Skip to main content

Full text of "Quinti Horatii Flacci Opera"

See other formats 


m  W'J^ 


"^ 


.^ 
^''- 

■i-. 


•cn 

■CD 
.00 
rC£> 


■CD 


^ 


-^ 


oo 


V 


'^-/ 


V< 


]fir 


^«a 


.V*T*'"       ''^f 


..>.  *' 


^4-^  -^^^ 


\y 


Presented  to  the 
URKARY  ofthe 

UNl  VERSITY  OF  TORONTO 
by 

KAREL  AND  MIROSLAVA 
CVACHOVEC 


Quiiiti  Horatii  Flacci 

CARMINA    LYRICA 


ILLUSTRAVIT 

CHRIST.    GUIL.   MITSCHERLICH. 

jrofesscr  Publ.   Ordin.  in  AcaJemia  GottingehsJ,         » 


T  O  M  U  S     P  R  I  M  U  S. 


VIENNAE   et   TERGESTI, 

|ir)J>iI»liopolio    Geistin  g*e  r  i  a  n  o. 

1      8      1      7. 


Quinti  Horatii  Flacci 


O       P      E     R     A. 


T  O  M  U  S    P  R  I  M  U  S. 


Mpa 


VIENNAE   et    TERGESTI^ 
in   biblio  pi^o  1  i  o      G  e  i  s  Vi  g  e  r  i  a  n  o. 
-     ^^     t.    i^   7.  -i^^/' 


l--'iiros  labores  Martls  et  asperae 
Virtutis  oestro  praetrepidos  duces, 
Quos  blanda  nascenles  Enyo 
Sustulit,  indomitum  Melanta  , 

Craiique  robur ,  IVelsonaque  horridum 
Tridente  rapto,    et  vim   Suorovii 
Desaevientis  fortiori 

Ingeminet  fidibus  tumultu 

Heroa  testudo :  hic  levioribus 
Imbelle  mecum,  Meipomene,  sonis 
Molire  carmen,   quale  quondam 
Aeolio  modulata  Flacco  es. 

Eehus  anlielae  vox  recinat  Viros 
Late  togatis  laudibus  inclutos, 
Quos  alta  sejjostos  eburnis 
Gloria  per  populos  et  urbes 

Vehit  quadrigis  tempora  civica 
JL,auru  coruscos;  quos  prope  Guelfias 
Miratur,  exundante  frugum 
Laetitia  decorata  cornu. 

Vos  copiam,  Vos    redditis  aureae 
Beata  venae  tempora;   Vestra  ope, 
Arnswalde    STEiNBERGique,  nostris 
Finibus  exiliosa   belli 


Defensa  nubes,  quae  populos  gravi 
Incestat  umbra.    Pierides  jugis 
Pindi  relictis  hic  silentes 
Propter  aquas  referunt  omissos, 

Vestro  feroces  praesidio,   choros; 
Quas  inter  alta  fronte  Geokgia 
Augusta  procedit   fluenti 
Syrmate,  quam  sequitur  priorum 

Caterva  vatum ,  laeta  quibus  novam 
Adflavit  auram ,  Maeonides  gravis 
Sceptri  potitus,  Pliadamque 
Antevolans  graviore  nisu 

D'ix,  hospitalem  Castaliis  Linam 
IVlutans  fluentis,  P^ndarus,  et,  pium 
Qui  duxit  Aenean  pqr  ignes 
Per  maria  Ausonias  ad  oras  , 

Maro  juventa  turgidus :  hoc  mino? 
Gaudens  videri  pone  subit  novo 
Decusque  virtutesque  Vestras 
Biaccus  avens  celebrare  plectro. 

P  longa  Musis  mitibus  otia 
Friesletis,  Llinil  Sic  precibus  piis 
Votisque  tutelare    Sidus 

Uitima  Vos  veueretur  aetas. 


V  I  R  I  S 

ILLUSTRISSIMIS   GE NEROS I SS IMIS 
EXCELLENTISSIMIS 

CHRISTIANO      LUDOVICO      AUGUSTO 
L.  B.  DE  ARNSWALDT 

ET 

GEORGIO      AUGUSTO 
L.  B.   DE    STEINBERG 

MAGNIS    GEOEGII    IIL    AMIClS 
ACADEMIAE  GEORGIAE   AUGUSTAE 

CURATORIiiUS    et   MUSAGETIS 

SAPIENTISSIMIvS. 


11      — 


apiid  aequos  et  intelllger^es  rei  arbitros  redem- 
tam  cuperem,  istaque  cogitatio  animum  soUl- 
citius  haberet;  in  ipso  tamen  operis  progressu, 
quum  in  medium    rerum    actum    deferrer,   ac 
difiPicuItates  partim  agmine  facto  me  circumsi- 
lirent,  partim  ex  insidiis  nec  opinum  opprime- 
rent ,    sollicitudinem  istam  mirifice  augeri   in- 
tendique  magno  cum  molestiae  sensii  expertus 
sum.     Ouas  quidem  difFicultates  minime  adfe- 
ctatas  aut   remissioris    studii    patrocinia  a  me 
praetexi  facile  sibi  cordatiores   persuadebunt, 
si  me  non  translaticie  munere  interpretis  de- 
functurum    olim ,    quum,  quas    partes   mihi  ii 
curando  hoc  negotio   agendas    tuendasque  de- 
stinassem,  specimine  aliquo  evulgato  explicare 
adniterer  ,     publice     professum     meminerint. 
Quam  profe.sionem,  quum  justam  operae,  Ho- 
ratio  ,  doctissimo  poetae,  a  me  impendendae, 
descriptionem  expromat,  hic  reponehdam  ju- 
dioavi,    quo  luculentius  inde  simul  adpareat, 
f[uanto  studio  ei  re  ipsa  fidem  adstruere  adlabo» 
raverim. 

Igitur  quamquam  is,  qui  poetae  alicujus 
verba  ac  sensum  commode  atque  perspicue  ex- 
plicat,  boni  omnino  interpretis  partes  susti- 
nuisse  videri  debet;  in  Horatio  tamen  majo- 
rem  campurn,  in  quo  sese  exerceat,  apertum 
sibi  existimare  debet,  quumque  Horatius  is  sit, 
per  quem  Ilomanae  poeseos  majestas  steterit, 
qui  linguam  suam,  Ennii,  Lucretii  aliorum- 
que  conatibus  tantum  exasciatam ,   felicissimi 


12        — 


ingenii  lima  perpoliverit,  eamque  ad  Graecae 
poeseos  genium  inflectendo  informandoque 
novis  et  exquisitis  sermonis  poetici  augmentis 
locupletaverit,  adeo ,  ut  tota  Romanorum 
poesis  novam  inde  eamque  laetam  ac  satis  libe* 
ralem  induerit  faciem  ,  quam  quidem,  tan» 
quam  exemplar  consummatissimum  seriores , 
qui  aliquid  sibi  videri  vellent,  poetae  sibi  pro- 
ponerent  contemplandam,  exprimendamque 
unice  adlaborarent;  majus  ei  opus  movendum  , 
qui  omnes  Horatianae  poeseos  virtutes  cogno- 
scere,  cognitasque  atqne  curate  perspectas  aliis 
ita  tradere  cupiat,  ut  Horatii  lectio  inde  per- 
spicua  exsistat  atque  jucunda. 

Atque  omnium  quidem  primam  ei  virtu- 
tem,  qui  Horatium  recte  interpretari  velit, 
lianc  inesse  oportere  arbitror,  ut  ingenium 
adferat  graecorum  latinorumque  poetarum  le- 
crione  tritum  atque  expolitum,  quod  ipsum , 
phantasmatum  sublimium  capax,  poetam  in 
allos  nubium  tractus  tendentem  nisu  haud 
impari  sequi  audeat,  utque  adeo  ipsi  sii  jnens 
divinior  aicfue  os  magna  sonaturum.  l^on 
igitur,  ubi  magnarum  rerum  objectis  a  poeta 
ideis  incendi  atque  exaestuare  debet,  cum  mi- 
sello  Baxtero  lectorem  frigore  feriet ;  aut  ubi 
inter  Deos  res  agi,  Deorum  consortio  poetam 
frui ,  eos  videre ,  adloqui  sentiet ,  fidem  ejus 
rei  eodem  auctore  Apellae  Judaeo,  qui  hoc 
credat,  transmiltet:  sed  eodem  contactus  ad- 
ilatusque    spiritu    eumdem  commotioris  animi 


is/t^w*w*^**  v»»**^%»'«  *********  ^****'*^*^**^^'»^  ^^'^y»^  v»^  >%•»  i«.A-vs'%- 


Praefatio. 


Q 


nodhomines,  longinqiium  iter  ingressi,  fa- 
cere  solent,  ut,  ubi  paullo  longius  profecii,  et 
in  peregrina  loca  delati  aliud  coeli  momentum 
verti  aliamque  rerum  scenam  succedere  anim- 
advertunt,  aliquantisper  subsistant,  et  quid- 
quid  seu  confragosae  ac  deviis  commeantium 
erroribus  abruptae,  seu  occursu  silvarum  co- 
arctatae,  nunc  latioribus  campis  explicitae 
viae  ,  quod  a  tergo  relictum  est,  cum  animo 
suo  exputent  ac  plane  remetiantur,  seque  hac 
ipsa  difficultatum  ,  quas  eluctati  fuerint ,  haud 
injucunda  retractatione  ad  ulteriora,  si  nuae 
forte  ante ,  quam  optatam  metam  contingant, 
impedimenta  emersura  sint,  exsuperanda  ac- 
cingant ,  suscitatoque  ita  spiritu  ac  Bonum 
Eventum  rite  prius  adprecatiaudacter  pergapt; 
codem  fere  egomet  ipse,  quidni  enim  ingenue 
fatear,  profligata  qualitercunque  vasti  atque 
impediti  operis,  cujus  perficiundi  aliquot  ab- 
hinc  annis  publice  nomen  professus  sum,  di- 
midia  parte  ,  eodem ,  inquam ,  me  constitu- 
tum  loco ,  eodemque  adfectu  rne  intime  per- 
tentari  sentio,  Atque  huic  quidem  tanto  e>ccu- 


—         10 


satius  indulgere  mihi  licere  arbitror,  quo  po» 
tiori  jiire  a  me  postulari  posse  intelligo,  ut 
absohita  operum  Horatii,  quae  Lyricis  conti- 
nentur,  parte  collocatae  meae  in  illustrandis 
iis  operaemodum  ac  rationes  in  istorum  fronte 
diligenter  exponam  ac  praefiniara.  Cui  qui« 
deni  tanto  prolixiori  animo  concedo,  quo  faci- 
lius  me  ita  effecturum  spero,  quod  sane  pru- 
dentes  atque  idoneos  aestimatores  ipsa  res 
monet,  ut  vel  iis  indignatiunculas  suas  excu- 
tiam,  tardationemque  meam  adprobem,  qui 
ex  suo  ingenio,  quo  ipsi  calide  coepta  calidius 
deproperare  adsolent,  rem  nimis  lente  trahi 
opinarentur,  atque  adeo  in  incili  haerere  sub- 
inde  clamitarent.  Quibus  equidem  clamori- 
bus  tantum  abest,  ut  ab  instituta  via  detur- 
bari  me  passus  sim,  aut  consilii  mei  rationes 
ccnfundi,  ut  potius,  quo  longius  procede- 
rcm,  tanto  pensiculatius  pedem  movere,  at- 
que  circumspectius  agere  decreverim.  Quam- 
quam  enim  jam  tum ,  quum  edendi  Horatii 
provinciam,  a  lani  satis  prudenter  administra- 
tam,  ejusdemque  praestantissimi  viri  morte, 
quae.  bonis  omnino  literis,  maxime  Nostro  et 
Vellejo,  quibus  se  totum  dediderat,  sane 
quain  gravis  accidit,  vacuefactam  Summorum 
Virorum  hortatu  et  auctoritate  ulterius  ornan- 
dam  susciperem,  probe  admodum  mihi  per*^ 
spicere  videbar,  quot  et  qualia  ea  esaent,  qui- 
bus  satisfactum  oporteret,  si  facilitatem  meam, 
in  capienda  ilia  ostensam ,  a  terneritatis  culpa 


■—        15       — 

dculis  ferre  debet,  mnlto  magis  consulet ,  si 
continua  adnotatione  poetae  lectionem  adjii- 
vet,  partium  inter  se  junctarum  artem  atque 
consensum,  phantasmatum  vim,  eloquutionis 
virtutes  plano  ordine  retextas  perspicuis  verbis 
illustret ;  unde  erectioris  indolis  juvenes  irge- 
nium  ad  humanitatis  sensum  fingere,  ac  poeti- 
carumnotionum  ,  quas  et  ad  alios  poetas  jn(el- 
ligendos  cum  fructu  transferant,  copiam  sibi 
parare,  omninoque  veram  interpretandi  artem 
addiscere  queant. 

Inter  haec  omnia  subtilitatem  adhibebit 
criticam,  deque  sententiarum  veritate,  quaeve 
sub  veri  tantum  specie  adblandiantur,  fucato- 
que  colore  mentem  teneant,  quid  recte  vel 
secus,  quid  ambigue  poeta  eloquutus  sit,  ubi 
in  medio  volatu  defectus  viribus  lassatisque 
alis  magnis  ausis  exciderit,  diligenter  monebit; 
circumspecte  tamen  de  his  pronuntiabit,  cave- 
bitque  sedulo,  ne  sensu  hoc ,  ut  ita  dicam, 
critico,  minuatur  atque  obrigescat  sensus 
poeticus.  — 

Atque  haec  fere  sunt,  quae  in  Horatio  in- 
terpretando  raaxime  spectari  oportere  judicavi, 
quaeque  hac  nova  editione  adsequi  studui. 
Quo  igitur  Horatii  carmina  cum  sensu  aliqua 
ad  lyricum  spiritum  attemperato  legi  possent, 
unaque  ista  opera  felicioris  indolis  adolescen- 
tibus  ingenium  fingendi,  puichritudinisque 
sensu  imbuendi  copia  fieret,  in  eo  potissimum 
mihi  elaborandum  inteliexi,  ut  virtutem  poe- 


—      i6      — 

tae  Ivrlcam ,  h.  universum  cujusque  carminis 
habitum  et  incessum  expedirem ,  dispositionis 
artem  enodarem ,  celerem  ac  liberiorem  inge- 
nii  motum  ac  praecipitem  adeo  impetum,  quo 
argumentum  suum  subinde  devolvit  poeta, 
persequerer,  eumdemque  enthusiasmum  in  ge- 
nerosioris  venae  ingeniis  excitarem  et  inflam- 
marem,  phantasmatum  vim  ac  rationem  ,  ne 
incerta  fluitarent,  animumque  obscura  tantum 
aut  rmnino  vana  specie,  umbrarum  tactum 
refugientium  instar,  deluderent,  sollerter  ex- 
planarem;  tum  singularum  partium  adornatio- 
nem  et  tractationem  excuterem,  earumrjue 
justam  cum  inter  se  tum  cum  primario  carmi- 
nis  argumento  convenientiam  ostenderem; 
denique  sermonis  lyrici  vim  et  indolem  ita, 
declararem,  ut  ornatus  ejus,  verborum  dele- 
ctu,  dignitate  et  copiaj  exquisitiore  eorum- 
dem  structura  et  coliocatione,  docta  sententia- 
rum  inversione ,  amplificatione  ret.  quaesiti 
semina  et  causae  patescerent.  Quae  quidem 
omnia  ut  rite  adsequerer,  nihil  prius  atque 
antiquius  habui,  quam  ut  Horatium  cum  inl 
argumentis  tum  in  singulis  carminum  partibus 
mihi  plane  graecum  fingerem  ac  repraesenta- 
rem,  fontesque,  si  quos  bona  fortuna  nobis 
fecisset  reliquos,  circumspicerem  ,  seduloque 
investigarem  j  defectum  autem  istorum  com- 
niuni  Graecorum  loquendi  usu  ad  partes  vo- 
cato  supplerem.  Etenim  satis  exploratum  est, 
Romanos,  maxime  poetas,  ad  graeca  ingeniii 


—       13       — 

sensiim  et  m  aliis  excitare  conabltur.   Et  quiim 
tria  potissimum  interpres  Horatianus  in  quovii 
carmine  spectare  debeat,  inventionem  ,  tracta- 
tionem.  eloquutionen  ;  primam  impositam  sibi 
cenvehit  curam   in    exponendo  carminis  argu- 
mento,  dispicietque,  num  primae  ejns  ab  ipso 
ductae  sint  lineae,  an  praecipua  inventi  laus 
graeco  alicui  pottae  deferenda  sit,  et,  si  grae- 
cnm  exemplar  ante  oculos  habuerit ,  num  id , 
quod  imitandum  sibi  proposuerat,  adsequutus 
sit,  vel   otnatiore  orationis  habilu,    aut  subti- 
liori  tractationis  artificio  superarit ,  an  omnino 
inlerior  discesserit,  dijudicabit.     Mox  rei  per- 
tractatae  rationem  expositionisque  virtutes  ad- 
curate    exponet,    et  in    expediendo    sententia- 
1  am  nexu    docebit ,   quae    pedestris  ,    et   quae 
jjoetica  ejus  sit  ratio.     Tum  ad  ipsam  carminis 
interpretationem  delatus,  sermonis  poetici  na- 
turam    atque    indoleni,    doctrinam,   ornatum, 
pulchritudinem    cum   causis   declarabit,    eum- 
qu,e  ad  vulgarem  loquendi  normam  revocando 
orationis  amplificatae  atque  exornatae  semina 
atque   origines  indagabit.     Quo   in   genere    ut 
rectum  de  poetae  virtute  ferri  possit  judicium, 
sedulo   inquiret,    quid   ipsius   fecundum    extu- 
derit  ingenium,  quidve  ab  aliis   acceperit ,  ac- 
ceptumque     quibus    ornamentis     nobilitaverit. 
i\dponenda  adeo,  si  supersint,  graecornm  poe- 
tarum,   quorum  flores  apis  Matinae  more  mo- 
doffue  legisse ,  et  ad  quos  totum   sese  compo- 
suisse  constdt,  ea   loca,    quorum   vel  sensum 


—      14      — 

expresserit,  vel  unde  prima  comtioris    dictid^ 
n'*;  stamina  dediixerit,  omninoque  juncturam, 
flexionem,    collorationem  verborum    graecam 
diliojenter   notabit.     Neque  vero  in   hjs    subsi- 
stet,  sed  et  eos,  quoscunque  Latium  ipsi  sub- 
peditarit    loculos,    excutiet,    et  quid   inde  in 
suos     usus     depromserit,    depromtumque    qua 
arte   excoluerit,  suumque  prorsus  fecerit,   in- 
vestigabit,  ac  dispiciet.     Neque  leve  mterpre- 
tationis    subsidium  ex  eorum,  quos   sua    aetas 
vidit,    quosque  serior  protulit,  poetarum  car- 
minibus    petet,    enotandisque,    quae    cblorem 
suum  ex   Horatio  duxisse  videntur,  locis   ipsi 
haud    parum   lucis   adfundet;    quo  ipso    dubi- 
tandum   non   est,   quin  liberalioris  ingenii   ju- 
venibus   multum    delectationis     adlaturus    sit. 
Neque  tamen  laborem  suum  extendi  ac  paene 
dicam  effundi  in  hoc  patietur,  ut  sententiarum 
vulgarium    locorumque     communium     struem 
inde  coacervet ,  iisque  poetam  obruat :  sed  in 
his  circumspecte  versabitur,  eaque  tantum  ad- 
feret,  quae,  eodem  orationis  colore  delineata  , 
utique  ex  Horatio  ducta  videri  possunt» 

Praeterea,  quum  Horatii  lectione  juveni- 
lis  in  primis  aetas  teneri  soleat,  interpres  non 
tantum  in  difflcilioribus  poetae  locis,  aut  ubi 
forte  doctam  aliquam  et  exquisitiorem  obser- 
vationem,  quam  in  penu  habet,  depromendi, 
aut  severam  in  alios  stricturam  exercendi  occa- 
sionem  sibi  datam  putet ,  ambitiose  morabitur» 
sed    adolescentum    utilitati,  quam    semper  in 


—        17       — 

sese  prorsus  composuisse,  graccaque  eKempfa 
autplaiie  expressisseaut  imitando  adumbrasse  ; 
tum  JJoratium ,  qui  novum  lyrici  carminis  ge- 
nus  e  Graecia  Latio  iiiferret,  ad  orraecos  L^^ri- 
cos  exprimendos  se  adplicuisse,  etiamsi  nulla 
istorum,  quae  reifidem  adstruerent,  fragmenta 
superessent,  neque  ipse  aperte ,  unde  profe- 
cissct,  fateretur,  ipsa  tamen  plurium  carmi- 
num,  qua  argumenti  indolem  enuntiationis- 
que  vim  plane  graecam ,  ratio  istud  abunde 
comprobat.  Quo  in  genere  admodum  proba- 
bile  est  poetam  ita  versatum  esse,  ut,  quum 
adsidua  poetarum  graecorum,  masime  Ijrico- 
rum,  lectione  bene  penitus  sese  in  eorum  fa- 
miliaritatem  dedidisset,  graecorumque  ver- 
suum  tentaminibus  ingenium  ad  eos  plane 
ccnformasset,  primum ,  quo  seimo  latinus 
horridus  adhuc  ac  praefractae  asperita^is 
emolliretur  rotundinrque  exsisteret,  iis  ad  ver- 
bum  '  verlendis  insudaret,  tum  liberiore  imi- 
tatione  spiritum  Graiae  Camenae  excipere,  in- 
ventaque  ejus  sua  facere  conaretur,  donec  tan- 
tem  adsidua  hac  contentionis  asperitate  vires 
perfectas  constitutasque  nactus  operi  suo  ita 
suificeret,  ut,  quum  ad  argumentum,  ut  ita 
dicam,  Romanum  deferretur ,  non  tam  a 
Graecis  lumen  suum  accendisse,  aut  ab  iis  tan- 
tum  defluxisse,  quam  omnes  ex  sese  virtutes 
expromsisse  videretur.  Hocce  autem  modo 
poetae  progressum  esse  studium,  profectusque 
ejus  adolevisse,  dubitare  vix  licet,  si  ipsorum 

B 


~        18       — , 

earmirium  diversum  habitum  ac  formam  cura* 
tius  introspicias.  Sunt  enim  in  iis,  quae  presse 
ac  paene  ad  verbum  ex  graecis  exemplis , 
etiamsi  nullum  eorum  vestigium  superesset, 
duCta  esse  praeter  argumenti  rationem  adfecta- 
tior  loquendi  ratio  enataque  inde  obscuritas 
abunde  arguit;  tum  etiam ,  quae,  quum  pri- 
mum  suis  ipse  pennis  niti  vellet,  juvenilem 
redundantiam ,  immodicum  translationum 
usum,  earumdemque  diversissimarum  copula- 
tionem,  orationem  calamistratam,  verbo, 
nondum  plane  subactum  poetae  judiciura  ma- 
nifestant;  plurima  denique  in  summo  perfe- 
ctionis  fastigio  collocata,  ad  quod  poetam  nbn 
nisi  per  gradus  eniti  potuisse  adparet.  Atque 
inde  maxime  divini  ejus  ingenii  vim  censen- 
dam  esse  judico,  quod  non  uni  aut  alteri  poe- 
sis  lyricae  generi  adhaeserit,  in  eoque  solo 
maturitatem  quamdam  adsidua  exercitatione 
duxerit,  sed  fere  omnia  delibando  parem  h. 
maximam  ex  iis  laudem  abstulerit.  Ita,  quem 
nunc  Anacieontea  u^psXsi^  ad  lusus  et  jocos 
descendere,  aut  remissiore  Sapphus  lascivia 
dulcjores  adfectus  fidibus  committere,  aut  Si- 
ironidea  aequalitate  ac  sermonis  proprii  ju- 
cunditate  quadam,  Jenis  ac  puri  fontis  ritu, 
decurrere  animadverlas,  eumdem  nunc  sancta 
ac  gravi  oraticne  Deorum  atque  heroum  lau- 
des  persequi,  sententiis  densum  et  grandem, 
sibi  semper  instantem,  concitatoque  spiritu, 
torrentis  inslar,  effundi  ac  debacchari  videas  > 


—       19      — 

adpo  qiiidem,  ut  Alcati  bellicum,  Stesicho- 
ream  gravitatem,  Piiidarique  yLsycc\'/iyo^{fcv  ac 
dithyrambicam  audaciatn  coiigenitam  ei  exi- 
stimes.  Nerrue  minor  ejus  virtus  in  illo  ge- 
nere  exsplendescit,  in  quo  numeros  animos- 
que  xVrchilochi  sequutus  Jiberrimae  indigna- 
tionis  sensum  prodidit  ,  vipereoqua  veneno 
intecta  tela  ipsis  hominum,  a  quibus  vel  irrr- 
tatus  esset,  vel  quos  uliio  adversarios  sibi  de- 
posceret,  jugulis  intendit. 

Exposita,     quantum   fieri  potuil ,    poetae 
doctrina,  alterum   hoc   mihi  datum  censui  neg- 
otium  ,  ut  artificium  ejus  in  tractando  illumi- 
randoque    argumento    suo    ostensum,    contex 
tumque  cujusque  carminis,  Arachnaea  subind» 
subtiiitate  oculos  paene  falientem,  resolverem 
atque  explanarem.     Quo  quidem  me  hoc  siniul 
consequutum  esse  arbitror,  ut  iis  tandem   ali-  • 
quando    fides    derogetur,    qui,    quas    virtutes 
lyricas  spiritus  poetici  inopia  sequi   intellectu 
haud    potuerint,    eas  in  vitiis    reponerent,    ac 
vel   plane    nexum   in    quibusdam    carminibus 
desiderarent,    vel    amoeniorem    et   in    multos 
flexus   recedentem    ingenii  incessum    graviter 
reprehenderent.    Sermonem  denique  poeticum 
ut    justo   modo    ac    perspicue  declararem,  id 
vero  vix  aliter  me  adsequuturum  esse  intellexi, 
quam    ut  eum,   teterso   omni  colore   poetico, 
in  pedestrem  formam  difFingerem ,  et  ubique 
claras   notiones    substituerem.     Atque  in  hoc 
nimiam  curam  quam  defectum,   quippe   ad©- 

B  ^ 


—         20        — 


lescentibiis ,    opem    desiderantibns ,   molestio* 
rem,  malui  reprehendi. 

Ex  his  omnibus  satis  intelligi  opinor,  me 
in  tractando  hoc  opere  rationes  ita  instituisse, 
ut  non  tam  aliorum,  qui  eamdem  viam  trivis- 
sent,  vestigia  seqiierer,  adminiculaque,  ad 
quae  adniterer,  circumspicerem  ,  quam  ut  ipse 
miJii  viam  sternerem ,  meoque  potissimum 
JVIarte  starern.  Quo  minus  enim  me  in  com- 
mentariorum,  seu ,  iit  antiquiores  interpretes 
haud  inepte  indigitant ,  commentorum  vasti- 
tates  immitterem,  cum  infinita  eorum  copia, 
tiim  maxime  ipsa  rommentandi  ratio  absterruit* 
In  .antiquioribus  enim  quum  ,  aetatis  quidem 
istius  vitio ,  sola  fere  doctrina  sciiolastica, 
omni  venustatis  poeticae  sensu  ejurato ,  regnet, 
recentiores  autem  plerique  interpretes  in  vul- 
garibus  diserti  lectorem,  ubi  opem  desideret, 
fere  destJtuant,  captandisque  insuper  acumini- 
bMS,  dilogiis,  et  quae  id  genus  sunt,  verum 
sensum  poeticum  perdant,  ac  speciosis  com- 
mentis  varie  illudant;  facile  praevidebam, 
generosiorem  mentis  impetum  lectionis  mo- 
lestia  atque  taedio  sufflaminatum ,  animique 
judicium  plane  obtusum  iri.  Rite  igitur  prae- 
paratis  omnibus  accessi  ad  hanc  provinciam, 
tanquam  a  nemine  tum  occupatam,  eamque 
ad  jjraescriplam  a  me  superius  formulam  ita 
quidem  regundam  ornandarnque  statui,  ut  ad 
meum  prorsus  sensum  quodvis  carmen  excute- 
rem,   artemque  ejus  ia  inveniendis  tractandis- 


—         21         —  - 

qii€  rerum  argunientis  proditam ,  ac  senten- 
tiarum  eloquutionisque  virlutes  explorarem. 
Atque  tum  clemum  ,  ne  omnia  ante  rae  ad  il- 
lustrandum  Horatium  adlata  fastoso  superciiio 
aspernatus  viiderer,  in  consilium  adhibui  ali- 
quot  melioris  nolae  interpretes,  ac  primo  qui- 
dem  loco  vetustissimos,  Acroiiem  et  Porpby- 
rionem*),  in  quorum  scholiis  inter  plures 
ineptias  et  quisquilias  ,  alinnde  forte  ingestas, 
multas  bonas  observationes  reperiri  noveram, 
tum  praeter  Lambinum,  doctum  et  adcuratum 
virum,  Cruquium  et  Torrentium,  itidem 
doctos,  sed  sensus  poetici  ac  muito  magis  spi- 
ritus  lyrici  plane  expertes ,  et  interdum, 
maxime  Cruquium,  absonis  opinationibus  et 
argutiis  valde  molestos;  e  recentioribus  autem 
binc  inde  ad  partes  citavi  Dacerium  et  Sanado- 
jium  venustatis  poeticae  intelligentes  ;  sed  sub- 
indc    nimis   argulos)    tuin   lani,    elegantissimi 

*)  De  Acrone,  Porpliyrione  (leperclitisciKe  C.  Aemilii ,  Jalii 
Modesti  ,  et  Q.  l^eriintii  Sc;iuri  scholiis  vid.  Fahrii^.  Praef. 
.''(l  ed.  suain  a.  1  j.55.  et  ,  ciui  siia  inde  haisit  ,  laiii  Proleg. 
p.  XLIl.  tiu"  I;iii.  Parrlias.  de  rt.^^ns  psr  episfolam  (luaesi- 
tis  ]>.  j4  ''^<|'  Keines.  Defeis.  \ar.  Lect.  p.  I07.  pt  Pef, 
tSnnnii  Miscell.  I.  et  11.  16.  Praeter  istos  exstat  farrago 
Schoiiornm  ,  a  Cnufiiio  e  "Codcl.  Bl.intld.  excerpfa ,  et  ab 
«:^odpm  Commentatoris  iioniine  insigiiita  ,  noa  ,  unins  aeta- 
tis  ",c  prctii.  Siint  enirn  in  iis  nonniilia  Jionae  aclmnduni 
Ira^is,  e  dcperditis  anticj^iioriim  Gratnnihticnrum  scholiis 
h  uul  duhie  clepromta  ,  nlurinia  ex  Acrone  et  Porphyriono  , 
et  ipsis  truncatif,  con^itipata,  ,ilia  deni(|v7e  rccentissimai' aeta- 
fis.  Sic,  nt  ntriustiue  g.;neris  txemplam  adponam  Serni.  II.  5, 
03.  D.ivi  ohstipum  vapiit  illustratur.  S''<iuri  scholio  :  in- 
clinatuin  in  alterum  hurnerum  ,  uti  cj-iocpe  Ciccro  Arati 
h^j^bv  intprprctatiir  in  fragm.  Arateis  i-it.  Ohstipum  ca- 
put  et  tcreti  csrvice  rc/lea:um.  Tum  Serm.  II.  4-  Hl  f^ic 
scobis  et  ha^c  Scobes  dicitur  riis  /rn  scrraruin,  ^raece  Troinuc/.  • 
Theotisca  lingua  Mx-^om;  qvod  haud  daliie  Nostriun  Hohr 
est,  cmod  adeo  latiorem  olin\  si^nific.itum  habuit. 


22 


juflicii   virum    ac    de    Horatio    meritissiir.um; 
denique,    qui    partem    tantum   carminum    pro 
instituti    scholastici,    cui    destinata  erant,    ra- 
tione  illustrandam  suscepere,  duumviros  prae- 
stantissimos,  Koeppenium ,  sun-ma  mihi,  dum 
viveret,    familiaritate    conjunctumj    cujus    re- 
cordatione  adhuc  fruor  jucundissima  ,  poetica- 
rnm   Venerum    acerrimum  indagatorem ,  eum- 
demque  haud  vulgaris  doctrinae  laude  conspi- 
cuum»    et   Boettigerum :  cujus  operam  si    Ho- 
ratio  tam  feliciter  cessisse  dicam,   ut,    eidem 
plane  satisfactum  dici  posset,  si  omnia  earmina 
ab  eo   perpolita  teneremus;  haud    temere  me 
pronuntiare,   aut  amicitiae    cuidam    quidquam 
mc  dedisse   fatebuntur   omnes,  qui  profundos 
multiplicis  doctrinae  recessus  amoenissimiqne 
ejus    ingenii    vim   noverint.       Atque    hic  cum 
cura  a  me  praedicanda  venit  insignis  Heynii, 
Viri  de  me  meisque     studiis     egregie    m.eriti , 
humanitas ,   qua    quidem    mihi,    tam  grave  ac 
djfficile  opus  raolienti,  dexter  stetit,  consiliic- 
que    suis  ,    poetae     fructuosissiaiis ,     nunquam 
defuit;   cujus   quidem    beneficii    memoriam  ita 
rolam ,  ut  gratissimo  illud  homini   praestitum 
bonus  quisque  intelligat. 

In  textu  poetae  repraesentando  vulgatam 
fere  sequutus  sum  recensionem ,  ad  Codicum 
fidem  satis  probabiliter  constitutam;  neque 
faclle  discessionem  ab  ea  faciendam  judicavi, 
nisi  ubi  Codicum  auctoritalem  temere  postha- 
bitam,    et    ccnjectuiis   correctionibusque  viro- 


—        23        - 

rum     doctorum    non    admodiun    gravibiis    de 
causis      indultum      animadvertissem.       Sicubi 
tamen  lectionem  alirfuam ,    omnibus  pravitatis 
indiciis  oppressam  ,  exturbandam  juberentartis 
criticae  regulae ,  et  ab  aliquo  docto  viro  satis 
probabile  medicinae  experimentum  factum  de- 
)jrehenderem,  hanc,  reclamantibus  licet  omni- 
bus    libris,    poetae    admovere    non    dubitavi. 
Multo  magis  mihi    licere  putavi  in    interpun- 
ctione  facienda,   quae   quidem  exactius    insti- 
tuta  dici  vix  potest ,  quantum  subinde  ad  ex- 
pediendam  sententiam  adjumenti  adferat.    Sed 
de  his  curatius    agendi  locus  erit  in    singvilari 
Volumine  ,  quod  crisin  in  omnia  Horatii  opera  . 
complectetur ,  quam  quidem  ut  plane  ab  inter- 
pretatione  sejungerem,  phiribus  de   causis  in- 
ductus  sum.   Praeter  istud  autem,  ut  verbo  sal- 
tem  externam  operis,  quod  reliquum  est,  for- 
mam  iiidicem,  sequentur  duo   alia  Volumina» 
fjuorum  prius  Sermones  et  Epistolas,   posteri- 
us    Artem     cum   Indice    uberrimo     continebit. 
Codicum  et  Edd.  elenchum,  Tani    maxime 
industria     concinnatum    huic    praefationi    sub- 
jungere     placuit,    satisque    habui ,   hinc   inde, 
raaxiine  in    antiquis  editionibus,  a    qnibus   in- 
structior    eram,    nonnulia   refingere ,   sup])lere 
atque  emendare:    quod    ipsum   milii    interdLim 
satis  molestiae  attulit;  quamquam  vel  sic  Ho- 
ratiani  textus  Historiam  minime  ad    liquidum 
perductam   esse  ipse  probe  inteliigam.     Tum 
vjtam  poelae,  a  Massono  ampla  doctrina  in- 


-      24      — 

struclam  ,  ab  eodem  aiilem  lani  sclte  in  com- 
pendium  redactam  subjeci;  quae  vel  sola  ar- 
giimentoriim  adfatlm  suppeditat  j  quam  infirma 
omnino  Bentleii  temporum  sit  ratio  ,  qua  Ho- 
ratium  primum  ,  idqiie  annis  aetatis  suae 
XXVI — XXXllI.,  Sermonibus,  postea  biennio 
Epodis,  deinde  septem  annis  tribus  prioribus 
Carminum  libris,  tum  Epistolaruni  libro  L, 
inde  Carminum  Libro  IV.  et  Seculari,  deni- 
que  Arti  et  t  pistolarum  Libro  II.  uni  vacasse 
demonstrare  conatus  est.  Denique  cum  fru- 
f.lu,  antequam  ad  ipsam  Horatii  poesin  ani- 
mus  convertatur,  legi  poterit  libelius  R.  van 
Ommeren,  Gymnasii ,  quod  Amstelodami 
floret,  Rectoris  nuper  meritissimi,  lingua 
Belgica  scriptus,  in  quo  poetae  nostri  vir^ 
tutes  ita  expendit,  ut  aliorum  conaminibus, 
eidem  impensis,  faciie  carere  possimus.  Di- 
gnus  sane  is  liber  est ,  qui  veste  latina  orna- 
tus  in  pluriura  notitiam   perveniat. 

Ante  autem  quam  praefalioni  huic  fmem 
imponam,non  possum ,  quin  publice  Cel.  C  C. 
Wendlero  ,  doctissimo  atque  Reizianae  plane 
adcurationis  Viro,  animum  meum  gratissimum 
profjtear^  quod  in  plagulis  a  sphalmatis  typor 
grajjhicis  defendendis  operam  suam  milii  com- 
modare  voluerit,  eaque  sane  quam  molesta 
perfecerit,  ut,  si  paucissima  imbecillitatis  uti- 
que  hurnanae  argumenta  excipias,  tersa  omnia 
ac  nitida  adpareant.  Scr,  Gottingae  M.  Mqt 
\embri  MDCCXCIX. 


r 


—   25   — 


E  L  E  N  C  1 1  U  S 

CODICUM    MSS. 

AD  QUOS  HORATIUS  ADHUC  EXACTUS  EST. 


■L/e  Cofld.  Horalii  in  genere  monendnni,  omnes, 
quos  hodie  haJienius,  e  recensione  f^ettii  y^^orii 
Basi/ii  Mavortii ,  qui  quidem  Consul  fuit  sine 
collega  anno  post  Cliristum  DCCXXVJI.  et  Feli- 
cis,  oratoris  iJrJ>is  ,  fluxisse.  Ita  enim  in  antiqui- 
oribus  CodiciJjus ,  Leidensi,  Reginensi  aliisque , 
«li  Bentlejus  in  praef.  testalur,  post  Epodos  li- 
leris  majusculis   scriptum  fertur  : 

VETTIUS  AGORIUS  BASILIUS  MAVORTIUS  V.  C.  ET 
INL.  EXCO!Vr.  DOM.  EXCONS.  ORD.  LEGI   ET  UT   PO- 

i;.    TUI  EMENDaVI.  conferente  mihi  magistro  fe- 

LICE  ORATORE  URIilS  ROMAE. 

h.  /7/'  clarissimus  et  inliistris ,  Excomile  Do- 
mesiico ,  Eocconsiile  Ordinario ,  eodem  Bentl. 
inferprete.  Cf.  Relandi  Fast.  Consul.  p.  696.  Ac 
librorum  quidem  MSS.  qui  supersunt,  etsi  paene 
infinitus  in  bihliothecis  numerus  reperiatur ,  pau- 
cos  tamen  ,  qni  Sec.  X.  attingant,  paucissimos 
vero  ,  qui  illud  probabiliter  antevertant,  inveniri, 
satis  constat.  Uti  autem  exiguam  admodum  isto- 
rum  partem  critico  acumine  excussam ,  et  ema- 
culando  poetae  admolam  esse  res  ipsa  /idem  fa- 
cit,  ita  bona  fortuna  accidit,  ut  iis,  qui  ad  cmeu- 


dAnflum  textum  stu(]ia  511.1  conferrent,  optimae 
fere  quosque  not.ie  lihros  MSS.  inspiciundi  copia 
facta  sit,  ut  adeo  de  reliquis  pervcstigandis  sedu- 
loque  excutiendis  non  tantopere  laboranduni  vi- 
deatur.  Atque  haec  quidem  fortuna  Triumvirii 
potissimum  Horatii  Censoribus  ,  rite  ,  si  qui  alii , 
creatis  ,  Lambino,  Cruquio  ac  Bentlejo  contigit , 
Codd.  Vaticanorum  ,  Blandinianorum  ,  Graoiani, 
Reginensis  ac  JLeidensis  ope  insignem  ac  novam 
prorsus   ei  lucem    praeferentibus. 

Quo  autem  rectius  intelligatur ,  quousque  co- 
natus  Virorum  dortorum ,  qui  talibus  praesidiis 
instructi  crisin  in  Horatio  exercuerunt,  processe- 
rint,  quaeque  amplius  de  eo  bene  merendi  su- 
persit  materies  ;  brevem  Codicum,  ad  quos  Hora- 
tius  adhuc  recensus  est,  elenchum  subjicere  visum 
est ;  nam  pleniorem  et  adcuratiorem  ,  quam  qui- 
dem  res  postulare  videbatur,  quandoquidem  e  cri- 
tica  eorum  notatione  lectionum  pendet  auctoritas, 
notitiam  dare  non  licuit ,  quum  ipsi ,  qui  eos  tra- 
claverint ,  de  iis  subtilius  dispiciendi  supersede- 
rint  ,  satisque  hiibuerint,  eos  certis  nominibus  aut 
sin;^nis  distinguere. 

CODD.   ALDI  ET   MURETL 

Muretus  quidem  passim  veteres  Ubros  cre- 
pat,  nuhum  tamen  diserte  nominat  aut  describit  j 
quo  minus  tamen  existimes ,  antiquiores  edd.  ab 
eo  designari  ,  vetat  lectionum,  inde  alhitarum  , 
discrepantia  ,  v.  c.  L  23.  5.   Praeter  hos   laudat. 

Codicem  Bernardini  L.anredani  ^   et 

Codicem  Achillis  Statii  perbonum   ac   per- 
veterem  ,  ut  ipse  ait. 
Vid  Praefat.  ad  ed.  a.  i555.  et  ad  Li.extr.  et  pas- 
sim. 

Neque  Aldus  uspiam  (li>erlo  tradit,  quibus 
Codd.  usus  fuerit.  Satis  habet,  Codd.  mann  scrU 
ptos    ab    impressis    distingucre.     Laudat  quidem 


—        27        -~ 

ad  III.  12.  Codicem  Viennerisem  aLntiqunm  Stanis- 
lai  cujusdam  Zaur,  ex  quo  illud  carmen  consti- 
tuit  5  sed  hanc  solam  notitiam  de  eo  ficceporat  ab 
amico  5  ipse  adeo  nunquam  manibus  traclavit,  aut 
lectiones  inde  enotatas  hahuit. 

CODD.  DIONYSII    LAMBINI. 

Lambinus  cum  Francisco  Turnonio  Cardinali 
Romam  profectus  ,  ibique  eam ,  quam  diu  expe- 
tisset,  veterum  librorum  copiam  nactus ,  multos 
Horatli  Codd.  MSS.  inspexit.      li  sunt: 

Codices  f^  alicani  quinque  ■,  quos  antiquissi- 
jnos  vocat ,  nec    tamen  pluribus  describit. 

Codex  Donati  J annoctii  Florenlini,  ad  quem 
testamento  Rodolphi  Cardinalis   pervenerat. 

Codeoc  Gabrielis  Faerni. 

Codeoc  JLudovici  Ursini ,  Farnesiorum  con- 
sobrini,  ab  Hannibale  Caro  ipsi  donatus,  in  quo 
desiderabantur  Sermones. 

JLiber  Rainulii  Farnesii  Card.  typis  qui- 
dem  excusus  ,  sed  cum  antiquissimls  atque  optl- 
mis  codd.  comparatus  atque  ex  iis  plurimis  locis 
emendatus. 

Codeoc  Joannis  Tornesii ,  typographi  Lug- 
dunensis  ,  Lambino  ex  Italia  reverso  ,  commenta- 
riisque  jam  absolutis ,  nec  opinanti  oblatus  5  quem 
ille  vetustissimum  censet. 

Tum  ad  ultimam  editionem  adornandam  Lu- 
tetiae  sex  alils  codd.  etlam  usus  est.    li    sunt 

Codeoc  Clerici,  quem  nactus  est  ab  heredi- 
bus  N.  Clerici. 

Codices  Russardini  duo^  accepti  a  Lud.  Rus- 
5ardo,  juris  doctore  Avarici  Biturlgum. 

Codices  Nicotiani  tres ,  dali  ei  a  Jo.  Nico- 
J  o,lega{ione  apud  Lusitanlae   regem  functo. 

Codeoc  Colombinus ,  donnhis  ei  a  Jo.  Coloin 
bino  Monstroliensi. 


—         2S        — 

CODICES  JACOBI  CUUQUII. 

Codices  Blandinii  seii  Blanrliniani  qiia^ 
tiior^  ex  bibliothecft  Blandinia ,  h.  PP.  Benedicti- 
nnruni  S.  Pelri  in  monte  BLindiuio  Gandavi,  f/uo 
Roma  perlati  erant.  Sed  illa  bibliotheca,  una  cum 
Dunensi  ,  a  Belgis  timndluantil^us  ,  teniplaque  et 
coenobia  vaslantibus  (imde  BV/.ovo^^^ctc^oK^  Cruquius 
vocat  ad  Serm.  I.  i.),  anno  MDIiXV^IIf  plane  per- 
dila  et  exusla  est.  llos  codd.  cum  omnes  vene- 
randae  vetustatis  esse  et  ad  Seculum  IX  referen- 
dos  judicat  vir  intellioentissimus  (Aj)pend.  ad  le- 
ctorem),  (juem  cum  vlrtute  B/andininm  antiqnis- 
simunx  dicere  solet ,  et  sic  ultra  Sec.  IX  etiam 
rejicit ,  omnium  maximi  aestimat  5  quem  eum- 
dem  Vir  )(()/T/)Ca;Taroc  Cuningamius  (praefat.  Horat. 
et  animadv.  c.  16.  p.  297.)  omnium  qui  exstant, 
codicum  Horatianorum  emendatissimum  opti- 
mumque  pronuntiat.  Mentionem  ejus  facit  etiam 
Muret.  prnefaL  ad  edit.  x555.  Descriplionem  am- 
piiorem  Blandiniorum  codd.  in  Cruquio  frustra 
f[uaeras ,  nisi  quod  ad  Serm.  II.  7.  64-  harharis- 
simos  eorum  characteres  vocat :  ex  quo  tamen 
non  multum  sumi  possit. 

Codeoc  Uiviaei ^  cui  etiam  magnum  pretium 
sla'uit  vir  doctissimus. 

Codeoc  Silvius  ,  qui  Gualteri  Silvii  erat. 
Craqu.  ad  Serm.  I.  3.  5. 

Codejc  Buslidianus  ^  e  bibliotbeca  Gymna- 
sii  Buslidiani  triling^uis  Lqvanii ,  quem  a  vetustale 
commendal  ad  Epist.  I.  1.57.  Adparet  autem,  mu- 
tilam  fuisse. 

Codeoc  alius  Buslidianns  laudalur  e.  g.  ad 
Epod.  II.  69.  cujus  autem  ,  cum  fere  modo  unius 
Bfi^^Ii^liani  mentio  sit,  cxiguum  tantum  fragm.en-" 
tu»n  fuisse  suspicor. 

Codeoc   Carrionis ,  itidem   mutilus. 

Codex  Martinins  s.  Martinii. 


—       29       — 

Codeoc  Tonsanus  ex  Lihliotheca  Tonsana , 
t|ui  solos  Sermones  continuisse  videtur. 

Codex  Maldeghemiiis  f  (jui  solas  orlos  vide- 
tur  liaJjuisse  ,  quejurfue  Cruqulo  comniodasse  pu- 
to  Jacobum  a  Claerhout  D.  de  Malde^hem,  cujus 
mentio  ad  Serm.  I.  2.  106".  quamquam  ibidem 
etiam  mcmoralur  Judocus  Maldeghem  D.  de  Lei- 
schot. 

CODICES    GE.    FABRICir. 

Ge.  Fahricius  vetustis  et  optimae  nolae  qui- 
husdam  codicihus  mss.  et  in  Italia .  et  in  Germa- 
nia  conquisitis  ,  usus  est  ,  e  quihus  in  primis  ah  eo 
commemorantur. 

Codex  AnJialtinus  ^  missus  ad  eum  a  Geor- 
glo  principe  Anhallino  et  Ascaniensi :  quem  a  ve- 
tustate  et  J>onitale  lectionum  maxiine  commendal, 
eumque  sihi  Lydii  Kapidis  loco  fuisse  ait,  cujus 
beneficio  emendarit  ac  restituerit  loca  plurima , 
et  Acronem  multo  hal)itiorem  et  nitidiorem  in  pa- 
laestram  literariam  produxerit.  vid.  Praef.  ad  edit- 
i555. 

Codex  Saxonicus ,  communicatus  cum  eo  a 
Laurenlio  Scradaeo. 

Codex  Tharingicus^  missus  ei  ab  Wolfgan- 
go  Werthero  ,  Equite  Thuringo,  sed  non  integer. 

GE.   BERSMANNUS 

sex  codd.  MSS.  usus  est ,  quos  acceperat  a 
Posthio ,  Jacobo  Monavio  et  Jo.  Cotterilio. 

CODICES  THEOD.  PULMANNL 

1.  Codex  Augustini  Hunnaei^  quem  hic  illl 
dono  dederat,  cuique  ipse  summum  ab  aiiliquita- 
te  et  emendatione  pretium  statuit.  Df  signare 
eum  solet  littera  h. 

2.  Codex   CoUegii  Geniblacen^i^'  G* 
5.  Alter  Cod^x    Qemblacensis.  £• 


—       30      — 

4«  Codex  Belleri  ^  a  quo   illi  donatus.    h- 

5.  Fragmentum  Codicis  Antonii  Diesthemii^ 
quod  continebat  lihros  JII.  et  IV.  carminum  ,  sed 
mutilos  ;  item  carmen  seculare.    a. 

6.  Codex  Plantini ,  Sermones  tantum  exhi- 
bens.     p. 

7.  Codex  Cornelii  Gualtheri,  fragmentum, 
continens  librum  II.  Epist.  et  libri  I  Sermonum 
eclogas  tres  cum  dimidia.    c« 

8.  Codex  vetus,  Artem  poeticam  comple- 
ctens.   T. 

9.  Codex  alter  Plantini  ,  Ars  poelica.    p. 

10.  Codex  Victoris  Giselini ,  Ars  poetica , 
Epistolarum  liber  II,   et  Sermonum  liber  II.  v. 

11.  Fragmentum  Caroli  Ciusii s  \)eLrs  Episto- 
larum.   K. 

CODICES    L.  TORRENTH. 

Torrentius  insignes  multos  codd.  quos  in  pri- 
mis  Romae  collegisset,  ad  recensendum  Horatium 
adhibuit,  in  quibus  maximum  pretium  statuit  Co- 
dici  Laurentiano  ;  vid.  ad  Carm.  IV.  1.  Sed  ne- 
que  hunc ,  neque  ceteros  adcuratius  descriptos 
usquam  in  ejus  editione  reperias  :  haud  dubie , 
quod  ipse  eam  non  curavit. 

CODICE  S  TALBOTI. 

1.  Cod.  Galei,  cui  inserta  sunt  Horatii  Ope- 
ra  ,   cum  scholiis   ad  marginem  scriptis. 

2.  Cod.  Galei  vetustus,  continens  H.  EpistO' 
las,  cum  scholiis  et  glossa  interlineari. 

3.  Cod.  MS.  Cardin.  Bembi ,  ccntinens  H. 
opera,  in  Bibl.  Coll.  Regal.  servatus.  Vid.  Codd. 
Bentl.  n.  12. 

4.  Cod.  MS.  Coll.  Petrensis ,  cui  insertae 
junt  H.  Odae .  Satirae  et  Epistoiae^  cum  schc» 
liis  et  glossa  interlineari. 


—      31       — 

5.  Cod.  MS,  CoU.Trinit.  Cantahr.  qui  ha- 
tet  H.  Epistolas. 

6.  Cod.  Bodl.  1.  continens  Odas  H.  nllide 
scriplas. 

7.  Cod.  Bodl.  II.  H.  Odas  hsihQins  ,  oiim  li- 
ber   Ge.  a  Tiirre,  Profess.  Med.   Patar. 

8.  Cod.  Bodl.  III.  papyrac.  contin.  H.  Odas 
et  1.  de  Arte  poetica  a.  1463.  per  Johannem 
de  JMiinti  finitn?. 

9.  Cod.  Bodi.  IV.  tenens  H.  de  A.  P. 

10.  Cod.  Colleg.  Magd.  Oocon.  continens 
H.  Opera. 

11.  Cod.  ejusd.  Colleg.  contin.  H.  Satiraiy 
Epp.  et  Artem  poeticam. 

12.  Cod.  Colleg.  Reginal.  Oxon.  conlinens 
H.  Opp^ 

i5.  Habuit  insuper  varietatem  lectJonis,  edi- 
tioni  Mur  etinae  a.  iS^p.  e  cod.  MichaeJis  Bonae 
Ragus.  adscriptam  ,    tum 

14.  Varias  lectiones  ,  quas  Pithoeus  ex  MSS. 
ed.  Basii.  i58o.  adleverat. 

CODICES    R.   BENTLEII. 

1.  Codejc  Graevianus .,  vetustissimus,  anno- 
rum  DCC ,  cui  tamen  Epistolarum  et  Sermonum 
pars  magna  deerat.  Erat  is  a  Graevio  ad  Benlle- 
jum  missus  ;  post  cujus  obitum  cum  re''i<jaa  illi- 
tis  supeliectile  libraria  in  bibliothecam  Electoris 
Palatini  concessit.  Ejusdem  Graeviani  cod^cis  col 
lationem ,  cum  ed.  Ascensiana  a  1529.  a  Jano 
Broukhusio  institutam  adservat  Bibl.  Bodlej.  Vid- 
Catal.  Bibl.  Bodiej.  impress.  iibr. 

2.  Leidensis  Codex.,  ejusdem  aetatis.  in  bib- 
liotheca  academiae  Lugduno- Batavae. 

3.  Codex  Z.ulichemianus.,  annorum  DC.  Hu- 
jus  et  Leidensis  varietatem  a  N.  Heinsio  enotatam 
interpositis  propriis  conjecturis  a  P.  Curmanno 
nactus  est. 


--         32        — 

4«  Codex  V^ossianus ,  quem  non  inferiorem 
prioribus  illis   ccnscl. 

5.  Codejc  Markianiis  ^  qui  epistolas  modo 
liabeL  Hiijus  et  Vossiani  lectlones  in  Batavia  aJ> 
Abrahanjo  Franhio  descriplae  erant. 

Ex  Britannicis ,  quos  ipse  omnes  inspexit, 
,  6.   Codex   Collegii   Reginensis  Oxonii  ,  qvii 
celeris    palmam     aufert  ^    annorvim     DCC  ^    et  ab 
omni  parte  integer. 

7.  Codex  c  bibllolheca  Regiae  Societatis 
Londlni. 

8.  Codex  Peirensis  domus  Cantabriglae,  D 
annorum. 

9.  Codex  collegii  Magdalenensis   Oxonii,; 

10.  Codex  Rogeri  Galei. 

11.  Codex  episcopi  £liensis ,  sub  initium 
typographiae  scrlj)tus# 

12.  Codex  collegii  Regii  Cantabrigiae ,  ab 
eadem  manu.  Perperam  Bembiniis  dicitur  Tal- 
boto.     Vid.  ejus  Codd.   n.  3. 

i5.  Codex  Ratielianusy  e  museo  Jo,  Batie' 
ly^.  Desunt  in  eo  EpisloLie,  et  Sermones  aliquot 
librl  II. 

i4.  Codex  Regius  ^  Sermones  et  Epistolas 
Artemque  complexus. 

i5  —  17.  Codices  tres  ex  coUegio  Trini- 
tatis  ,   Sermones  ,  Epp.  et  Artem  P.  continenles. 

18.  19.  Codices  duo  Bodlejani ^  in  quibus 
Carmlna  et  Epodon  liber. 

20.  Codex  y^igorniensis  ^  Ars  poetica. 

21.  Codex  Digbeanus   Oxonll ,  Ars   poetica. 

22.  Codtx  Moreii ,  a  N.  Helnslo  coUalus  ^ 
etiam   artem  poet.   contlnens. 

2  3.  -£  Codice   Colbertino    et 
24.  Franequerano  ellam  excerptas  lectiones 
habult ,  sed  pauculas,  et  levi  cura. 

20.   Codex  Magdalenensis  alter,   Sermones 


—       33       — 

Eplslolae  et  Ars ,  ab  eodem  Hbr&rlo,  a  quo  supr.il 
n.  i4' 

26.  Acronis  exemplar  scriptum,  quod  olim 
erafc  jBillbaldi  Pirkheimeri ,  in  bibl.  Reg.  Societ. 
adscrvatum. 

Duos  llbros  manu  exaratos  adblbuit  DAN. 
HEINSIUS;  vid.  Not;  ad  1.  7.  i5.  ed.  1629.  p.  24. 
Codicibus  etiam  MSS.  quibusdam  se  usos  dicunt 
ALEX.  CUiNLNGAMlUS  cl  JO.  JONES  ;  sed  cos 
nonulterius  describunt.  Item  HENR.  STEPHANUS 
poucos  quosdam  codd.  et  excerpta  llabuit.  Vid. 
ejus  diatr.  IL 

CODICES   GESNERL 

Codeoc  Gottingensis  ^  in  bibliothfeca  acade-. 
mica,  chartaceus,  eleganter  scriptus ,  recentior 
quidem,  sed  optimas  plerumque  lectiones  habens. 
Scholiis  instructus  esl  marginalibus  et  glossa  in- 
terlineari.  Fuit  quondam  ex  libris  Congregat  S. 
Mauri  Rom.  quod  alterum  ejus  folium  testatur. 
Sermones  subjectos  habet  Epistolis ,  quae  librum 
claudunti 

Codicmrt  Hannoveranoruni  duoriim  ,  ex 
bibliotheca  regia ,  fragmenla  membranacea ,  8 
min.  Unum  charactere  Longobardico  ,  sed  tenui 
et  eleganli,  nec  tamcn  sine  vocum  compeiidiig  ^ 
scriptum  ,  continet  Serm.  L  1  —  2.  121.  tum  L 
4.  4  —  H.  4«  5o.  porro  IL  6.  i4  usque  ad  fineni 
libri.  Alterum,  literis  minutissimis  Longobar- 
dicis  ,  habct  Epist.  I.  3.  27  —  L    18.  i3. 

Collatio  Saxiana  h.  e.  rariantlum  lectio- 
num  sylloge,  a  Christoph.  Saxid  descriptarumpar- 
iim  de  exemplo  Cuningamianae  edilionis  ,  cui  ea» 
adleverat  Cortius  ex  uno  cod.  Lipsiensi,  et  imo 
Vinariensi,  partim  de  alio  Maettarianae  editlonis, 
cui  docla  manus  IV  Codicum  lectiones  adscripse- 
r«t.     Ex  ea  sylloge ,  «ibi  missa,    pro   consilio   «uo 

C 


\ 


-       34      - 

fjiiaedtim  eiiotiavit  Gesneriis,  quae  syllaba ♦S'aa'.  de- 
siiiiiantur. 

Codex  Jo.  Brodaei  n  cujus  collationem  ad- 
scriptam  exemplo  Torrentianae  edilionis  habuit 
Gesnerus.  Ex  iis  ,  quae  in  fine  codicis  sunt.  ad- 
paret,  eum*  esse  e  seculo  XIV.  Lectiones  quas- 
dam  CNliibet  memorabiles ;  multas  optimas  ,  vit 
Carm.  II.  lo.  lo. 

CODICES    JANI. 

Codices  Dessauicnses  duo.  ex  Italia  eo  per- 
lali ,  quorum   primiis  ,    membranaceus  ,    in   folio 
mhiori ,  laceratus   et  mulilus.    Manipuli ,    quorum 
singuii    inlegri   habent    IV    plai>ulas     complicata^ , 
liumeris  romanis ,   ab   alia  manu  addilis  ,   certe  re- 
paratis  ,  signantur,  et  progrediunlur   ad  XXII.  Pa- 
tinae   nec  numerum   nec    custodem  liabent.    Tex- 
tus  totus  est  ab -eadem  manu,    pallescente  Longo- 
bardico  charactere,  praeter  initiales  versuum  qua- 
dratas ,  eleganter  et  ad  lineas  instrumento  ferreo 
impressas  ,  scriplus.    Literae  initiales  majores  de- 
sunt ,    nec   nisi   rarius    svippletae   sunt  a  manu  se- 
cunda.   Semper  yiongum  in   fine  5  z  fere   sine  api- 
ce  ;  vocum  compeiulia  semper  cadem  :   correctio- 
r.es    a    manu    prima ,    qviae   scribam   doclum   pro- 
dant.      Sf holia  ,    tam   interlinearia  ,    quam   margi- 
nalia.   quim     plurima ,   lectvi    diflficillima ,    sed    et 
praeler  ea ,    qviae  in  Scholiastis  jam  legimus,  par- 
vi  prelii.     Habet  codex  multas  lacunas :  i)  a  libri 
I  carm.  i5.   19  — II.  9.  16.      2)  a.  1.  III.  2.    29   — 
4.  v5.  tum.  a.  5.  27  —  7,   12.  item  a    g.   4  —    16. 
3.  denique  a  19.  1  —  IV.  14.  62.  5)    a.   1.   V.   1.    1 
2.   5o.  tum  a  5.  71  —    17.   27.  4)  Epistolarvirn 
librl  1    deest   viltimus    versvis  j  in  libro  II  autem  1 
—  2.  65.  5)  a  Sermonum  lib.  II.  5.  45  —  90.  tum 
a  6.  26.  —  fin.  item  a   7.46  —   91  et  ab  8.   65  — 
fi :(.     Titulus  ab  alia  manu  ,    haud  dubie    eadem , 
quae   manipules    numeris  instrvixit ,  exhibet   post 


—       35       — 

indicem  operum  Horalii  lianc  nolani;  Sanctae 
Dei  genetricis  Mariae  Sanctiffue  Cipriani 
episcopi  et  mariyris  in  Nigenburga.  Hepa- 
raiiis  (h.  vel  emtus  ,  vel  reiiovalu.<)  anno  domini 
millesimo  quadringentesimo  sepluagesimo.  Si 
oninia  haec  et  inpr.  etiam  scripturam  recentio- 
nemque  codicis  expendamus ,  probabile  fit,  illum 
e  Seculo  XIV^  esse ,  sed  ex  vetusto  admodum  et 
bono  exemplari  descriptum. 

Codex  secundus ,  membranaceus,  in  forma 
octava ,  rudi  filo  et  glutine  (recentius  fortasse) 
compactus  ,  Longobardicis  lileris  minutissimis  , 
sacpe  negligeiili  et  fiigitiva  manu  ,  et  pallido  atia- 
mento  scriptur.  Manipulos  habet  IX,  quorum 
ullimus  V,  ceteri  VIII  folia  continent,  siite  nu- 
meris  et  custode.  In  odis  singulae  paginae  in  b:- 
nas  sectiones  divisae.  Initiales  majores  rubrae,  vi- 
rides  ,  atrae.  Versuum  initiales  paullum  eminenl, 
sed  ejusdem  et  manus  et  characteris  cum  textu , 
nisi  quod  nonnidlae  sunt  quadratae  minores. 
Sempery  in  fine  longum  et  /  sine  puncto.  Vocum 
compendia  semper  diversa,  versuum  ordinando- 
rum  frequens  neglectus  ,  correctiones  vel  negli- 
gentes  ,  vel  perversae  ,  commutationes  literarum, 
ut  rf  et  ^ ,  ^  et  i- .  scribam  declarant  rudem  et 
imperitum.  Quantum  e  scriptura  ceterisque  ar- 
gumcntis  adsequi  possis ,  videatur  hic  codex  paul- 
lo  recentior  priori. 

Codeoc  Alenlelianus,  e  Seculo  XI,  qui  olim 
in  hibliotheca  Jo.  Jac.  iMentelii  fuit ,  cujus  lectio- 
ne3  ]\Iarquardus  Gudius  exemplo  editionis  Mure- 
ti )  Venet.  i582.  8.  adleverat,  unde  adscriptae 
sunt  exemplo  editionis  Desprezianae,  quod  in  il- 
lustri  bibliotheca  academiae  Lipsiensis  servatur. 
A  dscripta  est  eidem  huic  exemplari  Despreziano 
(sic  tamen,  ut  diligenler  distinaruatur  a  lectioni- 
luis  Codicis  illius)  varietas  editionis  nitidae  Pari- 
«icnsis  ,   ex  oflicina   Vajoosani.     Ex   his  emendan- 

C  a 


-      36      - 

da  sunt,  quae  in  Fabricii  }»ibliolh.  lal.  Ced.  nov.> 
T.  1.  p.  409.  traduntur;  uJ>i  et  dicitur  ille  codex 
Mentelianus  Lamhini  olim  fuisse ,  quod  falsum 
est.     I.  28.  6:  5i.  18:  37.  28.  II    3.  11. 

Codices  Lipsienses  quatiior  ^  qui  in  biblio- 
theca  senatoria  Lipsiae  adservanlur  j  rjuorum  pri- 
miis  Cpulpit.  I.  n.  6.>,  membranaceus  ,  fol.  com- 
pleclens  CX  folia,  nec  numeris  nec  signis  distin- 
cta,  fjuorum  oclona  videntur  manipulum  efficere. 
Singula  folia  interdum  a  bibliopegopermutata  sunt, 
Scripsit  totum  cod.  una  manus  ,  sed  illa  sibi  non 
constans  ,  nunc  majores  nunc  minores  pingens  li- 
teras,  quae  non  quidem  plane  rudes,  at  neque  ele- 
gantes  dicendae.  Sunt  eae,  etiam  initiales  versuum, 
minusculae  ,  magis  latinae  quam  gothicae.  Initia- 
les  carminum ,  more  in  MSS.  consueto,  plerum-» 
que  desunt,  et  leviter  tantum  sunt  designatae. 
Compendia  vocum  crebra.  Atramentum  temporis 
diuturnitale  fuscum  factum.  In  primi  et  ultimi 
folii  columna  priori  sic  deletae  literae,  ut  legi 
vix  possint ;  quare  primos  XI  versus  odes  I  seri- 
or  penna  denuo  induxit.  Ex  omnibus  his ,  aliis- 
que ,  probabile ,  codicem  Sec.  XIII  aut  XIV  in 
Ilalia  scriptum  esse.  Dunbus  qviasi  parlibus  con- 
stat,  in  quarum  prima ,  quae  Odas  ,  Epodos  et 
Carmen  sec.  continet,  singulfle  paginae  in  binas 
sectiones  divisae  sunt,  lineaeque  ductae  lam  trans- 
versae  XXVIII,  quam  ab  utraque  parte  ad  per- 
pendiculum,  quibus  initioles  lilerae  et  longitudi- 
nes  linearum  definirenlur.  Nec  libri  ,  nec  singu-- 
la  carmina  numeratn.  Paucaeinscripliones,  rubrae 
iilae  et  a  seriori  manu.  Ut  ante  artem  poeticam  : 
Tncipit  liber  poeticae.  Ars  poelira  slatim  sequi- 
tur  Epodos.  Scliolia  in  prima  parte  paucissima, 
\n  altera  plura  ,  etiam  a  prima  manu  5  a  qua  et 
codicis  inscriptio  est:  Opa  Oracy :  itenipoetria. 
Codejc  secandus  Cpulpit.  I.  n.  38.),  mem- 
Lranaceus,  in  4.  folia  habens  CXV;  nam  primum 


folium  deperdilum  est,  ut  nunc  codex  Incipiat  a 
V.  38  odes  Jf.  Folia  non  signata ;  quaedam  et  a 
Libliope^o  permutata.  Oclonis  constant  manipuli, 
praeler  XIII  et  XV,  qui  habent  sena.  Eos  mani- 
pulos  serior  manus  in  infima  prima  pagina  sigucv 
vil ,  r^.  11*^  cet.  Ab  una  manu  totus  codex  est, 
^ed  negligentior  saepe  scriba  proditur,  verbis  aut 
integris  versibus  omissis  ,  post  ab  alio  suppletis. 
Nec  literae  sibi  constant,  neque  fllramenlum.  Vo- 
cum  compendia  plurima.  Dipbtiiongi  plures  , 
c|uam  in  ceteris  tribus ,  geminatae  literae'  paucio- 
res.  Quae  omnia,  conjuncta  inprimis  cum  scrip- 
turae  specie  ,  suadent  codicem  ad  seculum  XII 
referrc  ,  et  habere  pro  antiquissimo  liipsiensiura 
quafuor.  Lineae  in  singula  pagina  ductae  XXXIV. 
Initiales  versuum  alterne  rubrae  et  atrae;  illae 
carminum  et  librorum  pictae,  sed  arte  rudi.  jNul- 
la  librorum  divislo ,  nulli  numcri.  Pro  inscrij^ti- 
onibus  carminum  solius  metri  designationes  sunt, 
minio  scriplae,  sed  lectu  difticiles ,  saepe  etiam 
falsae.  Scholia  passlm  adsunl ,  scd  pauca,  nec 
mulli  piomenti.  Ars  poetica  est  inter  Odas  et 
Epodos,  Epistolae  ante  Sermones.  FoIIa  quaedam 
*ib  ijiitlo  et  In  fine  situ  et  vermibus  admodum  cor* 
rupta  sunt. 

Codeoc  tertiiis  (pulplt.  I.  n.^g.),  membra- 
naceus  ,  in  4«  Fuit  olim  Nicolal  Helnsil,  CVId.  ejus 
C-atal.  P.  II.  p.  89.)  e  cujus  blbliotheca  redemlt 
Fr.  Bencd.  Carpzovius  (quod  hic  ipse  notavlt), 
unde  in  biblioth.  senat.  pervenjt.  Habet  codex 
LXXXII  folia,  superne  numeris  1,  2,  5,  cet.  sig- 
iiata  (quamquam  XVIII  ulllma  eleglam  continent 
scriptoris  recentiorls  :  cui  in  fine  additum  :  Ex^ 
plicit  Yronia  GaiiJ^ridi  ^  j  quorum  octonis  con- 
stant  manipull :  quos  non  soium  in  ima  paglna  II- 
teris  flr ,  b  ,  <:,  cet.  signavit  primi  librarii  manus  , 
sed  etiam  folia  singuli  manipuli  adposltis  nume- 
ris  ,  A^,  a^,  a^    cet.   In  fine  manipnli  cujusque  cu- 


—       HS       —     . 

stos  est.  Mcmbrana  adhuc  satis  nova,  atramen- 
tum  nigrum  ,  licet  pallescens.  Quae  omnia,  prae- 
ter  ductus  characlerum,  codicem  admodum  rccen- 
tem  arguunt.  Est  ille  literis  gothicis  eleganter 
et  cum  cura  scriplus.  Vocabulorum  compendia 
in  eo  plurima.  Initialeg  carminum  admodum  mi- 
luilo  charactere  designantur.  Continet  liber  IV 
libros  Odarum,  librum  Epodorum  et  carmen  se- 
cuh-tre ,  sine  librorum  divisione  et  titulis  :  nisi 
quod  inter  singulas  odas  una  linea  vacua  relicta 
est,  in  qua  serior  manus  quibusdam  odis  iHscrip- 
lionem  posuit;  quae  et  omissa  a  librario  supplc- 
vit,  vitiaque  emendavit.  Lectiones  interdum  me- 
morabiles  habet,  ut  Carm.  II.  4-  20.  Scholia  pau- 
cissima   sunt. 

Codejc  (/uartus  (Yiu\p.  I.  n.  4o.l,  chartaceus, 
fn  4«  Fuit  olim  ,  ut  docet  emblema  a  fronte  inscr- 
tum ,  Jo.  Christo.  Wagenseilii ,  et  constat  foliis 
LXXXVIII ,  quorum  IV  prima  vaclia  sunt,  Vi 
ultima  nil  praeter  pauca  de  metris  odarum  ,  ea- 
que  nullivis  momenti,  paginis  sex  exhibent.  Foliis 
numeros  dedit  prima  manus ,  usque  ad  55.  Mani- 
puli  quatuor  priora ,  cum  septimo  ,  habent  folia 
X  ,  quintus  XII  ,  sextus  XVI,  octavus  IV.  In  cu- 
jusque  fine  custos  est.  Characteres  admodum  si- 
miles  hodiernis  Italorum.  Compendia  vocum  val- 
de  multa  ac  impedita.  Omnia  produnt  codicem 
admodum  recentem.  \tramentum  satis  nigrum 
adhuc,  licet  jam  inclinans  ad  rubicundum  colo- 
rem.  Nec  libris  nec  odis  numeri  dati ;  plerum- 
que  tamen  unius  lineae  spatium  inter  has  reli- 
ctum.  Continet  codex  odas ,  epodos  et  carmen 
seculare ;  et  est  valde  vitiose  exaratus  :  habet  ta- 
men  lectiones  interdum  vix  alibi  obvias  ;  e.  g. 
Carm.  I.  14.    i5.      Scholia  passim  pauca  adsunt. 

Codices  Altorjini  dno  ^  in  blbliolheca  aca- 
demica,  quorum   descriptionem    et    lectiones  Ch 


—       39       — 

Napeliiis  isMle  ab  a.  1766  oolo  plagulis  siiigulJs  edi- 
dil  ,  (|uorum 

primus ,  membraiirtceus  ,  in  4«  f^on  adeo  an- 
liquus  ,  M.  D.  Omeisii  ,  cujus  olim  fuit,  judicio, 
in  fronte  libri  adscripto.  Est  is  minutiore  lite- 
rarum  chararlere  ,  sed  ncgligenter  et  -  itiose  »(\- 
nu)dum  a  scriba  valde  indocto  exaratus.  Altameii 
e,  bono  et  nunc  ignoto  antiquo  rodice  exscriplus 
videtur*,  habet  enim  lectiones  multas  egregias  et 
clegantes,  quae  vei  raro  vel  nusquam  alias  repc- 
riantur,  nec  prolecto  ex  iugenio  slupidi  fratercu- 
Ji  vencrint.  Conlinot  codex  omnia  Horatii ,  sed 
cum  magna  lacuna,  a  Serm.  I.  5.^07.  - —  II.  1.  49« 
Ars  poelica  sequitur  statim  carmen  seculare.  Ini- 
lialcs  carminum  mullo  auri  levigati  nitore  s]>len- 
denl.  Lectionum  ejus  specimen  dedit  Ch.  Theoph. 
de  Miirr  in  Mcmorabil.  Bib]iotl)>  Norimberg.  P. 
lil.  p.  77.  sqq. 

Codejc  seciindus -,  chartaceus,  in  volumine, 
<juod  et  Ciceronis  d^e  officiis  libros,  item  Claudia- 
ni  de  rajjtu  Proserpinae  carmeti ,  carmen  de  litr- 
ra  Y  Cquod  alias  Virgilio  tribui  solet) ,  Virgilii 
moretum  ,  et  partem  balrachomyomacbiae  Home- 
si  ,  CLIV  latinis  hexamelris  expressam  ,  continet. 
Satis  eleganter  scriptus  est  Horatii  codex ,  multis- 
que  interpunctionibus  distinctus.  Magna  in  illo 
etiam  librarii  ignorantia  proditur ,  in  Graecis 
praesertim.  Veluti  arti  poeticae  subscripsit:  Tf- 
Xoc  (pvfvv^c.  To  ^fo  %Cigic.  Ars  poetica  inter  Sor- 
mones  el  Epistolas  collocata  est.  Quamvis  rr- 
centior  hic  quoque  codex  haud  dubie  sit,  forte  e 
Seculo  XIV  exeunte,  tamen  idem  ob  lectiones 
non  solum  bonas  plerumque.  sed  et  proprias  ipsi 
quasdam  ,  easque  elegantes  et  memoi  al>iles,  e  i)o- 
no  et  vetusto  libro  descriptus  et  emendatus  vide- 
tur.  Nam  emendatorem  ceterum  indoctum  homi- 
nem  fuisse  adparet.     Vid.  v.   c.  ad  I.  i5.  35:    21. 


r~         40         — 

i3.   II.  12.  8.  et   31.     Cf.    de  Murr  \ih.  laud.  p, 

lo8.   Sf[. 

Code.r-  Franeffueranus  ,  in  bibliotheca  aca- 
demica  adservatus,  venerandae  antiquitatis,  cujus 
*t  Beutlejum  lectiones  habuisse  vidimus ,  sed  pau- 
rissimas  et  negHgenter  excerptas.  Tum  quoque 
Lamb.  Bos  in  animadverss.  ad  Horatium  (quae 
«>jus  animadversionibus  ad  scriptiores  quosdam 
Graecos ,  Franequ.  lyiS.  8.  subjectae  sunt)  non- 
jiulias  illius  lect.  commemorat.  Pleniorem  ejus 
leclionum  recensum  accepit  Jani  ab  Herbellio,  qui 
».  1770,  cum  Franequerae  versaretur ,  codicem 
istum  cum  Cruquiani  Horatii  editione  anni  iSgS 
docte  diligenterq^ue  contulit.  Est  codex  membra- 
naceus  ,  forma ,  quae  in  folio  vocatur  ,  ohlonga; 
liabetque  scholiorum  ineditorum  insignem  copi- 
am.      Vid.  et  Gutberleth.  de   Saliis ,  p.  9. 

Codex  Helmstadiensis ,  formae  maximae, 
chartaceus  et  levigatus .  literis  minusculis  satis 
elegantibus  scriptus.  Vocum  compendia  pau«a ; 
semper  fere  y  longum  et  u  pro  v^  scripturae  er- 
rores  crebri ,  in  primis  in  verbis,  quae  a  Graecis 
sunt.  InUiales  librorum  variis  coloribus  pictae 
et  deauratae ;  in  singulorum  carminum  initiis  al- 
ternant  rubrae  et  caeruleae.  Incipit  Ars  poetica, 
sequuntur  Sermones  ,  Epistolae,  denique  carmina. 
Librarius  se  adpellat  Mariam  Jeronimum.  Se- 
culo  XIV  exeunte  scriptum  esse  codicem,  omnia 
suspicari  jubent.  Sed  diligentissime  tamen  ad  an- 
tiouiorum  librorum,  nobis  nunc  ignotorum,  fidem 
emendatus  esse  videtur.  Habet  certe  lect.  quas- 
dam  singuhires  ,  et  memorabiles,  ut  I.  12.  55:  26. 
10  et  11  :  37.  28.  Scholia  etiam  non  pauca  adscri- 
pta.  Fuisse  et  hic  et  ceteri  libri  mss.  bibliothecae 
Hclmstadlensis  traduntur  olim  in  Hungariae  regis 
Corvini  thesauro.  Leclionis  varietatem  cum  co 
comniuuicavit  Henkius^  V.  S.  R.. 


--      41      — 

CODEX   BARTHII. 

Commcmorat  Vir  doctissimus,  Advers.  XXXV, 
s.  codicem ,  ut  ait,  venerandae  vetustatis,  DCCCC 
annorum  ,  atfjue  ex  eo  profert  quaedam  ;  sed  ne. 
que  amplius  illum  describit ,  nec  urbem  quidem, 
iibl  eumviderit,  nominat.  Facilis  nimlum  erat 
Barth.  in  constituenda  codicum  aetate.  vid.  III. 
Hejn,  elench.  codd.  Virg.  Tom.   I.  p.  XXXII. 

CODD.  CAR.    COMBII. 

Delectum  habuit  Combius  Codd.  Harlejano- 
rum  ,  in  Museo  Britannico  adservatorum ,  ex  iis- 
cjue  sequentes  melioris  notae  libros  adhibuit  .  ita 
fib  eo  designatos 

A.  N.  2726.  sec.  X. 

B.  —  3534.  —  XII. 

C.  —2724.  —  XIIL    : 

D.  — 5754-  —  XV, 

E.  —2609.  —  XV. 

F.  —  4862.  —  XV. 
0.-2621.  —  XIII. 

Editionem  insuper  principem  ,  in  Bibliotheca  Pte- 
gia  adservatam,  perlegit,  et  lectiones  varias  inde 
enotavit. 

CODD.  JOS.  NIC.  DE    AZARA. 

Interioris  notae  Codd.  aliquot,  ad  quos  tex- 
tum  tjpis  Bodonianis  exprimendum  exip^eret,  ad 
manum  habuit  Eques  illustrissimus ,  e  bibliotheca 
amplissima  eademque  lectissima  Chisiana  deprom* 
t6s ;  quinqne  nimirum  Odariim  ,  tres  Epistola- 
runi  ^  Artis  poeticae  et  Sermonum,  quorum 
duo  ex  eodem  thesauro  accessere:  tertium  Zela- 
diana  Bibliotheca  suffecit.  Lectiones,  quas  in  iis 
deprehendit,  scitas  doctasque  idem  vocat  in  do- 
ctissima,  eleganterque  scripta  Praefat.  p.  X.  ut 
adeo  maximopere  doiendum  sit,  lectionum  exqui- 


—      42      — 

sitiorum  silvulam  in  calce  libri  non  adjeclam  fu-. 
isse. 

CODD.    OBERLINI. 

Quatuor  Codd.  MSS.  Argentoratenslbus  usu» 
cst  Oberlinus ,  vir  humanitatis  pariter  atque  ex- 
quisitioris  doctrinae  laude  florentissimus ,  e  qul- 
bus  in  usum  critices  exstanliora  in  calce  splendi- 
dissimae  suae  edltionis  adjicienda  curavit.  Ita 
rero  adcuratissime  eos  describit : 

Cod.  A.  Formae  quartae  seculo  X.  tribuen- 
dus  videtur ,  quod  frequentior  diphthongorum, 
separatis  literis  scriptarum  usus  et  rariora  vocum 
compendia  docent,  ut  alia  argumenta  taceam. 
Continebat  Odas  ,  Epistoias  atque  Satiras,  ex  qui- 
bus  varia  supersunt.  Stalim  vero  deest  folium 
primum,  adeoque  incipit  codex  ab  Odes  II.  L.  I. 
V.  2.  hinc  pergit  ad  v.  i.  odes  XXIX.  ubi  lacuna 
occurrit  ad  versum  usque  16.  odes  XXXI.  inde 
procedit  ad  v.  51.  Od.  II.  L.  III.  Tum  adsunt 
folia  duo ,  quae  fragmenta  exhibent  Epist.  II.  L. 
II.  scilicet  a  v.  112.  ad  i52.  item  a  v.  igS  ad  fi- 
iiem.  Cui  subjeclae  leguntur  Satirae  ordine  con- 
«ueto ,  ubi  tamen  excisum  folium  unum  abstulit 
partem  Satirae  II.  et  III.  L.  II.  a  v.  i52.  Sat.  II. 
ad  V.  76.  Sat.  III.  Desinit  codex  v.  94.  Sat.  V. 
Liber  de  Arte  poetica  ex  eo  plane  exsulat.  Satis 
adcurate  ceterum  scriptus  est,  et  a  vitiis  immu- 
iiis.  In  vocibus  compositis  et  accusatlvo  plurali 
*"  '5  uxeunte  frequens  antiquam  formam  servat , 
quod  idem  et  de  sequente  codice  valel.  (Exstat  in 
Bibl.  Academica.) 

Cod.  B.  Formam  cum  primo  eamdem  obti- 
net,  ejusdem  cum  eo  secuU  putandus  est.  Scri- 
ptura  est  nitida  et  sollicite  curata;  argumenla  ru- 
bro  colore  sunt  tincta.  Innotuit  olim  Casp.  Bar- 
thio^  qui  mentionem  ejus  facit  in  Adversariis  L. 
XXXVI.  c.   14.     Leguntur  hic    odae  ,  et  quidcm 


( 


—       4.^      - 

ab  inilio  ad  vers.  29.  odes  XXXY.  L.  i.  Tun» 
pereunt  v.  19.  odes  XIII.  L.  II.  unde  conlinifn 
serie  procedunt  adfinem  libri  IV.  post  rfuem  vide- 
tur  in  codice ,  ex  quo  bic  noster  descriplus  esl , 
sequutus  Liber  de  Arte  poetica.  Ila  enim  rubrum 
habet :  p.  H.  F.  de  Arte  poetica  eocpUcit^  inci- 
pit  Epodon  ,  et  glossa  adjecta  in  margine  ista  ad- 
dit :  Jinitis  qnatiior  libris- carminum  et  poe- 
iria  Horaiius  a  Mecoenate  rogatus.,  ut.  si 
aliquod  genus  metri  apud  Graecos  inveniret^ 
id  jLatinis  ostenderet  eic.  N.eque  vero  in  nostro 
codlce  inserta  fuit  Ars  poetici»  ;  seqnitur  enim  il- 
lud  rubrum  stalim  L,iber  Epodon  in  eodem  qua- 
ternione  ab  initio  ad  Odes  X.  v.  8.  ubi  deficit, 
tum  rursus  pergit  ad  Odes  XIV^.  v.  12.  ad  finem 
Epodon  ,  cui  subjicitur  carmen  seculare.  Scbo- 
]iis  abundat  hic  codex,  aeque  ac  prior  :  de  qnibus 
alibi  forsan  aperielur  dlcendi  locus.  (BSil.  Acaid.V 
,  Codex  C.  Folio  oblongo.  Spectc^t  ad  ser.  XI. 
aut  initium  XII.  Rarissimas  habel  diphthonjros 
sejunctim  pictas;  hinc  inde  vocalis  tertia  duplica- 
ta  gemino  accentu  insignitur.  Ceterum  ni  me- 
dio  diversa  litcrarum  forma  diversorum  lj])rario 
rum  manum  arguit.  Complectitur  Artem  poeti- 
cajn.,  Saiiras  et  Epistoias ,  et  oninia  quidem 
haec  opera  integra.  Scholia  liabet  rarioro.  Men- 
dis  liinc  inde  scatet.  C^o.   Jac.  Gainbsii.) 

Codex  D.  Formae  quartae.  Sec.  XL  vel  XII. 
^unc  quoque  adsignandum  puto»  Minorem  llbra- 
rii  curam  frequentlora  vitia  ,'  scrinturae  indequa- 
litas  et  passim  ruditas  produnt.  Ijabet  Jibrum  ue 
^rte  poetica,  Epistolas  et  Satiras.  Schclia 
pauciorti  margini  visuntur  adlita,  Esl.  ubi  cie- 
das,  ad  dictata  recitantis  verba  exce})isse  scribam ; 
sic  L.  I.  Sat.  X.  V.  5o.  habet  addioci  pro  at  dioci. 
Sed  idem  in  Cod.  C.  nonnunquam  observare  \U 
cet;  sic  L.  II.  Sat.  VI.  v.  04.  ad  omnes  Dii  pro 
at  omnes  Dii  CFranc.  Phil.  Louis.) 


r,        — 


—      44 

Haclenus  de  Codicibus,  quorum  auctoritatc 
Horatii  lectio  stabilita  est.  Jam,  quo  melius  per- 
6piciatur ,  quam  exiguum  omnino  illud  sit,  si  nu- 
xneri  ratio  habeatur,  quod  in  poetam  nostrum  e 
Codd.  redundarit  adjumenti  at<jue  commodi ,  et 
^ui  fructus  ampllus  inde  sperandi  sint;  librorum 
MSS.  ,  maximam  partem  nondum  excussorum , 
copiam,  per  cultiorem  Europae  partem  sparsam, 
«ub  unum  conspectum  hic  adducere  et  tanquam 
Jn  tabula  repraesentare  visum  est:  quamquam  ex 
notitiis  ,  quas  bibliographi  de  iis  suppeditant,  pa- 
rum  adcuratis  ac  subtilibus  ,  quemusum  critlcum 
praestituri  sint,  omnino  parum  tuto  statui  posse 
ipse  sentiam.  Alphabeticum  autem  in  terris  ,  quae 
istos  thesauros  reconditos  servant,  percensendls 
tenebimus  ordinem.      Primum  igltur 

\\\  Anglia  et  quidem  L>ondini  adserratur  in 
biblioth.  Regla : 

Horatii  Ars  poetica,  Sermones  et  Episfolae» 
Vid.  Dav.  Casley  Catal.  of  the  MSS.  of  Ihe 
Kings  library  p.  240.     Est  Bentl.  n.  i4. 

\\\  Eccles.  JVestmonasteriensi. 

n.    1116.  Horatii  Opera. 

n.   1117.  H.  Epistolae  quaedam  et  Ars  poetica» 
n.   m8.  H.   Odae  ,   cum  vet.   commentatoris   no- 
tis.    Ib.  p.  27. 

In  bibl.  Isaaci  Vossii 

n.   2492-  Horatius ,  cum  expositione  inlerlineari, 

et  Scholiis  antiquis. 
n.  2 6? 2.  Horatius ,  cum  expos.  interlin.  et  notis 

marginalibus. 

Ibidem   exempl.  Horatii  Plantinianum  ex- 

stat,   Casauboni  manu  notatum  ,  n.  2790. 

In  Museo  Britannico  Codd.  Harlejani 

n.  2681.   Q'H.  Fl.  de  Arte  poetica,  Saturariim 
JLibri  II.  Epistolarum  libri  IL 


—      45      — 

n.  2609   p.  //•  Fi'   Carminum  libri    IV.  e^  Vita 

Desunt  in  fine  duo  folia.  Sec.  Xlll.  Jux^ 

ta  Comb.   sec.   XV. 
n.   2621.  De  ArtG  Poeiica   liber ,  Epistolariim 

libri  II.  et  post    alia  inlerjecta  Sattirae 

octo  priores.   sec.  XIIL 
n.   2652.   CarT/iinum   sive  Odarum  lihri  IV.  cum 

vita  Horatii.  Epodon  liber  et  carmen 

seculare.  sec.  XV. 
n.  2642.   Carminum  seu  Odarum Libri  IV.   sec. 

XV. 
n.  2688.  Epod(t}V  i^K  postremae :    cum  expositio- 

ne  —  carmen  seculare  :  Epistolarum 

primi  libri  et  pars  secundi. 
n.   2699.  De  Arte  poelica  liber :  Sermonum  si' 

te  Satyrarum  libri  II. 
n.  2710.   Carminum  JLibrilY.'.  EpodoiV  libellus: 

carmen  seculare.    Cod.  scriptus  per  An- 

gelum  Ariminensem,  Romae  1443. 
n.   2724.    Opera  omnia  cum  Scholiis   hoc  ordine: 

Carminum  libri  IV.    de  Arte  poetica: 

Epod(^i])  liber:   Carmen  seculare  :  Epi- 

stolarum  libri  II.  Sermonum   libri  II, 

Vita.  Sec.  XIII. 
n.  2726.   Opera.,  eodem  ordine.  Deest  Sermoniim 

lih.  II.  Sec.  X. 
n.  2734.  Opera.  Sec.  XV. 
n.  55 10.  Opera.  Sec.  XV. 
n.  3534.  Opera.  Sec.  XII. 
n.  0754.  Opera.  Sec.  XV. 
n.  5892.  De  Arte   poetica  ,liber:  Epistolae   IV 

lihri  I.  Sec.  XV. 
n.  5997.    Oyoera  Sec.  XV. 
n.   4079.   Opera  et  Viia.   Sec.  XV. 
n.  4862.   Odae.,  sermones.  Epistolae  et  Ars  po€' 

tica.    Scrihehat    Ferrftria^    Job,   Carperk^ 

sis.  A.  D.  1461, 
B.  53o5.  Opera.  Sec.  XV. 


^      4^      -~ 

n.  54 15.   Opera.  Sec.  XVI.  Denique 

11.   2732.  ScJtoiiastesxn.   Horalium.  Sec.  XIII. 

In  bibl.  Bodlejana 

n.   1667.  Horatiiis  de  Arte  poetica  (Catal. Libro- 
ruin  MSS.  Angliae   et   Hiberniae  (Oxon. 
1697.)  P-  97-  T.  I.) 
In  bibl.  Norfolciana 

11.   2961.  Horatins  ^    cum    commentario     Acronis 

Grammatici. 
n.  5126.  H.  ode  VII.  L.  IV.  subjecta  Ciceronis  de 

Off.    libris  ,     unde    conjecturam     ducas , 

Schoefiferum    editionem     suam    inde    de- 

scripsisse. 
n.  3i3o.  //.  Opera ,   cum  notis  interlin.  elmarg»-. 

In  bibl.  Franc.  Bernardi. 

n.  56 o5.  Horatii  Epistolae. 

\\\  bibl.  Thomae  Galei.' 
n.  6o52.  Horatii     Epistolae ,    liber     valde    anti- 
quus,  cum  glossis  interl.  et  commentariis# 
n.  6120.  Horatius  integer,  cum  commentariis. 

In  bibl.  Ediiardi  Bernardi 
n.   7443.  Horatiiis. 
n.   7444.  Idem. 
n.  7453.  Idem  cum  glossis. 

Ibidem  tria  Hora(ii  exemplaexstant,  cum 
velt.  libris  collata. 

In  aedibus  Jacobaeis 

n.  8621.  H.  de  ylrte  poetica^  et  ejusdem  Sermo 
nes  cum  Scholiis. 

In  bjbl.  Jo.  Mori 

n.  9x93.  Horatiiis   integer,    eleganti    characterc 
exarftlus.  Cod.  miejnnibran.  in  I2. 


—       47       -- 

Oxonienses 
Oxonii  in  CoUegio  Reginensi : 

n.  958.  Cod.  membran.  4.  Horatii  Opp.  cum 
Scholl.  hoc  ordine  exhibens  :  Carminnm 
Lihri  IV.  Ars  poetica:  Liber  Epodon  : 
Carmen  seculare  :  Sermones  ,  EpistoL^e. 
(T.  L  P.  IL  p.  5o. 

Iii  Collegio  Magdalenensi: 

n.   2i56.  Horat ius  cuxu  Sclioliis  aliquot.   (Ibid.  p. 

72.) 
n.   21 85.    H.  de  ^rie  poeiica ,  ejusdem  liher  Sa^ 

iiraruni  et  Epp.  cum  Scholiis.   (Ibid.  p. 

73.) 

Cantabrigiae  in  colleg.   S.    Trinitatis. 
n.  446.  Horatii  Epistolae  (Ibid.  T.  I.  P.  IIL  p. 
99-) 
In  domo  S.  Petri 

n.  1929.  Horaiius :  liber  ex  parte  imperfectus. 
(Ibid.  p.  i55.) 

Vigorniae  in  Ecclesia  Cathedrali 

n.  822.  Horatii  Carminum  et  E p odcxiv  \\hr\.  Car* 
niinum  libri  II.  priores  deperditi  sunt. 
(Ibid.  T.  II.  p.  20.) 

n.    902.  H.  de  Arte  poetica.  cum  notis.  (Ib.p.  21.) 

In  Batavis  oris  et  quidem  Lugdnni 
\n  bibl.  uicademica 
n.  27.  Horatii  varia  opera,  quae  finiunt  in  Sati-. 
ra:  Ut  Nasidieni  juvit  te  coenabeati,  cuni 
variis  glossis  inter  versus  aut  ad  margines 
adscriptis.  Cod.  membr.  vetustissimus.  Ca^ 
ial.  Bibl.  Lugd.  Bat.  p.  026. 

Ibidem  inter  Vossianos 
n.  21.  Horatii  Carjnina -i  cum  Scholiis  densis  et 


—      48      -- 

antiquis  ,  ubi  ctiam  Sermones  dividuniiii» 
in  Eclog.is.  Codex  egregius  in  membr.  /j; 
CoUigata  est  Ars  ejusdem  poelica.  Adhae-i 
ret  Ovidii  Ibis  in  charta.  Catal.  j3.  578. 
Wi  6.  Horatii  Flacci  Venusini  moralissimi  Epi- 
stolarum  liber.  Item  Odariim  libri  et  de 
Arte  poetica  ;  Vita  Horalii  et  Ars  metrica 
Odarum  ejus.  Item  ars  metrica  Boetii  Se- 
verini  Torquali.  In  ipso  Horatio  suntScho- 
lia  interlinearia  et  marginalia.  Cod.  mem- 
bran.  rec.  8.  Catal.  p.  386. 

Iji  eadem  bibl.  exstant  exempla  Dionys. 
Vossii  et  Casauboni  manu  notata.  Vid.  Ca- 
tal.  p.    266. 

In  Belffio :  in  Bibliotheca  Alarchianensi 

Oratii  carmina  ,  cum  explanatione. 

V.  Sander  Bibl.  Belg.  MSS.  C  Insulis  1641.) 
p.  60. 

In  Dania  et  quidem  Hafnia  in  bibliotheca  Re- 
gia: 

Carminnm  lihri  in  membrana  nitide  exarati.4. 
Carminum  /-/Ar/ II.  cum  Scholiis,  cod.  chartac. 
Ars   poetica   et    Epistolarnm    Libri   II.  cum 

commentario  Zach.  Lundii    autographo. 

Vid.  Joh.  Erichsen  Udsigt  over  den  gamle 
Manuscript  -  Sajnling  i  det  Kongel.  Hiblio' 
tliec.  iKobenh.  1786.)  p.   68. 

In    Galliis  et  quidem  in  Parisiensi  bibliotheca 
publica  : 

n.  6098.  Horatii  Epistolarum  Libri  II.  cum 
Scholiis  margg.  et  glossis  interHn.  Codex 
chartac.  sec.  XV.  olim.  de  Noailles. 

n.  6102.  H.  de  Arte  poetica:  carminum  lihri 
IV.  Epodon  liber,  et  carmen  secula- 
re.  Cod.  chartAC.  sec.  XV.  , 


-      49      — 

n.   7369.  H.  Ars  poGtica^  cod.  menibran.  a.  147  1. 

exaratus,  olini  Mazarinaeus. 
:i.   7892.  H.  dc  Arte  poetica,  cod.  memhTAn.    scc. 

XV.  exaratus.   Olini  Pu!eauus. 
n.   '^900.   a.  H.  carrniniim  lihri  QUINQUE^  cum 

Acronis  commentario:  E]ip.  liber.  I.  Ccd. 

membr.in.  sec.  X.   clim    Puleiuius. 
«.    7971.  //.  opp.  ornnia  ^  cum  glossis  inter  lineas 

et  ad  marginem  5    in    calce    adnotatt.    de 

variis  metrorum  llor.  generi]>us  cumejus- 

dem  Vita.  Cod.  memJ>r.  sec.  X. 
n.   7972.  H.    Opp.   cum    glossis   et    Scholiis,   cod. 

membr.   sec.     X.  olim  Mentellianu5. 
n.   7973.  H.  Cannina,  ars  poet.,  epodon  iiber, 

carrrt.  seculare ,  Satirariim  /•  J.  ct  se- 

cundi    duae    priores.      Cod.     sec.       X. 

membr.    prirnum    Petri    Danielis     Aurel. 

postea  Colbertinus. 
n.   7974«   Opp.  cum  Scholiis.    Ad    calcem    subjic. 

de  metris   H.  et  ejus  vita.    Cod.   membr. 

sec.  XI.   olim  Puteanus. 
n.   7970.   Opp.  cum   Scholiis.  Cod.  membr.      sec. 

XI. 
n.   7976*    Opp.   cum  Scholiis.     Cod.  membr.   sec. 

XII. 
n.   7977.    Opp.  cum  Scholiis.   Cod.     membr.  sec. 

XII.  olim    Magistri  Nicolai  de     Clamea- 

giis ,  postea  Colbertinus. 
n.    7978.  yirs  poeiica  et  Epistolae  V.  postremae 

L.  I.  Hae  sec.     XIV.  illa  sec.    XII.  exa^ 

rata.    Cod.  membran. 
u.   7979.   Carmina  ,  ars  poei.  ,    et   Satirae   cnm 

glossis.      Cod.  membr.     sec.   XII.  exara- 

tu5.  Oiim  Colberl. 
n.   7980.  Ars    poeiica,    Satirae   et    Epp.    cum 

Scholiis.  Cod.  membr.  sec.  XIV. 
n.   7981.  Ars.    poetica ,    EpP'  et  Satirae     cnm 
I.  SSaub,  D 


—      50      — 

Sclioll.  Cod.  meniLr.    sec.  XIV.  primum 

Tlmani  ,  po.stea  Colbert. 
n,  7982.  yirs  poelica  et  Epp.  cum  Scholiis.  Cod. 

menibr.  sec.  XIV.   olim  Tellerianus.    . 
n.   7983.   Opp.   dcest.    cp.   2.    L.  II.  Cod.   charlac. 

sec.  XV.  obni  Mazarin. 
n.  7984.    Opp.     cuni  glossis.    Cod.   membr.  sec. 

XV.  primum  TJiuani,  postea  Colbert. 
n.  7980.  Acronis  commentarii  in  Horatii  car- 

mina ,     iibrum     Epodon  ,     et    carmen 
\  sec.  —    Anonymi  Expositio  in  ejusdem 

A.  P.  et  Satiras.  Codd.  sec.    XV.  chartac. 

olim.  Mentellianus. 
n.   7986.  yicronis     commentarii.    Cod.     chartac, 

%»cc.   XV.  olim.  Mentell. 
n.   7987.  Pomponii  Porpliyrionis  comment.    in 

H.   Cod.  membr.  sec.  XV. 
n.   7988.  Pomp.  Porph/yrionis  comm.    in  H.  — 

Acronis  comm.  in   ejusdem   Carmina  ^ 

epodom   librum     et    c,   seculare.    Cod. 

membr.  sec.  XV. 
n.   8072.   Carminum     libri    III.    priores .,    cum 

glossis    et  Scholiis.    Cod.     membr.  sec. 

X.  olim  Thuani  nost  Colbert. 
n.  8074,  Ars    poet.^     et  Epp.    ci^n  glossis    et 

Scholl.  Cod.  membr.   sec.  XlV.primum 

Thuani  ,   postea    Colbert. 
n.  8212.    Opp.  Cod.  membran.  sec.    XII.olimMa- 

zarinaeus. 
n.  8213.    Opp.  Cod.  membr.   sec.  XII.  olim  Mazar. 
n.  8214.    Opp.    cum   glossis  et   SchoII.    in    fine 

subjectas  habet  annotatt.  de  Horatiinume- 

ris  et  ejusdem  Vitam.  Cod.  membr.    sec. 

XII.  olim  Colbert. 
n.  8216.   Opp.  (deest  L.  I.  init.)   Cod.  sec.    yLllli, 

membr.  olim  Bigotianus. 
n.  8216.    Opp.      Cod.    sec.    XIII.   in     membrana. 

Olim  Colbertinus. 


—       51       — 

n,  8217.    Opp'    Ctleslderantur  L.   II.   Serm.  o\   A. 

P.)  cnm  ScholL  et  glossis,  Cod.  mcmJjr. 

jer.   XI fl.  olim  Colhert. 
n.  8218.   yirs  poei.^  Epp.  et  Salirae.Co&.rtxQmhY. 

soc.  XI JI.  olim  dc  Noailles. 
M.  8219.    Opp.  (L.  II.  Sat.    et  Epp.    depiderantur) 

Cod.  ?ec.  XIV.    memljran.   Olim  Lud.  de 

Targny. 
n.  8220.   Epp.  Libri  II.    ad.  Calc.   suhjic.   Anno- 

nynii   Adnotatt.  in  Odas   II.  manii  recen- 

tiore.   Cod.   sec.  XIV.  membran. 
n.   8221,  Epp.    L.    I.     Cfinis     desideratur. )     Cock 

membr.  sec.  XIV.  Mazar. 
n.   8222.  ^rs  poet.  Epp.  Cod.    membr.  sec.  XIV. 
n.  8220.    Opp.     cuni    glossis      et     Sclioll.    Cod. 

memJjr.   sec.  XV.  CoILert. 
n.  8224.    Carmina  et  ^/3/>.  Cod.  chartac-a.  i463- 

exaratus. 
n.   8225.   CarminacumSchoU.Codi,   cJiartac.  sec. 

XV.  oJim.  Mazar.       ' 
n.  8226.   Carmina    et   Ars   poeiica    Cod.   chart. 

sec.  XV. 
n.  8227.   Carmina :     Cod.  chartac.    sec.  XV.  Ma- 

zarin. 
n.  8228.  Epp.   et    Carmina:   Cod.    membr.    sec. 

XV. 
n.  8229.  Ars  poeiica  cum  glossis,  Cod.  sec.XV. 

chartaCr  ©lim.  BaJuzianus. 

Argentorati. 

^.  H.  FI.  Epistolarum  lihri  cum  glossa. 
Cod.  charta.,,  fol.  in  bibJ.  S.  0.  HierosoJymit.  Vid. 
Witter  Catal.  Codd.  MSS.  biblioth.  istiu«  Ordi- 
nis  p.    i5. 

In  Germania  ,  et  quldem 

JDresdae ,  Horatii  Opera.    Codex    chartac.    see. 
.  XV.  fol.  INotataie  ia  «lArgine  ejus  Var.  Lcctt. , 


—       5'^      — 

EmendAlIoiies  et  Obsr^rvaliones  manu  Ge.Fa- 
dricii ,  ad  quem'  olim  perlinuisse  putatur^ 
Vid.  Goetzii  Memorabl).  Bibl.  Dresd.  P.  ll 
p.   5 10. 

£r/anffae  j  in  bibl.  Academlca ,  Cod.  chartac. 
sec.  XIV.  Ci586.)  Horalii  Episiolas  com- 
plexu.=  .  Vid.  Pj^eiff^er  Beytr.  zur  Kenntnifs 
alter  Eiiclier  und  Handschr.  Hof.  1780.  Hir- 
sching  Beschr.  der  Blbl.   T.  II.  p.  5o/|. 

Ibldein  Odas  Horatii  in  membranis,  cum 
diversilale  leclionis  et  Schollis  in  marglne 
adservari  ,  salis  locuples  auctor  est  Cl.  Ilar- 
les.  Notit.  Script.  Lat.  T.  11.  p.  Syo.  qul  pau- 
cas  singulares  et  a  vulgatis  dlversas  lectiones 
in  isto    codice  deprehendit. 

FrancofiuHi  ad  M,  H.  Fl.  Epistolarum  mora^ 
liam  L.  L  Cod.  MS.  ^ec.  XV.  Ufienbach. 
Nonnullae  Anonyminotis  uberrimis  instructae 
sunt. 

Vid.  Catal.  bibl.  Uffenbach.  P.  ILp.  2-'o. 

Gay^haci    in   Franconia    apud    Illustrissimos 
Comites  de  Schonborn  : 

Horatii  Episiolae ,  cod.  membran.   scriplus 

a.   i552. 
Horatii  Carmina  et  Odae  cum  glossa  mar- 
glnali  et  inlerlineaai. 

Vid.  Cl.  Degen  Beytrag  zvi  Nachrichten 
von    alten   Handschriften  An^p.   1785.    Hir- 
sching  T.  L  p.  i54«  et  T.  11.555. 
Gothae. 

Horatii  Sermones  et  Carmina. 

Ex  Cypriani  bibl.  Goth.  laudat  Monlfauc.L 
p.  600. 

Goitingae. 
Praeter  Cod.  chartaceum ,  a  Gesnero  jam  sub- 
iode  ad  partes  vocatum  ^ium  bibliolheca  acade- 


—       53       — 

mlca  possiclet  Cod.  mf^mbranaceum ,  Q.  Gratii 
Flacci  Sermones  et  Epistolas  complexun).  Rs^ 
is  nilitlissime  scripUis  ,  celerisque  ornamenlis  11- 
brariorum  satis  liberaliter  instruclus,  sed  vix  ul- 
tra  Ijpogfraphicae  incunabula  adsurglt,  ac  vulgares 
fere  lectionimi  discrepantias  offert.  Ad  noslras 
terras  perlatus  est  inde  ab  ullima  Hesperia  a  Cel. 
Tychsenio  a.  1784» 

Ipse  possideo  fra^m.  Jirlis  poetica,-  in  mem- 
brana  exaratum,  et  ipsum  seculi  XV.  neque  ul- 
la  memorabili  lectionis  varietate    insigne. 

Noribergae. 

Plures  ibi  Codd.  exstare,  qul  vel  integra  Ho- 
ratli  operfl,  vel  singulares  ejus  Jibellos  comple- 
ctantur ,  qui  tnmon  non  ultra  ?,ec.  XIV.  adsur- 
gant,  trAdil  Hirsc/iing^.  Zusatze    p.  262. 

Pragae, 

\\\  bibl.  Principali  Furstenbergia :  Horatii 
Opera^  Cod.  membran.  ?>qc..  XIV.  4.  olim  Ducis 
de  la  Valliere.  Adjectas  babet  Lectt.  discrepantias. 

Ibidem:  H.  Opp.  itidem  Lectt.  varietale  in- 
structa.  Cod.  membr.  sec.  XlII.  vel  XIV.  4.Vid, 
Hirching  Beschreib.  der  Biblioth.  Deutsch- 
lands.  T.  III.  luisdtze  p.  2}]-. 

In  bibl.  Capitul.  (juae  in  aade  S.  Viti  adservatur  : 

Horatii  Epistolae  et  Poetria.   fol. 
Ejiisdeni  Carnien  secn/are.   fol. 
EJnsd.  Carmina.  4« 

Hirc/iing  \.  I.  T.  III.  P.I.  p.  210,  211. 

In  bibl.  C/emeniina  ^  s.  Academica: 

Horatii  Sertnones  sec.  XIII. 
lidem  sec.  XIV. 
lidem  sec.  XV. 

Hirsc/iing  1. 1.  p.  257. 


-      34      - 

Hatisbonae  in  Libliotlieca  MoiiAch.  0.  S.Be» 
nedicti    ad  S.  Emmeranuin. 

Opera:  Cod.  MS.  n.  SSy.  in  Catal.  bibl,  T.   II. 

p.  56. 
Alius  Cod.  MS.    membr,  sec.  XI.  n.  62  4'  Ibid. 

p.  137. 
Carmina  :    Liber  Odariim  in  membrana  ,    n. 

834.  In  eodcm  volumine:   diversa  Horatii  car- 

mina  sec.     XIII.  Ibid.   p.   log.  Carmina  ^    in 

fine  et  initio  mutila,  cod.  membran.  sec.    XI. 

n.  85o.      Ibid.   p.    139.   et  Hirsching  Beschr. 

der  Biblioth.  Deutschl.   III.  p.  585. 

Ibidem  roperitur   Oratias  Flacciis  de  Di- 

versis  (f.  Satirae^  n.  8  i5.  sec.     XI*  Ibid.  p. 

141. 

Vimariae. 

Codex  unus  Horatii. 

Hirsching  Zusatze  zu  seiner  Bibliothekenge- 
schichle  Deutschhmds   p.  171. 

Vindobonae 

11.  \'a\.  Philol.  Horatii  Opp.  Cod.  membran.  fol, 
rnin.  eleganter  scriptus  a.  1448.  Cfinitus  d. 
VI.  Febr.)  ut  in  ralce  operis  librarius  mo- 
nuit ,  literis  majoribus  artificiose  pictis. 
Fuit  olim  Jo.  Sambuci.  Continet  Horatii 
poemata  antirjuo  ordine. 

n»   187.  yirs   poetica  cum    SchoHis  marginalibus. 

n.  201.  Cod.  membran.  fol.  min.  sec. ,  ut  vide- 
tur,  XIII.  scriptus.  Continet  poeiriam  et 
Serniones  ,  Scholiis  interlinearibus  et 
marginalibus  instructos. 

n.  204.  y^rs  poetica^  Satirae ,  ciim  Scholiisy  et 
vita  Horatii. 

n.  2i4'  Cod.  membran.  &ec.  XVI.  nitidissime 
scriptus  (in  4.)  literis  majoribus  dexterri- 
me  pic^is,  auro<jue  suhinde  obductAa.  i-uu 


—      55      — 

olim    Jo.    Samhuci  ,   qui  pitssim    lccHoni* 
varietatem  iii  niarfrine  afliiotavit. 

n.  463.  Cod.  chortar.  fol.  Epistolas  ciini  fflossis 
complexus.  Vid.  Lambec.  T.  II.  p.  927. 
ed.  Kollar.  Deni(jue. 

n.  244«  Cod.  memhran.  sec.  XIII.  in  4.  crebris  vo- 
cum  compendiis  et  pallido  atramento  scri- 
ptus.  Continet  foll.  17.  Scholia  «/zo/zj^m/ 
cujusdam  auctoris  \\\  Horatii  artem  poe* 
licam ,  cujus  initium:  In  hoc  libro  est 
inleniio  Oratii  traclare  de  poetica  ar- 
te  cet.  et 

n.  282  et  283.  (Apogr.  ejusdem.  exempli )  Cod, 
chartac.  in  4'  sec.  XVII.  Continet  incerti 
auctoris  Cin  Catal.  bibl.  Palat.  j,r[ui  Franc. 
Tonner  a  Trubach  esse  videtur)  Scholia 
in  H.  XVIII.  priores  Epp.,  et  in  nonnulla 
ejusdam  carmina  lyrica. 

Adcuratiorem  horum  Codd.  nolitiam 
debeo  doctissimo  Medico  Car.  fVeigelioy 
Aetii  futuro  Sospitatori. 

In  Helvetia  et  quidem  in  bibl.    Bernenst 

A.  60.  Horatii  Ars  poetica.  Codex   chartac.     sec. 

XV.  4. 

n.  3  1.  H.  Odarnni  lihri  IV.  Ars  poe^ica  ;  Epo- 
don,  Epistolarnni  lihri  II.  Sermonum 
lihri  II.  Cod.  membran.  ^qc.  X.  fol.  Olim 
Petri  Danielis  (Aurelia?iensis").  Sermone» 
mutili  sunt  a  medio  Sat.  VIII.  L.  II.  et  de- 
sinunt  v.  89.  Et  leporum  amilsos  ut  muh 
to  suainus  armos. 

n.  2  23.  In  Horatii  Carmina  et  Epodon  com- 
mentarius  Acronis.  Cod.  membr.  sec. 
XV.  fol. 

n.  266.  Scholia  in  Horalii  Ariem  poeiicam , 
Sermones  et  Epistolas.  Cod.  menibr.  sec. 
XIII.  fol. 


-      56      -  ■ 

n.  5o8.  Horaiii  Carmina   COpp.)  codem  ordlne, 

quo  in  cod.  n.  21.  momhr.     s^c.  X.  4.  Mu- 

tilus  est  a  Sat.  I.  J^.  IJ.  v.  i5.  Cnpidum  pa- 

ter  opiime  vires.  Additae   sunt  paucae  et 

levis  momenti  notae  in  marg. 
n,  027.  H.    drs  poetica,  Epistolae  ei  Sermones ; 

praemissa  argnmenia   odarnm  et  Sclio- 

lia   in    Ariem  poeiicani.   Cod.  membran. 

sec.  XIl. 
n.  098.  Horaiii    Odarum     fragmentum    al>    otla 

XXIII.    L.    JII.   usque   ad    finem    Odarum. 

Additae  sunt  Ars  poetica  ^  Saiirae  JII.  L. 

\.  et Episiolae.  Cod.  membran.    sec.  XI.  4« 
n.   487.  Horatii  Episiolarnm    fragmentum  a    J. 

Epist.  L.  J.  V.  68.  usque  adEp.  X.  v.  4i-  Ser- 

viei  aeiernnm    cet.     Cod.  membran.    sec. 

XJI.   4»  Varia  in  eo  extra  ordinem  posita. 
n.   5 16.  In  Horaiinm  Porphyrionis  et  Acronis 

commeniarii.    Cod.    ciiartac.  sec.     XV.  4» 

„Scripsit  Petrus  Marsus  Viterbi  1472." 
n.   620.  //.  Odarnm  Eihri  IV.  cum  Scholl.mar- 

ginalibus.    Cod.  memijran.    sec.    XV.     4- 

Olim  Bongarsii. 
n.  542.  H.   Odarnm  Eibri  IV.  Epodon  ^  Ars  po- 

etica ,    Saiiraram   Lihri  II.   Epp.  Libri 

II.   Cod.    membr.    sec.  X.    4«   iuitio     Artis 

poet.  mutilus,  et  Sat.    2.  1.   I.  in   duas   divi- 

dit  a  versu  regihns  hic  mos  esi  cet. 
Ti.  619.  H.   Saiirae   et   Epistolae    cum     Glossis 

marginalihus.     Cod.  meml^r.    sec.   XJ.   8. 

Incipit  a  L.  I.  Sat.  9.  Tum  Sat.  10.  praefi- 

xos  iinbet  vv.  Lncili  cel. 
n.  622.   Scholia  in  H.  Ariem  poeiicam.,  etEpp. 

ex  Acrone  conscripia.  Cod.  membr.    sec. 

XIII.  8. 
n.  648.  Scholia  in  Horaiii  Odas  ^  Ariem  poet.y 

Satiras  et  Epp.  Cod.  membr.   sec.    XIII. 

8.  Olim  Bongarsii. 


—       51       — 

CSinne?'  Caial.  Cocld.  MSS.  bibl.  Bernen- 
ois  T.  J.  inde  a  p^^'  477«  Idem  T.  III.  p. 
282.  ibideni  ad.servari  ait  Hadr.  Jnnii  \n 
Odaruni  Horatii  libros  II.  j)riorcs  Conimen- 
tarium,  cujus  etiam  specimen  cum  prac- 
fatione  ejus  adposuit.) 

In  Italia  ,   el  quidem 

Caesenae  in  bihl.  Fralrum   minoruni 

Codex  Horatii  scc.  XII.  cum  Scboliis  ,  f[uae 
tamen  sec.  XV.  demum  exarata  videnlur  ,  judicc 
Mucciol.  Catal.  bibl.  Malatest.  T;  II.  p.  ibS.  qui 
ct  Acronis  picniorrm  commcntariuni  ibi  ndservari 
tradit. 

Florentiae 
I.  In  Bibl.  Laurentiana  Medicea  Plut.  XXXIV. 

n.  1.  Codex  mcmbran.  sec.  XII.  4«  correctissi- 
mae  atque  castigatissimae  lectionis,  dignus 
adeo,  qui  adcuratisfime  explorctur.  Glossas 
inlcriineares  babct  ct  Scholia  in  margine  uber- 
rima ,  ab  eadem  manu  exarata.  Praecedunt 
^  itac  Horatii  III.  quarum  duac  priores  tan- 
tum  editae  sunt.  Opera  ita  sunt  disposita : 
Carminum  libri  IV.  De  Arte  poetica  libcr 
unus.  Ejusdcm  Epodon  ad  Mecoenatem  (in 
iiis  Ep.  II.  in  duas  divisa  est,  altera  incip.  a 
V.  25.  JLibet  jacere  cct.  Idcm  factum  in 
Epod.  IX.  ubi  altera  incipit  a.  v.  27.  cum  epi- 
graphe  :  de  fuga  Anionii^  Carmcn  secula- 
re  :  Epistolarum  librill.  (Ep.  XV.  L.  I.  in  dnas 
dividitur.  Altcra  incipit  a.v.  26.  cum  titulo  : 
Ad  Moenium.  Sciirram  Itcm  Ep.  II.  L.  If. 
desini!:  v.  108.  et  nova  incipit  v.  109.  adposi- 
to  :  L.ex  poeniaiis.^  Sermonum  Libri  Il.ubi 
Sermo  2.  Libri  I.  in  duos  divitur,  inchoante 
altero  a  v.  86.     Item  Scrmo  2.  Libri   II.   ubi 


—      58      — 

aller  incipit  a  v.  55.  cum  tifulo  :  Corripit 
sordidos  siib  Ofelli  nomine.  Item  Serm. 
5.  Cfui  (lesinit  v.  167.pt  v.  i68.novus  incipit,, 
in5criptus:  Contra  amhitiosos  et  avaros 
ecloga  V.  Franc.  Petrarchae  fuisse  hunc  Co- 
dicem  testatur  subscriptio  ejus  autographa : 
Liher  Francisci  Petrarce  laiireati  ^  qui 
post  obitnm  ejiis  remaneat  penes  heredem 
suiim.  Emptus  Jan.  i547.  Novembris  28. 
In  ejus  integumento  legiiuj',  Ant.  Cocchinum 
hunc  cod.  contulisse  mense  Fehr.  lyoi.  Con- 
stat  foliis    i4i. 

n.  2.Cod.  memhranac.  sec.  XV.  4.  nitidissimus, 
vulgarem  servat  opp.   ordinem. 

n.  2.  Cod.  membranac.  sec.  XV.  8.  In  hoc  Ars 
poetica  inter  Sermones  et  Epp.  relala  est. 

n.  4«  Cr.d.  membr.  in  4«  minori  oblongo  sec. 
XIII.  a  pag.  41«  •^d  5o.  manu  suppletus.  GIos- 
sas  et  Scholia  habet  in  marj^irie  diversa  ma- 
nu  exarala.  Ars  poetica  an*i(juxim  locum 
tenet. 

n.  5.Cod.  membvanac.  sec.  XIJI.  ineuntis  ,  in  4 
minori  oblongo.  Complectitur  Artem  poeti- 
cam ,  Sermones  et  Epistolas,  cum  Scholiis 
in  margine  exaratis.  Initio  legitur:  Anto^ 
jiii  Petrei  Canonici  Florentini  n.  69. 

n.  6.  Cod.  membran.  scc.  XIV.  Continet  Artem 
poeticam  et  Epistolas.  In  fine  vubris  literis 
subnotatum  est :  Iste  liber  est  Franc  Joh. 
Vannicelli  populi  Sancti  Felicis  in  Pla- 
iea.,  ffuem  ipse  J^ecit  scribi  anno  Dom. 
MGCCLXXIX  de  mense  Februarii. 

n.  7.  Cod.  membran.  sec.  XII.  in  4  minori,  binis 
columnis  exaratus.  Post  praecepta  Gramma- 
tica,  rationem  metricam  et  Musarum  nomi- 
na  sequuillur  nrgumenta  in  omnia  poemata, 
hoc  praefixo  titulo  satis  poetico  :  Sucus  odo- 
rij^er  Jlorentissimi  et  aprici  libri  Odarunt 


—      59      — 

Horati.  In  fine  auctoris  nomen  indic.inl  duo 
hi   versiculi: 

Haec  tgo  Furlanus  Daniel  quaesita  co^gi  ^ 
Utijue  vides  ,  celeri  scripta  fuere    manu. 

n.  8.  Cod.  menibran.  &gc,  XV.  4«  nitidissiinus  , 
in  quo  Ars  poetica  ante  Epodon  librum  scri, 
pta  es^,  et  Sermones  liJ>ri  I.primo  etultimo 
pxcepto,  Eclogae    audiunt. 

n.  9.  Cod.  membran.  sec.  XV.  4«  Continet  Car- 
miniim  libros  If^.  Epod.^  carmen  secula' 
re  ct  sermonnm  JLidros  II.  quorum  alter 
desinit  in  S.  V.  v.  62. 

n.  10.  Cod.  membran.  sec.  XIII.  ineuntis  in  4 
minori  oblonfro.  Exbibet  Carmina  cum 
glossis  et  Scholiis ,  Epod. ,  carmen  sec, 
et  reliq^ua. 

n.  11.  Cod.  chartac.  in  4«  min.  sec.  XV.  comple- 
ctens  H.  Opp.  antiquo   ordine. 

n.  12.  Cod.  membran.  saec.  XIII.  ineuntis  in  4 
min.  obl.  Ars  poetica  instructa  est  SchoIJ. 
marg.  et  glossis  inlerlin.  et  in  fronte  habet 
monstrum  illud  ,  (juod  initio  describitur,  ru- 
di  calamo  delineatum.  Reliqua  destituta 
sunt  SfhoII. 

n.  i5.  Co(J.  membran.  sec.  XII.  in  8  obl.  Conti- 
net  Opp.  antiquo  ordine,  cum  glossis  et 
Scholiis  ,  alia  manu  adjectis. 

n.  I4.  Cod.  membran.  sec.  XIII.  in  8.  hoc  ordine  : 
^rs-  poetica ,  Sermonum  Libri  II.  Epist. 
libri  \\.  Carminum  libri  IV.  Epodon  li- 
ber  unus  ^  carmen  seculare .,  (juod  glossas 
et  Scholia  habet,  a  varia  manu  allita.  Tum 
sequuntur  argumenta  Sermonum  et  Epp. , 
versiJjus  heroicis  expressa. 

n.  i5.  Cod.  membran.  sec.  XIII.  ineuntis  in  8 
min.  habens  tanlum  Sermonum  seu  Saty- 
rarum  libros  II.  cum  glossis  et  Scholiis 
brevibas* 


—      6o     — 

n.  16.  Cod.  membran.  sec.     XV.  8.  Epistolas  «x- 

.     liibens. 
n.17.  Cod.  membrnn.  sec.     XV.  8.  obl.  Carmina, 

Epodon  libruni  et  carnien    seculare    con- 

tinens. 
n.  18.  Cod.  membran.      sec.  XTV.  8.    tenens    Car- 

mina  cnm  glossis  et  SchoUis  ;  Epodon  li- 

hruni   ((jni   inscriptur  LIBER.    V.^   et  car- 

??ifin  seculare. 
n.  ig.  Cod.  chartac.  sec.    XV.  8.  babet  Carmina^ 

Epod.  carnien  secnlare .,   artem  poeticam 

et  iniiium  primae  Satirae  usque  ad  v.  5i. 
n.  20.  Cod.    membran.    sec.     XIV.   4«  y^rtem  poe^ 

ticam  et  Epp.  cum  glossis  et  Scholiis  tx- 

hibens.   In  fine : 

ExpUclt ,  expUciat ,  ludere  scriptor  eaf. 

n.  21.  Cod.  membran.  sec.  partim  XII.  parlim 
XIII.  fol.  complectens  Artem  poeticam  cum 
glossis  et  Scholiis  Epist.  I.  lilb.  I.  sec. 
XV   exaratum ,  et  Persium.   In  fine  inscite  : 

Clausit   Tiane    (Danaen)   pater ,    cui  jungitur   aureits 

imber  cet. 

n.22.  Cod.  membran.  scc.  XIV.  ineuntis,  fol.ha- 
bet  Artem  poeticam  et  Epp.  cum  glossis. 
In  fine : 

Qui   scripsit   scribat ,  semper  cum  Domino  vivat. 

n.  25.  Cod.  membran.  sec.  XIII.  8.  .Ars  poetica 
et  Epp.  cum  glossis.  In  fine  ( 

JHanus  scriptoris  salvetur   omnibus  horis, 
Qui  me  scripsisli ,  Jias  ovis  in  grege  Christi, 

Iste  liber  est  Giorgii  Ghezzi,  moran- 
tis  in  scholis  magisiri  Francisci  Docto- 
ris  grammatici  ac  poitae.  Deo  gratias. 
jimen.  t 
CBandini  Catal.  Bihl.  Laureni.  T.  ILp.  i4"» 
—  i53.) 


—      6i       — 

In  ejusdem  hihl.  PluL  XXXV  JI. 

n.24.  Cod.  membran.  sec.  XIII.  8.  //.  ^^rs  /)oe- 
tlca  et  Epp.  cum  glossis  el  Sclioliis.  lian- 
dini  II. 

Piut.  XXXVIII. 

11.4:7.  ^od.  membran.  sec.  XIII.  in  4  majorl, 
eontin.  Carmina  ,  Artem  poeiicaniy  Epod.., 
carm.  seculare  Cqucd  patrimi  et  mamac 
eantabant  ad  chorum  puerorum),  £/>/>.,  «yer- 
mones  ^  quorum  III.  Lib.  II.  in  tres  partes 
div  isa  lejritur,  cum  tituio  ])rimae  :  Discepta- 
tio  Damasippi  cum  lloratio :  secundae  : 
Conlra  amhitiosos  et  avaros ;  tertiae  : 
Cojilra  lujcuriosos  et  insanos,  Bandini  II. 
276.  dig^nissimum  hunc.  cod.  judicat,  »]ul 
pro  editione  istius  poelae  adornanda  consu- 
latur. 

Plut.  LXXXXI.  Sup.  (Bandini  III.  ^io.) 

n.2i.  Cod.      membran.     sec.     XY.    8.     Carmina . 

epod.,  et  carmen  seculare  co;  tlnens. 
n.  22.  Cod.  chartac.      sec.  XV.   in  /|  mlnori,  Eclo- 

gas  (Sermones)  ;     Carmina ,    Epodon    lib. 

et  Carmen    seculare    cum   Scholiis ,   (juae 

valde  docla  Bandini  dicit ,  contiuens.  In  calce  : 

Scriptori  (Scribac)  det  munits  ,  qiii  regnat  tsr/iuset 

u/ius 
Vivat  i/i  caelis  Bartolomcus  /ii/ni/ie  fclix, 

Plut.  LXXXXI.  inf.  (Bandiai  IV.  p.;.) 

n.i2.  Cod.  cliartac.  sec.  XV.  8.  Horatii  Opp. 
praelcr  Epp.  complectens. 

PIuI.  XXIII.  bibl.  S.  Crucis   (Laurciit.  illatiiG) 
a  dextera  p. 


~         62         — 

n.  I  (.  1J»)(I.  lueinhi^in.  sec.  XIII.  4«  uirlem  poctl- 
ca/n  el  Epp.  ciim  Scholl.  liabeDs.  In  c«lce  : 

Qtii  mc  furalur  (vcl)   rtddut  ,    vel  susptindatur, 

Bandini   IV.  p.    677.    Denlqne 

PIiil.  LXXXXI.  fiuj).  (Bandini  III.  p.  757.) 

n.  2.3.  servahir  Ooil.  Acronis  exposilionem  super 
Kpisiolas  el  Sermoiies  11.  coiilinens  ,  vul- 
gala  jilenior  ,   el 

Plnt.  XXXIII.  iBandini   II.    io.5.) 

n.  21.  Coil  charlac.  sec.  XV.  in  l\  vi\'\\\.  ylcronis 
commeniarinm  in  Horalii  carmina  com- 
plexus.  Ex  vv.  suiijeclis  patet  ,  Pclrum  de 
Cenninis  Acroiiem  islnm  lideliler  (error  si 
fjnis  inest ,  excmplar  semina  sevit^  ex 
anlir|uo  cod.    descripsisse. 

II.  Jn  hibl.  Riccardiana.  cVid.jL«//i//Cat.  p.  237.) 

Plut.  M.  III. 

r.  11.  Cod  cliartac.  in  fol.  tenet  Horatii  Opera 
cum  commenlariis  -^cronis.  In  fine  :  Kx- 
plicit  liher  Acronis  super  odas  Oraiii  a 
me  Ricardo  L.unensi ,  Blasii  J^lio  JLu- 
nensi ,  a.  D.  MCCCCU  II.  et  die  quarto 
mensis  Alaii  ei  hora  prope  XXIII  et  die 
IMercurii.  S.  Expletus  Florenliae. 

n.  i4.  Cod.  ciiartac.  iu  4-  H'  Opp.  cum  Schotiis 
et  ^lossis. 

Plul.  M.  IV.  • 

n.  5.  Cod.  cliarlac.  in  4.//.  Opp.  In  fine :  Expli- 
cil  liher  Oralii  Venusini  ,  scriplus  per  me, 
Bcnediclnm  Andreae  Gini:  iinitum  «ulem 
est  die  XV.  mensis  Augusti   1470. 

n.  4«  Cod.  memhranac.  in  4-  seculi  ,  ut  videtur  , 
XU.  y/.  Opp.  conlinens.  In  line  legitur:  Hic 


-      63      - 

lilttr  mei  esl  Fr,  C/irislofj/iori  /^ucnsis 
Ori/.  Min.  Jil  «lilti  :  Vras/fyleri  Fraiicis- 
ci  Ser  P/ii/ippi  dc  Uonai*rnliis  da  Pi.',cia, 

\\.  5.  Cod.  moiul.iiuiac.  l\,  src.  XIII.  iiiilio  niuli. 
his  ,   conlinel  lloratii   Opp.  ciim  <Sc/io/iis\ 

II.  ().  (loti,  menilniui.  iii  !\.H.  Opl^.  In  prima  |»a«^. 
It'<i,ihir  :   Jiarplo/om^i  J'onlii. 

II.  7.  Cod.  mcmbitiii.  iii  4.  .scc.  Xllf.  II.  Opp. 
contincns. 

n.  8.  ('()(!.  clicuiac.  in  l\.  Opcra  II  coinplcxns. 
Jn  jirima  pafi.  Icj^iliir:  Oira/di  de  Gira/dis 
J^ra/icisci Ji/ii.  Iii  linc  Aiiis  pocl.  jicri)ilnm 
csl  :  Fi/iit  dic  f  .  ./pri/is  1170.  nt  in  liiie 
Cod. :  1/idc.v  Otl((riiin  Ji/iil  sc.rto  Ma/.  ./{1- 
i^iisti    1  167. 

pi.ii.  r..  IV. 

n.  i5.  Cod.  mcnihr.di.  in  l\.  scc.  XIII.  c-oiilin.  y/r- 
tciii  poet.  Sermones  et  Epislo/as.  In  Iron- 
tc  lc^^ilnr  :  Jjibcr  Georfrii  yl/ilo/iii  Fcs- 
pncci. 

n.22.  Cod.  chartac.  I\.  conipl.  Carnii/Kx  (i  ser- 
iiioiies. 

n.  'i(i.  (^od.  cliarl«( .  /\.  liaJMi  ^^1*1''  enni  sc/io/. 
Porp/iyrionis.   Oliin    /iarto/.    Fo/itii. 

n.  5o.  Cod.  mcniliran.  iii  /|.  Pinlicain  et  F.pp. 
coinplcxn.s.  Iii  liiic  :  J.slcliJicr  cst  l'iancisci 
Alhdiraiici  dc  Allicrlis  dc  JMtncnlia  posnit 
Iio(-  mann  pro|)ria  V  .  JNov.  \l\7)7).  rnm  :  Ifniic 
lihrnm  c^^o  Jiandinns  a  I''raiic.  Allohranci 
doiio  acccpi    die   V J.  Ang.  1 /j/|.5. 

n.  ").i.  (>od.   mcmbran.  I\.    li.pisto/as   liali^t. 

n.  3/|.  (axl.   cliarlac.  /|,   Satiras  cnm  fr/ossis. 

n.  55.  Cod.  mcmhrnn,  \S.  Jipisto/as.  I)crii((ue 
IMnl.  JN.  JII.  n.  2().  tcini  (>od.  cliarlac.  l\. 
/Icronis  sc/iolia  in  yi.  P.  JMul.  M.  IV.  n.2. 
Commentar.  in  Iloratium,  cJiartac.  /».  PJut. 
IV.   n.   I.   Porp/iyrionis  comm.  in  Hor.    iii 


-      64      - 

chart.  4-  N.  I.   n.  9.    Explanationem  Por^ 

phirionls  snper  H.  Fl.  Poetica.  cod.  ch.    /j. 

tandein  Pl.M.  IV.  n.  ^.  Fitam  Horatii  chnv- 

tac.   4. 
III.    In    hil)].    Monoslerii    Camalduloasiuni    B. 
Marlae  de  AngeJis  Horatii  Carmina  exstare 
tradit  Monlfauc.in  Diario  Ital.  554. 

Mediolani. 

In  bihliotheca  Anihrosiana 

Horalii  Lyrica  cuni  notis.      Cod.  membran. 
Ejusdem   Epistolae    item    cum    notis.    Cod. 

memhran. 
Ejiisdem    Poetica  cum  adnotatt.  Cod.    mem- 

hran. 
Ejusdem  Odae ,  item  cum  notis. 
Montfauc.  T.  I.  p.  5i6. 

Neapoli, 

In  bihl.  Olivetanorum. 
Horatii  Codd.  II.  inteora  «opera   exhihentes. 
Ejusdem  Sermones .,  Epp.  et  de  Arte  poeti- 

ca^   cod.  memhran.   rec.   Monijauc.    I.  p. 

200, 

Paiavii. 

In  hihl.  S.  Antonii  Horatii  poetica  ,  Vid. 
Phil.  Tomasini  de  Bihlioth.  Patavinis  p.  53.  et  in- 
de  Monifauc.  B.  B.  T.  I.  p.   486. 

In  hihl.  0.  Er  mitAnorum  :  Odae.  cod.  mem. 
bran.  4.  Tomasini  1.  I.  p.    76. 

In  bibl.  seu  museo  Pienorii :  //.  Carmina 
scripta  characterlhus  Longohardlcls  Cex  munere 
Nicolai  Grassi).  Tomaslni  p.  85.  Monlfauc.  I.  487. 
Transiit  cum  ceteris  Pig^norii  MSS.  in  Dominici 
INlolini  Veneti  bihliothecam  ex  te^tamento. 


—       6,3       - 

In  bibl.  C«ndorum  (,i^rancisci  et  Antonii)  11. 
Odae.  cod.   chiirt.  4.  Tomasiai  p.  89.  Montfauc.  I. 

In  bibl.  Jo.  Rliodii :  H.Odae,  cod.membran. 
4.  cliaract.  Long^obard.  Tomasini  p.  iSg.  Montf; 
I.  48g. 

Roinae. 

]n  bibl.  Vaticaiiflinde  a. 

r.   2765  usque   ad   ^jjn.   tum  a 

t).  3202   ad  5261.  Codd.  XLf.    Tum 

In.  bibl,   reginae  Sueciae,  quae  ibidem  adser- 
vatur. 

n.   i663  —   1673.   Codd.  XL 

In  bibl.  Petavii ,    ibidem  repositae 

h.   43.   60,   429.  888.    965. 

Vid.  Montfanc.  bibl.  MSS.  T.  I.  p.  4-  62.  et  91 . 

7^«z^rzw/ Codex  membranaceus ,  constans  fo- 
iiis  LXXXIV.  seculi  XIII. ,  additas  habet  intra 
textum  et  in  margine  adnotationes,  plerum(|ue 
ad  Elymologiam  verborum  speclantes.  V.  Cafal. 
Codd.  JVfSS.  bibl.  regli  Taurinensis  Athenaei 
I.   II.  p.   297.  Montfauc.   II.  p.    1398. 

Venetiis 

Epistolae.,  Cod.  sec.  XV".  in  4.  u.  692.  Cod. 
^st  pulcherrimus,  cum  brevibus  postillis  Graeci» 
et  Latinis  characteris  minutissimi  et  manus  sjn- 
chrona  textui  ;  teste  Miliarelliinbiblioth.  Codd. 
MSS.  S.   Michaelis   Veneiiaruni  p.   609. 

Ars  poeticcy  sec.  XIII.  exstat  cum  Juvenale 
^t  Ovidio  in  Cod.  188.  teste  eodem  Mittar.  1.  1. 
Idem  p.  912.  laudat  cod.  chartaceum  in  fo!.  sec. 
XV.  n.  45.  (p.  54.)  inscriptum  Poetica  varia  , 
%in   contiiift   iUuslrationem    Carminura    Horatii^' 

E 


^       66       — 

i|ua  otca? ione  iiclfcruntur  plures  v  ersus  Virgllii , 
Lucani ,  Tercntii ,  Plauli  ,  Stalli  ,  Juvenalls.  Inci- 
plt  Codex  :  Horaiius  Flacciis  ^  libertino  patre 
natiis  cet.     Hactenus  Mitarelll. 

Thidfem  in  blhliotheca  Naniana. 

n.   110.  Q.  H.  F].  Satyrae    et   Epistoiae.   Cod. 

ciiartac.  sec.  XY.  8. 
n»   m.  Acronis  commentarins    in  Horatii  car- 

mina.. 

Vld.   Jac.  Morellii  Cal.   Codd.  MSS.    lat. 

bibl.  Nanianae  p.  i5i. 

Cracoviae  in  biblloth.   Zalusclana. 

n.  42  2.  Q-  IioraciJ  Jlacci  de  arte  pioetica  duo 
Codd.  membranacei  perexiguis  characte- 
ribus   conscriptl.  8. 

WA.Janozki  Spcc.  Catal.   Codd.MSS. 
bibl.  Zaluscianae  1762.   4« 

Denique  in  Suecia 

Upsaliae  est  Codex  Horatli  membranaceus  , 
f  ormae  ,  quae  in  follo  vocatur ,  mlnorls,  integer 
praeter  liicunam  ab  Epod.  \\\.  8.  usque  ad  Carmen 
iec.  V.  26.  quam  alia  manus  supplevit.  Folla  ha- 
bet  CXVH.  quorum  octonls  manlpuli  constant; 
praeter  VII.  qui  sex  ,  et  XV.  qui  septem  folla  ha- 
bet.  Nec  libri ,  nec  carmlna  distlncta  ,  nisl  unlus 
Hlerae  spatlo.  Inscrlptiones  nullae  :  Inltlales  car- 
minum  grandes  et  plctae.  Numeravlt  alia  manus 
Odas  nsque  ad  Epod.  III.  cui  adscrlptus  numerus 
108.  Carmen  VII.  L.  I.  in  duo  dlvlsum.  Odas  se- 
quitur  Ars  poetica  cum  tltulo :  horacij  JlaccJ 
publij  OnTI  LIBertinl  lib.  Kplarum  jncipit. 
Tum  sermones  non  dlvisi  In  diio  llbros  ;  unde  ul- 
tiniae  ecIogAe  (11. 8.)  subscriptum  :  HoraiiJ .  Jlac- 
ci.  liber.  sermonum.  explicii.  Quae  scquimtur 
Epi«toIae.  etiam  non  di«cr«tae  in  libros.    Est    co- 


-       67       - 

dex  minusculis  literis  s.  Langobardlcis  acrlptus ; 
immixtis  tamen  passim  majusculis.  Vocum  com- 
penfiia  creberrima  ,  diphlhongi  rar«e ;  i  constah- 
tur  sine  apice ,  in  fine  fereyiongum;  plurima 
soloeca  et  archaJca ;  distinctionum  signA  a  prima 
manu  nulla ,  nisi  punctum,  sed  id  saepe  vix  com- 
matis  vim  habens.  Membrana  non  crassa  ,  salis 
candida ;  atramentum  praeter  manipulum  VII, 
quo  illa  lacuna  expletur,  adinodum  pallidum.  Con- 
vanlunt  characteres  cum  scriptura  sec.  XI.  aul 
XII.  apud  Mabillon.  et  auctores  novi  Tr.  diplom. 
Scatet  liber  mendis  apertis  ,  transposltionibus,  ra- 
suris ,  correctionibus.  Fuit  olim  Seb.  Miegii , 
post  Jo.  SchefFeri ,  unde  in  biblioth.  acad.  venit. 

AuriviilL  in  Act.  Nov.  Societ.  Reg.  Upsal.  T. 
f.  p.  iio  sq(£. 


^^^VVVVViVtrvv»»» 


E    2 


-      68      - 


D  E 

HORATII  EDITIONIBUS. 


V^uum   praestantiores  fere  scriptores  veleres,  ad 

quos  illustrandos  emendandosque  Viri  docli   indiR 

«b  inventa  arte  t^pographica  certatim  studia  sua 

contulere,  singulis  propemodum  annis  plura  prae- 

]a  exercuerint ,  fieri  vix   posse   existimo  ,   ut  lecti- 

onis  seu    textus ,  quem  vocant ,  origines  ac  fontes 

plane  indagentur ,  nedum   rivuli    omnes   inde   de- 

ducti ,  Maeandrique  instar  ludentes,   erpediantur. 

Fere  enim  quisque ,  ut    alias    causas    taceam,   no- 

vando  interpolandoque  pedum   vestigia ,  vulpecu- 

lae    instar ,    delei*e    studebat ,  novumque    iter  in- 

gressus  A-ideri  cupiebat.      Quamquam  igitur  editi- 

onum    stirpes ,    familias   et    cognationes   deducere 

«c  distiniruere  difTicillimum  sit  j  tamen,  quum  fa- 

ta  ac  vicissitudines  contextus,  per  tantum  tempo- 

ris  traclum  ,  ad  quem  fere   caligat   visus  ,    propa- 

gati  rationem    mutationesque    nosse  perquam   ju- 

cundum  ,  ad  crisin  autem  recte    instituendam  ad- 

modum    necessarium    sit :    committere    nolui ,  ut 

opera  ista  in  Horatio  prorsus  desideraretur.     Ex- 

perturus  igitur ,  quousque  in  hoc  negotio  progre- 

di    liceret,    simulque     pleniores    adcuratioresque 

edilionum.hujus  poetae    annales    confecturus    non 

^atitum  edd.  congeriem  a  W.  DD.  rem  literariarn 

augeniil»«ii  hucusque  adgestam ,  amplasque,  quas 


-^      69      - 

bibliothecA  Academica  Gottlng.  adservtit ,  copids 
perlu?travi  diligenterque  excussi,  sed  etiam  libros, 
de  rei  librariae  primordii»  expouentes  ,  ac  biblio* 
thecaru^i  iusigniorum  calaiogos,  aliosque,  in  qui- 
bus  edd.  Horatii  notitiam  aliquam  occurrere  me- 
mineram  ,  inspexi  ,  ac  ,  summa  qua.mvis  cum  tae- 
dii  molestia  pervolvere  haud  gravatus  sum.  Atque 
ita  demum  de  nonnulli»  certiora  exploratioraque 
adferre  iicuit,  simulque ,  Historiam  textus  Hora- 
ticvni  a  Jani  satis  probabiliter  et  adcurate  concin- 
natam  fuisse  intellexi.  Hanc  igitur  tanquam  tab.u* 
lam  .  in  quam  referrentur  reliqua  ,  a  me  leviter 
rasam  atque  detersam  praemittendam  duxi  ,  sati» 
habens  .  de  singulis  ,  ubi  opus  esse  putarem,  suo 
loco  monere. 


Ex  edd.  sec.  XV.  paucae  «dmodum,  neque 
sfttis  adcurate  a  Viris  doctis  exploratae  sunt ,  ut 
adeo ,  quaenam  ex  iis  principes  habendae  sint , 
quaeque  ex  aliis  descriptae  sint,  certo  definiri  vix 
possit.  Priores  quidem  Alediolanenses  ab  una  slir- 
pe  satae  videntur  usque  ad  Mediolanensem  a.  i5o8. 
quae  quidem  ad  Veneta»  allerius  recensionis  trans- 
fugit.  Nam  et  ipsae  Venetae  non  unam  eamdem- 
que  textus  descriptionem  habent.  Primae  illae 
•i477«  147B.  1479.  tum  Zarottiana  1492,  et  1498. 
e  Mediolanensi  exemplo  aliquo  anteriori  ductae 
sunt,  I^ctione  subinde  adveterem  aliquem  librum 
reficta  ;  nam  illas  fere  cum  M^diol.  1477  >  quae 
ad  maiius  fuit  consplrare  vidi :  tum  ixovam  fami- 
liam  ducunt,  quae  editae  sunt  cumLandini  com- 
mentario ,  qui  primum  prodiit  Fior.  1482.  Unde 
pendent  Venetae  i483.  1484.  1486.  Harum  lectl- 
onem  immutarunt  passim  edd.  Venelae  a.  1490? 
quae  a  Jo.  Fr.  Philomuso  curala  est,  eti492.apu(l 
Pinciuin ,    quas    f«re   secutas   depreheiidi  Ve»Qt«< 


—     7«>         -r 

1494.  1495.  1497«  ^498.  1499.  1609  cet.  DeN^ 
apoiilana  a  1474«  ct  Patavina  Raph.Re^li  a.  1481. 
«juod  nemo  adhuc  Jispexerit ,  tanto  apnrius  fe- 
rendum ,  quo  probahilior  suspicio  est,  illam  e 
codd.  omnino  fluxisse  ,  hanc  critica  cum  cura  fa- 
ctani  ess^e.  Lipsienses  edd.  fere  sunt  ex  recensio- 
ne  Jo.  Honorii  Crispi  Cuhilensis,  dignae  utique  , 
quae  adcuralius  inspiciantur. 

Inde  a  principio  Sec.  XVI.  usque  ad  Lamhi- 
num  primaria  quasi  tria  editionum  stemmata 
erant :  Aldinae ,  Jiintinae  et  Ascensianae  edi- 
tiones  (plane  ut  in  Virgilio) ;  quae  omnes  cum  et 
a  superiorihus  et  a  se  invicem  manifesto  discede- 
rent,  tum  suam  quaeque  familiam  et  quasi  propa- 
ginem  editionum  secutarum  habuit;  licet  subinde 
ah  una  familia  ad  altcram  transfugisse  videantur 
editores.  Aldina  prima  prodiit  i5oi.  Eam  $t' 
cutae  Ires  aliae  ,  1609,  i5ig  -  i537.  <{^s^e  nihii 
in  textu  novasse  videntur ;  sed  quarum  tamen 
emendatissima  pulatur  i^ig.  Repetierunt  Aldi- 
num  textum  plures  aliae  ,  ut  Basil.  i52o.item  fe- 
re,  Venetae  i54o.  1570.  Parisinae  quaedam  ut  H. 
Stephani  I.  i5i5.  cet.  Contra  Aldi  junioris  editio- 
nes  ,  quibus  Muretus  praefuit,  in  multis  a  pris- 
cis  Aldinis  discedunt,  novarnque  recensionem  con- 
stituunt.  Earumprima  fuit  i55i,  saepius  deinceps 
repetita ;  etiam  cum  scholiis  I.  M.  Bruti  i56i. 
1670.  cpt.  Expresserunt  hanc  juniorem  Aldinam 
2.  Muretinam  etiam  RouiHiana  155^.  Lugdunen- 
ses.  i566.  1610.  cet.  Paullus  autem  Manutius  a. 
i566.  et  i568.  Lambinianam  repetiit. 

Juntina  prima,  a  Phil.  Junta  expressa  est  a. 
i5o3.  quam  secutae  ex  ejus  officina  duae  aliae , 
i5i4  et  i5i9.  Inter  emendatissimas  habendae  Jvm- 
tinae  ,  nimiumque  neglecfae  sunt  ab  editoribus  j 
quamquam  non  defuerunt ,  qui  eas  sequerentur. 

Ascensiana ,  h.  Jodoci  Badii  Ascensii  com- 
mentariis  instructa,  prima  prodiit  a.  i5o3  j  quam 


71       — 


secutae  Ci5o5.  i5o6.)  i5ii.  i5i6.  iSi^  ^t  iBif). 
Si  verum  dicendum ,  respectu  ad  textuiu  univer- 
suui  habito  Ascensianae  ah  anticfua  recensione  , 
quam  habet  Veneta  i492etejus  familia,  non  mul- 
tum  discedunt  5  in  singulis  lectionibus  quaedam 
omnino  aliter  exhibent.  Sed  in  his  ipsis  eliam 
editt,  1019.  i529  a  prioribus  saepius  dissentiunt ; 
nam  lectiones  ex  Ascensianis  i5o3.  i5n.  i5i6. 
laudatas  reperias  ,  quae  non  siat  in  illa  iSiq.  Sci- 
licet  in  hac  subinde  Ascensio  Mattii.  Bonfinis  im« 
posuit.  Traasscriptae  autem  ex  Ascejisianis  com- 
plures  Venetae  ,  ut  i536.  i543.  i558.  Lugdunen- 
ses,  ut  iSig.  Parisi^iae  ,  ut  i528.  i543.  in  prijni» 
ex  Ascensiana  ultima  1^29  expressae  sunt  editt. 
Parisinae  Ptolgnii ,  Vascosani  et  Richardi.  Vid.  Cu- 
ning.  Animad\ .  c.  VIII. 

Maxime  memorabilis  et  inler  classicas  refe- 
renda  est  editioLugdunensis  a.  i3n.  et  summaa 
raritatis  ,  et  emendatae  sanaeque  leclionis  nomi- 
ne.  Sed  quis  ei  vir  doctus  praefuerit,  non  certo 
constat;  quamquam  probabile  est,  Simonem  Car- 
pentarium  fuisse.  Id  apertum,  diligentem  adcu- 
rataeque  doctrinae  virum  fuisse.  Pundamentum 
editionis  est  textus  Aldinus,  sed  multa  ex  antiquis 
libris  editor  in  eo  correxif.  Ducta  haud  dubie  ex 
hac  Argentinensis  ex  aedibus  Matth.  Schurerii , 
qua  Horatii  opera  separaLim  prodierunt,  annis 
l5i4  —  i5i7  ;  quod  facile  intelligatur  ex  inscrip- 
tione  loml  IV.  an.  101  j.  comparata  cum  inscript. 
Lugdunensis. 

Ge.  Fabrlciiis .,  Cliemnicensis,  exemplo  Jun- 
lino  ,  ut  videtur ,  pro  fundamento  posito ,  codice» 
eiioi.n  mss.  in  subsidiuni  vocavit ,  deditque  Hora* 
tlum  cum  argumentis  et  castigationibus ,  Lipsiae 
iSyo.  quae  editio  post  saepissime  repetita  est.  In 
primis  autem  unus  omnium  maxime  promeritu.5 
cst  Pabricius  de  antiquis  Horatii  Intpp.  vel  Scho- 
{i5stis,    non  Acrone  et  Porphyrione  solum^  sed  el; 


—        72        — 


fjurirum  pau''^  tantum  frawTnpnta  c^rstant  C.  Af!» 
niiiii  .  Jiilii  Morlesti  et  Terf^ntii  Scaun"  ;  in  <Jui- 
bu!»  restihiendis  ac  emendanrlis  operam  per  mul- 
to«  annos  adjiHiiam  po-uit :  cuju'?  fructu?  pubfici 
U5u«  fecit  editio  Henricopetrina  io55.  inter  prac- 
3tanti55ima«  .  sed  et  rariseima;  numeranda. 

Glareani  prima  editio  102.5  ferc  dwrla  e«t 
ex  Aldina  1019.  sic  tamen  ,  ut  ipse  nonnulla  .  au- 
daciori  intcrdum  conatu  .  correxerit.  Piepetita 
aaepiu?. 

Editiones  Sim.  Colinaei  \h2?u  i55i.  i555. 
cct.  presse  serjuuntur  Aldina  exemp!a  :  de  fonte 
Gryphianarurn  i55o.  i555.  cet.  nlhil  adfirmare 
ausim:  nisi  qijod  Grv-phianae  i55g.  i566.  106-. 
ex  Muretinis   durtae   Aidentur. 

Robertum  Siephanam  I  in  editione  prima 
1559.  ii*ff«6  5  qnae  «ecatae  stmt,  Juntinum  exem- 
plum  operi?  imitandum  dedis^^e  ,  «uspicor.  Multo 
plu?  adjumenti  Horatio  attulir  H^nricus  Stepha- 
mis  II.  dum  in  consilium  adhJhuit  lectioncs  codir!. 
Lamhini  .  Cruquii ,  Fahricii  .  Mureti  :  deinde  et 
poucula,  rjuae  aliunde  hahuit ,  =-ive  codice.*,  ?ive 
excerptas  lectiones,  consuluit,  niagnumfjne  ie  et 
cenero«um  ,  sed  modestum  quoque  ,  in  emendan- 
do  criticum  praestitit.  Sunt  editt.  i5--.  i588. 
loqz.  1600.  Denifjue  Ro.Stephanus  IIT.  a.  i6i3. 
editionem  minorem  e^-ulgavit,  cum  notis  F.  Rnt- 
ger^ii,  in  rjuihus  multa  utiJia  ,  in  primi;  ad  crr- 
»in.  Textus  expressus  e.-t  fere  ex  edit,  D.  Hein- 
«ii,   etiam  cum  pleri  =  que  illius  emendatioiiilnjs. 

Basileensiam  pjrimariae  sunt  tres  ex  offirin'? 
Valentini  Curionis  Cpiiiius  praefuit  Michael  Ben- 
tinus) ,  1024.  1027.  i55i.  ex  Juntino  exemplo,  ut 
arbilror,  ductce  ,  sed  adhihito  etiam  retu«to  co- 
dice  Jo.  Sichsrdi,  ut  Bentinus  in  praefationc  tcsta- 
tur.  Has  ex  irnpres.sis  emendativdmas  esse  judi- 
cabat  Fabric.  ad  Carm.  J.  6.  Henricopetrina  pri- 
ma,  1045,   sequitur  edit*.   Curionis.     Secunda   est 


—       73       — 

Fabriciiina  i555.  ex  qua  eliam  textus  repclitus  est 
in  terliti  iS^o  et  quarta  i58o  ;  quarum  utraque 
variorum  Inlpp.  commcntariis  oncrata  atque  ol)- 
ruta  est :   quocl   jam  in  prima  factum  rrat. 

Antverpienses  ^  ex  ofl'Icina  Mort.  iVutli,  duae, 
i557  et  64?  cum  Theod.  Pulmanni  nolis,  ex  Al- 
dino  textu  ductae  .  sed  ob  emeiidationPvS  Pulman- 
ni ,  et  coUatos  ai)  eo  codd.  admodum  utile.=  .  P/«/z- 
tinianae  non  unius  generis  sunt.  Prima  fuit  cii- 
ra  Raphelengii  i558,  ct  Adino  exemplo,  recusa 
1675.  1690  et  1608.  Tum  ex  recensione  Pulmaii- 
ni ,  i566.  recusa  deinceps  1077.  ^^'  ^-*  ^" '  if>io. 
77.  Hinc  ex  ea  prodierunt  Hcinsinna  i6ob'.  item 
Cruquianae  iS^.l.  iS-S.  i586.  i^-^S.  Ex  ofliclna 
Planliniana  Rapholengii  Lugd.  B.it.  prodlere  Cru- 
quianae  i5g3.  1097.1605  1604.1611  eti62o.scu 
ullima ;  et  minores  editiones ,  i594«  1604.  tum 
Hcinsianae  i6o5.    1610.  1709. 

Dionysii  L.ambini^u\!K^x\\  illius  Horalii  sos- 
pUatoris ,  a  quo  novam  aetatem  editlonum  ordiri 
tas  est,  editio  primo,  ad  fidem  decem  codd.  MSS. 
emendata  ,  prodiit  a.  i56i  ;  altera  et  ultima  ,  ab 
ipso  quidem  adcurata,  a.  1567.  In  hac  adornan- 
da  VII.  alil?  efinm  codd.  mss.  usus  est ,  et  quae- 
dam  in  textii  novavit.  Quum  certatlm  utraque  edi- 
tio  per  Galliam  ,  Germaniam  et  Italiam  repcJlta 
est :  in  quibus  prlnceps  est  illa  a.  i6o5.  ob  adjecla 
Turnebi  et  Marcilii  commentaria :  tum  reccnsio 
Lambini  in  multas  Vcnetas ,  innumerasque  alias 
edill.  est  illata. 

Jacohiis  Cruqiiins  ad  undeclm  codd.  MSS., 
in  quibus  omnium ,  qui  npti  sunt,  praestantissimi 
quldam  .  Horatium  rccensuit  et  commentai  lo  illu- 
slravit.  Prima  editio  prodiit  15^8  apud  Piantinum, 
postquam  jam  a.  i565  librum  IV  carminum  ,  et 
1570  Sermcnes  separatim  ediderat.  Saepius  ea 
recusa  est ;  sed  in  editlone  iSg?  primum  acccssit 
ineditus  Scholiastes,  rel,  ut  Cruqulug   dicit,  Com- 


nrentator  ,  hoc  est,  sjl!o<re  sclioliorum,  <juae  ille 
ex  cocllcum  Blandd.  marefine  et  interlineari  spa- 
llo  laboriosisslmo  studio  cruit.  Fuerunt  C  i'i  his 
Barthlus  et  T.  Faber),  qui  huic  commentatori  exi- 
guum  admodum  pretium  statuerent ;  nam  nihil 
in  eo  esse,  cpxod  non  in  Acroiie  et  Porpliyrione 
jam  lcgatur.  Quod  licet  negari  non  possit,  con- 
fltixisse  fjviasi  viderl  ex  illis  scholiasten  Cru(jula- 
num ,  tamen  is  quaedam  suhlnde  addlt ,  alia  ali» 
ler,  luculentius  etiam  interdum  ,  exponit ,  atque 
jiaclenus  sua  ei  dignitas  relinquenda  est.  Deinde 
huic  edit.  Cruquianae  etiam  adnexus  est  JaniDou- 
sae,  patris,  commentariolus  .  quem  huc  usque 
non  ita  ,  ut  opus  erat ,  inspexere  Intpp.  Hcratii. 
Repetita  autem  cst  haec  editlo  a.  i6o3.  i6ii.quae 
classica  est,  sed  admodum  rar«,  lum  1620  et  1678, 

Greg.  Bersmanni  prljua  Llpsiae  prodilt  a. 
1601.  cum  varlis  lectt.  sex  codicum ;  et  saepius 
sub  praelum  est  revocata. 

Ex  oiTicIna  Plantinlana  Raphelengli  primum 
exlit  a.  1600.  Horatlus  ex  recensione  et  cum  notis 
Dan.  Heinsii.  R^epetlta  est  in  eadem  officina  a. 
1610  et  iTog.  Tum  apud  Elzevir.  a.  1612,  anim- 
adversionibus  auctloribus  et  cum  llbro  de  Satyra 
jonge  praestantissimo  ;  item  1628  et  1629  (quae 
classicfi  est),  et  forma  mlnore  sine  notis  i655, 
penique,  slne  notis  etlam  ,  Amstel.  1676.  1696.  et 
Euimb.  1704.  Ex  Helnsiana  autem  ductae  Rut- 
gersiana  i6i3  Cut  vidlmus),  item  haud  dubie  Schre- 
velianae ,   et  quaedam  aliae. 

L.aevinus  Torrentiiis  Horatlum,  suhjecto 
textu  vulgato ,  emendavlt  et  recensuit  ad  fidem 
allquot  codlcum.  Prodiit  prlma  editio  a.  1608  ex 
officina  Plantlnlana;  et  est  numeranda  inter  prin- 
cipes  :  repetita  a,  1620.  1708. 

Tanarjiiillas  Faher  Horatlum  recensuvt  et 
^astigavit,  sed  e  solo  inget\io ,  a.  1671.  Helnslum 
iyprimi»  acriter  in  notuli*  suls  in«ectalui,  sed  eo 


—        75       — 

ipse  saepe    non   conlinentior.      Expressus    ex    ejus 
rcceiisione  esl    texlus  Dacerii. 

Petras  Barmannas  edjdit  Hortilium  pri- 
mum  a.  1699.  cuni  Rutgersii  lectl.  Venusinis  , 
doctis  etadcrLsiii  utilissiniis  ;  deinde  1715  emen- 
datum  ad  fidem  codd.  MSS.  ,et  ad  Bentleii  editi- 
onem ,  a  qua  tatnen,  ubi  ille  audacior  est,  rece- 
dit.     Utraffuc  edJtio  ad   usum  crilicum  praeclara, 

Prodiit  anno  1699  etiani  Cantabrigieusis  edi- 
tio  Jac.  Talbot ,  cum  a  splendore,  tiun  a  dili- 
gentia  recensionis,  et  variarum  leclt.  elencho  com- 
mendanda.  Recusa  est  1701  ,  et  repetita  a  Jo. 
Pine ,  qui  aeneis  tabuUs  incidit  Iloratium  lyoo. 

JVillLelmi  BaxLeri  prima  editio  exiit  a.  1701. 
Nullis  ille  codd.  AISS.  usus  est,  sed,  vuljrata  le- 
ctione  pro  fundamento  posita,  en  commentatorum 
animadverss.  inlcrdum  et  ex  ingenio,  textum  con- 
stituit.  Excerpta  e  Scholiaslis  dedit,  et  in  liis 
ipsis  etiam  quaedam  emendavit,  In  editione  sX- 
tera  1726  quae  accesserunt,  tanium  wow  omnia 
conlra  Bentlejujn  sunt.  Repetiit  haitc  Gesnerus  iti 
Germania  :  ut  mox  dicetur. 

Sed  clarissimam  hujus  seculi  haud  dubie  edi- 
tionem  dedit  R.  Bentlejus^  qui  Horatium  tam  ex 
codd.  MSS.  (juos  plurimos  habuii  ,  quam  ex  su- 
spicione,  amplius  DCCC  locis  etnendavit.  Pluri- 
mum  sane  ei  debet  Horatius  ,  et^tifue  hic ,  etiam 
ubi  errat ,  ab  ingenii  doctrinaeque  magnitudine 
semper  admirabilis  ac  venerandus.  Prodiit  pri- 
ma  ejus  edilio  a.  171I:  notis  ad  calcem  lihri  sub- 
jectis :  emendatlor,  et  cuivis  pagtaae  substratis 
notis  ,  rcpqtita  Amstel.  a.  1715.1728.  itemLiipsiae 
1764«  Loiidini  176.5.  Recusa  etiam  est,  sed  notis 
in  compendiurn  missis  ,  Cantabr.  1715.  cura  Th. 
Bentleji.  Nactus  est  Bentl.  adversarios  plurimos. 
Fuit  eorum  primus  anonymus  ,  cujus  exstat  Ari- 
starchus  ampallans  in  curis  Horatianis,  aacto' 
re   Pkilargyrio    Cantabr.  Londin.   1712.  8.  Se- 


«uliis  ei^t  Richardi  Johnsoni  Aristarchns  An- 
tibentlejanus .)  Nollin^ham.  1717.  8.  Fuit  in  hoc 
viro  major  adversus  Bentlejum  acerbitas ,  quam 
doctrina. 

Oimiium  doclissime  in  hoc  castigando  versa- 
his  est  Alcocander  Cuningamins  ^  qui  a.  1711 
(Hagae  Com.)  non  solum  edidit  Horatinm  ,  ex 
anticfuis  Codd.  et  certis  observationibus  Cquos 
in  primis  ex  codice  Blandinio  anticjuissimo  Gruquii 
el  Pierio  Valeriano  sibi  informasset)  emendatum^ 
cum  variis  lectt.  sed  subjecit  etiam  huic  editioni 
Animadversiones  in  Bentleji  noias  et  obser- 
vationes  ,  doctissimos  iilas  ,  et  unde  eximios  fru- 
ctus  capere  possit  critices  studiosus.  In  Londi- 
nensi  ejusdem  anni  edit.  accedunt  observationes 
criiicae  textui  «ubjectae.  Amplius  CCCC  locis 
emendatiorem  esse  suam  recensionem  Bentlejana 
pdfirmat  Cunigamius  ,  superbior  justo  ,  si  verum 
dicendum,  et  in  Bentlejum  acerbior.  Tantum  est 
illius  adversus  hunc  odium  ,  ut,  si  lectionem  Bent- 
lejanam  amplectatur,  eam  numquam  Bentlejo  de- 
bere  videri  velit,  sed  semper  studiose  alios  quos- 
vis  fontes  indaget.  Quos  ubi  non  reperit ,  quam- 
vis  ei  placere  adpareat  Bentlejanam ,  aliam  adop- 
tare  mavult;  ita  non  potest  invidiam  vincere. 
Emendationes  autem  ejus  fatendum  est  omniurn 
dof  tissimas  es&e  ac  ingeniosissimas  ,  saepc  ,  si  ad 
Jcges  artis  criticae  excutiantur ,  pro  unice  veris 
iectionibus  habendas.  Saepius  tamen  non  minor 
in  iis,  quam  in  Bentlejanis,  audacia  est ,  sed  illa 
melior  profeclo  aliorum  indocta  modestia. 

Sub  idem  tempus  a.  1720.  adparuit  etiam 
editio  Joannis  du  Hamel ^  in  universitate  Pari- 
«ina  professoris ,  repetita  i^So  et  1764.  Is  Hora- 
tii  texlum  et  ad  codd.  MSS.  fidem  et  multis  Ioci« 
ex  ingenio  audacius  correxit.  Sed  indocta  est  ejus 
«rrogantia,  impar  talibus  ausis ;  quo  nominC  sub- 
inde  eum  castigat  Sanadonus. 


~       77       — 

Sanadonus  in  contextu  Horatii  constituendo 
cnm  Lamhinuni ,  Cruquium  ,  Torrentium  ,  alios- 
que ,  ffui  codfl.  MSS.  usi  sunt,  consuluii,  luni 
riiulta*  Bentleji  emendationes  sibi  vindicavit;  sed 
omnium  maxime  Cuningamium  secutus  est,  oliam, 
ubi  is  ultra  lineas  processit.  Attamen  et  mullae 
emendationes  ipsi  propriae  sunt.  Repetiit  ejus 
recensionem  novissinia  Patavina  1774« 

Hoic-^tii  Carminum  libros  V.  a.  i^Si  recensuit 
Ge»  JValde ,  qui  ea  ad  certissimas  artis  criticae 
regulas  quam  plurimis  locis  ex  velustis  exemplari- 
bus ,  editionibus  et  commentariis  emendasse  se 
profitetur,  v.  Journ.  des  Sav.  i^Si*  Aout,  p.  56i. 
Nobis  ea  non  est  visa. 

Londini  a.  1756  prodiit  editio  Joannis  Jo- 
nes^  qui  se  MSS.  quibusdam  usum  ait,  emendavit 
quaedam  Csed  audacter  etiam  satis)  ,  subjecitqu» 
notas  ?uas ,  lum  var.  lectiones  et  conjecturas  vi- 
ror.  DD.  denique  indicem  editionum  Horntii,  sed 
illum  e  Fabricio  totum  transscriptum.  Doctrina 
critica  longe  inferior  Jonesius  est  Cuningamio  et 
Bentlejo.  Sanadonum  in  multis  ,  quae  illi  pro- 
pria  sunt ,  sequitur, 

Baxteri  editionem  quum  repeteret  J.M.Ges- 
nerns ,  a  1762,  non  solum  in  textu  Baxteriano 
mutavit  quaedam  ,  sed  etiam  e  Codd.  et  editt. 
antt.  varietatem  lectionum,  at  illam  minusplenam 
et  adcuratam,  dedit.  Recusa  est  Gesneriana  haec 
editio  nuper  a.  1772. 

Denique  a.  1770  prodibat  Parisiis  Horatius 
ad  fldem  LXXVI  codicum  ,  curante  Abbate  Jos. 
y'a?.artio.  Quod  non  accipiendum  de  numero 
Codd.  quos  inspexerit ;  nam  forte  nullum  omnino 
vidiJ^:  sed  de  iis ,  ad  quos  adhuc  Horatius  a  viris 
docMs  recensus  est.  Sic  itaque  hoc  intelligendum, 
ut  e?jm  in  textu  constiluendo  principes  editt.  j 
quamquam  parum  adcurat^.  contuliiie  putemus» 


/o 

Qui  Horalil  editionem  a.  1777  evulgavit,£,Mrf. 
Poinsinet  de  Sivry,  cutn  satis  multas  criticorum 
emendationes  in  contextum  recepit,  tum  ipse  , 
in  primis  in  distinctionibus ,  qu.iedam  novavit , 
guae  vereor  ut  probari  viris  doctis  possint.  Ma- 
xime  improbandus  est  ejus  conatus,  quo  tam  mul- 
tas  Horatii  odas  ,  np.  I.  4'.  7  :  9:  27:  36.  H.  11. 
in.  8 :  i4-*  I^-  ^-  12.  in  binas  divisit ;  duas  au- 
tem,  II.  2.  III.  19.  in  ternas  adeo. 

Sivrio  majori  cum  laude  successit  Chr.Dav. 
Jani  ^  qui  quidem  fundamentum  posuit  vulgatam 
lectionem ,  a  qua  tamen  discedendurh  sibl  puta- 
vit,  ubi  immutandam  lectionem  suaderent  artis 
criticae  regulae.  Quem  in  finem  non  Codicum 
aolum,  quos  Lambinus  ,  Cruquius  ceterique  Ho- 
ratii  editores  contulissent ,  quosque  ipse  nactus 
esset,  varietatem  enotavit ,  sed  et  edd.  veteres  , 
quae  ad  manus  ipsi  erant,  diligenter  consuluit, 
indeque ,  quae  Horatio  aptae  dignaeque  essent  le- 
ctiones,  eruit,  atque  in  contextu  reposuit.  Ipse 
conjecturis  numquam  fere  indulsit,  aliorumqu6 
raro  admodum  nec  nisi  gravissimis  de  causis  ita 
rationem  habuit,  ut  ipsi  poetae  textui    ingereret. 

Justae  quoque  recensionis  instar  habenda  est 
cditio ,  a  Gilh.  fVakenfield .  acutissimo  Crilico^ 
parala  ,  interpunctione  sollicitius  facta,  delectuque 
lectionum  memorabilis  5  quamquam  eum  conjectu- 
ris  cum  aliorum  tum  suis ,  quarum  quidem  fera- 
cissimum  habet  ingenium ,  nimium  prelium  sub- 
inde  statuisse  animadvertas. 


(i47o.>  *> 

Horatii  editio    princeps    fcre    habetur ,    quae 
hullam  editoris,  loci,    temporis   expressam  nota- 

*)  E(ttl.  ({uae  stellulis  nolatae  sant,  habet  Bibliotheca  Acade- 
mica  Gottingensis. 


-      19      -       ' 

TJonem  habet,  ne  tifuluni  «jultlem  »;.  indiceni. 
Maittaire  quidem  iAnnaL  typogr.  T.  J.p.  292,) 
eam  jMedioliiiii  ex  Anionii  Zarotii ,  Parmensis  , 
(Vid.  de  eo  ^Jfo  Saggio  su  la  tipogr.  Parmen- 
se  p.  III.)  typographia  a.  1470.  prodiisse  iiide  au- 
guratur,  (juod  Ant.  Zarottus  lihros  anno  isto  Me- 
diolani  excuderc  coeperit,  et  tjpi  cum  aliis,  (juos 
idem  excudit,  jere  conveniant.  Eidem  Zarotto 
istam  adsignant  Orlandi  iOrigine  e  progressi 
della  stampa.  1722.)  p.  101.  Saxiiis  (Hist.  ty- 
pogr.  INIediol.)  p.  556.  et  Debure  iBibliographie 
insfructive ,  belles  L.ettresy  T.  I.  p.  5ii.  12. 
Morellius  tamen  ,  Vir  rei  intelligentissimus  ,  in 
BibliotJieca  Maphaei  Pinellii  T.  II.  p.  324.  ae- 
gre  ac  difflculter  in  hanc  sententiam  concedit,  quod 
a  Zarotti  typis  cum  quoad  characterem ,  qui  pla- 
ne  idem  sit,  quem  Plutarchi  Apophthegmata  a 
Philelpho  latine  reddita  j  Florus  et  Lucanus  .  ahs- 
que  ii.lla  nota  impressi  praeferant  ,  tum  quoad 
chartae  genus  liber  iste  haud  leviter  dissidere  vi« 
dcatur.  Conf.  G.  IV.  Panzeri  Annal.  typogr.  T. 
II.  p.  145.  et  354«  Primum  ista  editio  ad  partes 
vocata  est  a  Gesnero,  qui  eam  ita  describit:  Li- 
-lerae  sunt  ejus  formae,  quam  Jensonius  adhibuit, 
sed  paullo  niinus  cultae  el  incomposilae,  ut  ad- 
pareat ,  neque  matrices  fuisse  ita  perfectas ,  ut 
fuerfe  Jensonianae,  neque  ita  adcuratam  versuum 
dirigendorum  rationem.  Porro  literae  nulJae  ini- 
tiales,  saepeyiongum  in  fine  vocis  positum  etc. 
Volumen  constat  quinternionibus  ,  i.  e.  quinque 
plagulis  duplicatis,  ut  oriantur  denorum  foliorum 
libelli.  Folia  ipsa  non  signata  neque  literis  ne- 
que  numeris,  custodes  nulli,  nullum  registrum  , 
literae  saepe  transpositae ,  infantia  denique  artis 
et  operarum  ruditas  undique  adparet.  Voces  vel 
omissae ,  vel  cum  ipsius  metri  pernicie  permuta- 
lae ,  fidena  faciunt,  non  praefuisse  editioni  Gram- 
maticum^  sed  «impHciter  exsinplnm  suum,  i.    e. 


—      80      — 

manu  scriptum  Codicem,  aecutos  esse  typogra. 
plios.  Unde  illud  conse(|uitur ,  ut,  quae  bonae 
liunt  lectiones  ,  eas  ab  antiquo  codice,  non  ab  in- 
genio  correctoris  esse  intelligamus.  Ad  finem  ad- 
duntui  hi   versus  : 

JIoc  quicunque  dedit   Venusini  carmen   Horati 
£t  studio  formis  correctum    effinxit  in  istis 
Vivat  9t  eterno  sic  nomine  secula  vincat 
Omnia  ceu  nunquam  numeris  abolebltur  autor. 

Post  Gesnerum  adhibuit  eam  Car.  Conibe,  excm- 
pli  ejus,  quod  in  bibliotheca  Regis  Britanniarum 
adservatur  cPervenit  eo  e  biblioth.  Askew) ,  copia 
ei  facta. 

Sermones  Oratii,  absque  loci  nbta  characte- 
re  gothico  f.  1479. 

Vid.  Maittaire  T.  I.  p.  296.  Orlandi^.ciS, 
Debure  Bibliogr.  T.  I.  p.  3ii.  et  Panzer  T.  IV. 
p.  3.  De  hoc  libro  nihil  plane  liquet ,  qui  ab  uno 
Orlando  inspectus    videtur. 

C1471.) 

p.  H.  Fl.  Opusciila^  Romae  ex  oJ^icinaJo- 
hannis  Philippi  de  L,ighamine. 

Quamquamparum  exploratum  sit,  num  Opus- 
cula  ista  anni  nota  insignita  sint,  necne  5  ad  hunc 
tamen  vel  adeo  praecedentem  1470.  annum  edi- 
tionem  istam  referri  oportere  ex  ipsiusmet  Jo.  Ph. 
de  Lignamine  Eplstola  ,  operi  Dominici  Caval- 
cae ,  Pungilingua  (Tractato  contra  el  pecca- 
to  della  lingua ,  ditto  Pongie  lingudy  inscrip- 
to  ,  ac  Piomae  1472  a  se  edito,  praefixa  cognosci- 
tur.  Ibi  enim  dicit ,  se  jam  secundum  annum 
Romae  agere  ,  et  ab  eo  impres^um  esse  Quintili- 
anum  ,  Suetonium ,  Leonis  P.  M.  scrmones  ,  La- 
ctantium,  Ambrosium  de  Offi<  ii? ,  Laurentii  Ele- 
gantias ,  Horatii  Opuscula  cet.  Cf.  omnino  ^u- 
diffredi    Catal.    historico  -  criticum    RomAnarum' 


—       81       — 

edilionum  secull  XV.  p.  8\.  85.  et  p.  112  sq^rf.  u))i 
de  Jo.  PJiil.  de  L.ignaniine  fuse  dispulat.  Adde 
'L.aire  Spec.  p.  187. 

Eodem  aniio  Horatium  Neapoli  apudJodociim 
Hoenstein  4«  prodiisse ,  ejusdem  cxemplum  iri 
bibliotheca  civica  Arsentinens:  adservari  dubia 
admodum  fide  tradit  Giustiniani  Saggio  «ulia  li- 
pogr.  di  Napoli  p.  46»     Est  haud  dubie  a.    1474. 

C1472.) 

Ad  hunc  pel  proximum  annum  Debure  Bib- 
iioqr.  instruct.  T.  I.  p.  3i2.  edilionem  rereren- 
dam  judicat,  quae  sine  loci ,  anni ,  et  lypographi 
nomine  in  folio  excusa  est,  hoc  solo  ductus  argu- 
mento  ,  quod  exemplum  ejus,  quod  inDucis  de 
la  Valliere  bibliotlieca  esset,  cum  editione  Ca- 
tuUi ,  Tibulli  ,  et  Propertii  principe  a.  1472.  fol. 
compactum  fuisset ,  illudque  inlegumentum  ad 
ipsa  ista  tempora  spectare  videretur,  tum  quod 
Horatius  iisdem  fere  typis  exscriptus  esset ,  quos 
Catullus  et  reliqui  haberent.  Quae  utraque  auam 
levis  ratio  sit,  facile  rei  intelligens  perspiciet.  N'-' 
si  utique  extremo  illud  exemplum  destitatum  est 
folio  (quae  res  passim  fraudem  fecit  W.  DD.)  , 
e  verbis,  Satyrarum  fini  subscriptis  :  (J.H.  Fl.  Sa- 
iiraruni  y  non  inditigenter  correctarum  et  im- 
pressarum  Jinis  j  haud  plane  absurde  coliiga  , 
ex  eadem  A.  Zarotti  officina  istum  librum  proitl» 
iisse,  quum  Z.irottum  et  alibi  (vid.  vel  a.  i^y^O 
hac  formula  usum  esse  constet.  \n  corr-gendis 
autem  libris,  quos  Zarottiis  evulgavit ,  Pitr.Jd' 
stinum  PhilelpJium  operam  suom  contulisse , 
«atis  constat.  Vid.  Orlandi  p.  101.  —  Ejusdem 
editionis  exemplum  itidem  Caiulli  cet.  editioni 
principi  adnexun»  in  bibliotheca  Corsiniana  cum 
notis  MSS.A.  Politiani  exstare  testalur  jLa/re  (ia 
Spec.  typogr.  Romanae,  Rom.  1778.  8.)  p.  186. 
^ui  qwidem  ia    Catullo    cet,      Ulrici  Han  chara.- 

F 


—         ^2        — 

tle'e.*  aouosril.  Alaiit.  avitera  Cp-  767.)  hujus  Ho- 
ratirtuae  edilionis  oliaracterem  ad  eum  accedere 
ait,  quo  Calull.  Tiljull.  Properl.  et  Statii  Silvae 
Venet.  iA^t.  apud  Jo.  de  Colonia  et  Jo.  Man- 
ihen  de  Gheretzen  excusae  fuerint.  Idem  duas 
huju.s  Horatii  editiones  se  vidisse  perhibet  adeo 
simileii ,  ut,  qui  non  attente  contulerit ,  unam  fa- 
cile  putaverit;  ct  in  altera  epistoLis,  in  altera  Sa- 
tyras  lihrum  claudere,  atquc  illam  hac  longe  cor- 
rectiorem  esse. 

1474. 

Q.  H.  Fl. :  per  Antoninrn  Zarottum  Parmen- 
scm:  IMediolani.  f.  i474» 

In  iine :  Anno  a  natali  Christiano  1474« 
die  XVI.Martii  divo  Galeazio  Maria  Sj^ortia 
Vicecomite  ,  Insiibrinm ,  Ligurumquc  quinto 
dvce  feliciler  regnante  Antonins  Zarotfius 
Parmensis  cuncta  opera  puinti  Horatii  Flacci 
non  indiligenter  emendata.  S.  carminum  li- 
bros  IIII.  Epodon.  Carmen  seculare.  De  Ar- 
ie  poel ica  librum  I.  Sermonum  libros  II.  Epi- 
^  stolarum  libros  II.  eleganter  aiqiie  jideliier 
impressit.  Quisquis  haec  coemerit  ,  nunq. 
poeniicbit.  Ita  adcurate  descripsU  Laire  (^lnd, 
L,ibrornm  ab  innenta  ty^pogr.  ad  a.  i5oo.  Se- 
non.  1791.)  T.  I.  p.  340.  Cf.  Maitt.  I.  p.  536. 
Or/andi  p.  101.  Pinelli  T.  I.  p.  525.  Debure 
Bibl.  instr.  T.  I.p.  5i4.  Bibl.  Smith.^.  CCXXX. 
e.  in  primis  Saoc.  p.   56 1. 

Eodpm  anno  idem  Zarottus  Acronis  Scholia 
primum  edidit  cum  hoc  Jemrrate :  Acronis  com 
mentaioris  egregii  in  Ouinti  Horatii  Flacci 
opera  eocposilio  :  et  in  fine  :  Acronis  viri  qaam 
doctissimi  cornmentaria  quam  diligenier  emen- 
dnta  in  O.  Horatii  Flacci  opera  ,  per  Antoni- 
um  Zrrothum  Parmensem  yiediolani  impres- 
sa  Idibus  Sextilibus  f.   i474' 


—      83      — 

Perperan:  statuunt,  qui  texhim  Horrtlll  his 
Arronis  .«rholiis  a  Zarolfo  a  !je(  luni  ponunl,  v.  c. 
Dchiire  Bihl.  inslr.  p.  5i().  el  ple)iffne,  qui  clerj- 
clios  eilfl.  Her.  concinnarunt.  Z?o«^/«j-.  iVeM/ift«s, 
Jani  n  Biponiini.  Ulrumquc  JiJjrum  iiafaet  l>ii>I. 
Guclpiierbvf. 

^.  H.  Fl.  per  Antoniam  Z.arottum.,  Medio- 
tani  147«.  k' 

>  Laudat  eam  Donglds  Calal.  Edd.  Horalii,  et 
recenset  Morellins  in  liJjris  PinelJianis  n.  456^. 

Q.H.  Fl.  Carmina.  Neajjoli  I474.  4- 

In  fine  Odarimi  Jiaec  Iialjet !  Completiim  est 
opiis  Oratii  in  odis  per  Arnaldam  de  Bruxel- 
la  ^  Neapoli  anno  Dornini  ik^jk^die  Vicro  quin- 
decinia  mcnsis  novenibris.  Sequuntur  Saty^- 
rae  et  Epistolae  (Sn  quarum  fine  versus  exstat : 
iQui  dedit  expleri.,  laudetur  mente  Jxdeli^  cwn 
Arte  poetica.  Eximiae  rarilalis  iiaec  euiiio.  Ma  l- 
tairio  aliisque  i^ibliologis  pJane  ignorata  ,  ?olii[ue 
MoreJIio  visa.  Vid.  Panzer  Annal.  typogr.  JI.  p. 
i55.  UJjerius  eam  de?cril)it  Giustiniani  Saggio 
istorico -critico  sulla  tipografia  di  Nnpoli  (1795.) 
p.  46. 

Q.  H.  Fl.  Opera,  per  Augustinum  Carne- 
rium:   Ferrariae  1474»  8. 

In   fine  : 

Ferrariae  irrpressit  regnante  irib  Hercule   Dlvo 

Be^ia  qiio  gaudet  nuno    Lionnrn  v  ro. 
Carne-ius  puer  Augttstinus  :    cui  dcdit  ulmum 

Bernardus  lucem  Bibliopola  bonus. 

h.   Augustinus  CarneriuS ,  Bernardi  C.  fil-u?.  Male 

plerique    Carnerium    praencme  >    et   Augastini 

{^Agostini^  nomen  gentile   haJjeutj  lii  ot..    .  j  rore 

etitun  est  Orlandi^^.  107.  qui  p^trem  Bernardo 

Agostini  vocat.  Fraudem  VV".  DD.  fecit  metri  n*  - 

cessitas  ,  quamquam  amb'guitati  isti  facile  ita  oc* 

p   2 


—       8zf       — 

«urri  poteraf:  Ferrariae  impressi  '—  -^  Aiign-' 
stinus  ego  Carnerins :  huic  etc.  Sole  clarius  id 
patescil  ex  ii)scriplione,  ffiiae  est  in  fronte  carmi- 
iiis  Locl.  Marii  Pariili  Ferrariensis  in  auctoris  lau- 
dem  ,  (juod  ultimo  folio  libri :  Omniboni  Leoni' 
ceni  de  V III.  partibus  orationis  Ferrariae  i474 
(v.  j4udiffredi  p.  194-)  excusi  legitur  :  Paruti  in 
Ornniboni  gramtnaticam  carmen  per  Augusti- 
num  Cannerium  Ferr.  Bei^nardi  Cannerii  bib~ 
liopolae  Jiiiutn  impressam ,  uLi  tamen  Canneri- 
us  auflit.  Ailimcle  patrem  Ferrariam  immigrasse, 
ftdmoclum  proliabile  est  5  e  Beljrio  oriunclum  cen- 
sebat  Rarn^aldi  (STipograf.  Ferrarese  p.  6o.>, 
quamquam  parum  firmo  argumento  innixus.  Idem 
hanc  ejus  Horatii  editionem  Mediolanensi  priorem 
habendam  esse  judicatat  p.  62.  Ceterum  ^  quum 
Maitt.  T.  I.  p.  356.  versus*  illos  ex  exemplo  edi- 
tionis ,  (juod  manibus  versarit,  adferat  ,  idemque 
Sermones  et  de  Arte  Poetica  in  eo  non  comparere 
«dfirmet ,  mancam  illam  editionem,  et  e  Codice  j 
in  cjuo  isti  libri  deessent ,  ductam  recle  suspicc- 
ris.     Cf*  Audiffredi  Edd.  Ital.  p.  2^2. 

1475. 

Adfertur  hujus  anni  editio,  Mediolani  ab  A. 
Zarolto  curata,  a  Saocio  in  hist.  literario- tjpogr. 
MedioLanensi ,  quae  Ph.  Argelati  biblioth.  SS. 
Mediolan.  praemi^sa  est,  p.  565.  e  catal.  librorum 
venalium,  Venetiis  1735.  edito;  cujus  adeo  admo- 
dum  levis  eit  auctorilas.  Anni  1473.  illam  habet 
Panzer  II.  21.  quam  tamen  nullibi  memoratam 
videas. 

1476. 

Q.  H.  Fl,  Opera^  Mediolani  fol.   r47&. 

Jn  fine  :  Hoc  opas  Horatii  emendatissitnnm. 

impressum  €st  opera   et  impensis  Philippi   de 


--       85       — 

L.a.\}agnia  Atediolancnsis  anno  a  natali  Chri» 
stiano  1476.  die  XVI.  Februarii.  Ainen. 

Mailt.  p.  366.  Orlandi  p.  io3.  Sax  p.  565. 
Bibliolheqiie  dii  Roi .,  Belles  Ltttres,  T.  J.  298. 
Smith.  p.  CCXXXr.  Debnre  Bibl.  inslr.  p.  5i5. 
et  Panzer  \l.  22.  Elegans  et  nitidA  etlitio  ,  ductA 
c  Zarottiftno  a.  i474«  exemplo,  judice  de  los  Rios 
bibl.  instruct.  p.  67. 

p.  H.  Fl.  Odarum  libri  IV.  Epodon  liber 
I.  Carmen  seculare  et  Ars  Poetica..  cum  com' 
menl.  Acronis  et  Porphyrionis  curante  Jo. 
Aloysio  Tuscano  ,  et  cuni  ejusdcm  Epistola  ad 
Franciscum  Helium  Parthenopeum  s.loco(Ro- 
mae^  et  a.  C1476.) 

De    hac    ^diiione   it*    dlsserit    Audijff^redi  p. 
4i5:   Jo.  Alo^sii  Tuscani  ea  fuit  cura  ,   ut  Horatii 
carminibus  commentarii  Acronia    et   Porphjrionis 
adjungerentur ,  qiiod  antea  nunquam,  ipso  testan- 
te ,    factum    fuerat.      Erunt ,    inquit    in    principio 
suae  epistolae  ,  qui  inventum  hoc  nostrum  lenori- 
nii  reum  dicant,  quod  Odis  et  Epodis  ac  Poesi  Acro- 
nem  et  Porphyrionem  commisceri  curaverim.  Nec 
deerunt  ,  qui  arguant,  hanc  rerum  mixturamope- 
ri  religionem  ac  majeslatem  detrahere.    Et  infra  t 
Eos  tamen ,  qui  recle  senllent,    el  libero  judicio 
censere  voiuerint,    novum  hoc    commentum     no. 
jtrum   arbitror    probaturos.      Ceterum    qui  edili^ 
onis  euram  gesserunt,  ii  fuere  Cneus  Sabinus  et 
Helius^    uti    declarat    ipse  Tuscanus    cirsa  finem 
epistolae:  Testis  es  tu,  inquit,  qui  una  cum  S.ibi- 
no  noslro   in    corrigendis  redigendisque    his  voIu-< 
niinibus   impensam  operam  navasti.  Ipse  vere  He- 
lius  in  fine  epistolae  responsivae  ad  Tuscanum  sic 
acribit:   Sed  hoc  mihi  molestum  est ,    quod  in  hi» 
Horatii  libris,    qui  te    maxime    hortante  impressi 
sunt,    non    eam ,    quam    vehementer     oplassem , 
emendationis  diligentiam  exhibere  potui,  at  certe 
quantum  in  m«  fuit,  et  curam  omnem  el  itudi- 


-      86      - 

tim  Acllnbui*  :   scd  Acronis  exemplnria,  iit  Fci?,  de- 
fnere  ,   unum  hafMiiinu,",  nec  id  satis  emendatum; 
utcunque  tnnien  sit,  et  lioenler  fecimus  ,    et  facie- 
mus     de  integro."     Dnae   hae  e]>istolae    occupant 
quatuor  priora  folia,    seu  exactius  p:>gin<is   VI.  et 
lineas  V^J.  Sef(ue!iti  quinto  coitinentur  duae  Hora- 
tii  Vitae:  prima  fusior  secundum  Acronem  ;  allera 
brevior   secundum   Porphyiionem.      Post  haec  in- 
ci|)it    poeta  ipse ,    cujus     singulis   lucubrationibus 
«ubjiciuntur  explanationes ,  Acronis   primo  ,  et  de- 
iode  Porphyrionis.      Tam    poetae  carmina  ,   quam 
interpretum    explanationes     sunt    uno     eodemque 
Romano  charactere  ,   qui  idem  prorsu^    est  ac    is  , 
quo  Bartho].   Guldinbeckius  a.  1476     Summam  S. 
Thomae    de  articulis  Jxdei  impressit.     Graeca 
suis   locis  inserta  sunt;   non  ubiaue  tamen.  Editio 
splendida  est ,   sine  signaturis  ,   numeris,     cuslodi- 
bus ,   ac  registro:   exslatque  in    bibl.  Casanalensi, 
apud  S.  M.  de  Populo,  et  in  bibl.  S.  M.ad  Quer- 
eumO.   P.  P.  PP.  Viterbii.   Hactenus  Audiffr.  Conf. 
Ma'tt.  r>.  752.  et  p.  766.     Debure  bibl.  DucisVal- 
lierii  T.  \\.  p.  91.  qui  tamen  opera  Horatii  omnia 
isto  libro  contineri  falso   statuit.      Adde   Foss.  Ca- 
t^l.   bibl.  Magliabec.   I.  p.  802.     In  Catalogue  de 
la  biblioth.  du  Roi,  belles  Lettres  p.  298.    memo- 
ratur  relus   editio  cum    eommentariis   Acronis     et 
Porphyrionis  s.  1.  et  a.  et  circa   a.    1480.  ponitur; 
sed  haud  dubie  haec  ipsa  h.  a.  est,   et    exemplum 
istud  forte  destitutum  erat  V  prioribus  foliis,  Tusr 
cani   et    Helii   Parthenopei    epp.    cum   vita  Horatii 
complectentibus. 

1477- 

*   Q.  H.  FL  Opera,  Mediolani       fol.  14771 

In  iine  :    Hoc  opus    Horatii  impressum   est 

opera     et    impensis    P/iihppi   L^vaj^niae ,    ci- 

vis  Mediolanensis  anno   a   naiali    C/iristiana 

MCCCCLXXVJI.  iertio  kl.  Maji. 


—       87        — 

Maiti.  T.  I.  p.  576.  Orlandi  p.  io5.  ^yflrjt-.p. 
^67.  Scatet  vitiis  lypopjraphlcis  hapc  edilio,  et 
subinde  totos  ver^us  omiltit  ,  veluli  I.  4«  18.  seit 
poscat  agna^  sive  malii  haedo. 

Q.  H.   Fl.  Opera  Tarvisii  fol.  1477. 

Maitt.  I.  ]).  576'.  Valde  suspecta  est  haec  edi- 
tio  Panzero  A.  Typ.  III.  p.  55.  Sed  Orlandi  p. 
118.  diserlo  niemorat  impressorem  Hermammm 
Levilapidem  iLichtenstein^  Coloniensem ;  qui 
quidem ,  vagus  ceteroquin  artifex,  ut  eum  Orl. 
vocat ,  anno  isto  typographiam  Tarvisii  exercuit  , 
nam  ibidem  eodem  a.  Terentius  ab  eo  excusus 
fuit.      Vid.  Maitt.  et  Orl-   IT.  II. 

Q.  H.  Fl.  Opera  ,  per  Philippiim  Condam 
Petri ;  die  XV.  Sepi.  ducanie  Joanne  Alozeni- 
co.      Venetiis  fol.    i477- 

Maitt,  p.  076.  Dubitat  Dehiire  Bibl.  instr. 
I.  p.3i6.  de  anni  nota,  ot  hanc  ed.  anni  scfruentis 
^i^e^  judicat,  quod  ista  eumdem  diem  (XV  Sept.) 
subscriptum  hal>eat ;  non  reputans  fraudes  typo- 
graphorum  ad  ipsa  fere  artis  istius  inrunabula  per- 
tingere ,  et  alteram  Venetam  a.  1478.  forle  non 
nisi  ultimo  folio  ab  hac  differre.  Quamquam  non 
adeo  mirum  videri  do})et ,  edd.  brevi  iiitervallo 
recusas  fuisse  ,  quarum  non  adeo  mngnus  exem- 
plorum  numerus  imprimi  soleret.  Memoratur  au- 
tem  hujus  i477'.  «^"•li  editio  in  Bibl.  Harlei.  T. 
I.p.  179.  Adde  Orlandi  p.   29. 

1478. 

♦   p.  H.  Fl.  Opera  Venetiis  fol.  1478. 

In  fine  :  Horatii  opere  Jinis  cum  magna 
diligentia.  Impressum  per  Philippuz  condam. 
Petri  in  ueneciis  ducante  Joanne  Mozeniro 
inclito  diice  MccccLxxviii  die  XV  sepittfibris 
cum  registro. 


-       8S      '-- 

Maitt.  p.  387.  Orlandi  p.  jg.  Dehiire  p- 
5i5.  Pifielli  T.  II.  p.  52  5.  Smith  p.  CCXXXI.  et 
Panzer  III.  p.  i4i'  Perquam  nitida  editio,  qiiam- 
quam  haud  raro  mendis    typograpliicis   foedata. 

1479- 

*  p.  H.  Fl.  Opera  Venetiis  per  Philippiim 
Condam  Petri  fol.   1479. 

In  fine  eamdem  cumpraecedente  subscriptio- 
ntm  habet,  si  anni  et  mensis  Cdie  XFIII  Sep^ 
iembrlsy  notationem  excipias ,  idemque  plane  re- 
gistrum.  Unde  iMaitt.  p.  SgS.  has  tres  Philippi 
edd.  Venetds  sub  trium  annorum  147 7'  1478.  et 
1479«  notalioae  excusas,  unam  eamdemque  esse 
suspicatur,  mutatum  taatum  anni  numerum  prae- 
ferentem.  Maittairio  accedit  Ernesti  apud  Fa- 
bric.  T.  I.  p.  406.  not.  r.  Debure  Bibl.  instr.  p. 
^16.  et  alii.  Sed  certiora  de  postremis  a.  1478  et 
1479.  nobis  adferre  licet ,  quum  utraque  nobis  ad 
manus  sit.  Ac  ducta  quidem  plane  est  posterior 
«.  1479«  editio  ex  anni  superioris  exemplo  ,  adep 
quidem ,  ut  paginis  ejus  respondeat ,  sed  novae 
plane  impressionis  habendam  esse  et  literarum 
characteres,  paullo  pinguiores,  et  scripturae  com- 
pendia,  partim  facta,  ubi  in  altera  non  essent, 
partim  abjecta ,  ubi  altera  haberet,  ostendunt. 
Tum  «phahnala  prioris  editionis  passim  subL^ta  in 
ea  ftnimadvertas,  quamquam  vel  sic  alteram  prae- 
ferendam  putem,  accedente  in  hac  novorum  sphal- 
matum  amplissimo  cumulo.  Omnino  quam  negli- 
genter  haec  curata  sit,  ab  uno  hoc  crimine  discere 
licet,  quod  in  principio  1.  II.  in  primam  oden  in- 
culcata  est  illa  :  O  matre  pulcra  Jilia  pulcrior. 
Magna  etiam  confusio  post  III.  9,  Donec  gratus 
eram  cet.  ubi  inscrijjtionem  c.  X.  in  quemlibet 
adullerum  sequitur  particula  carminis  XVIII,  1.  \\\ 
traditur  dies  die  cet.  et  sic  passim. 


—      89      — 

p.  H.  FL  Opera  Mediolani  per  PJiilippnm 
de  Lavagnia  fol.  i  179, 

Memorahir  liaec  cditio  in  Catal.  bihl.  Tliol- 
tianae  T.  VII.  p.  87. 

U80. 

p.  H.  Fl.  Epistolarum    lihri   II.    Cadomi 

1480.  4* 

Primum  folium  habel:  incipiunt  epistole 
Horatii ;  et  extremum:  Tmpressum  Cadomum 
(Carlomi)  per  magisirum  Jacobani  Durandas 
et  Egidiujn  QuiJoDe  anno  Domini  MccccLxxx. 
mense  Jnnio  die  vero  VI.  ejusdem  mensis. 

Maiti.  p.407.  Alarchand  hist.  p.  ^3.  Orlan- 
di  p.  191.  et  alii. 

1481. 

p.  H.  Fl.opera  omnia  cum  comment.  AcrO'^ 
nis  per  Eodovic.  de  Sirazarolis  Tarvisanum 
recogniti  praecedenie  Porpliyrionis  in  Hora^ 
lii  opera  comm.  per  Raphael.  Reginm  castiga- 
to.  Fol.  I.  b.  Rapli.  Regii  dedicator.  ad  Aloy-' 
sium  Maurocenum  Patritium  Venetum ,  cfuae 
data  est  Patavii  Idibus  Augusti  MccccLxxxi. 
\\\  fine  commentar.  Porphjrion.  fol.  5o.I).  Pompo- 
nii  Porphjrrionis  enarratoris  diligentissimi  in 
Horatiuni  commentariorum  Jinis.  Fol.  5i.  se- 
quitur  Epistola  Lodoi).  de  Strazarolis  ad  An- 
gelum  Phascolum  Episc.  Feltriensem.  Fo].  52. 
Acronis  commentatoris  Egregii  in  QuintiHo- 
ratii  Flacci  Venusini  Opera  eocpositio  inci- 
pit.  Fol.  5.  Quinti  Horatii  Flacci  Odarum  ad 
Mecoejiatem^  liber  primus.  In  fine  operis  :  Tf- 
\oc,.  (^uinti  Hoatii  C  sic)  Flacci  o.mniujn  ope- 
rum  cum  Acronis  Dissertissimi  commentato- 
ris  expositione ,  adi.  Registro.  Maitt.  p.  419» 
Venetam  banc  habet  editionem  Pinelli  II.  52  5.  n- 


—      90      — 

4570.  Iclem  statuit  Gemeiner  (Nachrichten  von 
den  in  rler  Regensburg.  Bibliothek  befindlirhen 
Biichern)  p.  222.  sed  Pat.ivii  nomen  liquido  ex- 
pressum  memoratBil)!.  Hulsiana.  Vid.  Lengnlch, 
Beytrdge  T.  II.  p.  102.  Gras  tjoog-.  Denkmahler 
ari  Neustift  in  Tirol  aus  dem  XV.  Jahrh.  p.  235. 

1482. 

Q.  H.  Fl.  Opera  cum  commCntariis  Chri- 
stophori  JLeindini  Florentiae  fol.    1482. 

Praecedit  Angeli  Poliliani  Ode  ad  Horatium 
Flaccum.  Hanc  excipit  Chr.  Landini  epistola  nun- 
cupatoria  ad  illustrissimum  Guidonem  Feltrium ; 
magni  Federici  Ducis  filium.  Tabula.  Praefatio 
Gum  titulo:  Chr.  Landini  in  Q.  Horatii  Flacci  car- 
mina  interpretationes  incipiunt  feliciter.  In  fine  : 
Chr.  Landini  Florentini  in  Q.  Horatii  Flacci  opera 
omnia  interpretationum  finis  divino  auxilio  felix. 
Impressum  per  Antonium  Miscominum  Florentiae 
Annosalutis  MccccLxxxii.  nonis  Augusti.  Erra- 
ta.  Cum  foliorum  numero  in  parte  inferiori  pa- 
ginarum.  Maitt.  ^.  453.  Orlandi  ^.  1^2.  Pinelli 
\\.  p.  526.  Debure  B.  Instr.  p.  517.  Audiffredi 
p.  290.  Mitarelli  Catal.  Codd.  Bibl.  MurianaeAp- 
pend.  p.  201.  Foss.  Cat.  B.  Magliabec.  p.  8o5. 
Panzer  I.  p.  4ii'  Princeps  haec  editio ,  in  qua 
Landini  interpretationes  adjunctae  sunt,  certatim 
deinceps  expressa.- 

Q,  H.  Fl,  Opera,  cum  Chr.  Landini  inter- 
pretatione  ^   Vcnetiis  fol.  1482. 

Landini  editionem  Florentinam  Venctiis  eo 
ipso  anno  repetitam  utique  mireris.  Utramque 
autem  hanc ,  ne  in  loco  errorem  factum  suspice- 
ris ,  laudat  Osmont  Dictionn.  typogr,  p.  558. 
et  possidet  Blbliotheca  Principalis  Furslenbergia 
Pragae  adservata.  Vid.  Hirsching  Beschreib.  von 
Biblioth.  Addit.  ad  T.  III.  p.3i6. 


—      91      — 

P .  H.  Fl.  Episiolariim  libcr  Lipsiae  1/182.  4. 
Exstat  iii  biJjJ.  Comilis   Sohnensis. 

i485. 

p.  H.  Fl.  Opera  cum  commcniariis  C/ir. 
L,andini.   Veneliis.  fol.i483. 

Praemittitar  ad  Horatium  F. .  Odc  An^eli 
Poliliani  cum  praefatione  LandJiu  ad  Guldonem 
Feltrinum.  tyeyw/Zwr  ta')uiti  Vocabulorum  ,  quao 
iu  Nostris  commentariis  Suo  Ordine  Interpretala 
Invejjies  ,  cum  orratis  librarii  et  Roi>I?tro  char- 
tarum.  ^d  hiijus  calcem  :  Christ.  hmdini  lloren-- 
tini  in  Qu.  Horatii  FJarci  opera  omnia  interprela- 
tionum  iinis.  Divino  auxiiio  foelix.  die  XVJJ.  ma^i. 
MCCCCLXXXIII.  loJ.  7.  opus  \xic\\n\.  In  fine  :  Im- 
pressum  Veijetiis  per  Joannem  de  forJivio  etsocios. 

Mailt.  p.  445.  Oriandi  p.  Sy.  Blblioth.  du  Pioi, 
belJes  Lettres  I.  298.  ScemiJler  jjibl.  Ingolst.  In- 
cun.  II.  119.  Panzer  lll.  190.  Bibl.  Bunav.  I.  3oB. 

p.  H.  Fl.  Opera  ciim  L,andini  Florenlini 
commeniariis  ^   Veneliis  tol.   i485. 

Praecedit  vita  Horatii  per  Chr.  Landinum 
descripta.  In  fine  secundi  libri  Rpistolaram  : 
Chr.  Landini  llorentini  in  Q.  Oratii  ilacci  carmina 
iiitcrpretationes  Expliciunt  foeliciler.  Jmpressum 
V  enetiis  ,  per  Magislrum  Reynaldum  dc  Novlma- 
gio  almanum.  anno  salutis  MCCCCLXXXIII.  die 
VI.  Septembris.  Deo  gratlas.  Amen.  I^iiiisjfo/.  169. 
Chr.  Landini  Florenti.ii  inQ.Horatii  Flacci  libros 
omnes  ad  JIIustrisGiinum  Guldonem  Feltrium  ma- 
gni  Federici  Ducis  filium  interpretationes  Incipi- 
wnt  Foeliciler. 

Maitt.  p.  445.  Pinelii  II.  p.  320.  Fossi  1.  h 
p.  8o3.  Braun.l!ioiii.  libr.II.  p.  io3.  Utraque  haec 
Veneta  repetita  e  Florentina  a.  1482. 


—      92      -- 

1484. 

p.  H.  FI.  Opera  cum  notis  Varioriim  Vt' 
neiiis  apiid  Jo.  Gryphium  fol.1484. 

Memoratur  haec  editio  in  Catal.  biblioth. 
Hulsianae  et  Douglas.  Gryphiorum  C  Grei^'} 
Adeo  nomen,  Reutlinga  oriundorum ,  ad  ipsa  ar- 
tis  tjpograpL'cae  incunabula  adsurgit  ;  nam  eodem 
ipso  tempore  alium  Gryphium ,  Michaelem  cog- 
nomine ,  Joannis  forte  fratrem ,  Reutlingae  artem 
typographicam  exercuisse,  satis  constat.  Vid.Z?tf- 
nis  Suppl.  Maitt.  p.  221.  qui  Michaelem  patrem 
Sebastiani  (adeotjue  etiam  Francisci)  habet.  Cf. 
Lengnich.  Bejtrage  T.  II.  p.  io3.  Notae  Vario- 
rum  autem  non  aliae  esse  possunt,  quam  Acro- 
nis ,  Porphyrionis  et  Landini. 

1480. 

p.  H.  Fl.  Opera  cum  comment.  Acronis 
tt  Porphyrionis.  In  fine  :  Impressum  Medio^ 
iani ,  per  Anthonium  Zarothum,  Parmensem, 
impensis  Augustini  Mariae  Conagi  MccccLxxxv 
fol. 

Maitt.  p.  463,  Orlandi  ^.  102.  vyax.  p.53i. 
Panztr  II.  62. 

1486. 

*  p.  H.  Fl.  Opera  cum  comment.  Acronis 
et  Porphyrionis.  Mediolani  fol.   1486. 

In  fijie :  In  officina  egregii  librarii  Anto- 
nii  Zarotti  Parmensis.  impendio  Aleocandri 
Minutiani  Appuli  De  Sancto  Severo  haec 
opera  Mediolani  impressa  sunt.Anno  a  salu- 
iifero  Virginis  partu  sexto  et  octogesimo  su- 
pra  millesimum  et  quadringentesimum.  Quin- 
to  Idus  Martias.  Johannis  Galeatii  Mariae 
SF.  Vic.  Sex.  Med.  Ducis  inclyti  Regnum 
jfoelici  gubernante  auspicio   Lodovico  Maria 


—      93      — 

SP.  Vic.  invictiss.  ac  sapieniiss.  Principe.  cu- 
Jiis  singulari  prudentia  ocio  ac  fesla  pact 
J^ere  omnis  fruitur  italia.  In  epi.«to]a  iul  Alag^ 
iiifirum  Virum  Bartholomaeum  Clialcum ,  quam 
operi  praefixit,  magnifice  jactat  Alex.  Minnlianus, 
le  Horalii  liLros  studiosissime  recognovisse  j  et  acl 
manum  habuisse  unicum  exemplar,  idque ,  tem- 
porum  injuria  exesum  5  tum  luhentissime  id  cne- 
ris  suscepisse  ,  veritum  ,  ne,  si  id  penitus  detre-i 
ctas?el ,  plurimum  de  majest^te  Oratiana  tollere- 
lur ,  ob  temerarium  et  veluti  sacrilegum  cujus- 
dam  conatum  ,  qui  recentissimas  in  Flaccum  iri« 
terpretationes  edidisset.  Conagum  hunc  esse,  quem 
Minulianus  tanjrat 5  opinahatur  Sax.  p.  58i,  satia 
prohai)iliter.  Scilicet,  recentissimae  interpreta- 
tiones  sunt  Acronis  et  Porphjrionis  a  Conago  didi^ 
jectae.  Landinum  tamen  sugillari  credehat  Gesn. 
praef.  Hor.  Ceterum  textum  fere  edd.  Veneit.  de- 
prehendimus.  Omnino  Minutiani  opera  in  Por* 
phyrione,  cujus  antiquissimum  Codicem  nactxis 
erat,  expoliendo  videtur  collocata  fuisse. 

*  p.  H.  FL  Opera  cum  comment.  Chr.  Lan- 
dini :  in  fine:  Impressum  venetiis  per  magi- 
strum  Bernardinum  de  tridino  eoc  montefer- 
rato.  Anno  saluiis.  MccccLxxxV'i.  —  Pridi^ 
ic//zj  71/ar/mi',  quod  adjiciunt  nonnulli ,  in  lihro 
non  legitur.  Est  autem  repetita  e  Florentina  Lan- 
dini  a.    1482. 

Aliam  ejusdem  anni  Venetam  editionem  per 
Mag.  Bernardinum  laudat  hihl.  Horat.  (Lips. 
1775.),  quum  ^Yiorem  Bernh.  de  Tridino ,  tan- 
t[udm  aHus  hominit^  memorasset  3  inficeto  errore, 

1787. 

p.  H.  Fi,  Opfra,  ptr  Antonium  Zarottumy 
Mediolani  fol.  1487. 


—      V4      — 

NiiJjqufim  alibi  commemoratur  haec  eflitio , 
jiraeterquam  D^onglas.,  cujus  fontem  indagare  uon 
potui. 

1488. 
p.  H.  FL  Epodon  llber.  Liptzk       148B.  4* 
Laurlat  liunc  lil>rum   Fabric.    Blbl.  LaL    L  p* 
408.  et  Douglaf. 

1489. 

p.  H.  Fl.  Opera  ciim  commeni.  Domitii 
PaUadi  Sorani^   Venetiis  fo^    i48q* 

Denis  Suppl.  Maitt.  p.  268.  Sed  recte  dubi- 
tat  de  anno  Panzer  IJI.  277.  qui  ad  a.  1498.  edi- 
tionem  deprimendam  esse   statuit. 

1490- 

I 

*  p.  H.  Fl.  Opera  cnm  commentariis  Acro- 
nis  y  PorpJiyrionis .,  et  L.andlni.  Praemittitur 
tahnla  postillarum  ,  Johannis  Francisci  Phi- 
lomusi  epistola ,  ejnsdem  carmen  ad  Princi- 
pem  Johanneni  Sj^ortiam  ;in  fiiie  Horatii  Flac- 
ci  Ly^rici  poetae  opera  :  a  Georjs^io  Arrii:ahe- 
ne  Mantnano :  diliqenter  Veneti^s  imnressa  : 
Hic  clandiintnr.  Anno  sqlntis  M.  CCCC.  XC. 
Pridie.  Non.  Febrna.  Laus  Deo. 

Orland.  p.  48.  Maitt.  p.52i.  Crevenna  IJI. 

p.  167.  jBr«MAZ  Notit.  JI.  p.2io.  Lengnich.  Beytr. 

II.  p.  106.  Panzer  III.  p.  287.  Evtat  i>  ,>li>'.  Gue]- 

pherljyi.  Praefuit  huic   editioni  Jo.  Franc.  Phi- 

lomusus  Pisaurensis .,   qui  de  studio  5uo   Horatio 

impenso  in  praef.  ita  disserit :  Ejfo  rem  non  ingr^- 

tam  nec  inutilem  me  facturiim  existimavi,  si  quae 

apud  Horatium  mendose  legerentur,  ituluslrla  ac 

...  .       ^ 

diligentia  mea  emendatiora  redderentur;    Iresque 

commentarios ,   qui   in    enucleandis    huiu<?  po^^tie 

sensibus  praecipue  elaborarunt,  imprimendos  cu- 


—       95      — 

rarem;  in  quibus  etiam  corrigendis  non  minus  mi- 
hi  laboris  incuhuit.  Ha«c  ille.  Novae  adeo  recen- 
sionis  iiistar  habenda  haec  editio.  Commentariis 
Joannis  CGeorg.)  Arrivabeni  istam  instructam  au- 
tumabat  Faijric.  B.  L.  p.  407.  qui  ejus  impressor 
tantum  fuit.  Ceterum  Acronem  et  Porphjrionem 
in  hac  ed.  primum  adjectos  fuisse,  perperam  opi- 
nabatur  Bentl.  in  Praef.  ed.  suae. 

p.  H.  Fl.  Opera:  cuin  comment.  L.andiniy 
per  Jo.  de  Foriivio  et  socios  (^f^enetiis^  lo'.  1490. 

p.  H.  Fl.  Opera :  irnpensis  liernardi  Resi- 
nae  f^enetiis  fol.  1490. 

De  utrarfue  hac  editione  parum  constat.  Prior 
quidem  re;)etita  videtur  ex  il!a  i483.  Altera  armi 
demum  1492.  videlur  5  ad  quem  vide.  \ 

1491. 

*  Q.  H.  Fl.  Opera,  ciim  comment.  Landi- 
ni :  per  Bernardinum  de  Tridino  de  Nlonte- 
ferrato.,   Venetiis  foh  1491. 

Maitt.  p.  542.  Repetita  haec  editio  ex  ejus- 
dem  impressori^  ed.  a.  1486. 

1492. 

p.  H.  Fl.  Opera  cnm  commentariis  Ant^ 
Mancinelli .  Acronis,  Pbrphyrii  ^  Christopho- 
ri  L.andin>  .,  Venetiis  fol.  1492. 

Praeredit  Antonii  Mancinelli  ad  Pomponi- 
iim  Laetum  Epistola.  .  In  fine  :  LAUS  DEO. 
Horatii  Flacci  poetae  opera  a  Philippo  pin- 
cio  Mantuano  diligenter  Venetiis  Impressa: 
anno  saUitis  MCCCCXCIf.  Pridie  Kal.  Martii. 
Bernardino  Resina  litterarum  doctorumque 
amantissiino  pecuniam  impendente. 

OrK^nd.  n.  48,  Maitt.p.  555.  Foss.  p.  8o5.Bibl. 
Bunav.  I.  3o3.  Feracissima  novae  prolis  haec  edi- 
tiojCi''")  textus  subinde  a    Venetis  recedit.    Alia 


^      96      - 

tiusdem  anni  cum  iJsdem  commentariis,  ejusdemw 
que  Bern.  Resinae  impensis  ,  Id.  Octobr.  eodem- 
que  loco  excusa  memoratur  in  bibl.  Horat.  p.  6. 
cujus  auctor  saepius  in  errorem  induci  se  passus 
est,  adeo  ut ,  quum  unius  ejusdemque  exempli 
feditionem  nunc  breviori  nunc  longiori  titulo  com- 
memoratam  deprehenderet ,  diversas  statim  inde 
ediiiones  procuderet.  Celerum  ducit  Laec  editio 
ordinem  edd.  cum  IV.  commentariis. 

p.  H.  Fl.  Opera  cnm  commentar.  ?/[aTici'- 
nelli  .,  Acronis  ^  Porphyrii  et  Christophori 
Landini.  Venetiis  per  Petrum  Joannem  dt 
^iiarengis  fol.  1492. 

Orland.   p.   55.  Maitt.  p.  646.  P«72zer  III.  525. 

Q.  H.  Fl.  Opera ,  cum  comment.  Acronis 
et  Porphyrionis,.,  per  Anton.  Zarottum  Par- 
mensem.,  Alediolani  fol.    1492. 

Habet  Bibliotb.  Horal.  p.  6.  Notitiam  ejus  ali- 
iinde  frustra  petas. 

p.  H.Fl.  Opera,  Lipsiae  per  MartinumHer- 
bipolcnsem  1492.4» 

edente  Jo.  Cubilensi ,  qui  Angeli  Politiani  oden  ad 
Horatium  et  Jacobi  Sentini,  Ricimensis  ,  de  lyri- 
cis  quibusdam  carminibus  libellum  adjecit.  In 
fine :  Impressum  in  inclyta  civitate  i^iptflf /?^^ 
Baccalarium  Martinum  Herbipolensem  anno 
salutis  MCCCCXCII. 

Maitt.XvA^x  II.  App.  p.  526.  Annal.typogr. 
Lips.  p.  66.  Panzer  I.  477.  Curatam  de  ea  noii- 
tiam  dedit ,  curat^oremque  promisit  CJ.  Sevbold 
in  Progr.  super  Hor.  L.  HI.  carm.  5.  scripto  p.  i5. 
jDigna  utique  esl.quum  pr^n^a  in  Germania  omnia 
H.  complectatur,  quae  critico  acumine  exploretur. 

i4q5. 
p.  H.  Fl.  Opera^  cum  commentario   Chri- 
stoph.  Landini  Cincerto  typogr«pho>  f.  i49^' 


—      97      — 

li«nd«t  hanc  edit.  jMailt,  p.  5Go.  sine  teste. 
Unde  Pamtr  111.  566.  de  ea  addubitat,  et  annum 
lcrte  i485.  per  Joh.  et  Gregor.  de  Forlivio  sub- 
slituendum  juuicat.  rccd  reccnsel  Orland,  p.62. 
in  iis  ,  quarunl  impresforcs  hcaid  innoiuere.  Ala- 
gis  dubia  lides  est  gcfjuentis  : 

p,H,Fl,  opera  cnm  qiiatiior  conunenlariis 
(Acrone ,  Porphjrioa<? ,  Landino  el  ManciaelloJ 
Venetiis  fol.  1492. 

Adferfeam  Maitt,  p.  667,  e  Rutgers*  calal. 
p;  ?8.  neque  a^libi  eam  memoratam  videas.  Unde 
Panzer  Iir.  546.  .«aiis  probabililer  statuit,  esse  eam 
vel  a.  1492.  vel  1  194.  cum  iisdem  commentariis. 

1494. 
*  Horatius  ciim  qiialuor  Commentariis 
CAcronis  ,  Porphyrionis ,  Landini  et  Mancinelli). 
Praemiltitnr  cpistola  Mancinelli  Veliicrni  ad 
Pomponinm  JLaetunt.  In  fine:  Horatii  Flacci 
poetac  opera:  a  Boneto  JLocatello  Venetiis 
inipressa:  Anno  salutis  JVIiccrxnm.  Pridie 
Jdus  martias  ,  Octaciano  Schoto  hlerarum 
doctorumque  amantissimo  peciinias  impenden^ 
te.  Ducta  haec  ex  cdit.  a.  1492.  uti  haud  dubie 
et  sequens : 

Q.  H.  Fl.  Opera:  impensis  Bernardini  Re- 
sijirae   Venetiis  fol.    i4o/-. 

«|uamffuam  idoneum  ejus   teslem    adhuc  desidero. 

p,  H,Fl.  Ars poetica  cum  notis  Fr,  Petrar- 
chae  s.  I.  i494.  4. 

Possidebat  Petrarcha  Godicem  H.  quaiitivis 
pretii,  cjuem  iji  exprimenda  A.  P.  sequulum  ad- 
modum  probabile  est. 

149.5. 
p,  H.  Fl.  Opera„   cmn  rjuatuor  comnienia- 
tiis.   yenetiis  per  Bcrnardinuju  de   Friiiino 

ici.  1495. 
I.  ^atib.  G 


—      96      — 

Laiidat  banc  cclitionein  Sonblse  p.  028.  ct  e« 
co  Panzei^  III.  o^j.  Est  hautl  clubie  repelitio  ed; 
a.  1492.  e  qua  eliam  fluxere  duae^  quae  sequun- 
tur  : 

Horatins  cuni  r/iiatnor  coinmentariis.  Acro- 
nis  ^  Porphyrionis^  L,andini  et  Mancinelli% 
Venetiis  foL  1495. 

In  fine  :  Qu.  Horatii  Flacci  opera :  Vene^ 
tiis  inipressa^  Anno  salntis  M.  CCCC.  XCV.  die 
y^Xl .  fehmarii .  \w  ultimo  lolio  conspiciunlur  lile- 
rae  B.  F.  h.  Benedictus  Fontana.  Adeantur  de 
jHa  Maitt.  p.  696.  Mittarelli  p.  102.  et  Bihl.de 
la  Valliere  P.  II.  Vol.  lA^  p.  27.  Pr«j- Catal.  Bihl. 
Bud.  p.  5 18. 

^  Horatins  ^  ciim  comtnejit.  Acronis .  Por* 
phyrionis^  L.and.  Mancin.  et  figuris  nuper  ad- 
ditis.  Venetiis  fol.  i495. 

Jn  fine  :  Horatii  Flacci  poetae  opera  :  Ve- 
netiis  impressa  per  Dominum  pincium  Man- 
tuaniim  anno  a  nativiiate  Domini  MCCCCV 
(j^ro.  MCCCCXCV)  die  cjuinlo  Fehrnarii.  Ex- 
pre5?a  plane  ex  ed.  a.  1/I92.  servati  (juoque  in  de- 
dicatione  et  ia   fine  commenlarii. 

1497. 

p.  H.  Fi.  Opera  cum  qnatnor  commenta- 
riis  y  Acronis^  Porphj^rionis^Landini  et Man- 
tintlli  Venetiis  '  fol.  1497- 

Rossi  p.  G7.   et  inde  Panzer  III.  424. 

1498. 

*  Horatii  Jiacci  Venusijii.  Poete  lirici 
opera  cnm  qnibnsdam  annotationibus  imagi- 
nibasrjne  pnlcherrimis  aptisque  ad  Odaruin 
concentus  tt  sententias-  \n  fine  :  Elaboratum 
impressumqiie  est.  hoc  elegans.  ornainm  f 
snlendidum:  '  comptumque    Horatii   flacci   Ve- 


—       99      — 

hitsini.  Ij^rici  Poete  opus.  cnm  ntilissimis  ar-i 
gnnientis  :  ac  imaginibus  pulcherrimis :  in 
celebri :  libern:  imperialiqne  urbe  Argenti- 
7ia.  Opera  et  ijupensis  sednlis  rfuofjfue  labori- 
bus  Providi  viri  Johnnnis  Ficinhardi  cogno- 
niento  Giirninger  civis  ejusdem  urbis  yirgen- 
tinensis :  quarto  idns  Alarcij.  absolutum  vero 
^njio  domini  M.  CCCC.  XCVIH.  Cviravit  hanc 
eclitlonem  Jacobus  I^ocher,  Poeta  laureatu? , 
idemque  Professor  Gymnas.  Friburg. ,  (juam  jure 
inter  principes  referas,  quandoquidem  non  ex  Ita- 
licis  exemplarihus  ,  sed  e  Codd.  in  Germania  cu- 
stoditis  ,  iij*(jue  satis  prohis  eam  ductam  es&e  ad- 
paret.  Epigrammata  Jac.  Locheri  sequltur 
ejusdem  Epistola  ad  Carolum  Marchionem 
Hadensem,  \n  qua  in  Germanorum  Jaudes  helli- 
cas  pariter  ac  tog^atas  exspatiatur  ;  hanc  excipiuni 
ytta  Hbratii  compendiosa  ,  duo  e)u5dem  car- 
mina;  Cq^a-Tiqwi^ni  laurealo  poeta  parum  digna), 
tabula  metrorum  et  directoria  vocum  et  sen-' 
ientiarum.  Epistolae  Locherus  suhscripsit  a. 
1497  •  unde  passim  hunc  impressionis  annum  riie- 
morari  videas.  Adferunt  quoque  Argent.  a.  1499. 
quae  nec  ipsa  a  nostra  diversa  videri  dehet.  Cf, 
Seemiller  fasc.  IV.  p.  101.  Rupfauer  Druckstii- 
cke  aus  dem  XV.  Jahrh.  p.  204. 

Eodem  hoc  annoVenetiis  quater  Horatius  re-. 
cusus  esl ,  et  quidem: 

p.  H.  Fl.  Opera ,   per  Georg»   Arrivabene 

fol.  1498. 

*  Horatiiis  cum  quatuor  commentariis 
(,Acronis  ^  Porphjrrionis  y  Mancin.  et  Eandi- 
ni)  j  in  fine:  Horatii  Jlacci  poelae  opera:  ye- 
netiis  impressa  :  Anno  saiatis  Mccccxcviii.  die 
XIII.  Julii. 

Denis  suppl.  447,  Satis  obvia  haec  editio. 
Tum  r 

G   a 


lou        ■ — 


p.  II-  FL  Opera  ,  cujn  commenlar.  ylcro- 
nls^  Porphyrionis  y  Anl.  Mancinelli  ^,  et  Ch- 
p/iori  Landini  ,  Venetiis  ,  per  Sitnonem^  Tici- 
nensem  cognomento  Hibilarfua  lol.  1498. 

Z>e72/j  suppl.  p.  447.Deiuque: 
^  Horatias  cnm  comDientc.riis  jintonii 
Mancin.  et  insuper  Acronis  ^  Porpliyrionis 
et L.andini.  Iu  Wnc  .  Iloratii Ftacci poetae  opera 
jjer  Johannem  aluysium  de  varisio  Meddola- 
nensem.  Veneliis  impressa.  anno  salntis 
MCCCC.  LXXXXVJII.  die  ^WW.julii,  fol. 

Maiit.  \i.Q62.Mittareni  lainen  p.  292  ha- 
bet :  diey^yiAll.mensis  Julii ;  c|uocuni  facil  Or- 
land.p.  58.  et  exemplum  Biblioth.  Acad.  Gotting. 
Cquod  eliam  in  fronte  simpliciter  habet:  Horatiiis 
cum  cfuatuor  commentariis)  Ductae  autem  hae 
omnes  praeter  primo  loco  memoratam  Arrivabeni 
editionem,  ijuae  forte  ejusd.  edit.  a.  1490.  reprae- 
«entat  ,   ex  ed.  Veneta  a.   ii^^z. 

Q.  H.  Fl.   opera:  cum    commenl.    Christo- 
phori  Landini  j  Argentorati  fol.    149S. 

Dubiae  admodum  fidei  haec  edilio  ,  mcHori- 
fousf[ue  bibliologis  prorsus  ignorata. 

Horatii   Odae    cum   argumentis  ei   taJjula 

legutn  carminis  ^  Parisiis  i^9^'   4« 

Orland.  p.  546.7V/az7/^.  p.  662. 

p.   H.   Fl.    Lihri   IV.    Carminum ,  Lip.siaG 

per  Jac.  Thanner  i4q?»*4' 

Praecedil  Jo.  Honorii  Crispi  Cubiiensis  Ode 

et  JVic.  Perotti  Commenjatio  de   Odis  Horulii. 

In  fine  :  Impressum  Lipcz  per  Jacobum  T/ian- 

ner  Herbipolensem  ,    anno  Salutis  C/iristianae 

M.  CCCC.LXXXXVIII.  die  septimo  Juiii.     Cf. 

Freytag  Adparat.  IJ.  p.    i55o.  et  Deni«  Suppl.    p. 

447« 


—  101 


p.  //.  FL  Carmen  Epodon,  perJac.  TJian- 
ner,  Lipsiae  i/t<)B.  i. 

Editionem  curavit  idem  Jo.  llonor.  Crixpus 
Cnhit.  Exstat  iii  Bil>!.  Moeno -P^rnncofurt.  et  Comi- 
tis  Solm.  Cr.  Mailt,  p.  662.  n.  6.  Leicli.  Annal. 
lips.   p.  72. 

f>.  H.  Fl,  Carmen  secnlnre  cum  Joannis 
Sentini  de  qnibnsdam  lyricis  carminibus  tra- 
ctatulo  ,,  Lipsiae  1498«  4» 

Fabric.B.L.Ern.r.  p.4"8. 

*  Horacy  Jlacci  venusini.  poete  censory 
poetica  ad  pisones  fpcr  Jac.  Thanner.    Lipsiae) 

1498.  4. 

FreyHag.  Adpar.  Jitt.II.  p.  i35o.  Meusel  Ma- 
gaz.  IJI.  i5i.  Fadem  lorto,  fjuae  Maitt.  Ind.  II. 
Adp.  026.  BiJjJ.  iiu!)av.  I.  p.  3i2.  Huls.  p.  52i.et 
Leicli.  Annal.  Lip?.  p.  104.  memoratur.  In  fronte 
et  iii  fino  leguntur  carmina  Ijrica  Magistri  Hinri- 
ci  Northemensis. 

^  p.  H,  FI.  Epistolarum  liber.  LiherEpi- 
stolarum  Horalii  ad  Lcciorcm:  Disticha  3. 
Haec  in  fron^e  fol.  I.  a.  In  fine :  Liptzk  impres- 
sum  a  Jacobo   Tanner,  Ci49i^«)  4« 

Rarissimus  liic  IiJ>e!lus  exstat  quoque  in  i>lJ)J. 
Panzeri  CCf.  ejusd.  Annal.  I.  p.  004.)  et  Harles. 
Vid.  Bibl.  Sarraziana  P.  II.  p.  172.  Etiam  iaBi<>J. 
GuelpherLjt.  exstare   audio. 

Separaiim  hos  Horalii  libelJos  a  Thannero 
excusos  evuJgatosque  fuisse  testatur  suJjscriptio 
cui(jue  subjecta.  (^uum  autem  mox ,  ut  justum 
volumen  explerent,  conjungerentur,  turbatumin- 
de  Kiirum  in  modum  est  a  biJ>!iographis  ,  alio» 
ex  his  complcctentibus  C'>t  Maiit.  p.  662.  Art. 
Poet.  Epod.  et  Carm.  Sec.)  allos  seorsim  comme- 
morantibus.     Moiiendum  hoc ,  ne    divcrsae  jterA- 


—        102        — 

taeque  istos  impressionis  habeas.  Idem  dicendum 
de  &f^q.  iMartini  Herinp.edd. 

p.  H.  Fl.  poetarum  instiluiiojies  ad  Piso- 
77es,  et  Epislolarum  liber  I.  et  II.  per  Mar- 
tinam  Herbipolensem ,  JLipsiae  y  die  uil.mons. 
Januarii.  •  iol.    1498. 

Praemillitur  Jo.  Honorii  Crispi  Cnbitensis 
epistoln  ad  JMatt/iaemn  L<upinam.Ke\>el\[\o  ed. 
J4C)2.  ab  eodem  cviratae.  Maitt.  p.  662 .  not,  6. 
Leich.  p.  72.  Eosdem  Horatii  cuni  Sermonibus 
libellos  idem  forma  4«  dedit ,  quamquam  nec  lo- 
ci  nec  anni  menlione  facla  ,  (vid.  Denis  Suppl. 
p.  583.)  item  Carminum  Libri.  IV.  cum  insigni 
Marlini  Herbip.  qui  exstant  in  Acad.  Gotting.  Bib- 
liotheca.    Adtertur  etiam    ejusdem 

p.  H.  Fl.  Epistolarum  libtr  primns^  in  cu- 
jus  fir\e  e&l:  jTnil  J^oeliciler  ^  absque  anni  et  lo- 
cinota,  sed  iisdem  Martini  Herbip.  characteribr.s^ 
in  4«  impressus, /'«Azzero  IV.  346.  n.  52o.  quaepro 
priore  parte  alterius  hujus  ed,  utique  habenda  vi- 
defur.  Cf.  Fabric.  B.hTt.  I.  p.  407.  Ern.  Hupfauer 
Druckst.  p.   275. 

Q.  H.  Fl.  Carmen  seculare.ln  finerlmpres- 
sum  est  hoc  'carmen  .secuh-ire  horatii  Lipczk  per 
Jacobum  Thanner  Herbip.  a.  d.  M.  CCCC.  XCVIII. 
die  JII.  Augusti.  1498.  4« 

Exstat  Beuerbergi.  Vid.  Hupfauer  lib.  lautl. 
p.  2o5. 

ii9.9- 
Q' H.  Fl.   Opera   cum  comment.  uicronis  ^ 
Porphyrionis y  Eandini  et  Mancinelli.     V  enc^ 
tiis  snmtn  Jo.  de   Tridino  die  If^,  Novembris 

foh  1499. 
Orland.  p.  ^2.  Maitt.  p.  658. 
Horatii  Poemata  ,  cnm  subtiiissima  Acro- 
nis  inierpretaiione  f.l.  1499.4. 


—       103       — 

Mailt.  p«  707.  Eadem  vicletia-  cum  sccfu. : 
Sermonnrn  Horatii  Jatniliare  corn  nrnlam 
cnm  Acronis  suhtilissinia  inlerpretalioTie. 
Tum  :  EpistolariiiaHQratii  fauiiliare  coniuien^ 
tam  ciini  uicronis  snbti/issinia  interpretatio^ 
jie.  Jii  fine :  Inipressutn  est  hoc  et  sernionum 
opas  per  Nicolaam  IVol f  L.iitrienseni.  anno 
M.  CCCC.  XCIX.  ad  idus  Martias.  fol.  min.  Vid. 
Denis  Suppl.  p.  466.  Pro  cadem  habendA  est, 
quae  ab  eodem  Woliio,  eodemque  anno  in  4«  ex- 
cusa  perhibetur. 

p.  H.  Fl.  Epistolae  ,  Sermqnes  et  insiitv^ 
iiones  pocticae  per  Jac.  Barynum  s.  T.  ct  a.  CLipf . 

Vid.  Catal.  Bibl.  Schvrarz.  P.  II.  p.  58. 
1600. 

p.  H.  Fl.  de  arte  poeiica  Opusculum  an.- 
f^9umy  ab  Ascensio  familiariter  ejcpositum^  ef 
recentius  regulis  prosaicis  auctum,,  Parr/Usi- 
is  ^  V.  Idibus  Sept.  1000.    4» 

Q.  H.  Fl.  Satj^rae  et  Rpistolae  cum  com- 
meniario  Acronis  ei  Badii  Ascensii ,   Parisiis 

i5oo.  4« 

Maitt.  p.  "]  '^\. 

p.  H.  Fl.  Odae ,  impensis  Peiri  van^^  Os. 
ZwoHis  i5oo.  4« 

p.  H.  Fl.  Epistolae.     Pi-ancof.  i5oo.  4. 


Edd.  hujus  seculi ,  temporis  notae  destitutae. 

*  p.H.  Fl.  satyritoriim.  omnium  principis 
Sermones  n  eocactissime  jam  prideni  exarali. 
\x\  fine  :  Hic  Jiniujit  libri  Sermonum  Horaiir, 
impres^i   Coloniq  in  oj^icina  liieraria  ingenu- 


—     104     — 

ornm    Jiliornm    Ouentell   ad   Ainjiim.  mendix 
eliam  plusculis  iersi.  f.  a. 

Raris.cimus  hic  libellns  vel  ad  finern  scc.  XV 
vel  aclinilium  serfuentis  omnino  rcfcrcndus  videlur. 

Hxiratii  Sermonnm  f.  Satyrarum  lihri  ^ 
Epistolae  el  Odae.  4^  f.  1.  ct  a. 

Bihl.^HuJs.   p.  52  2, 

Horatii  Epislolae  familiari  commcnto  a  Jo- 
tloco  Badio  Ascensio  auc!.  et  recc^^n.  cjim  Piiilip- 
pi  Beroaldi  s>.c  Angeli  Politiani  adnotalt. /|.  f.  l.ela. 

Eadem  Biiil.  Huls.  il>id.  Est  forte  a.    i5oo. 

i5oi. 

Q.  H.  Fl.  Opera,  Impandih  Alex.  Minutia- 
ni ,  Mediolani  fol.  i5oi, 

Repetita   cx  ed.  a.  i^SG. 

Q.  H.  Fl.  Poemaia .,  in  fjuibns  mulia  cor- 
recia  sunt .,  ef  insiiiutiones  snis  locis  positae 
commeniariornm  rjuodammodo  vice  fungun- 
tii.r :  ex  recognitione  Aldi.,  cum  melrorum  ge- 
neribus  et  emendoiionibus.  In  line  :  kenetiis 
apiid  Aldum  et  ytndraeam  Socerum ,  mense 
majo.  Id  genus  characieres  decennium  ne  ai~ 
tingito.  Eibros  hujuscemodi  litterulis  excu- 
sos  nen  impressiio  neu  vendifo.  i5oi.  8. 

De  hac  et  ceteris  edd.  Aldinis  vid.  supra  p. 
XLIV.  Expresfa  esjr  tjpis  minoribus,  currentium 
nomine  insiffnilis.  Ceteruni  ediiionem  Brixiensem 
Hornlii  hoc  anno  evulgatam  laudat  Bsj)!.  Horaliana, 

qua  fide,  non  dixerim.     Dubitat  quof[ue    Panzer 

V'      7  r,o 
j.    OJo. 

' l502. 

^  Horatius  iia  emendatns :  nt  ejus  inter- 
preies  non  mulinm  desideres  Lecior  candidis- 
sinie.  In  fine :  Mediolani  apud  Alexandrum 
Minutianum.  M.  DII.  Pridie  cal.  Decembr. 


—       lo.-,       — 

Vana  liaec  enien<latioris  lcclloni>s  professio; 
nam  Venclani  ixnni  1492  lcre  expresscim  depre- 
hendimu?. 

Horalins  recoqriTins  per  Pliilippnm  Bero- 
aldmu :  inipressns  Bononiae  per  Bcnedictnm 
fiecloris^  Bihliopolani  et  Impressorem  clegan- 
tissimnm.  Anno  saluiis  MDII.  lial,  JSoremh. 
foi. 

Memorariir  haec  eclitio  soli  auctorl  lihri:  Di- 
ctionnaire  Bihliographique  liisiorirjue  et  cri- 
iif/ne  T.  II.  p.  5o.  Isiliil  cerli  igilur  ue  ea  pro- 
nuntiare  licet. 

p.  //.  FI.  Epistolarnm  lihcr.  In  fine  :  Epi- 
stole  Horatii  Flacci  ^  poele  c/arissimi ,  a  Ja^ 
coho  Tlianner  Herhipolensi  diligenicr  J.ipizk 
impresse  hic  clanduntnr.  Anno  salutis  secnn- 
do  supra  quingcntesimum  ef  millesi?num.  k. 

Gesner  BihliolJi.  p.  8.  ct  iiule  Panzer  YU. 
142.  Bibl.  Princip.  Fiir5lenher£rii.<  quae  Pragae  est. 
Vid.  Hirsching.  AdfJit.  ad  T.  III.  p-  5i6. 

i5o5. 

Horatii  Ode.  Carmen  Epodon  et  secula- 
rc  cum  exactissima  Anionii  MancinelU  ^  et 
cum  Jamiliari  Jodoci  Badii ylscensii  eocplana- 
tione.  Venundcintur  ParrhisHs  in  vico  dici 
Jacohi  a  Dionysio  Roce  suh  divo  Mariino  et 
i n  nronte  Sancti  Hilarii  sah  lennculis  aureis. 
In  line  :  accuratione  Ascensiana  compressa  ad 
XV  Calendas  Julias  anni  MDIII.  Sequitur  De 
arie  poetica  lihellus.  Ascer  sii  opcra  ad  idas 
sepiemhr.  anni  MDIII.  —  Sermones  et  Epi- 
stole  puinii  Flacci  Horatii  cum  —  eDcpIanali- 
one  Jodoci  Badii  —  parrhisii  in  regione  divi 
Jacohi  ceL  In  fine:  accuraiione  ipsius  Ascen- 
sii  ad  qnintum  Calendas  Septemb.  anni  hujus 
MDIII.  foJ. 


—      lo6      ~ 

Maitt.  ir.  p.  16',.  Thott.  Catal.  Vri.  p.  88. 
Est  haec  prinia  Ascensiana,  e  Yeneta  a.  1492  poti^- 
simum  dur(a. 

Ode  Horatii  fideliter  emendate  cnm  bre- 
viiiscnhs  ar^^iimejitis  et  tabnla  perfacili .,  qua 
lex  carminis  cnj nslihet  Odes  ciar'ssimrr  re^- 
ditnr,  cum  insigni  tvpof^raphi  JEAN  PETIT. 
\\\  iine  post  Jofiannis  Parvi  epistolam  et  Ta- 
hulam  universas  horatii  odas  metiri  facilli- 
me  docentem  :  Ode  Horaiiane  jxdeliter  emen- 
date  sumptihus  J oKanni s  paroi  parisiensis 
bibliopole  y  felici  JTne  consnmmate  sunt  Kal. 
Februariis  Anno  a  natali  salntifero  Mille- 
simo  cfuingentesimo  tertio.  Sequitur  Johan- 
nis  Chappuis  bituricensis  epistola  ad  lecto- 
rem,  l\*  < 

Rarissimae  hujus  editionis  a  nemine  adhuc 
excitatae  ,  exemplum  possidet  Panzer.  Vid.  Annal. 
ejus  T.  VII.  p.  5o5.  Expressa  est  haud  duhie  ex 
editione  Paris.  anni  i49<5.  Quum  puerorum  usihiis 
ea  destinata  fuisset ,  mirandum  non  est,  tam  ra- 
ro  hodie  eam  inveniri.     Idem  dicendum  de  sequ.  : 

Q.  H.  Fl.  Opera:  cum  notisA.  Mancinelli 
et  familiari  Jod.  Badii  Ascensii  explanatio- 
ne.  In  fine :  Ad  V.  Calend.  Sept.  MDIII.  in  no- 
bilissimo  Parrhisiorum  gy^tnnasio :  JEHAN 
PETIT  i5o3,  4. 

Maitt.  Ind.  p.  5o4.  Eadem  haud  duhie,  quae 
in  Bihl.  Har].  I.  p.    180.  memoratur. 

f>.  H.  FI.  Opera  :  cum  notis  Tib.  Claud. 
Donati.  Argentorati  fol.  i5o5. 

Laudat  Bibl.  Horatiana  p.  n.etinde  Panz^ 
VI.  3o. 

Horatii  opera.  \n  fine :  Impressniu  hoc 
opus  Fiorentiae ,  impensa  Philippi  Bibiiopo- 
lae ,  Anno    salutis    mill^ssimo    qningenieiima 


—       107       — 

iertio  ,  rfuinfo  nonas  Octobris ,  Petro  Soterino 
Vexillifero  J^oe.licissinio.  8. 

JJandini  Juntaruiu  tvpographiae  annal.  II. 
p.  5.  Alaitt.  Incl.  p.  56 1.  Est  iiaec  prima  Horalii 
JuntJna.  PraccGciit  Benefllcti  Philologi  nuncupato- 
via,   clocio  juveni  Philippo  Nerlio  inscripta. 

Terentianns  de  literis,  sj^Uabis  ei  juetris 
Horatii.  Venetiis  per  Joanneni  de  Cereto  de 
Tridino  ,  alias   Tacuinnni  i5o5.   i\. 

JJebure  Caial.  des  jLivr,  du  Duc  de  la  Val- 
liere  P.  I.  T.  II.  p.   gj. 

1  5o.i. 

Q.  H.  Ft.  Sermones,  per  Greg.  Laticepha- 
lum  L.ips.  i3o:i.  4« 

i5o5. 

Q.  H.  Fl.  Opera.,  ascensianis  asteriscis  ih 
lustraia  '  in  aedibus  Ascensianis  ad  tertium 
Jdus  Januar.  Paris.  i5o5.  8. 

Altera  haec  Ascen^iana.  Maili.  II.  p.  174. 
Panzer.  VII.  p.5i2.    Sequitur  tertift  Ascensiana  : 

i5o6. 

p.  H.  Fl.  Opera :  CUJ71  nofis  Ascensii ,  Pa- 

risiis  i5o6.   4« 

1007. 

Horatii  Episiolarum  liher.  Liptzk    iSo^.^* 
Bauer  Supplem.  III.  p.  117.  Panz.yil.  161. 

Uterque  auctorem  adfert  Pray  Catal.  p.  517.  ha- 

l>et  Bihl.  Guelpherhyt. 

^  i5oP). 

*  Horatii  Fl.  Opera ,  cnin  quatuor  com- 
mentariis  Porphyrionis ,  Acronis  ,  JLandini  ^ 
Mancinelli.  cum  signo  Jo.  de  Lignajjo.  Impress. 
Mediolani  per  magistrum  L,eonarduui  Pachel 


—      108      — 

an/io  SominiM.CCCCC.  VIII.  die  XXIII.  Aagiisi. 
foi. 

Maiit.  Ina.  I.  p.  5oi.  rAo^/.VII.p.83.BibI. 
Bimar.  j.  5og. 

Epistole  HORJTII.  In^pressiim  Liptzh 
per  Fiaccalaureum  JJolJ^gangum  Monacensem 

i5o8.  4. 

Nomen  impr?ssori.s  rst  TFolfgang  Strockel, 
Vid.  Biol.  llor.  p.  12.  De  ipsa  edilione  adi  Ges- 
ner  Bibl.  p.  3o.  Leich.  p.  87.  i^rtz^er  Siippl.  T.  III. 
p.  ii-.et  Panzer  VII.  p.  162. 

p,  Horatii  Flacci  Sermones.  Francophor- 
diae  i5oo.  4- 

Horatii  Institutiones  ad  Pisones.,  seu  ars 
poetica..  iina  ciim  duobus  carminibus  ejusdem 
ae  fragllitate  vite  humane  ad.  Torquatum  et 
ad  Posthumum.  Lipsiae  i5o8.  8. 

Reperitur  haec  oditio  in  Catal.  Praj^  I.  p, 
617.   Cf.  Panz.  Ann.  VII.p.  i65. 

iSog. 

p.  H.  Fl.  Opera  cum  fjualuorr  commenta- 
riis,  et  Jzguris  nuper  additis:  impress.  V ene- 
tiis  per  Philippum  pincium  Mantuanum  anno 
MDiX.  die  xVl.  Maii.  fol. 

Exprespa  ex  ed.   r.    1492. 

*  p,  Horatii  Flacci  poemata  ,  in  quibus 
mnlta  correcta  sunt .,  et  instiiationes  suis  lo- 
cis  positae.,  commentariorum  qaodaiwnodo  vi- 
ce  funguntnr.  —  Undeviginti  metrorum  ge- 
nera .,  et  qnaenam  sint^  et  e  cfuibus  constent 
pedibuSf  et  ante  volumen  simul  hahentur  .  et 
intus  in  volumine  suis  locis.  —  Adnotationes 
nr>nnuJlae  in  toto  opere^  in  quibus  ?jc/  aliquid 
inutandam  ostenditur ,   vel  cur   mittatum  sit y 


—       109      — 

vctlio  redditar.      In  (iuc  :  Veneiiis  apiid  Aldain 
Rcmannm  mense  JMartio.  M.D.IX.  8. 

Multo  omendaliorem  (jiildem  lianc  .«^«cundam 
ed*tionem  moiiore;nnue  prlore  ante  ViJ.  annos 
turata  in  epstola  ad  J aj^reduui  CaroUim  Ict. 
jaetat  Aldus  ;  si  tamen  ioca  ,  al)  ipso  inter  corri- 
{^endum  notata  ct  isli  epistolae  subjuncta  conside- 
re? ,  parvi  utirjue  momenii  liaJjenda  sunt ,  cjuae 
Dovae  Imic  editioni  accessere.  Sic  v.  c.  Epod. 
XVil.  52.  eoc^ilis  non  exitis  pronuntiandum  mo- 
'iieiur. 

i5io. 

p.  Horatii  Flacci Epistolarnm  libsr.Up- 
siae  ptr  Baccalarium  IVolfgangum  Mona- 
censem  i5io.  4* 

Leich.  p.  89.  Repetita  ex  ed.  a.    i5o8. 

i5ii. 

p.  H.  Fl.  Opera  cum  Mancinelii  et  Jod. 
Badii  Ascensii  commentariis.  Vennndantnr 
Parrhisiis  in  vico  divi  J acobi  ah  J oanne  Par- 
ro  JJiony^sio  Roce  et  ipso  Ascensio.  Jn  fine 
Od.  et  Epod.  :  Habes  itaque  lector  Q.  H.  Fl. 
Odas  n  Epodon  et  seculare  carmen  cum  dupli- 
ci  commentario  diligenter  accaratione  Ascen- 
siana  rursus  impressa  ad  nonas  Septemb* 
iMDXI.  Ad  calcem  Artis  poelicae:  haec  rursus 
in  aedibus  Ascensianis  uhi  cum  ceteris  operi^ 
hus  horatianis  vemindantur  in  via  divi  Jaco- 
bi  et  in  aedihus  .foannis  Parvi  ac  Dionysii 
Roce:  finita  ad  Kalen.  Octoh.  MDXI.  Suh  fi- 
nem :  Inipressa  est  rursum  haec  Horatiana 
poesis  accuratione  ipsius  Ascensii  in  nobilis- 
■simo  parrhisiorum  gj-mnasio  ;  ad  (iuintunt 
Idiis  Octoh.  ctrmi  hujus  MDXI.   fol. 


—       Uo      — 

Ascenslanae  secundae  nomlne  liaec  venlt  etll- 
tio  ,  ad  priorem  fere  exjjressa.  Exstat  In  BibL 
Gymn.  F.iponl.  Bibl.Bunav.  I.  oof). 

Q.  H.  FL  poejiiata  ,  in  f/uibiis  jiiultci  nit- 
perrijjie  CAlrl.  sec.  a.  1609.^  correcia  siirjt .,  et 
institutlones  suis  locis  positae  cojninentario- 
rum  quodamjnodo  vice  Janguntur.  Undevi- 
ginti  jjietroruiji  gencra  ,  et  cfuaenajri  sint ,  et 
e  ffuibus  constejit  pcdihus ,  et  antB  volujjien 
sinini  hahentui\  et  intus  in  vohimine  suis  lo^ 
cis.  uinnotatioJies  nonnuUae  in  toto  opere , 
in  quibus  vel  aliquid  mutandujji  ostenditur , 
i^el ,  cur  jnutatujji  sit ,  ratio  redditur.  Die 
XXVI.  Februar.f.  l.  iLugdurii}  i5ii.  8. 

Bil»].  HuLs.  (III.  440.J  et  O.S.  Bened.  adEm- 
mer.  Ralisl).  (Catal.  P.  IV.  p.  3oi.).  Curata  puta- 
tur  haec  rarlssima  editio  per  Simonem  Carpenta- 
rium  ,  Lugduni ,  propter  literarum  currentiujii 
cnm  Planti  et  Ouinctlliani  Carpentarianls,  Liuofdu- 
ni  lactis,  editionibus,  et  quod  Insiprne  idem  In  ca- 
pite  praeferat ,  teste  Fabric.  Bibl.  lat.  I.  p.  4o8j 
Textum  quidem  babel  Aldlnum,  sed  subinde  e 
Codd.  correctum.  Sic  I.  20.  oxtr.  editum  est  :  de- 
dicet  Eiiro  pro  :  Hebro.  Dolendum  adeo,  hanc 
nondum  crltlco  acumlne  excussam  esse. 

(^irca  hunc  annum  ])rodiere  :  Matth.  Bonji- 
nis  ^  Asculanl,  in  Horat.  11 5.  Adnotationcs.  Im- 
press.  R.  (Piomae)  in  regione  Parionis  per  M.  Sle- 
phanum  Guilleretl  de  Lothar.  et  Herculem  de  Na- 
nis  de  Bono;iid  socios.  l\.  Vid.  Bibl.  Firmlana  T. 
V.  p.  227. 

l5l2. 

Horathis  cum  rfuattuor  Comjjientarius 
(slc)  ciJelicet  Porjxrio  ^  Acrono  ^  Oratio.  Lan- 
dino  .  Mancinello.  In  /ine:  Impressum  Ale- 
diolani  per  Magisirum  Ludoiiicuin  de   BebuU- 


—      m      — 

(O    ^nno    Domini    IMDXiL    die  XXVf.  ^iignsli 
fol. 

ExpressA  jilane  ex  ed.  a.  i5o8.  Mailt.  II.  p. 
2J8.  Gociz.  Mcniorab.  JjiJ>I.  Drescl.  I.   p.  5i8. 

p.  H.  17,  Epistolaruni  iibri  II.  L.ipsiae 
per  M^lcldoreni  L.otttr  i5i2.  4< 

LeicJi.  p.   92.  TJio!t.  Catal.  YII.  p.  201. 

p.  //.  Ft.  Epistolac.  I/npressnm  Lipsiae 
per  J acohii})i   7  lianner  i5i2.  4. 

Piecusa   etlit.  a.  1  »99. 

i5i3. 

i       p.  H.  FI.  Opera  :  apud  Henr.  Stephannm, 
Parisiis  i5i5,  1:!. 

Male  Rob.  Stepli.  praeiert  Hiilf.  BIJ3I.  p.  45o* 
t.  III. 

p.  H.  FL  —  Lips.  i5i5.  4. 

Hirscliing  Addil.  ad  Descript.  JjijjJ.  T.  III.  p. 
5i6.  iii  Princip.  FurotenJ>ei'g.  Bibi.  J*ragae  exstare 
ait  iion  tamen  addit,  rjuos  Horalii  lijjj-os  comjjle. 
ctatur.  Audio  ijunc  ,  eam  GueljjiierJjyli  adservs- 
ri ,  et  epislolarnin  LilJjros  II.    conlinere. 

i5i4. 

p.  //.  Fl.  Opera :  cum  quatuor  commen* 
tariis ,  per  Augustinum  de  Zannis  de  Porte* 
sio  die  XV  mensis   Octobris  fol.  i5i4' 

Maiti.  K.   259. 

p.  H.  Fl.  Liher  Epistolarum.  Ejusdem  de 
Arte  Poetica.  Multa  praeterta  hic  sunt  cor- 
recta  ,  vet  mutata  ad  exemplar  Aldi.  Lector 
eme  ,  lege  ,  et  judicahis.  Fol.  2.  Hieronj^mus 
Gebiciler  Mattliiae  Schurerio  S.  D.  In  fine : 
Eoc  aediius  Schurerii,  mense  Februario  Anno 

M.D.Xin.  4. 


—         112        — 

Argentorftti  excu?ani  fuisse  ipstim  Schurerii 
nomen  abiinde  ad^^trult.  Vid.  Panz.  VI.  66.  qiii 
ipse  exemplum  ejus  possidet.  Ductam  cei,iseut  ex 
ed.  JLuodiuieiisi    i5ii. 

p.  H.  Fl.  Poemnta  niippr  qaani  acciiratis- 
sime  castigata  ^  et  iji  ffuibiis  uiuita  sunt  ad- 
dita  nd  eorum  decl aralionem  spectantia.\V)\x%^ 
.  deni  omnia  metrorum  genera  <,  c/aae  sint^c/ui- 
husque  constent  pedibus  ,  ante  ,  et  intus  suis 
in  locis  adposita.  Permiitata  qaaedam  into- 
to  corpore ,  et  ratio  etiam  reddita ,  cur  sin- 
guia  permutentur.  \\\  Tine :  Impressum  Flo- 
rentiae  impensa  Piiiiippi  Juntne.  Anm  Sala- 
iis  M.  D.  XIII.  Mense  Febraario.  8. 

Est  haec  Juntina  secunda,  ad  aldi:ium  exem- 
plar  subinde  reiormata.  Cf.  Bandini  lii>ro  I.  P. 
11.  p.  56.    Crevenna  ill.  p.i38.  sq.  et  3o5. 

Horatii  Epistoiarnm  iibri  II.  cura  TVes- 
ieri :  per  Meiciiior.  Lotter  Lyptzk        i5i4.  k' 

BiJjI.  Allenburg.  v.  Wiliscli.  p.    109. 

i5i.5. 

Q.  H.  Fi.  Epodon  iiber .,  ejusdvm  de  Artt 
poetica  ^  ilcm  Epistoiarum  lihri  duo.  In  fron*^ 
te  denique  Horatii  vita  per  Petrum  Crinitam 
Fiorent.  Argentornti  erc  aedibus  Scharerii. 
Mense  Januario  MDXV.  4. 

Bii>L  Huls.  p.  52  2. 

p.  H.  Fi.  Venusini  Sermonum  lihri  duo  , 
non  minori  sapientia  quam  eior/uentia  instru- 
ctissimi.  In  tine  :  Hieronymas  Fietor  Impri- 
mehat.  f^lennae  Anno  partus  uir^^inei  Miiie- 
simo  supra  f/ ui ngentesi mum  quindecimo  Men- 
se  Juiio  i5i5.  4.' 

Exstat  in  Bihl.  VindoL!  Vid.  Dsnis  Wieit» 
Jkichdruckergcschiciite  p.   12". 


—        113       — 

p.  H.FL  Episiolaraiu  libri  dao  ad  Arclit- 
ij^pon  Aldl  Alanuiii  qaam  adcuraiissime  im 
prcssi.  Judiciuin  in  Kpisiolis  de  Horaiio  Ru- 
do/Ji  ^gricolut  Rlitti  ad  Itciorent.  Jn  line: 
y itnnae  Ausiriat  ptr  Uieronyniani  Vieiorem 
Caicograpitum ,  anno  parius  virginei  i5i5. 
JMenst  Alariio  i5i5.   ;». 

Praeler  alios  vv.  ia  froulc  lii   leguntur  iambJ 
«rgute  conlexti  : 

tlaccui  ,    Vieior  ,   Cospus.      Inf^eniu  ,   munu 
Scientiu.      In^ens  ,  dcdaleus  /jerspicujL. 
Haee  auihor  ,    iin/,iressor  ,  /.nfesiur.     Nuvitcr  , 
Craphice  ,  ciiserte.      toat ,  cjicudit  ,  docet. 
Satin  hacc  tinenti  dijuimus  lector  tibil 

Cospuni  acleo  Epp.  Horatii  praelegisse  iiide  cog- 
noscilur.  Vitle  uc  hoc  liJjro  eumcieni  Virum, mul- 
tis  nominiJjus  venerAbilem  p.  107. 

i5-i6. 

p.  H.  Fl.  Opera ,  cuni  commenlariis.  In 
fine  :  Inipressa  esi  teriiuni  haec  Horaiiana  poe- 
sis  adcuraiione  ipsius  Ascensii  ad  cfuariujn 
lialen.  Julias  ^  Parrhisiis  lol.    i5i6. 

Est  haec  tertla  Ascensiana,  cjuam  eodem  an- 
no  Venetiis  recusam  perhibent,  parum  ex})lorat« 
ficle.  Odarum  quidem  ,  Epodon  el  C.  S.  tx[»Jaija- 
tio  est  Anl.  Mancin.  et  Bad.  Ascens.  iii  ceteros  li. 
bros  sollus  Ascens.  familiarissima  exstat  «'jtpoi,itio. 
Maitt.  11.  ::89. 

Horaiii  opera  cuni  /lolis  Petri  PaganiYe- 
netiis  fol.    i5i6. 

Ilujus  ed.  notitiam  dat  BiLI.  Horat.  p.  i5. 
ut  el  ae<{iienli5  : 

p.  H.  Fl.  Ars  poeiica.,  sermonts  duo  et 
Epistolae  :  per  Johanneni  Hriiannicutn.V ene- 
tiis  fol.   i5i<5. 

I.  ''^aiit).  H 


—      114      — 

Horaliiis :  imprcssiim  Florentiae  per  he- 
redes  Pliilippi  Jnntae  1016.  8. 

Est  haec  tertia  Juntinft ,  parurn  cognita.  Me- 
moratur  in   Catal.Thott.  VII.  p.  269. 

p.  11.  FI.  Odariim  sive  carminuj7i  Lihri 
IV.  u4rgentorati  apiid  Matthiam  Schurerium 
mense  Februario. 

iMaiU.  Ind.  p.  5o5.  Fabric.  BiljJ.  Lat.  I.  4o8. 
Ideni  liber  recusus  anno  sequenti,  cujus  exemplum 
adfert  JVeislinger  in  Calal.  Biljlioth.  O.  S.  Joh. 
Argentinae  p.  ii2.Ulerque  autem  expressus  ex  ed. 
Lugd.  a.  i5ii. 

Horatii  morales  epistolae.   Coloniae 

i5i6.  4. 
Exemplum  possidet  Bihl.  Guelpherh.     Etiam 
alihi  memoratum  vidi. 

1617. 

p.  H.  Fl.  Sermonum  libri  duo.  Adnotati- 
ones  nonnullae  in  calce  adjectae ,  in  r/uibus 
aliffuid  mntandutn  ostenditur ,  vel  cur  muta- 
tum  sit  ratio  reddiiur.  Argentorati  eoc  Ae- 
dibus  Matthiae   Schurerii.     Mense   Januario 

iSiy.  4- 

Repetila  haud  duhie  ex  Lugdunensi  ed.  anni 
i5ii-.  cum  ipso   titulo. 

p.  H.  Fl.  Epistolarum  libri  duo.  Lipsiae 
per  Jacobmn  Thanner  iSiy.   4- 

Recusa  ex  ed.  a.  i5i2. 

i5i8. 

p.  H.  Fl.  de  Arte  poetica  liher.  Coloniae 
in  aedibus  puentelianis  i5i8.   4« 

p.  H.  Fl.  morales  epistolae.  Dnveniriae 
€X  ojff^icina    Uitratoria    Alberti   Pafraet 

i3i8.   4. 


—       11:) 

Ulramque  laudat  Bibl.  Bnnav,  T.  1.  Vol.  I. 
p.  5i2.  cl  inde  Bibl.  BoraL  y>.  ib. 

p.  H.  Fl.  poernata  cani  annotationibiis 
jMatthaei  Bonjinis.  I^iigduni  sunitibus  Bar- 
tboloniti  Irot  ynensc  Augusto  i5o8.  8. 

Bibl.  Schwarz.  jun.  teste  Panz.  VJf.  Tai, 
Ceteruiii  male  hinc  cliiae  edill.  factae  inBibliolh. 
Hor.  el  Jani  receusu. 

1019. 

*  Opera  Q.  Horatii  Flacci  poctae  nmoe- 
nissimi  cum  c/uataor  comnientariis  ^  yicronis, 
Porphjrionis  ,  Anto.  JMancinelli  Jodoci  Badci 
Ascensii  adcurate  reposiiis.  Cti/nr/ue  adnota- 
tionibus  Matthaei  Bonjinis :  et  Aldi  Manuiii 
Romani  a  Ptiiiologo  Cijenedicto)  recognitis : 
suisfjue  locis  insertis  et  ad  Jinenx  ex  integro 
restitutis.  Venmtdantur  Parrhisiis  in  via 
Jacobaea  ab  ipso  Ascensio.  l\\  fine  Epp.  :  Im" 
pressa  est  f/uartum  haec  lloratiana  poesis  ad* 
curatione  ipsius  Ascensii  in  nobilissinio  Parr- 
hisiorum  gymnasio  ad  Ouartum  Calen.  Octob. 
Anni  hujus  M.  D.  XIX. 

Quarta  liaec  Ascens.  ex  ejusdem  prioribu» 
maxime  Venet..a.  1496.  fideliter  expressa ,  et  tftn^ 
tum  Bonjinis  eiAldi  nolulis  locupletata  est.  For- 
te  haec  eadem  est.  quam  Cat.  Bihl.  Harl.  I.  p.  lyg. 
cum  notis  Variorum  Florentiae  editam  dicit. 

Q.  H.  Fl,  Opcra  cum  quatnor  commenta- 
rjis^  Parisiis  upud.  Jo.   Parvum  fol.  i^ig. 

Suspectae  lidei  haec  editio  ,  soli  «uctori  iiiJi). 
Horat.  p,  16.  memorala.  Vid.   d^t^i^  a.  1628. 

p.   H.  Fl.   Opera  cum  f/uinque   comnienta- 

^iis ,  JLugduni  fol.    1019. 

puintum  nimirum  locum  occupat  Asceasii  ex- 

H   * 


—     116    — 

positio.    Sed   nec  lianc  ullii)i   meiiioratam  reperi, 
iiisi  in  Bij)l.  Horal.   p.  1. 

*  p.  H.  Fl,  Poeiiiata  omnia.  Centimeirum 
Marii  Servii.  ^dnotationes  ^ldi  Manutii  Ro  . 
mani  in  Horatium.  Ratio  mensuum ,  fjuibus 
Odae  ejusdem  poetae  tenentur ,  eodem  ^ldo 
autliore.  Nicolai  Perotti  libellus  ejusdemAr- 
vuiuenti.  Venetiis  in  aedibus  Aldi  et  Andreae 
soceri  .,  mense  /2ot:<?/;iir/ M.D.  XiX.  8. 

Seqiiilur  plerumque  haec  editio  Aldinas  ante- 
riores  ,  fjuamquam  novam  recensionem  fetisse  vi- 
deri  vult  Franc.  Asulanus  ,  qui  in  epist.  ad  Jo.  Pi- 
num  ila  de  suo  labore ,  ei  iinpenso  :  Poemata  ad 
exacliorem  casiigationem  revocavimus  5  praeter 
alios  enim,  quos  plurimos  adhii^uimus ,  Andreae 
etiam  Naugerii  judicio  non  parum  mulli«5  in  locis 
adjuti ,  ita  mendis  omniijus  suhlatis  integra  reddi- 
clrm^us  ,  ut  vere  profiteri  possimus,  non  minus  no- 
stro  lahore  tanto  authori  pristinam  dignitatem 
esse  restitutam ,  quam  studiosissimo  cuique  lecto- 
ri  satisfactum  in  iis  ,  quae  vel  oijscura  vel  ambi- 
^ua  ab  omniijus  in  medio  relinquei>antur.  Haec 
ille.  Emendatior  utique  est  ceteris  Aldinis,  et  mar 
nifesta  vitia  Cul  I.  w.z.Leuconoe  ^yo  L.eucothee') 
passim  suhlata  videas. 

p.  H.  Fl.  Poemata Florentiae  per  he- 

redes  Philippi  Jiintae.  Anno  £?om/72i  M.D.XIX. 
JLeone  X.  Ponti.   Alaxi.  i^ig.  8. 

Maitt.  Ind.  I.p.Soi.  Bandini  1.  c.  II. p.  1  39. 
Pinelli  II.  526,  Est  iiaec  Juntina  quarta.  Pracce- 
dit  Benedicti  Pltilologi  Flortnt.  epistola  ad 
Phil.  Nerlium. 

Ejusdem  anni  edit.  Parisiensem  fol.  a  Nxon 
el  Guillj^n  curatam  laudant  Bipontini  nescio 
qua  Auctoriliite. 


117 


1020. 


Horrtiin.K  runi  cojiinientari is  :  pcr  (iiiil .  de 
Fonfanelo  de  Monieferraio,  Veririiis  die  \\\. 
j4priL  ro(.  15:0. 

Alaiii.  II.  Coo.  Evpressa  h.iMfl  fln!)Ip  e  Ve- 
ncta  aliqurt. 

Horaiiiis  :  Ceniiinetriiin  Marii  Ser^ui.  Ad- 
notaiiones  jlldi  Manntii  in  Horatinm.  Meiro- 
rmn  ^enera  in  Horaiio.  Nic.  Peroiii  de  me- 
iris  Odarnm  Horatii.  Basileae  in  aedihus  y4n- 
dreae  Cratandri  Mense  Decemhri  i520.   R. 

Exstat  in  Bll)!.  Norinib.  tesle  Panz.  VI.  J2  2. 
Presse  sequifur   Aldina  exenipla. 

i5ii. 

p.  H.  Fl.  Odarum  liher  Primus  ei  Secun- 
dns  cnm  adnoiationibus  Pauli  Franci.  Fran- 
tof.  ad  Oderam  iSsi.  8. 

p.  H.  Fl.  Liber  de  cirie  poetica  ad  Piso- 
nes.  Ex  vetusto  eocemplari :  Summa  recogni- 
ius  cura  et  diligentia  per  Joleniiniim  Ecchi- 
U7n  Philj^ripolitanum  (Lipsiensem).  Ex  offici^ 
na  liierntoria  Domini  Johnnnis  Haller ,  ci- 
vis  et  consulis  Cracoviensis.  Anno  a  Christo 
nato  M.D.  XXI. XIII.  Hal.  Novemb.        i5xi.  4. 

Rarissimus  liir  lihollus  oommemoralur  \n 
Bibl.  Jflnociflnfl  I.  ]>.  fi8. 

p.  H.  F1.  Opera:  per  Paganinum    de  Pa- 

^an  .  Veneiiis  iBti.   it. 

Laudanl  h.  edil.  Bipontini ,  nescio  qua  ficle. 

l522. 

Q.  H.  Fl.  Epistolarum  libri  duo.  Ex  anti- 
tfuissimo  exemplari  :  studiosissime  recogniii 
per  V^alentinum  Ecchium  Pliilyropol.  Arte 
vero  et  impensis  Dojnini  Joh.  Haller »  civis  et 


—       U8      — 

Consulis  Cracoviensis  impressi.  Anno  salutis 
M.D.XXIl.  Pridie  Nonas  Augusti         1622.   4, 
Bibl.  Janociana  I.  p.  69. 

P.  Franci  Prohlemata  Horatiana  per  Sa- 
tiram.   Tj-pis  Hartnianni.   FrancoJ".   ad  Viad. 

1022.  4. 
Bipontini^.,  XXXIV.  e\  Bibl.  Hor.^.i-j . 

p.  //.  JV.  de  dit^ina  poetariim  arte  ,  non 
minns  elegans  quam  omni  eruditione  refer- 
tnm  opus  ad  Pisones  cunctis  adprime  neces^ 
sarium.  E/usdem  carmen  seculare  perquam. 
jucundum,  SGi\\\\U\Y  Adriani  JVolfhardi  Trans- 
sy^lrani  praefatio  ad  lectorem.  \h  fine:  Vien- 
nae  Anstriae  per  Joannem  Singrenium.  An- 
no  domini  162 2.  4^^ 

Blbl.  Yliidob.  Vid.  Denis  Wiens  Bachdru- 
tkergeschich.   p.  2  5o. 

f>.  H.  Fl.  Epistolarum  libri  duo,  curatiS': 
sime  impressi.  Viennae  in  aedibus  Jo.  Sin, 
Anno  M.  D.  XXII.  In  fine :  Viennae  Pannot 
niae  per  Joannem  Singrenium  Anno  Domini 

1622.  4«. 

Bibl.  Vindob.  Denis  lib.  laud.  p-  254«  PhiL 
Gundelium  operi  praefuisso   opinatui%  ^ 

i525. 

Horatii  Epistolae ,  editore  Joanne  Caesa-r 
rio  in  gratiam  illustrium  discipulorum  An- 
tonii  et  Salentini  Comitum  Isenhurgicorum. 
Coloniae  tj^pis  Joannls  Soteris  i523.  8. 

lu!m(\.sd  Hartzheni,Bibl.  Colon.  p.  160. 
p.  H.  Fl.  Poemata  omnia,  studio  ac  di- 
ligentia  Henrici  Gl(ireani  recognita,  ejusdem 
Adnotationihus  illustrata:  rfiiihus  et  permuJ- 
ia  aulhoris  loca  hactenus  depraijata .,  et  com- 
nientariorum  injiniti  srrores-i  uel  injaria  tem- 


—      119      - 

poris ,  vel  Jibrariornm  indiligciiLia  .  niii  sci- 
olorinn  iinpostiira  adinissi  atil  etiani  coinnien- 
ialornin  oscitanlia  non  animadnersi  exacto 
reslitunntnr  jndicio.  Adjecta  snnt  praeterea 
nbiqne  argamenta  et  Carininnm  rationes.  Ad 
liaec  ,  alia  nonnnila  ipsi  antliori  non  parnin 
Incis  adferentia.   Fribnrgi  Brisgoiae    i523.   iJ. 

Descriptum  exhibui  plenumlibri  titulum,  q^uo 
certius  tibi  de  arrog.intia  hominis  constaret.  Ex- 
pressa  fere  est  Akliiia  1019.  et ,  u])i  eam  deserit, 
lemere  hoc  factum  deprehendas.  Sexies  haec  edi- 
tio  dein  repetita  est  a.  i535.  i535.  i536.  i53g. 
i54o.   i5»9. 

162  4«  '^ 

Horatins ,  Jnvenatis^  et  Persins.  Basileae 
in  aedibus  Valentini  Curionis.  X.  Calend.  Augu- 
stas  j  i534.  8. 

Maitf.  Ind.  I.  p.  5o2.  Bibh  Altenburg.  p,  109. 
De  edd.  Basill.  vide  supra  p.  XLVI.  Recusa  haec 
e«t  a.  i5a7.et  i55i. 

i525. 

p.  H.  Fi.  Sermonum  libri  Il.cum  adnotatf. 
nonnuUis  in   calce  adjunclis.    Antverp.        i525.  4» 
Bibl.  Hul«.p.52  2. 

i526. 

Horatii  Odae  emendatae  ^  cnm  brevinscU' 
lis  argumentis.  Pairis.  i526.   4» 

Bibl.  Huls.  p.  52  2. 

1527. 

*  p.  H.  Fl.  Poemata  omnia.  Centimetrwn 
Marii  Servii.  Adnotationes  Aldi  Manntii  Ro- 
mani  in  Horatinm.  Ratio  mensnum,  quibus 
Odae  ejusdem  Poetae  tenentur  eodem  uildo  au- 


—         120        — 

I hore.  Nicolai  Peroii  libelliis  cjnsdem  argii' 
nienii.  —  Jencliis  in  aedihiis  Aldi  el  Andreae 
soceri  mense  sepiemhri  1627.  8. 

Alclina  rfiiartf^  fltl  tertiflin  plane  expres«a ,  ne- 
quc  ulla  nova  dole  instructa.  Ipse  A?n'anus  in 
praef.  ait,  se  lioc  egisse.  ut  non  negligentius  «juam 
anlea  cumclem  authorcm   emittcret. 

*  p.  H.  Fl'  Venusini  poetae  amoenissimi 
—  opera  cum  comnicniariis  Acronis  gramma- 
iici  haudquaqaam  i'ulgaris  nnper  quam  ad- 
curaiissime  casiigaii  aediiiqne  (_sic^  ac  amplis- 
simo  indice  iUnsirrtli.  Basileae  apud  Valen- 
iinum  Cnrionem   Calendis  Aprilibiis  Anni 

1627.   8. 

Secunda  haec  Basileensis  ,  in  qua  studia  edi- 
lorls  ad  Acronem  potissimum  limatius  exhihen- 
duni  conversa  f^.^so.  videntur;  nam  textus  conspi- 
ral  cum  priore 

Q,  H.  Fl.  Epodon  Hher  nnus.  Ad  Aldini 
exemplaris  jxdem  rccogniins.  Secnlari  car- 
mine  adjuncto»  Cracoviae  per  Matthiam 
ScJiarffenhcrg  ^  anno  a  virgineo  pariu  Mil. 
Quingetii.  XXVII.  Decim.  die  Novembris 

iSsT.  4-. 
Dibl.  J anociana  I.  p.  48« 
i528. 

p.  //.  FJ.  duo^  Epistolarum  Libri ,  cura 
CJiristopJiori  Landini.  Aniwerpiae  per  Jo- 
hannem  GrapJieum  mense  Julio  1628.  8. 

Q.  //.  Fl.  de  arie  poeiica.  Antwerpiae 
apud  JoJiannem  GrapJieum   mcnse  Julio 

1628.  8. 

Uterque  Ilher,  rarus  admodum  ,  ffuamcjuam 
nulllu*  usus  crlticl,  erat  xf/fX^'X/ov  Schivarz.  jun. 
teste  Panz.  VI. p.   i^. 


—  121      — 

''^  Opera  p.  Iforalii  Flacci  voetcn  amo^' 
nissinii  cum  qualaor  comnienlariis  ^cronis. 
Porphirionis.  Anto.  Alancinelli.  Jodoci  Bndii 
Asccnsii  adcurate  repositis.  cumnne  adnota- 
tionihus  Alatfhaei  Bonjinis  :  et  AJdi Manutii 
Romani  a  Phiiologo  reco^nitis :  suisr/ne  Jo- 
cis  insertis  et  ad  JiTiem  ejc  integro  restitutis. 
Prae/nisso  amplissimo  in  universum  opus  in- 
dice.  fenundantur  Parrisiis  apud  Joanncm 
Pam^m  ,  yimbrosium  Gyrault  et  Petrum  Gau- 
donl.  \n  fine  Epp.  :  Parrhisiis  PETBUS  Gro- 
ntorsus  eoccudebat  Anno  a   Christo  Jiato 

fol.  1028. 

Ducta  plane  nrflclpscripta  ad  ed.  Pari?.  Ascen- 
iBlanam  n.  i5ic).  Pi-nrfixn  c^t  epist.  nnncupatoria 
Ascensii  ad  Franc.de  Bonhan  cuma.  i5iq  5ul>- 
,<!cri])tione :  unde  novam  Jo.  Parvi  ejusdem  anni 
i5ic)  nonnulli  editionem  procuderunt ;  prave  ar- 
bitror. 

Horatii  Opera  ,  cum  Adnot atiunculi s  in 
margine  adjectis  et  Nic.  Perotti  de  metris 
Odarum  Horatii  libello.  Apud  Simonem  Co- 
Jinaeum  in  alma  Parisiorum  Academia  ,  sub 
sole  aureo  .,  vici  divi  Joannis  Bellovacensis  y 
mense  Ociobri  iSsS.  8. 

Maitt.  T.  II.  p.  708.  Bibl.  HuIs.III.  441.  Pri- 
tna  haec  Colinaeana,  haud  dubie  ex  Aldina  ali- 
qua  expressa. 

1529. 

Iforatii  Opera  cum  quatuor  commeniari- 
is:  —  —  sub  prelo  Ascensiano  ^  Parisiis  ad 
V.   Calendas  Sept.  foh   1629. 

Uliima  A*censiana. 

Dui)iae  admodum  fidei  estAntwerpiana  ]<uju£ 
ftnni  editio  in  rationes  illata  ab  auctore  Bibliotli. 
Iforal.  p.  10.  quaimjuam  eliam  habet  Dough 


—        122        — 

i55o, 

p.  H.  Fl.  Opera ,  per  Sehastianiim  Gry^ 
phiuni.  L.ugdiini  i55o.  8. 

Prima  haec  Grjphiana,  multolies  dein  repe- 
tita. 

i53i. 

Q.  H.  Flacci ,  A.  Persii .,  I.  Juvenalis  ^ 
G7noenissimorum  ejcaclissimorumque  inter  Sa> 
tj^ricos  poetarum  opera  :  jBasileae  ,  apud  J^a- 
lent.  CurioJiem  ,  Idibus    Martiis  (in  praef.) 

i55i.   8, 

Vid.  a.  1624  unde  textus  repetitus  v idetur , 
adjeclis  cuique  carmini  prolixiorihus  argumenlis^ 
Exemphjiii  hujus  ed.  penes  me  est.  Cf.  Goetz. 
Memorabb.  I.  p.  5^6. 

lo.  TFurmelii  Modi  undeniginti  Odarum 
Horatianarum  ad  juoentutem  exercendam^ 
per  Fr.  R/todufn.  Marhurgi  i55i.  8. 

Ex  Aldino  exemplo  ducti. 

p.H.  Fl.  Opera  :  cum  Nic.  Perotti  de  me- 
tris  Horatianis  libello.  Paris.  apud  Sim.  Co- 
linaeum  i53i.  12. 

Recus.  ex  ed.  a.  i528.  Maitt.  JI.  ySg. 

P.  H.  Fl.  Ai^s  Poetica  .,  cum  comment.  ji. 
Jarti  Parrhasii ,  Consent.  studio  Bernardini 
Martjrrani ,  Nedpoli  i53i.  4^- 

Saepius  inde  recusa. 

i552. 
Melodiae  in  Odas  Horatii  Et  quaedam 
alia  carminum  genera.  Earundem  argumen- 
ta,  genus  ac  ratio.  Una  cum  insignioribus 
et  Odis  et  Sententiis.  TENOR.  Emptori  Bih- 
liopola.  Forsitan  hos  rides,  Emptor,  me  ven- 
dere    cantus    cet.     Francofordiae     Chr.   Ege^ 


—         12i         — 

In  fiiie:  Apnd  Chvislianiim  EgnnoJ phum,  Me.n- 
se  Januario  .  'yin.  M.  DXXXIJ.  Seqiiilur  JJis- 
cantus  ^  Bassus ,  AUus.  «3. 

Kf/jXi/X/^JV  Panzeri.  Vld.  Ann.  VII.  62. 
i535. 

p,  //.  F1.  Poemata  omnia  studio  et  dili- 
gentia  Henr.  Glareani .,  Friburgi  Brisgoiae  ^ 
Kcilendis  Marliis  i555.  8. 

Vid.  a.  i52  3.  Alnitt.  II.  791.  Caslioatiorem 
priore  recognitamque  praedicat  Glar.  in  ep.  dedl- 
cat.  p.  7. 

p.  H,  Fl.  Opsra^  L.u,^duni  ^  per  Sebast. 
Grj^phium  i555.  8. 

\Iaitt.  \\.  790.  Allera  haec  GrjplilAna.  Vid. 
a,    i53o. 

Q.  tl.  FI.  JEpistoIarum  libri  duOy  cum  Scho- 
liis  IVolpli.  Anemoccii  CWindhelnO.  Ex  ojfi- 
cina  Henr.  Steyner  ,  August.  Vindelic. 

i553.  8. 

L^udat  Bibl.  Horat.  p.  20. 

Q.  H.  FI.  Ars  poetica  .,  cum  Trium  doctis- 
simorufji  Commentariis.  A.  Jani  Parrhasii, 
Acronis .  Porphj^rionis.  Adjecta  sunt  ad  cal- 
cem  doctissimae  Henr.  Glareani  adnoiationes, 
Parisiis  .,   eoc  officina  Rob.  Stephani       i533.   4. 

Bibl.  Harlei.  I.  p.  180.  Bihl.  du  Roi,  belles 
Lettres  IL.  3oi. 

Q.  H.  Fl,  Ars  poetica  ^  cum  comment .  A. 
Jani  Parrhizsii  Parisiis  i555.  8. 

Vid.  a.  i53i. 

O.  H.  FI.  Odarum    sive   Carminujn   Libri 

quatuor ,  et  Epodon   liber ,    cum    Adnotatiu^- 

culis  quam  antea   auctioribus  in   juargine  ad- 

jectis:    acressit   Nic.   Perotti  libellus  de   Me- 


—        124       — 

iris  Odarum   Horaliariarum.     Pari^iis*    apud 
Simorie/n  Colinaeiim  i555.  8. 

M.iitt.  II.  790.  Bihl.  clu  Roi ,  belles  Lettreg 
II.  j).  5oi.   Tertia    Colinaeana.   Vid.  a.    i528. 

p.  H.  Fl.  ^rs  poetica:  apud  Priffpnfiu?n 
Calvarinumifi  clauso  Brunello  sub  inst^ni  ge- 
minarum  cypparum.  Parisiis  fol.  i555» 

Maitt.  II.  790. 

i554- 

Q.  H.  Fl.  Epistolae ,  Salyrae  et  Ars  poetica. 
Antvverpiae  i554-   8. 

Bibl.  Horai.  p.  21.  Ciirata  haud  dubie  per 
Jo.  Orapheum.  Vid.  a.   i528. 

i555, 

Q.  H.Fl.  Opera  ,  cum  Ainotafionibus  Hen^ 
rici  Glareani  y  Fribur.g^i  •,  apud  Joannem  Fa- 
hrum  Emmeum  Juliacensem  i555.  8. 

Hibl.  Hor.  p.  21.  qiiAe  et  secfu.  a.  i556s  edi- 
tionem  ab  eodem  impressam  laudat. 

Q.  H.  Fl.  Opera  per  Sebasf.  Grj^pbiuj?! ,. 
Lugduni  i555.  8. 

Grypliiana  tertia.  Bibl.  Hor.   I.I. 

Horatii  Opera  :  cum  adnotationibus  Eras- 
mi  •,  Bhodiqini  ^  Politiani  .  Sabellici  •,  Joh. 
Baptist.  Pfi  ct  Jacobi  Bononiensis :  collectis 
a   Ge.  Pictorio.  Antujerpiae  i555.  8). 

Cansllpatae  5Mnt  in  ]  anr  cditioncm  istornm 
Virorum  in  HGratium  Oi>ss. ,  fjuae  ab  iis  per  Mis- 
rellaneorum,  Ailnotationum ,  anliffuarum  Lectlo- 
num  llbellos  prodltac  fuorant.  Cf.  a.  i544'  etpas- 
slm.  Habet  Bi])l.   Guelphcrljyt. 

i556. 
Q.  H.  Fi.  Opera  cum    quinque  Commenfa- 
riis  et  Adnotationibus   ytldi   Manutii  el   Mat- 
thaei  Bonjinis  ,   Veneiiis  rol.   i556. 


—         12.5         — ■ 

Hepetitio  .\scensianae  f|uintt>e,  cum  Landiui 
toniineiit. 

fj.  H.  Fl.  Opera:  per  SeLctst.  Gj-j^p/iiiim 
L.iigduni  i53().   8. 

Maitt.  II.  p.  8'ig.  Quarta  ista  Gryphiaiut. 
Eodem  aniio  quarfa  Glareani ,  Frib.  ejutdem  Fa- 
Lri  cura  prodiit.  Vid.  a.  i555. 

Q.  H.  Fl.  {Jpera ,  per  Philippujn  Roma^ 
nuiiL  JLui^duni  i556.  8. 

Dongl.\).  4.iorle  eadem  cum  anteriore. 

*  p.  H.  Fl.  Ars  poetica.  cuni  u4.JaniPcir- 
rhasii  ,  Acronis  ,  et  Vorphyrionis  commenta- 
riis,   L.ugduni  apud   Pljil.  Koinanum.         i556.  8. 

Dougl.  p.  1.  Bibl.  IIuls.  III.  443.  ExpressA 
liaud  duJjie  e  Parisina    Stephani   «nni  i553. 

Jodoci  Badii  yJscensii  Commeixtarii  iri, 
Epistolas  p.  H.  Fl.  ,  cum  f^ariorum  notis.  Pa- 
risiis  i556.  8. 

Idem  1.  1.  et  Bibl.  Horat.  p.  ai. 

1537. 

P'  H.  Fl.  Opera:  cum  Adnotationibus 
Erasmi .,  Politiani ,  Sabellici  etc.  Colonias 
apud  Joliannem    Gymnicum  xbhn .  8. 

Repetitio  edit.  a.    i555. 

p.  H.  Fl.  Opera  :  apud  Franciscum  Gry- 
phium  ,    Parisiis  iSoj.^. 

Maitt.  Ind.  I.  p.  5o2. 

i558. 

p.  //.  F/.  Poemata  omnia  :  ad  castigatis- 
simi  cujusque  exemplaris  fidem  c/uam  adcu- 
ratissime  restituta^  Scholiisque  doctissimis 
iUustrata.      Lugduni  apud  Sebast.  Grjphium 

i558.   V.. 


-—        126        — 

Gryplnana  qiiinla.  Doiigl.  p.  4-  Bibl.  Huls. 
ni.  44o. 

i55q. 

^  p.  H.  Fl.  Odariini  sive  carminum  libri 
IV".  Efjudon  liher  imiis  cet.  Nicol.  Perotti  libel- 
lus  —  Parisiis  apiid  Sim.    Colinaeum    iSog.  8. 

Colinaefvna    quarta.  Maitt.  III.  Soy. 

p.  H.  Fl.  Opera  :  ex  oj^icina  Rob.  Stepha- 
ni ,  Parisiis  iSjg.  8. 

Eodem  anno   prodiere : 

H.  Glareani  Adnotationes  in  p,  H.  Fl.  Fri- 
burgi  Brisg.   8. 

Jodoci    TVillichii    Comment.  in  Art.  Poet» 
•Horatii ,  Argent.  8.  et 

Paul  Hofheimeri  Harmoniae  poeticfle ,  sive 
Horatii  aliorumrfue  poetarum  Odae,  musici*  me- 
tris  expressae.  ISorimJj.  8. 

i54o. 

p.  H.  Fl.  Poemata  omnia  cum  quinrjue 
Commeritantibus,  Anto.  Mancinello  ,  Acrone^ 
Porphyrione  ^  Joh.  Britannico  .,  riec  non  .Jod. 
Badio  Ascensio .,  Viris  eruditissimis.  Centi- 
metrum  Marii  Servii.  Adnotationes  AldiAIa- 
nutii  PiomaJii.  Ratio  mensuum ,  (fuibus  Odae 
eodem  Aldo  authore  tenentur.  iVVc.  Perotti 
iibellus  de  Aletris  Odarum.  Adnotationes  Mat- 
thaei  Bonjjnis ,  Asculani  suis  locis  insertae 
et  ad  JinejH  eoc  integro  restitutae.  Indeoc  co- 
piosissimus  omnium  vocabulorum  ,  fjiuae  in  to- 
to  opere  animadversione  di-onn  v'sa  sunt.  Ve- 
netiis..,  per  Venturinum  Rossinellum  ,  mense 
Martio  fol.  i54o. 

Ek  Ascen^ianis  haud  duhie  ducta.  Por  eunni- 
dem  Ventur.  RossineU.  Horatius  hoc  anno  octava 
iormn  exrnsus  menioratur  Doiigl.  p.  4. 


—         127         — 

*  p.  H.  FL  Poemata  oninia^  studio  ac  di- 

ligentia  H.   Glareani  reco^nita Fribur- 

gi  Brisgoiae  lo^o.  8. 

Sextn  GlarCiTni  ediflo  (Vid.  a.  iS^o.)  cum 
cpist.  dedicatoria  ««.  i5<33.  uiide  adeo  plane  expres- 
«a  est. 

p.  H.  Fl.  Opera  .,  cum  adnoiatiunculis  — 
—   apud  Sim.  Colitiaeum  ^  Parisiis       i54o.    12. 

Maitt.  III,  5i8.  Coliniieana  quinta.  O^mont. 
p.  558. 

p.  H.  FL  Operay apud  Sebast.  ^rj^- 

fihiuT7i ,  JLugduni  i5/|0.  8. 

Vld.  a.  i53o.  Sexta  Grjph. 

p.  H.FL  Poemata  omnia,  doctis^imis  Scho- 
liis   iUustrata.  per  Anton.JDumaeum  u4niu:erp. 

i54o.  8. 

DougL  p.  4» 

Q.  H.  FL  liher  de  Arte  poetica.  Ex  offi- 
cina  JVich.  V ascosani  Parisiis  l54o.  l\. 

p.  H.  FL  Episiolae ,  Saij^rae  et  Ars  poe- 
iica  '  cujn  Adnoiationibus.  Antwerp.     i54o.8. 

i54i. 

p.  H.  FI.  poeniata  omnia  ,  cum  Nic.  Pe- 
rotii  lihello  de  Horat.  Od.  tnetris.  Venetiis  e:c 
oj^icina  Erasmiana  i54i«  12- 

Maitt.  III.  33o. 

p.  H.  FI.  Ars  poetic^t .,  cum  ejcplicatione 
Pojnponii    Gaurici.  Romae  j541'   4- 

Bibl.  Horat.  p.  24. 

p.  H.  FL  Ars  poetica  ,  per  S.  Chappelet. 
Parisiis  i54i.  4- 

Oougl.  p.  t\, 

p.  H.  FI.  Epistolae,  ex  offic.  Roherti  Ste- 
phani  Parisiis  i54j.  8- 


—       128      — 

BibU  Horat.  p.  24,  el  IIuls.  III.  445. 

Q.  H.  Fl.  Poemata  oninia^  doctissijnis 
Sc/ioliis  illuslraia ,  Antwerp.  apiid  Jo.Hille- 
Tiiuin  i54i.  8. 

Ducla  liaud  duLie  ex  ed.  Antw.  a.  i5  lO. 

Conunentarius  in  Primam  et  Secundam 
Horatii  Satj^^ram.  Auciore  Julio  ^urelio  Hau- 
rechio  ,  L.€ssingniensi  :  accessit  ejusdem  Pa- 
raphrasis  in  ecisdem  per  Anton.  Goxn^^^-) 
AntLcerp.  i54i.  8. 

Bil>i.  du  Roi,  belles  Letlres  II.   3o2. 

i542. 

p.  H.Fl.  Opera  ,  cum  commentariis  Acro 
nis  ,  Porphj-rio7:is ,  JSIancinelli  tt  Badii.  Pa- 
risiis   apud  Joannem  Roigny^  fol.  i542. 

Repetitio  Ascensianae  a.    1029. 

p.  H.  Fl.  Poemata  omnia.,  cum  Scholiis 
doctissimis ,  Lugduni  apud  Seb.  Grj^pfiium 

i5..2.  8; 
Gryphiana  Vllma.  Vid.  a.  i55o. 

i545. 

p.  H.  FIj  opera  cum  quatuor  commenia- 
riis  Acronis  ^  Porphyriofiis ,  yititon.  JSIanci- 
nelli  ,  Jodoci  Badii  repositis.  Cumque  adno- 
toiionibus  iMatthaei  Bonjinis .,  et  yildi  Manu- 
tii  y  a  Philologo  (BenecUcla^  recogjiitis  suisc/ue 
locis  insertis ,  et  ad  Jinem  eoc  iniegro  resti- 
iatis.  Praemissoque  et  aucto  Indice.  Adje- 
ctae  in  calce  libri  eundem  in  yiuthorem  Henr. 
Glareani  Adnotationes  cet.  Parisiis  in  aedi- 
bus  Oudini  Petit  lol.    i543. 

Fideliter  o>pres.«A  ex  Asceiisiana  poslrema  a. 
1529.  Alaitt.  III.  355. 


—        129        — 

p.  H.  Fl.  Poemata  ,  Scholiis  brevibns\  iis- 
que  brevissimis  illustrata ,  apiid  Joan.  Roig* 
ny.  Rxcudebat  Jo.  Ladov.   Tiletanus  Parisiis 

Maitt.  III.  354.  Ex  anterlore  superioris  anni 
forte   expres.»;*. 

*  Horalius.  Nic.  Perotti  libellus  non  in- 
frugifer  demetris  Odar.Horat.  Parisiis  apud 
Sim.   CoUnaeum  i545.  12. 

Maitt.  III.  554.  CoIInaeana  sexta  eaque  ullima. 

p.  //.  Fl.  Ars  poetica ,  cum  commentario 
Viti  Amerbachii.  Argentorati  i545.  3. 

Saeplus   dein  recusA.  VIil.  a.  i547. 

i544. 
p.  H.  Fl.  omnia  poemata  cum  ratione  car- 
minum   et  argumentis  ubiqu^   insertis.    Inter- 
pretibus  u4crone s    Porphy^rione  ^    A.JanoPai- 
rhasio  ,  Anton.   Mancinello  ,   nec  non  Jod.  Ba- 
dio    Ascensio.     Scholiisque  D.   Erasmi  Roter. 
Angeli    Politiani .,  M.  Antonii  Sabellici ,  Lu- 
dovici   Cael.  Rhodigini ^  Bapt.  Pii ,  Petr.   Cri- 
niti .,    Aldi  Manutii .,    Matth.  Bonfinis  et  Ja- 
cobi    Bononiensis    nuper    adjunctis.     His  nos 
praeterea    Adnotationes  doctissimorum  ,  Ani. 
Thyltsii  Consent.  Fr.  Pioberttlli  Utin.   atquc 
Henr.    Glareani    apprime     utiles    addidimus , 
JVic.    Perotti    libellus.   —    Aucioris  viia  eoc  P. 
Crinito :    quae   omnia    longe   politius   ac   dili^ 
gentius^  quam  hactenus.,  excusa  in  lucem  pro^ 
deunt.   Venetiis  apud  Hieron.Scoium   fol.  i544. 
Quidfjuid  fere  intpp.  Horat.  ex.«tabat,  e  ftcu^ 
li  istius  more  in  hanc  edit.  collatum   est.     In   lex- 
lu  refinofendo  non  amplius  laborabatur;    satis    ba- 
Liilt  editor,   anteriorem  aliffuam,  baud  dubie  Ve- 
netam,    prelo   Iterum    subjicere.      Tbylesli    notae 
paullo  ante  prodierant.  cum  lcmmate  :  A.  Titjri' 
J.  SSanb.  I 


—       130      — 

iji  Odas  p.  11.  Fl.  auspicia  ad  Jiiventutein  Ro- 
manaJii  s.  1.  et  n.  4« 

^  p.  H.  Fl.  Poejnata.  Ratio  juensuujji , 
nuihus  Odae  ejnsdejji  poetae  tenentnr.  Cen- 
iijTictj^um  Tslaj^ii  Servii.  Variae  lecliones  eoc 
Fetnstiss.  codicibjis.  Parisiis  ex  ojjficijta  Ro- 
berti  Stephajii  .,  VII.  Id.  Maii  i544-  8. 

Maitt.  11].  072.  Pinelli  II.  326.  Varias  le- 
cliones  non  ex  anlerioriijus  edd.  sed  vere  e  Codd. 
et  quidem,  ut  viuelur,  Italicis  haustas  esse  ad*' 
paret. 

p.  H.  Flacci  opera,  per  Petrum  Crinitum^ 
Antwerpiae  '  i544«  8. 

Dougl.  p.  5. 

p.  H.Fl.  Opera,  doctissimormn  virorum 
diligeJitia   recognita   Friburg.  t544'  8. 

Horaiii  Epistola    de    Arte    Poetica  ,    cunx 

JasoJiis  de  Nores   Cj^prii  eoc  quotidianis  Tj^j^- 

plionis   Gabriclii  sermonibus    interpretatiojie. 

Parisiis  apud  Matth.  David  i54.4«  8. 

^  Cf.  a.  i555.  Recusa  a.  i554.. 

i5^5. 

p.  H.  Fl.  Venusijii  opera  —  —  omnium 
comjJientaria  — Jam  denuo  casiigata  addldi- 
nms  y  Jiempe  Acronis  et  Porphj^rionis .,  iteii 
adnotationes  —  H.  GlareaJii  ,  Erasnii  RoL. , 
Matlh.  BojiJiJiis .,  Aldi  Manutii.,  L.  Coeiii , 
A.  PolitiaJix .,  JSl.  Ant.  Coccii  Sabeliici  ^  Jo. 
Rapt.  Pii ,  Jacohi  a  Crnce  Ronon.  ^  Sej'rii 
Gj^aiJimatici .,  Pelt^i  Crijiiti.  In  fine  :  Easileae 
per  Henrichuju  Petrum  Mejise  Martio  ,  Anno 
M.  D.  XLV.  fol.  1045. 

Prlma  haec  Ilenricopetrina.  Textus  refert 
plane  anteriores  edd.  Basileensis  Curionis.  Eodtm 
Loc  anno  Horalium  cum  iisdem  commentai-iis    ah 


—       131       — 

eodem  H.  P.  in  4  exciisum  adfcrl  Dougl.  ]).  5.  el 
indo  Blbl.  IIoiv  p.  28.  Sed  haud  duhie  error  e.st 
iu  forma  libri. 

*  p.  i/.  FL  poemata  omnia  ,  ad  casligalLs- 
simi  cnjiiscfue  exemplaris  Jideni  qiiam  diligen- 
iissime  resiitula,  Parisiis  apud  yludoennm 
Parvum  ,  sub  intersignio  JLilii ,  via  adD.Ja- 
cobum  iSi-j.  12. 

Nillda  atrjue  salis  correcla  cditio,^  vix  ulli  me- 
morata.  Expressa  est  ex  Coloniaeana  a.  i545.13ibl. 
Huls.  HI.  439. 

f>.  H.  Fl.  poemata  :■  eoc  ojjicina  Michaelis 
Vascosani  Parisiis  i5|5.    4« 

Maitt.  HI.  585.  Pinelli  H.  526.  Biblioth.  du 
Roi  ,  helles  Lcttres.  T.  H.    298. 

Q.  H^  Fl.  Poemala :  ex  officina  Franc. 

G rj^phii  ,  Parisiis  1 5  4  5 .  1 2  ^ 

Maitt.  III.  5b5.Dougi.  p.5.Vid.  a.  iSSy. 

p.  H.  FL  PQemata  :  Lugduni  apud  Sebast. 

Gryphium  1 5  1 5 .    1 2 . 

Bibl.    Hor.   p.    38.  Spectat   forte    ad  annuni. 

*equ. 

p.  H.  Fl.  Opera  cum  notis  H..  Olarcani  ei 
Variorum  ^  liasileae  i545.  4. 

Duhiae  fidei  ed.  Hahet  BihJ.^  Hor..  p.  28.  Ne 
C[ue  magis  coiistat    de   sequ. : 

p.  //.  FL  Opera  :■  cnm  commentariis  Acro- 
nis  el  Porphxrionis ^  BasHeaa  i,54c«  8^ 

in  eadcm  Bihl.  laudata. 

p.  H.  Fl.  Opera,  cipud  Piob.  Stephanum  , 
Parisiis  i545.  12. 

Denifjue  hoc  anno  prodiere : 

*  Jodoci  Willichii  Resel.  Cominentaria  in 
Q.  H..  Fl.  Artem  Poeticdm  Ai-geut.  i545.  i*. 

mbl.  HuU.  IIL  445. 

I  2 


~-     132     — 

i546. 

p.   U.    Fl.    Opera^   JLugdum ,  per  Sebast. 
Grj-phinnt  i546.    12. 

Dougl.  p.  5. 

Q'  H'  Fl.  Opera  L.yrica ,  per  Herm.  Fign^ 
lum^Francof.  apud   Chr.  Egenolphum  1646.  8. 

Idem  1.1. 

p.  H.  Fl.  Poemata  scholiis  brevibus 

illnstrala  apud  Jo.  Roigny^.  Parisiis   i546.  4» 

Alaitt.   Jml.  p.  5o2.   Cf.  a.  i543. 

{).  H.  Fl.  cnm  scholiis,  u4ntwerp.   i546«  8. 

Bibl.  Hor.  p.  28.  Repetita  forte  ex  ed.  a.  iS^i» 

p.  H.  Fl.  Ars  poetica  cam  Ecphrasi  Fr.  Phi- 
lippi  Pedimontii^     Venetiis  upud  Aldi  Jilios 

i546.  4. 
i547* 

*  Q.  H.  Fl.  Poemata  omnia :  Lugduni  apud 
Sehasl.    Gryphium  i547'  ^' 

Grjphiana  decima  ,  a  nemlne  adducta. 

(^.  H.  Fl.  Poemata Antwerpiae    ex 

ojjicina  Jo.  Loci  lolij.  8. 

Bibl.  Huls.  III.  p.  440.  et  Hor.  p.  29.  quae 
Aiiam  ejusdem  a.  Antwerpliinam  laudat  forma  12. 
fjua   fide  ,   non  liquet. 

*  Viti  Ammerbachii  Comment.  in  ArtemPo- 
eiicam   Horatii.  Arg^entoratl  1547.  ^* 

Cr.  a.  1045.  Adjunctus  est  Wlllich.  comment. 
in  A.  P. 

1048. 

O.  H.  Fl,  Carminnm  libri  quaiuor.  per 
Thom.  Pdchardum.,  Parisiis  i548.  4' 

Dongl.  p.  5. 

p.  H.  FL  Opera  :  Fenetiis  apud  VincentJ 
f  algris.  i548.  8. 

idem  1.  1.  Bibl.  Hul?.  III.  440. 

Franc.  Ftohortelli  comment.  in  aliquQt  /o- 
«Gs  Horatii  Flc/ent.    i548.  fol. 


—       133        — 

i549. 

p.H.  Fl.  Opera:  ciim  noiis  yavlornm.Vc- 
neiiis  apud^  heredes  Peiri   Ravani     fol.    1049. 

Dougl.  1.  1. 

p.  H.  Fl.  Opera:  adnelait.  Glareani  il- 
lustr.  Frib.  Brisgoiae,  Ejccud.  Step/i.  Gravius 

1049.  ^' 

^.  H.  Fl.  per    Seb.    Gryphium    Lugd. 

1649.  12. 

Q.  H.Fl.  Poemata^  cum  Scholiis  et  argu- 
meniis  ab  Henr.Stephano  illustrata.  L.utetiae 
«jc  officina  Rob.  Stephan.  i-^ig.  8. 

Maitt.  III.  p.;38i.Bilil.Huls,  III.  44o. 

g.  H.  Fl.  Epistolarum  iibri  duo.  P«r.  M. 
Vascosanum   Parisiis  i549.  4« 

Maiit.   1.   1. 

Q.  H.  Fl.  Opera  cum  Adnoiatt.  Erasmi , 
Sabellici ,  Piin  Aldi  cet.  cet.  Coloniac      i54s.  ^' 

Conf.  a.  i535.  i544.  et  passim. 

f?.  H.  Fl.  Ars  Poetica.  Apud  Guil.Morel- 
lium  Tillianum  Parisiisj  id.  Maii.        i549.  ^* 

i55o. 

p.  H.  Fl.  Ars  poetica^  per  Vincent.  Ma- 
dium^  Briocianum  ,   Venetiis  fol.  i55o. 

Fabrlc.  Bibl.  l«t.  I.  ',  i5.  A.  M.  Quirini  de 
Brixiana  Literatura  p.  88.  sefr. 

p.  H.  Fl.  Ars  poetica :  Jac.  Grifoli  inier" 
pretatione  illustrata  :  rhetnricos  libros  ad  He- 
rennium  nihil  omnino  ad  Clceronem  pertinere 
per  eundem  declaratnr  y  Florentiae      i55o.   4« 

Fabric.  1.1.  Dougl.  p.  5.  Bibl.  du  Pioi  beilea 
Lettres,  T.  II.  p.  3o2. 

p.  H.  Fl.  Epp.  libri  II.  Paris.  per  Th,  Ri- 
chard.  i55o.   4' 

Catal.   Bibl.  Bodlei.  p.   ^97. 
i55i. 

Q.  H.  Fl.  Opera,  per  ySr  ion.  Vincentiamj^ 
L-ugduni  t55i.ia> 


~      434      — 

non/^1.  p.  6.  Blbl.  IIuls.  ri[.   ',3q. 

p.H.  Fl.  Opera,  L.ugdun.i  apud  Sebastian, 
rrrypliium  i55i,  12, 

IJcm  1.  1.  Bll)l.  Huls.  I.  1. 

(9.  i/.  Fl.  Opcra,  Lugduni  apud  Berijigos 

i55i.   12, 

Bibl.  rior.  p.  5o.  Blbl.  Huls.  III.  459. 

^,  //.  F7.  Scr?nonum  seu  Satyrarum  Libri 
duo.  ef  de  Arte  Poeiica.  L.uteiiae  coc  officU 
na  Mich.  Vascosani  i55i.    4« 

Z?o « .0-7. 1. 1.  Bibl.  duRoi,  bellesLpltres  II.  3oi. 

Q.  H.  Fh  Sermonum  libri  duo  per  T/iom, 
Richardum  Parisiis  i55i.  4* 

Jdem  p.  1. 

p.  //.  Fl.  Opera^  cmn  scholiis  M.  Anionii 
Mareti ,   V enetiis  apud  Alduni  jun.      i55i.   5« 

i553. 

0.  1\  Fl.  Opera^  per  Joh,  Loejum.,  Ant- 
iverpiae  ,  i552.  8. 

Recusrt  ed.  a.  i547. 

p.  H.  Fl.  Opera ,  Antwerpiae  per  Joh. 
Gymnicum  Antwerp^  i552.  8. 

Vid.  a.  1557. 

p.  H.  Fl.  Opera.,  cum  M.  Antonii  Mureti 
commentariis  ,  Venetiis  apud.  Ald.  jun. 

i552.  8. 

Muretina  al^ero. 

P.  H.  Fl.  Ars  poetica :  per  Thom,  Richard^ 
Parisiis  i552.  4« 

Doufi^I.  p.  1. 

p.  II.  Fl.  L:7?er  de  Arte  Poeiica,  Jac.  Gri- 
folii  intc rpretatione  explicatns.  Nunc  pri- 
mum  post  Florentinam  editionem  Luietiae  im- 
pressns  per  Maith.  David  i552.  8. 

ViJ.  a.  i55o.  Bilxl.  du  P^oi,   belies  Lettres  IL 

r50  2. 


—       l3.->       — 

i5j5. 

p.  H.  FL   Opera  cum  comincntarils 

per  Hier.  Scotuni  ,  V eneliis  fol.  i55.5. 

DougL  p.  6.  Vid.  a.  lo^^-  unde  etiam  jluxit 
sequens   cilitio: 

p.  H.  Fl.  omnia  poemata  „  cum  il,sd«m  in- 
terjDreiiijus  Venetiis  apud  Petrum  de  Nicolinis 
de  Sahio  fol.  i553. 

^.  //.  PJ.  Opera  ,  cwn  interprelationibus 
Christ.  L.andini .,  J  enetiis  fol.    i555. 

Laudat  Bibl.  Hor.  p.  5i. 

p.  H.  Fl.  Carminum  libri  qnainor.  Ex  of- 
Jxcina   ISlicfi.   Vascosani  L,uteiiae  i555.  l\. 

Repetitio  ed.  a.  i545. 

Q.  H.  Fl.  Carminnm  lihri  qnatuor  ,  Epo- 
don  et  Carmen  teculare  ,  por  Tliom.  Richard. 
Parisiis  i553.  k- 

Dongl.  p,  1.  Cf.  a.  i548.  et  i552. 

p.  H.  Fl.  Ars  poetica  ,  cum  comment.  I-.. 
Jani  P arrhasii .,  Vemetiis  i553.  8. 

V^id.  a,  i55i.  i555. 

jichillis  Statii  y  Lusitani ,  in  Q.H.  FLPo- 
etriam  commentarii ;  cum  textu.  Antwerp. 
apud  Alarlinum  Nutium  i555.  i\. 

DougL  p,  6.  fiibl.  du  Roi,  belle«  Lettres  IL 
3o3. 

"^  In  Epislolcim  Q.  H.  FL  de  Arte  poeiica 
x/asonis  de  Noris^  Ciprii.,  ex  quoiidianis  Fj\y- 
phonis  Gahrietii  sermonihus  interpretaiio  ;  — 
—  —  Jenetiis   apud  Aldi  Jilios  i555.  8. 

Fahric.  B.  L.  L  4i6.  liibl.  du  Roi,  belle» 
Lettres  3o3.  Vid.  a.  1644. 

*  Joii.  Amarlton.is  Nonet.  Commentarins 
in  Epistolas  p.  H.  FL  Eiber  primus.  Par/sHs 
■excud.  GuiL  Julianus  l535.  8. 

Fahric.  B.  L.  1.  1.  DougL  p.  6.  Bibl.  duRoi, 
belles  Letlres  II.  3oj.  Male  ad  «equeiUeni  ah- 
num  referunt. 


-       136      -^ 

p.  H.  Fl.  Ars  poeiica  cmm  commenf.  Ja- 
sonis  de  Nores :  Venetiis  ^  per  Arrivabenum 

i555. 8. 

Dougl.  p.  6.  E.idem  est  cum  Aldina  h.  anni 
ctlllione,  praefixo  tantum  novo  hoc  titulo  5  nam 
utraque  ad  manus  est. 

i554« 

p.  H.  FL  Opera.  Lugdnni  apud  Sehast. 
Gryphium  i554.  8- 

Doug].  p.  7. 

Franc.  JLnisini  Uiin.  in  Librum  Q.  H.  Fl. 
de  Arie  Poetica  commentarius.  Venet.  apud 
Aldi  Jilios  i554«  4» 

Bibl.  Jos.  Renati  Imperialis  p.  248.  Dougl.^. 
1.  (jui  insuper  /.  de  Nores  recusam  hoc  anno  Ho- 
ratii  k.  P.  Jnudat. 

p.  H.  FI.  Epistolarum  libri  duo,  per  Thom. 
Richardum  Parisiis  i554.  4» 

Absoluta  his  Epp.  Horatianorum  opp.  editio  « 
Th.  Richardo  curata.  Vid.  a.  i548.  ?55i.  i552. 
i555. 

p.  H.  Fl.  Opera  :  cura  Joh.  Dousae ,  Ve- 
netiis  i554.   4« 

*  Jos.  de  Nores  in  H.  A.  Poeticam.  Paris. 
Alatth.  David.  i554.  8, 

Bibl.  du  Roi,  belles  Lettres  II.  5o5,  Cf.  a.  i544» 
pt  i555. 

i555, 
Q.  H,  Fl.  Opera.  Grammaticorum  antiquiss. 
Helenii  Acronis.,  et  Porphirionis  Commeniariis 
illastrataj  adtnijctis  interdutn  C.  Aemilii,  Julii 
Modesti  y  et  Terentii  Scauri  Adnotatiunculis  : 
edila  auctius  et  emendatius  quam  unquam  an- 
tea  per  Georgium  Fabricium  Chemnicensem. 
Eoc  Diomedis  etiam  Observationibus  indicata 
in  Odis  carminum  genera  sunt  „  et  mcnda  in 
iisdem  sublata.     Huc  rfuotjfue  acetduni  Joan. 


—        137       — 

iJariungi  in  omnia  Horaiii  Opera  breves  oh* 
servationes^  quibus  docet  poiissimum^  ubi  hie 
nosier  Graecos  imiiaius  sii.  In  fine  prioris  Vo- 
luniinis  :  Basileae  apud  Henrichum  Peiri,?nen' 
se  sepiembri  anno  M.  D.  LV.  Alter  Tomus  com- 
prehendit  commentarios  Landini  in  omnia  H. 
opp.  Fr.JLuisini,  J.  Grifolii  ei  I.  de  Nores  in 
^rtem  poeticam  ;  tum  adnotati.  JSrasmi^  ^ldi 
M.  JL.  Coelii^  A.  Politiani .  Sabellici .,  B.  Pii ^ 
Jac.  a  Cruce  ,  P.  Criniti  et  Henr.  JLoriii  Gla- 
reani  j  cum  eadem  in  iine  subscriptione  fol.  i55o, 
Altera  Henrico -Petrina  Cv.  ann.  i5/f40,  a  Fa- 
bric.  egregie  curata.  Hartungus  hoc  saltem  lau* 
<H,«  habet,  rjuod  primus  Horatium  cum  GraecLi 
comparare  instituerit;  quamquam  in  vuig«rii>u5 
admodum  opera  e)us  conlinetur.  In  Bibl.  Drc;;f(. 
exstat  exemplum  h.  edit.  ab.  Ge.  Fabricio  iiiinitis 
locis  correctum  et  emendatum.  Vid.  Goe/z.  Me- 
morabb.  I.  p.  527. 

Eodem  hoc  anno  BasileAC  per  eumdem  Ge. 
Fahrlcium  editio  Horatii  cum  comment,  Acroiiis 
in  4.  curata  memoratur  in  Bibl.  Hor.   p.  5i. 

*  Horaiius.  M.  j4ntonii  Mureii  iji  euniem 
Adnotaiiones.  AJdi  Manutii  de  metris  Hora- 
tianJs.  Ejusdem  adnotaiiones  in  Horatiuia^ 
Venetiis,  apud  Paullum   Manuiium  ,  Aldi  f. 

i555.  8. 
Usus  est  Muretus  Codice  vetusto  ,  a  Bernar- 
dino  Lauredano  e  Flandria  sibi  misso.  Tum  Vi- 
tam  Hor.  ex  antifjuissimo  rolumine ,  quo.l  Ga=^- 
davi  adservalur,  ab  eodem  missam  adjecit.  Cete- 
rum  textus  sequitur  priorem  a.   i55i. 

p-  H.  Fl.  Opera^  cum  Scholiis  diversorum^ 
Coloniae  i555.   8. 

Bibl.  Hor.  p.  34, 

p.  H.  FL  liber  de  Arle  poeiica:  per  Gual- 
iherum  Fabriciumf  Colon.  Agr.  j355.  S. 

E«dem  I.  1, 


—      138      — 

Franc.  Rohorlelli  paraphrasis  in  librum 
IJoraiii .  fjui  vul go  de  Arle  Poeticn  ad  Piso^ 
nes  inscribilur  cet.  Basileae  per  Jo.  Hervag. 
Jun.  fol.   i555. 

Dougl.  p.  7.  Bihl.  du  Roi,  helles  Lettres  IL 
5o5. 

i556. 

Q.  H.  Fl.  Poemaia  <^  scholiis  breinbus  iis- 
fjue  doctissimis  illustrata  ,  apud  T/iomam  Ri- 
chard.  Parisiis  i556.  4. 

Maitt.  III.  685. 

p,  H.  Fl.  Opera  ,  cum  metrica  carminum. 
ratione .,  et  arj^umentis  ubique  illustrataytum 
4tiam  Acronis  cet.  Adnotait.  Colon.  Agr. 

^556.  8. 

p.  H.  Fl.  Opera  per  Mart.  Nutium.,  Antw. 

i556.  12. 

Dougl.  p.  7. 

Jo.  Pauli  Caesarii  Comment.  in  XXXII.  Q. 
H.PJ.Odas,  Romae  i556.  8. 

Recusus  a.  i56G. 

1557.  * 

^.  H.  FI.  Opera .,  cum  Adnotationibus 
Theodori  Pulmanni^  Craneb.  Aniu:erp.  excud. 
Martinus  Nutius  ibh'] .  8. 

Sequitur  Aldinum  texlum.  Pulmanum  pluri- 
ribus  Codd.  iisque  satis  probis  instructum  hunc 
laborem  profligasse,  constat.  Vid.  supra  p.  V.  et 
XLVI.  Saeplus  recusa  liaec  editio. 

p.H.FI.  Poemata.  cum  coniment.  M.Ant, 
Mursti  —  Venet.  apud  Ald.  Jun.  155^.  8. 

Q.  H.  Fl.  Opera  ,  cuni  scJioliis ,  Antw. 

1557.  S« 

JBibl.  Hnls.  III.  44o«  et  Hor.  p.  35.  quae  ea- 
<lem  Hor^Hum  cum  comment^rio  Adr.  Turnebi 
fjusd.  {y.  Paris.  editum  adfert.  Scilicet  ex  Adver- 
«ariis  ojus  depromlum  putat  rommentariuiiu 


—       139      — 

p.  H.  Fl.  Sermonum  libri  diio,  Parisiis 
ffftud  Tliotn.  Richardum  1007.  k» 

Dougl.  7.  Vid.    a.  i55i. 

p.  H.  Fl.  Boulicrii.  Lugd.  apud  Jo.  Frellon 

1557.  12. 
Bibl.  Croftsianii  p.  gS. 

i558. 

p.  H.  FI.  ,  cum  Scholiis  brevihus :  apud 
Th.  Richardam  .,  Parisiis  1008.  8. 

p.  U.Fl.  Poemata  omnia^  Parisiis  i558.  8. 

p.  H.  Fl.  ,  cum  Scholiisy  Lugd.        i558.  8. 

Bibl.  Huls.  IIT.  440. 

p.   H.   Fl.    Opera^    cura    Joh.    Boulierii 
Lugdujii  apud  Anlon.    Vincent.  iao8.  8. 

Laudat  has  Bljjl.  Horat,  p.  55.  quas  omne» 
ex  anterioriLus  recusas  fuisse,  vix   dubitandum. 

p.  //.  Fl.  Opera  ,  per  Raphaleng.  Jlniwerp. 
ex  ojficina   Plantin.  i558.  12. 

Aldina  exempla  refert  lexlus,  saepius  dein  re- 
cusus. 

1559. 

Q.   H.  FL   Poemata  omnia Venetiis 

apud  Joa.  Mariam  Bonellum  fol.  i559. 

Repelita  Veneta  a.  i544.  cum  omnibus  com- 
menlariis,   qui  in  ista  dcprehenduntur. 

Q.  H.  Fl.  Poemata  omnia  doctissimis  Scho' 
liis  illustrata.  Antw.  ex  offic.  Jo.  Loei 

1009.  «5. 

Dougl.  p.  8.  Vid. a.  i547.  i552. 

p.  H.  Fl.  Opera,  Lugduni  per  Jo.  Frel- 
lonium  iSog.  12. 

DougJ.  1.  1. 

Denique  eodem  hoc  anno  Muretina  a  diver- 
«is  typojrraphis,  variisque  locis  repelita  e?t,  idque 
Lugdani  per  Guil.  Rovill.  et  Venetiis  apud 
AJdum.  (^\\i\e  Lngduni  apud  hered.  Seba?!:.  Gry- 
phii   hoc    anno   curata   ost   editio ,  anteriores  «uas 


•^         140         -r 

sequifur,  non  Muretinam,  ut  rulgo  putatur.  Ex- 
stat  in  Bibl.  Gotting. 

i56o. 

p.  H.  Fl.  Epistolae  ^  Sermones  el  Ars  Po" 
ttica,  Antvoerpiae  ex  offic.  Jo.  JLoeii  i56o.  8. 

Dougl.  p.  8. 

Q.  H.  Fl.  Poemata  omnia,  Basileae  i56o.  8. 

Bibl.  Hor.  p.  57. 

i56i. 

p.  H.  Fl. ,  ex  Jxde  atque  auctoritate  de- 
cem  librorum  Mss.  opera  Dionj^sii  JLambini , 
Monstroll  emendatus  :  ab  eodemque  Commen- 
iariis  copiosissimis  illastratus .,  nunc  primum 
in  Jucem  editus  per  Joh.  Tornaesium  ,  L.ug' 
duni  i56i.  4. 

Nova  Horatii  recensio,  ad  libros  Mss.  a  Lam- 
Lino  facta,  certatimq^ue  postca  repetita. 

p.  H.  Fl.  libri  Odarum  et  Epodon  cum 
scholiis  Mich.  Bruti.  Venetiis  apud  Ald.  jun. 

i56i.  8. 

Recusa  a.  iSyo. 

Q.  H.  FL.  cum  scholiis  M.  Anton.Mureti 
*/  Ald.  Manut.  de  metris  Horatianis,  Veneiiis 

i56i.  8. 

Vid.  a.    i555. 

Jo.  Bapt.  Pignae  poetica  Horatiana.  Venet. 
apud  Vinc.  Valgrisium  i56i.  f.  Bibl.  du  Roi,  bel- 
\c%  Lettres  H.  5o3.. 

i562. 

p.  H.  Fl.  Opera  :  cum  notis  Politiani^  Sa- 
bf.llicij  Manutii  et  aliorum.  Venetiis  apud.To. 
Mar.  Bonellum  fol.  i562. 

Vid.   supra  a.  i544.  i^Sp. 

p.  H.  Fl.  Ars  poetica  :  Parisiis  ex  offic. 
Gabr.  Buon.  i562.  4. 

Dougl.  p.  8. 


—      141      — 

p.  H.  Fl'  Epodon  liber,  per  Th.  Richard. 
Parisiis  iSGz.   4. 

Ideni  p.  9.  Cf.  a.  i555. 

p.  H.Fl.  Epistolarum  libri  duo  per  Thom. 
Richard,  Parisiis  1062.  4. 

Tdem  h  1.  Vi,l.  a.   i554. 

p.  H.  Fh  j4rs  poetica:  cum  Scholiis  bre- 
vibits  sed  eruditis  ^  Parjsiis  i562.   4« 

Bibl.  Horat.  p.  58.  Forte  ab  eodem  Th.  Ri- 
ehardo  curAlfl. 

p.  H.  Fl.  Liber  de  ^rte  Poetica.,  Jac.  Gri- 
folii  interpretaiione eocplicatus^Venetiis  apud 
Jo.  Varisium  et  Socios  i562.  8. 

Dougl.  p.  8.  Vid.  a.   i55a. 

Q.  H.FI..,  cum  notis  Acronis  et  Aliorum^ 
per  Ge.  Fabricium  ,  Coloniae  i562.  8. 

Philiberti  Laudenoti ,  Hedui,  Commenta- 
3'ius  in  L.  I.  Epistolarum  Q.  H.  FJ.  Paris.  ex  oflfic. 
Gai,»r.  Buonc  i'/62.  4« 

i565. 
Q.  H.   Fl.   Carminum   Libri    IV.  Epod,   et 
Carmen  seculare  per  Thom.  Richard,  Parisiis 

i563.  4. 
Dougl.  p.  9.  Vid.  supra  «.   i553.  IdemA. P. 
Loc  nnno  rocudit,  leste  eodem  Z?omW. 

p.  H.  Fi.  Opera  per  Joann.  Gryphium  , 
leneiiis  i565.  8. 

Doujrl.  1.  1. 

p.  H.  Fl.  Opera  ,  cum  Adnoiationibus  do- 
vlissimorum  Virorum.  Lipsiae  ex  officina  Er- 
nesi.  Voegelini .  Const.  i563.  8. 

Q.  H.  Fl.  Epistolarum  libri  duo.  Leidae 

i563.  8. 

Bibi.  Huif.  m.  443. 

Q.n.Fi.  de  Arte  Poetica  liber  ad  Pisones. 
Jinae  cj:cud.  Donat.  Ritzenhaj^n.  a563.  4. 


—        142       — 

i564. 

p.  H.  FI.  Operay  cum  Ainoiatl.  Alurefiy 
Venetiis  apud  Ald.  jun.  1664.  8. 

Vid.  a.  i55i. 

*  Q.  H.  Fl.  Ars  poeiica  ,  et  in  eam  Para- 
phrasis  et  Commentariolns  Joh.  Sambaci.  Ant- 
xcerp.  eoc  offic.  Plantin.  1554.  8. 

Dougl.  p.  9.  Bibl.  du  Roi ,  belles  Lettres  IK 
002.  Piepelit.  a.   1669. 

p.H.Fl.,  cum  Scholiis  Alureti  et  animad- 
versionibus  Bruti  et  Aldi  Manutii  de  inetris 
Horatianis  ,   Venetiis  1664.   8. 

Dtibito  aii  diversa  sit  ab  altera  h.  a.  modo 
memorata. 

p.  H.  Fl.  Opera  cum  adnotationibus  XIV, 
Virorum  doctorum,  Coloniae  excudehnt  Pe^ 
trus  Horst  i5o4.  8. 

Vid.  supra  a.  i556.  i562. 

p.  H.  Fl.  cum  Co7nmeniario  Thco^l.  Ful- 
manni ,  Antiverp.  ^  i564.  8.> 

Dugta.  ex  ed.  e.  iS^y. 
i565. 

p.  H.  Fl.  Opera  y  JLugduni  apud  haeredes 
Sebast.   Grj^phii  i565.  8.. 

Bibl.  Huls.  III.   439. 

p.  H.  Fl.  ex  jxde  decem  Mss.  opera  Dion^ 
Lambini  Monstrol.  Venetiis  i565.  4« 

Prima  Lambinianae  ed.  repetitio.  Vid.  a.  i56i. 

O.  H.  Fl.  Carminum  liber  quartus  ^  eoc 
antiquissimis  Mss.  Codicibus.,  cum  Commenta- 
riis  falso  adhuc  Porphyrioni  et  Acroni  ai- 
scriptis:  Opera  Jac.  Crur/uii ,  Messenii ^^  edi- 
tus  j  Ejusdem  in  eundem  Adnotationes.  Bri^ 
gis  Fland.  apud  Hubert.  Goltziizm  i5v5.  8.. 

Vid.  ad  a.  1078.  quo  demMni  plena  IloraU 
Opp.  editio  a  Cruquio  cur«ta  est. 


-       143       - 

i566. 
0.  H.  F/.  ^rs  poeiica  cum  explicationibns 

y^ch.  Slaiii  Aniweri).  i5ii6.   4« 

Remsti  ex  ed.  a.  i55.5.  Eodem  hoc  arino  Ho- 
ratia5  L<;»mbijii  recui^iis  ev«l  Ve:ietiis  anud  Paullum 
Alc.nutlr.iu,  Aldi  fd.  4»  (Cat.d.  de  la  Bibl.  du  R.oi, 
l>e'!c6  Lellres  il.  p.  299.)  et  Parisiis  '6.  si  fides  Blbl, 
Hor.  p.  /ji.habtnda. 

p.  H.  FL  Opera  eoc  ca^-.ti gatlGne  Tlieod. 
Palma.iini  ad  Alureii^  L.ainblni ,  aliorumrjue 
tditionem  alqne  veleres  aliqiiot  lihros  colla- 
tas  ,  et  Scholiis  e  scj  i  pt's  cloctissimorum  f^iro- 
rum  collectis  iUustratus.  Antvo.  ex  f^jfi^' 
Planlini  i566.  12. 

Prima  Laec  Plauliaiana  ex  rec.  Pulmanni.  Vid. 
A.  155;.  et  i5hi. 

p.  H.  Fl.  Opera:  Antvoerp.  per  Viduam 
JLoei  i566.  8. 

Douql.  p.  10.  Vid.a.  1547.  i552.  iS^g. 

p.  H.  Fl.  Epistolaram  libri  duo.  Parisiis 
per   Gabr.  Buonium  1,066.  8. 

Dougl.  p.  10. 

1567. 

p.  H.  FL,  seoc  abhinc  annis  —^  opera  Di- 
onys.  Lambini  emendatus  —  nunc  ab  eodem 
recognitus  et  cum  alicfuot  aliis  eocemplaribus 
aniiquis  comparatus ,  multis  locis  purgatus , 
iisdemr/ue  Commentariis  ,  plus  tertia  parte 
aynplijicatis  y  illustratus.  Parisiis  apud  Jo. 
AJacaeum  fol.   1567. 

Edilio  Lambini  secunda  aliquoties  deinde  re- 
peiita. 

p.  H.Fl.  Opera  ^  cum  Indice  Th.  Treteriy 
udnttcerp.  apud  Plantin.  1567.  8. 

Adornalus  estliicindex  adpaG;.  ed.  Antw.  apud 
Gryph.  a.  i5^5.. 


—      144      — 

p.  H.  Fl.y  ciim  Adnot.  Miircti  et  Aldi Ma^ 
nutii  de  Aletris  Horat.  JLagdani  per  (  iieredes  ) 
Seb.  Grj-pfi.  iSSy.  8. 

Ducta  atque  expressa  haec  Gryph.  eMuretina. 

p.  H.  Fl.  poemata  ,  a  mendis  iteriim  sum- 
ma  diligentia  repurgatay  ac  doctissimis Franc 
Irenici  in  Artem  Poeticam  et  libros  Epistola- 
rnm  Adnotationibas  in  gratiam  studiosae  Ju- 
ventatis  illustrata.  Adjecta  sunt  insuper  ubi^ 
cfue  carminum  argumenta  et  rationes  proso- 
diacae.  Fraiicof.  «d  M.  apud  Georg.  Cor.  Sig. 
Feyerabendt  1667.  8. 

IVeislinger  Catal.  Bibl.  Ord.  S.  Hierosolymit. 
CArgentor.  p.  ii3.  Exemplum ,  quod  ad  manus 
est,  habet  solas  Adnotatt.  Irenici  absque  textu 
poetae. 

'^  p.  H.  Fl.  liber  Epodon  cura  Jac.  Cru- 
tfuii.  Antwerpiae  iSSy.  8. 

Ant.  Hermanni  Gogavini^\enc\i\is  Omisso- 
rum  in  Horatium  poetam.  Sablon.  1067.  8. 

Bibl.  Huls.  III.  443. 

Petri  Pagani  Argumentain  Horatium,Fran- 
eof.  1567.  8. 

i568. 

p.  H.  Fl.  Opera  cum  metrica  carminum 
ratione .)   Colon.  Agr.  i5b"8.  8. 

Vid.  supra  a.   i556.    i562.  et   i'64. 

p.  H.  Fl.  Opera^  cum  metrica  carm.  rati- 
sne  cet.  Lips.  i568.  8. 

Recusa  ed.  a.  i563. 

Q.  H.  Fl.  Operay  Basileae  per  heredes  Nic, 
Brxling  i568.  8. 

Sequitur  haud  dubie  anteriorem  aliquam  ed. 
Bas.  forte   a.  i56o. 

Eodem  hoc  anno  Lambiniana  Horatii  edih'o 
ter  recusa  est ,  et  quidem  Lutetlae  apud  P.  Ma- 
iiut.  fol.  (teste  Dougl.  p.  \o.)  Venet.  apud  eum- 
dem   4.  et  Francof.  apud.  Wechel,  4- 


—       H5       — 

L,eodc,£;arii  a  Oiiercn  Piaeriilio  in  [/•]).  Hw 
Salvrarum  Iloratil  ,  habila  Kal.  Octojbr.  i5(ij.  1'tT-i 
ris.  apud  Dionys.  a  Prato.  i5(j8.    8. 

1^1 1)1.  (lu  Hoi  ,  belles  Leltres  Jl.  cioi. 

JMattJi.  Collinii  Harmoniae  univocae  in  OtLi 
Ilorat.  Argent.  i568.  8.  Cf.  a*   i552.  et   lo^g. 

io6(). 

O.  H.  Fl.  (le  Jlrie  Poeiicci  liher^  cum  bre- 
vihiis  Sclioliis.  Paris.  apnd  Gabr.  Riion.  1669.  'if. 

Reciisus  a.  i5()2.  Bibl.  dii  Pioi ^  belies  /.e/- 
ires  il.  3o2. 

Jo.  Sanibiicns  In  Artcm  Poeiicam  Q.  \\.  FI. 
AntAv.  lobg.  8* 

Vid.   supra  a.    i56^. 

p.  /tT.  i^/.  Opera  ,  c?/;;^  commenlariis  yirrn- 
nis  ^  Erasmi .,  Sc(bellici  el  alinrnin.  Francof. 
apiid  Heredes    Egenolf.  i^bfj.   o. 

Vid.  a.  i534»  i544«  i^-!9' 

Denique  Lambini  ed.  recusa  Ii.  a.  Fr^icofi4* 

1670. 

p.  H.  Pl.  Opera  ,  Grarnjnaiicornm  XL  -r- 
comDiejitariis  iri  unnni  corpns  collectis  illu- 
^trata.     Basileae  npud  Henricpetri    fo!.  1070; 

Henricopetrina  Jil.Vid.a.  ib'\4.  1000. 

O.H.Fl.i,  cum  sc/ioliis  yi.  Mnreti  et  yinim- 
adver^ionibus  Brnli.   Venet.  annd  Ald^.  lo^o.S* 

Ducla  cx  ed.   a.  i564. 

p.H.Fl.  Odne  et  Epodon  liberj  cnm  anim. 
ctdvv.  I.  M.  Brnti^Venet.  Ald.  i^yo.  8. 

Vid.  supra  a.    1066. 

O.  H.  Fl.  opera.,  cnm  arqiiniSntis  et  Ca- 
lHti^ationibns  Georgii  Fabricii.  L,ipsiae  i-y^j  is 
Voegelianis  iCjOi  o. 

Eodem  anno  recusa  Lambini  editio  Aiitwerp. 
ex  oOic,  Guil.   Silvii ,  8* 


•        —      146      — 

p.  H.  Fl.  poemala.,  cum  argiimentis  et  ca- 
stigalionibiis  Ge.  Fahricii  ^  cum  indice  ytda- 
giorum.  JLipsiae  per  Jo.  Steinmannum  tj^pis 
Voegelianis  iSyi.  8. 

Kx  ejustl.  a.  superioris  editione  repetita.  Bihl. 
ilu   Pioi ,  belles  J^eltres  II.    2qg. 

f>.  H.  Fl.  Opera  ,  ab  Ohscoenitate  repur- 
gaia  ,  Dillijig.  iS^i.  8. 

(?.  H.  Fl.  Poemata ,  secundum  optimas 
f/uasqne  editiones  accuratisiime  castigata  : 
editio  /laec  argumenlis  singulorum  poematuni 
certis,  tum  Adnotaiionibus  copiosis  instructa 
est  a  Guil.  XylandrO'  Heidelbergae,  apud  Jo. 
Maier  1071.  8. 

Muretinum  exeniplum  potissimum  serjuutus 
virJetur  Xyl.  tum  in  Adnotatt.  anticjuiores  Intpp. 
maxime  Turnebi  Adversaria   suhlei^it. 

Lambini  ed.  eodem  a.  recudit  Antwerp.  Guil, 
Silvius  5  ideni ,  «jui  superiore  anno   dederat,  8. 

*  Q.  H.  Fh.  Satyrarum  seu  poiius  Ecloga- 
vam  lihri  duo  ejc  antiquiss.  Mss.  purgati  et 
cfarins  eacp/icati,  opera  Jacohi  Cruquii.,Mes- 
senii.  Ejusdem  in  eos  Commentarii.  Antwerp* 
€jc    ojfic.  Plantin.  loyo.  8. 

Vid.  a.  1,378. 

G.  H.  Fl.  Poemata  .,  cum  Acrone  ^  Porphi 
Parrhasio  cet.  Venetiis  iapud  I.  M.Bonellam') 

fol.  1073. 

Vid.  a.  1544. 

</.  H.  Fl.  Poemata,  notis,  Scholiis  et  ar- 
aiinientis  iUusiraia.  Venetiis  apud  Dom.  de 
Farris  107 3.  8. 

I^audant  B.pontini.  lidem  adferunl  Lugdu- 
nenscin  I*.  a.    in  12. 


—       147       — 

i574- 
'^  p.  //.  FL  poemata  otnnia  doctissimiji  scho* 
liis  illiistrata  :  excndit   Gni/.  ISorton.  L,ondini 

Aines  typogr.  Auticfu.  II.  878. 

p.  H.  Fl. ,  cum  ylldi  Alanutii  et  M.  Ant, 
Mureti  Adnotatt.  —  —  JLngduni  apnd  A/it. 
Gryphium  107  4«  12. 

E  proxima  Lugd.  a.  ijS^. 

1.575. 

Q.  H.  Fl.  Epistolae  y  et  in  eas  praelectio- 
hes  methodicae  Claudii  Ali/iois,  (yW^pidiwh^  qui- 
bus  artis  logicae  analy^sis  et  /noralis  doctri- 
nae  ratio  illustratur.  Parisiis ,  apud  Dion  a 
Prato.  ijjo.  4. 

Dougl.  p.  I. 

Q.  H.  Fl.  Odae  quihqiie  selectae  eoc  Epo- 
don  libro.   Parisiis  1075.  4. 

Repetitae  hoc  anno  edd.  ,  Eambi/ii  Floieni. 
8.  iDongl.  1.  ].)  Ge.  Fabricii  L!ps.  tjpis  Vocg;  I. 
8.  Antwerp.  PJantiniana  rum  indice  Treteri  (.  f.  c . 
1567.)  ^*  ^^  Xylandrea  Heideljj.  8.  e  qua  Arspcjc  . 
sequ.  anno   ibideni  recusa  est; 

1576. 

p.  H.  Fl.  cnm  interpretat.  et  Scholiis  Va- 

riornm.,  Ke/ietiis  apud  I.M.  Bonell.  foJ.    1076. 

Vide   ann,    looq. 1062. 1675. et  i^^S. 

p.   H.  Fl.  Ars  poetica ,  cum  commentario 

I.  Sturmii  .,  Argent.  1576.  8. 

Aldi  Manntii ,   Pauli  f.  Aldi  n.    in   //  r. 

Arteni  poet.  commentarius.  Venet.   apnd  Ald. 

iSjS.  4. 
*^  Antvverpiensem  h.  a.  8.  e  Bibl.   Fiirstenh.  ad- 
fert  Hirsching  1.  1.  p.  5ib. 

1577. 
*    ff.    H.    Fl.  poemata ,    novis  scholiis   et 
Ar^umentis    ab    Henr.     Stephano     illustrata. 

K  2 


—      148      - 

JEjusden^  He/tr.  Stephani  Uialribae  de  hac  sua 
editione  Horatii  ei  variis  in  cum  ohservatio- 
nibus.   S.  I.  O^'^»'^*!''^)  (^t  0.         *  (loyy.)  8. 

Esl  piinjo  Slepliaiiiana  ,  bonaruai  lepuin  re- 
fertissinifi.      ^^iue  supra  p.  72. 

f>.  //.  Fl.f  emcndalus .,  Arittvcrp.  exojfic. 
Ch.  Plantini  "  "^^^11'  ^* 

8eoi*5{ni.  recusae  sunl  / 

*  Theod.  Pti/manni  Adnotatt.  in  O.  H.  Fl.y 
yiidi  Alanatii  Scho/ia  et  dc  mttris  lioratia- 
nis .  JVI.  ytnton.  Mnreti  scholia,  J o.  Hartungi 
uidnotationes.  ibitl.  eoil. 

Nilida  et  elegans  edilio,  ducta  ex  ed.a.i566. 
In  l)i|»l.  Leidensi  exenipluai  exstalj  II.  (.yasauljoni 
nolulis  instruetnm.  Vid.  Catal.  BiJj].  Lup;cl.  p.  266". 

*  Hadr.  Turnebi  Comment.  in  JL.  I.  Carm. 
Horatii.  Ejusdem  Turnebi  coiiun.  in  iocos  oh- 
scuriores  Horalii ,  eoc  ejus  yidversarioruni  li- 
bris  eorcer ptus.  M.Ant.  Mureti  et  Aldi Man. 
in  eundeni  adnotaiiones.  Parisiis .  excud. 
Mariinus  junenis  ^^77*  ^* 

Bibl.  du  Roi,  ]>elles  Lettres  II.   3o2. 
Eodem  anno  Lnm])iniana  ed.  recusa  Francof. 
ad  ]\I.  ex  oilic.  Andr.    Wecheli  fol. 

1.578. 

p.  H.  Fl.  €x  antir/uissimis  undecim  lAb. 
M.  S.  et  schedis  aliquot  emendatns  .  et  pluri- 
jnis  locis  cum  commentariis  antiauis  eocpur- 
gatus  et  edituSn  opera  Jacobi  Crui/uii^  Messe- 
nii.  Kjusdeni  in  eundon  enarraiiones,,  obser- 
vationes  el  variae  lectionf^s  cuni  aiiis  quibus- 
dam  et  indice  Jocupleiissimo.  ylnticerpiae,  ejc 
ojjic.  Chr.  Plantini  1078.  4. 

Prima  Crucjuiana,  saeplus  delnceps  recu.«a , 
cui  lil>ro  IV.  Odarum  et  Epodon,  tum  Satvris  evul- 
gctiis  proluserat.  Xf.  Codd.  Crufjuius  se  comparas- 


—       149      — 

f^a  mcniornf  ,  <le  fpiibus  v.  sup,  ft  cle  cjiis  Com- 
mentalore  .intiquo  p.  XLVII. 

p.  H.  Fl.  Poeniaia  oninUt  doctissiniis  Sc/io- 
liis  et  novis  alirfuot  adrtolalinncntis  iiluslra- 
ia.  Londini  apnd  Guil.  Norlon  el  Jo.  Harison. 

1.578.  8, 

u4mes  tvpo^r.  Anliqu.   II.  p.Syf).  Cf.  n.  1074. 

p.  H.  Fl.  Poemata  ,  illnstrata  argiinientis 
ei  casiiqationibus.  Lipsiae  i-^^B.  8. 

llepelji.  cil.  a.   ij^o. 

1079. 
*    p.    l{.    Fl.  ,    — •    —   opera  Jac.  Cruf/nii 0 
^^jitwerp.   ejc  offic.  CJi.  Planlini  ^■^1'}'  4* 

Vitl.  a.  prarced. 

p.  H.  F/.,  cnm  Scholiis  et  Argamentis  />- 
neiiis  i^^g.  o. 

BiJjJ.  IIuls.  III,  /,/,0. 

{).  H.  FL,  I^ambini,  cnm.  Adr.  Turnebi 
conimtni.  Lutetiae  ,  apud  Jo.  Macaeuni 

fol.  s^^g. 
Vld.  a.  i564. 

Hugol.  Martelli  Gomm.   in  Odam  II.  Li])ri 
IV.  (^arm.  Horalii.  Florent.  npud  lunlas    lay^.  /|. 
Bibl.  du  Roi,  Jjclles  Lettres  II.  5o2..  Biijl.  Fir- 
luianA  V.  337. 

i58o. 
Repetilae  lioc  anno  edd. 

_*  Henricopetrina  quarla  vice  Basilcae  per 
Sebast.  Henric  -  Petri ,  fol.  cum  epist.  nuncu])at. 
Psicolai  II()nie:er. 

i-rt////5y72/r//2/z,  Lutetiae ,    fol. 
Puhnanni   AntvTcrp.    12.   et    in    hanc    Jani 
Dousae  Commentariolos  ,  seorsim  cxcusus.    Ant- 
werp.  ex  offic.  Plantin.  i58o.  12. 

Cum  notis  Varioruni,  Paris.  fol. 
Phil.   Eu^€n(inus  \i\  lyric*    Horatii.    BasII. 

i58o.  8. 


— •     150      — 

/o.  Tho'  Treigii  Comment.  in  Ivrica  Hora- 
\\\  B-?J].  "      i58o.  8. 

Uterqiie  liber  eliam  in  Henricopetr.  evulga- 
i\n  esl. 

Jul.  Anrel.  Haurechii  Comment.  in  I.  et  II. 
SntyrAm  Basileae  i58o.  8. 

Recn?.  ex  ecl,  a.  i54i.  Insertus  quoque  ed. 
Ilenricopplr.  h.  a. 

Franc.  JLuisini  Paraplirasls  in  Horatium. 
Bitsileae  i58o.  8. 

i58i. 

p.  H.  FL  Pnlmanni :  ndjecta  sunt  prae^ 
terea  carminuni  qenera .,  Ge.  Fabricii  argg\ 
in  sin^nla  carniina  —  —  Basileae  ex  ojff^ic. 
J^rylin geriana  l58i.  8. 

Bihl.    du  Roi  ,  ]»e]le.s  JiCttres  II.  299. 

l^anih.  L.ud.  Pithopoei  Paraphrasis  in  p. 
H.  Fl.  Sat.  I.  ct  III.   libri  prioris.  Hcidelb. 

i58i.8. 
i582. 

p.  H.  FJ.  Opern  omnia:  ex  emendaiione 
el  cum  commentariis  Petri  Gualth.  Chahoiii y 
Parisiis.  per  Aegidium  Beys  1682.  8. 

Smiih.  p.  CCXXXI.  form.  quadruplicatae  h. 
li])rum  laudat.  E  vaslo  Chabotii  commentario  pa- 
rum  praesidii  ad  meliorem  poetae  intelligentiam 
p^tas.  Dialecticum  ,  grammaticum  ,  rlietorirum 
artificium  vocat  ,  ad  quod  poetam  exigit.  Eadem 
e-Jit'o  recusa  hoc  ipso  nnno  Basil.  8.  et  ejusdem 
Expositio  analytica,  Parisiis  apudMarlin.  Juvenem 
8.  cfi  am  habct  Bi}»].  n^strn   Arad. 

p.  H.  Fl.  cum  Scholiis  Anl.  Mureti  et 
nnimadvv.  Brnti  et  Aldi  Manutii  de  metris 
Hor.  Veneiiis  apud  Ald.  jun.  i582.   8. 

Vid.  supra    i^yo. 

p.  H.  Fl.,  cum  Aldi  Manntii  et  Ant.  Mu- 
reti  Adnotaiionibus.  Lugdnni  i-SBx.  8. 


—       151       — 

Expressa  ex  ed.  «.   167  4- 

Jani  Doasae  ad  superlorem  («.  lor^o.)  com- 
mentariolum  Succidanei*.  Antwerp.  ex  ollic.PlAu^ 
tin.  1-582.   ft. 

p.H.  Fl.  Opcra  ciim  notis  llieod.  Viilnian- 
ni  ct  Jani  Doiisae  patris.  ^ntiverp.  Planlin. 

i382.  8. 

Vid.  a.  i58o. 

i585. 

p.  H.  Fl.   Carniina.  cii/n  scholiis  et  argu- 

nientis.  Parisiis  i583.  4« 

p.  H.  Fl.  Ars  poetica  ,   ad  P.    Piami  Dia^ 

lecticam  et  Rhetoricam  resolala,  stndio  Ar^dr, 

Kragii.  Basilcae  per  Sebast.    Henricpetri 

1-58.^.  k. 
Bibl.  Bunav.  I.  p.  5i2.   f)uam  alieni  sint  Xvli:* 
conatus  a  pootice«  indole,  vix  est  ut  moiieamux. 

i584. 

p.  H.  Fl.  omnia  poemata.  Veneiiis  apnd 
Joh.  Gryphiuni  fo].  iio4. 

Dougl.  p.  12. 

^.  H.  Fl.  Epislolarum  libri  dno,  et  in  eas 
praelectiones  ntethodicae  —  — per  Ciaud.  Mi- 
noem  ,  Dicionensem  ,  Parisiis  apiid  Diivall. 

i584.  4- 

Libellus   jitm    a.    1075.  impressu.s.      Tn  Epi>l. 

nuncup.  suJ)Scrip{u5  est  a.  1578.  ut  adco  ter  evul- 

gatus  sit.     In  Bibl.  du  Roi ,  belles  Lettres  memo« 

ratur  ty])ogr.  Aegid.  Beys. 

p.H.  Fl.  Sermones  et  Epistolae.,  cumJod. 
Badii  Ascensii  explanation^,  .  ao  eodem  dili- 
gentius  recognita  ^  et  in  Epistt.  praese/ 1  ;>.;.  ?f 
aacta  et  reposita,  Parisiis,    per  Jo.    Granion 

lu/04.    4. 

p.  H.    FI.  Epistolarnm  liber  I,  cu/n    scho- 

JiiSf  comment.  ei  argamentis.  Parisiis  1^84.  4- 


p.  H.  JFI.  Epodon  liber  ciim  cnrmine  sae^ 
€nla)"\  ad  opti.noj^iim  e.Templa rinm  Jidem 
emcndaias.  L,attliae  apad  Fed.    jMorellam 

i584.  4. 

Jo.  Hofmanni  Proteus  Horaljanus.  Bas. 
i584.   8. 

Bernardini  Parthenii  ^  Spllimb.  in  Q.  H, 
FL  Ctimiina  alcfue  I:]p(>tIos  conimentarii,  quibus 
poelae  arliisclum,  et  via  ^d  imitalionem  alquc  ad 
poetice  .sprin«ndum  aperitur,  Venetiis  apud  NIco.. 
lin.      i58'i.  4. 

Adjerlus  ejt  lcxlus  Horatli  a  Parlhemo  ,  (jul 
sequeiiti  volumine  omnia  H.  opera  absolvit. 

p.  H.  Fi.  Sermonum  Lih.  IV .  seu  Safj^ra- 
rnm  libri  duo  ,  Epistolarum  libri  dno.  Canz 
c^gnmentis  ai  JLcctoris  raajoremfacilitatem, 
l^enet.  qpnd  JNrcoHn.  i5o4.  4, 

Catal.  Bibl.Hdrlei.  I.  181.  Goetz.  memorabb. 
III.  p.  29',.  E' t  Pars  II.  cd.  Parthenii.  Cf.  Bibl, 
SmiUi.p.^CCXXXI, 

i585. 

p.  H.  FL  Poemala  ,  c.  ars^nmentis  et  cai 
£tr.Q"(tion-'o-is  Ge.  Fabricii.  L,ipsiae  per  Jo^ 
Steinrannn  i585.  8, 

Vido  ?UT\.    a.  i5"j.  ci  in'"3. 

p.  H.  Fl.  Opera:  ciini  coinment.  Franc^ 
Irenici.  Dllin^.  i585.  4, 

R.?p«tilri  o,  i";    -.  ''idfim   boc  anno   recu- 

«us  est  Hortitiu,  ,'ij  obscoeijitate  purgalus.  Vid,  a. 
1.575. 

p.  //.  Fl.   Opera.  ,Lond.  apud.  Neivton 

i535.  8. 

Uoi-il.  p.  18.  AmQsW.  p.  ii56.  Cf.  a.  iS--^. 
1678. 

p.ii.  Fi,_Episfolariim  libri  Il.cnm  prnef. 
Guil,  Xjr'a.idri  Parisiis  i58^.   4, 


—       153       — 

'-^  Frid.  Cernti  in  Q.  II.  Fl.  Carmina,  Epodon, 
Salvras  ,  afque  Epi.^^tolas  paraphrasis.  Voronae 
apud  HieronvmumDiscipuluni  et  fratres.    i585.  4. 

Excmpluni,  quod  ad  manus  est,  finitur  rar- 
mine  seculari ,  et  textum  adjectum  habet.  Ejus- 
dem  Parapbr.  in  Epp.  et  A.  P.  ibid.  excusa  est  a. 
i588. 

1586. 

().  H.  FL  Opern.,  cunt  comment.  Jac.  Crn- 
rpiii.  Antw.ex  ojfic.  Plantin.  i586.  12. 

Bihl.Hor.^.  55.  \  idctur  solus  textus  Cruqu. 
recusus  essej  nam  commentarium  ipsa  libri  fornia 
exdudit. 

p.  H.  Fl.  Opcra :  cnm  ^nimadvv.  Hadr. 
Tnrnehi  ,  Mureti  et  Manntii.   Parisiis  i586.  8, 

*  p.  H.  Fl.  Epistolarnm  liber  I.  ex  anti- 
/jrnissi/tfis  iih.  M.  S.  et  schedis  alirjnot  emenda- 
fus  et  plnrimis  locis  cnm  commentariis  anti^ 
ffuis  expnrgatns  et  editus.  Argumentis  quo- 
qne  et  scholiis  doctissimornm  hominum  illn' 
stratus.  Parisiis  ex  iypogr.  Dionys.  a  Prato. 

i586.  4. 

Tituius  transcriptus  ex  ed.  Crufju.  cujus  etiam 
lcctiones  exbiJ>et.  Celerum  arijfr.  et  brevia  scho- 
lia  in  margg.  exscripta  habet ,  nerjuc  hilum  am- 
plius.  Perperam  Venetiis  excusum  librum  sta- 
tuunt. 

Q.  H.  Fl.  Opera.  cnm  comni.  Parrhasii , 
/iicronis  et  Porpli.notisque  Glareani^  Lngduni 

i586.  8. 

Laudant  Biponlini  p.   LT. 

Ge.  Aemillns  \\\  Horalium  Bas.  i586.   8. 

Nic.  Frisclilin'  ]ir.ra])hr;\'h  in  H.  Epp.I.  I. 
II.  Francof.  apud  Jo.  S;:ie£.  i^S^j.  8.  recusa  anno 
sequ.  ibid.   apud  eundeirj. 

Ode  de  laudiljus  vifae  rustirae  C  Epod.  H. ) 
explicata  ab.  A.  Manuccio  Bonon.    i58&.  4.     Ob 


—      154      — 

raritfllem   Mlscellan.    Ital.  Erud.   T.   III.  inseruit 
hunc.  libelJum  Roh.  Gaudentius. 

1587. 
Repetitae  hoc  anno  edd. 

*  cum  comment.  G.  Chfi bo t i i.  Basil.  ex  ofTic. 
I^eoiili.  Ostenii  fol. 

rum  comnienl.  Ziambini.  Lutetiae ,  apudB. 
Macaeum,  fol. 

cum  comment.  /.  Cruquii^  Antwerp.  Plantln.  4« 

cum  adnotatt.  Pulnianni.     Anlw.  Planlin.  8. 

cum  ^ldi  Manut.  scholiis  et  Jo.  Hartungi 
Adnolationihus.      Antwerp.  12. 

cum  ^ldi  Manut.  scholl.  et  Mureti  Adno- 
tfttt.  Bergomi  typis  Comini  Venturi.    12. 

^.  H.  Fl.  Methodas  de  Arte  poetica  ,  per 
Nic.  Colonium  exposita  JBergomi,  tj^pis  Comi- 
jii  Venturi  1687.  l\' 

Conf.  a.  i5t)i.  Blhl.  Huls.  III.  4^9.  laudat  ed. 
Hor.   h.  a.  Bergomi  in  24. 

Fr.  Irenicns  in  Ai*tem  poetlam  et  Epistolas. 
Francof.    1087.  8.  Vid.  a.    1.567. 

Th.  Corraeae  Explanatlo  in  A.  P.  Venetii» 
apud    Franc.   de  Franciscis  :  1687.  8. 

Bihl.  du  Roi ,  belles  Lettres   II.  3o5. 

f).  H.  FI.  latlne  cum  versione  Etrujca  auct. 
Jo.  Fabrini  et  Obss.  Phil.  Venuti  Italice  scrip- 
tis.  Venet.  1587.  ^* 

*  p.  H.  Fl.  Sermonum  sive  Satj^^raj^nra  li- 
ber  primus .,  Satyra  prima.  Parisiis  apud  Di- 
on.  a  Prato  1587.  4« 

Suhstltit  conaliis  J'r»  Sat.  I. 

i588. 
^  p.  H.  Fl.  Poemata  novis  scholiis   et  Ar- 
gumentis  ab  Henr,  Slephano  illustrata.  EJuS' 
dem  Diatribe  de  liac  sua  editione  Horatii ,    et 
variis  in  enm  Observafionibus.  s.  1.  cParisIis) 

j588.  8. 


—       1.55       •— 

Editio  haec  secunda  praeter  Scboliorum  lo- 
fupletAliotiem  aliquot  insuper  dlatribas  ct  quas- 
dam  in  veri  Porphyrionis  commentarios  emenda- 
tiones  nec  non  quasdam  ad  eos  accessione» 
hnbet. 

p.  H.  FL  Opera  ^  ciim  comment.  Lamhini, 
Liitetiae  fol.  i588. 

p.  H.  FL  Opera  ,  cum  castigationibus  Ge. 
Fahricii  Lipsiae  i588.  8. 

Recus.  'ed.   a.   i585. 

p.  H.  FL  Opera  eocpurgata,  Colon.  Agripp. 

i588.  8. 

p.  H.  FL  de  Arle  poetica  liher.,  ciim  Para- 
phrasi  Cernti  in  hunc  librum.  Veronae  apud 
Hier.  JDiscipuhim  i588.   4^ 

Laudatur  in  Bibl.  du  Roi ,    belles    Lettres   IJ. 

5o2. 

iSSy. 
p.  H.  FL  Opera  :  Lugduni  per  Anton.  Far- 
dijff.  i58q.    12. 

Dougl.  p.  i3.  Coloniensem  h.  a.  e  bibl.Fur- 
«tenbergia  adfert  Hirsching  p.  3i6. 

P.  G.  Chahot.  in  H.  Poemata  exjiositio  ana- 
lylica.     Basileoe  per  Leonh.  Ostenium   iSSg.  8. 

1190. 

Q.  H.  FL  Opera  ,  cum  notis  Politiani,  Sa- 
bellici  ^  Manutii  et  aliorum.  Venetiis  apnd 
Laur.  BertelUim  fol.  iSgo. 

Vid.  supr.  a.   1576. 

p.  //.  FL  Poemata  i  accnraiissime  casti- 
§^ita  —  —  a  Guil.  Xylandro.  Neostad.  per 
Alntth.  Harnisch.  iSgo.  8. 

ilepetit.  ed,  a.  1675. 

1691. 
Praelecfiones  Peiri  Guali.  Chahotii  inHo- 
raiium   —   —  Basileae  ex  offic.  Leon.  Osien. 

fo).   lOgl. 


-      156      - 

Efit  pcl.   a.   1587.  mufato  tantinn  tltiilo. 

{J.  H.  F/.  Epi\fto/aruni  /ibri  diio^  Andega-^ 
vi  per  Pelriiin  E/is  i<^9i«   4« 

Doug/.  p.  i5. 

^.  H.F/.  Ars  poetica  cmnAdnoiatt.Fran- 
cisci  Sauc/iez  Sa/m.  1^91«  S* 

Ant.  Riccobini  de(en$or .,  seu  pro  ejus  opi- 
nione  de  Horatii  Enistola  ad  Pisones  in  Nic.  Co- 
/onium.,  Ferrar.  perBened.  Manmiarellum  iSgi.  4. 

ConcilJatio  A.  Riccoboni  cum  Nic.  Co/onio, 
Patav.    apud.  Laur.  Pasquatum  iSqi.   /». 

Epistola  Nic.  Co/onii  ad  A.  Riccobonum.  Pa- 
tav.  iSqi.  4. 

Conf.  a.    1087.   ^^   ifiii. 

"^  Ange/i  Pagnonii  \\\  Q.  H.  Fi.  Satyras  at- 
que  Epislolas  praefatio ;  et  in  primam  Satyram 
commentariu*.  Bonon*ao  apud  Jo.  Rossium  1691.  /j. 

p.  //.  F/.  Opera:  argiinientis  ubiqiie  ac 
d.octissinioram  Firoruni  Adnotationiijus  adje^ 
ctis.  Co/oniae  i^^i*  ^* 

Vid.  Catal.  Blbl.  O.  Bened.  ad  S.Emmer.  Ra- 
ti5b.  P.  lY.  p.  3oi. 

1592. 
p.  H.  FI.  cum  Aldi  Manutii  ct  M.  Anion, 
Mureti  Adnotafionihas^  apud  Ant.  Grj^^p/iium. 
JLugd.  exc^id,  Jac.  Stoer  1692.  8. 

i5q3. 

p.  H.  FI.  Onera  cum  commentario  Jac. 
Crucfiiii.  Lugd.  Bat.  e.ic  ojfic.  P/ant.      iSgS.  4» 

Cruquiana    quarU  ex  antoriori  ducta. 

p.  H.  F/.  Poematrr ,  illustr.  argg.  et  casti- 
gatf.    Ge.  Fahricii  JLips.  1095.  8. 

Vid.  a.    1688. 

p.  H.  Fl.  expurgntus .  JLugd.  iSgj.    12. 

Forte  ai^  Crucfu.^  expre?sus. 

p.  H.  FI.  opern  onnia  cum  C^ruii  pnra- 
phrati  —  additus  /ibel/us  incerti  Aucioris  dc 


—        157       — 

re  poetica.     Veronae  per  Hier.  Discipulum 

i5i)3.  4. 

Repetit.  a.  i535. 

109/,. 

p.  H.  Fl.  Poemata  omnia  ,  jLugd,  B.  apud 
Fr.  Raphelengiam  iSp/».  8. 

*  P.  G.  Chahotii  Commenl.  triplex  in  ^.  M. 
F].   Opera.  Basil.  ppr  Loonli.  Osten  fo!.  iSy^, 

Vid.  a.  1589.   et    1091. 

u4nt.  Thylesii  in  lloratii  odas  anspicia  recu- 
s«  hoc  anno  4«  ^-  !• 

Coloniensem  h.  a.  Tomis  IJ.  fol.  laudat  Hir- 
sciiing  p.  5i().  sed  haud  dubie  voiebat  Basi!.  Clia- 
boli. 

1590. 

Analv*is  loglca  omnium  Epistolarum  Horatii, 
Artls  poeticae  et  selectarum  aliquot  Odarum  5  au- 
thore  Joh.  Piscatore.  Spirae  Nemetum  per  Ber- 
nard.  Albinum  iSg^.  8. 

Doagl.  p.  14.  Bihl.  Huls.  ni.  445.  Recusa  a. 
1598. 

L.anih.  Liid.  Pithopoei  Paraphrasis  in  Artem 
Poelicam  Horatii.  Heidelb.  1^95.  8.  Cf.  a.  i58i. 

1596. 

BecTisa  h.  a.  Horatii  editio  Lambiniana  apud 
Hercd.  A.   Wechel.  Francof.  4« 

Repelita  r|uoque  Nic.  Frischlini  ^swa^Yir^xsis 
in  H.  Epistoh^rum  L.  J.  II.Francof.  8.  Cf.  a.  i586". 

1597. 

p.  H.  Fl.  Opera^  cuni  uberioribus  commen- 
tariis  P.  G.  Chabotii ,  Basileae  foh   1597. 

p.  H.  Fl.  Opera  cuni  comment.  vet.  etJac. 
Crurjuii.  Accesserunt  Jani  Dousae  in  eundem 
Commentariolus .,  una  cum  succidanea  appen" 
dice  ad  snperiorem  Comt)ient.  Item  Auctarium 
Comnientatoris  veteris  a  Crufjuio  edii.Lugd. 
B.  ex  offic,    Plaitin.  iSc^,  4* 


—      158      — 

Repetltus  quoque  h.  a.  est  Horatius Lam^tini 
liugd.  4«  et  cum  p.iraphrasi  Cernfi :  tditlo  postre- 
ma  et  auctior.   Veronae  apud  P.  Diserolum  ^. 

1698.- 

p.  H.  Fl. ,  cx  fide  veteruni  Codicum.  Vi^ 
ienb.  tj^pis  M.  Joh.  Cratonis  i6g8.  8, 

V.inissinia  haud  dubie  tituli  professio  ,  (luem 
forte  editor  a  Lambini  editione  mutatus  est. 

p.  H.  Fl. ,  cura  Ge.  Fabricii,  L,ipsiae 

1696.  8. 
1599. 

Eilhard.  Luhini  in  Q.  H,  Fl.  poemata  Para- 
plirasis  scholiastica  nova,  qua  retentis  poetae  ver- 
bis  et  pedestri  seririoni  insertis  auctor  gravissi- 
irius  et  difficillimus  pleni  coirimentarii  vice  brevi- 
ter  et  dilucide  explicatur.  Rostochii  iSpg.   4* 

p.  H.  Fl.   Opera   oninia.  Francof.  ad  Od. 

1.599.  8. 

Annabergensem  h.  a.  8i  laudat  Hirschinq  p. 
5i6.  Est  haud  dubie  editio  Bersmanni ,  Annae- 
bergensis. 

Phil.  J^((?/2M/i7  Observationes  in  HorAlIum  Ve- 
net.    1699.   S* 

Vid.   sup.   a.  1687; 

1600. 

p.  H.  Fl.Opera^  cum  cdstigationibus  Gd 
Fabricii  ,  Francof.  apud  hered,  fVechel. 

1600.  4» 

*  (5.  H.Fl.  Pocjnata,  scholiis  ei  argnnien- 
iis  Henr,  Stephani  illustrata.  —  - —  Ediiio  ttr^ 
tia.  s.  l,  cParisiis)  eoccud,  PauL  Steph,     1600.  8. 

Edltio  haec  HI.  ne  hilum  fjuidem  dlliert  a 
secunda.  Eodem  hoc  anno  Stephaniana  altera  Ge- 
nevae  8.  recusa  est,   absqiie  dialribis  ut   videtur. 

*  p.  H.  Fl,  Poemata  omnia  :  additi  sunt 
Indiccs    duo ;    unus   docti  cuj usdam   viri  per 


--       159      — 

Uenr,  Stephanum  recognitiis ,,  alter   Th.  Tre- 

teri  ^   Francof.  apiul  Anar.  Wechel,    per  Cl.  Mar- 

nlum  et  I.  Aubrium  iboc.  8. 

p.  H.  Fl.  j4rs  poetica  cnra  Sigism.  Jiilii 

Alynsingi  de  Frondeck.   Laving.  ifioo.  l\. 

p.  H.  Fl.    ^rs  poetica,  per  Nic.  Colonimu, 

Ambergae  iCoi.  12. 

Vid.  supra  a.  1687.  ^*   iS^i* 

p.  H.  Fl.  poemata  omnia  ,  argumentis  et 

Scholiis  Viror.  doctiss.  illustrata  cum  indica- 

tione   diDcrsarum  lectionum  partini   e   seoc  Co- 

dicibus  veteribus  Manuscriptis  partim  eocopt. 

jiotae  libris  aliquot  impressis  studio  et  opera 

Greg.   Bersmanni ,  Annaeb.  Impress.sumtibus 

Grosii   et  Voegelini  Lipsiae  1602.  8. 

Prinia  Bersmainiiana ,  saepius    dein  recusa. 

p.  H.  Fl.  Epistolae,  cum  comment .  Frisch- 

Ujii  r,  II'  Voll.  Francof.  1602.  8. 

Cf.  a.  1687. 

Paraphrasis  in  Lib.  I.  Satyrarum  p,  i/. 
Fl.  per  Sigistn,  Jul.  Mynsing.  a  Frondeck. 
August.  Vindel,  1602.  4. 

Cf.  a.    1600. 

p.  H.  Fl.  Opera  cum  commentario  Jac. 
Cruquii.  Lugd.  Hatav.  -.         i6o5.  4- 

Cruquiana  sexta. 

p.  H.  Fi.  obscoenitate  Romae  expurgatns 
Colon.  Agr.  i6o5.  8. 

Cf.  a.  i585. 

Excusus  etiamHoratius  h.  a.  in  CorporePoet. 
Lat.  Aurel.   Allobr.  apud  Sam.  Crijipinium,  Vol.  I. 

p.  H.  Fl.  Opera,    cujn  Jiovis  Argumeniis. 

ex  tftic.  Plantin.  1604.  12. 

p.  H.  Fl.  Poemata  ,  illustrata  argumentis 

et  castigationibus  Ge.  Fabricii ,   Lipsis  typis 

Voegel.  1604.  8. 

R.ecu;ia  ed.  «.    iS^S. 


i6o      — 


p.  H,  FL  Opera  per  Dion.  Lamhinnm.  — -• 
^ccesseriinf  postrcinae  haic  editioni  Adriani 
Turnebi  in  cundem  Commentarii  —  et  in  Jine 
Theod.  Alarcilii  ad  O.  II.  FL  qnotidianae  et 
emendatae  lectioncs.  Paris.  apiid BarthoLMa- 
caeuni  ioi.    i6o'|. 

A.  i6o5  iianc  edilionem  iaudal  Bilji.  du  Roi , 
helles  Lettres  II.  ^^rj.Tii.  Marciiii  lectiones  sc- 
paratini  quoque  h.  a.  excusae  alj  eodeni  Macaoo 
nicmcranlur.  Eodem  itoc  aiino  Lanicir  iana  Ho- 
ralii  editio  additis  Henr.  Slcpliani  Diatribis  recu- 
sa  est  Aurel.  Ailobr.  a.  Pelr.  de  ia  Roriere  ,  o. 

p.  H.  Fl.  Poemata  ,  cum  J avenali  :  Lon- 
din.  160/,.  12, 

7/2  p.  II.  Fl.  de  Arte  Poetica  librum  Iler- 
cules  JManzonius :  ffui  aperte  demonstrat .,  ex- 
pressum  ah  Aristotelis  poetrca  Horaiii  poeti- 
ces  ordinem.  Bergomi^  tj^pis  Comini  Kenturcee 
i6o,'|.  4. 

BiJil.  du  Pvoi,  belies  Lettres  II.  5(2. 

p.  H.  Fl.  Odae  in  locos  commnnes  d'\s'e- 
siae ,  studio  Jo.  L,angii.  Hannov.  typis  fVe- 
chelianis  ^  1604.  4« 

Repetit.  statimLuod.  eodrm  hoc   arno.  ' 

p.  H.  Fl.  Lamhini  ^  additis  H.  Stephani 
diatribis.  Gener.  apud  Petr.  de  la   Pioinere 

i6o5.  4' 

Forie  innovatus  tantum  titulus  ed.  anterioris 
anni. 

p.  H.Fl.  Opera  cum  commeyit. Dan.JIein- 
tii.  Ecc  offic.  Plantin.  apud  Piaphaleng. 

,  i6o5.   8. 

p.  H.  Fl.  Opera  cum  casti gationibus  Ge. 
Fabiicii.  Lips.  typis  Voegelianis  1600.  «3/ 

Recus.  a.  1604. 

p.  H,  Fl.  ab  obscoenitate  purgatns.  Pa^ 
ris.  apud  Sonnium  1609.-  iie 


—      i6i      — 

p.  H.  Fl.  Odae  in   locos   convnunes    d/;ge- 
^lae  :   sfudio  Joh.  L,angii  L.iigd,  lGo5.    ii. 

Vid.  a.  praecedenten». 

1606. 

p.H.  Fl.  Opera  ejrpurgaia.  Parisiis  1606.  8» 

p.H.Fl.  Opera,cuinnolis  Jo/i.  liond.  Lon- 

dini  1606.  8. 

Saeplus    repetlta.     Slnirulas     commemorare , 

vix  operae  pretium  est.  —  Euiiiouem  L.  a.  Fraiicof.> 

ciicl  O.curatam  laudat  Hirsching  p.  5i6\ 

1607. 

p.  H.  Fl.  Operd  ab  obscoenilate  eorpvrga- 
ia.  yirilrerp.  1607.  8. 

p.  H.  FI.  Eniblemafa ,  imaginibus  aere 
incisis  Jiotisque  illustrata :  studio  Othonis 
Vcienii.  Anicerp.  per  Hy^eron.  Verd^-sson. 

1607.  4,.. 

Recusa  a.   1612. 

p.  H.  carmen  seculare  ei hymnus  in  Apol- 
linem  el  Dianam  latine .,  ef  a  Fed.  Aiorelio 
graece  eodem  carminis  genere  expressct.  Pa- 
risiis  ejccud.  Fed.  Morell.  1607.  4. 

Bibl.  du  Roi ,  belles  Letlres  II.^p.5o2. 

1608. 

*  p.  H.  FI..,  cuni.  erudilo  L,aerini  Torren- 
tii  commentario  nunc  primum  in  luctm  edi- 
to.  Itein  Petri  Nannii  Alcmariani  in  Artem 
poeticam.  Anfverpiae  eoc  o^icina  VUtJHin. 
apud  Jo.  Aioretum  iboo.  4« 

De  Torre'ih'0  praerlare  de  Horatio  merito  vi- 
de  su.ira  p.  XLVIII.  et  de  ejus    Codd.  p.  VI. 

p.  il.  FI.  eoc  Jide  veiernm  Cddicum.  JVi- 
ieb.   apud.  Laurent.  Seuberlich*  l5c8.  8. 

Eerusa  ed.  a.  i5o8.- 

p.  H.  Fl.  Opera.  Antverp.  ex  offic.  Plnn- 
iin.  1608.  12. 


—        l62        — 

1609. 

^,  //.  FL  Opera  cum  Notis  D.  Heinsit.  Eoc 
offic.  Plantin.    Rapheleng.  1609.  ^* 

R(»pelitft  ed.  fl.  1604. 

Nic.  FriscJilini  Paraphraisls  in  ffor.  Eplst. 
liLros  duos.   Francof.  apudNIc.  Hofniann.  1609.8. 

Cf.   a.  i586. 

i6io. 

p.  H.  Fl.  Opera  ciim  notis  U.  Hcinsii.  Ac' 
cedit  Horaiii  ad  Pisones  epistola  et  Aristote^ 
lis  de  Poetica  libellns  ordine suo  nunc  deniuni 
ab  codeni  Heinsio  resiitutns.  Ex  ojfic.  Raphe- 
leng.  1610.  8. 

p.  H.  Fl. ,  cum  Mureti  et  Manutii  Adno- 
tationibus  Lugd.   apud  hered.  Piouillii.     1610.8. 

Typographum  adscripsi  e  Pinelli  IT.  528. 

p.  H.  Fl.  eoc  edit.  Theod.  Palmanni.  Ant- 
uoerp.  1610.   16. 

Editionem  h.  a.  Cameracl  vulgatam  8.  hahet 
bibl.  Furstenhergia.  Vld.  Hirsching  p.  3 16. 

1611. 

*  Q.  H.  Fl.:  cum  commentariis  el  enar- 
rationibus  Commentatoris  oeteris  et  Jacobi 
Cruquii.  Accedunt  Jani  Dousae  in  eundem 
commeniariolus  y  una  cum  succidanea  appen- 
dice  ad  superiorem  commentariohim.  Item 
Auctarinm  Commentatoris  veteris  a  Cruquio 
editi.     Ex  ojffic. Plantin.Rapkeleng.      1611.4* 

Cruquiana  septima ,  eaque  praestantisslma. 

p.  H.  Fl.  cum  notis  Ge.  Mersmanni.  Ba- 
sileae  1611.8. 

Expressa  ed.  LIps.  a.  1602. 

Hahelur  quoque  h.  a.  cdltio  in  Corp.  Poet. 
Lat.  ed.  II.  Aurel.  AUohr.  apud  Sam.  Crispin.  4« 
Vol.  I.  inde  a  p.  748. 

Nic.  Colonii  Piesponsio  adversus  ahsurdan» 
sententiam  Ant.  Pilccohoni  de  Horatli  libello  ad  PI- 
«ones  de  Pcetica.  Bergomi    1611.  4« 


~   163   - 

Vidc  supra  a.   iSgi. 

1612.  "^ 

p.H.Fl.  Opera.,cuni  comment.  Dion.Lam- 
bini.  Fr-ancoJ^.  apud  hered.   IVecliel         1G12.  4. 

O.  H.  Fl.^  adctiraiissime  eniendalus  et  ejc- 
plicatus  ^  cum  Paraphrasi  EilJi.  L,uhini.  Fran^ 
eo/.  1612.  4. 

p.  H.  Fl.  Opera  ,  cum  Notis  D.  Heinsii. 
Eoc  ojjic.  hapliel.  1612.  8; 

i^cidem  hoc  amio  prodiere  ciim  Animadvcrsi- 
onilms  et  Notis  Dan.  Heinsii  longe  ciuctioribiis  , 
addito  lihro  de  Satjra  ,  L;ugd.  Bal.  apud  L<udov. 
Eizevir.    12. 

Paalli  Franci  Commentarii  in  I.  et  III.  Od< 
L.  I.  lloratii  s.  1.    4- 

1610. 

p.  H.  Fl.n  cum  notis  Jani  Rutgersii.  Lii- 
ietiae.,  ex  typogr.  Roh.    Stephani        i6i5.   12. 

Textus  est  ex  Heinsii  ed.  expressus,  cum  eius- 
dem  emendationii)us. 

De  laudibus  vitae  rusticae  fcommentarius  in 
secundnm  Horatii  oden  e  libro  epodcn  :  auctore 
Blasio  Bernardo.  Florentiae  per  Jo.  Donatum 
i6i5-  4. 

BLbl.  du  Roi,  Lelles  Lettres  I.  3o2i 

i6i5. 

^.  H.  FL  Opera  oumia.,  aPet.  Gnalt.Cha- 

botio  triplici  artijicio  explicata.,  et  demum  a 

I.Jac.  Grassero  il/ustratai     Basileae  apudLu- 

dov.  Begis  fol.  i6i5. 

Bibl.  du  Roi ,  bolles  Lellrts  I.  p.  3oo. 

1616. 
p.  H.  Fl.  Opera,  per  Valent.    Cremcovium 
Ji  i.  1616.8. 

DoUO;!.     p.     l^. 

P.  H.  Fl.  Poemata  ,  argumentis  et  scholi- 
is  mrornm  doctissimorum  iUustrata .,  cm7i  iti- 

L   * 


—     i64    — 

dicalione  divej^suriLin  lcctioniim :  sliidio  et 
opera  Georg.  Bersmanni.  Secundn  edilio  lo- 
cnpleiior  ,  ab  eodeni  recognita»  LApsiae  typis 
Ctrossianis  i6j6.  .8. 

Vlde  snpra  o.  1602.  1611. 

p.  H.  FI.,  yiinstelod.  apiid  Henr.  I^auren- 
iiuni  1616.  8, 

Ilarid  diibie  ex  Heinsiana  ed.  ductus. 

1617. 
O.  H.  FI..  ah  omrii  ohscoenilate  purgatas, 
ad  usum  Cy/nnasiorum  Societatis  Jcsu:  y^ldi 
Manutii  de  Mclris  Horalianis  tt  Odae  ali- 
qaot  C?cil.  I.  21.  rt  24.  II.  6.  et  Carmen  secula- 
re)  a  Fed.  Morellio  eodem  genere  vers,  lyric. 
graece  redditae.  Paris.  apud  Jo.  J^ihert. 

1617.   12. 

1619. 

p.  //.  FI.  Opera  omnia ,  denuo  €me7i~ 
data.  yJrnslelod.  apud  Guil.  Janson.  1619.  24» 

Ex  Hei.  sii^iia  religiose  exprc^ffl. 

p.H.  Fl.  Opera  s.  I.  ex  ij^pogr.  Jac.  Sloer. 

1619.   12. 

Dougl.  p.  1  7. 

p.  H.  FI.,  —   Ge^evae  1619.   16. 

B.Ll.  Hul.s.  Jil.  4  ,3. 

p.  H.  FI.  de  ylrte  poeiicn  ad  Pisones  Epi- 
slola  ,  eoc  rec.  Dcni .  Hei nsii  seorsim  editn. 
yiddita  et  Dissertat! uncula  ejusdem  supcr 
Plauto  et  Terentioy  Comicis.  JT iteh.  ty-pis  Gor- 
jjiann..  1619.  4« 

1620. 

p.  H.  F/.  Oppra\  a  Jac.  Cruquio  ex  Mss. 
CodiciSus  emendrtln  cum  Cmniuent.  Vefermn 
et  suis.  Ex  ojfic.  Plani!'^.  RapJteleng.    3620.  4« 

Crufjuiana  VAl.  Eodeui  anno  rc|.elita  Laevv 
Torreraii  cdilio  AiiUv  4.. 


-      i65      - 

tG2I. 

p.  TL  Fl.  yirs  poelica  per  Jan.  Parrhasi^ 
11771.  J^ug-d.  i()2i.   8. 

Paiiili  Franci  Con^mcnt.  Ilornlloni  Pracmc* 
tinm  in  J.  cl  11.  LiJ).  I.  Odas,  Adnotamcnta  exhi- 
bens.  Frftncof.  1621.   4«  Cl.   ».   1612. 

1 G  3 .5 . 
p.  H.  Fl.  Opera ,  deniio  emendaia.  u4niste- 
lod.  exctid.  Giiil.  Caesias  1620.  12. 

ExpressA  cd.  a.  i6ig. 

162',. 
p.  H.  FJ .  Opera  :  eoc    typographia   rer^ia 
Parisiis  f.  162  j. 

p.  H.  FI.  ,  ciim    Adnotatianculis  Basi/eae 

1624.  %. 
Blbl.  Hnl.«.  III.    /,/,',. 

1626. 
Q.  M.  Fl.  Opera.  Anlverp.  ex  offic.  Plnntln.» 

1625.  12. 
Q.  II.  P\.  Opera.  Amstelod.  per   Jod.  Hond. 

1626.  12. 
^Jo.    IVeitz  Commcnt.  de  laudibus  vitae  rr.- 

sticae  in  secundam  Horalii  odam  e  Libro  Epodon. 
Francof.  1620.  8. 

1626. 
p.  H.  FI.  Odae  selectae.    Lugd.  Bat.   per 
Bonavent.  et  Abrali.  Elzcv.  1626.  8^ 

1 627. 
p.  H.  FI. ,  cum  Scholiis  Acronis,  Basileae 

1627.  8. 
^f^  p.  H.   FI.   Opera  oniniay  oum  novis  Ar- 

j^umentis.   SedaJii  eoc  tj-^pogr.  I.  J annoni 

162^.  32. 
Ediiio  formis  litcrarum  minutissimis  expresffl. 

1628. 
p.  H.  FI.  Opera  omnia,  cura  Dan.  Hcin- 
sii.  Amst.  apud  Elzcvir.  1628.  ib. 


—      i66      — 

Ducta  ex  ed.   a.  1612.  Vide  et  sc(ju.  a. 

1629. 

p.  H.  Fl.  Opcra,  ciim  Ohscrvaiionihiis 
Aldi.  Uly^scJi.  1629.  8. 

p.  H.Fl.  Opcra  omnla.  Acccdunt  nunc  D. 
Heinsii  de  Satyra  Horatiana  libri  II.  cum 
ej asdem  in  omnia  poetae  opera  animadversi- 
onihus  lon^e  anctioribus.il.  Koll.  Lugd.Bat, 
ex  off^ic.  Elzev.  1629.    12, 

Q.  H.  Fl.  Lyrica  sive  Odae  .  cum  Ars;n- 
mentis  Odnrum  et  Ideis  Horatianis  Jo.  Mapt, 
Masculi.  Dnaci  i655.    12. 

p.  H.  FI.  Opera  —  expurgata  cum  com- 
ment.  Jod.  Maresii  ^  Duaci  i656.  8, 

Recusa  slalini  i638.  tum  1647«  1648.  i653, 
1664.  16B6. 

Q.  H.  Fl.  Ars  poetica:  Paris.  per  Seb» 
Chappelet  ^  1641.  4, 

p.  H.  Fl.  Opera ,  Paris.  per  Jo.  L.ihert. 

1641.    12» 

Q.  H.  FL  Opera  omnia.  Pctrisiis,  e  ty-pogr. 
regia^  fol.  1642. 

Vid.  supra  a.  1624» 

JF'.  PJi.  Pedemontii  Ecphrasis  in  H.  Artem 
poeticam.  Venetiis  1646.  4« 

Q.  H.  Fl.^  cum  commentariis  selectissimis 
Variomm  et  Sclioliis  integris  Jo.  Bond:  ac- 
cnrante  Corn.  Schrevelio.  L,ugd.  Bat.  apudFr. 
Hack.  i655.  8. 

Repelila  haec  ed.  saepius  ,  veluti  i658.  i665. 
i668.  1670.  1688. 

O.H.FI.  Opera.,per  Dan.  Heinsinm.  Lngd. 
B.  apnd.  Elzevir.  i655.  8. 

Vid.  a.    i6i2.  1629. 

p.  H.  Fl.  Opera,  Amsterd.  per  I.  Janson 

i655.   12.. 

Vid.  a.   1619. 


-       l67       - 

p.  H.  FL  Opera,  ciim  not.  Jac.  Meiirsiij 
Antv.  \^r^i\.  12. 

O,  H.FL  Opera^  cmn  notis  PhiL  Mnncke- 
ri.  Lugd.  B.  i658.  8. 

Laudal  BiJ)l.  Ilor.  p.  80.  nesclo  qua   fidn. 

Chr.  Funccii  Aurora  acsliva  nova  facie  sur- 
ecns  e\  consecrata  illuslramento  Carminis  serula- 
ris  Horatiani.  Freib.  iGSg.  8.  Speclat  hautl  duJjie 
ad  Carm.  Sec.  v.  10.    11. 

Blbl.  AltcnJ).  p.  110. 

p.//.  FL  Ars  poetica  in  methodum  rfdu 
cta  per  Franc.  de  Cascales.  Valent.    1659.  8. 

p.  H.  FL  OperOi  per  Gid.  Lilhgow.  Edinh. 

i6()2.  12. 

p.  H.  FL  Opera,  cum  Notis  Th.  Muncker. 
Lugd.B.  1663.8. 

p.  H.  FL  Odae,  Epistolae  et  Ars  poetica. 
Amst.  i665.  8. 

Ge.Chr.  CadesreuterTiiss.  super  Epist.  Hor. 
XVI.  1.  I.   Glzae  1664.   4- 

p.  H.  FL  Poemata,  cum  comment.  Jo.Mi- 
neUii ;  praemisso  Aldi  Manutii  de  metris  Ho- 
ratianis  tractatu.  Roterod.  1668.  12. 

Saepius   deln  recusa  a.  1670.  1676.  1677. 

().  H.  FL Schrevelii.  Lugd.  B.  et  Ro- 

terod.  ex  ofiic.  H^ck.  1670.  8. 

Memoratu  di^na  haec  editio  hactenus  ,  quod 
prlmum  Venusianas  Uutgersii  lecliones  addltas 
JiaJ)et,  quamquam  truncatas  alque  interpolatas  ; 
de  quo  graviter  confjueritur  Burm.  praef.  ad  ed, 
Hor.  a.  1699. 

Q.  H.  FL  Opera,  recensuit  Tcin.  Faher , 
et  Notalas  et  Monita  ad  Odas  addidit  ^  cnm 
specimine  Jiovae  interpretationis  Salmnr, 

p.  //.  FL  Opera^  ex  offic.  Plantin.  Ra- 
pheL  1675.  8. 

p.HoFL,  cum  notis  marginalihus  Jo.Mi 


nellii^et  commeni.Fr'  Bappolti^  nec  non  siipr 
plejn.  Jon.   FetUri  ^   i  ^  oll.  Lips.  ibyo.  8. 

Kepelua  eci.  a.  177B.  Loclcm  aiino  Iiajjpolti 
comme  itn-ius  sej  arfltijii  prodiit  Lips.  8. 

Q.  H.  Fl.  Opera,  e  rec,  Dan.  tieinsii.  Amst, 
Elzev.  1676.  8. 

Vifl.  ft.  i655. 

p.  H.  Fl.  cum  comment.  Th.  Pulmanni , 
Antv.  1^77.  16, 

V^id.  a.  1610. 

*^.  //.  Fl.  Epistolarum  liber  II.  Parisiis  , 

1678.  /4, 

Cf.  a.  iCao.  i685.  1688.  i6qo. 

p.  H.  Fl,  Epistolarum  Uber  I.  Paris. 

i&Bo.  4. 

,Cr.    a.  1678. 

L,*:s  Oeuvres  d^ Horace  <,  traduits  en  Fran- 
fo^s  ,  avec  dr-  noies  et  des  remarques  criti- 
ques ,  par  Aidr.  Dacier.X  Foiumes.   Paris, 

1681.    12. 

.Gonlsxtum  repetlit  ex  e<l.  Tan.  Fabri  1671. 
Saepiu"-  postea  recusa. 

p.H.  F.  Opera  omnia.  Tenetii,        1682.  13 

f>.  H.  Fl> ,  cum  interpretatione  et  notis 
Petri  RodelUi ,  e  S.  I.  ad  Ser.  GaUiarum  Del-_ 
piiinnm.  Folosae ^  per  Golomerium         ih85.  8. 

R.epetitft  h«ec  ed.  a.  i086.  1690.  1690.1696. 
ct  171 1. 

().  H.  FL  selectorum  Carminum  Ub.  IV. 
Paris,  i685.  4. 

y.  a.  1  578.  1680. 

p,  H.  Fl.  Opera  omnia.  Paris.        1687.  12. 

p.  H.  FUCarminum  Lih.  III.  Pavs.  1688.  4- 

Vid.  a.  1678.  1680.  Eodem  a.  1688.  prodiere 
Satyr^riim  L.  I.  et  Ars    poetiro. 

J9.  H.  FU  Onera,  y'enetiis  1688.  12. 

i3urta  ex  1682. 

Dareriana  II.  Paris.  X.  Voll.  i68lj.  12. 

p.  H.  FU  Satyrarum  Lib.  II.  Paris.  1 690.  4. 


—      169      — 

Vld.  a.  1680.  Repeiila  quoque  hoc  aniio  P. 
Rotlellli  editio  L«oiKl.  8.  et  e  rec.  Daii.  Heiuyii, 
Amst.    \6. 

p.  H.  Fl.  Opera  .  cum  novis  aTgnmentis. 
L.iigd.  Bal.  1690.   12. 

Tvpis   pvy^rripta  ed.   Sndan,  a.  i652. 

fy.  U.  Fl.  Opera  ,  i/iierprefalione  et  notis 
illiistrala  a  L.udov.  Desprez  :  in  Usum  Delphi- 
ni.  Paris.  per  Fr.  heonliard.  1091.  4« 

Paruin  novae  luci.s  adlulsit  Horatio  Despresii 
comnientario  ,  cx  superioribus  consarcinato.  Cri- 
sin  autem  omnino  noglcxit.  Repetit.  i6g4.  1696 
et  saepiu^. 

Daceriana  III.  Paris.  X  Voll.  1691.  12. 

P.  H.  Fl.   Opera  .,  Jenetiis  1692.  12. 

Vid.   a.   1682.  et   ib88. 

p.  H.  Fl..,  cum  notis  Jo.  Rutgersii.  Ultrai, 

1694«  12. 

Piepetit.  ed.  i6i5.  Recusae  quoque  hoc  et 
sequ.  a.  fU)dei li i  Cheodii  1695.8.  Paris.  1696.  8.) 
et  Despresii  (Lond.  i6q5.  8.  et  Amstelod.  1695. 
8.)   e.  d. 

p.  //.  FI.  ,   ejc  rec.  Heinsii  ,  ^ntwerp. 

1696.  16. 

p.  H.  Fl.  Opera  ,  ciun  Noiis  Eduard.  a 
Zurck.  Harlem  eoc  typ.  ISic.Braau.        1696.8. 

Repetit.  Lond.  1702. 

f>.  H.  Fl.  carmina  expnrgata ,  perpetua 
interpretatione  illustravit  Jos.  de  Jonvency^. 
II.  Voll.  Paris.  1696.    12. 

Repelit.  1702.  et  1709. 

p.  H.  Fl.  Opera.  Venetiis  1698.  12. 

Vid.  a.  i6P)2.   1688. 

p.  H.  Fl.  Opera  y  Lngdiini  1698.   a4» 

p.  H.  FI.   Opera  ad  optimornm  exempla- 

rinni  Jidtm  recensita  }  Accesserunt  variae  Le- 

ctiones.    qune   in   Libris    AIss.  et  Eruditomm 

commentariis     notatu     digniores     occurrunt. 


—       170       — 

Opera  et   stitdio  Jac.    Talbot.    Cantabrigiae  ^ 
typis  academicis  1699.   4« 

Adcurata  poetae  recensio,  ad  Codd.  et  edd. 
vett.  facta.     Recusa  cst  editlo  a.  1701.  8. 

p.H.FL,  accediint  I.  Rutgersii  Lectiones 
Veniisinae.  ciir.  Petro  Burmanno.Traj.  Bat. 

1699.  12. 

Praeler  RutgersiiYu^cAi.  Yenusin.T*,  Burman- 
nns  excerpta  quaedam  ex  ejusdem  Notis,  Lutet. 
161.3.  evulgatis  ,  subjecit.  Textus  est  Helnsianus 
ed.  1629.  Repetita  quoque  hoc  anno  ed.  Lud. 
Desprez. 

p.  H.  FI.  Opera  ^  Venetiis  1700.  12. 

p.  H.  Fl.  Poemata.  Florent.  typ.  reg. 
Celsit.  1700.  12. 

p.  H.  Fl.  Eclogae ,  una  cum  scholiis  per- 
petuis  ^  tam  neteribus  rjuam  novis :  praeci pue 
vero  antir/uorum  Gra//imaticoruJu  ,  Helenii 
^cronis  .,  Pomponiique  Porphyrionis  :  quorum 
quae  exstant  reliquiae  foedis  interpolationihus 
purgatae  y  nunc  primum  fere  inteqrae  repo- 
nuntur.  yidjecit  etiam,  ubi  visum  est ,  et  sua, 
Teoctumque  ipsiim  plurimis  locis^  vel  corrup- 
tum  ,  vel  tnrbatum,  restituit  JVillielmus  Baoc- 
ter.  Londlni  1701.  8. 

Aversls  plane  Charlsin  Baxterum  Horatio  ex- 
plicando  adsilulsse  vel  eos  anlmadvertisse  arbitror, 
qui  vel  leviter  ejus  Notas  degustarint ,  diloiriis  f, 
allegorlis  ac  putida  quadam  doctrlna ,  in  riman- 
dls  iTlaxime  etymologils  spectata,  refertas.  Neque 
adcuralior  ejus  opera  fuit  In  Scholl.  purgandls  , 
eorumquc  delectu  faclendo.  In  crlsl  quoque  pa- 
rum  o-y/f^  deprehendas,  quam  utlque  sine  llbro- 
rum  adjumento  Instilutam  fulsse  adparet. 

p.  H.  FL  Opera  —  curante  I.  Talbot, 
Cantabr.  1701.  js. 

Vid.  a,  1699.  Repet.   1707. 


—        171        — 

O.  If.  FL    Opera  .,  ex    T  ihris  Mss.  Juorta 

edit.  Rulgers.  (i<^99.)  et   Cantabrig.   (Talboll) 

Lond.  1702.  12. 

p.H.  Fl.f  cum    comnient.  L,aev.  Torrentii 

Anlverp,  1708.  4. 

Vide  supra  a.  1608.    1620. 

p.  H.   Fl.y  CU771  T7oiis  D.  Heinsii  h\}rrd.B. 

1709.  8. 

Eodem  €>nno  BaxteHana  fepofit.T. 

p.    H.   FI.    Opera  :    laline  cum  rers.  gall . 

Tttrteroni    ixotisrjue    criticis    Pctri    Coste.    II 

Voll.  Amsterd,  '  1710.  12. 

p,  H.  Fl.  ex  recensione  et  cu77i  Notis  RicJi. 

BeJitleji.   CAnfflhrljr.  1711.    /|. 

Acces.sit  ad  adornandam  hanc  Horatii   edilio- 

ncm  Bentlejus   tani  Codd.  pracslantioribus  ,  quani 

ingenio  ,   quo  ponebat   K-^frKajr^xTW  ,    reconditioris- 

que   eruditionis  copia  instructissimus,   atque   hanc 

spartam  ita  ornavit,  ut   vere  Horatii  sospitator  di- 

ci  haberique  mereatur.      Quamf[uam  eum  subinde 

ultra  terminum  ,  quem  exquisitior  sensus  poeticus 

praet^geret,  vagatum  deprehendas. 

p.    H.  Fl,  Jiile   Mss.    eniendatus .,    Vltraj. 

1711.  8. 

Repetitae  quoque  h.  a.  edd.   RodeHii  iLond. 

8.),  Juvent ii  CFtothom.  8.)  el  Desprez  Ci^ond.f^.l. 

Q.   H.  Fl.  — -  —  Bentleji.   Amstelod.   apud 

Welstenios  1715.    /«. 

Adjeclus  est  Index  Tretcri.  studia  Is.    /<?/*- 

burgii. 

,         f>.  //.  Fl...  ad  Rich.  Bentl.  ed  expressus , 

CU771  notis  T/toni.  Bentleji.   Cantabr.    1715.    12. 

p.  H.  Fl.  Opera  ,  cnra  Jac.  JFatson.  Edinb. 

1715.    12. 

p.    H.   FJ.    Opera,   ad  Jide^n    Codd.    Mss. 

emendata  per  P.  Biir7nan/iumTru')er.ti  1713.  8. 

p.  H.  FJ.  cum  vers.  Tarteroni ,  novo  stu- 

dio  cfncndata.?(\vih  1110,  12. 


—       172       — 

Vid.  a.   171  o. 

Excu.«us  «[uoffue  h.  a.  est  in  Corp.  Poet.  Lat. 
cur.  Mich.  Maittaire. 

Jnventiana  l\othomagi  1714«  8. 

p.  //.  Fl. ,  ciini  vers.  Anglica ,  etiam  no- 
tarum  Bentleji.   Lo  »diiii   IJ.   Voll.  lyi^.   12. 

p.  //.  Fl.  Opera  ,  cz;r«  Mich.  Maittaire  , 
cum  vciriantibiis  leciionihus  Cocld.  L.ondini  ^ 
apud  Tonson  et  Watis  1716.   12. 

Q,  H.  Fl.  Opera  ,  lat,  et  gall.  cum  notis 
Pellegrini  .  Paris,  apud  Pet.  JVitte  i^ia.  8. 

/.  Sturmii  Comment.  in  A.  P.  ed.  ab  I.  H. 
iAchero.  Rculoistadii   17  i5.  8. 

Bentleiana  \\\.   Am^teJod.  17* 7*   4» 

Heinsiana.  Amstelod.  apud  lans.  et  Waesb. 

1718.    12. 

Q.  H.  Fl.y  cum  vers.  jingl.  per  Th.  Creech. 
Lomiini.  1718.    12. 

Q.  H.  Fl..  eoc  rec.  Heinsii  et  Fabri  acva- 
riisL.ectt.Rich.  Bsntleji,  uiinsterd.  apud  Wet- 
sten.  17 19*   '^* 

(^.  H.  Fl.  Opera  eocpiirgata :  interpreta- 
iione  ad  verbum ,  variis  lectionihas  ac  notis 
illastravit  Jo.  du  Hamel.  Parisiis  apud  fra- 
tres  Barbou.  II.   Voll,  1720.    8. 

W--  Recusa  ed.  a.  1700.  et  1764.  Arro^antiam  au- 
daciamque  n-agis  mireris  in  hoc  homine ,  quam 
(doctrinam. 

Q,  H.  Fl,  Poemata  ,  ex  antirfuis  Codd.  et 
certis  Observationibus  emendavit ,  variasrfue 
scriptorum  ei  impressorum  I.ectiones  adjecit 
Alex.  Cuningamius.  Hagae  Com.  apud  Th.  Joii- 
son  1721.  8. 

\  f  Alex.  Cuningamii  Animadversiones  in 
Ptich.  Bentleji  notas  et  emendationes  ad  p, 
H.  F/.  ib.  eod. 

Eodem  a.  ulerque  hic  liber  recusus  est  Lon- 


I 


—       173       — 

tWni  apiid  Vt»'!'tint  et  Prerost;,  ubl  oLss.  crlt.  suh^ 
jectao   lextni   'cffuntnr. 

p.  II.  FL  Opei^a.  Index  varianiliim  Lec^ 
tioniun  insi pnioris  noiae  ^  r/uae  passiin  tn  AIss, 
occurrunt.   Dulillui   per  Grieson  1721.  12. 

Baxteriana.  Londinl ,  per  I.  Batley  1720.  8. 

Novae  jiolac,  rruae  .l.uic  ed.  accessere,  strictu- 
XA^  sunt  in  Bentlejum,  de  ffuILus  tamen  dici  pot- 
est  :    ToKKoC  [ZXT^/jV  /.SOXS^TlV  6C  ViS^CC    ^viixivovOcni. 

Daceriana  JV.  Amslelod.  Wetslen.    X   VoII. 

1  727.  1  2. 

p.  H.  Fl..  eoc  reccnsione  ef  cnm  notis  at- 
fjrue  Fniendationihus  Hich.  Bentleji.  Ed.  III. 
cuni  Indice  locupletissimo.  Amstelod.  Wetsten. 

1728.   4. 

L.es  Poesies  dllorace  dispos^es  suivant 
Vordre  chronolojs^.  et  tradnitcs  en  Francois 
avec  des  remnrques  critirjues  par  le  P.  Sana- 
don.   II  Voll.  Paris  1728.   4. 

Princeps  fere  Sanadonus,  <yui  artificium  poe- 
tae  et  virtutes  poeticas  cum  seusu  elcfrantiae  ex- 
posuit.   Quamquam  est,   ubi  ultra  liiieas  processit. 

p.  H.  Fl.  carmina  expurgata  :  cuni  no- 
tis  M.    Broc/iard  Viivh.  1728.8. 

Uuhameliann   11.   Par??.    II.  Voll.       i^^o.    8.  ■ 

Q.  H.  Fl.  cuni  eniendd.  et  interpret.  nova. 
Glftsouae,    apud   1\.  et  A.    Foulis  i^So.    8r 

f^.  H.  Fl.  Carminum  Lihri  V.  rQcensuii  et 
ex  vetustis  exemplaribus,  editionibus  et  com- 
mentariis  eniendavit  Ge.  IVade.  Lond.  per 
Guil.   Bovvyer  i^Si.  8. 

Nulli  interpretum  visa  haec  editio,  omninofjue 
inter  rariores  habenda.  Neque  milii  eam  in  p> 
ccre  facullas  erat. 

p.  H.  Fl.  Opera,  Edlnb.  apudrll.  Freebarn.. 

i^oi-..  12. 

p'  H.  Fl.  Opera  oninia  ,  aeneis  iabuiis  in~ 
cidit  Jo.  Pinc  II.  Voli..  i^oadiiii  1755.-  8.- 


—       174      — 

Exprcssa  ecL  Talboll  a.  1701.  Felicior  Plnii 
opera  versala  est  in  Horatio  aere  expriniendo  « 
quam  fignris  ornanclo  atque  illustrando ,  in  qui- 
Lus  delecluin  et  artis  pcritiam  desideres.  Viui  Sax^ 
Onom.  AnaJ.  P.  L  p.  56\. 

{>.  H.  Fl, ,  ex  castigai.  ei  cum  ohss.  JBeni- 
leji .  Ciiningamii  et  Sanadoni,  Hamburgi  apud 
k.  van  der  Hoeck  lySo.  12* 

p.  H.FL  Opera  f  e  typogr.  regia.  Paris. 

lycJ-S.  16  i 

liiteris  minutissimis  eleganter  impressa  edilio. 

Uaceriana.  aucta  notis  et  variis  lectl.  Bent- 
le)i ,  Cuningamii  et  Sanadoni,  Amstelod.  apud  A. 
van  den  Hoeck.  4  Voll.  i733.  l\i- 

Eadem  ihidem  hoc  anno   X  Voll.   excusa    12. 

p.  H.  FL  Dacerii  et  Sanacl,  notis  conge- 
Stis.  Amst.  Welsten.  (Vlll.  Voll.)  1755.  8. 

Q.  H.  FL.,  iper  Jo.  Jones^  Lond.  «ipud  L 
Brotherton  et  J.    Nourse  1756.  8. 

De  hac  edilione  supcrius  actum.  Notas  Se- 
quunt>ir  Doctorum  conjecturae  et  variae  lectiones. 

Jncentiana  ^  edilio  nova,  juxta  exempl.  Pio- 
mae  Rothom.  i^ob".  8. 

p.  //.  FL  poemata  ,  eoc  castigai.  ct  obss. 
Bentl.  Cuning.  et  Sanadoni  eniendata.  Lon- 
dini  ^   Nourse.  1740.    12.- 

Recusa  ed.  a.  i^SS. 

p.  H.  FL  Opera  ,  lat.  ei  anglice  ,  cum  na- 
lis  Dacerii  y  Sanadoni  aliorumique.  Lond.apud 
Jos.  Davidson.   Ilf.  Voll.  1741.  8^ 

p.  H.  FL  cum  notis  Variorum.  Anglice 
vertit   PhiL  Francis.   Londini  1743.  8^ 

p.  H.  FL  Opera ,  eoc  rec.  D.  Heinsii  et 
T.  Fahri  ac  varr.  lectt.  Btnleji  et  Sanadonit 
Amst.  Wetsten.  17 45.  8/ 

O.  H.  FL  Opera^tjrpis  L  Brindley  Londi 

1744.  8/ 


—       175       — 

p.  H.  FL    Opcra,  Glnsgnae  1744.  8. 

Ediiio  imwaculata  in  Ironte  audit  ,  h.  nul- 
lis  mcndi.s    tvpogrttpltici.s    deturpata. 

p.  H.  Fl.  carmina  ,  nitori  suo  restiiuta  , 
accuranie  Siep/i.  Andr.  P/iilippe.  Lutet.  Cou- 
slelier  1746.    12. 

Nitida  pt  correrta  editio. 

Q.  H.  FI.  Opera.  Lond.  apnd  Guil.  Sandbj^. 
ir.  Voll.  1749.  8. 

Splendida  editio,  XXXV^.  monumm.  anti^uis. 
aere  incisis   exornata. 

p.  H.  FI.  poemata  ,  latine  cum  vers.  gall. 
ef  nofulis  Car.  Batteujc.  ll.Voll.Vavis.  i^oo.  12. 

fj.  H.  FI.  cuiii  vers.  Angl.  poetica  nolis- 
que  criticis  selectis  et  optiniis  tjuibusque  JLa~ 
tinis  et  Gallicis  commentariis ,  per  P/iil.  Fran- 
cis.   ed.    IV  JLond.  IV.  Voll.  1760.   12. 

p.  H.  FI.  Opera:  Glasguae  per  R.  et  y4. 
Foulis    Ced.  III.)  1760.  8. 

p.  H.  FI.  Eclogae  —  —  Baocteri }  ad 
cujus  secundam  editionem  recudi  curavit , 
et  varietate  leciionis  suisr/ue  observationibus 
aaxit   Jo.  Matth.   Gesner.   Lipsiae ,   Fritsc/i. 

1752.   8. 

Pars  sexta  Operum  Horatii ,  ipsi  et  Sidn- 
nio  AppoIIinari  Laudes  Phoebi  et  Dianaf^ 
dicta  ,  .  ex  antiquissima  recensione  Sidoiiii 
nunc  primum  edita  ,  argumentis  et  novn  pa- 
raphrasi  collustrata ,  auctore  I.  P.  Anc/ier- 
sen.   Hafniae  1752.  8. 

De  hoc  Anchersenii  commento  superius  ac- 
tum  e.«t. 

p.   H.  FL,  latine  et   gallice.  V.  Voll.    Pari.s, 

1762.    12. 

Balteusiana.  II.  Voll.  Pari».  1763.  8. 

p.  H.  FI.  ex  ed.  S.  A.  P/iilippe  Paris.  1  754.  8. 

Juveniiana  ,  l^aris.   II.  Voll.  1704.   i2. 


-      176 


Sanadoniana  II.  etl.  nova  correctidr,  ordi- 
ne  revottilo  et  cjuibusdam  adtlilis.  Paris.  VJII 
¥oli.  1756.  8. 

p.  H.  Fl'  Epistolae  ad  Pisones  et  Aiigiis- 
ium,  ivit/i  on  english  commeniary^  and  No- 
ies.  To  which  are  added  iu:o  disseriaiaiions. 
Ed.  III.  Bx  R.  Hurd.  Cambr.  U  Voll.     17.57.8. 

Hurditiniim  commeiittirium  germcinice  verlit 
Eschenburp^.  L'p?.i772.   8. 

p.  H.  Fi.  ad  lectiones  probatiores  diii- 
genier  emendaivs ,  ei  interpiinctione  nova 
saepius  illuslralus.  Ed.  IV.  Glasguae  excud. 
R.  et  A.  Fonlis.  ^       1760.  8. 

p.  H.FL,  laiine  et  Anglice ,  inierpr.  Ph. 
Francis.  Lond.  1760.  8. 

Vid.  a.  17.43. 
-  p.  H.  Fl.  Opera  omnia  ,  prius  ad  eocem- 
plar  Hentleji  eocciisa  ,  nunc  insertis  duokus 
Codd.  novissinie  reperiis  auctd.,  add/ta  r/uoqut 
de  harum  odarum  inceniione  k^pisiola  princi- 
pis     Palavicini.    T.    I.   II.    s.  1.    (Pragae)    et   a. 

C1760)  8. 

Curatti.  haec  editio  a  Celsiss.  Princ.  de  Fur- 
stenberg. 

p.  H.  Fl.  Opera  ,  cnranie  I.  P.  Millero. 
Berolini  i^fSi.   T. 

p.  H.  Fl.  Foenmta  .,latine  etgall.  exvers. 
Batteusii  /■fc/^.f/^i  I'.  Voll.  leiine  et  Lip5.  1762.  12. 

p.  H.  Fl.  Opera.,  tj^pis  Jo.  Baskerville. 
Birrn  ingh .  1762.12. 

Nitida  et  satis  correrlt^  edilio,  reru.=  .  a.  1770. 

p.  H,  Fl.  Caruiina  ti  ytrs  poelica  cunt 
Aotis    Henr.  Brr/un.  Aug^.   Viut'.  1763.  8. 

p.  H,  Fl,   Caruiina ,   niiori  suo    resiiiuia. 


Par 


itti  liarijou. 


I  76^.- 


iiiem  k>'<iJ)tii(  a.  §euu.  Duhamelianam  retu- 
di  curuvii  II    's  cllr 


—       177       — 

Chr.  M.  Klotzii  }'indiciae  p.  H.  FL;  ac- 
ccdil  comiuentarius  in  carinina  poetac.  Breriifln 

176',.  8. 

p.  H.  Fl.  cum  vers.  ^nglica  et  notis  C. 
Smart.  Londuii  (IV.  Vull.)  i^^ij-   8. 

p.  H.  Fl.  Opera.  adfidem  LXXFI.  Codd, 
Accedunl  I.  Synopsis  clironologica  re,-  am  Bo- 
manarum  ,  nrenie  Horatio.  IJ .  Tractatulus 
de  melris Horatianis.  III.  Variae  LXXVICodd, 
Lectiones.  If  .  P/trasium  suhdifficilium  enu- 
clcalio.  y.  Lexicon  mytkologicum  ,  kistori- 
cum.  VI.  Diclionariiim  Lalino  -  Gallicam  vo- 
cum  Hnratianarum  ,  r/uae  lectorem  morari  pos- 
sint.  Curante  Jos.  Valart.  Parisiis ,  M.  Laiii- 
berl.  1  770.  8. 

p.    H.    Fl.     BirmingJi,    typ.     Baskerville 

1770.    4. 

p.  H.  Fl.  carmina  ,  collatione  scriptornnt 
.graecorum  illustrala  ab  Henric.  JVaf^nero. 
Halae.  1  ^''O.  7. 

EJusd.   Additamenta ..  ib.  1771.   8. 

Ckr.  Ad.  lilolzii  Liectiones    Venusinae  Lip«. 

1770.   8. 

Baociero  -  Cresneriayia  IL    liips,         i'^']^.  8. 

Q.  H.  Fl.  a  Franc.  Dorig/icUo.Patavino  . 
i/lustratuS    T.  I  —  IIL    Palavii    typis    seminarii 

177'i.  8' 

p.  H.  Fl.  Carmina  et  Epodo?i   liber  latint^ 

emn  vers.  germ.  et  notis  Jac.  Frid.    Schmidl. 

T.  1  —  IIL   Gotline,  Eltinirer  ir^t-.  R. 

p.  H.  Ft.    Carmina  cum   Adnotat.  gallicis 

Lud.    Poinsinet  de  Sivry.   T.   L    IL  Paris.  e  ly- 

pogr.  Didot.  1777.   8. 

p.  H.  Fl.  Opera  ,  recensuit ,  varictate  lec- 

iionis  et  perpetna  adnotatione  illustravif.  Clir. 

Dav.  Jani.  T.  L  Lipj.  1--8.  T.  JL  \Wm\.  17B2. 

Horazens Brieje  :  iibersezt  mit  /listorisc/ien 

IST 


—      178      — 

EinleiiungeJi  und  andern  nuihigen  Erlaute- 
rungen  von  C.  M.  JVieland.  Dessaii      1^82.8. 

Repetil.  Lips.  1787.  et  1790. 

p.  H.Fl.  Opera^  ad  optinias  edd.  collaia. 
Praejniiiiinr  noiiiia  liieraria.  Siiidiis  societa- 
tis  Biponiinae.  Biponti  1780.  8. 

Kecusfl 1792. 

fJ.  H.  Fl.   Opera.  Avenione  1785.    24. 

Editio  nitida. 

llorazens  Saiyren  iihersezt  iind  niii  Ein- 
ieiiungen  und  erlduternden  Aninerhangen  ver- 
selien  von  C.  M.    /Fieland.  Li^s.  1786.  8. 

Recusa  ed.  a.   1794. 

p.  H.  Fl.  Carndna  curavii  Jer.  Jac.  Oher- 
lin.   Aro;entor.  typis  et  sumtu   Rollandi  et  Jacohi 

1788.  4. 

Splendidissima  editio.  In  fine  adjcctae  sunt 
varr.  Lectt.  e  codd.  IV.  ArgenlbratensiLuvS  excerp- 
tac. 

Haxiero  -  Gesnerianam  eodem  anno  oljss, 
suis  locupletatam  curavit  /.  C.  Zeunius ,  Llpsiae 
ajjud  Frilsch.  8. 

p.H.Fl.  Opera.  Parmae,  in  aedihus  Pala- 
tinis  t3])is  Bodonianis  i79i'  fo^*  maj« 

Ediiioni  cui  Bodoni  omnes  typographiae  suae 
adfudit  Veneres,  pracfuit  Joh.  Nic.  de  Azara , 
votalis  jn  partem  lahoris  Ennio  puirinvViscon- 
ti  Piomano ,  Carolo  Fea  Nicensi  et  Stephano 
Arteaga  Matritensi,  VV.  eruditissimis  ac  de  poli- 
tioris  anlifjnitatis  monumentis  mcrilissimis.  Tex- 
tus  suhinde  reficlus  est  ad  prohalissimas  tjuasque 
Codd.  lecliones  ,  et  adcuralissima  interpunclione 
suhlevatus,  ut  adeo  novam  poelae  recensionem 
praestet  haec  editio. 

Ausgeu:dhlie  Oden  und  Lieder  vom  Ho- 
raz  ,  herausgegeben  vonJoh.  Htinr.  Jusi  Koep- 
pen   Braunschu).  179*« 

Erkldrend^  AnmerJiungsn  dazii  Th.I.  von 


—       179      ~ 

Ehendenselhen,  Th.  II,  von  Carl  Aug.  Boetti' 
ger  Braimschw.  i793. 

p.  H.  Fl.  Carminiim  Lihri  V.  iihersetzt ,  und 
mit  einigen  Anmerkungen  hegleilet  von  Jo. 
Fr.  Roos.  Leipzig  179*«   8. 

P.  F.  A.  Nitsch  Vorlesungen  izber  die  klas- 
sischen  Dichter  der  Romer  -1l.  1.  II.  CHoratii 
Cannina  et  liber  Epodon)  Leipz.  '792. 

p.  H.  Fl.  fjuae  supersunt  ^  recensuit  et 
notulis  insiruxit  Gilh.  IFakeJield.  Yoll.  IL 
Londini  ^794. 

Editio  nitidissima ,  curatissimeque  fdcta. 

p.  H.  Fl.  Opera  ,  ad  exemplar  Bentleji 
recudcnda  curavit ,  adjectis  argumentis  ,  no- 
tis  criticis  et  Indicihus ,  Jo.  Chr.  Fr.  fFetzel 
Lignitii  ^799*  ^* 


M 


—       180       — 

iVV*  W'»  »*/*  1 1  »%».*  ■♦^^  ***  W-»  V»*  W»  ^'V*  V*'* »/V% «/W ******  %V*^^/»  W* %**  V** 


y.   HORATII   FLACCI 

V      I      T      A 

A  U  C  T  O  R  E 

C.      S  U  E  T  O  r^  I  O      T  R  A  N  Q  U  I  L  J.  0, 


<»^»^^<^»»<»^#i^»»^yAr^^^^^t» 


i  V^.  Horalius  FJarcus ,  Vermsiiius ,  patre,  ut 
ipse  quideni  tradit,  lihertino  et  exauctionuiu 
ooactore,  (ut  vero  credilum  cst,  s.ilsamentArio, 

Suetoniiim  Tranquillum  constat  liLsllnm  scripsisse  cte  potlis, 
c[uo  ebrum  vitas  complecteretur.  v.  Isid.  Oric.  A'I1I.  7.  Ex  eo 
servarunt  viri  docti  vitas  Lucani  ,  Terentii  cet.  Jam  iii  coHicibus 
anticjuis  reperta  est  vita  Horatii,  (juae  ilisserto  trihueretur  Sueto* 
rio.  Eam  primns  P.  Nannius  e  cod.  Buslidiano  Miscellaneorum 
suorum  libri  ]1I.  c  1.  inseruerat.  Deinde  e  cod- Bland.  anficjuiss. 
a  Bsrnardino  Lauredano  acceptam  Murefus  editioni  suae  n.  1555. 
praefixerat  ,  sibicjue  primus  edere  perperam  visus  erat.  Post  et 
Crucju.  ex  eodem  cod.  edidit.  Mendosissima  initio  erat ,  sed  Mri 
docti  post  e  vetustis  MSS.  et  conjcctura  pleracjue  emendarunt  , 
inprimis  Rutgersius  ,  GronovJus  ,  Casaubonns,  Aosfius.  Sed  es 
setne  ea  vita  omnino  Suetonii  ,  necne ,  dubitatum  est.  Qui  isfud 
defendunt  ,  urgent  fere  similitudinem  dictionis  cum  slylo  Suetonii. 
Quae  licet  negari  necpeat  :  tamen  admodum  i  nfirmuni  e  fali  si- 
militudine  argumentum  est.  lllud  autem  gravius,  cjuod  l^orphsri- 
on  ad  Epist.  II.  1.  pr,  scribit  :  Adparet ,  hunc  lihrum  hortatu 
Caesaris  scriptum  esse.  Cujus  rei  etiam  Suetonius  auctor  est. 
Nam  apud  eum  epistola  invenitur  Augusti ,  increpaniis  Hora- 
fium,<juod  non  ad  se  cjuocjue  plurimu  scribat.  Hoc  incinam,  pl.is 
momenti   hzbet ;  cjuanK|uatn  et ,  $1  durior   sis,    dicere  possis,  nou 


—       181        — 

(luum    ilU  friiidam  exproJ^issot  in  allorr.itionr  : 
fliiotiens  ego  tndl   patr&m  tnuin   brachio  se 
finnngentem?^  bello  Philippensi,  excitus  a  M.    2 
Briito  inipejMtore  ,    trihunus   milituni    nicriiil  ; 
vlclisque    parlihus  ,   venia  injpelraliu  scripluni 

ideo  necesse  es)<e  ,  iit  haec  ,  t|iiam  hotlie  haliemus,  Hoiatii  vita 
a  Sueionio  sit  ,  nam  posse  nihilo  secius  Grammnticnm  serioreii> 
ejus  auctorem  esse ,  ct  motlo  illud  <te  Augusto  et  Stietonio  sum- 
si»9e.  Secl  vel  »ic  facile  inrlucimurad  rectissimum  rle  hi.c  vita  ju- 
clicium :  ess.e  eam  omnino  a  Suetonio,  sod  granimaiiro»  et  lilirarios 
monaclios ,  cjui  illam  transscriherent ,  vel  omisisse  ,  in  suo  (juem- 
cjue  cxemplo,  cruacflnm  ,  vel  alia  cle  suis  interpolasse ;  cjuod  ulti- 
mum  (le  infami  illo  loco  de  speoulato  cubiculo  certissimum  est. 
Ceterum  Porphyrionem  etiam  vitam  Horatii  scripsisse,'  ipse  testa- 
tur  ad  Serm.  I.  6.  41. 

1.  libertino ,  vid.  Serm.  I.   <5,  45.  quidem  deeft  in  cjuibusdam 

editis ;  elegantius    adest   in    MSS,     Pro  exactionum  ,  c|uod    vulgo 

legitur ,  praeclare  emend.  Gcsn.  exauctionum  h.  fmitarum  s.  perac- 

-  tarum  auctionum  i.  venditionum    publicarum;    in  t|uibus    et  prae- 

concs  essent  ,    h.  ciui  starent  ad  hastam  ,  ohlatacjue  pretia  enuntia- 

rent,  et  coactores ,  h»  crui    ab   his  ,  cinibus   attribulae    fuissent   in 

auctione  singulae   res  ,  pretium   exigendum  s.    colligendam    pecu- 

hiam  ia  se  rcciperent ,  pacta  centesimi  parte  ;    ut  adparet  e    Cic 

Ralnr.  Post.  ii.  Tale  munus  obierat  Horatii  pater  ,    et   inde  recu- 

l.im  sibi  compararat.   Cf.  Serm.  I.   '^.   91.  —  Pro  i(t   vero    cjuidam 

libri  ap.  Rutg.  ut  vere ,   unde  Casanb.  legebat  yVm    Sulsamenta^ 

rius ,  ciui    sal^amenta  facit ,    vel    vendit.  ,     »X\xvToTtiiKf[i,     Dacer 

vertit  un  ckarcutier.  —  immungentem  pro    emungentem  in    Li- 

hris  Rutgersii  et  sic  Baxt.    mungentcm  Casaub.     Laudatur    Auct. 

ad  Heren.    IV.    54.   Ut  si  salsamentarii  Jilio    dicas  :  i/ulesce  tu  ,■ 

cujus  pater  cubito  se  emungere  solebat.  Vereor  autem  ,  ne   haec 

ut    vero    creditum  —  emungentem  ,   a    librario    sint.    (Recte ;   id 

c|uod  vel  hiulca  oratio  arguit.     Forle  duo  panni  adsuti  sunt  ,  pri- 

mus  de  salsamentario  ,  cui  alius  notum  illud  scomma  ex  Auct.  ad 

Heren.    adtexuif.   Itacjue  uncis  indusi.) 

«.  exercitus  liber  Puteani  ap.  Rutgers.  mendose.  Scriptum 
^uaestorium  intelligo  munus  scribae  ,  a  quaestore  in  decuriam 
iccti  ;  cTui  scriptum  facere  dicitur.  Cf.  Liv.  IX.  aU-  XL.  29 
(Adde  Massop.  in  vita  Nostri  p.  74  sq.  ({ui  coinmodc  laudat  Geii* 
"\  r,  9    Ad  reni   Nostct  Serm.  U.  6,  q6,) 


—        182        — 

5  qnaestorlnm  comparavil ;  ac  primo  Maecenati, 
iiiox  Aiifjusto  iii  pfratiam  insinuatus,  noii  me- 
(liocrem  in  amhorum  amicitia  locum  tenuil. 
Maeceiias  (ninnlopcie  euni  clilexerit  ,  satis  de- 
monstratur   isto   epigrammate: 

Nl  te   visceribns  nieis ,   Hnraii  ^ 
Plns  jam  dilifio  ,   lii   laam   sodalcm 
Ninnio   videas  strigosiorem, 

4  Sed  multo  magis ,  extremis  iudiciis ,  tali  ad 
Auo;ustum  elogio  :  Horatii  Flacci ,  ul  meiy 
vsto  memor. 

3.  tesfatur  pro  flemonstratur ,  liher  Puteani  ,  ef  sic  Baxt. 
monstratur  Valart.  Sivr.  In  altero  et  tertio  epigrainmatis  Maece- 
natiani  versu  mngna  vnrietas  est.  V.  2.  alii  ap.  Rutg.  habent  77- 
tum ,  cod  Put.  tutum.  V.  3,  apul  Cruuuium  et  Rutg.  est  Hinno 
me  videas.  Mur^tus  edidit  Nimio  v.  Nannius  Mimo  me  v.  Bax- 
terus  emend.  JPIinno  \\.  ove  glabra.  Gronovius  coni,  Titii  soda^ 
lis  Ginno ,  ut  lufiafur  in  Titium  uuemdam ,  strigoso  ginno  h. 
mulo   vehi    solitum.   Dacer.    Ninno  me.    Yossius,    Liiulenbrog.   et 

Pitho^us  Ninnio  videas ;  Wchinic  Vossius  ,  fuisse  eo  tempore  Ro- 
mae  poetam  Ninnium  Crassum,(^ui  ita  esset  macilentus  et  siccus, 
ut  in  c^uotidianos  jocos  ahisset.  Metrum  non  obest ;  nam  etiam 
apud  Catullum  benclecasyJlabitiiulti  a  trochaeo  incipiunt  ;  et  decet 
Maecenafem  tal's  negligenfia.  Modo  illud  de  Ninnio  Crasso  cer- 
lius  essef.  Ninnio  haud  dubie  recte  legifur,  uuod  comparanti  va- 
liefafes  allafas  facile  patebit;  tum  et  gratior  exsistit  structura 
ejecto  me.  Ninnium  pqssis  explicare  parvum  mulum,  alias  hin- 
num  s.  ginnum  ,  item  ninnum  dictum.  Sed  mihi  elegantior  vide- 
tur  jocus ,  si  suspiceris,  esse  nomen  hominis  vulgaris ,  nobis 
jiunc  ignoti ,  tunc  a  macritudine  notissimi.  Nam  et  Ninniam  Cam- 
panam  gentem  fuisse  adparet  e  Liv.  XXIII.  8.  et  ingeniosus  , 
lunc  lusu.^  est;  in  epitheto  strigosiis ,  quod  proprie  de  jumenfis 
dicitur.  Volo,  ut  ,  cjui  nunc ,  insfar  tui  ,  bene  curafus  et  pin- 
guis  sum  (is  enim  fuisse  videtur).     strigoiioc  fiam  Ninnio. 

4.  extremis  F.squiliis  ap.  Crucjuium  legitur  ,  et  sic  vulgo  , 
nullo  sersu  ;  secl  adparef ,  irrepsis^e  ex  fine  hujus  vifae.  Rectius 
cod.  reg.  ap.  Ratg.  extremis  judiciis ,  h,    test.Tmento  ;  cjuod  vel 


—       183       — 

Augusliis  epislolftrum  quofjne  ei  offJcium  5 
obfullt  ,  ut  hoc  ad  Maoreualem  S(  l')»to  sl- 
i^nificnt:  Ante  ipse  snfficiebani  scribendis 
cpisioiis  amicoru/n  ;  nunc  occupalissimus 
ct  injzruius^  Horaiinni  nosiruni  tc  cupio 
adducere.  Veniet  igitur  ab  ista  parasi' 
iica  jnensa  ad  lianc  regiajn,  el  nos  in  epi' 
stolis  scribejidis  adjuimbit. 

Ac   ne     recusanli    quidem    aut    succensuit   6 
quitUfuam  ,  aut  amiciliam   suam    ingerere   de-  7 
siit.     Exstanl    ej)istolae,  c    quiJ)us    argumenti 
gratia  pauca  sulijeci.    Sume   tibi  aliquid  Jii-  . 
ris  apud   jne^   tajnquant.   si  conrictor    niihi 
fueris:    rfuoniajn   id   nsus  juilii  tecum  esse 
vohii ,    si  per    valetudinem  tuam  Jieri  poi- 
iiisset.    Et    rursus :    Tui  qualem  habeam  me-  8 
jnojjioriajn,  poteris  ex  Septiijio  cfuoque   Jio- 
stro  audire  ;  narn  incidit,  ut  illo  coram  Jie- 

judicium  dicere ,  vel  supremum  extremiim  i.  soUemne  ICti»  an» 
ticjuis.  —  ad  Augustam  liher  Putean.  ut  tle  Livia  dicalur.  Ma- 
le.  —  eclogio  vult  Gesn.  Sed  bene  habet  elogium  testamentis 
proprium  vocahulum  (v.  Gesn.  thes.  v.  Elogium  n.  8)  i  h.  I. 
hrevem  comniendationem  significat. 

5.  fl  te  cupio ,  ahducere  Benll.  nescio  unde.  —  parasitica 
mensa  .  h,  tjua  ut  parasitus  fruitur,  np.  apud  te  ,  cui  nuUa  offi- 
cia  praestat.  —  regiam  mensam  ferre  non  poJest  Rutgers.  quia 
np.  Romanos  regis  nomen  invidiam  habuerit.  ^^A.  nihil  vetabat 
ad  amicum  sic  scribere  ,  inprimis  per  jocum. 

6.  suggerere  ap.  Crucju.  et  vulgo ;  sed  ingerere-  cod,  reg, 
Rutg.     et    muret.  destitit  Gesn.  Si\r. 

T.fieri  possit  vel  posset ,  vulgo  legifur  ,  sed  sensus  re'[uirit 
potuisset ,  uti  mox  pro  habeo  legi  jubet  latinitas  habeam. 

8.  Illa  transeundi  formula  Et  rursus  aperte  a  monacho  est, 
ex  noto  x«(  r.v.\iv  in  sacris  literis.  Ecpidem  omnia  illa  :  Eccstant 
epistolae  —  «vSu^fpf  poveufxfv  ,  emblema  s  margine  esse  puto,  at 
ex  antitjuo  tamen  alio  scriptore  sumtis  ipsis  epistolarum  fragmen- 
tis;  «pae  profecto  non  ab  inepto  grammatico/  sed  genuir.a  essc» 
facJle  est  sentirei 


—       184      — 

ret  a  Tiie  iiii  mentio  :   Nerfue  enim^  siiu  su- 
perl/fis  ainicitiam  nosirani  sprevisii  y    ideo 
nos  fjuorfue    uy^vTT n^cQqcivouiisv . 
9  Piaeterert  snepe  eum  ,  inter    alios    jocos  , 

putissimum  pencm  et  homuncionem  lepidis- 

10  simum  adpelliivil ,  unaqiie  et  altera  iii»eralita- 
te  locupletavit.  Scripla  (piidem  ejus  upque 
adeo  proJjavit.  niansurarpie  perpetuo  opinalus 
est,  ut  uon  modo  secularc  carmen  com])o- 
nenduni   iniunxerit .   sed  et  Vindellcam  victo- 

11  riam  Tiherii  Drtislquo  privignorum  suorum; 
eumque  coegerit,  propler  lioc  ,  tribus  carmi- 
nuni  libris    ex   longo  intervallo    quartum    t\i\- 

12  dere:  post  Sermones  verolectos  quosdam  nul- 
lam  sui  mentionem  habitam  ita  sit  questus  : 
Irasci  me  iibi  scito ,  quod  non  in_  pleris- 
cjue  ejnsmodi  scriplis  mecum  potissimum 
loquaris.   An   vereris ,  ne  apud  posieros  in- 

J^ame  tibi  sit,  quod  videaris  familiaris  no- 


8.  Septimius  est  ille  ,  ad  (ruem  est  rarm.  II.  6.  et  de  cjuo 
lofjuitur  Epist.  I.  3.  et  9.—  «v3u»»f^p(>i'oi'/^«'i' ,  vicissim  superLi 
sumus  :   sic  Cruqu.  Muret.  Rutg.  Minus  bene  alii   post    Nannium 

9.  putissimum,  antique  pro  purissimum^  quocl  ipsamaliiex- 
hibent.  Penem  vulgo ,  et  per  iocupi  familiarem,  simpliciter  pro 
homine,  vel,  cjuoJ  statim  sequitur,  honv.tncione  ,  Romae  dictum 
fuisse  puto,  ut  cunnus  gimpl.  pro  fcminadicebatiir  ;  \xi  pntissimus 
p.  sjt  homo  integerrimiis  et  catissimus  ,  nil  amplius.  adpellavit 
sic  legenHum;  vulgo  adpellat.  •—  una  atque  altera  m:ile  Dacer- 
expiicat  duabus  ,  et  in  eo  se  torquet. 

10.  Post  perpeiua  in  Blandin.  coct.  laciina  erat,  c£uam  ex- 
plent  fere  credidit  \  sed  Rutg.  e  cod.  reg.  opinatus  est.  —  Vin- 
delicarn   v.  Est  carm.  IV.  4  et  i^. 

12.  Iratum  cpiidem  editi ,  item  mox  pro  Kelugam  xx\i\^  elo- 
^ium.  E?t  epistola  libri  II.  prima.  Eolo^as  enim  antic^ui  omnis 
gencris  poemata  breviora    dicebant,non  soium,  ut\;iI§o,  iclyllia- 


—       183       — 

his  esse?  Expressil(jue  eclogam  ,  cujns  ini-  \7t 
tiam  esl , 

Qunm  iot  sustlneas  et  innla  neqoiia  solas^ 
/ies  Italas  armis  tuieris^  nwrHtuj  ornes , 
Legibns  emendes :  in  puhlica  cornnioda  peccem^ 
Si  longo  sermone  morer  laa  iempora,  Caesar. 

Habilu  corporis   l>revis  fiiit  atffue  obe-us,   \\ 
qualis   et  a    semet  ij)SO   in    satyris  (lescriiiilur, 
et  ah  Augusto  hac    epistola:    Perlulit  ad  me 
Dionysius  lihellum  iiium^    fjueni    ego  ,  ne    i5 
adcusem  hreviiatem  ffuantuluscumyue  est  ^ 
honi  consulo.      f^ereri    auiem  mitii  inderis,   i(i 
ne    majores  lihelli  tui  sinl  ^    rfuam    ipse  es. 
Sed  si  tibi  statura  deest ,   corpusculum  non 

14.  iu  satyris,  np.  Serm.  II.  3.  SoS-  Huc  etinm  pertinet  Epist. 
I.  4*  exfr.  £  iruargine  suspicor  esse  hoc  in  satyris  ,  nam  recen- 
tiorem  satvrarum  adpellationem  esse  videhimus. 

15  Dionysius  haurl  duijie  servus  vel  libertus  Augusti.  Pro 
ne  advusein  brevitatem  liber  Put.  habe])at  adcusarem;  regius  , 
ut  adcusantsm ,  uncle  Bentl  ut  te  adcusem.  Male  otunia. 
Reglus  codex  videtur  cum  lacuna  ha'uuist^o  ne  adcus  ....  atem. 

16.  Codex  re;;ius    cum  lacuna  exhibebat :  Sed  si    tihi  statU' 

ra    deest ,  unde    est.    Et     sic    Bentl.      Unde     Casaub. 

conj.  venter  abunde  est.  Facile  adparet,  perisse  norpusculum  et 
literam  primam  ex  non.  —  in  textariolo  (cjuae  est  mensnra  anti- 
CTua  et  aridnnmi  ct  licj.iidorum  ,  sexla  c.~ingii  pars)  scrihere  vel 
prudenfer  negligunt  Infpp.vel  putant  ,  juberi  Horatium  in  sextario- 
Inm,  tamcfuam  in  inuseum  irrepere  ;  cjuo  joco  nihil  posset  frigi- 
ctius  excogitari.  Keclissime  unus  Gesnerus  rem  expediit.  Con- 
stat,  veteres  volumina  sua  super  bscillo  ,  vel  longiori,  vel  bre- 
viori ,  convolvisse.  Jam  sextariolus  admodum  brevis  seu  humi- 
lis  fuerit  oportet ,  vel  ^xim  superanle  diametro.  Itacjue  huma- 
nissimo  joco  Augustus  brevitatem  libri  Horatii  ,  cnjus  lectione 
non  safiatus  esset ,  adcusat.  Si  vis,  libros  tuos  tc  ipso  non  ma- 
jores  csse  ,  cogites,  tibi  licet  non  longum  ,  at  crassum  corpus  es» 
fe  ;  et  sic  llcet  baciHo  brevissimo,  pcr  me  vcl  sexta-iolo,  inyal- 


—       is6      — 

deesi.  Itaqiie  licehli  in  scxtariolo  scrihas^ 
quum  circuitus  vohiminis  tui  sit  oy/.(x^^EC- 
rxToi; ,    sicut   est  fjentricn/i  tai. 

17  Vixitplurimum  in  sccessu  ruris  sui  Sabini 
ciut  Tiljurtini,  rlomusque   ejus  ostend.itur   cir- 

18  ca  Tiburni  lurulum.  Venerunt  in  manus  meas 
et  elegi  sub  cjus  titu^o  ,  et  epistola   prosa  ora> 

19  tione,  quasi  commemlantis  se  Maecenati.  Sed 
utraque  falsa  puto.  Nam  eleni  vu'^ares  ,  epi- 
stola  obscura  ;    quo     vitio    minime    tenebatur. 


vassrripfa  tua,  quum,  \\.  dummodo,  fniorl  lon:;itiulini  Heest  ,  ur 
in  te  ,  circnitu  compensetur  ,  —  oyyu)6z'aT:iTo$ ,  cruam  crassifsimus, 
Mire  rorrupta  esf  haec  vox  ,  in  editis  fruouue ,  c  g.  oly.oh-ft'ifTnros, 
ir-HxaxivTkTos  oef.  vSed  non  dissimulanclum ,  h.  1.  in  vita  Horatii 
ap.  Nanniuin  ,  Cvui^uium  ,  Muretutr.  ,  et  vulgo  ,  secjui  lecum  in- 
honestissimum  ,  tjui  furpem  marulnm  fanto  viro  adspe rterit  :  yld 
res  venereas  intemperantior  traditur;  nam  speculaio  cubiculo 
scorta  dicitur  habuisse  (sic)  disposita  ,  ut ,  quocumque  respe- 
xissct  ,  ihi  ei  imago  coitus  referretur,  In  c|uibus  etiamsi  forfe 
a  latinitate  ferri  possint  speculatum  cubiculum  et  disponere 
icoria  ;  at  narratio  ipsa  ita  ahsurtla  et  «ffujratroj ,  ita  aperte  e 
Senecae  (natur.  ciuaest.  1.  16.)  de  Hostio  cjuodam  ,  di^soliitae  ne- 
quitiae  homine  ,  narratione  ,  permutato  nomine  (lucta ,  ut  nulluni 
esse  dubiam  possit,  ciuin  ab  inepto  gramm.alico  ille  pannus  infer. 
polatus  sit.  Docfissimc  inpr.  Jll.  Lessin:^.  Opp.  T.  Hl.  p.  11 
—  30.  eum  resecuit,  Tacite  Dacer,   ef  Baxferus  omiserunl. 

17.  Ex  illis:  Sabinl  aut  Tibicrtinl  male  tjuidam  (Valarf. 
efiam)  duopraedia  Horatii  effmxerunt ;  cjuod  vel  ex  carm.  H.  18. 
14.  refellitur.  Recte  vidit  Rufgers.  pratdium  Horatii  ita  in  con* 
finiis  agri  Sabini  et  Tiburtini  situm  putandum  ,  ut  dubiuni  esset , 
ulro  p*ertineret.  Talis  erat  et  Cafulli  fundus,  c  XLII.  cjuem  liinc 
male  cjuidam  eumdem  fuisse  cum  Horafiano  putarunf.  i>ed  ille 
liaud  dubie  proprior  Tiburi  fuit.  --  De  Tihurni  luculo  yiiX  carm. 
I.  7.   i3. 

19.  Falsas  cjuociue  et  miselli  vcrsificatoris  fetum  habcndas  es- 
50  duai  Odas  ,  nuper    in  Cod.   Ms.  Horatii  bibl.  Palatinae   ii"!  ^^a- 


—       187       — 

Natiis  est  VJ  Idus  D.?CRnibrcs,  L.  Cotta  ct  L.  20 
TorrfUrtto  Coss.  •Docesslt.  V"  Kal.  Deceml).  C. 
Marcio  Censorlno  et  C.  AsmloGallo  Cossi  post 
jionum  et  «luiurfuaeeslmum  annum  ,  herede 
Augtisto  palam  nuncupato,  (juu.ui  ur<^eute  vi 
Viilitudinis  non  suTiceret  ad  ohsi,2^nandas  te- 
stamenti  ta])ulas.  Huaiitus  et  conditus  est  ex- 
tremis  Esquiliis  juxta  LVIaecenatis  tumulum. 

ticana  repertas  et  in  calce  1.  I.  Carminum  adsutas  ,  cludumosten- 
(lerunt  VV.  DD.  Prinius  earum  mentionem  injeoit  Villois.  Ani- 
jnadvv.  ad  Lonq.  p.  3lo. 

20.  Pro  VI  Id.  Dcc.  liber  Put.  habebat  ///.  —  \npost  no^ 
num  erravit  vel  Suetonius  vp!  lihrarius  ,  nam  consules  dicti  tlefi- 
niunt  numerum  annorum  LVII.  •«'  palam ,  viva  voce.  Cf.  Ju- 
stin.   Instit.  L.  IL  T-  X,  §.    i/,. 


^.^  v^^  v%%^v%  vv%  v%v 


—       188      — 

VrrA  IIORATII  JN  EODEM  COD.  ALITER  DE- 
SCRIPTA  «). 


Q. 


.  Horntlus  Flaccus ,  liberHno  pAlre  natus  lii 
Apulia,  cum  paretite  in  SAhinos  comminjrnvit  ^). 
(^uom  quimi  ptiter  puorum  Romam  mislsset  iii 
ludum  literarium,  ])arci.ssimis  eruditus  impensis, 
angustlas  patris  vicit  in^enlo ;  coluitcfue  adole- 
scens  Crulum  ,  sub  (|uo  tri  >nnus  miiilum,  civili 
Lello,  militavit,  captusqiie  a  Caesare  ,  posl;  mul- 
tum  tempus,  beneiicio  Maecenatis  non  solum  ser- 
vatus  ,  sed  eiam  in  amicitiam  receptus  est.  Qua- 
propter  Maeconati  et  Augiislo  in  omnibus  scriptis 
suis  venerabiliter  adsurgit.  Scripsit  autem  Cai*- 
mlnum  libros  IV,  Epodon  I,  Carmon  secidare , 
Sermonimi  Jibros  11 ,  Epistolarum  11,  de  Arle  po- 
elica  I  c).  Commontati  sunt  in  ilhun  Porplijrion, 
Modestus  ,  Hclenius  Acron  •,  omnium  aulem  opti- 
me  Acron  d). 


VITA  HORATII    IN    TRfBUS  CODD.  tiLANDD. 
ALITER  DESCRIPTA. 


Q 


Horatius  Placcus  ,  praocone  patre  natus  ,  li- 
herlinac  condilionis,  Venu.sinus  fuit,  quae  civitas 
Apuliae  e«t.  Non  tamen  ant  o})iJ>us  vilis  ,  aut  stu- 
dio;  nam  literis  liJjcralilor  eruditus  pro  ingenii 
dextorilate  in  tantum  jarn  a  puero  eminel>at,  ut 
ultra  meriium  natalium  taliJjus  dlscijjlinis  face- 
ret  se  aptum  viderl.     Hic,    post   sludla   Romana, 

a)  Eadeni ,  paacis  mutatis,  e  cod.   antimio   T.    SicKardi  ,    Ipgi- 

tur  ,  in  edit.   Basii.  1527. 
i)  migravit  Basil. 

c)  de  A.  p.  deest  \n  Basil. 

d)  omnium  optinie  C.  Aemilius,    Basil* 


—        189      -— 

philo?0])luAC  rau«a  Alhcnas  profcrtns  ,  Jiilcr  K|)i- 
curcos  ]>iimuin  iocuin  lciuiil.  F.urjlli/Mllalern 
eriam  M.  jBruti  adcjjlus  est,  ejus.  «jui  cuni  Auj^u- 
sto  (llinicflvil  5  nam  et  tribuniis  inilitunt  cjus  luit; 
nost  victoriam  vero  civilis  J)elJi ,  inlervcntu  i\1ae- 
cenatis ,  Horatio  Caesar  imJuJsit.  Fuit  autem  idem 
Jloralius  .slalura  J)revis  ,  JIj^jjus  ,  o])Cso  corjiorc  , 
iracundus,  obscenis  moi'iJjus  ,  ita  ut  cuJjicuio  sjie- 
culato  uteretur,  cruo  se  congrediuntem  vidcret» 
INatus  VI  Id.  DcccmJj.  Colla  et  Tortjuato  Coss. 
Septuagesimo  *)  sc])lInio  aclatls  anno  jjcriil,  Jic- 
rede  Augusto,  sejjultus  in  J^stjuillls,  juxta  tumu- 
lum  jMaccenalis.  In  ojicre  suo  Alcaeum  imilalu^ 
est  el   Saj)jjlionem  ,  in  salyra   LuciJium. 


9.  HOKATil  FLACCI  VJTA  rER  ANNOS  DJ. 

GESTA. 

V.  c.  Varr.  689. 

L,.  Aiireliiis  Cotta.L.  ManliusTorfTfiiGlus  Cos^. 

a.  C  65.  Horaiii   1. 
TT 

J- J-is.  Co%fi.  nalum  esse  Horaliu-m,  r\on  soJum 
'  Suclonius  auclor  est,  sed  ijjse  eliam  Flaccus,  carm. 
III.  21.  T.  V.  i5.  7.  Decembrcm  mensem  ijisc 
fetiam  iialaJilius  suis  a«Jsignal  Ejoist.  I.  20.  extr.  i(- 
liusq\ie  dlem  VJ  Id.memorat   Suetonius. 

Gcncris  sui  o]>scurilalcjn  nunquam  dissiiiiti- 
Jiit,  semper  idlro  fassus ,  se  nec  ingenuo,  nec  cJa- 
ro  nalum  j)ntrc,  sed  IIJ)ertirio  ,  vita  tamcn  et  jie- 
ctore  j)uro  :  Sci-m.  ].  6.  4-5.  L.iberlinus  aulcm 
eo  tcmjjore  idem  eral  nc  libertiis ;  cjuum  suj>e- 
rioriljus  sccuils  Jiberlltii  diferenlur  filli  llljerfo- 
rum  s.  manuinlsForum.    '  Vide  >  gI  Suelon.  Claud. 

*)  Lcc;.    qliinquav^csimo. 


.—      190      — 

2  4.  HincHoralius  ex  suae  aetalls  moie  ingenuus 
erat ,  parens  ejus  non  ilem.  v.  Scrm.  I.  6.8ct20. 
Cf.  Massoni  vil.  Hor.  p.  4  sr\(\.  et  Wieland.  ad 
Serm.  I.  6.  8.  Oporlet  tamen  Fiaccum,  patre  jam 
libertale  donato,  natum  cssej  alias  enim  non  iu- 
isset  ingenuus. 

Palrem ,  cujus  nomen  ignoralur,  postquam, 
iit  dicemus ,  Romam  concesserat,  coactor.em  fu- 
isse ,  conslat  et  ex  ejus  vitn,  et  e  Sermon.  1,6.85. 
Id  ad  vectigalia  fere  referunt,  quae  coegerit  pro 
publicanis.  Sed  vid.  not.  ad  vit.Horat.  §.  1.  Sal- 
samentarium  fuisse  ,  ut  in  vita  Hor.  dicitur,  Tor- 
rcntius  non  \  ult  credere  ,  quia  ipse  id  non  com- 
memorarit.  Sed  lioc  certe  infirmum.  Joannis  du 
Hamel  commenlum  de  Horalii  patre  Flavio  Flac- 
co,  noLili  genle  Pontica  orto,ita,  ut  meretur, 
tasligat  Sanadonus. 

Patria  erat  P^^enusia,  vel ,  vit  a\\\^J^'enusium, 
Dauniorum  coloiiia  (Plin.  IIJ.  11.  StraJ).  VI.p.  ig5.!). 
anno  U.  c.  CCCCLXIl  deducta  (Vellei.  I.  i.|.),  op- 
pidum  non  ignoblle,  sutsi^^ig^tov  dictimi  Polvljio  , 
III.  90.  in  confinio  Appulorum  et  Lucanoruin  ita 
i^itum  ,  ul  anceps  esset ,  utro  potius  pertineret. 
V.  Serm.  I.  2.  54«  Cf.  Heins.  Advv.  p.  490.  Proxi* 
mus  erat  Vultur  mons  ,  «t  inPeucetia,  altera  Apu- 
]jae  partc  5  v.  Carm.  III.  4.  9«  ^qq*  In  ea  rejvio- 
ne  agellum  ]iarvum  habuisse  patrein  Horalii,  con- 
stat  ex  Serm.  I.  6.  71.  Ouum  Apuliam  attinireret 
Calabria ,  Martiali  noster  Calaber  etiam  dictus, 
VJII.   18. 

V.  c.  696. 
~^  L,.  Calpurrtins  Piso.   ^.  Gabinius, 

a.  C.  58.  Horatii  |. 

Pater  Horalii,  ingenui  et  generosi  vir  animl, 
quum   in  filio    elegans  ingenium  animadverteret, 


—     191        — 

oinnem  ciirnm  in  lllius  eiiiKallonoj^o.Hiir,  etcjuiJ- 
fruid  ex  fticullalibiis  exiguis  posscl ,  Leiiigue  ia 
e.im  impendil.  Agello  euun  suo ,  quem  Venusii 
liabebat ,  reliclo  (nam  ver.tlidi«so  eum,  temei  e 
poni  arJjitror,  multoque  probaLilius  videiur,  llo- 
ratium  demum ,  Brull  partes  secutum  proscripti- 
one  post  proelium  Piii]ij>})ense  amisi.ste.  Ipse  Jioc 
innuit  Epp.  U.  2.  /19.  Unde  (ex  aesiu  civilis  I)el- 
li)  sininl  priniuiii  nie  diinisere  P/ylippi  decisis 
humllem  jUMniis,  inojiemfjue  palerni  et  laris  et 
fundl.  llec!e  ii>i  Schoi.  Signijicat  sc  proscrip- 
ium  fuisse^  puerum  Koinam  deduxit,  iJjique 
exacloris  munere  emlo,  Illium  non  solum  Ilbera- 
IIIjus  lionesllsque  arliJjUM  iis,  quiJjus  nobilium  II- 
Leri  instituehantnr  ,  inibuendum  curavlt,  sprelis 
ils .  qu.ie  ad  sojum  quaeslum  speclarent ;  li.-^JMtum- 
que  et  coinitatum  ei  dedit,  qul  nec  nohilem  j)ue- 
rum  dedeceret:  sed  etlam  morum  lilii  Ipse  adii- 
duus  custos  et  rcctor,  vlrtutumque  cl  omnium 
et  magister  et  exemplum  fultj  eujnque  non  dlvi- 
tem  et  magnum,  seA  Lonum  et  honestum  Aliquaji- 
do  vlrum  esse  voluit.  Vid.  Sorm.  I.  6.  6(i  —  9:^. 
ajratl  In  lalem  palrem  filll  immorlale  nionumen- 
tum. 

Fuit  prlmus  Horalll  praeceptor  Orhilius  Pu- 
plllus,  eo  tempore  Piomae  grammatlcam  profec- 
stis,  qui,  ex  iixstituto  ejus  aetalis  scholarum,  erni.  - 
rahat  puerls  carmina  Livil  Andronici  et  Homeri : 
Epist.  I.  2.  70.  II.  2,  4i«  Cr.  (hn*nctil.  [.  8.  Grat- 
carum  inprimls  litcrarum  amantissimus ,  earuii 
exqulsltam  cofinilionom  nosler  sihi  a  puero  com- 
parahat ;   Senn.  I.  10.  5i.  A.  P.    269. 

V.  c.  705. 
€.  Claudius  Marcellns.  L..  Cornelius  Lentulus. 

a.   C.  49.  Horaiii  Yi' 
Togam  viriicm  sumslsse  li.  a.  Horalipmprc-. 
bahile  esl.  v.  Matsov.  p.  26. 


—      192      — 

V.  c.  709. 

C.    Iiilius  Caesar  IV.  sine  collega. 

«.  C.  45»  Horaiii  \^l. 

Ciceronls  filiiis ,  Horatio  aequalis  ,  aliique  )u- 

venes  nobiles,  Bibulus ,  Acidimus,  Varus,  Pvlessa- 

la  ,  vere   ineunle  Alhenas,  studicrum  causa,  pro- 

liciscuntur.      Cic.  Ej^ift.  ad  Att.  XII.  23.  26.    XIII. 

24.   XV.    i5.  i5.   Probnbile   fit ,  Horatium   eodem 

iempcre  Atlienas  petisse,  ut  philosophiae   operam 

daret.  Nam  ante  hcUum  civile,  post  Caesarls  cae- 

dem  ortun),   eo  se  venisse  ait  Epist.  II.  2.45. 

V.  c.  710. 
C.  lulius    Caesar  V.  M.  Antonius. 

a.  C.  44.  Horaiii  l\. 

Idihus  Martiis  Caesar  in  curia  Pvomana  occi- 
dilur.  Sec[uuntur  cjus  mortem  varia  prodi^ia,  et 
liistoricis  et  poetis  cehdjrata.  Ita«|ue  carmen  I.  2. 
ad  hvnjc  n.  lelert  inlerpretum  multitudo.  Sedquis 
sihi  ])ersuadeat,  IIoi  alium  ,  eo  tempore  partes 
Bruti  amplexum,  in  Octavianum  fecisse  cainien 
lam  splendidum  ?  quod  praeterea  tanlum  tamque 
exercitatum  poeteim  protlal,  quah's  profecto  tunc 
aondum  FI.tccus  fuit?  Tum  omnino ,  ut  alia  iv- 
ceam ,  ohslet  adpellatio  Principis  v.  5o. 

Brutus    et   Cnssius ,    Itolia    cedentes,   Athcnas 

vcniunt.      Ihl  Brutus  dam  J»e!Ium  parnl,  juvenes- 

<|ue   Romanos,    Alhenis   studiorum   causa  ver^an- 

tes  ,  sihi  conjunc;il,  in  his  Ciceronis    fJlium   (Phit. 

Brut.  57.  Dio  XLVIi.  21.   Vellei.  II.  62.),   et  IIo- 

ratium  ,  ipfo  tesle  Epist.  11.  2.  ^^.Carm.  Il.^.pr. 

V.  c.  711. 

C.  libius  Pansa.  yi.  Hirtius. 

C.  lul.    Caesar  Ociavinnus.  O.  Pedius  sujprii. 

a.  C.  i|5.  Horaiii  f^. 

Ineunte  armo  Ai.  BiJidis  cnm  cojiiis  in  Alace- 
dcnii^ni  ahii,  el  in  ejus  cohorte  est   lh>:alius.     Ad 


I 


—      193      — 

lioc  lenipiis  referenda  videtur  rixa  intcr  RupiJluni. 
Regem ,  qui  et  ipse  in  Bruli  coniitalu  erat,  et 
Persium  coram  Bruto  agilata  ,  quani  Iloratiu.s  de- 
«cribit  Serm.  I.  7.  qiiamquam  non  idco  cclogaisla 
ad  h.  a.  referenda  videtur.  M.  Lepidus  ,  M.  An- 
tonius ,  C.  Caesar  Octavianus  Triumviros  reip. 
conslituendae  in  V  annos  se  renuntiant,  et  provin- 
cias  inter  se  distribuunt* 

Horatius  in  exercitu  Bruli  tribunus  militum 

fil ;  Serm.  I.  6.  45. 

Ovidius  nascitur.  Non  multo  ante  Propertius. 
Tibullus  )am  a.  706.  Alii  tamen  aliter. 


V.  c.  712. 

A.  Aemilius L.epidus  II.  L,.  Munatius  Plancus^ 

a.  C.  42.  Horatii  l\. 

Cf.  Carm.  III.  14.  fin.  Triumriri  Caesari  di- 
linos  lionores  decernvmt,  et  ab  eo  tcmpore  Octa- 
vianus  Divi  filius  adpeiJatur.  Dio  XLVII.  18.  19. 
L.  Aelius  Lamia  praetor   creatur. 

Anno  fere  exeunte  bis  pugnatur  apud  Philiji- 
pos  ,  in  ea  Macedoniae  parte  ,  quae  oJim  ad  Thra- 
ciam  pertinueral.  Brulus  et  Cassius  victi  ad  mor- 
tem  compelluntur.  Horatius  post  alterum  proe- 
lium  fnga  aalutem  petit.  v.  Carm.  II.  7.  Noq  ali- 
ud  Jjellum  cruentius  caede  clarissimorum  homi- 
num  fuit.  Vellei.  II.  71.  Sed  eodem  tempore 
cJassis  Oclaviani ,  duce  Domitio  CaJvino  ,  in  mari 
lonio,  a  Statio  Murco  el  Cn.  Domitio  AhenoJ)arbo 
profligatur. 

Claudius  Tiberius  Nero  nasciljir,  III  PvaJ,  De* 
«embres. 

J.  95rtnb.  N 


_      ic)4      —  . 

V.  o.  yiS. 

Li.  Anloniiis.  P.  Servilius  Isaiirlcus. 

a.  C.  /ji.  Horatii  If. 

Rerleundi  impiinilate  viclis  oblata ,  dum  muL 
ti ,  in  hls  Pompejus  Groaphus,  Horatii  amicus  Cv. 
Carm.  IL  7.),  in  Brutianis  partihus  manent,  at- 
que  a  Statio  Murco  vel  Cn.  Aheiiobarbo  recepti , 
ad  Sex.  Pompejum  in  Siciliam  profugiunt  cDio 
XLVII  extr.  Vellei.  II.  72.  et  76.);  Horatius  hu- 
jus  anni  initio  in  Italiam  redit.  Magnam  in  hoc 
reditu  tempestatem  passus  rreditur  ad  Palinuruni 
promontorium  ,  et  huc  jam  Scholiastes  traxit 
Carm.  III.  4«  28.  Quod  tamen  non  opus  est,  cum 
in  isto  redltu  potius  ,  cfuam  alio  tempore ,  ibi  pe- 
riclitalum  esse.  Ad  na\  im  ,  qua  redisset,  Tana- 
«juilJns  Faher  et  Dacerius  carm.  I.  14.  traxere ; 
parum  acute.  Vid.  Argum.  illius  carminis  et  a. 
722. 

Offendebat  Horatius  redux  patrem  se  absente 
mortuum ,  neque  relictum  »ibi  habebat  Larem , 
jiec  fundum  paternum,  quo  triumvirali  prosci*ipti- 
one  exciderat :  quae  illi  eo  tristior  sors  fuerJt 
oportet,  quum  commoda  et  splendida  adeo  fuis- 
«et  vita  superior.  Itaque  paupertas  ac  obscuri- 
tas,  in  generoso  animo  ingenii  artiumque  nulri- 
ces ,  euni  primum  impulerunt ,  ut  versus  faceret 
CEpist.  11.  11.  49.  sqq.);  non ,  quo  inde  panem 
quaereret,  sed  quo  elucesceret  ac  sibi  compararet 
patronos.  Neque  video,  quomodo  hoc  illi  oppro- 
brio  sit,  quem  constet,  omni  memoriA  in  aliis 
etiam  generibus  sensu  jjaupertatis  magnos  viros 
cvasisse,  magnaque  ingenia,  dum  adversis  rebus 
obnilantur,  hoc  ipso  msu  in  altum  extolli.  Fuerat 
in  Horalio  magnum  ingeniumpoeticum,  subaclum 
Graecorurh  familiaritate^  hoc  Auscitari  primum 
tali  impulsu  oportebat.  Quamquam  eum ,  dum 
Athenis  «omilxoraretur^  rel  c\nlea  «deo  •  versiium 


—      195      — 

scrihendorum  periculum  jam  fecisse  eSerrii.  f.  lo. 
5i.  haud  absurde  colligas.  Post  autem,  quum  iu 
otio  honeste  heatoque  viveret,  solius  vel  auimi  et 
gloriae  ,  vel  publici  usus  gratia  carmlna  fe«  it.  Vi- 
tae  sustentandae  causa  scriplum  illum  C  s.  quasl 
scribatum)  quaeslorium,  quem  Suetonius  dicit, 
sibi  comparasse  videtur;  ul  esset  in  decuria  scri- 
barum ,  qui  quaestori  adparerent.  (Vid.  Wieland. 
ad  Serm.  II.  6.  36.)  Sed  sequcnti  tempore  illud 
munus  neglexisse  eum,  facile  intelligitur.  Cf.  au- 
tem  Serm.  II.  6.  36".  Illud  vero  hlnc  adparet, 
nulli  superiorum  annorum  adsignandum  esse  ul- 
iurii  carmen  Horatii.  Huic  autem  anno  Massonu» 
eleganti  suspiclone  tribull  Scrm.  I.  n.  quae  omni- 
no  ecloga  juvenile  prodit  ingenium,  neque  ineple 
pro  primo  felu  Horatiani  ingenii  haberi  possit , 
quem  quldem  dignum  lectu  ipse  habuerit. 

Neque  in  Virgilliet  Varii  amicitiam  ante  hunc 
a.  venire  poluit^  nequc  forte  hoc  ipso  venit.  Item 
niale  huc  refert  carmen  I.  2.  Rodellius ;  quum 
arbitrari  vix  possimus ,  Horatium  tunc  jam  tau- 
lum  poetam  fulsse,  quantum  hoc  carmen  argult. 

r.  c.  714-. ' 

Cn.  Domitius  Calvinus.  C.  Asinius  Pollio^ 

Suffecti  sub   anni  finem 

L.    Cornelius  Balhus.  P.  CaJiidius. 

a.  C.  40.  Horatii  f  ^. 

Bellum  Peruslnum.  In  eo  Aslnius  Pollio  Cos. 
a  partibus  Antonianis  est.  Octavianus  L.  Anloni- 
tim  Peruslamque  urbem  dedllione  accipit.  Pax 
-  Brundislna  inter  Octavianum  et  Antomum,  opera 
L.  Coccejl,  communis  amlci,  adhibitls  ctiam  Mae- 
cenate  a  Caesaris ,  PoUione  ab  Antonii  parte,  Dio 
XLVII.  28.  Referri  solet  ab  Intpp.  adhancpacem 
Brundisinazn  Serm.  I.  5.   Sedrecte  id  rejicitMas 

N    2 


—      19*^      — 

sonus  p.  n82.  s(\q.  inprimis  quod  v.  27.  dicnnlur 
Maecenas  et  Coccejus  saepius  jam  conciliasse  Octa- 
vianum  el  Antonium ,  idfjue  a.  714  haud  dubie 
prinuuii  factum  est  5  tum  et  Fontcji  Capitonis  in 
hac  pace  nulla  est  apud  historicos    inenlio. 

V.   c.  715. 

X.  Marcius   Censorinus.  C.  Calvisiiis  Sabinus. 

a.   C.  39.   Iloralii  l^. 

Antonius  Pollionem  cum  cxercilus  parte  ad- 
versxis  Parthinos  ,  popuTum  111}  ricum  ,  circa  Epi- 
dnmnum  incolentem  ,  et  Bruti  causae  oximie  fa- 
ventem,  mittit  5  qul  rem  egjregie  gessil  ,  et  sq. 
anno  triumphum  de  Parthiiiis  egit.  V.  Dio  XLVIII. 
^i.  Appian.  V.  p.  ii55. 

Pace  cum  Sex.  Pompcjo  ad  Misenum  compo- 
sita  omnibus  proscriptis  inij.unilas  redeuudi  data 
est.  Dio  XLVIII.  56.  Vellei.  II.  67.  In  iis  est 
Ponipejus  Grosphus ,  Horatii  amicus ,  quem  veni- 
entem  excipit  carmine  II.  7.   cujus  v.  Argum. 

Ad  d.  VIII.  Kal.  Nov.  Pollio  ex  Parthinis  tri- 
umphat»  Gruter.  thes.  inscr.  p.  297.  Hic  est  Dal- 
maiicus  triumphus  ^  Carm.  II.  1.  16.  uhi  v.  not. 
Sed  oportet  tamen  hoc  carmen  aliquanlo  post 
hunc  a.  scriptum  e&sc,  ob  PoIIionis  doctum  otiuni 
in  eo  commemoratum. 

Hoc  anno  Horatium  Maecenati  a  Virgilio  et 
Vario  commenrlatum  esse ,  8anadonus  ex  Serm. 
I.  6.  55.  ponit.  Et  recte.  v.  ad  a.  DCCXVI.  et  cf. 
III.  Heyn.  Vil.  Virg.  ad  hunc   a. 

v.  c.  716. 
^pp.  Claudius  Pulcher.  C.  NorhaJius  Flaccus, 
a.  C.  5t>.  Horalii  2-|« 
Pax  cum  Sex.  Pomj^ejo  facta  dirimitur,  cl  re- 
rrudoscit  cuni   eo  belium  ,  Sicuhim  f.  piraiianni 


dicfum.  V.  Plln.  XVI.  4-  V  elloi.  H.  7.5.  rLnlnr  luiic 
anno  adsignandiim  Epod.  coim.  IV.  nec  diftcren- 
dum  ad  sequcntcm ;  nani  eo  quum  Caesar  ipso 
quoque  XX.  servorum  mllll»»  manumiserit  et  ad 
remum  dederit  (Sueton,  Au.qj.  16.),  non  poterat 
tunc  poeta  sineinvidia  sen-ilem  nianum  tangere. 
Hoc  demum  anno  Ilorallum  in  Maecenails 
amicitiam  et  familiaritatem  adscriptum  cssc,  no- 
no  mense  post.  quam  ei  commendatus  esset  (v. 
Serm.  I.  6.  62.  sqq.)  ,  adpareLit  ex  iis  ,  quae  ad 
a.  V.  DCCXXIII  dicentur.  A  Maecenale  obtinct 
praedlum  in  Sabinis  ,  et  pcr  eundem  in  Octavia- 
ui   amicitiam   insinuatur. 

V.  c.  717. 

JV.  Vipsaniiis  Agrippa.  JL.  Caninius  Gallas, 

a.  c,  07.  Horatii  H. 

AJj  Agrlppa,  ut  recens  aedificatis  clossibus  tuX 
lus  recessus    cssct ,  lacu  Averno  et   Liucrino    cum 
niari   commisso  ,  portus   Julius  factus  cst.  v.   Dio 
XLVIII.  5o   et  5i.  Hujus  operis  nienlio  in  A.  P.  65. 

Antonius  Athenis  Tarentum  classe  venit.  Octa- 
vla  adducit  Octavianum,  ut  eum  conveniat.  Nova 
inter  eos  amlcitiae  pactio.  DIo  XLVHI  extr.  Eo- 
dem  Maccenas  properal  c\m\  Horatio ,  Virgilio , 
Vario  ,  PJotio.  Id  est  iler  BrundJsinum  ,  descrip- 
timi   Serm.  I.  5. 

V.  c.  718, 

L.  Gellius  PopUcola.  J\J.  Coccejus  Nerva. 

a.  C.  36.   Horatii  |^. 

Victo  Sex.  Pompejo,  Octavianus  Romam  re- 
v»rsus  magnis  honoribus  adficitur.  Oppidatim 
inter  Deos  tutelares  coasecratur.  Appian  V.  p. 
1178.  Pliraates,  Parlhorum  rcx ,  in  suos  cives 
saevire  occipit. 


—       198       — 

V.  c.  719. 

L.   Cornificius.  Sex.  Pompejus  jil. 

a.  C.  35.  Horatii  |'^. 

Sextiis  Pompejus  Mileti  trucidatur.  Phraatem 

regno   pellunt   cires  sui ,    et  Teridati  illud  confft* 

runt. 

V.    C.    "72  2. 

Cn.  Domitius  Ahenobarhus.    C.  Sosius. 
a.  C.  52.  Horaiii  |-|. 

Ad  bellum  atrocissimum  spectant  inimicitiae 
Caesaris  et  Antonii.  Magni  utrimque  adparatus. 
Huc  spcctare  videtur  Carm.  I.  14.  Epod.  VII.  et 
XVI.  Plancus  ad  Caesarem  ab  Antonio  transfugit, 
ad  quem  est  c.  I.  7. 

V.  c.   723. 

C.  Caesar  Octavianus  III.  M.  Valer.  Messala>, 

a.  C.  3i.  Horaiii  |y. 

Maecenati  ad  Actiacum  bellum  cum  Augusto 
ituro  comes  esse  vult  Horatius.  Hinc  carmen  V. 
3.  enatum,  sub  initium  anni.  Sed  non  adnuit 
Maecenas.  Praecessit  etiam  pugnam  Actiaram 
Carrn.  V.  g.  Facta  est  ea  pugna  ad  d.  IV.  Non. 
Sept.  M.  Antoniufi  in  Aegjptum  fugit.  Post  illam 
exarata  Serm.  II.  ecl.  6,  nam  dimiserat  Octavia- 
nus  veteranos  in  Italiam,  nec  dum  illis  quidquam 
dederat  (v.  55.);  v.  Dio.  LI.  p.  444«  At  statim  se. 
quenli  anno  illis  r^bellantibus  pecunias  et  agros 
deditj  Dio  LI.  p.  445.  Igitur  ex  ejusdem  satjrae 
V.  4o  sqq.  principium  amicitiae  inter  Maecenatem 
et  Horatium  in  a.  4 16  figitur. 

r.  c.  724. 

Caesar   Octavianus  IV.  M.  Licinius  Crassus. 

a.  C.  5o.  Horcitii  ||. 

Caesar,  post  breve  in  Italiam  iter,  Aegjptum 

in  provinciam  redigit.     M.  Antonius  ct   Cleopatra 

^e  ipsi  interficiunt.     Horatlus  scribit   carm.  I.  37. 


m^         199 

PhraAlcs  \n  regniim  PArtliorum  rcstitultiir,  ot 
pelliliir  Teridates,  qui  iii  8yri.uri  fugit.DioLf.  i8. 

V.  c.   720. 

Caesar  Octavianus  V.  Sex.  ^pulejus. 

«.  C.  29.    Morafii  \^-. 

Jauus  claudilur;  Dio  LI.  20.  Caesar  de  Vllf. 
VII.Vl.  Id.  Sext.  triumphos  agit ;  Dio  LI.  2i.Posl 
de  iiiiperio  deponendo  consiiltat  cum  Agrippa  ct 
Maeceuatc  ;    Dio  IA\.  pr. 

T.  Fnber  et  Dacer.  ad  b,  a.  referunt  Carm.  I. 
2.  quo  prodigia  Caesnrls  mortem  sefjuuta,  ot  hella 
civilia  ,  tanujuam  valicinio  includanlur,  a.  yio  edi- 
to.  Sed  puerilis  fuisset  in  h.  c.  talis  progressus, 
nt  henc  vidit  Sanadonus.  Et  ohest  inundatio  Ti- 
heris ,  f[uae  post  Caesaris  necem  nulla  meniora- 
tur.     Virgilius  talem  diluviem  non  lacuisset. 

V.  c,  726. 
^      Caesar  Octavianus  VI.  M.  j4prippa  II, 
a.  C.  28.  Horatii  j2. 
Quum  hoc  a.  Caesar  Apollinis  in  Palatlo  tem- 
plum  et  hihliothecam  dedi<  aret ,   scripsit  Horatlus 
c.  I.    5i.      Caesar  ad  templa    relicienda   et  urhemr 
ornandam  animum  adpeilit ;  Dio  LIII  init.  VcIIei. 
II.    89.     Hoc    tempore   componit   Horat.  C.  III.  6, 
Ad  idem  lempu»  referendus  Sermo  10.  L.  1.  judi- 
ce   Sanad. 

V.  c.  727. 

Cacsar  Octamanus  VII.  M.  ^grippa  III. 

a.  C.  27.  Horaiii  t~. 

Caesar    princeps  dicitur;    Dio    LIII.    11.    efc 

^ugnsius  adpcllatur;  DIo  LIII.  16.  postquajn  ite- 

rum  do   imperio    deponendo    consullavit.      Nocte 

«e^.  Tiheris  exuudatio  loca  plana  Roniae  sic  replet, 


—        200        — 

ut  navigari  possit.  Hinc  Sanadon.  huic  a.  adsig^ 
nat  Carm.  I.  2.  Sed  cum  cetera  hic  memorata  pro» 
digia  nullrt  illo  a.  exsliterunt ,  tum  haec  exunda- 
tio  Tiheris  non  pro  irae  Deorum  omine  accepla 
est  ab  hariolis  ,  sed  sic,  ut  Augustum  ad  magnam 
potentiam  evasurum   dicerent.  Dio  LIII.  ly. 

Augustus  cum  exercitu  in  Britanniam  ire  pa- 
rat ,  alium  exercitum  ad  Orientem  contra  Arabas 
mitlere.  Facit  Horatius  C.  I.  35.  cujus  v.  Argum, 
item  I.  29.  ad  Icrium.  ^ 

Cantabri  sedilionem  movent.  Dacer.  itaquc 
huc  refert  C.  II.  6.  At  vid.  illius   Argum. 

v.   c,  728. 

Caesar  Augiistus  VIII.  T.Statilius  Taurus  11. 

a.  C.  26.  Horatii  \^, 

Sex,  Apulejus  ex  Hispania  trinmphat.  Sed  Can- 
tabri  et  Astures  mox  renovant  belhjm. 

V.  c.  729. 

Caesar  Augustus  IX.  M.  Junius  Silanus. 

«.  C.  25.  Horatii  J". 

Expeditio  Augusti  in  Cantabros.   Initium  belli 

contra  Arabiam   et  Aetbiopiam  fnciiTnl   Aelius  Ga!- 

lus  et   Petronius.      Marcellus  luliam   ducil,  Hora^ 

tius  scribit  C.  II.  4. 

T.     C.    730. 

Caesar  Augustus  X.  C.  Norbanas  Flaccus. 
a.  C,  24.  Horatii  Jl. 
Phraates  iterum  pellit  Teridatem,  qui  in  Hi- 
spaniam  ad  Caesarem  Augustum  fugit.  v.  Argum. 
C.  I.  26.  Augu.«tus  Cantabris  victis  Romam  post 
triennium  rcdit ,  quum  oh  morhum  diutius  abfu- 
isset  ;  et  Janum  iterum  claudit;  Dio  LIII.  p.  5i5. 
Canit  Horatius  C.  111.  14.  item  I.  56. 


—  201 

i 
Quinclilius,  eommunls  Iloratil  et  Virgilii  ami- 
£\is  ,  nioritur.   Hieron.   Chron.  Euseb.  atl  01.  189. 
1.  Consolalur  Horatius  Virgilium  carmine  I.  2/|. 

V.  c.  751. 

Caesar  Augustus  XI,  A,  Terentius  Varro  Mu~ 

raena, 

suff.  Cn,   Calpurnius  Piso. 

a.  C.  25.  Horatii  J?. 

^hraales   legatos    mittit     Romam ,    repetitum 

Teridatem  et  filium  suum.      Quae  res  tlum   in  se- 

natu  agitatur,  facit  Horatlus  C.  I.  26.  cujus  v.  Ar- 

gum.   Augustus   Phraati   filium   rcddit,    liac   lege , 

ut   captivos   et  signa  Romana    restiluat.      Tcridati 

permittit ,  Romae^anere.  Dio  LIII.  55. 

Augustus  gravi  morI)o  denimbit  5  sed  conva- 
lescit.  Brevi  post  Marcellus  juvenis  moritur.  In- 
ler  haec  duo  facta  sci^iptum  est  C,  I.  12, 

V.  c.  752. 
M.  Cl.  Mdrcellus  Acserni?ius.  L.  Aruntius , 
a.  C.  22.  Horalii  ^^ 
Non  solum  in  fine  anni  superioris  ,  sed  Iioc 
ineunte  etiam,  magnae  Tiheris  inundationes  me^ 
morantur.  Fulmine  ictae  in  Pantheo  statuae.  Dio 
lilll  extr.  lilV  pr.  Haec  prodigia  occasionem  de- 
disse  videntur  Carmini  I.  2.  licet  manifestum  sit , 
commemorari  non  illa  sola,  sed  plura  «imul  alia, 
quae  praecessissent,  Augustum  rerum  politum 
quum  commendare  vellet  poeta,  tamquam  eum , 
«fui  rempublicam ;  bellis  civilibus  jactalam,  resti- 
tuturus  e?set ;  bella  autem  civilia  declarari  sole- 
rent  per  ayo^.,  quod  expiatione  indigcret,  tieni- 
<]ne  prodigia  a  longo  inde  tempore  civitatem  hx- 
y/i  et  expifttione  egentem  indicassent :  Ai?gustum 
eum  esse  auguratur,  qui  'm^^agiiQic,,  expiationibus 


*-r         202         — 

puLlIcis,  rempublicam  piaculo  eximereh  In  qm- 
hus  redeundum  est  ad  notiones  veterum  de  cala- 
mitatum  publicarum  causa  ab  iraDeorum  repeti- 
la,  ex  concepto  piaculo^  et  de  necessitate  expia- 
tionum.  Plura,  quae  carmen  ad  b.  a.  referre  sua- 
dcant,  in  Obss.  monuimus. 

Conjurant  in  Augustum  Licinius  Varro  Mu- 
raena  et  Fannius  Caeplo.  Auguslus  in  Siciliam 
abit  (Dio  LiIV.  6.);  unde  in  Partbos  profecturus 
putatur.  Paullo  ante  hanc  profectionem  scripta 
videtur  Epist.  I.  9. 

V.  c.  735. 

M.  Lollius.  p.  Aemilius  Lepidus. 

a.  C.  21.  Horatii  |f, 

Scripta   boc    anno   Epist.   I.    20.    Augustus  in 

Graeciam,  binc  in  Samum  navigat,  ibique  bjemat, 

Medio  anno  scriptum  C.  III.  29.  ad  Maecenatem , 

absente    Ausfusto   Urbi  praefectum.     Item  referas 

buc  c.  II.  i3.  (juod  anno  ante  III.  8.  scriptum  esse, 

eonstat  ex  bujus  v.  9. 

V.  c.  734. 

M.  Apulejus.  P.  Siliiis  Nerva. 

a.  C.  20.   Horatii  ^-^. 

Aslam,  Bitbjniam,   Syriam  Augustus  invislt. 

Pbraates  slgna  Aug^isto  et  captlvos    remittlt ;  Dio 

XjIV.  8.  Ea  res  magulficis  verbis  a  poetis  ornari  so- 

let.     Loquuntur  de  Partbis   profligatis  ,    subactis  , 

domitls ,    de  everso   eorum    Imperio ,  de   Oriente 

debellato ,  de  Pbraate  Augusti   ad   pedes   procum- 

bente,  ah  eoque  jus  regnandl  acclpiente  cet.  Tum 

et  Daci  ac  Sai-matae ,  aliique   Istrl  adcolae ,  conll- 

nuo  excurrentes   in   fines  Romanos  per  Lentulum 

coercentur;  Flor.  IV.    12.    Denique  hoc  etiam  an- 

no,    occlso  Artaxla,    datur  ab    Augusto  Armeniis 

Tlgranes,  ct  a  Tiberlo  Nerone  in  regnum  dedu- 


—        203        — 

t;ltiir  5  Dio  LlV.  9.  Ifl  ipsuni  cliam  a  poetis  aic 
augetur,  tamquam  subacta  sit  Armenia.  Referun- 
tur  ad  liaec  tempora  C.  II.  11.  III.  8.  Epist.  I.  5. 
•^tt  8.  item  12.  Ncfjue  diu  post  hunc  a.  scriptum 
o.«5e  potest  c.  II.  17.  cujus  v.  Argum. 

V.  c.  7.55. 

€.  Seniius  Saturninus.   p.  Lucretius  Vespillo. 

a.  C.  19.  Horatii  '^■(f-. 

Virgillus  in  Graeciam  proficiscitur ;  v.  vit, 
Virg.    Est  ad  eum   C.  I.  3.     Moritur  Brundisii. 

Augu^tus  ab  Oriento  redit  Romam  a.  d,  IV. 
fd.  Oct.  Videntur  huc  adsignanda  c.  I.  19.  III.  5. 

v.  c.  737. 

C.  Furnius.   C.  lunius  Silanus. 

a.  C.  17.  Horatii  f|. 

Augustus  ludos  seculares  instituit:  Dio  XIV. 
p.  553.  Plin.  VII.  48.  Censorin.  c.  17.  Horatius  ejus 
jlussu  conscribit  carmen  seculare.  Ad  idem  tem- 
pus   spectat  C.  IV.  6. 

V.  c.  738. 

L.  Domitius  Ahenoharhus ,   L.    Cornel.  Scipio. 

a.  C.  16.  Horatii  f^. 

Pertinent  ad  h.  a.  C.  IV.  1.  et  sic  circa  idem 
tempus  scriptum  oportet  C.   IV.    10. 

V.  c.  739. 
M.  Drusus  Libo.  L.  CaJpurnius  Piso. 

a.  C.  14.  Horatii  \^. 
Rhaeli  et  Vindeh*ci  per  Tiberium  et  Dru«um 
subiguntur.  Primum  solus  Drusus  missus  erat, 
et  Rhaetos  apud  Alpes  Tridentincis  proelio  vice- 
ratj  Dio  LIV.  p.  556.  Eo  spectat  C.  IV.  4.  D^in- 
de  quum  Rhaeti    nihilo   minus  Galliom   urgerent, 


—        204        — 

Tiberius  quoqne  adversus  eos  missus ;  DJo  ibid. 
Proinde  Drusus  et  Tiberius  simul  multis  locis  in 
Rhaetium  irrnperunt,  et  aliquot  proeliis  copias 
hostium  delevenmt.  Haec  gesta  celebrantur  car- 
mine  IV.  14.  serius  scripto ,  ut  videbimus.  —  Au-' 
gustus  per  totuni  annum  in  Gallia  absens  est. 

V.  c.  740. 

n.  C.  \[\.  Horatii  \^. 
Augustus  adhuc  dum  Roma  abest,  in  Hispa- 
nia,  Gallia,  Germania,  rebus  consliluendis  inteu- 
tus.  Scriptum  tunc  videtur  C.  IV.  5.  np.  post  le- 
gem  de  adulteriis  et  de  niaritandis  ordinibus  a, 
706  latam ,  item  post  subactos  Parthos,  Cantabros 
et  Germanos.      Ad  idem  tempus  spectat    C.  II.    4« 

V.  c.  741. 

Tib.  Claudiiis  Nero.  P.  puiixctiliiis   Varus. 

a.  C.  i3.  Horatii  |-f. 

Augustus  Romam  revertitur.    Si  Suetonio  cre- 

dimjis  ,   Augustum  Tiberii  Dru.5ique,  privignorum 

suorum,  victoriam  Vintlelicam  canere  jussisse  IIo- 

ratium  ,  ejusque    rei  causa    quartum   libruni   car- 

minum  addere :  huic  sane  anno  is  jussus  Aiigusti 

erit  adsignandus,    quo   post   triennii  in  Gallia   ab- 

sentiam ,  Urbem  repeliit.      Certe  C.  IV.    14.   non 

prius ,    quam   post   eum    reditum ,    scriptumesse 

probabile  est. 

V.  c.  742. 
M.   Valerius  JSIessala.  P.  Sulpitius  puirinus. 
a.  C.  12.  Horatii  \^' 
Agrippa  moritur,  ad  quem  unum  est  c.  I.  6. 
incertae  aetalis. 

V.  c.  744. 

Julus  Antonius.  f>.  Fabius  Maximus  Afric, 

a.  C.  10.  Horatii  f^^. 

Dacis,  Getis  et  Germanis  a  Druso  ac  Tiberio 

vielis,  Janiis  tertium  clauditur.     Carmen  IV.  i-5. 


—       205      — 

et  Epist.  II.   1.  HoratJi  opera   novisslma,    hoc   an- 
iio  scripta  vitlenttir 

V.  c.  746. 

C.  Marciiis  Censoritius.  C.  ^sinius   Gallus. 

a.  C.  9  Horatii  5'j. 

Horatium    hoc    anno  V.  Kal.  Dec.  mortunm 

esse,   et  quidem  suhito ,  ut  ne  signare  quidem  te- 

stamentum   posset ,    docet   Sueton.    in    ejus   vita : 

errore  tamen  in  annorum  Horatii  numero  admis- 

so,   dum  LIX  pro  LVII  ponit.  Hieronvm.  Chron. 

Euseh.    ad   Olymp,.    192.   5.      Horafius  quinqua- 

gesinio  septimo  ae.tatis  suae  anno  Romae  mo- 

ritur. 

Eodem  anno  incllnante  morltur  Maecena^., 
teste  Dione  LV.  p.  552.  et  quidem  ante  Horati- 
um ;  cjuod  cur  ex  ejus  vita  .  a  Suetonio  conscri- 
pla,  intelligere  pertinaciter  noluerint  Turnehus , 
Torrentius,  Dousa ,  A.  Schottus  CObss.  H.  60.) 
et   Sanadonus,   equidem  non  capio. 


VILIiA  HORATII  ah  ipso  elegantlsslme  pin- 
gitur  Epist.  l.  6.  5.  sqq.  Sita  crat  in  Sahinis, 
non  procul  Tihure  versus  Aquilonem.  Vicina  erat 
Varia  (Epist.  I.  i'|.  5.)  ,  Item  Mandela  (Ep.  I.  i8. 
io5.)  ;  proximum  fanum  Vacunae  (Ep.  I.  10  exlr.). 
Ager  dicehatur  Bandusia ,  fonte  Bandusio  (C.  IH. 
i3.)  insignis  ,  unde  ortus  rivus  Digentia  (Epist. 
I.  18.  io4.)j  fundum  Horatii  sua>iter  irrigahat. 
Silvis  et  nemorihus  amoenissima  erat  regio ,  in- 
primls  versus  antiquum  templum  Vacunae  (r. 
Plin.  III.  12.),  et  amplius  versus  Anienem  il.  et 
Tihur  sequehatur  lucus  Tihurni.  Nec  deerant 
saxa ,  rupes,  dumeta  (Ep.  I.  14.  19.);  ut  maxlmff 
poetica  regio  dici  pceset.  In  conralle  inter  Lu- 
cretilem  monlem  et  UstJcam,    ^f^xosum  collem,  a 


~    -  2o6       -* 

<juo  ipsa  eliaiii  valHs  Ustica  dicLi,  non  p/dcul 
fonte  Bandu.sio  O.  Serm.  II.  6,  2.)?  villam  ipsaii> 
positam  fuisse  probabile  est.  Eleganter  erat  ae- 
dilicata  de  albo  lapide  Tiburtino.  Habebat  in  e». 
Horatius  villicuni  cum  octo  servis ,  et  vivebant  iri 
agello  quinque  familiae  (Ep.  I.  1/4.  3.)  unde  satis 
lautum  fundum  fuisse  intelligatur.  Scripserunk 
plura  de  villa  Horatii  Cluver.  ant.  Ital.  II.  9  sqq. 
et  magno,  forte  nimio  studio,  M.  L.  Capmartin 
de  Chaupy  in  Decouverte  de  la  maison  de 
campagne  d^ Horace .  Tomes  III.  Rome  1767. 
8.  EJegantior  multo  est  Dominici  de  Sanctis 
Dissertazione  sopra  la  villa  di  Orazio  Flac- 
co.  In  Pioma  1761.  4«  Denique //«f/fer/wy ,  no- 
bilissimus  delineandi  artifex ,  dexterrime  nonnul- 
la  agri  istius  Bandusii  loca  repraesentavit ,  et  in- 
geniose  Horatii  descriptiones  iis  adcommodavit. 


«WV  W\v%\  W\\%^  W% 


207 


TESTIMONIA  ANTJQUA 

D  E 
H     O     R     A     T     I     0. 


OVIDIUS  Trist.  IV.  lo.  49. 

Et  teniiit  nostras  numerosus  Horfttius  aures 
Dum  ferit  AusoniA^carminA  culta  l)^ra. 

PETRONIUS  C.   118. 

Ceterum  neque  generosior  spiritus  vanitatem 
iktnat ,  neque  concipere  aut  edere  partum  mens 
|>otest,  nisi  ingenti  flumine  literarum  inundata. 
ElTuffiendum  est  ab  omni  a  erhcrum,  ut  ita  dicam, 
rililate,  et  sumendae  voces  a  plebe  submotae,  ut 
fiat 

Odi  proj^anum  volgus  et  arceo, 
Praeterea  curandum  est ,    ne  sententiae  emineant 
extra  corpus  orationis    expressae  5   sed   intecto  re- 
«tibus  colore  niteant.  Homerus   testis.,    et  JLjrici, 
Romanusque  Virgilius  ,  et  Horatii  curiosa  felicitas. 

JUVENAL.  Sat.  VII.  53  s(jq. 

-8ed  ratem  cgregium,  cui  non  sit    publica  rena, 
Anxietate  carens  animus  facit ,  omnis    acerbi 
impatiens ,  cupidus  silvarum ,    aptusque  bibendi^s 
Fontibus  Aonidum :  neque  enim  cantare  sub  antro 
'Pierio,  tb^rswoire  potest  contingere  moestA 


Paiiperta?  atque  aeris  inops,  tjuo  riocte  dierfue 
Corpus  eget :   satur  est,  cum  dicit  Hoi\iilus  £f  o«/ 

PERSIUS    I.  ii6. 

jL:Oihhe  vafer  vitium  ridentl  Flaccus  amico 
Tangit  et   admissus   circum  praecordia  ludlt  , 
Callidus   excusso  populum  suspendere  naso. 

SALEI.  BASSUS  ad  Pis.  227. 
CWernsd.    Poet.  min.  IV~.    276.) 

Maecenas    alta  Thoantis 
Eruit  5  et  populis   ostendit  nomina    Grajis. 
Carmina  Romanis  etiam  resonaritia  cliordis 
Ausdniani(jue  cheljn  gracilis  patefecit  Horati. 

gUlNCTILlANUS    Inst.   Or.  I.  8. 

jjjtiles  Tragoedi  :  alutnt  re*  Ljrlci ;  si  tam«n 
in  hjs  non  auctores  modo  ,  sed  eliam  partes  ope- 
ris  elegeris.  Nam  et  Graeci  liceiiler  multa,  et 
Horatium  in  quibusdam  nolim  intcrprctari. 

.    IDEM   L.  X.^«i^V 

Multo  est"'tei4icr  (Lucin  ac  purus  magis 
Horalius  ,  ct  ad  nolandos  ,  hominum  mores  prae- 
cipuus.  jEt  pdii/lo  post :  lamhus  non  sane  a  Pio- 
Ihanis  ceTehratus  est ,  ut  proprium  opus ;  a  qui- 
husdam  interposilus  :  cujus  acerbitas  in  Catullo, 
Blbaculo  ,  Horatio  ;  quamquam  illi  epodos  inter- 
venire  non  reperiatur.  At  Lyricarum  idem  Hora- 
lius  fere  solus  legi  dignus.  Nam  et  insurgit  ali- 
quando  et  pleuus  est  ju(  unditatis  et  gratiae  et  va- 
.riis  fiiruri*  et  verbis   felici«JsimG  audax. 


—        209        — 

AUCTOR    de  Causis  corr.  Eloqu.  c.  20. 

Exigitur  enim  jam  ab  oratore  etiam  poelicus 
•  decor ,  non  Attii  aut  Pacuvii  veterno  inquint.lijs, 
sed  ex  Horatii  et  Virgilii  et  Lucani  sarrario  pro- 
latus.  Horum  igitur  auribus  et  judiciis  obtempe- 
rans  nostrorulii  oratorum  aetas ,  pulchrior  et  or- 
iiatior  exstitit. 

AUSONIUS   Eid.  IVi  56. 

Te  praeeunte  ,  nepos,  modulata  poemata  Flacci 
Allisonumque  iterum  fas  est  didicisse  Maronem; 

SIDONIUS   APOLLIN.  Epp.  VIII.   11, 

stjlus  aut  Maronianus 
Aut  quo  tu  Latium  beas,    Horati, 
Alcaeo  potior  Lyristes  ipso. 

IDEM  ibidem  Cp.  226.   Sirmond.) 

In  LyricisFlaccum  secjuutus  nunc  ferebatur 
in  lambico  citus ,  nunc  in  Choriambico  gravisj 
nunc  in  Alcaico  flexuosus ,  nunc  in  Sapphico  in- 
flatus. 

IDEM  in  Praef.  Panegyr.  lul.  Val.  Majorano 
dicti. 

Et  tibi ,  Flacce ,    acies   Bruti   Cassique  sequutO 
Carminis   est  auctor^  qui  fuit  et  veniae. 

IDEM    L.  IX.  Epp.  i5.  ad   Tonantium; 

Sed  tu  per  Calabri  tramitis  aggerem 
Vis  ut  nostra  dehinc  cursitet  orbita 
QusL  Flaccus  lyricos  Piiidaricum   ad  melos 
Frenis   flexit  equos   plectripolenlibus . 
Dum   metro   quatitur  chorda   Glyconio , 
L  2San&.  O 


.     —  ^    210         — 

Nec  non  Alcairo  vel  Phefecratio 
Jiincto  Lesbiaco  ,  sive  Anapaestico* 

IDEM  Carm.  IX.  V.  2  23  sqq. 

Non  qiiocl  per  Satjras,  Epistolarum 
Sermonumqtie  sales,  novumque  Epodon 
JLibros  carminis  ac  Poeticam  Artem 
PhoeLi  lauclibus  et   vagae  Dianae 
Conscriptis  voluit  sonare  Flaccus. 

IDEM   Carm.   XXIII.   45o  sqq. 

At  si  dicat  Epos  metrumque  rhythmis 
Flectat    commaticis  tonante  plectro, 
Morclacem  faciat  silere  Flaccum. 
Quamvis  post  Satyras  I^yramque  tendat 
IUe  ad  Pindaricum  volare  cygnum. 


g.    HORATII    FLACCI 


CARMINVM 


LIBER   PHIMVS. 


—        213       — 


I. 

A  D   MAECENATEM, 


M. 


aecenas  alavis  edite   regiLus  , 
O  et  praesidium  et  dulce  decus  meum, 
Sunt  quos  curriculo  pulverem  Olympicun» 
Conlegisse  juvat ,   metaque  fervidis 
Evitata  rolis  palmaque  nobilis  5 

Tcrrarum  dominos  evehit  ad  Deos. 
Hunc ,   si  mobilium  turba  Quiritiurn. 
Certat  tergeminis  tollere  honoribus  : 
Illum ,   si  proprio  condidit  horreo , 
Quidquid  de   Libycis  verritur   areis.  \0 

Gaudentem  patrios  findere  sarculo 
Agros ,  Attalicis   conditionibus 
Numquam  demoveas ,  ut  trabe  Cypria 
Myrtoum  pavidus  nauta  secet  mare, 
Luctantem  Icariis  flnctibus  Africum  ■   iS^ 

Mercator  metuens ,  otlum  et  oppidi  :-iii-)n?t 

Laudat  rura  sui :  mox  reficit  rates 
Quassas  ,  indocilis  pauperiem  pati, 
Est  qui  nec  veteris  pocuha  Massici , 
Nec  partem  solido  demere  de   die  ?o 

Spernit ,  nunc  vlridi  membra  sub  a^^bu4-o 
Slratus  ,  nunc  ad  aquae  lene    caput  sacrwkev      , 
Multos  castra  juvant,  et  lituo  tuba 


—       214       — 

Permixtus  sonitus  ,  bellaque  matribus 

Detestata.     Maiict  sub  Jove   frigido  25 

Venator ,  tenerae  conjugis  immemor, 

Seu  visa  est  catulis  cerva  fidelihus , 

Seu  rupit  teretes  Marsus  aper  plagas. 

Me  doctarum  ederae  praemia  fronlium 

Dis  miscent  superis  :  me  gelidum  nemus  5o 

IVympharumque  leves   cum  Satyris  chori 

Secernunt  populo  :   si  neque  tibias 

Euterpe  cohibet,  nec  Polyhymnia 

Lesboum  refugit  tendere  barbiton. 

Quod  si  me  lyricis  vatibus    inseris,  35 

Sublimi  feriam  sidera  vertice. 


II, 
AD   AUGUSTUM  CAESAREM, 


■^^^v«^w%w% 


Aam   satis  terris  nivis  atque  dirae 
Grandinis  misit  Pater  et  rubente 
Dextera  sacras  jaculatus  arces 

Terruit  urbem  , 

Terruit  gentes  ,  grave  ne  rediret  5 

Secutum  Pyrrhae,   nova   monstra  questae , 
Omne  quum  Proteus  pecus  egit  altos 
Visere  montes , 

Piscium  et  summa  genus  haesit  ulmo , 

Nota  quae  seJes  fuerat  columbis  ,  io 

Et  superjecto  pavidae   natarunt 

Aequore  damae. 


—        215        — 

Vidimus  flavum  Tiberim,  retorli.< 
Litore  Etrusco  violenter  undis  , 
Ire  dejectum  monumenta  Regis  i5 

Templaque   Vestae^ 

Iliae  dum  se  nimium   querenti 
Jactat  ultorem,  vagus  et  sinistra 
Labitur  ripa ,  Jo\e  non  probante,   u- 

xorius  nmnis.  20 

Audiet  cives  acuisse  lerrum  , 
Quo  graves  Persae  mclius  perirentj 
Audiet  pugnas  vitio  parentum^ 
Rara  juventus. 

Quem  vocet  Divom  populus   ruentis  20 

Impcri  rebus  ?  prece  qua  faligont 
Virgines  sanctae  minus  audientem 

Carmina   Vestam  ? 

Cui  dabit  partes  scelus  expiandi 
Jupiter?  Tandem  venias ,  precamur,         ♦  v5o) 

Nube  candentes  humeros   amictus 
Augur  Apollo  5 

Sive  tu  mavis ,  Erycina  ridens  , 
Quam  Jocus  circumvolat  et    Cupido  ; 
Sive  neglectum  genus  et   nepotes  |>5 

Respicis ,  auctor, 

Heu  !   nimis  longo  satiate  ludo  , 
Quem  juvat  clamor  gaieaeque  leves  , 
Acer  et  Marsi  peditis  cruentum 

Voltus  in  hostem  ;  s' 

Sive  mutata  juvenem  figura 
Ales  in  terris  imitaris,  ahnae 


--  2l6  — r 

Filius  Majcie  ,  patiens  vocari 

Caesaris  ultor : 

Serns  in  caelum  redeas  ,  diuque 
Laetus  intersis  populo   Quirini, 
Neve  te  nqstris  viliis  iniquunn 
Ocior  aura 

Tollat ;  hic  map^nos  potius    triumphos, 
Hic  ames   dici  Pater  alque  Princcps  , 
Neu  siucis  Medos   ecfuitare  inultos , 
Te  duce ,   Caesar. 


46 


^Q 


^  ^  ^  ».  ^  ^  m.  ^  ^  ^f^A  *■  ^-^ 


III. 
A  D     VI  R  G  I  L  I  UM. 


vvvv«^www 


s. 

^  ic  te    Diva  potens  Cypri , 

Sic  fralres  Helenae  ,  lucida  sidera, 
Ventorumque  regat  pater, 

Obstrirtis  aliis   praeter   lapyga , 
N  vis  ,   «juae  tibi  cred;tum 

Def)es  Vir^ilium  ,   finibus  Atticis 
Reddas  incolumem  ,  precor  , 

Et  serves  animae  dimidium  meae, 
Illi  roJjur  et  aes  tfiplex 

Circa  pcrtus  erat,  <jui  fragilem  truci 
Commisit  pelago  ratem 

Prjmus ,  nec  timuit  praecipitem  Africum 
Derertantem  Aquilonibus  , 

Nec  Iristes  Hyadas  ,  nec  rabiem  Noti , 


I  u 


—        217        — ' 

Quo  non  arbiter  Hadriae  ItS 

Major ,  tollere  seu  ponere  volt  freta. 
Quom  Mortis  timuit  gradum  , 

Qui  siccls  oculis  monstra  natantia  , 
Qui  vidit  mare  turgidum  et 

Infames  scopulos  alta  Ceraunia?  tSo 

Nequidquam  Deu?  abscidit 

Prudens  Oceano  di?sociabili 
Terras ,  si  tamen  impiae 

Non  tangenda   rates  transsiliunt  vada. 
Audax  omnia  perpeti  25 

Gens  humana  ruit  per  vetitum  nefas  , 
Audax  lapeti  genus 

Ignem  fraude   mala  gentibus  intulit : 
Post  ignem  aetheria   domo 

Subductum  Macies  et  nova  Febrium  3o 

Terris  incubuit  cohors  : 

Semotique   prius  tarda  necessitas 
JL<eti  corripuit  gradum. 

Expertus  vacuum  Daedalus  aera 
Pennis  non  homini  datis,  55 

Perrupit  Acheronta  Herculeus  labor, 
Nil  mortalibus  arduumest: 

Caelum  ipsum  petimus  stultitia  :  neque 
Per  nostrum  patimur  scelus  ^ 

Iracunda  Jovem  ponere  fulmina.  /^q 


IV, 
A  D     L.     S  E  X  T  I  U.M. 


%>%WVV^^W> 


*^olvitur  acris  hiems  grata  vice  veris  et    Favoni, 

Trahuntque  siccas  machinae   carinas. 
Ac  neque  jam  stabulis   gaudet    pecus ,  aut   aralor 

igni ; 


—        218 

Nec  prata  canis  albicant   pruinis. 
Jam   Cjlherea  choros   ducit   Venus ,  imminente  5 

Luna  : 
Junctaeque  Nymphis  Gratiae  decentes 
Alterno  terram  quatiunt  pede  5    dum    grfives  Cy- 
•  clopum 

Volcanus  ardens  urit  oflficinas. 
Nunc  decet   aut    viridi    nitidum    caput    impedire 

myrto,  10 

Aut  flore ,  terrae  quem  ferunt  ftolutae. 
Nunc  et  in  umbrosis  Fauno  decet  immolare  lucis, 
Seu  poscat  agna,  sive  malit  haedo. 

Pallida  Mors  aequo   pulsat  pede  pauperum  taber- 

nas , 
Regumque  turres.      O  beate  Sexti ,  i5 

Vitae  summa  brevis  spem  nos   vetat  inchoare  lon- 

gam. 
.  Jam  te  premet  nox ,  fabulaeque  Manes , 
Et  domus  exilis  Plulonia:   quo  simul  mearis, 

Nec  regna  vini  sortiere  talis , 
Nec   tenerum  Lycidan  mirabere ,  quo  calet  juven- 

tus  3  0 

Nunc  omnis ,  et  mox  virgines  lepebunt. 


V. 
AD      PYRRHAM. 


0. 


■vwwvvwww 


uis  multa  gracills  le  puer  iri   rosa 
Perfusus  liquidis  urguet  odoril)us 
Grato  ,  Pyrrha,   sub  anlro? 
Cui  flavam  religas  comam 


—        219        — 

SJmplex  mundiliis  ?  Heu  ,  quoties  fidem  5 

Mutatosque  Deos  flebit,  et  aspera 
?>iigris  aequora  ventis 
Emirabitur    insolens  , 

Qui  nunc  te    fruitur    credulus  aurea  5 
Qui  semper  vacuam,  semper  amabilem  10 

Sperat ,  nescius  aurae 

Fallacis.     Miseri ,    quibus 

Intentata  nites  !  Me  tabula  sac«r 
Votiva  paries  indicat  uvida 

Suspendisse  potenti  l5 

Vestimenta  maris   Deo. 


VI. 
AD     AGRIPPAM. 


*<5criberis  Vario   fortis   et  hostium 
Victor  ,  Maeonii  carminis    aliti , 
Quam  rem  cumque  ferox  navibus  aut  equi 
Miles  te  duce  gesserit. 

Nos,   Agrippa,  neque  haec  dicere ,   nec  gravcm5 
Pelidae  stomachum  cedere  nescii, 
Nec  cursus  duplicis  per  mare  Ullxeij  , 
Nec  saevam  Pelopis   domum 

Conamur  ,  tenues  grandia:   durri  pudor 
Imbellisque    Jyrae  Musa  potens  vetat  10 

Laudes  egregii  Caesaris  el  tuas 
Culpa  deterere  ingeni. 


—        220        — 

Quis  Martem  lanica  tectum  adamantina 
Digne  scripserit?  aut  pulvere  Troio 
INigrum  Merionem  ?  aut  ope  Palladis  16 

Tjdiden  superis  parem? 

Nos  convivia ,  nos  praelia  virginum 
Sectis  in  juvenes    unguibus   acrium 
Cantamus,  vacui,  sive  quid  urimuT, 

Non  praeter  solitum  leves.  30 


vir. 

AD   MUNATIUM   PLANCUM, 


J-^audabunt  alli  claram  Rhodon ,  aut  Mitjlenen, 

Aut  Epheson  ,  biniarisve  Corinthi 
Moenia  vel  Baccho  Thebas,  vel  Apolline  Delphos 

Insignes  ,  aut  Thessala  Tempe. 
Sunt  quiJ)us  unum  opus  est,  intactaePalladis  arces  5 

Carniine  perpetuo    celebrare  , 
Indeque  decerptam  fronti  praeponere   olivam. 

Phirimus  in  JunonLs  honorem 
Aptum  dicit  equis  Argos   ditesque  Mjcenas. 

Me  nec  tam  patiens  Lacedaemon  10 

Nec  tam  Larissae  percussit  campus  opima« , 

Quam   domus  Albuneae  resonantis, 
Et  praeceps  Anio  ,    ac  Tiburni  lucus,  etud^ 

Mobilibus  pomarla  rlvis. 
Albus   ut  obscuro   deterget  nul)ihi  caelo  i5 

Saepe  Notus ,  neque  parturit  Imbres 
Perpelnos:   sic  tu  sapiens  finire  memento 

Tristitinm  vitaeque  labores 


—        221        — 

Molli ,  Plance  ,  mero  :    seU  te  fuJgentia  signis 

Castra  tenent ,  seu  densa  tenebit  20 

Tibwris  wmbra  tui.  Teucer    Salamina  patremcjue 

Quum  fugeret,  tamen  uda  Lyaeo 
Tempora  popnlra  fertur   vinxisse  corona, 

Sic  trijtes   adfatus  amicos : 
^uo  nos  cumque  feret  melior  Fortunaparente,  25 

Ibimus  ,  o   5ocii  comitesque. 
Nil  de^^perandum  Teucro  duce  et  auspice  Teucro ; 

Certus   enim  promisit  ApoUo  , 
Ambiguam  tellure  nova  Salamina  futuram. 

O  fortes  ,  pejoraque  passi  3o 

Mecum  saepe  viri ,  nunc  vino  pellite   curas : 

Cras  ingens  iterabimus  aequor. 


'  viir. 

A     D       L     Y    D     I     A    M. 

•"vdia  dic,  per  omnes 

Te  deos  oro ,  Sybarin  cur  properas   amando 
Perdere  ?  cur  apricum 

Oderit   campum  ,  patiens  pulveris   atque  solis  ? 
Cur  neque  militaris  5 

Inter  aequales  equitat,  Gallica  nec  lupatis 
Temperat  ora  frenis  ? 

Cur  timet  flavum  Tiberim  tangere?  cur  olivum 
Sanguine  viperino 

Cautius  vitat?  neque  jam  livida  gestat  armis  10 
Brachia  ,  saepe  disco, 

Saepe  trans  finem  jaculo  nobllis  expedito  ? 
Quid  latet ,   ut  marinae 

Filium  dicunt  Thetidis  sub  tacrimosa  Trojae 
Funera,  ne   virilis  i5 

Cultus  in  caedem  etLycias  proriperet  CAtervas? 


—        222        — 

IX. 

AD      THALIARCHUM. 

^  ides ,  ut  alta  stet  nive  candidum 
Soracte,  nec  jam  sustineant  onus 
Silvae  laborantes,    geluque 
Flumina  constiterint  acuto. 

Dissolve  frigus  ,  ligna  super  foco  5 

Largereponens  :  attfue    beni^nius 
Deprome  quadrimum   Sabina  , 
O  Thaliarche  ,    merum  diota. 

Permitte  Divis  cetera :  qui  simul 
Stravere  ventos  aequore  fervido  lo 

Deproeliantes  ,  nec  cupressi 
Nec  veteres  agitantur  orni. 

Quld  sit  futurum  cras  ,    fuge  quaerere:  et 
Quem  Fors  dierum  cumque  dabit :  lucro 

Adpone  :   nec  dulces  amores  i5 

Sperne  puer  ,  neque  tu  choreas  j 

Donec  virenti  canities  abest 
Morosa.     Nunc  et  Campus  et  areae, 
Lenesque  sub  noctem  susurri 

Composita  repetantur  hora  :  20 

Nunc  et  latentis  proditor  intimo 
Gratus  puellae  risus  ab   angulo, 
Pignusque  dereptum  lacertis  , 
Aut  digito  male  pertinaci. 


—     22:i     — 

X. 

A   D     M    E    R   C   U   R   I    U   M. 

^^>%  ^^  ^^v»  v^^ 


M. 


-ercuri ,  facunde  nepos  Atlantis, 
Qui  feros  cultus  liominum  recentum 
Voce  formasli  catus,  et  decortie 

More  palaestrae: 

Te  canam,  magni  Jovis  et  Deorum       *v  5 

Nuntium,  curvaeque  lyrae  parentem; 
Callidum^  quidquid  placuit,  jocoso 
Condere  furto. 

Te ,  boves  olim   nisi  reddidisses 
Per  dolum  amotas  ,  puerum  minaci  lo 

Voce  dum  terret,    viduus  pharetra 
Risit  ApoUo. 

Quin  etAtridas,  duce  te,  superbos  , 
Ilio  dives  Priamus  relicto , 

Thessaloscjue  ignes  et  iniqua  Trojae  l5 

Castra  fefellit. 

Tu  pias  laetis   animas  reponis 
Sedibus,  virgaque  levem  coerces 
Aurea  turbam,  superis  Deorum 

Gratus  et  imis.  :20 


T 

-I-  u 


XI. 
A  D       L   E   U   C    O    N    O   E   N. 

<%^^  %!»%  vw  vv^ 


ne  quaesieris ,  acire  nefas,  quem  mihi,  quem 

tibi 
Finem  Di  dederint,  LeucoHoe^  nec  Babylonios 


—        224        -^ 

T<»ntaris  nurtieros.  Ut  melius,  quidquid  erit,  pati ! 
Seu  plures  hiemes,  seu  triLuit  Jupiter  ultimam,  5 
Quae  nunc  oppositis  debilitat  pumicibus  mare 
Tyrrhenuni.    Sapias,  vina  liques  ,  et  spatio   hrevi 
Spem   longam   reseces.     Dum   loquimur ,  fugerit 

invida 
Aetas.  Carpe    diem  >  quam   minimum  crediila   po- 

slero.  io 


xii. 

AD      AUGUSTUM. 


^^^^v^^w^v»^ 


Q. 


uem   virum  aut  heroa  Ijra  vel  acri 
l^ihia  sumis  celehrare  ,  Clio  ? 
^)uem  Deum  ?  cujus  recinet  jocosa 
Nomen  imago, 

Aut  in  umhrosis  Heliconis  oris, 
A.ut  super  Pindo  ,  gelidove  in  Haemo? 
Unde  vocalem  temere  insecutae 
Orphea  silva.ej 

Irrte  materna  rapidos  morantem 
Fluminum  L-^psus  celeresque  ventos  ^ 
Blandum  et  auritas  fidihus  ca ooris 
Ducere  quercus* 

(^uid  prius  dicam  soh*tis  Parentis 
Laudihus?qui  res  hominum   ac  Deorum^ 
Qui  mare  ac  terras  ,  variisque    mundum 
Temperat  horis? 


10 


_       ^,5       - 

Unde  nil  majus    generatur  ipso, 

Nec  viget  rjuidquam  simile  aut  secundum : 

Proximos  ilJi  tamon   orcupavit 

Pallas   honores.  3o 

Proeliis  audax ,  neque  te^  silebo 
Liber,   et  saevis  inimica  Virgo  " 
Belluis  ;  nec  le,  metuende  cerla 
Phoebe  ?a*itta. 

Dicam  etAlciden,  puerosque  Ledae  j         •  2$ 

Hunc  equis  ,  illum  superare  pugnis 
NoLilem  :  quorum  simul   alha  nautis 
Stella  refulsit, 

Defluit  saxis  ao^itatus  humor  ; 

Concidunt  venti,   fugiuntque   nuhes  5  3o 

Et   minax,  nam  sic  voluere,  ponto 
Unda  recumhit. 

Romulum  post  hos  prius,  an  quietum 
Pompili  regnum  memorem ,  an  superhos 
Tarquini  fasces,   duhilo,  an  Catonis  5S 

Nohile  letum. 

Regulum  ,  et  Srnuros  ,  animaeque  magnae 
Prodigum  PauUum,  superante  Poeno  , 
•Gratus  insigni  refcram  Camena, 

Fahriciumque.  4<* 

Hunc,  et  incomtis  Curium  capillis, 
UtiJem  hello  tulit ,    et  Camilium, 
Saeva  paupcrlas  et  avitus   apto 

Cum  lare  fundus.  - 

Crescit .  occuito  velut  arhor  aevo  ,  4- 

Fama  Marcelli :  micat  inter  omnes 

P 


22ft       — 

lulium  sidus ,  vekit  inler  ignes 
liuna  minores. 

Gentis  humanae  paler  atque  custos, 
Orte  Salurno  ,  tibi  cura  magni 

Caesaris  fatis  data>  tu  secundo  66 

Caesare   regncs. 

IUe ,  seu  Parthos  Latio  imminerites 
Egerit  jiisto  domilos  triumpho  , 
Sive  «ubjectos  Orientis  orae 

Seras  et  Indos,  55 

Te  minor  latum  reget  aequus  orbem: 
Tu  cravi  curru  quaties  Oljmpum  5 
Tu  parum  castis  inimica  mittes 
Fulmina  lucis. 

XIII. 
AD     L.YDIAM= 

'W»%V»VWVM> 


V^um  tu,  Lydia,  Telephi 

Cervicem  roseam  ,  cerea  Telephi 

Laudas  brachia  ,  vae  ,  meum 

Fervens  difiicili  bile  tumet  jecur. 

Tunc  nec  mens  mihi,  nec  color 

Certa  sede  manet :  humor  et  in  genas 

Furtim  L^bitur,  arguens  , 

ipuam  lentis  penilus  macerer  ignibus. 


—       2«7       -^ 

IJror ,   seu  libi   canclidos 

Turparuut  humoros  immoclicae  mero  lo 

Rixae,  sive  puer  furens 

Impressit  memorem  dente  labris   notam; 

Non,  si  me  satis   audias  , 

Speres  pcrpetuum,   dulcia  barbaire 

Laedentem  oscula,  quae  Venus  2.5 

Quinta  parte  sui  nectari^  imbuit. 

Felices  ter  et  ampliuS  , 

Quos  irrupta  tenet  copula,  nec  malie 
Divulsus  querimoniis 

Suprema  citius  solvet  amor  die.  ao 

AID     REMPUBLICAM. 


'W%%V»%^^V^<VV»^ 


o 


noivis,  referent  in   mare  te  novi 
Fluctus?  O  quld  ogis?  fortiter  occupa 
Portum.      jNonnevides,   ut 
Nudum   remigio    latus  , 

Et  malus  celeri  saucius  Africo  5 

Antennaeque  gemant  ?  ac   sine  funibus 
*Vix  durare  carinae 
Possint  imperiosius 

Aequor  ?  Non  tibi  sunt  integra   liritea , 
Non  Di ,  quos  iterum  pressa  voces  malo  t  10 

Quamvis  Pontica  pinus , 
Silvae  filia  nobilis , 

P   2 


'  (I 


—        228        T- 

Licles  et  genus  el  iiomen  iniitile. 
Nil  pictis  timidus   navila  puppibus 

Fidit.      Tu  ,  nisi    ventis  l5 

Debes  ludibrium  ,   cave.  1 

Nuper  sollicitum  quae  mihi  taedium, 
Nunc  desiderium  ,  curaque  non  levis ,  ^ 
Interfusa  nitentes 

Vites  aequora  Cycladas.  50 


XV. 

NEREI  VATICINIUM  DE  EXCIDIO  TROIAE. 

Jr  astor  guum  traheret  pcr  freta  navibus 
Idaeis  Helenen  perfidus   hospitam  , 
Ingrato   celeres  obruit  otio 
Ventos ,  ut  caneret  fera 

Nereus  fata:   Mala  ducis   avi    domunij  5 

Quam  multo  repotet  Graecia  milite 
Conjurala  luas  runipere  nuptias 
Et  regnum  Priami  vetus. 

Ebeu,  quantus   equis,  quantus  adest  viris 
Sudor!  quanta  moves  funera  Dardanae        .       lo 
Genti !   lam   galeam  Pallas   et  aegida 
Currusque  et  rabiem  parat. 

Nequidquam,  Veneris  praesidio   ferox , 
Pectes  caesariem  ,  grataque  feminis 
Inibelli   cithnra  carmina  divides  :  i5, 

Nequidquam  thalamo  graves 


—        229        — 

Hastas  ,  et  cahimi   spicula  Gnosii 
Vitabis  ,  strepitumque  ,  et  celerem  seffui 
Ajacem  :  tamen  ,  heu,  serus  a^ulteros 

Crines  pulvere  coliines.  20 

Non  Laertiaden  ,  exitlum   tuae 
Genti,  non  Pylium  Nestora  respicis  ? 
Ur}*uent  impavidi  te  Salaminius 
Teucer ,  te   Sthenelus   sciens 

Pugnae,   sive  opus  est  imperitare   equis,  25 

Pon  auriga  piger.      Merionen  quoque 
Nosces.      Ecce  lurit  te  reperire  alrox 
Tjdides  ,  melior  patre  : 

Quem   tu ,   cervus  uti  vallis  in   adtera 
Visum  parte  lupum  graminis  immemor  3o 

Suhlimi  fugies  mollis  anhelitu  3 
Non  hoc  pollicitus    tuae,     ^ 

Iracunda  diem  proferet  Ilio 
Matronisque  Phrygum   classis    Achillei: 
Post  certas  hiemes  uret  Achaias  55 

Ignis  Pergameas  dornos. 


^*^^  ^^'^  ^^^  ^^^» 


XVI. 
P  A  I.  I  N  O  D  I  A. 

O. 
matre  pulchra  filia  pulchrior, 

Quem  criminosis  cunque  voles  modum 

Pones  iambis  ;  sive  flamma 

Sive  mari  libet  Hadriano. 


—        230        — 

Non  Dinclymene  ,  non  adytis  quati^  S 

Mentom  sacerdotum  incola  Pylhius , 
Non  Libor    aeque,  non  acuta 
Si  geminant  Corjbantes  aera, 

Tristes  utirie:   f[uas   neque  Noricus 
Deterret  ensis  j   nec  niare  iiaufragum  ,  IflJ 

Noc  saevus  igiiis  ,  nec  tr.^mendo 
lupiter  ipse  ruens    tumuitu, 

FerUir  Prometlieus  ad»lere   pviiicipi 
tiimo  coactus  particularn  undique 

Desectam  ,   et  Insoni   leonis  l5 

Vim  stomacho  adposuisse  nostro 

Irae  Thjesten  exitio  gravi 
Stravere ,  et  altis  urbibus   ultimae 
Stetere  causae ,   cur  perirent 

Fundilusj  imprimeretque  niuris  20 

Hostile  aratrum  exercitus  insolens. 
Compesce  rnentem  :  me  quoque    pectoris 

Teutavit  in   dulci  juventa  ' 

Fervor,    et  in  celeres  iambos 

Misit  furentem:  nunc  ego  mitibus  c5 

IVIutare  quaero  tristia  ;  dum  mibi 
Fias  recantatis   amica 

Opprobriis^  animumque  reddas. 


—      231        — 
XVII. 

AD      TYNDARIDEM. 

^^^  %^^  %^^  %^^b 


▼  elox  amoenum  saepe  Lucretllem 
Mutat  Lycaeo  Faunus,  et  igneam 
Defendit  aestatem  capellis 

Usque  meis ,  pluviosque  ventos. 

Impune   tutum  per  nemus  arbutos  5 

Ouaervint  latentes  ,  et  thjma  deviae 
Olentis  uxoi'es  mariti : 

Nec  virides  metuunt  colubras, 

Nec  Martiales  haeduleae  lupos  : 
Utcnnque   dulci  ,  Tyndari ,   fistula  10 

Valles  et  Ustirae  cuhantis 
Laevia  personuere  saxa. 

Dt  me  tuentur  :    Dis  pietas   mea 
Et  Must^  cordi  est.      Hic  tihi  copia 

Manabit  ad  plenum  benigno  1$ 

Iluris  hpnorum  opulenta  cornu, 

Hic  in  reducta  valle  CanJculae 
Vitabis  aestus  ;   et  fide  Teia 
Dices   laborantes  in  uno 

Penelopen  vitreamque  Circen*  20 

Hic  innocentis  pocula  Lesbii 
Duces   snh  umbra  :  nec  Semeleius 
Cum  Marte  confundet  Thjoneus 
Proelia  :  nec  metues   protervum 


—         232       — 

Suspecta  Cjrum,  ne  male  dispari  zS 

Incontinentes  injiciat  manus, 
Et  scindat  baerentem  eoronam 
Crinibus ,  immeritamque  vestem, 

vvvwvwvvw 


XVIII, 
A  D     V  A  R  U  M. 


ullam  ,  Vare,  sacrj  vite  prius  severis  arborem 
Circa  mite  solum  Tiburis   et   moenia  Catili. 
Siccis  omnia  nam  dura  Deus    proposuit  :   neque 
Morilaces  aliter  diffugiunt  sollicitudines. 
Quis  post    vina    gravem  militiam   aut  pauperiem 

crepat?  6 

Quis   non    tepotius,  Baccbepater,  teque   decens 

Venus  ? 
At  ne   quis  modici  transsiliat  munera    Liberi , 
Centaurea  monet  cum  Liapitbis  rixa   super  mero 
Debellata  5  monet  Sitboniis   non  levis   Evius , 
Qiiur>i  fas   atque  nefas   cxiguo  fine  libidinum       lo 
Dlscernunt  avidi.    Non  ego  te  ,  candide  Bassareu, 
Invitum   quatiam  :  nec  variis  obsita  frondibus 
Sub  divum  rapiam.      Saeva   tene  cum  Berecyntio 
Cornu    tympana,    quae  subsequitur  caecus   Amor 

sui , 
Et  tollens  varuum  plus  nimio  Gloria  verticem,   i5 
Arcanique  Fides  prodiga,  perlucidior    vitro. 


—      «35      — 

XIX. 

DE     GLYCERA. 


>krV%'W%*'«> 


M, 


■  ater  saeva  Cupidinum  , 
Thebanaeque  jubet  me  Semeles  puer ,, 
Et  lasciva  JLicenlia 

Finitis  anlmum  reddere  amoribus. 

Urit  me   Glycerae  nitor  5 

Splendentis  Pario  marmpre  purius  : 

Urit   grata  prolervilas , 

Et  voltus  nimium  lubricus  adspici. 

In  me  tota  ruens   Venus 

Cjprum  deseruit ;  nec  patitur  Scjthas,  lo 

Et  versis   animosum  equis 

Parthum     dicere,  nec  quae  nihil  fidtinent. 

Hic  vivum  mihi  cespitem  ,    hic 

Verbenas,   pueri  ,  ponite,    turaqucj 

Bimi  cum  patera  meri:  |5 

Maclata  veniet  lenior  hostia. 


^»^^!»^»  V%^  < 


XX. 

A  D     M  A  E  C  E  N  A  T  E  M. 


%^^v^%vwvw 


V. 

▼   ile  yiotabis  modicis   Sabinum 
Cantharis  ,   Graeca  quod  ego  ipse  testa 
Conditum  !evi,  datus  in  theatro 

Quum  tibi  plausus  , 


—      134      — 

Care  Maecenag  ,  eques  ,    ut.piiterni 
Fluminis  ripae  ,  simul  ct  jocosa 
Redderet  laudes  tibi  Vaticani 

Montis  imago. 

Caecubam  et  praelo  domitam  Caleno 
Tu  libes  uvam  :   niea   nec  Falernae 
Temperant    vitcs ,  neque  Formiani 
Pocula  colles. 


XXI. 
!N  DIANAM  ET  APOLLINEM, 


ianam  tencrae  dicite  virgines : 
Intonsum,  pueri ,    dicite  Cynthium 
Latonamque  supremo 
Dilectam  penitus  Jovi. 

Vos  laetam  fluviis  et  nemorum    coma  ,  ^ 

^uaecunque  aut  gelido  prominet  Algido  , 
Nigris  aut  Erjmanthi 

Silvis  ,   aut  viridis    Cragi : 

Vos  Tempe  totidem  tollite  laudibus  , 
Natalem(jue  ,  mares  ,  Delon  Apollinis  ,  lo 

Insignemque    pharetra 

Fraternaque  hiimerum   lyra, 

Hic  bellum  lacrimosum ,  hic  miseram  famenfi 
Pestemque,  apopulo,  principe   Caesare   in 

Persas   atque  Britannos  i5 

Vestra  molus  age^  prece. 


—      ?35      -- 

XXI I. 

AD  ARISTIUM  FUSCUM. 


4-nteger  vitae   scelerisque  purus 

Non  eget  Mauris  jaculis ,    neque  «rcu , 

Nec  venenatis  gravida  sagittis , 

Fusce ,  pharetra : 

hive  per  Syrles  iter  aestuosas  ,  '^ 

Sive  facturus  per  inhospilalem 
Caucasum,  vel  quae  loca  fabulosus 
Lambit  Hydaspes. 

Namqiie  me  silva  lupus  in  Sabina, 
Dum  meam  canto  Lalagen,  et  ultra  lo 

Terminum  curis  vagor   expeditls  , 
Fugit   inermem. 

Quale  portentum  neque   militarig 
Daunias  latis  alit   aesculelis  , 

Nec  Jubae  tellus  generat ,  leonum  iS 

Arida   nutrix. 

Pone  me,  pigris  ubi  nulla  campis 

Arbor  aestiva  recreatur  aura ; 

Quod  latus  mundi  nel)ulae   malusqu» 

Jupiter  urget :  ?o 

Pone  sub  curru  nimium  propinqui 
Solis  ,  in  terra  domibus  negata  : 
Dulce  ridentem  Lalagen    amabo , 

Dulce  loquentem. 


W%wvvww%w%  VV\  v%*wv 


—      236      — 

XXIII. 

AD     CHLOEN. 


Vi 


itas  hinnuleo  rae  similis  ,   Chloe, 
Quaerenti  pavidam  montibus  aviis 
Matreni ,   noti  sine   vano 
Aurarum  et  siluae  melu. 

Nam  seu  mobillhus    veris  inhorruit  & 

Adventus  foliis  ,  seu  virides  rubum 
Dimovere  lacertae  , 

Et  corde  et  genibus   tremit. 

Atqui  non  ego  te,  tigris  ul  aspera , 
Gaetulusve  leo ,  frangere  persequor  :  i© 

Tandem  desine  matrem 
Tempestiva  sequi  viro. 

XXIV. 
A  D     V  I  R  G  I  L  I  U  M. 


■4^W%VWVV^ 


Q. 


uis  desiderio  sit  pudor  aut  modus 
Tam  cari  capitis?  Praecipe  lugubres 
Cantus  ,  Melpomene,  cui  liquidam  Pater 
Vocem  cum  cithara    dedit, 

Ergo  Quinctilium  perpetuus   sopor 
Urget  ?  cui  Pudor  ,    et  Justitiae   soror, 
Incorrupta  Fides,    nudaque  Veritas 
Quando  ulium  inveniet  parem? 


—        237        — 


Multis  ille  bonis  flebilis  occirlit: 

NuUi  flebilior,  quam   tibl,  Virgili.  io 

Tu  frustra  pius,  lieu,    non  ita  credifum 
Poscis  Quinclilium  Decs. 


Quod  si  Threicia  bbmdius  Orpfreo 
Auditam  moderere  arboribus  fidem, 
Non  vanae  redeat  sanguis  imaginij  iS 

Quam  virga  semel  horrida , 

Non  lenis  precibus  fata  recludere  , 
Nigro  compulerit  Mercurius    gregi. 
Durum  !    Sed  levius  sit  patientia , 

Quidquid  corrigere  est  nefas.  30 


XXV. 

« 

A  D     L  Y  D  I  A  M» 


Xr arcius  junctas    quatiunt  fenestras 
Ictibus  crebris  juvenes  protervi  , 
Nec  tibi  soninos   adiniunt :   amatque 
Janua  limen, 

Quae  prius  multum  facilis  movebat  5 

Cardines.      Audis  minus  et   minus  jam  : 
Me  tuo  longas  pereunte   noctes, 
Ljdia,  doi*mis ! 

Invicem  moecbos  anus  arrogantes 
Flebis  in  solo  levis  angiportu  :  lo 

Tbracio  bftCchAnte  magis  sub  inter-  , 

lunia  vento 


^       238       -^' 

Quum  libi  flagrans  amor,  et  lihido, 
puae  solet  matres  furiare  equorum, 
Saeviet  circa  jecur  ulcerosum;  i5 

Non  sine  questu, 

Liaeta  quod  pubes  hedera  virenti 
Gaudeat  pulla  magis  atque  myrto  s 
Aridas  frondes  Hiemis   sodali 

Dedicet  Euro.  i^ 


XXVI. 
D  E     A  E  L  I  O     L  A  M  I  A 

**^n>fff^  y^/%  **■*  t/v^ 


usis   amicys  ,  tristitiam  et  metus 
Tradam  protervis  in  mare  Creticum 
Portare  ventis :  quis  sub  Arcto 
Rex  gelidae  metuatur  orae , 

Qiiid  Teridatem  terreat ,  imice  J 

Ser urus.      O  ,  quae    fontibus  integris 
Gaudes,   apricos  necle  flores, 
Necte  meo  Lamiae  coronam, 

Pimplei  dulcis  :   nil   «ine  te  mei 
Possunt  honores  :  hunc  fidlbus  novis ,  i^ 

Hunc  Lesbio  sacrare  pJectro  , 
Teque  tuasque  decet   sorores. 


*—      239      ^ 
XXVIL 

AD     SODALES. 

^^  atis  in  ii.siim  laetitiae  scjphis 
Pugnare,  Thracum  est :   tollite  barbaruui 
Morem,  verecundumcfue  Bacchum 
Sanguineis  prohibete  rixis. 

Vino  et  hicernis  Medus  acinaces  5 

Immane  quantum  discrepat !  impium 
Lenite  clamorem,    sodales  , 
Et  cubito  remanete  pi*esso. 

Vultis  severi  me  quoque  sumere 
Partem  Falerni?  dicat  Opuntiae  io 

Frater  Megillae  j  quo  beatus 
'VuInerC;,  qua  pereat  sagitta. 

Cessat  voluntaS  ?  hon   alia  bibani 
Mercede.     Quae  te  cunque  domat  Venus . 

Non   erubescendis  adurit  l5 

Ignibus ,  ingenuoque  semper 

Amore  peccas.      Quidquid  habes  ,    «^ge, 
Deponc  tutis  auribus  —  Ah  miser, 
Quanta  laborabas  Charjbdi ! 

Digne  puer  meliore  ilamma  !  2© 

Quae  saga,   quis  te  solvere  Thessalis 
Magus  venenis  ,  quis  poterit  Deus? 
Vix   illigatum  te  triformi 

Pegasus  expediet   Chimaera. 


—         240     --^- 

XXVIII. 
A  R  C  H  Y  T  A  S. 

S.  e  maris  et  terrae    numeroque   car6ntis  arenae 

Mensoreni  cohiljent,  Arcbjta, 
Pulveris  exigul  prope  litus  parva  Matinum 

Munera:  nec  quidquarn  tibi  protlest 
Aerias   tentasse  domos,   animoque  rotui^dum  5 

Percurrisse  polum,  morituro. 
Occidit  et  Pelopis  genitor,  conviva  Deorum , 

Tilbonusque  rcmotus  in  auras, 
Et  Jovis  arcanis  Minos  admissus  :   habentque 

Tartara  Pantboiden,  iterum  Orro  i« 

Demissum  ;  qnamvis  cljpeo   Trojana  refixo 

Tempora  testatus,  nihil  ultra 
Nervos  alque  cutem  Morti  concesserat  atrae  5 

Judice  te   non  sordidus  auctor 
Naturae  verique.      Sed  omnes  una  manet  nox,  iS 

Et^  calcanda  semcl  via  leti. 
Dant  alios  Furiae  torvo  spectacula   Marti : 

Exitio  est  avidum  mare   nautis  : 
Mixta  senum  ac  juvenum  densentur  funera  :  nullum 

Saeva    caput    Proserpina  fugit.  20 

Me   quoque   devexi  rapidus  comes  Orionis 

IUyricis   Notus  obruit  undis. 
At  tu,  nauta,  vagae  ne  parce  malignus  arejiae 

Ossibus  et  capiti  inhumato 
Particulam     dare :     sic  ,     quodcunque    minabitur 

Eurus  26 

Fluctibus   Hesperiis,  Venusinae 
Plectantur  silvae,  te  sospite,  multaque  merces, 

Unde  polest,  tibi  defluat  aequo 
Ab  Jove,  Neptunoque   sacri    custode  Tarenti. 

Neirlisis  immeritis  nocituram  3o 

Po5linodo  te  natis  fraudem   committere  ?  Pors    et 
Debita  jura  .vicesque  superbae 


—        241        — 

Te  maneant  ipsum :  preclbus  non  linrjuar  inultis; 

Teque  piacula  nuUa  resoU  ent. 
Quamquam  feslinas,  non  est  mora  longa,  licebil  55 

Injecto  ter  pulvere  curras. 


XXIX. 
A  D     I  C  C  I  U  M. 


Acci,  beatis  nunc  Arabum  invides 
Gazis,  et  acrem  militiam  paras 
Non  ante  devictis  Sabaeae 
Regibus ,  horrihilifjue  Modo 

Nectis  catenas  ?  Quae  tibi  virginum  5 

Sponso  nerato  barbara  serviet? 
Puer  quis  ex  aula  capillis 

Ad  cjathum  statuelur  unctis, 

Doctus   sagittas  tendere  Scricas 

Arcupalerno?  Quis  neget  arduis  lo 

Pronos  relabi  posse  rivos 

Montibus,  et  Tiberim  reverti  ; 

Quum  tu  coemtos  undique  nobiles 
iLibros  Panaeti,  Socraticam  et  domum, 

Mutarp  loricis  Iberis,  i5 

PoUicitus   mehora,  tendis  ? 


I.  «JSan^ 


—       242        — 

XXX. 
AD     VENEREM. 


O 


Venus  ,  regina  Gnldi  Paphique, 
Sperne  dilectam  Cjpron,  et  vocantis 
Ture  de  mullo  Cljcerae  decoram 

Transfer  in  aedem. 

Fervidus  tecum  Puer,  et  solutis 
Gratiae  zoni?,  properentque  Njmphae^ 
Et  parum  comis  sine  te  Juventas, 
Mercuriusque. 

xxxr. 

AD     APOLLINEM. 


Q 


uid  dedicatum  poscit  Apollinem 
Vates  ?   quid  orat,  de  patera  novum 
Fundens   liquorem  ?  Non  opimas 
Sardiniae   segeles  feracis  ; 

Non  acstuosae  grala  Calabria&  5 

Armenta  ;  non  anrum,  aut  ebur  Indicumj 
Non  rura,  qviae  Libis  quieta 

Mordet  aqua,  taciturnus  amnis. 

Premanl  Calena  falce,  quibus  dedit 
Fortuna,  vitem:  dives  et  aureis  u> 

Mcrcator  exsicf  et  culullis  ^ 

Vina  Sjra  reparata  merce^ 


—      243      — 

Dis  carus  ipsls;  fjuippe  ter  et  quater 
Anno  revisens   aequor  Atlanticuni 

Impune.     Me  pascant  olivae,  i5 

Me  cichorea,  Jevesque  maivae. 

Frui  paratis  et  valido  mihi, 
Latoe,  clones,  et ,  precor  integra 
Cum  menle:   nec  turpem  seneclam. 

Degere,  nec  cithara  carentem.  20 


xxxir. 

A  D     L  Y  R  A  M. 


P      . 

■■-  oscimur  :  —  si  quid  vacui  sub  umbra 

Lusirnus  tecum,  quod  et  liunc  in  annum 
Vivat,   et  plures,  —  ao;e ,  dic  Latinum  , 
Barbite ,  carmen  , 

Lesbio  primum  modulale  civi ;  5 

Qui  ferox  bello  ,  tamen  inter  arma, 
Sive  jactatam   religarat   udo 

Litore  navlm  , 

Liberum  et  Musas  ,  Veneremquf  ,  el  illi 
Semper  haerentem  Puerum  canebat,  10 

Et  Ljcum  ,  nigris  oculis  nigroque 
Crine  decorum, 

O  decus  Phoebi ,  et  dapibus  supremi 
Grata  testudo  lovis  ,  o  laborum 
Dulce  lenimen,  mihi  cumque  salve  i5 

Rlte  vocanti. 

0  ^- 


—      244     — 
XXXIII. 

AD  ALBIVM  TIBVLLVM. 

•JLi-lbi,  ne  doleas  plus  nimio,  memor 
iDrJiilis  Glycerae ,  neu  miserai>iles 
Detantes   elegcs,  cur  tibi  junior 

Laesa  praeniteat  fide. 

Insignem  tenui  fronte  Ljcorida  5 

Cvri  torret  amor ,   Cjrus  in  asperam 
Declinat  Pholoen ;  sed  prius  Appulis 

Jungentur  capreae  lupis. 

(^uam  tijrpi  Pholoe  peccet  adultero. 

Sic  visum  Veneri :   cui  placet  impares  10 

Formas  alque  animos  sub  iuga  aenea 

Saevo  mittere  cum  joco. 

Ipsum  me  melior  quum  peteret  Venus, 
Grata  delinuii  compede  Mjrtale 
LJberlina,  frelis   acrior  Hadriae  i5 

Curvantis  Calabros  sinus. 

XXXIV, 

p 

J-  arcus  Deorum  cultor  et  infrequcns, 
Insanientis  dum  sapientiac 

Consultus  erro  ,  nunc  retrorsum 
Vela  dare  ,  att|ue  iterare  cursus 

Cogor  relictos.     Namque  Diespiter  5 

Igni  corusco  nubila  diyidens 


—       245       — 

Pleriimqiie ,  per  purum  tonantes 
Egit  equos   volucremquc  currum; 

Quo  brula  tellus ,  et  vaga  flumina  , 
^uo  Slyx  et  invisi  horrida  Tacnari  |o 

Sedes  ,  Atlanteusque  linis 

Conculitur.     Valet  ima  sunimls 

Mutare  et  insignem  attenuat  Deus , 
OJjscura  promens.     Hinc  apicem  rapax 

Fortuna  cum  stridore  aculo  ^ 

Sustulitj  hic  posuisse  gaudet, 

Wfc  vfc%  %%%  w^vv% 


XXXV. 
AD     FORTUNAM, 


wvvwvwvwwv 


o 


Dlva,  gralum  qtiae  regls  Antlum , 
Praesens  vel  imo  tollere  de   gradu 
Mortale  corpus ,  vel  superbos 
Vertere  funeribus  triumphos  : 

Te  pauper  amblt  solliclta  pr.ece  5 

Jluris  colonus  ;  te  dominam   aequorisj 
Quicunque  Bithyna  lacessit 
Carpathium  pelagus  carina, 

Te  Dacus  asper,  te  profugl   Scythae, 
Urbesque,  geiitesque,    et  Latium  ferox?  i«» 

Regumque  matres  barbarorum,  et 
Purpurei  metuunt  tyranni, 


—     246      — 

Injurioso  ne  pede  proruas 
Slantem  columnam,  neu  populus  frequesi* 
Ad  arma  cessantes  acl  arma 

Concitet,    imperiumque  frangat, 

Tc  seniper  anteit   saeva  Necessitas , 
Clavos  trahales  et   cuneos  manu 
Gt stans  aena ,  nec   severus 

Uncus  abest,  liquidumque  pIumLum» 

Te  Spes  et  albo  rara  Fides  colit 
Velata  panno:   nec  comitem    abnegat, 
Utcunque  mutata  potentes 
Veste  domos  inimica  linquis. 

At  vulgus  infidum   et  meretrix  retro 
Perjura  cedit :   difiugiunt  cadis 
Cum  faece  siccati»  amici 
Ferrejugum  pariter  dolosi. 

Serves  iturum  Caesarem  in  ultimos 
Orbis  Britannos,  et  juvenum    recen* 
Examen  Eois  timendum 

Partibus,  Oceanoque  rubre, 

Ebeu  cicatricum  et  sceleris  pudet 
Fratrumque.     Quid  nos   dura    refuginius 
Aetas  ?  quid  intactum  nefasti 

Liquimus  ?  unde  manum  juvejitus 

Melu  Deorum  eontinuit?  quibus 
Pepercit  aris  ?  O  utinam  nova 
Incude  dlffir.gas  retusum  in 
Ma^sagetas  Arabasque  ferrum. 


35 


4« 


45 


5o 


55 


6q 


^WVWWSW\  w« 


~    247    -^ 

XXXVI.    , 
AD    PLOTIUM    NUMIDAM. 


■WkW^WVVW 


A-^t  ture  et  fidibus  juvat 
Placare  et  vituli  sanguine  debito 

Custodes  Numidae  Deos  , 
Qui  nunc    Hesperia  sospes  ab  ullimft 

Caris  multa  sodalibus  ,  5 

Nulli  plura    tamen ,  dividit  oscula, 

Quam  dulci  Lamiae  ;  memor 
Actae  non  alio  rege  puertiae, 

Mutataegue  simul  togae. 
Cressa  ne  careat  pulchra  dies  nota:  l" 

Neu  promtae  modus  amphorae , 
Neu  morem  in   Salium  sit  requies  pedum? 

Neu  multi  Damalis  meri 
Bassum  Threicia  vincat  am^^stide : 

Neu  desint  epulis  rosae,  i^ 

Neu  vivax  apium,   neu  breve  lilium» 

Omnes  in  Damalin  putres 
Deponent  oculos  :   nec  Damalis  novo 

Divelletur  adultero , 
Lftscivis  hederis  ambitiosior.  ?o 


—      248      — 

XXXVII. 

A  D     S  O  D  A  L  E  S. 


.1 


N 

•^•^  unc  est  biJjendum  ,  nunc  pede  lil^ero 
Pulsanda   tellus  5  nunc  Saliaribus 
Ornare  pulvinar  Deorum 

Tempus  erat  dapibus,   Sodales. 

Antehac  nefas   dcpromere  Caecubum  5 

Cellis  avitis,  dum  Capilolio 
Hegina   deme;iles  ruinas  , 

Funus  et  Imperio  parabat. 

Coutaminato  cum  grege  turpium 
Morbo    virorum,  quidlibet  inipoiens  10 

Sperare,   fortunaque   dulci 

Ebria.      Sed  minuit  furorem 

Vix  una  sospes  navis  ab  ignibus : 
Mentemque  Ivmphatam  Mareotico 

Redegit  in  veros  timores  i5 

Caesar,  ab  Italia  volantem 

Hemis'  adurgens  :   accipiler  velut 
Moiles   columbas  ,  aut  leporem   citus 
Venator  in  campis  nivalis 

Haemoniae  :  daret  ut  catenis  20 

Fatale  monslrumj  quae  generosius 
Perire  quaerens,  nec  muliebriter 
Expavlt  ensem  ,  nec    latentes 
Classe  cita   reparavit  oras  ; 

Ausa  et  jacentem  visere  regiam  2.5 

Vultu  sereno ,  fortis  et   asperas 


f 


—       249      — 

TrActare  serpcntes  ,  ut  atrum 

Corporc  combiberct  veuenum  ; 

Delibcrnta  morte  ferocior:  * 

Saevis  Liburnls  scilicet  invidens  3o 

Privata  deduci  superbo 

Nou  humilis  mulicr  Iriumpho. 

XXXVIII. 
A  D     P  U  E  R  U  M. 


Ai^  v%^%^v  w- V 


P 


ersicos  odi,  pucr  ,   adparatus  ; 
Displicent  nexae  philyra  coronae  ; 
Mitte  sectari,  rosa  quo  locorum 
Sera  moretur. 

Simplici  myrto  nihil  adlabores 
Sedulus   curo  ;  neque  te   ministrum 
Dedecet  myrtus  ,  neque  me  stib  arta 
Vite  bibentem. 


%WWVW\VV^ 


I 


Argumenta  Carminum 


a  t 


Adnotation 


e  s. 


-       253       — 


Q.   HORATII    FLACCI 

CAIMINUM 

LIBER  PRIMUS. 


C     j      R     M     E     N      I. 
AR  G  UMENTUM, 

^armina  s'.a ,  forie  duos  vel  tres  priores 
libros  Maecnati  traditurus  poeta^  Iloc  prae- 
jfcttionis  loc  praeinisso  ,  suuni  poeseos  sludi- 
uni  praedicd  ,  seque  in  eo  sibi  majcime  place- 
re  ait  ,  si  Faecenatis  judicio  probetur.  Pri- 
mariam  ItaK  carminis  sententiam,  per  se  sim- 
plicissimam,  f/uomodo  tractaverit,  quibusque 
virtutibus  e^ornaverit ,  jam  eocpende.  Habet 
quisque..  ai ,  quod  sequatur  ^  in  quo  beatuiiz 
se  eocistime ,  studium.  Alium  gloria^  et 
honorum  at.pl itudo  ',  divitiae  ctliuni  tenent, 
Jiic  sorte  sta  contentiis  vitam  degil ;  ille  ha- 
hendi  cupidtate  Jlagrat  maocima ;  dum  alius, 
rerirm  oninb.m  securus .,  genio  suo  indulget, 
Militia  lioi.,  illos  venatio  delectat.  E.go  ve- 
ro  poesin  sctor,  solique  huic  vaco  :  qiiae  si 
tibi  probabiur ,  sum/ua?a  inde  poetae    Ixrici 


'«^54       — 


gloriam,  tantuin  enim  Judicic  tuo  tribuo,  me 
adsecfuutum  arbitrabor.  ^itqut  sic  satis  orna" 
tui  dedisse  videri  poterat ;  .ed  imag-inibus 
^istis  colores  adspersil  eos ,  qu6us  toti  carmi- 
ni  .,  tamquam  picturae,  vitam  cc  spiritum  da- 
ret'  Delineaiurus  enim  diversahominum  stu- 
dia  poeta  ,  iis  fere  ejcemplis  de^ungitur,  quae 
et  rem  optime  illustrent,  et  in  qiibus  vis,stu-' 
dciqae  pertinacia  jnaccjiiie  eluc;at.  Sic  pro 
Jiis  ,  qui  gloriae  omnia  Iribuunt,  ponit ,  et  e 
Graecis  quidem^  victqres  in  ludis  Olympicis, 
€  Ftoinanis  vero  ,  homines  amplgsimis  hono- 
rious  in  comitiis  ornatos ;  illosnon  divitiis 
simpliciter,  sed  totius  Africae  proventu  in 
Itorreis  ipsorum  congesto  beatos  lesignat.  Et 
sic  porro.  tlinc  intetligitur,  qaaem  veri  spe • 
cieju  liaxteri  commentum  habeat\quo  poetam 
leve  suuni  carminis  ge^ius  eoccuare  ,  seque 
cum  ceteris  mortalihus  insanire  wc  carmine 
fateri  contendil.  puum  enim  cari^inibus  suis 
Horatius  in  Maeceiiatis  et  Augusi\adeo  se  in- 
sinunverit  gratiam ,  sane  non  opis  habebat  ^ 
uf  rationes  circumspiceret ,  quilAs  carmina 
sna  excu^aret ,  easque  adeo  ab  ikania  alio- 
rnm  ,  quibuscum  et  ipse  insaniret  repeteret. 
Ay*e  jam  cum  Baoctero  argumentui  carminis 
consiituamus  hoc :  omnes  fere  hoxines  insa- 
fziunt  y  ille  hoc,  alio  modo  alius  :  go  insanio 
poesi ,  quae  si  tibi  placuerit ,  ecceme  morta- 
lium  ,  quotquot  szint ,  felicissimur.  Hoc  ni- 
mirum  modo  Maecenati  prohari  pterat  poe^ 
tae  elegantia  atque  urbanitas.  R  quae  tau" 
dem  est  insania  in  rusticano  ?  quie  in  mili- 
te  ?  quae  in  venatore?  Ne  illud  diam,  totam 
cctrminis  oeconomiam  ,  orationisq^.e  dignita- 
tem  in  ejus  initio  atque  exitu  isti  commento 
omnino  refragari.  Paullo  prolixi^es  fuimus 


■—      255       — 

in  rejellenda  Baxteri  opinione^  r/nod  ejusdem 
patrociniam  Anctoreni  Silv.  Crit.  II,  220.  siis- 
cepisse ,  eique  speciosis  argumentis  vi?n  ali- 
auam  addidisse  videmus.  Js  et  orationis  CO' 
lorem,  sentejitiarumcj/ue ,  r/ua  cujusr/ue  studii 
vanitatem  atque  insaniam  tangeret ,  eloquu- 
tionem  hoc  suadere ;  contra  vero,  si  mores 
atque  studia  hominum  persequi  voluisset  poe- 
ta ,  eum  satis  leviter  ac  perfunctorie  rem  ad- 
gressum  esse  ,  omninoque  vim  atque  spiritum 
carminis  sic  enervari  contendit,  Ac  oraiio- 
nis  quidem  indoles  vix  eo  ducit ,  si  eam  ex 
usu  poetarum  loquendi  recte  explices  iv,  iripr, 
V.  29  sqq.)  alia  vero  ornatus  tantum  causa 
adjecta  existimes.  Ad  dlterum  quod.  attinet^ 
laudi  potius  Horatio  ducendum  puto  hoc , 
quod  nonnullas  tantum  ,  at  vivide  delineatas^ 
picturas  de  studiis  hojuinum  dederit ,  Jie  enu- 
luerandis  pluribus  fastidiam  crearet  lectori- 
bus  y  a  quo  vel  sic  miro  imaginujn  delecfu , 
orationisque  varieiate  ac  copia  sibi  cavere 
studuit. 

E  Graecis  ,  quos  hic  sequeretur^  ante  ocu- 
los  habuisse  videiur  Pindarum  ^).  Similes 
sententiae  occurrunt  in  Solonis  cl.  VI,  42 
sqq.  "),  Conferri  quoque  velim  Eurip.  Fr.  e 
Hhadajjianthi  fabula  deperdita  apud  Stob, 
Fior.  L.XIV.  E  Latinis  eundejii  hunc  de  di- 
versis  hojjiinujji  studiis  locuju  egregie  tracta- 
vit  Firgil.  Ge.II.  5o2.  sqq.et  diverso  paullum 
jjiodo  Propert.  III.  7. 

1)    In   Fragjjuji.  a    Schneidero  V,  C.  colleciis 

p.  81. 

A^XX^/TTc^cov  [JLsv  T/vac  svcp^cii- 
vov<Tiv  /T7ra;v  Tiyim  m]  crsiQUvoi, 


—      256      — 

Tsolfsrxi  ^s  mi  ti;  stt  oM^  uXiov 
"Nx}  ^oZ  C(2i  hoctrTBi-^^cov- 

Brevius  idem  extulerat  Pyth.  I.  95. 

"Ekvi^s  ys  (p^syxc, 
et  Archilochus  (Jjz  Ancil,  Br.  T.  I.  p.  /|5.) 
AXX  uWoi^  ccWtii  -m^Yiviv  mvsra-i. 
2)  in  Anal.  Br.  T.  I.  p.  6y. 

^Tf U^f/  0'  uKko^SV  uKKo^*  0  (ISV  KUTCC  TTOVTOV  ukuTUl 

'Ev  vviv(nv^  ')^^]fi^(t^v  ohuh  Ksg^o^  uysiv 
'I^^^/S-uJfvr',  uvs[ioi7i   (poqsv\ievoQ  ugyuXsoiiri , 

^sioo^iX^v  '^'ii^i^c  ov^s[Jii)^v  ^sfisvo^;. 

"'AXX&C  5  y/ji)   TS[LVbiV  TToXv^SV^gSOV  ^     £K  SVIUVTOV 

AuTqsvsi  '   ToifTiv  miXTTvX^  ugoTgu  [jlsXsi. 
'AXX^c  'A^[^vuiv!c  T£  Jtai  'H(p«(VTot;  rokvTsyysiii 

''^qyujiv/ic,  '■)(siqoiv  ^t/XXe^yfra/  ^ivTOV» 
"AXXs^  'OXt>,ixT/a^wv  Mc-jcrav  wugu  ^c^gx  ^i^u^^^y. 

^llJLsgTy,^  cocgivic,  yLSTgov  siriTTuyisvot;. 

A  fl   n  o   l   a  t  i   o  11  e  s. 

V.  1.  otavis  regibus  edile ,  ■clocta  Lrevitate  ,  pro  ,  oriuntL»  , 
clescendens  a  majoribus ,  qui  olim  rcges  fuere.  Maecenatis 
gente  Cilnia  Aretinorum,  quae  Lucumones  seu  <iuces  Etruriae  , 
Romanis  reges  aclpellatos ,  ex  se  haheret ,  genus  decluctam  pas- 
sim  celehrant  poctac.  Infra  III.  29,  1.  eundem  vocat  Tyrrhe- 
nam  regum  progeniem.  Propert.  III,  7.  1.  Maecenas y  etjueSy 
JEtrusco  de  sanguine  regum.  Sil.  Ifal.  X.  l^\  sceptris  olim 
celehratum  nomen  Efruscis,  et  Martialis  ,  hunc  ipsum  locum 
respicicns  ^ll.  ^,  2.  Maecenas  atavis  rcgibus  ortuf  ecjues^  Egue» 


—       257       — 

stri  sed  splen^iido  genere  natum  vocat  Vellci.  II.  87.  adde  Al- 
binov.  II,  1.3.  «ri  Biirm.  Anthol.  lat.  T.  I.  p.  254-  Gentem  Cil- 
niam  \n  Etrnscis  laurlaf  Liv.  X.  .',,  3.  f<f.  Demster.  Etrar.  rer. 
II,  55.  et  tjuos  addacit  Barm.  ad  Properf.  I.  I.  et  IV.  1.  39.. 
iit.ivos  reges  dixit   poeta ,    tiX.  populum  regem  Virgil.   Aen.  I.  21. 

V,  2.  praesidium  et  decus  pr?.eo!are  de  Maecenate  ,  tan- 
«juam  pntente  nmico  ,  uti  eundem  indigitat  II.  18.  12.  et  II.  17. 
^.  o  mearwn  i^rande  decus  columenqus  rerum.  Talis  euim  vi 
ri  amicitia  Horatio  erat  praesidio  ,  sicjuidem  uni  huic  omma  vi- 
tae  commoda ,  opes  ,  dignitatem  ,  famam  ,  cet.  accepta  refere- 
hat,  Latius  igitur  patet ,  auam  ut  plurimi  Intpji.  volunt  ,  qai 
vel  gratiam  An.5usti  per  Maecenaten  ei  comparatam  ,  vel  yuod 
Augustxis  ei ,  Brnti  partes  sec|niito  ,  Maecenatis  opera  condonas- 
set.  Eodem  sensu  adhibuit  Jnvenal.  A  II.  22.  si  qua  aliunde 
(alio  carminis  argamento)  putas  rerum  spectanda  tuarum  prae^ 
sidia  ,  h.  unde  tnis  rebns  prospicia? ,  vitam  sustentes.  Dictnm 
est  adeo  ut  II.  1.  13.  insigne  maestis  praesidium  reis  ^  pro  eo 
«nii  praesidet,  studet  alicujus  Tebu«,  Sic  rerum  tutela  mearum, 
Epist.  I.  1.  103.  «p.wjf  *eAt)oj  Od.  ^1/.  121.  et  passim.  Decus  ,  uua- 
tenns  Horatio  lamli  aft^ue  honori  erat,  a  tanto  viro  amari;  unde 
dulce  ,  cui  suavissimum  esse  debebat ,  videri  et  dici  eum  ,  queni 
talis  vir  magni  faciat.  Pariter  de  Maecenate  Virgil.  Ge.  II.  4O- 
O  decus ,  o  famae  merito  pars  maxima  nostrae,  Propensam 
Maeoenatis  erga  se  animnm  passim  praedicat  poeta.  v,  II.  18- 
10.  III.  1*5.  38.  V.  1.  31.  et  Ep.  I.  7.  15.  Cetcram  in  animo 
b,  1.  habuisss  videtur  Saleius  Bassus  (in  Wernsdorf.  V.  C.  Poett. 
min.  T.  IV.  P.  L  p.  278  )  ad  Pisonem  v.  231.  de  Maecenate: 
O  Decus  ,  et  toto  merito  venerahilis  aevo  ,  Pierii  tutela  ckori , 
quo  praeside  tuti  non  unguam  vates  inopi  timuere  senectar, 
cf.  MartiaU  VIl.  56. 

v.  3 — 6.  In  pedestri  scriptore  exjpectares  ceneralem  hanc 
praemissam  sententiam:  suo  cjuemcjne  duci  studio  ,  summamque 
inde  voluutatem  capere.  Sed_  haec  ,  ut  poetam  decebat,  stati.ni 
per  exempla  declaratur  ;  et  ex  his  ea  fere  adponunfur  ,  cruae 
maxime  colorem  poeticum  admitterent ,  neque  solum,  quae  apuA 
omnes  gentes  in  singulis  hominibus  observare  licet,  sed  et  ea  , 
4^uae  unius  alteriuscjue  populi  quasi  domestica  studia  habentur, 
Quo  ipso  satis  cavit ,  ne  exeifiplorum  ubertate  facile  fasiidium 
crearet;  cni  et  eIoc|uutionis  varietate  ae  copia  obviam  ire  studuit. 

I.  «anb.  R 


—      258      — 

^  iiif  enim  ,  truot  inodis  stntentiam,  in  studio  aliquo  ,  quo  teneft- 
ris  ,  sibi  placere  ,  beatum  se  existinuire,   variaverit.     v.  3-  sunt, 
qiws  juvat.     V.   6,     evthii  ad   Deos.     v.   \\.  gaude.ntem,     v.   17. 
luudat.     V.   21.   est  qui  non    spernit.     v.  23,  multos  juvant.     v. 
«5.  venator    mafiet.     v.  30.  me  diis  miscent.     v.  ^(.feriam   si- 
dera    vertice.     Sunt ,    quos ,    cjuosdam    juvat ,    noto    graerismo, 
Fropert.  III-    7.  l?-     Hst ,  quibus  JEleae   concurrit  palma   quad- 
risac  ,    uuod    est    oiTTixuTHov.    curriculo  .    .  conlegisse    clocte   et 
nr.-phice    de    citalo    cjuaclriganm    decursu.     (.urriculum    est  vel 
jphe  decursus  ,  vel  ,  cjuod    malim ,    locus,    ubi    cjuadrigae     decur- 
rujit  ,  seu  ,  ut  Charisius  p.  59.  (ed.  Putscb,)    explicat  ,    sputium 
ad  currendum  aptum  ,    stadium.     Quo  minus    de    curru    acci]  ia- 
lur ,   vetat  omnino  lyrica  ratio.     Alii    de    cursii    inteiiigi    volunt , 
ne    bis    idem   poeta   dicat.     Atcjui ,    hoc   si    voluisset ,  rcm  haud 
dubie    paullo     disertius     ex|  osuisset ;    et  ,    tjuae    ornafui    dedit, 
TctVToKoy»!    dicfa    accipi    necjueunt.     Alii   denicjue    duo    mtn.brn 
constituunt ,  boc  mcdo  :  felices    se  putant    ii  ,  cjui    in   stadio    de- 
currerint  5  at  felicissimos  ii,  cjui  victoriam  adepti  fuerint.     Omni- 
r.o  sententiae  summa    erat    baec:    Hi     victoria    in   ludis    Olympi- 
cis ,  et    ciuidem    quadrigis ,    parta  ,    beatissimi    sibi  videntur,  iiii 
cet.     Jam,    ut   huic    vitam    cjuasi    ac    spiritum    daret ,  rem  ipsam 
per  momenta  ante    oculos    posuit.     Memorat    adeo    cjuadrigarum 
decursum  ,  excitatum  pulverem  ,  m.etrm  evitatam  ,    palmam    de- 
nicjue  partam.     Proprie   igifur    colltgisse  (ron  ,    ut    cjuidam    vo- 
lunt  ,     «o^iToeor  ,     pro    coUigere)    excifasse,    coegisse,    movisse, 
pult^rem   Olympicum  ,  cjuod  doct^ns  est,  cjuam  si  dixisset,  ci;r- 
riculo     Olympico.     Sic   I.  6.   I^.  pulvere  Troio.     A'al.  Fl.  I.  13. 
Solymo  pulvere.     CoUigere  p.  propriae  ac,cipi  possit,  pro  ,    cor- 
pore  suo  excipere  pulverem,   eo  conspergi  ;    ut  II.    ^.    502.    uiti 
5    ^vioxov    KoiiKiJ    }».ta.fA\yyei  efiv.KXm',     Eadem    idea  est  I.  6.  15. 
II.  1.   22.  Sed  magis  lyricum  videtur  ,  si  omnino  de  mofaj  exci- 
tata  pulveris  nube  explicemus,   ut  aperte  est   Serm.  I.  4.  31.  uti 
pulvis    coUectus    turbine.     \.  4 — 6  metaquc    .  .  ,    ad   Deos ,    et 
tjuos  meta  evitata ,  \.  eo  ,  cjuod    mefam   evifaverint ,  curru    pro- 
jcime  circa  eam    acto  ,  necjue  tamen    alliso.     Hoc    enim    certissi- 
tnatn   spondebat   vicforian:,    et    aurigae  summam  artem  simul  o- 
sterdebat.  Theocr.  XXH".   117.      I-rtxooc  l"i((Kotaa.a3<ti  dp'  xffxxtt 
■jicii  ifp/    vCaaav  uo(pxX('iMi  y.tiij,xT0VTcc  TpoyM  a\!piyysc  f  uAoe*«/,  cf.    ]«i». 

344«  5"   fervidi     rotii  ^   ctUrrimiff,   epitb,  e   ratura  rci  petJto« 


—       259       — 

Ovid.    A.  A.    Iir.    396.    rnetaque  fcrventi  circucunda  rota.  add* 
Sil.    It.  I.    224.    axis  ferventior.     Stat.    Thcb.    VI.  5>5.  aa-is  i- 

gnsus.    Jam    Virgil.  Ge,  Ilf.  107«  volat  vi  fervidus  ajcis.  Pal- 

ma    nobilis  ,    ({uae     ornatam     nobi/em ,    glorioSam    redclit  ;     sed 
cloclias    ipsa    palma    nobilis  clicitur.     Ita  insignis  Cumena  I.   12, 
39.    Quum  palma  Romanis   magis   frec|uentaretur ,    pro    olca-ina 
corona,  cjuae    Olympionicis  erat  propria  ,  posuit  hanc  ,  tanquam 
poeta.     Falmam    Olympiacam    habes    efiam  in  Virgilio  Ge.  III. 
49.  cujas,   et  Nostri  auctoritatem  secntus  est  Propert.  III.   7.  17. 
palmam    Eleae  qiiadrigae    clicens.    adcle  IV.  2.  I7.     Male    iqitur 
laciunt,  c^ui  icleo    palmares  aut  omnino   Romanorum    1  iclos    intel- 
ligi     debere    statuunt,    cjuos    nuncjuam    in    tanto   apucl  cos  honore 
fuisse  ,  satis  notum  est.    —    v.  6.  Viotoria    eos    evehit    ad  Deos 
facit,  ut  sibi  vicleantur    acl    Deos  evecti  esse)  Diis  ae(|uati  esse  , 
h.   summum   felicitatis  fastigium  attigisse.     Pinclar.  Isthm.  II,  42. 
He    victoria  in  his   ipsis  lauclis  parta  ;    1  v'  »Socvoi.rois    A.lvYiaiSoi/jiou 
niii^es  fiv  'TfjMwTf   (/AiySiv.    Simplicior  idem  in  fragm.  superius  ad- 
lato  :    <if\KonoSatv    [Atv  rivxi  evp^uivovffjv    "iit^oev    rifjix!    y.xl   oTepuvei. 
Apposite   infra   IV.    2,   17.     Elea    dornum   reducit  palma   caele- 
stes.     Notione   de  Deornm    vita  (v.  ad  III.  3«  H-   et  IV.  8.  3c.) 
ex  aetate  heroica  adsumta  ,  proclive   sane  erat  ,  ut    eos  ,  tjui   in- 
signi    ali(|ua  felicitate   fruerentur,     Deorum    vitam    adeptos    esse 
dicerent.     Stat.   Silv.  I.  2.   212.  ire  polo  ,  nitidjsque  errare    per 
axes  visus%     Terrarum    dominoSy  epitheto    Diis ,    inprimis    Jovi 
(crui    saepius    Homero    av«5    «v^f*'"  Tf   S^fJv  tf  aurlit.     Infra  I.    12. 
15.   (le  eodem  :  qui  mare  ac  terras  variisque  mundum  temperat 
horisi  adcle    Ovid.  ex  P.   I.  9.  3^.)    proprio.     Qui  de  ludis    Ro- 
manorum  Circensibus   hic  cogitant  ,    terrarurn   dominos    de   Ro- 
manis  accipiunt,    cjuos  et  A^^irgilius    Aen.   I.  282.  rerum  dominos 
dixisset.      Qao   sensa  sane  Martialis  AHI.  2.  6.  Domitianum  ter - 
rarum  dominum  deumque  rerum  ,  et  Romam   terrarum ,  genti- 
umque   deam    Xll.  8.  1.   et  Auctor    Epitaph.    in    Anthol.     Burm 
T.   I.  p.  237.  Titum  et   Vespasianum    terrurum    dominos    adpel- 
lavit.     Quae    tamen    ratio    nullius    momen.ti    videtur ,  c|uum   hic, 
nti  jam  monui ,   de    ludis  Olympicis  agatur.     Ceteram    de     victo- 
rum  praemiis  locus  classicus  Rst  apud   Vitriiv.  praef.  I,  IX. 

V,  7,  8.  Hunc,  et  mox  illum  sc.  juvat  ex  antec.  Structuram 
hanc  verborum  ob  interjecta  metaque  .  .  .  ad  Deos  paaiio  clu- 
liorem  esse  etsi  non  negem,  neuue  tamen  ideo  in  carmine,   ko- 


— •      iCo      — 

■  ue  lyrlco  reprehendam.     Si  veto  ad  deos  evehit  ex  antec.  sup^ 
pleas,  non  erit  in   altero   memhro  v.  9.  10.  c^uod    ad    deos    eve- 
liat,      Turba   Quirltlum    sinipliciter    populus    Romanus,    in     suf- 
fragia  missus,  in  comitiis.     Mobihum  ,    cjui  in  suffragiis  adeoc^ue 
honoribus    dandis  non  certa    alicjua    ratione    ducuntur,   levinm  , 
inconstantium.     Hinc    arbitriurrx   /  opularis    aurae   III.    2.    20.   et 
Ep.   1.  19.  34-  ventosae    plebis  suffragia.     Seneca  de  Vita    Beata 
e.   1.  Itaque  id  evenit ,  quod  in   comitiis,    in    <juibus  eos  factos 
praetores   iidern   mirantur  ,    cum    se    moLilis    favor    circumegit, 
Scneca   Herc.   fur.  169  vStjc|.  adposito   lo;  o  :    illum    popuU  favnr 
attonitum  yjluctuque  magis  mobile  vulgus  aura  tumidum    tolUt 
inani,    et    Tliyest,   351  ,    nunquam    stabitis  favor  vttlgi.     Certaf 
ioUere  certatim,    magno  cum  partium  studio  tollit  extollit  ,  eve- 
Kit  honoribus   tettio   casu,    graecornm    exemplo ,    pro,  ad  hono- 
res  s.  magistratus    tergeminos ,    h.  summos,  amplissimos.     Nihil 
amplius.     Apte    laudat   Tumeb.  Advers.  XXII.   13.  Martialis  HI, 
46.  8.  sophos    tergeminum  h.  grande  ,  cpiod  ipse  vocat  I.   4.  lo, 
Plerique    fere  cogitant  de  tribus  summis  Romanorum  magistrati* 
bus ,    consulatu ,    praetura,    aedilitate,     Sed    hoc     esset   poetas 
rerba    ad    p)edestris    orationis    KXfifiiiKV    exigere.     Necjue    magis 
Horatio    dignum ,    cjuod    ait  Gesn.  in  Th.  L.  L.  tergeminos    eos 
dici  honores,    cjuos  tres  parfes  populi  ,  Senatus  ,  Ecjuites,  Plcbes 
Irituant.     Omnino  mireris  ,    in  talibus    haerere    interpretes,    cjui 
ccrtum   alicjuem    nunif  rum   pro    incerto    ac  magno  a  poetis  poni 
solvere    sciant.     ^''ide    vel    I.    3.   9.   et  I.    i3.  16.    17.  Cur  e.  g, 
Graeci  poetae  Tfixf^ixvv  et  Latini   decumanos  fiuctus  conatanter 
adhibuerint ,  nemo  facile  certam  alicjuam  hujus  rei   rationem  red- 
di  sibi  postulet;  sufficit  tenere  ,  maximos  hoc  numero  fluctus  in- 
nui.     Ceterum     Gesnerus    v.    honoribus    in   sexto    casu  accijiere 
malebat,   ut  alicjuis    ipsis  honoribus  toljatur.     Quod  etsi  usus  lo. 
qufndi  ferat  ,    et  toUere  simpliciter  dicatur  pro,  ornare  ,    efferre 
alic|uem.,    (v.    Ruhnl^.    ad  "N^^ellei.   II,  65.)  minus  tamen  bene  ta» 
tertat  respondsre  videfur;  et  alfera  ratio  omnino  doctior  est. 

V.  9.  10.  Illum  opes  unice  tenent ,  earumcjue  possessione  fe- 
licissimujn  se  profitetur.  Pro  opibus,  quae  generaUs  er:.t  notio^ 
specialem  ,  cjuam  sua  ipsi  aetas  suggeVebat  ,  poeta  posuit ,  pos- 
scssiones  latifundiorum  ,  et  pro  his  ,  tancjuam  specialius,  et  gra- 
vius ,  omnem  Africae  proventum.  Tanfo  enim  pofentiores  ad 
}?.tas  ^grorttm  pcsssssiones  coemendas  fercbantur  stadi»,   ut  Xk- 


—  '      26l         -T-  * 

i&S  provincias  interclum  unus  teneret.  lii  qi\am  r^m  acrltfcr  in- 
veliitur  Seneca  ep.  S^.fere  ail  finem  :  Quouscjue  Jincs  possvssio» 
nuni  prnpugabitis^i  ager  uni  ciomino  ,  (jui  populum  ccpit ^  an^ 
gustus  est.  Quousjue  arationcs  veslras  porrigetis  ^  ne  provin' 
ciarum  quidem  satione  contenti  circumscribere  praediorum  mo- 
dum?  —  hoc  (^uocjue  parum  est  ^  nisi  latifundiis  vestris  ma- 
ria  cinxistis  i  nisi  trans  Hadrianum ,  et  lonium,  Aegaeumque 
aester  villivus  rt-gnet  ,  et  ep.  11 7.  -Adspice  quoi  locis  vertatur 
terra^  cjuot  millla  colonorum  arent ,  fodiant:  unum  putas  vi' 
dtri  vvntrcni ,  cui  et  in  Sicilia  et  in  Africa  scritur  ?  acWe  eun» 
tlem  flu  Vita  Keata  c.  17.  Alii  tle  publicanis  Aratoribu»  , 
qai  populi  Romani  ?gros  conclnxerant  ,  tt  <lecuma5  persol- 
vebant,  h.l.  intelligant  ;  niinus  recte  ,  arbitror.  Si  condidit ^ 
conditum  servat ,  possidet  horreo  proprio  h.  suo ,  nempe  tan- 
tpiam  privafus,  quidquid  verriiur ,  congeritur,  convehitur  de 
areis  Libycis ,  agris  Africae;  si  omnes  Africae  fructus  hor« 
reo  conditos  hal)t;f  ,  tjuod  est  pro  simplici :  si  omnem;  Africac 
oram  possulet,  Pro  colligi  de  agris,  doctius  erat ,  verri  de  cVff- 
is  ,  cjuotl  frumenta  in  soliclata  agri  parte  ,  ciuae  ar?a  est  ,  extri- 
ta  et  piWgata  converrehantur  ,  et  sio  cle  ea  colligebantur.  Afri- 
cam  nominat ,  tancjuam  frngum  fertilissimam  ;  res  nota.  vicle  III. 
16.  i\,  Expressit  hos  vv.  Seneca  Thyesf.  3;')G.  Non  quidquid 
JLibycis  terit  fervens  area  messibus^  et  Pentadius  in  Anthol. 
Burm,  T.  I.  p.  549.  Et  quidquid  LihycQ  svcalur  arvo ,  nott 
una  positum  tenere  cella» 

V.  u— 14.  Suavior  jam  succpdit  jjict.ira  rusticani  ,  rebus 
sui".  a  patre  sibi  relictis  satagentis,  et  in  j  raetliolo  suo  traa- 
cjuille  clegentis,  cjuic^ue  nullo  ne  vel  maximo  ostenso  lucro  a 
vitae  suae  genere  abstrabi  se  patiatur.  Haec  acl  exornanclani 
imaginem  felicifalisc|ue  sensum  cleclaranclum  praeclare  adjecta. 
Gaudet  adao  findere  ,  laetus  ,  contentust[ue  est  in  eo  ,  ciuocl  co« 
lit  agros  agellum  patrium  ,  a  patre  acceptum  ,  novis  accessioni- 
Las  non  clilatatum.  Sic  V.  2.  3,  beatus  ille  ,  qui  -  -  paterna  rii- 
ra  bobus  exercet  suis.  Sarritionem  posuit  pro  a^ricultura  in  ge- 
nere  ,  vel  cle  bono  solo  capienclum  ,  u\\o<\  majori  cultura  nc.n  in^ 
digeat.  —  13.  nunquam  emi\  demoveas ,  docta  brevitate  pro, 
deducas  eum  a  studio  suo  beatoaue  ofio  ,  et  permoveas,  iit  cet. 
Conditio  saepe  est  pactio  ,  ciua  pollicemur  alicjuifl  ,  et  sponcle- 
mus  ahciri,  si  c^uid  fecerit,  ut   Cic.  ad    Q.  Fr.  i.  1.   nulUus  pe* 


—        262        — 

euniae  condltione  ab  integritate  deduci.  Itaque  ,  conditloiiibus 
yittallcis ,  pnniissis  opibus  Attalicis ,  h.  maximis  pro  conditio- 
iie  ohiatis  divitiis ,  f|uales  ab  Attalo  ,  Pergami  rege  ,  populo  Ro- 
iiiano  heredi  scripto  erant  relictae.  v.  II.  l8-  5.  niaximarum 
opum  e  mercatura  cpaerendarum  certissima  sj^e  ostensa,  ut  mer- 
cUuram  amplectatur,  Secl  pro  mercatura  posait  navigationem , 
cfuod  Komani  mercatores  itinera  m,"iina  ip.-;i  facicbant  ,  unde 
mox,  nauta  pro  mercatore,  cf.  TibulL  I.  i.  50,  ibicjue  Heyni- 
um.  Pavidus  dicitur ,  apte ,  ut  de  homine ,  na\i§ationis  pror- 
5US  insueto.  Pro  navigare  ,  secare  mare ,  refxvsiv  uKx,  ciuod  na- 
vi  magis  proprium.  Pro  nave  ponitur  ,  trabs  ,  ad  augendum  pe- 
ricnli  sejisum ,  ut  ratis ,  I.  3.  n.  et  pro  cjuacnmcjue  Cypria,  ob 
Cyprum  inercaturae  deditam,  v.  III,  29.  60.  tum  pro  quovis  ma- 
ri  procelJoso  Myrtoum ,  inter  Cretam ,  Peloponnesum  et  Eu- 
boeam  ,  a  Myrtilo,  seu  potius  a  parva  insula  Myrto  sic  dictum. 
f.  i5~l8.  Tranquillae  coloni  vitae  praeclare  poeta  subte- 
xuit  mercatoris  lucro  inhiantis  ,  praecjue  ejus  nimlo  stunio  novis 
se  uscjue  periculis  objicientis  imaginem.  Mercator ,  c^ui  immi- 
nente  tempestate  vitae  suae  tantis  pericuhs  obnoxiae  otiosani 
longe  pr.^etulerat ,  ennujue  in  suburbano  suo  secjuendam  tum  vo- 
verat ;  mox  ubi,  nave  cjuantiimvis  lacera  at(|ue  disjecta,  inco- 
lumis  evasit,  ecce  ad  pristinum  vitae  cjuaestuosae  genus  redit» 
Diversam  a  Nosfri  loco  imaginem  exhibuit  Stat.  Theb.  VII.  720. 
Vijcerat  ille  diu  pr.uper  scrutator  arjuurum.  Decepit  tellusj 
moriens  hiemeique  Notosque  laudat ,  et  experti  meliora  peri- 
cula  ponti.  Metuens  metu  cohorrescens  ,  sibi  timens  ,  ubi  vi- 
det  ylfricum  ventum  luctantem  certanfem  ,  congredientem  Jluc- 
tibus ,  not^  strnctura,  pro,  cum  fluctibus  Icariis ,  maris'.Ioarii. 
AJricuni  \enfum  posuit  ,'  cum  dilectu  ;  is  enim  ,  ab  occasu  flans  , 
creber  erat  procellis ,  Virgil.  Aen,  1.  85.  Proelia  ventorum ,  cum 
inter  se ,  tum  cum  fluctibus  tanciuam  super  maris  imperio  inita 
in  tempestate  depingenda  poetis  satis  solennia,  v.  acl  I.  3.  l^- 
Icarii  maris  meminit  ,  tanciuam  periculosioris ,  in  aninio  forlc 
liabens  Jl.  II,  l^^.  /f/v/iSv)  S'  ayp^r) ,  «5  Jji5//«r«  pLa'<^»\^a\'i<iOf^i 
srovroo  Ixce^loio ,  rd.  (asv  r  Evfcs  ts  Nc/roj  ts  ufof,  Est  illud  in- 
ter  Samum  et  Icariam ,  insulasj  ab  hac  sic  dictum.  Otium  op- 
ponitur  itae  negotiis  vel  forensibus  vel  cpiaesfuosis  distrirtae  >' 
cst  adeo  vifa  tranc|uilla,  ab  omni  periculi  metu  vacua.  Ampli» 
fif  atur  haec  trancjuillitatis    notio  per  rura  oppidi  sui  oppido   j.io 


—      263      •— 

patrio    adjacenlia ,    secessum    in   siiburhano    suo.     Haec    laudai , 

niari  procclloso,    omninocjue  isti  periouli  pleno  \  itae  f.cneri  lon- 

ge   praefurt.     Qua    nolione    occurrit    Serm.    I.  i.  3.    Stat.  Thcb. 

VII.  7'22.     Observa,    tjunm    paucis    lineis    tempestatem    gravissi- 

mam  dopinxerit  poeta.     Quum  enim  rates  tjuassas  statim    incmo- 

ret,  mare  ventis  turbatum  ,    navem  perculsam    attme    tlisjectam  , 

jpsuni    mercatorem   mortis   periculo    vix    elapsum    sub    ventorum 

cum  fhictibus  hacta  comprehentlit.     JHojc  ,    ubi  nanfraginm    inco- 

luniis    e\asit  ,    non  ,    ut  tiuiilam ,  ubi  alitiuamtliu   ruri    vixit ,  sed 

statim,  laiis  otii,  tjuod  votis  prius  expeticrat  ,   impatiens   reficit, 

reparat  rrt'ej  quassas ,  navem    fractani  ac   laceram  ,    adeocjue  na- 

ve  refecta  reparat  navigationem  ,   mare    iterum    ingreclitur.    Prae- 

clare  ,  de  pertinaci  myrcaturae   stuclio.      Quati   foriiori    signitica- 

tu  habes  et   infra    IV.  6.  7.  et  W.  8.  32.  indocdis  p.  pati  ,  grae- 

t  e  ,    pro  ,    tlum   paupenei    ferentlae  adsuefieri  necjuit.     Pnuperies 

est  vita  sine  c^uaestu  ac  lucro  ,  tmae   luxui    indulgere  non  potest  ; 

damnata  ideo  brevi  atcjue   a  mercatore  opum  augendarum  cupido 

meroaturae    earumdem    sibi  copiam  facienti  posthabita.     Miiltnm 

adeo  differt  ab    egestate.     'Tzray^oij  enim ,     ut    Aristophanis    (Plut. 

55^-)  verbis   declarem,    (iios,    ^yv  iari   /m/,^/i'  ey^ovTH.  tou    Sf    nev/\- 

Tot,    ^rv    ^J/SJ/wfyov   xxl  roys    'i ^yois     ■xQoOi-)(_oVTv.  ,    -r.s^iyiyv^a^B^J.t    i> 

«.iiTM    ^y^^lcv  ,    fj.'fi    fJisvToi    /ytiiS'     srnheirtBiv,     Ceterum    cum     nierca» 

tore    hoc  convenJt   Menedemus    apud    Terentium  Ileaut.  I.  1.  59* 

In  Asiam  hinc  abii  propter  pauperiem  —  lucri  faciendi    causa. 

Epist.  1.   1.  45.  curris  mercator    ad  Indos  per   mare   pauperiem 

fugiens.     vtXSf;  aoAOy    tia.    jiovtov    «t/J(T<jai    ■ — •  y.xy.\v  niVi-t(v  (pnJyxv  , 

ut  Hesiodus  extulit  ify.  v.  635. 

o.  19  —  2C.  Imago  hominis  ,  vitae  suavitatem  ac  voluptatem 
sectantis;  declarata  per  vinum  et  convivia  in  amoena  regione. 
cf.  II.  13.  6.  sc[cj.  II.  13.  scjcj.  Alius  de  die  commissatur  ,  bo- 
nam  diei  partem  comissationibus  impendit.  Haec  in  duo  mem» 
bra  disjunxit  poefa.  nec  spernit,  valde  dtlectatur  ,  amat  veteris 
ideocrue  praestantioris  I\Iassici  vini  ,  in  niontibus  Massicis  Cam- 
paniae  nati  pocula ,  h.  vinum  Massicum.  Sic  pocula  Falerni 
ardentis  II.  11.  19.  Vinum  Massicum  erat  e  nobilioril)us.  Plin. 
XIV.  6.  iV^^c  spernit  demere  a.^m\eTQ  rebus  gerendi.';,  et  hihirita- 
ti  adeo  tlare  partem  de  die  solido  ,  tjui  solidus  h.  tot;is  rebus 
agendis  imnendi  debuerat.  Adposite  Seneca  ep.  83.  hodlerni/s 
dies  solidus  est ,  nemo  ex  illo  inihi  quiacjuam  erlpuit.   .Convi- 


—     264     — 

wa  enim  Romanorum  sub  noctem  demnm  incipiebant.  v.  IV.  5. 
39,  4o.  Sed  er.nt  et,  qui  coenarent  niaturius  ,  convivarentur  de 
*iie  ,  t[uae  Romanis  vocabantur  convivfa  tempestiva.  Catull.57 
5.  Vos  convivia  lauta  sumtuose  tie  die  facitis.  Se  ipsum  Ho- 
r;itius  bibulum  Vnjuidi  media  de  luce  Falerni  olim  fuisse  testa- 
tur  Ep.  I.  14.  34..  cf.  Plaut.  Asin.  IV.  2.  iti.  Foilem  sensu /ra«- 
gere  diem  mero  II.  7.  6.  pro  crno  comice  admod  im  lacerare  di- 
em  Plaut.  Stich.  III,  2.  45.  Pariter  Graeci  ip'  r,/>if^'«i  ^iiviiv  ^ 
de  (juo  V.  Toup.  Em.  ad  Suid.  P.  III.  p.  221.  Su.i.vins  eadem 
in  re  Alexis  Comicus  apud  Athen.ll.  c.  8.  \>-  -l?-  ^cf.cioii  oivxfiotf 
ri)f  Yiuefxi  To  Koizslv  iixofi^s)(^ii  fjii ^oi.  Male  vero  Gesnerus- 
cum  Baxtero  h.  1.  explicant :  ne  parte  cr>ud«ni  demta ,  vel  ex- 
repta  totum  ac  solidum  diem  impendit  volu].tnti  atqne  otio.  Sie 
\ero  negatio  abesse  deberet ,  et  es^e  :  et  qui  spernit  demere  , 
non  eximlt .  compofationi  partem  de  die  f.  —  21.  sub  umbra  ar- 
Luti  aut  ad  fontem  recubans.  Haec  ornatus  .  causa  addit».  stra- 
tus  membra  gmece  ,  pro,  membris  str.Uis  ,  jacens  ,  f.  reclinatus 
in  grnmine  y  ut  eadem  in  re  II.  3.  6.  —  aquae  lene  caput  sa- 
crae ,  epithetorum  trajectione,  poetis  .satis  frecjuentata,  proaywrt^ 
lenis ,  leniter  fluentis  caput  tontem  sacrum.  Pontes  sacri ,  pro- 
])ter  Deos  ac  Nvmphas  ,  iis  inesse  creditas.  Ceterum  duae  hae 
ideae  nunc  -  nunc ,  egregie  depingant  homineni  \n  otio  iuxuri- 
antem,  ut  V.  2.  23.  Libet  jacerc  modo  sub  antiqua  ilice,  mod<i 
in.  tenaci  gramine. 

V.  23.  24.  Alios  militia  juv.it.  Declarat  eam  per  speciales 
jdeas,  castra,  turbarum  strepitum,  et  pugnas,  lifuo  .  .  .  sonitus. 
pro  viiigari :  litui  tubaeque  sonitus,  s.  tul^a  una  cum  |Htuo  audi- 
ta,  fere  et  Juvenalis  XIV.  200.  Si  piget  ,  et  trepidum  solvunt 
tibi  cornua  ventrem  cumlituis  audita,  Lituus  erat  equitum , 
et  incurvus  sono  acuto  ;  tuba  vero  jjsditum  et  directa  ,  sono  gra- 
vi,  uti  bene  vet.  Schol.  cf-  II.  1.  18.  htlla ,  pugnae  ,  ut  saepius. 
detestata  matribus  ,  passive  ,  cjuae  detest.Tntar  matres  ,  miod  or- 
bantur  l.liis  et  maritis.  Hinc  earum  solennis  menlio ,  ubi  poe- 
tae  infaustos  belii  exitus,  s.  omnino  belii  mala  recersent.  Virgil. 
XI,  «15.  Hic  matres,  miseraegue  nurus  ,  hic  cara  suorum  pc- 
rtora  maerentum ,  puerique  parentibus  orhi  dirum  ea:sevruntur 
bellum,  Noster  V.  16.  8.  parentibusque  aboininatus  Hannibal. 
adde  et  IV,  4    68.  Stat.  Theb.  III.  377. 

V.  25  —  28.  Alium  tenet  venandi  studium.  Ardorem  studii 
et  pertinaciam  d'jclaravit  pcr  afljejt.i,  c|  lae    eam    produnt,    fri- 


—        265        — 

goris  folerantiam ,  et  pernoctationem.  manet  pcrnoclat  uih  Jove 
snb  dio,  iwo'  A/cs,  sub  caelo  frigit/o.  Sic  Jupiter  wi^jWwj  Virgil. 
Ge.  I.  4«8-  madidus  Martial.  VII.  36.  l- —  tenerae.  .  .  .  imme- 
mor  ,  auget  stuAii  pertinaciam.  —  27'  Venationis  ideam  genera- 
lem  jam  in  specialem  convertit,  Seu  visa  est ,  investigata  [est 
caiulis  ,  c&n\h\\s\  fdelibus ,  perpeluo  canum  inprimis  venatico- 
»am  ntitum  ac  vocem  venatoris  sequentium  epitheto.  Cerva  uni- 
verse  de  cervo,  sed  amant  poetae ,  ubi  ile  animalibus  locjuun» 
tur,  feminina,  graeca  elegantia.  Ita  Callimachus  Jo^xaXiJa  po- 
sait,  loco  plane  simili  ,  ideoqne  buc  transferendo,  ep.  3^-  wyffu- 
r»jr,  'E«/xuS*f ,  ev  oufeai  »«Vr«  Kuywov  S/<p?,  '<«'  "s^sflf  ''yvi» 
Jof  jf«Xi'5os ,  orrfi-n  y.J.],  viperco  xiyf^fifAsvoi.  ubi  w  a  v  t  «  KxyaoV 
fit  srscffyjj  Sofy.:'.\i^oi  neminem  Intpp.  in  mendae  suspicionem 
^  ocasse  ,  omnino  mireris.  Forte  ,  nrmx  KxyuLiCv  ex  Homer.  lu 
X.  3lo.  et  Koiaiv)!  iofnxKfBoi  ,  hirsutne  ,  yolcnni  ferarum  epi- 
theto,  V.  Burm,  ad  Prop.  I.  l.  12.  —  28-  A!i;Ml.  venationis  ge- 
nus  ,  quod  pernoctationemrec^uirit.  aper  31arsus,  Marficus  ,  cum 
f^ilectu,  propter  saltuosam  Marsorum  regionem ,  ut  Virgil.  Ge. 
III.  2,55.  sus  Sabellicus.  rupit  ,  perru]/it,  ruptis(jue  pl^gi.s  eva- 
nt.  Ne  dubita.  Seneca  Hijipol.  76.  reiiavinctas  tf.nuere  feras ; 
nulli  laqueum  rupere  pedes.  Ovid.  A.^  A.  I.  392.  non  bene  de 
laxis  cassibus  cxit  aper.  Plagae  teretes ,  retia  torto  fune  facta, 
torta  TibuU.  IV.  3.  12-  teretes  plagas  dixit  et  Seneca  Hippol. 
.\^.  nodosas  Ovid.  Fast,  VL  lio. 

r.  29  —  34,  Ego  vero  carminibus  delector,  poesin  unice 
amplector ,  summaniaue  inde  voluptateni  percipio-  Hoc ,  ut  pri- 
mnrium  carminis  argumentum  ,  inprimis  illuminari  oporteb.it , 
summamque  in  eo  eloquendo  enthusiasmi  et  phantasiae  vim  cer- 
ni.  Imagines  inde  petitae  ,  quod  poetae  ,  phantasiao  vi  abrupti-* 
seu,  ut  Ciceronis  II.  de  Orat,  verbis  utar,  adflatu  quasi  furoris 
perciti  in  deorum  conciiium  admifti,  cnm  iis  versari ,  caeh-^ue 
commercio  (Ovid.  A,  .\.  III.  549.)  se  frui  jactant.  Hinc  Deos 
«c  videre  ,  (II.  19.  2.  Ovid.  Fast.  VI.  7,  Fai  mihi  praecipue  , 
lultus  vidisse  deorum ,  vel  quia  sum  vates ,  vel  quia  sacra  ca- 
>!o)  audire  ,  (III.  4»  7-)  tanquam  praesentes  adpellare  ,  ('!•  19- 
7.  III.  25.  1.)  praeclaro  phantasmate  fingint,  Eadem  ratij  ia 
%'atibus,  ciui  divino  furore  correpti  ,  dum  futnra  elocmntur  , 
deos ,  scu  de)rum  ccncilia  iri^umpere  dicuntur.  Sfat.  Th-b,  Iil. 
SoO.  AjKill,  I.  508.  Diversa  adeo  prorsus  est  imago  ab  altsra, 
e^:\m  supra  v.  6.  dcdit ,  c!si  plurimos  fere  Intpp.  pro  eadem  ha- 


—      266      — 

bere  videiis.  Nam  illa  ab  h.  I.  aliena  est ,  et  aversatui'  seqff. 
Jam  cle  verbis  videamug.  Ederae  ,  edera  ,  Baccho  sacra,  et  «ic 
poetis  propria.  Bacchum  enim  in  diis  poetarum  tutelaribus  ha- 
beri  ,  satis  obvium.  De  corona  poetarum  hederacea  v.  Virgil. 
Ecl.  Vir.  25.  VIII.  13.  Ovid.  Fast.  V.  79.  Tnst.  I.  7.  2.  et  ibi 
Intpp.  praeinia  frontium  doctarum,  quibus  docti,  h.  poetae  co- 
ronanlur.  Olymp.  Nemesianus  (in  Wernsdorf.  Poett.  min.  I.  p. 
28,3.)  (le  Laucl.  Herc.  i^.  laurosque  gerens  et  JJorca  sertis  tem- 
pora  —  doctorum  munera  vatum  ^  \xh\  JJorea  s.  iempora  sunt 
Jloridis  sertis  redimita ,  ciuamauam  aliter  ibi  VVernscl.  Poetae 
absolute  hic  docti  ilicti  ,  antiiiua  notione,  cjuatenus  philosophia, 
i.  Hofiones  et  philosophemata  cle  rebus  physicis,  cle  cliis,  eorum- 
c]ue  natura  cet.  sermone  adhuc  rudi ,  naturaliiiue  adeo  elociuutio- 
«is  poeticae  vi  instructo,  mox  ad  cantum  formato,  certisciue  adeo 
numeris  ailstricto  tradebantar.  Hinc  doi^oi  dicti  copoi ,  Callim. 
ep.  5o>  4*  <^o^iarcii  ,  Pind.  Isthm.  II.  36.  et  ^i^Bdaxsiv  de  iisdem, 
V.  ad  II.  19.  2.  et  cio(pi»  de  poesi ,  Callim.  ep.  8.  4-  6t  49-  ^- (Volo 
iere  sensa  Hesiodum  docturn  adpellat  Cic.  Cat.  m.  15.  Adhae- 
sit  hoc  secjuiori  tempore  poetis  epitheton  ob  variam  doctrinam  , 
antiLjuitatis  ,  mythologiae,  crnae  ab  iis  reciairebatur  :  etiam  pro- 
pter  sermonis  excjuisitiorem  cultum  ac  metri  artem  ;  et  Romanis 
inprimis  propter  literarum  graecarum  interiorem  notitiam.  Sic 
doctus  Catullus  Tibull.  III.  6.  41.  ubi  v.  Heyn.  miscent  me  Diis 
superis  dorte  pro,  ego  eo  ipso,  cjuod  corona  ederace,a  vinctus 
sum ,  h.  tancjuam  poeta  ,  misceor  Diis ,  admoveor  iis  ,  iis  inter- 
.">um ,  eorumcjue  consortio  fruor,  nempe  divino  numine  adflatus. 
Eadem  virtnte  graecis  est  fAix^^vxi  Ssots ,  tanciuam  Piud.  Isthm. 
2.  42.  Hesiod.  Theog.  8^1.  o^^^  »or'  si  /3ouX/|i'  e~iiJLtaysrcii.  cf. 
infra  IV.  5.  35. 

V.  30-— 32-  Alia  subjnnqitur  imago  ,  cjua  enthusiasmi  poetici, 
ciuo  se  abripi  gloriatur  ,  vim  vividissime  declarat.  Commemorat 
secessus  agrestes ,  et  amoenitates  rusticas,  ciuae  ingenium  poefi- 
cum  excitant ,  et  inflammant  ,  uuaeciue  ad  concipiendas  phanta- 
sias  maximam  vim  habent.  Etenim  ,  ut  ait  Auctor  de  caus.  corr. 
Eloq.  13-  poetae  jucunditas  urbis  deserenda  ,  ceteraque  ojjicia^ 
utque  ipsi  dicunt ,  in  nemora  et  lucos ,  i.  e.  in  solitudines  rece 
dendum  est ,  hunc  ipsum  locum,  et  Epist.  II.  2.  77.  Scriptoruin 
chorus  omnls  amat  nemus  ,  et  fugit  urhes  ,  rite  cliens  Bacchi, 
So-nno  gaudentis  et  umbru  ,  respieiens.  —  rhe secernunt  popu-o 
ncmas   cet.    concise    dictum  pro ,    cgo    secsrnor,  remotas  sum  a 


—      267      — 

populo  s.  vulgo,  sensuR  poetici  experte  ,  (cf.  II.  ^U.  3Q — 40.  IH- 
1.  1.  Aaler.  Flacc.  I.  10.  F.ripe  me  populis  et  habenti  nubila  ter- 
rae.)  dum  nemus  incolo,  solitutlinem  amo.  Nemoris  et  antroruni 
solennis  hac  in  re  mentio.  cf.  II.  19-  l.  III.  4«  1  •  et  25.  2.  lliuc 
Propertius  II.  10.  4.  Hesiodo  et  III.  l.  2.  Callimacho  et  Phile- 
tae  suum  cuique  nemuS  attribuit.  Secessus  agrestes  amplius,  aa- 
custissima  rerum  specie,  adumbrat  j.er  numina  agrestia,  Nymphas 
et  Satyros  ,  ut  Virgil.  Gc  II.  ^c\).  fortunatus  et  ille ,  deos  qui 
novit  agrestes ,  Panai^ue ,  Silvanumquc  senem,  Nymphasque  so- 
rores.  Nympharum  chori  cum  Satyris ,  exquisitius  est  cjuam, 
Nsmpbarum  et  Satyrorum  chori  ^  saltationes  ;  cjuas  poetae  com- 
jnemorant  ad  daclarandas  vitae  rusticae  suavitates-  Homer.  H. 
si5  riava  V,  19,  Tc'r5  NJ/ix^pa/  IfiGTixBsi  Kr/vfJioKtioi  (poiriaxi  i^vy.vx 
r-.oaaiv  s*i  xprivf}  /jCcXzvJJjai  fxs\TcovTxi  ^  xopvpqv  Ss  Tisjiiirsvsi  oiveof 
y,X<^''  ^«i'/wi*iv  (Pan)  S'  H3X.KXI  (v3x  ;y;oj)a»v  rJrs  ;s  fAsaov  s^-xm  nvxvx  -xorslv 
^iezsti  ,  loco  admodum  splendido.  cf.  et  v.  3.  Hinc  aCyyopo;  MJ/uc. 
<pa!V  audit  Orph.  H.  X.  9.  et  r^yoTMp  1<viAipii>v  choreas  duvens ,  in 
cpigr.  «Jfax.  261.  1.  (Anal.  Br.  T.  III.  p.  204.)  addo  PlHtonis 
X[V".  5.  (Anal.  Br.  T.  I.  p,  17 1.)  cvptyyi  fxsKla^sTxi  svy.sXx^M 
HfcV, '—  «f  Ss  «w-p';  ^xKspoyji  yofov  T.oaiv  iar^aavTo  TS^i^Ssi  viljoc- 
(pui  ^  vCf*(pxi  ' AuxSfVttSs?.  Leves  ad  motum  pertinet,  adeoque  or- 
nat,  Satyros  leves  pariter  vocat  Sil.  III.  .394.  nisi  forte  saltatio- 
nem  Satyrorum  concitntiorem  innuere  voluerit,  de  c|ua  Athen.  1. 
XIV»  c.  7.  p.  63o.  s/f''  5=  T/fff  ,  01  y.xi  <pxa\  Tfv  aUiwiv  noiv^Tixdi 
ivoiJi.xa9xi  oi:zo  TTiis  y.iVf^ascas  ^  riv^y.x]  01  2«ru<o/  o^y^ovvTxi^  TtxyyrxTfiV 
ovaxv.    Sed  hoc  fcrte  subtilius. 

^''  33'  34-  Si  modo  Musae  favent.  Si  F.uterpe  non  cohihet, 
retinet ;  denegat ,  adeoc|ue  conccdit  tibias.  Poetis  enim,  ciui  in- 
signi  cum  laude  poesin  tractant ,  Apollo  et  Musae  artem  carmi- 
nis,  et  lyram  suam  tradidisse  dicunt.ir,  satis  obvio  sensu.  IV.  K. 
39.  Spiritum  Phoebus  mihi ,  Phoehus  artem  carminis  nomcn- 
que  dedit  poetae.  Propert,  I.  2.  27.  Quum  tibi  praecipue  Fhoe- 
bus  sua  carmina  donet ,'  ./loniamve  libens  Calliopea  lyrnm. 
Snectat  huc  Solonis  c.  VI.  v.  51-  (Anal.  Br.  T.  I.  p.  ^7.)  ^AAos 
'OXu/xot/ixSmi'  MoOffuov  "Kxfx  5oup«  ^ioxx^A  'ifAepr.^^s  eopifis  /J.hpov 
swiarxfJisvos.  et  ep.  Cleopatrae ,  poetriae ,  cjuod  e  Gorio  In.scr. 
Florent.  T.  II.  p.  43.  adfert  Burm.  ad  Anthol.  Lat.  T.  IL  p. 
112.  fJi.of<p'j.s  u  r.^TSiov  sy^siv  owpf\axro  Kuf/iK ,  e^yx  S  'ASyvai'» 
TC^^vx  cxo0^o(ju,xi  .  Moiyoa  o/  Kxi  ao^ixv .  y.xl  xx/.ri^x  txv  piK/f^xa- 
Toic  aiip.f>ifjVQv  siXTo-s  u:':'jxf/.!vx  lAzKfaiv.    Tibiae,  ut  mox  barbiton 


—      268      — 

declarant  poesin  lyricam.  Polyhymnia  non  refugit  ^  Hon  abiiuit 
tendere ,  tendit ,  tenipernt  litles  l)arbiti  ZfJi!;oi  Afa/3c.'oir,  Lesbii  , 
tp\o  olini  Alcaeus,  civis  Lesiiias  usus  est.  Linuit  aut  omnino  fa- 
inam  et  gloriam  ,  (juam  Aleaeus  carminibus  suis  est  consequutus  , 
aut  cjHorl  ipse  se  ad  Aicaci  exemplar  composuif.  Hoc  malim 
propter  L  32.5.  Aecdium  carmen  pro  lyrioo  dixit  IV.  3.  12.  Ce- 
terum  similis  nostro  locns  est  IV.  3.  x"].  o  testudinis  aureaeduh- 
cem  cjuae  strepitum  ,   Pieri,    tempcras. 

V.  35.  36.  Splenclidus  exitus.  Qued  si  tuo  ,  Maecenas,  judi" 
cio  inter  praestantiores  ])oetas  lyricos  habebor  ;  tam  sane  ,  ciuid 
ad  magnitudinem  felicitatis  meae  ac  gloriae  accedere  possit,  ne- 
seio  ;  summam  gloriam,  summamcjuefelicitatem  con5ei|uutum  me 
arbitrabor.  Si  me  inseris ,  adcenses  ,  lyricis  Graecorum  vatibus, 
poetarum  cboro  ,  poetis  adnumeras,  nt  IV.  3.  13.  Romae  princi- 
pis  urhium  dignatur  soboles  inter  amabiles  vaium  ponere  me 
choros  —  feriam  sideca  ,  attingam  caelum  ,  sublimi  vertice , 
ad  ornatum  pertinet.  Vulgari  ratione  dicitur  ,  efftrri  animo , 
metapliora  de  habitu  corporis  erecto,  tanc^uam  arrogantiae  signo, 
desumta.  Hinc  tollere  verticem  est  arrogantium  ,  \\\.  16,  19.  v. 
ad  I.  18.  15.  et ,  notione  amplificata  ,  caelo  caput  ferre',  quod  est 
simpliciter  ,  alte  ferre.  Sic  A^^irgil.  Aen.  X.  548.  cuelo  animum 
ferre,  quod  convenit  dicfioni  Aeschyleae  apud  Plufarch.de  Exil. 
p-  6o'?.  A.  Ou^os  —  ov^xvM  «ifpuiii  av!»,  Sic  Atreus  lAeyxXopfiovw 
apud  Senec  Thyest.  885.  Aeguaiis  astris  gradior ,  et  cunctos 
super  altum  superbo  vertice  attingens  polum.  Gloriatur  adeo 
poefa,  sumitque  superbiam  ,  (ut  III.  30.  extr.  de  se  loquitur) 
honorificentissimo  Maecenatis  de  suis  carminibns  judicio  subni- 
3cam.  Alia  ratione  dicimur  gloria  ,  fama  levari  ,  attolli  ,  tange- 
re  caelum.  Propert.  111.  1.  9,  quo  me  Fama  levat  ierris  subli- 
mis.  Quo  sensu  Eurip.  Bacch.  970.  xXso!  ovfuvS>  ffri](/^ov  dixif. 
A  irgil.  Catal.  XII.  1.  yidspice ,  quem  valido  subni'xum  Gloria 
regno  altius  et  caeli  sedibus  ecctulerat.  Ovid.  Fast.  1.  2O9.  At 
postguam  Foriuna  loci  caput  extulit  hujus ,  et  tetigit  summos 
vertice  Horna  deos.  et  Epp,  ex  P.  II.  5.  57.  Huic  tu  cum  pla- 
ceas ,  et  vertice  sidera  tangas ,  scripta  tamen  profugi  vatis  har 
benda  putas.  Salci.  Bassus  ad  Pis.  2l8.  (in  Wernsd.  Poett.  min, 
T.  IV.  P.  L)  Ipse  per  Ausonias  Aeneia  airmiva  gentes  qui  s.>~ 
nat,  ingenti  qui  nomine  pulsat  Olympum.  Tertia  deniciue,  huic 
admodum  adfinis,  relitjua  jtsf  ratio  ,  qua  gloriam  poetae  ,  peren- 
nt;mque  nominis  sui  famam  voiijtui  comparant ,    noto  phant^sma'» 


—      269      — 

te.  V.  ad  II.  20.  init.  Quo  sensu  capio  fragmenlam  Eurlp.  apud 
Clem.  Alex.  p.  543-  ed.  P;',ris.  (in  iragmm.  Euripideis  BeckiiV. 
C.  p.  491.  n.  154.)  Xi^'^^*'  S-l'  M°'  T^fsC^yl  ^ifi  ''«ra)  ««;  ra  ^;,..^, 
vi>iv  (eleganter,  fere  ut  Koratius  in  cycnum  transformatur  II.  20. 
(fofVTx  zsHiKx  a'^iAc^eT»r  fikooixxi  t'  is  x!^s'p»  noKvv  dfp^sls  ,  Zf\vi 
■sHoafAifm.  Esset  adeo  :  cjuodsi  tibi  mea  carmina  adprobavcroj 
jmmorfalis  ero  ,  mihi  videbor  ,  certissimum  immortalitatis  pignus 
habebo-  Atque  haec  forte  unica  ,  certe  lyrir o  poeta  dignissim» 
bujus  loci  videtur  interpretatio.  Ceternni  e  nostra  interpretatione, 
quam  (liversis  prorsus  notitionibus  ])oeta  illa,  evehi  ad  deos,(iiis 
misceri  ,  et  sidera  vertice  ferire  adhibuerit  ,  et  quam  injurii  \n 
eum  sint ,  qui  tantam  poeticorum  phantasmatum  ei  impingant 
egestatem  ,  ut  eandem  iniapinem  in  eodem  carmine  ter  eb  eo  po» 
sitam  arbitrentux  ,  abande   patet. 


ARGUMETSTUM    C.    IL 

■v^/v -w^ 't^W  vwvww% 

t^annen  excelsissimum,  atqiie  in  elahoratis^ 
simis  Horatii ,  sive  artijiciiim  ejiis  ^  sive  or^ 
natam  ,  eloquutionisqiie  virtutes  spectes  ,  ^/<ar- 
cile  reponendnm.  Declaraturus  enim  poeta  , 
atcfue  commendaturus  Auguslum  Bomanis 
tanquam  eum^  qui  solus  res  perditas  labeJ^aC" 
tati  bellis  civilibus  imperii  esset  reparaturus^ 
pacemque  ei  et  salutem  reslituturus  j  qui  so- 
lus  imminentes  reipub/icae  calamitates  aver- 
tere  ,  maj estatemque  Piomani  nominis  ,  Par- 
thorum  victoriis  imminutam  vindicare  posset ; 
splendidissima  eum  atque  sanctissima  Ex- 
piatoris  populi  Romani ,  Deorum  iram  fjla- 
cantis .,  et  uiala  inde  in  civitatem  redundatu- 
ra  arcentis  imagine  repraesentat.  puum 
enim  omnium  fere  populorum,  parum  subti^ 
Jiier  ad/iuc  dc  Diis  ^  rebusque  p/ijysicis  p/iilo" 


2  70        — 

sophantiiim,  eundeni  hiinc  sensam  deprehen- 
dere  liceat ,  ut  quasvis  inagnas  calandtates 
a  JDiis ,  sceliis  aliquod  ^  ab  ipsis  cel  a  niajo- 
ribas  patralum  vindicantiLus ,  poenae  loco 
injligi^  easdenique  sibi  insolita  aliqua  objec- 
ta  rerum  specie ,  veluii  defectu  solis ,  por- 
tendi  exislinient  ',  consenianeum  sane  est ,  ut 
iidem  rationes ^  diversas  quidem  pro  diverso 
cujusque  vitae  ac  moruni  cultii ,  circujnspici- 
ant ,  quibus  se  ab  isto  crimine  purgent  ^  sic- 
qae  Deorum  placata  ira  mala  imminentia  a 
se  avertant  ^  ac  propulsent.  Jam,  ut  haec 
Romano  sensui  subjiciamus ,  statim  post  Cae- 
saris  necem,  qua  ^  tanquam  piaculo  commisso, 
populus  Romanus  iram  in  se  Deorum  provoca- 
verat ,  prodigia  adparuerant ^  quae  eam  por- 
ienderent  ^  istisque  mooc  instquuta  bella  ci- 
vilia  ,  quibus  Dii  caedem  Caesaris  ulcisceren- 
tur^  Jidem  faciebant  praesagiis.  Quum  ve- 
ro  his  ipsis  bellis  civilibus ,  eisi  a  Diis  poe- 
nae  loco  im?nissis,  novum  scelus ,  novum  ocyoc, 
populus  Romanus  commisisset ;  necesse  uti- 
que  erat ,  ui  eliam  Dii  novas  iras  conciperent, 
novasque  adeo  a  Romanis  poenas  exposcerent. 
Novcim  hanc  Deorum  iram  nova  jam  prodi- 
derant  prodigia,  novaeque  bellorum  civiliunt 
calamitaies  impendebant  i^eipublicae.  pessum- 
daturae  eam ,  nisi  certis  caerimoniis  sacris- 
que  piacularibns  civiias  isio  piaculo  eximere- 
iur^ac  purgaretur,  sicque  Deorum  ira  cumip- 
sa  ultione  averteretur.  Ejcpiatioista^antiquiS' 
simis  quidem  et  heroicis  temporibus,  Cut  my- 
thica  transeam ,  in  quibus  Deorum  munus 
eraty  a  sanctissimis  hominibus ,  qui  tum  va- 
tesjere  habebaniur  ,  solebat  peragi  :  uti  con- 
stal  de  Eumolpo,  Epimenidcj  Orpheo :  apud 
R.omanos  vero  libri  Sibxllini  inspiciebaniur. 


—        271        — 

€  (fuiliiis  sacrijiciorum  .  rfuihus  norui/:u  pla- 
carenlur ,  procedebat  aucloriias. 

Proxiruas  igitur  poelarn  a  bellis  cit^/di- 
bus  ,  quae  ipsa  maocinii  instar  sceleris  hahe- 
bantur  ^  irarum  causas  repetiisse  manifestuni 
est  :  quanquam  nec  reniotiorem  illani  ,  unde 
bella  cioilia  oriuni  traJ^erant ,  niniiruni  Cae- 
saris  neceni.,  penitus  exclusit.  Vide  vv.  17. 
27 —  3o.  et  45.  44.  Hinc^qnaju  vana  omnium 
fere  Interpretum  sit  disceptaiio ,  aliis  quidem 
Caesaris  caedem  ,  aliis  conira  bella  cidilia 
sola  ,  suh  scelere  isto  ,  quo  obstricta  fuerit 
civitas  ,  a  poeta  conipreliensa  conlendentibus, 
facile  intelligitur. 

Jam  de  anno  ,  cui  probabiliter  hoc  car- 
men  adsignanduni  sit,  ul  paucis  dispiciamus, 
haud  alienum  videtur.  Gravem  eum  fuisse 
tempestatibus,  et  magna  Tiberis  eocundatione 
i/isignem,  ex  initio  carminis  facile  quidem 
poni  potest y  qnae  tamen  quuni  saepius  accide- 
rint,  et  seniper  in  prodigiis  hahita  fuerint ; 
ad  quaenam  hocce  carmen  respiciat,  dictu  est 
paullo  di  fficilius.  Sanadonus  quidem  (ut 
aliorum   opiniones   de  prodigiis,   Caesaris  cae-^ 

dem  a.   DCCX.      insequutis     hic     cogitantium 
taceani)      scriptum      putat      hoc     carmen     a. 

DCCXKVII.  Cui  quidem  opinioni  patrocina- 
ri  videtur  hoc,  quod  eodeni  anno  Caesar  P  r  i  rt^ 
ceps  i,Dio  L.III.  11.)  a  Senatu  adpellatus 
fuerit.  et  nocie  insequenti  Tiheris  plana  Ro- 
mae  loca  inundciverit :  enimvero  ,  quum  haec 
inundatio  pro  fausto  omine  accepta  fuerit 
CDio  L.III.  i^O'  alia  contra  in  hoc  carmine 
memorentur,  cfuae  nec  in  hunc  annum  cadant, 
nec  a  Dione,  vel  alio  quopiam  ad  h.  a.  adnota- 
ta  sint,  praestat  cum  Massono  hujus  carminis 

natalem    facere    cinnum     DCCKXXII.     Hoc 


—        272        — 

enini  ineunie  iDio  L.IV.  init^  v;ts  TsXii  TreXx- 
yicxyTOs  av^ii;  rov  totx(jlov  sTksviT^Vj^  m\  KsgxvvoHc 
aWa  Ts  TToWu  s^Xyi^v;,  %oa  o\  uv^^i.4vtsc  ol  sv  toj 
Tlxv^sii)^^  cet.  quae  omnia  initio  carminis  op- 
time  respojidere  videniur.  Deinde  quod  idem 
IMassonus  observat,  lum  Augustuni  adbellum. 
adversus  Parthos  suscipiendum  poeta  eochor- 
iatitr^  manifesto  signijxcat^  Augustumde  ista 
expeditione  cogitasse.  (^uod  idem  Augusti 
consilium  huic  anno  adsignat  Dio  L.IV.  6. 
Uis  praeniissis  jam  ad  ipsam  argumenti 
tractationem  accedamus^  r/uam  ita  fere  insti- 
iuit  Hoj^atius  :  Horrenda  prodigia^quae  ijtsa 
perniciem  reipuhlicae  allatura  videbantuj' 
i.vv.  1  — 2o.)i  gravejjt  Deorum,  quam  quideni 
bellorum  civiliujji  sceleribus  in  nosmet  con- 
vertimus,  iram  portendujit.  Novas  adeo  in- 
iestinorum  bellorujji  calajjiitates.i  quibus  isla 
^celera  Dii  vijidicaiuri  sint ,  nobis  imminerc 
ivv.  21.  —  2l\.^  quum  nova  ista  pj^odigiafacile 
Jxdem  faciant  ;  rationes  inenJidae  sunt,  qui- 
bus  labantem  civitatem  susteniejjius.  Procu- 
randa  adeo  ista  prodigia,  populusque  sacris 
piacularibus  ab  isto  scelere  purgajidus.  At 
quum  nemo  fere  jit.  qni  ab  isto  scelere  purus, 
sacra  ista  recte  faciat ,  .Jorejn  oremus ,  ut 
Deum  aliquem,  qui  nos  eocpiet ,  ad  nos  dt- 
scejidere jubeatvv.2^ — 3o.  Aique  utinamlJii 
■7rciTg'S:oi,  geniis  nostrae  jjiiserii,  ad  nos  venu-e 
ne  dedignenlur !  aiinajjx  tu  Apollo  .,  venias  . 
seu  tu,  sive  tu,  o  Venus.,  sive  tu^  o  JSIars.auc- 
tor  generis,  sive  tu  —  jajji  ijiler  nos  ver^aris. 
o  Me.rcuri,  latensque  sJib  Augusti  specie,  Ex- 
piatoris  nomen  haud  asperjiaris !  vv.  3i  - 
44.  Sic  te  o  Caesar,  ut  diu  ijiter  nos  maneas. 
ad  rempublicam  erigcjidam,  et  ab  hostimn  in- 
€ursionibus    vindicandujji ,    enixe    precamur. 


—       273       *- 
Adnotaliones. 

r.  I  —    ao.  Magna  vis   statim  in    exordio.     Poeta  tantorum 

t)rodisioriim  metu  perculsus,    et,  ut  lert   humana  natura  ,  gravio- 

ra  praeteritis  extimescens  mala ,  deorum  iram  ,    urbi  cjuippe,  pu- 

puloijue  Romano,  si  ultetins  progrediatur,  funestissimam  ,  et  cui 

satiantlae    respublica    satis    jam    poenarum  dederit  ,    deprecatur. 

Vulgaris  senfentiarum  ortloatque  elocjuutio  eraf  :  gravi  calamitate 

Dii  iriiti  adflixere  rempublicam  j  iramcjue  ipsorum  necdum  satia- 

tan\   ostendunt    prodigia ,    cjuae,  nisi    rite  procureixtur ,  Deorum- 

tjue  ira  expietur  ,   fatalia  atcjue    exitiosa  reipublicae  futura  sint , 

recesse  est.     In  hoc  quocjue  poetam  agnosce  ,   cjuod  ipsas    statim 

calamitates    atcjue    prodigia    enarrat,    et    cjuod  iram  Deorum  soli 

Jovi  adscribit.     Satis  adeo  poenarum  exactum  est    a  nobis ,    tam 

gravia  jam  perpessi  sumus  mala ,  ut  iio\is  plane  succumberemus. 

Sic  V,   17.  19.    Dedi  satis  superqiie  puenarum    iibi.    A^^irgil.  Ge. 

I.  5oi.  satis  jam  pridem  sanguine  nostro  Laomedonteae  luimut 

perjuria     Trojae.    cf.    Claudian.    de    bello  Gild-    36.  dum  Pater , 

nciTfifi  avSpwv  Tf  SsHv  T« ,  Jupiter  misit  terris  graece,  pro,  in  ter- 

ras,  defudit    in  terram    nivem  solito   copiosiorem  ,  cjua  adeo  Ti- 

fceris  intumesceret ,  atcjue  exundaret.     Id  cjuod  erat  in  prodigiis. 

Tacit.  Annal.  I.   76.  •—  Dirae  res  dicuntur,  cjuae  sunt  mali  onii- 

nis ,    ut    A'irgil.    Ge.    I.    488-  diri  cometae.     Ovid.   Met.  Y.  550. 

dirum  mortalibus  omen.  adeo  aversandae  ,  horrendae,  ut  hic  de 

grandine.  —   2,   Splendida  imago  Jovis  Fulguraforis,    cjui  reducfa 

dextra    fulmen    molitur ,    uualis   fere    in    monuhientis    est  obvius. 

rubenti  ,  fulmine  ,  cjuod  tenet ,  irradiata  ;  ornate.  Sic  acjuila, /«/- 

minis    vector  eodem    illuminatus    ardens  dicitur  Sfat.  Theb.  IX. 

858.  Ita  accipi  possit  Yirgil.  Aen.  ^  II.  i^i  •  Uit  Pater  omnipotens 

ier  caelo  clarus  ab  altn  intonuit,  v.  ad  I.  4.  8-  —  Quiim  fulmina, 

P>iK-f\  ,  «jiA«  A;os,  uti  Latinis  tela  Jovis  ,  dir-antur,  proclive  sane 

erat  ,  de  iisdem  ([\c\  jaculari ,  vibrare  ^  moUriy  torquere,  ut  sae- 

pius.     Hic   vero  concise  dictum   pro,  jaculando  attingere,   ferire 

fulmine  ,  ut  Ovid.  Ibis  v.  49.  et  propius  ad  h.  locum  Amor.  III. 

^.•^^.Jupiter  igne  suo  lucos  juculatur  et  arces.  —  ^rces  ra.  ocxi» 

loca  edita  ,  colles  ■,  unde  arces  y  sacrae  pro    terrplis  in  locis  edi- 

tis,   inprimis  vero  h.  1.  pro  Capitolio,  Jovis,  aliorumcjue  Deorum 

templis  ornato.     Quum  fulmen  per   se  notionem    irati    numinis    e 

ptiscorum  hominuni  opinione  injungat,  (hinr^  iracunda  I.  3.  extr. 

ubi  V.  not.)  cjuantvi  rravioic    Deorirm  ira  sit  necesse  est,  ubi  ocJio 

I.  95an&.  S 


—         274         — 

gentis,  in  t£ua  praecipua  ipsorum  rciigia  fuerat,  cjuasi  derelicturj 
eam  ,  templa  ipsi  sua  fulmine  prosternunt.  Ilinc  ea  rw  in  ma- 
ZKimis  prodigils  habita. 

V.  S'  6.  Cum  vi  repetitum  terruit  ^  h.  e.  tiniorem  ,  metuni 
injecit,  ne  cet.  Gentes  possis  accipere  de  populis  Romae  vici- 
nis,  mui  icipiis  ,  ut  Juvenal,  VIII.  259.  de  Cicerone  praesidia  in 
municipiis  collocante  :  ponit  ubique  praesidia  attonitis  et  in 
o/nni  gente  laborat.  Augustior  tamen ,  et  poeta  dignior  exsistit 
imago  ,  si  univeisi  orbis  terrarum  populos  inundationis  JJeucalic- 
neae  metu  perculsos  intelligas,  Romano  sensum  suum  cum  cacte- 
ris  communicante.  —  ne  rediret  s.  P.  E  natura  animi  humani 
petitum  et  Vioc  ,  ut  gravi  alicjuo  instante  periculosimile.s  praeter» 
iti  temporis  casus  atcjue  calamitates  in  memoriani  revocet,  eas- 
que  metuat.  —  seculum  Pyrrhae ,  tempora  illa,  illud  diluvium, 
ciuod  sub  Deucalione  et  Pyrrha  tuit ;  docte.  Res  ipsa  vel  ex 
Ovidio  satis  nota.  Pyrrham  posuit,  tancjuam  poeta ,  adeocjue 
jn  hoc  non  argutandum.  Nostrum  locum  ante  oculos  habuit  Clau- 
dian.  de  Bello  Gild.  43-  re  tamen  in  majus  ancta:  Remorumqu^ 
Sonos  et  Pyrrhae  secula  sensi.  —  grave^  exitiosum  terrarum 
orbi,  ipsa  inundatione.  —  questae  extjuisitius,  propter  adjunctara 
calamitatis  notionem  ,  pro  vulgari,  cjuae  vidit,^  nova  monstrOf 
rernm  omnium  perturbatum  ordinem  ,  rem  nec  visam  antea,  neC 
fancV)  auditam  ,  diluvium.  Monstrum  poetis  de  re  inusitata,  cjuae 
animum  percellit  ,  dici  ,  satis  notuni.  Sic  primam  navem  Catul- 
ius  Epith.  Pel.  V.   15.   vocat  monstrum, 

V,  7  —  12.  Diluvium  istud  ,  cjuod  monteS  altissimoJ ,  totum- 
ciue  adeo  terrarum  orbem  e  poetae  mente  occupaverat,  picturis 
cruibusdam,  adsumta  prisca  idea  mythica  ,  amplius  exornatpoe- 
ta.  Proteus,  cjui  Neptuni  armentis  praeerat ,  eadem  agere  et 
pascere  dicebatur.  v.  Homer.  Od.  A.  3S^  scjcj.  Virgii.  Ge.  IV. 
395.  et  Claudian.  laud.  Seren.  izg.  Jam.  jiro  vulgari  ,  mare  sunv- 
mos  montes  occupabat ,  excruisitius  erat  ,  belluae  marinae  sujier 
niontes  ferebaiitur,  in  montibus ,  acjuae  subniersis  recubabant , 
et  pro  hoc  doctior  erat  ratio.  Proteus  onine  pecus  Neptuni  , 
Y)hoc&s{Nerei  sinum  pecus  eodem  sensu  dixerat  Liv.  Andronicus  ; 
V.  Sciver.  Collect.  fragm.  trag.  p.  1.)  egit  visefe,  graece,  pro, 
ut  viserent ,  et  hoc  gravius  pro  simplici,  egit  in  altos  monfes, 
Nam  visere  innuit  stuporem  animaliuin  jicregrina ,  sibiijue  ignota 
loca  pererrantium.  Sic  II I.  4.  33.  Visam  Britannos  Jiospitibus 
feros,   ct  Ovid.  Met.  IV.  294.  Ignotis  crrcire  locis ,    ignota   vi- 


*~         275 

dtfe  flumina  ^audcbat.  Cctcrum  major  gratia  ac  veritas  huic 
phantasmati  accedit,  tjuod  hclluae  inarinae ,  mari  cor.imoto ,  « 
fnndo  excitae  in  superficie  ejus  adparerc  soleant.  v.  ad  I.  3.  )8» 
i"—  Piscium  genus  anticjuo  sermone,  ut  Lucretii  genus  aligerum, 
squamigerum^  I.  »63.  genus  aequoreum,  Yirgil.  Ge.  III.  243. 
<pv\x  novTov  in  fragm,  Eurip.  apucl  Valhen.  Diatr.  p.  l46.«Xir^o- 
^a  <pJA«  ,  Oppian.  Hal.  I.  96.  haesit  impeclitum  ,  summa  ulmo 
summis  arborurri  cacuminibus  ;  Pisces  non  satis  libero  natatu  gaude» 
bant ,  arborum  ramis  impecliti.  sedcs  ,  nobiliori  vocabulo  ,  de  ni/- 
<lis  avium,  nota  ^  consueta,  propria.  Sic  nosse  dicimar  /ocu  , 
t^uae  inhabitamus,  v,  Drahenb.  ad  Sil.  XVII.  22.  Burm.  ad  Prop. 
1.  6,  1.  Sic  noti  vultus  in  Virgi!.  Aen.  I.  684.  sunt  proprii,  sui, 
uti  optime  Heyn.  Columbas  poeta  posuit ,  pro  palumbis,  ge- 
hus  pro  specie.  v.  Obss.  —  Damas  nominat,  cjuod  eae  altissimas 
rupes  inhabitent,  cjuibus  adeo  aequor  undae  superjectae ,  etfu- 
sae  erant  in  eas  ,  cjuas  acjua  cooperuerat.  —•  natarunt ,  abreptae 
sunt  undis,  nihil  amplius.  Hinc  pavidae ,  cum  delectu;  etsi  et 
alias  hoc  epitheton  de  iis  fretjuentetur  ,  ipsarimu|ue  naturam 
exprim.Tt.  Montes  jgitur  altissimos  dilu\inm  istud  occupasse , 
iiberius  his  vv.  exposuit  poeta,  et  cjuidem  speciali  piscium,  sil. 
Vis,  adeoc^ue  summis  Jnontium  jugis  innatantium ,  et  damarum , 
undis  abreptarum,  imagine.  In  his  sane,  per  se  consideratis,  ni- 
hil  video  j  cjuod  Horafium  dedeceat.  Plurimi  tamen  intpp, 
Porphyrii  fere ,  (forte  et  Senecae  Nat.  Qu.  III.  27.  Ovidii 
luxuriem  in  isto  (Met,  I.  3o4.)  ^at  liipus  inter  oves,  fulvos  ve- 
hit  unda  leones.  vitujjerantir:)  cjui  levitcr  in  re  tam  atroci  et 
piscium  et  palumborum  mentionem  injectam  pronuntiaverat , 
auctoritatem  scc|nuti,  hanc  diluvii  descriptionem  pro  atrocitate 
rei  poeta  parum  dignam  judicant.  Aliter  paullo  habet,  si 
t|uaeras,  an  ista  per  partes  diducta  rerum  delineatio  huic  lo- 
co ,  huic  carmini  consentanea  sit.  Sic  vero  poetam  statim  in 
V,  b.  substitijse  mallem  ;  etsi  ad  excusandum  eum  valere 
pnto  hoc,  cjuod  hac  ipsa  descriptione  timorem,  Tiberis  inun- 
datione  gentibus  injectum  ,  amplificare  voluerit.  Omnino  in 
talibus  locis  cjuae  excjuisitiorem  alicjuem  ornatnm  vel  doctrinam 
admitterent,  veteres  (ut  recentiores  taceam )  non  satis  sibi  in- 
terdum  temperasse,  reicjue,  cjuam  describercnt,  imaginum  copia, 
uberioriijue  expositione,  cjuibus  tamen  ibi  locus  non  e»set ,  vir- 
«utem   aljquam^  ac    vim     conciliare    voluisse  ,    plurss    jam    nTj- 


—        2/6        — 

nuere,  Ita  cle  Tiniavi  descriptione  jutlirat  Heynius  atl  Vir~ 
gil.  Aen.  I.  244.  txc.  VII.  p.  1^2.  Quae  ingenii  luxuria 
Ovidio  fere  est  propria.  Vide  v.  c.  cjuojnoclo  idem  argumen- 
tum  tractaverit  Mct.  I.  «96.  Ineptissime  vero  in  eodem  ver« 
«atus  est  Nonnus  Dionys.    VI.  229.  inprimis  259.  st^a. 

V.  i3  —  20.  Eandem  et  nos  nietuebamus  inundationem,  Ti- 
fceri  aUtum  suum  egresso  ,  Romamijue  versus  exundante. 
Quod  naturalibus  ex  causis  facile  accidit,  ut  Tiberis,  nivium 
solutarum  ,  inibriumciue  copia  adauclus ,  vel  ventis  ab  ostio  , 
c£uo  in  mare  Tynhenum  meatum  habebat,  reverberatus  at- 
<|ue  repulsus,  sinistra  ripa,  cjuae  Romam  spectabat,  cjuaecjue  de- 
pressior  erat  ahera,  exundaret,  atcjue  ibi  stagnaret  ;  praeclare 
boc  poeta  irae  Tiberini  ejusdem  fluvii  Dei  tribuit.  Sic  .'pud 
Ovid.  IVlet.  XI.  'io8.  "Neplunus,  Laomeclontis  perjuriam  ul- 
turus :  omnes  inclinavit  atjuas  ad  avarae  litura  Trojae.  Jam 
in  adornanda  indigr.ationis  iraecjue  Tiberini  causa  praeclaro 
artilicio  poeta  eam  ab  llia,  de  nece  Caesaris,  et,  c^uae  eam  in- 
seijuuta  sunt,  belHs  civilibus  apud  Tiberinum  graviter  conquesla 
eitjue  ultiuntm  mandante  repetit ;  cjuo  ipso  poeta  adsecntns  e«t 
hoc,  ixt  et  Catsaris  originem  divinam  tangeret,  ipsoscjue  Deos 
ob  illius  nectm  atoue  civilia  btlla  populo  Romano  infensos , 
tantumcjue  scelus  ulturos  significaret.  Id  cjuod  maximam  ad  abs- 
terrendos  Romanorum  a  novis  bellis  intestinis  animo3  vim  ha- 
bere  ,  Augustocjue  summam  rerum  auctoritatem  oonciliare  debuit. 
Vidimus  ,  graviter  dittum,  adjnnctam  enim  stuporis  acmetus  ha* 
Let  notionem.  v.  v.  8.  -^- Jiuxum  Tiberim  ,  Deo  adcommodatur 
epitheton  ,  a  colore  lluvii  ex  arena  flavo  ^n  eum  translatum  , 
v.  I.  9.  8.  II.  3.  18.  Virgil.  Aen.  VII.  3b.  Ovicl  Met.  XIV. 
448.  Hinc  Tiberin  turbidam  vocat  Sidon.  ep.  5'  —  undis  fluvir 
violenter  retortis  litofe  Ktrusco,  alitore  Etrusci  s.  Tyrrheni  ma- 
ris,  in  cjuod  influebat  Tiberis ,  adeociae  in  ejus  ostio  coinpres- 
sis,  retrocjue,  versus  caput,  violenter  actis.  Rem  optime  illu- 
strat  locus  Senecae  Nat.  Quaest.  III.  a6.  ubi  in  causis,  cur  flu- 
mina  subito  excrescant  ,  et  fcarn  ponit ,  si  crebrioribus  ventis 
ostium  caeditur,  et  reverberatus  Jluctu  arnnis  restitit;  qui  cre. 
seere  videtur ,  quia  non  ej^unditur.  adde  Plin.  Ep.  VIII.  17.  2. 
Quod  igitur  natura  facile  acciderat ,  graviter  hoc  Deo  trihuit 
poeta.  Alii  litus  Etruscum  de  dextra  Tiberisripa,  cjuae  Etruriam 
spectabat,  accipiunt.  —  At,  «juum  et  altior  fuerit^  netjue  violentin 


—        277        — 

opus  erat,  netrue  retorquebantur  c^uiclem  tunc  proprie  undae. 
Aliter  habet  in  Statii  loco  Silv.  ll.  6.  65.  s^"-  Tihridis  impetus 
altas  in  dextrum  torsisset  aquas.  tiinc  enini  a([uarunx  violenfo 
impetu  opus  erat,  si  in  dextrani  ripam,  altiorem  eam,  tortrue- 
rentur.  MuJto  languiclius  alii  violcnter  cum  ^<\'{.  iff  'i^j-  conjnn- 
gunt.  —  Iri:  dejectum,  ruinam  molientem»  parantem  ,  irruentem 
in  monumenta  Regis ,  opus  a  Numa  rege  exstructum  ,  cfuod  a 
poeta  ulterius  designatur  per  templa,  aeclem  Vestae,  3Ionumen- 
ta  cle  aecliliciis  publicis  dici,  satis  notu  n  est ;  v.  Ruhnk  atl  Vel- 
lei.  I.  11.  p,  43.  Penetraverat  adeo,  atc^ue  stagnabat  Tiberis  in 
ea  maxime  fori  Romani  parte,  in  c|ua  Vestae  aedes  esset.  Hanc 
i'ero  iluvium  inprimis  petere  poeta  fingit,  quod  ea  ignem  ,  aeter- 
nitafis  imperii  Romanorum  pignus  certissimum,  servaret,  cjua  sub- 
mersa  ipsa  imperii  firmitas  subrueiefur,  atc{ue  labaret.  Aliter 
Oavvens  Noct.  Hag.  p.  352«  f{ui  Tiberinum  Vestam  cjuod  Iliam 
«acerdotem  suani  non  conservssset,  ulcisci  voluisse  a  poeta  in- 
nui  putabat  ;  cjuod  tamen  a  consilio  poetae  satis  alienuni  vide- 
iur.  Erat  vero  Vestae  templum  a  Numa  rege  exstructum  atcjue 
consecratum.  Hinc  Ovid.  Fast.  \ .'1^*).  memor  forte  hujus  loci 
cooat  illud  regis  opus  placidi.  Quod  si  per  monumenta  regis 
cum  Intpp.  ipsam  Numae  domum  regiam  intelligere  malis,  noii 
intercedam,  modo  utrumcjue  unius  ejusdemque  loci  habeas  ;  quod 
Ovidii  Fast.  VI.  257.  scjcj.  Trist.  III.  1.  3o.  et  Serv,  ad  Virgil. 
Aen.  VII.  153.  docte  adseruit  Ouvvens  1.  1.  p.  3.-,3.  Habitabat  ni- 
niirum  Numa  propter  aedem  Vestae,  ut  Solinus  locruitur  c.  II.  , 
h-  in  atrio  ejus,  in  Regia ,  quae  adhuc  ita  adpellatur.  Hinc 
intelligitur,  cjuare  et  Horatius  Numae  regiam  simpliciter  monu- 
njenta  regis  dixerit. 

V'  17  —  20.  Dederat  hoc  querenti,  cjuerelis,  precibus  Iliac  , 
conjugis  suae.  Jactat,  profitetur,  praestat  se  ;  sed  illud  cum  de- 
lectu  propter  secju.  nimium  et  uxnrius;  forte  et  respectu  arjua- 
«•um  late  effusarum,  ultorem  nimium,  uxoris  precibus  nimis 
indulgentio,  siccjue  nimis  evagando.  Alii  jungimt  nimium  que- 
rentt^  cjuod  esset  de  femina  ,  vindictae  insatiabili  ,  cjuum  satis 
jam  pridem  Caesaris  necem  Roma  luisse  videretur.  Potest  et 
)\ing].:  nimzum /actat ;  sed  praestat  prior  verborum  structura  , 
eadem  cjuidem  sententia,  sed  forma  magis  poetica:  utcjue  sic 
)ungantur  verba  (non  vero,  nim.  quer.)  suadent  inprimis  secjq, 
Jove  non  probante  et  uxorius  amnis.  — ■  ,tt  va^us   labiiur  ,  eva- 


—       278        — 

gatur  ,  exundat  siiiistra  ,  cjuae  Romam  attiagetat  ,  ripa,  Labi 
alias  <le  placido  acjuarum  cur5u,  nunc  de  vehementiori,  et  cita- 
tiori.  Tibull.  I.  8.  48-  <le  aetate:  non  tardo  Inbitur  illa  pedc. 
uhi  vi«Ie  Heyn.  Vim  quocjue  verbo  addit  adi.  vagus. 
XJltra ,  quam  fas  erat,  quam  fatis  conc^essum  erat,  pro  hoc  gra- 
viter  tlixit,  ipso  Tove  tantam  ultionem  improbantc,  Quum  Jupi- 
ter  fatoruni  orclinem  servare,  custodire  dicatiir,  f;ita  vero,  cjuae 
Ro^iam  aeternam  e.ise  decrevissent,  Tiberis  inunclatione ,  cjua^ 
ipsi  reipublicae  exitium  minaretur  ,  perverti  atcfue  immutari  vK 
derentur  ;  praeclare  poeta  Jovem  indignan^em,  Tiberisciue  ausnm 
paullo  immanius  improbantem  inducit.  Teireri  enim  Romam, 
non  perdi  volebat,  uti  jam  bene  Schol.  —  u.vorius ,  cjui  Iliae 
precibus  nimia  exundatione  indnlgebat.  Virg.  Aen.  IV.  z^k.pul" 
chramque  uxorius  urbem  exstruis.  Simul  declarat  poeta  Tibe- 
rim,  tancjuam  Hiae  maritum.  Anticjuum  igitur  mythum,  nt  con- 
silio  suo  adeommodaret,  innovavit  hactenus,  ut  Iliam  s.  Rheam 
Tiberi  elocaret,  cruum  alii  Anienis  uxorem  statuant,  Ovid.  Amor. 
III.  6.  45-  V.  Serv.  ad  Virgil,  Aen.  I.  273>  Quam  tamen  va- 
rietatem  eo  magis  isti  mytho  inferre  licuit,  cfuod  Anio  Tiberi 
inflnat.  Cum  nostro  facit  Claudian.  in  Prob,  et  Olyb.  cons» 
r.  225. 

V.  21  —  24.  IntsrpretaUir  portcnta ,  et  ex  iis  auguratur 
nova  bella  civilia,  plane  ut  Virgil.  Ge.  I.  489-  st{c£.  Quum  ho- 
niines  sensu  adhnr;  rudi  atciue  inculto  graviorem  (|uamcuncjue 
calamitatem  a  deorum  ira  repetere  soleant;  consentaneum  sane 
erat ,  ut  etiam  bella,  maxime  civilia  iis  gentibus,  quae  vel  ipso- 
rum  cultum  neglexissent,  vel  alio  ciuocumcjue  graviori  scelers 
obstrictae  essent,  ab  iisdem  immitti  crederent.  Atcjne  hnjns  rei 
causas  poetae  fere  memorant  ,  etsi  interdum  pauUo  longius  pe- 
titas.  Sic  V.  7.  13.  scelus  fraternae  necis  h.  parricidium  Romu- 
li  in  causis  insecjuuti  belli  civilis  ponit.  Jam  cum  ipsis  bellis  ci- 
vilibus,  cjnae  poenae  loco  a  Diis  infliguntur,  novo  se  alicjuis  po- 
pulus  scelere  obliget.  (v.  ad  v.  29.)  cjuae  novam  adeo  Deorum 
iram  excitent,  novascrue  poenas  exposcant ;  poeta  ab  utrocjue  hoo, 
et  Caesaris  nece,  belliscjue,  quae  mox  exarserant,  civilibus  ,  no- 
vas  inde  belli  intestini  calamitates  tanquam  fonte  derivat,  eas- 
c|ue  ut  verax  augur  ex  istis  portentis  praemonet,  atcjue  vaticina» 
tur.  Declarat  eas  per  posteritatem  Romanam  civilibus  majorunt 
suoruni  turbis  attritam  attjue  cxisnam  factam,    remque    adeo  p«- 


_       279       — 

biJcam  civibiis  exhaustam.  Juv^ntus  ,  serior  postcritas  Romano- 
rum  rnra  ,  attenuata,  exigua  facta,  sic  raros  Quirites  dixit  Ma- 
nil,  V.  123.  vitio  parentum  graviter,  pro  ,  civiliniis  majoram 
bellis,  audiet  cives  ncuissc  ferrum.  —  pugnas,  variata  oratione 
pro  vulgari,  et  pugnam  s.  nianuni  conseruisse.  Cives  propric, 
nam  si  tlixisset,  nos,  vel  Rotnanos  acuisse  f.  dubium  tuisset, 
utrum  de  hello  externo  an  civili  poeta  loc[ueretur.  Non  igitur 
fld  ellipsin  pauUo  rluriorem  h.  1.  confiigere  est  necesse  ,  c[uasi 
diotum  sit  pro,  cives  contra  cives  acuisse  ferrum.  —  22.  Sntius 
fuisset,  muho  magis  expediisset,  si  his  armis  hostes  Roniani  no- 
minis  debellati  fnissent.  Pro  his  cum  clelectu  posuit  Fersas  ,  h. 
Parthos,  (nam  illiah  bis  victi  cum  iisdem  coahierant)  c^ui  cre- 
bris  incursionihus  Romanos  vexarant,  cpiin  et  clacle  sixh  Crasso 
afflixerant.  Hinc  graves  Romanis,  infesfi  ,  molesti  ipsorum  in- 
carsionibus  in  ditionem  Romanam.  Sic  P>'/.pi  Tls^auiai  Alexan- 
<ier  audit  Theocr.  XVII.  19.  Ceterum  eandem  sententiam,  paul- 
lo  aliter  exornatam,  habss  infra  I.  35«  38.  V.  7.  ,7.   adde  Lucan. 

I.  8  sqcr.  Quis  furor  o  cives? quumque  superba  fhret  Ba. 

bylon  spolianda  tropaeis  Ausoniis  ,  umbraque  erraret  Crassus 
inulta,  bella  geri  placuit  nuUos  hahitura  triumphos. 

V.  25  —  ^o.  Ut  igitur  tanta,  cpiae  reipuhlicae  interitum  mi- 
nentur,  mala  avertantur  ;  prodigia  ista  procuranda  ,  populusc^ue 
isto  scelere  novis  sacris  faciundis  ,  vic9«^/i*oys,  exsolvendus  est. 
Sed  cjuunanemo  facile,<jui,  omnis  lahis  atcjue  contagionis  expers, 
is^ta  rite  curare  f[ueat,  reperiatur ;  Deo  opus  est  ,  cpii  ea  faciat. 
Enimvero ,  ciuisnam  Deorum  hasce  sibi  partes  injungi  patietur? 
quem  exorabimus  ?  cjuum  omnes,  vel  ipsi  Dii  tutelares,  nos  cjuip- 
pe  ivxyefs ,  aversari  videantur,  Commemoratis  deinceps  Diis 
Romanorum  tutelaribus  in  Mercurio  suhsistit,  cjuem  sub  Augusti 
persona  inter  ipsos  Romanos  commorari ,  sohimcjue  reipublicac; 
erigendae  firmandaeque  parem  praedicat.  —  Quemnam  Deorum 
populus  Romanus  vocet,  precibus  expetat  rebus  (casu  tertio)  im- 
perii,  sc.  auxilio,  cjui  res  imperii  ruentis,  h.  imperium,  rempuh- 
iicam  labefactatam  ,  ruinaecjue  proximam  sustentet  ?  Res  impc' 
rii,  accipiunt  fere  post  Crucjuium  de  partihns  ,  quibus  imperium 
constituitur,  majestate  popuii  ,  lihertate  ,  et  dignitate  :  sed  est 
simpliciter  dictum  pro  imperio  ipso,  republica.  Rem  Romanam 
eodem  sensu  vel  prosaici  scriptores  usurpant.  Res  Asiae  Yir- 
gil.  Aen»  III.  1.  res  Jtalae   Epist.  II,    1.  2.  res   caeli  tenere   de 


—        280        -- 

Jove  Ovid.  Fast.  V.  125.  ronf.  I.  12.  i^.  ^et  ^'np.  ruentis  est 
exquisitius  pro,  res  i.  ruentes,  qiiorl  c;ravius  'lictum  pro,  concus* 
sae,  labefactatae.  Nimirum  stare  resptiblica  dicitur,  (juae  statu 
incolumi  ac  felici  gaudet ;  (v.  ad  I,  35,  i^.)  concuti  contra,  rue. 
re,  iutestinis  motibus  vel  bellis  externis  adtrita.  Ita  fere  res  la-, 
bantes  acthibuit  Tacit.  Hist.  II.  86.  Tesnota,  -— qua  prece,  doc- 
te,  antic^ua  voce,  Quum  preces  certis  cjuibnsclam  formulis  conci- 
perentur,  certiscjue  moflis  canerentur,  eaeclem  mox  carmina  dio 
tae.  Respicit  vero  morem  Romanorum,  nova  religione ,  novis- 
t{ue  r'tibns  in  graviori  reip.  periculo  Deos  colentium.  Hinc  et 
Vestam  novis  precum  formulis  tentanclam  atciue  exoranclam  ait, 
—  fatigent,  obtandant,  lacessant  (II,  l8-  n)  eam  precibus  , 
hic  vero  ab  effectu,  permoveant  precibus,  ut  nobis  succurat.  Vir- 
gines,  Vestales.  Sic  tacita  virgo  simpliciter  cle  Vestali  III.  50. 
9.  sanctae,  communi  sacerclotum  epitheto,  h.  I.  vero  cum  delec- 
tu,  c|uae,  nullo  cjuippe  scelere  pollutac,  ^''estam  facilius  exorent. 
Hinc  iis  praecipue  in  magno  reip.  discrimine  cura  sacrorum  de- 
mandata.  Atcjui  vel  harum  carmina ,  preces  illas  solenni  for- 
mula  conceptas  minus  omnino  non  audiebat,  Dii  audire  dicun- 
tur  preces,  ejuas  ratas  habent,  cjnibus  eventus  respondet ;  irritae 
contra  sunt,  cjuae  sd  eos  non  perveniunt,  in  auras  disperguntur  ; 
res  nota.  Vestam  ad  pnrtes  vocat,  tancfuam  maximnm  Roma- 
nornri^  numen  tutelare,  uti  Virj^il.  Ge.  I.  498-  in  loco  nostri  si- 
miUimo;  Dii  patrii  Indigetes,  et  Romule  Vestacrue  mater,  cjuae 
Tuscum  Tiberim  et  Romana  palatia  servas  hunc  saltem  epersa 
favenem  succurrere   seclo    ne  prohibete. 

V,  29.  Magnam  haec  de  Deorum  auxilio  dubitatio  vim  Habet, 
ct  egregie  animi  humani  in  magno  discrimine  de  salute  despe- 
rantis  naturam  declarat.  Pro  vulgari  igitur :  Quunr  Vesta  nostras 
preces  respuat,  eccjuis  Deorum  nostrum  scelus  expiabit  ?  quis  ad 
sacra  ista  procuranda  exorari  ss  patietur  ?  praeclare  poeta  ,  cui 
dabit  partes,  hoc  munus  injunget,  demandabit  Jupiter  expiandi 
istud  scelus?  Scelus  ro  oiyoi  beliorum  civllium,  paullo  ante  v. 
23.  et  47«  vitium  dictum.  Scelas  cjuotjue  Lucan.  I.  3.  et  nefas 
eidem  v.  6.  cjuod  utrumcjne  idem  hac  de  re  conjunctum  adhibuit 
V.  37.  Jam  nihily  o  Superi,  querimury  scelera  ipsa  nefasque  hac 
mercede  placent.  A  Jove  vero,  tanquam  summo  Deorum  homi- 
numque  rege,  Dii  quoque,  quae  exsequantur,  mandata  accipiunt, 
In  enumeratione    ipsa   Deorum  delectum  adhibuit  poeta ,    tutg- 


—       28'.       — 

lariain  fere  implorans  niixiliuni,  quibus  adeo  Roma  inpriinis  c\\-< 
rae  cordique  esse  deberet,  adjectis  rationibns,  quae  eornni  opem 
sperare  jubeant.  Idem  senfentiaruni  progre?sus  in  Choro  Aescliy- 
li,  per  partes  cuni  nostro  loco  comparando,  ubi  eadem  t^enera- 
Iior  Deornm  cum  dubitatione  praecedit  invocatio,  Sept,  adv.  Th. 
V.  ')l  aaa.  tIs  iix  pvaiTxi ',  Tii  af  sitxfieecsi  ^si»v  n  9s:/v',  n,r;p:t 
S/)t'  fyu)  noTi-Tzesu  p>fcr/i  SuifA.6va)v', 

•  ^m  30f  ^  i.^or  acceHit  \v.  oratione  ad  ipsos  Deos  direcfa.  Pri- 
mum  Apollo  invocafur,  vel  quod  ei  ante  sacra  (ierint,  quam  li-» 
bri  Sibylli-ii,  qtiibus  praecesset ,  inspicerentur,  vel  cjuod  Dens 
erat  fatidicis,  vates.  J.m  vero  vates  cum  antitjuissimis  tanipori. 
bns  voliiitatis  Deorum  haberentnr  interpretes  ,  iidemcjue  ostenta 
atcjue  prodigia,  c|uibus  Dii  volui\tatem  suaiti  manifestarent ,  sjcrij 
instituendis  procurarent  ,  hominescjue  scelere  contactos,  <[uipp» 
sanctisbimi  habiti,  Kistrarent  ;  hoc  idem,  ut  alia  ,  ad  Deos  tran» 
st'ilerc,  Apollinemcjue  fata  a  Jovo  edoctam,  y.xvriv ,  A/os  -Kfop/i- 
T/iV  iiiduxere.  Virgil.  Aen.  IH.  251.  Quae  Phoebo  pater  on\nipO' 
tens,  mihl  Phoebus  Apollo  praedixit.  res  nota.  Quam  rationeni 
ut  hic  amplectendam  stafuam,  suadet  inprimis  adi.  augur  v.  32. 
Tandem  cum  vi,  ad  desiderium  exprimendum.  venias ,  nos  ex- 
piaturus.  —  31.  Praeclara  idea  Dei  venientis,  ita,  ut  non  cema- 
tur  oculis  ;  cjuod  iu  TieoTum  tTrnpnveiai  fcre  solene.  v.  Hevn.  Exc. 
XIII.  ad  Virg.  Aen.  11.  p.  152.  nube  amictus,  invoUitus,  circumdatue, 
Ht  Virg.  Aen.  I.  4l2.  humeros  ^  vetpeKy  sIKvij.ivys  uiuou?  Homer. 
il-  ».  186.  candentes,  candidos,  e  (laibus,  quum  ex  antifjuo  vesti- 
mentcrum  genere  nuvdi  esse  solerer.t,  praecipna  pulchritudo  elu- 
cebit;  in  Diis  perfinet  ad  augustara  eoram  speciem.  De  Apolli- 
ne  Valer.  Flacc  II,  4'^2.  neqne  enim  tam  lata  videbam  pectora 
—  nec  tales  humeros  pharetramque  gerebat  Apollo.  Canden- 
tes  tamtn  hic  explicare  malim,  refulgentes  nubes,  nimbo  lucido, 
ut  supra  V.  1.  rubente  dextera.  Sic  Vaierius  Flacc.  I.  346.  la- 
sonem,  vellus  aureum  portantem,  dicit  humeros  ardentem  veUe. 
re  rapto.  Praeclara  vero  imago  Apollinis  propitiii  Niml/o  enini 
lucido  Dii  adparent,  si  propifii  ;  atra  contra  ,  si  irati.  Homer  II. 
«    47-  'l^  irato  Apolline  :   0  J'  riie  vOy.Ti  ioixoK. 

^-  33.  34.  Jam  Venerem ,  jieneadum  quippe  Genetricerrt 
(Lucret.  I.  1.)  gentisque  luliae  matrem  credifam,  ut  genti  suae 
snccurrat,  imploraf.  Causam  hanc  ,  quae  Venerem  facile  ad 
tntandam  populum  Romamxm  permoveret,   Romanis   et   satis   co^ 


—        282        — 

gnitam,  ct,  ne  eandem,   in  Marte  mox  allegantiam,  his  adferret, 
poeta  consulto  omisisse   virletar.  Aeschyl.  1.  1.  v.   139.  K«/  Ku»f /?, 
iri  yivov!  xpofxxTiiSi^  aiXevoov^  asSsv  st  «/juiaroJ  yiyovausi'  KiToiii  as 
9soK\\iToi{   etnuoVGxi    ne}.xSous^x,  —  Sive    tu  mnvis    venire.     Ob- 
serva  oninino  orafionis  variatae  copiam  ,   venias  precamur ,    sive 
iu  mavis,  sive  respicis,  patiens   vocari    cef.    Erycina  Venus ,  ab 
Ervce  Siciliae  monle,   in  uao    ejus  templum  erat,  ab  Aenea,    ex 
vulgari  antic^uitatis   fama,  cjuam   et  Virgil.  Aen.  V.  759«  seqcj.  se- 
quutusest,  concUtuni,  sic  dicta;  per  vulgato  poetarum  more,  Deos 
a  locis,  ipsorum  religioni  dicatis,  intligitantium.     De  VenereEry- 
cina  v.  Theocr.  XV.   lOl.  Pausan.  VIII.    24.   p.   646,  c|ui    pariter 
E^o<(i'Oi'   simpliciter   laudat,  et  cjuae  eruilife    disputat    Heynius    acl 
'Virgil.  1.  1.  Exc.  II.  p.  649.  et  in  Anticju.  Aufss.   T.    I.  p.    136. 
—  rldens  solenni    ac  perpetuo  cpitheto.     Nam   in  muneribus    in- 
fct  Deos  diatribuendis  obtingere  huie  Deae  Mf /S>i^«r«  sec  Hesiod. 
Theog.  205.     Hinc  ip/Ac/x/^cfS/i^f  ,    fj.nZiooxsx ,   ysXuoiacc   oaet.    pas- 
sim  poetis  audit.     Hom.  H.  in  Ven.  2-   /)  ts   ^poroyai  usiXix*  5*5* 
SiSwcy/v,    ep     'iixs^rii    ^s  n^oatiixM  «/s;    fj.£!Sixsi.    Nolim    igitnr    h,    1. 
pro,  benigna,  propitia,  cjuatenus  omnino  risus    Deorum    in    signis 
favoris  poni  soleat,  dictum  accipere.     Jocus ,    tancjuam    Deus  in 
Veneris  comitafu  ;  novo  sed  praeclaro,  reicjue  apto    phantasmate  ; 
quod,   an  alibi   rcperiatur,  nescio.     Nam  c£ui  "ijUepoi/   (ex    Hesiod. 
Theog.  2ol.)  hoc  cxprimi  putant,  admodum  indocfe,  ne  cruid  gra- 
vius  dicam,  hic  versantur.     Sic  vcro  Noster  Ep.    I,    6.    65.    sine 
aniore  jocisque  nil  est  jucundurn  ,     Mitnnermea    \ertens,    t;'?    SI 
/3/os ',  Ti' Ss  Tffrvcj»  irs^  Xi^'^'^^  *A(p^o5i'r))s;  S\c  furtivi  joci  Ovid. 
A.  A.  III.  64o-  pro  quo  male,  puto,  viros    ibi    Heins.   reposuit. 
Cupido  Jilius  Veneris,  perpetuus   ejusdem    comes    res    nota.    cir- 
cuntvolatf  pro  vulgari,  comitatur,  sed  illud  innuit  Jocum    et   Cu- 
pidinem   alatos;  cjuod  de  Amore    quidem  satis    constat.     Sed    et 
Joco  praeclaro  figmento  alas    poeta    tribuere   poterat.     Non    igi- 
tur  opus  est,   ut  generalem  rou  circumvolat  notionem    inde    adsu- 
mas,    quae  esset,  comitatur  sequitur. 

V.  35.  36.  Sive  tu  tandem,  o  Mars,  gentem  fuam,  cujus  pa- 
rcns  es  et  auctor,  propifio  vultu  adspicis,  ejusque  curam  susci- 
pis.  Observa  orationis  variatae  vim  ac  gravitatem.  Tu  ,  qui 
auctor  es  generis  nostri,  diu  nrglecti  a  te,  quod  non  tuitus  es, 
cnjus  curam  non  gessisti,  avertendo  bella  civilia,  tandem  respi- 
ce  illud,  ei  subveni.  Respiciunt  Dii,  cujus  curam  gerunt,  cui  pro- 


—      283      — 

pitii  sunt,  saiis  obvio  sensu.  eTiijiyJneiv  eodeni  sensu.  adhihuit 
Calim.ich.  tr.  IJentl.  CXX\J.  f/ffopii;  p^uvid.  Ucrc.  t".  778.  genus 
et  ncpoles,  copia  poetica  dictuni,  cum  alterum  sufficerct,  Ce- 
tcrum  eandem  sentcntiam  eadem  vi  extulit  Afischyl.  1.  1-  v.  \n\. 
r!  pf jf/5  ■'  'nfto^M-siii  jfuXoCix^ov  ,  "A^/jS  ''«w  redv  yxv\  et  Ijj.  ao  r  , 
'A/)/)?,  KnSf/.ov  snuivvjJLov  irokiv   (pvKa^ov,  y.-/j^sa«i'  r'  evxfycas. 

V.  37  —  4'^'  Additos  a  poefa  hos  vv.  puta  ,  et  ad  auctorem 
illum,  quem  et  Fion\ulum,  tani|uam  Deum  indigetem,  dicere  pot- 
iiisset,  bellique  civilis  diuturnitatem  declarandam  5  et  quod  inge- 
»iii  impetum  in  loco,  qui  exquisitiorem  aiiquem  ornatum  admit- 
teret,  facilc  luxuriantis  aegre  comp.rimoret.  Suavitas  insuper  ac- 
cedit  huic  loco  ex  oppositione  vv,  33-  34  —  37-  4"i  tandem  sa- 
tiatus  es  longis,  continuis  beilis  civilibus.  Notae  sunt  poctarum 
de  Marte,  bellorum  insatiabili,  ideae.  Sic  Homerus  hunc  Deum 
«'/loVorov  fJir'^*o,  Hesiod.  sc.  Herc,  159.  arov  xoKtfxoio^  et  346.  «xo- 
f/\Tov  ai'T/)f  vocat.  De  eodem  Stat.  Theb.  VII.  11,  arma  tubas- 
que  insatiatus  habet,  ubi.forte  leg.  avet.  Eadem  notione  ideni 
poeta  Caesarem  /t-JJwm  bellis  vocat  Silv.  I.  1.  23.  ubi  Marhlaii. 
«lum  fisu/n  bellis  male  reposuisse  ,  suo  loco  docebimus.  Per  /«- 
dum  Graecorum  «y«>.jwa ,  «Sof//«,  -TraVy/xa,  quod,  quidquid  ali- 
cui  Deo  proprium.  sit  ut  Baccho  vites,  Palladi  olea,  denotef,  hic 
exprimi  putabat  Heins.  Leclt.  Thcocr.  c.  21.  p.  3^18.  Quod  et- 
si  per  se  veram  sit  ;  vivifUor  tamen  atque  ereotior  erit  imago  , 
de  ludis  Romanorum  gladiatoriis  desumta ,  qua  adeo  Mars  cae- 
sorum  hominum  adspectu  laetari  dicatur.  Plane  ut  I.  28.  If. 
JJant  alios  Furiae  torvo  spectacula  Marti,  38  — •  40.  Praeclare 
amplifinatur  imago  hujus  Dei,  per  speciales  ide;s.  Omnino  in 
genere  tenendum,  Deos  a  poetis  ita  describi,  qnasi  iis  muneribus 
ac  studiis,  quae  sibi  propria  sunt,  admodum  delectentur  ,  eaque 
unice  sectentur.  Jam  pro  vulgari,  qui  bello  delectatur  ,  specia- 
liores  imagines,  qnae  secum  fert  bellum ,  posuit.  Memoratur 
adeo  clamor  sc  pugnanlium,  «A«A/)Toj  ,  «ur^,  cet.  Homer.  H.  ira 
Min.  2.  f\  (Juv  "A^jji  fAsKii  *oXtfA-^'iot  spyai  ,  ns^SofJLcvatt  rs  7co'A.yiff  , 
(kvTft  Ts  T.ToXsfxoi  Tt.  Nostrum  ob  oculos  habuit  Sil.  IX.  555.  de 
Matrc  :  (juanquam  lituique  tubaeque,  vulneraque  et  sanguis,  et  cla- 
mor,  et  arma  juvarent.  et  Val.  FI.  III.  83.  de  eodem,  praelium 
ingresso  :  ubi  ingentes  animae,  clamorque  tuhaeque  sanguineae 
juvere  Deum.  —  galeae  IcveSt  T.i^Kf^i  (pxeivyi  (Homer.  II.  v.  805.') 
ti9fvs  7:iifx<pxvo'<nyx  (\l,  $'.  473.)  T.weii^y)    (U.   f.  372.)    ad   ornatun» 


—      284      ■— 

igilur  pertinet,  fulgentes.  Nisi  poeta  excfuisitiorem  rationem  sa- 
ijnntns  sit,  galeas({ue,  armorum  conflictu  attnt.iS  adeocjue  leves  fac- 
tas  innuere  voluerit.  TElium  vei-o  adspectu  Mars  delectabatur, 
Mire  huic  imagini  fave*  auavissimum  Vntipatti  Sid.  c.  19-  (A.nal. 
}lr.  ir.  p.  14.)  irleo  huc  transferendum :  Tii  Ssto  jwapMaipovr» 
fioiypioc;  T('y  S'  a^cjoifrx  Joyjxr*,  xxi  TxCrxt  a  ^  j>  xy  s  *  s  x  0  f  o- 
Saj;  oiyi<i!Ux<Jx<;  ''Air,}  fJLiiaTo^i  y.oafxov  xy.oafxov ',  «»<  aw  e wtv 
pii^fi  T«ur»  Tii  ozsKu,  ^ofAt*'v;  xzsToKi fJLi>>v  riS  eoiarfv  iv  oivo-zKf^^.i 
T{fXfJ.voi7  TtKxSsiv,  01'  ^fiyxfjiv  ivroi  'EvoxKlcu'  a  y.v  \  i  /*o/  x  u  p  l- 
$  p  u  9  T  «,  y.x)  oKK\)fX'.v-^^v  x^s  Au3fo5  ipSjiv  adde  Meleagr.  c.  CKV. 
(Anal.  Br.  I.  p.  33.)  et  Leonidae  XLVII.  (Anal.  Br.  L  p.  23i) 
Ita  c|uoc[ue  h.  L  accepit  Stat.  Tb.  IL  710.  Ceternm  iisdeni  spe- 
dialibus  ideis  Palladis  studia  insignivit  Callimachus  H.  Lav.  P. 
44.  eam  /'war»v  y.ui  oxksw  xiofjLsvitv  ■axTJ.yM  dicens.  et  Aristoph. 
Equ.  549-  de  Neptuno  :  0»  •y^*Ky.oy.foTU>v  ('sjtjuov  KXxtUi.i  y.xi  y PSfXSTia~ 
/xos  «vSiif/.  39.  4.0.  Marsl  (v.  Obss.)  Italiae  populus,  Romano- 
rum  socii,  eornmcrue  clarissimi  ac  fortissimi  milites,  omnes  p6' 
Hites.  V.  11.  2o.  18.  III.  5.  9.  Virg.  Ge.  II.  l<57.  aver,  iratus,  fe- 
rox  vultus  in  kostem,  equitem ,  ex  oppositione  Marsi  peditis, 
eruentum  np.  ex  acceptis  a  Marso  vulneribus.  Graphice  pror- 
Sus  exornavit  poeta,  cjuod  vulgare  erat,  Mars  delectatur  pugna, 
congressu  militis  cum  hoste. 

1'.  41  —  44-  Vel  si  tu,  Mercuri,  jam  ad  nos  descendisti,  in- 
ter  nos  versaris,  sulj  Augusti  persona.  Praeclarnm  phantasma  , 
fjuo  Augustum  Romanis  tanquam  eum,  qui  rempublicam  solus  re- 
stituere,  motus  civiles  componere,  imperiiqne  majestatem  rcpara- 
re  qdeat,  repraesentat.  Praeclarum  et  hoc,  quod  ex  Diis  Mercu- 
rii  partes  Augusto  tribuit.  Erat  enim  Deus  xKs^iy.xxo^,  «x««>)(J/of, 
et  quod  est  adpositissimum-,  x^ioipt^o!^  expiator,  qualis  etiam  in 
Gemmis  eonspicitnr  cf.  Pausan.  II.  3.  et  IX  22.  Forte  et  Mer- 
curli  juvenilem  habitum  ac  pulchritudinem  respexit,  Angustum 
V.  Juvenis  indigitando.  —  ales,  Mercuri  ,  docte.  Graecis  item 
wrnjvof,  «i*arrfpot,  wrjjowoui  propter  wlSiKx  ^ri)vx  Aictns. —:•  ^/ius 
JMajae^  graece,  pro  vocativo,  ut  saepius.  almae,  ssoTvixi  ,  solen- 
xii  Dearum  epitheto.  mutata  Jigura,  s^i^oi  a/xfi'x|/«f,  deposita  di- 
vina  specle,  sumtaque  humana,  in  terris .  imitaris,  docfa  brevi- 
tate,  pro  in  terris  versaris,  imitatuS,  adsimulans  STpeciemJuvenis 
Augusti,  solenni  adpellatione.  Vjrgil.  Ge.  I.  50O.  Hunc  saltem 
everso  juvenem    succurrere  seclo   ne  proh.   ci,   Wemsdorf.    ad 


—       285       — 

Calpurn.  I.  44.  ('"  Poett.  min.  II.  p.  212.)  —  patlcns  vocari 
Caejaris  ultor,  graece,  pro  te  vocari  Laesaris  ultorem  tKJ.s,  Ctso. 
fXfvotv  y.xKeyoSeii  TifAuj^oi  K.  patiens,  non  recusans,  haucl  dedi- 
gnatiis,  in  te  recipiens,  sed  illud  augustiori  specie,  tanuuam  de 
Deo.  vocariy  <X\c\  .y  adeotjue  esse  Caesaris  iiltorj  adoptati  Cae- 
saris  filii  ,  ejusdenuiue  adeo  vindicis  personam  suscipere.  Pro 
tiuo  gravius  erat;  ulcisci  Caesareni. 

V,  45  —  48.  Setjuuntur  preces  ad  Augustuni,  tancjuani  Deuni 
factae.  Oratio  in  his  ita.  et  temperata  est,  tit  utricjue  et  IVler- 
curio  et  Augusto  conveniat.  Quuni  ib  Augusto  optima  tjuaecjue^ 
praesentissimamcjue  reipublicae  opern  ab  eo  adlatum  iri  certo 
sperare  liceat  ;  liaec  etsi  summam  votorum  suorum  eHicientia, 
tjuaecjue  unuscjuiscjue  ex  orationis  serie  facile  exspectasset,  egre» 
gie  poeta,  cjuippe  certissima  plane  omittit,  et  tantum,  ut  felici- 
tas  ista  temporum,  reipublicae  ab  eo  reddenda  ,  longa  ac  perpe- 
tua  sit,  precatur.  Sententia  Jiorum  vv.  fere  eadem,  sub  varias 
tantum  imaginum  specits  revocata.  Commoratur  nimirum  in  ista 
ut  vivide  ostenderet,  cjuam  gratum  acceptumcjue  Komanis  Augu- 
sti  esset  imperium,  et  tjuantum  spei  in  eo  reipublicae  ordinan- 
dae,  et  a  discordiis  civilibus,  exiemistjue  bostibus  tutandae  col- 
locaretur.  Ceterum  colores  ex  boc  loco  petiere  Lucan.  I.  45. 
scjcj.  et  Stat.  Theb.  I.  22  —  31.  Cum  nostro  certasse  videtur 
Virgil.  Ge.  1.  saepius  laudato.  Serus  sero  in  caelum  redeas  , 
abeas,  caelum  petas,  sed  alterum  praeclare  tancjuam  de  Deo.  cf. 
Lucan.  1.  46«  Ovid.  Trisf.  V.  «.51.  Sic  habites  terras  ^  sic  te 
desideret  aether ,  sic  ad  pacta  tibi  sidera  tardus  eas  !  eadeni 
sententiae  ejusdcm  exprimcndae  ^sfisfiyio:.  —  diuijue  intersis , 
commoreris  in  populo  Quirini,  Romuli,  hoc  nomine  inter  Deos 
relati.  res  nota.  Laetus,  x*^i"'v,  proj)itius,  tancjuam  nuraen  pro- 
pitium.  Etiam  hoc,  tancjuam  de  Deo.  Sic  volens  III.  30.  16. 
ubi  V.  iiot.  Stat.  Silv.  I.  1.  10.5.  iia  h.  1.  exprimens :  Certus 
ames  tcrras,  et,  quae  iibi  templa  dicamus  ^  ipse  colas  ,  nec  te 
caeli  juvet  aula :  tuoscfue  laetus  huic  dono  videas  dare  tura  ne- 
potes.  de  Domitiano.  •—  Neve  de  iniquum,  iratum  offensum,  no- 
stris  vitiis.  v.  ad.  v.  29.  aura  tollut,  in  caelum  e\  ehat,  nobiscjne 
eripiatj  ocior.  ocius,  titius  discessu  parato  ,  propter  vitia,  quae 
numina  a\ersantur.  Mercurium  aJatum,  ventiscjue  adeo  in  cae» 
lum  sublafum  etiiioi  hic  respici,  vix  est,  ut  moneam.  Ceferum 
praeclare  Horatius  ilLas    aurcae  aetatis  notiones,  in  qua  Diiinter 


—      286      — 

honiiries  innoOentes  versabantur,  (juos  cleinde,  scelerlbus  inibufosy 
aversati  relitiuerant,  hic  in  rem  suam  convertit.  v.  Catull.  Epith^" 
Pel.  et  Thet.  extr. 

V,  49.  50.  Maneas  inter  nos,  ut  plures  de  hostibus  triumphos 

agere  possis,  ut(^ue  (liutius   amore   populi  Romani   fruaris.     Duo 

haec  poeta,  gloriam  virtute  bellica  partarti,   et    amorem    popuU^ 

quae  de   Augusto  tanquam  forti  att|ue   bono   principe   praedicat  ^ 

maxima  momenta  facit,  quae  eundem,  ut  in  terris  amplius  more- 

tur,  pcrmoveant.     Jam  pro  generali  :  rempnblicam  diutius    capes- 

sere,  ejus  saluti  dintius  prospicere  ,   ne    dedignare   ne    a«pernare 

(fere  ut  Stat.  Theb.  I.  60-  maneas  hominum  contentus    habenis 

■undarum  terraecjue  potens,  et  sidera  dones    seu  potius  damnes,) 

doctior  erat  specir.lis    notio,    arcendis^    debellandiscjiae    hostibus 

rempublicam  amplius  tutari  ne  graveris,  et  pro  hoc   exc[uisitissi- 

ma  ratione  de  Augusto  vicforiae  cjuippe  certissima/  ne  fatigeris^ 

ne  satieris  niniiis  victoriis,  reb\is  per  longum  tempus    tam    prae- 

clare  gestig,  multistpe  jnnv  triumphis  (tresmemorat  Sueton.  Aug. 

X?vII.)  actis.  Plane  nt  Virg.  Ge.  1.  504.     Jam  pridem  nobis  cae- 

li  te  regia ,   Caesar  ,  invidet ,    atijue    hominum   queritur   curar& 

triumphos.     Sic  Statius  Silv.  I.  1.  2.3.  coIoribuS    ex    h.  1.  ductis 

de  lul.  Caesare :  qui  fessus  bellis  (non  amans  amplius  triumplios, 

iisque  caelum  praeferen?)/Jr/m«f  iter  nostris  ostendit  in  aethera 

divis.   —  Hic  in  ferra,  in  populo  Romano  ames    potius,    praefe- 

ras,  pofiores  habeas  iriumphos.     iVlagnos,    ofnat ,    ut    superbos 

I-   35-  5«  —  Pater  populi,  ob  maxima  ejus    in    rempublicam     me- 

rita,   cf.  III.  24.  2^.  Sicque  recte  Patris  Pdtrine  nomen  Augusto 

a  poeta  dari  poferat,  efsi  anno   demum  V.    C.    DCCLII.    publice 

ifa  adpellatus  fuerit ;  nisi  polius  Augusti  tanc|uam   Dei   cognomeri 

habeas ;  cmo  certe    sensu  Yaler.   FI.    I.    11.   Yespasianimi    Sanc- 

tum  Patrem  vocaf.     Hene  ibi    Burm.    esf    cjuasi    praesenfis    Dei 

titulus.     Ptiorem  ecjuidem    rationem  setjuor.     Princeps    civitafis  , 

Romano  sensu,  Pfincipcs    enim    civitatis  dicebantur,  qui   gratia, 

auctoritate  ^alerenf  apud  populum,  eumcjue  sibi   maximis   benefi- 

ciis  devinxi^sent.     Res  satis  nota.      Auc;ustus  igitur,  adsximto    hoc 

nomine  (anno  Y.  C.  DCCXXVl.  Dio  LIII.   il.)    et    invidiam    cr- 

\ium  a  se  amovebat,  tantocjue  acceptior  iis   erat,     Tacit.   AnnaT. 

I.  1.  de   Augu<to  :  Accepit  cuncta  discordiis  fessa  civiUbus  iith 

nomine  Principis, 

V.  51'  52.  Angustum  circ?  hoc  fempus   expeditionem    adrer- 


—       287       — 

6U5  PartKos  njolitnm  esse  ,  patet  c  Dione  LIII.  63.  p.  519.  Prae- 
clare  igitur  ad  eani  suscipiendam  nomine  populi  Romani  exhor- 
tatur  poeta,  qua  ipsa  scelus  bellorum  civilium  e-xpiaretur.  v.  ad 
I.  3r>.  38«  '?'?"  sinas  graviter,  tancjuani  Deus,  Medos  ^  Persas,  i. 
Parthos,  v.  ad  v.  22.  inultos  impunitos  ecjuitare  ,  incursionibus 
at^rum  Romanum  infestare,  sed  ilUid  cuni  delectu,  cjuoniam  ec^ui- 
tatu  praestabant.  cf.  II.  9.  24-  —  i^  ^^"^^  tuis  aus])icii.s,  bellum 
iis  tuo  ductu  inferendo.  Sed  forte  simplicius:  te  impeiium  te- 
liente,  solenni  Inipp.  adpellatione.  v.  IV,  5.  i.  et  37.  cf.  Bnr- 
itian.  ad  Prop.  II.  i3-  20.  Martl.  ad  Stat.  Silv.  W.  1.  46. 

^^»^^>^>%  ^>%<%  w%  wv  w^ 


ARGVMEJSTVM  C.  III > 

J^iihitari  viix  polest^  f/uin  hoc  carrnen  a.  U, 
C.  DCCXXXV.  qiio  Virgiliiis  Mlienas  proji- 
cisceretur,  (y.  Hej^n.  vit.  Virg.  p.  CCVII^')  ab 
Horatio  scriptmn  sii.  Discedentem  eum  dnm 
iwtis  pro  felici  in  Aiticani  adpulsu  prosecfui- 
tur,  animus  ejns  periciilorum.^  quihus  eum  oh- 
jectuni  sentitf  cogitatione  dejiocus  in  ipsuwx 
discidii  hujus  auctoreni  ,  dolore  ac  desiderio 
abreptus,  convertitur.  Ila  enim  fert  animi 
Jiumani  natura.,  ut,  quoiiescunque  gravi  ati- 
f/uo  damno  adjligitur.,  vel  instantis  periculi 
metn  consternatur,  ullimas  liujus  mali  cau- 
sas  exquirerc  easquCj  ctsi  remotissimas^  tan- 
quam  praesentis  infortunii  primarias  ac  Jere 
unicas  ahominari  soleat.  Itaque  exprohrat 
poeta  isiius  hominis ,  qui  primus  mare  len- 
iasset ,  projeciissimani  audaciam.,  qua  viant 
hominihus  natura  praeclusam  patefecerit  ^ 
suaque  sorte  niajora  conando  erga  Deos  ip- 
sos  impius  faerit,     Eadem  igitur  ferc  in  ho& 


I 


—      288      — 

carmine  est  aiidaciae  atque  impietaiis  notio .' 
dnm  enim,  quae  invidit  nobis  natura  ,  quae 
adeo  nos  adseqni  nolnit ,  i?no  veiait,  adpeti^ 
nius,  impietatis  notam  simul  subimus.  Hinc 
ulterius  progressus  alia  temeritatis  impiae 
exempla^  e  mj^thica  aetate  peiita  ,  cumulat , 
qua  maxima  mala^  poenae  loco  a  Diis  injlic- 
ta ,  in  homines  redundaverint.  Dum  igitur 
Horatius .,  ira  aique  indignaiionc  accensus^ 
audaciam  hominum  tamquam  plurimorum  Jua- 
lorum^  quibus  Jiumanum  gcnus  nunc  prema* 
tur  ^  Jhnteniy  periculorumque  ^  quibus  nunc 
amicum  suu/n  eocposiium  videi  ,  causam  dete- 
^iatur  ',  hoc  ipso  doloris  sui  desideriique  ad- 
fecium ,  qui  carminis  hujus  sensus  est  pri- 
?naritis^  vividissime  declarai.  Hinc  intelli- 
gitur^  quam  apie  omnia  inter  se  cohaereant. 
—  Carmen  ipsum  senientiarum  gravitaie  vere 
Vindarica .)  eloquuiionisque  ui  atque  doctri-  q 
na  maxime  est  conspicuum  :  graecos  autem  f 
poetas  Horatium  ob  oculos  habuisse  tum  ipse 
oraiionis  color  prodit^  ium  manij^esium  jxt  e 
Servio  apud  Fabricium^  qui  v.  9.  sqq,  ex  Al-  • 
caeo.,  ei  v.  29  sqq.  de  morbis  e  Sappho  sumta 
iesiaiur.  Iniiium  vero  deberi  videiur  Calli-' 
mac/to.  cujus  fragm.  in  Bentl.  extat  n.  CXIV» 
p.  485.  ed.  Ern. 

A^irx^ac, ,    irori  ts   Z,ccjoi   hvEviJioci  'ki^evocnoTo:- 

cf.  si/nilis  argum.  Theocr.  <P,  62  sqq.  Melea- 
gri  c.  VII.  ei  XXX.  E  nosiro  Jluxit  Propemp- 
iicon  Statii  Silv.  III.  2. 

Adiiotationes. 

V.   1  —  8-   Utinam  fausta  sit  A^^irgilii    in    AfticTm    navigatioi 
Sentenliam  hanc  in  ilisccssu  amici,  per  mare   iter   facientis,  saii* 


—       289       — 

obviajTi,  egregie  poeta  noLilitavit  sic,  ut  ipsam  r;a\em  adlocjua- 
tuT,  eanuHie  Virijilio  Hej)ositi  loco  dato  sibi  obstringat  ,  tjuem 
acteo  incolumem  in  oram  Atticam  perferat,  ibicjue  recUlaf,  atcjue 
hac  tantum  sub  lege  ci  faustam  navii^ationem  aciprecetur.  Struc- 
tura  orationis  paullo  abslrusior,  ita  expedientla  ;  O  navis ,  f^ir' 
ei/iurn,  precor,  incolumem  reddas  f.  yltticis :  sic  te  regat  di- 
va  potens  C.  cet.  uti  fere  apud  Tibull.  I.  4-  1.  Sic  solenne  in 
obtestationibus,  ubi  alteri,  cjuo  lubentius  praeFtet  id,  cjuod  nbs 
petimus,  cjuae  ipsi  grata  et  accepta  sunt,  vicissim  exoptamus : 
nt  I.  28.  25,  Tibull.  11.5.  \ii.  y^dnue,  sic  tibi  sint  intonsi  thoe- 
be  capilli i  cjui  locus  fluxit  ex  Apollon.  II.  7OS.  Wf/.ois'  u.hi  roiy 
iva§,  «r/i4>)To»J  sdsii*!,  cnliv  a5j)'Ai]To/,  Diva  potens  Cjpri,  Ku;?rfou 
jfpaTouffoc,  graeca  orationis  forma  (ut  I.5.  extr,  potens  maris Deus 
et  C.  Saec.  1.  silvarum  potens  Diana.)  pro,  cjuae  rcgit  Cypruni 
Venus  :  solenni  notione,  cjua  Diis  eyx^i'"^'^  tutela  atcjue  mipe» 
rium  ejusHem  regionis  adscribitur,  iidemcjue  inde,  tancjuam  au- 
gustiori  adpellatione  cleclarantur.  v.  I.  2.  33.  III.  26.  9.  res  no- 
ta.  Invocatur  hic  tamcjuam  Dea  maris  clomina,  cjuippe  aequore 
nnta,  ut  causam  aciit  Ovid.  Heroid.  XIX.  i6o.  nisi  potius  hu- 
jus  rei  ratio  atcjue  origo  a  Cypriis  repetenda  videtur,  cjui  navi- 
gationem  paraturi  Venerem,  Deam  ipsorum  tutelarem  invocarent, 
ab  eacjue  faustum  iter  exposcerent ;  (fere  uti  in  adpulsu  acL  Ephe- 
aum  Dianae  Ephesiae  grales  aguntur  apnd  Plaut.  Mil.  glor.  II. 
5.  I.  cjuancjuam  et  haec  dea  A/jw«voffKcOTos,  Calim.  H.  in  Dian.  259.) 
ut  inde  adeo  inter  eas  gentes,  cjuas  ii,  mercaturam  facientes,  adi- 
rent,  Ki'otA.oi'«i  nomen  Venus  sortiretur,  eicjue  in  litoribu?,  portu- 
bus,  atcjue  insulis  sacella  erigerentur.  Spectant  huc  ex  Anal. 
BrunUii  Solonis  c.  XXXVIII.  (T.  I.  p.  75.)  Anytes  c.  V.  (ib.  p. 
198.)  Mnasalcar  c  VIII.  (ib.  p.  191.)  et  Gaetulici  c.  I.  (T.  II. 
p.  i66.(  et  in  'ASsorcV.  c.  CCLXV.  (T.  Ili.  p.  205.)  riovTia  et 
\ifAiyiit  Hermionensibus  colebatur  juxta  Pausan.  II.  34,  p.  193. 
Cnidiis   EvzjAoi*  Id.  I.  1.  p.  4. 

V.  i.Jratres  Helenae  Dioscuri,  Castor  et  Pollux  ,  cjuoruni 
peculiare  munus  erat,  hominibus  naufragio  periclitantiljus  succur- 
rere.  v.  ad  III.  29.  64.  et  IV".  8.  21.  Cujus  figmenti  ratio  in  eo 
quaerenda  videtur,  cjuod  in  magna  tempestate  adpareant  cjaasi  stel- 
lae  velo  inssdentes  ,  cjuod  phaenomenon  nautis  indicio  e»t,  frnngi 
tempestatem,  ventoscjue  desinere.  Seneca  Nat.  Qacst.  I.  l.  pJu- 
ta  V.  ad  I.   12.  25.     Quas    stellulas    cjuum   Dioscurofum    praesen» 

I»  ^aii^c  T 


—      290      — ' 

tiam  atque  auxilium  numifcstare  antiqua  sil)i  persuasum  holieret 
leligio;  sane  proclive  erat,  ut  eanclem  hanc  vim  ,  cjuam  globuli 
jsti  ignei  praestare  viderentur,  sideribus,  Castoris  et  Pollucisno- 
mine  insignitij,  adtribueret,  v.  Eurip.  Orest.  1636.  Hel.  1515.  et 
l68o.  Propert.  I.  17.  18-  Jbi  Intpp.  adHe  Plin,  II.  37.  et  Hyjiin. 
Astron.  11.  22.  Hinc  praeclare  poeta  per  adposita,  lucida  sidera 
declarat  modum,  i{uo  Dioscuri  navigationem  adjuvabant.  Lucida 
Vk\  ornat  simpliciter,  uti  apud  Senec.  Herc.  Fur.  14.  Hinc  cla- 
ra  Gemini  signa,  Tyndaridae  micant:  vel  cjuatenus  ocubs  visa 
nautis  prosperae  navigationis  spem  faciunt.  v.  Propert.  1.  1.  Sta» 
tius  III.  Silv.  2.  8-  proferte  benigna  sidera,  et  antennue  medio 
considite  cornu  Oebalii  fratres.  tiui  tamen  male  utrumcjue  fig- 
mentum  commiscnit  ;  nec  recte  satis  eum  defendas  Euripidis  loco, 
(Hel.  1515.)  ubi  iidem,  ut  aere  relicto  navibus  periciitaturis  sub. 
veniant,  votis  expetHnfur  ;  nam  ilji  paullo  alia  res  est.  Ceterum 
ex  Diis  d^ooyovxvTXK  Horatius  Venerem  et  TyndariddS  posuit, 
tanciuam  poela  ;  nisi  forte  hanc  peculiarem  raiionem  secutus  sit, 
«uod  Veneri  insula,  in  ostiis  Tiberis  sita,  consecrata  esset ,  et 
quocl  Dioscuri  in  Ostiae  portu  templo  colerentur.  Remdocte  ex- 
posuit  Wernsdorf.  in  Poett.  min.  T.  III.  p.  432«  et  T.  Y.  P.  I. 
p.  106.  ad  illa  Rutilii  Itin.  v.  155.  Pande  precor  gemino  placa- 
ium  Castore  pontum,  Temperet  aeyuoream  dux  Cythereaviam, 
V.  3.  4'  J^entorum  pater,  cujus  imperio  venti  subjecti  sunt, 
Aeolus,  ut  ro«Top  avSpoui;  de  Jove.  obstrictis  aliis,  dum  reliquos 
obstrictos  tenet,  ceterorum  flatus  comprimit.  Orationis  ornatus 
ab  anticjuissimo  illo  mylho  desumtus  videtur,  c|uo  Aeolus  ventos 
utre  constrictos  tenere  dicebafur.  v.  Homer.  Odyss.  K.i-init.  My- 
thi  quidem  istius  seriores  poetae  non  amplius  meminere,  quippe 
qui  probe  nc^sent,  simplicifatem  ejus  priscae  isti  aetati  tantum 
probari  potuisse  ;  verborum  tamen  ornatum  saepius  inde  repetie- 
re.  Sic  Callimachus  H.  in  Dian.  C230.  de  eadem  Dea  :  ots  0]  »ar- 
f'5r,<;«5  »T,T»;  ,  pro  simplici,  (fiiando  ventos  silere  jusseras.  Nam 
-ad  Virgilianam  rationem,  digr.itati  quidem  rei  mullo  magis  con- 
sentaneam,  cjua  Aeolus  ventos  antris  inclusos  tenere  fin^ifur,  ver- 
ha  Horatii  cum  quibusdam  Intpp.  vix  recte  satis  adcommodes  ; 
etsi  Statius  Silv.  III.  II.  in  reliquis  fere  cum  Nostro  faciens,  v. 
45.  Et  pater,  ylt^olio  frangit  cjui  carcere  ventos  —  arcttus  ob' 
jecto  Bnrean,  Eurumque  Notumque  monte  premat ,  soli  Ze- 
phyro  sit  copia  caelif    eam    amplexus  sit.    —   Japrx   'A.f>yi<iTtii , 


—       291        —  • 

• 

VeiituS  occidentalis  (Gell.  II,  22.  c|ni  tanien  locus  noiii^um  satis 
e^fpeflifiis  vitietur)  ab  lap^^^gibus,  extrfmam  Apuliae  oram  ,  seu 
Calahriam  (Senec  N.nt.  Quaesf.  V.  37.  exfr.)  incoieiitibus,  sicdic. 
tus,  Graeciam  ex  Italia    petentibus    secundus. 

V.  5  ^—  S-  Navis,  c|uae  VirtiiHum  vehis,  salvum  eum  atcrue 
incolumem  in  Atticam  perfer.  Primariam  hunc  carminis  senion- 
liam  egrecie  adornavit  Horafias  ,  verbis  a  pignore  desumtis: 
cjuocl  credimus  alferi,  ilum  ei  servandum  tradimus ;  contra  is 
illucl  debcre  dicifur,  «inem  incolume  et  absciue  detrimento  redde» 
re  oporfet.  Eandem  allegoriam  sectatus  est  Statius  1.  1.  amicuni 
saum  v.  6.  grande  ac  rarum  depnsitum  el  v.  gi.  pignus  navi 
commissum  fidei  suae  Vivgilium  debebat  ejus  amico,  Horatio  cjui 
adeo  optin'0  jure  ab  ea  postulare  poterat  ,  ut  eum  incolumcrn 
redderet,  salvum  ^erfciTei  finibus  Atticis  ,  in  Alticam.  Dehsre 
ut  ofiWsiv  Callim.  fragm.  Bentl.  CXXVI,  (in  Apollonii  .Schol. 
IV.  I022.J  Af'ffsP/l'«/  A//3J()f»  Hfa<i'5^ff,  «r  "i^ttosty.muv  xhXi«  ,  xstj' 
^oKiyds  BVvoi!  izsi^KfUsri,  /wv)Tf  p*  h*-"'  ^^ovaxv  otpskXsTs  h.  mutrern 
inihi  vivam  debetis,  cam  vivam  a   voLis    reposco.    fines  yJttici, 

.Atfica,  ui  fines  ^eetaei  de  ora  Colchica  Catuil.  Epithal.  Pel. 
init.'  et  sic  passim,  Dimidium.  animae  suae  vocat  Vjrgilium, 
grneca  suavitate.  Meleag.  c.  VII.  /'Anal.  Br.  I.  p.  5.)  OiJj/of 
ifA^avsvaxf  vxvrxn  "i^oTos^   w    Juo/poDTff ,    /ifxiau    jwso    \J.u;f«y    oi.^zsxasi/ 

'  *Av^fuyxBov.  Callimarh.  ep.  XLIII.  riixiav  fJi.so  \|/U;^(if /t/  to  nvsov, 
TjUiav  S'  ovK  ofS'  S(V  "E^of,  «.V  'AiS/>j  A^Tzxas'  TfKfjV  x.pxvs'i*  <)  fx  riv 
is  nxt^MV  Zixhiv  My^sro.  et  propvius  ad  h.  1.  in  ejusdem  fragm. 
CXIV.  p,  485.  ex  emendatione  Bentl.  x  vxvs^  x  to*  /xo'iov  (psyyoS 
ifji.iv  r'o  yKvKv  txs  ^oxs  xfzsxixs,  tscti  ts  ZxvCs  ikvsiiijixi  KifAsvoa- 
«ojrw,  nisi  potius  ibi  cum  eodem  reponas,  xiA.iroj.Aov  —  xfwx^xaat 
■KtTi  Z.  nam  Cod.  habet  xtoia.ov,  vifio  e  scripturae  compendio  na- 
to.  conf.  II.  17.  5.  Sfat.  1.  J.  V.  7.  et  V.  I.  177.  Ovid.  exPont. 
I,   6.   17.   ibique   Heins. 

V.  9.  S(/q.  Dum  Horatius  A'irgilium  sibi  erepfum  ,  tanfisque 
periculiB  dolet  objici,  indignatio  ejus  in  ipsum  aucforem  hujus 
discidii  convertitur,  ejusque  invenfum  tanquam  facinus  impiuni 
.contraque  natura»?  leges  siisceptum  exagitat  atque  detesfafur. 
Naturae  enim  ammi  humani  censentaneum  eSt,  ut,  quotiescunque 
infortunio  aliquo  vel  periculi  metu  prematur,  afque  perfurbetur, 
ad  ejus  ulfimns  sfafim  cauSas  recurrat,  easque  tanquam  imiciim 
Qntnium,  etsi  casu  potius  inde  enata  sunt,    mnlorum    fontem    ha» 

T    * 


—        292        — 

beat,  ataue  exsecretur.     Sic  Penelope    (Ovicl.  Heroid.  1.    ;].)  Pa- 
ridem,  ante,  cjuam  Helenam  rapuisset,  undis  obrutum,  Meclea(Eu. 
rip.    Med.    init.)    lasonem    Colchis,    AriaJne    Theseum    (CatuU. 
LXIV.  171.)  Cretae  nuncjuam    adpulsos    optant,    cum   gravissima 
ipsis  inde  mala    acciderint.     Sic    Propertius  III.  7.    in.  m    Paeti 
naufrdgio   pecuniam  tancjuam  navium  inventarum,  nialorumc^ue  in- 
<le  emergentium  causam  incusat.  —  9.  Hominem  durum,  ac  sen- 
sus  expertem,   cjuic^ue  nulla  re  facile  comniovetur,  designant  poe- 
tae   sic,  ut  ejus  animo  tribuant  icl,  cjuocl  in  rerum  natura  durissi- 
mum  est  ferrum,  saxa,   robur.     Jam  hoc  poetae  exomant  vel   sic 
ut  ipsum  cor  e  ferro  conflatum,    vel   e    saxo    compactum    dicant , 
vehiti  Aeschyl.  Prometh.   242.  ci^/ifidpf^av  kcck  »fVf «5    e!i)yx(J[xe'vot. 
Pindar.  fragm.  apucl  Athen.  Xllf.  c.   VIII.  p.  60 1.    xirvoi    e?  oeSjt- 
fAxvToi  yje  a/S«j5ou  ^(■^(^diXKsvrxi  [A.sKii,ivoiV  xxp^ixv.  et  Apollon.  Rhod. 
II.    231.  «f«p  «S«/x«vros  ehfiKufAevov.    Hinc    simpliciter    apiid    Ho» 
mernm  dicitur  .Sojmos  a/J/fjejoj  II.  ^-  357-  ''!''°P  ff/^vief/ov  [1.  a>.  205. 
et  Hesiodum  Sujwos   (x5«//«vtos  'Eev.   147.   et  Oeoy.  239.  ^ocKxeoxdi" 
S/o!  Theocr.  XIII.  5-  voov  ci^-^foo  '(■)(^mv  Mosch.    IV.  44.    quo    et 
pertinet  Theocriti  XXII.    112.    Svfxos  a^ j>-fixT os  ,    Orph.  Afg..95o. 
Su/xcs  iy>fi5cjM5j/|f.  E  Lalinis,  cjui  idem   hoo  genus  lociuendi    aclopta- 
runt,  occurit  Ovid.  Amor  III.   6.  59.   Ille  habet  et  silices,   et  vi- 
vum  in  pectore  ferrum,  et  Trist,  I.  7.  41.  adde  Stat.  Iheb.  III. 
980.  Claudian.  de  Bello   Get.   303.  Alter    modus  est,   ut    pectus: 
ferro,  aut  aere  munitum  atcjue  circumdatum  poetis  dicatur,  adec 
ut  nihil,  ciuo  turbetur,     ad  illud  penetrare  possit.     Conf.  ad  Ilf. 
28.   4«  adde  Tibull.  I.   l.  63,  non  tua  sunt  duro  praecordia  fer- 
ro  vincta  nec  in  tencro  stat  tihi  corde  silex.   Est  igitur,  ut  rem 
paucis  complectar,  aniraus  ferrens  is,  cjui  nullis  nec|ue  minis,  ne- 
oue  precibus,  aliisve  illecebris,    tancjuam    amoris   (ut  in    Pindari 
fragm.)  neciue  periculis  a,  propositi    pertinaoia   (|uid(|uam    remit- 
tit  :   designat  adeo  virum  fortem,  immisericordem  ,  asperum  ,  au- 
dacem  ut   h.  1.    Exornavit  hanc  notmnem  poeta,    duas  re-  ,   cjuae 
duritier]!,  animumcrue   intrepidum   indicant,  cumulando,  robur,  ili- 
cem  et  aes,   idciue,  re  amplificata,  triplea:.     Rectecjuidem  robur 
ct  aes  jungi  possit,  ut  et  explicativum  sit,  accipiaturcjue  pro,  ro-     \ 
bur  aeris,  h.  aes  firmissimum,  ut  robora  ferri  Lucret.  II.    i449- 
et  inde  Virgil,   Aen.  VII.  609.  priorem  tamen   rationem    Pindari, 
Aeschyli,  aliorumque  exemplis   innixam  hic    sec[ui    mahm.    Quod 
vero  aes  vocat  triplex ,    huju3  (^tiidem  imago  a  thor,jce  ,    pectus 


—      293      — 

ambiente,  rtupta  videri  potes»,  qua  arleo  tnaferia  pro  opere  in3e 
facto  posita  sif,  et  thorax  intellij^itur  triplex,  cui  tres  laniinae 
ferreae  inductae  sint  ;  qualem  fere  describit  clypeum  Statius 
Thcl).  Vfl.  311.  clvpei  septemplice  tauro  laeva  ^  ter  insuto 
servantem  ingentia  ferro  pectora,  et  qua  eadem  de  causa  Ho- 
mer.  II.  S'.  133.  ^v>\y\K*  dixit.  trasKiw.  Simplieior  tamen  ratio 
f  iprit  haec,  ut  pectus  aere  triplici  h,  clenso  ohductum,  adeoijue 
duritie  armaturn,  ut  Valer.  Max.  VI,  3.  init.  ait,  et  adversus 
omnem  periculi  metum  munitum  intelligamus.  —  10.  qui  primus 
per  mare  viam  tenfavit,  primam  navigationem  instituit.  Navem 
vel  se,  vitam  suam  committere,  credere  mari  vel  ventis,  solen- 
ni  mcire  dieitur  de  navigatione.  Hic  vero  cum  delectu,  respectu 
primi  nautae,  maris  ac  ventorum  arbifrio  magis  obnoxii  ,  cum 
nondum,  qua  arte  ventorum  vim  temperaret ,  cursumque  adeo 
certum  teneret,  U5u  didicisset.  Magna  quocjue  vis  est  in  opposifis 
truci  irato,  tempestuoso  (CatuII.  IV. g.  trucem  Ponticum  sinum) 
pelago  cK  fragilem  ratem.  Gracile  lignum  dixit  Statius  lll.  2. 
8').  oX/yoi/  ^vKov  Arat.  Phaen.  3O0.  cKiyov  Ss  S«*  ^vKov  'A.iy  i^lasiy 
cjuem  locum  apte  in  rem  suam  vertit  Alciphr,  I.  Ep.  3,  ubi  Ber- 
gierus  iaudat  Dio.  Chrys.  Orat.  LXIV,  ours  Tpi^xKTvXov  mvroCs 
asc^ei  ^v'\ov  srevnivov  ^uuoA  mire  convenit  cum  Juvenalis  S.  XIlL 
17.  /  nunc  et  ventis  animcim  committe  dolato  conjisus  ligno  , 
digitis  a  morte  remotus  quatunr  aut  septem  ,  si  sit  latissima 
taeda.  Ceferum  e  nostri  loco  profecit  Seneca  Med.  301.  Audax 
nirnium,  qui  freta  primus  rate  tam  fragili  perfida  rupit  —  — 
animam  levibus  credidit  auris,  dubioque  secans  aequora  cursu, 
potuit  ienui  fidere  ligno.  Juvat  quoque  hic  in  gratiam  juvenum 
erectioris  indolis  adponere  epigr.  XXIV.  Antiphili  (Anal.  Brunl'. 
II-  p.  175.)  r<iKfJ.st,  vi(/)v  oL^y^f^ye  (ffi)  yif  ^^ofAov  r)iifi«o  TroVroo  y.xi 
4'U;^«f  «f^p&H'  y.if^soiv  yipidiaxi,')  oiov  ersKTyva  SoKiov  ^vKcv  ,  oioi' 
«i"i*«S'  «V'3f)iA)>ro;t  SxvxTaf  >;/p5os  eKeyxoj^^vov ',  t^v  ovrouf  p.s^ozsMV 
ypvaeov  '/fvoy  ,  ei /  etzso  ^epaoo  t^^^KcSov  ,  u.!  AiSrjj  ,  ■ssCvToi  «af- 
piKsiieTo. 

V.  12.  sqq,  Pericula  navigationi  objecta  egregie  poeta  per 
specialiores  notiones,  pugnam  ventorum  ,  Hyadas,  Notum,  mon- 
strorum  marinorum  occursum  et  scopulos  declarat.  nec  timuit , 
Suscjue  detrue  habens,  minimi  curans  Africum.,  cum  delectu,  nani 
is  in  mari  mediterraneo  maximos  motus  concitat  ,  praecipitem 
adeo,  v^^iTssT^i  .^  (r.voii    vy^izftTv.v    «v/wwv   apud    Pind.    Pyth.    IIL 


—      294      — 

i§g.)  ex  alto  irruentein  ,    frerjvientala    poetis  imapine;    qua    venti 
de  caelo    ruere  (hinc  Boreas  «/Spnj-yfi/r/jj  Homero  Od.  i.    296.   et 
iviuoi  cciSftriytvsys   ApoUon.   Rh.   IV.  765.  Virgil.   Ge.  I.  443.  ur- 
get  ab  alto  Notus,  et  II.  3iQ.  tempestas  a  vertice  incumbit.  ubi 
V.  Heyn.  adde  Hesiod,    Efy.  546.  et  Otlyss.  ^.  475.)    vel  e  sum- 
mis  niontibus  (occurrit  nunc  Val.    Flacc  I.  575.    Alciphron   Ep. 
I.  1.  sni^\i(r)V  ex  TiA'v  iy.jiMTrifiioiv  0}    /3op£Tf)    oriri    diountur.     Decer- 
lantem,  certantem  cuiu  ylcjuilonibus,  sed  illufl  cum  vi,  nam  con- 
tentionem  pugnae  non  nisi  fugafo  altero,  o})tento(^ue    hinc    marls 
imperio  finitae  innuit.   Sic  ventos    deproeliantes    dixLt,    I.    9,    il. 
rijcam  debellatam  I.  18.  g.   Hinc  expedi  Stat.  Theb.   I.  2.  regna 
decertata.     Solennis  vero  imago  tempestatis  aventorumex  adver- 
so    flantium,    dec|ue    maris    imperio    certantium    concursu   petita. 
Ovid.  Trist.  I.  2.  25.  Jnter  utrumque  fremunt  immani   turhine 
venti,  nescit,  cui  domino  pareat,  unda  tnaris.     Jam    Homer.  II. 
■K.  766.  et  inde  A^^irgil.  Aen.  X,  357.     Etiam  Pind.  Pyth.  IV.  373 
/5«»uySoo*»v  oivsfj.MV  oTiy^a.i  de  acie   ventorum  inter  se    concurren» 
tium   acceperim.  adde  Vjrg.  Aen.  II.  417.   —    14.     Hyades  ^    vel 
Suculae,  stellae  in  fronte  Tauri,  ortu  et  occasu  suo  teinpestatem 
ac  pluviam  excitare  creditae.  v.  Ovid.  Fast.  V.  i63.  PJin.  II. 29. 
Hinc  tristes,  caelum    triste   facientes,    contristantes    (ut    Virgil. 
Ge.  III.  279-  nigerrimus    Auster   —  pluvio    contristut   frigore 
cae/um.),  ventos  ac  pluviam  ferentes,   pluviue    inde  dictae    Vir- 
gil    Aen-  I.   744-  —  rabiem,  iram,  vehementiam  Noti,  Austri.^tto 
non  major  cjui  maximus  est  Hadriae  tov  'ABfioo,  Hadriatici    ma- 
gis,  arbiter,  (^ui  maximum  jus,  imperium  in  illud  habet,    pervul- 
gato  loc^uendi  usu  ,  cjuo  venti  regionem,  cjuam  perflant,    incolere 
{Arjuilones,   Scythiae  incolas,  noster  'dixit  III»     »0.    3.)  possidtre 
(Propert.  I.  18.  2.  v.   ibi  Burmann.)  adeocjue  ei  dominari  (de  eo- 
dem  III.  3.  5.   dux  inquieti  turbidus  Hadriae  adde   Sil.  IX.    495. 
Regnantem  AetoUs  Vulturnum  in  proelia  campis  effrenat.)  poe- 
tis  dicuntur.  16.  Jam  arbitrium  seu  tyrannidem  Au^^tri  uberius  de- 
clarat  poeta.     Proprie  erat  :  seu  tollere  vult ,    seu    ponere.     Sed 
prius  seu  omissum  more  Horatiano  v.   I.   6.   in  fine.  tollere freta, 
fluctus  excitare  in  mari.   Stat,  Achill.  I.    44-    attoUere   magnum 
aequor,  ei  sic  saepiua.  —  ponere,  sublatum  componere,  sedare , 
flatu  remisso,  ac  placidiori  facto.  Lucan  V.  705.  lassatum  Jlucti- 
hui  aequor  ut  videre  duces,  purumque   insurgere  caelo    Fractu- 
rum  pelagus  Boream  juxta  Homer.  Od.  e.  385.  «pcf  S' £ W'  ;??«/«- 


—      295      — 

i"';f  Vo^^fjV  ,  irjo  5s  »ft;/x«r  soL^ev.  SopKocl,  Ai.  68l.  C^sivmv  t'  ot.y\ixx 
^vs-JuxTMV  {<oiM/(Tf  «TsvovTx  wcirov.  V^^irgil.  Aen.  lll.  69.  ubipri- 
mu  fides  pelugo,  placata<fue  venti  dant  maria, 

V.   \~.sqq.  Is  ne  praesentissimum    mortis    periculam    tintuit, 
qui  etc     Variata  hac    orationf  ^(nam    peHestris    scriptor    eam   ita 
continuasset  :  nec  timuit  Africum  —  nec    monstra   cet.  )    et  per 
iiiterroqutionem   exjjressa    sententiae    major   vis    accedit.    JHortis 
gradum  explicant    vere  mortis  genus,   at  qua  ratione  ita  dicatur, 
non   expediunt :  nec ,  si   quaeras  ,    quot  mortis  genera  in  mari   in- 
veiiiantiir,    ma.i^is  in  promtu   erit  responsio  ;    nisi  ea  cum  quibus- 
dim   ita   adnumerare  velis,   a  belluis    marinis    Hevorari  (monstra 
natantia),  i^Huirau-^io  perire  (quividit  mare  turgidum)  et  scopM- 
li>  adiii^i  («//</  Ceraunia).  Sed    ineptum    iioc ;  at    miilto   ineptiaa 
S  iiol.    qu»  tres  gradus  mortis  commemorat,  fatum,  casum  ,   geni- 
turam.  Res  ita  videtur  expedienda.     Mors  est  li»i{Ji.o»v,    vel  omni- 
n>  jersona,  quae  ad  nos  accedit  ,  ^Tibull.  I.   lo.  34.  et   Propert. 
II.   20.  60.  qua  sit  ATors  aditura  via)    oiTax   izsixpxei ,  e7:i(yxf\-KTei 
(ut  saepius  apud  Honier.)  nostram  domum  intrat,    I.  4.    '4'    "''* 
ptrsequitur,  III,  2.    14.     Jam  eam  acceleramus ,  adeundis  pericu- 
lis,  unde  illa  nobis  certa  imminef,  ipsique  adeo  novas  viasquibus 
ad  nos  accedat,   paramus.  bellis  arcessere  M-ortem  TibuU.   I.   10. 
33.  leti  vias  eodem  sensu  apud    eundem    I.   3,    5o.    quem    locum 
iulmcvi   Acli.  Tatio  IV.  p.   160.    TO(j«C!r«/    Tiv    Sxvxtidv  ei<^iv    0^01. 
ct  ipsa  Mors  gradum  corripere  dicitar  v.  33«  Sensus  adeo   esset: 
ille  plane  non    expavit    Mortem   ad   se    accedentem,     Sed    restat 
alia  ratio,  et  ipsa  poetis  satis  frequens,  qua  nos  mortis    viam    in» 
gredi  dicimur.      Sic  Sai/aroo  ^i\xi  fixivdV  Eurip.   Orest.    Jo44.  *<'■" 
Jwv  p/jffp  Sxvu.rM  neXxaxi   Idem  Iphig.  T.   885»  inprimis    periculi» 
nos  objicientes.     Propert.   III.  5.   2.  i*er    te  immaturum    mortis 
adimus  iter   sc.    navigatione    reperta.     Eandem    docte    Phaedrus 
III.  (u  9.  professae  mortis    audncem    viam    vocat.     Atque    hane 
rationem  secutus  videtur  Horatius,  gtadum  Mortis  docte  ponens 
pro,  gradum  ad  Mortem  ;  utque  adeo  sensus  sif  :  Sane  ille  non  timnit 
gradum,  audacter  gradum  tetendif,  viam  ingressus  est,  unde  certissi- 
ma  ipsi  Mors  impenderet,  adeoque  periculosissimam.  Haec  ipsa  peri. 
cula  vivide  oculis  subjicit  poeta  in  sqq.  —  18.  siccis  oeulis  ,  sine 
lacr.imis,  «cJaJf/)Uf,  arsy«rof,  ut  sicco  lumine  Lucan.  IX.   1044.  cf. 
Obss.  adeoque  impavidus  et  ferox  vidit,  videre  potuit,  adsnicere 
jpstinuit  ,  V.  ad  I.  2.    13.   monstra   natantia   bylluas    marinas  in 


—      296      — 

maris  superficie  adparentes,  ^eivx  pZhx  «ovroo  Eurip.fr.  apudVal- 
hen.  Diafr.  p.  147.  xvxi^sx  Siifxxrx  noiroi;.  Oppian.  Hal.  V.  24. 
et  TfsKui^ix  ^x\jiA.xxx  KtiVXaM  apiul  eunclem  I.  3o6.  Similis  nostro 
locus  est  in  Catonis  dir,  55.  Nigro  multa  mari  dicunt  portenta 
nutare,  m>nstra  repentinis  terrentia  saepejiguris,  cum  suhito 
emersere  furenti  corpora  ponto.  Propert.  III.  21.  27  Itala  por» 
tentis  nec  furit  unda  novis.  Horatium  secutus  Valer.  Flacc.  V. 
483,  cui  non  jusso  tot  adire  voluptas  mnnstra  maris?  Oceani 
monstra  pariter  Juvenal.  XIV.  283.  Neptunia  monstra  Ciau- 
dian-  de  laud.  Ser.  129  naufraga.  monstra  de  Scylla ,  canibus 
succincta  Ovid.  Fast.  IV^.  500.  Jam  belluaram  istarum  adspectus 
cum  per  se  est  terribilis,  v.  lll.  27.  26.  tum  augetur  iste  terror 
quod,  ubi  superficiem  maris  petunt,  imminentem  tempestatem  eae 
signilicant.  Quod  et  scriptoribus  itinerariis  observatum  memini. 
Mare  vero  mediteraneum,  quod  Virgilio  nunc  trajiciendum  erat, 
iis  quam  maxinie  frequentari  ,  e  recentioribus  testatur  quoque 
Chandlerus  in  descriptione  itineris  in  Asiam  minorem  p.  3.  — • 
mare  turgidum ,  sc.  liuctibus,  BxKxaaxv  o/Sai'oua«v  ,  tempestuo- 
sum,  V»  Obss.  —  20.  Ceraunia  vel  Acroceraunia,  rx  Kspxvvix 
Ofi/),  montes  in  Hadriaticum  et  lonium  mare  siti  (Strabo  VII. 4S8. 
Pausap.  \.  22.);  qiii  adeo  Graeciam  ab  Italia  petentibu.s  in  con- 
spectum  veniebanf.  Cum  delectu  igitur  hio  positi,  respectu  Vir- 
gilii,  Afhenas  petentis.  Infumes  scopulos,  SvotvvfAou!,  propter 
naufragiorum  ad  eos  factorum  freauentiam.  Sic  Seneoa  Ep.  XI V. 
Charybdis  regionem  vocat  vorticibus  infamem,  Stat.  Theb.  IIl. 
121.  scopulos,  quos  Sphinx  insederat,  infames.,  et  Theb.  I.  333. 
petras  Scirone  infames,  quas  easdem  Seneca  Hippol.  1023.  seeie» 
re  nobiles   vocat. 

V.  1\.  sqq.  Non  Soluni  audax  is  erat,  sed  eti?m  impius,  na- 
turae  leges  per»'ertendo.  Consideranda  haec  ex  priscorum  ho- 
minum  simplicitafe,  qua  ea  fere ,  quae,  pauUo  difficiliora  ad- 
gressu,  humanas  vires  paenu  excedere  viderentur  ,  quibusque  .se 
supra  sortem  suam  efferre  conarentur,  invitis  Diis  suscepta  cre- 
derent,  afque  adeo  isfiusmodi  conatus  in  vetifis  haberent,  Hino 
et  impedimenta  a  Diis  sapienti  quodam  consilio  objici  credita, 
quo  minus  ingenii  humani  soUertia  ad  ea  penetrare  posset,  quae 
maximo  insuper  ipsis  damno  futu»a  praevidissent.  Sic  aurum  , 
mioA  omnium  malorum  semina  contineret ,  terra  celabatur  ;  et 
sic  melius  erat  situm  (III,  3.  94.)  ad  quod  tamen  per  hominum 


—       297       — 

deoriimque  iras,  ut  aif  Seneca  Nat.  Quaesf.  V.  extr.  itum  est. 
Eaflem  rle  causa  niaria  hominibus  praeclusa  putabantur ,  quum 
naves  lucro  tantum  faciendo,  luxui  parando  nutriendocjue,  bellis- 
true  ad  externas  regiones  transferendis  miseriiscjue  adeo  hominum 
augendis  unice  pr.ratas  viderent.  Hinc  graviter  Seneca  1.  1.  Nort 
eadem  est  his  et  illis  causa  solvendi:  sed  justa  nulli.  Diversis 
enim  irritamentis  ad  tentandum  iter  impellimur.  Uticjue  ali' 
cui  vitio  navigatur.  Aldue  hanc  rationem  secntus  vicletur  h.  1. 
poefa  ;  nam,  (niae  in  contrariam  partem  recte  disputari  possunt  , 
naturam  nimirum  ipso  mari  interfuso  comniercia  hominum  suble- 
vassc,  ventos^fue  dedisse  (Seneca  1.  1.)  ad  ulteriora  noscenda , 
utque  commoda  cujusque  regionis  fierint  communia;  haec,  in- 
c^uam,  ab  ejus  consilio  percjuam  aliena  erant.  Frustra  \g\X\xt T)eus 
vis  illa  divina,  ciuae  elcmentorum  ordinem  disponeret ,  et  suum 
cuicjue  locum  adsignaret  (Sic  effere  solent  veteres,  in  cosmogo- 
niis  Je.«cribendis,  aliis  aliam  huio  vocabulo  notionem  subjicien- 
tibus,  Ovid.  Met.  I.  2i.  Hanc  Deus,  et  melior  litem  natura  di- 
remit.  et  v.  3i.  Sic  ubi  dispositam^  c}aiS(|uis  fuit  ille  Deorum» 
congeriem  secuit.)  —  abscidit  terras  a  terris,  diremit ,  sejunxit 
terras,  interposifo  Oceano  ,  mari.  Ouwensius  V.  Cl.  Noct.  Hag. 
I.  i4>  jungebat,  ahscidit  t.  Oceano,  h.  ab  Oceano,  laudatis  banc 
in  rem  Ovid.  Met.  I.  22.  Nam  caelo  terras ,  et  terris  abscidit 
undas  et  v.  25.  Dissociata  locis  concordi  pace  ligavit.  Sed  in 
priore  loco  diversa  prorsu.s  rafio  est  ;  nani  ibi  de  elementis,  cjuae 
adhuc  confusa  eranf,  non  disponendis  sed  tantum  a  se  disjungen- 
dis  agitur  ;  in  alfcro  vero  omnino  cnntraria  ejus  opinioni  inest 
sententia,  nimirum,  Deum  life  ista  seu  confusione  sublata,  pacem 
inter  ea  composuisse,  h.  alterum  alteri  adjunxisse  etsi  locis  se- 
^ancta.  Abscissum  aequor  animantihus  h.  hominibus  e  rostri 
loco  posuit  Stat.  Silv.  III.  2.  61.  mundum  disseptum  Seneca 
Med.  335.  —  Oc.  dissociahili,  docte  pro,  qui  terras  dis^ociaret, 
disjungeret,  separaret,  activo  sensu,  v  .  Gesner  h.  I.  et  Ouwens. 
1,  1.  Copia  vero  poetica  adjectum  pufa  hoc  epitheton.  v.  Obss. 
—  Prudens,  prudenti  consilio,  ciui  providisset  ,  cfuanta  inde  in 
genus  humanum  mala  redundatura  luissent.  Eodem  sensu  Sene- 
ca  1  1.  mundum  vocat  bene  h.  bono  ac  prudenfi  consilio  dissep- 
tum.  —  23.  vel  sic  tamen  fines  a  Deo  constitutos  migrant  homi- 
nes,  terrasc[ue  m.ari  sejunctas  navium  commercio  conjungunt,  Hino 
rates  impiae  graviter,  cjuae  Dei  consilium  pervertunt,    et    vada , 


—       298       —     • 

marici  nnn  tangenda  quae  iste  tangi,,h.  navibus  iniri,  transiri  ve- 
tuit.  Transsiliunf^  cum  vi  dictuni,  pro  trajiciunt,  transeunt  ma« 
re.  Inest  enim  notio  sumniae  temeritatis  afquae  audaciae  ,  quae 
vel  ipse  na^urae  jlludat  lesibus.  Ita  insultare  fluctibus  Ovid- 
Met.  I.  134«  et  ipsam  nostri  verbum  adhihuit  Juvenal.  XIV.  279 
Adposite  Sil.  If.  IV.  71.  de  Annibale,  Alpes  cum  exercitu  trans- 
grtsso  :  cjui  sacros,  cpios  adeo  transgredi  nefas  erat,  montvs  ru" 
vesque  profundas  transsUuit.    cf.  I.  ig.   7- 

V.  25.  26.  E.i  vero  humani  ingenii  est  indoles,  ut  non  nisi 
vefita  cum  sumino  vitae  periculo  adpetat.  Audax  perpetl  grae- 
ca  structura,  pro,  ad  omnia  perpetienda  h.  suscipienda,  quatenus 
ei,  qui  rem  periculosam  adgreditur,  gi-avissima  quaeque  perfe- 
renda  sunt,  Eodem  significata  Graecis  adhibetur  rAT)i/«/,  veluti 
Eurip.  Iphig.  Taur.  8^2.  tA/jVx/  woXfJixv,  aud%x  facinus  adgredi, 
ef  Alc.  627.  TA/ivse/ Ipyov  et  Orest.  376.  tX/Ji'»/  kolx*  deperpetra- 
to  facinore.  Idem  usus  rov  waSfTi/.  v.  Schol.  Aristoph.  nub.  234, 
ibicjue  Kust.  et  Spanh.  adde  Klotz.  ad  Thyrt.  p.  87.  —  ruit per 
nefas,  nefanda  adgreditur,  scelesta  perpetrat,  sed  illud  gravius, 
propter  adjunctam  temeritatis  notionem,  Serm.  1.  4«  30.  de  ava- 
ro :  per  mala  praeceps  fertur.  Claudian.  in  Eutrop.  II.  52.  ruit 
in  vetitum  damni  secura  libido,  Senec.  Octav.  787-  agmina  — 
efferata  per  nefas  ingens  ruunt,  Dictam  vero  ruere  per  nefas. 
Graecorum  exemplo,  ut  /5*)v«/  S/oc  (/.ox^i^v^  Eurip.  Herac).  625. 
vetitum  per  leges  naturae ;  nam  ideo  est  nefas.  ad  sententiam 
Seneca  Nat.  Quaest.  IV.  Praef,  Quis  non  in  hoc  magnitudinem 
ingenii  sui  concitavit ^  detestatus  consensum  humani  generiSy 
iendentis  ai^  tv7/a?  adjecto  Menandreo:  non  singulos  peccare^ 
nec  paucQS,  sed  jam  scelus  esse  contextum. 

V.  27.  sqq.  Praemissam  sententiam.  generalem  munit  jamHo- 
ratius  exemplis  eacjue  a  mythis  repefit,  tantjuam  poeta.  Primum 
ponit  Promethei,  ignem  de  caelo  furantis,  eumque  honiinibus  com- 
municantis.  De  ipsa  fabula  adi  summum  Heynium  ad  Apollod. 
I.  7.  1.  p.  89.  et  Cel.  Schutz.  ad  Aeschyl.  Prom.  Exc  I.  —  ge- 
nus  Japeti  ,  ysvoi  'I«»/tou  ,  filius  lapeti ,  Prometheus  ,  flK^^ajr  , 
TtairoX/wor,  Afaofyof,  «««&Uj)-/os  Aeschyli  de  eodem.  ignem  intulit 
gentibus,  hominibus  tradidit ,  mortalibus  dividit ,  Attii  fr.  de 
eodem.  «wf  o"y  aiKcts  ^woToTff/  xki^^oii  iwtKysv  Aeschyl*  Prom.  v-  8. 
Jnferre,  ut  Epist.  II.  1.  157.  Graecia  —  artes  intuUt  agresti 
Latio :  pro  cruo    solennius  inducere  ut  Virgil.  Ecl*  V.  ^O.thiasot 


—      299      — 

inJucere  Sachi,  h.  Sixaovi  s,  TcXenii  shiiyetvF.ntin.  Baceh,  26c. 
ftaude  mulu,  x'j.y.{:  Th^y-p,  fraudulenter,  furto  surreptuni.  Docte 
hoc  poeta  Promethei  in  furanHo  igne  vafritiem  tangit.  M.ile 
alii  explicant  :  inagno  damno.  Deheret  saltem  e?se  :  <lamno  ho- 
niinibus  exitioso.     Sed  hoc  vv,  sqq.  demum  subjicitur. 

V.  29  —  31.  Cum  ignis  usus  multasartes  proHuceret  (Aesrhyl. 
Prom.  1^1-  wi/p  tyw  a<^)iv  wzsuatx ,  a.tp'  o\>  ys  noKXxi  sx.fAaS-fiaovTxi 
T£^v«s.(  (luae  hominibus  m.iximo  et  usui  et  damno  essent ;  poefa 
pro  consilio  suo  inventi  hujus  abusum  tantum  commemorat ,  tjuo 
ignis  ad  arles,  cjuae  luxui  inserviunt,  adhibitus  est,  inprisris  t.is 
tjuae  in  metallis  elaborant ,  et  couuinariam  (Senec.  Ep.  XCV'^. 
Innumerab^tles  esse  morbos  miraris^  coijuos  /lumera)  ;  unde  or- 
tae  pemiciosae  cupiditates,  miseriae,  marbi,  corporis  mollities 
(Lucret.  V.  101 4-  Tum  genus  humanum  primum  mollescere  cne- 
pit,  ignls  eniin  curavit,  ut  alsia  corpora  frigus  non  ita  jarn 
possent  caeli  sub  tegmine  ferre,)  bella,  adeoque  mors  maturior. 
Quae  adeo  hominibus  inde  obtingebant  calamitates  ,  eas  poeta, 
tanriuam  poenas  ,  quae  audax  Promethei  farinus  ulcisrerentur,  bo- 
miiubus  immissas  praeclaro  phantasmate  fingit.  Pedestris  oratio 
ita  procedebat :  Prpmetheus  eo  audaciae  processit,  ut  igneni 
caelo  subduceref,  (nam  in  hoo  audacia  cemitur,  non  in  inferen» 
do  illo  gentibns)  hominibusque  traderet  ;  (iuo  faclo  macies  cet, 
Sed  docte  posteriori  commati  Promethei  turtum  inseruit  diser- 
tiusque  expossuit  poeta.  Post  ignem  subductum ,  furto ,  claih 
subreptum  domo  aetherea^  e  caelo.  Jam  se(iui  debebat :  morbis 
varii  generis  humanum  genus  adlecfum  est.  Sed  istis  poeta  per- 
sonam  induit,  illosque  hostili  animo  terram  occupare  fingif,egre- 
gia  pictura.  Pro  morbis  vero  (juod  generalius  erat,  posuit  spe- 
cialiora,  Jllaciem,  tabem,  omnibus  fere  morbis  communem,  et  i^tf- 
brium  cohortem;  quam  efsi  recfe  de  multitudine  (fere  iit  (7rp«- 
To;  Pindaro  saepius  adhibetur)  earunique  adeo  variis  speciebus 
intelligere  licet  ;  malim  tamen  iiic  morbos  tanquam  exercitum, 
qui  terram  occupat,  hominesque  adgreditur,  cogitare,  phantasma- 
te  poeta  digniori  prae  altero,  quod  artis  medicae  scrmlorem  fe- 
brium  genera  dispescfentem  magis  decet.  Ducit  eo  praeter  v, 
incubuit,  Juvcnalis  X.  218.  imitatio  :  circumsilit  agmine  facfo 
morhorum  omne  genus.  Eadem  Graecis  jam  imago  freqnenfata 
est  Hesiod.  'E^v.  102.  Nou(Jo/  S'  'dvS{>Mnoi(Jiv  s^'  Y,Uf'(>f  viJ'  /sr/ 
VVKil  »vTlfj.xroi  fohvoi.,  naxx  ^VfiTolai  ^^ovaxi  et  Aescbyl.  Suppl, 


—       300       — 

692.  Noo<»*v  S'  fff/xoi  ««'  «(jrs*i'  V^o/  ypxtovs  arfpsjof.  In  Orci  ve- 
Ptihulo  eos  coHocat  Virgil.  Aen,  VI.  275.  —  terrls  incuhuit  ^ 
•'i'f'(JK»)vJ,f,  sve'w(9s  terras  insedit,  oppressit  eas,  cum  delectu  ,  ad 
Hesignandum  impetum  facit  in  corpus,  adgreditur  illud.  {afive. 
nientes  morbos  etiam  Cicero  de  Div.  II.  29.  Agath.  c.  LXXXI. 
(Vnal.  Br.  III.  63.)  v.  5.  «/  5f  veV»/  zsoKKcti,  kxI  ^oiy.ikxi  ,  xWot 
s'»*  eiKKov  sf/^ofjL(v»i  Svr\Txv')  premit,  incumbit  in  corpus  Apschyl» 
Agam.  loio.  viaoi  y<ip  ysirMV  ofAOToi)(^os  spsi^si.  Orph.  Argon.  722. 
TcD  fJisv  S/J  Kxr»  aoi[A.»  \oyp-ii  /Jfsiffaro  vouooi,  Hinc  illud  conflicta- 
ri  dicitur  morbo.  De  vitiis,  aninii  morbis,  Seneca  ep.  AII.  ar/eo 
nemo  nostrum  — f'"^''^  impetuin  vitiorum  tam  magno  comitatu 
venientium  potest.  Alia  ad  hancce  hujus  v.  vim  praeclare  facien- 
tia    habet   Valken.   ad  Hippol.    Eurip.  v.  438. 

^'  32-  33-  ^^  homines,  qui  longissima  antea  gaudebant  vita 
nunc  maturius  moriunfur.  Communis  fere  est  omnium  anticjui- 
tatis  populorum  de  hominum  vetustiorum  longaevitate  opinio » 
cujns  ratio  in  vitae  genere,  victus  simplicitate  aliistjue  causiscjuae- 
renda  videtur.  Necessitas  Leii,  jwo7pa  ,  ■si'jTjJ.os  Suvchtov  ,  fatum, 
necessitas,  (juae  leto  nos  subjecit,  'A/Soo  fxeKxivci.  vvKTSios  t  u.va.y' 
XX,  Eurip.  Hippol.  1388'  Hinc  dvdyKyiv  simpliciter  dixit  Antip. 
(Anal.  Br.  II.  p.  22.)  c.  LIX.  v.  5«  Observa  delectum  epithe- 
tornm.  Letum  prius  quam  ignis  adminiculo  artes  inventae,  no- 
vacrue  malorum  instrumenta  parata  essent,  semotum  erat,  remo- 
tum,  longo  intetvallo  aberat,  adeocjue  e  longincjuo  adventabat. 
Eaclem  imago  in  Antiphili  c.  supra  1.  Tt{Ki^sv,  u>i  *A  /  S  >)  f  ,  niv- 
Toi  x-ne^Ksr.cTo,  Auget  notionem  longioris  vitae  epith.  tarda,  tar- 
do  gressu  ad  homines  accedens.  Nunc  vero  corripuit  gradum 
gressum  acceleravit,  citatiore  gradu  advenit.  Lucan.  Phars.  II. 
100.  quantoque  gradu  Mors  saeva  cucurrit.  Rapere  gressum  , 
viain,  iter.  campum,  item  corripere  se  de  festino  gressu  satis 
obviae  apud  poetas  locjuendi  formae. 

^-  34-  35-  Daedali  fabulam  enarratam  v.  apud  Virgil.  Aen 
VL  14.  Ovid.  A.  A.  n.  21.  et  Met.  VIII.  183-  Sil.  XIL  89.  ~ 
expertus  aera,  in  aurem  evolavit,  sed  alterum  dootius,  c|uia  pri- 
mus  hoc  periculam  fecit.  —  Vacuum,  vastum  desertum ,  £fi/)//ov 
ul9e'i»,  perpetuo  aeris  epitheto  ;  unde  inane  pro  atire  post  Lu- 
cretium  plures  habent.  •— pennis,  alis  ,  non  komini  datis,  alie- 
iiis,  graviter  ;  nam  in  hoc  ipso  temeritatis  est  ratio.  Sil.  1.  L  92. 
uctherias  allena  tollere  in  auras  ausus  se  pcnna. 


—       301       — 

V,  3^.  Quin  Jpsa  infera  lora  Hercule?,  Cerherum  exirncturn» 
adiit.  labor  Hetculeus,  llerculis  roliur,  vis  perrupit  Acheronta 
tlocte  Tiro,  Herculcs  vi  sua,  fortissinio  conatu  viam  sil)i  iecil,  pe- 
netravit  /liheronta^  loca  infera.  JPerrumpere  graviter  de  aditu, 
cjui  vi  adhibita  paratur.  Virg.  Aen.  II.  494-  ^'^  ^^"  ^'»  ft^tr^punt 
aditus.  Ceterum  male ,  puto,  hic  comparant  Graecorum  /J/j) 
'Hpa^ATii/T).  Cum  hoc  vero  et  antec.  v.  convenitmt  illa  Theodori- 
tlae  (Analect.   Rr.  II.  p.  44.)  c  XIU.  TiXfJM  xki  tls  'Al^xv  xul  is 

V.  oj.  sqq-  Summa  inrlignatio  poetae  atlparet  in  exitu    rarmi- 
nis.  ^il  tum  arduum  est,  supra    humanam   conclitionem    positum, 
<juo  non  homines  adspirent,   quo  non  eniti  cupiant,  divinam  sortem 
conucpiscimup,   uti   e  scici.  paret-      Graviter  adeo    mortalibus  ,   h. 
puailTis  istis.    —    38.  Ipsutn  adeo  caelum  petinius,  viam  ad   cae- 
lum   molimur   stultitia,  stulfi  ,  temeraria  nostra  audacia  ;   mA    W- 
lud  exc^uisitius,  dum  majora  cupimus,  c|uam  per  conditionem  mor- 
talem  adsetjui  licet.     Sic  demens  Salitioneus,  Jovis  aem  ^  ius  \'ir. 
gil.  Aen.  VI.   59°.  Cum  efferimur  ultra  sortem  humanam,   boc  an- 
tiijuus  sermo   ita  efiert  :  Deorum  conditionem  quaerimus,  ad  Deos 
viam   adfectamus,    Deorum    vitam    expetimus.     Sic   de    felicitate 
Dcorum  hominihuf?  negata  Pind.    Pyth.  lO.  42.  o'    y^iKy.eoi    ov^xvls 
ev^oD  oiy.^xTos   cii,T<j'fs.  adde  lathm.   VII.  60,  ihicjue  Pleyn.  Proprius 
ad   nostrum  Rhianus  (Anal.  Br.  I.  p.  479.  et   in    Ei.    Gnomic.    p. 
l3i.)  V.    10.  eftiKri'3sTXi  ovvsk»  '/«Tkv  Tnoaalv  eniaTeifisi    —   clKK' vzsei^- 
c^Ki-tj    KUi    UfAXfTaiKfOi  vooio    Ta»  A;)  lipo/xeei    —    /le    riv     »tpciuiT'jV 
T£i(f*«i\eTxi   OvKvynov^e^  is  xe  [xeT    xSxvxtois  svxflSiAios  elKstyiivxd^y, 
—  39«  Atcjue  sic  continuo  provocamus    iram    Jovis ,   cjui    nostram 
vlipiv  puniat.     Ad  sententiam  poetae  adposife  Valer.  Flacc.  I.  ipg. 
ubi  lason  ilUcitas  tentaturus  vias  maris  Neptuni    iram  sic  dfpre- 
f:^\\\\  \  Sed  non    sponte  feror:    nec    nunc    mihi  jungere    montes 
mens  tutnet,  uut  summo  deposcere  fulmen  Olympo.  —    nec  pa- 
timur  per  nostrum  scelus,  propter    impietatem  nostram,  ut   Jupi- 
ter  aliquando  ponat  deponat  fulmina.     Irata   dicunfur,   quatenus 
ipse  iratus,  dum   ea   jaculatur.  Pindari  Nem.  r.  90.  eiy.oTuv  lyx^^s 
laudarunt  j,>m  alii.     Iratam  aegida   similiter    dixit    Claudian.   de 
R.  Proi.  III.  60    Iratum  Jovis  ignem  Juvenal.  XUI.  226.    Iram 
Jovit  plures  poetae  latini   fulmen    dixere ,  secuti    forte    Aeschyl. 
Prometh.  433-  iJem  s\iv  C^ns  similiter  vocantem. 


—       302       — 
ARGUMEkTUM.  IF. 


%*»****»/*  v^^v^^w*» 


(^armen  hoc  eoc  eoriim  est  genere ,  qiiae  de* 
scriplione  expedita  lectorem  facile  capiunt , 
ciiinqiie  suacitate  ima^^inum^  ac  sententiarum^ 
quae  sponte  se  ohlulisse  videntur  ^  Deritate 
morantur  atque  deliniunt,  Est  illud  ad  L. 
Sextium^  qui  in  Bruti  partihus  fuerat^  illius 
quaestor ,  et  perpetuus  comes ,  mox  etiam  , 
qunm,  Romam  reversus^  in  Augusti  amicitiam 
receptus  esset,  constans  illius  culioratque  lau- 
dator ;  quam  amicitiae  ohserv>antiam  acjxdem 
ita  ei  honori  duxit  Augustus,  ut,  quum  a.  U, 
701.  consutatu  se  abdicasset ,  eum  in  locum 
suum  sufficeret.  v.  Appian.  Civ.  IV.  p.  619. 
JDio  LIII.  p.  5 18.  Hinc  in  titulo  carminis 
multi  Codd.  vocant  Consulem  et  Consu- 
larem;  sed  utrum  in  illo  Sextii  consulatu, 
sive  postea  hoc  carmen  scriptum  sit,  incertum 
est.  Neque  magis  exploratumhabetur  de  cog- 
nomine  ^  quod  ei  complures  tribuunt.,  Qui  ri- 
n  i.  Id  constat,  fuisse  hominem  nobilem  ac 
divitem.  Horatio  inde  a  Brutianis  temporibus 
conjunctissimum.  Falsum  esse  praenomen 
Publii',  a  nonnullis  ei  datum.  docet  Fulv.  Ur- 
sin.  Famil.  Bom.  p.  2  44«  v.  Fahric.  ad  Dion. 
l,  I.  J am  ad  ipsum  carmen  veniamus.  —  Ab 
ortu  veris.  cujns  descriptio  ad  italicae  regio- 
nis  naturam  atqiie  ingenium  praeclare  attem- 
perata  est^  progressus,  ejusque  suavitate  at- 
qne  laetitia.,  qua  totam  naturam  perfudit  .per- 
fusus  ipse  atque  exhilaratus  poeta  eosdem 
animi  sensus  in  amicum  suum  transfindere 
conatur.  eumque  ad  fruendas  n  quas  vernum 
tempus  secunxferat,  delicias  atque  jucundHa- 


—       303       ~ 

ies^  seduio  Jiortaiur.  Hinc  naiuraU  sententia- 
rum    ordine   ad    commujie    de   vitae   voinptali- 
lus  seclandis  praecepium  deducitar,  rationihus 
ah  ipsins  vitae  hrevitate,  omnihusqne  proposi- 
ia  moriendi  conditione   et    quod   post   morlem 
jiihili  quod  gratum  ac  j ucundum  sit^  amplius 
sperare  liceat^   desumlis.     In    argumento   tani 
simplici  a  iractaiione   atque   eloqnutione  poe- 
iae    inprimis   laus   quaerenda    erat ,     eamque 
siimjjianif  unanimi  Intpp.  consensu  suam    hcc 
carmine  fecii    Horatius.     u^deo   poiita    atque 
eiahorata  sunt  omnia.,  sive    descriptiofiem   ve- 
ris  regioni,  qua  vivehat,  adcommodatam,  sive 
gravejn  ac  vere  ij-^ricajJi  sententiarum  spectes 
eioquutionejji.     Aletrum   quoque    carminis   ar- 
guijiento    egregie    convenit.      puo    nomine  in- 
primis  mirari  soieo  v.  7  <?/   8.    —    Graecas    no- 
tiones  in  eo  piures   deprehendas ;   unde  grae- 
cum   Horatio    ante    oculos   fuisse     eocejjiplum 
non  inepte  conjicias.  Ducunt  eo,  praetcr  eoci- 
tum  carminis,  inprimis  v.  7  et  8.   qui  forte    a 
Sicuio    aiiquo    poeta,    qiii   u4etnae    aestuantis 
imaginem    in   veris  descriptione   niejnorasset , 
mutuati   videntur.     Fac  vero    haijeri  haec   in 
eocploratissimJs ;    tanto    majori    iaudi   ducen- 
dum  Horatio  puio    ipsiun    hoc ,    qjiod  graecas 
ideas ,    rojjianis  iniextis  ,   tajjx    niiro    artijicio 
suas  fecerit.     puajJi  vana  vero  ,  atque  a  poe» 
ia     iyrico    aiiena    Sajjadoni    et    Dacerii    sit 
opijiio,  Horaiiujji  ad  fastos  romanos,  qui   ini~, 
tijijji  veris  d.  V.  Id.  Febr.  postridie  Faunaiia, 
et  jjiooc  (rt.  d.  XII.  Cai.  Mart.^    Feraiia  iiahe- 
rent^  studium  suujji  in  pangendo  hoc  carjjiijie 
direxisse   existimaniiujji ,  faciie  '  inteiiigitur. 
Ceterum    idem    argumenium    traciavit  Hora- 
tius  L.  IV,  7.  adde  /,  7  et  9.  II,  11.  et  14» 


—      304      — 

Adnotationes. 

'^  V.  1.  Solvi,  laxari  proprie  dicitur  gelu,  glacies;  item  humu?, 
per  hiemen  Irigore  aJstricta,  ut  mox  v.  lo.  ttrrae  solutae,  ubi 
V.  not.  Docfe  hic  ipsa  hiems  solvitur  ,  cjuae  resolvifur  ,  remit- 
tit  se.  TibuU.  III,  5.  4.  quum  se  purpureo  vere  remittit  hiems 
ubi  apfe  laudant  Lucan.  I.  17.  bruma  rigens,  ac  nescia  vere  re- 
mitti.  acWe  Stat.  Theb.  IV,  1.  horrenttim  zephyris  laor.averat 
annum  Phoehus  ;  horrentem  annum  h.  hiemem.  —  Aeris,  e  na- 
tura  frjgoris,  nt  acuturn  gelu,  I,  9.  3.  Jam  secjui  debebaf :  vere^ 
pro  (juo  excjuisitius  est  vice  grata ,  successione  grati  veris ,  et 
Favnnii,  Zephyri,  cjui  omnino  in  terris  australibus  gratior  e^t. 
Veris  comes  vocatur  IV,  12.  1.  Plin.  H.  N.  II.  47.  Ver  aperit 
navigantibus  maria,  cujus  in  prlnciplo  Favonii  hibernum  moU 
liuht  caelum. 

v,  Q.  Vulgare  erat  :  naves  machinarum  ope  in  mare  trahun- 
tur,  deducuntur.  Sed  tribuit  hanc  deductionem  poeta  .ipsis,  crua- 
rum  ope  fiebat,  machinis,  cjuae  est  excjuisifior  ac  doctior  ratio. 
Trahunt  adeo,  promovent,  devolvunt  machinae ,  h.  1.  <pix.\ccyyei 
cylindri  subjecti  ;  nam  machina  proprie  de  instrumento  dicitur , 
quo  alicjuid  loco  suo  movetur.  carinas  naves  siccas,  cjuae  per 
hiemem  in  sicco  steterant,  in  iitus  subductae,  et  trabibus  consfra- 
tis  s.  pulvino  impositae.  Graecis  ifieiv,  et  eKKtiv^  Kv.^eK».siv,  uti 
Latinis  subducere  et  trahere  verba  solennia  hac  de  re.  Aftius 
apud  Non  V.  anirna  p.  115.  a.  classes  trahere  in  mare,  et  vela 
ventorum  animae  immittere ,  laudante  Lambin.  Utrumcjue  fie- 
bat  vectibus,  seu  cylindris,  navi  ita  suppositis,  ut,  si  in  mare  de- 
ducenda  csset,  tenuior  crassiorem  exciperet,  contra,  si  in  litus 
subducenda,  crassior  tenuiorem  secjueretur.  Loca  classica  hac 
de  re  apud  Apollon.  Rh.  I,  371'  et  Orph.  Argon.  237.  cf.  Polluc 
Onom.  VII.  i()0.  Gronov.  ad  Plaut.  Cas.  III.  2.  27.  et  Morum 
ad  Cae».  B.  C.  H,  10.  Ceterum  solennis  fere,  in  descriptione  ve- 
ris,  maris,  per  hiemem  procellosi,  nunc  pacati ,  navigationiscjuC 
adeo  instauratae  apud  poetas  mentio.  vid  Anacr.  XXXVII,  3, 
Meleag.  in  ^'er.  v.  9  et  21.  Antipat.  Sid.  c  XXXVII.  (Anal. 
Brunl^.  T.  II.  p-  »fj.)  et,  cjui  proprius  ad  hunc  iocum  specfat , 
Stlentiarius  c.  XVII.  (Anal.  Br.  III,  gg.)  cujus  inifium  ideo  huc 
transferam :    "HJo    t^^v     ^ffvfotai    fA.tiJi.VKoT*    KoKnov    «.voiysi    ti'«iios 


« 

^j>oii  okxxi  aV    r,'iovuv  es  /ivScv  » A-fo/wt i'/).    adile  IV.   12.    init. 

V.  3.  jyy,  Siiavis  rei  iniago  :  jiecus  jam  pascua  repptit, 
aqriculturam  arator.  Prosaicnm  erat :  ncnue  jam  aut  stab.  j^auil. 
pec  aut  a.  i.  nec  pr.  Prius  aut  oniissum  ,  niore  Horatiano.  v. 
],  3.  16.  I. '6.{  19.  Fecus  non  gaudet  stah.  ,  fastidit  ^ani  sta- 
}ju)a ,  (|uiljus  per  longam  hiemem  inclusum  fuerat,  gestit  ea  re- 
linquere.  aut  arator,  agricola,  igni,  foco,  ail  quem  hieinalj  ttm- 
pus  egerat. 

V.  4-  Prata  alhicant  alhent,  tecta  simt  pruinis.  Canis  ,  sjo- 
\io'ii,  omat,  ut  Ovid  Her.  V,  16.  Claudian.  de  R.  P.  111.  232. 
eum  rore  serenus  alhet  ager.  Hiiic  ipsa  hiems  Musaeo  v.  293. 
Xiif^it./Kxxy-titv  cli.';ta. 

V.  5.  Cum  antea  hominum  studia,  vere  redeunte  excitata  at- 
tjae  instanrala,  memorassef,   jam  ipsam  veris  amoenifatem  ,   eju5- 
tjue  delicias  snavissima  imagine  per  Veneris  choreas,  cum     Gra- 
tiis  ac  Nyniphis  ad    lunam  agitatas,  deolarat.     Niniirum  cum  an- 
ticTuiores  homines,  mores  vitaecjue  instituta  ad  Deorurn  vitam  trans- 
ferrent,  (v.  Heyn.  ad  Virg.  Aen.  I.  499.  Kxc.  XX.)  ratio  inprom- 
lu   est ,    cnr   et    choreas   in     Deorum    coetam     induxerint.     Jani 
cum  in  saltatione  corporis  concinnitas    memljroruniciue   dccor  in- 
primis   specfetur  ;  ea    fere  nuniina,  cjuibus  perpetua    juventa   aut 
insignis  attributa  csset  pnlchritudo,    choris  admoveruiit.     l^otiora 
fere  comprehendit  splendidissinius  Homeri  locus  H*  in   Apoli.   v. 
194.    '•^4'    «'^rap    ii>wh'y.tifJLol  \a.^lTS>  Ka/    fi^foves  ^ £l:ixl,    'Ap,uoi'/y) 
5'    H/3y)  TS   A(o't  3ovar/)f  t    'A(p^o5/r/)  o'p;^forr     <iXKt)\MV    s-^]    x^xo^ 
TSM    x*'?"-^   f;:^*"'"*''    ^*    fragmi    Caliimachi    (in    Bentlei.   CXVI.  > 
"Evfffr'  ' KTSoKKav  tm  ^copai ,  nif  M?/\i  oejjoJu)*  x*i  rotv  'E^mToDv    raSo' 
fxriv,  eaTi'x    '-A(ppoS/rse.     Occurrunt  adeo  ApoUo,    Bacchus,    Diana 
Venns,  Amores,  inprimis   Gratiae  (Pind.  01.   ih\   lO.  ovrt  y«;  9sol 
esfAvxv  X*;>iTa)v  «rfp  xoifxvsovri  x°i°'^^)    ^*  Nymphae    saltantes.    v. 
Hom.    H.  in  Pan.  I9.  Hesiod  Scut.  H.  ,201,  -sqcj.    Theocr.    XIII, 
43.  Apollon.  Rh.  I.   1222.  Coluth.   R.  H.  v,  5,  Propert,  I,  20.46. 
Deos  vero  in  solitudine  errare,    noctucjiie    terras   obire,   (  fj.xy.x^'jov 
Toi  viixrss  sxaiv  juxta  Hesiod.  "Efy,  730.  adde  ejusdem   Theog.  v. 
jo.  Stat.  Silv.  I,  1.  95-  ^uh  nocte   silenti ,  cum    superis    terrena 
placent,  unde  nex  ipsa  poetis  «acra)  inprimis    vsro  Venerem  sub 
veris  adventnm   terram  invisere,  (Luoret.  \ ,  736.  It  Ver,  et  Vc' 
iius,  et  Veneris]praenuntiu$  ante  pinnatus  graditur   Zephyrus 


—      3o6      — 

ve4tigia  propter)  et  cimcta  vi  sna  procreatrici  implere  (Pervig. 
Ven.  V.  63  -—  67.  e  rec.  Cel.  ■\'VernsfIorf.  in  Poett.  min.  T.  III, 
p.  477.)  oum  veterum  sibi  persuasnm  haberet  religioj  docte  haiic 
opinibnem  in  rem  suam  vertit  Horafius,  snavissimocjue  hoc  phan- 
tasmate  egregie  exornavit,  ac  nohilitavit.  Easclcni  Deas  simili 
in  argamento,  Nostrum  forte  secutus  ,  conjunxit  Auctor  Pervig. 
Ven.  V.  50.  53  st[cj.  Nec  inferiore  suavitate  in  deolaranda  veris 
hilaritiite  Bacchi  choreas  induxisse  censendus  est  Meleag.  c.  H. 
(ed-  Cl.  Manso.)  K«/  poci/roe/  tsKdoXxsi^  ^idvvaos  Js  j^oftvsi.  Jam 
Anac.  V.  9.  po'S«  ««Ys  0  Tvjf  KuSr'}/)?  aTe^sToci  xatXofs  lovhois  X«- 
piTsaai  aoyy<^^ivi)ov.  —  Venus  Cytherea  'K0fo^iT-f^  KvB^i.ffict,  v.  Obss. 
choros  ducit ,  iyitnti,  l^ify^ei  ;i^o{ous,  tancjuam  J^ofr)7o'j,  ut  de  Dia- 
na  Hom.  H.  in  eandem  v.  17.  18-  et  inde  Virg.  Aen.  I.  499« 
exercet  Diana  choros.  — »  imminente  Luna,  desuper  lucenfe  , 
acleoqnc  nocte  serena.  Eadem  imago  chori  nocturni  apud  Apol- 
lon.  Rh.I,12Sl.  srpof  7«p  0!  ^f)(^vy./\vis  «w'  ulSsfos  «C"j/«^oUa« /3«A- 
Xs  <5sK-e\vc/.i/\. 

V.  (■).  Vulgari  modo  orafio  ifa  procederet  :  Venus  choreas 
agit ,  salfat  cum  Gratiis  ac  Nymphis  •,  sed  extulit  eam  per  duo 
membra ,  novocjue  alterum  ornatu  instrnxit  —  Gratiae  decentes 
cum  delectu.  Nam  decor  proprie  dicitur  de  incessu,  ad  elegan- 
tiam  composito  (nofa  i)la  Tibulii :  iV/am,  quidquid  agit,  quoquo 
vestigia  mqvit,  componit  furtim  subsequiturque  decor.)  concin- 
noqtie  membrorum  mofu  ,  in  saltatione  inprimis  conspicuo.  IV, 
3.  17.  et  II,  12.  17.  quam  ncc  ferre  pedem  dedecuit  choris,  qui- 
buscum  contende  Euripidea  Electr.  859-  ©«r  sis  ^^opov  /^i/oj , 
35/)'Sy)/uc«  xovpi^ovact,  avv  «yX«i'a.  Ceterum  de  consortio  Veneris 
cum  Gratiis  primae  lineae  jam  adparent  in  Homer.  Od.  a'.  193, 
—  jurtctae  N,  manibus  jnvicem  nexis,  »hK/\Ktf)v  izst  xafzsm  ■)(^it^xs. 
syGvaa.1,  ut  Homer.  H.  in  Ap.  1.  1.  —  quatiunt,  pulsanf,  feriunt 
ierram,  pede  alterno,  allernatim,  e  rhyfhmi  lege,  nnnc  moUiter 
nunc  gravius  impresso.  Callim.  H.  in  Del.  306-  «/'  Ss"  rooS;  ar^jfff- 
couai  jjop/iT/Sf!;  depcckss  ov^ols.  cf,  IV,  i.  27.  Sil.  It.  III,  347- 
Nunc  pedis  alterno  percussa  verhere  terra  ad  numerum  reso- 
nas  gaudentem  plaudere  caetras. 

V.  7.  Vulcanum  operi  intentum  inter  signa  veris  a  poeta  me- 
morati,  mirationem  sane  facere  possit,  nisi  cogites,  imagincm 
hanc  poetae  esse  secundariam,  ejusc|ue  ^uleo  originem  ab  altera 
repetendam.  Veneris  enim  choros  cogitanti  poetae   lacile    succur- 


TvLat  Vuu  .iiii,  Veneris  mariti,  inofficina  laborantis,  iclen.  Cuius- 
niodi  iilearum  nexus  in  Horatio  saepius  deprehenclas-  Sic  I,  12. 
inif.  Haeino  memorato ,  poota  statim  in  Orphei  Thracii  laucles 
<lii;reditar.  Accedit  et  alia  ratio,  niagnani  veritatis  prae  se  ferens 
suLciem,  Horatium  nempe  in  adornando  tyto  hoc  loco  respe.xisse 
alicjueni  poetam  Siculuni,  cjui  Veneris  choreas  sub  radicibus  Aet- 
nne  colocas^et.  Praeterea.  cum  Venus  Siculis  inter  Deos  ^yx,'^- 
^iout  culta  fuerit,  et  regio  circa  Aetnam  in  amoenissimis  et  olini 
habifa  fuerit,  et  nunc  habeatur  ;  haec  sane  digna  fuif,  cui  poefao 
Veneris  choreas  adsignarent.  Forte  de  iisdom  Veneris  choreis 
inlelligendus  est  versus  veteris  poetae  apud  Mnr,  Victorinnm  A. 
Gr.  L.  II,  p.  «542.  Putsch.  Vocat  Aetnae  iuper  ultum  caput 
acrej  choreas.  De  Aetna  certe  Vnlcani  otTicinn,  cjuin  hic  ccgita- 
ri  debeat,  vix  dubifandum  videtur.  Cujus  ejecfala  noctu  fiamma 
cum  insignis  ad  adspectum  sit  (etiam  Plin.  III.  8-  14.  mons  /let- 
na  nocturnis  miriis  incendiis.  adde  Haniiltoni  Camp.  Phieer. 
lab.  XXXVIII.  eandem  Vesuvii  nocturnam  faniem  repraesenfan- 
tem)  praeclare  poeta  hac  imagine  ad  exornandiim  hunc  Iocum 
usns  est,  ut  tanto  major  sit  alterius  suavifas  ex  opposito.  Haeo 
si  eogites,  non  adeo  mirum  videbitur,  Vulcani  operam  post  Ve- 
neris  choreas  hic  commemorari.  imo,  si  cjuid  judico,  in  arfificio- 
sissimis  hunc  locum  reponi  debere  arbifror.  Jam  expende  ver- 
boruni  ornntum.  Vulcanus  ardens  potest  esse,  cjui  operi  insudat, 
<iui  niinio  studio  inflammafu*,  opus  exercet,  cpalem  fere  deprc- 
hendit  Thetis  Homerica  II.  a'.  372.  ;5f»ovra,  sXi<rao'/Jiivov  ZTipi 
^ucaj,  csafJJovra.  Hoc  tamen  nimis  vulgare  esset.  Possit  etiam 
epithefon  ab  ignis  natura  ad  Deum,  cujus  est  symbolum  ,  trans- 
latum  videri  ;  a  cjua  personae  cum  adfribnfo  confusione  vel  opti* 
nii  scripfores,  utriuscjue  Jinijuae,  posscnt  notari.  Sic  recte  iii 
Hesiod.  Tlieog.  lob.  Vranum  affrfpo'jrr«,  in  Homer.  II.  |'.  245. 
«fl/f£«vou  petSpx  et  in  Senec.  Kippo).  009.  Dianam  claram,  re- 
prehendas.  Eadem  notione  infra  III.  4-  58-  Vulcanum  avidum 
accipiebat  Gesnerus.  Ipsum  v.  urit  huic  opinioni  hic  saffragari 
videtur.  Enimvero,  si  hoc  admittendum  censeas  ,  de  tota  hujus 
loci  venustate,  igne  post  Venerem  et  Cyclopum  officinas  memo- 
rato,  omnino  actum  est.  Contra  vero,  si,  cjuae  terfia  est  ratio, 
Vulcanum  ardentem,  flammis  relucentem,  ab  igne  rubentem  ac- 
cipias,  vis  ar  vigor  suns  huic  loco  redit.  Quo  sensu  Sfalio  Silv- 
•111-  1-  33-  Mulciber  dicitur  Jlammeui ,    et   Silv.  I.   5.  8.    Slcula 

u  . 


—      308       — 

incude  ruhens.  Supra  I.  2.  «.  Jovis  decctra  ruhens,  sc.  fulmine, 
Virg,  Aen.  VII,  14?.  nuhes  lucis  radiis  et  auro  ardens,  Stat. 
Theb.  III.  507.  aijuila  clicitur  ardens  vector  fulminis,  et  Val. 
Fl-  I.  34'>.  lasoii  ardens  humeros  rapto  vellere,  Eodem  sensu  Eu- 
ripid.  H!i.'i)<.>l,  1279.  y^  (licitnr  ctlSofJisviXf  solis  radiis  collustrata, 
uti  rccto  Valken.  statnit,  et  Phoeniss.  258.  a-oxi^uv  r/ipof  (pXiyii^ 
uncle  ciypeos  ~^rdentesY\Tg\\.  Aen.  II.  754.  —  i^rit  officinas,  fa- 
cit,  ut  totae  tlamniis  coUuceant.  Proprie  officina  lucet  igni  ;  jam 
ea,  (ru;ie  igne  collustrantur,  poetis  uri  dicuntur.  Plane  ita  Ovid. 
Fast.  IV.  473.  Antraque  Cyclopum  positis  exusta  caminis.  Stat. 
Silv.  1.  5.  33-  ^<^"  vilis  Jlamma  caminos  sc.  Vulc^ni  ar^r<?/.  Item 
sic  dicitur  Virg.  Aen.  III.  "ZT^.incendere  aras.  Ovid.  Met.  III.69i.ae- 
ccndere  aras,  planeut  Aeschyl.  Agam.  91.  /5wf(oi  Sifoiai  (pKtynvT»i. 
Alaxime  vero  hucfacitfragm.Sophocl.e'P/^oTo')wo;jservatuma  Schol. 
Apollon.  Rh.  II.  1213.  (Vali^en.  Diatr.  Eurip,  p.  167,  et  apud  Brunk. 
fragm.  Sophocl.p,  648.)  HX;f  ^eaz^oTay.xi  wi>j5  'i(pcv,Tiis  elvo^ixs  EKcir/jt 
gyyoiy  TM  Si  'OAjjWjroo  sjoAAvj  (ps^iToii  xal  7/jf,  x  »  i 0  v  a'  urens , 
colliistrans  igne,  Jfpscf  tj(o'5ou{.  Suaviter  hinc  Martialis    VII.    27. 

6.  de  igne  maiori  :  Jlagret  et  exciso  festa  culina  jugo,  Utrum- 
que  adeo,  ardens  et  urit  satis  graphice  atque  docte  ;  licet  obscu- 
ritatem  tjuandam  ambiguam  his  ipsis  huic  loco  inferri,  negari 
omnino  nequeat.  — -  officinas  Cyclopum  'VlpoiiaTtio  xn/jiivov!,  Cal- 
limach.  in  fragm.  Bentl.  n.  129.  graves,  epithelo,  a  duris  ferri 
siib'ger.di  laboribns  acl  officinam   translato. 

V.  9.  Sqq.  Jam  ad  verni  teniporis  laetitiam,  quae  per  naturam 
diffusa  est,  ac  suavitatem  hortatur  poeta,  rationibus  ab  ipsius  vi- 
tae  bievilate,  niortisque  adeo  necessitate,  quae  et  omnes  maneat, 
quaeque  iis  omnibus,  quae  in  hac  vita  nobis  jucunda  fuerint,  cer- 
tissimum  fmem  imponat,  deducfis.  Nunc  defet  per  anni  tempus, 
'ip.<?o  vere  admonente.  Suaviter  id  mox  repetitum.  Aut  myrto 
aut  flore,  more  Horafiano,  pro  simplici  myrto  ac  flore,  v.  ad  I. 
1.  21.  —  nitidum  caput,  comam,  unguentis  delibutam  ,  Xi7iu,?'xv 
i3eipxv,  Callimach.  ep.  L.  4,  seu  potius  Simonid.  LXXVI.  (Anal, 
Br.  I.  141.)  —  impedire  exc[uisite  pro  vincire  ,  coronare.  Stat.  ^i 
Silv.  IV.  3.  67.  Crinem  mollihus  impedltus  ulvis,  myrto,  Vene-- 
ris  sacra ,  et    compotationibus   inprimis  adhibifj,  v.  1.38-   5-    IL 

7.  25.  adde  Eurip.  Alc.  762.  Electr.  77^1.  aut  Jlore,  floribus,  cjuoa 
ferunt  terrae  solutae,   terra,  verni  solis  calore    emollita   ac    reso- 

luta,    adtuque  novi»,  recentibus,  terra  sohitur  \n\.  Virgil,  Ge.  I. 


—      309      — 

44-  Zephyro  putris  se  gleba  resolvit.  terra  \patcns  Ovid.  F.ijf. 
IV.  87.  ler  aperit  tunc  omfiia,  densaqne  cedit  frignris  asperi- 
taSy  foetacfue  terra  patet.  Cetcrum  ad  exprimendam  veris  hi. 
larius  ageiuU  Omninoque  profusioris  l^etitiae  notionem  praeclar» 
colores  cles-misit  poefa  a  comissalionibus,  in  cjuibus  convivae  flo- 
rihus  recUmiti  clistumberent.  cf.  II.  11.  14  —  17.  IV,  1.31.  ad.-le 
Anacr.  IV.  14.  15.  V.   15.  Vl.   i.  XV.  5- 

V.  n.  12.  Eadcin  fere  ,  sedp.^iullo  augustiori  specie  ,  acl  ver  , 
omninotjue  vilam  hilarius  transigendam,  geniocjue  epulis  ac  com- 
potationibus  inclulgenclum,  a  sacris  quippe,  Fauno  faciumJis,  de- 
sumta  exhortatio.  Quam  nisi  primariam  horum  vv.  notionem  con-. 
stituas,  sententiarum  nexum  cum  secruentij?us  vix  invenias.  Inci- 
debant  Romanorum,  Faunalia  in  Id.  Febr.  (Ovid.  Fast.  II.  193.) 
eacfue  profusiori,  nti  onmino  Deorum  agreatium  sacra,  hilaritate 
celebraljautur.  De  ejusmodi  sacris  Tibulli  cjuocrue  locus  intelli- 
gendus,  I.  10.  51.  Busticus  e  lucoque  vehit  male  sobrius  ipse 
ujcorem  pluustro  progeniemque  domwn^  nionente  jam  iil.  Hey- 
«io.  —  Nunc  decet  Fauno  imrnolare  ugnam  s.  agna  prosaicus 
fcriptor  dixisset  ;  sed  disjunguntur  haec  copia  poetica  seu  poscat 
a.  sive  malit  h.  —  in  lucis^  ubi  s.icra  Diis  agrestibus,  ifiprimis 
nemoralibus,  fiebant.  v.  Tibuli.  \.  1.  —  umbrosis  cruibus  cinn 
vere  frondes  reclierunt.  —  seu  poscat,  neni.pe  sacriiieia  Diis  onr- 
r.ino  (non  tantum  ea,  cjuae  ex  voto  iiebant,)  tancjuam  iis  debifa 
OiTcrebantur  :  in  his  maxime  primifiae  rerum,  cjaarum  curam  ac 
rustodiam  (uti  e.  g.  Faunus  gregis)  Dii  haberent.  Apte  ad  sen- 
Fuiu  et   orationis  colorem  Antipat.  ep.  XXV^III.  (Anal.  Br,  ll.  13.) 

^oi^.iici  jj.sKiTi.  iHKK'  o-J;^  Hpoiy.Ke'/ii-  svu  5j  y.riKcv  *}  tiujf^vv 
IX  j)  V  X  a.  1  T  sT,  xxl  nuvTMi  sv  3uoi  exKsysrui.  —  agna  sc.  sacrum 
sLbi  fieri,  sibi  immolari.  v,  Gbss. 

V.  13.  14.  Sententiam  de  morte,  cj'.iae  ad  ^onnes  pertineaf, 
trilant  iUam  ac  vulgarem,  jiraeclaro  ac  vere  lyrico  ornatu  iustru» 
xit  poeta.  Pallida,  communi  rebug  inferis  epitheto,  Mors  tan- 
cjuam  Ciiiti{A.MV  pulsat  pede,  gravher  pro  adit,  intraf,  pedem  infert, 
adjuncta  ferociae  notione.  Vulgo  intelligunt  mortem,  fores  pul- 
■antem,  foribus  pede  insultantem,  indigna  Horatio  idea  ;  et  pul- 
sane  recte  de  accessu  dicitur.  Stat.  AcKill.  I,  10.  neque  enim 
Aonium  nemus  advcnu  pulso,  h.  accedo,  intro  ;  cjuod  pafet  ex 
imitatione  Auctoris   (cjuem   Oiympium   Ncmesianum    acute    viclit 


—      310      ~ 

'iTemsclovf.  in  Poett.  min.  T.  I.  p.  ^^75  sqcj.)  Laud.  Herc  v.  6. 
jmmqite  tuam  noti  nunc  novus  advsna  turbam  ingredior.  Nc- 
tpie  c|uist|uani  controvcsiam  movissct  h.  1.,  si  pro  cloctiori,  Mors 
pul.iat  tabernas,  vulgarius  M.  p.  limina  tabernarum  posuisset 
Horatius.  Simili  notione  Senectus  Bva.rMV  ^(i/ji»Tx  x»l  ^tlKsis  sKSelv 
tlicitur  Euripicl.  Hcrc.  fur.  (>'ji.  cf.  Tibull.  HI.  5,  16.  —  aequo 
pede  —  regumyKe  turres,  pro  vulgari  :  intrat  ae^^ue  tabemas  pau- 
perum  ac  regnum  turres,  nulio  habito  cliscrimine.  Sic  II.  18.32. 
aequa  tellus  pauperi  recluditur,  regumque  pueris,  h.  aeque  pan- 
peri  ac  reg.  pueris.  Tabernae  h.  1.  tuguria,  casae  humiles  pau- 
perum,  cjuibus  ojiponuntur  turres,  aeclilicia  altiora  ac  magnific  eu- 
tiora  (v.  Vcrhey]<.  ad  .Intonin.  Lib.  c.  XIV.)  regum ,  divitum 
ac  nobilium,  ut  sacpe.  Est  adeo:  Onmes  tam  divites  ,  cruam 
pauperes,  morti  sunt  obnoxii.  Eandem  sententiam,  eadem  dis- 
Iributione   expositam,  vjdc  II.  3.  extr.   34.  11.  et  18.  32. 

V.  l/[.  15.  Fruere  adeo,  o  Sexti,  vitae  deliciis,  iisque  bonis, 
quae  fortn^ia  til)!  targita  est  (en  totutn  hoc  unico /^e«/(f  inclusum! ) 
iieque  crastino  fide.  Vitae  enim  brcvitas  spes  tuas  in  augusfum 
rontrahere  jubet.  Prius  comma  tantinam  poeta  Ojuisit.  Summa 
hrevis,  brcvitas  vitae,  paucorun^  dierum  numerus.  Angustae  vi' 
tae  brevissimam  portione.n  eodem  modo, vocat  Juven.  IX.  127. 
«;t  Senec.  ep.  XLIX.  Infra  IV.  7.  17.  qnis  icit,  an  adjiciant  ho- 
diernae  crastina  summae  tempora  Dt  superi?  —  vetat  inchoa. 
re,  instituere,  concipere,  alere  spem  longam,  in  longincjuum  por- 
rectam,  i .  e-  spem  vitae  longae,  rerumcjue  r.dhuc  moliendaruin 
atciue  perficiendarum.  —  Inchodre  egregie  hic  depingit  humanae 
nalurae  indolcm  nc  levitatem,  cjuae  novas  c^uotidie  spes  vitae  su- 
mit,  midtatjue,  ijuae  alicjuando  ad  exitum  perducat,  sibi  propo- 
nit.  Praechire  in  hanc  r^m  Seneca,  Nostri  locum  forte  in  ani- 
mo  habens,  Ep.  XIII.  extr.  Inttr  cetera  mala,  hoc  quoque  stut- 
titia  habet  proprium  semper  incipit  vivere.  Considera ,  quid 
vo.x  ista  significet;  et  intelliges,  quam  foeda  sit  hominum  levi- 
tas,  quotidie  nova  vitae  fundamenta  ponentium ,  novas  spcs 
etiam  in  eccitu  inchoantium.  Idem  ep.  XXII I.  in  fin.  refert  hoc 
Kpicuri  dogma  :  Jllolestum  est,  semper  vitam  inchoare ,  aut ,  st 
hoc  modo  rnagis  sensus  potest  exprimi :  male  vivunt ,  qui  sem. 
per  vivere  incipiunt.  Deniqne  ep.  CI.  init.  quam  stultum  rst 
aetatem  disponerc  ?  ne  crastino  quidcm  dominamur.  O  (juan- 
ia  dcmentia  est,    spes    longas   inchoantium!   —  Spem    tongain 


—       31»       — 

eotlcm  scnsa  et  graeci  poetae  adhibuorunf.  Plafo  c.  XXII.  (Anal. 
Br,  I.  17.3.)  ool  hs  —  SoiiiAovei  ei>isiv.i  /AsriJaf  s^iyjxv.  MacB(lo- 
nius  ep.  XXXl.X.  4.  (Anai.  Br.  111.  i2Z.)  /3?otcj  S'  el  ol^oi.  y.a.]  au- 
To{  i*i'/)T&f  tuiV'  So\i:(x'i'i  S  (hniai  zsoii^ofA,ivi,  S.ic  'Ai'^ai  fJt.XKitis 
ci(p:/i'itov/4.evc{  iXni^xi  occurrit  in  fragm.  apuil  Diod.  XVI.  92.  Acl 
^enfcnfiam  totius  loci  cf.  I.    11.  7. 

i\   )6.  Jam  te,  vel  in  aetalis  arllmc  vigore  constitntum,    nisi 
potius:  ista  «lierum  summula   praeterlapsa.    —  noac   infera,   nam 
caligo  propria  relms  inferis  ;  premet  exquisite,  <le   nocte,  s-    cali- 
gine,  cjuae  incubat  (\irgil.  Aen.  I.    89)  lirget  (Noster.  I.  22.  10.) 
adeouue  prcmit.  Yal.  Flacc.  I.  617.  piceoque  preinit  nox    omnia 
ponto.     Nostrum    forte  respexit  Ovitl.  Heroid,  X.    I12.    Crudeles 
somni,  quid  me  tenuistis  inertem,  at  semel   (f.    aut    simul)  'ae- 
ttrna  nocte  prsmendafui'.     Premet  arleo,  circumdabit  te   nox,  h. 
versaJ)eri.>  in  rcgionf,    ut  Seneca  ep.  82.  aif,  perpetua  nocte   op- 
pressa.     Virgil.  Aen.  A  I.  828.     Concordes  animae  niinc,  et  dum 
nocte  premuntur.     Natn  illam  imaginem,   (lua    oculi    nocte    s,    iii 
;ieternain   noctem  claucli  (bcuniur,  huc  pertinere  non  puto.  Quod 
si  hanc  generaliorem  too  premere,  (pja  sit   circumdnre,    cingere, 
ambire^  notionem  hic    constituas,    recte   efiam    secr.    adcomodari 
poturit  ;  ne(|ue  adeo  opus  erit  zeugmatis    figura,    (^ua    alias,    (^uae 
nianibus  et  domui  PJutoniae  magis  conveniant;  verbo  isti  notio- 
nes  suh.stitua.^.  —  Et  manes  te    prement,    urnbrae    te   circumda- 
])nnt,  eris  inler  umbras,  ipse    umbra.     Manes    dicuntur  fabulae  , 
tot    fabulis  faniosi,  de    (luibus,    omninot[ue    de    rebus    inferis    tam 
miras  narrationes,   /uu-Sous,  priscorum  hominum    confmxit    opinio  , 
et  poet?rum   iuprimis   exornavere  ingenia,    Ta    jwuSw^r),  ut   Lucia- 
nus  in  Necyojn.  §.   14.  de  rebus  inferis    aif.     Idem  in  Dial.  Mort. 
XX.  y.oii!  ^rai  ra  kxi  A/ipo?  tso\Cs    (fere    ut    Pers.    V.    15'.    cinis    et 
manes  «t  fabulajres.)  Euripid.  Hippol-  i<)7.  eadem  de  re  :  fx-j^on 
S'    a.Witii    KpifofjLeBx.     Adposite    (ruociue    Callimach.    ep.   XIV.    3. 
(«)  Xaf);'5a,  Ti'  ri  'i'£p3f ;   woA.ti  cy.oTi/n''  x\  5'  otvo^oi  ti';    \|/SLiSo;'    o    J/ 
ITAoiirwi' ;  jwJSof  oiTziAihofAeSx,   Sem^.   ^-^     82.   multa  de    illa   cre- 
dimus,  miiltorum  ingeniis  qertatum  c        ad    aiigendam    ejiis  in- 
amiam .     Descriptus  est  carcer  infernus  etc  adde    Martial.    X. 
,5.   17.      .Senec.  Troad.  405  st^ij.  Antholog.   lat.    Burm.    T.    II.    p. 
472.  ep.   919.  v.    10.  et   Luoilii   Jun.    Aetnarn    v.    75   S([rp    iblque 
Wernsd.  (Poelt.  min.  T.   IV.  T.  I.  p.    I0.3.)    Sic    tragicae  Erin- 
nj-es   Propert.  II.   16.  29.  non  sunt,  t[uas  Tragisi   fiiixerimt,    sed 


M2     2— 

quae  ab  iis  saepius  aci  pjirtes  vocatae,  et' in  scenam  productae 
lunt.  Sic  Juvenali  XII,  23.  tempcstas  fdicitur  poetica,  (palem 
tere    poeta  describunf,  re  niniirum  in  niajus  aucta. 

v,  17.  Et  doinus  Plutonia,  regnum  Plntonis  ,  ^atf*  ' AfJ«o , 
tit  saepe  de  locis  inferis  poetae.  v.  Santenium  V.  CI.  ad  Propert. 
IV.  il.  8-  — •  exilis,  \n  cjua  nmbrae  exiles,  tenues  (Virgil,  Ge. 
IV.  472.  Umbrae  ihant  tenues,  et  Aen.  VI.  203-  tenues  sine 
corpore  vitas.)  et  le^es  {levem  umhrarum  turbam  habes  I.  lO. 
18.  Ovid.  Met. -X.  14.  leves  populot  simulacraquc  functa  se. 
pulcris  A'aler.  Flacc.  I.  783.  neque  enim  ante  leves  niger  ave- 
hit  umbras  portitor.)  vtrs.intur,  vskvmv  «/wsv/jva  xxpY\vci  Homer, 
Ocl.  «'.  251.  Lucian.  Dial.  Mort,  XX.  2.  vsxo«r  «iwau^oi  Sappho  c 
XI.  infrk  laudando.  Bentl.  domum  txilem  interpretatur  inopeiii, 
e|enam,  ubi  nihil  reperies  ,  cjuo  bene  sit,  lauclato  in  hanc  rem 
Horat.  en.  1.  6,  45,  Exilis  domus  est,  ubi  non  et  multa  super- 
sunt.  —  quo  simul  rnearis,  c[uo  ul>i  clescentleris ,  perveneris,  no- 
to  phantasmate.  Alcaeus  c.  XIX.  S-  (Anal.  Br.  I.  40 1.)  ««''«  "'- 
Sy)Pfi'/)V  of^ov  ifb-Zi!  'KtSscio.  Leonid.  Tarent.  c.  LXIII.  H.  iter  te- 
nebricosum.  v.  ibi  Docring,  V.  Cl.  et  Burman.  ad  Prop.  II. 
20.  74. 

V.  18.  Oninibus  iis,  c[uae  hic  \itani  beatam  atque  jucundam 
efFiciunt,  careJiis.  Ex  his  commemorat  compotationes  atcfue  amo- 
res.  Eanclem  sententiam'  comice  sic  expressit  Philetaerus  (in 
Grot.  Excerpt.  p.  875.)  ov  v«p  S^viv  ys  S/iror'  syx,(\vv  <pxyoii  , 
•vS'  IV  vsxicnat  Tsi^mnTsii  yx/Afi?.io{.  ^onsortiere,  sorte  tibi  obve- 
nient  nlmirum  talis,  talorum  jactu,  regna  s.  magisterium,  arbi- 
Irium,  vini  compotationes,  h.  e.  non  moderiberis  ibi  tancruam 
rex  s.  magister  bibendi  convivia  celebrabis.  Respicit  poeta  so- 
lennem  Romanorum  morem,  in  conviviis  sibi  regem,  qui  bibendi 
legcs  edicercf,  talorum  jdctu  eligentium.  Plaut.  Stich,  V. 4.  *o. 
strategum  te  facio  huic  convivio.  v.  Lips.  ad  ei.  Pers,  V.  i.  18. 
tf.  If.  7.  25-  NonnuUi,  Liiisinum  (Parerg.  III.  38.)  secuti,  jun- 
f;unt  vini  talis  toiov,  tam  honi,  tam  generosi,  cjuasi  inter  pocula 
res  agatur.  Enimvero,  cjuod  Bentl.  jam  monuit,  regnum  vini 
recte  uuidem  dicitur,  non  item  regnum  vini  talis ,  et  acumen 
omnino  languet. 

r.  19.  Necjue  ejns,  quem  nunc  amas,  tibi  tum  copia  erit, 
amore  Lycidae  amplius  frui  non  licebit.  —  non  mirabere,  ama- 
bis.  habebis  ibi  lycidan  ttnerum^    tiwii.}.i\<,   pulchrum  ,    delicias 


—       313       -- 

iiiinc  tuas.     Nomen  hoc  quin  ab  Horatio    iictum   sit,    et   ipsa   rei 

olaniat,  et  ipsum   lioc,  tancjuam   amasii  nomen    occurrit    in   Bi.jne 

IV.   10.   >)i'  5'  «'>''■'  «5  Tci'  "Epiarx  y.xl  ii  Avy.iSxv    t/  fxsKia^/a,    MirU' 

ri  ut  Suv^U^fiv,   eleganter  (le    aniorc,  tx    a-lnurabilis    iorniae    acl- 

.••ncctu   orto.     Sic    A,    3.    lo.    i^raetnr    umnes    candidurn      Medea 

miraia  est  ducem.  ci.  IV.  9.  15.  Fottst  et   simplicitcr  hic    esse  : 

non  ibi  Lycidae  pulcluituclinem  miraberis   nxvTu.  yaf  "sx  y.xl   o/xo- 

ypoXf  x»i  ou^iv  ovTc  KKKuy,  o^rf  xdKKiov,  uuod  Lucian.    in    Catap'1. 

§.   22.  He  umbris  refert.     Llem  suaviter  in    Dial.   Mort.    1.    §.3» 

tsocp    »)jm7v    (apud  Inferos)  ovrs   o  ^otvSri  y.ciJ.ri ,    oyTf    toc    )(^»-foAd ,    i; 

fAeKxvct,   oiA[A.xToiy  rj  f^i/5/)/wot   ezsi  tov  xfoadsioti  st'  sartv.    Prior    ta- 

men  ratio   Telic[uis    magis    consentanea    videtur.  —  qiio  calct  juv. 

ijui  nunc  ,  ptier,  juvenutn  animos  amore  incenclit,   et    mox,    aclul- 

tior  factus,   puellas   non    leviter    commovebit.     Acl   cleclaranclam 

eximiam  Lycidae  puicliritudinem  addita  haec  pnto  a  poet;',.   Cale- 

re  et   tvpere    de  amore,  ut  f i3acA«jff3«/    ffiari,    y.xisaOxi   ix     sfu- 

Tos  et  sim.  in    vulgus    notum  ;    (luantjuam  tepere   alias   de    amore 

frigescente,  ut  Ovid.   Amor.  II.  2.    53.   v.    Wernsd.    Poett.    min. 

T-  II.  p.  177.    Ceterum    ad  sententiam  horum  v\.  comparasse  ju-. 

vabit  Asclepiadae  c.  XXI.  (Anal.  Br.  I.  p,  2i5-)  <pfi'Ji!)  wixfS.nivij' 

xoLi  T\  ziKiov  ;   oC  7«j  s(  *\i^v\v  iKSova'   svpr/asts  toV    (piKsovry-,   Kojtf\. 

f'v  ^itioiai  toc  Tsp7:vsi  ra.  Kujrp/Soj*  sv    S     A.)(^s'fiovTi  oars'»  y.cii  (TwoS/ii. 

■xoif$evs,  y.siaipisBx.   Strato  c  XCYI.  (Anal.  Br.  T.    II.    p,    381.) 

Kxl  nlvs  n>v,   y.»!  fpat,   CixfA.6/if/x.r ss.,   on   yxf    st   aisl     tfxiet    avvsaao'iA.i. 

3u.   Koci  aTspdvois  y.spxKxS  TtVKxaiifAcSx.,    y.xi    fA.-Jfiaoi)fj(,sv    xvroOs  ,   npiv 

Tvf^ftois  TxvTx  <piisiv  s'ts\ovs.     Idem  sententiarum  nexus    in  eleaia, 

(|ui  in  Theognideis  v.  pji.    (Gnorn.    Br.    p.    39.)   habetur;    tv^tit 

ttvSpwsiav,  ov    sftsi  noTs   yxix  y.xKv>\'ei,  iii  t'  f\'.jlo(  y.xrxjir,  ScafA.ii   ts 

nspanpt>vr,f^  TijiT.srxi^  ovTs  Ai'}/)?,  our'  xvK-/\Tr\i»s  xxotaiv  ,    tvrs    A/a»- 

vuoou   JojjJ  eaxstpxf/.svos.     T«iir    saopmv  y.^xoiy  sv  xfirro/jiK/,     v<ppx    t 

eKxipfx  yoivxTx  y.xl  xs^pxKr^v  xTp^fAsxv  ■sspo<psfao.    Laudant     et  S;ip- 

phus  c.  XI,    (Anal.  Br.  I.  57.)  ita  nuineris    suis  restituendam : 

'rixrSxvoiax  ^s  y.eiasxi  zsore,   xxi  fAVXfAoaCvx  aiSsv 
KaasT    ouJf wok'  xu  vaTs^o\*  ov  yxp  zss^sj^sis  po^Juiy 
Ti0V  ix  Tlispixs.  xKK'  xpxvi\s  xvv  'AlSx  SofAois 

i*otTxasis ou5/  as 

1iKe'\l^i  nx"s  ^or'   «UKU^wv  vsxvmv    iy.7SswoTxiJi.tvxv. 


'    -      314      - 
ARGUMENTUM.  V. 


t^yrrha^  sive  verum  id  nometi^  sive  fictum 
sit^  fait  liaad  dabie  lihertina  aliqia^  aut  pere- 
grina,  quales  complures  Piomae  erant^  muitae 
nobili  genere  ortae^  ct  liberaliter  educatae  , 
elegantia  etiani  atcfue  ingenio,  saepe  et  scien- 
tia  artium,  inprimis  poeseos  et  musices  ,  ex- 
cellentes :  cujus  rei  plura  in  Horaiio  eocempla 
sunt.  Igitur  et  delicias  in  amore  tates  /lo- 
mae  facere  solehant,  et  amatores  habere  plu- 
rimos,  nobilissimos  subinde  viros',  cfuam  inge- 
nuas  tentare,  aut  in  amorem  pellicere ,  pa- 
lam  certe,  nefas  et  periculosum  esset.  Quum 
igitur  Pj^rrham,  cujas  amore  ipse  aliquam- 
diu  irretitus  fuerat ,  decenter  comtam,  ele- 
ganterque  cultam  Horatius  videret,  novo  eam 
amatori,  quem  hisce  amoris  illecebris  inesca- 
re  cuperet,  lioc  dare,  eoc  illius  animi  levitate 
facile  suspicatur.  Mcmor  igitur  perfidiae , 
r/uam  ipse  olim  experius  fuisset,  eandem  isti 
juveni,  qui  de  fide  puellae  minime  duhitaret, 
sortem  praedicit.  Persequitur  hoc  suavissi- 
ma  allegoria,  a  mari,  soluta  navis  anchora  , 
plaeidissimo,  mooc,  eadem  altius  provecta^tur- 
bidissimo,  desumta-  Se  eodem  naufragio  de- 
prehensum ;  eoc  eo  tamen  satis  salvum  eva- 
sisse. 

Adnotationes. 

V.   1  —  4.  Exordiani  minus  acerbum  fjuam  I.  8-  Quaerit    tan-       , 
tum  Horatius,  c^ucmuam  juvenuna  Pyrriia  nunc  in  sui  amorenipel- 
lexerit:  etsi  in   his    jamtacita  periidiae  ejus,  atcpe  inconsfantiae 
inest  objurgatio.      Pucr,  juvenisj  (£ui  acleo  primumamare  occepit, 


—       315       — 

puellarum  |jerfi(liam  nontluni  expcrtiis,  sefjne  ajleo  tuo  amoro  fe« 
licissimnm  putan», -^raci/if,  p«J/i'of,  «»«XoJ,  i^racili,  tenni  corpo- 
re,  adcoaue  delicatus,  mollis,  pulcher.  Notum  Terentii  Eunucli. 
II.  3.  22.  Sic  Gnnymedem  gracilem  vpcat  Martial.  XI.  44.  j. 
urgei  premit  te,  arctiore  amplexu  te  cons!ringit,  aHeocjue  perclite 
te  amat.  De  Maratho  Tihull.  I.  8.  36.  Dum  tumet,  et  tem. 
ros  conserit  usijue  sinus.  Potest  ef  esse,  instat  tibi ,  sectatur 
fe  aniorem  tuum  unice  expetit  ;  cjuo  simul  fastielium  et  super- 
biamP\rrhac,  'jua  puerum  magis  incencleret  ,  poeta  innueret. 
Propert.  IV.  3.  12.  quum  rudis  urgenti  brachia  victa  dedi. 
Prius  tamen  malim  propter  acljecta,  in  rosa,  et  suh  antro,  Te 
reclinem,  cuhantem  i«  roJrt,  in  rosis,  cjuibus  humus  constrata  est. 
Jn  odoribus  jacere  simili  modo  clixit  Seneca  Ep.  LXXXII.  et 
in  rosa  jacere  iclem  Ep.  XXXVT.  Possis  et  jungere  :  puer  in  rosa, 
h.  rosis  reclimitus,  cjuae  tlootior  esset  ralio,  Graecis  non  irfre- 
quens.  Eurip.  Herc.  fur.  677.  (\  ^mi\v  [Xit  s-j [/.ovaicet  ^  »U':  5'  ev 
aTc<peivoiaiv  f/»)i',  unde  fluxere  illa  Propertii  III.  5.     41.     -^^e 

juvat Alusarumque  choris  implicuisse  manus.  —  Kt    ca- 

put  in  verna  semper  habcre  rosa.  in  rosa  i.  e.  rosa  coronatum  , 
ut  hene  Markl.  in  ed.  Burm.  lauclato  Aristopli.  'Irr.  i3<?7-  si' 
lf.\>q<»  unguento  delibutus,  Sic  '('K'Koi  sv  ■JZTsfoy;^  h.  TZTs^mtoi  Pind. 
01.  I.  140.  et  Virqil.  Aen.  V.  87.  Acestes  in  jacuiis.  EiSet 
adeo  multa  in  rosa  puer,  po Jo/»0)faff3f/'s,  veluti  Anacr.  dicitur, 
et  Eurip.  A!c?.  799.  et  835.  orc^r'.voii  -rv^aa^sii.  Etiam  Cic.  Tusc. 
V.  26.  esse  in  viola  aut  in  rosa  et  de  Fin.  II.  20.  potare  in  ro- 
sa.  Atciue  haec  ratiobene  convbniret  c\xm  $1^:^.  perf,  liq.  od.  cmae 
duae  rej  in  Horatio  seniper  fere  junguntur,  ut  1.  3.  9.  II.  11.  15.  atlde 
Tibull.  r.7.51.  De  cahili  tanien  rosis  consito  acceplt  cmouue  Dorvill. 
ad  Char.  p.  97.  excitato  Philostrati  loco  Ep.  XXVIII.  ««/  <tou 
SiofJi.xt  ov  <sTtpctVov<s3*i  /JLcvoVj  dkKd  xoii  y.oiiAri3i)v»i  ixi  po'Buv.  — 
Perfusus,  tinnJus,  delibntus,  coinam  habens  delibutam  (cf.  V. 
l3.  9  )  odorihus,  unguentis  fJo'S^o/5.  Sic  odorati  capilli  II.  11. 
15.  III.  20.  l4-  V".  17.  23.  liquidis  ad  omatum  pertinet,  $ed  cjuo 
generale  v.  odores  definiatur  ,  ac  declaretur.  Erat  hoc  on\nino 
delicatiorum ,  et  cjui  genio  suo  i)ululgerent.  Hic  vero  intur 
artes  referendum  videtur,  cjuibus  Pyrrhae  juvenis  nlacers  cupe- 
ret.  —  suh  uniro,  egregie  acl  exomandam  totam  imaginem  atl- 
posituni.  !n  amocnitats  speluncarum  propter  refrigeria  compo- 
t?.iioiiious  et  amoribus  apfarnm    celebranda     multi    sunt    Romani 


-      3i6      - 

poetae.  Poetani  tamen  non  decleceat,  si  Ae  umbra  arborum  sim- 
pliciter  aocipiai,  nisi  loquendi  ratio  repugnare  videatur,  cf.  I.  1. 
21.  Minime  vero  andiendi  sunt,  c^ui  antruni  de  fornice  accipiunt, 
t{r.od  vel  epith.  grato  respnit,  et  ab  toto  loco  alienum  est.  —  4' 
Cui,  in  ciijus  gratiam,  ut  ei  placeas,  vornam  religas  ,  crines  tuos 
clecenter  componis.  Comae  fingendae  et  apte  concinnandae  stu- 
dium  inter  artes,  cruibus  puellae  placere  volebant,  saepins  me-  ■ 
moralur.  Tibull.  I.  9.  67.  Tunn  putas  illam  pro  te  dlsponere 
crines,  aut  tenues  denso  pectere  dente  comas  ?  et,  trui  magis  ad  V 
verba  et  sensum  h.  1.  spectat,  Silenfiar.  c.  XXII.  (Anal.  Br.  III. 
p.  78.)  f/^e,  Tivi  nXfPjti  eri  ftoar^oxov,  0  TiV'  X-^S"-^  (pai^fvvseii^  , 
*tivx,mv  «{^'■(pirsfjixv  (XKiSx;  cjuae  posteriora  conspirant  fere  cum  Ti- 
buUianis  I.  8.  .12.  Pro  generaliori  vero ,  ^ui  comis  crincs,  spe- 
cialiorem  gratioremcjne  poeta  posuit  comendi  modum,  cjuo  crine» 
in  modum  coUiga})antur  j  ciuo  ipso  elegantiam  et  gustum,  cjuem 
Tocant,  puella  prodebat.  TibuU.  I.  8.  15.  Ipsa  placef,  quam- 
vis  —  nec  nitidum  tarda  comserit  arte  caput.  —  5.  simpleje 
munditiis,  non  operose,  vaiiove  cultu  onerata,  sed  ita  comta  at- 
cjne  ornata,  ut  sine  ullo  studio  factum.  videatur.  Munditiae  s. 
mundus  proprie  de  ornatu  muWebri,  cjualis  est  gemmarum  ,  ar- 
millarum  cet.  His  omabant  sese  maxime  meretrices ,  cjuibus 
juvenum  oculos  ferirent.  Plaut.  Poen.  I.  l.  64«  oculos  meos  volo 
delectare  munditiis  meretriciis.  Pyrrha  adeo  ornata  erat  simpli- 
citer,  non  magnifice.  uptote  formae  suae   confidens, 

V.  5  sqq.  Oratio  in  Iiis  vv.  admodum  concinna  ac  docta.  Per- 
fidiam  Pyrrhae  ipse  expertus  Horatiu»  juvenem  istuni  de  eadeni 
mox  concruesturum  perpetua  fere  allegoria  comparat  nautae , 
«ui  ,  tranciuillo  m.ari  solvit ,  mox  ,  in  alfum  provectus  'ejusdem 
maris  facie  ,  tempestatis  ingruentis  vi  ,  penitus  immutata  ,  peri- 
clitatur ,  atcjue  naufragium  facit.  —  Heii  quoties  Jlebit ,  con- 
tjuerelnr,  cum  dolore  sentiet,  malo  suo  experietur  Jidem  olim  a 
puella  sibi  datam,  nunc  mutatam  (iterandum  enim  hoc)  viola- 
tam,  ruptam,  perfidiam.  Plaut.  Mil,  Gior.  IV.  l.  3^.  Sed  ne 
isthanc  amittam,  et  haec  mutet  fidem  vide  modo.  Elegans  cst 
usus  ro\>  Jlere  pro  conc|ueri,  cum  adjuncta  poenitentiae  notione, 
Horatio  percfuam  familiaris.  v.  I.  25«  11.  V.  5.  74-  Epis**  ^I- 
j.  9.  adde  Tibull.  I.  9,  79.  III.  5.  40.  et  Propert.  I.  7«  18.  — 
fid.  et  deos  mutatos,  violato  jurejurando  per  deos  dato,  Simi- 
li  forma   II.  8»  lo.  ^\<:,'\\\xx  fallere  cineres  maris  sidera^  et  deos 


—       317      — 

et  V.   15.  3.  deos  laedere.  CatnlJ.  64.   l34-    numen  divum    negU' 
gere.  Dicendum  adeo    esset,    poetam   Hisjunxisse,   cjuae  pedestrli 
oratio  hao  jnnctura  extulisset:  f.dem   per  Deus    (nimirum    jure« 
jaranHo    inferposito )    datam    mutare ,    violare '.    uti    fere    Stat. 
Achill.    I.  405.  fidem  et  supcros  h.  fitlem  per  Deos  <latam  {nioriv 
3twv  Eurip.    Metl.  4l4-)  calcare,     Et  hoc    est    illud,    cjuod    primo 
loco  se  offert.     Alia  ratione  Dii    dicuntur  mutati,  h-  e  propitiis 
infensi  facti:  etiam   hoc  «afis  adconimoclate  h.   1,     Nam  in  secun- 
do  amore  Dii  amantibus  dicunfur    propitii,    contra  vero  ,   anioris 
foeHere  dissoluto,  vel  non  mutuo,    iisdem  irati,   infensi.     Propert. 
I.    I.-7.      Et  mihi  jam  toto  furor   hic  non    deficit    anno,    quum 
tamen  adversos  cogor  habf.re  Deos^  uhi  Burmannum  tjuoque  huno 
Horatii   locnm  ita  explicare  ^'icleo;    in   tjuo    tamen    oHendit  hoc, 
cjuod  alio  modofides,  alio  Dii  mutari  dicantur.     Tertiatlenitjno 
ratio  est,   ut  allegoria    temjiesfatis ,    trua  se    subito   deprehensnm 
amator  sentit,  ircipiat  statiiii  a  v.  5«  uf tjue  ^^(?J  tle  mari  tranciuiU 
lo  dicatur,  tjuocl  juvenis  seniper  hoc  stafu  permansurum   credide- 
rat,  cui  adeo  nimis  confiderat.     Sic  fides  pelagi  Yirgil.  Aen.   III. 
6^.fides  aurae  Ovid.  Fast.  II.  ^^l^.  fides   cae/i    Claudian.   cle    B. 
Gild.  i^c^Oi.  fides  sereni  Sfat,  Silv.  IIl.  1.  et  Dii  adeo,  ijni  cursni 
jpsius  primo  faveraiit,    nunc  mutati ,    irafi,   tempesfate    immissa, 
Vereor   tamen,  ne  aiiis  haec  ratio  paullo  longius  petita  videatur. 
cequora  nspera^  mare  aspernm,  commotum,  sumto  verbo    ab   ira- 
tis.      Nisl    forte  prnestaf  junqere  aeq.  aspera  factn   ventis ,     exci- 
tatis  vento  ilucfibus  inaetjualia  facta,  adeocjue  commota.     Sic  in^ 
aequales  procellae  II.  9.  3-  J^igris,  propfer  nubes,  tjuibus  caeluin 
obducunt.     Sic  Eufus  niger  VaJer.  Flacc.  II.  335-  contra  Notus 
albus  I.  7.  15.  ubi  v.  not.  —  emirabitur^  nove    clictum   pro    sim- 
plici,  mirabitur,   experiefnr,  aucta  famen  verbi  vi,    cum   stupore 
adspiciet,  quia  aecjuor   fidissiinum,  perpetnociue  tranijuillum  certo 
sibi  persuaseraf.  —  Insolens,  active  ,  tjui    inconstantem    Pyrrhae 
animum  nondum  exper^us  fuerat,  tjui  eam  in  aniore    fidr.in    credi- 
derat. 

V.  9.  sqq.  Qui  nunc  amoris  tui  dtliciis  perfruitur.  ^urea , 
tantjuam  ea,  tjuae  optimis  moribus  sit  praedita,  tjuae  adeo  ama'- 
toris  votis  faveat,  et  in  amore  habeafur  fidelisfinia,  tjuae  famen 
non  sif.  Hino  praeclare  adjecfum  credulus,  qui,  se  illam  semper, 
ut  ita  dicam,  auream  h^biturum  tam  facile  sibi  persuadet,  Pro- 
pcrt.  II.  19.  61.   Tu  quoque,  qui  pleno  fastus  adsumis  amore,  Cn- 


—       318      — 

duiCf  nuHa  diu  femina  pondus  habet,  h.  levis  est,  et  inconstans 
in  amore.  Cetermn  aureos  mores  simililer  poeta  dixit  IV.  2. 
23.  aureum  anvm  Tibull.  I.  6.  58.  ubi  v.  Heyn.  Pariter  Anti- 
phanes  de  nieretrice,  cjuae  non  haberet  animum  meretricium,  eam 
habere  ait  -/i^oj  r'  ^gjuffoCv  "f&s  ai^sTriv  y.sy.T([Asvf\v,  ZvtuOj  »t«7- 
fxv  apud  Athen.  Xlll.  4-  p«  57^-  et  inde  apud  Grot.  Excerpt.  p. 
ti3l.  Eundem  Antiphanis  locum  nostro  admovit  Heins.  Lectt. 
Thcocrif.  c.  XVIII,  p.  357«  <|"'  praeterea  commode  monet,  fuia- 
se  hanc  inter  illas  voces  ,  quibus  amatores  meretriculis  solerent 
vtsoxo^i^iaScti,  laudato  inhanc  rem  Aristoph.  Acharn.  I199.  (piK-ftai- 
Ttev  /Jis  /w«X3«xou5,  w  y^vaiie.  —  lo-  vacuam  sibi,  ab  aliorum  amo- 
re  qui  te  sui  sohmunodo  amori  vacaturam  putat.  Ovid.  Heroid. 
XX.  149.  Elige  de  vacuis,  quamnonsibi  vindicet  alter,  —  sem- 
■per  amabilem,  cjuae  semper  ab  isto  te  amari  patiaris,  vel,  quae 
digna  sis'  (propter  castitatem)  quae  semper  ab  eo  ameris.  Nota 
illa  Ovidii:  ut  ameris,  amabilis  esto,  h.  iis  praedita  moribus, 
quae  amorem  tibi  concilient.  Ceterum  alle,qoriam  in  his  non 
servatam  clamat  Homius  Elem.  crit,  II.  2o.  Enimvero  non  ipsa 
Pyrrha  h.  1.  cum  mari  proprie  comparatur,  sed  ejus,  qui  illam 
amat,  status:  unde  non  opus  erat,  verba,  ad  ipsam  puellam  spec- 
tantia,  tam  exacte  ubique  respondere.  Ne  illud  moneam ,  ipsi 
alle^oriae  ad  partes  singulas  adcommodatae,  nimisque  protractae 
multum  suavitatis  detrahi.  -—  11.  Nescius^  nondum  usu  cognitum 
habens,  quam  fallax,  mutabilis  fit  aura,  quam  facile  ventus,  qui 
nunc  ei  secundus  est,  mutetur,  et  ex  adverso  spiret  h.  e.  quam 
parum  constans  sis  in  amore.  Simillimo  modo  Propert.  II-  19. 
67.  dixit  mendaces  Jlatus  in  amore  ludere.  Imago  ipsa  ab  anra 
desumta  ad  amoris  felicitatem  declarandam  admodum  Irequenta- 
ta  est  Graecis  pariter  ac  Latinis  poetis,  (v.  Heyn  ad   Tibull.    II. 

I.  80.)  huic  vero  loco  perquam  adcommodata,  r.ruum  et  ipsa  alle- 
goriae  superiornm  vv.  prasclare  inserviat. 

V.  12.  Magnum  pathos  habet  ex^clamatio,  qua  eorum  vicem 
dolet,  qui  in  Pyrrhae  amorem  inciderint.  Eadcm  tetvoTfiti  quan- 
quam  paullo  aiiter  senteVitia  tractata  sit,  Plato  (Anal.  Br.  I.  p. 
170.)  C  VI.  3.  «  Sf/Xo/,  l/Eo'r«T0S  inaVTt«.a»VTSi  \y.sivt\i  9%mt>^o\oy>, 
quos  vv.  mire  cnrrupit  Weston.    in  Hermes.  p.    4^.  adde  TibnU. 

II.  1.  7Q.  -^h  miseri,  (juos  hic  graviter  Deus  urget.  —  quibus 
intentata  nites,  pro  vulgari ,  intentata  es,  qui  pulchrifudine  tua 
allecfi  nondum  usu  cognoverunt,  quam   mufabili    sis  animo.     Oh- 


•—      319      — 

scrva  eximiuni  verborum  delectnm.  Niitre  de  jiaKliriludir.e  clici, 
vulqare  e^t.  Sed  et  niare  trancjuillum  nitere  dicitur:  cjuocum 
vcnustam  faciem  comparavit  etiam  Alcij)hr.  III.  Ep.  I.  y.xi  iasi- 
5<«  r/)J  S*K»aar,i  ^^«{(fffrf {ov.  et  magis  adposite  Meleag.  C.  LX. 
ed  Cl.  Manso  >)  <f)iKspu^<i  y^ctfoxotf  'Aaxh/^itii-i  oics  y»Ktyfii  oyw^^cr/ 
ou,uwfi3f/  nivTxi  ecooTo^Kiteyv  It)Sa  vero  placidi  peiiacia  ponti ,  ut 
hic  pulchritudo  Pyrrhae,  est  suddolu  s.  fallax,  ut  Lucretii  II- 
559.  verbis  utar,  Pariter  tentari,  ut  Graecis  we/pjtffSa/  ,  vere- 
cuiida  elocutione  dicitur  puellaj  v.  Ruhnk.  Cel.  ad  Tim.  p.  2iO. 
item  mare,  cjuod  primum  navibus  pcrvium  fit.  Virg.  Ecl.  \'.  32. 
Val.  Fiacc.   I.    197. 

V.  13.  sqq.  NeXus  sententiarum  est  :  Miseri  illi  ,  cjui  te  non 
norunt  ,  suavilate  tamen  at(jue  pulchritudiiie  tua  illccti  amorem 
tuum  unice  expetunt :  ego  cjuideni,  cjualis  tu  sis ,  expertus  sum 
tuosciue  lacjueos,  rebus  ufcuncjue  salvis,  effugi.  Pro  vulgari  igitur 
,,ego  te  novi"  cjuanto  gravius  poeta :  Diis  gratiam  habeo ,  ciui 
me  e  tantis  periculis,  ac  malis,  in  cjuac  me  tuus  amor  conjece- 
rat,  servaverint.  Jam,  cruum  malis  conflictam'ar,  naufragium  fa- 
cere  ;  iisdem  libcrati,  e  naufragio  evadere,  eiiatare  dicimur,  ima- 
gine  vel  pedestri  orationi  frecjuentata.  Quo  sensu  Graecis  e/.viZ- 
axi;  aV«i'/)|'«*3«'  pariter  dici  observarunt  Yalken.  ad  Eurip.  Hip- 
pol.  V.  822.  et  Ruhnk.  ad  Tim.  p.  79.  Docte  hanc  ob  allego- 
riam  hic  valde  adpositani  imaginem  exomavit  poeta  ,  ritum  tan- 
gendo,  quo  e  naufragio  servati  vota,  Diis  in  ipso  naufragii  peri- 
culo  facta,  persolverent,  tabnlamciuc,  cjuafe  hujus  rei  memoriam 
ser%aret ,  cum  vestibus,  quibuscum  enatassent,  templo  Dei  ocarJ)- 
pos  tancjuam  a.viS/;ux  adfigerent  (v.  Virg.  Aen.  XII.  766  scjcj.  Ju- 
venal.  XII.  17.  et  ibi  Schol.)  aut,  si  nudi  evasissent,  comam  de- 
tonsam  Diis  consecrarent.  Lncian.  in  Merc:  Cond.  init.  T.  I. 
p.  652.  ed.  Reiz.  ibicjue  Bos.  Verba  ipsa  sie  procedunt:  Sacer 
tjuippe  templi,  et  cjuidem  Neptuni  paries  indicat  ^  testatur  per 
tabulam  votivam,  ex  voto  adpensam  (erat  enim  solennis  cledica- 
tionis  formula  EX  VOTO)  h.  e.  tabula  Neptuni  templo  adfi- 
xa  testatur,  cet.  fere  ut  Tibull.  I.  3.  28.  elocjuitur  :  Picta  docet 
tempUs  multa  tabella  tuis.  Horafianam  orationis  inversibnem 
secutui  est  Juvenal.  1.  1.  Et  quam  votiva  testantur  fanatabella, 
Jam  exspectares  orationem  ita  continuatam:  me  incolumem  e 
naufragio  enatasse.  Sed  pro  hoc  docte  ipsius  tabulae  ,  cjua  ser- 
'.atum  se  tesUretur,  argumentnm  posuit,  nimirum   se   vsstiment» 


—        320        — 

iiaec  uvida,  madida  suspefiMsse ,  consecrasse  Dto   maris  pottti' 
ti  i/.t^sovTi  5ocA«off»]ir,  Neptuno.  v.  ad  I.  3.  1. 

^«VX  W%  WV  W>|  ^  V%  ^/V% 


ARGUMENTUM.  VI. 


IVL»  Vipsanius  ^grippa,  niagnus  ille  et  prae- 
cipuus  Augusti  amicus ,  ierra  marique  rebus 
gestis  vicoriisque   clarus^  ipsius  Augusti  vic- 
ioriam,  inprimis  Actiacae  et    inserfuutae    po- 
tentiae  magnam  sibi  partem  vindicans,  is  igi- 
iur  hand  dubie  Horatio  exprobraverat  ^  quod 
nulla  dum  sui  in  ipsius  carjuinibus  esset  men- 
iio,     Igitur  se  excusat  Agrippae^suique  inge- 
nii  venam  sujff^icere  negat  tam  sublimi  argu- 
mento,  quod  epico   carmine   celebrari    debtati 
seque  tantum  lyricae    poesi  in  jocis    et   lus ,- 
bus  occupatae  vacare.      Quo  ipso,  quasi  aliud 
agens^  s pl endidis simum  Agrippae  ipsiqne  Au- 
gusto  carmen  dicit :  nam  dum    grandem   sibi 
spiritum  esse  negat,  eum  vel  maxime  prodit ^ 
et  Agrippam  exquisiiissime  laudat^  dum  ejus 
laudibus    canendis    se     imparem     projitetur. 
Ejusdem  prorsus  formae  est  II.   12.    ly.    i5. 
Eloquutio     totusque    habitus    hujus  carminis 
usque  ad  v.    16.  magnijicus  esi^  imaginum  di- 
gnitcis  ^     oraiionisque   conversio    admirabilis^ 
Exitus  autem  et  Horaiii  ingenio,  et  inprimis 
hujus    carminis     descriptioni    ac     sententiae 
egregie  respoudet^  illique  tanto  majorem    ex 
oppositione  piciurarum  vcnustatem  conciliat. 
Jam  L.  Varius  ille^  ad  quem  Horaiius  delegat 
Agrippae  canendi  munus,  poeta   erat    epicvs 


—        321         — 

et  tragiciis  nobilissimiis,  quem  in  epico  gene- 
re  primariiim  praedicat  Horatius  hoc  carmi- 
ne  et  Serm.  1.  lo.  44.  el  V irgilio  tanquam  al- 
terum  poetarum  principem  adsociat  yi.  P.  55. 
V.  et  Virgih  EcL  IX.liO.  ubi  non  dubitandujji, 
ffuin  e  Scholiastis  legendum  sit  Vario.  £, 
tragico  genere  nobile  ejus  opus  eocstabat , 
Tfiyestes,  quam  tragoediam  cuilibet  Graeco- 
rum  cojnparavi  posse  ait  puinctil.  X.  j.  ubi 
V.  Jntpp.  cf.  et  Martial.  VIII.  18.  8.  L.auda- 
tur  etiajji  panegyricus  in  yiiigustujn ,  item 
carmen  de  jjiorte,  cujus  fragjjienta  nonnnl^ 
ia  servavit  Macrob.  VI.  i.et  2.  quae  ejusdi- 
vinum  ingenium  produnt.  Denique  Varius^ 
ut  V irgilii ^  'ila  Horatii  ajjiicissijjius  fuit  (j-. 
Serm.^  I.  5.  4o.  /.  9.  20.)  et  hunc  Matcenati 
cojjiTJiendaverat.  v.  Serm.  I.  6.  55.  cf.  de  illo 
Rutgers.  lectt.  Venus.  c.  5.  p-  262.  et  III, 
Heyn.  ad  vit.  Virg.  §.  55.  T.  I.  p,  i3o.  Ce- 
terum  in  hoc  carmine  juale  Sanadonus  sin- 
giila  illa  priscorum  heroujji  nojjiina  allegom 
rice  interpretatur  de  certis  Horatianae  aeta- 
tis  personis:  Achillejji  esse  PoUionejji ;  du- 
plicem  Ulyssem^  AgrippajJi  et  Messalam  ;  Pe- 
lopis  dojjium.,  Antoniujji  et  Cleopatram  ;  ]\1  ar- 
tejji.  Statilium  Taurujji  ;  Alerionen,  Marcum 
TitiujJi ;  Diojjtedejji^  JMaecenatejji.  puo  ipso 
satis  manifesto  declarat,  se  parum  totius  car- 
niijiis  vijn  ac  jjiajestatem  adsequutujjx  esse, 

Adnoti-itiones. 

V.  1.  9.  Scriberis,  pro  scribaris  liret  (ut  laudnhunt^  I.  7.  1, 
bibes,  I.  2o.  lo.)  Vario,  a  Vario,  \\.  Varius  sit  oportet,  a  (|uo 
scribaris;  carmine  epico  relebreris,  \xifortis,  virtute  bellica  con- 
spicuus,  et  victor  hostium.  Vide,  cjuam  praeolare  et  urbane  or- 
netur  sio  sententia  vulgaris :  ego  canentlis  rebus  ate    gestis    me 


1 


—       3^2        — 

unijarem  sentio  ;  Aarius  solus  est,  ijui  eas  epice  tractare  possit. 
Qno  ipso  Agrippae  res  gestas  mire  extollit,  simiilcjue  Yario  epi- 
ci  carminis  principatum  clefert. — 2.  Carmen  Maeonium,  Home- 
ricum,  nam  Homerum  Maeonium  a  Smyma  patria,  Maeoniae  ur- 
be  haberi  pervnlgatu:n  est.  Jam  A^arius  poeta  epicus,  ales  car» 
minis  jllaeonii  dicitur,  ciui  evolat,  effertur  Honieri  instar,  cjui 
Homeri  volatum  aequat,  acleoc{ue  tlignitatem  ac  rnajestatem  Ho- 
merici  carminis  refert.  Nam  et  cycnus,  et  pvo  cycno  fl/e.sso1en- 
iiia  sunt  tle  poetis,  ut  IV,  2.  25.  II.  20.  16.  Tum  proprium  erat 
ales  Maeonium  cantum  edens;  pro  cpo  haud  dubie  esse  poterat,  ] 
ales.  cantus  Maeonii.  Jam  pro  canfu  notionem,  tjuae  ei  lioo  lo« 
co  subjecta  est,'poeta  perspicuitatis  gratia  posuit,  carmen.  Ovid. 
ex  P.  ni.  3'  3l.  ^ec  me  Maennio  consurgere  carmine,  nec  mc 
dicere  magnorum  passus  es  acta  ducum,  Aliorum  alucinatio» 
nes  vide  in  Obss. 

V.  3.  4«  Vnlgare  erat;  Scribentur  ab  eo  tuae  res  gest.-ie. 
pro  hoc  exquisitior  erat  ratio,  scriberis  ab  eo,  cjuasruncfue  res  ^ 
gesseris.  Nam  est  proprie  :  scriberis  cjuod  attinet  {y.xTdJ  rem  jr 
omnem,  tiuam  {rjuamcuncjue  rem)  Romanus  te  duce  gesserit.  Dc-  V 
claratur  ila  plem\m,  ac  perpetuum  caimen  epicum.  —  navibus  '«jjj 
aut  equis  docte  pro,  mari  et  terra.  In  Propertio  II.  20,  63.  seu  ' 
vedibus  —  seu  classe  similifer  opponunfur. 

V.  5.  scfq.  Nos  his  tractandis  aecjue  impares  sumus  ,  ac  ulli 
epifco  aut  sublimi  argumento.  Pro  boc  ger.erali  cum  insigni  de- 
lecta  memorantur  talia  nonnulla.  In  prosa  erat  :  nos  haeo  non 
magis  dicere  possumus,  ciuam  Pelidae  stomathum  cet.  Ita  neque 
—  neque  est  lll.  5.  27  scjij.  ifem  Cic  de  Orat.  II.  74.  loO.  -— 
dicere  solenne  tle  carmine  epico.  Propert-  I.  7.  l.  Dum  tibi 
Cadm.eae  dicuntnr,  Pontice,  Thehae.  ubi  vide  Burm.  —  5-  sto- 
machum  Sof/.ov,  iram,  Pelidae,  Achillis,  Pelei  filii ,  ob  erepfam 
sibi  ab  Agamemnone  Briseidem,  res  nota.  —  gravem  exitiosatn,  > 
pernitiosam  (v.  ad  I.  2.  5.)  Graecis,  magna  clade  a  Trojanis, 
dum  ille  a  pugna  abstineret,  adfectis.  —  cedere  precibus  nescii, 
tjui  non  cedit  precibus  ,  inexornliilis ,  ferocis  ,  pervicacis.  v.  A. 
P.  120.  scjtj.  Praestat  haec  rafio  prae  altera,  qua  simpliriter  sit,  ' 
fortis,  audax,  perpetuo  Achillis  epitheto.  Prisca  vero  sermonis  .. 
suavitate  ea  nescire  dicinmr,  quae  nunquam  perpetravimns,  aut 
nunquam  passi  sumus.  Sic  «xi/oj  Sophocli  Philocf.  823.  oSJv«s 
v.v.)  «Xyfwv  «Jix/ir,  doloris  expers,  et  ^wv^  Pind,  01.  ?.  \\6-    4''^- 


—       323 


^£MV  aviuxjrcf,  lingua  verax  vocatur.  Ovid.  ex  Ponto  II.  9.  ^^;. 
.Murtd  ferox,  et  vinci  nescius  armis.  Scneca  Nat.  Qnaesf.  V. 
XI.  htesiae  delicati  vocantur,  quod,  ut  ait  Gullio ,  m.ine  «e- 
sciunt    surgere.    —    Docte    vero  exjirimitur  argnnientum    lliaclis: 

V.  6.  7«  Cursus  pcr  mare,  navigationem,  errores  Ulyssis , 
arqunuMitam  Oclysseae.  —  dupUvisy  versuli,  callidi,  excjuisitiore 
vocis  vi.  Uti  enim  simple.x  «*Aolj,  dicitur  is,  uui,  quae  animo 
agitat,  eloi.[uitur,  homo  certus,  veritatisamans  ;  '\\a  duplex,vurius, 
J/»Xo!jf,  «oXA^serXouf,  xoiyJKos  erit  is,  crui  fraudulenter  agit ,  cfu£ 
aiiud  ore,  aliud  pectore  promtum  habet,  ut  Sallustii  verbis  rem 
elotfuar,  homo  callidus,  fallax.  Siwru;^;oi'  yXHaaaiv  pariter  Ulyssi 
tribuit  Eurin.  Troad.  285-  oi  ^^uyrx  Tiy.sio'  tvSxS'  «mraX',  xvSiS 
fxiiO!,  diiTvxo*  yXixif^,  a.<piK*  Tx  «pJrfp*  <piX»  TiSsfA.si'«i  Ttairwv. 
uui  locus  niire  to  ^inXovv  animi  illustrat.  Idem  in  Rhes.  S()S» 
^iK'<i>  Ksysiv  TxX-tibh  »ii!,  xov  SiitKoiiS  us^vk  aVT^f,  Spectat  etiam 
iiuc  epigr.  apud  Zenoh.  Cenf.  III.  2.3.(cjuod  est  Palladae  v.  Anal. 
Rr.  III.  p.  032.)  fxiau)  Tov  ivSf»,  TtV  ^inKo^v  zisipvy.crai ,  yp-f^aTov 
Koyoiai,  ^oKs  1A.10V  ^s  toVj  t^owois.  ubi  tamen  pessime  Zenob.  rem 
expedit.  yK»aaxv  S/^^^oVoSoi»  similiter  dixit  Solon.  XXX.  4-  (in  Anal. 
Br.  I.  p.  75.)  et  duplices  Unguas  Plaut.  Truc.  IV.  3,  7.  Horatius 
forte  in  animo  hahuit  «i'o/j«  TxoKvT^onov,  Odysseae  init.  h.varium^ 
uti  eum  vocat  Stat.  Achill.  II.  172.  ubi  male  cjuidam  vafrum 
Ulyssem  reponunt.  Sic  varii  h.  fraudulenti  modi  Pbaedr,  IV.  6» 
14.  cjuod  eadem  inscitia  damnatum,  ibi  a  tjuibusdam.  vide  om- 
nino  Ruhnken.  ad  Tim.  p.  87-  Burm.  ad  A'ellei.  II.  lo5.  Oudend. 
ad  Sil.  XV.  157.  et  Ouwens.  N.  H.  I.  c  XIV\  Fuit,  uuidupUcem 
explicaret  ii^wov,  bis  Orcum  ingressam,  -v.  Rutgers.  Lectt.  Ven, 
p.  259.  Pejus  eliam  Sanad.  exponit  duo  Vlysses.^  A^rippam  et 
Messalam.   Sed  in  talibus  refutandis  commorari   piget. 

V.  8«  T)omum  Pelopis,  familiam  a  Pelope  oriundam,  saevam 
saevis  ac  cruenlis  facinoribus  insignem,  domesticis  caeclibus  infa- 
mem.  Referenda  adeo  huc  caedes  Oenomai,  a  genero  Pelope 
patrata,  Thyestae  liberi  ab  Atreo  frafre  occisi,  et  patri  epulan- 
dum  dati :  Agamemnon  ab  uxore  Cl_v  taemnestra,  eademcpie  cum 
Aegistho  ab  Oreste,  tilio,  occi!=a:  Orestes  ipse  Furiis  agitatus. 
cf.  Prol.  Orestae  lCuripidei.  Quae  omnia  satis  largam  et  Tragi- 
cis  et  epicis  poeti.^  carminis  praebuere  materiam.  Hic  c^uidem 
propter  autececlentia  et  vv.  li  —  j6.   tjuae   epici  carminis  argu- 

.      X  2 


menta  exhibent,  etiaia  hoc  de  Pelopis  faiuilia  tpico  tiactatum 
intelligere  malim,  etsi  valde  adhlaricliatur  eorum  opinio,  (|ni  Ho- 
ratium  ad  Yarii  tragoediam,  Tliyesten,  atllusisse  autnmant.  Paul- 
lo  clarius  lioc  argumentum  Tragicis  frenuenfalum  indicat  Sfat. 
Silv.  V.  3.  69.  Qui  Furias  (Orestae  \mn\\ia&s)  re^umque  domos  \ 
(familiae  Pelopis)  aversaque  caelo  sidtra  terrlfico  super  intonue-  '. 
re  cothurno.  \\h\  domos  in  dolos 3.  Markl.  vcl  ob  h.  Nostri  locum 
mutatum  nolim. 

V.  9.  sqq.  Conamur ,  cum  delectu ,  clc  gravi  argumento  :  ut 
ientare  Achillem  de  Achilleicle  sua  Stat.  Silv  IV.  4.  49.  Nos 
tenues,  tam  tenui  ac  parvo  ingenio,  (^ui  adeo  argumento  levi,  te- 
Tiui  solummodo  vacare  possumus,  grandia  illa,  gravia  illa  epici 
generis  argumenta  enararre  vix  conamur;  suave  antitheton.  Pari- 
ter  Ovid.  Amor.  II.  18.  4-  -^'  tener  ausuros  grandia  frangit 
Amor.  Sententiam  magis  declarant  sc^q.  —  Pudor  qui  e  sensu 
tenuis  ingenii,  rerumcjue  tractandarum  magnitudiue  oritnr.  —Mu- 
sa  potens  lyrae  docte  atque  ornate,  pro  vulgari,  cjuae  tractat  ly-  : 
ram  imbellem^  lusibus  tantum  ac  levioribus  arguhienfis,  non  item  1 
bellicis  atque  adeo  epicis  adcommodatam.  vetat,  prohibet  me,  v. 
I.  1.  34.  'Laudes  Caesaris,  res  ab  eo  praeclare  ge.itas,  tx  y.Ksx  , 
res  nota.  Egregii,  eximii,  unici,  cum  vi  dictum,  ut  lll..  25-  4»  J 
deterere,  imminuere,  obscurare,  non  ea,  cjuam  res  postulant,  di- 
gnitate  describere  :  excjuisite  adco  pro,  atfingere,  enarrare.  Imi- 
tatus  est  b.  1.  Auson.  Mos.  390.  victus  amore  tui  ^jraeconia  de- 
tero.  Obterere  laudem  imperatorum  pariter  Cic.  V,err.  V.  1. 
—  culpu,  tenuitate  ingenii. 

V,  13  -—  16.  Splendidi  vcrsus ,  cjuibus  amplificatur  superior 
sententia.  Arduum  sane  opus  Augusfi  atcjue  Agrippae  res  forti- 
ter  geslas  digne  describendas  sibi  sumere  ;  hoc  idem  esset ,  ac 
si  Martem,  ac  beroas  isfos  fortissimos,  Merionen  et  Tydeurn  car- 
mine  celebrare  velles.  Tacite  igitur  poeta  cum  heroicis  Home-  ; 
ricae  Iliadis  argumentis  Augnsli  atque  Agrippae  res  ,  ipsumcjue 
adeo  \  arium,  cjui  soKis  eas  digne  scribere  possit  cum  Homero 
componit.  Ad  grave  ac  «ublime  epos  designandum  poeta  iternm 
coiores  desumsit  ex  Homeri  Iliade.  Nominat  inde  Martem,  a 
Trojanis  stantem  ;  ex  heroibus  vero,  Mericnen,  et  Diomedem, 
tancjuam  poeta  ;  uuum.  et  alios,  aecjue  fortes,  et  plures  adferre  u 
potuisset.  —  tectum,  indutum,  armatum  tunica  adamantina,  fer- 
rei  ,  juxta  Homerica  .     Kx*"^'    :^f«^«o;;t'r*^^*  *  '"'^fl^  ;^^«A;{fo9»^ilf , 


~     325     — 

Bt  sim.  Ji1<iit)rs  adamanit;  coruscat,  Claudiau.  in  Cons.  Proh,  et 
01)  b-  99.  Prisco  cnini  Graecorum  usu  adarnas  de  ferro  durissi- 
mo  adhibehatiir.  —  Merionen,  nobilem  illum  aurigam  ,  atque 
«r«^poi',  s.  It.slovx  Idonienei,  ar«eA«iiroi»  Ap>)T  dictum  Hom.  II.  /?. 
651.  V.  295.  —  nigrurn,  cum  vi  pro,  tectum,  adspcrsum  pulvere 
Troio,  tumuUu  bellaiitium  in  conpis  Trojae  excitato :  graphice 
prorsus  de  viro  bellicoso,  cjui  in  inedia  pugna  versatur.  cf.  II.  j. 
21.  Pariter  Valer.  FJ,  I.  13.  Nostrum  secutus,  Vespasianum  dixit 
nigrantem  pulvere  Solymo.  H.  I.  subest  simul  aurigae  curru 
puiverem  excitantis,  imago.  —  Tydiden ,  Diomedem  ,  Tydei  f. 
beroum  forti^simum,  parem  adeo  Superis,  qui  stetit  adrersus  eos, 
cum  iis  congressus  est.  Respexit  haud  dubie  poeta  Homer.  II.  s. 
30.5.  uhi  Diomedes  Venerem  vulne^-asse  et  ih.  855.  cum  ipso  Mar- 
te  congressus  dicitur.  Nam  in  hac  inpvimis  pugna  opem  Palla- 
dis  expertus  fuerat.  v.  I.  1.  v.  85^.  Minus  igitur  commode  Iiitpp. 
laudant   Homerica,  3iof/«<Aov,  iaoStov  et  sim. 

V.  17.  sqq.  Ego  non  nisi  Icvihus  argumentii,  et  lusibus  lyricis 
aptus  stim.  Ex  his  comnwmor tii  convivia,  et  proelia  virginum^ 
cum  delectu  ;  uuae  adeo  npponantur  heroicis,  quae  in  Iliade  oc- 
currunf,  proeliis.  Nos,  cjuod  inox  cum  vi  repetitur,  initio  versus, 
ad  opposilionem  praecedenfiuni,  poni,  solenne.  Propert.  I.  7.  i. 
Diim  tibi  Cadmeac  dicuntur,  Fontice,  Thebae  — ■  NoS ,  ut  con- 
suemus,  hostros  agitamus  amores.  v.  Rurm.  ad  eund.  11«  12» 
23.  —  proelia  virginum  ac    juvenum,    rixes    amantium.     Tihull, 

I.  3.  63.  Hic  juvenum  series  teneris  im/^ijcta  puellis  ludit,  et 
adsidue  proelia  miscet  amor.  —  acrium,  'iram  suam  prodentium, 
pagnantium,  in volantium  in  juvenes  unguibus,  cjuibus  pro  armis 
iituntur,  solenni  idea  ;  c^ua  urhanilatem  Komanam  pon  offensam 
fuisse  adparet  ex  h.  J.  cf.  Ovid.  Amor.  I.  7.  64.  A.  A.  II.  451. 
Propert.  III.  6.  5.  ihicjue  Burm.  Claudian.  Fescen.  IV.  6.  et 
Epithal.  Pall.  ]35.  Emollitur  acris  ista  puellaram  iraapoeta,  un- 
gues  ipsis  trihuendo  sectos,  qui  adeo  in  facie  non  sedent ,  nnde 
nihil  noxae  verendum  est.  T.  Ohss.  —  19.  20.  Sive  vacui  ab 
amore  sumus,  liheri  ah  amore.  Vacuum  pectus  eadem  notione 
Propert.  I,  lO.  30  ufi  Ksvsf[V  Kfoc^iriv  Agath.  H.  2.  in  Anal.  Br. 
m.  p-  33.  ^^^^  quid  urimur,  amamus  alicjuid,  amore  puellae  ca- 
lemus.     Idem  color  orafionis  in  Stratonis  ep.    XXlI.    (Anal.    Br. 

II.  p.  394-)  K«u/-iac  yw'  exd  iJ^iya.  tr\  Ti.  —  non  praeter  solitum  , 
ex  aiore,  pro  more   consueto   leves ,  acl   levitatem   ac  hijaritatem 


.    —      326      — 

propensi ;  pro  consueta  nostra  levitate,  jocis  tantum  ac  lusihu» 
adcomniodata,  levioribus  his  canendis  solUmmodo  vacantes.  Levio- 
rem  lyram  hoc  sensu  dixit  Oviil.  Met.  X.  149.  ({uae  opnonitur 
f/lectro  graviori  v.  i48.  Ii.  carminibus  gravioris  argumenti.  Hune 
eensum  unice  efflagitat  tota  sententiarum  series.  Male  nonnulli: 
proni  in  amorem  ex  niore  consueto.  Necjue  melius  alii  :  pro  sue- 
ta  nostra  amoris  inconstantia,  ut  mox  uramur  aliqiiid,  mox  vacui 
simus.  Sed  idem  sensus  \\,  1.  cjui  in  Propert.  I.  7.  1.  Dum  ti- 
bi  Cadmeae  dicuntur  —  Thehae;  Nos,  ut  consuemus ,  nostros 
agitamus  amores,  h.  duni  tu  Thebaida  condis;ego,  more  solito, 
amores  meos  cano. 

«/%%  W«  W»  V«/%  «/V»  Wh 


ARGUMENTUM,    VII, 

%«wikV^  %^^  v^^  vw 

JL/«  Munatiiis  Plancus,  vir  potens  ac 
nobilis,  probabilis  orator,  Ciceronis  olim  ami- 
ciis^  quociim  juncius  fuit  literarum  mutua- 
rum  usu  {_quales  exstant  libro  ^.  Rpist.  ad 
Div.')  initio  turbarum  civilium  Julio  Caesari 
addictus  fuit^  post  Octaviani  parles  ample- 
ccus ,  et  yintonium  perser/uutus  aliquamdiu  ^ 
huic  ad  Mutinam  fugato  cum  Asinio  Pollio- 
ne  ^ese  conjunxit.  Pace  facta  a.  712.  Cos» 
fuit  cum  M.  Lepido.  Inserjuutis  novis  civili- 
hus  bellis  Antonio  adhaesit,  a  qno  a,  722.  ad 
Octavianum  transfugit.  v.Dio  L.  III.  p.  420. 
J^ellei.  II.  85.  pr.  Atque  hujus  gratia  Jlo- 
ruisse  qiiidem  visns  est,  magnisque  honoribus 
functus,  dum  et  censor,  et,  quod  Torrentius 
e  nummo  docet ,  Urbi  praefectus  fuit:  sed 
quum  esset  vir  snmmae  inconstantiae  dubiae- 
que  fidei,  nunquam  ex  animo  favere  sibi  aiit 
satis  Jidere  OQtavianum  intellexit ',  licet  om- 


—       327       — 

nein   darei'  operain,  illi  nl   gralio.nis  Jieret ^ 
attfue  eliafnr  X^f  y4ugastus  adfiellaretur^  poste.' 
ro  tempore  perjiceret.   v.    Sueton.    ^ug.    P'II, 
Veliei.  //.91.  pr.   Censorin.   21.     Igitur  qunm 
inullos  dijficiles  casus    per    tuniultus   civiles, 
quanrjuaifi  saa  ^fere  culpa^  eocpertus  ^  conira- 
oaisset   jaininde,   ut  Jit^    niagnam  animi    ae- 
gritudinem  ,    atfjue    nunc    et   contemni  se    vi- 
disset  a  piris  honis  et  graiubus  (v.  f'ellei. II. 
Ho.   extr.y  et  semper  suspeclum   esse  Augu&to 
suum  ingenium.,  sibifjfue  metuendum,  ne  qiian- 
do    suhito    ejccideret     illius    gratia ;    tandem , 
viaerorc  victus.,   voluntarium    exsilium   medi- 
iari  coepit.  J am   rfuum  iis  temporibus  multiy 
qui   patrict  carere   mallent  ^    quam    in    tlmore 
vivere,  civilaies  Graeciae,  qtiae  et  literarum, 
inprimis  philosophiae.,  cultu  Jlorerent^  et  mi-^ 
ti  insnper    cacli    temperie    gauderent^  in   his 
vero  maxime  Rhodum  aut  JMitylenen  iv.  Cic. 
ad  Div.  ly.  7.   et  VII.  5.)  peterent ;  hoc  idem 
Plnncum  secum  constitnisse.  eoc  ipso  carminis 
initio  ejusque  eocitu  satis  probahiliter  statue- 
re.  licet.  Horatius  igitur.,  etsi  ejus  mntandae 
urbis,  atqiis  in  privato  se  continendi  haud  im^ 
pr^haret  co/tsilium,  a  Graecia  tamen  animnm, 
ejus  ahducere  conatns^   ut  in  T ibnrtinam  po-' 
tins  regionem  Italiae  amoe7iissi?7iam,  secedaf, 
€U77i    exhortatur.  Vraedara  hpc  arte  adorncL' 
vit    poeta,    su7nmaqure    urba.nitqte    corLsilium 
hoc  suum  Pla7ico  probare  adgressus  est.  L(zu- 
des  qnidem  suas  esse  ait  Graeciae  civitatibuSj 
easqae  multorum  carminihus  scttis    esse   cele- 
bratas  :  se  tamen  Tihurtini  agri  dulcedine  i7ii- 
ro  modo  adjici^  ac  maxi77iopere  teneri.  Inquo 
Jiobilissimas     Graeciae     civitates     percenset , 
neque    ia77ie7i    ens  contemnere   velle  pniandus 
€st   praelaio  Tihare.  Dam  igitur    Tihurtinae 


—       32S      — 

regionis  amoenitates  uberius  e.TtoIIify  teci^si^ 
niul  atque  vejiuste  admoduni  Planco  ,  ut  in 
hanc  secedat^  ibirfue^  genio  indulgendo ,  ani- 
mum  curis  e.Toneret^  innuere  voluisse  videri 
debet  i  quod  idem  pauUo  disertius  declarat  v. 
20.  Munita  vero  sic  ad  consolandum  erigen- 
dumque  amicum  via^  eundem  ^  ne  se  perpetuo 
maerore  maceret  atque  conjiciat ,  sedulo  de- 
hortatur.  Jpsam  enim  naturam  non  in  per- 
petuo  quasi  luctu  esse,  nubilaeque  tempestati 
succedere  serenam  atque  tranquillam.  Ani-- 
mum  adeo  aegritudine  esse  levandum^  et  qui- 
dem.,  quod  praesentissimum  sit  remedium  ,  vi- 
no  ;  omninoque  meliora  esse  speranda.  Doc- 
te  atque  graviter  hoc  Teucri,  tam  fortiter  ad- 
versos  casus  ferentis  eocismplo  commonstrat , 
quem  hanc  ipsam  animi  fortitudinem  sociis 
suis  praecipientem  inducit. 

Adnotationes. 

V.  1—9.  Civitatum  et  regionum  amoenissimarum  Graeoiae 
cnumeratio  ;  de  cjua  v.  Argemi.  Imitatus  Nostrum  Martial.  IV.  55, 
X.  68-  Laudabunt  nola  fotma  graeca  (e.  g.  Pincl.  01.  IX.  160. 
Alia  vide  apud  Graevium  L^ctt.  Hes.  c.  V.)  pro  laudent  licet, 
c^lebrent  per  me,  extollant  :  ut  I.  6.  1.  Observa  copiam  poetae 
in  varianda  aententia :  laudabunt  alii ;  sunt ,  quibus,  unum 
opus  est  celebrare ;  plurimus  dicit ;  me  non  tam  percussit,  — 
Bhodon  claram,  illustrem  et  nobilem  (ut  vocat  Catull.  IV".  8. 
claram  Martial.  XIV.  68.  9.)  cum  pulchritudine  aedium  ,  merca- 
tura,  luxu,  tum  vero  artibus  et  philosophia.  Nisi  forte  praestat 
explicare,  Solis  radiis  illustratam,  (juaienus  haecinsula,  Soli  sa- 
cra,  nuncjuam  ejns  radiis  et  luce  prorsus  carere  dicitur.  Atcjne 
sic  hunc  locum  accepit  Lucan.  VIII.  248-  claramque  reliquit  so» 
le  Bhudon.  adde  eundem  V.  50.  Plin.  11.  62.  ut  adeo  illos  re- 
spexerit,  cjui  fabulas  Rhodiorum  domesficas,  de  Rhodi  origine, 
Solis   cultu ,   cet.  pertractaverint.    Conf,    loc.    class.   Pindar-    01. 


—       329       — 

VI.  —  Mitvlenen,  Leslii  urbeni,  et  natura  et  descriptione  a<f' 
dijiciorum  et  pulchritudine  inprimis  nobilem  juxta  Cic.  Orat. 
contra  Rull.  c.  14-  pulchram  icleo  vooat  Ep.  I.  n.  ?•  ^fV»^-^')'' 
Kai'  >!!icX»)i'  Longus  Past.  imt. 

v.z.Epheson,  nobilissimam  Asiae  vrbem.  5o<3i/  ^^^i\iUv 
'Ift)i'ttJi',  rxv  Sofi  /.(ti  fji.ovo»ts  <x.'=ri)Tir«v  vocat  Antipat.  Sid.  c 
XXXVL  (Anal.  Br.  U.  p.  l6.).  —  moenia  Corinthi  ^xo  ,  Co- 
rinthum,  ut  saepius-:  IlfAosroJ  Knzoaiki  vdaoD  ScoSy.xroVi  zavKois  yo- 
J.it  Bacchylides  apu^  Steph.  fragm.  Lyr.  p.  57«.  bimaris,  (juae^ 
inter  duo  maria,  Aegeum  et  lonium,  sita  est.  Bimares  Sisyphi^ 
/trraj  Corinthum  vocat  Senec.  OecL  282.  adcle  Ovitl.  Faat.  IV. 
501.  Trist.  I.  ^;l.  3..Es.t  ^,  gr.  S;3«Xa<yaos,  «ji/.<p/3aXaaffff.  Corinthij 
opulentiam  ceJebrayit,  jam  Homer.  11.  «.(pviiov  et  Pinci.  Ql.  3- r4'f 
oAjS/«w  vorans  ;  ut  seriores  taceam.  —  3.  Thebae,  Boeotiae-«rIi^«. 
multorum  carminum  argumenta  praebuit  ;  in  his  inpnmis  labulae 
de  Bacchi  Qrigine  ac  religione  decantatae,  Hinc  insignes,  cele- 
bratae  Baccho.  —  Delphi  Phocidis  rivitas,  ApoUinis  templo  at- 
que  oraculo  celebris.  —  Thessala  7V/n;p<?,  amoenis^imas  Thsssi\"«c 
liae  convalles,  inter  Ossam  et  Olympum  montes.  v.  Aelian.  V. 
H.  in.  1. 

V.  5.  7.  Alii  Athpn^as^sol-dS  laudant.  *?««/  quibus^  iH^ui  ununru 
unicum  opus  est,  in  hoc  solo  laborant,  hoc  solum  agnnt  *^,^ii^  «Cr, 
ces  Palladis ,  Palladi  sacras,  <i.Kf6iioXiv,  AtKenas  celebrent*  .*—  -««r^ 
tactae,  virginis,  perpetuo  Minervae  epifheto.  Pallas  a>t{a/'«,  »oA./ar, 
cjuae  retinet  summis  in  urhibus  arces.  juxta  Catull.  LJC^^  •  8-  sa» 
tis  nota.  —  carmine  perpetuo,  iwti  KVy.XixM  ,  tjuod  omnes  Athj^r» 
niensium  rcs  ge>tas  jnde  ab  urbis  primordiis  continua  serie;  de- 
textas  comprehendat.  Eodem  sensu  perpetuum  carmen  dixit 
Ovid.  Met.  I.  3.  et  Martial.  VI.  64,  10.  Siliumxoc&ip^rpetuum 
ob  belli  Punici  secundi  hisloriam  carmine  contextam.  •—  7.  !"■• 
deque  .  .  .  oliiam,  et  inde  nominis  sibi  famam  parare.  Adjecta 
haec  ad  exor,nandam  prioris  v.  sententiam  puta.  Niniirum  poe- 
tae,  cjui  alicjuo  carmine  inclaruerunt ,  coronam  sibi  facultate  sua 
poetica  peperisse  dicuntur;  et  ipsa  corona  praemii  loco  ipsis  da- 
ta  dicitur.  Hinc  ederas  I.  1.  29.  ipse  vocat  praemia  doctarmm 
frontium,  et  lauro  meritis  cjuaesita  comam  suam  cingi  aMt\\Hy 
mene  postulat  111.  30.  16.  Is  adeo,  cjui  carminis  aliquod  arga- 
mentum  sibi  tractandum  sumit,  coronam  inde  sibi  parat ,  h.  fa- 
mam  et  gloriam.  Hinc  et  ei,  cujus  laudes  carmine  celebrat,  cjuem 


—       330      — ■ 

aJeo  postetitati  commendat,  coronnm  poeta  nectere  dicitur.  v.  ki 
I.  26.  8-  J^"'  haec  corona  pro  vario  carminis  argumento  poteat 
esse  varia";  myrtca  (^uae  erotico  poetae  ;  ecterace'a,  (pae  Bacchi 
laudcs  cancnti ;  laurua,  c^uae  epica  tractanti  praemio  cedit  ;  etsi' 
in  hi*,  ut  omnino  sibt  constent  poetae  ,  non  facile  exspeCtes» 
Docte  vero  ptfeta  Athenarmn  laudes  oelebYanti  coronam  oleagi- 
ram  tribuit,  quoil  Minervae  sacra  erat  oUva',  et  fjuod  in  arce 
AtKenarum  servabatur  sacra  irta  olea,  quam  ipsa  Minerva  in  ejus* 
cum  Neptiino  stiper  urbis  necens  conditae  aeJpeilatione  ac  tutela 
certamine  protulerat  (v.  Herod.  V.  g-z.  Sophocl.  Oed.  Colon.  686 
scicr.  ibiqae»Schol.)  e  qua  et  ex  aliis  sacris  okis  victores  in  cer- 
taminibus  poeticis  (rsr^ *Xoyi'«({)  rpae  in  Panathenaeis,  liidis  Mi- 
rer\ae,  fierent,  coronam  accipiebant.  v.  Meurs.  Panathen.  c.  XI. 
^T.  VII.  Thes.  Gronov.)  Sic  exornalionem  praeclaram  h.  1.  fa- 
cile  agnoscas.  Jam  de  verbis  breviter  dispiciamus  — •  inde  ex  hotS 
carminis  argumento,  c^uo  Athenas  celebraverit,  olivdttt,  coronam 
ole?;cinam  decerptam  praeponere,  pro,  decerpere,  sibi  parare  et 
fronti  suae  praeponere^  capiti  suo  imponere.  Praeponere  dixit 
pcieta,  propter  adi.^ronfi,  h.  capiti.  eodem  oma^n  praemia  fron' 
tium  I.  1.  19.  Jam  vide,  c|uoinodo  versus  Lucretii,  cruos  anteocu- 
fos-  Tiabuit;  imilatione  n6bilrtarit,  I.  926.  et  IV.  3.  juvatque  novos 
Sbcerpere  flores,  insignemque  meo  capiti  petere  inde  coronam, 
vnde  prius  nulli  velarunt  tempora  Musae.  Multa  vero  exstitere 
carmina,  ciuae  oriaines  ac  fabulas  Atticas  anticjuiores  comprehen- 
derent-;  cjualia  sine  dubio  fuere  'ArSi^Sor  et  ©Viffvj/^os  nomine  in- 
SJgnita.^' 

V.  8.  9«  Plurimus,  plarimi,  multi  dicunf ,  cannnt ,  celebranl 
(v.  ad  I.  6.  1.  et  5.)  Argos  aptum  equis  sc  nulriendis  propter^ 
pnscua'«u4^  ex  Homericis^pithetis,  "Afyof  izsziliioTov,  'iirnoT(>o{pov, 
Theocr.  KXIV.  129.  'i>r^?)KccTov  et  Pindaro  Isthm.  (f.  17.  '/zszsiov. 
ylpta  enim  regio  poetis  dicifur,  cjuae  bonum  alicujus  rei, proven- 
tdm' atque  alimenta  praebet.  Solum  pecori  aptum  Virgil.  Ge. 
II.  234.  •—  Mycenas  dites  ,  epitheton  Homericum,  aroAC;tfO(ros 
TvlD/{-/5vyi  11.  '/).  i80.  certe  Agamemnonis  femporibus.  — ^  in  Juno' 
nis  honorem,  \x\  Argivarura  fabularum  expositione  magnac  sane 
Junonij  partes  esse  debuere  propter  cultum  hujus  deae  isti  re» 
gior.i  proprium  ac  dome-^ticum.  Possunt  et  hymni  in  Jnnonis  ho- 
jiorem  facti  inteiligi,  (jui  adco,  cpice  tracfnti,  fabulas  Argi\orum 
iiomeslicas  exponerent,   in  tjuibus  ipsa  regio,    cjuippe   sedes    ea' 


—       331       — 

^um,  cum  urbihus  memorari  tlebuit.     De  Jnnone  Argig  praecipue 
Culta  nota  omnia.  vide   vel   Virgil.    Aen.   I.  24. 

V.  lO.  1 1.  Jam  exspectasses  oppositionf  m  :  mihi  Tibur  prae 
hia  omnibus  placet.  At  neone  nunc  quiclem  revooare  animum 
ab  urbibus  f^raec  is  potest  ;  sed  Lacaetiemonem  adliuc  et  Larissam 
in  ipsam  transitidnem  infeit.  Forte  boo  loco  ipse  Horatius  sen- 
9?t,  uuam  parum  suavislonga  isfa  virbium  graecarum  esset  enume- 
ratio,  et  hac  artifrcibsa  orationis  junctnra  ac  variatione  legentium 
iastidio  occurrere  voluisse  videtur.  —  patiens  refer  ad  snveram 
Spartanorum  disciplinnm  •,  nam  sum»!i:i  corum  virtus  in  patientia 
ponebatur  juxta  Nep.  VlL  11.  4.  —  camptts  Larissae^  ager  ciri.. 
cA  La^-issam  Thes^aliae  tirbem,  ut  rurn  oppidi  I.  1,  16.  opimae 
prcprie  ad  campum  specfat :  est  vero  Homcricum  epKrfhetoVi, 
f*{i'|i«Aoy  ,  sfiifioiXx^,  l].  ft.  84l«  —  percussit,  animum  meurtt  feti- 
git,  commovit,  delectatione  cepit.  Jam  Lucret.  l.  922.  acri  per-' 
cu'ssll  thyrso  Idudis  spes  mogna  meum  cor.  cf.  \irgiK  Ge.  ■11« 
476.  Aen.  IX.  197. 

t'.  1«  —  14.  Prae  bis  omnibus  Graeciae  civitatibus  Tibnr' 
Planco  commendaturus  poeta  ejusdem-descripH^oni  paullo  longiu» 
immorafar  '  camqne  per  parfes  ductam  suavissima  pictnraitlisolvit. 
Pro"  for.te,  unde  Alhnla  oritur,  docfe  est  domus  ,  afitrum  Nym- 
phae  ejusdem  flnvii,  Albuneae.  Fons  enim  cnj^isqne  fluiti',  dei 
vel  Nympbae  cjusdem  flnvii  sedes  esf,  ut  pervnlg^tum.  Sic  Pro- 
pert.  L  ict.  34.  Pegen  vocat  domum  humidani,  Nympkis  Thy- 
niasin  gratam-,  adde  Marfial.  IV.  c^7.  %.  Heinsins  domum  Al- 
huneae  siUam  Albuneae  cognominem  interprefatnr,  lanclafo  Pind. 
Gl.  /3.  16.  ubi  Acragas  urbs  ejusdem  cum  fluvio  nominis  oYttrifJ.x 
norxi^ov  dicatur  ;  tjuae  tamen  ratio  parum  procedit.  —  resonan- 
tis  proprie  ad  domum  s.  fontem  perfinet ;  paulio  insolentius  ad 
ipsam  Nympham  rolatum  :  nti  fcre  Propert.  IL  2."}.  49.  nymphas 
tota  urbe  crepitantes  dixif.  Virgil.  Aen.  YIL'  83.  de  Albunea: 
nemorum  quae  maxima  sacro  fonte  sonat,  v.  Obss.  ad  IIL  13. 
15-  —  13.  -^nio  fluvius,  per  riburtinorum  fines  decurrens  et  in 
Tiberim  defluens,  ut  ait  Vib.  Sequ.  c.  7.  v.  Dionys.  Halic  V,  p. 
^cte,.  et  Demster.  Elr.  reg.  II.  c.  35.  et  Cluver.  Ital.  ant.  II.  p- 
711.  — praeceps^x\dim.  prope  Tibur  de  scopulis  cadit.  Ovid.  Amor, 
III.  6.  45>  tjui  per  cava  saxa  volutus  Tiburis  Argei  pomifer  ur- 
va  rigaf,  Properf.  III.  4.  4.  Candida  qua  geminas  osjendunt 
eulmina  turres  ^  et  eadit  in  patulos  Ijmpha  Aniena  lacus.  adde 


—       332       — 

Sfiil.  Silv.  I.  3.  2i.etl.  5.15.  —  Tlhurni  /<^caj,  TiLumo, tarKjaam 
hcroi  vel  Deo  indigeti  consccratus-  Tiburnus,  eniiii  s.  Tihuia, 
Tiburtus,  Gum  Catiilo  et  Cora,  fratribus,  Tiburis  conditor  hani- 
tus.  V.  Plin.  XVI.  44.  et  Heyn.  Excurs.  VUl.  acl  Aen.  VII.  p, 
j5j.  Lurum  memorat  et  Virgil.  Aen.  VII.  82.  lucosque  sub  alta 
T-  Albunea  :  tjui  adeo  fonti  Albuneae  subjacehat.  —  l4'  Pojna- 
ria-  Tiburtinae  regionis  olim  in  maximo  pretio  Cuisse,  e  pluribu,* 
poetarum  locis  cpgncscifur.  v.  Broukh.  et  Burm.  ad  Prop.  IV.  7. 
81.  Drakenh,  ad  Sil.  IV.  225.  et  lientl.  ad  h.  I.  —  uda,  irriga- 
ta.  cf.  III.  a(y.  6.  IV.  2.  30.  —  mobilibus,  ornat,  ut  lympha  fu~ 
gax  II.  3.  12.  anitp  frepitans  Ep.  I.  lo.  21. 

V.  J5.  j^f^.  In  ^hanc  arjYoenissimam  regionem  secede  ,  ihique 
genio  indiulgendo  curarnm  ,  (^uibus  te  nunc  maceras  ,  obliviscere. 
Perpetwo  enim  ne  te  maer.pre  conficias,  ipsa  rerum  natura  ac  vi- 
cissitudo  te  horlatur.  Vides  enim  serenam  tempestatem  succe- 
<l'ore  rtubilae.  Praeelara  vero  ac  prorsus  lyrica  sententiarum  in- 
flexio  .'  V.  ad  v.  20.  —  ut  saepe,  oii.  re  woAAac  sqlenni  more  in 
cooip^ratibne.  —  Notus  albus,  KevicuvoTos,  a{Vf<""/)5,  Apollon.  Kh. 
IV.  1628.  ab  effectu.  S\c  Favonius  serenus  Plaut.  Merc.  2.  ^5. 
qui  facit  tranquillltatem,  ut  i|)se  v.  36.  explicat.  Venti  sereni 
CKi,d.  Fast.  I.  681.  clarus  Aquilo  Virg.  Ge.  I.  460.  purus  Bo- 
Tefis^Lucar.  V.  jo^.^clarus  Kurus  Rutil.  Itin.  I.  541.  ubi  v.  Intpp. 
et  Lamh.  h.  1.  —rdeterget,  fugat  ,  pellit  nubila.  Nubila  solis 
radiis  detersa  simUitcr  Claudian.  d^  VI.  Cons.  Honor.  53Q.  — 
caelo  obscufo  ,  obscurato  ,  nubihus  ohducto.  Ornat  h.  1.  —  ]$. 
parturit,  exquisite,  pio,  parat,  adducit  imbres.  —  17.  terpetuos 
docle  ]>ro  adv.  perpetuo.  —  Sic  tu  continuo  maerori  ne  indul- 
geas,  alicjuando  y?/z/ ,  coerce  ,  tempera,  pelle  tristitiam.  —  »Sa- 
piens,  (]^\\.o\  sapientis  est,  sapienfer,  uf  I.  11.  6.  sapias.  —  vitae 
laborei,  aerumnas,  curas  animi.  —  19.  mero  molli^  nempe  vetu- 
state,  vel   omnino   dulci,  /xaX««*,     Molle  Calenum  Juven-  I.    69. 

V.  \().  Vui^are  erat :  uhicuncjue  sis.  Pro  hoc  erat  :  seu  in 
militia  verseris,  sive  in  otio  rustico  vivas.  Militiae,  tjuod  gene- 
ralius  eraf,  substituit  castra  ,  et  vifae  rusticae  regionem  Tiburfi- 
ram,  cjuae  excjuisifissima  est  inflexio  ad  consilium  poetae  prima- 
rium  -,  dum  amico,  in  castris  nunc  versanti,  noii  dis£rte,  sed  tec- 
te  suadet  Tibur  secedere.  Quo  et  valet  temporum  ratio:  sive 
te  castra  tenent,  sive  Tibur  tenebit.  Nam  tenehit  admodum  mol. 
liler  liorafii  expriniit  consilium  ;   tjuo  eodem    Tihurtinum  argum 


—       333       — 

tantis  laudibiis  vv.  12  —  14.  extulerat.  —  fulgtntia  signis  n\\\\. 
taribus,  aquilis  aureis  aliis.  graphice  hoc  —  tenent^  si  ibi  ver- 
saris,  es.  —-  densa  nemorum  umbra  circa  Tibur  tuum  ,  quofl 
ideo  amas,  lubenter  ibi  moraris.  Forte  etiam  in  ea  regioiie  vil- 
lam  Plancus  habebat. 

V.  i\.sq<f.  Sententi.am,  vino  cur<is  esse  abigent^as,  ac  meliora 
speranHa,  praeclare  poetaanimavit,  summamf^ue  ei  vim  ac  gravita- 
tem  conciliavit ,   dum    noblleni   priscae    antiquitatis   ^eroem    cam 
praeripientem  inducit.  De   conditione,  Aiaci  et  Teucro,   Telamo- 
nis  filiis,  ne  alter  sine  altero   in  juitriam    rediret,    a    patre  propo- 
sita,  de  Teucrique  exsilio,  ejuscjue  ad  Cyprum,  in  cjua  urbcm  ]<?- 
triae  cognominem  conderet,  pervulgala  omnia.    v.  Pind.    Nem.    5. 
76.  stjcj.   Sophocl.  Ai.  1036.  Eurip.  Hel.  91.    Y""?!-    Aen.    I.    6'23. 
et  Vellei.   Pat.  I.   l.  init.     Transsumfa  haec  narratio  forte   e    ])oe- 
tae  graeci  dramate,  idune  e  scena,  ubi  Teucer    in  itinere,  adpul- 
sa  ad  litus  nave,  cum  sociis  Herculi,  cxsulum  Deo  tutelari,  sacrum 
faceret,   et  inter  epulas,  illoscjue  exhilaraturus,    ea,    nuae    secjunn- 
tur,  diceret.     Exstabat  etiam  Pacuvii   tragoedia  ,   Teucer  (Cic.  de 
Or.  II.  46.)   et  ipsa   haud  dubie    e   graeco    exemplo    expressa.   — 
quum^  licet,  longe  infelicior  te,  yi/^ere/a  patre  in  exsiliumpulsus, 
mare  exsul  pererraret  ;  tamen  tantum  abluif,  ut  hocce  infortunium 
animum  ejus    frangeref,    ut  potius  ,  vino    exhilaratu»;,   pocios  suos 
pristinorum  malorum,  quae  fortifer   tulissent,    recordatione   erige- 
ret,  et  ad  nova  subeunda  vino  invifatos  excifaret,     Teucrum    co- 
rona  caput  vinxisse,   vinociue  se  largius  invifassr,  docfe   admodum 
atcjue  concise    poeta  elocutus  esf.   —  uda  Lyaeo  tempora  proprie, 
et  ex  usu  poetarum  locjuendi    solenni :    nam    vino    hausto    tument, 
incalescunt  ac  madent  sudore  fenipora.  Tibull.  I.  2.  3.  AVa  guis- 
quam  multo   perfusum    tempora    JBaccho   excitet.    —    vinccisse  ^ 
cinxisse.   —  populea  corona  solennis  m   sacris    Herculis.     v.    Vir- 
gil.  Aen.   v'lll.  28^^).  Docfe  adeo  poeta    Herculi    a   Teucro   sacriti- 
cium   paratum  innuit  v.  ad  v.   21.  —  24.  iristes,  de  fufuro    solli- 
citos  etiam  ob  exsilium.     Male  Crucj.  —  amicos,  <piKivi  sToLipovs . 
mox  socios  exsilii  sui  ac  viae  comites   dicfos.  —  adfatus  acl  con- 
solationem  trahitur  a  nonnuUis,  ut  V.    i3.    18.  cjuod    argutius    vi- 
detur. 

r.  «5  sqq.  Quocunque  terrarum,  in  cjuamcurcjue  terram,  nos 
Fortuna,  {aXxmi  feret ,  ducet,  cjuamcuncjue  nobis  habitandam  adsi- 
gnabit,  ibimus,  eamus,  eam  pefamus.  Ad   sententiam  Yirgil.  Aen- 


—      334      — 

V.  709*  9"''  f"^^  trahuitt,  retrahantque  sefjuamur;  qiudquid 
erit,  superanda  omnis  fortutia  ferendo  est.  —  melior  jjurente  , 
indulgentior  benignior  Teianione ,  patre  :  eum  \i,  adjectum  ,  ad 
erigendos  sociorum  aninios.  Nititur  vero  ista  spps  melioris  for- 
tunae  orarulo  Apollinis,  Teucro  dafo,  v.  ^8>  —  27^  Nily  koit' ov- 
Ssv,  non  desperundum.  -—  Teucro  duce  et  a.  T,  clum  Teucer  vos 
ducat,  Teucri  (cuin  vi  rept^titum)  auspiciis  novam  sedem  quae- 
ratis,  cum  vi  dictum  pro,  me  duce,  meo  ductu,  meo  auspicio.  v. 
Obss. 

V.  28-  Apollocertus,  (|ni  vera,  exitum  habentia  oracula  edit, 
etAi)3-^J,  ut  saepius  de  vatibusi  v.  Iiitpp.  ad  Lucan.  IX,  512-  ad- 
de  Sidon»  ApoU.  VII,  27.  —  promisit ,  vaticinatus  esl.  Etianx 
hoc  verhuni  de  vaticiriis  proprium.  v.  Ovid.  Fast.  I.  517.  Stat, 
Theb.  II.   169.  III.  475.  et  AchilU  II.  842. 

a;.  29.  Mira  enuntiatio  sententiae  vulgaris  :  novam  a  me  Sa- 
lamiiia  conditum  iri.  Sed  egregie  servavit  to  /i3o;  poeta  in  red- 
dendo  ambiguis  verbis  oraculo.  —  Salamina  istam  vf-terem  am- 
higuam  futuram,  dubiam,  dubii  nominis  iore,  /zcf(7/e//«/-e, prop. 
ter  novam  Salamina  in  alia  regione  a  me  condendam  ;  Salaminis 
nomen  dubium  et  ambiguum  fore,  alia  ejujdem  nominis  amecon- 
dita ;  dubitafnm  irj,  ufra  Salamis  recentiore  a  me  eoclem  nomine 
adpellata,  intelligenda  sit,  h,  ut  jam  monui,  aliam  a  me  rondi- 
tum  iri  :  nihil  amplius.  Constituit  \exo  Salamina  cognominem 
patriae  suae  in  Cypro  insula;  nt  Aellti.  ait   I.   1. 

V.  30.  Fere  ut  A'ir»zil.  Aen.  I.  199.  O  passi  graviora  ,  dabit 
deus  his  ijuoque  fnem,  ex  Homeri  imitatione  Od.  jut.  203,  et  Orph. 
Ar2.  114.6.  TXvjrf  ^i'Ao/  Toi/  p.ox,-^ov'  izsei'  v\'  toi  ovti  ^sfeioveKzSofA.»t 
ivorriaeoS»!.  —  O  qui  tam  fortiter  praesentia  mala  tolerafis,  imo 
his  pefora,  graviora  tancjuam  viri  jam  perpessi  estis,  unde  spera- 
re  licet  vos  et  leviora,  ciuae  nobis  forte  superanda  sint,  aecjuo 
animo  laturos.  —  31.  mecum  praeclare  adjectum  ,  propter  me , 
patria  expulsum  ;  nisi  simpliciter  ad  consolandos  sociorum  ani- 
irios  valet,  c|uod  eosdem  labores  ef  ipse  fortiter  tulerit.  —  32. 
iterabimus  aequor,  docte,  pro,  cursum  in  mari  repefemus,  iteriiiu 
navigabimus  ^cf.  ad  I.  34.  4')  >  v'"°  animosi  facti  novos  labores 
fortifer  sobeamus  afcjue  toleremus.  Ergo  ad  iitus  adpiilerant  , 
aacra  Herculi  lacturi.  —  ingens,  ornaf. 


—      335       — 
jiRGFMENTFM,   VIII. 

l^ydia^  ciijiis  passim  meminit  Horatiiis,  Sy- 
barin  ita  amore  corruperat,  ut  omissis  omni- 
l/uSf  quae  ingenuum  adolescentem  Romanum 
decerent,  studiis  air/ue  exerMi^t^ipnibus y  to- 
tum  se  mollitiei  traderet,  a^^^^pud  se^tan- 
quam  Achilles  in  L.ycomtdi^^^iecaeo^  deli- 
iesceret.  Poeta  igitur,  ut  Sj^barin  ab  hoc 
amore  avocet^  mores  ejus  generosamque  indo- 
lem  nunc  dejlexani  atque  in  pejus  mutaiam 
picturis  ffuibusdam  vivide  delineatam  ei  ob 
oculos  ponit,  ita  iamen,  ut  hujus  rei  culpant 
in  Lydiam^  r/uae  eum^  illecebraruui  suarunt 
laqueis  constrictam  ieneat^  totam  transjerat 
eamque  lanqua m  fundi  calamitatem  ideo  ob- 
jurget.  Argumenti  hujus  lev^itas  praeclaris 
ornatus  lyrici  compensatur  virtutibus .,  eique 
pertractatione  docia  ac  vivida  haud  vulgaris 
accedit  gratia.  Sub  Sybaris  nomine  nobilem 
alifjfuem  Romanumf  Jorie  equesiris  ordinis^la- 
lere ,  propter  campestres  exercitationes  vVm 
t{.  sqq.  memoratas,  recte   colligas. 

A  d  n    o  t   a  t   i   o   n  e   s. 

V,  I  S(j.  Animatur  totum  rarmen  oratione  nd  Lydidm  direc- 
ta,  c^ua  ei  exprobrat,  cjuod  Sybarin  amore  sui  irretitum  teneat 
sict^ue  ignavuni  ac  mollem  retUlat.  Satis  ur});)ne  adeo  Sybari 
amorem  erga  Lydiam,  tanc^uam  mollitiei  ejus  atcjue  i^naviae  rau- 
saiu  objicit.  De  Sybari  v.  Argum.  Magnam  statim  in  exotdio 
vim  habet,  c[uotl  Lydiam  per  Deos  obtestatur  ,  quasi  magno  se 
scelere  obstringat,  cjuod  tam  ingenuum  a'lolestentem  amoris 
>ui  illecebris  perdat.  -—  2.  properas  perdere,  a^sv^sn  dnoKKvvui  ^ 
perdilum  i»,  corrumpis,  amandu.  duni   cum    amore    irretitum    te- 


—     :^36     •- 

nes  ;  cmljjam  igitur  a  Sybari  Hevolvit  ii»  Lydiam  ,  meretriciis  ar- 
tilnis  suis  eum  vel  invito  detinentem.  Ad  verha  ac  sensum  Plaut. 
Epid-  ll.  2.  36.  Eum  tuus gnatus  — deperit:  uhijidem^uerem- 
que,  seque  teque  properat  perdere. 

V.  3.  sq,  txitiosi  amoris  istius  vim  atuue  effecta  egregie  per 
parles  cleclarat  jioeta,  Syharis  animum,  et  mores  prorsus  immu- 
tatos  ac  pejores  inde  facfos  esse  ;  cleHitum  eum  oJim  fuise  cam- 
pestribus  ac  militaribus,  cjuae  generosum  adolescentem  Hecerent, 
studiis,  vacasse  ^^^^ktatiorti,  palaestrae  et  sic  porro:  nunc  con- 
tra  omnem  eum^^^Hpn  subterfugere  ,  atcjue  molitia  cliffiuentem 
in  Lydiae  sinu  "a^ffescere.  Spectat  buc  Terentianum,  Eun.  II. 
Dii  buni,  quid  hoc  morbi  est?  adeon'  homines  immutarier  ex 
amore,  ut  non  cognoscas^  eandem  essel  et,  (pii  magis  adpositus 
est  ,  suavissimus  Plauti  locus  Mostell.  I.  2.  62.  amor  advenit  in 
cor  meum  ;  is  usque  in  pectus  permanavit,  permadefecit  cor 
meum.  Nunc  simul  res,Jides,  fama,  virtus ,  decusque  deserue- 
runt.  Ego  sum  in  usu  factus  fiimio  nequior.  et  mox  v.  i\.  Cor 
dolet,  quum  scio,  ut  nunc  sum,  atque  ut  fui ;  quo  neque  indu- 
strior  de  juventute  erat  arte gymnastica,  disco,  hastis,pila,  cur- 
su,  armis ,  equo.  En  totum  fere  carminis  argumentum,*  a  poeta 
tantum,  exomatum  atcjue  amplificatam.  — -  cur  oderit,  odit ,  gra- 
vius  pro,  vitat,  eo  non  venit.  Odit  proprie  labores  in  cainpo  , 
pro  hoc,  ipsum  campum  ;  nisi  vim  o(liic|tie  causas  in  epilb.  apri- 
eo,  quocl  is  soli  nimis  expositus  esset,  cujus  adeo  aestus  Sybari 
nunc  intolerabilis  viderentur,  malis  ponere.  Forte  tamen  utrum- 
que  recte  statuas.  —  Cumpum  intellige  Martium  ,  in  cruo  exer- 
citatione"!,  (^uas  mox  subjungit  poeta,  a  Romanis  instifuebantur. 
—  patiens  .  .  .  solis,  patiendo,  tolerando  ibi  pulverem  ac  solem 
pro  vulgari,  exercendo  ibi -corpus  :  sed  alfevum  cum  delecfu, 
ciuod  molestiae  nofionem  infert,,  propfer  ciuam  nunc  istas  exerci» 
tatione.s  omittit.  Simplicior  omnino  tofius  sententiae  enuntipfio 
erat :  Cur  nunc  defiigit  exercitationes  in  Campo  Marfio,  ciuasi  So- 
lis  aestum  afcjue  pulverem  ferre  nec|ueaf.  Sic  Juvenali  VIL  S^, 
robusfa  ac  viribus  infegra  aetas  dicifur  patigns  pelagi,  et  cassi- 
dis  atque  ligonis.  Pariter  Claiidian.  in  Eutrop.  IL  410.  avidus 
splendere  lavacris,  nec  soles  imhresve  nati,  de  molli  bomine. 

V.  5  sqq.  Jam  exerritafionum  genera  cjuaedam  subiicit  poe» 
ta.  Primo  loco  ponit  ecftiitafioneni,  cjuam  el  IIL  iL^.  55,  infer 
studia,  cpae  ingcnuum  adolcacentem  decent,   coHocat.  — ^  milita* 


—       337       — 

ris,  militari  niore,  tancjuam  miles.  —  6.  inter  aequales  ^  qui  adpo 
iisHem  sturliis  militaribus  vararf  dubertt.  Ad  opprobrium  i^itar 
Syb.iri  fac.-iedflum  haec  adjerta  ])uta. —  Gallica  .  .  .  frenis,  haec 
exornant  priorem  sententiam  «;pef;iali  notione,  quae  equitandi  ar- 
tem  osteiidit,  in  ferocioribus  eijnis  doniandis  spectatam  ,  qunm 
LdciTtanquam  rem  niniis  molestam  Sybaris  runc  intermittif.  Cal- 
lica  ora^  audauius  pro,  os  equi  Galiici.  Ex  equis  vero  Gallicmn 
hic  ponit,  quod  ii  essent  terociores  adeoque  diilicilius  temperan^ 
di,  compescendi,  regendi.  Opus  adeo  iis  domandis  erat  frenis 
iupatis,  freno,  cui  lupi,  KCxoi,  ferrei  aculei  inserti  esscTt.  Ovid. 
Anior.  I.  2.  J5.  Asper  equus  duris  contunditur  ora  lupatis, 
adde  ^'^irg.  Ge.  III.  208.  Ceterum  Horatium  liioequestre  nohiliunt 
juvcnum  Romanorum  certamen,  ludum  Trojae  dictum  respicere, 
contendunt  nonnulH.  Sane  sic  t<>  militaris  salis  proprie  dictum 
esset.  Nam  in  boc  ludo  juvenes  in  turmas  divisi  et  glea  atque 
bastilibus  ornati  (Yirgil.  Aen.  V.  545  sqq.)  ludebant,  s.  pugnam 
equestrem  adumbrabant.  Sed  ludus  Trojae  erat  solennis,  et  ra- 
>o   aetus. 

V-  S  s^l-  timet  tangere,  tacfnm  refugit,  fanquam  nimis  peri- 
culosum,  pro,  non  tangit  ;  quod  verbum  ipsum  egregie  moliem 
Sybaris  anirmmv  depingit.  Positum  adeo  pro  vul^ari,  non  intrvit 
Tiberim,  non  natat  in  Tiberi.  Flavus  is  dicitur,  perpefuo  epi- 
theto.  V.  I.  2.  13.  De  re  v.  III.~  7.  27.  ubi  parlter  etjuestrja  stu- 
flia  cum  natatione  conjunxit.  Quac  eadem  conjuncta  habea  ■  in 
Tiball.  I.  4.  12.  hic  placet^  angustis  quod  et^uum  compescit  ha- 
benis,  hic  placidam  niveo  pectore  pellit  atjuam.  adde  Stat.Silv. 
IV.  5.  4o.  Parifer  de  molli  homine  Lucan.  VIlI.  574.  Non  fran- 
git  nando  violenti  vorticis  undam,  —  g»  Cur  non  palaestrae  ;$. 
luctae  studiis  vacat  ?  Oleo,  cui  interdum  cera  immiscebatur ,  (un- 
de  ceroma  dicitur)  inungebantnr  luctaturi,  quo  artus  magis  lubri- 
ci  redderentur  ;  tum  sequtbatur  haphe.  v.  Gronov.  Diatr,  Stat.  c. 
XX.  V.  et  rei  agonisticae  scriptorus.  Ad  Svbaris  igitur  anirnum 
ab  his  studiis  quam  maxime  alienum  declarandum  cautius  eum 
vitare  ait,  sibi  magis  ravere,  corpore  suo,  si  oleo  inungatur  ,  ae» 
que  fimere  ac  s\  sanf^uine  viperino,  veneno  inficeretur  Sangoinem 
viperinum  cum  dilectu  posui\  ;  nam  is  in  effieacissimis  venenis 
babcbatur.  cf.  ^.  ?,.  6.  —  lO.  neque  jam  arma  (campestria  haer; 
vocat  A.  P.  370)  ozsK»,  discum  et  jaculum  tractat.  Cjraviter  pro 
hof,  non  gestat,  habet,  ejus  brachia  non    sunt    livida   facta ,   ar 


—      338      '— 

niorum  potulerc  ac  u9u.     Campestribus  igitur  armis  abstlnet  Sy- 
baris,  ne  moHia  ao  oandida  brachia  livorem  contrahant.     Discus 
erat  orbis  ma^ni  poiulcris,  ex  aere  ,  ferro,  aut  lapide,   tantaec^ue 
magniluclinis,  ul  non  solum   manum  impleret,  sed  et   mcdiam    ul- 
nam  attingeret  (Stat.  Theb.  YI.  672.)  unde    brachia    livida    facta 
esse  facile  intellJyifur.     Is    vel    sursum    manu    emittebatur    C^tat. 
Achill.  II.  439.   Oebalios  in  nuhila  condere  discos)   vel    ad    limi- 
tem    aliciuem    constitutum    projiciebatur.     Lucli   hujus   descriptio- 
nem  habes   in  Homer.    Od.  S,    i8<»   scjcj.  et  inde  Stat.  Theb.    VI, 
blfii  scicj.     Jaculum  et  ipsum  pondere  suo  ac   ferrata    cuspide    li- 
vidas  in    brachiis  notas  efficere   poterat.   —  nobilis ,    cjuum    olim 
excelluerit  in  disci  ef  jaculi  jactu,  cruae  Jaf/?e  vel  trans  Jinem,    limi- 
tem  constitutum,  ultra  scopum  eoppedisset,   projecisset,  emlsisset. 
V.  13.  sqq.   Quid  latet,  desidet  apud  te,  ut     latuisse    dicunt 
filium  marinae  Thetidis  «Aias  ^tovTixs  Qiti^os,  Achillem.   Rem  in 
Achilleide  persecutus  est  Statius,;  adde  Bionis    Id.  ^"    Occnltave» 
rat  euin  mater  in   Scyro  apud  Lyccmedem  sub    veste  muliebri  , 
tie  rid  bellum  Trojannm,   in  cjuo  eum    moriturum  in   fatis  erat,   ire 
cogeretur,     Apte  satis  hic  cum  Achille  Sybaris  tjomparatur  ;  nam 
et  ille  in  Scyro,  Deidaniiae  amore  captus,  totum  se  mollitiei   de- 
derat,  —   sub  funtra^  ante  cladem,    exitium  lacrymosum  ,  lacry 
mabile,  funestum.  e  £;r.   S«»f uo*/j :   dictum  adeo  excjuisitius    pro  , 
instante  bello  Trojano,  Graecis  ad  Trojam   expugnandam    coeun- 
tibus.  — -  15.  scj.   Forma  prosaica  erat :  ut  Achillem  cultu  mulie* 
bri  oocultatum   ferunt,  ne  proriperetur   in  b.  AV  eum  cultus,  ha- 
bitus  virilis  proriperet  h.  cogeret  (eo- proditum,  agnitum)  proficis- 
ci  in  caedem,  ad  pugnam,  sed  illud  gravius  de  Achille  fortissimo 
heroe,  ac  cedere  nescio,  —  idcjue  (nam  et  explicativum  est)  ad- 
versus  Lycias    catervas.      Lycii ,    cjui     Trojanorum   socii     erant  , 
docte  hic  ponuntur  pro  univer^is  Trojanis.    lidem  cum    Trojani» 
comparati  etinin  Homero  U.S.  197«  et   Pind.  Nem.  y.   loi    scjcj.  de 
Achille  :    oppa.  ^oiKciaolais  dvsfxaiv^  fnzsufsi  nefJL^SsU  vr.o    T^otuv  Jo- 
tiixTVrdV  uKnKoiv  Avxiwv  Ts  npoofA.(Voi  axi  <S?jivyaiv,  crui  locus  omnino 
huc  facere  vidulur. 


»»»ir»»i^^*w»>f»iwvwy»*w*»» 


—      339      — 
ARGUMENTUM,    /X 


X  robahile  esl^  Thaliarchum  ^  amicum  Hora- 
tii  ad  quem  hoc  carmeri  cst ,  J^uisse  Graecaiii 
Juvenejti^  diailem  et  nohiiem,  f/ui  Homae  lyice- 
ret,  haberetque  villam  in  Faliscis,  liaud  pro~ 
cul  monle  Soracte:  et  in  hac  ipsa  villa  Hora- 
iium  hanc  oden^  fecisse.  Nani  licet  forte  mons 
ille  cerni  a  Roma  eiiam  poiuerit ,  tamen  lon- 
gius  inde  distabat,  quam  ut  ibi  versantis poc- 
tae  in:oenio  primaui  quasi  impulsionem  ejus 
adspecius  imprimeret.  Deinde  manifesio  idea 
versuum  primorum  quaiuor  rure  poiius  quani 
in  urbe  concepta  est.  Igitur  ab  hiemis  regio» 
ni  isii,  in  quam  e  villa  Thaliarchi prospectus 
erat^  attemperata  descriptione  eocorsus  poeta 
Thaliarchum  ad  conviviorum .,  quae  hiemali 
iempori  apiissima  sinf,  iVirgil.  Ge.  I.  3oi. 
d,e  agricolis  :  mu  t  u  a  q  u  e  i  nt  e  i^  s  e  l  a  e  t  i 
convivia  cnrani.  Jnvitat  genialis 
hiems  cnrasque  resolvity  hiiaritatem 
exhortatar.  Hinc  ad  generale  de  vita  suavi- 
ier  ac  sine  curis  transigenda  praeceptum  de- 
latus^  eundem  monet,  ne  anxia  futuri  solli" 
citudine  praesentis  temporis  fructum  iiiterci* 
piy  sicqne  juvenilem  aetatem^  lusibns  eam  jo- 
cisque  aptissimam,  temere  sibi  elabi  paiialur^ 
quum  eam  mox  senectus  morosa  omnisqtie  hi- 
laritatis  expers  sequatur.  Eximiam  argumen- 
ii  hiijus  ac  vere  lyricam  trnctationem^  sen- 
tentiarum  digniiatem  aique  gravitalem  ,  tum 
u4nacreonteam  in  exitu  carminis  reniissio- 
nem  observent  Venerum  poeticarum  siudlosi, 
Initium  carminis  manifeslo  respondet  Alcaei 

Y  ^ 


—      340      — 

fvagmento  apud  Athen  X.  8.  quod  sic   legen- 
duiJi   videtur: 

Isi  {is'j  0  Lsi);y  sv  6   o^ccvoj  yLsyxi; 
^siiim^  TS7rocycc(nv  J'  v^ocTOiv  foxi' 


KxpQxWs  rov  '^EiyLm^  st)  (isv  ti^sIjs 
Tlvg^  sv  ^s  Ki^vuQ  ohov  occpsi^so^c 
NLsXf^^ov^  ccvTxo  aii(p]  yLO^Toc 

'^ixk^ct-A.ov  cc[i(p!Ti^si  yvcccpctXkGV* 

unde  facUe  suspiceris,  Horatium  eoc  /4lcaei 
ode^  cujns  hatc  particula  est^  totam  suam\ 
romajiis  tamen  lineamentisinjectis^  expressis- 

se.     Similis  coloris  est  L.»  V,X'  XIII. 

■    "  .:?•, 

Adnotatione?. 

».  1  iqcf'  Vides  ut,  nota  ac  satis  frccjuentata  poetis  lofiiit:, 
trua  orationi  vigor  conciliatur ,  legentiscjuc  animus  erectior  fit. 
—  stet  candidum  docte  pro  vulgari,  candidum,  tectum  .sit  «iie. 
«SVar<7  nimirum  et  attolli  ea  tlicuntur,  cpae  erectiora  sunf,  solei,- 
oi  poefarum  loc|iiendi  more.  Ovid,  Fast.  \.  169.  Nonduni  'sta. 
bat  Atlas.  ef  sic  saepius.  Atcjue  haec  c^uideni  interpretandi^rr.. 
tio  satis  conmioda  videtur  ;  aiiam  tamen  h.  1.  ineundam  suadet 
imifatio  Senecae  Thyest.  117.  Cithaeronis  juga  stant  partenul- 
la  cana  deposita  nive,  h.  Cifhaeron  subsecfit,  miror  fsrtus  esf, 
solufis  prae  amhrne  horrore  nivihus.  Y^HuX  ^mons  nive  stnre  \\A. 
^irifur,  (jui  ea  atfoHitnr,  eri^jitur,  excelsiorem  sppciem  prae  se  fert, 
Sic  rpntra  O/hry  s  Sfat.  Ach.  I.  ^sf-  caesis  arhoribus  minor,  ct 
Taygeta  ardua  sidere  dicuhfur,  Male  alii :  stat^  pFenum  est  nive, 
et  Sanad,  constat  ciansi  n'vc.  Meliorem  panllo  rfltionem  Gesne- 
rus  iniit,  Soracfc^n  nive  stanfpni,  nive  horrentem,  riL'enfp^ti  expo* 
nens.  Cui  favere  vidtri  possit  Virgil.  Gc.  IH.  369.  stant  circum- 


—      341       — 

fusa  priiinis  corpora  magna  baum.  sed  ihi  tle  re  aniniat.a  usur- 
p;itur.  —  nive  candidurn  ut  Thracc  nivc  candida  111.  i},.  lo.  — 
9.  ncc  jam  suiti/ieunt,  prope  Jerre  amplius  necjueant,  Uf^re  fe- 
rant  unus  mvis  silvae  laborantes,  '///nouffa/,  nivis  ramos  «legra- 
vantis  ponderi  aegre  obnitentes  ,  nive  oppletae.  Ex(|uisito  enim 
loquenrli  usu  poeti»  ea  lahorare  dicuntur,  ([uae  grave  aUcjuod 
onus  sustinent,  illud  vix  tolerant.  Ovid.  Met.  II.  296.  Atlas  en 
ipte  laburaf,  vixque  suis  humeris  candentem  sustinet  orbcm^^y..^ 
qui  Ovidii  locum  imitatus  est,  Stat.  Th.  VIII.  315  astriferum- 
que  domos  Atlanta  supernasferre  laborantem.  De  tr.be  ae<ies  sus- 
tinente,  cruae  ideo  luctans  dicitur,  Pindar.  Pyfh.  A.  477-  *)  "''''' 
If^xii  xilvcaai  Ssezsoaovxiaiv  /pc/5o/>ts'ia  /wo^n^Sov  aKXois  a,fAtpcwii 
Zvarxvcv  ev  Tsix^ai.  Similiter  attollerare  adhibuit  Apulei.  Met. 
II.  p.  90.  ed.  Ruhnk.  Atria  longe  pulcerrima  —  attolerabant 
Statuas  palmaris  deae.  Eadem  vi  Slat.  Achill.  I.  5'i5-  exsiliunt 
crines,  rigidisque  laborat  vitta  comis,  h.  aegre  coercet  .  comas. 
Idem  usus  rov  gemere  apud  poetas,  tancjuani  Virg.  Ge.  IV.  173» 
—  constiterint  gelu,  cursu  ipsorum  impedito  ,  glacie  adstricta  , 
concreta.  Ovid.  Trist.  V.  10.  1.  Ut  sumus  in  Ponto,  ter  frigore 
constitit  Ister.  Alraeus  .  isswj.yv.aiv  S'  ytxrmv  po«('*  ornatior  No- 
ster.  —  J?^'"  acutum  nt  acris  hiems  l.  i.  i.  yiuiv  o.^fT*  Pind.P^  th» 
I.  39.  Plumina  vero  h,  1.  non  de  Tiheri.  sed  de  lluviis  minori- 
bus  in  Faliscis  intelligenda. 

V.  %.  sqq.  Dissolve  sc.  calore,  igne  accenso,  cum  delectu  pro 
vulgari:  mitiga  ,  pelle  frigus.  Nam  frigore  res  dicuntur  adstringi, 
eaedemcjue  calore  resolvi.  v.  ad  I.  4«  ^»  Quanto  irravius  Alcaeus» 
Kdp>{i)ctkKe  riv  x"t^'*"'^-  —  ligna  .  .  .  reponens  ^  congestis  et  ac- 
censis  super  foco  lignis.  Alcaeus  .  «' »/'  i^iv  ti3;is  otC^,  c-uod  con- 
cisius  et  doctius.  cf.  III,  17.  14.  —  6.  benignius,  benigne,  libe- 
raliter,  d^eiSsMi  Alc.  —  deprome  .  .  .  dioia,  hauri,  vinum  Sabi- 
num  poculis  majoribus,  adeocjue  te  largius  vino  invita,  vitaedeli- 
clis  fruere.  Nam  promi  dicitur  et  cadus,  c{ui  horreo  conditus  s. 
repositus  cst  et  vinum  cado,  v.  III.  2i.  8.  28.  2.  V.  2.  47«  Al- 
caeus :  iyxipvxt  oTvov  fxiKi^jiov,  diota  vas  vinarium,  utrinume  an- 
satum,  Siwrov,  cjuo  vinum  e  cadis  haustum  in  minoia  pocula  dii- 
fundebatur,  KxliaKoi  Sitaroi  apud  Athen.  XI.  p.  ^yi.KiaaC^iov  oc/x- 
^mi  Tueocr.  I.  28.  Sabina  non,  rruae  in  Sabinis  facta  est ,  sed 
«uae  vinum  Sabinum  continet ,  «olenni  epithetorum  translocatio- 
ne,  Sic  Laestrygonia  amphora  III.  16.  53.  —  quadrimum  adeo- 


—      342      — 

fjue  jam  satis  vetustum,  etsi    post  septem  demum  annos  i^iTriSsio; 
wivfaSxi  jurlicatiini  Athen.  I.  p.   27. 

V.  9.  sqq,  Indulge  igitur  genio,  et  ceterarum  rcrum  om- 
nium  rurani  a  te  alienam  puta.  Dii  de  his  viclerint,  <jui  omnia  re- 
gnnt  numine  suo.  Fermitti  ea  Diis  dicuntur,  cjuae  vel  in  pote- 
«tafe  nostra  sita  non  sunf,  cjuorum  adeo  eventus  incertus  est,  vel 
quae  omnino  futura  sunt,  Pind.  01.  /y.  l49«  ^''  tovt  'Ev\)x\i'm  t 
•  «JoJcro/xfv  ir^xuafiv,     Ail   sensum    et   verha    poetae    Theogn.    iol3. 

■  vvv  !J.'tv  TsivovTfi  TSi^uJf*sSx  x»Xoi  KiyovTiS'  okkju  S'  szssit  saraii^TOi\>~ 
Tix  Sfo7(7/  fJisKsi.  Eurtp,  fragm  Cress.  n.  VlII.  ed  Lip«,  t«S'  aA.Xa» 
(Ctifera')  yxi'foi.  xChiy.o!  s^-aaovo/iS  kvkXco.  Id  Ale.  791.  svp(><xivs  axv- 
t6v,  »Trs"  —  T»  h'  aAK'  sxaov  Txvrcc.  Amphis  in  Grot.  Exc.  p  oiQ. 
carK  Se  9vnT(lt  ysVrf^svos  fxri  rai  fiiM  ^yiTsf  T/  rip^vov  n(>oa^ffuv^  tu 
S''  «\V  sx,  {xUt^ios  sariv.  Pallad.  c.  29.  (Anal.  Br.  II.  413.) 
tv^i*tvf  <Tf«proi' ,  X-/)3-/):i  Toi>  Sctvclrov  ^Tev  tB^ofxtov  yxrsx^v  — 
TctKX»  Js  5r«vT«  T\}xV  "foty/f^^T-a  Jos  Siszssiv.  —  Cetera,  Ta«A.X«, 
quae  ad  nos  non  perfinere  arbitramur,  solHcitae  He  futuris  cogi- 
tationps,  cjuae  praesentem  laetifiam  turbare  possint ,  omninocjue 
les  oHiosae  ac  molestae,  ut  V.  13.  y,  —  ^ui  simul  .^  .  orni 
Vulgare  erat :  ;3fr/n/7/<?  ista  Diis,  cjui  provident  omnibus  rebus, 
omniuni  rerum  vices  temperant,  (cf.  I.  12.  16.)  qui  tempestati 
quietem,  trijtibus  adeo  laetiora  succedere  jubent.  Docte  igitut 
comparalioni  invoKit  senfentiam  poeta,  fere  ut  II.  lo.  »5.  infor- 
mes  hiemes  reducit  Jupiter,  idem  summovet,  -—  simul  ac  stra- 
vere,  prostravefint,  sedaverint,  composuerint.  Aliter  clicitur  ae- 
quor  sterni,  cjuod  tr;mcjuillum  fit,  ut  Hom.  Od.  '/•  l58.  cf,  Barth. 
ad  Stnf.  Silv.  III.  1.3.  —  deproeliantes,  acerrime  inter  se  con- 
rm-renfes.     Solenne  lioc    de  tempestate.  v.  ad    I,  3,    12,   aequore 

fervido,  cjuod  fluctibus,  \enf'orum  vi  commotis,  effervescif,  ^si. 
Virfjil.  Ge.  I.  327.  —  nec  cupressi  .  .  .  orni,  omnia  stafim  tran- 
quilla  redcbmfur,  cjuieta  sunt,  Pro  eo  :  arbores  immofae  sfant, 
et  ex  his  cupressos  et  ornos  ponit.  tanquam  poeta.  Veteres, 
annosae,  procerae.  Anti.-]ua  silvaritm  hrachia  Stat.  Th.  I.  36 1. 
V.  13  i'l-  Noli  anxie  ac  soliicife  de  crasfino  die  cogifare, 
ipsumcjue  diem,  (juem  tibi  fatnm  fruendum  dedif,  laetus  fransi- 
^e.fus^e,  noli,  ut  II.  4.  22.  quaerere,  ne  quacras,  re  soljicifn» 
«is  de  futuro.  Quaerere,  ut  I.  7.  J.  II.  11.  4.  Ad  5en.«uni' Phife- 
laerus  spnd  Grof.  Fxoerpf,  p.  87.5.  rl  Sii  yaf  'Jvrec  SvrjTov ,  (J?j- 
TfUV»,   WO/fTl/,  ;iA-^V  JjOeW  ^^v   7ov  ^icv  K*^\r,y.!^civ   —    (is    uiiiov  S» 


—     343     — 

/XTjSf  0f(ivr{^(iv,  Tiiviareii.  —  \<^.  quemcunque  <//Vm,  singulos  dies, 
quos  tibi  dabit,  frui  concedet  Fors ,  fatum  ,  uhx,  /l*o7^«,  Anti- 
criiKS  Fors  dca  est,  acl  casus  incertos  pertinens,  et,  cum  hoc  bo- 
ro5  atlfert,  Furs  fortuna  h.  fortnnas  dirta.  Terent.  Phorm.  V.  6. 
init.  Cic.  Legg.  II.  II.  extr.  Ovid.  Fast.  VI.  773.  sc^c^.  Igitnr  h. 
1.  jiraeclarum  et  cloctum  est  verbum  ,  sententiaetjuc  aptissimum. 
—  lucro  adponc,  in  lucro  pone  vel  habe,  h.  ita  Iruere,  ([uasi  tibi 
praeter  pxspectationem  vitae  tuae  termino  adjcctus  sit.  Plaut. 
Merc.  III.  2.  10.  de  sene  :  id  jum  lucro  est,  guod  vivis.  Sene- 
ca  de  Benef.  V.  I7.  Sutius  est,  gratum  adversus  perceptas  vu- 
luptates,  non  aliorum  annos  computare,  sed  suos  benigne  aesti- 
mare  et  in  luco  ponere.  Solades  in  Grot.  Flor.  Stob.  ]>.  399« 
cjuantjuam  paullo  aliter:  rijoisp*?    /tx/acr  «Auwi'«  ,    /uiiV«   *''^'    «f{^®^f» 

V.  15  sq.  lis  adeo,  cjiiae  aetali  tuae  juyenili  consentanea  sunt, 
fruere,  jticunde  vive,  dum  per  aetatcm  licet.  IIoc  speciali  no- 
lione  e>]>ressit  per  amores  et  thoreas.  nec  sperne,  iiidulge,  va- 
ca  fmoribiis,  seofare  eos,  ut  I.  1.  21.  dulces  ornat.  Sic  yXvy.tix 
Kuwp/f  Theocr.  I.  95.  yhvxsi»  'Af^o5iV>i  Pind,  01.  6.  o?-  ^f^ 
yXvKiif  ct  sic  saepius.  —  Puer^  dum  puer  es  ,  dum  per  aetatem 
decet,  —  nec  .  .  ,  neque  tu.  Vim  ali;-{uam  illud  tu  accjuirit  ipsa 
collocatione.  Solet  enim,  ubi  senlentia  particulis  a — 0  vel  simi- 
libus  includitur,  repeti  pronomen  in  allero  menibro.  Senec.  Iferc. 
f.  1248.  Sive  me  altorem  vocas,  seu  fu  parenlem.  Re?  passini 
Jiotata  V\'.  1)D.  v.  Clark.  ad  Hom.  11.  y.  409.  Robins.  ad  Hc- 
siod.  "Epy."  246.    et  Ernesti  ad  Callim.     Dian.    150. 

V.  17.  Dum  aetas  integra  est,  dum  corpus  ve^etumatcjue  lusi- 
bus  aptum  est.  Virenti  florenti,  juveni,  pro  vulgari  tihi  et  hoc 
pro:  a  te,  in  aetatis  flore  constituto  abest.  Sic  virens  Chia  IV, 
13.  6.  Ovid.  Fast.  V.  274.  juvenilibus  annis  luxuriant  animi  , 
corporaque  ipsa  virent.  Sic  «i»3oj  >f/3s<f  et  sim.  v.  ad.  W  i3-  ^- 
canities  senectus  morosa,  morosos  tristes  faciens,  hilaritatis  expers. 
Nota  illa  Albiana:  lam  subrspet  iners  aetas  nec  amare  decsbit^di- 
cere  nec  cano  blanditias  capite.  Antiphanes  (Anal.  Br.  II.  p.  co4.) 
c.  ir,  ^  V  oZv  xp^^-voi  «?'or  «iw^v,  w«vr«  J(^i-'5'ii'  e(yTM,  \J,«Aimo>,  «fa»f, 
Ts^owJaii!'  y^siy.»v  ToCvrevSiv,  y/j^oos  /i«'pot.  Rufin.  c.  X.  (  Anal. 
Br-  II.  392.)  ^(^y]!  avSfiiftoi;  oKiyos  yjovoi'  »^ti  Av'«/of,  «pr/  xo^oc 
erspxvol  tb  tpiXxvSsa,  u\ti  yvvoCiKSi'  o^jxs^ov  «<r3A«  ^x^ta,  ro  y»^ 
civa/6v  ou^svt  ^r]Xov. 

V.  18.  sqq.  Nuncj  dum  per  aetatem  licet,  dum  canities  abest. 


—      344      — 

(feo  enim  referenrlum.  non  arl  hiemem)  amoris  lusibus  vacandum. 
Repetantur,  a  te,  repelas,  frecjuenfes,  secteris  :  cjuo  sensu  omniWs 
suhjerliscongruif,  ut  nullah.I.  sit  zeugmatis  ligura.  Campus  yiariwa , 
in  eoaue  ambulafiones.  Campus  simpliciter  dicitur  efiam  1.  3- 4' 
Ovid  A.  A.  III.  385.  et  passim,  —  Areae,  loca  pura,  porticus, 
ubi  ambulabatur ,  et  convenire  solebant  amantcs.  v.  Burm.  ad 
Prop.  II.  18-55  —  ibic{ue  repetantur  lenes  susurri,  confabulatio- 
nes  cumamica,  leni,  submisso  sono  prolafae,  o»piafA.oi,  \^/3uf)i<r/^«- 
T«,  ssxfSivioi  o«fo(  Hesiod.  Th,  205.  Xa\/)/t;(«  /JisiXixov  Silentia- 
rins  c.  XXI.  <Anal.  Br.  III.  77.)  c|uo(I  Propert.  I.  11.  i^^.blandos 
susurros  vGcat.  —  sub  noctem,  crepusculi  tempore  v.  Lamb. 
Hinc  n);^^i'oor  o'«{ouj  vocat  Incertus  c.  253.  (\nal.  Br,  III.  p.  2oa.) 
—  composita,  aowrfSf/cr-^,  parta  ,  condita  hora.  —  21.  Nunc  tt 
sectari  te  decet  riswn  latentis  puellue  et  pignus  dereptum  ,  h. 
lusus  et  jocos  cum  puellis,  in  cjuibus  risus  proJit  puellam  et  pig- 
nu»  ei  deripitur :  hac  enim  hilari  imagine  lusus  illos  declarat. 
Informanda  animo  puella  lasciva,  juveijem  persecjuentem  fugiens, 
et  ab^condens  se,  sed  se  ipsa  prodens  ;  fere  ut  Virg.  Ecl.IlI. '^>5' 
tle  yyxeWeL:  fi/git  ad  salices,  et  se  cupit  ante  videri,  —  risus  xi- 
jjX/fff/V,  V.  Theocr.  XI.  78.  cib  anguln  intimo,  occultissimo  sc 
veniens,  exaudifus  puellae  ibi  latentis,  quasi  reperiri  nolit,  cjuod 
tamen  vel  maxime  cupit.  Hinc  risus  proditor ,  locnm  prodens 
amatori,  ubi  puella  delifescit,  ef  gratus  ei,  deprehensa  per  hunc 
puella.  — Pignus  dereptum,  detractum  lacertis,  adeocjue  armilla, 
aut  digito,  annulus,  sic  absolufe  vocafus,  cjuod  in  fidem  mutui 
amoris  puellae  dari  solebaf.  Juvenal.  TI.  27.  digito  pignus  for- 
iasse  dedistt.  -—  male  pertinaci,  ininus,ciuam  deberef,  repugnan- 
te,  si  annulum  refinere  vellet ;  nofo  locjuendi  usu.  Omnino  refe- 
renda  haec  ad  meros  amanfium  lu.sus,  et  parum  scifeagere  viden- 
tur,  (jui  hic  lusus  pignorum,  et  lafebrarum ,  cjuales  sunt  hodie, 
exprimi  somniant.  Ceferum  totum  hunc  locum  sublegit  Aucfor 
Elecg.  cjuae  sub  Corn.  Galli  nomine  circumferunf  I.  6/.  Et  nunc 
suhridens  latebras  fugitiva  petebat,  non  iamen,  ejfugiens,  tale 
(f.  fota)  latere  volens.  Sed  mhgis  ex  aliqua  cupiebat  parte  wi- 
deri:  laetior  hoc  multo,  quod  male  tecta  foret, 

W\  ■W%  V^^S  ■V'W  ■%^ -v  ^  w 


•  —      345      — 
ARGUMENTUM.  X. 


L  otum  hoc  eoc  Alcaeo  ejcpressum  esse  carmen 
docet  Porphyrionis  scholion:  Hy  m  nu  s  in 
Mercuriun\  ab  Alcaeo  lyrico  p  o  e- 
ia:  in  cjuo  adumhrando  rfuu7n  poeta  niliil 
omnino^  quod  ad  oelaleiii  suam  trahi  posset, 
immiscuerit,  religioso  alicui  usui  euni  destina- 
tum  J^uisse  ,  frustra  fjuosdam  statuere  arhi- 
tror.  Porphyrionis  teslimonio  accedit  Pau- 
saniae  auctoritas^rjui  et  hymnum  illuui  Alcaei 
et  ex  eo  iocum  de  bohus  Apollini  a  MercurJo 
surreptis  diserte  laudat  VII.  20.  Tenemus  iqi- 
iur  hic  vetustiorum  /tyrnnoram  Ijrricorum 
exemplum.,  e  quo.i  cum  aliis  ejusdeni  generis 
comjjarato ,  eorum  naturam  atque  indolem. 
optime  constituere  licet.  Nimirum  quum  hym- 
ni  ab  argumento^  ejusque  tractatione  sini  vel 
theo/ogici,  e  sola  antiqua  theologiti,  simplici- 
ier  ducti.,  quales  Orphici ;  viel  epici,  epico  mo- 
re  tractatis  mythis.,  ut  sunt  Homerici  et  Cal- 
limachei  :  vel  pJiysici  et  philosophici,ul  Cteah- 
this  et  Procli ;  ly^rici  summam  fere  horum 
omnium  delibare.  quaeque  unicuique  propria 
sunt,  liaec  omnia  sua  facere  atque  complecti 
videntur .,  traclationis  brevitatcm  solummodo 
sibi  propriani  vindicanies.  Cujus  rei  ratio- 
nem  ipsalyricae  poeseos indoles  facile  suppe- 
ditat.  Coucitatioris  enim  spiritus  poeta.,  re- 
rum  alque  animo  indeobjectorum  phantasma- 
tum  ubertate  tumens ,  dum  virtutes  aiicujus 
dei.,  quem  celebrandum  sibi  sumit ,  munera  - 
facta.,  noiiojies  physicas  cet.  uno  quasi ohtu- 
iu  compleocus  elor/ui  conatur^Jieri  non  potest^ 
quin  ejus  oratio  eodem  feratur  impetu,   sen^ 


—      346       — 

susfj/iie  snos  saepe  verbo  tantum  expediat^mo' 
raeque  impatiens  ad  alia,  nullo  ferre  idea- 
rum  nexuj  transiliat  ^  quasi  hoc  solum  a^qat^ 
ut  deum„  ut  cum  Virgilio  loquar  ^  e  turbato 
pectore  excutiat.  Luculentissimuin  hujus  rei 
exemplum  est  c.  20.  /,  //.  cj".  etl.  21.  —  Exor- 
sus  igitur  poeta  a  Mercurii  natalibus  cele- 
brat  eum  tanquam  deum  'Koyiov^  svxyi^^viGVi  hy' 
ysKo'^  d^avocTdJV^  aliivXoiit^Tiv,  Cquod  duobus  exem- 
plis  exornat^  denique  ■\/V')(0'ito\i,itov.  Quae  qui- 
dem  Mercurii  munera^  atque  attribuia  docto 
ornatu  instrnxit  poeta^  iit  nobilissima  inde 
ode  exiret.  Frnstra  igitur  sunt,  qui  nexum 
sententiarum  in  hoc  carmine  anxie  riniantur 
snmmamqiie  omnium,  quae  de  Mercurio  prae- 
dicaniur  ,  ad  merita  ejus  de  humano  genere 
redire  existimanty  adeo  quidem,  ut  Jovis  nnn- 
tium  poeta  hic  celebraverit ,  quod  Deos  eo- 
rumque  consilia  homines  per  eum  cognoscant : 
lyrae  inventorem-^  quod  sic  eoriim  delectaiio- 
ni  prospexerit y  qui  in  bobus  dolose  abstrac- 
tis  prudentiae  exemplum  hominibus  dare  vo- 
luisse^  et  in  Priamo  per  castra  u4chivorum 
ducto  periculorum  propulsatorem ,  ejus  deni- 
que  animarnm  ad  infera  loca  deducendarum 
officium  in  benejicii,  quo  de  humano  gentre 
etiam  post  mortem.hene  mereatur ,  loco  po- 
7iunt.  Neque  jnagis  eos  audiendos  arbitror, 
qui^  quod  locus  de  dolis  furtisque  Mercurii 
paullo  uberius  Oiaud  dubie  Alcaei  exemplo , 
uti  e  Pansan.  l.  1.  liquet^  tractatus  sit ,  poe^ 
tam  ipsum  rem  aliquam  iricis  plenam,  Jor- 
iasse  furtnm  aliquod  amoris  meditaiam  fuism 
se,  atque  hac  de  cansa  Mercurium  prae  cae- 
teris  sibi  celebrandum  sumsisse  opinaniur. 


-       347       - 
Adnotationcs. 

r,  1  sq(f'  Mercuri  .  .  .  te  canam.  Solennis  haec  tleornm 
in  hvninorum,  inpriinis  Homericorum  atque  Orphicorum,  cxordio 
.illocutio.  —  nepos  Atlantls  a  Maia,  Pleiadum  una,  Atlantis  fi- 
lia  ortiim  ducens.  Freijucntatum  hoc  anticjuissimis  poeti«!,  jnpri- 
mis  in  hymnis,  ut  Deos  a  qenere  ip«orum  designent,  (juoaugnstio- 
rem  iis  speciem  addant.  Quintil.  Inst.  Or.  III.  7.  8-  Addunt 
etiarn  diis  honorem  parentes ,  ut  si  quis  sit  filius  Jovis.  De 
Mercurii  genere  res  nota.  vitle  vel  Virg.  Aen.  Vlll.  13S  scjq.  ■— 
facunde  K'j'yie.  Meronrius  enim  antimiis  orationis  et  eldcjuentiao 
aucfor  habitus.  Hinc  Xcyoo  5rfo<piirr,5  cliclas  Orph.  H.  27,  4.  Fa- 
cunflia  vero  ei  in  «j)ecie  tribuitur  re.spectu  ministerii  ejus,  (|no 
Deorum  mantlata  lanijuam  orator,  5.  interpres  (Virg.  Aen.  IV, 
35^>.)  exseernifur.  —  2.  feros  cultus,  «yp.-oor  t^o'*ouj,  horritlam  vi- 
tae  rationem,  incultam  \itam,  inculfos  homines.  Cultus  erirh 
gcnerali  notione  designat  omnino  habifum  cjuendam,  vifae  rafio- 
nem,  mores.  '  Virgil.  Aen.  V.  780.  gens  dura  atque  aspera  cultu. 
Sil.  It.  XV.  171.  conjungit  morem,  cultum  et  habitum,  fere  lU 
Ovid.  Tri!?t.  TII.  8-  37.  moresque  hominum  cultutque  feros,  ubi 
de  exsilii  sni  loco  lociuitur.  feros  hahitus  hominum  similiter  di- 
xit  Id.  Fast.  IV.  107.  —  hominum  recentum,  primorum,  anticjui- 
orum.  Respicitur  illud  tempus,  ubi  honiines  relictis  anfris,  vic- 
tntjtie  aspero  ad  cultiorem  vitam  progressi  societates  conifitue- 
runt.  —  3.  formasti,  finxisfi,  excoluisfi,  ad  meliorem  vifam  per- 
duxisti  voce,  sermone  illis  fributo.  Sio  Mercurius  Pandorae  He- 
siod.  "Efv*  79-  iv  J'  «pijt  (pwKijV  S-i^xt  Stiv"  y.infvf.  Ovid.  Fast.  V, 
687.  de  eodem  :  Laete  lyrae  pulsu,  nitida  quoque  laetepalaestra^ 
quo  didicit  culte  lingua  parente  loqui.  Praeclare  vero  sermoni 
invento  poiitioris  vitae  origo  tribuitur,  sicjuidem  inde  sociefasho- 
minum  enata  ,  leges  factae,  arfes  invenfae,  omninocjue  ea  con- 
stitnfa,  cjuae  homines  ad  meliorem  vivendi  rationem  perducerent. 
Cf.  Serm.  I.  3.  99  sqcj-,  Spectat  huc  inprimis  Cic.  de  Orat.  I.  8. 
.f!e  elocjuentia:  quae  vis  alia  potuit  aut  dispcrsos  homines  unum 
in  locum  ongregare,  aut  a  fera  agresti]ue  vita  ad  hunc  huma- 
num  cultum  civilf.mque  deducere  ?  —  caius,  cate,  prudenfcr,  <a- 
pienti  c^onsilio,  q-ii  intelJigeres,  agrestes  hominum  cultus  ita  optime 
emendari  posse.  Possis  et  jungere  r  catus  voce  et  more  palas- 
itrae^  cuni  praestares,  insignis  esses  ,eIo(fuenlia  et  palacstra,  cjui- 


—      348      ~ 

l)us  adeo  id  cifectum  clare*.  Suaclet  certe  haiic  rafioneni  iniitatio 
Ausonii  epigr.  93.  Fhsgeus  caius  arte  puluestrae.  —  4.  more  in- 
dacto  palaestrae,  h.  palaestra ,  cettaminibus  agonisticis.  iTfox 
est  lex,  prsescripta  fjuaeclam  ratio,  ad  c{uam  certamina  fiunt.  Ju- 
ra  palaestrae  vocat  Propcrt.  III.  12,  l.  Lacan.  IV.  614.  Otympia- 
cae  scrvato  more  palacstrae.  Jam  Pind.  01.  r.  117.  Ts9-fJ.M  dsQKwv. 
Hinc  oleum,  cjuo  palaestritae  inungebantnr,  legitimurn  vocat  Pe- 
tron.  c.  21.  uti  docte  expedit  Gronov,  Diatr.  Stat.  p.  l49-  —  '^^' 
corae,  cjnae  corpori  decentiorem  habitum  £C£^i*v((.^\xa.m'\A.eo^'i>ii' 
curio  tribuit  Lucian.  T.  I.  p.  242.  ed  Reiz.  uti  Virg.  Aen.  IV. 
5^19.  membra  decora  juventae,  ciuae  et  ex  ejus  statuis  eluoet)  mo- 
tnm  concinniorem  (Senec.  Herc.  f.  113  1.  Non  Argiva  membra 
palaestra  Jlectere  docti,  fortes  caestu,  fortesijue  manu  ;  uuas  fi- 
res  Cic.  de  LL.  I.  6.  vocat  agrestes,  et  horridas.^  sine  nitore  et 
palaesfra.,)  cjuin  ipsa  exercitatione  majus  robur,  viritimciue  usum 
expt  ditiorem,  omninociue  honiines  rebus  agendis  ma^is  iuoneos 
efficit.  Recte  igitur  inter  instituta  refertur,  cjuibus  homines  a 
Mercurio  exculti  sunt.  Dictus  inde  oiyitvios,  ivy.yi^vtos  ^  vqluti 
Orph.  H.  27.  2.  Simonidi  aj)ud  Athen.  XI.  i2.  p.  490.  Pinci.  Pyth. 
2-  18.  et  Lucan.  IX.  661.  auctor  liquidae  palaestrae  :  ejuscjue  et 
Herculis  statuae  ideo  in  gymnasiis  positae. 

V,  S  —  8-  Alia  enumerantur  Mercurii  attributa,  nullo  fere  ido- 
neo  nexu  ex  antitjuissimorum  hyrnnorum  ralione.  3'lagni  I.  et 
D.  nuntium,  uyyeXov  aBxvuTotv  ipiovviov ,  ^ixxto^u  ,  ut  jaepius. 
Memorat  hoc  poeta  tancjuam  praecipuum  Mercurii  n:unus,  nuUo 
le^pectu  utilitalis,  quam  quidam  ex  hoc  inter  crelum  et  terras 
commercio  in  humanum  genus  reduntantem  comminiscuntur.  Ne- 
que  magis  cum  anticruitatis  sensu  congruit,  cjuod  Mercurium  non 
solum  institutioni  hominum  sed  et  lyra  invenfa  eorumdem  oblec- 
tationi  urospexis9e  iidem  mox  asserunt.  —  6.  lyrae  parentem,  in- 
ventorem,  cjui  construxit  lyram  e  testudine,  cui  nervos  ovium  in- 
tenderet.  Locus  class.  apud  Hom.  H.  Merc.  4.0  scjcj.  Lucian.  D. 
D.  y\l.  et  ApoUod.  III.  10.  2.  — curvae,  convexae  ,  ob  cavum 
resoni^m,  ro'  Kftros  soni  augendi  gralia.  Hinc  poffA.iy^  )(^sXiiK\ovoe 
'E^lAi-j)Vos  dict-i  Orph.  Arg.  381.  ufci  v.  Gsn. 

V  7  sq.  Ordo  senfentiarum  sic  procedit  :  te  canam  —  DeO' 
rum  nuntium,  tyrae  parentem  ct  calUdum  c,  Cullidum  condere 
graec  strnctura,  pro  callidum,  ingeniosum,  sollerfem,  x'i[A,vhoiA./)' 
riv,  ad  condtndum,  occHitandum_/«r/o,    h.   ad   furandani ,  copd 


—      .-^49      — 

KAfHTtiv,  quidquid  placiiit ,  anget  notionem  asfutiae  Mercnrii. 
Oninino  haec  de  iiirtis  Mercurii  notio  e  sumina  antitjniiate  repe* 
tonda  videtur,  ubi  doli  ac  fraudes  non  tam  in  vetilis  haherenturj 
cjuam  potius  ab  ingenii  sollertia  conmiendationeni  haberent  ^  <|nam 
ciim  maxiniam  Mercurio  altribuerent,  sane  proclive  erat,  ut  hanc 
eadem  «implicitate  elotjuerentur  ac  declarent  pf;r  furta  acfrau- 
des,  quibus  Mercnrius  aiiis  illuderet.  ii.\r\c  furtum  Aic\tnr  jrico- 
sum^  joci  cansa  perpetratum,  noiiSiy..  qua  voce  ejusdem  Dei  fnrta 
indigitat  i^^ucian.  Catapl.  T.  1.  p.  624.  ed  Reiz.  jMij  inl  ««'itujv, 
*i  EjO/4»),  y^fca  Tv  xKewTiy.T,  tiKii  aoi  41  iv  on{«»'jJ  ■na.iBiot.i.  Sic  a«i'» 
^eiv   et   ««««  W(X.7i'/«  Theour.  XV.'  49.   ubi  v.  ^  alken.  p.   359. 

r.'9  -—  12.  Adlert  jam  poeta  duo  trandi^Ienti  ejus  increnii 
exempla,  alterum  de  bobus  AjioUini  surreptis,  alterum  de  phire- 
tra  eidem  clam  detracta.  Utrumfiue  hoc  oaod  di^erso  teinpore 
a  plurinii.i  editum  narratur,  Horatitis,  »iuo  macis  vafritiem  Mercu- 
rii  ijxtolieret,  iniro  artificio  ita' cbnjun^xit,  ut  Mercurium  inter  ip- 
sas  Apoilinis  minasj  «ruibus  tii\  reddendas  bovrs  compvlleretur, 
eidem,  pharetra  subducfa,  nova  fraude  iliudentem  induceret.  \Sed 
fabniam.  hanc  ab-Aicaeo  ita  jam  adomatajti  tradit  PorpKyTib  :  et 
ipsa  paullo  abstrusior  verborum  strnctura,  et  concisa  dutio  ;ib- 
unde  docet,  Nostrum  in  exprimcndo  Alcaei  locoforte  nimis  labor 
■rasse.  Yerba  ita  ex])edienda  :  Apollo^  dum  te  puerum,  jia.id^iv' 
Vcf,  cjui  vix  trium  dierum  esses  (Homer.  H.  in  M.  19.)  minaci 
voce  terret,  gravissimas,  quibus  te  tetreret,poenas  minarettvV;  quas 
a  fp  sumturus  esset,  nisi  reddidlsscs  boves,  olim^  paulio  s^wXe per 
dolum^  furtim  amotas,  abactas,  to  ijjso  momenfo  risit  viduus 
(«i»,  h.  se  xWv^wvn)  pharetra,  docta  brevitate  ac  gr&eca  formapro, 
videns  se  viduum,  privatum  pharetra,  risum  continero  non  potuit. 
Ultima  fere  conveniant  cum  tabniae  Neapolitanae  descriptione 
apud  Philosfrat.  Ic  I.  26.  -tjuam  i<leo  hr.c  transferam  :  l  'ff/L/.vji 
ifsxxrxi  kxToniv  tcv  AxoKXwvoi'  y.ai  xo^^puii  ixiftri^Yia»i  roT;  fAsrctp^S' 
vois  avj-oipor'  AjJs/  ra  tc^x  xxi  (toAwv  fAev  Jz/AaSfi'-  01!  /jiyiV  ■flyvo/iat 
acavktiXMi,  'EvracvSx  -r)  actpix  roy  ^MyfJ<pov'  S/«;^^fT  yif  Triv  'AotoA- 
Kwv»,  xal  T^oiii  yxifovrx.  Mf/wfr^/iTa/  Sf  c  ysKon,  oTor  sipi^ivsiv  tZ 
Kj^oamnM  3vfx.ov  fJtv/itoJdvjj,  ir,Sovi)j,  Pertinet  huc  haud  dubie  parva 
Mercurii  iignra  tnm  pharetra,  de  qua  v.  Hist.  d.  l'  Acad,  desln- 
eCript.  T,  XII.  p.  25X.  —  Amovere,  ut  avertere  verba  prnpria 
de  furto  pecudum.  Nisi  forte  poeta  Homericam  rationem  (H.  1, 
69  5cm.)  ,in  aniino  habuit,  tjna  nempe  Mercuriin  ;4i'ri'«  rroy/jvac  o'w* 


— •      350      — 

Aac  rxi  wj)'(xStv  ozsi^jSsv^  rxi  S'  o-m^iv  zjjJcjSjv,  cauda  adeo  bovet 
retro  traheret,  versisque  viarum  indiciis  rafieret:  .ne  qua  forent 
pedibus  vestigia  rectis^  ut  de  simili  Caci  fraudt;  \  irg.  Aen.  Vlil, 
2lo.  Quo  et  adjecta  pcr  doluin  (5oA.(yiv  tixvr^v  eadom  cle  re  Ho- 
mer.  1.  1.  76.)  pertinere  viclentar.  0\iclius  (|nocpe  Met.  II.  636» 
a  Mercmio  arte  sua  abactas  boves  ait.  Oliin  junge  tJ>  a>notas-^ 
nisi  forte  praestat:  nisi  olim  reddidisses,  h.  eo  ipso  momento, 
statini,  illico  :  extjuisitiore  aclverbii  usn,  c^uicerte  de  aiU'.  dudum 
satis  ronstat.  —  Risit  tiduus,  graeoe,  ut  Virgil.  A^in.  II.  377» 
sensit  medios  delapsus  in  hostes.  l^iduus  pharetra,  spoliatns  , 
carens  pli.  ut  op<pav'i  Gr.  e.  g.  Pind.  Isthm.  A.  \^.'oi>(pxvoi  ufi(io{, 
V,  13  —  16.  Mythicis  jam  historicum  ut  ita  dicam  ,  solltr- 
tiae  Mercurii  exemplum  poeta  snbtexit,  Mercurrus  deducit  Pria- 
mum  acl  Hectoris  ab  Achille  occisi  corpusredimendum,  per  castra 
Graecorum,  nulli  visum  netjus  agnitum  ,  eunclemc^ue  incolu- 
mem  inde  reducit.  Fundus  narrationis  apucl  Homer.  11.».  33^.  Pria- 
mus  dives  zsoXCy.Tiiroi,  ■asohuj^^^vaoi^ni  saepius:  hic  tamen  non  simpli- 
citer,  secl  cruatenus  magnam  vim  auri,  quo  corpus  filii  sui  rerlem- 
turus  erat,  curru  asportabat  Homer.  1.  !.  228.  —  .fnfeUit ,  sh(x9f\ 
latuit  Atridas  Aqamemnonem  et  Menelaum  superbos ,  fji.eyciki^TO' 
fx^  fA.iya.^\!ifAoVi.  foTtes  ,  perpetuo  epitheto.  —  Thessalos  ignes, 
ornate  pto  vigilias  copianim  Achillis  Tiiessali^  Mvrmidonum  du- 
■cie.  Has  Ln  specie  niemorat  poeta,  cjuod  eae  Priamo,  Achillem 
petenii*  transeundae  erant,  et  tjuod  iter  nocta  fiebat.  —  inir^ua 
Tro/ae,  infesta  Trojanis,  caitra,  Graecum  exercitum.  Post  fpo- 
ciales  notiones  generalem  ponit  ,   taiujuam  poeta. 

v»  17 — 20.  Secjuitur  jam  Mercurius  vJ.OT^«-/a)yc*s,  «o;Mir«To?,  qui 
animas  acl  Inferos  deducit,  —  reponis  sedibus ,  ponis  ,  collocfls, 
deducis  ad  laetas,  heatas  sedes,  Elysium,  piorum  sedem.  Locot 
laetos  sedesque  beatas  fortunutorum  nemorwn  de  iisdem  Virg. 
Aen.  VI.  638.  —  18.  virga  aurea,  ^xft^t»  ^pvasiy.  Ideo  Jiule  or- 
ta,  quod  Mcjrcurius  comparatur  >r/)fo|i  veterum  heroum,ijui  (txit:- 
T^oy  cerebant  ;  i^uoA  aureum  habet  Mercurius  ,  ut  Deus.  Hinc 
XfVuo^jKf^isii  dicfus.  Utitur  hic;  Mercurius  tantiuam  pedo,  nam  re- 
licjui  colores  suaviter  a  pastore  duofi.  Coerres.  agi«,  compclhs 
^ut  1.  24.  l8.  quam  virgn  semel  horrida  nigrn  compulerit  iller' 
curius  gregi)  deducis  turbam  levem,  exiles  animas  eidaXu.  ,  (v, 
ad  I.  4.  i"]-)  ad  lora  infera.  Sperialiori  notioni  i-terom  ger.ra- 
lem  snbjecit  poeta,  c^uod  a  pcdestri  ratione  abhorret.  —  lO-  "5"* 


—      351      — 

deris  Deorvm  i.  Diis,  graecismo  vulgari  ;  et  imis  ,  inferis  Diis 
Ovid.  Fcist.  V.  665,  tle  eodeni :  Pacis  et  armorum  svperis  imis» 
(jue  deorum  arbiter,  Claudian.  R.  P.  J.  89.  commune  profontiis 
et  superis  numen.  Hinc  'Y^\*.r^i  Koivoi  dictus,  velnti  Arqentario 
j\na!.  Br.  II.  269,  c.  XlII.  — gratus,  utriscjue  inserviendo. 


ARGUMENTUM.  XL 

\yiium  Jiomines    ferrena    qnaedmn    cum    side- 

luiii  moiu  congrnere ,    veluti-   Oceani   aestum 

cuni   lunae  curriculo,  tempestates  cum  stetia- 

ruf)i  r/uarundam   ortu  vel   obitu    cet.   animad- 

vertissent  j  proclive  sane  erat,  ut  causas  /lOt 

j-um  phaenomenorum   ab  iisdem  repeiereut^et 

unicuiquc   stellae  peculiarem   aliqiiam    vim  , 

qua  in   res  physicas  ageret.  diversamque  pro 

diverso    cujusque     e^eciu  poiestaiem    tribue- 

rent,     Dilatato   mooc  Jiujus  scientiae  ambituy 

res  etiam  humanae  eorumdem  imperio  subjici 

coeptae  sunt^  adeo  quidem,  nt  tolujnhumanum 

genns   quasi  hahena   qnadaui    de    caelo    vinc- 

tum  giibernari  antiqua  sibi  persuasum   habe- 

ret  superstitio.     Ne   tamen    vano   huic    scien- 

iiae  augmento    omnts    prorsus,    cui    innitere- 

iur,  raiio  deesset,  uique  nova  haec  inde   exor- 

ia  discipiina  certis  quibusdam  ,   ad   quas    res 

humanae  exigerenlur,  consiaret  regulis  ;  coep- 

ta  Jieri  observatio  est  iGell.  XIV.    i.y^nt  ani- 

madverieretur .,    quo    /labitu,  quaque   forma, 

quaque    positura    siellarum    aliquis    nascere- 

tur ;   ium    deinceps    ah    ineunte    vita   fortuna 

^jus,  et  mores  et  ingeniifm ^  ei   circumstanlia 


—      352      — 

reriim  negotionimque  et  ad  postremnm  Jinfs 
etiam  vitde  eocspectaretur,  eaque  oninia  ut  usii 
vtnerant,  literis  (^f/uae  eplienierides  mal/tema' 
iicae  dictae^  mandarentur^  ac  postea  longis 
iemporibus^  f/uum  ipsae  Hlae  eodem  in  loco  , 
eodemque  habitu  J^orent  ^  eadem  ceteris  qao- 
qae  CDentura  e.vistimarentur ,  r/ui  eodem  illo 
tempore  nati  Juissejit.  Composiia  eoc  ista  ob~ 
servatione  disciplina  dicebatur  inde  genesis  ^ 
s^enitura^  ej usfjue  inspeciio^  horoscopus.  Conf. 
ad  II.  17.  Jam  f/uuni  omnio^r/uae  non  nisi  ma- 
gno  virium  impendio  ^  maqnar/ue  ingenii  sol- 
lertia  ad^ef/ui  licet.,  (j^.  ad  I.  5.  21.)  t/uaeque 
nos  supra  sortem  nostram  eoctoUere,  Diisque 
exaer/uare  videntur ,  humano  generi  a  Diis 
negata^  omuesr/ue  adeo  conatns.,  quibus  adi- 
tus  ad  ea  /jatejiiy  i/npios  liaberet  antiquitas ; 
inpromiu  e^si  inielligerc  cur  eliam  lianc  ar- 
tem^  qua  eventura^  quorurn  scientia  maximum 
inter  Deos  atque  homines  discrimen  constitue- 
ret^  quaeqiie  komines  Jovi,  ui  Pacnvius  aii^ae- 
quipararei^  ab  hominibus  exquiri  posse  puta- 
hantur^  impijum  atqiie  vetiiam  hahueririt.  Ho* 
riitius  igilur^s  ,ui  deterreret  Leuconoen  Oiatn 
ei  feminas  Romae  vana  hac  futuri  exploran- 
di  curiositate  laborasse  abunde  constai^ ,  ne 
geneihliacis  islis  afiibusuiereiur,  impium  es- 
se  aii^  in  eainquirere  velle,  quae  prudejili  quo- 
dam  consilio  Dii.nobis  occultaverint :  contrx 
mulio  saiius  esse.,  iis,  quae  fato  nobis  impen- 
deant,  to/erandis  parem  foriemque  adeo  ani- 
mum  ofjerre,  aique  iniis  adquiescere.  Quuui- 
que,  quam  brevis  vita  humana  sit,  etiam  abs- 
que  Babyloniis  istis  numeris  perspici  posut, 
niulto  sapientius  esse ,  praesentis  iemporis  ^ 
quod  certissimum  sit,  usura.  qunntam  largia- 
tur  maximam')  frui,  quani  in  crastinum  ,  auod 


■—      353      — 

admodum^  incerium  sit  eam  dijfere.  Eminet 
hoc  carinen  cnm  elorjuuiionis  ornatu  ,  colo- 
rumrfue  vigore^  tuni  sententiarum  in  tanta 
brevitate  excellentia.  E  v.  5.  coUigere  possis 
L.euconoen  villam  habuisse  in  ora  maris  Ty-r- 
rheni.,  Hnque  et  ipsam,  et  Horatium  quoque 
nunc  forte  fuisse-.  quamquam  nonopus  sit  hac 
suspicione,  si  m  a  r  e  f  x  rrlie  n  u  m  solius  or~ 
natus  causa^  iuti  Statio  Theh.  VI.  20.  T  y  r- 
r  he  na  hy  e  m  s^  posituni  existimes. 


Adnolatione 


s. 


V.  1.  sqq.'ne  i/uaesieris,  noVi  quacrere,  in(jiurere,  sollicitaesse. 
f  ropert.  II.  2o.  60.  ^t  vos  incertam,  mortales,funeris  horam  e»  qua 
sit  morsaHeuncla  via.   Quaeritis  ei  cwlo  Phoenicum  inventa  sereno, 
tjuae  sit  stella  homini commoda,  quaeque  mala.  v.  ad  I.  y.  13. . —  sci- 
re  nefas,  impium  enim  est,  ea  scire  conari,  sciscitari  quaerere.  Stat. 
Theb.   III.   ^^tl.   quid  crastina  volveret  aetas,  scire  nefis  homini. 
Mar.  Victor.   ad  Salm.   v.  45-   (in  Wernsclorf.  Poet.    nim.    T.  TII. 
p.   lo^.)    Quaeque  deo  tantum  sunt  nota,  recondita  cuncfis,  sci- 
re  volunt,   heu  grande    nefas,  et  scire    videntur,   —    quem   mihi 
suaviter  tlenlarat  Leuconoes  adversus  Horatium  benevolentiam, — 
2.  quem  finem  vitae,  cjualem  vitae  exitum,  quod    genus    mortis  , 
ut   in  Propert.  1.   1.  qua  sit  mors  adeunda  via.     Nisi  forfe   prae- 
stat,  quot  vitae   annos  dii  dederint,  constituerint,  clecreverint,  no- 
Lis  vivendnm  triliuerint  ,   propter   v.  4.  scu  plures  cet.  Dare  ver- 
biim  proprium  de  fato.     Tibull.  IV.  5.  4.   ubi  v.  Heyn.  —  3.  nu- 
ineri  snnt  computationes  ex  ephemeridibns  9.  tabulis  astrologicis, 
in  cjuibus  conjunctiones  planetarum  ,  positiones  siderum  ad  quem- 
vis   tliem  clescriptae  erant.     In  his  exputationtbus  qunm  tota   ho- 
rosropi    ratio  esset  posita,  docte  hanf»  artem    poefa    per    numerrj 
indigitat.    Qno  eodem  m.oAo  numeros  Thrasylli  dixit  Juvena!   ^I. 
()7(j.  (i\.  numcros  astra  moventes  Lucan.  I.  ^j^l.  ubi  plura   cmgessit 
Oiidend.  —  Babylnnios  vocat,  quia  astirologia   ex  ilJis   ferrio  Ho- 
mam  advecta  eraf.     Hinc  ii,  qui  hanc  artem    profitert-nfur,  Chal- 
daei  simpliciter  dicti  :  tanquam  Jwvenal.  VL  553.  —  ^««/«r/j,  ten- 


—      454      — 

tn,  experirc,  futurj.    iiulc    exploraro    conare.     Proprium    verlnim 
hac  <le  re. . 

V.  ^.  seqq.  Ut  melius,  aj,  caov  /B/Ar/oi',  tjuanto  melius,  cpan- 
to  satius  est,  pati,  <uc)uo  animo  terre,  aecjiii  bonic[ue  consulere, 
in  hoc  atlauiescere,  quuiquid  cri/,  cjuoclcuncjne  tandom  acciderit, 
qiiatcniutue  lato  iiobis  impendeant,  c[uum  sollicituclo  futuri  prae- 
sertem  iiuociue  lactitiam  turbet,  vitaec^ne  frdcfum  intercipiat. 
Forte  tamen  strictiori  sensu  accipiendum  propter  secjtrentia,  et  ex- 
plicaiulum,  quidquid  annorum  erity  {juantulamc-pncjue  vitae  por- 
tiout-m  sors  nobis  fruendam  iletleirit.  —4.  Seu  plures  annosJiipi- 
ter  s.  fatum  tibi  tribuit,  adsignaverit,  c^uos  vivas,  i«ive  hnnc  ulti- 
mum  esse  jusserit,  seu  longum,  seu  hreve  vitae  tibj  datiim  sit 
spatium.  Docto  hoc  atcjue  ;!h  ipso,  cjuo  scriptum  cst  hoc  c.irmen 
anni  tempcre,  petito  ornatu,  poeta  extulit.  Pro  ahnis  enim  sunt 
hremes,  et  pro  ea  quae  nune  est,  procellarum  hibernarum  imago 
«gregie  elabqvata.  —  mare  Thyrrhenum,  maris  Tyrrheni  fluc- 
tus,  tiui  dehiUtaniur  per  hyemeni,  ad  saxa  alliduntur,  frAngiiPtnr  , 
et  inde  fracto  impetii  relatuntur.  Quo  sensu  Jluctifragum  litus 
flixit  Lucret.  !•  3o5.  Sed  ornatius  hic  Ay^mj  est  subje  lum  agen«, 
«t  ipFa  fluctus  dubilitat.  — pumicibus  docte  j  ro,saxis  cavis,  exe- 
sis.  V.  Virg.  Ge.  I.  44.  et  374.  item.  Lucret.  I.,326.  vesco  sale 
saxa  peresi  —  oppasitis,  crui  objecti  sunt  fluctibus,  »50/3X1501  aKa- 
•silKoii,  (Homer.  11.  /3.  396.)  tjui  uraetendantvr  nuiri  ad  eos  fran- 
gendo:  adposito  epitheto.  Villarri  ad  Ausiri  futus  oppositarn 
pariter  Cjtull.  LXII.  2.  Eupes  expositas,  tjuae  in  mare  procir.- 
runt,  dixit  Stat.  Ach.  L  449- 

V.  6  seqq.  Quin  tu  potijas  l^.eio  atc^ue  securoanimofnierehoc- 
ce,  quod  tibi  datum  est,  vitae  tempore,  cujus  spatium  et  p.r  se 
satis  circumscriptnm  jit,  et  hoc  ipsuni  cito  el;-batur.  Vide  t|uam 
eraviter  et  extiuisite-pneta  vulgarem  hanfc  senle*ntiam  expresserit. 
Est  atleo  corrigentis  tc  sapias^  ii,  meliorcm  vifae  rationem,  tjuae- 
so  ,  infa»-,  vita  rertius  utaris,  fcre  iit  L  7.  17.  sic  tu  sapiens  jlni' 
re  memmtf}  iristitiam  'ret.  Itatjue  feminam,  nt  jucurde  prrio- 
^(•r»s  vit;ie  temp  is  transigpt,  hortaturus,  jubet  eam  vinum  liquare 
h.  V^rcolare,  sictiue  bibendo  aptum  reddere.  Quura  enim  \ini 
cleiaecjndi  artem  parum  cognitam  haberent  veteres,  oporte})at 
eos  viii"<n  annosum  aut  fumo  maturatum  (v.  ad  III.  g.  1».)  et  sic 
t.irbidum  Pc  spir.sum  pcr  saccum  ,  e  tenui  lino  confertum,  feni.i- 
tjue  viir.ine  rarius  coutextam  (CoUm.  IX.  15,  12.)  colarc  s.  trans- 


—       355       — 

tnittere,  ut  purgaretur  a  faecilws,  et  liquidius  fieret.     Id    tliceb.T 
tnr,  i>\(^:/i',  ax.«t^iiv,  [^r^TQiu^uv'   v.  Huringa  Qhss.  c.  XX.  ji.  i63. 
Aiitiuuissimum    himc   m^cVrleW  Wiifirmat    ctiam    inscriplio    Sigea, 
iiua   tledicjntnr  ;ffxr/jf,  iwiar^rov,  et  /}5/mo's.  Jam  etsi   hoc    juuiic- 
Lre  esset  negotium  ;  poeta  tamen  non   tam  hoc   agere    videtur  ,    ut 
Leuconoen  ab  astrologicis  rationiuus  .ad    optras    femineas    trulu- 
cere  Velit,  cjuam  potius,  ut   futuri    sollicituclinem    missain   faciat, 
eamque  vinum  bibenclo,   animo  ejiciat.     Eadem  lo«uen'cli   rafib  iii 
Martial.   VIII.  45'  3.  in  araici    TsdUai  D<f^uaf ,    et   lento  ipleri' 
descat  turbidci  iino  amphora  centeno  consule  favta  minor.     Ne- 
ciue  vero   nloTari  cpemcpiam  clebet,  c^uocl  fcminae   hoc  poetaprae- 
cipiat.  Vide  vel  I.   17.  21.  et  III.  12.  1.  2.  —  sputio  brevi,  cjaum  . 
bfeve  sit  vitae  spatium,  in  hac  vitae  brevifate,  reseces   lescir.das, 
ne  longe  nimis   ])orrigas,  ne  aias,  imo' contrahas,  J/^tf/n    longdm.^' 
iongioris    aetatis,'.  ioni^e   porrectae.     %aeclare   sibi     opponuntur 
sfatium  brevA  et  spes/lon^a.  Eadeni  fcJjitentia  eodem  cjriiatu   t-st 
I.  4.  15.    f^iV«5  summa  brevis  spem  nos  vetat  itichoarc   lofffaryi. 
ResecamuS  spcm  vitue,  cpcim,  uUia  ejus  terniinum  porrectam,  in 
fioes  suos  co^inuiS,  contrahinlus,  ita  ut  spein  vitae  ne  ulteriuspro- 
dacamus,  cjuar^i  ;pf  r  ejus,  brevitatem  licet.     Virgiiii    locus  Aen.  X. 
I07.  quam  quisifuesecat  spem  a   nuslfo  alienus  videtur.  —  durti 
lOtjuimur,  c[uin  adeo,  dum  haec   ita  Iocfuimur,_/5?iO-eriV   fit,  ut    ef- 
fugiat  aetas,  alicpianlulum  aetalis.     Hihc  invida    ca  dicitur,   cii:;fe 
tam  cito    elabendo    sui   fruclum    nobis    invidere    videtur.      Siniilis 
color  in  Juvcnal.  IX.  \l6.  et  l'ers  V.  152.    Vive  memar  lcti,    fu. 
s;it  hora,  hoc,  quod  loquor  inde  est.  adde  Incerti    Idyll.    in  >Ro* 
sam  V,  35  —  38.  in   Anthol.  Lnt.  •Ijurm,   T.   I.  p,.  705.    de   bre^  is- . 
slmo  temporis  spatio  adhibuit  Petron.  c.  99.  ubiex  uratro  dumc' 
fafcta  tellus  nktct,  AUm  locjueris,  levis  pruina  dilabitvr.  —  %,iiar^ 
pe  diem  hodi«rum.  xa/for  Xa/Bf,  fe.    g.  Aeschyl.    iSept.    adv.    Th. 
65.)  praesenfi,*  cjuod  vivendum  tibi  dalum  est,  tempore  utejre,  fru- 
ctum   ejus   ne  fntercipi  atcjue  elabi  tibi  patiare.      Ad  verba  ^t  seh«, 
?iim  m.  8. '27.  dona  praesentis  cape   laetus    horae..  Nec    abludit 
Terentianum  Adelph.    II.  4.  23.    hilarem    hunc   sumarrius   diem, 
IVlale  comparant  Epicureornm  /:«f  «/^s/v.  cf^  ad  III    '29.4?.  — qiam 
minimum  credula,  parum  fiduciae  collocans  in  postero,  crastino, 
^[uum  admodum  incertum  sit,  an  crastino  vivas. 


z  ^ 


—       356      — 
ARGUMENTU\T,  XII, 

VW» 'Wk  '  w  .-w  v»«  VVk  l/V» 

t^armen  hoc^  cfuod  est  e  genCre  gravi  aijue 
magnifico^  ianlam  in  adornando  atque  per- 
iraclando  argiimento  arteni  ostendit,  iahta- 
que  augustissimarnnx  itnaginuni  dignilaie  ^ 
orationisrfue  ornatu^  atque  elorfuuf.ionis  vi  con- 
spicuu/n  est,  ut  ipsani  lyricae  poeseos  majesta- 
ieni  repraesenfare  ,  omninorfue  sptcndidissi- 
77t''s  Horatii  operidus  adnumerandn m  videaiur. 
Sed  in  ejus  descriptione  admodum  liaerere  vi- 
deas  Intpp.f  quod  non  mirum,  fjuum  singula- 
ris  omnino  illius  ingressus  sit.  Putant  fiere^ 
Horatium  enumerare  Deoruni .,  heroum,  ei  ma- 
gnoruni  Piomae  virorum  muttiiudinem,  quos 
notit  canere,  et  iaineh  hreviier  canai  ,  ium, 
ad  Augustum  venire  ,  cfuem  proprie  voluerit 
canere.  Sed  ffuum  sic  jejunani  admodum  ra- 
iioneni  sequutus  esset  poela,  tum  ne  serfuutns 
est  rfuidem ;  nam  omnes,  cfuos  memorat,  cane- 
re  se  velle  nimirmn  ait.  Quumrfue  et  hymno- 
rum  et  odarum  gcnus  fiuisse  constet  apud  ve- 
teres  .,  rfuod  pluviuni  laudes  conifAeqtereiur\ 
Horaiius,  Augustuni  celehraturus,  eam  raiio- 
neni  sed  novo  artijicio  imiiatur  ita,  ut  Deos^ 
herorts  magnosrfue  Roniae  viros  enumeret ,  et 
brevi  elogio  decoret,  isiirfue  splendidae  seriei 
ad  extremum  adnectat  et  adsociei  Augusium., 
nerfue  sotunt  sic  illis  parem,  sed  uno  Jove  in^- 
J^eriorent  ponat.  Quo  quam  splendidum  atque 
excejsum  yiugusii  elogiunt  contineatur^  qnis 
?ton  videat?  1  gitur  itrt  informemus  aninio  pro- 
gressuni  carminis.  Poeta  eniJiusiasmo  excel- 
siore.  rt  impfiu  ,  mai^ni  alicujns  argumenii 
canendi.  correjjtus,  pitnus  suhiimiujn  sensuuiti 


—       357       — 

(pse  amhigit^  qiiod  illiid  arg-umentum  sit, 
(Juare  exeniplo  et  iniitatione  Pindari  e  Mnsa 
sciscitatur ,  r/uis  ille  sit  vir,  aut  lieross  ant 
JDeas^  qnem  se  canere  v-elit.  A  Jove  igitur^ 
JMusarujn  princi pio,  Deorum  mc/Jcimo^  exorsns 
ad  ejus  liberos  transit.  Memorantur  adeo 
Pallas  a  Jone  secunda,  Bacitus  evuoiXio^*  Diana 
lo^scii^Xy  ejusque  fratcr  yipollo  £K'/jQo\oi;  •  tum 
eoc  lieroihiis  Hercules,  viciot^  monstrorum  do- 
miior,  (rwTT/i^,  et  Dioscuri,  coJTViQSi;  iidem  etiam. 
et  tempestatum  pacatores  Deinde  ad  viros 
progressus,  ut  ad  primarium  carminis  argu- 
mentnm  transitum  sibi  pararet  in  summis  suac 
gentis  viris  commemorat  Romuhim,  urbis  con- 
ditorem  et  IVumam  efferctti  militia  populi  per 
quietem  formatorem,  religionum,  morum.,  /^- 
gumque  institutorem.  His  suhjungit  Tarqui' 
nium  P  r  i  s  c  u  m,  fasces,  traheas,  curuiess  om- 
nia  denicfue  decora  et  insignia,  quihus  impe' 
rii  dignitas  eminehat  iFlor.  I.  5.)  ah  Etrus- 
cis  a  se  suhactis,  ad  Romanos  transferentem, 
tt  Catonem  Utic^nsem.  Tum  sequuntur  pri- 
scae  aetqttis  venerahiles  virinonnulli^Piegul us, 
Scanri,  PttuUus,  Fahricius,  Curius,  Cannllus , 
fortiiudine  hellica,  pairiae  carilate,  generoso 
spiriin^  graviiate  ct  constaniia  clarissimi^  di~ 
sciplinae  antiquae  contineniiaecjue  ac  morum 
severiiatis  servaniissimi ;  Camillus  etiam  Ro- 
mae  conservaior  ac  restitutor .  ac  velut  al^ 
ter  conditor.  Facia  dehit  c  mdgnifica  irans- 
itione  ad  Marcellum  juvenem,  yluguslo  et 
populo  R.  carissimumj  gentemque  Juliam^  in- 
de  ad  ipsnm  Augusium  n  Jove  sccutiduin.  div^- 
sumcfue  cum  eo  imperium  habentem,  enihusias- 
nii  impetus  defertur.  Scr'pi nm  auiem  est  h, 
c.  a.  U,  DCCXXXI.    vivente   adhuc    AlarceLo^ 


—       358      — 

heUumfjfiie  ^ngiisto   contra  Part/tos  parante, 
Compareiiir  ciun  eoPind.  0/./3.  et  Nosiri  III.  25, 

A  d  II   o  t  a  t  i  o  n   c  s. 

V.  I  sq.  Prlma  exortlii  atqne  totius  fere  ranninis  staminarla- 
cta  »  Pintl.  01.  /3.  pr.  'Avx^itpopfAiyyss  vfxvoi,  Tiv»  Ssov,  tiV  /jjooa, 
Tivct.  h  «jiSf«  «fA«Jy'(TOjMfi'  ;  in  c£uo  aclumhrando  f.t  amplificartJo 
poeta  (loctrinam  atijne  artem,  cjna  a  Diis  exorsus  ad  Angusti  !au- 
des  progreditur,  haud  vulgarem  ostcndit.  Mnlto  tamen  simpli- 
cior  Phirtarici  exordii  ratio  videtur ;  nam  laudes  9sot,  h,  Jo- 
vis' (v.  4.)  et  herois ,  Herculis  (v.  5.)  haud  alienae  erant  a 
carmine,  c^no  Therpnis  virtpria  in  ludis  Olympicis  celehrare- 
tur.  —  yiriy  ^ui  virtute.  ac  me^itis  relicjuos  homincs  antecel- 
lunt,  heroes  yiniQioi*.  ex  his  Alciden  et  Dioscuros  mdmorat  ;  ex 
i^stis  vero  Romultim,  Numam  PomTjilium  ret.  Nam  Romulum  vi-^ 
ris  adncnserj  a  poeta,  e  v.  33«  Rom.  ppst  hos  cet.  clare  patet. 
—  lyra  vel  /i^^a,' carmine,  ciuod  ad  lyram  vc-l  t.  canatur,  lyrifo 
inde  adpellato.  Utrnmcrue  conjunxit  ctiam  Pindarus  Isthm.  s.  33. 
■/.'Ki <>\iT 'M  V  sv  Ts^  (poffAiyysiyaiv,  sv  «v^ouv  Ts  zsct.ix^i!ivoi$  oy.oxXcas,  et 
01.  7.  13.  14.  ^i»Vy-'y"/«  imoiKiXdyxfvv  xv.i  fiodv  «i*A(»v,  s-7:iasv  ts 
fJiJiv,  et  01.  /.  1 1  3.  T/'i' 5' «So5'^(]5  T.i  hij  ^oi^yKoy.vs  t'  «JAoJ  ivci^nia., 
(Jsi  X'^'"'^-  C'^*  1'^-  4*  1  5<T4' —  ocri  oht,  acuto  et  gravi  sono,  cjua- 
lis  est  huccinae  nostrae  avt  tnhac  Hinc  Pind.  17  1.  ^o-xv  «uA»i» 
et  Auct.  Ep.  J74-)  (Bi".  Anal.  111.  184.)  ocvXod  dixit  /3«pU<p.yJy- 
Vouj.  —  2,  sumis  eligis  celebrare,  graece,  pro,  celehrandum,  ca- 
nendum.  Sumere  saepius  cle  eligenda  carminis  materia,  nt  Ep» 
1.  3.  7.  A.  P.  38.  Quod  Musae  canendi  partes  delegat ,  hoc  cum 
per  se  plus  dignitatis  habet,  tum  adcommodatrns  est  prop- 
ter  sec{C[. 

r.  3  —  6,  Cujus  nome?i,  landes  recinet.  cum  delectu  pro  re- 
feratj  rcddat  imago  sc.  vopis,  Echo.  Est  adeo  docta  s'uperioris 
sentcntiae  amplilicatio.  Echo  panllo  audacius  imago  simpliciter 
dicilur,  ut  I.  20.  7.  ^ed  hand  dnhie  anficjuns  et  docJus  h  voca- 
huli  usus  er/it;  nam  sic  hahet  et  Cic  Tusc.  III.  2.  Plenius  Virg. 
Ge.  IV  50.  vocisqve  pffensa  resitltat  imago.  Similiter  jfrtvroiW 
cTofA.xTcov  A«'Aov  siKovx  Echo  vocat  Archias  Xiy.  3.  (Anal.  Br. 
II-  9.  95.)  Horatium  sccuti  sunt  Stat.  Si\v.U3.  l9,  fj^ldx  respo/z- 


—       359       — 

sat  imago.  et  Valer.  Flacc.  Iir.  597-  \responsant  silvae  et  vaga 
CiTtiit  i/r.Ligo.  —  jocosa  e  natura  rei,  cjuatenus  Echo  fAllit  et  lu- 
<lit  no5,  Lucret.  IV.  574.  frustratur  imagine  verdi.  fullax  S>\n\, 
1.  ].  —  5.  &.  Ad  exorpanclam  Echus  ima^ineminoiitfs  poeta  me- 
i^irrat,  a  cjuibas  lyrae  ac  vocis  sonus  reflectatiir.  Quumcjue  Mu- 
?ae  canemli  partes  injungat  ,  ex  niontihus  cum  clelcctu  ponit 
Heliconem  ct  Pincluni,  Musis  sacros  ;  Haemum  vero,  cruocl  isoliin 
nobiIis'-imoru!n  poelarum  Lini,  Musaei,  maxime  vero  Orphe-i  cAh- 
tilnis  insonuisset ;  crna  ipsa  de  causa  aHjpctos  puta  w.  7  —  12. 
/fi?/iro«  1'oeotiae  nions,  Phocicli  atljacens  ,  Mus;'rnm  sedt'.  i 'ga 
eivs  nemorosa  docfe  declarat  poeta  per  oras  umbrosas.  Helico» 
na  virentem  Ep,  II.  1.  2lS-  ^sv^johv  a.v»n\s(f>s  adeo  aa'lit  Pii-an. 
IX.  28  res  satis  nota.  v.  Passerat.  ad  Prop.'lI[.  1.  init  Pindus 
Thcssaliae  nions,  et  ipse  Apollini  et  Musis  sacer.  Haemus,  Thra.- 
ciae  m.  gelidus  dictus  ob  silvas,  nt  sup.  1.  31».  inf.  21.  6.  ^  irg, 
Go.  ir.  488.  o  qui  me  gelidis  in  valLibus  Haemi  sistat  et  ingen» 
ti  ramorum  protfgat  umbra. 

t'.  7.  sq.  In  Haemo  monte,  Orphei  canfu  relcbratissinio.  Vide 
«juam  docte  atcjue  omatd  pedestre  hocpoeta  extulit!  —  vocalem 
Orphea,  0ovf,svTx  cantantem,  vel  lyram  pul«an'em.  Sic  voca.'es 
chordae  Tib.  II.  5.  3.  Seneca  Agam.  3^6.  resonetcjue  mnnu  pul- 
sa  citatavocale  chelys-.  Hinc  Ornnino  de  poesi  ;  ut  vtcales  un^lae 
Stat.  Silv.  I.  2.  6.  Juven.  VII.  19.  nectit  quicunque  canoris  elo' 
quium  vocale  modis,  Silvae  s.  arbores  secufae  sant  l^  rae  sonr.ni, 
adpropincjn^runt  ei  temere,  nullo  ordiive,  confuse,  uti  promiscue 
aatea  stcterant.     Nihil  amplins. 

V.  Q.  sq.  uirtc  materna,  quae  mafri  cjus,  Cnlliopae  ,  propria 
est,  vel,  cjuam  mater  eum  docuerat.  Tsyyr)  y.ooiiUr.  Cirrh  itus  ar- 
tes  vocat  Clandian.  Praef.  v.  n'^.  ad  R.  P.  1.  H.  Seneca  ,  h.  1. 
forte  ob  oculos  habens,  Herc.  Fur.  573-  Quae  sylvas  et  avcs  sa- 
craque  traxerat  ars,  qiiae  prathuerat  flummibus  moras.  —  ropi- 
dos  lapsus,  concitatuit!  cnrs\xm  Jiuminum,  rapidissimos  fluvios  w>- 
rcnttm,  inhibenlem,  sisteutem.  Labi  jam  per  se  cifatnm  cnr.snni 
innuit.  v.  If.  14.  2.'  cf.  Heyn.  ad  Tibull.  I.  8-  48.  Omnipo  h.iec 
per  supressum  fluviorum  curscm  ventorumcjue  silentium  d^clara- 
ta  summa  per  rernm  nnturam  trancjuillitas  prisca  afcjnu'  au  !'is*a 
iyiagiiie  vim  poescos  ac  musices  egregie  repraesentit.  Co  ff  rri 
omnino  velim  Qrph.  Argon.  259  srrcj.  et  43l  ~ckU  Apollon.  Pvli.I. 
•-'3.  Ecjcj.  Antip.  Sid.    c.    J.XVlI.   CAni.l.  Br-  II.  p- »4.)  "S  irgil.  Ge. 


—      36o     '— 

IV.  454  '^^*  Ovicl.  Met  X.  init.  Senec.  Herc.  f.  57?.  sc^q.  Clau- 
dian.  Praef.  ad  1.  11-  de  R.  Prof.  —  blandum  .  .  .  quercus,  uui- 
qiie  tam  blandus  cjset  in  tractandis  fidibus,  c{ui  tam  blanHe,  tam  ' 
siiaviter  lyra  caneret,  ut  tjuercus  hisce  cantus  blandimentis 
permulsae  atque  illectae  eum  .sequereiitur.  ^sKyousvns  S{u«j 
piirlem  in  re  dixit  Orpb.  1.  1.  Ceterum  graecam  structuram  blan- 
dum  —  ducere,  pro,  blanclitiis  suis,  blancle  ducentem,  facile  ani- 
madvertas.  Kandem  Markl.  ingerere  conabatur  Stat.  V.  Silv.  5, 
ti4.  blandique  —  exccpisse  genas.  Setl  de  hoc  suo  loco.  —•  au- 
ritas,  nndnctcr  et  Jyrioe,  pro,  auscullantes,  cantus  suavitate  deli- 
nitas.  Imitatns  est  h.  1.  Sidon.  c.  II.  71.  qui  cantujlexit  scopu- 
los,digitiSijue  canoris  compulit  auritas  ad  plectrum  currere  sil' 
vas  \  quum  sturent  Hehri  latices,  cursuque  ligato  Jlurninis  atto- 
nili  carmer.  magis  unda  sitiret.  et  XXIII.  190.  aurita  chelyn 
ca.petcnte  silva,  IJ.  XVI,  4.  de  Ampbione  :  Ogrgiumque  chelyn 
quae  saxa  sequacia  Jleciens  cantihus ,  auritos  erexit  carmine 
muros. 

t\  13  sqq,  Quid  prius  .  .  ,  laudibus?  cjuem  prius  celebrem, 
cjiiam  Jovem  ?  Ab  hoc  initium  carminis  facere  decet  ;  hujus  lau- 
d-..-3  primum  dicendae  sunt.  Kespe^it  Horatius  haud  dubie  anti- 
(!  lioTum  poetarum  ,  c[uicjne  eorum  c;irni!na  recitarent  ,  solennem 
niorem,  cjuo  carminibus  prooemio  alicjuo,  in  Deorum,  maximeJo- 
\is,  laudibus  occupato,  praeludcrent.  Nnfus  satis  est  locus  Pind. 
Ncm.  II.  pr.  "03iv  zst^  y.ui  Oixri(>iScii  p«5tr»v  t-^imv  to.  ■adkK'  «0/- 
So»  «p^j^ovrai  A/gj  ia^Tz/ooiiAir.v,  Hinc  Jovis  laudes  sohtas  vocat , 
quae  primo  loco  a  poetis  monovari  solent.  -—  Parens  sc.  homi- 
num  ae  Deorum,  Jupiter,  absolute  sic  clictns,  ut  Paler  Virg.  Ge. 
^.  353«  ^*  ^'^  saepissime.  —  i4'  Summus  rerum  arbiter,  qui  uni- 
\frsum  riumine  euo  '"egit.  —  res  hom.  ac  Deor.  r»  tocv  «i/Spiirwy 
51«;  Siiuv,  crni  homincs  ac  Dcos  regit,  iis  imperaf,  juxta  Honieri- 
cum  :  ofrscf:  «lopesT  ts  Sc«v  ti.  Similifer  ^  irg.  Aer.  I.  229.  o  qui 
res  hominumque  Deumque  aeternis  regis  imperiis  et  fulmine 
terres,  de  eodcm.  —  15.  Universum  deciarat  poeta  ^er  mare,  ter- 
ras,  et  mundum  h.  caelum,  solem  ct  lunai.-,  c|uorum  cnrsum  ita 
iemperat,  moderntur,  regit,  variis  horis,  ut  inde  anni  partes,  vi- 
cissituclinescjue  temporum  proccdant  ;  cnia  fere  ratione  5ol  et  Lu- 
na  annum  caelo  ducere  dicunt-.ir  Viri;.  Ge.  I.  6.  Hinc  A/of  /we- 
yciXov  ivixvToCs  vccat  Homer.  II., /3.  134.  et  ipsae  Horae  filice  Jo- 
ris  et  Themidis  audiunf,  veluti  Orph,  H.    in  easdtm,   v.   tj.   Spe- 


I 


:-     36i     - 

v.jall  igitur  notionc  poeta  cur,'im,  cjua  Jnpiter  univcrsum  oontinet, 
expressit  per  anni  tempora,  ccrto  tjuodam  oidine  ab  ootlem  di- 
visa  att[ue  disfincta;  nam  haec  ipsa  evincuiit  certu  ratione  geri 
rern  atque  ordine  certo  juxta  Lncret.  V.  i453.  cujus  acleo  Jupiter 
auctor  est. 

V,  17,  sgq.  Unde,  tjuare,  sc.  quum  in  Deos  hominesque  im- 
perium  exerceat,  universumcjue  terrarum  orbem  regat,  nihil  gene- 
ratur,o\)  ^sT^oi/  r/  yiyvirv-i  w'\W\\  exsistit,  est,  quod.  ma/wJ,praestan- 
tius,  potentiussit  ipSo  Jove  :  ou  xa/V  (pi^rxrof  sari  Seiv  y.fiiTilrt  y.t^ 
yiaTot  IJesiod.  Theog.  49.  Est  acleo  Zsvs  i/xJ/ZdroJ,  »«^^'»'1'  fxsyiOTOi. 
(Aeschyl.  Choeph.  202.)  ^ravujr»' jrjcror  (Callim.  H.  in  Jov.  91.)  et 
Lafinis  Invictus,  Mccsuperantissimus ,  Maximus  et  sim.  Nil 
majus;  nemo  major,  ut  Ovid.  Met.  II.  60.  vasti  qunque  rector 
Ulympi  --  nnn  agat  hos  currus,  et  quid  Jove  majus  hnbemusl 
ct  F  ;st.  Y.  1*5.  Ille  ubi  res  caeli  tenuit ,  solioque  paterno  sedit 
tt  invicto  nil  Jove  majus  erat.  Alii  h.  1.  sic  accipiunt  :  Vnde  , 
cx  quo  Jove  nihil ,  nulla  proles  generatur,  gigni  potest ,  quae 
major  sit  ipso  :  pntantque  respici  fahulam,  qua  Jupiter  Thetidis 
vronjugiu.m  ideo  respuerit,  quod  in  latis  esse  sciret,  eum  ,  quem 
Thetis  editura  esset  filium,  patre  praestantiorem  futurum.  Sed  haec 
longius  petita  videntur,  et  sententia,  quae  inde  procedit,  et  parum 
congrua   est  h.  1.,  et  laiulcm  satis  jejunam,  ipsoque  Jove  indignani 

continet. 18.  Nec  quidquam    ei  simile,    nemo    aetiualis   e:, 

viget,  floret  dignitate  atque  potentia  ,  nemo  par  ei  est ;  —  aut 
secundum,  quod  statim  eum  sequatur,  quod  ejus  potentiam  pro- 
pe  attingat  :  imo  omnes  reliqui  Dii  Jove  longe  inferiores  sunt. 
Imitatus  est  h.  1.  Martial  de  Roma,  XIL  8.  Terrarum  dea  gentiurn- 
que,  Rnma,  cjti  par  est  nihil,  et  nihil  secundum. —^  K).  20.  Proxi- 
ma  tamen  qnamvis  longo  intervallo,  ei  est  Pallas.  Adposite  Vir- 
gil.  .\en.V.  320.  Proximus  huic,longo  sed  proctimus  intervallo. 
Qnii-rtil.  In,«t  Orat.  X.  ijS.  Quamvis  ei  (Anti.nacho)  secundas 
fi:rc  Grnmmaticorum  consensus  deferat :  et  adfectlbus,  et  jucun- 
ditate,  et  dfpnsitinne  et  om.nino  arte  deficitur,  ut  plane  mani- 
festo  adpareat,  quanto  sit  aliud,  proccimum  esse,  aliud  secun- 
diim,  h.  Antimachum  secundum  quidem  esse ,  longissimo  tamm 
intervallo  priori  proximum.  Contra  Virgilius  eidem  1.  1.  §.  86, 
secundus  dicitur,  propior  tamen  primo  quam  tertio.  —  Honores 
occupavit,  Tii^ui  syet,  si^,lJ.<iii  Tiy./iS .,  sortita  est  munera ,  quibus 
proxlme  ad  Jovem  accedit,  quae  ei  proximuin  a  Jove  locum    vin- 


—      362      — 

dioant.  Nimirum  potcstas  aliqaa,  sjngvilare  nlic[notl  nmnus,  impe- 
rium,  ciuo  Jupiter  nnumqueniuue  Dcuin  orna\it.  qnod  adeoei  pro- 
priuhi  eSt,  poetis  dicitur  Tifxri,  ys^xi  tt  sim.  Ho no rem  eodem  sii'^- 
iu  flclhtt)uit  Statiiis  Silv.  IH.  2.  i^-  cletaa  Nereides,  —  (fuishokor 
st  regni  cessit  fortuna  secundi.  Sortita  ost  adeo  Palla.t  honores 
Jimncraj  non  quidem  t.im  am])^a ,  cjuam  Jpvis:  ceterorum  tamen 
D«?OTnm  Tiuxis  insigniora.  Ad  sensum  C -I!im.  l.av.  Pall.  I31. 
uwv^  Zffur  Tcye  Soyarfjuuv  ^oixsv  'A^oi.vaiiee,  zs»T(t!>ix,  t.cLvtx  pijBoSxi. 
In  monumm.  antiqxiis  eacle/n  cum  Jove  icleo  .«ociata  conspicitur, 
e.  g.  Mus.  Capitol.  T.  IV.  t.  8.  Hinc  et  proximum  a  Jove  Incmni 
in  Deovum  concilio  occupaf.  v.  Spanhem  ad  CallijiK  H.  Apoil.29. 
acide  Hcsmcr.  11.  ui.  l3l.  Quo  re.<?pectu  poefa  Pailadem  proximos 
honores  occupasse  videtur  dixisse,  fere  ut  Homerus  priores  se- 
dcs  tenere  clicitur  IV.  9.  5. 

V.  21.  sqq.  Vulgaris  continuandae  orafionis  ordo  feretat:  ca- 
«am  etiam  Bacchunv,  Dianam,  Apollinem  ;  secl  docte  hunc  vr.riavit 
poeta,  orationique;  acl  Deos  ipsos,  e  priscorum  hymnorujn  forma, 
oam  convertenclo,  novum  vigorem  adjecif.  Proeliis  audax ,  au- 
dacter  pugnans,  ferox,  belHcose.  Orph.  H.  44*  3-  '•s  ^iipeaiv  xu.{- 
cs»!,  oS'  «///s<ff/.  ad  Bafcham  —  beUorum  potentem  juxta  IMa- 
;o}>.  Stat.  I,  19.  Praecipuae  ei  partes  datae  in  Gigantomachiis. 
.1.  II.  19.  21.  Celebratur  quoque  ejus  expeditio  adversus  (ndos 
suscepta.  Hino  armatus  in  monum.  anticpiis  conspicitur  v.  Win- 
Kehnan.  Monum.  ined,  p.  67.  et  allegor.  p.  ^l-  —  22.  V irgo , 
Kg{4,  n«p3f'vos  absoUite  dicta  Diana  ;  nam  in  muneribus  a  Jove 
JDsi  tributis  erat  et  ross^SsviVi  juxta  Callim.  H.  in  eandem  v,  6.  — 
inimica  .belluis,  ornate,  cruae  persecpitur  belhias,  belluarum  agi' 
tatrix,  ut  dicitur  Arnob.  IV.  p.  241.  ex  cmend.  Marl^h  ad  Stat. 
p.  99.  dea  venatrix,  SyjjojfroVos,  eX*.p-/)/?oAor,  6u(sy.o7:oa  ,  iax,i^-i(>x, 
c;aae  sunt  Homerica  Dianae  epitheta,  —  C3,  metuende  sagitta ^ 
qui  sagittam  jacis,  (ut  metuende  thyrso  II.  19.  8.)  scd  altermn 
cnm  vi ,  propter  aA\.  certa,  quae  scopiim  attingit,  quae  uuncruam 
aberrat,  a^nae  praedae certa  est,,  ut  Senec.  Herc^.  Oct.  l655.  Idem 
de  Dinea  Hippol.  57.  cujus  certis  petitur  tells  fern,i^\\ac\\m.  dpvic- 
Totis  loCs  Sophocl.  Philocf.  I05.  comparavit  Vali.en  ad  Eurip.  Hip- 
poh  V.  ]4l6-  Sic  certi  venatus  Claudian.  in  Probi  Cons.  187.  et 
'n  Nupt.  Honor  1.  Parthis   sagittas    tendere  certior. 

V.  25  sqcj.  Jam  ad  heroum  laudes  descendit  poeta,    Memor.it 
cx  his  Alciden,  Herculem,  Alcaei  nepolem,  t^pueros,  ■ssxila.i,  fiiios 


—     363     — 

Ztedae  et  Jovis  Dioscuros,  Castorem  el  Pollucem.  Eosclem  con- 
jwnxit  in.  3.  9.  Hunc,  alterum,  CastoTcm,  nobilemsi/pfrare,sv^o' 
£<j^  vixaiv  (v,  Toup.  Cnrae  noviss.  jn  Suich  p,  l5'-)  graeca  struc- 
tira  nro  nouilem  ex  co,  quod  superavit,  superior  fnit  cqids,  efruo, 
e<[uesiri  certamine  victor-  fuit.  —  illum,  altyrum,  Pqllucem,  (juod 
yictor  discessit  pugnis,  pugnoruni,  caestuum  certamine,  jroyjwa:^/-^ 
in  cjua  Aniycum  necavit.  v.  Apollod.  I.  9,  20.  Eaclcm  ile  utro- 
c^ue  comprehenclit  notissimus  Homeri  Jocus  II.  y.  isy.  K«(TTo^y. 
.&'  /35woXa/i*ov,  ««j  xi')^  eiy»5av  JloXuSsvxea.  Secl  et  utercjue  cum 
rtjno  occurrit  in  Monumm.  anticftiis  ;  item  apud  poetas,  ut  Pinc^. 
Pyth-  </..  127.  KsvKo-KieKovs  eosvocans:  adde  Eurip.  Hel-  i680.  Lu- 
ci.in.  T.  I.  p.  282.  ed  Reitz.  et  Ovid.  Metam.  VlH.  372.  —  Se- 
cjnitur  eorum  vis  benefica,  quae  iis  inter  Deos  rejatis  muneris  lo- 
co  a  Jove  obtigit,  ut  hominibiis  in  mari  periclitantibus  succur- 
rant  :  T//^«y  aayi7,^et^  /spor^v  iv  aiKoi  po^iois  vocatEurip.  Electr.  991. 
V.  ad.  IV.  8-  3l.  Ratio  hujus  figmenti  in  eO  (|uaerenda  videtur , 
quod  duae  flammulae  in  malo  navis  adparentes  nautiii  indicio  .sunt, 
tempestatem  mox  sedatum  iri.  His  vero  Dioscurorum  praesentiam 
et  auxilium  manifestari  persuasum  sibi  habebat  antiauitqs.  Simul 
ac  eorum  sttlla,  sidus  ut  ^''irg.  Gc.  I.  222.  ram  de  duabus  stel- 
l:s  intelligendtini.  —  alba,  lucida,  clara,  ut  de  iisdem  I.  3.  2.  et 
IV.  8  3i-  Sic  Kivy.ov  *Aouf  xpdaM^ov  Eurip.  Elect.  780.  albus  Lu' 
cifer  Ovid.  Met.  XV.  149.  Potest  et  esse,  caelum  purnm  reddens 
adposifo  h.  i.  et  excjuisito  vocis  us.u.  Sic  alhus  Notus  I.  7.  15. 
—  refulsit,  adparuit  in  conspectum  venit. 

V.  29  sqq,  «Statim  tempestas  sedatur  ,  et  mare  tranciuilTum 
fit.  Insigniter  hoc  et  graphice  exornatnmi  Ante  oculos  fuit 
Theocrit.  */3'.  19  sc^c[.  «AV  e/L/.Tr/ii  J/xjTf  tb  xai  ex  liv9ov  eXnsTg 
v'fix!  xvTotaiv  voi\jT'/.iaiv  oio[/.e'voi!  3xveea9oci'  f.7\^ct,  S'  olnoX-ftyovT  ave- 
fj.01 ,  A/jf«pa  ^s  '/xAvjiKX  «W).e'A«vcj,  vepsK»!  ts  J//Spa/Mov  v.KKvcK 
xKKxi.  Dejluit^  demanat,  relabitur  de  saxis  humor,  vorh,  unda 
fluctus  agitatus,  scopulis  superjectus,  ut  in  Virg.  Aen.  XI.  625. 
p^ntus  —  scopulosque  superjacit  unclam  spumeus.  Mare  ade» 
subsidit,  sternitur,  aTopevvvTxi ,  cpae  poetis  solennia  sunt  hac  ia 
re.  —  30.  concidunt,  subito  cadunt,  flare  desinunt,  ut  Virg.  Ecl, 
IX.  57 •'  Et  nunc  omne  tibi  strntum  silet  aequor  et  omnes  ,  ad- 
spice,  ventasi  ceciderunt  rnurmuris  aurae:  contrn  surgit  ventus  , 
cojo{c — fugiunt  nubes  cF.TheocT.  J.  I.  et  Virgil.  Acn.  V.  8io.  scj  — 
51.  minad:,  cjuae  exitium  nautis  minatur,  seu  simpliciter  alta,  ere» 


—      364      — 

cta  ,  solenni  pofctarum  vsa.  —  ponto  casn  tertio  ,  in  ponfum  rct 
cumbit,  mare  adeo  expl.inatur,  fluctibus  non  am|  lius  movetur. 
Magniiicum  est  illucl,  nam  sic  voluere^  solo  eorumnutu  haec  om- 
lia  fiunt. 

V.  33  sqq.  SccjHuntur  viri,  (|ui  Romam  maj^nam  redfJiderunt ; 
(^uorum  midtitucline  ita  obruitur  poeta,  ut  tjuem  maxime  laudct  , 
nescial,  et  sic  praetereundo  omnes  extollat.  Imitatus  est  locum 
Anson.  Prof.  ^HI.  init.  secl  aclmodum  jejnne.  -—  quietum  Pom» 
pili  regnum,  Nnmam  Pompilium,  cpi  partum  arniis  imperium  pa- 
cis  artibus,  legibus  ac  relia;ionun\  cura  corroboravit.  Liv.  I.  21. 
maj:imum  ejus  operum  fuit  tutela  per  omne  regni  tempus  pa- 
cis.  —  dS-  Tarquinii  Pxisci  faices,  regni  insignia,  ciuae  iile  ab 
Elruscis  petiit.  —  superios,  splenclidos  (nt  1.35.  3-);  pertinebant 
«nlm  ad  magnificum  regis  aclparatum.  Tarciu.  adeo  Vriscum  pa» 
•-'e  et  hello  promtissimum  (Flor.  I.  5.)  laudat  maxime  a  regiae 
rlignitatis  ac  potestatis  augendae  stuclio,  Tarc|uinio  Superbo  , 
juem  nonnulli  intelligi  volunt,  in  hoc  carmine  omnino  locus  non 
erat.  Virgilio  quidem  Aen.  A'I,  818-  utercjue  T.  memoratur  ;  jecl 
j^  animarum,  Noster  vero  summorum  virorum  ,  cjuibus  Augustum 
subjicere  poterat,  recensum  agit.  Multo  magis  a  consilio  carnii- 
nis  abhorrere  arbitror,  Tarc[.  Superbi  tyrrannidem  a  poeta  ideo 
inemorari,  cjuod  ista  mutandi  imperii  regii  in  iiberam  civitatem 
causa  exstitisset  ,  utcjue  acieo  poeta  imperii  Romani  conversionem 
sul)  fco  factam  solummodo  innuere  voluisset.  —  35.  Catonis  Uti- 
censis,  ultimi  libertatis  defensoris  letum,  cjuod  sibi  ipse  parayit, 
ne  in  manum  Caesaris  veniret,  siccjue  ei  fyranni  \-ultus  adspicien- 
dus  esset.  v.  Cic.  Off.  I.  3l-  hinc  nobile,  quod,  cjuum  in  republi- 
ca  ei  amplins  vivere  non  liceret,  mori  Hecrevisset.  Atxjue  hunc 
inter  magnos  viros  memorare  poetam  nihil  vetuit,  quum  et  Augu- 
itus  libertatis  propugnatores  magni  faceret,  seque  amicum  pristi- 
iii  reipublicae  status  profiteretur.  Conf.  A  irg.  VIII.  67O.  et 
ihi  Heyn. 

V,  37  sqq.  De  Regulo  vide  inf.  ITI,  5.  —  Scaurorum  gens 
multos  cleclit  Romanae  reipublicae  magnos  ac  nobiles  viro»  ,  Jn 
quibus  eminent  M.  Aemilius  Scaurns,  vir  gravissimus  ,  et  prin- 
( eps  Senatns ;  ejusque  filius  M.  Scaurus,  aedilitatis  magnificen- 
tia  cl.jrus  ,  uterciue  consilio,  gravifute,  constartin  clarissimus-  vid, 
Cic.  Fontei.  7.  M-iren.  S.  —  38-  Paullus  Aem»lius  Cos.  in  fune- 
5ta,  vitio  coilegae  Tertntii  Varronis,  CV.nnensi  cladc  quum  fortissime 


—       3^5       — 

nngnnsfet,  rolpns  tantae  ignominiae,  cujns  wnus  insons  erat  ,  su» 
pr-rstes  psse,  se  perii^ienclum  hostibus  dedit.  v.  Liv.  XXII.  40.  Flor. 
II.  6.  16.  Hinc  prvdigus,  contemfor  ac  profusor  animae  ^  pro 
vnlgari,  vitae,  ^—  ma^nae,  quatenus  generosum  sic  animuiti  snnm 
prodf  baf.  Imitati  sunt  liunc  ^plendidi^m  ^etbi  prodigus  usum 
Ovid.  Am.  III.  9.  64.  Sil.  I.  22:,.  Stat.  Theb.  III.  6oi.  \I1I. 
4o''<,  et  Clauclian.  in  Rnf.  II.  183.  Ridicule  tjuidam  in  animawa- 
gna  et  Paullo  o-xymoron  videbant.  —  Poeno^  Hannibale.  —  39« 
gratus,  grata  pietate  illorum  memoriam  recolens,  insigni  Came- 
na,  carmine  referam,  quo  ipsi  insignes  reddantur,  ipsorum  vir- 
tus  posteris  innotescat.  Sic  malim  ,  quam  simpliciler,  eximio, 
snblimi.  Conf.  I.  1,  5.  Scquuntur  sancta  exempla  antiqwae  inte- 
grifatis,  frugalitatis,  continentiae,  ac  laborum  patientiae.  C  jFa- 
bricius  Lnscinus,  quum  contra  Samnifes  et  Pyrrhum  bellum  con- 
sul  gereret,  munera  hosfium  sprevit,  et  difficilius  ab  honestate 
qn.im  sol  a  cursu  suo  averti  potuit,  v.  Cir.  Off.  lll.  22.  Val.  Max. 
IV.  3.  Hinc  parvo  potens  Virgilio  dictus  Aen.  VI.  845»  cf .  Clau- 
dian.  de    IV.  Cons.  Honor.    413.  sqq. 

V.  41  sqq.  Jam  ea,  quae  sequuntur,  praeclare  frugalitatem  et 
continentiam,  cjtiibus  res  Romana  in  tantum  fastigium  excrevit, 
exprimunt.  Hunc  Fabricium.  Additioncm  hanc  dicendi  ratio- 
nem  vocat  Quincfil.  IX.  3.  18.  —  Ue  M.  Curio  Dentato  v.  Valer. 
Max.  IV,  i.  Qunm  ejus  aetate  Romani  coepissent  tonderi  atciue 
comi  :  Plin.  A  If,  59.  ipse  retinuit  morem  veterem,  crinesque  in- 
comtos,  intMnjos  afqne  impexos  aluit.  Hinc  ipse  perfecf issimnm 
anfiquae  morum  severitatis  exemplum  Komanis  habebatur.  v.  vel 
Juven.  11.3-  Adlusit  adhnnc  locum  Marfial.  I.  25.  et  IX.  28.  Ob- 
serva  excjuisiticrem  continuandae  orationis  normam.  Pedesfre 
fuerat:  referam  Fabricium,  Curium,  et  Camilhim,  quos  pauper- 
tas  ntiles  bello  fulit.  Paupertas,  senau  Romano,  non  egeSf^s  , 
et  omnium  rerum  inopia,  sed  fortunarum  mediocritas  ea,  unde 
dure  et  parce  vivendum  sit.  Illa  et  corpus  duratur,  et  anlmus  ro- 
boratur  (v.  II.  2.  pr.)  et  sic  magni  ac  forfes  viri  finguntur.  Lu- 
can.  I.  166.  pnuperias  secunda  virorum.  Contra  cf.  Juven.  W. 
293.  —  saeva,  ieivh,  xxXsifi,  a.fya.Kif, ,  quae  ad  quaevis  dura,  ac 
perpessu  gr^ivia  nos  impellit,  /wo':^3o/o  JiSaff^jatXoj  Theocr.  XXI.  2 
—  avitus  fundus,  agellus  a  majoribps  acceptus,  nullis  accessioni- 
bus  dilafatus.  cf.  I.  \.  11.  et  V.  2.  3.  adde  Burm.  Anfhol.  Laf- 
1.  p.  497,  —  apto  cum  Lare,  cum  tecfo,  cjiiod  aptum  eraf,  con- 


—     365.:    - 

veniebat,  funrti  exignitati  ade^cjue  niodico,  exiguo.  Aliter  Justi 
Spec.  .OJiss.  crit.  c  9.  Jam  haec  panpertas  atque  oontinentia 
istos  ,viros  tulit,  protulil  ,  atcjue  finxit  utiles  bolio ,  ;^^p/)(t/mouj  , 
XftiOTovs  ii  zs6KffA,ov,  Jjello  idoneos  ,  laboribus  c|uipf)e  a  pueris  ad- 
suetQS,  iiscfue  indnratos.  '  •  ■' 

•    ^'  ^5^99'  Excelleniissimi  versus  :  cjuibus  Marcellum  juv'ei>en(i 
Ociaviae,  Augusti  sororis,  filium,  Juliae,  ejusdem    Ai^gusti    filiacj 
conjagem  adoptatum  ab   Augusto   ((jnod  Sanad.  oontra  Massonwm 
docet  e  Flut.  vit.  Anton;   p.  9")2.)  et  h-aud  dubium    illius    suceSso- 
rem    (v.  Dio   LIII.  30.)  splendidae  illi  anmniorum  virorum  seriei 
subito  et  ex  ingenti  cjuasi  srijtu  facto,  adsooiat :  cjuo    maxime  et 
fetiri   et  oblectari  Augustum  pojralumc|ue  R.  oportelwt.  Nam  erant 
ia  ill»  Marcelio  ,     licet    vix  annum  XVII.    attigisset  ,  splendidis- 
simae  virtutes,  summaque  de  eo  et  Augusti,  el  omninm  Romano^ 
rum,  cjuorum  delicias  eum  fiysse  coiistat,  exspectatio,  ut  ejus  moi- 
tem  a,  73I.  insecutam  universus  populus  communi  lactu  p.tosecfue- 
retur.     Cf.  Virgil.  A^en.   VI.  86i.  secjcj.  et  Veilei.'IIk\  93.   Tantas 
cle  eo  conceptas   spes  summa  et  ingenii  et  judicii  venustate    poe- 
ta  expressit.  —  farfia,  laudes  ejus  ac  virtutes  cre^cunti    continuo 
augentur.     Excjuisite  pro  \i\.%  fama  poterat  poni,  cjuatenus  per  eas 
Marctilus  in  ore  omnium  erat,  a}>  gmnibaa  collaudaljatur.  — ■  oc- 
cltltQiafVOf  tcmpore,    non    animadversis    increnienti    temporibusj' 
et-rnomenlis,  i.  seasjin  et  occulte;    sic    ut,    quotieS    adspiciamu% 
arborem,  nova  germin?  ac  roiia,    novos  :ramo9   emicuisse    videa- 
inufl.'  >Dpcta  haec  praefci^ra  colnparatio  e  Pind.  Nem»»7.   t^.avh- 
T«i   S'   »fSTv.^-^'Ku^'jCii,i'n<;<^i5.,M''»TE  ^sy^fsov    a.ia<sst,    ao(poys    oiv^i.'iv 
£.c^3ilq   'fv.^rka^iois  rs  tiios  i^i^V  xi^if>ct.  cf.  et  11.  30.   7.Virg.  Kcl.l 
X.  70.  ad  sensum  comparatio.nls  -S'il.  \I.f63'  de  Reg-ilo  :  qvi,lon- 
gum   seiyiper  fama  gliscente  per  aevumf    infidis   senasse  fidt,m 
memorabere  Poenis.  et.Avien.  IJescr.  O.  2,5S.  Musis    intermina 
vita  permanet,  et  rrlemori  laus  semper  pulluldt  aevo.  —  ^6sqq. 
Jam  a  Marcello  transitus  erat  facilis  ad  famiiiam.  Jtiliam,  unde  il- 
le  per  matrem  ortus  erat,  incjue   eam    po.stea    etiam  ,insitus.    Vul- 
garis  sententia  erat :  omnino  gens  Julia  ad  .^iinmium   nunc  gloriae 
ful^orem    pervenit.     Id    .«.plendide    ornavit,  dum    pro  gente-  Julia 
est  sidus  Juliumi  cjuemadmodunr  JiV/frti    gentis  dicurtnr   singuliy 
qui   eam  illustranl,  viri-    v.  Ovid  Trist.  II.    j67.Pont.  III.  3.  2.  — 
inter  onines  sc.  ceteras  stellas  ,  b.  familins  Roman«s  emiciit  gcns 
Julia.  Aiiuniendum  hoc  e  Sf{.  i^nes,  h.  stelias,  cjaasluna  ob^curat. 


—     367     -^ 

Cf.  V.    15.  pr.  et  S;ipph.  ^pnd  IJ.   Stcph  fragm.  lyr.  T.  IL  p,  %6, 

InmoTnv  zf\i)3oiac*.  fji.vhi<iTu.  K*y.iffi  De  aliis  diilicilioris  hiijus  stro- 
ph.iu  inferpreUtioniliU'!,  de  cpiibus  direru  hic  non  vacat,  v.  S.mad. 
ad  h.  1.  Massoii.  vit.  Hor.  p.  226.  ctOmvcns,  Noct.   Hag.  p.  360* 

V.  49.  sc/q.  Vulgaris  senten-tia  erat:  .'»ttjiie  ex  hac  gente  J.uiia 
est,  eanujue  fulgeuiissimnnv  fecit.  AugrtStus,  terrarum  dominus  , 
une.m  tueatur  Jupit?r,  cpaesumus.  Secl  Viihil  sublimius  et.  ai»gii- 
stius  esse  pofest  illa  Jo\is  subita  et  splemlida  jnvocationej  *fuae 
pro  tr.ansifu  est  plepo  jam  erumpcnte  animi  affer  tii  acl  primarium 
carminis  argumeutum,  partemc{ue  illius- hau-d  tlubie  magnificentis- 
simam,  Sensus:  o  ciui  generis  humani  paler,  ejusdem  coaservator 
cluis,  maxime  vero  regum  tutelam  gr-ris;  fac  itac^ue  ,  o  Jupiter, 
\\i  Caesar  regnet  secunclus  a  te.  Orte  Sutumo  e  gr.  K(>ijViu/p 
K{oi'i'^/)r.  —  cura,  tutela  Caesaris.  —  mo^ni,  ut  dioifnr  egregius 
I.  6.  11.  III.  25.  4.  altus  l\l.  4.  37.  cf.  Burm*.  ad  Trop.  p.  258» 
—  data,  injuncta  esL  tibi  a  yij/^J. .  Splendida  rei  imago!  ad  cjuam 
deveuif  poeta,  cjuod  omjjino  reges  in  Joyis  tutela  esse  clicantur, 
^ioTfipai  inde  Homeio  dicti  v.  Callim.  H.  in  Jov.  7«^.  vi  ad  IIJ.. 
1.  5«  -r  Pdtis,  per  fata  ;  nisi  forte  jurg^ore  praestat  :  latis  Cae- 
saris  fibi  cura  data  est,  graeca  strucfura.  —  51.  tu  rcgnes  Cy  s. 
docta  inversione  pro,  faciit  Caesaris  impcrium  secundum  atuosit, 
ut  te  solo  minor  (v.  57.)  terrarum  orbi   imperet, 

^'-  53- "f'5'9'' Crravifer  pr,e.ces  in  vaticin.iitionem  tianseunt-  Qupm- 
admodum  tu  in  caelo,  ita  is  in  terra  regnabit.  Secl  excjuisifius 
inverfitur  hoc.  Sententia  ipsa  solennis  et  usifata  poetis  ejus  ae- 
tafis,  nt  III.  5..pr.  Yirg.  Ge.  IV,  560.  9f{C|.  Ovid.  Met.  XV,  §5;: 
Fasf.  II.  130.  Manil.  I.  197.  Jam  vv.  52  —  57.  exprimitur  illud: 
Caesar  orbem  terrarum  reget,  subnctis  eju?  reliciuii.",  Hoc  po- 
sferius  splendide  extulit,  dum,  cjuod  ipsum  etiam  solenne  erat , 
Augiisto  Parlhorum  afcjue  Indorum,  extremorum  terrae  pojn^iq- 
rum  debeliationem  pollicetnr  ;  qnod  et  per  se  magnificum  est,  ei 
ex  eo,  cjuod  fum  sn«picio  erat,  Augnsfum  hellum  in  Parfhos  cj-ai- 
ijiis  Indi  iinitimi,  snsceptnrum,  v.  iJio  Lllf.  33,  —  Latio,  doc- 
te  et  gravifer,  pro  Romano  imperio.  —  imminentes,  illius  fines 
pontinuo  laces?entes.  v.  I.  2.  cxtr.  —  Seres  et  Indi  ,  extremi 
Asiae  populi,  hinc'w/Vi?c^z,  sxxbjacenfes,  habitantes  sub  ora,  pla« 
ga  orientis  .«ic.  solis.  —  domitos  ,  subactos,  devictos  egerit  .ante 
se  triumi^ho  ,  pro  vulgari,  ubi  de  iis  triuniphavwrit,  —  justo,  cjiio 


—      368      — 

vindirenlur  injuriae  Romano  imperio  ab  ipsis  illatae.  Nolim  hic 
respici  ;i<l  triuniphiim  cujus  omnes  conditiones  fmpletae  sint,  ma» 
gnum,  t|uocl  nimis  pedestre,  —  57-  '^  minor,  secundus  a  te,  atse 
ipso  superiorem  agnoscens  te  :  ut  III.  6.  5-  Diis  te  minorent 
quod  geris,  imperas.  —  Aequus  tanijuam  de  Deo,  propitius,  al- 
mus  :  nam  tanuuam  Deus  Augustus  totius  orbis  tutelam  accnran\ 
e  poetae  mente,  gerere  putandus  est ;  adeocpie  benigna  domina- 
tione  rcget  terrarum  orbem,  —  latum,  cjua  late  patet  adeoqtie 
totum  terratum  orbem. 

r.  58  —  60,  Tu  autem  in  caelo  regnabis.  Augusta  specie 
boc  extulit  poeta  :  tu  tonabis  in  caelo,  et  pro  hoc  gravius,  tu  to- 
nitru  caelum  concuties:  plane  ut  III.  5»  pr'  Tonitru  enim  ac 
fulmen  pro  symbolo  imperii  Jovis  habitum.  Jam  pro  tonitru  est 
currus  Jovis ,  v.  I.  16.  12.  et  ad  I.  34-  8.  —  gravis,  Deo  Jove 
gravatus.  cui  Jupiter  insidet.  Ita  accipiendum  ex  Hom.  11.  f.838 
seqq.  hinc  apte  quaties,  concuties,  tremefacies  Olympum  :  latius 
haed  exomata  v.  I.  34-  9-  —  59  ^q-  tu  {vXxmw&mittes,  jaculabe- 
ris.  nihil  amplius.  Nam  r«liqua  ad  ornatum  pertinent.  —  inimi' 
ea  lucis,  damnosa,  exitiosa  lucis,  petere  loient  lucos,  Diis  con- 
secratos,  quod  parum  casti  h.  polluti  essent  adulterio.  Ob  hoc 
enim  Ittd  fulmine  tangi  piitabantur.  Ad  legem  Juliam  multo  se- 
J^ius  ab  Augusto  latam  liaec  referri  nequeunt. 


ARGUMEISTUM.  XIII. 

fjmnn  Lydia^  quae  saepius  apoeta  inducitur^ 
l^elephum.,  pulchrum  juv>enem^  quem  amato 
rem  haberet,  Horatio^  ut  eum  ureret.  sernp^r 
commemoraret  ejusque  pulchritudinem  exlol- 
Itret ;  poeta  ?ron^  ut  alias  solet  irrisione  aut 
probris  eam  tacessit,  sed  vero  alque  arerrimo 
zelot^-piae  sensu  perturhatns.eumqne  doi^nter 
jirofessus  Lydiam  sibi  itareconciliare  studet^ 


— •      36y       — 

ut  Telephi  mores  taniqnani  pariimcommodos\, 
e/usrfut  in  amore  delicias  pariim  eleganles 
delintet  atr/ue  perstringat,  ftdemf/ae  ej us  tt 
constantiam  inamore  suspecta/n  J^aciat :  suunt 
contra  amortm^  si  secum  in  gratiam  rtdire 
vtiitn  non  nisi  morte  depositum  iri-  secjue  in  to 
^continuato  mortalium  Jtlicissimuni  pulare 
spondeat  atque  proji leatur.  —  £,)ninet  lioc 
carmen  cum  niira  adftctuum,  vividissimis  co- 
loribus  delineatorum  varietaie,  tum  orationis 
doctrina  cttrfue  cultii  e.y^quisitissimo.  Grae- 
cum  poetae  exemplar  ob  oculos  J^uisse  cuni 
universus  carminis  habitus,  tum  v.  16.  satis 
lucultnter  ostendit.  Ceteruni  Sanadonus  hanc 
odtn,  castitati  haud  dubie  timens»' praettr- 
ntisii^ 


Adnotationes* 

V,  1  sq.  Quum  tu,  a  qua  solum  me  amari  credidi,  Telephi 
pulchriturlinem  iauHes.  Pro  hoc  generali  pulchre  ostenduntur 
partes  alitfuae,  cervix  et  brachia;nam  et  nucla  ea  gerebant  vete- 
res,  et  ex  119  flecor  formae,  ac  vigor  juvenilis  inprimis  tluoesce- 
bat.  —  2.  cervicem  roseam,  aJ>^iv«  poSo^siTa,  floridi  coloris,  splen- 
didam  pulchrar.i.  Virg.  Aen.I.  402-  roseu  cervlce  refulsit,  de  \  e- 
nere.  roseum  verticem  dixit  Cjtull.  LXIV.  310.  et  Noster.  IV. 
10.  4.  nunc  et  (fui  color  est puniceae  JJore prior  roJai?.  cf.  Sohrad. 
ad  iVlus.  Animadv.  p.  177.  —  cerea  brachia  ciuo  sensu  diXerit 
poeta,  dabitari  potest,  De  colore  fere  jccijiiunt^Inipf .,  c|ui  in 
ocalos  cadit,  ut  cerf-a  hrachia  sint  candida  (uti  jam  Serv.  ad 
Virg.  Kci.  II.  ,-)3.  brachia  cerea  candida  sicuti  cera  )  cjuod  et  ro- 
9ea  cervix  ad  adspectum  pertineat,  et,  sialio  senSi  accipiatur,  Ho- 
ratius  s'hi  non  constet.  Quae  tamen  ratio  nullius  plane  momen- 
ti  videtur,  etsi  dere  dubitari  necjupat.  N.im  candidam  oeram  ve- 
teribus  coenitam  atcpie  in  usu  fuisse  omnino  negari  necjuif.  8ic 
Th'-ocr.  VIII.  i^.  describit  (7'p/yyot  XjO)?op  rttt^ov  'iyoiactv.  Ovid.  A.. 
A.  lll     iQV.  scitis  tt   inducta  candorem  t/uaerere  cera,  si  lectio 

I.  5Sitn&,  A  a 


—       370       — 

sana.   conf.  Plin.   XXI.  i^.  Maxime  tnmen  iisdem  flavus  rolor  me- 
inoraMir,    sune   in   comparationihu^,   iutle  (lesumtis,    unire   fere    in- 
tellicitur.   V    Vi^gil.Fd.  II.  53.   Calpurn.    II.    91.  et    sic    p  tssim. 
Po.-si*  eti.im  Af  colore    cerite    splendido    interprefari,    ut    briichia 
inteliij;.intur    l;ievi;i,   rotunda,  polit.i,   in   auinns    nullum    os    pronii- 
neat      Quo   seiisn  pingues    turdj  clanes  cereas  dictas  pufo    Auso- 
nio    Episr.    I.  3.  2.     Fxqnisitior    tamen    ratio    videtur    si    hrachid 
ctren  mterpreteris  flexiiia,  niollfa,  j>»^ivoi,  ai^aXz,  a  natura  cer^e 
Plin.    Ep    Vll.  c^.  ut  laus  est  cerae,  molUs  v^AKn^ijue  Seijuatur.  A, 
P.  i^/^.    Cereus  in  viiium  fiecti.   At'^ue  haec  in  {lelieatioribus   aputl 
vet^res    memorantur,   ati^ne  in  pretio  habentur.    Spectat  hiic  epigr, 
Anttpatri   r.  XXXII.    (  Vnal.   Br.  II.    117.)   ySaTiV&UJ    ^ojJsooaa /3/>«- 
•yin\v.v    i>  fA.ovfi  oaTotjv   01)  Kx)(^ev'  '/iv  7«p  '■^A/|    Tojv    TxKd^oiai    yxKce.^ 
la"'at.im   jam   in  hanc  rem   Dorv.  ad  Charit.   II.  2.  p.   »63.  —  Te. 
lephL  nomen  suaviter  et  cum  vi  repetitum  :   Nam  id  semper  c  re- 
]),)baf    LvHia,  ut   Tloratium   ureret.      Adposite  Terenf,    Eun.    T.    3. 
e.».    uhi  nnminubit  PhaeHri«tm,  /KPamphilam  continuo  :  si  (juan- 
do  ilu  ricet,  Pnaedriam  intrumittamus    comissatum,    iu,    Pum- 
philani  cantatum  provocemus. 

r.  3.  4«   -^J^um  .   .  .   tumet  /ecur,  docte  atque    ornate,    pro 
vul^iiri,  incIi.;nor,   ira  exarcleo,  summrique  ae^ritufUne  atUicior  ;    ut 
mox  V.  9.  urur.     Quum  enim    Empedorles    san::nineni  ,    maxime 
■aeciidj^iov  mentis  sedem   Statueret  ;   (ry  Sf  vo/i/uisc  fjiuKiaTx  xixK'r,a- 
xtT*i  vv^^uu-f'taiv,  a.]  fA,x  yxQ  ii.v^^'Ji*oii  ^(^ixxpSitfv  e  a  t  i 
vifilJ.x,  apud   Stob.   Lxcerpt.    Grof.  de    rer.  naf.   p.    1^7.)  in    he- 
pHte  auiem   ^e\  jecore,   crnoil   est   viscus    maximum    aLdominis    iii 
dextro  h%  pochondrioi  fofius   sanguificnf  ionis  principium   prisci  ho- 
mines  ponerent,  in  promtu  esf  intelli^ere,  cur  praecordiis,  cordi, 
ieccri,  uuae  poetis  tere  sunt  Tt>»'*»o/wflt,  omnino  Locitai.di  \im,  pru- 
dentiam,   omne^cjtie   atieo    adfeefii."',  atc^ne  rupiditutes  attribuerii.t, 
BinP  anrmo  cjuocunc^ue  demum  adfectu  commofo  cor  sanguine  ae- 
stiiare,  rmj.leri,  exundare,  tum    fervere  ,    ardere ,    nri,    forreri    et 
srm.  diritur.      In   ira    jecur  bile   dirifur  oppleri,  (^ysfxeiv   aiy^f»!  yo~ 
A-r*   T-ycophr.    l«i.v   e^ias   (tolvinv  et',f/.x,    yoK^    S'     vjtspifiKvaiv    «iv^ 
Quinf.  Cal.   y,  ^.i^.)  aestuare,  (V.  n.  22)    ferverp    et    sim.      Ifa 
jam   dixit   Homer.  fl.  S\  5I3.    yoKov  zactnsn  et  inde  Sil.  If.ir.327. 
immifpt  iras  cnguere,  Tiim'ef  ipsuni   cor  fiimere    dicitur,    cjuate- 
r   s  illndper  iram  et    indignationem  ^npnstari  ac  comprimi    senfi- 
muE.  i.omer.  11.  /.  642.  oil»viTa.i  x^uSivj  x^^f$  Atschvl.  Chotph..- 


—       371       — 

1^1.  Apoli.  Kh.  I,  1260.  et  sic  saepius.  \\  Bentl.  nd  \,  P.  197, 
In  No.^tro  obscrva  copiam  poefae.  Fervens  tuinet,  r.Trv.P  ^eov  0/- 
SdvsTxi,  (jnum  alterum  suffftisset.  Attius  apud  Scriv.  Collt*ct. 
Trag.  p.  %9.fervit  pectus  iracundia,  Utrumcjue  pariter  fHinuila- 
vif  Plaut.  C.iS.  II.  5.  \-j.Tota  in  fermento  est,  ita  turgescit  inii 
hi,  —  difjicili  «{yocXfoi  ^i^oAaj  II.  <t.  119.  «/Vy  yoAr  Ouinf.  Cal.  I. 
1  .  h.   morosa,   iracimda,  cinae  morosum,  iracuiifliim  me  i'^v\". 

v.^.sqq.  Locus  hic  haud  duhieestex  elaborjf  issimls  put-tae  at- 
tiue  pulcherrimis.     Praeclare   enim    attjue    exctilenfer    prorsus  ail 
animi,  ira,    inclignatione,  quod  alium  sihi  praeferri   videt  ;   amoris 
simul  pristini  igniculis,  acrius  ideo  urentibus,  turb?iti  attjue  incfn- 
si,  statuni  declarandum  dttemperata  atque  ex  natura  ducta  omnia» 
Aiite   oculos  auten»  poetae   fuit    io  his  nooile    .Sappdus   carmfi  il- 
hul  apudLongin.  X.  i.^pxiveTv.i  //0/  Ti]vot  laof  3(6i(siv  cet.     —  Mjns 
non  qerta  sede,  eodem  loco  manet,  agifalur,  commovefur.   Solt^nne 
hoc  de  tjnacunque  graviore  animi  commofione.  Nofa  Tib  illi  •  num- 
aueagor  ut  per  pluna  citus  sola  terbere  turho.  Sic  ef  tor  ■soi.\\er,:^xi, 
SovetaSxi,  i<Xfi^uv  Plaut.  graecis  dicitur   Aulul.   IV.  3.3.  Confinuo 
cor  meumcoepit  artem  facere  ludicratn,  atque  inpectus  emicure, 
res  nota.—  Color  continuo  variatur,  vultu  nunc  rubente,  nuno  palen- 
te.     Furorem  Medeae  e  zelotypiae  sensu  iisdem  lineia  dtxit   Sene- 
ca   Med.   8'>8.  Flagrant  genae  rubentes,  p&llor  fugat    ruhorem  ; 
nullum  vagante  forma  servut  diu  colurem.  idem   llerc.  Oct.  250; 
de    Deianira:   nec   unus    habitus  durat,  aut    uno  furit    contenta 
vultu  ;  nunc  inardescunt  genae,pall'jr  ruborem  pe/ht,  et  forrnas 
dolor  errat  per  omnes.     Jam   Apollon.   Kh.    III.    296..  Jac'  xaahin 
3lKM<J.ivoi    ot^'Bero    Ki^fi)  ovKoi  e^wi'  cczsxKcis  Ss  f^srtt^uitrxTo    waof/if 
f;   ^Koov  xKKoT    epsoSoi  aKf\^eif\<si  v^'oic.  De   finiore  eadem    praedi- 
cat   Seneca   ep.  i2.  non  anirnus  uobis,  non  color  constett  :    luir'- 
mae  nihil  profuturae  cadunt.  —  6.  Aesfuanfis  animi  habifum  am» 
plius  poeta  declarat  per  humorem,    lacrimas,    in   genns  furtim 
ipso  non  advertenfp,  labentes,  recursantis  amoris    indices.     Infra 
IV.   I.  33.  Sed  cur  heu,   Ligurine,  cur  inanat  rara  meas  lacrima 
per  genasl   Adposite   Meleag.  Lllf.  2.    (hJr.    Anai.    I.   j6.)    tyiA.» 
fe  alyx  vdSois  ro  yKxxv  S««fy    <p«^s/.   Quanquam  et   de  sudore  per 
corpus  manantp  ,  qui   et  ipse  amoris    index  est,  non  n>   le   accipias  ; 
ut  in   illo   Sapphus  :  xa^S'   ]^^ili  y^vy^pos  ^sstxi,  e^ .  tjui  ir.de   iirofe- 
cit,  Theocrii.  II      107.  de    Simaetha    Daj)hnidis    amore    perculsa 
<*  Ss  y.er(iixov  /^{«'j  y.su  K0)(^iisa<ev.     Alciphr.  II.   er.  2«  p.  aac»  Zj^r/ 

A  a   ^ 


;  —       372        —     • 

uWi^oyf/.»tf  y.xi  'Spw  y.xi  ra  a<^«  xxi  r  ««{Sia/zoo  «V£ffrp«WT«»,  ubi 
corr.  xai  kxt'  «xp«  nj  ;«.  fi.  «.  Valcr.  ApHitmis  apnd  Gcll.XIX.  g. 
Dicere  quum  conor  curam  tibi ,  Pamphila,  cordis  :  cjuid  mi  abs 
te  quaeram  verha  labris  abeunt.  Per  pectus  miserum  manat 
Sttbito  mihi  sudor.  et  sic  Siifpius.  Priorem  tHmpn  rationem  prae- 
tulerim  propter  adi.yi/r//m,  cjuotl  igniculos  arrioriSj  cjnf*m  poeta, 
rivali  sibi  ir.ducto,  exstinctum  putaraf,  subsilienfes,  lacrimis  ,  ip- 
so  cju<Tsi  in\ito ,  causamc^ue  ignorante  man;intibus,  proditos  egre- 
gie  flepingit.  Clarius  baec  intUcant  secj([.  —  7  ar^uem,  cj-ii  ar- 
gumento  est,  manifeJfat  •  praeclare,  c|uasi  hoc  ip.<?o  d^  mam  indi- 
cio  convincatur,  se  adhfc  amore  teneri.  cf.  V  11.  9.  10.  —  8- 
penitits^  xyii'j3i,  intime,  macerer,  conficinr,  cor.sumar,  cf.  Y.  i4« 
16,  —  ignibus  aut  omnino  amore,  aut,  cjuod  aptius  vidatur,  aesri- 
tucline  ex  amore  suppresso,  cjuae  animum  lente,  pauHatim  cdit 
atqiie  absumit.  Senec.  Hippol.  279.  cle  Phaedra  :  Lahitur  totas 
furor  in  medullas  igne  furiivo  pnpulante  venus.  Non  hahet  l<i- 
tam  data  plnga  fruntem,  sed  vorat  ttctas  penitits  meduilr.s.  ad- 
de  V.  376,  Nimirum  solennes  de  amore  parum  prosperi  succes^us 
locutioi^es  sunt,  peredi  amoris  tahe  (Virg.  Aen.  A'I.  442.  et  IV. 
66.)  lento  igne  torreri  (Ovid.  A.  A.  III.  573-  Ignibus  hic  lentls 
iorrttur.  ut  humida  taeda.  Tibull.  I.  4-  8».  Eheu  (/uam  lcnto 
jyiarathus  me  torrct  amore)  ut  Graecorum  Ix^rreoSxi  fv.  Sfanl. 
ad  Aeschyl.  p.  733-)  c^rio^^/  (ut  Theocr,  ^  11.  51.  et  XXIII. 
33.)  T/i«£<j3«/  (ut  in  nobilissimo  Pindari  fr.  apud  Athen.  p.  6oJ.  et 
alibi)  et  sim. 

V.  9  sfjg.  Uror,  indignor,  excnicior.  ut  Terent,  Eun.  III.  j. 
^7.  si  quando  illa  mentionem  Phaedriae  facit,  aut  si  laudat,  te 
zit  male  urat ,  qMem  locum  excitavit  jam  Heynius  ad  illa  ribal. 
li  IV  >3.  19.  Nunc  tu  foriis  eris,  nunc  tu  me  audacius  ures. 
—  turparunt,  foedanmt,  lividos  lecerunl  (sic  janua  ri^is  saucia 
Propt^rt.  I.  16.  5.)  tibi  humeros,  humeros  tuos  paulln^  invenustius 
adprehendentlo,  ac  vVxando.  In  cjuo  doctins  t^aae  id  facere  di- 
cuntur,  ciuod  facit  rixans  Telephus.  —  immodicae  factae  hiero 
Iiaiisto.  inter  compotafionem,  seu,  cjuod  dortius  est,  ortae  a  mero 
imniodice  hausfo.  Livoris  si-jna  in  hac  re  saepiiis  m-rmorata,  veluti 
Tibnll.  I.  '■■  l4-  '•  ^*  37.0vid  Am.  I.  7.  4i.  Apiius  impressis  erat 
os  livere  lahellis,  et  collo  hlnndi  dentis  habere  notam.  v.  Burm, 
ad  Propert.  III.  6-  2i.  I3f^  p.ilsatione  inter  amantes  exasps^ratos 
fatta  ciuo  niinus  capias,  vetat  omnino  Seiilentiarum    nexus.     JMnl 


—       373       — 

4i>  minus  mero  Lum  quibusdam  trahcndum  ad  turparunt,  cjuasi 
Teleplius  inter  altercationes  mutuas  vinum  in  Lydiae  hunieros 
effudisset  ,  sicuue  polluissef.  Egregie  vero  ad  animum  Lydiae 
recuperandum  a  poeta  adornata  omnia  ;  hinc  rustioitaa  TelLplio 
in  amando  objecta,  uti  saltem  videbatur  Horatio  ;  nam  ipsa  fi>rfe 
de  hoc  minime  conquerebatur  ;  tum  ptilchritudinis  puellae  Uiug 
{candidos  humeros  et  mox  dulcia  oscula,  quae  Venus  eet.  )  t--- 
mere  cjuasi  adlexta.  —  li  puer  furens,  amore  nimio  incen,«us. — 
imprifssit  notam  labris,  infixit,  fecit  nofam,  maculam  memorem 
inemoriam  osculi  .diutius  servanttm'.  Sic  memores  fastus  iV.  14. 
4.  memores  notae  Claudian.  Id.  AI.  6.  Hoc  loco  omat  simplif  i 
ter.  Est  adeo  :  os  impresso  dente  lividum  fecit ,  jj^sTAor  a/xuj« 
Theocr,  27.  i8. 

V.  13.  sqg.  Vulgare  erat :  Audi  me  et  ne  sppra  Telephum 
constanter  ac  perpetuo  te  amaturum  :  nam  quo  vehementior  nunc 
ejus  amor  est ,  eo  citius  remittet  ,  atque  exsfinguetur.  Piaeclare 
hoc,  quod  rivalis  fidem  elevando  con^tantiorem  in  amore  se  fu- 
turum  tacite  innuit ;  puellaeciue  animum  sic  ab  eo  abalienando 
eundem  sibi  conciliare  studet.  —  satis  audias ,  si  me  omnino 
audire  velis,  si  me  eum  judicas,  cujus  conjecturae  alicjuid  tri- 
buas  ;  blande  admodum.  —  I4.  non  speres,  oJ<  ihTsiancii  «r,  non 
sperabis  ,  ne  in  animum  tibi  inducas  ,  illum  perpetuum\n  amore 
fore  ,  te  perpetuo  ab  illo  amatum  iri ,  crui  tam  barbare,  more  pa- 
rum  delicato  laedat  morsu  ,  impresso  dente,  oscula,  suaviter  pro, 
os  tuum  ,  labella  tua.  Stat.  Theb.  III.  294.  de  Marte  Venerem 
amplexo  :  clypeoque  receptam  laedit  in  amplexu  :  cave  ibi  Bar- 
thium  audia».  Apulei,  uveyji^i.  6.  7.  Olli  purpurea  delibantes 
oscula  clemente  morsu  rosea  labella  vellicent,  Oictla  dulcia 
declarat  poeta  amplius  per,  quae  Fenus  ....  imhuit  :  cjmbm 
oscula  ipso  melle  dulciora  a  poeta  innui ,  satis  obvium  cjuideni 
hoc  :  sed  de  elocutionis  ratione  recte  cjuaer^is.  Nimirum  orii  sia- 
vitatem  inprimis  ex  osculis  perceptam  communis  fcre  totiui  an- 
tiquitati.'!  usus  melli  comparabat.  Sio  ,  qui  statim  succurrit  ,  Si- 
lentiarii  iocus  II.  5.  (Br.  Anal.  III. p.  71.)  rx.  <piKfi^*rx  fA.xK2'x^ 
Kx  A/j/i/oCs  $yvoiS  Kxl  Spofftjwv  a^v  fxsKi  oTofAxrw.  Similiter  arouxrx 
fAsKiarxyyi  dixit  Leont.  I.  1.  (ib.  p  103.)  Jam  quiim  ne.  tar  ipso 
melle  dulcius  statuerenf  ,  melque  tantum  partem  a'''q  i.'m  npcta- 
ris  (hvoiTov  y-e^os  T/it  iiA.fiiofix!  mel  vocat  Ibycus  ap  id  Athen.  If. 
a.  extr.  Schol-  Pind,  Pyth.  3.  iiS.   t»  /bCfA/  tas  «^avacriaf   Senti.rov 


—      374       — 

y.'f>oi  (M»'3/)ffav  cAXi ,  cjuo  hand  tlubie  veleris  alicujus  poetae  fig- 
nif  nturn  respexit)  efficere  existimarent ;  sane  saiis  proclive  erat, 
ut  ,  quo  niagis  suavitatem  orjs  extollerent,  illucl  nectare  imbu- 
tum,  nectar  «tillare  et  similia  dicerent.  Meleag.  c  XXI.  4.  Zsj 
sraVf?  «p«  ^i\-f[y.»  Td  vtxripsov  TxvvfA.T^^ovs  isiveis  —  — xa;  yxfl/u> 
Tov  jr«A.oi'  sv  ■/i'iBsoiai  ^iK^f^^Ja.s  'Air/o^^ov  v/.i;;^;yJ5  -/^^o  sssnttixi^.  f^iKi. 
Parifer  clc  Ganyniede  Lucian.  T.  I.  p-  214.  y.xl  <?;iA/im«  oiv  riSiov 
Toil  vtKTXfiS.  In  u^ecTzoT.  ep.  LY.  (Br.  Anal.  IU.  161.)  Kovfft  tis 
fJL  t(piKf\ozv  —  vinTxf  st\v  ro  <plK-f,iJix ,  ro  7«?  <tto[^»  vsxrxfos  svsvti. 
Alciphr.  I.  38- «^'1  ^s  r,Sv  ri  xxi  aOif\^a.xov  dxo  Ttiv  <piK/\fxiToi)v  vextnf 
snrx^ev,  Adde  M.  Argentarium  II.  3.  (Anal.  Br.  II.  2l)t>.)  Quin- 
tr.m  vero  neciaris  partetn  poeta  omnino  pro  niulto  posuit ,  (juo 
Venus  Lydiae  labia  imbuit ,  dulcijsima  illa  voluptiite  perfudit, 
Prisca  auteni  notione  hoc  Vencri  injunxit,  rujiis  oninino  dona 
essent  venustas,  formae  gratia  atque  illecebrae  ;  cjuo  sen?u  JuTpa 
' A(ppoSi'T/)5  dixit  Homer.  II.  y.  54.  cf.  Stat.  Silv.  1.2.  Iin  secj. 
Sine  hac  enim  neque  fit  laetum  neque  amabile  quidquam,  jixta 
Lucret.  I.  24.  Simili  ornatu  Stat.  Silv.  I.  3-  l'^.  '"  dpsrriplinne 
\  illae  TiburtinaF  :  Jpsa  manu  tenera  tectum  scripslsse  t^oluptas 
—  Tunc  Venus  Idaliis  unxit  fastigia  succis.  Piijft  Intjip.  de» 
liria  super  h.l.aliis  de  cjuinto  Aristotelis  elementn,  aliis  de  cjiiin- 
ta  csFenfia  Varacelsi :  aliis  denicjue  de  c|uin(^ue  gradibus  amoris 
cogitantlbus  ,  pliiribas  referre  atciue    exagitare. 

V.  17.  sqq.  Praeclare  atcjue  ex  animi  natura  poeta,  amore  in- 
felici  excruciatus,  felicitafem  secum  reputat ,  cjuae  sibi  obtigis- 
set,  si  Lydiani  in  amore  constantem  experfus  fuisset.  Generali 
hoc  includit  sententiae,  felicissimos  eos  praedicans,  (juorum  amoc 
nonnisi  morte  finiatur.  Felicel  ter  et  amplius,  Tpls  fJLxKccf  os  Tcioi- 
ai  ,  ^iXt)  ,  ieop.olaiv  iXiX^f\ ,  t{;J  fxxKOif'  »KK'  hytis  av^ix,*  xuic'fA.s- 
3«.  Silentiar.  VII.  extr.  (Br.  Anal.  III.  p.  73.)  quancjuam  paullo 
diverso  sensu.  — -  irrupta  cnpula,  irniptum  amoris  vinculum, 
amor  non  mutatus.  Copula  ,  vinculum,  jugum  ,  ^eof/.o! ,  solennia 
de  amore  mufuo.  —  tenet ,  conjungit,  conjunctos  tenet.  —  19 
s(^.  Continuatur  allegoria,  cjuae  est  in  copula.  Verba  i(a  expe- 
dienda:  et  cruos  non  citiits  suprema  die ,  non  prius,  cjuam  cjuum 
morientur  ,  solvet ,  d'^soIvet ,  sejunget  amor ,  haud  divulsus 
(atroc£ue  enim  rcferenda  negatio)  ante  id  tempus  queri/noniis , 
jurgiis,  dissidiis  ,  h.  cjuorum  amor  ad  mortem  uscrue  durat.  Docte 
ipse  amor  «jT/v^/// dicitur  ((jucmadmodum   amicifia,    foedu?)   cum 


—       375       — 

.imar.tes  «livelluntiir ,  et  sn^Vfire  hos  vincvilis  Suis  ,  et  (['lasi  fVis- 
juimere  ,  cuin  ipse  ii'.orfe  solvitur.  —  muhSy  amori  iuli.stis,  quae 
aniorem    exstinguunt  ;  oriiat. 


ARGUMENTUM   XIV. 

IVLonet  aiqiie  ohtestatiir  hoc  carmine  Roma' 
710S  Horniias  ,  ne  denao  ,  in  heila  civilia  ir- 
rnanl :  id  r/uod  perpeiua  allegoria  perseqai- 
iur.  SdlicQt  rempnhlicam  jam  tot  iantis ffue 
cnlamitalihus  lahefactaiani  et  convulsnm  na- 
?;/,  procellis  laceratae  .,  omnihus  praesitUis 
orhatae  ,  ac  niliilominus  mare  iteruni  inqredi 
paranti  comparat ,  eamque  ,  ut  portum  attin- 
gere  studeat.,  enixe ,  rogat.  Mala  illa  varia 
et  innumerahilia  .,  quihus  civitas  lahorahat , 
quihnsque  omnes  cjus  partes  adjliciae  erant, 
ct  pericula  ^  quihus  eam  nova  helia  civilia 
ohjectura  esseni ^  gravissima  ornaiissimaque 
copia  exiulit ,  enuuierandis  singulis  qaassa- 
tae  navis  partihus\  in  quihus  tamen  exi^en- 
dis  non  ita  liaerere  debet  interpres .  ut  singu- 
las  ad  rem  signijicatam  adplicare  ac  pertra- 
here  sihi  sumat.  Usus  autem  est  Horatius  liac 
allegoria  cum  prudeniia  ,  in  tam  ancipiti  re- 
rum  siaiu  rem  suspicandam  magis  Romanis 
ostendens  ,  quam  plane  ac  diseriis  verhis  ex- 
prifuens ;  inductus  maxime  exemplo  Alcaei ^ 
cujus  et  multa  carmina  ,  quod  aperte  in  ty- 
rannos  invelii  non  posset  ,  allegorica  Juisse 
constat .,  et  Jragm^intnm  exstat  apnd  Heracli- 
dem  Pont.  de  alleg.  Homer.  p.  i5.  ed.Schov. 


—      276^     — 

To  iJLsv  y^i^  h^sv  avizx  }(.Q^ivh7Dct , 
T6  ^^  h^sv  oc'jL'isi  ^'  ctv  t6  [LE^rcrov 
'Nx\.(po^-^tLs^sc  Tvv  yisXccivcc^ 
Xstiioivi  iic^^^^svvrst:  [isyxKi^'  tluKocv 
Wocq  [ilv  yuq  xvrXot;  ^ctots^^xv  f%£'* 
Acti((>oc:  Is  TciV  x^vfkov  Vl^Vj  , 
Kui  \oc%i^si  [isysiXxi  kxt   xvro. 
KxXoitri  l   ccy^iu^at     .     ,     .     .     . 

Fecit  carmen.  cujiis  liaec  pars  est ,  yllcaeus 
occasione  tumnltuiim  Nlitjrlenaeorum  tenipn- 
yibus  Mj^rsili  tj^ranni ;  atque  Horatium  eoc 
illo  suum  totum  eocpressisse  dubitare  vioc  li- 
cet.  Unde  sijuul ,  totum  hoc  carmen  xKK^/iyj' 
^KWC  accipi  deoere^  recte  statui  posse  arbitror. 
Sed  accedit  etiam  Quinctiliani  auctoritas,  r/ui 
non  suspicatur ,  esse  in  hoc  c.  allegoriam , 
sed  illud  nt  illustre  ac  notum  ejus  exeniplum 
ponit.  Ita  vero  ille  Instit.  Or.  VIII.  6.  44. 
At  altegoria,  quani  inv  ers  i  o  n  em  i  n^ 
I  e  r  pr  e  t  atn  ur  ^  ali  ud  v  e  rb  i  s  ,  al  i  u  d 
s  e  nsu  o  s  t  e  ndi  t  ;  a  c  etiam  i  nt  er  dum, 
c  ont  r  ari  um.  Prins^  ut,  O  navis  refe- 
reni  in  niaie  te  novijluctus  cet.  totusque 
e  t  i  am  illelloratii  l  o  c  u  s  .,  qu  o  n  avi  m 
p  r  o  r  e  p  u  b  l  i  c  a  ,  fl  u  ctuum  t  e  m  p  e  s  t  a- 
t  e  s  p  r  o  b  el  l  i  s  ci  v  i  libus  ,  p  o  rtum  pro 
pace  atque  concordia  dicit.  Verum 
hoc  tam  acris  judicii  riro  ,  qui  Romae  vive- 
rei ,  qui  tam  prope  aetatem  Horatii  attinge- 
ret,  et  sic,  qunmodo  hoc  carnien  acceptum  eS' 
set  a  Romanis ,  oplime  nosset ,  illo  scilicet 
meliora  se  videre  prinius  putavit  Muretus , 
ejusque  sententiam  eocornavit  inprimis  T.Fa- 


—       377       — 

her  (Epist.  1.  54.  ct  ad  Horai.  p.  3oo.)  queni 
sefjuuti  sunt  Dacierins  ^  Bentlejns  ^  alii.  Pu- 
iant  niniirum^  si  pro  allegoria  habeatur  car- 
men^  lianc  niniis  anociani  et  subtilem  esse, 
dutn  ad  minntias  ^  ad  vela  .,  antennas ,  late- 
ra  .  malum  cet.  descendat.  Tum  indigne  fe- 
runt ,  comparari  sic  rempuhlicam  R.  navi 
Ponticae  ;  mallent  Jdaeae ,  ob  Romam  Troja 
oriundam.  Deniefue  w.  17.  18.  intelligere  se 
non  posse  clamani  ^  si  allegorice  carmen  in- 
terpretari  oporteat.  liaqne  proprie  accipiunt 
iofum  carmen  ,  illudque  scriptum  esse  putant 
ad  navim,  qua  poeta  a.  U.  DCCXIII.  cum  ami' 
cis  post  cladem  Philippensem  in  Italiam  ve- 
nerit^  et  qua  amici ,  rjuibus  non  tam  benigna 
sors .  qiiam  Horatio,  in  Italia  adj^alserit,  ma' 
re  iterum  ingredi  paraverint ,  yiegaeum  Asi' 
amque  petituri.  Illis  igitur  abeuniibus  hoc 
ad>  navim  ,  iempesiate  ad  Palinurum  promon-^ 
iorium  laceratam .,  carmen  scripsisse  Horaii' 
Um  ;  ut  supra  tertium  ,  abeunte  ^thenas  Vir- 
gilio.  Sed  quum  navis  lacera  admodnm  hu- 
mile  profecio  carminis  lyrici  argumentum 
esse  videiur .,  indignum  cerie  ianta  copia  , 
gravitate  ,  ornatu,  qualem  nosirum  c.habet: 
tam,  si  vel  verissimum  esset  illud  narraiio- 
nis  somnium  f  qiiid  tandem  consilii  Horaiio  in 
ea  canenda  propositum  fucrit  ,  non  adparet. 
Voluitne  amicis  dissuadere  abiium?  an  sua- 
dere ,  ut  anie  rejicerent  navim?  Tum  cnr  ad 
mare  Aegaeum  redire  voluit  amicos,  quum  in 
vicina  Sicilia  essei  Seoc.  Pompejus  ?  Et^  si  in 
Siciliam  eos  transmittere  cnpit ,  cur  a  Cycla- 
dibus  eos  cavere  jubei  ?  Denique  dum  poeta 
hoc  agit^  nt  singularum  partium  commemora- 
iio'ie  rem  oculis  quasi  subjiciat ,  dnm  ornatu 
exnfuisiiissimo  doctrinaque  haud  vulgari  al- 
iegoricae   carminis  formae ,    quae  per  se   le- 


—       378       — 

fyeniiujn  aniinos  non  admodum  tenere  potest^ 
^^ratiani  atque  iHjo^ore/u  conciliarc  studet.  nu/n 
sic  Jiiinulias  putido  studro  ca/jtasse  dicendus 
cst?  Plura  vide  apul  Masson.  vit.  Hor.  p.^o^. 
ct  Sauad.  li.  l.  —  Celeruui  ipsn  rei pnhlicae 
cuJJi  navi .,  ejusdejii  cfuocuJiqne  niodo  pericli- 
iantis  cum.  /lac  Jlnctibus  oppressn  naafraoi~ 
anique  facturn  salis  J^reqaejis  est  cojjipnj^a- 
iio.  De  J^epjiblica  a  polejjtioribus  occupata 
praeclari  vv.exstajit  in  Theognideis  679.  sqq. 
ov'j£-'.!z  vuv  (p^^5fZ5(r-9-x  ,  •^ci^'  'ifTTix  Xs-jy.x  (ixXoVTSC 
MyiXiou  £/C  TTOVTOV  v'j<.rx  ^ix  ^.'Ocps^vjy  xvrXslv    §'   oi);c 

£^c\0'jriV  ^  UTTS^QocW^l  ^S  ^ikx^JX  rxiJL'pOTSg(^iV  Tol- 
«^lOV     VJ     \LX\X    TK    '^'-iXsrcO?     ffji^^^TX^     o\   ^'    1--U^0'JTI* 

yivS^s^v/iTViV  [isv  sTxvTxv  f-r^-Xcv  y  0;  (p^j\zv/!v  sl^^sv 
£TiOTxiLsvbi(;.  ')(^y/i[j.%T X  V  xqrx^ovTi  (6r^,  ,  ko^Tixo;  ^' 
£<7ro\Lc\s'  ^xTijJi  ^'  ov.L  ST  \toc,  yiyjsTxi  sc,  ro  fJLs- 
cov  (pogTv,yo\  ^  XT)(jjvm^  %%*.o\  V  xyx^b^^v  '/.x^vTrsg- 
^s'  ^siij.ciivoi  ^  [L'/}  TTOJC  vxvv  ■f.xTX  vjiix  TTr^.  Cic.  ad 
JJiv.  XII,  26.  q  n  a  ni  o  b  r  e  m.  ^  jji  i  Q  Ji  i  n  t  e  ., 
conscende  n  o  b  i  s  c  jun  ,  e  t  q  Ji  i  d  e  jji  a  d 
p  u  p  p  i  jn  :  un  a  na  vi  s  e  s  t  j  a  ji\  h  o  n  o- 
rtim  o  jjt  n  i  jz  ni.  et  loc.  notiss.  ad.  Div.  IX. 
j  o.  s  e  d  e  b  a  jjt  us  i  n  p  u  p  p  i  cet.  cf.  II.  7.16. 
Quemadmodum  autem  maxime  dubia  ac  for- 
jjiidolosa  tejjipora  fnisse  oportet ,  quiuji  scri- 
hebat  cnrjjien  lloratins  ',  ita  forte  optime  re- 
feras  ad  a.  DCCXXII  quo  ininiiciliae  inter 
Octavianum  et  M.  ylntonijun .  jjingnis  ntrini' 
rjue  adparalibus  ad  atrocissijjiuni  belljim  spe- 
ctareJit.  cf.  Vir.  Ge.  I.  5^9  'fqq-  Porphy^riojy. 
et  plnriiJii  recentiores  ad.  M.  Briitum.,  bellujji 
post  prius  Pkilippense  praelinm  repnrantf a., 
jnulti  et  cnm  Acrone  ad  Sex.  Pompfjjim^  Alas;- 
ni  F.  in  Sicilia  res  not^as  jnolienleni.,  referunt, 
Inpeniose  vero  SanadoJius  co irlabat  de  a. 
nCCXXVI.  qjio  tempore  de  prindpata  df- 
ponendo    deliberabat  .Augusius :  quare  Horcr 


—      379      — 

titim  ,  ne  id  enm  sj7ieret  respuhUca  ,  et  src  no- 
vis  nia/is  ac  beUis  locuin  daret  ^  liortari  i:>o~ 
liiisse.  Eadem  Jani  ante  Sanadonum  senten- 
tia  fuit  Torrentii^  rfuod  duhiuni  esse  non  pof- 
est  ei ,  qui  notam  ejus  recte  legerit  et  eocpen- 
derit  :  item  Massoni  int,  Hor.  p.  66.SaneMae- 
cenas  in  oratione ,  qua  suadet  Augusto ,  ut 
imperium  retineat  (JJio  LII.  i().)  eadem  rei- 
publicae  cum  navi  comparatione  utitur.  Sed 
forte  ah  ipso  Uione  ista  eocornatid  est ,  omni- 
noque  atrociores  pro  rerum  a.  UCCXXVI.  sia- 
iu  nostri  carminis  imagines  videntur ;  neque 
uUa  iunc  allegoriae  nesessiias  erai.  Otnninm 
iiero  .  si  Dts  ptacet .  ingeniosissime  Jo.  duHa' 
jiiel  piitaf.  Horafium  patrem  Itac  allegoria  al- 
loqui  Jxliiim  .  ut  Brtiii  parles  deserat.  Cete- 
rum  comparetur  cum  eo  V.  7. 

Adnotationcs. 

Vt  1.  2.  Praeci.ire  poefa  ,  periouli  mefu  perculsus,  subita  ex- 
cla.matione  ortiitur:  o  ncivis  ^  ergo  altum  repetes ,  in  altum  pro- 
vehes  ,  vt  iterum  tcnipesfatem  experiaris?  At  gravius  poetaty?«- 
atus  novi  h.  fluctus  iterum  ,  denuo  te  re  ferent ,  ahripient  iii 
altnm  mare :  tjuoniam  navis,  remis  veli^que  priore  naufragio  He- 
stituta  ,  aegre  cursum  arl  litus  dirigere  poterat,  cpio  minus  in  al- 
tiim  referretur.  Eodem  ornatu  ao  vi  II.  7.  15.  re  rursus  in  bel- 
um  resorbens  unda  fretis  tulit  aestuosis.  Est  igifur  ,  ergo  abri- 
/pi  te  jiatieris,  nec  sumniis,  qtiae  tibi,  naufragio  acUritae,  super- 
9unt  ,  adnitere  viribus ,  ne  iferum  fluctibus  in  altum  abripiaris  , 
siccjue  funrlitus  pereas,  —  2.  quid  agis?  cjuae  isfa  est  temeritas, 
amentia  ,  mari  se  iterum  orec{ere  velle  ,  unde  tanta  calamitas  ac- 
riflerit.  Iino  fortiter ,  summa  virium  oontentione  hoc  age  ,  ut 
portum  occupes,  attingas,  arIeo(|ue  in  trancjuillo  ac  tuto  loco  sis. 
Monet  acieo  poeta  rempublicam ,  ne  bellis  civilibus,  a  cjuibus 
nonclum  satis  convaluisset ,  iterum  sese  immergat.  Male  alii  de 
portu  jam  capto  et  constanfer  obtinemlo  accipiunt.  Nam  respub- 
lica  nondum    satis    confirmafa  erat  j    navis  adeo  nondum  securam 


—      380      ~T 

itationem  tenebal.     Ut    taceam  e  verbis    hanc   sententiam    parum 
commode  elici. 

y,  3  —  lo-  Rempubliram  bellis  civilibus  plane  exhaustam  , 
])raesi(liiscfue  suis  orbatum  servata  allpgoria  tlecldrat  poeta  per 
navem  tenjpestate  graviter  adtlictam.  Hoc,  Alcaei  exemplum  se« 
cutus  ,  extjuisito  omatu  ac  oopia  specialibus  ideis  <  xpressit ,  re- 
mos  excussos  ,  nialum  et  anfennas  fracta  atque  labef.ictata  ,funes 
amissos  ;  vela  deniciue  lacerata  memorando.  Nugas  igitur  agimt, 
(jui  has  singulas  navigii  partes  ad  allegoricam  rationem  revocant, 
ct  quae  eae  sint  in  republic.T,  putido  atcrue  inani  studio  extricare 
ronantur.  —  4-  ^ctus  navis  nudum  ,  nudalum  ,  orbatum  sit  re- 
migio  ,  remos  amiserit  vel  fluctibus(ut  Valer.  Kl.  I.  6i8-  excus* 
si  procella  manibus  remi)  vel  ad  scopulos  allisa.  Proprie  ita 
dicebantur  remi  detergi^  nxfoiavqtiy^xt.  v.  Heyn.  ad  Virgil.  Aen, 
I.  JO-t.  Post  latus  adsumendum  e  v.  6.  gemat ,  unde  per  zeugma 
clirieiid  m  sit ,  vel  proprie  accipiendum  de  fluciuum  ,  uui  latus 
feriunt ,  fragore.  Valer.  Flacc.  I.  619.  Puppis  in  obliquum  re^ 
tonos  latere  accipit  ictus.  —  5,  saucius ,  laesus  ,  fractus  ,  ut 
trabs  securi  saucia  Ovid.  Met.  X.  372.  janua  rijcis  saucia  h.  pui- 
sata  ,  ut  ipse  expedit  Propert;  I.  16.  5.  adde  Claurlian,  de  VI. 
Conf.  Honor.  v.  13 V.  scjcj.  scissis  velnrum  debilis  alif  ,  orba  gU' 
bernaclis ,  antennis  saucia  fractis,  ludibrium  pelagi  vento  jacta- 
tur  ei  unda,  tjui  totui  locus  e  nostro  fluxisse  videtur.  Pronel- 
las  innuit  poeta  per  Africum  (v.  ad  I  1.  15.)  celerem  ,  df  Ov  , 
rapidum  ,  praecipitem.  —  f>.  gemere  praeclare  de  strepifu  rerum, 
ruae  vi  aliciua  incumbente  gr  iviter  adfliguntur  (slc  Charonisc_y/7t- 
ha  gemit  sub  Aeneae  pondere  Virg.  Aen.  VI.  4'3-)  fnfnris  suis 
atit  compagibus  ab  ea  emotae  ac  solutae.  —  ac  ut  carinae  ,  carina 
tua  sine  funibus ,  fune  amisso  ,  aequor ,  adsilienfes  fluctus  vijc 
durare ,  aegre  sustinere  possit.  Variatam  a  poeta  orationem  fa- 
cule  deprehendas  ;  nam  vulgare  erat ,  netjue  funes  habes,  tjuibus 
le  susfentes.  Quod  tjui  non  animadverterent  ,  et  carinas  ac  fu- 
nes  de  una  navi  dici  posse  negarent,  habuere  hos  vv.  pro  sen- 
tentia  generali:  naves  ,  tjuae  instar  tui  sine  funibus  sunt  ,  mare 
dnrare  netjiieunt.  Magis  in  diversa  abif  Bentlejus ,  qui  in  ipso 
porti^  tantam  tempestatem  coortam  a  poeta  describi  ait ,  ut  malus 
navis  antenna^cjue  gemanf,  et  ceterae  naves,  tjuae  in  eodem  por- 
tu  sunt  ,  stationem  tenere  non  possint,  sine  funibut ,  nisi  anco- 
ris  jactis.     Sed  gener.ilis  ista  sententia  ,  hic    importane    intrusa  , 


—       38t       — 

admodam  ingrflta  'foret  elegantiae  sehsui,  et  Bentleji  ratio  seii 
potius  coiTinientum  satis  contortiim  est  ,  ef  plus  una  piirte  labo- 
rat.  Navis  enim  ex  Horatii  sentenfia  nondum  in  portu  est ;  (ma- 
le  enim  hof'  j)onitur  ex  v.  2  )  9«  d  fnc  ibi  sit ,  (|uis  non  exspe- 
ctasset,  poftain  «le  har,  non  (ir'  reteris,  tjuns  in  portu  stare  com- 
mini^fiintur  ,  dicturum  fuisse,  cjuotl  sine  ancora  clur;ire  necjneat  ? 
Ne  illucl  ilicvim  ,  c  ari!'.-  5  el  fune!.  aliarum  navi  im  inter  unius  na- 
vi^  partes  enunifratas  admoflum  d.ite  interjecta  videri.  Accedit, 
quod .  si  allirgorToam  hujus  carmiins  rationem  spectes,  non  adse- 
cjni  licet  ,  cnr  tandem  aliaium  n.ivium  menfionem  poeta  injecerit. 
Alii  denicTue  na\em  in  altum  jam  provectam  intellig.int  ,  ventis- 
tj;ie  ac  fluctibus  penitnS  cii»jjftani  atcjue  divulsam  ,  adeo  ,  ut  fu- 
i'ibus  opus  sit,  cjuibus  cOristringafur  ,  ne  prorsus  dissolvatur,  at- 
'".le  adeo  sola  funium  ope  mare  durtt.  Expediant  igitur  illa  ver- 
ba  ,  sifie  funihus  ,  nisi  funibus  constringalnr.  Dr  re  ciuidem  du- 
!)itare  non  licet.  v,  Propert,  III.  5.  3\  et  ibi  Passerat.  Atcjui 
ex  Horatii  mente  ,  tofacjue  c.irminis  oeconomia  navii  nec  altum 
lenet,  necjue  jam  portum  atfi.^it;  sed  huic  proxima  conflictatur 
num  fluctibus,  eam  refrorsum  agere  conantibus.  Hortitur  adeo 
eam  poeta ,  ut  iis  omni  npera  obnitafur ,  portumtjue  attingere 
sfudeaf,  ne  ,  in  altum  relafa  ,  cerfissimum  naufragium  faciat  ,  fu- 
nibus  cjiiippe  s.  anc-ora  ,  cjua  se  utcuncjue  sustentare  posset,  dc- 
^tifufa.  Mirandum  sane ,  Intpp.  in  tanta  luce  verum  perfjpirere 
non  potuisse.  Necjue  vero  offendere  debebat  ,  cjuod  carinae  et  fu- 
nes  de  una  nave  dicerentur,  cjuum  numeri  coiifusio  T)oetis  ad- 
modum  familiaris  sit.  Virgilius  cjuocjne  Aen.  IV.  580.  hnbef  r/?- 
tinacula  nnius  navis.  Proprie  vero  caritiue ,  nam  ex  ea  navi«! 
^ixW  funes  demiltebantur.  Erant  ii  proprie  vincula ,  sjve  reti- 
nacula,  quibus  naves  anticjua  aefate  ad  lifus  alligabantur,  zjelaun- 
Tx.  V.  Serm.  I,  5.  18.  Virgil.  Aen.  IV.  575.  cf  Rurm,  ad  Prop. 
III.  5.  «23.  .St;d  postero  tempore  ancora  etiam  indicfa  ,  qua  vel 
in  alto  mari  naves  fenerenfur.  Hom  II,  «.  436.  Virg.  Aen.  I. 
7<>9.  Igitur  h.  1.  ancoram  declaranf /V/«^/,  rt-tinHcuIa  ejus.  —7. 
durire  xccfTspirv,  perferre  ,  qnin  ,  fluctibus  jactata  navi ,  dissili- 
aut  ,  carina  penitus  solvatur.  Cum  delertu  hoc  verbnm  posnit, 
luopfer  epith.  im/>eriosius ;  nnm  t\  rannidem  aegre  s-isfinemus. 
—  aequor  imperiusius  ,  imperiosum  ,  quod  in  navem  eriidele  im- 
penunT  exercet ,  eam  hinc  inde  jactando;  adeoque  violentum, 
iniiicfuosum. 


—      382      — 

F.  i).  sq.  Lintea ,  Xivoc ,  vela  tibi  non  integra  sunt ,  tfinpe- 
stAte  partini  lacerafa  ,  paitim  amissa.  —  lO,  J)eos  cjuocrue  ture- 
l;ires  tempestas  d -jecit.  Pers.  \  I»  3o.  jacet  ipse  in  litore  et  una 
ingentes  de  puppe  dci.  Habebat  nimirum  cjuaecjue  navis  cleum 
alicjutm  tutelarem ,  cujus  simulacrum  cum  ara  in  puppi  solebat 
statui  ,  absolute  inde  nuvis  tutehi  dictum  ;  res  notissima.  Est 
igitur  ;  non  Dii  tibi  nmplius  sunt,  quus  voces ,  imoces,  ciuOrum 
auxiliimi  implores  ,  cjui  tibi  periolitanti  subveniant ,  iterum  ures- 
sa  maln  ,  novis  malis  oppressa,  ubi  iterum  cum  temj^csfatp  col- 
lurtandum  tibi  sit.  Bellum  civile  est  scelus  ,  «yof ,  cjuo  tota  ci- 
vitas  obslricta  est.  Aversantur  illud  Dii ,  adeocjue  urbem  ,  sce- 
Jere  isto  contaminatam  ,  reJircjuunt,  clonec  expietur.  v.  ad.  1.2. 
21.  Praeclare  igitur,  servala  allegoria  Deos  ,  c|ui  urbem  intesti- 
nis  malis ,  calamitatibus  bello  civili  iterum  pressam ,  oppres;»i;m 
(nam  ad  hoc  pressa  malo  magis  sper^tare  vid^ntiir,  cjuam  ad 
,  tempestatem)  erigere  atcjue  servare  possent,  aversos  esse  ob  pri- 
us  scelus  ,  poeta  innuit. 

V.  11  -i—  i3.  Oratio  horum  vv.  ita  prisca  ac  generosa  est, 
ut  ad  verbum  e  graeco  exemplo  expressi  videantir«  Quamvls  , 
quantumvis,  utcuncjue  tii  /acfes ,  •^\or\er'\s ,  efferaris  ;  pro  tenui  , 
tu  ,  ornate  atcjue  cum  delectu  ,  Pohtica  pinus,  cjuippe  p  pinu 
Pontica  fabrica*a  ,  et  tancjuam  filia,  cjuae  originem  ducis  e  no- 
bili  silva.  Deberet  proprie  esse  ,  Ponticae  siJvae  filia  nobilis  ,' 
sed  dortp  hoc  disjunxit,  ne  pinus  nude  posita  esset.  Omatus 
hic  poeticus  imposuit  omnino  Intj^p.,  ut ,  cjuae  vera  esset  verbo- 
rum  structura,  minus  accurate  perspicerent^  Duo  fere  faciunt 
orationis  commata :  tjuamvis  sis  Pontica  pinus,  et  sitvae  f.  nobi» 
lis;  et  jactes  etc.  suppleto  sis  tn  priore  commate.  AHi  eandem  - 
hanc  rationem  secuti ,  in  posteriore  tumen  supplent,  hocce  mo- 
do :  quamvis  sis  cet.  tamen  jactes ,  cjuo  cjuid  sibi  velinf ,  r\on. 
adsecjuor.  Omnino  hic  locus  docete  potest  ,  cjuantum  Jig;ita  ora- 
tio  cum  ornatiore  dictione  tum  structura  orationi,'.,  verborumcjue 
collocatione  a  soluta  recedat.  Si  enini  prima  h.  loci  stamiha  re« 
texas  ,  facile  videas,nihil  amplius  poetam  volulsse  ,  cjuam  :  elsi 
e,  satis  firma  materia  compacta  sis.  Pro  hoc  eam  dicit  e  pinea 
Ponti  ,  cjuae  navibus  fybricandis  .iptissima  esset ,  materia  con- 
sf ructam ;  tum,  re  sub  sensus  revocata,  atcjue  ut  ita  dicam  ,  ani- 
mata  ,  navem  genns  suura  deducere  ait  a  silva  Pontica  tancjuam 
atirpe,  adeoc^ue  eam  esse  Pxmticae  silvae  iiiit.m.  Quum  in  hoc  se- 


—       383      — 

iiiel  inciflisSPt  poeta ,  ut  niivem  silvae  filiam  diceret,  proclive 
Siitis  eriit ,  r.t  (  ifltni  St  iisu^  attjue  anlnnim  trib-iertt,  tanique  gc- 
niis  S"r;n\  joclare  dicent.  Jiim  oliserva  c<ipiani  pof  t  c  m  jpsa 
elcu  uliiire.  Sententia  enini  ahsolnta  erat ,  si  dixissft :  Qnrmivis 
i;i"us  sis  Pontica,  aut  paullo  omatius  ,  etsi  sis  Fonticae  silvae  fi- 
lia  ,  etsi  j.ictts  genns  ponticum  ,  aut  ilenitfue,  ger  us  ?tc|ue  nomen 
tbi  inutile  est:  seH  haec  omnia  cnnuilate  a<liuiiil  huic  loco  ,  mi- 
roque  aftiu  io  coi^fexuif.  Pontus ,  s.  Fonti  regio  cum  pratstan- 
tis»ima  navibus  exsfruenHcs  abiudaba  t  materia ,  tnm  eximia  ibi 
eraiit  naval.a.  ct.  Cituil.  1\'.  9.  scjq.  silv,ie JlUa,  cinae  in  ea  l  rog- 
nata  est ,  prisco  sermo-^e.  Martialis  imitanonei.i  XI\'.  00.  nnn 
siim  JMaur ae  J lia  silvae^  de  acema  men^a  ntifarnnt  jam  alii.  iVo- 
hilis  cum  vi  iuljectum  ,  n,  m  jartabiit  genus  nobile,  antifpjissi- 
niam  et  nobilissimam  silvae  Ponticae  stirpeni  se  ajebat.  Sic  pha- 
selns  Catullianus  IV.  15.  se  ultima  ex  or'giae  st^tisse  dicit  in 
ci.cun.ine  Cytori.  \.  ii  i  DociiS!».  Doerinc-  —  nume n ,  c}ox\a.m  , 
famam  celeritate  ac  periculosa  loca  trajiciencli  dexteritate  olim 
p.irtam.  Idem  de  se  f;loriatur  phaselus  Catull.  1,  1.  v.  2.3.  et  6 
—  9.  —  inutile,  cjuod  tibi  nunc  parum  ]  ro<les{.  Docte  hoc  epitb. 
Tiu  nomen  adjunxit  ,  c|!iod  ad  totam  fere  sententiam  spectat.  Ni- 
mirum  vulgare  erat :  inutiliter,  nec^oidcpiam  jactas  genus  et  no- 
mentuum,  non  mcolumem  ista  tua  nonc  te  praestat  generis  ja- 
cta;itia,  Si  haec  ad  rempublicam  transferas  ,  erit:  Non  augusia 
tua  atcjue  ab  ipsis  Diis,  Marte  et  Venere  ,  deduct.i  origo  ,  ({uam 
jactas  ,  necjne  vetusta  gloria  tot  r«  bus  praeclare  gestispaifa  pro- 
hibebit  ,  cjuominus   novo  bello  civili  prorsus  intercas. 

V.  14.  Variavit  orationem  poeta  ,  cjuae  ifa  continuanda  erct  : 
cjuamvis  jactes  et  genus  et  nonun  et  jjicturas  in  puppi  :  vel  ,  ne- 
cjue  ornamenta  tua  in  puppi,  cjnibus  acimodum  fidis  ,  te  ab  inte- 
litu  «er^aburt.  Instantem  te  npestatem  docte  poeta  innuit  per 
nautarn  timidum  ,  cj-i  tum  niljidit  ^  nuilHin  sptm  salutis  repo- 
nit  \n /Jctis  puppibus  ,  picturis  ,  cjmb.s  navis  sua  decorafa  est. 
More  cnim  anticjuo  n;'ves  ,  inprimis  pnppes,  encausfo  sive  colo- 
ri})us  usfis  speciose  pictae  attjue  omatae  erant  txtrinsecus,  pup- 
pes  eti.m.  intus.  v.  \irg.  Aen.  V.  663.  Ovid..Fa»r.  IV,  ^_-)6.pic{a 
colorihus  ustis  puppis.  Apfe  ad  rem  Seneca  ep.  LXXVI.  Navit 
lonu  diritur ,  non  yuae  pretinsis  colniihi/s  pictu  est  ....  n^c 
cujus  tutela  ebure  cuelata  .  .  .  sed  stahilis  et  frma.  Innuif  \t~ 
ro  poeta  reipubiicae  opts  ac  splcndorem ,  aedificiis,  templis,  ac 
luxario6o  vitue  genere  proditum» 


-      384      — 

V.  15.  \6.  Quum  igitur  ,  remis  exc»ssis,  malo  fracto,  auten* 
nis  lahefactatis  ,  ancora  perdita  ,  velisque  diruptis  s.  amissis,  ni- 
hil  prorsus  in  te  amplius  habeas  ptaesidii ,  quo  te  adversus  tjm. 
pestatem  tuearis  ,  cave ,  tibi  prospioe  ,  adtouue  altum  ne  pete  , 
mari  te  iterum  ne  committe  ,  nisi  dehes ,  dehf-re  vi^,  dt  bere  ma- 
vis  ,  h.  tam  emotae  es  mentis  (hoc  enim  involvit  ro  nisi ^  c|iio{l 
eleganter  sic  argumentationibus  subjicitur  j  ubi  alterius  sententi* 
am  ,  nostrae  contrariam  ,  eo  consilio  adduoimn.'!,  ut  al)Surdit.item 
istius  breviter  perstringamus.  v\  vel  GeSner,  Th.  LL.  h.  v  )  tam  ve- 
cors  cs  ,  ut  propositi  (sc.  altum  petendi)  tenfiX  ventorum  ludibri- 
um  esse  s.  ventis  ludibrio  esse  velis;  seu  ,  ut  aliis  verbis  idem 
eloquar  ,  cave  ,  ne  iterum  mare  ingrediaris ;  sumniae  enim  teme- 
ritatis  foret ,  seventis,  quibus  amplius  rttsistere  necjueas ,  ludi- 
brio  s.  diripiendam  dare.  Altera  ratio  est,  si  verba  ita  junt;as, 
cave  y  nisi  h.  ne  ventis  ludibrium  debeas  ^  tpvKirrov  ^  sl  /j.-^  ,  prd 
ojtias  fA.rl  satis  frerjnentato  Graecis  more  ,  cjuibus  tl ,  eiv  pro  lise, 
oariAii  ponitur.  Tertia  deniciue ,  nisi  omnino  in  fatis  e.^t ,  f;:tale 
tibi  est ,  naufragio  perire.  Ex  his  omnibus  teneo  ecjuidem  prio- 
rem  explicandi  rationem ,  facilem  eara ,  atcjue  h.  J.  satis  romm.o- 
dam  ;  e  reliquis  enim  altera  cjuidem  paullo  reconditior  est  ,  alte- 
ra  sententiam  infert  cum  tota  carminis  oeconnmia  parum  conscn- 
taneam ,  simulcrue  ambiguitatem  ^nam  debere  ludibrium  et  dehe= 
re  aliquid  j^ato  ,  diversa  prorsus  sunt  loc|uendi  gencru)  cruae  fa- 
cile  vitari  poterat.  Sed  forte  iis  ,  cjni  hoo  amplectereniur ,  non 
satis  expedita  erat  ratio,  cjua  ludibrium  ventis  debere  simplicitcr 
dici  possit  pro ,  ludibrio  iis  esse ,  nulla  fati  notione  adjeria.  Ni- 
mirum  is,  ,tjui  vel  facit,  vel  dicit  alitjuid,  unde  necessario  ali  juod 
vel  malum  vel  commodum  in.se  r' dandet,  ii  id  debere  ,  o(^\£/i/, 
dicitur.  Sic  pnenas  marito  adulter  dtbet  {^nv^nA^.  X  '-12.)  commis- 
so  adulterio  ;  risum  debet  {yikattci.  o(pKiaxxvsi ,  ut  passim  Graci  i) 
alteri.cui  ridendi  materiam  antea  djderat:  /3^a/3>)i' h.  e.  ^r<<iv  tihci- 
f->t\i  otpeiKsi  Eurip.  Anerom-  36o  )  ei,  cjnem  prius  laeserat:  ffiyt.xv 
i^Kiaxoivei  (Id.  Medea  58o.)  l  ^■/jixia.i  «f '* ,  s.  dfioaoiv»  Sfxcucf. 
Lambinus  laudat  hunc  Platonis  locum  -Agol.  So(;r.  T.  I.  p*  90  vd. 
Bip.  t[ui  optime  hanc  locjuendi  r-^tionem  iHuStrat :  ftr  h-^  s-/u)  /Jtlv 
«.Tsstfxi  »p'  VfAuv  dcivdrov  Sncnv  oi)Ki»v'  (mortis  poenam  debens  , 
dictis  meis  facti^cjue  ,  e  judicum  serttntia,  promeritam)  o'r'/  Si 
(adcusafore»)  vtc  t.;s  «KYiSsiat  ipKriHorii  ij.oy3/\(>toiv  k*',  i^^ioxv^ 
propter   nefarias  machinalioncs  di^ni,cjui    ]>uniantur.     Nuvis  \^i' 


—      385      — 

Jur,  ut  haec  ad  nostrum  locum  transferam,  ventis  hidibrium  di' 
betf  cjuae  ita  compnrata  est,  ut  ventorum  ludibria  eani  nati  opor- 
teat ,  cjuae  atleo  remis,  velis  cet.  destituta,  ventis  luclibrio  est » 
ab  iis  huc  illuc  jactata. 

V.  17.  i8.  Quae  mihi  nuper  eras  taedium,  nunc  e<  des''de. 
rium  et  cura  ,  pro  vulgaribus  ,  taedio  ,  clesiclerio  ,  curae.  Tae- 
dium ,  aegrituHo  cum  satietate.  —  sollicitum  ,  ornate,  quae  sol- 
licitum  faciebat,  Taedebat  eum  navis  ,  cjuam  naufragio  perifuram 
futabat,  misera  navis  conditio  ei  erat  taedio,  molesta,  sollicitum 
eum  faciebat  •,  nunc  vero  ,  eam  ,  utcuncjue  adfectani ,  naufragiuni 
evasisse  videns ,  iterum  ejns  desiderio  tenebatur ,  eam  iterum 
amare  ocoepit.  Desiderium  ,  cura ,  de  re  amata,  cui  bene  rupi- 
mus  ,  cujus  commoclii  studemus.  Sic  Catull.  II.  5.  Lesbiam  desi- 
derium  nitens  vocat.  adde  Cic.  ad  Div.  XIV.  2.  —  cura  non  le. 
vis^  maxinia,  gravissin\a  ,  de  cjua  maxime  sollicitus  esset ,  quam 
admodum  amaret.  Fatendum,  hos  vv.  ad  reipublicae  decbiran- 
daiii  conditionem,  et  quo  poeta  erga  eam  adfectus  sit  animo, 
niagis  pertinere,  quam  ad  navem  ,  et  alief,'OTiam  hactenus  a  po- 
eta  non  adcurate  satis  esse  servatam.  Taedebat  eum  vivere  in 
republica,  ubi  omnia  omnium  miseriarum  essent  plenissima  (  uti 
Cic.  ad  Att.  II.  24.  eadem  de  rf.  V.  16.  21.  sqcj. )  nunc  ,  quum 
sub  Caesare  Octaviano  iterum  florere  inciperet ,  renovabatur  ejn» 
desiderium  ,  iterum  curae  cordique  ei  erat ,  timebat  de  ea  ,  ne 
novis  intestinis  motibus  iterum  labefactata  penitus  prosternereturi 

V.  19.,  20.  Vites ,  vita  aequora  ,  quae /aja  sunt ,  pro  quae 
•sunt  inter  C.  mare ,  quod  ambit  Cycladas  insulas ,  mare  Ae- 
gaenm :  cum  dilectu  hoc  pro  quovis  mari  ponit  ,  quod  et  per  se 
procellosum ,  et  propter  vada  et  scopnlos  est  periculosissimum. 
Valer.  Flacc.  II.  622.  Pariumque  infame  fragnsis  —  vadis.  An- 
tip.  Sid.  c.  CVIII.  (Anai.  Br,  II.  p.  37)  waa*  SdK(x<ja»,  SdXxa- 
a»-  Ti  KvKKiiS»f,  t)  arcvov  EKXr\i  tcZyi»  kxI  ohixs  i^A.f«  fJisixpouiSx  ; 
—  nitentes  ,  nt  fulgentes  III.  28-  14.  propter  marmor  canditlum» 
Sic  Paros  nivea  Virgil.  Aen.  III.  126.  et  Stat.  Theb.  V.  1K2.  Et 
Paros  et  nemorosa  Thasos ,  crebrasque  relucent  Cyclades,  Cete- 
Jum  vix  dubium  esse  potest ,  quin  color  hic  ductus  sit  ex  illo, 
tjucd  expressit  poeta ,  carmine  Alcaei,  cui ,  ut  Lesbio  ,  vicina* 
essent  Cyclades. 


},  aSanb.  B  b 


-      386      - 
yiRGUMENTUM.  XV. 


lyi iiJlus  excelsior  enlhusiasmus  estj  aut  suh- 

limilati  atque  adeo  audaciae  lyricae   adcom' 

modaiior ,    quam    vatis  futura   praedicentis  « 

cfui  universo  carmini  augustiorem   speciem  et 

omnino   diviniorem  spiritum    dat,      Unde   hoc 

artijicio  permulti  graeci  ac  latini  poetae  usi 

sunt ,  ut ,  si  vaticiniis  in  ipsorum  carminibus 

locus  daretur^  hanc  partem  inprimis  exorna- 

rent ,  ingeniique  vim  ostenderent.     Sed  fuere 

etiam^  qui  vaticinia  totius  carmijiis  argumen- 

tum  J^acerent :    velut   est  gx  eo  gencre  Lyco^ 

phronis    Cassandra.     Ejusdem     generis    fuit 

^Jexandri  Aetoli  carmen  /4pollo  inscfiptum  ^ 

rjuantum  ex  ipsa  hac  epigraphe,  et  e  particu- 

la ,    quam  Pcirthen.  sgocT.  ircc'^.   c.  XIV.  serva- 

vit ,    colligere  licet.      Maxime  vero    huc  spe- 

ctare  dehuit  Bacchylidis  carmen  in  excidium 

Trojae^  ad  quod  se  iotum  composuisse  Hora- 

tium  in  pangendo  hoc  carmine    satis    diserte 

Porphjrrion   testaiur,  qui    hac  ode,   inquit ., 

B  a  c  c  hy  l  idem   i  mit  atu  r  :  n  am  u  t  ill  e' 

Cas  s  a  n  dr  am  f  a  cit  vaticinarifutu- 

r  a   b  ell  i  Tr  o  J  ani ,  i  t  a    hic    P  r  o  t  e  um. 

Porphy^rionis    testimonio    accedit  Eutatii  an- 

ctoritas.     Ita  enim  ille   ad  Siat.    Theb.  VII. 

55o.    It  ho  ne ,  Ccorr.  lione  ,  'Irojvyi)  civitas 

Bo  e  oti  ae  est.    Hinc  B  acc  hjrl  ide  s  M  i- 

n  e  r  V  am  Ithoni  am   di  x  i  t ,    e  t    Al  c  om  e- 

n  e  m    (scr.   Alalcomenen~)    ip s  am   s  i gn  i  fi- 

c  a  f ,  q  uem  'imitatus    e  st  Horatius  in 

ill  a  od  e  ,  in  qua   P  r  o  t  eu  s  T  r  o  j  a  e  fu- 

turum  narrat  excidium,     puibus   vero 

rationibus  inductus  C.  Barthius  iadStat.  Ach. 

I'    53. ")  c  arm  €  n     Ji  o  c    elaboratissiniis 


—       387       — 

V  e  r  s  i  h  u  s  prodiium  h  on  a  m  pa  r  t  e  m 
Alcaeo  cui piam  debtri  suspicalns  sit, 
er/iiidem  ignoro ;  nisi  omnino  yllcaeum  pro 
Bacchylide  memoriae  lapsu  posufrit.  Ad  idrm 
hoc  carmen  respexisse  videtur  Quinctil.  III, 
7.  19.  Praeclare  vero  valicinium  eo  temporis 
rnomento  a  Deo  marino  edi  Jingitur  ^  rjuum 
Paris  Helena/n  per  mare  abduceret.  —  Cete" 
rum  fuere  ,  r/ui  J^orte  superioris  carminis  spi- 
ritu  p/eni ,  in  hoc  eiiam  allegoriam  sibi  repe- 
risse  viderentur ,  illudque  referrent  ad  M, 
Antonium  et  Cleopairam  ;  in  quibus  sunt  L.rh- 
cJier.  Landinus ,  Bajcierus.,  aiffue  inprimis  Sa-' 
nadonus.  F.t  jam  olim  sic  arcepisse  mulios 
oportet :  v.  f^ariei.  Inscripi.  Sed  ffuum  dijjf^i- 
cile  fuerii ,  similitudinem  Paridis  cum  ylnto- 
nio  .,  Helenae  cum  Cleopatra  satis  ostendere ; 
tum  nullum  prorsus  ialis  aUegoriae  indicium 
est.  Ceierum  compareiur  imilaiio  nostri  car^ 
minis ,  Stat,  Ach.  I.  20.  sqq. 

Adnotationes. 

V.  1  sq.  Pattor  ,  Paris  ,  cui,  si  vnlgarem  rationem  secniipoe- 
ta  voluisset,  atljiciemlum  erat  epith.  Idaeus;  sed  tiocte  hoc  cum 
navibus  conjunxit  ,  ct  sic  alteri  aliutl  epitheton  dari  poterat, 
auocl  magis  ad  rem  spectaret.  Solenuis  vero  haec  Paridis  adp.Ila» 
tio  ,  ubi  rem  aliquam,  cjuae  primam  ejus  aetatem  ,  cjuam  pasto- 
rifiamegif,  aftingit  ,  poetae  in  meclinm  profcrunt :  veluti  in  ju- 
dicio  cle  Dcahus  hahito  ,  Eurip,  Androm.  2S0.  Hec.  646.  Senec. 
Agam.  rS'-  ^*  '"  raptu  Helenae ,  Eurip.  Iphig.  A.  iSo.  Virj^il, 
Aen.  VII,  363.  Stat.  Achill.  I.  20.  et  sic  saepius.  In  Homero  igi- 
tur  ei  locus  non  erat.  ^  roperef,  tnncpiam  praedam  secuni  abduce- 
ret,  nota  lotjucndi  ratione,  ut  iyiiv  x'u  qs^eiv  Graecorum.  Ad  reui 
Eurip.  Troad.  (<A5.de  PaTJde  :  ti  t^  sjwiv  00'fA.wv  Suy.txprx  ^svc^a.rrii 
« A»ii'(j«To  ,  quem  locom  forte  respexit  Vi''^''-  Aen.  X,  92.  JJe e/uci: 
Dardanius  Sparfam  expugnavit  adulter"^.  Propius  Stat,  Arhill. 
I.  ?o,  pastor  J)a\atanus  incaufas  hlande   populalus    Amyclas  et 

B    Jj  ^ 


—      388      — 

II.  348-    Jioipiiis  Airidae  —  spoliat  thalamos ,   Heleiiaque    su- 
perbus  navigat,  et  eaptos  ad  Pergarna  devehit  Argos  ,   et   inde 
Sidon.  Apoll.  IX.   119.  Nec  Phryx  pastor  erit  tibi   legendus  — 
qtium  jussu   Veneris  —  hospiiales  raptor  depopulatuf  est  Amy- 
clas.     Helena  igifur  ,  etsi  Paritlem  Sponte  Secuta  ,  Menelai  tameti 
respectu,  cujns  uxor  esset ,  tancju^m  pTaeda  i.l^ducta  ,  et  jpsa  La- 
cetlaemon  a  Varide  «li-populata  recte  clici  poterat.  Alii  longtnciuae 
uavigationis   notioticni  tm  trahere  injunctam  volunt.     Sed  Oviilia- 
ni  loci  Met.    VII.   67.   de   Medea ,    lasonem   sponte    secula :  per 
freta  longa  trahor ,   eadem  ,  cjuae   hnjus    loci  ,  ratio,  —  navibus 
Jdaeis ,  nave  Iclaea  ,  cujus  niateries  in  Ida  monte  excisa  ess-.t,  et 
ad  hanc  navem  exstruendam  ,  adhibita.  —  perfidus  ,    laesa   fide 
s.  iurejurando  per  Jovem  ^iviov  dato.  Stat.   Ach,    I,   403.  eadem 
<le  re  :  Jura  ,  Jldem  ,  superos  una  calcata  rapina.  Hospitii  teme- 
rata  sacra  similiter  in  Kelenae  Ep.  Ovid.   Her.    XVll.  —  hospi- 
tam    proprie  ad  Menelaum  spectat  ,  tjui    Paridem  hospitio  exce- 
pisset.     Observent  tirones  excjuisitam  epithetorum  collocationem, 
perfidus.    hospitam ,  cjuae    duo    uno    verbo  comprehendit  Eurip. 
Troad.  %(>(>.    Paridem  |fi'«)rar<)i'  adpellans  ,    «.it(».ri,Kiov  «vSf*  dixit 
Coluth.  R.  H.  370. 

r,3  sq.   Pedestris  ratio  ac  simplicior  narrationis    ordo  fere* 
Lat:  Nereus  venfis    silere  jussis,  haec  v*aticinatu5  est.  —  Obruit 
oiio  ventos ,  in  profundum  eos  otium  conjecit ,    sopiit  eos  «arsu- 
moev  (uti  Homer.  II.  e.  524-  sv^-tiai  ^svoy  Eof  rao)    b.   flatus    vento- 
rum  repressit ,  quiescere  ,  silere  jussit.    Otium  ,   pao: ,    (juies    dc 
intermisso  motu,  solennia  poetis  vocahula  ;  et  obruere  adjunctan» 
notionem  habet  profundae  trancjuillitatis,    alfissimi  silentii ,    ven- 
tis  nec  opinantihus  impositi.  -— c^/erej,  ornat:   nisi  ad  augendam 
Nerei,  ventos   in  mcclio  cursa  opprimentis,  potestatem   pertinet. 
Sed  hoc  subtilius  forte,  Ceterum  Dacer.  negat,  Nereum  esse  ven» 
torum  dominum.     At  est  maris  Deus  ,  cjui  adeo  ventos,  mare  tur- 
Bantes  ,  recte  compescere  possit.     Qnae  potestas    ideo  vel  Nerei- 
dihus  fributa  ab  Hesiod.  Theog.   253.     Ki)/xo5o'«y)  S"   /)  »t>V^'    ^' 
vif(OE/S//  wovTw  ,  zsvcicii ,Ti  ^oiBscev  'AvsfjLUv —  —  peioi    afijvvei.   — 
ingrato  ,  molesto  ,  non  Pandi.  ut  vulgo  accipiunt  ,  »ed  sibi  ipsis, 
restricta ,    cjua    gaudent ,    flandi  libertate.  v.  Virgil.  Aen.   I.    55. 
Praeclare    vero   poeta  bic   anticjuo  illo   utitur  phantasmate  ,   quo 
in  Deorum  e'-ai^»veict ,  vel  insij^ni  alicjuo  vafe  canente  (deOrpheo 
.«'.ipra  1.   12.  10.  adde  Claudian.  Praef-  in    L,  II.  R.  Pr.  17.     fi^F 


—       3S9      — 

tuJitus  erat  ,  venti  frenantur  et  undac)  ipsa  nafura  aucUentiam 
cpiasi  facit ,  venfos  ac  lluctas  comprijnenflo.  Aristophanis  locum 
Thcsmoph.  43.  44-  *;t*r«>  §5  wvo/aJ  vr)V!fj.os  «5/'3^p  ,  KVfj.u  ie  zsovto» 
fA^  y.iKxSiiT»  aAriiwit  jam  Spanliem.  ad  ista  Callimachi  (H.  A-poU. 
l8.)  tCp/iftii  y.eci  zsoVTo!,  (.Ts  xKeiovaiv  oloi^ol  r,  xiSx^iv  ,  rl  ro^at,  Ao« 
xir>fs'o{  "svTi*  *oi'/3ou.  Alia  loca  atllata  vide  a  ValKen.  a<l  Theocr. 
11.  ?,8-  et  Wernsd.  ad  Calp.  II.  17.  (in  Poett.  min.  11.  92.)  — 4. 
ut  caneret ,  valicinaretur  Paridi  yera  ,  audacius  pro  ,  saeva,  i, 
hcrrenda ,  y<7/a,  excidium  Trojae.  Ceterum  Nereo  vaticinandi 
partes  a  poeta  datae  sunt  ,  cjnatenus  inter  deos  marJs  anticjnissi- 
mos  hahitus  est  ,  cjulhus  omnino  vaticinandi  perilia  a  poetis  at- 
tributa  est  ,  veluti  Proteo  Homer,  Od.  J.  3?^-  o<.jt{.  Virgil.  Ge. 
IV.  S87.  Glauro  ,  ApoP.on.  Rh.  I.  l3iO.  de  Nerco  jam  Hesiod. 
Theog.  233.  Pt  Eurip.  Hel.  15.  Nimirum  ijuum  anticjuitas  vateni 
adpeildret  eum  ,  ciui  (jiiae  sint  ,  <juae  fuerint  y  et  quae  vrntura 
trahantur  (Virgil.  Gc-  1.  1.  coll.  Homer.  II.  a.  70.  Orph.  H.  XXIV. 
4.  5.  ct  Eurip.  Hel.  13.  j^O  'inimo  complecteretur  ,  eacjue  notio 
in  senilem  prudentiam  ,  de  praesentibus  recte  monentem  (  hinc 
ttflooKoi  Nereus  Plnd.  Pyth.  3.  163-  et  Proteus  nokCfhovKoi  Orph. 
1.  I.),  praeterita  cum  praesentihus  componenteni ,  et  inde  fulura 
conjectantem  unice  cadat  ;  ratio  in  promtu  est  ,  cur  Diis  marinis 
tjut  e  tjuorundam  placitis  ,  acjuam  rerum  omnium  originem  statii- 
cnfium,  anficjuissimi  habebantur,  haec  tlivinandi  faculfas  attribu- 
ta  luerit.  Cum  dilectu  vero  Nereo  hoc  vaticinium  injunxil  pot;- 
ta  ,  sedem  ejuippe  suam  in  mari  Aegaeo ,  cjuod  transeunduni  erat 
Parirli,  inprimis  habenti.  v.  Apollon.  Rh.  IV.  772. 

V.  5.  sqq.  Jllala  avi ,  infausto  omine,  infortunio  tuo,  Zuiojvh 
nt  Eurip.  Ilipp.  759-  vel  ,  ut  Pind.  Nem.  3,  44.  alaixv  ov  >f«r'  c()n- 
Xf^v.  Contra  apud  Catull.  LXI.  20.  i>ona  cum  bona  nubit  'alitt 
virgo,  cf.  III.  3.  61.  et  V.  10.  l.  adde  Lamb.  -^  ducis  domum. 
vehis  tecum  in  patriam  feoiinam,  quam  \oK&  Graecia  repetct , 
vindicabit,  reddi  sibi  postulabit ,  multo  milite ,  magno  exercitu, 
multis  copiis  adductis.  —  7.  Conjurata  rumpere ,  graece  pro , 
cjuae  conjuravit,  se  rupturara  ,  dissoluturam  tuas  cum  Ilelerja 
nuptias.  Rem  futuram  tancjuam  gestam  narrat ,  ut  vates.  Respi- 
cit  vero  poeta  jusjurandum ,  cjuo  se  Graeciae  principes,  in  Aulide 
jam  congregati,  nonnisi  Troja  eversa  ,  receptacjue  Helena  se  re- 
dituroJ  mutuo  devlnxerant.  cf.  Stat.  Ach.  L  ^55-  Sed  et  Tynda- 
ieo   Helenae  proci  jam  fukm,  interpo^ito  jurejurando,  riederant, 


—      39P      -^- 

se  ei  ,  qucm  Helena  marifnm  sibi  elegH.^et,  opitulcturos  ,  «'"  ris 
fx  5J|U«>i'  A<x/3ftV  oi\o/ro,  To'v  t'  «"j^ovt'  KHsiaunSxi  >^exovs,  xuzsiaji)X' 
T£i/£'v,  ««<  y.arx(j <xS!Ti IV  zsbKiv,  juxla  Eurrp.  Iph.  Anl.  60.  scfi^.  —  8- 
^/  ijjsuni  ref^nuin  Priaini  ,  llium  vetus  jifleotjue  nobile,  Ilp/ix/^ou 
j«oA»v  7f{a/>;'  Aeschvl.  A:;.  71^;,  Pariter  Trojam  antiquam  Virg. 
Acv.  I.  375.  et  veterem  tlixit  Ovid.  Fjist.  IIi.  433.  —  Rumpere 
nuptius  s.  connubii  viucula  usitato  more  dicitur;  at  alteruni,  runi' 
pere  rcgnuni  est  paullo  exquisitius,  et  planc  Homericuni ,  II.  s?» 
loO.  0^5'  ofo/  Tf  oi'r)j  (f^(36  xii)SsiJi.vx  XvoifAsv.  Pier.ior  adeo  oratio  es- 
set ,  urbis  moenia,  seu  vincula  (uti  plane  muros  Trojae  vocat 
CatuU.  LXIV.  368.  [/rbis  DarJaniae  Neptunia  solvere  vincla) 
rumpere,  dissolvere,  adeorjue  urbem  destruere,  evertere.  Sic  et 
TsiKiv  «^p/jXTpv  itlem  Homer.  II,  ip.  447.  clixit.  Superseclere  igitur 
pobsumus  zeugmatis  figura ,  cjua  generalis  vcrbi  notio  posteriori 
comm.iti  adcommocle-tur. 

V.  9  sqq.  Insurgit  cum  vaticinanfisspiritu  et  Ipsaoratio,  adenthii- 
sia.«mi  naturam  praeclare  atfemperata.  Quum  enim  vates,  fulurarum 
lerum  cogitatione  defixi,  easdem,  abrepti  phantasiae  vi  atijue  impe- 
tu,  tanc|u.im  in  praesens  tempus  adductas,  ocu]i«c|ue  suir  subjectas 
per  singula  monienta  per.^jeciuantur.  iisciue  ipsi  interesse  videanlur  ; 
poetae,  cjui  vaticinia  elocjuuntur,  et  ex  ipsius  vatis  persona  ea  reprae- 
sentant,fieri  non  potest,  (juin  eodem  spiritu,  eodemciue  imaginum 
vigore  eadem  enuntient,  ac  Itctorum  cjuasi  oculis  sul)jiciant,  cf. 
Pind.  01.  '/).  55.  56.  "V  irgil.  Aen.  VI.  }j6.  VIII.  537.  Lucan.  I,  679. 
Sil,  I.  126.  111.701.  Petron.  de  Mut.  R.  iii  scjtj.  Stat.  Tbeb. 
III.  210.  et  Achill.  I.  34.  —  9.  Ad  grave  Martis  opus,  s.  labo- 
res  beilicos  declarandos  memoratur  sudor ,  cjuo  perfusi  sunt  viri, 
milites  ef  equi  currui  jancfi  :  cjuae  imago  petita  videtur  ex  Ho- 
mer.  II.  /3.  38S.  sqcr.  'l^fCKaei  /x/v  t«u  7sKttfA.m  ifApi  aTi^Bsaatv  a.a.. 
«iJi/5   i[ApifiitoT/t(  ,  ■7V<p/   y  syZ^'   ^f^C*   K»f*ilTa.l'    /S{ou'(Tf»    'Sf    Tev  "■xnos 

sv^oov  a.if».a.  TirocivtDv.  Quem  locum  ob  ocnlos  habuit  Valer.  Flacc. 
V.  288-  mnnet  ingens  aegida  sudor,  et  nnstros  jam  sudor  equos, 
Kostri  vero  locu.m  sublegit  Stat.  Theb.  llf.  ?10.  quantus  equis 
quantusque  tiris  in  pulvere  crasso  sudor  ,  io  quantum  crudele 
rubebitis  x.mnesi  —  10.  Ingenti  clade  adfligetur  res  Trojana , 
gr.-ivifcr  pro  h«)Q  ac  cum  indignafione  poeta ,  cladem  i-stam  acl 
Paridem  ,  tancjuam  ulfimam  belli  rausam  referens  ,  quanta  fu- 
nera  moves  ,  cjuantornm  funerum,  cjuanfae  caedis  anctor  cs  geati 
Vardanae  f  Dardaniae,  a  Dardano  rpge  sic  dictae,  Trojanis  tuig: 


—      391       — 

—  11.  A  il  niiccndiini  helli  terrorem  [iraeclare  poeta  adjunvit 
pliantnsma  e  summa  antiquitate  pelitum  ,  (rua  saepe  in  leiifcro 
belli  certamine  Alavors ,  aut  rapidi  Tritonis  hera  —  armatat 
hominum  est  pruesens  hortata  catervas  juxta  Catull.  LXIV.  395. 
<jao  artilicio  inprmiis  Homerus  usus  est  ,  cjuo  majorem  rej  gestae 
clignilatem  inferret ,  sicque  forlius  legentium  animos  feriret.  Ex 
eodem  notae  sunt  Pallaclis  partes  ,  ubi  saepe  ipsa  etiam  aclversus 
Trojanos  pugnst.  Homericuni  vjSoj  5er%avit  poeta  etiam  in  hoc, 
quocl  Minefvam  non  armatam  ,  sed  arma  sibi  aptantem  exhibeat , 
singulacjue  ejus  arma  ,  cjuac  sihi  induat,  ob  oculos  ponat.  Home- 
ri  loca  ,  cjuae  huc  faciiint ,  II.  f.  722.  sc^tj.  et  P>,  44^«  syi[.  adtule- 
re  jam  alii.  Adde  Hesiod.  Scut,  197.  bcjcj.  —  Parat ,  aptat,  im- 
ponit  capiti  galeam ,  —  Aegis  non  de  thorace  ,  sed  clypeo  h.  1. 
intelligenda  ,  cui  maxima  vis  ad  terrorem  hostibus  incutiendum 
inesse  credebatur.  Ilinc  Virgil.  Aen.  VIII.  435.  aegida  vocat , 
horriferam  ,  turbatae  Palladis  arma.  ff.  Lucan.  Vll.  149.  Senec. 
Herc.  fur.  901.  et  Agam.  530.  Valer.  Flacc  VI»  174'  et  v.  adlll. 
4.  57.  Est  SlAqo  ,  parat ,  vibrat ,  intentat  aegida  in  Trojanos,  cjua 
eos  in  fngam  conjiciat;  c[uod  idem  Jovis  aegidi  tribuitur  apad 
Homer.  II.  f.  59^-  —  '2.  currus  parat  est  pro,  jam  conscensura 
cst  currum  ,  cjuod  patet  ex  imifatione  Silii  III.  701.  coepta  aspC' 
ra  cerno  ,  Gradivumque  patrem  currus  jam  scandere,  Petita  au- 
tem  haec  de  curru  pugnandi  ratio  ex  aetate  heroica  ,  iit  ex  Ho- 
meto  satis  inotum.  —  rahiem  parat ,  ira  se  exacuit  ad  bellan- 
dum,  Virgil.  Aen.  XII.  1O7.  maternis  saevus  in  armis  Aeneas 
acuit  Martem  et  se  suscitat  ira.  Ovid.  Met.  XIII.  544«  de  He. 
cuba:  seque  armat  et  insfruit  ira.  Senec.  Med.  51.  Accingere 
ira ,  teque  in  exitium  para  furare  toto.  Rabidam  Pallada  dixit 
jiostri  forte  Joci  memor  ,  A  aler.  Fl.  V.  627.  Omnino  poetae  ad 
declarandam  pugoandi  cnpiditatem  maximam  ab  ira  colores  de- 
stimunl -,  necjue  huc  iram  Palladis  Paridis  judicio  offensae  tra- 
xerini. 

V.  13.  scicr.  Oi/«  uv  T/  yj>*{aiJi.Y\  x{3xj>ii ,,  rd  ts  So5p'  Appo^tr/\i, 
-J)  Te  y.l^A  1  Tu  re  fiiS^of  ,  ot*  tv  Kovifiai  ^i/7fi'/)r.  Homer.  11.  y.  54. 
55,  Vide  cjuomodo  haec  poeta  exomarit.  Pro  vulgari ,  nec^uid- 
cjuam  pulchritudinem  tuam  jactabi»  s.  pulchrituclo  te  tua  tutum 
non  pratstabit,  ornatius  erat ,  parte  tantum  pulchritudinis  memo- 
rata,  cdma  tua  pnlchra  superbies,  et  pro  hoc  ,  caesariem  tuam 
pectes f  ornabis     cleganter  compones.  Sua\is  imago  ho'^'""'''  'm- 


—      69^      -^ 

bellis,  ac  in  medio  belli  tiimultu  «iesidenfis  et  cle  coma    fiugerulii 
solliciti.  —  ferox ,  fretus  ,  j«i'3Uvof  ,  satis    praesiclii  in  Venere,  ti- 
Li  fore  existimans  ;  fere  ut  Virg.  Aen.  XI  l.  52.    Longe   illi   dea 
mater  erit  ,   (juae   nube  fugactm  feminea  ttgat.  —  ifj.  carmina 
dlvides  ,   nunieris  suis  (limetieris  ,   docte  pro  ,  canes.   Cantus  enim 
certis  c|uil)astlam  rhythmi  legibus,  peclun\c[ue  tnensuris  diviclitur, 
ac  clispescitur.  Male  huc  trahunt  ^cfAicjSs/v  t/xpooi  cvftyyt  eT\\&o.- 
crito  l-p.   2.    Baxterus    cum   Lambino    explicat :  tactis  hinc  incle 
fictibus  modulos  leges.     Paullo  sublilius.  Gesnerus   vero  de  cantu 
per  vices  instituto,  s.  amoebaeo  cum  Voss.  ad  C^ituU.  p.  239.  ac- 
ciniebat  ,    ciuem   nuper    secutus    est   Wernsdorf.  ad  illa  Calpurn. 
VI.  31.  (Poett.  min.  T.  II.  p.  l530  ^««^^    i^^bi    certaftti  partem 
eommittere  vocis  ,  h.  partiri  tecurn  canendi  vices  ,    cjuae    tamen 
ratio  paullo  longius  petita  videtur.    Necjue  magis    arridet  alioruni 
commentum  ,    crui  Pariclem  in  feminarum    circulo  sedentem,  mo- 
do  huic  ,  modo  illi  dulcem  cantilenam,  cjuam  cuivis  niaxime  pla- 
cere  scist  ,  ludentem  h.  v.  repraesentari,    dictumc^ue  adeo    divi. 
dere  carmina  feminis  volunt  ,    ut    I.    36.    '^'Oscula  amicis  divi- 
dere,    in    cruo    tamen    paullo  diversa  ratio.     Simplicissimum  forte 
fuerit,    di  idere    carmina ,    eadem    ratione    dictum    accipere    cju.a 
ivi»Ti!aSaci  Graerornm ,    veluti  Eurip.   Herc.  fur.  ?l8.  hoyovs  Svei- 
J/aryff«5   ev^ciroC[A.svos ,  dividens  ,  ingerens   probra.  cf.  Brunk.  ad 
Sophorl.  Trach.  V,  791.  Atcjue  h^icgenerali  notione  acrepisse  vi- 
detur     Aucfor    Epigr.  IX-     (in  Anlhol.   Lat.   T.  I.  p.   4-)  Cygneas 
oenitpr  gestans  pro  fulmine  pcnnas  dulcia  diffundit  carmina  vir- 
crinibus.    —   grata  feminir  ,    adeocjue  ccHfjLctr»  amatoria  ,  hinc    el 
ip«:a  i/ra  ,  c^uae  ea  reiert,  imbellis  dicitur,  rebus  bellicis  canen- 
dis   non  apfa, 

V.  1').  sqq.  Utcunc|ue  praelium  vites,  bello  te  subducas , 
mortcm  tamen  non  elfugies,  alicjuando  sxxccxxmhQS.—Ncquidquam 
vitabis,  derlinabis,  fuga  te  tiu^ies  tkalamo ,  in  thalamo  te  abs- 
condens:  praeclare  hoc  ad  mollitiem  Paridis  declarandam  adje- 
ctnm.  Homer.  II.  cf.  80.  A«5i'  e(>VKxiieTe  wpc  ^vAoioov  —  wpV  otvr 
iv  x^P'^'  y^vxixiiv  fsiiyovrxt  weaieiv.  Respexit  voro  poeta  Homeri- 
cam  de  Pari  le  narrationem  II.  y.  380.  scjcf .  Pugnam  exomavit  per 
ideas  «peciales  .  hAstas  gravcs  ,  eyx^os  fi(>i3v ,  oTiiixfov,  cjuippe 
«iSfxi^/iyo  fl.^.  516  vcl  omnino  exitiosns,  mortiferas  :  et  spicula 
calumi,  sacitt'15.  —  GnosH,  Cretici,  Inrcjuam  e  genere  praestanti- 
feri:  ut  Cydoniurn  arcum  dixit  IV.  9,  17.—  18.  strepitum,  strj- 


—       393       — 

liorem  ac  eonflictiim  teloram ,  ^oZztov  ««'vt*v  Homet.   11.  X.  864. 
nisi  omninD  de  strepitu  pugnaiitiom  intellicere  malis,  ut  pXoTafiit 
11.  i.   320.    tfx»^ci.     Kvloinii  et  alia  apu(l    Homeruni.  —  celtreni     . 
sequi ,    celerem    in     persecjaenrlo  ,    fortem  ;    ex  anfc^ua   pnsnandi 
ratione.      OiXro?  ra^^tr  A.''^f  pariter  Homero  autlif  H.    (i.  5-7-  — 
19.  Ohserv.n   poeficam  orationis  «trncturani :  nequidquam    —    vi- 
lahis  :  tamen  —  coUines  ,  etsi  Hiu    vit^veri»  ,    eilugeris    mortem  , 
iamcnjerus,  sero,  alicjuanelo  crines  adulteros,  elet^anfer  comtos, 
tmguentis    «lelihutos  ,  honii.ns  cjuippe    mulierosi    collines ,    conta- 
jninabis,  ioeAohx^  pulvere  ac  crnore  ,  li.  occumbes  ;    nota    ex  tip- 
-mero  loquencli   rafione.     H.  y.  55-  ot'  /v  xoViVia/   ^/-/fiVis"  et».  795' 
//lotvSrioav  Sf    f3n{«/   a.'iux7i  K*i  novlrni.  Pincl.  Nern.  1.102.  6s>.fi»JV 
i>>ro    'fiir»'i<yi  —   fii.iSiu»v  -/a/a  mttpCpasaSxi  ■y.cixxv.  Cum    dilectu    nic 
ad  partes  vocata  a  poeta  propfer  v.  14.  Similiter  Virgil.  Aen.  All. 
99.   Semiviri  Phrygis  — foedare  in  puhers  crines  vibratas  cah- 
do  ferro  mvrrhaque  madentes. 

V.  21.  sqq.   Nam  cum  fortibus  viris    tihi   depu£;nanclam    cnt , 
viros  viclebis  ,  qtii  te  longe  fortiores  sint.    Sed  pro  hoc  continuat 
poeta  picturam  bominis  imbellis,  certamen    devifantis  ,     et    fuga 
unice  salulem  cjuaerentis;  et  altera  ex  parte  duces  alic[uos  Grae- 
corum  in  persequendo  eo  occnpatos  exbinet.     Oratio    in    bis  vv. 
admodum  vivida.  afcjue  nmata  e   v;iriata  hac  loijUendi  forma,  «oo 
respicis  ?  urgent  te ,  nosces  ,  furit  ie  reperire,    —  nc.n  respicis  . 
summum  Paridis  timorem  argnit  ,  in  fuga  le  respicientis  cjuidem 
bosffs    sibi    instantes.    —    Laertiiiden  ,     Ulyjsem ,  Laerti.s  f.    — 
exitium  iuae  genii,   docfe  et  fraece  pro    gentis.     A^ulgare  esset : 
<rui  crit  exitio  tuae  genti.  Esdem  ralio  in  Hesiodi  loco,  qui  nnnc 
surcurrit,  Theof;.  326.   ^''<   <.}.or.v —  Kxifxstoiaiv  cXiSpov.  Exitium 
vero  Trojanis  Ulysses  parab.Tt  «urrepto  Palladio  ,  ecjuicjue  lignei 
aedificandi   consilio  dato.  —  Nesiora  Fylium  ,  Pyli,   ai.!iijua  Pe- 
loponncsi  civitatis  in  Trjphalia,  Elidis  parte  ,    regem,    consiliis 
magis ,  cjuam  armis  ,  Graecos  juvantem,  et  sic  interitum  Trojanls 
parantem.  Hinc  decem  viros,  cjni  Nestori  similes  eint ,  Agamem- 
non  sibi    dari  cupif,    quibuscnm  Trojam  f;icile    expugnaturus   sit. 
II,  /3.  372.  —  23.  urgent  ie  ,  insfant    fibl   TifttceA-Telamonis,  regi* 
Salamiri',  iilius  ;  et  Sthenelus  Capanei  f.   sciens  pugnae,   graece 
et  anficjuo    sermone  ,  de  forti  ,  bellicoso.     Est    Homericum    f/Jwr 
ytiyf\i,   vel  ut  Hesiod.  Scnt.  S5l.  "'..voo  kxI  o'i;^ooj  'i^^ii  ef  inde  Sil. 
lY,  532.  gnaros  bcUi  veteresqite    laborum,  —  25.  PJenior  bratio 


fssel  :  scien»  pngnac ,  sive  pedes  cum  hoste  congrcdiatur ,  siv« 
<le  cmru  pujiiet  ,  in  utrctjue  pugnandi  genere  versatus  ,  n*X'0^  «u 
«iS^trs  roaTii)!  Jlomcv.  II.  s.  1 1.  Prius  comma  omijit  poeta ,  ex  al- 
tero  fncile  elicicnduni.  —  sive  opus  eit ,  si  res  ita  fert ,  imperi- 
iare  eqiiis ,  ut  currum  rcgaf  ,  adversus  hostes  cUrigat.  Equis  et 
c-..rrui  i-.Tiperat,  di>n\  eos  rcgit ,  cnrrum  ,  «{uo  vclit,  fleotit  auriga  : 
contra  cuirus  oKsequium  praestat  ,  audit  habenas  regentis  ,  «f mx 
fiiaiX^uKivqy  ^  solciini  lotfuendi  rafione.  —  non  piger ,  non  igna- 
vus  ,  .^tfenuus  auriga ,  qui  adjo  in  mediam  hostium  aciem  cur- 
irum  immittat.  Erat  vero  Sthenelus  D>omedis  auriga,  quod  ex 
ilomero  satis  notum.  —  Merionen  v.  ad  I.  6.  15.  —  «ojrcej,  ma- 
lo  tuo  rxperierii,  scnties,  tjui  vir  sit.  Cum  vi  dictum,  ut  Homer. 
!!•  c,  569.  (j  v-J  Tii  hItov  y\iiti<Jsrsti.  Eadom  simplici  gravitate  Pin- 
dar.  Nem.  II.  21.  sv  T{oi'«  fA.eM^E-iTiof  AiavTos  ««ooJfv ,  h.  Hector 
iid.  Trojam  expertus  est,  quanfa  Ajacis  virtus  esset.  Cognita  bel. 
lis  nomina  Valer.  Fl.  I.  789-  —  furit  te  reperire ,  furenti  ani- 
mo  te  requirit  ,  ardet  tecum  congredi ,  ^sixauii  xiyj'siv  Homeri. 
—  Tydides,  Diomedes.  atrox  ,  saevns,  «yf*or,  ut  de  eodem  Ho- 
Tner.  II.  <f.  97.  tum  omnino  LeUicosus,  fortis.  —  melior  patreTy- 
«jleo,  zixTpoS  «,af/va)v  ,  xfsiaauiv,  h.  fortior.    res  nota. 

V.  29.  sqq.  Quern  tii  vel  e  longinquo  conspicatum  ea  virium, 
qufls  in  yjedibus  habes  ,  confenfione  fugies,  ac  si  jam  tuo  tergo 
immineret.  Sic  egrcgie  respondct  v.  27.  q»o  et  tendit  tota,  uua 
h.  1,  exorna\it,  coniparatio.  Paridem  enim  cum  cer\o  compa- 
rat ,  qui  statim  in  pedes  se  conjicit,  uhi  lupum  ,  nou  ad  sc  acce- 
dentem  sed  tantum  e  longinquo  ,  in  extrema  valiis  parte,  ipsi  ne 
visus  quideni,  conspicit.  — -  30.^r«m/rti'j,pastus  immernor,  prae  ti- 
more  ,  solir[ue  fugae  intenfus  :  suaviter  hoc  adjecfum.  — ^\.  fu. 
gies  cum  unhelitu  suhlimi ,  e  suhlimi  ducto,  spiritu  ex  alto  Ira- 
cto  ,  ac  pectore  elato  ,  graviter  anhelans  ,  p-i/  dcj^y.ciiviMv ,  nihjl 
amplius.  —  rnollis  hoc  ipso,  quod  tam  cito  aufugis  ,  Diomede 
vel  procul  conspecto ,  adeouue  «vaX^/s,  /LX«X3«;£cr  ,  timidus :  cum 
dileclu  hic  positum.  Nam  et  ferae  ,  natura  timidae,  solenni  mo- 
re  poelis  ,  inprimis  Statio ,  molles  audiunt.  —  32.  hoc ,  ut  fuge- 
res,  timiduni  te  gereres  ,  poHicitus  tuae  ,  Helenae  ,  uxoii  tuac  , 
cui  insignem  tuam  virtutem  hcllicam  ,  ipsa  Menelai  pracstantio- 
rcm,  jactasses.  Tua  ut  Tibull.  I.  9.  65.  et  passim.  Ad  senten- 
tiam  Homer.  Il.y.  ^50.  r^  /l*j)/  5<i  Trp/i/  y  euj^s'  s'fv]'ipiK<)V  IsiiviKuov. 
^T,  Tt  fiir  xcd  x^C^'  }  "■'^'  ^7Z'''  f  iV''^^'*  yivxi.  et  Ovid.  Her.  XV. 
3j5' 


—       395      — 

V.  33«  ^l^-  Morain  quidein  excidio  patriae  tuae  laciet  Aclul' 
]\i  ob  ereptam  jibi  ab  Aj^ameninone  firiseitlcin  ira  ,  cjua  aliquan- 
tijpl%r  a  pngiia  abstinebit  ;  tanien  aIic[nan(lo  igni  coniburetur,  at- 
tjue  vastpbitur.  Pro  irn  Achillis  est  iracundus  AcKilles,  tum  ])ro 
hoc  iracunda  clasiis  li.  exercitus,  cjui  classe  Trojam  adpulerat  , 
et  ad  naves  castra  habebat ;  nani  et  is  ,  cessante  Achille,  a  bel- 
lo  abstinebat.  —  ypro/Vre/,  differet  alicruanuliu<af/e/»  istam  fataleni, 
sxciditun  ,  //c'{(n,Moi'  /)/x«^  ,  a.'i'aiy.ov  y„M«p  11.  5.  72.  ^irgil.  Aen.  II. 
324.  et  X.  467.  Stat.  Th.  III.  666.  —  matronis  Fhrygum  dicin, 
cjuae  iis  servitutem  parat ,  JoiJA.j/oi'  ri\xoLp  ,  11.  <f.  ^^^^^.  Eurip.  Hec. 
52.  -—  35-  Post  certas,  fato  conslitutas ///Vm(?j,  Pnncs  uret,  qoxW' 
buret ,  vastabit  ignis  Ach,  Graecoruni  Pergameas  domos,  Perga- 
inum ,  acleo([ue  Ilium. 


ARGUMENTUM,  XVI. 


Jruellae^  qiiam  iambis  prosciderat ^  excusai 
se  hoc  carmine  Horatius,  istamque  excusatio- 
nem  ah  ira  ,  r/ua  abreptus  hanc  ei  injuriani 
intulerit ,  unice  repetil.  Argnmenlo  Jiuic , 
fjuod  per  se  nos  non  magnopere  tenere  potest, 
maximanx  virtutem  conciliat  cumipsa  descrip- 
tio  carminis ..  et  conversio  ,  tum  cloquntionis 
poeticae  doctrina  atrjue  ornaius.  Fccti  se 
nunc  poenitere,  ipsirfiie  pueltae  iambos  istoi^ 
r/uos  iratus  olim  scripsisset^  abolendos  trade 
re  siaiim  in  fronte  carminis  declaral.  Tum 
omnem  de  ira  locum  poetice  periractat.  Ira 
nimirum  nihil  esse  vehementius ^  pracpedire 
eam  atr/ue  coniurbare  penitus  sanae  mentis 
statum  ,  adeo  ,  ut  furorem  .  quer.i  Cybele  Gal 
lis  ,  Apollo  sacerdotibus  ,  Liber  Maenadibus  et 
Corxbantes  putsis  txmpanis  immittani ,    lon 


-     ;n(5     - 

ge  superet  ^  miUo  adeo  eam  terrore ,  neqne 
objectis  ensibns ,  neque  mari  procelloso  ^^ne 
vei  Jovis  fulmine  coJiiberi,  alqiie  cih  u/siscen- 
di  studio  posse  reprimi.  Nec  mirnm,  quum 
animus  humanus  natura  ad  iram  tam  pro- 
pensus  sit  Cvide  ,  quam  gravis  exciisatio  ,  et 
ar^uta  huic  sententiae  insit  conversio  l^  ut 
vel  invitus  ea  corripiuris ,  ejusqne  explendae 
quovis  modo  vel  cum  maximo  iuo  maio  cupi- 
ditate  inc^ndaris  maxima.  Hinc  enim  repe- 
tendnm  Tliyesiae  exiiium ,  tot  hominum  cae- 
des  f  tantarumque  urbium  ruinae.  Eadem 
adeo  irae  insania  me  ,  ipsa  aetate  juveniii 
cd  eam  proniorem ,  ad  isios  iamhos  scrihen- 
dos  impulit.,  quos  nunc,  ut  amica  milii  iterum 
fias ,  omni  modo  deietos  cupio.  De^  pueiia  , 
in  quam  oiim  Horalius  contumeliosum  car- 
men  composuerit,  ei  cujus  animum  iiac  paiin- 
odia  recuperare  voinerii ,  quum  ejus  nomen 
consuito  omiscrif ,  certi  quid  statuere  vix  tii- 
io  licet  j  neqiie  sane  muiium  refert.  JDoctam 
eam  fuisse ,  faciie  tractaiio  ioci  de  ira  nobis 
persuadet.  Acron  et  Porpiiy^rion  eam  Tyn- 
daridem  adpeliant  .>  haud  dnijie  ex  antiqua 
Jfama  ,  quam  non  possis  sic  simpliciter  sper- 
nere ,  eliam  ob  inscripliones  veteres  hnjus  et 
sequenlis  carminis.  Commentator  Cruqnii 
Gratidiam  iiiam  Neapoiitanam  ,  quae  sub  Ca- 
nidiae  nomine  f^.  5.  et  17.  iaceratur ,  inteili- 
git.  Quam  opinionem  tueiur  etiam  duornm 
Torrentii  Codd.  inscriptio  :  PaiinodiaGra- 
tidiae  h,  in  Gratidiae  gratiam  ,  ad  T  y^n- 
d  a  r  i  d  e  ?n  ami  c  am,  E  recentioribus  pecn- 
iiari  iibeiio  de  Tyndaride  Horatii  iConjectu- 
res  on  the  Tyndaris  of  Horace ,  V']']')'  k^egit 
Jo.  JVIutfeid.  Is  Thraciam  ei  patriam  adsi- 
gnat ,   RQmamque  in  coniitatu  Rhoenietaicis  % 


—       397       — 

^hraciae  regis  i  cujus  liberta  esset ,  eam  per- 
venisse  contendit  eoc  inscriptione  apud  Fa- 
brttt.  Juiia.  T  y^nda  r  i  s.  C.  Juli.  /lc- 
g  i  s.  H  /lo  e  juet  a  l  c  a  €  s.  L..  fe  cit.  si  b  i.  e  t. 
s  ui  s.  e  t.  libertis.  iibertabus.  P  o  s  t  e- 
risque.  e  o  rum.  in  fr.  P.XII.  in.  Agro. 
P.  XII.  nnde  colligit ,  et  RJioenieta/cen  ,  rjui 
insigni  apud  Augustnm  Jloreret  graiia  ,  et  e 
comitii)Us  ejiis  nonnullos.,  in  /lis  libertam  ejus, 
Tyndaridem^  in  norncn  et  geniem  luliam 
adoptaios  fuisse.  Eandem  vero  esse ,  f/uae 
Horaiio  T  /i  r  e  s  s  a  C  /il  o  e ,  V  e  nus  m  a  r  i- 
n  a  ,  e  t  S  i  d  o  7i  i  a  C/iioe  audiat  ;  eidemr/ue 
adscribendum  esse  carmen.,  Erinnae  tmlgo 
adtribnium  :  XoTi^E  (j.gi  ,  Pa)ii]/j ,  ^vyUTi^^  'A^ifC^C. 
Sed  ipsa  argumentorum  ratio^  vana  ea.,  atque 
temeraria,  nos  /lis  excutiendis  atque  refeilen- 
dis  immorari  vetat.  Ceterum  graecam  et  do~ 
ctrinam  et  rationem  per  nniversum  carmen 
faciie  depre/iendas.  Hinc  aliquam  veri  spe- 
ciem  /tabet  Acronis  sententia  ,  Horatium  /lac 
ode  imitatum  esse  Stesic/iorum  ^  qui  quum  in 
Heienam ,  a  qua  ipsum  Tjrndaridis  nomen  pe- 
titum  putant ,  probrosum  carmen  scripsisset, 
et  ob  id  ipsum  ocuiorum  iumen  amisisset,  pa- 
linodiam  in  eam  conftcisse ,  et  sic  visum  re~ 
cepisse  narratur.  Adfert  ejus  initium  Piato 
in  P/iaedro  iOpp.  T.  III.  p.  2  43.) 

vK  s(7T   eTviioi;  0  Aoyoi;  gvToi;.,  ovh   s[6xi 
Ev  v'/iv(n]i  £va'£X(JLotc^  ov^  ueo  Jls^yccyix 

Tgoiu;. 

Conira  Ptolem.  Hep/iaestio  apud  P/iot.  Cod., 
CXC.  p.  482.  ex  Arc/ieiao  Cxprio  refert,  Ste- 
sic/torwn  Heienam  ^  Himerensem  pueiiamj  Mi^ 


-      39S      - 

cyihi  jiliam^  amicam  snam^  quiim  se  relidfo 
ad  Bupaliim  fjuemdam  se  contalisset^carmitie 
lacerasse ,  sic  incipienie : 

EX^V»^  E%0\J(r     CiTTifl^S, 

Alque  liaec  qnidem  narrationis  diversitas  J^or- 
te  ila  componi  potest  ^  ut  Stesic/torum  ^  dum 
puellani  Siculam  carmine  isto  proscindere  in 
cinimo  liaheret  ,  totam  carminis  rationem  ad 
personatam  illam  Helenam  .  quae  eodem  per- 
Jidiae  crimine  teneretur,  adlemperasse  atque 
transiulisse  ,  adeoque  sub  hujus  nomine  alte- 
rins  perjidiam  perstrinxisse  existimemus: 

Adnotationfes. 

V.  1,  Praedare  ordhur  poeta  a  priniaria  carminis  sententia, 
qua  iambos  illos  se  scripsisse  noHe,  delefosque  omni  modo  velle 
statiin  (leclarat.  Praeclare  et  hoc,  t[uocl  eos  ipsi  puellae  ,  et  quo 
ipsa  velit  mojo  ,  oholen<los  permittat.  Nam  hac  ratione  pnellae 
animum  facilius  sihi  rcconciliatum  iri  sperare  poterati  Quod  ut 
omnino  acls«c|ueretur  ,  ad  hoc  a  poeta  attemperata  omniii.  Quo 
eodem  consilio  puellae  pulehritnclo  ,  ipsa  mattis,  etsi  pulcherri- 
niae  ,  praestantior  in  limine  sfatim  extollititr.  Ad  verba  Ovid- 
Met.  IV.  811.  quam  mater  ciincfns  ^  tam  mairem  Jilia  vincit^ 
Illos  vero  ,  ciiii  carmen  illucl  contumeliosum  simililer  incepisse  , 
(7  matre  turpijilia  turpior  ^  temere  ponunt,  ipsa  metri  ratio  ad- 
modnm  diversa  satis  refeliit.  Majore  veri  specie  nonnulli  existi- 
mant,  Stesichornm  codem  modo  Helenanl  Leda  pulchra  pulchri- 
orem  dixisse. 

V.  2.  sqq:  lambit  criminosis ,  carmini  iambico  ,  quo  Archi' 
lochns,  auctor  ejus  ,  ad  alios  maledictis  prosoindendos  usus  est. 
A.  P.  79.  Arcliili)chuin  proprio  tahies  nrrravit  iambo.  Quo  ge- 
ire  et  alii  ileinceps  usi  iamhos  contum»  liosis  carminum  argu- 
menlis  proprios  ferere.  ■—  criminosis^  tnii  te  criminati  snnt,  cjui- 
hm  ptobra  tibi  ingessi,  contumfjliosis ,  injuriosis ;    e  natura  iani 


—  •399      — 

fcorum,  uoi  i<leo  truces  Catull.  XXXVI.  5.  tt  in  Anthoi.  Gr.  111. 
p.  3150,  *'f  u/Jf/ffT/ijfi  dicti.  —  pones  ,  ponas  licet,  cor.stituas  mo- 
dum  ,  finem  (ut  HI.  \^.l.neqnitiae  fge  modum  tUae)  quemcun- 
qite  voles  ,  h.  <lele ,  abole  eos  ,  (juacuncjue  ratione  tibi  pliicuent. 

3.  Sive  igne  ,  sivc  atjua  eos  abolere  placet.     Pro  a<iua  paullo 

tenuiori ,  dixit  mare  et  cjuidem  Hadrianum ,  Hadriaticum  ,  tan» 
cuam  impetuosius.  v.  III.  9.  29.  cjuocl  adeo  iambos  istos  oculis 
stafim  subdurat.  Est  vero  pYoverbiclis  locutio,  ut  Graec.  (ixW' 
f/f  ^Juf.  V.  Schott,  Adag.  ]>.  47.  cf.  ad  lli.  24.  45*  -^d  sensum  Ti- 
bull,  I.  o.  49.  lila  velim  rapida  Vu2canus  curminajlammu  tor- 
reat ,  et   licjuida  deleat  amnis  aqua. 

V.  5.  sqq.  Doctus  trnnsitus  ,  cjuum  naturalis  ordo  carminis 
hoc  sententiarum  nexn  procedere  deberet :  Ira  abreptus  eo  insa- 
niae  processi,  ut  carrtier  istud  in  te  facerem  ;  at  cjuanta  irae  est 
vebementia,  cjuanta  ejus  vis  ,  vel  maximam  insaniam  exsupf  rnns  : 
W«/io/u«3a  7fuvT!i  ,  ofScTxv  o(yi^v>ui3ix,  Pbilcmon  apud  Sfob.  Grnt. 
Flor.  p.  105-  cui  concinunt  illa  Eveni:  woKXoiy.ii  ivQjiu^wuiv  c-yyT) 
vdov  ihicuhv^l^t  JcpurTo/MfVoi' ,  ij»vi<*s  novXO  j;f(s/oTf pov ,  apud  Stob. 
1.  1.  Docte  boc  per  comparationem  extulit  poeta  ,  fjrorem  a  Cy- 
belfc  vel  Apollinc  vel  Corybar.tibus  immissum  minus  vebementem 
esse  dicens ,  cjuam  ab  ira  etfectam  insaniam.  —  JDindymene , 
^ivSvfA!\vo  ,  Dea  Dindymi  (CatuU.  LXII,  91.)  Phrvgiae  montis  , 
Cybele.  Sacra  ejus  erant  entbusiastica,  cum  tripudiis  ,  cliscursi- 
bus  inter  tympanorum  ,  cymbalorum,  tibiarumcjue  sonos  ,  cjuibus 
in  furorem  agerentur  sacerdotes  ,  celebrari  solita.  w  Lucret.  II. 
616.  544.  Catull.  LXIII.  A'irpil.  Aen.  IX.  617.  Cir.  166.  A^aler. 
Flacc.  III.  23.3.  scjcj.  Dcoriim  \  ero  ipsorum  vi  credebantur  talia 
effici  ,  cjnae  in  eorum  sacris  firbant.  —  adytis ,  \n  adv  lis,  tem- 
pli  penetralibus  ,  tjuae  ipsum  Ayjollinem  praesentem  iniiabitcire , 
ibicjue  sacerdofeni  numine  suo  rcplere,et  iiule  re.'pon'.i  dare  cre- 
debant  :  res  satis  ))ota  e  ^'^irj^ilio.  —  quatit,  violenter  de  .sua  se. 
de  ac  statu  demovet,  percellit,  conturbat  menfi.m  sacerdotum  , 
furore  iis  immisso.  Sacerdotes  vero  Cybeles  sunt  Galli  ;  Apolli- 
nis,  Pvtbia  et  Sibyllae  ;  nam  ad  utrumcjue  referri  debet.  — /«co» 
la  Pythius  ^  cjui  Pytho,  Delpbos  inhabitat,  Apollo;  fr^cjuentata 
poetis  ratione,  cjua  Dii  regiones  ,  urbes  ,  templa  invisere  ,  fre- 
tjuentare,  incolere  dicuntnr  ,  cjuae  sibi  consecrala  sunt  v.  }hyn. 
ad  Virgil.  Aeu.  I.  16.  Excjuisitior  tamen  est  altera  ratio  ,  quam 
et  orationis  contextus  suadere  videtur,  ut  poeta  incoiam  Prthium 


~     400     — 

tlixBTit,  Deum  Pytliium  ,  Apollincm  ,  c|ni  sacerdoteS   iiumine  suo 
implet,  in  eos  migrat ,  eorum    mentem  incolit.     Deo  enim    rece- 
pto  ,  mentes  sacerdofum  turbantur  ,  ac  furore   corripiunfur.    Nota 
illa  Virgilii  de  SibvUa  :  At  Phoebi  nonduni  patiehs    i-nmanis  in 
antro    bacchatur     vates  ,    magnurn    si  pectore  possit  eacussisse 
deum  Acn.  VI.  77.  —  7,  non  aeque,  non  sic  menfem  Bciocharum 
arl  insaniam  adigit  Liber ,  Bacchus:  cle  cnjus  sacris    summo  cum 
furore  peragi  solitis  notis^ima  omnia.  —  non  sc.    menf   ni  audien- 
tium  aeque  confurbant ,  feriunt  Corybantes  ,  si  geminant ,  ifpra- 
tis  irtibus  pulsant  ,   collitlunt  aera  ,   cymbala  aerea.     Corybdntes  , 
8.  Curetes ,  Cybeles  sacerdotes  cum  ejusdem  deae  saoris  e  Creta 
in  Phrygiam  traducti ,  tumultuosam    inter   cymbalorun-    tympano- 
rnmque  strepitnm  institaebant  saltationem.  v.  Callim.  H.  Jov.  5-- 
ibique  Spanh.  Claudian.  R.  P.  I.  407.  sqcj.  et  in  Eutrop.  II.  281. 
Nonnulli  aera  h.  1.  de  clypeis  accipiunt ;  sed  isfi  ,  ense  percussi, 
geminari    dici    necjueunt.     Praestat    adeo  de  cymbalis  geminatis  , 
invicem  collisis  intelligere.    Ovid.  Past.  IV.   i84-  Aeraqu9  tinni. 
tus  aere  repulsa  dabant.  ci,  et  Metam.  III.  53«.  Stat.  Theb.  VIII. 
221.  gemina  aera  sonant  Idaeaque  terga.   —  acuta  ,    acuti  soui , 
tinnienfia  ,  y.ofxfictK»  cPvpScyyx  ,  uti   eadem   vocat    Auctor    EpigTi 
174.  in  Brunk.  Anal.  III.  p.  i84-  Ad    sententiam  horum   vv.  Eu- 
rip.  Hippol.    143.   or)  v«f  tvScof,  s!t    ix  Itctv<U^  tlS'  'Ey.xToit,  ri  as/Ji- 
viv  Kofvli*VT(ov  ,  >5  flstT^oi  ovfixs  (poiTxXtov.  —  ^.  ut  irae ,   ira  sc. 
ut  quatit ,  insanum  facit  animum.  —   tristes ,  qualis  est    irati  vul- 
tus  ,  adeoque  saevae,  vehementes.    Irae  adfectnm  nuila   rc  ne  vel 
maxime  terribili  coerceri  aut  reprimi  posse ,   quo  niinus  vel  cum 
aummo  vitae  periculo  exsatietur,  poeta  omate  ac    graviter  decla- 
rat  per  enumerationem  rerum  ,  qnae  summum  alias    ferrorem    in- 
jioiant,    enses  oppositos,    procellosum    mare  ,    ignem  ac  tonitru. 
A/«  /wetva/fwi'  B»i  nVfoi  piTZTsiv  5e7,  similis  est  Graecorum  de  pro- 
iectae  audaciae   hominibus  proverbialis  locutio.   v.    Zenob.    Cent- 
III.  19.   Irafum  adeo  neque  ensis  ,  stricfus    in  se,    sibi    oppo^itus 
deterret   ab    ulciscendi    sfudio  ,    h.  in  medios  enses  ruit,  raedem 
sibi  iinminpptem  ncn  curat.     Senfca  Med.  59.3'  ignis  stimulatus 
ira  —  eupit  ire  in  ipsos  obvius  enses.  Senec.  de  Ira  I.  1.  suineg- 
ligens    in    ipsa  irruens  tela  et  ultionis  secum  uUorem  tracturae 
avidus.  — "   Noricus ,  docte  pro  quovis  iiraesfanfissimo,    Prriestan- 
tissimnm  enim  erat  ferrnm  Norieum  et  enses  inde  cusi.  cf.  V.  17. 
71.  Hoc  loco  simpliciter  ornat.  --  mare  naufragum ,   c«m  dil?'* 


—     4oi      ~ 

ctii,  in  quo  nauFragift  finnt ,  adeoque  procellosum  ,  inipetnosum, 
(^no<l  alia*  facile  terreat.  —  II.  saevus  ignis ,  wCp  f/.x\sf()v  ,  va- 
btann  omnia.  Simpliciter  cjuitlem  ignis  accipi  potest,  ut  et  Grae- 
cis  Sioi  nv^of  fixivtiv  de  re  vaMp  periculosa  adhibetur,  v.  ad  II.  i, 
6.  senuentia  tamen  suadent  ,  ut  de  fulmine  intelligamus.  Tunx 
vero  i.  saevu s  GTit ,  a  saevo  ,  irato  Jove  demissus.  v.  ad  I.  3.pxtr. 
—  1«.  nec  iremsnfio  .  ,  .  tumultu  ^  nec  tonitru.  Grnviter  et 
magnifice  hoc  poeta  eIocutu<?  est,  adsumta  illa  antic^uitatis  opini- 
one  seu  potius  loquendi  ratione  ,  c^ua  Jovem  cum  imbre  (Virgil. 
Ge.  H.  325,  Ecl.  VII.  6o.)  cum  nive  (V.  13.  «.)  cum  fulmine  ac 
tonitru  in  terram  deferri  s.  dtscendere  tliceban»-.  Unde  2siv's  *«- 
TKijixTrii ,  de  tulmine.  v.  Pausan.  Y.l^.  exfr.  et  omnino  Buriu.n- 
ni  (lisciuis.  de  Jove  Fulgnratore.  —  Pro  fleseenclens  gra\irs  ^id 
Sensum  ac  terrorem  ,  rucns.  Similiter  Sil.  XN  II.  52.  caelum  rue- 
re.  Valer.  Flacc.  I.  616.  ruit  igneus  aether  cum  toni  ru  et  \  I  I. 
334.  ruina  poU  eadem  de  re.  —  tumultu ,  fragore  tonitruum. 
Aetherios  tumultus  tlixit  Ovid  Met.  JII  jog.  caeli  tumultum 
Stat.  Theb.  I.  372.  et  XI.  26.  —  tremendo  ,  (jwt  maxima  motu 
isrra  tremit—  et  mortalia  corda  per  gentes  humilis  stravit  pa- 
vor ,  Virg.  Ge.  l.   029. 

V.  iS-  sqq.  \c  in  hoc  cjiiiclem  adcusare  licet  animi  humani  na- 
tnram  atc[ue  inclolem,  ita  comparatam  ,  ut  ira  facillime  commo- 
veamur,  atcjue  excandescamus  ;  unde  niaxima  niala  ac  diimna  exo- 
jiantur  necesse  est,  Jam  vide  cjuomodo  poeta  a  pede.stri  scripfo- 
re  diHerat.  Pro  vulgari,  gravem  nobis  a  natura  iusitam  esse 
iram,  doctius  erat ,  iram  leonis  nobis  fuisse  indit.im  ;  sed  hoc  a 
mytho  repetit  doctus  poeta,  cjuo  diversos  hominum  adfectus ,  eo- 
Tumcjue  causas  explicare  conabjtur  antitiuit.is.  Soilicet  cum  vi- 
derent  unicuicjue  animalium  generi  unam  eandemcjue  naturam  in- 
genitam ;  in  homine  contra  diversos  diversorum  animalium  adfe- 
ctns ,  cupiditat#5  conjuncfas  deprehenderent ;  proclive  sane  erat  , 
ut  has  ab  iisdem  repeterent  ,  omnpscjue  etsi  diversissimas ,  ia 
unum  hominem  congestas  dicerent.  Prometheum  adeo  fingebant, 
Cam  formam  humanam  e  luto  composuis-et,  necrue  ampJius  habe- 
iet ,  unde  humanam  indolem  effingeret ,  hanc  ex  omnibus  anima- 
iibus  decerptam  homini  insevisse.  Simile  figmentum  e.=t  Simo- 
nidis  de  diversa  feminarum  indole  ,  cujus  fragmenfum  wsii  yuvxi' 
ftoiv  separatim  edidit  Koelerus  V.  D.  Spectat  etiam  huc  fragmi 
Eurip.  p.  496.  (ed-  Lips.)  cjuod  apud  Stob,  (Grot.  Flor.    p.  13.) 


—        402        — 

Philemoni   tribuitur,  unde  haec  tantnm  delibamus:  r!  no^'  o  ITpo- 
ix.riSsvS ,     cv    Ktyova'    Y,y.xi  nKdaxi    xxi  TccKKx    xdVTK  ^woc  ,  Toii    nsv 
9r\fioii  fScoy,'  ixiaTaa  xxtx  ysvoi  fXioLV  (pvaivi  —    rtfJLoev  ^    oa*  nxi    T» 
OuoUdT     laTi    Tov  ipi3[Ji.ov    xxSeVoi ,  ToaovTovs  icTl    x»i  Tfowovs  cfuv. 
—  fertur   addere  ,    aclclidisse  ,  vel  potius  ,  ferlur  coactus  fuisse  , 
addere  cet.   CoactuSy  materia  omni  in  cetera  animalia  jam  tlistri- 
buta  ,  oib  defectum  materiae.  —  limo  principi  ,    cjuo  primnm  ho- 
mines  ffformasset  ;  nisi  potiu'   sit,  e    t[uo    tanc|uam   materia    pri* 
maria  honunem  formare  instituisset.     Dicti  incle    homines    a   Pro-  ■ 
metheo  ficti  T,r\Ko\)  nKuafJi.ctTx  Aristoph.   Av.  687.   cf.  Lucian.  Pro- 
meth.   §."l3.  T.  I.  p.   195.    et  v.  Her»sterh.  ail    eundwii    p.    i85- 
et   Stanl.  'ad    Aesch.   p.    786.  —  addere  ,  a.Am\scexe  particulom  ^ 
partem   animae  unditjue  ,  ex  omnium  animalium  indole  defectam, 
decerptam  ,  desumtam,  untle  naturam  humanam  componeret,  ei- 
que  adfectionfs  insereret.  — •  et  adposuisse ,  observa    juncturam 
orationis  pauUo  insolontiorem ;  nam  in  pedestri  oratione  illa,  ad^ 
dere  ....  desectam  per   interjecta  enuntiavi   debebant,  hoc  fere 
modo  :  fertur  Prometheus  ,  truura  homini  w*)Ao*Aaira>  adfectiones 
aninii  ah  animalibus  ,  ob  materiae  defectum  ,  tlesumtas    inderet , 
iram  a   leone  mutuatus   esse.  —  insani  leonis    vim  docfe  pro  in- 
janam     vim  ,    fJisvo!  ,    inf  aniam  ,    iracundam    indolem  adposuisse , 
posuisse  ,   indidisse  nobist  pro  hoc  cum  tliletn  stomacho  nostro.. 
Stomachus  ,  ut  Gr.  fSTift.a.^oi ,  proprie  est   canalis  ,  per  tjuem  ci- 
bus  deffrtnr,  oesophagus,  orificium    ventricjuli  ,    xuf^i»  ,    v.    Ma- 
crob.  Vll.  4.  et  15,  fum   ipsa  xoiKix  ventriculi,    propter    irritabi- 
litotcm  suam  ,  inprimis  ex  infusa  copiosiori  bile  ,    iracundiae  se- 
tles    vxilgo    habita  ;    hinc  simpl^citer  pro  SvfAM  ,  ira  ponitur  supra 
1.  6.   f).  gravem  Pelidae  stomachum.    Notae  tjuoque  sunt  locjuen- 
di  formae  ,  stomachari ,  stomachum  movere   et  similia. 

V.  17.  sqq.  Si  c^ectus  irae  damnai^ue  intueri  velis  ,  nulla 
pestis  humano  generi  pluris  stetit.  Videbis  caedes  ac  ven/tna 
-—  et  urbium  clades ,  et  totarum  exiiia  gentium.  Adspice  nobi^ 
lissirr.arum  ciiitatum  fundamenta  vix  notabilia  ,has  ira  dejecit 
Jldspice  soUtudines  per  multa  millia  sine  habitatione  desertas; 
has  ira  exhausit.  Senera  de  Ira ,  1.  2.  Aide  ,  quomcdo  haec 
poeta  tractaverit.  Generalem  sententiam  ,  irae  efTectas  essp  per- 
niciosJS*imos  graviter  dcclarat  attjue  exornat  fratemi  discidii  exem- 
ptd»  ■•*»  Irae ,  ira  inter  Atreum  et  Thyesten  ,  fratres ,  de  rVgnt) 
orta  —  stravere  ,  dejecere  de  statu  suo   Thyesten .  atcjue  nnmet- 


—      403      ~ 

sere  gravi  ej:itio,  graviter  adflixere  Thyesten ,  In  caput  ejuj  red- 
uiularunt.  —  altis ,  eminentibus  ,  al)  excelsis,  clomibas  ar  niu« 
ris  •  e  £;raecis  «/'«t/  nTvKiiS^ov  ,  woA/s  a/wo  ,  «Ijiiivti,  altae  mnenia 
liomae  Virg.  Aen.  I.  7-  —  ultimae  causne,  ab  ultimo  initio  re- 
^ctitae,  adeocjue  primariae  ,  praecipuae  stetere ,  pro  tenni  ,  fue- 
rt' ,  exstitere  :  fere  ut  Virgiln  Aen.  VIl,  785.  stunt  belli  causae, 
Ira  adeo  causa  fuit  ,  cur  h.  \i\  funditus ,  roju/mi&^^fi'  uti  adhibuit 
Aeschyl.  'Ewr,  «'.  0.  71,  rooA/v  )rpo//i'&3fi(  (xSx/ji.viC^siv  ,  pro  quo 
<7i-'{S-/)i'  Eurip.  Rhes.  58.  et  Pausan.  lil.  p.  224-  similiter  W{o^pi^ous 
T«s  AS/]'v«e5  £Vx»'v|/«;  dixit)  perirent  ,  everterentur,  ar  solo  aecrua- 
rentur.  Docte  hoc  exornatur  v.  2o  scj.  gr.iphica  evcrsionis  de- 
acriutione.  —  90.  imprimeretque  muris  aratrum  brpviter  dictnm, 
pro,  muros  solo  aec^uaret ,  iiscjue  ar;itrum  induceret  ,  h.  soluni 
araret.  Aratri  usus  in  condenclis  urbibus,  ii-demcjue  eversis  satis 
rotus.  Propert.  III.  7-41.  Moenia  quum  Gruio  Neptunia  fxressit 
aratro  victor  Pulladiae  ligneus  arcis  equus.  Lucan.  ^  H.  430. 
Sarmaticumque  premat  succinctus  Consul  aratrum,  cf.  Aesch\  1. 
Ks^.  536.  et  Ovid.  Her.  I.  53  sc^cj.  —  hostite ,  ab  exercit.i  hnti- 
li  inductum  :  omat.  — ■  ejcerc.  insolens  ,  insolenter  se  gi-ren»,  ela- 
tus  victoria  parta  ,  adposito  epitheto:  nam  in  hoc  ipso  exeri  itus 
insolentiam  ostendebat  ,  victarum  gentium  urbes  penitus  everten- 
do,  ipsarumuue  memoriam  ,  induclo  aratro ,  clelendo. 

r.  22.  sqq.  Plenior  esset  oratio  :  Compesce  mtntem  lay^g  Vjiv 
(ut  Theogn.  355-)  ira  effrenem  ,  refrena  irae  impetum,  x»fTi^n 
Saxvouv  o^70J  ;t«A.«vov  ,  uti  simili  modo  extulit  Theodectes  apucl 
Stob.  cle  R.  N.  in  Floril.  Grot.  p.  xAl.  —  Me  (jttnqne  ira,  uua 
juvenilis  aetas ,  in  c^ua  ego  nunc  constitutus  sum ,  facilius  ex- 
candescere  solet ,  eo  ustjue  provexit,  ut  iambos  istos  insanus  scri- 
berem.  —  fervor  pectoris  ,  ira,  ab  effectu,  nam  irati^  xsXxivlv 
i-Ko  QnXayX^voiS  ^ii  ciif*.,*  juxta  Apollon.  Rh.  I.  12^'2.  —  tenfavif . 
invasit  ,  occupavit  me  tanc^uam  febris  s.  omnino  morbus,  q-ii  cor. 
pus  tentare  dicitur  Lucret.  III.  148.  Ep.  I.  6.  28.  ii  l-tus  aut 
renes  morbo  tentantur.  cf.  Burm.  ad  i);jmmon,  1%.  —  in  dulci 
juventa  ,  ev  vfor/)r/  sc.  ovr«  ,  juvenern  :  Ab  aetate  igifur  juvenili 
simul  irae  excusationem  petit.  Claudian.  de  B.  Get.  498-  calidae 
rapuit  te  flamma  juventae,  —  dulci  perpetuo  epitheto  ,  cppos. 
senectuti  morosae  ,  fristi  ,  nihil  suavit;ifis  habenti.  —  24.  in  ium- 
bos  misit,  abripuit,  impulit  me  ,  ut  iambos  istos  scriberem  IJe 
Archilocho  ,  eadem  loquendi  ratione  ,  Adrian.  (iu'AnaI.Hr.  II.  p. 
s86.  )   'A^)i^ih<-^^ou    Ti^e    ary.%^     ToV    ss    A  u  ff  <r  wv  T  af  '  /  «// /3  9  v  « 

C  c   ^  ,      . 


—      404      — 

»)  y  «  7  s  M«/oV('Sy  Mouffa  "j^«5/^jW£i'>l.  —  celeres ,  proprie  ,  nam 
syllaba  longa  brevi  suhjecta  vocatur  iambus ,  pes  citus ,  A.  P. 
251.  Erat  acleo  hoc  metrum  huic  carminum  generi  valde  adcom- 
modatum  ;  nam  iracumlis  oratio  praecipitatur.  —  «5.  furentem 
ira,  me  ;  cjuasi  ei,  prae  irae  furore  ,  cjuid  ageret,  nescio  hi  iam- 
bi  excidissent. 

V.  25.  sqq.  Cupio  nunc  tristia ,  amara,  iambos  tristes  ,  acet- 
bos  ,  acrcs  ,  jwouffai;  ■xix^fiv  —  muiare ,  commniare  mitibus ,  iam- 
bis  aubstituere  mitia  ,  c{uae  te  mitem  re/tldant,  ifctKtv<»^ta.v  ,  re- 
cantando  iamhos  5  sed  docte  hoc  cum  secjcj.  conjunxit.  —  dum 
niodo  ,  ut  mihi  iterum  amicajias  ^  animumque ,  a  me  isto  car- 
mine  ahalienatum  ,  reddas,  amore  nie  tuo  iterum  amplectaris  r<r- 
cantatis  fal?a  tlerlarando  ista  opprobria ,  iambos.  Declarat  atleo 
recantare  ovprohria  ,  cjuae  doctms  enuntiaverat ,  tristia  mitibus 
mutare  ,  w«A/ia)JfTy, 


AROUMENTUM.  XVII. 


r  eniislissima  villae  Horatianae  in  Sabinis 
comniendatio  :  cujus  amoenitates  exprimit 
jioela  insigni  et  suavi  phantasmate ,  ex  quo 
Faunus  iis  allectus  regionem  saepius  invisit, 
relicds  sacris  sibi  montibus ,  amatque  eam 
inprimis  ac  tuetur:  et  sic  praesentiae  Dei  at- 
tribuuntur ,  per  eamque  declarantur ,  agelli 
suavitates  ,  caeli  ibi  serenitas  mitisqne  tem- 
peries,  puritas  et  salubritas  aeris,  omninoque 
regionis  felicitas  ,  tranquillitas ,  ubertas, 
Praeclara  haec  ratio  est ,  cum,  qnod  numen 
in  picturam  admixtum  est  i.cf.  I.  l\.h.I.  7.  12.) 
ium  inprimis  ex  eo,  quod  priscorum  hominum 
simplex  pietas  propinquos  sibi  ac  praesentes 
€sse   putabat  Deosy    quum  ipsis  secnre   atqiit 


—      405      — 

i/i  omnium  reram  ahnndaniia  vivere  liceret. 
Accedit  in  nostro  qnidem  carmine  illnd etiam, 
quod  Faunus  poetarum  qnoque  cnstos  est.  v. 
JI.  17.  29.  Jam  poeta  illarum  amoenitatum 
cupit  participem  esse  Tyndaridem^  puellam 
doctam  praeclaroque  ingenio  ac  delicato  ele- 
ganiiae  sensu  praeditam ,  quam  et  poetriam 
jfnisse  w.  i8  —  zo.facile  nobis  persuadeant. 
Habnerat  ea  amatorem  Cxrum,  pulchrum  et 
mollem  juvenem^  sed  eundem  proiervum,  ebri- 
osnm  ac  suspicacem  ,  a  quo  ideo  saepius  male 
habita  fuisset.  Itaqne  invilat  eam  rus  suum 
poeia,  quod  eam  a  Cyri  violeniia  tuiam  praC' 
siet .,  atque  ubi  otio  atque  securitaie  perfrui 
possit  optatissima.  Hanc  enim  qunm  puellae 
jucundissimaiii  fore  videret  Horaiius ,  omnes 
carminis  ad  eam  vivide  declarandam  atiem- 
peravit  colores^  quo  Inbentius  ea  sibi  obseqne- 
retur.  JEloqnutionis  ornatus  est  e.Tqnisitissi' 
mus  et  cu/iissimus ,  imaginum  color  suavissi- 
muSn  lia^  ut  universum  carmen  ad  idyllii  mol- 
litudinem  accedere  videatur.  Comparetnr  au' 
tem  cum  illius  argumento  Epist.  I.  16.  Deni- 
que  Sivrius,  nulla  satis  idonea  raiione  indu- 
cius,  €  Stesichori  aliquo  carmine  nostrum  la* 
tine  versum  esse  contendit. 


Adnotationcs. 

V.  1  3qq.  Amoenitates  villae  saae  cfescripturus  poeta,  eas  noi\ 
a  fontium  praeterlatentium  susurru  ,  a  nemorum  umbris  ,  valli- 
um ,  gregumcjue  ibi  pascentium  laeto  adspectu ,  in  cjuorum  rle- 
scriptione  nostri  fere  poetae  luxuriantur  ,  repetit ;  sed,  ut  vivi- 
tlius  eas  declaret,  toticjue  picturae  vitam  tjuasi  tribuat ,  exc[uisi- 
to  utilur  phantasmate ,  dum  Faunnm,  villae  suae  cleliciis  invita- 
tum  ,  posthabito  Lycaeo  eam  invisere,  ibique  saepius  commorari 
^icit.     Nimirnm  priscae  aetati  insidebat  opinio ,   Deos   loca  ipsi« 


—     4o6      — 

sacra    in^iser*,   ipsis  sacTificiis    interesse,    f[uocjue    latius"  eorum 
cultn»  piteref,    niojc    hanc,   mox    illam    regionem  ,    ut    sacrorum 
participes   fierent,  petere  ,  v.  Virg.  Aen.  l\^  143.    sqtr.  cf.  Span- 
hem.  ad  Callim.  H.   ApoU,  iS.  Hinc.    saepius    in    invocationihus  , 
veiuti  Sfat.   Th.   I.  extr.  fle  ApoUine  :  Seu  te  Lycia,  seu  Delphif 
sen    Thyrnbra ,   seu  Delos  habet,  conf.  Theocr.  I.  123.   Mox  neg- 
lecta  ilia  prisca  notione  ,  poetae  in  hac  fictione  solummodo  spe- 
ctasse  videntur  hoc,  ut  auas  amoenissimas   describere  vellent  re- 
giones  ,    eas    Hiis    frec|uentatas   dicerent.     Hinc    proclive  erat,  ut 
Faunum  ,  cleum  agrestem,  eundemtjue  Jilerciirialium  virorum  CU' 
stodem  villam  suam   saepin»  invisere,  diceret.    —  1.     velox    per- 
petuo  c-pitheto  Fauni  et  Satjrorum.     Sic  leves  I.    1.    3'.    Sil.    It. 
XIII.  327.  pendenti  similis  Pan  ssmper^  et  imo  via:  ulla  inscri- 
bens  terrne  vestigia  cornu.  adde  Ovid.  Fast.   II.  285.  —  Pro  vil- 
la  posuit   Lucretilem  ,  montem   in   Sabinis,    villae  suae    vicinum  , 
respectu  Fauni ,  ciui  deus  est  cpeiftdT/^t,  xjmfxvofixvfis.  —  amoenum 
ad  totam  villam  pertinet.  —  2,  mutat ,  permut^jt  Lucretilem  Ly» 
caeo  ,  Hoctiore  ratione,  (fere  ut  II.  12.  23.)  pro  ,    Lycaeum  per- 
mutat   Lucretili,   h.    invisit    Lucretilem,    relicto  Lycaeo.  Lucan. 
VII.  832.  vos  ,  quae  Nilo  mutare  soletis   ThreiciaS  A/em^y.  Ciau- 
tlian    de  bello  Gild.    ii3    Palatinis  mutasti  collibus    Idam.    Si- 
don.  Apollin.  XV.    3,  Pallas  Erechtheo    Xanihum  mutabat  Hy-' 
metto.    —    Lycaeus    mons    Arcadiae  ,  Fauno  vel  Pani  Graecorum 
consec^ratus.  vide  vel  Theocr.  I.  123.  et  Ovid.    Fast.   II.  424»    -— 
v\.   2.  —  9.  suaviter  exornant  generalem  sententiam:   et  custodit, 
tufat\ir   greges    meos.    —  igneam  aestatem ,   nimium  aestum  So- 
lis,    eju«c]ue    effecta ,    morbos    —  3.  defendit    aestatem    capellis 
dorta  irversione  pro,   rapellas  ab  aestale  def.  Nam  defendere  Ao- 
ctiore   et  plane  graeco  verbi  nsu  est  arcere  ,   avertere  ,   propiilsa- 
re.    Eurip.    Suppl.    eoF.    ot^cs    ts  troioi  x,ftfA.ocTos   nfofihr,n»r'  *T3ov 
'^PstfxivoLaStfii  &10V.     Eodem    usu   est    di^yeiv.    «X«'|f /v ,    a.Ku\y.iiv    et 
CTiyeiv  veluti   Pind.    Pyth.    IV.    144.  zsxfSoihix    areyiTO  ffiaaovT»i 
oofifvvs     Senec.  de  Prov.  IV.  imhrem  culmo  aut  fronde  defert' 
dur.t,    Stat.  Silv.  III.  1.  70.  patula  defendimus  arbore  Soles.aA. 
Ae   enndem    Theb.    I.    409-   VII.  244«    et  Claudian.  de  IV.   Conf. 
Hon,  340.  — ventos  pluvios ,  pluviam  adfcrentes,    tanqnam    cau- 
sas  morborum.  Declaratnr  autem  salubrifas  istius  regionis  ,  quam 
e  prisca  religione  Fauno  acceptam  refert  poefa. 

V.  5  scfq.  Alind  praesenfiae  Fauni  effectum  ,  agelli  securifas. 
Hanc  speciali  hac  notione  expressit ;  securae  per   nemus    pascnn- 


—      4o7      — 

tnr  caprae,  Hoc  insigni  ornata  extulit.  —  Impune  absijue  uUo 
periculo  ,  —  tutum  Fauni  praesentia  ;  cleclarative  adjcctum  tuJ 
impune.  —  arbatos  (v.  acl  I.  i.  21.)  et  thyma  quaerunt ,  pro 
generali  ,  pascuntur.  —  latentes  ,  cum  dilectu  ob  quaerunt  ,  cjuo 
uuasi  cupeclia  pingitur.  —  deviae  docte  et  suaviter  pro  ,  huc  il- 
Inc  per  nemus  errantes.  Securitatis  simnl  notio  huic  v.  inest,— 
uxores  mariti  male  olentis  ,  caprae  ,  honestiore  vocahulo  ,  c|mo{1 
anticjuum  sermonem  poeticum  praeclare  decet..  Sic  A^^irgil.  Eol. 
VII.  7.  Vir  gregis  ivse  caper  acl  imitationcni  Theocriti  \in.  49. 
Tjy/f  \ix>ii'%)i  ct/yav  »v([>  .  nnem  olidae  marem  capellae  vocat  Si- 
don.  Apoll.  IX.  239.  —8.  9.  nec  metuunt,  nec  est  cjuotl  metuant 
serpentes  et  luclos.  Colubras  feminino  genere  posuit ,  vnlgari 
poetarum  usu.  —  virides  seu  natura ,  seu ,  quum  mala  gramina 
past '.e  sint.  —  haeduleae ,  capellae.  v.  Ohss.  —  lupos  Martiales 
docto  epitheto  ,  Marti  sacros.  v.  Virg.  Aen.  IX.  56^1.  —  lo.  Dnm 
Fannus  eos  custodit  ,  ])raesens  est.  Pro  hoc  suaviori  idea  poeta, 
oni  paullo  ante  gregis  pascentis  meminifset:  dum  Faunus  fistula 
canit.  De  hoc  enim  accipi  jubet  summa  carminis  ,  et  nexus  loci. 
Notus  est  Pan  av^i^uv ,  aufiKTris  vel  e  Theocrito  ,  et  Lucret.  IV. 
59').  Pastorum  sane  cantus  parum  hic  opportunus  esset ,  etiam 
propter  secjcj.  —  dulci  ,  dulcis ,  suavis  soni,  cjaae  suaves  cantu» 
edit.  —  Usticae  saxa ,  Ustica  •,  sed  illud  declarat  naturam  mon- 
tis.  •—  cubantis,  qui  leniter  adsurgit,  cjui  molli  est  adscensu,  ne- 
•<jue  altus  ,  necjue  praeruptus.  Sic  Nola  sedens  Sil.  It.  XII.  163. 
•molle  sedens  Cithaeron  Stat.  Theh.  I.  330.  cf.  eund,  Theh.  If, 
380.  VI.  256.  Parifer  Apoll.  Rh.  I.  595.  'OfJ.i\r,v  ifovTM  y.s)'.XifA.s'v/\v^ 
uti  Sfat.  Th.  I.  331-  Cithaeron  inclinat  ad  aequora  montem. 
n^Tji*!  opeT**  viveoKViMi  Lucian.  T.  I.  p.  i$6.  cjuae  Virgilio  Ge.  II.. 
276.  colies  supini  dicti.  —  levia ,  attrita:  ornat, 

V.  i3  sqq.  Egregii  versus.  De  pietate  h,  integritate  et  inno- 
centia  poetarum  ,  cpae  Diis  curae  corclicju,;  est ,  v.  Argum.  I.  25. 
Sententia  v.  l3.  parat  transitum  ad  secjuenlia.  Diis  nimirum  ao- 
ceptum  refert ,  cjuod  villa  ejus  ahundantia  rerum  omnium  referta 
sit.  Haec  enim  notio  aabest  illis  :  Dii  me  tuentur,  et,  Diis  ego, 
hamo  innocens  et  vates,  curae  cordicjue  sum  .  amor  ab  iis.  Sic 
infra  de  mercafore  I.  3i-  »3-  DHs  carus  ipsis.  ubi  v.  not.  —  14, 
Hic  in  meo  agello  cmnium  ruris  fructuum  ac  deliciarum  abundan- 
tia  frueris.  Ad  uheres  agri  proventus  designandos  docte  ad  rem 
vocat  corna  copiae  :   a-y^tv  yv.f  t/  Xfyooa/w  'KiJi!/.h^si»i   xspea  eiveHt 


~      408      ~- 

ut  Vhocyliiles  ait  apad  Grot.  Floril.  Stoh.  p.  21?;.  —  eopia  Ofuti 
lertta ,  abundantia,  largus  proventus  honorum  ruris  ,  fructuurrt 
omnis  generis  manabit  tibi ,  effundelur  in  te  ad  pltnum  ^  abun- 
danter  ,  ad  satietritem  uscjue  ,  tar(|uam  e  cornu  Anialtheae  beni- 
gno  ,  liberali.  Copiosiori  ornatu  poeta  agelli  sui  ubertatem  <le- 
scripsit,  quo  magis  Tyndaricli ,  ut  ad  se  secederet,  persuaderet. 
Non  igitur  vidco  ,  c{uo  jure  Homius  EJem,  crit.  II.  c  21.  tauto» 
logiac  poefam  adcuset :  nam  ordo  verborum  est:  Copia  honorara 
Turis  opulenta  nianabit  tibi  ad  plenum  benigno  cornu.  —  Mana» 
bit  tibi  y  in  te  lluet  ,  adfluet  tibi  ,  cum  abundantiae  notione,gra©» 
cae  est  eletjantiae.  Sic  oKfioi  czsi^fxietv  dicitur  Eurip.  Med.  12^9« 
Long.  IV.  fV<"'  ^«  (rAoCrof  fws^psi  ««S*  sxiaTitiV  rj/X5'p«ii.  Lucian.  T, 
II,  p.  719.  Tc  fxtii  ypvolov  xcti  ro  «(-/ujjov  i^a.vrKstv  aK<ip*ii  Tia!  fji$- 
yi\%ii  aivucv  re  xxi  woXii  iTti^psov.  Infra  I.  28«  38»  HJulta(jue 
merces  —  tibi  defluat  aequo  ab  Jove,  ~  honores  ruris  de  pra- 
ventu  ruris ,  solenni  prnatu.  Serm.  II.  5-  iZ.  dulcia  poma  y  et 
^uoscun/ue  feret  cultus  tibi  fundus  honores,  Stat.  Silv.  IV.  5.  It 
Parvi  beatus  ruris  honoribus.  Cereris  honores,  vacat  Valer* 
Flacc.  IV,  532.  adde  Grat.  Faliso.  Cyneg.  376.  Alias  de  foliis, 
frondibus,  cjuae  arboribus  decori  sunt  in  nsu.  Sic  V.  11,  9.  y» 
Burmann.  ad  Anthol.  Lat.  T.  1.  p.  704.  —  ad  plenum ,  copiose, 
adfalim  ;  ut  Virg.  Ge.  II.  244.  Huc  ager  ille  malus  ,  dulcesque  « 
fontibus  undae  ad  plenum    calcentur. 

V.  17.  sqff.  Vita  trancjuilla  et  jucuncla  declaratur,  more  Ho.» 
rafii  ,  per  locum  amoenum  ,  cantum  ,  ac  vinum.  v.  ad  I,  l.  19» 
^- vallis  reducta  dicitur,  cjaae  in  longincjuum  recedit,  seciue  re« 
trahit,  intlexa  ,  sinuo«a.  v.  Virg.  Aen.  VI.  703.  et  Nostr.  V.  2-, 
l3.  Disertius  illastrat  Seneca  Nat.  Quaest.  VI.  1.  Pompejos,  Cam» 
paniae  urbem,  in  quam  ab  altera  parte  Surrentinum  Sabianum^ 
tjue  Htus,  ah  qltera  tierculanense  conveniunt,  mareque  ecc  aper- 
io  reductuin  amoeno  sinu  cingunt  cet.  Ovid.  Her.  11.  131.  Est 
sinus  ,  adductos  modice  falcatus  in  arcus  ,  h.  modice  reductus, 
inflpxus.  —  vitabis ,  effugies,  non  senties  aestus  Caniculae ,  Si- 
rii,  itellae  notae,  cjua  aestatis  tempus  fervidissimum  declarari  so- 
let,  V.  III.  13.  9.  Ep.  I.  10.  16.  —  \%.  fide  Teia  ,  fidibus  Tejis, 
lyra  Ananreontis  Teji  ,  carmine  An*creontico.  —  dices,  cants  ad 
lyram.  Putarunt  nonnulli,  Tyndaridem  hic  juberi  fcarmen  ab 
Ar.acreonte  factum  dfcantare,  et  sic  jam  olim  acceptnm  esse  lo- 
eum  docet  scholion  in  Acronianis  ail  IV.  9,  9,  quancj^am   id  Ja- 


^    409     — 

rius  ad^^ntnm  esse  arlparet.  Pofius  probiibile    rst,    ip^am    Tyntla* 
ridem  ,    ut     poetriam  ,    carmina    amatoria  ,    Anacreonteis  «imilia  , 
8cripsisse,  et  nrgumentum  ,   (juoH  sctpifnr  ,  tali  carmine  perjecu- 
lam  esse  ;    auo<\  carmen    ab  ea  decantari   apurl  se  nunc  cupit.  — 
in  uno  lahorontes  ,  unius  ,  Ulyssis  ,  amore  flagrantes.     Laborare 
exquisito  usu  est  amare  ,  ob  aerumnas  ac  rruriatus     cjui  amorbm 
comitantur,  et  lahorare  in  alujuo  Hictum,  ut  ardere  ^jligrare  In 
oliqua ,  et  sim.  —   Circe  ,  Nympha  ,    matre    Perse,    Nereide  ,    et 
patre  Sole  edita  ,  oujus  amores  ac  veneficia    ex  Homeri  Orlyssea 
satis  nota  sunt.   —  vitream  docte  et   auclarter  pro,  marinam  :  nam 
erat  Nereis  ,  et  mari  vicina  habitabat.     Haud  dubie  ante    oculot 
fuit    graecus  poeta.     Nam    vxKivos  ,    v»X6sis  proprie  est  vitreus , 
fleinde,   ob  vulgarem  apud  veteres  vitri  colorem,  viridis ,  caorw 
leus,     Jam  haec  apurl  poetas  perpetua  fere   snnt  numinum    mari- 
rorum  epitheta ,  a  colore  maris   translata  ,   cjuatenus    inde  et  ipsi 
colorem   trahant  necesse  est,  dum  in  illo  aut   per  illuH  conspici- 
untur  :  cjua  ratione  et   Dii  inferi  nigri  vocantur.  Sic  caerula  The- 
iis  V.   13.  24.  Tibull.  I.  5.  46.    et  sic    centies.     Nihil    est  adeo, 
tjuod  in  hac  ratione  clisplicere  possit.     Vel  sic   tamen    praeferam 
nonnullorum  interpretationem  ,  tanquam  excruisitiorem  ,    poetat|iie 
adeo  digniorem,  cjua   Circen  a   puichritudinis  splendore  vitrearrtf 
Graecorum  exempla  secutus,   dixerit,  Sic  in  Corinnae  fragmento, 
ouod  est  apud  Phrynich.  Ecl.  p.  136*  et    emcn«latius  exhibetur   a 
Toup.    Append.   a    Theocr.    p.    20.   K«<  Koj/vfat  rov  l«A./vov  jroYja! 
<pf,<s(.   Idem  Toup.  kudat  Stratonis  c.  LXXXVllI.    (Anal.    Br.   II. 
p.  379.)    /iouwo/TiTf    jnfA/ffoat,    ^toBsv  fJLcKi    rovfj^iv  l^ovou  s0    vt*.Ke'/\V 
o-i^iv    vJse^nBTMeuff  Atlde  Rufin.  c.  XXXVI.    (ib.  p.    3^,8.)  o/y/^atTa 
fx^v  ^piJ(rj/o«  Kxt  vetKosveet  znot^el-n  ,    <«/  arofxa,  wof  «pojjris    re^nvirefov 
xiKvxos.    Splendoris  notionem  vitro  poeta  dat  etiam  III.  13.   l-  et 
Galateum  Ovid.   Met.  XIII.  792.  vitro  splendidiorem  vorat. 

V.  21.  stjq.  Pocula  Lesbii ,  vinum  Lesbium ,  cjuod  erat  e 
praest;intioribus  ,  ac  dulcissimis.  Gel.  XIII.  5.  Propert.  IV. 8- 38. 
—  innocentis  ,  innoxii  ,  caput  non  inebriantis,  aut  rixas  excitan- 
tis  :  tj  lod  adeo  puellam  bibere  deceret.  Hinc  c/v«j/ov  dictum  Alc- 
xidi  apud  Athen.  I.  23.  tjuod  natura  lene  esset.  Similifer  iixv- 
IMvet  XToI'  a.Kvaov  dixit  Hermippus  ap.  Athen.  I.  p.  29.  E.  —  22. 
duces  ,  bibes,  simpliciter  ;  non  ,  cjuod  intelligi  nonnulli  volunt  , 
otiose  ,  aut  lente.  Sic  in  Epigr.  apud  Toup.  ad  Suid.  III,  p.  295. 
?^ovau.^ivoi ,  XlpodiKT,  ,  «0K«suwVf3«,  Kxi  Th  ««j«rov    sKxteixev.  v.  III. 


,       -      410      - 

3-  34-  ducere  Libetitm  W.   12.   i^.  —    Semeleius    Ss/wfAvjJof  ,  Se- 
ineles  iilius,  Bacchus,  cjui   T.h^onsus  dicitur  ,  a  Thyone  ,  cjuae  et 
Semele.  -— z6.  confundet ,  oomnuscebit ,  vel  commatabit  proelia 
sua  cum  Marte  pro  ,  cum  Martis  proeliis  :  eadem  forma  ,  c^ua  I. 
1.  23.  tubae  sonus  permijctus  lituo  ^  sono  litni.  Igitur  est  :    non 
excitabit   proelia,  siniiha  Martis  proeliis,  vel,  ut  planius  eloi^uar, 
lenioris  vini  baustus  ,  isijue   modicus  animum  quidem  exhilarabit, 
iocoscpe  ac  lados  prodiicet  ,  nec^ue  tamen  pugnas  ,    cjni  Thracum 
vino    inebriatorum    mos  est.     Aliter  vero  dicitur,  proelia,  manus 
niiscere.      Ceterum     aclniovit    hunc  locum  Yalhenaritis    Euripicleo 
(Phoeniss.  797.)  de  Baccho  :  0vi/5«y  kwijlov  dvoivXcTxrov  TtfoyopsueH. 
—  34.  'isc  metues,  non  erit ,  quocl  hic  metuas  protervum  Cyrum^ 
inipuclentiam     Cyri.    —    25.    suspecta  ei  ,    propter  suspicionem  , 
<£uam  de  tua  fide  concepit  ;  docta  verborum  junctura.  Tyndaridem 
a  Cyro    olim  iu  convivio  paullo    iliiberalius    tractatam    fuisse ,   et 
sententiae  cum  antecedentibus  nexus  et  v.  27.  aperte  docet.  Vul- 
garior    vero    forma  erat ,   non  metues ,    ne  Cyrus  cet.    Sed   et  sic 
Terent.  Eunuch.  III.  5,  4-.  metuo  fratrem ,  ne  intus  sit:  et  alii. 
.—  male ,  nimium  ,  admodum  dispari ,  impari    viribiis,    imbecilli- 
ori :   omate  et  ad  augendam  invidiam  pro   tenui:./i^i.  —    26.  **«- 
continentes ,  suas  bominis  incontinentis  ,  qui  iram.  non    continet. 
Hatio  pedestris  ferebat:  ne  Cyrus  inconti^ens,    sibi  non     tempe- 
rans    cet.    Simili    ornatu    Tibull.   I.   10.  56.   Flet  tenerns  subtusa 
^enas ;  sed  victor  et  ipse  Jlet  sibi   dementes    tam    valuisse    ma- 
nus  ,  h.    sibi    dementi.   —  injiciat   manus ,  te   male  tractet  ,   pul- 
set  ;  quo  facile  ducunt  seqq.  Quo  magis  mireris  Interpretum  ve- 
luti  Torrentii ,  de  vindicatione  per  manum  injectionem,   et  alio- 
Tum  de  lasciviori  amplexu  capientium  hallucinationes.  — 27.  jc//z- 
dat ,  rescindat  ,  laceret  coronam   convivalom  ,  haerentem,  inhae- 
rentem  crinibus ,  capiti  impositam;  nihil  amplius.  28-  immeritan» 
vestem  ,  tuani ,  imiiieritae  puellae.    v.  Eurm.    ad  Prop.  IV.  5.  16. 


ARGUMENTUM.  XVIIL 


/Lrgumentiim    leve  ,    sed  prorsus ,  egregie  et 
spiendide    tractatum.     Laudeni    vini   celebra-' 


—      4'i      — 

liirus  poeta  rem  sub  speciales  noiiones  revo- 
cat  ^  ila,  ut  Varum  ad  planiandas  in  agro 
Tiburtino  ^  in  quo  is  villam  hahtbat  ^  inies 
adhortetnr ^  quum  vini  usu  vita  demum  sna' 
vis  atque  jacunda  reddatur  ^  nihilque  ad  ca- 
ras  animo  expellandas  eo  reperiatur  ejfica- 
cius.  jModice  tamen  eo  uii  oportere  ;  effecta 
enim  vini  ^  iinmoderaie  poii .,  esse  gravissima 
aique  perniciosissima.  In  hac  exquisiia  vnl- 
garis  senleniiae  conversione  tractaiio  ipsa 
valde  magnijica  el  lyrica  est  cum  ab  senten- 
iiarum  et  imaginum  vel  veritate  ac  suavitaie, 
vel  antiquiiate  ^  excelsitaie,  et  sanciiiate.,  in^ 
primis  in  altera  parte .,  tum  ab  eloquutionis 
ornatu  reconditissimo.  Sed  eadeni  haec  et  in 
ideis  et  in  oratione  doctrina  facile  per  se 
ipsa  suspicionem  ?iobis  injiceret ,  graecum 
exemplum  ante  oculos  fuisse  Horaiio  ,  nisi 
jam  certum  id  et  indubiiatum  faceret  frag- 
menium  Alcaei ^  quod  est  apud  Aihen,  X.^. 

M^j^iv  oOCKo  (pvTsvT^i  xgoTs^ov  ^sv^gsov  d'^iTs\c>). 

A  qiio  versu.,  ad  verbum  latine  converso.,quum 
nostrum  carmen  incipiat  y  haud  dubie  univer- 
sum  illud  ex  Alcaei  carmine,  cujus  haec  par- 
ticula  exstat ,  expressum  est.  v.  et  Franc.  Ho- 
bert.  Adnotatt.  I.  22.  Est  igitur  lusus  inge- 
nii  sive  periculum  ,  alieni  carminis  suo  ser- 
mone  suoque  more  reddendi.  Sed  quod  in  ejus- 
modi  pericnlis  facile  peccatur,  ut  nimio 
exempli  sui  repraesentandi  studio  vim  sibi 
poeta  faciat^  et  nimium  presse  illud  sequen- 
do  torqueat  se ,  eoque  obscuritatem  subinde 
vel  duriiiem  aliquam  et  adfeciationem  operi 
suo  inferat ,  ejus  quidem  vitii  crimine  Hora- 
tium  quoque   in    altera   hujus  odes  parte  ,  in- 


—      4i2      — 

primis  a  v.  ii.  liberare  omnino  vioc  possis. 
Jam  vero  illnd  observent  stiidiosi ,  quam  di- 
versus  sit  duarum  carminis  partium  color» 
In  laudibus  vini  modice  sumtiiv.  5 -— 6.)  wo/- 
lis  est  ac  lenis  et  placida  oratio  :  sed  inde  a 

V.  'j .  de  immoderato  vini  us7i  dictnrus  poeta 
jubito  incalescit ,  ipse  quasi  ebrius,  et  pertur- 
batione  quadam  enthea  corripitur ,  quae  ad 
diihyrambum  accedit.  Denique  Varum  il- 
lum,  ad  quem  haec  ode  scripta  est,  cuiit  Tor- 
rentio  multi  piitant  esse  L,  Quinctilium  Va- 
rum ,  in  Germania  cum  legionibus  caesum : 
sed  eum  ipsa  temporum  ratio  excludit ,  quod 
ea  clades  in  a.  V.  761.  incidit.  Rectius,  proba- 
hilius  cerie  in  re  tam  dubia ,  inlelli gunt  L, 
Varum,  Epicureum,  amicum  Caesaris,  item 
Virgilii  et  Horaiii ,  memoratum   ap.  Puinctil, 

VI.  3.  78.  Cf.  Masson  Vit.  Hor.  p.  222.  el  in- 
primis  III.  Heyn.  Eocc.  II.  ad  Virg.  Ecl.  VI» 
Ceterum    comparent    studiosi   III.    c.     21.    et 

jfrag/Ji.  Mnesithei  ap.  Alhen.  I.  p.  36.  et  in 
Grotii  Exc.  Stob.  p.  go3.  cujiis  initium  iia 
consiituendum    videtur : 

rov  oho^i  S-fot 

^ Ay cc2rov  yLsyKTToy'  roic,  J  amjcroji:,  toviittxKiVc 

Adnotationes, 

V.  1,  sq.  Nullam  arborem  prius ,  potius  scveris  ,  plantes, 
ponas  in  agro  tuo  Tiburtino  ,  unam  vitem  ,  sacrmn,  deo  conseT 
cratani  ,  Baccho  ;  res  nots.  Soliirn  mitc  ,  ob  atiris  temperiem, 
cjuofl  i'leo  vitibus  serpndis  idoneum  sit.  Sil.  It.  V.  A,^^.  Zephyr» 
Surrentum  molle  talubri ,  et  nutis  Campania  VI.  651.  —  mo«- 
nia  Catili  y  doctc  et  topia  pottica   ainplins    cleclaratur   Tibur,   a 


—      413      — 

Tihnrno  ,  Cora  et  Cafillo  ,  filiis  CatilJi  ,  Amphiarai  filii,  condi- 
tnm.  Si  .  VlII.  366.  Tibur,  Catille ,  tiium,  cf.  Virgil.  Aen.  VII. 
671.  ibKfue  Heynii  Exc.  VIII.  p.  151.  adJe  Schrader.  ad  Musae» 
um  p.  240. 

V.  3  —  6.  Vino  enim  uti  decet  ,  ad  animum  exhilarandum , 
et  ad  cnras  abigendas.  Ita  enim  natnra  comparatnm  est,  utabs- 
temii  gravius  humanae  vitae  molestiis  urgeantur  ,  ac  deprim.Tn- 
tur.  Priiis  comma  omisit ,  tananam  poeta  ;  posterius  m^gna  cuni 
dignitate  extulit.  J5<f«J,  natura  ,  ut  I.  3.  2i,  Grat.  Fiilisc.  Cynpg. 
513.  Rectins  tanwn  Bacchnm  intelligas,  inprimis  propter  Tib.  IIJ. 
6.  'i\.  Jcm  venit  iratus  nimium  nimiumifue  severis;  qui  timet 
irati  numina  magna,  bibnt.  Quales  his  poenas  qualit  quan' 
tu^que  minetur ,  Qadmeae  matris  praeda  cruenta  docet.  Frupo- 
suit  ,  imposuit,  constituit ,  tanc^uam  poenam  ;  nam  est  verb-.im 
proprium  de  lcgislatore.  Omnia  dura  gravissima  qmeuue  liu- 
inanae  vitae  mala  ,  sivcis  ,  sobriis,  severis,  cjui  vino  abstment; 
qnibns  opponuntur  madidi ,  uvidi ,  IV.  5.  39.  Ep.  19.  9.  —  ne- 
(jue  aliter  nisi  vino  hausto  :  venuste  et  cum  vi.  Sollicitudines  , 
trifititia,  aegritudo  ,  curae  mordaces  ,  Su//ff/3o'^o/ ,  ^xKsSofJiot ,  ^v- 
fA.o^x/tsTi  ,  anae  animnni  consumunt ,  solenni  idea.  conf.  ad  II.  11. 
17.  —  diffugiunt ,  animo  pelluntur,  animas  iis  liberatur,  Cogi- 
tandae  %ero  tanquam  comites  ,  cjuae  sobriis  semper  adhaerenf. 
Eadem   imago  de   Cura  III.    1.  4o. 

t'.  5.  6.  Ea  eriim ,  t[uae  vitam  aerumnosam  ,at(ine  mole- 
stam  efficiunt ,  leviora  fiunt  ,  vino  hausto.  Vivide  hoc,  et  orna- 
te  per  notiones  speciales  expressit  poeta.  Post  vina,  viio  hau- 
sto  ,  ut  post  te ,  III.  21.  19.  Militiam  aut  pauperiem  crepat  ^ 
in  ore  habet ,  adeocjue  putat,  sensit  gravem  ,  tant^uam  rem  mo- 
lestam  ,  aerumnosam-  Crepare ,  ut  Ep.  I.  7.84.  Serm.  II,  3.  33. 
et  A.  P.  «47-  Ad  sensum  Theogn.  1125,  f/  jn'ofA.xt,  wsci'/)!  3u/oco^- 
sBofoo  ov  fJieKs^cci'vw.  —  6.  Suavis  est  apostrophe  ad  Venerem  et 
Bacchum  ,  quorum  beneiicio  vita  jucunda  ac  suavis  reddatur.  De 
his  ado  solis  vino  exhilaratus  locjuitur,  omissis  ceteris.  Pater ^ 
communi ,  Deorum  epitheto.  Decens  Venus ,  ad  gratiam,  qaae 
e  decenti  habitu,  motu  oritnr ,  refer.  v.  ad  I.  4«  5- 

V.  7.  sqq.  Modus  tamen  in  bibendo  vino  adhibendus  est ; 
<£uum  innnmera  ex  ebrietate  oriantur  mala  ,  rixae,  pugiae,  arro- 
gantia  ,  insolentia,  alia.  In  ennntianda  atcjue  exornanda  hac  sen- 
tentia    magnam  ,     ?.c,    paene  dicam,  nimiam  doctrinam  «  poeta 


—      414      — 

-adhibitam  tacile  agnoscas.  Pro  vlno  posuit  munera  Liberi,  J»{* 
A(9/iuffoo,  Ht  saepius,  e.  g.  Hesiod.  "E/'-/.  ()\^. —  mniiici  inversi- 
one  poetica ,  pro  moHica  munera,  vinum  moclicum  ,  i  modice 
fiumtum.  Sic  habes  modicos  cttntharos  I.  20.  1.  et  immndicum 
Lyaeum  Ovid.  ex  P.  II.  lO.  39.  Non  haec  immodico  contraxi 
damna  Lyaeo.  —  transsiliat  docte  atciiie  audacter  pro,  moHum  in 
capier.dis  Bacchi  munerihus,  in  bibendo  vino  exceddt.  Temeri- 
tatis  esse  verhum  transsi/ire ,  vidlmus  ad  I.  3-  24.  Ad  sensum 
ac  ver})H  Theogn.  v.  4?!'  ^^  ^*  «  "  u^sr  s  p /3  «' A  A  yj  noaios  /uteV^or, 
ovy.  fT  ixeivo!  T/ji  mCtou  •y^iwaa/jS  xatfre^LS  ovre  vicoo  et  Masilii  Ep. 
88-  in  Anthol.  lat.  Burm.  I.  p.  542.  T^ina  sitim  sedent  —  hos 
jines  transsiluisse  nocet.  —  8«  -^onet  eum  ,  absterrere  eum  pos- 
sunt  illa ,  c^uae  ebrietatem  sequuntur  ,  mala,  a  Baccho  poenae 
quasi,  loco  inflicta.  Jam  pedestris  scriptor  nude  ea  adposuisset-, 
sed  poeta  exemplis  defungitur,  ad  rem  vividius  det  larandam. 
Ria:a  ,  in  pugnam  versa,  pugna  Centaurea,  Centaurorum  £7/w 
Lapithis  ,  Thessaliae  populo,  quorum  rex  Pirithous  ad  eelebran- 
das  suas  cum  Hippodamia  nuptias  Centauros  vicinos  invitaverat. 
De  orta  inter  utrosque  ,  incensis  vino  animis,  pugna^  atque  in- 
seruta  Centaurorum  clade  ,  nota  omnia,  v.  Htyn.  ad  Virg  Aen. 
Vn.  304.  Pugnam  ipsam  descripsit  0\id,  Met.  XII.  2\(^.  debella- 
ta  ,  orta,  atque  proelio  dijudicata  super  mero  ^  infer  bibendum, 
cum  scse  largius  pocniis  invitassent.  Rixam  dtbellare  dictum  j 
ut  beUum  beliare  ,  pugnam  pugnare  et  sim.  Ceteruin  spectat  huc 
aenigma  de  Vino  c.  XVIII.  (Br.  Anal.  III  p.  322,)  ^c  cV?  ovV  A«- 
TiSy.io/  ««<  diKxiiA.a  H(-««A/)i  Kivtxv^ovs  ^ ipvs7s  aiKeact  fxxpvx/Asvos, 
adde  Nicarch.  c.  XXII.  3.  (Bf.  Anal.  II.  354  )  Ah-aei  Mess.  c.  XV. 
(Br.  Anal.  I.  49"'.)  Basil.  ia  Anthol.  lat.  Burm,  I,  I.  Lapithai 
bello  perdis ,  lacche,  gravi.  Cf.  Propert.  II.  24.  31.  Ovid.  A.  A. 
1.  591.  Fundus  omnium  apucl  Homer.  Od.  (p.  S94.  Orph.  Arg.  4»6' 
cf.  Athen.  XIV.  l.Pugnam  hanc  in  teniplo  Jovis  Olympii  expres- 
sam  memorat  Pausan.  V.  10.  —  sq.  Sithonii  hic  universe  pro 
Thracibus,  quorum  compotationes  non  nisi  caede  finiri  solebant, 
Hinc  B.vius  5.  Bacchus  iis  non  levis  ,  gravis,  gra\iter  urgens  eos,, 
lurore  immisso;  solenni  imagine,  qut\e  ev^ouaiivTes  numine  pre- 
nii ,  urgeri  dicuntur.  De  Amore  Tibull.  II.  1.  79.  /Ih  miseri , 
quos  hic  graviter  deus  urget.  Docte  adeo  hic  poeta  ebrietale»n 
cum  furcre  Bacchico  contundit.  — •  10.  T  uroris  s.  ebrietatis  effe- 
ctus ,  iJ/i?'**  apud  Thracas.  Avidi  libldinum    (ita  junge) ,    dcdiw 


—      415      — 

liMdinr  ,  aA  onine  lihiclinis  genns  proclives ,  ifipiarcii^  intenipe- 
rantes,  insolentes.  Nam  est  libido  ,  vjipi^ ,  arrogantia  in  facidn-' 
tlo,  uiiidciuid  libuerit  ,  o])posita  nienti  sanae.  Est  adeo  gravius 
pro  tentii:  tV/f.  — /ius  ati/ue  nefas  ^  honestum  et  turpe.  —  exif^^uo 
fine,  ita  ut  inter  fas  ac  nefas  exiguum  modo  finem,  tenueni  ad- 
nioduni  Iimitem  pooant  ,  tjuem  facile  transgredinntur ,  h.  nulliim 
omnmo.  Ad  verba  ac  sensum  Lucinn.  Nigr.  31.  (T.  I.  p.  73.  ed. 
Reiz.)  M''^*  ;^;<>v;(t3«(  i<sa.(;i  TaCfs'- iZSiSou.ioi.is  ,  «\>ii  <«i/  T»vrxii  w«- 
fxvouovai ,  KUi  ToCs  of)ovi  avy)(^;'ovffi ,  nciyroSsv  tJ  rpvip-f  nxpoc^tvrft 
avr'Jiv  rdi  xj-uj^«cj  wartVi',  Dictum  adeo ,  fas  et  nefus  exiguo  fine 
discernunt ,  pro ,  confundunt  ,  permiscent  fas  ac  nefns.  Et  hoc 
in  eos  cadit  ,  qui  omnia  sibi  licere  existimant,  tjui  tanta  sunt 
animi  pravitate  ,  atc{ue  amentia,  nt  honestum  a  tnrpi  amplins  dis- 
cernere  necjneant.  Catulb  LXIV.  4^5-  Omnia  fandu ,  nefanda 
nialo  permixta  furore,  Virgil.  Ge.  I.  5o5.  Quippe  uhi  fas  ver- 
sum  (confusum)  atque  nefas.  Ovid.  Met,  \\.  o85.  faSLjue  ne- 
fasque  confusura  ruit.    Jam  Earip.   in    fragm.    Inus  IV.    avjj.iAi/.T* 

[A.?,     SixXIX    XU,l     ^inXl'      0/AoC. 

V.   II.  sq.   Non  ego   iia  abutar  vino,  sed  modice  ijlud  capiam.. 

Nempe  vulgare  erat  :  non   ego   munera  tua  cspiam  te    invito  ,    ita 

ut  iram   in    me  tuam   concitem ;    nuni|nam    immoderate  bibeiulo, 

et  sic    ut   ad    furorein      adigar,    c^uod   tu  fieri.  non  vis  ,  dona    tua 

profanabo.     Ut  secjuentia  recte   inteliig::ntur  ,  tenendam  ,  po«tdni 

omnem  ornatum  ab  orgiis  seu  sacris  enthusiasticis  Barchi  eornm- 

<jue  pompa    repetiisse.     Comparat  adco  ,  seu  ,  ut    ita  dicam  ,  oon* 

fundit   potius  eum ,    tiui  sacra  Bacchi    recte  administrat  rite   cele* 

brat,  cum  eo,  tjui  Bacchi   munere  ,  vino,  recte,  moderale  utitur  ; 

contra  eum  ,  tjui  sacra  ejus  contra  ritum  celebrat  ,    ea   adeo  prn- 

fanat ,  adeocjue  Bacchi  in  se  iram  concitat,  cum   eo  ,  tjni  modum 

in  bibendo  vino  excedit,  eocjue  ipso  Bacchum  aecjue    sibi    irafum 

babet.    Jam  Bacchi  ira  se    exserit    immittenda  insania  ,   tympano- 

rum-attjue   cornuum    sonitu  effecta ;    hanc  adeo  deprecatur    poeta 

V.  13.     Universum  hunc  locum  m  recondifa  et    imaginlim  et    ver- 

borum   tlecfrina   ac    dithyrambica    audar  ia  obscurae  alic^uid  adfe- 

Ctationis  habere  ,   tjuocl  facile  exemplum  graecum    prodat ,    anxie 

expressum  ,  in  promfu  cst  videre.     Non  cjuatiam  te ,    possif  esse 

simpliciter  ,    irani    tuam    excitabo ,  commoveto    in   me    (de    tjua 

signif.  V.  Wernsd.  Poef.-  min.   IIL  p.   36)),    sed    ob    adposita    ii 

invito,  et  SLjtj.  de  pompa  et  sacris  Baccrii  capiendti.n.   Erif  i-.tho  , 


—      4i6      — 

^uatinm  /«•,  sacra  tua  ouatiam  ,  rum  vi  et  audacter  prb  ;  niove- 
Ijo  ,  He  loco  suo  deripiam ,  pompam  tuam  ducam  ;  sacra  tua  fa- 
ciam  ,  bacchabor  te  invito  et  abnuente,  adeocjue  contra  morem 
sacrotum  ;  haljd  rite  :  quatenus  et  quatere  est  violenter  movere» 
et  ipsum  numen  loro  suo  moveri  videfur  ,  rujus  sacra  moventur. 
Nam  movere,  vel  commovere  saira  est,  vasis  sacris  sublatis  ini- 
tium  pompae  farere  ;  v.  omnino  Virg.  Aen.  ^,V.3oi.  ibique  Heyn. 
adde  Valer.  Fl.  111.  282.  —  Bassareus  ,  Bacchus ,  a  voce  Tlira- 
cia  vel  Afra  R«(T<T«f'/j  ,  tjuam  Suid.  et  Etym.  M.  explicant  sA»- 
wKif.  Item  Hesyrh.  /3a(jnap«7«,  toc  iKtetieKitx  ol  A./3uff  Kfyovoiv. 
Jam  pelles,  non  solum  binnulorum,  v*/3^i  Jaf ,  ut  vulgo  nntum  , 
sed  etiam  vulpium  gestarunt  et  Bacchae  ,  fixaia^i^er  ind;?  dictae, 
et  ip^e  Bacchus.  Hesych.  jiMaai^xi-  ^iTuovei ,  015  fip  poui»  al  3fa»i'ixf 
B««^a(.  Vide  Voss.  Ktym.  v.  Bassareus  ,  et  Meurs.  ad  Lyrophr. 
p.  342.  —  Candidus  diritur  ,  ob  perpetuam  ejus  juventam  ,  oris- 
ijue  pnlcritudinem.  Tihnll.  III.  6.  1.  Candide  Liber  ades.  Argu» 
tantur  h.  1.  intpp.  Sec^uentia  ,  nec  variis  .  »  .  rapiam ,  exornant 
eandem  sententiam  ,  servata  allegoria.  In  Bact  hi  pompa  porta- 
bantur  a  virginibus  ,  y.ifno^Lfoii ,  xuvfi^Cpois  inde  dii.tis  ,  vasa  s. 
cistae  sacrae,  hedera  et  pampinis  velatae  ,  in  cjuibus  essent  reS 
sacrae  ac  mysticae  ,  cjuae  praeter  inifiatos  nemini  vidtre  licebat. 
CatuU.  LXIV.  259.  Tibull.  I.  7.  48.  occultis  conscia  cista  sacris, 
quam  ideo  tacita  formidine  ple?iam  clicif  Valer.  F  1.  II.  167.  Lo- 
cus  class.  apud  Theocr.  «r.  7.  cf.  Dorv.  ad  Char.  p.  264.  Jam 
expende  verbornm  vim  atcjue  ornatum.  Res  sacras  ,  cistis  abdi- 
tas  innuit  poeta  per  ohsita  frondibus  ^  cjuae  tecta  sunt ,  cei  ntur 
frondibus  hederaceis  ,  et  pampinis.  —  Variis ,  colore,  vel,  cjnod 
magis  poeticum  videtur,  motu  ;  adeocjue  mobilibus,  vento  agita- 
tis.  Nam  varius  et  variare  solenne  poetis  de  agitatione.  V.  Lectt- 
in  Catull.  p.  126.  —  sub  divum  rapiam  graviter  pro,  eo  profanijt 
Tevelabo ,  retegam  ,  in  conspectum  adducam  ,  c/uae  tegenda  sunt  ; 
adeoque ,  mysteria  tua    ])Tofanabo. 

V.  13.  Noli  me  insanire  ebrietate  ;  sed  et  boc  per  allegoriam 
ab  orgiis  dnctam  expressit  poeta.  Ne  mihi  furorem  immittas , 
qualem  ob  sarra  turbafa  Pentheo  ,  qui  aiv  r'  eTx(»h  Tooiv  fj.tvi' 
tcitot  o^yi»  Baifyo»  ,  juxta  Theocr.  1.  I.  Fnrorem  expressit  per 
pulsata  tympana  ac  cornua  ,  cjuibus  isfe  in  Bacchis  excitfltnr-  Eo- 
rum  usus  in  Orgiis  satis  nofus.  Tene  tvmpana,  oohibe,  ne  pulsari 
sinas.    Saeva  f  in  furorem  agentia^  audito    sono.     Tympana  cutn 


—      417      — 

tomu  excnTisitiori  Talione  dirtum  pro  ,  tympana  et  cornua,  nt  Ju« 
ven.  XIV,  200.  cornua  cum  lituis  audita.  Cornu  Berccyntiunt 
dirtuni  a  Berecynto,  Phrygiae  monte  ,  ubi  Cybe!es  sacra  eoclem, 
quo  Bacchi,  furore  peragi  solebant.   v.  ad   I.   i6<  5. 

V.  14.  sq.  Nobilissimo  phantasmafe  effecta  ebrLetatis  personas 
facit ,  ex  iisque  pomp.im  quasi  constituif,  t[uae  fympanorum  so- 
nnm  sequatur.  Amor  sui  ,  arrogantia.  —  caecus  ,  se  solum  re- 
spicJens  ,  sibi  cum  ipsis  vitiis  plaoens.  —  15.  Gloria,  jacfantia  , 
insolentia,  sanifas,  adeoque  in  malam  partem.  Nam  aiias  est 
in  A^irtutis  comifatu.  Sil.  XV.  9/.  Mecurn  Honor  ac  Laudes ,  et 
laeto  Gloria  vultu.  •—  plus  nimio  ,  altius  toUens  vcrticem,  ncfa 
imagine  de  superbia.  Pvhian.  (Br.  Anal.  I.  479.)  v.  10.  sqq.  f»/- 
Ki.^sTcci  ,  ouvsy.x  yaCixv  noaatv  eitiarenfhei,  ocvxivx  yxCcov  i<ieo  ei  fri- 
buit  Jiilian.  Xll.  1.  (Br.  Ana!.  II.  49'^-)  yaujoujUfvov  Mesometles  I. 
10.  (ib.  p.  «92.)  i^iyxv  Kufin.  3;.  3.  (ib.  p.  399)  cf.  Ifl.  16.  18. 
—  vacuum  ,  quatenns  ipsa  gloria  vacua  est,  h,  inanis  ,  vana.  Vi- 
viclius  tamer, ,  poetaque  dignius  phanfasma  orifur  ,  si  ipsum  ver- 
ticem  vacuam  cogifemus,  cni  nulla  laurea,  aut  aliucl  honoris  in- 
signe  impositum  sit. 

V.  16.  Designatur  loquacitaS  ,  inprimis  damnosa  illa,  quae  si- 
lenda  prodit  ,  animi  levifas,  perfidia.  Jam  arcana  dicuntur  ali- 
xiu]VisJidei  credi ,  quae  ipsa  icleo,  tanquam  clea,  arcanis  laeta  au- 
clit  Sil.  II.  481.  Fides  adeo  s.  is,  cujus  lidei  arcana  sunt  credit.i), 
prodigus  est  arcani ,  duiti  illud  facile  eloquitnr,  prodit.  —  per- 
lucidior  vitro ,  cujus  pectus  ipso  vifro  perlucidius  cst  ,  nihil  ab- 
sconcliti  habens.  Praeclare  hanc  animi  levitatem  ,  ebrietafis  co- 
jnitem  ,  expressit  Pausias  picfor  ,  Mf^Jiv  exhibcns  ?'?  CxKivrji  ipid- 
Ajif  ntvovaeiv  ISo/s  S'  uv  tv  r-/)  y^x0r,  pici,\-t\v  ts  CdXrv,  Kxi  ^i  <*.\jT',i 
yvv»i)e's  nflaoizsov  apud  Pausan.  II.  27.  p.  175.  .'Id  sensum  V-  11. 
19.  simul  calentis  inverecundus  J)eus  fervidiore  mero  arcana 
promorat  loco.  Similis  gnome  est  apiid  Brunck.  Gnom,  gr.  p. 
»34.  Kucfosr^oi'  ti^our  ;(;«cX«&'5  for'  oivoi  S/    voiJ. 


**%%^»V'»W  V*^  v*A  W* 


T.  3SAn&.    .  D  d 


>~      418      — 
AHGUMENTUM.  XIX, 

■1'oraiius,  qui  amori  omnino  jxnem  sibi  fe-' 

cisse  videbatur ,  eidem  se  denuo    succubuisse , 

idc/ue  Gly^cerae    pulcJiritudine    ejjfcctum,    /loc 

carmine   faictur.     L.eciissimum   hoc  argumen- 

tuju  ,  vide  ,  quania  dignitaie  ,    doctrina  ,   sen^ 

tentiarum    adfectuamque   veritate    exornave^ 

rit  /  Splendidu7ii  statim  exordium  :  Ueos  ipsos, 

Venerem  ac  Bacchum  suum  de  nuntio  amori 

in   perpetuum    mittendo    conturbasse    consili- 

um^  vehemeniissimoque  se  in   Gly^ceram  anio- 

re  iterum  ejcarsisse.    Sef/uuntur  tam  de  puel- 

lae  pulchriiudine  parvae  sed  vividissimis    co- 

loribas  delineatae  picturae.  Ad  Venerem   igi- 

tur  redintegrati    hujus  amoris ,    qui  se   Gly^'- 

ceram  solam  cogitare  sinat^  ad  aliaque  omnia 

plane  inepium  reddai,  vehementiam  referens^ 

ut  haec  remittat ,  eam  placare    statuit.     Sua- 

vissima  vero  conversio ,  r/uae   amoris   crucia- 

tus  fortius  declarai,  quam  exaciissima  eorum 

enumeraiio    ac    descrijjtio.     Suspicantur  J^ere 

€   vv.  lo  sqq.  poetam  hoc  ipso   tempore  vel  co~ 

natum  esse  vel  jussum  a  Maecenate,  Scj^thas 

coerciios   et   signa  a  Parthis  recepta  carmine 

describere :     adeoque ,    quum  res   eae  a.    U.   c 

DCCXXXIV.    gestae  jfuerint ,  Jioc   carmen  in 

Horatii  aeiatis  annum  XLVI.  incidere.   Quod 

equidem  eoc  istis  vv.  ponere  non   ausim ;  nam 

Scyttias   et   PartJtos    posuil  omnino  pro  gra- 

vioris  carminis  argumenio  ,  a  quo  nunc    GJy^- 

cerae   amore  avocetur ;   neque  vioc   credere  li- 

cet ,   Horatium ,    quo     se     excusaret ,    instanti 

Maecenati    Glycerae    amortm    praetenturum 

Jnisse. 


—      419      — 
A  d  n  o  l  f^  t  i  o  n  e  5; 

V.  JtSeqq.  Saeva,  Ki/tt^/i  (ba\t'ta.  (uf  Theocr.  I.  lOO.)  yaAjwi^^ 
St/KO,  quae  saevum  imperium  exercet ,  cjuae  invitum  etiam  ama- 
re  rogit  :  unAe  niox  piaeclare  /k/>'^/.  Similiter  iV,  i.  4.  desine 
dulcium  mater  saeva  Ciipid  num  — Jleciere  moUibus  jam  (iu- 
r^m  imperiis.  jK^de  I.  33.  lO.  scji^,  III.  9.  18.  —  Mater  Cupidi. 
num  Veniis ,  uualenus  honiinibus  ac  Diis  «w/  yK^n^v  7f^sp'v  *.j?s 
Homer.  H.  in  Ven.  2.  hinc  anticjuo  sermone  Tl^^ov  s.  I/ai^oo  ma- 
ter  dicta.  Philtidem.  c  XXIV.  2.  Anal.  Br,  II.  89-  Ri>'»^('  UoSaiv 
IxrtTep  xsXXozso^MV.  Amplificata  inox  afcjue  exomata  hac  a  poetis 
iciea ,  eadem  Aen  'E^MTctv  ,  quorum  innumerabilis  est  multitDclo, 
mater  habitri.  cf.  Stat.  Silv.  I.  5.  62.  Claudian.  Nupf.  Honor.  47 
9UCJ.  —  2,  Thehanae  Semeles  puer ,  rracTj ,  filius  ,  Macchus  ,  ciui 
anioris  aurtor  h.  1.  clicitur,  cjuatenus  omnis  pertarbatior  mentis 
statiis  acl  Bacchum  auctorem  referri  solet.  v.  ad  lll.  25.  1.  hinc 
ct  jWdc/ifaSa;  ,  /i*«cW« ,  uti  hat.  furor  etfurere,  de  vehementiore 
amore.  Simplicior  tamen  fuerit  ratio,  si  amorem  hunc  Horatii 
non  ,  ut  cjuidam  ,  in  convivio  ,  aut  inter  vina  exortunij  ciuod  ni- 
niis  vulgare  foret,  sed  vino  auctum  ,  incensum ,  palam  facfum 
(f-f.  V.  II.  13.  140  intelligas.  Quo  sensu  osfj.vfiV  Bxkxov  ^txps^iov 
Venerem  indigifat  Orph.  H.  in  eand.  v.  6.  A;'posife  AchiU.  Tat. 
II.  3.  "Eftas  ie  y.al  A/oVu<ror,  SJo  fiialoi  Qsol  (durus  utercjue  deus, 
Propert.  I.  3.  i^O  ^-u^fci^v  «arafj^i^ovTft,  ixfxxivovaiv  sU  ciivcii(y)^vvTUv, 
i  usv  K*i<6V  «,vTf\v  TM  (5Vvri'9ii  sro^/ ,  o  ^s  tov  oivov  i/zcs/fnaujwa  ^/(uui/- 
OTvos  yon  sfwroj  Tfo^!\.  —  3.  Proprie  licentia  esX  dissoluta  effrena- 
crne  et  sentiendi  et  agendi  ratio,  iosKysix  .^  ejjfrenatio  impoten^ 
iis  animi  Ciceroni  dicta.  Qui  igiJur  sibi  non  temperat,  yni  ad 
ariiorem  proclivis  est ,  in  luinc  licentia  cadit.  Prafjciare  igifur 
hanc  in  Deorum  ,  a  cjuibus  ad  amorem  instigetur,  numero  po^-ta 
posuit.  Simile  phantasma  exbibet  Claudian.  Nupt.  Honor.  7S. /^:- 
centiam  nullo  nodo  constrictum  in  Veneris  regia  CDilorando.  — 
lasciva ,  petulans,  insolens ,  adposito  epithpfo.  —  4.  animwn 
reddere ,  itcrum  adjicere  ad  amorcs  Jinitos ,  cjuorum  finem  inihi 
fecisse  videbar  ,  h.  denuo  amare. 

r.  5  —  8.  Glycera  enim  pulchra  sua  forma  ,  commodiscjue 
fnoribus  totum  me  cepit,  Ornafe  hoc  extulit  poeta.  Urit  me  , 
ahiora  incendit ,  iy.x*iu  ,  nitor ,  pulchritudo  Giycerae.  —  6.  De- 
bebat  sequi  ex  vuigari  vatione  ,  purlus  splendens,  cjui  purior  est, 
cjui  splendidioT  ,  candidior  est  Purio    marmore,     Candidissimuni' 

D  A   ' 


—        420        — 

Vioc  fulsse  ,  iii  vulgus  noluni.    Eadem  comparatione  uSus  estPiml. 
Nem.  A.  131,  hymnum  ot1K'xv  %ocans  ,    riApioo   Xi'3ou    Asuifcrf  pav. 
Nostrum  locum  sublepit  Senec.  Hippol.  797.    Haec    solem  facies 
rarius  adpetat  (invcrsa  ratione  pro  ,  Hanc  laciem  sol  rarius    ad- 
petat)   lucehit  Pario    niarrtiore  purius.  —  7.  Proterva  puella    di- 
citur,  tjuae  mores  pauUo  solutiores  habct  ,  cjuibus  juvenes  tenet, 
atque   in  amorem  sui  raj)il.     Opponitur  ej  puella    rusfica ,  pudor 
rusticus  et  sim.      Quae  prottr^itas  si    intia  certos  fines  continea- 
tur  ,   neqr.c   dccori  puellari  (Delicaiesse')  officiat,   recte  hactenus 
grata  amanti  tlici  potesf  ,  illecebiis  his  tanto  magis  incenso :   at- 
tjue  sic  fere  Galloram  Coquetterie  respondet.  —  8.  vultus  lubri' 
cus  adspici ,  fere  interpretantur ,  (juem    lubricum  est   adspicere  , 
tpi  cum  periculo ,  vel  non  impune  adspicitur  :    quod  tamen  nimis 
pedestre.     Alii    de    splendore  vultus,    qui  oculos  adeo  praestrin- 
gatjut  statin»  dejiciantur  ,  expediunf.    %c\  nitorem   Glycerae\idi- 
bes  jam  \.  5.  descriptnm.     Forte  alifjuid  profeceris  ex  Musaei  v. 
94.   0(^3aA;w.os   S'  oSJs  sOTtv  i-it    cip3«A//o/'o  lioKdMV  xxKXoi  (s.  potius 
j^it(,s)  oKiaSetivsi,  k»i    s*/  (ppivm    d.v^(>'ji  o^eCer  LubricuS  vul- 
tus  esset  adeo,  unde  y.dKKci  CKioSxivei.  Alia  paullo  ratione  pulchri- 
tudo    ex    oculis    dicitur   psTi/ ,  d-nofjislv:    ut  Platoni    in  Phaedro  p. 
346.   Sf^xfAevoi  r/iv  'io-u  KxKKeV!  «woppovjv  Si»  Tuv  e///>(«r»i'  cef.  quod 
inprimis  ainplexi  sunt ,  atque  exornarunt  scriptores  erotici  graeci, 
Ach.   Tatius,    Aristaenetus ,  alii.     Oculi    adeo,  unde  pulchritudo 
emanare,   atque  in  pectus  penetrare  dicitur ,    docte   lubrici    dicti 
videri  possint.     Possis  etiam  oculos  intelligere  visco  quasi  innun- 
ctos ,  quibus  facile  inhaerescas,  h.  qui  amorem  inspiranf',  graeca 
idea.     Ifa  enim  ipBxKfA.oCs  /|aj  Kiinpiios  «7;gp/o//iEVooj  dixif  Melag. 
V.  2.   et  /|oV '3'/)p«oi/>  eadem  de  re  Rhian.   in  Anal.  Br.   I.  p.  48O. 
et  Incerf.  c.  Lll.  (AnaL  Br.III.  p    161.)  Quod  onmino  ad  blan- 
dimenta  meretricia  traduxit  Plant.  Baccb.  II.  5.  39.   Tactus  sum 
vehementer  visco :  cor  stimulo  foditor.  et  I.  1.26.    Viscus  merus 
vestra  est  blanditia.  His  tamen  omnibus,  utcunque  docte  ac  sub- 
tihter  disputatis,  simpliciorem  hanc  praeferendam  exisfimo  ratio- 
nem  ,  qua  oculi  dicantur  lubrici ,    mobiles  (efiam  Cicero  de  Naf. 
D.  II.  51.  natura  oculos  fecit  luhricos  et  mobiles)    odeoguu  Lij. 
civi ,  molles,  pufres  ,  lfj.\j.a.Trj.  o'-/^a,  jiKsiA.y.a.  txki^ov   x«/  fJL»KxKiv 
(ut  Philetaerus  apud  Athen.  XUI.  i.  p.  559.)  Oculorum  muhilem 
petulantiam  vocat  Petron.    c.   126,  et  lascivos  ac  mobiles  oculos 
•ov«ij-J/^«#s  ponit  Quinctilian.  Inst.  Or.  XI.  9.  76.  Qua    eadem  ra» 


—       ^21 

tiorie  \'emis  ikiKofi\e^x^y\  y  iKvy.inis  Graecis  audit.  Musae-  loi. 
ho^x  J  cninrsjoiv  5o/.fp«£  s  k  s  \  i  ^  e  v  tisa::soii  vs6fxxaiv  ^.(p^iyyoiisi 
itu^xr.?\.xc^'uuv  pfevct  xovffti.  Sio  vero  praeclare  inv/cem  sibi  respon- 
«lent  protervitas,  mores  puellae  lepirli  ,  qui  tlelicias  amatori  fa- 
ciunt  ,  et  ,  cjui  eas  prodif,  vultus  lubricus.  — -  adspici  graeca  ele- 
ganlia  nbundare  ,  vix  est  ut  moneam.  Sic  niveus  videri  IV.  2. 
59.  —  «iV/iij^^praeclare  amoris  inde  excitati  vehementiam  innuit. 
V,  9  scjc}.  Quum  veteres  omnem  perturbatioi-em  mentis  sta- 
tum  atl  Deos  auctores  referrent  ,  hoc  prisca  simplicitate  sio  elo- 
«juebantur,  ut  ipsos  Deos  pectus,  animi  sedem  ,  intrare,  vicjue 
sua  per  illucl  diflita  ,  illud  preinere ,  urf^ere  dicerent,  De  Amore 
Tibull.  II.  I.  79.  Ah  miseri  quos  hio  graviter  Deus  urget  ! 
<|uem  locum  ne  aliter  interpreteris,  vetat  iniitatio  Stat.  Silv.  T. 
2.  82.  dc  eodem  Deo  Stellae  pectus  obsidente  ;  testis  ego  atto~ 
nito  ,  quantum  me  nocte  dieque  urgentem  ferat ,  haud  ulli  ve- 
hementior  unquam  incuhui.  uf.  Mosch.  lll.  17,  Utciue  hnnc  amo- 
ris  furorem  non  per  niomcnta  alicj^uot,  tanc|uam  Bacchi  autApoI- 
linis ,  durantem,  sed  continuum  eum  exprimcrent ,  exornarunt 
lianc  imaginem  sic,  ut  Venerem  et  Amoirem  in  peclus  immigrasse 
rovanujue  ibi  sedem  posuissc  iingerent.  Propert.  II.  9.  17.  Quid 
tibi  jucundum  siccis  habitare  medullis ,  et  sic  saepius.  Jam  ex- 
pende  orationis  vim  alcpie  ornatum.  P3clesui.s  structura  erat  : 
\enu$  y  dcserta  ,  relicta  Cypro  ,  tota  in  me  ruit  ^  cum  vi ,  pro  , 
toto  numine  suo  me  imulevit,  totum  me  occupavit.  Eadem  sv^- 
•yeioi  Eurip.  Hippol.  1274.  "Ep»? ,  ■?  fJi»ivonevoi  «^aj/cs  ^rrxvC;  £^o/<- 
fjLciOsi-  Tota,  <i(p{m  /jcoAouj*  ,  ut  Incertus  apud  Slob.  Grot.  p.  127. 
Proxime  ad  sensum  ac  \  erba  Ach.  Tat.  I.  .  .  oAof  yap  [jlo\  ■*fo- 
eixeaiv  'K^ms.  Sed  jam  Eurip.  Hippol.  44.3-  Ki^srp/J  yaj  oi^  <?«?''l- 
T^v  ,  /jv  xo\Xr)  poi;.  et  Med.  627,  ''EfUTss  v»e ^  fAiv  v.yav  skSovrS' 
—  f!  S'  uKis  shSoi  Kvxfi!.  oCa  xKXct  3sos  e\j)(^u(is  c.iyrw  ,  de  mode- 
rato  et  immoderato  amore.  Arjstaenet.  Ep.  II.  5.  ku!  tA.tyi>i  tov 
'Ji-nxTos  SisKf\ko3ev  elo^veis.  "F.fwf  kiil^ov  cwuiyi^MV  Paull.  Silenf. 
XXX.  (Anal  Br.  111.  $o.j  Omnino  totum  hunc  locum  e  graeco 
exemplo  expressum  esse  et  ipsa  oratio  facile  arguit,  et  vero  fidem 
facit  fragmentum  Alcmnnis  apucl  Eustath.  ad  Homer.  p.  3O0.  C 
et  apud  Steph.  Poett,  Lyrr.  p.  628-  Kvzs^ov  'i[A.sfTxv  Kivoiau  kx! 
Jloipov  jie^i^l:vr«.v:  nnde  Horatii,  Cyprum  deSeruit ,  cjuod  vel 
pmnino  ornatus  caussa  adclifum ,  vel  ut  amoris  persevGrantiam 
i<3c!aret   poeta.    Eadem  SHavitate  Gralias    Ter  'Of^^o/^svoV^K^-c?.}- 


—      4^2      — 

5roi/(T«J  pueri  genis  insitlcrc  ait  Alc-iphr-  III.  i.  Amor  n.eptui» 
me  facit  gravioribus  rebus  canendis.  —  nec  patitur  praeclare  de 
-Dea  inhabitante,  et  amatorem  ad  arbitrium  fingente.  —  rf/r<?rff 
me,  canere  ali(|uitl  gravioris  argumenti.  Pro  hoc,  speciali  idea , 
m.iteriam  rarminis  ponit  Parthos  ac  Scythas  debellatos.  v,  ad  f. 
12.  53.  .-iflde  III.  8.  23.  Ad  senlentiam  Ovid.  ex  P.  III.  3.31'  — 
11.  animosum,  fortem  versis  equis  ,  retro  missis  in  fiiga  telis, 
re»  nof.n.  rl".  II.  13.  J7.  Virg.  Ge.  III.  3l.  Pidentemque  fuga 
Parthum  et  inde  Claudian.  de  IV.  Cons.  Honor.  531.  refugo 
tjuae  fitjiducia  Partho,  Propert.  IV.  3.  66,  Subdolus  et  versis 
incrtpat  arcus  e<juis,  —-  12.  quae  nihil  attinent,  quae  nihil  ad- 
tingunt  ad  rem  ^  mX  plenius  Plaut.  Merc  Prol.  32.  quae  aliena 
ab  amore  meo  existimo,  cjuae  ego  nunc  non  euro ,  ut  cetera ,  ri, 
iXKc/.  I.  9.  9.  Minus  iipfe  compnrant  Anacr.  S*^-  3«  ^i'  is  [A.01  koy»v 
«oacx,rif>v.  riiv  f/.yi<iiv  opi\o\iVT»v ; 

V.  i-^  —  16.  Multum  snavitatis  habet  snbita  ad  Venerem  con- 
versio.  Poeta  ,  vehementissimi  amoris  aestu  cruciatus,  eicrue  am- 
plius  tolerando  inipar  >  a  Venere  ,  a  crua  iste  primum  excitafus 
fuerat ,  ejusdem  remedia  cjuaerit ,  utciue  cruciatus  suos  levet  at- 
cjue  mitiget  ,  eam  precatur.  Ad  amoris  Js/v^oTJira  declarandani 
egregie  comparafum  lioc,  cjuod  illico  ararn  exstrui,  et  sacrificium 
ficri  jiibet;  tuni  ipse  orationis  vigor  miserum  amnntem  facile  pro- 
dit.  Siinilis  color  III.  26.  (u  Hic ,  hic  ponite  lucida  Junalia 
cet.  —  Ponite  cespitem  ,  exstruite ,  erigite  arani  e  ce^pite  vivo, 
viridi  A  ra  cespititia  erat  haud  dubie  ex  anticruis."-»mis.  v.Theocr. 
XX\'I.  3  . — -5.  servata  ideo  cum  verbenis  (Ovid,  Fast.  343.  )  in 
cjuibusdam  «iarris  ob  religiosi  hujus  ritus  vetustatem.  cf.  III.  8.4. 
glehum  virentem  vocat  Juvenal.  XII.  85.  cf.  Virgil.  Aen.  XII.  1  ig. 
ct  Intpp.  f-d  Apulei.  Mjt.  VII.  p.  46/5.  et  Oudend.  Verhenas po- 
nite ,  arae  imponite  ,  seu  omnino  adferte.  Nam  verbum  proprie 
ad  ce^pitem  spectat  ,  ejtiscjue  vis  relicruis  adcomn'cdari  debet, 
rota  ratione.  Verhenas  ct  tura  in  A^^eneris  sacris  memorat  etiam 
Virgd.  Ecl.  VIII.  65.  et  inde  Calpuvn.  XI.  63.  —  15.  cum  patera, 
et  p^teram  meri  ponite,  paratam  habete  ;i  l  libationem  faoien- 
djim  ,  seu  potius ,  merum  arae  e  patera  infundite.  Specialibm 
omnino  ideis  poeta  expressit ,  cjuod  generalius  erat,  sacrum  Ve- 
neri  parate.  —  bimi ,  cpiae  aetas  vinnm  usui  jam  satis  aptum 
reddiderat.  v.  I.  8  7-  et  ad  libationem  faciendam  opu.s  erat  vino 
Jiovo.  v.  I.  31.  2.  —  16.  Vulijari  ratione    secjui  debebat:    ut  pla- 


f,cm  Df-am  ,  ean\  niihi  projjitiam  retldam,  s.  ad  sonsum  tioetae, 
ut  amorum  minus  gravem ,  vehementem  experiar  ;  sed  Horatius 
haec  tanc{uam  vates  eloquitiir ,  preces  suas  ratas  fare  certo  per- 
suaaiis.  —  lenior  veniet ,  Venus  lenior  erit ,  placahitur.  Venirs 
pro  tenui  esie  satis  fiet^uentatum  poetis.  8eneca  Hippol.  417. 
beatis  mitior  rebus  veni.  Juveual.  A^Il.  29.  Ut  dignus  venias 
Jiederis  cet.  et  passim.  Afuue  sic  recte  satis  haec  procedere  vi- 
detur  hujus  loci  explicandi  ratio.  Nescio  tamen  ,  annon  poeta 
polius  volucrit,  Venus  lenvor,h.  modtratior  veniet  in  me ,  non 
tota  in  mc  ruet :  c^uod  ad  totam  carminis  oeconomianvmulto  apti- 
ns  videtur.  Ita  fere  Enrip.  Med.  63o.  f/  S'  aX/j  eKSoi  (si  modica, 
lenis  veiiiit)  Kuwqi^  ,  01!«  «>.\«  Scci  eu^^x^ti  oyr».  Idem  in  Aelo 
fr.  X.  T 1;  S'  'A(^,foS/r-^  noKX'  sviari  noUiK*'  Ts'it^(i  ts  yif  jw«A'»rae 
XXI  Xv-rel  fiporoJc  jiyf^niiJ.i  S'  tkvT^,! ,  ivin.'  soTiv  «vMfnir ,  lenem 
eam  ejeperiri  velim,  —  mactata  hostia  vel  proprie ;  nam  tt  ho- 
ytias  Veneri  mactalas  csse  ,  etsi  ara  sanguine  adspergi  nefas  erat, 
9atis'constat;  vel  est  pro  generali,  ubi  sacrum  fecero  ,  sacrificio 
peracto  ;  hocciue  malim  propter  verbenas,  tura^  merum,  cjuibus 
curari  vult  istud  sacrum  ,  expressis  verbis  adposita.  Mire  admo- 
tlum  Erasmus  h.  1.  sic  explicaf.  Glycera  ad  me  veniet  lenior , 
wansuetior,  mactata  hostia. 


ARGUMENTUM   XX. 


W%V»^%«^  ■VK^  ^«/«'V»/»  V*^ 


iJno  tenipore ,  r/nave  potissinium  occasione 
hoc  odarion  scriptnni  sit ,  etsi  ex  ipso  vix 
commode  elicias  ;  magnam  tanien  veri  spe- 
cie?n  habel  rfuornmdanx  opinio  ,  Alaecenatem, 
ffuum  in  Apuliam  profecturus  esset .,  Horatio 
signijxcasse  ^  se  in  ejus  villa  Sabina  deversii- 
rum  € xi stimantiiim.  De  profectione  Maece- 
naiis  certe  in  Apuliam  mentio  Jit  in  Divaei 
€od*  teste     Cruq,    Horatius   €i   respondet  hac 


«—      424      — 

jcJiechila  poeiica^  graiissimiim  sibi  fore  ta- 
leni  hospiiem  ,  scd  aequi  bonifjue  illtim  fac^ 
turum  vinum  id,  cujus  adponendi  sibi  copia 
sil.  —  In  iam  ienui  argumento  mirari  licet 
artijicium  poetae ,  r/uo  illnd  nobilitaverit. 
Sive  enim  sentt ntias,  sive  conversioTiis  exfjui- 
sitajn  urbanitatem  ,  sive  denique  eloquutionis 
ornatum  e.Tpendas ^  elegantiam  ejns^  atque 
ingenii  vim  et  ubertatem  facile  agnoscas. 

Adnotationes. 

V.  \,  sqq.  Hospitinm  frugale,  cjuo  Maecenatem  excepturus  sit 
Horatius ,  statini  ab  initio  declarat  ,  in  eo  tamen  libenter  illum 
acquieturum  confiHit.  Vlle  ,  vulgare ,  non  optimae  notae  vinum, 
quale  ager  meus  Sabinus  producit.  Sabinum  vinum  ,  etsi  per  se 
Heterioris  noifie^ruefum  austerumvxxe  vocat  Plin.  H.  N.  XIV.  2. 
et  e  Ninis  Italicir  >foU(p'rfjOoi'  Athen.  I.  p.  27.  ac^tle  Ep.  I.  i3.  ) 
magis  lamen  ,  si  cum  Caecubo  et  Falerno,  quae  Maecenas  sole- 
bat  bibere ,  comparetur,  vile  hic  dictum  vicleri  Hebet.  —  potahis 
apud  me  modicis  cantharis ,  quod  tloctius  est  pro  vulgari ,  modi- 
ce  ,  quantum  mihi  pro  mo*?tca  mea  facultate  ailponere  licet,  (pla- 
ne  ut  Ep.  I.  5.2.  nisi  modlca  coenare  times  olus  omne  patelld) 
ron  ,  ut  phirimi  Intpp.  ,  quia  non  erit  ad  gustum  tuum  ,  quo  ijjso, 
(lum  Hor.itiiim  a  nimiae  frugalitatis  nota  liberare  student,  Maece- 
iiatem  nimis  fastitlinsum  ac  Hulicatum  faciunt,  plane  immemores, 
<|uo(!  poutae  et  inprimis  Horatius  sibi  in  paupertate  sua  cum  ma- 
iime  placeant.  Sic  III.  16.  3:^.  quanquam  —  nec  Laestrygonia 
Bacchus  in  amphora  languescit  itnhi.  cf,  II.  16.  37.  et  li.  18. 
10.  Sensus  igitur  est :  Equidem  non  pretiosa  aut  fastidiosa  copia 
tibi  vina  adponam  ,  sed  Sabinum  meum  ,  vile  (luidem  ac  tenne  , 
si  -cum  tuis  rompares,  neque  hoc  ipsum  satis  larga  copia  ,  pro 
^igelli  mei  tenuitate  :  quod  tamen  prelium  habet  ex  eo,  qnofl  cga 
ipse  illud  condiderim  ,  iclque  tum  ,  quum  tibi  (en  subtilissiniam 
sententiae  inflexionem)  in  theatro  adplauderetur  ,  ad  memoriatn 
islius  plausus  conservandam.  Cantharus  est  \as  ansatum,  in  con- 
viviis  apud  Romanos  adhiberi  solitnm,  —  2.  In  vasis  fictilibu» 
\'.nn  apuil  Komanos  co;uli'.a  fuisse,  %i.U%  nofum   esf.  Ii,  u«u  erant 


—      425      — 

maxlme  ^raeca,  a  graeco  .nrtifice  facta;  nam  cnm  in  IpsaGraecia 
mult  s  locis,  tuin  in  Campaniae  graccis  Cvitatibus  nonnuUis,  ma- 
xime  Cnmis,  eximia  cjusmoili  vasa  facta:  ({ualia  hoclie  supcrsunl 
vasornm  Etruscorum  nomine  insisnia.  Cum  in  iis  nonnisi  nobi- 
liora  vina  conderentar ,  eaJem  mox  viliovibus  ,  ut  haec  ex  illis 
alicpi^l  traherent  snavitatis  ,  implere  solebant.  Qua  ojasmoAi 
graeca  testa  sorte  usus  i uerat  Horafius  ,  ut  Sabino  suo  gonerosi 
(juid  conciliaret.  Ita  j;.m  Schol.  —  3.  coiidituin  levi ,  docte  pro, 
conciidi  ef  oblevi  sc.  pice  vel  cera  ,  cjuibus  cortc  x  illinebatur.  v. 
Colum.  XII.  i8-  Plin.  XlV,  i\.  -—  dattis  ....  plausus ,  eo  die, 
({uo  populus  Romanus  te  Jheatrum  Fompeji  irgressum  plausu 
excepisset.  Quo  sane  Maeoenati  nil  blanclius  diri,  aut  major  vino 
acceHere  poterat  commendatio.  Anxie  c^uaerunt  Intpp.  cjuanda 
hoc  factum  sit.  Ex  1.  II.  17,  25,  patet,  Maecenati  hoc  obtigisse, 
t|uum  a  gravi  periculo  liberatus  in  thcatro  primum  in  conspectum 
populi  venisset.  Potest  et  alio  tempore  atcjue  iteratis  vicrbus 
Maecenati ,  apud  populum  gratioso,  hoc  accidisse.  Omnino  in 
talibus  nolim  cjuemcjuam  morari.  Nam  si  vel  maxime  hoc  explo- 
Tatum  habeas ,  nihil  amplius  indc  eificias,  cruam  ut  vini  illius  ae- 
tatem  certius  computare  possis.  rheatrum  vero  Pompeji  hic  in- 
telligi  debere  ,  docel  v.  7,  nam  illud  erat  juxta  Tiberim,  A^^ati- 
cano  monti    oppositum. 

^•5  —  8.  Vim  et  omatum  horum  vv.  facile  observes.  Inpri- 
mis  illud  poetae  ?rtificium  mirari  licet ,  cjuo  cjuasi  aliud  agens 
Maecenati  saiis  urbane  blanditur.  Placebat  sibi  Maecenas  popu- 
lari  Equitis  adpellatione  ;  idem  tamen  originem  suam  ,  qiiam  ab 
Hetruscorum  Lueumonibus  deducebat  (v.  ad  I.  1.')  magni  facie- 
bat  ,  ejusc|ue  adeo  mentionem  fieri  caudebat.  Sic  utrumcjue  con- 
junxit  Properf.  HI.  9.  1  sc{.  Maecenas ,  egues ,  Hetrutco  dc  san- 
guine  regum ,  intra  fortunam  qui  cupis  esse  tuam.  Jam,  c-uae 
poeta  ornatui  iyrico  dedisse  jirimo  intiiita  vidtru  potest  ,  nimir 
ram  ,  ut  TiJ)t;ris  ripae  et  mons  Vaticanus  plaiuu  isto  rcsonuerint  , 
ea  et  ad  universi  populi  plausum  declarandum ,  simulcjue ,  ut 
Maecenatis  originem  attingeref  ,  mira  arfe  adtexuit.  —  Care , 
valde  adposito  epitheto  ,  cum  plausus  iste  amoreni  tolius  populi 
in  enm  prodidisset.  Tiberim  docte  et  exuuisite  iiuligifat  -^ar  Jlu- 
men  patenvum,  ab  Etruria  ,  unde  Maecenas  originem  ducebat  , 
tlescendens.  —  6.  jocosa  imago  ,  Echo ,  v.  ad  I.  12.  4-  Vatica' 
ni  montis ,    a   Vaticano  monfe    venions.  —  reddnret  laudes ,  dcj- 


--      426      — 

cle,  j>To ,  plansum  in  honorem  tuum  datum  repetpret,  geminaret 
Xibi  suaviter  ,  quaii  Tiberis  et  Vaticanus  mons  populi  plausibu» 
sese  aHjungere  cuperent. 

V.  9  Jy^.  Tuum  est  ,  generosa  vina  bibere  :  ineae  sane  res 
jiOn  tam  lautae  sunt ,  ut  talia  in  meis  horreis  recondita  servem. 
In  utrocrue  membro  \  inorum  pracstantiorum  adponit  genera,  Cuc' 
€ubum  ,  Calenum ,  Falernum ,  et  Formianum.  —  Tu  hibes,  non 
apud  me,  ut  ea  tecum  adteras,  sed  bibat  licet ,  familiari  poefae 
forma  (ut  1.  6.  l.  I.  7.  1.  pro  ,  reposita,  parata  habes  vina  ista  , 
<{uae  bibas,  ego  non  ilem.  Obfterva  ornatum  e  variata  oratione. 
Caecuham  eX  Calenam  uvam  ,  vinum  Caecubum  et  Calenum  :  tum 
pro  Calena  uva,  uvam  praelo  Caleno  tiomitam,  h.  pressam,sub- 
actam  ,  iloeta  epilheterum  permutatione  ,  fere  uti  I.  3i.  9.  Prc' 
mant  Calena  falce  ^  c/uibus  dedit  fortuna  ,  vitem.  Pro  Falerno 
sunt  Falernae  vites ,  et  Formianum  Hesignatur  a  collibus^  in  qui- 
hus  provenit.  Jam  proprie  vinum  in  poculis  temperatur^h..au\xdL 
admixta  diluitur  ac  praeparatur  ,  tum  pocula  temperantur  vino 
infuso ,  et  pro  hoc ,  exquisitiore  forma,  vites  et  colles  pocula 
lemperont ,  Jum  vina  pracbent  in  iis  temperancla,  iis  infundenda. 


ARGUMENTUM    XXI. 


ijLymnus  haud  duhie  hoc  carmen  est  in  Apol- 
linem  et  Dianam :  sed  variis  snper  eo  modis 
viri  docd  in  errorem  inducti  sunl.  Primiun 
religioso  illud  usui  destinatum  J^uisse  conteu' 
dunt ,  cantandum  a  choro  puerorum  ac  puel- 
larum  ;  quales  choros  in  multis  veterum  sa- 
cris  usitatos  fuisse  nota  res  est.  Sed  inpri' 
mis  Apollini  et  Dianae  tales  hymni  saepius 
decantati :  v.  ad  Carm.  Sec.  Igitur  post 
Acronem  multi  nostrum  carmen  ad  ludos  se- 
fulares   trahunt  i    et  Sanadonus  ilhid  carnii- 


—      427       — 

nis  secularis  pariem  facit ;  alii  deniquc  ad 
l^dos  ^-ipo/Iinares  refcrunt.  Sed  sunt  hacc 
omnia  arbitruria ,  neque  saiis  idoneis  argn- 
HLenlis  su/)structa  ;  et  posset  ^  si  res  ita  posce- 
ret ,  P/ioebi  et  Dianae  quocunrjue  ftsto  can- 
tata  ode  a  pueris  puellisrjue  videri,  Enimve- 
ro  niliil  omnino  est  ^  quod  nos  in  publico  eam 
sacro  decanlatam  esse  credere  cogat  :  imo 
complura  sunt  ,  qnae  hanc  opinionem  nob/s 
dissuadeant.  pui  enim  carmen  nostrum,  Ha- 
melio  et  Sanadono  auctoribus^  pro  amoebaeo 
habent ,  //.  quod  pueri  et  pueliae  alternis  ce- 
cinerini ,  hi  lusum  indnlgere  ingenio  suo  po- 
tius  ,  quam  rcciam  v>el  antiquitatis  scientiam 
vel  hujus  ipsias  odes  raiionem  sequi  viden- 
tur.  Neque  enini  in  universum  osiefidi  ulla 
pacto  potest,  aiternis  quidem  decaniatos  tales 
hy^mnos  fuisse  a  puellis  et  pueris ,  neque ,  si 
vel  maxime  ostendi  id  possei ,  ad  nostrum 
certe  hy^mnum  satis  congrueret.  JDum  enini 
pueris  versum  primum  ^  alterum  puellis .,  w. 
3.  et  4.  uirique  choro  ,  vv.  5  —  8.  pueris^  vv. 
9  —  12.  puellis  aiiribuunt ,  tum  verba  haec 
iita  enim  emendant :  v.  Obss.')  bellum  l  v- 
c  ri  mo  s  u  m,  pueris  ,  h  i  c  m.  f.  p  e  s  t  em  qu  e, 
puellis ,  et  quae  sequuntur,  cttoro  iteriim  uni- 
verso  :  in  hoc ,  quod  prorsus  arbitrarie  po- 
nunt ,  non  videnl ,  quam  parum  convenientev 
pueri  re  cera  Dianam,  puel/ae  Apc.IIinem  ca- 
nant.  fJuod  enim  ajunt .,  formam  esse  odes 
hanc ,  uf  ejccitent  se  invicem  et  inviient  pue- 
ri  ac  pnellae  ad  venerandum  numen  suum , 
id  vero  novum  ludibrium  ac  nugamentufn  est. 
Neque  profecio,  quod  haud  /eve  esi ,  in  hac 
raiione  et  consliiutione  carminis  ullo  modo 
V.  16.  pueri  canere  poterant  motns,  qnid- 
quid   contra    dicant.    v.    Ohss.   ad  v.  i3.  et   16. 


—      42?      ~ 

Oninia  si  recte    expendantnr ,    hy^ninum  hnnc 
privati/n    ah  Horatio   scriptiim   putemus ,   quo 
festuni  Apollinis  el  Dianae  diem  aliquem    ce- 
lehraitct ,    aut   ei  praeluderet.      Jam    hoc    ita 
instituit ,   ut  per  imaginem  poeticam   quidem , 
personam   sumat   choragi   (^v.  Argum.   ad  IV. 
6.)  puerorumque  ac  puellarum  chorum,  in  illo 
sacro  consuctos  ac  solennes  cantus   editurum, 
ad  munus  rite  conjiciendum  atque   explendum 
exhortetur.    pua  ratione  quid  tandem  vel  ex- 
peditius  et  commodius  vel  doctius  ac   gravius 
esse   possit?    Tempus ,    quo  factum    esset   hoc 
carmen,   dum  constituere  conati  sunt  viri   do- 
cti ,  facile  delati  sunt  eo,  ut  a.  U.  DCCXXXI. 
qnum  fame   ac    pestilentia  Ptoma    lahoraret, 
iDio  LlII.  35.  LIl'.  1.)  illud  putarcnt  factum 
esse  ad    Apollinem   et  Dianam  ,   cum  custodes 
et  conservatores  populi  Romani ,   tum  omnino 
numina    averrunca    et  salutaria  :    verum  Dii 
averrunci  omni  tempore  orari  et  poterant ,  et 
solebant,  mala  ut  averterent ,   licet  Jiaec  jam 
nunc  nulla  essent.      Sic ,  ut  unico  exemplo  de- 
fungar,  idem  est   exitns  H.  in  Diccnam   apud 
Orph.  XXX.  i7).  sqq.  eodem   orationis   colore : 
EX-9-5    '^eu  (TojTsi^oc  —  sua^r^jroc  5   ccyovTcc    iLxk^jvt^ 
Kct^TTovi;  ocTTQ  yur/jCi   s}§'/i'jy,v  t'   i^xr/iv ,    KocXkiTrKo^ci' 
\l6v  5'  '^^yisiDcV  TTsiiTou  ^'  ^U  o^soov  yLE^oc\oic,  VOVOOV^ 
rs  Kxi  (i\yvi.  adde  Sophocl.  Oedip.  Tyr.  i6i.  62. 
et  Thcogn.  v.  i3. 

Adnolaliones. 

V.  1.  sijq.  Tetierae  aetate,  (jnas  CatuUus  eodem  In  argmnento 
xocat  integras  XXXIV.  2.  3.  florentes  aetate ,  ut  in  Tercntiano 
(Andr.  I.  1.  45-)  egregia  forma  atquc  aetate  integra.  In  Ca- 
tallo  fameri  de  castitate  fere  accipiunt.  cf.  IV.  1.  26.  —  dicite  ^ 
canite,  ivviAvsirs,  «olenni  v.  cf.  I.  12.  13,  et»  25-  —  '.  Cynthium, 


—  •  429      — 

ApolliiTcm  ,  a  Cyntho  Dcli  monte  sic  dictnin.  ■—  intcnsum  «<fp- 
tixo/A-fjV,  ad  perpetuam  ejus  juvent.item  designandam.  Apoll.  Rh. 
II.  7o8.  «'*''  ''■0' >  «i"*?»  »TH-^Toi  (3sipcii  ,  u!ev  «Sr,\iiTci.  TihuU. 
I.  4.  36.  So/is  aeterrr.a  est  Phoebo  Bacchoque  juventas,  nam  dc' 
tet  into/lsus  crinis  utrumque  deum.  cf.  V.  13.  9.  Erant  vero 
Apollo  et  Diana  Dii  OToef^fJpo/,  «Jvi^ao',  ideocpe  in  h^mnis  una 
invocari  solefcant.  v.  Aeschyl.  E,  e.  0.  1^5  — j50.Sophocl.Oed. 
Col.  1091,  et  Trachin.  208  scjfj.  —  3.  Quum  in  Hymnis  Deorum 
laudes  etiam  ab  eorum  clirro  ortu  repeterent  ,  magnum  sane  no- 
nien  Lafona  in  hymnis  in  Apollincm  et  Dianam  habuerit  oportet. 
Homer.  H.  in  Dian.  19.  v}xvi\i<st  Ar^rw  KxWiapopcv,  us  r/y.s  jra/Say, 
et  H.  in  Apoll.  14.  ;t*'f^  nxKxif  w  AjjtoT,  eissi  tikss  iyKxx  Ti/.vu.. 
et  sic  passim.  Hinc  et  Latonae  prcces  fiunt  apud  Ovid.  Met.  W, 
160.  date  Latonae ,  Latonigenisque  duobus  cum  prece  tura  pia. 
rf.  Macrob.  I.  17.  -—  pe/iitus  ,  xricoSi ,  maxime  dil&ctam  ,  caris- 
simam  ;  cjnod  Apollinis  et  Dianae  dignitatem  auget.  —  supremo 
Jovi ,  u^/iffra»   A/i  ,  Honierico  epitheto.   v.  ad  I.    I2. 

V.  5  sqq.   Ad  Puellas  thoragus    sese  convertit.     In  secjuenti» 

bus  poeta  Hymnorum  veterum  epice  tractatorum,  quales  feresimt 

Homeri  et  Caliimachi  ,  in  c^uibus  studia  Deorum  ,  artes  ,  res  ge- 

stae  ,  loca  ipsis  sacra  commemorantur  ,  rationem  secjuitur  ,    loca  , 

quae^utricjue  consecrata  essent,  recenserdo.  Quo  ipso    Deos    sibi 

benevolos  reddi  putabant.  Callim.  H.  Del.  9.    lo-  AjjAo)  v\Jv  oi]oi»ie 

ditoS(lo(fo[Axi ,    m     »v  '  ATzeKhwv    Kuv3/os   ulv^ay    fAS  (piKi\S  xKsyovTtt 

T/3/1V/1I.    Jam    hacc,    quae    Diis  sacra  sunt  ,    loca  iidem  dicuntur 

frecjuentare,  in  iis  lubenter  vcrsari,  ea  amare  (IV.  12.  l\.  Deum, 

cui  nigri  coUes  Arcadiae  placent.  Callim.  H.  in  Dian.  j88.  rU  Js' 

lu  To/     vyjoftJi',    noiov    S'  opos    fuajt  wXeTorov;  ).    Hinc  poeta   inducit 

laetam  sc.   Dianam  ,  y/xifvaxv  ,  rspzsofAivrtv  ,   amantem    fluvios  ac 

montes.    Dianam     infeiligendam    esse ,    orationis     ipse  contextus 

docet,  necjae  durior   haec  eliipsis  videri  debet  ,    cum    in  Hymnis 

priscis  praedicata  nude  subjici  soleant ,  et  in  Orphicis  saepius  ne 

nomen  cjuidem  praemittatur.  Fluvios  Dianae  sacros    fuisse   decla- 

rat    etiam    Catulli    locus  XXXIV.  9,  cjncm,    etiam    propter  seqq. 

hic  adponam  :   MofJium  domina  nt  fores  ,  silvarumque  virenti- 

um ,  saltuumque  reconditorum,  amniumque  sonanium.  Laudant 

et  Pindari  Pyth.   II.   12.  sed  ^oTxfJLix  ibi  adpellatur    propter    fsm* 

plum  ad  fontem  Arcfhusam. ,  Eidem,  Deae  quippe  dyforefv,  mou'» 

tcs  ,  inprimis  «altuosos  ,  conserratos  fuissc,  in  vulgos  nofum  "jt. 


\ 


—      430      — 

Calliin.  H,  in  Dian.  ig.  Acf  5/  fj.oi  &i5pe«  ^airsc.  Infra  IIT.  11,  \l 
Hlontium  lustos  nemorumijue  f^irgo.  Ex  moniibus,  Dianaegra» 
tis,  memorantur  Al^idns ,  prope  Romam,  \w  vis  Appia.  Carni. 
Kec.  60.  quaeque  Aventinum  tenet  ALgidumque.  F.rymanthus  i 
Arradiae  nions  ,  ubi  inprimis  liaec  Dea  venari  solebat.  Homer. 
Od.  ^.  103.  Taygetum  nominat  CaHim.  H  in  eanrl.  188.  Crtigut 
JLyciae  mons.  Jam  rrrati'm  ef  copiam  poptae  observent  tirones 
ih  bis  vv.  —  CVjmrt,  fronclibus  «tf/worww,  nemoribus,  — 6.  quaecun^ 
qt/e,  quae  prorninet  y  est ,  exslat  in  vertice  Algidi.  —  gelido  y 
propter  umbras  arborum.  Sic  Haemus  gelidus  I.  12.  5.  —  "7.  ni- 
gris  s.  (lensis  ,  unibrosis.  Offcndit  viros  tloctos,  (juocl  ])oeta  <li» 
cat ,  nemorum  comam  prominere  in  silvis  ^  et  tautoloi^ijim  vi.x: 
ferendam  in  his  acr.oscuTit.  Setl  rem  facillimo  neeotio  expedias, 
si  ad  V.  prominet  diligentius  attendas,  Dianam  enim  non  sim- 
plicifer  montibus ,  sed  summis  eorum  jngis  maxime  «leU-ctari  po- 
eta  ait.  Jam  vertices  monlium  indigitavit  per  camam  nemorum  , 
9.  nemus,  qltod  in  -.nontibus />romirt(?f.  Nemus  vero  partem  sil- 
vae  ronstituere  tralatitium  est.  Ovid.  Met.  I.  568.  Fst  nemui 
Haemoniae ,  praerupta  quod  undique  claudlt  silva.  Kadcm  ora- 
tionis  fopia  at(|ue  omatu  Virf;.  Aen.  I.  164.  tum  silvis  scena 
coruscis  xlesuper ,  horrentique  atrum  nemus '  imminet  umbra. 
Montes  adeo  ipsi  sunt  saltuosi  ,  silvis  consiti,  ciuarum  partes,  ut 
ea  h.  I.  ouae  est  in  montis  vertice,  rc-nora  efficiunt.  Impnsuit 
igifur  bic  viris  (?octis  ornatus  paullo  exciuisitiorj  (^uum  simplicior 
enuntiatio  fuissct,  Dianam  nemorosis  montium  saltuosorum  \erti- 
cibus  gaudere.  Coni  dilertu  vero  po5uit  Tcl  «)?{«  montium,  utpote 
venationi  aptissima.  Homer.  H.  in  Dian.  4.  vi  >s«r*  opj)  cmidevrn  , 
XKi  a.y.fiici%  rvffJ^oiaaai  «yfy;  T£(>zsoij.ivr\    zs-xy^^.itxjas^A  tC^o,  TiToiiVii. 

r.  9  —  12.  Jam  pueros  adljuules  ApoUmis  canendas  excitat 
cboragus.  Totidem  laudibus  toilite  ,  vos  invicem ,  pariter  ac 
puellae  Dianam  ,  laudibus  extollite,  celebrate.  —  Tempe ,  jnter 
Olympum  et  Ossam  sita  ,  Mus.irum  setlem  (  Calull.  LXIV,  2g(> 
8t{({.)  quibus  Apoilo  praeest.  Alii  :  tiuod  Ten^pe  lauro,  ApoIIini 
sacra ,  consita  fucrinf.  Alii  denicjue ,  uuod  Apollo,  Pvtbone  s^r- 
penfe  occiso  ,  ut  expiaretur,  ibi  commoratus  esset  v.  Aelian,  111. 
1.  —  10.  Natalem  Delon  Apollinis  ,  A/jAoi'  ,  '.^3f''AAuivos  xoipc- 
T(o>pov  CaMim.  H.  Del.  2..  et  v.  4.  i^rAo»  S'  eSs^.ei  tx  TzfiffTv.  ^jjst" 
3«/  ix  MeU(v/o«);',  cr/  (fJoT/Jov  ici^ctMv  fti^/ovrx  \oCas  ts  xx'  Oii;i^(ii>os^ 
rcs  n»t)i.  Natafem  silvam  vocat  III.  4.  fj3.    v.  Homer.   H.   Api.Hv 


—       431       — 

i6.  cujiis  cluersam  ab  aliis  narTJtionem  ,  c^ua  Diana  in  Ortyt;ia, 
Ajiollo  vero  in  Delo  editus  sif ,  poetan\  hic  secutum  nescio  uua 
ratione  inducti  intpp.  contcndunt.  Nam  de  natali  Dianae  solo 
miila  in  hoc  cartninc  fit  mtntio.  —  mares ,  pueri ,  ut  Sophocl. 
Trachiii.  210.  in  Hynino  in  eosdtin:  tv  Z\  v.otvU  i  ^  a  i  vwv  it» 
xhaiyyd.  —-11.  Celebrate  Apoliincm  t\  (l^a^iifuv  Sophocl.  1.1. 
Pro  eo  ornate  :  humerum  Apollinis  instgnem  ,  decorum  ,  orna- 
Xxxm  )}hiireira  ,  pharefram  gcrentem,  et  Jyram ^  ei  adclinafam, 
uli  tere  in  monumentis  occurrit.  — fraterna ,  a  Mcrcurio  fratre 
ci  tradita.  v.  ad  I.  lo.  6.  Solennis  vero  adtributorum  ,  quae 
Dii«  propria  sunt  ,  in  eorundem  hymnis  mentio.  De  pharetra  et 
lyra  Apollinis,  ejusdem  hymnis  a  poefis  intexi  solitis  Callim.H. 
Apoll.  79.  sii^yifAsl  xot:  zs'vTOS,  oTf  yiKeiooaiv  ecoiSol  ■/)  y.idu^iv  /irofK, 
Avycnfiecs  svTi»  <t}oiliov.  Ceterum  Bentl.  verba  ita  junqif :  insignem 
Apoliinem  uuoad  humerum  ph&retra  et  lyra;  quae  p.iuJlo  du- 
rior  est  ratio. 

V.  13  jyy.  Sec{uuntur  preces  ,  praeclara  inflexione.  Pede^fris 
oratio  postulabat  ffi ,  ut  acl  ufruriicjue  referatur;  sed  poeta  Apol- 
Jinem  solum  invocat,  ut  maja  a  populo  Romaiio  piopulset :  ia 
t^uo  non  haerenduni.  Porro  vulgaris  enuntiatio  sententiae  erat 
haec  :  Efflagitate,  pueri,  precibus ,  et  bellnm  cef.  in  Perffas  agat. 
Sed  hoc  tantjuam  vafes  elocpitur.  —  bellum  lacrimosum ,  fune- 
stum  ,  exifiosum,  «oAi/Sac^f^uv  "A^jja  ,  wdhffA.QV  ^eixpvcivT»  ^  ut  «ae- 
pius.  V.  ad  I.  8.  14-  Belium  ,  famem,  et  pesfem  univcrse  ponit 
poefa  pro  malis ,  auae  populum  adterant  ac  pessumdent.  Hos 
avertit  Apollo,  tancjuam  tutelare  Romanorum  numen,  Seot  «Ai;','- 
*a/fof ,  ajforjowaTor.  —  aget  a  populo  in  Fersas ,  docta  brevitate 
pro,  avcebit  a  populo  Romano,  et  convertet,  immittet  in  Petsas. 
Fersis  s.  Parfhis  et  Britannis  mala  ista  imprecaJur,  tanciuam  Ro» 
mani  nominis  hosfibus  :  solenni  et  anticfuorum  hominum  feritati 
more  ronsenfaneo.  Sic  III.  27.  21.  Hostium  uxores  puerique 
eaecos  sentiant  motus  oricntis  Austri.  Virg.  Ge.  III.  5i3.  DH 
meliora  piis ,  errorcmqtie  hostibus  illum ;  tibi  v.  Heyn.  Forfe  ta- 
men  Britannos  commemorat,  tanciuam  orbis  ultimos  (1.3,5.29.) 
s-  remotissimos ,  ut  adeo  mala  ista  longissime  a  populo  Romano 
abesse  cupiat.  —  principe  Laesare  ,  regnnr.te  Augusto,  nam  pro- 
pter  hunc  soluni,  Diis  cari^smium,  preccs  has  ratas  fore  confidit 
peeta. 


—      432      — 
ARGUMENTUM  XXI  1. 


Jlix  priscoriini  hominum  opinione  poetae  in 
singulctri  Dcornm  tutela  erant^  qnoniam  non 
essent  hayilc,^  nullum  sibi  contralierent  ocync,^ 
quod  vocabulum  quum  autiquissimo  sermone 
culpam  caedis  proprie  designasset  ^  mox  ad 
bella  inprimis  cicilia  (y.  ad  I.  2.)  denique  ad 
omnem  vel  violentiam  velfraudem^  qua  no- 
ceretur  aiiis,  translatum  est.  puibus  omni- 
bus  piaculis  quum  vacui  esserit  poetae ,  nequc 
essent  aut  liomicidae  ^  aut  bellicosi ,  aut  vio- 
lenti ,  aut  perjari,  aut  avari  denique,  nequc 
quemquam  laederent  <,  dum  nugis  tantummodo 
suis  dediti  ac  paupertate  sua  contenti  age- 
rent :  hinc  innocentes  homines  ac  Diis  inpri" 
mis  cari  putati  sunt.  v.  1.  17.  i5.  et  cf.  If^.  5. 
pr.  Jam  Horatius  magnum  vitae  periculum 
feliciter  ejfugerat',  ita  facile  antiquae,,  quam 
dixijnus  f  opinionis  acrior,  ut  Jit ,  ac  vividior 
animum  poetae  sensus  tangebat.  Igitur  hinc 
oden  ordiiur :  vir  innocens ,  id  est ,  vates  ,  il- 
la  innocentia  sua  ubique  iutus  est :  vv.  1  — 8« 
Tum  periculum,  quod  evasit ,  narrat  atque 
auget,  vv.  9  —  16.  .Deniqae  ubivis  terrarum 
tufum  se  sua  integritate  ,  eaque  fretuni  tran- 
quillo  animo  fore  profitetur.  idque  divine  elo- 
quitur  w.  17  —  24.  Adparet  perperam  face- 
re  ,  qui  hodie  innocentiae  atque  integrilaii , 
hoc  in  carmine  laudatae  notionem  generosio- 
rem,  ex  puPiore  morum  doctrina  duclam,  sup- 
ponant.  Sed  habemus  ex  re  vulgari  enatum. 
divinum  carment  cujus  virtutes  primariae 
sunt  vejiustas  et  elegantia  summa  .  placidam 
/isque  ad  fmem  ac  du/ce  paiUos  Qvividius  ia- 


—       433      — 

men  paullo  a  v.  ij.^  elof/uutioms  ornatus  cum 
exquisitissimus ,  tum  ,  in  exitu  maocime  ,  sua~ 
vissimus ,  denique  vcrsuum  structura  suavissi' 
ma.  —  Fuscus  Aristius.,  ad  quem  carmen  scri- 
ptiim  est^  erat  grammaticus  et  rhetor  non 
contemnendus  .,  jamiliarissimus  atque  arjiicis- 
simus  Horatii  .,  Jocosus  idem  et  facetus  homo. 
V.  Epist.  I.  lo.  pr.  Serm.  I.  9.  61.  Ceterum  cujii 
argumento  quidem  nostri  carminis  compare- 
tur  III.  4.  9  —  36. 

A  d  n  o  t  a  ti  o  n  e  s. 

r.  sqq.  Integer  vitae,  vir  vitae  integrae,  animi    integri,   non 

contaminati ,  innocens;  graeca  forma,  ut  Serm.  II- 3.  z20.  mteger 

animi,  Tacit.   Ann.  I.  69.  ingens  animi  fernina  ,  h.  animi  ingen* 

tis  f.  Virg.  Aen.  II.  6i,  fidens  animi ,  et  sic  scxcenties.  v.  Lamb. 

Qua  eadem  forma ,  cpod  declarative  subjicitur,    purus  sceleris  y 

a  scelere,  Jroe3«p&$   otyous ,    xyvtt  T*is  «t/)!  ,    scelere   non  pollutus. 

V.  Argum.  —  2.  tutus  est  ipsa  innocentia  sua,  non  eget ,    tfuibus 

se  tueatur  ,  armis,  illa  satis  munitus.     Posteriora  exomavit  ^tc^ue 

Hmplificavit  poeta,   ut  transitnm  paret  aJ  id  ,  qiiod  sibi   ipsi  acci- 

disset.     Sensus  adeo  est :  Homo  innocens,  cjuem    iduo    Dii    tuen- 

tur ,  ubique  tutus  est  ,  si  vel  per  desertissima    et   feris  c^uam  ma- 

xime  infestata  loca  iter  faciat  :  non  opus  halxif,   ut  armis  ftrarum 

incursum  a  se  propulset.  Periculum  a  ft^ris   tiniendum  posuit  omni. 

no  pro    qnovis    periculo   poeta  ;  sed    hoc    cum  delectu  ,  cjuoniam 

ipse  tale  effugerat.  Memorat  adeo  illas  fere  regione?  ,    cjuae  pro- 

pter  ferarum,  ibi  degentium  frecpentiam  satis   tuto  adiri  neqneunt. 

Nam  ut  haec  sin»ul ,  cinae  ab  incolis  earum  ,  etsi  et  ipsis  fL-nssi- 

niis,  timenda  sint  pericula,  hic  cum  auibusdam  intelligantur,  haee 

sane  tota  carminis  excludit  ratio  atc^ue   indoles.  -~  Mauris  jacu- 

lit   docte  pro  Mauretanicis  ,   non  cfuod    Mauri   optimi    jaculatores 

fuerint ,  sed  c^nod  Mauretanica  regio   serpentum  aliarumcjue  fera- 

srum  freciuentia  cjuam  maxime  infestetur  ,  ibicjue  adeo  sine  jarulis 

vix  tuto  iter  facere  liceat.     Scilicet   vulgaris    ratio   ferebat :    non 

eget ,  tancjuam  Maurus ,  si  in  Mauretania   versetur  ,  jaculi*.     At- 

fpe  sic  bene    reSpondet    r»>  Syrtes    v.    5.  —  pharetra   gravida , 

I.  SSflub.  E    e 


—      434      — 

jgravi  ,  plena,  referta  (ut  cnuus  Trojanus  iyK'\)f*»v  reiix,fxv  ,  (juan- 
truam  magis  proprie,  audit  Eurip.  Troad.  ii.)  tagittis  venenatis, 
simpliciter  pro,  sagitlis. 

V-  5  —  8-  Extremam  Africae  oram,  tant^uam  ferociorum  ani* 
malium ,  leonum  ,  tigrium  cet.  proventu  feracissimam  (3»](>»Sk) 
icleo  simpliciter  dictam  Herodofo  H.  32.)  regionem  declarat  poe- 
ta  per  Syrtes  ,  ejusdem  litori  praetentas.  Erant  eae  vacla  are- 
nosa  ,  et  cjuia  situm  variabant,  pericuJosissima.  v.  Lucan.  IX.  431. 
Propert.  II.  7.  71.  Gaetulas  Syrtes  pro  extrema  Africa  clixit 
etiam  II.  20.  15.  et  Virgil.  Aen.  IV.  41.  V.  51.  —  aestuosas  so- 
lis  fervore  :  cjua  eadem  ratione  Claudian.  de  Cons.  Stil.  III.  275. 
Syrtes  anhelas ,  et  in  Ruf.  II.  a^i.  incensas  Libyae  urenas  vo- 
cat.  Aestuosam  Calahriam  habes  I.  31.  5.  —  6,  Sive  iter  faciat 
per  deserta  Scythiae  loca.  Declarat  ea  poeta  per  CrfacvMMWimon- 
tem  inter  Caspium  et  mare  Nigrum  situm.  —  Inhospitalem,  «/3«. 
Tti',  ocOTxv^^uDOTov ,  i^evov  ^  (cjnae  sunt  Aeschjli  Hrom.  i9- de  hac 
regione  epitheta)  propter  immanes  solitudines  ac  feras  in  iis 
corTT.ioranfes.  Nani  incolarum  feritas  a  poetae  consilio  prorsus 
aliena  est.  Errant,  cjui  ab  Horatio  hanc  vocem  confictam  existi- 
mant,  cjuam  Varro  de  eadem  regione  jam  adhibuerit ,  uti  patet 
e  fr.  apucl  Non.  v.  Vastltas :  mortalis  nemo  ejcaudit ,  sed  late 
incolens  Scythafum  inhospitalis  campis  vastitas.  cf.  V.  1,  1«. 
Senec.  Med.  45- Tigribus  Caspiam  maxime  infestari  pafet  ex  Virg, 
Aen.  IV.  367»  Sil.  IV.  333.  Senec.  Herc.  Oef.  l^^-feru  tigribust 
Caspia.  —  7.  re/ per  ea  loca  ,  cjuae  lambit ,  alluit ,  praeterfluit 
H,  Avien.  Descr.  0.  495-  Tibris  —  Romanosque  lares  lapsn 
praelambit  alumno.  et  v.  1O77.  Laodice  glauci  praelamhitur  ae» 
quoris  unda,  Alias  est  rodere  (i^wo^J^/v)  Lucret.  V.  257.  ripas 
radentia  flumina  rodunt.  Infra  I.  31.  7.  rura,  cfuae  Liris  quieta 
mordet  aqua  ,  ubi  videt  Not.  —  Hydaspes  ,  Indiae  fluviusyi^w- 
losus  ,  propter  miras  narrafiones,  cjuae  de  eo  et  de  tota  India  tra- 
debantur  ,  de  immanibus  ejus  beiluis  ,  monstris  cet.  Sic  Martial. 
IX.  46-  3-  Atlantem  declarat  per  Prometheas  rupes  ^X  fahulam 
montis  ,  cjuem  eadem  de  causa  Plin,  H.  N.  V.  \.  fabulosistimum 
Afritae  montem  vocat.  Seneca  Ep.  XCIV.  nec  me  Charybdit  et 
Scylla  ,  et  fabulosum  istud  fretum  deterrere  potuisset,  Est  igi- 
tur  delectus  in  }ioc  epithefo. 

V.  9.  —  12.  Hoc  meo  ipsius  exeinplo   eJoctus  sum  ;    namque 
Sed  ilhid    omittit,   lynca   bievitate  ,  <juam  et  in  ipsa  rarratione 


—      435      — 

tetiuit.  Plenior  eniin  oratio  erat :  Lnpus  mihi  paullo  longiun  eva. 
ganti  ohviam  veiiit ,  meque  ,  etsi  inermem  ,  fugif.  —  Sllva  Sabi» 
nu ,  quae  adjacebat  villae  suae  Sabinae  ,  ad  eamque  pertinebat* 
Paullum  silvae  vocat  Serm.  II.  6.  3.  et.sHvam  jugerum  pauco- 
Tum  III.  >6.  '29.  —  dum  Lalngen  meam,  mihi  amatain,  amorcs 
nieos  canto.  Praeclare  hoc  iidjertum  ad  declarandum  otiosuni 
ejus  animum,  nullo  instantis  periculi  metu  petturbatum.  Disertius 
hoc  eloquitur  v.  seq.  —  ultra  terminum ,  paullo  Jongius  :  nihil 
amplius.  Surtviter  hoc  adjectum  :  nam  dum  Lala.;cn  canit,  La- 
lagen  unice  cogifat ,  non  advertit  se  longius,  ac  ulfra ,  quam  tuto 
licebat,  in  silva  progfessum.  —  curis  expeditis  potest  esse  ;  ani- 
mo  ab  omni  cura  vacuo  ,  utpote  in  Lalages  amore  unice  deiixo  , 
adeoque  tranquiHo»  otio?o.  Pofest  et  esse,  animo  ab  omni  timore 
libero  ,  nihil  periculi  a  feris  metuente.  securo.  Hoc  tamen  paul- 
lo  subtilius-  Docte  vero  curis  expeditis  sc  animo  ,  pro  animo 
curis  expedito.  Eadem  exquisitiore  loquendi  forma  Catuli.  XXXI. 
7.  O  quid  solutis  est  beatius  curis.  Proprie  enim  animuji  expediri 
curis  dicitnr  ;  nam  ,  dum  detinetur  aliqua  re  ,  nimia  alicujus  rei 
cogitatione  occupatus  est ,  ea  is  /Vw^yerfiVf  dicitur.  Hinc  cle  gra- 
vioribus  adfectibus ,  qui  omnes  animi  cogitationes  in  se  conver- 
tunt  ,  eum(pe  quasi  vinctUm  tenent ,  quo  minus  aliis  cogitationi- 
bus  vacare  possit ,  veluti  de  amore  V.  11.  25.  de  metu  Ilf.  24. 
7.  et  aliis  usurpafur.  Terenf.  Andr.  I.  5.  26.  Tot  me  impediunt 
curae ,  ejuae  meum  animum  diverse  trahunt.  adde  Cic.  pro  Cel. 
^^.  Hinc  animns ,  curis  vacuus,  istis  Solutus  (Catnll.  1.1.)  expe- 
ditus  (Terenf.  PFiorm.  V.  3.  4-)  «*  P'""  hoc  exquisitius  ipsae  cu- 
lae  solutae,  expeditae  dicuntur.  -—  fugit  efsi  inermem,  nam  hoc 
ipsum  mirationem    faciebat. 

V.  13  —  16.  Qno  majus,  quod  sibl  imminuerat  periculum  ad- 
pareat,  lupum  ,  sibi  visum ,  tanta  ait  fuisse  magnitudine  ac  fero- 
citate  ,  qua  omnia  vel  maxime  terribilia  ubivis  terrarum  animalia 
facile  superaret.  Suaviter  et  ex  timoris  natura.  Vulgaris  nexus 
erat:  Lupus  me  fugit ,  portentum,  quale  cet.  —-  Portentumy 
ifs\»^v ,  de  animali  inusitatae  magnitudinis  vel  feritatis.  iyitmv 
iifxf  Eurip.  Hippol.  19  i^.  Cresia  prodigia  de  tauro  Cretico  Vir- 
gih  Aen.  VIII.  295.  et  inde  Claudian.  de  laud.  Stilio.  III.  345. 
Tum  virides  pardos ,  et  cetera  colligit  Austri  prod.gia.  Eadem 
monstra  vocat  ib.  v.  274-  v.  ad  I.  '6.  18.  IV.  4.  63.  —  quale  vix 
ttllibi  terratum  invenias.  Pro  hoc  cum  delectu  regiones  ponif,  fe* 

E  e  ^ 


—      43J      — 

xis  abundantes.  —  Daunias  sc.  vo  ,  Daunia,  Apulia,  a  Dauuo  re> 
ge  sic  dicta.  cf.  IV.  r4.  26.  Ovid.  Fast.  IV.  76.  Silius  rV.  556. 
V.  Verheyk  ad  Anton.  Lib.  p.  203.  —  militaris ,  ferox,  bellicosa. 
V.  III.  5,  9»  —  alit  Tii^ti  ,  habet ,  xit  saepissime.  —  latis  aescu- 
letis  ,  in  profundis  saltubns.  Quaerunt  Intpp.  an  in  Apulia  lupi 
sint ;  sed  extenuatur  ac  perit  totius  loci  virtus  ,  si  poetam  Sabi- 
num  suum  lupum  reliquis  aliarum  regionum  ferocitate  praecel- 
lentem  innuisse  existimes:  imo  nuspiam  animal  reperiri  ait,  cjuod 
magis  adspectu  horridum  sit,  magis  metuendum  sit,  hoc  fero ;  tjuo 
vel  adi.  leonum  nutrix  in  v,  secj.  facile  ducit.  15.  —  Jubae  teU 
lus  ,  Mauretania  ,  Jubae  subjecta  ,  nota  rationc  ,  ijua  regiones  et 
gentes  ab  ipsarum  conditore  (II.  6.  12.)  vel  rege,  qui  reliquis 
est  notior,  designantur.  Juba  vero ,  recenti  chide  a  lulio  Caesa- 
re  accepta ,  Romanis  tum  satis  notus  erat.  hegna  Jubae  similiter 
Lncan.  IX,  869.  —  generat ^  habet,  uti  paullo  ante  alit.  —  leo' 
num  nutriof ,  quae  nutrit ,  habet  leones,  ^ps-KTsifx  KecVTVV^  sicn- 
ti  Phrygia  vocatur  in  Epigr.  »^ecw.  174.  (Br.  Anal.  III.  p.  184) 
et  Ida  Homero  II.  3.  47.  /^Jjrif  M>)A«v.  Contra  leones  horribiles 
Libyae  alumnos  indigitat  Claudian.  de  Cons.  Stilic  III.  28o.  ex 
imitafione  Stat.  Silv.  I.  3.  6.  leonem  Nemeaeum  gravemNemees 
frondentis  alumnum  vocantis.  —  arida ,  sitiens  ,  aestu  solis  tor- 
rida,  perpetuo  epithelo.  Virg.  Aen.  IV.  42.  deserta  siti  regio. 
s.  nt  Herodot.  II.  3«.  aif ,  «vuS^or  Sf/v«f,  xat.1  BffjfJLos  nkvTm,  Sil. 
It.  in.  251.  Barce  sitientibus  arida  venis,  adde  Lucan.  III.  294. 
Docte  vero  epitheton  rai  nutrix  jungitur,  (juod  erat  proprium  re- 
gioni  9.  telluri  Jubae. 

V.  17  ■ —  22.  Praesentissimo  hoc  periculo  (juasi  divinitus  li- 
teratus  poeta,  jamcjue  animosior  factus  se  ubicjue  terrarum  vel 
in  desettissimis  regionibus  suaviter  attjue  serure  commoraturum 
confidit.  Pro  incultis  regionibus  duas  zonas  ponit ,  (juae  ex  ae- 
tatis  suae  opinione  inhabitabiles  habebantur,  frigidam ,  et  torri. 
clam  ,  eascjue  docto  omatu  declarat.  Pro  tenui ,  sive  sim  sub  zo« 
na  fripida  vel  torricla,  excjuisitius  est,  pone  ,  colloca  me,  scdem 
jTiihi  adsigna  in  zonafrigida,  pro  hoc,  in  eo  latere  mundi,  tcr- 
rarum  tractu ,  ubi  nulla  arbor  surgit ,  vel  est.  quanto  suavius  pro 
hoc,  addita  simul  sterilitatis  causa  nuUa  arbor  aesiiva ^  v^uaVis 
e»t  alibi  aestatis  tempore,  aura  recreatur ,  fovetur ,  ipso  atltlalu 
vires  sumit.  Catull.  LXII.  41.  de  floie:  quem  mulccnt  anrae , 
Jirmat  Sol,  educat  imber,  Sercc.  de  Prov.  c.  \K.  JSon  est  arlor 


—       437       — 

solida  nec  fortis ,  nisi  in  quam  frequens  ventus  ineursat.  SteTi- 
lit.item  oh  defectum  caloris  ampliiis  declarat  poefa  per  campos 
pigros ,  ouibus  vis  s.  temperies  vitalis  ad  alic^aid  procreamium 
Heest,  seu  propter  niminm  ardorem,  seu  propter  nimium  frigus  : 
unde*et  frigus  pigrum  ,  sterile  dicitur.  Lucan.  IV.  log.  zona 
nivalis  —  sterili  non  quidquam  frigore  gignit,  De  nimio  aestu 
idem  IX.  ^S^.  natura  deside  torpet  orbis  et  immotis  annum  non 
sentit  arenis  hoc  tam  segne  solum»  Agrum  frumento  pigrum 
dixit  Apulei.  Florid.  T.  II.  p.  128>  ed.  Bip.  Forte  tamen  simpli- 
citer  poeta  c.  pigros  dixit  ,  pro  ,  immotos,  incultos,  hominibus 
tjuippe  non  habitabiles:  cino  fere  sensu  squalentia  arva  aestifc' 
rae  Libyes  dixit  Lucan-  I.  205.  Homer.  H.  iti  Cer.  v.  451.  de 
agro  Rhario :  «AA«  «x-/|Xos  (iart^KH  ,  pigra  ,  inculta  horrebat.  — 
19.  malae  nebulae  et  malus  Jupiter ,  aer  noxius  friqore  ac  den- 
sitate  sua.  Vjler.  Flacc.  I.  515.  dc  eadem  zona  :  nuhe  rigens  et 
nescia  rerum  (^ferilis)  stat  tuper.  Eidem  densam  iimbram  tri- 
buit  Tibull.  IV.  I.  »54.  Sic  malus  Jupiter  Statio  Theb.  X.  374. 
et  mala  nubila  eidem  Theb.  I.  664.  de  peste  dicla.  —  urget  ^ 
spissa  sua  £;r;i\itate  premit,  incumbit,  circumdat.  Lucan.  IV. 
166.  mundi  pars  ima  jacet,  quam  zona  nivalis  perpetuaeque  pre- 
munt  hiemes.  Seneca  de  Prov.  IV.  perpetua  illos  hiems,  triste 
caelum  premit ,  maligne  solum  sterile  sustentat.  Valer.  Flacc. 
I.  513.  de  Jove  :  horrida  saevo  quae.  premis  arsa  gelu.et  de  ne- 
tulis  Senec  Oedip.  .\f.gravis  et  ater  incubat  terris  vapor.  — - 
21.  Seu  degam  sub  zona  torrida,  «5"«^  curru  Solis  ferris  nimium 
propinqui ,  ex  anticpa  opinione,  cf.  Tibull.  II.  3.56,  et  IV.  2.  20. 
—  domihus  negata  ,  ubi  domos  exstruere  sen  potius  inhabifare 
non  lifct,  non  apta  est  ad  habitandum.  Duobus  modis  hoc  poe- 
tae  efferunt.  Dicitnr  enim  ,  terra  negata  est  domibus ,  et  terra 
negat  domibus ,  iis  non  adcommoda.  Stat.  Theb.  I,  124.  dexter 
laccho  collis,  at  Ennaeae  Cereri  negat.  Lucan.  IX.  856.  Impa- 
tiensque  solum  Cereris  ,  cultors  negato, 

V.  2].  24.  Secure  ibi  ac  suavitcr  degam,  Hoc  iterum  decla- 
rat  per  consec^uens,  nimirum,  se  rerum  omnium  secarum  Lalages 
amori  ibi  unice  vacaturum.  Valcle  errant  ,  qui  ob  amorem  in  La- 
Jagen  Horatium  Diis  acceptum  ,  idcocjue  e  periculo  servatum,  at- 
que  ob  hnnc  ipsum  in  desertissimis  regionibus  se  tutum  praedi- 
care  r.utumant.  —  rfa/c<?,  suaviter  ridentem  ,  ;'exr«f  for /Ji5/5»i<T(X9av 
velut  ApoIIoa.  Rh.  llf.  I008.  yiKiis  ///^{«■'f;'  Sapph.  V,  5«  '^i^'^  t^^i' 


—      438      — 

iy\fxc  Silentiar.  V.  i.  (Brunk.  Anal.  III.  72.),—  duloelo^jusntem, 

«$u  ^i«v(^<J*v  t  Sappb.  1.  c. 


ARGUMENTUM.  XKIIL 


^^Sf^^S/S/St^fSfSt^fSfSt^KfKf^ 


Xuellam  simplicem  ac  suhtimidam  ut  in  amo- 
rem  sui  pelliceret  poeta  ,  dehortatur  eam ,  ut 
Tte  amplius  matri ,  hinnuli  instar,  adhaereat^ 
quum  jam  id  altigerit  aetatis ,  cjuae  amori 
conveniens  sit ,  cui  adeo  y  nisi  parnin  libera- 
lis  atque  subrustica  videri  velit ,  vacare  de- 
heat.  Ne  vero  ,  amorem  suum  paullo  apertius . 
confessus ,  animum  puellae,  quae  forte  vel 
solo  amoris  nomine  audito  rubore  suj^unde- 
retur ,  magis  a  se  alienum,  quam  votis  suis 
faventem  redderet ,  caute  satis  atque  circum- 
specte  rem  adgressus  est ,  hoc  unice  ah  ea  pe- 
tendo  .1  ne  se  tam  obstinato  fugiat  animo.  — 
Odarium  hoc ,  qiiod  proxime  ad  idjrllii  nafu- 
ram  accedere  videtur,  totum  e  graeco  Jluxi^- 
se  ,  facile  Jidem  facit  fragmentum  carminis, 
quod  Anacreonti  viilgo  fribuunt,  ita  a  Beni' 
lejo  in  ordinem  redactiim  : 

Ats  vsBgov  vsG^i^Xsx  yxku^y,v6v^  01;  iv  vXifi 

K£g0S(T(rVi(  aTo\si(p^s\c,  \j7r0  flVJT^O^   STTTOl^^VI. 

Unde  simul  adparet ,  quam  liherale  Horatii  in 
exprimendis  Graecorum  poetarum  carminihus 
fuerit  studium ,  quanioque  judicio  et  arte  il- 
iud  adgressus  sit ,  adeo  ,  ut  non  tam  rerum  ac 
verborum  lenocinia  ac  delicias  fastidiose   ab 


—      439      — 

iis  mutaatus  esse  <,  quam  potius  in^enium  su- 
um^  suas  vires  in  eodem  argumento  tracian- 
do  ejcperiri ,  omninoque  de  palnia  cum  illis 
certare  voluisse  videri  debeat. 

Adnotationes. 

V.  1  sqcf.  Vitas  me  ,  cum  delectu  ,  ut  Chloen  non  arrogantia 
.iliqua  suum  amorem  aspernatam,  sed  solo  puellari  pudore  aclhuo 
praepeditam ,  quo  minus  amori  ejus  responderet ,  poeta  innuat. 
Quo  et  spectat  tota  comparatio  cum  hinnulo,  timiclitatis  perpe- 
tuo  fere  apuil  omnes  genfes  symbolo.  Quin  et  ipsum  ChloeS  no- 
men  eo  pertinere  putabat  Heinsius  in  Lectt.  Theocrif.  p.  380. 
quod  esset  ««0  toD  ^Xoscf/v  ,  voce  a  colore  timoris  deducta:  undo 
et  XAo«/  Nymphae  illae  ,  cjuae  perpetuo  tactam  Satyrorum  fuge- 
re  putarentur.  —  Hinnuleus ,  nova  forma  ,  ut  supra  17.  9.  hinnu- 
lus  ,  v£/5pos ;  caprearum,  cervarum ,  damarum  puUus.  —  Chloes 
nomen  occurrit  III.  9.  9.  et  III.  26.  12.  c{uam  eandem  esse  ,  ne- 
que  negare  ,  recjue  adfirmare  licet.  —  z.  quaerenti ,  desiderant» 
matrem,  quasi  ea  praesente  minus  ipsi  metuendum  sit ;  e  natura 
timoris ,  et  adposite  propter  v.  11.  12.  de  puella  matri  adhaeren- 
te.  —  pavidam  vel  perpetuo  epitheto  ,  vel  pullo  absenti  timen- 
tem.  •— montibus  aviis ,  ijiiron  ,  oIoTsiKoif  ,  dcsertis  ,  cjui  fere 
latibula  ferarum  sunt ;  vei  ex  poetica  ratione:  in  cjuibus  a  matro 
.iberraverat.  —  non  sine  metu  ,  cum  maximo  metu  ,  maxime  me- 
tuens,  cum  vi  dictum  ,  ut  I.  25.  16.  non  sine  questu  et  III.  29. 
38.  non  sine  clamore,  —  Metus  aurarum  et  silvae ,  a  silva  s. 
.•iTboribus  lenissimo  aurae  strepitu  commotis  incussus.  Hoc  ulterius 
exornatiir  sc[c{.  Solennes  vero  hae  timoris  nimii  ideae.  Virg.  Aen. 
II.  728-  nunc  omnes  terrent  aurae,  somis  excitat  omnis.hvLcan, 
VIII.  5.  pavet  ille  fragorem  motorum  ventis  nemorum.  Claudi- 
an.  ir.  Eutr.  II.  43i.  JE.cce  levis  frondes  a    tergo  concuiit  aura. 

V  5  —  8.  Nam  ubi  folia  vento  leviter  intremuerunt.  Docte. 
itciue  ornate  haec  poeta  elocutus  est.  Pro  cjuovis  vento  Zephy- 
ram  posuit,  tancjuam  lenissimum,  ut  indicaret ,  hinnuleum  vel 
levissimo  ttrepitu  exanimari.  Hinc  inhorrescere  dicitur  foliis , 
cuibus  incidit  cum  horrore  ,  (p^Dii,  h.  leni  impulsu,  c{uae  leviter 
."ommovei.     'iic  y.xhiiiciiv  (pfia»  p^fnv  Zephyrus  dicitur  Leonidac 


—      440      — 

e.  XXVIir.  (AnJ.  Br.  II.  196.)  Plato  c.  XIII.  (Anal.  Br.  1.  171.) 

i\lyixo,uxv    Kxfx    r»iSi    KuSs^to    ^cav^taeuv  (? j riffo Off«v  wo«/voTf  xifJiov 
vwo  ^tpi^foK.  Ita  et  horror  ,  horrere  Catullo  ,    Virgilio  ,    Ovidio  , 
aliife.  V.  Burm.  aA  Lucan.  V.  44*^*  Inversioue    autem    poetica  ad' 
ventus  veris  inhorruit  foliis  diclnm  puta  pro,  folia  adventu  veris 
iuhorruertint ;    ijuae  vulgnris  ratio  ohtinet   in  Stat.  Th-  I,  309.  de 
Mercurio,  tenuique  ejccepius  inhorruit  aura.    Pro   Zephyro    vero 
5.  verna  aura  docle  et  audacter  est  adventus   Veris  y  ver  adveni» 
ens  ,  cujus  numinis  adpropincjuantis  vis  sentituv  arboribus  ,  a  Ze- 
phyro  ,  ejus  comite  (IV,  12.  2.)  ac  praenuntio  (Lucrst.  V.  736. /; 
y^r ,  et  Vr;nus  ,   et   Veneris ,  adeocjue  et  Yeris  praenuntius  ante 
pinnatus  graditur    Zephyrus   vcstigia  propter)  commotis.     Alii 
de  foliis  aridis  per  hiemem  delapsis ,    vel  c^uae   arboribus  adhae» 
serlut ,  intelligcndum  h.  L  putant.    Attjui  adventum  veris  tum  sa- 
tis    otiose    poeta    adjecisset,   et   mobilibus ,    (juod  forte  opinioni 
suae  suffragari    existimant  ,    simpliciter  ornat  ,   ut   1.  7.  l^-  —  6. 
Alia  levissimi  strepitus  excitati  causa.  — lacertae  virides,^XuiaL'iy 
perpetuo  epitheto.  —  Hubus ,   lixros ,  sentis  genus.  —  dimovere , 
rubum    perlapsae    levem  strepitum   edidere.  —  8.   metu  exanima- 
tur  ,  timet,  ne  leo  vel  tigris  tergo  suo  immineat,    Docte  hoc  po- 
steriori  membro    (v.   9.    lO.)    inseruit.  —   corde  tremit ^  cor  ejus 
m)c;it  (TibuII.  I.    lO.  i2.)  f«»oS«,  wxWeTui   iiTof  ,   uti  et   alteruni 
genibns  tremit ,  genna  ejus  tremunt  ,  labant  voto  J'    eTPefxs  yoTei , 
notae  sunt  ac  solennes  de  magno  timore  locjuendi  formae. 

v.  Q.  10.  Atqui  nihil  fibi  a  me  metuendum  est ,  ego ,  quen» 
hinnuli  more  fugis,  te  non  tigridis  aut  leonis  instar  sector.  Prae- 
clare  poeta  subrustico  puellae  pudori  consuluit  hactenus  ,  cpod 
non  diserte  elocjuitur,  cjna  cansa  impnl.ius  'jam  insecjuatur,  ciuum 
verno  iantum  v.  extr.  tangit.  -^  tigris  aspera ,  irata,  saeva,  fe- 
ra  ,  ut  Stat.  Th.  IV.  315,  —  leo  Gaetulus  ,  pro  cjuovis  immani. 
Nam  Afrioae  ,  cujus  pars  est  Gaetnlia,  leones  ferissimi  habiti.  v. 
cnrm.  praeced.  v.  15-  Senec.  Hipjjol.  59.  Hos  vero ,  leonem  et 
tigridem  ,  omnino  pro  feris  animalibus  posuit,  hinnulo  maxime 
metuendis.  —  frangere  persequor  ,  graece  pro  ,  ut  \e  frangam  , 
dilaniem  ,  occidam,  «f«/  iioxu.  Frangere ,  nt  «yvvva/ ,  de  morra 
majoris  ferae  ;  nofo  locjuendi  usu. 

v.  II.  12.  Tandem  y  aefate  jam  provectior,  cjuam  viros  mini- 
me  fugere  decet.  —  matrem  sequi  ,  servata  imagine  de  hinnolo, 
pro,  eam  comitari ,  lateri  cjus  semper  adhaerere.  Sed  et  sic  pu* 


— -     44i      — 

Jor  virginalis  Hescribitur  Hesiod.  Op.  521.  >i  ri  XoV»»'  tiTcadi  ^ih^ 
nxpsc  ufiTtfii  fA,ifAVSif  ohzsoi  e fy  el^vict  «oAu^^ju^ju  Aipf^o^irviS.  CatuU. 
LXII.  21.  He  Hespero:  ()ui  natam  possis  eomplexu  avellere  ma- 
tris  ,  comvlexu  matris  retinentem  avellere  nntam.  —  tcmpcstiva 
viro ,  if»i*  -/aiwci) ,  jam  maiura  viro  ,  jam  plenis  nubilis  annis , 
Virc.  Aen.  VII.  5.3.  translata  a  pomis  tempestivis,  h.  niaturis  lo- 
CHtioiie.     Res  notissima.  cf.  ad  II.  5.  lO. 


y4RGUMENTUM  XXIV, 

»NA»«  A^i^  A^»  A^-  %/^^  A<i»i#^^  »^^ 

L^armen  consol atoriutii  ad  Virgiliiim  (MarO' 
nem,    haud    duhie    vel    propter    vv.     i5.    i4.)' 
(^uinctilii    peregre   profecti  ( t?.    ii.)    morteni 
inipalienier  lugenteni.     Duhitari  vioc   potest  , 
(fuin    Quinctilius    ideni  sit ,   cujus  severuni   et 
acutum  Judicium  u4.  P,  438.  laudat ,    quemque 
Hieronymus  Chron.  Euseh.  Cremonensem.  Ho' 
ratii    Virgiliique    communem  familiarem   ad' 
pellat .,   et  Ol.  CLXXXIX.   i.   mortuum   ait.  — 
Conspicuum   est  hoc  carmen  elofjuutione  orna- 
ta  atque  docta^  sensuuniffue  dispositione  facili 
et  ex  animi  natiira   ducta.  Consolaturus  enim 
l^ irgilium  poeta   Melpomenen  invocat .  ut  se  , 
maerore  prostratum,  modos  tanto  dolori  aptos 
edoceat  .,    doloremque    Virgilii ,    etsi    immodi- 
cuni  ,   du?n  suuni  prorsus  facit ,   tantum  ahest, 
ut  iniprohet  >  sapientique   viro  indignum  judi- 
cetj   ut  poiius  Justissimum  eum,  virtutihusque 
puinctilii    cunt    niaxime    dehilum   pronnniief, 
Paralo  sic  ad  Quinctilii  laudes  iransitu,   ex- 
tollit  ejus  modestiam  ,  Justitiam  ,  fdem,  anif 
mi  candorem  ;  non  mirum  adeo    videri  dehere 
ait  ,  qiiod  niors  ejus  honis  omnibus  acciderit 


—      442      — 

lucinosissima ,  niajrime  vero  ipsi ,  ien  conver- 
sionem  molissimani  1}  qui  amico  eo  usus  sit  in- 
tegerrimo.  Manita  sic ,  qaa  se  in  Virgilii 
pectus  insinuaret  ^  via  ^  hortatur  eum,  ut  tan- 
dem  iuctuif  nihil  qaippe  profuturo  ^  modum 
figat ,  patienterque  jacturam  ferat ,  quam 
nullo  modo  reparare  possit. 

Adnotationcs. 

r,  1  sqq.  In  jactura  tam  cari  amici  nuUus  dolor  videri  dehet 
ant  indecoras,  aut  immodicus.  Omatius  ao  vividius  poeta ,  quis 
pudor  sit  desiderio  y  desiderii,  cjui  pudeat  nos,  dedeceat  nos  dc' 
jfWer/a/w  ,  cjuod  desiderio,  dolore  ex  obitu  Quinctilii  percepto  , 
adficiamur  ?  aut  quis  modus  Jit,  aui  modum  in  eo  servare  possi- 
mu9 ,  (juum /o/n  carum  caput ,  Quinctilius  sit ,  quem  desidere- 
mus,  ereptum  lugeamus.  Auctor  Consol.  ad  Liviam  v.  7.  Et 
quisquam  leges  ausit  tibi  dicere  Jlendi ,  et  quisquam  lacrymas 
temperet  ore  tuasl  Cum  delectu  vero  desiderium  posuit  poeta'; 
inest  enim  nimii  doloris  exciisatio.  —  2.  tam  cari  capitis,  viri, 
(piK-fiT  X i(p X p, j\s,  aznici ,  noto  graecismo.  v.  Burm.  ad  Propert.  II. 
18.  86.  —  Invocatio  Musae  multum  hic  dignitatis  habet ,  tjuasi 
metuat ,  ut  ipse ,  dolore  praepeditus  ,  graviter  satis  tristissimi 
animi  sai  sensa  elocjuatur.  Fraecipe  canfus ,  nuTmpx"^  /xoAwij» , 
praei ,  monstra,  doce  leges  ac  modos  carminis,  luclui  aptos.Re- 
ferendum  ad  wjtooi'iJt.iQv  choragi  ,  qui  praecipiebat ,  docebat  cho- 
ri'.m  cantanda  carmina.  cf.  I.V.  6.  35.  Similiter  Alcman.  apud 
Hephaest»  p.  22.  Motd  ays ,  K«K\iox»  ,  Su'y*Tsf  A/of  ,  a^x  e}»rcev 
iititev ,  fni  X'  "f^ipov  iJfAvov  x*i  y^cc^ievTx  tISsi  Xj°P°^'  Ceterum  Cru- 
r|uiu9  verba  ita  jungit :  O  Melpomene ,  cui  —  —  dedit ,  praeci- 
pe,  quis  sit  pudor  aut  modus  cantus  lugubris  desiderio  tam  ca- 
ri  capitis.  Muretus  vero  ,  praecipe  lug.  cantus ,  qui$  ,  quibus 
pudor  et  modus  sit  des.  Deniqae  Heinsius  ,  Melpomene,  lugu- 
bris  (sec  casu)  cantus  dea.  Quae  rationes  cjuam  contortae ,  et 
cjuam  parum  poeta  lyrico  dignae  sint,  facile  intelHgitur.  —  3, 
Pater ,  Jupiter  ;  Musae  enim  ejus  et  Mnemosynes  filiae.  Melpo- 
msne  vero  vocem  et  citharam  Jovi  accept.im  refert,  cjuatemis 
omnia,  cjnae  singniis  Diis   attributa  sunt,    a  Jove    ipsis   concevsa 


—      443      — 

putajitur  ,  munera  inde  ,TifAui,  JcSfac  simpliciter  clicta.  Sic  Aeolo 
(Virc,  Aer,  I.  66.)  divam  paier  atque  homlnuni  reca  et  mulcert 
dedit  Jluctus  ,  et  tollere  vento.  Reni.  attigi  supra  I.  12.  20-  — 
vocem  licjuidam ,  puram ,  canoram.  Liquidam  cycni  querelam 
flixit  Lucret.  IV.  55«.  et  insignem  cithara ,  cantmjue  Jluenti 
Dorcea  Valer.  FJacc.  III.  l58.  Calpum.  Ecl.  IV.  150.  tam  liqui- 
dum  tum  dulce  canunt.  Contra  voces  vix  stilantes  de  arida  ac 
crassa  voce  Id.  W,  23.  —  4-  vocem  cum  cithara,  v.  et  citharam^ 
nota  ratione. 

V.  ^sqq.  Tenerrimum  poetae  adfectum  sfafim  prodit,  animum- 
tjue  acl  rem  converiit  t&  ergo,  fruod  dolentis  est ,  eacIenKiut*  v  i 
inc  posJtum,  cjua  Properf.  111.  7.  1.  Ergo  sollicitae  tu  causa , 
I*ccunia  ,  vitae  es.  —  perpetuus  sopor ,  mors  ,  siiaviori  idea  ,  ut 
IH.  II.  38.  longus  somnus.  fJLuxfov ,  iTfpy.ovcc ,  vi^yi^Tov  vxvov 
similiter  dixit  Moschus  II.  109.  et  (juis  non  ?  v,  Barth.  ad  Clau- 
«lian.  B.  Gild.  213.  —  6.  Urget ,  proprie  ,  e  poetica  ratione. 
Nam  somnua  hominem  dicitur  nlis  amplecti  ( Stat.  AoluU-  I. 
(20.)  ei  incumbere  (Id.  Theh.  X.  149.)  eum  premere  (Virg.  Aen. 
VI.  -j^i.  pressitque  jacentem  dulcis  et  alta  quies,  placidaeque  si' 
miliirna  morti  )  et  hinc  de  gravi  et  perpetuo  sopore  ,  urgere. 
Vireil.  Aen.  XII,  309.  Illi  dura  quies  oculos  ferreus  urget  soin- 
nus,  in  aeternam  clauduntur  lumina  noctem.  —  6.  Quo  nec{ue 
verecundior  ({uis(|uam,  neaue  justior,  neque  magis  spectataefidei, 
aut  veritatis  amantior  fuif.  A'ide  cjuantum  poetica  ratio  ab  haa 
pedestri  differat.  Probos  Quinctili  mores  declarat  jioeta  per  spe- 
cies  alicjuas,  pudorem,  iustitiam,  fidem  ac  veritatem,  eascjue,  tan- 
(|uam  deas,  una  cum  Quincfilio  habifasse  praeclaro  phantasmate 
fingit.  Nam  cjui  veri  et  aecrui  amans  cst,  is  Veritatem  ,  Jusfitiam 
coJere  ;  eundem  contra  numina  isfa  ainare  cnm  eo  versari,  hahi- 
fare,  eum  comitari  prisco  sermone  dicuntur.  De  Corintho  Pind. 
01.  13.  6.  iv  tu,  y«p  EuVo/uK*  i-aiV/,  x*alyvi\r<*.\  rs  ^it»  kx!  ofJi,oT(>o- 
tos  Eipxvct.  unde  profecit  Aucfor  incertus  apud  Stob.  in  Excerpt. 
Grot.  p.  133.  ws/xWfT*  «m"(V  po^oKoXnov  F.vvofJilocv  ,  XiTnnfoSiovovf  t' 
aSfA^as,  Ai'««v,  xni  aTc^,a.vy\pQfov  YJ^Mst,v.  v.  ad  I.  26.  1.  Scdem 
igifur  fixam.apud  QuinctiliutVi,  dum  viveret  ,  habuisse  dicit  isfa 
numina,  eoi(ue  mortuo  nunc  haerere  dubie,  cjuem  hospitio  suo  di- 
gnenfur  ,  diucjue  cjuaesifura,  antccjuam  parem  huic  ,  h,  cjui  sese 
aecjue  colat,  amet,  inveniant,  cui  adeo  se  iterum  «djungant.  Fa 
dor  tancjua-n  D?us  passim  apud    Graecos  occurrit,    veluti  Eurij». 


-      444      — 

fr.  llippol.  apud  Stob.  t.  $l.  w  aroTvi*  A/Suuf,  eiSg  n»ai  roit  /Spo^. 
To7«  ovvova*  cet.  —  7.  Fides  incorrupta  quae  neque  gratia  ne- 
<}ue  jimncrihus  coriumpi,  niutari  potest;  hinc  soror  Justitiae 
(licta,  ei  perpetuo  juncta,  :juatenus  homo  jastus  idem  est  ficlelis- 
Extjuisitiore  enim  loquencli  usu  intcr  ea  sororium  isitercedit  vin- 
cnluin,  qnae  ejusctem  naturae  sunt  atque  infiolis,  cjuae  adeo  una 
fere  deprchAndnntur.  Sir;  Alira  et  E/^»)P-/5  Kxaiyv/iTcti  audiunt  Pin- 
daro  \.  1.  Eadem  vafione  BncchyK  in  fr.  apud  Clem.  Alex.  p.  731. 
t^aUoiv  vocat  EJvojW)'«f  /.'xl  &sy.t^o!  utdKovSov,  et  Hesiod.  Theog» 
23'i.  ii-jo vo/bti'v)v  Ar/)i/  Ts  avv''.3sit.i  dKK-^Xoiaiv.  Suaviter  quotrue  Pe- 
trd»!.  o.  84*  Nescio  quomodo  bonae  mentis  Soror  est  paupertas. 
quem  locum  iaudavit  in  haiic  rem  Ruhnk.  ad  Tim.  p.  3.  ubi  plu- 
ra  vide  sis,  Nostri  locuni  forte  respexit  Sil.  II.  486.  Fidem  pa- 
riter  Justitiae  consortem  vocans.  — -  Veritas  nuduy  quae  nihil 
adscititii  hahet,  cjuo  aliis  fuc-uni  taciat,  quae  et  incomta  maxime 
placet.  M.irtial.  X.  "2.  10.  Siccis  rustica  Veritas  capillis.  Est 
adeo,  aperta,  Iraudmn  expers.  Pariter  Apulei  Met.  X.  P.  700. 
ed.  Oucl.  procedit  in  medium  nuda  Veritas» 

V,  9  jyy.  Mngnum  quidem  apud  omnes  bonos  et  cordatos  vi- 
ros  desiderium  sui  relitjuit  Quinctilius  ;  nuUi  tamen  mors  ejus  tri- 
«tior  accidit ,  quam  tibi,  cjui  amico  eo  utebaris,  in  paucis  caro. 
Ut  sequentia  recte  expedias,  cogitandum,  Virgilium  in  Quincti- 
lii  profectionc  pro  incolumi  ejus  reditu,  seu  omnino  pro  Quinc- 
tilio  aegrotiinte,  vota  ac  sacra  fecisse.  Jam  qnum  Dii  sacti»  si- 
bi  factis  quasi  obstringantni  ad  praestandum  id,  in  cujus  gratiam 
preces  sibi  factae  sint ;  rede  adeo  is,  pro  cujus  incolumitate  vota 
nunciipantur,  Diis  credi,  eundemque  ex  altera  parte  Dii  dicuntur 
deberCy  cujus  salut^m  atcjue  incolutnitatem  ab  iis  tanquam  debi- 
tum  reposcere  licet.  Omnino  haec  e  crassioribus  antiquitatis  no- 
tionibus,  ubi  Deos  sacris  tanquam  muneribus  ad  quaevis  praestan- 
da  obligari,  ipsique ,  si  ciuae  sibi  a  Diis  obligissent ,  redendis 
victitids  (cf.  II.  7  17.  et  II.  17.  30,)  nomine  «uoexsoUi  existima- 
rent,  repetenda  esse  vix  cst  ut  moneam.  Pius  erat  Virgilius,  vo- 
tis  pro  Qainctilii  salute  nuncupatis,  ifi\  frustra.,  Diis  ejus  pie- 
tatem  non  remunerantibus  (fere  ut  CatuU.  LXXVI.  26.  o  dii  red' 
dite  mi  hoc  pro  pietate  mca.)  poscebat,  reposcebat  a  Diis,  tan- 
fjuam  mercedcm  pietati  suae  tlebitam,  salutem  Quinctilii,  queni 
jis  non  ita  crediderat,  non  eum  in  fmem,  ut  sibi  eriperetu^r,  imo, 
uf  saivu*  radiret,  precibi*  Deos  eft^ljigitavcrat.    Ita  cj-aidem  pauUoj 


—      445      — 

difnciliorem  liunc  locuni  satis  expeditum  puto.  AWi  /rustra^wn- 
gunt  t»  poicis^  hoc  sensu ;  Tu  impafienter  tloloren\  ferens  ac 
piuSf  pietate,  amore  ejus  commotus yriz//ra  poscisDeos  Quinct. 
uui  famen  non  ita,  non  ea  contlilione,  uf  pcrpetuo  eum  possiHe- 
res,  tibi  creditus,  sed  ad  tempus  tantuni  tibi  conimmodalus  fuerit. 
V.  13  sgq.  Enimvero  lamentis  tuis  nihil  preficies,  nuncjuam 
eum  in  vitam  rcvocahis.  Pro  hou  ornafius  ac  doctius  ,  A^jrgilium 
Orpheo  tarite  aetjuiparando:  si  vel  Orplico  suavius  canas  nun- 
quam  tamen  exsangue  corpus  canlu  ftio  animes.  Ajur.t  poetam 
respexisse  casum  Orphei,  Eurydicen  suam  trustra  repetenfis,  ma- 
gnamnue  hoc  aecjue  lugubte  exempium  ad  ronsolandum  Yirgilium 
poetam  vim  habere  contendunt.  Quod  utrumcjue  a  re  ipsa  ac 
poetae  consilio  satis  alienum  videtur.  lizm  Orpheus  canfu  suo 
omnino  permoverat  Dcos  inferos,  uf  Eurydicen  suam  in  vifam  re- 
dureret,  cujus  iterum  amittendae  causa  unica  erat,  tjuod  impru' 
dens  respexisset.  v.  VirgiJ,  Ge.  IV.  491.  Quod  si  igitur  Orphco 
Ijlandius  Virgilius  cecinisset ,  duljifandum  non  erat ,  '^uin  i* 
Quinctilium  ab  inferis  reducturus  fnisset,  et,  ut  serio  agamus,  .«ii 
hoc,  etsi  alienissimum,  poeta  voluissct,  omnino  totum  locumali- 
ter  adomnsset.  Fidem  enim  Orphei  non  arboribus,  sed  Diis  inte- 
ris  auditam  vel  pofius  exauditam,  neque  sanguinem  imagini  non 
redifurum,  sed  mortuum  in  superas  auras  Vjrgilium  non  reductu- 
rmn  dixisset.  Imo  vero,  si  p.ullo  excjuisifiorcm  ornatum  demas 
poeta  nihil  amplius  dicit,  cjuam,  sangainem  s.  vitam  cantu  vel 
efficscissimo  non  reddi  ;  cjuani  eamlem  sentenfiani  al)  Aeschyl. 
Agam.  1026  S({<i.  To  Tealv  S'  araf  ewi  yuv  zsfo^olfoiy  «vSjoj  S«- 
vitaifjiov  y.eKttv  efiifA»  ris  iv  wiXiv  iyxuKsauir  tnuelSaV,  jam  habes 
propositam.  Pro  cantu  efTicacissimo  docte  ponit  Ijram  Orphei 
vi  sua  arborts  animantem ,  ac  secum  trahentem.  Apprime  huc 
facit  Eurip.  Iphig.  A.  1211  scjf^.  ubi  Iphigenia,  rigidnm  pafrisani- 
mum  tlexura,  Orphei  rantum  sibi  optat  :  ei  fAsv  zov  'Oppe<»s  sT- 
Xovt  •»  sfKTf^,  K4yov  ntlBtiv  ewaJooo'  uaS'  ofJLa^Tetv  /wo/  -TrfV^ar,  «>)- 
A«7i»  re  Toti  KJyoiaiv,  ovs  eflovXofA.itv'  evT»v$'  iv  r,X3ov.  Uncle  pa- 
tet  proverbii  fere  vim  huic  locutioni  inesse.  Jam  obnerva  orna- 
tum  in  singulis.  Si  \el  blandius,  suavius,  dulcius  Orpheo  Thre'i' 
cio  O^rjixlm,  Thracio^^e/n,  lides,  lyram  modereris  docte  pro , 
puises.  Nam  cjuae  cnm  arte  ijuadam  tractamus,  certi?  cpibusdam 
legibns  adstricta,  ea  regere  ,  moderari  dicimur.  Similiter  infia 
IV.  3.  17,  temperare  strepitum  testudinis.  \i{\nc9\»lKxf»i   Apol- 


-      446      - 

lo  alicubi  in  Anal.  Br.  audit.  Non  iqitur  cst,  potenter  pulsare  ^ 
aut  a<l  moflos  9.  numerose  ,  unde  moderari  dictum  sit,  ut  quidarfi 
jmperite  \olunt,  ■—  auditam  arboribus,  cujus  fanfa  vis  sit  ,  utar- 
hores  eam  audiant,  (jua  vel  arhores  animentur  v.  aii  I.  12.  n, 
—  15.  /jon  tamen  sangtiis,  (jno  incalescat,  animetur  iternm,  >ita 
redeat  imagini,  in  imaginem,  umbram  vanam,  exsarguem,  cor- 
pors  destitutani.  Animam,  (luae  ad  infcros  descendebat,  corpori, 
in  cjuo  antea  tuisset,  exacte  respondere  credebant,  adeo,  ut  et  vul- 
nera,  cjuae  corpus  vivum  accepisset,  referrut  (cf.  Virg.  Aen.VI.  49^ 
9(|t[.  Stat-  Theb.  IJ.  8.  9.)  cjuae  ideo  dicebatur  «/"^«Xov,  simula- 
rrum,  imago  defuucti,  et,  (juia  sanguine,  carne  et  ossibus  h.  cor- 
pore  sno  destituta  erat,  imago  vana,  umbra.  Ovid.  Fast.  V.  463. 
elapsa  rngi  flamrr.is  et  inanis  imago.  v.  ad  I.  4.  16.  adde  Hem- 
sterh.  ad  Lucian.  T.  I.  p.  402.  Ut  igitur  imagini  vifa  rcddere- 
tur,  sanguine  opus  erat,  (juo  ea  iterum  .inimarefur.  Hinc  sangni- 
ris  usus  in  necyomantiis  veterum,  ad  vocem ,  omninocjue  vini 
vitalem  umbris  per  alic^uoc^^iempus  conciliandam.  Ducta  vero  haec 
omnia  de  imagiue  s.  sltJiKof  ex  Homeri    Odyssea. 

V.  16—  iS.  Mylhica  accedit  exornatio  vulgaris  9ententiae  : 
(^uae  vita  perfuncta  eif,  c{uae  semel  loca  infera  intravit.  De  Mer- 
curio  vJ-u;^o»i&ujirM  v.  ad  I.  10.  iS-  —  quam  virga  cet-  quam 
Mercurins  semel  ad  inferos  deduxit.  —  horridat  proprie  ipse 
Mercurius  est  horridus  ,  severu»,  (jui  exorari  necriiif,  propfer  fa- 
tum  horridum,  immutabile :  tum  ipsa  virga,  cruae  umbras,  reverti 
conanles,  vi  rcpellit.  —  compulerit,  perduxerif,  sed  illud  aptius 
gregi  ;  ut  omkynv  Graecorum.  v.  Villois.  ad  Long.  I.  init.  Supra 
L  10.  18.  virgaque  levem  cocrces  aurea  turbam.  —  gregi  adgre- 
gem  umbrarum,  ad  relicjuas  umbras.  Eadem  forma  Virgil.  Ecl. 
II.  30.  gregem  viridi  compellerc  hibisco.  —  nigro,  perpetuo  re- 
rum  inferarum  epitheto.  Ceterum  eandem  Mercurii  imaginem 
ambrarum  cjuasi  gregein  deducentis  habes  in  Lv»cian.  Catapl.  §. 
3.  p.  623.  ■s'K-i\olov  uuTos  ovTos,  (Mercurius)  is  op»s,  ■koWovs  Tivcts 
/ifAiv  tnyuv'  fixXKcv  hs,  mosss^  ti  «■IwiKtov,  dSpoovs  ^vroCs  ry  p«/J5« 
i}o(hocv.  —  17.  non  lenis  recludere,  dotrte  ac  graece  pro,  immitior, 
cjuam  ut  recludat  ^/-dc/Y-aj  (in  terfio  casu)  jata,  c^ui  prccibus  ex- 
orari  nec^uit,  uf  recludat  fata.  Exemplum  ejus  rei  praebet  Lu- 
cian.  1.  I.  §.  4«  Alias  haec  severifas  iribuifur  Diis  inferis,  ad 
declarandam  faiorum  necessitatem  et  immnfabilitatem.  v.  II.  14, 
0.  Recladerc  fata  dicunt  esse  pro  ,  resolvere,  rescindert;    fatoijm 


—      447      — 

ortlinem  ;  at,  c|ua  ratione  sic  dici  possit,  non  expediunt.  Scili- 
cet  ex  anhciua  opinione  loca  inlera  munita  atcpe  clausa  ringun- 
tur  porta  ferrea  inde  ah  Homer.  II.  S.  15.  cjua  cleclaratur,  recH- 
tum  inde  ab  superos  non  dnri.  Jam  cjui  vitae  suae  portionem  fa- 
to  sihi  clatam,  to  vizsjiuy.ivov,  emensus  est,  is  fato  lunctus  Or- 
cum  petere  dicitur;  cui  eidem  si  exinde  reditus  ad  supera  loca 
patet,  ut  denuo  vitam  degat,  recte  huic  fafa  rechuli  dicipossunt, 
et  hartenus  recludere  fata  interprelari  iicet  rescindere  ,  adjecta 
tamen  vitae  rediiitegrafae  notione.  Ad  sensum  Propert.  IV.  11.2. 
Pandltur  ad  nullas  janua  nigra  preces. 

V.  19.  20.  Durum  utic^ue  hoc,  (juod  lamentis  fuis  fata  flec- 
tere  necjueas  ;  igitur  patienter  te  ferre  decet ,  c|uod  mutare  ne- 
qneas  :  «ou(pui;  <psfciv  Sii  Tois  xupsarMKS  ruyens,  ut  incertus  apud 
Sfoh.  inGrot.  Exc.p.  9^5.  Generali  hoc  inclusit  sententiae,  solenni 
poetarum  more.  Levius  fit,  minuitur,  elevafur  ;  nam  adversis  ac 
trisfibus  animus  degravatur,  laefis  contra  efferfur.  —  patientia, 
pafienter  ferendo,  cjuod  nefas  est,  per  fata  non  licef  corrigere 
ex  animi  nosfri  jeiUenfia  mutare-  Corrigere  ut  Torrent.  Adelph 
4.  7.  z^.Ita  vita  est  hnminum,  quasi  ludas  tesseris;  si  id,  quod 
maxime  opus  est  jactu,  non  cadit :  illud,  quod  forte  cecidit,  id 
arte  ut  corrigas. 


ARGUMENTUM.  XXV . 
*******  f^.ff^*'»'»^**^*****»*** 

Insultal  Horatius  hoc  cannine  Lydiae,  eique 
obrepentem  senectutem,  formaeque  adeo,  qua 
pliirimus  olint  amaiores  allexisset,  jacturam 
ohjicit,  Quod  cum  per  se  satis  amarum  est, 
ium  exacerbavit  illud  poeta,  hunc  ipsumcon- 
temtum,,  quo  nunc  inter  Juvenes  laboret,  in 
commodis  nnmerando^  quae  ei  antea  propter 
amatorum  ad  domumejus  concursantiumHrt' 


-      448      ~ 

pitiim  nox  insomnis  traducenda  fuisset^  placi- 
dissima  nunc  eaui  Jrui  posse  quiete  ait ,  ne- 
(fue  vi  ad  domum  effringendam  parata  ne- 
fjue  rfuerula  amantium  voce  interrupta.  Sole- 
bant  jiiiniruin  juvenes  noctu  ad  puellarum 
aedes  excubare  C^v^xvAeu,  v.  doctam  Piuhnk. 
notam  ad  Tim.  p.  i/i5.)  de  duritie  puellae 
fjueri^  fjuerelis  convicia  admiscere,  vi  denique 
Cv.  ad  III.  26".  7.)  aditum  sibi  facere.  — Tum, 
non  amplias  dissimulata  indignatione^  quam 
et  mutatus  orationis  habitus  iinde  a  t;.  9.) 
manifestat^  stricto  quasi  gladio  eam  insecta- 
tur,  ac  jure  a  juvenibus  eam  contemni  pro- 
nuntiat,  in  r/uos  olim  dura  ac  siiperba  J^ais- 
set,  arrogantiamque  istorum  vicissim  ,  anum 
factam,  experturam,  ubi  libidinis  aestu  do- 
mo  sua,  ad  quam  nemo  accedet  amplius.,  pro- 
trusa  angiportus  pervagari  cogatur.  Campar» 
III.  i5.  et  IV.  i3. 


Adnotationes. 


V.  1  sqq,  Raro  jam  accidit,  ut  juvenes  noctu  ante  aedes  tuas 
tumaltuentur  tibitjue  molestiain  crecnt.  Salse  admodum,  provul- 
gari,  juvenes  jam  te  neglijjere  incipiunt,  raro  jam  noctu  ante  ae- 
des  tnas  versantur,  atcjue  intromitti  cupitint,  pulchritudinis  tuae 
<^na  olim  incendebantur,  tlore  annis  marcescente.  Parvius,  rarius 
cfuatiunt,  impetunt  ictibus,  pulsant  fenestrr.s.  Potest  et  esse : 
parce,  leviter  admotlnm,  (pf/Ssft/vj)  )C^it>i,  refrigerato  auippe  desi- 
derio,  ^n\snnt /enestras,  valvas  fenestrarum.  Nam  fenestrae  sim- 
piiciter  apnd  Romanos  ustjue  ad  Neronis  aetatem  erant  aperturae 
parielibns  insertae,  per  cjuas  dies  intrabat.  Muniri  eae  solebant 
valvis  lijzneis  maxime  reticulatis  ;  cjuibus  invicem  junctis,  et  ip- 
sa  fenetra  juncta  ea  poetica  locjuendi  ratione  dici  potest.  Sic 
rlpae ^uvii  junguntur,  ponte  facto.  Liv.  XXI.  45»  Danuhius  ge. 
Ju  c«ncretus  ripas  jungit '^Wn.  Paneg.    XII.   Flor.    IV,    12.     i8- 


—      449      — 

■altus  jungare  fossas  Sfaf.  Atliiil.  II.  4«3.  —  prot/^rvi  hoc   ip«o, 
tjuorl  cxclusi  a  te    insolentius    se   i;erunt,    foribus    tui*    inuiltant. 
Hoc  enim  magis  aHpositimi   videtur,  c{u;im  ut  sit,  cupuli  tui,  amo- 
rem   tunm  expetentes,  etsi  hac  not'one  alias  occcurrif.  •  A  1  «.  ,  f^^rn 
Ovicl.   A.   A.    111.   fiO.    Ttmpus  erlt,   quo  tu,    quae   nnnc    e.rcludis 
amantem,  frigida  dfserta  nocte  jacrbis  anus  ;  ntc  tuu  nmiurnis 
frangctur  janua  rij:is ,  sparsa   nec  inrenies    Umin.i    mnnf    rosa. 
Clauclian.  in  Eutrop.  I.  C)2.  cle   l,aiclK  anu'.  cum  serta  refutat  cw 
nities,  jam  turba  procax ,    nnctis^ue    recedit   amhitus ,    et    rart 
pulsatur  janua  tactu.   acMe  Pro])ert.    I.    jA.  5-    Ceterum  hac  s«n- 
tentiae   de   amatorum   infrequenMa  elocjuntione  arrog.mfi.nn    simul 
ac  fastum   Lydiae   tangit  ,    c|uo    olim   amaf^-re"!   exclustjraf.  —    3. 
Continuat  irrisionem  poeta:  securp  nunc   somno    ind.iIj.Trf'  potf;^  , 
nullis  amantium  ciuerelis  ac  clamoribiis  furb;ifo.     Propert    H.    ";. 
5.  ad  Cynthiam  rus  prof''ftam  :    Nulla    ne^ue    ante    tuus   orietur 
rixa  fenestras,  nec  tibi  clamatae  somnus  umarus  erit.  —   Amat 
janua  Umen,  aegre  se  a  limine  avelli  patitur,   h.  perpefuo  jincta 
est  limini,  a  limine  non  recedit,  propter  anuitorum  infrecruenfiam. 
Klegans  hic  usus  ro\}  amure,  cjuen»    parum    intfllexernnt    nonuul- 
li  viri  docti.     Sic  in   Callim,   ep.   XL.  tjJv    rs    [/.ii^t^v.    i,    yttaToJs 
f'piKv)<rf,  quae  amabat ,    h.    constringebat ,    arcte    adstricta    trat 
mammis,  pessime  cruidam  s^vK«<tot  lec^endum  proposnerunf,  ob- 
nifente  jam   Toup.  Cur.  po«ter.    ad     Theocr.    p.    41.    Im    crui-crue 
in  Sfat.   Silv.   11.  3,  ^^.  ob/i(/uo  pcnduhi  irunco   incubut ,    atqn» 
umbris    sinuatur  amantibus   undas    ailmodum     turb;irnnt     I "tpp, 
Gevartio  scrutatur  Heinsio  rimatur,    M.irhlando    de"itrue    tut/i- 
tur  jiTo  sinuatur  reponenfibus.      Sed  s.dva  res  est  ,    et    lociis    »ic 
expediendus -,  .«sinnafur  umbris  arbor,  ramis  super    acjuam    demii- 
sis,  cjui  adeo  amant,  prope  continijnnt  undas,   hinc  «ecruifur   spc' 
rat  et  amplexus  ;  ef  pauUo  ante  v,  4v  '"  saltem    declinis  ama^ 
h.  uti  ipse  poeta  explicative  subjicit,  preme  frondibus    undam^ 
ciuod    est  ex  imit.    Virg.   .A.en.   V.    1^3.   Litus  ama,   h.   Us^e  litnris 
oram  (Id   Ge.  II.  44.)   ft  laevas  stringat    sine   palmulu    cautes. 
Idein    Sfat.  Theb.   IX.  114.  motusque  per    omnes    corpus    Tydei 
amut.,\\.  carpus  servans,circumque  supraque  vertitur,  nt  ip^e  aif. 
Sic  facos  flm<irf  Virg,  Ge,  III.  r^j.   latebram  ainare    R-ifil.  Itin.  I. 
52«.  ubi  V.  VVernsd   Nec{ue  absimile,  c[uod  in  Theoi»nidei!i  Clnorr. 
Br.  34>-)  iegifur  ,  «  SfiXvj  Titvi't\  —  r/  Sf  X>j  ^  ouic  iSiXnvrct  txKi^s; 
quid   invito  miki  adhaeres?  Non  igitur  subtiliut  aut   affeclatim , 

I.  «rtti&.  F  f 


_      450       — 

nfuue  comice    poetam    haec    elorufuni    cam    i[uib\is(him    opinafi 
]icyt,   —  ^.  quae  olim  multuin  facilis  (ita  junjp)   admodum  faci- 
lem  se  praebebat  in  movendis,  vfrsjijulis  cardinihus   quae    assi- 
duo  usu  mobilcs  babebat   cardines  ,    quae    adeo    Iret^uentes    olim 
amatores  admitteljat.     Forfe  tamen  ornatius  est,   si    haec  a    puel- 
la  ad   januam  traducta  cogites ;  nam  illa  proprie  est  facilis.  uuae 
commodam  se  praebct  amaforibua,  cjuae  iis  facile  sui  copiam  facit: 
tum  ipsa  janua,  t{uae  facileni  aocedeniibusadifum  praebet.  Sio  apud 
Juven.  Sat.  IV.  63«  rhombum  portenlosae    inagnitudinis   adferenti 
facili   patuerunt    curdine   vulvae    imperatoria.    Contra  dijfieilem 
forem   dixit  Ovid.  Am.  1.  6,  2.  ob  janitorem  diffioilem-  — 6  — 8- 
Placet  sibi  poeta  in  cimulandis,  c^uae  ejusdem  fere  sunt  sententiae, 
imaginibus,  quo  acrius  Lydiae  animum  pungaf.     A'ulgare ,    rariuB 
iam  juvenes  cantilenam   anfe    aedes    tuas  instituunt,  cjua    pervica- 
ciam  tuam  expugnenf,  vide   c]uam   egregie  animaverit.     Forte  vis 
aliqua  subest  tm  audis,  non  admodum  gravaris,    non    amplius    va- 
civai    nutes  praebere    oporfet    cantilenis   juvenum  ,    cjuerula    voce 
admifti  cupientium.  Pro  boc  excruisife  ejusmoili   cantilenae  parti- 
cula  adponifur  •,   in  c^ua    ad    pervicacem    Lydiae    animum    omnia 
praeclare  atteniperata.     Hle  tun^    cjui  te    perdite    atcjue    elflictim 
amem,  cjui    totum    nie    tibi    addixerim  ,    pereunte    noctes,    multo 
fortius,  c^uam,  excubanfe   per  nocfem,    pernocfantem    ante    fore» 
tiias  ;  injungit  enim  notionem  frigoris,  iinl>riuin,   cjuae  ei    Lydiae 
cau«a  perfeienda  sunt.     Quo  et  spectat    epith.  longas,  cjuae  ama- 
tori,  morae  impatienti,  longiores   vidunfur.  Epp.   I.  i .   20.   ut  nox 
longa,   (juihus  mentitur  amica  diesque  longior.  cf.    Prop.    1.     iz. 
33.   Asclepiadeum  carmen  (c.   XXIIL  in  Anal.  Br.  T.  I,  p.   215.) 
viii  y.'J.x^fi  na.1  yuiJ.ct,   fA.(<sr,v  S'  snl  TlAf/a^a  Si-Vf/,  xiyi  zix^  nfoSv- 
(o/j  vtioao/jisii  i/J/xfios  Tpu)3fi5  T^ii    SoX/7){    'EKev-fiS   »c/'3a) ,    laudarunt 
jam  alii  ;  adde  ejusd.  c.  XXVL  et  Nostri  III.    10.  3.   Propert.   I. 
16.23.   y^le  med'ae  noctes   me  sidera  prona  jacenlem,  frigidaijUC 
E.00  me  dolet  aura  gelu.    Ceferum    suavifas  tofi  picfurje  accedit 
e  diversis  amaforum  nioribus  :  his  bbiiida  voce,  precibus,  suspiriis 
illis  contrn  vi  aditum  sibi  parantibus. 

V.  9  s  j,  Nexus  :  Quum  jam  nunc,  forma  tua  aliciuantum  im- 
minula,  amaforibus  destifuaris,  facile  conjfctnra  jissecjui  licet, 
fcre,  ut  a];tjuando,  «nus  lacfa,  ab  iifdcm  prorsus  nefiligari.s,  ne- 
mo  tc  expetat  ;  iif  CatuU,  A'IH.  14.  At  tu  dolebls,cuni  rogaberis 
nutlu,  icek-stu^  nocte.     Qu«uto  acerbius  pio  hoc,   cum  exprobra- 


— -      4  Ji '       — 

tione  lil)irlinis  rjns:  Tu  vici,««ini,  ubi  nenio  ainplius  reperictur 
tjiii  ad  te  rt'(  ipi  vflif,  discarrtns  jier  an^iportus  xilissimi  scorti 
instar  ultro,  Ubidine  inctns.i,  an.plexus  juvenum  anci(p;ib,-ris,  eo- 
rnmtjiip  arrogi^ntiam  ao  fastiilium  experieris.  Propfrf.  III  03.  •x^. 
Ea-clusa  inque  vicem  fastus  patiere  siiperbos ,  et  quae  fecisti 
facta  quererls  anus  ,  ijuoonni  eonteiiHe  Asclepia'lae  c.  X\'I1I. 
(Anal.  Br.  I.  214)  v>'.5 ,  0=  7^P,  o^  «A>.vii»  /i/af  rjpo^oe/ ,  cT«c  ^*. 
^ftf'^^'  nu3»as  —  Tx!.Ta.  Tx^ovax  aoi  fA.''[A.\.J.xiT'  sn  e'fA.ois  oTxaii  »0- 
T<  nfo^iioii.  Invicem,  vicissim,  ut  Proj^crt.  1.  j.  —  fiebis ,  do- 
lebis  ,  eo  acriu*  fe  puncet,  tjuo  vtihementior  libidinis  tu.ie  .ne- 
stns  sit  ;  pro  simplici,  experieris  (v.  ad  I.  5.  6.)  moechos  arro- 
gantes,  moeohornm  arrogantiani,  te  vel  rrotrhi  semitarii  (ut  Ca- 
tull.  XXXVII.  16.  voont)  h.  abject'.<!'imi  fastirliant.  Nain  hos  in- 
telligendos  esse  vel  iiule  pifet,  tjuofl  L\ diam  semitas  et  anciijor- 
tus  perv.ni^atuiam  poeta  intluf  if.  Moechi  simplfifer  ,sunt  arna- 
tores ,     turpiori   sensu ,     nt    saepe     apuil     CdtuiUini.       S[t  adulter 

1.  36.  19.  —  unus  yBy/>ftiVi'JL,  anus  laot '.  —  10.  levis ,  mutato 
animo,  tiuae,  cuin  olini  arroganter  ac  .<iuperbe  amafores  trartas- 
set,  se  nunc  facillimam  iisHem  praebel  ;  potest  rtiam  esse  ,  ab- 
jecta,  vilis ,  nullo  loco  habita  ,  tjnod  vilisdimis  hominibus  sui 
copiam  facere  (,>ogeretur,  seoi-fulfia.  Ita  enlm  volebit  Burm. 
ad  Prop.  I.  4.  9-  lorte  t.imen  magis  adpositum  vid«-tur  ,  si 
levis  simpliciter  accipias ,  niobilis,  vaga  ,  errans  per  angipQr- 
tum.  Nam  hocipso  jam  innuit  projectuni  ejus  pudorem  ,  aftrue 
contemtum,  tnium  in  angiporfis  non  nisi  vilis^im.i  prosiarent  scor- 
ta.  CatiiU.  LVIIT.4,  Nunc  in  quaririviis  et  angiportis  ffluhit  ma. 

gnanimos  Remi  nepotes.  cl.    I.ucian.  T.   I.  p.    60.   ed.    \\f\7..    

in  solo,  minu';  fret[ucntato  ,  vel  potiu.=,  ipsa  sola,  deserfaab  ama- 
toribus  Pefron.  c  LXXKl.  lacc-nt  nunc  amatorcs  obligati  nocti- 
bus  totis  et  derident  solitudinem  mearr. 

V.  w  —  i5.  Libidine  ex.stimnlata,  incensa,  ubi  libido  te  in» 
vadet.  Vide,  tjuanta  docfrina,  tjnanto  orn.'itu  ,  tju  infa  deniaue 
acrimonia  vnl^are  hoc  poeta  elo<"utus  «iit !  Ordo  ver})oruni  \  ide- 
tur  :  quum  tibi  amor  et  lihido  circa  jecur  saeviet  mngis  quam 
Thracius  ventus ,  qui  sub  interlunia  havchatur.  v.  Ob  s.  — - 
ThraciiiS  rentus  ,  Bo^fas  ;  nam  Tl^rioia  ventomm  domi;  iliuni 
Graeeis  habit.T.  Hino  tt.veu.oi  Qf/]'Uioi  j^poUon.  Rh  I.  8iO  Oi>rj'i- 
yixi  nvoxi    Ae«chyl.   Agam.  66-i-  animae  Thraciae  No.-^fer  IV.    12. 

2.  Threicius  aquUo  V,  iZ'  3-  Thrcces  equi  Val.  Fl.  I.    6j4-    cf. 

F  f  2 


—      452      — 

Spanli.  ad  Callim.  H.  in  Dian.  114.  —  bacchante  sub    interlunia 
aw&Wa  bacchari  lolet,  cjui  impetuosissimui  est  intcrlnnii  tempore, 
Boreas  bacchatus  ab  Arcto  Ovid.  Trist.    I.    12.    29.  bacchatum 
imbrem  similiter  Hixit  Valer.  Flacc  VI.  634-  hacchatum  tremo- 
rem  Clauiliiin.   in  Eutrop.  If.  iT .  insanientem   Bosporum   Noster 
llf.  4,  3o.    Solennius  ei\furere  tle  vehementiore   ventorum   llatu. 
—  Interlunium  est,  uhi  luna  vctus  non  amplins  conspicitur,   ne- 
unr:  <Uim  nova   .ulparet.     Quos  interluniorum  dies   tempestatibus 
vlenvs  et  navigantibus  quam  maxime    metuendos  ,    non    solum 
peritiae  ratio  ^  sedetiam  vulgi  usus  intelligit,  juxtaVeget.  IV.  Lp. 
Macedonii  en.  V.  5-  (Atial.  Br.   III.  1I2.)  to  &    o»ufo(j;A./)vov  tniivo 
iPiKizstv  oovo^oo  fj.^zsors  yr/voiAsv/\':.  cuni  h.  1.  contulit    Sohnoicler 
Peric.  crit.  p.  31.    Ceterum    quam  ajite  Lydiae  fpa>/xavi'))  cum  Bo- 
rea  comparetur,  mox  ad  v.   15.  declarabitur.  —  \^.  Jlagransamor 
amori»  Jlamma",   aestus,   turpiori   sensu.    — •    libido    quae  matres 
equorurn,.eii\ins,  nobiliori  enuntiatione,  /'w/artf,    in  furorem  con- 
]ictte  solet,  docte  pro,  cjualis  e({uaruni  est,  vehementissima.  Alia» 
eit  ypivs  ««»pi<x«,  veiuti  Aristoph.  Plut-    1025.    Expressit    autem 
poeta  Gr.  l»)cojW«i/jTi'.  Theoc.  II.  49«  K«/  TtaiXei   fA.»ivovr»i    »v'  ifieu 
i,  Soui  'iviJtoiy  ubi  V.  Intpp.  et  Heyn.  ad    ^  irg.    Ge.    lll.    280.    In 
furias  agitantur  equae  Ovid.  A.    A.  II.  487.  cf.    Burm.    ad    An- 
thol.  Lat.  1.540. — Libido  saevit  circa  jecur  ^\n    praecordiis  ,  pro 
vuL^ari,  animus  li.bidine  irritatu»  est,  aestuat,  furit.  Animus  enim 
quO(;unc{ue  modo  gravitcr  alfectus  moveri,   turbari ,    KkovdaS^i  et 
sim.  dicitur.  Hinc  tumultus  mentis  II.  i  (>.  9.    w'!Sa»    xviJLccivfa9»i  ^ 
ut   in  fr.  Pind.  apud  Athen.  XIII.  p,  ()0l -JJuctibus  amoris  jacta- 
ri  Catull.  LXlV.  97.  cf.  TibuU.  I.   5.  3.  Rccte   adeo  ptJCta  insa- 
ros     libidinif    molus    cimi    Ljoreae    furore     comparat  ;     eadem- 
c|ue  ratione  cum  delectu  adhibuit  v.  saeviet,  qnod  utric^ue,  et  ven- 
to  et  animu   commoto  convenit.   Petron.   c  XVII.  dolor  saevit  in 
praecordiis.     Eadem    comparatio    in    Senecae    Mud.    5 '9.     Nulla 
vis  Jlammae,  tumiJique  venti   tanta  ,  —    (juanta  ,    cum   conjux 
—  ardet  et  odit.  Maxime  huc  spectat  fragm.  Ibyci  apud  Athen. 
XIII.  p.  601.  f jw«/   5'   t\'J)<i  oCSeulxv  KXTdKoiTiiS  i0fxv   Te    u»o    arifo- 
*«f  pKt'yitv  9i>-/iik1»I(  B«pr:<«   oHaauv  Tzaf.fji  Kvw^t^oi  «.^a.Ktciis  f/uvtuif 
i\ijj.vos  ('9ufxp,/ia(.  —  lecur  libidmis  sedem  habifum  fuisse.  v.  ad  I. 
13.  1.  Dicitur  illud  vulnerari,  liLidine  incensum,  Anacreon  de  Amo- 
re  III.  28.  T'Jiv\)ti  11   ^    [*.(     rC!<T!i  jjl/sov    y^T.xf.    Theocr.     XI.   16. 
i^i^v  vjioAxj^iov  t?.KOf  KuV^/Sc;    ix  //.c y-xKy.f   ro   oT  InKri  w«f<-  fitKtiA- 


—      453      —       • 

»'•1'.  1(1,  Xlll.  71.  ytiXinos  7«^  /ffw  Ssoj  r,irccp  ifJLveatv.  JamutLv- 
di?m,  t.mcjuam  lihidiiiosissimam  mulierem  referret,  jfcur  eiu9 vnl- 
neribiis  plane  oppletum,  h.  ulcerosum  dixit.  Nihil  amplius. 
Nttm  ulcus  ut  v»o<«j^/ov  fAtoi  in  Thcocr.  I.  1.  simplicifer  de  vul- 
ri'.  re  usurpatur  ;  atque  sic  adhihuit  ulcemre  Epp.  I.  i,S.  72.  nul- 
la  neciue  foedi  atlspectiis,  nefjuu  tefri  otloris  ratione  habita.  Si 
tiuifl  oninino  Horatius  ^ohjerit,  putem  eum  I.ydiap  iuveteratam  ^ 
ne  cum  senectufe  ([uidem  extinctam  libidinenj,  cujus  adeo  vulne- 
ra  nun(jnam  coierint,  ilecljrare  h.  \\  voluisse. 

V.  16.  sqq.  Non  sine  qiiastu,  ncriter  c5nc|^ucsta,  pro  vulgari, 
ubi  videris,  animadverii  s,  (ut  l.  2,  6.)  tibi  votulae  paellas  tene- 
ras  praeferri,  te  anuin  contemni.  Docta  hoc  allegoria  poeta  per- 
secntns  e^t :  juvenes  nimirum  frondibus  recentibui,  florentibui 
magis  delectari,  cjanm  aridis,  ilias  in  delioiis  habeta,  has  abji» 
cere.  Scilicet  aetas  jiivenilis  tjuae  membris  vigct  /iracviridanti' 
bus,  ut  Lalierius  ait,  comparatur  arl)oribus  ,  succi  plenis,  fron- 
dentibus,  adspectn  laetis  ;  hino  3x\h.'.iv,  xoju^i',  (ut  Anacr.LXlL 
11.  'Se  r^v  (piXr.v  yvvuiiix,  xo/xsef/ ,  713/iKs  ,  Kx'i.'.7;t:J  et  Latinis 
virere  (;it  L  9.  17.  W.  i3.  6.  V.  i3-  40  et  aliae  Jofjuendi  for- 
mae  ductae  :  senilis  contra  aridis,  (juas  velustas  amplexu  anno' 
rum  enecat^  ut  idem  Laber.  ail,  maxime  cjuercub^is  ;  v.  ad  Y\ . 
13.  10.  Jam  pro  fonde  viridi  in  genere  cuni  delectu  poeta  pos- 
suil  bederam  et  myrtum,  tum  (juoil  istae  Komanis  iu  deliciis  es- 
sent,  maxime  in  compotationibus,  tum  truod  solenne  esset,  puel- 
\m  iis,  maxime  myrto,  comp.irare.  Catull.  LXIV.  89.  de  Ariad- 
ne  in  sinu  matris  adolescente,  quales  Eurotae  propignunt  Jlnmi' 
na  myrtus.  Idem  LXI.  i\,  floridis  velut  enitens  Myrtus  Asia 
rnmulis.  Cypresso  llelenam  assimilat  Theocr.  XVIII,  30,  Verba 
vulgari  modo  sic  procedere  debeliant :  -.juod  pubes  hedera  atcjue 
myrto  magia  gaudeaf  (jnam  aridis  froijdibns.  Sed  docfe  alter*n 
mcmbrum  nova  senlentia  inttraxit  poeta.  Quod  fraudi  fuit  Inf-pp. 
ut  in  ccncilianda  oritfione  scnsufjue  constituendo  .•idmodum  tur- 
haren»  ;  Baxtero,  gaudeatvirenti  ed.  atque  myrto  magis  (luam 
pulla  edera  atque  /wjr/o  >  aliis  edera  virenti  gaudeat  magis,  at- 
que  ((juam)  pulla  niyrto  ,  jungentibus.  Jani  de  verbis  vidramus. 
Pubes  laeta  adspectu,  vegetae  aetatis,  (fen^pi,  (Mnasalc.  XVII. 
1.  Anal.  Br.  1.  193.)  ^aeta  ora  juventae  Valer.  Fl,  VII.  ^iz.lae- 
ta  juventas  ^  irg.  Ge.  III.  60.  membrorum  laetitia  Stat.  Theb. 
VI.  571.  72.  Possit  et  laeta  gnudeat  copia  poetica  dictum  videri. 


—■  ■'  454      — 

pro  laefetni',  vel  gaucleat.  Sed  prior  ratio  mac^ij  adposita  vitlc- 
tur.  —  hedera  virens,  xiaaot  ^io»v  rheocr.  XXVI.  4.  h.  oieipvK- 
Xof.  —  rnyrtus  ot  ipsa  iti^ttKfif  puUa,  s.  pulli  coloris  «licitnr  , 
vel  oninino  ad  nigrae  ^tiyrti  genus  eleclaranclum,  v.  Plin.  XV,  37- 
^el,  quocl  TtoiYiTiy.Oiinpov  vitletur,  atl  frondes  et  folia  receng  ex<  lu- 
sa  reft-reiulum,  quae  fusci  sunt  coloris,  ut  adeo  fronrjpm  myrti 
tenerrimam,  a5r«Xou<:  //i'pTcbf,  (Meleag.  CV.  l.  in  Anal.  Br.  l, 
30.  adde  An;ic-r.  IV.  1.)  Heclaraverit.  —  19.  20.  ariclas  confra 
frondes  abjiciat,  h.  vetulas  .spemat.  Generaliter  poeta  extulit , 
qnocl  h.  1.  ad  Lyfliam  solam  referri  flel)et,  te  nonlemnat  javentus. 
Fer  aridas  J^rondes  senecliitcm  ({ec\!\ri>Y\,  paullo  ante  monui.  Ap- 
ponam  nunc  Aesrhy-l.  Agnm.  79.  ejusdem  plane  coloris  :  to  S' 
vwfjyrfpai/,  p  V  K  Xx^  os  -fljv)  ««raxap^po/xfvjjf,  r?i'*o5«f  fJi.sv 
t^oCs  arsiysi,  Scnectus  decrepita,  foliis  jam  exarescentibus  tripes 
fcre  inamhulat ,  uti  optime  Schiilz.  adcle  Marecionii  ( \nal.  Br. 
III.  p.  115.)  C.  XVI.  7.  8.  aif  J5'  po^Sou  S»Ks'Oe<fxi:  s'v  s'i'»ir  vJv  S' 
fMMpai-Sv)?.  y>j^«ef  cuyjoc/jjio  KU(poiA.?vy)  Ssps).  cjuod  e.st  ex  iinitatione 
Arehilochi  XXVI I,  (Anal.  Br.  I.  45.)  oCn  /3'  c/ji.ys  SaiKKin  «*«- 
AoV  Xfox,  nicppsTcii  7«p  i^S-fl.  cf.  PJaut.  Aul.  II.  4.  18.  —  dedicet 
£uro,  ventos  eas  tliripere  sinat,  eas  non  cnret,  ahjiciat.  Nam , 
tjnae  abjiciuntur,  ventis  ea  dari,  permitti  dicuntur.  Eurip.  Barh. 
3^^i'  de  corona  deripienda  :  5  aTSfjLfji.xr'  oivsuoii  k,  SosKKctiai  fis'3is. 
Tratluctum  inde  ad  res  odiosas,  tristes,  «uarum  memoriam  ex 
animo  ejicimns  :  de  i[uo  mox  ad  XXVI,  2.  Pro  dare,  ext|uisitius 
est  dedicare,  arbitrio  alicujus  ,  h.  I.  venti  Indibrio  permittere  ; 
'^ViTg.  donare,  Aen.  K.  13.  et  nubibus  irrita  ^mandata)  donant ;) 
et  pro  ventis  universi«  «st  Kurus  ( v.  Obss. )  ut  rapidior ;  tjui 
Hiemis  sodalis  audif,  c[uocl  flatus  ejus  hieme  est  vehementior, 
acrior.  Hibcriios  F.uri  Jlatus  tlixit  Virg.  Ge.  II.  oSO-  Omnino 
sorialitiurn  (^fere  ut  sororium  vinculum.  v.  ad  I.  24.  9.)iis  rehus 
ad»i£;nanf  poetae,  (uiae  mutuo  cruodam  nexu  invicem  juncta  sunt , 
fjuae  mori!)us,  aetale,  loro,  ac  tempore  inter  se  conveniunt.  Sic 
y.ephyri  feris  eomites  dicunfur  IV,  12.  2.  <poffA.iy^  S»irCs  sTcilp/i 
Homer  H.  Mcrc.  3>.  ^iay.oi  vsoti\to{  irxi^cs  Julian.  c.  IV,  (Anal. 
Br.  II.  494')  crater,    Veneris  sodulis  III.  i3.  6,   ubi    plara    vidr. 


^-w  v%-\  W\  W%  WV '••^^ 


-       455      ~ ' 
ARGUMETSTUM.  XXVI. 

y  ennstissimiim  hoc  carmen  inAelii  L,amiae, 
nobihssinia  ei  antirfuissima  .genle  orfi  CTII.ij. 
1.)  rebasrjue  Cantabrico  hello  gestis  clarissi- 
mi  versatnr  landibns.  Tractatio  hnjus  ar- 
gumenti  nti  siyitpIicJssiina  ,  ita  est  et  exqni- 
sitissima.  Poeta  nimirnm  in  Musnrnm  con- 
sortio  ceterarum  rernm  ,  quae  animum  adjli- 
gant  ac  perlnrbent^  curam  a  se  alienam  jm- 
tare.,  seqne  .  sludiis  poeticis  vacantem,  nihil 
nnnc  antirjuius  hahere  projitetnr  ^  cjuani  Iai- 
niiae  laudes  celehrare.  Ouas  rjuident  dum  ipse 
non  ex-sequilur^  sed  Musis  canendas  deJegat^ 
splendidissimo  L,amiam  condecorat  elogio , 
dignum^  qaem  ipsae  Musae  extollant^  jndi- 
cando.  Ac  in  tiac  facillima  argumenti  de- 
scriptione  inierpretes  tantum  pulveris  insum^ 
ma  carminis  constituenda  commovisse  ^  tan- 
iasrjne  argutias^  dum  reconditiora  rjuaerereni 
ipsi  carniini  intulisse^  est  ntirfue.,  rjuod  mire- 
ris.  Su7it,  qui  poetam  nrbanissimn  conver- 
sione  liortari  atqne  compellere  volnisse  L,a- 
iniam^  ut  curas.,  quitjus  super  Teridatis ,  re- 
gniqne  Partfiici  fortuna  mire  cruciaretnr . 
abjiceret,  citque  in  Mnsarum  consuetndine  so- 
latium  qnaererei :  quae  Cruqnii  a  Jani  ma- 
xime  exornata  est  sentcniia :  snnt  vero 
etiam.,  qui  carmini  ampliori .  qiiod  temporis 
injuria  interciderit^  hocce  tunqarxm  prooemio 
praelusnm  posi  Sanadonum  exislimeni.  Ac 
istis  quidem  fraud.em  fecisse  videniur  vv.  4 
—  6.  qui  u?iice  ad  animum  in  alioruni  timore 
ac  metu  secnrnm  ulferius  dectaranduma  poe- 


—      45(5      -^ 

ia  adjecti  snnt.  iSimilem  exornationem  ah 
Jntpp.  minns  recte  expositam  hahes  I.  ig.  lo.) 
Aique  hunc,  quo  alii  anguntur^  metum  docte 
poeta  illustri  aetatis  suae  Teridatis  designat 
exemplo.  Qui,  quum  reqnum,  expulso  a  po- 
pulo  suo  Phraate,  recepisset ,  mox  nuntio  dt 
Pliraate.,  cum  maximis  Scytliarum  copiis  red- 
ituni  paranie .,  accepio,  non  potuit  ^  quin  ma- 
ximiim  haec  res  ei  terroreni  injiceret.  Inci- 
dit  vero  in  a.  U.  DCCXXX.  ad  quem  omnino 
hoc  carmen  referendum  videtur ;  etsi  pleri- 
que  post  Masson.  a.  V.  DCCXXXI.  h.  c.  nata- 
lem  statuant^  prava^  ut  mihi  quidem  videtur^ 
interpretatione  vv,  l\.  5.  qucis  de  Romanis  ac- 
cipiunt.,inducti :  quippe  regem  Scytharum  me- 
inentibus,  h.  ne^  si  Theridatem  in  regnum  re- 
st-tuere  conarentur .,  sibimet  ipsis  a  Scytha- 
rum  rege^  cum  Phraate  facienie .,  periculum 
arcesserent.  v.  Not.  li  vero,  qui  alteriuscar- 
minisy  quo  lalius  Lamiae  laudes  persequutns 
sit  Horatius,  hoc  prooemium  faciunt^  quan- 
ium  in  ejusmodi  argumenio  lyrica  ratio  a 
pedestri  differat;,  plane  se  nescire  fatenlur. 

A  dn  o  l  a  t  i  one  s. 

V.  I.  2.  Muiis  amicus,  ^ikoi  Moisms  ,  ut  Theocr.  ^.  95.  Id. 
/«.  6.  Nifiam  ivii^  Mo/jat/s  t^ox»  fcc<piK»fAivov  adpellat :  cf  Epigr. 
19.  4.  I)  pjc  fj.lv  ci'iT\U,nicci  Kxl  0  A«A/o;  -^yx^tvv  'A7:i\}ioev;  adjecta 
ratione  ,  ius  iy.utK/is  r  s/svto  xifiJrf/o?  e^t*  ri  zsoiiiv  Wfoi  Kvfccv 
T  dii^tiv  nti  fere  \"irz.  Aen.  IX.  774.  amicitm  Crethea  Mujis- 
CretJfir  Musarwn  comitem  cui  carmina  semper  et  citharae  cor, 
tii  ,  numerosque  intendere  Wfrif/.  Soilicet  amari  «licuntur  aDii», 
(jui  vtil  cijrporis  dotib-js  ,  tancfn.Tm  foimae  pulehritutline  (v.  Hey- 
n'i  Anti/ia.  Aufs.  T.  I.  p.  3.5.  et  ad  Apollod.  I.  7.  5.)  virium  ro- 
bore ,  cet.  vel  animi  (iotiljns,  \t\  alia  (iiiiounurie  re  ,  cni  felici- 
t<:tis   iiotio   vul^o    swbjecta  est ,  pofentia  puta  ,  atcjue  divitiis  (v. 


—      457      ~ 

ad  I.  3i.  1,'^.)  ceferis  hominibijs  praestant.  II.  1.   Hoi;ttiu9  non    in 
genere  'e   Musarum  amicnm  ,  V».  stucliis  poeticis    <!eclilain  profitc- 
tur  ,  sed  est  potiuf»  strictiori  sensu:  ego  o.Trmini  in  Lniniam  pan* 
gC!i'.o  intentns,    vacatutus  ;  niliil  amplins.  Hoi."  enini  volunt  8eij(j. 
Cftorum  Orrerius  in  Epp.  ail  filiuni  ep.  XXlll.  in  Virg.  1.  I.  sub 
Crctheo,  Mi/sis  amico,  Horatium  intellici  volebat,  hoc  ipso  for- 
te  loco  inclnrtus.  —  tristitinm  .  .  .  ventis,  huic  uni   rei  inter.tr.s» 
Cftevarum  rernm  curam  a   nie  alienam  puto;  nam  vatem  egregium 
an.rietate  carens   animus  Jacit ,  (Juven.   VIT.   57,)     ejusque  car» 
rnina   lartum  sunt  opus  et  pucem  meniis  habere   volunt ,    Ovid. 
Trisf.  V.   12.  Sic  curis  expeditis  Lalagen  cantat   I.  11.   11.     Pro 
ciiri.s  omiiino  est  tristitia,  et  mdus,  sollicitndo    futuri,  malorunt 
impei.(lenli\ini.    —    2.    Ventis   e    poetica  ratione  tradi  dicuntnr  ^ 
quoTun»  memoriam  .Tbolitam    capimus  (mandemusne  Noti  Jlabris^ 
quoscunque   timores  pertulimusl  Claudian,  i.f  R.   Get.  205.  kXX' 
uiff^oioi  Svofjsv  a/jtw>.«X(/,v  Aj)ollon.  Rh.  1.  1335.  ^dde  Theocr.  x/S. 
167.  CatuH.  LXIV.  59.   et  XXX,  10.)  quae  negligunfur,  et  (|ui(lem 
in  mandatis    aut    precibns  ,    Honier,  Od.    S.  409.  A  irg.  Aen.  IX» 
313.  Tibull.  I.  5.  35.  Catull.  LXIV.   142.  clenitjue,     quae  aut  ni- 
hili  jienilimiis  (tanquam  aridas  frondes  I.  25.  extr.  Eurip.  Troad. 
4«9.    ^*'    *<"'    lvii%t\   —    aVf/xo/j    pipca^xi    wojjkS/Jo)/*/  ,    h.   p.YiJtvcS 
r:yovy.iei)    aut    omnino    tanquam    molesta  atque   injucunda  a  nobis 
Jibes.se  volumus  ,    xil  h.   I.  curas.  Anacr.  Fr.  2.  9.  5/w*v    ^ixviiv  (xiv 
«fjfff.is  p/fsiv  iStty.x  Ai>z3«f.  Quae  eadem  ha\u\  absimili    ratione  in 
m.ire  abjici  dicuntur  poetis.     PLurip,  Hcrc.  Fur.  651.  yrifxt  ixiai' 
K«Tx    KUfAxTuDV    y   fpf*'-    Utramque  forniam  conjunxit    h.  I.  poeta  ^ 
plane  ut  Theocr.   1.  I.  tx  J    e't  uypoi»  Zt^sjo  «i»/n«  «vo/*}  ix,^io    dvi- 
fA.010.  —  protervis ,   lascivientibns,  petulaniibus  (Lucret.  VLilO.) 
adeoque    rapidis  ,  vehementibus.     Sic  y/tj/uilo  impotens  lll.^o.  3. 
protervus  Africus  V.  16.  22.  venti  injuriosi  V,  17.33.  —  tradam 
portare ,  noto  graeciamo  ,  pro,  trado  portandos  ,   (pefetv  JaW«,  — 
mare  Creticurn  pro  quovis. 

r.  3  —  ^>.  Unice  ,  niaxime  securus,  nihil  prorsus  ad  me  per- 
tinere  existimans  de  quo  alii  solliciti  sint,  Pro  hoc  insigne  aeta- 
tis  suae  eaemplum  adfert.  —  9«''' ,  graece,  a  cpibus  rex  gelidae 
orae  sub  Arcio  jacentis,  orae  ,  plagae  Arcfoae  .<?.  borealis  ,  rex 
Scythurum  metuatur  ,  nempe  a  Teridate,  timente,  ne  i$  Phraa- 
tem  in  regnum  reduceret.  Jam  ne  incertum  relinqueretur,  qui.< 
ille  rex  Arctoae  regionif  sit ,  et  a  quo  maxime   metueretur ,  per 


—       35S         - 

ejjexegcsiii.  ab  HoTalio  adjectum  puta,  quid  Teridaiem  terreat  : 
pervulgatissinia  poetariiin  ratione.  Slc  statim  in  Virg.  Aen.  inif. 
</HO  niimiKe  laeso  ,  qiiidve  dolens  regina  deum  cct.  (  tjuanquani 
ct  ibi  an»e  Hoyn.  inire  turbatuni  fuit  ab  Intpp.)  et  centies  alihi, 
Erat  .i^Ieo  rtx  Scy  tliarum  ,  nui  maximo  auxilio  (Ju3tin.  XLII.  5.) 
V'iirualcm  ,  cxpulso  Teridafe  in  Parthorum  rcgnum  restituturus 
crat.  VjJetir  aclco  hoc  cnrmen  tuni  a  jioeta  scriptum  ,  ouam  fa- 
nia  pcrcrcbresceret ,  Phraatem  a  Scythis  adjulum  iri  r  non  vero 
vost  Teridatis  denmm  fugam.  v-  Argum.  Mire  vero  in  expedienclo 
h.  1.  se  torseriint  Intpp.  aliis  jungentibus:  qnis  rex  mctuatur  sub 
Arcfo.b.  fruis  potentissimus  nunc  sit  in  ti^rrig  borealibus  :  quod 
a  consilio  poetae  uuam  maxime  alieimm  videtur;  item:  cjuis  rex 
sub  Arcto  metuatur  gelidae  orae ,  h.  a  gelida  ora  ,  ut  ad  bella 
yentium  borealiuin  aut  inter  se  aut  cum  finitimis  gesta  referatur-. 
auo  fere  inclinat  Massoti  p.  llL-  parain  concinna  oratione  (  rex 
sub  Arcto  h.  Arctoae  orae  metuitur  gelidae  9.  Arctoae  orae'")  et 
obsoura  sententia  :  tuni  molestum  est,  diversos  hic  metus  a  poe- 
ta  expositos  statuere,  Ad  sententiam  faciunt  Theognidea  741. 
TriVaun',  y/x^dvTV.  [a.s7'  dKK:\\<.iai  KiyoVTss  ,  jJLri^sv  T»v  M/iJwi'  iei- 
SioTSS  ^oKffj.ov. 

V.  6  sqq.  Nexus :  Musis  amicus  Lamiam  mihi  canendum  su- 
nani.  Sed  augustiori  specie  ipsam  Musam  invocat ,  quae  eum 
canat  :  ciuo  simul  continetur  splendidissimum  elogium  ,  Lamiani 
«li^num  declarando ,  c^uem  Musae  posteritati  tradant,  Pimple'\ , 
Jtiy.zs^/li ,  Mus.T ,  a  Pimpla,  vel  Pimplea,  fonte  Thraciae  ,  Musis 
•  ;icro:  rum  deiectu  forte  jiropter  fontes  sarros ,  cjuibus  gaudet. 
—  ditlcis  ad  car.tum  refer  , -/iSuf::s;>i5  (Hom.  H.  in  Lunam  2.) /y.;>w'- 
ffSeyyo:  Pind.  01.  6.  36.  et  ah)  oioitxi  f/.sKiy.ofA.7toi  Pind.  Isthm.  2. 
46.  y.fKiy^oVitoi  Icl  Ncm.  11.  2;^.  •—•  r/nae  gaudes ,  amas  Jbntcs 
integros  ^  intactos ,  nuros.  Poetae  nimirunr,  cpii  omnino ,  opu» 
alicpod  aggressi  ,  Musarum  se  fonte  proluisse  (Per?.  Prol .  1.)  di^ 
cunt ,  ubi  novum  .''rgumentum  versibus  explicant,  vel  novum  poe- 
8eos  genus  a  nemine  hactenus  occupatum  tentant  ,yort/eJ  reclude» 
re  (Virg.  Ge.  ll.  175.)  integros  fontes  accedere  (Lucret.  I,  925.) 
f}uro  de  fonte  bibere ;  (Propert.  III.  l.  4  )  uti  rontra  ii,  cjui  po.<!t 
alios  id«m  argumentum  tractant ,  ex  eodem  se  fonte  haurire  di- 
cnnt.  Propert.  III.  2.  ^.  admoram  fontibus  ora,  unde  pater  si^ 
iiens  Ennuts  ante  bihit,  Horatius  igitur  ,  ciui  princeps  Aeolium 
carrnen  ad  Italos  modos  deduxissct ,  (III.  30.  13.)  Jyricam  adeo 


—      459      .-- 

GTacf^orum  noesin  Roivanis  miiveTJs  primnm  a   sc  reiUlil.-.m    apfe 
per  Musam  inte^ris  fontibus  ,'^.TuHenfrm  fleclar.nt,  imifafus  I.ucret, 
I.  925,  juvat  infegros  accedere  fnntes  y  atquc    haurire ,  juvatijue 
novos  decerpere Jlores.     E.mtlem  .sentenfiAm  niox  clarius  exponit 
^yvr  Jides  nova-s ,  et  plectrum  Leshium.    Confcrant  jnsuper  amoe- 
Jiicris  iTKlolis    jnvenes  Prop.^rtii  cle    snis  ad  Gracca   exempla  for- 
matis  elcgi.=!  (11 1.    1.   3  scj<j.)  et  Manilii    <le    Astro.iomicorum    ar- 
gumcnto  ,  n  se  primum  inter  Romanos  expnsifo  ,     simillimi  colo- 
ris    locnfiones.   —   7.   Celehra  Liuniam  meum.     Solenhis    est  haec 
poetarum  irprimis  Graecis  frcijuent.nta  imago,  c[na  cim  sibi  poe- 
tap  carmini  intenfi   (I.  7.  7.  Kpp-  ^-  2.  96.)  tum   aliis  ,    cjuo»  car- 
inine  ex^ollunt  ,  seifa  imecterc   clirunfur.    Sic  iv9s»   vf*v(ev    Pind. 
01.  9.  74.  <tTs0<iv<»fA*  lcl.  Pyth.  ifi.  9.  3/p5iv  aTS(pi'vcVi  Nem.  ^.  II3. 
iihi  similiter  Musne  hoc  officium  Jnjunrtum  videas  ,  et  01.  s*.  147» 
ivS^iaiv     alYfjLfirayai    zs\s  xbiv    ^oixlKov   xjfJLVov .  cjuem  locum   nostro 
admovit  V;))]-.en.  nd  Hippol.  Furip.   v.  73.  Sappho  c.  XI.    (Anal, 
Rr-   1.  57-3   ol'  yy.^  neSsyeis  l>o^»v]r(Zv  in   Il/ffiaJ  ,  et   inrle  Antipaf. 
Sid.   c.   LXX.  (Anal.  Br.  Ir.25.)de  Sappho :  «r  //sV-/ Ilf/Sw  swXsic 
tif^taov  Tli;f{^oiiv  aTf'pxvov.  Clandian.  in  Seren.  2.  Pierio  meritam 
serto  redimire  coronam.   Ceferum  Dacer.  et  Sanad.  vel    solo  Lu- 
crefii   loco   absterreri    debebant  ,    ciuo    minus  Horatio  vitio  verte- 
rent,  cjuod  fontibus  flores  subjeoerit :  ut  taceam,  constanter  fere 
ilorum  abundanti  im  ad  fontes  a  poefis  poni    solere.      Clatidianu» 
certe  hunc  looum  dignum  habuit,   ciuem  ,   iisdem  coloribus  serva- 
t^ ,   totum  adumbraret.   Laudes  Seren.  3  sc{i[.  Vile  putas  domum, 

—  sijlorihus  (oarmine)  ornes  re^inae  regina  (Calliope)  cnmam? 

—  aeterno  quos  veris  honore  rubentes  fons    uiganippea   Pormc' 
sitts  educat  unda. 

».9  —  12.  sine  te  v.  I.  1.  3'  ^^{^-  — •  \0.  Honores^  cr.rmina, 
encomia  ,  excjuisifo  \ncabuli  usn.  Sic  t'.wixJ  x^i>r«(  Pind.  Kcm.S. 
34.  et  ^.  4^'  'eo<ty.o{  u^UfAskr,;  01.  /«.  13.  et  ysfioipxi  Isthm.  r,.  136. 
y.oafxsiv  tivx  Jon.  in  Omphale  ,  apud.  Athen.  XIV.  p.  634.  Sic  No- 
ster  A.  P.  120.  Achillem  honoratum  (non  Homereum  e  Bentl. 
coni.)  dixit  ,  ov  Ojxrifoi  Tsri'fjixy.s  —  x\j'tov  ^xaxv  c(>9uiaxii  uft- 
T»v,  uf  Pinclar.  Isthm,  5.  63.  dc  Ajace.  —  nihil possunt,  nuUam 
vim  hanent  :iA  celebrifafem  cuipiam  conciliandam  ,  ut  aliciuis  in» 
clarescaf.  cf.  Virg.  Aen.  IX.  446.  — Jides  novae  ,  de  novo  car-' 
tninis  generc ,  a  Graecis  ad  Ilomanos  a  se  primimi  tradacto.  Hinc 
^i  pieotrum  Lcsbium  vocat ,  cjuo  Alcaens  olim   lyram   percusjis- 


—      46o      — 

set,  Leshoum  harbiton  I.  l.  34«  cf.  I.  52.  5.  —  sacrare ,  memo- 
riae  hominum  oonsccrare  ,  tradere,  Cixvois  Afaii  (Miisarum^  S(So- 
\oii,  (Pir.d.  liim.  -/!.  132.)  h.  canere.  Stat.  Silv.  IV.  7.  7.  *y/  /uaf 
rantu  Latio  sacraii  Pindare,  Thebas.  Vidc,  fjuot  modis  carmen, 
et  aliquem  canere  variaverit.  Nam  est  v.  1.  Musis  amicus ,  v.  6, 
fontes  integri ,  v.  7,'  nectere  flores ,  coronam  ,  v.  io.  honores  ^ 
denique  ,  Jidihus  ct  plectro   aliquem  sacrare. 


ARGUMENTUM.  XXVII, 


JLjene  hujus  carminis  argunientiim.  in  convi' 
vii ,  cni  Horatius  interfuisset,  descriptione 
versaiur ,  illudc/ue  ita  repraesentavit  poeta  , 
ut  corani  nobis  oninia  peragi  videantiir»  Quum 
in  eo  convivae ,  vino  largius  hausto  incensi 
ad  rixandum  ac  t umul tua?idum  consurrexis' 
sent ,  Horatius ,  magistri  bihendi  personam 
sumens,  intemperanliam  atque  insolentiam 
eorum  casligat ,  eosque  ad  saniorem  mentem 
revocare  studet.  Ut  igilur  jocis  ac  risui,qua£ 
magis  convivii  hHaritatem  decerent ,  locum 
ilerum  facerct.  cxcilatus  ad  blhendum  unum 
«  sodalihus  ad  amicae  nomen  prodendum  hor- 
tatur.  Ille  vero  tergiversari  :  Horatius  con- 
tra  instare  ,  aliterque  se  hibiiurum  negare  , 
ac  ,  quo  facilins  eum  permoveret ,  nomen  pu- 
ellae  non  evulgaturum  ,  polliceri.  Amores  sic 
suos  confessum  miseratur  poeta  ,  puellaeque 
animum  mereiricium  acriier  perstringit.  Elo- 
qiiutio  carminis  adniodum  vivida.,  doctrina 
haud  vulgaris  ,  quaeque  cxemplum  graecum  , 
quod  poeia  sequutas  sit ,  haud  amh'gue  pro- 
dit.     Similis   coloris   est  Anacr,  h}'II,   7.  «'ys 


—      ^Cl      — 

^6015  5    (TTivftv)    [njKs^"   ovroj  TrocTxycd   re   kxXxX^/itcj 

2xu5//C'^V    TToV/l/    TTX^'    o'lVCC  //fXfTWfXf  1/  ,     uXXcc     ■/.xXciC 

VTroTTivovTSi  sv  vjiyoti,  Et  Theognidei  vn.k^h  sr/fj. 

vyLsli  ^'  sv  (iv^sIt^s  Tugx  Kf/,ry,gi  [isvovrsi; ,  dXk'/,' 
Xiov  sgi^xt;  }-/iV  xTsgvKC[isvot ,  lc  ro  [ibirov  (pojvsvvrsi 
oiJLo:;  sv)  xa/  ovv  uTracri.,  ^'  ot/rco^  cviiTCCiov  yiyvs- 
rxi  ouK  cc^^^xqi. 

Adnotationes. 

V.  1  sqq.  Convivium  vos  agere  Aecei  hilare,  ad  risum  \Q' 
cosc[ue  compositum  ;  Thracum  e«t  ,  inter  comjjOtationes  tumultu- 
ari  ac  rixari.  Pro  vulgari  igitur  :  ne  t-.nnultuemini  inter  potan- 
dum,  doctius  crat,  ne  Thracia  imitemimi  convivia  ,  et  pro  hoc, 
more  ,  qui  Thracum  conviviis  fere  proprius  est ,  laudato :  ne  pu- 
gnatc  scyphis,  barbaro  Thracum  more.  Errant  adeo  crui  vere  scy- 
phis  in  isto  convivio  depngnatum  fuisse  confendunt.  —  Natis , 
iactis  ,  formatis ,  ut  Martial.  XIV.  i02.  Acvipe  non  vili  calices 
de  pulvere  naios.  cf.  III.  2i.  1.  — 1>»  usum  lactitiae ,  qui  laeti- 
tiae  inserviant,  ad  exhilarandos  animos  inventis  {xftnrrw  fxeaToi 
iCpfoa'jvt\i  Xenophanes  in  Steph.  poes.  ph.  p.  38.)  ;  iis  adeo  uti 
non  decet  in  convivio  pro  armis  uvToa^sSion  ,  c{ui  Thracum  mos 
est.  Cum  enim  hi  meracius  biberent  (unde  Of/\iKi/\v.,  ^y.vSmry  jto- 
aiv  ,  TSfoJSoaiv  dictam  puta  ,  cjuod  essent  oi>!(xTois<,Txi.  v.  Athen. 
X.  p.  427.  neuficjuam  vero  a  potandi  certamine  ,  aut  rixandi  libi- 
dine,  c|uae  in  eorum  conviviis  obtiiiuerit)  eorum  compo»ationes  non 
njsi  pugnis  finiri  solebant.  Stat.  Theb  II.  85-  OffVgH  ^i  quando 
adjlavit  lacchi  saevus  odor  ,  tunc  saxa  manu  tunc  pocmla  puU 
crum  spargere.  cf.  I.  18.  9.  De  certafione  s.  provocatione  cjuo- 
minu»  cum  Dorv.  ad  Char.  p.  4'8  Cipere  liceat,  vetat  omnino 
aententiarum  nexus  :  totiuscjue  carminis  ratio:  tum  ne  probari 
c{uidem  potest,  ejnsmodi  certamina  Thracibus  usitata  fuisse.  — 
Scyphus ,  ut  cantharus,  proprium  Bacchi  poculum.  Vaj.  Fl.  II.  272. 
*/  sacer  ut  refcrat  Bacchum  scyphus,  —  3.  4.  Prohibete ,  ar- 
cete  Bacchum  rixis ,  a  rixit  sanguineis ,  ne  confandite  (v.  I.  17. 
23.)  ne  immiscete  rixas  Baccho,  compofationi  ,  quam  ciuietam 
esse  decet :  r,e\>x^«iv  ^iKii  vvfAndaitv  Pind.  Nem.  .3.  114,  Pro  com- 
potatione  igitur  verecanda  >  ad  modettiam  composHa,  tran^juiiis 


^     462     — 

cloftius  esl  Bacchus  verecundus  ,  qui  rixas  oclit,  adposito  epithe- 
to.     Sensas    aAeo    totius  loci:     rixae  sanguireae  cruentae  absint  , 
ouae  confiissationem  deilecent.     Eriare    adeo  videntur  ,   uui   liac* 
chum  A\r\  volunt  verecunclum  ,   pulchrum,    uf  Schol.  aut  de  vino 
modice  bibendo  poetam  hic  praecipere   existimant ,  i^aoA  plane   a 
consilio  rarminis  atuue  contextas  rntione   alienum  est  ,    aut  deni- 
tiue  ,  qui  ,  uuae  non  satis  intellexfre,  corri:;ere  conantur.  v.  Ohss. 
V.  5  —  8.  Eadem  fere  sententia  ,  aljo  tantun»    ornatu    instru- 
c!a:    Alienus  est  a  compotatione  armomm  usus,  pugna.  Pro  armis 
spp-^iali  notione  est  ac//z-7cej  ,  gladiufe  ,   Medis  s.  Parthis  (v.  ad  I. 
2    extr.^  proprins.    v.  Suid,   h.  v.  et  pro  compotatione  ad  multiim 
noctem  protrr.cta  vinum  et  lucernas  poeta  po.suit.  v.  ITI.  X.    i^-  et 
21,    _.    immane    quantum ,    maxime,    admodam  discrepat    vino 
(tertio  casu) ,  discordaf ,  nihil  rei  est  ouni  vino   (contia  ^aoirj/af/, 
(jaod  convenit  ,  apud  Pind.   01.  •S-  59  )  —  clamor  impins,  avooioi. 
indi-cens,  fariosus.  — 8«  ne(|ue  ad  tumultuandum   adsjrgite.  rema- 
ne!e  ,    mancte    cubitn  «inistro    (Ovid.  Mtt,   IX    0^7.)  pressi^,  pul» 
villis  impr^sso  ,  innixo;  ex  more  adcumbentium.  I  itm  eodem  or- 
nf.tu   praecipit  Phocyl.   (in  Brunli.   Gnom.  p.  oz.)  Ir.  A"II.)   v(o  V 
iv  e/if/.-noaiM   x.oKixa>v  ifSfnicco^;vi(Cv  >jSca  /.mTlKXoM-j.    xot,  9  ri  fA  e  v  ov 

-ylvoxoTU^in. 

V.  9  sqq.  Imo  jocis,  amatoriisc^ue  confaLulationihus  exhila- 
rare  decet  ranvivium.  Sed  urbane  jafis  lianc  admoniiionem 
exemplo  ejusmodi  in  med.um  produc.to  statim  invoH"it.  P'ovoca- 
tus  enini  ad  bibendurh  a  convivis ,  non  nisi  hac  hge  eoram  se 
postulationi  satis  factrrimi  pronuntiat ,  ut  frater  MegiUae  nomen 
amicae  sibi  prodat.  Alii  aliter  sententiarum  nexum  expediunt. 
—  me  quoque  sumere  partem  F.otalio  pauilo  humilior,  sed  com- 
mode  ad  familiaTem  confabulandi  rationem  depressa.  •— severi , 
austeri  ,  oxXr^ov  (v.  g.  in  Aristcph.  fr.  apud  Grot.  Ex\  p  5.51.) 
r;um  natura,  tum  vetustate.  Catull.  XWII.  jWinister  vetiill,puerj 
Palerni  ineer  mi  calices  amariores,  ■^^ufieuTUTov  tuiv  xtcrsi  Tnv^^TX- 
Xiuv  c'vu)v  Fnlernum  voont  Alhen.  I.  p.  33. —  lo.  E  fonvixfis  unum: 
cuju.9  amores  sciscitatur  ,  sovoris  nomine  MegilLie  Opuntiae,  ex 
Opn^^te  Locridis  orinndae,  jocnm  mediiaus  poeta,  jocose  dfsii^nrt. 
Nisi  forte  celebratissimae  pulchritudinis  Megilla  fuerit ,  aut  alia 
quacunque  arte  ,  e.  g.  Mnsica,  excelluerif,  ut  hujus  gratia  irater 
in  elejjantiorum  hominum  notitirim  venerit,  atque  compotafioni- 
lui  eorum  adhibilus  tu!;rit.    Multa  talia  ar^ute  comminisci  liceS, 


—      463      — 

uuae  pro  exploratis  nemo  facile  habeat.  —  !»•  cujus  puellae  amo- 
re  teneatur.  Etiam  in  hujus  sententiae  elocutione  divprsis  iniai;i- 
nihus  mire  conjunctis  lusum  aliipiem  poeta  captasse  vidfitur,  eua- 
dem  ,  uui  vulnere  sit  saucius  ,  et  sagitta  pereat  ,  hcafuni  adpel- 
lando :  etsi  ufrumijue  «lo  amafore  clicatur.  Nam  ct  vulnerari , 
perire,  et  sagitds  defigi  so\vnma  <le  amantibus  (v.  Valhen.  iid 
Hippol.  392.  et  Dorv.  ad  Char.  p.  20.3.)  iidemcfue  ;  quo  effliclius 
amant,  beatiores  sibi  videnfur.  Sic.  Tibull.  {II.  5«  log.)  jacet sau- 
eius  annum  et  favet   morbo  ,  foV   <v.y.i^v    a^^a-yawa  ,  ut    Hesiodus 

"^r^'  58. 

V.  i3  sqq.  Num  detrectas ,  num  recusas  nomen  proferre  ? 
Enimvero  non  alia ,  hac  sola  mercede ,  conditione  motem  ge- 
rani,  bibam.  —  14.  Callide  extorijuet  insinuando ,  elej^ans  ejus 
pidicium  in  eligendis  puellis  extollens.  — ■  Quaecunque  Venus , 
puella  (ut  I.  33.  13.)  te  domat  ^  in  potestate  habet  ,  arbitrio  te 
suo  subjecit  ,  te  captum  tenef  ,  quamruncjue  amas  .  nofa  lociuen- 
di  rafione.  Alias  est  regi  a  puella(III.  9.  9.)  iervire  dominae 
ef  sim.  —  i5.  ea  certe  est ,  ciuam  te  amare  deceaf  ;  sed  invertit 
poefa  :  non  ca  est  puella  ,  cnjus  te  pudeat  ;  et  pro  hoc  ,  opero- 
siori  paullo  ornatu,  inprimis  si  cogites  ,  jocos  poetam  nunc  cunt 
convivis  miscere  :  ea  te  adurit  ,  urit  i^nibus  amoris,  amore  in- 
flammat  non  erubescendo  ^  ciui  tibi  ruborem  exprimat ,  cujus  ti- 
pudeat,  cujus  puellae  adeo  nomen  salvo  pudore  proferre  necjueas. 
—  16.  Adcurafior  sententiarum  nexus  erat  :  cpi.?ndo(|uidem  te  sem- 
per  ,  ut  Jngenuum  adolescentem  decet,  in  aniore  gtsseris:  nam 
ratio  inest,  cur  ei  salvo  pudore  puellae  ,  cjuam  nunc  amet,  nO' 
men  proferre  liceat.  Amorem  ingenuum  recfe  cjuocjue  intelii- 
gas  de  am.yre  ingenuae  puellae  .  liberfinae,  vel  peregrinae.  Pec- 
care  amore,  simplicifer  proamare,  nf  1.3.3.  9'  "*  moeehus^aduU 
ter  ,  de  arralore.  —  17.  Quidquid  habes  amorum,  cjuidcjuid  anias, 
(ut  supra  I,  6.  extr.  uri  aliquid.)  venusta  siniplicitate.  Etiam 
illud   age  familiare  collociuii  adprime  refert. 

V.  i8  sqq.  Audito  puellae  nomine  cxclamat  poeta ;  ah  mi^ 
ser  ^  a  ^eiXos  I.  5.  12.  Aividioris  hujus  orationis  vulgarior  forma 
erat  : 'IVIiserum  te,  c[ui  in  tantam  voraginem  incideris,  unde  vix 
aalvus  evadas  ,  emergas  ,  h.  cjni  in  amorem  avarae  ac  rapacis  pu- 
elUe  incidisti,  cjnae  maximay««^i  tui  est  calamifas  (Ter,  Eun. 
I.  1.  34.)  ubi  fidem\  remque  teque  properas  perdere  ( Plauf. 
Epid,   II.  2.   36.)    —   iaborabas ,    fx»}Avss   e.  g.  Eurip.  Fl.  i3o8. 


404      — 


#ovruvi'«  KMHVSiv)  colluctabaris ,  atc^ue  etiamnuni  in  ea  verftari». 
MilJifiTiy.M  fereaccipiunt  e  jejuno  Baxteri  commentor  „abor,il  as 
et  ego  nesciebam"  v.  OLss.  Eleganter  autem  puellam  rap;ireni 
( forte  et  meroKibam )  Charjbeiin  vorat  ,  Gra^rorvm  exerr^plo, 
Anaxilas  h  "i^tiTTi^i  .-ipnd  Athen.  XIII.  p.  J58.  ci)  y/vot  th  ai/ 
$JV*To  necfoivofJiirixTov  0fxacii.  Tis  yatj  —  -^  XtfA.xifx  «/pr^oof,  ?X«- 
^oSSif  ,  0  rpi>(<xvof  2«ilAA.a,  «ovT.a  ;tu'«n',  —  5.'y  bacf />/3o\t]i'  dj^nrxt 
700  jfaraTtrilaToo  '/ffcot  so.  «neretricnm.  Et  pmllr)  post :  »5  5i  t!>jvvjj 
Tviv  Xi^pOfi^iv  oix>  '^ciJpui  TToo  zsoief;  tov  re  v*uKK/\fov  hx!io''Jtc  >?»• 
raxinUK'  mCtS  ayxtpct ,  suavissima  allegori  .  Anaxilam  ir.it.Ttus 
est  Lurillius,  loco  mox  adferendo.  Eadem  ex  causa  Scyliam 
ejusmocli  mnlierem  vocat  Callim.  fr.  Bentl.  iS^-  2«u'>Aa  70V  J  x*- 
rxxoiaot  KXi  ou  xJ/o3oj  ovvofA.  s^ooa»,  cjna  eadtm  diloi^ia  rdhibnit 
Meleag»  LXVIF.  (AnaL  Br.  I.  20.)  xZ}/.x  to  w<>?p-,v 'Efujrs —  »oV 
^f  f°M*' »  5r«vr»)  ^s  ^fivmv  oixkk  dtpi'iVTxi ,  »)  xxKi  t'',v  rpoi^fj^v 
ILy.uKKBtv  iffrj-^iixe^*'.  Alias  Charybdis  dicitur  de  homine  ,  tjui 
ingurgitat  in  se  merum  avariter  plenis  faucibus^  v\  ^lauti  (Cur- 
rtil.  I,  2.  ?5.)  verbis  ular,  Hippon.ix  inParod'  e  ir.  apud  Athen. 
W.  p.  698-  l^oZax  fxoi  E  {O^UfSoir*  «J-r/f  roi'  woi'r,^^ya-u;J?;i'  ^  ubi 
forte  corr.  yav5o;^«^y/3j/v  ,  cjuod  dietum,  ut  j^avSo^it^r',?,  et  mnlto 
iortius  esf.  PtTynich.  apud  Toi. p.  ad  Lonc:.  p.  3>,6,  M«9o(Toy'i(0. 
/BJk  ,  f«/  yvveti/.ci  fj^tSvaio  .  rjui  insuper  Ludjt  Her;icl.  Ponl.  Al- 
leg.  Hom.  p.  4^'o'  —  digne  flamma,  amore  meliore  ,  m"lioris 
puellae.  Ceterum  Weston  in  Hernies.  p.  47.  r^^prtheiidit  poetam, 
quod  a  tempestate  exorsus  incendio  ac  r-iina  lini;it;  rraUet  Cni. 
maeram  pro  Ch;»rybdi,  nisi  illa  carmen  cl.nuderet.  Lf-pide  satis. 
j;,  21— 24.  Nihil  te  ab  exisiioso  i^fo  aniore  liberare  poterit. 
Ornafum  orationis  Noster  cum  aliis  Aa.^ustei  seculi  poetis  ab 
antiqua  Tulgi  superstitione  repetiit,  cjna  arte»  migirae  et  inspi- 
randi  amorem,  et  animum  isfo  liberandi  vim  hab^^re  eredeban- 
tur.  P'get  illustrandae  huic  rei ,  a  V\r.  DD.  ad  nauseam  inculca- 
lae  vel  verbum  aiidere,  De  locjuendi  formulis,  cjuae  hac  sps- 
otant  ,  tartum  nonnuUa  monenda.  Defixi  ,  y.xTo^Ss^euivji  (  SukI. 
h.  V.  ««r«Jf(»/wo/  Orph.  Lap.  XV.  79.)  dic^bjntur  01  wepxffAx^tO' 
fxivti  ,  amore  injecfo:  soluti  contra,  eo  liberati.  cf.  Virg.  Aeu. 
IV.  79,  Ad  sepsum  Prop.  IlL  23-  10.  Quod  mihi  nnn  patrii 
poterant  avertere  amici ,  eluere  aut  vasto  Thessala  sagu  inari , 
re  ad  expiationem  fraducta-  —  venena  ,  (^xxpw**» ,  (|nib  is  id  ef- 
fci  credebatur.  —  Thtesala,  nam  huic  maxime  regioni  artes  ma- 


—      465      — 

gicae  aHsicnafae  :  (juofl  vel  ex  Apulejo  abundo  constat.  —  22, 
<fuis  poicrit  Jtus?  rif  »«  ^tSsv  Suvri<fSTxi  OMdxi.  Charifon.  IV.  4. 
.Solenne  hoc  ac  proverbialiter  fere  in  perditis  ac  Hesperafis  re- 
lins.  Lucian.  in  Lnrio  T.  IL  p.  574«  3f/«w*u<»«/  Sf  is  oiJSf/t  «\. 
Aoi.  ooJf  Beoi  IxTfoi  cet.  Plaut.  Fpifl.  V.  I.  4-  *^'  undecim  deot 
praeter  sese  secum  adducat  Jupiter^  ita  non  omnes  ex  cruaiatu 
poterunt  ejnime^  Epidicum.  et  C;ipt.  IIL  i4*  neque  jam  Salut 
servare ,  si  volt  ,  me  potest.  et  inrle  Ter.  Ad.  IV.  7»  42  -—  23. 
Chimaera  ,  Lyciae  monstrum  triforme  ,  T^/'//op^o»»  (  Tcopwi-f  ouisei; 
Tfiau'fA.urof  xkxxv  vocat  Eurip.  Jon.  2oi.)  notum  satis  ex  llomer, 
II.  ^.  181.  OTpb'o3f  Kiwv  ,  owiScv  Js  ^pxy.MV  ,  fAeaoy)  Ss  ^ifxatif*.  Fa- 
buiam  ipsam  tangit  Plnd.  01.  XIII.  128.  cf.  ApollocJ.  IL  3.  Huic 
igne  omnia  vastanti  cotnpar;itur  meretrix  itidt-m  amafori  exitium 
.'idfercns.  Anaxilns  1.  I.  fur/  Ss  ff«o7Tf?v  aro'  a.f)(^r,i  iffiMTx  utv  Te^v 
ITAayywva  ,  oT/f ,  luaTatf  i\  Xifj.xi^x  zsvjiiroKs7  rovs  /3«{,6ajour.  Lufill. 
c  LXXXVIII.  (  Anal.  Br.  il.  336.)  Otre  Xifjixipx  toiovtov  fitvei 
y.XK-^v,  1)  Kx3'  Ofjin^ov  —  m(JTs  as  xxfj.4^ri0s'f  vix^v,  TeKsaiXKx,  Xifxxl' 
fXT.  —  23.  illigatum  .,  sx^^fisvov  ,  svSsSs'vtx  ,  Chimaerae  un::;uibnS 
iruasi  inhaerenfem  ;  atlposifa  imagine.  Nam  et  amnre  dicimur  il- 
ligari.  Hermes.  el.  v.  8f>»  o'i'y\  fxiv  "ZxfJLiuv  fAxv('\  y.xTs^f\(Ss  0f«voi7r 
Tru3«yo'p-/)v.  Musaeus  29.  ss  ^cSov  i\K^s  ,  n6&a)  S'  ev-^yjas  y.xl  au- 
Tfiv.  cf.  ad  I.  i3.  extr.  Male  ad  incantafioneiu  nonnuUi  refernnfk 
Praeolare  vero  poeta  servavit  imaginem  a  Chimaera  Hesumfam. 
Vulcjaris  enim  oratio  ferebat:  nemo  facile  te  ab  ista ,  aua  tenc' 
ris ,  peste  (uti  Virq.  Aen,  IV.  90.  simiiifer  de  amore)  liberet  ; 
pro  hoc ,  ne  Pegasi  quidem  ope  expediaris.  Pegasum  fantum 
commemorat,  taniruam  poeta  •,  et  cjuia  hujus  potissimum  ope  Bel- 
lcrophon  Chimaeram  occidit.  Hesiodea  (Theogon.  325.)  t}\v  fjisv 
nfi/xaoi  eiKs  kxi  eaSKo!  BsKKsiop'vT/]{ ,  laudarunf  et  alii.  Adde 
Pind.  l.  I.  ovv  sKtivM  (h.  ejusope,  uti  fert  Pindarica  locjuendi  ra- 
tio)  xai'  XifAxifxv  ^vf7:vsovaxv  —  saspvsv.  —  expediet  Chimaera^ 
pro  exp.  Chimaerae  ,  h.  a  Chimaera  ,  noto  graecismo,  Ceterum 
simillimi  coloris  est  epigramma  «5<'<r3rorov  (Anal.  Br.  III.  p.  157.) 
XXXII.  Ila/Stiai,  0f  adb/iouAf  ,  axyt^vsM^eU  v»'  e\u>Ti  eia3fJi,v.ivsii  ^ 
SeKpIi  (fii  Ti«  iu  »!yixKou  xvfAMToS  'ifAsipotv  ^fs^xvov  $s  aol  avSs  t» 
Jlsffsu-^  v.j^JCfT  «TOTwrj^a/  ^iy.rcov  ,  m  Ssisaxi. 


1.  55au&,  u  g 


-  .      466   '  - 
jiHGLMENTUM   XXV III. 


y^ommnnem  moriendi  necessitatemj  iritam  il' 
iam  ac  vulgarem  sententiam^  novo  artijicio 
ita  nobilitavit  poeta^ut  eam  in  druma  conver- 
sam  illastri  yircliytae  ^  Pythagorei ,  qui  pro- 
pe  Apnliae  litus  iiaufragio  periisset,  extmplo 
osteuderet.  Inducitur  itarfue  nauta^  qui  ex 
veteri  navigantium  more  litus  Matinum,  in 
quo  Archytae  'corpus  Jiuctibus  ejectum  jace- 
ret ,  forte  praetervehens  eo  conspecto  ,  talem 
iahiumcfue  virum  fai.o  quorfue  obnoxium  fais- 
se  miratur ,  idque  ipsum,  ut  fert  commotioris 
animi  natura ,  oratione  ad  ipsum  mortuum 
directa  Cut  ttiultoties  in  Homero  ac  V irgilio^ 
ftloquitur.  puent  quidem  animo  humano  pe- 
nitus  infxum  sensum  atque  adfectum  eo  poe- 
tas  deduxisse  arbitror ,  ut  et  umbrafn  mortui 
Cid  quod  saepius  in  carminibus  sepnlcralibus 
observare  licet^  respondere ,  et ,  quos  amicos 
habuerint ,  solari  Jingerent.  Accedit  etalia 
ex  antiqua  superstitione ,  qua  umbra  circa 
corpus  insepiiltum  errare  ,  ac  praetereuntes 
de  justis  sibi  impertiendis  quasi  implorare 
putaretur  ,  petita  istrus  figmenti  raiio.  Ar- 
chytas  itaque,  ut  nauta  se  niortuum  ne  mira- 
retur  amplius,  eandeni  virorum  se  longe  prae- 
stantiorum  sortem  fuisse,  mortemque  adeo, 
cujus  tamen  non  unum  genussii,  ad  omnes 
pertinere  ostendit.  Exposita  hinc  fctti  sui 
ratione,  sicque  ad  se  iterum  delatus  eundem 
enixe  precatur ,  atque  ,  ut  ne  insepultum  se 
jacere  sinat ,  maximopere  obtestatur.  —  Pu- 
tant  fere  .  narrationem  aliquam  de  Archytae 
txitu  a   Tartnlinis  .    quorum  civis    Archytns 


-      467      -^ 

fni.fset  ^  Horafio,  fjui  luhenter  in  Septimi  vil* 
la  Tarentina  ill.  6.  i3.)  commoraretur ,  eac- 
posifam  ejusdeni  animum  ifa  occupasse .,  ut 
fotam  eam  carmini  includeret.  Sed  uti,  quam 
iemere  liaec  ponantur,  facile  adparet ;  ita  ei, 
qui^nondicam^graecorum  omnino  poetarumle- 
ctione  iriias  aures  subactumque  habet  judi- 
cium^  sed  qui  vel  leviter  u4ntholoj»iam  grae- 
cain  aitigit,  dabinm  esse  nequit,  et  argnmen- 
tum  carminis  ipsamque  tractationem  Hora- 
tium  a  graeco  aliquo  poeta  mutuatnm  esse, 
IDucit  eo  praeler  universum  carminis  habi" 
tum  ,  ac  dJalogi  ralionem  senteniiarum  cum 
indoles  ium  eloquutio  graeca.  v.  Not.  Cete- 
rum  Marcil.  ac  Torrenf.  hoc  carmen  pro  ir^ 
risione  vel  discipH nae  Pj^fhagoricae  vel  ma- 
theseos  et  astrologiae  habent :  Cruquius  vero 
ad  I..  Tamtinm  ,  celebrem  Horafii  aptnie 
astrologum  iCic.  Div.  II.  47.)  refert.  Alii  de- 
nique  callida  dAlogia  Bruti  exitum  defleri 
exisiimant.  Qnae  somnia  ullerius  exagitare 
nihil  aitinet.  Ut  denique  de  nauta ,  quem  lo- 
qnentem  inducit  Horatius ,  verbo  tantum  mo- 
neam  «  justam  nos  ejus  notionem  ex  ipsius 
oratione  nobis  informare  posse  arbitror, 
Quum  is  vulgi  opinioni  adhaereat  ,  qua  Ar- 
chyiam  .,  quasi  de  meliore  lulo  Jzctum  .,  mire- 
tur  moriuum  :  conira  vero  tanta  jadicandi 
faculiafe  polleat  ,  ut  Archy^tam  magnum  vi' 
rum  habeaf  :  equidem  ei  nec  ingenium  excul' 
tnm  .,  nec  plane  rude  tribuerim.  cf.  ad  v,  i^. 
Ceteruui  quomodo  alii  dialoguni  constituant 
V.  Obss. 

Adnotationei, 

V.  \  —  6.  Naulii.  cf.  Obss.  —  1   —  4.  Suavis  opposiho  :  Tu, 
fpti  antea  univergum  terrannn  orbem  cnietiebari» ,    tatitillum  are- 

Gg  - 


—      468      -- 

nae  corpore  tuo  iiunc  occupas,  pauxillum  lerrae  spatlum  mortuuS 
complecteris.  — /««/■'/  et  terrae  h.  universi  (ptr  enumerationeiu) 
rnensorem  ,  geomefram.  ^AtTfi^v  y.oaixoi/  Ka.i  wci(ix.Tx  yaivjj  similiter 
?allatlas  C  XCI.  (Anal.  Br.  II.  426)  —  Anhytam  arenae  men- 
sorem  vocat ,  nam  et  de  numero  arenae  di.iputabant  m;Uh»mati- 
ci  ,  (luam  in  rem  Archimedis  liber  exst;.h  t,  ^xy.fxiTt^i,  s  arena' 
rius :  nisi  omnino  arithmetices  notio  subest.  —  numero  carentiSf 
innumerabilis ,  nihil  amplius.  Ca\n  hoc  ad  irridfntlum  Arthy' 
tam  ,  qui  sibi  sumsisset  yvMvxi  riv  (i.fA.f'T(o>v  t«  ^itq»^  aHjectum 
existimes.  —  munera  ,  pulveris ,  /woT^a,  /ufpot ,  portio  exigna  pul- 
veris,  arena  exiijua,  locus  exiguus ,  i^ucm  explet,  in  tjiio  j.ici  t 
corpus.  —  cohibent  ie  ,  habent  te,  xxTsy^ei.  St  ilicat  terra,  regio, 
locus  nos  tenere  dicitur,  in  quo  versamur ,  quem  occupam.us  j 
adjtmcta  tamen  necessitatis  ,  ut  ita  tiicam  ,  notione.  Sic  Tibullusu 
aegrum  tenebat  Phaeacia ,  I.  3.  3.  Terra  atleo  nos  habet ,  cohi- 
bet,  7V1  ex^' ■>  f"'^'^^' 5  '1  qua  mortui  jjicemiis.  A>i*ipat.  Sict.  c. 
LXXIX.  (Brunk.  Anal.  II.  p.  27.)  nUTsxfi  Hivdx^ov  c/Se  xovn.  An- 
tipat.  Thess.  c.  LX-  (Anal.  Br.  II.  p.  J24.)  Auuo;)/-/)  /^.s  Aifiva/suv 
Sxfi  xcvts.  cf.  Abrcsch.  ad  Aesch.  I.  p.^  127.  In  cumposito  cohi- 
bent  forte  alitjua  vis  est  ,  nempe,  Archytfim  t^uantumcuntrue  vi- 
rum  exiguam  nunc  arenam  complecti.  Sed  hoc  forte  argutius. 
Atl  sensum  idera  Antip.  LIX.  1.  (Anal.  Br.  I.  I)  de  Socrafe  ,  j» 
;^S«u«X^i'  0  ■xLaos  i/W4dos  «'v/v.  Simmias  Theb.  I.  (Anal.  Br.  I. 
p.  168.)  de  Sophocle  :  Toi/  <sl  •—  tcv  TfotyiK/is  Moi/'<Ty)«  iars^u  — 
Tuf^looi  i)(^si  ,  y.oii  y-ijS  cKiyov  fASpos.  Valchenar.  ad  Phoen.  Enrip. 
1458  cum  Nostro  composuit  Antipatri  Sid.  c.  LXIX.  (  An  de.  t. 
Br.  II.  25.)  «/  5'  oKiyx  ^f-JTtru)  t6v  TriKixov ,  laS  oti  xsv^si  xccl  0/- 
1  i^os  yoifAsTotv  01.  fifoty^vftwXos  lnos.  Ceteriini  eadem  liaec  sententia 
varie  exornata  est  a  poetis,  attjae  amplific.ita  :  velufiOvid.  Amor. 
Iir.  9.  40.  de  Tibullo:  vijt  manet  e  tanto,  parva  qiiod  urna  ca- 
pit  ;  et  Propert.  IV.  u.  14.  En  sum  ,  quod  digitis  quinque  le- 
vatur .,  onus.  Alii ,  ut  paucis  aftingam  ,  hos  vv.  ita  expetliunt  : 
munera  pulveris  tibi  nondum  persoluta ,  puhis  tibi  nondum  in- 
jectus  f  cohibet  te  ,  prohibet  te  ,  quo  minus  Stygem  transire 
possis;  (|uo  an  t|uid  durius  ac  contortius  excogitan  potuerit,  tjno- 
(jue  totius  loci  vis  altjue  ivdjiycioc  ,  i^uae  ex  opposilione  oritnr  , 
magis  enervefur,  du})ifaverim.  Sed  timebant ,  ne  initium  carmi- 
r.is  adversaretur  vv.  23.  sqi.j.  prava  anterpretalione  iiulucti.  — Ma- 
tinum  lilus  de  ora    C;;labriae. 


-      469      "- 

V.  4  •— <5.  A'<?r  quicquani  prodest  tibi ,  tentasse  ,  nec[uicquam 
tentasti,  a.  d.moriturus,  qui  iTioTtalis  ejscs,  h.  necjue  caelesfiuni 
rerum  stndium  prohibuif,  c^uin  morti  succumberes  ,  a  moriendi 
nec-essitate  te  exeniit,  Sententi^in  hanc  poeta  ita  adornavif,  cjua- 
si  hac  ipsa  caeli  contemplatione  se  supra  humanam  conditionem 
extoilere  voluisset  Arch^tas.  Nam  pro  caelo  sunt  dnmus  abriae, 
quas  tentat ,  cjui  ad  eas  accedere  ronatur.  Inest  enim  h.  v.  3um- 
mae  audaciae  notio.  v.  VVernsdorf.  ad  Grat.  v.  63-  Exc.  1.  T.  I. 
Poet,  min.  p.  237.  P^rtinet  adeo  ad  Archytae  declarandum  phi- 
losophiae  studium,  maxime  ad  eam  partem,  cjuae  in  deorum  na- 
turam  inquirit.  Jam  cum  ejusmodi  conafus  (uti  omnes  ferc,  qui 
ab  ingenii  sagacitate  commendationtm  habent,  v.  ad  I.  3.  21.) 
in  hominem  cadere  negaret  prisca  vulgi  opinio -,  poeta,  eam  secu- 
tus  ,  Archytam  ,  de  Diis  philofophafum ,  tentasse  h.  inipio  au$« 
adiisse  ait  airias  ,  caelesfes  de^^rum  domos.  —  animo  percurris- 
se y  oontemplatum  esse  ,  dispexisse  de  rerum  caelestium  natura. 
Adposite  Lucret.  I.  73.  de  Epicuro  •  Ergo  vivida  vis  animi  per- 
vicit  et  ejctra  processit  longe  Jlammantia  moenia  mundi ,  atque 
omne  immensum  perngraiit  mente  animocfue.  —  morituro,  grri- 
Aiter  claudit  sententiam.  cf.  II.  3.4.  Ceterum  alii  totum  hunclo- 
cum  ad  astrologica  Archytae  studia  referunt  ,  quin  Gesnerus  eo 
delapsua  est,  ut  Archytae  avrofJiciTov ,  seu  volanti»  columbae  ma- 
chinationem  hic  forte  respict  in  animum  induceret.  Nec|ue  alfera 
probabilior  videtur  ratio :  qnam  si  poeta  volnisset ,  aliter  haud 
duhie  rem  adomaturus  fuisset.  Et»  mafhematicum  Archytam  jam 
initio  carminis  prodiderat ;    nunc  de  philosopho  agif. 

V  T.yirehytas,  hinc  usque  ad  finem.  -—'j.sqq.  Colores  ducti 
ex  Hom.  II.  *•  117.  OuJf  -/«/'  ouSf  P>it\  'HfaxX/ioJ  tpvy^  Ky;(a(,o«»s5 
^i^Xtscto?  f!JXf  A/i' Kpoviaii'/  a.])*KTl.  —  aK  <«/  S7»  —  y.iiaoy.'  ,  izsd  y.s 
SJ.vse.  et  ^.  107.  KxtSixvs  xui  Ilarpo/jXof ,  oxe^  aeo  iroKKov  xueivun'» 
Ad  commnnem  moriendi  neceseitatem  declarandam  Archytae  nm- 
bra  virorum  se  praestantiorum,  qni  mortem  non  magis  effugerint, 
exempla  adfert.  cf.  Virg.  Aen.  X.  469  sq.  et  Nostri  11.  ie>.  29.  IV. 
7.  14.  Unicuicfue  Horatius  adjecit  id,  cjuo  relicjuis  hominibus  in 
tantum  praestarent ,  ut  communi  morfalium  condifione  exemti  vi- 
deri  potuissent.  —  Pelopis  genitor ,  Tantalus  ,  rex  Lydiae,  «on- 
viva  Deorum  ,  etsi  eum  Dii  mensa  dignati  fuissent,  3«oVf ,  «v^((aj- 
wos  «i» ,  xoiVT^s  Tfietiti^/\s  d^totfA  l;ta)V  ^eov ,  (ut  de  eodem  Eurip. 
Orest.  9.)  atque  is    adeo  in   snmmo  japud  Deos   honore  fuiiset  (»,* 


—      470      — 

riv  M^f*  Sii«rov 'OXii'/xwou  'axotso]  eTij^.uauv  ^  '^v  TxvraKos  «uras, 
Pincl.  01.  «.  86.)  h.  si  ovnatum  fabnJae  deniDS,  opum  floreiitissi- 
mns.  Hi  enim  SeopiXifi  habili  v.  atl  I.  26.  1.  et  I.  3i,  l3.  item 
homines  pii  ac  jiisti  |f lo;  y.oii  ofAoTf>a.ite^oi  Siofs  (Pausan,  VIII.  2. 
p'.  600  )  (licfi  ;  cjiiod  «(lumbratum  ex  aurea  aetate,  in  t[aa  domas 
invisere  castas  Caelicolae  nondum  spreta  pietate  solebant ,  Ca- 
tull.  LXIV.  387.  Qua  eadt-m  cle  rausa  Tantahis  sJc  dictns  videri 
potest  ;  nam  et  is  pietatis  laude  florehat,  iinte<{uam  u/3{f»  sua  Jo- 
vis  iram  provocasset,  Stat.  Theb.  VI.  282.  Tantaliis  inde  parens^ 
qui  non  fallentibus  undis  imminet  —  sed  pius  et  magni  vehi- 
tur  conviva  Tonantis,  Alia  denicjne  hujus  figmenti  ratio  in  A"irg. 
Ecl.  IV.  63.  Ceterum  Nostri  locum  sublegit  auctor  Eleg.  de  For- 
tunae  viciss.  (apud  ■VVernsd.  Poet,  min.  III.  p.  243.)  v.  9.  10. 
Tantalus  infelix ,  dicunt ,  conviva  deorum ,  nunc  quoque  apvd 
manes  victima  sacra  Jovi  est.  —  8.  Tithonus  quoque  occidit, 
etsi  ab  jlurora  in  auras  remotus ,  in  caelum  raptus  ,  ov  «ffTejwv 
Ts 5(iif7>os  cKocfis  xfoKioi  o;^/oj  <i.vuiiT.<ia»^ ,  Eurip.  Troad.  855.  Cujus 
figm.Miti  causa  unice  in  Tithoni  puJchritudine  cjuaerenda  videtur. 
Enieiy.iKov  a.Sixv*Toiai  Tithonum  vocat  Hom.  H.  in  ^''en.  2i9.unde 
totius  fabulae  descriptionem  pete.  Scilicet  a  Diis  amatos  dice- 
Lant  eos  ,  r|ui  pulchritudine  maxime  eonspicui  essent  :  v.  adl.  26- 
1.  Ita  proclive  erat  ,  ut  .TJii  hoc  ulterius  ornarent ,  adderentcpie, 
a  Diis  eoj  expetitos  ,  adeocjue  raptos  esse.  Maxime  vero  ejnsmo- 
di  Taptus  ad  Deas  referebant,  cjuae  et  ipsae  formosissiniae  es- 
sent»  Quod  unice  eo  pertinuisse  arbitror  ,  ut  juvenilis  formae 
praesfantiam  insigniorem  redderent.  Sic  Venus  Phaulhontem; 
Tijsv  civSo!  (X,oVT  spiy.v^eo!  rilir,s  m^t  «i;fje(4-*/^-f'i''1  1  juXta  Hesiod-- 
Theog.  987-  et  Aurora  Cepbalum  (Pausan.  III.  18.  p.  254.  Anton. 
Lib.  r.  41.)  Clifum  (Hom.  Od.  o.  250.)  et  hunc  Tithonum  rapu- 
isse  credifa.  Admixta  mox  ab  aliis  alia,  ciuibus  ,  cruae  fabulae 
originem  dedissent,  obfuscarenfur.  Ceterum  Tithonum  senio  pae- 
ne  confectum  atcjue  emorfuum  in  mortuis  poeta  reponit,  ciuod 
uon  urgendnm.  Nam  illius  mutationem  in  cicadam  ,  ciuam  seri- 
ores  poptae  ex  Hom.  H-  laud.  v.  287.  effinxere,  nolim  huc  trahi 
propter  II.  16.  30.  Pessime  vero  uuidam  remntum  in  auras  ex- 
plicant  ,  mortuum.  Male  cjuoc|ue  Dacer.  —  9.  3Tinos  Cretae  rex 
de  legibus  ferendis  ,  (juo  majorem  iis  auctoritatem  conciiiaret  , 
Jjisum  Jovem  in  consilinm  adhibuisse  ferebatur:  fiovKevoM^xi  vah 
rav  vd[A»v  cvx  ivev  9eov  tov  M/iw,  Pausan.  IH.  2.   207.  adde  Pla' 


-      471      - 

tonis  Minoein  p.  i38.  Hinc  Jovis  arcnnis  collofjiiiis ,  o«'}o/f,  cJ' 
missus  ,  (ti/oj  fJieyxK«v  i»(i<jT,\iy  ut  simillime  cle  eodem  Homer. 
Od.  T.  149.)  h.  in  familiaritatem  Jovis  receptns ,  cjnocuin  ipse 
Jupiter  versaretur,  nihil  aniplius  li.  1.  Uubitari  etiam  licet,  ari 
Homerus  Minoem  hoc  respectu  sic  adpellaverif ,  etsi  Pausan.l.l, 
pro  explorato  ponat  ,  annon  potius  e  prisco  sermone  sin\pliciter 
sit:  vir  pruHentiae  ac  justitiae  laucle  conspicuus.  Na m  c«/n  Diis 
versari  ,  et  pium  ^  justum ,  sapientem  esse  anlicjuus  sermo  pro 
iistlem  habet,  hauil  obfcura  ratione.  Eurip.  Hijipol.  948-  '"^  S»)  SfoT- 
oiv  ,  is  TSipiaoos  ojv  «v/Ji  ,  sCvn',  aO  amf^mv  yxi  y.xKwv  «'<vjV«roj.  — 
10.  Sapientes  etiam  viri  morli  succubuere.  ferc  ut  Argent.  7<!IX. 
(Anal.  Br.  n.  p.  370.)  ci  5s  <toi  i^ctvnToi  aopi/\;  vo'of,  '!a9i  KX?av~ 
Sfji  x*i  7jt)vo)v'\liy\v  Tov  /3oi3bi'  an  efA.oKov.  Praeclare  Archytae  um- 
tra  exemplum  Pythagorafe  ,  cui  ,  dum  viveret,  addictus  fuerat , 
in  meclium  profert,  simulc^ue  ejus  de  metempsychosi  clogma  m 
ij>so  comprobatum  tangit.  Adiirmabat  enim  Pvthagoras,  Se  Tro- 
jani  belli  temporibus  fuisse  Panthoiftin ,  Panthoi  filium,  Euphor- 
bum  ,  tum  ex  aliis  in  alia  migrasse  corpora  ,  clenicms  Pythdgo- 
ram  factum.  Cui  rei  ut  fidem  faceret ,  clypeum  ,  cjui  in  Junonis 
templo  haud  procul  Mycenis  inter  alia  xveiSrifJtixTx  atlfixus  esset, 
fuisse  contenclebat  ;  (Euphorbi  certe  clvpeum  ibi  a  Menelao  sus- 
pensum  memorat  Pausan.  II.  17.  p.  148.)  hoccjue  ipsum  nomcn  , 
ei  inscriptum ,  mox ,  cletracto  eo ,  reperlum  esse  ferunf.  Vid. 
Intpp.  ad  Aelian.  Y,  H.  H.  26.  et  ad  Diog.  VIlI.  5.  —  Habent 
Tartara  P.  Tajr^pof  f>^f « ,  xxti^si  TloivSoiS/iV ,  itefum  Orro,  in  Or- 
cnm  demissum  (ut  Virg.  Aen.  II.  308.  IX.  527.)  copia  poctica, 
et  ornate  pro  vulgari  ,  Pythagoras  bis ,  tancjuam  Euphorbus  ,  fct 
tanciuam  Pythagoras  ,  Orcum  subiit.  Si  iterum  h.  1.  proprie  acci- 
pias,  animanujue  adeo  Euphorbi  sfatim  in  Pythagorae  corpus  im- 
nigrasse  inde  cogas ,  ex  ejusdem  philosophi  praeccptis,  ipsius 
animam  post  longum  demum  temporis  spat:um  (cjuod  ter  milla 
annorum  Aegyplii,  mille  vero  Piatonici  statnebant.  v.  Heyn.  acl 
Virg.  Aen.  VI.  748.)  Jn  corpus  revertisse,  3tatuendum  videtur.  Sed 
forte  To  iterum  non  urgendum  ,  et  de  iteratis  per  hominum  ae- 
tates  corporum  mutationibiis  ,  eorundemc/ue  dissolutione  capitn- 
dum:  utcjue  adeo ,  cjui  Aethalides  fuerit,  mox  Euphorbus,  postta 
Hermotimus  ,  tum  Pythius  Delius  ,  denicjue  post  alias  bene  muU 
tas  migrationes  extremo  Pythagoras  evaserit.  v.  Schol.  Sophr.cl. 
apud   Lamb.    E   migralionibus    vsro    Pythagorae   poeta  Euphoibi 


—       472     •  — 

tantum  exempluni  adrert,  tanc^nam    illnstrius ,    fabuhiaut.'    de  tly. 
peo    isto    farxugeratissimum.   —   n«   quamvis   non   tam  mortuus , 
ouam  potius  cotpovis  tantum  exuvias  posuisse  dicendus  est,  anima 
ejus  iiliis  deinceps  corporibus  inserla  ,  sictjue  vitam  continuante: 
cujus    rei    (sc,    vitae    a    se    continuatae)  veritatem     ipse    clypeo  , 
uuem  tanquam   Euphorbus    vA   Trojimi  gessisset,    satis   luculenter 
ostenflit.     Sunt  arleo    verba   oorrigentis  atcrne   restringentis,  quae 
paullo  ante   Ae  Pythagora   pronuntiaverat,  ne   is  vcro   mortuus  pu- 
taretur.     j\tc|ue  sic  cjuiHem  louum  ,    i|ui  me  ,    intpp.    hallucinatio- 
nibus  orcupatum  ac    praepeditum ,    diu  exercuit ,  satis  expeditum 
arhitrnr.      Vana  acleo  est  Sanadoni  opinio ,  Pythagoreum  philoso- 
phum    dogmatis    suis   contraria    hic    praecipere   statuentis.     Kalsa 
etiam  omnium   intpp.  ratio,  cjua  verba  :  qnamvis  ....  concesse- 
rat  atrae  ,  pro  causa  subjecta  existim.int  ,    ob  cjuam     Pythafroras 
non  iterum  mori  ciebuisset ,  fere  ut    Tantalus ,  ciuocl  convivaDeo- 
rum ,   Tithonus ,  rjuod  Aurorae  amatus    fuissel.     In    sensu  enim 
constituendo     vide    cjuomnc!o  iidem  hallucMnati  sint:      Pylhflgoras 
bis  oljiit,  cjuamvis  prolato  clypeo  ostenderet,  se  tanqnam  Euphor- 
bum  Trojanis  temporibus  interemtum   cet.  b.    se  jam  s^mel  mor- 
turm  ;    cpiocl    parum    prooeclere    videtur.  —quamvis   nihil  ultra , 
praefer  nervos    atque  cutem ,    oxfxxi  xx!  y^futrcc,  exuvias  corporis 
Morti    concesserat ,    permiserat ,    jus    tantum    ei    in  corpus  siium 
Hederat ,  anima  sibi  vindicata  :  exc|uisitissimo    verbo^  nec    minus 
ornate  ao  proprie  nervos  et  cutem  dixit  de  corpore  aniixa  desti- 
tuto.     Nervi  cnnn  generali  notione  musciili  et    ligamenta   rorpo- 
ris  dicti,   (v.   Gell.   XIII. '21.)  quibus  quippe  totum  corpus  susti- 
netur  ,   et  in  rohur  erigitur  ,  desertum  contra  fulcimentis  suiSy 
in  ruinam    lahitur ,    Macrob.  YII.   9-  —  clypeo  ,  cjui  a    Menelao 
in  Junonis  templo  snspensus  fuerat  ,  rejixo  ,  revulso,  detracto  ;  ut 
A'irg.    Aen.  \-.  360.  — •    testatus ,    tesfatum    faciens  ,    comprobans 
Trojana  tempora  ^  se  Trojani  belli  temporibus    vixisse,   se   adeo 
nunciuam  vere  occidisse.  —  i4.  Nunc  dnmum   poeta    s.    Archyfas 
subiirif  ,  (juibus  causis   Pythagoras  mortalium    condifioni    prorsus 
ex'mi  dfbuissef.     Vnlgnris  structurae  ratio   fcrebaf :  hahentTart. 
Partfhoiflen  ,  iterum   Orco  aemissum  —  sane  non  sordidum  na- 
turae  verique  auctorem.     Sed  posferius  poeta  cum  iis  ,    cjuae   in- 
terjerta   sunt ,  quamvis  .  .  .  concesserat ,    docta   ratione    conjun- 
xif.   (^nam  cnm  non  perspexisstmf  infpp. ,  secjuentia   ad  inferjecfa 
retulere  ,  hoc  supjdcmenfo :   */  quamvis   non  sord.    auctor    esset. 


cxxm  admodun:  diver.sa  sint  r.ieinLra,  ita  ut  alferum  verai;i  Pytha. 
gorae  mortem  neget  ,  alferum  causam  continent ,  quae  eandem 
morli  subrfucere  Hebuisset.  —  Auctor  naturae,  tjui  naturam  clis- 
posuit  ;  splendiHe  pro,  cjui  de  reruni  natura,  de  Diis,  de  munrlo 
philosopliiitus  est  ,  nova  via  naturae  arcana  «crulatiw  est,  nova  tle 
ea  dogmata  protulit.  Eodem  splcndore  Lucret.  IV.  9^6.  A'os  age- 
re  hoc  autem  ,  et  Naturam  quaerere  rerun»  semper ,  et  inventani 
patriis  exponere  chartis.  Speculatorem  ,  venntoremque  naturae 
physicum  aHpellat  Cic.  Nat.  D.  1.  30.  Insulse  aclmodum  nonnul- 
li  :  auctor  s.  scriptor  libri  de  natura.  —  Auctor  veri^  magnifice 
et  hoc  He  eo ,  cjui  primus  vera  docuit  ,  cjui  unice  vera  atque  in- 
dubitata  invenit ,  proposuit ;  divulgavit.  Semper  animo  obversari 
debet ,  unum  e  P)  thaj^oreis  bic  locjui.  Idem  adeo  dc  sectae  ,  cui 
romen  dedit  ,  principe  cjuivis  alius  praedicare  po«set,  Afcjue  ila 
plane  de  Epicuro  apud  Petron.  c.  i33.  ertr,  Jpse  pater  veri  do- 
ctus  Epicurus  in  arte  jussit  et  hanc  vitam  dlxit  habere  dens. 
Cum  verum  etiam  de  aecjuo  ac  jusfo  dicatur,  (Epp.  1.  1.  7i.) 
Ethicen  ,  PhiJosopbiae  partem,  a  Pyfhagora  exculfam,  inteliigen- 
dam  esse  omnes  fere  sfatuunt.  —  non  sordidus  ,  te  judice,  cjneni 
vel  tu ,  cjui  philosophiae  ejus  arcanis  non  omnino  inifiafus  es , 
cujus  adeo  judicinm  de  eo  sola  ejus  fama  affjue  celebritafe  duci- 
tuT ,  nnn  sordidum ,  non  contemnendum  judices  auctorem  naf: 
Nam  de  viro,  (jualis  erat  Pythac;oras,  multorum  eloqiis  condecora- 
to  ,  unicnivis  e  plebe  ,  etsii  jusfaene  sint  istae  laudes  necne,  pro- 
nuntiare  nequeat  ,  boc  tamen  ei  judicium  concedas  :  inesse  dei)3- 
le  isfi  viro  ,  cjuae  aculioribus  atcjue  infelligentibus  probenfnr , 
non  contemnenda  adeo  esse  ,  sat:s  probabilia  esse  oporfere,  ciuae 
malti  pro  certis  habeant.  Archytas  igifur  nauf.-^e  judicio  frilmit 
tanfum ,  cjuantum  judicandi  ejus  facnltati  tribuere  licebat.  Pavum 
recte  igifur  faciunt ,  cjui  non  sordidum  auctorem  per  XiTcT.;ra 
dictum  vobtnt ,  pro,  nobllissimum,  summum  auct.  ,  uti  fere  Virf^, 
Aen.  XI.  339.  consiliis  habitus  non  futilis  auctor,  tjuoJ  sane  ex 
Archyfae  mente  verum  esf ,  non  ejusdem  vero  momenti  e  nautae 
^judicic  Netjue  tamen  h-.inc  naufam  ad  iniimam  hominum  senfi- 
nam  detrusum  velim  ,  imo  ,  tjuum  ,  mercalurcm  facicndo  ,  renio- 
tissimas?  terras  adiret,  ingenium  ejus  multarum  rerum ,  literarum 
tjuoque ,  cognifione  exculfum  esse ,  (juumque  inferiorem  Italiam 
peregrinando  attingeret ,  de  Pythagora  quoque  nonnuila  fando 
«cciperc  potuif.     D-.im  igit;ir  Archytas  Pyfhagorpm  vel  a  t«Hl-o- 


—      474      ~ 

luinc  nia£;num  viTuni  judiratmn  iri  conficlit ,  suum  ipse  hoc  qua- 
«ii  involucro  judioium  dc  co  procUclit  honorificentissimum.  Quo 
praeclaro  artificio  adsccjuutus  est  hoc,  ne  partium  stuctio  ita  tle  il- 
lo  sensisse  viderelur.  Atc^ue  hactenus  licebit  in  vulgata  lection© 
aclc|uiesoere.  v.  Obss. 

V.  i^  sq.  Enimvero  moriendi  ista  neccssitas  ad  onines  per- 
tinet,  omnes  mori  oportet,  cjnamvis  diversa  mortis  sit  ratio.  Po- 
sterius  membrum  Archytas  subjicit,  ut  ad  mortis  genus,  quo  ipse 
perierit,  transitum  sibi  aperiat.  Aliter  non  perspicias,  cur  diver. 
sa  niortis  genera  commemorentur.  Nam  ex  antecedentibns  con- 
cludi  poterat  solum  hoc :  omnes  n\orti  dcberi.  Ad  sentenfiam  to- 
tius  loci  facit  epigr.  in  Anthol.  gr.  III.  p.  898.  'Ei-SocS'  lym  — 
St)'/wov  'Ai'Sos  -^XSoi/.  — •  00;  f/.fi'  eyu'V,  sTSjtoi  «A.Xa)f  ■nuvTis  Sf  rs 
wivTtis.  Verba  omnes  una  vim  acquirunt  ipsa  collocatione.  — ' 
nox  infera  ,  Orci  tenebrae  (Catull.  3.  13.)  de  locis  inferis:  v. 
I.  4.  24.  — 'Manere  nos  ea  dicuntur,  quae  fato  nobis  impen- 
dcnt ,  cjuae  fato  in  nos  consfituta  sunt ,  cjuae  effugere  non  licet. 
Sic  II.  18.  30.  destinata  aula  divitem  manet  herum,  adde  V.  13. 
l3.  el  16.  41.  Stat.  Silv.  II.  1,  217.  —  16.  via  leti ,  o7fA,os  Sxva- 
Tov  ,  notaimagine.  v.  ad  I.  4,  17.  —  calcanda  y  cunctis  terenda, 
ut  eadem  in  re  Prop.  II.  20.  74.  h.  ingredienda.  cf.  II.  17.  n. 
—  semel ,  serius  ocius  (II.  3.  26.  de  eadem  re)  alic^uando  certe 
incunda. 

V,  17.  18.  Pro  generali :  ubicjue  patere  leti  viam  ,  ipsa  sta. 
tini  mortis  genera  subjicit,  sed  in  adnumerandis  iis  aibi  tempe- 
rat ,  duobu3t[ue  tantum  defungitur  poeta.  Magis  luxuriatur  Stat. 
Silv,  ir,  1.  210.  scjcj.  unde  haec  tantum  adponere  lubet:  omnia 
Juncta  aut  moritura  vides.  —  Hos  bella  ,  hos  aequora  poscunt : 
his  amnr  exitio  est ,  furor  his  ,  tt  saeva  cupido.  Mopi'«i  I->j>ctu)v 
y.fijisis  Simonides  cjuoqueeleganter  per  partes  declarat  c.  XVIil.  12. 
(Anal.  Br.  I.  128.)  roCs  S;  SvaT-/ivoi  voaoi  pSsifoufi  Svnrsiv,  Teu's  S 
' A/jfi  ^i^fA.fiiJ.svo»s  nlfxwei  ixsKcitvf\i  ' Kt^i\s  uwo  jj3oi/'j-  0]  S*  sv  3«- 
Kdaay  ,  A«('Aa»/  x?\cvsCiJ.;voi  y.cii  Ki^iJ.ccaiv  «oAXoTs/  sTOfxpu/^/it  «A&f , 
Svi^aicovai.  Idem  argumentum,  more  tamen  suo,  tractavit  Pefroii. 
c.  H5-  Illum  bcllantem  arma  decipiunt ,  cet.  cf.  II.  '3.  Jani 
obicr^a,  «juam  splendida  imagine  vulgare  :  hi  in  pugna  cadunt  , 
poeta  declaravcrit.  Proprie  is  ,  c|ui  in  pugna  occiditur,  dat  Mar- 
ti  pugnam  obeunti  spectaculum ,  Mars  in  caeso  oculos  defigit , 
gi  immoralar ;  vulneruni  atcpc  ebnllienti»  sanguinis  adspectu  lae- 


—       475       — 

tatnr  :  huic  enim  oK\vfA.!\aiv  kis  KvS^oi  civSpvv  juxta  Antip.  Sid.i.. 
XIX.)Aiial.  Br.  II.  14.)  acWe  Orph.  II.  64.  ubi  Mar.s.  «IjwaT/  «v- 
SfofuvM  x;«(;(»v  audit.  cf.  ad  1.2.  37.  Excjuisitiore  moclo  hocFuriae 
facere  ciicuntur,  cjuatenus  ex  anticjQa  idea  ipsae  in  proeliis  ver- 
:fantur  ,  pugnanfpsque  ad  mutuani  caedem  impellunt.  Simplicissi- 
ma  uticfue  ratio  erat  liaec  :  aiii,  furore  incensi ,  in  pugnam  ruunt, 
et  caeduntur.  Tun\  paullo  cloctior:  Furiae  eos  ad  pugnam  Lnsti- 
;:;ant,  sircjue  ,  ut  in  ea  cadant ,  efiiciunt.  Sic  facilis  progrpssus 
fuit  ad  illnd  ,  cjuo  tofa  intago  animatur :  Furiae  alio*»  Marti  spe- 
ctandos  praebtjnt,  quos  caesos  cum  voluptate  ad.ipiciat,  Male  igi- 
tur  Intpp.  existimant,  eiare  spectacula  plane  ita  dici ,  ut  dare 
.ludos ,  gladiainrcs.  —  torvn  ^  /SXcJOf-to  (ut  Hesiod.  Scut.  v.  147. 
de  Marte)  immifi,  fero,  cjui  tali  ad*pectu  laetetur  ;  adposito  epi- 
theto.  —  18.  alii  in  mari  pereunt.  —  avidum  ,  propter  naufra- 
giorum  frecjnentiam  ;  ornat.  Paullo  aliter  arrtrwm  mare  IH.  af).  61. 
:•,  19.  20.  Cujusvis  aetatis  homines  morfi  obnoxii  snnt,  Mix' 
ta  ,  promiscue  ,  nullo  discrimine  senum  ac  juvenum  funera  dcn- 
sentur ,  acervantur  ,  senes  ac  iuvenes  confertim  cadunt  ;  de  cae- 
sis  in  pugna  petita  imagine  ,  sz^y-aavTCix  niivToLi  ,  de  sfragis  acer» 
vis.  —  20.  Docle  iferum  moriendi  necessitatem  ad  omnes  perti- 
nentem  anticjua  ac  religiosa  imagine  repraesentat  poeta.  Scilicet 
solenni  ritu  immolandae  victimae  pili  e  fronte  evellebantur  ,  at- 
tjue  in  ignem  conjiciebantur ;  cjiiod  erat  K^x.Tifysa^a.i,  Tum  victi- 
ma  rite  sacrata  (Virg.  Aen.  XII.  213)  dicebafuT  Deo,  cui  sacra 
adparahantur.  Jam  cum  homines  prisca  religione  Diis  inferis 
kvsifXfj.ivoi  haberentur,  s.  Orci  victimae  (II.  3.  2.3.  Similiter  Pal- 
ladas  CXXX.  (Anal.  Br.  II.  434.)  etsi  parum  suavi  comparatione  : 
K.ivTei  TM  BetvxTM  T/\(>ovfJi69x ,  nxl  TfspofAi<jSu  »J  «y/Av)v  ;^o/puiii* 
«■px^oueveov  «Ao/aif)  ;  safis  proclive  erat ,  cum  re  etiam  ipsos  sa- 
crilicandi  ritus  ad  eos  tradacere.  Ut  igifur  n]orituru«  tancjuani 
victini.-i  rite  sacrata  caf'eret  ,  opus  eraf  crinium  summornm  (ufi 
enim  summa  pecudum  tempora  ferro  notabant ,  Aen.  XII.  «73. 
ita  IrisJIavum  crinem  vertice  aufert  Aen.  IV.  693,)  abi-jissione. 
Jnjnngit  hoc  officium  (dxvir»  Eurip.  Alc  74.  Iridi  Virg.  Aen.  I. 
1.  Proserpinae  Noster  h.  1.  et  inde  Stat.  Silv.  II.  l.  147. /a/w 
complexa  manu  crinem  tenet  infera  Juno  ,  v.  omnino  Heyn.  ad 
Virg.  1.1.  —  nullum  caput ,  verticem  tondere /»^iV  ,  refugit  , 
non  abstinet,  omnes  sacrificio  parat,  Bulli  parcendo,  Hinc  sae-oa 
dictfi. 


-      476      - 

V.  21.  '22,  Qviitl  n\iruni  igitur,  si  et  ipse  naturae  dcbifmr!  per- 
«olveriiu  ?  Sed  clocte  poeta  ipsurn  mortis  genus  huic  seniLntiae 
iiivolvit.  Vulgarior  ratio  erat ,  ut  fluctus  Archytam  obruisae  di- 
cereiitnr  ,  xvfA»  tT;$xh.vaf  sed  Noto  tribuit,  quatenus  mare  turbaf, 
ac  fluctus  movet.  Iden^  orationis  color  in  Virg.  Aon.  VI.  336.  .— 
undis  ,  fluctibus  lUyricis  ,  mari  Illjrici,  h.  Adriatioi  in  genere. 
Hinc  proprie  Noto  ,  h.  Austro  partes  datae  :  Adrlatici  enim  m<z- 
ris  is  arbiter  maximns,  I.  3.  l5.  —  comes  Orionis  rapidus^  qui 
rapiflissimus  est ,  ubi  Orion  devexus  ,  Hevexa  caeli  parte  conspi- 
oitur,  ad  occasum  vergit  (hinc  pronus  111.  27.  28O  occidit.  Est 
aileo  Notus  sub  occasum  Orionis  exortus.  Hoc  enim  tempore 
(nxv^u<sit\v  illuil  vocant  ,  e.  g.  Argentar.  XXIII.  (A.nal.  Br.  II.  274.) 
evpfJLoi  ot'  'rtfiavo!  xvtaTptipr^oe  itoikciijf/]';  /B/vSot,  vno  aToyefris  t.-^S- 
fAXT»  TSycvivai/fi,  adde  Isid.  Aeg.  IV.  1.  in  Anal.  Br.  II.  p.  474.) 
mare  ventis  maxime  infestatur.  S/i  totc  m*vjoim  ivii^cv  3i/oo(j/v 
«oro!/.  Hesiod.  "Ejiy.  621.  .idde  Theocr.  ^.  54.  Virgil.  Aen.  VII- 
719.  Saevus  ubi  hibernis  Orion  conditur  undis.  cjui  locus  trans- 
latus  ex  Apollon.  I.  laoa.  ;(;f///fji*)  oXooVo  neXsi  Suoi?  'flpiwvof,  Hinc 
poetica  ratione  ipse  tempestiites  ciere  dictus.  cf.  V.  lO.  10.  et  «5. 
7.  Virgil.  Acn.  I.  535.  Claudian.  de  Laud.  Stilic  I.  287- et  Valer. 
VI.  II.  62.  —  comes  ,  v.  ad  I.   25.  extr. 

V.  23  -fyy.  Seuuuntur  preces  atejne  oblestationes  Archytae  de 
justis  corpori  suo  impertiendis.  Sciliret  qiuim  omnium  ferme  po- 
pulorum  aensu  atrocissimum,  quod  homini  post  mnrtem  accidere 
posset ,  hoc  haberetur  ,  si  corpus  sepultura  privaretar  ;  ut  huic 
obviam  irent  ,  partim  legibus  caverunt,  partim,  id  cjuod  ad  exci- 
tando3  humanitafis  sensus  maximi  momenti  erat ,  re!  1  in  religio- 
nem  verterunt  ,  cjua  ct  totam  gentem,  ad  cjnaiti  projectam  cada* 
ver  pertineret ,  pollutam  atque  incestatam  (Virg.  Aen,  Vf.  i5o.) 
isto  ,  et  ipsam  animam  ,  tjuiete  negata,  centum  annos  errare  cre- 
di  volebant.  cf.  et  ad  v.  30.  sqcj.  Neque  aliennm  erat  a  Pytha 
goreo  ,  in  has  preces  descendere  ,  (juum  etiam  Aegyptii,  a  cjui- 
bus  Pythngoras  multum  profecerat,  errorem  istum  animae  »tatu^»- 
rent.  v,  Serv,  ad  Virg.  Aen.  VI.  154.  Ad  rem  vero,  et  ad  totum 
orationis  habitum  facit  epigr.  LIV.  Juliani  Aegvptii  (Anal.  Br. 
II.  506.)  ztKuiif  vuuY)yov  fjic  K(x.p,MV  )>.»i  ar.f*»ri  x,<^acii ;  ztKait  ,  Mst- 
Keicimv  u<f»  tpvKu<sa<JiAfvof  uisl  S'  tCnKoirjv  fAcBsxois  ,  fiiKos' riv  Js 
T/  pffy  «\A.o  TiJ;^-/) ,  roiotv  uvTiuaoiii  y^a.^lriAv-—  rie  parce  malignus 
iare,  docte,  et  exc|ui8ite,  pro  vulcari,  ne  fam  maligno.sis  animo,  u* 


--        HjJ         — 

parcas ,  recuscs,  tleneges  dare ,  injicere  arenae  particulam , 
'ixfj.i^oti  ixcpiop  (ii»x'^  (Zonas  in  eadem  ve  c  IX.  7.  Anal.  Br.  II. 
82.)  paullulum  arenae,  {angusti  data  pulveris  haustus  Stin.Thvh. 
X.  427.  pulveris  exigui  congeriem  Lucan.  VIlI.  867.)  vagae , 
!}iV')i  ar^tziTyis ,  mobilis,  ad  ornalum  pertine*.  —  ossibus  et  capiti^ 
omnino  pro  ,  corpori.  Caput  tamen  in  specie  commemorat,  (|uofI, 
hocce  arena  consperso  ,  hnmafio  absoluta  putabatur.  Hinc  cuni 
vi  adjef  tum  inhumato  ,  quia  haic  maxime  humatione  opus  erat. 
Adposite  Zonas  c.  laudato  :  ^^u^^f av  <rfO  KKpaKxy  e-fU[A.f\aofA.*i  «/y/st. 
ATr/ii  91v»  ,   y.ixToi  xfOfjou  y^tvv.fxevni    viifOoi. 

V,  25  —  29.  Sic  prospera  tibi  contingat  navlqatio  !  Conversi- 
one  poetica  hoc  extulit  :  Tempestas  in  silvas  recidat,  mari,  quoil 
tu  percurris  ,  non  turbato  ,  tranuuillo.  Solennis  haeo  precandi 
optandique  formula  ,  de  malis  a  nobis  vel  ab  aliis  longe  propul- 
sandis.  v.  ad  I.  2  1-  extr,  ibique  Orphci  locum.  Sic  solenne  in 
obtt  stafionibus  ;  v.  ad  I-  3.  1-  —  quodcunc^ue  minabitur  Eurus 
Jl.  H.^  Euri  minae,  vis,  impctus  ,  c^nojluctus  in  Hesperio  mari 
concidentur  ,  mare  Italum  commoveatur  ,  vertatur  ,  in  s. 
\.  Pracclare  minari  de  vento,  qui  imperium  in  mare  exercet , 
nota  imagine  :  v.  ad  1.  3.  12.  estc|ue  multo  fortius ,  quam  Virgilii 
Ge.  I.  462.  quid  cogitet  Auster.  —  27.  plectantw  s.  luant,  sen- 
liant  vim  ejus.  Sed  illud  cum  delfctu  propter  damna  tempestate 
iis  inflicta.  —  multa  merces  cet.  maximumque  lucrum  e  na^iga- 
tione  tibi  obtingat  !  quanto  doctius  poeta  !  tibidejluat  ^  ii  re  *«» 
Tv.ffst  (Theocr.  I.  5.)  ad  te  deferatur,  adjecta  tamen  abundantia» 
notione.  v.  I.  17.  15,  aequo ,  hoc  ipso ,  quod  tibi  opes  Iribaat. 
—  unde ,  a  ciuo  (ut  tSev  pro  «'|  ou  veluti  Pmd.  01.  2.  82.)  potest 
tibi  merces  deiluere  ,  qui  largiri  tibi  opes  potesf  ;  est  enim  Jupi- 
ter  «Xour«Sory)t  Orph.  H.  72.  ^.^mto^  Ixmv  Callim.  H.  in  Jov.  92. 
Theogn.  199.  ;^f>i/x£r«  m  dioSsv  —  dvSpi  yivfiT»!.  ah  hoc  petendae 
sunt  divitiae  ,  Callim.  H.  1,  v.  96.  Mireris  sane  ,  nemini  intpp. 
simplicissimam  hanc  atqufe  unice  veram  in  mentem  venis"ie  eX- 
plicandi  rationem.  Omnes  volunt  dictum  esse  pro:  undecunque, 
ex  quacunque  parte ,  quod  tamfij  ferri  neqait  propter  adjfcta: 
aequo  ab  Jove.  De.Hecate  Hesiod.  Theog.  ^lo.  Kai  ts  e/  ohfio» 
oicifel  ^  iziet  ^  C  v  x /a.  i  s  ys  ^ifieaTi.  Similis  ,  quae  sic  inter- 
jiritur,  formula  est ,  namque  potes  (e.  g.  V.  17.  45.)  5uv«<ifl"  V*P» 
de  cfua  V.  Burm.  ad  Vaier.  Fl.  I.  ij.  — -  custode  Tarenti,  no\ioV' 
'/M  ,   dfo  iyx^fV-  ■^-    Spanh.  ad   Callim.   H.    in  Jov    v.    8l.    et  H. 


—       478       — 

ir,  Dian.  2yS.  Suuima  aJeo  Neptunns  Tarentinis  religione  coleba* 
tar,  crui  et  urbis  suae  primot(lia  ad  Tarantem  ,  ejus  filium,  refe- 
rebant.  —  sacri ,  ob  Neptuni  religiotiem.  Ceternm  NeptunumTa- 
rentinorum  Arcfiytas  ad  partes  vocat,  ipse  Tarentinns,  adeocjue 
Denm  sunm  ■KciT^Mov,  (inem  ideo  et  potentissimum  habebat,  cjuem- 
uue  suis  hoc  precibtis  clatururmconiidere  poterat. 

•  V.  30   — 34>  Vreces    secjuunfur    minae,   atcjue    »0x1,    Scilicet 
c|ni  rorpus  ,     ii»    cjuod    incidisset ,  sepulturae    non   tradidisset ,    i» 
iysi    obstrictus    erat  ,    Dcorumque    adeo    iram   in  se  provocabat  , 
(luae  et  ad  posteros  ejus  pertingebat.     Locus  class.  est  apud  Ho- 
mer.   Od.  \.  6f\  72.   70.  >"-'i'  Jf  c^f  Tcev   o^sriSfv  youv^i^ofjioti  ov   ««{fov- 
Tuiiv ,   fJLfi   /A    a><\»V(sTcv   ci.Sa.xrov  icuv    oiiiSsv    KaTa\fi««/i' ,    voa^iaSsii  ^ 
fA,  -fl    T  0  1  T  I  3  £  6>v    fj.  fi  V  I  [x  X    y  s  V  (t)  i/.  »  I  ,  a  cujus    sensu  prorsus 
anerravit  Grot.  in  Floril.  Stob.  p.  167.  ita  vertendo:    maneani  ns 
DivTim   obnoxius  irae  inducfus  prava  Stobaei  lecfione  \*-i\Toi  una 
voce,  cnm  «it ;  irae  ne  sim  tibi  causadeorwn.  adde  Sophocl.  An- 
tig-  25b.   —  rtegligis  committere ,  leve  pufas ,   parnm    curas    (ut 
Hl.  h..  7     et  I'I    8.  25.)   non    dubitas  yraK.^/e/?!  ,    noxam  ,   scelus  , 
ttyoi  committere  ,  cujus  poena  in  te  vel   in  posferos   tuos    redun- 
datura  sit  ?   Sed  posterius  statim  subjungit   poeta  ,  et  prius   in    te 
novo    membro,    ulterius    exornato  ,    inclusif.  —  nocituram ,  ciuae 
roxam     nllatura     est  ,    cjuam    iuent     postmodo   nati     ex    te  ,     ot 
Issioat  raV^ff ,   posteri  tui   (ut  post  aetas    vj    latfstt    ysvfo,    Cafull. 
LXIV.   323.  o)   fJLeri  TtxtSes   Pind.  Pyth.  J.   I13.)   Nam  e  crassiori- 
bus  rndium  popnlorum   de  Diis  notionibus  opinio    erat,  to.   todv  t«- 
xoVTOiv  oq)d\fj.<t.Ti'   sii    r»'js  sJtySooj  T^«»/ivaf  ,  ufi    hos  vv.    Euripidis 
e    Plutarchio    constifuit    Grot.    Exc    Trag,    p.    422.    Aeschyl.  in 
Suppl.  441-  "^-3«  yxf  itctirjt  Tcl^s   xoti  ^■fj.on   cTroVsp'    «v  KTtaff    fAsvti 
mvtIvsiv   ouorav  SsfAiv  Tci^s   <pf</.ax\    SiY^ia     Ai'3?v    «r^anf).    Theogn. 
7.07.    aXX'  c    fjcev  aCros   srias   y.cixov  ;^p/oj"   os  ^s   piKoirnv  arr)V  e?o«i** 
ara»<J(V  s-s!is>c('s'fj.aaev.  —  immeritis  ,  qui  fraudis  experfes  sunf,gra- 
viter  hoc  adjeotunj  ,  ut  in  Solonis  c  VI.  (Anal.   Br.   I.  p.  66.)  96. 
sqq.  otAA*  0  fJ.sv  «vri'«'    sti/jsv  ,    0  5'    vSTipov,    st   Ss     <pvyoiciv    aiJroi, 
/wijSs   Sem  /X''V    «"<""J«    *-^y?  t    *i^w3f    »aVT»i'    avTly'    av«.  i  t  1 0  1 
tfy»    Ttvouaiv     /1   «aTSfs    toiItwv  ,    /l  ye\os  s^oniauo.    Adde    Nostri 
III.  6.   1.  cf.    Valken.ir.    ad    Kurip.   Phoeniss.    941.  et  ad  HippoL 
826.    ■ —  3»     sqtf-   Si   cr.nece    hunc  locnm  reddas  ,    de  sensu  facile 
constabit :    «/Aa  axl  ciCros  ye  !'^Koi;  s.    riasKxs  ctv    dfiav    Sixiov  ,   5. 
ifAoif^fiV.  Jura    iideo  dehita  sunt  ^xai ,  i,  Ji'Kr)  ,  t|V  o0iiKiii,  i)oen.a 


—       479      — 

sceleri  tuo  proposifa.  ii*o{»v  3s'fA.iv  oemriVfiv  simililer  Aeschyl.I.l. 

—  vices  civTiwoiv» ,  dfAoilii),  xfA.oijixiD    Nfusa/J  (Anthol.   I.  p.   ap.) 

ultio.    Ifa  fere  Servius  jam    interpretatus  est   ad  ^'irgil.   Aen.  II, 

483.  monente  Burm.  ad  Prop.  I.   «3.  10.  tjui  et    ipse   poenam    et 

vices  simillima  ratione  conjunxif.  —  superbas ,    saevas,    graves  ; 

ut  et  alibi ,  nisi  forft  v.  superbae  pauUo  audacius  (lictum  sit  pro, 

vices  superbiae,  injuriae.  —  te  manennt,  forfe  ipse  non  effugia^s  ; 

V.  atl  V,  15.  —  33.  Variavit  oralionem  poefa,  (juae  sic  continuan- 

<Ia  erat:  nefjue  Impune  me  insepultum  lint^ues  ,    ut  in  Homerico- 

^()  m'  «S««rov  —  xuTo.hslzssiv.  —  non  linquar  &{&,  precibus;  afaVf, 

imprecationibus  meis  (v.  Valken.  acl  Phoen.  70.)  inultis ,    iia,  ut 

vanae  sint  ,  h.  Dii  rationem  harum   detestafionum  habebunt,  me« 

cjue ,  insepultum  a  te  relictum,  ulciscentiir.  Male  alii  h.  I,  ■— 34* 

Teqne  nullo   piaculo  exsolves  isto  scelere  ,  vel  ,  (juod    malim,  his 

imprecafionibus  :  nam   diru  deteitatio  nulla  expiatur  victima\ . 

5.  8.    Obstringimur  ^  obligamur  scaleri  :  poenat,    eo  perpetrato, 

obnoxii  ;  item  votis,  vel  nostris  (ut  II.  8.  5.)  promissa   non    ser- 

vantes  :  vel  alterius ,  pactis  non  stantes,    auf  cjuae  jure  qnodam  a. 

nobis  exspectari  poterant,  veluti  humanitatis  officia ,    omitfentes> 

ut  h.  1.   Rata  adeo  fiunt ,  cjuae  nobismet  ipsi,  vel' cjuae  alii ,  qui- 

bus  ,   quae  praestari  debuerant,   negassemus,  nohis  imprecati  fue- 

ranl,  nisi  ejcsolvamur ,    h.  Deorum,    ad  quos  provocatum  fuerat, 

ulfionem  ac  poenam  sacris  quibusfliim  ritibus,  piaculis,  xx^v.^iJLois, 

averfamus.  Tantum  igitnr  scelus  nautam  cornmissurum  ait  Archy- 

tas  ,  cujus  poenam  nullo  piaculo  redimere  possit. 

^.  35-  36'  Cum  tamen  tam  exigua  et  operae  et  temporis  ini- 
pensa ,  pauxillulo  tantum  terrae  injecto,  huic  pietafis  officio  satis- 
facere  possis.  In  ter  non  argatandum.  —  licebit  curras ,  porr» 
naviges. 


ARGUMENTUM  XXIX. 


\Jiiiim  Angustns^  et  Arahiae  felicis  diviiiis  ih 
itcius  n   uttjiie    norcim   in  Parthos   i.riam    expe- 


— •       4»()       — 

rireiur,  exercitum  eo  duce  Aelio  Galloi  Ae- 
gXpii  praefecto  ^  miliere  in  animo  haberet  ; 
ffuod  et,  quanquam  malo  exitu  a.  U.DCCXXX. 
facium  (?.\  Dio  LIIl.  p.  725.  Straho  XVI.  p. 
t8o.  et  Ptin.  II.  28.)  Iccius ,  Horatii  familia- 
ris .,  o?7iisso  philosophiae  studio  praeter  omni- 
um  opinionem  ad  militiam  se  coniulit .,  prae- 
daeque  faciundae  cupiditaie  expeditioni  isti 
se  adjunxit.  Poeta  i^^itur  hoc  Iccii  consilinni 
snaviter  ridens  de  rehus^  quas  i?i  hac  expe- 
diiione  novus  iste  heros  confecturus  sit  ,  fa- 
ceie  jocatnr.  Idem  fere  incessus  carminis  qui 
I.  25.  nisi  quod  ihi  multo  acerbior  poeta. 
Nam  initio  ridenti  similis  (1  —  9.  ut  in  illo 
V.  1  —  8  )  mox  serio  cum  eo  agit.  eique.  quod 
pliilosophiae  sludium  intermiserit,  exprobrai. 


Adii    otationes. 

V.  1  sqq,  Suavis  oppositio  •  Tn ,  tjui  antea  nullius  rei  cupidi- 
tate  tenebaris  ,  splendidecjue  (Uvitias,  ad  vitam  beate  aj^end  m 
minime  necessarias  ,  aspernataris  ;  nunc  ipsis  Arabum  gazis  in- 
vides  ,  inhias ,  eas  adpetis.  Scd  alterum  cuni  delectu  :  nam  hoc 
ipsnm  ,  cjiiod  invidia  Iccius  tlucebatur  ,  philosophum  parum  de- 
cebat.  Prius  vero  orationi»  membrum  hoc  vel  simili  modo  sup- 
plendum  s;itis  diserte  poeta^  innuit  per  adv.  nunc.  —  beatis,  c^ui- 
bus  adeo  nurc  tribuis  ,  ut  te  beatum  efficere  possit  istarum  pos- 
sessio.  Sed  forte  simpliciter  ornat,  ut  dives  aurum  Tibill. 
III.  311.  dives  metallum  Avien.  Descr.  O  S"»?.  Seneca  Herc 
fur.  i66.  hic  —  beatas  componit  opes  ,  ga:.is  inhians ,  ut  libr  i 
meliores;  adde  Propert.  II.  16.  25.  Stat.  Silv.  I.  2.  i2i.  Alil 
Arabiam  y«//ce/n  hoc  epitheto  innui  existimant,  t^uod  jejunum  vi- 
detur  :  etsi  omnino  de  Arabia  felici  h.  1.  accipiendum  esse  ,  du- 
bitatione  caret.  Haec  enim  cum  Indicarnm  mercium  ,  puta,  ebo- 
tis ,  serici  ,  odornm  Cujusvis  generis,  et  gemmarum  pfrmutafio- 
iie  earundemque  exportattone  cjuaestuosissima  ,  tuiu  sui  ipsorum 
4011   uberrimo  pretiosissiniarum  rorum,  aromatuin  attj-.it  aur:  ^io- 


—      48»      — 

ventu  <lili6sima  et  erat  ,  et  Komanis  ulJra  ,  cjiiam  vix  creclere  li- 
cebat ,  habchatur.  —  2.  militiam  paras ,  milirafmn  abs,  seH  nl- 
terimi  praeclare ,  cjuasi  dux  istius  in  Arab£>s  exped  tionis  eleclus, 
aut  rem  maximam  in  isto  bello  confecturus  sit  Ircius.  Hine  acrem 
ejus  militiam  vocat ,  solenni  fortituclmis  bellicae  epitheto.  — •  3, 
Sabaeae  regibus ,  nam  c^uaeque  rtgio  Arabiae  suum  habebat  re- 
gulum.  Siibaeam  adeo  ,  Arnbiae  fc-licis  pirtem  universe  pro  Ara. 
biae  regionibus,  maxime  felici,  cja;im  Komana  arma  nondun»  at- 
tigerant ,  poeta  posuit,  ut  Virg.  Ge.  1.57-  Snbon  Sabaeornm  tum 
temporis  prinripem  ncminat  Dio  LIIl.  29.  p.  7*9.  —  no[i  ante 
devictis  ,  a  te  scilicet  nunc  primum  clomaiclis;  salse  aclmoclum, 
—  4.  nectis  catenas  ,  innectis  catenis,  in  servitutem  redigis,  tri- 
umphum  cle  iis  acturus  es  (nam  catenaii  (V.  7.  g.)  Hucebantur  \n 
triumpho  c^cvifli  hoite«i)  tum  est  pro  simplici:  btllum  infers. — 
Medo,  Meclis  ,  Parthis ;  v,  ad  I.  2.  extr.  —  horrihili ,  feroci 
(III.  <i.  3.)  forti.  Parthos  vero  Arabibus  adjunxit  potta ,  nam 
etiam  adhos,  atcjue  Indos  spcw  t  re  videbafur  Galli  expeditio.  cf. 
I.  12.  5<5.  I.  35.  31.  32.  Eosdem  conjunxif  Prop.  III.  3.  i.et  5.6, 
Arma  deus  Caesar  dites  meditatur  ad  Indos  ;  —  Seres  et  Au» 
soniis  venient  provincia  virgis ,  adsuescent  Latio  Partha  tro' 
paea  Jovi. 

V,  5.  sqq.  Continua  irrisione  Iccio  praedam  poeta  adnumerat, 
fortituclini  ejus  praemii  loco  cessuram.  Generaleni  praedae  notio- 
rem  in  specialem  ronvcrfit  ,  virgincm  ac  puerum  captivos  ei  acl- 
signando.  —  (]Utte  barhara  virginum  ,  crua  barbararum  virginum, 
quae  virgo  barbara,  extjuisitiore  structura.  Vulgaris  cum  ante- 
ced.  rexus  erat:  bellum  infers  Parthis  ,  praedae ,  s.  virginis  ac 
pueri  nobilis  poliundi  causa.  —  sponso  necato  a  te  :  egregie  hoc 
toti  imagini  exomandae  inservit.  N.im  et  ferifatis  ao  truculentiae 
notam  adspergit  philosopho  ,  et  modum  ,  cjuo  virgo  in  servitutem 
ejus  adseritur  ,  deeb^rat.  —  7.  puer  ex  aula,  e  iiobilioribus  suae 
gentis  ,  vel  Arabum  vel  Parthorum:  nisi  oninino  praestat  de  pue- 
ro  kiegio  genere  oriundo  intolligere.  Alii  puero  accipiunt,  crui 
•  /Vo^^ooo  ministerio  jam  in  aula  fuiictus  esset ,  ciuod  tamen  e  poe- 
tae  verbis  vix  cogas.  —  ad  cyaihum  statui ,  stare ,  verba  pro- 
pria  dc  pocillalore.  Stat  Jovis  ad  cyashos ,  genuit  qucm  Dar- 
dnnius  Tros  .,  Auson.  Idyll.  de  Hist.  19.  v.  Torrent.  adde  Bur- 
man.  ad  Prop.  IV.  2.  29.  Adhibebantnr  ad  hoc  ministerium  pueri 
robiles,  formosi    (Juvtn.  IX. 46.  tenerum  et  puerum    te    st   pul- 

l.  '^m^.  H  h 


—      482      — 

chrum,et  dignum  cyatho  caeloque  putahus.  adde  XIII.  44«  )  ve- 
stitu  exornati  splendido  (Cic.  tle  fin.  II.  23.  Adsint  etiam  formo- 
si  pueri ^  qui  ministrent ,  rasplendeat  his  vestis.J  coronati  (I. 
38.  2.)  eleganter  eomti  atcrue  unguentis  tlelibuti.  Jam  tum  hi  ail 
Jautloris  convivii  aclparatum  pertinerent  ( nam  in  modica  coena 
plebejos  calices  —  porrigit  incultus  puer  —  non  Fhryx  aut 
Lycius ,  Juven.  XI.  145.)  docte  Horatius  Iccii  «lelicatius  atcjue  lu- 
Xuriosius ,  c[uam  pliilnsophum  deceret ,  vitae  genus  futurum,  a 
parte  designaiis  ,  universe  coniprehendit.  —  9.  No})iie  pueri  ge- 
nus  ulterius  declarat  poeta  ,  ab  artibus  gentis  suae  ingenuis  ,  ja- 
culandi  peritia.  Dnctus  tendere ,  tiSii  ts(vsiv  ,  pro,  tendendi  sa- 
gitias ,  h.  jaculaiidi  peritus  ,  to^uv  lu  cl^(!:s.  Proprie  vero  arcus  5. 
i\ervus  tenditur  ,  tum  inversione  poetica,  sagittae  arcui  tenso  im- 
posifae  ,  et  ad  scopum  alicjuem  directae.  —  Sericas  epitheto  a 
gente  ,  ciuRe  in  eadem  arte  excelleret  ,  desumto.  Sic  habes  ar- 
cum  Cydonium  (IV.  9.  17,)  calamum  Gnosium  (I.  15.  ly.^et  al. 
Nota  vero  satis  Serum  ,  ut  omnino  populorum  Orientis,  sagittan- 
«li  dexteritas  vel  ex  Heliodori  lib.  9,  Alii  cjuendam  e  Seribus 
captum  a  poeta  innui  existimant:  ad  cjuos  etsi  haec  expedilio 
etiam  spiectare  pofuerit  (nam  eos  diserfememorat  I.  i2.56.Xp^^I- 
lo  disertius  tamen  exspectasses  hoc  traditum  a  pocta.  —  paterno 
a  patre  edoctus  hanc  artem  ,  vel ,  cjuod  simplicius  est,  more  gen- 
tis  suae  sagittandi  peritus. 

V.  10  sqq,  Mutato  sententiarum  colore  aperte  jam  Ircio  poe- 
ta  exprobrat ,  quod  philofophiae  studio  relicto  miles  factus  sit , 
et  exspectationem  ,  ciuam  maximam  de  doctrina  atcjue  ingenio 
ejus  excitaffset,  turpiter  eluserit.  Satis  tamen  nrbane  ei  mutatum 
vitae  genus  objicit ;  mirari  se  tantum  dicens ,  cjuod  militiam  phi- 
Josophiae  ,  pejora  melioribus  praeferre  potuerit,  Rem,  cjuae  prae- 
ter  omnium  opinionem  accidit ,  incredibilem  ,  per  c.Si/varov  cx- 
tulit  poefa,  noto  more.  —  Quis  neget ,  amplius  dubitet,  nuno 
non  credat ,  pronos  rdabi  prono  cursu  referri  ,  retro  fluere  pos- 
se  montibus  (tertio  casu)  in  montes,  ad  fontes  suos,  Suaviter 
pronos  vocat ,  unclam  versus  montem,  tancjuam  in  decljna  lora 
urgentes.  Alii  jungunt :  pronos  h.  decurrentes  arduis  montibus, 
cum  Crucjuii  Schob  Scd  altera  ratio  excjuisitior  est ,  et  conveni- 
entior  Euripidis  loco  ,  Med.410.  i.\ia  ntra.[*.xv  \e([iv  yat^wm  zixyu!, 
ouem  respexcre  Lucian.  Dlal.  Mort,  VI.  2.  Alciphron  Ep.  33.  li- 
bri  III.  et  Cic.  ad  Attic.  XV.  4.  Latinorum  poetarum  loca  studi. 


—       483       —' 

ose  collecta  vide  ad  Ovi^.  Her.  V.  3o.  et  a  Burni.  a<l  Trop.  T. 
15.  29.  et  II.  12-  33-  —  reverti  ,  retro  verfi  pojse.  —  n  igq.  Ex 
uuo  /«  ,  cuni  vi ,  qui  tam  conlatus  lior>io  es,  temii:  mutart^ ,  m\x- 
taturus  es,  permutare  cogitas  philosophiam  cum  militia.  Pro  hoc, 
uuo  magis  temeritas  ejus  pateat  ,  opponuntur  in\ict'ni  li^ni  ph  io» 
sophici  ,  et  arma,  ;^;ft/'os«  ;^«A««(wv.  Pro  lihris  in  specie  Panauiii 
et  Socraticae  rlonms  scripta,  et  pro  armis  loricas  cum  <lel.-ctu 
posuit.  Panaetius  Rhodius,  Stoicorum  princeps,  Scipioni  et  Lae- 
lio  erat  familiarissimus  ,  eorvinflem<jue  praeceptor,  Memorantur 
inprimis  ejiis  libri  Tss^t  rov  KicSr\y.cvToi ,  Cic.  Ac  Off.  I.  2.  <le  dolo- 
re  patien<Io  Id.  de  fin  IV'.  9.  <le  Mngistrafihus  I<1.  Legc.  III.  6» 
alii.  —  14.  Socraticam  diimum.,  sectam  Socratis,  libros  philo.5o- 
phiae  academicae  ,  relliquias  domus  Socraticae ,  uti  carmina  sua 
philosophica  vocat  Vestritius  Spurinna  apu<l  "VTems^lorf.  Poet, 
min.  III.  p.  352.  Sed  et  universe  philo»op!iiam  nomine  Socratis 
«lesignat  poeta  III.  21.  9.  per  Socraticos  sermones  et  A.  P.  3I0. 
Socraticns  chartas  (ut  Socraticos  Ubros  posuit  Prop.  II.  3^.  27.^ 
Domus  <le  Philosophis  ,  cjui  ejusdem  sunt  sectae  vel  familiae.  v. 
Grovov.  ad  Senec.  de  Benef.  \.  15.  —  Iberis  ^  e  ferro  praestan- 
tissimo;  nam  Hispaniae  ferrum  cum  per  se  tuni  temperatura  in 
optimis  a  Romanis  habebatur.  —  16.  Pollicitus  mtliora,  qui  me« 
liorem  vitae  rationem  inslituisses ,  philosophiae  studiis  intentus  , 
nunc  pejora  iis  setjuutus  ,  militiam. 


AROUMEISTUM.  XXX, 


^d  carmina  i>eterum  TO^^rrm  venustiim  hoc 
odarium  omnino  referendum  videtur.  Quum 
enim  ex  antiquissinia  opinione  Dii  sacris 
adesse  putarentur ,  Cunde  quoque ,  qnum  in 
diversis  locis  Jierent  .^  Deorum  87ri^'/jiiix[  ortae^ 
Horatius ,  usus  prisco  hoc  jxgmento^  Venerem 
rogat .,  ut  se  ad  sacrum  in  Gljrcerae  aedibus 
faciendum  conferat.     Comitatus  Veneris  ^    ad 

H  h  a 


—      484      — 

cxomandani  hanc  ideam  unice  adposHus , 
fraudi  fuil  quibusdam ,  ut  recondiliora  hic 
latere  ^  poetamqne  sanctiori  iinagine  Glyce- 
rae  amorem  sibi  eocpetere  suspicarentiir.  Cu- 
jus  quidem  suspicionis  nulla  idonea  causa  re- 
periri  potest  y  et  poeta  ubique  amores  suos  Ja- 
teri,  ac  de  perjldia  et  obstinato  pnellajmm 
animo  haud  tecie  solet  conqueri.  Similes  CO' 
lores  habet  frctf^m.  Anacr.  apudFisch.  p,  271. 
6j'va^,  7rav^af/.«'rw^  "E^wc ,  w  NuV<jp«»  %'j%Vi}:T:its.c.^ 
TTcocpvgsvi  T  'A<p^o5/r;7,  xgy<^^  ^W  succTiievv^.,  «ru/xTa/- 
^ov(7iv'  —  yowoviixi  ffs*  o'v  J  svixsv/n  f XS-  v^/xTv , 
v.s'yxqi<r\Lsy^,t^  f  £u%(oXi?c  sitol%ovoov. 

Adnotationes. 

V,  1  *^7»  Ji^igina  Gnidi^  «i'«(Jff« ,  y.iisovax  Kv/Soo  ,  ut  Diana 
AifA(5oj  av»<yaoi  Eurip.  Iphig.  Aul.  434.  v.  acl  I.3.  i.  Gnidus  urbs 
Doridis  in  Caria  ,  Veneris  religione  ejuscjue  simnlacroa  Praxitele 
sculpto  celeherrimd.  vicle  Pausan.  Attic.  I.  20.  Plin.  XXXVl.  5. 
cf.  Heynii  Antip.  Aufss.  I.  p.  123.  Pcphus  Cypri  oppidnni  ,  et 
ipsum  Veneris  cultu  celebratissimum.  v.  vel  Virg.  Aen.  I.  415. 
^  sperne  y  posfhabe  novae  sedi  ,  relinc^ue  Cypron ,  c^uamvis  di' 
lectam ,  placitam  ,  etsi  lubenter  ibi  commoreris,  Sperni  prisco 
sermone  dicuntur,  ciuae  aliis  rebus  postponuntur :  amari  rontra, 
tjuae  praeferuntur ,  de  locis  adeo ,  ubi  versari  volupe  est.  Sic 
Virgiliana  Juno  Aen.  I.  16.  Carthaginem  fertur  terris  magis 
omnihus  unam  vel  poithabita  coluisse  Samo  ,  eamcjue  tutatam 
esse  (ita  forte  ,  exuto  omatu ,  accipienda  illa,  hic  illius  arma , 
hic  currus  fuit  ^  etiam  propfer  sciti.  Eodem  colore  Dianam  tutc 
larem  Ephesiorum  Deam  declarat  Callim.  H.  in  eandem  v.  258- 
'E^fffoo  Tf«  To'f«e  wpoxsiToii.)  Poetae  forte  ob  oculos  fuit  Alcmanis 
fr.  apud  Sfeph.  carm.  Ijr.p.  623.  Kuw^ov  'iiji.(^'Txv  Kiwoia»  icstlUx. 
4f)ov  vtflppvTuv.  —  vocantis  ture ,  tus  tibi  adolentis,  ture  multo 
incenso  te  ad  se  vorantis,  ut  isti  sacro  interjis.  Virg.  Ge.  I. 
347.  Et  Cererem  cUimore  vocent  in  tecta  ,  ubi  Nostri  locum  non 
praetermisit  IJeynii  diltgentin.    Aiti,  vocantis ,  invocantis  te,  sa- 


I 


—      485      ~ 

fis  languide.  Tus  poeta  oninino  pro  sacrificio  posuit:  clsi  ejus 
iisus  in  Ventris  sacris  satis  frccjuens.  v.  I.  H).  14.  —  4-  transfer 
confer  te ,  nihil  amplius.  Nam  ad  evocandorum  numinum  ritumj 
cui  proprium  est  hoc  vcrbuni ,  poeta  vix  respexit.  —  aedem,  tlo- 
mum,  ut  tecta  in  Virg.  1,  I.  Anti([uus  i»  vocabuli  significatus  es- 
se  debuit ,  sicqae  docte  illucl  adhibuit  Horatius.  Male  alii  de 
sacello  capinnt.  —  decoram,  eleganter  acl  lioc  sacrum  exornatam. 
Ridet  argento  rfomus ,  in  simili  adparatu   IV,  11,  6. 

r.  5  —  8.  Snavissima  iniago  Veneris  Deoruni  comitatu  ad- 
ventantis  !  ~  Fropere}it ,  aclsint  tecum  Fuer  fcrvidus ,  fervens  , 
A(x/3pos  "Epwj ,  et  sim.  Sic.fervidi  juvenes  III.  i3.  extr.  —  Gratiae 
perpetuae  Veneris  comites :  aiiv  yoJp  vy^v  (Xd^iai)  rx  riP-Hvk  na:  tx 
yKvxtx  yi]/CT»i  ^xvtx  ji^oTod  Pind.  01.  Xlll.  7.  8.  cf.  I.  4.  5.  sq. 
—  solutis  zonis ,  tliscinctae  ;  in  Gratiis  enim  nihil  esse  alligati 
Secet ,  nec  adstricti:  (male  legitur  adscripti)  solutis  itaque  tu- 
nici»  utuntur :  pellucidis  autem.  Senoca  de  Benef,  I.  3.  Ita 
(juoque  conspiciuntur  in  Monumm.  antic|uis  :  e.  g.  apud  Ogle  de 
anticjuis  gemmis  caelatis  p.  167.  cf.  Winkcilm.  Mon.  ined,  p.  5/. 
Suavi  autem  phantasmate  Gratiarum  pepla  ab  Amore  surrepta  fin- 
git  Auctor  Epigr.  in  Anthol,  gr.  IV.  p.  491.  Colorem  e  nostro  lo- 
co  duxisse  videtur  Statius  Silv.  I.  5.  15.  de  Nymphis:  Ite  deae 
virides  ,  liquidosque  advertite  vultus  —  vesie  nihil  tectae  :  pra- 
vo  uticjue  jadicii  acumine.  —  7.  Juventas],  "H/Jjj  Graecorum  ,  et 
ipsa  in  Veneris  comitatu  apud  Homer.  H.  in  A.  195.  cf.  Claudian. 
de  Nupt.  Hon.  84-  —  paxum  comis  ^  minus  suavis ,  sine  te;  in- 
\ersa  oratione ,  pro,  tjuae  per  te  majus  decus ,  majorem  venu- 
slatem  adcjuirit.  Adposite  Xenoph.  in  Sympos.  init.  (p.  117.  cd, 
Bach,)  oJ  v^ni  rov  aippovos  "Efoorof  fvSioi ,  tx  ts  OjW/xxr*  0iho- 
pfovi(yT(fots  «;toOff/ ,  )c*i  t^v  ^(«vav  'K^xoTifotv  sjo/oSvrit/ ,  x»i  r  «. 
9-^^/l//«T«  f/s  To  fXjo3f{»wTaerov  «"y  0  0  a  » i' ,  —  ^lercu- 
rius  Veneri  comes  additus  propter  «of|/'«v  (cf.  I.  lO.  4  )  vel, 
qnod  malini,  propter  facundiam  et  vim  persuasivam  amoris.  Sic 
A^^eneris  cesto  (Homer.  II.  f.  216.)  pvaeter  alia  inerant,  o«e;ffrJs, 
tfxfpxaii,  *)  T*  ex\i\i>e  voCv  zsvnx  wfj  (ppoveovTav.  Sic  Pandorac  (He- 
siod.  Efy.  77«  78-)  oT^Seaai  iiixTofos 'Aiy^npovTfji  ^sJS^x  9-'  xlfxv- 
}.iovs  re  XJyooj  k*1  iniKKozsov  ri^os  rev^s. 


—       486       — 
APvGUMENTUM.  XXXI. 


iJ luim  a.  U.  DCCXXVI.  temphim  Jlpollinis 
iiL  Palatio  dedicavet  Aiigustus ,  iv.  Dio  1,111. 
1.)  solenJiitatem  hujus  diei  poela  privata  re- 
liaione  prosequutus  preces  pro  se ,  ut  vale , 
facit.  puaruni  r/uidem  rationem  ac  moduni 
ita  circumscribit,  ut^  quum  alii  divitias  omni- 
Tioque  lautioris  vitae  delicias  summam  votO' 
riim  suorum  isto  die  faciant  ^  lautitias  istas, 
nt  consentanenm  erat ,  aspernatus  ^  ienuem 
conira  vicium  ,  tum  animum ,  qui  ab  augendi 
cupiditaie  alienus  partis  secure  fruaiur ,  re- 
ciamque  valetudinem  cnm  menie  sana  ,  quae- 
que  ad  exiremam  seneciutem  vegeia  perma- 
neat ,  haec  unice  ab  Apolline  precetur.  — 
Eloquuiio  carminis  augusia  ac  splendida  ,  ut 
decebal  in  tali  argumenio  :  ornaius  in  singn- 
lis  ejcquisiius  et  copiosus :  docirina  quoque 
liaud  vulgaris  ^  maxime  in  declaranda  divi' 
tlarum  atque  lautiiiarum,  quibus  alii  se  bea- 
ios  censent ,  notione. 

Adnotationes. 

V.  1  —  3.  Orrlitur  (juidcm  poela ,  cjuasi  clubitet,  ao  seonm 
ipse  deliberet,  cjuae  maxime  sihi  hoc  festo  die  ad  Apolline  expe- 
tencla  sint  ;  votorum  tamen  suorum  rationem  haud  anibigue  ipsi 
statim  dnbilationi  praeclaro  artificio  infexit.  Dnm  enim  aupustam 
vatis  i,  sacerdotis  Apollinis  ac  Musarum  (v.  ad  III.  I.  3.)  per- 
sonam  sumit,  facile  exf]'ectare  licet  ,  se  ,  supra  inania  vul^i  vo- 
ta  elatum  ,  non  nisi  ea  ,  cjuae  bominem  sanctum  ,  vilae  adeo  in- 
nocentia,  atcjue  axiTC-fKUu:  conspicnimi  haud  dedereant,  optaturum. 
Summa  igitur  ciim  vi  posifum  ,  qitid  vntes  poscit  yfpollinem?  pro 
tenui,  cjuid  ego  poscam  Ap.    —  dcdlcaium ,  nova  aede  in  nionte 


—       487       — 

Palatino  ab  Augusto  consecratum.  Dedicatur  Deus,  absolute,  qui 
inter  Deos  eyx»fi^^!  recipitur,  institutis  ei  publice  certis  sacris, 
caerimoniis  ,  sacerclotibus  ,  erectacjae  ei  ara  et  templo:  etiam  is, 
cui  jam  recepto  nova  tantum  adpellatione  ,  ut  h.  1.  AjJoUinis, 
Palatino  nova  aetles  ac  nova  sacra  instituuntur.  Sic  Ovid.  Fast. 
VI.  637.  te  quoque  magnifica  ,  Concordia  ,  dedicat  aede  Livia , 
cognomine  Virilis  s.  jMaritalis.  Sic  Tiherius  ApolUnem  Tenie- 
niiem  viderat  per  quietem  adjirmantem  sibi ,  non  posse  se  ab 
ipso  dedicari,  Suef.  in  Tiber.  c.  74.  lllud  etiam  consecratio  di- 
cebatur.  Utruincfue  adhibuit  Cic.  N^l.  D.  II.  23-  ut  Fides ,  ut 
Mens ,  quas  in  Capitolio  dodicafas  videmus  proxime  a  M.  Ae- 
milio  Scauro  :  ante  autem  ab  Atilio  Calatino  erat  Fides  conse- 
crata.  cf.  Id.  de  Lcgg-  H.  28.  —  2.  inter  libandum.  Paterae  so- 
le.inis  nisntio  in  libationibus.  v.  III.  5.  33-  —  liquorum  ,  in  re 
s.icra  ,  \  inuni  ,  laticum  konorem  libare  A^^irg.  Aen.  I.  736.  lati- 
cem  sacrum  Sil.  \  II.  i64-  —  novum ,  hornum  ,  nam  vino  horno 
libari ,  ufi  horna  fruge  immolari  (III.  5.  3.)  solebat.  Pefron.  c. 
CXXX.  nostri  loci  torte  memor,  spumabit  pateris  hornus  liquor. 
V.  3  —  8»  Poeta  non  ,  quae  prima  fere  vota,  et  cunctis  notis- 
sima  iemplis,  (Juven.  X.  23.)  divitias  optat.  Excjuisite  has  per 
cnumerationem  declarat  desumtis  a  suo  populo  divitiarum  generi- 
bus.  Brevior  in  eadem  re  Pindarus  Nem.  VIII.  63.  aliter  quociue 
inflexa  sententia :  ;^^yffov  fi^^^evra/,  ■saZiov  V  iTspoi  izsipxvTov  sym 
S'  «<Tro'i'?  ctSiv  (unde  ^iAoi  «ffToif  TliVJapoj  Platoni  c,  XXVIII.  in 
Anal.  Br.  T.  I.  p.  174«  dietus)  x,^ovl  yv'i»  ji*\[>\^»ifjii.  —  non  la- 
tas  agrorum  posscssiones  ,  latifundia  oC  ot!  fyca  /!i«3i/X7,i'ou;  a^oJjaf, 
ovK  ohfiov  zio^Cxfvaov  ,  o'ix  TrJy/',!  ,  xCTxfxou!  e^»f/.xi  /3/bo  Alpheus 
IV.  (Anal.  Br.  II.  129.)  —  Sardiniae ,  tancjuam  fertilissimae. 
Benignis simam  eam  urbis  Romae  nutritam  favore  Sil.  It.  XII. 
375.  adde  Melam  II.  ef  Plin.  H.  N.  III,  7,  Opimas  segetes ,  ubs- 
rem  proventum  Said.  (ut  I.  l.  7.  8.)  pro ,  opimos  agros  ,  w/ofocf 
iy^ox/i  Hom.  II.  */'.  832.  pinguia  culta  Virg.  Ge.  IV,  372.  Obser- 
vent  tirones  concinuam  epithetorum  coUocationem.  —  5.  non  ar- 
mentorum  gieges  :  cjul  praeoipua  tum  divitiarum  pars  erant.  v.  II. 
16.  33.  Armenta  Calahriae  ,  cjuae  iu  CAlabria  pasci  aolent.  Fre- 
tjuens  enim  erat  ista  regio  pasruls  ,  «y/3oroi  inde  dicta  Straboni 
L.  VI.  431.  cf.  Plin.  H.  N.  Iir.  11,  et  a<l  V.  x,  27.  —  aesiuosac, 
solis  ardoro  inaesluantis ,  ferventis.  v.  I.  22.  5.  — •  g-rfl/aadspecta, 
laeta,  nitida,  pinguia  ;  nihil  amplius.  Alii  aliter.   —    6.     aurum 


—      4B8      — 

parnm  opportiine  speci;ili])iis  divitiaruni  notionibus  intextnm  vitleri 
po«9it:  sed  cnpientluni  h.  1.  Ae  Inxu  Romanorum ,  (^uo  aedes  ac 
villas  aurea  vel  inaurafa  .siipellectili  exornarent.  Hinc  seniper  fe- 
re  ,  ut  h.  1.  ,  jnrgiinr  ehori,  (juocl  et  ipsum  insano  more  ad  istum 
iisiirn  fidpeteJjant  Romani  ,  1,-iuf itiarum  harum  stucliosissimi  Ovid. 
Medic.  {ac.  10.  Sectile  deliciis  India  praebst  ehur .  cf.  II.  l8.  J- 
—  In,lirjim  ,  Airg.  Ge.  I.  57.  —  non  rara  ,  ijuae  Liris  praeter- 
f!uif.  Liris  fluviup  in  finihus  Latii  et  Campari.ie,  tjuae  et  ferti- 
lissir^ia  {iiheris  arva  Falerni^  dives  ea  et  nunquam  tellus  men- 
tita  Colnno  ,  Sil.  Vn.  159.  160.)  propter  caeli  temperiem  ,  tum 
et  nmoenissimae  ibi  -.'ilUe,  et  nobilissimae  in  collibus  Formianis 
et  monte  Mn^sico  vineae  erant.  —  mordet ,  ^xivei ,  ujrofuj/  ( ut 
Marian.  lU.  lO.  jn  Anal.Br.  IL  p.  512.  ■tsoToi.ixot  —  ise^oLV  uwo^us/ 
Koro^Jro/o  vaV/iJ.  Callim.  ep.  XL\  I.  3.  tsoKKUki  XnSii  roty^  v  n  o- 
T^uycav  i.  o  ■!)  y,  I  0  {  woT«Mo'f.  Alia  v.  apud  Ruhnk.  Ep.  Crif.  II. 
p.  1,51-  ed.  II,)  t(;rram  alluens.  Lucil.  Jun.  Aetn.llo.  Ci"  Werns- 
dorf  Poet.  min.  I\".  P.  J.  p.  in)  lympha  perenni  tdit  humurn 
iima^furtimijue  ohstaniia  mollit.  Claudian.  de  Cons.  Prob.  259. 
ne  hoc  ipso  fluv  io  :  terens  querceta  Maricae  Liris.  Alias  dicunt 
lamhere  (I,  22.  ^.)  strinf^ere  ,  radere :  Priscian.  Perieg.  69.  70. 
Hus  stringens  pelago  terras  ,  circumJJuus  illis  montihus  aut  ra- 
«^ens  suppostas  urhibus  oras.  Ifa  ibi  legendum  e  Dionys.  Per.  61. 
-/)  opsftiv  ,)  xs't^ti.v  vzsofoova»  noK-^uiv.  —  tjuieta  et  taciturnus  de  le- 
ni  ejus  cur-iu.  Sil.  IV.  350.  Liris  qui  fonte  cjuieto  dissimulat 
eirsum,  ac  nullo  mutabilis  imhri  perstringit  iacitas  gemmanti 
gurgite  ripas. 

J-'.  9  —  14.  Ecjuidem  ista  rura  vitibus  consita  votis  mihi  non 
expeto;  pro  hoc ,  variafa  oraiionet  aliis  istas  vineas  Campanas 
ron  invideo:  nam  ad  proxime  anteccdentia  haec  spectare  ,  facile 
eo  vel  vitis  r.-'Iepa  ducit.  Jam  vidci  quo  ornatu  hanc  sententiam 
pf-rpolivprif.  Pro  ,  alii  possideant ,  est  ,  alii  colant  ,  (ut  HLl.p. 
Est  ut  vim  vir  latius  ordinet  arhusta  suhis.)  et  pro  hoc,  spe- 
cial>.<»  -•  t  pr-pfipua  vifibus  impendenda  cura  ponitur  ,  quae  est  in 
ppipnt/itione.  Tum  in  elocutione  mirum  ornatum  facile  sentias. 
Premant ,  comppjcant  falte ,  putent  vitem ,  inutilet  vitiam  r*- 
m',s  (^'.2.  11.)  rf.  Virg.  Ge.  H.  401.  Premere  falce  pro  succi. 
d.-re,  Virgil.  Ge.  I.  1,57.  Calpurn.  Ecl.  V.  111.  Tum  epithet.  Ca- 
lena  i\nr\c  fafci  dtdit ,  rjuod  ad  vitem  proprie  spectabat.  Sic  I. 
2o.  9.  pratlum  Culenum  et  III.  16.  34,    Laettrygoniam  ampko* 


—      489      ~ 

ram  divit.  —  quibus  didit  fortuna ,  <jnil)us  hoc  daium  «-st  ,  (jui- 
Jrns  licet.  Af^jectum  hoc  a  poeta  ,  ut  imidiae  %i'.  cxjHTtfni  pro- 
fiteatur.  —  10.  Nova  .sententia,  (ad  cjiiam  tamen  ah  antececlenti- 
))us  parafus  erat  transitus)  c[oa  lautitias  vitae  poeta  cle])rccatur. 
Viv'rle  has  oftenrlit  in  homine  ,  mercaturam  facientp,  et  incle  in- 
strumentn  luxiis  atcjue  Jautioris  vifae  sibi  parante.  Luxum  istrm 
speciali  idea  declarat  per  vina  transmarina,  eacjue  pretiosissima, 
atcjue  aurea  pocula  .  ciuibus  se  merrator  in:;urgitat.  Simili  omafu 
Vircil.  Ge.  II.  505.  liic  petit  ea-cidiis  urhem  —  ut  gemma  bi- 
bat,  et  Sarrano  indormiat  ostro.  —  Ctt/j^/// proprie  calires  ficti- 
ies  ,  cjuihns  Pontiriccs,  Virgint-scjue  Vestales  in  sacris  utehantur, 
juxta  Scboll.  tuni  omnino  de  cjnibusvis  grandioribus  poculis  ut  A. 
P.  4^4.  —  ea-siccet  cul.  r/«rt,  extjuisitiore  structura,  pro,  ex.^iccet 
culullos  (ut  cadl  cum  faece  siccati  I.  35.  27.)  vino  epoto,  vinum 
bibat  ex  a-areis  culullis.  Sed  alterum  sv<xfye<TTei>cv.  —  reparata^ 
parnta  (nam  verba  cum  re  composita  pro  simplioibus  fere  aclhi- 
bere  solet  Horatia?.  v.  c.  I.  37.  24,  etsi  h.  1.  ad  iteratam  mercium 
permutationem  trahere  possis  ,  mercatofe  suas  cuni  Syriis,  tum 
has  cum  vino  commutante)  permixtata  mercibus  Syriis  ,  aromatis, 
et  unguentis,  ex  India  atque  Aral>ia  in  Syriae  ac  Phoeniciae  ma- 
ritima  oppida  convectis  ,  et  inde  Romam  delatis.  —  l3.  Nexus: 
Mercatura  ei ,  unde  pretiosissima  vina  paret ,  suppeditante.  Diis 
carus  ipsis  ,  Diis  ipsi»  curam  ejus  gerentibus,  divifi;)s  ei  largiirn- 
tibus,  anticjua  notione.  Homer.  II. /3.  668«  de  Rhodiis:  i^iXti^ev 
ex  A/of ,  —  xxi  a0iv  Scrjzseoiov  zhXovtov  xa.riyfOt  K^ov/wi'.  Hesiod. 
EpV.  308.  ifvdci  fJi.'f,Koiai  (pi7.o/  fx%Kiie<sai  SfoTo/.  cf.  ad.  1«  26.  1,— 
14.  Aum  impune ,  abscjue  jactnra,  sine  naufragio  (cf.  I.  17.  5-) 
saepius  cjuotannis  mercatur.ie  faciendae  causa  vel  aequor  yiilam' 
ticum  ,  litora  Africae  et  Hispaniae,  maxime  fretum  Gaditanum 
revisit  ^  adit  ,  siccjue  ex  cn  bra  n»errinm  permutatione  maximum 
lucrum  f?apit.  ylequnr  Atlunticum  poeta  posuit ,  tanquam  remo» 
tissimum  ,  (ut  Hesperia  ultima  I.  36.  4)  fts»  ultra  Gades  Roma- 
ni  vix  navigaverinf.  Facile  vero  perspicitnr  a  poeta  h.  1.  exagge- 
rari  omnia ,  nt  luxuriosi  hominis  imaginem,  longissima  itinera 
atqne  pericula  ,  quo  magis  luxu  diffluere  possit ,  continuo  repe- 
tentis,  vividissime  ob  oculos  poneret. 

V.  15.  1^!.  Ege  ,  facili  ac  tenni  victu  corpus  alens ,  istas  de- 
licias  non  adpeto,  fastidio.  Praeclare  vero  istis  longe  arcessitis  , 
aegrecjue  et  cum  vitae  periculo  cjnaesitis  lautitiis  opponit  vilia  at- 


—      490      — 

qu«  opcra  levi  parabilia,  olivam  ,  (cf.  V.  12.  56.)  et  ex  pbutis 
IiOrtcnsibus  cichoreum^  >f/;^op«7f,v  ,  s.  y.iy^w^iov  ,  (  nostris  £ndil;ie  ) 
V.  Theophr.  H.  Plant.  VII.  11.  Plin.  H.  N.  XXI.  15.  et  malvam, 
lAxXxx,^v  :  plantam  corpori  salulieTrimam,  cf-  V.  2.57.58.  Hesiod. 
Epy,  41.  Hinc  levem ,  c[uae  sfomachum  non  gravat.  VfiUrem 
etiam  movcre   credita.  cf.  Martial.  HI.  89. 

V.  17  Jyy.  Seciuitur  solennis  conversio  arl  Apoliinem  in  iine 
carminis,  cum  votorum  expositione  e  priscor  tn  Hyninorum  rati- 
onc.  Dignae  vero  vate  preces,  digna ,  tjiiae  vlpollo  exaudiat,  vo- 
ta  !  —  Latoe ,  A«raj« ,  iili  Latonae  ,  ApoUo  ,  dones  Jos  ({pocl  so- 
lennc  Hymnorum)  da  mihi  et  valido  <fUoad  corpus  et  integra 
eum  mente  ^  v.yvi  i^u;^p  ,  animo  ab  omni  scelere  poro  (v.  ad  I.22. 
1.)  eMppoiiouiTi  y  yrui  p.  graece  ,  pro  ,  da  ut  eorpore  atfjvie  animo 
yalen?  Jruar  paratis ,  toi's  ovai ,  parfis.  Praeclarum  vero  conti- 
nentiae  votnm  ,  Horatio  nihil  supra  Deos  lacessenti  (II.  18.  li.) 
perquam  familiare.  Ostendit  igitur  poeta  animum  divitias  splen- 
clitle  aspemantem  ,  ac  de  praesentium  honorum  recto  usu  unice 
sollicitum.  Simillimae  sententiae  occurrunt  in  Menandri  Ko'A«;f/ 
(Apud  Athen.  XIV.  22.  p.  659.  et  inde  in  Grofii  Exc.  p.  731  ) 
ffirovSo'  —  fv^^^w/weSa  'OKvfATnoiai  r.xai,  ■noicxii  —  ^i^lva.1  aUTi^pixv, 
vyisixv  ,  oiyx3x  »oAX«  ,Tu)y  oVTwvTf  v  v  v  et  y  a  3  ctv  <,  v/\  o  1  v. 
Alii  post  Acronem  parata  exponunt  ,  cjuae  in  promtu  sunt  omni- 
bus,  rx  evreXii,  uuo  sensu  utsi  h.  v.  recte  adhiberi  potest  (Sene- 
ca  Ep.  XC.  ad  parata  nati  sumus  ;  nos  omnia  nobis  diJjLcilia 
{iiciVium  fastidio  Jecimus)  rationi  tamen  totius  carminis  ,  cjua  ss 
divitiarum  causa  vota  facturum  negaf,  alfer  modus  magis  conve- 
nire  videtur ,  cum  hic  ad  proxime  antecedenfia  tantum  referri 
possif,  Ut  taceam ,  jejuni  qufd  ipsis  vofis  sic  inferri.  —  19.  nec 
iurpem  ,  tristitia  deturpatani ,  tristem  ,  morosam  ,  yi\^*^  xrsfT.iS, 
Kvr.-f\fov  ,  adeoc[ue  senecfutem  hilarem  ,  suavem,  juoundam.  Hinc 
perspicuitatis  causa  adjcctum  puta,  nec  cithara  carenfem  ,  cjuae 
adhuc  cantu  delecfetur  ,  atcjne  exhilaretur.  Alii  turpem  vitiis, 
^ei  per  ?i/ro'r»ir«,  honoratam  :  neutrum  ad  sensum  carminis,  «u- 
■xa^Kiixi  notioncm  ubicjue  ingerentis,  Ad  sententiam  poetaeEnrip. 
I-'erc.  fur.  67^1.  sc^cj.  /-«0  ^^fyV  u.ij  a.fA.ovc;ixi .,  a.Ul  5'  h  arKpxvoiotv 
ir^v.  iTi  Toi  '/spuuv  cJo/^cIj  /.iKxBiii  MvcifJioaovxv  (Mnemosynen ,  Mu- 
sas  ,  ut  mihi  adsint,  ex  jnore  invocem).  Id,  in  Erecht.  fragm.  in 
Stob.  floril.  Grot.  p.  211.  [Asrx  S'  -fiao/jiK  hoKim  viV*'  <")>''''«"'''''» 
»si$otfA.i  Ss  aTep'jiv<jii  Hxfx  t.oKiov  cTipXi^Jiaois.  E  Theognideis  spe- 


—      491      — 

ctant  huc  vv.  769.  77".  toS'  (actplfis  /xfX/ ^/1^«)  atsv  (x^uv  r»p)«o('/x-/jV 
^fcLjw/yy/  x«<  cj);^<)'3/-tuJ  <f«/  oco/Sy,  i{«/  lAiry.  TWW  ,«-/«3*1'  soSAcv  «r<to/- 
U/     fti/V. 


ARGUMENTUM,  XXXII. 

yJdaril  hiijiis  iniiiam  liidentem  potiiis^  f/uam 
argume7iio  alicui  ijiienium  ac  praeparatnni 
poetani  prodit.  ^nimo  enim  remissiori  aif/ne 
otioso  indfi/gens  poeta  soienni  ritn  lyram  in- 
vocat  ^  ut  carmen  sihi  suppeditet  ^  et  in  hac 
ipsa  staiim  omnes  suas  cogilationes  subita 
conversione  dejrgii :  dumqne  hujus  vim  ac  vir^ 
tiiles  eocponit  ^  totius  simul  poeseos ,  majcime 
lyricae ,  laudes  complectitur.  Ita  carmen 
exiii  fortuiti  magis  ,  nt  itn  dicam  ,  argumeu' 
ti ,  atque  ejfusum  potius ,  quam  laboriose  an- 
oeieqne  eocpressnm.  Dum  V)ero  eosdem  modos , 
qnos  olim  ^lcaeo  suggesserit  ,  poeta  ly-ram 
poscil ,  Jiaud  obscure  se  et  ^lcaei  imitatorem^ 
simulque  Ro  m  a  n  a  e  fi  d  i  c  i  n  e  m  l  jr  r  a  e 
i,iy.  3.  2  5.)  h.  pocseos  lyricae  inier  Ptomanos 
auciorem  projiieiur.  cf,  omnino  1V.1>.  —  Ini- 
tium  atque  incessus  totins  carminis  paullo  in- 
solentior  effecit,  ut  Intpp.  suum  potins  quam 
poeiae  sensum  seqauti ,  diverso  quisque  modo, 
summam  carminis  constituerent.  AHi  enim 
Horatium  hoc  carmen  composuisse  existi- 
mant :  qunm  a  Maecenaie  vel  ipso  etiani  yUi- 
gusto  inviiatus  esset  ad  scribejidum  solennius 
aliquod  carmen,  forle  feriis L.atinis  aut  Apol- 
linaribns  liidis,  canendum :  alii  eo  tcmpore 
faclum  autumant  ,  qiium  poscereinr  saa  dicta 


—      492      — 

Oiti  Scholl.  eloqnuntur)  edere :  alii  denique 
carmini  secutari ,  fjuod  ^ugustus  ei  injun- 
xisset^  praelnsum  a  poeta  volunt :  Jani  tan- 
deni  Horalium  a  Alaecenate  aiiove  amico  in 
lyram  suam  carmen  facere  jussum  conten- 
dit.  puas  ffuidem  VV.DD.  opiniones^  e  pra- 
va ,  ut  nobis  quidem  videtur,  primorum  vv. 
interpunciione  atque  interpretatione  enatas , 
quum  nulli  idoneo  superstructae  sint  funda- 
inenio  ,  pluribus  refeliere  niliil  aitinet. 

Adnolationes. 


V.  I  sqq.  Posclmur ,  poscor,  impellor,  impelli  me  sentio  a.A 
eanendum ,  3o/>ioJ  VorpJve/  «f/Jf/v  ,  Apollinis  vel  Musaram  impul- 
su.  Eundem  enim  ,  quem  vates  ,  poetae  furoreni  simulant,  secjue 
ApoUinis  vel  Musarum  i{psT[A.xis  (Orph.  Arg.  6.)  atl  pangenda 
carmina  excitari  ,  et  quae  eae  dictent  (Prop.  IV.  i.  133.)  se  effa- 
ri  aliis  persuasum  Viaheri  volunt.  Stat.  Silv.  IV.  4.  95.  «ecat  ar^ 
citenens  alio  Pater  ,  h.  aiiud  njc  carmen  adgredi  jubet.  1<1.  ini- 
tio  Thehaidis:  evolvere  Thebat  Pierius  menti  calor  incidit:  un- 
de  jubetis  ire  deael  Ciaudian.  de  R.  R.  I.  init.  — prodere  cantu 
ment  congesta  jubet.  —  Jam  furor  humanos  nostro  de  pectore 
sensus  expulit,  ct  totum  spirant  praecordia  Phoebum.  Hoc  loco 
simplicitcr  est  ,  fert  aninius  ,  lubet  aliquod  carmen  lyra  morlula- 
ri  ,  scriLere  ,  nihil  amplius.  Hortatnr  igitur  lyram  ,  ut  sibi  nu- 
nierose  nunc  accinat ,  (^uae  nec  antea  sibi  invocanti  defuerif.  — - 
Age  dic  ,  ede  carmen ,  sonos,  motlulos  carminis  ,  carmine  latino 
nunc  resona  ,  t|ui  olim  graeca  Alcaei  i<sfA»T»  retldideris  ,  expres- 
seris.  Quum  ad  lyram  carmina  olim  canerentur,  ratio  in  promtu 
es^,  cur  is  ,  ijui  carmen  scrtbit,  lyram  pulsare  ,  et  lyra,  tjuae  il- 
lutl  numcris  refert ,  ipsum  carmen  modulari ,  fundere  dicatur.  of. 
III.  11.  7.  Idem  color  in  S;ipphuS  fr.  «7«  />io/ ,  ^ix  X,-'h^  ,  (pMVaen- 
•«  yevoio.  Theogn.  739.  (popfxiy^  S'  «11  <p3s'yyoiS'  'leplv  t*s^os  /ids 
xy.i  aitiXoi.  —  Si  quid  olim  cecini  tecum ,  tuas  fides  pulsando , 
t^uod  in  hunc  et  plures  in  annos  vivat  ,  dignum  adeo  ,  f|uod  ad 
posterorum  tnemoriam  pervcniat ,  tjuod  perpetuo    placeal  '•   docte 


—      493      — . 

pro  vulgari,  si  digne  fidcs  tuas  percussi.  Solennis  haec  poeta> 
rum  ratio  ,  ut  ,  evulgatis  jam  a)i(juot  carminibus  ,  qnae  cum  plau- 
su  a  ci\ibu»  suis  «xccpta  r)ossent ,  in  novi  argumenti  tradatione 
Apollinis  ,  Musarum  vel  adeo  lyrae  opem  certiorem  atc^ue  prae- 
senfiorem  sibi  spondeant.  Valer.  Flacc.  I.  5  —  7,  Phoebe  mont ; 
si  Cymeae  mihi  conscia  vatis  stat  casta  cortina  domo ;  si  laurea 
(iigndfronte  viret.  Stat.  Achill.  I.  8.  Tu  modo^  si  veteres  digno 
deplevimus  haustu  ,  da  fontes  mihi  ,  Phoehe  ,  novos ,  <ic  fronde 
secunda  necte  comas ;  et  inde  Olymp.  Nemes.  (juxta  WemsH. 
in  Poet.  min.  T.  I.  p.  282.)  Laud.  Herc.  6  —  9.  —  Si  solennis 
obtestandi  precandicjue  formula.  v.  Bentl.  h.  I.  et  Heyn.  ad  Vire. 
Aen.  IX.  4<^«  I<Iem  vero  orationis  color,  ut  IV.  9.  9.  nec  siquid 
olim  lusit  Anacreon  cet.  —  vacui  curis,  curis  expeditis  (1.22. 
11.)  adeocjue  otiosi  ,  nullis  negofiis  districti  ;  cf.  I.  2.(u  init.  — 
sub  umbra  praeclare  ad  cxomantlam  tou  vacui  imaginem  adja- 
ctum.  Ovid.  Anior.  II.  18.  3.  i^os  ,  Macet ,  ignavi  Feneris  cessa- 
mus  in  umbra,  h.  amatoria  carmina  ludiuius.  Mitrtial.  IX.  84« 
nostri  forte  loci  memor  :  Haec  ego  Pieria  ludebam  tutus  in  um- 
bra,  — /«</ffre  alias  de  carminibus  levioris  argiimenti,  hic  vero 
de  quibusvis  intelligendum.  Sic  kolI^siv  Graecis,  veluti  Pind.  01. 
I.  24-  o^a  ifMi^oiA,iv  (plXoiv  «pof  Tfuits^xv.  cf.  Ruhnh.  ad  Tim.  p.  222. 
—  tecum  sua\iter  .'  nam  lyra  pottae  est  avfAnmlaTjiix  ,  dnm  mo- 
dos  carminis  exprimit.  A^^irqil.  Ecl.  VIII.  21.  Incipe  Maenalios 
mecum  mea  tibio  versus,  Sic  iJ/^v&f  (pCfifAiyyi  ovvoifAio!  Apollon. 
Rh.  II.  161.  et  hunc  in  annum  et  plures  ,  y.t\  v\iv  y.i\*siTu  ,  s-  ef 
«ipaf ,  graeca  suavitate,  pro,  diu,  perpetMO.  v.  A^^alhen.  adThcocr. 
Adoniaz.  p.  370.  —  Vivere  de  carminibus  ,  v.  ad  IV,  9.  ii.  De 
barbito  ,  cjuo  omnino  l^rica   poesis  designatur  ,    v.  I.    1.34. 

r,  5  sqq.  O  barbite  Alcaei ,  «  AFir/saJf  ftip^iTs'.  nihil  am- 
plias  ;  nam  relicjua  ad  ornatuni  .ipectant.  Satis  diserte  hac  ad- 
pellatione  poeta  innuit  ,  se  in  argumentis  carminum  ,  eorumaue 
tractatione  Alcaeum  maxime  secjuutum  esse.  ti&mbarbifos  Alcaei 
tlicitur  ,  wufdes  Teia  (I.  J7.  18.)  cjuae  carmina  Anacreonteis  si- 
milia,  Avpa  'O/x/fpou  (Anacr.  XLVIII.)  cjuae  epica  refert.  Potest 
tamen  simpliciter  ornatns  cansa  adjectum  videri  ,  ad  lyricam 
emnino  poesin  declarandam,  —  moduiate ,  qui  puls.Uus  es  (  pas- 
sive)  Lesbio  civi  a  Lesbio  cive,  Alcaeo.  Ita  fere  expediuut  h.  1. 
intpp.  Nihil  tameTi  impeditj  c^no  minus  simplicius  interpretemur  ; 
(ji\i  modulatus    es ,    h.    (jui    carmen.  edidisti,  juggessisti  primiur! 


—      494      — 

Leshio  rivi ,  Aloaeo.    Niim  proprie  modalattir  lyra  poeta,  c^ui  eam 
pul^a* ;    t\im    exc|nisitiore  ratione   et  ipsa    modulari   dicitur,    cjuae 
modos  dicit  (III.   il.  7.)  carmen  dicit ,  cjuo    eodtm    orationis    co- 
lore  versn  proximo  usu?i   fuerat.     Sic  non  opus    erit  paasiva  signi- 
ficalione  aociuere.  —  Primum,  praecipue,  maxime.  Nam  per  Al. 
caeum  maxime  lyrlca  poesis  exculta  fuit.  Inventorom  barbiti  Terp» 
aiulrum    Lesbium    tradit  Pinclarus  Jipud  Athen.  XIV,  p.  635»  — *6. 
Dooto  jam  alicfuot  Alcaei  carminum    argumenta    enumerat  poeta  , 
in  lisibus   et    amoribus  orcupata.  cf.  Hermes.  El.  v,  47 — 50*  f^''^- 
vioris  j-rgumenti  crant  minaces  eju?  Camenae    (IV.  9    7.)    cjuibus 
tyrannos  insectnbutur,  (Quinctil.  X.    i.)  Sed  illorum  tanturn  me- 
minit  pofta,  ut  sunvior  opposifio  fieret  :  Alcaeus  bello  fortis,  idem- 
cjue  amaforiorum  carminum  «icriptor.  —  Qtti ,  ferox  bello,   beUico- 
sus ,  a>'yf/y)Tii;   &V  ,    7i<iX(fJi.iy.ii  yevJfj.svoi  (ut    Athen.    de    eo   L.  XIV» 
p.  623.)  inter  arma  sive  terrestre  (propter  v.  s.)  bcUum  gertret, 
sive  nnvim  ventis  jactatam,  cniae  altum   non  amplius  tenere   pos- 
set  ,    reiigarat ,  alligarat   (cle  hoc  rou    religare  usu    locjuendi   adi 
Gronov.  Diatr.  Stat.  c  XXXIV.  et  Valken.  ad  Hippol.   7.52.  ad.le 
Lucan.    Pl-.ars.   VII.    860.)  e  prisco  n.ore    (v.  ad  I.  14.    6.)   litore 
u<io,  aKixTiTM.  Posfrema  haec  accipiunt  fere  :  sive  in  portu  c^uies- 
cebat  :   ciuo  tota  oppositioni.s  vis  enervatur.  Imo  maximum  seiiten- 
tiae  recte  constituendae  momentum    tm  jactatam    inest  ,  Alc.Teum 
nimirum  ,  tjuamvis  navis  ejus  ita  adfUcfa   esset ,   ut    litus  sibi  pe- 
tendum  esset ,  tamen  Lib.  cet.  —    Liberum  ,    spectant    haec    ad 
Aicaei    it<J//«Ta    ?r«po/v/« ,     cjuorum    fragmenta    nonnulla     servavit 
Athen.  IX.  Y.  p.  43O.    Male  vero  faciunt,  cjui  haec  numina  unius 
ejusdemcjue  carminis    .irgumentnm  fuisse  arbitrantur,    et  ad  illu- 
strandam  istorum  ci\vi^^lii.v  niuLta  vano    stuclio  constipant.    —   iQ. 
Puerum  ,   ««T^se ,  lilium  semper   haerentem  A  eneri,  adhaerentem, 
asfiduum  A^eneris  comitem.  —  11.  Lycum,    Alcaei  amasium ,    ni- 
gris  oculis  dec.   /o/iAlfapov,  cf.  Anacr.  29    4.  adde    Schrader.   acl 
Mus.   p.  l9"i.   Sunt  haud  <lubie  epitheta  ab  ipso    Alcaeo  isti  Lyco 
tributa.    Respexif  iid  ista  in  Lycum    carmina  Cic.  de    Nat.    D.   I. 
18.    Nobis ,    qui  adolescentibus    delectamur ,    etiam    vitia  saepe 
jucunda  sunt.     Naevus  in  articulo  pueri  delectat  Alcaeum.    At 
est  corporis  macula  naevus :    illL  tamen  hoc  lumen  videbatur. 

V'  13  ^99-  Exitus  carminis  ad  Hymni  rationem  proxime  .ic" 
cedit  —  decus  Phoebi,  v.-/'j.Kfj.a. ,  lyra  ,  gestamcn  Phoebi,  nihil 
amplius.     Cui  ncn  in  mentem  veniunt    illa  Pindari    Pyth.  «,   init. 


—      495      — 

)(pva(ei.  piffxtyf^  'Air 'XAwvof  xul  /oarAo>fay.i»iv  Cvv^ixov  "Moiaoiv  kTsoI' 
i(,v,  —  frratii  dapibus  ,  adhihifa  in  conviviifl  Dcorum  :  rcs  .ab  he- 
Toicis  temporibus  (  Hom.  Od.  3*  99.  p,  'i.(><).')  ad  Deos  tradncta. 
De  Apolline  Homcr.  U.  a.  603.  Pjnd.  Nem.  5.  4».  *v  Sf  {jJaaun 
(pCflAiyy  'Ajro'A?.wv  f!rT«7A(»o<Jov  ;^pu<T«a»  TtKciXTpM  Siiy.av,  Hinr  ^oc- 
jL/./y^  J0C/T05  fiai'pYi  Homer,  H.  in  Merc.  $1.  si/premi  i'\^/(Trou,  w«(- 
TxTov.  —  lcnimen  laborum  potest  cjsp  ,  cujn?  cantu  deliniti  la- 
hores  minns  sentinius  ,  ut  II.  1;?.  38.  Prom.  et  Pel.  parens  elulci 
ejusdem  Alraci  1)  vae  sono  lahorum  decipitur :  (jua  eitlem  de 
rausa  Orplieus  lyram  tTeufiyovjt.  y.cx^Mv  vocat  Arg.  88-  Potest 
etiiim  esse  :  proptcr  quam  lahores  fortiter  perpetimur,  a  ])oefis 
immortalilatcm  indeconsequuHiri  :  t^/  yiip  d^iiifAov  epyon  «3«v«rov 
Ts  y.iv  uC^ovci  TVloUffflci,  ut  in  notissimo  Arisfotelis  Scolio,  apud 
Kr-ink.  Anel.  I.  p.  177-  tsset  atleo  Pintlari  Avrp«v,  oc^oiv»  nlx^uv. 
Siniplicis«imum  tamen  fuerif  ,  accipere  ,  tinae  animnm  curis  fati. 
gatum,  rLcreat,  rsflaoo?  —  J5.  salve ,  X'^?^,  laeta ,  (v,  ad  I.  2- 
4^.)  propitia  mihi  sis  ,  tancjuam  Dei,  suaviter  !  pro  vulgari  ;  mo- 
do3  ac  carmina  mihi  suppedites,  cjuando  cunque  {v,  Ohs^.)Xe  rite 
locem  ,  invocem  .  splendide  etiam  hoc  pro,  quotiescuncrue  te , 
iides  tuas  pulsem.  lUte  petjtum  a  sacris,  cjuae  certis  caerimo- 
niis  adparari  decet  :  h,  1,  augustam  orafioni  speciem  conriliat ; 
nihil    amplius. 


APlGUMENTUM.   XXXIIl. 


V  ix  diihitandum  videtur ,  qiiin  ab  AlhiumTi' 
bullum  5  cujus  et  nomen  et  elegiae  diserte 
commemoreniur y  hoc  carmen  scriptum  sit. 
Nam  ffuod  ad  tlevandam  hanc  sententiam  f^i- 
ri  docii  adferunt ,  juniorem  Tihullo  a  GIy~ 
cera  praelatum  dici ,  quem  iamen  admodum 
juvenem  ohiisse  constet ,  et  Glycerani  Tibul- 
lo  amatam    hoc  carmine  declarari ,  cujus  ta' 


—      496      — 

men  in  Tibulli  clegiis  ne  nomen  quidem  ex- 
stet :  hoc  quidem  vix  utlius  momenti  esse  vi' 
detur,  Nani  si  hos  Glycerae  amores  ad  ex- 
tremos  Tibulli  annos  cum  ipsa  liac  ode  refe^ 
ras  iquod  et  Ayrm.  fecit  in  Vita  Tib, p.  lo^.) 
quidni  tandein  jieri  polnit  ^  ut  TibuUo  aeta- 
tis  a.XXXI.  agenti  aliquis  multo  junior  Gly- 
cerae  amorem  auferret  ^  atque  huic  ideo  ma- 
gis  proharetur?  Neque  plus  alteri .,  quod  a 
silentio  ducitur^  argusntulo  tribaendam  arbi- 
tror  ^  quum  mnlta  Tibulli  inlerciderint ,  et 
ipsa,  quae  aetatem  talere  ,  manca  admoda/n 
ac  lacera  ad  nos  pervenerint.  Eo  enini ,  ut 
Glyceram  eamdem  cum  Nemesi  statuerent , 
quosdam  delapsos  esse  noUem  ,  quum  ratio 
non  adpareat ,  cur  Horatius  pueUae  nomen 
aliud  Jingeret  ,  quam  quod  TibuUus  seu  ve- 
rum  seu  Jictum  carminibus  suis  inseruerat , 
et  in  Nemesi  avaritia  tantum  ,  in  Glj-^cera 
autem  perjidia  ac  fastidium  notetur.  Cete- 
rum  ipsias  argumenti  descriptio  satis  eocpe. 
dita.  TibuUuin  de  Glycerae  perjxdia  gra^n- 
ter  querentem  vicemque  ejus  dolenteni  conso- 
iaturus  Horatius  otnnibus  hoc  usa  venire  ait 
amantibus  ,  ut  dispares  fere  ,  h.  qni  forma 
atqne  animi  indole  ipsis  piane  dissimiles  sinty 
sectentur ,  ab  iisque  amari  cupiant.  Praecia- 
re  hoc  poela  iiUerius  eocornat ,  a  l^enere  de- 
siderium  ,  quo  ad  sui  dissimiles  amore  feran- 
tury  hominibus  injectum  fingendo. 

Adnotaliones. 


V,  1  sqcj.  Moderate  feras,  ne  te  suJTa  modum  excrticies,  m*» 
mor  flfj.efA.vftt*.f\ios  .^  ut  Theoor.  f.  69.  afUle  Nostri  I.  36.  7-)  ^1^'' 
cf.rae  immitis ,  d^cte  pro  \  uli^ari ,  propter   Glycernm   imrnitein. 


—      497       — 

thjraiu  \i\  te  ,  asVeram  ,  .imorcio  tuum  aspeninnfem.  Tibull.1.4- 
54'  tiifn  ilbi  mitis  erit ,  rcipias  iuni  cara  [ipiX,\^u.rx)  licebit  oS' 
cula ,  et  III.  6.  l«.  Ille  facit  mites  (e  praecl;ira  Heynii  emen- 
datione)  animos  cleiis  ,  ille  fcrocern  contudit.  Ni«i  oninino  li.  J, 
est  ;  saevam  ,  cnulelom  ,  ob  laesam  (v.  4.)  pri*tinam  Jldem.  — 
3.  4«  docte  ac  breviter  ;  pro  :  ncve  concjueraris  ,  (^uofl  iilius  tihi 
prneferatiir.  Pro  ciuestu  in  genere  elesos  (nam  \\\n  querimonia 
primum  oxpressa  e.'t  A.  P.75')  posuit,  cjuibns  siipprbiam  ar-  per- 
fitliam  Glyrerae  ribulliis  conciuestus  fnisset. —  Decnntes  tlegoS, 
elegis  (lacantes  ,  clescribas,  proilas  dolorem  fuum  de  perficJia  ]ai- 
ellae.  —  miserabiles  ,  ijuae  immitem  Glycerae  animum  pr  rmo- 
vpant,  emoUiant,  adposite  ad  naturam  elegiaci  carminis  (s\r  Jle- 
bilis  Elegia  Ovitl.  Amor.  Ilf.  9.  3)  mr.xime  TibuUiani.  HinC 
elegis  Tibullum  molles  amores flevisse  dicit  Domif.  Marsns  in 
epigr.,  Tibnlli  carminibns  adnexo,  H'.  l5<  3.  —  3  cur  ,  propter- 
ea  quod  (ut  Ep.  I.  8-  i*^.)  alius  fe  junior ,  hoc  ipso  t|uofl  aetate 
sit  junior  ,  {s\c  /uniores  quaerit  adulteros  nova  nupfa  III.  6.?5.) 
praeniteat.,  praeferatur,  juvenili  forma  .qratior,  acceptior  sitGly- 
cerae  ,  (juod  alium  nunc  amet,  laesu  amoris  pri5tini^<T'e  tibi  cta- 
ta,  te  ,  cjuem  constauter  amafuram  pollicita  fuisset ,    neglerto. 

V,  5  Jy*/*  Comn\unem  banc  esse  amaritium  contlitionem ,  ut 
raro  admodum  voluntatum  atcjne  animorum  consens^m  niutMum 
experiantur  ,  exemplis  statim  cum  aliorum  tum  suo  ipsi^^s  docfe 
poeta  ostenclit.  Lamb.  ad  pedestrem  rafionem  I  y\icum  t!eprimit, 
dnm  verba  ifa  jungif  atcjue  explicat :  Albi ,  ne  forfe  tloleas  cet. 
hoc  te  scire  volo  ,  insignem  tenai  cet.  Orationis  cobjr  pefitus 
videtur  e  Moschi  Id.  VI.  1  scjrj.  Jif^'  TTav  'A;y^w5  ts;?  '/fiVoyos,  ,'j;tro 
S'  'Ayi  CKij>Tr)Tx  San./"»  ,  I!arupoj  S*  iitsufvxTo  Av^oiv.  'Xls  'Aya» 
Tcii  riixi'*  Toaov  "ZxTvpoi  ^Keysv'  'A^^^ai^  xxi  Au5«  ^xrvpisy.ov»  *Fpwj 
S'  i0u.vxiT  dfA.oip)i.  adde  Callim.  ep.  XXXIII,  5.X'  ovfA.Cs  ifoDS 
To;o'?Sf  Tx  fA.ev  tptvyovT»  ^iixeiv  oTSs,  t«  5'  ev  fAsaaM  xei'uevu  TSXf» 
OT/raToc/.  —  Lycorida  torret ,  urit,  incendit,  tcnet  amor  Cyri  , 
ejns  amore  flagrat  ,  amat  eum  Lycoris  ;  sed  is  eam  non  cmaf, 
animo  ad  aliam  inclinato.  Docte  boc  ad  scjq.  retulit  poeta.  — 
Jnsignem  deroram  (ut  L  21.  11.  et  3?.  12.)  praeditam  tenui  , 
angnsfa,  brevi  yro«/e,  pulcbram  omnino,  nota  poetarum  rationr» 
Tenuem  fronfem  apud  veteres  in  honore  attjue  laude  pulchrifud  • 
nis  fuisSe  paswm  scriptores  anticjui  testantur.  Hinc  et  comam  in 
frontem  propectebant,   ut  f^i^X'^,''''?  /wer»;»»  fAtTXixy-iov  relinciuera* 

h  3?rtn&»  I  i 


—      498      — 

tnr.  Lucian.  T.  II.  })•  44>.  ed.  Kciz.  adde  Martial.  IV.  41.9-  — 
Cyras  ideni  putatur,  cjui  TibuUo  jUarathus  audiat,  cjuod  isejus- 
dem  Pholoes  ,  celebris  ejus  aetatis  puellde  ,  fastidia  expertu«  S't  ; 
unrle  Tib.  1.  8.  <^>9-  Oderunt ,  Fholoe\  moneOt  fastidia  divi.  Sed 
plures  amatores  Vholoe  supcrbe  ac  fastidiose  habere  potuit.  — 7. 
daciinat  in  th.  docta  brevitate  pro  ,  alienus  a  Lycoiidis  amore, 
Lycorida  fastidicJis  inclinat ,  propensus  est  in  Pholoen,  sed  aspe» 
Tum  ,  ab  ea  vicissiin  fastiditus,  spretus.  Aniplius  hoc  exornavit 
poeta  ain\.  Pholoe  haud  dubie  eadem,  cjuae  IIL  15.  7.  Chlotidi» 
lilia  ,  et  U.  5.  ^7- f"SOX  dicta.  —  neque  lanien  Plioloe  potatur. 
Pro  hoc  sfJ.poiTU.UTs^tai  poeta  ,  «ouv«f»j  usus  :  Diversissin^ae  nalu- 
rae  animalia  facil'us  concordabunt ,  amore  mntuo  fruentur,  quam 
cet.  Vir.£;il.  Ecl.  VIII.  26.  27.  Mopso  JNisa  datur :  quid  non  spe- 
remus  omantes?  Jungentur  jam  gryphes  ecjuis.  Etiam.  Aristoph. 
Pac.  1076.  BitV  y.iv  Kiy.oi  olv  i/{Acvciioy,  cf.  V.  16.  30.  — jungentur 
aiTiore  bonestiore  vocalmlo. --  9.  turpi  sifci  viso,  cjuem  adeo  amo- 
re  indignum  judicabat  ,  <pem  fastidiebat,  odioso,  inviso.  Poterat 
adeo  Cyrus  Lycoridis  judicio  satis  commodus  ac  venuslus  habe- 
ri ,  non  item  Pholoos  puellae  superbae  ,  atcjue  alterius  amore  oc- 
cupatae  animo.  Alii  ad  mores  Cyri  illiberaliores ,  inducti  maxime 
I.  17.  extr.  vel  ad  nefamlam  pueri  moililiem  ref»runt  :  utrumt|ue 
doCte  (tuidem,  scd  parum  upte  ad  totius  loci  sententiam.  '^  Adul- 
tero  ,  amanti  se  ,  et  boc  pro  tenui ,  ri ,  nihil  ampliuj,  v.  ad  I. 
25,  9.  —  Peccet  ,  amori  ejus  succumbat ,  votis  ejus  satisfacint  , 
vicissim  enm  amet :  nam  peccare  poelis  omnino  est ,  amare.  v.  I. 
27.  17.  TibuU.  I^*.  7.  9.  Ceterum  in  Pholoe  substitit  poeta  ,  ne 
et  ipse,  protracta  longius  sententia,  fastidium  crearet.  Forte  ta- 
nen  haud  inepte  censeas  ,  poetam  to  -/)3oj  puellae  asperae  ,  uuae 
nuliius  amorem  expetat  ,  hoc  modo   repraesentare    vobiisse. 

V.  10  sqcj,  Generalem  sententiam,  exeniplis  jam  declaratam, 
nunc  demum  subnectit  poeta.  Vulgari  formae  :  ita  lere  constitu- 
tum  est ,  ut  cet.  dignitatem  ac  vitam  tribuit ,  ad  Venerern  hanc 
animoruin  dissensionem  referendo.  Ad  formulam  sic  visum  com- 
parant  Homer.  II.  /3.  ii6.  et  Virgil.  Aen.  III.  2.  adde  eund.  Aen. 
I.  283.  et  cf.  Bnrm.  ad  II.  427-  cui  placet ,  qni  solet  homincs 
forma  atcjue  animo  .^  studiis ,  voluntate  impares ,  plane  divcrsos 
sub  juga  mittere ,  domare,  desiderium  in  iis  excitare ,  faccre  , 
ut  dispares  (IV.  ii.  31.3  sectcntur ,  8icc|ue  votorum  nunfjnam 
fiant  compotes,     Pcctus  amore  incensuni  a    Vcnere  dicitiir  petdo< 


—      499      — 

mitui»  ,  ac<co'{ne  sub)iig-itum ,  innglne   a  hove,  tjui  jugo  snhjcchis 

est ,  petita,  Graeciscjae  ac  Latinis  perquam  fa)uiliari.    Hinc  Ve- 

rus  s.    Cupido    imperitere    ani.niti  (  Tibull.   II.   .<?.  3.}.)  et  anianS 

contra  Veneii  servire  (Tib.  11.  3.  3o.  IV.  5.    13  )  cl;;  itnr.    M/jr/i^ 

oivxyKy)S  suaviter  ideo  A  emis  ilirta  Orpb.  H.  54-  3-  ^iniiiiter  Paul. 

Silent.    XXXir.  4.  (Anal.  Rr.  IIT.  8I.)   ctiyhoi  aol  y.Kivu»  K'»p/  M-'- 

(sundhios  ,  fere   ut  Tibull.  I.  3.  90.    Veneris  vinclis  coUa  subdere. 

Stat.  Silv.  I.    2.    77.   edomui  victum ,   dortiinneque  potentis  ferre 

jugttm ,  et  longos  jussi  sperare  per  annns ,    tx  Anioris   persona. 

Ab  hac    tUversa    prorsus    est    altera,  et  ipf^a  poetis  ,  etiam  Hora- 

tio  ,  satis  fref|uentata  lotjuendi  ratio,  ut,  c|ui  miitno  annre  frunn- 

tur  ,    eitlem    jucjo    subjeofi    dicantur  ,    veluti    III.    9.   l8-    qnid  si 

prisca  redit   Venus ,  diductosque  jugo  cogit  at^utio'^.    adfle    II.  5« 

2.  Tbeoqn.   3^3.  MO   m'  dey.ovTu  /3iV   xsvjmv  ,    Jrr'    <x/i/afai'  ehxvvs,  dt 

^i\r'!ir\Tx    hr/\v  ,    KJjvf ,    srpoorf ^«oufyos  ,    ut    alios   mittam.      At.jue 

bano  tjuirlem   omnes  illu^lranclo  hnic  loco  attulisse   intpp.  omniio 

inireris  ,    cjua    a    totins  carminis    senfentia   vix  cjuidcjuatn  alienius 

exoogitari  potuit.  —   aenea  ,  dnra  ,  uiule   te  non   extrires,   unibus 

frustra  obnifari?.  — ■  saevo  curn  joco  saevum  ia    motlnm   sic  joca- 

ta  ,  amnntes  ludibrio  habens  ,  misere  excrurians  ,  amore  ir>jecto, 

e]\is  tamen  potiundi  spe  nei^ata.  Similiter  Fortunae,  pro  .'\rbitrio 

agenfi   ludum  insolentem    tribuit    Noster  Ilf.    29.  50.  et  jocandi 

saevitiam  Clandian.  in  Eutrop.  I,  25.  Male    Jocum  Deiim  intelli- 

gunt  PorpbyT.  Lambin.  alii. 

V.  13  sqq.  Ipse  libertinam  sector  ,  dum  mcum  .nmorem  longs 
praestantior  puella,  ut  I.  27.  14.  Prop.  I.  1.  33.  nielior ,  melio- 
ris  conditionis,  ao  moribu-'  commndioribus,  cx  oppnsifione  secrcj. 
—  peteret ,  amaret,  ut  Piop.  II.  ]6.  27.  Quum  te  tani  multi 
peterent ,  tu  me  una  petisti.  —  detinuit  eadem  brcvitate  ,  cjUa 
V.  7.  declinat  ,  pro,  abstraxit  me  ab  altera,  sibicjue  totum  addi- 
3<it,  plane  illaqueavit  ^rafrt  compede ,  suavi  amoris  vinrulo  ,  /{^Ci 
S5(J//a').  v.  ad  IV.  11.23.  —  15.  puella  iracunda.  a«pera,  proterva. 
.Acrior  .^  ia.e\\or  fretis  ,  Huctibus  Uadriae  ,  niaris  Hadriatici,  — 
16.  tempe?!tuo.^i ,  prooellosi ;  pro  boc  ornate  ,  quod  cnrvat ,  flu- 
ctus  excitat ,  tnrbat  j/n«j  Calabros,  cjua  se  in^C.  labriam  insi- 
nuat.  Tloi/\Ttx'jiTe^ov  tamen  videtur:  curvantis  sinus  dictum  aoci- 
pere  pro  ,  facientis  sinus  vel  se  cnrvantis  (^fO/roV  ilv  >co^v0ovtxi 
Hom.  li.  S.  4-6.)  dum  a  Calabriae  litore  refunditur,  ao  longo 
tractu    recedit ,  ;t'f<"»  ^-^yvviAivgv ,   nt  Hom.  1.1.    Soleune  hoc  in 

I  i    2 


—      500      — 

tempestatis  descriptione.  v.  Virg.  Ge.  HI-  238.  Plericjue  post 
Lanil).  explicaut :  in  Calahriam  se  insinuantis  ;  c{uocl  «atis  otiose 
a  poeta  adiectum  e«set.  Ceterum  usitata  esl  poeti?  aninii  iracnn- 
tli  cum  mari  cummoto  (III.  9.  cxtr.  im^robo  iracundior  Hadria) 
et  tranquilli  cum  eo<lcni  se<1<'to  ac  placiilo  (Aesch^.l.  Agam.  v, 
74S,  Helenam  adpellat   piovriy.»  vr\vi(^ov  y*Ktivxs)  comparatio. 


ARGUMENTUM.  XXXIV. 


yirgumenii  hnjns  carminis  ratio  ea  esl ^  ui 
vel  mediocris  poela  eo  inflamniari,  ingenium- 
ffue  in  eo  periraciando  cum  laude  experiri 
possii.  Lyrico  ianien  generi  illud  maxime 
convenire  ffuum  abunde  kujus  rei  Jzdem  hoc 
carnien  Jaciat,  ium  ex  ipsius  lyricae  poeseos^ 
in  iis  poiissimum  ^  quae  sensas  feriani^  quae- 
que  animum  graviter  commotum  prodani ., 
exprimendis  occupatae  ^  natura  aicfue  indole 
J^acile  inielligitur.  Horatius  igiiur,  quum 
sereno  caelo  tonuisset  ^  cujus  phaenomeni  na- 
iurales  causas  adserfiii  noJi  liceret ,  gravissi- 
me  eo  perculsus  ad  ipsos  JJeos  auctores  illud 
refert^  quasque  de  Diis  animo  concepisset  no- 
iiones,  Epicureorum  placitis  simillimas,  nunc 
retractare  ,  jjrovidentiamqne  adeo  ,  quam  ali- 
quamdiu  negasset ,  amplecti  iisrum  se  coa- 
ctum  jnanijesto  hoc  argumento  Jaietur.  Ne- 
que  vero  poetam^  ad  tempus  certe ,  ista  re 
commotum  Juisse  mirujn  videbiiur  ei ,  qui  ^ 
quam  supersiitiosa  religione  alligati  Ronia- 
norum  cuiijjii  ojriJiinm  rerum  insolitarujji  cau- 
sas  in  Dgos  herlerint  ^  meminerit.     Perperani 


-—       501       — 

i^itur  Jaciiint ,  qiir  tofuni  carmen  pro  irrisi' 
one  Stoicoruin  hnbent  ^  cui  vel  incessus  car- 
ininrs  inpriinis  in.  ex'tu  gratus  refragatur; 
vel  Horatium  /lic  ahjurare  philosopliiarn  Kpi- 
cuream  ,  seque  ad  Stoicaui  iteruni  converlere 
volunl,  ffuuhi  ipse  se  nulli  sectae  adhaerere 
projiteatur  I,  Ep.  I.  i.5.  oel  denir/ue  melioreiii 
vicendi  ratio/iem  eum  polliceri  putant ,  iudu^ 
cti  forte  iuiiio  carminis ;  sunt  twidem,  qui 
poeiam  unice  hoc  agere  eocistir.icnt ,  ut  eos^ 
qui  ffuum  caerii.ioniis  et  ipsos  Deos  ioUendos 
censereni  ,  ad  saniorem  mentem  reduceret ; 
ut  aiiorum  omiftam  argutias. 

Adnotationes. 

V.  I.  sqq.  Ego  rpii  ceteris  bominibus  alicjuamdia  rectius  mi- 
lii  sapere  vicJehar,  inveferatam  illam  ac  penitiis  insifam  cle  Diis 
eorumcjue  in  res  humanas  vi  atciue  effectu  opinionem  tancjuam 
v.inam  ai({ue  insulsam  irridendo ;  nunc  demum  intelligo,  quam 
perverso  mentis  acumine  hoc  fecerim,  et  in  cruo  impio  errorever- 
Satus  sim.  Prius  memhrum  per  consecjuens  extulit  poeta  :  cjuiDfcO- 
rum  cultum  neglexi,  templa  eorum  non  frscjuentavi.  Nam  cjui 
Deorum  providentiam  tollit,  is  et  culfum  ipsorum  ncgligat  ne* 
cesse  esf.  Hanc  vero  generalem  adsumi  clebere  sententiam,  do- 
cent  sequentia.  Horatias  igitur  parcus  est  Deorum  cultor ,  par- 
cit  (pei^eTcii)  Deos  colere  ,  eos  omnino  non  colit ,  negligit ,  non 
curat :  infrequens  adeo  est,  excjuisitiore  vocis  usu,  pro,  templa 
Deorum  non  frecjuentat,  non  adit,  ut  sacra  iis  faciat ,  ac  vota 
nuncupet.  Pedestris  prorsus  ratio  est  cjuam  fere  ab  intpp.  ini- 
tam  vicleas  cjua  parce  afcjue  infrecjuenter,  h.  parco  sumto  acrarD 
admoflum  Deos  a  se  cultos  Horatium  conGferi  h.  1.  \oIunt:  Porro 
si  in  hoc  solo  se  gravitei'  errasse  fateretur  Horatius  ,  auod  parum 
lauta  Diis  obfulisset  sacrlficia  ,  summa  fere  carminis  in  declaran- 
flo  ejus  acl  lautiora  Diis  parancla  sacra  post  tonitru  ,  claro  caelo 
eclitum,  promfiore  animo  ponenda  esset  :  cjuod  cjuirlem  vel  per  se 
statuerc  (nam  et  vilia  munera,  pio  animo  oblata;  Diis  accepfa  es- 
5p  ait  in.  23'  17.)  atqu'^  hujas  oarminis  argumentum  facere  cjuam 


—        502        — 

jejnniini  sit,  facile  intcHigitur.  —  dum  erro,  a  recto  ciiYSu  <3e- 
feror,  aberro  :  v.  acl  \\ /^.consuUui  sapientiae ,  professus  sapien- 
liani,  h.  cleiUtu»,  occnpatus  opinionibus,  «juibus  repertis  vel  adsci- 
tis  mihi  sapere  videljar,  cjuas  pro  verissimis  amplectebar,  Deorum 
proviclentiam  tollenclo :  c^uum  tamcn  haucl  dnbio  providentiae 
divine  documento  ostenso  se  egregie  falli  cognosceret,  sapientiam 
illam,  s.  dogma  ijtud  vocat  insaniens,  cjuod  providentiam  negct, 
quam  non  nisi  insanus  ac  vecors  negare  audeat,  cjui  adeo  gravis- 
simns  error  est.  Similis  sententiarum  atcjxie  orationis  habitus  et 
in  Eurip.  Heracl.  90I.  *j^f'5  cSoV  Ttv  ,  »  zslKti  ^ixaiov.  (rectum 
cursum  tenes,  recte  agis,  Deos  veneranrlo)  ov  ^^^  zsots  T'.'S'  ipt- 
X(a3»i,  Tificiv  Beis(.  O  Sf  ^vi  ^xaxaiv,  eyyoi  fj.ctviMV  f  A.(*uvsi,  a  reo- 
lo  tramite  devius  ,  insane  abcrrat.  Est  adeo  sapientia  insaniens 
hominis  perverse  argumentantis,  mirecjue  deliramentis  suis  sibi 
placentis  ootpia,  kaopo;  :  de  c£uo  locjuencli  gcnere  Graecis  maxime 
tisitato  v.  Lan\b.  et  intpp.  ad  Lucian.  de  Marc,  Cond.  T.  L  p. 
698-  ed.  Reiz.  Ceterum  Epicuri  placita,  ad  cjuae  ista  Horatii 
proxime  accedunt,  sim])liciter  sapientiam  adpellat  Lucret.  V.  10. 
qui  princeps  vitae  rationem  invenit  eam^  quae  nunc  odpellatur 
Sapientia,  cruo  sensu  etiam  hic  positum  putabat  Creech.  —  3, 
4-  Nunc  animi  sentenfiam  immuto,  retracto,  providentiam  iterum 
agnoscendo.  Docte  atcjue  ornate  hanc  senteiitiam  poetaexfuHt. — 
retrorsum  vela  dare,  retro  navigare  cogor^  ut  iterem,  (ita  enim  jun- 
pendi  erat  oratioe  pedestri  ratione)  repctam  iterum  ineam,  s.  con- 
tinuem  cursus  relictoSf  cursum,  viam,  3  cjua  aberraveram ,  quam 
olim  tenueram.  Nauta  nimirum  relictos  cursus  iterat,  crui,  cum,  cur- 
snm  V.  c.  Alexandriam  versus  primo  dirigeret ,  mutato  consilio 
Pelusium  tendit,  mox,  improbato  eo,  Alexandriam  rursus  petit. 
Pocta  igitur,  ciui  providentiam  primum  statuerat,  mox  casus  in 
rebus  humanis  dominari  sibi  persnaserat,  se  priorem  nunc  iter\im 
amplccti  sententiaminsigni  alic^uo  ostento  coactum  esse  dicit.  Ea- 
dem  metaphora  Graeci  scriptores  uvuTii'x.iiv ,  dvu^fi(».fjt.s'iv  adhi- 
bent ;  v.  Gesn.  ad  Orph.  Argon.  iao2.  Uvsiv  ffevoi  Tfozsxiav 
Aeschyli  (Agam.  228.)  docte  cum  nostro  loco  comparayit  Ab- 
resch.  Animadv.  P.  L  p.  267.  adde  Lucian.  Hermot.  T. Lp. 769, 
ed  Reiz.  et  Nostri  Ep.  L  1.   15.   18. 

»,5  —  8.  Jovem  enim  prospicere  terrarnm  orbi ,  ejuscjue 
vim  ad  omnes  res  pertingere  evidentis^iino  argumento  deprehen- 
di.     Sed  hoc  statim  ponit  poeta,  et,  c|uam  inde  cogit,  providen- 


—      503      — 

liam  Deoram,  sppciali])in   notionihns   (vv.    18    sq'^.)    <^eoIaratnm 
subjicit.  Sciliret  «juum  ex  prima  a»lniiratione   hommum,  cpiocl  to- 
nitrna  jactusque   fulminum   extimnissent,  ea  a  rerimi  oninluin  prae- 
putcnte  Jove  effici  crederentur  (sunt  verha  Cic,  de    tliv.    11.    42. 
aclcle  Ejrip.  fr.  e  Sisypho  n.  I.   v.  28  sqq.  ^.^■''.efl.  Lips.)  mox, 
quum  nubes    et  vcntos  iis  fere  conjuncta    observa.-^ent  ,    istorum 
conflictum   iinicam   istius    pbnenomoii     cau«.;.m     biljercnt  i    taciie 
co  cLdiicti  sunt,   ut  toniJru  sereno  caelo  editum,   oujus  a.leo     vix 
ulla  pbysica  .nHpr.reret  ratio,  acl  Deos   auctores  revociirmt,  atuiie 
.ncl  comonefaciendos  terrencJoscTue  hominum  arimos  excitalum  si- 
bi  perr.na(lerent.     Hinc  in  ostentis  attjue    prodigiis    fere    habifunx 
rtnticfuis  temporibus   v,   Virg.  Ge.    I.   487.  Luran.    I.  530.    Seneca 
Thvest.  2^3.  Jam  Ilomer.  Od.  u.  113.    /|    /weyiA.'    f/3^eVr/)<r«r    »zs' 
«•J^'«i'OL)    (X-Tj  fpo'5i>ro{"   oCdizsoSi   Ve(po(  inTr   Tf^xi   vu    tsco   ToSe  pailvsis, 
Horafiiis  iritur  insolita   hac  re,  ad  tempus  certe,  peroulsus  atcjue 
attonitus  st;  revocat,  certissimumcjue  inde  providtnliae   arqumen- 
tiim  deduoit,     Oratio  ipsa  pro    rei,    cjuae    descriliitur,    majestafe 
s.itis  splcndida,   et  niegiMfu-a  :  adsumla  piisca  ati^ue  augusia  Jovis 
curru  aiato  pcr  caelum  invecti  ao  tonitru  cientis    imagine.   Maxi- 
me  vero  hacc  par.s  carminis,  quae  hujus  prim;ir;vim   est  argum-jn- 
tiim   illuminanda  erat,  re,  nt  sit  in    timore  ,    avnpij[icanda    atcjue 
in  majus  augenda,  cjuo  et  se    haud    levi   de    caus.i    graviter  com- 
inotum  ostenderet,  eundemcjue  et   in  aliis  sensum   excilaret,    Pa» 
rum  scite  igitur  agont,  qni  vvi   9  —  12.   pro   digressione   habent. 
Diespiter,  diei  ac  lucis  pater  (jnxta  Varr.  de  L.  L.    IV.    10.  e^t 
Jupiter,  adpeliatione  non  valde  cpiidem  frec|ueiifat:<   (occiirrit  III. 
2.  29.  et  in  Sulpiciae  Sat.  v.  33.)  sed  adposita    h.   1.  in    vi  eju.*, 
per  naturnm    prodila,  declaranda.  — plerumque  dividens-  nubila, 
findens  nubes  igni  corusco,  fulmine  ;    graphice  prorsus  pro,    crni 
alias  e  nubibus  tulmina  emittit,  cjui  nonnisi    nubilo    caelo   tonare 
solet ,  cujns    rei    naturales    adeo   causas    sfatuere    licet.     Proprie 
sententia  ita  fere  efierenda  er^it  :  c|uum  tonitm  ventorum    ao  nu- 
Lium  conflictu  oriri  oreditum  sit  ;  Jupiter,  cnio  fulmen    sibi    erep- 
tum  vindicaret,  sereno  caelo  tonuit,  siccjue  vim  suam   osfendit.  — 
Per  purum  caelum,  per  sudum,  S''  ai^pixs.  —  egit  ecjuns  et  cur- 
rum,  copia  Homerica,  Ufjj^oi.    i,    Inrisrooj    i^ivx^v   v.    c,    II.    >9.  438* 
pro  vulgari :  vectus  csi.  —  tonantes^y^uXxoy.foTuvs  (Arijtoph.  Ec;u. 
54?.)  ;ij«^>;o»oJa?,  Homerico  epitheto.     Ecjuorum  pnlsu   fragorem 
e-jicitatum  pocta  dicit,  «ui  et  ourrui  adsignandus   erat,  Utrumque 


~     504     — 

inrmif  Virir.  Aen.  VI.  590.  1.  de  Salmonto  :  qui  nimbos  et  non 
imiiablle  fulmen  Aere  (curru  aerafo)  et  cornipcdum  pulsusimu' 
larat  equorum  ;  nisi  et  hic  ^^«Xxok/^oVous  iW«i»j  repraesentare  vo- 
iuit,  ut  aere  et  pulsu  pro  aereo  pulsu  accip'atur.  —  currum  vo- 
lucrem  ,  alafum ,  nrt\\'iv  ot.ffji.at. ,  anticjuo  pliantasniate.  Cerfafim 
inlpp.  laudant  Platonis  locum  e  Phaedro  :  (T.  IX.  p.  521.  Bip.) 
i  fAsycn  Tiivs  ,  MT-fiVov  «{/>(«  eKa.vvav.  ad  quem  respexit  Lucian» 
Piscat.  T.  I.  p,  592.  Apoliod.  I.  6.  3.  haud  uubie  ex  antiquo  poe- 
ta  :  2>e'ji  Si  —  s^cni^vr)!  eP  ov^oivov  fni  wTyivm  6x,ov[A.evoi  »^(Axri  e-n 
ofcs  e^iu^e  Tv<pa)vx :  ita  isfe  locus  relingendus  videtur,  Eadem 
imago  in  monumm.  obvia*.  v.  c  apud  Gor.  Gemm.  Flor.  T.  I.p. 
108.  Similiter  SoU  Tirefipof»  iy_^[AXTy.  tribnit  Eurip.  fragii). 
Phaeth.  n  VIII.  T.  II.  p.  46.3.  Lips.  cjuae  et  ipsa  in  monumm. 
pnssim  repraesenlata  videas.  Celeritatis  notionem  isti  phantajma- 
ti  subesse  ,  facile  perspicitur.  Hinc  ^rnpov  [iekos  fulmen  dictum 
Furip.  Herc.  fur.  179  TtT/^Vvv  o^Xnv  Orph,  H.  XVIJI.  8.  et  alae 
fulminis  Latinis  ,  veluti  Virg.  jVen.  V.  319.  Valer.  FJacc.  II.  Q5. 
cf.  oninino  Burm.  in  Jovc  Fulgur.  c.  V.  Michaebjm  in  Comment. 
Soc.  Sr.  Golt.  T.  II.  et  ad  Lowth  do  sacra  Hebr.  poesi  p.  189» 
et  Doering.  m  comnier.t.  de  alatis  Deorum  imagg.  p.  25.  —  9. 
quo  ourrus  fragorc  ,  s.  ut  Virg.  Ge.  I.  329.  elocjuitur,  (juo  ma- 
auma  moiu  terratremit ;  fugere  ferae  :  fcrc  ut  Orph.  H.  XVIII. 
i3.  <.V  (Ai«  x'jt.T*ilii.Tt\v)  Koit  ycCix  Tsitppiy.e  Si}<oecn3sc  Ts  'Kxy.poi.ooxj»^ 
X»!  Sijfies  ■xTf\o  •'jvaiv,  Tremorem  istum  per  totam  naturam  diditum 
docta  enumeratione  declarat  poeta.  —  bruta,  etsi  imrnobilis;  ex 
anticjua  opinione.  Sic  iners  III.  4.  45.  Seneca  Thyesf.  I020.  Im.n 
moia  tellus  pondus  ignavum  jacesl  cf.  Serv.  ad  Virg.  Aen.  X. 
322.  Augtt  adeo  notionem  rei.  —  lO.  cujus  sonitus  etiam  ad  in- 
fera  loca  penetravit.  Designat  ea  per  Sljrgem ,  Inferorum  fluvi- 
um  ef  sedem  Taenari ,  ad  cjuam  per  specum  in  Taenaro  (Maleae 
promontorio)  descensus  est,  Infernum.  Nam  sedes  de  locis  infe^ 
ris  ex  usu  pocfis  recepto  v.  Virg.  Aen.  Vl.639.  TibuII.  L  3-('>7* 
v.  ad  Propert.  IV.  11.  a.  horrida,  squalida  ,  tristis  ,  Txprxpof  sv- 
fieis ,  perpefuo  rerum  inferarum  epilhefo.  —  invisi,  obsouri , 
c{'ii  iter  tenebricosum  (Catull.  III.  lljpandit.  Unde  et  in  Apu» 
lejo  iVletam.  VI.  per  portas  (Taenari)  monstratur  iter  invisum 
pro  ,  invium  reponere  gestiebat  Toup,  ep.  crit.  p.  126.  Forte  ta- 
men  poefa  Taenaro  epitheton  adjecit ,  cjiiod  magis  ad  infcam 
:?edtm  spectaret.    Ita  plane  Seneca  Here.  fur,  664.  Hic  (in  Tae» 


—       505       — 

naro)  ora  solvit  Ditis  invisi  domus.  Esset  adeo  sedes  invisa  ^ 
abdifa  ,  absronditn,  subterranca,  Al^>)f  Graecorttm.  Alii  volunt 
esse:  aToysfiv ,  «f  U5f  cv  ,  tjuae  Homerira  IiaH.ie  SHnt  epitheta  , 
laud:iJo  II»  l4-  *3'  s^^fl  ibi  invisae  citpressus  mortis  adjiinctam 
habent  rotionem  ;,  et  altera  rytio  oninino  aptior  rei  a  pocta  <lc- 
scriptae.  Ceterum  comparent  rei  poetirae  itudios!  similcs  poe- 
tarimi  flescnptiones ,  Hesiocl.  Tiieog.  837.  maxime  a.  v.  849.  Sil. 
^'  38S-  ft  Pe:-on.  de  Mutat.  reip.  Rom.  122  sijcj.  —  AtlanteuS 
Jinis  ,  Ttif^oiet  'AtKuvtikoI  ,  (ut  Eurip.  Hippol.  3-  et  I053. )  ofoi 
'AT\»vTiy.ol  (Itl.  Herc.  iwr,  234.)  h.  remotissimae  terrarnm  pla- 
gae.  Nam  Atlanfe,  notis&imo  Africae  mopfe  continentis  pars  oc- 
cirlentalis  finiri  creHeb;ilur  flntujuis  temporibus.  Alii  proprie  ac— 
cipiunt  ,  monttmcjue  islum  tonitiu  conrnssnm  intelligunt  :  alii  At- 
lantem  jro  t|uibusvis  .nlti9,«.imis  moi".tibiis  isto  rommoto  et  ipsuni 
caelum,  t|uo(i  ei  innitiretur,  commoium  innucre  voluisse  poetam 
statuunt.  Setl  caeli  commoti  rfltio  non  tam  longe  pctenrla  erat , 
curru  per  ipsum  acto '•  tum  dicendum  poetae  erat  ,  Atlanteus  ver- 
tex  vel  sim.  ut  taceam,  nostram  explicationem  plus  dignitatis  rei 
inferre. 

V.  12  —  16.  Certissimum  hoc  providentise  divinac  argumen- 
tum  .'  Deorum  numine  omnia  per  nniversum  terrarnm  orbem  geri 
ataue  administrari  nunc  plane  persuasus  sum.  Pro  hac  generali 
specialem  at  luculentissimam  rei  ideam  poeta  po'uit ,  rerum  hu- 
manarum  \  icissifuflines  ad  Deos  aurtotes  referendo  ,  ipsisque  im- 
perium  in  reges  adeo  (cf.  III.  i.  6.)  vindicando.  Eadem  argu. 
noentatione  Eurip.  TroEtL  608.  opw  rai  t»v  Seuv,  is  t»  (*tv  aruf/oi/o* 
«i'»  n»  /wj)5ev  ovtoc  ,  tx  Jf  ^oKovvT  ci3Sit>?^((f*v ,  agnosco  vim  Deo- 
rum  in  extollendis  cef.  Deus ,  Jupiter  valet  ima ,  {^uae  infimo 
joco  posita  sunt,  summis  mutare  ,  in  summum  ,  et  uuae  in  sum- 
mo ,  in  infimum  locum  reponere  ac  detrudere.  Simlli  colore  Ar- 
chilochus  in  Floril.  Stob.  Grot.  p.  437.  «vS{«f  o^SoCaiv  (Seoi) 
y.eh.»ivj)  niifAsvovi  er:!  X,'^ovi'  noXXxieii  S'  uvxTi>e'woVai  ^  xctl  fxalh'  tv 
/3f/3»)ift.'T«5  CnTlovi  y.Xivovai.  De  Fortuna  Palladas  CXX.  3.  Arial. 
Br.  II  43'-)  **'  "^*^^^  M^'^'  xoi-Taiyovett  nxKiv  (s<pui^/\^lv  a.elpei ,  roCs 
S'  a»o  T«v  ve^eKv}V  sli  ' A.i^r,v  xxTuyei.  Noslrum  imitatus  est  Senec» 
Thyest.  598.  Ima  permutat  brevis  hora  summis,  —  13.  Eadem 
sententia,  sub  alirm  imaginem  revocata.  Insignem ,  honoribus  , 
divitiis  C3t.  splendidum  ,  conspicuum  attenuat ,  tenuem  reddit  , 
obscurat  ,  obsciira    contra ,    ignobiles  ,  proniens ,  in  lucem  pro- 


—      5o6      — ' 

«raliens,  insignes  recldens.  Docta  rationc  invertit  ao  variavit 
genera  (jima  ,  insii>nem  ,  obscura)  poeta  ,  cnm  pe-lestris  norma 
inasculino  genere  totam  sententiam  extulisset.  Omnino  in  toto. 
hoc  loco  ailoTnando  graecum  poeta  exemplum  secutns  videtur. 
Simillimi  coloris  sunt  Hesiotlei  vv.  (''Epy.  5— -7»)  ?^'*  ^*^"  "^*^ 
fifidii  ,  pix  5e  /3{«ctovr«e  y^»KinTsr  pst»  S'  dpi^r\\ov  fA.iv6B(i  (  iHSi- 
gnem  attcniiat)  xxl  «S*)^ov  {obscura)  «Ifs;*  fitx  ^s  t  13-uvsi  oxo- 
Xtov  xxt  «y^vo^»  y.se^psi  (attenuat)  ZsiJi  v\^ifiisy.sTrii  :  et  Eurip. 
in  f.-.  Anclrom.  aj)iul  Stop.  t.  CV.  eadem  generum  permutatione: 
o  fA.ev  oA.jS/o{  ^v'  To  S'  dzsixpu-^sv  3soc  sf.  ksivmv  to>v  tots  Kxikii^idv 
vsvsi  /3/orot.  Atte  Pind.  Nem.  n-  57.  <le  obtrectatione  :  «  to  fA)v 
XocfAxfov  fhi»T*i ,  r»v  V  upxvTMV  xv^oi  xVTSivsi  ffoeSfcir.  —  14.  Ui- 
terior  sententiae  anteoedentis  amplificatio  et  exornatio:  Deus 
huic  imperium  aufert,  atcjue  in  illum  transfert.  Pro  Deo  e.^t  For. 
iuna,  Mo7|5«,  fatum,  qnod  cuique  Deus  adsignat.  Hinc  jwoTpoe  Stov 
Homer.  Od.  X.  291.  Pro  imperio  est  ejus  insigne  ,  diadema,  et 
pro  hoc  pauUo  audacius ,  apex.  Nam  regum  Persarum  omnino- 
«ue  Orientis  regium  insigne  erat  diadema,  apice  mnnitum,  tia- 
ra.  cf.  IH.  21.  20.  Quem  igitur  Fortuna  regno  exuif ,  liujus  ca- 
piti  tiaram  demit.  —  rapax  sustulit ,  copia  poetica,  pro,  rspuit, 
abstulit ,  (/.opiaTUS.  —  cum  stridore  acuto  fASTcc  aop/yjwoiJ  ^rs^-Jyitiv 
^sfofAsv/) ,  ad  declarandum  impefum  ,  cjuo  apicem  ablatura  advo- 
lat.  Alatam  enim  eam  fmgi,  satis  notum.  v.  ad  III.  29.  53.  Solius 
igitur  omatus  causa  adjecta  haeo  videri  possunt :  non  iudocte  ta- 
men  tumultus  ac  turbas ,  cruae  subitas  imperii  conversiones  co» 
initari  solent  ,  a  poeta  declarari  cum  cjuibusdam  saspjceris.  Lau- 
diinf  Cic.  Aft.  II.  9.  minore  sonitu  ,  quam  putabam  ,  hic  orbis 
reipublicae  conversus  est,  Adde  Calpurn.  Ec!.  I.  84.  S(|C|.  Ipse 
Deus  Romanae  pondera  molis  fortibus  excipiet  sic  inconcussa 
lacertis ,  ut  neque  translati  sonltu  fragor  inionet  orbis.  ad 
tjuem  locum  docfe  disputat  Wernsd.  in  Poet.  min.  T.  II*  Ex'. 
III.  p.  320.  Seneca  Quaest.  Nat.  III.  Praef.  nunc  cum  maxime 
Deus  alia  (imperia)  exaltat .,  alia  submittit ,  nec  moUiter  po- 
nit,  sed  e.x  fastigio  suo  nullas  habitura  reliquias /aetat.  EaAem 
imago  ad  homincs  ex  alto  potenfiae  fasfigio  dejectos  tradncta  , 
veluti  Clc.  Or.  in  Catill.  II.  JO.  qui  homines  si  stare  non  pns- 
sunt,  corruunt  .sed  ita  ,  ut  non  modo  civitas  sed  ne  vicini  qui- 
dem  projcimi  sentiant :  fere  ut  Lurian.  in  Contc;nipl.  (T.  I.  p. 
ol?.    13.  ed.  Reiz.  ouroj  /wei'  »vx<y;t*<:!)eys  xvm  ixtr;'(*f''^  «<""'>  **'  **• 


—       507       — • 
«         >  \      ,    , ,     I  ~i'         >*>'         i>i 

rti  fAupov  nocr^niavv ,  xnof^fXyeiTof  toi>  Aivou  ,  sizcif\xv  />ty)*fr'  «irt» 
yyi  OTj(ij  ro  /ia^oj,  f/.iyxv  iVv  v|<o'^oi;  s jiyaifST»!'  ovToi  S/,  o\i'7ov  »«(» 
7>|y  x><t>(>(,ufA.(Vi.i  ,  *v  Xdi  T.eafi  ^  xyl^otprtTi  xshsTiti  ,  iJ.oyi%  y.xi  r<us  yji'- 
Toc/i'  s!ci/:ovaBe'vTo{  tov  xriiuxro;.  —  /i/ff  posuisse ,  huio  iniposuisse 
gaiidet  ,  iniyonit  apicem  ,  iinperiuni  dtrfert.  Sed  alterum  cum  di- 
lectu :  a«l  Fortunae  arbitrium,  ad  auoH  res  liumanas  fingit,  de- 
clarandum.  cf.  Ill.^^ag-  49''  ^'C  Tif^-'^  Tvyy\i  de  Fortunae  ludibrio 
dixit  A.'atr!i,is  LXVJ.  4,  (i\nal.  Br.  III.  56.)  Similis  color  sen- 
tentiae  in  Sil.  I.  7.  QuaesiturrKjue  diu ,  qua  tandim  poneret  ar- 
te  terrarum  Fortuna  caput.  AA  Alexandri  potentiain  nostrum 
locum  tr;icluxit  Sfat.  Silv.  IV.  (.  ^3.  prcnsabatque  libins  ,  modo 
4jUa  diademafa  dextra  ahstulerat  dederatque  et  magnas  verte^ 
rat  urbes,  Ceteru;n,  ut  poeta  locum  de  pruxidentia  sic  adorua- 
ret,  eo  cjuitlem  aetatis  suae  exemplo  ,  Parthorum  imperio  cer- 
tantium  ,  perduci  poluit. 


APtGUMENTUM.  XXXV, 


i^/aod  Aiigustiis  dno  hella ,  alterum  in  Bri- 
iannos  ^  quo  ipse  exercitum  ducturus  erat  ^ 
alterum  in  Arabiam  ductn  Aelii  Galli  geren- 
dam.,  a.  U .  DCC XXXV I.  adpararet.,  faustas  has 
popuio  Romano  eocpeditiones  adprecaturus 
poeia  ,  vota  in  preces  concertit ,  ac  Fortunae 
pro  Aagnsti  eocercitusrjue  incoiamitatc  suppii- 
cat.  Facta  iiac  augusta  ad  Fortunam  conver' 
sione  .  consentanenm  erat ,  ut  carmen  Hym- 
ni  natnram  indneret ,  ct  in  celebrandis  Deae 
ejusque  potentiae  iaudibus  occuparetur,  at- 
qne  liis  demnm  soienni  conclusionis  formuia 
preces  suhjnngerentur.  Pariim  igitur  docte 
eos  facere  arhitror ,  qui  initium  carminis , 
jquod  in    Deae    laudibus    versatur ,    pro    ioco 


com?nuni  de  Fortiina  vel  omnino  pro  diqres- 
sione  a  re  admodum  aliena  habendnm  exisii- 
mant.  Atqne  lianc  quidern  carminis  partem 
splendide  admodum  poeta  exsequutus  est  , 
Fortunae  vim  atque  potentiam  cum  ab  effectn 
Cwt'.  2  —  i6.)  tum  aliis ,  quae  animos  maxime 
perculerent ,  imaginibus  delineando  ,  quarum 
non  tam  cumulum  atque  complexum  ,  a  car- 
minis  lyrici  indole  minime  abhorrentem , 
quem  et  Hy^mni  antiqui  natura  non  tam  ex- 
cusare  quam  potius  requirere  videbatur ,  aut 
niodum  ,  cum  rei  ipsi  exprimendae  tum  aspC" 
ris  Romanorum  ingeniis  valde  adcommoda" 
tum  ,  poetae  recte  vitio  verti  posse  duxerim  , 
quam  potius ,  quod  in  adumbrandis  iis  colo' 
res  adniodum  confuderit ,  penitusque  contur^ 
barit ,  adeo  quidem ,  ut ,  quam  vim  Fortuna 
ad  animos  humanos ,  cum  ejus ,  cujus  status 
in  deterius  mutatus  est ,  tum  eorum  ,  qui,  dum 
floreret ,  amici  ejus  essent ,  quorum  adeo  Ji' 
dos  alios,  alios  perjidos  nunc  experitur ,  ha- 
beret ,  verbo ,  omnia,  quae  ad  eum  ,  qui  For- 
tuJia  mala  uteretur ,  referri  debuissent ,  ipsi 
Deae  attribueret ,  quodque  in  hac  diversissi- 
marum  imaginum  confusione  ivv.  21  —  28.) 
constanter  perseverarit,  atque  ad  taedinm  US' 
que  immoratus  sit.  Initium  carminis  satis 
amplum  Virorum,  qui  ingeniosi  atque  elsgan' 
tes  haberi  vellent ,  conjecturis  canipam  ape- 
ruit.  Dum  enim  Horatius  Fortunam  a  loco  , 
ubi  praecipue  coleretur ,  solenni  more  desi- 
gnat ,  Antiumque  ,  tanquam  Homanus ,  apte 
sedem  ejus  domesiicam  laudat,  putarunt  non- 
yrulli  omnia  ,  quae  Fortanae  tribuereniur.,  ad 
antiateni  esse  referenda  ,  Romanis  propHiam, 
ceteris  vero  gentihus  infestam  atqne  timen- 
dam  ;  ut  haberent  scilicet  carmen^  uti  vocant, 


—      5oy       — 

itidividiiunii  Romannm ,  domesticufn.  fJuae 
quidem  ratio ,  quam  saepe  poetae  verbis  vim 
faciat^  reique  dignitatem  elevet ,  quum  per 
se  inteliigatur ,  multo  tamen  magis  constitu- 
rurn  arbitror  iis  ^  qui  contortas  istorum  ex- 
plicandi  rationes  inspicere  volent.  Qiiin  alii 
eo  delapsi  sunt ,  ut  imagines ,  quibus  FortU' 
nae  potesias  declaratur ,  e  pictura  aliqna 
symbolica  ,  Antii  in  Fortunae  tcmplo  suspen- 
sa  ,  a  poeia  parum  subtili  judicio  descriptas 
adumbratasque  satis  jidenter  pronuntiarent , 
hujusque  opinionis  praesidium  a  Necessitatis 
imagine  symbolica  repelerent.  Jam  etsi  at- 
tributa  symbolica  <^  ut  persp  cuitati ,  cujus 
maxima  liabenda  est  ratio ,  consulatur^  a  per- 
sonis  allegoricis  abesse  vix  posse ,  multum- 
que  ea ,  si  ideam  personae  subjectam  liaud 
ambigue  exprimant ,  deleciationis  adferre 
lubens  largiar' :  eadem  iamen  poetis  quoque 
concedi  debere  facile  mihi  dabunt  ii ,  qui  po- 
etas  maxime  in  hoc  intentos  ,  ut  res  formis 
expressas  animatasque  oculis  paene  subjici- 
ant ,  suoque  hoc  optimum  quemque  jure  usum 
esse  meminerint.  At  eleganliae  sensus ,  in- 
quiunt ,  hac  aitribniis  nimis  onerata  Necessi' 
tatis  imagine  offenditur.  Recte.  Sed  mu/to 
magis  eum  offensum  iri  persuasus  sum,  si  ocu- 
lis  ea  subjiceretur ,  ita,  ut  altera  manu  cla- 
vos  trabales  et  cuneos  :  aliera  uncnm,  et  li- 
fjnidum  plumbum  gestaret.  Alonsiri  sane 
speciem  tibi  objeciam  clamares  :  aheneis,  tam- 
(fue  crassis  praeditam  manibus ,  quae  ianio 
pondere  non  graventur.  Ui  taceam,  atiribu- 
ta  tum  demiim  nimis  cumulata  videri ,  ubi 
'  omnia  uno  obtutu ,  ut  Jit  in  piciura,  simul 
cernuntur  ,  ac  in  hac  plambum  hquefactuni 
ne  conimoda    quidem   raiione    cxprinii   posse. 


—      5»o      — 

Omnino  hic  locus,  qiiem  e  piciurn  expressum 
volthant .,  luculenier  oslendere  videtnr .,  r/nam 
diversa  sit  poesos  ac  piciurae  indoles .  et 
guani  injurie  saepe  faciani ,  qui  piciuram , 
ui  ita  dicarn  ^  poetica/n  in  artis  forniain  re* 
digere ,  eanique  superciliose  dauxnare  aude» 
ant ,  si  ariis  subtilitati  aut  oninino  non  se- 
spondeat  ,  aut  aegre  se  ab  ea  in  ordineni  CO' 
gi  patiatur.  Poeta  enini  reruni  phanlasiae 
objeciarum  species,  quibus  mens  ejus  injiani' 
inata  est .,  iis  poiissi/nuni  orna/Jieniis  repraC" 
se/iiai ,  quae  svcc^ysix^j  habent  //laxi/ziam.,  quae 
adeo  abstracti  f  quod  dicunt ,  /iotione//i  au- 
gent  ^  a//iplijica/it  i  aique  ad //liraculum  pae-. 
ne  evehunti  u/iice  securiis,  nu//i  ea  ,  quae  ani- 
//IU//X  //laxime  J^erire  sciai,  oculorum  quoque 
Judicio  prohentur,  cui  contra  satisfaciendo 
sobriuni  ariijicis  ad/iiii  debet  studiu/n.  Ita 
plura  poeiaru//i  Jigmenta  comparata  sunt ,  v. 
c.  Fa//ia  Virgiliana.  0ui  vero  aciionem  .  ut 
vocant ,  poiissi//iu/n  in  Nccessitale  desiderant, 
ii  non  viderunt .,  Necessitaiis .,  Spei,  ac  Fidei 
imagines  esse  secundarias ,  h.  /loiiones  For^ 
tu//ae  subjectas ,  quas  adeo ,  ne  animnni  a 
primaria  deducere/it  ac  distrahere/it ,  hrevi- 
ter  declarasse  sufficiehat ,  etsi  vel  sic  tantu//i 
ipsis  vitae  poeta  adjuderit ^  ( Necessitaie/ii 
Fortunae  p  rae  e  u/ii  e  //i ,  Fidemque  ac  Spem 
co//iites  ejus J/ige/ido)  quantum  ejus,  pe/" 
totam  picturam  recie  dispe/isatae ,  ipsis  dari 
poterat. 

Adnotationes. 

V.  i  tqi).  Quae  regis  Aiitium  .,  regina  Antii,  Fortuna  ;  nn!a 
ratione  ,  qaa  Dii  'EyyM(ioi  ejasclem  terrae  praesides  habentur 
(Sic  Vanerem  Cyjuri  reginam  dixit  poela  I.  30.  1.  cf^  ad  I.  3.  1.) 


—       511       — 

et  poetis    ab   eadeni  Hesignantur ,  tancjuam  augustiori  adpellatio- 

ne.  Antiattm  autem  Fortunam  invocat  poeta  ,  tanquLim   Komanus; 

nihil    ampliiis.     Si    tamen    conjectnrae     inHulgendum,    Antiatinas 

«ortes  de  siiscipienda    expcditione    consiiltas,  ant  sacra  I  ortun.-'e 

A'Uiati  pro  felici  successu  ab  Augnsto  facta   poetam  hac  adpella» 

tione    innnere    volaisse    existimaverim.     Sic    Fortunae  \n  Algido 

supplicationem  a  Romanis   decretam  memorat  Liv.   XXI.    62.    — 

gratum,  ^iKcv  amant  enim  Dii  terras,  urbes  ,  uuae*psornm  cul- 

tui  sacratae  sunt.  v.  ad  I.  3o.  3-  —  Potentissima  dea !   Sed  docte 

et    exijuisite    notionem   harc  generalem    enuntiat   poeta  per  enu- 

merationem    rerum  ,    quae  a  Fortuna  effectae  maximam  ejusdem 

potentiam  produnt.  Praesens  potens,  elTicax.  E  crassioribus  enjni 

anticjiiitatis  de  Diis  notionibus  m.xnna  eorum  vis    ataue  potentia 

ipsorum    demum  praesentia   mnrifestari  credita  ;    nnAe  praesentes' 

Dii  omninopoteiites  Capte  laudant  Cic.  Tusc.  I.  la.  Hercules  lantus, 

et  iam  praesens  habetur  Deus  cet.)  tum   in  specie,  faventes  ,  pro- 

pitii  ,  ut  saepius  Yiriri].  et  alii.  —  tollere,  graeca  structur*  ,  pro  , 

ad  tollendum,   promovendum  mortale  corpus,  m.ortalem   (nl  Jfywas 

Graecis,    maxime    Tragicis ,  fretjuenfatur)   cuni  delecfu  h,  I.  quia 

levare  illud  Fortuna  dicifur  ,  imo  c/e  gradu ,  ex  infimo    loco    ad 

ennimum  fasfigium.     Ncm  in  hoc  Fortunae  ludibrium,  quo  homi- 

nes  saepe   indignos  ad  sommos  honores  evehit,    maxime  cernitnr, 

Graviter  inde  Juvcral.  III.   38.  sqq.  cum  sint  ,  quales   ecc  humi- 

li  magna  ad  fastigia   rerum    ecctollit ,    quoties    voluit  Foriuna 

joeari,  cf.  I.  34.  22.  III.  29.  49.  sqq.  —  3-  4-   Oj)positio  erat :  vel 

de  summo   gradu    dejicere.     Sed    generali    sententiae  Romanam , 

ut  ita  dicam ,   ideam  substravit.     Snmmus   enim    gloriae   ac   feli- 

citafis    apud    Romanos   gradus  ,    triumphus.    Hunc   Fortuna  veriit 

funeribus  ,  tertio  casu  ,  pro ,  in  funera,  h.  pompam    triumphalem 

in    funebrem  convertit,  ut  adeo  pro  triumpho,  quem  victor  actu- 

rus   erat  ,  funus  ejus  ducatur.     Exempluni  hujus  rci  habes  inDru- 

so  ,    de    quo    Auct.    Consol.    ad    Liv.  27.    Funcra  pro  sacris  tibi 

sunt    ducenda    triumphis ,    et    tumuhis   Drusum    pro  Jovis  arce 

manet.     Nempe  per    hos  etiam    Fortuna  injuria  mores  regnat , 

ct  incerta  est  hic  ifuoque  nixa  rofa,  v.  5i.  2.    Alii  explicant  fu- 

re:    victorem    exercitnm   clade    adficere.    SeA    altera  ratio  macis 

poetica  videtur.  —  superbos  ,  splendidos  ,  magnificos;  ornat. 

y.  5  —  16.  Potentia  tua  quaquaversum  patet:   tofus  teirarum 
orbis  a  luo  nutu  pcndet  ;  haud  obscura    ralione,    qna    rerum   hu- 


—       512       «- 

«lanarum  vicissitudines  ,  atcjue  ea  adeo  omnia,  c[uae  iluhii  casns 
;ift}ue  eventus  sunt,  Fortunae  imperio  attjue  arbitrio  subjecta  di- 
cnntur.  Vulgare  autem  illud:  potesta^  tua  est  inaxima,  docte 
per  consecfnens  (fere  ut  I.  34.  !•)  extnlit  poeta:  Vini  tuam,  nu« 
men  tuun»  omnes  sentiunt,  ac  venerantur.  Secl  illud  ,  omnes,  or- 
nate  per  distributioneni  ac  enumerationeni  declaravit  vv.  5  —  16. 
Povro  ,  cjuum  diversa  Fortunae  in  rebus  humanis  vis  adpareat  , 
aJiis ,  ciui  ^mimum  felicifatis  fasfigium  atticerint ,  ah  ea  inde 
dejectis,  aliis  contra  in  illud  levatis  ;  ratio  in  promtu  est,  cur 
bi ,  cini  meliorem  rerum  suarum  conditionem  ab  ea  exspectant, 
ei  supplicent  ( v.  5  —  8.);  illi  vero  ejusdem  injurias  metuere 
(v.  12.)  dicantur.  —  Rusticus  pauper ,  inops  ( ut  II.  14.  12.) 
arnbit ,  auit  te  prece  sollicita  ,  sollicite  ,  enixe  te  precatur  ,  ut 
paupertatem  suam  leves  ,  bdniimcjue  ruris  proventum  ipsi  largia. 
ris.  Posterius  membrum  omisit  poeta ,  cum  ratio  precum  vei  ex 
epifh.  pauper  ,  eluceat.  —  6.  Mercator  implorat  te ,  uLnavigatio 
sua  salva  sit  ,  ne  mercium  jactuvam  faciat  (fere  ut  III.  29.  59  — 
61.)  vel  omnino,  ut  mercatura  sua  quaestuosissima  sif.  Hinc  sae« 
pe  cum  Cornucopiae  in  mor>fmm.  ob^  ia.  cf.  Pausan.  VII.  26.  p. 
592.  Simili  commento  Ti>';\^()  ?  IIXo  rov  »«Tj«  ^f  peo(T«  ,  tnr(}uam 
^/■'t/)/'  r\  T(>o(pCs  Pluti  Thebis  colcbatur,  juxta  Eundem  IX.  l^.  p, 
741.  Domiaa  aequoris  auclit,  cjuia  navigatio  dubia  afcjue  incerta; 
Fortunae  adeo  ludibrio  cum  uiaxime  pafet.  Spectat  huc  splendi- 
dissimus  Pindari  locus  01.  /A.  3  scjcj.  kiaaofj.a.i  —  ffa-Tf/pae  Tvxtt' 
t!v  yaf  ev  wovtw  xvl^s^vonTctt  Boxl  VAts ,  sv  )^«'«i»>  ts  Xoii\ly,poi  %oKs- 
^oi  ,  y.xyofxi  /3ou\«<pe'{o/.  Hinc  ea  cum  gubernaculo  in  monumm. 
admodum  frecpentata ,  v.  c.  i»  Spiisbury  Gems  v.  19.  —  7.  g. 
Bithyna  carina  ,  merce  Bithyna  onusta  ;  nam  Bithynia  florebat 
mercatura  ,  et  maxime  Romanis  frecjuentabatur.  cf.  lll.  7.  3.  His 
autem  ,  Bithyniam  petentibus,  transeundum  erat  Carpathium  pc 
lagus ,  ab  insula  Carpatho,  inter  Rhodum  et  Cretam  ,  propter 
procellas  pericnlosissimum  (Propert.  H.  4'  10.)  apte  adeo  hic  ad 
partes  a  poeta  vocatum  ,  cjuo  magis  sollic  itum  de  navis  suae  in* 
columitate  mercatorem  repraesentet.  —  JLacessit  sc.  remis.  tvhtii 
ifiTlxoii  (ut  .«saepius  Ilomerus)  Irajicit  illud  mare.  Lucan.  III.  i';5. 
Inde  lacessitum  pritno  mare ,  quum  rudis  -^rgo  miscuit  igno- 
tas  —  genteS'  —  Sensus  igitur  loci  est  ,  cjuicnncjae  Bithyniam 
mercalurae  causa  petit  ,  cjuod  excjuisitius  dictum  est  pro  cjuocun* 
(£ue  inercatore  merc(;s  mari   advehente» 


—       513       — 

r»  9.  sqq.  Poeta  imaginum,  i^uibus  Fortanae  impetlum  in  urtU 
versum  terrarnin  orbem  itlferius  exornet  ,  ac  repraesentet ,  nber« 
tate  quasi  tuniens  et  confusas,  specialibus  notionibus  generales 
Stibjicit  ;  tiim  iterum  per  speiies  rem  declarat ,  iisque  immoratur. 
Quaeratio,  Horatio  haud  infrequcns  (  cf.  I.  10-  15.  III.  4.  46.) 
cjuantum  a  pedestri  adhorreat ,  et  cjuam  decens  et  poesi  lyricae 
congrua  sit  confusa  ista  rertim  animo  una  ol)jectaruin  enuntialio» 
facile  perspiritur.  Dacus  ulteriorem  Istri  rcj^ionem  incolens,  ao 
in  montibus  degens  ,  crebris  in  fines  Romanorum  incursionibus 
infamis  l  hinc  asper,  ferox,  bellicosus.  Saticulus  asper  Virg.  Aen« 
"Vri.  729.  et  passim.  —  Scyihae  profugi^  vagi,  sedem  perpetuo 
commutantes  ,  oi[A*iofiioi.  v.  ad  III.24.  9— 10.  Latium  pro  uni- 
verso  popnlo  Komano  ,  cujus  maxima  gloria  armis  quaesita  atque 
parta.  \\\x\c  ferox  bello  (ut  I.  32.  6.),  bellicosum.  Roma  ferox 
xW'  3.  44.  '—  11.  Vel  ipsi  rei^es  potentiorem  te  agnoscunt  ,  me« 
tuunt  ne  se  ab  imperii  culmine  dejicias  ,  mntata  intestino  mota 
regni  forma.  Omatissime  haec  poeta  extulit.  Matrum  Hliis  ti- 
mentium  solennis  poetis  mentio.  Nostri  loci  idea  cum  ipso  ora* 
tionis  colore  Hucta  forte  ex  Aeschyl.  Pers.  j6o.  ubi  Atossa  ma- 
ter  Xerxis  filio  similiter  tiinet  :  ovS^a/x*?  //^«urrfr  ouj'  «Sfi/cavTof, 
^iAO/ ,  yucv)  iuivaf  wA,oDtoj  kchVjcj  ovSas  {funditus :  male  alii. } 
«i^acTfitj/y  5ro5j  oA/3oy,  ov  A«^f"/oJ  Tfev  ou*  ave\)  Ssou  tivo!.  Ad» 
commotlate  etiam  ad  reges  barbaros ,  nam  praeter  Phrygas  Per 
sae  maxime  Graecis  barbari  dicti»  Alii  de  Phraate  ejuscjue  ma« 
tre  cogitant :  c^uorl  sane  ad  Horatii  tempora  proxime  accedit.  — 
tyranni ,  reges  purpurei ,  purpura  induti  ,  pertinet  omnino  ad 
splendorem  atcjue  luxum  regalem ,  cjui  de  Persarum  regibus  sa- 
tis  notus  e.5t.  Purpureos  reges  eodem  sensu  dixit  Claudian.  R. 
Prof.  II.  200.,  purpuratos  Valer.  Max.  VI.  2.  extr.  —  13.  ne  la- 
befactes  atque  subvertas  regni  slatum,  Vivida  hoc  pictura  deli- 
neavit  poeta.  Tranquillus  ac  firmns  rerum  status  declaratur  per 
tolumnam  stantem ,  erectam,  cjuae  est  omnino  securitatis  et  in- 
columitatis  symbolum.  Labefactat  eam  Fortuna  atcrue  prortiit,  vi 
fundamentis  suis  emotam  prosternit  pede  injurioso  avarfi-rci  rto^l 
(v,  Aeschyl.  1.  1.)  /8i«i'a> ,  ^/3p/ffrr  ,  injuriose  ,  violenter,  aninio 
Snfesto:  r«  KxSeoTafTx  xtve7  (ut  simili  colore  Polyb.  II.  p.  153.)  b» 
imperii  formam  evertit.  Similis  imago  in  Pind.  Pyth.  5.  484» 
fciSiov  uiv  yoip  TtoXiv  aet<s»i  —  (xXK'  i  m  !  j^  w  p  «  y  »vBis  t  «  o  u  t 
JuonaAij   Sfl    yiveJKi,    Romanae  pondera  molis  inconcusta  Cal» 


—       514       — 

pnrn.  I.  84.  Concufere  statum  Senec.  Oed.  833.  Eodem  loquen. 
tli  t^fnere  vel  prosaici  scriptores  usi  sunt.  Ita  enim  dicitur,  cort' 
cutere  rempublicam  (Cic.  Phil.  II.  li.)  reip.  statum  lahefactare, 
(Id.  Catil.  I.  init.)  convelLere  (Val.  Max.  IV.  l.)  compositam 
civitatem  labefactare  (Flor.  IV.  23.)  Contra  imperii  molcm  at- 
tollerc  dicitur  Forfuna  Petron.  de  Mutat.  reip.  R.  v.  83.  Facile 
adeo  Horatius  eo  devenire  potuit ,  ut  praesentem  imperii  statuin 
per  columnam  erectam  declararet.  Dici  vero  vixpotcst,  cjuan- 
tum  Inlpp.  in'  expedienda  hujus  v.  sententia  alucinati  sint ,  aliis 
columnam  ad  ipsos  lyrannos  vel  ejus  statuas  referentibus ,  ijuae 
a  rel)elli  populo  frangantur  ;  aliis  Augnsluni  ,  subiracto  Quinct. 
Varo  ,  t[uasi  titubantem  intelligentibus.  Sed  nimis  lo.^igum  esset, 
cmnes  intpp.  ineptias  adferre.  Ceterum  tota  haec  imago  adsupe- 
riores  vv.  g.  10.  trahi  possit,  ut  vv.  iJ.  12.  respondeant  cjui  se- 
cjuuntur,  vv.  14  —  l^.  hoc  sententiarum  ordine  :  Daci,  Scytbae, 
Romani  metuunt ,  ne  incolamem  regni  sui  statum  pessumdes ; 
tyranni  autem  ,  ne  seditione  civium  imperio  exuantur  :  quae  ta« 
nien  ratio  parum  concinna  videtur.  Solenne  vero  Horatio  est, 
unam  eandenique  sententiam  duobus  membris  efferre ,  cporum 
postcrius  prioris  sensum  aperiat,  omnemcjue  ambiguitalem  tollat. 
cf.  ad  I.  26.  4.  Quum  igitur  imperium  Fortunae  vi  penitns  ever- 
sum  splentlida  admodum  imagine  repraesenfasset ,  hanc ,  crtio  ma- 
gij  perspicuam  redderet,  ad  seditionem  civium ,  tjuae  primaria 
atcjue  tmica  fere  eversi  status  publici  causa  esse  solet ,  revocat , 
novociue  membro  exponit.  Vulgaris  enim  senfenliavum  confextas 
erat :  ne  proruas,  ne  concidat  columna  ;  populo  ad  rebellanduni 
erecto.  Aiia  igitur  agunt ,  qui  columnae  a  Fortuna  dejectae  fra- 
gore  sicnum  arnia  capiendi,  frangendicjue  imperii  populo  dari  le- 
pide  comniiniscuntur,  Res  ipsa  a  poefa  vv.  14  —  j6.  praeclare 
tracfata  ,  aftjue  oculis  paene  subjecta.  cf.  Virg,  Aen.  I.  i^Q  stjc/. 
—  ne  populus  frequens  —  concitet ,  docta  brevitate ,  pro,  ne  po- 
pulua  congregetur  ,  frequens  coeat  (ut  coetus  ,  dc  factiosis  con- 
gregafiombus  )  conspiret  ,  et  cessantes  ,  ceiexam  multitudinem  , 
alios  (nihil  amplius  j  declarat  enim  magis  istorum  rerum  novan- 
darum  ardorem,  cjuam  horum  fardifatem.  cf.  IH.  28.  8.  Virg.  Aen. 
VI.  aii,  avidusque  refringit  cunctantem)  concitet ,  instiget  ad 
arma  (cjuod  cum  vi  repefifum,  tfuasi  adclamafio  sit,  ad  arma,  ci- 
ve^,  ad  arma  !)  in  tyrannum  t'apessenda  ,  siccrue  imperium,  im- 
peiii   8tatum,   formam,  /rawj-af ,  evertat ,    immutet ,  abolita  ty- 


^     515    "-" 

lrafiui(te.     Ad  ser.fentiam  poetae  spectat  Bacrhyl.  fragm.  in  Anal; 
Br.     I.    pt    149.    SvjjToTi    cCx    uv3»lffToi  oi/r'  cA/3oi ,  oi>r'  uKUfj.zttoi 

ApTI?,      OUTf      ifXfApdsffSli     CTcLoH'       «AA.'      Swl^flfA^^^Tfl      l'5'(pOS 

«AAot'  ew'    oeAAai'  yai'  «  wapJcDfof    Arffcx, 

r.  17  —  20-  Declar^a  per  partes  Fortunae  potentia  ,  nunc 
cjuae  illa  in  homines  constituat  ,  certissiinum  cventum  habere, 
netjue  precibus  (ou  apxyioov  yhvsi  Eurip.  Alc.  ^"jS-prece  nonulla 
tnobilis  Senec,  Oed.  99'.)  ca  averti ,  aut  vi  (etenim  r.xi  tov  iv 
lia.Kifitout  J«ju«^«/  cov  fiiu.  ci^ccpov  Eurip.  J.  1.  v.  QS^-)  propulsari 
posse  vivida  pirtura  ostendit.  Fortuna  igitur  h.  1,  est  Graecorum 
Tvx^  »v*yy.a.i*  (Sophocl.  Ai.  ^''S')  no'r//(cy,  MoVj/a  ,  'AviyKi\.  Sed 
seiunxit  hanc  Fortunae  snhjectum  notionem  poeta,  ac  Necessita- 
tem  tancjuam  Fortunae  ministram  ((juae  anteit  eani)  repraesenta- 
vit ,  eadem  fere  ratione  crua  K^Itos  et  B/'«  ad  Jovis  solium  st.irc 
(Callim.  H.  in  Jov.  67.)  ejuscjue  mandata  exsequi  (Aesch}l.  Pro- 
niet.i.  init.)  finguntur.  Jam  cjuum  ea,  cjuae  immutabilia  sunt,  cjuae 
adeo  evifare  non  licet,  clavo  adacto  firmata  afcjue  conslricta 
prisca  loquendi  ratio  symbolica  efferret  (Acschyl.  Suppl.  949.de 
popiili  decreto  :  ToiaSf  J/j/woJffpa^tros  ««  T^ih.iats  jAiot,  \)//5<pof  Jtf  <(«i>t«/ 
•— twvS'  iif>r\KaTa.i  ropws  yofxpos  ^i»[aw*^  ,  «5  (J.cvbiv  u^x^otms.  Id. 
Trag.  laud.  448«  woKcfXov  «"(fa^a/ — waa'  tOT  oivscyK-/f  y.xl  ysyofA' 
<p:»TXi  <sK»poi  aTpsfiXiuei  vi«Or/««Tc'v ,  ou  itfos-fiy/JLsvov.  Pind.  Pythi 
^.  125.  de  navigafione  lasoni  a  Pelia  injuncta  :  riV  Ss  xiv^vvoi  y.^s.-^ 
TfpoTf  «Sa.MoePTOs  ^%aev  aKoii  ,  h.  guo  periculi  metu  permotus  Fe~ 
iias  hanc  expeditionem  demandavit  lasoni?  Ad  amoris  vim  ele- 
janter  transfulit  Plant.  Asin,  I.  3.  6,.  f.xus  est  hie  animus  tuus 
elavo  Cupidinis;  cjuod  libidinibus  se  constringendum  tradere 
est  Cic  de  Fin.  I.  47.  Petron.  c.  75-  Nosti,  quod  simul  destina- 
ti ,  clavo  trabalijijcum  est.)  poeta  ad  Necessifatis  vim  indomi» 
lam  ('Avaiy^frv  ;ff  otTfpiiv,  uti  saepius  Homero  audit)  omnia  sibi  sub 
iicientem,  firmifercjue  constringentem  designandam  ornatuni  inde 
tepetiit,  eicjue  tribuit  clavos  trabales,  cjuibus  trabes  aedium  com- 
jjingebantur  ,  graves  adeo  et  portcnfosae  magnitudinis  ;  cuneos  ^ 
fjui,  ut  validius  adstringerent  ,  atcjue  continerent ,  inseri  solebant 
(Vitruv,  X.  12.)  uncum  denicjue  severum ,  vi  inpactum,  tcna* 
cem  ,  tjuo  lapides  consolidabantur ,  et  licjuidum ,  iKjuefactuni 
plumbum ,  anco»  cjuo  iirmior  saxis  inhaereret,  circumfusum  ,  ko- 
fm»i  y.oKv'lZoa<piyys»s  Oppir,n.  Cyneg.  I  415-  Sperfat  huc  Euripi 
Aitdrom.  l6j,  xxt  yv.§)  f/  Wf^'|  0'  ^syji  tAKXoi  yuo'Au/3j6:,  V^ai-ayr/)- 


-      5i6      - 

^»  a  lyi.  Fati  rigorem  ulterius  declarat  epith.  saeva ,  isivit,  et ' 
et  manus  aina ,  tjui  eadem  ratione  pensa  Parcarum  ferrata  vo- 
cal  Claudiai).  R.  Pros.  I.  53,  —  nec  ubest ^  orationis  variandae 
caupa  ,  pro  terui ,  insuper ,  praeterea  et ,  ut  Virg.  Aen.  Vf,  89« 
90.  aon  —  (iefuerint :  nec  —  Juno  aberit ,  et  Aen.  VII.610.  «tfc 
—  absistit  limine  Janus. 

V,  21  sqq,  iipecialibus  jam  ideis  inimoratur  poeta,  et,  quam 
vim  Fortuna  adversa  ad  animos  humanos  habeat,  exponit.  Vul- 
j^i.em  sententiam :  In  adversa  fortuna  restare  misero  spem  et 
fidem  h.  fidos  amicos  ,  (ex  oppos.  vulgus  infidum  v.  25  )  anima- 
re  voluit  poeta,  Fortunae  attribuendo,  quae  proprie  ad  eum  spe- 
ctarent,  tjui  malignam  eam  experitur.  Nam  spes  est  in  adfiicto  i 
fides  spectatnr  in  amicis  ejus.  Jam  cjuum  adversas  res  poeta  ptr 
fugam  s.  ahitum  Fortunae  declarasset,  necesse  erat,  ut  Spem  et 
Fidem ,  quas  in  homine  misero  perstare  dicere  vellet ;  easdeni 
comites  Fortunae  datas  ,  abeunti  inhaerere  ,  eam  comitari:  falsos 
contra  amicos ,  qui  laetiori  tantum  Fortunae  abhaerere  soleant , 
ab  ea  recedere  fingeret.  TJnde  liquido  adparet,  Horatium  hic 
Fortunam  mox  Deam  ,  mox  fortunam  5.  conditionem  hominis  mi- 
seram  in  animo  habuisse ,  sicque  totius  imaginis  satis  scite  in« 
cboatae  lineaa  penitus  conturbasse.  Nam  ad  Deam  spectant  unice 
illa:  utcnnque  damoS  linquis ;  relic|ua,  si  ornatum  demas :  te 
spes  etfdes  colit ,  nec  comitem  abnegut ,  mutata  veste ,  tam  to- 
ta  secjucns  strophe  conditionem  ac  statum  hominis ,  cujus  domum 
Forlnna  relicjuerit,  declarant.  Nisi  hoc  statuatur,  sane ,  cjua  tan- 
dem  alia  ratione  diversissimae  inter  se  imagines  conciliari  pos- 
sint  ,  non  inlelligo.  In  vitiosa  hac  orationibus  ambiguitate  mi- 
randum  non  vidftnr  ,  Bentlejum  ad  emendationem  h.  1.  confugis- 
se ,  cjuam  cum  relicjuorum  Intpp.  opinionibus  excussam  vide  in 
Obss.  Verba  ipsa  ita  jungenda  videntur  :  Te  ,  utcunque,  i^uando- 
cuncjue  ,  ubi  inimicn ,  irata  linqui^  domos  per  te  antea  potentes 
factas,  hominem  divitii»  abundantem  deseris  ,  h.  bonis  eJ^uis ,  et 
calamilatibus  depritnis  ,  mutata  veste,  mutato  habitu  (parum  sub- 
tili  judicio  ad  Fortunam  poeta  retnlit,  cjuod  adflicto  adsignandum 
erat  ;  nam  is  mutat  vestem  splendidani ,  sumta  sordida ,  veluti 
reiis  factus  ,  vtl  omnino  pannis  se  involvit,  perditis  omnibus)  co- 
lit ,  praesto  tibi  »-st ,  adbacret  Spes  (ciuae  et  alibi  Fortunae  jmi- 
gitur,  cliversa  friinfn  r.atione.  Sic  Macedon.  XXXIX.  (Anal.  Br. 
TII.  122.)  'EKnilns  Ti/';^v)t  'fTci.!fots  voca;,  cpatenns  utracpo  homines 


~    517    ~ 

ludit.)  ct  Fid'1  rara,  pauci  ex  amicis,  «[ui  fi<^em  in  arlverna  for- 
tuna  praestant  (Etiam  in  hoc  epitheto  delitSendo  pjiruni  aHrurate 
^ersafus  f st  poeta  ,  cum  a  notione  Vieae  nos  avocet.)  veluta  in<U- 
ta ,  oTnata  panno  albo ,  veste  canclida;  haud  obscura  Ji^menti  hu- 
jus  ratlone.  nec  tibi  comitem  se  abnegat ,  comites  abntgant,  re- 
cusant  te  comitari  (fere  ut  Valer.  Flacc.  III.  695.  ««  seie  comi- 
tem  tam  tristibus  aciis  abneget.)  h.  perstant  in  tebus  atlver^in, 

V.  25  —  28.  Contra,  qui  fortunis  alicujus  inducti  amicitiam 
ejus  secuti  erant ,  hi,  simnlae  fortxtna  dilapsa  est ,  devolant. 
(Aucf.  ad  Herenn.  IV.  17.)  Vulgus  ^  major  pars  amicorum,  cum 
fontemtu  sic  dicta,  ut  opponatur  rarae  Fidei.  Ovid.  ex  Pont.  II. 
3.  g.  Vulgus  amicitias  utilitate  prchat.  Forte  tnmen  proprie 
intelligendum  rlevuli;o  s.  infimaplebe,  cujusfavor  rum  Fortuna  niu- 
tatur  (Juven.  X. 73.  (juid  turba  Hemi?  sequitur  Fortunam,  ut  sem- 
per,  et  oditdamnatos)  n&m  amicorum  in  spt-cie  mentu)  fit  v.  27.— 
Meretrix  perjura,  perfida,  falJaX,  infida.  —  retro  a  te  cedit,  des-^rit 
te.  —  26.  cadis  siccatis,  efotis,  exhaustis  futl.  3r.  » 1.)  cum  faece 
ii  Tfivy»  :  cjuod  est  omnino  pro,  opibus  exhauitis.  Sudalterum  miilto 
invidiosius,  cjuod  amicum  non  casu  alicjuo  bonis  exutum,  sed  a 
semetipsis  spoliatum  postea  deserunt.  —  28.  dolosi  ferre  ijrnece, 
pro  ,  cjuam  ut  feranf,  subeant  pariter  iP  i'aov,  aecjua  parfe  jugum, 
dolose ,  perfide  se  subducentes,  detrectantes /w^w/w  ,  non  feren- 
tes  conditionem  a  Fortuna  impositam,  calamitates.  Eadem  forte 
imago  in  Theognid.  127.  01)  y%^  uv  «(S«i'r)i  «vJfos  vJov  —  Wjiiv  nei" 
g«t.Btii/\i  ooajsip  6wo^vyie.o.  Ad  totam  sententiam  Id.  79  *4t{«  ««"^jcuf 
«vpi{(7(/s  —  a.vSfi»(  eraiifcvi  niaToCs  ev  ^^«XfWuJ  ^f^y/^xai  y/yvous'- 
vovs,  c'irivis  uv  roKjj.xev  ^  ofjLdpfov»  SvfJicv  e^^^oxres ,  Taov  Tuiv  «y»3wi' 
iriv  ie  y.ixKttv  /j.tTe^xeiv, 

V.  29  sqq.  Exposita  e  priscornm  hymnorum  rafi-.ne  Deae  po- 
tentia  jam  ad  preces  sc  convertit.  Serves  Caesarem  et  juvenum 
examen ,  per  iiloten  ,  pro :  expedilionem  istam  fausfam  esse  ju- 
beas  devictis  Britannis  et  Orientis  populis.  —ultimos  urbis  ter- 
rarum  homines.  Ultima  enim  Oecidentis  insula  habebatur  Bri- 
tannia  (Catull.  XXIX.  4.  et  1.3.)  ipsicjue  inde  dicti  ultimi  CatuIIo 
(XI.  n.)  et  aliis.  Sic  extremi  hominum  JlHorini  Virg.  Aen.  Vllf. 
727.  extremi  orbis  Iberi  Lucan.  VII.  541.  —  juvenum  examen, 
exercitum  ad  belium  eductum.  Nam  in  hoc  coniparationis  vis 
ponenda.  Aeschyl.  Pers.  is6.  scjcj.  wij  73?^  ) •KTft\K<i.T ixi  rs  xxi  «f- 
So(Tr//3i)j  Asjij,  ff/^vjfof  ws  fKKeKoins  y.eXiaaiMi/ ^  avv  l^x^h'?    «rparotf. 


—      5J8      — 

Ktsi  ^lias  simpliciter  de  mnltitudine  dicatur,  Sic  iafiit  i'eu<w»is 
AeSchyl,  Suppl.  69C.  iafxoi  nxl^av.  (ut  vernae  ditis  examen  da» 
mus  V.  2.  65.)  Antip.  Sid.  XLIII.  g.  (Anal.  Br.  II.  li.)  populo. 
rum  examina  Avien.  Dcscr.  0.  304.  et3i5.  Juvenes :  juventus  ^ 
puhes ,  multoties  apud  Virgil.  et  alioa  de  militibus.  Hoc  loco 
tamen  proprie  accipiendum  videtur:  nam  erat  exercitus  recens , 
nuper  conscripJu»,  %'eterani8  militibus  dimissis.  Nisi  recens  ma* 
gis  ad  f.rrt/72^«  pertinet ,  nt  sit  :  exercitus  nuper  ,  modo  ad  bel- 
lum  eductus.  —  iimendum,  debellaturum  ,  subjngaturum -,  magni» 
fice  ,  pro  ,  c|uod  militatum  abit ,  bellum  infert  Eait  partibus  , 
Eoae  terrae  plagis ,  et  Oceano  rubro  ,  ad  mare  rubrum  h.  Indi- 
cum  sitifi  ,  omnino  pro  ,  Orientis  populis  ,  Arabibus  el  Parthis. 
Kam  adversus  hos  inaxime  expeditio  Aelii  Galli ,  quam  poeta  h, 
1.  innuit,  suscepta  videbatur,  v.  ad  I.  29.  init. 

V.  33  S(fq.  Sentep.tiarum  nexus  ita  animo  informandua  vide- 
tur:  Serva  Augustum  cum  exercitu,  sicqne  curam  populi  Roma» 
ni,  quem  ,  bellis  civilibus  immepsum ,  aliquamdiu  aversata  es  , 
iterum  suscipe:  pudet  enim  nos  sceleris  ,  cjuo  divina  humanacjue 
jura  violavimus,  h.  bclli  civilis.  Oratio  plena  indignationis  atcjue 
adfectus.  —  cicatricum ,  vulnerum ,  caedis,  pugnae  civilis,  cjuae 
scelus  ,  solenni  idea.  Lucan.  II.  286.  Summum  ,  Brute ,  nefas 
fivilia  bella  fatemur,  v.  ad  I.  2.  29-  —  fratrum  caedis.  Ampli* 
ficavit  hai;c  ideam  Lucan.  II.  Hf.  fecit  sibi  quisque  nefas  \  — - 
Jomini  per  viscera  ferrum  exegit  famulus  :  nati  maduere  pater- 
no  sanguine:  —  in  fjairum  ccciderunt  praemia  fratres.  —  34* 
quid  refugimus  ,  nihil  tam  atrox  ,  tam  nefarium  fuit ,  cjuod  noa 
pcrpctrare  sustineremus  ,  ad  cjtiaevis  facinora  promtissimi  fuimuS) 
scelus  scelere  cumulavimus.  Multas  enim  scelerumfacies  (Yirg. 
Ge.  I.  506.  de  eadem  re)  bella  civilia  secam  ferunt;  ex  his  poe- 
ta  memorat  tantum  Deorum  contemtum.  — ■  dura  actas  ,  duri , 
nullo  pudoris  sensu  inde  revocati,  impii.  V.  16.  9.  impia  perde" 
mus  devoti  sanguinis  aetas.  —  35.  quid  intactum  cet.  nihil  noa 
nefasti ,  nefarie  attigimus  ,  cjuod  adeo  tangere  nefas  erat,  h.  re» 
sacras,  teirjpla  Deorum  violavimus,  caede  pohuimus,  diripuimus. 
—  3G.  manum  continuit ,  abstinuit  metu  Deorum  ,  Deos  vindi- 
ces  reverita.  •—  37.  quibus  aris  ,  num  templis  pepercit  ?  Lucnn. 
II.  103.  stat  cruor  in  templis  multaque  rubentia  caede  lubrica 
saxa  madent.  Spectat  etiam  ad  jacrilf.gia  ,  negleetamcjue  De«- 
rum  cuhum.  cf,  111,  ^.  1. 


—      519      ~ 

V.  33  tg<f'  Utin.im  hostes  potius  Romani    imperil   iis   nrmiii » 

miae  in  nosniet  convertimus',  petantur  ,  ac  deleantut  !  (fere  ut  .1, 

2.  21.  <fUo  graves  Persae  mclius  perirent.)  Pro  hoc  omatius  est ; 

Utinam  ferrum  in  civibus  retusum,  heHetatum  nova  iticude  dif. 

Jingas  in    M.  docta  brevitate  pro,  iterum    in    mass.in  conllatiini 

refingas  ,  recudas  atcjue  vertas  in  Mass.  Fortuna  cudit  ensem,  ad 

f.Ttalem     bellorunt    necessitatem  rlesJj^nanflam.     Aeschyl.  Choeph. 

645«   'KQoay^xKrt.tyd   \Taat.^(X.ayoivovfyof.    Egre^ie    vero  bellorum  ci- 

vilium  atrocitatem  atune  «liutumitatem  declaravit  poeta  per  arma 

retusa  atqne   fracta ,  quae  acleo  incuHi  reddi  oportebat,    ut  usum 

in  bcllo  itcrum  praestarent.     Argutantur  alii.     Ex   hostibus  poeta 

memorat  Massagetat ,  Scyl\i\&G  £;entem,  Partbis  vicinam  et /4ra- 

bus  y  cum  dplcjctu  propter  vv,  S'-  3'« 


ARGUMENTUM.  XXXVI, 


jyi umida  ffuodam  e  gente  Plotia^  Horatil  fa- 
miliari^  ex  Hispania.,  confecta  a.  U.DCCXXX. 
Aagusti  in  Cantabros^  cui  interfuisse  videtur^ 
expeditione  ,  Romam  reverso  ,  poeta  cum  ipsi, 
tum  amicis  ejusj  e  rfuibus  Lamiam  honoris 
cansa  nominat.,  felicem  reditum  gratuJaturus 
in  gaudii j  quo  primum  ad  canendum  impnl- 
sus  fuerat^  adfectu  declarando  occupatur , 
quocfue  magis  eum  tesiatum  faciat .,  diem  vo- 
tis  pro  servato  amico  Diis  persolvendis  ^  fe- 
^tisfjue  epulis  celebrandum  indicit.  In  tenui 
hoc  argumento  placet  officiosa  Horatii  sedu- 
litas ,  unice  hoc  agentis^  ut  epulae  tam  fe- 
sta  liice  dignae  adparentur  ^  ceteraque  ad- 
sint  ^  quae  ad  exhilarandos  convivnrum  ani- 
mos  vim  aliquam  hahere  possint  ^  in  quoruin. 
brevi  at  vivida  enumeratione  praecipua  car- 
m,inis  virtus  cernitar»     Ceieruni  similis  argU" 


—      520      — 

menii  est  II.  7.  CatiilU  c  IX.  ad  Veranniiim 
et  JuvenaL  XII.  quae  ciim  nostro  comparari 
velim. 

Adn   otationes, 

».  t  J^*/.  Lubens  volo  ,  cui ,  Numida  incolunii  reverso,  ob» 
strictus  sum  ,  me  nunc  exsoUo ,  sacnm  Diis,  pro  ejusdem  salate 
promissum  ,  oirercnflo.  Erat  aHoo  sacrificium  debitum  ,  ex  voto, 
votivum  (ut  votiva  juvenca  Epist.  1.  3-  5t5.  votiva  aedes  II.  17. 
31,  et  II.  7.  17.  obligatam  redde  Jovi  dapem.)  impetratis  iis  , 
c|uac  a  Diis  precatus  eraf.  Ovid  Fast,  V.  596.  meritis  votis  debi^ 
ta  solvit  honos,  Tibnll.  IV.  4.  23.  debita  rcddet  certatim  san- 
etis  lactus  uttrque  focis,  Declarat  autem  poeta  sacrum  per  tus  , 
jfides  (nam  ct  cantu  atlmixtis  tibiis  et  Jyra  sacra  peragebantur.  IV'. 
1.  21.  lllic  —  duces  tura ,  lyraeque  et  Berecyntiae  delectabere 
tibiae  mixtis  carminibus  non  sine  Jistula.  Ad  saa  tempora  mo- 
rem  istum  pcTtlurasse  te«;tat)ir  Porphyr.  :  ,,Ficlicinas  hodie  cjuo- 
que  Romae  ad  sacrificia  adhiberi ,  sicut  tibicinas,  nemo  est  cjui 
resciat,"  Kes  in  monumm.  quociuc  passim  obvia.)  et  hostiam.— 
Placare  Deos  generali  notione  accipiendum  pro  ,  sacra  iis  offer- 
re ;  ut  III.  23.  3.  si  ture  placaris  et  fruge  Lares.  Juvenal.  XII. 
89-  in  eodem  argumento  :  hic  nostrum  placabo  Jovem^  Laribus- 
que  paternis  tura  dabo.  —  vitull  sanguine ,  caede ,  vitulo  ma.r 
ctando.  —  custodcs  Numidae ,  cjni  Numidam  custodierint ,  ob 
servatumNumidam.  Omnino  vnlgaris  priorum  vv.  cum  seqcr.  nexua 
eraf.  Diis  vota  solvenda  sunt ,  quod  Numidam ,  desideratissimum 
amicis  suis,  maxime  Lamiae  ,  incolumem  reduxerint,  vel  :  quod 
Numidam  amicis  ejus  salvum  reddiderint.  Pro  hoc  suavias  poe- 
ta :  qui  nunc  sospes  reversus  ab  Hesperia,  Ilispania,  ultima  ter- 
rarum  versus  occidentem  ,  vel  omnino,  longinqua,  ut  ultima  Af^ 
rica  II.  18.  3.  —  dividit  oscula  sodalibus ,  inter  sodales,  modo 
liunc  modo  illum  osculo  impertiendo.  Seneca  Tbyest.  XOiZ-oscu- 
lare  :  divide  amplecput  tribus.  Snaviter  baec  declarant ,  quan% 
exoptatus  Namida  amicis  fuerit,  certatim  ei  felicem  reditum  con- 
grafulantibus.  —  7.  dulci ,  suavi  ac  veteri  amico.  Ornafe  hoc  ex- 
posuit  in  8c£q.  —  memor.  propter  ,  (ut  I.  33.  1.)  quod  pueritiam 
egerit  non  alio  ,  eodem  cnm  illo  rege  usus,  inde  a  pueritia  adco 


—        521        — 

eiun  eo  conjanctus.  Rex  igitur  h.  1.  est :  qiii  instituendae  re- 
gundaeuue  juventiiti  praeficitur,  custos  «lictus  A.  P.  i6l.  et  Vir- 
gil.  Aen.  V.  546.  Alii  de  rege  in  ludis  puerilibus  accipiunt ;  c^uod 
ipsum  puerile  videtur.  Nec  melior  eorum  ratio,  qui  Lamiam  re- 
gein  h,  patronnm  Numidae  a  pueritia  fuisse  confendunt ;  cui  re- 
frogntur  vel  v.  scj.  —  9.  cjuocum  simul  togam  praetextam  virili 
mutavit ,  togam  virilem  nna  sumsit. 

V.  10  jqq.  Festas  igitur  hic  dies  habeatur  ,  hilariterc|ne  tran*- 
igatur.  Hilaritatem  specialibus  icleis  poeta  declaravit  per  com- 
potationem,  saltationem  ,  epulas ,  et ,  qui  epulis  inserviunt,  flo- 
rum  copiam.  —  Ne  careat  ^  cum  vi  :  haec ,  si  cjuae  alia  ,  distin- 
guenda  ,  signanda  est  nota  Cressa ,  terrae  cjuae  Cretica  habeha- 
tur ,  cretae  nota ,  h.  alba  ;  proverhiali  locutione  pro :  in  felicissi- 
niis  numeretur.  Alias  dicitur,  a/bo  lapillo  dlem  notare,  de  cjua 
locjuendi  ratione  multns  est  Bentl.  cjui  tamen  parum  dextre  Sta* 
tii  Silv.  IV.  8.  39.  Albanoque  cadum  sordentem  promere  fumo  , 
et  cantu  signare  diem  eidem  adcommodat ,  corrigendo:  et  creta 
signare  diem.  Nam  redimire  chelyn ,  quod  antecedit,  de  solo 
adparatu  intelligendum  ;  et  cantu  signare  diem  eadcm  ratione 
dictara  ,  qua  Ovid.  Fast.  A'.  474.  honore  signare  diem.  —  dies 
pulchra  ,  laeta,  felix ,  fausta  ,  ut  IV.  4»  39«  Alias  est  lua:  candi- 
da  ,  nivea  et  sim.  ~  11.  neve  modus  adbibeatur  amphorae ,  Ii. 
vini  ex  amphora  hauriendi  ,  in  potando  modnm  excedere  decet , 
fas  est  per  diei  solennitatem.  Simili  colore  Stat.  Silv.  1.  5.  11. 
Junge ,  puer ,  cyathos,  sed  ne  numerare  lahora,  cunctantemque 
inttnde  (cQTrigG  sine  haesitatione:  impelle)  chelyn.  — Promtae 
c  cella  vin;  ria  ,  atc/ue  in  mediuni  positae  ,  Sv^lenni  vocahulo.  H. 
|.  simpliciter  ornat.  Alii  tamen ,  eo  inducti,  sententiam  sic  con- 
stituunt:  ne  modas  sit  in  promendis  de  cella  amphoris;  quam 
•Tdmodum  vereor  ,  ut  linguae  leges  ferant.  — -  l«.  nec  ahsit  salfa- 
tio,  fripudium,  more  Saliorum.  Pede  terram  quatere  (I.  4.  7.) 
pulsare  (I.  37.  2.')  pedem  feTe  (H.  12,  17.)  movere ,  ut  miXK^tv 
woS*  »'iSsft9V  Eurip.  Troad.  546.  solennia  de  saltatione.  H.  I.  non 
tam  concinnus  ille,  oertiscjue  pedum  mensuris  adstriclus  corpori.^ 
inotus  intelligendus  ,  c|uam  potius ,  cjualis  in  eHusiore  laetitia  de- 
prehenditur  ,  exsultatio ,  tripadium,  SaliisMartis  sacerdotibus  fc- 
re  proprium.  v.  Liv.  1.  20. 

V.  i3, 14-  Damalis  ne  vincat  Bassum,  docte  et  cxquisite  pf<», 
€€rtent    inter  se  amyjtide^    bibendo.   "A/KOaxK  est ,   ^t  Hesvch. 


—        522        — 

•Xplicat,   (Tovi/g»)?    woff/f  ,   ijnum   poculum    uno  spiritu  exhaurifur. 

Jlinc  dfAVoTi  wiViiv ,  veluti  Anacr.   XXI.  3.    tjuocl  alias  est  x^v^^^ 

^ivtiv.    Alii  (juodvis  grandius  poculum  ,  de  c|no  absque  respiratio- 

ne  ehibendo   infer    convivas   certetur  ,  sic  dici  existimant,  nullo 

idoneo  apctore.     Est  acleo  proprie   h.  1.  ne    vincat  amystide ,  \n. 

eo  certaminis    genere,    cujus  lex  est,    ut  pocuhim  uno  cluctu  ex- 

hanriatur  ,  tum  omnino,  in  bibendi  certamine.   Thraciam  vocat  ad 

exempluni  Callimachi  apud  Athen.  XI.  477.  (in  fragmm.  Benfl.n» 

CIX.)  K«;  7«;  0    Qp/jiKrfiV  jJih  a.VfVctTo  ^xvScv    a^voTiv  ^XfiomTifv  l 

tjuia  Thraces  vinolenti ,  et  oLx^xToiiorcii.   v.  I.  26.  1.    Alii  a  Thra- 

cibus  hunc  certandi  morem  repefitum  volunt:  de  ({uo  tamen  ali- 

unde  non  constat.    Ceterum  cum  turpe  esset  feminis  ingenuis,  vi- 

num  bibere  ,  Damalin  libertinam  fuisse ,    Numidae   olim  amatam 

(v.    V.    ig.)    forte    fidicinam   vel  omnino  arte  musica  exceHenteni 

(quales  commissationibus  adhibitas  fuisse  constat  vel  e  K.  il.extr.) 

satius  est  statuere.    —   multi  meri ,    multibiba  ac  merobiba ,  ut 

Plaut.    Curc.    I.    ].   77.  de   lena.     Similis  formae  est  locus  OVid» 

Metaai.  XIV.  252.  nimiique  Elpenora  vini.  Eadem   de  Cleo,  fe- 

mina  bibaeissima ,  praedicat  Phalaecuj  apud  Athen.  X.  p.  440.  et 

inde  in  Anal.  Br.  II.  525.  XpooMTov  (Kiouaarov  malebat  Toup.  App. 

ad  Suid.  p.  78.)  xcoxosvTx  ■nefi^oiaxax  ^irm»  tov^s,  A/avwja»  di^ov, 

sSotKS  KAia),  ovviy.x  cofAZSoaioiai  fA.sre*oexev'  tax  ^s   nlveiv  ovrif  cl  oci'- 

S(e#«8»v  y^fiaiv  ov^xftx  Tu.    Bassus  et  ipse  insignis  bibacitatis  fue- 

rit  oportet.  De  celebri  iamborum  scriptore,  Ovidii  amico(Trist, 

IV.  10.  47')  cogitaut  nonnulli;  parum  probabilifer. 

V.  15  sq.  Florum  solennis  mentio  in  convivii  adparatu.  v.  v. 
c.  III.  29.  3.  et  extremum  h.  1.  carmen.  Memorat  ex  his  rosas^ 
apium  vivax  aeXivov  deipvXKov  Nicand.  Ther.  211.  ^^^.tfpcvMosch, 
1.  io3.  vivaces  kederas  eodem  sensu  Seneca  Oed.  455.  et  ItUum 
ireve ,  cito  deflorescens ,  ut  rosa  brevis  II.  3.  10.  dominus  brs- 
vis  h.  brevis  aevi  II.   i4_  24« 

'*>'  17  —  20.  Omnes  Damalis  amore  incendentur  ,  nec^ue  fa- 
men  eo  potientur,  Damali  in  Numidam  animo  conversa.  Vivide 
aatis  atque  ornate  descripsit  haec  poeta.  —  in  Damalin  depo- 
nent  oculos  ,  breviter  et  exc^uiiitiore  forma;  pro  ,  oculos  in  Da- 
walin  conjicient,  in  eacjue  deponent,  defigent,  palchritudine  ejus 
fjuasi  obstupefacfi.  Xenoph.  Sympos.  c  I.  ( ed.  Bach.  p.  ii7,> 
itKfKef  orav  0tyyos  t/  iv  vvxri  favf,  wavTwi'  m^oaxyercil  T«  op.f*X' 
••'«,  oCrm  Hxl  rirt  t«C  AuroAj«ou  t&  KikKKas    nivrm  *Ta*6  Txi  cvj^fs 


—      523      — 

Mfoi  cturoV.  Helioilor.  If,  p.  123.  xuSxwif  ifyjTOWtv  xyxXfxx  »«- 
CMV  ovj//n  XXI  Sieivoiav  i^'  iuor^v  (niarfipii.  —  putres  ,  resolutos, 
liumiclos,  niolles  ,  amore  fabescentes,  (c///^a  r«j;«{oi/,  uypoV.  Kiyn 
Vov  V.  c.  in  Callim.  fr,  Bentl.  n.  CVII.)  natantes  et  quadam  vo, 
luptate  sujfusos.  (Quinctil.  Just.  XI.  3.)  cf.  ad  I.  l^.  6.  —  ig 
neque  tamen  Damalis  divelletur,  divelli  se  patietur  adultero  (ter- 
tio  casu)  ab  amplexu  adulteri ,  amatoris,  Numiclae.  —  novo  ite- 
rum  sibi  reddito,  cjuem  denuo  amplectitur ;  nihil  aniplius.  — 
ambitiosior y  quem  arctins  amplectitur,  cui  tenacius  inhaeret 
i|uam  hederae  arborem  ambire  solent  ;  pervulgata  poetis  imagine. 
Catull.  LXI.  32.  —  35.  mentem  amore  Tevinciens ,  ut  tenax  he- 
dera  huc  et  huc  arborem  impiicut  errans.  Claudian.  Fesc.  XIV. 
iQ.  quam  frondens  hadera  stringitur  aesculus ,  guam  lento  pre- 
mitur  palmite  populus.  J;im  Eurip.  Hec  3«;8.  onoix  xiaao; ,  owais 
T»i<yS*  s^ofAui.  cf.  V.  15.  5.  —  lascivis  magis  ad  Oamalin  lascive 
Namidam  amplexam  spectat ,  docte  inde  ad  hederam  arbori  se 
Jniplicantem  tradactum. 


jiRGUMENTUM  XXXVII. 


Augna  Actiaca  a.  U,  DCCXXIII.  commissa , 
etsi  sef/iientis  demum  anni  inilio  Alexandriam 
Augustus  peieret ,  eaque  capta  Antonium  ei 
Cleopatram  ad  voluniariae  mortis  desperatio- 
nem  adigeret ,  poeta  .,  qiio  et  fortins  legenti- 
um  animos  feriret ,  reique  gestae  dignitatem 
extollerei ,  ab  historiae  veritate  discessionem 
fecit  hactenus ,  ut  rem  tanquam  continuo  ge- 
stam ,  Aagustum  adeo  Antonio  et  Cleopatrae 
e  pugna  ista  fugientibns  instantem^  obses- 
Samque  siatim  captamque  ab  eo  Alexandriam, 
tum  necem  Cleopatrae  inse^uutam  traderet. 
Eodem  ordine  remexpositam  habes  apudFlor. 
JF.  11.     Jam  iniiio  statim  carminis  effusio- 


•—      524      — 

ris  laetitiae  sensum ,  quo  cQniactns  ad  eanen* 
dum  accesserat ,  prae  se  ferens  poeta  ad  com- 
munem  hilaritatem  sodales  exhortatur,  diem- 
que  festis  epulis  celebrandurn  indicit.  His 
enim  patriae  quemque  amantissimum  nunc 
vacare ,  omnique  omnino  laetitiae  genere  cer- 
tare  oportere  ,  propulsato ,  quod  metu  omni- 
iim  continuisset  animos ,  patriae  periculo- 
Ouum  enim  Cleopatra  imperii  Romani  potiun- 
di  sptm  impotenti  animo  concepisset,  ab  hac^ 
superata  atque  incendio  absumta  ejns  classe^ 
tam  turpiter  dejecta  est ,  ut  fuga  vitae  suae 
consulere  necesse  haberet ,  eoque  tandem  ino- 
piae ,  instante  Octaviano  ^  redigeretur ,  ut,  ne 
in  hostium  potestatem  veniret,  ipsa  sibi  ma^ 
nus  inferret.  Eminet  hoc  carmen  vividissima 
rerum  exposltione  ,  adfectuum  vi ,  eloquutio- 
nisque  ornatu  splendido.  In  adornando  ve- 
ro  Cleopatrae  charactere  sensum  plane  Ro- 
manum  sequutus  videri  debet  poeta.  Everten- 
dae  enim  reip.  Romanae  consilium  non  pote- 
rat ,  quin  civi  Romano ,  qui  Capitolii  arcem 
aeternam  caputque  imperii  orbis  terrarum  ha- 
beret ,  temerarium  videretur,  cujus  tamen  te- 
meritatis  culpam  idem  a  Cleopatra ,  quod  ex- 
pers  muliebris  metus  voluntariam  mortem 
ignominiosaepraeferret,satis  redemtam  judi-' 
cabat.  Ita  fere  de  Antonio  Vellei.  II,  87. 
ylntonius  se  ipse  non  segniter  i  n- 
teremit;  ade  o  ut  mult  a  de  si  di  ae  cri- 
mina  nna  morte  redimeret.  Ceterum 
comparent  cum  h.  c.  Nostri  V.  9.  Virg.  Aen. 
VIII.  67.5.  et  Propert.  III.  \i.  et  IV.  6. 

Adnotalionc?. 

V.  1  sqq.   Effrenis   laetitiae    sen,sam ,  quo  ad  canenilum  exci- 
tatus  «rat  poeta,   ipia   oratio   per   brevos  sententias  praecipitata 


—       525       -- 

«lire  adjuvat ;  cni  insuper  vim  addit  to  nunc  repetitum  et  v.  erat, 
de  auo  stytim.     Generalii   sententia  erat :    hilariter   hunc   festun» 
aganius  diem  !  Pro  hoc  statim,  (^uihus    animum    exhilarari   vult, 
commemorat  vinnm,  saltationem,  epulas  :  fere  ut  I.    36.   11    suq. 
Initinm  flnxisse  videtur  ex  Alcaei  similis  argumenti  carmine,  cu- 
jus  primos  w.  servavit  Athen.  X.  8-  vvv  ^fi^  fji.tSv<yKSiv ,   r.»i  rivat 
Mfot   fiixv  W(V»'V  ,    iwtii/i  xxT9»ve    Mi!pff/Xcf.    —   pulsanda  tellus  ^ 
laltandum  ,  tripudiandum  (ut  I,  4.  10.  adJe  1.  36.    12.  Ovid.  A. 
A.  1.  112.  Fast.  VI.  380.)    pede    libero  ,    libere ,    etfuse  ,  ut  ani- 
mum   metu   libt^ratnm    decet.    Nam   ad   totum  animi  hdbilum  hoc 
epith.  pertinet.  Propert.  IV.  6  61.  in  eadem  re  :  prosequitur  can- 
tu  Triton,  omnesgue  marinae  plauserunt  circa  libera  signa  £>tf- 
ac,  h.    laetitiae    signa    plausu    edidere.     Pessime   ibi  Intpp.     Sic 
woCj  «voo/oi  Eurip.  Hel.  875.  P^f  inimicus  Prop.  II.  6. 38.  super- 
hus  Senec.  Med.  253.  injuriosus  supra  35.  »3.  et  sic  centies.  Mi- 
nus  commode  alii  h.  I.  interpretantur ;  pede  libero  n.  catenis,  quae 
a  Cleopatra  timendae  erant,  s.  recuperata  libertate.    -—  2.   nunc 
epulae  adparentur  splendidae  ac  magnificae    pro  diei   solennitate- 
Docte  et  augusta  specie  hoc  poeta  extulit,  orationis  colore  asnp- 
plicationam  caerjmoniis  desumto.  Decreta  enim  ad  pulvinaria  De- 
orum    vel   ob  res  feliciter  gestas  vel  ad  ipsorum    iram   prodigiis 
*ut  calamitate  publica  manifestatam  placandam  supplicatione  De- 
orum    statuae  in   lectis    circa   aras  collocari ,  iisc^ue  amplissimae 
dapes  adponi  solebant.     Ubi  igitur  ad  gratias  Diis  agendas  eafie- 
let,  prirata  cum  publica  certabat  laetitia  ,  festis   epulis   aliisque 
prodita.     Cic.    in   Catil.    III.    10.  quonium   ad  omnia  pulvinaria 
suppUcatio    decreta    est ,    celehratote    illos  dies  cum  conjueibus 
et  liberis  vestrisi  landante  ^am  Lamb.  Eodem  orationis  splendo- 
re  ac  dignitate   solennes   epulas  devicta   Cleopatra    indicit   Prop, 
IV.  6.  1   scjcj.  Alii  proprie  h.  1.  accipinnt,  veramcjne  a  poeta  sup- 
plicationem  edici  existimant.     Sed  haec  parum    commode   inter- 
jecta  esset  aliis,  quae  ad  privatam  laetitiam   spectant;    tum    car- 
men  est  ad  Sodales»  non  ad  popjjlnm  Rom.  nt  III,  14.  ubi  mnlto 
graviorem  ingenii   incessnm   in  eadem  re   suadenda  deprehendas. 
— •  Saliares  dapes  ,  epulae  opiparae  et  magnificae.    Hinc  epulari 
Saliarem  in  modum  proverbialiter  Cic.  Att.  5.  9.  v.  Torrent.  — 
ornare  putvinar  dap.  instruere  ,  adponere  daprs  pulv.  —  tempus 
erat ,  eat ,   sed   alternm    eleganter  animum  laetitiae  testifioandac 
vel  minimam  moram  impati«r.tiu8    ferentem    depingit,  Aristoph, 


—       526       — 

Eceles.  87*'  t/ «ror*  «i/Jptf  oiJ;^;  ri^ovaiv;  ««/)«  S'  /51/  hmKui.  Seneci 
Med.  111.  Multifidam  jam  tempus  crat  succendere  pinum.  Pro- 
pert.  ll.  8.  16,  magni  nunc  erat  oris  opus,  ubi  v.  Broukh.  Idem 
«legans  usus  particc.  dudum  et  jamdudum ,  v.  c.  Ovid.  A.  A.Il, 
457.  Candida  jamdudum  cingantur  colla  lacertis.  TVn.  III.  6. 
63.  Jamdudum  Syrlo  madefactus  tempora  nardo  debueram  ser* 
tis  implicuisse  comas,  Alii  graecismo  rem  expediunt,  parum  op« 
portune  ,  arbitror. 

t'.  5  sqq.  Quod  antea  ,  rep.  in  sunimutti  discrimen  adducta  , 
nefas ,  impinm  fuisset ,  civem  Romanum  dedecuisset.  Pro  hac 
vulgari  transeundi  forma  docte  poeta  sententiam  priorum  vv.  alia 
idea  speciali,  c[ua  vitam  jucundam  in  genere  designat ,  iteruni 
lepraesentat.  Caecubum  pro  c^uovis  nobiliori  vino,  c£uod  adeo 
festa  tantum  luce  bibatur,  repostum  ad festas  dapcs  V.  9.  1.  cf. 
Prop.  lir.  6.  63.  Tib.  II.  1.  27.  depromere  (v.  ad  I.  9.  7.)  e  ce/- 
la  avita  f  in  c^ua  vinum  ab  avo  reconditum  fuerat,  adeoc|ue  vetu- 
stum.  Testam  paternam  similiter  dixit  Tibull.  1. 10.48.  —  6  Jy^. 
Splendide  ,  pro,  dum  Cleopatra  reip.  Romanae  interitum  para- 
bat.  Pro  republica  cst  Cnpitolium  ,  cum  delectu;  nam  aeterni- 
tatis  illud  rei  Romanae  ccrtissimum  pignus  habebatur.  v.  III.  3. 
42.  et  III.  30-  8.  Hinc  ruinae  ejus  dementes ^  feminae  dementis, 
cjuas  non  nisi  demens  animo  struere  possit,  —  Quo  evetsOyJPunus, 
fineni  se  simul  imposituram  sperabat  Imperio  Romanorum  in  uni» 
versum  terrarum  orbem.  Plus  degnitatis  habet,  si  ita  accipias , 
quam  si  simpliciter  de  evertenda  rep.  Romana  cogitcs.  Ita  quo- 
que  Vellei.  ll.  85«  Advcnit  deinde  maximi  discriminis  dies , 
^uo  Caesar  Antoniusijue  productis  classibus  pro  salute  alter  , 
in  ruinam  alter  terrarum  orbis  dimicavere.  Ceterum  colorem  ora- 
tionis  e  Nostro  duxit  Valer.  Max,  V.  1.  de  CorioLno  .  funus  et 
ienebir.s  Romana  imperio  minitantem  ;  unde  patet ,  legi  debe- 
ret :  funus  et  ruinas  cet.  Facile  vero  intelligitur ,  ad  invidiam 
rei  augcndam  haec  a  poeta  ita  adornata  esse ;  nam  non  tam  ex- 
scindi  populum  Romanum  volebat  Cleopatra  ,  c^uam  ei  imperare, 
regni  sede  Alexandriam  translata.  Res  satis  nota  e  Dione  L,  7. 
adde  Propert.  III.  11.  29.  scjc{.  Flor.  IV.  11.  —  9.  cum  spadonum 
turba,  quos  et  in  consilium  adhibebat ,  et  exercifibus  praefece- 
rat.  Infra  V.  9.  13.  Romanus  miles  — -  spadonihus  servire  ru'' 
gosis  potest.  Indignitatem  rei  ipsa  oratione  auxit  poeta.  Nani 
"^tum  spadonum  comitatum  gregem  vocat  per  contemtum  (ut  Sug. 


—      527       — 

ton.  Tit.  c.  7.  Uhido  propter  spadonum  greges  suspecta  in  e» 
erat.)  euni(jue  contaminatum  ,  impura  libidine  attritum  (Propert. 
de  Cleopr.tra  IJI.  il-  30.  et  famulos  inter  femina  trita  suos  ^ 
eailem  virulentia)  impurum,  infamem.  Apte  Tacit.  Annal.  XV". 
37.  Uni  ex  illo  contaminatdrum  grege  in  modum  solcnnium 
conjugiorum  denttpsisset ,  laudante  Benfl.  Alii  ad  e\irationem 
trahunt.  —  turpium  morbo  turpi  morbo  infamiuni ,  niorbosorum, 
jfuSiKup.  Nam  morbus  ,  ut  Gr.  voaoj ,  w«3of,  de  impura  libidin» 
dicitur.  CatuII.  LAII.  6.  Morbosi  pariter ,  gemelH  uirique,  Se ' 
nec.  ep.  8'^.  impudicits  morbum  conftetur  ac  publicat.  <piKtnKi^x 
voaov  liahes  in  Ciiliim.ich.  Kj^igr.  XLIX.  4.  Possis  etiam  epith. 
iurpium  ad  corpus  s.  faciem  rugis  inde  ante  tempus  deformatam 
trahere*.  c|ua  e.dem  vi  rugosos  spadones  Noster  dixit  V.  9.  13. 
et  frontem  hispidam  IV.  10»  5.  adde  Claudian.  in  Eutrop.  II. 
67.  —  10.  qiridlihet  .  .  .  ebria ,  rebus  seoundis  in  summam  spem 
imperii  Romani  potiundi  avlducta.  Impotens  est  is,  uui  sibi  tem- 
perare  ,  modum  servare  nequit  ,  veluti  in  Inetitia  (Liv.\iXXX.  42. 
ex  insolentia  ,  quibus  nova  hona  fortuna  sit  y  impotentes  laetiti» 
ae  insanire.)  hinc  impotens  Sperare  ,  in  sperando,  quae  immo- 
tlicas  spes  animo  conceperr.t ,  quae  ,  (^ua  erat  animi  impotentia, 
quidlibet  se  adse(|ui  posse  conlisa  erat.  —  ebria  docte  pro  insa- 
niens ,  menle  prorsus  alienata,  impos  sui  et  hoc  graviter  pro,  ela- 
ta ,  animosa,  insolens  facta  fortuna  dulci ,  fortunae  blanditiis. 
Sic  iA.s9va)v  wKriyoilis  Amycus  acceptis  vulneribus  impos  sui  factus, 
etjwio^j^avSv  dicitur  Theocr.  XXII.  98.  f^eSviav  tfwTi,  h.  iK^*T«z 
(fm  .^  Anacr.  in  fr.  p.  279.  ut  ebrii  amore  ocelli  CatuU.  XLV.  11, 
et  sim,  Sunt  ,  cjui  epith.  dulci  ad  v.  ebria  poetam  allusisse  exi- 
stiment.  Sed  poetis  dulcia  onmino  dicuntur  ea ,  quae  animum 
oblectant,  vel  ad«pectu  laeta  sunt.  Ceterum  non  tam  res  felici» 
ter  gestae  Cleopatram  in  spem  regni  erexerant ,  cjuam  amor  An- 
tonii  ,  cjui  imperinm  Romanum  pretium  libidinum  (Flor.  IV.  11.) 
ei    promisisset.   Igitur  de  hoc  fortuna  dulcis  unice  cap4endum. 

V.  12  sqq.  Spem  tamen  istam  abjecit ,  classe  ;:b  Ocfaviano 
ad  promontorium  Actiaciim  graviter  adflicta.  —  minuit  furorem 
tlispulit,  excussit  animo  insaniam  adfectati  imperii,  spem  regni 
impotenti  animo  concept^m  ,  cruod  vix  una  navis  sospes  evasis- 
set ,  servata  csset  ab  ignibus ,  cjuibus  relicjuae  absumtae  essent , 
tpod  tota  paene  classis  igni  deleta  essct.  Rem  tradit  Dio  L.  .3.1, 
et  aliii  Spectant  aileo  haec  ad  Antonii  classem ,  cjuae,  ab  eo  <l<j- 


—      528      — 

serla,  in  longnm  fortissinie  pugnandi  perseverayet  constantia,  ac 
paene  tota  cremaretur.  Cleopatra  enim  cum  LX  navibus,  vix  ini- 
to  proelio  aufugerat.  Quaruni  cjuidem  ,  nullius  quippe  ad  forlu- 
nam  belli  iternm  tentanclam  momenti  ,  nallam  ratJonem  habuit 
Horatius  ,  ut  poeta  ;  graviter  tamen  ideo  adcusatus  a  T.  Fabro 
Epist.  II.  55«  "—  ■Mentem  lymphatam ,  lymphatico  metu,  s.  va- 
no  terrore  correptam,  Ovid.  flalieut.  49-  animalia  — vaniquu' 
tiunt  lymphata  timores.  Scncca  ej).  13.  nulli  tam  perniciosi  — 
quam  lymphati  metus  sunt :  ceteri  enim  sine  ratione,  hi  sine 
mente  sunt.  Lymphati  enim  dicuntur  subifo  Nymphae  adspectu 
consternati,  ab  eac^ue  in  furorem  acti,  01  xoiT(yofj.svoi  Ui/jwi^a/f  (ut 
Hesych.  V.  Jrfvfi^poKftWToi)  scu,  ut  Ovid.  Her.  I\'".  17.  tjuas  Dryo' 
ades  Faunique  bicornes  numine  contactas  attonuere  sui;  tum 
omnino  mente  alienati  ,  atijue  ita  perturbati  ,  ut  prae  consilii  in- 
opia  caeco  pavore  corripiantur.  Jam  lymphaticum  9.  inanem  ti- 
morem  Cleopatra  prodiderat,  cum  vix  inito  proelio  ,  rebus  adhuc 
integris  ,  fugam  statim  cum  navibus  suis  moliretur  ;  cnjus  timo- 
ris  atcjue  adeo  amentiae  causam  ad  ebrietafem  poeta  retulit ,  ut 
simul  profligatam  ejus  Inxnrism  notaret.  —  Mareoticum  vinum» 
ad  Mareotidem  paludem.  v.  Strabo  XVU.  d.  1150.  cf.  Heyn.  ad 
Virgil.  G.  n.  91.  —  redegit  in  9.  ad  veros  timores  ,  effecit ,  ut 
haad  temere  amplius  timeret ,  verum  ipsius  animo  incussit  timo- 
rem.  Proprie  esse  videtnr :  dispulit  insaniam  Mareotico  menti 
offusam  hactenus,  ut,  cum  antea  sine  causa  trepidasset  Cleopa- 
Ira,  nunc  vere  se  ad  incitas  redactam  infelligeret.  —  adurgens 
premens  ,  proxime  insecjuens  eam  ah  Italia  ,  quam  classe  petl- 
tura  fuerat,  adeocjue  retro  volantem  praecipiti  fuga  ablafam.  Ita 
iungere  praestat ,  c^uam  ab  Italia  remis  aJurgens  ,  c[uod  langui- 
dius  videtur,  efsi  ad  rei  veritatem  dictum  foret.  Nam  Caesar  an- 
ni  sequentis  demum  initio  ex  Italia  reversus  Alexandriam  petiit 
Dio  LI.  5.  Horatius  tamen  ita  rem  adornasse  videtur,  ut  praeter 
Liburnas  navis  et  ipse  Caesar  statim  post  pugnam  Actiacam  Cle» 
opatram  persecutus  sit.Necjue  aliter  Flor.  IV.  n,  Pri/wa  ^mjj /w^a* 
regina  —  sed  instare  vestigiis  Caesar—prope  manu  tenebantur.  — • 
17.  Comparatio  Homerica  II.  ;^.  189.  sc[.  n*)^f('S'Oi  X' f  )rc{oO(7s  —  iii/T£ 

XipXOS    0(!»ff4)lV,  f /.«^pcraTOJ    ZSSTS-flVOCV,  j>r,'iSio)i  oi'fA7l<SS   IXSTa.   T(>Y\^»VX  «/- 

Kti»v.  cf.Eurip.Androm.li4l.  Ovid.  A.  A.  I.  I17.  moUes  timidas» 
imbelles  (IV.  4.  3i.)  communi  animalium  timidorum  epithf  to.  v< 
ad  I.  15. 31.— '«"{/«j  cursu  concitato  persecjuens,  vestigii»  instans* 


—  nivalis  cum  tleletlu,  iiani  per  hitinea  venari  solenne.  Hinc 
nives  ac  frjj^orjs  constantcr  in  ver.atijs  descriptione  meutio  fit.  v. 
ad  I.  1.  25-  et  V.  6.  7.  Sed  ncgant  omnino  hoc  epith.  in  Thessa- 
liam  ,  mitiori  caelo  sabjectam  ,  cailere  ,  ideocjue  Amonium  de 
Thracia,  ^uam  ab  Aemo  ,  ejus  monle  ,  sic  adpellatam  volunt,  in- 
terpretantur ,  invito  usu  locjuendi  atcjue  aualogia.  Montanas  vero 
Thessaliae  regioncs  nive  consitas  fuisse  plura  vtterum  evincunt 
testimonin.  Osia  pruinosum  vexit  glacialis  Olympum  Claudian. 
de  R.  Prof.  11.  257,  adde  in  Ruf.  II.  18«.  Siat.  Ach.  I.  47^.  de 
Achille  ;  quis  eum  Aemoniis  sub  valUbus  alter  creverit ,  eifoda 
reptans  nive. 

20.    Ut  catenis  daret ,  in  vincula  conjiceret,  omnino  pro,  ut 
viva   ea  potiretur  ,  eamcjue  Iriumphali    ponipae   reservaret-    Quocl 
Augnsfi  corsilium  diserte  tradit  Plutarch.  Ant.  p.  952.  t-J'  IT^o^foo- 
•      Ar'/ov   s^sfx^e  xtheCa^^i  y  tiv  SvvrjTxi  ,  /xxAiara  T/)f    KkeuxxTfxi  ^iot^i 
x(«TfiO*i.  KaJ    '/»f  ipohiiTo  xiji  Titjv  ^pyiiAXTifV  ,  /ra/  iJ.syx  jrfJi  So^xu 
riytTro  t(-^  Sp/«//,5no  xxTxyxyeyv  ixsivf[V,  Quod  ipsum    poeta    innuit 
])t:r  catenas  s.  vincula  Cleopatrae  injicienda.  Stat.  Silv.  III.  2.  119. 
anguif^.rumque  anguem  ,  blando  qua  niorsa  veneno    Aetias   Au- 
sonias  fugit    Cleopatra  catenas.    Nam    cafenati  pompam   trium- 
phalem  devicti  hostium  duces  ornahant  ,  mox  in  carcere  necandi. 
cf.  V.  7.  4«  Kedem  colore  Senec.  Troad.  152,    Non  adsuetas  ad 
sceptra  maniis  post  terga  dabit :  currusque  sequens  Agamemno" 
nios   —  lattis  fiet  pompa  Jfyccnis.   Propert.  lil.  9,  52,   Accepere 
iuoe    Romula   vincla  manus  de  Clcopatrae    imagine  in  triumpbi 
pompa  circumlata.  Unica  wo«J/r/adpeilatione  poeta  summa  «la^- 
ytlet  totam  Cleopatrae  ,  feminae  profusissimae  luxuriae ,  libidinis 
incestae  (e  Romanorum  sensu,  v.  c.  Lucan.  VIII.  693.)  atcjue  in» 
expletae  ,    tum    animo  impotentissimae  ,    adeo,  ut ,  cjuae  mulier  , 
eacjue   exferna    esset  ,    (Lucan.  X.    66.    Leucadioque  fuit  dubius 
sub    s.argile  casus ,    an    mundum ,  ne  nostra  quidem ,  matronct 
teneret.)    Romano  totiuscjue    adeo   orbis  terrarum  imperio  inhia* 
ret  ,    hocciue   ab    Antonio  libidinum    pretium   pac^ta  esset ,  (Flor. 
IV,  IJ,  Haec  mulier  Aegytia  ab  ebrio  imperatore  pretium  libi- 
dinum  Romanum  imperium  petit.  cf.  Prop.  III.   11.  31  )    imagi- 
nem  absolvit.   Inde   Flor.    I.  1.    Antonius  —  totus  in  monstrum 
illud ,  ut  mente ,  ita  aninio  quoque  et  cultu  descivtrat,    De  Ca- 
tilina   similiter  Cic  in  Cat.  II.  l.  nulla  jam  pernicics  a  monsiro 
illo  atque  prodigio   moeuibus  comparabi'i:^r.    Fatale  pesliferuin. 


—      530      — 

exitiosuni  reip.  Romanae.  Oj)tinic  totum  hunc  locum  illuslrat  Lu- 
can.  X.  59.  60.  de  Cleopatra  :  Dedecus  Aegypti ,  Latiiferalif 
Erinnys  ,  Romano  non  custa  malo. 

V.  si  sqtjt  llla  autem  indignum  rata  hoc  moclo  perire  ,  gloti- 
osiorem  vitae    exituni ,    ensearrepto,   tentavit;  cumcjue  mori  de- 
crevisset,  non  ignotos  maris  aut  Nili  recessus,  in  quibus  clelites- 
ceret,  sed  regiam  animo   plane  regio  petiit,  ibicjue  regali  induta 
cuUu  mortem  sibi  ,  admota  corpori  aspide,  conscivit.     Quam  di- 
versa  ab  hac  psdestri  poetica  sit  ratio,    maxime  in  sententiarum 
nexu,  facile  animadvertas.  —  generosius ,   mortis  gencre,   quod 
magis   reginam  deceret ,    cjuam    cjuo  ignominiose  per  triumphnm  , 
manibus  revinctis  ,  ducta  in  carcere  adficeretur.    —    23.    Inverse : 
fortiter  ensem  manibus  tractavit,  cjuo  se  peremtura   fuerat.  Vim 
enim  sibi,  prolato  telo ,  inferre  conabatur,   Proculejum  ,   cjui   se 
ad  Octavianum  ducturus  esset,  conspicala,  cjui  illud  manibus  ejus 
vix  extorsit.  Plutarch.  K  1.  —  muliebriiar  e  sexus  sui  imbeciUi- 
tate     timida  indole.  muliehris  metus  expertem    Cleopatram  spi- 
ritum  reddidisse  similiter  dicit  Vellui.  II.  87;  —  nec  c/fljff,  cjua- 
cum  e  profclio  effugerat ,  cita  citato  cursu  ,    fnga  praecipiti  repa- 
ravit     paravit ,  cjviaese\i» ,  petiit ,  oras  latentes  ^   latebrosa   loca  , 
tutos  recessus,  cjuo  Aiigustus  non    secuturus  fuisset.     Adfert    cpi- 
dem  Plutarch.  p.    948.    de  tranKvehendis   e  Nilo  in  sinum   Arabi- 
cum  navibus  eam  primo  cogitajse  ,  et  inde  Arabiam  vel    Hispani- 
am  (Oio  Ll.    »0.)  pctere  voluisse;   abjecisse  tameii  illud  consili- 
um     cum   naves  alicjuot  ,  primum    transmissas  ,  ab  Arabibus  Pe- 
traeis  combustas  audisset.     Fraeparatae   ejus  in    Gceanumfugae^ 
meminit  ciaoque  Flor.  1.  K  Sed    suppressit  haec  poetd,  ne    gene- 
rosae  Cleopatrae  indoli  in  votuntariae  mortis  ,  etsi    et    vifa  ofTer- 
letur     consilio  capiendo,  et  maxime  in  dissiniulando,  c[uocl  adeo 
neciue  regno  amisso  superstes  esse,  nec  ad  triumphum  deduci  sus- 
lineret ,    insigniter   proditae  cjuidcjuam  detraheret.  Cf.  Obss. 

V.  25  iqq-  Quin,  cjuum  statim  post  pugnam  Acfiacam  de  mor- 
te  sibi  consciscenda  deliberasset ,  camcjue  decrcvisset,  tantoye- 
rocior  animosior  inde  facta  (colorem  inde  pefiif  Stat,  Theb.  XII. 
760.  -Azw  letale  furens  y  atque  audax  morte  futura;  et  Vll.  699. 
viresfiducia  leti  suggerit ,  inde  viro  majoraque  memhra  ,  dies- 
que  laetior.)  ausa  est  visere  adspicere  ,  intrare  sustinuit  regiam 
aulam  jacentem ,  adtlictam  ,  prostratam  {Sic  jacens  regnum  Se- 
nec.  Troad,   54-)    excjuisite  ,    ex  intimo  Cleopatrae  sensu,  cjuem 


—       531       — 

ipsa  disslnmlabat  vultu  sereno,  ad  laLl.iam  coniposito  ,  c|iio  ipso 
animum  magnii:ii  et  fortem  prodebat.  1'raeclara  vero  oppositio 
est  in  ausa  vultu  sereno  et  jacenttm  regiam,  Ad  rem  v.  Dio  LI. 
c.  — '  fortis ,  fortiter,  forti  animo  tractare,  manibus  versare,  tan- 
gere,  corpori  admovere  serpentes  asperas ,  iratas  ,  noxias.  cf. 
Virg.  Ge.  III-  433-  —  27.  ut  morsu  earum  venenato  periret.  — 
atrum  mortiferum,  exitiosum.  Sic  atra  lues ,  atra  fumes ,  atra 
cura  et  sim.  cf.  Virg.  Ge.  II.  130.  Aen.  II.  221.  — corpore  com- 
biberet ,  corpus  imbiberet,  inficeretur  veneno.  I)um  corpus  in  ge- 
rere  nominat,  et  ipse  ,  qua  parte  venenum  admiserit  Cleopatra  , 
in  medio  relincjuere  videtur ;  nisi  poeta  verba,  (v.  26.  nsperas- 
tractare  )  ad  eorum  sententiam  trahenda  exisfimes  ,  (pi  Clcopa- 
trae  brachium  ab  aspide,  (nam  in  hoc  serpentnm  genere  fcre  con- 
sentiunt,  veluti  Plutarch.  p.  935- Vellei.  JJ.  ?,-f^  Flor.  IV.  11.  cf. 
Morgat^ni  Opusc  II.  29.)  antea  Jacessita,  admorsum  stafuunt.  Ksi'- 
Tt\ix<*.T<t.  'ktntv.  in  ejus  brachio  adparuisse  diserte  tradit  Dio  LI. 
14.  Unde  et  in  triumpho  Cleopatrae  imaginem  adligatis  brachi» 
aspidibus  oircumlatam  fuisse  dccet  Prop.  I/I.  y.  53.  brachia  spe- 
ctavi  sacris  admorsa  colubris ,  et  trakt^re  occultum  membra  so-^ 
poris  iter ,  ubi   \  .  Burm. 

V.  30  Sijq.  Ne  captiva  Romam  ad  triumniium  duceretur.  Or- 
nate  singula.  Invidens ,  <p3ovoC<j»^  cjuod  invideret,  qn.od  victoriae 
inde  ornamentuni  arcedi  nollet,  adtotjue  turpr»,  ignoiniuiosum 
sibi  existimanf,  Liburnis  navibus  deducitriumpho  a\  tiiumphum. 
Liburnae  naves  parva  ac  velocia  navigiij  ad  eoruni  similitudi  • 
nem  facta,  (juibus  olim  Liburni,  pjraticam  facier.tes  usi  essent 
Biremes  fere  fuisse  ostondit  Luciani  Jcous  T.  11.  p.  403.  ed.  Reii. 

Tli-^\>\».VTO\'V    cy.K<pOS  y     TovrUV   Tf"    Slif^rT.rv  ,    Oii    IJI.xKl(JTX   )(f7,(sS<t.l   A/- 

livpvi  SoxoZaiv.  De  eorum  celeritate  Sil.  XIJI.  24O.  soij.  Quant<t 
est  vis  agili  per  caerula  summa  Libitrnae ,  quae ,  pnritcr  guo^ 
ties  revocatae  ad  pectora  tonsae  percusiere  fretum  ,  Ventis  fa- 
git  ocior  ,  et  se ,  quam  longu  est ,  irno  rsmorum  practerit  ictu. 
Atc|ue  horum  maxime  opera  Antor.ii  i^aves  apuiS  \ctium  clisjecta» 
faisse,  Dio  et  alii  tesfantur.  H.  1.  ideo  pot!5simum  memorantur, 
({uod  Augustus  iis  ad  reginam  pergecmsndam  capiandamciue  usu» 
esset.  —  saevis  ,  hostiliter  inseqt'.oi>tibus  ,  hostilibus  ,  ornat  sim» 
pliciteJT.  Alit  tamcn  hoc  epith.  inducti  non  de  LiljviTnis  navibu» 
sed  de  Libumaruni  copiis,  quae  in  Angusti  ctasse  f.ufsant,  liic* 
agi  existiniantj  seil  altcra   r3'ic   mngis  popi.iLMest.  ,ic  vsric  ?, 

L    !    ' 


i|uum  uaviLas  istJs  RcuKini  potisslmura  vicerint.  ~  31.  privata  ^ 
priiJina  «lij-.nifate  S]Joli:ita  ;  A(!:,o.-ite  Zenoh.  Cent.  V.  p.  i2i.  ed. 
Scliott.  A  5«  RX.  «Jpot///i'/,  y2Xkov  ivTi^Mi  u^odoiviiv ,  ^  «v  /  5  /  y- 
7 /<•»!'  ?:<?«/  «'"'  .^  £  »' r  p  0  0  U.T  tfx  cta  ^AV  a  I ,  iveKiiv  euyriit; 
ifAihftaiv  ,  (inac  in;iXiiiiam  partem  hau.sfa  sunt  e  Dionu  LI.  11.-- 
iuperbo  ad  a(lparat;'.m  triumplii  magnificiim  .speutat;  tum  ct  ani. 
mum  triumphaiitis  (!ecl:irat.  v.  I.  85.  3.  Sic  suyerhos  victoriau 
nuntios  dixit  IV.  4.  69.  —  «0«  humilis  mulur  ,  i^enerosae  iiuto- 
lis  ,  (juod  regina  mori  mallet  ,  cpiam  ,  regnoexuta,  victoris  tri- 
umphum  omare.  Facit  buc  Livii  fragmentitm  ,  t|uo(l  Porph^r.  y<? 
h.  1.  servavil  :  .,Nam  et  T.  Livius  refert  ,  illam  ,  cam  <le  incli- 
stria  ab  Augusto  indul^entius  tractaretur  ,  ulentidem  clicere  so- 
litam  ,  oJ   3pl»[jf.^sCaoi/.a:s^'    Sinulia  tratiit   1'lor.  IV.  n,  extj. 


^RGUMENTUM.  XXXV III, 


^implicitater-i  in  convivio  adornando  cojn- 
mendalurus  poeta  speciali  eam  idea ,  fjuam 
ipsum  anni  tempus  suppeditaret ,  eleganier 
iia  expressit ,  ut  nimiam  pueri  in  conquiren- 
dis  rosis  ^  quae  jam  Jere  dejloruissent  ^  sedu- 
lilatem  increpet ,  solamque  myrtum  ^  cujus 
J^acillima  copia  sit ,  coronis  nectendis  adliibe- 
re  jubeat.  pua  ad  puerum  apostrophe  facta 
tantum  abest ,  ut  carminis  virtus  elevetur,  ut 
putant  nonnulli  y  ut  ea  potius  jnvetur  atrfue 
animetur.  Omnino  in  tradenda  communi  , 
quam  vncant,  sententia  ita  fere  versatur  Ho~ 
ratiiis ,  ut  eam  semper  rei ,  loco  ,  ac  tempori 
adcommodet ,  eique  in  rem  praesentem  versae 
novum  vigorem  ,  novamque  gratiam  hoc  ar- 
tijicio  adstruat.  Oratio  tersa  et  comta,sim- 
plex  tamen  munditHs ,  quasi  verita,  ne  ipsa 


~      533      — 

operosiore    ciiltu  argumenti  vim  jiigv.lel    at- 
que  enervet. 

Adnotationcs. 

V.  1  scjq.  Odi  cumvi,  pro ,  minime  dclcctor,  non  ."cliu.lr» 
Persicot  adp&ratus ,  splemliclum,  Inxuriosnm  coiuivaiidi  mo;i;m, 
Persis  fere  proprium.  De  Persarum  Tf,x)p'f  ac  TnroKvreKsix  \n  n  !• 
paranclis  epulis  nota  omnia.  cf.  Athen.  IV.  c.  lO  et  ii.  Valer. 
Max.  IX.  1.  qui  sua  hausit  e  Theophr.  vel  Sobisio,  e  rmo  ista 
lauclat  Athen.  1,  l.p.  144-  — philyra  interior  tiliac  tunioa  ^.  mem- 
hrannla  nectentlis  floribns  aclhiJ.ifa.  Ovid.  Fnsl  V.  3.37.  l.brius 
incinctus  philyra  conviva  capillos.  Coronae  acteo  philyra  nexae 
sunt ,  cruibus  varii  flores  intextae  sunt ,  Ja/i/ej  proprie  dictae  ;  v. 
Martial.  IX.  91.  6.  plectiles  ,  Plaut.  Bacch.  I,  37.  h.  ].  est  myr- 
tus  cum  rosis,  cjuae  maxime  i\<\  ccnvivales  coronns  aclhibcbantnr. 
Simiiis  generis  et  usus  coronae  erant,  quae  Lesbii  vr.o^vuidl)'^': 
vocabant,  teste  Phileta  apud  Athen.  ?iV.  p.  G78. '^'Ay)T«f  e'»' 'Ar>'/r- 
TOii  vnoSvixiuSotS  Ai<![itovs  ^o'''  ''.■^'^^^'''^  l^-Vpo{\'r,<:  y.J.i^ja,  ^ipi  ov  nks- 
y.nv  /'«  xui  »KX*  eiv3-fi.  —  ^.Valgare  err.t  :  mitte  sectari  rosam,  cjuo 
ceU  Jflitte  noli ,  ut  saepius.  —  Sectari  ,  exquirere,  investigare, 
<juo  locorum  sicubi  rosa  alii[ua  ier'j  ,  cjuae  serius  effloruerit,  mo- 
retur ,  aclhuc  exstet,  reperiatur.  De  hoc  in5ano  Romanoruiu  lu- 
xu,  qui  longe  quaesita  alienique  teniporis  delicias  maxiine  aclpe- 
terent  adposite  Lucian.  Nigrim.  T-  i.  p.  73.  roi/rout  yi;  iTvai , 
ToiJf  —  Tov  oTvov  iv  To'ii  aVfji,jto«iois  fXsT»  x.^0Km  itui  xjiany.Twv  (KXs- 
eyTetJ  ,  rovs  (Aeaov  j^sJ/Wouvof  i fj.i<if/.'^K«usvovs  poSwi' ,  nul  r&  a-x/.vKv 
etvTeiv  x<ti  to  ■Btc^xKO.ipov  dyctrtuoVTUS  ,  ro  Ss  s'v  y.xifai,  xui'  X'/,tx  pu- 
0/1',  w?  svTsKss  vgsfvitpuvovvTxs.  Seneca  ep.  CXXII.  Non  vivunt 
coritra  naturam,  qui  hieme  concupiscunt  rosam?  Adde  iMartial. 
IV.  28.  4.  VI.  80.  Senec.  Ep.  CXXII. 

t'.  5  scfq.  Simpliclssima  structura  fucrit :  curo  ,  fxsKsi  fxoi,  cu- 
pio ,  volo,  jubeo,  ut  nihil  florum  myrto  simplici,  soli  ■■.idlabores, 
adjicias,  secl  alterum  nimium  pueri  in  concpiirendis  rosis  studi- 
nm  bene  declarat ;  quo  et  spectat  sedulus ,  sedulo  ,  quod  tm  ad- 
laboret  jungendum.  Myrtut  simplea:  ,  corona  ,  quae  e  sola  myrfi 
fronde  contexta  est,  Duplicem  contra,  e  duplici  matpria,  aur.j 
gemnisque,  confectani  dixie  Virgil.  Aen.  1.  655.  —  •*<?  miniitrum 


—      534      — 

niinisferia  tantuni  (  fempcrandi  et  porrigen^pocula)  obeuntem 
quomoilo  dedeceat  myrtns  ,  (juatn  nec  ipse  fastidiam  ,  qua  ego  , 
qui  ronvivor,  satis  niihi  cultus  videor.  Vitles  suavifer  opponi  mi- 
nistrum  et  bibentem,  Minister  alisolutc  de  oiycy^i»  ut  Tibnll, 
IIT.  6.  57.  In  vite  suavis  pictura  est,  et  praeclare  simplici,  cjuem 
puero  commendat  ,  adparatui  convenit.  Cogita  vero  vitem  ulmo 
vel  populo  adn;;xam,  sicciue  satis  arctam  ,  h.  arctis  pampinis  ac 
ramis  densam  umbram  efficientem,  Possi»  etiam  de  hypampelo, 
9.  pergula  vitigenia  accipere ;  de  qua  v.  Heyn.adVirg,  Cop.  8- 


v%^  ^^  w\\%%  vt.%  v^ 


q.    HORATII    FLACCI 


CARMTNVM 


LIBER     SECVNDVS. 


%%»v»\v»\\»»v»\v»\wwMA;w\o»^:^^vw»w>vv\w»»»»vw 


I. 
AD  ASINIUM  POLLIONEM. 


M. 


•otum  ex  Metello  consule  civicum 
Bellique  eausas  etVitia  etmodos, 
Ludum^ue  Fortunae,  gravesque 
Principum  amicitias  et  arma 

Nondum  expialis  imcta  cruoribus  ,  5 

Periculosae  plenum  opus  aleae 
Tractas,  et  incedis  per  ignes 
Suppositos  cineri  doloso. 

Paullum  severae  Musa  tragoediae 
Desit  theatris :  mox,  ubi  publicas  lo 

Res  ordinaris,  grande  munus 
Cecropio  repetes  cothurno , 

Insigne  maestis  praesidium  reis , 
Et  consulenti  Pollio  curiae, 

Cuilaurus  aeternos  honores  i5 

Dalmatico  peperit  triumpho. 

Jam  nunc  minaci  murmure  cornuum 
Perstringis  aures:  jam  litui  slrepunt: 
Jam  fulgor  armorum  fugaces 

Terret  equos  equitumque  vultus.  20 


—      538      — 

Aiidire  magnos  jam  videor  duces 

JSon  indecoro  pulvere  sordidos, 

Et  cuncta  terrarum  subacta 

Praeter  atrocem  animum  Catonis. 

Juno,  et  Deorum  quisquis  Amicior  ^5 

Afris  inulta  cesserat  impotens  ^ 

Tellure,  victorum  nepotes 
Retulit  inferias  Jugurthae. 

puis  non  Latino  sanguine  pinguior 
Campus  sepulcris  impia  proelia 

Testatur,  auditumque  Medis  5o 

Hesperiae  sonitum  ruinae? 

Qui  gurges,  aut  quae  flumina  lugubri* 
Ignara  belli  ?  quod  mare  Dauniae 
Non  decoloravere  caedes  ? 

Quae  caret  ora  cruore  nostro?  35 

Sed  ne ,  relictis  ,  Musa  procax  ,  jocis  , 
Ceae  retractes  munera  Naeniae : 
Mecum  Dionaeo  sub  antro 

Quaere  modos  leviore  plectro.  ^ 


11. 

AD  CRTSPUM   SALLUSTIUM. 


i.^  ullus  argento  color  est ,  avarl* 
Abdito  terris  ;  inimice  lamnae 
Crispe  Sallusti ,  nisi  temperato 
Splendeat  usu* 


—      539      — 

Vivet  cxlento  Proculcjus  aevo  5 

Notus  in  fratres  animi  paterni : 
Illum  aget  penna  metucnte  solvi 
Fama  superstes. 

Latius  regnes  avidum  domando 
Spiritum ,  quam  si  Libyam  remotis  lo 

Cadibus  jungas ,  et  uterque  Poenus 
Serviat  uni. 

Crescit  indul^ens  sibi  dirus  hydrops, 
Nec  sitim  pellit  ,  nisi  causa  morbi 
Fugerit  venis,  et  aquosus  albo  i5 

Corpore  languor. 

Redditum  Cyri  solio  Phraatem 
Dissidens  plebi  numero  beatorum 
Eximit  Virtus,  populumque  falsis 

Dedocel  uti  no 

Vocibus  5  regnum  et  diadema  tutuni 
Deferens  uni  propriamque  laurum, 
Quisquis  ingentes  oculo  irretorto 
Spectiit  acervos. 

V»^  %W  V^  VW^  V» 

in. 

A  D     D  E  L  L  I  U  M. 


■**-equam  memento  rebus  in  arduis 
Servare  mentem,  non  secus  in  bonis 
Ab  insolenti  temperatam 
Laetitia,  moriture,  Delli , 


—      54o      — 

Seu  nicJeslus  omni  tempore  vixerls ,  5 

Seu  te  in  remolo  gramine  per  dies  ^ 

Festos  reclinatum  bearis 
Interiore  nota  Falerni. 

Qun  pinus  ingcns  albaque  populus 
Umbr«m  hospitalem  consociare   amant  lo 

Ramis,  et  obliquo  laborat 

Lympha  fugax  treplclare  rivo  : 

Huc  vina,  et  unguenta,  et    nimium    brevia 
Flores  amoenos  ferre  jube  rosae  , 

Dum  res  et  aetas   et  Sororum  i5 

Fila  trium  patiuntur  atra. 

Cedes  coemtis  saltibus  et  domo  , 
Villaque,  flavus   «juam  Tiberis  lavit, 
Gedes,  et  exstructis  in  altum 

Divitiis  polietur  heres.  20 

Divesne  prisco  natus  ab  Inacho  , 
Nilinlerest,   an  pauper,  et  infima 
De  genle,  sub  divo  moreris, 
Victima  nil  miserantis  Orci. 

Omnes  eodem  coglmur:  omnlum  «5 

Vcrsatur  urna  5  serlus  oclus 

Sors  exitura,  et  nos  in  aeternum 
Exsilium  impositura  cymbae. 


IV. 


■^^  {}  sit  anclllae  liol  amorpudori, 
Xiuuhia  Phoocu  !  Prius  insolentein 
Serva  lirisfcis  nlveo  colore 

IMovit  Achillem, 

Movit  Ajacc-ni  Tflauioiie  naluiii  r» 

Fornia  capllvao  tlominum  Tecmessae: 
Arsil  Atridcs  medio  in  triumpho 
Virgine  rapta, 

Barbarae  posifjuam  cecidere   turmae 

Tlics.salo  victorc ,  et  ademtus  llector  lo 

T.adidit  fessis  ieviora  tolli 

Pergama   Grojis. 

Nesclas,   an  et  generum  heatl 
Phyllidis  flavae   decorent    parente?  : 
Rcgiuui  certe  genus  et  penates  j5 

Maeret  iniquos. 

Crede  non  illam  lihi  de   scclcsta 
Plehe  dilectam  ;  neque  sio  fidclem 
Sic  lucro  aversam   potuisse  nosci 

Matre  pudenda.  20 

Brachia  et  vultum  teretesque  sura» 
Jnteger  laudo  :  fuge  suspicari, 
Cujus  octavum  trepidavit  aetas 

Claudere  lu^f.rum^ 


~      542      --- 
V. 

-L^  ondiim  suLacla   ferre  jugum   ralet  V 

Ceivicc,  nondun.   munia  comparis 
Aequare,  nec  iauri   ruentis 
In  Venerem  lolerare  pondus. 

Circa  virentes   csl  animus  tuae  5^ 

Campos  juvcncae  .  nunc  fluviis  gravenci 
Solantis  aestum  ,   i»unc  in  udo 
Ludere   cum  vitulis  saliclo 

Praegesllentis.      Tolle  cupidlnem 
immilis   uyhg  :  jam  tlbi  livldos  lo 

Distinguet  Auctumi.Mis  racemos 
Purpureo  varius  colore. 

Jam  te  sequetur:  currit  enim  ferox 
Aetas,  et  illi,  quos  tibi  demserit, 

Adponet  annos  :  jam  proterva  i5' 

Fronle  petet  Lalagc  maritum 

Dilecta,  quantum  non  Pholoe  fugax 
iNon  Chloris  ,  albo  sic  humero  niteiis, 
Ut  pura  nocturno  renidet 

Luna  mari,  Gnidiusvc  Gyges;  20« 

Quem  si  puellarum  insereres  choro, 
Mire  sagaces  falleret  hospites 
Dlscrimen  obscurum  solutis 
Crinibus  ambiguoque  vultu. 


%^^  v.v>  ■  V"»  ■V-; 


—      543      — 

VI. 

AD    SEPTIMIUM. 


♦^eptimi,  Gades  aditure  mecum ,  et 
Cantahrum  indoctum  juga  ferre  nostra,   et 
Barbaras   Syrte^,  uLi  Maura  semper 
Aestuat  unda : 

Tibur,  Argeo  positum  colono  ,  5 

Sit  meae  sedes  utinam  seneclae  ; 
Sit  modus  lasso  maris  et  viarum 
Militiaeque. 

Unde  si  Parcae  prohibent  iniquae, 
Dulce  pellitis  ovibus  Galaesi  lo 

FJumen  et  regnata  petam  Laconi 
Rura  Phalantho. 

Ille  terrarum  mihi  praeter  omnes 
Angulus  ridet,  ubi  non  Hymetto 
Mella  decedunt,  viridique  certat  i '» 

Bacca  Venafro. 

Ver  ubi  longum  tepidasgue  praebet 
Jupiter'brumas :  et  amicus  Anlon 
l'ertili  Baccho  minimum  Falernis 

Invidet  uvis.  20 

ille  te  mecum  locus  et  beatae 
Posluiant  arces  :  ibi  tu  calentem 
Debita  sparges  lacrima  favilJam 
Vatis  amici. 

w*\%%  v*-*  V%%  WV 


544 


Vil. 
A  D     i'  0  M  r  E  I  U  M. 

V^^W^/V  w%  v^^  ■wv  w% 


aepe  nieciun  lempus  in  ulfimimj 
Ueductc  ,  Briilo   luilitiae   tlnce  , 
Quis  le  redoniivit  Quiritem 
Dis  palrjjs  Ilaloqiie  caelo  . 

Pompel,  meorum  prime  sof]tib*MJii  ? 
Cuni  quo  moranlcm  ^acjie  diem  incro 
Frct},i ,  coronatus  nitentcs 
Malobalhro  Syj'io  capillos. 

Tecum  Philippos  et  cclerem  fugiJi-j 
Sensi,  relicla  non  hcne  parmula  ; 
Qnum  fracta  Virtu^,  el  minaces 
Turpe  solum  teligere  mcnto, 

Sed  me  per  hostes  Mercurius  colcr 
Denso  paventem  sustulit  aere  : 
Te  rursiis  in  hellum  resorhens 
bnda  Irelis  tulit  aestuosis. 


lO 


Ergo  chrgatam  redde  Jovi  dapem_ 
Longaque   fessum  militia  lalus 
Dcpoiie  suh  lauru  mea,  nec 
Parce  cadis  tihi  deslinalis. 

Ohllvioso  levia  Massico 
Cihoria  exple  :   funde  capacihus 
Unf>uenla  de  conchis.     Onis   ?  do 
Drproj-crare  apio  coronas 


6^0 


Curatve  niyrlo  ?  (juem  Venus  arLilrunl  25 

Dicet  bibendi?Non   ego  sanius 
Bacchabor  Edonis  :  receplo 
DuJce  mihi  lurerG  est  amico. 


VJII. 
A  D     B  A  R  I  N  E  N. 


^-^lla  si  juris   tibi  pejcratl 

Poena,  Barine  ,  nocuisset  unquani; 

Dente  si  nigro  fieres  vel  uno 

Turpior  ungui : 

Crederem.      Scd  lu ,  simul  obligasti  5 

Perfidum  votis  caput,  enitescis 
Pulchrior  multo,  juvenumrjue  prodis 
Publica   cura. 

Expedit,  matris  cineres  opcrlos 

Fallere,  et  toto  taciturna  noctis  io 

Signa  cum  caelo,  frelidaque  Divos 

Morte  carentes.  ^ 

Ridet  Iioc,  inf[uam  ,  Venus  ipsa,  rident 

Slmplices  Njmphae,  ferus  et  Cupldo 

Semper  ardentes  acuens  sagittas  i5 

Cote  cruenla.  ♦ 

Adde ,  quod  pubes  tibi  crescit  cmnis  j 
Servitus  crescit  nova ;  nec  priores 
Inipiae  tectum  domlnae  rellnquunt 

Saepe  minati.  26 

J.  ^an&.  M  m 


—     546     — 

Te  suis  matres  metuunt  juvencls, 
Te  senes  parci,  miseraeque  nuper 
Virgines  nuptae,  tua  ne  retardct 
Aura  marilos. 


IX. 
At)     VALGIUM. 


i-^  on  semper  imLres  nubibus  hispidos 
Manant  in  agros :  aut  mare  Caspium 
Vexant  inaequales  procellae 
Usquej  nec  Armeniis  in  oris, 

Amice  Valgit,  stat  glacies  iners  5 

Menses  per  omnes  :  aut  Aquilonibus 
Quercela   Gargani  laborant, 
Et  foliis  viduantur  orni. 

Tu  semper  urgues  flebilibus  modis 
Mysten  ademtum  *,  nec  tibi  Vesper©  lo 

Surgente  decedunt  amores , 
Nec  rapidum  fugiente  Solem. 

At  non  ter  aevo  functus  amabilem 
Ploravit  omnes  Antilochum  senex 

Annos  :  nec  impubem  parentes  lO 

Troilon,  aut  Phrygiae  sorores 

Flevere  semper.     Desine  mollium 
Tandem  querelarum :  el  potius  nova 
Cantemus  Augusli  tropaea 

Caesaris,  et  rigidum  Niphaten.  20 


—      547       — 

Mcclumqiie  flumen ,  gentibus  additum 
Virtis  ,  minores  volvere  vortices  ; 
Intrctque  praescriptum  Gelonos 
Exiguis  equitare  campis. 


X. 

A  D     I.  I  C  I  N  I  U  M. 


XV  eclius  vives ,  Licini,  neque  altum 
Semper  urguendo,    neque  ,  dum  procellas 
Cautus  horrescis,  nimium  premendo 
Litus  iniquum. 

Auream  quisquis  mediocritatem  5 

Diligit,  tutus   caret  ohsoleti 
Sordibus  tecti^  caret  inviclenda 
Sobrius  aula. 

Saevius  ventis  agitatur  ingens 

Pinus  :  et  celsae  graviore  casu  lo 

JDecidunt  turres  :feriuntque  summos 
Fulgura  monles. 


D 


Sperat  infe.etis,  metuit  secundis 
Alteram  sortem  ]»ene  praeparatum 
Pectus.     Informes   hiemes   reducit  i5 

Jupiter,    idem 

Submovet.     Non ,  si  male  nunc,  et  olim 
Sic  erll :   cruondam  cithara  tacentem 
Suscitat  Musam,  neque  semper  arcum 

Tendit  Apollo.  29 

M  m  * 


—      548       — 

Rebus  anguslls   animosus  atque 
Forlis  adpare  :  sapienter  idem 
Conlrahes  vento  nimium  secundo 
Turgida  vela. 


XI. 
AD    QUINCTIUM. 

^/»/V*^(%%'V%  w\.  wv  w% 

V^uid  bellicosus  Cantaber,  et  Scythes, 
Hirpine  Quincti,  cogitet,  Hadria 
Divisus  ohjecto,  remittas 

Quaerere :  nec  trepides  in  usum 

Poscentis  aevi  pauca.     Fugii  retro  5 

Levis  Juventas,  et  Decor :  arida 
Pellente  laseivos  Amores 

Canitie  facilemque  Somnuin. 

Non  semper  idem  florlhus  esl  hoftor 
Vernis ;  neque  uno  Luna  rubens  pllet  lo 

Vultu:  quid  aeternis  minorem 
Consihls  anlmum  fallgasl^ 

Cur  non  sub  alta  vel  platano,  vel  hac 
Plnu  jacentes  sic  temere,  et  ro:a 

Canos  odorati  capillos  ,  i5 

Dum  Ilcet,  Assjrlaque  nardo 

Polamus  uncti  ?  Dissipat  Evlus 
Curas  edaces.     Quis  puer  oclus 
Keslinguet  ardentls  Falerni 

Pocula  praetereunte  Ijmpha?  20 


—      549      — 

Qiiis  (lcvium  5Corlum  eliciet  domo 

Xijilen  ?  ehurna,  cHcap^e,  cum   Ijra 

Mfllurel,  in  comtum  Lacaenae 

More  comam  religata  nodum. 


xir. 

AD    MAECENATEM. 


i-^  olis  longa  ferae  bella  Numanliae  , 
Nec  durum  Hannibalem,  nec  Siculum  mare 
Poeno  purpureum  sanguine,  mollibus 
Aptari  citharae  modis : 

Nec  saevos  I-iapithas,  et  nimium  mero  5 

Hylaeuni :  domitosve  Herculea  manu 
Telluris  juvenes,  unde  periculum 

Fulgens  contremuit  domus 

Saturni  veteris  :  Tuque  pcdestribus 
Dlces  historiis  proelia  Caesaris  ,  lo 

Maecenas,  melius,  ductaque  per  vias 
Pieirum  colla  minantium. 


o 


INIc  dulcis  dominae  Musa  Licymniac 
Cantus,  me  voluit  dicere  lucidum 
Fulgentes   oculos,  et  bene  mutuis  i5 

Fidum  pectus  amofibus: 

Quam  nec  fcrre  pedem  dedecuit  choris, 
Nec  certare  joco,  nec  dare  brachia 
Ludentem  uitidis  virginibus,  sacro 

Dianae  celebris  die.  20 


Nuni  tu,  quae  tenuit  dlves  Achaemencs, 
Aut  piiiguis  Phrygiae  Mygdouias  opes, 
Permutare  velis  crine  Licymniae , 

Plenas  aut  Arabum  domos  ? 

Dum  flagrantia  detorquet  ad  oscula  13 

Cervicem  ,   aut  fncili  ^ae^  ilia  negat, 
Quae  po5cente  niagis  gaudeat  eripi, 
Interdum  rapere  occupat. 


XIII. 
IN     ARBOREM. 

T 

-«•IJe  et  nefasto  te  posuit  die, 
Quicumque  primum  ,  et  sacrllega  manu 
Produxit,  arbos,  in  nepotum 

Perniciem  ,  obprobriumque  pagi. 

Illum  ct  parentis  crediderim  sui  5 

Fregisse  cervicem,  et  penetralia 
Sparsisse  nocturno  cruore 

Hospitis ;  ille  venena  Colcha^ 

Et  qnidquid  usquam  concipitur  nefas  ,  * 

Traclavit :   agro  qui  statuit  meo  10 

Te  triste  lignum,  te  caducum 

In  domini  caput  immerentis, 

Quid  quisque  vitet,  numquam   homini  satis 
Caulum  est,  in  horas.     Navila  Bosporum 

Poenus  pfrliorrescit,  neque  ultra  l.^ 

Caeca  iimet  aliunde  fata; 


—      651      — 

Mlles  saglttas  et  celerem  fucjam 
Partlii  :  calenas  Parlhus  et  Ttalum 
RoLur  :  sed  improvisa  leti 

Vis  rapuit,  rapietquc  genles.  30 

Quam  paene  furvae  regna  Proscrpinae  5 
Et  judicantem  vidimus  Aeacum : 
Sedesque  discrelas  piorum  ;  et 
Aeoliis  fidibus  querentem 

Sappho  puellis  de  popularibus  ;  ii 

Et  te  sonantem  plenius  aureo, 
Alcaee,  plectro  dura  navis, 

Dura  fugae  mala,  dura  belli» 

Utrumcjue  sacro  digna  silentio 

MJrantur  Umbrae  dicere :  sed  magi»  3o 

Pugnas  et  exactos  tyrannos 

Densum  humeris  bibit  aure  vulgus, 

Quid  mirum  ?  ubi  illis  carminibus  stupens 
Demittit  atras  bellua   centiceps 

Aures,  et  intorti  capillis  55 

Eumenidunr  recreantur  angues : 

Quin  et  Prometbeus  et  Pelopis  parens 
Dulci  laborum  decipitur  sono  : 
Nec  curat  Orion  leones 

Aut  timidos  agitare  lyncas.  4o 


—       552      — 
XIV. 

A  D     P  O  S  T  U  M  U  M. 


E 


heii  fugaces,  Postume,  Postume, 
Labuntur  anni :  nec  Pielas   moram 
Rugis    et  instantl  Senectae 

Adferet,  indomitaeque  Morti. 

Non  si  trecenis,  quotquot  cunt  dies  ,  5 

Amice  ,  places  ilJacrimabilem 
Plutona  tnuris  ;  qui  ter  amplum 
Geryonen  Titjonque  trisli 

Compescit  unda,  scilicet  omnihus, 
Quicumf|ue  terrae  munere  vescimur,  lo 

Enaviganda,  sive  reges 

Sive  inopes  erimus  coloni. 

Frustra  cruento  Marle  carebimus, 
Fractisque  rauci  fluctiJjus  Hadriae  j 

Frustra  per  auctumnos  nocenlem  '  i5 

Corporibus  metuemus  Austrum} 

Visendus  aler  flumine  lanffuido 

c 

Cocylos  errans,  et  Danai  genus 
Infame,  damnatusfjue  longi 

SisyphusAeolides  laboris,  30 

Linquenda  tcllus,  et  domus,  et  placens 
Uxor  :  neque  harum,  quas  colis,  arborum 
Te,  praeler   invisas  cupressus, 

Ulla  brevem  dominum   sequetur,  2  5 


—       553       — 

Absumet  heres  CaecuLa  dignior 
Servala  centum  claviLus :  et  mero 
Tinguet  pavimentum  superLum 
Pontificum  poliore  cocnis. 


XV. 

T 

-I-am  pauca  aratro  jugera  regiae 
Moles  relinquenl :  undiquc  Jatius 
Extenta  visentur  Lucrino 

Slagna  lacu:  plataimsque  paelebs 

Evincet  ulmos :  tum  violaria,  et  5 

Myrtus,  et  omnis  copia  nariuni , 
Spargent  olivetis  odorem 

Fertilibus  4omino  priori: 

Tum  spissa  ramis  laurea  fervidos 
Excludet  ictus.     Non  ita  Romuli  10 

Praescriptum   et  intonsi  Catonis 
Auspiciis,  veterumque  norma, 

Privatus  illis  census  erat  brevis  ,  \ 

Commune  magnum  :  nulla  decempedis 

Metata  j)rivatis  opijicam  i5 

Porticus  excipiebat  Arcton : 

Nec  fortuitum  spernere  cespitem 
Leges  sinebant,  oppida  publico 
Sumtu  jubentes  et  Deorum 

TempJa  novo  decorare  saxo^  Zo 


554      — 


XVf. 
A  D     G  R  O  S  P  H  U  iM. 


^--'tium  Divos  rogat  in  patenti 
Piensus   Aegaeo  ,   slmul  atra  nubes 
Condidit  Lunam,  neque  certa  fulgenl 
Sidera  nautis : 

Otium  bello  furiosa  Thrace  ,  6 

Otium  Medi  pharetra  decori, 
Grosphe  ,    non    gemmis  ,    neque    purpura    ve-  . 
nale ,  neque  auro. 

Non  enim  gazae  neque  consularis 
Submovet  lictor  miseros  tumultus  lo 

Mentis,  et  Curas  laqueata  circum 
Tecta  volantes. 

Vivitur  parvo  bene ,  cui  palernum 

Splendet  in  mensa  tenui  salinum  : 

Nec  leves   soninos  Timor  aut  Cupido  .i5 

j  Sordidus  aufert. 

Quid  brevi  fortes  jaculamur  aevo 
Multa?  cjuid  terras  alio  calcntes 
Sole  mutamus?  Patriae  quis  exsul 

Se  quoque  fugit?  jo 

Scandit  aeratas  vitiosa  naves 
Cura:  nec  turmas  equitum  relinquil: 
Ocior  cervis,  et  agente  nimbos 
Ocior  Euro. 


Laeliis  in  praesens  animus  quod  uUra  est,  20 

Oderit  curare,  et  amai-a  iento 
Temperet  risu.     INihil  cst   abomni 
Parle  beatum. 

Abstulit  cl.irum  cita  mors  Achillem, 
Longa  Tittionum  minuit  sonecius  :  So 

Et  mihi  forsan,  tibi  quod  negarit, 
Porriget  Hora. 

Te  greges  centum  Siculaeque  circum 
Mugiunt  vac  ae  ,  tibi  lollit  hinnitum 
Apta  quadrigis  cqua  ;  le  bis   Afro  35 

Alurice  tinctae 

Vestiunt  lanao  :  mihi  parva  rura,  et 
Spiritum  Grajae  ten uem  Camenae 
Parca  non  mentlox  defllt,  et  maJignuai 

Spernerc  vulgus.  4** 

XVII. 
AD     MAECENATEM. 

V-^ur  me  querelis  exanimas  tuis  ? 
Ncc  Dis  amicum  est,  nec   mihi ,  te  prius 
Obire,  Maecenas,  mearum 

Grande  decus  coiumenque  rerum* 

Ah  !  te  meae  si  partem  animae  rapit  5 

Maturior  vis,  quid  moror  allera  ? 
Nec  carus  aeque,  nec  super.stes 

Integer.     Ille  dies  utramque 


Jj 


6       — 


Ducet  ruinam.     Non  ego  perfidum 
Dixl   srtcramentum  :  ihinius,  ijjinius  , 
Utcunque  praececles,  supremum 

Carpere  iter  comiles  parati, 

ATe  nec   Chimaerae  spiritus  igneae, 

PSec,  si  resurgat  cenlimanus  Gjges, 

Divellet  unquam.      Sic  polonti 

Justitiae  placilum(|ue  Parcis^ 

Seu  Ijibra,  seu  me   Scorpius   adspicit 
Formidolosus,  pars  violentior 
Natalis  horae,  seu  tyrannus 

Hesperiae  Capricornus  undae  ; 

Utrumque  nostrum  incredihili  modo 
Consenlit  astrum.      Te  Jovis  impio 
Tutela  Saiurno  refulgens 

Eripuit,  volucrisque  Fati 

Tardavit  alas,   quum  populus  frequens 
Laetum  theatris  ter  crepuil   sonum  : 
Me   truncus   illapsus  cerehro 

Suslulerat,  nisi  Faunus  iclum 

Dextra  levasset,  Mercurialium 
Custos  virorum.     Reddere  victimas 
Aedemque  votivam  memento  : 

Nos  humilem  feriemus  agnam. 


lO 


10 


20 


25 


3o 


wvwwwv^vw^ 


N, 


XVIII. 


on  ehur  neque  aurcum 
Mea  renidet  in  domo  lacunar: 
Non  trahes  Hymeltiae 

Premunt  columnas  ultima  recisas 


Africa  :  neque  Attali  fi 

Igtiolu.s    hcrcs   rcgiam   occnpavi  : 
Ncc  Laconicas  mihi 

Trahunt  honcslae  purpuras   chcnlac. 
At  fidcs  ct  inj^eni 

Benigna  vona  est;  pauperemquo  (li\  cs  lo 

Mepetil;  nihil  supra 

Deos  ]ace,s.':o  :  nec  ];oteiilem  amicum 
Largiora  ilagilo, 

Satis  bealus  uriicis  Sahinis. 
Truclilur   dies  die,  j  rj 

iSovaeque  pcrgunt  i.nlerire  Lunae: 
T»i  secar/da  marmcra 

Locas   suh  ipsum  lunusj  et  sepnlcri 
Immemor,  struis  domos  ; 

Marisque  Bajis  obstrepenlis  urguej  20 

Sahmovere  litora, 

Parum  locuples  conllncrile  rlpa. 
Ouid?  quod  usque  proximos 

Revellis  agri  lcrminos,  el  ullra 
Limi^es  clicntium  25 

Saiis  avarus :  pellitur  paicrnos 
In   sinu  ferens  Deos 

Et  uxcr,  et  vir,  scrdidostjue  natcs. 
Nulta  cerlior  tamen, 

Rapacis   Orci  fine,  destinata  5^ 

Aula    divitem  manet 

Herum.      Quid  ullra  tendis?  Aequa  tcllus 
Paupcri  recluditur 

Regumque  pueris  :  nec  salelles  Orci 
Callidum  Proinethea  3^3 

Revexit  auro  caplus.      Hic  superhum 
Tantalum,  atque  Tantali 

Genus  coercet;  hic  levare  lunclum 
Pciuperem  lahoi^ibus 

Vocatus  atque  non  vocatus  audit.  40 

W».  ^■VX  ■»/v/%  %/V^  v-w 


—      558      — 

XIX. 

I  N    B  A  C  C  H  U  M. 

•Dachum  in  remotis  carmina  rupibu* 
Vidi    doccntem   (credite  posteri  !), 
Njmphasf[ue  cL»scentes  et  aures 

Capfipedum   Salyrorum  acutas. 

Evoe  !  recenti  niens  trepidat  metu,  6 

Pienoque  Bacchi  pectore  turbidum 
Laelatur  !  livoe  !  parce,  Liber  ! 

Parce,  gravi  metueude  ihyrso ! 

F^s  pervicaces  est  mihi  Thyjadas, 
Vinique  fontem,  lactis  et   uberes  io 

Cuntc«re  rivos,  atque   Iruncis 

Lapsa  cavis  iterare  niella»  » 

Fas  et  beatae  conjugis  additum 
Slciiis  lionorem,  teclaque  Penthei 

Disjecta   non  leni  ruina  l5 

Thracis  el  exitium  Lycurgi. 

Tu  flectis  amnes,  tu  mare  barbarum : 
Tu  separatis  uvidus  in  jugis 
Nodo  (oerces  viperino 

Bistonidum  sine  fraude   crines.  20 

Tu,  quum  parentis  rejjna  per  arduum 
Cohors    Gigantum  scanderet  impia, 
Rlioetum  relorsisti  leonis 

Unguibus  horribilique  luala  : 

Quamquam,  clioreis  aptior  et  jocis  25 

Ludoqiio  dictus,  non  sat  idoncus 


—       5j9       — 

Pugnae  ferebaris  5  sed  itlcm 

Pacis  eras  metliusque  Lelii. 

Te  ^idit  insons   Cerberus  aureo 
Cornu  decorum,  leniler  adlerens  7)0 

Caudani,  et  reoedentis  trilinj:^ui 

Ore  pedes  tetigitque  crur«. 


XX. 
AD  MAECENATEM. 


•*-^  on  usitata,  non  tenui  ferar 
Penna  biformis  per   liquidum   aetbera 
Vales  :   neque  in  terris  niorabor 

Longius  :   invidiaque  major 

Urbes  relinquam.     Non  ego  pauperum  5 

Saiiguis  parenlum,  non  ego,  quem  vocas, 
Dilecte  ,  Maecenaj:,  obibo, 

Nec  Slygia  cobibebor  unda. 

Jam  jam  residunt  cruribus  asperae 
Pelles :  et  album  mutor  in  alitem  10 

Superna:  nascunturque  leves 

Per  digitos  humerosque  plumae. 

Jam  Daedaleo  ocior  Icaro 
Visam  gementis  litora  Bospori, 

Sjrtesque  Gaetulas  canorus  i5 

Ales  Hjperboreosque  campos. 


—       r,(jO       — 


Me  Colclius,  et  cjui  dissimulnt  metum 
Marsae  cohorlis  Dacus,  et  ullimi 
Noscent  Geloni:  me  peritus 

Discet  Iber,  Rhodanique  potor. 


Absint  inani  funere   naeniae, 
Luctusque  turpes  et  querimoniae  : 
Compesce  clamorem,  ac  sepulcri 
Mitte  supervacuos  honores. 


Argumenta  Carmiiium 


e  t 


Adnotationes. 


I.  «6an&. 


N  n 


Q.  HORATII  FLACCI 

CARMINUM 

LIBER  SECUNDUS. 


C    J    R    AI    E    N     l 

ARGUMENTUM. 

C/.  Aslnhis  Pollio^  virtiite  bellica  prudentia- 
qiie  ciiyili  c/arissimus ,  idemjue  in  causis  fo^ 
rensibus  agendis  eocercitatissimus  *  trag^oedia' 
rumrfue  scriplor  nobilissimus ,  quum  in  enar- 
randa  bellorum  civilium  ,  quibus  ipse  inter- 
fuisset^  historia  occupatus  esset  ^  hoc  ad  eum 
carmen  scripsit  Horatius ;  cuj us  descriptio  , 
si  rerum  ac  verborum  ornatum  demas  ^  nobis 
quidem  facillima  videtur.  Laudat  et  exhor^ 
taiur  Pollionem  poeta  ^  ut  ^  quod  tam  prae^ 
clare  inclioaverit  opus  ,  quam  primum  ad 
jinem  periexat.  Jam^  quae  illudtam  desidC' 
raium  faciant ,  et  cur  ab  eo  potissimum  ,  tam 
enixe  efjiagiiet.,  duasmaxime  adfert  causas , 
et  operis  suscepfi  difTicultates ,  quas  eum  op- 
iime  projligatnrnni  sciat ,  et  ^  quam  sum- 
mam  ei  tribuit ^  g,rtem  historicam.     Ac  hujus 

N  n   2 


-       564      - 

qnideni  alteram  viriutem  ,    qurcm   adfcrre  de- 
htt  /listoricus  ,  prudentiaju  civilem  ,  mitio  sia- 
tim  carmiuis   docte    declarat ^   inirijicerjue   in 
Pollione  extolUt  ;  altcram,  Iwxmv  &g(r^VcVTiv/,v, 
uberius  desigJiat  coloribusque  vividissimis  rs- 
^raesentat   inde  a   v.  17.  Delatus  sic,    animo- 
que    complexus  singularum   rerum    gestariim 
memoriam  impetu  quodam  ad  cojitemplandani 
detestandamque     hellorum    istorum    alrocita- 
lem  ahripitur,    a   quo  se    demum    v.   07.    prae- 
clara    injlexione     revocat.      Incessus    cariui- 
jiis  multum  gravitatis  habet ;  doctrina  et  or- 
natus  in    singulis    admirabilis ;    imagines  re- 
rum  lectissimae  ,  ut  perfectissimis  Horatii  car- 
minibus   illud  accensendum   sit.     puae  tamen 
ipsae   huius  c.    virtutes  ^  prace   intellectae   ac 
distortae ,    plura   super  ejus    consilio    opinio- 
num  peperere  monstra  ,  quae  ^  quum  justa  in- 
terpretatione  projligare  stizduerimus  ,  ulteri- 
us  hic  exagitare  nihil  attinef. 

AJnotationes. 

V,  1 — g.  Perfectissimum   in  forma  operis  sui  Pollionem  sta- 

tim    inilio   carminis    pocta   Tepraesentat ,  bellorum   civilium    cle- 

scriptionem   tofiuscjue  operis  ambitum    iis  adumbrando  coloribns, 

qui  et  suscepti   laboris   clifficultates,    miramque  in  iis  piofligandis 

PoHionis    dexteritatem  ,    omninocjue   bistoriam  ejus  tanquam  con- 

summatae    artis  exemplam    ostendunt.  Lauclat    enim  bujas  viri  in- 

signem  cum  in  rimanilis  belli   istius  causis,    tum    in    exploranclis , 

rectecjue  expPnrlendJs  ,  cjuibus  iiiurl  arlminislraretnr  ,   uuique  adeo 

rebus   vel  prospere    vel  male   gestis  mpjr.cnfum   faccrent  ,   motlis 

specfalam  cvvioiv  z:<.}.iti/./iV ,   c^uam  jnre  palmarem  IJistorici  virfa 

tem  judicat  Lucian.  cle  tonscr.  iJist.  §.34    Conf.  omnino  Gell.  N. 

A.  L.  V.   j8.  Scilif ct  tiisforinm    pcrscripturus    ita    vefsari  dfbet  , 

ut  non  modo    casvs  eventuique  rcrum  ,    qui  fjicruingue  fortuiti 

sitnl  ,    secl  ratio  etiam  causaeque    noscanlur  ,    ut  T.frii.  Hist  \. 


—      5t»5      — 

4.  Vulgaris  oinniiio  vvt  l  —  8-  eiAuntiatio  erat:  Tu  ,  o  Pollio, 
Ijtlluriin  civilium  historiam  paras  ,  arduum  hercle!  atcjue  clifficile 
op;is  '  Tractas ,  exponis ,  describis  motum  civicam  ,  motusrjivi- 
Ils,  t|uae  turbae  in  rcp,  exstiterint,  cfuorum  factiones  civilatis 
statmn  tubverterint ,  t\v  HJetello  consule  inAc  a  Metelli  consu- 
latu.  Di.ierte  adeo  poeta  motum  ab  ipso  bello  civili  ( v.  2.)  di- 
stingtiit,  innuitc^ue  societatem  trium  principum,  Pomp^ii  ,  Cae» 
saris  et  Crassi ,  reip.  opprimendae  causa  initam ,  quae  per  decem 
annos  be!  o  civili  prolusit.  v.  Dio  XLVII,  54*  Appian  B.  C.  II.  9- 
JJieton.  Caps  19.  Facta  haec  imperii  paclio  a.  U.  694.  Q.  Caeoi- 
lio  Mftello  Celere,  Lucio  Afranio  Coss.  Qaae  cum  insecutorum 
bellorum  rivilium  semina  continerct,  recte  inde  Pollio  historiam 
suam  exorsus  est.  Proprie  igitur  hic  motus  de  turbulentis  reip. 
temporibus  accipiendum  ;  ciua  notione  saepius  apud  Ciceronem 
et  ajios  occurnt.  Alii  post  Porphyr.  et  Lamb.  de  ipsius  belli  ci- 
vilis  primordiis  capiunt ;  uuod  etsi  lofjuendi  usas  ferat  (ita  v.  c. 
Sil.  I.  20.  lamque  adeo  magni  repetam  primordia  motus.  et 
Stat.  Achill.  I.  4o8-);  diserte  tamen  parles  opeiis  {motus  et  bcl- 
lum  civ.)  distinguere  videtur  lioratius  ,  ni?moralo  inprimis  Me- 
telli  consulatu  ,  cjui  X  annos  bellum  civile  antecessit.  Quam  diffi- 
cultatem  Torrentius,  c{ua  hanc  interpretalionem  premi  videbat, 
ifa  removere  conatus  est ,  ut  Q.  Caecil.  Mefellum  Pium  ,  c/ui  a. 
U.  701.  cum  Cn.  Pompejo  consulatum  ^essit,  intelligendum  sta- 
tueret.  Si  omnino  ab  hacstandum  est,  malim  motum  bellique  cau- 
sas  copia  poetica  et  ornate  dictnm  accipere  pro ,  motum  ejusque 
r.iusas ,  btllum  cum  causis ,  cjuae  adeo  Pollioni  inde  a  Metelli 
consulatu  arcessend.ie  crant-  —  Civicus  ,  antic|aa  forma  ,  nt  III. 
24.  26.  civica  rabiei  ,  et  Ep.  I.  3.  23.  Male  eam  Florus  ,  adfecfa- 
tor  talium  ,  intexuit  IV.  2.  furorem  ciiicum  dicens.  — •  ».  belli 
causas  ,  c^uomodo  intestini  isti  motus  Ijellum  civile  excitaverint , 
tjuomodo  inde  bsllum  civile  cxarscrit.  Proximae  cjuidem ,  ciuae 
istam  imperii  .societatem  dissolverent ,  causae  erant  caedes  Cras- 
si  apud  Parthos  (Lucan.  I.  106.  Parthica  Romanos  solverunt  dam- 
na  furorei ;  Plus  illa  vobis  acie  ,  quam  creditis  ,  actum  est ,  ydr. 
sacidae :  bellum  victis  civile  dedistis.J  et  niors  luliae,  Caesari» 
jiiiae  ,  Pompejo  nuptae.  Tnm  enim  mutuo  metu,  adfinitafisque 
vinculo  soltiti  Pompejus  nec  parem  ,  nec  Caesar  superiorem  ferre, 
armi.sc{ue  utercjue  de  principata  contendere  coepit  (v.  Flor.  IV. 
2.  Senec.  Ep.  94.  extr.).  Quorumcjuidem  capiendorum  Caesariprae- 


textum  fuit    sublata   tribunorum   intercessio    v.    Suefon.    c.  XXKi 

'ande   et    hanc  belli  a  Caesare    moti  caujam  ab  ipso  PoUionetra- 

ditam  discns  ,  uuod  Caesari ,  siprivafus  recliisset,  Milonis  exem- 

plo  circ-umposifis  .''rniatis   causa  apud  judices  dicenda  fuisset.  Pitl/- 

lica  vero  hujus  belli  semina  ,  tjuae  vocat  Lucan.  I.  iSg.  erant  lu- 

xuries  ,    et    contlafa  inde   nuiltis  rei    fnmiliaris  egestas  ,  tjui  adeo 

salva  rep.  salvi  esse  "on  possent    (ut  de  Lcntulo  Vellei.  II.  49*) 

cjuibus  Ca^.^ar  plane  palam  bello  civili  opus  csse  dlceret.  Saeton, 

Caet.  c.  XXVII. —  fiV/rt ,  in  adniinisfrando  bello  utrint|tte  ,  maxi- 

me  a   Pomp'.janis  ,    admissa  ,  e.  g.  (juod  Pompejus  tam  flagitiose 

nnparatus  acerrimuni  ducem  exercitumcjue  provooasset  ;  (juodRo- 

ma  Ifalia(jue  excessisset :  cjuod  victoria  apud  Dyrrhachium  repor- 

tafa    uti    nescivisset ;    tjuod    bellum,   tjuod    ipsi  trahendum  esset  , 

impefu  suo  gereret ;  «juod  Caesarem,  Thessaliam  pefentem  ,  cum 

ei    in   Iialiam    transmiffendum   esset  ,    secjueretur,    Aegyptumque 

jiosf    pngnam'  Phar.salicam ,    non  Africam  contenderet ,    cet.    Alii 

^itia  actatis  isfius,    cfuae  belluni  civile  f raxevinf ,  intelligunt,  ne- 

scij    uuam    bene.  —  modos ,    ipsum  belli  gerendi  modnm.  Etiam 

hoc  late  pafet.  Nam  et  tjuantis  copiis ,   cjuibus   utrincjue  sociorum 

auxiliJs,  cjujbus  ferrarum  locis,    ef  cjuanta  pertinacia  partiumque 

illud  gestum  sif  odio  ,    comprehcndit.  IHodos  tamen  ad  fortunam 

\.    scj.    cjuO'.jne  tr.ihere    licet ;    ut  sint    r^inoi  7/)!  Tv^^yiS ,  varietas 

Fortunae   propria   ut    Cic.   de    Div.  II.  109.  Eurip.  Troad.   1205. 

Toii  Tfiion  a.)  Toyjf.!  ■nfj^Msi.  Ind<?m  in  fr.  apud  Stob.  in  Flor.  Grot, 

p. 463«  ^'jf  Tvy^fii   oiiy^   tii  TfoTto^.  —  3.  Ludurn  Fortunae  fortuitos 

rerum    cventus,    uLi ,    (juae  summa  ratione  provisa  erant ,  eventa 

destifuuntur,   femerc  confra  coepla  ,  felicifer  cadunt.  Maxime  ta- 

men  duorum  ducum  fata  a  poeta  respici  pnto  ;  Pompeji,  inse  tam 

discr.rdantem  fortunam  expcrti,    ut  cui  modo  ad  victoriam  ter- 

ra  defuisset ,  deessct  ad  .wpulturam  (VelJei.  11,53.  adde  Petron. 

<le    Mut.    K.    23y.   scjcj.    llle   tremor  ponti ,    saevi   quoque  terror 

Eydaspis  ,  ct  piratarum  scopulus :  modo  quem  ter  ovantam  Ju- 

piter  horruerat ;  quem  fracio  gurgite  Pontus ,  et  veneratus  erat 

suhmissa    Bosporos   unda:    pro  pudor '.   imperii  deserto  nomine 

fugit ,  ut  Fortuna  levis  Jllagni  quoque  terga  videret.):   Caesaris, 

Pompcjum,    a  cjuo  ad  tanfum  dignitatis   fastigium  evecfus  susten 

tatusqyeineoesset,  deprimenfi?,  ad  incilastjue  redigenlis,  moX(|u(- 

ubi  rerum  potitus  esset,  in   curia  interemti.     In  his  enim  vicissi.- 

tudmibus  Fortuna  hidere  ,  jocaii  dicitar.  Vid.  ad.  III.  29,  .50. -r-. 


—       567       — 

Prlncipum  amicitias,  initam  iuter  Cacsarem  ,  Pompejumet  Cras- 
.vim  potentiae  societatem  ,  con\ixrsiUonem ,  gravem  sc.  reip.  quac 
Urbi  (Vellei.  H.  44")  orbique  terrarum  neo  minus  rf*"^'"'»  quo» 
que  tempore  ipsis  exitinhilis  fuit.  Hinc /wa/e  h.  in  reip.  perniciem 
(iiisi  potius  est  parum,  s^mulate)  concordes  vocat  Lucan.  I.  87. 
Iil.  V.  84-  Tu  causa  maloram  facta  tribus  dominis  communis 
Roma.  In  animo  forte  h.  1.  habuit  Senec,  cle  Provid.  c.  3.  Ini- 
micitiae  potentum  grave:  suntl  opponatur  simul  Pompejoy  Cae. 
sari  Crasso.  Ceterumsubtexta  haec  sunt  helli  civilis  descriptioni , 
quae  ordine  priora  sunt ;  cjaod  in  poeta  lyrico  neminem  offenclere 
flebet.  —  et  arma  nondum  exp.  u.  c.  Idea  poetica ,  qua  belli  ci- 
vilis  impiefatem  vivide  ostendit  poeta;  nihil  amplius.  Frustra  se 
torcjuent  alii ,  ut  sententiarum  progressum  eruant,  explicando:  ut 
ceperint  arma  cives,  adeocjue  ipsum  bellum  ;  vel ,  cjuod  eodem 
redit,  proeliaipsa  civium  adversus  ci\es  cogitando.  —  ««c/atincta, 
adspersa,  polluta  cruoribus  cruore  ,  sanguine  nondum  expiato 
adeocjue  civium  recens  caesorum  sanguine  adhuc  madida,  etillantia. 
Nam  populus  mutua  suorum  caede  «70?  committit,  cjuo  piaculis 
exsolvendus  est ;  ipsa  adeo  arma  ,  sanguis  ita  profusus  expiandus 
est.  Saelerata  ideo  vocat  arma  Lucan.  VI,  406,  Docte  vero  poeta 
innuit  bclla  civilia  Marii,  Cinnae,  Suilae  vixdum  finita,  cjuum 
novnm  inter  Pompejum  et  Caesarem  suboriretur.  —  6.  Periculo' 
Sae  plenum  opus  aleae  ,  ornate  et  docte  pro  ,  opus  periculosissi- 
nium,  rem  magnam  et  arduam  moliris:  nihil  ampliu».  Inestadeo 
lous  prudentiae  ejnscivilis,  dijudicandis,  ciuibus  utrimque  bellum 
gereretur  ,  rationibus  proditae.  Tofius  carminisconsilium  pervcr- 
tunt,  cjui  Pollionem  ab  incepfo  opere  deterreri  sic  ab  Horatio 
existimant ,  cjuod  illnd  ipsi  gravem  offensionem  ,  si  cum  judicii  li- 
bertate  ,  et  ex  veritate  rem  ageret  ,  multorumcjue  odium  concita- 
tiirum  foret.  Alea  de  fjuavis  re  ancipiti ;  cjuo  et  spectat  notuni 
proverbium,  lyfiq^^ia  y.ljio!.  v.  Schott.  Adag.p.  359.  —  7.  Eadem 
sententia,  docte  variata  et  majore  cum  vi  exposita.  Incedis  sufet 
ignes  suppossitos ,  suljjectos,  lafenfes  sub  cinere  doloSo  ,  cjui  ig- 
nemoccultat.  Est  Gr.  li«.  »opof  /SaiVs/v.  Eurip.  Eleetr.  1182.  Ap- 
posite  ;id  Nostri  locum  Callim.  ep.  XLVJ.  1.  2.  "Ear/  t/  i/«i  tlv 
n«i«,  '(f«pu/^^fioi',  sar/ Ti  T«!JTy),  \»\  y.i.  C^iivxia^v,  %'<>(  vno  ri  aio^ir. 
Similiter  Philodem.XV.  4.  (Anal.  Br.II.  86.)  wvp  Tvperon  iyy.>^v<piov, 
Propert..  I.  5,  5.  Et  miser  ignotos  vesiigia  ferre  per  igiies,  ubi 
V.  Gebh,  et  Abresch.  ed  Aeschyl,  I.  p.  21. 


—     i^'^?'     — 

V.  9  —  12.  Nexus  :  Quo  tlifiiciliu5  opus  illutl  est,  quod  atlf;re9- 
5V.S  es  ,  tanto  niajor  oninium  ejas  tam  egregie  a  te  inchoati  est 
exspectatio;  ut  tjui  illutl  a  te  solo  commotJe  traclari  posse  intelli- 
gant.  P'ac  igitur  ,  ut,  omni  lua  cura  ac  stntlio  in  hoc  converso  , 
(luam  primum  illutl  tlesitierium  expleas.  lam  tjuum  Pollio  eotlem 
tempore  tracoediis  scrihendis  vacaret  ,  poeta  sentent'am  ita  con- 
vertit :  Omittas  tantisper  tuum,  t{uo<.l  arti  traqioae  tnm  lau'la}>ili- 
ter  impentlis  ,  stntlium  ,  tlonec  belli  ci\  ilis  hifttoriam  tletexueris- 
Qua  extjui'ita  conversione  haud  vulgaris  tragicis  Follionis  sfntiii^ 
laus  simul  atltuntlitur  ;  (juae  tjiiitlem  pauliisper  seponenda  snad!:" 
Horatius  ,  ron  tjuo  ea  opere  ejus  historico  inferiora  ju'hcaret,  setl 
tpiotl  alterum  parteni  historiae  Romanae  comprehentleret  atque 
illustraret,  quae  maximis  rerum  conversionibus  insignis  esset  , 
tiuod    atleo    Romanis  ,    historiae    suae    tantopere    studiosis ,    plus 

praebiturum    volu])tatis    intelligeret. Musa    tragoediae ,  Musa 

tua    tragica  ,    ut  tragica    Camena  A.  P.  275.  —  severae,  rebus  fi\- 
iiestis ,    tristibus    ocfupata?.    Ovitl.    .■Amor.    III.     l.  ir.     Venit    et 
ingenti   viotenta    Tragoedia   passu :    fronte    comae  torva ,    palla 
•^acebat  humi.    Severltatcm  omnino  cuitrue  graviori  oarminis  argu- 
mento    tribuunt    poetae.    Propert.    II.  B.    13.   Nunc  volo   sub.-lucto 
gravior procedere  vultu;  nunc aliam  ci'.haram  me  mea  Musadocet. 
— "  10.    desit ,   absit  tkeatris ,  abstineat   se  oaullum  a  theafro,    ne 
conspiciatur    per  alitjuotl   tempus  in    theatro.    Scilicet  ipsi  fabula- 
rum    auctores  partcs  actoris  e  poetica    ratione    sustinent ,    iit  mox 
V.  12.  vel  Musae  eornm  tragicae  defernntnr  ,  ut  h.  1.  Sic  Ovitl.    Ep. 
ex  Pont.  IV".  lA.  29.    Musaque   Turrani  ,  tragicis  innixa  cnthur. 
nis.  —   Mo.v ,    ubi    historiam    belli    civilis  pertexueris ,   tragoetliis 
scribsntlis  stutlium  iterum  tuum- atUIices.    Subjecfa  haec  a  poeta  , 
ne  quid  operibus  ejus  tragicisase  detrahi  exisfimet,    tjuotl  histo- 
riam  ejns  impensius  flagitet.    Ornafissime  vero  singula  a  poeta  ela- 
borafa.  Ubi  res  publicas  ,  res  populi  Romani  (uf  res  imperii  I.  2. 
26.  res  Romana  et  al.)  rempublicam  bellis  civilibus  furbatam  or- 
dinaverif ,    in  ortlinem    rrstitueris ,    composueris,    (juotl  exquisita 
ratione  tUctam  pro ,    ubi  lusforiam  atl  ea  reip.  detluxeris  tempora, 
in    truibus  iferum  convalait^    ubi  finifis   bellis  civilibus  reip.  cjuies 
et  ordo  suns  redtlitus  est ,  adeotjue  ad  finem  eam  perduxeris.    Sci- 
licet  poetae  rerum  ,   qua?  gestas  dcscribunt,  sc  participes  ,.aucfo. 
les    suavi  figmento    profitentur,    cujus  exempla  in   Yirgilio,    Pro- 
pertio,    aliisi    p.T-!,;iT!    obvia.    Tiroleg.it  Burmanno  notataadAn 


—     569    — • 

thol.  Lat.  1.  p.  230.  elad  Prop.  I.  7,  i.  Cf.  et  ad  No!»tri  II.  19.12. 
nbi  similiter  lurbafum  ab  Intpp.  Bentleji  quifleni  ratio,  ordinare 
cum  Gr  ffo^r^rrf/»' ,  ffiHT«y/^«  comparantis,  indeque  ei  novam 
sig  iifn-ationem  Tou  Jcr/^4?/"tf ,  enarrare  vindicantis  ,  aliquam  tloctri- 
nao  specitm  prae  se  fert ,  minus  tamen  poetica  censenfla  est»  Ali- 
or  jm  ihsnlsa  saper  h.  1.  commenta  referre  nihil  attinet.  —  gran. 
de  munus  cet.  Pollionem  tragoediarum  scriptorem  tragoedum  re- 
praesentat  h,  1.  poeta  ;  de  t[ua  rationepaullo  ante  monuimus,  poctis 
h  ud  infrpuuenti.  Sio  Doscnnus  Comicas  non  adstricto  socco puU 
pita  percurrere  dicitur  Epp.  II.  1.  174.  Adde  Saleji  Bassi  ad  Pis. 
2«6.  ( vVcriisdorf.  Poet.  min.  IV.  p.  276.)  Alaecenas  tragico  qua- 
tientem  pulpita  gressu  (ita  omnino  legendnm :  ut  Ovid.  locosupra 
lauH.  ingtnti  violenta  Tragnedia  passu,  Vulgo  inepte  :  caestu) 
evejsit  Varium.  Est  igitur .  repetes,  absoluta  historia  iterum  sus- 
cipia^,  sustineas  ,  agas  munus ,  partes  fragoedi,  iternm  incedas 
cothurno  ,  cothumatus  in  sccna  ;  h.  tum  studium  tuum  ad  scri- 
hendas  tragoedias  iterum  conferas.  —  grnnde  ,  grave  ob  argu. 
nienti  et  ssitentiarum  grflvltatcm;  etiani  ob  verba  grandia.  Sene- 
ca  Ep.  C.  Sit  alitjuid  —  trugice  grande ,  comice  exile.  cf.  A.  P. 
80.  —  Cecropio ,  Attico.  Eandem  laudem  Pollionis  tragoediia 
trihuit  Virgil.  Ecl.  VIII.  lo.  Sola  Sophodeo  tua  carmina  digna 
cothurno.  Pacuvium  et  Attium  non  solum  tragoediis  sed  etiam 
orationibus  expressisse  Asinium  tradit  Auctor  tle  Corr.  Eloq.  c.21. 
Jarn  vide  quomodo  exciuisitam  poctac  ratiorom  ad  peclestrem  tradu- 
xerint  intpp. 

''•  13  —  16.  Nunc  dcmum  Pollioncm  arlloqu-itur  poeta,  re- 
licfuarumcjue  ejus  virtnfum  eloc^ium  artifiriosc  adnectit  ;  quod 
prorsus  a  vnlgari  ratione  reccdit.  —  13.  Fracsidium  reis  docta 
itrnctura  (ut  I.  15.  21,  e.vifium  genti)  ^ro  ,  pracsidium  reorum, 
.jni  reis  praesiniocs,  eos  egrcgic  defendis.  Similifer  Cott.im  Frai?- 
sidiumfori  adpellat  Ovid.  cx  P.  IV.  16.  ^2.  Dc  Ciceronis  facun- 
fiia  Corii.  Sevcrus  fr.  12.  (Wernsd.  Poet.  min.  IV.  221.)  Unica 
sollicitis  quondam  tutela  Salusque.  Carm.  ad  Pis.  v.  ^o.tuamae' 
stos  defensura  reos  vocem  facundia  mittit.  Scilicet  laudabilius 
habebatur  ,  «rlocjuentiae  vim  in  leorum  defensione  ostcndcre  ,  cjuam 
in  aliorum  adcusatione  ;  quod  invidiosum  eraf.  De  Septimio  Seve- 
-o  Stat.  Silv.  IV.  5.  48.  Esf  et  fremsnfivox  hilaris  foro ;  venale 
sed  non  eloquium  tibi:  ensisque  vagina  quicscit,  stringere  ni  ju- 
heant  amid.  cL  IV.  1.  14,—  maestis ,  s'[ualidis,  sordidatis.    Ce- 


—      570     — 

terum  maltam  inventioncm  ,  fliligentiam({ue  summam  ,  ef  consili» 
et  nnimi  satis  PoUioni  tribuit  Quinctil-  X.  1.  amplum  autem  dicen- 
tli  gcniis  Plin,  Ep.  f.  2o.  14.  praes.  curiae  ,  sonatui ,  consulenti 
te,  scntentinm  fc  roganti.  Senatui  fribuitur  ,  cjuocl  proprie  consu- 
lis  erat,  exquisita  ratione  ;  quasi  tofa  curia  a  PoUionis  sententia 
penderet ,  hanc  solam  exspectarct,  sequenJamque  statueret.  Inest 
adeo  haufl  valgarc  priulentiae  ejus  civilis  elogium.  Consuli  clicun- 
tur  senafores,  qui  roganfur  senfentiam  ,  etiam  pro.ia  oratione  ,  ut 
jiotum.  MonenduTn  tamen ,  ne  quis  ali  infpp.  in  fransversa  abri- 
piatur.  — -  15.  l6.  Iclemque  robus  bcllicis  clarissime,  summe  im- 
perator.  Pro  hoc,  c[uo  magis  virtus  ejus  imperatoria  elucesceret 
rernm  ab  eo  praeclare  gestarum  menfione  injecta:  cjui  Dalmafas 
vicisfi,  de  iis  triumphasti.  Simplex  uficjue  locjuencli  ratio  fere- 
Bat:  cni  lanrus  parta  cst ,  ([ui  laurum  pefiisfi  ( ut  III.  14-  2.) 
vicforiam  reportasfi  a  Dalmatis  ,  pro  hoc  ornafior  crat  sententia  ; 
cai  laurns  D;.l.natica  ,  victoria  cle  Dalmatis;  reportata,  triumphum 
specicissimum  peperit,  insignis  triumphi  causam  praebnit  ,  Doc- 
te  hoc  ita  invertit  poeta:  cui  laurus  ^  victoria  aeternos  honores, 
aeternam  nominis  gloriam,  famam  jterenmtnpeperit,  eam  consecufus 
9%,Daimatico  triumpho,  clccrc;to  tibi  ob  devictosDalmatas  frmmpho. 
Missus  (.raf  Pollio  ndvprsus  Parfhinos,  populum  IlUricum ,  non 
procu!  Dyrthachio  (Dio  XLI,  49)  ab  Antonio  a.  V.  715.  eoscjue 
subnsif.  V.  Dio  XLVIII.  4'-  Appian.  V.  de  B.  C.  p.  1135.  Trium- 
phum  He  iis  egit  a.  d.  ^III.  Kal.  Novembr.  v.  Heyn.  acl  vitani 
Virg.  clironol.  p.  CXCIV.  Parthinos  generali  Dalmafarum  nomine 
h.  i.  comprehen-Ii,  hoscrue  a  poefa  poni  ,  ciuo  iliusfrior  ac  speci- 
osior  Pollionis  triumphus  csset ,  facile  adparet.  Etiam  Flor.  IV. 
13.  Dnlmatas  ab  Asinio  PolUone  gregibus ,  agris ,  armls,  mul' 
tatos    refcrt. 

V.  17.  sqq.  Alteram  Historici  virtutem,  Ji5v«,a/v  l^/jf,yivtvTi!cr,v 
vocat  Lucian.  de  ronscr,  Hist.  §.  34. ,  cjuae  in  justa ,  diluciclaque 
rerum  gcstarum  exposifione  cernitur  ,  adeo  quidem  ,  ut  singula  co- 
ram  geri  specfaric[ne  videantur,  nunc  persec^uitur  ,  summamc[ue  ejus 
laudeni  Pollioni  tribuit  Horatius.  Ac  in  ea  repraesentanda  lis 
nsns  est  rerum  imaginibus,  cjuae  et  oculos  maxime  ferirent,  ani- 
mumc{ue  peroellerent.  Acrcm^am  isfiu?  admirafione  poetae  phan- 
tasiam  facile  sentias  in  pngnae ,  c[ua  illam  refert ,  vj^oTVtuafi , 
tam  exacfe  jier  parfes  singulas  delineatae  ,  nt  erectas  utrincjuc 
ad  classicum  acie«,    tnm  manus  conseri  miscericjue  ,    Juces  sudore 


ac  puivere  conspersos  per  ordiiies  volare,  alteram  dcnic^ue  aciem 
turbotam  fusamc[ue  oculis  tibi  persecjui  videare.  Est  haud  <lubie 
locus  ex  flaboratissiniii;  poetae  ac  splendidissimis.  Ja/n  nunc 
est  animo  praecipicntis ,  cerlocjue  augurantis,  quod  a  Pollionis 
ingenio  facile  exspectari  poterat.  Nondnm  enim  opus  ad  fineni 
perductum  erat.  Extenuant  vim  loci ,  cjui  de  particula  historiae  , 
Horatio  aut  iecta,  autaPollione  recilata  cogitant ;  cum  proprium 
s\t  cntbusiasmi  futura  animo  tancjuam  praesentia,  objicere,  ef  elo- 
cjui.  —  Perstringis  ,  feris  ,  percellis,  obtundis  aures  ,  cum  dilectu, 
pro  ,  audire  videor  murmur  cornuum ,  jam  litui  strepunt ,  et  li- 
tui  slrepitum,  h.  classicum  cani.  Oratio  in  his  lectissima-  Jllur. 
mar  proprium  de  gr.Tvi  cornuuni ;  uti  strspere^  strepitus,  stridor 
de  litui  acutp  sono.  Seneca  Thyest.  574.  Jam  silet  murmur gra- 
ve  classicorum ,  jam  tacet  stridor  litui  strepentis.  Lucan.  i.  237. 
stridor  lituum  ,  clangorque  tubarum  non  pia  concinuit 
eum  rauco  classica  cornu.  Praeclare  iideo  perstringere  con- 
venit  murmuri,  Sil.  XV.  ^59.  suhitum  campo  perstrinxerat 
aures  murmur  iriste  tubae.  Minax  dicitur,  cruia  ad  pu- 
gnam  pertinet ,  ejus  confcrendae  signum  dat.  Similiter  V.  2.  5. 
classicum  trucc ,  et  Salei.  Basso  ad  Pis.  izq.  (Poet.  min-  iV. 
260.)  classicus  horror  vocatur.  Ai/jlxtosv  zsoKs ixoxt  /Aihos  triLuit 
««Arr/vy/  Antip.  Sid.  XI.  (Anr.l.  Br.  II.  8-)  —  19.  20.  Jam  videor 
mihi  cernere,  \\\  fulgor  atmorum,  arma  fulgore  suo  equos  fui 
gaces  terreant ,  paullo  audacius  pro,  tantum  ipsis  incutiaiit  ter- 
rorem  ,  ut  terga  vertant  ,  constcrnati  aufugiant.  Eadem  ratio  vi- 
detur  obtinere  in  Ovid.  Hcr,  I.  36.  .Et  lacer  admissos  terruit 
Hector  equos ^  h.  ecjui  conspccto  Hectore  currui  adligato  citatiore 
cursu  ferebantur.  Plurahujus  generis  exempla  vide  apud  Ouwens 
N.  H.  III.  3.  p.  371.  Subesset  adeo  alterius  partis  in  fugam  \er- 
."ae  imago  satis  poetica.  Malim  tamen  ad  ipsa  proelii  initia  lo- 
cum  referre,  hac  sententiarum  progressione  :  Videaria  tibi  cor- 
nua  et  lituos  audire  ,  acies  utrincjue  admotas  vidore,  tum  ecjuos 
jn  primo  conflictu  fulgentibus  adpropincjuantium  hostium  armis 
constemari ,  cet.  Ti.ni  fugace:  exornat  tantum  terroris  injecti 
ideam ,  cstcjue  simpliciter,  pavefactos,  stare  nescios  ,  regi  diiTi- 
ciles ,  iit  in  simili  descriptione  apnd  Airg.  Ge.  III.  82.  Tum  y  si 
qua  sonuin  procul  armu  dedere ,  stare  loco  nescit,  micat  auri^ 
bus  ,  et  tremit  artus,  —  equitum  vultus ,  ecjuites  ,  sed  nlterum 
significantius,   nam  vultus  hominis  terrefacti  colorem  niutat ,  pal- 


—       572       — 

lef.  Torfe  tamen  terret  ad  equos  lanfum  speclat ,  ei  generali* 
notio  ,  fulgori  conveniens  ,  jnfle  elicieuHa  ;  ut  poeta  nihil  amnlius 
voluerit,  (.juam  ;  fnigor  armorum  praestringit  ecjuitum  vultum,  proe- 
linm  initur. 

V,  21.  Jam  viAeor  audire  duces  cet.  docte  pro ,  animo  jam 
mihifingo,  repraesento,  ({ua  vi ,  quo  spiritu,  (juanto  cum  vocis 
tum  orationis  vigore  re3  a  ducihus  in  pugna  forfiter  ac  strenue 
gestas  expositurus  si»,  ut  paene  ipsos  pugnam  obeuntes  ,  helli- 
<jne  pulv.cre  adspersos  oculis  videre  sit.  Cf.  Obss-  Fortitudinem 
ducum  ,  eamtjue  a  PoUione  ad  vivum  expressam  declaravlt  poefa 
verbis,  non  indecoro  pulvere  sordidos  ,  pnlvere  belli  decoros, 
adfpersos  ,  nota  idea  ad  fervorem  pngnae  desig.iandum.  Pariter 
Martial.  AlII  65.  3.  Arctoi  formosum  pulvere  belli  Domitirmum. 
dicit,  vid.  1.  (^.  14.  —  cuncta  terrarum ,  totum  terrarum  orbem 
a  Caesare  snbnctum ,  omnes  genfes  a  Caesare  devictas.  Vellei. 
Ir.  56.  Caesar  omniuni  victor  ,  regressus  in  urbem  — quinque 
egit  triamphos ,  Gallicum  ,  Ponticum  ,  Alexandrinura  .  Africum 
Hispaniensem.  —  24.  Praeter  Catonem.  Summa  Sc/v&rof  est  in 
hoc  antitheto.  lllustrat  locum  Senec.  de  Provid.  2.  ^«/«3^  habeat 
Jupiter  in  terris  pulchrius  ,  quam  ut  spectet  Catonem  ,  jampar- 
tibus  non  semel  fractis  ,  stantem  nihilominus  int^r  ruinas  pubm 
licas  erectum.  Licet ;  inquit  ,  omnia  in  unius  ditlonemconccsse- 
rint ,  custodiantur  legionibus  terrae ,  classihus  mpria  ,  Caesa- 
rianus  portas  miles  obsideat,  Cato  ,  quo  exeat ,  habet.  Id.  Ep. 
95.  extr.  Quantum  in  illo  vigoris  ac  spiritus ,  quantum  in  pub- 
lica  trcpidation"  f.duviae  est  ?  Scit  se  unnm  esse  ,  de  cujus  sta~ 
tu  nnn  agatur :  non  cnim  quaeri ,  an  liber  Cato  ,  sed  an  inter 
liberos  -sit.  Tnde  periculorum  gladiorumque  contemtus.  Libet 
admirantem  invictam  csnstantiam  viri,  inter  minas  publicas 
non  labantis  dicere:  Luxuriati^ue  toris  animosum  pecfus.  Unde 
«ptime  atrocis  animi  notionem  h.  1.  constituas.  Est  vero  in  Cato- 
ne  is ,  (jui  in  tuenda  vindicandacjue  libertate  acerrimus,  propo- 
siticjne  hujus  tenacissimus,  fractis  ac  perdifis  omnibus  nihil  a 
constantia  remitlit  ,  moriendumque  ante ,  quam  ullam  conditi- 
onem  Caesaris  accipiendam  reipublicae  (Vellei-  II.  49-)  statuit', 
adeo(|ue  obfirmatus  adversus  omnia  ,  cjuae  libertati  obfutnra  sciat , 
vel  cum  vitae  jactura.  Atrocitas  adeo  omnino  in  consilii  suscep- 
ti  perseverantia  ostenditur  ,  maxime  tum  ,  ubi  tt;npora  incidunt, 
t{uae,  i.t  sententiam  nutes,  suadere  videantur.     Atcjue  hoc  sensu 


—       573       — 

afrocem   Jidem    adhibuit    Sil.     YI.    377-    utrocem    VLrtutem    iil 
XIlI.  369. 

V.  25 — 28-  Quum  tolum  terrarum  orbem  h.  Pompejanos  cum 
auxiliis  eorum  nbiaue  terrarum  acl  internecionem  a  Caesarp  clele* 
tos  ,  Catonisqae  invictam  constantiam  morte  voluntaria  corrpro- 
Latam  proxiniis  vv.  commemoras5et  pocta  ;  pronum  snti«!  cr.Tt, 
ea  nunc  subjici,  quae  naaximum  utrique  rei  momentum  fc^cissenf. 
Erat  vero  insignis  illa  in  bello  Afrioano  ,  quod  ductu  Q.  SVipi- 
onis  gerebatur,  ad  Thapsum  accepta  clacles  ,  quae  maximamexer- 
citiis  partem  hausit  ( v.  Appian.  B.  C.  IT.  97,  Plnfarohum  ,  et 
al.)  quaque  C;itoaudita  nihil  cunctatus  ,  ut  sa/jienie dignum  trat, 
mortem  etiam  laetus  accivit  Flor.  IV.  2.  lam  quuni  hanc  clridfm 
Romani  in  ea  terra  accepissent  ,  in  qua  ipsi  olim  JugurthinoPu» 
nicisque  bellis  magnas  strages  edidisseut ;  vindictae  jure  hac  ilios 
adfectos  fuisse  ait  poeta.  Simplicisjima  enim  sententiae  horum 
vv.  enuntiatio  erat  :  Civibus  ad  Th.npsum  ad  internecionem  dele» 
lis  ,  Scipione  cuni  excrcitu  in  Africa  caeso.  Jam  Afrorum  supe- 
rioribus  bellis  caesorum  ultio  Junoni  ,  numini  ipsorum  tyytfi^ioa 
defertur  a  poeta  ,  <juo  augustior  rei  esset  species  ;  tum  atl  deos 
eam  referre  plane  necesse  etat ,  uuandoquidem  Romani  non  ab 
Afris  victi,  sed  suismet  ipsi  viribus  attriti  fuerant.  Satis  vero 
consentanea  est  illa  ratio  opinioni  anticjuiorum  hominum,  qua  Dii 
tutelares  eandem  gentis  suae  forfunam  belli  experiri,  vinci  adeo, 
victique  urbe  ac  regione  excedere  ,  hujuscjue  injuriae  acceptae  , 
cladisque  populo  suo  illatae  ultionem  parare  dicuntur.  Jam  vero 
vulgarem  senfenfiam :  Jtmo  ulta  est  Afros  caesos  a  Romanis  ,  pari 
eos  clade  adfecit ,  docfe  ita  convertit  poeta.*  Juno  Romanoruni 
sanguine  Afrorum  olim  ab  ipsis  caesorum  mancs  placavif ;  colo- 
re  orationis  ducto  a  ritu,  quem  antiquissinuim  ipsa  ejus  prodit 
immanitas,  (  cf.  Homer.  II.  p.  26.)  quo  hostes  capti  ad  occiso- 
rum  in  bello  tumulos  maofnrenfur ,  ut  manes  isforum  sanguine 
satiati  placarentur.  Unde  sanguinis  usu»  tam  frequens  in  his  sacri- 
ficiis  ,  ipsarumque  inferiarum  origo.  Petitae  quoque  inde  niulfae, 
poetis  inprimis  loquendi  fovmae  ;  v,  ad  v.  28.  —  D.  quisquis 
amicior ,  amicus  Afris  ^  cmnesDii  tutelares,  qui  cesserant  tellure 
inulta ,  victis  deletisque  Africae  incoiis  ,  cporum  clodi;s  ub  isci 
non  possent";  hinc  impotentes  ,  satis  prohibenfibus.  Excedunt  Dii 
urbe  ,  regione,  cujus  tufelam  gesserant,  bosfibus  eam  v::5tanfib>'s, 
nofa   vel  e  Yirg.    Aen.    II.    351.   ratione.    Adde  Sil.  II.  365.    £t 


-      574      - 

jam  damnata  cessit  Carthagine  Mavors.  Nata  inde  solennf»  illa- 
Deorum  in  urbium  expugnatione  evocatio.  Vid,  Macrob.  III.  9. 
—  retulit  inf.  Jug.  manes  Jugurthae  a  Romanis  victi  occisique 
plaoavit,  inferia»  ei  misit  nepotet  victorum,  eorum,  a  f|uibus  de- 
victus  fuerat,  h.  Romanorum  ;  sed  alterum  clocte  claclis  vioissim 
illatae  causam  decl.irat.  Quo  etiam  v.  compositum  retulit  spec- 
tare  videtur  ,  cujuspraepositionis  vis  totius  loci  sententiae  accom- 
modanda  est.  Ulciscendi  enim  studioJuno  Romanishanc  vicissim 
ciadem  paraverat.  Jugurthao  vero  soli  ex  universis  Afris  ,  cjui 
diversis  temporibus  a  Komanis  caesi  essent ,  litatum  ait ,  tanuuam 
poeta  :  et  cjuod  indignitas  rei,  Jugurtha  opertus  catenis  (Flor.  III. 
1.)  a  Mario  in  triumpho  ductus ,  Junonem  et  ceteros  Africae 
deos  maxime  oifendisset.  Ceterum  orationis  colorem  e  Nostro 
daxit  Lucan.  I.  39.  diros  Pharsalia  camoos  impleat ,  et  Poeni 
s.iturentur  sanguine  manes :  inprimis  IV,  788  Ejscitet  invisas 
dirae  Cwthaginis  wnbras  inferiis  fortuna  novis  ,  ferat  ista  cru- 
entus  Hannibal ,  et  Poeni  tam  dira  piacula  manes.  Adde  ei.  VI. 
3iO.  X.  3  li-  Seneca  de  Benef.  V.  16.  Parum  est  illi  capere  pa, 
triam  ,  nisi  everterit ,  nisi  —  debitas  inferias  Gallicis  bustis  du' 
ces  Romani  persolverint.  Flor.  11.  5-  Stricta  in  principurn  colla 
secures  legatorum  manibut  litavere. 

V.  29  —  36.  Memorata  ad  Thapsum  civium  internecio  plures 
diversis  terrarum  locis  acceptas  civili  bello  clades  poetae  in  men- 
t'm  revocat,  in  cjuarum  contemplatione ,  atrocitate  sceleris  ab- 
replus  et  cjuasi  attonitus  dum  omnes  cogitationes  defigit  ,  a  pri- 
mario  carminis  argumento  abductus  ad  declarandam  deteetandam- 
t|ue  belli  istius  impiefatem  totus  convertitur  ,  ejusque  magnitudi- 
nem ,  ciuanta  maxima  hufyiict  p^otest  ,  exprimit.  Commotum  in- 
dignitate  rei  poetam  commotior  ipsa  ejus  prodit  oratio  (  fere  ut 
I.  i^.  extr.)  :  tum  sententia  horum  vv.  plane  eadem  est  ,•  snb 
speciales  tantum  imagines  revocata ;  quod  et  ipsum  animo  gravi- 
ter  turbafo  egregie  coiivenit.  Sententia  generalis  craf :  Quid  ? 
OMod  ubicjue  terrarum  civilibus  armis  depugnatum  est ,  nbiciueci- 
vium  sanguis  profusus  est.  Scenam  belli  civilis  breviter  itaadum- 
brat  Flor.  IV.  2.  si  locum  et  spatium ,  ubi  commissum  est , 
in'ra  Italiam :  inde  se  in  Galliam  Hispaniamque  dejJccit ,  re- 
versnmque  ah  Occasu  totis  viribus  in  F.piro  Thessaliai^-ue  con- 
sedit:  hincin  Aegyntum  subito  transiliit:  inde  respexit  Aiiim: 
inde   Africae  incuhuit :  postremo    in    Hispaniarn  regyravit ,  et 


—      575      — 

ibl  aUquontio  defecit.  Recte  niluo  poeta  bello  isto  ,  cjkoA  ],iurii- 
mas  terrarum  partes  adtigisset  ,  totum  terrarnm  orbem  cjuodam 
ciuasi  diluvio  correptum  clicere  polfrat.  Jam  observa  copipm  ex- 
utiisitam  poetae  et  ornatum  orationis.  Sententia  jam  ahsoluta  vi- 
<ieri  poterat  his  verbis:  omnis  campus  Latino  Romanorum  civium 
sanguine  pinguior  facfus  est,  eo  conspersus  est ;  secl  adtcxuU 
praedaro  artificio  poeta  ,  quo  utrique  major  veri  sprcies  accede- 
ret ,  altf  ram  hanc  imaginem  :  omnis  campus  sepulcris  suis  ,  oae- 
sorum  civiuna  tumulis  ,  h.  fretjuentes  in  omnibus  rampis  tumuli 
iestantur  ,  memoriam  servant ,  monimerto  sunt  ,  protlia  impia ^ 
civium  ibi  facta  esse.  Sic  Philippos  civilia  husta  vocat  Propert. 
II.  1,  37.  Terra  pinguescit  sanguine,  in  cjua  multum  profusum 
est  ,  nota  iclea.  Yirgil.  Ge.  I.  ^Q'*  ^.  Non  fuit  indignum  supe- 
ris  bis  sanguine  nostro  —  latos  Haemi  pinguescere  carnpos.  Ovid. 
Heroid.  I.  54.  Luxuriat  Phrygio  sanguine  pinguis  humus.  vStat. 
Theb.  YII.  545»  T)uc  illum  in  campum  ,  vestro  qui  su/iguine 
pinguis  spirat  adhuc  pinguisque  meo.  Sepulvra  h.  1.  simpUoiter 
sunt  tumuli,  terra  exaggerata  ,  iiigesta  civium  corporibus.  •— au- 
ditumque  Medis  cet.  Docte  cum  antecedentibus  copulatur  sen- 
tentia  ,  cjuam  peclestris  forma  ita  clisjunxisset :  proelia  ,  s.  omnino 
bella  civilia ,  tjuae  reip.  Romanae  ruir.ain  ,  interitum  traxere, 
cfuibus  respublica  concussa,  prostrata,  pessumrlata  est  ,  h.  reip. 
]uctuosissima.  Obvia  vero  ratione  respulilica,  cji-ocuncrue  ■^'c?i- 
viori  damno  aclflicta,  compagibus  suis  solvi  (ita  {arejluentcm  remp. 
acceperim  in  Vellei.  II.  16.)  ruere  ( v.  ad  I.  2.  «5.  et  35.  13.) 
procumbere  (Vellei.  1.  1.)  dicitur.  Jam  pro  ruina  s.  interitu 
imperii  Romani  y  doctius  est  ruina  Hesperia,  Hesperiae,  Italiae, 
et  Tpro  gravissima  ruina  excjuisite  est  sonitus  ruinae  ,  cujusfragor 
ad  extremas  terrarum  oras  pertingit ,  Medis  s.  Parthis  auditus. 
Hos  vero  cum  dilectu  nominat  poeta ,  populo  (juippe  Komano 
jnfestissimos ,  cjui  adeo  hoc  reip.  casu  laefarentur,  votorumque 
suorum  sua  ut  urbs  haec  periret  dextera  (V.  7.  g. )  faefi  essent 
compotes.  Cf.  omnino  ad  I.  34-  extr.  addc  Aurel.  Vicf.  39.  Ubl 
{  Diocletianus  )  j^a/o  intestinas  clades ,  et  cfuasifragorem  im.ptn" 

dere  comperit  status  Romani ,  curam  reip.  ahjecit.  —  33, 35. 

Sed  et  undae  civili  sanguine  infectae  ,  pollutae  sunt,  civilis  belii 
nofas  traxere.  Gurgitis  notio  generalis  est ,  per  species  nio\  a 
poeta  designat^.  —  Flumina  haud  ignara ,  conscia  sunt  belli , 
proelia  ad  ea  facta  sunt,  sanguine  poUata  s^nt  -,  nota  locjuendi  ra- 


-      576      - 

tione.  Eurip,  Herc  fnr.  365.  sqq.  KsvrocCfav  nore  ysvvat  fTp^fs—^ 
^vvri^s  Tlfivius  o  xci.Xhiiiv»i  cet.  Exempla  e  Latinis  pof*'s  aA- 
scribere  non  vacat.  Yide  Doffrjng  ad  Catnll.  ^g.  19. —  lugubris 
ci^iHs.  —  34.  caedes  Dauniae  sanguis  caesor^im  civiam  Rf-^mano* 
rnm  (  Nani  Daunia  s.  J^pulia  pro  universa  Ttali a  po«ita  ,  !ioI'ta  ra- 
tione  )  decoloravit ,  tinX"t ,  rubefecit  ciuoflvis  mare.  Stnt  T''rb. 
XII.  410.  dp  Ismpno :  turbatus  aJhuc  et  sansfuine  decnlor  ihat. 
Siiloniuf  Metauri  gurgites  Asdrubalis  oapde  decoloratos  ait  L.  I. 
ep,  5.  Sic  mare  Siculum  Poeno  sanguine  purpureum  II.  i  v.  c. 
Portenii  speoiem  Lncani  phanta^ma  hal)ef  III.  ^1%.  crrtor  altrts  in 
undis  spumaty  et  obducti  concfescunt  Sanguine Jlucius. —  •^6. 
Quae  oainino  ora  expers  est  civilis  belli  ?  Sic  totius  loci  stn» 
tentiam  poeta  cotnplexus  videri  clebet.  In  specie  tamen  accipere 
praestat:  Etiam  longe  dissitas,  remotissimas  muncli  plagas  cruore 
nostro    infecimus. 

V.    H7   —    40,    Praeclara  inflexione  jam   revorat  Musnm  suam 

a    tam   gravi    ac  sublimi    argumento  ,  eamque  ail  leviora   canenda 

bortatuv.     Similis    correctio  III.    3.  exfr.  —    relictis  jocis ,  argu- 

mento  carminum  levi ,    lusibus  tanfum  et  jocis    occupafo  :   nam  ir» 

hoc    solo  Musam   suam    regnare  modeste  prnr;tetur.  Cf.  I.  6.  extr. 

Similiter  moUes  modos  cithaTae    suae  tribuit  II.  12.  3.    et  Ivram 

ocosam  vocat   III.  3-  ^^.  —  Jl^usam  procaccm  accipiunt  fure  pro, 

''quae    fines    suos    mi^rat ,    quae  se  carminis    generi  immiscet,    acl 

quod  facta  non  est ,  audax,    temeraria  ;  sed  est  simpiiciter,  pro- 

terva  ,  pefulans  ,    lasciva,    jocosa.     Rafio  adeo  inest,  cur  jocns  , 

ipsi    pToprios,    relinquere -non  debeat.    Stat.  Silv.    I.  5.   13.  ^oro- 

cax   myrtis  ederisque    soluta   fronte    verecundo    Clio    niea    ludit 

Eirusco.     Similifcr  Elegiam  SteWne  petuiantem  vocat  idem  Silv. 

1.  2.  7.  —  38  munera  Ceae  Naeniee  docfe  et    exqnisite  poeta  ad. 

pellat    carmina   Ingubria  Simonidis  Cei  3friVoVi ,  lacrymas  Simo' 

nideas  Catullo  XXXVIIL  8.  dictas.     Frequentata  nimirum  poffis 

ratione    carmi'ia  sunt  dona    Musarum.    Catull.    LXAIII.    lo.   JHu- 

neraque    et  Musarum  hinc  petis  et  Veneris,   Theop.  24^.   «yA.ai 

tAowiw  Sifx  loOTeipiivutv.   Archiloch.  II    (  Anal    Br.  I.  40.  )  E,y./' 5' 

iyuu   BtfsosMV  p.ev  'EvuaAio/o  «va^Tof,  ««/"  Mou<JEa)v  s'f«roi' Ja-jov/f/irra- 

p.evoi.    Vet.  Inscr.  apud  Murat.  p.  lOJi6.  et  Fleetw.  p.  202.  ^wpa  ys 

'MovavMV    x*l    fifistZioi    wv   dyxxiuv.    Jam   vulgarior    lociuenHi  forma , 

quaeque  omnia  Simoridis  complecteretur  rarmina ,  erat :   munera 

Ceae  Musae  ea  dicere  (uli  Crajam    Camenam   dixit  II.  »6.  38. 


—       577      —       ■ 

Musam    Tejnm  Ovitl.  Trist.  II.  364.)  Ut  igltur  peculiare  carmi- 
num    Sinionidis   genns,  3^/;rouj ,    designaret  poeta  ,    excmisita  ra- 
tione  in  specie  eas  vocat  niunera  Naeniae ^  tanijiiam  deac  Jstoruni 
carminum  ]ugubrium  praesiflis,    fere  ut  Elegiam  elegomm,  Tra- 
goecliam    tragicae    rei  praesidem  poetae  faciunf.  Sic  non  opus  e?t, 
Naeniam  illam  /atis  obscurae  religionis  deam  cum  ciuihusdani  huc 
trahere.     Alii    munera   naeniae   flici   volunt  ,    ut  munera  militiai 
Lucretio  ,    parum    apfe.  —    retractes  ,    iteres  ,  idcm  argumentuin 
tractes,  ne  tristihus  immoreris.  —  89.  40.  Mecum  potius  c/uaere 
mvdos   lev.   pl.  levius  feri  lyram  s.  lides  plectro,  leviores  modos 
s.   caiitiis  lyra    mecum  modulare ,    remissioris  argumenti   carmina 
mectm'  meditare,  lude.     Heroica  enim,  omninocjue  graviorisargu- 
nienti  carmina  intentiorem   et  vocis  ( /t*f  ya   '^oipioMifetv  «o/S/ji'  Cal- 
lim.  in  fragmm.  Bentl.  CLXV.    os    magnum  Propert.II.  8.  16.  os 
magna  sonaturum  Serm.  I.  4.  44-)  et  l\rae  modulationem  e  poeti- 
ro    locjuendi  usu    recjuirunt       Senoc.   Agam.  329.  Sed  quale  soles 
leviore  \yiai  Jlectere  carmen  simplex  ,  lusus  cum  docta  tuos  Jflu- 
sa    recenset.     Licet  et    chorda  graviore    sones.     Quale   canebas , 
cum     Titanas    fulmine     misso     fregere     dei  ;      laudante      iam 
Bentl.  Eodem  sensu  majus  plcctrum  IV.  2.  33.  numeri  leviores 
Ovid.  Amor  I.  l,  19.  —  sub  antro  Dionaco  ,  Veneri  dicato,  adeo- 
(^ae  lusus  amatorios  ,    carmina  amatoria:  nota   imagine,  v.  I.  37. 
1.  et  III.  4,  40.    Adposife    Ovid.  Amor.   II.  i8-  3.    Nas ,   Jllacer , 
ignava    Veneris    ccssamus    in    umbra.     Colorem    e  Nosfro  duxit 
Statius   Silv.    IV.  5.  57.    Hic  plura  pones  vocibus  et   modis  pas^ 
sim  soltitts:  sed  memor  inttrim  nostri,  verecundo  letentem  barbi' 
ton  ingcmina  sub  antro. 


APxGUMENTUM.  11. 


'yJsiensurus  poeta,  quem  vere  beatum  adpella- 
re ,  cfuem  vere  sapienteiu  saluiare  Jas  sit , 
solanjL  divitiarum  possessionem  ad  nominis 
hujus  honorem  trihuendum  quidquam  momen- 


—      578      — 

menii  efficcre  negat ,  quihus  omnino  recto  c/e- 
muJH  honesioffue  earuni  usu  icujus  insigne 
Proculeji  exemplnjn  adfert^  pretium  suuni 
statuendum  sit.  Illos  igitur ,  qui  iis  ita  uti 
nesciant ,  in  summa  rerum  omnium  adjluen- 
tia  ,■  qUod  eorum  cupiditas  numquam  eocplea- 
tur ,  egenos ,  e/ ,  quod  majorum  fame  semper 
ejccrucicntur ,  nec  partis  Jruanlur ,  miseros 
pronuntiat ;  in  beatis  contra  ac  ditissimis  eos 
/labens ,  qui  excelso  animo  opes  despiciant , 
iisque  ,  ut  sapienteni  decet  ,  fruantur .  Ex- 
quisitissimum  auiem  hae  sententiae  ,  quae 
^inivcrse  positae  videntur  ^  Crispi  Sallustii 
continent  elogium,  Is  enim ,  Historici  illius 
€  sorore  nepos ,  et  in  nomen  ejus  adscitus , 
Augusti  etsi  gratia  Jloreret  maxima  ,  in  cque^ 
stri  tamen  ordine  perstitit,  Jortunuque ,  in 
qua  constitatus  esset  amplissima ,  laute  ac 
splendide  utens ,  alienissimum  ab  avaritia  ei 
ambilione  ostendit  animum.  Summam  poe- 
iae  artem  in  tali  argumento.  quod  poeticae 
tractationi  minus  aptum  videri  poterat  ,  /j^- 
ricis  coloribus  adumbrando ,  eloquulionisque 
ornatum  insignem  in  hoc  c.  admireniur  stu- 
diosi.     Ad  rem  cf.  Theocr.  i^.  22.  sqq. 

Adnotationc?. 

V.  \  —  4*  Sentenlia  horum  vv.  satis  expeclita:  Divitiae  per 
se  plane  nuUius  sunt  pretii,  sen  ut  Roeth.  Consol.  Philos.  II.  5. 
ait,  non  sui  natura  pretiosae  sunt.  Docte  pro  hoc  poefa  :  Ar- 
gento  nullus  color  est,  ar^^entum  nullum  colorem ,  splendorem  , 
(\\.&  lucis  colorem  dixii  Seneca  Agani.  862.)  cujus  caosa  expc- 
titur,  (jui  ei  gratiam  ronciliaf,  adeoqne  nullam  gratiam,  pulchri* 
tudinem  habet ,  cjnod  abditum  ,  absconditum  ,  defossum  est 
terris  \n  terram,  omnino  pro,  cjuod  usui  hominum  non  inscrvit. 
Potest  «fuideni  poeta  de  argento,  in  terra  adhuc  dclitcsccnte, 
rmli  adeo,  nullocjue  tiim  colorc  in&igr.i  rogitasse  vidtri,  (in  cjuam 


—       379      — 

lein  prncclarus  cst  lorus  vSenccae  ep.  ACH  .  lis  tcire,  (juam 
falsus  oailos  tuos  dec<pit  fulgor?  nihilest  istis^  (auro  et  .irgcn- 
to)  quamdiu  mersa  et  involuta  caeno  suo  jacent,  Jbedius,  nihil 
ohscurius  :  nihil  est  illis  duni  f.unt ,  et  u  faece  separantur ,  in- 
fortnius.)  uuo'l  et  abditwn  terris  rtcte  «lici  potest.  Cir.  <le  Nat. 
D.  II.  60.  Nos  acris^  ergenti,  auri  venas^.penitus  cbdifas ,  in- 
venimus  cet.  Ideni  He  Ottic.  II.  3-  argeniurn  non  ejfoderetur , 
penitus  abditum.  Salei.  Bars.  arl  Pis.  C13.  (Poet.  niin.  IV.  274.) 
Ahdita  qiiid  yrodest  generosi  vena  mstalli ,  si  cultore  caret  ? 
Maqis  tanien  totius  loci  ratio  flajjitare  videtur,  ut  tle  opibus,  cfuas 
jnagno  studio  coniparavimus,  cpiarum  vero  usum  nohis  inferclici- 
mus  ,  unas  adeo  tenebris  damnamus,  in  terram  defodinius,  intel- 
ligamu?.  ItH  vero  solenni  more  avaritia  poetis  depingitur.  Clau- 
<I  an.  I.  4--  ^^^  "on  divitias  nigrantibus  abdidit  antris,  nec  /<?» 
nebris  damnavit  opes.  Cc/lorem  contra  accipiunt  ,  splendent ,  Iti- 
ci  cxponuntur  opes,  quae  usui  in«erviunt.  Eoet]i.  loco  siipra 
].  Attjui  haec  ejfundendo  magis  cjuani  coacervando  melius  nitent, 
Alixis  in  Excerpt.  Grotii  p,  507.  roCr  fJruyoiiTaJ  «3r/.^ar40f  ^il 
c'rv  «fi  ,  <p  ii  V  s  p  »  V  TS  ^oiai  Tov  S  1!  c  I  V  rov  Bsou  «-o/cTv.  Tum  rcs 
plane  ronficitnr  e  Serm.  I,  l.  44.  At  ni  ita  ft  (ni  coniminuitur) 
<)uid  habet  pulchri  constructus  acervus?  fere  ut  Theocr.  i5.  22.  n' 
Se  «/pSoS  J  ixi^ios  svSaSi  3^;u<jo{  y.stij.evcs ;  ovx,  kSs  (ppov/oucj/v  c-vaa/j. 
—  Tcrra  aiara  dicitur,  cjuae  argentum,  ab  usu  femotum  ,  dili- 
genter  custodit  ,  nihil  inde  detrahi  sinit ,  avari  instar.  — 1.  ini^ 
mice  lamnae  cet.  Eadem  senlentia  inversa  subjicitur  perspicui- 
tatis  jjratia :  argentum  usu  demum  splendef,  gratiam  habet.  Docte 
generalem  hanc  poeta  ,  de  recto  divitiarum  usu ,  justociue  iis  sta- 
tuendo  pretio  praecepturus  ,  duni  ad  Sallustium  inflectit  oratio» 
rem  ,  ad  specialem  ita  revocat  :  Tu  inimicus  es  ,  odisti  (fere  ut 
Seneca  de  Benef.  II.  17.  Indijcisti  pecuniae  odium:  hoc  pro- 
fossus  es ,  hanc  personam  induisti:  ngenda  est.),  contemnis , 
nihili  facis  laminam  ,  argenti  nia?sam  ,  argentum  ;  secl  alterum 
cum  dilectu ,  ut  vcl  rude  ,  iiifabricatum ,  vel  inutiliter  recon- 
tlitum  argentum  declaretur.  —  nisi  splendeat  usu ,  niai  usui,  cjui 
ei  pretium  facit  ,  inserviat  ;  igitur  non  per  j(? ,  apucl  te  pretium 
«Vivitiae  habcnt ,  sed  usu  dpmum  splendorem  adcjuirunf  ,  propter 
usum  ii»  alicjuid  tribuii?.  —  temptrato ,  rccfo ,  prudenti ,  nor» 
profundemlo,  aut  male  dispensando  eas.  to  f/Stfa»  (/.■itlv  (  Tck 
TtAotroi')    £u  J/«Ti'ivi3«/ ,    fapnd  l>asil.  in   Or.  (juoniodo  ieg-  Gr. 


—      580      — 

n,  107.  Grot.)  yevvxius  yfrjaSui  (Mena.uler  in  Stob.  Flor.  t-irot. 
p.  90.).  Praeclare  sic  ostenditur  Sallustii  animus  ab  omni  clivi- 
narum  cupiditatu  liber  ,  iisdenujue,  ut  sapientem  decet  ,  fru- 
ens  afque  ntens  ;  ut  de  Tibullo  Epp.  I.  4»  7-  ^''  ''^*  divltias  Je- 
derunt ,  artemque  fruendi,  Facit  huc  Seneca  de  Vit.  B.  XXII. 
major  materia  sapicnti  viro  est  animum  explicandi  suum  in  di^ 
vitiis:  nam  in  his  et  temperantia ,  et  liheralitas  ■,  et  diligciitia  , 
ct  ciispositio  et  magnificentia  canipum  habet  pr.tcntem.  Ad  vev- 
La  et  sensum  Stat.  Silv.  II.  2.  l50.  T^on  tibi  sepositas  infelix 
strangulat  arca  divitias :  —  expositi  census ,  et  ducta  fruendi 
temperies.  Id  Silv.  II.  ,3.  70.  Ide/n  auri  facilis  ccntemtor  et 
optimus  idemcondtre  divitias,  opibusque  immitterelucem.  Jaui 
Pind.  Pyth.  V.  init.  'O  otAouVoJ  su/,U(i3£Vof,  '.txv  tis  i^sru  «£*p«- 
p.'cvov  y.xSa^a  lip6Tr\oios  «vijp  «ujov  dvxyp  noKvpiKov  sx^rxv,  b.  di- 
vitiae  tum  demum  vim  habent ,  si  quis  iis  rec  te  nti  sciat.  Idem 
Nem.  I,  44.  ^^*  /(«//a/  xoXJv  sv  jxsycl^a)  nXnvrcv  xaroiKfvx],»!  sx.^iv 
«tXA*  eoVT»v  ei)  ts  vxSttv ,    i  aixoiia»!.^     0iXoi!  i^xf^nstfiv. 

V.  5  —  8.  Rectum  divitariiim  nsum  poeta  salis  Iiabet  ,  uno 
tantum  ,  at  potiori  genere  commonsfrare.  Plura  commemorat  The- 
ocr.  It  I.  IUud  vero  illustri  aet;itis  suac  exeniplo  docte  reprae- 
sentatur.  C.  Proculejus,  e<|ues  Romanus,  amicus  Augusfi  ,  raris- 
simae  pietafis  erga  fratres  suos  ,  adpo  (juidem,  ut  cum  iis  ,  bello 
civili  spoliatis,  suam  patrimonii  partem  de  ii  tegro  acfjuis  partibus 
diviserit ,  qudd  jam  antea  totnm  cum  iis  divisis.set,  juxta  vct. 
Schol.  ad  h.  1.  qui  Fannium  Caepionem  (male  quaedam  rdd.  Sci- 
pionem  dicunt )  et  L.  Muraenam  fratres  Proculeji  laudat.  Sed 
Caep'10  non  fjit  frater  Proculeji  ,  quod  satis  patet  e  DifmeLIV. 
3.  p.  73'"  Rectius  Masson.  vit.  Horat.  p.  304.  L.  Licinium  Var- 
ronem  Muraenain  ,  et  M.  Terentium  Varronem  Muraer.am  frafres 
ejus  adserit.  Jam  provulgari:  Proculcjus  ol)  liberalitatem  in  fra- 
tres  in  magna  homi.num  est  existimatione ,  ejus  liberalifas  ia 
omnJum  ore  est  ,  splendide  pocta  :  vivei  ecctento  acvo  ,  qucd  co- 
pia  poctica  dictum  pro  ,  extendet  aevi  sui  spatium  ,  vitam  suani  , 
ntemoria  ejus  nunquani  intercidet  ,  recens  erit  apud  posteros. 
P.xtendimus  aevum  ,  vitam ,  praeeclaris  ingenii  virtutisque  do- 
cumentis  editis,  qoae  nosfri  nominis  memoriam  ad  posferos  pro- 
pagant.  SiL  IX.  375.  hrevis  hoc  vitae ,  CiUodcunque  relictum , 
extcndamus  ,  ait  ccf.  Sic  famn  extendere  vitus  Stnt.  Theb, 
IV.  f,';;.  quod  simpliciore  raUone  fumam  e.vtendirefictis  ut  (p4l^/iP 


—      CSI        — 

fKTsyv»!  Phalaris  Ep.  I-XVI,  )  tlixif  A  irg.  Aen.  X.  468.  Exquisi- 
tiorcm  conlra  ideiii  adiiibuit  Aen.  \  I.  807.  virtutem  virtutis  me- 
noriam  extnndere  factis  ,  mcmoranrla  lacere,  j)raeclara  cjuaevis 
moliri.  In  Horatio  tainen  exfento  aevo  simplicifer  accipi  ])ofr'.*t  , 
renioto  adhuc  aevo  vivef  \igebit  Proculeji  memoria.  —  G.  notuj 
animi  animo ,  cjui  innotuit,  lamam  consecutus  est ,  (jui  osfemlit 
animuni ,  cjui  fiiit  animo  ,  ailteetu  plane  patemo  in  fratrps,  om- 
jiino  pro,  ob  animum  ejus  pat.  ,  1-beraIitafem  in  frafres.  —  7.  8. 
£a(lem  immortalitatis  notio ,  augustiore  imagine  repraesentata. 
Fama  illum  "get ,  veliet ,  tollet  ^<?/i«a ,  alis  suis,  per  populos 
ciroumferet ;  longe  latecjue  dittuntletnr  liberalitatis  islius  fama  ; 
noto  phantasmate.  Proport.  III.  ]•  9.  Quo  me  Pama  levnt  ter- 
ris  sublimis  et  a  me  nata  curonatis  3Iusa  triumphat  cquis,  Clau- 
«lian.  I.  34.  lllum  Fama  vehit  trans  aequora  cet.  In  genere 
i<;ifnr  nominis  ejus  famam  omnibus  ferrarum  oris  celebratum  iri 
ait  poefa;  jam  caiulem  acfernam  innuit  per  alas  metuentes  solvi y 
T!ip\)Kxyixivtti  \i's<73ai ,  cjuae  cavent  sibi  ,  ne  solvanlur,  ne  a  con- 
tentione  remiftant,  cjuae  acleo  tenoremservant,  nuncjuam  deficiunt, 
fubsidunf.  Solvuntur  enim  ea,  cjuae  a  rigore  rcmiftunt ,  langue- 
fcunf  ,  et  mettiant  solvi^  cjuae  nolunt,  non  possunt  solvi ,  excjuisi- 
ta  rafione.  Bune  Lamb.  laudat  Virg.  Ge.  1.  s^^-  -^rctos  metu- 
entes  aequore  tingi ,  comparato  Arati  Phaen.  48  a-f^rot  xvxvsov 
iispvhceyfA.svoi  'ny.eavc'io,  —  Superstes  ipsi ,  post  mQrtem  ejus  du- 
ratura.  Neglectam  in  I>ac  \oce  atcjue  confusam  personae  cum  re 
significata  notionem  facile  animadverfas ;  a  cjuo  vifio  non  satis 
sibi  caverunt  scripfores  antitjui.  In  idem  incidit  Boeth.  consol, 
philos.  II.  metr.  7.  Signat  superstes  Fama  tenuis  pauculis  inane 
nnmen   literiS' 

V.  9  —  12,  Sententia  horum  vv.  pendct  ab  interpretaf ione 
\rrborum,  aviilum  domando  spiritum  ,  cjuae  duplici  sensa  ac- 
cipi  possunt.  Si  spiritum  avidum  universe  cupiditafcs  inter- 
preteris  ,  erit :  Latius  regnes ,  regnum  tuum  ,  possessiones  tuae, 
latifundia  tua  arrpliora  crunt,  locupletior,  ditior  eris ,  doman- 
do  spiritum  avidum ,  «j«j-»v  s^iSvniwv  si  cnpidifates  cotircueris, 
represseris ,  si  iis  imperes,  quam  si  Libyam  Gadibus  jungas,  jun. 
ctam  teneas  ,  una  possideas  ,  h.  si  latifundia  tua  per  totam  Afri- 
<  am  et  Hispaniam  pateant»  extendantur.  Esset  adeo  gnoine  : 
'{ui  pauca  desiderat,  is  in  re  tenui  constitutus  ditior  haberi  de- 
bet ,   e?t  alfpro  ,    cujhs  immodicis  cnpiditatibus  explendis  ne  am- 


—       582       — 

plissimae   cpiirlpm    facultiites   sufficlunt.      Sic    Diogenes   p,»ci\iint 
Tou    fj.sya\ov   taVTov  o.zss<fi'/>vs    zsKnvaiiTifot/ ,    tm  iXuTTovav    y\    iicit- 
»05    x*ra.  Tcv  fiiov    »fojS.-?(rS««  apnd  Basil.  <le  leg.  Graec.    p.   107. 
vA.    Grot.  Conf.   omnino    ad  III.   16.  39.  sqc^.    Ad   regniim  s.  im- 
periuni    hanc    gnomen    transtulit    Sen.Rca  .Thyest.    470.    Immane 
regnum  tst ,  posse  sine  regno  pati  ;  et  Boeth.  Consol.  phil.  III. 
5.      Qui   se    volet    esse    potenfem,    animos     domet    ille  feroces 
cet.     Attjue     hanc  uuidcm    rationem    omnes  fere  intpp.  amplecli 
vifleas  ,    a  sententiarum    nexu    etsi    satis    alienam.     Quod    si  vero 
cvidum   spiritum    e   tofius    contexlus  ratione    de    cumulandarnm 
ciivitiarnm  cupiclitate  capias  ,    sententia   locierit:    Qui  diyitiis  te- 
nctar,  iis  adeo  augendis  unlce  intentu.i  est ,    verljo  ,  avarus  ,  tan» 
lum  abest ,  \it  alicjuando  explealur  ,  congestistjue  opibus  fraatur , 
ut  ejns  sitis  potiu.s   nova  usque  cun»  ipsa  pecnnia  incrementa  capi- 
at  ,  (vv.    1,3  —  16.)    ^iecjue  nuncjuam  ejus  fructum  iste  percipiat. 
Seneca   Herc.    sur.   166.    hic    nullo  fine    baatus  componit   ope$  ^. 
gnzis    inhians ,    et  congesto  pauper   in  auro  est.     Claudian.  III. 
396.    teneas  utrum<jue   licehit  Oceanum ,    laxet  rutilos  tihi  Ly-m 
dia  fontes  ,  jungentur  solium   Croesi,   Cyrique  tiara  :  numquam 
diiies    eris ,    numauam    satiabere   quaestu.     Semper   inops ,    qui 
plura    etipit.     Plura    vide    ad  III.    j6.  28.     lam  sententiam  istam, 
praeclare    sic   invertit   poeta :     Qui    spiritum  pecuniae     avidum 
domal  ,    di\ifias    non   congerit  ,     eas  non  j)er  se  expetendas,  «ed 
usu    demum   fructucjue    pretiosas  fieri    censet ,    sane    is    animo  ita 
adfectus    latius    regnat ^     cjuantulaecuncjue    eae    opes    sint,    cjuas 
possiJet,  ampliorei  habet  quam  si  Lihyam  —  uni,  cjuamsi  non  do» 
mito    spiritu  avido ,     animo  non  iis  fruendi  sed    angendis  inten- 
to ,     inuncnsas    teneat.     Atcjire    nnnc    demum  ,    explorata    horum 
vv.    sententia ,    de    nexu    cum    antecedentibus ,    recte  statners  li- 
cct,    cjui    sic   animo    intormandus    videtur ;    Qui    divitias    magno 
studio   congtrit  ,    custodittjue ,    rem    servat  nullius  per  se  pretii  ; 
hoc    enini   ei  demum    accedit  usu ,    cujus  insigne  nuper  in  Proca- 
lejo    exemplum  vidimus  ;   tum    multas    inier    opes    inops  haben- 
dus    est ,    cjuod  yuoeriV  semper  ,   et  inventis  miser  abstinet ,  et  ti- 
mei    uti.     Jam   orationis  ornatum   excute.     Regnum  regnare  ex- 
«juisite    de    latifundiorum    possessionibus ,    in    provinciarum    spa» 
tia    dilatatis ,     adeocjue  insmensis    dicitur.      Sic  fulgere    imperia 
jlfricae    Ilf.  1^1,   31.     Adposite    Seneca  ep.  89.     fioc  quoque  pa- 
rum  est ,  niti  trans  Hadrianum  ,    et  lonium  Aegaeumque  veiter 


—      583       — 

villicus  regnet ;  —  quam  vultis^  late  possidefe,  sitfumlus,  quod 
aUcfuando  imperium  vocabatur.  Sic  rcgna  pastorum  Airg.  Ge. 
111.  476.  regna  Feiiliana  villam  a(I])ellal  Marlial.  XII.  57.  I9. 
j\lii  rcgnare  propria  dicfum  volunt  li.  I.,  parum  romnioile,  vcl 
propfer  stjcj,  —  Spiritus ,  pro  ?.nimo  cnm  dilerfu ;  est  enim 
animi  ro  sj<i3vfJi/]Tixov',  ita  7n'm',  SvfJtou  wioai,  et  spirarc  pro  ad- 
petere  passim  oocurrit.  —  Libya  pro  universa  Africa,  ufi  Gacfes 
t|uae  insula  est  prope  frefum  Gaditanum  ,  pro  Hispania  ponun- 
tur.  —  remotis ,  nam  Hesperia  s.  Hispania  %-ersus  Occidenftm 
terrarum  ultima  Komr.nis  erat.  I.  36.  4.  In  ntra(|ue  terra  ,  ma- 
xinie  in  Africa  ,  Romani  amplissimos  fundos  possidebant.  v.  ad 
1.  1.  9.  Qua  speciali  idta  opulenfia  in  genere  h.  1.  docte  desig- 
natur.  Jungere  alias  de  confinua  agrorum  possessione  dicitur. 
Lucan.  1.  168.  tunc  longos  jungere  Jines  agrorum  —  et  longa 
sub  ignotis  extendere  jura  colonis  ;  V,.  1.  ost  simpliciter,  posses- 
sioni  suae  adjicere,  adquircre.  Claudian.  XV,  ^.  Junctimus  £uro- 
pen  Libyae ,  colore  orafionis  ex  hon  ipso  loco  ducfo.  —  et  utcr' 
(jue  Poenus  serviat  uni  ,  planc  eadem  sentenfia  ,  alia  tantum  idea 
adornata ,  ad  cjuam  poeta  t^  regnare  \.  9.  facile  ducebatur.  Hoc 
si  toneas  ,  expe<lita  est  «/m/jyw(?  Purn/ interpretafio.  Sunt  adeo 
Cartliaf:inienses  et  in  Africa,  et  in  Ilispania,  cujus  oram  ma- 
ritimam  alicjuando  tenuere.  Vide  omnino  Obs.  —  serviat ^  pa- 
rcat  uni  til>i ,  tihi  subjectus  sit,  b.  si  unus  omnes  isfos  terrarum 
tractus  possideai.  Praeclare  igitur  respondet  servira,  tm  regnare. 
iSimilifcr  Cic.  Ouaest.  Tusc.  I.  22.  agros  et  maria  hominum 
utilitati  parere  dixif. 

r,  13  —  16.  Avari  enim^cupiditas  nuncjuam  expletur ,  imo 
crescit  amor  nummi  ,  quantum  ipsa  pecunia  crescit  ,  Juven. 
XIV.  189.  Hesil.  de  kg.  Graec.  libris  p.  107.  o<Jft>  zsef  a.v  wkeiM 
xfoazsscific/.KKcavTxi ,  tou  iaov  ^ssvtxi  v}  i  zsKilovos  'Kfos  Ty^v  T/js 
i czi^viM-A  eKZsXi{jiMaiv  ,  xht»  tov  E^-/\K(aTl^ov  2oAaii'«  ,  oJ  ^'/jai: 
( Anal.  .'\r.  I,  67.)  nKovTov  S'  ovisv  r/f/wa  nt^uafAsvov  «v^fxai 
ttiiToLi  .0;  yif  vvv  rifjisiev  zsKuotov  (y^ovai  ftiov  ,  SinK(x.aiov  aztivoovai, 
Cf,  III.  16,  17.  et  24.  extr.  Qui  igitiir  hoc  animi  vitio  s.  mor- 
})o  {v.i>yvpt!/\v'  vcaov  Nonnus  alicubi  adpellat  )  laborat,  similis 
plane  est  hydropico,  cujus  sitis  restingui  necjuit.  Jam  Polyb.' 
liist.  L.  XUI.  1.  x».9oijssf  sn!  TMV  v^fOTSikiv  ouS/wors  «o/s 
vxvKuv  ouSs'  xo^ov  T^f  f7:iSvfx{cts  /i  tmv  s^oaSev  vyfiuv  ToipxSsais  ^ 
■'kv    ^));  Tr,v    ev    xvT'^    t*  oyu'(Ot«r/^  S/a'-3f(r;v     Cyix,<sp    Tif ,    rov    aCriv 


Tfy-rzov  T>ii>  w^of  wXfVov  eni9\}^.i»v  o.(/VTB  «ojiff«/,  fi);  oj  rijv  e'v  Ty 
>i-yixi  Kxxixv  Xoyi»  tivI  J/(»/>3u<iffa;M£i'oi' ;  qui  lociis  inire  Noslrnm 
iiiustrat.  Kaciem  coiihparatio  cst  aputl  Ovid.  Fast.  I.  zil.  Cre. 
veriint  et  opes ,  et  opum  furiosa  vupido  :  et ,  cum  possideant 
pluriina  ,  plura  volunt.  Sic  cjulbus  intitmuit  snjfusa  venter  ab 
unda ,  i/uo  plus  sunt  poiae ,  plus  sitiuntur  aquae.  Praeolaro 
vero  arJificio  r onijiarationi  ipsam  involvit  poeta  sentenfiam,  c^uo 
innjor  ei  ex  iiac  lyrica  brevitate  vis  acceclcret,  .  Oratio  piena 
erat  :  Sicuti  in  hydrope  sitis  non.tollitur,  niii  morl)i  causa  subla» 
ta  :  ita  nec  habendi  cupiditas  expletur  ,  tollitur  ,  nisi  ipso  animi 
vifio  sublafo.  Crescit  dirus  hydrops ^  augetur  niorbi  cliritas  , 
ingravescit  morbus.  Ita  cjuiclem  dlrus  commune  morborum  epi- 
theton  esset,  uf  Gr,  vpcos  a^ytiLkit\,  ;^^«\«Wfl,  diralues^  dirapestit 
efc  Aplins  tamen  acl  naturam  hujus  morbi ,  oinnino(|ue  magis 
poeticnm  vicietur  ,  si  hvdropem  dirum  interpreteris  silis  explen- 
<^ae  cupidum  ,  siti  inexplebili  ardentem,  cjua  iere  ratione  dira 
fumes ,  dira  cupido  et  al.  (iicuntur.  Lucret.  W.  lo82.  quojus 
ijuo  pluria  habemus  ^  tam  mogis  ardescit  dira  cuppedine  pectus, 

—  indulgens  sihi ,  obsei|ueivlo  bibencli  cupiditati  ,  dum  sifim 
explere  conatur. —  14.  nec  sitim  pellit,  sedat ,  restinguif.  Morbo 
adeo  poeta  tribuit  ,  qnod  aegroti  proprium  erat.  —  Niti  cau' 
sa  morbi  e  venis  fugerit ,  nisi  vitium  ,  cjuocl  \n  venis  latet , 
sublatum  fuerit,  nisi  corpus  isto  vitio  librratum  fuerit :  causam 
morlji   tollas  oportet ,  fsi  sifim,  auae  ei    adhaeret ,    sublatam  vis. 

—  et  aquosus  albo  corpore  languor ,  h.  acjua  intercus ,  cjuae 
corpns  album  reddit,  CKsvy.opXfyfjLxTlm  vocant  hoc  hydropis  genus 
mfdicorum  lilii^  cina  rorpus  tumet,  eidem  detrahafur,  inde 
dfduratur.  Acjna  ista  est  causa  languoris ,  cjuatenus  tolum  cor. 
|)ii»  vitioso  islo  humore  inficitur  ,  adtligitur ,  nam  languor , 
languere ,  in  genere  de  morbis  dicitur.  Docle  adeo  aquosus 
languox  pro'i])so  hydrope  ponitur,  Jam,  »i  comparationis  orna- 
tum  ciemiis,  nuda  senfentia  erit :  Avarus  ab  opum  coacervanda- 
rum  studio  non  remittet  ,  nisi  pravam ,  cjuae  animum  ejus  obcae- 
cat,  everfas  persuasionem  ,  nisi  ostendas  ,  divitias  neminem  be- 
afum  efficere.  Egregie  ad  rem  Seneca  cp.  94-  Ip^t^  vitia  remo- 
venda  sunt.  —  Nisi  opiniones  falsas ,  quibus  laboramus ,  ex- 
puleris  ,  non  avarus  ,  quomodo  utendum  pccunia  sit ,  exaudiet. 
F-fficias  oportet  .^  ut  sr.iat ,  pecuniam  nec  bonum  nec  mahim  cssg: 
ostendas  illi  miserrimos  divites. 


—        5^6      — 

V.  17.  ^<jfg-  E  verae  sapi.entiae  praeccplis  beatus  tmn  is  est , 
cuem  vulgus  edpellat ,  ad  (juem  rr.agna  pecunia  confiuxit  \  sed 
ille ,  cui  honum  omne  in  animo  est^  erectus  ,  excelsus  ,  et  mira- 
hnin  calcans  ( Sencc.  tp.  43-)  ^Pi^ii  felicitns  posiia  e*t  in  cxter- 
rariini  rernm  contemtu  ,  iv  y.cirx^rovr^afi  rav  ovx  tp'  'fti^iv ,  Epic» 
ttt.  c.  19.  2.  Ohserva  virtuteni  lyricani  poetae  in  traclenda  hac 
aententia  ,  (|uae  vix  poeticum  coloreni  admittere  viclehatur. 
Quocl  e  virtutis  s.  sapientiae  vera  notione  ducitur,  nimirum 
illum  dennim  ilici  heatum  oportere  ,  qut  opes  nuignifice  contem- 
nat ,  neutiqaam  vero  ,  tjui  iis  abundet  ,  hoc  ipsi  Vjrfuti  tancjuam 
personae ,  iruae  rectuin  de  his  judicium  ferat ,  tribnitur.  EoHem 
plane  colore  Seneca  cp.  94.  extr.  Inducenda  est  in  occupatum 
locum  Virtus  .^  quae  mendacia  contra  verum  placttitia  ej.stir- 
pet ,  quae  nos  a  populo  ,  cui  nimis  credimus  ,  separct ,  ac  sin- 
ceris  opinionihut  reddat.  -^  dissidens  in  hoc  plehi  ,  dissentiens 
a  plehe ,  aliter  ac  plebs  judicans  eccimit  numero  beatorum , 
beatum  negat  eum ,  t|aem  magnum  felioemtjue  populus  vocat. 
Ma^nitudinem  falsam  speciali  ^cgis  idca  «lednravit  poeta  ,  idijue 
Phraatis  per  illud  tempus  redditi  restituti  soUo  Cyri ,  in  regnuni 
raithicum.  Phraates  propter  immanem  crutlelitatem  a  suis  ex- 
pul.^us  ad  Sc)'fas  confugeraf  ,  quorum  ope  a.  U.  DCCXXX  in 
recnum  ,  victo  Teridate,  restituebiitur.  v.  Dio  LI.  18.  Optime 
adeo  evidentissinio  Horatius  Phraatis,  cjui  varios  casus  et  in  sub- 
limi  maxime  lubricos  expertus  esset ,  exemplo  usus  est ,  (juo  osten- 
deret ,  e^  constitutione  vulgi  bentns  in  istn  invidioso  fastigio 
suo  trementes  et  attonitos  ,  longeque  alium  de  se  opinionem 
habentes ,  quam  ab  aliis  habeatur  (Senec  cp.  94.  extr. ),  verbo, 
divites  ac  potentes  homines  non  beatos  esse.  De  personata  hac 
feli'  ifate  eadem  plano  ratione  idem  Senec.  ep.  8o-  Vides  illum 
Scythiae  Sarmatiaeve  regem  insigni  capitis  decorum  ?  Si  vis  il* 
Iwn  aestimare  totumque  scire ,  qualis  sit ,  fasciam  solve.  — 
dedocet  populum  falsis  vocibus  uti ,  vulgo  h,  iis,  qui  externo 
.«plendore  capinnfur,  ostendit  hoc  exemplo,  falso  istos  vocari  fe- 
lices,  perverse  eos  judicarc,  h.i.ctjue  admonitione  puhlicum  ipsis  et' 
rorem  (ut  Seneca  ep.  I,  vocat )  expeJlere  conafur.  Docta  hoc 
hrcvitate  dixit  dedocere.  Falsas  voces  dicif,  cjuae  malos  sermn- 
nes  Seneca  1.  1.  Ceterum  locum  illusfrat  Boethius  Consol.  PhiU 
ir.  6.  yftqui  nec  opes  ineccpletam  restinguere  avaritiam  que- 
iint ,  nec  potestas  sui  compotQm  fecerit ,  quem  vitiosae  libictines 


—       5S6        — 

insoluhlUbus  adsirictum  retinent  cat^enis  —  Gaudetis  enim  rei 
sese  aliter  habenies  falsis  compellare  nominibus ;  itaque  nee 
illa  yoieniia  jure  adpellari  potest. 

V.  21.  S(jq.  Uni ,  soli  huic  contra  Virtus  regnum  et  diadema 
tutum  ,  re^ni  in»ignia  defert ^  regnum  fancjuam  xriifJLx  oivup*{» 
fiFov  tribuit,  regem,  cui  diadema,  imperium  eiipi  necjueat  , 
pronuntiat.  Eidem  defcrt  laurum  propriam  ,  ei  clebifam,  (nisi 
praestat :  perpetuam  ,  ut  propria  munera  Serm,  II.  2.  5.  propria 
dina  Virg,  Aen.  A"^!  871«)  vere  eum  victorem  jutlicaf ,  cini  di* 
vitins  confemnit,  cjui  cupiditatibus  imperat.  E  Stoicorum  phi- 
losophia  sententiae  colorem  duclum  esse ,  facilo  adparet.  His 
en\m  sapiens  uno  minor  est  Jove,  dives,  liber,  honoratus,  pulcher^ 
rejp  denigue  regum  ,  (  Epp.  I.  l.  106.)  (patenus  ista  grancli  su- 
percilio  despicit ,  infra  se  posita  judicat.  Senec,  Thyesf  334-  *£{({• 
Regem  non  faciunt  opes  y  non  frontis  nota  regiae  l  rextst^qui 
posuit  metus ,  et  dlri  mala  pectoris;  v.  380.  mens  regnum  bona 
fiossidet ,  et  388.  Rex  est ,  qui  metuit  nihil,  rex  est  qui  cupiet 
nihil.  Jnest  adeo  dignitas  propria  virtuti ,  quam  protinus  in 
eot ,  quibus  fuerit  adjuncta,  transfundit,  Boeth.  Consol.  Philos. 
III.  4.  —  quisquis  ingentes  anri  argentifiue  acervosoculo  irretor' 
fo,  oculis  acl  eos  non  refiexis  spectat  .^  c^ui  aurnm  ita  intue» 
tur,  ut ,  praeferiens  id  ,  oculos  ad  illud  non  retorcjueaf,  siccrue 
vullu  nullam  habendi  cupiditatem  prodat ,  verbo  ,  qui  J  «  «  ^  0- 
ftc  yfuaiov,  ut  Lucian.  Pisc.  p.  6i3*  T.  I.  loco  valde  adposito : 
«f  o3«(y  xpvoiov ,  J5  io^xv  ,  j  fi^ovriv ,  ov  yi-ev  »v  xvtmv  ei'B-pf 
^''«fjojwra  ,  ^  fJLf\txfJ.mi  t'Xxof4.tvov  T^is  Ttiv  l\^iv ,  ovtos  eruo  o 
Tai  9*\(>s  rt^-'fjLsvoi  .01'  S'  aiv  irsvss  uxo[iKewc,vrx ,  5  Triv  x^''?* 
opeyovT»  i-Ki  to  ^^puff/»!» ,  iwxyeiv  cet,  Senec.  ep.  92-  Vadit  au- 
dacter ,  et  contemtor  omnium  ,  nec  ad  pecuniam  respicit :  au- 
Turri  argentumque  non  ad  hunc  aestimat  splendorem ,  quo  impe- 
ritorum  verberant  oculos.  Hlnc  xfxsTxtpsz^Ti'  Giaecis  idem  est 
ac  ci/y.sKfiTi'.  V.  doctam  Ruhnk.  notam  ad  1  im.  Lex.  p.  25»  At- 
ijue  ita  recte  hunc  locnm  interpretatus  est  olim  Cleric.  Art.  Crit. 
I.  3.  p.  72.  st^cj.  et  nuper  Ouwens  N.  H.  IH.  3.  p.  969.  Docte 
vero  poeta  hominis  acervos  praetereuntis  s.  relinqueniis  ima- 
gjnem  r»>  irretorto  indidit:  et  spectare  h.  I.  non  ea  \  irtute  po- 
Jiifur ,  cfua  Gr.  o^tv  ex,eiv  sv  tivi  et  Lat.  oculum  adj'icere  alicui 
>•«  (  veluti  Cic.  in  Verr.  II.  15.  dictur  ;  scd  esf  simpliciter,  acer- 
vos    ita  spsctare  ,,  ut ,    si    eos  rclinfjuas,  ab  iis  discedas ,    ociilos 


—      587      — 

«c  retorqupas  (niidem  ad  eos.  Atqiie  sic  non  infelligo  ,  quomo- 
do  haeo  viris  Hocti»  ik  Tixjtoi.Kh-^Kov  repagnantia  videri  potuerint, 
veliiti  Lamb.  h,  1.  Abresch.  acl  Aesch.  U.  15.  p.  34^'.  et  aliis. 
Qua  tamen  specie  plerostjue  intluctos  alteram  hanc  amplecti  vitle- 
as  rationem  ,  qua  oculo  irretorto  spectare  sit  :  ita  spci-lare  acer- 
vos,  nt  ocilos  alio  non  retorqaeas,  seJ  eos  inacervis  {{efixos  habe- 
as ;  aileoque  oculis  rectis  ,  qui  auri  ful^ore  non  praestringantur , 
adspicere  acjrvos,  animo  nulla  admiratione ,  aut  cupiditate  divi- 
tiarum  pertarbato:  eadem  sententia  ,  quae  nec  ratione  ,  usuve  lo- 
quendi  destituta  est,  Seneca  ep.  48.  grandia  loctiti ,  effecturos 
vos,  ut  non  magis  auri  fulgor,  quam  gladii,  perstringat  oculos 
meos,  ut  ingenti  constantia,  quod  omnes  optant,  calcem.  Synes. 
Or.  de  rfigno  p.  30.  ws  oCk  tUoi  ye  tfurov  $i»^cif/.£vov  fih.  o  av  ^  ols 
o^SflcAuoTj  ivT  I  fi  \  i  \Jy  ci  I  ^^iiaiM'  tovvxVtioV  [asv  *iSeaBi{v«i 
Ti  i,  iv^uiivcci  ^  TiXiVToovTx  vssficwTv^saS»!,  cf.  Lamb.  ad  h.  1. 
Bnrm,  ad  Quinctil.  Declam.  VIII.  c,  9.  et  Abresch.  ad  Aesch. 
I.  1.  Si  tamen  subtilius  agas ,  impediti  quid  ac  spinost  sententiae 
hoc  modo  erutae  inhaerere  facile  deprehendas;  et  «/ut(p//3oAiav , 
quae  inde  oritur  ,  vix  habeP ,  quomodo  removeas.  Nam  et  ava- 
rus  irretorto  ,  defixo  ,  h.  cupido  vnlta  nummos  suos  in  arca  con- 
iemplatur  ( Serm,  I.  l.  65.)  quod  Graecis  est  iTcvU  ofiv»  rf. 
Luuian.  1.  1.  Diogenian.  apud  Schott.  in  Adag.  p,  198 ,  «rs- 
vts  opav  ,    e»/  7*11  ^iXrjJoi/vrwv  Tl<!iv, 


ARGUMENTUM.  III. 


L  ritnm  atqne  ab  Horatio  mnltoties  inculca' 
tum  de  fruenda  vita  praeceptum  nova  atque 
exquisitiore  sententiarum  conversione  reprae- 
seniat  hoc  carmine  poeta,  ut  mirum  adeonon 
sit  f  interpretes  in  summa  ejus  constituenda 
a  vero  paullum  aberrasse.  Vulgaris  nimi' 
rum  idearum  progressio  erai :  Fruere,  o  Dcl" 


—       558       — 

//',  vitae  commodis  ^  r/iiandof/nidem  mors ,  cii- 
jiis  nd  omnes  faialis  nccessitas  pertinet ,  nos 
ointiibiis  iis ,  f/uae  snavia  ac  Jucnnda  censen- 
tnry  eocnii ,  et  /laec  ipsa  vitae  nsura ,  quae 
/lobis  dala  est ,  pancornm  admodum  diernm 
.snmmuta  circnmscrijiia  est.  Qnibus  r/nidem, 
iit  recte  perfrnaris ,  neve  tibi  ipse  fructum 
intercipias ,  animnm  tuuni  adversus  utram- 
</ne  fortunam  Jirmatnm  att/ue  ita  tene  com- 
{)osHum  ,  ut  nec  secundis  rebns  nimium  e^era- 
ris ,  neve  adversis  deprimaris,  Docte  vero 
poeia  ab  hac  gnome  ,  quae  omnis  felicitatis 
Jiindamentnm  haberi  debet ,  exorsns,^  ad  pri- 
/nariam  carminis  sententiam  de  sectandis  vi- 
iae  deliciis  transit ,  eamr/ue  vividissimis  colo- 
ribns  depingif !  Jam  Q.  Dellins ,  ad  quem 
itoc  carmen  scriptum  est ,  erat  homo  varins, 
ac  desultor  bellorum  civilium ,  ut  Messala 
enm  indigilat  apnd  Senec.  Suas.  I.  6.  yid  Oc- 
iaviani  partes  cum  a.  U.  DCCXXIII.  transis- 
sei,  magna  ejus  gratia  ,  magnisqne  opibns 
Jioruit ,  iinde  post  hunc  annum  /t.  c.  scrip- 
tnm  recte  suspiceris.  De  Dellio  v.  Vellei. 
II.  84.  et  ihi  Ruhnk.  Dio  XLIX.  59.  et  ibi  Fa- 
hric.  E  sententiarum  autem,  qnem  modo  de- 
scripsimns ,  neocu  facile  intelligiiur  ,  parnm 
recie  illos  facere  ,  qui  mores  el  animum  DeU 
lii  variam  inilio  carminis  a  poeia  noiari  , 
eiqne  nniverse  nieniis  commendari  constanti- 
am  volunt.  Eloquntionem  carminis  dociam 
ac  vitiidam  ,  numerorumque  suavitaiem  ob- 
servent  humanitaiis  studiosi. 

Adnotationcs. 

v.^.sq,  Uframf^ne  fortunnm  moderate  feras,  \n  utramio  forfu- 
na    compositae   mentis    habiftim    serva.     Ornate    lianc    sentenfia- 


—       580       — 

ani     (l'.iob',is    infcmLris    extiilit     poetj.      JUtmenio    Servare  ,      s,ra- 

vitur  ,    ut    iii    re ,    cjuae   maximi    ad  vitam    beatam   est  iiiomenti, 

inculcanda   (  ut   !•    7-    l?»    ^^^-    29.    32.    tjuae    caJcm   virlute    y.s- 

fj.vfiTo    Epicteto ,    et   aliis   in  usu)    pro,  serva,  obline    menttin  ae- 

{juam ,    ne   Heprimaris,     ne    perturberis    animo   in   arduis  rcbus 

in     adversa    fortuna  ,      acuno     iniuiiam    fortunam    perfer    animo. 

Metis    aequa ,    animus    aecjuus  ,    est  erectus  ,  fortis  ,  cjui  nou  suc- 

cumbit,  ccdlt  rnalis ;    sed  contra  auuentior  it ,    ciuae  ratio  vel  in 

vulgaribus    iociuendi  forinis   aequo    animo    adversa  firre ,    iniquo 

pati ,    et  sim.    obtinet.     Piant.  Rud.    If.    3.    71.    Animus   nequns 

optumum  est  aerurnnae  condimentum.  Boeth.  Consoi.  II»  4.  ie- 

ata  sors  omnis  est  aequanimitute  tolerantis.     K\\\  in  geneio  aoci- 

piunt    mentem  aeciuam  ,    animum  aeciuabilem,  in  utraque   fortun;i 

sibi   consfantem ,     necjue    elatuin    iii    secundis     ( crua    notiontt   est 

apud  Ovid.  Amor.  II.  438.  Nec  facile  est  aequa  commoda  mente 

pati)    necjue  in  adversis  dupressum  ;   nec  vident  ,    aperte  disjuni^i 

a    poeta  >    sibicrue  oppoiii  menfem    aecjuam  in   adversis  ,    et  mode- 

ratam   (  v.  3.)    in    secfmdis  rebus.     Ees   arduae  diHleiles  ,    mole- 

9tae  ,    9VfJL<popai   axXr\^<x.\,    adversae  ,    nialr.e  ,    vi    oppositionis  v.  '.  . 

—      idemuae     in    honis  t     prospetis,     secundis    rcbus    serva    f.im 

iemperatam ,    aniinum    gere   teinperantcm   sibi  ab  insolenti  lae- 

tilia ,    cohibe   te  ,     tempera    tibi ,     cjuo   minus   Inctitia    cfferaris , 

exsultes  ,  insolenter,  arroganter  te  geras  ,    niodcrate  ,  bene  ferre 

magnam    disce  forlunam  ,    III.   27.    74.     Inrerlus  in   Grotii   Kx- 

cerpt.    trag.    p.   909.    d-/!ii3os    xvfi(>   Keyoi^'    o  ps^mv    ev  t'    a.-/xSx  , 

tr.yu5'U  oiv   i'i'a  j  t-   0eti*>v  y.xXis  Au.<i.   • —   moriture  ,    (luandociuider.i 

fibi    moriendum    est  ,    (v.   I.    28.    4')    '^"   maestus  omni  \e>rpQ. 

re ,  omnes  annos   vixeris  ,   in  perpetuo  maerore  vitam  cqeris  ,  £;e- 

nium  tuum  defraudaveris  (adposite  Antiphancs  c.  l\'.  (  Ai.al.  Kr. 

^I.  20 j. )   o  d£   X^ovoi ,    is  Toitov ,  oir»    J    noA/Jv    TUrii  yi\^<».s  (tif- 

■y^CfJLCVOi'    KOVTS    T.IMV  Ovt'     UvSoS    l-xi    XjtOTupOlS    V.iaL^JjaxS ,    ov  //Jjoii ,    ou 

yK*pv^ov  yvovs  ^or'  tftuf^ttiov  ,  rfSirffr)  ,  "ssKovrovsetv  dpiis  /JisysiKnv 
SietS^xriV)  J(?«  jucunde  vixeris.  Nexus  seutentiarum  videfur:  Mo- 
riendi  nobis  proposifa  conditio  monet  nos  ,  ut  vitae  bonis,  duin 
licet  ,  fruamur  ;  atcjui  frucfum  istornm  tibi  ipse  infercipias  ,  nisi 
animum  habeas  trancjuillupi  et  adversus  omnes  forfunae  insidias 
compositum.  Hunc  igifur  libi  para ,  in  hoc  maxime  enitere , 
ut  eum  sic  ad  fruendas  vilae  delicias  informes  ,  ac  fingas.  Do- 
cl€   liaec  ita    ir.\ertif  poefa :    Animo   opus   est    franrjuillo ,    ut  ju- 


—      59«      — 

cunde  yivas  ;  ( hoc  e  vv.  5.  s(j(j.  eliciemlum)  ad  Koc  exhoria* 
tnr  vitae  hrevilas  ,  mortisijue  cogitatio,  (moriiure) ,  cjuae  certo 
imminet ,  etiamsi  nullum  vitae  fructum  ceperis  ,  omnibuscrue , 
cjuae  vitam  jucundinn  efiiciunt,  nos  exuit  comnioclis  ;  Quare  frue- 
re  istis,  duni  licet  etc.  Alia  ai^unt  intpp.  cjui  mortis  meditationem 
praesenti«simuni  traiujuiHi  in  utraijue  tortuna  animi  servandi 
acljumentum  a  poeta  adferri  volunt.  Jam  illn,  ,,seu  jucunde 
vixeris"  vide  cjuam  suavi  pictura,  cujus  imago  omnes  sen- 
sus  delinit,  poeta  expresserit.  Jucundam  vitam  declaravit  suo 
more  ,  per  compotutionem  in  amoena  regione.  v.  I.  1.  21.  s<j(i. 
Oratio  in  his  admodum  docta  et  excjulsita.  —  in  remoto  gra- 
mine  \n  amoeno  recessu.  Cf.  V.  2.  24.  —  per  dies  festos ,  fc- 
stis  diebus.  lufellige  sacra  deorum  agrestium  ( cjno  vel  remoti 
graminis  mentio  ducit)  cjuibus  non  rubor  erat  maders ,  errantes 
aut  male  ferre  pedes,  Tibull.  II.  1.  30.  Cf.  ad  I.  4-  '!•  —  t^ 
recUnatumbearis  y  excjuisitiori  forma  ,  pro  ,  reclinatus ,  fusus  te 
bearis  ,  recreaveris  ,  exhilaveris  Falerno  optimo.  Pro  hoc  est , 
interiore  nota  Falerni  h.  interioris  F.  interius  reconcliti,  cjuippe 
ad  festas  dapes  repositi  (  V^  9.  i.)  adeocjue  praestantioris ,  vc- 
tusti.  Nota  Falerni  est  cadus  vini  ,  cujus  nota  ostendit,  Faier- 
num  in  eo  servari.  AcUcripta  enim  cuicjue  amphorae  erat  nota  , 
s.  tilulus,  cjui  patriam  vini  et  annum  ,  cjuo  conditum  esset  ,  mon- 
sfr.irct ;  res  nota.  E^t  ndeo  simpliciter  pro  Falerno  f  ut  Serm. 
I.  lo.  24.  ut  Chio  nota  si  commista  Falerni  est.)  necjne  in  hoc 
vini  virlus  cjuaerendn  ,  cjuam  poeta  unice  a  loco ,  ubi  reposium 
erat ,  cellae  scilicet  vinariae  interiori   designat. 

V,  9.  /1717.  In  tam  certo  igitur  tamcjue  angusto  vitae  termino 
re  cjuaeso  fruclum  ejus  desera^  aut  in  crastinum  diem  differas. 
At  multo  acrior  ac  vividior  in  exhordando  ad  jucunde  beate- 
uue  vivendum  poeta  ipso  statim  ,  cjuod  praesens  datum  est ,  tem. 
poris  momento  frui ,  illicocjue  convivales  lautitias  adparari  ju- 
bel.  Suavissimis  vero,  cjuibus  convivii  scenam  adornaret ,  usus 
cst  coloribus :  cjuos  ipsos  e  fundo  Dellii  petitos ,  haud  teme- 
re  statuas  e  v.  18.  —  Vulgaris  ratio  erat :  Age  sub  hanc  um- 
Jjram  concediimus  ,  geniocjue  ibi  litemus.  At  yfx^ixuTi^Mi  poeta : 
Qua  parte  ,  ^siktixia,! ,  hic  ,  ubi  pinus  et  populus  umbram  con- 
gerunt ;  pro  hoc  cjuanto  omatius,  amcnt  consociars  umbram 
ramis ,  arcte  consociant  ramos,  connexis  invicem  ramis  clcnsam 
umbram   efticiunti      Jam   observa    dilccliim    cpithctorum.      Pirns 


--       59»       — 

ingens ,    acleoc|ue  diffusis  raniis,    patula,    opaca.     Populus  alf-a , 
oh    lolin    interius    candida ;     cf.    Virg.   Ecl.    IX,   ^i.    Aen.    Vlil. 
276.      TJmhra     hospiialls   tjuae   gr.nto  sno   refrigerio    nos    invitfif  , 
in    cjua     lubenfer     recjuiesoimtis ,     (onimoramur,    mira    suavitate. 
Ov'<1,     Met.    X.    555.  ecce  opportuna  sua  blancUlur  pnpulus  um- 
bra ,    datque   torum    cespes^    hlanditur ,     \\.    blande    invitaf.      Ita 
et    in  Tibullo     II.  5.  42.     tum  vocat   errantes  hosplta  terra  dens 
niagis  poetipum  erit ,    si  terrum  hospitam  explices  ,    cjuae  gratani 
seHem  cslcndit,  praebet.    Amant  consociare,   cuin  vi,  arete  se  in- 
vicein    amplectuntar ,    ambifiose   se   constringunt ,     amantium    in- 
star.     Quo  sensu  ederaslascivas  clixit  I.  36.  extr.  Lucian.  Amorr. 
§.  12.    ( T.    II.  p.   410,)    WaVT/  yf   //•11'   SeiSfia  ws^ntKf'yS/iV    i  (p  1- 
X  f  p  ui  5    n^cisifn-oe  KiTToS,      Dc  hoc  usu  V.  amave  fnse  egimus  v.\ 
I.  2.5.  4.  Lambin.  cum  aliis  cjuibusdam  amant  pro  solent,   ^piKovai 
dictum    vult ,    invitis   Gratiis.    —  et   tjua   lympha    ohliquo    rito  , 
lympha ,    atjua    rivi  ,    rivus    oblicjuo  rursu  delertur,    cursum  obli* 
i]uat ,    qua  rivus    inilectit  se ,    sinuatur.     Kiiiil  amplius.     At  cjuani 
graphice     haec    expressa !     Ilapidum    curjum    rivi    dcsignant    /a- 
gax  eitrepidare  ;  (nofa  lotjuencli  ration; )  retardatur  is    itauc  im- 
peditur,    oblicjuis    llexibus ;     \unc  laborat  trcpidare ,    moras  istas 
redimit    cifatiore     cursu.       Bene     cjuidem     haec    procedit     ratio 
mulfo  tamen  excjuisifior  est  haec  altera  ,  qua  labor  aexi  impeditior 
cursns  ,    rivo    tribuitur  ,    tjuatenus    per    anlractus    procedit  ;    lios 
enim  fraus    optica,    cjua    egregie   imponi    sibi    poetae    patiuntur, 
mulfo    angustiores    facif.  •—    13.   Hic    compotatione    nos  exliilare- 
mu5.     Huc ,     in    hunc    amocnnm    recessum    jube   adferri    vinum , 
unguenta  ,    et  flores   rosae ,    rosarum  ,    «^^oj  ,    awrov    '^itav ,    ro- 
«as  ,    cpibus   coronemur.    cf.   L    36.    15.    III.    29.   3.  —    nimium 
brevis ,    nimis   cito    deflorescentis ,    ut    breve   lilium    I.     36.    l6. 
Suavitcr  hic  et  cum  vi  adjectum  ,  tjaasi  eo  admoneamur,  ne  aeta- 
tis   jtivenilis    tempus  ,    tjuod   aetjue    cito  pereat ,    e  nianibus   el.ibi 
sinamus.    —    15.     Dum    res    patitur,     fert,      dum    nihil    obstat, 
c|uominus  his  deliciis  fruaris  ,    adeocjue  dum  licet  (ut  If.  11,   16.) 
dum    decet   {\.   13.  5.)    Declsrafive  adeo  subjicitur  ,  dum  aetas 
patitur ,   dum    per  aetatem   decet,    dum  canitics  abcst   \.  9.  17. 
«lumtjae  ovku\x\o  fda    trium  sororum ,    Parcarum  patiuntur  ,    dum 
superest  Lachesi,  quod  torqueat  (Juvenal.  III.  27.)  dum  per  fata 
licet.  Poetaigitur  sententiain  \xniverse  positam  cleciarat  statim  per 
«pecisles  icleas  ,  noto  inore.  Cujm  tamen  plMne  immemores  intpp. 


—      592      — 

in  rti  iiotione  constituentla  tjuaquaversHm  aberrarunt.  Lamb. 
rem  interprttatur  oCaixv .,  r*  V)ia.px.ovTet ,  facultates ,  unde  esse*t: 
«luni  hahes,  (juod  profnndas;  quod  helluone  dignum  praece- 
ptum  essef.  Aliorum  commenta  nec  referre  ,  nec  expendere 
vacat.  Sorores  absolute  et  alihi  Parcae  dictae  (v.  c.  Senec.  Herc. 
fur.  igl.  Sil.  I.  28*^.  Stat.  Thoh.  I.  63 1.  cf.  omnino  Ruhnk, 
Ep.  cr.  I.  p.  50.)  muneris  tamen  earum  mentione  numeroc|ue 
ternario  adjecto,  ut  h.  1.  —  I^i/a  atra,  perpetuo  rerum  infera- 
rum  epitheto.  In  hoc  adeo  non  argufandum ,  eum  po-  ta  h«  I. 
imiverse  loiiuatur.  Ubi  vero  de  misera  rujuspiam  conditione  ser- 
mo  est ,  sane  tuni  atra  f.  vim  hahent  ,  et  opponuntur  cane^uiit 
(veiuti  Stat.  Silv.  I.  4.  125.)  mclioris  notae,  felicioris  sorlis. 
Ai[   seiitentiam   poeta  Incert.    in    Grot.    Excerpt.    Trag.    p.    i)\^. 

V.  17  —  20.  Vulgaris  senteutia:  orrnihus,  ob  c^uae  vifa 
expefenda  videatur ,  post  morfem  carendum  esse,  oninia  ati- 
quandt»  relintjuenda  esse ,  nobilitatur ,  doctaaue  enumeratione 
rerum  ,  cruibus  Dellius  beatus  haberetur  ,  vivide  declaratur  a  po- 
eta.  Cf.  II.  14-  21.  scjc^.  Suavis  dilectu?  est  verbi  cedere ,  pro 
relincpiere.  Cedimus  enim  tcrra,  urhe  patria  ^  cjuam  nuncjuam 
revisuri  sumus ,  c^uam  aliis  colendam ,  habitandam  relincjuirrus. 
Sic  jam  ferre  Serv.  ad  Virg.  Aen.  II.  804.  Hinc  excjuisitoeuphe- 
misnio  de  abitu  e  viti*.  Cf.  Serm.  I.  1.  19.  Nolim  adeo  de  vioto 
et  pulso  h.  J.  cum  cjnibusdam  intelligere.  —  Saltus  h.  I.  sunt 
pascua  late  porrecta,  cjualia  divites  Romani ,  rei  peouariae  in- 
tenti ,  per  Calabriam  et  Lucaniam  possidebant-  Epp.  II.  2.  177. 
Quid  tici  prosunt ,  aut  horrea  ,  quidve  Calabris  saltibus  adjecti 
Luvani,  si  metit  Orcus  grandia  cum  parvis  cef.  et  Virg.  1.  27. 
Pecusve  Calabris  ante  sidus  fervidum  Lucana  mutet  pasc.ua. 
Pecuaria  sylvae  Lucanae  Calpurn.  ecl.  VII.  17.  Male  alii  de 
viridnriis,  cjuae  in  domus  impluvio  erant,  hic  cogitant  — -  coemtis. 
Habebat  adeo  plures  saltus;  funi  et  Dellium  innuif  his  possessi- 
onibus  admodum  delectatum,  quibus  adeo  aegre  cederct.  Mo- 
nendum  hoo,  ne  quis  nimis  vulgare  aut  otiose  illud  adjici  ex- 
istimet.  —  domo  cjuani  forte  magnificentissimam  in  fundo  ha- 
beret ;  nota  Romanorum  insania.  v.  "Wirro  de  R.  R.  Xllf.  6.  — • 
viiia  plura  aedificia,  in  fundo  exsfruefa,  ccmprehendit ,  tam 
ad    ueum    ru«lici\m    (([nno  pnrs   rustica  cX  frwciuarla  dicebafur. 


—      593      — 

Colum.  I,  6.),    quam  acl  tlomini  eo  secetlentis  commo^ifeteS  (pars 

urhana  Colum.  1.  1.)  ac   luxum  dispovita,    puta  aestiva,  hiher-ui, 

thtrm?!?  ,    porticus  ,    alia.      Hinc  villas  \\x\\\x9  villae  apclifioi:i  dixit 

Staf.    Silv.  I.  3.  4.  et    iiule    Auson,    Mos.    284«  —   c^uam  Tioeris 

Invit ,    «lluit,    proprie ;    nam    inniiit  villae  praetoria,    ad    Ti!)eris 

ripas    exstructa  ,     cjnae    erant    splenflnliisima.     Stat.    Silv.    I.    3. 

27,  et     Auson.    I.    1.    vide    ciuo!*    lauclat  Barth.  ad    Stat.  1.  1.    Z,a- 

vere  ,  anticiua  forma  ,  est  et    III.    4,  <>i.  I2,  $>.  et  «!!}>■,  —  ig.  20, 

Omnes   explicant:    Heres  divitiis    tuis ,    opihus  ,    auro  et  ar;^n- 

to  /«    alttim  exstructis ,    coacervatis,    exaggerali*  ypo/iV/«r ,    iis- 

t|ue    fruetur  ;    perspirna    uticjue   sententia ,    necjue  plane  ah  h.  I. 

aliena  :    c|uam    tamen  Horatiu^  ,    si  }iene  eum  novi ,    vix   voluerit. 

Yide    pclestrcm    horum    w.    rationem  :    Ceclcs    saltibus  ,•    clomo  , 

villa  :    iis({ue   heres    polietur.     Jam    pro  tenui  et  vulgari   iis  ,   re- 

pctiit     villa*.;   notioneni    poela  ,     eamc|ue    ab    ejus    magnificentia  , 

cjua  ipsa    Dellio  desidcratissima  csset  ,    docte  admodum  et  eytjui- 

site  clesignavit  per  divitius  hi  altum  exstructas ,   aecU;s  ;ilt<;s,  ma- 

gnis    sumtibus    exstructas.     Plane  ut   ni.  l.  45-     Divitias  opero- 

siores  tecta  vocat  ex  plano  in  altitudinem    montium  educta  ,   ut 

Seneca   loc|uitur  ep-   89-  fxtv.    etsi  et  ibi   vulgr.ria   intpp,    sccten- 

tur.     Sic  pretiosam    supellectilem     iclem    Seueca    de    trannnill.    f, 

vocat  divitias  per  omnes  angulos  dissipatas.  Ovid.  Fast.  IV.  13;,, 

jiurea   marmoreo   redimicula  solvite  collo  :    demite   divitias  ,    h. 

isla    reclimicula.  Petron.    de  Mutat.  R.  K.    83-  sc|c|;    Ecquid  st  n- 

iis   —    non    posse  ulterius    perituram    attoUere     molem  r     Jpsa 

suasvires  odit  Homana  juvcntus,   et  (juas  stru.xit  opes  male  susti- 

net ,    h.    molem    imperii  ,    c|uam    in    tantam    altidudinem    eduxit  , 

vix   iustinet.     Hamos  divitiis  h.  aureis  [)Ofr\\s  gruves  similiter  (\\. 

xit     Lucan.     IX,     361.     Ceterum     vulgaris    interpretatio     vt\    boc 

etiam    nomine    clispUcet,     cjuod    avaritiae     nolam    Dellio    inurat  7 

cujus    cum    uuUum    in  hoc    carmine    exstat     indicium,    tum     eum 

vel  splendiJa  ac  magnifica  ejus  villa  hic  memorata  facile  ea  ab- 

solvit. 

r.  21  —  24.  Nec[ue  enim  divitiae  immuncjW  cjuemcjuam 
a  morte  praestant,  Docte  haec  generali  sententiae  ,•  omnibu» 
moriendum  esse,  per  distributionem  declaratae,  involvitur,  DoctV 
cniociue  partes,  cjuae  sibi  respondent  ,  disjunguntuf  st  poet»,- 
Ceterum  eadem  enumeratione  jain  Pind.  Nem.  ^,-  ij:  *;• .  c'.j 
Vfsviy^foi  TS  9xv»rov  ?:«{«  cxfXct    vsovtki.     Simonidis,-    Menandri   ?■ 


—      594      — 

py^ocylidis  localiiic  pertlnentia  v.  In  Slob.  Floril.  Grct.  tit.  CXIX. 
Cf.  et  I.  4.  19.  S({q.  II.  14.  9  —  12.  Nihil  refert,  ilivesne  et  ««- 
tits  ab  Inacho ,  stemnia  tuum  ab  Inaclio  prisco ,  antirniifsimo 
Ar£,ivoriim  rege  cleducens,  nobllissimo  genere  ortus  sub  divo 
moreris ,  in  supera  regione  verseris,  vivas  (sic  coclo  frui  Senpc. 
Oed.  854-  tesci  aurn  aetherea,  (px(,s  ioA/00  ofvv  et  sim,  jpro  vivere 
ex  oppof.  poctis  infer;?e;  res  notissima,  Mire  tamen  alucina- 
tnr  Lamb.)  et  hoc  ornate  pro ,  sis.  morari  suavittir  cle  vitae  bre- 
vitate,  wt  Ovid.  Met.  X,  32,  injima  de  gente  oriundus ,  an  nia- 
iores  tui  infimae  gentis,  humilis  conditionis  fuerinf ,  adeouue  ip« 
se  ifnobilis  fis.  —  24.  Tamen  ,  nibilominus  moriendi  ad  te  per- 
tinet  niKcSSitas.  Pind.  Isthm.  ^.  r,o,  SfaTKo/wfV  yx^  o/^»s  unavTis, 
ZocifAoev  (  «ors  rcjuJ^cjue  )  S'  aiVej,  Victima  es ,  devofns,  damna- 
tns  es  Orco  ,  Phitoni,  9xvi/.rM  zsivret  cpeiK'iJ.sSct ,  ut  rrtultoties 
jn  Antbol.  gr.  Pluto  nil ,  non  miserans  ,  illacrymahiHs  ,  mexor- 
abilis  (suavi  imaqine  Acschyl.  apud  Stob.  Flor,  Grot.  p,  \%i. 
udvov  ^e  (OxvxTov)  Tleidi  ^ui[JLi!va>v  «.r.oarctre':)  «S«!<pu5 ,  ot.jxetXiyos 
i\V  »^»^»070!  (IJom.  II.  /,  i58.)  V'tiX;i-t\s ,  ^vaxei^ni  (uti  saepius 
apiid  poetas  graecos  audit)  cjuibus  fatalem  moriendi  necessifa- 
tem  designant    poefae. 

V,  23  —  2S.  Ulterius  huic  cogifationi  immotatur  poeta,  tjuo 
iTiagis  ea  Dellii  sese  insinuet  animo,  eumcjue  ad  fruendam  vitani 
peTmoveaf.  Ornnes  codem ,  in  eundem  locum  ,  in  loca  infera 
cogimur ,  rompellimur  gregis  insfar»  v.  I.  2^.  iR-  Dictus  inde 
Pbito  5to?iuJ/>!Ty)j  et  T.o\v%'e-j iA»v  Hom,  H.  in  Cer.  8,  et  17.  w«v- 
}>wi\>i  Lycophr.  655.  laudante  Ruhnfe.  ad  Hom.  1.  —  sors  om' 
ntutn  versatur  cjuafifur,  conmiovetur  (auKKsTcni)  in  urna,  dura 
ipsa  (^uatitur  ;  cjnod  esf  pro  vulgari ,  omnium  sorfes  in  urnam 
conjecfae  sunt,  nma  continct.  Stat.  Silv.  II.  1.  219.  Immensis 
urnam  cjnafit  Aeacus  un^bris.  Infra  III  i.  16.  Omne  capax 
movef  urna  nomen.  Imago  ,  cjuam  Horatius  hic  expressit,  cjnae- 
que,  cjuanfum  scism,  non  alibi  occurrit,  ita  apud  animum  reprae- 
senfanda  videtur  :  Cogltanda  Necessitas  dea,  Mc^i^pa/Aiiavijjj,  quae 
umam  tenet,  in  tjuam  omnium  hominnm  sortes  ronjectae  snnt ; 
cujus  cjoiHtm  figmenti  satis  obvia  est  ratio  ,  nimirum,  omnes  fa- 
tali  necessitafi,  morti  esse  obnoxios.  Jam  cujus  sors  $.  nomen 
inter  commovendum  excidit,  exsilit  (ePe^ofe,  sPdfovae,  cjuaesunt 
Homerica  sorfifionis  verha)  carit ,  (cjuod  proprium  est  Latinis 
postis  V.)    huic  fatale  est  mori.    Atcjue  hac  cjuidem  idea,  faciltf 


—       595      — 

intelligitiir,  niliil  spoctari ,  ni.M  hoc  :  onines  nullo  delecfuaut  rlis- 
j;u;i^ii>ie  niori ;  sici{ue  siitis  commptle  sabjicitur  vv.  21.  ?wfq.  Uti 
p],i.ie  III.  1-  ij.  ae^ua  lege  Kccessitas  sortitvr  insif^nes  et  imos 
tt  t.  Sor^  istii  rerto  exitiira  esf,  mori  certissnna  nos  manet,  nio- 
ri-  (lurn  Rst  live  serius,  sero,  aut  citius,  cito  ,  imniatura  aetate. 
p-^rTpr',  ^r.  21.  5S.  Longius  tiut  propius  mors  sua  quemquc 
m-vet,  0\i!l.  ^1ft.  X.  S3.  Serius  aut  citius  sedem  properamus 
a-^  I  TKim  ;  tenfiimus  huc  omnes.  -^  Sors  isfa  elnps.a  ,  flum  exci- 
dtt ,  imt/  isitum  est  nos  Charontis  cjrmbaf  in  e.vsiiium  ,  docia 
brpvit.tt,  pro  ,  co^if  nos  conscendere  Charontis  sc<Tph.^m,  sic- 
ovenos  in  exsilium  fieptllit,  aH  loca  infera  Heducif ,  ueternrtin,  un- 
de  r^dttus  non  Hatur.  E.csulum  instar  domo  cedimut  (\-.  iy.) 
ao  tcrram  hanc  palriiim  reiintjuimus  ;   suaviler. 


ARGUMENTUM.   /r. 


Ji^anthiam  Phoceum  ,  Jiominem  forie  grae- 
cam ,  PJiyllidis  servae  suae  amore  captiini 
atqiie  irreiitiim  ^  istiiiufjue  ,  rjnia  servafn  ama- 
re  prohrosum  apud  Piomanos  habehatur ^  ad- 
verstts  Horatium  dissimulanieni  poeta  hoc 
carmifie  conjirmat  aique  erigit  summorum 
antiquitatis  ,  qui  idem  fecerint  ,  virorwit 
exertiplis ;  tum  ,  quo  minus  istam  amare  eum 
pudf^at ,  nobilissimo  eam  genere  ortam  vero 
pit  sibi  videri  simillimum.  L.audat  in  hanc 
rem  ,  pro  certissimoque  argumento  ponit  ge- 
nerosam  puellde  indoiem  ,  moresque  inge- 
nuos  ,  qui  in  hominem  injimae  sortis  «t  ob- 
scuro  loco  natum  vix  cadant.  Denique  haud 
viii garem  puellae  adesse  pulchritudinem  for- 
nitieque  concinnitatem  ,  quae  amorem  ejas 
facile  excusent.     Leve  hoc   argumentum   no- 

P  p  2 


-      59G      - 

bilitcivit  poela  insigni  ornatu  doctrinaqiie 
haiid  vulgari  j  in  singulis  vero  locis  grae^ 
cuin  ei  ob  oculos  J^uisse  exempluni  haud  vu' 
ne  suspiceris. 

•  Adnotatlones. 

V.  1.  Ke  pudori  iibi  sit ,  ne  erubescas,  ne  existimalioni  tuae 
Jevem  indc  niaculani  atlspcri^i  in  animum  inHucas,  cjuocl  a/r- 
cillae j  servilis  conditionis  feminae  amore  detinearis,  cjuoil 
servam  ames.  Dicti  isti  homines  Romanis  ancillarioli.  Senec. 
de  Benef.  I.  9'  Martial.  XII.  58.  i.  —  a.  Eriseit  ,  y.ol^/i 
Bp/ff/joJ  (Hom.  II.  /«274-)  Hippodamia,  e  Lyrnesso ,  Phrygiae 
urhe ,  capla,  et  Achilli  in  praedae  sortitione  dafa.  Homrr.  1/, 
/3.  690.  llinc  serva  helli  jure  facta ,  ^ox>pixT>\Ti).  —  m>.vit  ^ 
inflexit,  amore  incendit  animum  Achilis  prius  in.toltntefn , 
ferocem ,  invictum,  indomitum  adhuc  amore ;  adeo{|ue  primum 
ei  amorem  inspiravit  niveo  colore ,  pulchntudine  sua.  Nisi  pc- 
tius  jungere  praestat ;  Briseis  niveo  colore,  nivei  eoloris,  pnl- 
chra  ,  docliore  structur?.  Ita  vero  si  hunc  locnm  interpreteria,* 
et  raajor  vis  sententiae  infertur  ,  (^ua  Achilles  servas  amore  pri- 
muni  captas  dicitur,  et  oratio  magis  poetira  videtur ,  ab*cjue 
transeundi  formula.  Alii:  prius ,  olim  anfe  te ,  tu  non  prinius 
es,  qni  in  talem  amorem  incideris;  cjnocl  admodum  languet ; 
tum  sordidi  isliiis  amoris  excusatio  unice  in  hoc  ponenda  est , 
quod  clarissimi  cjuic|ue  heroes  idem  fecerint.  Insolentem  cjuocjue 
A,  ferre  accipiunt ,  arroganfem,  superbum,  pervicacem  ;  m-nusi 
gdposito  h.  1.  epitheto.  Ferrem  ,  si  Achiliis  mores  superhos  eX 
amore  prorsus  immutafos  declarare  et  potuisset,  et  voluisset  poe- 
ta.  Recte  vero  et  ex  communi  poetarum  loqnendi  ratione  in- 
solens ,  trux ,  feroa:  diritur,  uui  amori  nondum  «iuccubuit,  amo- 
rem  aspernalur.  Dc  eodem  AchiHe  St;it.  Ach.  1.  302.  Trux 
puer  et  nullo  temeratus  pectora  motu.  TibuII.  III.  6.  13.  Ille 
(Amor)  facit  mites  (e  praeclara  Heynii  conjectura)  animos 
Deus  ^  ille  ferocem  contudit^  et  dominae  misitinarbitrium,  adde 
Ovid.  A.  A.  II.  477-  Senec  Hippol.  2aO-  Similiter  Boeth. 
Consol.  Phil.  II.  Pr.  IV,  omnis  adversitatis  insolentem  ilixit  eum, 
(jui    advenam  fortunam    nuncjuam   expertus   est,     Praeclare    sic 


—      697      — 

rcsponrlet  ry  movit,  h,  inf.exit  sensiis ,  ut  Vir<».  Acn.  1\'. 
J70,  simpliciter  sic  adhibuit  Arbor.  el.  aH  Nym|)h;im  v.  5>. 
(  VVtTisd.  Poet.  min.  III.  221.)  Non  Helenae  mater  ,  ncc  par  iibi 
fiUa  Ltdae ^  quamvis  haec  Paridem  moxerit,  illa  Juvem.  lam 
Terent.  Eunucli.  Iil.  5'  19«  If^  hac  commotus  sum.  Sil;  et  mo. 
itts  snepius  amoris,  uuo  animus  nrimum  perturnatur ,  adlcctum 
flesigiiat.  Ceferum  nullam  Ueiilamiae  ,  ab  Achille  primum 
amafae ,  rationem  habmt  poeta  .  quo  majorem  sententiae  vim 
conoilidret ;  in  <nio  aHeo  haerendum  non  erat.  Ad  sententiam 
totius  loci  Ovid.  Am.  II.  8.  11.  Thessalus  andllae  facie 
Briseidos  arsit ,  serva  AJycenaeo  Phoebas  amata  duci  '—(juod de» 
cuit  rcges  ,    cur  mihi  turpe  putem. 

V.  5.    6.     Tecmessa,   Teleutantis     (jiixta    Sopliocl.  Ai.    337. 
secundum    alios   Teuthrantis)   lilia  ,    formae    pulchritudine    cepit 
AjacemTelamonium  (alferenim  Oilei  f.)  ;  captiva  iQX\3i{}o}ifiKt\n- 
Toc  Kil/x^»)   Sophocl.  tr,  1.  900.)  dominum.     Ultima  vini  actjuirunt 
ipsa  collocatione.     Res  ipsa  satis  nota  e  Sophoclis  trag.  laudata. 
—   7.   Atrides ,    Atrei  nepos  Agamemnon  ,    arsit  virgine  ,  extjui- 
sita  structura ,   (  ut    111.   9.  5.   V.    14.    9,    calere    aliqua,    I.   4. 
19.  IV.    II.  33.  et  passim   alibi )  pro,  amore  virginis  Cassandrae 
exarsit  ,  correptus  est,  oculos  et  animum  in  virgine  defixit.    Cas- 
sandra  absolute    virgo    dicta  ,   forte  quod    ApoUinis   amores ,    im- 
petrata  ab  eo  vaticinandi    facultate  ,    rcspuisset.     Priameia  virgo 
eadem  dicta  Virg.  Aen.  II.  403. — r<j/7/(2  docte  pro  ,  captiva,  adeo- 
crue  in  servilem    conditionem    detrusa,     Vi&x\\  rapi ,    ditci ,  trahi , 
ut    fKxeaSxi  Gr.    solenni.t  vv.    in  captivitatis   notione   exjirimenda. 
Homer.  II.  ^.  6s.   oiar  t   oKKviaivoV!  eXy.vaSsiacti  rs  3'j-/a.T^et.im 
Claudian.  Laud.  Stil.  III.  2.}.    Hi  farnulos  traherent    reges,   cet. 
Ita   quoque   acceperim    Virgilii  locum   laud.  de  Cassandra :  Ecce 
trahebatur  passis    Priameia  virgo  crinibus  a  templo  Cassandra  , 
adytisque   Minervae.     Nam    vim     Cassandrae    coram   Fallade   ab 
Ajace  Jllatam   arguunt  ardentia  ira  lumina  v.  ^0$.  et  pnssi  crines 
(utsit:    virgo  passis    crinibus ,    quamquam  et    Ovid.  Mef.  XIII. 
410.  illas  voces  cum  v.  trahebatur  junxcrit.     Sed  ibi  manus  eju» 
ron  constrictap  sunt :    in  Virgilio  contra  teneras  arccbant  vincula 
palmas.)     Omnes   fere    intpp.    raptam  explicant ,    ab  Ajace  Oi- 
lei    f.  e  templo   Minervae  abstractam  ;    sed  hujus  rei  cum  parum 
opporfano   loco    a    poeta  facta    esset    menfio,    tum  paullo    diser- 
tius  eam  expositam  exspectares.    Omnino  observa  exquisitam  co=^ 


—      598       — 

piani  poctae  in  exptinientla  notione  servae ^  item  toS  atnar.e^ 
—  medio  in  triumphu ,  statim ,  ul)i  victor  urbem  ing  tss;s , 
Troja  ]  otitus  esset  ;  sed  alterum  clocle  <le  Agamrmnone  Graeco- 
rum  duce ,  cjui  acleo  triumphatoris  Ronianj  speciem  rtferret, 
Romanam  hanc  victoriae  designandae  idcam  pluribus  exem- 
plls  adsertam,  v.  ad  III.  i.  7.  Praeclare  vtro  haec  a  poela  ad- 
jecta  ad  d»-8!tlerii  vim  declarandam. 

V.  9  —  12.  Exciuisito  ornatu  poeta  gentem  suhjicit,  de 
tjua  Agamemnon  triumpliaverit ,  s.  cjuam  urbem  everlerit.  Pi-r- 
spicuitatis  adeo  causa  hos  vv.  adjectos  existjma.  —  Turmae , 
copiae  (  ut  Lyciae  catervae  I.  8.  16.  adde  C.  S.  38-  )  (>arua- 
rae  ,  (iupfixfov  oTpiTsuu» ,  ( Eurip.  Rhes,  612.)  h.  harbarornm  , 
Phryuum ,  Trojanorum ,  e  solenni  Graecorum  adpellatione.  — 
cecidere  Thessalo  victdre ,  ornatius  pro ,  caesae ,  deletae  sunt 
ah  Achille  Thessalo.  —  et  ademfus  ,  occisus  ( cf.  II.  9.  10.) 
Hector  tradidit  cet.  docfe  pro  ,  mors  Hectoris  efferit ,  sublato 
H.  facturn  est ,  ut  Ptrgama  ,  arx-Trojae,  ipsa  urbs  levior  esset 
tollif  ad  tollendum ,  evertendum ,  ut  Troja  facilius  capere- 
tur,  paoTt'^j)  «ipfYffSai.  Imitationem  Homericam  11.  ».  243. 
f-t\iT$foi  yd^  lAxKKov  'Aycfi.iditstv  So  eaeaSs  xfiVoo  Tf^veiuToi  ev  (xife- 
fjsv,  notarunt  jam  alii.  Simili  colore  Pind.  Isthm.  vi.  lll.  sqc{. 
de  Achille  o  j  "MCeiov  »i'fA.«^f  T/jKepov  ^ovm  ws^iov*  yepufo»- 
ae  T  'A.T(eu^Kiai  v  0  a  r  0  v'  —  Tpuufaj  'iv»s  sKTdfAiv  Sopi, 
tfisnvovoi  Tt  fiictv  vne\3vi.iov  "Ekto^u  t  uKKom  t  ifiare»!,  Om- 
yiino  siimmam  Trojae  captae  laudem  Achilli  defcrunt  poetae  , 
dnm  urbem  cum  Hectore  vere  periijse  dicunt  Ewrip-  Hec.  2i. 
T^oix  iy  "Ekto^os  t  «.irieKtTo  [x^oj^v).  Archias  apud  Br.  Anal. 
li.  p.  528.  ExTofi  fAfv  Tpo/i)  jivyxaiTS»vsv.  Pentad.  in  tum.  Hect. 
3.  ( "VTernsd.  Poet.  min.  III.  278.)  occubuit  ielo  violenti  victus 
Achillis  ,  occubuere  simul spesque  salusque  Phrygum,  v.  \Ternsd, 
ad  istum  1.  et  ad  Lucil.  Jun.  Aetn.  585.  (  T.  IV.  20i.).  — /cJ-. 
sis  longo  Lello  ,    ut  Yirg.  de  iisdem   Aen.  II.   109. 

V.  13,  Exemplis  causas  subnectit  poeta ,  cjuo  eum  minus 
amare  istam  pudeaf  :  Phyllidem  nobilissimo  genere  ortam  esse , 
ejoscjue  rei  conjecturam  facile  duci  posse  cum  ex  ejus  vultvi 
suhtristi ,  qui  amissae  pristinae  dignitatis  memoriam  servet,  turn 
ex  animi  ejus  nobilitate ,  cjuae  minime  in  abjectae  conditionis 
Jiomines  cadat.  Alii  Horafium  Xanthiae  objectioni ,  uuod  ser- 
yae   istae ,    tjuas    heroes   amarint,    r.obilijsimae   fuerint   Qriginis.. 


—       :j99       — 

tanlum  of.enrrere  volaisse  existimant,  (juod  jiarum  probabilfc 
\idetur.  —  Nescias  oCk  cl^ei/\i  av ,  neseis  an  ,  fortasse ,  ( v» 
tle    hac  lo<iuencli   ratione,    si    tauti   videtnr,    Cort.    ad    Plin.  IV. 

II.  tt  Burm.  ad  Quinctil.  XII.  ii.  ^  F/i/U.  Jlauae  ^m\c\\fae  fJa-* 
rentes  beati  ohfiioi ,  nobiles  sunt ,  forte  nobiles  parentcs  habet  pu» 
ella,  qnae  nune  servit ,  doete  et  ornate  pro  hue  ,  respeetu  amo- 
ris  cjus,  an  te  generum  decorent  par,  b,  annon  parenlts  habeat , 
uuo-um  te  non  pndeat  esse  gencrum  ,  quorum  filiam  le  amare 
hand  dedeceat.  Ka\ouf  79c///?poi;5  Eurip.  Hippol.  634.  cum  h.  1. 
comparavit  ibi  Valken.  —  15.  16,  CVr/tf  nobilitatem  gcneris 
maestus  eju»  vultus  arguit.  Maeret ,  ob  hoc  semper  subtristis 
est ,  (juod  tamf/z/^-waw  sortem  experta  sit  ;  dolet ,  sg  regio  splen- 
Hido  gcnere  ortuui  ,  rcgiiscjue /Jff/zti/i^wJ  innutritam ,  nunc  servam 
factam.  Docle  adeo  poeta  epith.  initfuos  tm  penates  junxit,  iiuod 
ad  totam  sententiam  spectat.  Condiiio  Phyllidis  iniijua  erat,  re- 
gia  ante ,  nunc  servilis,  Vulgo  Penates  initjuos  accipiunt  de 
Diis  patriis,  ipsi  adversis  ,  cjui  adeo  jjucllam  in  servilem  condi- 
tionem  devenire  siverint.  Sed  subtilius  hoc,  et  genus  et  penates 
docte  apud  poetas  cnmulantur.  Propert.  I.  l'i.  4.  genus  unde 
mihi ,  qui  sint  mihi  Tulle  ^  penates.  Nam  penates  domus  in 
his  locjuendi  formis  generis  originem  designat.  Tii'  fuarar^/Sai/ 
yiySio'  o'i'k(»v  Eurip.  lon.  I073.  et  «aepissime  alibi.  Ceterum  to- 
tius  argumentationis  vis  in  v.  maeret  ponenda :  maeror  enim, 
splendidorum  puellae  natalium  index  erat  certisisimus.  Hypsipy- 
len    ita   depingit   Stat.    Thcb.    IV.  740.    Tecmessam  Ovid.  A.  A. 

III.  517. 

r.  17.  Generis  nobilitalcm  produnt  etiani  mores  cjus  libe- 
rales  ,  probi ,  pudici  aji'  d^iMV  ytvvriTufiwv  /jS/).  Eurip.  lon.  736. 
—  illam  tibi  non  dilcctam  esse  de  plebe  pote^t  esse  :  illam  nou 
de  plebe  a  te  amari,  tjuud  ornatius  dictum  esset ,  pro  ,  illam  , 
quam  amas ,  non  de  plebe  oriundam  esse ,  non  plebejae  esse 
conditionis.  Potest  vero  etiam  esse :  illam  non  e  captivis  plebe- 
iae  sortis  electam,  ac<{uisitam ,  cmtam  j  adeociue  eam  non  ^iSQ 
c  plebs ;  ut  dilecta  captivaruni  multitudinem  respiciat ,  unde 
Phyllis  emta  TueTit.  Tum  tibi  eleganter  ^s*cshKii ;  eerte  nuUam 
vim  habut,  Atcjue  haec  c|uidem  ratio  et  doctior  ,  et  ipsa  verbo» 
lum  collocatione  altera  videtur  probabilior.  Flehs  scelesta  pra- 
va  indole ,  pravisque  moribus,  cjuae  omnia  ad  privatam  utilita» 
Sem    refert :   (hinc  vulgus  mobile  ^    injidum^   mulignum,    v<  I, 


-—      6oo      — 

3".  25.  II.  t6.  40.)  h.  1.  periida  ,  luero  «(Hicta ,  fraudulenta, 
perjura  :  ciuae  notiones  ex  altero,  ciuotl  secjuitur  ,  membro  con- 
btilui  debent.  Yulgo  explicant ,  buniilem  ,  sorcliclam ,  abjectam 
tefragante  locjuendi  usu.  Tuin  poeta  sic  aff^umentatur  :  Phylli», 
quae  tam  inj^enuis  )noribus,  tam  generosa  indole  praedita  est,  e 
plebe  nata  esse  necjuit ,  cjuippe  cjuae  scelesta  tsf.  Sed  interjec- 
tam  aententiam  novo  poeta  membro  extulit,  et  exomavit  sijcj.  — 
l8.  Ne(jue  eam  sic  Jidelem  lidam  in  amor;- ,  animo  vere  tibi  de- 
ditam  ,  sic  aversam  ^  alienam ,  abhorrenteni  a  lucro ,  (|uo  solo 
invitaf.ne  merefrices  viris  subblandiuntur ,  amoremcjue  simulant, 
nasci  potuisse  mutre  pud^  talem  esse  posse  ,  si  nata  esset  matre, 
cu)us  eam  pudere  debeat ,  adeoque  infimae  sorlis,  abjedissiniae 
conditionis  ,  si  ignobili  genere  orta  esset. 

V     21  —  24.     Denicjue  liberalis  ejus  facies  ,  praestantissima- 

<|ue    forma    amorem  tuum    facile    exousatiorem  facit.     Quod  cjui- 

dem     meum    de    ejns     pulchi;itudine    tanto    verius    baberi     debet 

judicivm  ,    cjuo  minus  illud  amore  ducitur  ,    cujus  ne  suspicio  ijui- 

dem  Jn  homi  .em  ,   a  quo  proficiscitur ,   annum  quippe  XL  aetatis 

agentem ,    cadere    potest,     Ita    si    horum    vv.   sententiam    consti- 

tuas ,    baud   sane    temere  ^dsuti  atuue   primario    carminis  consilio 

alieni    videbunfar,    aut ,    ut   amoris    suspicionem  a  se   amoliretur 

adjecti.     Partes   pulchritudinis    ponuntur,    nota    poetica   ratione ; 

et  in  his  hrackia  et  surae ,    cum    dilectu;    ciuoniam  haec    in  ser- 

vabus ,    c|uae    brevissimis    tunicis  utebantur ,    cjuaecjue  nec   longas 

manicas  habebant,  maximan»  parfem   nuda  conspiciebantur,  cum 

matronae   contra  ,   praeter  faciem  ,  nil   cernere  liceret ,    cetera 

—  demissaveste  tegentis.     iSerm.  I.  2.94.  q5.  —  f^retes,   clemen- 

ter  cxstantes,    sensimcjne   tenuatas,    ut    ait  Lactant.  de  O.   D.  5« 

tumentes  contra  s.  enormes  V.  g*  '0«  — integer ,    animo  integro, 

intacto,   plane   vacuo    ab  amore    istas  puellae  dote»  extoUo,    ex- 

imias   judico;   ut    III.   7.   23.   cf.    Burm.  ad   Val.  Fl.  11.  374.  — 

fuge ,  noli  suspicari ,  amori  cjuidquam  in   hoc  datum  existimare  , 

cju>ind(.(iiiiilem  aetas  mea  trepiduvit  claudere ,  clansit  octavum  lu- 

strum ,    XL.  annorum   spatium   exetjit ,    absolvit.     Trepidare    ele- 

ganter   de   cursu   actatis,     fuga    temporis-     Cetcrnm    Xanthiara , 

cui  se  sic  a  Phyllidis    amore  immunem  probaret  Horatiua,  admo- 

dam    juvenem  fuisse  recte  eolligas  ;    ium  omnino  continentiorem  , 

ininuscjne   ista  aetate   ad    voluptates   eum  fuisse  propensum  statu- 

grc  licet. 


—      Ooi       — 
^RGUMENTUM.    /'. 

%%%  w%  w%  v^-v  vw 

S~jalag€S ,  puellae  adhuc  tenerae ,  nulloqne 
du/n  antaris  contactae  ignicnlo  ^  potinndae 
tupidilate  flagrantem  amicum  quemdain  re- 
primere  hoc  carmine  conatur  poeta ,  liorta' 
iurque  eum  ,  ut  exspeclet ,  doncc  ad  nubilem 
ea  aetatem  pemeniat  ,  quae  tnm  voiis  ejus 
ultra  satis  factura  sit.  Et  argumenti  ralio  y 
et  ,  cfuae  per  totum  fere  carmen  regnant  ^  no- 
tiones  graecae  J^acile  eo  ducunl,  ut  illud  pla- 
ne  e  Graeco  versum,  Graecis  saltim  Jloribus 
coniextum  recte  statuere  liceat.  Vid,  Not. 
Ni/nia  vero ,  quae  in  exornandis  ideis  depre- 
henditur ,  ingenii  luxurics ,  et  allegoriarum 
raiio ,  maxime  vero  earumdem  diversae  in- 
do/is  cumulatio ,  quae  Judicium  nondum  safis 
subactum  produnt  ,  abunde  cominonslranl  , 
ad  prinios  poetae  foetas  lioc  carmen  referri 
oportere.  Ceterum  Cruquii  et  aliorum  su- 
per  h.  c.  comnienta  adponere ,  ac  refellere 
nihil  adtinet. 

Aclnotationes. 

V.  1.  sqq.  Nondam  acl  plenam  pubertatem  pervenit  puella,  ca- 
jus  aniorem  expetis,  nondum  id  aetatis  attigit  ,  ut  amore  ej-.i» 
frui  liceat,  nondum  tempestiva  est  viro ,  nt  supra  I.  2o,  extr. 
Pro  hoc  poeta ,  allegorica  ratione  ,  Graecis  admodum  familiari, 
nsus :  nondum  valet ,  satis  virium  habet ,  satis  robusta  est  ja- 
venoa  ,  impar  adhuc  Qi\.  jugo  ferendo  ,  s.  sustinendo  cervice  — 
iubacta  sc.  jugo,  subjecta,  inserta  jugo,  proprio  voc.  Homer. 
II.  <•  293«  /Souii  —  a'5/Li(ir>)i' ,  Jiv  ouraitf  u  w  0  ^oyoi/  r)  y  «  y  «  y 
«vvff.  Senec.  Hipp.  1002.  Celsos  sonipedes  ocius  subigit  jugo; 
onamcjuam  et  .simpliciter  accipi  possit,  tlomita,  Jrsgo  imposito 
Sic  indomita  cervict  ^eges  alicubi  occarrit  apud  Statiuni.  a  Ide 


—        6C2        ' — 

CatuU.  63.  33«   «t  Valer.    Fl.   IV.  360.  H.    I.  simpliciter  omat , 
quocunc^ue    modo  accipias.     Jam  ,     ut  de  allegoria  pauaa  monea- 
iinis ,   tani   graecis    quam    latinis   poetis   amoris   mutui    cum  cjuo- 
cunque    vinculo    ( v.    c.   compede ,    IV.    11.  z^.    «XuifTO»sS]ft    Anal. 
Br.  III.  c.  XVIII.  inter  «^for.  p.  154.  catena  Tibull.  IV.  5.  l5  > 
maxime   cum   jugo  usitatissima    e.st  comparatio.     Ductae  inde  lo- 
tjuenrli  formae  ^ev)(,^r\v*i  yxfxon  jugari    (  Catuli.  LXIV.  21.)  tae. 
dae  jugales  et  sic  porro.     Ilinc  puella,  viri  adhuc  expers,    dicta 
indomita  (Catull.   LXVlII.  ii8.  )    ww^SfVof  aSuo'j  Homer.  Ott.  ^. 
109.    )fw{!x  «^i>5  Theocr.   XXVII.   7.   et ,    aetatis  tenerae  simul  ra- 
tione  habita,    simpliciter   arcSXor  ,    \Ko<syji%   et  sim.  uuae  contra  vi- 
rum   experta    est,    ea   J/x/jSfTaa,    J///)ro,    jugum,   ferre   ( lauclant 
Plautina  Curc.  I.   1.  5o.  Jamne  ea  fert  juguml    PH.    Tam  a  me 
pudica  est ,   quam  mea  si  soror    iit.  atlrle    Catull.  LXVIII.    118. 
guitunc  indomitamferre  jugum  docuit)  virili  jugo  submitti  (Stat. 
Silv.   1.    2.   165.)    et   ulricjue    amantes    dicti    compares ,    ov^oyif. 
Plaut.    Pseucl.    I.   1.   65.   —  nondum    munia    laborem,    oper.im 
comparis    s.  jagalis  aequare,    aecjuarw   comjiari  praestare  potest. 
Duota   imago   a  juvencis   aratro   s.    currui  junctis,   quorum    alter 
aetate    ac  viribus    compari  inferior   haud  aequam   laboris  partem 
in   se   recipere   potest,   haud    aequo   jugo  trahit.     Sensus  igitur: 
nondum    firma  satls    est  aetate  ,    ut  amori  tuo  respondere  valeat» 
Eadem  transiatione  usus  est  Theocr.  XII.  15.    aXA(iA.oi'j  S*  sip/Xi)- 
<s*v   i'aa>  g^uyaj,    h.  aequabant   amorem  ^    ut   Virgil.   Aen.   VI.  474- 
tle    Sichaeo    et   Didoue  — -    3.    necdum    tolerare    tergo  sn.stentare 
pondus  tauri ,  taurum  nimiopondere  eam  degravantem  ,    h.  virum 
pati.     Omnino  verecundiae  sensui  in  exprimendo  amons  commer- 
cio  satis  consultum  credideruiit  veteres,    dnmmodo  illud  non  pro- 
pnis,    sed,    quod  inter  homines  est ,    a  pecudibus,    et  quod  pe- 
cuduin  est  ab  honiinilius  verbis  transialis  eloquerentur.    Sic  Iphi- 
geniam  honesta  adpellatione  «raupwrov  vocat  Aeschyl.  Agam.  254» 
adcle  Aristoph.  Lysistr.  217.  Rufin.  c.  XXXIV.  (Anal.  Br.  II.  39S.) 
alludens  simul  ad  nomen  puellae ;  So/  iac  Xarp/i'  yKmi^nt^oi  *Ep»i 
nx(>$'^MKs ,    Baoiwi ,    r«opcv  vJSo^s6§*s   es    zsiSov    »\)TofJi,oKov,    —    r«. 
entis  in   l^enerem ,  amoris  aestu  correpti,  libidinis  explendae  cu- 
pidi.     Simili   forma    loquendi   Virgil.    Ge.  III,    244.     Omne  adeo 
genus  in  terris  —  in  furias  ignemque  ruunt. 

f.  5  —  8.  Suavissima   imago  puellae  ,  quae  nulio  dum  amore 
contacta  pueriles  cum  atqualibus  lusus  et  jocos  sectatur,  eosqut 


—       6()3      — • 

potiores  habel.  Coloreni  duxit  poela  ex  Auacr.  "LXI.  9.  lO. 
»jo)A.j  Qpnfixifj  —  vvv  ^s  \f//>(uJv«j  T*  fiiaxscti ,  xoCpx  t»  (U{i^Tft.ffs« 
Kui^sii.  (jua  eailem  ratione  Galateam  iacoj^o)  7«upor«V«i'  vocat 
Theocr.  XI.  Sl.  cf.  III.  11.  9.  —  animus  est  circa  carnpos  ^  unice 
dclectatnr  pascuis ,  libere  vagantlo ,  atque  cxsultaiulo ,  :y^Xoip»7j 
ilAWtii^avJx  heifxxKoi  yiSovaTr,  Eurip.  Hacch,  864.  —  nnnc  solantis 
minuentis,  levantis  gravem  molestum  sibi  aeJ/«m  nimium  solis 
calorem  y/wt'/o ,  h.  nunc  acjuis  innanclo,  refrigerium  cfuaerendo. 
Solari  eodem  excjuisito  sensu  aclhibnit  Clauciian.  XVII.  l«/6.  IHe 
vel  Aethinpum  pluviis  solabitur  aestus,  ut  alios  taceani.  v.  Heyn. 
ad  Virg.  Aen.  I.  239.  —  nxxnc  praegestit  ludere ,  oblectat  sedis- 
currendo,  Nagando,  exsnliando  cxini  vitulis.  est  gr.  ■ssoii^siv.  cf.  III. 
II.  10.  et  18,  9.  —  udo ,  acjuis  irrigato,  t|nod  rivus  praeterlluit, 
adposito  epitheto.     Nam    salices  irrigua  loca  amant. 

V,  9.  —  12.  Exspecta,  dum  puella  ad  nubilem  aetatem  per- 
veniat ,  diim  adultior  facta  sit.  Nova  hanc  sententiam,  rei  va- 
riindae  causa  ,  eaijue  ,  ex  nostro  cjuidem  sensu ,  illnm  altera 
multo  jucundiore  allegoria ,  ab  uvis  desumta,  expressit  doctus 
poeta.  —  Ne  adpetas ,  noli  decerpere  uvam  immitem ,  imma- 
turam  adhuc ,  acerbam ,  «/xtV  cy.pxKX.  SimiUime  Eustath.  de 
Ismin.  et  Ismenes  Amorr.  L.  V.  p.  i82.  ed.  Gaulm.  j-^ft  tc  poSoi» 
T/>uy^(j35J  Tpo  ToZ  ^poxJvJ/ix/  T>)S  xxKvxtf ,  fxf\  Tr\v  <sT</.<poK-fiV  o'fi- 
<p*Kl;^ov<f*v  /Aio'«ooJ  ivTt  v/«T«fof  9|oi  s'x3Xi^yi  s^  ofApaxos:  et 
paucis  interjectis ,  <jv  t(]v  laT»<pvK-iiv  Tfvyriads ,  «\A.'  or«v  iSyi 
Tov  fioT^vv  T.e^KMxvTcn.,  Jam  Philodemus  XV.  (  A.ua].  Br.  II. 
86.)  eadcm  suavitate  ;  oj«u>  <to*  KttKvy.itv  yvfJLVcv  ^spos,  ovSs  i/.s- 
Kuivsi  ^orfUf  o'  7:*p3iv{ovs  «pWTo/3oX»v  x^^nxs.  Sic  Aeschyl-  E. 
*•  ^-  335.  vofxiu»  uJ/bt&JjoWoe  sunt  nuptiae  puellae  admodum  ^tf- 
nerae.  Scilicet  comparatur  iila  aetatis  «?»/.'.o,  cjuae  amori  ap- 
tissima  est  ,  maturis  cujuscuncjue  genorls  fractibus  ,  dicta  in- 
de  simpliciter  o««p«,  Ouo  excjuisito  sensu  haud  dubie  acci« 
pienda  illa  Chaeremonis  apud  Athen.  XIIIj  9.  p.  608.  «"A- 
X»)v  dw»p«v  Kuwp/S^o;  siaofvv  wa^jjv  oixpciai  ■asfy.cl.^ovaav  o/vxv5«T$ 
^•po^oo  Epigr.  i^sax,  LX.  (Anal.  Br.  IIT.  162.)  ou  v«p  syinys  , 
tKX»if>QV  fA-fiKuDV  sK^syofJLUi  ponjot  •  «A.\'  uisi  ^szio3r,xx  avvoiKfA»^ovaoi.v 
o*wj»)v.  Eodem  specfat  splendidissimus  Pindari  locus  Nem.  VII F. 
X.  et  A".  II.  adde  Isthm.  II.  8.  Dictae  inde  puellae  nubiles  «/««'?<"; 
velnti  Aristoph.  Eccles.  891.  Tsasi^oi  j  ofyutaxi  (ut  aniios  turnen- 
tes  ,  et  virginitatem  tumidam  dixit  Stat.  Ach.  I.  292.  Theb.  IL 


—      6o4      — 

204.)  sr«p9eVo/  Pluf.  Num.  p.  309.  Reisl?.  adJe  SJralonis  c.  VIII. 
( A.  Br.  11,  3^>l- )  ininintuiao  contra,  ofApctKs^.  Onestus.  c.  f. 
(A  Br.  II.  289-)  s'i'/\  tA.y\T  ofji,pa,^  ,  fAriT  aarxph  ( uva  passa ,  \\t 
passi  senes  Lucilio  dicuntur  )  ^J?  nsMSipos  h  Kuip/5os  Bxh.*[Aovf 
a>pi%  xxKKna6vr\ ,  et  inter  (i.^fazr.  c.  LXIX.  ( A.  Br.  III.  164.) 
vfxpx^  061C  ssrsvsuaut ,  c  r'  ^s  ffT«(^oXfl' ,  nxpsnsnxl^oi,  Hinc  venustae 
Tihulli  fperelae  He  morte  sibi  juveni  instante  IH,  5.  19.  Quid 
fraudare  juvat  vitem  crescentibus  uvis ,  et  modo  nata  mala 
velltre  poma  manu.  cjuae  plane  conveniunt  cuni  epigr.  gr.  cjuod 
exhjbet  Capyz.  Ex  istis  vero  locjuencli  formis  ,  ut  in  viam  rever- 
tar  ,  enatae  relicjuae  locntiones,  il')5ixf  hx^tIv  xtzjS^s'^siv  ,  et  sim. 
de  amoris  frnctu.  Ceterum  ex  his  a  me  allatis  satis  patere  ar- 
bifror,  Nostrum  in  adumbrando  hoc  loco  colores  e  graeco  alic^uo 
poeta  desumsisse.  —  Brevi  aclolescet ,  matura  erit  viro  puella. 
Auctumnus  varius ,  docfe  qni  variat  uvam ,  dum  ejus  tempo- 
re  nigrescit,  ^spxx^ei.  A^arzari  proprio  voc  ava  dicitur,  cjuae 
variis  racemis  ducit  purpureum  ,  nondum  matura  ,  colorem  ,  ut 
Ovid.  Met.  III.  485.  elo({uitur.  uldKKsiv  pariter  adhibuit  Hesiod. 
Scut,  399.  OT  ojj(.pxKsi  xioKKovTxi.  Propert.  IV.  2.  13.  Prima  mi- 
hi  variat  liventibus  uva  racemis  Cato  R.  R.  LXXIII.  Ubi  uvae 
variae  coeperintJieri,ceX,  Nisi  absolute  accipere  praestat,  qui  mu- 
tat  cglorem  fructuum,  flavo  inducto  ;  quo  seneu  0«»^«  k/i^ivx  oc- 
currit  in  Alcmanis  fragmento  apud  Athen,  XIV.  p.  648.  Potest 
vero  etiam  jungi,  varius  distinguet :  cjuod  docte  et  ornate  di- 
ctum  foret  pro  simplici,  variabit,  distinguet  ,  mutabit ,  inficiet 
eolore  purpureo ,  adeocjue  ad  maturitatem  perducet  racemos  li- 
vidos  ,  jam  nigrescentes.  Plenius  Sil,  VII,  «08.  liventes  sole  ra- 
cemos  dixit.  Innuit  vero  poeta  annos  puellae  pubertati  pro- 
ximos. 

V.  13.  Tum  Lalage  amplexus  tuos  ,  cjuos  jam  aspernatur  , 
ultro  expetet.  Orationem  ad  priorem  allegoriam  iterum  inflexit 
poeta ,  maxime  v.  16.  —  te ,  cjuem  nunc  fugit ,  sequetur ,  ex- 
petet.  cf.  Virg.  Ecl.  II.  65.  —  aetat  currit ^  noto  phantasmate. 
Idem  idearum  nexus  in  Alcaei  Mess.  1.  (Anal.  Br.  I.  480.) 
9(Kr\asi  varspav  •  i)  5'  {Ipr,  KxfJL^x^'  s^ovax  Tp'sx,ii>  Currit  morta^ 
lihus  aevum,  Sil.  XV.  63.  v.  ad  II.  16.  1.  Cic  Tusc.  L  3l.  Ve. 
niet  tempus ,  et  quidem  celeriter:  volat  enim  aetas.  Aetatis 
cursum  indcfessum,  concitatum  praeclare  depingit  epith,  y^roj: , 
quae  inhiberi  necjuit,  ecjui  fcrocis  instar,     Eadem  comparatio  est 


—      6o5      — 

in    Theogniileis    w.   963.    4.  A!4,«   V:<|*»     "'"'^   Jo'/]y.a,   «^^ffpyfrai 

tcyKuoi  f)fi/)   (irnnsiit   aetas  quam    cito  I    Tib.  1.  4.  27,  ouS'  7rT-(av 

»(///]    yiyvcTTii  uiy.vrsc^.     Ovid.   Fast.    \'l.    77^-  fugiunt    freno    noii 

remorante  dies.     Haec  forte  simplicior  fuerit  ratio.     Netjuo  tJMiun 

spreverim     illam  alteram  ,   cjua  uetati    tribuantur  ,   tjuae  i;i />,/</- 

lam    proprie    cadant.     Esset     adco    aetas  ferocc ,    pufli  e  adhuc 

ferocis  viros  fugientis,    uti  fere  Pkolue  fugcx  v.  17.     Tum  vero 

aetas  nimi?  stricto  sensn   (  np.   de  solius  Lalages  aeta?p  >  positum 

esset  ,    cjuem    omnino    latissimum    volunt    seqij,    —    Aetas   acifjo- 

net  addet,    adjiciet,   tribuet  iUi  annus  ,   h.    putlla   eos   .letafis  an- 

nos  attinget,    quos   tibi  demserif,    iiuos  tibi  demi,  subtrot^i,  liect- 

dere   animadvertes ,    h,  e.   puella  ad  id  aetatis  pervenitt  ,   in    quo 

anni    nulla  amplius     incremen?a    capiunt ,     adeocjue    a '    summum 

pubertatis  florem ,  iw   eapov  rjii-t)i.     Graeco   jilanisiime  ita  vertas : 

-I)  xcin  a.(iAias\^  aou    woiesiJf/xaj^okTor  ,    accedet   illu  ad  aetatis  «/,f.';i', 

uixantum   tu    ab    ea    reccsseris.     Scilicet    e    poetira   rafione    aet.is 

bumana  annorum  incrementa  capere  ,  annis  eo   u«i[ue  cresctfre  di- 

citur,    donec  ad    summum  vigorem  pervenerit.    Ita  cfescentts  an- 

nos  h.    pubescentes  dixit  Ovid.  Met.  X.  24.    Ubi  vero  aetas  m-ixi- 

mn.    incremenfa  nacta  est ,    tum  illa    y/3*)r  /^/rpoy,  (  v.  c-   Hom.  11* 

A.  2?5.  Hesiod.  eQy.  J31.)  /"'  ay.fov  r.fi/js  'f.yjBxi  dicituf.     Inscripf. 

apud  Fabrett.   p.  287.  et  Gor.  Insoriptt.  T.  I.   p.  4'^l.  ov  u^peihsro 

Mo7p«   xpsirui/),    n^lv  yAorfjoJ    fiioioio    /«   ri  X  1  y.  i  r)  t    rthos  eAScTv. 

Simonid.  Cil.  2.  (  Anal.  Br.  I.  145.)  iy^i^Si  UoSavxKT»  —  y.txivSu 

yctY  f'paTi5  -?/3>)s  »p/v  t.''a&;  i/reov  iSifv.     Qiio  fctiaiu  semxi  plenos  an- 

nos  dixitVirg.  Aen.  VII.  53.  Hinc  in  altero  v.itae  sp.itio,  tpod  ad 

senium   vcrgit,    cnm    aetatis   vigore    et    ipsi    ai.mi    deficere,    no- 

bis   decedere ,    adeo.jue ,     vi    opposifionis ,    adimi    dicuntur.     In 

utracrue    hac  locjuendi  ratione  facile    intelligitur ,  ad  annos   trans- 

ferri ,  c^uae  proprie  hominis  sint,   illos  agentis.     A.*cjue  hoc  ecjui» 

dem  modo  poetae  mentem  satis  probabiliter  mibi  aLaruisse  viae- 

or.     Cui  tamen,    nescio  an  praeferenduJ  sit  alter  hic"  multo  sim- 

plicior  ,    cjno  anni,   cjuos  vixerinuis,   de  admenso  nobi>.<  vitae  yp.i- 

tlo   decedere  ,    adeotiue  nobis   demi:    ii  contra,  qui   nobis  ad  vi- 

vendum    supersnnt,    dari,    transactis   adjici ,     adpojii    revte     dici 

possnnt.     Atcjue    ita   fere    Seneca  Consol,    ad  Marc.  XX.    J/H  ip- 

si ,    gui  adjiciehantur  adolescentiae  anni ,     vitae  detrahel/iintur, 

Esset  adeo:    Puella  brevi  illud   vitae  spatium  attinget  ,    cjuod  tibi 

subtractam    est ,  cjnod  emensus  ?S;  adeot^ue  br'cvi  adol«;5(:et  ia 


■—      6oG      ~ 

tnm  cito  aetalis  jnveiiilis  docursu;  cjuanr.ocjuieleni  cplhna  quaeque 
dies    miseiis  mortallbus    aevl  prima  fuglt ,    juxla   Virg.  Ce.  lU. 
66.     Ct-ternm   aliermm  prorsus,    et  cum  poetae  verbis  vix  conoili- 
;>rKlum    illnd  poetarum    vitlctur   phantasma,    tpio    vegetae    aetatis 
anni  venirey  j^rovectioris  con\Ta,_recedere  dicuntnr  :  cjuotl  tamen 
certatim   ab    intpp.   illustranclo    hnic   loco    atimoveri  vitleas.     Vi- 
de   de   eo    not;ita   arl  II.    ii.  5«   —    tum   amari   se  a    le  patietur. 
Pro  hoc,  colore  iterum  a  juvencis  ducto  ,  proterva  fronte,  petu- 
lantia  ,    lascivii  niotibus  petet ,    acl  amorem    soilicitahit  mariiurrt 
juvencum  ,    honesta  voce  ,    ut    pas«iim:   ip«a  adeo  jnve"?s  sectabi- 
tur ,    amatores   conipiret.  —     17.    sqq.   Lalage    tunc  dilecta  erit , 
expetetur ,    magis    a   juvenibus    amahilur ,    cfuam    nunc    1'holoi;  > 
Ckloris,   Gyges   expetuntur,    h.  adultior   facta   mira   formae  pul- 
chrifi^dine     exspiendescet ;     sententia    per    consequens    exposita. 
Nam    sumniae  tantum  pulcliritudinis ,    c|uac  omnium  in  se  convirr- 
tit  oculop,  notionem  d.ire  voluisse  poetam  :  in  promtn  est  inttjlli- 
gere.      Vide  vel  I.  .4.   19.  «0.     Jungp  autem :    maritiim  petet  dU 
iecta,    quantiim    cet.   guod  paullo    durius   clicluni  videtur ,    pro , 
peiet  ,  diligeturcjue ,   amabit ,  vicissimgue   amabitur;  plures  ama- 
tores  habebit,  cjuam  nunc  Pholoe   cet.    Possis   etiam  hunc  verl^o- 
rum  ordinem  tenere:  Lalage  dilecta,    amata  Uh\  petet  maritum 
s.    maritos ,     amntores    sectabitur,    quantum    non   cet.    aptissimo 
cruidi-m    spntentiarum  progressu  ;    in  ciuo  tamen  epith.   dilevttt  ad- 
mo(!um  frigiduni ,  ^K  fugax  e  poetae  mente  alienissimum  videtnr ; 
tum    magis  exspectes,    Gygen    ab    omnibus  amatunj  dici  ;    tjuam 
omniiim  amores  venari.     Restat  deriitjue  tertia  haec  rafio  :  Lali» 
ge    dllecta   a  te    magis  ,     quam    Pholoe  ,    Chloris ,    Gyges:    cjuae 
pariim    probabilis  videtur.   —    Pholoe  fugax ,    superbe  amatores 
tractans  ,    aspera,     Arroganfiam   ejus  notat  sopra  I,  33.  6.  —   l8« 
nitens ,    resplendens,    insignis   albo    candido    humero  ^    candidos 
humeros  habetis ,    et  hoc  omnino  pro ,    candida  ,  pulchra  ;    parte 
tantum  pulchrifudinis ,    quae  veferibus  magis   osfendcretur,  quae- 
que    in  Chloride  forte   speciosissima    esset  ,    pro    universa   posifa. 
—•19.    Ut  luna  pura ,    puro  caelo ,   facie  ejns  nnlla   nube  obscu- 
rata  renidet  resplendet  ,    refulget    in  mari  nocturno ,    noctu  ;  doc- 
tiore  stmctura,   pro  ,  ut  mare  ,   maris  superficies  noctu  lan;ie  ra- 
diis   collustrath    renidet,     coruscat;   atque    Tn  hoc    comparationis 
vis  cjuaerenda  ,  non  simpliciter  in  lunae  splv^ndore.     Quooum  etsi 
(ralatitio   poetarnm  more  puellaraoi    candor  compatetur   (candor 


—      6o7      — 

erat,  qualem  praefert  Latonia  Phoebe  t  Tibull.  III,  4,  29.  et 
sic  centies  )  hoo  tamen  loco  reli({ua  nimis  otiose  adjecta  virleri 
possent.  Jam  Vero  mari  tranquillo  per  se  splendoris  notio  quum 
a  poetij  tribuatur  (sic  SiXyt.  iA.ot,^fJiciftt\v  dixit  Hom.  II.  |.  278. 
7aAfl'v/)v  Xinctfxv  Theccr.  x/3,  2i.  )  illudune  cuin  venusta  explica- 
taecjue  froiUij  puella  in  comparationem  vocetur;  (  v.  ad  I.  5.  i^. 
praeclare  rei  auxit  imaginem  poeta ,  dum  candidos  puelKie  h.i- 
meros  (  hoc  enim  "Koit^TiKmTt^ov  vidctur,  quam  si  omnino  pueN 
lam,  quod  feie  \oluiit,  intfjiligay,  Sic  duorrn:  iidoiescentum  pec- 
tora  Theocr.  II.  ?o.  difuntiir  ariKfio-jTX  noKi,  «Xfof,  /|  tu,  2s« 
Koiv»  ,  et  sic  ^excenties)  maris  splen-lori ,  lunae  radiis  auoto  , 
aeqiiip^t-iit.  V.  ler,  PJacc.  III.  5  8-  Stui^nu  vui^a  sic  luce  mi. 
cant.  vhi  Cynthia  cuflo  prvspicit ^  aut  medii  transit  ro^  '  cnn^ 
dida  Phoebi,  Pervulgato  vero  loqjendi  niOre  renidere  ,  ridere 
dicun*ur  res  ,  loca  ,  qaae  laetam  ostendunt  faciem,  quae  vel  suo 
vel  mutaato  nitore  splendt-nt.  Res  passlm  a.  VV.  DD.  observa- 
ta.  —  ^o.  Quantum  nec  Gygef  a.  Gnido  Cariae  oriundas ,  in  dcli- 
ciis  habetor  ,  quot  nec  Gygas  amatores  habet,  Hacfenus  equi- 
dem  non  adscqnor,  quo  jure  praeter  rem  ipsam ,  quam  tangit 
poeta ,  quidquam  in  hac  sententia  di«p)icere  possit.  l.alagen 
enim  amatorum  numero,  neufiquam  vero  pulchritudine  ( quod 
iionnulli  perperam  statuunt  )  ffVge  superiorem  fore  ait  Horaliu.''. 
Delicatum  eum  istius  aetntis  fuisse  puerum,  ambitioseque  expe- 
titum,  vel  hic  loeus  satis  diserte  ostendif.  Eundem  Ovidio  ,  ci:- 
jus  tamen  iocus  hodie  non  exstat  ,  celebratuni  fuissc  tradit  Schol, 
Cruq.  — *'2i.  —  24.  Gyges  ille  SfiKonpm-^!,  Niniiam  Kixuriem  poe- 
tae  in  exomanda  hac  pulchritudinis  notione  ,  omninoque  totius 
cnnversionis  inde  a  v.  17«  sententiam  nimis  amplificatam  facile 
animadvertas.  —  Si  insereres  immisceres  eum  choro ,  tnrbae  , 
muititudini  puellarum ,  si  inter  plures  pnellas  puellari  habitu 
versaretur,  discrimen  aexus  ohscurum  ,  admodum  tenue  ,  ob- 
scuratum  crinibus  solutis ,  por  crincs,  quos  soiuios  gerit  ,  ei 
vultu  amhiguo  de  quo  ambu'iinm  est ,  ufrum  pucri  sit  ,  an 
puellae,  os  pueilare  filleret ,  lateret,  non  deprehendpretur ,  noii 
animadverterent  hospites ,  homines  ,  quibus  plane  ignotns  esatt  , 
mire  sagaces  {\Xa]\\ns,fre  malim,  quam  mire  fallerei)  e\.s\  sagacis- 
simi ,  etsi,  ubi  ipsis  dixeris ,  puerum  inter  puellas  versari, 
ejus  reperiundi  onmem  dent  operam ,  quantumvis  curinse  oculos 
cucumferant.     Ita  plane   Hermaphroditum   describit  Lwcian>    D^ 


—      608      — 

D,  XXIII.  o  hi  Slr\Kv: ,  i,  yjiAictv^po! ,  .%  oifJiiptjiaKoi  Ti]V  ov|/.'i''|oi;< 
"v  iix>ipivecis ,  il'r  f^j)/3oi  iaTiV,  s'i'r;  i  waj3fnos.  E  Nostro  pro- 
fef  it  Stat  Achill.  I.  331.  t\e  AoKille ,  cultu  muliebri  a  matre 
ornato:  superest  nam  plurimtts  illi  invicta  virtute  decor  ;  fnllit- 
que  tuentes  ambiguus  ,  tenuique  latens  discrimine  Searus,  Ce- 
ternm  coniam  alendi  promittenclitjue  morem  delicatulis  istis  pro- 
priMm  pas^im  tangit  HoraliuJ.  v.  IH.  20,  l4-  IV\  10.  3.  V.  11.  2g, 
Adposite  atl  h.  1.  luven  XV.  137.  cujus  rr.anantia  Jletu  ora  puel* 
lares  faciunt  incerta  capilli. 


AB.GUMENTUM.  VL 


.Aniicillae  integerrimae ,  coloribus  poeticis 
adamhratae ,  testijlcatio  ^  qiia  carmen  ordi- 
tur  Horatius ,  fraudifuit  vet,  qnibusdani  et 
recentioribus  interpretibus ,  ut  consiliam  to- 
tius  carminis  peraerterent  ,  invitatumque  ct 
T.  Septimio  Nostrum  ad  comitandum  secum 
jiugustum ,  adversus  Cantabros  bellum  ino- 
lientem^  satis  audacter  pronuntiarent ,  an-^ 
num  adeo  huius  carminis  U.  c.  DCCXXVll. 
natnlem  staiuentes.  Sed  indoctam  hanc  illo-' 
rum  rationem  explosere  dudum  Massonus  vit, 
Hor.  p.  3o6".  Sanad.  et  alii.  Probabilior  alio- 
rutn  ,  ante  a.  DCCXXXlf'.  hoc  carmen  prop^ 
ter  V.  2.  ponentium  ,  videtur  conjectura  ^  et^ 
si  nec  haec  omni  dubio  careat  ^  quod  Canta- 
hri  in  Jide  pop.  Romani  nunqunm  permanse- 
rint,  Est  vero  hoc  carmen  ad  T.  Sepf/mi^ 
um  f  equitem  Piomnnum  ,  ylagiisto  carlssi- 
mum  ^  eumdemque  Nostro  inde  a  veteri  com^ 
inilitio  conjunctissimum  ,  cujus  haud  Juca-^ 
iuQ  (imicitiae   ipsu?7i  h.  c.  tesieni  tenemus  lo-r 


—       Goc)       — 

tiipletissimum.  Descriptio  ejiis  satis  expedi- 
tci.  fn  votis  liabet  poeto  ,  ut  sihi  in  Septimii 
suavissijuo  consortio  et  rjuidem  in  anioeno  ru- 
ris  sccessu ,  quod  reliquum  sit  viiae,  desere 
liceat.  Jam  e  resionibus  ,  quae  dulcedine 
sua  milique  caeii  temperie  eum  ad  sese  ijici- 
tent  ,  primo  loco  memorat  Tiburtinam  ,  quani 
et  alibi  (I.  7.  i5.)  sibi  prae  oniinibus  Jlaliae 
locis  placere  signijicat ,  et  in  qua  villam 
habebat ;  altero  auteni,  agrum  Tarenttnum, 
cujus  laudes  uberius  periractal ,  et  in  quo  iti- 
dem  Septi/niutn  vi/lam  habuisse  ex  hoc  c.  ad- 
modum  probabile  est.  Exsplendescit  h.  c.  na- 
turali  quadam  nec  longe  quaesita  pulchritudi- 
ne  ,  imaginum  varietate  admirabili  ^  mollissi- 
moque  sensu.  qui  per  totum  carmen  regnat,  ip- 
si  adjlati  videntur  numeri. 

Adnotationes. 

i^,  1  —  4«  -^diiure  mecum^  qui  me  comitafurus  esse?,  si  mi- 
lii  remotissimae  vel  periculosissimae  terrarura  plagae  aHeundae 
forent ,  h.  cjui  speofatissimae  in  amore  es  iidei  ,  uuocum  sum- 
nia  mihi  intercedit  amicifiae  conjunctionistjue  necessifudo.  Ifa 
enim  ,  solenni  ae  fcre  proverbiali  more ,  tenerrimi  amorit 
adfectum  tesfificari  solent  poetae.  Praejverat  Cafull.  XI.  i—  14. 
tjuo  tamea  multo  rastigafior  Noster.  Cf.  V.  1.  11.  Propert  I.  6. 
3.  44.  Ovitl.  Am.  II.  16.  19.  Martial.  X.  20.  7.  Stat.  Silv.  V.  1, 
127.  Jam  pro  ulfimis  terrarum  locis  docfe  speciali  notione  sunt 
Gades  ,  extrema  versus  occidentem  insula  ,  v.  ad  II.  2.  il.  Pro 
ferissima  regione  cum  «lilectu  est  Cantabria ,  cujus  incolae  fero- 
cisiimi,  ac  bellicosissimi  ,  (|uihusr!um  Romani  gravia  bella  ges- 
serunt.  Perdomiti  tandem  ab  Agrippa  a.  V.  734.  v.  Dio  LIV. 
jl,  —  indoctum  ferre  u^iBxy.Tov  ^sfsiv,  qui  adsuefieri  neuuit 
lugo  ferpndo  ,  cjui  defrecfat  imperii  nostri  jugum ,  c^ui  perclo- 
iTiari  necjuit.  Cantabri  enim  ab  Augusto  a.  X.  729.  et  iterum 
750.  vicli  in  Me  non  permanserant ,  sed  pertinaci  in  rebellando 
erant  animo  (Flor.  lY.  12.  >  Afcjue  hoc  c^uidem  declarare  voluit 


—      6io      — 

poeta  h.  1.  Ma!e  igitur  alii  slmpliciter  invictum  explicant.  Cetc» 
rum  simili  colore  Flor  IV.  iq,  init.  necdum  adsuetae  frenit  ser- 
vitutis  tumidae  gentium  injlataeque  cervices  ab  imposito  nuper 
jugo  resiliebant.  SimJliter  Justin.  XLIV.  5,  de  iisilem:  Nee  pri- 
us  jugum  Hispani  accipere  potuerunt  y  quam  Caesar  Augustus  , 
perdomito  orbe ,  victricia  ad  eos  armn  transtulit ,  populumque 
barbarum  ac  fcrum  (puta  Cantabros)  legibus  ad  cultiorem  vitae 
usum  traductum  in  formam  provinciae  redegit.  —  3.  Tu  sus- 
tineres  mecum  adire  navibus  Syrtes ,  eam  Africae  oram ,  cui 
Syrtes  praetentae  sunt,  adeouue  periculosissimam  navigationem 
non  recusares.  Facile  in  hanc  sententiam  ducunt  adposita  ,  ubi 
unda  Maura  aestuat ,  ad  cjuae  vada  continuo  flnctus  alliduntur  , 
ubi  mare  est  acerrimum ;  ad  augendam  periculi  magnitudinem. 
Atque  ita  plane  in  eadem  amoris  testificatione  Ovid-  Am.  II.  16. 
22,  Cum  d.imina  Libycas  ausim  perrumpere  Syrtes,  nam  adjicit; 
et  dare  non  aequis  vela  ftrenda  Notis.  Vel  sic  tamen  pnto  in- 
telligi  debere  ipsam  Africae  oram ,  deserta  Libyae  ,  ob  vastas 
solitudines,  solis  fervorem  ,  ferarumuue  incursus  vix  adeunda. 
Tum  constanter  extremam  Africam  per  Syrtes  Noster  designat, 
v.  I.  22.  5.  II.  20.  15.  ut  alios  taceam.  NuUam  «deo  vim  habent, 
solicjue  ornatui  data  existimanda  sunt  illa  ,  ubi  Maura  cet.  pro 
vulgari  ,  Svrtes  Libycas  ,  ut  Gaetulas  S.  II.  2o.  14.  imitatione 
manifesto  ad  illa  CatuUi  XI.  «4*  S/i;^  in  extremos  penetrabit 
Indos ,  litus  ut  longe  resonante  Eoa  tunditur  unda ,  directa. 
In  hanc  sententiam  Claudian.  in  Ruf.  11.  242.  Te  vel  ad  incen- 
sas  Lihyae  comitabor  arenas  ,  —  barbaras  accolarum  feritatem 
declarat. 

'>■''  5  —  8.  Uiinam  in  Tibuvtina  regione  extremam  aetatem 
degere  liceat!  Ornate  pro  hoc,  utinam  Tibur  meae  senectae , 
mihi,  seni  facto ,  sedes ,  locus  recjuietis  Jf/,  aliijuando  contin- 
gat ,  utinam  Tibure  sedem  figere ,  in  senectute  ibi  reiruiescer» 
liceat.  Tiburis  laudes  habes  I.  7.  12.  Positum ,  fundatum , 
conditum  (  ut  A'irgil.  Aen.  III.  8.  IV.  212.  et  sacpius  )  erat  colo- 
no  a  colono  ylrgeo  y  'Apyj/io  ,  Argivo ,  a  colonis  Argivis,  a  Ti- 
burno,  Catillo,  et  Cora,  fratribus ,  eo  deductis.  Vide  ad  I. 
18.  2.  E  No«tro  colorem  du>it  Martial.  IV.  57.  3.  Tu  colis  Ar- 
givi'  regnum  ,  Faitstine ,  coloni ,  h.,  Tibnre  commoraris.  Mea 
senecta,  ut  Tibull.  III.  3.  8.  Inque  tuo  caderet  nostra  senecta 
sinu,     Mea  aetas  Propert.  II.  14,  7.   Sedes  ex({uisife  de   recessu, 


—      111      — 

tn  c|uo  otiamur ,  clesiclemus  post  iongos  errores ,    cliuturnascjue  ^a- 
otailones;   ubi  perpeiuo    commor.iri ,    in    cjuo  ndeo  senium  com- 
ponere  (  Staf.   Silv.  111.   6.   l-J.)  con«itifuimus  ut   h.  1.  —  7.  8    l*e- 
dostris  ratio   ita  jungebal  :  Sit  setles   mihi ,    laboribus  fesso  ,    post 
tot  i;xant'atos  labores  ,   militiae  aerumnia  confecto.     Pro  hoc  cli»- 
juncfe  ,  Sif  r>r)va  sertenfia  :  Tibur  sit  mndus ,  finis  ,  (ut    Serm. 
5.    104.    Briindisium    longae  Jinis    chariaeque  viaeque)  ferminu» 
mihi    lasso  maris  ,     graeca  structura  ,   pro  Insso  mari  ,    ifineribus 
rnaritimi!"  et  viarum ,  ao  terrestribus  ,  militiaeque ,    per  militiam 
facfis  ,    (  perspicuit.itis    causa    hoc  adjecttim  ;    nam  peregrinationes 
istae  null^eaiiae  sunt ,  c|uim  ip?a  haec  milifia  )  cl  fiitigafo,  pern' 
>   grino    luboxe   fesso;    (ut    Catull.    XXXI.    8.    9  )    sententia   adto 
plane    eadcm :    respirare    alic^tiaiidn   liceat  a  militiae   laboribus  in 
Tiburfino    secessu ,    Tibur   perfuginm  ac    portus    sit,    in    cruo   ex 
longa  militia    rec|uiescam.     Male  aiii    jungunt ,    sit  modus  maris 
cet.     Docte    vero    milifia    laboriofa    molesfiis    plena,     declaratnr 
per    longincjua     ifinera    ferra   maritjue  ejus  catisa    farfa.     Ita  Ti- 
bull.   I.   1.  2f>.    iVec  semper  longae    deditus   esse    viae ;   et  v.    52, 
Quam    fleat    ob   nostras    ulla   puella   vias.  Id.  II.   6.  3.      Et  seu 
longa  viruniterrae  via  seu  vaga  ducent  aequora,  cum  telis  ad  la- 
tus  ire  voles.     Indocte    igitnr   faciunt  ,    cjui    hacc    itinera  a  mili- 
tia    disjungunt,    diversacjue    stafuunf.     Tum  ,     cjuomoclo    peregri- 
rationes.    animi   oausa  ac    sponte    susceptae    taedii  plenae  possint 
adpellari ,  non  sMis    intelligo.     Ceterum    mare   ac  vias   tle  ifinere 
maritimo    et   ppHestri    parifer    Hixif    Fpp.    I.  11.    ().  Respicit    vero 
poeta   militiam   suam    sub    Bruto  ,    (de   ([ua    v.   c.   sep.    init.)  sihi  , 
tiomini    molli  ac  solibus    apto  ,    (  Epp.  I.    20.  «4.)    safis   gravem  , 
quae   acleo  otitim    ar  trancjuillam    senectutem    sibi  prontcritus  vi- 
debatur.     Fruslra  alii  ,  prava  interpretatione  v.   7.  inducti  ,  alias 
insuper  ,    cjuas  perpessns  sit  ,  poeta  ,    innui  volunt    vitae   molesti- 
as ;    cumcjue   nullae   succurrant,    faturas    cjuocjue  eum  complexum 
miro  acumine  tlnqunt. 

r.  9  —  12.  Vel  in  acro  Tarenfino,  Unde  ,  a  cjuo  np.  Ti- 
bure  si  Parcae  me  prohibent  ,  arcent  ,  non  sinunt,  me  ibi  in 
senectute  degere  :  hinc  iniquae ,  adversae.  Quod  si  hoc  per  fata 
non  licet ,  utinam  agrum  Tarentinum  saltem  concerlanf  ,  sene- 
ctutis  merie  scdcm  esse  velint.  Pro  hoc,  variata  oralione  ,  pe- 
tam  alicuando ,  ,senex  factus  ,  regionem  Tarentinam,  Docte  ean\ 
<lcsia.iat  «  fluvto ,  illam    praelerfluente  ,    et,    cfui    eam   alicjuando 

9*1  ' 


—        6l2        — 

tetiuit ,  Phalantho :  tum  uherius  in  laudes  terrae  iitius  digredi^' 
tur.  —  lo.  Galaesus ,  Calabriae  iluvius  (  Martial.  Vlll.  28.  4.) 
in  agrum  Tarentinum  iniluens  ipjum  Tarentum  alluebal :  cujus 
ab  utraque  ripa  amoenissima  ac  fertilissiraa  rura  ^rant.  Umbro- 
si  pineta  Galaesi,  laudat  Propert.  II,  a5.  67-  vineta  Galaesi  Stat. 
Silv.  II.  2.  111.  cf.  Virg.  Ge.  IV.  126.  —  dulce  ovibus ,  cjuod 
frigus  amabile  iis  praebet ,  ut  de  Digentia  III.  13-.,  lo.  tum  prop- 
ter  herbarum  ad  eja.s  ripas  nascentium  ovibusque  gratarum  uber- 
tatem.  Arva  amica  pecori  similiter  Avien.  D.  O.  1095-  Marli- 
iil.  1.  \.tibi  Jloruit  herba  Phalanthi  ,  qua  saturat  Calahris  euUa 
Galaesus  aquis.  Atque  hanc  quidem  rationem  tenere  praestat , 
qnam  -cum  quibusdam  ad  tlurii  lanae  ovium  inde  bibentium  can- 
dorem  augentis  virtutem  referre.  In  animo  eam  habuisse  videtar 
Martial.  XII.63.  3.  Alhi  quae  superas  oves  Galaesiy  et  Claudian. 
de  W.  Coii".  Hon.  506.  Clitumni  —  undas  cnndida  quae  Latiis 
praebent  armenta  triumphis  —  Ovcs  pellitue  ,  pellibus  tectae , 
simpliciter  tectae  adpellatae  Plinio  VIII.  72.  Colum.  VII,  2-  et 
aliis.  Solebant  vero  oves  ,  maxime  Tarentinae  ,  operiri  pelli- 
bus ,  ne  lana  ,  qnae  pretiosissima  esset  (Colum  1.  1.  Generis  exi- 
mii  Milesias,  Calahras  ,  Apulasque  nostri  existimabant ,  ea- 
rumque  optimas  Tarentinas  )  aeris  injuria  corrumperetur  (Varro 
K.  R.  II.  2  similiter  faciendum  in  ovibus  pellitis ,  quae  proptcr 
lanae  bonitatem ,  ut  sunt  Tarentinac  et  /itticae ,  pellihus  inte- 
gunfur,  ne  lana  inquinetur,  quo  minus  vel  infici  recte  possit,  vet 
lavari  ac  parari)  aut  rubis  spinisque  obnoxia  esset  ;  qua  de 
causa  \\\  Uberos  maxime  campos^  et  omni  surculo  ruboquevacante 
ovem  Grflerom  pastum  agebant,  ne  et  lanacarperetur  etiegumen^ 
quod  et  ipsum  pretiosum  erat ,  ex  Arabia  quippe  petitum,  Plin- 
1.  1.  Operimenta  ei  ex  Arabicis  praecipua.  Tum  eac  omnibus  Ta- 
rentinum  genus  ovium  erat  mollissimum,frigorisque  impatiens, 
Colum.  VII.  4-  Nostris  temporibus  lanae  culturam  reducto  hoc 
%'eteri  more  promovere  studuit  Daubenton  successu  satis  prospe- 
ro  —  11.  rura  regnata  Phalanto  ,  possessa  a  Phalantho ,  quae 
aliquando  tenuit  Phal. ,  nota  poetarum  ratione  ,  populum  ab  antl- 
quo  aliquo  ejus  rege  designandi.  v.  III.  29.  27.  Stat.  Theb.  I.  335, 
eadem  orationis  forma:  Scyllaeque  rura  purpureo  ragnata  seni , 
h.  Niso.  Phalanthum  vero  memorat  poeta  ,  cum  dilectu;  nam  is 
erat  alfer  Tarenti  conditor.  IIoc  enim  duce  Partheniae  (itaenim 
pet  contumeliam   ii  Spartanorum  dicti ,    qui  e  promiscuo  omnium 


—       6i3       — 

ieminarum  concubitu  nati  essent)  nietu  inopiae  ,  et  oIj  notam  ma- 
terni  pucloris  donio  profecti  ,  tandcmque  in  Italiam  clulati  , 
occupata  arce  Tarentinorum ,  expugnatiscjue  veteribus  incolis 
setleni  ibi  constituerant.  Justin.  III.  4.  Strabo  VI.  p.  426.  Hinc 
Galaesus  Lacedaemonius  Martial.  II.  43.  3.  Phalatithinus.  V, 
57,  2.  Therapnaeus ,  Stat.  Silv.  II.  2,  ili.  Turentum  Phalan- 
theum.  Sil.  X.  16. 

V.  13.  Sqq.  Ista  mihi  regio  prae  omnibus  (  excepto  Tibure  ) 
cum  ob  soli  bonitatem  ,  tuni  ob  mifem  atiris  temperiem  arriilet,  ^ 
Docte  et  ornate  haec  per  partes  cleclaravit  poeta.  Ridet,  arriclet 
mihi ,  capit  me  beta  ac  grata  sua  specie ,  tenet  me,  placet  mihi 
ille  angulus  terrarum,  terrae  (ita  junge)  recessus,  ubi  trancjuille 
et  in  otio,  tjuae  amat  senectus  ,  vivere  licet  ,  praeter  omncs  an- 
gulos  t.  prae  omnibus  tcrr.irum  locis  ,  nbi  desidere  volupe  est. 
Augeri  sic  magijque  repraesentnri  Tarentlnae  regionis  gratiam 
ac  venustatem ,  quam  si  simpliciter  praeter  omnes  terras  inteU 
iir.is,  lacile  perspicitur.  Acl  rem  Epp.  I.  7.  44-  mihi  jam 
non  regia  Roma ,  sed  vacuum  Tihur  placet  aut  imbelle  Turen- 
ium.  Angulum  terrae  Neapolitanae  similiter  cle«.ignat  Slat.  Silv. 
IV.  8.  6.  per  secretam  Ntiapolin  ;  istis  enim  pax  secura  locis , 
«t  desidis  otia  vitae,  et  nunquam  turbata  quies  somnique  prracti, 
ut  He  eadem  regione  Silv.  III.  5.  85.  esttjue  forte  ex  imitatio- 
ne  Lucan.  \,  876.  ^ntiguusque  Taras ,  secretaque  litora 
Leucae.  Nisi  ibi  secreta  soli  debetur  ornatui  poefico.  En 
versum  :  Nec  solum  festas  secreta  Neapolis  aras  ambiat ;  et  so- 
cii  portus  cet.  hoc  sensu:  Nec  Neapolis  solum  secreta  ab  aliis  , 
li.  non  sola  sacrum  puret  ,  sed  et  portus  cet.  in  .locietatem  sacri 
hujus  veniant.  Dcpravavit  locum  Markl. ,  corrigendo  ,  laeta- 
ta  Neapolis.  —  14.  Cujus  mel  praestantissimuni  habetur,  est. 
Mel  Tarentinum  non  decedit  Hymetto ,  h,  nijlli  Hytnetfio,  Atti- 
co  ,  suaviter  pro  ,  ejusdcm  est  nofae ,  bonifatis ,  non  inferiore 
habendum  est  loco.  Decedimus  enim,  adsurgimus  iis,  qui  nobis 
honore,  dignitate  ,  merifis'^uperiores  sunt.  Simillime  Virg.  Ge. 
IL  97.  Aminaeae  vites  ,  firmitsima  vina  ;  Tmolus  et  adsurgit 
quibus  et  rea:  ipse  Phanaeus.  v.  Markl.  ad  Sfat.  Silv.  1.  2.  i.SO. 
Hymetti  vero ,  montis  Atticae,  mel  laudafissimum.  Sil.  XIV, 
199.  nectareis  vocat  ad  certamen  Hyt^etion  audax  Hyblafavit^ 
De  melle  Tarentino  v.  Varro  apud  Macrob.  Staf.  II.  i2.  ci.  III. 
»0.    ^3.  —-  viridique  certat    cet.     Ubi   oleum    optinium  provenito 


—      6i4      •—  , 

Hoc  itermn  per  comparationem  extulit.  Saeca  olivae  Tarentinor 
eertat ,  de  principatu  contenHit  ( ut  in  Silii  loco  modo  lautl. 
Staf.  Silv.  II.  7.28.  Qtine  Tritonide  fertiles  ^thenas  unctis , 
Baetica,  provocas  trapetis.)  Venafro  cum  Yenafro ,  graera  strv- 
ctura  ,  et  hoc  pro  Venalrana  hacca ;  oleum  Tarentinum  non 
cedit  Venafrano.  Palmam  huic  defert,  ac  praecipuam  gloriam 
tribuit    p.irti     ejus  ,    Liciniae     tlictae  ,    Plin.    XV.    3.     cf.    Serm. 

II,  4.  (>^.  Colnm.  V.  8-  Marfial.  XIII.  lOi.  —  viridi ,  oiivetis 
consito  ;  adposito- epitheto. 

V.  17.  Ubi  per  totum  annnm  mitis  est  aeris  lemperies.  Apte 
ea  cleclaralur  per  ver  longum ,  tjuod  statim  bruma  tepida  ^ 
hiems  remissior  excipit.  Sfat.  Silv.  III.  5.  83.  Quas  et  moL- 
lis  hiems  y  et  frigida  temperat  aesiai'  Noster  Epp.  I-  10.  15. 
Est  ubi plus  tepeant  hiemes  ?  uhigratior  aura  leniat  tt  rabiem  Ca- 
nis f  et  momenta  Leonis.  Jovi  hoc  temperamenfum  trihnitur; 
nam  is  variis  Horis  mundum  temperat  I.  12.  13.  Vide  omni- 
Tio  V.  16.  5.3.  st|C£.  et  cf.  ad  II.  10.  15.  —  et  amicus  Aulon. 
cpt.  h.  vinitjue  optimi  ferar.  /Ivlonif  rfimine  haud  dubie  frac- 
tua  (  depressior ,  6rt)Au)i')  regionis  l^erentinae  ,  in  cmo  vinum 
nobilissimum  nascebatur  ,  a  poefa  designatur.  Laurlant  Martial. 
XIII.  125.  Nobilis  et  lanis  et  felijc  vitibus  Aulon  det  pretiosa 
tibi  vel/erOf  vina  mihi.  Amicus  Baccho  ,  cruem  amat  Bacchus  , 
vini  feracissimus.  Sil.  XIF.526.  Allifanus  laccho  haud  inamatus 
ager.  Stat.  Silv.  111.  5.  107.  Caraque  non  molli  juga  Surren- 
tina  Lyaco.  Martial.  IV.  43.  3.  Haec  juga ,  c/uam  Nysae 
colles ,  plus  Bacchus  amavit.  ef  XII.  90.  3.  Baetis  —  quem 
Bromius ,  quem  Pallas  amtft.  De  arvis  pomosis  idem  I.  50.  8. 
dulce  Boirodi  nemus ,  Pomona  quod  felia:  amat.  —  fertili , 
crui  Aulona  vitibiis,  uvis  ferfilem  reddit  ,  uf  palma  nobilis  I. 
1.  5.  unae  nobilem  reddit  ,  Diana  prospera  frugum  IV.  6. 
39.  et  similia  alia.  Est  adeo  Bacchus  fertdis ,  -r.aKmT a.(px)\oi 
(  Hom    II.     in     eundem     H.)     peftaTiipvXos     (  Oppian.     Cyneg. 

III.  49.)  fi,»[A.wtXcs ,  $vitoif>Tioi ,  ■a«Kvyt[B e et  x«^7rov  oie^Mv^  quae 
Orphira  sunt  Bacchi  epifheta.  v.  Obss.  —  minimum  non  i«- 
videt  Aulon^  Aulonis  uvae  non  invident  uvis  Falernis,  ajjri  Fa- 
lerni ,  vinnm  Tarentinum  Falerno  haud  deferius  est  ,  ejus- 
dem  est  notae.  Nam  invidemus  praest^rtiori.  Simili  acnmine 
Stat.  Silv.  1.2.150.  rupesquc  nitent ,  quis  purpura  cedit  Oeba' 
Itt ,    «t   Tyrii   moderator  livet   itheni.     Idetn  totum  hunc  locutn. 


—       6i5      — 

expressit  Silv.  II.  *,  4.  Qua  Bromio  (iilectus  ager ,  collesqut 
per  altos  uriiur ,  et  praelis  non  invidet  uva  Falernis.  Jam  ob- 
serva  ex(juisitiim  poetae  copiam  in  varianda  phrasi  :  alteri  parem 
esie ,  alterum  exaequare,  per  non  decedere  ^  certare ,  non  in- 
videre. 

V,   91    —    «4-      ^^''     ^go    tecum    lubentissime    versarer  ,      vi- 
verem.     Ille  locus ,    illa  conv.illis    (Aulon)     beata    (acl     utrum- 
que  enini  refer)  amoena  ac  ferax  ,  et  arces  rv.  ax^ a  ,  tditiora   loca 
colles     beati;     quocl     utrumcjne     sirnificantius     et    ro]>ia    poetica 
pro     univcrsa    regio^ie     Tarentina    ]  or>itur.      Turres    arcis    Oe- 
baliae    vorat    cjuiHem    Tarentutn   Vir.;.    Ge.    IV.     125.    ({nocl    ta- 
men    tp'o    minus    h.  1.  infelligsm  ,    vet:  t   vcl  oppos.  locus ,  Aulon. 
— -  te  ryiecum  ,  me  tepimi  ,  me    et   te  postulant ,   voc^nf  ,   jnvitant 
ad  se ;    sed  forfins  altrrum:    cogunt  nos  illecehris  suis   ad  je  se- 
cecl»'re.     Satis    vcro   fre(ruentata    poetis   ratione    invitare ,    vocare 
no»  regio  tlicitur,  quae  gratum  nobis  hospitium  praebet,  in  cjuam 
lubentes     secedimus.     —      Ibi    ego    scnitmi     componam ,     niori- 
ar :     Pro    hoc    per     consccjuens    poeta :     ista     Jcrra    tegi  ,     concU 
aliciuando    velim :     ef    pro    lioc    cum     tenerrimi    amoris    aclfectu: 
ibi   tu    mihi    justa  persolves.     Generale    Koc  speciali  notione    re^ 
praesentatnr  a  poeta  ,    tjuae  moUissimo  sensu  aninmm  perfundit: 
Sparges ,    oonsperges,     lacrima    lacrimis    debitis ,     justis ,     tjuas 
mortuis    debet   humanitas  ,    (fere   nt  justo  complnrata  prosequi 
mortuos    Liv«     XXV.    26-    Sic    et   justa  faccre ,     persolvtsre    de 
sepulturae    officio )    0    yi.o    yt\»i   eoTi    ^«icrrwv     Hom.   II,    \|/.  q. 
Orph.    Arg.    546.    Koi^ii    Sov^ot/    f  w/j^Sone/f ,    k^    ^oixfv»    K(ijiefJi.ev 
ooauv ,     h.  1.  cum   vi ,     tjuae    amici    cb-functi    grcitia     profundas , 
favillam   menm ,     cineres    meos ;    «ecl  alterum    respicit    solennem 
illum   fletum,    dum  ossa  tt  cineres  aclhuc  te]>icli  ( cjuae  ef\  favil- 
la^    coHiperentnr  (  v,  Tib,  III.    2,  25.)    in  honorem  mortui    edi- 
tum,     Jam    pro     favillam    meam    cjuanto    significantius ,    et     vatis 
et    amici:    tjuo   honorem    istum  facultate  poetica  se  promeritum, 
amicitiae(|ue    jure  a    Septimio    sibi   debitum  pulchre    innuit.     Ad 
sensum    poctae    Inscr.    apucl  Fabrett.   p.    64.    et  FJeetw.  p.    320. 
'M.ifAVto    »'    sv  ^(007!    ty.s'3tv ,   j    -^roA^.aK/    tJm/3m    cwrijci;    ctaro  (i\t- 
/pocpuv  ^dxpv  ^,uoi^r,jA.ivijV, 


—      dj6      ~ 
ARGUMENTUM.  VIJ. 


\J uiim  Horalius  post  Piiilippense  proelium 
a.  U.  DCCXIII.  Piomam  redisset  ,  Pompejas 
objirmalo  animo  in  Urufianis  pariibus  reman- 
sit  ,  Cv.  V.  i5.)  annofjue  dcmum  DCCXXV.  pa- 
ce  inter  triumuiros  et  Sex.  Pompejum  facia  ^ 
eocsulibus  omnibus  data  redeundi  impunilate , 
iv.  Dio  XLVIII.  36.  et  Veiiei.  II.  77.)  Romam 
redisse  videtur.  Itacjiie  Horatias  ,  rccepio 
praeter  omnem  exspectationem  amico  vetere  , 
ffuem  revisurum  se  piane  desperasset ,  exsul- 
tat  ^  festamque  in  ejus  Jionorem  diem  indi- 
cit.  Reminiscitur  autem  simui  ^  ut  fert  ani- 
mi  humani  nalura  ^  pristinae  conjunctionis  , 
quaeque  cum  iaeta  tiim  maxime  trisiia  ,  quo- 
rum  jucundissima  est  memoria ,  communia  /ta- 
huerint  tempora.  uinimatur  totum  carmen 
effreniori  laetitiae  adfeciu  :  sententiae  non 
iam  exquisito  ornatu  quam  vigore  quodam^ 
quo  legentium  animus  percuisus  aijripilur , 
fconspicuae.  Comparetur  omnino  I.  56.  et  de 
Pompejo  Grospfio  cj.  II.  i6.  et  Epp.  I.  12.  23. 
cj\  ei  Sanad. 

Adnotationcs. 

V,  1.  Qui  saepe  meoum  in  ultimum  tempus  deductus  es  .. 
sunimum  vitae  periculum  subiisli ,  in  extrcmum  vitae  discri- 
men  adductue  es,  Bruto  militiae  duce  ^  duni  utertjue  «ub  Bruto 
militarcmus,  Bruti  p^irtes  sequereniur.  Forte  nihil  amplius 
poeta  voluit  ,  quam  :  lyai  meci  ni  snb  infnustis  Bruti  auspicii» 
militasfi,  commilito.  Tempus  ultimum  est  ,  ubi  rerum  no- 
•  trarum  tam  misera  conditio  est ,  ubi  in  tantum  discrinien 
«ildacti    •umus ,    ut   falytem  ac   vitam    desperemus.     Ita   suprc» 


—      6i7      — 

mum    tempus    Hieitur      Catullo    LXIV.    i5l«     extremum     tem- 
pus   ib.    V.    ifc)<;.  uti   extrema   tempora  Cir.   ad  Div;  X.  12.  innit» 
Similitcr   vero  in  extremum  casum   deduci ,  quod  Noster  in  ult. 
tempus  ded.,    dixit    Kirt.  1>.  Alex.  7.   —   3.  4.  Exclamatio  o^oof 
plena  in    tlesiderajissimi  amici    reflitu  nec  opinafo  !  Similiter  Ca- 
tull.  IX.  3.   in  \'er<Tniiii  reditu:    Venistine  domum  ad  tuos  pena- 
tet ,  fratresque  unanimos  anumijue  matrem  ?   venisti.  —  3.   Quis 
te    redvnavit ,    redHidit  ,    restituit  ,    eccjuo  felici  fato    reddilus  ef 
Diis   patriis ,    solo  patrio  ,     Italoque  caelo ,  Italiae.     Deos  ,  Pe- 
natts ,   Lares  patrios  revisere  ,   salutare,  adspicere  (  Scxm.  H.  5, 
4-)    et   Unquere    (III.    27.    49*    ^*    ^^*  ^9-)    solennia    poetis  de 
ahitu    et   in  patriam   reditu.     Redonatur  Gtos^[\\xs  patriae  ^  facta 
ei  in  patriam  redenndi  potestate  ,  donatocjue  iterum  pleno  civita- 
tis    jure.     Hinc   cum    virtute  adjectum  ,  te    Quiritem  ,  te  plenum 
civis      Iiomani     jus     iterum     adeptum  ,      ab    exsilio     revocatum- 
Alii     Quiritem  ,    militia    defunctum,     explicant;     ex    solenni    di- 
mittendi    exercitus    formula  :      Ouirites    discedite.      Minus    apte 
in   hoc   nexu,      Caelum   saepius    pro  parte   caeli:   tum  pro    regio- 
ne    ei    suhjecta.       Forte    tamen    simplicissimum    fuerit  ,      reddi 
caelo   Itiilo  accipere  pro  :    iterum  sub  caelo   Italiae  vii^ere.  —   5. 
prime  soiialium  ,  cjuem  sodalium  omnium  carissimum  semper  ha- 
bni.      Sodalium    haec    facta    mentio  ,     pristinaeque   consuetudinis 
recordatio    parant    transitum    ad  secjuentem  vv.   6-  —    8.    senten* 
tiam  ,    cujus    vulgaris    enuntiatio    est :    cjuocum  saepe  de  die  con- 
vivatus    sum.  —  frangert   diem   solidum    mero ,    partem  de    die 
gravibus    ac    seriis    rebus    destinato    demere ,     dcmtamcjue    com- 
potationi    dare  -,    decurtare    diei  spatiuin  ,    noctiifue    illud   adjice- 
m;    iit   hoc    ronpotatione    tempestivius    instituta.      Vide  ad  I.   1. 
20.   —     morantem    qui    fardius    ire  videbatur    convivaturis ;    sua- 
viter.    —     7-    8-    coronatus    capillos  ,     e(STiry.fJi.iv(jS  ,     arepoivot^fii 
xpscroe ,    iSiifoiv,    pro:     gerens   caput    iloribus    redimitum ,    ca])il- 
los  serto  ornatos,    eosdemcjue  nitmtcs  Ki-KafoCs    (  v.  ad  I.  4-   13') 
vnctos  ,     perfusos     Malobathro ,     unguento    e     malobathri    folio. 
Utriuscjue   rei    solennis    in    lautioris     convivii     adparatu    naentio. 
"Vide    vel  vv.    22  —    25.    Malobathrum    frutcx    in    Jndici^    palu- 
flibus    nasoens  ,    e  cajus  folio  pretiosissimum  oleum  expri;nebatur 
nd    unguentnm ,  yb/w/a/Tt    inde    dictum   Martial.    XI.  2X.    Locus 
class.  apud    Plin.    XII.    26.    unde    Syriam    cjuocuie    Malobafhrnm 
arbprpm  habui<se  discimus  ;    fed  Syrium  \\,  1.  dicitur,  uuod  om- 


618       — 

pino  InHiae  merces  a  mercatoribus  Roinani»  c  Syria  adveheren- 
tur.  Sic  merx  Syra  I.  31,  \i.  nardus  Assyria  II.  11.  10!  Amo- 
mum  Assyrium  Martial.  VIlI.  77.  3»  myrrha  Orontea  Propert. 
I.  2.  3.  etc, 

i>.  9  —  12.    Tecum    pugnae    Philippen^i    interfui.     Difertius 
adeo   nunc   exponit   poeta    atijue   exemplo   illustrat   illud  tempas 
uliimum    \.    \.    Male    i^itur   faciunt,    qui   haec  ad   proxime  an- 
tececlentia    referunt ,    hac    scntentiae    progressione".     (|uocum   rci 
«ecundaa   et    adversas    conimunes    haliui.     Sod     vv.   6.  —  8-    non 
apectant    ad   senlentiam    primariam  ;     sed  unice   debentur    v.   5« 
«ti    jam    monitum.     Sensi,    graviter  pro ,    expertus  sum    Philip- 
pos ,    fortnnam  pugnae    aA  Philinpos  ,    Macedoniae  urbem  ,    com- 
missae  ;    et  celerem  fugam  ,  nbi  fuga  nobis  consulere  necesse  ha- 
heremus;     perspicuitatis   causa   tm    sensi  haec  adjecfa  putanda. 
Nam   sentire  detrimenti ,     cladis   acceptae    notionem    adjunctam 
hatet.    Cf.  IV.  4.  25.    et    IV.  6.  3-  Ovid.  Met.   XV.  823.    eadem 
vi :    Pharsalia  sentiet    illum  ,    ds  Augusto.     In  prosa  simpliciter 
erat :    tecum  c  pugna  Philippcnsi  aufugi.     Fugae  celeritatem  alte- 
rius  declarat  per    parmulam,    scutum   non  hene    relictum  ,    pa- 
Tum  decsre  ,  turpiter  abjectum  ,    (juo  expeditior  ea  esset.  —    11. 
12.    Quum    fortissimi    cjuitjue     cpcidissent  ,     ijuuni   nulla    prorsu» 
rei  benegerendae  spes  superesset,  ubi  adeo  prgria  excedere  minus 
ignominiosum   esset.     Nam  in    hunc    unice    linem    adposita    haec 
a   poeta ,  cjuo   excusatiorem    fugam   suam   faceret,     Perditis    om- 
nibus    aufugit    Horatius     vel    abjecto    scuto    ex    ista    pugna,     ut 
meliori    se   tempori   reservaret,    nbi    fortitndinen» ,    c^uae    nullum 
amplius  rei  momentum  in  ista  pugna  lacfura  esset.  pafriae  majore 
cum    fructu   probare  posset.     Quum   Virtus ,    anirm   ferocia   pug- 
nantiuni //"acra  contuia  ,  perdomita  repressa  esnef,  h.  c|uamii,  ciui 
atrocitcr  pugnassent ,   devicti  cssenf ,    occubuissent ,  ut  ipse  statim 
explicative  subjicit.  Sil.  VI.  i^.  eailem  ratione :  T^ec  tamem.  adver- 
sis  fuerat  fracta  Itala  virtus.     S\c  fractas  minas  :  fractam  rabi- 
*m    dixit    Clandian.    XL.  28-    ef   XXVI.    43 ••  fractos  bello  Vir- 
gil.    et  alii.  —  et   minaces  cct.     K.Klem    senfentia  magis    perspi- 
eue    tantnm    exposita.      Quod   cj[uidem    non    aliter   iieri   poterat, 
nisi    subjecto  abstracto   in  proprium    mutafo.     Ita   non  intclligo  , 
cjno  jure  id  viti»   poetae  a  cjuibusdam  vertatur.  —   minaces  ,  c|ui 
fortissime  dimicaverant  Bruti  et  Cassii  milite».      MinaCy  ira,  ori» 
IraculenlJa  ,      aolenni    more   virfutcm     bellicam    designant    apuJ 


— -      6i9      — ' 

Bo^ta.*!.  Sic  Hannihalis  minae  IV.  fi.  j6.  minax  Porsennae  ma- 
nus  V.  ib.  4-  Hmr;  Minae  in  comitafu  Martis  apuH  Stat.  Theb. 
V!l  ,51.  Fovte  t;inien  mat',is  poeticum  erit ,  si  minacts  teti- 
gi  re  fulum  accipia?,  procubnere,  jacuere  ,  iruculentiam  vultus  in 
i|)«a  morte  servantes  ;  qua  imagine  atrocitas  pugnantium 
«-^rfgie  rtpraesentatur.  De  Komanis  in  bello  oum  Pyrrlio  oc- 
(i«i"»  Florua  I.  18.  omnium  in  manibus  cnses ,  et  relictae  in  vul' 
tibus  minae,  et  in  ipsa  morte  ira  vivebat,  Ouae  tanien  paullo  du- 
r>or  h.  1.  ratio  \itletur.  —  tetigtre  solum  mento,  pronimterram 
procnbuere,  Homerira  fere  loquenHi  ratione.  Honi.  II.  /3.  418- 
MP-fiVfsi  (V  jfof/yij/i'  cSix|'  K*^oi<x.To  yxixv  ,  et  alibi,  Und''  Latinis 
post'S  n.orde' e  humum  .  terram  petere  ore  et  sim.  pro  cade» 
re  ,  o^citU ,  ireijuenta.a.  — •  solum  turpe ,  turpatum ,  foeda- 
tnni  <  .ngiiine  ,  crnentatiini.  Ita  et  Ouweni  N.  H.  IIl.  3.  p.  372. 
Aiii  ler  i.terjectioneni  turpe !  accipiunt ,  in  re  minime  turpi  ; 
iit  reliqMoiuni  romnienta  taceani. 

V.  13  —  16.  Setl  diversam  utrrque  in  fuga  iortunam  babui* 
mu*.  Kc|ni(leni  feliciter  ex  isto  belli  naufrajjio  enatavi ,  beilo- 
aue  dcincrps  abstinui,  di^cps*!  indf  :  tu  statim  ei  i'erum  impli- 
citu«i  tfS  ,  in  militia  perntansisli.  Ita  tene  sententiarnra  ordinem» 
Omtes  fcfe  ita  jungunt;  In  ciua  pugna  fortissimi  Ljui(.jue  cecide- 
Tunt ,  ex  ea  e(|uidem  incolumis  lervatus  sum.  iVlale  vel  propter 
vv.  15.  16.  Fraeclare  vero  ac  magnifice  fugam  suam  adoina- 
vit  poeta  Homerica  arte,  ({ua  heroes  ,  in  snmmum  vitae  dis- 
crimen  adducti ,  nube  a  deo  ({'jopiam  circumfusa  fecti  prae- 
lio  incolumes  excedunt;  ciijus  rei  exempla  ubivis  in  Homero 
obvia.  Mercurio  id  tribuit  Horatius ,  n.im.  in  ejus  tutela  poe- 
tae  ,  Mcrcuriales  idco  adpellati  II.  17.  29.  ratione  tamen  vafritiao 
ejus  simul  habifa ,  cujus  significandae  causa  se  Priami  exemplo 
(I.  lo.  l^.  )  pf.r  medios  hostes  a  Mercurio  ductum  ait.  Ad 
hanc  Mercorii  versatiam  respexit  Alciphro  III.  72.  fyM  J*  >  oiov 
'WoS»f  t-yt>v  ,  S'yofji.iiv'  K  ooti^ofxxi  ',\>y^  xiisl  rov  t*)£  ArAavTi'- 
^oi  M«/«f  3r<e/$c{,  ixX\'  vtto  twv  vo^aiv  i  rou  ToA./xii(/xaTof.  Merc, 
€eler,  wJd^i  (E^^i^t  ouxUf  «yi  «/);An'o«o/ui«/  Xenocrates  in  Br.  Anal.  H. 
p.  59.)  «ixjwous  (Eurip.  Hel.  247.)  *T^vli,  adposito  ad  rem  epithefo. 
SHStulit  me  denso  aert ,  docta  brevitafe  pro ,  sepsit  circum. 
'\edif  me  d^nso  ttere  f^ifi  «oAAjj,  densa  nube  ,  sicc^ue  incolumem 
per  ho<.fes  .♦«J/M/i/ ,  abduxif,  hosfibus  eripu^it.  Paventem,  viri- 
hua   diifiuum,    fugae    infentum ;    suavifer   hoc  adjectum.  —     15. 


—        620        — 

id.  Tu  fortunam  belli  iterum  experiebaris,  denuo  te  reliqui» 
Bruti  partibus  aJjungebas.  Siciliam  ,  c[uam  Sex.  Pompojus 
tum  arinis  occupaverat,  Grosphum  petiisse ,  e  Velleio  II.  7« 
facile  adsequaris;  is  enim  tlistrte  tradit,  omne3 ,  cjaos  praesen- 
ti  periculo  fortuna  subduxisset ,  e  Hrulianis  castris  ad  Pompejum 
eonfluxisse.  cf  et.  Dio  XLVII.  lam  istam  sententiam  commoda 
allegoria  explicuit  Horatius.  Bellum  ,  pugna  solenni  more 
comparatur  mari  tempestuoso  poctis:  sic  «n/xa  f^i-yt^s  Tyrtae» 
ct  aliis.  Jam  Grosphum  e  pugna  Philippensi  vixdum  elap- 
sum ,  profugum  novistjue  se  slatim  pericuiis  objectantem  com- 
parat  ei ,  c^ui  fluctibus  ,  unde  vix  emerserat,  iterum  corripi- 
tur ,  ab  iistjue  ,  cum  litori  jam  proximus  esset  ,  in  altum  reji- 
citur.  Eadem  imagine  usus  est  Euripid,  Heracl.  i^^^.  «o/y/xsv 
\i*hri\oi<sty ,  u'iTivts  x^ifA.wvot  eK(pvycVTSi  uypicv  ixivoi  iii  ^t^V"* 
V^  avvri^ctv  (  in  manibus  terrae  Virg.  Ge.  II.  45.^  *?r«  x^t^^' 
9fV  woeCioiv  •(iA.a3>)T«v  tli  wovrov  zaxXiv.  Te  litori  vicinum  unda 
fluctus  resorbens  y  xv^x  wa.hiy^oiJiov  tulit ,  abstulit  rursus ,  cor- 
reptum  retulit  fretis  aestuosis  (  tertio  casu)  in  fretum  aestuo- 
sum,  aestuans  flictibus,  in  allum  rejecit,  h-  tjuod  declarati- 
ve  additur ,  in  bellum.  Durior  tamen  haec  ratio.  Igitur  ma- 
lim;  Unda,  fretii  aestuosis,  Hinm  fretum,  mare  aestuat  commu- 
tum  est ,  h.  unda  maris  aestuantis  resorbens  rursus  tulit ,  ropia 
poetica  pro  ,  resorbuit ,  iterum  abripuit ;  jam  secjui  debebat  ,  in 
altum'.  pro  hoc,  substituta  statim ,  perspicuitatis  causa ,  vera 
notione :  iti  bellum.  Plerique  de  Charybdi  seu  omnino  vortice 
h.  I.  cogitant ;  tjuod  ejus  p.oprium  sit  resorbere  ^  (ii'appo//3Sm' ; 
sed  praestat  undam  resorbentem  de  cjuovis  fluctu  a  litore  refuso 
et  cuncta  secum  riij)iente  intelligere.  Virg.  Aen.  XI.  624»  secjcj. 
Qualis  ubi  alterno  procurrens  gurgite  pontus  nunc  ruit  ad  ter- 
ras  —  nunc  rapidus  retro  ,  atcjue  aestu  revoluta  resorbens  (retro 
jocum  volvens)  saxa fugit ,  litusi/ue  vado  labenie  relincjuit. 

V.  1"].  seqq.  Sed  et  haec  novauffi-gisti  pericula  ,  ex  bis  cjuoque 
servatus  es  ;  ergo  Jovi  ootTf^pi  sacrum  para.  Augustiorem  spe- 
oiem  commissationi  in  felici  Grosi)hi  reditu  habendae  olitendit 
sic  poeta  ,  ex  more.  v.  I.  z'^.  in  et  I;  37«  init.  Prima  libatio 
Graecis  liebat  A//  <smtt,j>i  ,  (Athsn.  XV.  5.  p.  675.)  ad  cjuam  forte 
respexit  Noster. '  Redde,  offer,  para  dapem  dapes,  epukis  sacras, 
sacrificium  obligatum,  ex  voto  debitum  ,  votivum.  Obligamur 
Djis,    votis  nuncupatis;    tum    et  ipsum  ,    ciuod.  vovinius,  obiigar^ 


—        621        — - 

^licitur  :  reddimus  &^eo,  solvimm  id  Diis,  votodamnati.  H.i^.sw, 
reddere  vUtimas,  atdemcjue  votivam  memento.  Propert.  II.  21- 
60.  Tu  (fuoniam  es ,  mea  lux  ,  mogno  demissn  periclo  ,  mvnera 
JDianae  debita  redde  choros  :  rcdde  etiam  excuhins  cet.  cl, 
Burnian.  ad  Prcpert.  IV,  3.61.  «-  18  19-  T>epone  latus ,  cor- 
pns  ( seH  alteram  ypct^ixwTspov.  cf.  ^  irg.  Ecl.  V.  5)«)  consU 
de ,  reclina  te  ,  reeamhe,  Virg.  Aen.  VII.  I07.  Corpora  sub 
ramis  deponunt  arboris  altae  —  fessnm  ,  ipse  fessiis  ex  lunga 
militia;  rec^niesce ,  refice  corpus  sub  laurus  umbra ,  post  tam 
lopgam  mtiitiani.  —  tm  mea  suaviter  innuit  Hornfius,  apud 
ae  convivium  istud  relebratum  iri  ;  ad  uuod  sic  blande  admo- 
dum  Grosplium  invitat.  At  liaxt.  pulcherrimam  sva^yttxv 
liic  deprehendit;  ac  si  ipse ,  ut  Tityrus  Virgilianus  sub  fago 
sna  ,  suV&  laurus  umbra  recubaret,  Quam  praeclaram  obstr- 
vationem ,  ut  vocant  quidam ,  nemo  facile  ei  invideat.  Alias 
ari^uiias  ad  h.  1.  attulit  Dacer. ,  Mi.ecenatem  lauru  significari  pro- 
nuntiando.  —  nec  parce  cadis ,  vino  te  largius  in^ila.  Fere  ut 
I.  36.  II.  neu  promtae  modus  sit  amphorae.  —  tibi  destinatis  ^ 
hac  festa  luce  exsiccandis;  tibi,  nam  in  Grosphi  honorem  convi- 
vium  adparabntur.  Minus  apte  alii:  in  reditum  tuum  leserva- 
tis ;    cum  is  praeter  exspectationem  accidisset. 

V.  2i.  sqq.  Miram  Horatii  artem  in  depingendo  effrenioris 
laetitiae  adfectu  cum  alibi  ( cf.  v.  c  I.  36.  II.  11.  et  III.  19.) 
tum  hoc  maxime  loco  insigniter  ostensam  facile  sentias.  Quam 
animo  praecipit  convivii  futuri  hilaritafem,  in  eam  stcitim  effun- 
ditut ,  el ,  cjuod  animum  laetifia  perlurbatum  moraeque  im- 
patientem  addecef ,  convivium  instrui,  coronas,  unguenta  ad- 
ferri ,  sodales  acJcumbere  ,  cet.  jubef.  Qno  c/uidem  arfificio  to- 
tius  loci  virtus  ac  vigor  mire  adjuvatur  ,  adeo  cruicleni ,  ut  non 
tam  convivium  desoribi  ,  cjuam  nosmetipsos  in  mecliam  convi- 
vanfium  turbam  rapi  atc^ue  deferri  existimemu^.  Commoto 
poetae  animo  vim  cjuoc^ue  addit  vivida  ac  per  interrogationes 
praecipitata  oratio.  —  21,  Majoribus  nos  hodie  poculis  inviten\u5. 
Cihorium  pocnli  genus ,  ore  superius  lato ,  inferius  angusto, 
instar  fabae  Aegypfiae ,  cjuam  colocasiam  aclpellatam  volunt . 
cujus  calyx  vasorum  ac  poculorum  usum  Aegvptiis  praestaret. 
Dicta  haec  pscula  ipsis  ciboria.  Vid.  Scholl.  ad  h.  1.  Intpp.  ad 
Hesych.  v.  Kijiifiov  ei  )ci/'«/xos  et  cjuos  laudat  Gesu.  Th.L.L.h.  v. 
£adem  ratiorte  Graecis  pocula  calyces  adpellantar ,  siinititadine  a 


—        622       — 

floribus  petita.  IJrandius  vero  fuisse  poculum  illud  ciborinm,  vel 
inde  coJIigas  ,  quo(1  ejus  in  liherinre  comijsatione  (  xwSmvi )  ubi 
majoribus  poculis  posceretur,  mentio  liat  apud  Ather.  XI. 
7.  p.  477.  Attjue  hac  virtute  b.  1.  a  poeta  puta  po«itRm.  Ca- 
paeiores  enim  scyphos  poeta  poscit  in  re  c|uf(e  ex  »o'o  arrMit  , 
V.  9.  33"  —  levia  ,  •plendentia ,  bWihrei^rt^i.  F..tple  M't'si- 
«0,  adimple  vino  Massico-  v.  J.  1.  19.  cblivioso ,  (juod  cura- 
rum  oblivionem  inducit ;  esl  oTvoj  KttSixt\}>rs  AJraei  *p'id 
Ursin.  p.  101.  Similiter  X-/)3ji  o5"i'i'/i?  nndit  in  Fpi:;r.  «Sfrw. 
LXXIX,  8.  (Anal.  Br.  III.  l6f/.)  A.c/»&'i'  fjini  tc  ko-ksXXo-  iaj-xJT/A- 
(iataov ,  traiifi ,  ^  Ki\Sr[V  0 Ji'i'v)f  Tc'i'  Kpojw/oi'  wajfyf.  Ubi  pra:;- 
clare  :  «woar/X/3wffov  tc  JnnrfXAov ,  fac  ut  ardeat,  resplendea*,  \rv- 
ple.itur  poculum  sc.  \ino;  uti  fere  Sntinum  \n  anre^  pnotiir, 
ardeie  dicifur  Juven.  X.  97.  Atque  banc  graeci  poefae  ele- 
gantem  doctamcjue  locjuendi  rationem,  baud  teniere  renpeas  , 
etiam  hic  a  poefa  exbiheri.  Doofiore  enim  ratione  jutigi  pos- 
sint:  exple  levin ^  h.  exple  ifa  ,  ut  rihoriorum  .«nperficies 
levis  sit ,  rcsplendeat  ,  imple  a\  ora  ujcjue  pornia.  Sunt  adeo 
iifv\Tfipes  oivoio  (TfKtTs^eiiy  ut  Hom.  Tl.  3.  2.^2.  dicuntur.  Sic  v^-ro 
vim  habet  epitheton ,  et  ad  totam  senfentiam  s)>ectat.  —  fun» 
de  eap,  ungu.  cet.  Uncti  coronatiijue  sint  capilli.  Conrhae, 
vasa  unguenfaria  ,  ad  concharum  formam  facfa  :  Cupaces  ^ 
non  simpliciter  ornat ,  ut  sit ,  quae  contineut  ea  ,  ciuod  non- 
nujli  volunt  ;  sed  .sunt  vasa  ,  cjnae  magnam  ungucntorum  vim  \\»- 
bent ,  (|uibus  adeo  copiose  hoc  die  Grosphum  ceferoMjue  ron- 
vivas  uti  juhet,  ita  ut  capilli  unguentis  sint  fisftfsvi^evoi.  ^iiiijn. 
Xoi ,  (  ut  saepius  Graeci  hao  de  re)  nX  unguenta  stillfnt  e  nitido 
capilio ,  ut  Tib.  I.  7.  57.  Eadem  vi  perfundi  nardo  est  V. 
i3.  9.  et  perfuiis  li^uidis  odojibus ,  I.  5.  2.  Qua  eadem  vir- 
tate  unguenta  jubet  fundiy  effundi  de  concbi»,  cjuod  jam  vi- 
dit  Vet.  Schol.  Crucjn.   ,,Iargius  utere  odorihus"  inferprefando. 

V.  23.  sqq,  Suavifer  Horatiua,  qui  sihi  prae  festinandi  studio 
jam  satis  occupatus  videbatnr,  coronarum  nectendamm  (nira'n 
relicjuis  convivis  ( non  puero ,  ut  volunt  quidam  e  II.  11.  ip.) 
demandat.  Cum  ■/)3si  igitur  variata  oratio ,  pro ,  coronas  <■/<?- 
properemus ,  propere  conficiamus ,  confexamus  apii  vel  myrti 
frondibns  ,  prout  cjuaecjue  magis  ad  manns  est  ;  suavitt-r  in 
summa  festinatione  declaranda.  Nisi  ve  h.  1.  ut  et  alihi  apud 
Nofltrum,    non   disjangit,    ct  aimpliciter    est  proel,    ut   cor»llas 


—       <J23       — 

^intelligamm  indistinctas  (ut  Catull.  LXIV.  284-  vocat )  h.  q. 
variis  flonbus  ac  frondibus,  h.  1.  ex  apio  et  mirto  consertaa. 
Apiuni  udum^  ^poatfov,  recens,  adeoijue  viride  ;  ^t^'*'^ ^"  <'«A"'oi'. 
Nam  illud  genus  apii  ,  cjuod  in  humidis  locis  ncis(itur,  a  poeta, 
ut  quidam  voiunt  ,  hic  re?pici  vix  pufem.  Deproperare ,  ut 
eisivSiiv  Ot.  ,  festinare ,  urgere  (Virg.  Ovidio  ,  Statio  ,  aliis) 
tsx  ,  festinanter  conlicere.  Cf.  V.  12.  22.  v.  LaniL.  —  ijuem 
Venus  cet.  Regem  convivii  soTtiamur.  _  Venus  h.  jactns  ta- 
lornm  Venereus,  (c^ui  erat  ,  ubi  falj  cjuatuor  ,  c^uibus  lere  lude- 
batur,  diversos  numeros,  puta  I.  III,  IV.  Vl. ,  oslenderent, 
Lui"ian.  Amor.  T.  II.  p^  4I5.  ^  fictkMV  /wsV  eTtl  oxonou  ,  /Lt«- 
hiar*  y  t/  MOTt  Tr,v  9eCv  ai/V/ii»  (  Venerem)  t\>RoKr_(stie  ,  f*-t\^ivoS 
«aT/>«7«Aoo  )fta<!vToi  iooo  aj;Tif<xr/.  res  nota.  Vide  Lamb.  et 
Gesn.  Th.  LL.  y.talus.)  dicit ,  constituit  ,  eligit  arbitrumbiben- 
di ,  cjui  leges  bibsndi  fert,  regem  convivii.  vid.  ad  I.  4.  17. 
—  26.  Totum  me  laetitiae  tradam.  Non  sanius  ^  insanius, 
mdv^\^bacchabor,  iusaniam  instar  Edonorum,  Thracum  ;  interuuos 
compotationes  liberius  atcjue  imnioderatius  celelirari  solitae.  v. 
ad  l.  27.  i.  —  dulce  volupe,  jucundum  est  (  uf  Propert.  II.  9. 
17.)  lubet  furere ,  exsultare ,  vino  largius  indulgtre  (  9iKm 
Siku  /wavrjva/ ,  Anacr.  31.)  recejjto  reddito  mihi  amico  ,  \n. 
amici  desideratissinii  leditu. 


ARGUMENTUM.    VIII. 

lVj.iro  acumirie  Horatius  hoc  carmine  Bari- 
nes ,  insignis  pulchritudinis  puellae  perjidi- 
am  ita  perstringit ,  ut  ^  qnum  fidum  constan- 
temrjue  amorem  ipsi  denuo  adjirmaret ,  jxdem 
ei  hahere  posse  neget  ^  qaoniam  toties  peje^ 
rantem  non  modo  nulla  perjurii  poena  j-e- 
quuta  sit ,  vertim  etiam  ei  inter  ipsa  perju* 
ria  major  in  dies  formae  venustas  accesserit : 
nt   adeo  per  sanctissimas  res  jnrare   utile  ip-^ 


—      624       — 

j/  esse  adpareat.  Inde  accidere  ait^  uf  hel  iiy 
cjni  perjidiam  ejus  jnalloties  experti  sint , 
cfua  sunt  animi ,  jformae  ejas  illiciis  detenti , 
impotentia ,  a  perjidae  limine  recedere  ne- 
queant  ,  novique  usque  amatores  succrescanf. 
Qua  quidem  ad  insignem  Barines  pulchritu-^ 
dinem  declarandam  vix  ulla  cogitari  potest 
raiio  e^icacior ,  quam  quidem^  animum  ma- 
gis  qiiam  oculos  ferientem  ^  utinani  potiiis , 
quam  pictorum  ,  imitentur  nostri  poetael  — 
Oratio  in  hoc  carmine  docta  ,  ornata  ,  exqui- 
sita,  numerorumque  suavitatem  vel  ohtusi- 
or  panllo  facile  animadvertat.  Graecae  au- 
tem  ,  quae  hinc  inde  adtextae  sunt ,  ideae 
suspicioni .,  quam  argumentum  suppeditat  ^ 
rohur  addunt ,  graecum  Horatio  exempluiii 
ob  oculos  fuisse. 


Adnotatlone.s. 

r.  ^  Exorclium  scenicum ,  liti  apte  Scholl.  vorant  .  puta 
Barinae  ,  quae  constantiam  suam  in  amore  Horatio  jactaret ,  se« 
aue  infide  pc-rmansuram  sancte  juraret  ,  haecapoeta  responderi : 
Si  unquam  perjurii  poenam  tulisses,  si  unquam  perjurium  tibi 
nocui.sset  ;  c^uod  utrumque  dpcte  conjunxit  poeta  ;  ii  ulla  vel  mi- 
nima  poena  juris  pejerati ,  perjnrii  tibi  unquom  nocuisset ,  {\o- 
xam  ,  damnum ,  detrimentum  corpovi  tuo  inflixisset,  si  vel 
levissimam  inde  notam  traxisses.  Damna  enim  ,  quibut  corpus 
adtiigeretnr  ,  morbi ,  etiam  mors  praematura  ex  anfiqua  supersti- 
tione  gravioris  sceleris ,  maxime  perjurii ,  poena,  a  Diis  \indi- 
cibus  inimissa,  putabatur.  Tibull.  L  3.  51,  Parce ,  pater  , 
timidum  non  me  perjuria  terrent,  non  dicta  in  sanctos  impia  verba 
deos.  Juven.  XIII.  23o.  missum  ad  sua  corpora  morhum  infestn 
credunt  a  numine.  Jam  gravissima  puellis  poena  ,  pulchritu- 
dini»  jactura,  cujus  metu  facile  a  perjurio  revocenter,  Ovid. 
Amor.  III.  3.  Esse  deos  credamnel  f.dem  jurata  fifelHt: 
et  facies  illi ,  quue  fuit  ante,  manet.     Jus  pejeratum  dixit  poe 


-      625      -. 

ta   ad  formam  jurit  jurati   {fide   iacrati ,    nt   est  apud  Ennium) 
S.  jurisjurandi;    nam /urarg  est   fidem  dixre  juramento  interposi- 
to  '•    hinc  Jus  pejerare    ficlem    juratam    violare  ;    adcoque  jus  pe^ 
jeratum    est  lide  ,    uf  ita   «licam  ,    profanatum  ,    laesum  ^    perjuri- 
nm.     Suaviter   vero  raj  unquant    poeta  pueliam  crebrae  perlirliae 
incusat.     —     3.    4.      Si     tenue     saltem    poen.ie    in    te     vestigiunt 
exstaret ;    si   iurpior    Heformior  yiVr^J    uno   (a.I    utrumtjue    enim 
refer)    dente   nigro   vel  ungui ,    si  vel   unus   tibi  dens  nigrL-sce- 
ret ,    si    vel  in  uno    ungui    macula    cjuaepiam    s.   nota    adpareret  : 
tum  sane  facile  adclucerer  ,  ut  crederem  tibi  jnranti,  adseveranti 
le  ronsfanter  me  amnfuram  esse  ;  cjuia  tum  religiose  jusjuranclum 
servatura    esses ,     deos    perjurii     viudices   reverita  ;     amittendae 
adeo  pulchritudinis   metu :    suaviter. 

r.    5   —    8.   'Sed  tu  fidem    verbis  tuis  A  irte   vix  impetraveris  j 
quandocjuidem    e    re    tua   esse    videtur,     pejerasse  ;     ciuum    inter 
ipsa  perjuria  pulchrior  evadas.     Simul  ac  ^  cjuotipscunque  oblif^a- 
tti  ,    obstrictum,    obnoxium    feciSli    caput    yefidum ,    tuum ,    te 
perfidam,    votis  exsecrationibus,    diris  ,  h.  ubi  pcjer.isfi,   perjurii 
rea  facta  es.      Obliganius   nos,    caput  noslrum  votis  ,  de\ovemus 
nos ,    imprecamnr    nobis    infer    jurandum   ma!a    ac    poenas ;     iis- 
dem    nos    obligavimus    (  observa    temporis    rationem  )     obnoxii 
facti    sumus ,    pejerando,     iurejurando    neglecto.      PauIIo    tameii 
subtilior    haec  quibnsdam   ratio   videri   possit.     Igitur  forte  prae- 
8tat,    obligare    se   votis  cum  eam  dici ,    dum  ea  sibi  imprecatur  , 
dum    jurat ;    fum    eum>     cjui    perjurii  reas  ,    iisdem  obnoxitis   tlt , 
ut    h.    1.   Ambiguitati    cavit    poeta  epith.  perjzdum.  —    enitescis 
pulchrior ,     gratior    fis ,    videris    pulchrior.   —    Cura    docte    pu- 
ella  dicitur  ,     cjuae  cnram  ,    h.   amorem  pectori    injicit ,     pectus 
artiore   inflammat.    ^ic    ixiKi\^a.  toC^-Iv    amasium    suum    adpellat 
Sappho  ,    teste    Juliano ,     apud    Ursin.   p.     19.     Sic    •sk/Jwi'  yM«V('>) 
simili    ratione  Anacreon  vocatur  Anfip.   Sid.  c.  LXXVI.  2.  (Anal. 
Br.   II.  27.)     Adde  Pind.  Pyth.  X.  50.   ubi  Hippocleas  h  nxcSe- 
voif    fJii.\i\fA.»    audit.      Latinorum    poetarum   locA   adpbnere   nihil 
attinet.  v.  Scal.  ad  Virg.  Cir.  75.   et  Sfanl.  ad   Aeschyl.   Chofph. 
V.-747.    Jam   Barine   prodit  publica    cura    juvenum.,    h.    omnes 
Tuvenum     ocnlos  ,      dum    in     conspecfum    venit ,     allicit  ,    in    so 
convertit,  quod  simpliciter  estpro,  omnes  in  amorem  sui  rppit, 
(tit  cura  jnvennm:   sed  alterum  decorum  puellae  incessum  !vimnl 
«b    oculos    ponit,      Tota    vero    senfentia    eximiae    Barines    pul- 
chritudine  declarandae    iniervit ,  ut  I.  4.  i9» 

I.  95an&.  R  r 


—      626      — 

t,  9.  sq<f,  Tanlum  igitnr  abest ,  nt  peTJurii  poena  te  se* 
qnatur  ,  ut  vicleatur  adeo  expedire ,  tibi  utile  ease  ,  per 
«anctissimas  res  jurare.  Jam  res  sanctissimae  in  specie  decla- 
rantur  exquisito  cum  dilectu  per  opertos  uma  reconditos  ma. 
tris  cineres ,  per  ciuos,  uti  omnino  per  eos ,  (|uos  in  vita  ha- 
bebant  cariasimos  ,  jurare  solenne  ;  et  hujus  jurisjurandi 
niagna  erat  religio.  Propert  II.  16.  15-  Ossa  iibi  juro  per 
matris  et  ossa pai  entis,—  me  tibi  ad  exiremas  mansurum.  vita, 
tenebras.  Aide  ibi  Burm.  ct  Barth.  ad  Stat.  Theb.  V.  329, 
—  fallere  cineres ,  jurisjurandi  fidem  ,  per  cintres  datam  ,  talle- 
re,  jusjurandum  per  cineres  factum  negligere  ,  laedere  ,  pejera- 
rc.  Nota  formula  jurisjurandi  ,  si  fallo  ,  cet.  de  c[ua  v.  Livinei. 
ad  Prop.  1.  1.  —  signa  noctis  ,  sidera,  ut  saepissimc  poetae  post 
Lucretium.  Suaviter  haec  memorata  in  jurejurando  af />oS/(ti<m  ; 
nam  noctis  tempore  condicta  amatori  hora,  (ubi  sidera  furti. 
vos  hominum  vident  amores ,  Catull.  VII.  8.  )  illad  factnm  in- 
nuunt.  '  Meleag.  c.  LXXI.  (  anaL  Br.  I.  21.  Ni)^  '»f  J?  >  5  ^^V^  •> 
cuvioTujxj  o\jTivxt  aAAouj  opKois  ,  l<x.hK'  v/xfTi  e'iKofA.s^'  a/wipo'r«po/. 
Cf.  V,  15.  init,  — -  taciturna ,  tjuatenus  ad  noctem  pertinent , 
cuius  proprium  est  silentium.  Sic  taaitae  silentia  lunae  Virg. 
Aen.  II.  255.  —  toto  cum  caelo ,  et  caelum  ;  Siniiliter  ron- 
iunxit  Virg.  Aen.  IX.  429-  caelum  hov  et  conscia  sidera  testor, 
V.  Torrent.  — *  gelida  morte  car.  immorfnles  ey<pxriyoiii  ,  ut 
Dii  magni  in  eadem  re  vocantur  V.  15.  3.  mors  gelida ,  frigida 
(Virg.    Aen.  IV.    385-)    perpetuo  epifheto. 

V.  13.  Suavis  pictura:  Aenus ,  dum  Barine  per  numen  suum 
pejerat  ,  non  movefur  perjnrio  ,  non  indign;itmr  ;  sed  ridet ,  se 
in  fraude  amatori  facienda  ad  partes  vocari ;  c{uae  imago  tan- 
to  aptior  videri  de})et ,  cum  sit  dea  JoAo'jwi»,t/j,  quiie  proprio 
munere  «|a7:ar«5  (  Hesiod.  0.  200.  )  sortita  sit.  Nobilitatur 
vero  sic  a  poeta  communis  senttnfia:  perjuria  amantium  im- 
pune  fieri ,  non  vindicari  a  Diis ,  'A<pf>o^iaiov  op^cov  oi'z  e'//»o(V'/^ov 
tTiui ,  ut  est  apud  Stob.  in  Grot.  Flor.  p.  123.  cf.  Schotti  Adag. 
p.  201.  et  378  Nota  Tibulliana.  (III.  6.  49.)  Perjuria  ridet 
amantum  Jupiier ,  et  ventos  irrita  ferre  jubet.  et  I.  4.  21.  I^ec 
jurare  tiine :  Veneris  perjuria  venti  irrita  per  terras  et  fre- 
ta  summa  ferunt.  Meleag.  epigr.  laud.  v.  5.  vuv  S'  l  y-iv 
Sfxiv  (pf,aiv  ev  vSciTi  Ktivtt.  ('A(ppo5(<j/ot)  0ef'sa9oii.  Plato  in  Phae- 
dro,    citante    jam  Lamb.  .ad  v.  1.   «  ii  Aoyo*,    i,   «i'  ^aYs 'flotva'? 


—      627      — 

•/»««7»»    auy-/vci/wjiv    */"A>)fe    »a^«    itsik-  ,     addita     rafione  ,       uaztef  , 
xetSocsj-fp     w«i'J(»i',    Tii/    Yi^ciMV  voxiv    ovSa  rov  o\iyoaTcP  xsitT/ifA./io(>v. 
Unde    forfe    tuearis    ineptnm  amorem ,   (jui ,    (|uam  injicif  animo 
impotentiamamentiamcfue,  dum  aliquid  cupiens  praegestit  apisci, 
nil  metuit  jurare  ,  nihil  promittere  parcit  (  Cafull.  LXIV.    145.) 
in  Tib.  I.  4.  24.  vetuit  Pater  ipse  vahre  ^  jurasset  cupide  c.uid- 
quid    ineptus     amor.       SpeMat     etiam      huc     Callimarhi    fpigr. 
XXVI     V.    3.    ou/Mofffv*    «A^.a    Xeycvaiv    uK»Si'<x,     Tod    ev    sfwTi  o^- 
xooj     ///)     ^vviiv     ovxr      t!     KSuvxreav  ,      nfi     jam     aliis     iiotatuni. 
—  Inquam  ,    esf  enim  snperioris  sententiae  ,     'i  curate  attendas, 
^octa   fantum   variatio.      Lodcm   eiiim   fere    rtdeunt;    pejerando 
pnlcluior  fis ,  expcdit  pejerare,   ef  ridenf  dii  perjuria  faa.     Sim- 
plicius    tamen  ,    ac ,     si    ([iiid    jurtico  ,    magis    poetirum    videtur , 
accipere   pro  ,    cerfissime    persuasus  som  ,  res  adco  satis  manife- 
sta    videfnr,    cum    pulchrior   indies    lias,     A^enerem    ipsam    ride- 
re   cet.  —  Nymphae ^    ut  Veneris    comites  ;  re*  nota.  —    simpll^ 
ces  munditiis  (I.  5-  5-)  simpliciter  comtae  ,  simplici  cultu  deco- 
rae  ,    ut  deae  agresfes.     Quo  eodem  respectii  simpUces  dici  pos- 
?int,    fraudum  insciae  ,    tudes ;  t{uandoc|uiclem  nescia  fullere  vita 
(Virg.   Ge.  II.  467.)    proprie    ad  rus    spectat.     Utrovis    modo  ad 
prnafum  simpliciter  spectaf  epitheton.     Qui  ,,mites  ,  faciles  ad  ig- 
Jioscendnm  cjuidvis"    interprptanfur ,    ii    viderint,    quo  exemplo , 
(iua\e   rafione  hunc    locruendi  nsum  suffulciant.     Nam  Virgilii  lo- 
Cus  Ecl.  III.  9.  a  Schol.  Crucj,  jam  ad  pnrtes  vocafus  ,  rem,  non 
vero  verba,    illustrat.  —   Cupido  ferus ,  ayfios,    amantes  excru- 
cians ,    crudelis,  —    15.    16,      Amor  sagittas   cote    acuens  ciuam 
Suavis  pictura  !   Eadem  idea  in  gemma  expressa.  v.  Lippert.  M  II. 
!•  799.   —  sagittae  ardentes  ,    to'|«  epro^x  (Meleag.  XXVHI.  3. 
Anal,  Br.   I.  II. )  wj^iVvooc  (  Id.  c.  L.   i.)  ■avfinvsiovTss  '.iutoi  (  Mu- 
sac.  )    KOfievTa,  fbiK^  ( Palladas  XCIV.  2.  Anal.  Br.  II.  426.)   ig- 
ne  tincta,   ut  iMoschus   Id.  III.  extr.  {izsXx.  nvil  ndvrx  liijl-xxrui ) 
eleganter  fingif.     Ai3ofA.'vyi,v    p%^srpr,v  eodeni   phanfasniate  Amori 
tribuit    Satyr.  Thyillus    H'.  v.  2.  (An;:).  P.r    11.  276.).     Amoris. 
<jni  ,   ignis  instar  ,    cor,    niedullam ,  ossa  depascit ,    exedit  ,    for- 
tet ,  effectus  hoc  figmento  designjiri ,    cjuis  non  sentit?    Ex  infini- 
tis  paene  poetarum  locis  unum  delibare  liceat  Senec.  Hippol.  6I0. 
jfqcj.  Pectus  insanum  vepor  ardorque  (ifa  corr.^   torret ;  intimai 
taevtti  vorat  penitus  medullas  ^  atque  per  venas  meat  visceribus 

R  r  2 


—      628      — 

ignis  mersus ,   «t  venis  latens  ,  ut  agilis  altas  JJamma  percurrit 
irabei,  —    Cot  cruenta  ,    sanguine  madefacta,  perfiisa  ,  pro  ac£ua 
vel  oleo;  excjuisita  et  aptissima  rei  imagine.     Auget  enim  inipen- 
<e  feritatis,  ijuam  Jrt/?^uirttf  repraesentant  poetae  ,  notioncm.     Sic 
Tibull.  I.  2.  39.  Veneris  truculentiam  inde  repetit,  cjnod  sangui- 
ne  nata  sit.     Inde  »'i(A.*TopvfT<)t   /3/A.v)  Amori    tribuit  Meleag.    L. 
8.    (Anal.   Br.  I.    J6.)  eundemtjue    assiduum  cum  sanguine  suo 
bellum  gerere   s.  ut    clarius  Theocritus  II.  55-  ait,  sanguinem  e 
corpore  exfugere  (  n  jitto  iAt'Ka.v  U  ;^pooi  aT/A«  —  wiwuK»!',)  cjueri- 
tur  Propert.  II.  9.  16.     Noilem  vero  eo  progressos  esse  viros  do« 
ctos  ut  (juaererent,  quonam  sanguine  eos  ista  perfusa  cogitari  de- 
beat :    e    cjua  nodosa    atcjue  anxia  ciuaestione  mirum  ni  Horatius  , 
si  ei  objecta  foret,    risu  se  expediturus  fuisset,     Jam  inde  eo  de- 
lapsus  est,   ut  cotem  cruentam  explicaret ,  veneno  tinctam  ;  cjua- 
tenus    anticjuis    serpentum    sanguis  pro  veneno  haberetur,  et  ve- 
rienatae  sagittae  Cupidini  tribuerentur.     Quod  utrunicjue  etsi   ve- 
rum  sil  ;    admodum   tamen    vereor  ,    ne  istaec  per  se  satis  docla 
ingeniosacjue    interprefandi  ratio   paullo    longius    h.  1,    petitasit: 
tum   cruor   cruentus    dubito    an    absolute    de    veneno    usurpetur. 
Semper  enim  est  sanguis  viperinus  ( I.  8.  9-  V.  3.  6.  crunr  vipe- 
reus  (Ovid.  Pont.   lY.  7.  36.^    et  sic    porro.     Sed  propulsare  si- 
mul    atcine    diluere   sic    volebat  vir   elegantis  judicii  ,  cjui  ardere, 
fervere    ilidem   dc    yeneno    dici    nosset  ,      superciliosam     Homii 
( Elem.   crit.    c.   XX.),    incongrua    {ardentes    sagittas ,  et  cotem 
cruentam)  itic  jungi    clamantis,    censuram.     Sed    res  ad   animi 
tensum    Tevocari  debet ,    ubi  ardentes  Amori  sagittas  poetae  tri- 
bnunt ,    nec    ita    intelligendae  ,  ut    fulmen  nvpxoihuiJ.ov  fiehos  ofci' 
nTV-Koo  A»os  Pind.  01.  X.  96.  et  Aesch.  Prom.  925.  Tzvfi-avoov  ^iXos 
dicitur  ;  cjua  etiam    de  causaAmor  Moscho  III,  7.  wvpi  sWeKot, 
et  Apollon.  III.  286.    ejus  telum ,    c|uod   Medeae    cor  adurit ,    ab 
effectu  adeo  ,    vocatur     wop»  t'ix.(Kov.     Sed  ad  hanc  rationem  ne 
confugere  cjuidem   nccesse  existimo  :  nam  ,    si  hoc  pro  norma  sta- 
tuere   velis,   ut   imago  poetica   ne  admixtos   colores   habeat ,    cjui 
novam  aliam  animo  objiciant  ideam  ,   cjuot ,  quaeso  ,  poatarum  lo- 
ca ,    fere    pulcherrima ,    ( maxime   enim   tum  accidit    poetis ,   ubi 
pbantasmatum   ubertate  tunient )   ad  hanc  judicii   subtilitalem  es- 
sent   exigenda  ,    obelocjue    transfigenda!   Sic ,  ut   ejusdem  rei  de- 
fungar  exemplo  ,   Dido  apud  Virg.  Aen.  IV.  2.  in  eodcm  versu  et 
Amoris  vulntre  snucia ,    et  Amoris  igne  uri   diciturj    quo  ntro- 


—      629      — 

frue ,  efsi  plane  diverso  ( nam  loii  ■Bsx){pigaii  vulniu  infligi 
cogitandnni  esse  ,  haec  tjuiflem  docta  secl  paullo  subtilior  viHetur 
ratio)  motlo  amoris  effecta  poetis  designantur ,  nota  ratione. 
Mirum  vero  uti(:|ue ,  ne  unum  quidom ,  qnantum  sciam  ,  inter- 
pretum  ,  quibus,  quae  Homias  satis  pro  imperio  pronuntiasset , 
satis  probabilia  viderentnr,  commoda  ,  quaeque  primo  se  loco 
offerf,  interpretatione  illa  elevasse ;  nimirum ,  ut  sagittae  di- 
cantur  ardentes;  quae  ,  In  cote  subactae  attritaeque,  inardescunt, 
fervent ;  Amore  ipso  operis  studio  fervente,  opus  urgente.  Pos- 
sis  etiam  ,  doctiore  dicam  ,  an  argutiore  modo ,  sag.  ardentes  ex- 
plicare  ,  (il\JL%Ti  ^eoCeui  ;  nf  proprie  sanguis  agitafas  coqui ,  arde- 
re  ;  fum  et  ipsae  jagittae  eo  adspersae  ardere  dicerentur  ,  eadem 
plane  ratione  ,  qua  Sx^s^ov  «i'|U«r/  Su»/vHomero  Od.  XXll,  309. 
Quid?  si  cos  criienta  orn?fu  poefico  simpliciter  sit  ,  cruae  san- 
guine  ,  e  sagittis  a//;-t«ro<pupToT5  stilbnte  ,  adspersa  est  ?  Sed  «t:». 
X»  t  ne  adnumerandis  argutis  his  rationibus  me  mihi  placere 
quibusdam  videar.  Jam  de  sensu  totins  loci ,  de  quo  primo  loco 
quaerendum  erat ,  ut  pauoa  nmneamus,  minus  recte  agere  intpp. 
videnfur,  qui  sic  universe  Cupidinis  mores  depingi  «itatunnt; 
quae  satis  languide  adposita  imago  foret,  sed,  ratione  Barines  ha- 
bita,  est  Amor  novos  usqae  fimatores  isli  puellae  infer  ipsa  ejus 
perjuiia  concilians  :  quam  sententinm  disertius  exposifam  statim 
subjungit  poefa.  Ceterum  idem  pbantasma  est  apud  Philodemum, 
mellitissimum  poetam  ,  c.  XV.  (  Anal.  Br,  II.  p.  86.  )  OJ»a*  00/ 
xuKvKMv  yvy.vov  ^epoi  ,  o-Jjs  fA.s\cii'vsi  /3o'rpus  &  nx^BtvioVi  •wp«- 
To/3oXSw  •)(^iQiT*i'  »KK  viSo  3oix  T  0  i  %  veoi  3 /J  7  0  u  a  /  vi  "E  {  »• 
Tii,    Ai><^/Si'«»)  ,    5  nvp  TvpiT*!  eyxfvpiov, 

V,  17.  Adde  quod,  quid  ?  quod  omxui  pubes ,  juventus  , 
quidquid  est  juvenum  ,  crescit ,  succrescit ,  adolescit  tibi ,  \n  tui 
gratiam ,  ut  tuo  se  submiffant  imperio ,  omnes  tua  forma  ca- 
pinntur ;  hlnc  ornafe  et  perspicuitatis  causa  adjicifur  ,  servitus 
crescit  nova  ,  novorum  amatorum ,  qui  tibi  serviant  ,  tibl  cre- 
3Cit  copia  ,  nova  servienfium  cohors  paratur-  Servire,  seryitium 
de  amante ;  uti  contra  regnum  amatae  tribuitur,  res  notissima. 
Ad  verba  ao  sensum  Nostri  plane  Tibull.  IV.  5.  3.  Te  nascente 
novum  Parcae  cecinere  puellis  servitium  et  dederunt  regna  su- 
perba  tibi.  —  nec  priores  ,  vcteres  amafores  te  Telinquunf.  Pro 
hoc  qnanto  ornatius  ac  ad  declarandam  Barines  saperbiam,  pul- 
phrjfudinisque   ejus   vim,    quae   vel   aic  amatores   sibi  obstrictof 


—      630      — 

retinere  valeat,  fortius ;  non  relinc[uunt  tecium ,  semper  jacent 
ante  fores  {ejcclusos  enim  a  pnella  cogita  )  puellae  impiae ,  f.iau- 
dulcntae  ,  per  jurae  ,  t^uam  ^  el  sic  dominam  si:nm  salutant  ,  cu- 
jus  imperJo  vel  sic  parent.  —  20.  Etsi  jam  saepe  minati  sint 
8e  eam  relicturos  :  suaviter  ad  naturam  amoris  et  acl  formae  po- 
lentiam  designandam  !  Ejusmodi  minae  amaforum  inanes  in  eroti- 
eis  poetis  satis  obviae. 

V.  21.  sqq.  Doeta  enumeratione  exornatur  amplius  ante- 
cedentium  versuum  sententia.  Matres  te  metuunt ,  timent  ne 
juvenci ,  nati  sui  ,  adultiores  facti,  pulchritudine  tua  irtetian- 
tur.  Juvenci  ^  non  sine  virtute ,  iu  re  turpicula.  cf.  II.  5-  l. 
—  sencs  metuunt,  ne  filii  meretriciis  tnis  artibus  ad  bona  profun- 
denda  inducantur  ,  ne  ipsi  argento  emmgantur,  cujus  rei  bene 
multa  Comici  exempla  suppeditant.  Suavifer  vero  ,  et  ex  rei  na- 
tnra  mater  pudori  filii  ,  pater  senex  patrimonio  suo  timet.  Hinc 
parcus ,  adposito  ad  rem  epitheto.  —  et  virgines  nuper ,  recens 
nuptae ,  xop«»  et^riyeiiAoi ,  vsovVfJipoi ,  vixdum  maritatae,  ubi  adeo 
tecens  adhuc  amor  est ,  vel  hae  te  metuunt  suis  maritis  ,  timent, 
ne  mariti  sui  illecebris  tuis  detineantur  ,  a  se  abstrahantur. 
Hinc  miserae ,  ob  hanc  anxietatem  ;  nisi  potius  ad  anioris  ve- 
hementiani  in  novo  conjugio  referre  praesfat.  —  tua  ne  ret. 
aura  mar,  Mirus  est  dissrnsus  Intpp.  et.  VV.  DD.  ciui  huiic 
locum  alfigerunt ,  in  constituenda  aurae  ,  uncle  sentenfia  pendet , 
notione  h.  1.  Servius  ( (juocum  Nestor  facit  in  Vocab.  hac  voce  ) 
ad  Virg.  Aen.  VI.  2O4.  de  splendore  s.  pulchritudine  ca- 
piebat ;  cjoo  sensu  et  in  Virg.  1.  1.  et  alibi  (  veluti  Prisciano  Pe- 
tieg.  1020-  iaspis  aura  viridi  splendere  dicitur)  occurrit.  Eo- 
dem  sensu  oi-Jrfji/,v  Graecis  abhiberi  ,  notavit  ad  Virg.  1.  I.  Hey- 
rius  ,  laudato  Callim.  H.  in  Dian.  1 17.  cui  <idde  sis  hiru- 
lentum  Orphei  locum  Arg.  1219.  de  splendida  Circes  pul- 
chritudine  ;  2r«'\/i«  Js  xoiKoi  «poVaimsc  ,  ^KoyCs  S'  a«c'X«;i<c»fV 
«iV/«Ji.  Durius  taimen  h.  1.  absolute  sic  posifum  videri  debet  , 
(juandofjuidem  in  omnibus  locis  adjectum  aliouid  deprehendas  , 
tjuod  ad  hanc  splendoris  notionem  manu  cjuasi  ducat.  Sic  in 
Callim.  est  fisos  <i\JrfAt)  \n  Orph.  ^Xoyis  »z  e  X  et  fJiw  e  v 
«.  in  Virg.  aura  refulsit ,  \n  Prisc.  aura  splendct.  Acronis  scho- 
lion  ,,aut  facilitas ,  cjua  in  amorem  trahuniur  :  aut  unguen» 
torum  odor ,  ut  ipse  superius"  aurae  fallacis  aut  mutilum  est, 
nuf,    ciuod     veriui    existimo  ,      ultima     ejus    ab     inepto    hoiDinT 


—      63 1       — 

assuta  viclfntur,  nam  auram  fallacem  (I.  5.  i  i.  )  aliter,  et 
quidem  rectius  ibi  iden»  Acron  interpretafua  est,  Neque  prior 
ejus  ralio,  cjua  imaginem  ab  aura  secunda  (lcsumtam  putass» 
viHctur,  .ndinodum  blanctitar  ;  nani  ventus  secundus  yer/ ,  j\on 
retardat.  Meliora  paullo  snppedidat  Porphyrion  ,  qui  gene- 
ratim  „an>oris  auram  ,  tjune  ad  te  eos  fert"  intelligit  •,  ima- 
gine  a  navigatione  petita.  Scilicet  a  VenerJs  vel  Amoris  au- 
ra  impellimur  ,  agimur,  ferimur  ,  ifa>Tn-aKooZfA.(v  ,  (  Meleag. 
LXIX.  Anal.  Br.  I.  21.  v|  (p/Xfpwf  ;^«cfoiioT?  'haKKt\:stki  ,  oI« 
yoLXivfi'.  ofJifJixai  av/j.ztsl^si  ■aivTas  ifMTin\os'(v  )  amori  ilediti : 
Amor  adeo  notis  adspirat  (Tibull.  II.  3-  7^')  defert  nos 
ad  eum  ,  cujus  amore  accen.si  sumus.  Eurip.  Iphig.  A.  68» 
Tyndareus  Ji'5'»5'  s'\(aS»i  :)oy»Tp}  [A.vt)ar^fMV  evx ,  oroo  Tsvoxi 
pifotev  'A^fo^lr/ts  <piX»i.  I3isertius  allegoricam  hanc  rationem 
%xposuit  Meleag.  c.  XLV.  (Anal.  F.r.  1.  14)  digno  ,  cjnod  et  Kio 
legatur:  XsifAs^fiiov  /jsv  «vf li/xa  *  ^sptt  J  »«1'  <»0(' ^j  ^  "Mvtaitt ,  ixf- 
■axariv  xci;y.ois  i  -yA.o<i'Js:;<juf  E^eiic,  Ku/xai'vf/  hs  (iot.fo  Tiveiatct 
IIo^o?.  (  cnntr^  placidus  leniter  afflat  Amor  apucl  Tibull.  IJ.  1. 
go.  )  «\Aa  u'  is  opfj.ov  ^!?xi  Tov  vxur/)v  Kv»piSos  s'v  nsXiym,  Jani 
mariti  ,  cjuos  Amoris  aara  ,  tit  ita  dicam ,  ocl  uxores  sii.13  ferre 
deberet  ,  aliorsnm  ferur.tur  ,  abripi  se  patiuntur  a  reoto  cur- 
su  ,  siccjue  refardantur  detenti  Barines  aura ,  h.  cjuae  al  Bari- 
nen  ferf.  Magnam  sane  probabilitatis  hic  explioandi  modus 
prae  se  fert  speoiem  •,  amplcctendunujue  eum  duxerini  ,  nisi  ter- 
tiuj  superesset ,  isc^ue ,  etsi  ad  nostrum  sensinn  insuavis  ,  e  ge- 
nio  tamen  istius  actatis  haud  indecens  ,  et  ex  ser»nonis  poetici 
indole  ,  c£ua  puell.'^  cum  juvenca  comparatur  (  v.  ad  II.  5.  init. ) 
unice  verus  :  ut  aura  accipiatur  de  otlore  ,  (  nam  aura  gcneratim 
poetis  est  ,  cjnidcjuid  sen.«u  a!rf[uo  ])ercipi(nr  ,  uti  rtcte  cen- 
set  V^ern.sdorf.  Poet.  min.  V.  I.  p.  41?.  Jsjo  de  sono  recte  acci- 
piebat  Rnhnk.  in  Prop.  II.  20.  7'.  Si  modo  clamantis  revocfi' 
verit  aura  puella»,  cjuod  vel  adj.  clamantis  docet)  a  juvenca 
emisso ,  cjuo  captato  jn\encas  in  amorem  furiose  fertur.  Virg. 
Ge.  Ilf.  250.  i-  Nonne  viJes  ,  ut  totatremor  pertentet  equorum 
eorpnra,  si  tantum  notas  odor  attulit  auras?  cjuem  locum  et 
alii  attullerp.  Nec  eandem  im.nci^iem  reqio  epithalamio  adponere 
dabitavit  Claudian.  de  Nupt.  Hcn.  287.  scjcr.  cjna  vivide  ame- 
ris  .'iestum  diclararet  :  raht  ohvius  ire  jem  princeps,  —  —  No' 
hilis  haud  aliter  sonipes ,   quem  primus  amt^ris  solHcitavit  odor, 


—      632      — 

tumidui  cet-  Praeclare  adeo ,  quod  hac  imagine  unice  expres- 
sum  volebat  Horatlus,  designatur  sic  efficacia  ac  vis  pulchri- 
tudinis  Barines ,  maritos  retardantis ,  ab  uxoribus  avocantis, 
et  ad  se  trahentis  maximaque  sui  cupiditate  incendentis.  Ce- 
ternm  Schraderus,  juvcnis  adhue,  Animadvv.  ad  Musae  p. 
303.  anrani,  suavem  puellae  halitu«n,  ua3fA,ct  i^Si) ,  inlelligebat ; 
ut  reliquorum  commenta  taceamu' 


ARGUMEISTUM.   IX, 


X.  Valgiam  Rufum^  poetarn  epicum  CTibull. 
jy,  1.  180.  Est  tibi ,  qui  possis  magnis  se  aC". 
cingere  rebus ,  Valgius.  ubi  v.  Broukh.^  e.t, 
elegiaruTu  scriptorem  ,  ab  immoderato  ei 
continuo  luclu  ex  Mystae  cujusdam ,  quem. 
filii  loco  habuisse ,  saltim  paterno  amore. 
amplexns  esse  videtur  ,  morte  suscepto  abstra- 
here  hoe  carmine  adnititur  poeta.,  desnmto 
primum  e  natura  ,  quae  vices  suas  experiatur, 
in  qua  adeo  tristibus  laetiora  succedant ,  nio- 
mento  ;  quod  quidem  qui  parum  ad  doloris 
sensuin  leniendum  valere  existimant ,  ii  sane 
locum  poetice  iractatum  in  poeta  reprehen- 
dunt  ;  ne  illud  tangam,  mullo  ejficacius  ad 
(tnimum  poetae ,  ad  quem  hoc  curmen  scri- 
ptum  est.  commovendum  illud  videri  debere. 
JOeinde  aliorum  Valgio  proponit  exempla , 
qui  similes  casus  moderatius  tnlerint ,  Jinemr 
cfue  aliquando  Inctui  statuerint,  De/iique , 
quae  splendidior  hujus  carminis  pars  est,  mo- 
met  eum,  ut  a  privata  tristitia  animnm  ad 
publicam    iaetitiam  ,     triumphosque    Augustl 


—       (533      — 

earmine  celebrandos  coyivertat ,  et  in  hoc  ae- 
gritudinis  solatiiim  quaerat.  Qua  qiiidem 
€td  yingusti  victorias  argumenti  conversionc., 
Jioc  (/uidem  idearum  nexu,  ni/iil  cogitari  po- 
test  dulcius ,  nihil  excellentius.  Oratio  in 
hoc  carmine  lectissima  ,  imaginum  poetica- 
rum  nitor  summus,  exc/uisitiorque  docirina  an- 
tiquitatis  passim  adspersa.  Ad  a.  DCCXXXy. 
hf  c.  esse  referendum,   docet  ejiis  exitus, 

Adn  o  ta  ll  o  n  es. 

V-  1.  ™»  8»  Consolatio  est ,  ut  ita  dicam  ,  poetica  aJ  poetam 
Valgium :  e  ratura  desumtis,  quae  modum  luctui  et  lacnmi* 
«jus  ponere  jubeant  ,  momentis.  Naturam  vices  suas  expe- 
riri ;  ncn  seniper  tristem  renim  esse  faciem  ;  aliciuando  »ucco" 
dere  et  laetam-  Similiter  hnnc  locum  tractatum  vide  I.y.  15-  sqc^- 
sed  IT.  10.  15.  huc  non  facit ;  ibi  enim  colores  ad  erigendum 
in  adversa  fortuna  animum  attemperati.  Statii  imitationem 
Silv.  II.  1.  205.  scjq.  a  naturae  interitu  (cui  argute  diei  ,  noctis 
et  siderum  obitum  immiscet )  doloris  fomenta  (^uaerentis,  vix 
prohes.  Jam  generalem  scntentiam :  naturam  non  semper 
in  Inctu  ac  scjualore  esse ,  ex(|uisite  poeta  specialibus  exor» 
natam  dedit  ideis.  «~  1.  Praeclare  una  imagine  duas  rerum 
species  reprnesentat ,  celum  nubihus  obductum  ,  et  terram  ni. 
mia  pluvia  siiualidarn.  Imbres  non  semper  manant ,  torrenti- 
um  instnr  effundunt  se  e  nubihus  in  agrot  ,  inde  hispidos  faC' 
tos  ,  horridos  ,  continuis  imbribus  ic|ualidos.  Proprium  enim 
horrere  de  scrualore  ,  inculto  habitu,  deformi  adspectu.  Argufan- 
tur  Intpp.  —  1.  nec  mare  semper  procellosum  est.  Lectissima 
singula.  -/lut  nec  (  ut  v.  6.)  usque  continuo  procellae  vexant  ^ 
turbant ,  agitant  mare.  Veccare  fortiori  hoc  •igniffcatu  adhibuit 
poeti  exemplo  Lucretii,  tjui  montes  silvifragis  venti  flnbris 
vexatos  similiter  dixit  L.  I.  276.  cf.  ad  lY.  14,  23.  Procellae  i«a«- 
quales ,  docte  dicuntur,  cjuae  mare  inaecjuale  rrddunt.  Nam  mare 
fluctibus  commotum  poetis  est  asperum.  Sic  aequora  nigrit 
ventis  aspera  dixit  I.  5.  6.  uti  gy.^tivov  Tfirixf'»  Nctoo  Sdkxaatt  est 
»pud  Statyll.  in  Anthol.  gr»  III.  p.  358*.  el  rtrpiiyyfu  BxXnaaii  apucl 


—      t534      — 

Leonid.  Tar.  XCVI.  (  Anal.  Br.  I.  246.)  Idem  tamen  et  alteram 
excjuisitiorem  rationem ,  qaae  h.  1.  est,  adliibyit  c.  XC.  1. 
C  Anal.     Br.     I.    244.  )     EiJpoo     /x*    if/iy^xtx    j    ciijs^^sasx   xetTxiyis 

—  s/iAai^*.  Mare  Caspium ,  cum  dilectu  ,  nam  hoc  inprimis 
procellosnm  putatur.  Ad  sententiam  poetae  Eurip.  Herc.  fur. 
102.  Ra/  jrvsvfA.xT  xvffxotv  ovk  xti  jiM[AriV  a^ii  —  e^iaTxrxi 
y«p  wxvt'  xw'  oeXA>;A»i/  5/;^«,  —  4*  ^^^  glacies  ,  hiems  per 
totum  annum  tlurat.  Atjua ,  frif^ore  concreta  stat  ,  consistit  , 
(ut  1.9.4.)  proprjo  vocabulo :  cjuocum  convenit  epith.  iners , 
motu  suo  destituta ,  cnrsn  impedila.  Nam  inertia  ea  naturae 
poeti»  vocantur,  (juae  motu  carent.  v.  ad  III.  4-  45«  Utrum- 
que  pariter  conjunxit  Lncan.  V.  436.  Sic  stat  iner»  Scythicas  ad- 
stringens  Bosporos  undafy  quum,  g\i\r,'\e  reUneMe,  fretum  non  im- 
pulit  Hister.  Eidem  slagna  jacentis  aquae  ignava  v.  443.  et 
mox  inertia  aequora  'languar  profundi ,  et  torbentia  stagna 
dicuntur.  Sic  gelu  pigrum  I.  22.  24.  —  orae  Armeniae  h.  1. 
de  montosis  Armeniae  trattibus,  puta  Tauro  ,  Niphate  ;  aliisc[uo 
intelligendae.  Sed  et  proprie  orae  accipi  possunt  de  finihus 
Armeniae ,  Septentrioni  oppositis;  quae  pars  Asiae  injuria  sidc' 
rit  rigtntis     vastas    solitudines    habet   ut    Plin.    H.  N.    VI.    l3. 

—  6.  Peregrinis,  tjuas  ipsa  aliunde  arcessere  cogebat  rei  na* 
tura ,  «uccedit  jam  domestica,  ut  ita  dicam  ,  imago.  Generale 
erat  ;  venti  non  per  totum  annum  vehemenfer  spirant.  Pro 
hoc  specialius  et  signilicantius  erat:  Promontoria  non  conti- 
nuo  ventis  turbantur ;  quandocjuidem  haec  et  crebrius  et  ve- 
hementiorum  ventorum  vim  experiuntur,  Jam  pro  cjuovis  pro- 
niontorio  est  Garganus ,  mons  Apuliae  ,  ciui  in  mare  Hadriati- 
cum  (versus  Insulas  Diomedeas)  exit.  Lucan.  V.  37Q.  Calabroque 
obnoxius  Austro  Appulus  Hadriacas  exit  Garganus  in  undas. 
Hinc  promontorium  montis  Gargan\  vocat  Plin.  IH.  11.  cjuem 
apte  laudat  Wernsd.  ad  Prisciani  Perieg.  94-  Hoc  mare  ( Si- 
culum  )  Gargani  concludit  lapYgis  ora,  Infame  erat  tempesfa- 
tibus,  ut  palet  vel  ex  Epp.  II,  1.  202.  Garganum  mugire  pu- 
tes  nemui.  Tum  pro  vulgari:  Garganus  infestatur  Acjuiloni- 
bus  ,  doctius  et  exquisitius  e.^t ,  querceta  Gargini  laborant,  ron- 
veliuntur,  vix  resistere  valent  Aquilonibus.  Garganum  paltno- 
sum  demonstrat  vel  Horatii  locns  modo  laudatus.  Frugifer 
ideo  dictiis  Lucan.  V.  378.  Cf.  Sil.  IV.  563.  VH.  366.  VIIL 
<3o.    Claudian.     de     IV,    Conf.     Hon.    107.   Laborant ,  arbores, 


—       635       — 

ipae  ventis  se  deprimeiitibas  aegre  quasi  obnituntur  ,  iis  la- 
belactantur.  Vide ,  (juae  de  cxuuisito  hoc  vocabuli  usu  Hedi- 
mus  iu{  l.  9.  4.  yJt/ui/ones  memorat  poeta,  tancjuanx  venfum 
vehenieiit;oreni.  Nam  proprius  ac  domesticus  hujus  regionis 
est  lapyx ,  (  v.  ad  I.  3.  4.)  et  ,  crui  ex  adverso  spirat  ,  Au- 
st^T.  Hinc  obnoxiui  Austro  Garganus  in  Lucan.  1.  I.  Mare  enim 
Siculum  tunditur  Austro  Friscian.  Perieg.  I06.  ~  8-  Dum 
exornare  studuit  ideam  poeta  ,  in  imaginem  incidit  ,  quae ,  ma- 
xime  post  w.  6.7.,  languidior  videri  possit.  Sed  et  alibi  in 
tempestatis  descriptione  occurrit.  Orni  viduantur  ,  privan- 
tur  ,    spoliantur  yb/fVj -,  v.  I.   ic  u. 

V.  9.  -—  12.  Observa  doctiim  poetae  variationem  in  connec- 
tenda  orafione.  Vulgaris  modus  erat  :  Sicuti  non  semper 
Ci-t. ;  ita  nec  tu  semper  cet.  cjuem  secutus  est  I.  7.  15.  scjcj. 
Tmn  oratio  sic  majorem  vim  adquirit.  Prodit  enim  Horati- 
uni  l-_'viter  increp;intem  Valgium ,  ut  cjui  naturae  vicibus  ad- 
monitiis  a  luctus  perfinac-ia  non  avocetnr.  Urges  proaeciuerij 
Mysten  (  v-  .Kr^wm,  )  Jlebilihus  modls  ,  carmine  flebili ,  elegis. 
Sed  cj.ianto  efficacius  v.  urgere ,  de  luctus  ferocia  ac  doloris  im- 
patientia!  Eadeni  vero  locjuendi  forma  dictum,  ut  lacrimit 
■prose<fui  mnrtuos  ,  veluti  Liv.  XXV.  26.  ModiJJebiles  po8«int 
simpliciter  es5e  ,  lamenta  ,  (fuerelae  ;  sed  pracslat  de  elegis  ac- 
cipere  ;  erat  enim  elegiarum  cjuocjue  scriptor  Valg'us  ,  ( v. 
Argum. )  boccjue  unice  volunt  vv.  18-  IQ»  ^'  potius  nova  can- 
temns  Augusti  tropaea  cet.  Miserubiles  elegos  similiter  dixit  f. 
33.  2.  ubi  vide  Not.  —  ademtum  tibi  (uti  plenius  Catull. 
LXVJII.  20.  Heu  misero  frater  ademte  rnihi:  et  Virg.  Cir. 
313  )  cujus  deliciae  ,  unicumciue  solatium  esset ;  cruam  snavi- 
ter  pro  ,  mortuum.  Sic  Hector  ademtus  Trojanis  ,  cinorum  ful- 
crum  fuisset  II.  4.  10.  et  Pompejus  rehus  ademtus  i^um  vi  , 
ciuo  mortuo  libertas  ( ficta  salfem)  concidit  ,  Luoan.  IX.  C05. 
—  nec  tihi  ,  a  te  ,  decedunt,  animo  tuo  non  excedunt  ,  obversan- 
tur  tibi  amores  ,  pner  tantopere  tibi  dilectus ,  My?tae  desiderio 
excruciaris.  Amores  de  amato  ,  sensu  castiorr- ,  etiam  alibi  oc- 
currit.  —  Ve:pero  surgente  cet.  Vide,  et  expende  virtutem  poe- 
tae  in  exornandis  et  nobilitandis  :  nocte  diecrue  ,  pro  ciuo  mi- 
nus  solenne  erat:  mane  ac  vesperi.  Hoc  suaviori  imagme 
ac  doctiore  modo :  Vespero  stella  Veneris  surgente,  »v*rsXXo- 
j/iVow,    oriente  ,   in  conspectum  veniente  sub  noctem  :    ead«mc|tte 


~      636      - 

Solem  exorientcm  fugiente ,  praeeuiite,  ante  «olem  constitata, 
primo  mane.  De  poetica  liac  stellaram  fugi  vide  Hocte  Hispu- 
tantem  Heyn.  in  Exc.  ad  Virg.  Ge.  IV.  23«.  Forte  tamen  Lu- 
cifer  eadem  hic  ratione  solem  fugere  dicitur,  (^ua  relicjuae  stel- 
lae  ;  ( v.  o.  Val.  Fl.  IV.  90.  Ovid  Met.  II.  i»4-)  t{u'  caeli 
statione  novissimus  exit ,  quia  Soli  proximus.  Cf.  Senec  Herc. 
fur.  128.  Notissimum  vero,  stellam  Veneris,  quae  ^waftpoj 
Graece,  Ludferum  latine  dici,  quum  antegrediatur  solem  :  quum 
subsequatur  autem  ,  Hesperon  ,  ut  verbis  utar  Cic.  de  Nat.  D. 
II.  20.  Quum  adeo  eadem  stella  sit,  poeta  diversos  ejus  situs, 
Dnde  diversa  nomina  traxit ,  nno  tanquam  com,muni  nomine  de- 
signare  poterat.  —  rapidum ,  praeclare  de  novo  sole.  Cete- 
rum  eodem  fere  orationis  colore  in  simili  re  Virg,  Ge.  IV.  365. 
de  Orpheo :  Te ,  dulcis  conjua:  ,  —  te  veniente  die,  te  decedente 
canebat ,  et  Cinna  apud  Serv.  laudante  Lambino :  Te  matu- 
tinus  flentem  conspexit  Eous ,  et  flentem  vidit  paullo  post  He- 
sperus  idem, 

V.  13.  —  16.  Jam  aliorum  exempiis  ,  cjui  ,  iisdem  casibus 
etsi  graviter  adflicti  ,  moerore  tamen  ac  lacrimis  non  consenu- 
erint  ,  a  perpetuo  luctu  amicum  dehortari  ,  ad  eandemc|ue  animi 
fortitudinem  excitare  conatur,  Similis  sententiarum  progressio 
I.  ?•  21-  sqcf.  Docte  excmplis  utitur  poeta  e  vita  heroica  peti- 
tis  in  Valgio ,  docto  poeta ,  consolando:  cjui  forte  *«.uic  ij)suni 
locam  in  carminibus  suis  tractaverat  ,  si  omnino  res  Trojana» 
attigit  Valgius,  cjuod  e  Tib.  IV.  l-  180.  statuebat  Fabric.  ad 
Ovid.  Pont.  II.  10.  13.  de  cjuo  tamen  dubitat  Wernsd.  in  Poet. 
min.  T.  IV.  p.  586«  Senex  ter  aevo  ,  tribus  aevis,  ytvsaiit  fun- 
ctus,  c^ui  tres  hominum  aetates  vixit  ,  Nestor  ;  trisaeclisenex  indc 
dictus  Naevio  apud  Gell.  XIX.  7.  et  rpiyspotv  Incerto  in  An- 
thol.  gr.  I.  p.  68.  Aevum,  autem  de  hominiim  ac  t.ite,  ysvsiK,  cjuae 
XXX  fere  annorum  spatio ,  piedio  cjuodam  termino,  circum- 
scribitur,  intelligendum.  Omnino  sic  summam ,  ad  cjuam  ho- 
mini  pervenire  licet,  senectutem  declarat  priscus  sermo  poe- 
.licus.  Saeclis  ejfetam  senectutem  ita  dictam  puta  Virg.  Aen. 
A^^III.  5o8.  De  Nestore  v.  Hom.  II.  «.  «50.  Fungi  aevo ,  vita , 
proprie  est  ,  tempora  ,  cjuae  fato  nobis  attributa  sunt,  vivendo 
explere.  Proprie  adeo  Tib.  III.  3.  9.  Tunc  cum ,  praemensae 
defnnctus  tempora  lucis,  nudus  Lethea  cogererire  rate.  —  «0« 
0mnfs   Ttex  annos ,    wivrx  « r») ,   wecira  Xp^vov ,   ploravit    Antilo- 


—      637      — 

skum ,  filium ,  a  Memnone  ad  Trojam  occisum ,  dum  patfetri 
servure  ciiperct.  Rem  tangit  Hom.  Od.  S.  l87-  adde  Pind. 
Pyth.  r.  23.  scjq.  Pugna  Antilochi  cum  Memnone  est  eX  Ho- 
meri  Par.ilipomenis:  tractata  adeo  a  Quint.  Cal.  II.  243-  s(|c{. 
et  relicjui«,  cjui  Posthomerioa  conderent,  cle  quibus  vide  doct» 
el  curafe  disputata  Heyn.  ad  Virg.  Aen.  II.  Exc.  I.  et  'Wernsd. 
Poet.  min.  T.  IV,  568.  scjcj.  —  antabilem  pietate  in  parenfem  ; 
vel  omnino  <pihov  vliv  Homeri.  —  15,  Troili ,  Priami  f.  1  itum  , 
cjuod  ad  Antehomerica  pertinet,  vel  e  Virg.  Aen.  I.  474«  sati» 
notum.  Vide  Heyn.  Exc  XVII.  ejus  libri.  —  impubem ,  erat 
enim  puer  admodum  ,  adeocjue  impar  congressus  yichilli ^  nt 
Virg.  1.  1.  Sorores  ejus  Cassandram  et  relicjuas  fmem  alicjuan- 
do  lacrimis  posuisse  ait  ,  forte  cum  vi  ,  cjuo  ma^^is  Valgium 
virum  haud  virilis  ejulationis  suae  puderet.  Phrygiae ,  Tro- 
janae.  Vulgari  modo  ad  Troilum  hoc  epith.  erat  adponendum. 
V.  17.  sqq.  Desine  querelarum  ,  cjueri,  graeca  forma  ,  Ajjyf 
yooiv,  tljo^jwa-v,  res  nota.  MolUum ,  quae  ostendunf,  te  Mystae 
morfem  nimis  molliter  ferre ,  (ut  Senec.  ep.  XCIX  aif)  mulie- 
brium.  Forte  tamen  pauUo  acerbior  haec  castigatio  :  ideocjUe 
lenior  ratio  suadet,  ut  simplicifer  accipiatur  :  cjuae  desiderium 
tuum  produnt.  Sed  et  elegi  moUes,  queruli  dicunfur  ,  cjuando- 
tjuidem  his  querimonia  maxime  inclusa  est  (A.  P.  76.)  Propert, 
I.  7,  I9.  Et  frustra  cupies  mollem  componere  versum;  ubi  vi» 
de  doctam  Burmanni  nofam.  Hermesian.  El.  v.  36.  apud  Ruhnl;» 
Ep.  crit.  II.  p.  290.  M//>ti'j/>ywor  Se  oSvv  of  ivfiro  —  ■'A^<jI',  k  fJi  x- 
K»  Ko  V  wvtvfjC  dnu  'K  s  V  T  »  IX  i  T  ^  ov.  Afcjuc  doctiorem  hanc  ra- 
tionem  praeferam  propter  v.  9.  maxime  vero  propter  sententiam, 
ciuae  sfatim  subjicitur.  In  tandem  tofius  sententiae  vis  poneu- 
da,  —  18.  Excjuisita  conversione  a  moerore  Valgium  abdncera 
stndet  poeta  dum  eum  ad  canendos  Augusti  triumphos  siccrue  ad 
publicam  laetitiam  exhortatur.  -~  nova  tropaea  vioforias  Augu« 
ati  recentes,  ab  Armeniis,  Parthis  et  Gelonis  reportatas.  Jam 
efsi  Augustus  nullum  ex  his  populum  armis  perdomuerit  ;  solent 
tamen  hae  res  mirifice  augeri  amplificaricjue  ab  aetatis  isfiuspoe- 
tis  ac  si  vere  istae  gentes  Romano  imperio  adjeclae  fuerint.  Glo- 
riosissimi  adeo  triumphi  instar  habebatur,  cjuod  Phraates,  rexPar- 
thorum,  Augiisfo,  cjuum  a.  U.  DCCXXXH'".  in  Asia  versaretur  , 
nominis  fama  territus  signa,  clade  Crassi  amissa,  cum  captivia 
reraitteret.  y,  Dio  HV.  8    et  ci.  III.  5-  init.  Ovationem  ideo,  %l 


—      638       — 

arcum  triiimphalem  Augnsto  a  Senatu  decretam  refert  iJem  Dia 
1.  I.  Armeiiia  vero  ab  Augusto  devicta  dici  poterat  hactenus,  ciuoj 
ei,  misso  eo  cum  exercitu  Tiberio  ,  Tigranem,  pul-^o  Ariaxi;/,  re- 
gem  imponeret.  Yid,  Dio  LIV.  9.  Suet.  Tib.  c.  IX.  Vi-Dei.  II. 
94-  Tacit.  Ann.  II.  3.  a  quibus  hanc  ipsam  ob  rem  Armeniar^ce^- 
ta  e\  in  potestatem  P.  R.  redacta  eodem  elatiore  spiritu  diuitnr. 
Jam  pro  Armenia  universa  est  Niphates ,  mons  qjas  tenae  iuxta 
Strah.  XI.  p.  801.  Steph.  Bvz.  Suid.  h.  v.  et  alios.  Figidus  flici- 
tnr,  vel  cominuni  montium  epitheto  ,  (juatenus  ii  stant,  Korrent  , 
propter  altiludinem  :  vel  cjuia  saxosus,  Ita  vero  eiaito^sKov  }iipxm 
Tt\v  dixit  jam  PisanHer  apud  Suid.  h.  v.  Nam  hunc  aucforfm  isfius 
fr.  designat  Steph.  v.  N»Car/)J,  monente  jnm  Toup.  Emend.  id 
Suid.  T.  II.  p.  i^/.  Ita  Caucasum  caiitihus  horrentem  vor.nt  \'irg. 
Aen.  IV.  367.  (^uem  eundem  rigidum  montem  eadem  virfute  sim- 
pliciter  arlpellat  Ovid.  Met.  V!II.  797.  Potest  etiam  ad  !-iores  ac- 
colarum  rigi('os,  feros  trahi:  tjua  notione  IV.  5.  26.  Germania 
horrida  dicitur.  Jam  Niphaten  cantare  docte  dictum  es'.et  pro  , 
Armeniam  edomitam,  devictam  ((juod  repetendum  e  Jipj.  genti. 
bus  additum  victis,  cjuod  poetica  ratione  posteriori  soli  juni^it^ir ; 
nam,  tjuod  alii  ajnnt,  subactam  simpliciter  intelligeiidum  esse  , 
hoc  nimis  durum  foret)  carmims  arguinenlum  facere.  Satia  com- 
moda  vero  montis  facta  videri  potest  mentio  ,  cum  per  se,  tum 
t^uod  in  fercnlis  trinmphalibus  montium  cjuoijue,  praeter  nrbium 
ac  fhiviorum,  imaj^ines  circumferrentur.  Claudian.  de  Cons.  Stil. 
III.  23.  in  pompae  triumphalis  descriptione  :  hi  facta  metallo  up» 
plda,  «e/ montes,  captiva^ue  flumina  ferrent.  Vel  sic  tamen  nnl- 
Ins  fere  dubito,  cjuin  Horatius  fluvium  ejusdem  nomiiis  h.  1.  in. 
tellexerit,  Cujus  et.«i  ab  antiquis  Geographis  nulla  fiat  mentio; 
hoc  tamen  non  adeo  mirandum  videbitur  ei,  c^ui  fluviorum  nomi» 
n3  diversis  aetatibus  diversa,  eundemfjne  fluvium  diversis  terrae, 
saepe  ejusdem  regionis,  tractibus,  quos  alluit,  nomen  variareme- 
minerit.  Poterat  adeo  Tigris  ea  Armeniae  parte,  cjua  Nij  hjtes 
mons  situs  erat,  ipsum  montis  nomen  induere,  auo  t.^ncjuam  re- 
conditiore,  poeta  h.  1.  eumuniverse  designaref,  cjuum  Geogr<>phis 
et  Historici»  vulgare  ac  solenne  tantnm  in  u^u  esset.  Tanfocji-e 
convenientius  isti  fluvio  hoc  nomen  esse  arbitror  ,  cum  Tigridis 
fontes  in  ipsis  Niphatis  montis  radicibus  cjuaerendi  sint ,  jnxia^ 
Slrab.  XI.  !•  c.  Quam  ipsam  causam  esse  5us])iror,  quod  ir  mul- 
tii  recionibus  eadem   et   montium  et  fluvionun  et    ;  ntf^ua  et    no- 


-      639      - 

stra  aetate  reperianlur  nomina.     Diserte   vero  Niphatem   fluviiim 
seriores  pottac  tradunt,  uuos  omnes  ant  Horatium  male  intelloxia- 
se  ,  aut  Niphatae  fontcs  e  suo  capite  derivasse,  cjnis  tandem  hoc 
statuat  •'  Ita  vero  Lucan.  111.245.  Armcniusque tenens  volventem 
sua:a  Niphatem,  ubi   Burmanni :   tollentem  saxa,  niolimina  niliil 
mor.  nuir  Sil.  XIII.  765.      Qui    Gangen    bibit,  et   Pellaeo  ponte 
Niphatem  adstrinxit.  Javen.   VI.  409.    isse  Niphatem    ih  popti, 
los,  magnoque  illic  cuncta  arva  teneri  diluvio.     In  Virgilio  III, 
30.  (  Addam  urbes  Asiae  domitas,  pulsumque  Niphatem)   dnbi» 
tes  utrum  monfem  an  iluvium  cogitavcrit;  si  tamen    leniorem   se- 
quaris  rationem,  de  fluvio  utitjue  ibi  intelligas.     Qua    eadem  jiu» 
fidus  retro  fugere  dicitur  Aen.  XI.  1^0^.     Nam   montem  pulsun 
dici,  cjuam  durum  hoc  !  Neuue  vero  iu  unanimi  fere  poetarum  con- 
sensu  nihili  facienda  auctoritas  Servii  ad  Viig.  1.  ].  et  Scboll.  ad 
h.  1.  t{ui  Niphatem  et  montem  Armeniae   et  ejujdem  regionisflu- 
vium  perbibent.     Ifa  vero,  si  accipiatur,  orationem  concinniorem 
fieri,  cjuisnon  senfit  ?  At,   insfanf  clamantes,  cjuis  nncjuam  W^iWtt/n 
h.  glacie  adstriclum  fluvium   vidit  volvere  vorticasi    Kecte.     Sed 
tjuid  vetat,  quo  minus  Niphr^em  rigidum  saxis,  saxoJum  interpre- 
temur  ?  cjuid  vetat,  quo  minus  hunc  ipsum  fluvium  a  Pisandro  tCa- 
xoTtsfi.tv  diclum,  doctecjue  ila  (nam   rigere   dicuntur  saxa,  scopuli 
noto  locjuendi  usu}  ab    Horafio    eXpressum  opinemur  ?  cjuo  minus 
vel  ripas  istius  fluvii   scopulosas    vel  rapidum  ejus  cursum,  saxa 
secum  volventem  cogitemus  ?  Ita  Euphratem   saxosum  vocat  vel 
Plin.  H.  N.  5.  24-  Jiipidosas   Aesaris  undas    Ovid.   Met.    XV.  23. 
ut  alios  in  re   vnlgari  taceam.     Magis  famen    h.   I,  accommodata 
haec  videtur  altera  ratio,  cjua  fiuvio  mores,  sensus,  ingenium  ho- 
minum,  ad  enm  accolentium  (v.  c.  faevus  Hydaspes  Petr.  deMut. 
R.  259.     Salo  tetricus  Martial.    XII.  3.   3.)   tribuuntur,.  ut    adeo 
Niphate  rigido,  feroci,   tumido    nofefur    Armeniorum    ferocia    ac 
auperbia,  a  Tiberio  necdum    fracta  et    contusa.     Quo    eodem    eX- 
(juisito  phantasmate  Arraenii  et  Piiarti    subaoti    ac  perdomifi    per 
ipsorum  flumina    leni   ac   moderafo    cutsu    frac;fum   cjuasi   animum 
prodentia  declaranfur.     In  populo  enim  rerum  gesfarum  ma-^nitu- 
dine  tuniido,  fcroci,  ejusdem  tcrrae  fluvii  exundant,  pontem  indi- 
gnantur  (Virg.  Aen.  A'll-  72».)  et  sic  porro;  alveo  contra  latent, 
(Sil.  tll.  599)  acjnas    submiltunt,  pontem  patiuntur,   domifis   ejus 
accolis.     Notus     VirgiJii  locus  Aen.  VIII  726.  Euphrates ibatjam 
mollior  undis,  cjuem  descripsit  Gallus  eleg.  v.  53.  (Poet.  min.T. 


--      64o      — 

III.  191.)  £uphratis  carrentes  mollius  undas,  Sic  idem  Nipha- 
tes  Silio  1.  1.  Pellaeo  ponte  odstrictus  dicitur  domita  ab  Alexan- 
dro  Armenia,  Petron.  de  Mut.  Reip,  v.  2^1.  de  Pompeio:  qutm 
fracto  gurgite  Fontus,  et  veneratus  erat  submissa  Bosporus  un- 
da,  Epigr.  LXXXIII.  Anthol.  lat.  T.  I.  p.  230.  Ister  pacatis  lenior 
ibat  aquis ;  nhi  v.  Burm.  Idem  fluviis  adfectus  tribuitur  in  trisli- 
tiae  sensu  declarando.  Sic  Sperchios  aquis  tenuis  Statio  Ach.  I. 
jSp.  in  Achillis  discessu  :  idem  confra  Silv.  II.  7.  12.  doctos  lar» 
gius  evagari  amnes  jubet  in  Lucani  proprio  die  cslehrando.  DoO" 
tft  vero  structurae  forma:  cantemus  tropaea,  et  Niphatem,  Me- 
dumtju»  h.  V!ix{\i'\c\in\  Jlumen,  Euphraten  ,  minores  vortices  vol' 
vere,  ut  non  amplius  se  ni^uis  suis  eHerant,  ut  alveo  conditi  sub- 
sederint.  Jani  phantasm.Ttis  hujus  poeticl  notionem  declaravit  ip- 
se,  more  ei  famiiiari,  adjectis  magis  perspicuis  verbis  :  gentibus 
additum  addila  (e  vulgari  ratione  :  nam  ad  utrumcjue  fluvium  re- 
ferri  debet)  victis,  in  pop.  R.  poteslatem  redacta  ;  nihis  amplius» 
Ita  adjecti  imperio  R.  dicunlur  Britanni  ac  Persae  III.  5,  3. 
^9\  misere  argutari  intpp.  videas.  —  33.  24.  Geloni  adlstrigen- 
tes  pertinent,  cruas  communi  Scytharum  vel  Sarmatarum  noniine 
comprehendunt  scriptores  Romani.  Qui  ouni  Istrum  transire  et 
fines  Romanos  populari  (hinc  gentes  Istro  iion  bene  submotas 
vocat  Ovid.  Trist.  II,  203.)  solerent  ;  eodem  hoc  anno  Augustus, 
misso  Lentulo,  ultra  nlteriorem  ripam  eos  cum  Dacis  repulit.  Flor. 

IV.  i2.Hinc  Massagetae  Scythico  Istro  alligati  dicuntur  Lucan. 
II.  50.  et  Dahae  vetiti  errare  eidem  VII.  429.  Jam  pro,  cante- 
mus  Gelonos  submotos  repreasos  doctius  est,  equitare  Gelonos 
ut  jam  ec{uitent,  ut  coacti  sint  equitare,  versari  se  continere  ;  «ed 
alterum  tangit  morem  istommnomadum,  vagandi  In  ecjuis  cjuemdi-" 
«erte  de  Sarmatis  tradit  Flor.  1.  \.  adde  Ovid.  Trist.  V.  7.  14.  — 
intra  praescriptum ,  intra  praescriptos  ab  Augusto  limites.  — 
Campis,  tanquam  nomades,  quibns  isti,  per  se  satiis  ampli  exigui 
tamen  videbantur,  cjuod  non  amplius  evagari  lafius  liceret  ipsis* 
Amara  enim  lex  Sarmatis  refugis,  suh  uno  vivere  caelo  ,  Sfaf* 
Silv.  IV.  7.  50. 


*Vk  VV»  V»A  w*  %v»  *%*  *♦* 


—      641      — 
ARGUMEISTUM.    X. 


jLiicinius   Varro  Mnraena ,    Proculeji  ac  Te- 
rentiae  J^rater  ^    homo   turbulentns    alque  am- 
bitiosus  ,  eo  maocime  consilio  pristinam  dicen- 
di    agendique   libertatem    in   aegra  ac  plane 
deposita  repnblica  tuebatur  jactabatque  ^  ut  y 
novam  Augusti  dominationem   acerbe   eocagi- 
tando,    omnicjue  modo    in  innidiam    vocando 
icujus  insigne  eccemplum  memorat  Dio  L.IK. 
5.)    populum  ad  res   novas   erigeret ,    imperii- 
rjue  formam   noris  belli  civilis  incendiis  sub- 
rueret    atque     everteret.     Ita    enim  e  medio- 
cris  fortunae  statu  se  emersarum  ,  pristinas- 
que    facultates ,     quas    proscriptione    amisis' 
set ,    amplissimosque   honores    se   recuperatu- 
rum   atque    consequuturum    conjidebat.      Ho' 
ratius  igitur  ,    qui  JLicinii  probe    perspectam 
haberet  indolem.  ,  ac  facile  praevideret  ,  quo 
res    aliqnando   evasura    esset  ,    quo    ambitio' 
sum  atque   impotentem  ejus  animum  ,  qui  /ze- 
que     temporibus    servire ,     neqiie    mediocrenx 
fortunqm  ferre   posset .,    ad  saniora  consilia 
converteret  ,  sedulo  ei  hoc  carmine  eam  com- 
niendat  animi  jnoderationem  atque  temperan- 
iiam ,  quae   periculi  meiu  a  conandis  arduis 
facile  abstineat .,     neqiie   tamen    ad   humilita- 
tem  se  deprimi   patiatur ,    sed  ab    invidia  ae- 
que    atque    conteniiu   tuta    medium    quoddam 
secietur ;  hocque  maximum   momentnm  ad  be- 
ne  beateque   vivendum    eJJ^cere   ait.     Animus 
enim  ab  ambitionis  siudio   sic  plane  alienns  ^ 
splendidam  forianam ,    utpofe    Inbricam    in- 
vidiaeque   obnoxiam  ,    uti    miJiime    suspiciet', 
I.  SSanb;  S  s 


—      642     — 

expetendamqiie  ducei ^  lia  nec  adversa  ad  de^ 
speraiionem  ad igeiur ,  sed  aequabilem  se  in 
iitraque  praesiabii.  Saluberrima  haec  ad  vi- 
tam  recle  instii  uendam  praecepia  rfuam  pa" 
rum  in  Licinii  descenderint  animuni,  docuit 
exiius.  Siqiiidem  ,  iniiis  cum  Fannio  Caepio- 
ne  yiugusti  opprimendi  consiliis ,  iisque  deie^ 
ciis^  qravissinias  iemeriiaiis  suae  poenas  de^ 
dit.  V.  Dio  I,  I.  Vellei.  II.  91.  Refertum  est 
hoc  carmen  suavissiiyiis ,  quibus  sententiae 
adumbraniur ,  piciuris  :  tum  singularem  vim 
ac  venustatem  habet  brevis  earumdem  deli- 
neatio  :  oratio  quoque  docta ,  concinna  ^  ae- 
quabiliterque  dejluens ,  adeo  j  ut  plane  ad 
carminis  argumenium  attemperata  videri  de- 
heai.  Comparetur  autem  cum  eo  Lncret.  V. 
1116  sqq> 

Adnotcitionest 

V.  1.  —  4-  Bectius  y  recte,  sapienter  vitam  institues  ^  adeo- 
que  bepte,  trancjuille  deges.  Jam  qnae  e  vulgari  ratione  sequi 
debucrat  sententia  :  si  aemper  mediocritatem  secteris ,  si  in  omni 
vita  in  mediocri  fortuna  te  contineas,  necjne  honorum  aut  glo- 
riae  cupiditate  efferaris,  necjue  ad  humilioris  conditionis  sordet 
deprimaris  ;  docta  hanc  poeta  involvit  allegoria,  a  navigatio- 
ne  pelita  ,  cujus  ciuidem  simplicior  enuntiatio  erat :  si  semper 
med''  m  cursum  tenueris  ,  media  via  navigaverif.  Pro  hoc 
ad  allegoriae  hujns  indolem  magis  adposite  :  si  necjue  nimis 
lo^ige  in  altum  proveharis  ,  nec^ue  cursum  nimis  prope  li- 
tui  dirigas  ;  (luandocjuidem  illud  procellis  infeslatur ,  hoc  ob 
cautes  prominentes  accedere  periculosissimum  cst.  Neminem 
vero  Intpp.  ri>]  semper  offensum ,  omnino  mireris.  Quid  enim  ? 
rum  interdum  expedit ,  allum  tenere  interdum  litus,  h.  me- 
diocrilatem  alic^nando  deserere  ?  Sed  talibu3  argutiis  facile 
occurras  ,  si  rationem  pceticam  ad  prima  ejus  stainina  re- 
voces.     Scilicet    exornavit    poeta   primariam    hanc  lent^ntiam : 


—      643      — 

Ta  stmper   meJiam    viam    insiste  ,    nunqunm    ab    ea    recede  , 
ut  bealus   vivas  :  unde  adliaessisse  variatae  atcjue    imersae  oralio. 
ni    putariflum    est.      Oratio    ipsa   horum    vv.   docta    et    exciuisifa. 
Vrgere  altum  tlocfa     trevifafe  dictum  pro:    urqere    ifer,    cursum 
<liiii;ere  versus  alfum  pefere.  Proprie    urgemus  iter,    viam  ,    cui 
acriter    instamns,   cjuam  concifato   gradu   molimnr,    prosecjuimur , 
ut  Ovid.  Fast.  VI.  520.  <le  Hercule  :  ad  voccm  concitus  ur^et  iter, 
a(l<le  Val.  FI.  II.  34-  V.  ^Oo.  Possit  etiam  jimplicifer  clictum    vi- 
deri,  pro,  impellere  ,  promovere  mare,  undas,  quatenus  navis  la- 
hens  jyrae  se  lindas  volvit,  vortices  vi  suscitat ,    ut    in    nohili  fr» 
Attiano,  et  saepius  alibi.     Docfior  tamen  et  .  clcommodatior  h.I, 
prior  ratio  videtar.   —  neqiie  dum  procelLis  i\\x'\  maris  cautushor- 
rescis,  ut  tibi  a  procellis    caveas  ,    dum   altum   procellarum    metu 
vilap,  nimium  premendo,  nimis  prope  acceclendo   ad  litus,    ciuod 
aecjue  iniquuni,  T^7\yy,  aspernm  so.    saxis  ,    scopulosum  ,  adeocrue 
inlestum,  periculnsum,  est  navigantibm.   Eoilem  fere  orationisco- 
lore  Seneca  Agam.  lOO    ss.    Felix  mediae  quisquis   turbae  sorte 
ijuietus  aura  stringit  litora  tuia,  timidusque  mari  credere  cym- 
bam  remo  terras  propiore  legit.  Id.   Oedip.    850.  tuta  me  media 
vehat  vita  decurrens  via. 

V.   5—8.  Mediocritas    enim  sola    vitam    beatam    jucundam- 
tjue  efficit  j  cjnandocjuidem  ea   nec  invidiae    patet,    nec  egestatis 
malis  laborat.      Quisquis  mediocritatem,  mediocrem  illam    vitae 
fortunaeciue    condilionem    auream   h.  tancjuam  eam  ,    cjuae    \itam 
reddat  jucundissimani  diligit ,  habet ,  seotatur  ,  eam    expefendam 
ducit,  in  ea  adcjuiescit.     Aureum  y^xxnjZv,  de  praestanfissimo,  op- 
tlmo  quocjue,  poetis  adhibetur  ,  noto   locjuendi  usu.   v.   ad  I.  5.  9. 
Ad  sententiam  poetae  Alexis  iv  avvTfo^ots  (apudGrot.  Exc.  Trag. 
59''.)  ces  r,^v  tcai;  to  fxerfiovov^'  v»s'f>y(U.ov  :  et  magis,  etiamadora- 
tionis  colorem,  adposife  LoII.  H.issus  c.    \l.  (Anal.   Br.  Il-   16 1.) 
«f  f*caoTyjT(S  oniaTxi,  o*f\  Js  ys  nprl^iss  dvdpm'    i^    /m«A«  fA.;Toov    eyd 
TXfKiov  r^awaaifAriv.  Tovt   iyinOi,  ^iKs  A«/*»/,  kxkm  S  iyjdxlfs  9vs\- 
Aaj.  Aufo.M»  xalKKiaTov  dsiZv  similifer  ffuo.ppoffui'/)^  vocat   Eurip.  Med. 
687.  Diligere,  iyxirh',    eiigere,    setjui.    —  7*    Mediocritas  tutnni 
hunc  praestat  ab  inopia   aeirue  atcjue    invidia.      Tutus  a<l    univer- 
8am  gnomen  pertinet.     Res    hominis    mediocritafem    .^c^fantis   iu 
tuto,  »v  ia<p*Kslf,  collocatae  sunt.    I'a   in  fragm.    Apollodori :    0  Ss 
f*ta»T-/iS  sv  xxaiv    aapxKsaTi  fx ,    tm  f/.nft  Kmv  iv   ixt^sivm  to<  Tv^riC 
f^ffi  fn'pfs$xif  jJi^T  iv  v\^r\KM  wxKiy,     Egesfatem,  et   cjuae  ei  pro- 


-      644      ~ 

pria  sunt  mala  v.  c.  ui  despicafui  haLuit  habeatur  (nam -Jrtviac  «r/- 
f^ov  5  Tcv  tvysi/rl  tsou'!,  juxta  Menantlrum  )  ut  in  misericordiam 
inciHat  cet.  dcsignat  poeta  per  sordes  tecti  obsoletl,  (lomom  sor- 
didam,  scjualidam.  obsoletam.  Sordidam  parvae  domus  fortunam 
similiter  dixit  Senec  Herc  fur.  200.  cf.  ad  II,  i6.  iS. —  7.  lclem 
tohriut  VM^ouv ,  OMp^oov,  sibi  femperans  ,  continens  ,  (sic  sobriam 
Curii  et  P';ibricii  paupcrtatem  vocat  Clauciian.  dt  IV.  Cons.  Ifon. 
413)  hajid  aegre  caret ,  non  expetit  aulam  itwidendam,  aedes 
splendidas,  propter  <|r;as  hominuni  invidiam  incurrat,  adeoquecon- 
temnit  opes  nimis  splendidas,  invidiae  obnoxias.  Ad  sententiam 
totius  loci  insigniter  facit  Sotades  apiid  Stob.  in  Floril.  Grot.  p. 
427.  O  nivf,s  eKsiiTXi ,  i  S«  wKovaios  <p3oV£Tr«; ,  6  fAsa  os  Se  /3i'oj 
xexi»fji.[Vos  ^l<ce.io9  iaTiV,  Avrupy.sioc ^yxp  n^is  wsiaiv  rjSovii  ^iicxioi. 
Unde  Paladas  c.  CXXIV.  (AnaJ.  Er.  ll.  433.)  0/  fi*oKxivofA.tvoi 
}.a.fA.f:(iiv  (Xi^\}ai  /aiov*  toi)s  Ss  Aiav  iTVX^fs  «iKTtt'fofA.sv  ,  »Wi  ris  *;'j)w 
,w>)V*  a.y*v  sv^xifjLUv,  fJL^T'  sKttivo!  eyi,  0  fJisaort\i  7«p  «"p  /<7Tov, 
inti  Tei  f/.iv  a<iix'repvKSi  Klv^iJvovs  enxysiv  ,  ea-)(^xT»  S  u/3p/v  ex^t. 
Adde  Appollod.  fr.  inif. 

V.  ^  —  12.  Nec  invidiae  solum  (vv.  7.  8.)  sed  et  Fortunae 
injutiis  maxime  obnoxia  est  magna  fortuna  ;  tjuo  excelsiore  con« 
stitutus  es  loco,  tanto  magis  lubrica  atcjue  incerta  est  rerum.  tua- 
rum  conditio.  Sententia  trita,  sed  allegoricis  imaginibus,  etsi  li- 
nea  ta:>{<im,  cjuo  fortius  animum  percellant  adumbratis,  mire  no- 
biiitata  at(|ue  exornata  a  poeta.  Quo  magis  mirandum,  fuisse, 
cpi  orationem  horuin  vv.  nimis  pedesfrem  culparent.  Pinus  m- 
gens,  alta  cum  dilectu,  pro  cjuavis  procera  arbore;  saevius  (v. 
Obsj.)  vehcmentius^  m a g.is  agitatur ,  vexatnr,  concutitur,  \entis  ' 
magis  obnoxia  est,  cjuam  humiles  arbores  ,  fruticeta.  Lucian.  in 
AnthoJ.  Brod.  L.  I.  p.  165.  ou  S^uov  ou  y.xKxxfiV  xvsfxU  -aoTe,  T«g 
5f  fttyiaTxi  -1)  S^b'«f  1?  TsXxTxvov;  o7Ss  x^-F-^'  xxTxysiv.  ubi  obse-va 
lusum  poefae  in  oppos.  ^flov  et  liixi.  Ovid  Rem.  Am.  369.  Sum- 
ma  petit  livor  \  perjlant  altissiina  veiiti.  Senec.  Hippol.  1.  lag. 
yidmota  aetheriis  culmina  sedihus  Euros  excipiunt ,  excipiunt 
Hotos,  insani  Bofeae  minas  imbriferumque  Corum.  Id.  Oed.  8. 
Ut  alta  ventos  semper  excipiunt  juga  :  imperia  sic  excelsa  For- 
tunae  objaeent.  Claudian.  XXXIX.  36.  l^on  ciipit  angustus  Bo. 
reae  certamina  collis ;  Alpes  ille  quatit,  Rhodopiia  culminalas- 
aat.  —  10.  Turres,  wJfyci,  aedificia  alta,  c[uo  celsiora  sunt,  eo 
graviort  catu  deeidvnt,  tanto  gravior  ipsorum  ruina  eit.  Ad  sen- 


—      645      — 

tentiam  Aj)ollod.  fr.  9.  x^v  yaj  jseap  tis  if  »A«Trovoj  fAtrpov sunefi» 
xuXvmtov  iox'  "^ '.v  Suowpstf  lai'"  oy*ou  Sf  /jisydiKov  xTonfx*  yiyveTat  ^i' 
ya.  sj(cs  7«^  tC  A«m3B'{*i'  0  ^3oVo5  (iix^(T»i  ,  a<pxhKii  S'  ixsivovt , 
Hps  Hv  v^laiay  TJ;^)),  tolluntur  in  altum,  ut  lapsu  grWiiore  ru/tnt, 
Clauflian.  in  Ruf.  I.  22.  Facit  etiam  hncJuven.  X.  j05.  numero- 
sa  parabat  excelsae  turris  tabulata,  unde  altior  esset  casus  et 
impulsae  ^^rueceps  immane  ruinae,  —  11.  ii.fulg.  feriunt,  impe- 
tuiit,  oaduiit  in  summos  montes ,  t«  ux^*  ,  cacumina  montium, 
Seneca  liippol.  I132.  Humida  vallis  raros patitur  fulminisictus^ 
Tremfiit  telo  Joiis  altisoni  Caucasus  ingens,  Phrygiumque  ne- 
ifius.  ClaucVian.  1.  l.  V.  38.  Incubuit  numquam  coelestis  flam- 
ma  salictis,  nec  parvi  frutices  iram  meruere  Tonantis ;  ingen- 
tcs  quercus,  annosas  fulminat  ornos.  Totum  vero  tetrastichon 
arlunibravit  Scncc.  Agam.  39.  scra.  nubibus  ipsis  inserta  caput 
turris  pluvio  vapulat  Austro ;  densasque  nemus  spargens  um» 
bras  anaosa  videt  robora  frangi;  feriunt  celsos  fulmina  colles. 
V,  13.  14.  Aherum  vitae  sapienter  inslituendae  praeceplutn : 
In  utracjue  fortuna  animus  tibi  constet ,  neve  secunda  efferatur, 
aut  adversa  deprimatur -,  memor,  Fortunae  easdeni,  quaeNaturae, 
csse  vices,  propriamque  illam  in  ipsa  sui  mutabilitate  servare 
cnnstantiam,  (Boeth.  Cons.  Phil.  II.  1.)  $eu  ut  prtssius  Seneoa 
Questt.  nat.  III.  praef.  in  secundis  nemo  confdat ,  in  adversis 
nemo  deficiat  :  alternae  sunt  vices  rerum.  —  Pectus  bene  prae^ 
paratum  sperat  cef.  docte  et  omate  pro ,  animus  bene ,  sapien- 
ter,  fortiter  praeparat.  obfirmat  sese  adversus  tjuamcuiicjue  sortis 
mutationem  ;  adeocjue  sperat  infestis  in  adversa  fortuna  olte- 
ram  sortem,  melioris  sortis  spe  erigitur;  in  seeundis  contra  re. 
bus  metuit  alteram,  contrariam  sortem,  .Tdeocjue  in  re  prospera 
non  luxuriat  (Ovid.  A.  A.  II.  487)  sed  praecipit,  ac  confirmat 
96  adversus  ingruentem  adversam  fortunam-  Omnes  fere  Intpp. 
p.  bene  praep.  explicant:  studiis  pbilosophicis  ,  sapientia  usuqae 
vitae  manitum  ;  indocte,  saltem  parum  *apte  h.  1.  Senec.  Ep. 
XVIII.  In  ipsa  securitate  animus  ad  dijficilia  se  praeparet ,  et 
eontra  injurias  fortunae  inter  beneficia  firmetur,  Quem  in  ipsa 
re  trepidare  nolueris,  ante  rem  exerce.  Id.  ep.  CVlf.  Praepare- 
iur  animus  contra  omnia,  —  Nemo  non  fortius  ad  id ,  cui  tc 
diu  composuerat,  accessit^  et  dur}s  quoque,  si praemeditata  eranty 
obstitit.  At  contra  imparaius  etiam  levissima  ecepavit ^  cet. 
Adde  Senec.  Hippob  994.  Cum  alteio  sententiae  commale  conci' 


—      646       — 

iiit  frajm.  Comici:  (in  Grotii  Exc.  p.  giSO  TlfxTrm  k»Xms  lAifJLr. 

VlJffO    Tt,i    Su<J»^af/'«5*    i    7«{     TO    ■SSfi<t.)(S(V     ^S     TU     n^»TTOfACvcV    CKOWH, 

—  15.  Naiura  hoc,  quod  vides^  regnum  mutationibus  temperat. 
Nubilo  serena  succedunt;  turbantur  maria ,  cum  quieverunt : 
jfiant  invicem  venti;  noctcm  dies  sequitur:  pars  coeli  consurgit, 
pars  mergitur:  contrariis  rerum  aeternitas  constat.  Ad  hanc 
Ifgem  animus  noster  aptandus  c.5/,  Sereo.E]'.  CVll.  i^tiam  Boeth. 
Consol,  Philos,  II.  pr,  2.  ubi  Portunam  ita  lcc|aeiitem  inducit  : 
An  ego  sola  meum  jus  exercere  prohlheborl  Licet  coelo  proferm 
re  lucidos  dies,  eosdem  tenebrosis  noctibus  condere.  Licet  anno 
terrae  vultum  nunc  Jloribus  frugihusque  redimire  ,  nunc  nimbis 
frigoribusque  confundce,  cet.  Vide  qua  «fa^yf/aeandem  fienten- 
tiam  Noster  extulerit.  Generalis  notio  erat  :  Natura  suas  vicea 
experifur,  continuo  immutatur  ejus  facies.  Pro  hac  poeta  :  Jupi- 
ier ,  tanquam  omnis  tempestatis  arbiter  (v.  ad  I.  12.  15.  adde 
Aristoph.  Avv.  l5o8.  t/  -yoip  J  Zguj  »ro;«V;  iwen^ficli^ei  txs  vsflikcts, 
7)  ovvvepci,)  reducit  hiemes,  adducit  h,;  «ed  alternm  non  sine 
•»irtute  positum  videtnr,  utpote  in  re  ,  cjuae  iteratis  vicibus  acci- 
dit,  designanda.  Sic  Sol  siccos  dies  refert  III.  29.  20.  bruma  re- 
turrit  iners  IV.  7.  12.  —  informes,  ouae  gratam  naturae  faciem 
deformant,  squalidae,  tristes.  Deformem  hiemem  similiter  dixit 
Sii.  III.  489.  et  Juven.  IV.  58. — idem  J«mmwt;(r/,  pellit,  adeocjue 
serenitatem  reducit.  Sententia  salis  expedita:  laetis  tristia,tri- 
stibus  laela  invicem  snccedunt.  Idem  orationis  color  in  fragm.' 
Comici  apud  Grot.  in  Exc.  p.  913.  Xs/iwwi'  /wfT«/3«XAf«  paSiW  t\s 
«liSiav  ;  et  Theocr.  S.  41.  et  43*  ©«f  £'>  ;^p>)  ,  f'Af  B«'rr«*  tci.)^ 
uj^iov  eaocT  oifAiivov,  X»  7,s_is  aAAo«a  jWsi'  ncKei  a.iS^ios  ,  ctkKoK»  &' 
vci^  Splendtt  saepe,  ast  idem  nimbis  interdum  nigret,  ut  ferre 
ad  verbum  Attius,  cnjus  fr.  exsfal  apudNonium;  v.  Fragm.  poett. 
lat.  Stepb.  p.  17. 

V.  17.  sqq.  Posteriorem  sententiam  jam  amplificat  et  exor" 
nat  poeta.  Aurea  vero  plane  penitusc{ue  animo  infij^enda  sen- 
tentia ,  cjua  te ,  aerumnis  miseriiscjue ,  cjuas  ingenuus  pudor 
proferre  vetat ,  oneVatum  atcjue  obrutum  ,  erigas  et  confirmes  : 
Non,  si  male  nunc ,  si  nunc  pessima  rerum  tuarum  est  con- 
dilio  ,  cujus  molesfi^simus  sensus  te  vel  a  jucundissimis  sfndiis 
aubinde  avocet  ,  et  oUm  sic  erit ,  eadem  perdurabit ;  laetiora 
alifjuando  his  trisfissimis  succedent  tempora. —  iS,  Necjue  enim 
Dii   semper  irascuntur    hominibus,    h.    iis  calamitates    infligunt; 


—      647      — 

led  et  alicTuando  sunt  laeti  ,  \\.  propitii ,  recreant  homines  mi» 
seriis  oprtssos.  Exquisita  conversione  docfrinatjue  hanc  senten- 
tiam  in-itnixit  poeta.  Pro  Diis  in  genere  est  Apollo;  is  laetaa 
ejt ,  ubi  citharam  pulsat ;  tristis  contra  atcjue  iratus,  arcn  adduc» 
to.  Orafio  in  his  ornatissima.  Apollo  suscitat,  excitat  Musam^ 
elicit ,  eclif  sonos  ,  pulsa  ri/Aara,  tacfis  cbordis  sysipii  (iic  Mu- 
saea  mele  per  chordas  ejrpergefacta  Lucref.  II.  4'3>  contra  Moi>- 
«6c  *(iTzvo%  vzs  »vTVyi  \,o(iioiv  Eurip.  Hippol  H.  il35-)  sffSi^^n 
( V.  c.  Theocr.  XXI.  21.)  'Movanv.  Graecum  loc^uendi  usum 
fac^ile  observes.  Sic  Pan  Honi.  H.  in  eund.  v,  iS-  ^cv>[y.!tv  '^'r» 
MoxJaeiv  (i3C(stv  ,  idem  Eurip.  El.  703.  MoiJffocv  io5i>3poov  iv 
xoeXa/wo/j  T:veciv ,  et  Alcaeo  Mess.  c.  XH.  (Anal.  Br.  I.  489.)  MoiJ- 
•«V  f/i/anfii'  ytiKtai  dicitur.  'Movax  /ixpviipoy.oi  ctvkaiv  eadem  ra» 
tione  dicilur  Arisfoph.  Nub,  312.  —  facente/n  ,  oimr.fiKe\v 
(  Callim.  H.  Ap.  12.)  ad  citharam  prcprie  spectat  ,  cjuae  ali- 
cjuamdiu  scpo^ifa  fuerat  ;  sed  suaviter  ra>  Musam  adjectum. 
Ceterum  Apollo  xi2ci;>i^MV  in  Monumni.  anticjnis  satis  ohvius , 
ubi  Te  xsx,-p^os ,  ciuod  in  ejus  cre  animadvertitur ,  vultum  ejns 
laetitia  diffusum  designare  videtur.  —  19.  20.  Non  semper  pe- 
stem,  ac  calamifates  immittit,  arcu  tenio  ,  telis  jacfis.  His 
enim  illa  infligi  ab  ApoUine  credifa  ;    res  notissinia  vol  ex  Hom. 

II.  I.  59.  Adde  Sfat.  Th.  I.  658.  Hinc  mitis  placidusque  ideni 
condito  telo  dicifur  Carm.  Saec-  33.  Cetc>rum  eadem  imagine 
Salei.  Bass.  ad  Pison.  140.  ( Wernsdorf.  Foet.  min.  IV.  262.) 
Ignea  quin  etiam  Superum  pater  nrma  recondit  ,  et ,  Ganyme* 
deae  repetens  convivia  mensae ,  pocula  sumit  ea ,  qua  gessit  ful' 
mina ,    dextra. 

V.  2i, —  24.  Quocitc^  adpare ,  esto,  praesta  te  animosumy 
fJLiy»Kop('jv» ,  (jui  malis  non  succuml)at ,  erecfum  ,  ac  fortern 
\n  rebus  angustis ,  adversis  ;  animi  forfitudinem  et  constan- 
tiam  rebus  adversis  oppone.  P\.es  artae  similifer  Sil.  XIII.  773. 
Pigra    extulit  artis    haud  unquam  sese   virtus  ,    ferre  ut  Juven. 

III.  \^Lf.  Haud  facile  emergunt ,  quorum  virtutibus  obstat  xe* 
angasta  domi.  Cf.  Burm.  ad  Nemes.  p.  529.  —  22.  idem 
in  secundis  rebus  ne  animos  tollas ,  moderalo  secundam  fortu- 
ram  fer  aninio.  Senec.  Ep.  XCVIII.  rectus  atque  integer  — 
dura  atque  aspera  ferendi  scientia  moUit;  idemque  et  secunda 
grate  accipit  modestequj ,  et  adversa  constanter  atque  fortiter. 
€f.    III.    27.   74.    et   IV.    c;.    35.    36.      Docta    hanc  sententiam 


—       648       — 

allegoria,  a  iiavigat'one ,  fruatum  solenni  niore  vita  compara- 
tur ,  Hucta,  repraesentat  poela.  Vela  vento  secundo  nimium 
lurgida  (  ita  junge  )  conirahes  ,  tempera,  inoiltrare  cursum  na. 
vis ,  vento  secundo  ahreptae ,  adductis ,  demissis  velis.  Ovid. 
Trist.  III.  4.  32.  formida  nimium  subllmia  semper ,  propositique 
memor  contrahe  vela  tui.  Senec  Epp.  XIX.  Hic  tc  exitus  ma- 
net ,  nisi  jam  contrahas  vela,  nisi  terram  leges.  Propert.  III. 
7,  30.  in  tenues  humilem  te  colligis  umbras ,  velorum  pleno* 
suhtrahis  ipse  sinus.  Eadem  a  navigaiione  pelita  imagine  Pind. 
Isthm.  A.  10  aXAorf  S  a.KXoioi  oxi^oi  zsdvTxf  kvSiimjiov!  fjraiVffuui/ fA.«v- 
vci.  Epi?r.  «^fffw.  I3CCXLI1I.  (Anal.  Br.  III.  313.)  Z-^jS/  xciKa>v 
TilvM  ovfiov  evpfoavva  ,  uti  emendavit  hos  vv.  Aalken.  in  Diatr. 
Eurip.  p.  233.  Paulo  aliter  Eurip.  Ir.  Inus  n.  XIX.  |W-ot  ' 
sCrv^ovaai  ^ixactv  y\vla.v  ;(^aA«  ,  xaauis  ti  !rpa.aaova'  fXwiSss  xc^VY,i 
fX°^'  et  Seneca  de  Tranqu.  IX.  Non  pofest ,  inquam,  tanta  varie- 
tas  et  iniquitas  casuum  ita  depelli,  ut  non  multum  procellarum 
irruat  magna  armamenta  pandenlihus ;  cogenda^  in  arctfm 
res  sunt ,    ut  tela  in  vanum  cadant. 


ARGUMENTUM.  XI. 


.IVLonet  alqne  exhortatur  piiinctium  hoc  car^ 
mine  poeta ,  at  missis  oninibus ,  r/uae  ani- 
muni  disturbare  possint  :  se  totam  hilaritati 
tradat  ,  vitn/nque  quain  jucandissime  trans- 
igat  ;  fjuandoquidem  vana  prorsus  omnis  fu- 
turi  sollicitndo  sit  in  tam  angusto  vitae  tcr- 
mino ,  illudque  maxime  aetatis  tempus ,  quod 
fruendis  iiitae  voluptatibus  unice  adcommo- 
dum  sit  ,  citissime  praeterlabatiir.  Tum  in- 
surqit  poetae  adfectusj  illicoque  genio  vino 
atque   epulis   litandum   suadet.      puo  quidem 


—      649      ~ 

ariificio  singiilari  totam  carmen  animari ^ 
legtntiumqiie  sensas  vivide  inipelli  ad  laeli- 
iiamqiie  pertrahi  ^  vel  liebetiores  intelligent. 
Omnino  ,  r/unm  idem  argumentum  saepius  iis- 
demquejere  momentis,  quod  quidem  vix  ali- 
ier  jieri  poterat,  pertractaverit  poeta  ^  nber- 
iatem  ingenii  ejus  vel  inde  cognoscere  licet , 
quod  et  totius  carminis  habitum  >  et  singulas 
sententias  phantasmatum  varieiate  ,  divcrso- 
que  orationis  cultu  ita  rejinxerit ,  ut  novam 
semper  tibi  Jaciem  objici ,  novumque  argu- 
mentnm  periractari  tibi  persuadeas.  Cete- 
Tum  de  (^uinctio  hoc  Hirpino  ,  ad  quem  hoc 
carmen  et  Ep.  16.  /.  1.  scripsii  poeta ,  niliil 
aliande  conslat  :  Juisse  euni  naiura  anxium, 
reiqne  suae ,  Juturi  metu  ,  paullo  inientio- 
rem  et  si  ex  ipso  carmine  haiid  iemere  statu- 
ere  licei  :  parum  tamen  recte  Jacere  viden- 
tur  ii,  qui  Quinctiam  vere  de  Cantahris  et 
Scythis  laborasse ,  indeque  agris  suis  metu- 
isse  ^  ex  iniiio  carminis  colligani ,  immemo- 
res  prorsas,  speciali  metus  genere,  qtiod  tem- 
pora  ista  suppeditarent ,  soHicitudinis  notio- 
nem  a  poeta  designari  solere.  Cj-  /.  26.  uhi 
similiter  tamultuati  intpp.  Ex  hoc  autem 
ornatu  poetico  plane  perspicuum  Jit  .  scri' 
ptum  hoc  carmen  ante  a.  DCCXXXiy .  quo 
demum  Cantabros  ab  Augasto  perdomltos  Scy- 
ihasque  a  Eentulo  repressos  esse   constal. 

Adnolationes. 

V,  1.  —  4.  Ex(|uisifa  ac  <locta  ronvcrsio  sententiae  prima- 
riae :  Sectare  vitae  voluptates,  hilorem  sume  dieni ,  indnlgi» 
genio.  Pro  hoc  inversa  ratione  err.t  ;  Nulla  animuni  tuum  cox\- 
iurbci   sollicituclo,    omnia ,     (porum   sensus  molestus     est   et    in- 


—      650      — 

)ucundus,    a  fe  aliena  cxistimato.     Vide ,   qua  arte  haho  sententi- 
am  exomaverit  poeta.     Remittas,  mittas,    omitlas   ( ut   I.  Sg-  3. 
III.  29.11.  V,  13.  7.)  noli  qiiaerere  ^   sollicitus  esse  (  v.  ad  I.    9. 
l3. )    ne    angaris  animo,     ne    periculorum    impendentium    metu 
excrucieris.      Pro  periculis    in    genere    specialiori    notione    poe- 
la :    cjuae  bella  nobis  immineant;    et  pro  hoc ,    e  temporum  isto- 
ram  ratione:    quid    Cantaber  et  Scythes ^    Cantabri  et  Scythae  , 
gentes   bellicosae,   (  ad   utrunupe  cnim  refer  )  cogitent ,    minen- 
tur    (ut  Virgil.     Ge.  I.  4^2.)     nam    Cantabri    et    Scythae    novas 
rts  niolitnri    sint  ,     bello   ( cjuam    notionem  tm   beHicosut    docte 
indidit  poeta)  nos  ad^ressuri  sint.    Cantabriet  Scylhae,  Istriadco- 
iae,     ad    partes    vocantur,     cum    dilectu ;    nam    hi  crebris  incur- 
«ionibus   tmes    Romanorum     fatigabant ,     v.     ad   IF.    9.    23.)    illi 
autem  pertinaci   in    rebellando    erant    animo.     (Flor.  IV.    12,) 
—  Adria ,   niari    Adriatico   objecto  opposito ,    (ut  Virg.  Aen.  X. 
377«  maris  magnaclaudit,  nos  obiice  pontus)  interjecto  divisus  , 
ab    Italia  sejunctus ,   (  ut   divisi  toto   orbe  Britanni  Virg.  Ecb  I. 
67.  adde   Catull.  LXIV.  179.  )   qui    ultra  mare    Adriaticum  habi- 
tat,   longe   adeo  a  nobis    dissitus   est.     Neque  enim  ita  accipien- 
dum,    ac   si    Scythae   litorales     niaris  Adricitici    plagas  tenuerint  , 
cum   Illyricum   et    Pannonia    inter  eas    et     Scythas    inttrsit  ;   sed 
illud  potisjimum   nominat  poeta ,    tjuo  major   locorum  longinqui- 
tas   ditlicultascjue   rei  adpareat.      Adjecta    vero  haec  a    poeta    ad 
exornanciam  sententiam ;     nihil    amplius.      Fuere    tamen ,     (|ui  , 
forte    his  maxime    inducfi  ,    Quinctium  vere  de  his  populis  labo- 
rasse  ,  ac  ,  ne  forte  in  Ifaliam  descenderent,  metuisse  ,  satis  in- 
docte    inde  colligerent.     Sed    eadem    est    in    his    poetica    ratio  , 
ijuae    I.    s6.  3.  5.    —   4.    neve    metu    futuri ,    ne  alicjuando    defi- 
ciat ,    unde    vitam    toleres ,    conturberis  ,     sicque  praesentis  tem- 
poris   fructum    tibi  auferri   sinas,    quutn    paucis    opus    sit   ad    vi- 
tam    beate   agendam.      Jam   expende    doctam    brevitatem  ,     ciua 
vim    vulgari    huic  sentcntiae    adjecit :    trepides    aevi    sc.    causa  , 
soUicitus  3is  de  eo,   unde  vivas;  cum  vifa  pauca  poscat ,    paucis 
indigeat   in  usum  ,   ut    ea   perfruaris.     Mire    alii  novum   hoc  de 
vita     jucunde    fransigenda    praeceptum     cum    antecedentilnis   co» 
haerere ,     Quincfiumcjue ,     ciuom     aliciuem    bonorum     suorum    ex 
istorum    populorum     incursionibus     jacturam    metuisse     ponunt, 
eo   consolari    volunt     Horatium  ,     cjuod   ad    vitam     sastentandam 
paucis  natura  opus  habeat,    iiludfjue  adeo  damiium  aecj[ao  fereM* 


—      t)5i      *- 

dum  sit  animo.  Sic^uid  omnino  argutandum ,  mallem  Quin- 
ctium  augentlae  rei  paullo  intentiorem ,  cjui  adeo  partis  abstine- 
ret  ,  vitaeque  jibi  ipse  fructum  inlerciperet ,  his  a  poeta  leviter 
notatum  clicere« 

V.  5  —  8.  j4etas  enim  juvenilis  ,  cjuae  sola  fruendis  vitae 
deliciis  apta  est ,  quatn  clto  ( TjbuU.  1.  4.  87.  _)  transiii]  Sua- 
vissimo  Phantasmate  hoc  repraesentavit  Horatius.  Duin  in  pri- 
ma  aetate  constituti  sumns,  atlest  ad  latus  Juventas  dea  cuni 
commitatu  suo  ,  J^ecore  ,  ylmoribus ,  Somno  ;  dum  aetate  pro- 
vehimur,  iUa  a  Sanectute  ^  quac  nos  excipit ,  pulsa  retro  fugit  ^ 
recedit,  nos  deserit.  Scilicet  nobilitavit  sic  poeta  vulgarem  lo- 
<|uendi  rationem ,  (jua  anni ,  quos  vixerimus,  recedercy  quosque 
attingimus,  venire  dicuntur.  Noster  A.  P.  175-  Multa  ferunt 
anni  venientes  commoda  secum,  multa  recedentes  adimunt.  Stat. 
Theb.  III.  215.  Juxta  ilii  Rnis  et  aetaS  tota  retro,  Levem  Ju- 
ventam  quo  sensu  h.  1.  Horatias  dixerit ,  vix  certo  pronuntiare 
licet.  Potest  oppositum  videri  senectuti  gravi  ,  severae  ,  ut 
apud  Tib.  1.  1,  73.  Nunc  levis  est  tractanda  Venus,  Esset  adeo 
Juventas  in  lusibus  occupata,  amori  vacans,  ut  I.  6.  15-  et 
alibi,  Potest  et  jungi:  levis  fugit ,  h.  celerrime  aufugit,  sa- 
tis  docta  et  apta  h.  1.  ratione.  Cf.  Virg.  Aen.  V.  819.  VI.  I7. 
Praestat  tamen  vel  sic,  meo  quidem  judicio,  pro  perpetuo  Ju- 
ventae  epitheto  accipere  h.  1.,  ut  Juv.  levis  sit  imberbis,  mol- 
lis,  tenera,  ut  oppon.  Senectuti  aridae,  rugosae.  Sic  levis  Agyi- 
eus ,  Kiios  h-r.kvoLV ,  IV.  6.  28.  quatenus  aeterna  est  Phoebo  ju- 
ventus  TibuU.  I.  4.  37.  —  Uecor,  pulchritudo,  quae  e  con- 
cinno  membrorum  habitu  elucet.  Nota  TibuUi  :  Illam  quid- 
quid  ugit,  cjuocjuovestigia  movit ,  componit  furtim  subsequitur- 
ijue  Decor,  —  arida  pellente  cef.  Continuanda  poetae  sic  erat 
oratio:  fugit  (fugiunt)  Juventas  et  Decor. ,  a  seneclute  pulsi,  ac- 
cedente  Senectft;  sed  istis  doctp  Juventae  comites  substituit, 
Amores  et  Somnum.  Canities ,  Senectus  (ut  I.  9.  17.)  arida 
sicca,  macilenta,  rugosa.  v.  ad  I.  25.  19.  adde  Claudian.  in 
Eutrop.  I.  269.  —  pellit  Amores ,  respuit ,  exstinguit  amo- 
rem,  tJ  vijpas  xiiv  K\>%gtv  ;t;;a/f£/v  ««  Euiip.  fr.  Aeol.  n.  XIX. 
—  lascivQS ,  TpotpivTX!  ^  lusibus  dediJos  ,  perpetuo  Amoris  et  ac- 
tatis  juvenilis  epitheto.  — faciUs  Somnus,  qui  facile  obrepit, 
oppos.    senum   insomnits. 

V.   p.   Solennis  fere  a  naturae   vicissitudine    juventutis   cito 


—      652      — 

transeuntis  ducta  imago.  Eodem  plane  colore  Tlball.  I.  4« 
2  8.  transiit  aetas  quam  cito!  non  segnis  stat  remtutve  dies. 
Quam  cito  purpureos  deperdit  terra  colores  !  quam  cito  formo' 
sas  populus  alba  comas.  Strato  LXXIII.  3.  4«  «v^os  V«f  5 
xxKKoi  'i<Tov  x.fov'(,v  iari  Kec^ovr*  ,  rv^/TO.  B'  J/xoC  pSovstuv  s^ffAUfeivt 
Xfovof.  Honor ,  decus  ,  pulchritudo  (  ut  saepissinie  poetis)  llo» 
lum  non  eadem  semper  est  ^  mutatur ,  non  perdnrat,  perit,  flo- 
res  cito  flaccescunt.  —  10.  Neijue  luna  uno  eodcmcjue  vultu  ru- 
bens  nitet ,  quod  copia  poetica  dietum  pro,  rubet,  nitet,  re- 
splendet ;  luna  non  eandem  faciem  servat ,  variat  vultum  ,  cre- 
scendo  ac  decrescendo  ;  unde  optime  temporum  decursio  facta 
perspicitur.  Cf.  II.  rg.  16.  Male  alii  de  rubicundo  Lunae  color© 
hic  cogitant.  —  n.  12.  Quum  igitur  res  omnes  fluxae  sint  ,  ir» 
tanta  aetatis  juvenilis  brevitate  ,  quid  fatigas  ^  exerces,  adfligis 
animum  consiliis ,  quid  consilia  capis  aeterna,  quae  vi^ae  huma- 
nae  spatium  egrediuntur  ;  tanquam  immortalis  sis ;  cur  futu» 
ri  temporis  cegitatione  perturbaris,  curis  animum  obruis  mi- 
norem ,  quibus  par  nonest,  quibus  succumbit,  tjuibus  penitus 
adfligitur.  Forte  tamen  major  vis  sententiae  accedit,  si  explices  , 
quid  curis  futuri  tantopere  te  excrucias,  tancjuam  aeternum 
victurus  sis,  cum  minor  sis ,  cum  vitae  tnae  breve  admodum  sit 
spatium,  ut  ammus /wiwor  opponatur  aeternis  consiliis,  curis  de 
vjta  sempiterna. 

V.  i3.  scjq.  Quin  abjice  vanas  istas  curas ,  nec  praesens  , 
<juo  fruilicet,  temere  tibi  elabi  tempus  sine.  Solennis  Horatii 
ab  angasto  eodemcjue  incerto  vitae  termino,  ne  praesentis  tem» 
poris  fructum  deseramus,  aut  in  crastinum  differamus ,  admoni- 
tjo.  Cf.  I.  4.  15,  et  <j,  13.  II.  3-  15.  IV.  7.  7.  et  i2.  26.  V. 
13.  3.  Miram  vero  ev»iyiiuv  habet ,  cjuod  poeta,  in  aliis  hi- 
laritatis  sensum  excitaturus,  ipse  in  voluptaie  cmasi  bacchatur  , 
illicocjue  compotationem  in  amoena  regione  (qua  ferre  Noster  vi- 
tae  suavitates  dcclarat;  v.  II.  3.  9.  et  ad  I.  1.  19.)  jubet  instru- 
ere ,  instructamcpe  jam  animo  praecipiens  convivas 'ad  biben- 
dum  exhortatnr.  Cf.  II.  3.  9.  scjcj.  Ipsam  cjuocjue  orationem  vivido 
hoc  poetae  adfectu  adflatam  animatamcrue  facile  observes-  Pro 
umbra  arborum  in  genere  cum  dilectu  memorantur  pinus  et  pla- 
tanus ,  cjuandocjuidem  ista  arbor  patulis  diffusa  ramis,  (Cic.  de 
Orat.  I.  7.)  diJi.pi\xpiis  (Apoll.  Rh.  11.  fi^.)  potantihus  umbras 
minittrat  t    Virg,  Ge.    !¥•    146.   Facit,  hac    Platonis    locus    in 


—      653      — 

PIiae(!r.  p.  338-  ^'''i  y^f  vXxruvos  ocvr/]  fA»\*  eiiJi^iKx0i)S  ts  ^ 
i\J'/iX(5  ,  Toy  Tf  «yvou  To  vvj-of  i  ro  ouffx/o>'  xxyxxKov.  Cf.  Wernsd- 
ad  Poet.  Min.  III.  p.  271.  Ad  sententiam  poetae  forte  specta- 
hi\i  rhlotae  locns  ,  cujus  fragm.  exstat  apud  Athen,  V.  p.  192. 
Op.^ax^ySxi  ziKxTxvM  kxai-t)  Szo  ,  uti  feliciter  illucl  aanavit  amiciss. 
Heinrich,  Obss.  p.  5f),  —  Vel  vel  praeclare  poetam  morae  im- 
pafienteni  designat ;  ufi  nec  tm  kac  suavitas  sua  deest,  —  sic 
temere  ovTwai  xxSt^lfxsvoi  (  v.  Abresch.  Animadvv.  ad  Aeschyl. 
T.  II.  p,  597.  )  ivii}x'gv»s ,  fusi  per  herbam ,  membris   stratis,  ut 

I.  1.  21.  Sic  Stat.  Th.  X.  27tj.  temere  expUcitus  stratis  dicitur  , 
membris  somno  resolutis.  —  et  rosa  odorati  capillos ,  ornate 
pro  rosis  odoris,  roseis  sertis  redimltos  habentes  capillos,  ca- 
put  roseis  sertis  coronantes.  v.  ad  I.  5.  !•  —  canos ,  albe- 
scentes  ,  qui  adeo  nos  de  senectute  accedente  admoneant. 
Forfe  Quinctins  mnjor  natu  erat  ;  forte  etiam,  hoccjue  verius  pu- 
to,  graecum  Horatius  ante  oculos  habuit  exemplum.  Anacr. 
XXXA'1.  KoXlxl  aTi$ovai  xcifd'  Soj  uS'»ip  ,  fixK'  oivov  ,  ci 
wxT'  cjui  locus  mire  cjnocrue  cnm  scicr.  conspiraf.  —  nardi 
unguentum  pretiosissimuni  veteribus  habitum.  v.  Plin.  XH,  12. 
cf.  Medical  Facfs  T.  i.  p.  67.  vxp^^oKiniis  nKoX(i,fJi.o\)i  dixit  My- 
rin.  II.  4-  (  Anal.  Br,  II.  107. )  Eandem  vocem  Callimachi  fr. 
CVI.  2.  Pxv3x  aOv  evoSf^oit  «KpatX/»-/)  are^xvoit  hand  infelicifet 
ingerebat  Toup.  ad  Suid  III.  55.  legendo  ?xvSm  vxp^oKinrj. 
—  Assyria  v.  ad  I.  3l.  >2.  et  II.  7.  8-  17.  Evius  Bacchus 
dissipat ,  abigit,  pellit  animo  curas ,  oTmv  toi ,  MsieKxs,  Ssoi 
irci'<i<Jav    9v/)Toys    xvSfMZioiaiv    oi~oax:-^daxi    ixsKs^uixt    apud    Athen. 

II.  1.  p.  35.  Nota  Anacreontca  (IV,  18.):  axs^xaxi  SiKat  f*sptf*m 
V«j,  Theogn,  863-  Toil  ttiVuiI'  «'»&  f/.sv  yxKsnxt  axs^xasis  fAsKs- 
Suvxs  cet.  Cf.  I.  18.  4-  II.  7-  21.  — -  edaces ,  -/Mioy.ofovs  fj.s- 
Ks^ivxs  (  Hesiod.  spy.  66.)  aegritudinem ,  cjiiae  lacerat ,  exest 
animum ,  planeque  conjicit ,  ut  Cic.  Tuscul.  III.  27.  Sic  Tity- 
um  e.zest  anxius  angor  apud  Lucref.  III.  lOOS-  penitus  moestat 
exedit  cura  medullas  Caful!.  LXA'I.  23.  cf.  Ruhnhen.  Ep.  Cr, 
L  p.  81. 

V.  ig — 2.0.  Repleanfur  vino  pocula  ;  pro  hcJc  e  veteri  more: 
Misceatur  ,  tempereiur  ^inum  arrua,  Similiter  increpat  puerum 
Tibull.  III.  6.  57.  Naida  Bacchus  amat:  cessas ,  o  lente  mi- 
nisterl  temperet  annosum  Marcia  lympha  merum.  et  ib.  v. 
j.    Larga  puer^    ( apage    illnd    frigidum,    cjuod    libros    obsediti 


-      654      -    . 

care  puer)  madeant  generoio  pocula  BaccJto'  i,  nohis  pronm 
funde  Faletna  rnanu.  Observa  exquipitum  orationjs  ornatum. 
Pro  %ino  est  Falernum ,  tancpam  praestantius ;  et  pro  Falerno 
s\x\^X  pocula  Falerni  (\it  pocula  AJassici  I.  l.  19.)  ardentis  ,  ab  ef- 
fectu  ,  namcjue  «^Xof  o;Vou  SspfAxivsi  ( Eurip.  Alc.  761.)  corpus, 
Hinc  praeclare  restinguere  est  pro  ,  temperare  merom  lympka 
praetereunte ,  e  proximo  fonte  petita,  acjua  admixta  ,  miscerei 
vinum. 

V.  21  —  24.  Adsit  psaltria.  Hae  enim  in  commissationihus 
aclhiberi  solitae.  v.  I.  36*  13.  Scortum  vocat  poeta,  c|uoc1  ista- 
rum  pudor  facile  expugnari  poterat.  Quod  vocabulum  non  tam 
abjectum  fuisse  apud  Romanos  ,  vel  bic  locus  ostendit.  • —  devi- 
um  ,  (juocl  in  devia  ,  remota  urbls  parte  ,  in  angiporta  habitat. 
Minus  vulgare  fuisse  scortum ,  parum  recte  cum  Lamb.  et  aliis 
inde  cogas.  Crucju.  fidicinam  domos  oberrantem  intelligebat  ;  at 
ista  domo  elici  non  poterat.  —  eliciet ,  evocabit  domo,  adducet , 
arcesset.  —  22.  Adprime  tutbatum  laetitia  poetae  aninium  decet, 
quod  T^  quis  certam  statim  personam  substituit  ,  puerum  allo* 
tjuendo, — maturet ,  properet  huc,  adsit  illico  cum  lyra.  Plenior 
oratio  postulabat:  maturet  venire.  —  23.  24.  religata  ^  ligata 
comam ,  comas  colligens  innodum,  ne  comae  eleganter  pecten- 
dae  disponendaecjue  studium  moram  adferat,  comtum  ,  cjuo  satis 
comta  videri  debet.  Nisi  poetica  ratione  est  pro  :  coman»  com- 
tam  habens  ,  componens  in  nodum  ,  crinibus  in  nodum  collecfis» 
Talis  vero  habitus  in  monunim.  satis  obvius.  —  more  Lacaenae , 
puellae  Spartanao.  Quae  res  etsi  aliunde  non  constet,  ex  hoc 
ipso  tamen  loco ,  feminas  Spartanas  ita  comtas  fuisse,  abunde 
perspicitur.^ 


ARGUMENTUM.    XIL 

jT.ugusti  res  gestas  a  Maecenate  scribere  juS' 
sus  poeta,   sublimi  huic  argumenio  lyricam 


-      655      *- 

Miisam  snam  ,  quae  levibus  tantum  rehus 
amatoriisque  hidicris  fere  contineatnr ,  om- 
nino  snfficere  neqat ,  ipsumque  Maecenatenv 
vicissini  ,  ut  illud  historice  persequatur  ^  se- 
clnlo  hortatur.  Snmmam  poetae  artijlcium 
in  argumenti  hujustractationefacile  animad- 
vertas.  Dum  enim  lyram  suam  gravioribus 
argumeniis  pertraciandis  convenire  negat, 
in  hoc  ipsa  professione ,  taliumque  argumen- 
iorum  enumeratione  spiritum  prodit  excel- 
^issimum ,  dumque  Augusti  res  gestas  cum  ta- 
libus  exemplis  componit ,  exquisitissime  si- 
mul  eas  extollit.  Simillimi  coloris  est  L,  I. 
c,  6»  Jam  pro  levibus  argumentis,  qiiibus 
se  unice  parem  profltetur ,  in  specie  comme" 
morat  atque  vere  canit  Licymniam  Chaud  du- 
hie  libertinam  aliquani)  cnjus  vehementissi- 
mo  amore  adeo  se  teneri  ait ,  ut  animus ,  in 
hac  defxus ,  ne  aliam  quidem  nunc  cogitati- 
onem  admittat.  Unde  simul  adparet ,  Licym- 
niam  vix  alius ,  quam  Horatii  amicam  habe- 
ri  posse.  Maecenatem  autem  vere  historiam 
j4ugusti  molitum  csse ,  tradit  Plin.  VII.  45. 
Ceterum  idem  argumentum  iisdem  colori- 
bus  expressit  ,  ac  plane  e  Nostro  adumbra- 
vit  Propert.  II.  i. 


Adnotatione.s. 

V.  1.  sqq.  Ego  canendis  ,\ngusfi  lautlibus  planf;  me  imparerrt 
sentio,  res  ejus  gestas  carmine  lyrico,  digne  tlescribendi  faculla- 
tem  mihi  vix- arrogem  ;  multo  melius  tueas  soluta  oratione  perse- 
c[ui  poteris.  Vide  i[aa  dignitate  vulgarem  hanc  sententiam  orna* 
verit.  NoUs,  ne  juhea^,  ne  poscas,  ne  injungas  mihi,  aptaria.  me> 
ut  apfeni,  acloommodem  gravia  carminum  argumenta  citharae mo- 
dis,  citharae  souis  molUbus,  lyrae  molli,  leviori  tantum  arsumen- 


-      656      - 

to  aptae,  ut  graviora  argumenta  ad  lyram  meam  canam.  Invertit 
vero  poela  orationem  ;  nam  proprie  dicendum  eral  aptare  aptos 
eHicere  cltharae  modos  carmini  lyram  ita  temperare,  ut  ejus  so- 
ni  respondeant  cantai,  referant  carminis  argnmentum,  fulibus  vel 
fortius  adductis,  vel  remissis,  vel  plane  immutatjs.  Cf.  Anacr.  I. 
5.  6.  Propert.  II.  8.  14.  Nunc  a/iam  citharam  me  mea  Musa  do- 
cet,  Eadeni  ex<luisitiore  ratione  usus  est  Propert.  III.  2  ,  35. 
Jlaec  hederas  legit  in  thyrsoSy  haec  carm'na  nervis  nptat.  Ap' 
tos  citharae  modos  conciliare  ex  imitatione  Horatii  Hixit  Vestrit. 
Spurinna  I.  j8.  (Poet.  min.  III.  355.^  Forte  tamen  aptare  h.  1. 
simplioiter  est  conjungere,  sociare  ,  ut  IV.  9.  4.  verba  socianda 
chordis.  cf.  Ovid.  Her.  XV.  i3.  Modi  molles  de  argumento  car- 
minum  levi  ,  amatorio,  jocoso.  Cf.  Ovicl.  Trist.  11.  849.  Virg.  Cul. 
34.  v.  ad.  II.  9.  17.  Durus  contra  poeia  (Propert.  11,  25-  45.) 
durus  versus  (Prop.  II.  l.  41.)  de  gravi,  epico  carmine.  Jampro 
granclibus  carminum  argumentis  docte  talia  nonnulla  enumerantur 
a  poeta,  atcjue  ea  cjuidem,  cjuae  satis  illustria  virtutis  Romanae 
documenta  constituunt,  bella  Punica  et  Nimantinum.  Numantia 
Hispaniae  Tarraconensis  urbs,  obsidione  Rcmanorum,  cjuam  per 
annos  XIV.  (juxta  Flor.  JI.  18.)  vel  XX  (juxfa  Strab.  III.  p.  246.) 
insigni  cum  hostium  cladesustinuerat,  funestocrue  interitu  celeberi» 
ma.  Hoc  enim  nomine  ci'ojn«aror«'r»)i'  eam  vocare  videtur  Strabo 
i.  1.  Hinc  bella  longa,  et  Numantiaytfra  dicta  ,  cujus  incolae, 
in  ultimam  rabiem  furoremque  conversi,  duces  suos  seque,  pa- 
triamque  ferro  et  veneno  subjectoque  undique  igne  peremerunt, 
Flor.  1.  1.  —  1.  Bella  Punica  declarat  poeta  per  Hannibalem  et 
pugnas  navales  ad  Siciliam  primo  Punico  bello  gestas  ,  cum  vir- 
tute  ;  nam  Romani  in  bis  superiores  discesserant.  Hannibal  du- 
rus  dicitur,  cujus  nullo  labore  aut  corpus  fatigari ,  aut  animni 
vinci  poterat ;  caloris  ac  frigoris  patientia  par  oet.  Liv.  XXI. 
4.  —  mare  purpureum,  tinctum,  infectum  sanguine  Poeno,  Car- 
thaginiensium,  iruod  totum  inter  Siciliam  Sardiniamque  lacera^ 
tae  Carthaginiensium  rates  naufragij  suo  operuerunt,  Flor.  II. 
2,  Idem  orationis  color  II.  1.  36. 

V.  5  — 8-  Historicis  mythicae  anticjuitatis  exempla  subnectit 
poeta,  solenni  more.  Similis  senfentiarum  procressio  in  Virg. 
Cul.  26.  suu.  Canit  non  pagina/tellum,  Phlegra  Giganten  sparsa 
est  quo  sanguine  tellus ;  nec  Centaureas  Ldpithas  cnmpellit  in 
enses  ,   —   mollia   sed  tenui  percurrere  carmina  versu  gaudati 


—      C57      -- 

ai^de  Prop.  II.  i.  19-40.  —  Lapithas  et  Hylaeum,  Lapitharnm 
cnin  Cci.tauris  piignam,  a  poetis,  cjui  Herculi»  etThesei  res  iiestas 
exponerent,  pertractntam.  Memoratur  et  Melisandri  A«5!/3av<  i 
Ktvrnl^oiv  fxxxfi  Aelian.  XI.  2.  De  hac  fabnla  v.  ad  Ovid.  Met. 
XII.  220.  et  Heyn.  ad  Airg.  Ge.  II.  /^oj.  Cf.  I.  18.  8-  —  saevos 
in  furorem  a  Marte  conjfcctos,  unde  pngiiae  origineni  cjuidam  du- 
cunt.  Cf.  Virgil.  Aen.  VII.  304.  Stat.  Th.  VII.  204.  Simplir  ius 
tamen  fuerit  saevos  accipere  ,  ira  incensos,  furenfes  ,  pugnantes 
cum  Centauris,  cjuod  et  vurius  puto,  quum  vulgarem  narrationem 
(juae  rixae  et  inde  pugnae  ortae  cau.sam  a  Ccntaurorum  ebneta- 
te  ,  libidine  geminata  (Ovid.  I.  1.)  rcpetit  Horatius  h.  1.  sequi 
videatur.  Ebrios  enim  Cerl.uiros  designat  per  Hylaeiim  nimium 
mero,  mero  immoderatc  hausto  incensum,  cum  dilecfu  ;  is  enmi 
Hipuod.imiam  adortus,  pugnae  maxime  aucfor  perhibetur.  Ni- 
DjiUi  mero  adeo  non  simpliciter  est,  vino  inebriatus,  sed,  qui  vi- 
no  largius  poto  calefactus  ad  libidinem  proclivior  factus  erat , 
o.r.^etTi\s  yevCfAevfji  efiSvf^iiv.  —  6-8«  Nec  Gigantomachiam  a  me 
exspeetes.  Hanc  declarat  poeta  per  TeHuris  juvenes,  lilios,  yf^ys- 
i  £/'j,  Gigantas,  Herculea  manu,  ab  Hercule  domitos  ac  prostratos. 
Maximae  in  hac  pugna  parfes  dafae  Herculi;  res  nofa.  Adi  vel 
Apollod.  I.  6.  1.  cf..ad  II.;  19-  21.  —  8.  unde  periculum  cet. 
ornati.«sime  pro,  coelum  esoendere  conantes,  iter  coelo  adfecfan- 
tes.  Unde,  cSiv,  a  quibus  (planeut  I.  ^8'  ^8-)  contremuit  coelum  lo- 
tum  coelum  tremuit  periculum,  cjuorum  incursu  pericJitatum  est,  ex- 
tiinuit,neab  istis  expugnaretur,  coelnm.  Coelum  contremiscif,  diij 
iii  eo  versantibus,  in  terrorem  ronjectis.  Claudian.  de  B.  Get. 
63,  ipsumque  Jovem,  turbante  Typhoeo,  si  fas  est,  tremuissefe- 
runt  cet.  Pro  cotlo  est  fulgens  domus  Saturni  7.a,vCi  «oAiJ^^^pu- 
cTof  o^Koi,  (Kurip.  Hippol-  69.)  quiim  splendide  !  A/of  0^x01' simili- 
ter  coelum  adpellat  Theocr.  XVH.  17.  et  alii.  Fufgorem  noii 
de  coelo  stellis  fnlgentibus  apto' (Virg.  Aen.  XI.  202.)  acceperim, 
secl  quatenus  omni.i  Deorum  aurea  poefis  llncuntur.  Ifa  Home- 
rus  Deorum  sedes  lucidas  (III.  3.  33)-  vorat  JtiMara /w«^/m«i'^okto{, 
«.lyKh^vr %.  —  veteris,  prisci  (v.  Markl.  ad  Sfat.  Silv.  III.  4.  47«) 
OTj/f<j/3urixroo  f*x}(x(.»v,  (uti  Cror.um  Orphetis  vocat  Lapid.  i8- 3l) 
spectat  enim  ejus  (uti  Croni  Gra6c.)  cultus  ad  anticjuissima  tem- 
pora. 

r.  9  —  12.  Nemo  intpp.  de  nexu  horum  vv.  cum  anteccden- 
libus,  ut  ita  clicam ,  grammatico  ne    ypv    cjuidcm  monuit ,    cjuuni 

J.  ^anb,  T  t 


—      Cd8      — 

tamen  facile  qniicjue  in  ri  que  tm  tu  acljeoto  liaereat»  Scilicet 
>-ulgaris  connectendae  orationis  modus  erat  :  Nolis  exponi  a  me 
bellum  Numantinum,  aut  Punicum ,  Lapitharnm  cum  Centaurit 
pugnam,  Gigantomachiam,  et  res  a  Caesare  egregie  gestas,  quas 
tu  multo  melius  cet.  Sed ,  ne  enumeratio  talium  argumentorum 
uno  contexlu  adposita,  ju»to  protractior  videretur,  variavit  ora- 
tionem,  ipsicjue  transitioni  posterius  membrum ,  cjuod  solum  ad 
Maecenalem  spectaret ,  poeta  intulit ,  ita  tamen,  ut  incomtioris 
orationis,  qualis  primum  poetae  animo  obversaretur ,  retento  tm 
que  remanserint  vestigia.  Paulo  durioremhanc  rationeni  meo  ju- 
dicio  videri  etsi  non  negem  ;  verissimani  tamen  eaiii  ,  excusan- 
dumuue  hactenus  puto  poetam  ,  ([uod  illud  naturalem  orationis 
ordinem  aperiat,  sicc{ue  perspicnitati  inserviat,  Praeclare  Tero 
poeta  in  Augusti  laudibus,  ad  (^uaj  solas  canendas  euo:  a  Maece- 
nate  excitatum  fuisse  maxime  probabile  est ,  tancjuam  prima- 
rio  argumento  subsistit  ,  eascjue  urbanissima  -  conversione  ip- 
si  Maecenati  celebrandas  delegat,  Melius  tu  dices ,  expones, 
pedestribus  hist.  historia  pedestri,  h.  soluta  oratione  conscripta, 
prosa  oratione  enarrabis  historiam  Augusti,  Pro  hoc  magnifice  , 
proelia  Caes,,  bella  ab  eo  gesta,  aotosc^ue  ejus  triumphos.  Hos 
exornat,  oculiscjue  fere  subjicit  commemorando  regum  colla  duc- 
ta ,  c.  regum  ductorum,  reges  cateni»  collo  circumdatis,  ductos 
ante  currum  triumphalem;  sed  alterum  yQxpinirffov.  Eodem  pla- 
ne  colore  Propert.  II.  1.  33.  Aut  canerein  regum  auratis  circum- 
data  collu  catenis.  Ovid.  Trist.  IV.  2.  45*  CoUaque  Romanae 
praebens  animosa  securi  vincula  fert  illa,  qua  tulit  arma,  ma- 
nu.  —  per  vias  urbis,  maxime  per  Sacram  viam,  (V.  7.  8.  tjuae 
triumphantes  in  Capitolium  ducebat.  —  minacium  ,  ferocium  ad- 
huc,   (ut  Ovid.  1.  1,  31.)  in  ipsa  morte  iras  spirantium. 

V.  13.  Ec|uidem  leyia  tantum  argumenta  tractare  possum ,  in 
lusibns  ac  jocis  unice  Musa  mea  occupatur.  Fro  hoc  suav'ter 
poeta:  Licymniae  soli  vacare  nunc  possum  ,  hnjus  pulchritudo 
ac  grafia  omnes  meas  ad  se  convertit  cogitationes,  in  hujus  lau- 
dibus  celebrandis  nunc  totus  sum.  Suaviter  haec  Augusti  trium- 
phis  opponit  poeta.  Me,  me  cum  vi  repetitum  nt  L  6.  17.  iVox 
convivia,  nos  cet.  Musa  voluit ,  jubet ,  excitat  me  dicere,  can- 
tare,  extoUere  dulces  contus,  suavem  vocem  Lic,  ciuam  scite  ad 
lyram  canat  Licymnia.  Erat  adeo  citharistria  et  psaltria,  uti 
Chlot:  dulcet  dovta  modos   et  citharae  sciem   audit    III.  9'    i^- 


I 


—      659      — 

Alii  ita  jungunf:  Musa  me  vol.  Julces  cantus  dicere  ,  edere,  Li- 
cymniae  (tertio  casu)  Licymniam  celebrare  ;  sed  exciaisitior  est 
altera  ratio,  tjuA  poeta  in  Licymniae  laudes  statim  digreditur. 
Tum  epith.  dulces  «.io  nvllam  fere  vim  habet.  Etiam  scjq.  stant 
pro  altera  ratione.  Dominae,  jimatae  a  me  ;  noto  locruendi  more. 
—  Oculos  lucidum,  \yic\Ae  fulge?ttes,  cV./^«r« /t-ca^jwa/poira,  parte 
tantum  pulchritudinis' ejus  laudata.  —  \k,.  l6.  Et  iiclem ,  constan- 
tiam  ejus  in  amore.  Pectus  Jidum  amoribus  mutuis  animus,  ciui 
iidem  vicissim  servat  in  amore  ,  c[ui  constanter  redamat.  Amor 
hene  mutuus,  (ita  enim  junge-  Male  alii :  bene  Jidum  p.  lancuet) 
qui  alterum  juvat,  muo  heati^simus  sibi  amator  videtur.  Juvathoc, 
Cerintke,  quod  uror,  si  tibi  de  nabis  mutuus  ignis  adest,  Tibull. 
IV.  5.  5- 

V.  17  —  20.  Quae  et  in  cjuovis  saltationis  genere  excellit. 
Non  dedecuit,  dedecet  (iif,plaT'Ji)  eam /erre  pedem,  incedere  (ut 
Tib.  II.  1.  3o.)  h.  decenter  ,  scite  movet  pedem  choris,  T('3j)<x*v 
ti  j^opoi/  i\voi  avv  xyKcclci  (Eurip.  Elecfr.  859.)  Intellige  autem  de 
incessu  chori  ad  gravitatem  composito:  cni  opponitur  /ockj, 
saltatio  ludicra  ,  lasciva,  forte  mimica  ;  cjuo  in  genere  Licym- 
niam  non  dedecebat  certare  cum  aliis ,  cum  \irtute  ea  certare 
poterat ,  in  qno  adeo  eminebat  ,  primas  tenebat.  Jocari  auteni 
proprie  de  mimis ,  Ovid.  Trist.  II.  49/.  —  nec  dedecet  ludentem 
iiv.iiov<sa,v  (  V.  c  Homer.  H.  in  Apoll.  20i.  Hesiod.  Scnd.  Herc. 
282.)  saltantem,  et  hoc  pro  tenui  ,  eam  ,  dare  brachia ,  brachia 
concinne  movet  atcjne  implicat  virginibus ;  cjuam  graphice  !  In 
brachiorum  motu  inter  saltandum  molli  et  ad  numeros  facto  om» 
nino  maxima  virtU3  erat:  unde  frecjuentissima  ejus  rei  mentio 
apud  veteres.  Ovid.  A.  A.  1.  595»  Si  vox  est,  canta  :  si  moUia 
bruchia  ,  salta.  Ibid.  II.  305.  Brachia  saltantis ,  vocem  mirn. 
re  canentis.  Et  III.  349.  Quis  dubitet,  quin  scire  velim  salta» 
re  puellam  ,  ut  moveat  posito  brachia  jussa  mere.  Idem  Re- 
med.  334-  Pac  saltet ,  nescit  si  qua  movere  manum  ef.  et  v, 
754.  Stat.  Silv.  ni.  5.  66.  Candida  seu  molli  diducit  brachia 
motu.  —  20.  In  choreis  ,  in  Dianae  honorem  institutis.  Facile 
intelligitur  ,  ad  domesticam  religionem  festamcjne  laetitiam,  ciua 
ptihlicam  privatim  prosecjuerentur ,  has  referendas  esse  ,  cum 
iibertinae,  cjuae  erat  Licymnia ,  a  publicis  solennibus  istis 
saltationibus  exclusae  essent-  Cf.  A.  P.  232.  Erant  autem  plure» 
per  annum  dies  Dianae  sacri;    unde  «t  celebris  audit  a  Romanit 

T  t  ^ 


—      66o      — 

religiosissinie  culta ;  virgines   autem,   quilniscum  saltat ,    nUidae 
diclae  ,   eleganter  comfae    et  ornatae  ,    ut    in  die,    Dianae  sacro. 
t',21  sqq.   Vulgaris  continuandae  orationis  ratio  ferehat :  Mu- 
sa  me  voluit  «licere  crines  Lic.  pulcherrimos  ;  pro  hoc  ,    ex  ama- 
toris    aflfectu :    cjuos    maximis    opibus    antepnsuerim ,    auro    mihi 
pretiosiores.     Jam    hosce    He    puellae    suae  pulchritudine  sensus , 
cjuos  omnium  vana  amantum  persuasio  esse  existimat,    cum  Mae- 
cenate    communicat  >    hujusque   eleganli  judicio  Licymniae  HoteS 
vel    niaMimis    opibus    potiores    visnm    iri    certo    conliflit.     Atque 
haec  paullo  insolentior  sententiae  inflexio  et  omnino  lyricae  poe- 
seos  inck)li  ,    maxime  vero    amoris ,    tjuem   vehementissimum  ora- 
tio  profiit ,    enthusiasmo  convenit.     Tum  ft^aecenatem  ipsum  istis 
compositionis    ambagibus ,    orationisque    novitate  et  soliti  ordinis 
comniutatione    mire    delectatum    fuisse  consfat    vel  e  Senec.  Ep» 
CXIV.    ad    cujus  ^ustum    Nostrum   se  subinde  composuisse,  vix 
dubitare  licet.     Excusatior  forte  inde  convertendae  orationis  mo- 
dus   vv.    9.    sfjq.     Jam   expende    orationis    vigorem,    et  elocutio- 
nis    virtutes.     Num    iu  velis  permutare ,    permutares ,    sane    tu , 
(juo  sensu  pulchri  contactus  es,   non  permutares  crinem  Lic.  nia- 
ximis    flivitiis  ;    pro  hoc ,     extjuisita   constantique  poetarum  strn- 
cturae    hujus    verbi    (  ut    Gr.    ivrxWd.aaeaS*! ,      uf/.dfisaScci  )     in- 
versione,  crine  opes.   v.  Id  I,   17.2.  Pro  opibus  univcrsis  docte  po- 
suit    poefa   Persicas    Phrygias    et  Arabum.  —    quae  tenuit ,    pos- 
sedit  dives  Achaemenes,  cjuas  amplissimas  habuit  Ach.  primus  Per. 
sarum   rex  ;   omnino  pro :   opes   regum    Persarum ;    quae    in   vul- 
gus     nota*!  ,      cf.    in,    9.   4.    et    L    38.    \.      'Aff(vi rrJof    Ti>/>eei'V'i'Jo« 
oX/iov    eadem    virtute   dixit    Euripid.    Herc    fur.   643.    —    Phry-' 
giae    Mygdenias  opes ,    docte    pro ,    opes  Phrygiae  Mygdoniae> 
Phrygum    a    Mygdonibus ,    Thraciae    populo ,    oriundorum ,    cum 
Myqdonibus   permixforum,      Hos   enim    relicta   Europa  Phrygiae 
partem     insedisse    maxinie    probabile   est.      Phryges    inde   Myg* 
dones    doctiore    nomine   poetis     saepe     dicti.     Ad   septentriona- 
lem    Phrygiae    plagam    Mygdonas    collocat   Strabo    XII.   p.    861. 
Male  Pausan.  X.  27.   p.  864  et  inde  Steph.  Byz.  v.  MuySovi»,   a 
Mygdone   rege   anticjuo    Phrygas    hoc  nomen    traxisse  opinantur. 
—  Pinguii ,     opulentae,    e    solo    pingui   {pingue  Asiae  campos 
memorat  L   Epp.   6.  5.    Cic.   pro    Lege   Manil.   c.  \L.  Asia  tam 
opima  est  et  feriilis,  ut  ei  ubertute  agrorum  —  et  multitudine  ea- 
rum  rerum  ,  quae  e^rportantur ,  facile   omnibus  terris  antecel'- 


—       661       — 

/a/. )  Etiam  Phrygun»  opulentia  satis  celebrata  poclis.  —  24.  *^o- 
mos  plenas ,  opibus  refertas  ,  ^if*»ra  ^fvaov  w\-/fpY)  ,  nti  plenins 
Eurip.  Herc.  fur.  645.  Domum  plenam  similiter  clixil  pro  opu» 
lentn  IV.  i*.  24-  ^l^^ciVi  irX>ipoo/w«i'oi;j  Eurip.  tr.  Dan.  IV.  \. 
Scfxovs  contra  xsvoCf  id.  fr.  Antiop.  XXXIII.  6.  Respectu  di- 
\itiarum  igitur  poefa  dixit  domos  Ar, ;  non  vero  ,  ut  simplicltur 
regionem  istorum  ita  tlesignaret ;  uti  alias  facere  solent  poetae.  Sic 
fioas  domos  Arabiun  Virq.  Ge.  11.  115.  recte  laudat  Burm.  ad 
Prop-  II.  8-  20.  Et  domus  intactae  te  tremit  Arabiae  male 
simnl  Nostro  1.  in  hanc  rem  adducto.  De  Arabum  beatis  gazis 
vide  ad  1.  29.  1.  A  talibus  vero  amantum  deliciis  Maecenatem 
haud  alienum  fuirse  ex  ejus  fragm.  ( apud  Senec.  ep.  CXIV. ) 
farile  colligas:  Quid  si  quis  femintie  cirro  crispatae ,  et 
labris  columbatur?  Ceterum  eandem  hanc  poetae  sententiam 
exhibet  Palladac  ep.  I.  1.  S(j({.  "ifr/S/  rouajc  9r[Kxro  toCs  Kiw»- 
foCi  Tl<xfJipiKiov  zsKo)c»f/.ovs,  'H  Ss  3(of  rovroii  yivvTxi  isKtov, 
v\nt^  'AT:cKKotv  ;^^U(JmJ  ,  cv  ^k  S^v^mv  KpoToof  fsyt/^v^f  Stoo,  Ad  rem 
ac  verba  adposite  Aristaen.  L.  I.  ep.  X.  p.  27.  (ed.  Abr.)  'A<oV- 
TioJ  ov".  a.V  riXh.cl.fxTo  TOV  AIi'Joo  ;^;poool',  oCS^  tov  na.vrat,  xKoZtov 
iaoaTuainv  ■tcjiiro  Ty  xof-p '  5  avy.^-/)(poi  nolvTis  ({jloI  ,  oaoi  fj,^ 
•nu^xwa.^  Tmv  (?<i)Tiy.iv  ociJi<xSe7s. 

V.  25.  Me  vo/uit  JPlasa  dicere  mores  puellae  lepidos ,  nuno 
\  delicias  in  amore  facientis,  nunc  procaris.  Detorquet  cervicem ohm 
sec^uiose  inflectit  caput  ,  xaTixxKa:  «vx^v»  ad  oscula ,  ad  oscu« 
landum  se.  —  Flagrantia  hominis  amore  flagranfis,  perdi- 
te  amantis.  —  «6.  Aut  saevitiu  facili  ,  (jnae  far-ile  expu- 
gnatur  ,  simulata  ,  negat  oacula  ,  (ruippe  cpiae  eripi sibi  ea  mnlto 
magis  gaudeat,  t^uam  is,  (jui  illa  poposcerat  \  egregie  sic^- 
cilis  puellae  saevitia  ostenditur.  —  sg.  Interdum  occupat  rape- 
re y  pBivd  ijiWoi^ova»,  KctnP>a.vovex ,  prior  rapit  oscula  ,  oscuJatur 
nec  poscentem.  Plaut.  Stich.  I.  2.  32.  ferre  advorsum  hominem 
occupemus  osculum.  A  sententia  haud  ablndit  Stratonis  c. 
XLV.  (Anal,  Br.  II.  369.)  Ovx  i^tXuv  ^(piKieis  fjii ,  fiKi  a'  tym 
•vx  iBfKovTK'    tLKoKos  riv  ^ivy» ,     ^vanoKos  -fiv  sittiyai. 


—      662      — 
ARGUMENTUM.    Xlll. 


^armen  hoc  ex  eo  genere  est ,  qiium  rngeni^ 
"um  poetae  a  sensii  alicfuo  ,  aqno  graviter  im- 
pulsum  fuerat  ,  progressum ,  mox  ad  alios 
sensus ,  qui  ex  isto  naturali  idearum  successi- 
one  Jiuunt,  transii,  iisque  ad  Jinem  usque  im- 
jnoratur.  Cf.  I.  5  et  22.  Exsecratus  igitur 
ftrborem  poeta,  cujus  ictu  paene  oppressus 
erat ,  ad  incerlum  cujusqne  fatum  progredi- 
iur ;  tum  idea  mortis  ,  regnique  Plutonii , 
quo  jam  in  eo  Juisset ,  nt  descenderet ,  ita 
omnes  ejus  sensus  occupat  ,  ut  versari  in 
Elysio  inter  priscos  poetas  lyricos ,  Sapplio- 
que  et  Alcaeum  audire  sibi  videatur ;  cujus 
ideae  enthusiasmo  ita  abripitur  ,  ut  ei  ma- 
gnijiceniissime  immoreiur ,  et  cnm  eo  totum 
carmen  Ji.niat.  Praeclarum  vero  hic ,  quod 
poetam  Ly^ricum ,  in  Elj^sium  delaium,  Sap- 
pho  et  y4lcaeus ,  quos  imiiaius  est ,  omnium 
maxime  alliciunt .,  atque  atirahunt ,  eumdem- 
que  omnium  sensum  Jacit.  {Jua  sane  ad  poe- 
tarum  istorum  laudes  conversione  nihil  splen- 
didius  aut  excelleniius  cogitari  potest.  puod 
igitur  incensae  lyrici  poetae  phantasiae  sa- 
tis  adcommodatum  videri  debet .,  rnireris  sa- 
ne ,  hoc  ipsum  reprehendi  potuisse  ab  Homio 
Elem.  crit.  I.    />.  Siy. 

Adnotationes. 

V.  1.  Structura  orationis  initio  carniinis  ininu*  fjuidem  con- 
cinra ,  atcjue  elaborata;  sed  quae  aninnim  poetae  hoc  casu 
perturbatum,    reique  indignitate   conimotum  aHprime  decet.  Se  n- 


—      663       — 

tentia  verbomm  satis  expedita  ;  Nefastus  dies  is  fuit,  quo  ista 
arbor  plantata  fuit;  tum  hominem,  qui  hoc  fecerit,  sceleratis- 
ammm  fuisse  oportet.  De  verhorum  ordine  laboratur.  SuiW, 
Hm  orationis  ronfexta  ita  explicent :  Ille  ^  quicunque  primum 
produxit  te ,  et  nefasto  die  et  sacrilega  manu  ie  posuit  \  porten- 
to»is5ima  orafionis  jtructura.  Pau]lo  melius  Sanadoni  procedit 
rafio:  Quicunque  ille  et  posmt  te  primum^  et  produxit:  illum 
et  parentis  cet.  Ut  quicunque  ille  simpliciter  sit ,  quisquis. 
Quem  tijtiJem  usam  loquendi  a  \Y.  DD.  in  dubium  vocatum 
roliem.  pTta  Jferopert.  II.  9.  1.  Quicunque  ille  fuit ,  puerum  qui 
pinxit  Amorem  y  et  alii.  Sed  et  in  hac  verba  improbe  structa  , 
negligentercjue  abjecta  recte  vituperes.  Novam  viam  aperire 
conatus  est  Oawens  N.  H.  III,  3,  p.  373.  verbis  ita  disjecti» 
dicam,  an  ordinatis  :  ille ,  quicunque  primum  posuit  te  et  die 
nefaito ,  et  manu  sacrilega;  produasit  (\e) ,  arbos,  in  perniciem 
nep.  Tu  tene  hunc  verborum  ordinem:  llle  et  nefasto ,  inau- 
spicato ,  infausto  die  te  posuit,  planfavit,  sevit,  quicunque  pri- 
mum  olim  te  posuit,  oaris  ys  sror'  /iv.  Abruptior  haec  inter- 
jectio  indignantem  poetae  animum  mire  ostendif.  Auctorem 
hujus  facinoris  abominatur,  afc^ue  detestafur;  ejus  adeo,  tjuem 
aversatur,  exquirendi  curam  atcjue  cogitationem  ne  admittit 
cjuidem  in  animum.  Plane  hoc  ex  animi  natura  ductum.  Dies 
quosdam  nefastos ,  h.  cjuibus  parum  feliciter  res  succederent, 
habebat  veterum  supersfitio ,  cjuam  lubenter  poetas  »equi  vi- 
deas ,  cjuod  ad  legentium  animos  tenendos  alicjuam  vim  ha- 
bet.  Cf.  Virg.  Ge.  I.  276,  H.  1.  simpliciter  ab  evenfu  dies  iste 
ita  dictus.  —  et  produxit  ^  edaxit,  aluit ,  coluit  te  manu  sa- 
crilega  impia  ,  scelerata ,  h.  sceleratissimus  is  fuit,  cjui  te  po- 
suit  (nam  et  ad  hanc  f>j)ff/v  spectat ;  sed  docte  poeta  alteri  mem- 
liro  inseruit)  et  ptoduxit ,  non  ,  qaae  gratam  nepotibus  uwbram 
faciura  esses  (^'^irg.  Ge.  II.  Sg.  )  »ed  in  nepotum  perniciem ,  ir» 
hunc  finem ,  ut  posfcria  exitio  esses ,  ne  morte  scelerato  isti 
omnis  nocendi  facultas  praecideretur.  Cui  non  in  mentem 
venit  Callimachi  ep.  VII.  aT/jAiiii'  ixfiT^vi^i ,  fjii>ep«v  hOov , 
ioTs^t  xovpts,  cK  fiiov  /ihhoi^Sui  i^  rfl%t,v  olofJigKX.  H  Se  T^<f(» 
xXiv3ty<fx  KXTiKTavf  KXi^ai  itf aevast  •  ^iuyirt  f^y\TfVir,S  i  Ti<pov 
ei  "Kpoyovoi.  —  in  opprobrium  pagi ,  ut  toti  agro  opprobrio  esse», 
dedecis  adferres,  quod ,  a  scelerato  cjuippe  sata  ac  produrta  , 
caso    tuo  hominem    innocent«m   opprejiura  esse»,    damnum  infli- 


—       664      — 

ctura  esjes  immerenti.  A^el ,  ciuod  ut  sinipliclus ,  ita  et  ve- 
rius  et  elegantius  habucrini ;  cujus,  cjuod  a  scelcsta  jnanu  plan- 
tatn  enutritaijue  es  ,  ceteras  htijus  pagi  arbores ,  quae  trecun» 
in  consortio  (juari  vixerunt ,  pudet.  Praeclarum  vero ,  et  ex 
animi  cenimotioris  afteclu  ductum  hoc  ,  (juod  poeta  non  eum 
aolum  ,  (jui  arborem  posuisset,  tancruam  ultimam  istius  infor- 
tunii  causam ,  ad  quam  fere ,  calamitate  quapiam  adfecti,  ani- 
Jno  progrcdi  solemus  ,  (  v.  ad  I.  3.  g. )  exsecratur ,  aed  et  ipsi 
arbori  ,  rei  inanimatae  ,  cjuae ,  putredine  resoluta,  eum  paene 
oppressisset ,  nocendi  animum  tribnit ,  eicjue  irascitur.  Quo 
et   egregie  facit  orationis  ad    ipsam  arborem  conversio. 

V.  5.  J</q.  Ille  rion  sacrilegus  solum ,  sed  etiam  parricida 
fuit,  hospitem  snum  occidit  ,  venena  mistuit.  Atrocissima  in 
cum  cumulat  poeta  flagitia,  quo  detestabilius  inde  monstrnm  effor- 
maret.  SimJlem  enunierationem  apud  Tibuli.  Ili.  5.  9.  stjq.  eno- 
tarunt  jam  alii.  Observa  poetae  artem  in  varianda  oratione." 
I//e  te  posuit  ^  illum  crediderim  fr, ,  ille  ten.  tractavit.  Paene 
persuadeor ,  ut  credam  illum  parentis  sui  cervicem  \&a\ieo  fre- 
gisse ,  jugulasse,  strangulasse  eum.  Cf.  V.  3.  init.  Frangere 
gulam  laqueo  dixit  Sallust.  Cat.  c.  55.  cervicem  fr.  simpliciter 
etiam  Cicero  alicjuoties.  —  6.  et  hospitem  noctu  occidisse. 
Pro  hoc  ornate :  peneiralla  domus  ,  interiorem  domus  partem  , 
domum  sparsisse  ,  conspersisse  ,  commaculasse  nocturno  cruore , 
C£.ede  hospitis  noctu  patrata.  Hospitii  jus  sanctissimum  habe- 
batur  anticjuis  ,  ejuscjue  viol^iti  vindex  gravissimus  Jupiter  ^s- 
v/of.  Vide ,  ne  in  re  nofa  longior  sini  ,  Spanhem,  ad  Callinu 
H.  Dian,  123.  Auget  rei  atrpcitatem  ,  quod  hospes  noctu  pet 
somnum  opprimitur  ,  quod  coram  Diis  Pen;  tibus ,  in  domus 
penetrali  collocatis ,  scelus  perpetratur,  cjuod  domus  ipsa  san- 
guine  isto  consceieratur ,  ut  Catull.  ait  LXVIII.  23.  De  usu  ad- 
ject.  nocturno  cr.  v.  ad  II.  5.  19.  Ceterum  minus  docte  alii  ver- 
ba  :  illum  —  hospitis  ad  secju.  v.  10.  trahunt. —  g.  Venena  Col- 
cha  ,  Colchica  :  cjualia  Medea  Colchica  tr^otavit  ,  adfocjue  prae- 
sentissima  •,  ut  \.  5.  62.  dira  Medeae  vencna  C.Tnidia  sua  vocat. 
Adde  V.  17.  33.  —  (^.  £/,  cjuid  ?  cjuod  iste,  g uidg u id /zefus  uuodcwn' 
qne  scelns  aninio  usquam  concipitur ,  per  totum  terrarum  orbem 
fit  ,  ab  eo  illud  patratum  crediderim  ;  nil  tam  nefarium  cogitari 
potest ,  cjuod  non  istud  scelns  hominis  designa\erif.  Memoratis 
Colchicae  regionia  domesticis    facinoribu.s    ad  fetera  tctrarum  or- 


—       665       — 

J}J9  animo  (lelabitar  poeta  ,  histjne  istum  onerat.  Otta  igitur  v. 
9.  sententia  unice  ab  epith.  om.  Colcha.  Ohserva  eX([nisitun\ 
\erbi  dilcitum  ,  tjuod  ntri(jue  mire  convenit.  N.im  et  nefas 
tractatur  ,  patralur,  et  venena  ,  (juae  miscentur  ,  dof-te  tractari 
clicunfur.  Vid.  V.  3.  8-  et  ad  I.  3?.  27.  —  qui  te  stntuit , 
posuit ,  sevit  in  agro  med.  Repetita  adeo  cuni  vi  priornm  vv. 
sententia  ,  cjuod  animo  commoto  plane  convenit.  Tiira  d(-si- 
gnatur  simul  locus  ,  in  cjuo  defossa  erat  ista  arbor.  Alii  si/ituit 
exponunt  ;  transtulit  in  agrum  uieum,  eo  transplantavit ,  uuasi 
ills  V.  5.  et  g.  diversus  sit  ab  illo  priore  v.  1.  (inod  statuere  ad- 
modum  jejununi  foret.  —  triste  ,  ob  tristes  effectus  ,  damnosum  , 
etitiosum  ;  lignum  vocat  arborem  ,  per  contemtum.  —  caducum, 
<juod  ca:surum  ,  oppressiirum  er.is  ca/jiit  domini ,  dominum  ,  pos- 
seS'-orem  hujus  agri ,  me  ,  immerentem  ,  innoxium,  nullius  eul- 
pae  ronsciuni ;  cjuippe  vatem  sacrum.  Mira  a(ieo  Sc/i/o'r/iJ  est  in 
domini  immerentis.     De  v.  caducum    v.  ad  III.  4-  44* 

V.  13.  sqq.  Dui.i  periculi,  (juod  incautun»  eum  paene  op- 
presserat  ,  cogitatione  poetae  animus  intenditur  ,  iacilis  erat 
ad  communem  de  incertb  cnju5(jue  fato  sententiam  progressio. 
Praeclare  vero  orditur  eam  poeta  ,  nulla  adjecta  transitionis  for- 
mula.  Nunquam  homini  satis  cautum  est ,  ab  homine  satis  ca- 
veri  potest ,  nur.cjuam  homines  satis  tuto  praevident ,  quid  quiS' 
<jue  vitet ,  cjuae  sibi  vitanda  sint ,  instent  pericula  ,  in  horas ,  t! 
a)p(X5  ,  tjuovis  temporis  momento  ( v.  ad  I.  32.2.);  innumera 
sunt  ,  (|uae  vitae  hominnm  continuo  insidiantur,  pericula ,  a 
(juibus  sibi  cavere  ne(|ueunt.  —  14.  Egrcgie  jam  sentcntiam 
exemplis  percjuam  adpositis  communit  afcjue  exornat  poeta.  A'a- 
vita  Poenus  ,  mercator  Phoenicius  /7<?r^orr<?jc// ,  maxime ,  anice 
timet  Bosporum  Thracium  ,  fretuin  aestuosissimum ,  pcr  (juod 
in  Pontnm  Euxinum  trajicitur.  Hinc  -Bosp.  gemens  II.  20.  14. 
insaniens  III.  4.  30.  Neque  ultra  ,  nlterius  ,  trajecto  Bosporo  , 
aliunde,  uWoSev  ac  alio  maris  tractu  ;  nisi  potius  est".  sub  alia 
specie  occurrentia^/a  caeca ,  unde  minime  rebatur,  mortem  ex 
occulto  venientem  timet ,  sibi  ab  alio  morfis  periculo  ac  genere 
non  metuit.  Fata  caeca  disertids  exponit  Prop.  II.  i.  76.  Quippt 
uf>i  nec  causas ,  nec  apertos  cernimus  ictus;  unde  tamen  veni- 
ant  tot  mala,  caeca  via  est  —  17.  Miles  Romanus  (  ex  oppos.  v. 
Bcj.  Italurn  robur)  perhorrescit  maxime  Parthum  ;  j)ro  hoo  sig- 
nificantius,   notata   simul    Parthorum   pugnaiuU    rationc :    sag.    ct 


—      666      — 

eelerem  fugam  P.  Parfhujn  in  fuga  siinulata  fortissime  depng» 
nantem ,  sagittis  petentem  Romanum  temere  insecfuentem.  Res 
notissima,  Vid.  ad.  I.  ig.  ii,  Parthornm  vero  ronien  Romanis 
maxime  timebalur ;  de  cjiio  passim  Nostcr.  Vid.  III.  2.  3.  IV.  5. 
35.  Ceterum  de  paradoxo,  timere  fugam  Horatium  cogitasse 
vix  putem  ,  cum  talibus  argutiis  hic  plane  locus  non  esset.  MuU 
ta  sic  exciderunt  poef is ,  (|uae ,  si  sedulo  captafa  studbsecjue  ab 
iis  accjuisita  ponere  velles  ,  pro  vitio  habenda  forent;  cjuae  ipsa. 
tamen  pro  elegantibus  acutecjue  dictis  (ut  h.  1.)  nonnuUi  vendi- 
tant ,  pravo  uticjue  judicio.  Immane  enim  cjuantnm  Horatii,  Vir- 
giliicjue  gravifas  a  levitafe  Ovidiana  discrepat.  ■»  18.  Parthus 
contra  calenas  Italas  (ad  utrumcjue  enim  referendum)  Romanas , 
metuil,  ne  bello  a  Romanis  capiatur,  in  triumpho  ab  ipssis  cate- 
natus  ducati;.r ;  fum  robur ,  carcerem  roboreum,  ne  in  carcere 
obtruncetuv :  captivitatem  adeo  et  pecem  Parthus  a  Romanis  ti- 
met.  Praestaf  igitur  robur  h.  L  de  carcere  roboreis  texfii  com," 
munifo  intelligere.  De  morfis  enim  genere  h,  1.  c|uaerifur.  Alii  de 
compedibus  roboreis  accipiimt:  cjuae  notio  jam  catenis  inest.  — • 
19.  20-  Enimvero  hos  ipsos  alius  saepenumero  manet  exitus.  Sed 
lioc  iferu)n  in  generalem  senfentiam,  a  cjua  exorsus  fuerat,  con- 
verfit  poeta.  Leti  vis  ,  cum  virtufe  propfer  rapuit  \  Mors  impro-r 
tisa ,  aarpo/J^f,  rapiiit ,  rapietque ,  improviso  venit  et  ad  Infe- 
ros  deducit  gentes  ^  homines  j  notissimo  phantasmate. 

V.  11.  Ita  et  ipse  paene  occubaissem.  Praeclare  ex  animi 
linmani  natura  ,  cjuae  ita  fert ,  ut ,  cum  praesentissimum  pericu- 
lum  praeter  spem  subterfagerimus  ,  cum  voluptate  cjuadam  ei  co- 
gitatione  immoremur ,  et,  <juae  nostra  futura  fuisset  conditio  , 
expendamus,  poeta,  contactus  hoc  casu ,  mortift  ideae  diutius  in- 
haeiet ,  et  cjuae  inoensae  ejus  phantasiae  occurrunt  imagines ,  vi- 
vide  exponit  ,  mirificecjue  exornat.  Vidimus  regna ,  subiimus 
regnnm  Proserpina« ,  loca  infera;  simplicitate  Homerica,  II.  o. 
351'  %f  veKOxt  k  Swjot'  A'i'5«o  ov}<fjS«; ,  nigra  vider^  Tartara  Virg, 
Aen.  VI.  134.  v.  Burm.  ad  Prop.  IL  20.  71.  Alifer  exornavit 
Stat.  Silv.  IU.  5-  37.  secutus  Eurip,  Alc.  s52  scjcj.  — furvae^ 
rigrae  ,  perpefuo  rerum  inferarum  epitheto,  Furvam  caliginem 
airniliter  umbri»  tribnit  Auson.  Cupid.  45.  (Poet.  min.  II.  304.) 
—  22.  vidimus  Aeacum  judicantem  de  tribunali  jus  dicentem. 
Simili  colore  Antipaf.  Sid.  I.  4.  (x\nal.  Br.  II.  6.)  MiV»  Siaixoj» 
iM*'^ip,s^«.,  —  23,  sedes   piorum ,    campos  Elysio*.    Sedes  ton- 


—       667       — 

stanter  de  locis  inferis  apud  Vir^ilium,  Tibullum  ,  alioj.   —  di- 

scretas ,  sejunctas    a    relinuis    regionibns,  flumine    int^^^^iecto.  Sic 

simpliciter  m.ilim:  cjuam    ,,ab  impiis  tlisjunctat"  ut  vulgo  voUint. 

Stat.  Theh.   IV.  524.   Et   Styx    discreiis  interflua  Manibus  er- 

rat.  Secreii  pariem  orbis  ,  mundumque  piorum   vocat  Calpurn. 

VIII.  20.  Ad  hanc  vero  sententiam  tacilis  poelae  cum  per  se  erat 

progressio  ,  tum  ,  tjuod  ipsi  ,  vati  i|uippe  ,  sedes  in  Elysio  adsig^ 

nanda   erat ;  cjuandoquidem   pios    vates  et  Phoeho   digna  locutus 

(Virg.  Aen.  VI.  662.)    in    Elysio    collocabat    a:iticjuitas.   Proclive 

adeo    erat ,    Horatium ,    poetam   lyricum,     Lyricorum    graecorum 

SapphuS   et  Alcaei  ,    ibi    degentium,  mentionem    injioere  ;    tanto- 

tiue  honorilicent<orem  uberioremciue   eam  facit  poeta  ,  (luo   mii;^is 

ipsi   eorum    carmina    probarentur  ,  adeo  fiuidem ,    ut    hos    potissi- 

mum  ,   maxime  Alcaeum  (I.  32.5.)  ducem  secutus  sit.  Jam,  c{uum 

eadem  cura,  eadem  studia,  quae  vivis  fuissent ,  tellure  rcpostos 

sequi  (Virg.   Aen.  VI.  655.)  putarentur,  apertus  jam  poetie  erat 

campus  ,  irt  c|uo   se    jactare    poiiset  ,  et    objectae    phantasiae  ejua 

imagines  ,    c^uas  felici   ingcnii  sui  ubertate  tantum  amplificaret  at- 

que    exornaret.    Simililer   de    Anacreonte    Simonides    LV.   9.    10. 

(Anal.  Br.  L  13^.)   jixoAry)J  S'  oii  A/|3f/  iJi,sKiTe;fnso! ,  tihk'  /r    sksi- 

vo  fioif>liixov   ov^i  Soiviv  sSvcixjiv    iiv   A'i'5y.  — •  Sappho   querentem 

jidibus ,  lyra,  carmine   de  puellis  popularibus    suis ,   cpas    ama- 

ret ;  amores  snos  canentem  ;  nihil  amplius-  Respicit  autem  poeta 

Jjapphus  i<ri*ot.TX  artiatoria,   in   puellas,  c^uai  depcriret ,  composi- 

ta.  Fragmentum  ejus  generis  exstat  apud  Hephaest.  p.  24.  et  inde 

apud  IJrsin.  p.   10.    Eodem    spectare   videtur    fr.    c|uod    est    .npud 

Athen.  XIII.  p-  57l.  D.  ri^s  v\Jv  irxlfmi    r»is  sy^stii  refwvoi  xcthus 

usiaiti.  Atthidem  ,  Telesillam  ,   Megaram  ,  wpof    aj   S*a/3o>./iv  ea-)(^sv 

tilay^^ii  (piXias    nominat  Suidas  voc  Sappho  ;  Mnaicla    ot    PyrinO 

ipsa  in    fr.    apud  Heph.  p.    37«    et  Ovid.  cum  aliis  Her.   XV.   15. 

Queri  eleganter  de  carmine  molli ,  tenero  ,    c^uod  Amorem  v^"- 

kIhik^ov  ,   <xKys«ii(i>iov  (ut  S.ippho  eundem  dixisse  tradit  Max.  Tyr. 

Diss.  XXIV.  p.  297.)  refert.  Alii  proprie  accipiunt,  illamcjue  de 

popularibus   suis  concjuestam  dicunt ,    cjuod   Phaonem  ,  a  se  ada- 

matum,  ad  se  allicerent ;  c^uod  temere  poni  arbitror-  Rc.  fiu»  for. 

te  de    Gorgo  et  Andromeda,    quas   «itit-'x,vov<   ry  ^xzs<po7  vocat 

IVIax.   Tyr.  !•  I.   intelligas;    vel  sic  tamen  priorem  rationem  prae» 

feram.  —  jieoliis ,  Lesbiis  ;  Lesbos  enim   tota   fere  ad    Aeoliam 

pertinebat.  Strabo  XIII.  p.  916.  «t  924.  Almel.  Hinc  Atolia  pu- 


-      668      - 

tUa  Sappho  dicla  IV.  9,  12.  et  ejusdem  lyra  AeoUa  Ovul.  Het. 
XV.  200.  Sawipoi;?  A/oA  5sJ  ^t*?'"^  Kpigr.  ccSsaii.  DXIX.  2.  (Anal. 
Br.  III.  260,)  —  26.  SuavJter  moUibus  Sapphus  inodis  pleniores 
ac  fortiores  Alcaei  opponuntur.  Eximiam  cjaoc[ue  vim  habet  ora- 
iii)  ad  Alcaeum  conversa.  Alcaeus  sonat  plenius  mala ,  pleniori- 
bus,  gravioribus  sonis ,  plectro  fortius  lyrae  iinpresso  ,  canit  ae- 
rumnas,  cjuas  perpessus  sit.  Scilicet  in  grandi  ac  sublimi  argu- 
ineiito  lyra  fortius  pulsatur  ,  voxt|ue  intenditur,  in  tenui  contra 
afcjue  humili  ilk  leviter  tantum  perstringitur ,  haeccjue  remitti- 
tur.  Res  nofata  jam  ad  II.  1.  extr.  Sonare  mala  pro  ,  sonis  re  - 
ferro ,  decantare,  versibus  exponere  mala ,  labores.  Cf.  V.  17. 
39.  Serm.  I.  4'  44.  et  alibi.  —  aureo  ,  translato  ab  Apollinis 
lyra  epitheto.  Sic  j^fHJff/av  (pif^iyy»  Pind.  Pyth.  I.  1.  et  >;puosoi/ 
xKuxT^QV  ApoUini  tribuit  idem  Nem,  Y.  44.  Loc.  cjass.  apud  Cal- 
lim.  H.  in  Apoil.  32.  Cum  virfufe  famen  h.  1.  dictum  accipiebat 
Quinctilian.  X.  l.  63.  ytlcacus  in  parte  operis  aureo  plectro  me- 
rito  donatur,  (]ua  tyrannns  insectatur ;  tancruam  praestantiam 
carminum  ejus  hoc  epifh.  poeta  innuere  voluisset ;  minus  poeti* 
ca  ratione  ;  tum  laudes  Alcaei  vv,  30.  scrq.  demum  subjiciuntur. 
Mali(n  adeo  pro  epitheto  simpliciter  omante  habere  ,  efsi  omni- 
110  ds  Quinctil.  judicio  non  dubitem.  —  dura  aspcra,  gravia , 
ut  saepa  ;  v.  c.  Sil.  I.  533-  h.  1.  augef  nofionem  mah  —  mala 
navis  ,  navigationis  ,  tempestates,  naufragia  ;  cf.  I.  33.  7.  — fu- 
gas ,  ^uyoj,  exilii.  A  Myrsilo  enim  et  Pittaco ,  civitatis  suae 
tyrannis,  eadsm  ejectuserat,  (jaam  postea  cum  relicjua  exsulum 
nianu ,  tyrannide  exstirpafa,  recuperavif.  Lesbios  ad  hanc  rem 
Alcaei  cautu  audaciores  faclos  tradif  Max.  Tyr.  Diss.  XXXVII. 
p.  439.  S»«fr/«r«5  y\yeifB  tx  Topraci'00  ezs/\  ,  —  A«(J,8i'ous  k)  AKxxiH 
«'So-  — -  ielli  dura  mala  ,  duros  labores  belli  ^  Sil.  III.  89.  grave 
Jllartis  opus  Virgil.  Aen.  VIH.  ^l^.  Kespicif  vero  poeta  bellum 
Mitylenaeorum  cum  Atheniensibu;,  dc  obtinendo  Sigoo  (Herodot. 
V.  p.  425.  Wess.)  e  c{uo  Alcaeus  ,  pugna  facta,  projectis  armis 
aufugerat.  Enarratam  hanc  rem  ab  Alcaeo  carmine  ,  diserte  tra- 
fljt  Herodot.  1.  1.  T«i;ra  5'  iv  fjLihsi  noi^am  cef.  Etiam  bella  ci- 
vilia  carmine  complexus  est.  A^id.  v.  31.  Ceferum  de  Sapphm 
et  Alcaei  carminrbus  idem  fert  jndicium  Ovid.  Her.  XV.  37.  scjcj. 
Mihi  (locjuitur  Sappho)  Pegasides  blandistima  (mollia ,  s.  om- 
nino  suavia,  »/,\Hvrx  ^  ««r«3sA7ovr3c  ris  oc\^o««_w;'iisj ,  quo  nomine 
X*  'ZnmipiKx  n'(Kfi  extollit   Plutarch.  Sympo?.  Vll.  p.  l»66.j  car- 


—      669      — 

mina  dictani;  —  Nec  plus  Alcaeus  consors  patriaeque  lyrat' 
que  laudis  habet ,  t/uamvis  grandius  ille  (f.  orc)  sonet ;  eodem 
lere  orationis  usns  colore. 

V,  29  sc|cj.  Abreptus  phantisiae  vi  poeta  ,  se  plane  ad  Infe- 
ros  delatum  ,  Alcaeumque  et  Sappho  in  media  umbr.irnm  ,  maxi- 
ma  eos  frec[uentia  stipantium  ,  anclientiamcjue  facientium  ,  turba 
canentes  aadire  se  opinatnr.  Quo  cjuidem  phantaNmate  acl  sensus 
commovenclos  efficacius  ciuicuiuam  co^ifari  vix  potest  ;  tum  no- 
vum  plane  artificium  est  poetae  ,  cjuo  satis  excjuisito  istorum  lau- 
des  vividissime  repraesentat.  Adumbravit  Horatianam  hanc  ima- 
ginem  Statins  Silv.  II  7.  111,  de  LucanoJ  meritum  nemus  fe- 
li.v  Elysiis  tenes  in  oris  ,  quo  Pharsalica  turbn  congregatur  , 
et  te  nobile  carmen  insonantem  Pompeji  comitantur  et  Catones, 
Minus  vigoris  habel  Silianum  phantasma  ,  etsi  operose  exorna- 
tum ,  de  Homero  L.  XIII.  778-795.  Umbrae  mirantur  utrum- 
que ,  Sappho  et  Alcaeum  dicere  digna  s.  sil,  ,  auscultant  eis  acl- 
miratione  clefixae,  dicentibus ,  canentihus,  admirantur  eorum 
cantum  ,  dignum  sacro  silentio ,  cnjus  maxima  dulcedo  est,  ciua 
delinitae  silentium  tenent  sacrum  ,  cjuale  in  sacris  obtinet,  adeo- 
tjue  altissimum;  maximam  istis  vatibus  audientiam  umbrae  fa- 
ciunt.  De  silentio  in  sacris  res  pervulgata;  v.  III.  i.  2.  Tanto 
aptius  autem  hoc  epithefon  haberi  debet ,  cum ,  cjuod  vate  ali- 
quo  insigniore  canente  vel  jpsi  naturae  silentium  imponit  poeta- 
rum  phantasma,  (v.  ad  I.  15.  3.)  tum  cjuod  poetae  Apollinis  et 
Musaruni  sacerdofes  audiunt  ,  quos  adeo  cnrminibus  ipsorum  prae- 
fari  decebat :  Ev<pYifJ.oi  %a.i  ss-u)  Ksi;,  <sTr[A.x  ovyy\eia»s.  Aristoph. 
Thesmoph.  39.  cjui  ipse  locus  de  Musarnm  sacris  agit.  Secjuitur 
enim :  «ifiS/i/ufT  -/«p  Siixaoi  Mxcrii'  (V^ov  fA.iKxS(oiv  rmv  Sia7:oavviv 
fjLsKowoiinv.  —  Magis  tamen  Alcafei  rantus  umbras  tenet.  Vide 
ijuam  ornate  haec  poeta  exfulerit  !  Vulgus  omnino  pro  multitu- 
dine  Umbrarum ,  ut  cTsangue  vulgus  Ditis  eaedem  Senec. 
Oedip.  598.  et  Stat.  Thub.  IV.  519.  —  densum  ,  condensatum 
humeris,  conslipalum;  c,rnphire  prorsnsde  auscultante  atcjue  in. 
hiante  Alcaei  canfui  mullitadine.  —  bibit  aure ,  haurit  avide  ,  in- 
tente  audit;  nofa  locjuendi  rafione.  Exempla  ,  si  tanfi  esf,  pete 
a  Marl^I.  ad  Stat.  Silv.  \.  l.  58.  Ita  ef  sitis ,  sitire  (v.  c.  Clau- 
dian.  X?iXlV.  19.  sitientes  carmina  rupes)  de  audiendi  cupidi- 
tafe.  Avien.  Descr.  O.  261.  Sudorisque  mei  patulo  bibe  carmi- 
narictu  ,  insulso  acumine-  —  Pu.^nas  Alcaeum  decanfantem,  cl 


—      670      — 

V 

exactos  eo  «luce  tyrannos.  Docte  haec  carmina  minaces  Alcdei 

Camenas  vocat  IV.  9.  7.  De  iisclem  incerti  epigr,  DXIX.  7. 
(Anal-  Br.  III.  «60.)  5  ^ipoi  'AKkkioio,  tu  TcoKKiKis  aiiA»  ruf»vv(»v 
tar.nas,  *xTpi\i  SeafJiiet  pvoixtvov,  Atque  hactenus  consentit  cuni 
Nostro  Quinctil.  judicium  superitis  lautl.  cjuod  istis  Alcaei  carmi- 
nibus ,  quibus  tyrannos  insectatus  est ,  pahnam  defert ,  hisibu* 
autem  ct  amoribus  canendis  minus  aptum  censet  ;  cjuod  idem  est 
Juliani  Misop.  p.  337.  Melanchrum  autem  ,  fyrannum,  a  Mity- 
lenaeis  expulsum  hic  potissimum  respici  censebat  Ouwens  N.  H» 
III.  3.  p.  374.  sed  pluriuni ,  dominafionem  adlectantium,  dissidiis 
rem  Mity-lenaeorum  concussam  diserte  tradit  Strabo  L.  XUi.  p. 
917.  C.  cujus  locum ,  ctim  classicns  sit ,  huc  adponere  non  s,ra- 
vabor  :  fru^avv/jSv)  Sf  y,  foKii  xolt»  T>is  ^pov»?  TsJr^f  ilwc  *Xsio'~ 
veev  S/<i  T«f  S/yorarTi'«j  •  k,  r  <x  ^  1  x,of  xa  1  »r  t  koi,  noiy\f^»Tx  t» 
A.'Ky.cii«u  «f{/  TitTosv  eViv.  —  A  Axa';'cJ  jkeV  hv  oijloims  sXoi^oI>s'ito  ^ 
tHtm  (Pittaco)  5  roTs  uKKon ,  Mt>p(j/Aa)  ^  ^UyxKxyvf-a ,  5  toTs 
RXtavsczriootyj ,   ji   «^^"'s  rioi. 

V.  33.  Quid  miruin?  ubi ,  cjuid  ?  quod  ipsa  Erebi  monstra 
istis  carminibus  demulcentur.  Pervulgatum  cjuidem  poeti*  hoc  ad 
declarandam  poeseos  vim  ligmentum ;  b.  1.  tamen  mira  arte  no- 
vocfue  plane  ornatu  instructum  variatumcjue  a  poeta.  Certavit  cum 
Nostro  Virg.  Ge.  IV.  47it  scjc{-  Ex  utrocjue  profecere  Ovid.  Mef^ 
X.  41  scjcj.  Senec.  Herc.  Oet.  1065.  scjq.  et  Boeth.  Cons.  Philos: 
III.  metr.  i2.  29.  S(^c^.  ^  liellua  centiceps  ,  sK»Tovroi.xifY\voi ,  Cer* 
berus.  In  capilum  numero  admodum  variant  poetae.  Hesiodits 
Theog.  3i2.  Cerb-rum  fingit  «evT>)xovT«Kap/ivor ,  Sophocl.  Trachiri. 
1106.  A7Joo  Tpi<{*vov  okvKmoi.;  quod  fere ,  tanquam  minus  rspct. 
TwSfJ ,  poetae  Latini  adoptarunt.  Noisfer  graecum  h.  1.  exemplum 
«ecutus  videri  debet,  quod  vel  e  Tzetza  colligas  ad  Lycophr. 
678.  ^  Kvecv  T»  A/'5oo  cJ  s^si  skixtov  KS(p*Kis.  Alii  ad  angues,  qui- 
bns  raiput  Cerberi  munitum  fingitur  (III.  n.  i7-)  referunt ;  mi- 
nus  apte  h.  I.  —  stupens  illis  carrrdnibiis  (ifa  junge)  audito  Al- 
caei  cantu  stupore  ,  torpore  correptua  demittit  auret,  speciali  no- 
tione  pro  ,  mitescit  exuta  ferocia ;  sed  illud  exquisite  prorsus  d« 
cane  ,  Orci  janitnre  (Virg.  Aen.  Vlll.  296.)  «uXwpai  t»  A7^»  (op. 
i^Bsazi.  DCXXIV.  Anal.  Br.  III.  p.  283-)  qui  ad  quemvis  «trepi- 
tum  aures  arrigit,  —  atras ,  communi  rerum  inferarum  epitheto. 
Cerberum  nigrum  etiam  TibuU.  I.  3-  71.  atrum  Senec.  Herc- 
Oet.   23,  dixiti  Praeclarum  vcro  eit  poetarum  phantasma ,  qito' 


—     671     — 

a-.\imalium  corpora  vi  Musices  torpoTe  allij^ari ,  et  somno  resolvi 
tlicuntur.  Splendidissimus  h.inc  in  rem  est  locus  Pinclari  Pyth.  I. 
10.  suq.  tuSfi  i'  «fflt  axotWTM  A/  j  ctttrcs  —  Texis  (lyrae)  piJtxtai 
K*Txay^\Suivo{.  ■—  35.  36.  Eumenides  s.  Furiae  mitigantur,  iram 
remitaint,  ipsis  propriam.  Declaratnr  haec  poetis  per  comam  ea- 
rum  ercctam  ,  et  aogues ,  quibus  intorti ,  implexi  sunt  capilli 
(hinc  cpiozshoKXfjioi  Orph.  H,  69.  lO.  nszsXeXTXVtfJtsvini  '*vkvo'^s  Sp«- 
Kvaiv  (Acschyl.  Choeph.  lO^^O  implejca?  crinibus  angues  (Virg. 
Ge.  IV.  482.)  dictae.  AHde  Catull.  LXIV.  193.  Tibull.  I.  3.  69.) 
sibilos  edentes.  Sedata  adeo  Furiarum  ira  angues  ,  sibilis  conti- 
nuis  fessi  ,  recreantur  ,  dum  silent,  t|uiescunt,  otiantnr. 

V.  37.  Quin  et  ii  ,  c^ui  Tartaro  inclusi  scelerum  poenas  Inunt» 
lyrae  suavitate  permulcentnr ,  dolores  minus  sentiunt ,  rantu  de» 
liniti.  Ex  his  meniorat  Prometheum  et  Tantalum  poeta.  In  Pro- 
niethei  fabula ,  loties  a  poetis  tractafa  ,  magna  narrationis  divcr- 
isitas  esse  debuit.  Vulgo  Caucaso  monti  adfixus  subducti  aetherea 
tlomo  ignis  poenas  pendere,  ibicjue  cor  ejus  ab  ac^uila  continuo 
exedi  narristur.  Antic|uiore8  haud  dubie  poefae  Prometheum  cuni 
relicjuis  Tifanibus  fulmine  in  Orcum  defrusum  simpliciter  dixe- 
rant.  Adficta  moX  huic  narrationi  altera  de  acjuila  cor  ejus  ade- 
tlente  ,  et  alia  ,  tjuae  ad  exornandam  eam  spectant.  Cf.  Aristot. 
Poet.  c  17»  Similifer  adornata  deinceps  Tityi  fabula  «  poetis. 
Nec  in  Supplicii,  c|uo  Tantalus  adfectus  sit ,  genere  poetae  aibi 
constant.  Antic|uiorem  fabulae  facierh  rejjraeseniat  Pind.  01.  «. 
91.  Isthm.  >).  20.  Pausan.  X.  3l.  p.  876.  et  Paul.  Silent.  ep. 
XXXIII.  Anal.  Br.  III.  8»-)  tjui  sua  hausit  ex  Eurip.  Orest.  6. 
nbi  vide  Schol.  Vulgarem  narrafionem  seqnitur  Nosfer  Serm.  I. 
1.  68.  Jam  pro  vulgari  :  Uterc|ue  ,  canfus  dulcedine  permulsus  , 
obliviscitar  crnciatuum ,  docte  poeta :  Pr.  et  Pelopis  parens , 
Tanfalus  dulci  Alcaei  cantus  sono  deliniti  decipiuntur  laborum . 
ita,  nt  sensuS  ipsoruni  a  laboribus  ,  cruciatibus ,  avocetur  ,  obli- 
viscuntur  miseriarum  suarum  ,  eas  non  sentiunt ,  xXenTovTxi  x«- 
l^irmv  a)Sy  yXvKSii  nuftiyofAfvoi ,  graeca  prorsus  sfructura  et  lo- 
tjnendi  ratione.  Alii  aliter.  v.  Obss.  —  39.  40.  Nova  atque  ab 
antecedenfibus  prorsus  diversa  est  rafio ,  cjua  vim  poeseos  hisvv. 
ob  oculos  ponit  poeta.  Nimirnm  Orionis  exemplo  umbras  Alcaei 
carmine  ita  demulceri  atqae  detineri  ostendit  ,  ut  vel  ea  stndia 
atqae  occupationes,  cjuibus  maxime  delectentur  ,  omittant  ac  ne- 
^ligant.  Cum  dilecfu   vero  illud  posait ,  quod  in   venatione  DQrtXi- 


—       6p       — 

uia  «tudii  pertinacia  adpareat.  Cf.  I.  i.  25.  sqq.  Suavitas  insuper 
accedit  huic  imagini  ex  oj^positione  vv.  37.  38-  Orion  non  curat, 
ei  curae  non  est ,  agiture ,  non  agitat  ,  perseiiuifur  leones  et  lyn- 
cas ,  Alcaeo  unicc  vacivas  autes  praebens.  Exomavit  Horatius 
Homericam  im;iginem  Od.  K.  571.  s(^c{.  Tci»  Si  fJLsr'  CL^iOiv»  »s- 
XiM^iov  s)<}Svcv^cix  Sfi^ciS  6f/.oo  slKsvvTx  y.aT'  i^^o^sKov  KsifAuv*'  Tovi 
«tvTof  y.v,Ts-xs^vsv  iv  oionohoiaiv  o^saai ,  Pi^«(-JiV  sx,^v  fiisxKov  n*y- 
■/^xKksov. 

tf\/V -tf-^^r  #^ -^^tf  %  ¥%  A^«  ^w  «/V^  i>^ 


yi 


mGUMElSTUM.  xir. 


^•V*  W^  V%^  'W*  v^^ 


JDe  moric  oninihas  commnni  vitaeque  brevi- 
tate  atrfue  hinc  ducto  illa  perfruendi  ojff^icio 
philosophiam ,  toties  jam  tractatam ,  hoc 
etiam  praestaniissimo  carmine  persequitiir 
Horatius ,  sed  novo  iterum  more ,  rovaque 
conversione  exornatam.  Nam  hic  inprimis 
plenius  exactinsque  exprimit  communes  de 
niorte  et  brevitate  vitae  locos ,  ipsa  inde  de- 
rivanda  vitae  praecepta  leviter  tantum  attin- 
git  ^  amicoque  ipsi  inde  colligenda  relinquit. 
Videtur  ille  Postumus  iqnem  eundem  cum  Ju- 
lio  Floro ,  ad  quem  est  Ep.  5.  /•  /•  ,  statuebat 
Dacerius ,  Jure  improbante  Sanad.^  fnisse  di- 
ves  atque  opntentus ,  sed  parcus  idem  et  ava- 
rus  ,  qui  adeo  anxla  futuri  sollicitndine  a 
praesentis  temporis  fruciu  detineretur.  — 
Regnat  in  hoc  carmine  mollius  quoddam  T«- 
^cc,.,  quam  in  ceieris  ejusdem  argumenti ,  se- 
datiorque  quaedam  gravitas^  ad  sententiaruin 
vim  egregie  attemperata.  Eloquutio  docta  at- 
que  ornata  .,  numerique   suaves  ac  concinni  ; 


—       673       -- 

uf  omnino    inter   praestantiora  Nostri  canni- 
na  /loc   referendnnx   videatur. 

A  d  n  o  l  a  t  i  o  n  e  s. 

V.   \    —  4.    Egregie  tm   eheu    aninium    poetn    brevitaiis    vitae 
mortistjne     cogitatione  ,       t{uam     «ihi     vtiyx    temporis     (kTursu!» 
objecerat  ,    intime   commotum,    mollifera'ie    ;iclfectnm  inilio    sta- 
lim    ostenrlit,    citio   alfius     vivendi    pracccTjti,     cruae    subjex^furu» 
esset ,    in    Posfnnii    animtmi    clescenflerf  nt.      Mira   cjuotiue    ^tivi- 
T/if    est    in     repefitione    nomini*     eju.*  ,     qiae     gravi    admonitioni 
viam    munit,      Anni    fugaces    lohuntur   docte    et    t-opia    poetica 
pro  ,     lugiunt ,    labuntur  ,    praefereunt  :  aurta  t;imen  hac  cumula- 
tione   celeritatis   notione.     N.^im    et  Inbi    »le    veloci  rur^u  'licitur» 
Ovid    A,  A.  III.   65.    cito   pede  labltur  aetns.    Met  .XV.    179.  ad- 
siduo  labuntur  tempora  motu^  et  sic  't^finiti':  paene  locis.  Utrun». 
ciiie  conjunxit  Ovicl.   F.ist.  VI.   772.      Tempora  labuntur  ,    tacitis' 
que    senescimtis  annis ,    et  fugiunt ,  freno  non  ramorante,  dies, 
notissimo  loco.  Mirae  tamen  sunt  argutiae  quorunrlam   h.  ).  ,  dum 
per  fugax   continnnm    ac     celerem  ,     Tai  labi  vero    insensibilem 
temporis    decursum    innni  volunt.  —    2.    nec   a  Diis  precibus    aut 
sacrificiis  impetrare   licet,    ut  tarrlius  senescamus,  ut  vitam   pro- 
trahamus.      Oocfe    baec    a   poeta  adomata  ,    vividetjue    expressa 
sententia.      Pietatem    \n    genere    volnnt    psse,    Virtutem  ,    animi 
probitatem  ;  in  quam  quidem  sententiam  satis  apposite  Ovitl.  Amor. 
lll  9.  37.    yive  pius ;  moriere  pius ,  cole  sacra;    cofentem  JMors 
gravis    a  templis  in   cava  busta   trahet.    et  Staf.    Silv.  V,   i.    154 
Quid  prohitas  ,  quid  castafides  ,  quid  numina  prosunt  culta  de- 
um  ?  fitrvae  miseram  circum  undique  leti  vallavere  plagae.    Sed 
con.vtituenda  b.  1.  ejns  nolio  e  v.  5.  sqcf.     Sunt  adeo  preces  ,   .<;a- 
crificia ,   quae    Diis   fitint ,    pro    averten  I.t    aliqua  re  molesfa ,  sa- 
cra  avfirrunca.    Haec  neutiquam  moram   ndferent  ^  injicient  ,    mo- 
Tabuntu'' ,    retardabunt    rugas ,    Senectam   et  Mortem  ^    ut  tardi- 
iis    istae   ad    te  accedant  ,     non    tfficient,    ut    \itae   tuae  vel  mi- 
nima    fiat  annorum    accessio.     Senectus  ad  nos  acredcre    {yr.^cts 
i  as  p  ^«  f/.  i  V  0  V  ,   Solon.  XIlT.    10.    Anal.    Br.  I.  70.)     nobis  acl- 
$tare  (Homer  H.  in  Ven.   «45*  y^f^  —  rC  y    eneiTa.  zs  »  p  I  a  T  et- 
rui    uv^fi-Koiai)   dicitur  ;    ted    suaviot   est  imrgo   Senectae   ifi~ 

I.  95an&i  U  u 


-      674      -^ 

jMntis*  a  tergo  prementis  ( Senec  Praef.  ad  Quaest,  Nat.  I^ 
l'!.)  »|ine  .'ifleo  non  intellecta  obrepit  ( Juven.  IX.  189.)  no» 
opprimit  ,  expressa  e  Mimneirmi  IV.  4-  (Anal.  Br.  I.  61.  ) 
JXiyovp  'viov  yivsToci  mcjie^  vva^  r,^ri  TiiA,f]i<ja»  '  Tu  §■'  «f/aX/ov 
i,  oturip^ov  7ifp«s  v-Bsp  KtpxKr,!  ocvtiX,  vxe^y.^eixxTai,  —  indo- 
mitae,  SxvdTi»  a>)rr>jra»  (Crinag.  XXV,  8.  Anal.  Br.  II.  147.)  cui 
rtsisti  necjuit,  tjwi  in  horaines  imperium  exercet.  Eadem  de 
CAUsa    'A^J»)J  dictus   «/wf/X/^ot  liS'  «JficjM«<»Tos  Hom.  II.  /.  158. 

V.  5.  Non  hoc  efficies,  neufi(|uam  retardabis  mortem  ,  eti- 
am«i  trecenis  tauris ,  tri^ous  hecatombis  places  sacrum  facias 
Plufnni,  quotqunt  eunt  dies,  singulis  diehus  si  vel  amplissima  ({uo- 
tidie  Piutoniaclp^iressacra.  Placare  fere  accipiunt  pro,  placare  co- 
rari,  exorare  velle,  tentare  ;  quod  uti  non  plane  improbem,  ita  magis 
Horj»tianum  Hnxerim  ,  pro  generali  :  sacrificare  ,  positum  censere. 
I'a  \'ero  est  I.  36.  2.  IIT.  23-  3-  et  saepius  apud  Nostrum  ,  ut 
al'o»  taoeam.  —  illacrimabilem  aJotKpuv  ,  «rsyy-Tov  ,  immisericor- 
dem ,  duTum,  inexorabilem ,  apposito  epitheto.  Ad  senten- 
tiam    loci  facit  Aeschyl    fr.  Niob.  p.  642.    Stanl.   /moVoj  Ssw   yalj 

^yV»TO(     oi    SwpWl'    ffO!'      oJt'      oiv     T/     Svcev,     oZt'     (■SSKSTSSV^OiV      V*Oli. 

0'>  fianA.oi  caTiv ,  ov^i  naii»vlfsT»i '   fjic.vco  is   IIsiSc/i  ^cci^ovav  ontoaT»- 

Ts7 ,     q-iod    trarluxit    Aristoph.     Ran.    1439.     Spectat    etiam     huc 

Solonis    pp.    XIII.   9,  10.    (  Anal.    Br.    I.  70. )   OuJ'     «.v    ijfon»  Si- 

ScCs   BxvxTov  0vyoi ,    ovSs   p>*^t(as    vovaovs  ,     ovSi  Ksixov    y/jfixi   t'xs(- 

j^ousvov:     wncle    enati     vv.    cjui    in    Theognideis    leguntur:      1139* 

S([ci.  eA.  Brunh.  —  eunt  .^   procedunt ,     illacescunt  dies  ,   de  prae- 

senti  teniporis  niomento.       Sic  anni  euntes ,     cjnos  ipsos  vivimus, 

Epp.    II.  2.  55.    In  utrocjue  loco  erratum   ab   Intpp.  —  6.    Quan- 

tlocjuiflem   mori  fafale  est ,    moriendi    conditio  omnibus  proposita 

est.      Connexa  haec  cum    superioribus  sententia  ,    eademdue    con- 

versa    atcjue   exornata,    vere  Pintlarica   r.itione.      Vulgaris  enun- 

tiafio  erat,  cum  vel  ii ,    cjui    virium  immenso   robore  excellerent , 

morti  succubtierint ;    fu  ne    exspectes ,     te    immunem    ab  ea  fore. 

Eadpm    c|ui<lem  argumentatio    I.   2i{.    7.  sed  aliis    extniplis,    cjuae 

locjuentis  pfrsonae  magis  convenirent,  ibi  firmata.     H.  1.  fortissi- 

morum    virorum   exemplo  commune    moriendi  fafum  edocet,  cjuocl 

V.    4-  vim    invicfam  morti    tribuisset.   Homer.  II.  a.  117.  oJSf  7«^ 

ciJSs*   /3('*)    'Hf «ifA./)V.f    ^vys    K5if'«.       Geryon    Chrysaovis    et    Calli- 

rhnes     f.    vflsti    corporis    vasrarunurue    monslrum    virium,     tribus 

corooribus   idco    rb    anticjuitate    instructum,      Fabulam  cjus  cru- 


—       175      — 

rre  pomfus  est  Jacob»  in  Bibliotheca  j^hilologira  et  anticruaria  P. 
X.  p.  48.  Hinr  ter  amp/us ,  rp/a»uaro?  (Eurip.  Herc.  sur.  423.) 
iripectora  tergemini  vis  Geryonai  Lucret.  V.  28  M instrum 
Qeryonos  immane  tricnrporis  Sil«  XIlI.  201.  triformis  Senec. 
Herc.  siir.  «32.  Bicorpor  antem  dictiis  Attio  in  Trachin.  apud 
Scriv.  Coll.  Trag.  p.  148-  Tityus ,  y-fiyivA^  ,  raptor  Dianue  (IV. 
6.  2.)  ah  Apolline  i'!eo  sagittis  oonfossus  ,  Nota  labul.t,  Origintm 
ejus  sollerter  inHagavit  Heyn.  in  lib.  Antic|uar,  Aufsiizz.  T.  I-  p. 
56.  Utrumque  Pluto  compescit ,  inclusum  tenet  unda  Stygis;  qna- 
tenus  Ouvii  inferi  Tartnmm  anibiimt.  Nolus  Alrgilii  Jocus  Ge. 
IV.  ^1%.  Quos  circum  limus  niger  et  dtformis  arundo  Cocyti 
tardaque  palus  inamabilis  unda  alligat ,  et  navies  Styx  interfu- 
ta  coercet.  Idem  orationis  color.  II.  l8.  38-  —  tristi  vel  e  natu- 
Tafluvit,  ut  palus  inamabilis  Virg.  1.  1.  inamoenus  Cocytos  Stut, 
Theb.  1.  89»  vel  cjuia  ad  Infernum  perfinet,  —  sciiieet  cjuippe 
quae  omnibus  e«t  enaviganda ,  trajioienda,  omnibus  adeunda  est 
regioinfera»  omnes  morti  sumus  obnoxii.  liinc  Charontis  rym- 
bam  Aeschyl.  Srpt.  adv.  Theb.  8^2.  SfuifiJa  nxvooKov  et  Xiuvry 
Inferorum  niyxotvov  vocat  Sophocl.  EI.  13/.  —  >o.  Quicunqut 
tr.rrae  munere  ,  muneribus,  quae  illa  ad  vit.am  «ustenteiuLim  pro- 
fert,  (unde  (ptfsaftios,  0\jai^oos  passim  terra  dicfa)  vescirr.vr  ^  iis 
alimur  ,  quicunqne  in  tetra  vivimu^ ;  Hometica  locjuendi  simpli- 
citate,  ol  *(>^'iy\(  xotfiWQi;  s^aai  II.  ^.  i4  •  et  alibi.  ECfvoSa  oao/ 
y.Xf)iiov  u!vvfAs9<x.  j^Sov^  ,  Simonides  apud  Plat.  T.  I.  p.  345.  Ean- 
dem  sententiam  eodem  orationis  colore  expressit  Phanocles,  c. 
ir.  (Anal.  Br.  I.  415.)  A'XAi  to  Mo/pawi/  vtifA.'  blKvtov ,  ovSs  riv 
ts-lv  (K^oysdv ,  oTS^eoi  yr,v  tni<psf>iiofX(Sx.  —~  sivi  reges ,  divites» 
pofentes  ,  sive  inopes  coloni ,  pauperes  erimus  ,  h.  »ullo  discri- 
mine.  Eadem  distributione  utitur  I.  4.   19.  II.  18.  3?.  et  ahbi. 

V.  13.  Vana  adeo  cst  omnis  hominum  vitae  valitudinisque 
tuendae  cura  ac  soUicitudo  ,  cum  mors  certissima  nobis  impen- 
deat.  Docte  hano  senfentiam  specialibus  ideis  declarat.im  dt;dit 
poeta.  Frustra  carebimus ,  ab^tinebimus  ,  vitabimrs  Jliarte/n  .^ 
b^lli  pericula.  Mars  cruentus ,  »7fj.*Ti  (poiviKoeit  ^  (Hesiod.  Scut. 
194.)  »'ifA*Totis ,  p'vois  KC!tx\ayfJi.svos  xls!  (Orph.  H.  64.  3.)  oruo- 
re  adspersus ,  dum  pugnas  obil ;  nota  imagine.  cf.  Stat.  Theb. 
^  II.  69.  ~  14.  Frustra  mare  procellis  infestum  fiigiemus  ,  a  na- 
ligatione,  naufragii  metu,  abstinebimus.  Pro  nmri  pro  eiloao 
cum  dilecta  sunt  Jlustus  Hadriae  ,  maris   Hadriatici  ,  fracti  ad 

U  u  2 


-    6:6    - 

scopuio'.  adliai,  et  incle  reldbentes  ;  unde  raucum  illud  mnrmur. 
Virc-  Aen.  X.  292.  Quo  vada  non  spirant ,  nec  fracta  remur' 
murat  unda,  ci.  I.  ii-  5.  —  15.  16.  Frustra  cavemus,  ne  cor- 
pas  niorbo  tentetur ,  istocjue  opprimatur.  iPro  morbis  universe, 
poiiuntur  speciatim,  <juos  anni  adportant  (Lucret.  V,  2«i.) 
terr.pora  y  et  cruidem  Auctumnales;  hon  enim  anni  tempus  fe- 
brinm  ,  alionmujue  morborum  proventu  feracissimum.  Bion.  VIL 
-i.j.  ^K  eSiKoo  ^3/v'wwfov  ,  ene!  vo<tov  Se^iot,  TiKTei.  Noster  Serm.  II. 
h.  1 9.  Auctumnusque  gravis  ,  Libitinae  quaestus  acerbae.  Le» 
tiftr  inde  cUctus  Juven.  IV,  56.  Cujuts  rei  causa  quum  in  coeli 
intemperie  ,  aeristjue  humiditate  cjuaerenila  sit ,  docte  poeta  eam 
clesignat  per  ^ustrum  pluvias  cientem,  sicque  nocentem  noxium, 
infestum  curporibus ^  corpus  morbe  adfligentem.  Sic  pluvios  ven- 
tos  pro  morborum  cansis  posuit  I.  17.  4»  Possunt  vero  verba  ita 
quocjue  jungi  :  frustra  corporibus  metuemus  A.  nec,  quae  ex- 
quisitior  ratio   videtur. 

V.  17 — 20.  Morfem  enim  netjuaquam  effugiemns  ;  descenden- 
dum  aliquando  ad  loca  infera.  Designat  ea  poeta  per  Cocytum  ^ 
regionis  inferae  lluvium ;  tum  per  Danaides  ,  et  Sisyphufti.  At- 
q  le  hos  quidem,  in  scelerata  sede  s.  Tartaro  a  poetis  colloca- 
tos  ,  memorat  ,  totamcjue  regionem  inferam  intelligi  vnlt ,  tan- 
quam  poeta.  Tum ,  si  argutari  velis ,  proprie  poetam  locutum  di- 
cas;  quandoquidem  umbris  Infernum  intrantibus ,  Tartarus  sta- 
tini  objicitur;  adeoque  et  haec  loca  visenda,  De  forma  loquendi 
videre  Tartarum  ,  loca  infera  v.  ad  H.  13.  n.  /lcheronta  ^  ut  hic 
Cocytum  ,  videre  Sil.  H.  367.  —  ater ,  qnippe  inferni  fiuvius;  nt 
eaepissime.  Jlumine  languldo  errans ,  lente  fluens ,  tardis  flexi- 
bus  labens.  Senec  Herc.  fur.  686.  Palus  inertis  foeda  Cocyti 
aj^ft  Id.  ejusd.  trag.  v.  554.  Stat  nigro  pelagus  gurgiie  lan^ 
guidum.  Cansam  a  coeno  ,  quo  oppletus  iste  fluvius ,  (Virg.  Ge. 
\y.  478.)  fere  repetunt  ;  sed  omnino  languor ,  torpor,  inertiare- 
bus  inferis  tribuitur,  horcjue  dignius  poeta  videtur.  Errans ,  ele- 
ganler  de  fluvio  flexuoso,  Tartarum  ambiente.  Virg.  Aen.  VI. 
a^c.  Cocytusque  sinu  labens  circumvenit  atro.  —  Danai  genuSt 
ysvoi  ,  filiae  —  19-  infame  ,  ditfamatom  scelerum  portentis  , 
adcoque  detestabile  ,  srelestum ,  sponsis  necalis.  Fabula  fusius 
exposita  III.  H.  23.  Infamem  Thesei  domum  similiter  vociit 
Se-iec.  Hippol.  «42.  —  Sisyphus  AeoUdes ,  Aeoli  f.  o  xtpSis-oi 
yiviT    ivopxv  (Hcni.   II.  ^.  ij^.)  apud  inferos  molem  saxeam  con- 


—      677      — 

iinuo  provolvere  jussus.  Loc.  class.  apu^l  Hom.  Od.  A.  .Jp^— 99. 
Cujus  supplicii  variae  adferuntur  cnusae.  Vule  c^uos  lau(l;it  Hfvn. 
ad  Apollod.  I.  9.  3.  p.  143.  —  Damnatus  poenae  longi  laburis  ^ 
aerumnae  ,  saxi  aeternnm  volvendi.  Homer.  1.  I.  xarix  i'  i5fi>f  f  j5. 
fstv  cx  fA,c\(a>v,  Kovrr^  S'  ex,  xpatTos  ofiifii.  Senec.  Hippol,  l2  3o.  1'^- 
gravet  fessas  manus  saxum  ,  seni  perennis   AeoUo  labor. 

V.  2].  scjc{.  Eadem  fere  sententia,  aliis  tantum  coloribus  acl- 
nmbrata  :  Omnibus  iis,  cjuae  in  hac  vita  jucunda  fuere ,  alicjuan- 
tlo   carendum  ;  omnia  tibi  ernnt  relincjuenda  ;  cjixa  et  moHissimos 
«ensus  in  Postumo  excitaret  ,  siccjue  altius   animo    ejus  ,  cjuod  de 
vita,  dum  liceret ,  fruenda  subjuncturus  esset,    infixum  iri  prae- 
ceptum  sperare  possef.  Docte   vero  enumerat ,  cpiibus    vita    beata 
ac  jucunda  censetur.  Cf.  omnino  II.  3.   17.  scjc^.  —  te/lus ,  terrae 
tractus,  cjuem  possides,  adeocjue  agri,  latifundia.  —  clomus,^unm 
f  orte  magnifice  exstructam  splendidecjue  exornatam  possidebat  Vo- 
Stumn^jCujiisadeo  desiderio  facile  moverstur. —  placens  moribus,  in- 
genio,  forma;  a  cujus  consortio  adeo  aegre  divelleris.—  22.  Lincjuen- 
da  amoenaarboreta,  cruibus  maximopere  delectaris.  Suavitasacce» 
dit  sententiae  e  variata   oratione  ;    tum  miram  hajiysniv  habet  ha* 
rum,quas  colis  arb.  De  Rojnanorum  lijxu  atcjue  insania  in  conseren- 
dis    viridariis   cum  in  impluvio  (de  cjuo  v.  ad  III.   lO.   *).)  tum  in 
ipsorum  fundis  ostensa  v.  Carm»  secj.  et  ad  III.  lO.  5.  Nulla  te  , 
brevern  istarum  dominum  ,  ciui    ne   diu    cjuidem  istas  possidebis, 
his  deliciis  tuis  frni  poteris  ,  in  discessu   ex    hac    vita   sequetur , 
comitabitur  praeter  cupressum ,  cra.^tenus  ista   ad   tnniulum  apud 
Romanos  poni  solebat ;   res  notissima.  Winc  iniisa,  cjuafenus  om- 
nia  ,  cjnae  mortuo  impendebantur  ,  jarn  ad  res  infera*  spectabant, 
uti  ignes  rogi  nigri  IV.  n.  26.  et  alia.  Hinc  cuprcssus  atra  Virg. 
Aen.  Iir.  64.    Res  autem  inferae   poctis  invcsae  obvia  rafione  ad- 
pellatae*  v.  I.    34.  10.  —  dnminus  hrevis ,  cnjus  doinipium  breve 
est ,  non  diu  durat;  docte.   Sir  brevis  hora  Lncret.  IV.  \~ii.).  bre- 
vis  rosa  II.  3.   13.  breve   liUum  I.  36,   16.  Miror  Wcrn^dorfiiuu  , 
virum  excjuisite  dectum,  brevem  dominurn  h\  Not.  ad.  Poet.  Min. 
III.  213.   explicantem  ,  in  cineres  et  ossa  redactum  ,  mortuum  et 
sepultum;  uti  alias  dicatur  brevis  tumulus ,  parva  favilla  et  sim. 
Sed  in  his  panlo  diversa  est  ratio  ,    et   Properfii    I.  1.  S2.  breve 
nomen  de    epigraphe   sepulchrali    infelligendum.   Observa   aufem 
excjuisitam  verborum  inyicem  sibi  respondentinm  doiriinum  seque- 
tur ,  collocationem. 


—      678      — 

V-  25 — 28.  Vix  polerat  fortius  animum  Postumi  impellere  ,  et 
atl  sect.,nclas  vilae  voluj)fates  excitare  poeta ,  cjuam  heredis  in 
profundendis  consumendisciue  iis ,  quibus  ipse  genium  suum  de- 
fraudasset ,  unice  curiosi  occupatitjue  insagine  animo  ejus  reprae- 
sentata.  Simillime  Scrm.  II.  3.  lii.Jillus  aut  ctiam  haec  liber- 
ius  ut  ebibat  heres  ,  Diis  inimice  senex  custodis  ?  Cf.  omnino 
II.  3.  20.  et  IV.  7.  lO.  —  Heres  dignior  ,  cjui  diijnior  est,  qui 
ista  possideat ,  ad  quem  deferantur,  cjnod  iis  fruitnrus,  est ;  in- 
est  adeo  gravis  objurgatio  parsimoniae  ejus.  —  absumet  Caecuba 
serv.  cent,  cl.  epotabit  cados  vini  Caecubi ,  tam  diligenter  a  te 
servatos,  —  26.  scjcj.  Adjecta  haec  egregie  ad  profusissimam  he» 
redis  luxuriam  ulterius  declarandam.  M-ero  tinget  pavimentum  y 
large  effundet  merum  in  triclinii  soliim  ,  ut  natent  pavimenta , 
ufi  Cic.  Phil.  II.  4>'  in  simili  descriplione  j  aucta  verbi  vi ,  ut  IV. 
3  2.  22.  et  alibi.  Ad  libationem  ijuo  minus  h.  1.  referas  cum  cjui- 
busdam,  (etiam  Toup.  ep.  cr.  p.  111.  laudato  hanc  in  rem  lonis. 
c.  II.  3.  (Anal.  Br.  I.  161.)  o  S/  Xpv«Y)j  oTvoi'  ix'*^  X^if^iv  vi^si» 
tli  eiotpoi :  cui  adde  sis  Empedoclis  fr.  apud  Athem.  XII.  1.  p. 
510.  ^aiv$oiv7s  awovSsir  fA.eKiraiV  plitiovTss  is  »§«$)  vetat  omnino  to- 
tius  loci  ratio  ,  cjuae  unice  de  profusiore  cogifari  jubet.  Merum 
potius  ^  praestantius,  generosius  coenis  pontificum ,  cjuam  quocl 
bibitnr  in  c.  p.  doctiore  forma,  poctis  admodum  frecjuentata.  Jam 
coenas  Pontificum  ,  utpote  epulas  religiosas,  opiparas  pollucibi" 
lescjue  fuisse  patet  vel  e  Macrob.  II.  9.  adeo ,  ut  in  proverbinm 
abierint,  Martial  XII.  48.  12-  ^on  Albana  mihi  sit  comissatio 
tanti ,  IJec  Capitolinae ,  Pontificumque  dapes.  —  superbum , 
magnificn^m  ,  opere  ttssellato  expoHtum.  Notus  satis  veterum  in 
pavimenfis  e  pretiosissima  materia  ,  ebore  et  marmore,  maxime 
Kumidico  artificiosissime  sfruendis  luxus.  Praeclare  vero  poeta 
hoc  unico  epitbeto  heredem  omnis  generis  loxuriae  indulgentem 
designat. 


%^vv«%^vv\%^ 


~    679    - 

MGUMENTUM,  XV. 

A  A  ^  m.  ^^  m.  ^  ^  fc^^  ^AA. 

Lnvehitur  hoc  carmine  Horatius  in  profutis- 
simam  privatorum  hominum  ,  aedijiciis  splen» 
didis  t  villarumque  insanis  siructuris ,  tum 
horiis  ^  piscinis  ac  vivariis,  solius  amoenita- 
iis  et  voluptatis  gratia  immensos  sumtus  im- 
pendentium  luxuriam ,  laudatque  e  contrario 
priscam  veterum  Romanorum  Jrugalitatem , 
severamque  continentiam ,  qui  modicis  priva' 
tis  opibus  contenti  omnia  sua  in  puhlicam  uti- 
litatem  ac  dignitatem  contulerint-  Totum  igi- 
tur  carmen  duabus  quasi  tabulis  contrariis 
juxta  se  positis  constat,  quarum  ana  luxn' 
riam  ejas  aetalis  ,  altera  priscam  simplicita' 
tem  exprimif,  quarnm  colores  tanta  arte  inter 
se  opponuntur ,  ut  continua  antitheta  exeant, 
qnae  non  possint  non  sumina  enargia  legen' 
tis  animum  percellere. 

Adnotationes. 

V.  1.  ieijq.  Initio  statim  carminjs  enampit  liherrima  poetae 
tiidignatio  per  sententias  breves  ,  nuUot|ue  nexii  adposita»  protli- 
ta.  Satis  habet  laxuriae  isfius  temporis  adnumerare  genera,  Tum, 
stomachantem  poetam  mirifice  decent  cum  aucta  in  majas  omnia, 
tum  ciuod  pestem  illam  latius  grassaturam  ,  totiusc^ue  Italiae  fa- 
ciem  sic  luctuosissimam  forecerto  aaguratur.  /a/w,  procedente  8'C 
luxuria  fieri  non  potest ,  quin  brevi  agri  arationi  defuturi  sint 
propter  immanem  hominum  in  aeclificiis  exstruendis  insaniaisi- 
Pro  hoc  docta  brevilate  poeta  :  regiae  moles ^  aedifioia  regali 
luxu  educta ,  snmtuosa,  splendida  (ut  regum  turres  I,  4»  >4*) 
pauca  &AxnQA\xm  jugera  aratro ,  arationi,  reltnt/uent  ,  omnes  fere 
italiae  agros  occupabunt  ampUiudine  sua.   Moles  fere  de  sun- 


^      6bo      — 

structionibns  villariim  accipinnt ;  (|uotl  etsi  loquendi  usus  ferat 
(of.  III.  1.  34»  Ktiam  Cic.  pro  Mil.  31.  vocat  substructionum  in- 
sanas  moles  et  incle  Petron.  de  Mut,  R.  R.  91.)  exquisitius  ta- 
men,  et  (propter  adj.  regiae)  si  c^uid  judico,  verius  Je  aedifi- 
ciis  amplis ,  altecjue  exstructis  in  genere  intelliga».  Ita  turrirti 
Maecenatianam  molerrt  propinquam  ^«^/^tfi  adpellat  HoratiusIII. 
29.  10.  et  moliri  h.  allc  educere  atrium  III.  1.  4O.  ut  alios  ta- 
ceam.  \'illas  autem  intelligendas  esse  h,  1.,  («uarum  immensae 
structurae  urbium  speciem  (Sallust.  de  B.  Cat.  12.)  referrent , 
quae  adeo  fundum  (uti  Ca4o  de  R.  R.  III.  \,  ait)  ciuaererent , 
facile  perspicitur.  Vlin.  Epp.  II.  17.  Litus  ornant  nunc  continua 
jtunc  intermissa  tecta  villarum ,  quae  praestant  multarum  ur» 
hium  faciem,  —  1.  Alterum  luxus  genus,  cjuod  villis  exornandis 
gulaecjue  inserviret  ,  piscinae;  cjuae  vel  injectis  mari  molibus , 
81  villa  liiorj  praetenderetur  ,  (de  cjuibus  v.  ad  III.  i.  33.)  vel 
wiari  in  terras  recepto  ac  vel  per  montes  suffossos  ducto  in  con- 
tinenti  in  Knnc  finem  adomabantur ,  ut  exuuisitorum  marinorurn 
piscium  cjuovis  temporc  suppeteret  copia  ,  utque  temvestatum  (ut 
Sejieca  ep.  XC,  a,it)  pericula  non  adiret  gula,  Vid.  Tibull.  II. 
3.  45.  A'arro  R.  R.  III.  17.  Colum.  VlII.  x6.  Senec.  ep.  89.  De 
utristjue  agit  Petronii  locus  cle  Mut.  Reip.  88-  Expelluntur  aquae 
saxis ,  mare  nascitur  arvis.  Qua  maris  adpellAtione  amplitudo 
:iimul  ipsarum  notafur.  Navigabilium  piscinarum freta  eadem  de 
causa  vocat  Senec.  Controv.  V.  5,  et  stagna  Noster  h.  I.  Quo- 
rum  cjuo  magis  in  sensus  caderet  magnitudo ,  ampliora  ea  ipso 
lacu  Lucrino  fore  auguratur  poeta.  Erat  is  prope  Bajas,  juxta  la- 
cuin  Avernum,  e  cjuibus  invicem  conjunctis,  immissocjue  mari 
per  aggerem  ,  cjui  illud  a  Lucrino  lacu  excludebat,  portus  factus 
ab  Augusto,  inde  lulius  dictus.  Strabo  V.  p.  374.  Dio  Cass.  XLVIII. 
50.  Suet.  Aug.  16.  Virg,  Ge.  II.  161.  et  ibi  Heyn.  Cnm  dilectu 
h.  1.  ad  parles  vocatus  cum  propter  latiludinem  ,  tum  cjuod  pi- 
scoSQS  esset  ,  maxime  vero  ostreis  abnndaret  (rwv  ii^tttv  3r)^»v 
syMV  si.p9ov<ufuT/\v  Strabo  1.  I.  cf.  V.  2.  49.)  Jani  haec  stagna  vi- 
scntur  undique ,  passim  per  totam  Italiam  cernere  licebit ,  erunt 
latius  magis  extenta ,  latiora  ,  ampliora  Lurrino  lacu.  Ceterum 
haec  cum  antecedentibus  haud  inepte  ita  conjungns,  ut  moles  in- 
terpreteris  aggeres,  claustra,  quibus  piscinae  communirenrnr ;  ut 
posteriora  adeo  per  epexegesin  ,  more  Horatio  admodum  familia- 
iri ,    adjecta   vjderi    possint.    Praeferi\m    tamen   priorem   raiianeni 


—       68»       — 

hactenus  ,  quod  enumeralio  singularum  villae  partium  ,  qaae 
profusiorid  luxuriae  speciem  prae  se  ferunt ,  majorcm  evx^ytiKV 
habet  ;  plures  vero  a  poeta  adponi ,  docent  vcl  stp^.  —  4*  ■•''*' 
ianui  evincet ,  cedere  coget  ,  lor.'o  suo  demovebit ,  penitns  ex- 
pcllet  ulmos ,  h.  platani  ulmorum  locuni  occupabupt;  ubi  ulmi 
iteterant,  ioi  platani  erant.  Jam  cam  ulmi  ,  populi,  ceteraecjue 
arbores,  ad  ijuas  vites  tlucerentar,  ita  vel  in  pedestri  sermone 
clicerentur  tnaritari ,  v.  c.  Colum.  R.  R.  A'^.  6.  v.  ad  V,  vs.  lo ; 
tlocte  poeta  platanum  coelibem  dixit  ,  cui  vitis  non  adhaeret  , 
<iuae  vitibus  jungendis  a])ta  non  esl,  proptcr  dunSas  ramorum  um- 
bras.  Excjuisite  igitur  hoc  unico  tpitheto  disertius  declaratur  il- 
lud:  oinnem  hominnni  curam  a  vitibus  ad  platanos  conserendas 
mox  traductum  iri,  platanos  brevi  agros  vitibus  consivos  occu» 
paturas  esse.  Alii  cum  vet.  Schol.  exponunt :  evincet  numero  , 
plures  erunt  platani  (ru;im  ulmi ,  minus  poetica  ratione  ;  minnro 
eti  mi  cum  vi.  Tum  et  setpj.  immntatam  penitus  rerum  faciem 
designant.  Plataneta  autem  poeta  omnino  pro  viridariis  posuit, 
tum  dilectu;  quod  ista  maxime  arbor  Komanis,  Genio  suo  lilan- 
tibus ,  (genialis  inde  Ovid.  Met.  X.  95.  dida)  in  drliciis  esset. 
cf.  ad  II.  11.  13.  —  6.  omnis  copia  narium  ,  cjuae  naribus  inSer- 
vit  ,  parata  est ,  muhitudo  rerum  odovarum  ,  h.  1.  flores  omnis 
generis  suaveokntes  ,  cum  virtute  ita  dicti ,  cjuod  solus  istorum 
fructas  in  odore  est.  Inest  adeo  suavis  oppositio  v,  8. — 7«  s/iar. 
gent  ,  ciiffundent  in  olivetis  odorem ,  cjuam  ornate,  pro,  occu- 
])abunt  agros ,  cjui  olivis  consiti  fuerant  ;  ubi  oliveta  fuerant ,  ilii 
erunt  violaria ,  myrteta  ac  flores  omnigeni.  —  8.  unde  utilita- 
tes  redundarent  in  priorem  dominum  ;  cnm  ex  isto  solo  ,  c^uod 
tiunc  voluptatibus  domini  inservit,  uberrimi  olim  fructus  percipe» 
rentur;  graviter  hoc  adjectum.  Si  verba  curale  expendas,  vix 
dubites,  obversatum  fuisse  hunc  locum  Quinrtil.  Inst.  Or.  VIII. 
3.  yln  ego  fundum  vultiorem  putem  ,  in  quo  mihi  quis  ostende- 
rit  lilia  et  violas^  —  quam  ubi  plena  messis ,  aut  graves  fructu 
vites  eruntl  Sterilem  plafanum  ,  tonsasque  myrtos ,  quam  ma^ 
ritam  ulmum  et  uberes  oleas  praeoptaveriml  —  9.  Ubicjue  daph- 
nones  erunt ,  laureta  conserertur,  qua^  opacas  et  amoenas  ambu- 
Jationes  praebeant.  Suavis  imago  Komani ,  oliri  pulveris  et  solis 
pasientissimi  ,  nunc  luxu  diffluentis,  et  )n  lauri  umbra  lascivien- 
tis.  Praeclare  ad  eam  declarandam  adornata  a  poeta  oratio.  Lau. 
rea  Jaurus  splssa  ramls  ,  spissis,  densis  ramis  ,  ^u«vo'^i>^  ej ,  fron- 


--      682      — 

dosa  exeludit ,  arcebit  ip!>a  hac  ramorum  Jensitate  solem ,  adleo* 
<^ue  densam  umbrani  efficiet.  Auson.  Mos.  i5.  conseriis  per  mu- 
Uia  vincula  rainis  —  exclusum  viridi  caligine  coelum.  Pro  sole 
(locte  sxxnt  fervidi  ictus ,  Sspix  ■fiKiov  Tt.hvfA.a.T» ,  (incert.  apud 
^'tob.  in  Floril.  Grot.  p.  3o3.)  cjuatenus  res  fulgore  alitjuo  coUu- 
stratne  feriri,  percuii,  splendor  adeo  ,  tjui  refulget,  iixct^uyfAar»  ^ 
teli  instar  emitti  dicuntur.  Frequentatae  hinc  lotfuendi  formulae, 
ijAi»  /3oX«i  (Enrip.  Bacch.  458.  ApoH.  Rh.  IV.  679.)  ictus,  verbe- 
ra  tolis  (Lucret.  V.  486.  612.)  teta  diei  (Lucret.  passim)  et  aliae. 
vid.  Lambin. 

V.  10.  Jyy.  Ac  in  hoc  uuidem  cjuantum  ab  institutis  majorum 
discessimus  !  alia  sane  exempla  nobis  majores  nostri  relicjuere. 
Jam  oujus  ea  vivendi  est  ratio,  cjuam  optimus  cjuiscjue  secjuen- 
dam  statuat,  is  praescribit  cjuasi  vitae  recte  instituendae  ratio- 
nem ,  tradit  exemplo  suo  recte  agendi  praecepta.  Tum  idem, 
cjui  exemplo  suo  praeit,  auspejc  h.  dux  et  auctor  rationis  viven- 
di,  agendi  cet.  dici  potest.  Auspicia  adeo  sunt  exempla ,  pro 
norma  habita  ,  cjuae  praescribunt ,  dant ,  suppeditant  vitae  regu- 
las.  Ulrumque  hoc  ,  vide  cjuam  docte  poeta  conjunxerit  !  Non  ita 
praescr.  ausp.  H.  et  Catonis  ,  aliter  prorsus  Romuli  et  Catonis 
nos  agere  jubent  exenipla  ;  aliter  isti  vixere,  cjuos  setjui  oportui 
erat ,  cjuorum  vivendi  ratio  nobis  pro  norma  esse  debuerat.  At- 
fjue  haec  simplicissima  atcjue  unice  vera  hujus  loci  videtur  ex- 
plicatio  ,  cjuam  etiam,  cjuae  perspicuitatis  causa  adjecta  sunt, 
vetcrumque  norma  ,  confirmant.  Alii  auspicia  esse  volunt  leges 
h.  1.,  cjuod  jus  auspiciorum  penes  summum  magistratum  ,  a  cjuo 
leges  ferrentur,  esset,  verecjue  leges  sumtuarias  ad  aedificandum 
pertinentes,  a  Romulo  et  Catone  latas,  cjuas  tamen  ignorat  an- 
ticjuifas  ,  vano  molimine  ex  h.  1.  extorcjuere  conantur.  Praeclare 
\exo  Romulo  designat  poeta  paupertatem  istam  Iiomanam{]}XYen. 
IV.  246.)  atcjue  frugalitatem  ,  cjua  resp.  maxime  aucta  est ,  cum 
nondum  divitiae  avaritiam  et  abundantes  voluptates  desiderium 
per  luxum  atque  libidinem  pereundi  perdendique  omnia  inve- 
xissent ,  Liv.  praef.  extr.  Ca/on^/n  autem  majorem  nominat  , 
ijuod  is  labentem  disciplinam  veterem  luxuque  diffluentem  civi» 
tatem  morum  attjue  censurae  asperitate  continere  conabatur.  Pro- 
dita  haec  ejus  anticjuae  disciplinae  severitas  etiam  corporis  habi- 
tu,  barbacjue  intonsa;  unde  intonsus.  cf.  L  12,  41.  —  veterutn 
norma ,  vivendi  ratione,  c^uae  pro  norma  est,  exemplo. 


—      683       — 

V.  13.  Quorum  census,  divitiae,  oi>e9  privatae,  re3  familiarb 
cujusuue  brevis  ,  angusta  ,  exigua  erat ,  commune  contra  ,  to  hoi» 
vov  ,  quofl  ad  omnes  pertincret  ,  opes  reip.  magnae  ,  immensae. 
■—  14.  Oomus  privatae  non  magnilioe  exstructae  erant,  aut  splen» 
«lide  exornatae.  Posterius  iioc  docte  ita  extulit  poeta  :  nulla  do- 
mus  privata  porticibus  instructa  erat,  laudata  ea  acdiiiciorum 
parte.  Jam  observa  ornatum  in  sini^ulis,  Pro  porticu  privati  homi^ 
nia  est  porticus  metata  (passive)  cjuae  metata  est ,  oujus  dimen» 
sio  facta  est  privatis  decempedis  ,  privatorum  hominum  decem» 
pedis  ,  cjuae  adeo  a  privatis  hominibus  exstrucla  est.  Praeclare 
ita  spatium  porticns  amplissimu"! ,  piuribus  decempedis  descrip- 
tum  ,  a  poeta  declaratur.  Alii  hanc  vim  in  v.  metari  cjuaerunt  , 
c[uod  illud  de  castris  et  campis  proprie  adhibeatur  ,  laudantque 
in  hanc  rem  Priscian.  VIII.  p,  792.  Sed  in  usum  hnjus  v.  ]iassi» 
vum  tantum  ex  h.  I.  ostendit  ,  et  metari  omnino  est ,  metiri  fu- 
jusvis  moduli  spatium.  Prope  puhlivi  operis  cryptoporticum  suam 
vocat  Plin.  epp.  II.  17.  ciuae  niagnitudine  et  magnificentia  ad 
publicas  port.  proxime  accederet.  Porro  pro  simplici  verbo,  nul» 
la  p.  metata ,  descripta  «Tfl/,  docte  poeta  ,  designato  nno  porti- 
cuum  genere:  ejocipiebat  Arcton  ,  h.  patebat  versus  Septentrio- 
nem,  quae  adeo  clausa  versus  meridiem  submoto  solis  calore  Bo- 
ream  admitteret,  sicune  media  aestate  frigus  'jucundum  praebc'» 
ret.  Erant  vero  ntiam ,  uuae  meridiem  exciperent,  h.  quae  ver« 
8ns  meridieni  apertae  solem  hiemis  tempore  tenerent;  de  quibus 
Juven.  VII.  183.  Geterum  idem  exqnisitus  iH  excipere  usus  est 
apud  Lucan.  II.  429.  Gallica  rura  videt  ,  devexasque  ecccipit 
Alpes  ,  de  Luna  oppido.  Id.  A^^I.  359'  J^xcipit  adversos  Zephy- 
ros  et  lapyga  Pindus.  Sencc.  ep.  55.  esse  villom  totius  anni 
eredo.  Occurrit  enim  Favonio  ,  et  iltum  adeo  excipit  ,  ut  Bajis 
neget,  Male  Lamb.  laudat  Serm.  I.  4«  l34.  Male  etiam  alii  Arc- 
ton  pro  Boreae  aditum  facere  accipiunt ;  vere  quidem  ad  senten.. 
tiam  loci,  quam  tamen  rectius  ita  e  verbis  elicias  ,  ut  excip,  A. 
simpliciter  sit  objacere  Arcto  ,  pertingere  ad  septentrionalem  pla» 
gam,  unde  adeo  Boreae  liber  est  ad  porticum  accessus-  -—  opa- 
ea ,  cjuae  frigus  inducit,  gelida ;  docto  translato  a  porticu  ad 
Arcton  epitheto.  Cujus  rationis  poeticae  parum  memor  Schol. 
Cruqu.  ad  hanc  iiiterpretationem  delapsus  est  ,  nulla  privatis  do- 
niu»  erat ,  quae  porticum  haberet  tantae  latitudinis,  nt  posset 
auificere  umbram  ,  sole    vicino   septentrionali  plagae,  lunc  enini 


—      684      — 

parvissiinae  sunt  umbrae ,  quae  c^uam  contorta  sit ,  facile  at^pa- 
ret.  Alios  autem,  Arctoa  opacam  privatis  (tertio  casu)  jungentes, 
non  nioramur. 

V,  17.  sqq.  Majores  enim  nostri  privatim  frugalitatis  conti- 
nentiaecjue  maxime  rationem  habebant;  ciuae  auttm  ad  dignita- 
tem  ac  majestatem  imperii  tuendam  vim  haberent  ,  ea  vero  ut 
(|uam  splendidissime  adpararentur  ,  sedulo  curabant.  Praeclare  \n 
hanc  rem  Cic  pro  Flacc.  12.  Haec  ratio  ac  magnitudo  anim 
in  majoribus  nostris  fuit ,  ut ,  cum  in  privatis  rehus  suisque 
sumtibus  minimo  contenti  tenuissimo  cultu  liverent,  in  impg- 
rio  atque  in  publica  dignitate  omrtia  ad  gloriam  splendoremque 
revocarent.  Quaeritur  enim  in  re  domestica  continentiae  laus , 
in  puhlica ,  dignitatis.  Idem  pro  Muraen.  3'').  Odit  populus  Ro- 
manus  privatam  luxuriam ,  publicam  magnijicentiam  diligit. 
Generalem  sententiam  iterum  speciali  nofione,  e  cjua  diversita» 
iata  maxime  inteliigitur ,  declarat  poeta.  Aliter  adomabantur  ae- 
des  privatae  ,  aliter  publicae.  Hae  cjuidem  cjuam  sumtuosissime  ; 
illae  cjuam  minimo.  Leges  non  siriehant,  legibus  cautum  erat ,  ne 
cpis  sperneret ,  jubebant  leges  domibus  exstruendis  adhiberi  ee- 
spitem,  c[uo  et  culmen  tecti  pararetur  {tuguri  congestum  cespite 
culmen  Yirg.  Ecl.  1.  69)  et  parietes  inducerentur.  —  fortuitum, 
obvium,  parabilem ,  vilem;  oppos.  materiae ,  quae  magna  cum 
difficultate  atcjue  impensa  conc[uiritur.  Petron.  carm.  niin.  IV.  8. 
(Wernsd.  Poet.  min.  IV.  296-)  At  paries  circa  palea  satiatvs  in- 
ani  fortuitoque  luto.  Senec«  ep.  90.  Philosophia  haec ,  cum  tan- 
to  habitantium  periculo ,  imminentia  tecta  suspendit  ?  Parum 
enim  erat ,  fortuitis  tegi^  et  sine  arte  et  difficultate  naturale 
sibi  invenire  aliquod  receptaculum.  —  Ista  nata  sunt ,  jam  na- 
icente  luxurie ,  in  quadratum  tigna  decidere  cet.  Exiguam  au- 
tem  casam,  vile  tugurium  ita  designari  a  poeta  patet  vel  ex  op- 
positione  aediticiornm  publicorum.  Cespitern  simpliciter  illud  vo- 
cat  Rutil.  Itin.  1.  555-  Exiguus  rerum  rectores  cespes  habebat , 
et  Cincinnatos  jugera  pauca  dabant.  Talem  casam  desoribit  Se- 
neca  ep.  laud.  Furcae  utrimque  suspensae  fulciebant  casam: 
spissatis  ramalibus ,  ac  fronde  congesta  et  in  proclive  disposita 
decursus  imbribus  quamvis  magnis  erat.  Errant  adeo,  cjui  post 
Crucjuii  Schol.  simpliciter  pro :  in  gramine  recumbere ,  hocque 
simplicem  ac  iine  ambitione  vitam  veterum  Roinanoj-um  a  poeta 
declarntum  volunt.  —   18-  Eaedem  contra  jubebant  oppidu  publi» 


-      685      — 

lio  sumtu  decorare  ,  urbcm  aedificiis ,  publico  sumtu  factis  ,  e>: 
omari  ,  aedificia,  c|uae  puhlico  sumtu  fierent,  opera  publica  ,  ita 
exstrui  ,  ut  urbi  (lecori ,  omamento  essent.  Jiim  cjuam  paullo  ob- 
Scurius  generaliter  enuntiaverat  poeta  sententian>  ,  disertius,  tan- 
quam  novam,more  ipsi  familiari,  uno  operum  pnblioorum  genere, 
ciMo  pietatem'  simul  anticjuorum  Romanor-mi  erga  deos  ostende- 
ret  ,  deolnratam  subjicif.  et  deorum  templa  decorare  taxo ,  ex- 
struere  saxis  ,  cjuo  clecor,  splenclor  iis  accederet,  templa  spien- 
dide  etlucere.  ■—  novo  ,  cujus  usus  minus  frecjuens  esset  ,  quod 
privatis  aeciibus  non  adhiberetur.  Kihil  amplius.  Alii  de  lapide 
i^uadrato,  vel  marmore  cogitant ,  cjuod  non  neoe5se.  Nam  saxum 
novum  simpliciter  opponitur  cespiti,  qui  vulgo  aedificiis  explen- 
dis  inserviebat.  Ceterum  in  eo  haerendum  non  est ,  craod  de  ta- 
libus  legibus ,  cjuae  cespitem  privatis  aedificiis  ,  saxa  autem  pu- 
blicis 'adhiberi  juberent ,  nihil  constet ;  nam  poeta  8pecialiJ)n.< 
notioiiibus  elocutus  est ,  cjuod  generalius  erat :  privatam  luxuriani 
anticjuitus  cum  legibus  tum  myxime  censoriis  animadversionibus 
(sic  V.  c.  Rufinum  Fabricius  censor  Senatu  movit ,  ob  luxuriae 
notani,  cjuod  decem  pondo  libraa  argenti  facti  haberet,  Gell.  W 
8.)  circuniscriptam  severecjue  'coercitam  fuisse.  Privatas  aedos 
earumcjue  triclinia  templis  aecjuata  cjueritur  Manil.  V.  507.  Nunc 
jam  luxuriae  pars  ^  et  triclinia  templis  concertant,  Adde  L«- 
ean.  X.  111. 


ARGUMENTUM,  XVI. 


JS €  aptiis  parlium  nejcus  in  hoc  carmine 
quod  verae  sapicjitiae  praecepia  tradit ,.  cum 
Homio  iElem.  crit.  I.  Sy.)  desideretur  ^  se/i^ 
tentiarum  progressione?n  ita  apud  animum 
nostrum  informemus:  Omnes  quidem  ot  i  am, 
iam  corporis  quam  animi  iranquiilitatem,  vi* 


—      686      — 

tam  adeo  curis  molestiisque  vacuam  exopiani 
sed  non  veram  vidtn  ,  rjua  ad  eani  pervenitur^ 
ingredin7itiir.  Honorum  diviliarnmque^  qua6 
eam  efficere  somniant ,  inexplebili  cupiditate 
laborant ,  nec  inie/iignnt ,  animnm  ita  curis, 
corpus  auiem  laboribus  continuo  fatigari  , 
quibus  iamen  se  levatos  quam  maxime  cupi- 
ant.  Imo  vero  iranquillitatis  verae  unice 
capax  esi  aninius  sorte  sna  qualicunque  con- 
ientus  i  in  qua  tanto  lubeniius  adquiescit  ^ 
qunm  recordetur  y  nullius  hominis  conditio' 
nem  ab  omni  parte  beaiam  esse  posse,  ei  huic 
bonum  aliquod  contingere  ,  quo  alieri  caren- 
dum  sii  ;  eidemque  conira  negari ^  qnod  alieri 
obtigerit.  Illustrai  hoc  poeta  Tithoni  et  Achil- 
lis  ,  tnm  etiam  sno  et  Grosphi  exemplo.  Ora- 
iio  hnjus  carminis  numerosa  ac  docia  ;  ima- 
gines  vividae ,  sententiarumque  in  brevitaie 
vis  praecipua. 


Adnotfttione 


s. 


V,  X  —  %.  Ordo  senlentiarum :  Unusquiscjue  otium\\.  vitani 
tranijuillam  curisque  vacuam  maximo  studio  cxpetit.  Quam  cum 
in  divitiarum  honorumtjue  splenclore  puhlica  hominum  reponat 
persuasio  ,  congerenclis  oomparandiscjue  istis  omnes  vel  cum  vitae 
periculo  operam  navanl  maximam.  Enimvero  haecce  Reutiquam 
praestant  vitae  tranauillitatrm  cet,  Praeclare  coiitentiones  .'ic 
studia  hominum  ,  cjuihus  se  otium  ol)tenfuros  sperant  ,  specialihas 
picturis  adumbravit  poeta.  Nanta  s.  mercator  prensus  deprer.yus 
tsmpestate  in  meclio  ,  alfissimo  mari  ;  pro  hoc  cnm  dilectu  ,  in 
jlegaeo  ,  uipote  procellojissimo  mari.  Cf.  III.  29.  63.  —  patenii, 
uLi  lafissime  patef  ,  alto  ,  ubi  nullum  refugium  est ;  auget  peri- 
culi  nofionem.  Prendi  dicuntnr  nautae  tempestate  suhifo  ingru- 
ente ,  satis  nota  ratione.  Liv.  XXI.  5«.  t.indem  e^xiso  imlre , 
eum  eo  magis  accensa  vis  venti  essct  ,  ipso  illo ,  cjuo  dpprehpn- 
81    erant,    loco    castra    ponere    neeesiarium    visum   est.    Cliiifi- 


—       69.^       — 

ton  III ,  2.  A/ovi/*a/os  — •  ««n/XvjsTo  uro'  ;^hjli»voi'  nt  Virgilii  alio- 
rumuue  poetarum  loca  taceam.  Cf.  Burm.  ad  Ph.Tedr.  IV.124.  20. 
Nostrum  iniitatus  est  Statius  Tbeb.  I.  370.  velut  hiherno  ddprert' 
sus  navita  ponto,  cui  neque  temo  piger  y  neque  amico  sidere 
monstrat  luna  vias  ,  medio  coeli  pelagique  tumultu  stat  ratio- 
nis  inops.  —  simul  ac  ,  ubi  nubes  atra  ^  nube.s  atrae  condidere, 
absconderuiit  ,  obduxerunlV««a/w  et  sidera  h.  coelo  nubibns  ob- 
scurato.  Posterius  novo  injtruxit  ornatu  poeta.  Sidera  fulgent , 
adparent,  in  conspectu  sunt ,  certa  nautis ,  quae  cursum  certuni 
faciunt  nautis,  ad  c[nae  nautae  cursum  dirigunt,  cjuae  duces  sunt 
navigationis.  Sic  Helice  certa  Val.  Fl.  V.  71»  Tibull,  I,  9.  19. 
Ducunt  instabiles  sidera  certa  rates ,  ubi  v.  Broukh,  Adjecta 
autem  haec  Toi  prensus ,  perspicuitatis  causa  ;  tum  egregie  totani 
imaginem  augent  et  exornant. 

V.  5.  Alii  militiam  sectantur,  ut ,  opulenfiore.^  inde  facti , 
otio  aliqnando  indulgere  possint.  Thracas  et  Parthos  ad  partes 
vocat  ,  itaque  adfectos  ait  yjoeta,  nescio  c|uam  bene  ;  cum  istis 
populis  plane  irsita  ac  nuniciuam  intermissa  tribuatur  bellandi 
cupido,  nulli  nec  parandarum  opum  nec  ofium  nanciscendi  eKci- 
tata  studio.  At  Romanis  (juaesfuosa  habebatur  militia  cum  prae- 
miis  ejns,  auctisque  stipendiis  ,  maxime  bellis  civiiibus ,  lum 
praeda  ex  hoste  facienda  ;  unde  adeo  ipsis  oliose  vivere  liceret. 
Sed  voiuit  forte  poeta  nihil  amplius  c^uam  ,  etiam  gentes  vel  ma- 
xime  incjuietas  alicjuando  otium  eXoptare  ;  atcjue  sic  satis  adposi- 
te  Thraces  ac  Medi  a  poefa  memorati  videri  possint.  Enimvero 
Cum  statim  subjiciat,  ofium  illud  minime  opibus  parari ,  illudcjue 
adeo  de  sola  animi  tnancjuillitate  accipi  debeat ,  vix  recte  in  mc- 
dium  productos  dixeris  isfos  populos  ,  c^uibus  tanfum  otia  sine  ar- 
mls  ,  h.  vifa  Jaborum  ac  molestiarum  expers  alicjuando  curae  cor- 
dicjue  sit.  Dicendum  igitur  ,  poefam  in  constituenda  otii  notione 
parum  accurate  versatum  esse  ,  ef  in  priori  membro  de  vita  se- 
cura  periculiscjue  vacua  ;  in  posteriore  aufem  de  sola  animi  tran- 
uuillitate  rogitasse;  cjuam  utic[ue  diversarum  notionum  conjunctio- 
nem  ,  transitionemcjue  minus  concinnam  doctamcpe  ,  jure  impro» 
bandam  duxeris.  —  Thrace ,  O t. «;?•/)  ,  Thracia,  cjuanfumvis /«r/o. 
sa,  y.»ivoiAc'vr\,  furens,  effera  bello  ,  beilicosis.sima  ,  efsi  lubenter 
beilo  Thraces  detineantnr,  in  armis  vitam  degant ;  tamen  alicruan- 
do  otiam  ,  vacafioncm  a  militia  ,  cjuietrm  praeopfanf.  Pervulgata 
satis  immaiTisThracuraJjellandi  cupiditdsjunclw   A'()fi  y.iiToyjav^nvii 


-      688      — 

Thracas  dixit  Euiip  !'t'C.  iOqO.  Mavortiom  T/iracenJitnt.  Avh. 
I.  201.  —  (3.  Medi ,  Pnrthi  pharetra  detori ,  incinc-ti ,  pharetram 
gestantes,  sagiftiferi  ;  h.  1.  cum  vi ,  c|ni  semper  inarmissunt, 
iiuos  maxime  hellum  Helectatur ;  propter  crehris  ip?oriim  in  fines 
Romanonini  incursionpe  ac  hella  et  cum  hi'  et  cum  finifimi!?  ge- 
sla.  —  7«  Enimvero  iliMcl  rjiilii.s  opibus  rcilini.is,  o!/lin«;as.  Dorte 
naec  oonnexa  cum  apfrredentihiis ,  non  venale,  oCx  oivfiT^v  (sinii- 
li«  lotiuendi  ratio  in  Lpict.  XIT.  2.  Toffoi-Tou  >rwA.j^T«/  xfceiSeint  , 
ToaovTov  xTx(>!itfix)  parari  neuwxX  gemmis  ,  furpura  ,  auro  ,  relius 
pretiosissimifl ,  niaxima  opum  adfluentia  ar.inii  tranquillitat' m 
praestare  necjuit.  Purpuram  acleo  pro  clivinarum  parte  (v. .?(!  IT. 
18'  8')  h.  1.  accipiendam  suadere  ipsa  hujus  v.  videtur  collocaiif  5 
oh  secfc^.  tamen  ,  gazae  et  consularis  lictor  paene  inducor,  ut  ma- 
gisfratus  majorcs  ,  tum  omnino  maximas  dignit;>tes  ,  iinperia  (I. 
.^5'  12.)  hoc  vocahulo  a  poeta  inhui  existimem.  Es«et  adeo:  ne- 
que  divitiis,  nec{ue  honorihus  animi  tihi  rompares  tranc^uillgtalem^ 
Ad  sententiam  pldne  facit  fragm.  Ter.  Varronis  (in  Anthol.  T.af» 
Burm.  1.  p.  512.)  Non  sit  thesauris  non  auro  pertu'  solutum. 
Non  animis  demunt  cards  ac  relligiones  Persarum  montes,  non 
atria  dlviti'  Crassi. 

r.  9 —  12,  Docta  inversione  amplificatur  anteced.  w.sentpn. 
tia  ,  divitiis  atciue  honorihus  animi  curas  non  cedere ,  pelli;  imo 
iis  augeri.  Pro  magnis  opihus  sunt  gazae,  ut  I.  29.  2.  et  pro  ho- 
noribus  universis  magistratus  Romanus  ,  consulatus.  Jam  pro  v.il- 
gari  :  consulem  dignitate  sua  neuticiuam  curis  liherari ,  exsolvi , 
excfuisit^ssimo  ornatu  ah  insigni  hnjns  magisfratus  desumto  poeta: 
lictor  consularis ,  cpi  praecedens  viam  consuli  itiunit,  summoven- 
do  populo  ,  neutitjuam  summovet ,  summovere  ,  arcere  a  consn- 
le  valet  tamultus  mentis ,  animi  aegritudinem ,  curas  miseras 
uuae  eum  in  tanto  splendore  misere  adflignnt,  angunt,  exr  rucinnt. 
Praeclara  imago  hominis  externa  spccie  fortunatifsimi ,  vere  au- 
tem  ,  oh  intemas  animi  curas ,  infelicissimi.  Jam  ohserva  verbo- 
rum  delectum.  Snbmovere  propr.  vocah-jlum  de  lictore  turhani 
poptili  dimovenle,  viamcjue  consuli  aperiente.  Adposite,  etiam  .nd 
«ententiam  ,  Senec.  ep.  94.  Non  est ,  quod  tibi  tranquiliit-  tis 
tuae  fastidium  faciat  ille  y  sub  illis  fascihus  ,  purpurn  cultus  : 
non  est  ,  quod  feliciorem  eum  judices  ,  cui  submovetur,  quam 
quem  lictor  semita  dejicit.  Turt:u//us  ,  ler  tissimum  h.  I.  vocal)u- 
lum  ;  nam  et  cle  turba  liomhium  ,  forum  ac    vias  obsidenffc  ,  a  i'- 


—      689      — 

ctore  atleo  su1jmoven(?a  in  usn  est,  et  animus  tunuillnari  «licitur, 
graviori  alicjuo  adfectu  comniotus,  perturbatus,    sen  ut  \uIgrtrior 
fert    loquendi    forma.,    curae  tumultuantut  {Sofvlisvoi    yiiKtSwv»! 
Theorr.    XXI.    5.  )    in  pectore.  Naevins  apud  Nonium  et   inde    in 
Scriv.    Collecf.  vet.  trae.  p.   45.  magni  metus   tumultus  pectora 
possidtt.   Ifa  mentis  tumultus  Lucan.   VII.  183.  et  ejusd.  libri  v. 
77g.    unimi   tuinultus  et    privatos    tumultus ,  aAitiCtus  animi ,  eX 
oppos.  turbae  populi ,  dixit  Vestr.  Spurinna  II.  7.   (Wcmsd.  Poel. 
niin.  III.   362.)  Adde  Claudian.  in  Rnf.  1.  20.  Alia    exempla  sup- 
peditat   docta    Ruhn3;enil   nota    ad    Vfllei.    If.  79.  Notionem    rei 
optime    explicat  Seneca  ep.   56.  Dum  intus  nihil  tumultus  sit  ^ 
dum  inter  se  non  rixentur  cupiditas  et  timor,  dum  avaritia  lu- 
ccuriaque  non  dissideant ,  tiec  altera  alteram  vexet,    Nam    quid 
prodest  totius  regionis  silentium ,  si  adfectus  fremunt?  «Suavis- 
sima  adeo  imagine  Tumultus  et  Curae   cogitandae    tanquam  tur- 
ba  ,  quae   animum  circunistrepit ,    obsidet,  impedit  (v.  ae  I.   22. 
ii.)   ne  fasciuni   quidem  terrore  discutlenda.  —    Curae  alatae  et 
alibi  occurrunt  ;  v.  c.  in  Theognideis  v.   707- 8-    *fovr('S«j  «vSpoe- 
•aa)\i  "iXoiX^^  iiTCi<£  ToixiK    sy^ovacii ,  fx.(rfo^evxi  ^V)(^f  tVviiex  xxl  fiil- 
Tcu.  Jam  pro  vulgari  ,  opulentiores  curis  maxime   excruciari,  vivi- 
dior  erat  imago :   Curae  commorantnr  in  beatiornm  palatiis,  insi- 
dent  aedes  splendidas  ,  et  pro  hoc ,  exquisitiore  ornatu  et    pictu- 
ta,  volant  circa  tecta  triclinii  laqueata ,    adeoque  capiti  hominis 
opulenti ,   in   triclinio   suo  in  luxum    atque  epulas  perdite  effusi  , 
imminent ,  instantj  in  exquisilissimo  convivii  adparatu   dives    cu- 
tis  distringitur  ,  maceratur.     Te.rta  h.  1.  esse  cubiculorum ,  maxi- 
me  tricliniorum  ,  vel  ex  adj.  laqueata  intelligitur.     Ifa  et  Lucan. 
X.   lii.  laqueataque  tecta  ferebant  divitias ,    crassumque  trabes 
absconderat  anrum.     Triclinia   enim  quam   sumtuosissime  t  ma- 
xime  lacunari  exomata  err.iit-     Jam    laquear ,    s.  lacunar  erat   te- 
clum   contignatione  quadrata,    cujus  interstitia  vel  auro  inducta, 
rel  opere  sectili  ,  vel  picturis  exornata  erant.  Senec.  ep.  90.  Non 
iecta  coenationi  parabanlur :  nec  in  hunc  usum  pinus  aut  abies 
defcrebntur  longo  vehiculorum  ordine ,  vicis  intrementibus.  (pla- 
Jie  ut  Tib.  11,  3.  43.  urbique  tumultus  portatur  validis  mille  com 
lumna  jugis)   ut    ex  illa  lacunaria  auro  gravia  penderent.     Ad 
sententiam  III.  i.   extr. 

•'•  13  —  16.  Is  demum  bene  beale  ac  tranquille  vitam  degit, 
^ui  sorfe  sua,  elsi  mediocri  vel  adeo  tenui  contentus  est,  quem 


—     690     — 

rulla  augendae  rei  cupiditas  vexAt.  Parvum  de  re  mediocri,  for- 
tuna  tenui,  u.  saepe  alibi,  v.  c.  Lucret.  V.   1II7.  Dlvitiae  grart' 
des  homini  sunt,  vivere  parce  aequo  animo;  neque  enim  est  un^ 
quam  penuria  parvi:   adposite  etiam  ad  sententiam  poetae.     No- 
strum  expressit  Claudian.  in  Ruf.   I.  215.  Vivitur  exiguo  meliuSi 
cf.  Serni.  II.  2.  1.  Jange  autem  :    vivitur  bene  illi ,    \i  bene   vivit, 
cuipat.  cet.  Pessime  alii :  vivitur  parvo  (tertio  cnsi)  ri/i  cpX.  J^m 
illud   parvum    clocte   s])eciali ,   poelisciue    frequentata  pauperlatis 
nolione  declaratum  subjicitur  a  poeta.   Utrumque    autem  ,  et  ad- 
paratuni  s.  supellectilem  curlam ,   et  victum  tenuem  rleslgnat  per 
salinum  et  mensam   tenuemy  tenut ,  vili  cibo  instrucfam  ,  s,  vili 
matetia  compactam  ;  tun\  contentum  ejus  atque  ab  omni  luxu  alie- 
yium  animum  per  sal,  paternum  ,  Ccf*  V.   2.  3.);  denicjup,  ut  pau- 
pertatem    ejus,    non   sordidam  illam ,    att{u«   onmium    rerum  ege- 
nam  ,  sed  mundam  referret ,  salinum  ipsi    splendere  alt  in  mensa 
tenui.     Noster  Serm.  I.  3.  13.  Sit  mihi  mensa  tripes ,  et  concha 
salis  puri  cet.  Leonid.  Alex.  XXX.  3,  (Anal.  Br.   U.  196.)  Aurxp- 
x/)5  ^  T^sativi  eysiv  ctKn  n»!  Suo  xfrixvx.  Pers.  IIL  2j.  rure paterniy 
est  tibi  far  modium,    purum  et  slne  labe  salinum.    —    1,5.    j6. 
Nee    et  cui    ron    Timor    cet.     qui    nec   metu   turbatur ,    ne    Lonis 
exuatur,    nec    angendarum   rerum   cupiditate    insatiabili  tenetur; 
cjuae    duo    diviti»    avari   animum   niisere  torquent.   Pro  hoc  suavi 
imai^ine  :    Timor  et  Cupido  ipsi  non  auferunt ^    inlercipiunt ,    tur- 
ijant    somnos   leves  ,   somno    leni    ac    placido    perfruitur,    animo 
ejus  nulla  sollicitndine  per^nrbato.  Cf,    JII.  l.  21.  Senec    Herc. 
Oet.    644.    Cespes   Tvrio   mollior  ostro    solet    impavidos    ducere 
somnos  :  aurea  rumpunt  tecta  quietem,  vigilesque  trahit  purpu» 
ra    noctes.     Spectat    etiam    huc  fragm.  Menand-i  in  Stob.  Floril. 
Grnt.    d.  391.  (in  Brunkii  Gnom.  p.    193.)    a)ju'.*iv    ey»  ToiiS  ftXoVSioOS 
—  4U  aTcvsiv   TM   vu«T«f ,   oi/Ss  aTfspouevovi  xvw    kxtm    o/uoi   Keyeiv' 
y\ivv    Ss   Kxi  izfxov  Tivu.  vnvov   KdS-ivSsiv  ,  dKKoi  Tcev  T.ratyiv  tivx, 
vvvi  5e  xoti  Tovs  lAXKxpiov!  cet.  —  sordidus,  uui  animum  sordidum, 
avarum   arguit.     Sordes    enim   animo    tribuuntur ,    avaritiae  labo 
coinquinato. 

V.  1?.  Aureae  plane  sententiae,  brevitate  maxime  animuni 
admodum  ferientes  !  Quid ,  Si»  ri  c\xr  fortes ,  t^nto  cum  nisu  , 
tantopere  jaculamur ,  adpetimus  multa ,  cur  magnis  consiliis 
tanta  cum  intentione  imtninemus,  cnr  cogitationcs  nostras,  au- 
gendarumque    opum   sludium  longe  ultra  vitae  nostrae    terminum 


—      Cgi       — 

eXlcndimu»  ,  c[nas'i  aetern.im  vicfuti  simns  ,  brevi  aevo  ,    cnm  (a- 
men  brevissima  nostra  vita  sit ,  in  tnm  brevi ,    exiguo  vitae  sna- 
tio.  Jaculari  plctne  nt  cr.  To^eveiv  v.  c.  Eurip.  Hec.   6o3.  >'.»:  Tctvrx 
fAfv  ys  vov!  iTO§toacv  /ixiinif.    Idem  in  Suppl.  745«  »  xevo!  ySporSv,  oi 
ro^ov  cKTsivovTtt  uo!  1*1  fov  »/ {«,  Sic  lofov  fxe  f\  fJLvy{i  dixit  incerlns  poeta 
apud  Plntorch  ,  <le  audiend.  poet.  c.Xl.  et  inde  in  Excerpt.  Grot. 
p.  925.   Adde  Liician.  Nigrin.  §:   36.    (T.  I.  p.  77, (  et   Hermot.  §. 
28«  ■".   768.  Similiter  Epicfet.  c  XV.  m»)  ixilixXKt  ^iyf»  t/\v  cisiiv  , 
uhi  V.    Heyn.  —  18.   Nexus  senlentiarnm  :    Cur  tantopere  aestua- 
inus  curist^no  at<jae  aegritudine  nosmet  adfligimus,  (|uam  frusfra 
longinfjuis  pe'vti^rinationibus  suscepfis    dispellere  consmur,  auuni 
animum  ita  adfectam  ubitjue  nobiscum  circumferamus.    Animi   vi- 
tia  ,  cupidifate!! ,    cjuae  te  patria  expellunt  circumagunfque  ,    ex- 
stirpandae    sunt ;    has  ubi  compescueris,    ubitjue  gentium  ,  animi 
ai\  aaixpfoaijffiV  composito  habitu,    beate  ac  trantjuille  vives.     Ad 
rem   ac    verha    Seneca  Ep.   2S.  Admiraris ,  quod  peregrinations 
tatn  longa  et  iot  locornm  varletatibus  non  discussisti  tristitiam 
^raiitatemque  mentis.  —   Quaeris  ,   quare  te  ista  fi.,ga  non  adju- 
vet?  tecum  fugis.    Idem  rp.   104.    Quid prodest ,  mare  trajicere, 
et  urbes  mutare  ?  si  vis  ista ,  quibus  urgeris ,  ^ffugere,   non  alit 
bi   sis  nportet,    sed    alius.  et  mox:    Nullam  tibi  opem  feret  iste 
^iscursus :   pf.regrinaris  enim   cum   adfectibus   tuis  ,    et  mala  te 
tua  sequuntur,     Terrae  calentes ,  calefactae  ,    illusfratae  uUo  so- 
le ,  sub  alio  coeli  cardine  sitae  adeocjue  remotae,  dissitae.     Sci- 
liccl  ex  anticjui  sermonis  simplicitate  ,    cjuae  cuitjue  regioni    coe- 
lum  suum ,  adeocjue   et  solem  sidera  sua  adsignat,  ducta  haec  lo- 
tjuendi  forma.     Sic  Italum  coelum  11.    7.  4.   Sic  Sarinafae,   %agi 
antea,  suh  uno  coelo  a  Domitiano  viveri  jussi  apud  Slaf.  Silv.  IV. 
7.  51.  Mutato    evadere   coelo  Sil.  X.  4^0.  Hinc  mutare  diem ,    h. 
aliud  sabire  coelum,  nbi  dies  allfer   se   habent  (ufi    opfime  Gro- 
tius(  Lncan.  VIII.  217.  et  alii  SoIeS  Mem  I.  IX.  872.  patriae  nort 
arva  requiro ,   Europamqut ,    alios  soles ,    Asiami^ue  calentem. 
aam   Virg.  Gc  U-  5\2- oZio  patriam  quaerunt  sub  Sole  jacenlem. 
Jam    mutamus    terras  longinquas   excjuisifa   inversione   doctanuo 
hrevitate  dictumviderl  potest  provulgari:  mufamns  ferras  noatras 
terris    longe    dissitis ,    remofis  ,   h.    adimus  terras  alias    Cf.  ad  I. 
37.    2.    Simplicins  tamen   et ,  si  quid  judico ,    magis  ivtt.oytarsaov 
videtur  ,  mutare  terras  rcripere  pro ,  aliam  ex  alia  adire  terram, 
SiKKiTs  tiKKr,v  yr^v  ii*iilo(iv  (Lucian.  de  Gymn.  18.  T.  II.  p.   85)7.) 

Xx    ^ 


—      692      — 

terras  remotisslmas  pererrare ,  animi  intjtiieti  aestn  contlnuo  clr- 
cumagente.  Sic  urbes  mutare  in  Seneciie  1.  1.  Lucrct.  IV.  46o» 
coelum  mare  Jlumina,  montes  mutare  et  campos  pedibut  trart' 
sirc  videmur :  et  niagis  adposite  111.  JO70.  Si  nossent  homines 
aegritudinis  causas  ,  haud  ita  vitam  agerent  —  quaerere  sem- 
per  commutare  locum,  quasi  onus  deponere  possit  animus.  — 
Patriae  quis  cet.  Enimvero  is,  c|ui  pafriam  fugif,  relinquit,alia9 
aditurus  regiones,  num  se  quoque  fugitt  h,  is  animi  sui  aegritu- 
ilinem  ubicjae  circumfert,  cnrae  cum  isto  peregrinantur.  Seneca 
cle  Tranquill.  2.  Aliud  ex  alio  iter  suscipitur ,  et  spectacula 
spectaculis  mutantur ,  ut  ait  Lucretius:  Hoc  se  cjuistjue  modo 
semp' r  fngit.  Sed  quid  prodesi,  si  non  effugit?  sequitur  se  ipse 
et  urget  gravissimus  comes,  Lucretii  locus  est  III.  lo3i.  scjq. 
Exsul  patriae  docte  ei  plenius  (ut  duj:  militiae  II.  7.  2.)  pro 
simpl.  exsul,et  hoc  pro,  qui  patria  excedif,  Ionginc|#am  peregri- 
nationem  suscepturus.  Longam  enim  absentiam  innuit  hac  voce 
poefa.  Exsulem  hiemis  eadem  virfute  ciconiam  dixit  Pelron. 
fragm.  V.  Praeclare  autem  servavit  HoriTtius  orationis  colorem  , 
ab  exsilio  petitnm,  v.  fugere,  c|uod  itidem,  ut  gr.  tpslysiv  de  ex- 
silio  poefisin  usu  esf.  Virg.  Ecl.  I.  1.  4.  A'o.y  patriam  fugimus^ 
etdsaepius  alibi- 

V.  21  —  24.  Amplificatur  jam,  specialibusque  picturis  egregie 
repraesentatur  proximorum  vv.  sententia.  Hominem  animo  aegrum 
itinera,  terra  marive  animi  recreandi  cansa  suscepta,  non  levant 
ejus  aegritudinem  neuticjuam  minuunt  ant  toUunf.  Pro  hoc  vivi- 
dissima  imagine  poeta  :  Cura,  tancjuam  persona,  ei,  peregre  ituro, 
adhaeref,  ad  latus  ipsi  est,  pum  comitatur,  uria  adeo  cum  eo, 
mare  trajecfnro,  naves  scandit,  navem  conscendit.  Jam  c^naevis 
adfectio  7ca3o;,  vitium  animi  est ,  h.  morbus  ;  illa  enim  animus 
consumitur,  exeditur.  Hinc  animus,  ita  adfectus,  vitiosus,  et  ipsae 
adfectiones,  (pae  animum  vitiosum  reddunt  ,  conficiunt  ,  ut  iimor, 
aegritudo,  cupiditates  cet.  docte  vitiosae  dicunfur.  Sic  vitiosa 
libido  Nostro  est  Epp.  I.  1.  85.  et  h.  I.  Cura  vitiosa.  Nescio  ta- 
men,  an  satis  cominode  h.  I.  ifa  dicta  sif  -,  abdui.imur  enim  sic  a 
persona  ad  rem  significafam.  —  aeratas,  aere  munitas,  rostratas*, 
ornat.  —  22.  seu  ferra  iter  faciat,  confinuo  eum  secjuitur.  Turmas 
catervas  equitum,  equites  non  relinquit,  eadem  celeritate  cum 
ii»  fugif,  exaecjuaf  ipsorum  cnrsum  ctuamvis  velocissimum  ,  non 
defetiscendo.     Jam  equites,  equi  possunt  jimuliciter    navibus   vi- 


—       693       — 

«leri  opponi  ;  ut  adeo  illo  iter  maritimum,  hoc  terrestre  cleclare. 
tur  ;  uti  fere  in  loco  sJmillimo  III.  i.  39.  Timor  et  Minae  scartm 
tlunt  eodem,  quo  dominusi  neque  decedit  aerata  triremi,  et  post 
equitem  sedet  atra  Cura.  I.  6.  3.  pariter  opponuntur /lave/ ef  e^w/, 
et  intle  apud  F!or.  II.  2.  ille  terrester  populus  ostendit,  nihilin. 
teresse  virtutis ,  equis  an  natibus,  terra  an  mari  dimicaretur  ^ 
ubi  expungendum  illiul  glossenia  :  terra  an  mari.  Possunt  et  /ar- 
mae  equitum  proprie  accipi  cle  ecjuitatn  ,  onininoi^ue  exercita, 
cui  se  Cura  audicter  itnmiscet.  Lucret.  II.  47,  Hlntus  hominum 
Curaeque  sequaces  nec  metuunt  sonitus  armorum,  nec  fera  tela, 
Ita  vero  audaciae  niagis  (juam  velocitatis  in  Cura  effingenda  ra- 
tionem  a  poeta  habitam  jure  exspectasses.  Magis  adeo  adpositum 
videtur  magistratum  Romanum  alicjuem  cogitare,  qui,  provinciam 
sorfifus,  aut  legatus  eo  missus,  cum  numerosa  comitum  caterva  eo 
proficiscifur  ( v.  TibuH.  I.  3.  in.  Catull.  X.  XXVII.  et  XVI.  9.) 
vel  omnino  divifem  Romanum,  in  magno  comifantium  sfrepitu  viU 
lam  aut  aliam  regionem  pefenfem.  Huic  enim  praesfo  eranf  plu- 
res  coniites  ,  plures  cnl)alli,  manni,  asturcones ,  tolutarii  (Sene- 
ca  ep.  LXXXVII.)  Noster  Serm.  I.  6.  lol.  ducendus  et  unus  et 
comes  alter,  uti  ne  solus  rusve  peregreve  ejcirem  ;  plures  calo- 
nes  atque  caballi pascendl,  Spectat  huc  Lucret.  III.  1076.  Currit 
agens  mannos  ad  villam  hic  praecipitanter^  auxilium  tcctis  quu' 
si  ferre  ardentibus  instans ;  oscitat  ecctemplo,  —  aut  etiampro- 
perans  urhem  petit  atque  revisit.  —  23.  agente  prae  se,  dispel- 
lente,  vel  excitante,  cogente.  Homer,  II.  /m.  156-  vipdSes  —  ««  t 
avc[^os  ^«'OJ,  V  e  <p  e  st  o ki  osvt x  S  0  v  ■.■;  cr  «  f ,  rxjxpeixs  x«Te\suiv  *«' 
X^ovi,  h.  demissa  tempestas  ah  Eura,  ut  Horat.  III.  17.  ll.ecjuo 
simul,  ut  alios  mittam,  adparef,  Eurum  in  illis  regionibus  crebrum 
procellia,  posteriorem  adeo  rationem  priori  praefcrendam  esse; 
efsi  celeritatis  nofio  alteram  suadeal. 

V.  25  —  27.  Animus  ab  omni  cupiditafe  liber  ac  laetus  in 
praesens,  praesenti,  ijuod  vivendum  datur,  tcmpore  hilarifer  fruens 
oderit  curare  ne  curet  quod  ultra  est,  r»  ■Ko'ffa>  (uti  saepe  Pin- 
darus)  c|uae  nondum  aftigimus,  ne  •ollicitus  sif  da  futuro.  Verae 
hoc  trancjuillitatis  fundamenfum  saepius  ab  Horafio  inculcatum; 
veluti  I.  9«  ^3»  IH.  29.  52.  quod  adest ,  memento  componere  ae- 
quus,  III.  8.  27.  dona  praesentis  caye  laetus  horae  et  linque  se- 
vera  et  alibi.  — •  26.  amaruy  t«  »/«/»»,  acerba,  injucunda,  adversa 
animus  temperet^  comprimat,  retnndat^  levet  mw,  ita  ut  frontem 


-     694     - 

jie  corrnget,  nialis  succumbat,  adversa  nimis  moHiter  ferat,  adeo- 
t]ue  iinimus  adversis,  si  quae  incitlunl ,  ne  frangatnr,  ne  con- 
tristetur.  In  hac  quidem  ratione  nihil  est,  fjuod  quemcjnam  of- 
fendere  possit.  Exquisitior  famen  ac  doctior  haec  altera  ,  quae 
omnes  infpp.  fugit,  in  Horatio  efsi  et  alibi  obvia,  t|iia  tempfra- 
re  et  miscere,  et  amara  risu  temperare  adeo,  tristitiam  hilarita 
te  miscere,  in  dolore  laetitiam  prae  se  ferre,  aequo  iniquam  for- 
tunam  pati  animo.  Ita  plane  unde  sua  poeta  bausisse  putandus 
cst,  in  epigr.  dSiaxcTM  DXXXI.  (Anal.  Br.  III.  263)  'O  t  0  v  n  <>• 
X  V  a  T  ev  UKT  0  V  dv^fi-Koiv  fii  ov  y  i  Km  t  1  »  t  p  da  »  s  N/x«iu£ 
<i>iXtaT{aiv.  cf.  IV.  12.  87.  —  lento,  cjui  animum  lentum  ,  amari» 
ron  perturbatum,  adeocjue  cjuiefum  declaraf ;  docto  epitheto.  — 
27.  Nova  sententia,  ita  cum  superioribus  connectenda:  memor , 
secum  reputans,  nihil  es«e  ab  omni  parte  beatum,  etiam  fortuna» 
lissimo  sua  adesse  incommoda.  Ad  sententiam  Eurip.  fr.  Sthenob. 
I.  ovK  sotIv  ooti!  nxvr'  «i'v]f>  tiSoii[A.ovii  cet,  Landant  et  Theogni- 
dea  Oi;'^f/f  yoep  wkvt    eari  ««voA/i/of,  Adde   ejusd.  v.  17O. 

V.  29.  Uhima  jam  insignibus  beroicae  ac  mythicae  aetatia 
exemplis  illnstrat  poeta.  Mira  virtus  poetae  h.  }.  cernitur 
oum  in  docta  brevitate,  (^na  illa  exfulit,  tum  in  epithetis,  in  cjui- 
bus  totasententiae  vis  esf ,  eorumcpe  aptissima  collocafione.  Etiam 
oppositio,  cjuae  in  his  duobus  exemplis  est,  niagnan»  vim  ad  ani- 
rmm  commovendum  habel  ;  Achilli  niaxima  nominis  claritas  cum 
brevissima  vita  :  Tithono  confra  longa  vita,  sed  decrepito,  con- 
tigif.  ^chillem  inors  vita,  cifo,  in  ipso  aefatis  flore  constitutum 
abstulit,  sed  clarum,  ut  qui  maximam  fortifudine  sua  gloriam 
adeptus  esset  J  Arhilli  brevis.,  at  gloriosissima  obtigif  vita.  Rc- 
spexit  poefa  Komer.  U.  /.  410  scicr.  Hinc  f//vuv5«S/of,  ««uuo^oj 
eid^em  dictns  II.  «,  417.  et  5o5.  —  30.  Tithonum  minttit ,  con- 
sumsit,  coiifecit  vires  ejus,  decrepitum  fecit,  longa  senectus ; 
Tithono  cjuidem  obtigit  longissinia  vifa,  ipsn  adeo  immorfalifas, 
a  love  ipsi  ab  Aurora  obtenta  (Hom.  H.  in  Ven.  920  scjcj.)  secl 
hilaiitatis  expers,  sciiio  cjuippe  obnoxia  ,  cjnod  Tiihonum  Jupifer 
ccdavarov  quidem,  non  vero  «v>)'p«'^k'  f"cisset ;  id  cjuod  Anrora  pe- 
tere  oblita  fuisset,  Hinc  ille,  trs  S/i  ■ssiixzsj.v  arvyefcv  ■Kte.ra,  y^fus 
(Tisiyiv,  oiSe  ti  y.ivHaati  y.sKe^av  Sivxt'  oCS  -IvoLsifai,  Hom.  H.  I.233. 
4-  —  3''  32.  Etiam  alterutri  nosfrum  casu  alicjuid  obvenire  pof- 
esf,  quod  alfer  ardentissimis  vofis  fruslra  obtinere  stndeaf.  Hora, 
forluna  in  horas  varians  (uti  optime  Ruhr.ken.  ad  Vellei,   H,  18. 


—      695      — 

p.  127.)  Fors,  nuWi  porriget,  ultro  tlefere/,  non  petenti  clablt, 
guod  tibi  negarit,  (juotl  tu  f  rustra  votis  expetieris,  flagitaveris ; 
forte  mihi  nec  cupienli  nec  speranti  obtingent ,  c|uihuii  tu  aeger- 
rime  careas,  (|nae  tu  maxime  desideres.  Modeste  sic  Horatiua 
se  ab  omni  cupiclitafe  liberuni,  ciuaetrue  sibi  fortuna  largiatur , 
grata  manu  sumenteni  ,  Grosphum  contra  in  maximis  divitiis  ul- 
terioribus  desicleriis  laborantem  oslendit. 

V.  33.  Jam,  cjuo  uterque    beatus  essct ,    cjuae  diversa   utercjue 
bona  nactus  esset  ,   perspicuitatis    causa   subnectit    poeta.    Tu  in 
summa  opum  adfUientia  vivis  ;  ego  vero  pauper,  at,  c^uo    me   bea- 
tissimum  praedico,    facultate    aliqua  poetica  poUeo.     Haud    vul- 
gari  doctrina,  ornatucjue  summo  hanc  sentenliam  instruxit  poeta, 
adeo  cjuidem,    ut   ipsi  hi  versus  mocte.stiam  ejus,  cjua  tenuem   ad- 
modnm  sibi  obtigisse   venam  ait,  egregrie   redarguant.    Quo  prae« 
claro  artificio  et  alibi   usus  est  poeta ,   v.    c.    I.   6.     Jam    divitias 
Grosphi  docte  enumerat  per   greges  ovium,   bonm  ,   ecjuorum  ,^et 
purpuram,     Tum  illud  tu  possides,  vide  cjuam  docte  et  excjuisite 
variaverit.     Vivide   enim   et  ad  naturam  rei  te  circum    mugiunt  y 
de  magnis  gregibus,    lafe  per  agros   pascentibus.     Eodem   ornatu 
Theocr.  /r.  36.    TioKko]  Ss  —  fAoo^oi  dCv  y.tpaloitsiv  iix\iKf\<sxvTo 
ficiaai,  E   nostro  colorem  duxit  Stat.  Silv.  IV.  5.    17.   Non  mille 
balant  lanigeri  greges,  nec  vacca  dulci  mugit  adultero  ,  unique^ 
si  quando,  canenti  mutus  ager   domino  reclamat.     Greges   puta 
ovium.  Oe  his  adeo  proprium  erat,  balant  te  circum  ,  ut  in  Papi- 
niano  loco.     Sed  alii  greges  vaccarum  intelligunt,  et  Siculas  vac- 
eas  declarative  a  poeta  subjici  volunf.    Praestat    tamen    prior   ra» 
tio,  alfera  dootior.  Ovid.  Met.  IV.  634.  Mille  greges    illi ,    toti- 
demque  armenta  per  herbas  errahant.  — •  Siculae,  tancjuam  prae- 
stantiores.     Sicilia  enim  pascuis  nobilissima.   Alii    Grosphum  sal- 
tus  ef  agros   in  Sicilia  habuisse  ex  h.  1.  oogunt;  haud  incommode, 
etsi,  ut  omnino  hoc  statuamus  ,    vix    necesse    existimem.    —  tibi 
in  tui  conimodum  ec{ua  tollit,  edh /linnitum  (ut  tollere  clamoreniy 
vocem  et  similia)  hixuriatur,  pascitur  in  pratis,    pro  vulgari:    tibi 
sunt  ecjuae  armentales,  adeocjue  armenta   eqnorum.   —  Apta  qua- 
drigis,  forte  aiiticjuo  et  primario  vocabnli  signilicatu,    pro  ,    jun- 
cta  h.  ciuae  jangatur  aliciuando  cjuadrigis  in  certamine  curruli,  per 
prolepsin.  Simplicius  tamen  fuerif,  aptam    idoieam    quadr.    cjuae 
in  certamine  curruli  adhibeatur,  accipere.  Ita  longis  cursibus  ap- 
ius  equus  dicitur  Ovid,    ex  P.  I.  s.  86.  Utrovis  autem  modo  ecjuo- 


—        of)0        — 

rum  generositatem  ifa  def^larat  poeta;  nihil  antplius.  Argutantu? 
alii,  nimis  in  orationis  ornafu  haerentes.  —  35-  tu  purpura  amici« 
ris,  purpuratus  incedis.  Te  lanae  vestiunt,  lana  vestit  bis  tincta^ 
infecta  murice,  succo  muricii?,  h.  colore  purpureo.  Murex  e  ge- 
nere  testaceoruni,  qui  ad  Phoenices  (hinc  Tyrius^.  12.  21.  Ovid. 
A.  A.  III.  170.  Sldonius  T\\^\\\\.  III.  3.  18.)  Africae  (ut  h.  1. 
AcMe  Epp.  II.  2.  181.  Ovul.  Fast.  II.  3j8)  et  Laconicae  litora 
capiebatur.  Bis  ejus  succo  lana  tingebatur,  c|iio  ea  colorem  nigri- 
canfem.traheret,  cj[ui,  prctiosior  c^uippe,  veteribus  maxime  in  de- 
liciis  erat. 

V,  07  —  4o'  Praeclare  Musam  suam  immensis  Grosphi  di- 
vitiis  opponit  poeta,  hacque  virtute  se  eidem  felicitate  ,  si  non 
superiorem,  parem  saltem  haberi  vult.  Horatio  hic  et  II.  18.  init. 
ante  oculos  fuit  carmen  Bacchylidae,  cujus  fragm.servavit  Athen. 
X!.  p.  5O0.  Anal.  Br.  I.  152.)  Oi^  /3o«i/  nupsaTi  OMjmeiT,  ovTs  ;tpu- 
<r&f,  o\.Ts  itop<pV(!oi  Tu~r\TiS'  uK}.»  SvfXcS  evf/svriS,  "Movoot,  Te  yhvxsix» 
Jam  pro  vulgari  „  mihi  obligerunt"  anticjua  notione  poeta  sibi  a 
Parcis  isfa  tributa  ait.  Parcis  enim  nascentis  cujustjue  sorfemnon 
tantum  praeclicere,  secl  ipsae  cuicjue  adsignare,  dare,  credebanfur. 
Jam  c|uae  fatali  cinadam  necessitate  cnicjue  in  vita  contingunt, 
ronditio  cujuscjue,  fam  bona  cjuam  mala,  adeocjue  non  solum  opes 
atcjue  honores,  sed  et  egestas,  aerumnae  ,  et  miseriae  ;  tum  cor- 
poris  atcjne  animi  dotes  vel  divinitus  vel  a  Parcis  dispensari  pu- 
tabanfur.  Parcae  adeo  cum  pauperfatem  snam  tum  facultatem  poe- 
ticam  accepfam  refert  Horatius  h.  I-  ;  non  vero  Musis  ,  cjuas  in- 
docte  cjuid.im  infelligendas  sfatuunf ;  ulaliorum  commenta  sileam . 
Apte  Lnnib.  laudat  Pind-  01.3.  38.  tl  avv  tivi  (x  0  i  p  i^  1 0»  *  «- 
h  » fx  cc  i^ei^fiTov  Xstp/rwi'  ve'fA.oiAxi  kxxov.  Magis  tamen  huc  spectat 
Nem.  J.  Gfj.  «V'''  ^'  <'T&'>'«i'  *ftTxv  (5»«f  llor/^.of  «i'«^  ,  ev  cJSi'  oti 
Xp°vos  cpwwv  ni*p(i>fj.(v<*.v  TeXtaei,  quem  locum  Horaf.  ob\ersatum 
h.  I.  paene  crefliderini.  Julian.  Misop.  337.  'hv»v.^scvri  tS>  jro//irp 
^oAAa  snoi/;^'^  f/.e'Ktj  -j^^a^isvTx.  TfV<pciv  y«p  ek»j(^(V  ex  Mo/p«v.  —  non 
men/iacc,  ver;ijc,  p^^rpetuo  Parcarum  epitheto ,  cjuafcnus  ipsarum 
decreta  mMtari  necjueunf.  — parva  rura,  agellnm  Sabinum  -—38. 
Spiritum  tenuem  Grujae  Camenae,  alicjuid  faculfatis  poeticae  , 
cjna  poetae  lyrici  Graeci  exsplenducrunt ,  poesin  lyricam,  facul- 
t?.tem  pangendi  lyrica  ,  ad  Graecorum  cxempla  facfa.  Spirare , 
spiritus  solennia  de  vi  ingenii  poeticn  ,  nisutjue  alfiore.  Nosfer 
IW  6,  29.  301  Spiritum  Phoehus  mihi,  Phoebus  arttrn  carminit 


—      697      — 

nomenque  dedit  poetae.  cf.  IV.  4.  24.  Stat.  TJiel).    I.  17.   quando 

Itala    nondum   signa   nec    Arctoos   ausim    spirare    triumphos» 

Idem.  Silv.  V.  3.  lo.  Ibam  altum  tpirans.    Alcaeus  Mess.  V.  3. 

(Anal.  Br.  I.  487)  AwjoSfor  yotfcd  fvvtns  Aot(J«:'iS«f  —   sisves  S' 

Vifxov  i(yiJi»r'  iii^ciMV    ci^lufj.ivns  ;^;«/'iT»j'.    Dioscorid.   XXV.    (Anal. 

Br.  I.  499. (  2««^»,  ai)V  Movauis  r,  f*  ai  Uiifiaiv  >i  'EKtxiitv  tvKiam 

oof,  i'a»  %  V  e  i  ov  a  »v  'exelvnii,  xoafA.ft,  -—  et  malignumspernerevul- 

gus,  sicciue  effeoit,  ut  despicere  possem  turbam  invidam,  invitlos, 

h.  invidia  me  superiotem,  majorem  (ut  II. 20.  4-)  constituit,  ma- 

xiniam  mihi  e  poesi  lyrica  famam  conciliavit.    Adjecta  adeo  haec 

ad  exomationem  supericris  sentenfiae.  Pedestris  oratio  ita  junge- 

bat :  Parca  facultatem  poeticam  mihi  tribuit,  tjua  maxime  §lorior, 

cpa  maxiinam  famam  consecutus  auni» 


ARGVMENTUM.  XV IL 

%%%%>%  wxwwwv 

IVLaecenateni ,  vitae  amantissimum  ,  (^refert 
ejus  iurpissimum  votuux ,  quo  et  debilitatem 
non  recusabat  et  deformitatem ,  et  novissime 
acutam  crucem,  dummodo  inter  haec  mala 
spiritus  prorogaretur ,  Seneca  ep.  101.)  quem 
adversa  valetudo ,  qua  saepius  ,  maocime  per 
extremos  vitae  annos  tentatum  fuisse  con- 
stat ,  (Plin.  VII.  02.  Quibusdam  perpe- 
tua  febris  est,  ut  Cilnio  Maecena- 
t  i^  misere  excrnciaret ,  mortisque  instantis , 
metn  plane  confceret ,  Horatius  hoc  carmine 
ab  hac  cogitatione  abducere ,  vitaeque  longio- 
ris  spe  hac  fere  argumentatione,  quae  quidem 
ad  animum  aegrum  mortisque  metu  conturba- 
tiim  satis  efficax  esse  dcbuit ,  erigere  cona' 
iur:  Dii  omnino  nolant ,  ut  tu  prius  obeas ; 


-       698      — 

imo  f  nt  ^odem  uterque  die  moriamur.    CMnl' 
lissimo    Jiaec    cum    amoris    adfectu    declarat 
poeta  V.  1  — 16.)    De    quo   minime  dubitandum 
videtur^    quum    simillima    utriusque  nostrum 
fata  fuerini ,    adeo    quidem,    ut   nobis  unam 
eamdemque  genesiji  obtigisse  plane  persuasus 
^im ;  €  quo   ipso    necessario   sequitur   aiterum 
hoc ,    nobis   eumdem    vitae    terminum   a  fatis 
constitutum    esse.   Praecldre  vero  poeta  in  Ji' 
7i€  simile  utriusque  mortis  periculum ,    e   quo 
servati  faerint,    commemorat ,    quo    animum 
ejus  a  maerore   abduceret  ^  novaque  recuper- 
andae  vaietudinis  spe  erigeret,  Regnat  in  lioc 
carmine  ,;   maxime  initio  ejus^  summiis  tener' 
rimi   amoris   sensus  ,  qui  se  plane  ad   Maece- 
nntis    ingenium    atque   animuni   adcommodat, 
Hunc  enim  astrologicis  rebus  multum  tribuis- 
se ,  vel  inde  probabile  videtur,  quod  ejus  ge- 
nesin  poeta  v.  2,2.  commemorat» 

Adnolatlones. 

r.  I.  Initio  slatim  carminis  tenerrimus  amoris,   quo  arlirersam 
Maecenatis  valetudinem  moUiuscult;  ferebat  Horatius,  erumpit  ad- 
fectus.  Cur  me  exanimas,    oceidis,    enecas   h.    excrucias,    angis 
querelis  tuis,  cle  morte  tihi  instante,  sensu  mollissimo    pro  ,     va- 
nae  istaec  tuae  sunt  cjuerelae,  quod  morti  proximus  sis ,  cjuod  vi- 
ta  nunc  tibi  excedendum  sit.  Eranimare,  enecare  (Terent,  Andr. 
IV.  i.S'^.)  occidere  (V.   14..   5.)  de  iis,  cjui  c|uOcuncjue  adfectu  ani« 
mum  alicujas  penitus  cnnturbant,   ut  sui    amplius  compos  non    sit ; 
plane  ut  gr.  dnoxTeiveiv^  uwoicvaisiv,    V.  Valken.  ad  Eurip.  Hippol* 
1064.    Anirr\us  conlra  redditur  y    vancscente    nietu  ,    sollicitudine 
cet.  —  2.  Quandocjuidem  non  amicum  est  Diis  ,    eu    ^iXov    9ec7t 
iaTi  (de  graeca  hac  locjuendi  forma  v.  Lamb.  h.  1.  et  Muret.  Var. 
Lect.  II.  13.)  non  placet  Diis,    Deorum  e  voluntate   non   est ,   in 
fatis  non  est,  te  prius  obire.  Adjecta  adso  haec,    c|uo    vanum  ejus 
timorem  argueret ;    tum  Deos  id  noJle,  miro  acumine   poeta  inde 


.—      699      — 

ponit,  cjiiocl  eorum  ufriuscjue  fata  essent  simillima,  sibi  adeo  eo- 
dem  tem[)ore  mors  oppetenda  sit,  quam  tameu  nuno  non  videat, 
cur  pertiinescat  sibi  propintfuam.  Quae  sane  argumentatio  in 
Maecenate,  mortis  timidi.ssimo,  cujus  rei,  nisi  aliunde  constaret, 
ipsae  ejus  cjuerelae  (v.'i.)lidem  faciunt,  adeoque  omnibus,  cjuae 
ipsi  vitae  longioris  spem  ostenderent,  vacivas  aures  praebente,  vim 
aliciuam  habere  poterat.  Pcssime  autem  voluntatem  hanc  Deorum 
ex  sua  cogere  poetam  statuunt  intpp.  —  nec,  etiamsi  Dii  noiint  , 
mihi  amiourn,  statutum  est,  tibi  superstitem  esse.  Docte  sio  parat 
transitum  ad  vv.  scjq.  sententiam.  —  4«  decus  v.  I.  12.  Columen 
mearum  rerum,  in  cjuo  omnes  meae  res,  ac  fortunae  repoaitae 
sunt,  (juo  adeo  mortuo  nihil  amplius  est,  cur  vitam  ulterius  expe- 
tendam  existimem.  Causam  adeo,  ptaeter  tenerrimi  amoris  testi- 
licationeni,  conlinet,   cur  ipsi  secum  mori  constitutum  sit. 

fc.  5.  Insurgit  atcjue  emollescit  penitus  poetae  adfectus  tnor- 
tis,  c[uae  a  Maecenate  eum  disjunctara  sit,  cogitatione.  Si  vis  le- 
ti  (ut  II.  13.  20.)  necessitas  leti  (I.  3.  33.)  mors  indomita  (II. 
14.  40  maturior  rujnt,  docte  pro  ,  mors  te  miturins,  citiuscjuam 
me  rapit,  si  maturius  obieris,  ciuam  e,£;o,  Male  alii  vim  maturio^ 
rem  de  morte  immatura  capiunl.  Pariem,  A\n\\i}i\xxm animae meae ^ 
uti  Virgilium  suum  Horatius  vocat  I,  3.  8.  — 6.  Quid  ego,  alterOf 
cujus  dimidia  tantum  animae  pars  restat,  amissate  altera,  defnnc- 
to  te,  moror^  ampims  vivo,  ciui  ego  sine  te  amplius  vivere  pos« 
sim?  7.  —  Sitjuidem  «0«  aeque  ac  antea,  cum  tu,  pars  mei  me- 
lior,  superesses,  carus  m\\\\  futurus  sim,  vitam  non  amplius  ju- 
cundam  ducam.  Sic  Statius  partem  animae  suae  meliorem  Me- 
lium  vocat  Silv.  III.  2.  7.  Blandius  autem,  aut  exo  lisitiore  ratio- 
ne  vix  elferri  poluit,  cjuanti  Maecenatis  amicitiam  faceret  poeta. 
—  non  superstes  integer,  amissa  aitera  animae  parte.  Fatendum 
sane,  post  antecedentia  haec  ultima  enervia  videri,  et  acumen, 
tjuod  subest,  admodum  languere,  Sed  et  graeci  poetae  in  hac  te- 
stitlcandi  amoris  formula  exornanda  atcjue  ad  prima  sua  stamina 
revocanda  mire  sibi  placuerunt  frigidumcjue  cjuemdam  lusum  ca- 
ptarunt.  Vide  Callimachi  loca  ad  I.  3.  8.  adduota ;  adde  Theocr. 
XXIX.  4.  oix  ^^*^  (piKciiv  fA.'  s'3£A/)ff3'  dfo  xxpSioti'  ytvianM.  To  y«j 
•^yn /tu  t«j  ^otxi  fX'^t  C'?  '''*''  *'*''  ''S«'«i')  To  Se  Koizsov  uzsdiXsro. 

V.  %,  JUe  <lies,  cjuo  tu  morieris,  utramgue,  utriu.=)que  no» 
strum  ruinam  casum  ducet ,  utercjue  eodem  die  ruenins,  occum- 
bemus  ,  moriemur.  Proprie  erat  :  ta  occumbens  duces  ruinam,  mo 


—        'JOO        — 

tecnm  tralies,  nna  orciclam  ;  imagine  ab  aedificio  ducta ;  tpiocl» 
solutis  conipagibus  ac  junctiiris  coUabitur  Virg.  Aen.  II.  465. 
ea  lapsa  repente  ruinam  cum  sonitu  trahit.  Claudian.  de  R.  P» 
III,  379«  pariter  traxere  ruinam  —  campoque  recumbunt,  Id. 
in  Phoen.  33.  pinus  seram  ponderibus  pronis  tractura  ruinam» 
Alii  ducet  pro,  adducet,  dictum  volunt,  parum  docte.  —  9.  Dixi 
sacramentum  ,  jarejurando  me  ohstrinxi,  perfidum  ,  cjuod  lallc'» 
rem,  «ancte  adjuravi  tibi,  me  numcjuam  te  deserturum.  Dicere  sa^ 
cramentum  lerba  solennia  de  juramento  militari,  satis  adcommo- 
data  h,  1.  Nam  uti  milites  jurabant,  se  numcjuam  deserturos  mi- 
litiamj  ita  juraverat  Horatius,  se  Maecenatem  haud  derelicturum. 
—  10.  iOimus,  ibimus  ,  fjeminatum,  graviter  adseverantis  est,  pro 
vulgari.  secjuar  te  ,  utcunque,  statim  simul  ac  praecedes.  Color 
orationis  itidem  pctitus  a  sacramento  militarj.  Nam  ut  militum 
erat,  ducem  et  signa  secjui ,  cjoocnncjue  tenrterent,  ita  Horatius 
Maecenatem  praecedentem  tamc£uam  dncem  illico  secuturum  se 
«pondet.  —  12.  12.  parati,  ■KpodofJioi,  carpere,  ad  carpenclum,  haud 
cunctanter  carpturi  iter  comites  una,  tecam,  comilaturi  te  in  J«- 
premo  itinere,  ad  loca  infera.  Ire  ad  inferos  ^petvulgata.  imagine 
dicitur  pro,  mori.  Vide  ad  I.  4.  17.  Nohilitavit  eampoeta,  dicen- 
do ,  supremum  iter  carpere.  Similiter  Sophocles  Antig.  818. 
'Ofirs  fJL(  —TsiV  vtxTHvlBov  c  t  s  1  y^oZ  a  cn,  v  vexTov  ^s  0ty- 
yos  Ksuaaovaxv  diKiov.  Simmias  Rhod.  I\^  4«  (Anal,  Br.  I.  204.^ 
VX'^  y*f  wu/-««r«i'  sli  'A.^e'(ovTos  oSou. 

9.  13.  NuUis  terriculis,  ne  borrendis  c^uidem  Tartari  mon- 
atris  in  hoc  itincre  objectis  me  a  te  direlli  patiar,  constanter  ti- 
bi  adhaerebo.  /Animo  igitur  praecipit  poeta,  cjuae  se  post  mor- 
tera  a  Maecen;.lis  consortio  disjungere  possint.  Generaliter  hanc 
amoris  obtestationem  ab  intpp,  accipi  video,  (ruasi  vivus  videns» 
que  monstris  istis  se  cessurum  neg»t ;  quod,  ne  quid  gravius  di- 
eam,  admodum  jejunum  foret.  Sed  cogitandum,  Chimaeram  et 
alia  monstra  in  aditu  ad  Umbrarum  loca  a  poetis  roilocari,  etiam 
a  Vitgilio  Aen.  \l.  285-281).  Tum  et  Centimanis,  e  cjuibus  poe- 
ta  Gygen  (Virgil.  1.  I.  Briareum)  commemorat,  in  Orci  vestibulo 
sedem  adsignarunt  poetae ;  etsi  Hesiodus  eos  in  Tartari  faucibus 
collocet  Theog.  734-  «^5«  TiJyiJ,  Kottos  ts  Hy  o  Bfioifsias  /wfyaSo. 
fiosvuQvaiv,  pvKo.Kts  mioTol  dirs  »!yi'xiio.  cjuem  alibi  Virgilins 
(VI.  574.  Cernis,  custodia  ifualis  vestibulo  sedeat  ?  sc  Centima- 
nprutn)  in  talibus  figmentis  sibi  parnm  constans    (ita   et  Hydrae 


—     7^'      "^ 

diversam  a  p^iore  v,  287«  sedem  dat  v.  576.)  secutus  vi^leridehet. 

Prorlive  adeo  fait,  ut  poeta  in  hoc  phantasma,  cinod  Umbris  lo- 

ca  infera  intrantihus  objireretur,  incideret,  tjuum  se  nullo  terrore 

ao  periculo   vel  praesentissimo  ab  hoc  consilio   deductum    iri  de- 

►  claraturus  esset.  Similiter  de  Hercule,  Orcum  ingresso,  Viri^.  Aen. 

^'^iri.  29*^.  Nec  te  ullae  facies,  hon  terruit  ipse  Typhoeus  arduus, 

arma  ienens;  non  te  rationis  egentem  Lernaeus   turba  capitum 

circumstetit  anguis.  J.im  pro  vulgan,    Chimaera    ignem    spirans, 

pxciuisitius  ac  fortius  erat  ,    Chimaerae   spiritus    ignens;    pro  q-iio 

docfiore  ratione  e«t  Chimaerae  igneae  spiritus  Xi/JiaLifct  wvo  wvfi- 

ovax  ,  J/ammis   armata  ,  ut    ^irs,.  Aen.  ^I.   288.    —   ^4.    Gyi*es 

centimanus,  «««ovj^r/p,  nota    ratione.  —  si  resurgat ,    sese    mihi 

objiciat,  manus  intentet,  vim  paret.  Setjuitur  adeo  poeta  eos,  qui 

Cenlimanos  fulmine  in    T-irtarum    detrusos ,   perhibuerant.    Jice- 

Lant  adeo  prostrati  in  Tartaro  ;  uti  fere  Tifaniam  puhem  fulmi- 

ne  dejectam  in  imo  fundo  volvi  h.  exanimis  jacere  narrat  \  irgil. 

Aen.  VI.  581.  Apte  adeo  resurgat,  ut    Typhoeus  arduus^  erectus, 

rennrgpns  in  simili  locD  Virg.  Aen.   VIH.  299.  —  15.  \(.   Similis 

forma  Homerica,  II.  fi.  116.  ovrot  tso\)    A/)    /JieWti    vfSpfAtvsl    piKov 

tiv»i.  Sic  placitum,   constitntum  est /wJ///iflff,  AiVr,  tpncjuam  Deae  ; 

liinc  potentif  cujus  decreti,  ul    Pnrcarum  ,    immutabilia  sunt.    In 

prosa  simpliciter  erat  :  ita  consentaneum  ,  ita  jus   fri^tjne   est    pro 

no«tra  amicitia;  placitumque  Parcis,  cfuod  ipsuin  fafa  decrevernnt. 

Ceferum   haec    p/|T/i  non  fam  ad  proxime    antecedenfia,   cjuam  ad 

universam  ac  primariam  poetae  «ententiam  spectat :    in   filis    ei t , 

1105  uno  eo(1emc|ue  tempore  mori, 

V.  17.  Ac  de  hoc  (sc.  cjuin  nno  eodemque  tempore  morita» 
ri  simus)  dubitationem  plane  eximit  casnum  afque  eventorum , 
cjuae  utrique  nostrum  acciclerunt,  similitudo ;  cujus  ciuielem  cau- 
aas  in  oonsensu  sideris  no.ifri  natalitii  latere  exisfimo  Jam  quum 
inde  mortis  etiam  tempus  defmirent  genethliaci,  facile  infellieitur, 
quantam  ista  ad  Maecenatis  animum  huic  superstitioni  alligatum 
vim  habere  debuerit  arguinenfandi  ratio.  Pro  vulgari:  quaecunque 
mea  genesis  sit,  quodcunque  siduf»  fnerit,  sub  quo  natns  sum,  doc- 
ta  fiderum  enumeratione  poeta  :  Seu  Lihra  me  adspicity  adfulget 
mihi,  vim  in  me  habet,  utpofe  sidus,  quod  natali  hora  emer«erit 
Hujus  enim  vis  in  horoscopo  reliquis,  certa  aliqua  coeli  parteab 
eo  distantibns ,  aut  e  regione  oppositis  praevalere  oredita.  Est 
adeo ;  seu  Libra  sidus  msum  natalitiuin  est  seuScorpius   —  foV' 


—        --02        ■— 

mzWo/tfJWJ,  atlspeclu  tevril)ilis  ,  formidabllis,  Scorpil  aiAua  x»»o<> 
Tzoiov,  ornata  a  noxia  hujus  animalis  natiira  petito.  Ita  Scorpius 
minitans  ictu  est  in  Anthol.  lat.  Burm.  T.  If.  317.  —  Pars  na. 
talis  horae  s.  geniturae  dicitur,  cjuia  plures  stellae  observahan- 
tur,  eanmicjue  intervalla,  tjuibus  cum  iuter  se  fum  ab  astro  pri- 
niario  distabant,  notabantur  )  c|uae  notatio  horoscopus  dicebatur, 
Jam  cjuum  Scorpius  in  noxiis  haberetur,  siclus  autem,  cjuoil  in  ipsa 
natali  hora  cmeigeret ,  ceteris  efficacius  putaretur,  clocte  poeta 
Scorpii  siclus  natalilium  partem  adpellat  violentiorem,  ciuae  vim 
relicruorum,  ciuae  genesin  efficiunt,  beneficam  frangit,  ac  hebetat. 
—  19.  20.  Capricorniis  tyrannidem  exercet,  dominatur  undae  He* 
speriae,  lluctibus  maris  occidentalis,  cjuatenus  ortus  ejus  (cpi  in- 
ciclit  in  a.  cL  XVI.  Cal.  Jan.)  et  occasiis  (a.  cl.  VIII.  Id.  Jul.) 
maximas  procellas  excifare  crectebatur.  Yid.  ad  I.  3.  15.  Properf. 
I\'i*  1.  107.  Quid  moveant  Pisces,  animosaque  signa  Leonis  ,  lo- 
ttis  et  Hesperia  quid  Capricornus  aqua.  Unde  aquosus  dictus  in 
Anfhol.  Lat.  II.  p.  3i5.  et  voV/ot,  ^^aAxfociJ  Nonno.  Ceterum  sa- 
lutares  (Libram)  et  noxias  (Scorpium  et  Capricornnm)  stellas 
memorat  poeta,  cum  cjuod  ufrarumcjue  vi  cujuscjue  fere  genesis 
temperaretur,  tum  quod  utraecjue  Maecenatis  genituram,  ad  c^ua>n 
auam  plane  adcommodat ,  efficerent. 

r.  z\.  Quodcuncjue  tandem  sidus  fuerit,  cjuaecuncjue  in  hora 
mea  natali  conjunctio;  ea  certe  tuae  genesi  simillima  fuerit,  ne« 
cesse  est  ;  quandoquidem  par  fere  fatum  utercjue  habuimus,  et  in 
discrimen  mortis  addncti,  et  inde  servafi.  Jam  cjuum  Horatius 
arboris  ictu  prope  funeratus  (III.  8«  7.)  fuisset,  nimis  anxie  ca« 
9US  utriuscjue  similitudinem  rimari  at(jue  exigere  putandi  sunt 
intpp. ,  qui  ideo  idem  fere  Maecenati  periculum  intentant,  eumo 
cine  vel  in  alicjuo  spectaculo  (ita  Masson.  p.  856.)  vel  ipsa  thea- 
tri  rnina  vel  deniuue  conspiratione  adversus  enm  facta  (nt  Crucj.) 
vifae  discrimen  adiisse  contendunt.  Ceternm  Maeceni.tis  gene« 
sin  non  plane  suam  facit  Horatius  secl  diversae  tantnm  potesfafi* 
stellis,  tam  noxiae  quam  salutaris,  similiter  ita  temperatam  fuisse 
contendit,  ut  salutares  noxiis  praevalerent,  vimque  harum  retun- 
derent.  In  vcrbis,  nostrum  incredibili  modo  consentit  astrum  , 
orafioneia  admodum  ad  pedestrem  normam  depressam  videri,  no« 
tarunt  jam  alii  ;  sed  sunt  quaedam  per  se  tenuia,  quae  nullis  ma- 
rhinis  ad  dignifatem  poeticam  extollere  valeas,  siquidem  verani 
istorum  notionem  repraesentare  velis.  Peccant  acleo,  qui  \anoquor 


—      703      — 

<fam  lumore,  verljorunicjue  inani  strepita  nobilitatem  talibus  ad» 
struere  conantur.  —  21.  In  Maecenalis  afleo  genifnra  prar-sidebat 
iJaturni  si^vs  tmpium,  pestiferum,  exifiosum,  ^rare  (Propert.  IV. 
1.  10'3.  adde  Apnlei.  Florid,  p.  124.  Bip.)  cujus  tamen  vis  yeli- 
cif  (Propert.  1,  1.)  Jovis  stellae  radiiilionibus  mitigabatur,  actem- 
perabatur.  Jovis  igitur  tutela,  sidus  tutelare,  salutare  refulgens, 
rx  ndverso  ra<Iians,  oppossita  (Saturni  stellae)  eripuit  ,  subtraxit 
te  Stiturntt  impio,  periculo  a  Saturni  sitlere  pemicioso  ti}<i  ira- 
minente.  Suble^it  tofnm  lornm  Pcrs,  \,  45  ^'■{'J'  Non  equidem 
^ioc  duhites:  amborwn  fnedere  certo  consentire  dies,  et  ab  uno 
sidere  duci,  Nnstra  vel  aequali  suspendit  tempora  Libra  Furca 
tenux  veri,  seu  nata  fideHbus  hora  dividit  in  Geminos  concor- 
dia  fata  duorum:  Saturnumve  (male  legitur  que) gravem  nostro 
Joie  ffangimus  una,  —  24.  Teuue  praesenfissimo  vitae  perirnilo 
liberavit.  Ornat>ssime  bor  extulif  poeta.  Jupiter  ^ar«/aw/ inhibnit, 
repressit  alas  Fati  volucris,  a!as  volucres  Fati,  Fatnm  impetuose 
in  te  invol.in^,  irniens.  Scilicet  solenni  imagine  ,  Homcro  po- 
tiesimum  freauenfata,  Mo7p«  homini  iTSiaKt^nTnv ,  sxixfxe/v  dicitur 
unde  alafam  eam  effinxit  Horatius.  —  95.  Quotl  accidit  eo  tem- 
Jjore,  quvm  populus,  tjuo  die  te  primum  recuperata  valeludine  iti 
tbeatro  adfuiurum  audierat,  frequens,  magna  ideo  freuuentia  itt 
theatris  congrecatns  ter  crepuit  sonum,  edidit  plaasum,  intranti 
tibi  adplandit.  —  laetum,  (juo  laetitiam  suam  ob  recepfam  sani- 
tatem  testatam  fnceret.  lilanda  autem  admoHum  hujus  rei  comme- 
moratio  (fere  ut  I.  20.  3.)  tantocjue  suavior,  cjuo  minus  anxie  fac- 
ta  ac  cruafsita  \idptur. 

V.  27.  Truncus  arboris  illapsut  cerebro  me  sustulerat,  docte 
pro,  arbor  cerebro,  capiti  meo  illapsa  {uisset,  meque  acleo  sustu- 
iisset,  necasset,  nisi  Faunus  ictum,  ab  arbore  intentutum  dextra 
proten^a  levasset,  susfinuisaef,  averfisset.  Ad  rem  cf.  c.  13.  hu- 
^us  libri.  Fauno  acceptum  hanr;  saam  salutem  refert  poeta,  utpo- 
te  deo  agresti,  inprimiscjue  Sabini  sui,  ubi  res  ista  evenerat  (II. 
13.  10  )  custodi  vigilantissimo.  Cf.  I.  I7.  init.  Jam  cjuum  hoc  si- 
bi,  tanciuam  poetae,  cujus  pietas  et  Musa  Diis  curae  cordicjue 
esset  (1,  17.  13.  cf.  I.  22.)  accidisse  persuasum  haberet,  satis  pro- 
clive  erat,  eundem  Faunum  inter  custodes,  s.  Deos  tutelares  JVJer- 
curiulium  virorum,  poelarum  teferre.  Eadem  rafione  Raccho  de« 
beri,  cjuod  servatns  sit,  profitefur  III.  8.  7-  Potest  efiam  FaunuK 
poetarum  custos  haberi  hactenus,  cjuod  illifere  tribuerentur,  cpae 


—      704     — 

Panis  Graecotume»sent  propria  ;  is  autem  deus  civfl,^iev,  aopixTctSt 
Hinc  etiam  in  Bacchi  comitatum  adlectus,  cui  se  libenter  adjun- 
gunt  poetae,  recessus  nemorum  petentes.  Cf.  I.  i.  3'«  Vel  sic  , 
tamen  priorem  rationem,  et  simpliciorem  et  ad  sensum  jucnndio- 
Tem  tenuerim.  Ridicule  autem  Lambinus  haec  ad  Horatii  gene- 
sin  refert,  Martiscjue  injuriam  a  Mercurio  et  Fauno  propulsatam 
innui  contendit. 

V.  3o.  Qnare  memento  reddere,  redde,  persolve,  p?.ra  victt' 
mas  votivas,  .•acruni  ex  voto  debitum  ,  et  aedem  votivam.  Ad 
utrumcjue  enim  referendum.  Eeddere  proprium  verbum  de  sacrifi- 
ciis  ac  muneribus,  quae  ex  voto  diis  persolvuntut.  Propert.  II,  21. 
59,  Tu  quoniam  es,  mea  lux^  mdgno  demissa  periclo  ,  munera 
Dianae  debita  redde  choros.  —  32.  nos  agna  caesa  sacrum  Fau* 
no  faciemus  humile ,  tenue,  pro  re  tenui  nostta.  Su^viter  hoc 
vSpIendidissimo  Maecenatis  voto  opponitur. 


ARGVMENTUM.  XVI  11  , 


^iio  ipsins  exemplo  hoc  carmine  ostendit  Ho' 
ratius ,  quam  vere  beatus  is  sit ,  gui  ab  onini 
cupiditate  liber  medJocri  sorte  sua  coJitenius 
vivit  i  ridetque  contra  aiffue  eocagitat  insanas 
atque  improbas  divitum  seculi  sui  cupidita^ 
tes ,  a  quibus  explendis  ne  mortis  quidem  ip- 
sius  insiantis  cogitatione  ahsterreantur  at- 
que  abstraliantur.  Exsplendescit  hoc  carmen 
summo  imaginum  vigore ;  oraiio  exquisiie 
comta  ,  numerorumque  harmonia  suavissima  ; 
nt  illud  adeo  inter  consummatissima  toiius 
aniiqaitaiis  monumenta  facile  posuerim. 


—       705      — 

A  tl  n  o  l  a  1 1  o  n  e  s . 

V.  1  —  B'  Sententia  vulgaris  erat;  Pauper  ego  snm ,  et  in 
hac  paupertate  mihi  admodum  placeo,  divitias  necjue  possideo , 
nequs  desidero.  Ornalissime  hanc  specialium  nolionum  copia , 
iisque  mnxime,  c^ui  pertlitum  aefatis  suae  luxum  referrent,  colo» 
ribus  adnmbravit  poeta.  Primo  loco  commemorantur  aedilicia 
splendida  ;  specialisque  hacc  flivitiarum  notio  «lescriplione  talinm 
aedium  per  partes  institufa  insigniter  exornatur.  l.  In  domo  mea 
nihil  prefiosum ,  (juotl  oculos  praestringat ,  neque  eboris  neque 
ul!a  auri  lamina,  conspicitur,  est.  Exquisitior  aufem  forma  , 
ebur ,  aurum  renidet  in  domo  ,  alfera,  domus  renidet,  resplen- 
det  ehore,  auro ,  qua  usus  est  Bacchylicles  ,  cujuslocum  in  animo 
forfe  habuit  h.  1.  Horatius  c.  XI.]i,12.  (Anal.  Br.  I.  151 .)  X^oaa) 
S'  fA/v5«i'r'  Ti  uz^ij.xipovaiv  -oTxoi ;  et  Lucref.  11.  27.  Nec  domut 
argento  fulget  ^  ouroque  renideti  ^am  renidere  proprie  de  ful« 
gore  repercusso  vid.  ad  II.  5.  19.  Jam  ebur  veteribus  exor- 
nandae  domui  varie  inserviebat.  Nam  et  postes,  parietes ,  pavi- 
menta  ef  varii  generis  sopellex,  sellae  ,  vasa  cet.  isto  inducta 
vel  adeo  ex  eo  dolafa  erant;  quae  generatim  poeta  ifa  com- 
plectitur.  Neque  tamen'  Acronis  et  Schol.  Cruq.  rationem 
cnm  quibusdam  plane  aspemandam  duxerim  ,  qua  ebur  et  au- 
reum  lacunar  esse  volunt  pro ,  eburneum  et  aureum  lacunar, 
qnae  satis  docta  afqne  adposita  h.  I.  videfur,  cum  non  nisi 
specialissimis  ideis  h.  \.  poeta  usus  sit  ,  et  exornando  lacnnari 
ebur  etiam  adhibitum  fuerit.  Senec.  Thyest.  L,c^i.  Nec  fulget 
alfis  splendidum  tectis  ebur,  Etiam  Cioero  marmorea  tecta , 
h.  marmoris  crasfis  ornata ,  ebore  et  auro  fulgentia  memorat  Pa- 
rad.  I.  4>  —  Lacunar  aureum ,  auro  inductum  ,  condecoratum 
V.  ad  II.  16.  11.  —  3,  4'  Nec  columnis  marmoreis  domus  instruc- 
ta  est ,  nnllas  porficuum  contignation^s  habet.  Jam  ,  q\io  magis 
hujus  luxus  insania  adpareret,  prefiosissinia  ,  quaeque  ideo  Ro- 
manis  maxime  in  deliciis  essent ,  marmorum  /^enera  ponit  poefa. 
Trabes  h.  1.  snperiorcs  colnmnae  parfes,  epistylium  ,  zophorum 
et  coronam ,  trabeationem  simpliciter  dictam ,  complectuntwr. 
Hrant  eae  fcre  ligneae  ,  anro,  (Lucan.  X.  it^.  crassumque  trabes 
obsconderai  aurum.)  a.t»glypho  opere,  maxime  animalium  sculp- 
turig  (unde  et  zophori  adpellatio  derivatur.  r.  Vitrov.  III.  2.) 
aliisque    modis  condecoratae*  Sed  et  lapideas  ac  marmoreas  «aj( 

J.  «ar.&.  Yy 


—      7^6      — 

fuisic  ,  vel  ex  h.  1.  aiscitur.  Cf.  Benll.  li.  1.  Trahei  Hymettiae 
arleo  sunt  ,  e  marmore  Hymetti,  Atticae  montis,  excisae.  De  eo 
Strabo  IX.  p.  613.  t*»pfjLxfoo  S'  «ori'  rni  ts  'Tnr\TTei*s  5  T»i« 
TlsvTeKixrts  KiKXiaTx  fxir-j^KKa  T.K-t^aiov^  T»is  zsoksm.  L.  Crassum 
•prirnum  columnas  habuisse  Hymettias  tradit  Plin.  XXXVI.  3. 
eundemtiue  a  Cn,  Domitio,  coUega  suo  ,  graviter  notatum  me- 
morat  A^^aler,  Max.  IX.  1.  unde  in  maximo  illud  pretio  fuisse  , 
facile  intelligitnr.  Thehaicum  idem  et  Achaicum  adpellatum 
esse ,  tradunt  Schol.  ad  h.  i.  Alii ,  cjui  forte  trabes  lapideas 
i)arum  recte  dici  in  animum  sibi  induxissent ,  de  ligno  Hymetlio 
acceperunt,  de  cujus  tamen  pretio  nihil  alinnde  constat.  —  4* 
premunt ,  impositae  sunt ,  incumbunt  columnis  ;  graphice.  — 
recisa  ultima  Africa  ,  de  marmore  Numidico.  Proprie  marmor 
reciditur  dum  ex  omni  parte  acciditur ,  et  expolitur,  donec 
columnae  formam  induit.  Hinc  docte  ipsae  columnae  recisae 
dicuntur.  Ultimam  Africam  dixit  poeta  simpliciter  remofam  , 
lonce  dissitam  ,  ut  ultimos  Gelonos  II.  20.  i8«  ultimos  Britannos 
I.  3^.  29.  ultimam  Hesperiam  I.  36.  4.  Potest  et  esse  :  ultimae 
Africae  pars ,  uuae  sc.  Komanis  innotuit,  Nun>idia.  Nobilissi- 
mum  autem  marmor  Numidicum,  pavimentis  maxime  et  colum- 
iiis,  ob  duritiem  ,  a  veteribus  adhibitum.  In  deliciis  maxime 
erat  subnigrum  ,  et  tjuod  variis  maculis  distinctum  esset.  Vide 
omnino  Plin.  XXXVI.  8.  Nostrum  locum  forte  in  animo  habuit 
Seneca  Thyest.  64«;.  in  describenda  Pelopis  regia  :  fulget  hic 
turbue  capax  immane  tectum  ,  cujus  auratas  trahes  variis  co- 
Jumnae  nohiles   maculis   (  h.    Numidicae  ) /^rwKf. 

V,  5.  6.  Neque  facultates,  .  tjuales  Attalus ,  Pergamenorum 
rex  reliquit  ,  h.  immensas  ,  amplissimas  possideo.  Docta 
sic  ulterius  amplificatur  divitiarum  notio  a  poeta.  In  enuntianda 
autem  hac  sententia  colores  ita  temperavit ,  ut  simul  homines 
aetatis  suae  perstringeret ,  qui  malis  artibus  ditescerei.t ,  maxi- 
me  eos ,  uui  corruptis  aut  suppositis  testamentis  in  pecunias 
alienissimorum  hominum ,  ejectis  veris  heredibus ,  tanquam 
heredes  essent ,  invaderent ^  nt  de  Antonio  Cic.  Philipp.  11. 
a6-  Jam  cum  amplissima  patrimonia  solenni  istius  temporis 
more  Attali  opibus  designasset ,  facile  exspectari  poterat ,  ut  et 
reliqnum  orationis  ornatum  inde  repeteret.  Pro  maximis  opi- 
bus  adeo  est  regia  Attali ,  regiae  ope»  Attali ;  has  occupat ,  in- 
▼adit,  involat,  sibi   yindicat,   heres ,   tancjuam   heres  scriptus, 


-      70?      - 

«nm  tamen  slt  ignotus ^  tesfafori  ne  de  facie  (juidem,  alLns  ater» 
ve  sit,  cognitus;  tjui  adeo  ,  cum  nec  suus  ait ,  nec  vere  institu- 
tus,  fraude  hereditatem  adt{uirit.  Excjuisito  autem  (lilecfu  poeta 
adhibuit  V.  occupare;  na*n  et  regia  occupatur ,  adf-jctala  inju- 
sto  modo  dominafione  (  fere  ut  Phaedr.  I.  2.  5-  arcem  occupat 
Pisistratus)  et  hereditas  ,  fraude  adita.  Claudian.  in  Ruf.  I, 
191.  Laribus  pellity  detrudit  avitis  Jinihus  ^fere  ut  infra  vv.  23« 
27. )  aut  nufert  vivis  ,  aut  occupat  heres.  Nollem  adeo  \t\ 
mero  orationis  ornatu  hic  haesijse,  in  eocjue  vim  senfenfiaa 
tjuaesiisse  interpretes.  Nam  cnm  propriis  verbis  Horatium  hic 
locufum  plane  sibi  persuasum  haberent  ,  in  vanam  Hiscepfafionem 
«lelapsi  ,  miserecjue  digladiafi  sunt,  utrum  populus  Romanus 
cjuem  Attalus  bonorum  suorum  h.  regni,  ut  Romani  interprefaban- 
tur ,  scripsisnet  heredem  ,  an  Arisfonicus,  cjui  se  regia  sfirpe 
safum  ferret  ,  regnumcjue  jure  sibi  vindicaret  ((|iiem  a  M.  Perper- 
na  victnm  ducfumque  in  triumpho,  nofum  vel  e  Vellei.  II.  4.) 
hic  a  poefa  designetur,  his,  populum  Romanum  tancjuam  not» 
Jure  factum  heredem ;  illis,  Aristonicum,  regiae  stirpis  ori- 
ginem  ementifum  siccjue  ignotum ,  ignotae  stirpis  hominem, 
cjui  adeo  hereditatem  alienam  occupajset,  innui  contendenti- 
bus.  Tum  sententia  sic  accepta  ,  utrumvis  tandem  intelligas,  a 
primario  carminis  consilio  plane  aliena  videtur ;  quod  quidem 
non  animadverterant  viri  docti  ,    animo  semel  ad  haec  infenfo. 

V.  7.  8.  Duobus  modis  horum  vv,  consfitui  sentenfia  pot- 
est,  proufi  vim  verborum,  quae  vel  sensui  vel  soli  ornatui 
inserviant ,  definias,  Potest  esse  :  neque  clientium  multitudo  mi- 
hi  adest  ;  at  adeo  nobilitas  universe  designefur  a  furba  clienfium 
(  cf.  III.  1.  13- )>  quae  tanto  illustrior  est  ,  quo  honestiores 
sunt,  qui  sese  in  fidem  patrociniumcjue  dediderunt.  Tum  ouo 
magis  nobilitafis  notionem  exfolleret  poeta,  eidem  viam  ad 
summos  magistratus  capessendos  munitam  elientarum  studiis  in 
purpureo  clavo  ,  quorum  insigne  is  esset  ,  occupatis  docfe 
declarasse  videri  pofest.  Esset  adeo  generafim  :  necrue  nobili- 
tate  conspicuus  sum.  Ac  hanc  cjuidem  rationem  unanimi  infpp. 
consensu  comprobatam  videas.  Potest  vero  etiam  simpliciter 
esse:  non  purpureis  vestibus  ,  sfragulis  ufor,  iis  careo  ;  ut  divi- 
tiarum  notio  etiam  hic  sit  primaria;  p\irpura,  more  Horafio 
solenni  ( cf,  II.  l6.  7.  III.  1.  42.)  in  specie  derlarata.  Qnod 
«pidem   cum  sententiaram  lerii»  (etiam  v.  10.  pauperemque  ^\- 

Y  y  ' 


—      7<^8      — 

ves  me  petit)  eff!«gitare,  tum  Bacchylidis  locus ,  ( oJr»  iref  (piT- 
oeoi  Tinnrei'  dhXi.  Su/woj  evfAsvfis ,  cet.  qnem  totum  planisiime  ex- 
pressit,  a<ltextisc{ue  Romanis  ideis  suum  fecit  ,  suadere  videtur. 
Ornatui  adeo ,  cjuem  sua  aetas,  suus  ipsi  populus  suggerebat , 
quique  Romanum  divitiis  potentem  factum  simul  ostenderet, 
deberi  existimo,  fjnod  non  conductitias  mulfitudinis  sed  gra- 
tritas  honestissimarum  clientarum  operas  purpurcis  vestimen- 
tis  ac  stragulis  oonficiendis  addictas  commtmorat  —  irahunt 
purpurat ,  ducunt  iUa  lanea ,  nent  lanam  purpora  tinctam  ;  gra. 
phice,  ut  Tib.  I,  6.  78.  CatuU.  LXIV.  313.  —  Laconicas  ,  tan. 
quani  nobilioris  generis ;  erat  enim  lucidior  reliquis.  Unde  ean- 
dem  poeta  forte  designavit  III.  1.  42.  Adpellata  autem  sic  a 
mnrice,  unde  ea  fieret  ,  ad  Laconiae  oram  capi  solito.  Werns- 
dorfius  hunc  locum  admovit  Eurheriae  v.  3.  (Poet.  min.  III.  98) 
Sericeuni  tegmen ,  gemmantia  texta  Laconum;  sed  revocat  se, 
et  de  textura  ,  qua  Lacones  excellebant,  locum  interpretatur. 
Recte.  Nempe  gemmaniia  texta  Laconum  sunt  S/OKpavv)  A«ifw- 
vni  (  ut  Suidas  vocat  v.  ^i(np*v-i\)  vestes  pellucidae,  telis  ^  qui- 
bus  vestis  nihil  celatura  conjieitur ,  (ut  ait  Seneca  ep.  XC. ) 
contextae. 

V.  9.  Praeclare  poeta  externis  his  fluxisque  animi  intern» 
bona ,  innocentiam  atque  continentiam  ,  tum  facultatem  suam 
poeticam  ,  qua  magnam  jam  famam  adeptussit,  opponit.  Pi' 
det  omnino  h.  1.  potest  esse  animi  intejjrifas  ;  ut  opponatur 
avaritiae  rapacitatique  divifum  pessimis  arfibus  rem  ajgentium 
C  v.  6  et  23  sqtl' )  verius  tamen  existimem ,  ad  exornandam 
t<(ntum  vatis  ideam  docte  hic  a  poeta  adjici.  Vatibus  enim 
ex  antiuua  ipsorum  notione  pietas  (L  17,  l/\.  yvitaeque  integri. 
ias  (I.  29.  1.)  propria.  In  Bacchylide  tamen  est  :  oihXi  Sv- 
fA.\s  lufjLev^s ,  MoTcrat  ri  yKoy.iT» ,  quod  priori  rationi  favere  v». 
detnr.  —  Vena  ingenii  benigna  ,  quse  benigne ,  h.  larije  (I. 
9.  6.)  fluit,  ingenium  ferfile,  fccundum ,  facultas  pOetica.  Nam 
poeiis  inprimis  ^M//if/z  tribnitur,  quod  rerum  verborumque  co. 
pia  exuberans  phant.  smatumque  mira  varietate  immensum  pro' 
fundoque  ore  ruit ,  IV.  2.  7.  ubi  vid.  Not.  Sic  dives  vena  est 
A.  P.  409,  —  10.  Potest  jungi  cum  superioribus  :  ideoque  divites, 
maximi  in  re]).  viri,  me  aW^  pauperem ,  petunt ,  meam  amiciti- 
am  ultro  expetunt ,  iis  placeo  facultate  mea  poetioa.  Cf.  IV^  3. 
extr.    Mnlto  tamen  niajor  vis  sententiae,  per  $e  acceptae,  inest. 


—      T9      — 

koc  quidein  Inverso  moclo :  Non  adeo  pofentiorum  limina  ,  eorum 
gratiam  non  anriipor ,  ah  iis  confra  expetifns.  Praeclare  sic  ani- 
mnm  ab  omni  opum  ambitione  honorunic|ue  contentione  alienum, 
et  in  sola  Maecenatis  gratia  ac  liberalitate  iadquieHcentem  profi- 
tetur  atmie  explicat  poeta.  Quam  tamen  rationem,  ad  Re([({  et- 
si  perquam  .ifli  ommodatam,  paullo  subtiliorem  videri  lubens  lar- 
gior.  —  II.  nihil  supra  ,  insuper  ,  praeterea,  Deos  lacesso , 
a  Diis  expeto,  in  votis  habeo ,  nihil  ulterins  conrupisco.  —  12. 
iWc  amicuin  potentem  divitiis  ,  in  amplissima  fortuha  constitu- 
tum  ,  qui  atleo  et  benigne  dare  posset,  et  pro  ea ,  qua  me  di- 
gnatur,  amicitia  lubens  mihi  daturus  e.iset  ,  Maecenatem  /«r- 
giora  Jlupitn  i  ut  mihi  ampliiis  quidquam  largiatur,  ut  q«i  sati» 
superque  beutut ,  dives  nubi  vide;ir,  contentus  sim  unlcis  Sahi' 
nis ,  unico  agello  Sabino  ;  fere  ut  V.  i.  31.  Satis  superque  me 
benignitas  tua  ditavit.  Blanda  autem  admodum  haec  ad  Maece- 
natem  est  conversio  ;  ejusdenique  liberalitatis  commemoralio  , 
nec  studiose  adquisifa ,    nec  ambitiose  facta.     Cf.  III.  i6.  29. 

V,  15.  sqq.  Nexus  sententi;irum  :  Equidem  in  parva  mea 
fortuna  lubentissime  adquiesro,  de  eacjue  amplianda  tanto  mi- 
nus  animum  subit  cogifatio  ;  quo  angnsfius  vifae  tempus  esf , 
qno  frui  ea  Iicef.  Quam  sfnlte  igitur  faciunt  ii ,  qui'  in  tam 
praecipiti  temporis  fuga  ,  tam  certaqne  adeo  vitae  brevitato 
novas  usqne  spes  inchoant,  qui,  lineis  admoti,  de  abdificiis  quam 
splendidijsime  exstruendis  exornandisque  ,  quae  ne  infratnri 
quidem  sunt ,  unice  cogitant  ac  laborant.  Quam  insanos,  quam 
flagifiose  perdifos  putas  eos ,  qui ,  insafiabili  augendarum  rerum 
cupiditate  ducti ,  nullum  rapacifati  suae  modum  figant  ?  Scili- 
cet  ut  tanto  majores  opes  sint,  qnibus  aliqnando  exuantur.  Vi- 
de ,  rjuomodo  lyrica,  tam  in  ronnectendis  quam  enuntiandi» 
sentenfiis,  ab  hac  pedesfri  differat  ratio.'  —  Dies  diem  trudit  ^ 
promovet  ,  impellit  ,  h.  premit ,  sequitur  ;  suavi  phantasmate  d» 
continuo  temporis  lapsu.  V.  17.  25.  Urget  diem  nox  ,  et  dies 
noctsm  seu  ,  ut  idem  Seneca  ep.  XXIV.  exfulit,  diem  nox  pre^ 
mit ,  dies  noctem.  Ammian.  r.  XXVI.  1.  2.  (  Anal.  Br.  II. 
889.)  eadem  sertentia:  'HwJ  (^  j|oys  »ap«WiVar«T«;.  Jir  ,  «//f- 
'KovvTdv  xfJiiv ,  l  ^eti^vfi^i  't\?si  6  Ilof^ufft/S.  Plura  vide  ad  IV. 
7,  9-  —  16.  Lunae  novae ,  crescenfes  pergunt  interire ,  confi- 
nuo  pereunt  ,  f*.y\vs(  ^S/Voo»/  ,  luna  continuo  crescit  ae  de- 
crescit }  Pioprie  enim  dicenclum  erat  poetae:   Lunae  pergunt  no' 


—       710      — 

vue  fieri,  atque  interire,  continua  vicissitntline  crescunt  ac  de« 
crescunt.  Praeclnre  aufem  speci.ili  hac  pocta  usus  est  imagine  , 
unde  maxime  levis  temporis  transitus  velocitasqne  cognosci- 
tur.  Eadem  iir.agine  velocitatem  tempotis  designavit  II.  II. 
10.  —  17.  Maximam  (vif-/si»v  habet  allocutio  :  Tu  tamen, 
fuga  temporis  haurl  admonitus  ,  et  sub  ipsumfunus,  7VfA.(iQyi^cov 
iif ,  morti  jam  proximus,  aedificia  adhuc  splendida  et  supra  mo- 
tlum  sumtuosa  moliris,  Pro  hoc  exquisite  et  e  suae  aetatis  more 
poeta  :  tu  marmora  secanda ,  caedenda  et  advehenda ;  cum  di- 
lectn  pro,  materiem  universam  locas,  et  hoc  pro  generali :  tu 
aedes  exstruendas  locas  ;  adjuncta  tamen  magnificentiae  notione. 
Solebant  autem  apud  Romanos  in  aediliciis  exstruendis  operae 
cum  ipsa  materie  locari  redemtoribus ;  at  in  vulgus  notum.  Cf. 
111.  1.  34-  35.  Alii  marm.  secanda  nimis  anguste  accipiunt 
pro ,  dissecanda  in  crustas  ac  tabulas  ,  ad  pavimentorum ,  pa- 
rietum  ,  et  lacunarium  U5um.  —  jg.  Eadem  sententia,  sed 
magis  per-spioue  tradita,  more  Horatiano.  Praeclare  autem  op- 
ponuntur  sepulcrum  et  domus  ,  de  qua  sola  cogitat.  —  20.  l/r~ 
ges ,  aasv^eii ,  enixe  hoc  agis  ,  in  hoc  tolus  es ,  ut  summoveas 
longius  promoveas  ,  propelias  litora  maris  ,  Bajis  obstrepentis , 
excjuisife  pro,  Bajas  alluentis,  litora  sinus  Bajani.  Proprie 
suhmovetur  mare  ,  molium  aggere  exclusnm  ac  propulsum  ; 
(ut  est  apud  Senec  de  Tranqu,  lll.  in  eadem  re :  incipiemus 
aedtficia  alia  ponere  ,  alia  evertere  ,  et  mare  submovere  cet.  ) 
tum  et  lifus,  hoc  modo  protentum.  —  22.  parum  loctiples  tan- 
tjuam  non  satis  loci ,  spatii  domui  aedificandae  sit  in  ripa  conti- 
nente  terrae  continentis,  in  litore.  Ripa  s.  litns  continens  sua- 
viter  opponitur  litori  ,  ut  ita  dicam ,  artificioso,  molibns  in  mare 
immissis  effecto ,  cjuod  adeo  pars  confinentis  non  est.  Sensus 
igitur  :  Tu  ,  quo  latius  possessiones  tuas  extendas,  ipsi  mari  in- 
aeditlcas  ,  ipsum  mare  occupas,  Rei  adeo  a  poeta  h,  1.  adornata 
aic  ,  ut  non  tam  frigoris  captandi  aut  prospectus  gratia,  aut  de- 
ni(|ue,  ut  piscium  marifimorum  cjuavis  tempestate  copia  esset 
((|uae  fere  hujus  moliminis  causae  essent )  quam ,  quo  lafiu» 
regnaret  avaritia  ,  villas  in  mari  aedificatas  declaret ;  id  quod , 
praefer  sententiarum  ser<em  (opponit  enim  sibi ,  agello  Sabino 
confento ,  divilem  avarum ,  possessiones  suas  cjuovis  modo  am« 
plifirantem  )  et  elocutionia  ratio  {parum  locuples  cont.  ripa) 
•t  seqtj.  in  qnibus  climax  est   (guid?  guod  cet.)  abunde  docent. 


—      711      — 

Designat  adeo  non  tam  luxum  nobiliorum  Romanorum  ,  sumtuosis 
liis  substructionibus  proditum  ,  quam  insanam  ipdoTum  ,  vel  mare 
cie  jure  suo  decedere  cogentium ,  avaritiam.  Quod  nec  miruni 
videbikir  ei,  cjui ,  cjuam  spatiosae  istinsmodi  villae  fuerint, 
meminerit.  Talem  Triturritam  describit  Rutil.  Itin.  I.  527« 
sic  villa  vocatur  ,  quae  jacet  expulsis  insula  paene  fretis.  Natn- 
que  manu  junctis  procedit  in  aequora  saxis  :  quique  domum. 
posuit ,  condidit  ante  solum.  Neqne  vero  in  Campania  tantum, 
ejnstjue  anaoenissima  Bajarum  ora  maritmia,  ( Ppp-  !•  '•  83« ) 
sed  et  ad  Thesprotiam  (  Prop.  I.  U.  3.  4.)  et  alibi  tales  magni- 
ficae  Romanorum  villau  conspiciebantur.  Cf.  omnino  Gronov. 
Diatr.  Stat.  c.  XXXIX. 

V.  20.  —  28.  Insurgit  poetae  affcctus  cum  ipsa  ,  cjuam  reprae- 
sentat,  rei  atrocitate.  Est  haud  dubie  totus  hic  locus  ex  elabo- 
ratissimis  maximamr|ne  ad  animum  vim  habet  cum  mira  co- 
lorum,  quibus  imaginem  divitis  «vari  ad  vivum  pl^ne  delL- 
reat,  vari^tate  ac  veritate  ,  tum  uuod  nos  sensim  conlemplatione 
ejus  magis  magisijue  commoveri,  summotjue  tandem  ejus  odio 
inccndi;  ac  miseratione  eorum,  cjuibus  illa  pestis  incidit ,  im- 
pleri  sentimiis.  Quis  non  detestatur  ejusmodi  monstrum  ,  tjuali- 
um  cjuaevis  aetas,  cjuaevis  regio  feracissima  est,  Uiis  homini- 
buscjue  iuvisissimum? —  Quid?  quod  cet.  Tu  non  tantum  mari 
detrahendo ,  quod  sane  absque  cujuspiam  injuria  facis  ,  possessU 
one»  tuas  dilatas ,  sed  et  vicinos  pauperum  agrcs  scelestissima 
fraude  invadis  ,  occupas.  HevelUs  ,  moves  (  ciuod  proprium  hac 
de  re  verbnm.  v.  Gothofr.  ad  1.  1.  D.  de  term.  moto)  effodis 
proximos  agri  terminos  proximorum  agrorum  lapides  terminales, 
effossosque  ulterius  usque  defigis,  iteratis  uscjue  vicibiis  termi- 
3ium  moves.  Praeclare  to  revellere  vi  ac  palam  grassantem  eunt 
ostendit.  — ^  salis  ultra  ,  transgrederis  limites  clientium  ,  quanto 
gravius  pro :  tenuiornm  agros  vicinos  occupas  ,  emoto  termino. 
Exaggeratur  enim  sic  sceleris  exarato  termino  commissi  atroci» 
ta«,  quod  isto  clienti  a  patrono  fraus  innectatur  ,  quem ,  in 
fideni  suam  receptum ,  nt  omni  modo  tutaretur  et  ab  iniqultate 
hominum  prohiberet,  injuriaque  adfectum  vindicaret,  lege  caxi- 
tum  erat.  Hinc  ultimae  in  p.itronos ,  qui  clientcs  ipsi  inique 
tractarent,  poenae  conslitutae  jam  legg.  XII.  tab.  Si  patronut 
clienti  fraudem  faxit  ,  sacer  csto,  Eadem  severitate  anim» 
advertebatur  ineos,    qui  terminum   loco  movis^ent.     Qua  de  re 


—       7^2       — 

jam  lex  Numae  exstat :  Qui  tenninum  exarassit ,  ipsus  et  io» 
ves  sacri  sunto.  Salire  praeclare  depingit  hominem  divititis 
potentem  factum,  aliena  ,  spe  impunitatis  ,  audacter  invaden- 
lem.  —  avarus  ,  cupidus  agriproximi.  —  26.  Pedestris  connec- 
lendae  orationis  modus  erAt:  Tu  eo  usque  limites  clientium  co- 
arctas,  donec  victus  inopia  sedes  suas  relinquere  cogantur.  Apte 
ad  rem  laudant  Sallust.  B.  lug.  c  XLI.  Interea  parentes  aut 
parvi  liberi  militum  ,  ut  quisifue  potentiori  confinis  erat ,  sedi- 
bus  pellebantur.  Nostrum  respexit  Quinctilian.  Decl.  XIII.  «?• 
Postquam  proximos  quosque  revellendo  terminos  ager  locitpletis 
latius  inundavit :  aequatae  solo  villae ,  et  excisa  patria  sacra , 
et  cum  conjugibus parvisque  liberis,  respectantes  patriumlarem, 
migraveruTit  veteres  coloni:  et  Apulei.  p.  Met.  IX.  664-  Oudend. 
Fruere  exitio  iotius  nostrae  familiae  ~  dum  scias  ^  licel  pri- 
vato  suis  possessionihus  paupere  ,  fines  usque  et  usque  protermi- 
naveris,  habiturum  te  tamen  vicinum  aliquem.  Jam  vulgaris 
ratio  postulabat  :  et  uxor  et  vir  pelluntur,  ferentes  in  sinu  tan- 
iiuam  reni  auro  pretiosiorem  deos  paternos  ,  'lopvnxrx  iSix  •szx- 
Tpxuv  Ssaiv  (  ut  Plato  de  Legg.  IV.  p.  60J.  Lugd.  disertius  elo- 
quitur)  Larium  ,  Penatium  icunculas ,  et  natos ,  parvulos  sordi- 
dos ,  ftjualidos ,  utpote  parentum  ad  summam  paupertatem  reda- 
ctorum.  Nam  haec  solenni  reicj[ue  satis  apto  epitheto  immunda , 
sordida  poetis  audit.  Seneea  Herc.  fur.  200,  sordida  parvae  for^ 
iuna  domus.  Jnfans  sordidus  Martial.  I.  5o.  28.  sordens  alum- 
nus  rusticae  genetricis  Claudian.  de  B.  Get.  358.  Pauperies  im. 
munda  domus  Noster  Epp.  II.  a.  199,  Senec.  Ep.  86.  Pauper  si' 
hi  videtur ,  ac  sordidus ,  nisi  parietes  magnis  et  pretiosis  or- 
hibus  refulserunt,  cet.  Mirifice  autem  totam  picturam  illuminat 
insignis  pulsorum  clientium  erga  deos  pietas ,  opposita  impiae  ac 
detestandae  patroni  rapaoitati ,  nihil  prorsns  necpe  divini  neque 
humani  juris  pensi  habcntis. 

V.  2(j,  Nexas :  In  re  cjuidem  admodum  incerta  ,  an  scilicet 
aedificia,  c[uae  magnificentissimo  adparatu  moliris,  unuuam  in- 
habitatarus  sis,  hoc  tamen  certissimum  habeto ,  sedes  inferas  te 
certo  alicjuando  esse  intraturum.  Praeclare  speciali  hacsententiae 
conversione  ,  ad  cjnam  viam  sibi  munierat  poeta  vv,  17-22.  de- 
claratur  generalius  hoc :  Ta  tamen  his  omnibus  alicjuando  exue- 
ris,  carendum  tibi  erit  opibus,  tam  nefarie  corrasis.  Altera  enim 
ratio  amaritudinis  cjuiddam  atcjue  irrisionis  admixtum  habet.  Nul- 


—       713       — 

la  aula,  nullum  domicilium  ,  nulla  setles  eertior  certius  desti- 
nata  rnanet,  copia  poelica  pro  destinata  esl,  manet  divitem  Jie- 
runi  ,  vel  maximanmi  possesionum  dominum  ,  fine  Orci  , 
quam  fines,  rer^num  Orci,  recio  infera.  Possis  uuidemyV/zem  me- 
tam  novissimam  ab  Hade  constitutam  interpretari ;  cjuancio(|uiHem 
clecurso  vitae  spatio  lineis  admovemur  (ut  Seneca  ait)  nota  mor- 
tis,  ultimae  rerum  lineae,  (Epp.  I.  16.  79.)  imagine,  jam  in  Pin- 
daro  (Nem.  r.  l3.  'j\jK-  fi^oTss,  if^iJi!  noTfA.cs  ivTiv  syfu^t  ^^xftsiv 
OToTi'  cTiSfJiaiv')  obvia.  Sic  quoque  bene  respondet  seqq.  quid  ul- 
ira  iendis  "^  Altera  tamen  ratio  ad  aa/rte  notionem,  rui  opponitur, 
magis  adposita  videtur.  Orcus  rapax  ,  «^wotxTop  'AlSr,!  (Caliim. 
ep.11.6.)  perpetuo  epitheto.  i?/a«<r^nos,  quodsubteriugere  non  li- 
cet,  quod  fato  decretum  est.  I.  28.  I5.  omnes  una  manet  nox  ; 
Rcs  nota.  —  32.  Quid  ultra  ulterius,  quam  mortalem  decet  ,  in 
longinquum  tendiSy  cogitntiones  rjas  extendis,  nullumque  ideo  cu- 
piditatibus  tuis  modum  statuis,  tanqnam  aeternum  viaturus  sis  ? 
Enimvero  iellus  aequa,  aeque  puuperi  regumque  ac  regum  pue- 
ris,  ■axtal,  filiis,  potentibus,  opulentis  recluditur ^  patet,  terra 
tam  praiperes  quam  dlvifes  in  se  recondit.  Nam  bic  de  oepul- 
cro  soio  cogitandum,  plane  ut  in  Pind.  Nem.  VII.  27.  eipvics  ns- 
vix,fcs  Ti  3»vxTov  w»i»  aot/A»  vhvTui,  —  34.  Unde  nuUi ,  ne 
ditissimis  quidem,  reditus  datur.  Dqpte  ac  more  Pindarico  sen- 
tenti.nm  exemplis,  quae  ejus  veritatem  demonstrent,  involutam  pro- 
posuit  poela.  Satelles  Orci ,  Charon ,  ne  dubita,  Leonid.  Tar, 
LIX.  I.  (Anal.  Br. L235.) 'A /5  s«t  Xov-n(>s  dir,y.ovs,  tovt/Kx^' 
ponTos  CJiAif  os  nXuiiis  wop^filSi  Kvavsji ,  ducta  ab  noto  ejus  mini- 
sterio  adpellatione  ;  unde  >^vy 07:0 ia.zsos,  vtxpoiscf^T.os  Eurip.  Alcest, 
3^2.  et  443.  et  vfKVoaroKos  Antip.  Tiiess.  LV.  (An.  Br.  II.  113.) 
audit.  Sunt  qui  Mercuriam(etiam  Stanl.  ad  Aeschyl.  Choeph.  init.) 
vel  adeo  Cerberum  intelligendum  statuant,  invitis  sqq.  etiam  ob 
revexit,  quod  diserte  nofSu-A»  nUf^oVToov  (Theocr.  XVil.  49.)  in- 
nuit.  Doctior  autemstructura  non  revexit  auro  taptus  pro,  auro 
capi  non  potuit,  ut  reveherct  Prometheum.  Callidum ,  ■kouIXov  ^ 
a  fj.vXofx/iTiv,  perpetuo  ejus  epitheto.  Ceterum  de  hac  narratione 
iiihil  piane  aliunde  constat ;  graecnm  tamen  aliquem  poetam,  qui 
boc  llgmento,  etsi  parum  callido,  Promethei  vafritieni  ulterius  de- 
clarare  conaretur,  Nostro  hic  et  IL  13.  37.  praeivisse  satis  pro- 
babile  videtur.  —  36.  Hic  opulentissimos  coercet,  ip.clusos  tenet, 
eos  non  revehendo.     Ad  Charontemj  a  quo  exoisu!  erat,  haec  et 


—      714      -^ 

«eqq.  tracluxit  poeta,  quae  Morti,  vel  regi  inferorum  magii  es- 
sent  propria.  Tant.  tuperbum,  vel  simpliciter  clivitem  ,  vel ,  quo 
poenae  simul  causa  declarefur,  divitiis  superbum  insolentem  <-« 
v.xTtt.vs'\'»i  fxsyxv  ohfiov  ovic  eSuvaff^i)'  xof»  S'  sXev  ir^v  —  —  x«(- 
Tt^ov  KiSov  cet.  apud  Pind.  01.  «.  88  sq([.  —  Tant,  genus,  ysvot, 
filiuin,  Pelopcm,  vel  omnino  posteros,  cjuod  magis  ad  sententiant 
adpositum  videtur,  etsi  doctior  altera  ratio.  —  38.  Hic  vocatus, 
precibus  expetitus,  arcessitus  (ut  I.  30.  3,)  levare,  graece  pro, 
nt  levet  onere  suo,  miseriis,  pauperem  functum  luboribus^  aerum- 
nas  perpessum,  egestatis  malis  oppressum,  v.i.\Ji\iovi* ,  audit,  adest, 
levat  onere,  vehens  eum  in  portum  aeterna  placidum  quiete  (Se- 
nec.  Agam.  592.)  atque  non  vocatus,  >eo:<Ky\To(,  aKXy)i(  ;  ad  mortis 
rccessitatem  hoc  refer.  Expressit  autem  poeta  graeca,  ixKY\Tos  »' 
Bsof,  K  KxKnviAsvos  KX^Earxi  ^  cjuae  in  proverbium  abiere.  Vid. 
Schotti  Adag.  p.  Z4^i.  et  452.  uiji  ejus  origo  traditur.  ^udit  \n 
altero  membro  omnino  esf,  deducit  ad  inferos,  SixT.opSiJi.ii. 


ARGUMENTUM.    XIX. 

JLJici  vix  polest,  quantum  super  consilio  Jiu- 
jus  carminis  t)iri  docti  alucinati  sint ,  r/uam 
egregie  vel  ii ,  qui  acutiores  videri  vellent, 
imponi  sibi  passi  sint ,  et  quam  abstrusis  in^ 
cptiis  excellentissimum  hoc  carmen  plane  ob- 
ruerint  y  ad  quas  quidem  vix  delapsos  J^uisse 
crediderim  ,  si  in  poeta,  graecis  cxemplis  ex- 
primendis  unice  intento  ,  se  versari  meminis- 
sent.  Scilicet  hoc  et  JL.  III,  c.  2.5.  Noster  ad- 
sequi  imitando  conatus  est  graeca  dithyram- 
bici  generis  carmina,  de  quibus  quum  alio  lo- 
co  exposuerimus  ,  nos  hic  in  descriptione  hu- 
jns  carminis  continehimus.  Declarato  igilur, 
quo  ad  laudes  Baccho  dicendas  impulsus  sit . 


—      7'5      — 

snmma  eiim  svcc^yElcc  ejiihiisiasmo ,  exponit 
poeia  €JC  priscornm  Hyr/morunt  ralione,  vir- 
iules  dei ,  ejusque  res  gestas,  easc/ue,  neg- 
lecio  fere  idoneo  neocu ,  adcumnlat -,  magni- 
Jicoque  spiritu  exornat  ;  id  quod  eff^renalio' 
ris  enihusiasmi  naturam  mirijxce  decebat, 
Parum  igitur  recte  eos  statuere  arbitror ,  qui 
meditato  quodam  anxieque  rpiaesito  ordine 
poetae  ingenium  proctdere  volunt ,  qui  fabu- 
larum  hunc  ab  eo  diltclum  factum  credunt, 
unde  poientia  hujus  dei  per  omnes  liujus  uni' 
versi  paries,  coe/um  ,  terram,  mare ,  larta' 
ra  adeo ,  sparsa  ac  didita  adpareat.  Neque 
Ttiagis  eorumdtm  placet  opinio,  qui  occasione 
diei  Baccho  sacri  celebrandi  Horatium  hoc 
carmen  scripsisse  autumant ;  cujus  quidem 
suspicionis  ne  minimuni  quidem  fulcrum  illud 
suppeditat. 


Adnotationes. 

r.  1  —  4.  Vividissima  enthusiasmi,  cjuo  exsultat  poeta,  v7ta. 
riwoais'.  Scilicet  ijuod  a  poeta  Bacchi  laudes  celebraturo  facile 
exspectari  poterat,  ut  se  ejus  numine  plenum  in  fronte  statim 
carminis  profiteretur,  hoc,  fjuo  augustior  rei  esset  species  ,  egre- 
gie  nobilitavit  «ic,  ut  se  ab  ipso  Baccho  ad  laudes  suas  canendas 
mire  commoveri  vique  impelH  jactitet.  Excjuisiitissimorum,  cjuibus 
sensum  hunc  suum  elocjuitur  poeta,  phantasmatum  inde  enatam 
puta  ubertatem  felicissimam.  Quorum  cjuidem  vim  ac  virtutem  , 
nt  plane  intelligas,  omnino  lenendum,  poetas  maxime  Nostrum  h. 
1.  in  declaranda  summa  enthusiasmi  \i  colores  ^  ixavia,  cjua  Bac- 
chae  perturbantur  ,  repetere.  In  cjuo  CiiSvjiuf^l^ojfoiiv  graecorum 
exempla  praeivisse  cum  per  se  veri  admodum  simile  est,  tum  ex 
Pratinae  hyporchemate,  cjuodexstat  apud  Athen.  XIV.  2.  p.  617. 
mox  per  partes  laudando,  abunde  cognoscitur.  Excelsiore  igitur 
Spiritu  contactus  incensuscjue  poeta  videtur  sibi  in  abditos  silva» 
?um  recessus  agi,  Bacchicjue  ibi  cum  MaenadihuSj  Nymphia   el 


—      'jiQ       — 

Safyris  versantis  conspectui  objici,  numine  ejus  adflari ,  thyrso- 
qae  ab  eo  intentato  in  furorem  cum  relic[ao  confiitatu  agi,  adeoijue 
discurrer»;,  cCi^tiv,  ipsis  adeo  sacris,  et  <juae  in  iis  repraeaenta- 
rentur  ,  interesse  ,  et  sic  porro,  Jam  qui  Bacchis  e  profundo  som- 
no,  in  c|uem  longo  (lisoarsu  fessae  prolapsae  fuerant,  experrectis 
habitus  a  poetis  tribuitur,  nimirum  ut  rerum.  (juae  turbafae  adhuc 
ipsarum  phantasiae  praetervehuntur,  recens  a  se  gestarum  vi«a- 
rumijue  miratione  defixae  stupeant,  novumque  inde  furorem  ani- 
mo  persentiscant  ;  aJ  eundem  S8  in  hoc  carmine  composuisse 
poetam  satis  manifestum  est.  Animo  igitur  sedatiore  facto  enar- 
rat  ac  percenset  poeta  cjuae  viderit,  fjuaecjue  audierit,  plane  an- 
ti([uissimorum  vatum  instar,  cjui  remitti  demum  coepta  rabie  va- 
ticinia  eloquuntur,  repraesentatacjue  istorum  apud  animum  suum 
jmagine  novo  se  furore  tentari-(v.  7.  8-)  sentit.  Aliter  adomata 
res  III.  25.  — ■  V^^ulgarior  locjuendi  modus  erat :  Vidi  Bacchamdo- 
centem  Nymphas  carmina,  inter  Nymphas  et  Satyros  canentem. 
Bacoho  adeo  Choragi  personam  induit  poeta  h.  1. ;  nam  is  pro- 
prie  chorum  docet  modos  carminis,  ao  motus  leges,  Maxime  au- 
tem  cyclios,  cjui  dithyrambos  dscantarent,  a  poetis  adeo  dithy- 
rambicis  edoctos  atcrue  institutos  respici  crediderim.  Hienim  So- 
lenni  adpellatione  dicti  inde  SiSopst,M/3oS/Ja<Jj{«Xo/,  x\ixKt*^i^i«y.ct' 
Xoi.  Adposite  igitur  docere  h.  1-  de  Baccho  Zi3v^ifXiho\)  5  ^o{ii'«f 
'^iujfTJi.  V.  ad  v.  25.  Pervulgato  autem  poetis  phanlnsmate  Dii 
sac  ris  suis  adesse,  pompam  sacram  ipsi  ducere,  choros  in  ipso- 
rum  bonorem  inatitutos  agere,  praesultare,  («?«})t°*  BpoV'o«  Eurip. 
Bacoh.  141.  de  Diana  Virgil.  Aen.  I.  499-  ^^at.  Achill.  II.  344. 
nam  ibi  legendum  lassata  Therapnis,  Quo  eodeni  figmento  ean- 
dem  deam  sacrificantium  h.  in  ejus  honorem  saltantium,  virgi~ 
Hum  ehoro  mijctum  Apelles  pinxerat  juxta  Plin.  XXXV.  36.) 
cjuid?  cjuod  hymnis  suis  accinere  credebantur.  Maxime  haec 
opinio  oblinebat  in  sacris  cum  furore  peragi  solitis;  in  cjuibus 
ipsa  ista  insania  numinis  praesentia  excitari  pulabatnr.  De  Bac- 
rho  syei>(ji^d^y  res  notissima.  Canentem  eum  inducit  LurJpid. 
Bacch,  150.  stjfj.  Addc  Orph.  H.  LH.  5.  «uVof  ^,  inHaat.  tov  rpit- 
f/)  T»Xi  xvfxov  iyslfi)  ,  tlt  Vfj.vov  TjifnsTui  *vv  tv^ivoiifi 
r  I  3  ■/{  V  »  I  i,  svufutv  tivuov  re  x^^i"'^^  «'"  Kvnhioiv  u^ttii,  Ad  Bacchum 
carminum  auctorem  Calpnrnii  Ecl.  X.  \6.  referf  Wernsdorf.  Sed 
debemus  carmina  Baccho  ibi  est,  Bacchi  laades  dicendae  sunt ; 
cjuae  etiam  mox  subjiciuntnr.  —  in  remotis  a  frecjuenfia   homi- 


-      7»7      - 

nutn,  rleviis  rupibus.  Amat  enim  Bacchus  confragosa  loca  ac  sal» 

tuosos  recessus  (hinc  o/cwoA<7v  dictus  Eurip.   C^cl.  74.)    ob  orgia 

ibi  celebrari  solita  ;  res  notissima.  Einc  o(t/c5,  if(iofA<ii.vr\f    f  p/t«- 

KnCi  poetis   fretjnenter    aclpellatus-    —  credite  potteri,    Egregie 

haec  aniinuni  poetae  ostendunt  rerum  visarum  miratione  defixum, 

earundemque  imagines  tanquam  praesenfes  complexum,  adeo  qui- 

dem,  ut,  de  uuo  ipse,  phantasiae  vi  abreptus,  planepersuasus  sif, 

eundem  et  in    aliis   sensum    ac  persuasionem   excitari   cnpiat;    id 

uuod  animi  humani  naturae  mirifice  convenit.     Quo  enim  ipsi  va» 

na  etsi  gpecie  delnsi,  sensus   nostros  vere  inipulsos  pro  certo   ha« 

bemus,  illud  maxime  pro   explorato  ef   aliis    obfrndertf   coramur, 

tantouue  enixius  hoc  credi  cupimus,  quo  magisfidem  excedere  vi- 

deatur.     Apage  igitur  insulsnm  Lambini  animadversionero,  excla- 

maiitis  :  credat  Judoeus  jipella,  non  ego.  —  3.  Nymphae  ef  apnd 

Nostrum  (v.  T.    1  3l.  JII.   23.    i^-)    "*    alibi    in   Bacchi   comilatu 

memoratae.  Enrip.  Cycl.   d^,  Ov  Ta.Sc   B^o/w/oj    —  oC  Huoa»   /j^sTi 

HvfA^ecv.  Orph  H.    LH.   2.   A/Vuoov  iypcfAtiov  y.ovp»is  aiJLU 'ii^fi(p»iS 

iviXoxalfioiai.  Idem  LllL  6.  de  Sileno  :  N«t<J/  5   BetKX»ii   riyovpev$ 

xtTTo^o^oiai.  'SvfApxs  B{ojMi'cef    vocat   aurfor   Scolii    Vlir.   in  Anal. 

Br.   I.  p.  156.  Conf,  etiam  Pratinae  c.  1,  Baccbi  enim  nutriceseae 

habitae.  Hom.  H.  in  Bacch.  XXV.  3.  "Ov  Tps'^ov   i^xiKofAoi    NJ/uf«i 

—  j  jvSoxfwj  «InraAAov  Nvffif)i  iv  70«Ao/f.   Simpliciter  inde  t/3/)v«/ 

adpellatae  Sophocl.  Oed.  Col.  673,  et  Orph.  H.    LII.    6.   —  dis- 

centes  modos  carminum,  ex  oppositione  tou  docentem,  pro  vulga- 

Ti,  audienfes,  adstanfes  Baccho    canenti.  —  et  Sutyros.  Pro  hoc 

vtvida  tvMpytictf  aures  Satyrorum  acutas  ,    arrectas,  Satyros  ar» 

rectis  auribus  adstantes,  auscnltantes^    Oculorum  adeo  sensuquid- 

ri  hoc  percipi  potuit  ?  Mire    tamen  in   hoc    quosdam ,    quid   ad 

Nymphas  discentes,  itidem  oculis  cognitas,  non  offenderant ,    ar- 

gutari  videas.  —  Capripedes,  xiylwtSif,  c.  g.    in  AnaJ.  Br.  T.III, 

c.  4l«*  P'  238. 

»•5  — .  Divina  prorsus  recursantis  furoris  descriptio!  Dum 
enim  quae  mira  sibi  acciderint,  qnae  viderit,  quo  modo,  Baccho 
conspecfo,  in  furorem  acfus  sit,  animo  penitius  perpendil  pneta, 
iisqne  adslupet  ;  ecce  iterum  Bacchum  sibi  adMare,  thyrsoque 
commofo  se  denuo  ad  or^ia  celebranda  exsfimnlari  sentif.  Srili- 
cet,  quod  jam  supra  aftigi,  poetae  dithyrambici  enihusiijmum  , 
quo  ad  laudes  Bacchi  dicendas  feruntur,  ifa  efferunf,  ut  Bacrha- 
Tum  insaniam  plane  saam  faciant.  Thyrso  adeo   Baccht  percussi 


—      718      — 

{n  furorem  aquntar,  disciitsifant ,  evoe   a^lclamant,  verbo,   orgi» 
sitnulant,  dum  virtutes  Bacchi,  in  iisclem  cantu  ac   symbolica    re- 
praesentatione  expromi  solitas,  carmine   describunt,    Insigne   ha- 
ius  rei    exemplum    praehet  locus  Pratinae    supra  lauclatus ,   unda 
haec  delibamus:  f/xoj  ejwoj  J  BjtofJLioi'  sfAs  Ss'/  (fere  ut  v.  ^.fasest 
mihl  cantare)  x«A.«Jm',    syJ  Ssl   «scraytiV    dv'    Spex    saavf-isvov 
l^sTu.  "SxlSxv.  Barchantis  adeo,  ut   ita  dicam,  poetae  h.  1.  ex« 
clamatio  est  evoe,  ciua   se  deo   correptum   h.    s'v3ooatiMVT*    prodit. 
Mire  Uunc  locnm  in  rem  suam  detorsit  Juven.  VII.  62.    satur  est 
cum  dicit  Horatius :  Evoe\    tamcjuam  vino    largius    hausfo  ,   cjuod. 
et  Gesnerus  statuere  videtur,  venae  ejus  incensae  fuissent,  aut  in- 
censas  ita  simulaiset  poeta.  ■ —  mens  trepidat,  attonitastupet  per- 
turl)atur  metu  recenti,  sKZsKf\^ti,  f/.xviay  horrore  a  Deo    recens    in- 
cusso,  seu,  cjuod  malim,  cjuo  denuo  tentatur,    furore    novo.     Tre- 
pidat,  metuit  sibi  a  Baccho  poeta,  cjuum  furorem  accedere  sentit. 
Is  enim,  ab  eo  immissus,  corpus   graviter  adOigit  atcjue  excruciat. 
Rpc^te  adeo   ac   docte   metum   omnino    pro   furore    ponere   potuit 
poeta.     Ita  Eurip.    Bacch.  600,    Bacchis   Tpojwfpx  <rwjoc«T«   in   ad- 
ventu  dei    tribuit.     Heinsius    in    Lectt.    Theocr,    c.    VI.    p.    314, 
comparat  Theocr.  II.  137.  avv  fJi,xvi'oci!  ^ofbetaSxi,   parum    commO- 
de.  —  5«  Mens  iurhidum  ,   cum    pertnrbatione    laetatur ,    laetitia 
simul  atcfue  horiore  perfunditur  pectore   pleno    Bacchi  ,    Baccho 
pectus  insidenfe,  urgente,  deo  recepto.  Mira  (ifxy^oKoyict  nafurani 
enthnsiasmi  sic  declaratam  dedit  poeta.     Pectus  graviler  commo- 
vetur,  aestuat,  deoilludsnbeunte  :  idemcjue  exsultat,  laetitia  gestit 
tanto  hospite   recepto.  Pectus  ^/e«Km  Bacchi,  ut  III.  25.  2.  Adde 
Ovid.  Fast.   VI.  538.  Pitque  sui  toto    pectore   plena  dei.    Lucan. 
I.  675.  Edonis    Of^ygio   decurrit   plena    Lyaeo.    et    V.    166.  non 
unquum  plenior  artus  Phoebados  irrupit  Paean.  —   7.    g.   Etsi 
plenus  jam  Baocho  vates  novis  tamen  uscjue   furoribus   se    incen- 
di  ac  perturbari  sentit ;  hoc  adeo,  we    iis    plane    «juccumbat ,    de- 
precatur.   Totum  enim  numen  vix   capere  credebatur  humana    na- 
tura.     Praeolare  autem  a  poeta  adornata    omnia.     Recte    Porphy- 
rion  ;  putat  per  mentis  perturbationem  sibi  infesto  thyrso  Deum 
imminere,  cjuo  scilicet  novos  furores  excitnret.    Sensus   adeo  :    ns 
thyrsum  mihi  intentes ,  ne  thyrso  impacto    graviorem    mihi   insa- 
niam    immittas.      Haec    enim    isto    effiei  credita.    Unde    Bai^chus 
Supffo/ui«wiij,  ^\)fa*xdrif  Orpheo  dictus  H.  XLIV.    5.  XLIX.   3   Ad 
enthuaiasmum  poeticum,  cjuo  laudes  Bacchi  canerentur,  similiter 


—      7'9      — 

hanc  imnginem  Iraduxit  Pratinas  c,  1. :  11  «7*  (thyrso  percufe) 
tIv  <l>puv«i'ou  (f.  ^foiniov)  W(ji)ciKov  ii(o»vsxoVT«,  h.  inspira  nuiriine 
tuo  choragum  ,  ^heys  rtv  CK{,KvyXuKoxocK«[A.ov  XaXo/5apuoWa^a/mf- 
/.0)-'jju3juo,3«'t«v  cet.  E  Noslro  profecit  Ovid.  Anior.  III.  ].  23. 
Tempits  erat  thyrso  pulsum  graviore  moveri;  cessatum  satis 
esty  incipe  majus  opus :  et  ejusd.  lib.  c  15.  17.  Corniger  incre- 
puit  thyrso  graviore  Lyaeus^  pulsanda  est  \magnis  area  major 
etjuis.  Idem.  Trist.  IV.  1.  43.  mota  calent  viridl  mea  tempora 
thyrso,  Possunt  etiam  veiba  :  gravi  metuende  thyrso  ornate  tan- 
tum  adjecta  videri ;  iit  dedaretur  Bacchus  3ufao^o'pof,  SuporoT/- 
viKTt^i  (Orph.  H.  LI.  40  5ufi<"»i  S^f/vor  (Epigr.  CCLI,  2.  in  Anal. 
Br.  III.  201.)  eadem  fere  ratione  ,  qua  Phoebus  «x»)/3c'Acj  certa 
metuendus  sagitta  I,  12.  83.  Sed  alterum  phantasma  nobilius  at- 
tjue  h.  1.  adconimodatins. 

V,  9.  Bacchum  canam,  ab  ipso  excitatus,  plenus  illo.  Fas  est 
virtutes  et  sacra  Bacchi  celebrare ;  plane  ut  Pratinas  1.  I.  s  /i*  s 
S  f y  ((sAetJsTi',  i  i*s  i  sl  wxTxysTv  Thyiades  s.  Bacchae  pervicaces 
indomitae  effrenes,  furore  correptae.  Nisi  linguae  ratio  obstare 
videretur,  mallem  eciuidem  interpretari,  coila  jactantes ,  imagine 
a  tauris  jugum  detrectantibus  petita.  Hoc  enim  pervicaces  recte 
dici  pos.se  vix  dubitem.  Essent  adeo  Bacchae  p/vJ/«u';^£V£j,  u\J/«u;(j£- 
Vff,  ut  saepius  de  iis  poetae,  Catull.  LXIII.  28.  Ut  capita  Mae- 
nades  vi  jaciunt  hederigerae.  Cf.  eundem  LXIV.  S56.  Quem  ea- 
Tundem  habitum  eliam  in  monumentis  antii[uis  admodum  frecjuen- 
tart  videas.  —  10.  Ornate  pro  :  ut  vinum  et  lac  copiose  e  terra 
thyrso  icfa,  profluxcrit.  Res  in  miraculum  versa ,  cjua  Bacchi 
inii^^Msixv  priscus  sermo  simpliciter  manifestabat.  Scilicet  Bac- 
cho,  ceteriscjue  nuroinibus  ,  c^uae  vegetae  atc|ue  procreatricis  na- 
turae  essent  symbola,  adparentibus,  omnia  statim  eorum  adspectn 
efflorescere,  progerminare,  terraviic|ue  ubertate  cjuasi  intumesce- 
re,  unde  maxinia  omniumrerum  promanaret  copia,  anticiua  finge- 
bat  religio.  Vide  vel  Hom.  H.  in  Bacch.  35.  secjcj.  Virg,  G.  II. 
390.  et  Sil.  Ital.  VII,  192.  Summam  autem  ubertatem  plures  an- 
tiquiores  populi  declarant  per  vini  ac  lactis  fontes  e  terra  scatu- 
lienfes,  et  mellis  copiam  in  tdrram  defluentem.  Unde  et  auream 
attatern  his  fere  coloribus  a  poetis  depingi  videas.  Vide  Tibull. 
I-  3.  45-  et  ibi  Heyn.  Traducta  mox  haec  imago  inprimis  ad  sa- 
cra  Bacchica,  in  iiscjue  inter  Bacchi  miracula  repraesentata  ae 
oelebiata.  Kotissimus  locas  £urip.  Bacch.  142  3c{c£.  '?iiii  ydhM- 


720         — 


Ti  «;&6i',  /«i-  ^'  oivM^  ^tT  Si  fJLiXiaaxv  vsKTxfi.  Senec.  Oed,  49I.  Pa- 
mlce  sicco  fluxit  Nyctelius  latex  —  combihit  dulces  humus  alta 
succos  (puta  meliis),  niveique  lactis  candida  fontes  ,  et  misia 
odoTo  Lesbia  cum  thymo.  —  Mella  lapsa  detluentia  in  terram  e 
cavis  arhorum  truncis  iterare,  canere.  Iterat  enin\  poeta,  quae 
gesta  describit.  Asellio  apucl.  Gell.  V,  18.  extr.  loco  aclmoiluni 
luculento*.  Scrihere  autem  bellum,  quo  initum  consule,  et  quo- 
modo  confecturh  sit,  et  quis  triumphans  introierit,  et  quae  eo 
in  bello  gesta  sint ,  iterare  ;  —  id  fabulas  pueris  est  narrare 
cet.  Non  est  igitur,  post  Bacchum  vel  Nymphas  vel  adeo  alios 
poetas  celebrare,  quae  quam  jejuna  ratio  sit,  facile  animo  adse- 
quaris,  secl  sinipliciter  feferre,  enarrare.  Vel  sic  tamen  exqnisitio- 
rem  illam  poetarum  rationem  huicloco  adcommodandamduXerim, 
qna  sese  rerum,  quas  contigisse  exponunt,  ipsi  auctores  ferunt. 
Vide  omnino  ad  II.  i.  lO.  Adde  Virg.  Cul.  27  sqq.  ItercjLt  adeo 
elicit  ilerum  mela  poeta  ex  arboribus ,  unde  ea  fluxisse  comme- 
morat. 

V.  l3.  Fas  et  oelebrare  honorem,  ornamentum,  decus,  «ya?.« 
u«    quo  Ariadnes  co«/a^/*  caput  redimitum  fuerat ,  coronamejus 
auream  (ita  regius  honos  de  chlamyde  purpurea  Virg.  Aen.   VII. 
81,5.  et  sio  passim)  additam  stellis,   inter   sidera    rel  itam.    Possi» 
etiam  interpretari :  coronam  in  conjugis  honorem  inter  sfeil.is  re- 
positam.  Ita  honorem  adolere,    imponere   aris ,   de   sacrificiis    in' 
deorum  hbiiorem  factis  saepius  Virgilius  et    alii.  Atque    hac  fere 
rfitione  enndem  rem  elocutus  esf  Avien.  Arat.   197    sqc[.    Adspice 
ceu  rntilis  vibret  lux  Gnosia  Jlammis  ,   haec  quondam   Bacchi 
monumentum  fulget  amoris,  haec  Ariadnei  capitis  tesiatur  hono- 
rem.  Praeferamtamen  priorem  rationem  tanquam  paulo  audaciorem 
aptioremque  adeo  huic  carmini.   —  beatae,  xwcdsMSeifri!,  Diis  ad- 
scriptae  ;  Dii  enim  juc5c««pf7,   solenni  adpellatione.    Ariadne  autem 
Ilacchi  lyncibus  in  coelum  vecta   (Propert.  III.  l5.  8-)    interque 
deos  relata  ;  ut  pervulgatum.   vid.  loca  a  Bronkh.    ad  Prop.   1.    1. 
congesta  ;  et  de  Ariadnes  corona  Hygin.  II.  5-   —   »4.    I5-   Argu- 
mentum   hujus  fabulae  pete  ex  Euripidis  Bacchis.   Bachus  a  Pen- 
theo  vinculis  constrictus,  in  domo  ejns  adservatur  ;  unde  se   cum 
ipfa  domus  ruina  expedit.  Tecta  adeo  disjecta,  compagibns  solu- 
tii  prostrata  non  leni,  gravissima  ruina  ^   graviter  in  terram  col- 
lapsa.  Eurip.  Bacch,  633.   A»^«  r  efft\^jv    (B«x;i^oj)    J:«/x«^t'  aov- 
nSpivaT»!  5'  «"«v*  —  Lycurgus  Edonorum,  Thraciae  populi,  rex. 


—        721        — 

bb  pulsas  cam  Ipsarnm  deo  e  regno  suo  Bacohas  a  Jove  excae» 
catu»,  juxta  Homer.  II.  ^.  130 -40.  Juxia  alios,  ob  vites  excisai  a 
Baccho  in  fnrorem  actus,  ijuo  et  Dryantem  lilium  interfecif,  et 
sibi  ipsi  crura  falce  amputavit  Propert.  III.  I5'  23.  Vesanumque 
hova  neifuidquam  in  vite  L\  curgum,  \xhi  v.  c^uos  laadat  Burmann, 
Adde  Heyn.  ad  Apollod.  III.  5.  p.  576.  Rem  in  gemma  antiuua 
repraesentatam  vide  apnd  Gor.  T.  I.  t.   92. 

V.    17.     Maximam    vim    habet    subita   orationis   ad   Bacchunt 
converSae  mutatio  ;     plane    ut    apud    Virg.     A.:n.    VIII.    293.    et 
296.   ad    Herculem  ;    et    apud    Claudian.    Praef.    ad   L.  11.  de  R» 
P.    84.    ad    eundem.  —  JJectis    retro  cursns   amnium ,    Hydjspis 
et  Orontis.     Hos  enim  ,    thyrso  pjus  tactos  j  sirco  pede  transiisse 
prisca     narratio     erat  ,      quam    latius   persefiuitur  Nonn.  Dionvs» 
XIII.    123.    sqcj,   —     mare    barbarum ,     Indicum     sedas  ,     tran- 
(|U!lIum  reddis ;    hac  enim  notione  rl  Jlectis   huic    membro  adap. 
tandnm    videtur.      Baccho  enim    mare   intrante  iumidum  Nereus 
posuit  mare   apud    Serec    Oedip.   450.    Eidem   Herr.    fur.   409. 
Bacchus  domitor   rubri  maris    audit.     Spectat   autem    hio  locus 
Ortinino  ad  Bacchi  expeditionem  Indicam,   miris  antianiorum  poe- 
tarum  figmentis  famigeratissimam.  —  18 -2o.  Tu  uvidus  madidus 
vino  ,    fitfifsyiAsvos ,    vyf>oi    ( uti    idem  audit    in    Anthol.  gr.  f.  p. 
82.    vino    furens  ,     adeocjue    discurrens  ,     versans    in    separatis  ^ 
sp-fifxoif  ,     remotis     ( v.    1.)    montium     fugis     coffrces    constringis 
crines  JBistonidum  ,    Baccharnm    (Bistones  enim  Thraciae  popu- 
lus  ,    a  tjuo  rsXsTxl  traditae  ac  propagafae  ^    nodo  riperino  ,    vi- 
peris,    serpentes   implicas    Bacrtiarum  crinibus  sine fraude  ,  sine 
noxa ,    impune :  non  ,  ut  illis  nil  noceant  viperae,    ut  fere   volunt 
intpp. ,   sed  Bacchi  respertu,   sine  noxa  tractas  manibns  viperas, 
enscjue  Baccharum    crinibns    Jnnectis.      Apud  Euripidem    Barch. 
lol.  sibi  ipse  comam  serpentibus   cingit ,    eumtjue  secjuuntur  Bac- 
chae ;    ort^pivaolv   rs    ^i»Kovr(^v  arttpdvoif    iv^tv  iypxv  SriiioTpd<poi 
Ma/voeJij  »iJif>i[iaihKovTui   nKoxcKfAoi!,     Sed  et  nebridas    Raccharuin 
anguibus   connexas  faisse  tradit   Eurip.   trag.    laud.    v.   665.  adde 
Catull.  LXIV.   958.    ubi    vide    Intpp.     Designatur   antem   anticpio 
hoo  figmento  magna    per  naturarh  hnjns  dei  vis  ac  potentia,    cui 
vel  ,    quae    ejus    efficacissima    habentur,    puta  viperae  venenum  , 
Bubjecta   sint ,    nihil    noxae    inferant.     Ceterun»   Medusae  comas 
angnibus  innexis  nodosas   simili  ornata   vocat   Ovid.  Pont.    IH, 
1.  124. 

L  S5an&.  Za 


—        722        — 

V.  21  —  24'  Baoclius  yiyuvroXiriia^.  Magnae  sane  Baccbj  , 
quo  anticjuiores  poetae  vim  naturae  vegetam  repraesentabant, 
partes  esse  debuere  in  fabulis  pl.ysicis  ,  Jn  pugna  (leorum  cum 
Titanibus  ,  Cenfinianis  et  Gigantibas  ;  translatae  mox  ad- 
fictaeque  eae  cjusclem  noininis  hetoi  Thcbano  a  poetis  seriori- 
bus  ,  qaam  vel  rerum  ,  t^uae  fabularuni  involucris  procleren- 
tur ,  notionss  diverso  poetarum  eas  traf;tanr!i  nioclo  plane  obli- 
teratae  essent,  vel  oninino  fabulae  pro  nieris  ornanientis  poeti- 
cis  haberi  cocptae  essent,  Idemfactum  in  Hercule  antiquiore  ac 
Thebano  v.  Heyn.  ad  Apollod.  p.  325.  lam  e  quorundani  narra- 
tione  Bacchus  sumta  leonis  forma  diis  in  hao  pugna  aderat,  quos 
Noster  h.  1.  secfuitur,  Eadem  specie  occurrit  piratis  apud  Homer. 
in  ejusd.  H.  v.  44-  Nam  oitines  deos  mutatis  formis  contra  Gi- 
gantas  stetisse  inde  cuni  Gesnero  nA  Clauclianum  XXXVII,  51 
vix  statuerim  ,  minime  autem  hoc  ex  Claudiani  1.  1.  probaverim, 
t|uandoquiden\  ibi  Numina  omnigenis  formis  dicuntur ,  cpa- 
tenus  sunt  diversae  formae  ,  generis  ,  ac  loci  ,  adeoque  Dii 
marini,  fluviatiles,  agrestes ,  s ilvestres ,  inferii  Sed  ipsorum 
mutatio  in  animalia,  cpiae  timoren\  arguebat ,  in  Typhoei  de- 
mum  pugna  locum  habebat.  Saepius  autem  hoc  aut  simili  fig- 
mento  invictum  Bapchi  robur  declarasse  veteres  discas  ex  Eu- 
rip.  Bacch.  1025.  *i>*vi\^i  Taupo?  ,  i?i  xoKitt^uvoi  y'  tistv  J{«xa)v, 
7)  TiVfifKtym  l^ia^xi  Xst»v.  —  Quum  cohors  Gigantum ,  gigan- 
tes  impii ,  ardaSaAoi  ,  aS/ro/  (  Callim.  Lav.  Pall.  8.)  ob  ad- 
fectatum  regnum  coeleste  ,  regna  res^nmw  parentis  tui  ,  Jovis  coe- 
\\im  scanderent ,  in  eoelum  eniterentur,  Jovtm  inde  dejecturi , 
per  arduum  tendentes,  cpnm  arduam  viam  in  coelum  molirentur. 
Per  arduum  volunt  esse  per  montes  exaggeratos  ;  equidem  copia 
poetica  adjectum  malim,  o/  utSipo^,  in  sublimc  enisi.  —  23.  24. 
Quam  ornate  pro  ,  tu  llhoetum  dejccisti ,  depulisti  sub  specie 
leonis.  Retorsisti  egregie  Rhoeti  renitentis  imaginem  ob  ooulos 
ponit.  Apnd  ApoUodorum  I.  6.  Eurytum  thyrso  occidit  Bacchns. 

V.  25  —  28.  Sicque  te  egregium  bellatorem  ostendisti ,  qoem 
imbellem  ac  mollitie  diffluentum  antea  disserebant,  noiabant.  In 
sententia  ipsa  ,  quae  et  apte  satis  cnm  antecedentibns  cohaeref  , 
nihil  plane  est ,  quod  ofiendat ;  sed  nimis  protraxit  eam  poeta 
et  qaidem  admodum  vulgari  ratione ;  quamquam ,  choreis  ap- 
tior  dictus  ,  quum  choreis  unice  aptus  hebereris  ,  ideo  non  sat 
idoneut  pugnae  ferebarisx   ac  in  hoc   subaistere  debebat  Intpp. 


—      723       — 

(-cnsuira.  Docte  autem  sed  rio  guamquam  suLjicilur  pro  tamen\ 
exempla  exquisitioris  hujus  formae  pete  a  Markl.  ad  Stat. 
Silv.  III.  3.  p.  163.  Aptinr  natu9  magis  a»l  clioreas  ducen- 
das  nc  serendo»  joros  ;  quam  ad  proeMa  obeunda,  et  armatractan- 
da.  Declaratur  Bacchus  ^ofjur/ff  (Orpb.  Eii;^.  9.  iynftyeXcti  (Paul. 
Silenf.  XL.  Anal.  Br.  III.  83)  et  (piKonciiyixuot  (  An^iur.  XLII.2.) 
satis  obvia  ratione.  Tihull.I.  7.43.  Non  tibi  sunt  tristes  curae  neo 
luctus^  Osiri,  sed  chorus  ct  cantus  et  Irvis  aptus  amor.  — •  sed 
eniinvero  idem  cras  ,  punflem  te  esse  ostendelias  ,  te  ])raestal)as, 
sive  medius  csse»  pacis ,  sive  versareris  in  pace ,  seu  in  bello, 
utricjue  aecjuc  commodum  te  praestabas  :  in  pace ,  remissiorem  , 
choreis  indulgentem,  luxucjue  diffiuentem ;  in  hello  autem  , 
strenue  pugnantem,  Utr.nc[ue  haec  virtus  Hacchi  rt  paf;is  aman- 
tis  et  bello  strenui  passim  cclehrr.tur  poetis.  Euripid.  Bach. 
302.  Aocmi  rt  iJioffxv  fjLSTxXxjliiv  sx^i  tlvx  ct  4' 7*  ^W*  °  ^*'" 
fMtv  0  A/of  xxfs  :^«i'^«/  i*fv  SxKixiaiv  ,  (piXii  S'  oKfio^oTti^xv 
sip-^vrtv.  Adprime  autem  huc  facit  epigr.  CCL.  (  Anal  III.  201. 
in  Bacchi  .statuam  Minervae  junctam  ,  dignum  cjuod  ex  parte  huo 
transferamus :  t'w*,  t/  aoi  PvvCv  i  JlaKKoiSi ',  Ty  yxp  olicovTe!  k 
WoAf/xo/  Ttapa-  aoi  ^'  svx^cv  c'iKaLnivu.i,  Mio  n^ozseTUS  ^  a>  ^nvs,  Sspv 
nsoi  To7i*  fAsTxKKw  'i'<jSi  ^  caoif  "nsKoi  ^xifAovi  rric  niKu),  K«i 
y</.p  c'fA.oi  ncKsfJicav  plKtov  xKsos '  oiBcv  v.TJot.i  fj.oi  T,aSov  iftri^cis  Iv^oS 
U(s'  'ilxcavov,  Cf.  Lucian.  D.  D.   XV^II. 

r.  29  —  32.  Quin  et  Tariari  monstra  suhmlsere  se  iao  nu- 
mini,  remissa  ferocia.  Praeclare  hoc  Cerberi  Bacchum  adu- 
lantis  imagine  adumbrafur  a  poeta.  Adiit  autem  Bacchus  in- 
fcros,  Semelen  inde  reducturus.  Vid.  Apollod.  III.  5.  3.  adde 
Pausan.  II.  57.  ubi  per  stagnum  Alcyonium  Bacchnm  ad  inferos 
descendisse  ab  Argivis  tradi  memoraf.  Cf.  et  Hygin.  f.  251.  Jam 
prosaica  forma  erat;  Ubi  Cerberus  te  Orcum  ingressum  riV/i/, 
sensit,  tantum  abest  ut  noxae  inferendae  cupidum  .se  oslenderet 
(^insons),  ut  potius  hlanda  adulatione  potentiam  tuam  venera- 
retur.  —  Bacchus  cornibus  deeorui  :  insignis  cornu  ( Ovid.  A. 
A.  III.  348.  xcf»(x(p6fos  ,  T«Ufc;<f(Wf  ,  antic|ui3simo  roboris  ac 
potentiae  symbolo.  Cf.  Intpp.  ad  Nemcs.  III.  36.  jiurea  ha- 
bet  cornua,  ut  deus.  Unde  ;^fpoffu>w>iy  Eurip.  Bacch.  553.  ;fpu<ro'- 
Ksf»s  (  Anihol.  gr.  I.  p.  %2. )  dictus.  Idem  capite  cornuto  in 
nummis  ac  monumentis  Etruscis  obvius.  vid.  Spanhem.  de  Usu 
et  Pr.  Nvfm.   T.    I.   p.    392.    Burm.  Sicula  T.    II.  t,   12.    Gori 

Z     -L     2 


—      724      — 

Miis.  Etr.  t.  Llir.  —  leniter  atterens  X\h\  eaudatn  ,  aclblan(\i- 
ens  tibi  cauda  mota,  oaaaii',  Hesiod.  Theog.  770.  de  Ccrbero; 
ts  fJitv  loiT*!  aaivsi  o[A.Mi  oofy  xs  j  ouaarv  ei,iJi(poTipoiaiVt  Forto 
tanien  melia»  fuerit  ,  ne  bis  eadem  imago  occurrat ,  explicare : 
adplicans  ,  subjiciens  ufero  caudam  ,  prae  timore.  Virgil.  Aen. 
XI.  8 '2.  caudamtjue  remulcens  {leniter  Hot &Ui  )  tuBfecit  pavi- 
iantcm  utero.  biiniliter  se  ab  Oedipode  victam  testatur  SphinX 
apud  Eur  p  d.  fr.  Otd.  XVI.  (ed.  Lips.  p.  458.)  Oi^iy  vWiAXous 
i»o  XsoiTojroov  Pixdiv  fKxBs^iT.  —  reccdentis  ,  quum  revertereris 
ex  interis,  in  rt  ditu  tuo  pedes  cruracjue  tua  attigit  ore  trilingui^ 
tribas  linguis  suis  ,  ore  exsertis,  blandientium  canum  instar  ;  qui 
alias  reditum  umbris  negat  ,  easc^ue  dovorat,  Hesiod.  1.  I. 
i^sK^eiv  S'  oit  «vtis  ia.  tioiKiv ,,  »KXi  S»)csu>t>v  soSiii ,  ov  xi  «•> 
^■pai  jivKsoov  sMToaSsv  Iovtx,  Cerberas  auteiii  hio  r^iKpstvo» ,  ut 
apud  Sophocl.  Trach.  1106. 


^RGUMENTUM  XX. 

Generoso  spiriiii  hac  ode  iqnam  ex  dithy" 
ramboriim  genere  quidam,  nescio  qua  ration^ 
inducti  ^  statnunt^  Horatins  immortalitatem^ 
nominis,  facultate  poetica  parti  sibi  pollice- 
iur  certoffue  auguratur ,  eamque  nova  plane 
ac  vividissima  imagine  ita  repraesentat ,  ut 
se  in  cjrcnum  ,  anem  Apollini  sacrant ,  trans- 
formatum  totnm  terrarum  orbem  pervolatu- 
rum  dicat ;  ide  cujus  phantasmatis  ratione 
t>ide  ad  v,  i.)  igitur,  ubi  inter  homines  esse 
desierit ,  luctus  omnino  causam  non  dari , 
fjuandofjfuidem  mortalis  conditionis  plane  ex» 
pers  sit.  Idea  totius  carminis  haud  dubie  e 
graeco  aliquo  lyrico  poeta  ducta  est,  ab  Ho- 


—      725      — 

patio  iantum  amplijicata  atffiie  eocornata, 
Summa  virtus  carminis  est  in  vivida  meta- 
morphoseos  adumbratione  ,  et  si  hac  ipsa  ad 
sensum  parum  suavi. 

Adnotfitiones. 

V.  I.  Famam  alicnjus  nominisc|Qe  celebritatem  ad  remotio- 
res  terras  pertingentem  cjunn»  poetae  fere  ita  efferant,  ut  eum 
yel  Famae  alis  (v  II.  2,  7.)  vel  suismet  ipsum  levatum  pennis 
totum  terrarum  orbem  volatu  lustrantem  fingant  (  in  quam  rem 
rommode  laudant  Theognid.  231.  901  fxev  tyd  .^Tsf  eSw^a,  aiv 
ois  fTt*  »9ii' fovoc  novTov  )tijur>)'«p  x»r»  yr^v  noLfSoiv  ot,eifofJitvci  f>niSius  — 
■TtoKXiv  xiif^evof  ev  aTufAxci,  Vide  et  quae  ibi  Requuntur)  ;  exquisi- 
tius  Horatii,  quo  simnl  ,  unde  sibi  illa  gloria  obtigerit,  docte 
declaret  ,  haberi  debet  phantasma  ,  quo  se  cycni  adsumta  forma 
omnes  terrarum  plagas  pervolaturum  omnesque  populos  cantn  «uo 
permulsurum  generoso  spiritu  jactat.  Nam  non  volatus  solum  , 
quo  efferuntur  poetae  (  «ot«1'«v  /arj^^^afai'  adpellat  Pind.  Nem.  t*. 
32.  cf.  ad  I.  6.  2.  et  IV.  2.  25.)  sed  etiam  cantus  rationem  in 
poetarum  cum  cycnis  comparatione  haberi ,  in  promtu  est  iu- 
telligere.  Eadem  de  causa  Sirenum  alas  posuit  Eurip.  fr.  CLIV. 
(p,  491,  ed.  Lips.  )  haud  dubie  eadem  in  re :  yjvoixi  S/\  uii 
T^TepvyfS  t^P'  v»ra)  i  tH  2*//'/)'v«i'  iflsVT»  ^i^iXa.  oi^fAo^iTui  •  [i<l««- 
/.icti  t'  tit  «/3/pix  noX-uv  »e(St(s.  Et  lusciniae  formam  Cinesiae  poe- 
tae  adfinxit  Aristoph.  Avv.  137«.  livocafro//»,/  J/J  «po'  ''OAu/kwov 
^fTeaiyeaaiv  *o\>(p*is.  —  Pedesfris  enuntiatio  sententiae  erat :  ego 
alte  in  aerem  evolabo.  Pro  tenui  ego  cum  vi  est  vates  ;  quo  cau- 
3a  mutationis  deciaiatur,  facultas  ejus  poetira. —  biformis  ,  re- 
spectu  prioris  humanae  ac  novae  cycni  formae  in  quam  nondum 
plane  abicrat.  cf.  v.  9  sqq.  A'el  quatenus  vaiis  imaginem  ac  sen- 
sum  in  cvcni  formam  transfundit,  animo  ulrumque  simul  comple- 
ctitur.  Kidioule  alii  ad  lyrica  et  satiras,  diversa  poematum 
genera,  Horatii  referunt.  —  Penna  ^  alis,  volatu  non  usitato  ^ 
quo  pauci  mecum  certaturi  sint ,  altissimo.  Nisi  simpliciter  cst  ; 
Novo  plane  more  sc.  cycni  specie,  evolabe.  —  non  tenui, 
nvxv^  nTt'fvyi ,  densa,  valida  ,  quae  .Qileo  alle  enitilur  ,  et  satis 
virium    habet,     ad  se    suslentandum.      Omnino  ad    gloriae   ma- 


—       726       — 

gnitudinem  ac  petennitatem  refer ,  i^uam  sibi  poeta  auguratut. 
~  4-  invidia  ma/or,  excelsior ,  cujus  gloriae  invidia  niliil  am- 
plius  detrahere  valeat ,  «'fSoiof,  ^Sovoo  xfeinvv  ((juamcjnam  hoc 
fere  da  iis ,  ciui  invidia  ron  ducuntur ,  veluti  Lucian.  Hermot. 
c<  76.  p.  820.)  h.  1.  summam  faculfate  poetica,  laudem  famam 
«deptus.  Callim,  ep.  XXII.  6,.  0'  S'  Idasv  Kfsiaaov*  fixaxaivrf.i.  Ita 
de  se  IV.  3.  if.  £.t  jam  dente  minus  mordeor  invido.  Simmias 
Rhcd.  II,  3.  (  Anal.  Br.  I.  p  204- )  «'"  5«  t/c  / «  wivTww  co(pir,s 
fAsyAV  ca)(^ev  £>r«/vov>  cutos  tx,^i  jrXfTffTov,  ^  ^Sovos  oC^  ezrsraii. 
Praeclare  autem  lioc  adjectum  sententiae ,  (|ua  se  inter  homi- 
nes  esse  desiturum  declarat ;  ita  enim  minus  arrogantiae  habet. 
Sjmilia  sibi  spondet Propert.  III.  \,2l.  ^i  mihi  quod  vivo  detra- 
jcerit  invida  turba,  post  obitum  duplici  foenore  reddet  konos.  et 
Stat.  Tlieb.  XII.  extr.  Mox  tibi ,  si  quis  adhuc  prnetendit  nu- 
bila  livor  t    oecidet ,    et  meriti  ptst  me   referentur  honores. 

V.  5.  Ego  etsi  sanguis .,  filius  (  ut  III.  27.  63.  Tihull.  I.  6. 
66.  Ovid.  Fast.  VI.  488.  cf.  Schrad.  ad  Mus.  p.  i36.)  paup. 
parentum ,  ntpote  libertino  patre  natus ,  ob  humilitatem  ge- 
neris  vulgo  despectus,  non  obibo  ,  si  sententiam  species,  est : 
summam  nominis  clarltatem  corsecfuar  ,  in  ore  omnium  ero , 
quem  nunc  libertino  patre  natum  rodunf.  Suavis  adeo  atcjoe 
satis  perspicua  oppositio:  Immortalem  ego  gloriam  ,  famam 
aHipiscar,  qui  nunc  vix  ullo  in  honore  sum ,  tjuippe  paupertate 
atuue  humili  genere  depressus,  a  te  tamen  ,  optime  Maecenas  , 
aliquo  loco  habitus,  expetitns  ,  cjui  t.-imen  tui  gratia  tloreo,  crui 
iua  me  amicitia  dignaris,  qua  facile  et  paupertatem  meam  ,  im- 
peritorumque  judicia  fero.  Ita  fere  sententiam  verbis,  quem  vo. 
cas  ,  dilecte  Maecenas  ,  continoatam  ixistimaverim.  Vide  Obss. 
—  8.  immortalitatis  notio  novo  colore  adumbrata  ,  in  cujus  elo- 
cutione  non  haerendum.  Est  simpliciter  :  Sfygein  non  Irajiciam  , 
Tartara  non  videbo.  Similifer  in  Lucceji  epitaph.  19.  (Poet.  min. 
III.  209-)  Non  ego  Tartareas  penetrabo  tristis  ad  undas  —  atris 
non  errabo  locis ,    nec  cohibebor  aquis. 

V.  9.  sqq.  In  cycnum  enim  mutatus  pervolabo  totum  terra- 
rum  orbem.  Animatur  haec  imago  poetica  vivida  metamor- 
phoseps  repraesentatione  per  partes  facfa.  Pelles  asperae  peliia 
a.«pera  residit  cruribus,  docfe  et  copia  poetica  diclum  pro  :  pel- 
lis  aspera  fit  ,  residit ;  dum  enim  crura  humana  extenuanfur  , 
cy cni  lcrmap:!  exiltm  induunt ,  necesse  cst ,  ut  cutis.  cjuatinolli- 


—      727      -^ 

l)u9   ante  £c  succnlentis  partibus   inducta  fucrat ,   his  et^anescenti- 
bus   subsiddt  y   ossibus  propius  admoveatur,    cjuaecjue  antea  ple» 
niore  corpore  extensa  erat,   nunc  contrahatur  ,  adeocjue  asperah. 
rugosa   evadat.     In   omatu   tam   perspicuo  mirum  uticjue  ,    Intpp. 
adeo    alacinari,  potuisse.    Nunc  peWem  cycni  vel  natura  asperam 
vel    ex   eraicantibus   plumis   ita     dictam    volunt;     nunc   residant 
accipinnt  de  peile  cuti  liumanae  superinducta  ,    contra  receptam 
poetis    immutandae   formae    rationem ,     cjua   corpua   tantum    dif- 
fingitur,     nulla    re    extrinsectks    illata.   —   album  alite,m  ,     cyc- 
nam.    —    li.     Superna  ,     superiore    corporis    parte  ,     tk    a.va» , 
ivM^iv.      Secjaentia    perspicuitatis    causa    tZ    superna     adjecta. 
Plumae   leves    nascuntur  ,    emicant ,    prodeunt  e  digitis  et  hu- 
meris,   h.    alatus  lio.  —   leves    praeclare  de  pennis  olorinis  ,    le- 
vore  ac  candore  refulgentibu»,   purpureis,     W.  i.  lo. 

V.  13.    Ad  remotissimas  Xetra.e arvLS  ales  canorus ,    in  alitem 
canoTum  ,   cycnum   mutatus ,    panetrabo ,     eas    sub   cycni   specie 
adibo. —  ocior  y   celerior  ,   cjuippe  penna    haud  ^tf/zu/ instructus  , 
(|uam    volatus    fuit    lcari    Daedalei ^    Daedali    filii.      Comparatu- 
rus    suum    votatam    cum    simiii    conatu    in  Daedalum   et    Icarum 
incidere    debuit  ,     e    cjuibus    alterum    ponit,     tantjaam    poeta  ; 
in  quo   ai";eo    non  argutandum.    vid.  Obss.  —   i^»    Utora    Bospn- 
ri ,     populos    Bosporo    Thracio   adjacentes.      Forte   cum    dilecta 
litora    memorantur    a  pocta  ;     nam    a\    ea   fere    cychi   cantum 
ponant  poetae.      Moschus   III.  14.  Sr^ujuoy/o/   fxC^ss^s    zsaef  vSxsiv 
)xl'Kiv»  KvKVoi.hoU.  Bass.   1.2.    ( A.nal.    Rv.   II.    160,)    /w»A/S(5oCj 
kvKvos   i-K    ttiovot.  cf.   Eurip.    Iphig.   in    Taur.    1104.  Ovid.  Trist. 
V.  1.  11.    Std   hoc  forte   argutius.  — .  gementis  ,    sonofi  ,    ranci  , 
nndis  isto  freto  coarctatis  et  fractis.  Cf.  II.  »3,  14.  IIl.  4.  3o.  — 
15.  Syrtes  Gaetulae ,    ora  Africae  Gaetulis  habitata  ,    omnino  pro 
Africae  regione  —  16.    campos  Hyperboreoa  exlremas   versus  Se- 
ptentrionem    terraa ,    necdum   cognitas.      De    certo    adeo  populo 
vJx  cogitandum  h.  1. 

V,  \i.  Observa  varietatem  et  copiam  poetae  in  vlsam  ^  me 
noscent.,  discent -^  tum  antea  /^rraj  posuit ,  tjuihus  nunc  ;Do;?tt- 
los  stibstituit.  Dacus  dissimulanSy  oelans  metum  Marsae  co- 
hortis ,  Marsorum  tancjuam  fortissimorum  militum  in  exercitu 
Homanp,  omnino  pro  ,  exercitus  Romani.  Daci  metuunt  Roma 
nos,  ab  iis  victi  ac  in  fmes  suos  repulsi ;  sed  dissimulant  hunc 
melum,  armis   itenira  contra  Romanos  sumtis ,    in   rebellando 


^ 


—     728     ^ 

ervieaees ;  suaviter.  —  Gelonl  Scytharutn  gens,  latri  accoia; 
'\A.  II.  9.  exfr.  —  ultimi  v^ni  Romanis  innotuerant  versus  Septen- 
trionem ,  remotissimi.  —  19«  \berl  Hispani  al  Ibero  fluvio,  qui 
jam  Horalii  aetate  aliquam  literarum  Romanarum  notitiam  e 
commercio,  quod  ipsis  cum  Homanis  intercedebat  ,  traxerant; 
mule  periti,  ex'ulti  artibus.  —  cliscet ,  audiet  meum  cantum; 
nihil  ampliiiB.  Ita  II.  19.  5.  Statius,  qui  hunc  locum  in  animo 
forte  habuit ,  accepit  pro ,  ecliscet,  Theb.  XII.  gM.  /«'W  '« 
magnanimus  dignatur  nosrere  Caesar  ,  Itala  jam  studio  tliscit , 
mernoratque  juventus.  —  Rhodani  potor  ,  GaJIiae  popnlus  ,  so- 
lenni  poetarum  loc{uendi  usu  ,  i\\xo  ^uvium  bibere  est ,  ad  enm 
hahitare  ,  v.  c  Iv.  ij.  21-  Virg.  Aen,  VII.  710.  et  centies 
alihi. 

V.  21.  Quocirca,  ubi    inter  homines  esse    desiero ,   ne    lugeat 
nie,  ut  mortuum.  Jam  Ennius  apnd    Cic.  Tusc.  I.  15.  ^emo  me 
lacrymis  decoret,   neque  funera  Jletu  faxiti    CurJ    volito   vivu* 
per  ora  viruin.  Ad  senteiitiam   facit  quoque  egregie  locus  in  Pha- 
laTidis  ep.  XCVI,  de   Stesachoro  :    r^v  Sj  avXfoc    //ri  orevsTS  ,    f^-^T 
cKopxifioSs,  KivovvTiiji   T/if  ew'aur^  ril:^-/)c.   T b^vvi>c}  ixiv  yip  r-'  oif/.» 
To  Srrjcxopoi),  Tovvoy.cc^f   "KXfKxKciSiiv  o   oIv^vcto!  ccHv,  tCxXses  f^sv  sv 
filM  juacxif /«v   Sf  51    jJivi\tJ.!tii  iveiSifaeTui.   —  Absint  naeniae  cesset, 
ne  canatur  carinen  lugubre  ad  tibiam  in  {wwtiQinani,  qua^iHoqui- 
tleni  funeri,  exeqniis,  pompae,  corpus  deest ,   utpote    in    cycnnm 
mutatum.  —  22.  luctus  turpis,  qui  vultum    deformat  ;  ad  fletum 
enim   solennem  ,  ardente    roco,   luctum    potiuj    retulerim  ,    quam 
ad  vestem  lugubrem,  squalidam.   Ad  pompam  antetn  exequialem 
pertinent    etinm    querimoniae   et    clamor,   lamenta  et  ejulatus   in 
funere  instituti.  —   Compesce^  reprinie,    contine ;    ut  Lur-ret.    11'. 
q67.    Aufer  abhinc   lacrimaS    —  et  compesce  querelaS    —   Mitle 
oniitte  honores,    ne  impertiaris   honores    sepulchro.    Honores    se- 
pulcri  possunt  esse   generatim,  qui   mortuo  impenduntur,   exequi- 
ae,  pompa  funehris,  et  quae  ad  eam  pertinent,  naenia,  fletus  cet. 
ut  adeo  antecedentia  poeta  ita  coinplpxas   videri    debeat-   Extre- 
mos  honores  hoc  sensu  dixit  vSil.   It.  VI.  670.  ferale  decus  iflem 
X.  535-  Ovid    ex  Pont.  I.  9.  61.  Ule  tibi  ejcequias  et  magni  fu* 
tius  honoris  fecit.  Ita  Idcrymae  suntv/p«r  9»vdvTa>v  Hom.    II.  4-. 
n    Aeschyl.   Suppl.    l^o.    irihsfAotoiv    oifj.-*cemi\   9psofA.svT/i    (J.iKy\    ^io* 
y  0  o  I  i  /^f  TifJii.  lacrymae,  qui  major  honos   Stat.    Silv.    III.    3' 
5»  9.  Ita  lacrymis  decorari   se   vetat   Ennius    1.  I.    Praestat    tamen 
honores  sepulcri  proprie  accipere  de   tumulo  in    morfiii    honorem 
erecto   (Hom.  II.  w.  455    *Ev3«  s  Txf/^-Jaovoi    xoioiyv^Toi  rs    sr*t  re 
Tiixli»  Ti  oT^Ky  Ts'  To  v«?  ys c»s  soTi  9(tvovratv.  Ita    rifxav    de    se- 
pulcri  honore    adhibuit  Hesiod.  Sc.  Hfrc.  ^t6.)  cupressis  ornan- 
do,  tum  do  inferiis  ad  eum  quotannis  faciendis.    —  supervacnos  , 
(luibas  plane  locus  non  esf  ;  ut  tjui  mortuus  non  ero.  Alias  hono- 
res  isti  ita  dicuntur,  quod  mortuis  eorum    nullus  sensus    est.    It.i 
vanum  huiic  honorem  adpellat  Virgil.  Aeu.  XI.  52.  itsvs-2v    yaaff 
Meleag.  CIX.  6.  (Anal.  Rr.  I.  3i.)  SaifXj/aJ  Ksvii  Eurip.  in  PolyiJ, 
fr,  VI.  p.  470.  «d.  Lips. 

«VI  ^«  ««■»  w%  »«%  «vt  «^  ««'% 


M* 


PA 

6393 

A2 

1817 

T.l 

C.l 

ROBA 


Ju*^^^,.  .Jt