Scribenda  non  desunt,  sed  horret  animns  loqui  dura  memoratu.    video  tamen  fa- 

mam  rerum  urbanarum  nequaquam  posse  cohiberi,  quae,  ut  fieri  amat,  in  maius  prae- 

30  sentia  nuntiabit.    id  ne  accidat,   breviario  addito  noscenda  decurrimus,  ut  neque  lit- 

terae,   quae  vobis  salutationem  ferunt,   de  sollicitis  amaritudinem  trahant,   et  nihilo- 

minus  rumorum  licentiam  fides  scriptionis  excludat.    sed  de  his  hactenus.    filiae  meae  2 


1  iuogemnr  P 

6  symacuB  oicho  fLk  P  7  ^edederam  P  8  exegit]  lurtUu^  exigit  P  9  aduentam  P 

quam  P  1  m,  10  praeuertit  P  1  m, 

14  meditamento  P  /  m.  uacuisse  P  1  m,  feruor]  P  1  m.  T,  fluor  P  2  m.  15  nec] 

P  1  m.  r,  necne  P2m.y  necne;  an  P  3  m.  16  emissione  (issi  in  ra$,)  P  24  ea  leuetis]  ego, 

elenetis  P  serunli  qui  dudum  ad]  (H),  seruu////////////  P  25  missuB  necdum]  (/7),  /////////dum  P 

27  symc»  nich////////////  P,  om.  F  28  animus]  F,  a/////  P  uideor  P  fa///  P  30  nun- 

tianit  P  1  m.  F  decurrimus]  e^o,  decreuimus  PP,  discreuimus  Mtrcer  31  tradant  F  32  ac- 

t^nus  P 1  m. 

22* 


172  SYMMACHI  EPISTVLAE 

PF  valetudo  gravior  mihi  ceteris  est ,  quibus  nunc  animus  asperatur.  expecto  igitur ,  ut 
illi  deo  iuvante  ad  salutem  esse  omnia  nuntietis.  de  qua  si  voto  apta  conperero,  pars 
ista  solacii  curarum  quoque  mearum  reliqua  mitigabit. 


LXVI  (LXVU)    a.  398. 
P  SYMMACHVS  NICOMACHIS  FILHS.  & 

Paucis  a  patria  diebus  afuimus,  et  theatralibus  ludis  reditum  nostrum  suffragia 
civium  poposcerunt.  nos  tamen  etiam  nunc  suburbanum  viae  Ostiensis  incolimus  re- 
cursum  tantisper  morantes,  ne  preces  expectasse  videamur.  quo  si  facere  ex  senten- 
tia  religionis  tuae  ante  voluissem,  et  vitassem  periculosa,  quae  post  secuta  sunt,  et 
expectatio  mei  plus  dignitatis  habuisset.    sed  una  fuit  huius  consilii  ratio,  ne  quibus-  lo 

2  dam  loco  pulsus  viderer  et  verecunda  discessio  verteretur  in  notam  timiditatis.  de 
Siculo  negotio  vestro  sanctus  Comazon  me  quoque  adsentiente  rescripsit.  circa  rem 
uostram  Siculam  turbidum  esse  Nectarium,  indicio  erunt  litterae,  quas  nuper  Euscius 
misit.  peto  ergo,  ut  homo  rerum  nescius,  qui  cubiculo  clausus  otium  fovet,  scripto  a 
vobis  coerceatur,  ne  post  de  Euscio  aliter  sentiatis,  si  validius  iusta  nostra  defenderit.  is 
ipsam   hominis  nostri  epistulam  misi,    ut  temptamenti  insolentiam  de  eius  moribus 

3  aestimetis,  quem  certum  est  a  vobis  nolle  reprehendi.  petieram  superioribus  scriptis, 
ut  Puteolani  praetorii  mei  latus,  quo  imus  ad  balneas,  dispositione  clivi  mollioris 
ornares.  si  dilata  res  est,  peto  rursus,  ut  facias,  si  impleta,  rescribe,  quo  gau- 
deam.    vale.  20 


Lxvn  (Lxvin) . 

SYMMACHVS  NICOMACHIS  FILHS. 

Verum  est  nequire  hominem  cuncta  pariter  voto  amica  sortiri.  quanto  luculen- 
tius  natalem  mihi  diem,  si  adfuissetis,  egissem!  quod  in  reliquum  saltem  numerosis 
annorum  processibus  Fors  orata  praestabit.  interea,  domina  filia,  honoratum  me  opimo  25 
lanificii  tui  monumento  satis  gaudeo;  una  quippe  et  amor  in  parentem  tuum  et  in- 
2  dnstria  matronalis  inclaruit.  sic  priscae  feminae  vitam  coluisse  traduntur.  et  illas 
quidem  deliciarum  sterile  saeculum  colo  et  telis  animum  iubebat  intendere,   quia  in- 

lecebra  cessante  temporum vivitur:   tibi  vero  etiam  Baiae  adpositae  curam  so- 

brii  operis  detrahere  non  possunt.     renuntias  stagna  verrentibus  et  residens  ant  ob-  30 
ambulans  inter  pensa  et  foragines  puellarum  has  solas  arbitraris  sexus  tui  esse  deli- 
cias.    merito  igitur  te  amo  dignamque  viro  tuo  iudico,   quando  aeque  nobis  laus  et 
voluptas  ex  illius  perfectione  adventicia,  ex  tua  probitate  genuina  est.     vale. 


1  fort,  expeto 

5  symmacus  nicho  fl*  P  7  hostiensis  P  recareum  tantisperj  (i7),  ////// ///////sper  P 

8  exspecUsse  (/7),  periit  in  P  ex  sententia]  (iJ),  ////////tia  P  9  uoluissem  et  ultassem]  (/7), 

a  ■ 

uo/'///e  metuitas  rem  P,  s  add.  2  m,,  u  3  m.            post]  //st  P  12  adsentienti  P  1  m,               15  co- 
herceatur  P 

28  telis  eorr.  ex  talis  P  1  m,                29  temporum  uiuitur  Pr^  tempori  inservitur  C.  F.    W.  AfueUcr, 

suppU :  tempomm  antiquonim  more  facile  uiuitur  vel  simiU  fuid  33  et  tua  P  2  m. 


LIBER  VI.  1 73 


LXVIU  (LXVim). 
SYMMACHVS  NICOMACHIS  FILIIS. 

Qaamquam  sperem  praefata  d§i  venia  mox  in  conspectnm  matnum  nos  esse  ven- 
turos,  tamen  litteris  abstinere  non  debni,  ne  qaod  tempas  familiaribas  careret  ofGciis. 
5  same  igitar  praelibatam  salatationem ,   qaam  tibi  boni  aaspicii  gratia  adhac  stilo  in- 
pendimas,  sed  voce  proxime  deferemas.    yale. 


Lxvnn  (Lxx). 

SYMMACHVS  NICOMACHIS  FILHS. 

Eleganti  commento  silentiam  yestram  pai^are  volaistis:  allegata  est  enim  caa- 
10  tela  tristiam  nantioram,  qaamdia  secanda  saccederent,  at  ea,  qaae  intermissio  scrip- 
tionis  ante  celaverat,  laetioribas  indidis  proderentar.  sed  nobis  et  illa  per  nantios 
incognita  non  faerant,  et  haec  sera  admodam  visa  sant.  aagebat  enim  ramoram  li- 
centiam  saspicio  cessantis  ofGcii.  et  tamen  sascensere  non  possamas,  postqaam  gra- 
tia  praesentium  litteraram  memoriam  praeteriti  doloris  exemit.  modo  memento  caram 
15  stili  inter  praecipua  et  prima  sortiri,  ne  huias  exempli  recordatio  maiores  denao  nobis 
adferat  metus,  dam  credimas  sab  expectatione  melioram  rursas  aliqaa  adversa  reti- 
ceri.    vale. 


LXX  (LXXI). 
SYMMACHVS  NICOMACHIS  FILHS. 

20  Dia  me  ab  stilo  fateor  temperasse;  nihil  enim  quod  scriberemas,  emersit,  salatis 
aatem  vestrae  laetam  fidem  de  adventantiam  sermone  capiebam.  tandem  cessationem 
vicit  adfectio.  reparamus  igitar  dicendae  morem  salatis  vacai  omniam  negotioram. 
post  Tibartem  qaippe  secessionem  Romae  otia  lenta  prodacimas.  sed  non  asqaeqaa- 
qae  agendaram  reram  samas  desides.    nam  domi  corraptoram  parietam  discidia  sar- 

26  ciantar,  qaia  freqaentationem  soliditati  conditor  primas  antetalit  et  antiqaior  ei  visa 
est  celeritas  utendi  qaam  secaritas  succedentiam.  vos  nova  et  aevam  mansara  moli- 
mini;  siquidem  sermo  distalit,  quaedam  vos  LacuUanis  operibus  aeqaanda  fecisse. 
nec  tamen  vobis  inpendii  magnitadine  cesserimas.  par  enim  samptus  est  semel  so- 
lida  conlocare  et  saepe  integrare  rectdentia.    vale. 


8  symmicas  nicho  fl}  P  13  succensere  non  possamns  (77) ,  snscens//////////////  P  14  litte- 

rarom]  (77),  periit  in  P  exe///  P  15  maiore  P 1  m. 

21  capieb//  P  23  otia]  LtetitUy  otio  P  25  frequentationem]  festinationem  F  et  anti- 

qnior  ei  nl«a]  (77),  /f////////,'///\sti  P  26  quam  securitma]  (77),  perUt  in  P  et  aeuum]  (77),  perUt 

in  P  molimina  P  2  m.  27  //rmo  P  28  sumptum  (F)  29  conloc*T/////epe  P  ro- 

cedentift  r*,  cedentia  P 1  m.j  ctdentia  P2  m. 


174  SYMMACHI  EPISTVLAE 


LXXI  (LXXni. 
P  SYMMACHVS  NICOMACfflS  FILIIS. 

Indulgete  deliciis,  qnando  ita  terrae  ac  maris  copiis  redundatis,  ut  vobis  polluci- 
bilem  victum  utriusque  elementi  ministret  opulentia.  nobis  satis  est,  quod  omnium^ 
quae  capitis,  parte  defruimnr  adeo  largiter,  ut  ipsi  quoque  opimis  dapibus  adfiuamus.  5 

LXXII  (LXXIII). 
PF  SYMMACHVS  NICOMACHIS  FILHS. 

Patriae  ac  Penatibus  redditi  quaedam,  quibus  offenderemur;  invenimus:  siquidem 
Ostiense  praedium  nostrum  ft^equens  pulsat  inpressio.  sed  si  t^obis  prospere  optata 
procedunt,  praestate  litteras,  quarum  laetitia  nubem  tergeat  praesentis  iniuriae.  10 


Lxxin  (Lxxmi). 

SYMMACHVS  NICOMACfflS  FILIIS. 

Rienum  dolore  discrucior.  sed  ne  maior  ad  aures  vestras  fama  peryeniat,  prae- 
sentem  statum  valetudinis  meae  breviter  indicavi.  cum  laeta  successerint,  morem 
meum  secutus  dabo  ad  vos  paginam  laetiorem.     vale.  15 

LXXim  (LXXV) . 
SYMMACHVS  NICOMACHIS  FILUS. 

Non  frustra  hactenus  responsa  distulimus;  tractatus  enim  negotii  et  cbartarum 
investigatio  moram  iusti  temporis  exigebant.  haec  ubi  absoluta  sunt,  ceteris,  quae 
causae  poscit  instructio ,  reciprocum  litterarum  munus  adiecimus.  ipsi  enim  multis  20 
obstantibus  curis  iter  ad  vos  nequimus  adripere.  consilium  tamen,  quod  transactioni 
vestrae  possemus  adhibere,  cumulatius  ex  alio  parente  capietis.  qui  etsi  adiutore 
non  indiget,  dignabitur  tamen  ob  inania  fori  et  sut^las  veterum  formularum  sanctum 
Prosdocium  praestolari  venturum  ad  vos  protinus,  cum  reliquias  malae  valetudinis 
plena  sanitate  limaverit.    vale.  25 


LXXV  (LXXVI)    a.  397? 
SYMMACHVS  NICOMACfflS  FILHS. 

Fuit  animus  Fundos  [oppidum]  praeterire,   si  vos  Formias  accessisse  didicissem: 
postquam  aliter  evenit,  partiri  iter  placuit  ad  minuendum  laborem.     erit  igitur  in  ar- 


3  poll/cinilem  P  1  m,  4  n//n/8tret  P  qnod  //nium  P  5  aflaaraas  P  l  m. 

7  symmioas  nichomacas  fll  P,  om,  F  9  hostiense  F  uestram  P  1  m.  nobis  PF 

obtata  P  1  m.  10  tergeat  nubem  F 

12  om.  F  13  rhiennm  P,  biennium  F  discutior  P  1  m,  uestras  anres  F 

17  om,  F  18  non]  nos  P  actenus  P  1  m.  tractatns]  F,  exactans  P  cartanim  PF 

23  sutelas]  Lypthu,  sutilas  Py  sitnlas  F  24  prostocium  F 

27  symmacus  nichoma  fli  P  28  oppidum  delet  lurettu 


LIBER  VI.  175 

bitrio  Fortunae  ratnm  facere,  at  a.  d.  qnintum  kalendas  Angustas  Formiana  sede  re-  P 
creemnr.     haec  est  animi  nostri  destinatio;    nunc  in  caelestium  manu  est  effectus  op- 
tati.     vale. 


LXXVI  (LXXVU)    a.  397. 
5  SYMMACHVS  NICOMACHLS  FILIIS. 

NuIIus  absque  epistulis  meis  dies  labitur.  quid  si  adfatum  mutuum  redderetis? 
nec  tamen  paenitet  diligentiae,  quamvis  honor  vicissitudinis  neglegatur.  nam  quae 
ex  amore  fiunt,  etiam  gratuita  delectant.  ego  ad  sanitatem  lento  adhuc  gradu  pro- 
yehor,  atque  ideo  itineris  ulterioris  ambiguum  usque  ad  profectum  sanitatis  delibera- 
10  tione  sequestro.  quid  ipsi  de  reditu  aut  suburbana  commoratione  statueritis,  havet 
animus  edoceri.     vale. 


LXXVU  (LXXVni)    a.  397. 
SYMMACHVS  NICOMACHIS  FILIIS. 

Anteveni  inquisitionem ,  cum  vos  sollicitos  fore,  quod  essem  morbo  adtemptatus, 
15  adverterem,  et  quamvis  ultro  scripserim,  doloris  mei  adversa  tenuari,  abolendae  ta- 
men  sollicitudinis  vestrae  causa,  quae  apud  amantes  semper  incredula  est,  nunc  quo- 
que  nuntio,  si  dictum  nullus  Fortunae  livor  effascinet,  in  concordiam  me  cum  sanitate 
redire.  sed  nondum  sensum  meum  penetrat  amoenitas  litoralis.  nam  ut  ex  longa 
maris  iactatione  stabilis  gressus  sero  reparatur,  sic  tempore  opus  est,  ut  tanti  mali 
20  decessio  locum  faciat  voluptati.  ergo  neque  Formianae  orae  neque  aedificationis  meae 
tantisper  ullam  capio  dulcedinem.  sed  haec,  ut  spero,  omnia  cum  bono  valetudinis 
revertentur  moxque  ad  laetitiam  vestri  animi  stilo  meo  communicata  pervenient. 


Lxxvm  (Lxxvim). 

SYMMACHVS  NICOMACfflS  FILHS.  PF 

25  Cum  mihi  puer  vester  unam  epistulam  reddidisset,  ut  rescriberem  protinus,  tam- 
quam  mox  ad  vos  reditums  incubuit.  sed  ut  didici,  ipse  ad  ulteriora  contendens  mi- 
mica  usus  est  techna,  ut  paginam  nostram  comes  eius  Rusticus  reportaret.  ille  alte- 
ram  nunc  regressus  accepit.  ridere  vos  arbitror,  quod  servili  circumscriptus  stropha 
pro  sorte  simplici  duplum  solverim.     nam  callidus  vemula,   quod  semel  pertulit,   bis 

30  recepit.  pergerem  longius ,  si  adicienda  suppeterent.  vos  in  propinquo  urbis  cele- 
briore  fama  rerum  agitis  et  pari  otio :  vestram  est  procul  positos  ditare  conpertis.   vale. 


7  penitetet  P  8  adhoc  P  9  ambigaam]  Suity  ambiguns  P  10  haaet]  /urettM,  habet  P 

13  symmaciis  iiichomachis  fli  P  16  incredala  est  nunc]  (i7),  ine/////////////  P  17  nnllas  For- 

tanae  lluor]  (J7),  niaMu////ll/// Whor  P  mecum  (27'),  me///  P  18  meum]  (/7),  m///  P  19  ut 

Unti]  (rj,  uiUnti  P 

24  om.  F  25  scriberem  F  27  thecna  P  28  redire  P  1  m,  F  stropha  pro 

sorte]  F,  pttHi  in  P  29  nam  cailidus]  F,  periit  in  P  bis  recepit]  F,  //////epit  P 


176  SYMMACIII  EPISTVLAE 


LXXVim  (LXXX). 
PF  SYMMACHVS  NICOMACHIS  FILIIS. 

Aevuni  maneat  hic  dies,   qui  te  nobis  filiam  dedit.     hunc  ego  et  gaudiis  mentis 
et  verborum  honoribus  per  multos  annorum  recursus  vobiscum  opto  celebrare,  adicere 
etiam  mihi  ingravata,  tibi  iucunda  munuscula.     ut  nunc  lineam  misi,  cuius  potest  ob-  ^ 
latio  exigua  non  videri,  si  magis  mei  in  vos  animi  quam  sui  pretii  aestimatione  pen- 
datur. 


LXXX  (LXXXI). 
SYMMACHVS  NICOMACHIS  FILIIS. 

Natalem  domnae  filiae  meae,   quem  per  annorum  recursus  optamus  esse  numero-  ^^ 
sum,   vobiscnm  agere  et  participare  voluissem,  nisi  proposito  restitisset  imbrium  con- 
tinuatio.     fungimur  tamen  religioso  honore  iucunditate  munusculi  petentes,  ut  suscep- 
tionis  benignitate  oblationis  exilitas  augeatur.     vale. 


LXXXI  (LXXXH). 
SYMMACHVS  NICOMACHIS  FILUS.  i^ 

Omnes  ad  nos  nataliciv.  convivii  copias  transtulistis ;  sed  unum  defuit,  quominus 
ad  nostrum  animum  redundaret  plena  festivitas,  quod  non  vobiscum  potius  cuncta 
consumpsimus ,  quorum  contuitus  atque  convictus  commendare  nonnumquam  solet  et- 
iam  parca  convivia.  quare  et  vobis  et  communi  pignori,  cuius  soUemnem  diem  se- 
dula  religione  celebrastis ,  uberes  precamur  annos  et  recursum  in  haec  eadem  festa  ^o 
numerosum.  decet  enim  pios  parentes  inoffensa  felicitas.  nobis  Tiburis  aura  blan- 
ditnr,  sed  contra  exasperat  animtim  male  gesta  ratio  vilicorum.  neque  ager  cultura 
nitet,  et  fructuum  pars  magna  debetur,  nihilque  iam  colonis  superest  facultatum,  quod 
aut  rationi  opituletur  aut  cultui.     vale. 


2  symmacas  nicho  fA  P,  om.  F  3  aeuam]  cum  F  5  ut]  et  F 

9  symmacuB  nicho  flliis  P,  om.  F 

15  symmac^  nicbo  flliis  P  18  consumpsimus]  [Fjy  sumpsimus  P  22  exasperat  animum]  lu- 

rttus^  exasperata  nimium  P  24  cultus  P  1  m. 


LIBERVI.  VII.  177 


LIBER  SEPTIMVS. 

AD  SYMMACHVM  FILIVM,  p 

I  a.  399. 
SYMMACHVS  SYMMACHO  FEJO. 

5  Snme  alacer  patemi  sermonis  auspicium  et  deinceps  officii  parilis  in  nos  esto 
munificus.  simnl  accipe,  qnod  voto  tuo  congmit,  fasces  praeturae  tuae  in  eum  an- 
num  feliciter  proferendos,  cui  advocata  numinum  voluntate  ego  quoque  laetus  intersim. 
optato  igitnr  laetare  processu  et  propagatos  tibi  annos  yitae  atque  honoris  interpretare 
[longiora  enim  finnt,  quae  differuntur],  nec  dubites  utrique  nostrum  prospexisse  fortn- 

10  nam,  ut  et  tuus  magistratus  iuvetur  praesentia  patris  et  ego  festorum  tuorum  coram 
defi*uar  voluptate.    vale. 

n  a.  402. 
SYMMACHVS  SYMMACHO  FILIO.  PF 

Vbi  primum  scribendi  mihi  ad  vos  copiam  familiaris  ingessit  occasio,  non  distnli 
15  desiderium  tui  scriptione  testari,  ut  salutis  meae  certus  tuam  «ures  et  subinde  absen- 
tiam  meam  litteraria  voluptate  soleris.    vale. 

m  a.  399—402. 
SYMMACHVS  SYMMACHO  FILIO. 

Secundas  ad  amabilitatem  tuam  litteras  mitto,  ut  sit  adsiduitas  sermonis  mei  utri- 
20  que   solacio.     tu  quoqne  studium  meum,   quotiens  domnus  frater  tuus  occasiones  rep- 
pererit,   aemulal*e,   ut  et  salus  tua  mihi  securitatem  tribuat  et  scriptomm  incnnditas 
voluptatem.     vale. 

im  a.  400. 
SYMMACHVS  SYMMACHO  PIUO.  P 

25  Circensium  sollemnitati  consularis  magnificentia  satisfecit;  ludomm  adhuc  et  mu- 
neris  splendidissimae  imminent  fnnctiones,  quibns  ante  Febmarias  nonas,  ut  opinamur, 
inpletis  iter  ad  nostra  relegemus.  haec  eo  scribo,  ut  laetitia  amabilitatis  tuae  spe 
meliore  pascatur.    vale. 


1   «q*  anf  symmachi*  uc.  consQlis  ordinarii.  explic.  liber.  vi.  indplt  liber  -vii  P  2  (m,  P           4  sym* 
macus  P            6  simnl  —  praeturae  om,  P  1  m,            B|tuae  P            9  longiora  —  differantur  uncU  ineluai 

13  om.  F  14  ad  uos]  duos  P  1  m. 

18  om.  F              19  amabiliUtem  tuam  litteras]  F,  ama//////////////////ra8  P  sic  P  1  m.              as- 

siduitas  sermonis  F,  adsld/////////////  P                20  quoque  studium]  F,  qi///////////  P                dominus  et  F 
frater  tuus]  /7,  frater  meus  P,  fra/////u8  P            21  aemul///  P 

Q.  AvRKLivs  Stmmachvs.  23 


178 


SYMMACUl  EPISTVLAE 


V  a.  899—402. 
SYMMACHVS  SYMMACHO  PILIO. 

Credo  alias  litteras  meas  in  manus  amabilitatis  taae  ante  venturas;  huius  nam- 
que  epistulae  portitores  lento  itinere  mulos  reduces  prosequentur.  ego  tamen  saluta- 
tionis  munere  abstinere  non  potui ;  malui  enim,  ut  redundaret  officiuin  sero  pervectum,  & 
quam  ut  desideraretur  omissum.  tuae  amabilitatis  necdum  ullam  epistulam  sumpsi. 
quaeso,  ut  huius  tibi  muneris  summa  curatio  sit;  ex  tuo  enim  metiri  animo  potes, 
quid  levaminis  absentibus  tribuat  adsiduitas  scriptiouis. 


VI  a.  399—402. 
SYMMACHVS  SYMMACHO  FILIO 


10 


Desideratas  proxime  amabilitatis  tuae  litteras  sumpsi,  quibus  indicabatur  et  sedu- 
litas  animi  tui'  et  profectus  ingenii.  sola  epistulae  brevitas  nequaquam  paterno  desi- 
derio  satisfecit.  quod  eo  scribo,  ut  intellegas,  quantum  ex  sermone  tuo  ceperim  vo- 
luptatis,  qui  queror  cjpiam  defuisse.  quis  enim  optet  satietatem  nisi  rerum  bonarumf 
posthac  igitur  indulgentius  scribe,  lux  raea,  ut  pleniore  stili  tui  munere  legentis  ani-  is 
mus  expleatur.     vale. 


VII  a.  400. 
SYMMACHVS  SYMMACHO  FILIO. 

Accessit  peregrinationi  nostrae   largior  dies  ex  conperendinatione  ludorum,   quos 
pluviarum  interventus  retardat.     sed  volo,   ut  hanc  dilationem  salutis  meae  certus  le-  20 
niter  feras  et  desiderium   tui,    quod  apud  me  crescit  ex  mora,    stili  adsidnitate  so- 
leris.     vale. 


VIII  a.  400. 
SYMMACHVS  SYMMACHO  FILIO. 

Confido  solando  animo  tuo  sermonis  mei  adsiduitatem  posse  sufficere ;  nam  re-  25 
centibus  scriptis  hunc  addo  semonem,  cuius  tibi  lectio  spem  reditus  mei  pollicebitur, 
si  fors  praesumpta  confirmet.  ratio  autem  huius  aestimationis  in  aperto  est,  quia  post 
magnificam  ludorum  consularium  functionem  sola  adhuc  arenae  restat  editio.  mutetur 
igitur  animus  in  gaudium,  et  adeptum  esse  te  crede,  quod  possibilis  coniectura  pro- 
mittit.     vale.  30 


5  offlcium  8ero  pernectnm]  (/7),  peritt  in  P 
sum  tuae  amabUiUtls]  (77),  /////////////abilitatis  P 
iierls]  (77)/;  /////Is  P  iiietiri]  (//),  ///iri  P 

13  quod  eo  in  ras.  P 

19  accessu  P  1  m.  20  reUrdant  (r) 

2$  metetur  P  l  m 


G  desideraretur]  lurelus^  desideretur  P 
ullara  epistolam  (77),  x^xAJIiliJJlllj  P 


omis- 
7  mn- 


LIBER  VH.  1 79 


VIIII  a.  399—402. 
SYMMACHVS  SYMMACHO  FILIO.  PF 

Scintillare  acumiDibus  atque  sententiis  epistulas  tuas  gaudeo;  decet  enim  loqui 
exultantius  iuvenalem  calorem.  sed  volo ,  ut  in  aliis  materiis  aculeis  orationis  utaiis, 
5  huic  autem  generi  scriptionis  maturum  aliquid  et  comicum  misceas;  quod  tibi  etiam 
rhetorem  tuum  credo  praecipere.  nam  ut  in  vestitu  hominum  ceteroque  vitae  cultu 
loco  ac  tempori  apta  sumuntur,  ita  ingeniorum  varietas  in  familiaribus  scriptis  negle- 
gentiam  quandam  debet  imitari,  in  forensibus  vero  quatere  arma  facundiae.  sed  de 
his  non  ibo  longius.  perge  interim,  quo  te  aetatis  impetus  et  naturae  ardor  inpellit. 
10  mei  voti  caput  est,  ut  bene  valeas  et  supra  annos  tuos  litterarum  dote  ditescas. 


X   a.  399—402. 
SYMMACHVS  SYMMACHO  FILIO. 

Amico  nostro  Annio  cursim  praetereunti  potui  solam  dictionem  salutis  ininngere: 

sed  debuit  tibi  sanitatis  meae  fidem  facere  lectio litterarum.     esto  igitur 

15  animo  laetiore  et  spera,  decns  meum ,  frequentibus  scriptis  in  notitiam  tnam  similiter 
ventura,  quae  gaudeas.     vale. 


XI  a.  400—402. 
SYMMACHVS  SYMMACHO  FILIO.  PF 

Adsurgit  animus  meus,   quotiens  amabilitatis  tuae  sermo  defertur;  nam  et  sani- 

20  tatis  tuae  adportat  fidem   et  profectum  ostentat  ingenii.     hortor  igitur,   ut  me  istius- 

modi  linguae  tuae  flosculis  frequenter  aspergas  nec  ullam  cessationem  tibi  vindices, 

dum  me  brevi  aestimas  adfuturum.     planiora  enim  mihi  fient  et  faciliora  omnia  ad 

recurrendum,  si  paginis  tuis  rever^entis  animus  incitetur.     vale. 


XII   a.  400—402. 
25  SYMMACHVS  SYMMACHO  FILIO. 

Magnum  in  modum  sollicitavit  me  inaequalitatis  tuae  nuntius,  licet  securitas  sa- 
nitatis  iisdem  litteris  esset  adiuncta.  quare  anirai  incertus  adpropero  orans  divina 
praesidia,  ut  te  conpotem  bonae  valetudinis  et  epistula  mea  et  recursus  inveniat. 
haec  enim  voti  patemi  impetratio  faciet,  ut  redisse  delectet.    vale. 


2  om,  F  4  iouenilem  F  5  etiam]  et  (/")  8  quatere]  acuere  F  10  capud  P  l  m. 

doce  P  1  m.  ditescas  (cas  2  m.  in  raa.)  P  uale  add.  P  3  m, 

14  lectio  ♦♦♦♦#*♦*  litterarum  P,  supple:  praesentium  vel  aimUe  quid 

18  om.  F  20  ostendit  (r)  igitur  ut  me  istiusmodi]  /7F,  igit////////////modi  P  21  flos- 

culis  frequenter]  F,  tlo////////////////  P  tibi  uindices]  F,  t//////dice8  P  22  adfut////  P  ple- 

niora  P  1  m,  23  reuerentis  PF,  cort.  F 

23* 


180  SYMMACfll  BPISTVLAE 


Xm  a.  402. 
SYMMACHVS  SYMMACHO  FILIO. 

Iter  meuni  fainae  varietas  retardavit.  nam  dum  exploro  tuta  et  loDgitudinem 
viae  dierum  interpositione  distinguo,  tandem  sextum  kalendas  Martias  Mediolanium  per 
Ticeni  longinqua  perveni.  nunc  laborem  meum  domini  et  principis  nostri  blandus  s 
sermo  solatus  est.  spero  etiam  legationem  brevi  in  notitiam  divini  principis  per- 
ferendam;  siquidem  vir  cuncta  praecelsus,  cui  primas  partes  causae  publicae  noster 
ordo  mandavit,  mox  cum  praesidiis  validissimis  adfore  nuntiatur.  vestro  silentio  ve- 
hementer  offendor  atque  ideo  peto,  ut  peregrinationis  meae  patientiam  crebro  iuvetis 
adfatu.  10 


Xim  a.  402. 
SYMMACHVS  SYMMACHO  FILIO. 

Cum  veredarii  deesset  occasio,  privato  homini  reddenda  scripta  commisi.  hunc 
ad  vos  arbitror  sero  venturum.  utrisque  autem  litteris  eadem  continentur,  quod  sex- 
tam  kalendas  Martias  Mediolanmm  multo  anfracto  circumvectus  intraverim  venera-  i5 
tusque  dominum  et  principem  nostrum,  cuius  sermo  divinus  itineris  mei  conpensavit 
laborem,  in  praesentiam  viri  cuncta  praecelsi  comitis  agenda  produco;  quem  mox 
deo  iuvante  adfore  nuntiorum  confirmat  adsertio.  nunc  tuae  curae  sit,  decus  nostrum, 
peregrinationis  meae  curas  stili  adsiduitate  solari. 


AD  ATTALVM.  20 

XV  a.  397  ? 
SYMMACHVS  ATTALO. 

Amicitiae  nostrae  contemplatio  spem  mihi  adventus  tui  fecerat:  prope  est,  ut 
errasse  me  credam,  qui  te  speravi  in  conspectum  parentis  sponte  venturum.  quando 
igitur  sine  ambitu  nostro  recte  facere  nescis,  oratus  adpropera,  et  si  te  superbum  25 
Tibur  explevit,  Laurentibus  silvis  amoena  commuta.  nec  verearis  ruris  horridi  de- 
nuntiationem :  in  oculis  est  venantibus  mare,  celebri  itinere  villa  praestringitur ;  in 
ipsa  igitur  ferarum  cubilia  planus  ac  patulus  accessus  est,  et  si  haec  abessent,  ante- 
iret  nimirum  sermo  inter  nos  mutuus  et  litterarum  liberalis  conlatio  Tarentinas  aut 
Siculas  voluptates.  quare  si  tu  quoque  huic  sententiae  manum  porrigis,  adde  te  ru-  30 
sticantium  numero  et  paulisper  Catones  atque  Atilios  aemulare,  quos  vomis  et  stiva 
ad  consulares  misit  secures.     vale. 


3  Inter  P  4  distingo  P  5  ni^nc  laborem  meum]  (i7),  periit  in  P  nostri  blandus  sermo]  (/7), 

//////////////enno  P  6  legationem]  (77),  ////////e  P  prlncipis]  (Z7),  prin/////  P  1  cune/a  P 

8  nuntiatur]  luretus,  nuntietur  P 

15  mediolanum  P  ueneratusque  —  16  itineris  om,  P  1  m. 

20  xuii.  incipit  ad  attalom  P  26  orridi  P  1  m,  28  plauus]  lurettn,  plenus  P  31  uo- 

mis  et]  Leetiw,  et  om,  P 


LIBER  Vn.  181 


XVI. 
SYMMACHVS  ATTALO.  PF 

Vicem  sermonis  mei  desiderasse  te  gaudeo,   sed  amolior  invidiam  neglegentiae. 
parata  enim  responsa  desernit  tabellarius  tuus  excitus,   ut  fando  conperi,   valetudinis 

5  tuae  dubio.     agnoscis  nempe  infucatas  esse  neque  ex  alto  trahi  cessationis  meae  cau- 
sas.    non  ibo  longius,  quia  brevis  est  adsertio  veritatis.    nunc  sanitatem  tibi  gratulor, 
qua  post  nimium  metum  cognita  multum  diluxit  in  pectore  meo  gaudii.     indicium  au-  2 
tcm  respirantis  vigoris  litterarum  tuarum  iucunditas  praetulit.     petis  namque,    ut  tibi 
ad  confirmandam  valetudinem  stili  mei  remedia  subministrem.     festivitas  ista  Baiana 

10  est;   nimiis  te  salibus  sinus  Lucrinus  infecit.     estne  aliquid  in  verbis  meis,  quod  au- 
res  tuas  sospitet,  quod  medicinam  sensibus  faciat?    credo,  consentio.    nam  plerumque 
amara  haustu  ad  salutem  valent  et  sucis  tristibus  adfecta  refoventur.     sed  nimium  3 
quantum  avarus  es,   qui  Flaviano  meo  praesente  quicquam  requiris,  in  quo  tanta  re- 
rnm  bonarum  delenimenta  sunt,   ut  mihi  quasi  apud  Sirenas  aut  Lotophagos  haesisse 

15  videaris.    atque  utinam  vestro  otio  iungerer;  plus  de  vobis  caperem  salubritatis,  quam 
tu  desideras,  qui  a  me  solas  litteras  poposcisti.     vale. 


xvn. 

SYMMACHVS  ATTALO. 

Ne  ego  frustra  hactenus  tacui,  dum  te  promissi  certus  opperior.     tandem  redeun- 

20  dum  mihi  est  ad  consueta  solacia  meliorum  desperatione.     et  fortasse  suscenses  diu- 

tumo   silentio   meo.    id  vero   etiam   reliquum  est,    ut  inritus  eo^pectationis  arcessar 

eres  igitur  iuris  tui  super  ordiendo  itinere  stare  promissis.     me  esse  con- 

tentum  tali  levamine  non  pigebit;   hoc  certe  officiorum  conmercio  aut  solabor,   quod 
non  venis,  aut  merebor,  ut  venias.    vale. 


25  XVin  a.  397  ? 

SYMMACHVS  ATTALO. 

Proxime  de  Formiano  sinu  regressus  in  larem  Caelium  domo  iamdiu  abesse  te 
conperi.  datum  mox  negotium  est  Theophilo  communi  amico  et  nunc  itineris  niei 
socio,  ut  et  ad  te  in  Tibur/em  agrum  reditus  mei  nuntius  pergeret  et  salutationis  verba 
30  perferret.  hunc  tu ,  nt  es  curiosus  rerum  mearum ,  quasi  aliqua  tibi  in  nos  decreto 
publico  inquisitio  esset  tributa,  (/uaenYando  palam  facere  coegisti,  quae  foris  gesseram. 
nam  hoc  confessae  sunt  litterae  tuae,   quas  idem  vir  optimus  Theophilus  reportavit. 


2  om,  F  6  gratulor  tibi  redditom  fore  F  7  quam  PF  cognittm  PF  12  haasU  [F) 

14  delinimenta  P  1  m,  loco  fagos  P  15  iangerer  plus  de  uobia]  F,  periit  in  P  qnam  tu 

deaidera»]  F,  qua////////////  P  16  poposcisti.  uale]  F,  poposc////////  P 

19  actenus  P  1  m,  p//missi  P  21  reliqum  P  1  m.  expectationis]  luretus,  specta- 

tionls  Pr  arcessar]  Seioppiua,  arcesseres  PF,  laeunam  indieavi 

28  theofllo  P  29  Tiburtem]  C.  F,  W.  MueUer,  tiburem  P  31  publico  inquisitio  esset]  (77), 

///////////////////■®*  ^  quaeritando]  ego,  uersando  (/7),  uersan//  P,  scrutaiido  Mercer  palam  facere 

coegisti]  (/7),  /////////////eglsti  P  gesser&m  nam  hoc]  (i7),    gesse/////////  P  32  idem  uir]  (77), 

periit  in  P  theofllus  P 


182  SYMMACHI  EPISTVLAE 

P  2  faerit  benignitatis  tuae  actuum  meorum  fastigta  et  capita  disquirere  —  utrum  crebra 
vectatio  campi  aut  maris  yaletudinem  meam  iuverit,  an  ullus  agris  nostris  cultus, 
aedibus  nitor,  pecori  numerus  accesserit,  quid  adfiuxerit  edulium  copiarum,  utrum 
consularem  mensam  succinxerit  modus  voluntarius,  an  umquam  Formias  vicina  urbe 
aut  longinquiore  mutaverim  — ;  etiamne  explorare  te  fas  fuit,  quid  procul  ab  arbi-  5 
tris  studiornm  meorum  cura  contulerit  in  paginas,   utrum  me  operatum  ceris  stantes 

3  plerumque  oculi  et  palloris  signa  detexerint?    exploratorem  te  stilus  meus  patitur. 
doces  amicos  suspicionum  vias,   et  si  dici  potest,   odore  atque  vestigiis  scripta  nostra 
venaris.    num  ego  scire  postulo,   quid  in  Tiburtibus  pomariis  litterarii  operis  exer- 
ceas?    solum  hoc  fama  attulit,  balineum  tibi  nuper  extructum,   cui  torris  unus  ad  10 
iusti  caloris  pabulum  satisfacere  narratur;   lectitasse  autem  te  in  multo  otio  utriusque 

4  linguae  auctores,  ipse  index  fuisti.  ego  tamen  non  quaero,  an  aliquid  et  scripseris; 
animadverto  enim  te  conscientiae  gloria  proprii  operis  accensum  voluisse  cognoscere, 
an  ego  quoque  idem  fecerim.  sed  iam  omissis  epistulis  velim  redeas,  nisi  forte  bal- 
nei  tui  brevis  sumptus  hortatur,  ne  deseras  parsimoniae  consuetudinem.    vale.  i& 


xvmi. 

PF  SYMMACHVS  ATTALO. 

Duo  pariter  commissa  in  amicitiam  redemisti  epistulae  tuae  salibus :  diu  afueras, 
nihil  scripseras.  quis  Colchus  aut  Thessalus  cantu  aut  manu  has  offensiones  levasset? 
ergo  ob  epistulae  delenimentum  veniae  pretium  feres.  sino,  ut  amici  tui  nuptiale  fe-  20 
stum  curae  vacuus  exerceas  et  urbem  Tiburtem,  quae  nuper  tibi  faces  praetulit,  com- 
munem  lunoni  et  Herculi  facias.  reverteris,  ut  spero,  post  repotia  in  Caelium  larem ; 
vel  si  adhuc  iuvat  aestivos  dies  in  pomariis  tuis  ducere,  iterum  tibi  indignatio  mea 
litterarum  tuarum  melle  placanda  est.    vale. 


XX  ante  a.  398.  25 

SYMMACHVS  ATTALO. 

Villa  Tiburs,  quae  proxime  in  ius  tuum  venit,  maioris  ingenii  praedicatorem  re- 
quirit;  ego  tamen  linguae  modicus,  ut  potero,  verbis  honorem  loco  faciam.  quid  hic 
in  positu  aedium  yenustatis  estl  quts  sitt^  ex  edito  /It  in  plana  iactus  ocnlorum! 
frequentare  has  sedes  Orchomenias  dixerim  deas  atque  eas  sedulo  adnisas,  u^  te  con-  30 
ciliarent  aedibus  suis  dominum.  perge  igitur,  ut  facis,  et  victis  aevo  redde  novita- 
tem.  multo  hoc  factu  promptius,  quam  quod  Hesiodum  ferunt  posito  senio  in  virides 
annos  redisse.  interea  gratulare  nobis  bonam  valetudinem,  quae  ut  tibi  quoque  lon- 
gum  secundet,  inter  fastigia  est  votorum  meorum.     vale. 


1  //erit  P,  ftierlt  enim  (J7)  actntnmP2m.  3  edlliam  {/)  5  longinquiore]  Scioppiu$, 

longlnqiio  ire  Pr  7  signa  om.  T  9  litterarnm  [r)  10  idusti  r  13  accensum]  luretua, 

aocewum  PF 

17  om.  F  18  diu  anU  eplstulae  coUoc.  F  19  canto  P  l  m,  20  ferres  P,  ferres  F 

sino  nt]  si  modo  F  21  repetas  post  Tiburtem  inser.  F  22  facias  om.  F  caelum  P,  aed 

COTT,    l  m. 

27  tiburis  P  29  quis  situ  ex  edito  flt]  Haupt,   quat  situs  ex  aedito  sit  P,    quis  situs!   quantns 

e%  edito  late  (1)  30  ut  te]  luretus,  uiUe  P  34  e6t]  e  in  ra8.  P 


LIBER  VII.  183 


XXI  a.  398. 
SYMMACHVS  ATTALO.  FP 

Postquam  mihi  litteras  tuas  raedarins  meus  reddidit  et  salutatio  ex  itinere  repor- 
tata  observantiam  nostram  solvit  religione,  datus  est  mihi  aditus  crebro,  dum  aberis, 
h  tecum  loquendi.  quare  ab  iis  ordior,  quae  in  voto  tuo  prima  sunt.  deum  pace  mea 
atque  unici  mei  sanitas  viget.  urbanas  turbas  Vaticano,  in  quantum  licet,  rure  de- 
clino,  et  tamen,  si  quando  in  coetum  vocamur,  ad  obsequium  consilii  publici  pedem 
refero.  scio  te  nihil  amplius  velle  de  nobis.  tantundem  pernoscere  rerum  tuarum 
desiderii  modus  postulat.    vale. 

10  xxn. 

SYMMACHVS  ATTALO. 

Longa  me  deliberatio  habuit,  an  tibi  honorem  facere  sub  iusta  reditus  vestri  ex- 
pectatione  deberem.  verebar  enim,  ne  festinatio  tna  solaciis  obviis  frangeretur.  sed 
hoc  ambiguum  solvit  ratio  contraria,  quae  spem  dedit,  has  litteras  revertenti  stimulo- 
15  rum  non  frenorum  instar  futuras.  ^ed  consulto  adfecto  brevitatem  solam  tibi  deferens 
dictionem  salutis,  ut  verborum  meorum  haustns  exiguus  efScacior  sit  ad  sollicitandam 
sitim  quam  ad  explendam.     vale. 

xxm. 

SYMMACHVS  ATTALO.  P 

20  Requii*tmt  me,  credo,  oculi  tui:  mens  adesse  non  dubitet.  mecum  enim  diligen- 
tia  tui  peregrinatur  totumque  animi  adfectione  circumfero.  nihilominus  exerceo  stilo 
amicitiae  voluptatem;  quod  si  tu  quoque  invicem  feceris,  eveniet,  ut  longum  fruar 
otii  possessionem,  quia  non  negabis,  quod  me  posset  abducere.     vale. 

xxim. 

26  SYMMACHVS  ATTALO. 

Ad  Neapolitanam  provectus  oram  litteras  sumpsi,   quibus  nos  in  adventum  tuum 

Bais  residere  iussisti.    adserebat  perlator  epistulae,  imminere  excursum  tuum  calcibus 

suis.     quid  facerem,  cum  me  nec  locus  idem  teneret?    expeditius  visum  est,   ut  a  te 

potius  gratiam  continuandi  ad  nos  itineris  posceremus.     amicos  enim,   non  Baias  de- 

30  siderasti,  nisi  forte  illo  luxuriae  sinu  traheris.    comitabimur  te,  si  eo  redire  malneris, 


2  om.  F  3  porUU  {F)  5  quare  ab  Ub  ordlor  quae]  F,  qw////////////////  P  pace  mea 

atque]  F,  ptfiii  in  P  6  urbanas  turbas]  F,  urban////////  P  dedino]  F,  d//////  P  9  motus  (/") 

11  om,  F  14  reuerenti  Pr*,  reuertendi  F  15  sed]  eyo,  et  PF  praeferens  F  17  si- 

tim  (itim  in  fxu.)  P 

20  requlrunt  me]  lurehu^  requirant  me  (J7),  periit  in  P  adesse  non]  (/7),  periit  in  P  di- 

ligentia  tui]  (/7),  diligen//////  P  21  ad////lone  P  22  eueniet]  Wingendorp,  ueniet  P  23  pos- 

sessionem  P  possit  P2  m. 

28  idem  iam  teneret  C.  F.  W.  Mueller  30  Inxoriae  P  1  m.  (/")  eo  corr,  ex  ea  (?)  P  2  m. 


184  SYMMACHI  EPISTVLAE 

P  quamvis  regionis  istius  caelum  salubrius  et  pares  copiae  sint.  erit  optio  tua,  inten- 
dere  iter  an  relegere  debeamus.  ad  defensionem  meam  pertinet  eo  redeuntem  te  se- 
qui,  ubi  adventantem  expectare  non  potui.    vale. 

XXV. 
PF  SYMMACHVS  ATTALO.  s 

Si  respondisses  epistulae  meae,  levasses  onere  conscientiam  tnam:   nunc  nostram 

tacitumitate  iuvisti.     repensa  f  nim  officia  laetitiam  mibi  praestant,   negata  victoriam. 

^et  scio  ex  abundanti  posse  te  facere,  quod  nos  multo  sudore  destringimus.     sed  quia 

invides  bona  verba  lectoribus,   ne  vim  facere  existimer  avaritiae  tuae,   dispendium 

meum  devoro.     vale.  lo 


AD  MACEDONIVM. 

XXVI  a.  397? 
SYMMACHVS  MACEDONIO. 

Audeo  te  in  agrum  Lavinatem  meum  post  Tiburtes  rogare  delicias,  nec  sum  reli- 
giosi  desiderii  longus  precator.     ea  quippe  inter  amicos  petitionum  debet  esse  condi-  is 
cio,  nt  praestantibus  prona  videantur,  quae  sunt  magna  poscentibus.     vale. 

xxvn. 

SYMMACHVS  MACEDONIO. 

Soles  adfirmare,  quod  me  tibi  praeferas.  posset  hoc  esse  credibile,  si  filium 
meum  Attalum  ad  nos  venire  patereris.  in  tuo  enim  iure  est,  tuis  monitis  adquiescit;  20 
quod  quidem  fieri  oportere  consentio,  sed  non  eatenus  pontificium  tuum  in  nostra 
damna  protendasl  parumne  est,  quod  ipse  aeque  desiderandus  consortium  meum  de- 
seris  et  invides  nobis  exoptatissimam  tui  societatem?  insuper  alterum  quoque  deleni- 
^cis  amoris  artibus  retines,  credo  coniciens,  adceleraturum  esse  me  reditum,  si  utro- 
que  destituar.  at  ego  denuntio,  opus  esse  monitore,  qui  retrahat  haerentem;  nam,  25 
ut  scis,  amo  otium,  pascor  quiete.  instruo  itaque  te  adversum  lentitudinem  meam: 
si  absentis  amici  iam  desideras  reditum,  patere  brevem  praesentis  excursum. 

xxvm. 

SYMMACHVS  MACEDONIO. 

Licet  gravissimis  febribus  inpedirer.  non  potui  denegare  tibi  honorificentiam  Htte-  30 
rarum,  ne  religionis  neglegens  iudicarer.     nec  tamcn  in  multam  seriem  propagare  lit- 
teras  valui,   quarum  brevitas  inculpabilis  est,  cum  ex  iniuria  valetudinis,  non  ex  vo- 
luntate  descendat. 


5  om,  F  6  nostiam  (am  3  m.  in  ras.)  P  7  taciturnitatem  PF  8  habundanti  P  te 

po8«e  F,  re  posse  (F)  9  existlmes  F  10  deuoueo  F 

11  explic  ad  attalum,  Incipit  eiusdem  ad  macedonium  P  13  macedon;  P  15  petitionem  P 1  m, 

21  ut  po8t  eatenus  add.  in  mg»  P  23  exoptatissunam  P  1  m.  dcleniflcis]  Iuretu$^  delenicis  P 

24  adcelebratnrum  P  25  at]  ad  P  1  m. 

29  symmacus  P  31  ne  religionis  (ne  r  in  raa.)  P  32  iniuria  ualetudinis]  (77),  ///////////////iiis  P 

33  descendat]  (77),  descen///  P 


LIBERVII.  185 


XXVIIII. 
SYMMACHVS  MACEDONIO. 

Neque  fratris  nostri  v.  c.  Proeliani  profectio  passa  est,  ut  silerem,  neque  nostra 
sivit  adfectio,   ut  officiis  temperarem.     cape  igitur  debitum  munus  adloquii,  et  ut  me 
&  facias  promptiorem,  inpertiendae  salutationis  operam  frequenter  usurpa. 


AD  ATTICVM. 

XXX  a.  396. 
SYMMACHVS  ATTICO. 

Est  quidem  mibi  ruris  otinm  voluptati,   sed  antiquiorem  tui  iudico  voluntatem; 
10  quare  officiis  consularibus,  si  fors  dictum  iuvet,  spectator  et  conviva  non  deero.    vale. 

XXXI. 
SYMMACHVS  ATTICO. 

Retrahere  nos  e  Campaniae  gremio  Tiburtis  agri  laudibus  studes.  est  ille,  ut 
praedicas,  in  tuo  rure  densus  cupressis  et  fontium  largus  et  montano  situ  frigidus. 
15  sed  haec  mihi  desideranda,  si  te  mora  uberiore  tenuissent;  nunc  properato  in  urbem 
reditu  nescio  quam  mihi  fastiditi  loci  suspicionem  dedisti.  habent  enim  saepe  volup- 
tates  satietatem.  quod  si  ita  est,  satisfactum  Formiis  puto,  quibus  renuntiaveras, 
cum  tibi  etiam  praelata  displiceant.     vale. 

xxxn. 

20  SYMMACHVS  ATTICO. 

Relegere  iter  et  in  conspectum  vestrum  tandem  redire  meditamur,  licet  filii  no- 

stri  virium  vacui  sint  et  me  febrium  noxa  temptaverit.     minuetur  tamen  labor  inter- 

vallis   brevibus   mansionum.     spero   locorum   mutatione   processurum   aliquid   optatis. 

curam  in  me  diligentiae  tuae  usu  probatam  crescere  in  dies  gaudeo;  cui  inpense  ver- 

25  bis  gratias  agerem,  si  id  laudis  potius  adfectatione  quam  sincera  pietate  faceres.    vale. 

xxxm. 

SYMMACHVS  ATTICO.  PF 

Proxime  ad  te  indicium  salutis  meae  pertuli,   necdum  quod  invicem  de  prosperis 
tuis  legerem,   reddidisti:   non   piget  tamen  ante  solutionem  religiosum  fenus  iterare. 


2  maoed////  P  3  profectlo]  (/7),  pr///////  P  4  a/fectlo  P  rounus]  mus  P  1  m, 

6  explic  ad  macedonium  incip  elusdem  ad  atticum  P  9  uoluptatis  et  P  tui]  LtetiiM^  tibi  P 

12  symmacus  P  15  properato  in  urbem  reditu]  (/7),  pro/////////////////tu  P  16  fastiditl  Jocl 

Buspicionem]  (77),  (a%t\////////////////nem  P  saepe  uolupUtes]  (//),  /////////pUtes  P  17  satisfactum 

fonniis]  (/7),  Bati?////////rmii8  P  18  cum  tibi]  (//),  //////i  P 

23  brebibuB  P  l  m.  25  facere  «suale  P  /  m.,  faceretis  uale  P  2  m. 

27  om.  F 
Q.  AvnKLirs  Symma<:uvs.  24 


1 86  SYMMACfll  EPISTVLAE 

PF  tanta  est  enim  securitas  animi  in  nos  tui ,   ut  repensum  putem ,   quidquid  ab  amante 
debetur.     vale. 

XXXUII. 
SYMMACHVS  ATTICO. 

PV         Salutationis  honorificentiam  praelocutus  Gaetulici  agentis  in  rebus  exequor  postu-  & 
latum,  qui  a  te  iustum  favorem  per  me  optat  adipisci.     humanitatis  tuae  est  amplecti 
probabilem  voluntatem  numerumque  eorum,   qui  te  iure  suspiciunt,   adiectione   novi 
cultoris  augere.     vale. 

AD  DECIVM. 

XXXV.  10 

SYMMACHVS  DECIO. 

PVM  Animum  meum  Campani  litoris  commemoratione  sollicitas;  sed  nobis  quoque  in 
Fraenestino  rure  degentibus  non  minus  suppetit  voluptatum.  sint  licet  plures  homi- 
num  sententiae,  quae  maritimis  montana  postponant,  ego  tamen  vitandis  aestibus  ma- 

2  gis  iudico  nemorosa  quam  cultu  aperta  congruere.     adieceras  ad  inritamentum  profec-  is 
tionis  nostrae,   filium  meum  Flavianum  brevi  tecum  futurum.     huius  ego  praesentia 
iam  diu  defruor.     ex  quo  intellegis,  sortem  meam  multo  esse  potiorem;   nam  et  con- 
parationem  loci  utriusque  in  ambiguo  conlocavi  et  societatem  pignoris  mei ,   qua  ma- 

3  xime  gloriabare,   in  fructum  meum   transtuli.     ergo  tu  potius  remetiri  ad  nos  viam 
mutata  condicione  deberes.    adc/e  satietatem,  quam  tibi  adtulit  copiarum  longus  usus;  20 
nam  Campania,   ut  est  absentibus  desiderabilis ,   ita  facile  explet  morantes.     sed  de 
hoc  non  ibo  longius,   ne  re^ioni  illi,   quae  nobis  acceptissima  est,  denuntiare,  si  ve- 
nero,  fastidium  meum  videar.     vale. 

XXXVI. 
SYMMACHVS  DECIO.  25 

Nondum  Neapolitanum  litus  accessimus  visuri  arcem  deliciamm  tuarum,  sed  ta- 
men  omnia,  quae  Tyrrhenus  adluit,  nominis  tui  plena  sunt.  quid  multa?  successisti 
in  famam  Luculli.  qao  magis  miror,  ad  alia  te  nonnumquam  posse  transire;  nisi 
forte  fastidio  fugis  copias  et  mutatione  castigas  satietatem.  sed  nimium  hactenus  ab- 
fuisti;  puto  iam  parsimoniae  diuturnitate  conciliatum  tibi  desiderium  copiarum.  quin  so 
ergo  ad  nos  gradum  promoves?  aut  si  libenter  illic  nostrae  immoraris  frugalitati, 
redeundum  propere  nobis  est,  quos  non  decet  alienas  adfectare  delicias.     vale. 


5  salutationis  denuo  ineipil  V            praelocutus  corr,  ex  prolocutus  P            getuUci  PV  agendis  V 
7  Buscipiunt  V           adfectione  P 

9  explicit  ad  attioum  incipit  eiusdem  ad  decium  PV               11  sym  deeio  V  12  amicum  meum 

campani  ineip.  denuo  M             14  praeponant  V             18  quaip  P             20  adde]  ego,  ad  PVM  sacie- 
Utem  PM,  societotem  V            22  religioni  PVM,  eorr,  M 

25  sym  decio   V,  om,  M            26  Umeii]  iam  V            27  tyrrenus  V,  tirreiius  M  29  fastidio]  M, 

fastigio  PV          sacietatem  P          actenus  P  l  m.           abfuisti]  Af,  adfuisti  V,  afuisti  P  30  iani)  nam  V 

quin]  cul  P  l  m.                32  est  quos  non  decet  alienas]   VAf(//),  ^^jjJilJiJji.;;iJjjuK%  P  dewilias   V 
uale]  ua//  P 


LIBER  VII.  187 


xxxvn. 

SYMMACHVS  DECIO.  PVM 

Volnptati  mihi  est,  quod  yales.  sed  qnod  Formiis  nostris  Neapolitana  ora  prae- 
fertnr,  animadverto  tui  non  esse  indicii.  in  gratiam  quippe  praesentium  non  senten- 
5  tiam  sed  verba  mutasti ,  nisi  forte  rerum  tuarum  eonlatio  facit  illud  tibi  esse  iucun- 
dius,  ubi  fructus  uberior  est.  sed  natura  regionum  suis  meritis  non  nostiis  quaestibns 
aesHmanda  est.  sed  quid  de  boc  multa?  testabitur  commoratio  tua,  an  ibi  libentius 
otieris,  cum  in  dubium  non  veniat)  quod  a  me  invitus  abscesseris.     vale. 


XXXVm  a.  398. 
10  SYMMACHVS  DECIO. 

loeari  mibi  visns  es,  cum  te  scriberes  obvia  militum  arma  timuisse,  credo,  ne 
iter  tuum  in  Campaniae  longinqua  sequeremnr.  nam  si  ipse  diu  versatus  in  castris 
nonnihil  timoris  expertus  es,  quid  ego  togae  adsnetus  amaritudinis  incidissem?  sed 
non  patior ,   ut  tibi  ad  moram  prosit  simulata  trepidatio.     caret  Appia  tota  militibus 

15  transvectis  omnibus,   qui  pacato  Africae  statu  in  obsequium  divini  principis  reverte- 
runt     quid  quod  etiam  patria  in  rebus  angustis  vel  opem  bonorum  vel  societatem  re-  2 
quirit?    neque  enim  praesentiam  nostram  sola  prospera  eius  expectant;   laudabilioris 
offidi  est  participare  dubia   cum  civibus.     sed  iam  spes  melior  urbis  nostrae  vultum 
serenat  et  alimonia  interim  proviso  fulta  subsidio  etiam  frugis  Libjcae  stipulatur  ad- 

20  ventum.    vale. 


XXX  vnn. 

SYMMACHVS  DECIO. 

Flemmque  fors  disposita  conturbat:   quod  nunc  mihi  usu  venit,  qui  Etruscos  va- 

pores  salubritatis  causa  adire  non  potui  rebus  retentus  urbanis.    nulla  igitur  tibi  per 

25  me  indicitur  mora,  quin  immo  et  hortor  et  postulo,  ut  festinato  itinere  Komam  revisas 

reddasque   nobis  iucunditatem  praesentiae  tuae,   qua  defrui  in  suburbanitate  non  con- 

tigit.     vale. 


2  symmaohas  der//  P,  sym  dec  F,  om,  M  3  f//mii8  P  5  fort.  rerum  tuamm  conpuUtio 

6  fuctns  P  7  sedj  Kiesaling,  et  PVM  8  inuitus  om.   VM 

10  symmacus  decio  P,  ad  dec  V,  om,  M  11  obuiam  VM  armatim  isse   V,  armatum  isse  M 

13  quod  V  14  emulata  P  l  m.,  ^mulata  P  ^  m.  caret  —  reuerterunt  om.  M  apictota  V^ 

uel  tog//  add,  inmg.  P  2  m.  15  statu  In  obsequium]  V{/7^<,  periit  in  P  reuerterunt  quid]  V(ll], 

reuer//////////  P  16  angtistis]  VAf(/7),  periU  in  P  //quirit  P  19  lybicae  P,    libicae  V 

adventu  Kie9tUng  20  aequitur  in  VM  epist.  40 

21  epi$t,  39  hoc  loeo  omiasa  in   VM  po»t  p.  /5^,  5  adhuc  residere   imerta  et  initium  uaque  ad  2{  rc- 
tentus  in  V  his  repetitum  e$t  22  symmacus  decio  P,  om,  VM  24  rebus  retentis.    STMMACHVS 

GREGORIO  Be^piitur  III,  W  in  Vi,    rebns  retentus  subitis  et  tumultuariis.   uale.    Elegisti  materiam  sequitur 
III,  20  in  M  25  mora  —  itinere  om.  V  27  poit  uale  seqtUtur  in  V  p.  162,  6  constitui  nt 


21 


1S8  SYMMAOHI  EPISTVLAE 


xxxx. 

PVM  SYMMACHVS  DECIO. 

lamdudnm  curis  publicis  absolutus  relegere  iter  potius  qnam  auspiciis  litterarura 
lenire  amicorum  desideria  debuisti.  nam  si  tibi  valetudo  ex  sententia  suppetit,  qnid 
causae  esse  dicam ,  quod  diu  in  Campania  demoraris  ?  an  ut  nos  amantissimos  tui  5 
diu  defraudes  tis  bonis,  quae  in  te  solemus  amplecti?  quin  immo  nrbis  nostrique 
reminiscere,  et  dum  oportunitas  aestatis  invitat,  iter  festinus  usurpa,  ut  longa  ab- 
sentiae  tuae  damna  tandem  optato  reditu  sarciantur.    vale. 


XXXXI. 
SYMMACHVS  DECIO.  10 

Qno  abiit  promissorum  fides?  speranti  mihi  recursum  tuum  litteraria  levamenta 
tribuisti.  potuit  incunda  nobis  huius  muneris  esse  perceptio,  si  nihii  grandius  spo- 
pondisses.  an  veritus  es  deliciarum  tuarum  consularem  virum  testem?  nihil  egit  haec 
cautio:  oculis  subtracta  miracula  auribus  deprehendo.  nam  ut  quisque  nostra  offen- 
ditur  parsimonia,  te  abesse  suspirat,  atque  in  contumeliam  convivii  roei  palam  de-  15 
sideraris.  sciet  haec  senatus,  audiet  populus!  neque  enim  possum  aliter  ulcisci  ab- 
sentiae  tuae  iustum  doiorem.    vale. 


xxxxn. 

Abmmpenda  cessatio  est  et  in  affatus  mutuos  cura  tendenda,  ne  veteris  inter  nos  20 
amicitiae  memoriam  scribendi  neglectus  adtenuet;  quam  ut  libentius  dehinc  foreas,  a 
me  sume  priucipium.  en  tibi  litteras  salutationem  ferentes,  quas  sensibus  tuis  volup- 
tati  esse  testabitur  officii  aemulatio.  quin  si  etiam  portitori  fructum  patrocinii  tui 
sermo  iste  quaesiverit,  praecedentis  silentii  mei  accusabo  dispendia.  constabit  enim, 
pluribus  me  potuisse  consulere,  si  te  adloqui  ante  coepissem.  25 


XXXXUI. 


Cum  ruri  agerem  libertate  caeli  gressum  reformans,   cuius  me  usus  post  dolorem 
moratur, familiarissimus  mens  ordiendo  itineri  paratus  fecit  mihi  ad  scri- 


2  om.  VM  4  liniro  P  1  m.  ex]  et  P  2  m.  6  defraudes  iisj  egOy  defrauderis  PVy  frau- 

deris  M  7  iter]  esse  V  nsurpa  ut]  usurpauit  V  8  raditus  arciantur  V 

10  om,  VM  11  recursum]  JuretuSj  cursum  PVM  12  spopondissem  V  14  uiribus  V, 

mentis  uiribus  M  15  atque  in]  itaque  in   K^T),  inque  M  conuitii  V 

19  inde  ab  hac  epistula  inacripUones  omittuni  non  aolum  VAf,  aed  etiam  T  et  8patii$  eingulorum  vertuum 
vacuia  relictia  P;  aed  eum  ep,  60  propier  argumenium  ad  Deeium  data  efse  videaturj  etiam  epp.  32 — 49  idem 
nomen  praeponendum  duco  20  obrumpenda  /  affatos  P  1  m.  ueteres  P  1  m,  21  me- 

morum  V  foueas]  ego,  facias  PVM  23  testibus  V  quin  si]  ego^  qoia  si  P,  quasi  K,  quodsi  M 

27  aerihe :  Symmaohus  Decio  28  cururi  V  29  moratur  familiarissimus  PFAf,  desideratur  nomen 


LIBER  VII.  189 

bendum  sui  copiara.     ilico  amicam  studio  meo  amplexus  communionem  scripta  non  PVM 
distuli,   quae  et  inter  nos  agerent  commercium  religionis  et  commeanti  primum  apud 
te  notitiae  limen  aperirent.    si  probabiles  huius  epistulae  putas  causas,  mihi  sermonis 
tui  gratia,  illi  amoris  fructus  eveniat.    vale. 


xxxxmi. 


Remuneror  dictam  mihi  a  te  salutem,  quamvis  diebus  proximis  ultro  amicitiam 
nostram  stili  opere  frequentaverim.  quae  commemoratio  non  exprobrat  officia;  huius 
enim  diligentiae  voluptate  animus  meus  pascitur.  est  igitur  tua  optio.  an  in  me 
10  velis  saepe  litterarum  esse  munificus,  quam  quidem  maxime  cupio,  sed  si  quando 
nobis  fructus  iste  defuerit,  eadem  mihi  gaudia  tecum  loquendi  noster  sermo  prae- 
stabit.     vale. 


XXXXV  a.  398—399. 

^*m*^**^^*^***i)k  PVAJ 

15  Vna  haec  via  cst,  qua  maxime  civibus  ac  familiaribus  meis  prosim,  si  eos  in 
clientelam  tuam  quasi  mystagogus  inducam.  quod  nunc  pro  Gaudentio  facio  viro 
generis  senatoiii,  cuius  modestiam  si  propius  inspexeris,  reperies  claris  natalibus 
parem.  igitur  in  obsequia  tua  incunctanter  receptus  ante  plenam  tui  fiduciam,  quam 
mox  illi  morum  praestabit  inspectio,  intellegat  de  se  testimonio  meo  creditum.     vale. 


20  XXXXVI  a.  398—399. 

Singularis  animi  tui  bonitas  voeat  saepe  ad  iustas  petitiones  fiduciam  meam. 
non  est  igitur  mihi  commendationum  familiarium  verenda  reprehensio,  cum  ipse  ad 
hoc  meum  studium  voti  benignitate  sollicites.     spes  ergo  certa  est,   gratas  fore  tibi 

25  litteras,    quibus   omatissimum    virum   Desiderium  veterem  amicum   meum  prosequor. 
domestica  huic  causa  rumpendi  otii  admovit  necessitatem.    fiam  facile  iacturam  dissi-  2 
mulare  potuissem,   si  admitteret  magnum  animum  angusta  fortuna.     ex  ipso  latius 
audies,   quicquid  epistulae  brevitas  recusat  absolvere;   mihi  satis  est  pro  eo  in  uni- 
versnm  rogare.     suscipe,   oro,    benefaciendi  provinciam,   quae  hominnm  merita  deo 

30  adplicat,   clarioresque  fructus  ex  huius  commodo  cape.     mihi  enim  videntur  beneficia 
plus  conferre  praestanti.     vale. 


2  comertium  PVM  3  probabilis  PV  4  fructus  eueniat.  utle]   KAf(//),  fructu/////////////  P 

6  scribe:  Symmacbus  Decio  7  mibi  dicUm  F  salutem]  VAfF,  periit  in  P  amicitiaro]  VMF, 

ai////////  P  8  quae]  VMF,  periit  tn  P  exprobat  PV,  ud  corr.  P  1  m,  9  meus  om,  F 

14  seribe:  Symmachns  Decio  15  quae  P  17  proprius  P,  proprius  VM  19  inspectio 

intellegat]   VAf(i7),  //////////////////t  P  creditum.  uale]   VAf(i7),  periit  m  P 

21  icribe:  Symmachus  Decio  22  singularis]  VM{n),    ////////is  P  ad  periit  in  P  23  /st 

igit//  P,   est  ergo  V  uerendaj  P  2  m.  Af,   ueneranda  P  1  m,   V  24  me  studium  Mercer 

26  iam]  PVM^   eam  Mercer;   lacttnnm  hic  latere  itupicor;   fort.  peGuniariam  facrle  iacturam  27  po- 

tuisset  Mercer  28  in  om.  VM  29  oro]  horum   K,  huius  Af  bominem  merito  Kiealing 

30  clariorque  fructns  P  1  m,  V,  clarioremquo  fructum  M 


1 90  SYMMACHI  EPISTVLAE 


XXXXVn  a.  398. 
PMVF  ************** 

Nec  abstinere  litteris  possum  proficiscente  ad  vos  domino  et  filio  meo  Flaviano, 
quem  prosequi  hoc  viatico  debeo,  nec  aliqnid  adiungere,  quia  tua  erga  eum  diligentia 
non  recipit  augmentum.  volo  igitur  noveris,  non  esse  fastidii,  quod  qnam  mimmtm  5 
de  eo  scribimus,  sed  securitatis  de  tua  mente  praesumptae.  talis  igitur  in  eum  esse 
dignare,  qualem  te  vetus  amicitia  pollicetur;  cui  adiecit  honoris  tui  gradus,  ut  quae 
pro  eo  velle  debes,  posse  te  non  neges.     vale. 

XXXXVm  a.  399. 
P  VM  *»**♦******♦**  10 

Favore  tuo  factum  est,  ut  evectionum  adminicula  sumeremus,  quibns  familiares 
mei  empturi  equos  curules  ad  Hispaniam  commearent.  quaeso  igitur,  ne  missos  mox 
transire  praecipias;  longo  enim  tempore  opus  est,  ut  de  singulis  provinciis  optimos 
quosque  excerpat  electio  et  morosior  cautela  perducat.  praeterea  tibi  validius  ob- 
ligabor,  si  duobus  aliis  veredis  eorundem  iuveris  iter;  dividentur  enim  singuli,  ut  ex  15 
diversis  provindis  edecument  lect/ores.  erit  tui  beneficii  post  inlustrem  et  praecellen- 
tissimum  virum  comitem,  quidquid  domui  nostrae  praetoria  filii  mei  editio  splendoris 
adiecerit.     vale. 

xxxxvnn. 

PVMF  **************  20 

Certissimus  contra  omnes  procellas  animi  tui  portus  est.  ideo  ad  te  sororis  meae 
filius  spei  certus  adcurrit.  negotii  autem  genus  de  humanitate  saeculi  exspectat  au- 
xilium,  cuius  qualitas  virtutibus  tuis  precum  lectione  pandetur.  ego  prolixus  esse 
non  debeo  enarrator  iniuriae,  cum  seriem  desiderii  fides  supplicationis  exponat.  has 
autem  solas  partes  mihi  iniungit  adfectio,  ut  pro  coniuge  pignoris  mei,  cuius  pauper-  25 
tat/  gravis  paratur  ruina,  suffragium  tui  favoris  exambiam.     vale. 

L  a.  401. 

PVM  ************** 

Gaudii  de  te  mei  nec  ipse  ostentator  esse  per  verecundiam  possum  nec  testem 
altemm  cito;   sufficiet  enim  mihi,   quod  amorem  meum  de  tua  mente  metiris.     debeo  30 


2  scfihc :  Symmachiig  Decio  3  ne  F  ab  itinere  P  1  m,  possum  om,  VM  pro- 

flciente    V  4  inngere   V,    aasns  sum  iniangere  M  5  recepit  P  1  m,  aacmentum  V 

nolo  F,   om.  M  quod  quam  minimum]  luretus,   quamquam  enim  PVFy   quod  nichil  M  6  igi- 

tur  om.  F  7  amicitia]  conuicia  F,  couiuatia  M 

10  seribe:  Symmachus  Decio  11  sumerem  VM  familiaris  P  1  m.  12  ne  missos]  ego^ 

remissos  PVM  13  praecepias  P  1  m,  ut  om.  P  14  obligator  P  1  m.  VM  15  iu- 

beris  P  1  m.  V  16  et  decument  P  l  m,  V,  deciment  M  lectiores]  3f,  lectoris  PV  cui  P  1  m, 

17  praeteriora  F,  posterior  M 

20  $criht:  Symmachus  Decio  22  saeculi]  sJ   V  23  ergo  VM  prolixius  V  24  nar- 

rator  VM  25  coniugi  V  pauperUte  PVF  26  parati   V 

28  $eriht:  Symmachus  Decio  30  cito]  P  2  m,^  scio   FAf,  ♦♦to  P  1  m.  quidam  morem    V 

roeritis  V 


LIBER  VII.  191 

tamen  laetitiam  confiteri quae  praefecturae  habenas  ad  bonam  transtulit  PVM 

Yoluntatem.    interea  non  minore  abundo  laetitia,   quod  domini  et  filii  mei  Flaviani 

prolixus  in  iudicando  labor  optata  quiete differri  diu  ab  hoc  praemio  par 

fuit,  neque  illum  ab  otio  retardari.  haec  eo  scribo,  ut  noveris,  nos  pro  tuo  honore  2 
5  agere  aetemo  principi  gratias,  te  idem  facere  pro  illius  securitate  debere.  interea 
quaeso.  ut  in  epistulis  frequentandis  morem  tuum  teneas  nec  privatis  officiis  actus 
publicos  obstare  causeris.  nam  ^^mper  multiiugis  necessitatibus  par  fuisti,  nullumque 
experientiae  genus  est,  cuius  te  possit  magnitudo  vel  novitas  a  negotiis  amicitiae  de- 
bitis  avocare.     vale. 


10  LI. 

Habeant  fortassis  aliae  commendationes  meae  interpretationem  benignitatis :  ista 
iudicii  est.  trado  enim  sancto  pectori  tuo  fratrem  meum  Severum  episcopum  omnium 
sectarum  adtestatione  laudabilem.  de  quo  plura  me  dicere  et  desperatio  aequandi 
15  meriti  et  ipsius  pudor  non  sinit.  praeterea  testis  non  laudatoris  partes  recepi  tibi 
reservans  morum  eius  inspectionem.  quam  cum  penitus  expenderis,  reperies,  cessisse 
me  potius  eius  laudibus  quam  per  neglegentiam  defuisse.     vale. 

LII. 

^************m 

20  Quid  tibi  pro  tanta  in  me  meosque  cura  dignum  rependam?  officia  tua  revera 
aequare  non  possum,  spondeo  tamen,  numqnam  me  tibi  cultu  mentis  et  adfectione 
cessurum,  nec  ambigo,  etiam  te  pro  benefactis  solam  boni  animi  exoptare  mercedem. 
sed  in  hac  contestatione  gratiae  morari  me  longius  pudor  tuus  non  sinit;  deberi  enim 
iudicas  amicitiae  nostrae,  quidquid  ego  credo  praestari.     vale. 

25  Lin  ante  a.  395. 

^^*   ^^^  ^^*^   ^^»   ^^*    ^^»   ^^^  ^^^  ^^*   ^^*   ^^*    ^^*    ^^»   ^^^ 

Parva  est  commendatio  scriptorum  meorum,  cum  Eusebium  familiarem  meum 
vita  innocens  et  annosa  militia  bonis  quibusque  conciliet.  suo  igitur  praedi/us  merito 
testimonium  pro  se  meum  uon  ambitum  postulavit;    et  tamen  abstinere   non   debeo 


PVMF 


1  couflteri  quae  PVAf,  mppU:  adaiirationemque  Mcrae  drcamspectionis  tel  simile  quid  2  uolun- 

tatem  (ntat  in  rai,)  P  flaaia//  P  3  prolixus  in  iudicaiido]  {II) My  prolixlus  in  uindicando  V, 

llllllllllllll^^^^  ^  qulete  perfruitur.  neque  enlm  differrl  diu  (II) ,  quae  in  P  prima  manu  $eripta  non 

fuisse,  loei  nunc  deperditi  apatio  doeemurf  quiete  differri  diu  V,  ^IIIIIIIIIIIIIHI  Pt   fnii  quiete  meruit  differre 
diu  M,  scripserim:  optata  quiete  mutatus  est;  neque  enim  te  differri  din  pars   V  4  illum  ab 

otio]  Vin],  periit  in  P  nouerla]  FA/(Z7),  n//////  P  5  aetern/////cipl  P  6  actos  P 

7  semper]  egoy  per  PKAf  multia  iagis  V  8  debetis  euocare  V 

12  comendationis  P  1  m,  meae  (ea  in  ras.)  P  13  trado  —  Seuerum  om,  F  tuo]  meo  V 

14  sectarum  adtestationem  V,  attestatione  sectarum  F  15  aiuit  V  testes  P  l  m.  lauda- 

tores  P  Im,  partes  recepi  tibi]  KAfF,  ptriit  in  P  16  eius  inspectionem]  KAfF,  ////////////onem  P 

expenderis]   KJtfP,  IIIIIIH^b  P  17  eius  laudibus]  VAfF,  /////audibus  P  defuisse]  P  2  m.  VAf, 

de*««  P  1  m.  ualej  //le  P 

21  aequare  (ae  in  raa,)  P  22  exoptarere  P  23  memorari  me  P  1  m.  FF,  tuae  morari  me  M 

27  paueis  immutntis  repetitur  epist.  7/,  67  28  praeditus]  AfF,  praedictus  PVF 


192  SYMMACHI  EPISTVLAE 

PFJfF  tali  genere  litterarum,  magis  ut  fidei  satisfaciam,  quam  ut  labantem  gratificatione 
sustentem.  haec  igitur  petitionis  meae  summa  est,  ut  in  praeclaro  pectore  tuo  for- 
mam  circa  se  meae  voluntatis  inveniat.     vale. 

Lmi  a.  398. 

Vt  es  rerum  omnium  so]lers,  scis  quantum  legatio  habeat  sollicitudinis ,  quantum 
peregrinatio  difficultatis.  haec  domino  et  filio  meo  Attalo  senatus  desideria  pro- 
sequenti  amor  tuus  levia  et  tuta  praestabit.  suscipe  igitur  partes  benignitatis  et 
meae  petitioni  debitas  et  tuo  ingenio  congruentes.  satis  Attalo  meo  videbitur,  quis- 
quis  erit  eventus  officii,  curam  pro  se  meruisse  potioris.     vale.  iu 

LV. 

PVM  ****»**•»****  *  * 

Saepe  nos,  ut  condecet,  litteris  muneraris;  obsolescere  euim  quadam  silentii  ru- 
bigine  animorum  foedus  existimas.  facis  officium  germanis  studiis  animisquc  con- 
veniens,  pro  qua  re  vicem  tibi  seiinonis  referre  non  distuli;  cuius  ea  solutio  est,  ut  i5 
me  adfectui  tuo  etiara  nunc  sentiam  debitorem.  omnia  enim  facili  vicissitudine  et 
conpensatione  redduntur,  contractus  vero  amicitiae  et  religionis  aetemus  est.  vale  et 
ad  scribendum  esse  diligens  persevera.  nos  litterarum  solacia  suggernnus,  quibus 
aut  animum  mulceas  occui^atus  aut  vicem  referas  otiosus.     vale. 

LVL  n 

* 

PVMF  ************** 

Tua  nos  hortatur  humanitas  opem  poscentibus  non  negare.     pro  Theodwlo  autem 
scribendi  mihi  ad  te  causa  propensior  est,   cum  sit  colonus  agrorum  meorum  atque 
illi  debita  magis  quam  precaria  cura  praestetur.     serva  igitur  consuetudinem  tuam 
et  precibus  meis,  ut  mos  tuus  promittit,  inflectere,  ut  quidquid  culpae  aut  erroris  in-  25 
currit,  contra  illius  meritum  meo  digneris  interventui  relaxare.     vale. 

Lvn. 

PVM  ************** 

Et  virtutis   et  propositi  tui  est  bonos  quosque  suscipere;   inter  quos  Alexander 
contemplatione  honestatis  iure  censetur.     hunc  et  in  adiumentum  sui  et  amoris  in  te  30 
mei  gratia  familiaribus  litteris  prosecutus  inpendio  deprecor,  ut  illi  favorem  congruum 
tribuas,  mihi  vicissitudinem  sermonis  exsolvas.     vale. 


1  lauantem  P  I  m,  K.  laudabilem  M  2  hoc  V 

6  soUicitudinis  habeat  F  7  meo  et  fllio  VM  8  a  mortuis  V  praestauit  P  l  m,  F, 

praestitit  Af  benignitates  P  1  m.  9  petitioni  meae  F,  meae  petitionis  P  1  m.  V 

13  silenti  P  1  m.  16  debitorem  (ito  in  ras.)  P  17  amicitiae  religionis  aeternum  est  V 

ualde  V,  ualere  M  18  suggeremus]  luretus,  suggerimns  VAf,  sugerimns  P  19  occupaturus  V 

otiosos  P  1  m, 

22  OTUtur  Pl  m.  tbeodolo  PVMF  24  praesUtur  VM  25  protittit  V  quid  V, 

si  quid  M  26  interuentu  F 

29  propositi  tui]  proposltiui  V  30  censentur  V  31  ut  illi  fauorem  congruura]  VM[IJ)^  periU 

in  P  32  uicissitudinem  sermonis  exsolnas]  VM[n),  n\cU»\t////////////////so\a9^s  P 


LIBER  VII.  193 


LVm  a.  396—397. 

Duas  oratiimculas  meas  nuper  editas  ad  inlastres  viros  yirtutam  ac  litteraram 

praeditos  sacerdotio  Felicem  et  Minervium  misi.     harum  etiam  te  ut  amantem  mei, 

5  si  mediocribas  ingeniis  non  offenderis,  opto  esse  lectoi^Bm.     ipsi  voluminis  copiam  fa- 

cient;   ita  enim  studiose  famam  meam  nutriunt,   at  suffragia  bonorum  mihi  nesciant 

invidere.     vale. 


LVim  a.  400. 

10  Sacras  mihi  litteras  lalius  agens  in  rebus  exhibuit  leopardorum  munificentiam 
continentes:  idem  tuam  desideratam  nobis  paginam  simul  tradidit.  principe  igitur 
loco  salutationis  tibi  solvo  reverentiam;  dehinc  postulo,  ut  pro  me  gratias  agas  voti- 
vae  largitatis  auctori  —  quae  iucundior  erit,  si  ei  commendationem  prosecutio  opor- 
tuna  praestiterit  — ,  et  quod  verecundia  mea  vix  implere  potuisset,  oris  tui  adfabilitas 

15  prosequatur.  spero  ex  mensnra  adfectionis,  quam  de  te  mereor,  quod  cumulatissime 
possim  magnitndinem  nostrae  gratnlationis  inplere.    vale. 


LX  ante  a.  399. 
AD  PATRICIVM.  PVMF 

Onerabat  .verecundiam  meam ,  quod  prior  scripseras :  continuo  altera  epistula  tua 

20  gravatae  fronti  duplex  fenns  inposuit.     formido,  quod  cupio,  ne  mihi  ante  solutionem 

duomm  contractnum  tertius  a  te  sermo  tribuatur.     habet  quippe  hanc  mpatientiam, 

quae  in  te  pollet  oris  ubertas,   ut  intervallum  vicissitudini  neget  et  officia  nondnm 

conpensata  praeveniat.     una  igitur  mihi  ad  satisfactionem  via  superest,   ut  inparem 

me  stilo  fatear,   quamvis  cultu  amicitiae  parem  non  negem.     nec  contnmaciter  fieri  2 

25  putes,   quod  tibi  animi  mei  diligentiam  confero:   alioquin  frustra  a  te  diligor,   nisi 

adfectione  saltem  nos  pateris  conparari.     quare  post  hanc  professionem  meam  lauda- 

tae  facundiae  donum  freqnenta;   me,   si  rarior  fuero,  memento  cessisse.     an  ego  ad- 

versum  iudicium  publicum  provocem  scriptis  epistularum  regiarum  magistrum?  nostmm 

est  pastorales  inflare  calamos,  tnum  sacris  tibiis  carmen  incinere;  nos  obtundit  otium, 

30  te  usas  exercet.    nisi  forte  hanc  nostram  privatae  vitae  vacationem  magis  oportunam  3 

frequentandis  litteris  putas.     vides  non  eodem  motu  flumina  de  stagno  serpere  et  de 


3  edltas]  VAf(i7),  pefiit  in  P  l!t////ruin  P  4  proditos  sacerdotlo  P  1  m.  V,  stcerdotio  pre- 

dttos  M  faelicem  VM  n//neruium  P  etiam  hanim  F,  tibi  liarum  M  5  medio- 

tribns  P  1  m.  igneis   V  faciant  P 

11  nobis  om.  V  15  proseqnatur]  VM(JI),  periit  m  P,  exseqnatur  luretus  spero]  VAf, 

spero  me  (/7),  periit  in  P  ex  mensnra]  VM[n),  IIIImvlta  P  quam]  VAf,  qna  (77),  periit  in  P 

de  te  mereor]  VM[IT)f  periit  in  P  16  possim]  PF,  possum  V,  om,  Af,  possis  (77)  magnitu- 

dlnem]  rVM(n),  lllllllHlem  P  uale  periit  in  P 

18  om,   VMF  19  lleTa\i(kt  P  /cripseras  P  21  impatlentiam  eod.   Pithoeij  patien- 

tiam  PF,  potentlam   VM  22  et  om.  F  24  parem  om.  P  26  affectionem   VF  29  pasta- 

rales  V 

Q.  AvRRLrra  Stmmacbvb.  25 


194  SYMMACHI  EPISTVLAE 

PVMF  fonte  properare.  omne,  quod  in  carsu  est,  viget;  continuatio  experientiae  vires  suas 
renovat.  sublatum  tibi  CBt,  quod  respondere  potuisses.  fac  deinceps,  qua  vales  scri- 
bendi  copia,  ut  tantum  mihi  adferat  facultatis  exemplum  tuum,  quantum  ingenium 
meum  non  dedit. 


LXI  ante  a.  399.  5 

AD  PATRICIVM. 

Denuntiaveram  tibi,  quod  rarior  in  scribendo  essem  futurus:  quid  amicitiae  fa- 
ciam,  quae  cogit,  ut  mentiar?  descivi  a  promisso,  sed  credo  te  huiusmodi  probare 
fallaciam.  nunc  velim  cogites,  quam  frequens  esse  debeas,  qui  spei  amplius  optu- 
listi.  an  non  prior  in  me  iaculatus  es  oris  tui  munera?  quibus  ego  veluti  herbam  10 
porrigens  cum  veniae  petitione  respondeo.  maneas  oro  promissis  et  coeptorum  tuo- 
rum  diligentiam  teneas.     fidem  tuam  convenio,  qui  me  paene  iacto  mentitum? 


LXII. 
PVM  AD  PATRICIVM. 

Ideo  famicitia  conparatum  est,  ut  officiorum  vicibus  mutua  gubemetur  utilitas.  15 
in  rem  praesentem  spectat  praefata  sententia.  praesumo  namque  eximietatis  tuae  sta- 
dio  supplicationem  fratris  mei  Callistiani  atque  eius  uxoris  exortem  sacri  beneficii  non 
futuram,  cui  et  aequitas  desiderii  et  usitata  inpetrationis  forma  suffragio  est.  quando 
igitur  nihil  obstat  oratis,  admove  iuvandis  precibus  benivolentiam ;  quae  cum  tibi  in- 
nata  sit,  remittit  mihi  deprecandi  laborem.  nam  paene  iniuriam  facit  benignitati,  si  2u 
quis  anxie  petat,  quod  praestantis  natura  promittit. 


LXin. 
AD  PATRICIVM. 

Tantnm  esse  apud  te  loci  Aurelio  meo  gaudeo,  ut  a  me  tibi  traditus  invicem  sub 
commendatione  reddatur.  vicisti  nostram  pro  eo  diligentiam,  quam  iubes  crescere.  25 
itaque  sum  dicto  audiens.  nulla  enim  caritas  ita  plena  est,  ut  augmenta  non  capiat. 
me  domq  abesse  et  in  regione  Campaniae  pasci  otio  libens  audies;  nam  soles  ami- 
corum  prospera  voluptate  partiri.  tibi  honor  militiae  pariat  fructus  secundos:  sit  vita 
nostra  secura,  vestra  conspicua. 


2  est  tibi  F  posses  F  qua  —  .3  copia  om.  F  qna  uales]  I^ctius,  quales  P  1  m,  F, 

preualeas  Af ,  qui  uales  P  2  m.  3  oopias  V  4  uale  add.  VMF 

6  om,  VMF  8  desiui  a  F,  desiui  V,  de  suo  Af  10  herba  moriens  VMF  11  sed  et  V 

12  iactito   V 

14  om.  VM  15  ideo  amicitia  conparata  est  luretusy  a  deo  conparatum  est  Suse^  ita  amicitia  con- 

paratum  est  Kiessling  16  praefata  sententia]  praefatassent  V  eximiae  aetatis  V  17  cali- 

stiani   VM  exortam  P  1  m.  V  18  imperationis  V,   imperatorum  M  19  admone  P  1  m. 

20  si  om.  P  i  m.  VM  21  uale  add.  VM 

23  om.  VM  26  aucmento  V  27  me  e  V  otio]  actio  P  1  m.  28  secnndus  P  I  m.  V 

uiU  nostra  secnra,  uestra  conspicua]   VM{IT),  "/////////////////////////  P 


LIBER  VII.  195 


LXIIII. 
AD  PATRICIVM.  PVMF 

Propinquorum  meorum  causas  Martyrius  prosequetur,   qui  has  a  me  litteras  in 
snffragium  suum  meruit.     quaeso,  ut  effeetnm  sperati  de  te  favoris  optineat. 

^  LXV  a.  398? 

AD  PATRICIVM.  PVM 

In  manus  tuas  y^jj^t  eausa  pignoris  mei;   adeo utamica  legibus  ful- 

ciatur.     sed  ut  est  multifonmis  plerumque  perfidia  tutorum,   in  varias  se  frequenter 
artes  vertit.    at  noxios  credo  nunc  saltem  sacro  cessuros  oraculo,   si  vestra  aequitas 
10  suggerenda  celebraverit. 


AD  ALYPIVM.  PVMF 

LXVI  a,  378. 

Salutationis  honore  praefato  familiarem  precationem  tui  iam  securus  adnecto. 
agris  meis,  quos  in  Caesariensi  Mauretania  possidemus,  ut  fieri  per  dominorum  ab- 
15  sentiam  solet,  nihil  reliqui  facit  officii  praesidalis  improbitas.  saepe  ad  rectorem  pro- 
vinciae  delata  querimonia  parvi  habita  est  per  ignaviam  iudicantis.  ergo  quoniam 
remedia  minora  non  prosunt,  ad  maiora  confugimus.  feras  opem,  quaeso  te,  ne  res 
tot  iniuriis  exhausta  succumbat.  debes  hoc  et  tuae  famae  et  amicitiae  meae,  ut 
peculiariter  iuvare  digneris  iustitiam  postulati. 

20  LXVII. 

AD  ALYPIVM. 

Qui  sperat  brevi  in  conspectum  se  amicorum  esse  venturum,  solet  scribendis  epi- 
stulis  abstinere;   mihi  et  illa  spes  visendi  te  integra  est  et  fastidium  non  creat  litte- 
rarii  usus  officii.     celebro  igitur  honorem  tuum  salute  dicenda  nec  interim  posco  re- 
25  scriptum,  quia  fenus  stili  mei  fabularum  munere  ex  proximo  repensabis. 


2  ad  patr/////  P,  om,   VMF  3  causas  martyriDs]  KF(/7"),  caii////////////  P,  causas  martius  M 

litter///////fragium  P  4  ut  effectum]  VMF,  u//////tum  P 

6  om,  VM  7  adeo  ut  PK,  supple:  adeo  igitur  eximietatem  tuaro,  iit  tuo  suffragio  quamuis  amica 

legibus  ftalciatuT  vel  Btmile  quid  9  at  noxios]  C.  F.  W,  MuelleTy  obnoxios  PVAf  nunc]  ne  P 

cessurus  PV  10  uale  add.  VM 

11  expllcit  ad  patriciiim  incipit  ad  alypium  P,  om.   VMF  14  mauritaiiia  VAfF  possidem  F, 

possideo  M  16  decelata  V  parui  habita  est  per  ignauiam]   KF,   //////////////////////iam  P  ergo 

quoniam  remedia]   VAfF,  periit  in  P  17  possunt  P  1  m.  FF^  posset  V  ad  maiora  confugimus]  FA/, 

ad  maiorum  confugimus  K,    /f/////////tug^m\iB  P  te  ne  res]  KAfF,   periU  in  P  18  inuiriis  ex- 

haustas  V  succum////ebes  P  /eae  P  19  /ustitiam  P  postulaiiti  P  2  m.  F^  postulantis  M 

uale  add.  VMF 

21  om.  VMF  22  conspectu  VMF  23  uidendi  F  25  ex  proximo  repensabis]  Vr,  et  pro- 

ximo  ore  pensabis  P,  ex  proximo  recompensabis  nale  Af,  exprimo  repensabis  uale  F 

25» 


196  SYMMACHI  EPISTVLAE 


LXVm  a.  395. 
PVM  AD  ALYPIVM. 

lutellego  diligentiam ,  qaam  sanctae  domui  tuae  defero,  nimium  tibi  esse  eom- 
pertam.  hinc  est,  quod  mecum  laeta  communicas  et  dominae  ac  filiae  meae  valetn- 
dinem  stilo  indicas  in  spem  redisse  meliorem.  ago  igitur  uberes  gratias  et  deos  pre-  5 
cor,  ut  tua  secunda  proficiant.  nobis  tardior  Africanarum  navium  commeatus  incntit 
curas  et  sterilitas  conditorum.  quapropter  ad  conlationem  yocati  remedia  patriae  usi- 
tata  promisimus.  sed  votis  opus  est,  ut  voluntariae  sponsiont  solutio  prompta  re- 
spondeat. 

LXVim.  10 

AD  ALYPIVM. 

Tradiderunt  memoriae,  qui  res  priscas  locuti  sunt,  in  iudicium  quendam  yocsUum 
furti^  quod  Aricia  tenus  precarium  de  amico  cantherium  mutuatus  ulterioris  clivi  ar- 
dua  praeterisset.  fuerit  haec  parsimonia  et  diligentia  pauperis  saeculi,  ut  praeter- 
vectus  decretum  locum  commisisse  in  amicitiam  diceretur;  at  ego  non  vereor  iu-  is 
menta,  quae  dederas,  demoratus,  ne  in  tantis  fortunae  tuae  copiis  et  animi  bene- 
2  volentia  usurpationis  arcessar.  adsumpsi  igitur,  quod  amor  tuus  ingerebat,  tantumque 
absum  a  metu  suscensionis  tuae,  ut  sperem  de  te  ultro  bonam  fiduciae  meae  gratiam. 
necesse  est  enim  probes,  quod  ipse  fecisses.  sed  quid  haec  tamquam  purganda  pro- 
duco?  de  Formiano  ad  te  scribo  integer  valetudinis,  unde  equorum  vestrorum  copu-  20 
lam  magis  e^ercitam  quam  fatigatam  remisi.  mulos  paulisper  tenebo;  hanc  enim  de- 
deras  optionem.  quam  si  repudiassem,  viderer  libentius  in  usurpandis  uti  animo  meo 
quam  in  permissis  tuo  cedere. 

LXX. 
AD  ALYPIVM.  2s 

Cum  molestias  urbanas  retracto,  abesse  delectat;  cum  vos  cogitatione  contemplor, 
taedet  absentiae  meae.  medium  est  igitur  levamen  in  litteris,  quas  ideo  ad  te  dedi, 
ut  simul  et  amicitiae  satisfaciens  et  secutus  exemplum  tuas  mihi  epistulas  praestes, 
in  quibus  vides  plus  esse  solacii. 

12  Val.  Max.  Vm  2,  4. 


2  om.   VM  3  deferam   F,  defernnt  M             7  lationem   V,  opem  ferendam  M            8  promisi   K, 

promisistts  M  sponsionis  PV            9  uale  add.   VM 

11  om.   VM  12  priscag]  Ipsas  P            uocataro  furti]  tgOy  cf,  Val.  Max.  l,  I.,  uocati  P,  uocat  V, 

uocatum  M            15  commisipjse  P  diceret  VM             17  arcersar  V,  accersiar  M             18  absumam  et 

UBUS  censionis   VF,  assumam  M             19  improbes  F            quid]  quod   V            purganda]  C  F.  W.  MueUer^ 

purgata  PVM  20  capulam  V               21   exerceri  tamquam   V              remisi  mulus  P  i  m,j  remi  simu- 

lus  Vj  om.  M  22  optione   V            23  permissis]  (/"),  promissis  PVM 

25  om,  VM  26  urbanans  V  27  leuamen  in]  leuamini  P  J  m,  V  28  satisfaciam  P  2  m, 
29  uale  ad4,  VM 


LIBER  VII.  197 


LXXI  a.  397? 

AD  ALYPIVM.  PVMF 

Plurimam  mihi  opis  atqae  adinmenti  tuae   litterae   ad   couiirmationem   sanitatis 

inpertiunt;   primo  quod  te  memorem  nostri  esse  testantur,   dehinc  quod  indicia  tuae 

5  prosperitatis  adportant.    fateor  igitur  adhuc  infirmam  valetudinem  meam  scriptorum 

tuorum  adsiduitate  refoveri,  atque  ex  hoc  intellego,  quid  ex  praesentia  tua  commodi- 

tatis  habiturus  sim,  cum  tantum  ex  litteris  salubritatis  accipiam.    vale. 


AD  FRATRES. 
LXXn. 

10         Mediolanium  pervectus  haec  scribo  et  hinc  honorificentiam  vobis  debitae  saluta- 
tionis  exhibeo.    aequum  est,  ut  mea  cura  de  vobis  relatu  piae  vicissitudinis  mitigetur. 


LXXm  a.  397? 
SYMMACHVS  FRATRIBVS. 


1 


Pervenimus,    sed  venisse  iam   paenitet.     nam   ubi  primum  solum  Baiani  litoris 

5  contigi,  statim  pedis  dolore  correptus  sum,  atque  ideo  pauca  dictavi  mox  in  scribendo 

futurus  uberior,  si  me  sanitas  optata  respexerit  et  vestrae  invicem  litterae  provocarint. 


LXXnn  a.  397. 
SYMMACHVS  FRATRIBVS.  PVM 

Primo  adventu,   ut  scripto  superiore  signavimus,   valetudo  nostra  perculsa  est, 

20  seu  insalubribus  aquis  sive  agris  mutatione,   fors  viderit.    nunc  status  melior  coepit 

adversa  tenuare;   sed  prae  ceteris  remedio  nobis  fuit,   quod  vos  salvere  cognovimus. 

quod  si  etiam  reditus  nostri  tempus  inquiritis,   ad  idus  Octobres  legere  iter,   si  dicto 

fortuna  adsit,  optamus. 


2  om,   VMF  4  indicie  P  1  m.  7  salubritotis  tccipiam  uale]  VMFP,  sali//// /7  /////////////  P 

8  explicit  ad   alipium   inclpit  ad   fratres  F,    ////////ad   alypi//////////  incipit  eius////////////  P,    om,   VM 
10  peruectus  liaec  scribo  et]  VMF,   peruectu/////////////  P  huic  V  debitae  salutationig]  VMF, 

///////////Utionis  P  11  est  om.  F  ut  mea]   VMF,  periU  in  P  uicissit//////  P  uale  add.  VM 

13  symmachus  fratr////  P,  om,  VMF  14  nam  periUin  P  fori.  serib,  Formiani,  nam  epistulae 

74  ei  VI  77,  quae  pauci$  diebw  posi  hane  epist,  seriptae  esie  videntur^   Formii$  datae  aunt  [p.  275,  20),  neque 
anno  397  Sifmmaehu$  BcUa»  attigit;  ef,  interpolatione»  similes  p.  43 y  9;  Hlj  9  16  prouocauerint  MF 

uale  add,  VMF 

18  om.  VM  19  scriptu  P  superiores  V,  superi///  P  20  nunc]  luretu»,  noster  PVM 

cepit  eorr.  ex  capit  P4  m,  21  praeteritis  V  22  octo^r  P,  octobris  VM  si  dicto  fortuna  adsit 

opumu.]  VU(n),  lillllllllllllillliilill^x»  P  23  u>lo  add.  VM 


1 98  SYMMACHI  EPISTVLAE 


LXXV. 
PVM  SYMMACHVS  FRATRIBVS. 

Scio  et  desiderari  et  expectari  a  vobis  litteras  meas,   qaia  moris  est,   nt  munus 
huiusmodi  a  proficiscentibus  inchoetur.     auspicium  ergo  vobis  altemandae  inter  nos 
salutationis  emitto  nequaquam  dubitans,   tamquam  signo  dato  ad  respondendum  vos  5 
desides  non  futuros. 

LXXVI  hieme  393/4. 
SYMMACHVS  FRATRIBVS. 

• 

Religiosum  atque  votivum  est,  ut  a  quaestoribus  candidatis  dona  sollemnia  potis- 
VM  simis  atque  amicissimis  offerantur,    |  quo  in  numero  iure  censemini.    offero  igitur  vo-  10 
bis  ebumeum  diptychum  et  canistellum  argenteum  librarum  duarum  filii  mei  nomine 
[quaestorium  munus  exhibuit]   et  inpendio  precor,   ut  hanc  honorificentiam  dignemini 
gratanter  amplecti.    vale. 

LXXVn  (LXXVI)   a.  397? 
PVM  SYMMACHVS  FRATRIBVS.  15 

Subesse  aliquas  silentio  meo  causas  sponte  aestimare  potuistis ;  nam  quando  omi- 
sissem  religionis  munia,  si  valerem?  nunc  paulatim  dolore  cedente  officium  saluta- 
tionis  differre  non  potui.  vestri  erit  muneris  referre  mutuam  vicem,  quae  mihi,  si 
dies  optata  pertulerit,  ad  convalescendum  fomenta  praestabit. 

LXXVm  (LXXVII)  a.  397?  20 

PFMF  FRATRIBVS. 

Postquam  paginam,  quae  vobis  salutationem  ferret,  emisi,  in  tempore  adfuit,  qui 
mihi  vestras  litteras  exhiberet.  quarum  principio  perceptione  laetatus,  ubi  commune 
pignus  decubuisse  cognovi,  conturbatus  sum  repente  amaritudine  lectionis.  sed  quia 
filium  nostrum  redditum  sanitati  subiuncta  docuerunt,  in  tranquillum  denuo  animus  2s 
remigravit.  meae  valetudinis  statum  scriptis  superioribus  indicavi,  cuius  denuo  me- 
minisse  non  opus  est,  ne  vos  soUicitae  scriptionis  conturbet  iteratio. 


2  //////////ratribus  P,  om,  VM  3  sdo  et  desiderari  et]  VM{II),  periit  kh  P  litterts  meas 

quia]  VM[n),  iit/////////////  P  minus  P  1  m.  4  huiuBmodi  a  proflciscentibus]  VAf(/7),  hulus 

///////////iscentibus  P  inchoetur]  egOy  inc^oet//  P,  inchoetis  V,  inauspicemur  M  auspicium  ego  ($ie) 

uobis   VMr{IT),  au8pici///////bis  P,  ergo  Leetiua  alternandae  inter  nos]  epo,    salntandae  inte  sinos  V, 

salutanda  et  inter  nos  P,  saluandae  uitae  si  non  Af,  om,  {F)  5  saluta//////  P  dubitaris  F,  du- 

bitas  M  signo  dato]  V(77),  ////o  dato  P,  dato  signo  M  6  non]  ///  P  ua»  add,  V,  ualete  add.  M 

8  om.  VA/,  totam  epittulam  om   {U)  9  a  om.  P  a  potissimis  P  3  m.  10  quo  in  nu- 

mero  uaque  ad  finem  epiftulae  om.  P  apatio  41/2  verauum  vaeuo  relieto  11  clypticum  M,  indypticum  V 

12  qui  quaestorium  munus  exhibuit  {F).  uncia  ineluai 

15  om.  VM  16  causa  P  1  m.  amisissem  P  1  m,  17  nunc]  Af,  nostrum  PV  18  dif- 

ferre]  VMF,  deferre  P  referrl   V  19  uale  add.  V  2  m.  Af 

21  om.  VMF  23  quorum  PV  24  debuisse  P  /  m.,  deiubuisse  V  quod  FAf  25  red- 

dit  V  27  conturbat   V 


LIBER  VII.  199 


Lxxvini  (Lxxvni). 

FRATRIBVS.  PVM 

De  redita  filii  nostri  Fausti  praennntias  panlo  ante  litteras  misi,    ut  adcelerata 

secnritaB  desiderii  vestri  inpatientiam  mitigaret,   sed  munns  salutationis  iterare  ipso 

5  etiam  proficiscente  non  piguit.      capite  igitur  geminam  voluptatem  primo  ex  ipsius 

reditu  dehinc  ex  sermone  fratemo,   quo  vobis  redditos  sanitati  communes  filios  indi- 

camus. 

LXXX  (LXXVmi). 
SYMMACHVS  FRATRIBVS.  PVMF 

10  Superioribus  diebus  litteras  frequentavi,  sed  nulla  adsiduitas  animum  potest  aman- 
tis  explere.  puto  autem  vobis  ad  cognitionem  posse  sufficere,  quod  valere  nos  scribi- 
mus,  licet  commune  pignus  paucis  diebus  effusione  vexata  otii  nostri  minuerit  volup- 
tatem.     quae  iam  divina  ope  ad  plenam  sanitatem  coepit  emergere. 

AD  MESSALAM.  PVM 

15  LXXXI  (LXXX)   a.  399. 

Fortuna  cum  civibus  nostris  revertit  in  gratiam,  postquam  te  sibi  respublica  vin- 
dicavit.  adnumerandus  est  igitur  ceteris  sperantibus  aequitatem  lucundus  amicissimus 
meus,  quem  morbo  iam  diu  gravem  praefectnra  eminens  ad  cogoitionem  privatae  litis 
exciverat.  et  illi  quidem  votivum  sub  examine  tuo  respondere  propositis,  sed  valetudo 
20  obnititur  voluntati,  quae  effusione  sanguinis  sauciata  itinerum  recusat  incertum.  nec 
deerit  ins  adversantis  petitioni,  si  ad  vicarium  tuum  disceptatio  transferatur.  haec 
igitur  summa  est  postulati,  ut  cum  causae  nihil  de  loco  pereat,  salutem  homini  per- 
egrinatio  remota  conciliet. 

LXXXn  (LXXXI)   a.  399. 
25  ADMESSALAM. 

Instruenda  mihi  atque  adomanda  praetura  est,  ad  cuius  nos  editionem  magnitn- 
dinis  tuae  processus  animavit;  inceptum  enim  meum  viribus  fratris  utetur.  quaeso 
igitur,  ut  mecum  religiose  votiva  officia  partiaris  et  familiaribns  meis  ad  Hispaniae 
longinqua  pergentibus  ob  equorum  cumlium  coemptionem  suffragia  promovendi  negotii 
»0  digneris  adnuere.  longum  fiat,  si  velim  litteris  praestanda  percurrere;  capita  igitur 
reram  subiecto  indiculo  strictim  notavi.  tibi  integmm  erit  adicere  beneficia,  si  qua 
stilus  petentis  omisit. 


2  om.  VM  4  nostri  VM  5  Qolunt&tem  V  6  indicaui   Vy  indicanimus  M 

9  om.  VMF  10  litteris   V  12  uexato  P  1  m.,  uexatiori  M 

14  Tiiii.  explic  ad  fratres  incipit  ad  messalam  P,  om.  VM  16  reuenit  F,  uertitur  M  re  spil 

(i.  t.  spiritu)  indicauit  P  18  praefector  aeminens  P  1  m.  19  est  iUi  Mtreer  20  intinerum  P, 

in  tenemm  V 

25  om.  VM  27  animani    V  29  negotii]   VMF,  *«*««««*««  P  30  ^restanda  P  /  m., 

praestaiidi  V,  res  tantas  P  2  m. 


OXFORD 


200  SYMMACHI  EPISTVLAE 


LXXXm  (LXXXH)   a.  399. 
PVM  AD  MESSALAM. 

Si  quid  pro  amico  atque  unanimo  roeo  lacnndo  priora  scripta  valuissent,  agendis 
magis  gratiis  quam  renovandae  petitioni  a  me  sermo  inpenderetur ;  sed  quia  in  civili 
negotio  auget  eius  infirmitatem  crebra  conventio,  non  iam  pro  causa  sed  pro  valetu-  s 
dine  familiaris  mei  instauro  sermonem.  et  certe  difficilis  impetratio  mea  esse  non 
debuit,  postquam  illi  divinus  adfatus  longae  peregrinationis  gratiam  fecit.  cuius  rei 
exsecutionem  miror  esse  difficilem,  cum  lenitas  tua  soleat  talia  etiam  sine  rescripti 
auctoritate  praestare.  inpensius  igitur  quaeso,  ut  vicarii  foro  saepe  in  his  iudiciis 
agitata  causa  reddatur,  quando  hoc  et  sacrae  litterae  imperant  et  iudiciorum  non  re-  lo 
futat  humanitas. 

LXXXIUI  (LXXXin). 
AD  MESSALAM< 

Primam  mihi  scribendi  causam  religio  fecit,    ut  amicitia  nostra  litteris  excolatur; 
secundam  suggessit  humanitas,   ut  viro  optimo  Thalasso  familiari  meo  tua  concilietur  15 
adfectio.     superest,   ut  et  mihi  sermonis  tui  vicissitudo  respondeat  et  commendato  ex 
sententia  procedat  optatum. 

LXXXV  (LXXVI.  LXXVII) . 
PVMF  AD  MESSALAM. 

Numidam  familiaritas  nostra  apud  te  debet  iuvare :   quem  tuo  trado  suffragio ,   ut  20 
meritum,  quod  apud  ;ios  honestis  officiis  conlocavit,  tua  pro  me  cura  conpenset.    mo- 
res  hominis  ex  meo  pende  iudicio  et  in  omnibus,    quae  utilitas  eius  exquirit,    votum 
commendantis  imitare. 

LXXXVI  (LXXXrai.  LXXXV). 
PVM  AD  MESSALAM.  25 

Et  mei  circa  te  propositi  ratio  poposcit ,  ut  scriberem ,  et  v.  c.  atque  omatissimo 
Eusebio  adstipulatio  mea  deesse  non  debuit;   quem  probe  de  optimis  viris  meritum, 

quaeso  tua benignitas  muneretur.     nam  laudabilis  quisque  hanc  solam  merce- 

dem  pudoris  atque  honestatis  exoptat,   ut  ad  intimam  familiaritatem  bonorum  tuique 
similium  pura  conciliatione  perveniat.  30 


2  om.  VM  3  qnod  V  4  gratus  V  renonandis  petitionibns  P  ^  m.  a  me]   VM^ 

innnnm,  P  quia]  quod  VM  5  crebra]  VM,  «««««««•«««««»«  P  6  esse]  est  V  7  huins  V 

10  inperant  Af,  impetrant  PV  11  humilitas   VM 

13  om,  VM  15  tbalasio  M  16  commendatio  V 

19  ad  messalam  PF^  om.  VM  20  nunidam  V^  om.  M  debeo  P  1  m.  trado  suffragio]  VMF^ 

«««3K»««*«»*«  P  21  offlciis]  VMFy  «♦««««««  P  cura]  VMF^  ««««««««««  P  22  eius]  enim  V 

totum  P  23  commendandis  P 

25  om.  VM  26  Bcriberem  et  uiro  olarissimo  atque  Fy  scriberem  et  q  c  atque  P,  scribere  non  me- 

tuam  atque  V,  scriberem  uiro  tamen  M  27  quem]  VM,  ««««««««  P  et  meritum  P  28  tua 

««  benignitas  P,  tna  benignitas  V,  b^nignitas  tua  M 


LIBER  VII.  201 


LXXXVn  (LXXXV.  LXXXVI) . 

AD  MESSALAM.  P^M 

Omnis  commendatio  amicis  testimonium  tribait,  suffragium  praestat  incognitis. 
Processus  igitur  vir  omatissimus  filius  meus  non  est  in  ea  parte  numerandus,  cui  ex 
5  beneficio  scripta  praestantur,  sed  potius  in  ea,  cui  vicissitudo  ex  amore  persolvitnr. 
puto  iam  liquere  tibi,  quae  circa  illum  familiariter  tenenda  sit  a  te  forma  iudicii^ 
quem  sine  favore  commendo.  dignum  est  igitur,  ut  quantum  apud  me  meriti  con- 
locavit,  tantum  apud  te  benignitatis  inveniat. 

LXXXVm  (LXXXVU)    a.  399—400? 
10  AD  MESSALAM,  PVMF 

Amicitiae  parentum  recte  in  liberos  transfemntur ,  ut  caritas  semel  inita  succes- 
soribus  eoram  velut  hereditario  iure  proficiat.  quo  nomine  optimi  quondam  viri  Gre- 
gorii  filium  diligendum  pariter  ac  tuendum  recepi;    fuit  enim  mihi  cum  patre  eius 

fidum   foedus   animorum.     sed   religiosi debitum   tecum   opto    partiri.     qua- 

15  propter  quaeso,  ut  curam  meam  pro  eo  in  ns,  quae  usus  poposcerit,  exequaris. 
inter  cetera  autem  vota  iuvenis  praecipuum  liberalis  animi  signum  est,  quod  cupit 
foro  tuo  non  obscurus  ortu  actor  accedere;  cui,  ut  spero,  et  magisterium  splendore 
dicendi  et  suffragium  mentis  bonitate  praestabis. 

LXXXVim  (LXXXVIII)    a.  399. 
20  AD  MESSALAM.  PVM 

lamdudum  litteras  meas  in  manus  tuas  credo  perlatas ,  quibus  allegavi ,  quod 
iudiciis  adprobatum  est,  amicum  meum  lucundum  quamquam  tui  examinis  cupidum 
per  valetudinem  non  posse  proficisci.  huius  in  dies  morbus  augescit,  et  ideo  repeto 
postulatum,  ne  incidat  invidiam  contumaciae,  qui  miserationem  meretur.  et  sane  ci- 
25  vili  causae  nihil  decerpet  humanitas ,  si  ad  vicarium  vestrum  transferatis  examen. 
nam  pariter  et  laboranti  detrahetur  iniuria  et  negotio  finis  eveniet. 

LXXXX  (LXXXVim)    a.  399. 
AD  MESSALAM. 

Probavit  effectus  non  inmerito  a  me  sperata,  quae  praestare  dignatus  es,  magis- 
30  que  me  culpam  potuisse  contrahere ,    si  apud  amantem  praetorias  pignoris  nostri  ne- 


2  om.  VM  3  omnes  P  I  m,  4  processus  2  m.  tpatio  antea  vaetio  relicio  inscriplum  (?)  P 

6  iUnm  (a  2  m.  in  ras.)  P  sit  a  te]  si  aeUte  V  7  oonlocaui  P  8  benignitas   V 

10  om.  VMF  11  libros  P  1  m,  sua  efforibus   K,  sna  ex  foribus  M  12  uelud  P  1  m, 

quendam  V  13  recepit  V  14  religiosi  debitum  PVy  religlonis  debitum  FM,  scribe:  religiosi  fenoHs 

debitum  vel  aimUe  quid  15  his  PVMF  17  auctor  V,  om.  M 

20  om.  VM  23  morbos  P  1  m.  24  miserationem  —  ciuili]   VM(IT],  periit  in  P  25  de. 

cerpet]  VAf,  dccerpit  (11),  periii  in  P  humanitas  si  ad]  VM(IT)y  periit  in  P  nostrum  V  trans- 

feratis  examen]  VM,  transferatur  examen  (17),  tr//////y /////////  P  26  et  pari  post  pariter  inser.  V  la- 

boranti  detrahetur  iniuria]  VM(n),  \A\)OTti///////////////\ur\a^  P  eueniot]  VAf(/7),  eue////  P 

28  ad  messa///  P,    om.  VM  29  a  me  speraU]   F3f(77),    a/////raU  P  magisqne]   VM(n), 

ma//////  P  30  apu/  P 

'  Q.  AvRKLrva  Stmmachvs.  2H 


202  SYMMACHI  EPISTVLAE 

PVM  cessitates  pudore  tacuiBseni.  oraari  ergo  nos  gaudeo  frequentibus  amoris  tui  testi- 
moniis,  et  volo  speres,  quidquid  gratiae  editio  nostra  quaesiyerit,  ad  tua  beneficia 
me  cedente  referendum. 

LXXXXI  (LXXXX)    a.  399. 
VMn  AD  MESSALAM.  5 

Honores  quidem  semper  vitae  ac  litterarum  splendore  praecessisti ,  sed  bonorum 
nunc  omnium  gratulatio  est,  etiam  publicum  tibi  decus  esse  delatum.  opto  igitur  ex 
sententia  partis  fruaris  insignibus  et  provectus  in  cumulum  gloriae  magnitndinem 
iudicii  imperialis  aequiperes. 

LXXXXn  (LXXXXI).  10 

PVMF  AD  MESSALAM. 

Officii  mei  est  nuntiare,  quod  valeam,  voti,  ut  te  salvere  cognoscam.  ego  in- 
dicio  prosperorum  meorum  pai*tes  amantis  inplevi,  tu  mihi  adhuc  debes  sanitatis  tuae 
gaudia.  quae  ut  solita  fide  in  notitiam  meam  veniant  et  deorum  favor  et  tua  scripta 
praestabunt.  1  & 

AD  LONGINIANVM. 

LXXXXm  (LXXXXII)   a.  399. 

Amico  animo  gaudia  nostra  participas  et  integratum  Flaviani  filii  mei  honorem 
stili  gratulatione  prosequeris.     dignus  es,   cui  laeta  semper  eveniant.     hanc  autem 
dignationis  tuae  benignitatem  scio  ex  illius  instituto  venire,   qui  praestitit.     lauda-  20 
biliter  igitur  magisterium   sequeris  optimae   voluntatis.     tene  quaeso,    ut  facis,   con- 
stantiam  rerum  bonarum;  illum  imitare,  nos  dilige. 

Lxxxxnn  (Lxxxxnij  a.  398—399. 

AD  LONGINLANVM. 

VMF  Honor  militiae  vestrae  dandis  beneficiis  |  enitescit.  cum  igitur  te  meritorum  ratio  25 
summis  proximum  faciat,  famae  et  gratiae  decus  benignitate  conquire.  nec  procul 
PFJfF  abest,  de  quo  huiusmodi  fructum  capessas.  iuvan|dum  enim  tibi  filium  meum  Desi- 
derium  litterae  meae  ingernnt,  virum  praeter  fortunam  cunctis  rebus  oraatum,  quas 
sibi  potest  hominum  cura  praestare.  sed  illa  quoque  cum  eo  in  gratiam,  si  faveris, 
revertetur.  restat ,  ut  velis ,  quod  pro  loci  ac  meriti  tui  viribus  potes :  facile  inclinar-  30 
tum  amici  nostri  negotium  depulsa  lite  sanabis. 


5  om.  VM  6  litte//rum  P  praecessistl]  ego^  gessisti  PVM  9  &equippere8  V 

11  in  P  huius  epistulae  non  supcrsunt  nisi  haee:  12  .  .  .  qd  aaleam  .  .  .  cognoscam  ego  indi  13  .  .  . 
meorum  partes  amantis  ...  1  adliuc  debes  sanitatis  14  .  .  .  ia  quae  ut  Bolita  flde  in  no  .  .  .  eam  ueniant 
et  deorum  faaor  et  .  .  .  scripta  praestabunt  11  ad  eundem  F,  om,  VM 

16  //plicit  ad   messalam  /nc  ad  longinianam   P,    ad    longinianum   F,   om.   VM  19  cui]  qui  V 

20  ex  om.  P  laudablliter]  lauda/t  P  22  dile  P  1  m. 

24  ad  enndem  F,  om.  VM  25  enitescit  —  27  capessas  iuaan  om.  P  spatio  6  versuum  vaeuo  re- 

lieto  26  ergo  poit  famae  inaer,  (/*)  29  cura  hominnm   V  sed]  et  F  36  restet  (r) 

niribus  tui  meriti  F  Inclinatam  F  31  negotium]  Pfr*},  negnm   F,  statum  Af,  felicitatem  F 


LIBER  VII.  203 


LXXXXV  (LXXXXim)    a.  398. 

AD  LONGDrtANVM.  PVM 

Amplecti  amicitias  domini  et  filii  mei  Flaviani  ante  dignatuB  es,  sed  nunc  tem- 
pus  datur^  ut  illi  documenta  verae  familiaritatis  exhibeas.  sacris  enim  d.  n.  Honori 
5  augustissimi  principis  litteris  ad  officium  magnifici  consulis  evocatus  occasionem  dabit^ 
qua  et  ipsius  meritum  iudicio  tuo  pateat  et  tua  in  eum  clarescat  adfectio.  interea 
partes  parentis  meus  interventus  exequitur,  nec  in  dubium  venit,  quid  habeat  ponderis 
pignorum  commendatio  apud  eum ,  qui  suos  diligit.  haec  autem  summa  est  desiderii 
mei,  ut  in  animo  tuo  reperiat  amorem  meo  similem. 

10  LXXXXVI  (LXXXXV)   a.  399—400. 

AD  LONGINIANVM. 

In  favorem  me  Dynami  cohortaris,  cuius  tibi  amore  non  cesserim.  est  enim  vir 
artium  bonarum  cultus  omatu.  libens  itaque  in  tuam  concedo  sententiam  dignumque 
esse  praedico,  qui  nostro  ordini  copuletur;   sed  adicienda  est  ei  praerogativa  militiae, 

15  ut  beneficio  allectionis  utatur.     his  quippe  tantum  munia  relaxari  divalia  statuta  vo-  2 
luerunt,    quos  honor  castrensis  inluminat.     si  igitur  et  hoc  insigne  detuleris,   quod 
annonarum  et  evectionum  cumulet  adiectio,  prono  cursu  in  consulares  legetur.    quare 
in  tua  manu  est  et  illius  meritum  et  meum  studium  supplementis  talibus  adiuvare. 
interea  nimis  miror,  quod  in  viro  inlustri  Flaviano  domino  et  filio  meo  nec  gradum  3 

20  honoris  nec  ius  amicitiae  cogitasti.     nam  cum  praestans  auctoritas  tua  vinarii  tituli 
debita  flagitaret,   |  usque   ad   officii   multam   con/emptione   progressa   est.     patienter  VMIl 
admitte,   neque  praefecturam  neque  amantissimum  tui  virum  tali  contumelia  debuisse 
perstringi.     quaeso  igitur,   ut  tantum  ei  posthac  deferre  digneris,   quantum  tibi  in- 
vicem   convenit  exhiberi.     ego  certe  amborum  parens  nihil  a  te  patior  stridoris  emer- 

25  gere,  quin  immo  officiis  religiosis  crescere  inter  vos  causas  mutui  amoris  exopto. 

LXXXXVII  (LXXXXVI)    a.  399. 

AD  LONGINIANVM.  PVM 

Cepi   ex   litteris   tuis  gaudium,    postquam  familiares  meos  ad  Hispaniam  com- 
meantes  adiutos  epistulari  commendatione  docuisti.    quare  acceptam  gratiam  et  mente 
30  contineo  et  ore  contestor.     facit  autem  verecundia  tua,  ut  de  hoc  parcius  loquar;  ad- 
fectum  enim  non  verba  desideras. 

15  Cod.  Theod.  VI  35,  7. 


2  om.  VM  8  eam  quis  uos  V 

11  om,  VM  12  fauerem  P  1  m,  medy  namicoortaris  P  1  m,y  medio  amico  hortaris  K,  amici 

bortariB  M  14  nostrae  P  l  m,  16  quo  V  detnderis  V,  detur  M  19  meo  et  fllio  V 

21  indt  a  voet  flagitaret  maior  conUxtus  par$  ptriit  in  P;  suptrsunt  hatc:  pr/g  ...  22  neq.  pf  .  .  .  uirum 
tall  contume  .  .  .  23  gi  quaeso  igitur  ut  tan  .  .  .  deferre  digneris  qoanti  ...  24  conuenit  —  certe  .  .  .  pa- 
rens  —  patior  strid  ...  25  gere  quin  —  religio  .  .  .  cere  —  amorl  .  .  .  opto  21  multam  contemp- 

tione]  tgOy  multa  condempnatione  VF,  multam  deprauationem  Af,  condemnationem  mnlta  {U)  22  prae- 

fectura  V  25  religiosis]  (/7),  religionis   VM 

27  om,   VM  28  cepi  (ce  in  ra$,)  P  postquam]  VAf(/7),  po//////  P  c6m///te8  P 

29  adiutus  P  /  m.,  adiutor  V  comendati///  P  mente]  VAf(i7),  ptriit  in  P 

26* 


204  SYMMACHl  EPISTVLAE 


LXXXXVIII  (LXXXXVU)   ante  a.  399. 
PVMF  AD  LONGINIANVM. 

lamdudum  desiderabam  litteras  tuas:   nunc  inmodica  animi  gratulatione  suscepi. 
VMF  debita  igitur  reverentia  et  amore  respondens  adicio  postulatum ,  |  ut  in  reliquum  fre- 
quentare  digneris  munus  optabile,  quod  sponte  tribuisti.     sed  in  hac  postulatione  non  s 
opus  est  conmorari.    neque  enim  petitio  mea  debet  elicere,  quod  tua  promittit  humanitas. 

LXXXXVIIU  (LXXXXVIU). 
PVMF  AD  LONGINIANVM. 

Cultum  amicitiae  libenter  exerceo.     video  enim  mihi  a  te  talionem  curae  parilis 
non  negari;   magnus  autem  diiigentiae  incentor  est  amor  tuus.     quare  beneficii  loco  lo 
exprobrare  non  possum,   quod  ex  debito  officio  defero.     ipse  enim  tibi  auctor  es  offi- 
ciorum  meomm,  quae  scribendi  adsiduitate  sollicitas. 

C  (LXXXXVUII)    a.  399—400. 
PVM  AD  LONGINLANVM. 

Sentio,  quid  mihi  adfectionis  invicem  deferre  digneris,  sed  vehementer  admiror,  i& 
quod  dominum  et  filium  meum  Flavianum,  qui  te  parili  amore  conplectitur,  erga  ami- 
citiam  tuam  esse  inparem  suspiceris.  si  igitur  aliquid  in  adsertione  mea  putas  esse 
gravitatis,  guaeso  /e,  ut  huiusmodi  persuasionem  me  adsertore  deponas  et  exclusis  aliquo- 
rum  susurris  constantiam  serves  sanctis  moribus  tuis  et  amicitiae  congruentem.  certe 
si  quid  in  notitiam  tuam  aemulus  sermo  pervexit,  mecum  quaeso  participes,  ut  ama-  20 
ritudo,  quae  ex  aliorum  msimulatione  concepta  est,  fidis  purgationibus  diluatur. 

CI  (C). 
AD  LONGINIANVM. 

Sancto  Eusebio  arbitror  pro  summa  commendatione  sufKcere,  quod  eum  mihi  pro- 
fiteor  adprobatum ,  et  ideo  verbis  pluribus  elaborare  non  debeo ,  ut  ei  tuam  conciliem  25 


2  ad  longinianaro  om.  P  1  m.  spat.  vae.  rtl.,  add.  2  m.,  ad  eundein  F,  om.  VM  3  littera  taa  P  1  m. 

4   inde  a  voce  postulatum  in  P  non  superaunt  nisi  haec:   5  .  .  .  bnisti  sed  6  .  .  .  opus  est  conmo  .  .  .  peti- 
tio  —  elieere  .  .  .  ttit  humanitas  5  opus  non  est   F,  non  est  opus  M  6  tua  om.  (H) 

8  ///onginianum  P,  ad  eundem  F,  om.  VM  9  cultum]  VMF,  periit  in  P  enim]  VAfF,  periU  m  P 

10  non  negari]  ////egari  P  in//ntor  P  amor]  animus  F  /oco  P  11  exprobare  P  I  m.  VM 

deforo  V 

14  om.  VM  16  et]  ego,  om.  PVM  parl  VM  amicitias  tuas  VM{r)  17  susceperls  V, 

sustines  M  18  quaeso  te]  ego,  uestrae  V,  uolo  M^  oro  (i^),  «**«««4(«««  P  me]  ne  P  de- 

ponas]  VMy  «««««««»««««  P  19  constat  P  amicitia  Pl  m.,  amicitias  P  2  m,  con- 

gruentem]   VAf,  ««««««»«««««««  P  20  ^mulus  P2m.  in  spatio  vaeuo,  e  multis   V,  ex  multis  M 

sermo]  VAf,  ««««»«*«««««  P  ut  amaritudo]  FVM^  *»«««»««««  P  21  quae  &l  P  ^2  m.  in  $pat,  vae. 

insimulatione]  Lectiwty  simulatione  PVM  contempta  V  eet  fldis  P  2  m,  in  spat.  vae.  purga- 

toribus  P 

23  om,  VM  24  milii  eum  V  25  tuum   V 


LIBER  VII.  205 

Yolantatem.     praesumptam  quippe  teneo,  as,  qui  mihi  fida  obsequia  detulerunt,  favo-  PVM 
rem  tnum  minime  defuturum.     nos  ex  sententia   valemus  libenter  habituri,    si  ipse 
sospitatis  tuae  litteras  non  negaris. 


AD  PETRONIVM  ET  PATRVINVM. 

5  CU  (CI)  a.  398.  PVMF 

Pro   eognitis   et  probatis  pauea  dicenda  sunt;    mei  enim  officii  non  sui  meriti 

testimonium   ferunt.    quapropter  laborare  non  debeo,   ut  praestantiae  vestrae  domini 

et  filii  mei  Flaviani  merita  commendem.     siquidem  vetus  inter  ros  amicitia  revertetur 

ad  usum  feliciorem.     mei  sermonis  haec  summa  est,   ut  in  patriam  redux  sibi  per- 

10  petuum  amorem  vestrum,  mihi  mutuam  reportet  salutationem. 

CIII  (Cn)    a.  398—399. 
AD  PETRONIVM  ET  PATRVINVM.  PVM 

Opto  ut  hanc  salutationem  vigoris  integer  et  prosperis  laetus  accipias.  tradetur 
autem  per  optimum  virum  Desiderium,  cui  maximam  laudem  pura  vita  conciliat,  testis 
15  haec  officii  mei  pagina  relatura  ad  me  plurimum  boni,  si  te  plurimum  in  amicitiam 
tradentis  adtraxerit.  nam  ut  respondere  digneris,  enitendum  mihi  prae  tuo  amore 
non  arbitror.  haec  una  voti  mei  cura  est,  ut  tuum  favorem  commendatus  adquirat 
redeatque  laudator  beneficiorum  tuorum,  quorum  utilitas  ad  illius  commodum,  ad  meum 
sensum  gratulatio  redundabit. 

20  CIIII  (Cni)   a.  399. 

AD  PETRONIVM  ET  PATRVINVM. 

Video  Flaviani  filii  mei  honorem  propterea  hucusque  iacuisse,   ut  ei  testis  melior 
leveniret.    inciderat  in  tyranni  beneficium  iudicio  bonorum  temporum  reservandus,   et  VMTI 
praestitit  illi  amissio  praefecturae,  quod  mutavit  auctorem.     quae  igitur  verba  tantum 
25  mnnns  aequabunt?    coniungite ,   oro ,   vos  nobis  ad  referendas  praecelso  viro  gratias. 

nam  cum  sin|guli  vincamur  rei  magnitudine,   opus  est  laudatoribus  multis,   ut  nume-  PVM 
Tosnm  munus  impleat  onus  debiti.     et  sane  dominus  pectoris  mei,   a  quo  profectum  2 
est  beneficium,   non  ex  alterius  verbis  sed  ex  gaudio  conscientiae  mensuram  facti  sni 


1  hls  PVM  2  ualere  VM  3  suspitatis   V 

4  viiii  explic  ad  longinianum  inc.    ad   petroninm  et  patruinum.   P,    symmachus  petronio  F,  om.  VM 
sub  hac   imcriptione  eonfusae  repertuntur  episttUae  partim  ad  Petronium,   parthn  ad  Patruinwn,   partim  ad 
utrumque  pratrem  datae;  prima  ad  utrumque  pertinere  videtur  6  percognitis  VF  8  internos  P, 

inter  nos  My  in  nos  V^  om,  F  9  sibi  reduxit  F 

12  om,  VM;  epiat.  non  ad  fratrem  uirumque^  aed  ad  unum  iantum  seripta  eat  14  per]  pro  P  1  m. 

17  adquirlt  P  1  m, 

21  om.   VM;  ad  utrumque  fratrem  22  honorS  (g  in  rat.)  P  protere  P  /  m.,   om.  M 

inde  ab  melior  non  aervata  aunt  in  P  nisi  haec:  23  flcium  iu  .  .  .  uandus  sed  pre  .  .  .  24  fecturae  quod 
mutai  .  .  .  igitur  —  tantum  m&n  ...  25  ciungite  —  nobis  a  .  .  .  das  praecelso  —  gratias  n  ...  26  guli 
uincamur  usque  ad  finem  23  et]  ego^  sed  PVM  24  amisi   K,  amisso  n  praefecturaeque  mu- 

tauit  V,  prefecturae  qoae  immntauit  M  25  munus]  man//  P  1  m.  26  uincamus  V  magni- 

tudinem  V,  magnitud///  P  uumerosnm]  eyo,  numerum  V,  //meru  P  1  m.,  //meri  P  3  m.  (/7),  numerus  M 

27  munus  om.  VM  et]  //  P  pr/fectum  P 


20G  SYMMACHI  EPISTVLAE 

PVM  colligit  nec  ignorat,  talia  esse,  quae  praestat,  ut  vincat  spem  solutioms.  nos  tamen 
gratiae  vicem  fide  amicitiae  et  observantiae  rependemus  damusque  huins  rei  animos 
obsides,  quibus  satisfaciunt  liberi  lucis  auctoribus.  piis  enim  contractibus  amor 
sufficit. 


CV  a.  399.  5 

PVMF  AD  PATRVmVM. 

Agendis  d.  m.  comiti  excellentissimo  viro  gratiis  par  esse  non  potest  mediocritas 
VMF  Iverborum  meorum.     tibi  igitur  hoc  munus  iniungo ,   ut  de  impetratis  evectionibus  in 
adminiculum  praetoriae  functionis  habitum  mentis  meae  apud  eum  plenius  exequaris 
simulque  digneris  eniti,   ut  in  rem  missis  celer  ad  Hispanias  transitus  impetretur.  10 
PVMF  adpetit  enim  tempus  praetoriae  functionis,  |  metusque  est  mihi,  ne  equorum  curulium 
2  tarda  emptio  et  morosa  deductio  sollicitis  artetur  angustiis.     de  hoc  etiam  sublimem 
virum  et  praecellentissimum  comitem  securus  impetrationis  oravi.     adieci  praeterea 
commonitionem ,   cuius  suffragator  esse  dignaberis,   ut  si  molesta  petitio  non  videtur, 
familiares  meos  datis  ad  potissimos  Hispanorum  litteris  prosequatur.    satis  dictum  est.  i& 
si  quid  aliud  tuis  auribus  amicorum  meorum  sermo  suggesserit,   oro,   ut  in  curam 
sancti  et  fidissimi  pectoris  tui  recipere  non  graveris. 


CVI  a.  399. 
PVM  AD  PATRVINVM. 

Amor  mutuus  facit,  ut  tibi  ex  usn  meo  agenda  delegem.  cum  igitur  filii  mei  20 
praetoria  instet  editio,  quam  vir  inlustris  comes  omni  virtutum  genere  sublimissimus 
evectionibus  iuvare  dignatus  est,  coemptioni  equorum  ex  Hispania  celeritas  admovenda 
est.  quare  quaeso  te,  ut  familiares  meos  ad  Hispanias  missos  nulla  tarditas  demore- 
tur,  quos  iuvari  tuis  litteris  volo,  ut  illis  merita  tua  Hispanorum  mentibus  inpressa 
suffragio  sint.  2& 


1  ignorat]  P  ^  m,  VM,  Ignorai//  (ignoramuB?)  P  1  m.  talia]  (77),  alia  VM,  om,  P,  ubi  fortasse  in 

margine  additum  erat  uincant  P  2  m.  nos  tamen]  nostrum  V  2  fldei  V  rependemus]  (77), 

repend////  P,  rependere  Vj  repende  M  3  satisfaciant  V 

6  om,  VMF;   simul  eum  tpistula  aequenti  emissa,   quae  ad  Petronium  periinet;   haee  ergo  ad  Pairuinum 

I  d.  m.  om.  F  gratus  P  1  m,   V  inde  a  mediooritas  rum  superaunt  in  P  nisi  haee :  8  .  .  .  bus 
9  .  .  .  functionis  ba  .  .  .  pud  eum  plenius  ex  10  .  .  .  q.  digneris  —  in  rg  .  .  .  ad  bispanias  transitus  im 

II  .  .  .  dpetit  —  praetoriae  fun  .  .  .  letusque  usijue  ad  finem  9  eum  om.  V  10  miiis  V  bi- 
spaniam  F           imperetur  V            11  //rulium  P            12  oontio  V^  coemptio  M           deduotio]  de//ico  P 
be  /oc  P         praetulerim:  subUmem  et  praeceUentissimum  uirnm  comitem            13  pcellenti8//nu  P         ora//  P 
14  8uf///gator  P            dignaueris  P  1  m,  V,  digneris  M            //titlo  P               15  /////quatiir  P,  prosequati  V, 
prosequatur  (quatur  {n  rcu. )  M            17  fldelissimi  F           non  graueris]  digneris  F 

19  om.  VM;   eum  merita  eius^  ad  quem  epistula  aeripta  e$t,  de  provineiia  Hiapania  eommemorentur ,  Pe- 
troniOy  qui  vicaritu  Hiapaniarum  fuerat^  adaeribenda  eat  20  tum   VM  21  praetoriana  V  uir- 

tuttum   V  sublimissimis  P  1  m.  V,  subUmis  Af  23  missos]  uiros  V  24  mentibus  eorr,  ex 

tibl  P  Im. 


LIBER  VII.  207 


cvn. 

AD  PATRVINVM.  PVMF 

laliani  agentis  in  rebns  modestiam  novi,  natales  probo,  doleo  fortunam ;  fatalibus 

enim  malis  diu  et  graviter  exhaustus  est.     sed  credo  cum  eo  omnia  in  gratiam  esse 

5  reditura ,   si  tuo  patrocinio  et  humanitate  foveatur.     plura  non  dicam ,   cum  praeclaris 

moribus  tuis  familiare  sit  opis  indigos  sublevare  et  huic  petitioni  meae  etiam  tuae 

mentis  natura  consentiat. 

CVm  a.  398—402. 
AD  PATRVINVM.  PVM 

10  .Post  consensum  partium,  post  vinculum  pactionis  allegataque  in  iudicio  monu- 
menta  placitomm  filius  meus  Caecilianus  denuo  ad  incerta  litis  adtrahitur.  nota  est 
tibi  qualitas  causae;  merito  omitto  conperta  stilo  exequi.  hoc  tantum  de  sancto  animo 
tuo  inpetratum  volo,  ut  /isdem  viribus,  quibus  pro  eo  luctamina  prima  sedasti,  repe- 
titae  medearis  iniuriae,  quia  iustitiam  tuam  debet  acrius  incitare  adversum  fidem  pla- 

\h  citi  rupta  concordia. 

CVim  a.  398—402. 
AD  PATRVINVM.  PVMF 

Aperta  est  inprobitas  eorum,  qui  reducunt  in  quaestionem  pactionibus  terminata 
et  per  inpatientiam  quietis  finem  iurgii  secunda  lite  commutant.  aestima  igitur  filii 
20  mei  Caeciliani  dolorem,  cui  otium  conciliare  non  potuit  damnis  patrimonii  empta  con- 
cordia.  nam  reducitur  in  longinqua  iudicia^  quibus  facile,  si  suffragium  tuleris, 
eruetur.  est  enim  in  te  atque  fratre  portus  omnium,  quos  fortuita  sollicitant.  pro- 
lixus  in  petendo  esse  non  debeo,  cum  causae  qualitas  et  tua  iustitia  plus  de  te  fa- 
voris  quam  meus  interventus  eliciat. 

26  CX  a.  401. 

AD  PATRVINVM.  PVM 

Duo  ad  me  bona  parilis  voluptatis  recentes  nuntii  pertulerunt,   et  vos  iustis  ho- 
norum  |  crevisse  processibus,  et  domino  ac  filio  meo  Flaviano  fiructum  privati  otii  esse  VMTl 


2  om.  VMF  3  ialiani  (iu  in  raa.)  P  noai  natales  om.  F  fortunam  doleo  FM  4  diii 

et]  dines  V  5  patrocinio  tuo  F  6  familiares  et  V 

9  om.  VM;  epistularttm  108  et  109  altera  ad  Petronium,  altera  ad  Patruinum  icripta  e$t  11  ce- 

cUianus  PV  13  impetrato  V  hisdem  P,  hisdem  VM  14  medlaris  V  quiaj  qnod   V 

17  om.  VMF;  ef.  adn.  ad  v.  9  18  aperta]  VMF{r)y  comperta  (com  m  raa.)  P  19  aine 

ininrgii  V  commutata  V  20  cecUianl   VMF  22  seruetur  F  atque  in  F,  et  in  M 

23  esse]  est  V  causa  equaUtas  P  1  m. 

,    26  om.  VMy  ad  utrumque  fratrem  27  recentis  P  1  m.  V  bonorum  V,  om.  M  28  inde 

a  voee  honorum  non  mpersunt  in  P  niai  haec:  p.  208,  2  qua  .  .  .  uobis  ...  3  uro  in  n  .  .  .  diis  etiam  11 
...  4  toria  edition  .  .  .  lata  meminist  ...  5  iustis  ut  soUemni  ...  6  rescriptum  itaq  .  .  .  sus  oraui  ut  pe- 
tit  .  .  .  7  mihi  uero  iucundas  .  .  .  etiam  minorum  magistr  .  ^  .  8  exempla  —  roos  .  .  .  lubeat  —  benefl  .  .  . 
9  niri  —  supra  .  .  .  na  prestare  usque  ad  finem 


208  SYMMACHI  EPISTVLAE 

VMn  delatum.  sumpta  igitur  gemina  fide  vestras  litteras  super  his  expectare  non  debui, 
quas  aestimavi  per  verecundiam  difierendas.  quare  aestimationem  laetitiae  meae  vo- 
2  bis  relinquo,  quia  mensuram  eius  de  vestro  in  nos  amore  colligitis.  sed  his  gaudiis 
etiam  iila  opto  coniungi,  quae  de  praetoria  editione  filii  mei  iam  pridem  postulata 
meministis.  nam  vehementer  admiror  iustis  et  sollemnibus  desideriis  nondum  adrisisse  5 
rescriptum.  itaque  secundis  litteris  virum  praecellentissimum  comitem  rursus  oravi,  ut 
petitiones  nulli  graves ,  mihi  vero  iucundas ,  quibus  jomnissa  pariter  etiam  minorum 
magistratuum  suffragantur  exempla,   benigne,   ut  mos  eius  est,   tradi  iubeat  eifectui. 

PVM  »ed  beneficentiam  tanti  viri,   cui  semper  voluptas  est  supra  spem  mag|na  praestare, 

promptiorem   spero  reddendam,    si  ut  frequenter  poposci,   vestris  admonitionibus  pro-  10 
vocetur. 

CXI. 
AD  PATRVINVM. 

VMn  Fratrem  meum  Severum  multo  sermone  |  prosequerer,  si  novo  aditu  amicitiam  tuam 

peteret  aut  praedicationi  eius  meum  ingenium  conveniret.     parco  igitur  copiae  tuoque  15 
cedo  iudicio,  ut  diligentia  eius  tuae  potius  voluntati  quam  meis  litteris  adplicetur.    vale. 

CXn  a.  397  ? 
AD  PATRVINVM. 

Cum  tibi  omnium  meorum  cura  praecipua  sit,   praesumo  filio  meo  Arcentio  spec- 
tabili  viro,   quem   mihi  iungit  adfinitas,   intimam  familiaritatem  tuam  posse  reserari,  20 
quam  merito  illi  et  vitae  decus  et  familiae  conciliat  antiquitas.     his  propriis  eius  bo- 
nis  etiam  meae  preces  in  augmentum  commendationis  accedunt,   ut  plane  dubitare 
non  possim,  cumulatius  ei  et  meum  testimonium  et  tuum  iudicium  profuturum.     vale. 

CXIII  a.  398. 
PVM  AD  PATRVINVM.  25 

Dominum  et  filium  meum  Attalum  de  summatibus  viris  ad  dominos  et  principes 
nostros  amplissimus  ordo  legavit  instructum  variis  de  more  mandatis.   quae  spectare 


1  gemintui   K,  germani  Af  his]  (II),  boc  VM{r)  2  aecnndiam  /7  3  qnia]  {11), 

qnod  V,  qnam  M  colligitis]   VM{r),  colUgimns  (/7)  5  et]  nt  P  arrississe  rescriptnm  (IT), 

//////// //rescriptum  P,   arrisere  scriptum  V,    nestrnm  arridere  scriptnm  M  6  nirum  praeceUentissimum 

roraitem]  ego,  om.  VM(IT)\  aecuruUu  illae  Uiterae  adkac  mpersunt  1111 8  7  permissa]  ego,  missa  VM^H) 

8  efTectus  P,  om,  M  9  si  beniflcientiam  V,  siquidem  b^nefltium  M  10  B^et////dendtim  P 

iir////monitionibn8  P 

13  om,  VM  14  quae  vocem  sermone  sequuntw,  periemnt  omnia  in  P  16  diligentia  elns 

tuae]  (77},  diligentiae  iusticiae  VF,  diligentis  instici^  tna  M  uale  om,  V 

18  om.  VM;  epist,  ad  Patruinum  acripta  et»e  videtur,  eum  Petronius  eo  tempore,  qtw  Aremtitu  Medio- 
lanium  proficiscebatur  (p.  154,  31),  in  Hispania  fuerit  totius  epistulae  in  P  supersurU  haee:  19  ...  t 

psn  20  .  .  .  niro  quem  .  .  .  a  famUia  21  .  .  .  qna  merito  .  .  .  ae  conciliat  anti  22  .  .  .  nis  etiam  meae  .  .  . 
mendationis  acce  .  .  .  are  non  possim  cn  23  ...  estimonium  et  tnum  indi  20  reserari]  htretus,  reser- 

nari   FA/(/7)  22  debitare  V  23  nale  om,  V 

25  om.  VM;  simul  cum  sequenti  emissa,  quae  ad  Petronium  scripta  est;  ergo  ad  Patruinum  26  do- 

minum   et  fllium   menm]  VAf (77),   ////////////// /eum  P  uiris   ad   dominos]  FAf(/7),    //////////linos  P 

27  amplissimns  ordo]   VM{II],  am//////////rdo  P  de  more]  rAf(7/),  /////e  P  specUre  cansa  sunt  V, 

spectant  et  causas  et  Af 


LIBER  VII.  209 

visa  sunt  bonum  publicnm.     huic  si  fautor  accesseris,  futurum  reor,  ut  illi  pro  labore  PVM 
fructus  accommodet.    quaeso  igitur,  vel  legationis  merito  vel  meo  nomine  in  optimum 
Timm  bene  consulas,   qui  satis  animi  confirmatus  est,  suifragio  tao  successuram  feli- 
citatem. 


CXmi   a.  398. 
AD  PATRVINVM.  PVMF 

Beatum  te,  qui  honorum  emeritus  otiaris;  nos  in  patriae  salo  vivimus  et  fortunae 
fluctibus  verberamur.  quorsum  ista  protulerim,  dominus  et  filius  meus  Attalus  elo- 
quetur,  cui  spes  visendae  prudentiae  tuae  laborem  peregrinationis  fecit  optabilem. 


10  CXV. 

AD  PATRVINVM.  PVM 

Duo  mihi  pariter  iucunda  delata  sunt:  primo  sermo  tuus,  qui  etiamsi  posset  esse 
continuus,  fastidium  non  moveret,  dehinc  fratris  nostri  Frumentii  exoptatus  adventus. 
quem  ego  in  numerum  bonorum  esse  referendum,   priusquam  morum  ipsius  periclum 

15  facerem,   ex  praerogativa  tui  testimonii  iudicavi;   |  sed  ubi  propiore  congressu  probi-  PV 
tatis  eius  omamenta  patuemnt,  adverti  minus  eum,  quam  ratio  postulavit,   per  vere- 
cundiam  praedicatum,  ne  ipse  laudationem  suam  mandatam  litteris  videretur  ingerere. 
pro   his  ergo  muneribus  optatum  tibi  solvo  responsum,   quo  me  agere  ex  sententia  et 
fmi  commoda  cum  meis  valetudine  recognoscas.     huic  autem  rei  nihil  adiciendum 

20  puto,  cum  solo  nostrae  salutis  indicio  gratulatio  fratema  possit  expleri. 


CXVI. 
AD  PATRVmVM. 

Scis  pro  insita  tibi  humanitate,  quid  parvulis  et  parentum  suffragio  destitutis 
benignitatis  ac  misericordiae  debeatur.  merito  mihi  apud  te  utendum  esse  non  arbi- 
25  tror  longo  ambitu  litterarum  pro  inlustris  memoriae  viri  Severi  filiis,  qui  nisi  bono- 
mm  iudicum  iuventur  auxilio,  praedae  atque  iniuriae  subiacebunt.  quidquid  igitur 
eomm  poscit  utilitas,  favor  tuus  non  gravetur  inpendere,  ut  publico  saltem  defen- 
dantur  adiutu,  qui  familiaribus  adminiculis  desemntur. 


1  bonuDi]   VAf(/7),  lllllx  P 

6  om,  VMF,  ad  Petronium  scripta^  utpote  qui  eo  tempore  vieariatum  Hi»paniarum  depomerit  7  salo]  4/, 

solo  PVF  8  neraeramar  P  1  m, 

n  om,  VM  12  dno  in  nn.  P  13  continuum  V  14  mori  V  pericnlnm  P  2  m,  M 

15  in  voce  iudicaui  deainit  M  propriore  P  16  aduerti  ininus  P  1  m.,  adnertimus  V  qua  V 

17  laudatione  sua  mandata  F  19  commoda]  FVj  commodo  P  20  explere   V 

22  om,  V  23  parunlis  et]  paruulosi  V  destitutus  V  26  fudicum  om,  V  quld- 

quic  P  1  m. 


Q.   AvRELIVil  8tMMA€UVM.  27 


2 1 0  S YMM ACHI  EPIST VLAE 


cxvn. 

PVF  AD  PATRVINVM. 

Exsortem  te  sermonis  mei  esse  non   patior  neqne  ab  scribendi  perseverantia  si- 
lentii  tui  imitatione  deducar.     scio  enim  plemmqne  non  amicitiae  neglegentia  sed  ob- 

VF  strepentibus  curis  officia  retardari.     velim  | credas  et  in  postemm  cnram  s 

capessas  integrandi  istius  muneris,   quod  ipse  iam  pridem  moraris ero 

promptior  litteris  exhibendis,  qui  ne  nunc  quidem  tempero,  cum  gratiam  mutnam  non 
reporto. 


cxvm. 

Vn  AD  PATRVINVM.  io 

Certum  babeo,  nihil  apud  animum  tuum  amicorum  litteris  esse  iucundius,  et  ideo 
promptissime  frequento  conloquia,  quae  scio  apud  eximium  virum  magni  esse  momenti. 
superest,  ut  ipse,  quam  benigne  litteras  meas  sumis,  tam  libenter  indicia  propriae 
sospitatis  emittas. 


CXVmi.  t5 

PVF  AD  PATRVINVM. 

Cordi  mihi  est  frequenter  adloqui  vos,  ne  videatur  apud  me  officiomm  familia- 
rium  cura  tepuisse;  atque  ideo  salutem  vobis  votis  opto,  litteris  dico,  petens,  ut  si 
quando  epistulamm  mearum  usus  intervallo  longiore  cessaverit,  causam  silentii  non 
voluntati  aut  desidiac  meae  sed  occupationibus  adplicetis.  20 


CXX. 

AD  PATRVINVM. 

Vn  Athanasius  v.  c.  peregrinationis  iniuriam  iusto  dolore  suscepit.     nam  pactae  ei 

et  nobis  arbitris  vinctae  obligatione  pignorum  nuptiae  denegantur.     exaggerarem  facti 


2  om,  VF  4  deducor  P  ^  m,  5  finis  epUtulae  inde  a  voce  credas  periU  in  P  aelim 

credas  VF,  aupple:  iielim  tamen  me  offensum  credas  vel  aimile  quid  6  moraris  ero  VF,  mpple:  quod  si 

feceris  vel  simile  quid  7  quidem  om,  (r) 

10  om,  F,   periit   in  P;   reliquae  epiatulae  aupersunt  haec:    11   cer  .  .  .  amico  ...   12  promp  .  .  .  qnae 
scio  a  .  .  .  ee  momen  ...   13  benigne  litt  .  .  .  indicia  proprit  .  .  . 

16  ad  pat//////  P,  symmachus  patruino  F,  om.  V  17  frequenter  adloqul  uos]  VF,  fr//////////////////  P 

offlclorum    familiarium]    FF,    //////////////liarium    P  18    tepuisse    atque    ideo    salutem    uobisj    K,    te- 

puis//////////////////   uobis  P,    tepuisse   atque   salutem  ideo  uobis  P,    tepuisse  atque  uobis  ideo  salutem  (IT) 
litteriB  dico  petens]  VF{IT),  litter////////////  P  19  mearum  usus  interuallo]  7(77"),  mea/////////teniallo  P, 

mearum  om,  F  cessauerit  causam]   VP,  cessau//////////  P  20  desidiae  meae]  KP,  desidi//////  P 

adplicetis  om,  V 

22  ad  patruinum  P,  om,  V  epi»tula  tp«a  periit  in  P  praeter  littera»  ^.*  p.  211,  1  .  .  .  pud  2  .  .  . 

letur  .  .  .  ir  auxl  3  .  .  .  ndet  et  mn  .  .  .  t  23  u.  c.]  (77),  uir  consularis  V  24  abitris  V 

uinctae]   VF,  iunctae  (//) 


LIBERVn.  211 

huius  invidiam,   nm  verba  rebus  essent  minora.     ipse  apnd  te,   quod  quaesito  opns  VTI 
est,   plenius  eloquetur.     orare  non  debeo,   ut  tuo  iuvetur  auxilio.   quod  illi  et  amor 
tuus  spondet  et  munita  legibus  causa  conciliat. 

CXXI  a.  401. 
5  AD  PATRVINVM. 

Scio  ad  indicium  amicitiae  pertinere,  quod  religionem  tuam  participem  nostrae 
necessitatis  adsumo.  suscipe  igitur,  quaeso  te,  proclive  mandatum,  quod  pro  mutua 
diligentia  etiam  non  rogatus  curare  deberes.  ursi  quam  plurimi  ad  editionem  muneris 
nostri  ex  fltalia  devehuntur,  quos  cupi|mus  celeriter  in  usum  propinqui  muneris  ex-  PV 
10  hiberi.  dignare  igitur  eorum  transitum  studio  et  diligentiae  vindicare  simulque  ad- 
hibere  custodiam,  ne  qua  eos  fraus  avara  commutet.  maxime  autem  mmpendae  sunt 
roorae,  quia  dies  proximus  functionis  cogendo  apparatui  non  relaxat  indutias. 

CXXII  a.  400. 
AD  PATRVINVM. 

15  Probo  modestiam  tuam,  sed  danmo  mihi  esse  non  debuit,  dum  sperata  expectat 
impleri;  et  certe  nunc,  postquam  rei  effectus  iinem  silentio  dedit,  dispendium  meum 
frequentior  stilus  sarciat.  est  aliud,  quo  diu  neglecta,  scripta  conpenses:  in  agendis 
d.  m.  consuli  pro  beneficio  suo  gratiis  nostram  sortire.  personam  eo  adfectu,  quo  ami- 
corum  gaudia  tibi  vindicas.     sed  ut  scio,   lucu^ntioribus  verbis  et  propter  ingenii  tui 

20  magnitudinem  et  sine  adulationis  pudore  absentis  gaudium  prosequeris.    adde,  si  pla-  2 
cet,   quod  a  me  postulatum  tenes,   ut  aliarum  Libycarum  mihi  emptio  sacra  auctori- 
tate  praestetur.     quo  impetrato  omnium  perceptionem  donum  putabo.     de  iuvene  au- 
tem  meo  retexere  non  laboro,   quae  sponte  meministi.    intellego  enim  remitti  mode- 
stiae  meae  precandi  necessitatem ,   cum  libentius  a  sublimi  et  magnificentissimo  viro 

26  non  expetita  praestentur. 

CXXIII. 
AD  PATRVINVM. 

In  viro  optimo  et  amicissimo  meo  Petrucio  Romana  simplicitas  est.     taceo,   quod 
illum  longa  militia  et  inculpata  cohonestat;    minora  enim  cetera  facit  morum  eius  in- 


1   huius]  (77),  eiu8   V  nUiJ  luretus,  si    VI/  te  quodj  (//),   om,  V  quesito  ex  quesio 

eorr.  V  1  m,  2  ille  (77)  amor  tuuaj  (77),   a  roortuia   V  3  mnniu]  lurttun,  minuU  /7, 

munia  V 

5  om,  V ;  m  P  supersunt  huiu$  epistulae  haec  .*  5  .  .  .  um  6  .  .  .  iae  j^tinere  .  .  .  rticipe  nTae  ne  7  ... 
cipe  igituT  quaeso  .  .  .  ta  qd  pro  mutua  8  .  .  .  rogatus  curare  debe  .  .  .  luriroi  ad  editionero  9  .  .  .  ri  ex 
italia  deaehuntar  .  .  .  mus  celeriter  u$que  ad  finem  8  etiam]  et  (77)  ursij  Lectiu$,    ut  si    V(77) 

quam]   7(1),  quidem  (77)  a  deditione  V  9  fort,  ex  Praeualitana  muneris]  V(77),  ////ris  P 

10  eoruroj  ////m  P  studium   V  diligentia  P  11  neq/a  P2m.,  neque  V,  neq/e  (?)  P  /  m. 

co«  om,  V  12  quod  dies   V,  quiad  P  1  m.  functionl?  P  apparatu   V 

14  om.  V  17  qao  diu  neglecta]  ego,  quod  iuncU  PVr  18  d.  m.J  deu  V  eo]  ex   V 

21  lyblcarum  P,  lybitarii  V  22  perceptionemj  egOy   perceptionum  PV  24  uiro  om,  V 

27  om.  V  28  PetrucioJ  V,  ef.   VJJIJ  60,  petro  P  sed  add,  cio  1  m.  29  longo  P  I  m. 

cetera]  certe  V 

27» 


212  SYMMACHI  EPISTVLAE 

PV  gpectio.  hunc  si  ananimitas  vestra  ante  non  didicit,  iudicium  meum  secuta  suscipiat, 
si  usu  aliquo  iam  probat;//,  quaeso,  ut  illi  honor  testimonii  mei  conciliet  apud  vos 
amoris  augmentum. 


CXXIIII. 
AD  PATRVINVM.  5 

Amicorum  liberis  usui  esse  debemus,  quod  etiamsi  ipse  nescirem,  tuo  exemplo  et 
iraitatione  didicissem.  ad  hanc  sententiam  peiiinet,  qui  tibi  litteras  exhibebit.  fun- 
gitur  autem  militia  in  scriniis  litterarum.  cui  satis  opis  et  felicitatis  eveniet,  si  ad 
clientelam  splendidissimae  domus  tuae  meruerit  pervenire. 

CXXV.  lu 

PVF  AD  PATRVINVM. 

Athanasium  bonis  artibus  clarum  securius  amare  coepi,  postquam  de  eo  iudicium 
VF  tuum  I  conperi.  magna  enim  praerogativa  est ,  placuisse  sapienti.  quare  commenda- 
tione  eius  abstineo,  ne  minora  adferam,  quam  tibi  credo  sentirt.  illa  pars  mihi  pro- 
nior  dictu  est,  ut  ames  in  eo  spem,  quam  dedisti,  addasque  inchoato  beneficio  per-  15 
fectionem.  quam  si  aliquis  eventus  eluserit,  effice,  oro  te,  maiora  praestando,  ut  illi 
prioris  voti  prosit  amissio. 

CXXVI  a.  4U1— 402. 
Vn  AD  PATRVINVM. 

Non  novum  atque  intemptatum  ad  te  refero  postulatum ,  sed  quod  ingestum  tuis  20 
auribus  recognoscas.  inlustris  memoriae  viri  Rufini  expraefecti  urbi  filias  patema  ad- 
fectione  defendo,  quarum  solitudinem  per  vos,  quibus  reip.  cura  est,  opto  tutari, 
et  ideo  precator  accedo,  ut  quidquid  clarae  quidem  sed  miserabilis  domus  usus  ex- 
egerit,  facili  impetratione  mereantur.  res  namque  illis  est  per  Apuliam  non  tam  re- 
ditu  ampla  quam  censu.  haec  nisi  bonorum  iudicum  fulciatur  auxilio,  publicis  oneri-  2& 
bus  fessa  subcumbet.  opis  igitur  tuae  levamen  expectat,  meque  tibi  gratiae  faciet 
debitorem,  si  gravi  onere  inc/matas  salutaris  defensor  erexeris. 

I  si  om,  P  animiUB  P  1  m.  uestra]  uestri  P  uon  didicium  nieum  V,  uon  didicit 
iumdnm  [aic)  meum  r^  cit  iudi  in  apatio  anU  vacuo  relicto  suppl.  P  1  m,  secutae  V  2  uisu  [r) 
probaiiit]  ego^  probatuni  Vy  ««««««»«««  P 

5  om,  V  6  amicorum  —  debemus  m  raa,  P  9  pertinore  V 

II  om.  VF              12  securus  F             iudm  tum  P,  eorr,  2  m,;  quae  sequuntur  inUrierunt  exeepti$  lil' 
teris  hia:  15  b  .  .  .  16  euen  .  .  .  presta  .  .  .  17  sio  14  tibij  V,  te  F  sentiri]  ego,  sentiro  VF 
pras  (t.  e.  praestas)  V                15  dictu]  SchottuSy  dictum  VF              perfectiunem]  Lyp$ius,  profectionem  VF 
16  qui  si  aliqui   V 

19  om,  V;  haec  epi$t,  revera  ad  Patruinum  $eripta  e$ty  ulpote  qui  come$  a.  l,  fuerit;  supernmt  in  Phaec: 
19  ad  ...  20  Non  nou  .  .  .  fero  postu  ...  21  aurib;  reco  .  .  .  riae  uiri  ruf  .  .  .  Ifas  paterna  a  ...  22  qua- 
rum  solitudlne  p  .  .  .  est  —  et  id  .  .  .  23  ut  —  dare  qu  .  .  .  bliis  —  exeger  ...  24  petratione  merean- 
tur  r  .  .  .  est  per  —  reditu  amp  ...  25  censu  —  iudicum  f u  .  .  .  auxilio  —  subcnmbet  21  iUustris 

memoriae  (/7j,  /////////////riae  P,  i  mte  (i.  e,  in  mente)    V  urbi]  (ZT),    urbis  V  23  precatUB  V 

quidem  sed]  (77)»    quid  si  V  26  fassa  V  neque  (77)  27  incliuatas]  egOy    ulnctas  (77), 

iuncta  V 


LIBER  VII.  213 


cxxvn. 

AD  PATRVINVM.  Vn 

Promptiorem  me  cirea  Herennii  laudabilis  viri  defensionem  iudicia  vestra  fecerunt. 
habet  enim  plurimum  voluptatis  electio,  et  provocant  animum  sperata  praesidia.     sed 

o  meum  non  est  scripto  ostentare,  quid  negotio  promovendo  cura  nostra  contulerit. 
narrabit  baec  vobis  ille,  quem  iuvimus;  simul  ipsius  rei  exitus  officia  nostra  testa- 
bitur.  cuncta  enim,  quae  direptio  sparserat,  investigata  patuerunt.  itaque  in  ius 
Herennii  revertetur  legibus  quidem  debita,  sed  patris  sensui  acerba  successio.  nunc 
vestrae  de  me  existimationi  ago  atque  habeo  gratias  et  spero  fiduciam  nostri  apud 

10  optimates  viros  esse  mansuram,  cuius  documenta  cepistis. 

cxxvm. 

AD  PATRVINVM.  PVF 

Amor  in  te  meus  ex  summis  opibus  adnititur,  ut  in  dies  singulos  bonorum  tibi 
cultus  accedat,  tantum  abest,  ut  sinam  veteres  tibi  amicos  insimulationum  inprobitate 

15  decerpi.     inter  quos  v.  c.  Scipio,   virtutum  tuarura  me  quoque  teste  laudator,  spolia- 
tum  se  amore  tuo  per  aemulos  ingemiscit.     sed  mihi  verisimile  non  videtur,   stabili- 
tatem  animi  tui  falsis  rumoribus  potuisse  mutari,  cum  bene  conscius  vitae  nihil  in  se 
maledicis  licere  sermonibus  debeat  aestimare.     quare  hortor  et  deprecor,    despuas,  2 
si  qua  sunt  inculcata  mendacia,   atque  hunc  honorem  meritis  tuis  vindices,   ut  qualis 

20  ipse  es ,  talem  te  ab  omnibus  intellegas  indicari.  nemo  in  te  transferat  odii  sui  se- 
mina.  iam  dudum  enim  genus  artis  est  ad  alendas  vires  discordiae  suae  metum  solli- 
citare  potiorum.  non  ibo  longius,  cum  mihi  inpetrationem  spondeat  sapientia  morum 
tuorum;  quam  puto  eatenus  responsuram  litteris  meis,  ut  non  tam  ignovisse  te  Sci- 
pioni  c.  V.  quam  nihil  de  eo  adseras  credidisse. 

25  AD   SIBIDIVM. 

cxxvnn. 

Curam  de  te  meam  nolo  ex  epistula  metiaris:  pauca  fsalutantis  verba  sunt  .  .  . 
....  sed  vota  prolixa.     liceat  igitur  mihi  imitari  erga  te   parsimoniam   religionum. 


2  om,  V,  perUt  tn  P,  ubi  supertuni  haee :  3  .  .  .  a  ([ur]a  i.  e.  aestra)  4  .  .  .  tis  .  .  .  perata  5  .  .  . 
ostenta  .  .  .  o  cura  ura  6  .  .  .  obis  ille  que  .  .  .  i  exitus  offlcia  7  .  .  .  a  enim  quae  direi)  .  .  .  igata  pa- 
tuerunt  8  .  .  .  ii  reuertetur  legib;  .  .  .  sed  patris  sensui  acer  .  .  .  nc  uestrae  deme  exi^  9  .  .  .  go  atque  — 
et  .  .  .  ia  nri  apud  optimates  ui  10  ...  nansura  —  coe  .  .  .  s  3  defensione  V  fecerunt]  (77), 

fecerit  V  6  haec]  (i7),  hoc  V  uiuinns  V  8  quidem]  (/7),   quod  V  acerua  K,  aoer//  P, 

asseruata  (//]  secessio  U  nunc  uestrae]  non  cura  est  V 

12  om.  VF  13  meus  in  te  F  ut  om,  P  1  m,  VF  in  dies  enim  singulos  bonorum  cultus 

tibi  accedit  F  14  tantum  —  15  decerpi  om.  F         tantum]  VF,  tanti  P         insimulationum]  P  2  m,  VF, 

insimulationem  P  I  m.  improbitate  P  2  m.j  probitate  P  l  m.  VF  15  decerpsi  V  uir  con- 

sularis  F  laudatur  P 1  m.  16  ingemescit  P  1  m.  uirisimile  P  1  m.  17  posse  F 

18  deueat  P  l  m.  respuas  P  2  m,  21  est  artis  F,  arti  (est  om.)   V  uirtutes  F  solllci- 

tare  metum  F,  metum  licitare  V  22  mihi  om.  F  24  c.  u.]  ego,  cum  P,  om,  VF  adferas  P 

25  xxTi    explic    ad    petronium    et   patruinum    incipit   ad    sibidium    P,    symmachus   sibidio    F,    om.  V 

27  nolo   meam    F  salutantis]    P,    salutantium  VF(r)  sunt    «««»«««    sed    P,    sunt    sed  VF 

28  imitare  V 


214  SYMMACHI  EPISTVLAE 

PVF  quibus  iure  amicitia  confertur,   et  officium  pium  brevi  pagina  tamquam  parvo 

ac  ore  persolvere.     neque  enim  requirit  dictio excursum.    tibi  autem  prae- 

scribo  stili  terminos:  eioint  mihi,  quae  de  te  scripseris,  nimis  magna,  si  laeta  sint. 

cxxx. 

AD  SIBIDIVM.  5 

Aeger  est  animus  meus,  quamdiu  fides  certa  sit,  quod  portum  sanitatis  intraveris. 
huic  expectationi  satisfacias  volo.  non  enim  mihi  honorem  fieri  obsequio  litterario, 
sed  magnae  soUicitudinis  tribui  levamen  exopto. 

CXXXI. 

PV  AD  SIBIDIVM.  10 

Numquam  efficies  silendo,  ut  me  ad  parem  voluntatem  ducat  imitatio.  cogito 
VI [  enim,  non  quid  temporali  causae  sed  quid  perjenni  amicitiae  debeatur,  cumque  sim 
mei  officii  severus  arbiter,  curam  tuam  casu  saepius  quam  fastidio  credo  cessare.  sed 
ne  longa  conloquii  intercapedo  quamvis  tui  amantem  cogat  timere  neclectum,  quaeso 
constanter  munia  familiaritatis  exerceas.  quo  enim  pacto  intellegere  possum,  grata  is 
esse,  quae  defero,  si  negaveris,  quae  reposco? 


LIBER  OCTAVYS. 

I. 

Conpertum  habeo,  quolibet  honorum  culmine  animum  tuum  non  solere  mutari  — 
quidqnid  enim  bene  meritis  honestatis  accedit,  id  solutum  magis  videtur  esse  quam  20 
praestitum  — ,  et  ideo  mirari  me  ac  stupere  confiteor,  cur  tanta  virtute  atque  huma- 
nitate  praeditus  iampridem  circa  me  munere  litteramm  [causis  occupationis]  abstineas. 
quod  ego  etsi  occupatione  magis  quam  voluntate  arbitrer  accidisse,  tamen  orare  non 
desino,  ut  censuram  tuam  nostri  memorem  frequens  sermo  declaret. 


1  inrae  amicitia  P  1  m.^  iura  amicitiae  P  2  m,  confertur]  ego^  consertor  V,  conseritur  F,  confers  P 

pagina  tam«**»«««««  art  ore  P,  pagina  tamquam  paruo  ore  VFF  2  dictio  excursum  VFj  datio  excur- 

sum  P  3  termino  erit  V  mihi]  tibi  F  restitue  hoe  fert  modo:  curam  de  te  meam  nolo  ex 

epistula  metiaris:  pauca  s^cerdotis  litantis  verba  sunt  et  toUemmaf  sed  vota  prolixa.  lioeat  igitur  mihi  imi- 
tari  erga  te  parsimoniam  religionum ,  quibus  inre  amicitia  confertur ,  et  offloium  pium  brevi  pagina  tamquam 
parva  pree^tione  persolvere.     neque  enim  requirit  dictio  salutii  longiorem  excursum.     tibi  autem  et  q.  «. 

5  om.  VF  8  exopto  (opto  in  raa.)  P 

10  om.  V  11  me  adj  roea/  V  12  sed  quid  per  claudit  paginam  in  P;  rdiqua  epiatula  irUeriit 

praeter  ha8  litteras :  14  ca  .  .  .  tem  ...   15  muni  .  .  .  enim  p  .  .  .  ta  ee  qua  ...   16  posco  12  sim]  V, 

sin  (77)  14  quamuis]  (77),  quam  V  timere]   K,  temere  (77),  tem///  P  15  inteUere  V 

18  q.  //////////////  t"8ular:  ep///////////  incipit  1////////  P,  om.  V  19  interipUo  deerat  eUam  in  P,  rtU- 

quae  epistulae  mpersunt  haec:  comptum  (m  priui  in  raa.)  habeo  .  .  .  culmine  animu  ti  .  .  .  20  qui^qnid  enim  be 

e 

.  .  .  tatlfl  —  solut  .  .  .  esse  —  et  id  .  .  .    21    aestupere  —  cur  .  .  .  atque  —  pdltus  iai  .  .  .  22  circ*  — 

litterarii  .  .  .  occupationis  —  24  desino               21  me  aestupere  P  I  m.              humilitate  V  22  oausis 

occupationis  delet  Juretw  23  etsi]  et//  P  occupationi  P  I  m.j  occupationem  V  arbiter  PV 
24  tuam]  Umeii  (r) 


LIBERVn.  Vm.  215 


n. 

AD  ALMACHIVM.  m 

Mihi  quidem  mnltiplex  a  te  et  variam  manns  exhibitum  esse sed  ad- 

verti  verecundia  factnm,  quod  tibi  in  solidnm  adsumere  noluisti  omnem  capturae  sil- 
&  vestris  eventum.  nam  tua  indage  captum  leporem  gloriatus ,  aprum  serviles  manus 
adseris  incidisse.  an  brevitas  ferae  indigna  tibi  visa  est,  quam  laudi  propriae  vindi- 
cares^  sed  haec  ioco  dicta  ridebis.  nunc  alia,  quae  de  me  requiriS)  adverte.  diebus 
pauculis  etiam  nunc  morari  Gapaae  destinavi;  dehinc  mutationibus  vicinorum  locorum 
totum  hunc  mensem  cupio  producere,  atque  ita,  si  dii  iuverint  voluntatem,  relegere 
10  Appiam molestiae  accessu  hiemis. 

m. 

SYMMACHVS  FRVCTIANO.  PV 

Sollicitatus  iamdudum  litteris  tnis  pendeo  animo,   quamdiu  de  te  secunda  cog- 
noscam.     quid  igitur  vel  medicorum   curatio  vel   abstinentia  tua  ad  salutem  promo- 
15  verit,   opto  cognoscere.     ipse  bonae  valetudinis  compos  revisere  patriam  fortuna  suf- 
fragante  constitui,  priusquam  labor  itinerum  processu  adultae  hiemis  augeatur. 

im. 

AD  LOLLIANVM.  PVF 

Primas  litteras  sponte  tribnisti,   secundas  mea  cura  debet  elicere.     sume  igitur 
20  salutationem,  quam  vicissitudine  mnnereris.     polliceor  itidem  cum  responsis  tuis  paria 
me  esse  factumm. 

V  a.  375—376. 
AD  PRISCILLIANVM.  PV 

Essent  mihi  gratae  litterae  tuae,   vel   si  nihil  de  meis  apud  Africam  meritis  ac 
25  laudibus  continerent;    nunc  ut  mihi  decus  aliquod,    ita  tibi  pro  mutua  amicitia  gau- 


2  om.  V  pefiii  epistula  in  P  praeter  haec:   4  .  .  .  ae  5  .  .  .  ge  cap  .  .  .  liles  man®  6  .  .  .  s  fer^ 

in  .  .  .  di  propriQ  7  .  .  .  ictari  debes  .  .  .  requiris  aduer  8  .  .  .  nunc  morari  oa  .  .  .  c  mutationib;  nici  9  .  .  . 
hnnc  mensem  capio  .  .  .  a  si  dii  iuuerint  nolun  10  .  .  .  appiam  ***^*****^***^i^  .  .  .  ccessu  ********* 
******  3  multa  lex  Iir  ease  sed  V;  est  sed  (77),   supple:  gratanter  agnosco  vel  $imiU  quid 

4  uerecundiae  V  in  solidum]  Ff  insolidus  V,  om,  (11)  5  aprorum  V  6  uindicare  V 

7  ioco]   Vr^    iocl  (77)  dictari  debes  7^,    //ctari  debes  P  1  m.  ^    dictare  debes  V  requaeris  V 

9  uoluntate  F  relegere]  (77),  religere  VF  10  appiam  *********it*****  P,  appiam  pateris  V, 

appiam  |K>teris  F  hiemis]  VF^  om.  P  spatio  vacuo  relieto;  supple:  relegere  Appiam  constitiii,  ante- 

quam  itineris  crescant  molestiae  accessu  hiemis  vel  simile  quid 

12  /////chus  fructiano  P,  om,  V  13  sollicitatus]   K(77),  ////////atus  P  pendeo  animo]   K, 

«««#««4»»«»  immo  r,  ***************  P,    tandiu  angar  (77)  cognosco  menti  igitur  tibi  medicorum  V 

14  prouenerit  eorr,  ex  promouerit  V  3  m. 

18  ad  lollianum  PV,  Symmachus  luliano  F\  om,  F2.3  19  tribuistis  F2  20  muneris  VF 

itidem  om.  F  me  parem  F^  21  uale  add.  FPi.2 

23  ad  prisciliannm  PV  24  uel  om,  V  25  nunc]  ego^  nam  PV  mutua]  mea  V 


216  SYMMACHI  EPISTVLAE 

PV  dium  praestiterunt.  hine  factum  est,  ut  epistulam  laetus  emitteres.  exultans  quippe 
animus  gloriatur  et  ostentatione  sui  non  potest  abstinere.  pro  tanto  igitur  in  nos 
amore  deorum  te  benignitas  muneretur.  etenim  eum  ipse  me  non  esse  solvendo 
[dignum]  arbitrer,  ad  vicem  meae  gratiae  favorem  tibi  praesidii  eaelestis  exopto. 


VI.  .  5 

AD  SEVERVM. 

Gratae  sunt  quidem  semper '  litterae  tuae ;  nunc  auteni  legentis  animum  momor- 
derunt,  cum  te  indicarent  morbi  diutumitate  macerari.  quaeso  custodes  bonorum, 
P  valetudini  tuae  medicas  applicent  manus,  ne  optimi  senatoris  longa  vexatio  |  fidem 
faciat,  nihil  curare  caelestes.  a  qua  ego  opinione  dissentio,  teque  protinus  ope  salu-  lo 
tarium  potestatam  solidae  sanitati  praesumo  reddendam ,  si  modo  ipse  plenus  spei 
ladis  cogitationibus  elucteris  adversa. 


VII. 
AD  CAPREOLVM. 

PV         Adventante  Euscio  speravi  |  litteras  tuas,    sed  fiduciam  casus  fefellit;   ego  tamen  is 
silentii  tui  imitator  esse  non  potui.     quare^  indebitis  fungor  alloquiis,   ut  qui  praesul 
huius  officii  esse  debueras,  exempli  necessitate  ad  diligentiam  provoceris. 

VIII. 
AD  EVSEBIVM. 

Fuerit  verecundiae  tuae,  quod  nihil  hactenus  nobis  adloquii  detulisti.    nunc  sume  20 
fiduciam,    quam  tibi  ad  invitamentum  familiaritatis  ingerimus,   et  gratas  tibi  fuisse 
litteras  meas  sermonis  adsiduitate  testare. 


VIIII. 
PVF  AD  MARCIANVM. 

VF         Scriptionis  auspicio  fiduciam  tuam  provoco.   |  quare  familiaritatis  nostrae  aditum  25 
securus  ingi'edere.    vicissitudo  officii  tui  faciet,  ut  inchoata  per  me  amicitia  convalescat. 


1  hinc]  nnnc  V  2  pro]  LectiWy  om,  PV       ,    4  dignnm  uneis  inekui  arbitrer]  Wingendorp^ 

arbltror  PV  id  innicem  V 

C  ad  seuemro  PV  7  nunc  autem  legentls]  egOj  nunc/(legentiB  P,  nunc  legentis  V  remor- 

derunt  V  8  tum  P  l  m,  morbi]  P,  ♦♦♦•♦*♦*♦»   V  custodes]  P,  ♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦  V  bo- 

narum  P  1  m.  9  medicos  P  /  m.,  medicus  V  applicet  PV  fldem  faciat  uBqut  ad  finem  om,  V 

ipaiio  vaeuo  relicto  10  caelestis  P  11  sanita^^  P  1  m.  12  laetis]  Juretus,  latis  P 

15  Aduentante  Euscio  speraui]  P,    A  et  spatium  vacuum  26  litterarum  V  tuas  prae  fldncia  V 

17  ad]  ob  V 

19  om.  V  20  actenus  P  l  m.  22  uale  add.  V 

24  ad  marciannm  PV,  Syromachns  Martiano  Pi,  om.  P^*^  25  sdpionis  F^  proaoco  daudit 

cotumnam  in  P,  reliqua  perierunt  familiaritis  V  26  ingredere  secnms  P*'2  per]  pro  F>«2 

uale  add.  F».2 


LIBER  VIII.  217 


X. 

AD  IRENAEVM.  vn 

Expectasse  te  arbitror  litteras  meas,   ut  in  mutua  offieia  provocatus  erumperes. 
sume  igitur  sermonem,  cuius  sequaris  exemplum.    ero  posthac  in  scribendo  diligentior, 
5  si  coeptis  nostris  vicissitudo  respondeat. 


XI. 

«««*««»««  VF 

Adfectio  in  te  animi  mei  non  litteris  aestimanda  est.     religio  enim  fide  pectoris 
continetur:    in  verborum  officiis  latet  plerumque  simulatio.     quare  si  tibi  in  scribendo 

10  rarior  videor,   nihil  aestimes  amori  esse  decerptum.     et  saepe  evenit,  ut  homines  tui 
nec  profectionis  suae  indicium  mihi  faciant  et  mutuas  paginas  non  reposcant.     sed  de 
hoc  loqui  largius  non  oportet,  quia  sufficit  |  amanti  brevis  et  restricta  purgatio.    ad  ea  PVF 
transeo,    quae  utrique  votiva  sunt.     hilaratus  sum   sanitatis  tuac  nuntio  et  rependo, 
quo  gaudeas.     nam  mei  quoque  |  corporis  vigor  post  infirmam  valetndinem  coepit  ad-   VF 

15  surgere. 


XII. 
AD  PACATVM.  Vn 

Et  in  deferendis  et  in  rependendis  tibi  litteris  desidem  me  arbitror  non  videri. 

quare    etsi  memini  ad  te  diebus  proximis  officia  nostra  manasse,   curavi  tamen  etiam 

20  /wdebito  fenore  sermonis  absolvi.     sed  si  umquam  brevi  intervallo  usus  iste  cessa- 

verit,  velim  cogites  amicitiarum  non  frigere  respectum.    religio  enim  magis  fide  animi 

metienda  est  quam  ostentatione  verborum. 


2  Ad  Irenenm  (77),  om,  V         periit  epi$U  in  P  excepti»  litteri»  Ai«.'  3  ex  .  .  .  in  n  .  .  .  4  sume  .  .  . 
emplui  .  .  .  tior  si  coep  ...  4  sequeiis  (77) 

7  vtrsuM  vaettus  in  P,    ante  VII  105  hane  epistiUam  eoU,  F*  8  aupersunt  in  P  epistulae  verha 

haee:  adfectio  in  te  .  .  .  manda  est  relig  ...  9  tinetnr  in  uerbonim  of  .  .  .  simulatio  qaare  si  ti  .  .  . 
iO  uideor  nihil  aestime  .  .  .  et  saepe  eueuit  ut  hom  ...  11  fectionis  tuae  indiciu  m  .  .  .  mutuas  paginas 
n  reposca  ...   12  loqui  largins  n  oportet  quia  .  .  .  anianti  usque  ad  14  quoque  8  est  estimanda  F^ 

9  rarior  in  scribendo  F2.3  jo  uidear  (7^)  estimes  amori  esse  V,  eadem  fuisse  in  P,  spatio  compu- 

tato  efficitur^    amori  existimes  F^,   amori  estimes  F^'^  homines]  absentes  F^  11  suae]  F^, 

tnae  PVF^-^  mihi  indicium  faciant  F>,  indirium  faciant  mihi  F^,  mihi  om.  F^  12  qnia]  quod  V 

anianti  P  I  m.  restricta]  C.  F.  W.  MueUer^  destricU  P,  districU  VF  P^r^////  P  13  snnt 

periit  in  P  nuntio  om.  F^  14  inflmam  F^  15  nale  add.  Fi*2 

17   superiunt  huius  epistulae  in   P  haee:    19  .  .  .  a  20  .  .  .  d  si  .  .  .   iste  21  .  .  .  citiarii  .  .  .  io  eni 
magis  ...  22  qua  ostenta  17  Ad  paccatum  V,  Paccato  (77)  18  in  deferendis  et  in  rependendis]  (77), 

inde«*«««««*«*««  et  in  repetendis  V  arbitror]   V(77),  fort.  adnitor  non  nideri]  (77),  causari   V 

20  indebito]  «jfo,  debito  V(77)  foenore  (77),  honore  V  21  frigere]  (77),  frangere  V         enim]  P,  om.  V 

22  metuenda  77 


Q.  AVKBLIVS  Stmmaciivs.  2H 


218  SYMMACHI  EPISTVLAE 


XIII    a.  400. 
Vn  AD  APOLLODORVM. 

Praevenisse  me  arbitror  famam,  quae  te  absolutum  non  modo  honoris  verum  etiam 
curarum  fasce  vulgavit.     si  ita  est,    ero  tibi  nunc  confirmator  boni  olim  desiderati. 
mea  cum  filio  sanitas  ope  divinitatis  in  solido  est ;  tibi  ut  salus  valida  et  reditus  felix  5 
secundet,  tam  nostra  vota  quam  tua  merita  praestabunt. 

Xim  a.  400. 
PV  AD  CAECILIANVM  ET  PROBUNVM. 

Abundo  laetitia,  postquam  valere  vos  didici  nostraeque  amicitiae  inter  negotiorum 
P  dura  meminisse.  |  sed  quando  fiet,  ut  solaciis  litterarum  damna  abstinentiae  sarciantur?  10 
ego  autem  vos  praetoris  mei  fascibus  primos  interesse  voluissem  festisque  communibus 
decus  facere;  sed  feram  necesse  est  anteferri  mihi  causapi  senatus.  quare  in  supe- 
rioribus  verbis  desiderii  magis  contestatio  est  quara  querella  discidii.  praestabit  cae- 
lestium  favor,  ut  mandatis  patriae  absoluti  iter  felix  ad  ludorum  nostrorum  sollemne 
relegatis.  t^ 

XV. 
AD  ALEVIVM. 

Ex  debito  venit  sermo,  qui  redditur,  ex  beneficio,  qui  sponte  defertur.     secundae 
igitur  mihi  partes  relictae  sunt,    postquam  stilus  tnus  mea  scripta  praevenit.     nunc 
vice  salutationis  repensa  operam  tuam  curamque  deposco  in  fis,   quae  Castor  ex  usu  20 
atque  utilitate  nostra  promovenda  suggesserit. 

XVI. 
PF  AD  CARTERIVM. 

Gratum  habeo  de  testimonio  meo  non  esse  dubitatum,  receptumque  esse  in  fami- 
liam  tuam  Auxentium  filium  nostrum  lectissimum  iuvenem  in  meo  aere  duco.     quo  25 
nomine  amicitia  nostra  in  artiora  fidei  iura  convenit.     praestabit  usus  longior,  ut  cum 
in  eo  bona  plura  cognoveris,    adstipulationem   meam   de  merito  eins  infra  terminos 
veritatis  stetisse  fatearis. 


2  supersunt  huiiis  epistulae  in  P  haee:  .  .  .  pollodoru  3  .  .  .  fama  quae  te  ab  .  .  .  orfs  —  cura  4  .  .  . 
uit  si  —  ero  tibi  .  .  .  tor  —  desidera  5  .  .  .  io  —  diuinitatis  .  .  .  ibi  ut  —  reditns  6  .  .  .  nndet  —  tna 
.  .  .  a  prestabunt  3  praeuenisse  me]  ego^  preuenisse  V,  peruenisse  (/7)  ^]  Py  o^'  ^  ^  oum 

fllio]  (77),  //////io  P,  dum  V  est]  (/7),  sit  V 

8  ///aecUianum  P,    ad  cecilianum   V  10  meminisse.  uai  deainit  V  in  media  pagina  ab- 

sentiae  luretus  sanciantur  P  1  m.   '         14  ut  aupplet  2  m.  in  spatio  vacuo  P  li»  religatis  P  1  m. 

20  his  P 

23  Symmachus  Carterio  F*,  om,  F».»  24  de  (d  in  ras,)  P  25  aumentium  T,    -A.  F^ 

doctissimum  P^  meo  aere]  uota  mea  F^  26  nomine]  negotio  F^  in  artiora]  maiora  F^ 

et  ante  praestabit  inser,  F^-^,  etlam  inser.  F^  27  plura  bona  F^  intra  terminos  Latinus  Latinhu 

28  fecisse  F  uidearis  F^  1  m.  ipsum  autem  te  malo  delinimenta  nerborum  tuorum  (tn/(mm  «p.  19) 

add,  F\  ulramque  epistulam  coniungunt  F^'^ 


LIBER  VUI.  219 


XVII. 
AD  BVFINVM.  P 

Provinciali  actione  decursa,  quae  ad  sacri  auditorii  cognitorem  necessaria  provo- 
catione  pervenit,  delectatuB  sum  fide  ac  diligentia  tua  et  fortunam  negotii  non  de- 
5  fensoris  inscientiae  sed  voto  iudicis  inputavi.  hortor  igitur,  ut  amicitiae  meae  fidu- 
ciam  geras  et  testimonii  interim  nostri  adstipulatione  contentus  domum  nostram.  quae 
multis  circumlatratur  iniuriis,  forensis  industriae  tuearis  officio.  nos  ut  sponte  gra- 
tiam  nudo  et  simplici  protestamur  adloquio,  ita  ad  referendam  vicissitudinem ,  si  fors 
iuverit,  pares  esse  nitemur. 

10  XVIII. 

AD  PATRVINVM. 

In  agro  me  esse  miraris.  at  ego  iustius  stupeo  ad  communem  te  patriam  spreto 
ruris  otio  revertisse,  nisi  quod  causam  |  tibi  reditus  iterata  lis  adtulit.  alioquin,  ut  TI 
est  mens  tua  quietis  cupida,  mallet  negotiis  rusticis  inmorari.  mihi  suburbanitas  pe- 
15  dum  aegritudine  laboranti  magis  solacio  quam  voluptati  est.  nuUam  incunditatem 
tristis  morbo  sensus  admittit.  sed  spero ,  si  innocentiam  divina  respiciunt ,  et  te  fo- 
rensi  observatione  cariturum  et  me  valetudinis  reconciliatione  sanandum.  gratus  et 
facilis  erit  aut  mihi  Komam  reditus,  aut  tibi  ad  agrum,  in  quo  nunc  diversor,  ex- 
cursus. 

20  xvim. 

AD  PATRVINVM.  F 

Ipsum  te  malo  quam  delenimenta  verboi*um;  tu  contra  epistulis  absentiae  moras 
redimis.  quid  si  respondisset  opimitas  segetis  aut  vindemiae  adrisisset  ubertas?  om- 
nium  temporum  vices  in  otio  ruris  exigeres,  qui  patriam  fame  in  agris  dominante 
25  non  respicis.  an  solo  iuvaris  aucupio,  cuius  me  parte  donasti?  sed  his  quoque  gulae 
inlecebris  Romae  positus  largiter  utereris.  nam  simul  tibi  et  coempta  ex  foro  cupe- 
dinario  et  ex  suburbano  tuo  perlata  suppeterent.  quid  quod  etiam  iactari  morbo  ma-  2 
tronam  tuam  simuIasV  cuius  valetudini,  si  vera  praedicas,  solitudo  non  conpetit.    plura 


3  sacri]  P^2m.^  sa**»  P  1  m,  cognitorem]  luretus^  genitorem  P  4  defensores  P  1  m, 

13  vnde  a  voee  causam  non  supersuni  in  P  nisi  hnec :  15  bo  .  .  .  ti  es  .  .  .  10  bo  sen  .  .  .  centia  .  .  . 

17  si  obseru  .  .  .  tudinis  r  .  .  .  gratus  et  fa  .  ,  .   18  reditO  aut  tibi  .  .  .  diuersor  excur  ...  14  toa]  (/"j, 

tuae  (77)  16  morbi  (77),  ///bo  P  18  mihi]  Lectius,  In  (77) 

21  om,  F  huius  epistulae  non  mpersunt  m  P  nisi  haee:   22  ipsum  te  malo  qua  .  .  .  uerboram  tu 

contra  .  .  .  tiae  moras  redimqu  ...  23  disset  —  segite  .  .  .  mie  —  oberta  ...  24  porii  —  ruris  .  .  .  pa- 
triam  —  dom  .  .  .  25  ii  —  iuuaris  .  .  .  cuius  —  sed  .  .  .  gul^ . —  largiter  .  .  .  p.  220,  2  .  .  .  do  .  .  .  iugem 
3  .  .  .  atione  22  ipsom  —  contra  om.  F^,  cf.  p,  218,  28  ipsum  te]  P,  ipsum  autem  te  F^, 

ipsom  autem  de  F^  tu  contra]  P,  tuorum  F  23  redimqu//  P  1  m.  quodsi  F^  opor- 

tunitas  F^  segite/  P  risisset  F^  24  exigeres]  77,  ageres  F^-S,  agens  F^  patriam 

famej  PF^,  patriae  famam  F<.2  dominantem  F»  25  an]  PF3,  aut  F'.2  ioniaris  F^ 

cuios  —  26  otereris  om,  F^  1  m.  in  ante  his  inser,  F^  quoque]  quo  F3  26  uteris  F' 

simol  tibi]  simulac  F^  cupidenario  F^,  cupe  denario  F^  27  ex  om.  F^  tua  F^  quid 

quod  etiam  iactari  morbo]  77,  quin  etiam  morbo  iactari  F^,  qoa  et  morbo  lactari  F^,  qoamquam  morbo  iac- 
tari  Fi  28  famulas  F2 

28* 


220  SYMMACHI  EPISTVLAE 

F  enim  Romae  salubritatis  instrumenta  snnt ,  maiof'  medentium  numerus.  vide  igitur, 
ne  aliud  genus  suspicionis  ineurras,  si  obsessam  a  morbo  coniugem  vacuo  secessu  et 
intuta  ablegatione  maceraveris. 


XX  post  a.  374. 

PF  #•»***♦«*  5 

Prae  ceteris  temporum  vicibus  aestate  delector:  non  quod  diumas  horas  longior 
solis  meta  producit,  VLQque  quod  res  rationesque  nostrae  nova  fruge  ditescunt,  sed 
quod  pacata  navigatione  desideratas  mihi  litteras  tuas  frequens  invehit  commeatus. 
quid  enim  vel  animi  voluptate  iucundius  vel  ad  officium  amicitiae  adcommodatius 
2  praestari  potest,  quam  ut  te  mei  amantem  usu  crebri  sermonis  experiar?  ergo  dum  lo 
anni  tempus  invit^t,  dum  pervium  mare  est,  pabula  quaedam  et  nutrimenta  mutuae 
adfectionis  veluti  in  hiemem  congerantur.  cum  haec  scriberem ,  salus  mihi  ex  sen- 
tentia  suppetebat,  tuis  videlicet  adiuta  votis.  neqne  enim  nobis  alia  de  causa  arbi- 
tror  optata  succedere  quam  iudicio  et  amore  Carthaginis. 


XXI   a.  399.  15 

LVCILLO. 

Indulgere  te  otio  opinionis  falsus  putabam ;  tu  vero  animum  lectione,  labore  cor- 
pus  exerces.  hoc  indicant  scripta  et  munera  tua  stilo  exsculpta  et  parta  venatu..  mihi 
Flaminia  emetienda  est  ad  novos  fasces  generosi  consnlis  evocato.  o  si  reditus  tuus 
2  antecaperet  profectionis  meae  molitiones !  iuvari  me  amplissinio  viatico  crederem.  sed  20 
quia  multo  itinere  discemimur  et  neque  mihi  mora  neque  properatio  tibi  commoda 
est,  .tyerbis  meis  pagina  nostra  fungetur.  praefata  numinum  venia  praetorem  Sym- 
machnm  menm  mox  urbanum  tribunal  accipiet.  festa  eius  frequentari  a  potissimis 
amicorum,  quibus  adnumeraris,  exopto.  da  istam  gratiam  procul  afuturo  iisdem  die- 
bus.     gratius  est,  quod  defertur  absentibus.  25 


1  medentam  F^  2  suspicieiis  F^  reccssu  F^,  successu  F^  3  iututa  sbligatione  II^ 

diotina  ablegatione  F^-^^  diutina  abnegatione  F^  uale  add.  Fi*2 

5  linea  vacxia  in  P  6  prae  ceteris  temporuuij  F,  periit  in  P  delector  non  quod  diurnas]  F, 

delector  non  quia  diurnas  (//),  de/////////////7/7/na8  P  7  solis  meU]  F,  periU  m  P  producit]  F».«, 

producat  F^,  ptriit  m  P  neque  quod]  ego^  ne  quod  P,  nec  quod  F  nostrae  noua  fruge]  f, 

/////////////uge  P  8  quod  om,  F^  placaU  nauigatione  ^»-2,  pa//////////tione  P,  placida  nauiga- 

tione  F3  litteras  tuasj  F,  lit/////////  P  9  quid  enimj  ///////m  P,  quid  enim  mibi  FU«,  quid 

raihi  F3  uel  om,  F2  l  m.  uoluntate  F».2  iucundius  uelj  F,  //////////fl  P  accomo- 

dantius  F2,  ///////datus  P  2  m,  10  ut  te  mei  amantemj  F*.3^  ut  te  me  amanteui  F^,  ///  ////mantem  P 

experiarj  F,  /xp/////  P  II  annum  F2,  animum  F*  perhiemale  cst  F»  quadam  P  1  m. 

12  uelud  F2  congregantur  Fi,  congregentur  F^  13  alia  nobis  F  14  cartaginia  Pl  m., 

karUginis  F^,  cantatiB  F3  uale  add.   Fi.2 

16  LucilloJ  P,  Symmacbus  Lucillo  (r),  om.  F{n)  18  etsculpU  P  l  m.,  exculU  F3  ueaatua  F* 

19  flaminiae  metienda  PF^,  flamine  metienda  F^,  familie  metienda  F3  est  om.  F3  nouas  fa- 
ces  F*.2                  euocato  o  si  add.  P  1  m.  in  apatio  ante  vacuo  relicto,    o  si  F*,    .03.  o  si  F3,    quod  si  F^ 

20  antecaperent  F2  molitionis  P  21  moraj  mo««  P  1  m.  tibi  properatio  F^  tibi  probatio  F3 
22  fort,  uerbi  uices                pagina  nostraj  Fi>2^  ««««*««*««  nfa  P,  pagina  F3  *  uenia  praetorem]  ue- 
tita  precatione  F3                syminachum  P,    simachum  F\    siuiaticum  F3                23  meum  moxjmorum  F^ 
eius]  mihi  F2             a  om.  F              24  amicorum  om.  F^             annumeraueris  F^,  om.  F3  hisdem  P, 
hisdem  Pi,  isdem  F2,  hiisdem  F3            25  quod]  quem  F2  /  m.             diflfertur  F2            uale  add,  F>.2 


LIBER  Vlll.  221 


xxn. 

AD  ANDRONICVM.  PF 

In  tuo  ore  veraat  Musa  Cecropia,  mihi  lingua  Latiaris  est,  ne  desideraveris  ae- 
qna  stili  mei  munera.     litteris  vincimur,   amore  certamus.     sed  haec  merito  rescri- 

5  berem ,  si  mihi  solam  epistulam  detulisses ;  tu  vero ,  ut  es  diligens  amicorum ,  biblio- 
thecae  nostrae  carminum  tuorum   divitias  intulisti.     quid  tibi  pro  hoc  dignum  repen- 
dam   tenuis   ipse   facundiae   et  pauper  ingenii?    tradam  publicae  admirationi,    quae 
legenda  misisti,    et  quamquam  laudator  inpar  bonum  saeculi  publicabo.     nihil  ex  hoc  2 
derogabitur  operis  tui  gloriae;    nam  et  Homerum  novimus  a  dissimilibus  praedicari. 

10  careret  quippe  fama  magnorum  virorum  celebritate,  si  etiam  minoribus  testibus  con- 
tenta  non  esset.  sed  quid  haec  longius  traho,  cum  brevitatem  verecundia  tua  postulet? 
cura,  ut  valeas,  et  si  quid  stilo  adieceris,  cum  mediocri  iudice  sed  non  ingrato  lec- 
tore  participa. 

XXni  a.  396. 
15  AD  MARCIANVM.  // 

Deos  oro,  ut  quae  mihi  interim  valetudo  est,  eadem  tibi  ac  tuis  suppetat  vi- 
deor  plene  hoc  anteloquio  scribenda  conplexus,  de  tua  sanitate  votum,  de  mea  gau- 
dium.  sed  epistulas  breves  esse  non  pateris.  quae  igitur  uTrdOsoK;  erit  paginae  lon- 
gioris?  ubi  sim ,  quid  egerim  —  nam  praecipue  amicitia  rerum  talium  curiosa  est  — , 

20  Bi  placet,  prosequar.     principium  voluptatum  de  Formiano  sinu  nascitur,  quae  civitas  2 
quondam  Laestrygonum   populo  fertur  habitata.     hos  ventri  et  gulae  usque  ad  feri- 
tatis  invidiam  legimus  obsecutos.     plusculos  in  eo  litore  dies  sed  deliciarum  parcus 
exegi  tantum  caeli  salubritate  et  aquarum  frigore  suadentibus  moram.    adfuerunt  pig- 
nora  mea,   quorum  cupiens  nostra  urbe  processeram.     nec  fuit  operae  mox  ulterius 

25  iter  adgredi,  cum  praesto  essent  desiderati.     illorum  dehinc  arbitratu  legi  oram,  quae  3 
Formias  et  Cumanum   litus  interiacet.     nunc   mutuis  invitationibus  aut  in  Baulos  aut 
in  Nicomachi  Gaurana  migramus.     amicorum   subinde  mihi  adfluentium  largiter  est. 
non  vereor,   ne  me  lascivire  in  tanta  locorum  amoenitate  et  rerum  copia  putes.     ubi- 


2  Ad  Andronicumj  P,  ad  Martianum  (77),  Symmachus  Andronico  /*,  om,  F  3  cecropria  P  1  m.y 

c^ropia  P*2m.y  cycropia  F^  latialis  Fl,    latina  F^  nec  P '^  m,  aequa]  umquam  F^ 

4  muuia  F^  litteras  P  l  m.  hoc  F3  5  dedisses  F3  tu  mihi  ut  (ut  om,  F^  I  m.)  es 

amicorum  diligens  F  bibliotaecae  P  6  pro  boc  dignum]  P,  de  hoc  dignum  F^,  de  hac  dignum  F^, 

dignum  pro  boc  F^  7  cum  caUe  tenuis  inser,  F^  /faoundlae  P,  facundia  F  ingenio  F 

8  et  quamquam  —  9  nam  et  om,  F  publicabo/  P  9  nouimus  homerum  F^,  nouimus  hunc 

emm  F^,  noui  homerum  F^  10  carerent  F^  flama  bonorum  uirorum  F2  oelebritates  si  uon 

minoribus  contestatum  esset  F3  11  quid  om,  F^  hoc  F^  breuitate  P  l  m,  12  oaro  F2«3 

ut]  autem  F^  adiceris  F3  integrato  FS  13  uale  add,  F  i*2 

15  fiofi  mperwini  <n  P  hvuus  epUUdae  niii  haee :  17  da  .  .  •  de  m  .  .  .  IS  uis  ee  i  .  .  .  erit  pag  .  .  . 
19  egerim  n  .  .  .  talium  curio  ...  20  principium  u  .  .  .  sinu  nasoitur  qu  ...  21  l^strygonum  popul  .  .  . 
hos  uentri  et  gulae  ...  22  inuidiam  iegimns  obs  .  .  .  in  eo  —  sed  del  .  .  .  23  exegi  —  salu  .  .  .  rii  fri- 
gore  suadentlb;  .  .  .  pignora  mea  quorn  cu  .  .  .  24  processeram  nec  fuit  o  ...  25  iter  adgredi  cU  pr^st  .  .  . 
ti  iUorum  —  arbitr  .  .  .  quae  —  litus  int  .  .  .  p.  222,  1  .  .  .  agimus  .  .  .  umus  2  .  .  .  la  in  con  .  .  .  en- 
tatio  .  .  .  end  procaces  3  .  .  .  ee  iiilux6ria  {cotr.  2  m.)  15  Ad  Martianum  praecedenti  epishUae  propo- 

nit  {II)  iUiut  inaeriptione  (Audronico)  in  hane  trantlata^  Symmachus  Marciano  {P)  17  de  mea  gaudiom]  /^, 

de  me  ac  studium  (77)  18  breues]  (77),  ///uis  P  22  sed]  P[r),  om,  (77)  23  tantum]  P, 

tanUm  (7/)  27  nichomachi  (77) 


222  SYMMACHI  EPISTVLAE 

n  qne  vltam  agimus  consularem  et  in  Lucrino  serii  sumus.  nullus  in  navibus  canor, 
nuUa  in  conviviis  helluatio,  nec  frequentatio  balnearum  nec  uUi  iuvenum  procaces 
natatus.     scias  nullum  esse  in  luxuria  crimen  locorum. 

XXnn  a.  396. 
PF  AD  MAXIMIANVM.  5 

Nihil  inter  te  et  optimum  parentem  tuum  re  aut  adfectione  divisum  est.  ergo  et 
litteras,  quas  ad  eius  reverentiam  misi,  ut  omnium  particeps  in  acceptum  referre  po- 
tuisti.    sed  iam  colendus  es  nobis  etiam  tuo  nomine.    praeterea  cavi,  ne  respondente  uno 

inputaretur  .  *. munus  duorum.    convenit  tamen  brevitas  huic  paginae,  quia  relatu 

digna  praecerpsi.    quare  sermonem  istum  tamquam  amoris  in  te  nostri  testem  tenebis.  10 
verum  te  in  rescribendo  decet  esse  prolixum.     neque  enim  par  condicio  est  a  me  ite- 
rati,  utrique  autem  vestrum  singularis  laboris.    duos  meatus  repleri  uno  fonte  diflficile 
est;  uni  alveo  abunde  influunt  duplicata  principia. 

XXV  a.  396. 

AD  ALBINVM.  15 

Crcdo  arbitreris,  circumsessum  me  Gampaniae  amoenitatibus  scribendi  ad  te  hac- 
tenus  neglegentem  fuisse.  non  est  ea  fortuna  horum  locorum,  ut  seriam  curam  se- 
peliant  voluptates.  insolitis  omnia  necessitatibus  strepunt  et  oneri  cessere  deliciae. 
quare  negotium  pro  otio  repperi,  nec  possum  facile  ad  haec  amicitiae  munia  animum 
retorquere.  spondeo  tamen  reverentiae  tuae ,  quod  litteris  meis  praeferas.  relegere  20 
ad  vos  iter  avidissime  studeo.  eadem  quippe  me  cauda,  quae  vetuit  scribere,  cogit 
redire. 

XXVI  a.  396. 
GREGORIO. 

Dedi  ad  parentem  tuum  litteras,  quibus  contentus  esse  potuisti.    nam  ut  est  utri-  25 
que  vestrum  unus  animus,  ita  satisfaceret  idem  cultus  ambobus.     sed  metui  imitatio- 


1  nauibus]  T,  auibus  (i7)  2  heUuatio]  T,  beiluatio  H  ulli]  T,  illi  (H)  3  luxoria  P  1  m. 

5  om,  F  6  nihil  inter  te  et]  F,  periit  in  P  optimum  parentem  tnum  re  aut  aifectlone]  f^*^, 

optimum  parentem  ////////////ctione  P,  parentem  tuum  optimum  re  aut  affectione  F^  et  litteras  quas]  Fi'^, 

et  litteras  tuas  quas  F3,  ////////// V/s  P  7  misi  ut  omnium]  F,  periU  in  P  referre  potuisti]  F, 

//////////uisti  P  8  nobis  etiam  tuo]  F,  ////////////o  P  ne  respondente]  F,  periit  in  P  9  in- 

putaretur*»**/////////////unu8  P,  imputaretur  munus  P*»3,  imputaretur  minus  F^^  aenaw  hic  fert  fuit:  ne  re- 
spondente  uno  alterius  litteris  fraudarer  aut  mibi  inputaretur  munus  duorum  tamen  breuitas  huic]  F, 

//////////////uic  P  relatu  digna]  F,  re/////////  P  10  decerpsi  F  istum]  F,  ///um  P  tan- 

quam  sermonis  uel  amoris  Pi*^,   tanquam  uel  amoris  F^  in  te  nostri]  tui  F^  tenebis  testem  (/*), 

interpretem  tenebis  F  11  scribendo  .P'»2  enim  om.  F^  est  om.  F^  a  me  om.  F 

iterari  F  12  nostrum  Fi.2  replere  (r),  repreni  F3  13  abunde  om.  F3  uale  add.  Fi.2 

15  om.  F  16  arbitraris  F^,  fortasBe  recte  amoeniatibus  F^,  amentAtibus  Ff  1  m,  et  scri- 

bendi  F2  aotenus  P  1  m.,  eatenus  F  17  est  om.  F3  seriam  curam  om.  F^  sepeliantur 

uoluptatibus  F^  18  oneri]  omnium  F^  cessare  F^  1  m.  19  ob  hoc  F3  amiciae  F^ 

tuae  ante  munia  in»tr.  F  nimia  F^  /  m.  animum  om.  F  20  tamen]  enim  F^  uere- 

cundie  F^  legere  F^  21  ad  uos  om.  F^  me  causa  quae]  F,  metuus  aquae  P  ue- 

tuit]  ueni  F2  cogitque  F2  22  uale  add.  F».2 

24  om.  F  25  parentum  F2  /  m.  26  nostrum  F2.3  idem]  ad  F3  imiUtionem  om.  F 


LIBER  VIII.  223 

nem,  ne  mihi  alter  e  vobis  dnorum  vice  et  ore  rescriberet.     quare,  ut  in  honore  nu-  PF 
minum  solet  fieri,   litationi  addo  donarium,   breve,   fateor,   et  quod  tu  prolixius  esse 
voluisses,  sed  in  adiectis  mensura  non  quaeritur.     ipse  copiam  redde  brevitati,   quia 
famiKares  paginas  eos  oportet  extendere,  quibus  non  est  necesse  geminare. 

5  XXVII  a.  396. 

AD  CENSORINVM. 

Prompta  et  avida  manu  litteras  tuas,  cum  mihi  offerrentur,  invasi  ut  prospera 
cogniturus;  sed  cum  percurrerem  lectione  enumerationem  dispendiorum  tuorum,  vo- 
luptati  successit  offensio.    et  illa  quidem  adversa,  quae  cum  plurimis  pertulisti,  more 

10  humani  ingenii  habent  aliquod  de  societate  solacium,   hunc  vero  piraticae  depraeda- 
tionis  ictum,   quem   speciatim  casus  tibi  durus  adiecit,   inpressum  altius  puto,    quia 
neque  habet  participem  et  geminavit  dolorem.  |  contra  haec  fortuita  virtute  atque  ratione  2  F 
animus  armandus  est,  spes  quoque  adsumenda  est  meliorum.    saepe  titubantia  in  solidum 
reverterunt;  nihil  hominibus  aetemum  est;  volvunt  mortalia  vices  crebrae,  et  m  omnium 

15  rerum   fuga  vivitur.     paucis  ista  perstrinxerim ,   cum  tibi  pro  eruditione  plura  succur- 
rant:  nunc  ad  illa  respondeo,  quae  de  me  scire  voluisti.     quamprimum  Neapolim  pe- 
titu  civium  suorum  visere  studeo.    illic  honori  urbis  religiosae  intervallum  bidui  depu-  H 
tabo.     dehinc,   si  bene  destinata  dii  iuverint,  Capuano  itinere  venerabilem  nobis  Ro- 
mam  laremque  petemus.     inter  haec,   si  mihi  evenerit  aspectu  et  conloquio  tuo  de- 

20  frui,  explebor  gaudii  satietate ;  sin  maior  necessitas  negaverit  nobis  tui  copiam,  velim 
cnrarum  nube  detersa  eam  sapienter  resumas  animi  alacritatem,  quam  tibi  congressns 
noster  sedulo  conciliare  potuisset. 

XXVIII. 
AD  ROMANVM. 

25  Meminisse  te  scio,  quod  me  quoque  idem  de  amico  dolor  perculit;  sed  iam  nobis 
sermonum  vices  debent  esse  solacio.  scribo  igitur,  ut  respondere  cogaris  et  a  fune- 
stis  cogitationibus  redeas  in  officia  viventium.  fecerat  religiosa  causa,  ne  prior  scri- 
beres:  non  eris  tam  inreverens,  ut  provocatus  abstineas. 


1  nimihi  P  1  m,  mlnimam  solet  esse  F^  2  litterationi  F^.a  breue  om.  F^  pro- 

lixna  F2  /  m.  3  reddere  F^  brenitate  P  1  m.  quod  F^  4  uale  add.  F'.2 

6  oni.  F  7  manu^  P  oiTerentur  PF^F^  1  m,  8  praecurrerem  F^  lectionem  enume- 

ratione  F3  9  offentio  F^  quidem]  quasi  F^  10  hunc  (u  in  rcw.)  P,  nunc  F2  11  du- 

rus  om.  F  quia  que  non  habent  participem  geminant  F3  12  habuit  F^  et]  sed  F^ 

Jindt  a  voet  contra  non  tupersunt  m  P  nisi  haec:  13  t  .  .  .  14  hih  .  .  .  mort  ...  15  rerii  f  .  .  .  strinxe 
.  .  .  plura  sncc  ...  16  pondeo  qua  .  .  .  qua  primu  neap  ...  17  suoru  nisere  stu  .  .  .'^rbis  religiosQ  in 
.  .  .  putabo  dehinc  aibe  ...  18  dii  —  capuano  .  .  .  rabilem  —  roma  la  ...  19  inter  —  enene  .  .  .  et  — 
defru  ...  20  gaudii  —  sin  n  .  .  .  tas  —  nobis  ...  21  curarum  —  dete  .  .  .  resumas  —  ala  .  .  .  cgressus 
—  potaisset  12  haec]  hoc  F^  fortuna  F^  1  m.  14  reuerterunt]  i7,  conuersa  sunt  F^^^ 

uersa  sunt  F3  est  om,  F3  in]  «po,  om,  F  15  uiuitur]  iZr,  uinit  F^.a,  luuit  F^  per- 

struxerim  F*  /  m.  plura  pro  eruditione  F^  16  illa]  F{r),  alia  (IT)  uiuam  antc  quam- 

primum  infer,  F^  17  snorum  ciuium  F^,  cinium  tuorum  Lectius  illic  —  deputabo  post  19  pete- 

mns  eoUoc,  F*  honore  F»  18  dii  om,  F»  uiuerunt  F^  /  m.,  inuerunt  F2  2  m.  19  de- 

fru/  P,  frui  F  20  socieUte  P  1  m,  F^  sin]  sui  F2  necessitaa  negauerit  om.  F3  co- 

piam  tul  F2  21  nube  dete///  P,  nubem  detorsam  F2  /  m.,  nubem  detersam  Fi.3  22  uale  add.  Fi.2 

24  periit  epiatula  in  P  praeter  haec:   26    .  .  .  nes   27    .  .  .  a  ui  .  .  .  ne  prior  28    .  .  .  ns   ut  pro 
24  Ad  Romanum]  (i7),  om,  F  26  respondem  F2  /  m.  rogaris  F»  a  funestis]  mestis  F^ 

27  fecerit  {F)  ne]  me  F*  28  uale  add.  F».2 


224  SYMMACni  EPISTVLAE 


XXVIin  a.  399. 
n  AD  SALVIVM. 

Vidi  in  litteris  nuper  mihi  redditis  religiosum  pro  nobis  animi  tui  gaudium  et 
apertissime  deprehendi,  quid  ex  amieorum  prosperis  rebus  voluptatis  usurpes.  promp- 
tius  igitur  te  diligo,  postquam  hoe  votum  bonae  mentis  inspexi,  et  quamvis  ipse  do-  s 
mino  pectoris  mei  excellentissimo  viro  scriptorum  gratiam  pro  Flaviani  fratris  tui  ho- 
nore  retulerim,  nihilominus  tamen  quaeso,  ut  etiam  tu  magnitudinem  gratulationis 
meae  apud  auctorem  tanti  beneficii  digneris  adstruere. 


XXX. 

PF  AD  lOVIVM. 

Interfuit  publicae  utilitatis,  ut  tibi  maiora  negotia  crederentur.  quare  prolixa  esse 
non  debet  gaudii  mei  adtestatio,  ne  adulationis  suspicio  devenustet  iudicii  veritatem. 
opto  igitur,  ut  tibi  suscepti  officii  cursus  adrideat  quamvis  dubitare  non  possim,  ne- 
que  mutari  posse  probitatem  et  bonas  artes  stimulo  praemiorum  felicius  incitari. 


10 


XXXI.  15 

AD  EVDOXIVM. 

Exultavi  gaudio  ob  amicitiae  honorem ,  cum  litteras  tuas  sumerem.  sed  ubi  An- 
nius  noster,  quod  sis  dubius  valetudinis,  indicavit,  in  gravem  curam  laetitia  derivata 
est.  video  enim  peregrinationi .  quae  morbi  instar  est,  damnum  sanitatis  adiectum. 
solatur  tamen  sollicitudinem  meam ,  quod  parsimonia  tibi  familiaris  est ,  quod  cognita  io 
sapientia  et  adversis  fortunae  animus  ingentior;  quae  bona  reducere  solent  valentiam 
corporis  et  vigoris  serenum.  spero  igitur  de  te  cognitu  laetiora  et  aures  iam  felicibus 
nuntiis  paro.  faciet  iustitia,  quae  pios  respicit,  ut  post  huius  incommodi  citum  transi- 
tum  vitae  tuae  prospera  longius  porrigantur. 


2  m  P  non  mpersunt  huius  epistulae  nisi  haee:  2  .  .  .  uiam  3  .  .  .  redditis  reli  .  .  .  i  gaadiii  et  a{) 
4  .  .  .  quid  ex  amicoiii  .  .  .  aptatis  asarpes  5  .  .  .  r  et  dillgo  postqaa  .  .  .  mtis  —  et  qaam  6  .  .  .  ino  — 
excellen  .  .  .  scriptoni  —  flaui  .  .  .  i  honore  retulerim  7  .  .  .  m  qoaeso  —  mag  .  .  .  talatioiUs  —  apud 
8  .   .  .  eneflcii  —  ads  2  /////uium  P,  Symmachus  Salnio  (7^),  Saluino  (77);   Saluinas  etiam  in  eod. 

Theod.  XI  1,  27  nuncupalur  5  te]  Leetiui,  et  P  7  detnlerim  (77)  tu]  ego^  om,  P 

10  om,  F  ad  periit  in  P  11  interfnit]  F,  periit  in  P  publlcae]  p//llcae  P  ut]  uel  FS 

prolixa  gaudii  mei  esse  desinit  attestatio  F^  esse  non  debet]  non  est  F^  12  ueritatem  ludicii  F^ 

13  possum  nec  F  14  imitari  F3  probitatem]  proluctantem  F^  uale  add,  F^»^ 

16  om.  F  17  in  ante  gaudio  inser.  F  animus  F2,  nuncias  F^  18  uester  F^  2  m,  F^ 

quod  sis]  quod  si  F^  quasi  F^,  quam  sis  F3  dubie  F^  peregrinationem  po$t  ualitudinis  inser. 

F2  2  m.  iudicaait  F»  graue  F2  /  m.  diriuata  F2  19  inuideo  F»  additum  F2,  ad- 

ditum  uel  adiectum  F*,  om,  F»  20  solatus  F2  tamen  om.  F3  quia  noui  poit  meam  inter, 

F2  2  m,  parsinio  F»  cognato  P  2  m.  21  et  om.  F'.2  22  corporis  aereni  uigoris  F2 

spero]  scribo  F2  cogniU  leticia  F2  1  m.  fldelibus  F^  23  post]  propter  F  huius  in- 

commodi]  huiasmodi  F»  24  tuae]  F'.3,  uiae  Pl  m.,  del.  2  m.,  snae  F2  uale  add,  F^* 


LIBER  VIII.  225 


XXXII. 
AD  VRBICVM.  P 

Auspicium  mihi  scribendi  prior,    ut  mos  est,    facere  debuisti,   cum  te  huius  dili- 

gentiae  domestici  tabellarii  reditus  commoneret.     quia  nobis  vel  oblivio  vel  occupatio 

5  religionis  tuae  desideraturn  munus  invidit,  ego  usurpo  principium,  aestimaturus  in  reli- 

quum   de   raritate   vel   copia  scriptorum  tuorum ,   utrum  voluntate  litteris  brdiendis  an 

magis  necessitate  defueris. 

xxxm. 

AD  IVSTINIANVM. 

10  Scio  me  in  scribendo  tardum  fuisse.     consulto  distuli  stilum,  dum  refoveo  itinere 

tenuatum  vigorem,  quo  tibi  de  me  laeta  cupienti  voto  similis  pagina  traderetur.  fiat 
igitur  ex  optimo  nuntio  morae  conpensatio.  certe  ego  eam  dico  legem  litteris  amico- 
rum,  nt  adsiduitate  illorum  animos  probent,  meum  bonitate  delectent. 

xxxim. 

15  AD  EVSEBIVM.      , 

Scribere  ad  te  ante  voluissem,   sed  commeantibus  multis  fidam  occasionem  debet 
excerpere   scribentis  electio.     accepisti  |  causam  tardioris  officii;   quae  si  animo  tuo  11 
satisfecit,   curare  dignaberis,    ut  ad   me   quoque  responsa  tua  idoneis  commissa  per- 
veniant. 

20  XXXV. 

AD  lOHANNEM.  F 

Quod  sero  ad  te  scribo,  amicitiae  tenacis  indicium  est,  cuius  memoria  repetitis 
ex  intervallo  probatur  officiis.  ipse  quoque  silentium  tuum  non  aliter  interpretor.  nam 
tisi  stili  honorificentiam  quaero,  certus  fidei  tuae  etiam  de  tacito  amore  non  dubito. 
25  sed  vereor,  ne  ista  sententia  tibi  suadeat  neglegentiam  scriptionis  et  haec  amicitiae 
munia  iudicii  mei  securus  omittas.  hortor  igitur  quaesoque,  ut  illam  potius  cogites 
partem,  quae  adsiduitati  gratiam  parit,  non  quae  promittit  veniam  raritati.     vale. 

XXXVI. 
AD  QVINTILIANVM.  /I 

30  Ad  indicium  mei  circa  te  amoris  haec  scribimus,  et  ut  ipse  ad  respondendum 
provoceris  exemplo.  cum  igitur  ego  partes  religionis  inpleverim,  expecto,  ut  ipse 
etiam  vicissitudinis  solutione  fungaris. 


3  dillgentia  domestica  P  1  m.  4  sed  quia  luretus  5  relicnm  P  1  m. 

n  inde  ab  accepisti  periit  P  eolumna  altera  paginae  abacisa 

21  Ad  loannem  (i7),  Symmachos  lohanni  {/*),  om.  F         23  interpretor]  precor  F        24  etsi]  8eioppiu8, 
et  rP  stili  om.  F»  etiem  F^  25  suadaiit  F2  26  qnoqne  ante  mnnia  inser.  F2 

qiiaeso  F^  cogites]  F*,  qnaeras  F2.3  27  parte  F^  1  m.  assidnitate  F^,  assidnam  F^ 

quae  om,  F^  1  m.  promittit]  /7,  permittit  F  rariUtis  F^  uale  om.  F^ 

Q.  ATRELrys  Stmmaouts.  29 


226  SYMMACHI  EPISTVLAE 


xxxvn. 

n  CHRYSOCOMAE. 

Proxime  penatibus  meis  redditus  etiam  nunc  te  mente  et  cogitatione  respicio  at- 
que  omnem  illam  iucunditatem ,  quam  coram  de  sermone  tuo  hucusque  capiebam  .  .  . 
.  .  .  voluptate  conpenso.    cui  si  rautua  cura  responderit,  cum  tantam  mihi  delata  ami-  5 
citiae  scriptio  gratiam  tribuat,  quanto  amplius  relata  praestabitl 

XXXVIII. 
AD  ROMVLVM. 

Salus  pignoris  communis  in  tuto   est,    cuius  studia  sollicitudini  meae   delegata 
proficient.     meae  quoque  valetudinis  esto  securus   et  ad  \icem  talium  nuntiorum  cu-  to 
ram  de  te  meam  similibus  absolve  responsis. 

xxxvnn. 

AD  DYNA^flVM. 

Queri  de  silentio  meo   n^jn  potes,    qui   nihil  scriptorum  mihi  hucusque  tribuisti. 
sed  si  simile  stili  opperiris  auspicium ,    sume  exemplum  religiosi  officii ,   quod  debeas  1 5 
aemulari.    ero  deinceps  ad  exercendum  stilum  promptior,  si  me  fructu  mutui  sermonis 
animaveris. 

m 

xxxx. 

P  AD  AVENTIVM. 

Secessionem  tuam  etiam  tacitus  adprobavi.     nam  cum  interveniente  discordia  su-  20 
premis  congeneri  interesse  non  posse^,  maesta  profectione  visus  e^  satisfecisse  pietati. 
ipse  quantum  civi  optimati  fuerat  deferendum ,   triduo  domi  commoratus  implevi ,   non 
famam  captans,  sed  humanae  fortunae  vices  cogitans.     quid  enim  tam  rationabile  est 
quam  tribuere  coUegae,  quod  tibi  quandoque  bonos  cupias  exhibere? 

XXXXI.  25 

AD  ANTIOCHVM. 

Nunc  primnm  honoris  limen  ingressus,  nimis  inmature  adventum  successoris  ex- 
optas.  agnosco  inpatientiam  Graecis  deliciis  congruentem,  quam  velim  toto  anni  orbe 
dissimules  ac  te  migrasse  in  tribus  Romuleas  recorderis.     quid  enim  dignum  conque- 


2  Crisocome  (JT)  4  omnem]  amni  F  capiebam  uoluptate  (i7),   capiebam  ooiaptatem  Fy 

suppU:  stili  vel  simUe  quid  5  cum  tantam]  LectiuSy  tum  tanta  r(IT)  6  tuae  post  amfcitiae 

inser,  F  tribaat]  T,  tribuet  (77) 

8  huiw  epistulae  non  supersunt  in  P  nisi  haec:  10  .  .  .  le  .  .  .  liam 

13  ////////u  P,  reliqua  epUtula  periit,  Dunanio  (/7),  om.  (F),  Dynamio  Latinius  15  simile]  (/7), 

fort.  timide  aut  sollemne  relligioni  (77) 

19  ad  auentiam  denuo  incip,  P  21  posse  em^sta  P  uisus  es  satisfecisse]  luretua^  uisu  se- 

natis  fecisse  P 

26  ad  anthiochum  P  28  quam]  ScioppiuSy  qua  /*,  a  qoa  P 


LIBER  Vni.  227 

stione  perpessus  es?    nondnm  te  militares  contumeliae  perculerunt,   nondum  catervas  P 
mulierum  scissa  veste  fugisti,  |   nondum  ante  ianuas  eminentium  potestatum  vigilem  TT 
noctem  ^alutator  expertus  es  et  iam  delicato  fastidio  renuis  magistratum?   commuta, 
si  vales,  animum  teque  in  annum  vel  biennium  obdura. 


5  xxxxn  (xxxxi). 

Probabilem  causam quis  enim  Siciliam  recto  itinere  petens  ser- 

monem  meum  potest  reddere  in  longinquis  f  studiis  constituto?  sed  definitMm  tene, 
curam  circa  te  meam  de  numero  epistularum  non  debere  perpendi.  diligentia  enim 
mea  erga  amicos  iugiter  manet,  occasionum  vero  raritas  scripta  distinguit.  sed  de  2 
10  his  satis  dictum  puto:  nunc  elegantia  mihi  ingenii  tui  et  inventionum  subtilitas  prae- 
c//canda  est.  novum  quippe  musivi  genus  et  intemptatum  superioribus  repperisti,  quod 
etiam  nostra  rusticitas  omandis  cameris  temptabit  adfigere,  si  vel  in  tabulis  vel  in 
tegulis  exemplum  de  te  praemeditati  operis  sumpserimus.     vale. 


xxxxm  (xxxxii). 

15  AD  CALIJSTIANVM. 

Inter  cetera  parentum  decedentium  bona  amicitiae  quoque  adfectanda  successio 
est  et  fortasse  studio  validiore  captanda  familiaritatis  bereditas,  quia  facultates  for- 
tuna  praestat,  caritas  iudicio  foederatur.  volo  igitur,  ut  inter  nos  promptius  convalescat 
familiae  tuae  propagata  coniunctio.  consentaneum  quippe  naturae  est,  ut  officia  a  te 
20  inchoata ,  a  me  probata  coalescant.  ergo  in  reliquum  sermonis  esto  munificus ;  mea 
cura  non  deerit,  quae  te  stili  vicissitudine  muneret.    vale. 


XXXXUII  (XXXXIII) . 
AD  PASTINATVM.  n 

Litteras  tuas  agrorum  fructibus  iure  contulimus;  nam  ut  illorum  proventus  non 
25  fallit  temporis  sui  debitum,  ita  fidem  nostrae  expectationis  annuus  dignationis  tuae 
sermo  non  decipit.  huius  nunc  mihi  per  homines  nostros  adportatio  satisfecit.  lectis 
igitur  paginis  valere  te  gaudeo,  et  adloquie  tui  honore  delector.  nec  me  arbitror  in 
respondendo  inparem  iudicari.  praestabit  divinus  favor,  ut  has  inter  nos  officiorum 
vices  aetas  prolixa  multiplicet.     vale. 


1  perculerunt  cotr,  tx  pertulerunt  P  2  scissa]  a  /^  in  voce  fugisti  desinit  P  3  fastidior 

ennius  magis  eratum  F 

6  hane  epistukmi  cum  praeeedenti  eoniungit  (/7),  diviait  epittulaa  (/*)  ex  coniectwa  Leetii?  proba- 

bilem  cansam  ****]  (/*),  om,  (H)  7  stndiis]  77,  latet  nomen  oppidi^  quod  in  Jtalia  meridionali  iitum 

erat  $ed  non  in  itinere,  quo  Roma  SieUiam  petentet  ire  solebant;  fort.  Rudiis  definitum]  5tf«€,  deflnit  /*, 

desinit  (77)  9  raritas]  Juretus^  cliaritas  77  10  bis]  hoc  {F)  praedicanda]  luretus,  preo^anda  77, 

precanda  F 

\h  om,  F  16  dona  F^  amicorum  F^  17  non  est  ante  studio  infer,  F^  cap- 

Undae  Fi.2  haec  editas  F^  18  indicio  F^  1  m,  foederatur]  F(/^,  foederat  /7  ut  om,  (77) 

promptis  F^  1  m,  20  calescant  F2,  conualeacant  F3  isto  F^  /  m.,  isU  F2  2  m.  21  qui  F» 

muneret]  i7F2,  muneretur  F'«3  uale  om,  F^ 

24  contulerim  luretua  27  aUoquiis  (77) 

29* 


228  SYMMACHI  EPISTVLAE 


XXXXV  (XXXXIIU). 
n  AD  PIERIVM. 

Redditum  mihi   esse  annnum  quodammodo  sermonis  tui  debitum tibi 

quoque  gaudium  sollemne  de  nobis  haec  responsa  praestabunt.     quae  quia  propter 
tantam   longinquitatem  frequentare  non  possumus,   deb//a  fide  certis  temporibus  ex-  s 
hibemus.     maneat  igitur  hic  usus  et  qnotannis   salutis  indicio  mutua  inter  nos  secu- 
ritas  recondatur.     vale. 

XXXXVI  (XXXXV). 
AD  STRATEGIVM. 

Agis  mecum  desiderio  amantis,    ut  redeam.     iamdudum  hoc  animus  meus  vestri  le 
expetitor  efflagitat,    sed  valetudo  saucia  obstrepit  voluntati.     humor  enim  noxins  arti- 
culis  inlapsus  etiam  nunc  me  tenet  lectulo  et  vix  litorali  siccitate  tenuatur.     tribue 
igitur  tempus  refectioni,  quod  ego  vindicaveram  voluptati.    prae  me  autem  fero,  quod 
tibi  in  tanta  bonorum  multitudine  post  discessum  meum  nihil,  ut  ante,  iucundum  est, 
2  sed  puto,   qvLod  pia  adfectione  fallaris,   quia  parmm  est  in  amante  iudicium.     et  ego  is 
quidem  non  ex  his  primum  litteris,   quid  de  me  sentias,   scio,   prope  est  tamen,   nt 
agere  gratias  absentiae  meae  debeam,    quia  mihi  syngrapham  quandam  testimonii  tui 
praestitit.     verum  haec  missa  faciam.     non  morabor  expectationem  tuam  post  con- 
ciliationem  vigoris;    sed  quia  hoc  longum  est  diligenti,  visis,  quae  in  proximo  possi- 
demus,   reditum  maturabo.     spero  enim  tantundem  accessurum  sanitati  meae  ex  con-  20 
spectu  vestro,  quantum  sperari  possit  ex  otio.    vale. 

XXXXVU  (XXXXVI). 
F  AD  VALERIVM. 

Vellem  sedatam  filii  mei  aegritudinem  nuntiare,  sed  nihil  prosunt  figmenta  solli- 
citis.     audeo  tamen  sperare  meliora.     inminutio  enim  febrium  deo  auctore  ad  fidu-  25 
ciam  sanitatis  coepit  accedere.    tuae  pro  nobis  sollicitudini  gratias  ago  et  caelestem 
conprecor  potestatem,   ut  tuo  circa  amicos  animo  prosperorum  omnium  vicissitudo  re- 
spondeat.     vale. 

XXXXVUI  (XXXXVU). 
n  AD  MAXIMILIANVM.  30 

Soles  in  scribendo  esse  prolixus  pro  ingenii  tui  viribus;    postquam  te  honor  au- 
licus  in  procinctnm  vocavit,   tu  quoque  verba  succingis  et  tamquam  levis  armaturae 


2  Ad  Pleriun»  (//),  Symmachus  Pierio  (r)  3  debitum  tibi  (/7),  Lacunnm  indicavi  4  qui»  om,  {P) 

5  debiu]  egOy  de  boiu  (//),  sed  boua  {1)  6  quoUnnis]  ego,  quodam  (//) 

15  quod]  lurduft  V^^  i^)  panium]  rarum  {F)  19  diligenti  uisis]  Scioppiua,  diligentius 

is  r,  diligentius  his  (//)  21  posset  (P) 

23  om.  F  24  uelle  F^  1  m.  mei]  nostrl  F^  25  enim]  Untum  F^  26  pro  nobis 

post  gratias  ago  i^>Uoc.  F^  27  potesUtem]  //,  maiesUtem  F».^,  saniUtem  F»  tuo]  F,  tibi  Iir 

prosperumque  Fl,  prosperorumque  F^  28  uale  om.  F^ 

31  solebas  Latiniw  foH,  postquam  autem  te  32  et]  F^  om,  (//) 


LIBER  Vm.  229 

miles  rorarios  aemularis.    quid  faciam  senex  garrulas,   coi  mcDSura  sermonis  a  iu-  11 
vene  praescribitur?   trahit  nos  vitium  senile  verbositas,    sed  occurrit  exemplum,   et 
fastidia  aurium  tuarum  de  stili  brevitate  coniecto.     non   enim  violanda  est  interim 
mihi  paginae  tuae  formula.     expectabo  tamen,  an  copiam  de  me  exigas,  si  plura  re- 
5  scripseris. 

xxxxvmi  (xxxxvm) . 

AD  VITALEM.  F 

Diu  sanitati  pariter  ac  venustati  litterarum  tuarum  mediocris  eloquii  conscius  re- 

spondere  dubitavi,   sed  religio  rupit  timorem.    malui  enim  tibi  stilo  quam  superbia 

10  displicere.    quidquid  igitur  hoc  est,  quod  tenet  pagina,  quaeso,  ut  boni  consulas  te- 

que  submittas  ad  mediocritatem  scriptorum  meorum,   ne  retundatur  officium  meum, 

dum  desperatur  imitatio.     vale. 

L  (xxxxvmi). 

AD  lOVIVM.  n 

15  lamdudum  datis  ad  te  litteris  mutua  scripta  non  merui,  et  tamen  propositum 
meum  servans  honorificentiam  scriptionis  instauro.  credo  enim,  quod  negatam  primo 
officio  vicem  vel  nunc  impetrare  possit  iteratio. 

LI  (L). 
AD  MAXIMIUANVM.  F 

20  Adsiduitatem  scriptorum  meorum  tibi  esse  fastidio  prope  adserit  raritas  tua;  es 
enim  praeter  solitum  parcus  eloquii.  sed  tueor  constantiam  diligentiae  nec  a  propo- 
situ  argumentatione  deducor.  erit  potestas  tua  hunc  animi  mei  habitum  vel  augere 
silentio  vel  litteris  amovere.    vale. 


LH  (LI). 

25         Quatenus  me  absentia  tua  contristet,  intellegis;  nam  ideo necessitatem  17 

tibi  a  filio  meo  scribis  iniunctam,  ut  publici  negotii  excusatione  purgeris.  alterum 
igitur  religioni  tuae  ex  utroque  faciendum  est,  ut  aut  cervorum  aut  aprorum  copiam 
mittas  aut  in  conspectum  amici  celerius  revertaris.  nulla  enim  satisfactio  iusta  iam 
suppetit,  si  et  illi  venatum  et  mihi  solacium  denegaris. 


1  miles  om,  F  ror&rios]  /*,  mrarius  [II)  2  uerbositas]  lureUu,  ubosiUs  27  3  euim]  (27), 

forl.  ergo  aui  igitur  4  si  plura  rescribserim  F^  cui  rare  scripseris  (27) 

1  om,  F  8  diu]  qui  F^  suauitati  F»  2  m.  uetustati  F«  /  m.  tuarum  om,  F^ 

9  stilo  tlbi  F3  10  ut]  uel  F»  teque]  et  F3  H  summitas  F»,  sumas  F^  ne]  27F2.3^ 

noD  Fi  retundatur  F2  12  desperatur]  (27),  sperattr  F  uale  om.  F3 

19  om.  F  20  assiduitate  F^  21  adloquii  (2")  dUigentissime  &  apposito  F3  pro- 

posita  (27)  22  argumentationem  F^  animum  F3  mei  babitum  uel  om.  F3  23  ad- 

monere  F3  uale  om,  F3 

25  ideo  necessitatem  [11)^  supple:  ferarum  conquirendarum  vel  ahniU  quid  27  tuae]  F,  meae  (/7) 

et  aprorum  Sdoppius  28  iusta  iam]  egOj  iustitia  (27) r  29  suppetit]  F,  supplebit  (27) 


230  SYMMACHI  EPISTVLAE 


Lm  (LII). 
n  LEPORIO. 

Debitum  tibi  rependo  sermonem;  dndum  enim  parem  mihi  scriptorom  tnoram 
honorificentiam  communis  amicns  exbibuit.  cuius  verecundia  et  honestate  diligenter 
inspecta  dignum  esse,  quem  diligas,  adprobavi.  & 

Lira  (Lin) . 

F  MARCIANO. 

Seras  tibi  videri  arbitror  litteras   meas;    sed  si  itineris  mei  dies  numeras,    ratio 
moram  dilud;.     intervenit  praeterea  ex  humore  solito  dolor  corporis  officiorum  fami- 
liarium  sequestrator.     nunc  quia  labori  et  valetudini   quies  reddita  est,   salutationis  lo 
verba  non  difl^ero  pretium  laturus  obsequii  de  remuneratione  responsi.    vale. 

LV  (Lmi) . 
n  AD  MAXIMILUNVM. 

Si  bene  in  te  animum  meum  nosti,   dubitare  non  potes,   adversam  valetudinem 
corporis  mei  missitandis  hucusque  litteris  obstitisse.     hac  parte  purgatus  salutatricem  is 
tibi  paginam  reddo,  quae  testabitur,  esse  me  sospitem,  postquam  sanitas  silentii  ex- 
cusationem  removit. 

lva  (Lmi). 

Venturum  te  ad  Campaniam  filii  mei  adsertione  cognoveram.     hinc  factum  est, 
ut  scribendis  litteris  abstinerem.     sed  dum  te  aut  curae  urbanae  aut  voluptates  mo-  20 
rantur,   paene  culpam  silentii  expectatio  nostra  contraxit.     fungor  igitur  erga  te  sa- 
lute  dicenda  et  tibi  eligendum  relinquo,   utrum  mihi  adventum  praestare  malis  an 
responsum  persolvere. 

LVI  (LV). 
AD  ROMANVM.  25 

Servo  observantiam ,  quam  mos  priscus  instituit,  ut  domo  profecti  litteras  auspi- 
centur,  et  salvere  me  nuntio.  ex  debito  venit,  ul  misso  a  me  muneri  solvas  amica 
responsa. 


7  om.  F  8  uera«  F'^  1  m.  niei  om,  (F)  9  moraro  om.  F^  diluet]  Lypaiu^, 

'    deluit  F*,  diluit  F2.3  ex  humore  solito  post  corporis  colhc.  F2,  fort.  dolor  corporis  ex  humore,  solitus 

offlciorum  familiarium  sequestrator  familiarium]  (/7)F3,  om.  Fi*2  \q  D),nc  quia]  namque  F^ 

ualitudine  F»  11  respondi  F^  1  m.,  respondondi  F^  2  m.  uale  om»  F^ 

15  missitandis]  (r),  scriptiUndis  (77) 

19  hane  epistulam  cum  praccedenti  coniur^git  {IT)y   post  16  esse  me  sospitem  novam  incipere,  suspieatus 
est  luretus,  post  17  remouit  divisi  ego  22  an]  F^  aut  (i7) 

27  ut  emissoj  luretus,  ut  te  emisso  (/7),  ut  tu  emisso  (r)  ex  corUeetura  Lectii? 


LIBER  VIII.  231 


LVU  (LVI) . 
AD  VALERIVM.  F 

Filiam  meum  Romulum  ego  accerso,  tu  retines;  ego  in  eum  mihi  personam  pa- 
rentis  adrogo,  tu  ius  adfinis  exerceB;  mihi  ex  voluntaria  sponsione  praesentiam  suam 
5  debet,  a  Yobis  spe  sociandi  itineris  retentatur.  sed  cum  mihi  etiam  /uus  promittatur 
adventus,  quaestuosa  taxatio  est  morae,  quae  mihi  pro  uno  utrumque  promittit.  cedo 
igitur  voluntati  tuae  et  paucorum  dierum  patientiam  non  nego.  fratri  quoque  tuo  Ko- 
mulo  nimis  gratulor,  cuius  nobis  ambo  solacium  pio  et  amico  certamine  vindicamus.  vale. 

LVIII  (LVH). 
10  AD  MARCIANVM.  11 

Filius  meus  cum  bona  dei  venia  periculo  caret,  sed  defectum  virium  patitur 
prope  usque  ad  aegritudinem.  redire  consilium  est  paulatim  mansionibus  in  spatia 
minora  divisis.  ego  quoque  meorum  contagio  socius  accessi,  credo  ex  vigiliis  noctur- 
nis,  quarum  in  praesentia  exiguus  fuit  sensus,  noxa  post  cruduit.  conprimere  tamen 
15  nitor  diligentia  et  parsimonia  ingruens  malum.  ergo  caelestibus  advocatis  iter  para- 
mus  ordiri.  vestrae  in  nos  diligentiae  grates  referrem,  si  se  amor  speratus  et  ex  mu- 
tuo  debitus  lactari  laude  pateretur. 

LVIIII  (LVIII). 
AD  ROMANVM. 

20         Ad  scribendum  creber  esse  voluissem  et  hoc  sperandum  esse  promiseram,   sed 
valetudo  filii  mei  diu  in  dubio  versata  cessationem  mihi  ab  huiusmodi  ofRciis  impe- 

ravit.     qui  ubi  primum  suflfragio  salutarium  potestatum coepit  emergere,  se- 

cutus  est  ilico  scribendi  usus  securitatem.     accipe  igitur  libens  a  me  dictam  salutem, 
quam  si  fors  optata  iuverit,  mox  sequemur. 

25  LX  (LVUII). 

AD  SERVIVM. 

Opperiris,   ut  intellego,   litteras  meas.,   quasi  ipse  familiaris  officii  praesul  esse 

non  debeas.     fortasse  allegatione  moris  uteris,  quoniam  plerisque  persuasum  est,  au- 

spicium  salutationis  profectis  esse  capiendum.    absolvo  te  consuetudinis  observantia 

30  aut  lege  pigritiae.     satis  erit  mihi  ad  plenam  satisfactionem ,   si  aversatus  scribendi 

occupare  principium  saltem  sequaris  exemplum. 


2  om,  F  3  Romulum]  •R»  F*  accelero  F^  ego  pont  retines  om.  F^  personam]  /7, 

personas  F2.3,  om,  F^  patris  F2,  om,  F»  5  nobis  F^  retentatur]  /7,    retinetur  F 

etiam]  et  F^  etiam  mihi  F^  tuus]  Lyp8iu$,  mutnus  F^,  inuitus  F^,  munus  Fi  6  est 

Uxatio  F2,  taxatio  uel  existimatio  est  F^  mihi]  (77),  om,  F  credo  F^  7  tuo  om.  F2.3 

romidolo  F^  8  uale  om,  F^ 

12  ad  aegritudinis  magnltudinem  F  rediit  eorr.  ex  rediret  F  in  om.  F  13  dluiduae 

eorr.  ex  dinisis  T  14  sensus]  (r),  usus  (U)  16  gratias  (F)  17  debitus]  T,  om.  (IT) 

^^'^testatum  coepit  (/7),  auppU:  e  periculo  vel  aimile  quid 


232  SYMMACHI  EPISTVLAE 


LXI  (LX). 
n  AMICIS  ROMAM. 

Iter  Capuam  promovemus.     forsitan  suspicemini  interventuram  soliti  in  vos  officii 
oblivionem  per  longitudinem  viae;   vulgati  quippe  proverbii  est,   enavigato  Maleo  ob- 
limari  eorum  memoriam,   quos  domi  reliqueris.     me,   quoquo  versum  pedem  ikulero,  s 
amicorum  cura  comitatur.     sperate  igitur  bonorem  huius  mnneris  circa  vos  esse  man- 
surum,  si  optatis  fortuna  consenserit. 


LXII  (LXI). 
AD  ROMVLVM. 

Non  sum  opinionis  ambiguus,    expectari  litteras  meas.     nam  ego  quoque  parem  lo 
desiderii  inpatientiam   de  epistulis  tui^  patior.     una  igitur  est  nostri  causa  sermonis, 
ut  tuum  merear;    cuius,  ut  in  potu  fontium;  ideo  maior  est  sitis,  quia  sapor  dulcior. 
vale. 


LXm  (LXII)    a.  398. 
n  AD  LAMPADIVM.  15 

Admonueras,  cum  proxime  urbe  digrederer,  si  vellem  tibi  aditum  scriptionis  ape- 
rire,  ut  prior  litteras  inchoarem.  satisfacio  voluntati  tuae,  quae  observantiawi  prisci 
moris  amplectitur.  absolutus  igitur  hac  religione  erumpe  in  familiaris  stili  mnnera 
mecumque  communica,  quidquid  in  administranda  urbis  tutela  ex  bono  publico  feceris. 
nec  quidquam  vero  scribentis  detrahat  pudor,  ne  voluptati  meae  damno  sit  epistnlae  20 
verecundia. 


LXIIII  (LXni) . 
AD  DIONYSIVM. 

Offenderat  nos,   quod  inmature  ante  discesseras.     dilnit  fortuna  peccatum  suum, 
quae  bonis  te  pari  festinatione  restituit.     sed  quid  me  iuvat  amici  reditus  absentem?  25 
solare  hunc  litteris  frequentibus  casum.     scribe  etiam,  quid  tibi  apud  urbem  mandata 
cura  permiserit,   ut  cum  mihi  spem  visendae  eximietatis  tuae  promiserit  dies  largior, 
ego  quoque  vix  post  urbanas  molestias  usurpato  otio  longius  fruar.    vale. 


9  om.  F  10  spectari  77  egoqae  F^,  ego  F^  1]  de  epistolis  tois  impatienti&m  F^, 

etiam  patientiam  de  eplis  tuis  F^  oana  F^  igitur  est]  (77),   est  enim  Fi*2,  est  ergo  F^ 

no«tri]  mei  F8  12  nt  in]  (77)  F3,  ut  om.  F^'^  fontibus  F^  est  anU  dulcior  inser.  F3 

13  uale  om.  F^ 

17  obsemantia  (77) 

23  om.  F  24  offendant  F2  1  m.  nos]  F,  bonos  77  25  bonis]  77,  nobis  F{r]  te 

pari]  77F3,  de  patris  F«.2  abscentem  F^  26  etiam]  igitur  F2  27  cura  om,  F»  per- 

misit  F2  mihi]  ipse  F^  spem]  spes  F'  largior]  77,  longior  F  28  uale  om.  F^ 


LIBER  VIII.  233 


LXV  (LXini)    a.  398. 
AD  LAMPADIVM.  '  n 

iBdicio  quietiB  urbanae  tempus  quodammodo  usurpandi  otii  prorogasti.  abesse 
enim  longum  placiditas  me  ciyium  sinit  consiliis  tuis  parta,  quibus  plebs  redacta  est 
5  in  paenitendi  verecundiam.  nt^nc  ergo  post  curarum  omnium  fugam  producere  mihi 
ferias,  ut  ita  dicam,  pingues  licebit.  quamvis  praecipere  animo  tuo  incerta  non  de- 
beam,  qui  sim  mihi  conscius  tenerae  in  vos  adfectionis  et  illius  desiderii,  quo  prae 
cunctis  vitae  voluptatibus  patriam  meam  diligo. 

LXVI  (LXV). 
10  AD  HERCVLIVM. 

Agerem  tibi  largiter  gratias,  quoniam  me  haud  dudum  a  vobis  profectum  dicenda 

salute  praeveneris,   nisi   hanc  sibi  gratulationem  meam  spes  auct/oris  beneficii  vindi- 

caret.     ipse  enim  diceris  adfuturus,    cuius  rei  nomine  vadari  me  tibi  in  maioris  gra- 

tiae  modum  feteor.     velim  tamen  scriptis  tuis  sperato  bono  adstrui  fidem,   ut  qui  tali 

15  opinione  delector,  multo  amplius  gaudeam  confirmationis  securitate. 

LXVn  (LXVI). 
DYNAjnO.  F 

Litteras  meas  amore  desideras,  sed  infrequentem  me  videri  communis  filius  facit, 

qui  rescripta  non  repetit.     hoc  tamen  strictim  dixisse  sufficiat,   ne  illius  verecundiae 

?o  oneri  sit  nostra  purgatio.     nunc  tibi  honorem  salutationis  inpendo  nec  exposco,   quod 

sponte  facturus  es,  ut  nos  mutuis adloquaris,  cum  mihi  hanc  vicem  et  reli- 

gio  animi  tui  et  consuetudo  promittat.     vale. 

LXVUI  (LXVn). 
AD  TITIANVM. 

25  Desideratas  quidem  litteras  tuas  libens  sumpsi,  sed  cognitio  actuum  tuorum,  quorum 

testis  atque  narrator  Euscius  fuit,  uberiorem  mihi  adtulit  voluptatem.  itaque*  hortor 
ac  moneo,  ut  bene  coepta  non  deseras  et  praemium  laudis  honestate  secteris.  sub- 
iungerem  curam  meorum,  si  mihi  esset  alius  adloquendus,  sed  cum  facias  ultro,  quae 
meus  sermo  posset  expetere,  partes  commendationis  omitto;   quia  quidquid  ex  fiducia 

30  amicitiae  praesumitur,  plus  habet  gratiae,  si  sponte  praestetur.     vale. 


5  nunc]  luretus,  nec  (/7)  6  fort.  praeripere  tuo  om,  F  7  prae]  Modius,  om.  (11) 

12  auctoris  (Z7)  15  opinioni  [11] 

17  Dynanio  (77),  om.  F  18  ex  ante  amore  tiwef.  F3  commanis  om.  F^  apatio  vaeuo  reticto 

19  hec  F3  Umen]  (i7)F2,  iam  F»,  inde  F^  stricte  F^  20  oneri]  F«,  crimen  F»    honus  F» 

nunc]  lurttusj  nec  F  reposco  F^  1  m.,  te  posco  F^  2  m.  21  mutuis  alloquaris  F*.3^  mitius  allo- 

quaris  F^,  fupple :  epistulis  vet  $imile  quid  22  promitfat]  F'^,  promittit  Fi-3  uala  om.  Fi.3 

24  Ad  Ticianum  (27),  om.  F  26  enarrator  FM  Euwius]  (/7),  eustius  FJ.3,  .£•  F* 

nobiliorem  F3  27  laudis  om.  F3  subiungere  Fi  29  quia  quia  F^  30  amicitiae]  i7, 

om.  F  uale  om.  F3 

Q.  AvBBLivs  Stmmaohvs.  30 


234  SYMMACHI  EPISTVLAE 


LXVim  (LXVUI). 
n  AD  VALERIANVM. 

Rusticari  te  adseris  et  dncendis  vitibug  aut  orboribus  inserendis  crudam  senectn- 
tem  fovere.  non  hoc  litterae  tnae  sapiunt,  nisi  forte  Gallia  tua  dedux  Heliconis. 
alios  sulcos  stilo  intennoves ,  alios  ordine^  pangis.  ego  autem ,  quoniam  scire  nostra  5 
desideras,  in  domicilio  Latiaris  facundiae  otio  et  studio  torpeo.  dii  dabunt  incre- 
menta  annorum  parvulo  meo.  ipse  me  praefata  Fortunae  venia  ad  studiorum  suomm 
societatem  vocabit.  interea  frequentibus  epistulis  desidiam  meam  stimula.  onum 
quippe  hoc  litterarum  genus  superest  post  amaros  casus  orationum  mearum,  qnod  me 
ad  usum  scribendi  possit  adlicere.  10 

LXX  (LXVIUI) . 
F  AD  ROMANVM. 

Nnnc  demum  adflno  voluptate,  quod  te  curarum  vacuum  nuntiasti,  nam  me  hac- 
tenus  rerum  tuarum  amaritudo  mordebat.    itaque  salutis  praesides  deos  conprecor,  ne 
umquam  paginas  tuas  mens  tristis  infuscet.    interea  talibus  litteris  pretium  repen-  15 
dendum  est;   quare  vicissim  sume,   quo  de  me  gaudeas.     in  bono  statn  valetudinis 

Bumus  et  relegere urbi  propinqua  meditamur.     sinat  fortunae  benignitas  hoc 

inter  nos  manere  commercium,  ut  prosperis  scriptis  responsa  consentiant.    vale. 

LXXI  (LXX)   a.  400. 
n  AD  PRAETVRAM  MVLTOS  INVITAT.  20 

Praefato  divinitatis  favore  urbanae  praeturae  fasces  filius  meus  Symmachus  ka- 
lendis  lanuariis  sortietur.  praesentia  tua  omari  eius  officium  participata  petitione  de- 
poscimus. 

LXXII  (LXXI)   a.  400. 

SIMILIS.  25 

Divinitatis  honore  praemisso  filius  meus  Symmachus  kalendis  lanuariis  praeturae 
urbanae  accipiet  magistratum.    quaeso,  ut  praesentia  tua  festa  nostra  cohonestet. 

LXXm  (LXXH). 
F  AD  MARCL/^M. 

Silentium  mihi  duci  vitio  non  oportet;   familiarium  quippe  usus  officiorum  inter  30 
adversa  neglegitur.     sed  quia  spes  datur  Symmacho  meo  integrandae  paulatim  bonae 


4  non]  r,  nam  (/7)  sit  post  dedux  ifuerit  F  5  ordines]  luretw,  ordine  (Z7)  8  uo- 

cauit  {U)  desidiam  me«m]  J^,  desideria  mea  (Z7) 

12  om,  F  13  diffluo  F^  14  ideoque  F^  deos  praesides  F^  16  quo  de  me]  {£T), 

quod  F3,  quo  FU«  17  relegere  urbi  F,  aupple:  relegere  iter  in  urbi  propinqua  sinat  fortunae]  JIF^j 

uult  nanque  F\  om.  F^  hoc]  fortune  hoc  det  F^  2  m,  18  scripturis  F^  conaentiant]  II, 

conueniant  F  uale  om.  F^ 

29  om,  F  30  dici  U  31  simacho  F^,  symaco  f  3 


LIBER  Vni.  VIIII.  235 

valetadinis,  redit  animus  ad  amicitiae  mania,  ut  si  qnem  tibi  taciturnitas  mea  metum  F 
fecerat,  sermonis  securitas  absolvat.    vale. 

LXXira  (LXXIII) . 
ANTIOCHO. 

5  Certum   habeo,   nihil  te  litteris  meis  antiquius  aestimare;   nam  mihi  quoque  ea- 

dem  de  tui  iprmoTli'?  ^"^""^^*«^^  sententia  est.     merito  amicitiae  munus  adripui;  quod 
si  pari  lance  reddideris,  studium  meum  incitamento  religionis  acuetur.    vale. 


LIBER  NONVS 

CONTINENS  COMMENDATICIAS. 

10  I  a.  380—382. 

AD  PALLADIVM. 

Si  amicitiae  veteris  memoria  perseverat  nec  ulla  oblivione  tenuata  est,  credo, 
quod  litteras  meas  libenter  accipias,  quas  fiducia  mutui  amoris  emisi,  multum  relaturus 
gratiae,  si  officio  vicissitudo  respondeat.  nunc  te  pro  amico  meo  Benedicto  oratum 
15  volo,  quetn  gradu  atque  honore  militiae  fortuna  magis  quam  culpa  privavit,  ut  inno- 
centi  fautor  adrideas  nec  eum  publicae  felicitatis,  quae  ad  universos  pari  ratione  ma- 
navit,  solum  exortem  esse  patiaris.  interest  enim  serenissimorum  temporum  gloriae, 
ut  sicuti  omnibus  in  hac  vita  positis  ac  locatis  communis  est  caeli  spiritus,  lux  diei, 
ita  clementiam  maximi  principis  nostri  sentiant  vota  et  fa^  cunctorum.     vale. 

20  11. 

AD  LA.MBLICHVM.  H 

Plerisque  amor  est  undique  gentium  pretiosa  conquirere:   me  iuvat  studiosos  sa- 

pientiae  viros  in  amicitiae  possessionem  vocare;   quorum  te  esse  summatem  iamdiu 

adtestantur  experti,  in  primis  familiaris  noster  cunctis  probatus  Eudoxius  diligens  iu- 

25  dex  bonorum ,   qui  degustatis  propius  virtutibus  tuis  ceteros  aeque  ad  honesta  ten- 


1  cor  redit  F3  animus]  /7F8,  om,  FL»  si]  UF^  om,  Fi.2  tibl  om.  F^  mea  om,  F^ 

2  facerat  {II)  sermonls  secaritas]  i7,  securitas  sermonis  F^,  sermonis  om,  Fi*2  uale  om,  F^ 

4  Anthioco  {U),  om.  F  5  certum  —  aestimare  om,  F^  antiquo  F^  1  m,  6  sententia] 

summa  F^  est  om.  F^  7  uale  om.  P^ 

8  Q.  Aurelii  Symmachi  epistolamm  lib.  tiiii.  oontinens  commendatitias  (/7),  om.  F  11  om.  F 

epUtvUu,  quat  inter  1  et  36  in  feUqui$  F  codicibw  Uffuntur,  om.  F^  12  oblatione  F*  1  m,  r,  oblitteratione 

8u9e  13  amoris]  H,  om.  F  es  post  relaturus  inser.  F2  2m.  14  meo  om,  F^  Bene- 

dicto]  «B.  F2  15  fortnna  militiae  F»  17  temporum]  imperatorum  F^  2  m,  18  dei  F^ 

19  clementia  F^F^  1  m,  sentiat  F^  fata]  Suae,  facta  F  cunctorum  igitur  consensu  F^, 

Mfttitur  p,  236,  2 

21  Ad  lamblicum  (U)  25  quid  ego  statis  brenius  F  aeqne]  ea  qnem  F 

30* 


236  SYMMACIII  EPISTVLAE 

n  dentes  laudare  didicit,  illis  desiderinm  doctrinae  vitaeqne  tribuens,  tibi  petfectionem. 
F  invitatus  |  igitur  consensu  famae  et  optimorum  testium  fide  amicitiae  tuae  dexteram 

porrigo  simulque  opto,   ut  mihi  epistula  a  te  relata  declaret  concordiam  voluntatis 

tuae  et  mutuae  in  nos  diligentiae  impetrationem.     vale. 

III  a.  398—401  ?  5 

n  AD  ZENODORVM. 

Repetenda  mihi  apud  te,  non  inchoanda  est  Euscii  commendatio;  nam  cum  Ro- 
mae  ageres,  meo  precatu  in  eius  snffragium  provocatus  libenter  partes  benevolentiae 
recepisti.  tempus  est  igitur,  ut  meas  utilitates  in  Euscio  iuves,  cuius  modestia  ita 
negotiis  nostris  aderit,  ut  famae  iudicis  nihil  deroget.     vale.  lu 

IIII  a.  398—401? 
AD  DIONYSIVM. 

lamdudum  te  mihi  et  morum  et  medicinae  fama  commendat.  hortatu  igitur  lau- 
dis  utriusque  amicitiae  tuae  manum  porrigo  et  te  sponte  ad  fidem  nostrae  familiari- 
tatis  invito.  dabit  autem  tibi  iudicii  mei  non  mediocre  documentum,  quod  his,  quos  15 
erudiendos  misimus  art^'  medicinae,  praeceptor  adhiberis.  repende  igitur  mihi  pignus 
mutuae  voluntatis  et  suscipe  in  discipKnam  medendi,  quos  et  fidei  tuae  et  honestati 
Euscio  tradente  committimus.     vale. 

V  a.  398—401  i 

AD  AVXENTIVM.  20 

Amicitias  inter  nos,  cum  Romae  ageres,  inchoatas  munere  scriptionis  adcumulo, 
ut  fidem  tibi  animi  mei  faciat  conlati  in  absentem  pignus  officii.  tuam  circa  nos  di- 
ligentiam  privatim  litterarum  vicissitudo,  publice  forensis  pro  Euscio  cura  testabitur. 
vale. 

VI  a.  398—401.  26 

Actores  absentium,  quibus  res  longinqua  committitur,  tamquam  soluti  legibus  vi- 
vunt,  quoniam  procul  positis  nullus  dominorum  terror  incurrit.  opus  est  igitur  iudi- 
ciali  vigore,  ut  locationibus  adscripta  persolvant.  quare  quaeso,  ut  suggestiones  no- 
tarii  mei,  cui  adhibenda  nonnulla  ad  praetoriam  functionem  et  debita  ab  obnoxiis  30 
servis  eruenda  mandavi,  iuvare  digneris  et  vicem  sollicitudinis  meae  in  curam  tuam 
recipere  non  recuses.     vale. 


1  Ulis]  r,  lUe  {II)  perfectionem]  T,  perfectlonlg  (/7)             2  |  igitur  consensu  ineip,  F            ami- 

ciae  F2            3  te]  tu  (77)  4  mutoam  (77) 

13  hortatu]  Scioppiui,  portatu  T,  hortator  {II)               16  arte]  ego,  arti  (77)               adhiberis]  {F),  ex- 

hiberis  (/7)  -.                                   .    . 

26  inicriplionem  om,  (/"),  Ad  Garterium  (77),  fortasae  avpplendum:   Ad  Vincentium,  c/*.  p.  237,  2,  ut 
in  n  idem  mendum  fuiste  sumamua,  quod  p,  221,  15  27  committitur]  /*,  remittitur  (77)  28  do- 

mlnorum]  Ritter$hu9iu8f  damnoram  r[II)  30  fort,  adquirenda 


LIBER  VIIII.  237 


vn. 

AD  CARTERIVM.  F 

Pro  filio  meo  Auxentio  parentis  religionem,  petitoris  ambitum,  fidem  testis  in  me 
recepi.    si  qaid  igitur  tantarom  remm  auctoritas  apud  te  ponderis  habet,  admitte 

5  quaeso  in  familiam  tuam  iuvenem  cunctis  vitae  bonis  et  fortunae  muneribus  excultum. 
vadem  me  tibi  in  omnia  spondeo,   quae  solet  parentum  soUicitudo  trutinare.     licet 
noverim   futuros   generos   moribus   aestimari,    attamen   huic  post  omamenta  naturae 
etiam  census  ad  honestatem  redundat.     possem  de  eo  copiosius  loqui,   sed  non  vult  2 
veritas  verbis  iuvari.     quare  si  tibi  videor  non  inanis  adsertor.  perpende  hominem  de 

10  testimonio  meo  et  ei,  quem  pignoribus  meis  libenter  adnumero,  dignare  filiae  tuae 
respondere  coniugium.  credas  velim,  cum  vota  processerint,  interventui  meo  non  mi- 
norem  te  gratiam,  qui  rogaris,  habitumm,  quam  istum,  quem  commendo.     vale. 

vm. 

AD  POMPEIANVM.  /T 

15  Arguere  diutnmum  silentium  meum  non  potes,  qui  me  in  sacro  comitatu  hactenus 
fuisse  didicisti;  unde  nuper  regressus  honorificentiam  dicendae  salutationis  exerceo. 
vicissitudo  testabitur,  quod  paginam  meam  libenter  acceperis.  interea  commendo 
scripta  reddentem.  mihi  enim  proficiet,  si  quid  suggestioni  eius  favoris  inpenderis. 
vale. 

20  vnn. 

AD  VINCENTIVM.  F 

Probo  homines  ad  clientelam  tuam  pertinere  cupientes  —  nam  quaedam  scintilla 

sapientiae  est,  virtutum  luminibus  adplicari  — ,  et  ideo  amici  mei  Zenodori  laudabilem 

volnntatem  commendatione  non  difibro  enndemque  in  domus  tuae  sacrarium  tamquam 

26  mystagogus  indnco.    fac  quaeso,   ut  et  meo  studio  et  ipsius  voto  impetratio  prompta 

respondeat.    vale. 

X. 

AD  LEPORIVM. 

Fortunae  telo  graviter  sauciatus  nunc  primum  epistulae  maesta  verba  committo; 

30  neque  enim  diu  ab  ofGcio  debui  temperare ,   cum  tanti  vulneris  dolor  nnlia  temporis 

diutumitate   possit  aboleri.     salutato   igitur  te   simul   amicissimum   meum   Silvanum 


2  Ad  Vincentiam  (Z7),    ef,  p.  236,  26,    Symmaohus  Carterio  F,  om.  F  3  Auxentio]  •A*  F^ 

4  tantorum  F^  1  m»  5  muneris  F^  1  m.  exculptum  F^  6  tercimare  F^  7  attamen]  ego, 

et  tamen  F  8  etiam  om,  F^  incenso  F^  1  m,  9  uitas  F^  1  m.  uerbis]  Lypaitu,  om.  F 

11  presserint  F2  i  m.,  precesaerint  F^  2  m.  minorem]  debere  F^  2  m.  12  gratla  F^  1  m. 

habiturum]  (/"),  om,  F  commendo]  /7,  committo  F(r) 

21  om.  F  23  ampliflcari  F^  zenodari  Fi,  «Z*  F^  laudabile  F^  1  m.  24  commen- 

datione]  UF^,  commendari  F^  fort.  non  desero  25  mystagogus]  Lypaku,  mystagogum  F^,  mixta- 

gogum  F^  impetrato  F^,  intratio  F^  1  m, 

28  om.  F  29  caelo  F^  2  m,  30  diu  om.  F^  cum  Unti]  cunti  F»  31  salu^ato  F2, 

8oluto  Fi  igitur]  ergo  Fi  Siluanum]  «S*  F^ 


i 


238  SYMMACHI  EPISTVLAE 

F  diligentiae  ttuie  promptus  commendator  insinuo ;   qui  refovendi  patrimonii  mei  gratia 
laboriosam  peregrinandi  necessitatem  recepit,  eoqne  dignior  est  boni  cuiusque  suffragio 

2 ullis  edictis  designationem  per- 

sonarum  videmus  expressali,  sed  principalibus  et  tabulariis  liberum  est,  alios  a  dis- 
pendio  vindicare,  aliis  indebitum  munus  inponere.  unde  quaeso,  ut  hanc  partem  et  & 
nostrae  utilitatis  et  tuae  landiB  consideratione  discutias.  postulant  enim  capitulani 
taxationem  tironis  ab  hominibus  meis  nulla  super  hoc  publicae  valic/itatis  monumenta 
promcntes;  unde  mihi  non  miusta  suspicio  est,  quod  in  excusationem  sui  aut  suorum 
nostros  quoque  homines  falsa  adscriptione  subdiderint.  et  ideo  dignum  est,  ut  pro- 
vincialibus  vel  edicto  vel  subscriptione  tua  instructio  plena  pandatur,  ne  tabulariorum  lo 
et  curialium  vaga  et  libera  exactio  quaestum  praestet  licentiae.  *  vale. 


XI. 
n  SYMMACHVS  MARCELLO. 

Cum  vicem  praesentiae  meae  et  possit  et  debeat  tuus  interventus  inplere,  miror 
suggestionibus  Amazonii  occupationes  nostras  frequenter  onerari.  exequere  igitur,  oro  is 
te,  partes  amicitiae  congruentes,  ut  auxilio  tuo  tutata  possessio  et  ipsa  a  molestiis 
2  vindicetur  et  nobis  aliquid  commoditatis  exhibeat.  inter  reliqua  aut6m,  quae  idem 
Amazonius  intimavit,  magnopere  deprecatus  est,  ut  Vrsum,  quem  dudum  domui  no- 
strae  cum  familia  sua  dicit  obnoxium,   ab  omni  publica  conventione  secemas,   quo 

facilius delata  munivit.      sed  maior  ei  opitulatio  ex  tuo,    arbitri,    favore  2u 

proveniet,   cum  causae   eius  etiam  iustitia  non  desit.     circumscriptus  enim,   quantum 
res  docuit,  inprovida  cautione,  non  debet  noxam  rusticae  /ocilitatis  incidere.    vale. 


XII  a.  399. 
AD  PERPETVVM. 

Votiva  domus  meae  functio  tua  adiumenta  deposcit;  proxime  enim,  si  optata  no-  25 
stra  favor  divinitatis  adiuverit,  filius  meus  praeturae  editione  fungetur,  cui  equorum 
curulium  paranda  nobilitas  est.  si  quid  igitur  apud  te  valet  amicorum  absentium  cura, 
quaeso  te,  ut  ex  omnibus  gregibus,  quibus  pollet  Hispania,  lectissimos  genere  et 
velocitate  praestantes  diligenter  edecumes,  quos  amici  mei  in  rem  ndssi  iusta  pretii 
definitione  mercentur.  stabit  apud  me  iugiter  beneficii  tui  gratia,  si  huic  negotio  stu-  30 
dium,  quod  religio  mutua  promittit,  inpenderis.    vale. 


1  dilengiae  F^  1  m.  tuae]  Scioppiua^  om,  F  2  eoque]  /7F«,  eo  quod  F^r  dignior]  ur, 

dignius  F  cuiusque  sufiftagii  ullis  Ff  ouiusque  sufftagium  uUis  (iUis  F^  1  m.,  cum  2  m.)  F,  cuius  nsus 

ulUs  /7,  lacunam  indicavit  8cioppiu$  4  alio  F^  5  uindicate  F^  ut]  et  F^  6  lau- 

dis]  Lypaius,  salutis  F  postulent  F^  1  m.  capitulani]  IirF^,  capitulam  F^  7  snper  hoc] 

superest  F^  1  m,^   superest  cuius  F^  2  m.  ualiditatis]  egOj  utilitatis  F,  auctoritatis  luretu»  8  pro- 

mentes]  Lyp$iu$f  promittis  F^F^  1  m.,  promittentes  F^  2  m.  ininsta]  LypaiuSj  iusta  F  9  no- 

stros]  nos  F^  subdetur  F^  est  om.  F2  10  scriptione  F»  pandatur]  Z7F«,  pendatur  F» 

11  curalium  F^  iicentiae  ante  uaga  eoUoc,  {F) 

19  quo  faoilius  ****  delaU  mnniuit]  (F),  om.  {II)  20  arbitri]  ego,  arbitrii  {H)  22  facUi- 

Utis]  luretus,  foelicitatis  II 

26  diuiniUtisJ  T,  diuinus  (/7)  28  te  om,  {F)  30  iugiter]  Leetim,  igitur  (/7)r 


LfflEB  Vmr.  239 


Xm  a.  401. 
SYMMACHVS  VALERIANO.  /I 

Ingeniorum  video  inter  nos  esse  certamen  in  eo  negotio,  qnod  ratio  amicitia  tem- 

puB  abolere  debuerat.     modum  igitur  expostula/tonibas  mutuis  facio,   ne  amarissimae 

5  scriptionum  vices  sine  fine  procedant.     mnnus  totius  Liviani  operis^   quod  spopondi, 

etiam  nunc  diligentia  emendationis  moratur.     sed  a  te  praedicti  muneris  posco  vecto- 

rem,   quia  meos  praetorius  apparatus  spamm  in  longinqua  egit retinet  et 

ignotos.    vale. 

Xnil  a.  399. 
10  SYMMACHVS  APOLLODORO. 

Curarum  tuarum  me  esse  participem  iure  praesumis,  quas  ego  animo  meo  etiam 
non  commonitus  pro  amicitia  vindicarem.  pars  igitur  sollicitudinis  tuae  filia  mea  ad- 
ventante  minuenda  est,  quam  proxime  Roma  suscepit  dimissura  in  conspectum  tuum, 
cum  se  interposita  refectione  recreaverit.  interea  de  communis  patriae  victu  celeriter 
15  invehendo  silere  me  apud  te  non  sinunt  angustiae  conditorum.  quaeso  itaque  te,  ut 
vigore,  quo  praeditus  es,  annonarios  urgueri  iubeas  apparatus.  adiciet  enim  pluri- 
mum  gloriae  tuae  Romana  securitas.    vale. 

XV  a.  400—401. 
SYMMACHVS  GEMINIANO. 

20  Consuetudinem  meam  servo  et  religiosa  in  amicos  instituta  custodio.  quare  sa- 
lutationis  honore  praefato  mutuum  de  te  posco  responsum,  et  si  memoria  viget  man- 
datorum  meorum,  ut  securum  me  de  apparatu  praetoriae  functionis  facere  digneris, 
exhortor.  crescit  enim  per  dies  singulos  cura  apud  me,  quoniam  propinquat  editio, 
et  nihil  de  vestibus  atque  animalibus,    quae  olim  sub  aestimatione  ac  definitione  tua 

25  per  meos  coemi  debuerunt,   miror  exhibitum.     et  quoniam  sollicitor  tarditatis,   nota-  2 
rium  meum  misi,  qui  tuis  praeceptis  et  monitis  obsecutus  devehenda  cuncta  suscipiat 

actoresque  nostros  ad  pretia,   quae  statueris hactenus  tuum  declinasse 

conspectum.    tandem  igitur  partes  religionis  exequere,  ut  exemplo  diligentiae  tuae  in 
officiorum  vidssitudinem  provocemur.    vale. 


30  XVI  a.  399-401. 

SAProiANO. 


Leontius  agens  in  rebus  et  honestate  vitae  et  militiae  exercitatione  bonis  quibus- 
que  placitus  meum  quoque  iudicium  adsidua  diligentia  provocavit.    inter  amicos  igitur 


4  expostnlatlouibus]  luretus^  expostulantibus  U  5  flne]  /\  flde  {U)  7  praetorius]  luretuB, 

praetorios  (/7),  praeoonos  F  sparsim  in]  luretus,  pars  in  {n)r  egit  retinet  et  ignotos]  F,  egit  re- 

liquis  omUah  (/7),  aupple:  ludorumque  expectatio  retinet  et  ignotos  vel  simile  quid 

13  minuenda  est]  F,  »»»«»*»«  {II)  16  iuues  F  apparatus]  F,  paratus  (//) 

21  de  te  posco]  {F),  deposco  (/7)  27  actoresque  nostros  ad  pretia  quae  statueris  «*»  actenus 

tuum  declinasse  conspectum]  F,  om,  (27),    actoresqne  nostros  ad  pretia,  quae  statueris  soluenda  inpeUat,  ne 
peouniarum  uideantur  inopia  bactenus  tuum  declinasse  conspectum  Scioppiuay  vix  recte  29  uicissitudine  {U) 


240  SYMMACHI  EPISTVLAE 

n  ac  familiares  meos  iure  nuraeratur.  hanc  tibi  in  mannm  trado  petens.  nt  exemplnm 
nostrae  circa  eum  adfectionis  imiteris;  quod  te  sednlo  praesumo  facturnm.  interea 
de  animalibns  ludorum  apparatui  praeparandis  admonitionem  frequentare  non  desino, 
cnm  ineam  sponsionem.  quod  iam  me  istins  curae  yacuum  reddidisti.  mandavi  tamen 
Leontio  monitoris  officium ,  cui  aurem  praebere  dignaberis ,  si  quando  ipse  publica  et  5 
maiora  tractanti  hanc  quoque  petitionem  domestica  insinuatione  suggesserit.     vale. 


xvn. 

AD  VENVSTVM. 

Integrum  mihi  situm  praetorii  mei  et  picturam  quandam  fabrilis  operis  ante  ocu- 
los  conlocasti;   ita  adaperta  distributio  vel  adhuc  adsurgentia  vel  iam  absoluta  sig-  10 
navit.    dissimulo  igitur  meorum  tantisper  accusare  s^gnitiem,   qui  in  iisdem  molitio- 
nibus  fabricatione  haeserunt,   dum  suavitate  paginae  tuae  mulceor.    volo  tamen  rele- 

gendo tione  castiges.     vicem  mei  fellis  exerceas,   ut  de  tua 

obiurgatione  coniciat,  quanta  illi  pemicies,  nisi  omissa  curaverit,   ex  mea  indignatione 
metuenda  sit.  i^ 


XVm  a.  399. 
SYMMACHVS  POMPEIAE. 

Votiva  emersit  occasio,  quae  tibi  salutationis  adportaret  obsequinm.  nam  cum 
ob  praeturam  filii  mei  familiares  nostros  ad  Hispanias  mitteremus,  quibus  equorum 
curulium  mandavimus  emptionem,  litterarum  cultum  tibi  par  fuit  exhiberi  simulque  20 
adicere  postulatum,  ut  nobilissimos  quosque  de  tuis  gregibus  equos  digneris  excer- 
pere,  quos  in  rem  missi  sub  iusta  taxatione  mercentur.  quaeso  igitur,  nt  si  qua 
apud  te  memoria  domus  meae  residet,  rem  tibi  factu  facilem,  mihi  vero  iucundam 
atque  honoratissimam  promptissima  beneficentia  digneris  adnuere. 


XVnn  a.  399.  25 

SYMMACHVS  FLAVIANO. 

Votiva  me  in  amicitiam  tuam  causa  deducit,  quamvis  ob  decus  generis  et  morum 
tuorum  familiaritas  tua  mihi  fuerit  ambienda.     praetura  filii  mei  —  fors  dictum  iu- 

vet  —  equis  curulibus  instruenda  est.     dudum  per  meos gregibus  tuis  pe- 

coris 30 


4  quod  iam  me  istlus]  ego^  quam  me  istius  Fy  tu  me  huins  (IT) 

11  signitiem  (II)  12  relegendo  *********t\one  castiges]  Py  relegendo  *******************  ca- 

stiges  (H),   uolo  tamen  relegendo  iter  Gapuanum  architecti  nostri  tarditatem  seuera  oratione  oastiges  et  uicem 
mei  fellis  exerceas  Scioppius  13  uicem]  (17),  ut  uicem  F 

17  om.  F  18  cum  ob]  luretut,  cum  ad  (II),  ad  F  19  roei  om,  (II)  famulares  F^ 

Hispanias]  (77),  hispaniam  F  mitteremus]  (r),  misimus  F  20  exhibere  (F)  21  adicio  F^ 

exerpere  F^  1  m.  22  ista  tracUtione  F^  1  m.  24  uale  add,  F 

26  hanc  epist,  om.  (II),  primu$  edidit  Scioppius  in  VerisimiUum  l.  111 1  11 


LIBER  VIIII.  241 


XX  (XVrni)    a.  399. 
SYMMACHVS  BASSO.  I 

Salutationis  honore  praemisso  snbtexo  necessarinm  postnlatum:  filii  nostri  instat 
edido;   hnic  eqnomm   cnmlinm  paranda  nobilitas  est.     qnapropter  ad  Hispanias  fide- 

5  lissimos  cnm  copiosis  snmptibns  misimns ,  nt  generosas  qnadrigas  snb  diligentissima 
lectione  mercentnr;  sed  qnia  veremnr,  ne  eqnomm  transitum  hiemis  interventns  ex- 
cludat,  qnaeso  te,  nt  si  necessitas  postnlaverit,  tribus  aut  qnattnor  hibemis  mensibus 
pabnla  illis  in  re  tna  pro  numero  iubeas  ministrari,  ut  incipiente  temperie  sine  vexa- 
tione  perveniant.    praeterea  adiumentum  meis  oro  deceraas  ad  equoram  coemptionem,  2 

to  si  qnos  in  Arelatensi  nrbe  cnrsn  et  genere  praestantes  meoram  cura  reppererit.  am- 
plectenda  est  enim  yicinae  emptionis  occasio,  si  eximinm  aliquid  casus  obtnlerit. 
stabit  apud  me  iugis  memoria  beneficii  tui ,  cum  votivae  editioni  nostrae  frateraa ,  ut 
spero,  cnra  profuerit. 


XXI  a.  399. 
15  SYMMACHVS VICARIO  HISPANIARVM. 

Senatoriis  editionibns  convenimnr,  quaram  necessitas  eqnoram  cnralium  desiderat 

emptionem.     hnins  igitnr  rei  gratia  familiarissimos  meos  ad  Hispaniam  misi,   ut  qua- 

drigas  ex  omni  gregnm  nobilitate  mercentnr.    his  ad  peragenda  mandata  tunm  posco 

sufi^raginm  snmmoque  beneficio  profiteor  obligandnm,   si  rem  facti/  facilem,   sed  im- 

20  per promoverit. 


XXII  (XX)   a.  399. 
SYMMACHVS  AVRELIANO.  /T 

Domum  nostram  in  apparatn  esse  Indornm.  qnos  deo  invante  filii  mei  praetura 
deposcit,  quantnm  credo,  didicisti.  missnrns  igitur  ad  Hispanias  meoram  aliqnos,  qni 
25  curales  quadrigas  ex  omni  gregnm  nobilitate  mercentnr,  iam  nunc  in  favorem  praeter- 
euntinm  curam  tuam  provoco,  ut  illis  et  velocitas  transeundi  et  evectionum  praestetur 
adiectio.  haec  interim  pro  tempore  praelibavimns ;  sed  plnra  tribues  vel  tuo  provisa 
studio  vel  illoram  snggestione  conperta. 


2  Symmachus  Basso]  LypaiuSy  basso  (i7),  om.  F  3  instat  edictio  F^F^  2m.y  iiistacedictio  F^  1  m. 

4  hinc  F2  quod  propter  (r)  6  lectione]  (PjFiy  electione  F»  tranaitus  F«  7  a  qua- 

tnor  F^  /  m.,  uel  quatuor  (F)  mensibus  hibernis  F^,  hiemis  mensibus  (JI)  8  teperie  F^  /  m. 

9  ad  equorum  coemptionem  om,  F^  10  araletsi  F^,  anrelatensi  JI  cura  meorum  F^  rep- 

perit  F^  1  m.  11  enim]  (/7),  om.  F  temptationis  F  12  tui  om.  F^  1  m.,  tui  beneflcii  F^  2  m. 

13  uale  add.  F 

15  hane  epiatulam  om.  (77);  primus  edidit  Scioppius  Verifim,  1111  11  Symmachus  Vicario  Hispa- 

niarum  F^  det$t  nomen  17  emptionem]  Seioppiui,  emtation.  F  19  factu]  Seioppius^  facta  F 

sed  imper  promouerit  F,  fort,  sed  impetratione  gratam  tua  cura  promonerit 

22  Symmachus  Aurelio  (F)  25  mercarentur  (77)  27  haec]  (r),  hoc  (II) 


Q.  Atrklivs  Stmmaciivs.  31 


242  SYMMACei  EPISTVLAE 


XXm  (XXI)    a.  399. 
n  SYMMACHVS  MARCELLO. 

Requirunt  te  per  Hispanias  aliae  litterae  meae;  illic  enim  te  degere  ob  rei  fa- 
miliaris  amplitudinem  duxeram.  postquam  te  in  avitis  penatibus  otiari  constantior 
fides  adtulit,  egi  huic  errori  gratias,  qui  mibi  praestitit,  ut  te  rursus  adloquerer.  et  * 
tamen  ista  geminatio,  quamvis  satisfacere  animo  tuo  debeat,  nondum  meo  sufGcit; 
vellem  quippe  ita  continue  honorare  amicitiam  tuam  litteris,  ut  mente  iugiter  colere 
r  2  numquam  dissimulaverim.  |  subiungo  postulatum.  iampridem  commendata  sensibus 
tuis  praetoria  filii  mei,    si  fors  dictum  iuvet,  instat  editio.     ea  nos  admonet,  ut  qua- 

drigas  nobiles  in  certamen quae  posset  ex  multorum  gregibus  edecumare  me-  lo 

liores.  non  obsit  securitati  meae,  quod  Hispanias  longinqua  sede  Twu/asti;  admotos  a 
me  equorum  coemptioni  tantum  litteris  iuva.  valebit  pro  nobis,  ut  spero,  apud  ami- 
cos  curae  tuae  delegatio. 

xxnn  (XXH)  a.  399. 

F  SYMMACHVS  BASSO.  is 

Multam  capio  animi  voluptatem,  quotiens  sermonis  tui  munus  accipio.  est  enim 
in  illis  litteris  et  sanitatis  tuae  et  amoris  indicium.  praeterea  laetitiae  mihi  est,  quod 
brevi  te  adfore  polliceris.  quo  magis  autem  venire  deproperes,  nuntio  filinm  meum, 
si  favor  divinus  adriserit,  praetorios  fasces  anno  veniente  sumpturum.  de  qua  re  ad 
te  per  familiares  meos  plenius  scripsi,  quibus  equorum  de  Hispania  mandavimus  emp-  20 

2  tionem.  sed  quia  suadet  occasio,  nunc  quoque  reposco  postulatum  et  quaeso  te,  ut 
si  forte  equorum  reditum  mtemperies  hibema  retardaverit,  stabulari  in  agris  tuis  equos 
nostros  paucis  mensibus  iubeas  atque  ad  nos  inde  vemo  tempore  incipiente  proficisci. 
interea  hominum  tuomm  cura  submota  est,  quos  et  praesentia  mea  et  iudiciaria  tuitio 

'   defendit.    denuntiavi  enim  litem  moventi,  quod  ad  me  causa  pertineat,  nec  defutumm  25 
eis  meae  actionis  auxilium.    quod  non  dubito  extmetSLti&  tuae  homines  indicasse.    vale. 

XXV  (XXni)   a.  399. 
n  AD  VINCENTIVM. 

Facio  officium  meum,   si  quando  te  cultu  salutationis  inpertio,   nec  dissimulo  re- 
ferre  grates,   quod  invicem   me  frequentet  remnneratio  scriptoram  tuomm.     sed  haec  30 
produci  longius  non  oportet,  quia  bonae  amicitiae  iactationes  refutant;    illud  nunc  de 


4  duxeram]  {Pj,  didiceram  (/7)  8  vox  dissimalauerim  uUima  huiua  epistulae  tst  in  (77),  quae  se- 

quuntur,   primua  edidit  Scioppixu  Verixim.  Illl  13  subiunge  F  10  certamen  *****  q^ae  / 

11  longinqua  sede  mutasti]  Scioppius^    longinquas  edecuraasti  F  admotos]  Suee,    admotus  F  a 

me]  Lectiua,  ad  me  ^l^^^ 

15  Symmachus  Basso^^Jiiu,  om.  F  16  multum  F2  cui  F^  1  m.  17  tuae  om.  F^ 

18  breul  te]  JI,  in  breui  F  uenire]  /7,  redire  F  noncio  F^  2  m.j  non  scio  F^  1  m.  19  prae- 

torias  F*  ueniente]  /7,  ineunte  F  20  te  per]  inserit  Mercer,  om.  F  equarum  F*  21  oc- 

casionem  quoque  F^  22  equorum  reditum  om.  F^  intemperies]  Lypsiu»^  temperies  F  25  de- 

ciaui  F^  litem]  ^i,  litterae  F^  /  m.,  lictori  F^  2  m,  nec]  TFi,    n  F2  26  eia  meae]  T, 

me  eius  F  eximietatis  tuae]   Wingendorpj  aetatis  tuae  F^  praestantiae  tuae  F^,  etiam  tuos  F^ 

29  saltationis  /7 


LIBER  vnU.  243 

te  impetratum  volo,  ut  litteris  et  apparitore  decreto  iuvare  digneris  curam  meorum,  11 
quibus  emendas  ex  Hispania  curules  quadrigas  in  apparatum  praetoriae  functionis  in- 
iunxi.  oro  praeterea,  ut  equorura  tractoriis,  quas  vir  inlustris  Theodoru»  emisit,  con-  2 
firmationem  per  epistulam  pracstes,  ne  mutato  iudice  beneficii  lentescat  auctoritas. 
&  exambirem  super  his  nimio  preeatu  gratiam  tuam ,  sed  apud  verecundas  aures  tuas 
simplicitas  efficacior  est,  et  libentius  pudor  adnuit,  quod  cum  fiducia  postulatur.  ve- 
lim  tamen  teneas,  nunc  quidem  in  petendo  esse  me  parcum,  sed  fore  in  agendis  post 
impetrationem  gratiis  copiosum. 


XXVI  (XXUII). 
10  AVRELIANO. 

luvat  animum  meum ,  quod  saepe  mihi  vitio  rortis  scribendi  ad  te  neglegentiam. 
amoris  enim  tui  signum  est  vicissim  desiderare,  quae  praestas.    et  tamen  dissimu- 

landi destinatio 

tua  voverat.  contristavit  me  fateor  nec  tibi  conveniens  nec  mihi  sperata  iactatio  irriti 
15  beneficii.  ne  quid  igitur  ingenua  verecundia  tua  simile  rescriberet,  malui  premere 
mutum  dolorem;  nam  inter  absentes  altema  epistularum  decertatio  plerumque  ad 
odia  procedit.  nunc  redeo  in  usum  simplicis  stili  gratus  magis  voluntati  tuae  quam 
reus  casui ;  te  oro ,  ut  iam  desinas  amicitiam  meam ,  quae  nihil  tibi  indixerit  oneris, 
damnosam  putare. 


20  XXVn  (XXV)    a.  399—401. 

ALEXANDRO. 

Silentium  circa  te  meum  nullo  iure  culpabis,  si  tuum  cogites.    et  fortasse  iustius 

tibi  huius  rei  subeunda  est  verecundia,   qui  ob  rem Romam  saepe  litteras 

mittens  amicitiae  circa  nos  munia  praeteristi;   meos  autem  sola  ferarum  emptio  Aqui- 

25  leiam  conpulit  praeterire.  nec  tantum  susce/isionis  meretur  unius  occasionis  oblivio, 
quantum  laudabilitas  tua  inter  adsiduos  commeatus  tuorum  ex  contemptu  mei  con- 
traxit  invidiae.  sed  sU  venia  utrique  nostrum,  quamquam  inparis  neglegentiae.  post- 
hac  et  ipse  omissum  munus  instaura  et  nobis  rescribendi  per  eosdem  copiam  praesta; 
difficilis  est  enim  mihi  hinc  pergentium  inquisitio.     denuo  stiii  cessabit  officium,  nisi 

30*  familiam  tui  nostra  ad  te  redituri  susceperint.     vale. 


2  mendas  /7  3  oro  praeterea  —  4  auctoritas]  f,  om.  {U) 

10  Aureliano]  (77),    SymmachQs  Aureliano  Lypthu  ^    Symmachus  Valeriano  (F)^    om,  F  11  uor- 

tis]  LyptiuSy    duxi   fortis  F^,    duxi   sortis  F^  13  poit  dissimulandi    spaliwn  vacwim  irium  versuum 

in  rn^  dissimulandi  destinatione  F  14  tua  uouerat]  F^  oim,  F  me  fateor]  F^  quia  F  est 

post  conueniens  tnser.  F  desperata  F^  15  tua]  tgo^  om,  F  16  mutum]  ego,  mntuom  F 

17  stiU  simplicls  F«  18  indixerit]  HF^,  induxerit  Fi  19  uale  add.  F      ^^ 

21  om.  F  23  rem  romam  FI7,  suppU:  famUiarem  vel  aimiU  qiUd  24  munia  circa  F^, 

nos  add.  F^  2m,  25  suscensionis]  Lypsiu*,  successionis  (r)F  27  sit]  Lypsius,  om,  F  in 

partes  F^  neglegentiae  posthac]  F^   negligentiae  sumus   posthac  F^,   negligentiae  slmus  posthac   F^ 

29  hinc]  F,  om.  F  inquisitio]  F,  conquiri«««»  F  nisi  tui  famUiares  nostra  ad  te  redituri  acce- 

perint  8eioppiu$,  nisi  rei  famUia  nostra  ad  te  reditus  acceperit  F,  nisi  ad  te  redituri  susceperint  F 


31 


244  SYMMACHI  EPISTVLAE 


XXVIII  (XXVI). 
MAXIMO. 

Agitare  te  venatibus  feras  et  hibernis  mensibus  Appennini  gelida  lustrare,  vale- 

tndinis  tuae  aestimatione putavi ;    amicior  enim  litteris ,   quam 

laboribus  videbaris.  horum  alterum  de  te  ignoratum  munus  silvestre  patefecit,  alte-  s 
rum  bene  creditum  paginarum  tuarum  cultus  adseruit.  quare  inter  sodales  Apollinis 
ac  Dianae  sectator  utriusque  numerabere,  etsi  te  magis,  ut  scripta  testantur,  vena- 
ticae  artis  gloria  iuvat.  nam  cum  te  nivosis  saltibus  inerrasse  describeres,  supra 
epistulae  temperamentum  verbis  tripudiasti,  nimirum  laetus  ex  arduo  et  adhuc  calens 
montani  operis  eventu.  interea  satis  fnerat  Appennini  spolia  misisse;  adiecta  autem  lo 
de  corte  plura  fastidio  esse  potuerunt,  nisi  amor  tui  removisset  satietatem.     vale. 


XXVnn  a.  397. 
n  2  SYMMACHVS  VARO. 

Dum  provincialium  mederis  adversis  et  salutarem  laborantibus  manum  porrigis, 
gravior  Apulos  casus  incessit,   a  quibus  ob  inanem  famam  fecunditatis  frumenta  pos-  i5 
cuntur  et  detrahenda  provinciae  et  reip.   usui  non  futura.     quando  enim  in  hiemem 

vergente  anno  poterit  maturari  tantae  frugis si  igitur  tibi  suppetit,  facul- 

tates 

xxvmiA. 

itineris  celeriter  ad  Campaniam  promovendi,   scire  me  fa-  2u 

cito,  ut  te  paulisper  opperiar;  aut  si  promissum  maior  causa  mutavit,  id  ipsum  noti- 
tiae  meae  protinus  pande,  ut  Symmachus  noster  diu  in  Formianis  litoribus  otiatus 
propere  mecum  ad  studia  revertatur.     vale. 


XXX  (XXVII). 
n  SYMMACHVS  LEONI.  25 

Opto  quidem  te  in  tantum  copiis  pecuniae  familiaris  adfluere,  ut  possis  opima 
praedia  conparare,  sed  mallem  sine  amicornm  noxa  atque  iniuria  oculum  te  ac  desi- 
derium  novis  emptionibus  admovere.  nam  ego  Postumianensem  rem  iure  optimo  sine 
ulla  mentione  consortii  tui  ab  antiquissimo  possessore  mercatus  nunc  primum  tua  ad- 
monitione  convenior,  ut  prope  iam  inveterata  possessione  decedam ,  cuius  pretium  non  30 


2  M»ximo]  (//),  Symmachus  Maximo  Lypaitu,  om,  F  4  aestimatione  putaui  F,  aestimatione  num- 

quam  putaui  Lyp$iu$,  plura  deesse  videntur  amicicior  IIF^  7  utrique  F^  8  myosis  F^ 

describeres]  //,  descripseris  F^F^  2  m.,  descripsis  F^  1  m,  9  ex  arduo]  Lypaiua^  exardeo  F  10  ope- 

ris  montani  F^  11  decortae  F^  decurte  F  potuerunt  esse  F^ 

13  h€Lee  fragmenta  om.  (//),  primus  edidit  luretus  in  Symmaehi  editione  secunda  p.  304,  hoc  loeo  eoUo^ 
cavit  Scioppius  Symmachus  Varro  (/*)  15  famem  //^  16  prouindas  /*,  prouinciis  (//)^ 

17  frugis  si  (//)^,  lacunam  indicavi  18  posl  facnltates  spatium  vacuum  trium,  versuum  tn  Fj   O^cultas 

itineris  celeriter  (/7)^,  epittuku  divisit  Suse 


LIBER  VIllI.  245 

eins  mediocritatis  est,   ut  emisse  delectet.     tdeo  cnm  possim  tibi  legibus  obviare  et  n 
desiderio  eius,  cuius  res  aguntur,  obsistere,  copiam  tamen  facio,  ut  quod  argenti  de- 
dimus  venditori,  id  bomini  meo  Euscio,  cui  summa  conperta  est,  digneris  expendere: 
si  tamen  praeoptas  nostra  mercari  quam  tua  nexu  obligationis  absolvere. 

5  XXXI  (XXVni). 

AD  CARTERIVM. 

Quod  deferendum  socero  erat,  cuius  te  momordit  querella,  conpetenter  in  Epicte- 
tum  conmotus  inplesti.  caret  foro  et  inconsultae  linguae  pretium  tulit,  ac  si  quid 
mihi  credis,    contumeliae  talione  correctus  est.     nunc  ingenium  tuum  moresque  con- 

10  siderans  flecte  ad  veniam  placabilem  voluntatem.     scis  causidicorum  saepe  inprovidos  2 
lapsns,   et  cum  omares  tribunalia  ante  defensor,   post  cognitor  iurgiorum  tales  advo- 
cationis  errores  plerumque  repmsisti.    sed  quia  nunc  aliqui,  quorum  tuta  flagitia  sunt, 
Epicteti  amici  mei  silentio  claruerunt,  quaeso,  ne  diu  infortunato  potius  quam  nocenti 
patiaris  inludi.     faciet  vir  amplissimus  communis  frater,  quidqnid  te  velle  cognoverit;  3 

15  erit  etiam  ille  promptus  ad  restituendum  ei  munus  orandi,  si  voluntatis  tuae  sumat 
indicium.  tu  modo  benignam  mentem  litteris  meis  adplica,  et  qui  togae  amicus  es, 
cuius  laude  supra  alios  splenduisti,  et  honesto  ordini  notam  detrahe  et  homini  parum 
cauto  rogatus  ignosce. 

xxxn  (xxviiii). 

20  AD  lANVARIVM. 

Solebas  antehac,  cnm  tribunalibus  praesiderem,  fori  tirones  commendare  iudiciis; 
quod  nunc  officium  versa  condicione  suscepi,  qui  magisterio  tuo  causidicinae  insinuo 
candidatos.  qua  in  re  meum  necesse  est  sequaris  exemplum,  ut  qua  facilitate  ob- 
latos  a  te  frequenter  admisi,  eadem  religione  suscipias  meos  me  adsertore  productos. 

25  xxxm  (XXX). 

Adsectatores  diligo  litterarum,   non  quod  mihi  cum  talibus  studiis  sit  ulla  cogna-  F 
tio,  sed  quia  professio  bonarum  artium  quasi  pulchritudo,  etiam  in  alieno  corpore  lo- 
cata  delectat.     merito  Valentinianum  congressu  mihi  primore  conpertum  litteris  pro- 
sequi  officium  meum  duxi,   ut  ei  apud  te  primam  ianuam  meus  sermo  reseraret,  sua 
30  vita  atque  eruditio  conciliaret  amicitiam  pleniorem.    vale. 

xxxnn  (XXXI) . 

Religiosa  cura  est,   quae  amicorum  liberis  exhibetur,   praesertim  si  familiaritas  17 
delata  maioribus  cumuletur  meritis  posteriorum.    in  rem  praesentem  spectat  praefata 


1  ideo]  Wingendorp,  adeo  {II) 

7  deferendam]  Stue,  defendendam  {II)  11  tales  «duocationis  enores  plerumque  repressisti]  egOy 

talis  aduocationis  errorls  plerumque  resisti  F,  talis  aduooationis  errori  restitisti  {II)  13  nooenti]  8use, 

innoceuti  {II)  17  parum  cauto  rogatus]  F,  paras  mea  ut  arrogatus  // 

23  sequeris  (//) 

26  assertatores  F^,  assectores  F^  cognatio]  Lypshu,  cognitio  F  27  profectio  Fi  etiam 

in  alieno]  {F),  in  alieno  etiam  Fi,  in  alieno  esset  F^  28  delectati  F^  Valentinianum  congre^su]  //, 

ualentini  congressum  F  primore  compertum  11,  primo  repertum  F 


24G  SYMMACHI  EPISTVLAE 

n  sententia.  nam  Lampaefium  c.  m.  v.  non  nBqne  ad  sepulturam  tantum  pensi  habni, 
nt  solet  esse  mnltorum  cadnca  et  fragilis  adfectio,  sed  ex  eo  genitos  et  in  bona  pa- 
tema  nitentes  propagato  amore  conplec/or.  hos  tibi  trado  ab  omni  iniuria  vindicandos. 
quaeso,  ut  vicem  meam,  si  usus  tulerit,  iustus  arbiter  exequaris.  multum  huius  bene- 
ficii  impetratio  in  tuam  laudem,  in  meam  gratiam  promovebit.  5 


XXXV  (xxxn). 

F  Multas  inter  nos  officiorum  yices  scribendi  cunctatione  perdidimus;  non  sinam 
produci  longius  commune  delictum.  adsumo  igitur  mihi  religiosi  muneris  partes  prio- 
res,  et  si  referre  verba  distuleris,  non  mutabo  propositum.  tuae  deliberationis  erit 
intercapedo  rescripti,  modo  ut  memineris,  adceleratum  gratiae  recursum  voluntatis  10 
signa  praeferre,  serum  necessitatis.  satis  mihi  videor  instaurandis  commerdis  littera- 
rum  locutus;  aliquid  sermo  noster  portanti  litteras  meas  utilitatis  debet  adferre.  est 
enim  mihi  familiaris  dignusque  patrocinio  tuo ;  quem  si  placido  ore  respexeris ,  for- 
tunas  suas  creyisse  gaudebit. 


XXXVI  (xxxm).  15 

Taceas  licet  et  salutationi  respondere  dissimules:  numquam  me  a  religioso  officio 
demovebis;  excudam  quandoque,  ut  hac  obstinatione  decedas.  interea  nondum  recu- 
perata  fiducia  tui  audax  munus  ingredior;  commendare  enim  tibi  huius  scripti  studeo 
vectorem,  iuvenem  gravitatis  exactae  mihique  dudum  probatum  per  honesta  documenta 
nec  inexpertum,  si  recte  aestimo,  iudicio  tuo;  quia  securus  vitae  et  militiae  vetus  20 
numquam  refngit  examen  superiorum.  sed  fac  mediocriter  a  te  bona  homint^  esse 
perspecta,  fas  non  est,  si  quid  tribuis  amicitiae  nostrae,  ut  post  testimonium  meum 
tamquam  novus  andcus  tibi  accedat. 


xxxvn  (xxxnn) . 

n  Pendeo  animo  usque  ad  vale^c{fnis  tuae  nuntium ;  nam  infirmis  adhuc  viribus  25 
tuis  laborem  longi  itineris  addidisti.  nec  possum  super  hoc  commeantium  sermonibus 
esse  contentus;  siquidem  maior  adfectio  falsis  accen^et  dubia  rumorum.  expecto  igi- 
tur  litteras,  quarum  fides  adportet  mihi  de  te  certam  securitatem.  si  quid  ipse  meo- 
rum  actuum  scire  postulas,  ab  epistulae  perlatore  cognosces.  est  enim  nobis  con- 
ciliatissimus  ob  vitae  integritatem  dignusque  me  teste ,  qui  sedulo  domus  tuae  culto-  30 
ribus  imeratur. 


1  Lampadium]  Lecthu,  lampium  (/7)  asque  ad  sepuUuram  tantum  pensl]  egoy  usque  ad  saepem 

si  Ff  usque  adpensi  II  3  conpiector]  luretuSj  contemplor  (77/^ 

9  uerba  om,  F^  10  uoluntas  semit  praeferre  signa  necessitatis  F^  11  litterarum]  F,  epi- 

stularum  {1)  12  aliquid  sermo  —  13  tuo  quem]  27,  denique  probum  familiarem  tuoque  patrocinio  dig- 

num  F  14  creuisse]  77,  om.  F  uale  add,  F 

16  salutationem  P  offlcio]  77,  studio  F  17  dimouebis  77,  remouebls  F^  exeudam]  77F, 

extundam  F  ut  ab  hac  obtinerotie  (s  add,  supra  t  2  m.)  discedas  F^  mimdum  (77)  18  in- 

gredior]  77,  ingrediar  F  studeo]  (7^F,  om,  77  21  examen  superiorum]  77,  Umen  superiorem  FF 

mediocritate  F^  bona  bominis  esse  perspecta]  Lypshu,  bona  hominem  esse  perspecta  F^,  bona  hominum 

esse  perspecta  F^,  bominem  esse  perspectum  (7^  22  quid]  quem  F^  23  uale  add,  F 

25  pendo  (77)  ualedunls  77  27  accenset]  ego,   accepit  (77),   pro  falsis  accepit  Modhu 

exopto  (T^  29  cognosces]  Iuretu$y  recognosces  (77)  31  inseratur]  luretua^  inferatur  (77) 


LIBER  VIIII.  247 


xxxvni  (XXXV). 

Antistianus  vir  ordinis  nostri  olim  mihi  probitate  vitae  conplacitus  est  et  honestis  /7 
carus  officiis.    quod  me  ex  vero  potius  quam  in  gratiam  eias  adserere,  qualitas  prae- 
sentis  desiderii  ostendit.    nam  diu  patriae  snae  functus  defensionem  desiderat  tandem 

5  poiiiim   privatae   quietis   adipisci ,    quae  res  tibi  commendabilem  facere 

etiamsi  meus  non  interveniret  adfatus.  soles  enim  pro  tua  virtute  diligere  cupidos 
otii  et  nescios  ambiendi.  oratus  igitur  atque  exoratus  litteris  meis  dignare  concedere 
optatam  requiem  vacare  cupienti.  nec  deerit  subrogandus,  cum  facile  ex  tot  optima- 
tum  numero  parem  fide  atque  industria  virum  tua  edecumare  possit  e/ectio. 


10  XXXVIin  (XXXVI). 

Desiderium  mihi  amicitiae  tuae  frater  meus  Nicias  cum  primis  philosophorum  nu-  F 
merandus  incussit ,  postquam  nobis  per  epistulam  fecit  indicium ,  quod  ei  filiam  tuam 
fida  pactione  desponderis.  quae  res  testimonio  est,  sincerum  tibi  inesse  iudiciura  et 
propterea  familiaritatem  tui  ultro  omnes  bonos  debere  sectari.  adserit  enim  proba- 
15  bilem  mentem  talis  electio.  quare  optimae  voluntati  tuae  calcar  admoveo  teque  hor- 
tor,  ut  quamprimum  laudatissimum  generum  diis  iuvantibus  sortiaris;  cuius  accessio 
tibi  et  conciliabit  gratiam  plurimorum  et  decus  adfinitatis  adiciet.     vale. 


XXXX  (XXXVII). 

Ratio  quidem  semper  habenda  iustitiae  est,  sed  circa  nobiles  probabilesque  per- 
20  sonas  plus  debet  esse  moderaminis,  ut  perspiciatur  in  discretione  iudicium.  hoc  eo 
proloquor,  ut  interventum  meum  generalitate  commendem;  genus  autem  petitionis 
huiusmodi  est.  agri  sororis  meae  Italicae  inlustris  feminae  culturae  vacuati  et  fessi 
onere  munerum  publicorum  iudiciaria  auctoritate  refovendi  sunt.  hanc  ego  opem  de 
tui  animi  aequitate  promisi;  certa  est  enim  de  bonorum  mente  praesumptio.  spon- 
25  sioni  igitur  meae,  si  tibi  cordi  sum,  fidem  praesta,  et  quidquid  rebus  atque  rationibas 
matronae  absentis  adcommodum  est,  nutu  facili  tribue  meae  inputaturus  gratiae,  quid- 
quid  illi  favoris  inpenderis.     vale. 


4  defensione  [1)  5  facere  etlamsi  /7,    suppU:  deberet  vd  ainUU  quid  7  atqoe  exora- 

toa]  Py  om,  (II)  9  tua  edecnmare  possit  eiectio  F^  tu  edecnmare  possis  (II) 

11  desiderinm  demu)  ine,  F8  tuae]  F3,  om.  F^.»  frater  meus  om.  F^,  meus  om.  F^  Ni- 

cias]  F»,  -N»  F^,  om,  F^  12  incussit]  /ZF»,  incutit  F«.2  postquam]  quandoqnidem  F»  tuam] 

meam  F3  13  inesse  tibi  F^  14  familiarlUtes  F^  altra  Fi  probabUem]  pro  paginae  F^ 

15  tuae]  (//)Fi.3,  om.  F«  16  laudacisslmum  F»  17  conclUabit]  71,  concUiet  Fi.«,  conciliat  F3 

uale  om.  F^ 

19  ratio]  facio  F^  semper  babenda  iustitiae  est]  /7,   sera  babenda  iustioiae  est  F^,  sero  haben- 

dum  insticie  est  F^,  iusticiae  sero  babenda  est  Fi  20  prospiciatur  F^  baec  ergo  F^,  nunc  eo  F^ 

21  generaliter  F»  22  agri]  st  g  F3  lUlicae]  F»,  ythalice  F3,  .1.  F^  cultore  Lyp$iu8 

uacuati]  II,  euacuati  Fi.2^  euacuari  F3  et  fessi]  7T,  oppressi  F  23  ego]  (77),  ergo  Fi,  igitur  F«, 

igitur  queso  F3  24  certe  F»  est  om.  F«  25  concordi  77  praesta  fldem  F^ 

et  om.  F«  rebus  om.  F*  26  mat^ne  F3  27  uale  om,  F3 


248  SYMMACHl  EPISTVLAE 


xxxxi  (xxxvin) . 

/7  Silere  non  debui  eo  eommeante,   qni  tnns  est.     siqnidem  nefiMsitndo  inter  vos 

futura  persnadet,  ut  utrique  yestmm  similis  a  me  diligentia  deferatnr.  qnare  saln- 
tationem  litterarum  tibi  defero  et  hortor,  ut  vimm  devotissimnm  Titiannm  mihiqne 
amicissimum  proraissae  coniunctionis  quamprimum  conpotem  praestes.  5 


XXXXII  (XXXVIIII). 

F         Fructus  laboris  est  placere  melioribns  et  pro  industria  atque  animi  integritate  pal- 
mam  iudicii  promereri.     quapropter  Benignus  v.  c.  filius  meus  rei  frnmentariae  nego- 
tium  pervigili  animo  et  pnris  manibus  executus  solam  de  te  mercedem  insti  amoris 
expectat.     testatur  insomnes  curas  eius  inbecillitas  corporis.     nihil  enim  de  Sardinia  10 
reportavit  nisi  bonam  conscientiam  et  malam  valetndinem,    horreis  antem  tantnm  fm- 

2  gis  invexit,   qnantum  illi  provinciae  anni  fortnna  contulerat.     nnllns  de  eo  mmor  ad- 
versus,  nulla  conquestio  nisi  semper  ad  argnendum  paratae.     hornm  omninm  locnple- 
tissimum  pretinm  est,   si  amicitia  tua  dignns  habeatur.     qnod  mihi  declive  ad  impe- 
trationem   videtnr;    siqnidem   necesse   est   te    delectet   eornm   probitas,    qnornm   non  15 
fefellit  electio. 


XXXXIII  (XXXX). 

Religiosa  potius  qnam  invidiosa  quaestio  est,   qnae  fidem  pactarnm  repetit  nnp- 
tiamm.     nolo  igitnr  existimes,   cnlpabiliter  ad  me  esse  perlatum,   qnod  pactas  filiae 
tnae  nuptias  cum  Herculio  amicissimo  meo  haesitatione  suspendas;   sed  ceteris,   qnos  20 
matrimonii  de  te  impetrati  vel  adintores  scit  fuisse  vel  testes,   me  qnoqne  volnit  ad- 

2  movere,   ut  snspensa  diu  vota  novi  hortatoris  inpnlsus  acceleret.     maneat  igitnr,   oro 
te,   stabilitas  promissornm  nec  senatoriam  fidem  volnntatis  mutatio  devenustet.    prosit 
etiam  pacto  foederi  meae  pro  illo  petitionis  adiectio,    cui  non  sine  contnmelia  placita 
denegabis,   cum  prompte  nobis  deferre  etiam  intemptata  debneris.     certe  ea  viri  mo-  25 
destia,  ea  in  foro  Romano  dignitas  est,  nt  quantnm  ei  gratiae  tribuisti,  tantnm  oraa- 

3  menti  ex  genero  conseqnaris.     nberes  laudes  eins  et  vitae  honestamenta  proseqnerer, 


3  simUis]  (r),  om,  (77)  4  tidanum  (77) 

7  melioribas  placere  F^  atque]  et  F^  animi  om,  F^-^  8  promoueri  F*  qua- 

propter]  /7,  quare  F2.3,  qua  te  F»  u.  c.  flUus]  IIF^,  ut  confllius  F»,  confllius  F3  negotia  F» 

9  et  om,  F^  monibus  /7  amoris]  /7,  laboris  F  10  enim  om.  F^  sordinia  /7,  sar- 

dinio  Fi,  sardino  F^,  sardonia  F^  12  de  ea  (T^  13  nuUa  conquestio  nisi]  F,  nuUae  conque- 

stiones  F,  nuUa  oonquaestio  {om,  nisi)  /7  paratae]  FF,  parata  JI  14  inihi]  hoe  loeo  habeni  TIF, 

po8t  impetrationem  eoU,  F^»^,  poit  decliue  F^  declunae  F^  impetrationem]  IirF^»\  impetran- 

dum  F<  15  siquidem  necesse  est]  FF^*^,  si  quid  necesse  est  F^,  om.  II  te]  r*,  ut  te  F,  cum 

te  77  16  uale  add.  FI.2 

18  pacturam  77  19  esse  perlatum]  77(7^,    delatum  F  20  Herculio]  77(r),    herculeo  F 

4^teros  F^  21  patrimonii  F3  impetrari  F^  admonere  F*  22  impulsus  77,  impulsu  F 

igitur]  77,  om,  F  23  nec]  sed  F^  mutatio  uoluntatis  F^  uoluntatis  om,  F^  prosit]  LypsiuSy 

et  prosit  F  24  etiam  pacto  foederi]  Fi,  in  pacto  fldei  F2.3  meae]  (77)F«.3,  mea  F«  cui 

non  om.  F3  placida  F^  1  m,  25  deferre]  77,  deferta  F2.3^  deserU  F>  etiam]  et  F* 

intemptamenta  F^  decreueris  F3  certa  F^  26  Romano]  ratiocinatio  F3  ut]  in  F^ 

ex  genere  omamenti  F^  27  genero]  Lypsius^  genere  F 


LIBER  VIIII.  249 

si  ta  noYum  aliquem  videreris  admittere;   at  cum  tibi  eius  bona  esse  conperta,   eyi-  F 
denter  adstruat  dudum  recepta  condicio,   non  debeo  eius  protelare  praeconium,  quem 
tibi  suscepti  foederis  pignus  indicat  iam  probatum.     vale. 


xxxxnn  (xxxxi). 

5         Dtisarius  medicinae  professor  virwm  sanctae  memoriae  atque  inlustris  patrem  tuum  H 

spe et  quia  ei  cohaerere  decreverat,  rerum  suarum  in  Aquita- 

nicam  nonnulla  praemisit.  ntvnc  contra  bonorum  omnium  votum  tanti  viri  obitu  de- 
stitutus,  relegere  ad  suos  iter,  ut  parens  adtestatur  eius,  exoptat.  iuva,  quaeso  te, 
piam  iuvenis  voluntatem,   et  quae  ei  pro  insita  moribus  tuis  fidelitate  reddenda  se- 

10  dulo  spo/)ondisti,  iube  ocius  reportari,  ne  illi  supra  vulnus  amissae  spei  iniuria  longae 
peregrinationis  addatur. 


xxxxv  (xxxxn). 

Pervectae  sunt  ad  me  litterae  tuae,   cum  in  Campanis  litoribus  otiarer.     credo  te  F 
fando  aut  lectione  didicisse,   quanta  sit  huius  regionis  venustas:    vicit  epistula  tua 

15  adpositas  voluptates.  spretis  igitur  ceteris,  quae  ingerebat  loci  gratia,  totum  animum 
recensendae  paginae  usque  ad  memoriam  mancipavi.  utinam  plura  dictasses!  mifai 
tamen  saepe  repetita  instar  multorum  fuerunt.  posthac  cave  parcius  promas,  qnod 
ex  abundantia  ingenii  tui  nascitur,  ne  me  quoque.  cui  stilus  pauper  est,  in  artum 
revocet  voluntaria  frugalitas  tua.     quod  restat,   Aurelium  tibi  denuo  iu  manum  tradi- 

20  mus,  non  quo  inefficax  fuerit  prior  commendatio,  sed  ut  meritum  eius  nostramque 
curam  testetur  etiam  iteratio.     vale. 


XXXXVI  (XXXXIII) . 

Quisquis  a  nobis  in  commendationem  sui  litteras  petit;  praestat  gratiam, 

accipere.     antiquior  est  enim  mihi  amicitiae  cultus,   quam  illis  praesidii  impetratio. 

25  repende  igitur  huius  pro  me  operae  mercedem  scripta  reddenti  et  pro  mediocritate 

fortunae  hominem  munerare.    in  tuo  iure  est,  an  etiam  me  tui  officii  honore  digneris; 


1  aUqiild  F3  nideriB  F^  enideat  V^  l  m.  2  eius  om.  F^  3  pignus]  11, 

8i  genos  FF^'^,  signum  F^  indicat  iam  probatnm]  F^,  indicat  iam  probat  FU^,  indieat  an  probat  F, 

indactam  coprobauit  n  nale  om,  F^ 

5  Dusarins]  MomvMen,  disarius  (JI)  nimm]  Seioppius,  uir  {II)r  tunm  Bpe  ««»«««««««««♦ 

et]  r,  tuum  *»««««««««««««  et  {II)  7  nunc]  Oruter,  nec  {II)  8  optat  {F)  10  spondisti  {II) 

13  perfectae  F^  .  campaniis  F^  credo  te  fando  aut  lectione]  n^F),  credo  antem  te-  fando 

lectione  F^,  credo  antem  te  faudo  lectioueque  F^,  credo  autem  fando  leotione  F^  14  regionis]  F^,  re- 

ligioniB  Fi*.2  aetusUs  F^  15  spretis  —  16  mancipani  om,  F^  ceteris]  F^,  litteris  Fi 

quae]  H,  om,  F  16  nsque  ad  memoriam  (meriam  F)  mancipaui]  Ur,  om.  F  17  saepe  repetita]  r, 

saepe  petita  U,  sero  petita  Fi*3,  sero  potita  F^  mnltarnm  F^  posthaec  {II)  18  tui  om,  F^ 

nascatnr  F3  ne]  Lypsiw;  om.  F  cui]  tui  F2  1  m.  19  fragilitas  F3  manus  F3 

20  non]  nam  F^  quo]  TFi,  quod  F2,  om.  F^  fuit  F8  21  etiam]  (/"),  om.  F  uale  om.  F8 

23  parerat  F^  1  m.  giatiam  ««*«««««««*  accipere]  {11),  gratiam  «««cipere  F,  gratiam  accipere  F, 

gratiam,  quam  se  putat  accipere  Seioppius  24  enim  mihi  est  F8  milii  om.  F^  iUius  F^, 

ullis  F3  interpretatlo  F*  25  responde  F8  buius  om.  F8  pro  me]  {11),  promptae  F 

pro  mediocritate]  {II),  pro  medioritate  F3,  pro  om.  F^*^  26  an  etiam  me  tui  offlcii]  F*,  an  ^  (i.  e.  esse) 

me  tni  offlcii  F^,  ut  etiam  me  tui  offlcii  F8,  me  etiam  mutui  offlcii  luretus 

Q.  AVBBLIYS  STMMAOHVB.  32 


250  SYMMACHI  EPISTVLAE 

F  neque  enim  verborum  fenus  exerceo,   ut  te  de  solutione  conveniam.     grave  enim  est 
te  ad  leges  debiti  redigi,  qui  me  ofiiciis  voluntariis  saepius  onerasti.     vale. 


XXXXVn  (XXXXmi)    a.  398. 

nF         Bonorum  virorum   curam  tibi  esse  non  ambigo;    mores  enim  tuos  necesse  est  si- 
railium  [virorura]  coniunctione  gaudere.    si  quid  igitur  mihi  tribuis,  amplectere,  quaeso  s 

te,  amicitias  domini  et  filii  mei  Flaviani,  quem  non  solum  parentis verum  etiam 

testis  fidelitate  commendo.  reperies  in  eo  mentem  dignam  amore  tuo  et  meliore  fortuna, 
licet  sacri  beneficii  magnitudo  casibus  eius  occurrerit  et  ad  cumulum  lenitatis  adiecta 
sit  evocatio.  unde  aequum  est ,  ut  quem  respicit  imperiale  suffragium ,  familiaritas 
vestra  non  deserat.     vale.  10 


xxxxvin  (xxxxv). 

n         Ad  posteros  amicorum  curam  transferre  debemus,   ne  fides  cum  homine  interisse 
videatur.    exigit  igitur  a  me  memoria  Petronii  ex  consularibus,  cui  lar  apud  Ariminum 

fuit,    ut  eius  filios  hereditario  amore  defendam.     horum militaribus  habi- 

tanda  decemitur,   et  ni  publica  succurrat  auctoritas,   extremum  patietur  excidium.     si  15 
quid  igitur  interventui  meo  tribues,    datis  ad  Ariminensium  magistratus  atque  ordines 
minacibus  litteris  arceri  ab   ea  hospites  iubeatis  et  restituere  penatibus  parvulorum 
priscam  securitatem.     in  iudicis  enim  iubentur  esse  tutela,   qui  a  parentibus  dese- 
runtur.     vale. 


xxxxvnn  (xxxxvi).  20 

nF  AD  IVSTVM. 

Voto  ac  desiderio  suo  me  adiutorem  Severus  vir  honestus  adscivit:  cuius  cum 
petitionem  probabilem  iudicassem,  totiens  flagitatas  litteras  negare  non  debui.  summa 
autem  petitionis  huiusmodi  est,  ut  filio  eius  coniunctionem  filiae  tuae  spondeas.  cuius 
rei  impetrationem  facilem  fore,  personarum  promittit  aequatio  et  honestate  et  possi-  25 
bilitate  congruitas.  expecto  igitur,  ut  responsio  tua  testimonium  meum  vires  apud  te 
habuisse  declaret.     vale. 


1  fenus  uerborom  F^,  fenus  om,  F^  te  om.  F^  desoUtione  F^  1  m,  F^  enlm]  (II  )y 

om.  F{r)  2  debite  redigionis  F^  uoluntarie  F  saepius  onerasti]  i7,  saepe  superasti  F 

5  uirorum  ttncU  indusi,  uirtutum  luretui  te  quaeso  amicitias  F,  amicitias  quaeso  te  (77)  6  Fla- 

uiani]  •F*  secnndum  F^  quem]  qm  (i.  e.  quoniam)  F^  parentis  uernm  (/7)F1*3    parentes  uerum  F^, 

sttppU:  parentis  adfectione  vel  simile  quid  7  testes  F^  iupra  amore  add.  F^  1  m.  honore  amore 

tuo  et  om.  (II)  8  sacri]  sic  F^  tui  post  beneflcii  inser,  F^  9  sit]  (/7)F3,  om.  F«.«  est 

equum  F2  ut]  (/7)F»,  om.  F^-^F)  quem]  qm  F»  10  uestra]  (/7),  tua  F  uale  om.  F» 

12  homine]  (7*),  homiuibus  (i7)  14  hornm  ««««««««««  militaribus]  i;II),  horum  domus  uiris  mili- 

taribus  luretiu 

21  om.  F  22  ac]  et  F^  tuo  F3  me  adiutorem  Seuerns  uir  honestus  aseiuit  (17), 

Seuerus  uir  honestus  me  adiutorem  adsciuit  F^,    «S*  u  (i.  e.  ubi)  honestus  me  adiutorem  assiuit  F^,  secnrus 
uir  honestus  me  ad  tutorem  asciuit  F^  23  toties  flagitatas  (77),  flagitatas  totiens  F\  totiens  om.  (/'jF**' 

25  personarnm  om.  F^  promittit  fore  F^  aequitas  F^  nam  post  aequatio  tfis«r.  F^  et 

compassibUiUte  F^  26  congruitas]  FU2^  congruitis  77rF3  meum]  nostrnm  F3  27  declarat  F^ 

uale  om,  F^ 


LIBER  VUII.  251 


L  (XXXXVH) . 
AD  CAECILIANVM.  n 

Quantnm  domui  meae  cultum  Lucillus  quondam  pictor  adiecerit,  cum  potissimis 
amicorum  nosse  te  certum  est.     huius  filium ,   per  naturam  quidem et  per 

5  necessitatem  procul  positum, bus  ininstav  sollieitat,  orto  certamine  inter  nu- 

merarium  quendam  et  Opinatorem  dudam  supradicti  possessoris  eolonum,   qui  supe- 

riorum    temporum   ratiocinia   in  Lucilli  vertere  damna  nicum posco,    non 

gratiam ,  licet  interventui  meo  etiam  voti  et  studii  accessio  debeatur.  et  primo  loco 
postulO)    ut  domus  viri  pudentissimi  longeque  degentis  per  officia  publica  et  ordines 

10  tuta  praestetur,  dehinc,  ut  si  quid  inter  illos  decertationis  est,  tuo  fcedatur  examini, 
ne  quando  alteri  iudici  servata  cognitio  recidivam  Lucilli  filio  gignat  iniuriam. 

LI  (XXXXVni)   a.  399—400. 
^POLLODORO. 

Quintus  et  Felix  Hipponensium  curiales  has  de  me  litteras  summatibus  yiris 
15  intervenientibus  impetrarunt:  debui  enim  probitatem  hominum  de  testibus  aestimare. 
interest  igitur  amicitiae  nostrae,  ne  spes  eorum,  qui  me  ad  impetrationem  validum 
crediderunt,  decepta  videatur.  quare  si  quid  eorum  poscet  utilitas,  benignitatem  adde 
iustitiae.  credo  enim  talia  esse  poscenda,  quae  nec  intervenientis  petitionem  nec 
praestantis  iudicium  decolorent. 

10  Ln  (xxxxvini). 

MAXIMILIANO. 

Me  ex  sententia  valere  significo,  tibi  secunda  opto  suppetere.  post  haec  de  te 
postulo,  quod  spontanea  benignitate  fecisses,  ut  conductorem  rei  meae  Siciliensis  ad 
provinciam  revertentem  celeri  transcursu  ad  destinata  dimittas 

25  Lm  (L). 

Adsiduae  scriptionis  nullum  potest  esse  fastidium.     fungor  igltur  apud  te  salute  UF 
dicenda  simulque  hortor  et  deprecor,  ut  hominum  meorum  curam  gerere  non  graveris. 
quibus  non  solum  tribuenda  est  fiducia,   si  quid  usus  desideret,   suggerendi,   verum 
etiam  necessitas  admovenda.     haec  est  enim  natura  servomm,   ut  adire  metuant  pro- 
30  faturos,  dum  culpam  suam  metuunt  deprehendi. 


3  meae]  (F)^  tnae  (/7)  4  nosse]  (r*),  nosce  (77)  quidem  et  per  (//),  laeunam  indieavi 

5  positnm  bns  ininsta  sollicita  tortu  /*,  positum  iniusta  sollicita  certo  (//)  6  quendam]  F,  quondam  (//) 

dudum]  (/7),  totnm  F  7  in  Lucilli  uertere  damna  nicum  «««*««*««  posco]  Fy  in  Lucilli  ********* 

poaco  (II)  9  at]  ego,  om,  (//)  pudentissimi]  (/^,  prudentissimi  (//)  10  cedatur  examini]  (//), 

caedator  examine  (/*),  cedat  examini  KieuUng,  sedetar  examine  luretuty  credatur  examini  Ltctius^  decidatur 
examine  eod,  Bertinianu»  (?) 

13  PoHodoro  (II)  14  Ippomensium  (//)  16  nostrae  om.  (F)  17  crediderant]  [F),  cre- 

diderint  (//) 

22  sappetere]  (F),  saperpetere  (II)  post  haec]  (F),  poBthac  (II)  24  reuertentem  post 

transcarsa  repetit  (F)  punetia  epi$tulam  elaudit  (II) 

26  assidaa  F^  1  m.  29  admooenda]  (//),    admonenda  F^,    amoaenda  F^,    amouenda  est  F^ 

enim]  (/7)F3,  om.  FUS  30  dampna  sua  F^  uale  add.  FLS 

32* 


252  SYMMACHI  EPISTVLAE 


Lim  (LI)    a.  402? 
nF  AD  POEMENIVM. 

Tacenda  snnt  damna  fortonae,  ne  sera  conso/atio  seindat  praeteriti  cicatricem  do- 
loris.  rectias  ergo  tecnm  de  filii  nostri  Nemesii  omatissima  indole  vel  potins  fecnnda 
landnm  fmge  contnlerim.  habes  viram  dignissimnm  pro  nnmerosa  prole  censeri.  hunc  & 
tibi  in  manum  reddo,  quod  facere  de  utroque  yoluissem.  aestimabis  de  cultu  morum 
eius  ac  litteramm,  quantum  illi  studiomm  mora  potuisset  adicere,  nisi  respectum  pa- 
temi  desiderii  timor  noster  habuisset. 

LV  (Lir. 
n  AD  EVSEBIVM.  lo 

Communis  amici  Eusebii  merita  longo  sermone  prosequerer,  nisi  de  probitate  eius 
atque  militia  plura  sentires.  qui  nunc  de  loco  suo  anxius,  postquam  de  eo  conperit 
esse  dubitatum,  allegationes  suas  properavit  adstmere  lectione  publici  scripti,  non  ad- 

seitione  verbomm.     qui  in  re  et  fautor liberis.   quorum  alternm  no- 

bis  tna  amicitia  promisit,  fides  alterum  pollicetur.    nam  dudum  eum  ad  scholam  Gal-  15 
licam  palatii  translatum  esse  meministi.     qnod  ideo  te  credimus  ipso  absente  siluisse, 
ne  existimaretnr  gratiosa  esse  suggestio.     nunc  maiore  fiducia  aderis  veritati,    cnm 
allegationes  praesentis  aud/eris.    vale. 

LVI  (Lin) . 
GEMINUNO.  20 

Felix  cnm  et  domus  tuae  cultor  esse  diceret  et  humanitatem  commendationis  meae 
amicis  intervenientibus  postularet,  desiderio  eius  familiarem  paginam  nonnegavi;  qua 
principe  loco  fungor  apud  te  salnte  dicenda,  dehinc  prosequor  receptam  petitionero, 
quae  supradicto,  si  nondum  tibi  cognitns  est,  praestet  clientelae  aditum,  si  iam  notus, 
augmentum.    vale.  36 

Lvn  (Lim). 

np  QVINTILLANO. 

Moris  mei  est  bene  cognitis  adprobatisqne  ferre  sufifragium  nec  personas  homi- 
nuni   sed  vitae  merita  cogitare.     cnm  igitur  Asellus  domesticus  noster  in  urbanis  ca- 


2  Ad  Poemium  (//),  Symmaohus  Poemenio  (/*),  om,  F  3  cousolatio]  /tireti»,   consulutio  UF 

praeteritam  F^  cicatridem  doloris  praeteriti  F^  4  dej  FF,  om.  [II)  Nemesii]  (/f),  om.  F 

honoratissima  F^  facnnda  F^  5  nunc  F^  6  iu  manu  trado  uel  reddo  F^  de  utroque 

placere  F^  roeorum  F^  7  eius  ac  litterarum  om.  F^  iiisi  om.  F^  1  m,  8  uale  add.  F^»^ 

11  de]  Pareuay  om,  [11)  13  non]  lureius^  nuuo  (//)  14  qua  in  re  Leethu  fautor 

*»««««»«»««  liberis]  (i7),  fautor  «««»»«*«»««beri8  {F)  17  nunc]  luretuSf  nec  (//)  18  audieris]  lurelut, 

adiuueris  {II) 

23  receptam  petitionem]  /*,  recepta  est  (//) 

27  Quintiliano]  (//],  otn.  F  28  approbatisque  (//),  et  probatisque  F3,  ac  probatis  (r)Fi,  atque 

probatis  F*  29  Asellus]  F^,  -a-  F^,  AsseUus  (//),  ansellus  F^ 


LIBER  Vrai.  253 

stris  militiae  stipendia  sine  offensione  confecerit ,   quaeso ,   ut  admissus  in  clientelam  IIF 
tuam  et  meum  sibi  patrocinium  profuisse  et  tuum  accessisse  laetetur. 

LVni  (LV). 
AD  CAECILIANVM.  /T 

&         Intervenire  pro  iustis  debitis  non  recuso;  malitiae  est  euim  repudiare  locum  gra- 

tiae  in  his, Formianis  ad  egestatis  levamen  certum  ex  Africa  olei 

modum  decrevit  antiquitas.     poscunt  a  te  morem  longa  aetate  servatum,    cui  debet 
adicere  celeritatem  praestantis  bumanitas. 

LVim  (LVI). 

10  AD  lovrvM. 

Non  novum  vel  incognitum  sed  conpertum  iam  fide  et  antiquitate  militiae  Euse- 
bium  amicum  meum  promptus  commendator  insinuo;  quem  ad  hoc  aevi  nulla  actuum 
culpa  foedavit,  sed  absentia,  quae  plerisque  occulit  merita,  si  testimonio  praesentium 
deseratur,  locum  eius  dicitur  in  ancipitem  statum  deduxisse  fortunae.  singularis  tamen 
15  animi  tui  aequitas  non  patietur,  ut  spero.  adversum  stipendiorum  praerogativam  ca- 
sum  valere.  et  mea  igitur  hortatio  et  ipsius  fiducia  iudicium  tuum  respicit.  quaeso, 
ut  causa  cognita  veterum  eius  stipendiorum  iusta  confirmes,  praestaturus  et  nobis  amici 
securitatem  et  honestum  collegis  eius  de  optimi  viri  retentione  consortium.    vale. 

LX  (LVII). 
20  AD  PROBINVM. 

Omnibus,   qui  occasionem  scriptionis  inpertiunt,   et  commendationis  quandam  re- 

pendo  mercedem.     nunc  optimo  viro  Petrucio  factum  volo,    quem  scio  hanc  epistulam 

non  tam  m  sui  commendationem  quam  mei  officii  gratia  postulasse.    cuius  operam  versa 

vice  munerandam  putavi:    poposcit  litteras,   ut  tibi  probaremur  inpensius;   ego  contra 

25  ideo  scripsisse  me  fateor,  ut  tibi  ille  acceptior  redderetur. 

LXI  (LVIU). 
AD  PACATVM.  p 

Vix  adducor,  ut  credam,  litteras  meas  saepe  repetitas  nihil  Leontio  remedii  con- 

tulisse;   quia  si  nihil  virium  frequens  interventus  noster  habuisset,   desisteret  suflFra- 

30  gium  meum  totiens  elusus  optare.     cum  igitur  apud  me  querellae  istius  fides  dubia 

sit,  experiri  volo,   cui  potissimum  parti  dubitatio  mea  debeat  adplicari.     est  igitur  in 


2  sibi  patrooinium]  (J7),  patrociniam  gibi  F  tcoessisse]  (//}Fi,  accepisse  F2.8  uale  add,  FLS 

5  est]  (Fjy  om,  {II)  6  laeunam  jmneUs  indieat  (/Z),  quae  ipsa  postulatl  aequitas  commendat  nip- 

pUt  Scioppiua  8  praestautis]  (/*),  praesentis  (//) 

14  fortunae]  KiessUng,  fortuna  (/7)  17  amici]  8u$e,  amicis  (//) 

21  et  om,  {F)  23  in  sui  commendationem]  ego,  sui  commendatione  (/7)  24  muneraudam 

putaui  poposcerit  {F),  namerandam  »»♦»««  poposcit  (//)  probaremur]  ego,  probaretur  (//),  probarer  {f) 

27  Ad  Pacatum]  (//),  om.  F  28  Leontio  —  29  nihil  om.  F3  29  habuisse  anU  frequens  r«- 

peUt  F3  noster  interuentus  F^  30  elusus]  F3,  elusum  F^-^  lides  querelae  istius  F2*3 


254  SYMMACHI  EPISTVLAE 

F  mann  tna ,   utrnm  posthac  tenere  in  scribendo  morem  meum  debeam ,   an  verecnndiae 
nostrae  continua  lam  tacitnmitate  consnlere. 


LXII  (LVIIII). 
n  ROMVLO. 

Tu   quidem  patema  adfectione  pignns  commune  commendas,    sed  illi  efficacins  & 
studia  et  amorem  bonorum   probabilis  vita  conciliat.     habes  iuvenem,    cuins  debeas 
fruge  gaudere,   etsi  scio,   patres  avaros  esse  voti  nec  uUa  iiliornm  bona  putare  esse 
perfecta  desiderio   et  cupiditate  potiore.     forte  lactari  animum  tuum  indicas  dulci  po- 

tius  nuntio  quam  fideli confore,   cum  tibi  eius  reditum  favor  divinus  ad- 

nuerit,  ut  in  illius  meritis  deprehendas  mei  testimonii  veritatem.  lo 

Lxm. 

r  Observantiam  vetus  usus  induxit,    ut  domo  profecti  praestent  auspicinm  mntnae 

scriptionis,    sed  ego  longae  expectationis  inpatiens  ordinem  servare  non  potni.    prior 
igitur  tibi  honorificentiam   stili  defero;    dehinc  subicio  postulatum,   cnius  haec  forma 
est,  ut  Laurentium  domesticum  meum,  quod  domus  meae  poscit  utilitas,  snfifragio  tuo  is 
non  dissimtiles  adiuvare. 


LXim  (LX). 
n  PACATO. 

Incitare  debueras;   sed  prolixus  in  hac  conqnestione  esse  non  fpigeo.    itaque  ad 
comraendationem^^ri  devotissimi  Olympii  amicissimi  mei  flecto  sermonem  teque  se-  20 
dnlo  rogo,   ut  eum  secums  testimonii  in  penetralia  familiaritatis  admittas.     reperies 
in  eo  momm  bona,  qualia  iudicii  tui  eircumspectio  consnevit  eligere. 

LXV  (LXI). 
ALEVIO. 

Vehiculi  rotae  cuius  debeant  esse  mensurae,  linea  missa  testabitnr.     superest ,  ut  25 
omne  carpentnm  adfabre  et  firmis  conpaginibns  explicetnr.     si  parte  pretii  ad  hoc 
opus  est,  quod  dandum  scripseris,  iubebo  numerari.    humanitas  xeniorum  tnorum  de- 
bet  esse  moderatior;  religio  enim  animis  potius  quam  muneribus  aestimatur. 


2  noBtrae  om,  F3  continua  iaro  taciturnitate]  tgo^  continua  etiam  taciturnitate  F^,  ti  idem  correxU 

(/f)  ex  continua  tacituruitate ,  quod  in  ediUone  Lypsii  invenerat,    ita  ut  saltem  vox  etiam  in  JI  fuisae  videa- 
tur,  etiam  taciturnitate  F2  2  m.,  et  tocitumitate  F^  /  m.,  taciturniUte  (r)F«  uale  add.  F».2 

8  potiorum  Kitssling  lacUri]  T,  laetari  77  9  fldeli  comfore  com  F,  fldeU  cnm  fore  (J7), 

suf^ie:  Bed  scio  vei  simite  quid  10  illius]  T,  illis  (7/) 

11  epistulam  om.  (71),  primus  edidit  Scioppiua  in  Verisbn,  l.  JIII 17  14  postulat.  r  16  dia- 

simUeB  F 

19  non  debeo   Kiestling^    non   pergo   LatinHu  22  circumspectio]   lureiua^   circuDspectionis  II 

eligere]  (r),  elicere  {II) 

24  Leuio  (Z7),  SymiuacliuB  Alleiiio  (r)  25  esse  debeant  F  llnea]  T,  iu  ea  77  27  xe- 

niorum]  F,  semorum  (77) 


LIBEB  Vnn.  255 


LXVI. 
AD  SAECVLAREM.  iT^ 

Pretia  desertorum  confuso  errore  poscuntur.    nam  neque  iudicia 

certuB  faturi  laboris  ingtitues.     iixum  enim  ac  definitum  tenet  amplissima  praefectura, 
5  nullum  eius  esse  meriti,  ut  sublimitati  tuae  debeat  subrogari. 


LXVII  (LXII) . 

Et  quiete  provinciae  et  vigoris  tui  delector  laude,   nec  quidquam  magisterio  meo  F 
vindico.  cum  omne,  quod  spectat  ad  gloriam,  tuae  potius  indoli  dejig^tur.    macte  igi- 
tur  primi  honoris  auspiciis  et  ad  honorem  et  gloriam  felices  tende  conatus,   ut  et  tibi 
10  ad  celsiores  gradus  ianuam  pandas  et  Romanam  nomen   claritudine  administrationis 
inlumines. 


LXVm  (LXIII) . 

Soleo  amicitias  optimorum  primus  expetere:  nunc  fortunae  meae  inclinatio,  ne 
praevenirem,  effecit.  tribuenda  est  igitur  venia  tarditatis  non  neglegentiae  sed  mae- 
1 5  stitudini  meae  et  bono  omine  familiaritas  copulanda ,  cui  auspicium  fortunatius  prae- 
stitisti.  sed  licet  me  ipse  officii  ordine  et  dignatione  praeverteris,  in  posterum  tamen 
neqnaquam  residem  iudicabis,  ut  animorum  nostrorum  conciiiatio,  quae  tuo  invitamento 
sumpsit  exordium,  meis  litteris  frequentata  cumuletur.     vale. 


Lxvrni  (LXmi). 

20  Mallem  quidem  reditum  tuum  quam  litteras  impetrare,  sed  habent  etiam  solacia 
iocum,  quotiens  fraudamur  optatis.  vereor  autem,  ne  te  diu  ab  urbe  protermines, 
namque  hoc  nobis  minatur  tarditatis  tuae  elaborata  defensio.  quare  velim  noveris, 
nullas  morae  allegationes  desiderantibus  iustas  videri.  quidquid  igitur  ipse  causa- 
tionis  adtuleris,   surdis,  ut  aiunt,  auribus  ingeretur.     haec  interim  de  quarto  Latinae 

26  viae  mox  agrum  Laurentem  petiturus  emitto.  est  enim  familiare  maerentibus  animi 
curas  migratione  discutere.    vale. 


2  epiaUtUim  om,  {11) ,  primw  edicUt  luretm   in  editione  Symmaehi  seeunda  p.  304 ,    hoe  loco  colloeavit 
8eioppiu8 

7  tni]  mei  F^  delector  laude]  (/7),  laude  delector  F  8  potius  laudi   (laudis  2  m.)  debeatur 

indoU  F^  9  oneris  F«  et  ad]  Fi,  ad  F»^  tende]  F«,  tarde  F^  l  m.,  trade  F^  2  m.,  ten- 

deie  F3  et  tibi  om.  F^  11  uale  add.  FU2 

13  me  F2  1  m.  ne  praeuenirem]  /Z,  ut  praeueuiret  F*.^,  ut  praeuenirer  F3  14  est  om,  F^ 

Igitur]  ergo  F«^  uenia]  HF^'^,  noU  F*  15  homine  F2  16  me  ipse]  n[r)F^F^  2  m., 

uici  p  F^  1  m.,  me  nunc  ipse  F»  puerteris  F2,  praeueneris  F»  18  cumulata  frequentotur  F», 

freqnentata  cnretur  /7  uale  om.  F^ 

20  qntdem]  qaoqae  F»,  om.  F»  etiam  om.  {11)  21  fundamur  F>  ab  urbe]  TTF»,  ad 

urbem  FUi  22  defentio  F2  noueris  uelim  F»  23  Istaa  F«  1  m.  tgitur]  {II),  om.  F 

causationis]  excusationis  F»  24  ingeratur  F»  de  quarto]  IIF^^,  die  quarto  F*  25  emitto]  IIF^^ 

omitto  F^  26  nigratlone  discurrere  F^  1  m.  uale  om.  F^ 


256  SYMMACHI  EPISTVLAE 


LXX  (LXV). 

n  Accusarem  silentium  tuum,  Disi  te  in  fratre  yidissem.  ille  et  officii  tui  satis- 
factionem  et  pmesentiae  tuae  imaginem  mihi  solus  exhibuit;  nam  omnia  bona  in  eo 
agnovi,  quae  in  te  dudum  probavi.  amo  igitur  venam  familiae  vestrae,  de  qua  no- 
bis,  etiam  qui  adhuc  conpeiii  non  sunt,  praerogativa  optimi  generis  laudabiles  iam  s 
videntur.  superest  nunc  mihi  sollemnis  illa  efOagitatio  litterarum,  quam  nec  omitten- 
dam  penitus  existimo,  ne  remissius  cures,  qua^  putas  non  desiderari,  nec  magnopere 
perurgendam,  ne  tibi  perpetua  conventio  spontanei  gratiam  decerpat  ofGcii. 


LXXI  (LXVI) . 

Quamvis  relegere  itcr  atque  ilico  parem  rure  deccf/cre,  hoc  ipsum  tamen  breve  lo 
intervallum  diei  vacuum  esse  litteris  non  patiar,  primum  ut  ofGcium  scriptorum  tuo- 
rum  vicissitudine  sermonis  aequiparem,  dehinc  ut  expetitas  amicitias  relatu  graliae 
intellegar  munerari,  postremo  ut  indicio  adventus  mei  pauxillum  de  te,  qui  mox  abire 
2  decreveras,  residendi  tempus  obtineam.  ob  has  causas  epistulam  venturus  ipse  tam- 
quam  praesulem  misi.  sed  in  his  praecipua  mihi  fnit  ratio  non  silendi,  quod  prior  15 
votum  sanciendae  familiaritatis  habuisti;  unde  curare  me  decuit,  ne  culpam  fastidii 
contraherem  dissimulando  responsa.  atqui  mallem  semper  mea  opera  amicitias  in- 
choari,  tantum  abest,  ut  pigre  et  neglegenter  accipiam  munus  religionis  oblatae.  ago 
igitur  gratias  bonae  voluntati  tuae  et  curabo  sedulo  officiis  meis,  ut  credas  potuisse 
me  scribendi  ordine  praeveniri,  diligentia  animi  non  posse.  20 


LXXII  (LXVII). 

Alexandrum,  sicuti  loquuntur  historiae,  gravis  momordit  invidia,  quod  Achilli 
fortissimo  aevi  sui  Homerum  praeconem  fortuna  tribuisset.  at  mihi  animns  gliseit 
gaudio,  quod  eventus  reip.  prosperos  parili  tuo  sermone  omasti.  unde  factum  est,  ut 
nostris  quoque  obtutibus,  qui  procul  agimus,  quaedam  gestorum  facies  subderetur.  25 
quare  et  fortunae  tuae  gratulor,  quae  spectatorem  te  secundis  rebus  adposuit,  et  fa- 
cundiae,  quae  talium  negotiorum  magnitudini  orationis  gravitate  respondit.  caelestis 
nutus  efficiet,  ut  omatissimo  linguae  tuae  promptuario  numquam  desit  materia  talinm 
nuntiorum. 


LXXIII  (LXVIU).  30 

Cura  anxius  eram,  prinsquam  litteras  tuas  sumerem,  utmm  commode  peracto  iti- 
nere  ad  destinata  pervenisses;  sed  ubi  certior  factus  sum,  nihil  valetudini  tuae  ex 
labore  itineris  deminutum,  animus  ad  securitatem  revertit.  praestabit  divinus  favor, 
ut  sicuti  de  absentia  tua  optata  cognovimns,  ita  tuo  reditu  gaudeamns. 


4  uenam]  luretus,  aeniam  IT{r)  qua  nobis]  (r),  uobis  (JI)  7  quae]  hifttuaj  qnam  {II) 

10  decedere]  luretus,  deducere  II  13  qui]  ego,  si  (II)  17  atqni]  (r),  atque  (II)  19  ofll- 

ciis  meis  utj  luretw,  ut  offlciis  meis  (//) 

26  quae  spectatorem  —  facundiae]  /\  om,  (II)  28  ornatissinio]  (F),  ornatissimae  (11) 


LIBEK  Vmi.  257 


LXXIIII  (LXVmi)    a.  398—400? 

Editionibns  nostris  amicam  operam  polliceris.  intellego  litteris  benevolentiue  tuae  F 
effectum  respondere  potuisse,  si  honoris  tui  tempus  felicitas  provinciae  prorogasset. 
sed  quamvis  depositis  reip.  habenis  nequeas  promissis  terminum  dare,  ego  tamen  fa- 
5  teor  ita  me  tibi  vadatum  gratia,  ut  si  sperata  perfeceris.  voto  enim  faventis  non 
exitu  rei  animus  obligatur.  interea  abundo  gaudio,  quod  tibi  omnium  rerum  fama 
iioret,  et  in  partem  quaesitae  a  te  laudis  accedo.     vale. 

LXXV  (LXX) . 

Beasti  curiam  nostram  forumque  Romanum,  de  quo  sortiri  Sicilia  magistratus  an- 
10  teriorum  recordatione  metuebat.     ades  igitur  nobis  expectatus,   illis  desiderandus ,   et 
praesume   tibi   accepto   ferendum,     si    provinciae    commodaverit    posterioris    imitatio. 
auctor  est  enim  bonorum  sequentium,  qui  reliquit  exemplum.     vale. 

LXXVI  (LXXI). 

Querebar  tacitus  ipse  mecum   de   silentio  tuo,    sed  amicam  suscensionem  recens 
15  sermo  placavit.     ergo  in  usum  veterem  revertamur  et  mutuam  diligentiam  religiosis 
salutationibus  excolamus.     vale. 

LXXVII  (LXXn) . 

Scripta  tua  plurimum  mihi  tribf/unt  voluptatis,  sed  si  paululum  Romae  residere  11 
volnisses,  multo  amplins  nobis  praesentia  tua  quam  sermo  gratiae  contulisset.  fero 
20  tamen  aequo  animo ,  quod  desiderio  nostro  amorem  patriae  />raetulisti ,  et  spero ,  vi- 
sendi  filii  tui  gratia,  qui  nunc  liberalibus  studiis  eruditur,  reddendam  mihi  saepius 
tui  copiam.  interea  dum  absumus,  frequentanda  tibi  est  opera  scriptionis,  ut  meus 
etiam  stilus  ad  vicissitudinem  provocetur. 

LXXVm  (LXXIU). 

25  Credo  miraris,  quod  adhuc  crudo  fortunae  meae  vulnere  silentium  ruperim.    haec  F 

solacia  mea,  his  pascor,  his  recreor;  etsi  illa  duco  maiora,  quae  mihi  ex  tuo  pectore 
et  sermone  redduntur.  sed  nolo  tantisper  a  me  exigas  litteras  longiores;  breves  sunt 
doloris  indutiae,  et  mox  in  miseras  cogitationes  recurrunt  dissimulata  paululum  mala. 


2  tuae  om.  F^  3  bouig  tuis  F»  5  tibi]  (r),  om.  F  si]  eod.  Pithoei,  om,  TTrF 

uote  F2  /  m.  fauens  F^  6  iotegre  F^  abundo  gaudio]  //F^,  abunde  gaudeo  Fi.2  7  iii- 

quedtae  partem  F^  a  te]  11 F^»^^  ante  F*  uale  om,  F^ 

9  curam  F2  de  quo]  (72)  F3,  om.  Fi-2  sortito  F3  magistratus]  F»,  magistra  F«.2 

anteriorum]  F*,  animorum  F2.3  10  desiderantibus  F8  11   commoda  erit  //  potioris  F<* 

imlUtlo]  {r)F,  mutatio  //  12  auctor  est]  F«,  auctorg  F2,  om.  F^  enimj  (//),  om.  F  se- 

quendus  F*  reliquerat  F2  uale  om.  F^ 

14  querebam  tn  tacitus  F2  mecum]  (/7),    om.  F  autiquam  F^  successionem  F2 

16  uale  om.  F3 

18  tribunt  (//)  20  praetulisti]  luretusy  contulisti  (//) 

26  mea]   F*,  mera  F2,  amo  F»  27  sed]  //,  om.  F  tantisper]  //,  tamen  F 

Q.  AvBKLivs  Symmaoiivs.  33 


258  SYMMACHI  EPISTVLAE 

» 

F  ergo  tna  potius  redundet  oratio,  quae  et  tibi  laudein  pariat  servatae  amieitiae  et  mihi 
solamen  adferat  praesentis  aerumnae. 

LXXVmi  (LXXIIII) . 

n         Vtinam  te  melior  causa  tenuisset:  facile  absentiae  tuae  damna  ferremus.     utrum- 

qne  tamen desiderium  tui  litterarum  solacio  mitigasti;    quas  frequentare  s 

dignaberis,  si  qua  tibi  adhuc  moram  necessitas  familiaris  indixerit.     vale. 

LXXX  (LXXVi. 

Et  sancti  animi  tui  adfectione  et  sermonis  adsiduitate  delector;  ne  illud  quidem 
beneficii  minoris  existimo,  quod  ad  scribendum  mihi  idoneas  tribuis  facultates.  spero 
enim  vel  has  litteras  meas  tibi  posse  restitui,  quas  reposcunt,  qui  tuo  iudicio  porti-  lo 
tores  huius  officii  deliguntur.  ea  vero,  quae  pro  mutua  amicitia  dignaris  iniungere, 
libenter  exequenda  suscipio,  quotiens  desiderant  operam  meam,  quos  commendatione 
prosequeris;  sed  si  quid  aut  neglegentius  aut  serius  sortitur  effectum,  eorum  dissimu- 
lationi,  quos  commonendi  cura  deserit,  oportet  adscribi.  ceterum  tam  iusta  et  honesta 
sunt,  quae  ipse  plerumque  delegas,  ut  mihi  vel  ultro  adpetenda  sit  executio  proba-  is 
bilium  litterarum. 

LXXXI  (LXXVI)   a.  398^ 

Diu  litteras  tuas  desiderasse  me  fateor,  quarum  adportatio  expectationi  meae  ple- 
nissime  satisfecit.  praecipue  autem  mihi  gaudio  fuit,  quod  te  pro  voto  agere  nun- 
tiasti ,  dehinc  quod  adventus  tui  dedisti  obsidem  sponsionem ;  et  quoniam  te  mutuis  20 
de  me  praesumo  gaudere,  post  ingentia  pericula,  quae  solus  in  commnnis  patriae 
perturbatione  toleravi,  in  bonum  me  statum  redisse  significo.  superest,  nt  ad  pleni- 
tudinem  prosperorum  laetitia  nobis  sperata  proveniat.  quod  mihi  de  tuo  reditu  spo- 
pondisti.     vale. 

LXXXII  (LXXVII).  25 

Pomis  tuis  abunde  honorem  scripto  facerem,  si  valerem;  nunc  obsessus  membro- 
rum  omnium  doloribus,  silvarum  tuarum  laudem  sequestro.  faciet  frequens  humanitas 
tua,  nt  saepe  alias  in  Marsos  bona  Phaeacum  translata  celebremus. 

LXXXm  (LXXVIII). 

Ruri  cum  parentibus  otiabar ,  ut  algore  Praenestini  diversorii  flagrantiam  torridae  30 
aestatis  excluderem.     eo  me  loci  reppererunt  litterae  tuae,  quas  expectatione  prospe- 
rioris  indicii  principio  laetus  accepi  —  namque  ad  hoc  locorum  nullo  me  munere  ser- 
monis  hilaraveras  — ,  sed  ubi  omnes  molestias,  quas  Pado  auctore  tolerasti,   sollicita 


1  ergo]  quare  F^  potius  redumdat  F2,  redundet  potius  F>  pariatj  F>,  palmae  F»,  seruat  F^ 

2  affert  F2.3  aerumnae]  //,  uitae  ruinae.  uale  F*,  ruinae.  uale  F2,  iniurie  F3 

4  et  poal  tenuisset  fnset.   (F)  5  lamen  doBiderium  (//),  lacunam  indicavi  6  quam  (/'j 

10  has  om.  F 

22  praetulerim:  superest  ad  plenitudinem  prosperorum,  ut  ex  te  laetitia  nobis  sperata  proueniat 
31  eo  om.  F 


LIBER  VIIII.  259 

lectione  percensni,   accnsato  yernnla  tno  flnmine,   cnins  tnrbidos  meatns  et  infidnm  11 
agmen  expertns  es,  retnli  conservationis  tnae  gratiam  diis  anctoribns  bonaeqne  fortn- 
nae.     qnamobrem  conplacitnm  est  mifai  sernm  exhibiti  sermonis  ofQcinm,  cnins  longam  2 
cessationem  secnndis  rebns  tnis  incnsare   potnissem.     factnm  est  enim  religione  qna 

5  debuit,   nt  prins  liberationem  tnam  qnam  pericnlnm  discerem.     qnare  penes  sospita- 
tores  tni  deos  manebit  faaec  cnra,   nt  beneficiis  snis  ingiter  inmorentnr  teqne  ob  me- 
ritnm  donent  largo  aetatis  excnrsn,   ita  nt  senectns  nihil  decoqnat  firmitatis.    interea  3 
qnoniam  te  grata  secessio  et  qnies  dnlcis  amplectitnr,  qnaeso  cnram  dignatns  adripias 
nobiscnm  saepins  ioqnendi.     adicies  pluscnlnm  refectioni  corporis,   si  ant  emittendis 

10  epistnlis  aut  vicissim  snmendis  peregrinationem  levaris.     Certe  nobis  nihil  antiqnins 
erit  qnam  te  legere,  qnibns  blanditias  oris  tni  interim  non  contingit  andire.     vale. 

LXXXUII  (LXXVIIII). 

Qnod  ait  noster  comicns:  nnmqnam  te  adeo,  qnin  abs  te  doctior  abeam,  F 
id  ego  de  epistnlis  tnis  iure  memoraverim,  quae  mnltis  salibns  nonnnraqnam  senten- 
istiamm,  plernmqne  versunm  farciuntnr.  velnti  nnnc  litterae  tnae  halantes  Platonicnm 
nectar  qnantnm  mihi  mnneris  et  honoris  dedernnt!  nam  nisi  tibi  b^^ftmm  PftTtMl"^  ">» 
spectatns  essem,  numqnam  me  Atticis  Musis  inpertiendnm  pntasses.  qnare  hniusmodi 
operi  freqnenter  accingere  et  amicitiae  diligentiam  sednlo  persevera,  cum  hoc  nego- 
tium  tibi  nostri  ofGcii  vicissitndo  commendet.     vale. 


20  LXXXV  (LXXX). 

Amicae  voluntatis  indicium  est,  qnod  adeptus  amplissimnm  consulatnm  cognitio-  /I 
nem  mihi  et  societatem  tanti  gandii  praestitisti.  qnare  hnins  tibi  apnd  me  mnneris 
opima  lans  est,  qnando  ita  secnras  es  mei,  nt  tnis  rebns  prosperis  scias  nos  posse 
laetari.  qnid  qnod  etiam  consnlare  negotinm  fnit  honoris  tni  nnntinm  latins  pro- 
25  movere?  gandia  enim,  qnibns  panci  frnnntnr,  angnsta  snnt:  dehinc  ipsins  aetemi 
principis  beneficinm  celebrins  atqne  oraatius  reddidisti,  cni  snb  occasione  talinm  litte- 
raram  apnd  mnltos  gratias  videris  egisse,  qnod  /am  benigne  animadvertat  oflicia. 
facito,  oro  te,  nt  istam  gratiam  scribendi  adsidnitate  continnes.     vale. 

LXXX VI  (LXXXI) . 

30  Conpotem  me  optati  nnntii  praestitisti ;  fateor  enim  verae  amicitiae  hanc  esse 
rationem ,  nt  commoda  nostra  mutuo  gandeamns.  gratulor  igitur  cnm  tibi  familiari- 
tatis  nostrae,  tum  famae  temporam,  qnam  recentis  iudicii  aequitas  in  aetemam  glo- 
riam  vindicavit.     fnnctns  es  optimi  civis  ofGcinm  multa  opera,   perpeti  sollicitndine ; 

13  Terent.  Eun.  791. 


2  retnlistl  r  6  sniB]  lufeUu,  tuis  (77)r  11  andire]  T,  om,  (/7) 

13  comicns  noster  F^2m,^  amiciis  noster  F^  1  m.  adeo  te  F^  14  inre  anit  de  opiRtuli» 

repetit  F^  non  nnqaam  F^  15  sarciuntur  F^  nunc  om.  F^  tnae  om.  F^  ha- 

lantes]  luretus,  alantes  F3,  alentes  F^  1  m.  77,  olentes  F^F^  2  m,  16  et  honoris  om,  F»  tibi 

om,  F3  partium]  T,  artium  F,  patrum  /7  17  Atticis]  a  tuis  F»  quare  et  F3  18  dili- 

gentiam]  F,  diligentia  F  19  uale]  (77),  om.  F,  qui  epist.  87  cum  hnc  coniufigunt 

24  tni]  sui  (/^  27  quod  tam]  Suse^  quam  {/7]  animaduertantnr  (7^ 

31  igitur  cnm]  (r),  ergo  (77) 

33» 


260  SYMMACHI  EPISTVLAE 

/T  sed  nolo  paeniteat:  virtus  durioribus  negotiis  enitescit  et  aspernatur  declivem  facili- 
2  tatem  maximoque  sudore  arduum  laudis  adnititur.  adde  huc,  quod  in  ore  fortissimi 
principis  agis  et  publico  bono  sine  satietate  defrneriS;  quae  res  non  conpensat  modo 
sed  etiam  commendat  laborem.  iam  illud  quale  est,  quod  in  causa  non  tantum  tua 
fortunae  eluctatus  incertum  uuUi  nostrum  debes  victoriae  tuae  gratiam!  plura  vellem, 
sed  videor  mihi  in  praesentia  satis  fecisse  verborum.  nunc  si  tibi  potestas  est,  malo, 
ut  iam  recurras:  si  quid  morarum  est,  quaeso  respondeas. 


LXXXVII  (LXXXU). 

F  Summa  tibi  apud  me  laus  et  solida  gratia  est,  quando  i^«  adfectas  amicitiae  cnl- 
tum,  ut  nos  litterarum  honore  digneris.  sed  pars  epistulae  tuae,  qnae  laudem  mihi  lo 
adsignavit  eloquii ,  sit  licet  nimis  iucunda ,  minus  tamen  est  vera.  non  audeo  scri- 
bere:  mentiris  et  decipis,  cum  haec  de  me  praedicas,  sed  illud  potius:  scio,  quod 
amore  fallaris.  tu  quemquam  facundum  voces,  vir  in  dicendo  summarum  partium, 
cui  sit  patriciae  dignitatis  oratio?  ergo  parce  verbis  lenocinantibus  et  fuco  oblitis  et 
ad  gratiani  conparatis.  amicitiae  nostrae  forte  conveniat,  ut  talem  videri  me  ceteris  15 
cupias.  pudoris  tamen  mei  est,  ut  minime  ipsi  talera  me  esse  persuadeas. 


LXXXVIII  (LXXXni). 

n  Olim  te  mihi  fecit  optabilem  cultu  fama  litterarum  tuarum,  sed  diu  officium  scri- 

bendi  per  verecundiam   distuli,   ne  in  aula  positum  viderer  ambire;    cuius  morbi  ita 
crebra  est  adfectatio,    ut  diligentes  existimationis  viri  pro  alienis  vitiis  erubescant.  20 
iam  remota  est  causa  haesitantiae ,   postquam  me  prior  salutatione  dignatus  es.     pa- 
tentes  amicitiae  tuae  fores  benigne  accitus  intrabo  et  conpensare  meditabor  pudentis 

2  silentii  moras  crebrioribus  paginis.     tu  tantum  bona  venia  respice  obseqninm  lingnae 
jnopis  et  paulisper  imperialis  magistri  submitte  iudicium.     indicasti  certe  meorum  te 
aliqua  legisse :   eandem  posco  patientiam.     novus  tibi  non  ero  nec  inexpertum  formi-  25 
dabo  arbitrum;    omnia  mea  ferre  didicisti.     accessit  etiam  nobis  familiaritas,  quae  te 
mihi  aequiorem  iudicem  faciat.     gratiosa  quippe  est  amicitia  et  a  severo  examine  in 

3  blandiores  sensus  caritate  mntatur.     quodsi  ego  deposito  ingenii  pauperis  metu  ad- 
siduas  tibi  epistulas  spondeo,  vides,  quanto  amplius  sperem  de  promptuario  largiore. 
fatendum  tibi  est  amice:   Gallicanae  facundiae  haustus  requiro;   non  quod  his  septem  30 
montibus  eloquentia  Latiaris  excessit ;  sed  quia  praecepta  rhetoricae  pectori  meo  senex 
olim  Garumnae  alumnus  inmulsit,   est  mibi  cum  scholis  vestiis  per  doctorem  iusta 

4  cognatio.     quidquid  in  me  est,    quod  scio  quam  sit  exiguum,    caelo  tuo  debeo.     riga 
nos  ergo  denuo  ex  illis  CameniS;    quae  mihi  lac  bonarum  artium  primum  dederunt, 

et  si  te  in  meis  scriptis  aliquid   offenderit,    auditorem    quondam   popularis   tui   ant  36 
silentio  tuere  aut  tu  quoque  rursus  institue. 


2  in  orej  Oruter^  more  (77)  6  In]  lurettu^  om,  77  uerboruni]  luretus,  ubornm  77 

9  apad  me  lans  et  solida  gratia  est]  (77),    laus  apnd  me  et  solida  est  gratia  Fi'3,  laus  apnd  me  est  et 
soUda  gratia  F^  iu]  Suse^  id  F  cultum]  Suae^  cultu  F  11  uera  est  F^  12  et  de- 

cipls]  (77),  sed  decipis  ^1.3^2  j  m.,  sed  deciperis  F^  2  m.  sed  illud  —  14  dignitatis  oVatio]  77,  om.  F 

13  falleris  (77)  16  mlnime]  «yo,  mihi  F  ipsi]  (77)F2.3,  jpse  F^  me]  (77^),  om,  F  non 

persuadeas  F^  uale  add.  F^-^ 

20  diligeritis  {11) F  32  garundae  alumnus  (77),  garunna  calumniis  F 


LIBER  VIIII.  261 


LXXXVim  (LXXXIIII). 

Accuso  litteras  tua8,  quas  male  credulus  desiderio  meo  facturas  medicinara  putavi ;  /T 
at  illae  decursae  oculis  admoverunt  mibi  taedas  ferventiores.     adfluebant  enim  multo 
melle  facnndiae,   quod  avectum  tecum  dolemus;   itaque  parvae  lectionis  sapore  com- 

5  monitus  tristiorem   damni  nostri  sensum  recepi.     inter  haec  occurrit  mihi  altera  cogi- 
tatio,    amarius  esse,    si  taceas.     quapropter  condicio  durior  vertit  me  ad  optionem 
prioris.     peto  igitur  scribas,    sed  fac  epistulis  tuis  temporis  intervalla  breviora.     sae-  2 
pius  ad  me  commeent  et  confabulationem  praesentis  imitentur.     fruamur  adsidue  ea 
parte,    qua  melior  es.     quod  si  aliquid  prolixioris  curae  et  elaborati  a  te  operis  ad- 

10  iunxeris,    prope  erit,    ut  mihi  non  solum  Romae  sed  in  Athenaeo  quoque  nostro.   qua 
soles  gratia,  perorare  videaris. 


LXXXX  (LXXX V) . 

In  cnram  tnam  redisse  me  gaudeo ;  sed  huius  tam  subiti  [operis]  boni  omatissimus 
invenis  Asterius  mihi  auctor  est^  qui  parandae  commendationis  gratia,  ut  tandem  scri- 

15  beres,  impetravit.  et  illius  quidem  familiaritati ,  licet  a  nobis  olim  repertae,  ob  me- 
ritum  recens  adiecimus  animi  diligentiam,  te  vero  non  patiar  ultra  expectare  moni- 
tores  et  aliorum  potius  usui  operam  navare  quam  mutnae  inter  nos  adfectioni  debitum 
pium  solvere.  non  invideo  poscentibus  testimonia  vel  snffragia  tua,  sed  validior  est 
amicitiae  causa  quam  gratiae.     precarias  epistulas  postpone  legitimis:   his  frequentius 

20  caritas  studeat,  illas  nonnnmqnam  praestet  humanitas. 


LXXXXI  (LXXXVI). 

Expectare  non   debui  litteras  tuas,    quibus  indicinm  mihi  faceres  honoris  accepti.  F 
itaque  verecundiam   tuam  gratulatione  praevenio  et  opto,   ut  augeat  gradum  meritis 
•tuis  iure  delatum  continuata  felicitas.    restat,  ut  stili  adsiduitate  acuas  inter  nos  ami- 
25  citiae  diligentiam  vincasque  officii  sincerito/e  «wccessus  tuos.     ille  enim  vere  incre- 
mentis  suis  maior  est,  quem  sublimitas  parti  honoris  inclinat.     vale. 


LXXXXII  (LXXXVII). 

In  cassum  dissimulationis  et  tacitumitatis  accusor,  cum  debitam  diligentiam  love 

teste  non  deseram;   sed  nequitia  meomm  arbitror  accidisse,   ut  missa  ad  te  scripta 

30  residerent.    quaeso  igitur,  ne  ex  infrequentia  litteramm  meus  in  te  animus  aestimetur. 

nam  plemmque  officiis  simnlatur  adfectio,   amicitiae  antem  sinceritas  pectoris  magis 

fidem  postnlat  quam  delenimenta  sermonis.     vale. 


2  in  te  posi  desiderio  imer,   {F)  8  fruemnr  (77^) 

13  operis  uneU  incluti  14  mihi]  (r),  om,  {JJ) 

24  continna  F^  1  m.  assudnitate  F^y  nita  2  m.  in  ra»,  25  offlcii  sinceritate  snccessus]  ego^ 

offlciis  intercessus  FFy    officiis  snccessus  Oruter  nere]  Z7,    nenire  r*,    uenie  status  F  26  snis] 

88  F^  parca  honoris  inconsinat  F^  nale  om,  F^»^ 

28  dUigentiam  tnam  IIF^  loue]  /7,  deo  F  29  testante  F^  30  igitnr]  ergo  F^ 

ex  om.  F3  31   autem]  at  F^  32  postulat  fldem  F»  nale  om.  F^ 


262  SYMMACHI  EPISTVLAE 


LXXXXIII  (LXXXVni) . 

F  Pignora  nostra  coniunximus ,  atque  ideo  consentaneum  videtur,  ut  quos  coetus 
participes  habuimus,  etiam  honore  sportulae  prosequamur.  dnos  igitur  solidos  offe- 
rendos  tibi  misimus,  parvum  munusculum,  si  aestimatur  pretio  sui,  religiosum,  si 
amore  pendatur.  5 


Lxxxxnn  (lxxxviiii). 

n         Romam  te  venturum  certa  fama  promiserat :  spem  visendae  praestantiae  tuae  malto 
gaudio  ceperamus;    sed  inproviso  mutatus  nuntius  indicavit,    quod  pio  accitu  domini 
et  principis  nostri  ad  yotiva  remeares.     ergo  officium  salutationis ,  quod  coram  spera- 
veram  deferendum,   stili  honore  conpenso  teque  oro,    ut  ingravatam  vicem  referas,  10 
quae  /^ersuadeat,  desiderari  ex  me  crebra  conloquia,  si  ostenderit,  prima  placuisse. 


LXXXXV  (LXXXX). 

Pro  utroque  nostrum  causam  diutumi  silentii  reddidisti,  nam  me  quoque  fateor 
scribendi  ofQcio  hactenus  temperasse.  tua  igitur  purgatione  defensus  diluere  litteris, 
quod  commune  est,  non  laboro.  nunc  omnium  statu  in  tranquillum  redacto  aemulis  15 
studiis  omissa  repetamus.  ita  enim  demum  proba&itur  temporis  fuisse,  quod  diu  inter 
nos  stilus  quievit,  si  nunc  reddita  facultate  mutuam  diligentiam  frequens  sermo  repa- 
raverit. 


LXXXXVI  (LXXXXI) . 

Etsi  tu  a  litteris  temperasti,    exempli  tui  imitator  esse  non  debeo.     integro  igitur  20 
tibi  largam  salutationem  nec  diffido,   reddenda  saltem  mihi  esse  officia,   quae  a  te 
fuerant  inchoanda. 


Lxxxxvn  (Lxxxxn). 

Solet  bonis  livor  obstrepere;   nt  nunc  speratum  praesentiae  tuae  gaudium  mihi 
subduxit  invidia.     hactenus  vires  snas  in  damna  voti  communis  intenderit:   sic  ero  25 
contentus,   quod  me  adventus  tui  expectatione  fraudavit.    ipsum  te  sospitem  manere 
patiatur  et  tandem  cum  ntroque  nostrum  redeat  in  gratiam.     instar  beneficii  erit,   si 
mihi  contingat  de  te  ex  volnptate  securitas. 


2  ideo]  F3,  idem  T,  id  F^F^  2  m.,  hic  F^  1  m.  coetns]  Tjypsius,  coitns  F«.«,  cogi  T,  contra  F» 

3  fort,  habere  noluimns  etiam]  F*'3,  et  In  F^  proseqnamnr]  F^,   proseqnantnr  Fi,  conseqnan- 

tnr  F2  4  si]  sed  F3  estlmetur  F^  5  uale  add.  F» 

II  persuadeat]  epo,  snadeat  (77)  ostenderit]  (/'),  ostendero  (77) 

16  probabitur]  Merctr^  probatur  (77)  inter]  Leetiu»,  intra  (77) 

20  tu]  (77),  fort.  diu  ingero  Latinius 

28  fort,  pro  nolnptate 


LIBER  Vim.  263 


Lxxxxvra  (Lxxxxin^ 

Amo  litteras  tuas,   sed  expecto  praesentiam ;   nam  mihi  dierum  ratio 11 

pollicetar.     plura  me  scribere  spes  adventus  tui  non  sinit,   sed  quod  nunc  epistulae 
[tuae]  detrahimus,  coram  fabulis  rependemus. 

5  Lxxxxvnn  (lxxxxtttt)  . 

Gratum  mihi  est,    quod  promptissimum  studium  rei  nostrae  dignaris  inpendere  et 

quod  te  nostri  memorem  scriptorum  adsiduitate  testaris.    hinc  fit,  ut  offlciis  tuis  etiam 

cura  nostra  respondeat.     libenter  igitur  tibi  rependo  sermonem,   et  quamvis  sponta- 

neam  iuvandis  hominibus  meis  adhibeas  voluntatem,    hortamentum  tamen  petitionis 

10  adiciOy  ut  offlcia,  quae  ultro  tribues,  cumules  provocatus. 

C  (LXXXXVni). 

Sumpto  adventus  mei  nuntio,  de  quo  non  potuit  apud  te  fama  reticere^   expec-  F 
tavi,   ut  prior  scriberes,   vel  quod  est  amabilius,   ut  ipse  Formias  commeares.     sed 
quia  utrumque  mihi  vel  dissimulatio  tna  vel  occupatio  denegavit,   in  partes  tuas  li- 
15  benter  ipse  succedo  teque  oro,  ut  mihi  aut  excursum  tuum  praestare  digneris,   aut  si 
obstat  aliquid,  saltem  litteraria  salutatione  respondeas. 

CI. 

Conquestio  tua  de  raritate  epistularum  mearnm  magis  religiosa  quam  iusta  est.  772 

nam  cum  ex  amore  descendat,  non  habet  tamen quievit. 

20  nunc  tamen  emenso  itinere  promitto  praeterita  ofGciorum  dispendia  crebris  a  me  epi- 
stulis  sarcienda. 

Cn  (LXXXXV) . 

Dum  petis  beneficium,  praestitisti :    plus  enim  mihi  ex  amicitia  tua  quam  tibi  ex  jj 
nostra  defensione  quaesitum  est.     nihil  igitur  adsumam  gratiae  meae ,   cum  plurimum 
25  tuae  debeam.     potest  tamen  adhuc  istiusmodi  munus  augeri  scribendi  adsiduitate ,   ut 
cumulet  voluntas  familiaritatem  nostram,  quam  nunc  videtur  necessitas  inchoasse. 

cm. 

Totis  viribus  adiuvandi  sunt  communis  patriae  corporati,   praecipue  mancipes  sa-  772 
linarum,  qui  exercent  lavacra  lignorum  praebitione.    his  plerique  sunt  debitores,  quos 


2  Dam  mibi]  /^  nam  etsi  (i7),  quam  mlhi  Seiopphu  ratio  poUicetur  (Z7),  supple:  uam  mibi  die- 

rum  ratio  soUemolum  te  confestim  adfuturum  polUcetur  vel  shnUe  quid;  cf,  p,  170,  20  4  tuae  del.  hiretus 

10  ultro  tribues]  (/>,  sponte  tribuis  {II) 

12  epiatidam  om.  [11),  primua  edidit  Seiopptua  Veriaim,  l.  1111  17 

18  epiatulam  om,  (i7),  primu»  edidit  Iwretua  in  editione  Symmachi  aecunda  p.  305  j  hoc  loco  collocavii 
Scioppius  19  tameu  quieuit  {H)^,  laounam  indicavi 

23  dum]  (r),  cum  (XT)  25  augere  {F) 

28  epiatulam  om,  {II) ,  primus  edidit  lureius  in  Symmaehi  editione  secunda  p,  305 ,  hoe  loco  coHocavit 
Scioppiua 


264  SYMMACHI  EPISTVLAE 

n^  uisi  ad  solutioDem  vigor  iudicialis  adstrinxerit ,  eliciet  publicam  querellam  series  in- 
commodi.  quare  quaeso,  ut  inter  cetera,  quae  sibi  de  studio  tuo  Roma  promittit, 
hanc  quoque  partem  diligentiae  tuae  vindices. 

cira. 

/'  Parva  fatemur  esse,  quae  misimus,  sed  honoriiicentiae  prae^entis  religione  iK)tius  & 

quam  modo  munen/m  aestima^itur.    haec  ipsa  tamen  exi/is  oblatio  plus  ad  me  gratiae 
poiiiabit,  si  religio  tua  usui  suo  a  me  delibata  susceperit. 

CV  (LXXXXVI). 

//  luvandi  sunt  mancipes  salinarum,  qui  splendori  atque  usui  patriae  communis  in- 

serviunt.     dignaberis   igitur   auditis    eorum    querellis  adeuntibus  deferre  iustitiam  et  lo 
urbi  liomae  utilem  et  tuis  moribus  congruentem.     vale. 

CVI  (LXXXXVII). 

Pro  filiis  nostris  deo  iuvante  coniunctis  in  duobus  solidis  ad  te  misimus  sportu- 
lam  nuptialem,  quam  cum  prompta  dignatione  susceperis,  documentum  dabis,  omnia 
amicorum  festa  esse  communia.  is 

cvn  (Lxxxxvni). 

Nuptiis  quidem  fllii  mei  te  quoque  inter  amicorum  potissimos  interesse  voluissem ; 
sed  quia  longinqua  absentia  tua  desideratum  mihi  negavit  officium,  in  duobus  solidis 
sportulam  misi,  ut  ingere  apud  me  tnam  memoriam  votiva  oblatione  testarer.  parvum 
quidem  munusculum  est,  si  aestimatur  pretio  sui,  religiosum,  si  amore  pendatur.  20 

cvm  (Lxxxxvim) . 

Omnia,  quae  sine  auctore  iactantur,  incerta  sunt;  sed  ego  in  sacrae  virginis  fa- 
mam  nihil  patior  licere  sermonibus.     quare  offlcio  pontificis,   fide  senatoris  admoneor 
proferre  conperta.     diceris  ante  annos  legibus  definitos  vestali  secreto  velle  decedere. 
nondum  credo  rumori,   sed  adsertionem  tuae  vocis  expecto,   quae  opinionis  dubium  2& 
aut  agnoscat  aut  respuat. 

c  vmi  (C) . 

Tandem  de  actibns  tuis  certum  me  facere  dignatus  es:  quibus  lectis  atque  de- 
cursis  laetatus  sum,   vit^  et  innocentiae  tuae  apud  iustum ceteris 

1  series]  (77)2,  senius  /  3  uindices]  (r),  uendicet  (77)2 

5  epistulam  om.   (U)^  primus  ed.  Scioppiua  a,  1608  praebentis]  (\   F.   W.  MuelUr^  parentis  {F) 

6  modo  munerum  aestimantur]  C.  F,   W.  MueUer,  me  de  munere  aestimatur  {F)  exilis]  Seiopphu^  ex 

iUis  {F) 

10  dignaberis]  {F),  om.  {II)  deferre]  (r),  deferto  (i7) 

18  longlnqua]  (r),  longa  (77)  19  uigere]  luretm,  ingere  /7  20  manusculum  {II) 

24  uestili  Z7 

28  actibus]  uocibus  F  29  iustum  ceteris  (77),  lacuruim  indicavit  Scioppius 


LIBER  VIIII.  265 


in  rescribendo  diligentiam  defaisse.     quos  tu  ad  referendam   gratiam  dignaberis  in-  77 
citare,    ut  intellegam   vicissitudine  provocatus,    epistulas  meas  iisdem  fastidio  postea 

nrkn     ^n4*nv(ia 


non  futuras. 


CX  (CI) . 


5  Aliorum   quidem  tibi  spectanda  est   sententia,    quos  decet  de  paribus  iudicare; 

mei  ingenii  exilitas  etiam  parva  miratur.  quare  velim  credas,  nihil  tibi  ex  meo  testi- 
monio  bonoris  accedere.  nam  etsi  laudari  ab  laudato  v/ro  vetus  dictum  est,  nostri 
tamen  mediocritas  non  multum  famae  tuae  claritudinem  iuvat.  sed  quia  voluntati 
tuae  mos  gerendus  est,    quid  e  medio  unus  de  orationibns  tuis  sentiam,   iussus  expe- 

10  diam.     prope  est,    ut  te  arguere  debeam,   quod   saeculo  nostro  Tullianum  stili  (am  2 
parcus  inv/deas.     respondebis,   omnem  te  operam  condendae  historiae  deputasse.     ig- 
nosce  avaritiae  meae,   si  utrumque   desidero.     nam  pari  nitore  atque  gravitate  sena- 
torias  actiones  et  Romanae  rei   monumenta  limasti,   ut  plane  Homerica  appellatione 
U8U8  Ttepi6e?iov  [id  est  aequimanum]  te  esse  pronuntiem.     perge  igitur  quaeso  et  stnde 

15  hanc  posteris  dotem  relinquere,  ut  quae  divisa  in  singulis  auctoribus  ante  placuernnt, 
eadem  nunc  in  te  coniuncta  laudeutur. 


CXI. 

condicio  ac  difficultatem  djicendae  aquae  inter  labores  censere  F 

Herculeos  debeamus.    nunc  me  Neapolis  mutata  sede  suscepit,  unde  post  breve  inter- 
20  vallnm  dierum  transire  Capuam  tui  desiderii  gratia  non  morabor. 

CXU  (CH)    a.  370? 

Cum  iam  Decembrium  kalendarum  tempns  adpeteret,  redditae  sunt  mihi  litterae,  77 
quae  te  annalem  trabeam  meruisse  loquerentur.    creda^  velim,  multo  ex  ea  re  gaudio 
mentis  meae   habitum  splenduisse,   primo  quod  ita  natura  conparatum  est,   ut  omnes 

25  sibi  delatum  decus  iudicent,   quod  dignt/s  acceperit,   dehinc  quia  honor  iampridem 
togae  et  ordini  rarus  nimisque  difRcilis  tandem  summatem  civilium  partium  virum  re- 
spicit,   postremum  quod  amicitias  nostras  necdum  aliis  officiis  inchoatas  prompta  evo- 
catione  iunxisti.     videsne  quam  probabiles  laetitiae  meae  cansae  sint?  sed  vereor,  ne  2 
his  parum  credas,   cum   accitus  excusem,   quamvis  iusta  ratio   sapientem  non  possit 

30  ofi^endere.     quo  enim  pacto  ad  prima  fascium  tuorum  vocatus  auspicia,  pancis  diebus 
Galliarum  longinqua  penetrarem?  exime  itineris  apparatum,  cogita  hiemis  impedimen- 

7  Naeviu»  ap.  Cic.  Tubc.  IIII  31,  67;  ad  fam.  V  12,  7;  XV  6.  14  Hom.  II.  XXI  163. 

5  paribus]  eyo,  patribns  (Z7)  7  laudato  uiro]  lwetu»f  laudito  uro  II  9  quid  e  medio  unus 

de  orationibuB]  eyo,    qui  demediorationibus  F,    quicquid  de  orationibus  (/7),    quid  quidam  e  medio  de  oratio- 
nibus  Seioppius  10  tam]  cgo^  fame  /7  11  inuideas]  /uretiM,  inuadas  riT  13  homeri**»*««» 

relatione  usus  *»»»»»   (i7),  homerica  appeUatione  Ttept^^^iov  F  14  id  est  aequimanum  unch  mclusi 

pronnneiam  (Z7)  igitur  om,  F  et  stude  om,  F  15  dotem]  totam  F  quae  diuisa 

in]  quod  F  16  eadem  nunc  om,  F 

18  omisit  epistulam  (77),  primus  edidit  Seioppius  a,  160S  censere]  Pnreusj  ceuBurae  (/*) 

22  episiiula  ad  Probum  eonaiUem  a,  371   scripta  esse  videtur  kl  (77)  23  credam  (77) 

25  dignas  77  26  togato  ordini  rarum  F  difflcilltaB  F  29  excusem]  F,  accuaem  (/7) 

posslt]  potest  7"  30  pacto]  7*,  precio  (77)  uocatns]  7*,  sum  uocatus  (77)  31  penetrarem 

exime]  F^  pene»»»»»»  ex  ine  (77)  hiemis]  7",  »»»«**   {IT) 

q.   AVRBLIVS   SYMMACHr».  34 


266  SYMMACHI  EPISTVLAE 

n  tum,   defectum  cursus  publici  et  brumalis  lucis  angustias:    nonne  mibi  ante  kalendas 

lanuarias  futurus  erat  irritus  labor,   aut  post .  inverecundia ventus?    haee 

oro  te,   aequo  animo pronuntiet  amicitiae  nostrae  bonus  auctor  esse  dig- 

naris.     eo  animo  interpretare ,   quae  iure  adstruo,    quo  rogasti,   nec  propositum  tuum 
deseras.     solus  enim  benigne  creditur  advocasse,  qui  exeusatione  non  laeditur.  5 

CXIII  (CIU)    a.  380. 

Multa  me  gratia  nexuisti,  et  cum  prioribus  officiis  tuis  adhuc  solvendo  non  sim, 
denuo  aliud  posco,  quod  debeam.  consul  me  amplissimus  auspiciis  honoris  sui  inter- 
esse  praecepit,  cuius  litteris  tua  quoque  accessit  oratio.  haec  ut  venturo  honesta  est, 
ita  excusanti  vehementer  onerosa.  sed  tua  aequitas  verecundiam  meam  vana  felici-  to 
tate  relevabit:  ille  ut  sit  placatus  adnitere,  cui  me  tristis  de  fratre  casus  exeusat. 
2  nam  mihi  turpe  atque  inpetibile  est  adtonito  animo  et  fronte  maesta  laetos  adire  con- 
ventus.  quid  fortunam  meam  deceat,  agnosco,  cum  qua  nimis  contumaciter  agit,  qui 
eo^cepto  vulnere  statim  miser  esse  dissimulat.  si  iusta,  si  necessaria^  si  vera  prae- 
tendimus,  facito,  oro,  ut  tam  prompta  venia  ignoscat  absentiae  meae,  quam  bona  15 
adfectione,  ut  pergerem,  postulavlt. 

cxuii  (cmi). 

F         Recte  Caecilius  comicus,   homo,   inquit,   homini  deus  est,   si  suum  officium 
sciat.     hanc  ego  in  te  dixerim  sententiam  convenire,  qui  fgratia  tua  in  nostris  nego- 
tiis  curam  vigilem  praestitisti.     hinc  in  nostro  pectore  memoria,  laus  in  ore  versatur,  20 
nec  in  praesentia  modo  floret  faeti  et  studii  tui  gloria,   sed  ut  mens  augurat,   aevuni 

2  vigebit.    prolixior  agendis  gratiis  sermo  etiam  nunc  conpeteret,  ni  vererer,   ne  simul 
totum  videar  expendisse,   quod  debeo.     inpatiens  est  accepti  beneiicii,   qui  nexu  pro- 
perat  liberari,   nec  videtur  mutuani  operam  quasi  amicus  accipere,   si  erubescit  ad 
moram  gratiae.     alia  mei  ingenii  ratio  est :    pecuniae  fenus  accelero  persolvere ,   offi-  25 
ciorum  vices  diu  opto  debere.     vale. 

CXV  (CV)    a.  375—376? 

n         Mones,  ut  aequo  animo  feram  vel  aemulorum  facta  inproba  vel  ingratorum  foeda 
decreta.    convenit  cum  studio  atque  ingenio  nostro  consilii  tui  qualitas.    nullius  quippe 
tam  vehemeus  nequitia  est,  ut  motu  meo  digna  sit.     an  ego  istud  feram  moleste,  qui  30 
noverim  Marcellorum  monumenta  sublata  Verre  praetore  et  Marianis  trophaeis  nequa- 

18  Caecil.  frg.  v.  264  Ribbeck. 


1  kaleudas  lanuarias]  Oruler,  kl.  lun.   (IT)  2.  3  laeunas  indieat  (/7j,  nec  expUl  (T^),  inuerecun- 

dior  aduentuB  htretus 

9  hortatio  Suse  10  uana]  F^  uera  (//)  11  adnitere]  ScioppiuSf  admittere  F^  enitere  (//) 

14  excepto]  Scioppiusy  et  cepto  F,  accepto  (/7)  15  fort,  prona  adfeotione 

18  cecilius  F,  caecUicus  (/")  19  ergo  F^  gratia  tua  in]  (//),  om.  F  negotUs]  omciis  F^ 

20  huic  Fi  pectore  nostro  F^  nostra  F^  pectore  om,  F^  21  nec]  haec  F^ 

modo]  Ji  F2  tul]  F3,  om,  F^'^  aeuum]  exinde  F^  22  uigebat  F^  etiam]  quia  et  F^  1  m.^ 

quia  etiam  F^  2  m.,  quod  F^  nisi  ^'2.3  uerere  F^  23  beneflcil  om,  F^  24  fort.  qui 

erubescit  25  alia  mei]  ale&rum  F^  ingenii  mei  F^  est  ratlo  F3  26  opto  diu  F^ 

uale  om,  F^ 

28  mones  —  p.  267,  1  pepercisse  om,  F  ingratorum]  (/^,  gratorum  /7 


LIBER  Vnil.  267 

qnam  manas  invidas  pepercisse?  |  in  sola  conscientia  est  fructus  et  ratio  virtutis.  F 
nihil  moror  statnas  et  publica  falsa  titulorum:  fhcum  faciant  provincialium  oculis,  qui 
animis  occiderunt!  quod  si  mihi  ullus  honor  testimonii  publici  adfectandus  foret,  iu-  2 
dicio  tuo  et  similium  contentus  esse  deberem,  vel  fidicinis  exemplo,  qui  indignatus 
6  considentium  turbam  sibi  et  Musis  cantum  ciebat,  vel  secundum  Heraclitum  physicum, 
qui  summam  laudis  arbitrabatur  placere  uni,  si  esset  optimus,  qui  probaret.  quare 
esto  securus  patientiae  nostrae  et  gratulare  mihi,  quod  ego  solus  torqueo  corda  liven- 
tium,  cum  alii,  quibus  statuae  quoquo  modo  tributae  sunt,  nihil  habeant  invidendum. 

CXVI  (CVI) . 

10  Valeo,    quantum  sinit  aeger  animus.     atque  utinam  leges  aeque  mecum  valerent,  U 

quarum  sanitas  ab  ipsis  plerumque  corrumpitur,  quibus  curanda  mandatur.  non  per- 
gam  longius,  cum  hoc  aenigma  nostrum  frater  meus  Bulephorus  possit  aperire,  cui 
ut  amicitia  mea  cara,  ita  querella  conperta  est.  is  ubi  te  scientem  dolor/^  mei  fe- 
cerit,  confido  tali  adiutore  leges  ad  fora  nostra  redituras. 

16  cxvn  (cvn)  a.  394. 

Exprobraveras  mihi  antehac  feras,  quibus  non  est  usa  quaestura  filii  mei.  mor- 
d^bar  commemoratione  irriti  beneficii,  de  quo  arguere  amicum  nec  conpotem  gratiae 
debuisses;   tu  vero  etiam  pretia,   ut  vir  excellentissimus  communis  frater  Protadius 

allegat,  nec  speratae  nec  traditae  rei  errpostula^ me,    si  credis,   a  verecun- 

20  dia  ad  pecuniam  trandata  conventio ;  minus  enim  grave  est  debitorem  quam  ingratum 

videri.    est  igitur  optio  tua quos  tempestate  dicis  amissos,  naufragia  taxare. 

habes  in  manu,  quanto  aestimare  mihi  debeas  inefficacis  voti  benignitatem ;  tantum 
maneat  amicitia  nostra  nihilque  fortunae  in  eam  liceat.  summam  pone  dispendio,  non 
subducam  pecuniam  meam  navis  tuae  casibus. 

25  CXVin  (CVIII). 

Hospitem  tuum  Faustinum  senatus  amplissimus  in  societatem  recepit.    tanta  apud 

nos  testimonii  tui  antiquitas  fuit,  ut  differri,  quae  velis,  instar  iniuriae sit. 

tibi  igitur  acceptum  ferat  studium  totius  ordinis;  nam  ut  beneficio  sacro  debet  digni- 
tatis  impetrationem,  ita  tuo  decreti  nostri  celeritatem. 

4  Valer.  Max.  III  7  ext.  2.  5  Heracl.  frg.  113  Bywater. 


1  inuidas]  luretua^  incudas  77  et  om,  F^  fort,  et  gratia  uirtutis  2  nihil  moror  oim,  F^ 

qui  amU  fucum  imer,  F  faclant]  effOj  faciunt  FF  qui]  (U^rF^,  quae  Fi«2  3  occiderunt]  Fi.3, 

acciderunt  F^,  excidemnt  /*,  om.  (77)  ullus  honor]  /7F3,   honor  ullus  F^,  ullus  fauor  F*  4  fldi- 

cinis]  si  demis  F^  indignatns]  ingratus  F^  5  fort.  confldentius  aut  non  audientium  tur- 

bam]  77,  cimbam  T,  turbe  et  F\  turbae  F».3  tantum  F2  i  m.  sclebat  F2  eraclitum  Fi», 

eraditum  F2  6  arbitratur  F3  nni  si]  Mercer,  uni  is  77,  unid  T,  uni  FI.2,  om.  F3  si  es- 

set  —  probaret  om.  F  esset  optimus]  77,  esse  optimnm  T^  quare]  77,  pro  qna  re  F  7  patien- 

tlae]  patrie  F3  ego]  (77)F3,  om.  F».2  torquet  F3  niuentium  F2  8  alii  quibus]  (77), 

aliquibus  F  quoque  modo  tributa  F2  sunt]  F,  sint  (77)  quae  nichil  F3  uale  add.  F».2 

12  buleforus  (77)  13  doloris]  luretus,  dolorem  (77) 

18  debuisses]  (T^,  debui  (77),  debnisti  Qrutet  19  expostulas]  ego^  epistola  (77),  postulas  (7*) 

lacunam  punetia  indicant  (777*),  supple:  \uu%i  vel  aimile  quid  20  translata]  ego,  etiam  lata  (IT),  lata  (F) 

21  laeunam  indieant  (TTr)  22  mihi]  (F),  om.  (77) 

26  hospitem]  (F)  ex  conieetufa  Oruteri?,   sospitera  (77)  27  fnit]  (77),  est  (P)  iniuriae 

sit  (77),  tieribe:  instar  ininriae  uisum  sit  vel  simile  quid 


268  SYMMACHI  EPISTVLAE 


CXVIIII  (CVIin)    a.  394. 

n  Plerique  te  accitu  consulis  Mediolanmm  venire  credidimus,   pars  in  Gallia  rese- 

disse  iactabant.  inter  haec  opinionum  varia,  quonam  mittenda  essent  quaestoria 
dona,  dubitavi.  postquam  mihi  solvendi  officii  occasionem  tribuit  adventus  tuorum, 
Clarentio,  cuius  spectatam  iidem  noveram,  consueta  munerum  deferenda  commisi.  5 
non  aspemabere,  ut  aestimo,  diptychi  et  apophoretici  oblationem.  neque  enim  grave 
est  verecundiae  tuae  sollemnia  et  votiva  suscipere.  quae  cum  amicitiae  deferantur, 
pertinet  ad  caritatis  confessionem,  ut  deberi  sibi  haec  animus  sumenti  pet*suadeat. 

CXX  (CX). 

Ariminum  saepe  praeteriens  magisterio  tuo  didici  amicos  honorare  munusculis.  .10 
quare  tuo  institutus  exemplo  necessaria  usui  magis  rependo  quam  defero.     quae  nisi 
prompta  dignatione  susceperis,   videbere  meam   facilitatera  de  acceptis  totiens  notare 
muneribus. 

CXXI  (CXI). 

Promptum  mihi  atque  declive  negotium  credidisti,  in  quo  nullum  nisum  tibi  ope-  15 
rae  meae  vendito.  quippe  ubi  primum  spectabilem  virum  Faustum  tua  epistula,  mens 
sermo  convenit,  ut  Epiro  mancipium,  de  quo  ambig/tts,  in  examen  accersat,  nequa- 
quam  adversatus  est  postulatis.  spero  igitur,  accitn  eius  brevi  adfore  hominem, 
quem  vestrum  alteri  disceptatio  familiaris  adiudicet.  sed  de  hoc  satis  verborum  est. 
te  oratum  volo,  ut  nos  subinde  scriptorum  honore  locupletes,  et  quod  nunc  causa  co-  20 
gente  fecisti,  id  amicitia  hortante  non  deseras. 

CXXII  (CXII)   a.  392—393. 

Praesumebam  quidem  iustitiam  tuam  fratris  mei  Magnilli  sinceris  actibus  ad- 
futuram,  sed  fide  cognitionis  audita,  quam  bonis  omnibus  adventantium  sermo  pate- 
fecit ,  admodum  gratulatus  suro ,  quod  illi  aequum  iudicem  fortuna  praestitit.  ago  25 
igitur  gratias  pro  amici  |tui  securitate,  cuius  innocentissimam  vitam  sententiae  testi- 
monio  conprobasti,  et  spero  contemplatione  tua  brevi  ceteras  infortunii  eius  reliquias 
submovendas.  itaque  ut  promptius  partes  ingenitae  tibi  aequitatis  adripias,  precator 
accedo,  memor  semper  futurus  beneficii  tui,  si  eum,  quem  constanter  purgare  dignatus 
es,  tandem  securitas  plena  respexerit.  30 

CXXm  (CXIII).     ' 

Plurimum  voluptatis  ex  litteris  tuis  ante  capiebam ;  nunc  lacrimabili  conque.vrione 
mentem   legentis  infuscas.     ubi   illa  prudentia,   quae  te  et  naturae   bono  et  veterum 


2  mediolanum  (/7)  5  Ciarentioj  (/*),  olarentio  {17)  8  snmenti  persuadeat]  epo,  sumentls 

snadeat  (77),  snmentiB  agnoscat  {F) 

17  de  quo  ambigitls  in]  Merctr^  de  ambiget  sin  (77) 

24  nobis  omnibus  Scioppiu»^  prMiulerhn :  pronis  anribns  25  praestiterit  {F)  26  tui]  (/7), 

delft  Modius^  nostri  Kiessling  27  contemplatione  tni  Scioppim,  rommendatione  tua  ego  28  prorop- 

tius]  (F),  promptus  (77) 

32  coiiquestione]  luretu»,  ronquisitione  77  33  et]  luretus^  om.  (77) 


LIBER  VIIII  (X).  269 

lectione  contra  omnia  fortnnae  tela  firmavit?  dignam  viro  adsume  patientiam,  et  quae  TI 
mutari  nequeunt;  desiste  lugere.  leviora  tibi  cuncta  post  inprobum  generum  debent 
videri.  cur  autem  torpori  atque  otio  vaces  et  patrimonii  neglegens  feriatum  pascas 
dolorem?  curae  sint  tibi  reliquiae  rerum  tuarum^  quas  facinorosus  invasor  exhaustas 
5  et  laceras  reliquit,  ne  in  his  reipublicae  necessitatibus  recuperata  sustentare  non  pos- 
sis,  quae  prius  amissa  contempseras. 


cxxnii  (cxmi). 

Coactum  te  licet  fatearis,  ut  scriberes,  ego  tamen  non  minus  acceptum  tibi  re- 
fero,   quod  me  stili  honore  dignatus  es,   quam  si  hoc  sponte  fecisses.     sed  videris, 

10  qui  fuerit  auctor  muneris  tanti;  mihi  ex  illis  litteris  non  honos  tantum,  sed  gaudii 
fructus  evenit.  didici  enim  commeatu  annonario  convalescere  urbis  securitatem  simul- 
que  res  turftidas  in  tranquillum  redire.  quae  bona,  etsi  honoris  tui  necessitas  con- 
iungit,  meum  tamen  animum  tamquam  duplicata  iuverunt.  sed  ?dt^riora  metuentes 
nondum  explet  hic  nuntius,   quamdiu  in  alteram  messem  procedat  ratio  conditorum. 

15  facito  igitur  sciam,  quid  invehant  horreis  dies  singuli,  ut  voluptas  otii  mci  cum  pa- 
triae  copiis  augeatur. 


CXXV  (III). 

A.  d.  sextum  kal.  Novembr.  quaestoriae  editionis  exordiis  interesse  me  praecipis. 
huius  evocationis  litteras  ante  biduum  temporis  praestituti  circa  Neapolim  sumpsi. 
20  purgat,  ut  vides,  absentiam  meam  longi^s  itineris  tractus  et  functionis  dies  proximus: 
sed  diis  iuvantibus  /ultis  spectaculis  vestris  conpensabo  obsequii  mei  debitum.  nunc 
veniae  dandae  facilem  quaeso  te  praebeas:  neque  enim  fas  est,  ut  tanto  dispendio 
meo  etiam  culpa  iungatur. 


CXXVI  (IIII). 

25  Propositi  atque  ingenii  mei  est  eorum  famam  curare,  quos  diligo;  tibi  autem 
plus  me  favoris  inpendere  hortatur  adfinitas.  quocirca  inpatienter  fero,  apparitorum 
notoriis  senatut  nuntiari,  quod  Romani  populi  magistratus  abesse  patiaris,  et  in  tuam 
referri  invidiam,  quod  patriae  functiones  ab  obnoxiis  deseruntur.  id  e/si  falso  in 
aures   publicas  praesumo  perlatum,    fungor  tamen  in  admonendo  parentis  officio  et 

30  deprecor,  ut  ceteris  administrationis  tuae  laudibus  hunc  quoque  titulum,  de  quo  labo- 
ramus,   adicias.    grave  quippe  est,   ut  generosae  familiae  viro  summis  per  Africam  2 
tribunalibus  praeside  coWegamm  nonnulli   munia  Romana  detrectent  et  annus  paene 
editionibus  vacuus  proconsulari  fastif/io  gignat  inVidiam.     andiant  certe,   qui  deserunt 


3  ferlatiim]  (r),  ferUtus  (77) 

10  honos]  Lectiu»,  onas  (Z7)  sed  gandii]  egOy  gandii  aed  (77)  II   securitatem  ««««««*  ro-> 

dicem  oonstitisse  (77),  Bequitur  p.  273,  26;  fini»  episUdae  inde  a  simnlqiie  epistulae  2  libri  X  inseritu  erat 
{v.  p.  277,  28)  timulque  omniaj  quae  Mquuntur  u$que  ad  p.  273,  24,  in  librum  X  tranflaia.  parte»  huius 
epistulae  eoniunxit  8u$e,  reliqua  huie  tibro  reddidi  ego  12  res  torbidasj  ego,  restitnas  (77)  con- 

inngit]  ego,  contigit  (77),  inngit  T  13  nlteriora]  ego,  altlora  (TT)  ]4  quamdin]  T,  quae  (77) 

20  longus]  (r),  longius  77  21  fultis]  egOy  multis  (IT) 

27  noUriis  senatn  (77)  28  id  etsi]  luretus,  idem  si  77  32  collegarum]  Jurttus,  colllgflr  77 

33  etUtoriboR  {P)  fastigio]  luretw,  fastidio  77 


270  SYMMACHI  EPISTVLAE 

n  functiones,  quanta  inpendii  mediocritate  anni  superioris  praetor  Aedesins  urbanos  fe- 
cerit  ludos,  et  de  exemplo  colligant,  quid  praesentibus  magistratibns  honoris  et  leva- 
minis  deferatur. 


CXXVII  (V). 

Interesse   votis  tuis  animus  adfectat,   sed  valetudo  corporis  longum  recusat  ex-  5 
cursum.     nam   ut  est  morborum  ferax  otium ,    denuo  me  pedum   vinxit  dolor,   dum 
quieti  ruris  indulgeo.    da  igitur,  quaeso  te,  officio  meo  iustam  remissionem,  et  interim 
sine  nuptialibus  me  domus  vestrae  pauUsper  abesse  pignoribus,    ut  foederibus  sanatus 
admiscear. 


CXXVIII  (VI).  10 

Non   solet  ab  amicis  anxie  venia  postulari;   quapropter  m  pauca  cogo  sermonewi. 
^tianti    mibi   in   agro    solitus    unius  pedis   morbus  o&repsit.     itaque  obeundis   officiis 
.  .  .  vacationem  desiderati  muneris  peto.     dabunt  dii  auspices  facultatem ,   ut  nup- 
libus  familiae  vestrae  votis  conpos  sanitatis  intersim. 


cxxvmi  (VII).       .  16 

Frater  meus  Rabilianus  genere  et  honore  conspicuus  iniuriae  suae  acerbitatem 
prBata  apud  me  conquestione  deflevit.  adserit  enim  procuratorem  sunm  sine  cuius- 
r  qn4n  denominatione  correptum,  et  cum  vindictam  de  te  impetrare  debuerit,  |  quam 
cum'  Romae  degeres ,  postulavit ,  auctam  domus  suae  cognovit  iniuriam.  id  ego  ob- 
livione  arbitror  accidisse;  quando  enim  praecipere^,  quod  incoram  positus  inprobasti?  20 
quare  ut  parens  moneo,  ne  augere,  quae  doluit,  genus  putes  esse  conseientiae.  certe 
si  adest  aequitas  iudicatis,  familiariter  mihi  ede  rationem  fita  ut  noveris,  pro  ab- 
sentibus  dominis  rectorem  suscipere  debere  partes  defensionis. 


CXXX  (VIII). 

JT^  lucunda   mihi   fuit   perceptio   scriptorum    tuorum ;    amicitia   enim  mutnis  gaudet  25 

officiis.  sed  utinam  hominum  meorum  diligentia  fidem  tuae  pollicitationis  inplesset! 
nam  cum  scripseris,  eos  ad  solvendam  pensionem  profectos,  exiguam  partem  redituum 
pertulerunt,  nec  illis  pudori  fuit  cumulum  debitomm  sub  tanta  anni  fecunditate  con- 
trahere.  \dignare  igitur  curam  nostrae  utilitatis  adripere  et  ad  solutionem  cogere  de- 
bitores.  quid  enim  iuvat,  quod  studio  tuo  et  beneficiis  adiuvantnr,  cum  hoc  commo-  30 
ditas  nostra  non  sentiat?    vale. 


8  panlisper  post  pignoribus  ut  coUoc.  [TT)^    transposui;    eodem  loeo  panlo  post  in»et.  [F)  ex  conieettmi, 
ut  videtur 

11  In  panca  cogo  sermonem]  luretus,  pauca  cogo  sermone  (/7)/'  12  obrepsit]  Lee(t'fM,  oppressit  (TTj 

offlciis  uacationem  (/7),  $upple:  inpar  vel  simile  quid 

16  honore]  Scioppius^  amore  (77)  18  in  voce  debuerit  desinit  11;  quae  «efmmttir,  prinwi»  edidit 

Leetiu»  a.  1601  ex  F  20  praecipercs]  Rittetshusius^  praecipere  {F)  21  fort.  constantiae 

25  epistuUis  130 — 133  primius  edidit  luretus  in  editione  Symnuwhi  secunda  p,  303 j  inter  ep.  129  et  134 
coUoc.  Scioppiu»  27  soluendaro]  {F)^  solnendnm  (/7j2 


LIBER  Vmi  (X).  271 


•_  • 


CXXXI  (VUII). 

Salute  praefata,  qaam  litteris  anteferre  sollemne  est,  ut  seriem  familiarium  scrip-  il^ 
torum  Yota  praeveniant,  siiere  apnd  te  nequeo,  Caietanae  formae  temptamenta  fri- 
gere,  et  nisi  praesentia  tua  coeptis  calcar  admoverit,  vereor,  ne  operi  moliendo 
5  aestiva  oportunitas  subtrahatur.  quid  igitur  super  hoc  agendum  sit,  in  tuo  iure  con- 
stituo;  mihi  satis  est  in  tis,  quae  ad  laudem  tuam  peiiinent,  partes  amici  monitoris 
inplesse.     vale. 

CXXXn  (X)   a.  399—400? 

Abundantissime  gaudeo,  tibi  esse  curae,  ut  filii  mei  editio  ursis  pluribus  in- 
10  struatur,  statimque  pretia  adnumeranda  misissem,  nisi  hiemalis  asperitas  inpediret 
invectionem.  sed  paulo  post,  ubi  oportunitas  veris  moUiverit  itinerum  difficultatem, 
curabitur  ferarum  emptio,  cui  definitionis  iustitiam  spopondisti.  interea  tibi  ago  at- 
que  habeo  gratias  et  provocatum  me  ad  amicitiae  incrementa  protestor,  licet  sponte 
digneris  advertere,  honesta  beneficia  apud  memores  non  perire.     vale. 

15  CXXXin  (XI)   post  a.  384. 

Per  amicum  communem  Gaudentium  propinqui  mei  Valentini  preciculas  misi  sane 
ad  fidem  meam  et  conscientiam  pertinentes.  nam  frater  eins  Proserius  cum  preme- 
retur  extremis  et  praesentem  me  et  per  epistulam  summis  precibus  obsecravit,  ut  im- 
petrata  sacri  auctoritate  rescripti  filia  eius  fratris  sui  filio   copuletur;    quod   multis 

20  esse  concessum  manifesta  testantur  exempla.     quare  piae  supplicationi  adiumentum  2 
meum  negare  non  possum,   quoniam  fidem  meam  super  his  nuptiis  voluntas  propinqui 
morientis   adstrinxit,    ut   epistula  precibus   conexa   declarat.      dignare   igitur  iuvare 
effectum  pii  desiderii  eatenus,  ut  si  quis  conturbare  temptaverit  mandatum  patemum, 
comminatione  infamiae  terreatur.     rescripti   autem  beneficium  cum  fnerit  impetratum, 

25  spectatae  fidei  perlator  adportet.     vale. 

cxxxmi  (xn.  viu) . 

Meretur  auxilium  tuum  causa  communis;    nam  quidquid  ad  senatorias  pertinet  n 
fnnctiones,    participata   ope   et   coniuncta   animositate   peragendum   est.     iuva   igitur 
auctoritate,  qua  dignnm  est,  partes  atque  rationes  ad  amplissimam  curiam  pertinentes, 
ao  multum  ex  hoc  negotio  laudis   habiturus ,    si  munia  ordinis  nostri ,    quae  iamdudum 
fluctuare  manifestum  est,  solntio  ab  obnoxiis  efflagitata  reparaverit. 

CXXXV  (Xm.  VUU)   a.  399—400. 

Editioni  nostrae  fortuna  consuluit,   quae  te  regendae  Apuliae  voluit  admovere.  F 
utere  igitur  occasione  praestandi  et  ad  praeturam  domus  nostrae,   ad  quam  feliciter 


6  his  (i7)« 
13  ad  om.  r 

17  ProserlDs]  (F),  Prosericius  (i7j2 

30  landis]  (T^,  om,  {U)  31  reparauerit]  /urettM,  parauerit  [11) 

33  hone  ep.  post  ep,  137  eoU.  F;  iraruposuit  [II)  regnde  F2,  rege  F^  noluit  F^  amo- 

uere  Fi*^,  admonere  F^  34  occasionem  F^  praetoriam  F^ 


272  SYMMrACHI  EPISTVLAE 

F  de  transmarinis  locis  ursi  proxime  perferentur ,  couveuientia  deceme  praesidia,  ut 
prioribus  officiis  tuis  liuius  quoque  cumulus  adplicetur.     vale. 

cxxxvi  (xmi.  X) . 

U  Diligcntia  tua  et  iudiciali  vigore  delector;    sed  ino|)/a  vel  potius  egestas  ordinis 

J^ormiani  etiam   curationis  inpatiens  est.     nam   sicut  adfecta  diutumo  morbo  corpora  & 
saeviorem   medicinam  ferre  non  possunt,   ita  cuiia  numero  et  paupertate  tenuata  du- 

2  ritia  inmodicae  emendationis  extinguitur.  libens  igitur  parentis  sume  consilium,  qui 
non  defendit  ordinis  culpam  sed  correctionis  modum  postulat.  habenda  est  ratio  vec- 
tigalium  publicorum  et  lavacri  aestivi  instauratio  cum  reip.  viribus  conferenda,  ut  si 
quid  redundat  expensis  ceteris,   in  sumptum  operis  conferatur;   dandum  quoque  est  lo 

3  instaurationi   largius  tempus,   ne  quid  deroget  fiimitati  praecipitata  reparatio.     nihil 
r  ex  hac  mora  tuae  gloriae  detrahitur;   |  ad   praesentem  enim  iwdicem  veteris  curiae 

culpa  non   pervenit.     possem   plura  conectere,   sed  cum  rerum  omnium  consideratio 
apud  sapientiam  tuam  vigeat,  parco  esse  prolixior  una  admonitione  contentus,  magno- 
pere  bonis  esse  curandum,    ut  levamen  potius  ordinibus  aliqnot  exhaustis  tuus  ad-  i5 
ventus  adportet. 

CXXXVII  (XV.  XI)    a.  399—400. 

F         Si  novum  beneficium   de  ursomm  conparatione  peteremus,   longior  ambitus  esset 
adhibendus,   sed  cum  promissa  repetantur,   admoneri  potius  te  quam  rogari  convenit. 
haec  igitur  epistulae  meae  summa  est,  ut  homines  meos,  quibus  feramm  iam  manda-  20 
vimus  emptionem,  iuvare  adminiculo  non  graveris,  ut  editio  nostra,  quam  deo  auspice 
pro  filio  properabimus,  tuis  auxiliis,  meis  sumptibus  instmatur.     vale. 

CXXXVIIl  (XVI). 

n'^  Suessa  honestorum  civium  patria  est,  ita  ut  merito  dixerim,  minimae  quoque  for- 

tunae  homines  extra  vitia  plebeia  esse  censendos.  volo  igitur  credas,  nullum  ex  illa  25 
urbe  ad  fori  strepitum  processurum  fuisse,  nisi  acerba  coegisset  inpressio.  de  qua 
meae  litterae  non  loquentur;  vehementius  enim  vox  publica  suffragabitur  eomm  do- 
lori,  quam  privata  potuisset.  audientiae  tantum  per  me  optant  facilitatem  mereri; 
quidquid  autem  spoliatis  atque  vexatis  properandum  est,  favor  tuus  et  legum  norma 
praestabit.     vale.  30 


1  de]  sede  F^  proxime  om,  F^  perferentarj  i7{r),    proferentor  Fi.3,   deferentur  F* 

uero  ceme  F^  2  appUcetor  /7F2,  amplietur  F*«8  uale  om,  F^ 

4  inopina  II  7  parentis  sume]  luretw,  parentissime  II  12  in  detrabitor  desinit  (/7);  reli- 

qtta  primuB  edidit  Scioppiut  a.  1608  iudicem]  Scioppius,  inuicem  (F) 

18  notum  beneflcii  F^  ursorum  corr.  ex  uxorum  F^  3m,  babitus  F^  19  babendus  F^ 

repetantur]  Juretus^  reputautur  F  admoneri]  (/*),  admonere  F  potius  te]  ;i")F2,  te  potius  F^, 

te  om.  F3  rogari]  [1),  rogare  F  20  iam]  (r),  om,  F  21  iuuare  om.  F»  ut  et  ditio  F^ 

auspice  om.  F^  22  properabimns]  ego^  properauimus  F^,  praeparauimus  F^,  imperauimus  F',  praepa- 

ramus  Lyptius  aumptionibus  F  uale  om,  F3 

24  primus  edidit  Juretus   in  secunda  Symmachi  editione  p.  304 ;   inter  ep,   137  et  139  eolloc.  Sdoppitu 
29  fauorj  (r),  uigor  (/7)2 


LIBER  Vmi  (X).  273 


cxxxvmi  (XVII.  XII). 

Suessanorum   allegationes  eommendat  tibi  publieus  magistratus,    mihi  privata  mi-  F 
seratio;  atque  ideo  a  te  iudiciarii  vigoris  auxilia,  a  me  verba  poseuntur.    fungor  igi- 
tur  partibus  meis,  et  familiariter  te  rogo,  ut  auditis  infelieium  deplorationibus  in  eam 
&  partem,  quae  est  iuri  et  miserationi  amica,  movearis.     vale. 

CXXXX  (XVIII.  XIII). 

Prima  mihi  seribendi  causa  est,  ut  tibi  honorificentiam  salutationis  exhibeam,  se- 
cunda,  ut  probatam  mihi  modestiam  tuam  iusta  petitione  conveniam.  plurimi  enim 
de  familia  domus  meae  per  fugam  ^lapsi  in  /is  locis,  quae  tibi  commissa  sunt,  deli- 
10  teseunt.  hos  auditis  allegationibus  procuratoris  mei  quaeso  restituas;  convenit  enim 
tuis  moribus,  et  amicitiae  nostrae  contemplationem  gerere  et  servili  neqnitiae  negare 
perfugium.     vale. 

CXXXXI  (XVmi.  XIIU)    a.  400—401 . 

Postquam  de  freto  Siculo  litteras  taas  sumpsi,  ad  curam  vicissitudinis  incitatus 
15  salutem  mihi.  nuntio  secundare,  tibi  opto  subpetere;  dehinc  de  apparatu  nostrae  edi- 
tionis  admoneo,  quamvis  religiosus  animus  monitorem  alium  non  requirat.  prae  ce- 
teris  autem,  quae  Romana  spectacula  desiderant,  crocodillos  functio  theatralis  effla- 
gitat.  de  quibus  fidam  tuam  teneo  sponsionem,  cui  facilis  succedet  effectus,  si  pecu- 
liariter  in  rem  missos  suffragii  tui  nisus  adiuverit.     vale. 

20  CXXXXn  (XX)    a.  400—401 . 

Plures  de  Dalmatia  ursos  in  apparatum  domus  nostrae  proxime  esse  venturos, 
fides  adserit  nuntiorum ,  quorum  subvectionem  dispositis  Vehiculis  etiam  privatim  de- 
bemus  instruere.  huius  mihi  curae  absolutionem  diligentia  tua  usu  explorata  pro- 
mittit.     quaeso  igitur,  ut  hanc  provinciam  confestim 

25  cxxxxm  (cxxmi.  cxim). 

codicem,  constitisse  rationem.     nam  cetera,  quae  post  secuta  signi-  Jl 

ficas,  ipso  invito  opinor  exorta,  et  sperare  debemus.  talem  fore  in  reliquis  discepta- 
torem,  qualem  tibi  ostendit  prima  cognitio.  ego  tamen  ad  incitamentum  iustitiae, 
quam  meritis  tuis  arbitror  deferendam,   familiares  litteras  misi,   quas  si  ratio  popos- 


2  saesanoram  F^  4  te  familiaTiter  F^  audis  F^  deplorationibnsj  (/^)F3/ael  de  im- 

plorationibas  F2,  implorantibas  F^  -  5  airi  F^  aale  om.  F^ 

7  scribenda  cansa  F^,  causa  acribendi  F^  8  ista  F^  1  m.  eiiim  om,  F^  9  elapsi]  Lypsius^ 

lapsi  F  iis]  his  F  comroissa]  egOj  comina  F,  commania  F^,  contigaa  F^,  aicina  F*  10  hos] 

hiis  F8  procaratoris  mei]  (r),  mels  F  enim]  {r]F9,  om.  Fi.2  12  nale  om,  F3 

15  nostrae]  F2.8,  meae  F»  16  alium]  F2.3,   alterum  F*  17  qai  F»  cocodrillos  F3, 

cocodrylos  F»,  corcodtaos  F^  aefflagitaf  theatralis  F»  18  fldem   F»  teneo]  F8,  om.  Fi.2 

facilis]  saccalis  F8  succedet]  Lypsiutj  snccedit  F^,  succederet  Fi.2  si  speculariter  F*  19  in 

rem  missis  F*,  in  remissos  F8  uale  om,  F8 

21  hanc  epist  anU  llll  56  coU.  F»,  anie  VII  102  F2.8^  hoe  loco  F  proxime  in  apparatum  no- 

stre  domns  F8  uestrae  F*  esse]  (r)F2.8,  om.  F*  22  sabuectione  F*  etiam  om.  {r) 

24  confestim  inenndis  capitnli  /*,  confestim  ineundam  capitali  F,  sequitttr  p,  211  j  28 

27  extorta  Gmter 
Q.  Atrrlivs  Stmmachvs  35 


274  SYMMACHI  EPISTVLAE 

n  cerit,  in  manus  eius  facies  pervenire;  aliud  enim  salubritatis  genus  condicio  tempo- 
rum  non  permittit  adhiberi.  volo  autem  scias  —  et  sponte  pro  amicitia  nostra  debes 
advertere  —  curam  pro  te  meam  non  desiderare  monitorem,  sed  non  posse  amplius 
fieri,  quam  ut  tibi  animum  disceptatoris  petitio  nostra  conciliet. 

CXXXXmi  (CXXV.  CXV)    a.  398—400.  s 

Ludos  praetorios  praeparamus,  quorum  omatus  peregrina  animalia  desiderat,  ut 
novo  cultu  Romana  splendescat  editio.  addaces  igitur  et  pygargos  fstudio  mihi  opto 
praestari,  quorum  copiam  limes  vobis  finitimus  subministrat.  dignare  igitur  amicitiam 
nostram  votivo  pignore  foederare;  non  ero  inpar  ad  vicissitudinem  rependendam.  si 
quid  etiam  tuus  usus  exegerit.  10 

CXXXXV  (CXXVI.  CXVI). 

Spem  mihi  adventus  tui  de  longo  tempore  pollicebar;  tu  etiam  nunc  de  me 
scriptorum  vices  postulas  et  diutumam  quodammodo  minaris  absentiam.  nam  quid 
sibi  vult  mutui  solacii  postulatio,  si  reditus  apparatur?  si  quid  igitur  apud  te  consiliis 
meis  loci  est,  suadeo  urbem  revisas,  ad  quam  te  et  amor  civicus  vocat  et  cura  quae-  t& 
storia,  cuius  apparatus,  etiamsi  copias  divitis  habet,  requirit  tamen  diligentiam  can- 
didati.     vale. 

cxxxxvi  (cxxvn.  cxvn). 

Animum,  quem  nobis  rependis,  agnovimus  recentium  serie  litteramm,  sed  mole- 
ste  ferimus  huius  muneris  raritatem  et  ideo  adhortamur,  ut  frequenter  adripias  in-  20 
dicium  familiaris  officii.  petitio  tua  super  hereditate  c.  m.  v.  A^rii  neque  mihi  ne- 
que  aliis,  qui  tui  curam  gemnt,  probabilis  visa  est.  nam  quae  iure  ac  legibus  sunt 
2  relicta,  alienari  impetratione  non  possunt.  quod  ita  esse  Valentinianus  communis 
amicus  expertus  est,  qui  magnopere  laboravit,  ut  aliquid,  si  fieri  posset,  excu//>eret; 
sed  eum  refragante  iustitia  deseruit  laboris  effectus.  proinde  si  quid  mihi  credis,  re-  25 
move  a  te  huius  petitionis  invidiam,  quod  etiam  consorti  petitionis  tuae  opto  suaderi. 
malo  enim  vobis  integram  esse  famam  quam  inputari  huiusmodi  petitionem.  haec  me 
amice  et  benigna  circa  te  voluntate  suadere,  pro  mutua  in  nos  diligentia  recognosces ;  in- 
tellegis  enim,  nihil  me  magis  quam  existimationem  familiarium  nostromm  debere  curare. 

cxxxxvn  (cxxvm.  cxvra) .  30 

More  institutoque  maiorum  incestum  Primigeniae  dudum  apud  Albam  Vestalis 
antistitis  collegii  nostri  disquisitio  deprehendit;  quod  et  ipsius,  quae  contaminavit 
pndicitiam  sacram,  et  Maximi,  cum  quo  nefandum  facinus  admisit,  confessionibus 
clamisse,  gesta  testantur.  restat,  ut  in  eos,  qui  caerimonias  publicas  abominando 
scelere  polluemnt,  legum  severitas  exeratur,  quae  tibi  aCtio  de  proximi  temporis  ex-  35 
emplo  servata  est;  et  ideo  dignaberis,  reip.  utilitatem  legesque  considerans  facinus 
cunctis  usque  ad  hunc  diem  saeculis  severissime  vindicatum  conpetenter  ulcisci.    vale. 


1  temporis  (/*) 

7  studlo]  (/7),  tuo  stiidio  luretus,  fort,  strnthionesqae  9  fenerare  C.  F.  W.  MueUer 

14  iam  paratur  {F) 

24  exculperet]  ego;    cf.  rel.  34^   II;  13^    excluderet  (77),    excuteret  (/^)  26  qaod]  quam  (T^j 

28  recognosces]  Pareus,  recognoscis  (77),  recognoscit  (i^) 

35  actio  de]  (77)  qd  F,  quae  tibi  quoque  proximi  temporiA  exemplo  seruanda  est  Suse 


LIBER  VIIU.  275 


cxxxxviii  (cxxvim.  cxvuii). 

Secundam   proximae  aetatis  exempla  clarissimo  et  excellentisBinio  viro  fmtri  no-  JI 
stro  praefecto  urbi  Primigeniae  virginis ,  quae  sacra  Albana  curabat,  a  collegio  nostro 
vindicta  delata  est;    sed  quia  litteris  eius  causae  probabiles  adseruntur  —  quod  ne- 

&  que  muros  urbis  aetemae  tanti  criminis  ream  fas  sit  intrare,  neque  ipse  ad  louginqua 
possit  occurrere,  cum  facinus,  ubi  admissum  est,  debeat  expiari  — ,  necesse  esse  per- 
speximus,  potestatem  finitimam  convenire  et  cui  provlnciarum  iura  mandata  sunt,  ut 
in  Primigeniam ,  quae  purfici  /n/minis  maculavit  arcana ,  corruptoremque  eius  Maxi- 
mum,  qui  quidem  flagitium  non  negavit,  severitas  semper  bis  adbibita  criminibus  ex- 

10  seratur.  dignaberis  igitur  consideratis  confessionibus ,  quae  nefandi  criminis  tragoe- 
diam  prodiderunt,  iniuriam  castissimi  saeculi  reorum  suppliciis  vindicare. 

CXXXXVira  (CXXX.  CXX)   a.  390. 

Idoneum  tempus  est,   quo  probemus,   quid  amicitiae  nostrae  religionis  exhibeas. 

delatus  est  enim  a  clementissimis  principibus  ordinarius  consulatus,   et  ideo  curam 

15  tuam  efflagito  in  providendis  onmibus,   quae  poscit  editio.     homines  mei  specierum 

pretia  ministrabunt ;  in  hoc  tantum  studium  tuum  curamque  desidero,  ut  quamprimum 

pervehi  iustis  pretiis  conparata  praecipias.    vale. 

CL  (CXXXI.  CXXI)    a.  384—385. 

Apud  eos,    quibus  curae  debet  esse  fama  temporum,   ea  quae  sunt  iusta,   non 

20  sileo  certus  atque  securus,  nullius  studium  legibus  obfuturum.  ob  reliqua  arcae  vi- 
nariae,  quae  multis  praefectis  superiores  principes  exigenda  mandarunt  et  quae 
magna  ex  parte  conlata  imperiali  constat  aerario,  soceri  mei  Orfiti  olim  praefecti  et 
ante  annos  quindecim  sine  nlla  tituli  huius  conventione  demortui  pulsatur  hereditas 
obtentu  epistulae,   qua  divus  Constantius,   id  quod  operibus  publicis  constabat  inpen- 

2&  sum,   integrari  per  eum   statuit  minatus  ipsi  atque  officio,   ut  fieri  adsolet,   sub  con- 
dicione  dispendium,  si  exactioni  cura  conpetens  defuisset.     sed  neque  ipse  mandatum  2 
sibi  munus  omisit,  et  frequentes  principes,  quae  praefectura  susciperet,  ad  posteriores 
iudices  transtulerunt.     hoc  inclytus  Valentinianus  omni  aetate  memorabilis  princeps  et 
divus  Gratianus  sacris  litteris  censuere,   a  quorum  definitione  non  decet  deviari.     de- 

30  hinc  cum  etiam  crimina  morte  soleant  terminari ,   in  hac  tantum  causa  contra  optimos 
principis  mores  ad  posteros  inopinata  damna  tenduntur  et  tamquam  integrum  desig- 
natur,   quod  partim  solutum  est,   partim  a  rectoribus  provinciarum  constat  cito  eruen- 
dum.     super  hoc  cum  divina  iussa  sumpsissem,   fidem  veri  occultare  non  debui,  cum  3 
leges  audientiam  tribuerent  his,  qui  neque  in  cognitione  constiterant  neque  sumpserant 

35  relationis  exemplum.  accedebat  etiam  causa  robustior,  quod  materfamilias  mea  du- 
dum  emancipata  bonorum  possessionem  patre  mortuo  non  poposcit  atque  ideo  rescripto 
se  adseruit  non  teneri.     misi  igitur  sub  relatione  monumenta  gestorum  sperans,  etiam 


5  re«mj  (r*),  reum  (/Z)  7  et  om.  {F)  8  pudlci  numinis]  Lecthu,  publici  criminis  ITr 

15  prouidendis]  /*,  prodendls  {II) 

19  ea  quae  8unt  iuBta]  {II),  fort,  aequa  et  iusta  21  et  quae]  {F),  atque  (Z7)  26  si  ex- 

actloni  cura]  eod.  Pithoei,  flexat  doni  cura  II  27  qtiae]  {11),  quod  F  ?od.  Pithoei  susciperet]  ego, 

susceperit  (Z7)  31  tenduntur]  in  11  additum  erat:  traduntur  32  constat  cito]  eyo,  coudtituit  (77) 

34  leges]  ego,  legis  (77) 

35» 


276  SYMMACHI  EPISTVLAE 

n  tuae  religionis  auxilio  novum  exemplum  posse  removeri  in  ea  praesertim  eausa,  quae 
4  nos  iure  non  inplicat.  teneantur  potius  veri  huius  tituli  debitores:  extat  vetus  pro- 
fessio  Campaniae  consularis,  extant  ^acta  apud  Etruscum  confecta  rectorem,  qnibus 
docetur  exactio  promissa  reliquorum.  parcatur  innoxiis,  ne  in  omnes,  qui  rempublicam 
curant,  inusitata  forma  procedat.  convenit  saeculo  [tuol  ista  iustitia,  cuius  existi-  5 
matio  vestris  consiliis  debet  omari.     vale. 

CLI  (CXXXII.  CXXII)   a.  398— 40(K 
SYMMACHVS  HONORIO. 

Meretur  de   praeclaro  animo  tuo  votiva  causa  suffragium.     f  praetoria  donum  no- 
vum   deo  iuvante  expectat,   in  qua  me  crocodillos  et  pleraque  peregrina  civibus  ex-  10 
hibere  et  aliorum   hortantur  exempla  et  propria  conpellit  animositas.     quare  amicum 
meum  Cyriacum   benigne   in   curam  tuam  dignare  suscipere,    ut  p/acita  promoveat. 
habebis  in  posterum  tantae  gratiae  non  inmemorem  debitorem. 

CLII  (CXXXm.  CXXIII)   a.  398—401. 

Quod  scribis,  voluntariae  benignitatis  est,   quod  sero,   curarum;   nos  autem  reli-  15 
gionem  meritis  tuis  debitam  et  otium  nostrum  stili  adsiduitate  testamur.    Euscium 
nostrum   circumsessum    domesticis   negotiis   deduci  in  obsequium  tuum  praecipe,    et 
quae  in  meam  notitiam  pertulisti  de  instrueuda  editione  ludorum,  ipsi  familiariter  cu- 
randa  committe.     vale. 

CLIU  (CXXXniT.  CXXnU)   a.  391.  20 

Sportulam  consulatus  mei  et  amicitiae  nostrae  et  honori  tuo  debeo.  hanc  in  so- 
lido  uno  ad  te  misi  orans,  ut  benigno  animo  sollemnia  offlcii  mei  libamenta  susci- 
pias.     vale. 


LIBER  DECmVS 

CONTINENS  EPISTVLAS  FAMILIARES  AD  IMPERATORES         25 
SENTENTIAS  SENATORIAS  ET  OPVSCVLA. 

I  a.  375—376. 
F  SYMMACHVS  THEODOSIO  SENIORI. 

Etsi  scio,  esse  virtuti  cognatum  pudorem,  desideravi  tamen  in  litteris  celsitudinis 
tuae  copiam  maximarum  rerum  gloriae  congruentem;    primo  quod  amicitia  postulabat,  30 
ut  apud  amantem  tui  naevum  iactantiae  non  timeres,  dehinc  quod  aeque  manu  et  ore 


5  tuo  uncis  ineltui 

8  om.  {F)  9  praetoria  donam  nouum]  /7,  praetura  Lectiu8y  domum  nostram  cod.  Pithoei  1 1  im- 

pellit  {F)  12  Cyriacum]  cod.  Pithoei,  byriacum  (77)  placita]  ego,  inciU  77 

24 — 26  Q.  Anrelii  Symmachi  cpistolarum  lib.  x.    continens  epistolas  famiUares  ad  Imperatores,  sententias 
Senatorias  et  opuscula:  editus  post  eius  obitnm  a  Q   Flauio  Memmio  Symmacho  VC.   (77)  28  Symmacbus 

Tbeodosio  seniori]  (77),   om,  F  29  uirtuti  esse  F^  30  quod]  quidem  F^  31  nouum  /7 

iactantcm  F^  dehiuc]  de  me  F^  ore]  oratione  F^ 


LIBER  Vnn.  X.  277 

promptus  fldem  gestorum  tnomm  debueras  linguae  honore  dotare.   nnnc  me  ad  famas  F 
reicis  et  smis  aurem  de  te  praebere  rumoribus,   cum  tanti  negotii  dignitas  parem 
testem  requirat;  sed  qui  animi  mei  securus  es,  meritum  tuum  voci  publicae  credidisti 
contentus  veritate  pro  laude.     ergo  Africa  revaluit  ex  morbo  sane  invictornm  prin-  2 

5  cipum  medente  •  consilio ,  quorum  remedium  tu  fuisti.  solent  enim ,  qui  medicinam 
callent)  cum  iam  exper^  usu  in  magisterium  provehuntur  ac  fiunt  artis  emeriti,  proxi- 
mis  imperare  et  feriata  manu  curationem  iuvare  praeceptis.  tna  igitur  palma  laus 
tempomm  est;  de  qua  ego  plene  et  indulgentins  loquerer,  nisi  obsequerer  singulari 
verecundiae  tuae  et  mihi  oppido  praecaverem,   ne  laudatus  proxime  ab  excellentia 

10  tua  feneratam  gratiam  viderer  retulisse.    hoc  est  quod  aiunt:  mutuum  scabere  mulos.  3 
cui  proverbio  ne  videar  esse  conflnis,   praeconia  virtutum  tuarum  presso  dente  re- 
stringo  praeclarae  conscientiae  tuae  pendendum  relinquens,   quid  vel  ipse  merearis, 
cuius  ductu  provincia  mihi  amica  respirat,  vel  quid  ego  tibi  debeam,  cuius  fama  sub 
tali  teste  numquam  succumbet  invidiae.    vale. 

15  II  a.  376. 

GRATIANO  AVGVSTO.  U 

Scio  amore  factum,  quo  summates  viros  plemmque  dignamini,  ut  sacrae  orationi 
vestrae  lector  adhiberer;  sed  cum  intellego,  sermonem  illum  praenitere  omnimodo 
rescriptis  aliis,  qnaecunque  ad  hoc  locomm  senatus  audivit,  me  quoque  arbitror  pluris 

20  habitnm  esse  qnam  ceteros.    magnis  enim  negotiis  itidem  ut  magnis  comoediis  ede- 
cumati  adponuntur  actores:   non  idem  honor  in  pronuntiandis  fabulis  Publi/to  Pellioni 
qnt  Ambtvio  fuit,   neqne  par  Aesopo  et  Roscio  fama  processit.     quare,   optimi  prin-  2 
cipes,  quae  in  me  bene  consultatis,  ut  divinitns  oblata  conplector.     laus  tua,  domine 
Gratiane,  officium  est  meum,  quoniam  ita  animatus  es,  ut  cum  reip.  medicinam  facis, 

25  operam  meae  vocis  accersas.    tu  nobis  pnblicas  turbas  in  tranquillum  redegisti.    mi- 
xAmum  re^titit,  quin  omnes  occumberemus,  tantum  flagitii  dissignaverant,  qui  amplis- 
simas  potestates  malis  artibus  possidebant.     ferox  ille  Maximinns  ob  res  secundas,  3 
incubator  iudiciomm,  difficilis  decidendis  simultatibus,  promptus  |  ineundis,  poena  ca-  F 
pitali  exitia  cunctomm   lacrimosque  expiavit.     nunc  interlncet  hdmo  homini;   senatus 


1  gestare  F^  tnoram]  (11),  om.  F  famas]  IIF^,  famam  (r)Fi-3  2  sinis]  tgo,  solis /7, 

iubes  F  de  te  praebeie  nimoribus]  /7,    romoribns  de  te  praebere  Fi*',   de  te  ramoribas  praebere  F^ 

3  qui  animi  mei]    ZT,   qui  animis  an  F,   quia  nimis   Fi*^,   qui   nimis   F^  4  ueritate]  uirtute  F^ 

ergo]  eo  F^  reualuit]  D,  reuoluitur  F  ex]  pro  F^  sane]  (i7),  cm,  F  in  uictoriam  F2, 

inuicto  FS  5  quorum]  quo  F^  medianam  F3  6  experti]  tgo,  forti  /7,  forte  F  usui  Fi 

prouenitur  F^  artis  emerlti]  /7,  emeriti  offlcii  F  7  imperare]  Lyptiut,  impetrare  F  seriata  Fi, 

f.racta  F2  curatione  F*,  curata  F2  praeceptis]  77,  om.  F  8  temporum]  exemplo  F^ 

plane  (T^)  nisi  obsequerer]  (77),  om.  F  9  et]  (77),  nisi  F  praecauerem]  F^,  praeuaricarem  Fi-2 

10  tua]  Lypshu^  tuae  F  foeneratam  77,  fameratam  FF  uiderer]  77,  uldear  FF  est]  au- 

tem  F3  mutuum]  nimium  F2  scribere  F3  mulos]  Lyp$kUf  aemulos  F  11  afilnis  F^ 

restringo]  F,  perstringo  77  12  tuae  pendendum  relinquens]  (77),  relinquens  pendendum  F  quod  Fi 

uelut  F3  mercaris  F»  13  ductus  F»  quod  F8  tibi]  (^),  om.  F  famae  culus  F* 

14  taU  te  teste  numerus  succumberet  F^  uale  om,  F^ 

18  praenitere]  (T^),  praemittere  (77),  praeminere  Afercer  19  reacriptia]  eyo,  descriptis  (77)  21  Pu- 

blio  PoUioni  (77),  cf,  Commmtationea  Mommsenianaa  p.  800  22  qui  Ambiuio]  lurtUu,  quam  bauio  77 

et  Roseio]  QuilidmiM,  et  ruscio  r*,  ethrusco  77  24  quoniam]  (77),  quando  (T^  25  minimum  re- 

stitit]  ego,    minima  res  stetit  (77),   minimo  stetit  (T^)  28  promptus  simulque  restituas  77r,   aequiiuf 

p.  269,  11  '  273,  24 ;    alieta  epUttdae  para  deerat  in  II,   in  FF  epiitulae  142  libri  VII II  adnexa  tet;   mem- 
hra  disieeta  coniunxit  Suse  ineundis]  (7^,  inenndam  F>  2  m.  F^,  in  eundem  F^,  ineunda  F^  i  m. 

poena]  ego,  om.  FF  capitali]  F,  capituli  F  29  exitia]  e^o,  exitio  F  cunctorum  lacrimas- 

que]  tgo,  cunctorum  lacrimisque  T^,  lacrimisque  cunctonim  F  expiauit]  F,  exples  F  homo]  Fi*^,  hoo  F^ 


27  b  SYMMACHl  EPISTVLAE  LIBER  X. 

F  ius  antiqauin  obtinet;    vivere  libet,  natnm  esse  non  paenitet,   et  ad  salnteni  Bpectant 
omnia.     nnlli  a  paupertate  discrimen  est.     resp.  se  in  vetastatem  recepit  et  decre- 

4  pitos  fmutavere  animos,   postquam  vos  ad  virtutem  verba  fecistiB.     pari  vigilia  pro- 
spectum    videmus,    at   res   annonaria   satietati   nrbanae  liberalins  ingeratnr,    flandae 
monetae  nequitiam  decoquat  larga  purgatio,   nullo  iam  provincialis  auri  incremento  5 
trutinam  spectator  inclinet,  mille  alia,  quae  si  perseqai  velim,  vestrae  gloriae  memor, 
meae  infantiae  inmemor  deprehendar.     nam  nemo  pnidens  hnmanis  verbis  corrapit 

5  oracnla.  igitar  divina  mens  tua,  iavenis  Aoguste,  Romani  nominis  decus,  vebatar 
curru  eloquii  sui :  nos  in  agendis  gratiis  hnmile  reptamus  socco  raagis  idonei  qoam 
cothumo,  postquam  facnndia  res  esse  coepit  imperii;  nam,  quod  sciam,  Musis  in  pa-  10 
latio  loca  lautia  tu  dedisti.  quae  res  prospere  vortat  vobis  vestraeque  pietati!  qaia 
fastas  et  otinm  fortnnae  grandioris  vitia  nihil  moramini.  mihi  satis  salutis  est,  cam 
valetis.  felicitas  voto  publico  exorata  praestabit,  at  clementiae  vestrae,  quanta  est 
reddendi  volantas,  tanta  sappetat  copia  negotiis  promovendis. 

Reliqua  desiderantur.  15 

Quae  praeterea  libro  decimo  adscripta  eranty  quaere  partim  in  libro  nono  ep.  42S — 
i42j  partim  in  Relationibus. 


1  ius]  Lypaiw^  om.  F  locam  post  obtinet  inaer.  F^  et  om.  F^  2  se  in  uetustateaij  (/*), 

in  uetustatem  se  F  reeipit  F^  decrepitos  mutanere  animos]  Fj  decrepito  in  placidum  mutauere 

animi  /*,   de  crepero  SeioppHUj  de  trepido  Su$e,  lacunam  a  lihrario  eodiciB  F  male  suppUiam  latere  tuapieor; 
fori.  Bcrib. :  decrepitos   mutauit  aetatis    nere   annos  3  profectum  F^  4  flandae]  F^^,   firaude  F^ 

5  decoqnat  larga]  (T^F^,  decoqunt  larga  F^,  decoqueat  tam  larga  F^  auro  F  6  spectator]  /Ti*3, 

om.  F^  inclinet]  T,  inclinat  F  uelim]  (r),  uellem  F2'8,  uellent  Fi  7  infantie  mee  F^ 

deprebendar]  (i^,    deprehenderer  F  nam  nemo  —  S  mens  tua]  F,  om.  F  8  mens]  Seioppiiut, 

maneiis  F  o  iuuenis  F  decus  sed  ille  uehebatur  F^  9  humile]  FF  ^,  humiles  F'    humi  F^ 

repetamus  F',  reputamus  F^  10  tothurno  F^  facundiaei  F^,  facunda  Fi*S  cupit  oel  cae- 

pit  Fi  quid  F»  11  lautia  tn]  T,  laiitiora  F  dedistls  Fl  qnod  F^  uettat  nobis  F», 

uortant  nobis  F^  12  fastus]  Lypsiua,  faustus  F*,  festus  F^,  fatnm  F^,  faatum  (/^  gndioriB  F^ 

uitia]  (/*),    uitia  sunt  Fi*8,    uia  suiit  F^  moramiiii]  (F),    memoramini  F  satia]  /*,   om.  F 

esse   Fi  13  feliciutis   r  14  reddi  T  uoluptas    F^  suppetit  FS,    superat  F 

uale  add.  Fi.2,  om.  [1) 


Q.  AVRELII  SYMMACHI  V.  C. 

PRAEFECn  VRBIS 

RELATIONES. 

T  s=  eod,  Monaceruis  18787^  oUm  TeffemseentiiSy  saee.  XI. 

M  s=  eod.  MeUeniia  500,  eaee.  XI. 

r  =■  ediUo  Siffiamundi  Oelenii  {Baaa.  1549). 

Stemma  codicum: 


J 

T  M 

I  (XV.  XXH)   a.  384. 
D.  N.  VALENTINIANO  SEMPER  AVG.  SYMMACHVS  V.  C.  PRAEFECTVS  VRBIS.  TMF 

Quieto  mihi  et  iam  pridem  a  desideriis  honorum  remoto  praefeeturam  multis  cu- 
pitam  sponte  tribuistis.     ago  gratias  tot  bonorum   erga  me  principum  voluntati,   sed 

5  intellego,   quanto  plus  sollicitudinis  habeat  magistratus,   qui  ex  iudicio,  quam  qui  ex 
gratia  venit.    ille  enim  nt  meritis  datus  spem  sui  debet  aequare,   iste  ut  per  bene- 
ficium  quaesitus  a  periculo  6(rpectationis  alienus  est,   domini  imperatores.     quis  ergo  2 
me  hnic  honori  parem  fadet?    scilicet  vestra  clementia,   cuius  interest,   ne  temere 
existimer  electus;    mihi   ad   conscientiam   satis  est  non  adfectasse  publicam  curam. 

10  iam  qnalis  inveniar,  in  mann  temporum  est;  bonos  enim  magistratus  favor  principum 
facit  semperque  de  moribus  vestris  virtutes  iudicum  fluunt.      facite,    ut  omnes  in-  3 
tellegant,   si  forte  desit  rectoribus  integer  vigor  et  iusta  conscientia,   hominis  culpam 
esse  non  saeculi.    non  sum  voti  inmodicus,  cum  honorem  meum  commendo  auctoribus 
snis.     quantum  est  enim,  quod  ego  numini  vestro  ago  gratias?  facite,  ut  vobis  etiam 

15  res  p.  pro  me  grata  sit. 


Inseriptionem  om.  TM,  Epistolaram  Symmaohi  uiri  clarlssimi,  praerecti  urbis,  liber  primus  F  de 

praefectun   sibi   delata  T,    q.    aur.    symachi  u.    c.   de  prefectura  sibi  delata.    et  idolatria  defendenda    M 
2  simmachus  TM  praef  T  4  erga  {om.  me)  TM^  circa  me  F^  ergo  Meyer  5  habeant  TAf 

6  uenit  oorr.  fn  ueniunt  M  iste]  i^,  ille  TM  per  om.  M  7  expectationis]  ego^  specta- 

tionis  TMF  domini  imperatores]  TAf,  D.  Imperator  F;   m  exemplari  ad  Augustum  miiso  aeriptum  erat 

ita:  domine  imperator  Valentiniane  inclyte  uictor  ac  triumphator  semper  Augusto,  $ed  Symmaehus^  ubi  reUUio- 
nee  primum  eoUegit  et  edidit,  formulam  hane  et  eiua  aimiUa  plerumque  hreviavit  perturbavit  omiait;  quae  ut  a 
aeriptore  ipao  profeeta  corrigenda  non  duxi  S  oneri  F  cuius  •?•  interest  T  temere]  F, 

timere  TAf  9  electus  existimer  F  10  principum]  popali  M  13  sum]  solnm  M  15  diea 

ei  eonaulea  omiaai  aunt 


280  SYMMACHI  RELATIONES 


n  (XVI.  XXm)   a.  384. 
TMr    D.  N.  THEODOSIO  SEMPER  AVG.  SYMMACHVS  V.  C.  PRAEFECTVS  VRBIS. 

Olim  me,   ut  res  indicat,   cogitationes  numinis  vestri  secundo  favore  respiciunt: 
neque  enim  aliter  imperatoribus  nihil  temere  praestantibus  inter  primos  aut  primus 
occurrerem.     dilatus  ergo  hactenus  mihi  cum  re  p.  videor,   quae  ubi  in  longinquas  ^ 
imperii  partes  maiestatis   vestrae  curam  vocavit,   repperit  apud  vos  meditata  iudicia, 

2  ddd.  nnn.  imperatores.  angustum  est  igitur,  ut  aetemitati  vestrae  pro  solo  honore, 
quem  cepi,  gratias  agam:  praefectos  saepe  fecistis  et  inmensa  aetate  facietis,  sed 
quos  adsiduitas  et  usus  ingesserit;  me  dudum  proconsularem  virum  cedentem  iam 
diu  potentium  moribus  ante  capere  magistratum  quam  expectare  voluistis.  nunc  vos  lo 
oro  atque  obsecro,  ut  favore  perpetuo  factum  vestrum  iuvetis.  amabile  est  praeesse 
civibus,  sed  placere  difficile.     multum  enim  sibi et  inter  cognitos  semper 

3  dura  constantia  est.     quid,   quod  plerumque  evenit,   ut aliqui  longae  po- 

tentiae  usu  iam  nesciant?    honorem  menm  non  deseruerint,  qui  dederunt;  ego  enitar. 
ut  potero,   ne  clementiam  vestram  fefellisse  de  me  prior  fama  videatur:    vestri  numi-  is 
nis  erit  communem  causam  tueri.    nam  in  bonis  magistratibus  maiorem  gloriam  quae- 
rit  temporum  fama  quam  iudicum. 

in  (Lini.  LXI)    a.  384. 
TMA  D.  N.  THEODOSIO  SEMPER  AVG.  SYMMACHVS  V.  C.  P.  V. 

Vbi  primnm  senatus  amplissimus  semperque  vester  subiecta  legibus  vitia  cog-  20 
novit  et  a  principibus  piis  vidit  purgari  famam  temporum  proximorum,  boni  saecnli 
auctoritatem  secutus  evomuit  diu  pressum  dolorem  atque  iterum  me  querellarum  sna- 
rum  iussit  esse  legatum.  cui  ideo  divi  principis  denegata  est  ab  inprobis  audientia, 
2  quia  non  erat  iustitia  defutura,^  ddd.  nnn.  imperatores.  gemino  igitur  functus  officio 
et  ut  praefectus  vester  gesta  publica  prosequor  et  ut  legatus  civium  mandata  com-  26 
mendo.  nulla  est  hic  dissensio  voluntatum,  quia  iam  credere  homines  desierunt,  au- 
licorum  se  studio  praestare,  si  discrepent.     amari  coli  diligi  maius  imperio  est.     quis 


1  de  prefectara  sibi  delata  T  2  d.  om.  M  dd.  nn.  Theodosio  et  Arcadio  semper  Augg.  Meyer, 

reete  quidem,    aed  viiiyim  Symmaehi  non  Ubrarii  corrigem  simmaohas  TM  u.  c.  om,   TMF 

prae?  M  3  secnndo  faaore  om,  M  4  aut]  et  Af  5  occnrerem  TM  ergo]  enim  M 

rp  T  6  uocabit  TM  7  D.  Imperator  /*,  9crfbe:  domini  imperatores  Theodosi  et  Arc^di  inclyti 

nictores  ac  triumphatores  semper  Angusti  angustum]  Fy  aug  TM  9  incesserit  TM .  10  ca- 

pere  om.  M  nunuos  T  11  oro  om.  M  perpetuo]  primo  M  iubetis  T,  iubeatis  M 

12  sed  om.  M  enim  sibi  et  TM^  enlm  et  F  13  ut  aliqui  TMFj  aupple:  multum  enim  aibi  licen- 

tiae  nsurpant  et  inter  cognitos  semper  dura  constantia  est.     quid,   qnod  plerumqae  euenit,   ut  aliis  obsequia 
praestare  aiiqni  longae  potentiae  asu  iam  nesciant?  vel  aUnile  quid  longo  F  14  nesciunt  M 

dederunt]  /^,  deerunt  TM  15  nominia  F  16  commonem  M  17  iudicum]  M,  iudiciam  TF 

A  as  conseniUB  eodieum  Amhroaianorum ;  A^  «b  eod.  Vatieanua  ^86  «.   Vllll — X;  A^  e=  eod,  8.  Oall. 
94  a,    VI 111  incipit  relatio  symmachi    (simmachi  A^)   praefecti   orbis  romae  A,    de  idolatria  defen- 

denda  T,  om,  M  19  otn.  A^  d  om,  Af,  ddd.  nnn.  Valentiniano  Theodosio  et  Arcadio  semper  Aaggg. 

Meyer  reete^   $ed  ef.  p.  279,  7  20  senatum  A9-  21  et  apprlncibns  M  22  auotoritate  A^ 

23  deneganda  T,  denegandam  M  24  qaia  non  —  defutnra  om.  A^  futura  M  domini  im- 

peratores  ualentiniane  theodosi  et  archadi  ineliti  (incliyti  ^4^)  uictores  ac  triumfatores  semper  augnsti  A  reett^ 
aed  ef.  p.  279,  7  25  publica]  p.  M  prosequar  Af,  persequor  T  26  nallas  A^  uolup- 

tatnm  M  homines  credere  Af,  credere  hominem  Ai,  oredere  A^  21  prae^erestrare  T  nia- 

nus  Mj  magis  T 


(EPISTVLARVM  LIB.  X).  281 

ferat  obfuisse  rei  publicae  privata  certamina!    merito  illos  senatus  insequitur,  qui  po-  TMA 
tentiam  suam  famae  principis  praetulenmt :   noster  autem  labor  pro  clementia  vestra 
ducit  excubias.     cui  enim  magis  commodat,   quod  instituta  maiorum,   quod  patriae 
iura  et  fata  defendimus,   quam  temporum  gloriae?    quae  tunc  maior  est,   cum  vobis 

5  contra  morem  parentum  intellegitis  nil  licere.     repetimus    igitur  religionum   statum,  3 
qni   reip.  diu  profuit.     certe  dinumerentur  principes  utriusque  sectae  utriusque  sen- 
tentiae :   pars  eorum  prior  caerimonias  patrum   coluit ,   recentior  non  removit.     si  ex- 
emplum  non  facit  religio  veterum,  faciat  dissimulatio  proximorum.    quis  ita  familiaris 
est  barbaris,   ut  aHim  Victoriae  non  reqnirat!    cauti  in  posterum  sumus  et  aliarum 

1«  rerum  ostenta  vitamus.     reddatur  saltem  nomini  honor,   qui  numini  denegatus  est. 
mnlta  Victoriae  debet  aeternitas  vestra  et  adhuc  plura  debebit:  aversentur  hanc  pote- 
statem,  quibus  nihil  profuit ;  vos  amicum  triumphis  patrocinium  nolite  deserere.    cunc- 
tis  potentia  ista  votiva  est;  nemo  colendam  neget,  quam  profitetur  optandam.     quodsi  4 
hnius    ominis    non    esset   iusta    vitatio,    omamentis    saltem    curiae   decuit   abstineri. 

15  praestate,    oro  vos,   ut  ea  quae  pueri  suscepimus,   senes  posteris  relinquamus.     con- 
snetudinis  amor  magnus  est;   merito  divi  Constantii  factum  diu  non   stetit.     omnia 
vobis  exempla  vitanda  sunt,   quae  mox  remota  didicistis.     aetemitatem  curamus  fa* 
mae  et  nominis  vestri,   ne  quid  futura  aetas  inveniat  corrigendum.     ubi  in  leges  ve-  5 
stras  et  verba  iurabimus?   qua  religione  mens  falsa  terrebitur,  ne  in  testimoniis  men- 

20  tiatur?  omnia  quidem  deo  plena  sunt  nec  ullus  perfidis  tutus  est  locus,  sed  plurimum 
valet  ad  metum  delinquendi  etiam  praesentia  numinis  urgueri.  illa  ara  concordiam 
tenet  omninm,  illa  ara  fidem  convenit  singulomm,  neque  aliud  magis  auctoritatem 
facit  sententiis  nostris,  quam  quod  omnia  quasi  iuratus  ordo  decemit.  patebit  ergo 
sedes  profana  periuriis,    et  hoc  inclyti  principes  mei  probabile  iudicabunt,  qui  sacra- 

25  mento  publieo  tuti  sunt?   sed  divus  Constantius  idem  fecisse  dicetur.     cetera  potius  6 
illius  principis  aemulemur,   qui  nihil  tale  esset  adgressus,   si  quis  ante  se  alius  de- 
viasset.     corrigit  enim   sequentem  lapsus  prioris  et  de  reprehensione  antecedentis  ex- 
empli  nascitur  emendatio.     fas  fuit,   ut  parens  ille  clementiae   vestrae  in  re  adhuc 
nova  non  caveret  invidiam :   num  potest  etiam  nobis  eadem    defensio  convenire ,   si 

:to  imitemur,  quod  meminimus  inprobatum?  accipiat  aetemitas  vestra  alia  eiusdem  principis  7 
facta,  quae  in  usum  dignius  trahat.    nihil  ille  decerpsit  sacramm  virginum  privilegiis, 
replevit  nobilibus  sacerdotia.    Romanis  caerimoniis  non  negavit  inpensas,    et  per  om- 
nes  vias  aetemae  urbis  laetum  secutus  senatum  vidit  placido  ore  delubra,   legit  in- 
scripta  fastigiis  deum  nomina,   percontatus  templomm  origines  est,    miratus  est  con- 

36  ditores,    cumque  alias  religiones  ipse   sequeretur,    has  servavit  imperio.     suus  enim  S 
cuique  mos,  suus  ritus  est:  varios  custodes  urbibus  cultus  mens  divina  distribuit;    ut 


1  re  afiXt  obfuisse  iiMer.  A^  rei  puplice  A^,  rp  TAf  2  saam  (ym.  M  contalenint  M 

aat  T  4  facta  A^  to  maior  est  A^,  tam  maiorem  A^  5  dicere  A^  respexlmas  TAf 

6  rp.  T  numerentor  A  7  pars  eoram  prior]  proximus  eoram  A  recentio  Af  8  proxi- 

moram  om.  M  igitar  piBi  quis  instf,   TM  9  barbaris  om.   TM  non  reqairat  uiotoriae  M 

alianim]  taUtim  A  10  ostenta  aitamus]  ostentaoimus  M  tamen  saltim  A  namini  M 

denegatnr  {<m,  est)  M  11  debebit  plura  A^,  pulchra  debebit  T  auertentur  TMA^  12  de- 

sidere  M  13  uotiua  est  ista  T  profltentur  optandam  T,  profltendam  neget  M  14  hominis  TA, 

nominis  M  saitim  A  16  consUnti  A^  17  nobis  T  ;iitonda  sunt]  uel  uidistis  add,  int. 

Un,  M  fama  A^  19  nerba  om.  M  iurauimns  A^  20  adeo  A^  21  numinis]  reli- 

gionis  A  coneondiam  M  23  nostrls  om.  TM  24  proflna  A^  aperiuris  T,  apeinris  M 

inditi  AM  25  dicitur  A  26  principes  M  emulentur  TM  talem  T  esse  M 

27  et  deprehensione  TM  28  ille  om.  M  29  nnnc  TAf  30  imitetur  A*  minimus  A< 

31  nil  A  32  replenit]  A,  decreuit  TAf  romanus  T  cedmonias  M  33  legit]  AMj 

nidit   T  34  numina    A^  percunctatos    A^M  est    templorum    origines    A^,    est  om.  A^ 

35  ipse  om.   TM  36  snus  om.  A 

Q.   AVMBLITS  SrMMACHVS.  3^ 


282  SYMMACm  RELATIONES 

TMA  animae  nascentibnB ,  ita  popnlis  fatales  genii  diyidnntnr.  accedit  ntilitas,  qnae  ma- 
xime  homini  deoB  adserit.  nam  cnm  ratio  omnis  in  operto  sit,  nnde  rectins  qnam  de 
memoria  atqne  docnmentiB  remm  Becnndamm  cognitio  venit  nnminnm?  iam  si  longa 
aetas  anctoritatem  religionibns  faciat,  servanda  est  tot  saecnlis  fides  et  seqnendi  snnt 
9  nobis  parentes ,  qni  secnti  sunt  feliciter  8no8.  Romam  nnnc  pntemns  adsistere  atqne  s 
bis  Yobiscnm  agere  sermonibns:  optimi  principum,  patres  patriae,  reveremini  annos 
meos ,  in  quos  me  pins  ritns  addnxit !  utar  caerimoniis  avitis ,  neqne  enim  paenitet ! 
vivam  meo  more,  qnia  libera  sum!  hic  cnltus  in  leges  meas  orbem  redegit,  haec 
sacra  Hannibalem  a  moenibuB,   a  Capitolio  Senonas  reppnlemnt.     ad  hoc  ergo  ser- 

10  vata  sum,  nt  longaeva  reprehendar?  videro,  qnale  sit,  qnod  instituendum  pntatur;  lo 
sera  tamen  et  contumeliosa  est  emendatio  senectutis.  ergo  diis  patriis,  diis  indigeti- 
bns  pacem  rogamus.  aequnm  est,  quidquid  omnes  colunt,  unum  pntari.  eadem 
spectamns  astra,  commnne  caelnm  est.  idem  nos  mnndns  involvit:  qnid  interest,  qna 
qnisqne  pmdentia  vemm  requirat?  nno  itinere  non  potest  perveniri  ad  tam  grande 
secretnm.    sed  haec  otiosomm  dispntatio  est;   nunc  preces  non  certamina  offerimns.  is 

11  quanto  commodo  sacri  aerarii  vestri  Vestalinm  virginnm  praerogativa  detracta  est? 
snb  largissimis  imperatoribns  denegetnr,  qnod  parcissimi  praestitemnt?  honor  solns 
est  in  illo  velnti  stipendio  castitatis:  nt  vi/tae  eamm  capiti  decns  fadnnt,  ita  insigne 
dncitur  sacerdotii  vacare  mnneribns.  nndum  qnoddam  nomen  inmnnitatis  reqnimnt, 
qnoniam  panpertate  a  dispendio  tntae  snnt.  itaqne  amplins  laudi  eamm  tribnnnt,  20 
qni  aliqnid  rei  detrahnnt;   siqnidem  salnti  pnblicae  dicata  virginitas  crescit  merito, 

12  cnm  caret  praemio.    absint  ab  aerarii  vestri  pnritate  ista  conpendial    fiscns  bonomm 
principnm  non  sacerdotnm  damnis  sed  hostinm  spoliis  angeatnr!    illud  tentie  Incmm 
conpensat  invidiam?   atqni   avaritia  in  mores  vestros  non  cadit.    hoc  miseriores  snnt, 
qnibus  subsidia  vetera  decerpta  snnt;  etenim  snb  imperatoribus ,  qui  alieno  abstinent,  2( 
quia  resistnnt  cnpiditati,  ad  solam  detrahitur  amittentis  ininriam,   qnod  desiderinm 

13  non  movet  auferentis.  agros  etiam  virginibns  et  ministris  deficientium  voluntate  le- 
gatos  fiscus  retentat.  oro  vos,  iustitiae  sacerdotes,  nt  urbis  vestrae  sacris  reddatnr 
privata  successio.  dictent  testamenta  secnri  et  sciant,  snb  principibns  non  avaris 
stabile  esse,  quod  scripserint.  delectet  vos  ista  felidtas  generis  hnmani.  coepit  can-  30 
sae  hnins  exemplnm  sollicitare  morientes.  ergo  Bomanae  religiones  ad  Romana  inra 
Hon  pertinent?   qnod  nomen  accipiet  ablatio  facnltatnm,  qnas  nnlla  lex,  nnllns  casns 

14  fecit^^ducas?  capinnt  legata  liberti,   servis  testamentornm  insta  commoda  non  ne- 
gantnr:    tantnm  nobiles  virgines  et  fatalium  sacromm  ministri  exclndentur  praesidiis 
hereditate  qnaesitis?  qnid  invat  salnti  publicae  castnm  corpns  dicare  et  imperii  aeter-  3s 
n|tatem  caelestibns  fnlcire  pra^diis,   armis  vestris,   aqnilis  vestris  amicas  adplicare 
virtntes,  pro  omnibns  efficada  vota  snsdpere,  et  ins  cnm  omnibns  non  habere?  itane 


1  naioentiB  A^  {ngenU  A^,  ingenU  T,  gemi  M  2  deos  A^  asseiuit  Af  aperto  TM, 

operato  A  demoiMiria  A^  3  eonditto  T  numidom  M  4  MecUis  T  nobis  snnt  M 

5  putamof  TM  6  principes  A  7  ot  atar  A,  at  a  TM  aaittifl  A^  8  hinc  A^ 

9  sennonas  M  10  reprehendat  A^  qoale  sit  om,  A  qaid  A  oonstftnendnm  TM 

11  tamen]  AM^  antem  T  indigentibos  A  15  otiosoram  dispatatio  est  haec  T,  occiosoram  dispa- 

tatio  haec  est  M  non]  nanc  M  certamen  afrerimns  TM  17  denegatar  A  18  aelat  A 

aitae  TAfML  19  didtar  TM  sacerdoti  TAf,  sacriflcU  A  quodammodo  A  inminnUtis  M 

requiruntur  TM  20  a  om.  TM  21  dicat  A^  22  aerari  A\  aerariis  A^  ita  A^ 

23  iUud  tenue]  Afeyer,  illad  tene  TAf,  ullamne  A  24  inuidia  A  adqui  T,  et  qnia  A  25  qai- 

bus  —  imperatoribus  cm,  M  quibas]  qaia  A^  26  qnia]  qui  A  admittentis  T  27  le- 

gato  T,  legatas  A>,  onu  A^  28  retenUtur  TAf  31  religioue  sab  A',  religiones  sub  A^  32  ob- 

Utio  T  33  cupiunt  M  ligaU  A  libertis  A^,  liberqae  T,  libertati  Af  34  exdadnntar  A 

praefjdiis  M,  praediis  A  35  qui  A^  pablicae]  p.  M  36  adpublicare  A>,  apablioare  A^ 

37  efflcatia  TMA  iUne  —  p.  283,  1  impenditur  bn  marg,  add.   T  itaque  A 


(EPISTVLABVM  UB.  X).  283 

melior  est  servitns,  qnae  homimbns  inpenditnr?  rem  pnblicam  laedimns,  cni  nnmqnam  TMA 
expediit,   nt  ingrata  sit.    nemo  me  pntet  tneri  solam  cansam  religionnm:   ex  hnins-  15 
modi  facinoribns  orta  snnt  cnncta  Romani  generis  incommoda.     honoraverat  lex  pa- 
rentnm  Yestales  virgines  ac  ministros  deomm  victn  modico  instisqne  privilegiis;  stetit 

5  mnneris  hnins  integritas  nsqne  ad  degeneres  trapezitas,  qifi  ad  mercedem  vilinm  bain- 
lornm   sacra   castitatis  aUmenta  vertemnt:    secnta  est  hoc  factnm  fames  publica  et 
spem  provinciaram  omninm  messis  aegra  decepit.    non  snnt  haec  vitia  terramm,  nihil  16 
inpntemns  anstris,   nec  rabigo  segetibns  obfiiit,   nec  avena  fmges  necavit:   sacrilegio 
annns  exarait.    necesse  enim  fnit  perire  omnibns,  qnod  religionibns  negabatnr.    certe 

10  si  est  hnins  mali  aliqnod  exemplnm,  inpntemns  tantam  famem  vicibns  annoram:  gra^ 
vis  hanc  sterilitatem  cansa  contraxit.    silvestribns  arbnstis  vita  prodncitnr  et  rarsns 
ad  Dodonaeas  arbores  plebis  rasticae  inopia  convolavit.    qnid  tale  provindae  per-  17 
tnlernnt,  |  cnm  religionnm  ministros  honor  pnblicns  pasceret?  qnando  in  nsnm  hominnm  TMA^ 
concnssa  qnercns,    qnando  vnlsae  snnt  herbaram  radices,   qnaifdo  alteraos  regionnm 

15  defectns  deserait  fecnnditas  mntna,   cnm  populo  et  virginibns  sacris  commnnis  esset 
annona?  commendabat  enim  terraram  proventnm  victns  antistitnm  et  remedinm  magis 
qnam  largitas  erat.     an  dnbinm  est,   semper  prp  copia  omninm  datnm,   qnod  nnnc 
inopia  omnium  vindicavit?    dicet  aliqnis  sumptnm  pnblicnm  denegatnm  alienae  reli-  IS 
gionis  inpendiis.     absit  a  bonis  principibns'ista  sententia,   nt  qnod  olim  de  commnni 

20  qnibusdam  tributnm  est,  in  inre  fisci  esse  videatnr.    nam  cnm  res  pnblica  de  singnlis 

"^     constet,  qnod  ab  ea  proficiscitnr,  fit  rarsns  proprinm  singnlornm.    omnia  regitis,  sed 

snnm  cniqne  servatis,   plnsque  apnd  vos  institia  qnam  Ucentia  valet.    consnlite  certe 

mnnificentiam  vestram,   an  adhnc  pnbUca  veUt  existimari,  qnae  in  alios  transtuUstis. 

semel  honori  nrbis  delata  conpendia  desinunt  esse  tribnentinm,   et  qnod  a  principio 

25  beneficinm  fnit,   nsn  atqne  aetate  fit  debitnm.     inanem  igitnr  metnm  divino  animo  19 
vestro  temptat  incntere,   si  qnis  adserit,   conscientiam  vos  habere  praebentinm,   nisi 
detrahentinm  snbieritis  invidiam.     faveant  clementiae  vestrae  sectaram  omninm  ar- 
cana  praesidia  et  haec  maxime,   qnae  maiores  vestros  aUqnando  inverant.    vos  de- 
fendant,  a  nobis  colantnr.    enm  religipnnm  statnm  petimns,  qni  divo  parenti  nnminis 

30  vestri  servavit  imperinm ,   qni  fortnnato  principi  legitimos  snffecit  heredes.    spectat  20 
senior  ille  divns  ex  arce  siderea  lacrimas  sacerdotnm  et  se  cnlpatnm  pntat  more  vio- 
lato,   quem  Ubenter  ipse  servavit.    praestate  etiam  divo  fratri  vestro  alieni  consilii 
correctionem ;  tegite  factnm,  qnod  senatni  dispUcnisse  nescivit.    siqnidem  constat  ideo 
exclnsam  legationem,   ne  ad  enm  indicinm  pnblicnm  perveniret.    pro  existimatione 

35  est  temporam  snperioram,   nt  non  dnbitetis  abolere,  qnod  probandnm  est,   principis 
non  fnisse. 


1  melior  est]  meliorem  M  imped)tor  A^  rp.  TM  2  expedit  A  me  pudet  T, 

putet  me  M  tueri  post  religionam  eoUoe,  A  3  honerauerat  T  4  uictum  modico  A^,  modioo 

uictu  M  5  degeneru  A^  trapezetas  M  6  sacrae  A  famis  A^  7  prouintiarum  om- 

nium  AT,  omnium  prouinciarum  Af  .'  8  inputamus  astris  A^  austris  imputemus  M  abena  T 

negauit  A  9  bominibus  luretut  10  maU  huius  M  tanta  A^  famam  A*  11  stere- 

Utatem  A^  aura  A  constrinxit  A^  arbutis  Em,  Hofnumn  12  addoneaa  A^,  adidoneas  TM 

conualuit  T,   contulit  M  prouintiae  TMA^  pertulerunt  explic  A^  16  prouentus  A^ 

18  aligenae  T,  alienigene  M  19  olim  eiA^  A^  20  flaci  lure  M  rp.  TAf  21  flt]  sit  A^ 

22  ualet  om.  M  23  adhuc]  haec  A^  25  mecum  T  26  praesentium  A^  27  trahen- 

tium  TM  archana  TMA^  29  nominis  Af,  culminis  A^  30  seruabit  TM  heredes]  ho- 

nores  Af  31  more  uiolato  putat  M  32  seruabit  T  preetat^  Af  33  correptionem  M 

34  pro]  per  T  35  non  om,  A^  est  om,  M  36  fuisae.  explicit  relatio  symmachi  uiri  cla- 

rissimi  prcti  urbis  A^ 


36 


284  SYMMACHl  KELATIONES 


nn  (XVn.  XXim)    a.  384—385. 
TMr  D.  N.  THEODOSIO  SEMPER  AVG.  SYMMACHVS  V.  C.  P.  V. 

Quod  apnd  germanum  clementiae  vestrae  divum  principem  non  sileremns,   si  eo 
res  Romana  frueretur,    custodibus  famae   eius  insinuo  ea  devotione,    qna  praefectum 
vestrum   decet  fidem  praeferre  blanditiis,    domini  imperatores.     falso  creditum  est,  5 
quod  urbanae  fastigium  potestatis  peregrini  ac  superbi  vehiculi  usus  adtolleret;    haec 
ratio   sola   novum   statutum   benigno   tunc   persuasit   ingenio,    ut   veterem   magistra- 

2  tum  dives  pompa  gestaret.      recusat  istius  modi  decus  honor  sobrius ,    quem  num- 
quam  paenitet  sui;    cui  si  quid  patimur  accedere,   fatemur  hactenus  defuisse.     itaque 
oculi  quaerunt  civitatis  privati  vehiculi  nobilem  modum  et  degenerem  praefecturam  10 
populus  Bomanus  existimat,  quae  posteriora  traxit  exempla.    absit  ut  moderator  nrbis 
liberae  atque  ideo  devotae  tamquam  Salmoneus  Elius  invehatur.     nihil  moramur  ex- 

3  tema  miracula.  inritamentum  superbiae  Roma  vestra  non  patitur  memor  scilicet  bo- 
norum  parentum,  quos  Tarquinius  fastus  et  ipsius  Camilli  currus  offendit.  nam  tanto 
illi  viro  albentes  quadrigae  exilium  triste  pepererunt.  at  contra  Publicolae  decus  tri-  15 
bnit  inclinatio  potestatis;  submisit  enim  contioni  civinm  consularem  securem  et  ho- 
noris  sui  culmen  infregit,  ut  libertatem  civitatis  erigeret.  ergo  moribus  potius  quam 
insignibus  aestimemur.  non  culpamiis  novum  beneficium,  sed  bona  nostra  praeferi- 
mus.  submovete  vehiculum,  cuius  cultus  insignior  est;  illud  maluimus,  cuius  usus 
antiquior.  20 


V  tXVni.  XXV)    a.  384—385. 
D.  N.  THEODOSIO  SEMPER  AVG.  SYMMACHVS  V.  C.  PRAEF.  VRBIS. 

Inter  praecipua  negotiorum  saepe  curatum  est,  ut  erudiendis  nobilibns  philosophi 
praeceptores  ex  Attica  poscerentur ;  itaque  nonnullos  etiam  auctoritas  pnblicia  in  nsum 
nostrae  urbis  accit^it^  domini  imperatores.  nunc  vestri  saeculi  bonitas  ultro  optimatem  2& 
2  sapientiae  Romanis  gymnasiis  adrogavit.  siquidem  Celsus  ortus  Archetimo  patre, 
quem  memoria  litteratorum  Aristoteli  subparem  fuisse  consentit,  iuventnti  nostrae  ma- 
gisterium  bonarum  artium  pollicetur,  nullum  quaestum  professionis  adfectans  atqne 
ideo   dignus  in  amplissimum   ordinem   cooptari,    ut  animum  vitiis  avaritiae  liberum 


de  remouenda  carnica  T  2  d.  om.  M^  n.  om.  F  et  ita  deinceps  ddd.  nnn.  Valentiniuio 

Theodosio  et  Arcadio  semper  Auggg.  Meyer  teeU^  aed  cf.  p.  279,  7  p  urt^  T  4  costodlbus  Af 

5  decet  om,  M  d.  imperator  /*,  scribe:  domini  imperatores  Valentiniane  Theodosi  et  Arcadi  inclyti  uic* 

tores  ac  triumphatores  semper  Augusti  6  uehiculi  om.   T  7  enim  ante  xatio  iruer,  F  ata- 

tum  M  10  ciuitatis  quaerunt  F  nouilem  TM  11  poph  «R*  M  quae  —  exempla  om.  T 

moderator]  F,  modera  TM  12  salmuneus  T  elyus  M,  aelyus  T,  aiius  F  moramur]  /",  mira- 

mur  TM  13  superuiae  T  scUicet  memor  M  14  Tarquinii  F  CarnUli  F  15  at  con- 

tra  —  16  potestatis  om.  F  16  summisst  [sic)  Af,  summisit  Publicola  /  enim  om,  F  18  esti- 

metur  M  19  uebiculum  —  20  antiquior  om.  T  irh  ima  pagina  malumus  F 

de  prebendis  annonis  celso  philosopho  T  22  d.  om,  Af,  ddd.  nnn.  Valentiniano  Tbeodosio  et  Ar- 

cadio  semper  Auggg.   Meyer  rectCj  aed  cf.  p.  279,  7  sym  T  p  u  Af  24  nonnuUos  etiam]  ego, 

nonnnllo  ius  et  T,  nonnuUos  ius  et  MF  publia  M  25  acoiuit]  Meyer^  accipit  TM,  acceplt  F 

d.  Imperator  /*,  seribe:  ddd.  imperatores  Valentiniane  Theodosi  et  Arcadi  indyti  uictores  ac  triumphatores  sem- 
per  Augusti  bonitas  saeculi  M  oprimatem  M  26  Romanis  om.  M  gynasiis  T,  gym- 

nasinm  Af  arcetimo  TM  27  literarum  F  aristotelem  M  consendit  corr.  ex  contendit  T, 

om.  M  iuuenti  T  28  professionls  corr,  ex  profectionis  TAf  29  cooptari]  /*,  coaptari  Tlf 


(BPISTVLARVM  LIB.  X).  285 

digmtatis  praemio  maneremnr.  snnt  hnins  rei  exempla  nobilia,  qnae  pmdens  aemn-  TMF 
letnr  imitatio.  nam  et  Cameaden  Cyrenaenm  et  Poennm  Clitomachnm  Atheniensis 
cnria  societate  dignata  est,  itidem  nt  nostri  Zalencum  legnm  Locrensinm  conditorem 
civitate  donamnt.  dignnm  est  igitur  aetemitate  nnminis  vestri,  Celsnm  genere  em-  3 
ft  ditione  volnntate  landabilem  adiudicare  nobilibus  pignore  dignitatis,  cum  praerogativa 
scilicet  consulari ,  ne  snmptum  eins  magis  qnam  magisterinm  qnaesisse  videamnr  non 
sine  avaritiae  nota,  si  ab  eo  mnma  pnbliea  postulemns,  qni  spondet  gratnita  praecepta. 


VI  (XVnn.  XXVI)   a.  384—385. 
DD.  NN.  THEODOSIO  ET  ARCADIO  SEMPER  AVGG. 

10  Praecipua   quidem   beneficia  nnminis  vestri  populus  Romanns  expectat,    domini 

imperatores,  sed  ea  iam  quasi  debita  repetit,  qnae  aetemitas  vestra  sponte  promisit; 
non  qnod  sibi  tribnenda  diffidat  —  nnsquam  enim  maior  .^  .  .  .  est  qnam  in  bonomm 
principum  sponsione  — ,  verum  ne  existimetur  oblata  fastidiose  sperare,  nisi  instanter 
exegerit.     orat  igitur  clementiam  vestram,   ut  post  illa  subsidia,   quae  victui  nostro  2 

15  largitas  vestra  praestavit,   etiam  cumles  ac  scaenicas  voluptates  circo  et  Pompeianae 
caveae  snggeratis.     his  enim  gandet  nrbana  laetitia,   cuius  desiderinm  pollicitatione 
movistis.     expectantur  cotidie  nnntii,   qni  propinqnare  nrbi  munera  promissa  confir-  3 
ment;   anrigarum  et  eqnomm  fama  colligitur;   omne  vehicnlum  omne  naviginm  scae- 
nicos  artifices  advexisse  iactatur.     et  tamen  amor  perennitatis  vestrae  acnit  desideria 

20  plebis,  non  cnpiditas  Indicromm.     date  igitnr  interim,  qnae  petnntnr,  ut  sit  locus  ce- 
teris,  qnae  sine  fine  tribnetis. 


Vn  (XX.  XXVH)   a.  384. 

DD.  NN.  THEODOSIO  ET  ARCADIO  SEMPER  AVGG.  SYMMACHVS  V.  C. 

PRAEFECTVS  VRBIS. 

25  Kalendas  anni  auspices,  qnibns  mensinm  recursus  aperitur,   inpertiendis  strenis 

dicavit  antiquitas,  domini  imperatores  Theodosi  et  Arcadi  inclyti  victores  semper  An- 
gnsti.  huius  institnti  nsnm  mnnificentiae  festinatione  praevertitis ,  seram  putantes 
liberalitatem ,  quae  statntis  temporibns  admovetnr.  felix  me  hercule  saeculnm,  qno 
principes  cohibere  diu  nescinnt  tribuenda  devotis,  cnm  sibi  debita  cnnctentur  exigere! 

30  qnid  ergo  primnm,   qnidpotissimnm  praedicem?    promptamne  numinis  vestri  et  cele-  2 
rem  largitatem  an  circa  absentes  memorem  diligentiam  an  qnod  sacmm  mnnns  auxi- 


2  cerae  aden  T,   oerneandS  M^  carneadem  F  cyreneum  T,    cyTencu  Af  olytomachum  F, 

clytnmachnm  T  3  long^om  M  7  mnnia  publtca  munia  T 

de  mittendis  scenicis  ad  urbem  TM  9  archadio  TMF  aug  M  Symmachus  praef. 

urb.  add.  F  10  pfattiuUTlm:  perpetua  quidem  beneAcia,  ef,  20  date  igitur  interim,  quae  petuntur,  ut 

sit  loouB  ceteris,  quae  sine  flne  tribuetls  poph  «R*  M  DD.  F  11  imperat  M^  imper  T 

«efibt:  domini  imperatores  Theodosi   et  Arcadi  indyti  uietfnes  ac  triumphatores  semper  Augg.  ef.  p.  279,  7 
12  maior  est  TM,  maior  spes  est  F,  maior  fldea  Meyer  13  principium  M  15  praestauit]  Mercenu, 

praestabit  TMF  scemicaa  M  17  nuntii]  nnm  eorr,  ex  nom  M  19  perhennitatis  Tilf  20  li- 

dtcrorum  M  igitur  om,  M 

de  strenis  missis  TM  23  archadio  TMF  aug  M  symmachns  praefectus  urbis  et  u.  c.  T, 

symmachus.  p.  u.  et  nc.  M,  u.  c.  om,  P  25  mensuum  T  26  dicabit  T^f  DD.  F  impt  M 

archadi  TMF  $eribe:  uictores  ac  triumphatores  aug  M^  augg.  F  28  statis  temporibus  ammo- 

netur  F  forUuse  recte  29  deuita  Tilf  30  quod  potissimum  T  promptamne]  F^  promptam  TM 


286  SYMMACHI  RELATIONES 

TMV  stis  honore  verborum?  dicam,  ut  res  est,  curasse  cleroentiam  veBtram,  ut  tamquam 
coram  locatus  et  adloquiis  principum  fruerer  et  augusta  in  ipsis  donis  ora  venerarer. 
quando  mihi  eveniet  expressa  potius  et  viva  gaudia  capere  de  vobis?  quantum  veri- 
3  tatis  est  bonum,  cuius  species  et  imago  mirabilis  est!  ago  igitur  atque  habeo  gratias 
et  meam  vicem ,  qui  solvendo  non  sum ,  caelestibus  delego  virtutibus.  illae  clemen-  5 
tiam  vestram  dignis  processibus  munerentur;  nos  colimus,  nos  amamus,  quod  scitis 
omnibus  rebus  esse  praestantius .  qui  ideo  salutariter  rem  publicam  regitis,  ut  haec 
sola  mereamini. 


Vra  (XXI.  XXVm)    a.  384. 

DD.  NN.  THEODOSIO  ET  ARCADIO  SEMPER  AVGG.  SYMMACHVS  V.  C.        lo 

PRAEFECTVS  VRBIS. 

Omnium  beneficiorum,  quae  tribuit  potior  fortuna  subiectis,  certa  sunt  tempora, 
domini  imperatores,  solae  leges,  quae  in  bonum  commnneprocedunt,  numquam  pa- 
tiuntur  occasum.  agit  igitur  divinis  sanctionibus  vestris  gratias  ordo  reverendus  etiam 
nomine  posterorum,  qnibus  res  publica  emendata  tradetur.  nam  cum  foeda  iactatio  15 
senatorias  functiones  gravibus  inpendiis  obruisset,  et  moribus  et  sumptibus  nostris 
sanitatem   veterem   reddidistis,    ne   aut  inpares  facultate  collegas  tenuis  decoloraret 

2  editio  aut  per  verecundiam  viribus  maiora  conatos  effusio  inconsulta  demergeret.  eius- 
dem  praeterea  orationis  salubritate  vetus  dicendarum  sententiarum  forma  reparata  est, 
ne  snmmum  cuique  decemendi  locum  non  ratio  munerum  sed  honorum  fortuna  prae-  20 
staret  atque  id  assensio  ceterorum  vel  invita  sequeretur,  quod  ante  onmes  felicior 
censuisset.  credimns  igitur  his  remotis  ad  regnum  suum  redisse  virtutes:  in  editio- 
nibns  parsimonia,  in  senatu  ordo  retinebitur,  nec  se  ostentabit  opulentia  semper  bonis 

3  infirma  temporibus.     superest  ut  ea,   quae  serenitas  vestra  patribus  deliberanda  le- 
gavit ,  cognito  senatus  consulto  lex  augusta  confirmet.    nullo  enim  dissentiente  decre-  25 

tum  est,  quis  modus  censuum  semel  aut  saepius  fungendis mediocritas 

editionibus  adplicetur,  quae  gladiatorio  muneri  et  quae  scaenicis  ludis  sumptuum  tem- 
peramenta  conveniant,  quid  libertatis  habere  mereatur  praesentis  expensio,  quid  damni 

4  absentium  contumacia  debeat  experiri.    haec  aetemitas  vestra  venerabilis  cum  senatni 
statuenda  mandaret,  referri  ad  se  protinus  imperavit,  ut  pladta  cunctis  inmortali  lege  30 
solidentur.    iussis  paruimus;  expectamus  oraculum,  quo  salutariter,  ut  vestro  numini 
familiare  est,  patrum  decreta  firmetis,   adiecta  comminatione ,   si  ullus  aliquando  am- 
bitus  haec  vel  illa  cormperit,   quae  consilio  caelesti  pro  ordinis  dignitate  sanxistis. 

16  C.  Tbeod.  XV  9,  1  dat.  viu  kal.  Aug.  Heracleae,  Richomere  et  Clearcho  coss. 


i   dictam  T  2  locatns]  T,  locatus  TM  angusU  M  3  eueniat  TM,  contiiiget  T 

5  par  post  soluendo  inaer,  F  6  digniug  M  7  rg.  p.   TM 

de   suBcepta  oratione   quam  dominus  theodoaius   misit  TM  10  dnn  M  archadio  TMF 

auggt  T,  aug.  M  llpuAf  13  1>T>.  /•    •        imperat  M  scribe:  dd.  imperatores  Theodoai  et 

Arcadi  inclyti  uictores  ac  triumphatores  semper  Augusti,  cf,  p.  279,  7  14  agi.  Igitur  TMy  agit  F 

reueredus  M  15  rp.  TM  ianctatio  M  16  et  moiibus]  F,  et  om,   TM  18  conatus  TM 

19  rationis  F  reputata  M  20  munerum]  F^    numerum  T,    numerornm  M  fortnnam  M 

21  assentio  T  feliciorem  fuisset  M  22  uirtutes  redisse  M  23  ordo  om.  M  25  an- 

gusta  M  decretum  est  om.  F  26  censnum]  Mtyer,  censum  TAf,  censitum  F  fungendis 

mediocritas  T,  fugiendis  mediocritas  Af,  quae  fungendis  mediocritas  Fy  suppU:  quis  modus  censuum  semel 
aut  saepius  fungendis  muneribus  obnoxius  sit,  quae  instruendis  mediocritas  editionibns  adpUcetur  vd  aimiU  quid 
32  ullum  M  habitus  T 


(EPISTVLARVM  LIB.  X).  287 


Vnil  (XXII.  XXVIffl)   a.  384—385. 

DD.  NN.  THEODOSIO  ET  ARCADIO  SEMPER  AVGG.  SYMMACHVS  V.  C.         TMr 

PRAEFECTVS  VRBIS. 

Gratias  beneficiis  vestris  agere  pro  urbe  Roma  ut  officii  probabilis  ita  insolentis 

5  andaciae  est.     nam  neqne  ingentibns  rebns  verba  conveniunt,    et   personam   popnli 
Romani   nulla  inplet  oratio,    domini  imperatores.     sed  quia  in  talibus  negotiis  voti 
magis  qnam  ingenii  ratio  versatur ,    non  metuo  inparis  famam ,   dum  fugio  nomen  in- 
grati.     urbem  caelo  et  sideribuB  acceptam !  cui  bona  terrarum  omnium  congcste  prae-  2 
stavi^tis  atque  id  praecipue  vobis  putatis  accedere ,   quod  Roma  quaesiverit.     recepi- 

10  mus  veteris  praerogativae  fidem,  securitatem.  siquidem  constat  imperantibus  vobis 
populi  esse  Romani,  quidquid  ubique  generosum  vel  gignit  natura  vel  informat  in- 
dustria.  enimvero  etiam  posteris  egregium  dedistis  exemplum:  scient  futuri  ita  de- 
mum  adfluere  publicas  voluptateS;  si  eas  palatia  non  requirant.  hoc  est  specimen 
animi  continentis  sibi  negare,    quod  aliis  deferatur,   et  laetitiam  ceterorum  propriis 

t&  anteferre  solaciis;  hic  usus  bonos  principes  decet.     namque  aurium  et  oculomm  fruc- 
tus  caducus  est,   largitatis  aetemus.     alii  triumphis  suis  haec  dona  servassent,    ut  3 
posita  laum  novis  actoribus  personarent  Pompeiana  proscaenia,  ut  pro  captivis  tetrar- 
chis  Indicae  curmm  beluae  praevenirent ,  ut  equomm  longus  ordo  instar  gentium  du- 
ceretur:   vester  triumphus  Arsacidas  post  tergum  revinctos  et  gazas  victae  Babylonis 

20  accipiet.    in  magnos   quippe  animos  non  cadit  adfectata  iactatio.     nescitis  tribuenda 
differre;   quidquid  nationum  famulatus  obtulerit,  statim  publicum  est.     merito  vos  se-  4 
natuB  ac  popnlus  ore  celebrat,  devotione  veneratur,  amore  conplectitur.    mihi  credite: 
arcana  omnium  pectoram  possidetis,   illa  bonaram  necessitudinum  loca,   quibus  libe- 
rorum,  qnibns  parentum  inmoratnr  adfectio.     et  quia  omne  praemium.  dum  beneficiis 

25  vestris  confertur,  angustum  est,  invenit  ordo  amplissimus  amabilem  vicem,  qua  se 
gratum  probaret.  nam  familiae  vestrae  et  stirpis  auctorem,  Africanum  quondam  et 
Brittannicum  ducem  statuis  equestribus  inter  prisca  nomina  consecravit,  qui  felici  sa/u 
nnmen  in  imperium  salntare  progenuit.  sic  coluntur,  quoram  liberi  ad  bonum  publi- 
cum  nati  snnt.     at  vero  populus  imperialis  munificentiae  muneribus  expletus  in  amo-  5 

30  rem  vestram  prompta  inclinatione  concessit.  qui  ubi  conperit  meo  praefatu,  adfore 
dona  publicoram  parentum,  portis  omnibus  in  longinqua  fusus  erapit,  feliciorem  ce- 
teris  iudicans,  qui  primus  bona  vestra  vidisset.  ergo  cum  expectari  munera  princi- 
pum  soleant;  nunc  accita  venerunt.  praetereo  illum  diem,  quo  elefantos  regios  per 
conferta  agmina  equoram  nobilium  pompa  praecessit;   malo  fremitum  Murciae  vallis  6 

36  exponei^e  atque  illam  quadrigaram  distribntionem ,   in  qua  sibi  cum  fortunatior  vide- 


de  aequis  et  elefantis  T,  de  equis  et  elephantis  M  2  dnnn  TM  et]  MFy   ae  T  ar- 

chadio  TMF  aug  M  .u«  c.  p.  u.   M,  u.  c.  om.  F  5  rebua  om,  F  populi  -r.  M 

6  DD.  r  impr  M  aeribe:  domini  imperatores  Theodosi  et  Arcadi  inclyti  uictores  ac  trinmphatores 

semper  Augusti,  ef.  p.  279,  7  8  erga  arUe  urbem  inaer,  F  congesu  F  praestauistis]  ego, 

praestabitia  TM,  praestatis  /  9  recepimus]  F^   recipimus  TM  10  fldam  securitatem  Lectius 

securitate    M  11  esse  «r*    Af  13  requirant]   F,    requinmt    TM  15  usus]  rur$\if   M 

16  dona]  F,  iona  TM  17  lauro  T  nobis  TM  18  currum]  Af,  cursum  TF  19  poater- 

gum  T  inuictae  M  babUonis  TM  20  magno  T  affecU  TM  23  possidetis 

pectorum  M  25  augustum  M  26  probaret  Um  Af,  probetretam  T  27  nomina]  TF,  numina  M 

felici  satu  numen  in  imperium]  Meyer,   felicis  adunum  enim  imperium  TAf,  felicissimum  sydus  et  imperio  F 
28  pergenuit  T  29  pignoribus  F  31  dona]  T,   iona  TM  32  nostra  M  34  Murciae]  /u- 

rehu,  urciae  TAf,  martiae  F 


288  SYMMACHI  RELATIONES 

TMF  retur,  cui  electionem  mox  uma  tribnebat,  par  vel  potior  erat,  quem  sors  fecisset 
extremum.  quotiens  seqnenti  primns  invidit?  dnbia  est  optio,  cum  de  similibus 
iudicatur.  nec  putetis  istiusmodi  voluptatem  plebi  Martiae  parvam  videri,  cui  dele- 
nimenta  circensium  finitimornm  conubium  praestiternnt ,  cui  summus  honor  visus  est, 
ut  ovantes  equorum  dorsa  gestarent,    ut  triumphantes  currus  inveheret.     quare  Vic-  5 

7  toria  genti  Romuleae  familiaris  clementiam  vestram  pro  voto  omnium  muneretur.  fe- 
cistis  ut  urbs  cana  luxuriet  in  primam  reducta  laetitiam  et  ver  illnd  qaondam  vigentis 
aetatis.  audeo  iam  sperare  potiora:  mittetis  etiam  regiam  classem,  qnae  annonariis 
copiis  augeat  devotae  plebis  alimoniam.  hanc  vero  in  Tiberinis  ostiis  mixtns  popnlo 
senatus  excipiet;  venerabimur  tamquam  sacras  puppes,  quae  felicia  onera  Aegyptiae  10 
frugis  invexerint.     non  sunt  avara  vota,   quae  saeculi  excitavit  hnmanitas:    de  exem- 

8  plis  venit  ista  fiducia;   magna  sumendo  maiora  praesumimus.     nunc  legite  senatus  ac 
populi  fausta  suflragia,   licet  sciam,    plus  inesse  animis.    quam  vocibus  explicari,   et 
quaedam   libamina  publici  in   vos  amoris  accipite.     si  parva  adhuc  dicta  snnt,   mu- 
nerum  vestrorum  inputate  miraculis;   nam  magnitudo  stuporis  locum  multis  plausibns  15 
non  reliquit. 


X  (XXni.  XXX)    a.  384. 

DD.  NN.  THEODOSIO  ET  ARCADIO  SEMPER  AVGG.  SYMMACHVS  V.  C. 

PRAEFECTVS  VRBIS. 

Laetamm  rerum  index  esse  malueram ,   domini  imperatores ,   sed  ratio  ofGcii  pu-  20 
blici  necessitatem  mihi  nnntii  tristis  inposuit.     Praetextatus  vester,  Praetextatus  bono- 
rum.  antiquae  probitatis  adsertor,  invida-fiorte  subtractus  est,  vir  omnium  domi  foris- 
qne  virtutnm ,   in  cuius  locum  vestrae  quoque  aetemitati ,  quae  optimos  novit  eligere, 

2  nimis  arduum  est  similem  subrogare.  itaqne  summum  sui  in  re  pnblica  desiderium 
magnumque  civibus  gratis  reliquit  dolorem.  nam  ubi  primnm  Romae  amams  de  eo  25 
mmor  increpuit,  recusavit  populns  sollemnes  theatri  volnptates  memoriamqne  eins  in- 
lustrem  multa  adclamatione  testatus  graviter  egit  cum  livore  fortunae,  quod  sibi  in- 
clytomm  principum  beneficia  sustulisset.  et  ille  quidem  functus  est  lege  naturae, 
nos  vero  socios  animi  sui  vestrique  iudicii  tanto  dolore  confudit,   ut  otii  remedium 

3  postulemus.  sileo  cetera,  quae  me  non  sinnnt  praefectnram  ferre  patienter:  vel  haec  30 
una  consortis  amissio  insta  est  ad  impetrandam  vacationem.  ament  alii  perpetuas 
l)otestates:  mihi  snmmus  est  fmctus  felicitatis,  nt  coram  vestrum  numen  advenerer, 
intuear  benigna  salu^  meae  sidera.  hoc  nnnm  pro  omnibns,  quae  praestitistis ,  ex- 
opto.  simplex  petitio  est  nee  viam  capessendi  honoris  adfectat;  semel  enim  clamerit 
nihil  alind  esse,  qnod  cnpiam,  cnm  supplex  refnderim  magistratnm.  35 


2  eniin  anU  optio  inBer,  F  4  oonubia  M  5  ouantes  onu  M  qutre]  quando  /  6  fa- 

miaris  M  omniam  noto  M  8  aadeo]  /*,  aat  eo  TM  lani  T  9  banc  aero]  M^  ban- 

aero  T^  banc  ergo  F  bostiis  TM  10  aenerabuntar  F  feliciora  T  bonera  aegiptae  M 

13  animo  M  14  sant  dicta  F  16  relinqait  Af 

de  nantio  mortis  praetextoti  T  18  dnnn.  T  arcbadio  TAfr  19    PV*  M  20  DD.  T 

impr  Af,    Bcribe:  domini  imperatores  Tbeodosi  et  Arcadi  inclyti  aictores  ao  triampbatores  semper  Aagaati,  ef. 
p,  279,  7  pablici  offlcii  M  21  pretextatus  aester  bonorum  M  bonorum  F  22  inuidia  T 

morte  r  23  quos  obtimos  M  24  rp.   T,  re  -p*  M  26  increbnlt  7"  28  benefldum  F 

31  una  om.  M  uocationem  M  32  fructna  est  M  33  benigna  salutis]  ego,  benignitatis  TMF 

pTo]  prae  Af  34  semel]  satis  F  claruerit]  egoy  claruit  TMF  35  refudero  M 


(EPISTVLARVM  LIB.  X).  289 


XI  (XXnn.  XXXI)    a.  384. 

D.  N.  VALENTINIANO  SEMPER  AVG.  SYMMACHVS  V.  C.  PRAEFECTVS         TMrF 

VRBIS. 

Licet  arbitrer  litteras  meas  nuntiis  aut  rumore  praeventas  —  quid  enim  fama 
5  potest  ease  velocius,  domini  imperatores?  —  ego  tamen  officii  publici  necessitate  co- 
gente  excessum  viri  inlustris  crudo  adhuc  dolore  non  sileo.  Vettium  Praetextatum 
veteiibus  parem  virtutum  omnium  virum  fata  rapuerunt  summo  patriae  gemitu,  cui 
decus  insigne  praestabat.  cuius  ego  laudes  et  insta  praeconia  animi  constematione 
praetereo;  neque  enim  locus  est  cuiusquam  testimonio,  cum  vitae  eius  gloriam  cle- 
10  mentiae  vestrae  iudicia  testentur,  mortem  celebrem  dolor  omnium  fecerit. 


XII  (XXV.  XXXII)    a.  384. 

DD.  NN.  THEODOSIO  ET  ARCADIO  SEMPER  AVGG.  SYMMACHVS  V.  C.         TMV 

PRAEFECTVS  VRBIS. 

Licet  Vettius  Praetextatus  naturae  lege  resolutus  sit,  vivit  tamen  in  memoria  et 
15  amore  cunctorum  felicior  civium  lacrimis  quam  quisquam  gaudiis  suis,  atque  hoc  uno 
punit  invidiam,  quod  tantum  ei  mors  ad  gloriam  contulit,  ut  huic  quoque  fortunae 
livor  debeat  invidere,  domini  imperatores  Valentiniane  Theodosi  et  Arcadi  inclyti  vic- 
tores  ac  triumphatores  semper  Auggg.  nam  praeter  illum  populi  Romani  inusitatum  2 
dolorem  etiam  senatus  inpatiens  dispendii  sui  solacium  petit  de  honore  virtutis  ve- 
20  strumque  numen  precatur,  ut  virum  nostra  aetate  mirabilem  statuarum  diutumitas 
tradat  oculis  posteroruni,  non  quod  ille  praemia  terrena  desideret,  qui  gaudia  cor- 
poris,  etiam  cum  hominem  ageret,  ut  caduca  calcavit,  sed  quia  ornamentis  bonorum 
incitatur  imitatio  et  virtus  aemula  alitur  exemplo  honoris  alieni.  hinc  factum  est,  ut 
rusticis  adhnc  saeculis  optimi  quique  civium  manu  et  arte  formati  in  longam  memo- 
25  riam  mitterentur.  atque  utinam  nihit  lnric  "decori  facilitas  adulantium  postea  dero- 
gasset!  quamvis  paria  non  sint,  quae  dispari  arte  quaeruntur.  dignum  est  igitur.  ut  3 
qui  in  pectoribus  omnium  manet,  sit  in  ore  populorum:  ille  semper  magistratibus 
suis  celsior;  in  alios  temperatus,  in  se  severus;  sine  contemptu  facilis,  sine  terrore 
reverendus;    cui  si  quod  commodum   successionis  evenit,   ad  testatoris  proximos  mox 


F»  =  edilio  Argmioraienais  a.  1510,  F^  =  cod,  Paris.  8569  8.  XII,  F3  =  cod.  Vai.  Rcg,  1575  s.  X/II, 
F  =  conscnsus  codicum  florilcyii  de  iiuncio  mortis  praetextati  T  2  Symmachus  Valentiniano  seoi- 

per  Augusto  F*,  om.  F2.3  n.  om.  F  u.  c.  om.  F  p  u  Af  4  meas  literas  iT,  lilteras 

melius  TM  aut]  ac  F^  quid  enim  —  5  imperatores  om,  F  quod  T  5  domini  impr  Af, 

D.  Imperator  F,   scribc :   Domine  imperator  Valentiniane   inclyte   uictor  ac   triumphator  semper  Auguste ,    ef. 
p.  279,  7  6  illustris  uiri  excessum  F^  adhuc  om.  F^  uecium  corr.  2  m.  in  uetcium  T, 

uectium  MF,  uetitiuro  F*,  netitum  F2,  uicticium  eorr.  in  uictricinm  F3  7  cul  —  8  praestabat  om.  F 

8  ergo  F2  obstinatione  F2  ]0  tebtentur  indicia  F3  uale  add.  Fi.2 

de  nuncio  mortis  praetextati  T  12  ddd.  nnn.  Valentiniano  Theodosio  et  Arcadio  semper  Auggg. 

Meyer  recie  dnnn.  T,  dnn.  M,  dd.  F  archadio  TMF  aug  T  u.  c.  om,  F  13  -pu-  M 

14  uetcius  T,  uectius  MF  15  felicior  —  gaudiis  suis  om,  F  hoc  om.  M  16  fortunae]  sen- 

tentiae  M  17  domini  —  18  auggg.  [sed  archadi  incliti  TM,  augg  M)  TM,  DD.  Imperatores  F  18  po- 

puli  «r»  M  19  doliiri  sui  dispendii  M  potit  om.  T  uestrumque]  F*,  uestrum  TM  21  ter- 

rena  praemia  M  22  ut  caduca]  F,  ut  adcaduca  T,  et  adcaduca  M  boiiorum  om.  M  23  aiigeni  T, 

alienigeni  M  25  posthaec  M  27  in  aure  populorum  A/,  in  ore  plurimorum  F*,  in  ore  populi  Ro- 

mani  Kiessiing 

Q.   AVKKLITS   STMMAGHVe.  37 


290  SYMMACHI  RELATIONES 

TMV  revertit;    qui  nallins  prosperis  fractns  est,   nnllins  risit  adversa;    indeeorae  neseins 
largitatis  ille,   quem  semper  invitum  secntus  est  honor,    .........  cnius  aeqnitati 

4  conterminns  qnisque  limites  suos  credidit.  plura  de  eo  vellem.  plura  deberem,  sed 
clementiae  vestrae  testimonio  cuncta  servanda  snnt;  inlnstrior  enim  lans  est  de  cae- 
lesti  profecta  iudicio.  ergo  ut  probitatis  patroni  bona  temporum  vestrorum  futuris  5 
quoque  visenda  proponite.  certe  ille  est  Praetextatus ,  quem  iure  consulem  feceratis, 
ut  fasti  memores  celebre  nomen  extenderent.  aliis  titulis  fatalia  damna  reparate. 
abierit  cum  homine  praemium,  sed  iudicium  post  hominem  perseveret.  probate  casi- 
bns  adversum  gloriam  nihil  licere.  nam  quod  meruit  a  civibus,  singulare  est,  illud 
multis  communC;  quod  perdidit.  <o 

Xm  (XXVI.  XXXIII)    a.  385. 
D.  N.  VALENTINIANO  SEMPER  AVG.  SYMMACHVS  V.  C.  PRAEFECTVS  VRBIS. 

Si  divinae  clementiae  tuae  merita  cogitentur,  nullae  opes,  quas  aut  natnra  suf- 
ficit  aut  fortuna  circumfei*t,  gratiam  nostri  erga  te  amoris  aequabunt,  sed  nt  mea  fert 
opinio,    publicum   de  optimo  imperatore  iudicium  non   est  muneribus  aestimandum.  15 

2  senatus  tamen  promptns  obsequii  omnes  officiorum  partes  ultro  adripit,  quibus  indi- 
catnr  adfectio,  et  salutare  numen  tuum  precatur,  ut  in  hac  oblatione,  quae  nonnihil 
superioribus  addidit,  intellegas  hoc  esse  curatum,  ne  sub  te  minus  posse  videamur. 
nam  divis  parentibus  tuis  ob  decennium  singulis  minor  surama  decreta  est;  etiam  di- 
vus  frater  mansuetudinis  tuae,  cum  tertium  Instrnm  aevi  imperialis  exigeret,  parciore  20 
munificentia  honoratus  adseritur.  nunc  in  amorem  tuum  studia  nostra  creverunt. 
nam  mille   sescentas  auri  libras  decennalibus  iraperii  tui  festis  devotus  ordo  promisit 

3  urbanis  ponderibus  conferendas,  id  est  trntinae  largioris  examine.  quodsi  pares 
animo  vires  senatus  habuisset,  scires  in  publico  amore  perennitatis  tuae  esse  divitias. 
sed  maluit  clementiae  tuae  solationis  fide  placere  quam  magnitudine  perfidae  spon-  25 
sionis.  dehinc  sub  imperatore  primaevo  sanns  muneris  modus  votum  est  saepe  fa- 
ciendi.  absit,  ut  bono  principi  plus  quam  possumus  ingeramus;  amantium  quippe 
largitio  non  iure  deterit  offerentes.  ergo  et  nunc  libens  sume  sacro  aerario  de- 
creta  subsidia  et  futuris  processibus  imperii  tui  obsequiorum  similinm  spem  reserva. 

Xim  (XXVII.  XXXini)   a.  384—385.  3o 

D.  N.  VALENTINIANO  SEMPER  AVG.  SYMMACHVS  V.  C.  PRAEFECTVS  VRBIS. 

Habeant  hoc  publicae  necessitates,  nt  inpossibilia  plerumque  persnadeant,  domine 
imperator,  sed  cauto  opus  est,  ne  asperitas  negotii  effectu  inrito  solas  arcessat  of- 
fensas,   qnae  nulli  magis  evitandae  sunt,   quam  iuveni  et  principi,   cuius  gratia  cum 


I  reuertitur  MF  nuliis  prosperis  F  2  sequutus  honor  M  bonor  cuius  TMFy  $upple: 

indecorae   nescius   largitatis  (i.  e.  amhiiua)  ille,    quem   semper   Inuitum   secutus  est  honor:    quaestus   iniusti 
ncscius,  ruius  aeqiutati  conterminus  quisque  limites  suos  credidit  vel  simile  quid  3  de  eo  anle  deberem 

repetit  F  5  profecto  M  6  uisendo  M  7  titulis]  utiles  F  8  liominem]  /,  homines  TM 

9  aduersus  F  ciuibus]  F^  cunbus  T,  curibus  M 

de  oblatione  facta  a  senatu  TM  12  D.  Theodoslo /*  u.  c.  om,  F  'pu*  M  13  cogi- 

Untur  r  sufit  M  16  obsequi  F  ultro  om.  T  17  numen]  /*,  nomen  TM  oblatione]  /*, 

obligatione  TM  18  esse  curatum  om.  M  19  nadiuis  M  obdennium  M  20  uestrae  F 

partiore  muniflcentiae  TM  22  fastis  /  23  quid  si  T  24  asenatu  Af  perhennitatis  M 

20  primeuos  TM  28  largio  M  uires  deterit  olTerentinm  F 

de  corporum  excusatione  T  31  n.  om,  I  p.  u.   Af  32  h^bent  F  acribe:  doniine 

imperator  Valeiitiiiiane  iiiclyte  uictor  ac  triumphator  semper  Ang.,  rf.  p.  279,  7  34  eiurandae  M 


(EPISTVLARVM  LTB.  X).  291 

aetate  debet  adolescere.  ergo  numiDis  vestri  famam  simnlque  ardunm  re/  cogitans  TMF 
corporatos  negotiatores ,  membra  aeternae  urbis,  ad  equoram  conlationem,  quam  lit- 
teris  imperastis,  vocare  dnbitavi,  ne  librationem  clementiae  vestrae  querella  publica 
praeveniret.  integra  res  est :  adhuc  salubritatem  consilii  diligentioris  expectat.  iusti- 
5  tiae  praestate,  quod  remittetis  invidiae.  de  exemplo  veniunt,  quae  cavemus:  si-  2 
quidem  caeli  paii;iceps  parens  clementiae  vestrae,  cum  mnnus  exignum  huic  hominum 
generi  mandare  temptasset,  motus  libertate  plebis  abstinuit.  et  certe  pancorum  cu- 
ram  res  illa  poscebat  magisque  officinm  desiderabatur  tractandae  pecuniae  publicae 
quam  dispendium  conferendae.     consuluit  tamen  gloriae  suae,  ne  quid  iuberet  invitis, 

10  et  diligentissimus  ac  serius  imperator  speratum  emolumentum  tamqnam  popularis  ig- 
novit.    nec  putet  aeternitas  vestra  ab  incepto  temere  destitisse  deo  proximum  virum;  3 
noverat  hornm  corporum  ministerio  tantae  nrbis  onera  sustineri.    hic  lanati  pecoris 
invector  est,   ille  ad  victum  populi  cogit  arroentum,   hos  suillae  carnis  tenet  functio, 
pars  urenda  lavacris  ligna  conportat,   sunt  qui  fabriles  manus  augustis  operibus  ad- 

15  commodent,   per  alios   fortuita  arcentur  incendia.     iam  caupones  et  obsequia  pistoria, 
frugis  et  olei  baiulos  multosque  id  genns  patriae  servientes  enumerare  fastidium  est. 
ad  summam  liquet  privilegium  vetus  magno  inpendio  constare  Romanis ;  iugi  obsequio 
inmunitatis  nomen  emerunt.    quod  si  adiciantur  insolita,   forsitan  consueta  cessabunt.  4 
quare  patemnm  clementiae  tuae  ingerimus  exemplum.     praetuli  oraculum,  quod  pius 

20  successor  imiteris.  oro  atque  obsecro,  ne  populnm,  quem  triumphantes  saepe  venera- 
mini,  ceteris  urbibus  conferatis.  dabit  fortuna  melior,  quidquid  castrensis  usus  efHa- 
gitat;  humanitatis  merito  necessitas  vestra  sedabitun 

XV  (XXVm.  XXXV)    a.  384. 

DDD.  NNN.  VALENTINIANO  THEODOSIO  ET  ARCADIO  SEMPER  AVGGG. 
25  SYMMACHVS  V.  C.  PRAEFECTVS  VRBIS. 

Ab  exortu  paene  nrbis  Martiae  strenamm  usns  adolevit  anctore  Tatio  rege,  qui 
verbenas  felicis  arboris  ex  luco  Streniae  anni  novi  auspices  primus  accepit,  ddd.  im- 
peratores.  nomen  indicio  est,  viris  strenuis  haec  convenire  virtute  atque  ideo  vo- 
bis  huinsmodi  insigne  deberi,   quoram  divinus  animus  magis  testimonium  vigilantiae 

30  quam  omen  expectat.    sumite  igitur,  defensores  publicae  salutis,  sollemniter  auro  ducta  2 
munuscula,    non  quia  divitis  metalli  honore  gaudetis,   sed  ut  nostra  devotio  felicis 
saeculi  testetur  opulentiam.     bonis  principibus  bene  parta  libamus.    snscipite  a  iudi- 
cibus  aperta  obsequia,   qui  pretia  occulta  damnatis.     merito  vobis  sollemnes  pateras 
cum  quinis  solidis  nt  numinibns  integritatis  offerimns,   quibus  nec  vester  pudor  nec 

35  noster  census  oneratur.     maneat  aevum   talis  circa  vos  usns  officii  et  honorem  cle-  3 
mentiae  vestrae  interminus  annorum  recursns  instanret.    libenter  strenis  sollemnibus 
praefectura  fungetur  strenuis  deferenda. 

19  Cod.  Theod.  XlIIl  2,  1. 


1  rei  cogitans]  8uu^  recogitaiis  TMF  3  librationem]  /,  liberationoin  TM^  deliberatiouem  aliquii 

apud  luretum  5  remittitis  F  6  uestrae]  MF^  tuae  T  7  dare  T  9  iuueret  TM  10  im- 

periitori  TM  12  honera  TM  13  inuentor  T  14  inter  lauacris  et  ligna  inaerit  p.  302,  14  liber- 

tum  esse  —  313,  22  pudore  ditatur  M  angustis  TM  oommodeut  M,  accommodant  /  18  abi- 

tiaiitur  M  19  protulit  Meyer 

24  ddd.  iinii.]  dd.  T  archadio  TMr  aug  TM,  augg.  T  26  sternaruin  M  adolebit  T 

tacio  T  autoritate  Tatii  rcgis  F  27  doniini  T,  dd.  F  impratores  M  seribe:  ddd.  impe- 

ratores  Valentiniane  Theodosl  et  Arcadi  inclyti  uictores  ac  triumphatores  seroper  Auggg.,  ef,  p.  279,  7         28  uir- 
tute]  Mommsen,  uirtutem  TM,  ob  uirtutem  F  29  huiusmodis  T  30  nomen  T  31  diuitia]  /*, 

diuitiis  Af,  diuitias  T  35  oneratus  TM  36  strenis]  T,  Btrenuis  TM 

37* 


292  SYMMACHI  RELATIONES 


XVI  (XXVIIII.  XXXVI)   a.  384. 
TMr  DDD.  NNN. 

Profiteor  ultro ,  quod  scio  clementiam  vestram  posse  rescribere :  verecunde  potius 
quam  iure  suscepi  provocationem  non  extante  sententia,  ne  existimarer  oflfensus  li- 
berae  quidem  sed  inmaturae  vocis  obiectu,  ddd.  imppp.  nam  cum  inter  proximos  o 
Euphasii  c.  m.  viri  itemque  heredes  scriptos,  qui  olim  beneficio  praetoris  corporibus 
defruuntur,  super  testamenti  iure  actio  verteretur  et  sententiam  de  possessione  inpa- 
tienter  exigerent,  quibus  ab  intestato  bonorum  possessio  -  minime  conpetebat,  quia 
heredibus  scriptis  secundum  tabulas  docebatur  indulta,  Priscianus  et  Polemonianus  ad 
2  denuntiationem  dilato  negotio  provocarunt,  et  cum  ab  lis  ratio  quaereretur,  alios  vocis  i« 
suae  incentores  fuisse  testati  sunt,  ut  gesta  litteris  conexa  monstrabunt.  nec  officium 
partibus  defuit  ad  multam  praeiudicii  suggerendam,  sed  iudicem  vestri  saeculi  decuit 
vim  constitutionis  sacro  oraculo  reservare.  cum  allegaverint  petitores,  quod  se  ad  in- 
cautam  provocationem  alienus  hortatus  inpulerit. 

XVII  (XXX.  XXXVII)    a.  384—385.  is 

DDD.   NNN. 

Fidem  meam  convenit  amor  saecnli  vestri  et  cura  rei  publicae,  ne  corrigenda 
dissimulem,  ddd.  imppp.  cum  ad  praefecturam  urbanam  civilium  rerum  summa  per- 
tineat,  minoribus  officiis  certa  quaedam  membra  creduntur;  quibus  regendis  indu- 
strios  et  probatos  oportebat  adhiberi,  ut  suum  quisque  munus  inculpata  facilitate  pro-  20 
2  moveat.  tales  nunc  de  iudicio  numinis  vestri  publicus  usus  expectat.  sed  nolo  cul- 
pare  praesentes,  cum  satis  sit  sollicitudini  meae,  si  melioribus  viris  officia  intra- 
murana  mandetis.  meis  quippe  umeris  rerum  omnium  pondera  sustinentur  cedentibus 
reliquis,  quos  clementiae  vestrae  multiplex  occupatio  probare  non  potuit.  habet  tem- 
porum  felicitas  digniores;  bonorum  virorum  vena  fecunda  est.  melius  urbi  vestrae  25 
in  posterum  consuletis,  si  legatis  invitos. 

XVm  (XXXI.  XXXVm)    a.  384—385. 

DDD.   NNN. 

Felicitas  quidem  vestra  aetemae  urbi  sollemnis  alimoniae  copi^m  pollicetur,  ddd. 
imppp. ,    sed  re  magis  quam  spe  tuti  esse  debemus.     quod  facile  factu  est,   si  hanc  30 

13  Cod.  Theod.  XI  36,  26;  cf.  XI  30,  44. 


incentorem  prouoc&tiones  T  2  D.  Theodosio  semper  Ang.   Symmafhus  praef.  nrb.  F  3  uere. 

uerecunde  TM  5  uoces  TM  ddd  impf  Af,  D.  Imperator  F^  cf.  p,  279,  7  6  Emphasii  T, 

Euphrasii  Meyer  cm.  uiri  T,  c.  u.  /,  om,  spaiio  vacuo  relicto  M  idemque   TM  8  minine  M 

quia]  quod  F  9  prescianus  itf,  psciamus  T  polemoniamus  T  10  his  TMF  13  fort,  uin- 

dictam  constitutionis  aut  nim  constitntionis  exerendam  alleganerit  T,  alligauerint  M  iocautum  TM 

14  alieiiis  ortatus  M 

nt  iniungatur  nonnullis  necessitas  publica  T  16  D.  Theodosio  semper  Aug.   Symmachus  praef. 

urb.   r  17  rep.   T,  rp.   Af  18  dissimilem   T  ctdd  impf  Af,  domini  imppp  T,  D.  Imperator  F, 

cf.  p.  279,  7  20  probatos]  Meyer,  priuatos   TMT  21   nolo]  T,  om.  TM  22  intramurana]  T, 

intra  mura  T,  intra  murds  M  24  reliquis]  ceteris  M  25  felicitas]  /^,  facilitas  TM  nostrae  F 

26  imposterum  MF  legatis]  T,  litigatis   TM 

iit  triticum  de  affrica  mittatiir  T  28  D.  Theodosio  semper  Augusto  Symmachns  praef.  urb.  F 

29  ddd  impf  Af,  D.  Imperator  T,  cf,  p.   279,  7 


(EPISTVLARVM  LIB.  X).  293 

quoque  partem  clementiae  vestrae  cura  respexerit.  nam  aestate  provecta  cum  ex  2  TMF 
Africanis  portibus  minimum  devehatur,  non  inani  tangimur  metu,  ne  res  annonaria  in 
graves  cogatur  angustias,  et  ideo  oro  quaesoque  perennitatis  vestrae  salubre  praesi- 
dium,  ut  iudices  Africanos  et  notarium,  cui  aeternitas  vestra  roandavit  frumentarios 
5  commeatus,  severiora  scripta  destimulent,  missis  in  hoc  negotium  strenuis,  qui  onera 
consueta,  dum  tractabilis  navigatio  est,  victui  urbis  exhibeant.  hoc  saeculo  vestro,  3 
hoc  divinis  virtutibus  dignum  est,  ut  securitatem  Romani  populi  inter  praecipua  et 
prima  curetis.  aderunt  optatis  cursibus  plena  navigia  et  Romanos  portus  frequens 
atque  onusta  classis  intrabit,  si  adspiraverint  numinis  vestri  secunda  suffragia. 


10  XVIIII  (XXXII.  XXXVIIII)    a.  384—385. 

DDD.  NNN. 

Difficilis  est  exitus  veterum  iurgiorum:  res  enim  multis  agitata  iudiciis  et  actio- 
num  varietate  et  cognoscentium  motu  et  personarum  mutationibus  inplicatur,  ddd. 
imppp.  ut  mihi  nunc  venit  usus,   cum  inter  Gaudentium  curatorem  Marcianae  claris- 

15  simae  feminae  itemque  Liberium  procuratorem  amitae  eius,   eodem   nomine  dum  vi- 
veret  nuncupatae,  annosum  luctamen  audirem.     nam  in  ipso  limine  quaestionis,    cum  2 
procuratio,  quam^iia_m..  f.  senior  Marciana  mandaverat,  invalida  diceretur,  quod  ante 
cuidam  Principio   esset  iniuncta,    ubi  refusas  in   dominam   conperimus  actiones  atque 
actis  praetoriis  in  Liberium   denuo  iure  translatas,    obiectum    cassae   praescriptionis 

20  amovimus.    tunc  defensio  partis  adversae  uegavit  stare  personam,  cuius  procurationem  3 
superioris  gesta  iudicii  non  tenerent.     contra  neque  exactam   prius  mandati  recita- 
tionem   et   inter   partes   tributum    procuratori   beneficium    reparationis   aiebant.     huic 
parti  lougius  quam  oportuit  inmorata  contentio  est.     sed  quia  prior  cognitor  ut  iusto 
defensori  restituerat  temporum  cursum,   qui  per  actores  non  potest  impetrari,    et  pro- 

25  curatio  legebatur  praetoris  allegata  iudicio,  haec  quoque  praescriptio  conquievit.    suc-  4 
cessit  aliud,    ut  obitu  Marcianae  c.  m.  f.  mandatum  diceretur  extinctum.     scd  contra 
venerabilis  luliani  sanctio   stare  procuratorum   iussit  officia  causarum  dominis  viven- 
tibus  inchoata.     ergo  cum  et  reparationem  superstite  Marciana  et  conventionem  partis 
adversae  super  aestimandis  bonis  Liberius  impetrasset,    pronuntiavimus  non   perisse 

30  mandatum.     dehinc  petitore  properante,   ut  ex  constitutione  numinis  vestri  servandi  5 
debiti  causa  in  matema  corpora  mitteretur,    quod  adversaria  aestimationem  bonorum 
conventa  facere  noluisset,  responsum  est,  de  supplicationis  fide  prius  esse  tractandum. 
id  quia  probabile   videbatur,   admisi.     facto  autem  aditu  de  precibus  disputandi  de-  6 
fensor  c.  f.  Marcianae  notare  sibi  visus  est  mendacium  supplicantis,  quod,  cum  Pris- 

27  Cod.  Theod.  II  12,  1. 


2  partibus  F  miniinum]  F^  nimium   TM  5  negotio  M  bonera  M  6  tracta 

uilis  TM  exibeant  M  7  uirtutibus  diuinis  F  dignum  om,  M  romani  «p*  M 

S  obtatis  M  romanus   TM  9  honusta  M  intrauit  T 

diuersis  lectionibus  prolatis  consuluit  imperatorem  T  11  D.  Theodosio  semper  Aug.  Symmachus 

praef.  urb.  F  13  metu  M  (tdd  impf  3f,  D.  Imperator  Fy  cf,  p,  279,  7  14  martlanae  TMF 

15  feminae  om,  F  uiuerent   TM  16  noncupatae  T  lumine  T  17  cm.  f.  et  Af,  c.  f.  F 

martiana  TMF  18  principi  F  iniuncta]  inqnesita  cotr.  ex  quesita  M  confusas  T  19  iura 

translata ,  obiecta  F  20  tum  defenso  M  23  ut]  ant  M  24  poterat  F  25  coquieuit  T 

sucoessit]  Fy  suggessit  TAf  26  obitum  M  martianae  MF  hic  et  deinceps  c.  f.  F  27  sanctio 

iuliani  M  inuentibus  M  28  ego  T  snperstitae  Martianae  F  30  pctitorem  TM  31  ma- 

teria  T  33  quia]  quod  r  autem]  igitur  r  34  cm.  f.   TJIf 


294  SYMMACHI  RELATIONES 

TMV  cae  matris  suae  teBtamento  neptes  eius  ex  Placidiano  genitas  hereditaten^  cepisse 
dixisset,  non  omnes  neptes  ab  ea  scriptas  probaret  heredes.  responsum  est,  de  tis 
tantnm,   quas  avia  heredes  instituit,   supplicatum  nec  usquam  factam  omnium  men- 

7  tionem  sed  earum,  quibus  fuerat  delata  successio.  his  deiectum  curatoris  patrocinium 
coepit  exigere,  ut  petitor  ediceret,  ex  quibns  nominibus  propositae  descend^rent  ac-  5 
tiones.  tunc  e  diverso  veniens  ex  Placidiani  c.  m.  viri  nomine,  qui  pater  adultae 
fuit,  inmodicarum  donationum  causam  manasse  respondit;  supplementnm  vero  uncia-  ^ 
rum  ut  ab  herede  Placidae,  cui  soror  Marciana  successit,  adseruit  postulari.  haec 
adversarius  eatenus  refellebat,  ut  dieeret  c.  f.  iuniorem  Marcianam  non  Placidiani 
tantum  patris  successionem  sed  etiam  Placidae  germanae  suae  pro  certis  unciis  con-  10 

8  secutam,  nec  tamen  uUam  Placidae  mentionem  precum  serie  contineri.  sed  cum  al- 
legatio  diversae  paiiis  adstrueret,  rem  se  obnoxiam  persequi  designatis  titulis  actio- 
num  et  id,  quod  in  litem  venit,  pro  certa  parte  Marcianam  c.  f.  possidere  eiusque 
nomen  cum  designatione  causarum  doceret  precibus  conprehensum ,  stetit  iudicii  mei 
deliberatio,  hoc  adserente,  personam  Placidae  supplicationi  adici  debuisse,  illo  ne-  i& 
gante,  post  designationem  rei  et  eius  personae,  quae  hodie  possessione  corporum  de- 

9  fruitur,  quidquam  esse  quaerendum.  accessit  cunctationi  meae  causa  vehementior, 
quod  iubente  lege,  ut  intra  quattuor  menses  ad  aestimationem  bonorum  possessor  pe- 
titort  teneatur,   nunc,   ut  gesta  monstrabunt,   angustum  nimis  ex  conventione  tempus 

10  fuisse  visum  est  peregrinis  corporibus  aestiman^s.    et  ideo  motus  ambiguis  oraculo  20 
numinis  vestri  discingenda  cuncta  servavi;   nam  in  rebus  dubiis  una  salubritatis  est 
via,  ut  divina  quaeque  vel  deo  proxima  consulantur.     coniunctae  paginae  allegationes 
partium  et  supplementa  sumpserunt;  quae  cum  maiestatis  vestrae  iustitia  perpenderit, 
precor,  ut  metas  curiosae  liti  absoluta  definitione  ponatis. 


XX  (XXXIII.  XXXX)    a.  384—385.  25 

DDD.  NNN. 

Cum  clementia  vestra  meminisset  faciendae  carrucae  inpendinm  de  sacro  aerario 
esse   decretum,   censuit,   ut  eius  argentum  publicis  conditis  redderetur,    ddd.  imppp. 
sed  examinis  repperit  fides  ex  aliis  titulis  adsumptam  speciem,  quam  vehicnli  omatus 
accepit.     cuius  rei  etiam  vir  inlustris  prodecessor  meus  Auchenius  Bassus  perennitati  30 
vestrae  rationem  dicitur  intimasse;    et  ideo  saeculi  vestri  aequitas  imperavit,   ut  exa- 

2  minata  et  conperta  suggererem.  cum  fiscus  in  tempore,  quod  praebendum  fuerat, 
non  haberet,  ex  arca  quaestoria  itemque  ex  formarum  conditis,  praeterea  ex  argenta- 
riorum  parsimonia  argentum  iusso  operi  ministratum  est,   cuius  solutio,   si  carrucae 

3  usus  maneret,   de  thesauris  imperialibus  iure  peteretur.     sed  nunc  carpenti  novitate  35 
submota  suum  quisque  deposcit,   nec  difficile  credimus  impetrari,    quod  a  legum  pa- 


1  Deptes  om.  F  2  his  TMF  3  sapUcantain  M  unquam  F  6  c.  u.  F  7  causa  F 

8  ut  ad  heredem  TM,  ab  baerede  F  Placidiae  rhie  et  deinceps  9  dicerent  M  c.  f.]  jT,  cm.  f.  TM 

11  ullam]  r,  nuUam  TM  12  se  om.  M  13  c.  f.]  T,  cm.  f.  TM  15  persona  TM  adud  M 

15  possessionem  corporum  M,  corporum  possessione  F  deflnitur  M  18  quo  iuuente  M  intra]  MFf 

in  T  petitori]  Mereerus^  apetitore  TMF  21  discengenda  Af,  distingenda  F  est  salubritatis  F 

23  maiestas  uestra  M  iustitia  om,   M 

I 

de  reddeudo  argento  carrucae  quod  flscus  occupauerat  T                26  dddnnu.    TM^   D.  Theodosio  semper 

Aug.   Symmachus  praef.  urb.  F               28  ddd  impf  M,  D.  Impcrator  F^  ef.  p.  279,   7  29  assump- 

tam  Fy  absumptam   TM              30  praedecessor  F            Anthenius  F             31  ratione  TM  33  archa  T 
34  carruchae  T            36  impetrare  M 


(EPISTVLARVM  LIB.  X).  295 

rentibus  postulatur.     quaeso,  ut  digna  temporibus  responsa  reddatis,  quo  v.  c.  et  in-  TMF 
lustris  sacrarum  largitionum  comes  refundendum  esse  cognoscat  publicis  titulis  priva- 
tisque  personis,  quod  sine  lacuna  imperialis  aerarii  deprompsit  aliena  conlatio. 

XXI  (XXXIIII.  XXXXI)   a.  384. 

&         Scio  quidem  naturae  humanae  vitio  probitatem  subiacere  livori,    sed  miror  eo 
progressas  insidias  aemulorum,  ut  crudo  mendacio  insontis  fama  peteretur,  ddd.  imppp. 
quid  enim  non  audeant  quidve  intemptatum  relinquant,   qui  in  arce  terrarum  Chri- 
stianae  legis  iniuriis  vindicata  fana  finxerunt?  flevit,  credo,  scaenae  istius  fabricator,  2 
cum  de  ecclesiae  penetralibus  raptos  ad  tormenta  simularet,   cum  de  longinquis  ac 

to  finitimis  urbibus  duci  antistites  in  vincla  describeret;   neque  enim  serenum  clementiae 
tuae  animum  sine  his  argutiis  conpulisset  sacro  edicto  populum  convenire,  ut  asperio- 
ribus,  quam  pietati  tuae  mos  est,  litteris  praefectum,  quem  sine  ambitu  legistis,  ar- 
gueres.    reddat  nunc,   quisquis  ille  est,   causas  fallaciae  suae,  qui  sub  occasione  iu-  3 
stae  inquisitionis ,   qua  me  cultum  spoliatorum  moenium  investigare  iussistis,   tragicas 

15  quaestiones  de  ministris  catholicae  iactavit  agitatas;  respondeat  litteris  episcopi  Da- 
masi,  quibus  adsectatores  eiusdem  religionis  negavit  ullam  contumeliam  pertulisse. 
non  magnopere  officii  mei  praetendo  responsa,  a  quo  ideo  quaesita  est  rerum  fides, 
ne  factum  aliquod  recordationem  cognitoris  effugeret:  credatur  eius  legis  antistiti, 
quae  laesa  simulatur,   credatur  populo  Romano,   qui  perennitatis  vestrae  admonitus 

20  edicto   miratur   in   procinctu   creditum ,    quod   Roma   nescit   admissum.     omitto   iniu-  4 
riam   praefecturae   et   conscientiae   meae,    quando   eo   processit   insimulatio,    ut  vos 
quoque    ipsos    auctores    honoris    mei    quadam    reprehensione   praestringat.     nam   qui 
summi  loci  iudices  decolorant,   sacri  testimonii  facilitatem  videntur  incessere.     iam 
dudum   me   divus   genitor   numinis   tui   praecipuo    bonore    dignatus    est,    ille    meri- 

25  torum    arbiter    singularis,    cuius    imperium    cum    moribus    recepisti.     patemum    se- 
quere,    tuum  tuere  iudicium:    qui  praefecturam  sine  ambitu  meruimus,   sine  offen- 
sione  ponamus.    suggestionibus  viri  excellentis  et  de  re  publica  bene  meriti  Prae-  5 
textati  praefecti  praetorio  abusus  existimor.     quid,   si  ex  illo  decreto,   quod  proba-     ^ 
biliter  impetravit,    necdum  a  me  quaestio  ulla  temptata  est?    praevidi  enim,    quid 

30  possint  aemuli  suspicari,   atque  ideo  obsignata  officio  praefecturae  sacra  iussa  com- 
miseram.    nec  me  huiusmodi  coniectura  decepit:   siquidem  severe  executus  insimulor, 
quod  non  convincor  adgressus.     haec  omnia  fide  actorum  conprehensa  subieci,   unum  6 
illud  adiciens,   ut  me  perennitas  vestra  necessitate  inquisitionis  huius  absolvat,   cuius 
auctoritatem  referri  ad  scrinia  palatina  iussistis.     nam  si  tantum  de  me  inprobis  li- 

35  cuit  extante  praecepto,   quid  retractatis  litteris  non  licebit?    sane  laudabili  viro  epi- 
scopo  denegante  ullum  e  suis  aut  carcere  aut  vinculis  adtineri  et  officio  eadem  sug- 

23  Cod.  Theod.  I  6,  9. 


1  repeusa  M  quo]  F^  quod  TM  uir  consularis  r  3  deprompsis  Af 

4  DD.  Theod.  et  Archad.  semper  Augg.  Symmachus  praef.  urb.  F  5  labori  M  6  ddd  impr  Af, 

DD.  Imperatores  T,  cf,  p,  279,  7  7  quodue  T  8  istius  scenae  T  9  ac]  iV,  ac  de  F,  et  T 

10  uincula  F  11  et  12  uestrae  F  12  argueret  F  14  quam  T  spoliatorem  TM  in- 

uestigandas  M  15  iactat  F  damasi  episcopi  M  17  uon]  nam  M  est  om,  M  flnis  M 

18  quaesitoris  F  19  populo  Romano]  Meyer,  pr.   TAf,  praefecto  F  quae  M  20  credatur  M 

22  perstringat  F  23  facilitate  TM  24  merito  M  25  post  recepisti  /n  infima  pagina  add.  me  T 

27  suggestio  M  rp.  TM  28  improbabiliter  M  29  quod  f  30  possent  T  obsig- 

nata]  lureiuBy    obsignato  TMP  31  me]  F,    om.   TMy    ted  cf,  adn,  ad  l,  26  32  auctorum  M 

33  huius]  eins  F  34  auctoritate  T  palatinum  M  35  qnod  T  36  ullnm  e  suis]  /, 

ullumuis  TM  carcere]  -T,  arcere  TAf 


296  SYMMACHI  RELATIONES 

TMF  gerente  ignoro,  quos  potissimum  praeceperitis  absolvi.  tenent  quidem  leges  variorum 
7  criminum  reos,  sed  ut  conperi,  a  ministerio  Christianae  legis  alienos.  quid  igitur 
aetemitas  vestra  decemat,  devotus  opperior  et  quacBO,  ut  fallaciam  retundatis,  quae 
divini  pectoris  tui  sollicitavit  quietem ,  quae  ad  edicti  necessitatem  venerandi  prin- 
cipis  curam  coegit.  me  munivit  invidia:  apud  aures  enim  sacras  locum  postea  non  5 
habebit  convicta  mendacii.  si  quid  tamen  denuo  obtrectantium  murmur  ingesserit, 
opto  iudicium:  experientur  me  sub  imperiali  disceptatione  constantem,  qui  nocentem 
probare  non  possunt. 


XXII  (XXXV.  XXXXII)    a.  384—385. 

De  tribunatu  suarii  fori  nuper  oi*ta  contentio  causam  mihi  adtulit  legum  arbitros  10 
consulendi,  ddd.  imppp.  provectus  instabat,  ut  delatum  sibi  sortiretur  officium;  ve- 
tus  e  kge,  quae  tempora  istiusmodi  actibus  certa  decrevit,  recusabat  honore  dece- 
dere.  secutus  morem  longa  aetate  servatum  eum,  qui  recens  raaiestatis  vestrae  bene- 
ficium  praeferebat,  admisi;  sed  ut  deinceps,  si  forte  usus  tulerit,  cunctationem  iudicii 
absoluta  forma  submoveat,  statui  sacrum  numinis  vestri  oraculum  sciscitari,  uti*um  fas  15 
sit  novos  tribunos  servata  lege  diflferri  an  magis  veteres  oporteat  praelata  devotione 
removere. 


XXIII  (XXXVI.  XXXXIII)    a.  385. 

Vnum  levamen  iniuriis  meis  tribuit  eventus ,  ddd.  imppp. ,  ut  Romam  publicae 
utilitatis  gratia  v.  c.  et  inlustris  cleraentiaeque  vestrae  semper  dicatus  comes  Hespe-  20 
rius  mitteretur;  nam  si  eum  testem  contumeliarum ,  quas  pertuli,  non  haberem,  qois 
dubitaret,  eam  praefecturam ,  quae  Romae  est  superior  ceteris,  turbidum  aliquid  pro 
potestate  fecisseV  is,  quoniam  semper  amicus  est  veritati  et  famam  bonomm  tempo- 
rum  colit,  si  dederit  aeteraitas  vestra  copiam,  contemptum  legum  ac  saeculi  non 
silebit:    ego,   ut  potero,    de  multis  pauca  narrabo  repetitis  paululum   causis,    quae  25 

2  mihi,  ut  arbitror,  has  insidias  excitamnt.  cum  pro  diligentia,  quae  debet  omnibus 
inesse  iudicibus,  argenti  publici  ratio  quaereretur,  quod  censualium  editores  munemm 
contulerunt,  inter  ceteras  fraudes  repertum  est,  quosdam  functionibus  absolutos  sump- 
tum  debitum  rei  publicae  non  dedisse  et,  ut  fallacia  ista  tegeretur,  ex  alieno  argento 
tantundem  censualibus  falsis  titulis  inputat^/m,  quantum  duo  conferre  debuerant.  hoc  30 
cum  clarissimi  viri  sponte  sine  adiectione  dispendii  reddidissent,  senatum  prisco  more 
consului,  quid  in  communi  causa  patmm  innueret  auctoritas.     dictis  aliquot  sententiis 

3  factum  meum  reverendi  ordinis  probavit  adsensio.    interiectis  diebns  cum  Romam  v.  c. 
et  laudabilis  vicarius  commeasset,    v.  c.  causidicus  fori  mei  Celsus,    socius  eius,   qui 


2  mysterlo  F  aligenos  TM  3  operior  F  5  me  muniuit  inuidia  anie  4  quae  ad  edicti 

collocandum  videtur  6  mendaciis  TM 

9  D.  Theodosio  semper  Aug.  Symmachus  praef.  urb.  F  10  uinarii  F  mihi  om.  M  11  ddd 

impr  Af,   I).  Imperator  T,  cf.  p.  279,  7  dilatum   TM  12  e  lege]  Leciiu»,  eligit  TMT  de- 

vere  M  13  morem  om.  M  14  admissi  M  17  remoueri  Juretus 

18  D.  Theodosio  semper  Aug.   Symmachus  praef.  urb.   F  19  ddd  irapr  Af,  D.  Imperator  /*,  cf. 

p.  279,  7  22  eamq  T  superior  est  F  23  semper  om.  T  24  copiam  om.  T  ac]  et  F 

25  ego]  r,  ergo  TM  27  rensualibus  F  29  reip.  TMF  non  om.  T  30  inpuUtum]  Meyer, 

iniputatis   TMF  duo]  F^  •{{'   7',  om.  M  debuerat  Af,  debiierant  contulerunt  F  31   spontero  T 

32  innueret]  /,  iuueret  TM,  iuberet  Meyer  34  comes  esset  M  u.  c.  causidicos]  /^,  causidicus 

uc.   TM 


(EPlSTVLARVM  LIB.  X).  297 

debitam   refadit  inpendiam,    tuitionem  contra  me  et  annonae  praefectam  clarissimam  TMr 
viram  de  sede  vicaria  postalavit,    cam  ^go  aditas  in  caasa  pablica  civilem  conventio- 
nem   matri  eias,   quae  retinere  adseritur  patrimonium  candidati^   saper  nepotia  sai  ma- 
nere  detalissem  responsione  servata,    praefectas  vero  annonae  v.  c.  pistorem  pablicae 

5  annonae  verbo  tantum  reposcere  diceretur^   quem  manibas  oflicialiam  Celsus  eruerat. 
bic  iam  vestrae  perennitatis  est  aestimare  contumeliam  praefectarae ,  caias  caasidicas 
nibil  passus  aaxilium  secundis  iadiciis  impetravit.     part;a  haec  visa  sant :  quoniam  pa-  4 
tientiam  meam  minime  percalerant,  adiectum  est,  qaod  dissimulare  non  possem.    nam 
cam  ad  examinandos  actas  v.  c.  Bassi  ex  praefecto  urbi  potestas  vicaria  ad  secreta- 

10  rium  commune  proditsset,  nescio  quis,  at  aiunt  libello  dato,  de  officii  mei  conludio 
vel  iniquitate  conquestas  est,  quod  Memorius  litigator  iussus  a  Basso  solvendi  debiti 
gratia  ad  iudicia  Africana  dednci,  cum  et  a  vii*o  inlustri  decessore  meo  Aventio  et  a 
me  per  libellos,  ne  eo  pergeret,  postulasset,  navi  esset  abductus.  hanc  ilico  v.  c. 
et  laudabilis  vicarius,  ut  subscriptio  libelli  indicat,  adesse  praecepit.    ubi  pariter  ambo  5 

15  consedimus  et  seriem  querellarum  recitatione  cognovi,  admonui,  at  is,  qui  adierat 
vicariam  sedem ,  probaturas  intraret.  tunc  officiam  eius  hominem  deesse  respondit, 
^uem  praecepto  iudicis  sui  in  examen  accir^»  debuerat.  quid  hic  aestimandum  sit, 
relinquo  sapientibus.  semel  atque  iterum  praeconis  vocibus  advocatur  nec  tamen  in~ 
clamatus  adcarrit.     tunc  nallo  adsistente  apparitio  urbana  coepit  urgueri,    quod  ad  6 

20  AMcam  trausvectus  esset,  qui  Bassum  clarissimum  virum  criminis  posset  arguere. 
suggestum  est,  paritum  esse  sententiae,  quam  cum  Bassus  post  luctamen  partinm  pro- 
tulisset,  provocatio  non  removit.  ad  haec  Fulgentius  v.  c.  tribnnus  et  notarius  con- 
ventos  adiutores  urbanae  sedis  adserait,  ne  Memorius  navigaret.  a  quo  cum  require- 
retur,   an  ad  eum  aliquid  super  Bassi  criminibus  Memorius  detulisset,    ait  querellas 

25  eius  libellorum  paginis  contineri,   credo,   simulare  non  aasas,    quod  accusator  esse 
voluisset.     ad  hoc   urbani  adiutor  officii  per  Felicem  sibi  a  clarissimo  viro  Fulgentio  7 
mandatum  esse  respondit,    ut  secundum   sententiam  Memorius  ad  Africam  duceretur. 
mox  Felicem  censuimus  adtinendum,    qao  posset  liquere,    an   huius  mandati  inter- 
nuntins  extitisset.     interea  vir  laudabilis  vicarius,   cum  adessent  alii,   quos  in  Bassi 

30  causis  possemas  audire,   ob  eius  absentiam,    quem  facile  est  ex  Africanis  revocare 
provinciis,   iudicium  omne   desernit,   nescio  an  ex  usu  eoram,   qui  ut  audirentur  ad- 
fluxerant.     promissa  relatione  discedo.     Felix,   qui  in  communi  iudicio  iussus  est  ad-  8 
tineri,  officii  executione  corripitur.     is  cum  a  me  insequenti  die  tuitionis  auxilium  po- 
poscisset  et  anius  nomenclatoris ,   ut  in  urbe  pacata,   adminiculo  fretus  incederet  post 

35  vehiculum  praefecturae ,  iussu  Fulgentii  c.  v.  per  Gaudentium  et  Victorem  agentes  in 
rebus  et  Bonifatium  palatinum ,   qni  hactenus  in  officio  urbano  militavit ,  violenter  ad- 
reptas   deducitur  in  eius  aedes,    de  cuius  mandatis  fuerat  audiendus.     quod  cum  sibi  9 
Fulgentius  v.  c.   auctor  contumeliae  meae  invidiosum   putaret,    ad  circi   secretarium 


2  ego]   MereenUy    ergo  TMP  3   qoae    (qua  P)    retinere    (retine  T)    asseritur   patrimonium  can- 

didata    (candidati  luretus)    post  4   responsiune    seruata   coUoc,    TMFj    transposui  4   praef   T,    pref  M 

7  Becundi  iudicis  Lectius  parua  baec]  ego,  phaec  TMF  uisa  sunt  om.  P  9  ad  examinan- 

dii^  T,  ad  eiaminanduni  3/,  examinandos  F  aotus  Bassi  praefecti  urbis  F  10  commune  om,  M 

prodiisset]  luretus,  prodidisset  TMF  13  naui]  T,  nam  ui  TM  16  probaturus]  T,  jirobatus  TM 

reiponditq,  quem  Af,   respondit  q3   {i.  e,  quia)  qiiem  T,  respondit:  qui  /^  17  accire]  Meytr,  acciri  TMF 

19  urgcre  F  ad  om,  M  21  pari  itum   T,  pari  iterum  M  23  nanlgaret]  /*,  nauigasset  TM 

24  aliquod  M  Bassi]  hisce  F  querelorum  M  26  adhaec  F  28  mandati  nuntius  esset  M 

30  quem]  quae  T  31  usu]  iussu  F  afluxerat  M  32  dissedo  M  iudicio  om.  F 

33  excnssione  M  corrupitur  T  die]  ego^  om.   TMF  sequenti  uitionis  M  34  numen 

cultoris  7',  numen  latoris  M  35  c.  u.  om,  F  per  om.  M  36  bonifacium  TF  actenus  TAf 

milanit  M 

Q.  AvKKLivs  Stmmachvs.  3^ 


298  SYMMACHI  RELATIONES 

TMr  convolavit  facti  inliciti  volens  praestare  rationem ,  quod  sibi  metnm  fuisse  dicebat ,  ne 
officii  subornaretur  inpulsu.  expectatis ,  credo ,  aagustissimi  principes ,  ut  praefectns 
et  iudicii  vestri  securus  et  innocentiae  suae,    aliqnid  severum  censuisse  dicatur:    fa- 

10  teor,  neque  paenitet,  animum  temperavi,  dum  certam  de  vobis  spero  vindictam.  sta- 
tui ,  ut  Felix  vadibus ,  qui  Fulgentio  non  essent  cogniti ,  traderetur.  quid  mitius  de-  5 
cemi,  quid  remissius  potuit?  tunc  ille  tamquam  cessurus  egreditur;  sed  cum  ad  eius 
aedes  semel  atque  iterum  princeps  ofGcii  commeasset  et  obstinatam  hominis  contnma- 
ciam  non  posset  inflectere,  inanem  syngrapham  reportavit,  qua  redhibitionem  Felicis 
in  alterum  diem  sponsione  distulerat.  tenet  domi  testem,  quem  de  se  noverat  au- 
diendum;    etiam   huius  iniuriae  adsumo   patientiam.     culpate,    ut  vultis,   ut  dignum  lo 

11  est:  scivi  meliorem  esse  iudicum  causam,  quae  rerum  dominis  reservatur.  expecta- 
mus,  ut  altero  die  quami;/*  instructus  officio  redderetur;  at  ille  crastina  luce,  ut 
gesta  monstrabunt,  adversum  cautionis  fidem  vicariae  potestati  tradendus  abducitur. 
hoc  ubi  princeps  officii  conperit,  paucis  comitatns  excurrit;  retinet  Felicem  celebri 
urbis  loco  nec  tamen  eripit;  ita  Fulgentius,  qui  se  simulat  verberatum,  manu  va-  i5 
lidiore  Icgibus  repugnavit.  interea  Felix  a  militibns  vicariae  potestatis  abducitur,  et 
fcum  princeps  officii  mei  sub  conspectu  Romanae  plebis  auditur.     videro,  quid  de  hoc 

12  facto  perennitas  vestra  debeat  iudicare;   ego  ordinem  tenebo  gestorum.     fatetur  sub 
alterins  cognitoris  examine  litigator,   nihil   sibi  ab  apparitoribus  meis  adversum  Ful- 
gentium   esse  mandatum.     hinc  iussu  eius  ad  commune  secretarinm ,   quo  faciendae  20 
oblationis  gratia  summates  qnosque   conduxeram,   a  principibus  officii  utriusque  per- 

13  ducitur;  nihil  enim  rcpertum  fnerat,  quod  praefecturam  posset  involvere.  tunc  Ful- 
gentius  facti  sui  conscientia  percitus,  caesum  se  esse  conqueritur;  sed  mox  eiusdem 
Felicis  ac  devotissimi  viri  principis  responsione  pars  ista  pnrgata  est.  et  tamen  qne- 
rellae  eius  andientiam  non  negavi,    clarissimo  et  spectabili  viro  vicario  in  societatem  25 

cognitionis,  si  vellet,  adscito stuere  nomina  testium  plebeiomm  danda  pro- 

misit,  credo,   ut  per  moram  vel  meus  dolor  praeter  satisfactionem  mitesceret  vel  ipse 

14  rnrsus  alias  moliretur  insidias.  qui,  ut  res  indicat,  conscientia  hominis  snbomati,  a 
quo  vicariae  potestati  libellus  oblatus  est,  domestice  confectis  apud  eundem  actis  au- 
sus  est  postulare,  ne  apparitores  eius,  quos  ob  discessum  litigatoris  custodia  carceris  so 
iusserat  adtineri,  iniuriae  subiacerent.  post  haec  usurpato  cursu  publico  neglectoqne 
iudicio  audacis  facti  conscius  evolavit,  ut  praefecturae  iustas  querimonias  praeveniret, 
ignarus,    ut  res  est,  parentes  generis  humani  magis  iustitia  quam  invidia  commoveri. 

15  haec  ita  esse  gesta  nec  ulla  arte  fucari,   instmctio  subiecta  testabitur.     in  qua  rep- 
periet  aeternitas  vestra,  praefecturam ,  quam  in  me  puro  iudicio  contulistis,  nihil  sal-  35 
tem  ad  vindictam  publicae  disciplinae  esse  molitam,   cnm  omnibus  iniuriis  cederetnr, 
quas  boni  quique  praesumunt  pro   vigore   saeculi   vindicandas.     haec   enim   spes   et 


1   inliciti]  iUiciUiiit  M  2  expectatis]  et  peccatis  T  principis  TM  5  essent  tra- 

Uiti  traderentur  M  C  remisius  T  cessurus  ex  censurus  corr.  A/,  censurum   T  edes 

eius  T  8  inflectere  om.  M  redibitionem  TM  10  assumptio  M  uti  uuUis  F 

11   iuditium  M  reseruatum  TM  12  quamuis]  Meyer,  quam  TM,  om,  F  iUe  crastiua]  /, 

ille  crassa  T,  illa  crasse  M  13  cautioni  TM  potesti  M  15  itaque  F  17  fori,  aerib. 

et   ui   princeps  oflicii   mei   sub   conspectu   Romanae    plebis    auellitur    [scU,    a   Felice,    quem  apprehenderat) 
nideo  /  18  debuit  P  ergo  TM  19  apaparitoribus  M  20  hinc]  Meyer,  hic  TMF 

quo]  quos  M  21  quoque  TM  princibus  Af  22  fulgentii  Af  23  fati  T  con- 

scientia  om,  M  eiusdem  uiri  ac  deuotissimi  principis  M  26  si  uellet  asscitostuere  T,  si  uellet 

statuere  Af,  ascito,  si  ueUet  struere  F  27  per  moram  meus  dolor  uel  per  satisfactionem  F  prae- 

ter]  Suse,  om.   TM  mitescere  TM  29  est  om,  M  confectus  MF  factus  F  31  ius 

erat  Suae  cursu]  rursum  F  33  parentis  TAf  34  fucari]  Meyer,    fugari  TAf ,    flngi  F 

37  haec]  nec  F 


(EPISTVLARVM  LIB.  X].  299 

fiducia  ius   creditae  mihi  potestatis  infregit,   nt  anctores  honoris  mei  et  publicae  dig-  TMr 
nitatis  et  iudicii  sui  contumeliam  iusta  severitate  defendant.     ss.  iiu.  kl.  Aug.  Ae- 
liano  ocab. 


XXim  (XXXVU.  XXXXnn)   a.  384. 

5  Per  vices  mensium  singulorum  ad  perennitatis  vestrae  scrinia  senatus  et  populi 
acta  mittuntur,  quae  poterunt  indicare,  quid  vir  praecelsae  et  inlustris  memoriae  Prae- 
textatus  vel  ad  amplissimum  ordinem  vel  ad  devotum  vobis  populum  pro  saeculi  ve- 
stri  commendatione  pertulerit,  ddd.  imppp.  Valentiniane  Theodosi  et  Arcadi  inclyti 
victores  ac  triumphatores  semper  Augusti,  sed  quia  speciatim  sacris  litteris  imperastis,  2 

10  ut,   si  qua  ab  eo  Romae  in  his  coetibus  gesta  sunt,   agenti  in  rebus  excerpta  tra 
dantur,   misi  omnia  iussis  caelestibus  obsecutus,    quae  ipso  praesente  venerabilium 
brationum  vestrarum   sanctio  definivit  et  patrum  probavit  auctoritas;    praeterea  quae 
apud  plebem   locutus  est,    ut  cunctos  in  amorem  bonorum  temporum  provocaret,   ad- 
iunxi.     iudicium  vero  civium,   quod  supremo  die  de  virtute  atque  innocentia  eius  ha-  3 

15  buerunt,  speciatim  v.  c.  et  inlustri  officiorum  magistro  subditis  exemplaribus  gestorum 
intimavi,  licet  vehiculo  publico  cum  ceteris,  quae  ex  more  mittuntur,  omnia  necesse 
sit  rursus  ad  serenitatis  vestrae  notitiam  pervenire. 

XXV  (XXXVm.  XXXXV)    a.  384—385. 

lam  pridem   rescriptum   numinis  vestri  Cyriades  v.  c.  comes  et  mechanicae  pro- 

20  fessor  exhibuit,  ddd.  imppp.,  qno  statuerat  aetemitas  vestra,  ut  se  ipse  a  quorundam 

criminatione  purgaret  ac  rursus  urgueret  obiectis,  si  quos  fraudis  incesseret.    qui  cum  2 

Auxentium  v.  c.  sub  examine  decessoris  mei  coepisset  arguere,    postquam  ad  cogni- 

tionem  meam  ventum  est,  super  basilicae  atque  pontis  inmodico  sumptu  Auxentii  v.  c. 

voce  perstrictus  est,    quem  Cyriades  vir  parilis  dignitatis  mutua  accusatione  credidit 

25  remordendum.     visum  est  igitur  adcommodum ,   ut  utriusque  aedificationeni  fida  aesti- 

maret  inspectio.     dedi   negotium   sollicitis,   quantum  arbitror,   viris  et  Cyriade  paenc 

recusante  decrevi  fabrilis  artis  magistros,   quos  adversario  aequiores  putabat,   aesti- 

mationi  operis  admovendos,   manente  nihilominus  penes  Auxentium  cura  atque  ad- 

ministratione  coeptorum,   quod  necdum  aetemitas  vestra  officium  eius  successore  mu- 

30  tasset.     itaque  exactis  aliquot  diebus  et  adhuc  pendente  operis  examine  apparitio,  3 

quae  Auxentio  fuerat  deputata ,   per  notoriani  mihi  fecit  indicium ,   deseruisse  clarissi- 

mum  virum  susceptomm  curam  locoram  et  sub  ipso  aestatis  exordio,   quo  posset  pro- 

vectus  aedificationis  adsurgere,  nihilum  promoveri;   sed  quia  senatoris  fuga  non  vide- 


1  mihi  credite  mihi  M  2  tuhscfiptionem  om,  F 

4  D.  Theodosio  semper  Aug.  Symmachus  praef.  urb.  F  5  scrinia]  srripta  F  6  quid]  quod  T 

iUustrisque  F  7  uel  aduotum  M  8  protulerit  Mommiten  ctdd  imppp  uat  theodosi  et  archadi 

incliti  —  augusti  1\  d(td  impr  ''theodosi  ''ualentiniaue  et  arrhadi  incliti  —  aug  A/,  D.  Imperator  F  10  ar- 

genti  T,  om,  F  11  ipso  praesidente  Meyer^  ipso  praefante  Mommsen  12  rationum  F  15  uiro 

consulari  F  gestorum  exemplaribos  F 

18  D.  Theodosio  semper  Aug.  Symmachus  praef.  nrb.  F  19  iam  quidem  F  mehanicae  M 

20  D.  Imperator  F,  cf.  p,  279,  7  quo]  quod  TM  ut  sepe  a  Af  21   fraudes  TAf  22  ui- 

rum  ronsularem  F  23  superba  atque  F  auxeuti  M  uiri  consularis  F  24  pert^trinctus  T 

26  sollititis  M^  fort.  sollertibus  27  ad  aduersio  M  28  operi  M  admouendos]  F^  admouentes  3\ 

adaentes  corr.  in  admouentes  M  paenis  TAf  29  successione  /  30  appario  Af  31  noto- 

riam]  lurttw^  notarium  TAfi^  fecit  mihi  M  32  susceptorem  TM  aetatis  TAf  posset]  La- 

tinu$y  possit  TMF  pxofectus  F 

38* 


OXFORD 


300  SYMMACHI  RELATIONES 

TMV  batnr  temere  credenda,  ut  inpensins  requireretur,  admonui.  diu  nusquam  gentinm  de- 
prehensus,  ubi  comitatum  sacrum  numinis  vestri  adire  iussus  est,  evolavit.  interea 
Cyriades  v.  c.  comes  et  mechanicus,  cum  statutum  meum  discessu  eius  videret  elu- 
sum,  multum  anxius,  ne  quid  in  absentem  adversarius  moliatur,  ut  aetemitati  vestrae 
4  et  relationem  v.  c.  prodecessoris  mei  et  nunc  acta  suggererem,  depoposcit.  cui  au-  s 
dientiam  negare  non  potui,  eadem  via  praecepto  numinis  vestri  cupiens  edoceri,  qnid 
facto  usus  sit  de  aestimatione  sumptuum ,  quos  utriusque  insumpsit  expensio ;  siqui- 
dem  meum  spectat  officium  lacunam  pecuniae  publicae  non  tacere.  fidem  litteris  so-  - 
ciata  gesta  praestabunt.  quae  ubi  ad  sacras  aures  perennitatis  vestrae  recitata  per- 
venerint,  oro  atque  obsecro,   ut  incertum  animi  mei  responsis  imperialibus  instruatur.  lo 


XXVI  (XXXVmi.  XXXXVI)   a.  384—385. 

Gertum  est  quidem,  clementiam  vestram  fidei  amore  et  studio  veritatis  in  exa- 
men  adsidnum  saepe  explorata  revocare,  ddd.  imppp. ,  sed  cum  Auxentius  v.  c.  et 
Cyriades  comes  ac  mechanicus  parilis  dignitatis  quadam  inter  se  concertatione  dis- 

2  sentiimt,  nonnihil  superioribus  iudicibus  derogatur.  iam  dudum  enim  v.  c.  et  inlustris  is 
Auchenius  Bassus  novi  pontis  opere  perspecto  sub  actorum  confectione  signavit  cul- 
pam  vel  diligentiam  singulorum;  denuo  successor  eius  eadem  loca  rimatus  adseritur; 
dehinc  cum  apud  me  ex  rescripto,  quod  Cyriades  v.  c.  impetravit,  recidiva  cogni- 
tione  confligerent  atque  ipsis  /nsistentibus  censuissem,  ut  utriusque  tam  sumptus  quam 
aedificationem  investigatio  discussionis  inquireret,  v.  c.  Auxentius  repente  deseruit  iu-  20 

3  dicatum.  de  cuius  facto  missurus  relationem,  quam  sollicitudo  intermissi  operis  exi- 
gebat,  alia  numinis  vestri  decreta  rursus  accepi,  quibus  examini  meo  v.  c.  et  lauda- 
bilem  vicarium  copulastis,  ut  utroque  residente  accusata  pontis  vitia  quaererentur. 
nec  obsequium  defuit  imperatis.  itaque  adhibito  v.  c.  tribuno  et  notario  Aphrodisio, 
cui  post  Auxentium  v.  c.   novarum  molitionum   cura  legata  est,    habita    est  de   /is  25 

4  quaestio,    qui  pontis  eiusdem  fundamenta  posuerunt,   atque  ita  constitit,   partem  bre- 
vem  atque  discretam  sub  exordio  hiemis  inchoatam  vi  fluminis  corruisse,   cuius  in-  , 
pendium    viginti   solidorum    definitione  artifices  aestimarunt.     sed  casus  partis  istius 
utpote  adhuc  a  cetero  corpore  segregatae  nihil  videtur  iniuriae  locis  distantibus  ad- 

5  tulisse;    i/)5am  facili  aedificatione  reparandam  Cyriades  v.    c.   pollicetur.     post  haec  30 
alterius  loci  exploratio  hiulcam  conpagem  lapidum  deprehendit,  quam  Cyriades  comes 

et  mechanicus  consilio  suo  et  ratione  artis  ita  positam  suggerebat,    ut  infuso  postea 
inpensarum  liquore  hiantia  stringerentur.     quod  cum  facere  debuisset  succedentis  in- 
dustria,    adfectasse  potius  dicitur,    ut  in  auctoris  invidiam   patula  quaeque  faeni  et 
sparti  manipulis  clauderentur.    quod  cum  adstrueret  recitatione  gestorum,  factum  qui-  3s 
dem   urinandi  artifex  non  negavit,   sed  ex  usu  operis,   non  in  dehonestamentum  Cy- 


3  ciriades  M  5  praedecessoris  F  6  quid]  F,  cf,  p,  2,  27,  qui  TM  7  usqs  sit  om.  M 

8  spectatj  Fj  expectat  TM  lacunam]  iacturam  F  10  ut  om,  M 

11  DD.  Theodosio  et  Arcbadio  semper  Augg.  Symmacb.  u.  c.  praef.  urb.  F  13  dd(t  iropr  Af, 

DD.  Imperatores  F^  cf.  p.  279,  7  14  ciriades  M  ac]  et  M  contertatioue  M  16  acbe- 

nius  M,  Anthemius  F  noui  potens  A/,  pontis  noui  F  fort.  inspecto  oonfectionem  TM 

17  negligentiam  F  18  ciriades  M  recidiujua  3',  recidua  M  19  refugerent  F  in- 

sistentibus]  egOf  consistentibus  TMF  20  repente  deseruit]  F,  rependae  seruit  Af,  repetende  seruit  T 

24  imperatis]  T,  impetratis  Af,  impetrastis  T  Apbrodisio]  T,  afridisio  TM  25  habitata  eorr.  ex 

babitati  T  his  TMF  30  ipsam]  Afomm«en,  quam  TMF  felici  T  reparandum 

ciriades  M  uir  consularis  F  31  ciriades  M  32  moenicbus  nisus  Af  33  industriam  F 

34  patala  quaeque  om.  I  35  sparo  Af  36  urinandi]  T^,  murinandi  T,  om.  M 


(EPISTVLARVM  LIB.  X).  301 

riadis  c.  v.  adserebat  remediuni  huiasmodi  esse  provisura.  tunc  responsionum  va-  6  TMV 
rietate  conmoti  coercuimus  a  praeteritis  discrepantem ;  at  ille  Cyriadem  sibi  ait  du- 
dum  fuisse  terrori.  quod  credibile  non  videtur,  cum  illius  temporis  cognitor  ad  fidem 
veri  districta  quaestione  pervenerit.  interea  Cyriades  v.  c.  faciiem  profectum  esse 
5  suggessit  operis  sarciendi,  cuius  stabilitatem ,  sicuti  adsertum  est,  hiems  tertia  non 
resolvit.  ipse  autem  de  aedificationibus  Auxentii  v.  c.  et  de  usurpatione  inmodici  7 
auri  nonnulla  iudiciis  intimavit,  quae  ideo  gestorum  paginis  placuit  adplicari,  ut  ae- 
ternitas  vestra  cunctis  per  ordinem  patienter  auditis  providere  dignetur,  quem  ad  mo- 
dum  concertantium  aemulatione  conpressa  et  integritati  sumptuum  et  firmitati  operis 
10  consulatur. 

# 

XXVU  (XXXX.  XXXXVn)   a.  384—385. 

Vt  vestri  numinis  veneror  sanctiones^  ita  observantiam  iugem  saluberrimis  divi 
genitoris  vestri  inpendo  decretis.  quid  enim  ille  constituit,  quod  possit  publica  cura 
deserere"?    is  inter  alia,  quae  in  bonum  publicum  contnlit,  etiam  medendi  professori- 

15  bus  dedit  ordinem  successionis,  si  locum  quempiam  decedentis  fortuna  nudasset.     qua 
lege  cautum  est,   ut  primi  artis  eiusdem  de  novorum  scientia  iudicarent.     hanc  for- 
mam,   quantum  adserunt,   aetas  secuta  servavit,   ddd.  imppp.     nunc  lohannes  v.  p.  2 
non  eum  gradum,   quem   subrogandis  dederunt  scita  divalia,   sed  summo  proximum 
conatur  adipisci  fultus  palatinae  militiae  privilegio  et  impetratione  specialis  oraculi, 

20  quo  Epicteti  archiatri  locum  tunc  adhuc  superstitis  inpetravit.     sed  quia  lege  et  more 
cogentibus  summates  eiusdem   professionis  par  fuit  in  examen  acciri.    adhibitum  est 
iudicio   collegium   omne   medicorum.     quorum   potissimi   inter  venerationem  legis  et  3 
novi  beneficii  reverentiam  iudicare  non  ausi  eum  locura  lohanni  v.  p.  statuerwnt  de- 
ferenrfum ,   quem  tenere  potnisset,    si  eo  tempore.  quo  aulae  obsequiis  deputatus  est, 

23  archiatrorum  nuraero  fuisset  adinnctus.     5ed   cum  ab  eo  palatini  honoris  indicia  pos- 
cerentur,   ut  codicillorum  praerogativa  monstraret,   quis  illi  inter  archiatros  ordo  con- 
peteret,    adseruit  domestica  expilatione  etiam  documenta  dignitatis  ablata.     at  vero  4 
pars  magna  medicorum  munita  lege  divali  eorum  exempla  deprompsit,    qui  e  palatio 
in   hunc   gradum    servato   ordine   transierunt.     quare  motus  ambiguis  et  neque   divi 

30  genitoris  vestri  ausus  rumpere  sanctionem  neque  obviam  specialibus  venire  praeceptis, 
divino  arbitrio  numinis  vestri  subditis  allegationibus  partium  summam  negotii  reser- 
vavi,  opperiens,  quid  deliberatio  augusta  constituat,  cui  soli  fas  est  de  scitis  divalibus 
iudicare. 

14  Cod.  Theod.  XIII  3,  9. 


I  c.  uir  TJlf,  consaUris  uiri  F  huiusmodi  remedinm  M  2  ciriadem  M  4  ciriades  M 
prospectum  F               5  sicut  F               6  uiri  consularis  F               7  iudiciis]  Suat^  iudicis  T,  iudici  3f,  in- 
diciis  r            applicari  placuit  F 

II  D.  Theodosio  semper  Aug.  Symmaohus  u.  c.  praef.  urb.  F  12  obsenuantiam  T  17  ddd 
imp  My  D.  Imperator  /*,  cf.  p.  279,  7  loannes  uir  patritius  F  \  8  diualia  scripta  F  20  Epic- 
teti]  r*,  epictici  TM  adhuc  nunc  M  21  gummatls  TM  in  om.  M  est  om.  M 
23  loanni  F  statuerunt]  tgo,  statuerant  TF^  statuerat  M  deferendum]  Mtyery  deferre  nudum  TMF 
25  sed]  Meyefy  et  TMl  offlcia  F  26  codicellorum  TM  27  explanatione  M  sibi  po$t 
documenta  inaer.  F  29  fort.  in  bunc  locum  graduum  seruato  ordine  transierunt  31  summa  M 
seruaui  T            32  operiens  TM 


302  STHHACHI  RELATIONES 


XXVm  (XXXXI.  XXXXVni)   a.  384. 

TMV  Quid  poBsint  iusti  principes  culpare,   praesentio:    in  causis  etenim,   quibus  mo- 

menti  reformatio  postulatur,   appellationes  recipi  non  oportet.     sed  consulto  nunc  ob- 
iectum  provocationis  admisi,    ut  in  examen  clementiae  vestrae  et  invasionis  indignitas 

2  et  modus  iudicii   perveniret,   ddd.  imppp.     nam  Scirtius  v.  p.  ereptam   sibi  partem  5 
Caesarianae  massae  crebra  aditione  conquestus.  cum  integrationem  status,  quem  ami- 
serat,  inpetrasset,  heredes  Thesei,  qui  reluctarentur,  obiecti  sunt,  dum  revera  Artemi- 
sius  Olybri  clarissimi  atque  inlustris  viri  actor  executuro,    ut  ipse  professus  est,   ob- 
viavit,  et  cum  ad  pemoscendum  possessionis  statum  loci  habitatores  adesse  iussissem, 

in  iniuriam  legum  Rufino  officiali  iussa  curanti,  qui  deducebantur,  abrepti  sunt.    gesta  lo 
indicabpnt  facti  incivilis  auctores.     interea  distuli  vindictam  iudiciorum  et  rursus  of- 

3  ficio  negotium  dedi,  ut  necessarios  evocaret.  tunc  cessantibus  actoribus  clarissimae 
domus  ceterisque  subtractis  ad  contradicendum  Thesei  subrogantur  beredes,  funo 
tantum  exhibiti,  qui  se  adsereret  libertum  esse  defuncti.  is  interrogatus,  quo  abissent 
incolae  praediorum,  delituisse  nonnullos,  Scirti  vero  mancipia  ad  5f/6urbanam  villam,  15 
quae  est  clarissimi  et  inlustris  viri  Olybrii,  translata  respondit.  cetera  ut  a  liberto 
Thesei   dicta   praetereo,    licet  in  eum  praescriptio  ista  non  conpetat,    cura  a  patre 

4  minorum  beneficium  libertatis  acceperit.     his  ita  positis  Praenestini  curial^s,   quorum 
in  regione  Caesariana  possessio  iacet,   missis  apparitoribus  exhibentur.     tunc  demum 

V.   c.   et  spectabilis   Olybrii  procurator  emergit  tandem  cogentibus   indiciis  postulatus;  20 
adest  etiam  defensor  minorum.     Scirtio  adversum  duos  pugna  proponitur,    quamvis 

5  patrocinia  clarissimae  domus  et  successorum  Thesei  qnadam  specie  dissiderent.  itur 
in  quaestionem  possessionis ;  quae  partium  variis  agitata  conflictibus  ad  interrogatio- 
nem  testium  iure  transivit.  admoveri  singillatim,  ut  mos  est,  iubeo  curiales;  nomi- 
num  et  dignitatis  ab  uno  quoque  posco  responsa;  tunc  locorum  iustos  possessores  t& 
requiro;  dehinc  percontor,  quis  annuas  functiones  aut  indicta  persolverit.  cum  se- 
cundum  Scirtium  testimonia  cuncta  procederent  atque  eam  possessionem  cum  Theseo 
tenuisse  constaret,  quando  et  per  quos  deiectus  esset  examino.  secundum  fere  vel 
tertium  mensem  manere  consentiunt,   ut  eum  clarissimae  atque  inlustris  domus  homi- 

6  nes  expulerunt.     auditis   optimatum  testimoniis  denuo  cum   defensoribus  admitto  iur-  30 


1  D.  Theodosio  semper  Aug.  Symmachus  praef.  urb.  F  2  principis  TM  prae  se  sentio  M 

3  reformatur  postulatio  M  recepi  T  consultum  M  5  ddtt  impr  M^  D.  Imperator  F^  cf. 

p,  279,  7  scricius  T,  scritius  M  6  cesarianae  TAf  aditine  T  7  dum  reuera]  ego^ 

duro  uero  T,  ruro  uero  Af,  tum  uero  F  8  Olybri]  3',  olibri  M,  Olibrii  hic  et  deinceps  T  clarissimi 

uiri  atque  illustris  uiri  Tilf  executnro]  egOy  exequuturi  Af,  exequutiri  T,  executori  F  profeetus  M 

10  Rufflno  r  adreptisunt  T,  om,  M  12  actoribus]  Latinus  Latiniufy  auctoribus  TMr  13  the- 

seis  T,  teseis  M  14  exibiti   TM,  sed  corr,  in  exhibiti  T,  exhibito  T  fort,  icrib.  tunc  cessantibus 

actoribus  clarissimae  domus  ad  contradicendum  Thesei  subrogantur  heredes  ceterisque  (^cil.  testibus)  subtractis, 
unus  tantum  exhibitus,  qui  se  adsereret  libertum  esse  defuncti  libertum  esse  —  p,  313,  22  pudore  di- 

tatur  hoe  loco  omissum  ante  p,  291,  14  ligna  inser,  M  defuncti.  is]  F,  defunctus  Tjlf  15  ad  sub- 

urbanam]  egOj  ad  urbanam  TFj  adiubandam  M  17  praetereo]  Af,  praeterea  T,  praeteream  F  in 

eum]  r,  cum  TM  a  om.  T  18  his]  is  TM  Praenestini,  in  quorum  flnibus  Caesariana  / 

curialis  TM  19  cesariana  TJtf  20  specUbili  Af  olibrii  Af,  olybi  T  Undem  cogentibui^ 

iudiciis   postulatus  post  21  defensor   miuorum   colloc.   TMF;   eo  q.   e.    iudiciis   in   indiciis  mutato   transposui 
21  srircio  Af  22  tesei  M  24  admoneri  Afr  singulatim  T  25  tum  F  26  per 

cunctor  F  27  scircium  M  28  quando  et]  ego,  ut  quando  et  Af,  quando  ant  TF  exanimo  Af 

29  testium  TM  mense  T  manare  F  30  expulerint  F  optimatium  T  denuo  de- 

fensores  admitto  iurgantes  F 


(EPISTVLARVM  LIB.  X).  303 

gantes;   qnaesita  et  responsa  partibus  intimautur.    ibi  Tarpeius  v.  c.  procurator  in-  TMF 
lustris  viri  Olybrii  adseruit,  ei  sex  uncias  praediorum  Thesei  morte  quaesitas.    contra 
Scirtius  de  sex  unciis,   quas  minores  etiam  se  consentiente  retinebant,   non  ibat  in- 
fitias  nec  sua  interesse  dicebat,   actores  clarissimae  domus  an  heredes  Thesei  eadem 

5  parte   fruerentur.     tunc   actionibus    copulatis    Scirtium   urguere   coeperunt,    quod   se-  7 
cnndum  mandatum  c.  m.  feminae  Farianae  sex  uncias  Theseo  per  epistulam  reddi- 
disset,  sex  vero  alias  in  eius  liberos  contulisset  spontanea  largitate.     ad  haec  Scirtius 
idem  litteris  familiaribus  quod  donationibus  in  Theseum  vel  parvulos  transfusum  esse 
dicebat  ipsius  petitu,   ut  actorum  fides  beneficium  roboraret.     et  re  vera  cum  poste- 

10  riora  gesta  pro  indiviso  sex  uncias  massae  in  eos  conlatas  esse  testentur,  intelleximus 
partem  donatoris  exceptam.    cur  enim  pro  indiviso  daret,  si  nihil  resederat,  quod  ipse 
retineret/    sed  haec  cum  ad  proprietatis  causam  dicerem  pertinere,  redtata  est  a  de-  8 
fensoribus  constitutio,  quae  iudicibus  tribuit  copiam,  non  inponit  necessitatem,  ut  quo- 
tiens  de  possessione  successionis  iudicant,   continuo,   si  casus  tulerit,   etiam  de  iure 

15  cognoscant.     qua  actione  confessi  sunt  ad  aliam  causam  se  malle  transire.     praeterea 
non  solus  Scirtius  proprietatis  quaestione  videbatur  urguendus,   cnm  ipsi  quoque  inter 
se  super  hac  parte  quodammodo  dissiderent.     quare  de  possessione  secundum  docu-  9 
menta  Scirtii  et  principalium  testimonia  iudicavi,  adversariis  eius  sex  unciarum  reten- 
tione  et  iure  firmatis;   principalem  vero  causam  salvis  allegationibns  partium  futuro 

20  examini  reservavi,   et  mox  sententiae  exemplar  emisi,   cum  eius  editionem  procurator 
spectabilis  viri  continuo  postulasset.     tunc  Scirtius  optulit  sanctiones,   quibus  doceret  10 
in  reformatione  momenti  nullum  esse  appellationibus  locum.     postridie  procurator  cla- 
rissimt  et  inlustris   viri  ac  defensor  minorum,   qui  putabantur  in  iudicio  discrepare, 
concordiam  suam  iunctis  provocationibus  indicarunt.     haec  est  omnis   summa  lucta-  11 

25  minis;  nunc  oraculum  numinis  vestri  fortuna  litis  expectat.  gesta  et  supplementa 
partis  ntriusque  subieci;  quibus  instructa  perennitas  vestra  exemplo  unius  causae  se- 
curitati  omnium  dignabitur  commodare. 


XXVira  (XXXXII.  XXXXVira)    a.  384—385. 

Vendendis  solidis,  quos  plernmque  pnblicus  usus  exposcit,  collectariorum  corpus 
30  obnoxium  est,  quibus  arca  vinaria  statutum  pretium  subministrat.  huic  hominum  ge- 
neri  taxationis  exiguae  vilitate  nutanti  divus  frater  numinis  vestri  tantum  pro  singulis 
solidis  statuit  conferendum,  quantum  aequitas  illius  temporis  postulabat,  ddd.  imppp. 
sed  paulatim  auri  enormitate  crescente  vis  remedii  divalis  infracta  est,  et  cuin  in 
foro  venalium  rerum  maiore  summa  solidus  censeatur,  nummulariis  pretia  minora  pen- 


1  Intimaretur  T  Ibi]  TT,  lU  Af  -  2  olybri  T  unctias  T  3  scirclus  M,  Bcyrcl- 

tiuB  T  retinebat  TM  4  ducebat  TM  5  fruerentur  Af,  frueretur  T  copulatis]  pulsia  M 

scyrtium  T,  scircium  M  6  cm.  feminae]  TM^  c.  f.  /  Facianae  F  tradidisset  Momm$en 

7  sex]  sed  M  scyrtius  T,    scirclus  M  9  actor   ei   Af  11  resideret,    quod   retineret  F 

12  hoc  r  13  copiam  tribuit  M  14  continuo  sus  si  T  15  quia  M  se  causam  mallem  T 

pretera  Af  IG  scyrtius  T,  scircius  Af  propietatis  ilf  urguendum  T  18  scyrti  T,  scircli  M 

19  saluis  aUegationibus]  T,  salius  gationibus  Af,  solius  gationibus  T  20  exempla  remisi  TAf  21  scyr- 

tius  2',    scirciuB  Af  22  clarissimi  et  inlustris  uiri  ac]  Btihmann-HoUxjoty  ^   clarissimus  et  iu.  L.  ac  T, 

clarissimus  et  in  bac  Af,  clarissimus  et  illustris  ac  F  23  puUbantur]  Beihmann-HoUiwtg^  putobatur  TMF 

24  inducarunt  T  26  subiecique  quibus  TM 

28  D.  Theodosio  semper  Aug.  Symmachus  praef.  urb.  F  30  obnoxam  TAf  BUtuU  T  31  ui- 

liUtl  TAf  32  ddd  impr  Af,  D.  Imperator  T,  cf,  p.  279,  7  33  inormitate  TM  34  minora] 

maiora  M 


304  SYMMACHI  RELATIONES 

TMr  2  duntur.  petunt  igitur  de  aeternitate  vestra  pro  ratione  praesenti  iusta  definitionis 
augmenta,  qni  iam  tanto  oneri  sustinendo  pares  esse  non  possunt.  baec  est  causa 
querimoniae,  quam  divinis  sensibus  vestris  iides  gestorum  plenius  intimabit;  si  peti- 
tionis  genus  probabile  iudicatis,  quaeso  ut  huic  quoque  parti  praecepto  mansuetudinis 
vestrae  salubre  remedium  deferatur.  5 


XXX  (XXXXIII.  L)    a.  384—385. 

Palatini  munerationum  sacrarum  Avitus  et  Gastor  quaestus  publicos  eimentes  in- 
ter  cetera  nomina,  quae  iudicio  persequuntur,  heredes  Postumiani  c.  m,  v.  in  examen 
meum  conventionibus  evocarunt,  ddd.  imppp.,  Luciano  monente,  qui  census  senatorios 
ante  tractavit,   quod  oblativis  functionibus  eadem  domus  esset  obnoxia.     pars  debiti  10 

2  Lollianam,  pars  Cattianillam  pariter  ac  Severillam  suggerebatur  urgere.  interea 
sequestrato  Lollianae  c.  f.  noniine,  quam  pro  sex  unciis  stringit  exactio,  harum  orta 
refragatio  est,  quas  pro  singulis  bonorum  quadrantibus  solutionis  cura  mordebat.  con- 
perendinato  plerumque  iudicio  res  eo  deducta  est,  ut  fisci  patrocinium  securitates  a 
clarissimis  personis  inpleti  per  vices  muneris  flagitaret,  Cattianillae  vero  ac  Severillae  15 

3  defensio  rescripto  ad  relationem  divi  principis  niteretur.  vetus  enim  quaestio  et  cog- 
nitionibus  praefecturae  frequenter  agitata  usque  ad  inclyti  semperque  verendi  geni- 
toris  vestri  cucurrit  arbitrium,  qui  Viventii  clarissimae  et  inlustris  memoriae  viri  tunc 
praefecti  urbis  insinuatione  consultus  quadam  rescripti  parte^ignavit,  suis  quibusque 
temporibus  a  Cattianilla  ac  Severilla  clarissimis  feminis  oblativa  munera  soluta  con-  20 

4  stare.  hic  me  nodus  iam  promptum  atque  declivem  ad  efflagitanda  inlationum  docu- 
menta  defixit,  cum  videretur  omnibus  securitatibus  esse  vehementior  imperatoris  ad- 
sertio.  de  cuius  responsis  iugi  honore  mansuris  vestrae  clementiae  fas  est  esse  iudi- 
cium ;  nos  venerari  potius  quam  interpretari  oracula  divina  consuevimus.  praesto  sunt 
monumenta  gestorum,  partium  quoque  supplementa  non  desunt.  aequum  est,  ut  ma-  25 
iestatis  vestrae  informetur  arbitrio  humana  cunctatio. 


XXXI  (XXXXnU.  LI)   a.  384—385. 

Moribus  seaevis  familiare  atque  cognatum  est  armare  spiritus  inpunitatis  exemplo, 

ddd.  imppp.  cur  enim  secundum  desperet  effugium,  qui  laqueos  criminis  prioris  evasit? 

praesenti  causae  congruit  praemissa  sententia.     siquidem  Valerianus  vir  clarissimus,  30 

cui  lar  in  Epiro  esse  suggeritur,  neque  rescriptorum  veneratione  neque  legum  severi- 

2  tate  vel  pactionum   fide  aut  iudiciorum  reverentia  permovetur.     qui  primo  in  examen 


1  iusU]  tgo,  iDstae  T,  iuste  Af,  iustitlae  F  3  intiniauit  T  5  confeiatur  M 

6  I).  Tbeodosio  semper  Aug.  Symmachus  praef.  urb.   F  7  AuitusJ  Amicus  F  Castor]  qne- 

stor  M  questos  puplicos  M  8  persequantur  TAf  depostumiani  TM^  fort,  Gl(audii)  Postumiani 

c.  m.  u.]  ego,  n  c  TMF  9  ddd  impr  Af,  D.  Imperator  /^,  ef.  p.  279,  7  10  debiti  in  margine 

add,  M  11   catcianiliam  T,    catianillan)  M  seuerellam  corr.  ex  seuerallam  Af,    SeueroUam  F 

urgere  om.   T  12  astringit  F  barnm]  Meyer^    horum  TMF  13  quas]  TMj    quos  F 

14  securitatis  TMF  15  impletis  M  catcianillae  T,  catianillae  M  Seuerellae  F  16  re- 

scripto]  Suse,  scripto  TF,  spripto  M  mitteretur  MF  enim]  uero  M  17  uerendij  Fy  ge- 

rendi  T,  reuerendi  M  18  uiuentii  vel  iuuentii  TAf,  luuentil  F  19  urbi  F  20  catcianilla  T, 

catianilla  Af  Seuerella  F  clarissimis  f.   TAI  solita  F  21  hic  me  nodus  lam]  Meytty 

hic  me  dodusiam  TAf,  hoc  me  dudnm  F  24  potius  om.  M 

27  D.  Tlieodosio  semper  Aug.   Symmachus  praef.  urb.  F  28   saeuis  F  immunitatis  F 

29  ctcttt  impr  Af,  D.  Jmperator  F,  cf,  p,  279,   7  prioris  criminis  M  31   larinae  pyro  Af 


(EPISTVLARVM  LIB.  X).  305 

praetorianae  sedis  iussus  acciri  ad  snpplicationem  v.  c.  Innioris  vim  rescripti,  sta/t/tam  TMF 
praecelsae  potestatis  elusit;    dehinc  proconsularibus  evocatus  edictis  leges  pari  arte 
frustratus  est;   nunc  cum   et  actione  civili   et  criminali  accusatione  premeretur,   sta- 
tutis  inciviliter  repugnavit,   ut  apparitores  praefecturae  urbanae  partim  notoriis  partim 

5  suggestione  signarunt.    quorum  unus  agente  in  rebus  eo  mortuo,  ad  quem  sacri  prae- 
cepti  executio  pertinebat,  adfectum  se  a  Valeriano  gravibus  iniuriis  indicayit.    motus  •( 
igitur  indignitate  talium  querellarum ,   cum  viderem  rursus  inludi  posse  iudiciis ,   si 
quid  severius  censuissem,   factu  optimum  credidi,   ut  aetemitati  vestrae  causae  istius 
pontiticium   reservarem ;   soli  enim  iure  corrigitis  admissa  potissimae  dignitatis.     fides 

10  rerum  gestis  cohaerentibus  explicatur;  nihilominus  adservatur  regressus  apparitor, 
qui  contumaciam  senatoris  et  serviles  impetus  nuntiavit,  suggestionibus  suis,  cum  forte 
usus  tulerit,  adfuturus.  quaeso  aetemam  clementiam  vestram,  ut  omnibus  solita  ae- 
quitate  perpensis  evagari  ulterius  frustratorem  tot  iudicum  nou  sinatis. 


XXXII  (XXXXV.  LII)    a.  384—385. 

15  Difficile  est,   ut  bona  causa  sit,   cuius  actio  in  ius  alterius  desperatione  trans- 

fertur.  id  adeo  res  probavit,  ddd.  imppp.  nam  Theodorus,  ut  adseruit,  ex  protec- 
toribus  ab  Anniana  quadam  in  rem  suam  procurator  creatus  iam  pridem  clarissimo 
atque  emendatissimo  viro  Eupraxio  urbanis  tribunalibus  praesidente  Flavianum  quen- 
dam  denuntiata  lite  ])ulsavit,  sed  diem  legitimum  causae  lapsus  excessit.    longo  inter-  2 

20  vallo  a  me  petita  reparatio  cum  partes  ad  necessarium  contraxisset  examen,  post  mul- 
tas  allegationes,  quas  iudicia  ut  invalidas  respuernnt,  orta  praescriptio  est,  quae  ad- 
sereret  novari  tempora  possessore  mortuo  debuisse;  nam  constabat  non  modo  Fla- 
vianum,  qui  propositam  legibus  quaestionem  primus  exceperat,  sed  etiam  successorem 
eius  finem  fecisse  vivendi.     ad  hoc  promissa  est  lectio  veluti  probatura  indiciis,   no-  3 

'25  vationem  tantum  petitoris  heredi  esse  decretam ;  quod  verbo  quidem  adsertum  sed 
sanctionibus  non  probatum  contrariae  legis  recitatione  conpressum  est.  secutus  igitur 
scita  manifesta  et  nullis  principum  vacuata  responsis  cessare  processum  negotii  iudi- 
cavi,  cum  lis  alteri  denuntiata  aliam  personam  temporibus  novationis  etiam  exactis 
tenere  non  posset.     tunc  oblatis  provocationis  libellis  suspensa  sententia.     cuius  me-  4 

30  ritum  perennitas  vestra  lectis  gestis  ac  refutatoriis  cohaerentibus  aestimabit:  ego  in 
referendo  prolixus  esse  non  debui,  cum  paene  in  ipso  actionum  vestibulo  repulsa  le- 
gibus  causa  constiterit. 

24  Cod.  Theod.  II  6,  4  ita  tameD,  ut  ea  res  non  lateat  possidentem.  26  Cod.  Theod. 

n  6,  3. 


1  uim]  uestri  M  sUtutum]  epo,  statum  TAf,  stAtn  F  3  fustratus  T  nunc]  nam  F 

4  notoris  TM,   not&riis  F  5  ageuti  F  7  indignatione  M  8  optimum]  autem  non  M  . 

aeternitatis  TM  9  pontiflcum  T  10  gestis  rerum  I  nihil  hominus  M  adsernatnr]  Mtytt^ 

adsematum  TM^  ad  senatum  F  13  fustratorem  T 

14  D.  Theodosio  semper  Aug.  Symmachns  praef.  urb.  F  15  in  ius]  unus  M  16  dSd  impf  M^ 

D.  Imperator  F^  cf,  p,  279,  7  17  aniana  M  in  re  sna  F  18  Cuprasio  urbanis  tribulatio- 

nibus  r  praesumente  M  19  elapsus  TAf  20  petita  a  me  /*  23  praepositam  T 

24  adhaec  praemissa  F  uelim  M  probatur  F  25   decretum  M  uerbum  M 

sed]  uel  M  27  scit  T  negotii  om,  M  28  etiam  nouationis  post  29  prouocationis  coUoe.  F 

30  aestimauit  T,  estimauit  M 


Q.  AvRKLivs  Stmhachvs.  39 


306  SYMMACHI  RELATIONES 


XXXIII  (XXXXVI.  LIII)    a.  385. 

TMr         In   causis   appellationam   malo   ius   potestatis   infriDgere   quam    iDterpretationum 
dnbia  sustinere,    praesertim  conscius  haud  iniquae  iudicationis ,   cui  nonnihil  honoris 

2  eveniet,  si  aeternitatis  vestrae  oraculo  roboretur,  ddd.  imppp.  tuli  igitur  Constantium 
^narium  temere  provocantem,  cum  ex  rescripto  numinis  vestri  statum,  quem  Theodosio  s 
absenti  ademerat,  reformassem.  mota  enim  vestra  clementia  supplicationibus  que- 
rwlis  brevi  examine  iussit  inquiri,  an  Theodosio  extra  conflictum  locato  ac  deinde, 
ne  rebus  excederet,  provocante  possessionem  corporum  Constantius  esset  indeptus. 
allegata  igitur  praeceptione  divina  primo  cognitionem  totius  negotii,  quamvis  speciatim 
mihi  tranquillitatis  vestrae  delegatione  mandatam,  viri  clarissimi  vicarii  praesentiae  lo 
reservavi.  siquidem  videbatur  haec  causa  ceteris  provocationibns  esse  coniuncta, 
quae  v.  c.  prodecessor*  meo  negabantur  admissae  et  alterum  mecum  sumpserant  cog- 

3  nitorem.  dehinc  ubi  eam  partem,  quae  ad  illius  temporis  iudicem  pertinebat,  vestro 
retinuistis  examini,  appellationis  inquisitione  discreta,  cum  iam  participem  iudicii  non 
haberem,  turbatae  possessionis  querellam  rescripto  obsecutus  audivi;  et  quia  Theo-  i5 
dosium  iudicio  non  interfuisse  constabat,  qno  sibi  demptas  questus  est  facultates,  nec 
ulla  precum  mendacia  Constantius  detegebat,  executus  sum  circa  germanum  snpplica- 
toris  heredem  caeleste  iudicium  reformato  statu ,  quem  claruit  mox  proposita  appella- 
tione  defensum,  licet  fcultus  subditus  qnaestioni  libellos,  quos  Theodosius  publicavit, 
apud  se  resedisse  memoraverit.     nihilominus  oboediens  imperatis  statui ,   ut  fides  ge-  20 

4  storum  superiorum  ad  angusta  scrinia  mitteretur.  hinc  orta  est  provocatio,  cuius  vel 
iustitia  vel  contumacia  sacro  expendetur  arbitrio.  interea  constitutionis  memor  seque- 
strari  mobilia  fmctusque  praecepi,  ne  medii  temporis  usurpatio  abutatur  indebitis. 
omnium  gestorum  ^da  documenta  cum  supplementis  partium  relationi  ex  more  sociata 
sunt,  ut  diu  fluctuanti  causae  tandem  stabilem  terminum  divino  ore  ponatis.  2s 


XXXim  (XXXXVII.  Lmi)   a.  384—385. 

Omnes,  qui  ad  amplissimos  honorum  gradus  iudicio  clementiae  vestrae  vel  favore 
provehimur,  summo  studio  debemus  eniti,  ut  famam  saeculi  suggestionum  veritate 
tueamur,  ddd.  imppp.  quod  enim  genus  gratiae  beneficiis  principum  rependendae 
2  fortuna  inpar  inveniet,  si  fidem  deserat,  quae  sola  munit  imperium?  contemplanti  30 
mihi  igitur  rescriptum  numinis  vestri,  quo  arcae  vinariae  debita  a  praefecto  eius  tem- 
poris,  quo  contracta  dicuntur,  erui  censuistis,  silere  fas  non  fuit,  quid  temporum  ve- 
strorum  congruat  aequitati.    iam  primum  stupere  me  fateor  caelesti  mansuetudini  ve- 

22  Dig.  XXXXVIIII  1,  21  §  3. 


1  D.  Theodosio  semper  Aug.  Symmachos  praef.  nrb.  F  2  poit  appellationem  $paUwn  vncuwn  Ut- 

terarum  J2—J5  in  M  Instringere  T  4  dM  Imp  Af,  D.  Imperator  T,  cf,  p.  279,  7  tnUi  TM 

5  saiariim  M  scripto  M  iiestri  numinis  M  6  rerormasse  M  quemlis]  Kie$9Ungy  qaereUa  M, 

qnaereliB  T,  et  querelis  F  7  consilium  M  8  exdderet  r  possessionum  M  indemptns  TM 

12  prodecessori]  ego,  prodecessore  TAf,  praedecessore  F  mecum]  menm  M  snmpserant]  Meyet^ 

sumpserat  T/*,  susceperat  M  14  fott,  scrib,  cum  appeUationis  inqnisitione  discreta  iam  participem  iu- 

dicii  non  haberem  18  stato  M  19  cultus]  TMF,  fort.  rx)rnicnlariu8  vd  cognitionaUs  20  rese- 

disse]  r*,  redisse  TM  22  sequestraui  F  24  cnm  om.  F 

20  DD.   Theod.  et  Archad.  semper  Augg.  Symmachus  praef.  urb.  F  29  dM  impr  M,  D.  Impe- 

rator  F,  ef.  p.  279,  7  repetende  T,  repetendae  M  30  impar  inpar  T  muniat  F  32  con- 

tra  M  dieitur  T  33  primum]  dudum  T 


(EPISTVLARVM  LIB.  X).  307 

strae  totius  orbis  negotiis  oecupatae  et  cui  ideo  inter  multa  curarum  summatim  nonnulla  TMV 
tractanda  sunt,   litteras  divi  Constantii  ita  esse  suggestas,   ut  eomminatio  sub  condi- 
cione  deprompta  instar  cuiusdam  debiti  duceretur;   dehinc  tacitum  quodam  casu  de 
ea  parte  rescripti,   quae  tenebat  officium,   ut  persona  iudicis  tamquam  yilior  appari- 

5  torum  suorum  inpunitate  premeretur ;    tertio  quod  ea  summa  solidorum ,   quam  cog-  3 
nitio   et  relatio  viri  inlustris  decessoris  mei  ex  maiore  parte  solutam  probavit  aerario, 
tamquam   debita   et  intacta   deposcitur.     namque   xi  milia   ccccxlvi  solidos   ex   eo 
anno,  qui  Sergii  et  Nigriniani  sequitur  consulatum,  sacris  accessisse  tbesauris  et  prae- 
fecturae  inquisitio  et  discussorum  litterae  et  y.  c.  decessoris  mei  scripta  docuerunt. 

10  inter  haec  igitur  tam  multa  valida  fidem  clementiae  vestrae  debitam  silentio  violare  4 
non  potui,   cum  vestrum  quoque  numen  adverterem  solita  cautione  neque  iudicis  no- 
men  signasse  rescripto  et  aestimasse,  quod  conveniendus  luce  frueretur.     nam  quando 
clementia  vestra  vim  veteris  comminationis  in  mortuum  tetendisset,  cum  etiam  gra- 
vium  noxarum  poena  fine  vitae  solvatur?    at  vero  iste  terror  divi  principis  litteris 

15  couprehensus  ne  viventem  quidem  posset  urgere;   gravia  enim  subiectis  saepe  mini- 
tamini  acuendi  potius  studio  quam  nocendi.     hoc  etiam  divus  genitor  tuus  in  omnium 
semper  animis  et  ore  victurus  pia  lege  constituit,   qui  sententias  quoque  sub  commi- 
natione  depromptas  effectu  atque  exsecutione  vacuavit.     hanc  vero  condicionem,  quam  5 
divus  Constantius  adiecit  litteris  suis,   multa  quae  post  visa  sunt,   subruerunt.    nam 

20  eodem  principe  adhuc  orbem  regente  ad  TertuIIum  praefectum  urbi  memorabilem  vi- 
rum  migravit  exactio,  quae  si  hominis,  non  potestatis  fuisset,   circa  personam  prioris 
iudicis    potuisset    haerere;    nec    multo    post    tempore   inclyti   luliani  Maximum   pari 
honore   tunc   praeditum  tituli  istius  cura  convenit;    divo  etiam  parente  numinis  tui  6 
Romana  iura  et  fata  moderante  praefectis  ac  discussoribus  haec  mandata  provincia 

25  est  et  per  vices  administrantium  publici  debiti  cucurrit  exactio.  novissime  relatus  in 
caelum  germanus  clementiae  tuae,  cum  ipsum  Basilium  c.  v.  haberet  adpositum,  qui 
personis  iudicum  non  pepercit,  primiscrinios  urbani  officii,  quorum  sollicitudo  per 
successiones  exigenda  curaverat,  vel  solvendo  nomini  vel  edendae  rationi  fecit  ob- 
noxios.     itaque   a   v.    c.    ac   probatissimo   Anicio   Basso   et   Aventio   viro   spectabili  7 

30  frequentata  cognitio  et  solutam  maiorem  partem  debiti  deprehendit  et  provincialium 
iudicum  repperit  sponsionem ,  qua  professi  sunt,  si  urbanum  cessaret  officium ,  per  se 
huius  tituli  integritatem  posse  sarciri.  si  igitur  haec  legibus  conferantur,  pronuntiabit 
aetemitas  vestra,  in  professione  verum  esse  nexum,  in  comminatione  terrorem.  quid, 
quod  proxime  apparitio  cogendis  provinciarum  iudicibus  admota  spem  debiti  eruendi 

35  fecisse  suggeritur?  non  est  meum  famae  incerta  sectari;  inveniet  divina  maiestas  tua, 
cur  huic  exactioni  perpes  cura  defuerit.     nam  socerum  meum  clarissimae  memoriae  8 
virum  Orfitum  petit  ista  molitio,   cuius  heredes  v.  c.  et  inlustris  officiorum  magister 
adscripsit  litteris  suis,   cum  tuae  mansuetudinis  verecundia  nullum  sacro  oraculo  no- 

17  Cod.  Theod.  VIIII  38,  3.  4. 


1  «tque  [sie)  ideo  inter  —  2  tractanda  sunt  po$i  7  intacta  deposcitur  coUoe,  THF;  atque  in  et  cui  mU'- 
tavi  et  trantposui  3  diceretur  Meyer  4  peTBonam  TM  6  praedecessoris  F  8  quo  M 

9  praedecesaoris  F  13  grauium  etiam  F  14  poenam  flnem  T,  paenam  flnem  M  error  TM 

17  sententiam  F  18  depromptom  F  20  praef  T  urbis  F  21  non  potestatis]  ptftestas  F 

22  oportuisset  Meyer  inclyti  luliani]  in  Clytholiam  F  patri  T  23  tunc  praeditum]  Fj  prae- 

ditum  tnnc  Jlf,  praedictum  tunc  T  24  discnrsoribus  M  liaec]  ego,  om.  TMF  25  administran- 

dum  M  occurrit  F  26  cum]  eum  F  c.  n.]  Meyer^  cum  TMF  27  iudicium  T  primi 

scdnio  sorbanl  T  28  successores  M  soluendo]  sollicitudo  T  29  et  po8t  itaque  iruer.  F 

anitio  T  30  debiti]  T,  om.  TAf  31  si  urbannm  hU  serips.  M  32   integriUte  M  baec 

igitur  si  F  pronuntiauit  TM  33  uestra]  neffra  tua  T  34  proxlmae  TM,  proxima  F 

apparatio  TM  cogendi  T  debiti  erndiendi  M^  debitis  eruendis  F  37  heredis  T 

39» 


308  SYMMACHI  RELATIONES 

TMF  men  expresserit.  quid  ergo?  existimem  merito  illius  factum,  qui  maior  honoribus 
quam  facultatibus  ante  annos  fere  quindecim  vitam  peregit,  ut  comminatio  saepe  lecta 
semper  omissa  et  novis  post  sepulta  decretis,  quam  neque  lex  divalis  admittit  et  so- 
9  lutio  magnae  partis  exclusit,  resurgat  in  mortuum,  quae  non  obfuit  ante  viventi?  an 
meae  potius  contumeliae  causa  et  ordinem  tot  ac  talinm  statutorum  et  divi  Gratiani  & 
recentem  praeceptionem  et  discussorum  diligentiam  et  praefectorum  cognitiones  et  rela- 
tionis  fidem  novis  suggestionibus  arbitrer  sauciari?  testor  custodem  liuminis  vestri 
deum  nihil  esse,  quod  iniuria  dignus  existimer.  quieto  mihi  hanc  praefecturam  sine 
ulla  adfec/atione  tribuistis:  si  quem  forte  mordet  invidia,  si  alicuius  desideriis  rei 
publicae  amore  non  cessimus,    cogitet  privata  odia  adversum  leges  exercenda  non  lo 

10  esse;  postremo  cognoscat,  si  quis  ille  est,  me  meosque  successionem  clarissimae  atque 
inlustrissimae  memoriae  viri  Orfiti  neque  ratione  iuris  neque  bonorum  aditione  cepisse. 
quaeso  igitur,  ne  in  contumeliam  iudicii  vestri  et  iuri  et  innocentiae  fraus  paretur. 
quando  enim  absentibus  atque  ignorantibus  inter  alios  gesta  nocuerunt  ?  quis  umquam 
sententiam  numinis  vestri  inauditus  excepit?  quando  comminatio  ad  heredes  usque  is 
porrecta  est?  certe,  ut  ipsam  causam  loquar,  quae  me  ac  necessitudines  meas  vobis 
propitiis  nuUo  iure  contingit,  pars  maior  debiti  soluta  monstratur,  in  evidentibus  no- 
minibus  pars  resedit:   cuius  studio  absolvendi  sunt  debitores,  ut  inplicentur  innoxii? 

11  quare  insitam  divinis  sensibus  vestris  oro  iustitiam,  ne  adversum  divi  Gratiani  defi- 
nitionem ,  adversum  rescripta  tot  principum ,  quae  praefectis  debita  eruenda  manda-  20 
runt,  adversum  relationem,  quae  uberiorem  summam  docuit  exsolutam,  reliquum  vero 
secundum  rectorum  litteras  exculpendum  ab  obnoxiis  intimavit,  ignaros  negotii  et 
patemae  hereditatis  alienos  pulsari  incongrua  conventione  patiaris,  neve  exemplum 
novum  pius  imperator  inducas,  ut  successio  Aomtnum,  qui  rei  publicae  profuerant,  ad 

12  liberos  secura  non  transeat.  multos  haec  forma  retinuit  et  plerosque,  ut  arbitror,  2& 
iustius,  si  qui  forte  provinciis  vestris  male  abusi  sunt;  at  vero  posteritas  inlustris 
memoriae  viri  Orfiti  nihil  ex  illo  aliud  quam  generis  insigne  quaesivit.  meae  tantum 
iniuriae  studet  ista  suggestio,  nam  tenuitati  illius  frequenter  exhaustae  nemo  testa- 
mento,  nemo  nostrum  bonorum  aditione  successit.  unde  intellegit  clementia  vestra, 
quod  non  metu  familiaris  causae ,  quae  legibus  tuta  est ,  sed  temporum  amore  solli-  30 
citer,  ne  ad  innocentiam  fisci  vestri  infructnosa  tantum  recurrat  invidia.  et  haec  qui- 
dem  cursim,  ne  mandatum  negotium  conperendinatio  differret,  tantum  pro  coniugis 
meae  Rusticianae  c.  f.  parte  quaesita  snnt,  cuius  germana  multo  angustior  facultatibus 

13  ex  Etruriae  longinquis  adesse  praecepta  est.  vestrum  vero  salutare  numen  omnes 
precamur,  ne  quod  de  tot  provinciis  pro  maiore  parte  iam  redditum  adhuc  difficilis  3s 
exculpat  exactio,  senatoriae  domus  inopinata  labes  speretur  posse  persolvere.  multis 
nocuit  ista  condicio,  qui  rei  publicae  praefuenmt:  neque  enim  ius  si/,  ut  una 
familia  novo  opprimatur  exemplo.  quaeso  igitur,  ut  gesta,  quae  fidem  relationis 
adserunt,  audire  dignemini  legesque  percenseatis ,  quarum  plerumque  duritiam  pro 
clementia  vestra  decretis  moderatioribus  temperastis.  40 


1  expressit  M  2  consummatio  F  4  non  fuit  F  5  cansa  om.  M  ac]  et  F 

graciani  T  7  nestri  om,  M  8  qaod]  qno  TM  9  adfectatione]  LatiniuSy  affectione  TMF 

^  P  ^f  *P*  '•  ^  ^O  ^^^  oessimus]  concessimns  TM  12  bonoram  om,  M  19  diuinam  TM 

gratiam  M  difflnitionem  TF  20  qni  T  22  ignariis  TM  24  snccessio  hominnm]  Meyer, 

«uccessio  omninm  /^,    snccessor  omniam  TM  reip.  TMF  profuerat  M  25   retinebit  F 

27  alinm  TM  insigne  in  margine  add,  M  tamen  F  28  stadet]  MeyeTf  est  iit  et  TM,  est  F 

30  soUicitus  F  32  conperendi  ratio  T  33  rastitianae  T  35  parte  iam  hi$  aeriptum  in  M 

36  exculpit  F  actio  M  lauis  TAf  roultis  nocuerit  MereeruSy  maltos  nectat  ego  37  rp.  TM 

ins  om,  M  sit  nt]  Meyer,  sinit  TAf,  fuerit  nt  F  40  temperetis  M 


(EPISTVLARVM  LIB.  X).  309 


XXXV  (XXXXVm.  LV)   a.  384—385. 

DDD.  NNN.  TMr 

Felicitas  qnidem  yestra  indefessas  populo  Romano  copias  pollicetur,  ddd.  imppp., 
sed  cantio  iudicnm  snggerenda  non  deserit,  nt  diligentia  mnniat,  quod  melior  fortuna 

5  promittit.     fmmenti  cotidianus  usus  in  facili  est;   olei  tantum  species  victum  plebis  2 
tenuiter  invecta  sollicitat.    cuius  rei  v.  c.  praefectus  annonae,  partium  suarum  diligens 
executor,  praetorianae  amplissimae  praefecturae,  ut  ipse  adserit,  dudum  fecit  indicium 
missis  de  more  brevibus,   qui  angustias  patefacerent  conditorum.     sed  ingravescente 
defectu  sileri  apud  clementiam  vestram   patriae  cura  non  debuit,   cuius  spes  atque 

10  opes  bonorum  principum  favore  cumnlantur.     quare  omnes  suppliciter  oramus,  si  ex-  3 
pectatis  preces,  qui  vota  omnium  beneficiis  praevenitis,  ut  quam  primum  iudices  Afri- 
canos  super  hac  specie  Romanis  horreis  inferenda  divinus  sermo  destimulet.    nam 
properato  opus  est,  priusquam  reliquum  profliget  diuma  praebitio.     addite  igitur  hoc 
mnnns  ceteris,  quae  praestare  consnestis,  ut  cuncta  saeculi  bona  pari  adfluant  largitate. 


15  XXXVI  (XXXXVUn.  LVI)    a.  384—385. 

Dies  noctesque  sollicitor,  ut  prompto  obseqnio  divinae  clementiae  vestrae  inssa 
promoveam;  siquidem  non  licet  longa  conperendinatione  differri  iustitiae  ac  legibus 
amica  decreta,  ddd.  imppp.  unde  cauto  opus  est,  ne  existimationem  meam  per  alios 
adlata  praeceptis  tarditas  devenustet.    nam  cum  de  Macedonio  secus  de  re  publica  2 

20  merito  itemque  Ammiano  dudum  mihi  iudicium  perennitas  vestra  legaverit,  Ammianum 
quidem  protectomm  adtestatione  cognovi,  cum  urbis  vicina  contingeret,  languore  con- 
sumptnm ;  de  Macedonio  varia  iactantnr,  quem  iam  pridem  debuit  custodum  sollicitudo 
perducere.     quaeso  igitur  mansuetudinem  vestram,   ne  mihi  fraudi  sit  mora  alieno  3 
studio  aut  torpore  contracta,  simulque  deprecor,  ut  venerabilis  aetemitas  vestra  singu- 

25  latim  quaerenda  distinguat,   si  fdrte  designatnm  reum  cognitioni  meae  prosequentinm 
cura  tradiderit. 


XXX Vn  (L.  LVII)    a.  384—385. 

Soli   omnium    potestis  aetemae  urbis  expensas  a  defectu  snmptnum  vindicare, 
ddd.  imppp. ,   maiestati  autem  vestrae  subditae  potestates  tantum  mediocribus  causis 
30  valent  ferre  medicinam ,  magnamm  vero  remm  mole  superantur.     ad  vos  igitur  saln-  2 
tarianumina  convolamus  et  opem  largam  populi  Romani  inploramus  aerario,  cum  iam 


de  inopia  olei  T  2  D.  Theodosio  semper  Aug.  Syromachos  praef.  nrb.  /  3  p.  r.  TF,  r.  p.  M 

aeW  ppp  T,  JKW  impr  Af,  D.  Impermtor  T,  ef.  p.  279,  7  4  iudlclum  M  6  inuicU  TM  prief  TMF 

8  quae  T  12  orreis  T  13  diuina  T,  indiurna  M  14  boniUte  T 

15  D.  Theodosio  semper  Aug.  Symmachus  praef.  urb.  F  18  ddd  ppp  T,  ddd  impr  Af,  D.  Im~ 

perator  T,  cf,  p.  279,  7  19  ablaU  T  machedonio  T  rp.   TM  20  iUque  animiano  M* 

itemqne  Aminiano  F  animianum  Af,    Aminianum  F  21  dum  M  22  machedonio  T 

24  corpore  TAf  sigUlatim  F  25  quaerenda  om.  M  renm  om.  M  persequentium  F 

26  tradiderim  TAf 

27  D.  Theodosio  seoiper  Aug.  Symmachus  praef.  urb.  /  29  d(tJt  impr  Af,  D.  Imp.  F^  ef,  p,  279,  7 

30  ualens  M  31  p.  r.   TAfr 


310  SYMMACHI  RELATIONES 

TMF  diu  nihil  solitornm  vectigaliam  decretae  provinciae  contulerunt  atque  ideo  iustus  est 
metus,  ne  cessantibus  subsidiis  necessaria  deserantur,  quae  hactenus  personae  tenues 
alieno,  ut  queruntur,  aere  tolerarunt.  super  hoc  etiam  reverendus  ordo  consultus,  cnm 
per  se  mederi  adfectis  rebus  nequiret,  opem  vestrae  perennitatis  oravit.  edita  ratio  est 
vectigalium,  quae  Hispaniensis  atque  Alexandrinus  invehere  debuit  commeatus;  expen- 5 
3  sionum  quoque  titulos  conpetentes  officii  cura  digessit :  quaeso,  ut  omnibus,  quae  cohae- 
rent,  libenter  inspectis  utilitati  publicae  velox  remedium  ponigatis.  urgentibus  enim 
causis  negari  non  potest  inlatio  sollemnis  inpendii.  quare  ferte,  ut  soletis,  propitii  auxi- 
lium,  et  qui  mentibus  piis  nova  populo  Romano  beneficia  defertis,  etiam  prisca  servate 
atque  urbi  vestrae  adnuere  dignamini,  et  quod  praetermissio  praeterita  suspendit  et  10 
quod  futurus  usus  expectat. 

XXXVm  (LI.  LVni)    a.  384—385. 

In  negotiis  tempore  ac  iudicatione  finitis  cessare  aequum  est  longae  orationis  ex- 
cursum,  ne  et  numinis  vestri  salutares  actus  oneret  sermo  prolixior  et  sine  argumento 

2  rerum  loquacitas  morosa  displiceat,  ddd.  imppp.  cum  in  iudicio  moderatoris  Apuli  15 
inter  Marcellum,  qui  se  deiectum  possessione  questus  est,  itemque  Yenantium  stra- 
torem,  ut  ipse  confirmat,  eiusque  germanam  Batrachiam  causa  violentiae  di^ceptor^tur, 
provocatio  a  reis  inconsulta  processit,  quod  provincialis  cognitor  promissis  litteris  ad 
vicariam  potestatem  susceptum  retineret  examen.  tunc  auditorii  sacri  iudex  rectoris 
adfatu   super  appellatione  consultus  et  praeiudicialem  multam  statuit  a  provocatoribns  20 

3  inferendam  et  ipsum  quaesitorem  crimini  dedit  cum  executione  vindictae.  post  haec 
obreptionibus  partium  nonnulla  gesta  sunt,  ut  iudicatio  consummata  traheretur.  nam 
et  vir  spectabilis  decessor  meus,  cum  multam  didicisset  exactam,  quam  decreto  sacri 
auditorii  appellatio  praeiudicialis  agnoverat,    statuit   causam  criminis  ad  se   debere 

4  transferri,  et  ego  idem  secutns  partes  in  examen  accivi.    sed  cum  et  tempus  repara-  25 
tionis  esset  emensum,  et  poenam  provocationis  aut  expectaret  aut  sumpsisset  aerarium, 
violentiae   quoque   causam  Venantii   ac  Batrachiae  professio  ac  quorundam   capitalis 
damnatio   terminasset,    pronuntiavi  cognitionem   saeri  cessare  indicii   et  Venantium, 
quem   v.  c.  et  inlustris  officiomm  magister  iusserat  exhiberi,   censui  agenti  in  rebus 

5  Decentio,  quo  prosequente  venerat,  esse  reddendum.     sed  cum  Venantii  stratoris  inli-  30 
citam  usurpatamque  militiam  Marcellus  argueret,  quod  decurionum  adscriptus  albo,  ut 
gesta  docuerunt,    adversum  leges  ad  palatina  castra  transisset,    non  debui  obiecta 
reticere,  ut  in  ea  re,  quae  modum  mei  egrediebatur  examinis,  aetemitas  vestra  ipsis 
legibus,  qnas  tuetur,  augustior  iudicaret. 

32  Cod.  Theod.  XII  1,  94.  95.  100  et  passim. 


1  soUionim  nihil  F  2  subsidiis  corr,  tx  subdiis  T,  studiis  Af  actenus  TAf  3  ut  que- 

runtur]  Fy  om,   TM  haec  F  4  effectus  M,  affiictis  F.  5  Hispanienses  atque  Alexandrinoa  / 

6  offlcii  om.  T  8  propitii  ut  soletis  T  9  p.  r.   TTy  r.  p.  J»f  10  dignemini  F  11  ex- 

pectat  feliciter  F 

12  D.  Theodoslo  semper  Aug.  Symmachus  praef.  urb.  F  15  dispiceat  Af  tHlM  impr  Af, 

D.  Imperator  T,  ef.  p,  279,  7  16  inter]  iter  M  directum  Af  item  Af  17  niolentiac 

disceptaretur]  cffo,  uiolenti  aediflcetur  T,  uiolentiae  aediflcetur  M,  uiolentiae  diceretur  F  18  praemis- 

sis  r  19  susceptem  TAf  auditorl  TM  rectori  TAf  20  est  consultus  r  &  om.  T 

prouocatoribus]  ContiiM,  prouocationibus  TAfr*  22  opreptionibus  T,  correptionibus  Af  23  multa  TM 

exacta   TAf  quam]  cum  Af  24  agnouerat  om.  M  statui  Af  25  idem]  quidem  M 

cum  om.  M  26  prouocationis]  Lecthu,  probationis  TMF  27  et  pott  causam  inatr,  TM  Batra- 

cheae  Af  fort,  scrib.  confessio  quorumdam  TAf  28  cessare]  esse  F  29  censu  agenti  Af, 

censui  genti  T  30  decencio  Af  32  ad]  et  TAf  33  exanimis  Af  34  legibus  om.  M 


(EPISTVLARVM  LIB.  X).  311 


XXXVIin  (Ln.  LVIin)   a.  384—385. 

Facit  plerumque  ratio  aut  fortuna  causarum ,   ut  in  controverftiis  alter  aequitate  TMF 
alter  iure  nitatur;    tunc  humano   labante  consilio  deliberatio  cognitoris  ad  clementiae 
vestrae  recurrit  oraculum,   ddd.  imppp.,  quod  etiam  praesentis  negotii  qualitas  depo- 

5  poscit.     nam  Musa  annos  egressa  legitimos,    cum  in  partem  rerum  patemarum  Syn-  2 
trophium  quereretur  admissum,  quem  veluti  adultae  suae  fratrem  dolus  Acholii  cura- 
toris  adsciverat,   integri  restaurationem  suffragio  iuris  accepit,    sed  multis  provocatio- 
nibus  variisque  tracta  iudiciis  intra  metas  iusti  temporis  nequivit  exequi  propositas 
actiones.     ut  res  monebat,  amissum  beneficium  remedio  integravit  supplicationis ;    sed  3 

10  idem  mulierem  casus  etiam  rescripti  sacri  humanitate  fraudavit.  siquidem  mensium 
quattuor  dilata  curriculis  supremo  die  temporis  impetrati  excidit;  cognitorem  namque 
successor  adveniens  praemisso  interdicto  potestate  privaverat.  post  haec  cum  vellet  in- 
felicem  causae  lapsum  reparatione  sarcire,  obiectu  Constantinianae  legis  explosa  est, 
quae  extra  ordinem  temporibus  indultis  longiorem  negavit  excursum.    secuta  est  provo-  4 

15  catio  iudicatum.  ubi  ventnm  ad  sacrae  sedis  examen  et  eadem  constitutio  a  Faustino 
herede  Acholii  curatoris  rursus  ingesta  est,  pars  procuratoris,  cui  actiones  Musa  man- 
daverat,  non  suo  vitio  causam  cecidisse  temporibus  adprobavit.  ad  hoc  parentum 
numinis  vestri  divorum  principum  protulit  sanctionem,  quae  inter  reliquas  exceptiones 
reparationem  iurgantibus  tribuit,    si  per  cognitorem  causa  labatur.     cum  igitur  et  in  5 

20  Constantiniana  lege,  qua  reparatio  adimitur  temporibus  extra  ordinem  datis,  casns 
iste  cessantis  dlsceptatoris  non  sit  exceptus  et  recentiora  scita  divorum  cunctis  negotiis 
reparatione  subvenerint,  si  forte  a  iudice  deserantur,  facilis  in  alteram  partem  esse 
non  potui,  sed  quod  unum  remedium  convenit  rebus  ambiguis,  fortunam  curiosi  lucta- 
minis  augustissimis    legum  arbitris  reservavi  gestis  omnibus  de  more  subiectis ,    ut 

25  eorum  lectio  insinuationis  meae  adstruat  veritatem. 


XXXX  (Lm.  LX)    a.  384—385. 

Vrbium  populorumque  luctamina,  quoniam  sunt  maiora  privatis,  iudicio  augustior/ 
cedenda  sunt,  ddd.  imppp.  merito  Puteolanorum  ac  Tarracinensium  causam,  quae 
post  Campani  moderatoris  examen  ad  sacrum  auditorium  ex  provocatione  migravit, 
ao  cum  perspicerem  pari  lance  libratam,  maiestatis  vestrae  arbitrio  reservavi.  est  autem,  2 
de  quo  agitur,  eiusmodi:  Puteolanis  municipibus  divus  Constantinus  centum  quinqua- 
ginta  milia  modiorum  in  alimoniam  civitatis  indulsit,    quae  summa  a  divo  Constante 

13  Cod.  Theod.  II  6,  1.  18  Cod.  Theod.  XI  31,  2. 


1  D.  Theodosio  semper  Aug.  Symiuachus  praef.  urb.  F        4  SM  impr  Af,  D.  Imperator  F,  cf.  p.  279,  7 
deposcit  r  5  annosa  T  syntroflum  Af,  syntrophum  Suse  7  integram  restitutionem  F  9  mis- 

snm  T  10  muliemm  M  sacri  om.  MF  mensuum  T  11  summo  F  cognitorem  nam- 

que]  OothofredWj  cognitor  eamque  F^  cognitorem  quem  TM^  excidit  cognitore,  quem  Meyer  12  inflli- 

cem  T  13  obiectum  T  Constantinianae  legis]  Af,  constantiane  legis  T,  legis  Constantianae  F 

17  approbabat  F  18  duorum  TAf  sanotionem]  Meyer,   sanctiones  TMF  19  tribuunt  F 

20  constantiana  MF  21  diuorum  principum  F  23  potuit  T,  possit  eorr.  in  potuit  M  ca- 

riosl  M  24  arbitriis  F  de  more  subiectis]  deiectis  T 

26  D.  Theodosio  semper  Aug.  Symmachus  praef.  urb.  F  27  angustiori]  Meyety  augustiore  TMF 

28  censenda  T  dcK  impr  Af,  D.  Imp.  F  Terracinensium  P  et  ita  deifirept  29  ex]  TT, 

quae  ex  M  31  Constantinus]  Af,  constantius  TP  32  cl.  M.  mod.  /*,  milia  om.   TM 


I 


312  SYMMACHI  RELATIONES 

TMr  regente  rem  pablicam  media  parte  mutilata  est.  post  Constantiiis  aeqne  relatns  in 
caelum  supplicatione  deposita  annonam  Puteolani  populi  viginti  et  quinque  milium 
adiectione   cumulavit,  atque   ita  factnm  est,    ut  centum   milia  eiusdem  populi  victns 

3  acciperet.  sed  divo  luliano  moderante  rem  publicam,  cum  Lupus  consulari  iure  Campa- 
niae  praesideret  et  Tarracinensium  contemplaretur  angustias,  quod  nihil  snbsidii  decreta  & 
dudum  oppida  conferebant,  ne  commoda  populo  Romano  civitas,  quae  lavacris  publicis 
ligna  et  calcem  reparandis  moenibus  subministrat ,  defectu  subito  exhausta  snccum- 
beret,  quinque  milia  et  septingentos  modios  Puteolanis  municipibns  derogatos  Tarra- 
cinensinm  nsui  deputavit  et  amplissimae  praetorianae  sedi  statuta  et  definita  suggessit. 
Mamertinus  id  temporis  praefecturae  honore  pollebat.  is  cum  disposita  roborasset,  lo 
nihilominns  arbitrium  imperiale   consnluit  neque  uUum  responsum,   quod  eo  tempore 

4  bello  Persico  rector  imperii  tenebatur,  accepit.  exhinc  per  aliquot  annos  cncnrrit 
ista  praebitio,  donec  Capuana  legatio  apud  divum  atque  inclytnm  Qratiannm  germa- 
num  nnminis  vestri  sua  tantum  damna  deplorans  eum  frumenti  numerum,  quem  Ce- 
realis  ex  multis  urbibns  Romano  populo  vindicarat,  restitui  omnibus  impetraret.  i& 
sed  occasione  rescripti  cum  sola  triginta  et  octo  milia  modinm,  quae  horreis  aetemae 
urbis  accesserant,  provincialium  recuperasset  alimoniae,   etiam  quinque  milia  et  sep- 

5  tingentos  modios  Puteolani  municipes  Tarracinensibus  abnuemnt.  cum  igitur  haec 
causa  in  iudicium  provinciale  venisset,  v.  c.  consnlans  non  considerata  summa,  qnae 
rescripto  divi  principis  tenebatur,  iudicatione  generali  omnia  Puteolanis  reddenda  de-  ^u 
crevit.  vemm  post  appellationem  cognitio  auditorii  sacri,  cum  illum  irumenti  modum, 
qui  Campanis  fuerat  restitutus.  a  quinque  milibus  et  septingentis  modiis,  quos  ob 
necessitates  urbis  aetemae  civitas  Tarracinensis  accepit,  ^ecretum  eBse  perspiceret, 
manente  decreto  divalis  oraculi  ea  subsidia,  quae  Tarracinenses  iudicio  Lupi  et  Ma- 
mertini  praefecti  confirmatione  capiebant,  nec  roborare  potuit,  cnm  responsi  sacri  nulla  2& 
extaret  auctoritas,  nec  demere  civitati,  ne  populus  utilitatibus  aetemae  urbis  obnoxius 

6  iustis  commodis  indigeret.     ergo  ut  in  rebus  dubiis  fteri  amat,  ad  clementiae  vestrae 
salubre  iudicium  convolamus,   licet  defensio  Puteolana  post  promissam  relationem  in 
cassum  crediderit  provocandum.    praesto  est  gestomm  fides,  quae  perennitatem  vestram 
possit  instmere.     quaeso  atque  obsecro,   ut  negotio  multa  aetate  nutanti  tandem  sta-  so 
bile  remedium  deferatur. 


XXXXI  (LV.  LXII)   a.  384. 

Certum  atque  dilucidnm  est,  nihil  esse  tam  familiare  legibus  quam  vestra  decreta, 
ddd.  imppp.,  sed  executoram  prava  interpretatio,  dum  supplicantibus  favet,  plemmque 
iussa  cormmpit.    statuerat  receptus  in  caelum  germanus  numinis  vestri,  cum  Marcianus  3s 
dudum  protector  Aggareae  bona  tamqnam  vacantia  postulasset,   ut,    si   ea  hereditas 


1  ei  4  rp.  TM  1  Constantius]  quem  N.  T  2  puteoli  M  xxy  M.  mod.  T  3  C  M. 

mod.  r  4  iuliani  M  5  praesideret  et]  Meyer,  praesideret  TAf,  praesidens  F  terracinensinm  MF 

6  opida  TM  balacris  M  8  derogaU  TM  9  difflniU  T  suggesit  TM  12  et  hinc  M 

13  denec  T  15  r.  p.  r*  uindicara  T  restitni  oronibus  bia  acriptum  in  T  imperaret  F 

16  XXX  et  Yiii  modium  F  17  accesserat  TAf  alimonia  F  18  municeps  M  19  consu- 

laris]  Meyer,   consulares  TM,  om.  F  20  iudicationi  M  21  cognitio  om,  T  adiutorii  T 

22  miiibus  et  om,  M  23  terracinensis  MF  accepit  —  24  quae  Tarracinenses  om,  M  23  se- 

cretum]  Meyer,  discretum  Suse,  decretum  TP  24  Urracinensis  T  27  fleri  amat]  Meyer,  fedam. 

et  TAf,  fleri  solet  F  28  praemissam  /  31  hoe  loeo  relationem  tertiam  inserit  F 

32  D.  Theodosio  semper  Aug.  Symmachus  praef.  urb.  F  34  SSil  impf  M,  D.  Imperator  /,  ef, 

p.  279,  7  35  martianus  Ml  36  Aggariae  F 


(EPISTVLARVM  LIB.  X).  313 

scriptum   successorem  vel   legitimum  noB  haberet,   in  ius  fisci  tamquam  domino  nuda  TMF 
concederet ;  tunc  insinuato  per  rationalem  patrimonii  modo  opperiretur  petitor,  quid  ei 
sacra  deferret  humanitas.     annus  fere  secundus  est,   ut  per  defensores  et  rationales  2 
augustissimae  domus  contra  iustitiam  sollemnis  oraculi  scripti  fatigantur  heredes.    licet 

5  iam  sextus  annus  a  testamenti  recitatione  numeretur,    novissime   fortuna  causae  in- 
petibilem   scopulum  foedae  cognitionis  incurrit.     nam  cum  apud  virum  perfectissimum 
rationalem  Bassianum   primo   delator  bonorum  secundum  sacra  scita  proJeretur,   novo 
ausu    calcata    praescriptio  est.     dehinc  cum  testamenti  iure  confecti  fidem  recitatio  3 
publicaret,  calumnia  inauis  obiecta  est,  quod  signatores  nescio  quid  legati  ex  eadem 

10  voluntate  cepissent.  adduntur  etiam  rescripta  divalia,  quibus  adstipulatio  cuiusdam 
remota  est,  qui  suam  iuvisse  causam  testimonio  diceretur,  quasi  vero  simile  esset 
exemplum  aut  tenuis  honor,  quo  subscriptores  ob  amicitiam  defunctus  adsperserat, 
legitimum  posset  abolere  iudicium.  nam  si  his  legibus  viveremus,  inimicis  signa- 
toribus  tutius  uteremur,  quorum  ofl^ensa  nihil  de  testatore  humanitatis  exigeret.    piget  4 

15  dicere  in  quinque  numero  solidis  potissimum  subscriptoris  fuisse  legatum;  ceteris  enim 
magis  commemoratio  honesta  quam  pecuniae  quaestus  accessit.  ergo  aut  extremae 
paupertatis  successio  fuit,  si  putatur  exiguus  honor  fidem  legitimi  iudicii  sauciasse, 
aut  si  census  hereditarius  existimatur  uberior.  aliena  est  a  suspicionibus  brevis  summa 
legati.     quis  non  familiarissimum  quemque  signandis  adhibet,    cum  extrema  conduu- 

20  tur?    iam   quid  mirum  est,    si  in   oculis  positus  mereatur  aliquod  monumentum  reli- 
gionis,  qui  meruit  advocari/    non  fero  signatorem,  cui  pars  bonorum  magna  defertur,  5 
nam   etsi  integra  conscientia  non  tamen  sincero  pudore  ditatur;    at  vero  haec  levia 
pignora  aut  amoris  gratia  aut  testatoris  verecundia  relinquuntur.     nihil  huic  religioni 
novis  legibus  derogatum  est;  manet  iste  usus  et  vobis  iura  servantibus  semper  manebit: 

25  unus  et  solus  post  humani  generis  memoriam  rationalis  emersit,    qui  exemplum  novae 
iudicationis  induceret.     hinc  orta  est  provocatio,   quae  ubi  auditorium  sacrum  decreto  6 
etiam  vestrae  legis  intravit,   rursus  eludendi  iudicii  causa  propositum  est  inane  com- 
mentum,   ut  ab  inlustri  viro  privatae  rei  coniite  delegata  cognitio  diceretur  rationalis 
examini  atque  ideo  rursus  ad  eiusdem  iudicium  debere  transferri,  cum  omnis  quaestio 

30  ex  precibus  Marciani    dudum  protectoris  et  vestrae  clementiae  largitate  descendens 
sacro  potius  auditorio  ex  provocatione  conpeteret,  accedente  etiam  proxima  sanctione, 
quae  indiscrete  huiusmodi  appellationes  sedi,   quae  vicem  principum  tuetur,    prisco 
iure  commisit.    examinatis  igitur  omnibus  pronuntiavi  bona  obnoxia  non  esse  rescripto,  7 
cum  vestri  numinis  aetema  iustitia,  si  scriptis  aut  legitimis  successoribus  vacaret  here- 

35  ditas,   fiscum  statuisset  admitti,    has  antem  facultates  Marcellus  Bizias  et  Heliodoms 
iusta  defuncti  voluntate  cepissent.     tunc  sententiam  meam  defensor  venerabilis  domus 
inusitata  provocatione  suspendit.     sed   cum  huius  rei  nullum  exemplum  cognitionalis  S 
extare  suggereret,  nihilo  minus  obiectam  vocem  libenter  admisi  et  relatione  summatim 
cuncta  conplexus  gestomm  quoque  documenta  subtexui,   praesumens  bonis  placitura 

40  principibus,  quae  secundum  leges  pro  fama  tempomm  iudicavi. 

7  Cod.  Theod.  X  10,  8.  9.  12.  10  cf.  Cod.  Theod.  H  2.    Dig.  XXH  5,  10.  31  Cod. 

Theod.  XI  30,  41. 


1  successorem  scriptum  T             nuda  domino  T            2  quidoei  T  4  cum  iusticia  F            7  pro- 

derctnr]  tgo,  peteretur  TMF             8  tesUti  M            9  qoo  Af            qui  M  10  scripto  r            12  ant] 

ut  r               ob]  ab  T                14  piger  M               15  solidos  F               17  legitlmi  fidem  T  suasisse  T 

18  est  auspitionibus  T                20  si  om.   TM               24  uobis]  noble  F  25  humani  generis]  «yo,  hn- 

mani  TAf,  humanam  F             29  examinis  F            iudicium  om,  T             30  martiani  MF            disredens  T 

31  accede  T  32  indiscretao  T,  indiscretas  F  appellationis  TM  tueretnr  M  36  iuxU 
defuncti  uoluntatem  F            37  exeraplum  om.   TM            38  subiectam  F 

Q.  AvRKLtvs  Stmmachvs.  *                    40 


314  SYMMACHI  RELATIONES 


XXXXn  (LVI.  LXin)   a.  384—385. 

TMr  Petronianus  urbanaruin  dudum  cohortium  miles  ad  comiculorum  gradum  inculpati 
laboris  diutumitate  provectus  more  institutoque  maiorum  testimonium  mernit  castrensis 
industriae,  quod  ceteris  quoque  post  honestum  cursum  stipendiorum  iudicia  detulerunt, 
ddd.  imppp.  Valentiniane  Theodosi  et  Arcadi  inclyti  victores  ac  triumphatores  semper  & 
Augusti.  dignum  est  igitur  divina  tempomm  vestrorum  felicitate,  ut  peractam  sine 
offensione  militiam,  si  perennitatis  vestrae  pius  vultus  adriserit,  praerogativa  sollemnis 
exoraet. 


XXXXm  (LVII.  LXIin)    a.  384—385. 

Curae  mihi  est,  ut  qui  animis  et  maiestate  congmitis,  mutna  honorificentia  gau-  lo 
deatis.  dignum  est  igitur,  domine  imperator  Valentiniane  inclyte  victor  ac  triumphator 
semper  Auguste,  ut  decretum  senatus  ad  invictissimos  fratres  numinis  tui,  si  ita 
2  placet,  clementia  tua  insinuante  perveniat.  quomm  auctor  et  parens,  ut  dudum  v.  c. 
et  inlustri  officiomm  magistro  scripsisse  memini,  statuarum  equestrium  honore  decoratus 
est,  quas  ei  ordo  venerabilis  Africani  et  Brittannici  belli  recordatione  decrevit  ea  sci-  is 
licet  causa,  ut  iustis  superiomm  ducum  titulis  praesentium  circa  vos  devotio  provocetnr. 


XXXXUII  (LVIU.  LXV)    a.  384—385. 

Cum  mancipes  salinamm  magno  ex  numero  ad  paucos  redacti  necessitatis  publicae 

molem  ferre  non   possent,    delata  supplicatione  mememnt,   ut  his qui  ante 

^ecreti  atque  excusati  fuerant ,  redderentur  et  ex  aliis  corporibus  seu  vacantibus  insta  20 
supplementa  incunctanter  acciperent,  ddd.  imppp.  allegata  igitur  praeceptione  divina, 
cum  plerosque  consortio  suo  ante  «ecretos  muniri  Macedonii  sulfragio  repperissent, 
relationem  super  eomm  muniminibus  impetramnt.  vestrae  tantum  clementiae  liberum 
2  est  inique  elicita  rescripta  rescindere.  tunc  urgente  defectu  navicularios  aeque  ligno- 
rum  obnoxios  fnnctioni  ad  parem  soUicitudinem  vocare  coepemnt,  ut  utriusque  corporis  25 
cura  coniuncta  indiscretum  munus  agnosceret.  at  illi  nonnullos  de  turmalibus  suis 
tradere  roaluemnt  qnam  in  societatem  tanti  oneris  convenire.  itaque  factum  est,  ut 
volentibns  iisdem  certi  homines  mancipibus  iungerentur.  nunc  perennitatis  vestrae 
stabilem  censionem  publica  causa  deposcit,    ne   obreptivis   supplicationibus    snbsidia 


1  D.  Theodosio  semper  Aug.  Symmachus  praef.  orb.  F  2  cornicularioriim  F  3  prouectas]  F^ 

peraectus  eotr.  ex  prooectus  T,  peruectus  M  5  33^  impr  Af,  D.  Imperator  F  Valentiniane  — 

6  Augusti  om.  F  5  archadi  TM  6  aug  M  uestrorum  temporum  F  7  uultus]  F, 

natus  TAf,  nutus  Meyer  et  Halm 

9  D.  Theodosio  semper  Aog.  Symmachus  praef.  urb.  F  11  impr  M  Valentiniane]  Theodosi  P 

12  aduictissimos  T  14  me  scripsisse  T  15  ei]  ilU  M  brittanni  TM  16  nos  T 

17  D.  Theodosio  semper  Aug.  Symmachus  praef.  orb.  F  18  municipes  F  publicae  om,  M 

1 9  non  possent  om.  M  his  qui  TMF,  aupple  obsequiis^  vel  simile  quid  ante  post  20  excusati 

eoUoc.  r  20  secreti]  Meyer,  decreti   TMF^  discreti  Leetius  21  333  impr  Af,  D.  Imperator  T, 

cf,  p.  279,  7  22  secretos]  Meyer,  decretos  TMP,  discretos  Lectius  mac^doni  TM  23  muni- 

minibus]  /*,  numinibus  TM  enim  arUe  tantum  inser.  F  26  de  turmalibus]  Mf^  detur  manibus  T, 

fort,  aerib.  de  decurialibus  28  iisdem  uolentibas  r  hisdem  rorr.   t  m.  ex  isdem   7',  hisdem  M 

muuieipibus  MF^  municipibns  siiis  T  29  piibliratioiiibus  F 


(EPISTVLARVM  LIB.  X).  315 

integrati  corporis  subrnantnr.    relationi  gesta  coniunxi  tam  de  ds  habita,  quos  Mace-  3  TMF 
donii  interventus  absolverat,    quam  me  disceptante  confecta,   quibus  sine  vexatione 
cuiusquam  voluntas  naviculariorum  nonnuUos  mancipibus  deputavit.     erit  iam  sacro- 
sancti  numinis  vestri  et  illorum  antiquare  suflPragia,  quos  ostenditur  ambitus  liberasse, 
5  et  his  obstruere  aditum  supplicandi.  quos  sui  corporis  adiudicavit  adsensus. 

XXXXV  (LVIIII.  LXVI)    a.  384—385. 

Devotione  et  more  commonitus  magistratuum  nomina,  quibus  varias  functiones 
desigoationum  tempore  amplissimus  ordo  mandavit,  ad  aetemitatis  vestrae  perfero 
notionem,  ut  muneribus  exhibendis  aut  subeundis  fascibus  destinatos  cognitio  im- 
10  perialis  accipiat.  his  copulati  sunt,  quos  senatui  vestro  recens  ortus  adiecit.  prolixus 
in  talibus  rebus  esse  non  debeo,  cum  decreti  publici  fides  gestorum  potius  insinua- 
tionem  postulet  quam  largum  referentis  eloquium. 

XXXXVI  (LX.  LXVII)    a.  384—385. 

9 

Etiamsi  prisca  institutio  mittendis  ad  clementiam  vestram  censuum  brevibus  cur- 
15  sum  vel  ordinem  non  dedisset,  ddd.  imppp.  Valentiniane  Theodosi  et  Arcadi  inclyti 
victores  ac  triumphatores  semper  Augusti,  diligentia  tamen  boni  saeculi  fidem  publicae 
instructionis  exigeret.  siquidem  convenit  principes  et  parentes  humani  generis  edo- 
ceri,  quid  reverendo  ordini  vel  senatorum  novorum  accessus  adiciat  vel  glebae  ex- 
cusationibus  detrahatur.  harum  rerum  aetemitati  vestrae  fidum  exhibebit  indicium  2 
20  trimestris  instmctio,  quam  sollemniter  sumptam  de  officio  censuali  paginis  relationis 
adnexui,  ut  maiestas  vestra  cognoscat,  qui  in  amplissimam  curiam  coUegarum  numerus 
influxerit,  et  quid  censibus  senatoriis  aut  novt  professio  incrementi  dederit  aut  exemptio 
veteris  amputarit. 

XXXXVn  (LXI.  LXVni)   a.  384—385. 

25  Bellorum  quidem  vestromm  gloriosos  exitus  fama  non  occulit,    sed   maior   est 

victoriae  fides,  quae  oculis  adprobatur,  ddd.  imppp.  Valentiniaue  Theodosi  et  Arcadi 
inclyti  victores  ac  triumphatores  semper  Augusti.  dudum  fando  acceperat  Romanus 
populus  caesorum  funera  Sarmatamm,  at  nunc  confirmata  est  nuntiorum  laetitia  spec- 
taculo  triumphali.     iam  minores  non  sumus  vetustatis  exemplis:   vidimus,  quae  /ecta 

30  mira6amur,    catenatum   agmen  victae  gentis  induci  illosque  /am  trnces  pridem  vultus 


]  integritati  Af  his  TMF  macaedonii  T  2  ueneratione  F  3  nonnuUus  om,  M 

municipibus  TMF  4  librasse  M  5  et  in  his  TM  adiuuauit  TM 

6  D.  Theodosio  semper  Aiig.  Symmachus  praef.  urb.  P  8  temporum  M  profero  T  9  ex- 

ibendis  TM  10  excipiat  M 

13  D.  Theodosio  semper  Aug.  Symmachus  praef.  urb.  F  14  cursum  uel  ordinem]  TMFf  fori. 

scrib.  cursum  soUemnem  15  ddd  imp  Af,  D.  Imperator  F  Valentiniane  —  16  Augusti  om.  F 

15  archadi  TM  16  aug  Af  18  qnod  M  glenae  Af,  om.  F  19  exibebit  M  20  tri- 

menstris  M^  quadrimestris  CorUius  21  in  jn  tatuTa  T,  om,  M  22  noui]  ego^  noua  TMF 

23  uetus  r 

24  D.  Theodosio  semper  Aug.  Symmachus  praef.  urb.  F  25  gloriosus  TM  26  occulis  T 

tHM.  imp  M,    D.  Imperator  F  Valentiniane  —  27  Augusti  om,  F  26  archadi  incliti  TAf 

27  ang  M  r.  p.  /*  29  lecta]  Meyer,  tecta  TM^  acta  F  30  mirabamur]  Lectius^   mira- 

mur  TMF  catenarum  M  tam  truces  pridem]  ego^  iani  pridem  truces  TMF 

40» 


316  SYMMACHI  RELATIONES 

TMV  misero  pallore  mutatos.  8tetit  harenae  medio  subiecta  voluptati,  quae  fuit  ante  for- 
2  midini,  et  adsuetae  armis  gentilibus  manus  gladiatoria  instrumenta  timuerunt.  felicem 
nimis  belli  istius  ducem,  qui  divinae  clementiae  vestrae  fretus  auspiciis  ex  hostium 
numero  alios  ad  securitatem  provinciarum  penitus  extinxit,  aiius  ad  laetitiam  plebis 
Martiae  reservavit.  merito  illi  iudicia  vestra  respondent/  iure  in  litteris  imperialibus  5 
saepe  celebratur;  neque  enim  tanta  devotio  digniorem  possit  invenire  praeconem. 
sit  vobis  frequens  usus  ac  facilis  laurearum,  et  eos,  qui  forte  ausus  inpios  in  Roma- 
num  nomen  extulerint,  fortitudo  militum  capiat,  harena  urbis  expendat.  perpetua  haec 
devotis  civibus  virtutis  vestrae  tamquam  tributa  praestetis. 


XXXXVIII  (LXn.  LXVnn)    a.  384—385.  lo 

Certa  officia  sunt  omnium  potestatum:  praefecturae  urbanae  proprium  negotium 
est  senatorum  iura  tutari,  ddd.  imppp.  quare  partium  mearum  conventus  necessitate 
allegationibus  clarissimorum  virorum  iusta  poscentium  deesse  non  potui.  a  quibus 
pleraque  servitia  palatinus  Eusebius  iussus  eruere,  ut  bonorum  Catuli  clarissimae 
memoriae  viri  quaestio  iudicationibus  sacrisque  responsis  consumpta  repetatur,   opti-  is 

2  matium  querimonias,  qui  dudum  partis  fmuntur,  excivit.     ventum  est  igitur  ad  leges 

executore  cupiente quem  contradictio  repellebat,  inplorataeque  vestri  nu- 

minis  sanctiones,  quae  senatorum  controversias  transferri  ab  urbano  foro  ad  peregrina 

vetuerunt.    sed  cum  adsererem,  non  eandem  praerogativam  esse servorum,  qui- 

bus  supplicantibus  certum  perennitas  vestra  detulit  cognitorem ,   responsum  est ,   quod  20 

3  fortunas  clarissimarum  personarum  precatio  subtilis  incesserit.  inter  haec  cum  Donatus 
adsisteret  ceteris  precatoribus  sacro  iunctus  oraculo,  quaesivi,  ut  mos  est,  ne  eodem 
nomine  alius  subderetur,  quae  hominem  condicio  haberet  et  an  ipse  de  Catuli  iudicio 
supplicasset.  tunc  ille  Hilariani  clarissimi  viri  servum  professus  ab  illarum  precum 
conscientia,  quas  dicitur  obtulisse  cum  ceteris,    alienum  se  constanter  adseruit;   atque  25 

4  ita  visa  est  supplicationis  fides  etiam  de  auctore  nutare.  adiecta  sunt  alia  plena  iuris 
atque  rationis,  quod  post  crebras  cognitiones  et  rescripta  ad  relationem  numerosa 
poenam  legis  inciderint,  qui  denuo  contra  vetitum  supplicarunt.  extant  quippe  sen- 
tentiae ,  quas  cum  provocatio  temptasset  inhibere ,  consultus  relatione  divus  genitor 
clementiae  vestrae  finem  posuit  quaestioni.  cui  victoriae  fiscus  accessit  emolumentum  30 
bonorum  Catuli  clarissimae  memoriae  viri,   ut  adsertum  est,  pro  certa  parte  sortitus. 

5  cumigitur  senatorum  allegatio  rescriptis  ac  legibus  niteretur,  maluerunt  caysamsuam 
vestrae  per  me  aperire  iustitiae  quam  legitimo  vindicare  iudicio,   securi  decretorum, 
quae  et  necessitate  iuris  et  divi  patris  veneratione  servabitis.    itaque  servos  bona  fiducia 
tradiderunt;   quos  in  praeiudicium  absentium  post  consummationem   negotii  aequitas  35 
temporum,  quantum  praesumimus,  non  patietur  audiri. 


2  et  om,  r  tenaerunt  F  3  numero  hostiuin  F 

10  D.  Theodosio  semper  Aug.  Symmachus  praef.  urb.  F  12  ddd  impr  M^  D.  Imperator  f,  cf. 

p,  279,  7  14  seuitia  T  15  consummata  F  optimatuum  M,  optimatum  F  16  excioi 

tuendum  TM  17  cupiente  quem  TMFj  suppU  executore  cupiente,  ut  causa  ad  cognitiouem  u.  c.  et 

inlustris  comitis  rerum   priuatarum   ex  sacro  rescripto   transferretur  aut  timiU  quid  inplotaeque  T 

numins  T  18  transferre  F  19  uetuerint  corr.  ex  uetuerunt  Af  non  om.  T  esse 

seruorum  TAfr*,  mppU  In  causa  vel  simiU  quid  22  uti  F  eodem  ne  P  23  scibus  dc- 

retur  TM  24  precum  om.  TM  26  adieoU  est  T  aliena  Af  27  atque]  at  T 

28  plenam  T  supplauerunt  T  36  patiemur  T 


(EPISTVLARVM  LIB.  X).  317 


XXXXVnil  (LXm.  LXX)    a.  384-385. 

Quid  habeat  condicionis  inscriptio,  prae  ceteris  nostis  iuris  publici  conditores,  TMF 
ddd.  imppp.  Valentiniane  Theodosi  et  Arcadi  inclyti  victores  ac  triumphatores  semper 
Augusti.  provisum  est  enim,  ne  quis  temere  in  alieni  capitis  discrimen  irrueret,  ut 
5  se  ett^dem  prius  poenae  sponsione  vinciret.  secundum  haec  scita  legum  agens  in  2 
rebus  Africanus  accusationem  professus  Campano  et  Hygino  clarissimis  viris  violentiae 
crimen  obiecit.  continuo,  ut  severitas  exigebat,  reos  custodia  militaris  dissimulata 
dignitatis  reverentia  circumdedit ;  sed  ubi  partes  sub  examine  constiterunt,  multo  lucta- 
mine  patronorum  decursa  cognitio  oratione  magis  quam  probationibus  redundavit.    cum  3 

10  longa  verborum  serie  causa  traheretur,  summates  Aricinae  urbis,  quos  ut  conscios 
accusator  exciverat,  adhibuimus  quaestioni.  gestorum  ordinem  sciscitamur:  omnium 
convenit  adsertio,  nihil  turbarum  esse  conflatum.  tunc  ad  eludendum  iudicium  prae- 
sentia  cuiusdam  coepit  exposci,  quem  non  tenebat  inscriptio.  eo  denique  res  rediit, 
ut  a  partibus  Africani  accusationis  omissio  desperatione  peteretur.     supererat  ut  cri- 

15  mine  non  probato  in  accusatorem  formidata  reis  poena  transiret;  sed  cum  me  Africani  4 
militia  pariter  atque  incauta  adolescentia  permoveret,   malui  iudicium  de  eo  clemen- 
tibus  reservare.    alia  est  enim  condicio  magistratuum,  quorum  corruptae  videntur  esse 
sententiae,  si  sint  legibus  mitiores,  alia  est  divinorum  principum  potestas,  quos  decet 
acrimoniam  severi  iuris  inflectere.     relationi  gesta  subtexui,    partium  quoque  subple- 

20  menta  sociavi.  quaeso  augustissimam  perennitatem  Vestram,  ut  perpensis  omnibus 
sequenda  iubeatis. 

4  Cod.  Theod.  Vim  1,  5.  8.  9.  11.  14. 


1  DD.  Valentiniano  Theodosio  et  Archadio  Symmachus  n.  c.  praef.  urb.  F  2  prae  ceteris  no- 

Btri  TMj  nostis  prae  ceteris  F  3  ddit  impF  Af,  DD.  Imperatores  F  archadi  TlHr  incliti  TM 

4  aug  M  ut]   T,  et  M,  ni  T  5  eiusdem]  ego,  idem  TMr  uinceret  M  6  Affri- 

canus   r  ygino   TMy    Uigino  T  8  digniUtis    reuerentia]    ego,    dignitatis    TM,    digniUte   T 

9  probationis   Af  10  ariclorum   M  conscius    TM  11  questori   M  13  adiit  M 

14  affricani  MF  disperatione  T  15  Affricani  T  16  iudicium  om,  M  18  est  om.  F 

diuorum  F  20  uestram  augustissimam  perennitatem  F  per  perpensis  M  21  quinti.  aur. 

(aurelii  Af )  symmachi.  uc.  relationes  explicitae  sunt  feliciter  TM 


Q.  AVRELII  SYMMACHI  V.  C. 

ORATIONVM 

QVAE  SWERSVNT. 

Subiecta  tst  varia  lectio  codicis  rtscriptij  cuiua  pars  maior  in  bibliotheca  Ambrosiana  [E  147  inf.),  minor 
in  Vaticana  [6750]  asservatur. 

TJtteris  diversis  <n  apparatu  critico  ea  distinxij   quae  aut  lectionit  minus  certae  aut  plane  dubiae  erant. 

Quae  Symmaehu»,  cum  editionem  alteram  orationum  pararetj  margini  adscripsit  (v.  praefationem)  j  liti€ri$ 
minoribua  distinxi  et  lineis  binis  inclusi. 

I  hab.  d.  25  Febr.  a.  369. 
LAVDATIO  IN  VALENTINUNVM  SENIOREM  AVGVSTVM 

PRIOR. 

Deest  folium  ufium, 

Ambr.  p.  438         liem.     totius  orbis  estis  indfgenae  alibi  fructum  lucis ,   alibi  5 

usum  laboris  indepti.     an  non  ipsam  quoque  Africam   iure   patriam   tuam   dixerim, 
quae  te  prima  in  contubemio  parentis  edocuit,   qualts  princeps  esse  deberes?  ||  oec 

umquam  te  existimes  aliis  militasse:  futurus  Augustus  sibi  quaesivit,  quidquid  aute  defendit;  ser- 
vavit  tenera  aetas,  quod  regeret  matura  felicitas  ||  ibi  primum  tolerans  solis  et  pulveris  esse 

d/dieisti,  cuius  dudum  cunabula  Illyriae  nives  texerant;  qui  caesam  glaciem  paulo  10 
ante  potaveras,  is  veluti  ad  alia  elementa  translatus  arentis  Libyae  sitim  patientia 
temperabas.  prorsus  quasi  ad  ipsius  mundi  gubemacula  designatus,  mutando  varias 
caeli  plagas  usum  tibi  omnium  cardinum  vindicasti.  merito  non  potest  hodie  obesse 
provinciis  tam  longa  absentia  tua,  quas  tuetur  prima  notio.  similis  est  princeps  deo 
pariter  universa  cementi,  qui  cunctas  partes  novit  imperii.  15 

2  'Si  litteras',  inquit  Tullius,    ^Graecas  Athenis  non  Lilybaei,  Latinas  Romae  non 

in  Sicilia  didicisses',   videlicet  ex  locorum  ingenlis  adprobans.    ea  nescire  Oaecilium, 
quae  eum  dicit,  ubi  innata  non  erant,  adsecutum ;  sola  est  enim  disciplinarum  magistra 
natura  regionum.    tibi  ardores  Gaetuliae  aestivam  consuetudinem,  tibi  Illyriae  pminae 
Ambr.  p.  437  bmmalis  /lorrorts  tolerantiam  tradiderunt ;   genitus  in  frigoribus,  educatus  |  in  solibus,  20 

16  Cic.  div.  in  Caec.  12,  39. 


2  de  inscriptionibus  v.  pratfationem  5  indegene  7  contnbeniia  qnales  deberis 

locuSj  cui  periodos  nec  umqnam  —  9  matura  felicitas  inserenda  erat,  cum  folio  primo  periisse  videtur  8  5er- 

uabit  10  dediciBti  11  lyjbiae  patientiam  12  prcnisus  adj  Mai,  ab,  fort.  quasi  ab 

ipsius  uitae  primordiis  ad  mundi  gubernacula  designatus  14  notio]  ego,  notitia  M(U,  notia  est  post 

princcps  repetitur 

16  lilybei  romae  corr,  1  m.  ex  pomae  19  gctuliae  20  liorroris]  Mai^  errores  geni/ii> 


I.  LAVDATIO  IN  VALENTINIANVM  I.  319 

ante  fortunae  monera  totias  mandi  exempla  sumpBisti.  quare  seu  in  Aethiopas  atque 
Indos  contra  extemum  militem  solo  calore  mnnitos  felicia  signa  contuleris,  frustra 
ad  aestuantes  recessus  ||  aut  torrida  astra  ||  confugient  —  cito  enim  terrarum  talium 
dominus  eris,  qui  vim  siderum  non  timebis  — ;  sen  in  Scythiae  regna  frigentia  Ta- 
&  nainque  glacialem  fines  Ponticos  proferre  censueris,  ibi  quoque  naturam  patriae  recog- 
noscens  fugaces  incolas  per  dorsa  fluminum  consequeris.  vicisti  experientiam  singu- 
lorum,  qui  habes  omnium.  privatae  hoc  industriae  tuae  debe^,  quod  te  dignum  reddidit 
principatu:  cum  tantum  munus  acceperis,  ut  nihil  tibi  possit  adici,  tantum  meriti 
pro^ulisti,  ut  nullum  praemium  tibi  debeat  inputari. 

10  Meruisti  quondam,  inclute  Gratiane,  meruisti,  ut  de  te  sacra  germina  pullularent,  3 

ut  esses  seminarium  principatus,  ut  fieres  vena  regalis:  erudisti  liberos  parentes  om- 
nium  mox  futnros,  in  quos  tantum  irugis  bonae  institutio  privata  Gojxgessit,  ut  fortuna 
hodie  clarior  nil  requirat.  hinc  factum  est,  quod  primaevum  nepotem  castrensia 
decreta  legerunt:   cum  familiae  vestrae  natura  permitteret,  ut  cautela  patris  in  puero 

15  nil  timeret,  cur  tardaret  aetas,  quem  tot  exempla  generis  adserebant?  praeiudicata 
bona  in  examen  vocare 

Deest  folium  unum. 

aut  licentia  poetarum  dcarum  aliquam  dixerim  d^^strictos  4  vat.  p.  ii 

a  vitalibus  tuis  detorsisse  mucrones,   neque  te  quadrigis  pemicibus  diva  aurigante 

20  simulabo  subtractum,  nec  cavae  nubis  infusa  circa  te  narrabo  velamina:  sint  haec 
flgmenta  carminum,  nos  hab^mus  exempla  factomm.  haesit  ante  te  maestior  rebellis 
instinctus,  et  si  mihi  credis.  Auguste,  tibi  magis  quam  sibi  timuere  dementes,  nec 
ignorabant  hoc  ipso  criroen  suum  posse  cumulari,  quod  solum  principis  socemm  dignum 
caede  credtderant ,   iam  nec  furoris  nomine  ||  et  defensione  ||  purgandi ,   qui  ab  alterius 

25  nece  consilio  temperabant. 

Credamus  historiis  minora  iactantibus,   quae  femnt  Gaium  Marium  pressum  labe  5 
fortunae  obiectu  quodam  prioris  evasisse  reverentiae.     cum  secundis,  inquiunt,  rebus 
eius  in  adversa  mutatis  vimm  toto  orbe  victorem  Mintumensis  carcer  includeret,   per- 
cussoris  ictum,  qui  iussus  inmperat,  maiestate  suspendit,  quae  ei  sola  restabat.    stetit 

30  pro  sene  vetus  gloria,  nec  valuit  camifex  inpia  manu  ferire,  quem  necesse  habebat 
agnoscere.  quae,  rogo,  sunt  maiora  miracula,  ministmm  irascentis  inhibere  an  ipsos, 
qui  irascuntur,  obtundere?  nnus,  cui  parcit,  ignoscit,  multi  metuunt,  quem  tnentur; 
iuvenem  terror  excusat,   senem  miseratio;  in  illo  recolebatur,   in  te  sperabatur  im- 

perium.   ||  non  sunt  pana  exempli  |  utriiisque  momenta :  Mario  adhuc  supererat  ful^r  occidui  si-  Yat.  p.  12 
35  deris,  in  te  iam  radiabat  flamma  nascentis.  || 


I  Aethiopas  atqoe]  Mai,  aethiopa|8etqiiae  3  aot]  2  m.,  nt  /  m.,  saribendum  erat  aui  ad  aestnanteg 
recessus,  nut  ad  torrida  astra  4  bim  timebisen  Scythiac]  Hnupt,  scyjthia  rigen- 
tia  Kieasling  5  sibi  6  nicisti]  Mai,  ntelsti  7  debes  qnod  te]  Heindorf^  debeoqnodie 
8  principatum             9  praetulisti]  eyo,  pertulisti 

II  essent  /  m.  seninarium  eorr,  in  seminarinm  /  m.  fleris  li/erosparentis  12  fu- 
toros  tan/um  •  congessit]  Afni,  conce////  cort.  in  conge////  /  m.  14  permitteret]  ego^  promit- 
teret             15  tot  corr,  in  non  l  m. 

18  ligentia  deearum  districtos  19  neqne]  2  m.,  qne  /  m.  20  caue  inf/sa 

21  habemus  exempla  factornm]  Baehrtnsy   habeamnsexemplafatorum  22  dementis  /  m.  23  cu- 

mnlar/  princlpes  /  m.  24  credederant  furores  /  m.  defensionem  scrihefhdum  ernt 

nui  furoris  nomine  aut  furoris  defensione  Kiessling 

28  nictoreminturnensis  sed  corr,   1  m.  33  in  prima  editione  scriptum  ernt  in  illo  recolebatnr,  in 

te  sperabatur  Imperium ,  tn  altern  non  sunt  paria  exempli  ntriusqne  raomenta :  Mario  adhuc  snpererat  fulgor 
occidui  sideris,  in  te  iam  radiabat  flamma  nasrentis  Kiessling  34  paria]  Mni,  parta 


320  SYMMACHI  ORATIONES 

6  Ecqnis  est  motus  animorum  vel  ordo  viyendi,  qni  pro  vicissitndine  tempomm  et 
mutatione  cansarum  non  aliquando  varia  iactatione  qnatiatnr?  Fnerit  aliquis  in  pace 
iucundus,  sed  idem  rebns  trepidis  pamm  felix;  hnnc  timnerint  factiosi,  sed  despectni 
habuere  concordes;  hnnc  yiolandum  nemo  erede^lit,  non  tamen  etiam  snblimandum 
aliquis  aestimavit;  illi  honorem  regium  decrevit  exercitns,  sed  idem  latuit  ante  pri-  5 
vatus :  te  unum  timent  rebelles ,  eligunt  iudicantes ,  quem  nemo  andax  in  fnrore  con- 
tempsit;  nemo  consultus  in  honore  praeteriit.  quid  interest,  saeviat  miles  an  sapiat? 
ubi  ira  est,  tu  solus  evadis ;  nbi  consilium  est,  tu  solns  eligeris. 

7  Vrgeor,  Auguste  venerabilis,   nt  mihi  tamqnam  aliquod  lumen  astrorum  post  pri- 
vatas  exuvias  iam  purpuratus  in  oratione  nascaris.     sentio  divinae  Incis  adflatum,   ut  10 
ferme  adsolet,   cnm  inbar  emicat  et  mundi  splendor  aperitnr.  ||  aut  cum  solis  emergente 
purpura  ruborem  ducit  aiurora  ||  tandem   rogatus  exorere  sideri  novo  similis ,   quod  in  re- 
diviva  diei  erampentis  officia  perfusum  sacris   nndis  adtollit  oceannsl     procedat  im- 

vat.  p.  5  perii  candidatns  insigjnis  suis  armis  ante  quam  publicis ,   nam  semper  enituit ,   qui 
electioni  omnium  solns  occurrit.    galea  diademate,  sceptris  pila  mutentur:  I|  auri  prae-  15 
mium  ferri  labore  meruisti  ||  haec  in  te  mutari  sola  potuemnt,  nam  quod  spectat  ad  mo- 
res,  nnum  hoc  tibi  fortuna  addidit,  nt  plura  curares. 

8  Excesserat  divus  lovianus  e  terris  ac  se  inproviso  fine  snbtraxerat.  maestum 
omninm  repente  iustitium,  nec  ulla,  ut  adsolet,  murmura  factionum.  cessabat  ambitus, 
quia  dignus  extabat.  ecqnis  miratur  non  ilico  in  te  conversa  suffragia?  nuUa  causa  20 
properandi  est,  nbi  non  est  suspecta  dilatio,  et  saepe  minuit  boni  facti  laudem,  qnis- 
quis  ei  obesse  existimat  tarditatem.  ||  ergo  servatus  es  iudicio  multitudinis,  nequis  te  mussi' 
taret  praeiudicium  captasse  paucorum.  ||  nihil  circa  honorem  tuum  sibi  adsnmit  eventns :  ab 
ns  imperator  electus  es,  qui  deliberamnt.  agimus  gratias  consilio  longiori:  sic  de  te 
diu  tractatus  est  habitus,  nt  palam  constet,  qnod  dignior  non  sit  inventus.  25 

9  Et  iam  concilii  dies  certus  instabat:  aderat  exercitus  ex  omni  robore  Romanae 
pubis  electus.  digna  plane  comitia  tanti  imperii  principatu!  decemebant  liberi,  cni 
deberent  esse  snbiecti.  tibi  habe,  vetustas,  redemptas  saepe  centurias  et  gratiosas 
Qniritium  classes  et  tribus  plemmque  venales:  negotia  mandare  nesciunt  otiosi;  eme- 

vat.  p.  ftritum  bellis  vimm  castrensis  |  senatus  adscivit.  noti  testimonio,  ignoti  snffragio  pro-  no 
vehnntur.  nbi  hic  equinns  hinnitus  Persici  quondam  lector  imperii  et  adfectata  ad 
regnum  via  libidine  pecudis  concnbitum  gestientis!  qualis  ille  dominus  fnit,  de  quo 
inpmdens  animal  indicavit!  remove  hinc  prisca  miracula  et  theatralibus  praestigiis 
digna  conmenta.  armati  censeant,  cni  potissimnm  regenda  arma  credantnr;  ars  est 
boni  militis  ducem  nosse  deligere.  merito  nunc  quoqne  ||  certatim  in  omnibns  parent  ||  35 
libenter  obtemperant;  neque  enim  tantum  imperio  tno,  sed  etiam  indicio  sno  militant. 
10  Yellem  nunc  tecum  civica  expostnlare  pietate,   cur  in  medium  invitns  existi,  cur 

din  obluctatus,  cur  sero  mollitus  es.  an  et  hoc  maiestati  tuae  debebatur,  nt  semper 
invictus  in  accipiendo  tantnm  inperio  vincereris?  periclitati  snmus,  ne  te  superiorem 
faceret  excusatio.     maiore  beneficio  praestitisti  coactus  adsensnm,   quam  adeptns  es  40 


4  crededit  6  rebellis 

10  horatione  11  laii&r  teribmdum  erat  aut  cum  iubar  emicat  et  mundi  splendor  aperitur, 

aul  cum  solis  emergente  purpura  rnborem  duoit  aurora  13  (oceanns  14  ins/glnis  15  scriben- 

dum  erai  aut  galea  diademate  sceptrls  pila  mutentur:  haec  in  te  mutari  sola  potuemnt,  nam  qaod  spectat 
ad  mores,  unnm  hoc  tibi  fortnna  addidit ,  nt  plura  cnrares  aut  galea  diademate  ,  sceptris  pila  mntentnr :  auri 
praeminm  ferri  labore  memisti 

19  ut  eorr,  ex  ui  1  m.  20  hecquis  22  ergo  sernatns  —  23  paucornm  post  25  inuentus  m- 

urendum  erat?  22  mussitaret]  effOf  mutaret  24  his  quid  25  tractatn/ 

26  adeaderat  30  proueuntur  31  pers/ci  32  libidinem  gestientes  /  m.  35  oerjtatin- 

omnibus  /  m.  in  prima  editione  scriptum  erat  libenter  obtemperant,   m  neeunda  rertatim  in  omnibus  parent 

39  inii,i|perio 


I.  LAVDATIO  m  VALENTINrANVM  I.  321 

probatns  imperiuin ;  ||  quae  res  invitaniento  omnibus  fuit  ||  nam  res  publica  vehementins  de- 
lectatur  invitis.  nemo  plus  dignitati  tuae  adfuit,  qnam  qui  non  paruit  voluntati. 
'  stabat  ante  nobilem  candidatum  aula  viduata  ||  erat  quidem  verecundiae  tuae ,  ut  repug- 
nares,  sed  non  minus  devotionis,  ut  cederes.  prodest  nonnumquam  militaris  inpro- 
5  bitas:  hodie  bo 

Deest  foHum  umm, 

Ambr.  p.  452 

incredibili  providentia  utrumque  conplexus,   ne  aut  in  uno  spes  staret  U 

imperii  aut  in  duobus  esset  cansa  certandi. 

Huic  accedit,  quod  cum  duo  sint  in  imperio  gradus,  ilico  in  germanum  et  pariter 

10  contulisti,  quod  noveras  bis  posse  praestari.  adeo  ne  gratiam  quidem  captas,  ut*  a 
perfectis  beneficiis  semper  incipias.  exigui  animi  vices  munerum  partiuntur;  tua 
liberalitas  desidcriis  nil  reliquit  maximeque  in  imperatore  faciundo  magnitudinem 
regiae  largitatis  minui  cred/disti,  si  cum  insperata  concederes,  adhuc  speranda  differ- 
res,     ergo  Augnstum  pari  iure  confirmans  curasti,   ne  umquam  tibi  suspectus  esset, 

15  cui  non  reliquisti,  quod  ultra  optare  deberet. 

j   ninc  plerique  principum,   quos  secundos  creaverant,  quasi  aemulos  mox  timebant.    urget   12 
enim  potissimo^  expectatio  proximorum,  semperque  similis  invidenti  est,   cui  superest,   quod  re- 
quirat  ||  nec  istud   nimium   gratiosa  aut  populari  festinatione  fecisti  /amdudum  cuncta 
expertus  in  fratre,   quae  diu  explorantur  in  Caesare.     dubitaretur  de  iudicio  tuo,  nisi 

20  ab  inmodicis  inchoasses.  statim  perspeximus,  qualem  principem  legeres,  postquam 
cognovimus,  qnod  nihil  tibi  qnasi  sollicitus  reservares. 

8i  qua  inter  cognatas  caelitum  potestates  huiusmodi  esset  aequatio ,   paribus  cum  1 3 
sole  luminibns  globns  |  soror/s  arderet,    nec  radiis  fratris  obnoxia  precarium  raperet  Ambr.  p.  Ah\ 
luna  fulgorem ;   ||  tisdem  curriculis  utrumque  sidus  emergeret  ||  pari  exortu  diem  germana 

25  renovaret,  per  easdem  caeli  lineas  laberetnr,  nec  menstruo  pigra  dfcureu  aut  in 
renascendo  varias  mutaret  ecf/gies  aut  in  senescendo  parvas  pateretur  aetates.  ecce 
formam  beneficii  tui  astra  nesciunt  aemulari ;  illis  nihil  est  in  mundana  luce  cousimile, 
vobis  totum  est  in  orbe  commune. 

Nondum  adulta  rerum  a  te  gestarum  profano  monumenta  et  iam  cedo  primitiis.  14 

30  faciam,  quod  usuren/re  nobis  in  prolixo  itinere  solet,  ubi  qui  ad  destinata  properant, 
non  omnes  obvios  consalutant.  ergo  in  duas  curas  dividis  orbis  excubias:  invictum 
fratrem  reliquens  Orienti,  ipse  supra  inpacati  Kheni  semibarbaras  ripas  raptim  vexilla 
constituens  et  provincias  luxu  superiorum  deditas  veteris  ignaviae  pudore  defendens, 
princeps   creatus   ad  difficilem   militiam  revertisti.     statim   itinera,    statim   proelia  et 

3  5  primus  in  acic  pnrpuratus;  ||  et  regalis  aula  sub  pellibus  ||  somnus  sub  caelo,  potus  e 
fiuvio,  tribunal  in  campo.  haec  imperio  quidem  nova  sed  tibi  cognita.  docuisti 
magis  fortunam  regiam,  quid  virum  facere  conveniret,  quam  didicisti  ab  ea,  quid 
imperatores  |  ante  fecissent.  Ambr.  p.  m 

I  non  quaerens  inuitamento  omnibas  flt  Baehrens        resp.  3  antemobilem  /  m.         /rat         4  prodes/ 

II  inc/pias  12  im|peratorein  13  crededisti  differres]  Mai^   d/fTeris  14  ronflrmansj 
BaehrenSy  conflrmas             tibi]  2  m.,  ti  /  m. 

IG  hinc   plerique  —    17  qood   reqnirat   ante   14   ergo  Angustum   inserendum  erat  17  potiasim// 

18  feciBtiamdudum  19  caesarem  21   quod/ihil 

22  potest/tes  23  /orores  praecarium  24  isdem  nrribendum  erat  aut  iisdem  curri- 

culis  utrumque  sidus  emergeret  aut  pari  exortu  diem  germana  renouaret  25  decurau]  BaehrenSf  discurgu 

20  ecflgies]  BaehrenSy  etfegijes 

29  et]  //  30  ususuuenre  prolyxo  quiaad  distinata  /  m.  31  cn|/as 

32  reni  uexillaS  33  luxu  35  acle]  Hnupt,  aciem  et  regalis  —  pellibus  po»t  30  tribu- 

nal  incampo  in^erendum  ernt  30  trib/n/jin  ti/i  37  didic/Sti 

Q.    AvRELIVfl   SrMMACIIV».  4  I 


322  SYMMACHI  ORATIONES 


f  15  An  exiguum  virtutis  et  patientiae  tnae  specimen  arbitraris,   qnod  rernm  snmma 

,  fastigia  ||  et  Romani  noininiB  apicem  ||  eonsecutus  inter  tot  provincias  partim  sitn  amoenas 

partim  pace  iucnndas  ant  nrbinm  maiestate  mirabiles  ant  populorum  copiis  rednndantes 
sedem  quodammodo  in  ea  parte  posuisti,  qua  totius  rei  publicae  mina  vergebat?   tales 
sibi  terras  eligunt,    qni  nt  snbyeniant  eliguntnr.     nondnm  degustatis  imperii  bonis  & 
solas  difficnltates  de  honore  sortiris.     tamdin  te  non  tenerent  Galliae,  si  placerent. 

16  lactet  se  Punicis  Africanus  exuviis,  sed  diu  in  Sicilia  palliatns  erravit;  Mithro- 
daticis  spoliis  Lucullus  exultet,  sed  [diu]  in  Pontico  luxn  paene  victor  elangnit ;  Orientis 
tropaea  ostentet  Antonius,  sed  inter  Aegyptias  taedas  regio  amore  diffluxit.  ht  sunt 
illi  trinmfales  viri,  delicatis  negotiis  frequentibns  occnpati,  amoena  litomm  terramm-  io 
qne  opima  sectantes.  vis  petam  proximae  aetatis  exempla?  ecce  Baias  sibi  Angnstus 
a  continno  mari  vindicat  et  molibns  Lncrinis  snmptus  laborat  imperii;  Tiberins  in 
devorsoriis  insulamm  natans  et  navigans  adoratur;  Pius  otia  Caietana  perseqnitnr; 
in  Lycio   et  Academia  remissior  Marcus  auditur.    tibi  nnllae  sunt  feriae  proeliomm, 

Ambr.  p.  54  ||   maximeque  hoc  in  GalliiB  delegisti ,   quod  hic  |  non  licet  otiari  ||  tibi   nulla^  necessitas  re-  i  s 

mittit  indutias.  lustmm  inperialium  iam  condis  annomm,  nbi  caelo  et  terris  horror 
aeqnalis  est,  sub  crassa  nube  iugi  frigore  feroci  hoste  latissima  vastitate.  qnietem 
tibi  negas,  quam  ceteris  praestas;  inter  tot  milia  lanrearnm  nondnm  digrederis  ad 
triumfnm ,  et  cum  sis  maior  Angnstis ,  delegisti  tibi  provinciam ,  de  qna  Gaesares 
qnerebantur.  lo 

17  Et  tu  qnidem  bellico  intentus  operi  dndum  ferocis  Alamanniae  terga  vertebas, 
sed  parte  alia  fr^mi  inperii  liberam  pacem  rebellis  exul  inmperat.  qnod  cnm  ad 
te  primnm  pemices  nnntii  et  fidae  litterae  pertnlernnt,  quis  non  congmum  iudicavit, 
ut  a  caede  barbarica  in  facinns  civile  arma  torqueres? 

18  At  tu  rei  publicae  plns  timebas  et  inter  dnas  causas  hinc  mte^tinam,  inde  finitimam  25 
malebas  potentiam  tuam  interim  fmi  aemulnm  quam  longam  inpnnitatem  vieinnm,  nec 
ita  turpe  duxisti  plures  tecum  esse  principes  quam  terras  imperii  breviores.  fmstra 
tnnc  tibi  perduelles  motus  optaverat  Alamannia,  cui  tantum  miseriae  invexit  conflictns 
tnns,  qnantnm  proeliis  debebatnr  ambobns.  probasti  animnm  constantissimi  duc/s 
minns  tibi  consulendo  qnam  ceteris.     tutior  aput  te  fuit  tnns  quam  noster  inimicus.  30 

Ambr.  p.  283  uou  uuo  igitur  bencficio  Gal|//a^  obligasti ,   qnibns  pariter  a  te  utmmqne  delatnm  est, 
et  sui  periculi  cura  et  tui  neglegentia. 

19  Qnin  ipsas  contiones  tuas  et  humanis  sensibns  celsiora  retexo  conloqnial  ^huc\ 
inqui^ ,  '  fidissimi  commilitones ,  adversnm  tmces  populos  ||  et  Rheni  feroces  indigenas  i| 
vexilla  conferte!     hic  commnnis  hostis  est,   ille  privatus;   prima  victoriae  pnblicae,  35 


1  icribendum    erat    aut    rerum    snmma    fastigia    conserutiifi    nut    Romani    nominis    apicem    consecntus 
3  mirabflis  corr,  in  mirabiles  1  m.  rennndantes  1  m,  4  reip.  5  decnstatis  eorr.  in  de- 

gustatis  7  m.  6  Borjtires  1  m.  tandin 

7  den  1  m.  paneatus  /  m.  m1tha|ridatic{s  8  den  /  m.,  unci$  inclutit  Baehfem 

orientes  /  m.  9  trojpea  iner  /  m.  hii  10  trilamfalis  /  m.  dilicatis,  fort.  deliciis 

quam  negotiis  frequentins  occupati  l«t  adoratur]  forU  scrib,  demoratur  14  nulle  corr.  ex  nuUl  /  m. 

in  prima  editione  seriptum  erat  tibi  nullae  sunt  feriae  proeliorum,  tibi  nuUas  necessitas  remittit  indutias,  in 
seeunda  tibi  nullae  sunt  feriae  proeliorum  maximeque  hoc  in  Galliis  delegisti ,  quod  hic  non  licet  otiari 
15  nuUas]  Maehly^  nuUa  17  suscrassa  /  m.  feruci  /  m.  18  n/|gas 

23  pernicjes  flde  /  m.  24  cede 

25  reip.  hinc  intestifiam]  Mai,  hicstentinam  26  potentiamtuam  longainpunitateqii 

28  tib/  perdnellls  optauerat]  ego,   optauit  29  qnantum]  2  m.,  tantum  /  m.  duces 

30  manuB  corr.  in  minus  /  m.  iniroicos  31   Oallias  obligastij  Mai^  galjobligasti  dilajtum  /  m. 

32  et  tui]  Afdi,  detetua  /  m.,  tui  2  m. 

33  quin]  linehreM,  quid  hnicinquid  34  fidessimi  /  m.  srrihendum  erat  aut  aduersum 

truces  popu1o<;  aut  aduersnm  Reni  feroces  indi^enas  reni  indegenas  35  hostos 


I.  LAVDATIO  IN  VALENTINIANVM  1.  323 

secunda  vindictae  meae  causa  est;  alio  bello  petitur  nostra  dignitas,  hoc  vestra 
possessio'.  quid  plura?  contra  te  suadendo  vicisti,  tantumque  valuit  auctoritas  tua, 
ut  dissimularetur  iniuria.  putasses  praeceptum  tuum  parvi  habitum,  si  quis  te  vindi- 
casset  invitum.  quisquamne  neglectum  sui  postulat  et  devotionem  putat,  si  se  nemo 
5  defendat?  en  animus  maior  imperio,  sub  quo  maiestas  neclegitur  et  eruptio  vindicatur ! 

Quid  quod  vis  ista  naturae  est,   ut  ea  sint  unicuique  ad  sensum  doloris  prima,  20 
quae  propria,  nec  quisquam  se  ipso  iudice  inpune  laedatur?  tu  in  casibus  tuis  clemens, 
severus  in  publicis  turpe  existimas  principi  motus  odii  habere  privati.     merito  ergo  a 
nobis  amplius  amaris,    quia  pro  te  minus  irasceris.    nescis  uti  regia  manu  contra 

10  domesticas  simultates.     si  erubescis  tuas  iniurias  ultum  ire,  audi,  imperator,  quod  te 

acuat :  nostri  inimici  sunt,  qui  rebellant.  ^„^,^  p  ^84 

I  8ed    illius  latronis  iustus   occasus  venerandi   fratris   tui   laudibus   cum   ceteris  21 
Orientis  ado?eis  reservetur;   unum  tamen  hoc  praelibasse  sufficiet,   cum  diu  anceps 
bellum  fuerit,  sic  victoriae  moderatus  est,  quasi  contra  se  nemo  pugnarit. 

15  0  mira  inter  vos  similitudo  pietatis!    tu  nescis  civile  certamen  adripere,  ille  non  22 

potest  vindicare.  quamquam  illa  dissimulatio  tua  non  caret  honore  germani:  satis 
idoneus  tibi  ad  vincendum  visus  est,  cui  auxiliuiii  noii  tulisti.  in  magna  fiducia  minor 
cura  est.  merito  illi  captivus  rebellis  in  deditionem  datus  est,  merito  usurpator  tanti 
nominis  oblatus  ad  poenam:    consilio  quippe  tui  nt/minis  factum  est,   ut  imperio  iudi- 

20  caretur  indignissimus,  qui  ne  hoc  quidem  meruit,  ut  ei  videreris  infensus. 

Inter  has  belli  artes  extemosque  procinctus  et  semper  de  hostibus  novas  laurus,  23 
civilium  rerum  nulla  cessatio.    possum  dicere,   fugato  ambitu  virtuti  redditas  digni- 
tates  nec  iam  ad  honorum  infulas  opibus  viam  patere  sed  moribus,  castrorum  curiae- 
que  parem  nunc  esse  fortunam,  cum  videas  praetorianas  cohortes  parere  nobilibus  et 

25  ante  emeritos  duces  urbana  insignia  gestare  lictores.    togas  paludamentis  saepe  mu- 
tamus,  armatis  trabeas  frequenter  m\duimus 

Desunt  folia  sex. 


n  hab.  kal.  lan.  a.  370. 
LAVDATIO  IN  VALENTINIANVM  SENIOREM  AVGVSTVM 
30  ALTERA. 

Desunt  pauca. 

solvitur  pro   labore.     fastidium   te   forsitan   caperet   iterati   praemii  Ambr.  p.  2S5 

et  saepe  repetendi,  nisi  nobis  consuleres,  ne  videamur  ingrati.  honor  tibi  summus 
in  viribus  est,  honor  plenus  in  moribus.  tuas  veras  secures  non  lictorum  umeri 
35  sed  cervices  gentium  ferunt,  reges  decreta  custodiunt,  castella  pro  fascibus  eriguntur. 
tu  inter  obsides  victoris  iure  disceptans  viam  iubes  ire,  quos  reddis,  et  redire,  quos 
suscipis.  ambiat  licet  sacros  umeros  gemmarum  cohaerentium  velamen  opulentum  et 
trabeam  consularem  discolora  serta  praetexant :  ille  tamen  omatus  insignior  est,  quem 


1  illo  bello  Maehly  3  te  corr.  ex  ue  1  m.  5  neclegetar 

6  nalarae  corr.  in  natarae  1  m.  7  caasitf  tuis  Baehrenn 

12  latrones  1  m.  13  ado|ei8 

19  naminisj  Maiy  nominis 

21  noaasnonas  25  emeritas 

•   •  •   •  • 

32  te|aperet  35  fecemnt  36  dig|c«ptan$  iubene  37  Suscipis  coherentium 

opitulenjtum   /  m, 

41* 


324  SYMMACHI  ORATIONES 

Khenns  mernit,   qnem  limes  accepit.  ||  beneficia  tua  devotionem  vicere  rei  publicae:  quae  su- 
niis,  annua  sunt,  quae  condis,  aeterna  || 

2  Novimns,  invicte  moderator,  tantis  negotiis  parem  non  esse  mercedem;  idem  tibi 
praeminm  plemmque  decemitur,  cnm  a  te  diversa  praestentnr.   si  non  congmit  meritis, 
qnod  solutum  est,  honor  vincitur  non  voluntas.     nam  qnid  tibi  adicit  consi/Iatus,  cum  s 
felices  annos   imperii  tui  de  aetatibus  novarnm  nrbium  calculemus?    alioram  tempora 
fastis  nnmerata  sunt,  vestra  victoriis.     hoc  unnm  tamen  rite  curavimns,   ut  in  oppidis 

Aiiibr.  p.  2su  nuper  erectis  primum  discerent  consulem  conditorem ,  |  inaugnrarentur  inclutis  trium- 
falia  castra  nominibus.  fuit  evidens  causa,  qna  fasces  sumere  tertio  cogereris :  etenim 
ne  magistratus  Romanos  proxime  adinncta  terra  respneret,  ab  eo  sumptnm  est  princi-  lo 

3  pium,  qui  timetur.  nihil  ante  ||  priorlbus  ||  gestis,  Augnste,  decerpimus,  si  recentia  sola 
repetamus.  stnpeo  non  minns  illa  sane,  quae  conperi,  sed  haec  magis  diligo,  quae 
probavi.    adque  ntinam  modicum  ingenii  mei  saltem  nota  conmendend    adempta  mihi 

4  est  honesta  defensio:  quae  ipse  non  videram,  venia  maiore  laudabam.  quisquis  arcana 
naturae  scmtari  postnlat,  te  sequatnr:  non  fluminnm  meatibus,  non  obiectu  montium,  i5 
non  itinemm  errore  tardabitnr.  omnia  adversum  barbaros  patent,  quae  sunt  munita 
pro  nobis.  scit  bicomis  iste  vicinns  succumbendum  esse  rostratiSj  ne  ei  necesse  sit 
viam  praebere  vestigiis;  cui  possibile  est  fluenta  contegere,  ludus  est  navigare.  nec 
arduis  locomm  obicibns  inpedimnr:  testis  est  haec  ipsa  ripa  barbariae,  cui  altitudo 
nomen  inposnit,  imis  summa  cessisse;  ascendentem  fugere  nuper  exercitum,  qui  20 
occurrere  per  plana  consnemnt.  et  tu  quidem  bello  vincere  malnisses,  sed  gloriosius 
factnm  est,  ut  ferox  natio  videret  AIamanno|  rt/m  .  .  . 

Deest  folium  xinum. 

Ambr.  p.  209 

5  tenere  secretum.     itaqne   Crassus    percontanti  filio,    quid    noctis    moveri 

castra  iussisset:    'vereris',   inqui/,    *ne  tnas  aures  forte  non  penetret  occentf/tio  bnci-  25 
narum?'    nobis  satis  est  cnrare  praesentia,    futnros  exitns  tecnm  fortuna  disponat. 
nnm  ambiguum  est,  semper  barbaros  suspicari,  qnae  saepe  perpessi  sunt?    sed  inex- 

,    plorata  veritas  magis  anxios  efficit,   quam  paratos.     sciunt,  quid cavere. 

altitudo  principis  ntmmqne  providit,    ut  et  illomm  circumspectio  falleretur,   qui  num- 
qnam  mente  secnri  sunt,   et  Aos  erromm  animus  integer  permuniret,  qui  ante  solliciti  ^o 
non  fuerunt. 

6  Quid  ego  in  te  peritiam  bellicae  rei,    quid  nsnm  ducendi  agminis.    quid  locomm 
notitiam   tempomm    demensiones,    laborem    sine  fpernicie  curam   sine  maerore  con- 
laudem?    vidi  fidissimos  comitum  tuorum  solito  laetiores,  cum  ad  destinata  praemissi, 
qnae  videbant  prae  ceteris  se  tantum  mernisse  cognoscere,   </auderent  cum  omnibus  ^^ 
etiam   se  ante  nescisse.     praestitum  sibi  ntrumqne  dicebant,    cum  eos  iudicio  eltgeres 


I  renuseruit  /  m.,  m  add,  2  m.  deuotionem  uicere]   Maehly^    deuotionemulcere  reip. 
beneflcia  —  2  aeterna  poti  3  esse  mercedem  coUoeandum  erat 

3  inuice  /  m.  5  naquid  1  m.  abicit  /  m.  consolatus  6  fltices  calculemur 

8  inaugnrarentur]  ego,  inauguremtur  inclotis  10  adiunta  1  m.  ab/osumptam 

II  anterioribuB  Haupt^  in  prima  editione  acriptum  erat  aiite  gestis,  in  aecunda  prioribus  gestis  au- 
gustae          recentisola  i  m.          12  mlnus          sane]  fyo,  sunt          13  ingenli          conmendent]  e^o,  conmeiidem 

17  Iste  succunbendus  7  m.,  mpro  8  corr.  2  m.  sint  18  coiitenge|re  21  consuerunt]  «po, 

potuerunt         uello  /  m.  22  ferox         alamanno  videre  mihi  viaua  aum,  alamannia  legit  Mai^  alamanni  Krucger 

25  inquid  occentantio  27  perpessl  28  amxios  2  m.  sciuntquidcauere,  aupplc 

bciunt,  quid  cauendum  sit,  nesciunt  cauere  29  circumspectio  30  hos  errorum]  egOy  nostrorum 

permuniret]  fyo,  perueniret 

33  pernicie  eod.j  pemicacia  Maehlyj  pernicitate  Baehrens  merore  34  flducissimos  di- 

stinata  35  gaucere  ante  gauderent  inaer.  cod.  36  elegeres 


II.  LAVDATIO  IN  VALENTINIANVM  II.  325 

et  auspiciis  adiuvares,  nec  dubitabant  principem  protinuB  adfuturum.  qui  inter  divisas 
cohortes  discretasque  |  legiones  et  illorum  coeptis  inprovisus  interfuit  et  nobis  praestitit,  Ambr.  p.  210 
quod  resedit.  ita  nulla  pars  questa  est,  vel  cito  abisse  ductorem  vel  sero  venisse. 
divina  consilia  post  terminum  patent:  intellegimus  te  ideo  praemisisse  nonnullos,  ne 
&  esset  tarda  victoria,  ideo  plerosque  tenuisse,  ne  esset  multitudo  suspecta.  ante  Ala- 
manniam  mancipasti,  quam  interiora  quaereres. 

Vides  nihil  esse  prolixuin  magna  curantibus:  nec  renianentem  relinquis,  nec  a  praecedente  7 
desereris.    ignosco  iam  desidiae  barbarorum :  quid  iuvat  quaerere,  ubi  potiBsimum  degas,  cum  ubi- 
qne  semper  appareas?  || 

10  Cedo  mihi,  imperator,  belli  Iliensis  historiam !    probabo  Graeciam  parva  mentitam  8 

nec  magnitudini  semsse  nec  fidei.  aiunt  heroas  ad  Troiam  classe  delatos  ignoti  litoris 
timuisse  contactum,  donec  formidata  responsa  vel  strenuus  temeritate  iniret  vel  fraude 
versutus  eluderet.  nolo  dolos,  nolo  conmenta!  in  exercitu  principis  mei  certatum 
est,   quis  primus  exiret,   necdum  extrema  riparnni   navalia  rostra  pulsaverant  et  iam 

15  miles  inpiger  desilibaj;.     sub  tali  duce  tuta  devotio  est;   magis  unusquisque  curavit, 

ne  quis  anteiret,  quam  ne  quis  occurreret.  ^^^^^      .^g^ 

Plus  I  videris  mihi  egisBG  quam  cuncti,    qui  fortunam  singnlis  praestitisti.     non  9 
harenis  inmersa  haesere  vestigia  nec  tardior  nisus  per  adclive  cunctatus  est.     mitiora 
omnia  visa  sunt,  quam  fuerunt:   Rhenus  placidus,  cum  aestuaret,  terra  stabilis,  cum 

20  dehisceret,  ripa  planior,  cum  tumeret. 

His  virtutis  excursibus  non  obreptioni  via  quaeritur  nec  repentinae  caedi  insidia-  10 
rum  vAPP^<^it  ferire  praeventus ;  exaturat  animum  gloriosum  fortunata  velocitas.    abire 
cum    liberis   et,    quo   magis  cognoscerent ,    bella  exigi,    patiebaris  a  barbaris  arma 
transferri.    nemo  vilibus  culmis  contecta  gurgustia  intemecivo  igne  populatus  est,  nec 

25  indormientes  lectulis  feras  matres  antelucanus  raptor  extraxit;   vix  desudata  in  diem 
crapula  ||  et  refrigeratis  cubilibus  ||  fugam    veniae   miscuerunt.     ut   dammis   pemicibus 
campus  aperitur,  ||  ut  agmina  ignava  cervorum  latibulis  emota  silvestribus  in  plana  coguntur 
ita  gratius  v/sum  est  discurrentem  barbarum  spectare  quam  caedere.     triumph/  spe-  11 
ciem  vicit   inpunitas:   si  bene  aestimo  rigidum   nationis  ingenium,   vitam  credit  in- 

:iO  famem,    cui  COntemptus  ignoverit.  ||  numquam  paeniteat  pepercisse  metuenti:  laus  certaminum 

for|tuita  est,  certa  clementiae  ||  qui  odium  hostile  non  memit,   par  esse  desivit.     alterum  Ambr.  p.  m 
necesse  est  de  miserabili  populo  suspicemur:   si  adficitur  indulgentia  tua,  mihi  crede, 
punitus  est,  si  gratulatur,  obnoxius  est. 

Dicam,    quod  nulla  monumenta  testantur:   tibi  incola  vivit  Alamanniae;   quos  12 

35  ferro  subtrahis,  adc/is  imperio.  sat  est,  quod  mores  gentium  parcendo  mutasti.  quid 
illis  remansit  inmune,  quomm  salus  mancipata  est  beneficiis  tuis  et  terra  castellis? 
iure  interim  liberi  sunt,  sed  iam  pudore  captivi.  an  ad  longinqua  diffugient,  quos 
non  vexilla  tantum  tua,   vemm  etiam  nova  oppida  perseqi/untur?    exclusit  cultus  in-  13 


1  NecdubiUbant  novum  caput  ineipit  fn  eodice  li  qaaesta  6  intempo|riora  /  m. 

7  uides  nihil  esse  —  9  semper  appareas  ante  5  ante  Alamanniam  interendum  erat  7  relinqueiis 

12  flrmi|daU  /   m. 

17  eggesse  18  haeserestigia  /  m.  19  sun/ 

21  nec  repentinae  caedi  ansa;  parum  placet  ferire  praeuentos  Haupt,  nec  repentinae  caedi  iiisidiarum 
appa[ratUB  sUtuitur.  nolebas  obtruncari  aduentu]  citeriore  praeuentos  Kiesaling,  caedi.  insidiarum  piget,  piget 
ferire  praeuentos  BaehrcM  23  etbarba|ri8  /  m.,  a  add,  2  m.  24  culmisj  Haupt,  culminis  25  in- 

dormientis  /  m.  scribendum  erat  aut   uix  desudaU   in  diem   crapula  aut  uix  refrigeratis  cubilibus 

26  damnis  /  m.  in  prima  tditione  tcriptum  erat  ut  dammls  perniclbus  campus  aperitur,  in  teeunda  ut 

agmina  ignaua  ceruorum  latibulis  emoU  siluestribus  in  plana  coguntur  Kies$ling  28  uiusum  cedere 

28  triumphis  30  numquam  —  31  clementiae  ante  28  trinmpbi  speciem  colloeandum  erat  31  al- 

terum  notmm  caput  ineipit  in  codice  32  suspicemurj  Heindorfy  guscipimur  adflcimur  /  m. 

35  adis  38  persequntnr 


326  SYMMACHI  ORATIONES 

digenas,  et  qnasi  iam  vacantibus  mediis  ulterior  accola  Romanam  foedns  efflagitat. 
non  est,  ut  auguror,  otiosum,  quod  Burgundionum  crebra  legatio  concordiam  postu- 
lavit:  aut  arma  principis  sentiuntur,  aut  iam  celsa  eminus  castrorum  tecta  rutilarunti 
optant  cohaerere  victoribus  prius  pace  quam  limite.     si  ulla  tibi  in  otio  esset  aetas, 

preces  forsitan  distulissent.   quidquid  interiacet,  omando  iungetis  accessu & 

Ambr.  p.  447  orc  rogaus  tota  consumitur.     ubi  ilh'  sunt ,   qui  dudum  Germaniae  civitates  obsidio|ae 
ceperunt?   si  fas  est  dicere,  civitatibus  obsidentur. 

1 4  Verum  est ,   quod  saepe  non  credidi ,   etiam  f  bosis  facti  deberi.     qualem  te,  in- 

hospita  regio,   nuper  invenimus?    ignarajn  vetustatis  urbium  oc  virgeis  domibus  et 
tectis  herbidis  indecoram.     pro  beneficio  tibi  exprobro,   quod  victa  es:  cum   ceteris  lo 
provinciis  et  tu  iam  turrita  pingeris.     felicius  principi  meo  terrae  serviunt,  quam  re- 
sistunt:   si  haec,   quae  nuper  adiunxit,   conferantur  intactis,    quis  non  putet  illa  ex- 
pugnata,  quae  libera  sunt,  et  haec  defensa,  quae  capta  sunt? 

]h  Audite,  quam  mirsk  adseram,  qui  gesta  nescitis:   sponte  obtulit  barbarus  diruenda 

et  novae  constructionis  adiuvit  effectum,  credo  veritus,  ne  in  occasionem  belli  cessatio  i^ 
operis  verteretur.     quae    possunt    tr/b?*/a    esse  graviora!     superat  omnem  famulandi 
modum,   qui  contra  se  huiusmodi  praestat  officium.     o  pulchra  admodum  pompa  for- 

16  tunael  servitus  misera,  quod  amiserat,  extruebat.  prospexerant  forte  finitimi,  ne 
quod  sibi  relinquerent,  instaurare  victor  optaret.  urebant  consciam  latrocinii  nationem 
quondam  Bomanae    coloniae    antiqua  vestigia  et  tituli  sceleris   proditores.     obsequio  ^o 

Ambr.  p.  448  rcddidit ,  quod  norat  gladiis  |  vindicandum.  qua  in  re  animus  victores  apparuit  re- 
ceptae  urbis  reliquias  transferentis ;  ostendit  enim  se  potuisse  reparare,  quae  licebat 
evehere.  familiare  est  magnis  animis  repudiare  conpendia:  incaute  positam  civitatem 
probarat  amissio;  captivam  solvimus,  ut  liberam  conderemus.  antiquata  sunt  delicta 
maiorum :  turpiter  amissa  revocastis,  neclegenter  facta  corrigitis.  in  eam  condicionem  25 
venit  Alamannia,  ut  quae  sua  conpellebatur  amittere,  fateretur  se  nostra  tenuisse. 

17  Carthago  Tyriorum,  quam  Punicis  glaebis  advena  opulentus  inposuit,  pre^io  o 
Li6ysin  veni^  ^cce  exempla  veterata  saefculorum!  armato  populo  terra  Li6yae  tuta 
est  nec  otiosae ,  suspicor,  ||  bot?ini  /egmtnis  ambitum  definitum  ||  aditionis.  inermitas  con- 
pulit  breve  spatium  postulari ,  sed  quo  magis  fieret  turpe  conmercium ,  dolus  circum-  30 
cisi  tergoris  auorit  dedecus  emptionis.  tibi  succumbunt  regna,  non  veneunt,  nec  urbium 
tuarum  fata  trutinata  sunt.     sic  omnia  ingrederis,    quasi  ad  propria  revertaris.     non 

Ambr.  p.  441  fcrro  pelUmur,  non  auro  ||  aut  aere  ||  frandamu^.   idem  metus  ava|ritiam  cohercet  hostilem, 
qui  conpescit  audaciam ;  sublata  fiducia  certaminis  nullus  locus  est  pactionis.    aestimet 


2  burlgumdionum  1  m.  3  rujtuUrunt  2  m,  5  praeces  ac{cessuorerogans,  suppU  barbaria 

pro  parte  citeriore  pugnans,  pro  ulteriore  rogans  vel  simiU  quid  6  iUis  7  fas  dicere 

8  n/n  etiambosisfactirleberi,  fort.  etiam  ab  hostibus  tibi  gratiam  benefacti  deberi  9  ignara  /  m. 

urbium  ac]  ego,  urbinfs/c  10  tec|tisherbidi8  beneflcio  ceter/$prouincii8|et  U  terrae 

resistunt  12  nuper  qulno^|potet  1  m.  expugn///q/aeliber/8/nt  1.3  capta 

14  mira]  «^Of  nera  8ponte|obt/lit/arbaruB  deruenda  /  m.  15  noue  str/cti/{nis  7  m., 

con  add.  2  m.  adi///tefrectuni  ueritus  oc{cansione  /  m.,  m  add,  2  m.  beHiCessatioperis  /  m. 

16  p088Unttr/b///  famulandi/odum  17  hu{iu8mod/praetat  /  m.  18  quo{damiserat 

18  prospexerant  19  quid  /  m.  reli/querent  instaura{ret  21  uictores  22  quae 

24  delicta  25  aro/s{sa  neclegenter  corrijgitisineam  26  alaman{nia  q//esuaCon- 

p/Heba/ur 

27  ca/tago  quampun/cis  a/uena  inposuit  pretio  a  Libysin  uenit  ecce]  egOy  prae///oliuls| 

inueni///ce  28  uetererat/$aecu{Iorum  terraliue  /  m.,  terraliuie  2  m.  tuta  29  otiosesuspicor 

b//ini/egm/ni8  bouini  tegminis  ambitum  deflnitnm  post  30  spatinm  postulari  eollocat  Gruppe  adi- 

tionis]  ego,  auttionis  31  auxit]  ego,  ausit  tibisuccunbunt  32  pro{pia  33  acribtndwn  erat 

aut  non  auro  fraudamus  aut  non  aere  fraudamus  frandamns]  egOf  fraudamur  h08t/lem  34  eublata 

lOCus 


II.  LAVDATIO  IN  VALENTINIANVM  II.  327 

tibi  terras  suas  barbarus,   si  audet  obBistere.     id  mm  a  te  mnnus  snmit  Alamannia, 
quia  nonnulla  interim  relinquis  intacta. 

Invideant  novis  moenibus  ceterae  civitates,  quas  manus  designavere  privatae;   si  18 
quae  sunt  conditionis  principum,  lit;ore  aemulo  mordeantur.     habent  auctores  inclutos : 

5  numquid  artifices  pwrpwratos?  interfui,  Auguste  venerabilis,  cum  positis  armis  funda- 
menta  describeres,  felicem  dexteram  fabrilibus  linei^  occupares.  hinc  ego  oppidis  tuis 
perennem  promitto  fortunam:  quae  deo  proximus  auspicatur,  aetema  sunt.  hactenus 
Syracusani  Archimedis  stetit  gloria ;  docuit  namque  exitus ,  nihil  valuisse  pro  civibus 
conmenta  prudentis.     qui  nequivit  clausa  protegere,   quando  potuisset  aperta  munire? 

10  peritius  urbes  constiYuunt,   qui  tuentur.     sed  quirf  prius  mirer,  ignoro,  ceteros  ab  usu  19 
fabricationis,  te  per  te  solum  scisse,  quid  conderes,  an  sub  te  uno  magistro  omnes  ilico, 
qui  aderant,   institutos?    nullus  inde  abiit  |  inscius,   quod  iam  per  te  erat  eiiiditus.  Ambr.  p.  442 

'  praetereo,   quod  aliis  vic^  mensium  curantibus  Yim  solis  aut  imbrium  iugi  patientia  pertulisti  — 
quanto  tibi  labore  constont  rei  publicae  semper  otia  vindicata!  —  ||  soli^s  Epius  Troianis  arcibus 

ts  adduxit  excidium  et  Cretaeus  Daedalus  grassatorem  Cecropiae  nobUitatis  inclusit:  quid 
expecta^it  Alamannia,  quam  totus  exercitus  et  mancipare  novit  et  claudere? 

In  quod  periculum  seriwo  prolapsus  est?    formam  conditae  civitatm  nec  describere  20 
audeo  nec  tacere.    at  scrviam  fidei,  quae  suadct  audaciam.    prf mum  visentibus  naturae 
munus  occurrit,   soli  tribunal  et  duorum  fluminum  benignus  adflexus;    inde  artifex 

20  manus  geminas  aggerum  institutiones  mole  vallavit.  succedit  scaena  mnrorum  tantum 
ex  ea  parte  declivis,  qua  margines  turrium  fluenta  praestringunt.  nam  brachiis  utrin- 
que  Rhenus  urgetur,  ut  in  varios  usus  tutum  praebeat  commeatum.  ipsa  illa,  qnae 
propugnaculis  ambiuntur,  ut  opere  suo  decenter  armata  sunt,  ita  crebris  hiatibus  dt- 
stincta  coniunctio  pandit  exitnm  clandestinis  iactibus  sagitta|rum.    stat  mediae  arcis  Ambr.  p.  3C3 

25  aurata  sublimitas  et  tecto  comitur  pro  tropaeo,  cui  per  ordines  in  prona  declives  levis 
plumbi  lorica  su/}crtexitur.  quem  tibi,  Auguste,  animum,  cum  haec  conderes,  fuisse 
credamus?    quasi  soUicitus  munita  fecisti,  quasi  securus  omasti. 

Prodidit  vetus  fabula,  giganteam  manum  quondam  montanas  turrcs  intulisse  side-  21 
ribus.     talia  forte  temptavit,  neque  enim  terr?genas  licet  iuvenes  Pelion  adque  Ossam 

30  conveoisse  credibile  est.  dum  solitis  maiora  conantur,  infirma  moliti  sunt;  sed  fama 
auxit  invidiam,  ut  fragilitas  operis  neclegentius  conlocati  simulata  nt/minum  conspira- 
tione  culpa  careret  incuriae.  aut  si  rernm  talium  fides  constat,  habes  testimonium 
grande  meritorum:    tanto  caeli  favore  ista  perfecta  sunt,  quanto  illa  odio  corruerunt. 


1  tibi  terras  siias]  Afai,  t!bi|ter///////  id  iam]  ego,  ///am  2  quia 

3  nobis  /  m.  priua|tae  4  conditionis]  Kiesslingy  cognitionis  principu/lijboro  auc- 

tores]  egOf  ///to|re8  5  artiflces  purpuratos]  egOy  arteflci8/////ra(m  ^t^a(iifa){t08  uenerabilis  cum  posi- 

tis]  Afai,  uenerabilis/////$i|tis  6  describeres]  Afai,  de8crib///s  linel/  occupares]  Afai,  ////pa|re8 

a 

hunc  /  m.  7  pro{mittoforiunam  proxim/s  corr,  2  m.  /us{picator  /  m.  hactenus  8  narw{ 

qnae  9  glausa  /  m.  10  constituunt]  ego,  constraont  Mai,  constount 

10  quit  miser  /  m.  ceteros]  Hetndorf^  ceteris  11  te  per]  Heindorf,  om.  cod,  om- 

nis  12  iam///te  /ruditus  13  praetereo  —  14  uindioata  tmte  10  sed  quid  prlus  mirer  eoUo- 

eandumerat  13  praetereo  uices  mensium]  fpo,  Uici8im/n//ni  uimsolis  patientiaper{tulist/- 

qua/to  14  laborecons//nt  rei  publicae  semper  otia]  ego,  //el^semperotio  8olosepius//0ia{nis 

15  creta//s{dedalu8  grassorem  /  m.  caecropiae  nobilita{/isinclusit  16  expectauit 

q//m  no{ui//tc1andere 

1 7  sermo]  «j^o,  s////         rx>nditae  ciuitatis]  «po,  cognit/e{////////s  18  at  seruiam]  e^o, /////ulam  sua- 

dit  primuro]  ego,  pi*////  19  occur{ritsoli  b/nlgnus  Indeartifex  20  geminas  mole 

succaedit  moeroru'^  /  m.  21  margi{nis  /  m.  prestringunt  2  m.,  perstringunt  /  m.  bracchiis 

23  ut]  egOj  om.  cod,  opere  sufflcienter  Maehly  distincta]  eyo,  destricta  24  glandestinis 

25  tropeo  leues  /  m.  26  supertexitur]  ego^  subtexitur  conderis  /  m.  27  fort.  munimenta 

28  gigantean  /  m.  turris  29  ter^regenas  30  conucxsfsse  2  m.,  conuessisse  /  m. 

inflrmam  31    flagilitas  /  m.  ronlocatiu8ininlatanomi{num  33  quan{to  illa  roTr.  ex  illo  /  m. 


328  SYMMACHI  ORATIONES 

22  obs/detnr  ocnlis  subiecta  barbaria  et  intellegit  sibi  libertatem  pro  parte  sablatam, 
cui  non  licet  habere  secretum.  non  ego  montium  speculas  aut  decisa  Aegyptiis  rupi- 
bus  procera  miracula  ||  vel  pyramidum  vertices  angalosos  ||  fastigiis  celsae  urbis  aequa- 

Ambr.  p.  3r,4  vcrim.     reg(?s  ipsos  si  quis  interroget,  laudabunt  |  mehercule,  quod  institui  noluissent. 
ipse    in    hostibus  deprehendi  ambigua  signa  formidinis  et  stuporis ;   ita  eonspicuam  & 
moenium  dignitatem  vario  interpretantur  adfectu,    nt  adhuc  dnudicare  non  possint, 
utrum  eam  mirari  magis  debeant  an  vereri. 

23  Dixi,  Auguste  venerabilis,  negotiis  tuis  auxilio  fuisse  caelest<?s.  facilis  adsertio 
est,  cum  Rheno  teste  nitamur;  qui  Alpinae  nivis  defiuo  liquore  cumulatus,  cum  ripae 
utriusi?/5  confinia  cogeretur  excedere,  maluit  ad  victoris  iura  transire.  aversatus  est  lo 
solum  barbarum  totumque  principi  agmen  exposuit  more  migrantium  perfugarum.  non 
fuit  ille,  si  credis,  hostilis  excursus;  lento  per  aperta  processu  venit  similis  suppli- 
canti.  deditionem  vidimus  fluentorum  Nili  eruptionibus  proximam,  quibus  arens  Ca- 
wopus  et  Memphitica  glaeba  pinguescit;  et  ille  ut  obsequatur  egreditur.  occessit  aliur/, 
quo  magis  hoc  amice  fieri  crederemus,  quod  Nigrum  fiuvium  quasi  quoddam  pignus  is 
accepimus.  iam  minus  miram  est,  quod  tibi  regum  liberi  pro  foederibus  oflferuntur; 
nec  Rhenus,  ut  ita  dixerim,  Romana  pace  gauderet,  nisi  amnem  convenam  velut  ob- 

Ambr.  p.  199  stdem  tradi|disset. 

24  Ventilemus  prisca  nionumenta,  scrutemur  annales:  invenies  vetustatem  paene 
ignaram  fluminum ,  quae  tenetis.  ipsi  illi  vates  exoticis  nominibus  licenter  omati,  20 
cum  ad  Indicum  Gangen  et  Borysthenen  Scythicum  carmen  extenderint,  Nigrum  parem 
maximis  ignoratione  siluerunt.  nunc  primum  victoriis  tuis  extemus  fluvius  publicatur. 
gaudeat  servitute :  captivus  innotuit.  elementis  quodammodo  ditatam  cemo  rem  publi- 
cam,  cui  amnes  incogniti  maneipantur,  longinqua  terra  coniungitur.  dum  orbis  ter- 
minos  quaeris,    gentium    sustulisti.     pamm   quiddam  naturae  superest,   quod  adhuc  25 

25  Romanus  inquirat.  relabi  credis  imperium ,  nisi  semper  accesserit.  quid  si  impetus 
tuos  institutio  moenium  non  teneret?  nescis  transire  deserta.  diligentiam  iactantiae 
praetulisti,  nam  celeritas  famae  commoda  est,  munitio  firmitati.  quererer,  eonsul  in- 
victe,  necdura  tibi  parere  omnia,  nisi  ea,  quae  adiuncta  sunt,  scirem  facta  meliora. 

20  Consulto  multa  praetereo ,  ne  in  poeticos  flatus  rerum  ingentium  cothumus  emm-  30 

Ambr.  p.  2(»o.pat.  uuum  0  pluribus  strieta  insinuatione  contingam :  Rhenum  |  numquam  antehac 
temere  navigatnm  tumentibus  aquis  itinera  tuta  portas^^.  BemitsLe  in  morem  nexa  navigia 
constrato  desuper  solo  ripamm  ex^*ma  momordemnt.  unius  diei  negotio  pendentis 
machinae  ordo  convaluit.  ludo  iocoque  certatum  est,  ex  qua  parte  velocius  in  am- 
nem  medium  contextio  perveniret.  eat  nunc  Troiani  carminis  auctor  inlustris  et  pro  35 
clade  populavium  Xanthum  fingat  iratum,  arfatas  cadaveribus  undas  scriptor  decoms 
educat:  nescivit  flumina  posse  frenari.  tantumne  valuit  rivus  Iliacus,  ut  in  auxilium 
Vulcani  flamma  peteretur?    profundus  didicit,    quid  parvus   evaserit.     defensio  ipsa 


1  obsedetnr  pArtem  2  seribendum  erat  aut  decisa  Aegyptiis  rupibus  procera  miracula  aut 

pyramidum  uertices  angiilosos  3  pyrumldum  corr.  ex  purumidum  /  m.  fastidiis  l  m,  4  re- 

gis  quodstitui  1  m.  5  depraehendi  6  interpraetanturadfer{tum  diiudicare]  Haupt^  dinin- 

dicare 

8  caelestis  9  quia  10  utriusuis]  ego^  utrinsq.  It   megrantium  /  m.  12  hostiles 

similes  1  m,  13  fluendornm  1  m.  ares   /  m.  Canopus]  Maiy  caponus  14  estjmemfltira 

pinguisr.it  /  m.  accessit]  ego,  cessit  aliut  15  quondam  /  m.  17  renus  2  m.,  rcnos  /  m. 

nbsedemtradijdissent 

24  long/nqua  niorbis  25  pamum  Baehrenn  quiddam  eorr,  ex  qnidam  /  m.  ad- 

hoc  /  m. 

28  quaererer  c^nsnlnictae  corr.   I  m. 

30  /ngentiumcotnrnus  31   stricta]  eyOy  strita  32  tenere  /  m.  portasse  semitaej  hle»tling, 

portasse|ita  33  extima]  Mni,  existima  uninS  30  artatas]  Bnehrenn,  armatas 


II.  LAVDATIO  IN  VALENTINIANVM  II.  329 

caelestium   tuo  operi  non  meretur  aequari:   fluvium  incendisse  vindicta  est,   calcasse 

victoria. 

Vt  video,  aeterne  defensor,  conscientia  tua  maior  est  consulatu.     habes,  quod  tibi  27 
'    alter  praestare  non  possit,   animum  praemio  ce/mrem.    nec  ideo  putes  ingratam  esse 
5  rem  publicam :   hoc  est  in  omamentis  civilibus  maximum ,   quod  tuis  meritis  fatemur 

angustum.     sa^  est  ad  remunerationem  beneficii,   ut  cu?  digna  rependi  nequeunt,   vel 

summa  soIv|an/wr 

Desunt  folia  Iria, 

Ambr.  p.  369 

Rheni  ab  \  ortu  in  oceani  ostia  riparum  margines  operum  co-  28 

10  rona  praetexit.  quis  credat  hoc  quoque  esse  curatum,  ne  portibus  indigeret?  nam 
qua  regio  Nemetensis  extenditur,  recessum  fluminis  murorum  ambitus  vindicavit,  parvo 
aditu  nec  satis  libero ,  ut  stationis  exitus  propugnaculis  desuper  protegatur.  habent 
sua  quodammodo  castra  rostratae,  et  intra  conclave  Rheni  regia  classis  armatur.  fallit 
eminus  intuentes  theatra/6  consaeptnm,   qui  cum  videant  per  summa  discurri,  per  ima 

15  nesciunt  navigari. 

Supererant,  Auguste,  plura  quae  dicerem,    sed  inter  tot  scriptores  rerum  tuarum  29 
nolo  ceteris  universa  decerpere.     debent  tibi  ingenia  omnium,   quod  loqmntnr:   sonet 
aput  te  libertas  forensis  eloquii,   quam  dudum  exulem  tribunalibus  reddidisti!    ruri 
emeritus  torpebat  orator;    quibus   facundiam   natura   dederat,    officium   im  negabat. 

20  nusquam  maius  silentium  quam  in  sacrariis  litterarum.     idem  varias  aetates  tacendi 
morbus   urguebat,   cum  incipientium  studia  brevis  finis  artaret,   peritiam  veterum  de- 
suetudo  longa   conrumperet.     exitum  litium  regebat  eventus :   |  quid  enim  de  actore  Ambr.  p.  370 
praesumeres,  in  quo  haec  tantum  spes  erat,   quod  cum  peiore  certabat?    nec  dubita- 
bamus,   eum  plus  in  negotiis  persequendis  habere  prudentiae,  qui  soleret  consilium  a 

25  desinentibus  postulare.  haec  alieni  temporis  vulnera  in  Alamannicis  contewplatus 
excubiis,  cum  alligares  manus  hostium,  solvisti  vincla  linguarum. 

Congruebat  hoc  gloriae  tuae,    congruebat  vigiliis  curisque  sollertibus,    ut  campi  30 
pariter  ac  fori  laude  fruereris.     nullae  artes  silent,   nulla  friget  industria;   vacant  ora 
legibus,   arma  limitibus.    par  fuit,   ut  eloquentiae  usum  redderes,   cum  iam  totiens 

30  scribenda  gessisses.  silentium  magnis  rebus  inimicum  est;  quid  est  gloria,  si  tace- 
tur?  habes  tot  testimonia,  quo^  ingenia  liberasti.  invenisti,  principum  maxime,  ge- 
nus  sMud  laurearum:  dum  orbis  secreta  rimaris,  dum  in  medul/is  barbarorum  non 
tmtoria  sed  tecta  constituis,  triumfum  pacis  egisti. 

Canant  alii,   quae  supersunt:    ego  testis  fungar  officio.     ibo  per  urbes,  ibo  per  31 

35  populos  iactantior  victore  laudato;   dicam  senatui  plebique  Romanae:    ^fasces  in  pro- 

vincias  novas  mittite,  trans  Rhenum  iudices  praepara|te\    de  te  autem,  Gratiane  vene- Ambr.  p.  35» 
rabilis,  narrabo  grandia,  sed  spondebo  maiora.     sciet  res  publica,  geminis  se  custodi- 
bus  esse  munitam  sed  quasi  uni  esse  munificam ,   sub  communi  stipendio  duos  prin- 


3  consala/a  4  celsiorem]  Heindorf,  certiore^  5  ornAmmentis  6  sa/|est,  potest  etiam  sa- 

tis  est  fuisse  cn/ 

13  intro  14  intaentis  theatrale]  egOy  theatra  summam 

17  ingenia  oratoram  Heindorf  locantar  19  ins]  ego,  nis  20  aetatls  21  stndia 

22  actore]  Heindorf,  auctore  23  praesumeris  24  cum  persequendis]  Baehrens,  prosequendis 

25  contenplatus 

28  pariter  artis  30  gesfsisesses  /  m.  31  quod  32  aliut  orbis]  Mai,  urbes 

medu|Ui8  33  tantoria 

34  que  fungar]  Haupt,  funjgor  35  iacjtantior  36  rennm  praeparajtae  37  •r-p* 

38  duo  eorr,  in  duos  /  m. 

Q.  AvRSLnrB  SrMMACHvs.  42 


330  SYMMACHI  ORATIONES 

cipes  militare,   plnres  necessitates  labomm  esse  qnam  sumptuum.     felicis  saecnli  ista 
commodita^  est  obsequia  ntriqne  iuncta  praebere  et  beneficia  divisa  percipere.     mo- 
der<atum  est,  qnod  penditnr,   qnia  simnl  sumitis,  amplissimnm^   quod  geritnr,    quia 
32  certatim  ambo  praestatis.     quanto  parcior  ve^tri  numinis   cnltns  est  qnam  deomm! 
illis  singula  templa  fundantnr  et  sna  cnique  locantnr  altaria.     inde,   ut  arbitror,  ma-  5 
luemnt  dispares  ritns,   ne  in  consortium  cogerentur:   nnlli  cnm  altero  fas  est  dicare 
pulvinar;  ^nnc  Phrygins  antistes  placat,  hunc  pontifex;  illas  castae  matres  tuentur  aras, 
has  infnlata  virgo  custodit ;    snmpsernnt  nomina  diversa  tot  flamin^s ,   ne  possent  dis 
pluribus   esse   commnnes.     ipsas  nobilium  divisere  gentes:    Pinarios  Hercnles    occn- 
pavit,  Idaea  mater  legit  hospites  Scipiones,  Veneriis  sacris  famulata  est  domns  lulia.  10 
Ambr.  p.  360  orbcm  pacne  ipsum  sumptus  defecit,  qnia  cul|tus  inplevit.    vestri  imperii  inncta  frnga- 
litas  est,   discreta  ma/estas;   unum  quodammodo  in  vobis  putamus  esse,  qui  regimur, 
cum  duos  sentiant,  qui  resistnnt. 

III   hab.  d.  25  Febr.  a.  369. 
LAVDATIO  IN  GRATIANVM  AVGVSTVM.  15 

Desunt  pauca. 

....   sollemnibus  copulare,    sed  prima.mihi  devotionis  causa  peragenda  est: 
libens  aurea  sume  munuscula,  qui  talia  tempora  praestitisti. 

2  Salve  novi  saecnli  spe^  sperata  et  in  gremio  rei  publicae  nutricis  adolesce,  laetitia 
praesentium,  securitas  posteromm.     an  ego  verear,  ne  in  adulescentem  gratiosns  exi-  20 
stimer,  cnius  primum  est  st^pendinm  principatus?    tuis  certe  auspiciis  discis  imperinm. 

Arobr.  p.  357  {  tc  impcrii  candidatutn  toga  picta  vestivit.  neque  enim  aliud  expectare  iam  poteras, 
qui  a  perfectis  honoribus  inchoabas.  vidimus  in  sellis  cnrulibus  novnm  lumen,  cle- 
mentiae  anspices  incrnentas  secnres,  virtntis  omina  in  fascibns  lanreatis,  maiestatis 
au^rium  in  agnilis  scipionnm.  tunc  primnm  forensis  industria,  lege  qnondam  silentiis  25 
snbiugata,  liberos  oculos  ad  tuum  tribunal  erexit.  cnm  in  amplissimo  magistratn  in- 
lustre  qniddam  et  dnlce  resonantia  decreta  sancires,  statim  intelleximus ,  ad  honesta 
officia  facundiam  posse  remeare,  quam  videbamus  in  consule. 

3  His  ad  imperium   lectns  auspiciis   praerogativam   consulis   ad   comitia   purpnrae 
detnlisti.     errat,    qnisqnis  in  deo  recenset  aetatem:   pro  senibns  pner  dimica^,   pro  30 
liberis  nostris  aequaevns  insudas.    tu  nempe  e^,  quem  paene  intempestive  pntabamns 
electnm  I 

4  0  militnm  sincera  suffragia!   scit  iudicare  devotio!    fortunae  publicae  fnit,  nt  qui 
^ennerat,  parciora  promitteret,  qui  necdum  noverant,  felicins  iudicarent.    quis  nmquam 
de  indole  pueri  cum  parente  contenderet?  et  tamen  fiducianon  peccat  exercitns:  spe  35 
electus  es,  re  probatus. 


1  necessitatis  felices  2  commoditatest  4  praest&tes 

4  nertrt  7  nuncfrygtuB  plftgtt  matris  8  tot  noroina  diuersa  Baehrens  fla- 

minis  10  idea  11  pene  frugaiitas  12  magistas  13  pont  versus  tredecim,  qui  oUm 

rubrica  Bcripti  fuerunt,  nunc  autem  vacuorum  irutar  sunt,  sequuniur  laudationi»  in  Oratianum  prima,  quae 
mperfuntj  verba 

18  sumejme 

19  nobi  spes  sperata]  Cramer,  spes  parata  Heindorf,  spesperata  •r-p*  20  nerear]  ego, 
uereor  21  stependium  25  augurium  in  aquilis]  Mai^  aurinminali|quili8  indnstria]  Mai, 
inln8|tria            28  uideamus  corr.  in  uidebamus  1  m. 

30  in  deo  recenset]  ego,  ideocenset  dimicans  31  est  intempestijuae 

34  genuerat]  Mai,  tenuerat 


III.  LAVDATIO  IN  GRATIANVM.  331 

Arobr.  p.  'AbS 

Si  quis  mihi  Zeuxis  disco|loribns  ceris  haec  comitia  spectanda  digereret,    si  quis  5 
Apelleus  imitator  illud  caeleste  iudicium  verisimili  adf/atu  artis  animaret,   viserent 
posteri  yix  credenda  miracula.     hinc  Augustum,   inde  legiones  et  inter  hos  medium 
regni  inpuberem  candidatum;   anceps   diu  utrimque  certamen  et  cunctis  alacri  favore, 
5  plaudentibus  patrem  sero  cedentem.   ||  turmas  supplices,  cuneos  ambientes  |{  digna  tabula 
saeculis,  ||  digna  pictura  temporibus  ||  quibus  magis  utiles  videmus  eligi  quam  volentes ! 

Decuit  annis  florentibus  omnium  favere  iudicia:  melius  unumquemque  officii  usus  6 
exercet.  sic  Antiocho  ante  robur  aetatis  Syria  sponte  subiacuit,  Pellaeum  ducem 
praecox  fortuna  delegit,  Ptolomaeo  inter  prima  rudimenta  lactantis  infantiae  regnum 
10  Roma  reparavit.  et  mehercule  tenacius  rapit  inperii  disciplinas  teneritudo  primaeva; 
virtus,  cum  cito  inchoat,  diutius  perseverat.  nempe  virentibus  ramis  artifex  rusticandi 
alienum   germen  includit,   ut  novella  praesegmina  coagulo  libri  fubidiovis  inolescant. 

audio  in  edomandis  equis  aevi,   ut  ait ,   inscios  aptius  essedis  coUa  sub- 

iunl^ere 

15  Desunt  folia  quinque, 

Ambr.  p.  2(Ni 

/^lrannos  vinces  officiis.     servetur  tibi  aliquod  opus  virtutis  in  posterum,  7 

cui  nihil  iam  remansit  ignotum.  quas  habes  laboris  indutias?  tropaeis  et  litteris  occu- 
patus  otiosa  cum  bellicis  negotia  miscuisti.  agnosco  in  te  non  adumbrata  vestigiis 
sed  expressa  veterum  signa  virtutum :  nempe  Fulvium  nobilem  tam  laude  quam  nomine 

20  inter  aquilas  cantusque  lituorum  praeceptor  Accius  frequentavit;  Africanum  illum  terra 
marique  victorem  lectionis  particeps  et  laboris  Panaetius  non  reliqui/;  cum  magno 
Alexandro  mundanam  paene  militiam  philosophorum  comitatus  exegit.  iam  credimus 
vetustati,  cum  in  dsdem  tentoriis  tuis  volumina  et  arma  tractentur.  nec  deest,  quod 
pro  condicione  rerum  temporumque  percenseas:   historia  ol^lectar/s  in  proeliis,  in  ad- 

25  hortatione  suasoriis,  actionibus  in  conloquiis,  carminibus  in  triumphis. 

Sentio  me  ad  exempla  veterum  tempestive  esse  dilapsum ;  iure  igitur  ex  annalium  8 
memoria  Pompei  usurpabo  responsa.     is  equestri  censu  equum  de  more  traducens, 
cum  forte  interpellaretur  voce  censoris,  sub  quo  imperatore  meruisset,  *me  ipso',  in- 
qui/,    *prin|cipe  militavi'.     nolo  explorare  iactationem  ducis  tanti  fortasse  mendacem;  Ambr.  p.  ^a-v 

30  dignius  tamen  sibi  istam  gloriam  vindicaret,  qui  coepit  ea  aetate  ceteros  regere,  qua 
nondum  posset  ipse  parere.  me  si  quis  interroget,  quando  inclytus  Gratianus  dilectui 
nomen  obtulerit,  respondebo  libere:  'quando  imperatoris  accepit'. 

Si  mihi  nunc  altius  evagari  poetico  liceret  eloquio,  totum  de  novo  saeculo  Maronis  9 
excursum  vati  similis  in  tuum  nomen  excriberem;   dicerem  caelo  redisse  lustitiam  et 

35  ultro  uberes  fetus  iam  gravidam  spondere  naturam;  nunc  mihi  in  patentibus  campis 
sponte  seges  matura  flavesceret,  in  sentibus  uva  turgeret,  de  quernis  frondibus  roran- 
tia  mella  sudarent.    quis  haec  sub  te  negaret  esse  credenda,  cuius  indoles  multa  iam 

1 1  Verg.  Georg.  II  75  angastus  in  ipso  fit  nodo  sinus ,  huc  aliena  ei  arbore  germen  includunt 
udoque  docent  inolescere  libro.  13  Verg.  Georg.  III  189.  204.  33  Verg.  Ecl.  4. 


1  zeuxisdi3Co|lorib>  2  adflatu]  egoj  adfectu  5  turmas  —  amblentes  arUe  4  anoeps  inserendum  erat 

anbijentes  digna  tabula  saeculis  m  aUera  edUione  aeriptum  erat^  digna  pictura  temporibus  in  altera 

7  fauore  1  m.  8  exercit  eorr,  in  exercet  1  m,  robor  1  m.  spontae  pelleum 

9  ptolenaeo  1  m.  12  ut]  2  m.,  et  /  m.  ubidiouis  codeXj  uuidioris  Kiesding,  uuidi  ocius  Baehrens 

13  equisaeluiuntaitinscios,  supple:  ut  ait  uates  vel  simile  quid 

16  ranfnos  17  tropeis  19  nemfe  corr,  in  nempe  1  m,  21  reliquid  22  fllosoforum 

23  Cuminisdem  novum  caput  incipit  in  codiee  24  oblectares  adortatione  2  m.,  adoratione  1  m. 

27  me|moriaip  28  inquid  30  regeret 

33  marones  1  m,  37  indolis  2  m.,  indolus  /  m. 

42» 


332  SYMMACHI  ORATIONES 

praestitit  et  adhuc  spes  plnra  promittit!  et  vere,  si  fas  est  praesagio  futura  conicere^ 
iamdudum  aureum  saeculum  currunt  fusa  Parcarum.  nec  poeticis  utar  indiciis:  ecce 
iam  Klienus  non  despicit  imperia  sed  intersecat  castella  Komana;  a  nostris  AlpJhna 
Ambr.  p.  449  iu  nostrum  exit  oceanum.  ille  libera  hucusque  cerv/ce  repagulis  pontium  cap|tivu8 
urgetur.  en  noster  bicomis,  esive  aequalem  te  arbitrere  Tiberino,  qaod  ambo  princi-  s 
pum  monumenta  gestat/s:  ille  redimitus  est,  tu  subactus.  non  uno  merito  pons  uter- 
que  censetur :  victus  accepit  necessarium,  victor  aetemum ;  pretiosior  honori  datus  est, 
vilior  servituti. 

10  Queri  de  patema  gloria  Macedonum  rex  solebat,  quod  subactis  longe  lateque  pro- 
vinciis  nihil  ad  victoriam  virtuti  reliquisset  heredis.     absit  a  meo  iuvene  ista  queri-  lo 
monia!  laus  omnis  ambomm  est;  filium  te  exhibes  reverentia,  virtute  collegam.     una 
est  utriusque  militia  et  coniuncta  felicitas :  tu  gaudes  magisterio  patris,  ille  contubemio 
iunioris.     certa  ratione  naturae  numquam  invidet,  qui  cohaeret. 

11  Quodsi  fortunam  tuam,    Gratiane  venerabilis,    quae  prima  in  ducibus  aestimatur, 
perpensa  examinatione  libremus,   quid  felicius  principe  sub  parentibus  imperante?  te  i5 
placido  sinu  cunctus  orbis  amplectitur,   cumque   sit  res  publica  patri  et  patmo  tuo 
quadam  specie  distributa,  tibi  uni  tamen  cum  utroque  communis  est.    a  cubilibus  sur- 

Ambr.  p.  450  geutis  aurorac  ad  metas  solis  occidui  nihil  cerjnis  alienum.     inter  cognatos  sidemm 
globos  quantum  adhuc  alterutro  minor  es,    tantum  singulis  ex  utroque  cumulatior. 

12  audio  iampridem  fatidicos  obmurmurare  gentium  vates,  hactenus  nomen  stetisse  bar-  20 
baricum,  iam  genitum  esse,  iam  crescere,  cui  necesse  sit  cum  toto  orbe  servire.  in- 
cusant  alii  senectutem  servatamque  in  tempora  captiva  canitiem;  alios  tenerae  taedet 
aetatis,  qui  postquam  sensum  libertatis  hausemnt,  metu  servitutis  agitantur.  merito 
undique  certatim  supplices  misere  legatos:  captivo  similis  est,  qui  primus  currit  ad 
pacem.  credo  hostium  responsis,  credo  praesagiis:  quantum  gloriae  consequeris  olim  25 
patre  incolumi  ductums  exercitum,  qui  quacumque  duceris,  iam  rogarisl 

■» 
nn  a.  376. 

PKO  PATKE. 

Si  quis  miratus,  cur  post  patris  mei  gravissimam  orationem  ego  quoque  suscepeiim  \ 
Ambr.  p.  439  diccndi  munus  et  gratulationis  verba  protulerim ,  secum  repute/ ,   quantos  huius  bene-  30 
ficii  habeamus  auctores  —  humanitatem   vestram,   qui  pos/ulastis,    clementiam  prin- 
cipum,  qui  dederunt  —  desinet  profecto  mirari,  non  unum  pro  consulatu  gratias  agere, 
quem  tam  multos  videat  detulisse. 
2  An  si  vos,  patres  conscripti,  tantopere  curastis,  ut  optimae  voluntatis  vobis  ratio 

constaret,  ut  omnium  pro  uno  testimonium  concordiam  senatus  et  pios  mores  candiV/ati  35 
adsereret,   nonne  ius  hominum  et  deomm  est,   aliquid  laeti  negotii  praeter  ceteros 


2  nec]  2  m.,  ne  i  m.  3  renus  4  cerace  5  c&ue]  Afai,    cttio  aequA|/em 

6  gestates  redinii|/us  pons]  2  m.,  post  /  m. 

9  quaeri  10  heredes  1  m.  ftbjsit  11  o/|ni8  teexibes  2  m.,  texibes  1  m. 

reueren///  una]  Mai,  Vana  2  m.,  Vanum  /  m.,  incipU  novum  caput  13  lu|ii/ore8  1  m. 

14  quodse  1  m.  gratiaipne  17  surguenjtis  2  m.j  urguenjtis  1  m,  18  aurore  cer|ni8 

19  cumulation  1  m.,  cumulatia  2  m. 

23  aetatis  hau|//runt  merito|//dique  24  ]egatos|captiuo  26  quacum|queduceri8 

rogares  novemt  qui  in  pagina  supersunt  versw  nune  vacui  e$se  videntutj  sed  olim  interiptionem  et  tni- 

tium  orationis  pro  patre  rubriea  $eripta  continebant 

30  gratulationis  protulerim]  ego,  per|tulerim  reputet]  Jlfai,    reputem  be|nefli 

31  uesjtram  posttulastis  clementium  32  consolatuip  33  multos 

34  optime  l  m.  35  omn/um  candidati]  ego,  cantatis  36  et]  //  praetorceteroa 


IIII.  PRO  PATRE.  333 

filium  snstinere?    quando  de  benefactis  principam  dignius,   qnando  aput  vos  iustius, 
quando  de  patre  felicius  disseremus?  nova  sunt,  quae  adgredimur,  sed  vestra  humanitas 
auctor  est  inusitata  faciendi.     egistis  comitia  non  petentis;   consulatum  istum  bonorum 
ambitus  impetravit:  vos  recepistis  candidati  officia,  nos  designati. 
5  Quid  quod  etiam  mearum  partium  terminos  occupastis  modo  ac  plane  paulo  ante  3 

laudes  principum  totus  ordo  celebravit?    sed  omnia  mihi  non  potestm  eripere:   eadem 
gratiarum  actio  debetur  et  vobis.     crevit  |  igitur  et  honor  imploratus  a  multis  et  gratia  Ambr.  p.  440 
soluta  per  multos.     vultis  scire,   qui  petitores  pro  meo  parente  fueritis?    merito  con- 
petitores  esse  possetis.    hicine  noster  est  consulatus  an  curiae?   quem  nos  fatemur  ab 

io  omnibus  praestitum,  vos  putatis  omnibus  esse  decretum. 

Ybi  sunt,   qui  falso  animis  inbtberunt,   magis  efficacem  esse  audaciam  factionis  4 
quam   voluntates   bonorum?    nempe  fugit  repulsa  virtutem   et  contra  ambitus   omnis 
ignavus  est.     quod  honeste  poscitur,  feliciter  impetratur.    hoc  ius  patriciae  genti  tem- 
pora  reddiderunt:   postulatio  vestra  iudicium  est.     impetrabilius  cuncta  nunc  petitis, 

15  quam  aliquando  iussistis. 

Quam  raro  huic  rei  publicae,   patres  conscripti,   tales  principes  contigerunt,   qui  5 
idem  vellent,   idem  statuerent  quod  sena^s!     nemo  olim  sibi  in  illa  arce  fortunae 
potens  nimium  videbatur,  nisi  diversa  sensisset.    quantis  plerumque  oflfuit  amor  publi- 
cus !    neque  enim  pati  poterat  BoHicitudo  domtni,  cuiquam  deferri,  quod  ipse  non  mere- 

20  batur.    inpatiens  est  alienae  gratiae,   qui  diffidit  sua^.     hinc  saepe  mortalium  pessi- 

mos  ad  amplissimas  potestates  fatorum  voIa|tus  evexit ,    scilicet  hoc  uno  placendi  suf-  Ambr.  p.  204 
fragio,  quia  omnibus  displicebant.    genus  quoddam  erat  novi  ambitus  non  amari.    hanc 
inlecebram  propositae  spei  mores  publici  sequebantur ;  ita  accidebat,   ut  boni,  quibus 
adversa  omnia  erant,  aut  opprimerentur  improborum  insidiis  aut  mutarentur  exemplis. 

25         At  nunc  idem  principes  nostri  quod  proceres  volunt.     unum  corpus  est  rei  publi-  6 
cae  adque  ideo  maxime  viget,   quia  capitis  robusta  sanitas  valdiudinem  membrorum 
tuetur.     amor  vester  praerogativa  est  consulatus;    magistratu*  boni  capiunt,   quia  non 
ab  uno  tantum  sed  ab  omnibus  eliguntur.    sciunt  enim  pareiites  generis  humani,  dili- 
gentiora  iudicia  esse  multorum  ||  et  de  proximo  mollus  spectari  cuiusque  mentem  ||  et  in- 

30  fucatum  semper  esse  examen  aequalium;  quia  par  dignitas,  nisi  meritis  adquiescat, 
aemulationi  magis  opportuna  est  quam  favori.  ergo  in  eum  locum  venimus,  ut  iam 
de  vestro  studio,  patres  conscripti,  de  vestra  adfectione  possit  intellegi,  quos  dehinc 
consules  ex  hoc  numero  simus  habituri.  quisquis  bonus  est,  iam  designatus  est.  re- 
nuntiet  ceteris  artibus,  quae  spem  plerumque  frustrantur;  |  vitam  denique  subeat  con-  Ambr.  p.  203 

35  sularem.    ad  mores  rediit  honor,  quem  saepius,  ut  de  ambitu  taceam,  fata  praestabant. 
Sit  mihi  fas,   patres  conscripti,   in  certamen  praesentium  vetustatem  citare.    illa  7 
tribus  evocet  libertina  ac  plebeia  faece  pollutas,   nos  patricios;   dmsores  classis  illa, 


2  disseiimas  4  Vos  —  designati  cctput  proprium  constituit  in  codiee 

5  etiam  occupastis  6  sedomni/  nonpotestes  2  m.,  nonpotesses  1  m.  erlpere 

7  igi/aretho/or/mploratus  8  multo  petitojris  parentefueretis  conjpetitores  9  noste/est 

11  falso  inbeberunt  efflcaces  au/aciam  12  fugit  contr/ambitus  13  bo- 

ne/teposci/ur  iusp/triciaegenti  14  cuncta  15  iussistis 

16  raro  reip*{«p'C*  contigerun//qaidem,  corr,  1  m,  17  senattus  olim  in 

19  soUicitudo  domini  cuiquam]  ego,  sollic///do/nicUi|qaam  ipse  20  enpatiens  corr.  in  inpatiens  1  m, 

allenaegratiaeqni  binc  mortalium*  pessimus  21  fatorum  22  ambitus  1  m. 

25  at]  ad  princlpis,  sed  corr.  1  m.  proceris  corr.  in  proceres  1  m.  26  ualitudinem 

27  taetor  2  m.  magistratus]  ego,  magistratum  29  scribendum  erat  aut  et  de  proximo  melius  spec- 

tari  cuiusque  mentem  aut  et  infucatum  semper  esse  examen  aequalium  32  'p^o*  33  simas  eorr, 

ex  simal  1  m,  34  frustantur  35  bonorem 

36  «p^c*  37  plebeiamfaecae  diuisores]  epo,  fauisores 


334  SYMMACHI  ORATIONES 

nos  principes.  tales  collega  vester  suffragatores  habuit,  quales  antiquitas  candidatos. 
intellegamus  nostri  saeculi  bona :  abest  cera  turpis,  diribitio  corrupta  clientelarum  cuneis, 
sitella  venahs ;  inter  senatum  et  principes  comitia  transiguntur :  eligunt  pares.  confirmant 
superiores.  idem  castris  quod  curiae  placet:  quis  hoc  non  putet  orbis .  terrarum  esse 
8  iudicium?  si  haec  nimis  obsoleta  adque  arida  sunt,  sequentem  scrutemur  aetatem. 
fasces  istos  largiri  didicerat  prisca  dominatio,  et  ne  ad  aliam  munificentiam  cogeretur, 
obtentu  honoris  tegebat  aerarium.  aliis  mos  fuit  fastidita  diu  onera  praetextae  priva- 
torum  umeris  paulisper  inponere.  renuntiavit  his  iniuriis  consulatus:  ipsae  dignitates 
decus  suum  receperunt;  res,  quae  donum  solebat  esse,  iam  praemium  est. 


Deest  folium  unum?  lo 

Arobr.  p.  371 

9  talia,  quue  singuli  accipimus,  ut  in  \  cunctos  redundent,  talia,  quae  in 

commune  consequimur,  ut  perveniant  ad  gratiam  singulorum.  quantum  est,  quod  boni 
mores  timere  iam  nesciunt^  ||  quod  iudicio  non  terretur  alieuo,  qui  fretus  est  suo  ||  quod  totus 
senatus  non  refertur  in  numerum  noxiorum,  quod  sola  suspicio  reos  non  facit?  in  ab- 
sentes  ideo  nihil  fingitur,  quia  nihil  creditur;  nullius  divitts  crimen  optatur.  certe  is 
innocentes  sumus,  necdum  liceret  hoc  dicere,  si  eosdem  adhuc  accusatores  haberet 
Koma  quo^  iudices.  quantum  est  gratias  agere  pro  nobis !  etiam  famam  saeculi  supe- 
rioris  diligentiores  posteri  diluefunt.  neque  enim  fas  est  negari,  non  alios  divum  prin- 
cipem  pertulisse  hostes  existimationis,  quam  nos  salutis.  iamne  constat,  fortunam  no- 
bilitatis  consentire  temporibus?  eadem  iustitia  purgavit  imperium  quae  senatum.  20 

10  Gratulamur  tibi,  iurenis  Auguste,  qudd  paterni  successor  factus  imperii,  tantum 
malos  iudices  quasi  hereditatis  onera  repudiasti.  non  satis  tibi  idonea  bona  illa  visa 
sunt  cum  fministris.     at  primo  consilium  tuum  deliberatio  distulit,  dum  experiris,  an 

Ambr.  p.  372  improbi  atque  externi  mores  exem|pIo  saeculi  vincerentur ,   vel  quod  optimo  filio  con- 

gruebat,  dum  palam  facere  studes,  praeterita  delicta  potestatum  fuisse  non  temporum.  26 
sciebas  enim,   quo  spectaret  invidia,   cui  familiare  est  maximas  insimulare  fortunas, 
adque  ideo  paulisper  inpotentiam  passus  es,  ut  liqueret,   eos  publiei  doloris  auctores. 
dudum  fuisse,  qui  etiam  tum  nocendi  artem  colebant,  cum  iam  noverant  non  licere. 

11  Quid  primum  igitur  admirer,  quod  circa  divum  munus  pii  filii  an  quod  circa  nos 
partes  parentis  egisti?  alienorum  simulatiofte  criminum  Maximinus  fidem  fecit  suorum.  30 
vestra  aestimatio  sit,  qualis  fuerit  in  ceteros,  quem  ipsi  rerum  domini  tyrannum  paene 
estis  experti.    urgebat  enim  novo  fastu  patientiam  regiam  et  praefecturae  suae  putabat 
esse  dispendium,  si  quid  licuisset  imperio.     interea  nos  opperiebamur,  ut  principatus 

12  ultro  talia  vindicaret,  vos  exspectabatis,  ut  senatus  argueret.  credo  tamen,  has  moras 
ad  suffragium  publicae  causae  parasse  fortunam,  ut  suscepturus,  Gratiane  venerabilis,  35 

Ambr.  p.  2oiiudicium  doloris  nostri,  adferres  testimonium  tui;  etsi  illud  magis  confirmare  |  me  con- 
venit,  nostram  legationem  nostras  egisse  querimonias,   ut  videreris  tu  quoque  inter 


3  ueuAles 

7  mox  1  m,  8  ipse  1  m. 

11  redandent  in  13  moristimeri  in  prima  editione  Bcriptum  erat  quod  boni  mores  timere 

iam   nesciunt,   m  secunda  quod  iudicio  non  terretur  alieno,   qui  fretus  est  suo  14  referturinnnmeru/ 

15  diuites  certe  17  quosj  McU,  quod  superiores  19  existimajtiones  corr.  m  exi8tima|* 

tionis  1  m.  20  eandem  2  m.  iustitiam  que  /  m. 

21  iube|nig  23  ministris  istis  Baehrens,  malorum  ministris  ego  at  delibera/io  24  sae- 

/uli  optime  /  m. 

29  quid]  quod  1  m.  30  parentes  1  m.  simulatione]  Mai,  simulatio  32  faato  1  m. 

36  i/dici/md/loris  adferris  37  uidereris  tu]  ego^  om.  cod.  •  - 


IIII.  PRO  PATRE.  335 

ceteros  vindicari.  nam  priusqnam  senatas  causa  inngeretur  tnae,  satisfactnm  tibi 
pntabas,  qnod  insidiator  regni  exemplo  innocentinm  potestate  decesserat:  postqnam 
ventnm  est  ad  commnnes  qnerellas,  adhibnisti  severitatem,  qnalem  reliqni  principes 
maiestatis  tantnm  negotiis  exhibebant.    actnm  erat,  clementissime  imperator,  de  ininria 

5  tua,  nisi  nobilitas  fnisset  offensa. 

Bene  igitur  apnt  vos  locata  est  tutela  rei  publicae :  pacem  innocentiae  reddidistis,  1 3 
abrogata  est  extemis  moribns  vis  nocendi.     crevit  principatas,  quia  liberis  imperatis; 
tantum  potestatibns  quantum  legibus  licet.     nnllae  iam  nuptiae  caesa  parente  inngnn^ 
tur  nec   funeri   snccedit  hymenaens   neque   flammeo   vestis   atra   mutatur.     credetne 

10  posteritas,  olim  talia  fuisse  iudicia,  qnae  connbia  satellitum  suornm  sacrarent  anspice 
pugione,   spineam  facem  de  rogo  damnatae  matris  incenderent,   ulnlatibus  adnltarnm 
carmina  fescennina  misceren^?    qnid  loquar  crimina  necdum   delata  iam  vendita   et  14 
hnmani  sanguinis  anctiones ,   aut  em{ditos  in  mendacinm  reos  et  snbomandi  artifices  Ambr.  p.  202 
ianitores,  veteres  calnmnias  novas  poenas,    crimina  sine  accnsatore  iudicia  sine  inre 

15  sine  iure  sententias?  fortunata  esset,  optimi  principes,  ter  quaterqne  res  publica,  si 
adhuc  promitteretis,  quae  iam  praestitis^is.  rerum  versa  condicio  est:  paulo  ante  soli 
invidiam  felicitatis  trahebant,  quos  mors  subripu2Y  is^t^  aemmnts,  mi^erabiles  nunc 
habentur,  qnos  vita  non  servavit  his  gaudus. 

Haec  est  illa  Latii  veteris  aetas  aureo  celebrata  cognomine,   qua  fertur  incola  15 

20  fuisse  terramm  necdum  moribus  offensa  Institia.  pie  regimur  et  qnaedam  pignora 
principum  sumus,  neque  alia  inter  cives  qnam  inter  filios  iudicii  discretio  est:  dignus 
amore  praeponitur  et  tamen,  quisq^Mi*  displicet,  non  necatnr ;  praemiis  virtutis  corrigitur 
ignavia.  qnantos  iste  ad  optimam  fmgem  rapiet  consulatus  I  dum  alios  honoratis,  alios 
emditis;    nam  quibus  ab  natura   recti   amor  defuit,    spem  sequentur.     vellem  nnnc 

25  truces  iudices  sciscitari,  qnae  validior  emendatio  sit?  olim  timor  agebat,  ut  bonus 
quisque  trepidaret,  nunc  honor  facit,  nt  malus  quisqne  desperet. 

Honor 

Desunt  folia  sex? 

V   hab.  d.  9  lan.  a.  376. 
30  PRO  TRYGETIO. 

....  desiderio  ves\tTO ,  cnm  absumus,  testimonio,  cum  venimns.  nec  formidamus  Ambr.  p.  2(i7 
invidiam:  sensit  ac  experta  est,  qnid  parenti  meo  adversata  profuerit.  cesserat  qni- 
dem  sponte  ille  per  verecundiam  pancomm  facilitati,  et  quo  melior  ad  vos  rediret, 
curarum  vacuus  animnm  litteris  excolebat.  sed  hoc  ordo  amplissimns  din  non  tulit: 
35  statim  qnasi  ex  longo,  nt  redire  vellet,  orastis  —  iussistis  malui  dicere,  nam  senatus, 
cum  petit,  vehementius  praecipit.  pamm  hoc  deferentibus  visnm  est:  adlegantur  ad  2 
eum  cnm  primis  nobiles  viri  administri  et  intemuntii  publicae  voluntatis.    qnanta  haec 


3  communis  4  maiestates  1  m. 

6  T.  p.  8  potestatibo/  caesa]  2  m. ,  causa  1  m.  iangantur  9  bymeneus 

11  incenderent  ululatibus]  egOj  incendereauttnlulatibus  12  miscerent]  Maiy  mscire  1  m.,  miscire  2  m. 

13  arteflces  14  sine  iure  sine  iure]  egOy  sineiure  15  resp.  16  praestitis  17  sub- 

ripuit  istis]  egOj  subripuisjset  aerumnis]  Haupty  aurum  miserabiles]  hfai^  mirabilesnise  18  ser- 

uabit  gaudiis]  Afai,  gaudes 

19  latiif  21  discretio  corr,  ex  discritio  /  m.  22  quisqnis]  egOy  quis  23  quantns 

consulates  1  m.  24  deflt  Baehrens  25  iudicis  26  faci/ 

32  sensitaclexparta  33  paiicomm 

36  parum 


336  SYMMACHI  ORATIONES 

desiderii  yestri  pompa  est,  quae  beneficium  suum  paene  ambitum  vult  yideri!  ||  credo 

haec  yestra  opinio  erat,  ut  per  fetiales  quod^mmodo  evocaretur;  yerbenae  tantum  et  sagmina  de- 

fuerunt  ||  certum  est  quidem,  patres  conscripti,  et  inexcusabile,  quod  iubetis,  sed  ille 
sic  accitus  est,  tamquam  posset  negare. 

3  Ad  te  etiam,   yenerabilis  imperator,  laudis  istius  summa  referenda  es^    is  enim  5 
rem  publicam  liberam  tenet,  sub  quo  aliquid  inyidendum  in  potestate  senatus.    ideo  | 

Ainbr.  p.  208  maguus,  idco  praeclarus  es ,  quia  primum  te  mayis  esse  quam  solum.     quidquid  adi- 

piscuntur  boni,  saeculo  tuo  proftcit.    traxerunt  olim  plmque suspiria,  et  quasi 

amari  imperatoribus  tantum  liceret,   priyatorum  merita  presserunt.    mihi  autem  yere 
pater  patriae  yidetur,  sub  quo  laudari  yir  optimus  non  timet.    est  etiam  illa  securitas  10 
temporis  tui,   quod  nemo  se  apud  prihcipem  minorem  fieri  putat,    si  ipse  alterum 
sibi  praeferat.     quis  enim  est  invidiae  locus,  cum  omnes  a  te  iusto  ordine  diligantur? 

4  Sed  iam  satis  multa  de  nobis !  demus  aliquid  operae,  aliquid  temporis  etiam  Try- 
getio  clarissimo  et  emendato  yiro,   qu«  yos  oratos  per  me  adque  exoratos  cupit,   ut 
eius  filium  functiont  praetoriae  destinatum  decimus  annus  accipiat.     si  yoluntas  spec-  is 
tanda  est,    debetis  munificum  senatorem  probare;    si  facultates,    nihil  plus  potestis 
inponere. 

5  Me  quoque  in  hoc  negotio  cogitari  decet,  qui  soleo  agere  gratias.  ||  qui  obliterari 
benefacta  non  patior  ||  recte  locantur  officia  secunda,  ubi  prima  yiguerunt.  istum  noyo 
debito  alligate,  me  gemino 20 


VI  a.  376-378. 
PRO  FLAVIO  SEVERO. 

Ambr.  p.  211  possct  vindicare  yirtuti.     sed  quid  opus  est  apud  nobilissimos  humani 

generis  de  cuiusquam  familia  gloriari?  solis  radiis  omne  lumen  obtunditur.  ||  stellarum 
ign«?s  rutilare  non  sinit  candor  diei  ||  yos  tamen  mementote,   non  diffidentia  istud  fieri  sed  25 
reyerentia.    ante  sacras  quodammodo  curiae  fores  omamenta  maiorum   suorum  novus 
collega  deponit,  tantum  yirtutibus  stipatus  ingreditur,  quae  solae  etiam  genus  indicare 
possunt,  quod  laudare  noluimus. 
2  Si  posset  ullus  in  tantis  rebus  ordo  retineri ,   mores  yiri  prius  adsererera ,   tunc 

honores;   sed  intellego  utrumque  iungendum;   fideliter  enim  de  ingeniis  singulorum  ao 
potentia  iudicat.     quanta  yerecundia  factum  putatis,  ut  tam  sero  legeretur!    olim  per- 
yectus  in  fastigia  summa  rei  publicae  adhuc  dnbitat,   an  senatorem .  possit  implere. 
nempe  auxit  dignitatem  nbstram  ista  cunctatio  et  superior   locus   factus   est,    quem 
sibi  optimus  yirorum  post  honores  potissimos  reseryatit.    fateamur  necesse  est,  patres 

Arobr.  p.  212  conscripti ,  ideo  nobis  amplius  esse  delatum,  quia  properantibus  |  aliis  ad  hunc  ordi-  35 
nem  nil  negamus. 


1  Credo  novwn  caput  ineipU  in  eodice  3  «p^c* 

5  estest  6  in  potestate]  ego^  po/estate  2  m.,  po/estnt  /  tii.  ideo]  Mai^  adeo  7  adijpis- 

oiimtur  8  profecit  pliriquesaspiria,  supple  traxerant  olim  pleriqne  principuro  in  inuidiamf  sl  quis- 

quam  absens  ciuium  moueret  saspiria  vel  aimile  quid 

14  qaisuos  15  functioni]  Maiy  functiones  16  facultatis 

18  in  prima  editione  scriptum  erat  qui  soleo  agere  gratias,  in  $ecunda  qui  obliterarl  benefacta  non  patior 

23  nobilissimas  24  in  prhna  editione  scriptum  erat  solis  radiis  omne  Inmen  obtnnditar,  in  $eewnda 

stellarum  ignes  rutilare  non  sinit  candor  diei  25  ignis  26  foris 

29  retijneremoris  32  r.  p.  34  potissimns  1  m.  reseruabitjfateamar  «p^c* 

35  amjplins 


VI.  PRO  FLAVIO  SEVERO.  337 

Non  tenni  laude  celebranda  est  votoram  mediocritas ,  in  hac  praesertim  nostrae  3 
aetatis  facilitate,  quae  desiderii  gradus  non  habet.  quis  credat,  summatem  facundiae 
diu  inter  fori  omamenta  numeratum  praesidalem  dudum  recepisse  provinciam  multo- 
que  itinere  decurso  ad  honorem  paene  exiguum  nayigasse,  cum  plerique  hominum 
5  yiliorum  prope  a  summis  potestatibus  inchoarent?  sed  bona  conscientia  illud  ducit 
eximium,  quod  ipsa  susceperit,  eumque  ordinem  statuit  magistratuum ,  quem  fecerint 
merita  rectorum.  ||  nescit  publicam  curam  nominibus  aestimare  et  illud  putat  esse  fastigium, 
quod  acceperit  digniorem  || 

Crevit  adeo  illo  tempore  praesidatus  seseque  ad  magnitudinem  regentis  tetendit,  4 
10  et  cum  potissimi  yiri  gloriam  provincia  una  non  caperet,   egit  fama  latior  negotium 
suum,   ut  Theodosio  quondam  militarium  magistrorum  celeberrimo  consultor  belli  per 
Africam  iungeretur.     hic  iam  dissimulare  non  possum,   quid  testimonii 


Vn  ante  a.  388. 
15  PRO  SYNESIO. 

Quod  luliani  c.  v.  cum  primis  amici  mei  filio  precator  potius  quam  testis  adsum,  Ambr.  p.  197 
nemo  viri  diffidentia  curatum  putet,  cum  statuerim,  patres  conscripti,  non  minore  a  vobis 
reverentia  memet  fidem  in  omnia  poscere  quam  ceteros.    opto  iurare  et  mehercule  de- 
buissem  subire  partes  dicendi  testimonii,  nisi  eius  desiderium  recepissem,  a  quo  lauda- 

20  tores  consuetudo  vestra  magis  exigit  quam  dubitatio  mro/ores.    nulli  igitur  suspecta  sit  2 
ista  libertas  muneris  mei :  rogaturus,  ut  dignitati  nostrae  novus  senator  accedat,  habeo 
praesentem  poenam,  si'  iungor  indigno,  neque  eam  numero  et  modo  simplicem,  si  uno 
facto  et  meae  auctor  iniuriae  et  reus  vestrae  sim.     quare  credatis  velim,  non  mea 
cautela  factum  sed  securitate  suscepti,  ut  hoc  potius  sortirer  officium.    dum  iuratoribus 

25  abundat,  dum  meriti  sui  certus  est,  adhibuit  petitorem,  quem  testem  sibi  alius  reser- 

vasset :    ||   nec  me  putetis  satis  absolntum  condicione  iurantium   ||   ego    vero ,    cum    res   amici 

agitur,   etiam  ^e  nobis  arbitror  iudicandum.     memini,   quanta  diligentia  mihi  constet  3 
singulorum  |  familiaritas ,   neque  ita  sum  prodigus  publicae  dignitatis ,   ut  de  alieno  Ambr.  p.  los 
Bolvam  contractum  domesticae  gratiae.     taceo  officiorum  nostrorum  laudabiles  vices: 

30  nolo  pro  meo  debito  curiam  intervenire,  quippe  utrumque  deforme  est,  et  collegam 
futurum  non  censeri  merito  suo  et  laudatorem  eius  de  communt  esse  solvendo.  quanto 
honestius  dico,  non  ideo  Synesius  in  senatum  legendus  est,  quia  mihi  amicitia  iungi- 
tur,  sed  ideo  amicus  est  mihi,  quia  dignus  est,  qui  legatur! 

Pater  huic  iuveni  est  iamdiu  adscitus  senator,  quae  res  de  meritis  venit;  siquidem  4 

35  dignitas  innata  felicitatis  est,  delata  virtutum.  ceteri  retro  maiores  illius  tunc  a  vobis 
probati  sunt,  cum  ipse  legeretur.    num  distat  orationis  meae  fides  a  testimonio  ?  iurasse 


1  Uudemcelebrftndam  4  plirlque  5  in  prhna  editione  $criptum  erat  sed  bona  conscientift  illnd 

ducit  eximlum,  quod  ipsa  susceperit,  eumque  ordinem  statuit  magistratuum,  quem  fecerint  merita  rectorum, 
in  aeeunda  sed  bona  conscientia  nescit  publicam  curam  nominibus  aestimare  et  iUud  putat  esse  faatigiom, 
quod  acceperit  digniorem 

16  praeeator  17  p.  c.  18  reuerentia  memet  fldem  in]  ego,  reuerentiametfldem         -  20  du- 

bitatio  iuratores]  Momnuen,   dubitatiores 

22  poena  25  /i|bi  26  Nec  novum  cajnU  incipit  in  eodice  nec  me  —  inrantium  anU 

24  dum  iuratoribus  imerendum  erat  conditione 

27  c/nstet  29  laudabilis  30  interuenire]  Haupt^  peruenire  31  oommune  32  quia 

corr.  ex  qui  1  m. 

35  felicius  1  m.  36  fides 

Q.  ATBB1.1TS  Stmmaqpts.  43 


/ 


338  SYMMACHI  ORATIONES 

me  existimate,  quia  praedico,  quae  potestis  agnoscere.  nec  ininria  quis  dixerit,  Syne- 
sium  plos  decoris  quam  genitorem  adferre,  cui  et  illnd  accessit,  quod  ex  eadem  domo 
iam  secnndns  admittitur.     etenim  propago  generis,   quanto  longius  recedit  a  novis, 

tanto  altius  tendit  ad  nobiles.     non  multum  apud   ; 

5 & 

Vftt.  p.  7 timori.    pendet  circa  illum  sollicitae  domus  pietas,  sed  ipse  de  se  exigit, 

quidquid  omnium  sibi  humanitas  relaxavit.    iam  video,  luliane.  causas  consultissimae 

6  placiditatis  tuae :  tali  filio  magis  securus  es  quam  remissus.  illud  autem  non  vereor, 
patres  conscripti,  ne  quis  inparem  senatoriis  muneribus  arbitretur  unicum  filium  non 
pauperis  patris.  atque  utinam  fortuna  germanum  quoque  eius  incolumem  senatui  tradi-  lo 
disset!  quod  nunc  alteri  superest,  satis  esset  ambobus.  Synesius  quidem  meus  omnes 
sibi  opes  cum  fratre  credit  ablatas,  sed  res  naturae  est,  ut  divisa,  cum  in  unum 
redeunt,  augeantur.  et  quantum,  dii  boni,  in  dies  proficit  domus  sobria!  quippe,  ut 
scitis  omnes,  saepe  inopia  vel  copia  ex  moribus  venit.  nisi  forte  excongruam  putatis 
istiusmodi  laudem:  |  plane  inter  facultat^s  censenda  est  parsimonia  ||  nam  senator,  qui  pri-  is 
vato  usui  minimum  vindicat,  publico  plus  reservat. 

7  Cetera  testibus  sedulo  addenda  servamus :  roilii  uberms  loqui  cautio  est,  ne  videar 
Ui.  p.  8  non  tam  fide  actoris  multa  dicere  quam  iniurati  securitate.  |  duobus  quidem  nitimur 

Euresio  adque  Avito  cc.  vv.,  quorum  religionem  si  omnes  aequare  possent,  nemo 
iuraret.  sed  horum  priori  quamquam  facundo  possem  gratiam  facere  dicendi:  sufficit  20 
desiderio  nostro  ad  suffragium,  quod  avunculus  petitoris  est.  siquidem  vir  honorum 
frequentium,  multae  in  re  publica  vigilantiae,  generi  suo  quaesivit  omne,  quod  meruit. 
enimvero  nec  Avitus  meus  orator  de  summatibus  minore  momento  causam  iuvabit, 
quia  omamentum  sic  de  amicis  ut  de  proximis  sumitur;  in  his  dignitas  generis,  in 
illis  specimen  honestatis  est;  illa  pars  familiam  conmendat,  haec  vitam.  25 

8  Vos  nunc,  patres  conscripti,  oro  adqae  obsecro,  ne  tamdiu  in  una  domo  sinatis 
esse  dispares  dignitates.  hic  omnium  parentum  summus  est  labor,  ut  magis  splen- 
deant,  qui  sequuntur.  dedit  natura  Synesio  bonos  mores,  pater  optimas  disciplinas, 
fortuna  commodas  facultates:  hoc  unum  ac  potissimum  novo  adhuc  iuveni  decus 
superest,  cuius  vos  eritis  auctores.  30 


vm. 

PRO  VALERIO  FORTVNATO. 

v»t.  p.  9         audierat  fibrum ,   ubi  periculo  ttr|getur ,   parte  corporis ,    quae  in 

se  desideratur,  abscisa  vitam  pacisci.    quod  mater  familias  in  usum  vertit  suorum,  sed 
maiore  tactura,   dum  nimis  timide  consulit  aeris  a/igustiis,   ||  hoc  tamen  yerius  questa  '|  ss 
quo  minus  eripuit  quam  refudit. 


1  exi8|ti//te  agloosceie  2  decoris  qiiam  genitorem  adferre  cui]  eyo,   decoremadferresiii 

4  nobiles 

6  domos 

9  «p*  c.  10  fortanam  incolomen  15  plane  —  parsimonia  ante  13  qnippe,  nt  inseren- 

dum  eraJt  facultatis  parsimonil^  16  minimii/  plublico 

17  addeda  uberibos  18  securitato  20  possem]  ego^  possent  suffecit  22  mnlte 

26  patres  «c*  27  dignitatis  28  n//ara  30  eretis  po«f  auctorea  M^fiir  virgyla 

finem  orationii  Mieans 

34  abcisa  35  maiore  iactura]  Baehren3f  malo|reflactura  augustiis  hoc  —  questa  pott 

p,  339,  3  qaod  precator  interendum  erat  quaesta 


Vin.  PRO  VALEEIO  FOETVNATO.  339 

Subicite  oculis,  patres  conscripti,  imaginem  quamdam  subplicantts  matronae  et  2 
ante  principnm  pedes  filii  omamenta  ponentis.  dolet  misera  et  qnod  queritur  et  quod 
precatur  [id  est  defectum  pecuniae  et  voti  deformitatem] .  nam  certe  potuerat  conve- 
nientem  censibus  suis,  ut  nunc  facimus,  petere  quaesturam,  sed  inopiae  suae  conscia 
&  hoc  quoque  ut  gravissimum  timuit ,  quo  minus  nibil  est.  erat  censurae  vestrae ,  pa- 
tres  conscripti,  Fortunati  ostentationem  notare,  quod  nullo  postea  rei  familiaris  auctus 
profectu  vel  minima  fungi  optat  supra  matris  confessionem. 

Sed  ut  narrandi  viam  relegam,  diu  tenuitSLS  infelici  remedio  fuit.  postquam  illi  3 
aetas  provenit  ad  maturitatem,  agitur  in  votum  recuperandi,  quod  genere  quaesiverat, 
10  inpulsu  fortasse  boni  sanguinis,  qui  se  semper  agnoscit;  nam,  quod  sciam,  |  nullus  vat.  p.  lo 
illi  adventus  novi  conpendii  fiduciam  sui  fecerat.  supplicat  contra  matris  orata  — 
quid  dico  matris?  —  adversum  se  supplicat  pro  senatu.  et  /brte  eo  tempore  tamquam 
vacuum  dignitatis  Emeritensis  ordo  pulsabat,  ratus  saltem  mediocritati  suae  Forfunati 
conpetere  facultat^s.  lis  procedit  ad  forum;  multa  de  genere  et  integrato  natalium 
i&  splendore  dicuntnr,  quae  licet  essent  valida  ad  victoriam,  plus  tamen  profuit,  quod 
nec  illis  idoneus  visus  est.  tdeo  rennuerunt  sterile  certamen,  adque  ita  noster  hic 
quaestorius  candidatus  non  magis  ut  senator  obtinuit  quam  ut  pauper  evasit. 

Eligite  nunc  tempus,  quo  potuit,  si  modo  umquam  debuit,  vocari  ad  tantae  edi-  4 
tionis  inpensas:   primis  aevi  sui  annis  senator  esse   desierat,   proximis  laboravit,   ne 
20  minori  curiae  iungeretur.    num  designari  potuit  a  vobis  aut  per  beneficium  primae 
supplicationis  alienus  aut  sub  periculo  secutae  /itis  incertus? 

Intellego  amplitudinem  vestram  diu  ista  nescisse,  adque  ideo  ratum  esse  non  de-  5 
buit,  quod  statuit  ignoratio  earnm 


1  «pc*             subpUcantls]  ego,  pnblicantes  mttrone             2  quaeritor             3  praejcttur            id 

est  —  deformitatem  uncis  ineluH            5  «pc*  6  rel 

8  tenuitas]  ego,  t//a8  9  /ejtas  agit|ir{/n  12  porte  13  digiiitatis]  Baehrenity 
dignitates            14  facultatis            16  ideo]  Baehrens,  adeo 

18  tante  19  senator  esse  de^ierat]  epo,  senatorigsedesierat  20  niini  be|n/flcium 
21  autsub            bitis 

22  i/|ta  23  earum 


43* 


FRAGMENTA. 

AD  THEODOSIVM  IMPEBATOREM. 

1.  Symmachus  ad  Theodosium  imperatorem:  beatum  iam  parvulam  meum,  ciii 
pium  adrisit  ....  Arusianus  Messius  VII  p.  4S8  KeiL  s,  v.  Arrisit  illi.  vocem  adrisit 
in  cod.  omissam  ex  lemmate  supplevi.  s 

2.  Symmachus  ad  Theodosium  imperatorem:  solere  principes  bona  verba  largiri. 
Arusianus  Messius  VII  p.  489  Keil.  s.  v.  Largior  hanc  rem. 

DE  CENSVRA  NON  RESTITVENDA. 

3.  Quae  tempestate  resecata  est.    cf.  p.  108,  2i. 

EX  LIBRIS  mCERTIS.  lo 

4.  Retinetis  facundissimi  Symmachi  eximium  dictum:  specto  feliciter  virtatis  eius 
augmenta,  qui  diflfero  laudare  principia.     Cassiod.  var.  XI  i  fin. 

5.  Sed  si  pudoris  nostri  fecisses  utcumque  rationem.  Symmachianum  illud  te  cogi- 
tare  par  fuerat:  ut  vera  laus  ornat,  ita  falsa  castigat.  Apoll.  Sid.  ep.  VIII  4,  / 
(iO,  i).  Illam  sententiam  saecularem  quidem  sed  valde  utilem  cogitemus:  ut  vera  laus  15 
omat,  ita  falsa  castigat.  Caesarii  Arelat.  hom.  2S.  Margarin  de  la  BignCy  Maxima 
biblioth.  vet.  patr.  Lugduni  a.  i677.  tom.  VIII  p.  845.  Verecundiam  ma^is  incunHmus 
illud  doctissimi  viri  ad  animum  producentes,  qui  dixit:  sicut  vera  laus  omat,  sic  falsa 
castigat.     Pelag.  pap.  epist.  8  (9). 

0.     Symmachus  sic :  verba  dare  captivi  est,  argentum  dare  satellitis.    Sergii  explan.  20 
in  artem  Donati^  IV  p.  488  Keil. 


INDICES. 


I. 

SYMMACHI  SCRIPTA  ORDINE  CHRONOLOGICO  DIGESTA. 


864—865. 

II  44. 

865—866. 

U  27. 

869. 

Orat.  1.  3. 

870. 

Or*t.  2.  —  IX  112. 

870—871. 

I  14. 

875. 

VIII  5.  6.  7.  8.  9.  10.  20. 
IX  115.  X  1.  —  I  1.  2.  3.  4.  5. 
10.  11.  9.  7.  8.  II  38. 

875-876. 

I  6. 

876. 

I  13.   _  Orat.  5.   I  44.  105. 

III  7.    V  43.  —  I  52.  96.  78.  — 
lU  43.  X  2.     Orat.  4.  6? 

876—877. 

I  16. 

878. 

I  18.  III  17?  —  VII  66.  — 
I  49?  III  47.  —  I  85.  22.  20.  19. 

878—879. 

I  15.  26. 

879. 

121.— 194.  III  50.  —1104. 
—  IV  53.  IX  1.  —  I  27.  —  I  25. 

IV  24.  —  I  95.  lU  18. 

879—880. 

I  31.  32.  —  I  58.  —  U  57. 

880. 

UI  45?  —  I  102?  —  III  19. 
I  46.  —  I  64.  65.  66.  67?  68.  69. 
70?  71?  72?  73?  74?  —  I  101. 
UI  21.  IX  113.  I  54.  83.  III  6. 


880—881. 

I  100? 

881. 

I  103. 

882. 

m  81.  66.  II  8.  UI  58.  II  17. 
23.  19.  III  89.  IV  2. 

882-888. 

II  33.  66.  87.  III  86.  V  36. 
U  18.  V  37.  U  22.  —  UI  25?  29? 

888. 

UI  90.  II  24.  65.  lU  69.  — 
lU  24?  27?  —  IV  74.  II  4.  5.  6. 
52.  VI  72.  I  51.  II  7. 

884. 

155.  Rel.  1.  2.  —  UI28?  — 
Rel.  41.  3.  8.  28.  16.  21.  10.  11. 
12.  24.  7.  15. 

884—885. 

Relationeu. 

885. 

U  36.  Rel.  33.  13.  —  III  59. 

61.    —    IV  15.    —    Rel.    17.  34. 

IX  150.     Rel.  23.    —    U  47.  48. 
55.  26. 

885—886. 

V  55. 

886-887. 

IV  68. 

887. 

III  62?  63.  52.  65?  IV  69.  70. 

V  76. 

888-889. 

VUI  69. 

889. 

ni3.  —  U30.  31.  28.  32.— 

V  39.  —  UI  84.  82.  55.  —  UI  85. 

V  38.  34. 


890. 

U  62.  V  15.  IX  149.  II  63. 
64.  IX  61.  62.  63.  64.  65.  — 
II  20. 

891. 

IX  153.  —  VUI 41  ?  —  Fragm. 
1.  2. 

892—898. 

V  21.  22.  25.  26. 

898. 

V  59.  49.  II  46.  76.  V  20.  46. 
II  77.  —  U  83.  84.  85.  V  53. 

894. 

II  81.  VII  76.  IX  117.  118. 
119.  120.  121.  122.  II  78.  —  VI 
74?  —  IX  10.  77.  78.  79.  IV  17. 

V  98.  97.  VI  20.  IX  68.  69. 
70.  71. 

894-895. 

VI  1.  —  IV  46?  —  Ul  34. 

895. 

IV  50.  20.  19.  51.  III  33.  — 
IV  30.  —  V  85.  86.  IV  34.  35. 
52.  VI  22.  2.  4.  55.  65.    VU  68. 

895—896. 

VI  18.  21.  15. 

896. 

VI  12.  41.  45.  V  47.  VI  26. 
14.  IV  18.  36.  32.  22.  —  IV  21. 

V  93.  VII  63.  VIU  23.  24.  25.  26. 

V  12.  VIII  27.  VII  36.  24.  30.  V 
78.  VIII  46.  47.  V  33.  VUI  48. 
49.  50.  51.  52.  53.  VU  28.  32.  79? 
80?  VIII  54.  55.  56.  57.  58.  59. 
73.  60.  61.  1.  2.  3.  IX  124.  125. 
126. 

896—897. 

V  54.  66.  —  V  62.  63?  — 
VI  71.  —  lU  36?  IX  55?  56?  57? 
58?  59?  60? 


342 


1.  SYMMACHI  SCRIPTA  ORDINE  CHRONOLOGICO  DIGESTA. 


897. 

IV  23?  —  VII  35.  VI  80.  81. 
Vll  20.  VI  78?  70.  52.  63.  53.  56. 
59.  8.  V  52.  VU  65.  VI  6.  73.  28. 
16.  19.  VU77.  78.  III  11.  VI  23. 

V  69.  Vn  71?  VI  75.  76.  VII  73. 
74.  VI  77.  V  67.  68.  IX  29.  29  A. 
30.  IV  54.  VI  51.  VU  18.  VIU 
33?  34?  35?  36?  37?  38?  VI  .50?  7. 
VU  112.  IV  44.  VU  15.  26.  27. 

VI  47.  48.  UI  38?  39?  VUl  17. 
18.  IX  127.  128.  VI  54.  VU  43. 

VI  29.  67.  IV  71?  V58?  VIII  11? 
12?  IX  91?  92?  VIU  19.  IV  5. 

VII  39. 

897—898. 

VI  64.  —  IV  29.  45.  V  9.  VII 
58.  —  IV  43.  V  65? 

898. 

VII  54.  113.  114.  —  VI  58. 
VU  21.  22?  VI  61.  62.  VUI  63. 


64.  65.  66.  67.  68.  VI  66.  IX  81. 
—  VII  40.  41.  38.  —  IV  59.  — 

V  10.  11.  VI  30.  10.  35.  36.  V  5. 

VI  60.  —  V  6.  IV  6.  39.  VII  47. 
95.  102.  IX  47.  48. 

898—899. 

IV  37.  —  IV  38.  VII  45.  — 
IV  40.  VU  46.  94.  103. 

899. 

VII  91.  81.  89.  83.  —  IV  4. 

VII  93.  104.  VIU  29.  30.  —  IV 
58.  V  82.  —  IV  7.  VII  48.  105. 
106.  82.  V83.  IV  60.  IX  11.  12. 

I  13.  14.  15.  16.  17.  18.  19.  20.  21. 
22.  -  VU  90.  97.  —  IX  23.  24. 
25.  26.  27.  28.  —  VIU  21.  VU  1. 

899—400. 

VI  5.  —  VII  88.  —  VU  96. 
100.  —  IX  51.  —  IX  144.  151. 
152. 


400. 

VII  4.  7.  8.  IV  31.  —  IV  49. 

V  74.  IX  7.  8.  9.  —  IV  63.  VIU 
44.  45.  13.  14.  15.  16.  IX  73.  74. 
75.  —  IV  12.  VII  59.  122.  —  VIU 
71.  72. 

401. 

VU  121.  IX  131.  132.  133. 
134.  135.  136.  137.  138.  139.  140. 
141.  142.  —  IV  8.  VU  110.  50. 

—  VI  40.  17.  25.  IX  3.  4.  5.  6. 

VI  42.  33.  34.  38.  43.  —  V  56. 

—  IV  14.  IX  93.  94.  103.  104. 
105.  106.  107. 

401—402. 

VII  126. 

402. 

VII  2.  13.  14.  IV  9.  V  95. 

—  IV  13.  V  96.  94.  IV  56.  IX 
54. 


n. 

INDEX  NOMINVM. 


Aborioinbs  108,  0. 
AoAcioB,  rhetOT  CXXXU. 
AcciTS  331,  20. 

ACHABMBNIYS    IDOS    110,    32. 

AoHiLLBS  74,  30 ;  93,  11;  256,  22.  . 

AcHOLivs  311,   6.   t6. 

Acilius  y.  FaoBtos,  SibidiuB. 

Acinatius  y.  AlbiouB. 

AciNDTN\8  1,  13;  2,  14.    praefectu.s  praetorio  Orien- 

tis  a.  338—340,  consul  a.  340. 
Aconia  y.  Paulina. 
AconiuB  y.  CatuUinuB. 

ACVTIANVB  31,   7. 

Adelphius.   Clodius  Celsinus  Ad.,  corrector  Apuliae  et 

Calabriae,    proconsul,    praefectus  urbi  a.  351    XCI. 

XCV. 
Abdbsiys  270,  1. 

Aboyptyb  10,  10;  108,  9;  288,   10;  322,  0;  328,  2. 
Ablianvs  299,  2. 

Aemilia  v,  Aeonia,  Dryadia,  Hilaria,  Maura,  Melania. 
AemiliuB  y.  Arborius,  Patemus,  Probus. 
Abnbadab  2,   14. 

Aeonia.   Aemilia  A.  LXXV.  LXXVl. 
Aeonius  y.  Ausonius. 
Abbits,  yir  clarittimuB  148,  4;  274,  21. 
Absopys,  poeta  18,  2. 
ABaopYs,  histrio  277,  22. 
Abthiopbs  319,  1. 
Abtqlia  12,  30. 
Afranius  y.  Syagrius. 
Afbica  43,  17;  59,   11;  62,  10;  81,   10;  88,  7;  93, 

26;  95,  15;  99,  26;   114,  24.  27;  116,  20;  124,  9; 

187,  15;  196,  6;  515,  24;  253,  6;  269,  31;  277,  4; 

287,  26;  293,  2—4;  297,  12    20.  27.  30;  309,  11; 

314,  15;  318,  6;  337,  12.     cf.  Libya. 
Afbiganys  (Scipio)  12,  81;  106,  15;  322,  7;  331,  20. 
AF&iCANys,  agens  in  rebus  317,  6.  14.  15. 
AOOABBA  312,   36. 
Aooaiys  v.  Praetextatus. 


Agrypnius  v.  Volusianus. 

Alamanni  322,  21.  28;  324,  22;  325,  5    34;  327,  1. 

16;  329,  25. 
Alba  274,  31;  275,  3. 
Albinus.    Caeionius  Uiiflus  A.,  praefertus  urbi  a.  Xib 

—337,  consul  a.  335  CLXXV.  CLXXVI.  CLXXVIII. 
Albinus,  vicarlus  Hispaniarum  a.  341  ,  oonsul  a.  345 

CLXXV.  CLXXX. 
Albinvs  VIII  25;  [222,  25j.    Publilius  Caeionins  Cae- 

cina  A.,  consulaiis  Numidiae  circa  a.  365  CLXXV. 

CLXXVIU. 
AlbinuB.    Caeionius  Ruflus  A.,  proconsnl  Africae  inter 

a.   381    et  388  (?) ,     praefectus   nrbi    a.  389—391 

CLXXV.  CLXXX.  XCVUI. 
Albinus.    Caecina  Decius  A.  v.  Decins. 
Albinus.    Caecina  Decius  Acinatius  A.,  praefertiis  urbi 

II  a.  414.  426,  praefectus  praetorio  Galliarum  a.  440, 

Italiae  a.  443—448,  consul  a.  444,  patricius  CLXXV. 

CLXXIX. 
Albvla  110,  15. 
Albvivs  VIU  15;  IX  66. 

Albxandbr  (Macedo)  256,  22;  331,  22;  [12,  20]. 
Albxandbb,  praeses  42,   12;  adn.  520. 
Albxandbb,  tribunus  et  notarius  134,   14. 
Albxandbb  IX  27;  192,  29. 
Albxandbia  310,   5. 
Aloidtb  Praenestinus  86,  27. 
Almachivs  VIII  2. 
Altaripa  [324,   19]. 
Alypivs  VII  66—71;    67,   14.     Faltonlns  -Probus  A., 

vicarius  Afrlcae  a.  378,  praefectus  urbi  a.  391  X(i. 

XCVIU.  CLXXXV. 
Amathvsivic  7,   11. 
Amazonivs  238,   15.   18. 
Ambivivs,  histrio  17,  15;  277,  22. 
Ambbosivs  III  30 — 37.    Aurelius  A.,  episcopus  Medio* 

lanensis  XVI.  XLIX.  LIV.  LVUI.  CII.  CXXVIII. 
Ambbosivs,  advocatus  11,  2u. 


II.  INDEX  NOMINVM. 


343 


Anmianys   309,  20.     comes  rerum  privaUnim  a.  383 

Cod.  Theod.  XI  30,  41. 
Ammoniys,  ceDSutlis  139,  33. 
Amniys  3,  26 ;  tdn.  420.     v.  luliaDus,  PanliDns. 
Ampbliys  138,  32;   139,   17;   143,   3.  6.   18.    Priscus 

Ampelins,  praeses  Cappadociae,  magister  offlciomm, 

proconsul  Asiae,  procoDSul  Africae  a.  364,  praefectus 

urbi  a.  371—372  CLXX;  adn.  153. 
Ampblivs,  senator  53,   12. 
Ampelius,  Attali  Augusti  fllins  CLXX. 
Amtclabi  103,  23. 
Anastabits  130,  15. 

Anatolius,  procoDSul  Acbaiae  circa  a.  370  XCIX. 
Anaxaoo&as,  philosophus  72,  7. 
.\ndromachvb  66,  7. 
ADdromachus,  comes  rerum  privatarum,  praefectus  urbi 

a.  395,  praefectus  praetorio  Oalliarum  a.  401  LXVII ; 

adn.  936. 
Andronicvs,  poeU  VUI  22;  CXCV. 
Anbpsia  [335,  8].     cf.  Amm.  XXVIII  1,  35.  56. 
Anioivs.   Aniciorum  stemma  XCI.    cf.  Boethius,  Fau- 

stus,  Symmachus. 
Anniana  305,  17. 
Annits  179,  13;  224,  18. 
ADDins  V.  Bassus. 
Antioohia  120,  5. 
Antiochys,  rex  Syrlae  331,  8. 
Antiochvs  VIII  41.  74.   praefectus  annonae  a.  391  (?), 

proconsul  Achaiae  a.  395  CXCVIII. 
Antibtianvs,  vir  olarissimus  247,  2. 
Antonits,  triumvir  322,  0. 
Antonits  I  89 — 93.    Claudius  Antonius,  magister  scri- 

nli,  quaestor  sacri  palatii,  praefectus  praetorio  Gal- 

liarum  a.  376—378,  consul  a.  382  CVIII. 
Antonits  43,   16. 
Autonius  V.  Volusianus. 
Anysits  30,  21. 

Apbllbs,  pictor  42,  26;  331,  2. 
Aph&odisits,  tribunus  et  notarius  300,  21. 
Apollodobts   Vin  13;    IX  14.    51.    [74].     proconsul 

Africae  a.  399—400  CXCIV.  CCVII. 
Apollodorus,  comes  rerum  privatarum  a.  396  CLVI. 
Appbnnints  122,  20;  244,  3.  lo. 
Appia  Tla  8,   9;  43,   12;  61,   3;   187,   14. 
Appius  V.  Dexter. 

Apringius,  proconsul  Afticae  CXCIV. 
Apronianus.    L.  Turcius  A.  Asterlus,    praefectus  urbi 

a.  363—364  XLII. 
Aptlla  53,  18;   156,  38;  212,  24;  244,  16;  271,  33; 

310,  15. 
Aqtilbia  122,  8;  243,  24. 
Aquilius  LXXV. 
Aquillius  v.  Titiaaus. 
Aqtitanica  249,  6. 
A&ABiANA  60,  20;  170,  19;  adn.   117. 
AnADiTS  T.  Proculus,  Rufluus. 
Arborius.    Caecilius  Argicius  A.  LXXVI. 
Arborius.    Aemilius  Magnus  A.  LXXVI;  adn.  352. 
A&borits  [60,  21],  Magnus  A.,  comes  rerum  privaU- 

rum  a.  379,   praefectus   urbi  a.  379 — 380    LXXV. 

LXXVI.  LXXXIX.  CXXIII;  adn.  656. 
Arcadivs  Augustus,  RelatioDes;  99,  36;  [104,  24]. 
Arcbntits  154,  31;  208,  19. 
Arorbtimtb,  philosophus  284,  26. 
Arohimbdbs  Syracnsanns  327,  8. 
A&BLATB  241,    10. 
Argidus  LXXVI. 
Aricia  196,   12;  317,    10. 
Arimintm  250,  13.   16;  268,   10. 
Aristotblbb,  pliilosophus  5,   12;   12,   29;  284,   27. 
Armbnh  4,  3. 
Arpinas  2,  13. 
ArsaOidab  287,   19. 
Artbmisits  302,  7. 
Asclbpiadbs,  philosophus  132,  3. 


Asclepiodotus.    Oeoumenius   Dositheus   A.  ,   conBularis 

CreUe  a.  382— 3S4  LXXXIII. 
ASBLLTS  252,    29. 
AsLA  50,  5;  87,   17. 
Asinlus  T.  lulianus,  Quadratus. 
ASTBRITS  261,    14. 
Asterius  t.  Apronianug. 
Atbllants  161,  17. 
Athanaricus,  Oothorum  iudex  adn.  651. 
Athanabits,  vir  clarissimus  210,  23;  212,   12. 
Atilits  (SerraDUs)  27,  28;  144,   12;  180,  31. 
Attalvs  VII  15—25;    67,  7;    184,   20;    192,  7.  9; 

208,  26;  209,  8;  [169,  23;   170,   32].    Prlscus  At- 

Ulus,  comes  sacrarum  largitionum  a.  409,  praefectus 

urbi  a.  409,    Augustus   a    409,  410,  414    CLXX. 

XXUI.  CLXXIII;  adD.   1020. 
Atticts  VII  30—34.    NoDius  Atticus  Maximus,  prae- 

fectus  praetorio  lUliae  a.  384,  codsuI  a.  397  CLXXIII. 

LXI;  adD.  210. 
Attusia  T.  Sabiua,  Talisia. 
AttusiuB  T.  Talisius. 
Atchbnits  adn.  420,  v.  Bassus. 
Atbntits  VIII  40;  297,  12;  307,  29;  [300,  17;  307, 

6.  8;  310,  23].     praefectus  nrbi  a.  383   CXCYIII; 

adn.  210. 
Augustlnus.  Aurelins  A.,  episcopus  Uipponensi^  CXLI. 
Atgtstts  322,  11. 
AvianiuB  v.  Symmachus. 
Avitianus  LXXVI. 
Atitts,  Tir  clarissimuB  338,   19.  23. 
Atitts,  palatinuB  sacrarum  largitionum  304,  7. 
Atrbliants  IX  22.  26. 
Atrbliants  47,  3. 

Atrblitb  129,  29;  130,  6;  137,  26;  194,  24;  249,  19. 
Aurelius  v.  Ambrosius,  AuguBtinus,  Opillus,  Symma- 

chuB,  Vlctor. 
Atsoniants,  vir  clarissimus  87,  17. 
Ausonlus.    lulius  A. ,    praefectus   praetorio  honorarius 

LXXVI;  adn.  346. 
Atsonits  I  13-41.  43;   [278,   10;   331,  19].     Deci- 

mns  Magnus  A.  Aeonius,  comes,  quaestor  sacri  pa- 

latii,  praefectus  praetorio  a.  378—379,  consul  a.  379 

LXXV.    XLVII.    LII.    CVIL    CIX.    CX.  CLXXIV; 

adn.  78.  556.  617.  ^ 

Ausonius,  poeUe  fllius  LXXVI.  CLXXIV. 
Ausonius.   Censorius  Magnus  A.,  poeUe  nepoB  LXXV. 

LXXVI.  LXXVII. 
Atxbntits  IX  5;  158,  4;  218,  25;  237,  3.    FonteiuB 

Litorius  Aux.,  praefectuB  urbi  CCII.  CCIII. 
Atxbnttvs,  Tir  clarissimuB,  comeB  et  mechanicus  299, 

22.  28.   31;  300,   13.  20.  25;   301,   6. 
AVXBNTITS  94,    1. 
AxYR  44,  3.' 

Babtlo  287,  19. 

Babbiants,  vir  clariBsimuB  83,  22.  26. 

Baiab  4,   24;  5,  2 ;  6,  21.  30;  7,  8 ;  24,  7.  20;  48, 

5;   50,  18;    151,  7;    155,  15;    159,   15;   172,  29; 

181,  9;  183,  27.  29;  322,   11. 
Bappo,  praefectus  urbi  a.  372  adn.  716. 
Baraohts,  philosophuB  16,  4.  9. 
BarbaruB  t.  PompeiaDUB. 

BasiliDa,  luliaoi  Augnsti  mater  CLXXV.  CLXXVII. 
Basilits  307,  26.    comes  sacrarum  largltioDum  a.  379 

—383,  praefectHB  urbi  a.  395  LXVII;  adn.  656. 
Bassiants,  rationalis  rei  priTaUe  313,  7. 
BasBus.   Annins  B.,  codbuI  a.  331  XCI.  XCIV. 
Basstb  297,  9.   11.  20.  21.  24.  29;  [306,   12].    Aki 

oiTS  Bassts  307,  29.     Atchbnits  Bassvs  294,  30; 

300,  16.     AniciuB  Anchenins  B.,  proconsul  Campa- 

niae,  praefectus  urbi  a.  382  XCI.  XCUI.  CLXXXII. 
Bassus.    Anidus   Aucbenius   B. ,   oonBUl  a.  408  XCI. 

XCIV. 
BasBUB.    AnieiuB  AucheaiuB  B. ,   oonBnl  a.  431   XCI, 

CIV. 


344 


II.  INDEX  NOMINVM. 


Bassvs,  vir  Bpectabilis  IX  20.  24;  31,  32;   111,  20; 

114,  21. 
Batbachia  310,   17.  27. 

Bayli  1,  11.  12;  2,  5.  8.  18;  6,  31;  221,  26;  L. 
Bayto  IV  15.  16.     magister  militiim  sub  Oratiano  et 

Yalentiniano  n,  consnl  a.  385  CXL. 
Bbnbdictys  116,  13;  235,  14. 
Bbnbybntvic  4,  26. 
Bbnignys,  Tir  clarissimus  248,  8.    cf.  Cod.  Theod.  IX 

30,  5;  XII  1,  162;  6,   26. 
BiTHYNTS  lapis  8,   24. 
BiziAS  313,  35. 
BlaeBilla  CXXX. 

BoethiuB.   FlaYius  Nar.  Manlius  B.,  consul  a.  487  XL. 
Boethius.   Anicius  Manlius  SeYerinus  B.,  consul  a.  510 

XL. 
Boethlus.    FlaYins  B.,  consui  a.  522  XL. 
BoNiFATiYS,  palatinus  297,  36. 
BoNosYS,  Yir  praesidalis  122,  28;  146,   18.  22.  25. 
bortsthbnbs  328,  21. 
Britannia  287,  27;  314,  15. 
Brittii  56,  22;   13J,  19;   160,    14.    ' 
Bylbfhoryb  267,  12. 
Byrgyndionbb  326,  2. 

Cabcilianys  VIII  14;  IX  50.  58;  82,  3;  112,  23; 
164,  27;  207,  11.  20.  praefectus  annonae  a.  396 
—397,  Yicarius  a.  404,  praefectus  praetorio  Italiae 
a.  409  CXCIV.  CCVI. 

Cabcilianys,  Lauientium  LaYinatium  defensor  31,  24. 

Cabciliyb,  Verris  quaestor  318,   17. 

Caecilius  y.  Arborius. 

Caecina  y.  Albinus,  Decius. 

Caecinia  y.  Lolliana. 

Caeionius  v.  Albinus,  Gregorius,  lulianus,  Yolusianus. 

Cabliys  mons  74,  19;  97,   5;   181,  27;   182,  22. 

C.  Cabsar  104,  7.  8. 

Cabsarba  Mauretaniae  29,  22. 

Cabsariys  32,  29;  302,  6.   19. 

CaeBarius  y.  Claudius. 

Caesonius  y.  Faustus,  Paulinus. 

Caibta  271,  3;  322,   13. 

Calabria  56,  15. 

Callippio.   lulius  Call.  LXXVI. 

Callistianys  VIII  43;   194,   17. 

CaroeniuB,  Yicarius  Africae  a.  381  CVI. 

Camenius  y.  lulianus. 

Camillys  (M.  Furius)  284,  14. 

Campania  2,  31;  5,  30;  6,  21;  8,  3;  19,  17;  24,  9 
50,  20;  52,  33;  105,  10;  114,  6;  154,  19;  156,  38 
158,  13;  165,  12.  15;  167,  7;  171,  4;  185,  13 
186,  12.  21;  187,  12;  188,  5;  194,  27;  222,  16 
230,  19;  244,  20;  249,  13;  276,  3;  311,  29;  312, 
22. 

Campanyb,  Yir  clarissimus  317,  6. 

Canopys  328,  13. 

Caprbolys  VIII  7. 

Capya  7,  27;  16,  23;  17,  22;  50,  19;  156,  6;  215, 
8;  223,  18;  232,  3;  265,  20;  312,   13. 

Carissimys,  ex  comitibus  45,  lo. 

Carnbadbb,  philosophuB  285,  2. 

Cartbriys  Vin  16;  IX  7.  31 ;   135,  25.   iudex  CLIII. 

OXCIV.  ccin. 
Carthaoo  220,  14;  326,  27. 
Castor,  palatinuB  sacrarum  largitionum  304,  7. 
Castor  155,   19;   158,   13;  218,  20. 
Cataphronia.    lulia  Cat.  LXXVI. 
CateiYius,  comes  sacrarum  largitionum  a.  379  adn.  656. 
Cato  (M.  Poicius)  5,  14;  85,  1;  180,  31. 
Cattianilla  304,  11.  15.  20. 

CatuUinuB.  Aoonius  C.  Philomatius  LXXXV.  LXXXVI. 
Oatylts,  Yii  clarissimus  316,  14.  23.  31. 
Cbcropiys  221,  3;  327,  15. 

Oeionius  y.  Albinus,  Oregorius,  lulianus,  Volusianus. 
Oblbints  y.  Adelphius,  Titianus. 


Cblsys,  philosophus  284,  26;  285,  4. 

Cblsvs  296,  34 ;  297,  5.    Vincentius  Ragonius  Celsus, 

advocatus  a.  385,   praefectus   annonae  circa  a.  386 

LVI. 
Cblsys  134,  26. 
CensoT  Y.  lulianus. 

Cbnsorinys  Vin  27;  155,   15.  20;   156,   12. 
Censorius  v.  Ausonius. 
Cbrbalis  312,   14.     Neratius  Cerealis,  praefectns  an- 

nonae  a.  328,  praefectus  urbi  a.  352 — 353,  consul 

a.  358. 
Cethegus,  vir  clarissimus  adn.  630. 
Chrtsocoma  VIII  37. 
CiNBAS,  Pyrrhi  amicus  13,   1. 

ClRCB   24,    10. 

Clarbntitb  268,  5. 

Claudius.  Clodius  Uermogenianns  Caesarius  qui  et  Clau- 

dius,  pioconsul  Africae  a.  368—370,  praefeotus  urbi 

a.  374—375  XCI.  XCVIII;  adn.  153. 
Clatdits  15,  26. 
ClaudiuB  T.  Adelphius,  Autonius,  Contentus,  Dexter, 

Mamertinus,  Namatianus,  Olybrius. 
Clbmbns,  episcopuB  Caesariensis  29,  22.  27. 
Clementianns  LI. 

Clitomachts,  philosophus  285,  2. 
ClodiuB  V.  Adelphius,  ClaudiuB,  Olybrius. 
Cocceius  Y.  Flavianus,  Paulinus. 
Coelia  v.  Concordia. 
Colchys  182,  19. 

CoMAzoN  156,  35;  165,  6;   172,  12. 
CoNCORDiA  [54,   18].     Coeila  Concordia,  virgo  vestalis 

LXXXIV. 
CoNSTANS  Augustus  311,   32. 

CONSTANTINYS    AugUStUS    311,    13.    20.    31. 

CoNSTANTiYS  Augustus  275,  24  ;  281,  16.  25.  30;  307, 

2.  19;  312,   1;  [307,   14;  321,  16]. 
Constantius.   lulius  0.  Caesar  CLXXV.  CLXXVII. 
Constantius,  proconsul  Africae  a.  375  XLVIII. 
CoNSTANTiYS,  suarius  306,  4.  8.   17. 
Contentus.    Claudius  Cont.  LXXVI. 
Contucius  v.  Gregorius. 
CoRA  6,  31;  43,   9;   170,  27. 
Corinthia  v.  Maura. 
Cossinius  v.  Ruflnus. 
Cbassys  (P.  Licinius)  324,  24. 
Crbsconiys,  agens  in  rebus  62,  9. 
Crbta  327,  15. 

CvMAB  43,   20;    110,   9.   31;   221,   26. 
Cyriys  5,   13. 

Ctnboiys,  qnaestor  141,  24;  142,  27. 
Ctrbnb  285,  2. 
Cyriacys  64,  9;  276,  12. 
Cyriadbs,   vir  darissimus,  comes  et  mechanicus   146, 

21.   26;   299,    19.   24.   26;   300,   3.   14.    18.   30.   31. 

36;   301,   2.   4;  [122,   3l]. 

Dabdalys  Cretensis  327,  15. 

Dalmatia  273,  21. 

Damasys,  episcopus  Romanus  295,  15.  35;  LIV.  LVI. 

Datianys  82,  26. 

Daynii  53,   18. 

Dbcbntits,  agens  in  rebus  310,  30. 

Decimius  v.  Hilarius. 

Dbcits  Vn  35-41.  [42—52;  IX  103];  159,  33.  Cae- 
cina  D.  Albinus,  proconsul  Campaniae  a.  397 — 398, 
quaestor  sacri  palatii  a.  398 — 401,  praefectus  urbi 
a.  401—402  CLXXIV.  CLXXXIU.  CLXXXIX. 

Decius  T.  Albinus. 

Dblfhi  110,  10. 

Demetrias,  Petronii  Probiani  uxor  XCI.  XCIV. 

Demetrias,  Olybrii  fllia  XCI.  CIV. 

Dbmosthbnbs,  orator  18,  3. 

Dbsidbrits  112,  15;  189,  25;  202,  27;  205,  14. 

Dexter.    Appius  Olaudius  Tarronius  D.  XL.  LI. 

Dexter.   Appius  Nicomaohus  D.  XL.  LI.  CXUI. 


II.  INDEX  NOMINVM. 


345 


D10NY8IV8  VIII  64;  IX  4.    ' 

DiBarios  v.  Dosarius. 

0ODONA  110,   10;  283,  12. 

Domiiiator,  yicarias  Africae  a.  398  adn.   1034. 

D0MITIY8  65,  12. 

D0NATT8  316,  21. 

D0ROTHBV8  80,  29.  31. 

Dositheas  v.  AseleplodotuB. 

Drepanias  v.  Pacatus. 

Dbinnaciys  135,  17. 

Dryadia.   Aemilla  D.  LXXVl;  adn.  885. 

Dryadia.   lulia  D.  LXXVI. 

Dtsabiys,  medicuB  82«  14 ;  249,  5. 

DYNAmvs  VIU  39.  67;  203,  12. 

Dysarius  v.  Dusarius. 

DT8C0Lnrs  65,  3. 

EgnatiuB  y.  Ignatius. 

Elis  284,   12. 

ElpidiuB  V.  HelpidiuB. 

Embbita  339,   13. 

EndelechiuB,  rhetor  adn.  803. 

Ennivs,  poeta  12,  30. 

EnnodiuB  adn.  4.  41. 

Ennoios,  pioconBul  AfHcae  a.  395  CLX. 

Entbbchiys,  yir  Bpectabills  159,  3. 

Epictbtys,  archiater  301,  20. 

EpicTBTys,  advocatuB  135,  4.  S.   13;  245,  7.  13. 

Epibys  268,  13;  304,  31. 

Epivs  327,  14. 

ErioB  V.  GeminianuB. 

ErminuBcius  y.  RegnlaB. 

ETBVBia  25,  32;   113,  16;  187,  23;  276,  3;  308,  34. 

EvANOBLVS  154,  32.     cf.  Macrob.  Sat.  I  7,  2. 

Eocherius,    proconBol  Africae  a.  380   CX;    adn.  153. 

508. 
Eadoxia  Aogasta  CXL. 
EvDOxivs  VIII  31;  235,  24. 
EvoBirivs  AugoBtuB  89,  20.  26(?);  [57,  14;  66,  26; 

81,  8;   137,   19;  205,  23l;  XXUI.  LVIIL  LIX. 
EvpHAsnrs,  vir  clarissimuB  292,  6. 
EvPHBAsivs  IV  58—63;  VII.  CXLVI. 
EvPBAxivs  IV  64  (?).  65(?);  305,  18.    FlaviaB  E.,  ma- 

giBter  memoriae,  qoaeBtoi  sacri  palatii  a.  367— -371, 

piaefectuB  uibi  a.  374  CVIII.  CXLVI. 
EvBBsrvs,  vir  darisBimuB  338,  10. 
EuromiuB.    ValeriuB    Latinas   £.,    praeses   Dalmatiae 

LXXVI.  LXXVU. 
Evsoivs   162,  16;    165,  11;    172,   13.  15;    216,   15; 

233,  26;    236,  7.  0.   18.  23;    245,   3;    276,   16; 

[236,  29];  CCII. 
EvsBBivs  Ia  55.   comes  sacrarum  largitionum  a.  395, 

praefectas  praetorio  Italiae  a.  395—396  CCVI. 
EysBBivs,  vir  clarissimoB  121,   15;  200,  27. 
EvsBBivs,  archiater  48,  16;  133,  18.  25. 
EvsBBivs,  ex  notariis  138,  27;  139,  5.  10;  143,  9. 
EvsBBivs,  palatinus  rei  privatae  113,  13;  316,  14. 
EvsBBivs  VIII  8.  34;  81,  26;  105,  31;  130,  8;  162, 

28;   191,  27;  204,  27;  252,   11;  253,  11. 
EusebiuB  v.  Symmachus. 
EvsiONivs  IV  66 — 74;   [146,  30] ;    proconsul  Africae 

a.  383,    piaefectus   praetorio    Italiae   a.  386  —  387 

CXLVII.  CLXXXI. 
EvTBOPnrs  III  46—53.    histcricus,  magister  memoriae 

a.  369,  proconsul  Asiae  a.  370,  coffles  rerum  priva- 

tarum  a.  379,  praefectus  praetorio  Orientis  a.  380 — 

381,  iterom  a.  385,  consul  a.  387  CXXXII. 
EutropiuB,  eunochas  CXXXVII. 
EVTTCHIA  31,    18. 

Fabia  gens  5,  14. 

Fabia  v.  Paulina. 

Fabios  v.  Symmachos,  Titianos. 

Faltonia  v.  Proba. 

FaltoniuB  v.  AlypiuB. 

(^   ▲vaSLIVS  SrMMAOBVS. 


Fanius  v.  GeminianoB. 

Fabiana,  clarissima  femina  303,  6. 

Fasoania,  clarissima  femina  32,  16. 

Favstinvs,  vir  clarissimus  267,  26. 

Favstinvs  311,  15. 

Favstvs,  vicarius  Macedoniae  a.  394  199,  3;  268,  16. 

FaustuB.  M.  lunios  CaesoniuB  Nicomachus  AniciuB  Fao- 
Btos  Paulinus,  consul  11  a.  298,  praefectus  urbi  a.  299 
XC.  XCI. 

Faustns.  Anidus  AcilioB  Olabrio  F. ,  praefectus  orbi 
ter,  praefectus  praetorio  Italiae  a.  438,  consul  a.  438 
CXC. 

Faustus  v.  Flavianus,  Paulinus. 

Fblix  V  47—54;  119,  27;  193,  4;  [154,  14].  Ra- 
flos  PostumioB  F. ,  quaestor  sacri  palatii  a.  395 — 
397,  praefectos  praetorio  Galliarum  a.  398  CLIV. 
CLXXXVI. 

Fblix,  advocatus  146,  9. 

Fblix,  deourio  HipponenBis  251,  14. 

Fblix  92,  17;  123,  33;  155,  19;  165,  15;  252,  21; 
297,   26.   2S.    32;  298,   5.   8.   14.    16.   24. 

Ferreolns.   TonantiuB  F.,  vir  praefectorius  CIX. 

Fbstvs,  agens  in  reboB  132,  27. 

FestuB,  consolaris  Syriae,  magister  memoriae,  pioconsul 
Asiae  a.  371  CXXXUI;  adn.  652. 

Festus  y.  Hymettlus. 

Firminos,  comes  rerum  privataram  a.  398  CXLIl. 

FiBMvs,  tyrannus  Africanus  [29,  23;  277,  4;  287,  26; 
314,  15;  337,  ll];  XLVUL 

F1BMV8,  protector  91,  6.  10. 

Flaccianus,  proconsul  Africae  a.  393  CLX. 

Flaocilla  AogusU  CXXXVII. 

Flaminia  via  50,  3;  220,  19. 

Flavianus.  M.  Cocceius  Anicius  Faustus  Fl.,  patricios, 
consalaris  Numidiae  XCI.  XCII. 

Flavianus,  pioconsal  Afrioae  a.  358— 361  XCVII;  adn. 
449. 

Flavianvs  II  1—91;  88,  33;  90,  31;  91,  20;  95,  3; 
96,  20;  181,  13;  [94,  24;  97,  24;  104,  20;  115, 
20;  133,  15;  138,  17;  153,  2;  163,18;  174,22; 
268,  2].  Virius  Nicomachus  Fl.,  oonsularis  Siciliae 
a.  365,  vicarius  Afrieae  a.  376—377,  qaaestor  saori 
palatii  a.  382,  praefectus  praetorio  Italiae  a.  383,  ite- 
rum  a.  389—394,  consul  a.  394  CXII.  XL.  Ll.  LIX. 
CIU;  adn.  388. 

Flaviakvs  VI  1—81;  49,  18;  50,  4;  97,  17;  98, 
12.  15.  28;  99,  5.  23;  100,  3.  9;  104,  18;  112, 
9;  115,  14;  125,  27;  133,  18;  181,  13;  186,  16; 
190,  3;  191,  2;  202,  18;  203,  3.  19;  204,  16; 
205,  8.  22;  207,  28;  221,  27;  224,  6;  250,  0; 
[47,  31;  48,  2.  22;  68,  27;  91,  26;  123,  9;  137, 
1;  177,  20;  221,  23];  Nicomachvs  VI  1—81;  221, 
27.  Nicomachus  Flavianus,  con^ularis  Campaniae, 
proconsol  ABiae  a.  383,  praefectus  urbi  a.  394,  ito- 
rum  a.  399 — 401,  tertiam  ?,  praefectus  praetorio 
Italiae  a.  431  XL.  LI.  LIX.  LXVI.  LXXl.  LXXII. 
CXU.  CXVI.  CXXI.  CLXI.  CLXXXIII.  CXCIV. 

Flavianvs  IX  19;  305,   18.  22. 

Flavias  v.  Boethius,  Eopraxlas,  Longinianus,  Promo- 
tus,  Romulus,  Sallostins,  Sanctos,  SergiuB,  SeveruB, 
Sexio,  Stilicho,  Syagrius,  Symmachus,  Theodorus, 
Theodosios,  Timasius,  Vincentius. 

Flobbntinvs  IV  50—57;  106,  17;  152,  14;  [IX  124; 
104,  31;  105,6.16;  107,  14;  108,  31;  110,  19; 
111,  8;  156,  20;  166,  23;  167,  33;  169,  3;  170, 
8;  171,  21].  notarius  (?)  a.  379,  qaaestor  sacri  pa- 
latii  a.  395,  praefectus  arbi  a.  395—397  CXLI. 
CLV.  CLXIV.  CCVIII. 

Florus  V.  PatemaB. 

Fonteius  v.  AuxentioB. 

FoBMiAB  6,  31;  8,  12;  43,  10.  21.  27;  44,  3;  75, 
27;  144,  22;  151,  6;  152,  5;  163,  22;  174,  28; 
175,  1.  20;  181,  27;  182,  4;  185,  17;  187,  3; 
196,  20;  197,  14;  221,  20.  26;  244,  22;  253,  6; 
263,  13;  272,  5. 

44 


346 


U.  INDEX  NOMINVM. 


FoBTVNATvs.   Valbbits  F.  Orat,  8. 

Fbvctianvs  VIII  3. 

Fbvmbntivb  209,   13. 

Fvlobmtivs,  tribunuB  et  notArius  297,  22.  26.  35.  38; 

298,  5.  15.  19.  22. 
FvLvivs  Nobiliob  12,  31;  331,  19. 
FvLvrvs  153,  17. 
FvNJDi  174    28 

Furia,  Uilarii  fllia,  Probi  nurus  CI.  CXXIX. 
Furius  V.  Graccbus. 

Gabinius  v.  Pompeianus,  Probianus. 

Gabtvlia  318,  19. 

Gabtvlicvs,  agens  in  rebus  186,  5. 

Galatia  79,  9. 

Galla,  Symmacbi  neptis  162,  9;  [102,  17;   164,  29; 

176,  19;  262,  2;  263,  13];  XL.  LU..LXXII;  adn. 

242. 
Galla,  Q.  Aurelii  Memmii  Symmacbi  consulis  a.  485  fllia 

XL. 
Gallaecia  79,  9. 

Gallia  Citbbiob  114,   13.     cf.  Quinque  Provinciae. 
Galliab  104,  6.  9;   111,  23;   161,  16;   162,  28;  234, 

4;   252,  15;    260,  30;   265,  31;   268,  2;   322,  6. 

15.   31. 
Ganobs  328,  21. 
Gabvmna  260,  32. 

Gavdbntivs,  vir  elarissimus  112,  3;  189,  16;  271,  16. 
Gavdbntivs,  agens  in  rebns  297,  35. 
Gavdbntivs,  apparitor  61,  32. 
Gavdentivs  293,  14. 
Gavbvs  mons  7,  4;  221,  27. 
Gblasivs,  rationalis  30,  12.  17;  adn.  495. 
Gbminianvs  IX  15.  56.    Erius  Fanius  G. ,  proconsul 

Africae  a.  398—399  CCIV. 
Gbbmania,  provincia  326,  6. 
Gbbtonbs  2,  7. 
GiLDO  99,  30;  [187,  15].    comes  et  magister  militum 

per  Africam  VU.  LXV.  LXVII.  LXIX.  LXX. 
Glabrio  v.  Faustus,  Slbidius. 
GOBOONIVS  21,  4. 
Graccbus.   Furins  Maedus  Gr.,   corrector  Flaminiae  et 

Piceni,  praefeetus  urbi  a.  376—377  CXXX. 
Gracobus,  consularis  Campaniae  a.  397  adn.  930. 
Gbatianvs,  comes  Africae,  Valentiniani  Augusti  pater 

319,  10;  [318,  7];  ef.  C.  L  L.  VIII  7014. 
Gbatianvs  Augustus  X  2;    Orat.  3;    9,  6;   85,  34; 

275,  29;  308,  5.   19;  312,  13;  329,  36;  334,  35; 

[12,  28;   13,  2;  23,  34;  25,  32;  29,  23;    38,  20. 

27;  39,   3;  84,   13.   16;   85,  16;   121,  26.  29;  280, 

23;  283,  32;  284,  3;  290,  20;  303,  31;  307,  26; 

312,  35;    319,  13;    333,  6.  16.  25;    334,   1.  21; 

336,   5]. 
Gbatianvs  pons  [332,  6];  adn.  92. 
Gbatianvs,  agens  in  rebus  161,  27. 
Gbboobivs  III  17—22;  201,  12.     Proculus  Gr.,  prae- 

fectus  annonae  a.  377,  quaestor  sacri  palatii  a.  378 

—379,  praefectus  praetorio  GaUUrum  a.  383  CXXVI. 
Gbboobivs  VUl  26.    Caeiouios  Contudus  Gr.,  coiisu- 

laris  Pioeni  a.  399  CLXXV.  CLXXX. 

Haubianvs  162,  28.  Rnflus  Synesius  H. ,  comes  sa- 
crarum  largitionum  a.  395,  magister  offldoruro  a.  397 
— 399,  praefeotus  piraetorio  Italiae  a.  400 — 405,  ite- 
rum  a.  413—416  CLXXXVI. 

Hannibal  24,  8;  282,  9. 

Hblioo  mons  103,  21;  234,  4. 

Hbliodobvs  313,  35. 

Hblpidivs  V  78—98;  67,  30 ;  68,  18;  138,  17 ;  146, 1. 
proconsul  Africae  a.  402  CLIX. 

Hephabstio  V  34—37;  48,  10.   18;  CLUL 

Heraclianus,  comes  Afrioae  CXCIV. 

Hbbaclitvs,  pbyiicus  267,  5. 

Herasius,  proconsul  Afrioae  a.  381  CLXXXI. 

Herculanus.   Pompoiiius  Maximus  H.  LXXVI. 


Hbbcvlivs,  vir  clarlssimus  yill  66;  165,  30;  248,  20. 

Hebennivs  213,  3.  8. 

Hermogenianus  v.  Claudius,  Olybrius. 

Herodes,  proconsul  Africae  a.  395  CLX. 

Hbspbbivs  I  75 — 88;   11,  18.    Ausouii  fliius,  procon- 

sul  Africae  a.  376,  praefectus  praetorio  a.  377 — 380 

LXXV.  LXXVL  LXXVIU.  CVII  CXIV.  CLXXIV; 

adn.  8. 
Hespbbivs  296,  20.    comes,  vir  iulustris  a.  385  LXXV. 

LXXVI. 
HlBBBI  120,   17. 

Hibbophantbs  V  1—3;  CXLVIII. 
Hilaria.   Aemilia  H.  LXXVI. 
HiLABiANvs,  vir  clarissimus  316,  24. 
Hilarianus  v.  Hilarius. 
HiLABivs  III  38—42;    66,  17.     Decimius   Hiiarianus 

H.,    proconsul  Africae  a.  377,   praefectus  praetorlo 

a.  396,  praefectus  urbi  a.  408  CXXIX. 
Hippo  251,  14. 
H18PANLA.B  68,  18;   100,  16;   118,  4.  18;   119,  13.  30; 

148,  14.  20;   190,   12;   199,  28;  203,  28;  206,  10. 

15.  22;  238,  28;  240,  19;  241,  4.  17.  24;  242,  3. 

11.  20;  243,  2;  310,  5. 
HisPANvs  155,   32;   163,   17. 
Honorata.    Tyrrenia  H. ,    Anicii  Aucbenii  Bassi   uxor 

XCI.  XCIII.  XCIV. 
HoNOBATVs,   vir  clarissimus  64,  13.     cf.  Cod.  lust.  I 

33,  1.      . 
Honoratus  v.  Servius. 
HoNOBivs  Augustus  99,  7.  29;  100,  25;  101,  11 ;  102, 

2;  203,  4;  [103,  29;  104,  24;  107,  27.  30;   115, 

10.  22;   151,   22;   162,  21;   163,   15.  21;   167,31; 

169,  26;    171,  9;    180,  5.  16;    187,  15;    191,  5; 

200,  7;  208,  26;  250,  8,  262,  8]. 

HONOBIVfl  IX   151. 

Honorius  v.  Orfltus,  Paulinus. 

M.  HoBATivs,  consul  a.  509  ante  Cbr.  n.  72,  9. 

HoBTBNsrvs,  orator  2,  12. 

HoBVB,  phiiosopbus  55,  14.     cf.  Macrob.  sat.  I  7,  3. 

Htbla  41,  9. 

Htginvs,  vir  darissimus  317,  6. 

Hymettius.   lulius  Festus  H.,  proconsul  AfHcae  a.  366 

—367  adn.  153. 
Htmbttvs  41,  9. 
Hypatius,   vicarius  urbis  a.  363,   praefectus  praetorio 

luliae  a.  383  CUI.  CXCU. 
Hypbbbchivs  87,  4. 

Iamblichvs,  pbilosopbus  IX  2. 

lANVA&rvs,  iudex  IX  32. 

Idalia,  lulia  Id.  LXXVI;  adn.  885. 

lONATIVS    55,    21. 

Ilivm  325,  10;  328,  37. 

Illvs  63,  6. 

Illtbia  318,  10.  19. 

iNDi  287,  18;  319,. 2;  328,  21. 

Innocbntivs  19,  27. 

loHANNEs  VIII  35.    tribunus  et  notarius  a.  394,  ma- 

gister  offlciorum  a.  409,  praefectus  praetorio  Italiae 

a.  412—413  CXCVII. 
loBANNBs,  archiater  301,  17.  23. 
loviANVB  Augustns  320,  18;  [319,  24]. 
lovivs,  vir  clarissimus  139,  3. 
lovivs  vm  30.  50 ;  IX  59.     comes  a.  399,  praefectus 

praetorio  ItaUae  a.  408—409  CXCVII.  CCVI. 
IBBNABVS  VIU  10. 
Isocbatbs,  orator  18,  2. 
Italica,  clarissima  femina  247,  22. 
Italvm  aerarium  142,  6. 
IvcvNDVS  199,   17;  200,  3;  201,  22. 

IVQVBTHA    106,     15. 

IvLiA  domus  330,   10. 

lulia  V.  Catapbronia,  Dryadla,  Idalia,  Veneria. 
luliana.    Tyrrenia  Anicia  luliana,  Q.  Clodii  Hermoge- 
niani  Olybrii  cos.  a.  379  uxor  XCI.  XCIV.  XCVI. 


n.  INDEX  NOMINVM. 


347 


luliana.    ADicia  lulUna,   Anicii  Hennogeniinl  01yl>rii 

coDBQlis  a.  395  uxoi  XCI.  CIY. 
lYLiAMYs  AugQStus   293,  27;  307,  22;  312,  4;  337, 

16;  33S,  7;  [312,  12;  32i,  16;  322,  19;  337,  34]; 

CLXXV.  CLXXVII. 
luliaDQs.   C.  Asinius  Nicomachus  lulianns,  consul  suf- 

fectus,  proconsul  Asiae  XC.  XCI. 
IvLiANTs.   Ammiys  Aniciys  Iylianvs  3,  24;  proconsul 

Africae,  codsuI  s.  322,  praefectus  nrbi  a.  326—329 

XCI.  XCII. 
luliauus,  praeses  Tarraconensis  a.  316  XCII. 
lulianQs.   Caeionius  I.  Camenius,  praefectus  praetorio 

a.  312—316,  consul  a.  325,  praefectus  urbi  a.  333 — 

334,  avus  luliani  Augusti  CLXXV.  CLXXVU. 
luUanuB.    Publilius  Caeionius  I.,  comes  Orientis  a.  362 

CLXXV.  CLXXVII. 
IvLiANVs  RvsTicvs  IIl  1—9;  337,  16;  338,  7.     ma- 

glster  memoriae  a.  366,  procousul  Afrioae  a.  371 — 

373,  praefectus  urbi  a.  387  CXXV. 
lulianus.    SeveruB    Ceusor   lulianas    LXXV.  LXXVI. 

LXXVU. 
IvLiANvs,  advocatus  22,  15. 
IvLiANvs,  ag6D8  in  rebus  207,  3. 
IvUANVs  18,  21 ;   166,  2. 
luliaDus  V.  Symmachus. 
IvLivs,  ageus  Id  rebuB  193,   10. 
luliud  V.  AusouiuB,  Callippio,  CoDStaDtius,  Hymettius, 

Toxotius. 
IvNioR,  vir  clarissimas  305,   l. 
luiiius  v.  Faustus. 

IvsTiNiANVs  Vm  33.     cf.  Zosim.  V  30. 
IVSTINVS   160,   33. 
IvsTvs  IX  49. 
IvTVRNAS  lacus  38,  31. 

Labstryoonbs  221,  21. 

Laeta,  Caeciuae  AlbiDi  fllia  CLXXV.  CLXXX. 

Lampadivs  VIII  63.  65;  128,  16;  171,  22.     praefec- 

tus  urbi  a.  398,  praefectus  praetorio  Italiae  a.  409 

CC.  LXX.  CLU;  adD.  765.  842. 
Lampadivs,  vir  clarissimus  246,  1. 
Lampadius.    Postumius  L.,  consularis  Campaniae,  prae- 

fectuB  urbi  inter  annos  403  et  408  CC. 
Lampadius  v.  VolusianuB. 
Latina  via  255,  24. 
Latinius  v.  Pacatus. 
Latinns  v.  Euromius. 
LAvniciANOBVM  grox  120,  13. 
Lavinivm  184,  14. 
Lavrbntbs  Lavinatbs  31,  24. 
Lavbbntivs  254,  15. 
Lavrbntvm  113,  25;  180,  26;  255,  25. 
Lbo  IX  30. 

Lbo  [334,  23];  magister  offlciorum  a.  375  CXXXI. 
Lbontivs,  agens  in  rebus  239,  32;  240,  5. 
Lbontivs  63,  13;  253,  28. 
Leontius,  Novatianonim  episcopus  LVII. 
Lbporivs,  iudex  Vlll  53;  IX  10;  CXCIX. 
Libanins,  rbetor  LXXIX.  CXXXV.  CLXXI. 
Libertvb  293,  15.  19.  29. 
LiBTA  57,  14;  65,  18;  187,  19;  211,  21;  318,  11; 

326,  28. 
Liceria.   Veria  Liceria,  Arborii  uxor  LXXVI. 
LiciNivB  V  72.  73.  76.  77;  62,  28.     vicarius  Africae 

a.  385,  eomes  Baorarum  largitionum  (?)  a.  387  CLVIII. 
LlGVRIA  81,   19. 
Liltbabvm  318,   16. 
LiMBMivs  V  74.  75.  comes  saerarum  Isrgitionum  a.  400 

—401,  praefectus  praetorio  QaUiarQB  a.  408  CLIX. 
LlTBBKVM   154,    3. 
LitoriuB  V.  Auxentitts. 
Livivs  104,  7 ;   annales  eius  Symmacbi  iussu  oorrecti 

239,  5;  adn.  107.  181.  246. 
LocRi  285,  3. 
LoLLiANA,  clariBBima  femina  304,  11.  12. 


LoUiana.  Caecinia  L.,  Volusiani  LampadU  nxor  CLXXV. 

CLxxvin. 

LOLUANTS  VIII  4. 

Lollianus,  Volusiani  Lampadii  fllias  CLXXIV.  CLXXV. 
CLXXIX. 

LoNoiNiANvs  VII  93—101.  Flavlus  Macrobius  Loiigi- 
nianus,  proximus  scrinii  memoriae  a.  398,  comes  sa- 
ciarum  largitionum  a.  399,  praefectus  urbi  a.  403, 
praefertus  praetorio  lUliae  a.  406—408  CLXXXVIII. 

LOTOPHAOI   181,    14. 

Lucana  v.  Sabina,  Talisia. 

LvCANi  127,  23;   160,  14. 

Lucanus  v.  Sabious,  Talisius. 

LvciANvs,  ceDsualis  304,  9. 

LvciLLiANvs,  loviani  Augusti  socer  [319,  24]. 

LvciLLVS,  pictor  VIII  21 ;  42,  27  ;  43,  3;  251,  3.  7.  11. 

Lvo&iNvs  1,  11;  6,  30;  181,   10;  222,   1;  322,   12. 

LvcvLLvs  (L.  LiciDius)  61,  14;  173,  27;  186,  28; 
322,  8. 

Lvpvs,  coDsularis  Campaniae  a.  363  312,  4.  24.  ef. 
C.  I.  L.  X  3858. 

Ltcvrovs  Spartanus  74,  l. 

Macbdonia  88,  6;  95,  15;  332,  9. 

Maobdonivs  309,  19.  22;  314,  22;  315,  1.    comes  sa- 

crarum  largitionum  a.  381,  maglster  ofiftciornm  a.  383 

CLXXn. 
Macbdonivs,  vir  clarissimus  VII 26— 29;  56,  7;  CLXXII. 
Macedonius,  comes  rerum  privatarum  a.  410  CLXXII. 
Macedonius,  vicarius  Africae  a.  414  CLXXII. 
Macrobius  v.  Longinianus. 
Maedus  v.  Oraccbus. 
Mabnia  columna  139,  5. 
Maesius  v.  Titianus. 
Maonillvs  V  17—33;  31,  17;  48,  32;  63,  6;  81,  16; 

268,  23;  vicarius  Africae  a.  391—393  CLII.  CXXI. 

CXXIX.  CCVIII. 
Maonvs  31,  17;  CLII. 
Magnus  v.  ArboriuB,  Ausonius. 
Malbvm  promuntorium  232,  4. 
Mallius  V.  TheodoruB. 
Mambrtinvs  312,  10.  24.    Claudius  M.,  comes  aacra- 

rum  largitionum  a.  361,  praefectus  praetorio  IUyrici 

et  Italiae  a.  361—365,  consul  a.  362. 
Manius  v.  PauliQus. 
Manlius  v.  Boetbius. 
Mantva  85,  8. 

Marcbllinvb,  Maximi  Augusti  frater  52,  20. 
Marcellinus,  tribunus  et  notarius  CXCIV. 
Marcbllorvm  monumenta  266,  31. 
BLiRCBLLVs  IX  11.  23;   47,  11.     magister  Qfflciorum 

a.  395  CCIV. 
Marcbllvs  310,  16.  31. 
Marcbllvb  313,  35. 

Maroiaka,  clarissima  femina  153,  9 ;  [159, 18];  CLXU. 
Marciana,  clarissima  femina  293,  15.   17.  26.  27. 
Marciana,  clarissima  femina  293,  14.  34;  294,  8.  9. 

13. 
Marcianvs  Vm  9.  23.  54.  58.  73;  81,  6;  [222,  61. 

vicarius  Italiae  a.  384  ,    proconsul   Africae  a.  394, 

praefectus  urbl  a.  409  CXCII.  CXXIX.  CLX. 
Maroiakvs,  protector  312,  35;  313,  30. 
Marciamvb  105,   19.  22. 
Marcii,  vates  llO,  39. 
BLiBCvs  AugUBtM  9,  18;  322,  14. 
MARLaNVB  158,  4;  CCll. 
Marinianvb  IU  23—29,  vicarius  HiBpaniarum  a.  383 

CXXVII. 
Marinus,  comes  CXCIV. 
Marivs  (Oaius)  266,  31;  319,  26.  34. 
Marivb,  iudex  37,  4  ;  CVIll. 
Marius  v.  Servius. 
Mabbi  143,  32;  258,  28. 
Martinianvs  161,  15. 
Marttrivs  105,  32;   195,  3. 

44» 


348 


11.  INDEX  NOMINVM. 


Maara.    Aemilia  Corlnthia  M.  LXXVI. 
MA.TBBtANiA  29,  24.     M.  Gabsa&ibnsis  195,  14. 
Maximianvs,  yir  clangsimus  VIII  24;  CXGII. 
Maximiliants,  vir  clarissifflnB  YIII  48.  51.  55;  IX  52  ; 

GXXVII.  GXGIX. 
Maxiicinys  277,  27;  334,  30.    praefectns  praetorio  Oal- 

liarom  a.  372—376  LXXIX.  GXXXI.  CCIX. 
Maximvs  AngnstQS  [52,  7.  18;  134,  18];  VI.  XXIII. 

LVII. 
Maximvs  307,  22,  praefectus  arbi  a.  362. 
Maximvb,  agena  In  rebua  168,  0. 
Maximvs,  philosophus  51,  19. 
Maximvs  IX  28;  171,  7;  274,  33;  275,  8. 
Maximus.   Pomponius  M.  LXXVI. 
Maximus  v.  Atticus,  Herculanus. 
Mbdiolanivm  35,  24;  41,  3;  87,   11;  104,  30;  109, 

14;   111,   17;   114,  32;   151,  22;   167,  32;   180,4. 

16;   197,   10;  268,  2. 
Megentira  LXXVI. 

Melania.   Aemilia  M.  LXXVI;  adn.  885. 
Melania,  Volusiani  neptis  GLXXIX. 
Mblo  10,  10. 

Memmius  v.  Orfltns,  Symmachus. 
Mbmobivs  297,   ll.  23.  24.   27. 
Mbmphis  328,  14. 
Mbnippbvs  Varro  5,  8. 
Mbssala  VII  81—92;   167,   12.     Ruflus  Valerius  M., 

praefectus  praetorio  a.  399 — 400,  praefectus  urbi  post 

a.  416  CLXXXVI. 
Messianus,  proconsul  Africae  a.  385  CLXXXI. 
Mbtbllvs,  conservator  religionum  54,  22. 
Mbteodorvs  Scepsius  13,   i. 
MioiPSA  106,  16. 

MiNBBvrvs  [111,  9];  consularis  GXLI. 
MiNBKVivs  IV  35 — 49.  56.  57;    104,  11;    108,   16; 

109,  2;   193,  4;  [IX  91?  107,  14;   110,   19;  115, 

26].     eomes  rerum  privatarum  a.  397 — 398,   comes 

sacrarum    largitionum   a.  398—399    GXLI.    CLVI. 

CLVII.  CCVIII. 
MiNBRvrvs,  Florentini  flliiis  117,  6. 
MiNBRVivs    [260,  31].     Ti.    Victor  M. ,    grammaticus 

XLIV. 

MlNTVRNAB   319,    28. 

MiNvciANvs,  vir  clarissimus  142,  4.  10. 

MiTHRiDATBs  Pontlcus  13,  1 ;  322,  7. 

Modestus,  consul  a.  372  adn.  49. 

MoLOssi  103,  23. 

MOSBLLA  10,   8.    11. 

MvRCiA  vallis  287,  34. 

MvsA  311,  5.  16. 

Musonlus,  Antiochi  pater  CXCVIII. 

Mtronis  bucuia  16,  6. 

Naeratius  v.  Gerealis. 

Namatianns.   Claudius  Rntilins  N.  CLXXX. 

Namia  v.  Pndentilla. 

Navcbllivs,  vir  clarissimus  lll  10—16;  GXXVI. 

Nbapolis  4,  26;  61,  13;   165,  14;   183,  26;   186,  26; 

187,  3;  223,   16;  265,   19;  269,  19. 
Nbctarivs  172,  13. 
Nbmbsfvs  117,   18;  252,  4. 
Nbmbtbnsis  regio  329,  11. 
Nbotbrivs  V  38—46;    163,   18;  [132,  25];    notarius 

a.  366,    praefectus   praetorio  Orientis  a.  380—381, 

Italiae  a.  385  et  390,   consul  a.  390  CL1II.  LVIII. 

CXLVII. 
Nbrva  Augustus  9,  17. 
Nbstor  73,    19;  74,  29. 
NiCAOORAS,  consularis  Siciliae  55,  29. 
NiCASivs  31,   10;  47,  20. 
NiciANVs  134,  26. 
NioiAs,  philosophus  247,  11. 
NicoMACHvs  VI  1 — 81 ;  221,  27.  v.  DeXter,  Flavianus, 

Faustus,  lulianus,  Paulinus. 
NiOBR  fluvius  328,  15.  21. 


NioRiNiANVS,  consul  a.  350  307,  8. 

NiLVS  328,   13;  cf.  Melo. 

Nonius  V.  Attious. 

NvMA  54,  22. 

NVMANTIA  106,    16. 

NvMiDA  200,  20. 

NvMiDiA  31,  10;   106,  20;   131,  6. 

OOBANVS   130,   31. 

OctavianuB,  proconsul  Africae  a.  363  XGVII. 

Oecumenius  v.  Asclepiodotos. 

Oltbrivb  302,  8.  16.  20;  303,  2.  Q.  ClodiuB  Her- 
mogenianus  01. ,  oonsularis  Campaniae ,  proconsnl 
Africae  a.  361—363,  praefectus  urbi  a.  369—370, 
praefectus  praetorio  Italiae  a.  376,  Orientis  a.  378, 
consul  a.  379  XGI.  XCVI;  adn.  886. 

Olybrius,  consularis  Tusciae  a.  370  XCI.  XGVI;  adn. 
886. 

Oltbrivs  V  67 — 71.  Anidus  Hermogenianus  01.,  con- 
sul  a.  395  XCI.  XCVI.  CIV.  CLVIII;  adn.  886. 

Oltmpivb  254,  20. 

OLTMPr?B  lupiter  Phidiae  16,  6. 

Opillvs,  grammaticus  13,   1. 

Opinator  251,  6. 

Orchombnvs  182,  30. 

Orpitvs  2,  15;  275,  22;  307,  27;  308,  12.  27.  Mem- 
mius  Vitrasius  0.  Honorius,  prooonsul  Africae  circa 
a.  352,  praefectus  urbi  a.  353 — 355,  iterum  a.  357 
—359  XL.  XLIX.  LVI.  LXXV. 

Oribns  1,  20;   156,   24;   321,  32;  322,  8. 

OssA  327,  29. 

OsTiA  6,  15;  59,  8;   155,  6;   163,  7;  172,  7;   174,  9. 

Pacatvs  VIII  12;  IX  61.  64.     Latinius  Pacatns  Dre- 

panius,  proconsul  Africae  a.  390,  comes  rerum  pri- 

vaurum  a.  393  CXCIU.  GCVI. 
Padvs  258,  83. 
Pabonivs  56,  30. 
Palladivs  IX  1;  10,  26;   11,  7;  38,  13.  16;  86,  29. 

comes  sacrarum  largitionum  a.  381,  magister  offlcio- 

rum  a.  382  CCII.  LXXXI.  GXI. 
Pamroachius,   proconsul  Africae   inter  a.  380  et  390 

CLXXXI. 
Panabtivs,  philosophus  12,  31;  331,  21. 
Paralivs,  vir  darissimus  42,   19. 
Parboorivs  93,  26. 
Parthbnivs  55,  5. 
Pastinatvs  VIII  44. 
Pastor,  Hesperil  fllius  LXXVI.  GVII. 
Patavivm  104,  6. 
Patbrnvb  V  58—66,    Aemilius  Florus  P. ,    proconsnl 

Africae  a.  393 ,  comes  sacramm  largitionum  a.  396 

—398^  CLVII.  CLX. 
Patricivs  VII  54 — 65;  [154,  14];  magister  epistula- 

rum  a.  396—400  CLXXXIII.  GLXXXIV. 
Patricivs  45,  28;  69,  U. 
Patrvinvs  VII  102.  103?  104.  105.  107?  109.  110. 

111?   112.    113.   115?    116?  117?  118?  119.  120? 

121?  122?  123?  124?  425?  126.  127.  128?  140,  16. 

comes  sacrarum  largitionum  a.  401-^08  CLXXXIX. 

XXIV;  adn.  822. 
Patrvinvs,  vir  clarissimus  VIII  18.  19;  13,  22. 
Paula,  lulii  Toxotii  uxor  OXXX 
Paula,  Toxotii  fllia  CLXXV.  CLXXX. 
Pavlina  24,  20.  26.    Aconia  Fabia  PauL,  Praetextati 

uxor  LXXXIV.  LXXXV.  LXXXVI. 
Pavlinvb,  vir  clarissimus  159,  24 ;  160,  29. 
PaulinuB.    Sex.  Cocoeius  Anicius  Faustus  P.,   procon^ 

sul  Afrieae  XO.  XCI. 
Paulinus.    Sex.   Anicius  PaulinuB,   proeonsul  Afrieae, 

consul  n  a.  325,  praefectus  urbi  a.  331 — 333  XGI. 

XCU. 
Paulinus.   Amnius  Manius  Caesonius  Nieomachus  Ani- 

cius  Paulinus  Honorius,  proconsul  Afliae,  praefectus 

urbi  a.  334,  cohsnl  a.  334  XCI.  XGIII. 


II.   INDEX  NOMINVM. 


349 


Paulinus  (Pellaeas),  comes  Mcrarum  largltionam  a.  414 

LXXVI.  LXXVII. 
Paalinus  LXXYI. 
Paulinus  v.  Faustus. 

Paylts,  palatinus  sacrarum  largitionum  111,  2S. 
Paulus.    Sancti  Pauli  basilica  [122,  28;  146,  19.  22. 

25;  299,  23];  adn.  804. 
Pblion  327,  29. 
Pblla  331,  8. 

Pellio.   Pyblilits  P.,  histrio  277,  21. 
PenUdia,  Timaaii  uxor  GXXXYII. 
Pb&iolbs  Atheniensis  76,  6. 
Pbbpbtvts  IX  12. 
Pbbsab  312,   12;  320,  31. 
Pbtbonia  153,  8. 
Pbtboniants,  cornicularius  314,  2. 
Pbtronits  VII  102.  103?  104.  106.  107?  108.  110. 

111?   114.    115?   116?   117?  118?  119.  120?  121? 

122?  123?  124?  125?  127.  128?  vicarius  Hispania- 

rum  a.  395^397,   magister  scrinii,   quaestor  aacri 

palatii  a.  401 ,   praefectus  praetorio  inter  a.  403  et 

408  CLXXXIX.  XXIV. 
Pbtbonits,  ex  consularibus  250,  13. 
Pbtronits  3,  31.     T.  Probianus,  Probinus,  Probus. 
Pbtbtcits  211,  28;  263,  22. 
Phabacbs  258,  28. 
Phidiab  lupiter  Oljrmpius  16,  6. 
Philippts,  Tir  clarissimus  70,  28. 
Philomatius  v.  Catullinus. 
Phosphorius  v.  Symmachus. 
Phbtoivb  330,  7. 
PlCBNVM  21,    ft. 

PlBBITS   VIII   45. 

PlNABII  330,    9. 

PiNiANTS,  vir  illustris  159,  22 ;  160,  28  ;  [103,  29 ;  116, 

6;  156,  35].    praefectns  nrbi  a.  386 — 387  adn.  805. 
PlBATA  82,   4. 
Pisidius  T.  Komuius. 
PiTS  AngLstus  9,   17;  322,   13. 
Placida  294,  8.  10.  11.  15. 
Plaoidiants,  vir  clarlssimus  294,  1.  6.  9. 
Plato,  philosophus  5,  12;  259,  15. 
Plinii   htstoria  naturalis  14,  18;    Pl.    Sbotndi  bella 

Germaniea  104,  10. 
POBMBNITS  IX   54;  [117,    18]. 
PoBNTS  285,  2. 

POLBMONIANTS   292,    9. 

PoLTBivs  113,  32;  [126,  18];  proconsul  Afrtcae  inter 
annos  380  et  390  CLXXXI.  VII. 

PoLTCLiTi  oanephorae  16,  7. 

POMPBIA  IX  18. 

PoMPBiANTs  IX  8;  153,  18;  155,  16.  Oabinlus  Bar- 
barus  Pompeianos,  oonsularis  Campaniae,  proconsul 
Africae  a.  400 — 401,  praefectus  urbi  a.  408  CCIII. 

PoMPBiANTS,  quaestor  circa  a.  398  142,  27. 

PoMPBiTS  285,   15;  287,   17;  331,  27. 

Pomponia  t.  Vrbica. 

Pomponins  t.  Herculanus,  Maxlmus. 

PoNTiciANTs  39,  32;  132,  il. 

PoHTTS  13,  1;  319,  5;  322,  8. 

Populonius  T.  Proculns. 

PoBPHTBiA  139,  3.  4.  16;  143,  7.  11. 

PosTTMiANTS,  Tii  illustris  86,  11;  159,  22;  160,  28; 
244,  28;  304,   7;  [103,  29;   116,  6;   156,  35]. 

PosTTMiKTS,  tIt  clarissimus  139,  2.  16;  143,  7. 

PostomiuB  T.  Felix,  Lampadins. 

PoTiTTs  12,  14.     Tioarius  urbis  a.  379—381. 

Pbabnbstb  5,  29;  86,  27;  186,  IB ;  258,  30;  302,  18. 

Pbabtbxtatts  64,  17;  288,  21;  290,  6;  295,  27; 
299,  6.  AooBiTs  Pb.  I  44 — 55.  Vbtttts  Pb.  289, 
6.  14.  VettiuB  Agorius  Praetextatus,  corrector  Tus- 
clae  et  Vmbriae,  consularis  Lusitaniae,  prooonsul 
Achaiae  a.  362—364,  praefectus  urbi  a.  367—368, 
praefectus  praetorio  lUliae  a.  384  LXXXIII.  XLIV. 
LIV.  LVI. 


Sex.  Petronius 
pnefectus  prae- 


Pbabtalitama:  211,  9. 

Pbimiobnia,  Tirgo  Vestalis  274,  31;  275,  3.  8. 
Pbincipits,  vir  clarissimus  161,  33;  293,  18. 
Principius,  praefeetus  urbi  a.  373,  praefectus  praetorio 

a.  385—386  adn.  219. 
Pbisca  293,  34. 
PBisciAxnrs,  philosophos  34,  4. 
PBiscLaNTS  292,  9. 
Pbiscilliamtb  VIII  5. 
PriscuB  T.  Ampelius,  Attalus. 
PriTatus,  grammaticuB  CLXXI. 
Proba,    Adelphii    uxor,    quae   centonem    Vergilianum 

scripsit  XCI.  XCV. 
Proba.    Anicia  Faltonia  Pr. ,  Sex.  Petronii  Probi  uxor 

XCI.  XCIV.  XCVII.  XCIX. 
Proba,  Q.  Aorelii  Memmii  Symmachi  consuliB  a.  485 

fllia  XL. 
Probatits  125,  3. 
Probiants.    Pbtbo^its  Pb.  3,  31.  34.   proconsul  AfM- 

cae  a.  314—316  (cf.  C.  I.  L.  VIII  1277),  praefectiis 

praetorio  a.  321,  consul  a.  322,   praefectus  urbi  a. 

329—331  XCI.  XCIV. 
Pbobiants  VIII  14.   Oabinius  Vettius  Pr.,  praefectUB 

urbi  a.  377  CXCIV. 
Probinus.   Petronios  Pr.,  consul  a.  341,  praefectos  urbi 

a.  345—346  XCI.  XCIV.  XCV. 
Pbobints  V  67—71;  IX  60.   [126].     Anicius  Probl- 

nus  consul  a.  395,  prooonsul  Africae  a.  397,  prae- 

fectuB  urbi  a.  416  XCL  CV.  CLVIII.  CLX    CCVI. 

CCVIII. 
Probus.   Aemilius  Probus  adn.  428. 
Probus,  cousol  a.  310  XCL  XCIV. 
Pbobts  I  56—61;  51,  32  ;  [IX  112] 

Pr.,  proconsul  Africae  a.  357 — 35e 

torio  Italiae  a.  368—376,    Oalliamm  a.  380, ~IU- 

liae  a.  383—384  et  387,  conBul  a.  371  XC.  XLVII. 

CLXXIV. 
ProbuB.   Anicius  Petronius  Pr. ,  consul  a.  406 ,  comoB 

sacrarum  largitionum  a.  412 — 414  XCI.  CV. 
Probos,  praetor  a.  424  XCI.  XCVllI. 
ProbuB  T.  Alypius. 
Pbocbssts  201,  4. 

Proclianus,  proconsul  Africae  a.  356  adn.  448. 
Pbocliants,  vir  clarissimus  185,  3.    vicarius  Qulnque 

Provinciarum  a.  399  Cod.  Theod.  XVI  10,  15. 
Pbocopitb  Angustus  [322,  22]. 
Pboctlts.   L.  Aradius  Valbbits  Proctltb  Populonius 

3,  17.  19.     cf.  C.  l.  L.  VI  1690—1693. 
Proculus  T.  Oregorius. 
Pboibctts  72,  13. 
Pbombthbts  110,  11. 
Pbomotts  III  74  —  80;   47,  2f.     Flavius  Pr. ,    oomes 

Africae,   magister  militum  a.  386 — 391,   oonsnl  a. 

389  CXXXVU.  CXXXVIII. 
Pbosdocits  174,  24. 
Pbosbbitb  271,   17. 
Pbotabits  IV  17—34.  56.  57;  267,  18;  [111,  8.  21; 

115,  5.  9.  26;   116,  2];    praefeetus   praetorlo  elrr4i 

a.  397  CXU. 
Pbotadits,  MinerTii  fllius  114,  12. 
Protimus  t.  Quadratus. 
Ptolomabts,  rex  Aegyptl  331,  9. 
Ptblicola  3,  20;  284,  15. 
Publilius  V.  Albinns,  lulianus,  Pelllo. 
Pudentilla.    Namia  Pud.  LXXVl. 
Ptnicvs  322,  7;  326,  27. 
Pttboli  6,  30;  50,  18;  151,  6;  172,  18;  311,  28.  31  ; 

312,   2.  8.   18.  20.   28. 
Pybbhts,  rex  13,  1. 
Ptthagoras,  philosophus  5,  11. 

Qaadratus.    C.  Asinius  Protimus  Quadratus  XC. 
Qtinqtb  Pbotinoiab  108,  30. 
Qtintiliants  VIII  36;  IX  57. 
Qtintts  251,  14. 


a50 


II.  INDEX  NOMINVM. 


RABiLiAinrs  270,  16. 

RagoDins  v.  CeUus. 

Rbatb  3,  5. 

Rboilianys  145,  16. 

Regulas.   EnninusoiaB  R.  LXXYI. 

RBPBMTniTS  83,   S. 

Rhbnts  107,  27;  110,  15;  321,  32;  322,  34;  324,  1; 

325,  19;  327,  22;  328,  9.  17.  31;  329,  13;  332,  3. 
Ricombbbs  III  54 — 69.     comes  domesticorum  a.  377, 

msgister  mUitum  a.  380^94,  consul  a.  384  CXXXV. 

LVni;  adn.  43. 

RoeATIAMTS   31,    10. 

RoMANTs  Vm  28.  56.  59.  70;  32,  7;  41,  21;  47,  11 ; 

48,  32.    comes  Aegypti  a.  391  CXXI.  CLU.  CXCIX. 
RoMANTs,  palatinus  sacrarnm  largitlooum  28,  20. 
RoMTLTS  Vm  38.  62;  IX  62;  231,  3.  7.     FlaTius  Pi- 

sidius  R. ,   consularis  Aemiliae   et  Liguriae  a.  385, 

comes  sacranim  largitionum  a.  392,  praefectus  prae- 

torioGalliarum  a.  400,  praefectns  urbi  a.  405  CXCVIU. 
RoBOiTs,  histrio  17,   14 ;  277,  22. 
Rtfimts.    Abadits  Rtf.  3,  10.  12.     praefeotus   urbi 

a.  312 — 313,  praefectus  praetorlo  a.  319,  consul  a. 

311  ikut  316. 
Rtfints  212,  21.    L.  Aradius  Ruflnus  Sa nus 

Tit ,   comes  Orientis  a.  363,  praefectus  urbi  a. 

376.     cf.  C.  I.  L.  VI  1695. 
Rnflnns.   C.  Vettins  Cossinius  R. ,   praefectus  urbi  a. 

315,  oonsnl  a.  323  LXXXVI. 
Rnflnns.    Vnloatius  Rnf.,  praefeotus  praetorio  Itallae  ii 

a.  365—368  CU. 
Rtfints  III  81—91;  157,  10;  [49,  17].    magister  of- 

flciomm  a.  382 — 392,  consnl  a.  392,  praefectus  prae- 

torio  Orientis  a.  392-395  LVIII.  CXVI.  CXXXVIII. 
Rtfints,  Tir  spectabilis  98,  20. 
Rtfints,  adyocatns  VUI  17. 
Rtfints,  offlcialis  302,  10. 
Rnflus  y.  Albinus,  Felix,  Hadrianus,  Messala,  Voln- 

sianus. 
Rtfts,  pontiflealls  arearins  30,  27;  31,  3. 
Rtsticiana,  Symmachi  nxor  308,  33 ;  [8,  6 ;  59,  30 ; 

275,  35];  XL.  XLIX. 
Rusticiana,  Boethii  consnlis  a.  510  nxor  XL. 
Rtstiots  16,  15.  17;  112,  23. 
Rtsticts  175,  27. 
Rtstiots  t.  InUanus. 
Rttilits  (P.  R.  Rnfns)  13,  I. 
RntiUBa  t.  Namatianns, 

Sabbllts  143,  32. 

Sabina.   Attusia  Lucana  S.  LXXVI. 

Sabiniantb,  vir  olarissimns  33,  11. 

Sabintb  86,  18;  135,  6. 

Sabctlabib,  index  IX  66. 

Salbbntm  165,  13. 

Sallnstins.   FlaTius  S. ,  praefectus  praetorio  Qalliarum 

a.  361—363,  consul  a.  363  CLVI. 
Salltbtitb  V  55—57;  80,  15.  21;  163,  8;  [59,  32]. 

praefeotus  nrbi  a.  385—386  CLVI.  CXXIII. 
Sallustius,  qnaestor  sacri  palatii  a.  424  CLVI. 
Salmonbtb  Elius  284,  12. 

Salvinns,  comes  remm  privatarum  a.  400  adn.  996. 
Saltitb  VIII  29,  quaestor  sacri  palatii  a.  408  CXCVI. 
Salttib  clivus  139,   1. 
Samnitm  73,  30;  156,  7. 
Sanctus.   FUvius  S.  LXXVI. 

Sapidiantb  1X16.  vicadns  Africae  a.  399— 400  CCIV. 
SAPBIOiTB  160,    6. 
Sabdinia  53,  12;  248,  10. 
Sabmatab  315,  28. 
Sattbtb  29,  17.    Ambrosii  episcopi  Mediolanensis  fra- 

ter  XLIX.  CXXVUI. 
Saxonbb  57f  9.  12. 
ScABTOLAB  (Mucii)  78,   10. 
SciPio  5,   14;  106,  20;  330,   10;  cf.  Africanns. 
SciPio,  vir  cUrissimus  142,  20;  213,  15.  23. 


SoiBTiTB,  vir  perfectissimns  302,  5.  15.  21.  27;  303, 

3.   5.   7.   16.    18.   21. 
Scomci  canes  65,  26. 
SOTTHIA  10,   10;  319,  4;  328,  21. 
SebaBtianus,  magister  miiitnm  a.  378  LXXXIX. 
Sbbabtitb  113,  22. 
Sbctndts  V.  Plinius. 
Sbnatob  69,  17  ;  praefectns  praetorio  a.  407  Cod.  Tlieod. 

XVI  5,  40. 
Sbnonbb  282,  9. 
Sbptimitb  80,  20. 

Seranns,  proconsnl  Africae  a.  397  CLX;  adn.  484. 
Sbbapammon,  philosophus  61,  25. 
Sbboitb  307,  7.     Flavins  Anicius  S. ,    consnl  a.  350 

XCI.  XCU. 
Sbbtits  VI U  60.    MariuB  S.  Honoratus,  grammaticna 

CXCIX. 
Sbtbbiantb,  prlnceps  offlcii  96,  28. 
Sbtbbiantb  154,  3. 

Sbtbbilla,  olarisBima  femina  304,  11.  15.  20. 
Severinus  v.  Boethius. 
Sbtbbts  VIII  6;  209,  25.    Vaierius  Severus,  vicarius 

urbis  a.  364—365,    praefectus   nrbi  a.  381  —  382 

CXCI. 
Sbtbbts.    Flatitb  Sbt.  Orat.  6.  praeses  a.  373  CXCU. 

CCXI. 
Sbtbbts  154,  4.  6;  164,  3;    167.  8;   208,  14;  250, 

22;  [IX  131?  136?  138?  139?];  consuUris  Campa- 

niae  a.  400—401  CXCII. 
Sbtbbts,  episoopus  191,  13. 
Sevems  v.  lolianus. 
Sbxio  56,  15.   18.     Flavius  S. ,   correcter  Apuliae  et 

Calabria  CXXIII. 
SiBiDiTB   VII  129—131;    167,  19;    169,  20.     Aeiltus 

Glabrlo  Sib.  Spedius,  consuUris  CampanUe,  vicarins 

Septem  ProvincUrum  CXC. 
Sibtbits  III  43 — 45.  magister  offlciorum  a.  376—379, 

praefeotus  praetorio  Galliarum  a.  379  CXXX.  CVU. 
SiciLiA   11,  29;  51,  27;  52,  3.  7;  56,   1;  123,   11; 

162,  16;  169,  15;  172,  12;  180,  30;  227,  6;  251, 

23;  257,  9;  273,  14;  318,  17;  322,  7. 
SicTONiA  baca  78,  6. 
SiLTANTB  130,  22;  237,  31.    comes  rerum  priTatarum 

a.  405  adn.  996. 
SiMPLiciTB,  agens  in  rebns  50,  3. 
SniBNAB  181,    14. 
SocBATBB,  philosophus  57,  6. 
SoLON,  Atheniensis  74,  1. 
SosiAs  18,  12. 
Spabtacts  57,  13. 
Spedius  V.  Slbidius. 
Spbbchitb  139,  20;  143,  20.     comes   lernm  privata- 

rum  a.  396—397  CLV. 
Spolbtitm  25,  7;  74,   19.  31. 
Stabiab  158,  7. 
Staoibita  12,  29. 

Stbmmatitb,  vir  cUrissimns  92,  22;  121,  24. 
Stilicho  IV  1—14;  [107,  27;   109,  14.  17.  19;   155, 

28;   156,  36;  163,  20;   177,  25;  178,  19.  28;   160, 

7.  17;  190,  16;  193,  12;  202,  20;  205,  25;  206, 

7.   13.  21;  208,  6;  211,  18.  24;  220,  10;  224,  5]. 

Flavins  St.,  magister  militum,  consul  a.  400  et  405 

LXIII.  LXVIII.  LXIX.  LXX.  LXXU.  CXL;   adn. 

260. 
Stbatboitb  VIII  46,  Ticarius  AfHcae  a.  403  CXCIX. 
St&bniab  iucus  291,  27. 
Stbbba  272,  24;  273,  2. 
Syaobitb  I  94—107;  77,  2;  [77,   14;  266,  8j.    Fla- 

vius  Afranius  S.,  notarius  a.  370,  magUter  offlciorum 

a.  379,    praefeetns  praetorio  Italiae   a.  380  —  382, 

praefectns  praetorio  itemm  et  tertium,  consul  a.  381 

CIX.  CVI.  CXXVI.  CXXXI. 
Syagrius.    Flavius  S.,  proconsul  AfHcae  a.  379,  consul 

a.  382  CIX;  adn.  153.  508. 
Syagrius,  Timasii  fllius  CXXXVII. 


11.  INDEX  NOMINVM. 


351 


Symmaohas.   Aurelias  lalianas  (ant  Tulliaims)  S.,  con- 

sal  a.  330  XL.  XU. 
Stmmaohvs  [I  1^12;  Orat.  4.  5;  22,  31;  23,   1.  4; 

25,  18;  29,  11;  56,  24].     L.  Aurelias  ATianios  S. 

Phosphoriua,    praefectus    annonae,    vicarias    urbis, 

praefectuB    urbi    a.  364—365    XL.    XLI.    LXXIII. 

cxnr. 

Stmmjlchys   18,  6;  95,  8.     Q.  Aureliua  S.  Eusebius, 

corrector  Lucaniae   et  BTittiomm  a.  365,   proeonaul 

Africae  a.  373 — 375,   praefectus  urbi  a.  384 — 385, 

conBul  a.  391  XXXIX. 
Symmachus.    Aureliafl  AniciuB  S. ,   praefectos  orbl  a. 

419—420  XL.  LIII;  adn.  169. 
STMMAOHYd  YII  1—14;    66,  23;    132,  16;    144,  16; 

165,   4;  220,  22;  234,  31;  244,  22;  [57,25;  58, 

4;   104,  35;   105,   3;   125,  18;   150,  28;  154,  28; 

156,   32;   157,  22;   160,  22.  27;   162,  25;  163,  28; 

167,  25;   170,  25;   183,  6.  21;   199,  6.  12];  quae- 

stura  eiuB  [57,  15;  61,  9;  65,  21.  25.  34;  66,  23  ; 

118,   12.  31;    119,  9;    129,  20;  130,  6;  136,  23; 

140,  30;  198,  11;  267,  16;  268,  3];  praetura  [100, 

14.  23;    102,   5;    118,   12.  28;    119,   3;    120,   11; 

148,  12.  18;    162,   19.  30;     163,  9;    164,  5.  30; 

165,   17.   22;   190,  17;  193,  10;   199,  26;  201,  30; 

203,  28;  206,  9.  20;  208,  4;  211,  8.  22;  218,  11; 

220,  22 ;  234,  21.  26 ;  236,  30 ;  238,  26 ;  239,  7.  22 ; 

240,  3.  19.  28;  241,  3.  16.  23;  242,  9.  18;  243,  2. 

24;  257,  2;  271,  9.  33;  272,  22;  273,  15.  21;  274, 

6;  276,  9.  18];  nuptiae  [102,  17;  262,  2;  263,  13. 

17].     Q.  Fabius  Memmius  S.,  quaestor  a.  393,  prae- 

tor  a.  401  XVII.  XXIII.  XL.  L.  LU.  LVIII.  LXV. 

LXVIII.  LXXI.  CLXVI.  CLXX. 
Symmachus,  consul  a.  446  XL. 
Symmachus.   Q.  Aurellus  Memmius  S.,  consul  a.  485 

XL. 
Symmachns.   Flayius  Symmachus,  consul  a.  522  XL. 
Stnbsiys,  luliani  fllius  Orat.  7;  CXXV. 
Synesius  y.  Hadrianus. 

STNTKOPHiyS  311,    5. 

Stbacysab  327,  8. 
Stria  331,  8. 

TABy&MiTs  154,  24;  158,  19. 

Talisia.    Attusia  Lucana  T.  LXXVI. 

Talisius.   Attusius  Lucanus  T.  LXXVI. 

Talislus.    Lucanus  T.  LXXVI. 

Tanais  10,  10;  319,  4. 

Tabbnttm  180,  29. 

TABPBiys,  yir  clarissimus  303,  1. 

TARQyiNiys  (Superbus)  284,  14. 

Tabracina  43,  10;  44,  3;  311,  28;  312,  5.  8.  18. 
23.  24.     cf.  Axyr. 

Tarronius  y.  Dexter. 

TATiANys,  yir  spectabilis  67,  21. 

Tatits,  lex  291,  26. 

TBRENTiys  (Varro)  3,  4. 

TBRBNTiyg  (Afer)  3,  4. 

Terracina  y.  Tarracina. 

TBRTTLLyB  307,  20;  praefectus  urbl  a.  359 — 361  adn. 
87. 

THALAssiys  14,  26.  yioarius  Macedoniae  a.  376 — 377, 
proconsul  Africae  a.  378—379  LXXVI.  LXXVII. 
LXXVin.  LXXXII. 

THALAssys,  yir  clarissimus  140,  20;  200,  15. 

THBODORys  V  4—14.  16;  167,  31;  243,  3;  [VIU  1 ; 
163,  14.  16;  203,  5].  Flayius  Mallias  Th.,  prae- 
ses,  consularis  Macedoniae,  magister  epistularum, 
oom^  rerum  priyatarom  a.  380,  praefectus  praetorio 
Oalliaram,  praefectus  praetorio  Italiae  a.  397 — 399, 
consul  a.  399  OXLVllI.*  LXXI.  CLXXXVI.  OXCI. 
CO. 

THBODORys  V  15.  piaeses  a.  390,  proconsul  Afrlcae 
a.  396,  praefectus  praetorio  iterum  Itailae  a.  408 
CLI.  CLX. 

TBBODORys,  ex  protectoribus  305,  16. 


THBODosiys  X  1;  337,  11;  [287,  26;  314,  13].    Fla- 

yius  Theodosios,   magister  militom,    Theodosii  Au- 

gusti  pater  XLVII.  XLVIII.  CCXI. 
THBODOsrys  Augustus,  Relationes;  46,  16;  49,  15.  30; 

52,   9.  17;   62,   3.   21;   94,  32;    128,   9;   [44,  34; 

45,  4;  81,  11;  88,  7.  10;  95,  15;  99,  5;   104,  10; 

115,  16;   121,  26.  29;   155,  26;   163,  14;  235,  19]. 
THBODOSiys  139,  4;  143,  10.   11. 
THBODOSiys  306,  5.   7.   15.    19. 
THBODyLys  137,  9;  192,  22. 
THBOPHiLys,  yir  clarissimus  42,  7;  181,  28.  32. 
THBSBys  302,   7.   13.   17.  22.  27;  303,  2.  4.  6.  8. 
THBssALys  182,  19. 
TiBBBis  10,  11;  88,  4;  95,  13;   118,  6;  288,  9;  332, 

5.     cf.  AJbula. 
TiBBBrys  Augustus  322,  12. 
TiByB  173,  23;   176,   21;   180,  26;   181,  29;  182,  9. 

21.   27;   184,   14;   185,    13. 
TiOBNyM  180,  5. 
TiMAsiys  III  70 — 73.     Flavius  T. ,  magister  militum, 

eonsul  a.  389  CXXXVII.  CXXXVIU. 
Titiana,  Decimii  Hilariani  HiUrii  uxor  CXXX. 
TiTiANTs  23,  33;    CBLsiNys  TiT.  I  62—72;  [23,  25. 

29;    26,  26;    35,   5;    40,  20.  26;    72,   2;    76,  32; 

266,  1 1].     Symmacbi  frater,  vicarius  Afrioae  a.  380 

OVI.  XL.  LUI.  LXXXIX. 
TiTiANys  VIII  68.    0.  Maesius  AqaiUios  Fabtus  Tit, 

consularis  SicUiae  a.  398  001. 
TiTiANys  66,  17;  146,  1;  248,  4. 
Tonantius  v.  Ferreolus. 
Toxotios.  loUus  Tox.  CXXX. 
Toxotius  OLXXV. 
Tbaiani  platea  163,  21. 
Tbaiants  Augustus  9,  17. 
Tbbvibi  108,  29. 

Tboia  325,  11;  327,  14;  328,  35. 
Troinus  y.  Patroinos. 
TBTOBTiys  Orat.  5;  23,  3;  VI. 
TyBNTiys,  yir  darissimos  119,  21.  26. 
TuUianos  y.  Symmachos. 

TyBAsiys  141,  9.  12.     cf.  Cassiod.  yar.  IV  24. 
Turcios  y.  Apronianus. 
Turrenia  y.  Honorata,  luUana. 
Tvsci  73,  30. 
Ttbii  326,  27. 

Tyrrenia  v.  Honorata,  luliana. 
Ttbbhbnts  186,  27. 

Valbns  Augustus   [321,  9.  32;    322,  22;   323,  12; 

332,  16]. 

Valbntiniants  Augastos  i.  Oiat.  1.  2;  275,  28; 
[10,  8;  277,  4;  283,  29;  290,  19;  291,  6;  295, 
24;  301,  12;  304,  16;  307,  16.  23;  311,  17.  21; 
316,  29;    330,  33;    331,  3;    332,  5.  11.   16.  26; 

333,  17;    334,  12.  18.  21.  26.  29;    335,  16.  25; 
336,  8]. 

VAUiNTiNiANys  Augostas  u.  Relationes;  87,  11;  90, 
10;  134,  17;  [59,  11;  96,  6;  121,  28;  124,  10; 
132,  6;   134,  5]. 

Valbntiniants  pons  XLII. 

Valbntiniants,  vir  clarisslmos  274,  23. 

Valbntiniants,  protector  64,  25. 

VALBNTINIANyS   245,    28. 

Valbntints  166,  1;  271,  16. 

Valbbiants  VIII  69;   IX  13.     vicarias  Uispaniarum 

a.  365—366,  praefectos  urbi  a.  381  CCIV. 
VALBBiANys,  vir  clarissimus  304,  30;  305,  6. 
VALBBiys   VIII  47.  57.     comes,   yir  iUustris  a.  418 

oxovin.  CXCIX. 

Valerios  v.  Euromios,  Fortunatus,  Messala,  Proeolas, 

Severus. 
Vabbo  3,  4;  4,  9;  5,  8. 

Vabvs  IX  29;  vioarius  mrbis  a.  397—398  OCV. 
Vaticants  169,  24;  183,  6. 
Vbnantits,  strator  310,   16.  27.  28.  30. 


352 


II.  INDEX  NOMINVM. 


Venerli.   InlU  Ven.  LXXVI. 

Venerius  Volnsianos  adn.  923. 

YBNysTTs  123,  12.    Volasius  Ven.,  correotor  Apollae 

et  Calabriae,  eonsulariB  Siciliae,  ^icarius  Uispania- 

mm  a.  363  XL.  GXIU. 
Venvstvs  IX  17;  [47,   31;  48,  2;  68,   27;   156,  29. 

31;  158,  32];  Flaviani  fllins  XL.  LI. 
Veria  y.  Liceria. 
Vbrints  4,  1.  2. 
Vbbbbs,  praetor  266,  31. 
Vettins  V.  Praetextatns,  Probianns,  Rnflnns. 
ViCTOB,  Tir  spectabilis  63,  7.     Sex.  Anrelius  V.,  bi- 

storicns,  consularis  Pannoniae  secundae  a.  362,  prae- 

fectns  orbi  inter  a.  379  et  395  Amm.  XXI  10,  6; 

0.  L  L.  VI  1186. 
ViCTOB,  agens  in  rebns  297,  35. 
VlCTOB  21,   12. 
Victor  ▼.  Minervins. 
ViCTOBiAB   ara    281,    9;     VU.    XVI.    LUI.    LVUI. 

LXXXIX. 
Victorianus,  Livii  emendator  adn.  107.  181. 
Vlctorios,  proconsol  AiHcae  a.  398  CLX. 
ViNCBNTnrs  IX  9.  25.    Flavios  Vincentiaff  praefectos 

piaetorio  GaUiarom  a.  395^400,  consol  a.  401  CCIU. 
Yinoentios  ▼.  Celsns. 

Vindicianus,  proconsul  Africae  post  a.  380   CLXXXI. 
Virins  ▼.  flavianus. 
ViTAUANYS,  ^ir  cladssimos  34,  21. 
ViTALis  VIU  49,  praefectos  annonae  a.  403  CXCIX. 
Vitrasios  ▼.  Orfltns. 
ViTBNTiys  304,  28.    qoaestor  sacri  palatii  a.  364,  prae- 

fectos  orbi  a.  366—367  LXXXVU.  CVUI. 


Volnsianos.   C.  Caeionius  Ruflns  Vol.,  corrector  Italiae 

a.  283 — ^290,  proconsul  Africae,   praefectns  urbi  a. 

310 — 311,  iterom  a.  313 — 315,  praefectus  praetorio 

a.  321,  consul  a.  311  et  314  CLXXV.  CLXXVI. 
Volosianos.    Ruflus  Vol. ,   praefectus  praetorio  a.  311 

CLXXV.  CLXXVI. 
Volosianus.    C.  Caeionius  Ruflus  Yol.  qui  et  Lampa- 

dios,  praefectns  praetorio  Italiae  a.  355,  praefectos 

orbl  a.  365  CLXXV.  CLXXVUI. 
Volosianos,.  ▼icarios  urbis  a.  355  CLXXV.  CLXXX. 
Volosianos,  ▼icarios  orbis  a.  365  CLXXV.  CLXXX. 
Volosianos,  comes  remm  priTatarum  a.  408  CLXXV. 

CLXXIX. 
Volosianns.  Roflus  Antonius  Agrypnius  Vol.,  prooonsul 

Africae,  qoaestor  sacri  palatii,  praefectus  nrbi  ii  a. 

416  et  420,  praefectus  praetorio  Italiae  a.  428 — 429 

CLXXV.  CLXXXI. 
Volosios  ▼.  Venustus. 
Vrbica.   Pomponia  Vrb.  LXXVI. 
Vbbicvs  VIU  32. 

Vrsicinus,  eomes  rerum  pri^atarum  a.  405  adn.  965. 
Vbsvs  238,   18. 
Vulcatios  ▼.  Roflnos. 

Xanthvs  238,  36. 

Zalbvcvs  Locrensis  285,  3. 
Zbno  38,  3. 
Zbnobivs  64,  3. 

Zbnodobvs  IX  3;  160,   13;  237,  23;  corrector  Luea- 
niae  et  Brittiorom  a.  401  CLXVIII.  CCII.  CCIV. 
Zbvzis,  piotor  42,  26;  331,   1. 


m. 

INDEX  AVCTORVM 

QVI  AVT  A  SYMMACHO  COMMEMORANTVB  AVT  IN  PRAEFATIONE  ILLVSTRANTVB. 


n 
»» 

»» 
»» 


Ambros.    de   offlc.    ministr.    III    7 

adn.  412;  CXIX. 
de  obit.  Satyri  XLIX. 
de  obit.  Tlieod.  4  adn»  249. 

epUt.    17.  18    XVI.   LIU. 
CXX;  adn.  212. 
41,  27  adn.  686. 
57,  2  CXXVUL 
57,  3  adn.  709. 
57,  4  adu.  325. 
60,  8  adn.  814. 
Ammian.  Marc.  XXVII  3,  3    adn. 

92. 

XXVIII  1,  8  adn. 
153. 

XXIX  5,  20  adn. 
150. 

XXX  5,  10   adn. 
641. 

ApoU.  Sidon.  epist.  V  5  adn.  532. 
Apnl.  metam.  snbscriptio  adn.  803. 
Amsianus  Messius  s.  v.  arrisit  et 

laxgior  adn.  11. 
Aogostin.   de  clv.   dei  Y  26   adn. 

244.  245. 


>» 
»» 
»» 
»» 

»» 
»» 
»» 
»» 
»» 


»» 


»» 


»> 


»» 


»» 


>» 


♦  » 
»» 


»» 


»^ 


>» 


Aogostin.    de   dv.    dei    XVIII   53 

adn.  590. 

confess.  V  23  adn.  225. 

contra  litt.  Petill.  II 184 

adn.  828. 

,,  epist.  87,  7  adn.  556. 

Aoson.  ad  lertorem  (III)  9  adn.  78. 

grat.  actio  (VIII)  adn.  371. 

„      1,  3   adn.  362. 

375. 

„    12,  55  adn.  434. 

„      15,  71;  16,  72 

adn.  362. 

epiced.  in  patr.  (XI)  2,  45 

adn.  354. 
protrept.   (XIII)  2,  36  adn. 

349. 

2,  43  adn. 
350. 
parent.   (XV)  16  LXXVU. 
profess.  Bordigal.    (XVI)  2 

adn.  106. 
MoseUa  (XVIII)    p.  10,  2; 

LXXXI. 
„         405  adn.  716. 
epist  XVI  1,  4  adn.  442. 


»» 
>> 

>> 
»» 

>♦ 

»> 

»» 

>» 
♦» 

»» 


»» 


>» 
>> 


Aoson.  epist.  XVI  2,  1  adn.  452. 
„  „         „     2,  16  adn.  453. 

,,  „         ,t     2,  21  adn.  456. 

„         „     2,  27  XCIU. 
»♦  »»         »»     2,  83  XCV. 

„  ,,  XVIIp.  17,  20;  71,31; 

XXU.  XXXVII;  adn.  143.  356. 

Boeth.  comm.  in  Arist.  icepl  ipfiT^v. 
ed.  sec.  I  1  CLXXVIU. 

CaecUios  frg.  264  p.  266,   18. 
Caesar.  beU.  GaUic.  p.  104,  8. 
Carm.  cod.  Paris.  8084  v.  38  adn. 

586. 
V.  86  adn. 
628. 

Cassiod.  var.  XI  1  fln.  VU.  X. 
Cato  orig.  I  2  lordan.  p.  1,  10. 
Cioero  p.  2,  13;  4,  18;  16,  23;  18, 
3;  74,  17;  85,  2;   119,  25; 
265,   10. 
,,      pro  Rosc.  Amer.  13,  37   p. 

19,   10. 
„      divin.  in  CaecU.  12,  39    p. 
318,   16. 


»» 


»» 


»♦ 


»> 


III.  INDEX  AVCTORVM. 


353 


>> 


II 


>> 
l> 
»» 
II 
»> 
»> 

I) 

>» 
»1 

1» 

I» 


»>         >» 
>»  »» 


»>  »> 


»»         »» 


»» 


»» 


Cicero  pro  Planc.  6,   16   p.  18,  10. 

,,       ,,     27,  66  p.  1,  10. 

pro  Flacc.  12,  28  p.  119,  15. 

,,      Tuscul.  IV  31,  67  p.  4,  13; 

265,  7. 

Claud.  de  cons.  01.  et  Prob.  8.  21 

adn.  420. 
„    „  29  XCVI. 
,,    ,,  55  adn.  463. 
,,      ,,       ,,     „  75adn.  479. 
de  cong   Theodori  CXLVllI. 
de  cons.  Stilich.  adn.  260. 

I  306.  315 

adn.  313. 

I  326  adn. 

311. 

de  bell.  PoUent.  CXL. 

de  VI  cons.  Honor.  361  adn. 

838. 
,,    ,,     „  ,,      531   adn. 

951. 

epigr.    de   Tbeodoro   et   Ha- 

driano  adn.  744.  941. 

,,       de  rapt.  Proserp.  II  praef.  50 

adn.  719. 

Codex  lustinianus*) 

I  48,  2  adn.  466. 

I  54,  4  adn.  658. 
U  7,  2  adn.  515. 

II  20,  8  adn.  80. 

IV  61,  U  adn.   1018. 

V  4,  20  adu.  767. 
VII  38,  1  adn.  462. 
XI  60,  1  CLVIIl. 
XI  71,  4  adn.  725. 

Codex  Theodosianus 
I  6,  9  LVI. 
I  10,  7  adn.  822. 
111,2  adn.  724. 

I  15,  9  xcvm. 

I  15,  10  adn.  153.  522. 

I  15,  17  adn.  949. 
U  2,  1  p.  313,   10. 
U  4,  1  adn.  80. 

II  6,  1  p.  311,  13. 
II  6,  3  p.  305,  26. 
II  6,  4  p.  305,  24. 
II  12,  1  p.  293,  27. 
II  13,  1  adn.  1005. 
II  15,  1  adn.  80. 

II  19,  4  adn.  433. 
U  28, 1;  30,2;  31,  1 ;  32,  1 

adn.  1005. 
m  10,  1  adn.  767. 
IV  4,  2  p.  46,   19. 

IV  12,  7  adn.  153. 

V  1,  3  adn.  634. 

VI  2,  17  adn.  964. 
VI  30,  6  adn.  210. 

VI  30,  20  adn.  1005. 

VII  4,  10  adn.  91. 
VU  4,   16  adn.  452. 
VII  8,  3  adn.  567. 
VII  8,  9  adn.  1034. 
VII  8,  10  adn.   1005. 
VU  13,  12  adn.  313. 

VII  13,   13.  14  adn.  315. 
VU  23,   1  adn.  452. 

VIII  5,  7  adn.  431. 
VUI  5,  22  adn.  915. 
VUI  5,  28  adn.  452. 


Codex  Tbeodosianus 

VIU  5,  43  adn.  466. 
VUI  8,  10  adn.  1005. 
VUI  15,  5  adn.  452. 
IX  38,  3.  4  p.  307,   17. 
IX  40,  10  adn.  403. 
IX  40,  12  adn.  515. 
IX  40,   13  adn.  579. 
IX  42,  1  XCV. 
IX  42,   14  p.   157,   11. 

IX  42,  19  adn.  965. 

X  1,  14  adn.  798. 

X  10,  8.  9.   12  p.  313,  7. 
X  19,  14  adn.  812. 

X  20,  9  adn.  153. 

XI  1,  27  adn.  996. 
XI  2,   1.  2  adn.  91. 
XI  13,  1  adn.  210. 

XI  16,  12  CL;  adn.  373. 

XI  17,  3  adn.  964. 

XI  19,  4  adtt.  724. 

XI  28,  2  C^VI. 

XI  28,  3  adn.  936. 

XI  30,  41  p.  313,  31. 

XI  30,  44  p.  292,  13;  CCX. 

XI  30,  55  adn.  949. 

XI  31,  2  p.  311,   18. 

XI  36,  18  adn.  91. 

XI  36,  26  p.  292,  13. 

XII  1,  68  adn.  970. 
XII  1,  73  adn.  148. 
XII  1,  89  adn.  530. 
XU  1,   140.   148  CL. 

XII  9,  2  adn.  1017. 
XIU  1,  11  adn.  368. 
Xm  3,  7  adn.  452. 

XIII  3,  9  p.  301,  15. 
XIII  5,  9  adn.  433. 

XIII  6,  7  adn.  153. 

XIV  2,  1  p.  291,  19. 
XIV  3,  11  adn.  91. 
XIV  3,  13  adn.  433. 

XIV  10,  4  CV. 

XV  1,  18  adn.  452. 
XV  1,  32  adn.  1037. 

XV  9,   1  p.  286,   16. 

XVI  1,   1  adn.  91. 
XVI  5,  4  adn.  557. 
XVI  6,  2  adn.  556. 

Cornel.  Nepos  subscriptio  adn.  428. 
Corp.    Inscript.    Attic.   III  1 ,  639 

XCIX. 
Corpns  Inscriptionam  Graecamm 

2593  XCIX. 

2594  LXXXIII. 

2595  CXCI. 
2597  XCIII. 
5498  XC. 

Corpus  Inscriptionum  Latinarnm 
III  568  adn.  343. 
m  6159  adn.   141. 

V  1083*  XCIX. 

V  3344  XCIV.  XCV.  XCIX. 
VI  102  LXXXIII. 

VI  315  XC. 

VI  498  XCU. 

VI  499  XCVIII. 

VI  1140  CLXXVI. 

VI  1141  XOIII. 

VI  1159  CLXXVII. 

VI  1170—1174    CLXXVIU. 


Corpos  Inscriptlonum  Latinarum 
VI  1175  adn.  651. 
VI  1177  CXLVI. 
VI  1185  XCVIII. 
VI 1 188— 1 190  CLXXXVIII. 
VI  1192  adn.  882. 
VI  1194  adn.  923. 
VI  1652  XCU. 
Vr  1657  XCVL 
VI  1658  CXCIV. 
VI  1659  CLXXIX. 
VI  1661  adn.  923. 
VI  1669  CCUI. 
VI  1678  CXC. 
VI  1679  XCIII;  adn.  424. 
VI  1680—1683   XCU;  adn. 

100. 
VI  1693  adn.  99. 
VI  1698  XLI. 
VI  1699  XLV;  adn.   1. 
VI  1703  CLXXIX. 
VI  1706  CLXXX. 
VI  1707  CLXXVL 
VI  1708  CLXXVI. 

CLXXVIII. 
VI  1709  adn.  630. 
VI  1712  XOV. 
VI  1713.  1714  XCVL 
VI  1719  adn.  195. 
VI  1729  adn.  802. 
VI  1731  adn.  1006. 
VI  1739—1742  adn.   100. 
VI  1751  XCIX. 
VI  1752—1756  XCIX.  01; 

adn.  420. 
VI 1759.  1760  adn.  100.223. 
VI  1772  adn.  100. 
VI  1775  adn.  950. 
VI  1777—1781  LXXXIV. 

LXXXV 
VI  1782  OXII;  adn.  186. 
VI  1783  CXII;  adn.  179. 

246.  249. 
VI  1791  XCIU. 
VI  2145  LXXXV. 
VI  3791  adn.  916. 
VI  3864  OXOIV. 
VI  3866  CLXXVIII. 
VI  9920  00. 
VI  535»  OLXXVIII. 
VIII  969  CCIU. 
VUI  1219  CXXIX. 
Vm  1412  adn.  812. 
VIU  1437  XO. 
VUI  1783  XCIX. 
VIII  1860  XOVI. 
VUI  2242.  2388.  4767 

OLXXVIII. 
VIII  5334  XOVI. 
VIII  5337  adn.  853. 
VIII  5338  adn.   150. 
Vm  5347  adn.   149. 

VIII  5423  adn.  343. 
VIU  6975  CLXXVUI. 
VIU  7040  XOII. 
VUI  7975  OLXXVUI. 

IX  329  adn.  544. 
IX  333  adn.  609. 

IX  1568.  1569  XCIU. 

IX  1576  XOV. 

X  1199  CCIU. 


*)  De  constitutionibus,  quae  ex  Oodicis  Theodosianl  partibus  superstitibus  baostae  sunt,  vide  8.  y.  Oodex 
Theodosianus. 


Q.  AVUBLIYS  Stmmaohys. 


45 


354 


m.  INDEX  AVCTORVM. 


Corpos  iDScripttonam  Latinarom 
X  1479  adn.  182. 
X  1655  OLXXVI. 
X  1704.  3860  00. 
X  5061  adn.  387. 
X  5651  XOIIL 
X  6083  XOVI. 
X  6656  XOIU. 
X  7345.  7346  001. 

Demosth.  Olynth.  III  39  p.   14,  5. 
Digest.  XXII  5,  10  p.  313,  10. 
,,        XLIXl,21S3p.  306,  22. 

Ennodios  adn.  4.  41. 
Ephemer.  epigr.  IV  p.  279  adn.  92. 
„     IV  p.  280  OCIII. 
„    IVp.294adn.  1011. 
1012. 
Eotrop.  brev.  praef.  adn.  651. 

X  16,  3  adn.  645. 


»» 


>» 


>» 


Oregor.    Nazianz.   epist.    137.    138 

OXXXII;  adn.  657.  659.  660. 
Qregor.  Turon.  II  9  adn.  663. 

Hesiodos  p.  26,  18;  182,  32. 
Hieron.  epist.  23,  2—3   adn.  40S. 
39,  3  adn.  408. 
54,  4  adn.  632. 
54,  6  OXXIX. 
60,  16  adn.  691. 
107,  1  OLXXIX. 
107,  2  adn.  631. 
123,  18  adn.  444. 
130,  3   XOIV;  adn. 
430. 
Himerius   ap.  Phot.  cod.  165    adn. 

860. 
Hippocrat.  aphor.  II  46  p.  166,  7. 
Homeros  p.  221,  «;  256,  23. 
„        II.  IX  185  p.  93,  10. 
,,         „    XXI  163  p.  265,  14. 
Horat.  ars  poet.  1  p.  5,  18. 


»> 
»» 
»> 
»» 
»» 
»> 
»» 
»» 


»» 
»» 
»» 
>» 
»» 
»» 
I» 
»» 


Liban.  Antioch.  p.  329  adn.  601. 
epitaph.  p.  524  adn.  893. 
epist.  75  adn.  992. 

208  adn.  861. 

891  adn.  680. 

923  adn.  88. 


»» 
t» 
»» 
»» 


»» 
»» 


»» 


>» 


Macrob.  satum.  I  2,  3  OLXXXII. 
„       I  2,  15  OLXXIX. 
,,       12,  16;  24,  19etc. 
adn.  916. 
„        111,  16;  17,  1;  7, 
17  adn.  393. 
III  1  adn.  589. 


>» 
»» 

»» 


»» 


»» 


Naevios  frg.  p.  4,  13;  265,  7. 

Olympiod.  ap.  Phot.  cod.  80  p.  63  A. 

adn.  2.  136.  436. 
Orellf,  Inscr.  lat.  sel.  105  XOIII. 

„     3172    adn. 

630. 
„     3327    adn. 


»» 


»» 


>» 


I» 


»» 


»» 


Oros.  VII  33,  7  OOXI. 


616. 


Paulin.  Yit.  Ambros.  26  adn.  29.  31. 
Paulim  Nolan.  natal.  VIII  103.  113 
adn.  951. 


Paulin.  PellaeoB  eochar.  24  sqq. 

ado.  351. 
»»  »»  »»       232    adn. 

352. 
Phllostorg.  XII  3  adn.  865. 
Philostrat.  Apollon.  Tyanensis  OXV. 
Plaot.  Capt.  80  p.  18,  26. 
Probae  centonis  VergiLiani  subscrip- 

tio  XOV. 
Prosper  de  promiss.   dei  III  38,  2 

adn.  10.  236. 
Prodent.  contra  Symmach.  adn.  37. 
337. 
548  adn.'  420.  430.  474. 
558  XOIV. 
I  562  adn.  631. 
I  595  adn.  99. 


»» 

»» 
»» 


I 
I 


»» 


Rotil.   Namat.  I  167  adn.  924. 

I  267    OLXXXVII; 

adn.  945. 
*I  419  adn.  923. 
I  466  adn.  905. 


»» 


»» 


»» 


>» 


»» 


»» 


SaUost.  OatU.  51,  38  p.  73,  30. 
,,        logurth.  9  p.  14,  29;  106, 
\       15. 
Script.  hist.  Aogust.  Tit.  Albin.  4,  1; 

13,  5  adn.  883.  894. 
Serv.  ad  Aeneid.  VI  107  p.  2,  6. 
„      „        „        VII  662  p.  2,  6. 
„      ,,        ,,        XI  301  p.  84,  31. 
Socrat.  V  14  adn.  3.  228. 
Sulpic.  Sev.  chron.  II  49,  3 

OXXVII. 
Symmachus  inscriptio  XXIII. 
1,  11  L. 

8  adn.   144. 

7  adn.  143.  356. 
31  adn.  95. 

8  adn.  98. 
14  adn.  394. 

18  adn.  55. 
11  XXXVIH. 
.16  adn.  627. 
21  adn.  8. 

19  adn. 
23  adn. 


10 
18 
22 
26 
26 
26 
28 
29 
33 
36 
36 
39 
40 
42 
43 
46 
47 
49 
52 
52 
56 
57 
58 
62 
63 
66 
72 
76 
76 
86 
86 
96 
97 
98 
99 
99 
99 


509. 

517. 
12  adn.  532. 
27  adn.   102. 

12  adn.  520. 

9  XXXVIU. 

16  VI 

31  adn.  571. 
14  adn.  569. 
11  adn.  228. 
20  VI. 

22  adn.  554. 

13  adn.  43. 
2  adn.  45. 

10  adn.   149.  555. 
6  adn.  770. 

26  adn.  43. 
22  XXXVUI. 
4.  25  adn.   536. 

32  adn.  493. 
2  OXXXII. 

29  adn.  1023. 
20  adn.  565. 

17  adn.  571. 

30  adn.  246. 
4  adn.  245. 

31  adn.  311. 
35  VU. 


100,  6  adn.  245.  325. 


Symmachus 
103 
104 
104 
106 
108 
110 
111 
115 
116 
116 
123 
125 
128 
132 
137 
138 
149 
149 
149 
152 
153 
156 
156 
157 
158 
158 
159 
159 
160 
160 
162 
166 
167 
187 
197 
201 
202 
202 
205 
211 
220 
243 
260 
271 
280 
280 
285 
286 
286 
286 
288 
290 
295 
295 
300 
307 
308 
314 
318 
319 
320 
320 
320 
321 
322 
322 
326 
326 
327 
328 
329 
332 
335 
335 


27  adn.  300. 

22  adn.  245. 

24  XXXVIU. 

8  adn.  736. 

30  adn.  732. 

28  adn.  44. 
11  adn.  720. 

16  adn.  245. 
3  adn.  294. 

13  adn.  727. 
11  adn.  547. 
27  adn.  325. 

18  adn.  1016. 

26  adn.  701. 

19  adn.  43. 

29  adn.  790. 
3  adn.  44. 

7  adn.  46. 
18  adn.  44. 

21  Lxvn. 

2  adn.  595. 
18  adn.  299. 

27  adn.  794. 
15  adn.  299. 

15  adn.  295. 
32  adn.  599. 

3  adn.  296. 
21  adn.  294. 

23  adn.  299. 

27  adn.  294. 
6  adn.  259. 

21  adn.  259.  732. 

31  adn.  745. 

14  adn.  323. 

14.  20  XXXVUL 

17  adn.  947. 

18  adn.  246. 

25  adn.  954. 

23  adn.  246. 

9  adn.  71. 

18  adn.  331. 
3  adn.  330. 

30  adn.  106. 

19  adn.  187. 
9  adn.  149. 

24  XVU. 
30  XXI. 

3  adn.  220. 

16  XXI. 

26  adn.  112. 

28  adn.  220. 

6  adu.  101. 
5  LV. 

24  adn.  149. 
19  adn.  36. 

30  XXII.   . 

32  adn.  161. 

7  XXI. 
7  XV. 

3.  34  XI. 
11  XL 

22  XV. 
35  X. 
16  XIU. 

16  adn.  140. 

25  VIU. 

29  XIII. 

33  XII. 
13  XIV. 
3  XH. 

34  adn.  146. 
5  adn.  92. 

17  VIII. 

31  adn.  94.  95. 


l 

I 

( 


336, 

18 

XI. 

337, 

10 

COXI. 

337, 

34 

adn.  613. 

338, 

15 

XIII. 

340, 

3. 

6  adn.   11. 

340, 

9. 

11  VII. 

TerentiuB  p. 

3, 

4. 

j » 

Andria  43  p.   18, 

12. 

>> 

Heryra  848  p.  33, 

23 

III.  INDEX  AVCTORVM. 


Terentius  Adelpbi  532  p.   14,  12. 
,,         Kunuch.  791  p.  259,  13. 
Themistius  adn.  395. 

,.  p.  203  D  adn.  508. 

222  A  adn.  601. 
347  A  adn.  994.    - 


j> 


>> 


Valer.  Maxim.  III  7  ext.  2  p.  267,  4. 

„       VIII  2,  4  p.  196,  12. 
Vergilius  p.   10,   18;   18,  4. 

Eclog.  I  29  p.   103,  24. 


>> 


355 


Vergillus  Eclog.  IV  p.  331,  33. 
„       IX  36  p.  2,  2. 
Oeorg.  II  75  p.  331,  11. 
II  519  p.  78,  6. 
III 189  p.  331,  13. 
m  204  p.  331,  13. 
Aeii.  IV  174  p.  85,  8. 
VI  688  p.  7,  21. 


>> 
>> 
>> 
>> 
>> 


>> 


>> 
>> 


>> 


» 


>> 


Zosim.  IV  16  adn.  150. 
V  32  adn.  965. 


>> 


Typis  expressernnt  Breiikopf  et  Haertel  LipBienspn. 


y