Skip to main content

Full text of "Regia potestas quae fverit secvndvm Homervm. Dissertatio .."

See other formats 


ΡΑ  4037 
.V4 
Copy   1 


ΡΑ  4037 
.V4 
Copy   1 


REGIA  POTESTAS 
QVAE  FVERIT  SECVNDVM  HOMERVM 


DISSERTATIO  IMVGVRALIS 

QVAM 

CONSENSV  ET  AVCTORITATE  AMPLI88IMI 
PHILOSOPHORVM  ORDINIS 

IN 

ACADEMIA  FRIDEBICIANA  HALENSI  CVM  VlTEBERGENSl 

CONSOCIATA 

AD 

SVMMOS  ΪΝ  PHILOSOPHIA  HONORES 
RITE  IMPETRANDOS 

H.    XII 

POSTRIDIE  IDVS  IVLIAS  A.  MDCCCLXVII 
VNA  CVM  THESIBVS 

PVBLICE     DEFENDET  * 


' 


AVCTOR        /  'T . 


ALBERTVS  EDMVBDVS  VECKENSTEDT 

VEHLITZIENSIS. 


ADVERSARIOEVM  PARTES  SVSCIPIENT: 

0.    EILKE,    CAND.    THIL. 

A.  DAHL,  dk.  phil. 


HALAE 

FOBMIS    HENDELIIS. 


/ 


Γ.  VOGELIO 
C.  LEUIO 


MAGISTBIS  DOCTISSIMIS  HVMANISSIMIS 
CARISSIMIS. 


REGIA  P0TESTA8 
UVAE  FVERIT  SECVNDVM  HOMERVM. 


Quae  fuerit  apud  Graecos  tempore  heroico  regia  potestas  cum  in 
disceptationem  vocatum  sit  a  multis  viris  doctis,  non  mirum  est  usque 
ad  hoc  tempus  inter  contrarias  sententias  non  esse  diiudicatum.  Car- 
mina  enim  homerica,  ex  quibus  solis  cognitionem  illius  temporis  bau- 
rimus,  non  primum  statum  populi  exorientis  civilem  proponunt,  sed 
condicionem  rerum  publicarum  et  privatarum,  quae  cum  non  unius 
poetae  ingeuio  excogitata  videatur,  prorsus  remota  esse  potest  a  vero. 
Contra  sane  sentiunt,  pristinum  illum  statum  bene  perspici  posse,  ei 
qui  Woliii  coniecturas  probant  et  secundum  Lachmannum  Iliadem  et 
Odysseam  contextam  esse  ex  variis  carminibns  popularibus  putant. 
Haud  enim  dubium  est  quin  illa  carmina  si  popularia  essent,  verum 
tantum  in  conspectu  positura  essent.  Ex  natura  artis  poeticae  enim 
res  ipsae  tantum  carminibus  popularibus  proponi  videntur  animumque 
poetarum  rebus  ipsis  adeo  occupari  censemus ,  ut  illi  nihil  fere  de  suo 
addant.  Quae  popularia  carmina  omnia  cum  elegantiores  quoque  ho- 
niines,  quamvis  aliena  sint  a  perfecta  formarum  pulchritudine ,  rerum 
vi  atque  potentia  vinciant,  baud  dubie  laude  dignissima  sunt,  sed  si 
perfectionis  laudem  sibi  vindicare  possunt,  brevia  tantum  poemata  esse 
debent,  quae  cum  unica  animi  temperatione  accurate  sint  condita,  artem 
tamen  multarum  rerum  perfecte  componendarum  non  exhibent.  Ut  Hi- 
spani  atque  Arabes  Hispanienses  cum  multorum  versuum  carmina  ex 
tempore  condiderunt,  praeclaros  aliquot  locos  fervore  poetico  ad  sum- 
mum  perduxerunt,  numquam  totum  carmen  bene  coinposuerunt ,  ilt  Ed- 
dae  poemata  atque  Suecorum  carmina  popularia  eiusdem  sunt  babitus. 
Homeri  vero  carmen  utruntque  ita  uno  animo,  ita   eadem  cogitatione 


est  perceptum,  ut  neque  eae  quae  inter  se  pugnant  res  minores  neque 
interpolationes  probare  ullo  modo  possint,  non  poetam  unum  condidisse 
Iliadis  carmen  non  unum  poetam  Odysseam.  (Ersch  und  Gruber, 
Encykl.  Bergk,  Griech.  Litt.   S.  320-330.) 

Est  autem  componendi  ars  summa  atque  summi  tantum  artifices  et 
carmina  epica  et  fabulas  bene  coinponunt;  ut  iiiter  pictores  Raphael 
summus  coinponendi  artifex  sit  habendus,  ut  Michelangelus  pictores 
Germanos  recte  reprehendat ,  quod  non  possint  tabulas  sive  imagines 
pingendas  componere,  ut  G-ennanorum  poetae  epici  non  felicius  artein 
colant:  nam  Wolframii  Eschenbachiensis  Parcival  et  Godofredi  Argen- 
toratensis  Tristan  et  Isolt,  quaraquain  omnibus  laudibus  sunt  extollendi, 
non  tainen  fabulas  beiie  compositas  exhibent,  quippe  quae  consueto 
more  ab  Adanio  iuitium  capiant:  atque  Gudrun,  caraien  nostrum,  tria 
certe  horninuni  genera  tangit.  Quain  poetaruin  artera  inferioreni  optime 
iam  Aristoteles  vituperat  in  libro  de  arte  poetica ,  cap.  XXIII,  §.  3. 

Ac  Lacliinannus  quoque  in  epistola  ad  Lebrsium  missa  (Friedlan- 
der,  die  hom.  Kritik  von  Wolf  bis  Grote,  prooem.  in  pag.  VIII)  illain 
facultatem,  unitatem  poeticam  epopeiarum  veluti  de  Ackillis  ira  vel 
Ulixis  reditu  eligendi  in  aDimum  et  arte  et  intellectu  egregiuin  quad- 
rare,  optime  dicit ;  quara  imitateni  simpliciore  poetarum  epicorum  aetate 
noii  a  poeta  confici  sed  fabula  ipsa  animis  oniiiium,  quibus  singula 
sint  tradita,  iniici  docet.  Sed  quod  eius  rei  exempluiii  Xiblungiadem 
tantum  profert,  perperam  egit  cuiii  quaestio  de  illo  ipso  carniiue  sit 
instituta.  Nec  minus  recte  Laclimaiiiiianaiii  argiinieutandi  rationem  se- 
cutus  Arminius  Koechly  editis  Iliadis  caiTainibus  sedecim  „  scholarum 
in  usum"  melioreia  viani  mimire  studuit  eis  qui  rectam  fabulae  seriem 
sequi  volunt:  attamen  quaecuuque  exhibuit  non  ad  suam  sententiam 
probandara  verum  ad  poetae  artem  illustrandam  pei-tinent.1 

Poetam  igitur  certum  queudam  quod  Ilias  prodit  atque  alium  iu- 
genii  mitioris  Odyssea 2  et  diversitatem  reruia  multarum  iude  nasci  fa- 


1  Tanti  autein  momenti  res  est,  ut  si  Lacliinanni  rationem  secuti  essemus.  hoc 
nostrum  opusculum  prorsus  aliter  exaranduin  fuisset,  quippe  in  quo  ad  explicandam 
potestatem  regiam  usi  simus  plus  quadringentis  locis,  quorum  magnam  partem  respuere 
deberemus  si  viruin  doctissiinum  sequereinur:  ex  Iliadis  carmine  enim  altero  et  nono 
centuii^  et  triginta  locos  sumsiinus,  quorum  maximam  partem  spuriam  ille  habet  libello, 
cui  inscripsit:  Betraclitimgen  iiber  Homers  ffias,  2.  Aufl.  S.  11.  12.  13.  Mit  Zusatzen 
von  M.  Haupt  S.  102.    104. 

3  Neque  tamen  duui  hanc  Bergkii  sententiam  prooamus,   omnia  eius  argumenta  se- 


cile  perspicimus;  nec  miramur  in  diversissimas  sententias  eos  viros 
doctos  abiisse,  qui  de  republica  homerica  egerunt,  ut  facile  boc  quoque 
loco  quis  dicat,  rem  quae  sit  perspici  non  posse.  Nam  profecto  ubi 
verum  non  per  se  intelligitur  ut  omnes  cogantur  inter  se  consentire,  ex 
natura  animi  humani  bomines  suas  ipsi  cogitationes  easque  alias  aliis 
temporibus  rebus  subiiciunt.  Rem  vero  dubiam  rempublicam  homeri- 
cam  quoque  esse  cum  facile  appareat,  regiam  potestatem  liceat  paucis 
attingere  diversissime  explicatam. 

Itaque  iam  ex  antiquissimis  temporibus  non  deerant,  qui  regiam 
dignitatem  atque  potestatem  optimam  regendae  civitatis  formam  ha- 
berent  et  ad  suam  sententiam  dictis  summorum  virorum  firmandam 
Homeri  versibus  uterentur  II  204,  4: 

ουκ  άγα&ον  πολνκοιοανίη  '  εϊς  κοίρανος    έστω 

εις   βασιλεύς  ω    έδωκε  Κρόνου  παις    αγκύλο μητεω. 

(7  Reden  vom  Jahr  1851.  Dr.  C.  Heiland,  p.   115,  116.  3) 

Regiam  potestatem  ex  illis  versibus  dei  gratia  existere,  prae  cete- 
ris  Naegelsbachius  professus  (C.  E.  v.  Naegelsbacb,  hom.  Theol.  II.  Aufl. 
§.  45)  potestatem  docet  regi  non  magis  a  populo  esse  tributam  quam 
bero  a  liberis ;  eamqne  regem  non  pacto 4  vel  creatione  sed  a  love  ipso 
accepisse;  quam  sententiam  non  solum  apud  poetam  interdum  legi,  sed 
inveni  etiam  poetam  buius  auctoritatis  sibi  conscium  compluribus  locis 
illam  sententiam  ex  tbesauris  doctrinae  suae  proferentem  (er  hat  iiber 
dieselbe  ein  mehrfach  theoretisch  sich  aussprechendes  Bewusstsein 
5.  Abscbn.  §.  45.)  Contrariam  fere  de  potestate  regia  sententiam  Schoe- 
mannus  est  professus.    Legimus  enim  haec  (Griech.  Alterthttmer,  Bd.  1 . 


quimur  veluti  quae  dixit  de  poetis  sive  vatibus  liomericis  (in  historia  litterarum  graeca- 
rum  p.  323)  contra  quae  comparandi  sunt  Iliadis  loci  III  54;  IX  186  —  8,  104;  XVIII 
604,  493,  569;  XXIV  720;  I  472,  603;  II  595—600;  XIII  637  (731);  III  393; 
VII  241  :  X   13:  XXII  391  ;  XXIV  63. 

3  Quos  ipsos  versus  Sclioemannus  quidcm  de  duobus  vel  pluribus  unius  civitatis 
rcgibus  intellexit,  quorum  quis  priinus  atque  summus  sit  non  appareat;  alii  de  inultis 
viris  nobilibus  potestate  ornatis  non  optime  rein  publicain  rcgentibus  —  quorum  inalum 
imperiuin  «Aristoteles  (Pol.  IV,  4,  4)  exponit  homines  saepe  expcrtos  esse  —  Lachman- 
nus  vero  cum  Hauptio  eioxit  versus  II  194  —  7,  203  —  205  (Bctrachtungcn  iiber  Hom. 
Ilias  von  K.  Lachmann,  2.  Aufl.  S.  12)  nequc  riegari  potest,  nimium  cogitationis  de  re- 
bus  publicis  his  versibus  contineri.  (E.  Curtius,  Griech.  Gesch.   1.  Bd.  p.  124.) 

4  Sed  24,  483  ab  ipso  Iove  dicta  legimus 

ορκια  πίστα  ταμόντες  6  μεν  βααιλενέτω  αίεί  — 

1* 


2.  Aufl.  ρ.  25.)  De  regis  ratione  vivendi  atque  eius  consuetudine  cum 
nobilibus  atque  populo,  singula  non  multum  extant;  ea  quae  inveniun- 
tur  probant  regem  esse  primum  inter  pares.  Ab  his  prorsus  alienam 
Aristoteles  in  optimo  illo  libro  de  civitate  scripto  sententiam  proposuit. 
Regia  enim  potestas  tempore  heroico  secunduni  Aristotelem  manavit 
ex  fonte  diversissimo,  civium  volimtate.    Pol.  III  9,  §.  7 : 

Τέταρτον  Ο'  είδος  μοναρχίας  βασιλικής  αί  κατά  τους  ηρωικούς  χρόνους 
εκούσιαί  τε  και  πάτριαι  γιγνόμεναι  κατά  νόμον  ■  διά  γαρ  κ.  τ.  λ.  —  — 
Ιγίγνοντο  βασιλείς  εκόντων  και  τοις  παραλαμβάνονσι  πάτριοι  et  Pol.  ΠΙ  10, 
§.  1.     Βασιλείας  μεν  ονν  εΐόη    ταντα,    τετταρα    τον    άρι&μον,    μία   μεν   η 

περί  τους  ηρωικούς  χρόνους -—  αυτή  &  ην  εκόντων  μεν,  επί  τισι  ff 

ώρισμενοις  ■  στρατηγός  γαρ  ην  και  δικαστής  ο  βασιλεύς,  και  των  προς  τους 
&εούς  κύριος.  5 

Sed  necesse  est  reipublicae  ipsius  finem  anquiramus ,  quo  melius 
ad  Homericaui  definiendani  pervenire  possinius.  Aristoteles  auteiu  suiu- 
uius  fere  omnium  qui  de  republica  scripserunt,  optiine  ex  uatura  korui- 
num  praeclarissime  docet  civitatis  fundaraenta  iaci  his  verbis  Pol.  I  1, 
§.  9:  φανερόν  οτι  των  φύσει  ή  πόλις  εστί,  και  οτι  άνθρωπος  σ.ύσει 
πολιτικόν  ζωον. 

Quocum  consentit  Hegelius  (Grundlinien  der  Philosophie  des  Rechts, 
Ges.  Werke,  Baud  8,  S.  116,  117.)  „Rationi  est  consentaneum  honii- 
oeni  vivere  in  republica  et  si  milla  respublica  sit,  ratio  poscit  ut  eius 
fuudamenta  iaciantur"  —  et  ipsum  Aristotelem  ingenii  acumine  vincit 
simmio  dicto:   „Aetate  recentiori  multimi   res])ublica  profecit  ut  nunc 


5  Quae  sententiaraiii  diversitas  quomodo  ex  ipso  cannine  fluere  potuerit,  exemplum 
proferaiuus.  Ex  Odysseae  carminis  loco  6,  7 — 10  regem  omnia  eflicere  apud  Pbaeaces 
colligas 

εν&εν  ανάστησα*   άγε  NavaidOoi    &εοειδη£ 

άμφι   δε  τεϊχοί   έ'Ιασοε    πάλει    και    έδείματο   οϊχον> 
και  νηον5  ποίησε  &εών  και  έδάσαατ    άροίραί. 

Alia  vero  docent  13,  210 — 12  secunduni  quos  yersus  apud  Pliaeacuiu  priiicipes 
sumina  protestas  videtur  fuisse 

Φαιήκων   ίγητορεζ  ηδε  pteSorreS, 

αί  μ'    «s    άλ'/.ηΐ'    γάϊαι•    άπηγαγον ,   ντε  μ'  έ'ψαντο 
άξειν  είί  Ί&άκην  ενδείελοι;   ονδ'  έτέλεσσαν  ■ 

atque  Ulixes    a   rege  et  ornni  populo,  ut  redire  sibi  Jiceret,  petierat  8.   15ΰ.  7. 

vyv  δε  με&'  νμετερτ]  άγορτ;  νόστοιο  χατίζωΐ' 
r,uai,   λισσόμενοί  βασιληα  τε  πάντα  τε  δημον  ' 


sit  sibi  finis  per  se."     (Compar.  F.  Hcgelii  Encyclop.  der  philos.  Wis- 
senschaften  4.  Aufl.  ed.  C.  Kosenkranz.  §.  549  S.  484.) 

Fundamenta  igitur  civitatis  contra  Thucydidis  sententiam  qui  rem- 
publicam  esse  censuit  societatem  humanam  a  praedonibus  et  piratis 
cives  suos  defendentem,  cum  Aristotele  et  cum  Hegelio  posita  esse  in 
ingenio  humano  invenimus,  ita  ut  ipsa  respublica  sit  finis  per  se.  Rei- 
publicae  autem  initium  quod  cognosci  possit,  capimus  ex  eo  tempore 
quo  homines  desierint  circumvagari  ferarum  modo,  ut  quieti  non  solum 
ad  iura  privata,  quibus  vitam  securam  reddant,  sed  etiam  agro  colendo 
accedere  cogantur  ad  bonorum  possessionem.  Nec  sane  ex  rationibus 
huius  terrae  in  qua  vivimus,  ipsa  vita  humana  seiungenda  est,  ut  necesse 
sit  mores  eodem  modo  leniantur  et  colantur  atque  agri.  Coniunctum 
enim  cnm  agricultura  est  matrimonium.  incepta  autem  agricultura  nul- 
lius  finis  vita  cessat  quod  bona  possessa  res  familiaris  fiunt.  Itaque, 
quod  homines  non  ignorant  multa  sibi  esse  parata,  quae  asservare  stu- 
debunt  suis,  bonorum  suorum  cura,  familiarum  amore,  certis  institutis 
atque  privato  et  publieo  iure  utentur.  Quae  praeclaris  verbis  Odysseae 
poeta  ex  intuitione  animi  quadam  sibi  innata  docuit  Cyclopum  civita- 
tem  describens  9.  106  —  9: 

Κυκλώπων  $'  ες  γαΐαν  υπερφιάλων   ά&εμίατων 
ικόμε&'   οι  ρα  d-εοΐθι  πεποι&ότες  ά&ανάτοισιν 
ούτε  φυτευουαιν  χερσιν  φυτόν  ουτ    άρόωσιν, 
άλλα  τάγ3  αύπαρτα  και  άνηροτα  πάντα  φύονται. 

Nam  ubi  agri  culti  sunt  nulli  etiam  leges  esse  nequeunt,  cum  fami- 
liae  seiunctae  vivant. 
9.  112  —  115: 

τοΐαιν  δ'  οΰτ'  άγοραι  βουληφόροι  ούτε  &εμιβτες, 
αλλ'  ο7/  υψηλών  ορίων  ναίουσι  κάρηνα 
εν  σπεσσι  γλαφυροΐσι,  &εμιστεύει  δε  έκαστος 
παίδων  ήδ'  άλόχων,   ουδ'  αλλήλων  άλεγονσιν. 

Sed  multum  nostra  interesse  videtur  num  Odysseae  de  Cyclopibus 
narrationibus ,  num  cogitationibus  philosophorum  expositis  fidem  quan- 
dam  historicam  poterimus  adiicere,  repetendam  ex  rerum  publicarum 
origine  et  populorum  incunabulis.  Quis  enim  dubitabit  quin  omnes 
gentes  sanscriticae,  quae  unam  originem  pernmltis  rebus  produnt,  rei- 
publicae  quoque  fundamenta  pariter  iecerint?   En  apud  Phaeaces  duo- 


decim  reges  inveniuntur ,  quorum  princeps  summus  tredecimus  est,  ut 
Odinum  circumdatum  reperimus  duodecim  Gothorum  principibus.  (Com- 
par.  H.  Leo  Lehrbuch  der  Universalgesch.  S.  363  Bd.  1  der  3.  Aufl.) 
Similiter  ea  quae  Tacitus  libro  de  Germania  exposuit  illustrandae  illi 
primi  Graecorum  temporis  condicioni  inserviunt,  itemque  Eddae  car- 
mine  interdum  Iliadis  meminimus.  Notissima  enim  illaNestoris  τόνεπ^ς, 
λιγνς  Πνλίων  άγορητης 

vel  Agamemnonis  II.  23,  24 

Ενό'εις  ΐ4τρεος  vit  δαύρρονος  ιπποόάμοιο 
ου  χρη   πανννχιον  tvdttv  βονΧτ^όρον  ανύρα 

optime  conveniunt  cum  carmine  Eddae  septimo,  qua  haec  legimus 

Hildolf  heisst  er 
Der  ratlikluge  Recke,  der  in  Badseiennd  wohat 

(Die  Edda  iibers.  und  mit  Erlauterungen  von  K.  Simrock.  p.  50  str.  8.) 
Neque  mirum.  Ut  enim  animalium  domesticorum  nomina  inter 
se  consentiunt  apud  populos  indogermanos ,  sic  etiam  frumentornm  va- 
riorum,  ut  verisimile  sit  aratrum  notum  fuisse  atque  agriculturam  iam 
ante  id  tempus  viguisse  quo  gentes  sunt  seiunctae,  quamquam  fertur 

Βονζνγης  ό  πρώτος  βονς  νπό  Ιίροτρον  ζη'ξας. 

Cum  igitur  indogermanprum  populorum  proavi  iam  agriculturae 
studuerint,  necesse  est  instituta  quaedam  pnblica  et  certum  reipublicae 
statum  apud  eosdem  valuisse,  id  quod  ex  aliquot  noniinibus  huc  perti- 
nentibus  apparet.  Itaque  in  Vedis  ubi  multa  bella  enumerantur ,  dasa 
vox  significat  hostem  et  servum,  δεσπότης  apud  Graecos  servorum 
dominum. 6 

Regis  autem  noinen  reperimus  (secundum  Kuhu  et  Leo  Meyer)  in 
voce  linguae  sanscritae  rajan,  quacuni  consentit  verbum  latinum  rex 
goth.  reiks,  ir.  riogh  righ,  vall.  ri.  —  nam  G.  Curtium  non  possumus 
sequi,  qui  voceui  latinam  regis  derivari  dicit  ex  radice  sanscritica  rg' 
arg'-a-nii  r-n-g'-e,  graece  όρεγ-ω,  οηέγνν-ut  (Gr.  Etymol.  I  p.  154  et 


G  Aliam  enim  rationem  sagacius  a  G.  Curtio  exGOgitatam  non  probainus.  qui  cum 
illain  vocem  eandcm  esse  ac  δεσι  -τχοτη-ς  Biiulelierr  (Grundzilge  der  grr.  Etymol.  l.Th. 
Ν.  37  7.  ρ.  248)  docuerit  potueritquc  adiicere  Anglicum  illuJ  .,bu-band.>l  non  habebit 
nos  sequentes. 


II  ρ.  313  ubi  legimus  in  voce  latina  rex  duas  fortasse  radices  diversas 
„splendendi  atque  rcgendi"  inesse;  atque  falsa  Mommsenii  vocis  expli- 
catio  Rom.  Gesch.  I.  2.  Aufl.  S.  59. 

Corporis  vero  vires  permultum  valuisse  ad  adipiscendam  summam 
regis  potestatem  haec  docent:  κράτος  vocis  significatio  non  est  seiungenda 
a  κρείσσων  (ex  κρατίων)  κράτιστος,  κρατεω  quae  verba  vim  vel  robur 
significant,  ut  vox  xatra  et  robur  et  virum  ex  secta  bellatorum ,  khsatra 
regem  in  lingua  zendica.  Atque  pater  familias  sive  rex  iamiliaris  in 
his  linguis  eodem  modo  nominatur,  nam  gr.  ποσι-ς  et  sct.  pa-ti-s  est 
dominus,  coniux,  et  goth.  fath-s  dominus;  ex  verbis  compositis  autem 
goth.  hunda-faths  significat  centurionem,  sct.  viQ-pati  hominum  dominum 
sive  regem  (G-.  Curtius  I.  p.  132.)  lith.  wiezpatis  terrae  dominum,  ipsum 
deum  tantum  et  regem  secundum  Schleicherium,  viQ-paiti  dominum  vici 
(Quibuscum  consentit  G.  Curtius  I  p.  247,  48). 

Nec  minus  ποιμψ  λαών  seiungendus  est  ab  illa  Vedarum  voce  gopa ; 
prima  enim  verbi  significatio  est  bubulci-si  licet  Vergilii  voce  uti-, 
altera  eum  qui  praesidio  est  alicui  significat,  praesertim  deum  tutelarem, 
postremo  rex  ipse  vocatur  gopa  (Kuhn  apud  Weber,  indische  Studien 
Bd.  I.) 

Qua  re  primis  regis  et  reipublicae  exorientis  fundamentis  cognitis 
aggrediamur  ad  rem  nostram  ipsam. 

Aristoteles  libro  citato  regiam  potestatem  heroicae  aetatis  his  descri- 
bit  Pol.  III.  9.  §.  7: 

κνριοι  δ'  ήσαν  της  τε  κατά  πόλεμον  ηγεμονίας  και  των  θυσιών,  οσαι 
μη  ιερατικαί,  και  προς  τούτοις  τάς  δίκας  εκρινον. 

Quibus  muneribus  alii  velut  Schoem.  Γ  ρ.  28.    Naegelsb.  hom.  Theol. 
p.  284  id  addunt  ut  reges  concionem  convocent,  convocatae  praesint. 
Reges  igitur  exercituum  duces  erant. 
Legimus  in  Iliade  IX  69: 

Ι4τρε'ίδη  σν  μεν  αρ/s  σν  γάρ  βασιλεντατος  εσσι 

neque  alia  II  344,  5: 

ΐΛτρείδη  σν  δ'  ¥&*  ως  πριν  έχων  άστεμφεα  βονλήν 
αρχεν  ΐΑργείοισι  κατά  κρατεράς  νσ μίνας. 

et  ipse  Achilles  ab  Agamemnone  petit  ut  exercitum  ad  pugnam  adhor- 
tetur  XIX  68,  9: 


8 

αλλ'  αγε  &άσσον 
οτρυνον  πολεμόνόε  καρηκομόωντας  Αχαιούς. 

Ulixes  Cephallemum  dux  erat  II  631 : 

αντάρ  ^Οδυσσεύς  ηγε  Κεφαλληνας  μεγάθυμους 

et  Aiax  navibus  suis  praeerat  II  557: 

Αίας  δ'  εκ  Σαλαμίνος  αγεν  δνοκαίδεκα  νηας 

Achilles  Myrmidonum  quinquaginta  navibus  II  684,  5: 

ΊΜνρμνδόνας  δε  καλενντο  και  'Ελληνες  και  Αχαιοί 
των  αν  πεντήκοντα  νεών  ην  άρχος  Αχιλλενς. 

Alia  exempla  vid.  II  527,  II  536  540,  1.  II  581  586,  II  591  601,  II 
603  609,  II  638,  II  653  4,  II  671,  II  695  704,  II  711  713  4,  II  756, 
II  816,  II  819  20,  II  824  26  7,  II  835  7,  II  846. 

Quam  ob  causam  reges  saepe  vocantur  ορχαμοι  velut  4,  291: 

Ατρείδη  ΊΜενελαε  διοτρεφές  ορχαμε  λαών. 

Populi  autem  omisso  duce  alium  quem  imperatorem  flagitant  ut 
Philoctetae  turmae  II  726: 

οι  δ  ε  μεν  οι  δ'  οι  άναρχοι  εσαν,  πό&εόν  γε  μεν  άοχόν 

aut  Protesilai  II  703 ;  neque  Myrmidones  irato  Achille  pngnara  commit- 
tunt  cum  Troianis  II  686,  7: 

αλλ'   of/y'  ου  πολέμοιο  δυοηχεος  εμνώοντο 
ον  γαρ  εην  όστις  ocfiv  επί  στίχας  ηγησαιτο 

qui  Achilles,  Achivorum  dux  fortissimus  niagnas  res  gesserat  3,  106. 
Ipsi  autem  reges  inter  primos  pugnabant  XII  315  —  9: 

τω  νυν  χρη  Λνκίοιαι  μετά  πρώτοισιν  εόντας 
εσταμεν  ηδε  μάχης  κανστείρης  άντιβοληοαι 
θ([ρα  τις  ωδ}  εί'πτ]  Λνκίων  πνχα  &ωρηκτάων. 
ον  μάν  άκληεΐς  Λνκίην  κατά  κοιρανεουσιν 
ημέτεροι  βασιληες  κ.  τ.  λ.7 


7  Quibus  versibus  falsa  Naegelsbachii  sententia  deprehenditur .  qui  ducum  munus 
ob  eam  eausam  propriam  vocaverat  fortitudinem .  quod  reges  ipsorum  virtute  proelium 
decernerent  ex  II.  XVI  541,   2: 

κείται  Σαρπ7]δών  Ανκίων  dyos  αοπιστάων 
be  Λνκίην  ε'ι'οντο  δίκτ^οί  τε  και  σ&έιει  φ 

V  643,  ubi  Tlepolemus  in  Sarpedonem  inveliitur  his  verbis 


In  ipsos  reges  populorum  quoque  gloria,  quam  in  pugna  sunt  adepti, 
transfertur  XVI  270,  1 : 

άνερες  ϊατε  φίλοι  μνήσασ&ε  δε  &ονριδος  άλκης 
ώς•αν  Πηλείδην  τιμνσομεν  κ.  τ.  λ. 

Deinde  regum  est  pugnantes  collocare,  disciplina  igitur  et  ars  mi- 
litaris.  Quam  ob  causam  Graecorum  duces  comparantur  cum  bubulcis 
qui  greges  mixtos  secernunt  II  476,  7: 

ως  τοις  ηγεμόνες  διεκόσμεον  εν&α  και  εν&α 
νβμίνψδ'  Ιεναι 

atque  Iris  Troianorum  ducibus  ut  praesint  ipsorum  viris  acie  instructa 
imperat  II  805,  6: 

τοΐαιν  έκαστος  άννρ  σημαινετω  οΐσί  περ  άρχει, 
των  ε'ξηγείσ&ω  κοσμησάμενος  πολιήτας 

ut  Hector  deprehenditur  XIV  388 

Τρώας  δ'αν&'  ετερωβεν  εκόσμει  φαίδιμος  'Έκτωρ. 

Nestor  vero  haec  II  362,  3: 

κρΐν'  άνδρας  κατά  φνλα  κατά  φρητρας  Αγαμέμνων 
ως  φρητρη  φρητρηφιν  άρήγτ],  φνλα  δε   φνλοις 

et  IV.  293,  4: 

ε'νθ•'  ογε  Νεστορ'  ετετμε,  λιγνν  Πνλίων  άγορητην 
ους  ετάρονς  στελλοντα  και  ότρννοντα  μάχεα&αι 

singula  autem  de  hac  arte  militari  leguntur  in  versibus  297  —  300  eius- 
dem  libri ;  in  Iliadis  rhaps.  XVII  Thrasymedes  et  Antilochus  non  cum 
amicis  de  mortuo  Patroclo  pugnant  v.  381,  2: 

τω  δ'επιοσσομενω  θάνατον  και  φνζαν  εταίρων 
νόσφιν  εμαρνάο&ψ,  επεϊ  ώς  επετελλετο  Νεστο)ρ. 

Nec  solus  Nestor  sed  etiam  Aiax  artem  militarem  exercet  adhor- 
tans  exercitum  et  cetera  imperans  XVII  356  -  59: 


σοι   δε  κακός  μεν  &νμο£,  άτίοφ&ινν&ουσι  δε  λαοί 

atque  confert  Achillis  dictum  quod  nihil  probat  I  344: 

οτϊω*  oi  Λαρα  νηνοι  oooc  μαχέοντο  ^Αχαιοί 

Sarpedo  enim  Glauco  tantum  dixerat 

τφ  vvv  χοη  Λνκίοιοι  μετά  πρώτοιοιν  έόνταε 
έβταμεν  η.   τ.  λ. 


10 

Αΐας  γαρ  μάλα  πάντας  έπώχετο  πολλά  κελενων  ν  .  .   .  . 
οντε  τινά  προμάχεσθαι  Αχαιών  ε'ξοχον  άλλων 
άλλα  μάλ7  άμψ7  αυτω  βεβάμεν,  σχεδόθεν  δε  μάχεσθαι. 
ως  Αίας  επέτελλε  πελώριος  κ.  τ.  λ. 

Ad  quam  rem  quarti  quoque  Iliadis  libri  versus  220 — 421,  totius  igitur 
libri  pars!quae  voe&tui  Αγαμέμνων  ο  ς  επιπώλησις,  spectant,  ubi  Agamemno 
Achivorum  catervas  obit,  Idomenei  alacritatem  laudans,  Aiacis,  Nestoris 
aliorum  ut  Menesthei  Ulixis  Diomedis  cunctationem  reprehendens. 

Sed  sine  dubio  fines  hujusce  muneris  regii  in  bello  ob  eam  quoque 
causam  latissime  patuerunt  quod  in  rebus  bellicis  omnibus  temporibus 
maxima  vis  ac  disciplina  necessaria  fuit.  Quam  ob  rem  non  miremur 
quod  Aristoteles  Agamemnoni  vitae  necisque  vim  tribuit  quam  ipsi  non 
invenimus  apud  Homerum.  Aristoteles  autem  haec  Pol.  III.  9.  2 :  6  γαρ 
Αγαμέμνων  κακώς  μεν  άκονων  ηνείχετο  εν  ταΤς  έκκλησίαις ,  εξελθόντων  δε 
και  κτεΐναι  κύριος   ην  ■  λέγει   γονν 

*Ον  όέ  κ'  έγών  άπάνενθε  μάχης  —  —  —  ον  οι 
Αρκιον  εσσεΐται  φνγέειν  κννας  ηδ'  οϊωνονς' 
Παρ  γαρ  εμοι  θάνατος. 

quae  eisdera  fere  verbis  legimus  in  Iliadis  libro  II  39 1  —  3  ommissu  versu 
παρ  γαρ  εμοι  θάνατος. 

Itaque  Diomedes,  qui  in  contione  vekenienter  in  Agamemnonem 
invehitur,  nihil  regi  ipsum  vituperanti  respondet  IV  401,  2: 

τον  d'  οντι  προσέφη  κρατερός  Αιομηδης 
αιΟεσθε)ς  βασιληος  ενιπην  αϊδοίοιο. 

Attamen  cavendum  mihi  videtur,  ne  cum  Lessmanuo  eelerriraam 
Ulixis  iustitiam  qua  plebem  sceptro  percutit  II  198,  9: 

ον  δ'  αν  δημον  τ'  άνδρα  ΐδοι  βοοώντά  τ'  έφενροι, 
τον  σκηπτρω  ελάσασκεν  δμοκλησασκέ  τε  μνθω 

huc  pertinere  putemus,  nam  rerum  pertnrbatio  prorsus  aliena  est  etiam 
a  rebus  bellicis  (Lessmann ,  de  dignitate  regia ,  qualis  secundum  Home- 
rum  viguit  aetate  homerica.  Paderb.  1828.)  Praeterea  Humpert  qnidem 
(de  civitate  Homerica,  Bonn  1839)  regum  proprium  esse  dicit  eertamen 
suscipere  singulare,  exemplo  utens  II.  libri  VII.  At  illo  loco  non  reges 
existunt  ut  pugnent  contra  Hectorem,  sed 


11 

Νέστωρ  δ*  *Λργείοισιν  άνίστατο  (ν.  123) 

et  invehitur  in  fortissimos  (ν.  159): 

υμεων  δ'  οηιπερ  εασιν   άριστηες  Γίαναχαιών 

itaque  Gracci  Iovem  rogant  (ν.  179,  180): 

Ζεν  πάτερ  η  Αϊαντα   λαχεΐν  η   Τυδεος  υιόν 
η  αυτόν  βασιληα  πολυχρνσοιο  ΊΜυκηνης. 

Nestor  etiam  aliud  exemplum  affert  certaminis  singularis  quo  ipse 
non  pugnat  quod  rex  sit  sed  II.  VII  1 52,  3 : 

αλλ'  εμε  &νμός  άνηκε  πολυτλήμων  πολεμίζειν 
&άρσεϊ  ω  •  γενεη  δε  νεώτατος  εσκον  απάντων. 

Ereuthalio  autem  in  certamen  vocaverat  omnes  fortissimos  v.  150,  VII : 

— προκαλίζετο  πάντας  αρίστους. 

Neque  melius  nobis  videntur  ea  quae  regum  propria  sunt  ab  illo 
exposita  affirmante  bellatores  fortissimos  ac  plurimos  circum  regem  ver- 
satos  esse.  Iliadis  enim  libri  II  versus  576  et  q.  seq.,  quibus  Agamem- 
nonis  classis  ditissima  atque  comites  fortissimi  describuntur ,  in  alias 
partes  spectant. 

Alterum  regum  munus  Aristoteles  significaverat  hisce  verbis: 

(κύριοι)  κα)  των  &νΰιών  οσαι  μη  ιερατικαί. 

Publicorum  autem  sacrificiorum  exempla,  ubi  sacerdotes  non  com- 
memorantur,  invenimus  in  Odysseae  libro  3,  5  —  9  ubi  Nestor  cum  suis 
in  publicis  epulis  et  sacris  Neptuno  faciendis  occupatus  proponitur 

τοι  ()'  επί  &ινϊ  &αλάσαης   Ιερά  ρεζον, 
ταύρους  παμμελανας,  ενοσίχ&ονι  κυανοχαίτ?] 

et  q.  seq. 

Ιη  libro  Od.  13  rex  Alcinous,  cui  soli  a  patre  fata  imminentia 
erant  praedicta,  petit  a  Iove  salutem  non  solum  sibi  sed  etiam  populo. 
Quam  ob  causam  illud  sacrificium  habendum  est  publicum.  Legimus 
autem  13,  181—3: 

Ποαειδάωνι  δε  ταύρους 
δώδεκα  κεκριμενους  ίερε ύσομεν ,  αϊ  κ'  ελεήση, 
μηδ'  ημΐν  περίμηκες  ορός  πόλει  άμφικαλι'ψη. 

Ipse   Agamemno,  regum   rex   ut  ita  dicamus,    priusquam  Graeci 


12 

primam  ineunt  pugnam,  coram  in  principum  praesentia  II 406 — 10  sacra 
facit  II  411. 

τοΐοιν  δ'  ευχόμενος  μετέίρη  κρείων  *4γαμεμνων 

et  cum  Graeci  et  Troiani  foedus  ferire  student,  sacrificia  ipse  pera- 
git  III  271-3: 

^Ατρείδης  δε  ερνσαάμενος  χείρεσσι  μάχαιραν 
■η  οι  παρ  'ξίφεος   μέγα  κονλεον  αϊεν  αωρτο 
άρνών  εκ  κεφαλέων  τάμνε  τρίχας  κ.  τ.  λ. 

Tum  verisimile  est,  sacrificium  publicum  fuisse  in  Iliade  enarra- 
tum,  in  quo  Oineus  Calydonius  rex  Dianae  oblitus  ceteris  diis  atque 
deabus  messis  sacra  (ΰαλνσια)  facit  IX  534  —  6: 

Άρτεμις 
χωσαμενη  b    οι  οντι  &αλνσια  γουνω  άλωης 
Οϊνενς  ρέζ  '    άλλοι  δε  Β~εο\  δαίννν^    εκατόμβας, 
olrj  δ'  ουκ  ερρεξε  Λιδς  κονρτ]  μεγάλοιο. 

Quibus  sacrificiis  ηοη  adiicienda  sunt  sacra  domestica  sive  privata. 
Sicut  nemo  fere  sine  religione  esse  potest,  antiqui  populi,  qui  aberant 
a  nostra  scientia,  et  precibus  et  sacrificiis  necesse  est  deos  in  omni  vita 
semper  sibi  eonciliare  studuisse.  Itaque  sexcenties  sacrificia  in  Homeri 
carminibus  enumerantur.  Quare  regis  Pelei  sacrificium ,  qui  filium  ca- 
rissimum  cum  amico  Troiam  mittit  (IX  772—790)  et  Nestoris  cum  filiis 
domi  peractum  3,  418  —  29  non  tam  regium  est  quam  patris  familias. 
Neque  tamen  omnino  cum  Schoemanno ,  qui  sacrificandi  munus  regibus 
secundum  Aristotelem  tantum  tribuit,  regem  diciums  sacra  publica  per- 
agere  eodem  modo  quo  familiarum  pater  familias  peregerit  (Gr.  Ant. 
p.  33.)  Immo  vero  etiam  posterius  tempus,  quo  potestas  regia  saepius 
afflicta  erat,  hoc  munus,  hanc  dignitatem  regibus  servavit.8 

Neque  alia  res  est  apud  Romanos  (Mommsen,  Roeru.  Gesch.  II.  Aufl. 
1.  Bd.  p.  227.)  Quae  res,  exemplis  carminuni  homericorum  quae  attu- 
limus  perspectis,  haud  dubie  probant  rectam  esse  Aristotelis  senteiitiani 
ex  qua  regibus  munus  sacrorum  θυσιών  οσαι  μη  ίερατικαί  est  tri- 
buendum. 


8  Vid.  E.  Curt.  gr.  Gesch.  I  252.  K.  F.  Hermann,  Lehrb.  der  gr.  Staatsaherth. 
1841,  §.  5  sub  finem  Nr.  11  et  §.  56  sub  finem  Nr.  9;  quibus  locis  ab  Hermauno  ci- 
tatis  Herodoteis  coiifer  annotationes  quas  suae  editioni  H.  Stein  adiecit  Ber.  1857.  im- 
primis  ad  librum  IV  cap.  161. 


13 

Tertium  regis  munus  Aristoteles  hoc  modo  significavit : 

(προς  τούτοις)  τάς  δικας  εκρινον. 

Itaque  Sarpedo  Lycios  non  solum  fortitudine  servaverat  sed  etiam 
munere  iudicis  XVI  541,  2. 

κείται  2αρπηδών  Λνκίων  άγος  άσπιστάων 
ος  Λνκίην  εϊ'ρυτο  δίκ?]σί  τι  και  σ&ένεϊ  φ. 

et  Agamemnoni  Iuppiter  iura  dederat  IX  98,  99. 

λαών  εσσϊ  ανα'ξ  και  τ  οι  Ζευς  εγγνάλι'ξεν 
σκηπτρον  τ'  νδε  &έμιοτας  "να  σψίσι  βονλεύ^σ^α. 

Omittimus  similem  versum  206  libri  II  Iliadis,  quem  spurium  ha- 
bemus  quippe  qui  ex  nostro  videatur  manasse.  (vid.  annot.  ed. 
Faes.) 

Sed  restat  ut  quaeramus  num  rex  solus  sit  habendus  iudex.  Am- 
plissimus  atque  notissimus  enim  locus  ex  quo  qui  facta  sit  iurisdictio, 
cognoscimus ,  iudices  nobis  proponit  sententiam  dicentes,  non  regem 
iudicem  XVIII  407—506.    Alio  vero  loco  Od.  12, 439,  40  Ulixes  narrat: 

ημος  δ'  επι  δόρπον  άνηρ  άγορη&εν  ανέστη 
κρίνων  νείκεα  πολλά  δικαζομενων  αϊζηών 

qua  re  Naegelsbachius  putat  coniici  fortasse  recte  licere  regem  solum 
fuisse  iudiceui.  Attamen  audacius  videiitur  disputata  quae  non  firmiori- 
bus  nituntur  fundamentis ,  non  enim  alius  locus  II  1 84  —  6 : 

Τηλέμαχος  τεμενεα  νέμεται  και  δαΐτας  είσας 
δαίνυται ,  ας  επεοικε  δικάσπολον  ανδρ'  άλεγννειν  ■ 
πάντες  γαρ  καλεονσι 

quamvis  Ameisius  annotationem  addat  „de  rege  usurpatum  cuius  potis- 
simum  munus  est  iurisdictio"  (Ameis,  Homers  Odyssee,  Leipz.  1856, 
Bd.  I.  Heft  2  p.  128)  nos  certiores  facit,  cum  omnia  de  primorum  vel 
proceruni  quodam  intelligenda  sint.  In  lite  enim  amplius  descripta  le- 
gimus  XVIII  502: 

οι  δε  γέροντες 
έιατ'  επί  ξεστοΐσι  λί&οις  ϊερω  ενι  κνκλω 
et  ν.  506: 

τ οιο ιν  επειτ1  ηισσον   άμοιβηδις  δε  δικάζον 
et  Achilles  sceptrum  esse  in  manibus  iudicum  dicit  I  237  —  9: 


14 

νυν  άντε  μιν  νιες  14 γαιών 
εν   παλάμες  φορεονσι  δικασπόλοι,   ο(ίτε  &εμιστας 
προς  Λ  ιός  εϊρυαται 

nec  XXIII  vers.  513,  4: 

ι 

αλλ'  άγη'  Άργείων  ηγήτορες   ηδε  μεδοντες 

ες  μέσον  άμφοτεροισι  δικάσσατε,  μηδ'  irf  αρωγή 

probant  reges  tantum  esse  intelligendos ,  quod  primores  saepissime 
ήγψορες  ηδε  μεδοντες  nominantur.  Viris  deinde  iudicibus  Iuppiter  ira- 
scitur,  qui  falso  res  diiudicant  XV  386  —  8 : 

Ζεύς-οτε  δη  ρ'  ανδρεσσι  κοτεσσάμενος  χαλεπηνη 
οΐ  βίγι  εϊν  άγορη  σκόλιας  κρίνωσι  3-εμιστας, 
εκ  δε  δίκην  ελάσωσι. 

Quam  ob  causam  ex  coDiectura  tantum  licet  verum  assequi.  Ita- 
que  putamus,  ex  consueto  more  reges  ita  se  dedisse  iurisdictioui  atque 
litibus  diiudicandis  —  nam  crimina  non  in  civitatem  cadebant  —  ut 
cum  primoribus  sententiam  dicentibus  diiudicarent ,  ubi  res  poscebant, 
soli  primores  veluti  loco  citato  XXIII  573,  4  sive  solus  rex  XXIII 
579,    80. 

ει  δ'  «/  εγών  αυτός  δικάσω  και  μ'    οντινά   (Τΐ]μι 

άλλον  επιπληξειν  ziuvutov,  ι&εια  γαρ  εσται. 

Menelaus  igitur  controversiam  quae  inter  ipsum  regeni  et  Antilo- 
chum  exorta  est,  diiudicat.  Kegum  autem  iustitiam  inter  sumnios  hono- 
res  esse  habitam  optima  illa  narratio  declarat  boni  regis  terraru  bea- 
tam  describens  19,  109  —  114. 

Sed  iam  diligentius  exponendum  est  de  primoribus  sive  principi- 
bus  quos  vidimus  non  esse  seiungendos  a  regibus. 

Probaverant  loci  quos  attulimus,  principes  cum  regibus  ius  dicere 
iortasse  pariter  ac  reges  ipsos,  nain  m  12  libri  v.  439,  40  citatis  vir 
nobis  significare  videtur  principeni.  Xeque  alia  fes  est  apud  Hesiodimi, 
qui  in  op.  et  dieb.  principes,  quos  βασιληας  priniores  signifieare  neino 
ignorat,  introducit  ius  dicentes 

v.  38,  39,  261 : 

μέγα  κυδαίνων  βασιληας 
δωφοφάγονς,  οΐ  τηνδε  δίκην  ε&ελονσι  δικάσσαι. 

Optime  autem  hymnus  in  Cererem  praeter  officiuin  iudiciale  prin- 
cipum  munera  profert  his  verbis  (150—2) 


15 

άνερας,  οΐσιν  επεστι  μέγα  κράτος  εν&άδε  τιμής 
δήμου  τε  προυχουσιν  ϊδε  κρήδεμνα  πόληος 
εϊρύαται  βουλ^αι  και  ι&είτ]σι  δίκι-ριν. 

Atque  ipsum  nomen  declarat  principes  in  bello  duces  fuisse.  Sae- 
pius  enim  legimus  ut  in  libro  Π  ν.  79; 

"Λργείων  ηγήτορες  ήδε  μέδοντες 

sive  XVI  164: 

τοΐοι  Μυρμιδόνων  ηγήτορες  ήδε  μεδοντες 

et  XVI  533: 

Λυκίων   νγήτορες  άνδρες 
et  7,  186: 

κεκλυτε  Φαιήκων     ηγήτορες  ήδε  μεδοντες 

sicuti  apud  Pylios  principes  duces  tantum  vocantur  XI  681 : 

οι  δε  συναγρόμενοι  Γίυλίων  ηγήτορες  άνδρες 
δαίτρευον 

et  Ulixes  fabulans  narrat  se  regi  obedire  noluisse  ipsumque  ducem  so- 
ciorum  exstitisse  13  265,  6: 

οϋνεκ'  άρ'  ουχ  ω  πατρϊ  χαριζόμενος  ΰεράπευον 
δήμω  ϊνι  Τρώων,  αλλ'    άλλων   ηρχον   εταίρων. 

Sacrificiorum  deinde  munus  ad  reges  solos  pertinere  studuimus 
probare  neque  tamen  principes  omnino  seiungendi  sunt  quippe  qui  or- 
dinem  secundum  occupantes  cum  Alcinoo  a  Neptuno,  ut  ipsorum  mise- 
reat  precentur  13  185  —  7: 

ως  οι  μεν  ρ'  ευχοντο  ΤΙοσειδάωνι  άνακτι 
δήμου  Φαιήκο)ν  ηγήτορες  ήδε  μεδοντες 
εσταότες  περί  βωμόν  • 

et  Hector  Troianorum  principes  ut  cum  virorum  pugnam  parantium  fe- 
minis  deos  orent,  est  rogaturus  VI   1 13  —  15. 

Restat  ut  de  potestate  principum,  quae  conspicitur  in  ipsorum  con- 
ciliis,  iudieenms.  Atque  re  vera  nihil  magis  contra  eam  sententiam 
pugnat,  ex  qua  rex  libera  voluntate  et  potentia  existere  dicitur ,  ut  rex 
reddatur  tyrannus  Asiaticus,  quam  eius  in  conciliis  imago. 

Concilium  autem  convocatur  a  rege  aut  ab  ipsis  principibus.  Ni- 
hil  certi  colligitur  ex  2,  26: 

ούτε  πο^'  ημέτερη   άγορή  γένετ'  οντε  &όωκος 


16 

ab  Agamemnone  eoncilium  vocatur  IX  89: 

ΙΑτρείδης  δε  γέροντας  άολλεας  ηγεν  *Αγαιων 
ες  χλισίην 

et  Χ  194,  5  principes  evocantur: 

τοι  ο    αμ    (πόντο 
Άργείων  βασιλψς  όσοι  χεχλήατο  βονλήν. 

Hector  cum  Troianorum  principibus  concilium  init  X  414,  5: 
'Έχτωρ  μεν  μετά  τοΐσιν,  όσοι  βονληφόροι  εϊσϊν 
βούλας  βονλενει  &είον  παρά  σήματι  Ί'Ιλον.9 

et  cum  Achille  deliberant  Achivorum  primores  XXIV  650  —  2.  Nausi- 
cae  autem  patri  occurrit  a  regibus  vel  principibus  Pbaeacum  in  conci- 
lium  vocato  6,  53—55: 

τω  δε  &νραζε 
έρχομένω    'ξΰμβλητο   μετά  χλειτονς  βασιληας 
ες  βονλήν,  νινα  μιν  χάλεον    Φαίηχες   άγανοί*0 

Principes  suo  iure  concilia  inibant.    Achilles  enim  legatis,  qui  ipsi 


9  Ψ.  E.  Gladstone  (Homerische  Studien  [A.  Schuster]  Leipz.  1863)  audacius  quam 
quem  sequamur  Troianorum  concilium  oinnino  exstitisse  negat.  P.  408,  416,  7. 

10  Probat  noster  quoque  locus  optime,  κλειτονς  βασιληας  idem  valere  ac  Φαίηχας 
dyavovs  itaque  Phaeacum  principes  alio  loco  8,  41  σκηκτονχοι  βασιληες  nominantur 
neque  aliis  locis  quidquam  interest  inter  nomina  principum  atque  regum  vuhit  XX  83,  4 

Αινεία   Τρώων  βονληψόρε,  7tov  τοι  άπει/jxi 
ας   Τρωών  βασιλενοιν    νπέσχεο    οίνοτΐοτάζων, 

quos  reges  principes  esse  probat  Iliadis  locus  III  146 — 153  ubi  Τρώω  ν  ηγήτορες  (153) 
nominatim  proferuntur,  qui  (v.  149)  δημογέροντες  vocantur  et  (150,  1)  άγορηται 
έσ&λοί. 

UJixis  pater,  qui  rex  Cephallenum  vocatur  24,  378  ΚεψαλληΊεοϋΐΐ'  άνάσοων  ηρως 
nominatur  24,  134: 

Λαέρτη  ηρωι  ταψηιον 
et  Antinous  rex  24,  179: 

βάλε  δ*  Αντίνοον  βαοιλήα. 
Ipse  quoque  Agamemno  ηοη  alio  nomine  appellatur  24,  24,  5: 

\4τρείδη  τίερϊ  μεν  ο    έψαμεν  Ju  τερπικεραννω 
ανδρών  ηρώων  ψΐλον  εμμεναι  ηματα  τΐάντα 

et  utrumque  nomen  legitur  24,  87 — 9. 

Praeterea  compar.  I  176;  7,  303;  11,  628,  9;  14,  335,  6;  18,  64,  5:  21,  346.  7. 
I  144,  5;  V  217,  311;  XIII  463;  V  633;  XII  319,  413,  4;  ΥΠ  106;  XXIV  403,  4; 
1,   125-7;   16,   122—4. 


17 

missi  erant,  ut  Achaeorum  proceribus  nuntiarent  se  conciliari  non  posse 
cum  Aganiemnone,  imperat  ius  quoddam  principibus  tribueus  1X421,2: 

«λλ'   ύμίΐς   μεν  ιόντες  άριστήεσσιν  ^Αχαιών 
άγγελίην    άπόφασ&ε-τό  γάρ    γέρας    εστί   γερόντων. 

Itaque  saepius  legati,  qui  foedus  feriant,  pacem  ineant,  bella  indi- 
cant  mittuntur  vel  accipiuntur  a  concilio,  a  principibus.  Ulixes  est 
missus  21,  17: 

μετά  χρειος,  το'  ρά   οι  πας  δήμος  οψελλεν 

a  patre  et  a  principibus  21,  21 : 

προ   γάρ    ηκε  πατήρ  άλλοι  τε  γέροντες 

et  Aetolorum  nobiles  Meleagrum  ut  sibi  opem  ferat,  rogant  multa  pol- 
licentes  IX  574: 

τον  δε  λίσσοντο  γέροντες 
Αιτωλών 
et  ν.  576: 

υποσχόμενοι  μέγα  δώρον 

Agamemno  autem  Nestore  auctore  IX  70  concilium  vocat  IX  89 
ut  de  legatis  ad  Achiliem  mittendis  deliberent  principes;  itaque  Pylio- 
rum  duces  qui  praedam  Eleam  dividunt  principes  sunt  habendi 
XI  687,  8: 

οι  δε  σνναγρόμενοι  Πνλίων  ηγήτορες   άνδρες 
δαίτρενον.  ί  ι 

Itaque  recte  interpretari  videntur  qui  Troianorum  primorum  ius 
iuranduin  significari  Yohuit  iliadis  carminis  versu  1  19  libri  XXII 

Τρωσιν  δ'  αν  μετόπισ&ε  γερονσιον  ορκον  ελωμαι 

(Ι.  Η.  Voss,  Uebers.  der  ilias.  Ι.  Η.  Ι.  Koeppen,  Anmerkungen  zum 
Houier,  2.  Aufl.  6.  Band,  gefertigt  von  H.  Krause,  p.  93.  Schoemanu 
I  p.  26.) 

Quibus  concessis  vinum  quoque  principum  fuisse  non  negabimus, 
uara  Alcinous  primores  alloquitur  13,  8  et  9: 

οσσοι  εν)  μεγάροιοι  γερονσιον  αΐ&οπα  οϊνον 
αιει  πίνετ7  έμοισιν 


11   Quain  ad  magnaui  virn  principuin   conciJioram    probaudam   conferenda  sunt  quae 
Hector  dicit  XV  720—3. 

2 


18 

(vid.  annotat.  edit.  Ameis.  atque  Faes.)  Similia  IV  259  (vid.  Koeppen, 
Anm.  Bd.  1 .  p.  282  [qui  addit  „ahnliche  Ideen  lagen  bei  unserem  Ehren- 
wein  zum  Grunde"]  Scliomann ,  p.  28.  Anm.  L) 

Concilionmi  autem  alius  quoque  finis  sine  dubio  erat.  Permultis 
enim  in  rebus  non  reges  soli  ut  quid  fiat,  non  principes  cum  regibus 
imperant,  sed  populus  quoque  ad  deliberandum  adbibetur.  Quani  ob 
causam  ex  ipsarum  remm  natura  videtur  esse  effectum,  cuiii  in  lnagnis 
concionibus  voluntatem  atque  conciliuni  difficile  sit  explicare,  ut  princi- 
pum  concilium  saepius  is  coetus  fuerit  ,12  in  quo  coetu  autea  res  deli- 
berarentur  atque  destinarentur.  Cuius  sententiae  exemplum  luculentis- 
simuni  habemus  narrationem  concilii  atque  concionis  in  libro  iliadis 
carmiuis  secundo.  Agamemno  eniin  praecones  ut  populum  ad  contio- 
nem  vocarent,  emiserat  ίί  52: 

oi  μίν  εχηρνσσον   τοι  δ'  ηγείροντο  μάκ    ωχα. 

sed  antea  conciliimi  init  ΪΙ  53: 

βονλην  δε  πρώτον  μεγα&νμων  ίζε  γερόντων. 

Contionem  vocare  vocatae  praeesse  reguin  erat  otficium  ex  Scboe- 
manni  alioruuique  senteutia. 

In  concilium  non  soluru  rex  principes  vocaverat  sed  etiam  prinei- 
pes  regem.  Neque  solus  rex  eontionein  babet.  Regem  autem  Aga- 
memnoneni  praecones  ad  populum  vocandum  misisse  legiuius  II  50,  1 
atque  ideni  Agamemno  IX  10,  11: 

φοίτα  χηρίχεσσι  λιγνφ&όγγοισι  χελενων 
χληδην  εις  άγορην  χιχλησχειν  ανύρα  εχαστον. 

Itaque  Ulixes  comitum  concioueui  constituit  10,   ISS;  12,  319: 

xul  tot'  iytov  άγοριν  &εμενος  μετά  πασιν  εειπον. 

Sed  ipsa  prima  concio,  quam  carnien  nostrum  describit,  a  principe 
quodaui;  ab  Acbille  est  vocata  I  54: 

τγι  δεχάτΐ]  d*  άγορηνδε  χαλεσσατο  Xaov  Ι4χιλλενς  l3 


.  12  Xovem  prinionini  apud  Acliivos  II  404  —  8,  duodeciin  regum  apud  Phaeaces  8, 
390,  1  —  qui  reges  (7,  49.  50)  saepissime  vocantur  ηγητο^ε&  ηδέ  fteSovres  ut  7,  136: 
8.  26,  97,  387,  536  praeter  quos  etapud  Achivos  et  apud  Pliaeaces  multi  alii  principes 
erant.   — 

1 8   Qui  eerte,  quainquaui  ee  ipsum  parein  nominat  Agameumoni  Χλ'Ι  53 . 
ότχτι ots  Sr   roi•  όιιοΊοι'  arro   etft/.toit     autooai 


19 

Deinde  comparanda  est  concionis  celeberrimae  descriptio,  quae  con- 
tio  ab  ipso  Achille  vocatur  XIX  40  —  46;  ithacensium  concionem  Tele- 
machus  Ulixe  absente  vocat  2,  6,  7;  et  Antinous  16,  376,  7.  Neque 
solum  principibus  sed  umcuique  ut  concionem  vocaret  videtur  permissum 
fuisse  et  sua  ipsius  causa  et  ad  rempublicam  ab  hostibus  defendendam 
et  ob  alias  res  ad  populum  pertinentes  2,  28  —  32: 

νυν  δε  τις  ώδ'  ήγειρες  τίνα  χρειώ  τόσον  Υκει 
ηε  νέων  ανδρών  η  οι  προγενέστεροι  εϊσιν, 

et  q.  seq. 

Itaque  non  pro  nihilo  est  habendus  locus  Odysseae  extremns  qui 
quamvis  non  antiquissimus  sit,  tamen  quod  consentit  cum  loco  citato 
libri  secundi,  ex  more  certe  illius  temporis  docet  Ithacenses  sua  sponte, 
postquam  Fama  per  urbem  venerit,  ad  concionem  ivisse  24,  420: 

αυτοί  δ'   εις  άγορήν  κίον  αθρόοι  άχνυμενοι  κήρ. 

Quibus  in  concionibus  principes  multum  semper  valuisse  verisimile 
est.    Ipse  Agamemno  principes  tantum  compellat  in  concione  IX  17: 

ω  φίλοι  ΐΑργείων  ηγήτορες  ηδε  μεδοντες 

et  in  celeberrima  contione  ab  Achille  vocata  legimus  ΧΪΧ  78 : 

ώ  φίλοι  ήρωες  Javaol  θεράποντες  ^'Λρηος. 

Ipsa  Minerva  ut  principes  in  concionem  vocet  Telemacho  suadet 
1„  272,  3: 

αυριον  εις  άγορήν  καλέσας  ήρωας  Αχαιούς 
μϋ&ον  πεφραδε  πάσι 

quae  concio  ut  in  altero  libro  narratur  ab  unoquoque  viro  populari  fre- 
quentatur. 

Neque  tamen  colligendum  mihi  videtur,  nulli  populari  unquam  per- 
uiissum  fuisse  loqui  in  concione,  ex  irati  Ulixis  dicto  in  maxima  rerum 
perturbatione  II  200,  201 : 

δαιμόνΐ  άτρέμας  ησο  κα)  άλλων  μΰ&ον  άκουε 
ο?  σεο  φέρτεροί  εϊσι. 


ιιοη  par  cst  habendus  secundnm  Nestorem  I  277,  8,  9: 

μήτε  σν  Πηλείδη,  θ'ε'λ'  έ^ιζε'μεναι  βασιλήι 
άντιβίην,  έτΐεΐ  ov7tod?  όμοίης   έ'μμορε  τιμηύ 
οχητΐτονχοζ  βασιλενβ. 


20 

Iliadis  eniin  locus  XII  211  — 15: 

ουδέ  εοικεν 
όημον  Ιόντα  παρεξ  άγορενεμεν 

virum  de  plebe  ob  eam  potissimum  caussam,  si  stnlte  vel  inique  pro- 
ferat  orationeni  vituperat.  atque  Thersites  uon  ideo  videtur  vapulare 
quod  loquitur  sed  quod  indigne  in  reges  invehitur;  attamen  ipsi  Graeci 
Ulixem  laudibus  vel  summiim  eins  factum  praedicant,  qnod  komiiieiii 
maledicum  tacentem  reddiderit  ίϊ  274,  5: 

vvv  δε  τοδε  μεγ    άριστον  εν  Ιίργείοισιν  Ιοε'ξεν 
ος  τον  λωβητηρα  επίαβολον  (-'οχ  άγοράων.** 

Coiicioiii  autem,  cui  ip.sa  histitia  dca  praeest  2,  68,  69: 

,λίσσομαι  — —  θέμιστος, 

ητ3  ανδρών  αγοράς  ήμεν  λύει  rjSi  κα3~ίζει 

summa  vis  tribuenda  est.  Non  enim  sola  foedera  ineunda,  pactiones 
faciendae  ad  coneilium  spectant    Ulixes  et  Mendaue  eum  sceptro  pro- 

pommtur  loquentes  in  Troianorum  eoncione  propter  Helenaui  III  206: 
σεΰ  W  άγγεΚίης  et  XI 139 — 41;  quae  Idacus  responsa  referal  ab  Achi- 
vis,  quem  miserant  de  indueiis  ineundie,  Troiani  in  concione  expectaut 

VLii  414-6: 

ol  d'   εατ'  tiv  αγορη   Τρώες  χα)  Λαρδανίωνες 
πάντες  όμι,γέοεϊς,  ποτιδέγμενοι  οπποτ'  uu    ε'/.doi 
*Ιδα,ΐος 

et  Acbilles  cum  Agamemnone  in  gratiam  redit  eoram  in  concione  XiX 

34,  5;  45;  05—69;    172—1. 

Itaque  magiius  quoque  bonor  ex  eoncione  repetitur  L  49« >,  1 

οντε  ποτ'    εις    άγορι)ν   πωλέσχετο    χνδίάναραν 
οντε  ποτ'  ες  πόλεμον 

et  alia  νοχ  ornandi  causa  adiicitur  2,  150: 

αλλ'  οτε  d>)  μέαα-ην  άγορϊ.ν    πολυφημον   ιχεσ&^ν. 

Quaiu  ob  cansam  Xestor  summe  laudatur,  qui  melle  dnlcios  (I  249) 
loquebatur  I  248: 


14  Sed  omnino  aostervir  popularis  (Ernst  Curtias  gr.  Gescb..  Ι  ρ.  124)  aobili  genere 
natus,  -  erat  enim  Agrii  Hlius.  cuiuspater  est  Portheus  rex  Calydonius  XVI  110 — 7  — 
iii  liubiliuui  aumero  est  babendus,  itaque  ab  Ulixe  rocatui  /.ι/ι^πεύ  £άν  ayopqnjs  II  "246. 


21 

Νέστωρ  —  τδνεπης   άνορονσε,    λιγνς  Πνλίων  άγορητης• 

et  oratoris  summa  laus  legitur  8,  170 — 4: 

&εός  μορψην  επεσι  στέφει,  οι   δε  τ'  ες  αυτόν 
τερπόμενοι  λευσσουσιν,   δ   δ'    ααφάλέως   αγορεύει 
αϊδοΐ  μειλιχίη,   μετά  δε  πρέπει   άγρομενοισιν 
ερχόμενοι?  δ1  ανά  άστυ  &εον  ως  εϊσορόωσιν. 

Praeterea  vid.  3,  127;  Ιίί  224:  VII  125,  6.  Alia  quae  contionandi 
magnam  laudem  cum  ipsis  bellis  componunt,  saepius  leguntur  velut 
IX  440,  1 : 


νηπιον-ουπω  εϊδοϊτ1  δμοιίον   πολεμοιοι 

ονδ'  άγορεων,  civa  τ'  άνδρες   άριπρεπεες   τεΚε&ουσιν 


et  443: 


μυ&ων  τε  ρητηρ'  εμεναι  πρηκτηρά  τε  εργο)ν 

Deinde  vid.  XVIII  105,  6;  XVIII  252;  XV  282-4;   Π  370;   IV  399, 
400;  XVI  630;    4,  818;   16,  418  —  20. 

Quam  ad  vim  atque  gravitatem  concionis  probandam,  quae  heroi- 
cis  iam  temporibus  latissime  * 5  patuit,  consideranda  sunt  fora,  ubivis, 
in  unaquaque  civitate  certa  atque  fixa.  Phaeacum  enim  forura  Nausi- 
cae  describit  Ulixi  6,  266,  7: 

Ivfra  δε  τε  ύφ'  άγορη    καλόν  ΙΙοσιδήιον  αμφις 
ρυτοΐσιν  λάεσσιν  κατωρυχε'εσσ'  άραρνΐα  r 

quod  in  urbem  introductus  admiratur  7,  43,  4: 

&αύμαζεν  δ}  ^Οδυσσεύς — 

αυτών  &  ηρώων  αγοράς  και  τείχεα  μακρά 
κ.  τ.  λ. 

Quo  de  Phaeacum  foro  comparanda  sunt  quae   leguntur  8,  5;  8, 
11,  12,  16,  17;  Neque  aliud  Ithacensium  fornm  videtur  fuisse  2,  13,4: 
τον  δ'  αρα  πάντες  λαο/   επερχόμενον  d-ηευντο  ■ 
εζετο  δ'  εν  πατρός  &ωκω,  εΐξαν  δε  γέροντες' 

deinde  16,  361,  2;  17,  52,  3;  20,  361,  2  aliis  locis.    Laestrygonum  au- 
tem  occurrit  10,  1 14.     Troianorum  in  forum,  quod  ubi  sit  legimus  II  788: 

ol  (f  αγοράς  άγόρενον    επ)  Πριάμοιο  &νρ^σιν 
πάντες  δμηγερεες,  ημεν  νέοι  ήδε  γέροντες 


5  Compar.  Gladstone  (Schuster)  320  impriinis  328,  9. 


22 

equus  Achivorum  est  admotus  8,  502,  3: 

τοι  &  ηδη  —  —  — 

ί/«τ'    ενι  Τρώιον  άγορΐ]    κεκαλυμμένοι  Ίππω  • 

atque  certnm  quoddam  Troianorum  forum  probat  II.  locus  \[[  345. 

Itaque  non  miramur  Achivos  Troiam  decem  annos  obsidentes  con- 
cionibus  certum  locum,  forum  igitur  sibi  elegisse  XI  806—8: 

αλλ*  οτε   όή  -/.ατά  ννας  ^Οδνσοηος  &είοιο 

ί'ξε  &έο)ν  Πάτροκλος,  *ha  o<l?  άγορτ•  τε  ΰε'μις  τι 

ηην,  τγ\  όή  και  G(f  ι  S-ειΖν  ετετενχατο  βθ)μοί 

Neque  tamen  forum  magis  valebat  quam  concio,  qnae,  si  fieri  ne- 
cesse  erat,  aliis  quoque  locis  habebatur,  ut  concio  Troianorum  bellum 
ante  urbem  gerentium  VIII  489,  90;  XVIII  245;  Achivoruni  VII 
381-3. 

Res  quomodo  in  concione  peractae  sint,  de  Germanis  Taciti  quo- 
que  narratio  videtur  docere  cap.  1 1  Germaniae  Ced.  lac.  Griimn.  j  „Ut 
turbae  placuit  considunt  armati  —  —  Mox  rex  vel  princeps,  prout 
aetas  cuique,  prout  nobilitas,  prout  decns  bellorum,  prout  facundia  est, 
audiuntnr  auctoritate  suadendi  uiagis  quani  iubendi  potestate.  Si  dis- 
plicuit  sententia  fremitu  aspernantnr,  sin  placuit,  framcas  concutiunt.u 

Atque  re  vera  Graecorum  quoque  sedentium,  XVIII  245 — 7,  (E.  Cnr- 
tius,  gr.  Gesch.  p.  124)  videtur  ftiisse  vel  assentando  acquiescere  in 
principis  vel  regis  coutionabundi  sententia,  vel  contra  illos  tuiuultuari. 
Legimus  enini  VII  403  et  IX  50: 

ως  εφα&'  οι  d'  άρα  πάντες  επίαχον  νίες  ίΑ/αιών 
μν&ον  άγασσάμενοι 

Similia  II  333,  394  et  VIII  542;  XVIII  310: 

ως  "Εχτωρ  άγόρεν    επ)    $i  Τρώες  χίλάόησαν. 

Interdum  tacentes  quoque  assentabantar  velut  I  22,  3: 

ivd•'  άλλοι  μεν  πάντες  ίπευφήμψίαν  l-iyato) 
α?δεΐσ&αι  &'  ίερηα  κ.  τ.  λ. 

saepius  autem  re  explicata,  sententia  eerte  a  tacentibns  probata  coucio 
mittitur  nulla  re  praeterea  addita  a  poeta  ut  IX  79  VII  379: 

ως    ίφαίΡ    οι   δ1  άρα  τον   μάλα   μεν   χλίον  t]d'  επί&οντο 


23 

deinde  Ι  304,  5;  II  807,  8;    II  381  et  394;  Viil    530  et  542;  VII  367 
et  378;  XVIII  245  et  310;  XIX  276;  2  257. 

Neque  ullo  momento  concionis  vis  diminuitur,  si  non  omnibus  locis 
additum  est,  quod  populus  voluerit;  nam  non  solum  Germauorum  est 
fremitu  aspernari:  Thersites  invehitur  in  Agamemnonem  II  243: 

ως  φάτο    νεικείων  Αγαμέμνονα ,    ποιμένα  λαών 

ι 

atque  Ithacenses  ηοη  consentiunt  cum  principe  Halitherse  24 ,  463,  4 : 

ως  εφα&7  οι  δ7  αρ7  άνήι'ξαν  μεγάλω  άλαλητω 
ημίσεων  πλείους 

et  quibus  ηοη  placet  Odysseae  extrema  pars,  hi  legunt  3,  149,  50: 

οι  δ7  άνόρονσαν  ευκνήμιδες  Αχαιοί 

rjxfj  &εσπεση],  δίχα  δε  σφισιν  ηνδανε  βουλή. 

Hector  autem  Polydamanti  dicit  ηοη  fore  ut  Troiani  ipsi  obediant 
XVIII  295,  6,  id  quod  ratum  faciunt  XVIII  312,  3;  neque  Ithacenses 
oratorem  sequuntur  24,  465,  6: 

ου  γάρ  σφιν  αδε  μτ&ος  ενι    φρεσιν  αλλ'  Έυπεί&ει 
πεί^οντ7  ■  αιψα  κ.  τ.  λ. 

Luculentum  denique  locum  de  populi  libera  voluntate  praebet 
Odysseae  contio  3,  137 — 185,  licetque  versibus  citatis  adiicere  3,  150: 

δίχα  δε  σφισιν  ηνδανε  βουλή 

itaque  3,  155—7: 

νμίσεες  δ1  αρα  λαοί  ερητνοντο  μένοντες 

αυ&ι    παρ'  Ατρείδτ}  Αγαμε'μνονι,  ποιμενι  λαών 

ήμίσεες  δ7  άναβάντες  ελαύνομεν  —  —  — 

vide  imprimis  versus  3,  162  —  3,  165,  6,  7. 

Vehementer  Myrmidones  in  ipsum  Achillem  invectos  esse  in  con- 
tione  legimus  XVI  202,  3  et  207: 

μ7^τιάασθ'ε  έκαστος- 
σχετλιε  Πηλεος  υΙέ,  χόλω   αρα  σ7  έτρεφε  μήτηρ 
νηλεες  κ.  τ.  λ. 
ταϋτα  μ7  άγειρόμενοι  &άμ7  εβάζετε    —  —  — 

Populi  igitur  potestatem  in  concionibus  novimus  neque  tamen  his 
finibus  potentia  popularis  est  circumscripta.    Nam  non   multum  abest 


24 

quin  Troiani  invehantur  in  Paridem  et  seeimdum  Hectorem  non  modo 
haec  fieri  poterant,  sed  etiam  populus  quod  non  invectus  sit  in  Pari- 
dem,  ab  eo  vituperatur  his  verbis  ϊίί  56,  7: 

αλλά  μόλα   Τρώες  όειόημονες  •   η  τε  κεν  ήδη 
λάϊνον  εσσο  χιτώνα  κακών  'ενεχ'  οσσα  εοργας. 

Nestor  et  Ulixes  quaerunt  ex  Telemacho  num  inferior  evadat  quod 
homines  ipsum  oderint  3,  214,  5  et  1.6,  95,  6: 

είπε  μοι  ψ  εκών   νποόάμνασαι  η  σεγε  λαο) 
εχβαίρονσ'   ανά  όημον 

et  Antinous  pertimet  ne  homines  sibi  inorem  non  gerant  16,  375: 
λαο)  d'  ονκετι  πάμπαν  ΙφΛ  ήμΐν  ηοα   ψε'οονσιν' 

ab  Antinoi  patre  ipse  Ulixes  populuni  prohibuerat   16,  42S  —  30: 

τόν   ρ'  ε&ελον  φ&ΐσαί  κα)  αποροαΐσαι  ({  Γ/.ον    ?)τορ 

)]όε  κατά  ζωήν  (ΐαγεειν  μενοεικεα  πολλή?. 

αλλ'  Όόνσσενς   κατέρνκε  και   εσχε&εν  ιε/ιενονς  περ 

et  Pisistratus  Nestoris  filius  indignatur,  quod  Telemachus,  qui  eum  tue- 
ant.ur  patre  absente  uou  habeat  4,  166,  7: 

ovSi    o\    άλλοι 
ίΐσ'  ο*  κεν  κατά  όημον  άλάλκοιεν   κακόττ,τα. 

Gravissima  quoque  semper  habetur  tama  popularis  14,  23S,  9 

ovSd  τι   μηχος 
ήεν    άνηναοβ-αι  χαλεπή    cV    έχε  δήμου    ψήμις. 

(compar.  VI  350,  1.«•) 

Reges   autem  qui    populo    donii   bellique  in    omuibus    fere    rebus 
praeerant  (6,  196,  7: 

d-νγάτηρ  μεγαλήτορος  ί4λκινόοιο, 
τον  ό'έκ  Φαιήκων  εχεται  κάρτος  τε  βέη  τε) 

divites  erant,  itaque  Ulixis  divitiae  laudibus  oruantur  14,  96— 9S: 


1 6  Ac  de  liac  popalad    faina   qaantara   vel  (jraecortun  aatiqaisstmi  temporis  mores 
adiuverit   vid.  K.  F.  Hcnnaun  8,  23.    Naegelsb.  VI,    17.     Praeterea  compar.   Gladstone 

(Schustcr)  S.  342.  343. 


25 

η  γάρ   οι  ζωή  /  τν  ασπετος  '   οντινι  τόσση 
ανδρών  ηρώων,  οντ1  ήπείροιο    μέλαινης 
ουτ1  αντης  Ιθάκης  ' 7 

atque  a  populo  ditiores  reddebantur.  Quam  ob  causam  in  concione 
Telemachus  haec  1,  392,  3: 

ου   μεν   γάρ  τι  κακόν  βασιλενεμεν  αίψα  τι  οι  όώ 
άφνειόν  πελεται  και  τιμηεστερος  αυτός. 

Jtaque  Sarpedo  ob  eam  causam  amicum  Glaucum  hortatur  ut  foi> 
tis  sit,  quod  ut  ipse  multa  a  populo  acceperit  Xil  310,  1  et  3: 

Γλαύκε  τίη  δη  νώϊ  τετιμήμεσ&α  μάλιστα 
εδρτ]  τι  κρεασίν  τ'  ήδε  πλιίοις  δεπάεσσιν 

και  τέμενος  νεμόμεσ&α  κ.  τ.   λ. 

quod  honorati  sint  et  epulis  et  praedio  regio.  Quod  praedium  regium 
emolumentorum  potestatis  regiae  summum  videtur  fuisse.  Nausicae 
Ulixi  patris  praedium  describit  6,  293 : 

ένθα  δε  πατρός  εμον  τέμενος  τε&αλνΐά  τ'  άλώη 

Ulixis  praedium  memoratur  17,  298,  9  et  11,  185  vel  praedia  Ulixis 
nominantur : 

Τηλέμαχος  τεμένη  νέμεται. 

Populus  autem  praedia  novo  regi  praebet  ut  Bellerophonti  VI 
194,  5: 

και  μεν  οι  Λνκιοι    τέμενος  τάμον  ε'ξοχον  άλλων 
καλόν  φνταλίης  και  άρονρης,  οφρα  νίμοιτο 

et  ob  maiorem  quandam  fortitudinem  ut  principes  Meleagro  praedium 
pollicentur,  qui  ipsos  conservet  IX  578: 

ένθα  μιν  ηνωγον  τέμενος   περικαλλες  ελεσθαι. 

Sed  legimus  loco  citato  Sarpedonem  non  solum  praedia  regis  emo- 
lumenta  habere  sed  etiam  epulas,  quibus  populus  regem  honorat.  Ne- 
que  alia  de  Diomede  sunt  scripta  VIII  161,  2: 


1 7   Quid  divitiae  valeant  Aristoteles   non  ignorat  qui  causam  nobilitatis  divitias  esse 
dicit  Pol.  IV  6,  5  η  γαρ  ευγένεια  έστιν  αρχαίος  πλούτος  και  αρετή  (et  V.   1,  3.) 


26 

Τνόείόη  περί  μεν  σε  τίον  Javao)  τα/νπωλοι 
εδρΐ]  τε  κρεαοίν  τ'  ηδε  πλείοις  δεπάεσσιν. 

Quae  emoluraenta  si  populus  non  sua  sponte  praebebat,  rex  et  sibi 
et  aliis  poscere  poterat,  ut  Hector  —  qui  sine  dubio  magis  Troianorum 
potestatis  regiae  partes  agit  quam  ipse  Priamus  —  XVII  225,  6: 

τά  α,ρονίων  δωροισι  κατατρύχω  xal  εδώδχ 
λαούς  

et  similia  fingit  Ulixes  19,  197,  S: 

δημό&εν  αλφιτα  δώκα  και  α\&οπα  οίνον    άγειρας 
και  βονς  ιρενσασ&αι. 

Quam  ob  causam  ηοη  mirabimur,  regem  a  populo  petere  quae  ex- 
pensa  habuerit,  ut  Alcinous  13,  14,  δ: 

ημείς  S*    άντε   άγειρόμενοι   κατά    δημον 
τισόμί&>  '  άργαλ.    κ.  τ.  λ. 

vel  populum  quae  rex  expensa  habuerit  redditurum  se  esse  promittere 
ut  I  127,  8: 

άλλα  αν  μεν  vvv  τηνδε  &εω    πρόες  •  αντάρ  l4yatol 
τριπλή  τετραπλή  τ'  άποτίσομεν  — 

Dona  autem  et  voluntaria  et,  si  recte  interpretamur  ft/fi«rrfg,  de- 
stinata  et  fixa  (secundura  Schoem.  p.  35.  Koeppen,  erklar.  Anm. 
II Γ.  Bd.  p.  20)  tertium  lucrum  potestatis  regiae  suiit  habenda  ex  II.  li- 
bro  IX  154-6: 

εν  δ'  άνδρες  ναιονσι  πολνρρηπς  πολνβονται, 

oV  nti  ι  dwHvijaty**  &εόν  ώς  τιμησονσιν, 

και  οι   νπυ   οκηπτρω  λιπαράς  τελεονσι  ^εμιστας. 

Deinde  23,  357. 


1 *  Aliam  vero  explicationem  nostromiii  versuuiu .  ex  qua  δωτΊιαι  intelligendae  sinl 
„vernacule  VOn  den  Sporteln  der  Rechtspflege"  tGladstone  [Sclmster]  P.  298)  non  poest*- 
mus  probare.  Neque  melius  argumentis  atque  duobus  incertis  exemplis  —  ccntra  quae 
compar.  luculentissimus  Odysseae  locus  15,  415—484  —  iirniata  videntur.  quae  auctor 
idein  (P.  297,  298)  protulit  de  donis,  quae  lneivatores  pere$nini  regihus  praestare  de- 
buerint,  ideoque  de  fructu  regio  ob  immunem  mercatui'ain  accepto. 


27 

Quibus  emolumentis  veluti  certis  atque  fixis  addenda  est  praeda 
hostilis.  Permultum  sane  haec  aliquid  acquirendi  ratio  valere  debet, 
ubi  populi  de  iure  sibi  hostes  sunt. * 9 

Praedarum  autem  possessionem  populi  concedunt  regi,  quas  prae- 
das  distribuat.    Achilles  omnia  dederat  Agamemnoni  IX  331—3: 

πάντα  φέρων  ^Λγαμεμνονι  δόσκον 
ΐΑ.τρείδΎ\  •   6  δ'  οπισ&ε   μένων  παρά  νηνσι  frotjoiv 
δέξάμενος  διά  πανρα  δασάσκετο,    πολλά  ό'    ε/εσκεν. 

At  liberum  praedae  arbitrium  Schoemannus  regi  ex  hoc  loco  vindi- 
care  non  vult,  quod  iratus  Achilles  fortasse  modum  excedat,  sed  eadem 
dicit  Agamemno  Teucro  VIII  289-91: 

πρώτο)  τοι  μετ'  εμε  πρεσβψον  εν  χέρι  &ησω 
η  τρίποδ'  ψ  δνω  ίππους  αντοΐσιν  οχεσφιν 
ψ  γυναΐχ'  et  q.  S. 

Neque  alia  Agamemno  profitetur  IX  1 28  —  30 : 

δώοω  δ'  επτά  γυναίκας 

ας  οτε  Λέσβον  ενκτιμενην  ελεν  αυτός 
εξελόμην   κ.    τ.  λ. 

Deinde  vid.  XVI  54;  Ι  229,  30;  IX  367,  8;  Ι  118;  IX  137 -9; 
XI  696,  7  et  703,  4;  XVII  231. 

Regi  igitur  praeda  est  data  quam  parte  quadam  regia  arrepta 
(I  166,  7)  distribuat  aut  sorte  dividat  14,  232,  3: 

των  εξαιρενμην  μενοεικεα,  πολλά  δ'  όπίσσω 
λάγχανον  • 

quam  praedarum  sortitionem  praeterea  versus  quadragesimus  Odysseae 
libri   quinti  probat: 

λα/ών  από  ληίδος  αισαν. 

Sed  interdum  distributio  non  a  rege  solo  fit;  in  Iliadis  enim  libro 
XI  v.  681,  8.    Pyliorum  principes  occupati  sunt  dividenda  praeda: 

οι   δε   σνναγρόμενοι   Τίνλίων  ηγήτορες   άνδρες 
δαίτρενον  κ.  τ.  λ. 


19  Plato  legg.  Ι  625:  Ε,  πόλεμο?,  αεί  πάσι  διά  βίου  ξννεχψ  εστί  Ttgos  άπάσαζ  τάς 
πόλεις. 


28 

ita  tamen  ut  regi  maximam  praedae  partem  tradant  I  368,  9: 

xul  τα  μεν  εν  δάαοαντο  μετά  σφίσιν   νίες  Αχαιών 
εκ  δ7  ελον  Ατρείδτ\  Χρνσψδα  καλλιπάρν/ον. 

Νοη  alia  XVI  56,  7  et  eadem  Thetis  narrat  XVIII  444,  5.  Achil- 
les  autem  ab  Achaeis  sibi  praedam  puellam  datam  affirmat  I  162: 

όόσαν   δε    μοι    νίες  lA.yu.uov 

et  Nestor  I  275,  6: 

κονρην 
—  —  ως  οι  πράτα  δόοαν  γέρας  νίες  Αχαιών 

qui  ipse  Nestor,  quocl  consilio  omnes  superabat,  Hecameden  accepit  ab 
Achivis  XI  626,  7 : 

Έκαμήδη   —  ην  οι  Αχαιοί 
ε'ξελον,  οννεκα   βονλϊ]  άριστενεσκεν  άπύντιον. 

Neque  regi  Alcinoo  puella  praeda  a  populo  non  est  data  7,  10: 

Αλκινόω  δ'  αντήν   γέρας  ε'ξελον 

et  feminas  bello  paratos  Thersites  dederat  Agamemnoni  II  227,  8: 

γυναίκες  —  —  ας  τοι  Αχαιοί 
πρωτίστω  δίδομεν,   εντ}  αν  πτολίε&ρον  είωμεν.20 

Quibus  emolumentis,  iisdem  fere  ac  Iudaeorimi  regnm  et  sine  dubio 
plurimarum  civitatum  antiquarum  (I.  L.  Saalschiitz,  das  mosaische  Recht, 
ίί.  Aufl.  Kap.  VII,  §.7,  6)  non  soli  reges  fnmntur  sed  etiam  nobiles. 
Aeneas  enim  praedium  accepit  a  Troianis,  id  quod  Achilles  nos  docet 
XX  184: 

η  vv  τι  τοι   Τρώες  τέμενος  τάμον  είοχον  άλλων 

et  Ulixes  ut  Phaeacum  prmeipum   liberi   paternum  praedium  accipiant 
precatur  7,  1 49,  50 : 


20  Quam  ob  causam   dubia   sanc  Vossii  versio   est  Odysseae  versus   eentesimi  i-exa- 
gesimi  libri  noni 

euoi   δε  δέκ    έ'ξελοι1  οϊφ 

vernacule  ,,icb.•'  nam  9  548  —  51  Ulixis  coniites  ipsi  cum  rege  praedam  dividunt,  regi 
hircum  tantum  vcluti  regium  donum  tradentcs.  Una  cum  rege  Ulixc  a  populo  praedanim 
distributio  fit  9,  41,  2. 


29 

παισιν    επιτρεψειεν    έκαστος 
κτήματ'  εν)  μεγάροισι  γέρας  &'  οτι  δήμος  ϊδωκεν. 

Epulis  quoque  ηοη  solum  a  principibus  honoranttfr  reges,  sed  etiaio 
principes  a  regibus.    Nestor  enim  Agamemnoni : 

Satvv  όαΐτα  γερονσιν 

et  multis  locis  Graecorum  principes  apud  regem  Graecorum  epulantur 
IV  343,  4: 

Πρώτω  γαρ  κα\  δαιτός  άκονάζεσ&ον  εμεΐο 
όππότε   όαΐτα  γερονσιν  εφοπλίζω  μ  εν  αχαιοί. 

Neque  praetereunda  IV  259,  60;  XVII  250,  1.  Nec  alia  inveniun- 
tur  apud  Pliaeaces  ubi  Alcinous  de  principibus  13,  8  et  9: 

οσσοι  ενϊ  μεγάροισι  γερονσιον  αΐ'θοπα  οινον 
αίει  πίνει'  εμοΐσιν,  άκονάζεσ&ε  δ1  αοιδοί. 

Telemachus  quoque  ηοη  quod  patris  regis  vices  gerat,  sed  quod 
princeps  est,  ad  epulandum  invitatur  ab  Ithacensibus  11,  186  —  8: 

δαΐτας  είσας 
δαίνυται  ας  επεοικε  δικάσπολον   άί'δρ1   άλεγννειν, 
πάντες  γαρ  καλέονσι. 

Alcinous  et  principes,  ut  populus  sibi  reddat  ea  quae  Ulixi  do- 
nent,  eonsequi  studet,  ipsi  autem  nobiles  a  populo  petimt  quae  Ulixi 
reddant  22,  5^: 

άτάρ  αμμες  όπισθεν  άρεσσάμενοι  κατά  δ^μον 
οσσα   τ  οι  εκπεποται  κ.  τ.  λ. 

et  ut  in  ceteris  rebus  reges  fere  aequant,  sic  praedae  quoque  maiorem 
partem  nobiles  accipere  invenimus.  .Praeterea  adiiciamus  locum 
ΪΧ   334: 

άλλα    δ'  άριστηεσσι  δίδον   γέρα  και  βασιλενσιν. 

Quibus  perspectis,  ratione  igitur  habita  et  mimerum  et  emolumen- 
torum  regiorum,  iam  ipsam  potestatis  regiae  naturam  ad  finem  perdu- 
cere  studeamus. 

Permultae  voces  adiectivae,  quarum  magnam  copiam  inspicias  apud 
Humpertum  in  prima  dissertationis  citatae  parte,  probant  reges  divini- 
tus  datos  a  Graecis  temporis  homerici  haberi.  Ab  ipso  Jove  reges  orti 
sunt  et  potestate  et  dignitate.     Legimus  Π  197: 


30 

τιμή  δ'  εκ  ζίιός  εστί 

Itaque  sceptrum  quod  reges  sibi  ornamento  atque  honori  gestant, 
a  Iove  est  datum;  IX  38: 

σκήπτρω  μεν  τοι  δώκε  τετιμνσ&αι  περ)  πάντων 

et  IX  98,99: 

λαών  εσσϊ  αναξ  και  τοι  Ζενς  εγγνσ.λι'ξεν 
σκηπτρον  τ'  rfie  &έμιστας  *ίνα  σψισι  βονλεντ,σ&α. 

Praeterea  notissimus  locus  est  de  Agamemnonis  sceptro  Π 100 — 108 
neque  minus  II  46  et  de  munere  regio  a  Iove  dato  I  278,  9;  II  205; 
XVII  251;  VI  159;  1,  390. 

Sed  illius  potestatis  divina  origo  non  aliunde  nobis  videtur  esse 
excogitata  atque  ex  maguitudinis  reruni  maxiiuarum  perceptione  natu- 
rali,  quae  hominum  animos   incorruptos  uiaxinie  raovet. 

Permultum  et  rex  et  fainilia  regia  valet:  4,  63,  4: 
ανδρών  γένος  έστέ  δ'ιοτρειιέων  βασιλικό  ν 
σκηπτονχων,  έπει  ον  κε  κακοί  τοιονσδε  τέκοιεν  ■ 

regina  ipsa  Alcinoi  regis  filia  norainatur  6,  115: 

σψαΐραν   επειτ'  ε'ρριψε  μετ'  άμσ,ίπολον  βασίλεια- 

fauiilia  auteiu  regia,  fortitudine  clara  ut  Ulixis  24,  508,  9: 

μητι  καταισ/ννειν  πατέρων   γένος.   oV  το  πύρος  πεο 
aXxjj  τ'   ψορέΐ]  τ  ε  κεκύσμε&α  πϋσαν  επ    αίαν 

sacrosaucta  habetnr.    Legimus  16,  401,  2: 

δεινό*  δε  γένος  βασιλ/μόν  έστιν 
κτείνειν  κ.   τ.  λ. 

Qua  in  familia  regia  potestas  manere  solebat,  itaqiie  Teleinachu 
regnaiidi  spes  miicitur  a  Theoclyineno  liis  verbis  15,  533.  4: 

ιμετέρον  cT   οικ  ΙΌτι  γένος  βασιλειτερον  άλλο 
εν  δήμω  Ί&άχης,  αλλ'  νμεΐς  καρτεροι  αιεί. 

Atque  ex  faiuilia  hereditarium  quoddam  ius  existit  1,  3S6  —  7 

ut)   σέγ   εν  άμφιάλω  T&rxij  βασιλέα   Κρονίων 
ποιησειεν  ο  τοι  γενεί,  πατρώων  έστιν. 


31 

Ad  hoc  familiarum  ius  spectare  videtur  quod  Eurymachus  Ulixis 
uxore  in  matrimonium  ducta  Ithacensibus  imperare  in  animo  habebat 
15,  521,  2: 

μεμονεν   τε   μάλιστα 
μητερ7  εμήν  γαμεειν  και  ^Οδυσσηος   γέρας  ε'ξειν 

atque  Bellerophon  rex  fit,  cui  regis  filia  nupserat  VI  192,  3: 

δίδον  δ7  ογε  θυγατέρα  ην 
δώκε  δε  οι  τιμής  βασιληίδος  ήμισυ  πάσης. 

Fratre  Protesilao  ommum  primo  in  bello  Troiano  occiso  Podarces  - 
turmae  est  praepositus,  qui  iunior  fratrem  seniorem  regem  sequi  vide- 
tur  II  706  —  8: 

αυτοκασίγνητος   μεγάθυμου   Πρωτεσίλαου 
όπλότερος  γενεη  •  δ  δ7  αμα   πρότερος  και  άρείων. 

Etiam  Agamemnonis  sceptrum  ius  hereditarium  probaverat  notis- 
simo  loco  Ii  101 — 108atque  hereditate  potestas  regia  apud  Phaeaces  est 
accepta  7,  61  -63.  Neque  tamen  ius  hereditarium  normam  ex  omni- 
bus  partibus  fixam  possimms  habere.  Theoclymenus  enim  Telemacho 
regnandi  spem  iniecerat  argumento  hoc  usus: 

νμεΐς  καρτεροι  αϊεί. 

Neqne  aliud  est  quod  Hector  deos  orat,  ut  filiolum  faciant  regem 
Troianorum  VI  478-80: 

(dore) 
ώδε  βίην  τ7  άγα&ον  και  Ίλίον  ίφι  άνάσσειν 
και  ποτέ  τις  είπ/^σι,  πατρός  γ7  οδε  πολλόν  άμείνων 
εκ   μολεμον  ανιόντα. 

Fortitudine  sunima  Aeneas  quoque  sperare  poterat  fore  ut  ipse  re- 
giam  potestatem   a  Priamo  acciperet  XX  179: 

η   σεγε  Βυμος    εμοϊ   μαχεσασ&αι  άνώγει 
ελπόμενον   Τρώεσσιν  άναξειν  ιπποδάμοισιν 
τιμής  της  Πριάμου] 

Quam  ob  causaui  viribus  atque  robore  fortissimi  regis  semper  summa 
res  nixa  fuisse  videtur  et  apud  Graecos  et  apud  alios  populos  anti- 
quissimae  aetatis.  (Vid.  sacrorum  librorum  Sam.  lib.  19,2;  10,  23; 
compar.  Psalt.  45.) 


32 

Achilles  ex  Ulixe  quaerit,  num  penes  patrem  senem  sit  regia  Myr- 
uiidonum  potestas  11,  495—7: 

η  fV   έχει  τιμήν  πολεσιν  μετά  Μυριιιδόνεσσιν 
η  μιν  ατιμάζουσιν  αν'   'Ελλάδα  τε  Φ&ίι,ν  τε, 
ουνεκά  μιν  κατά  γήρας  ϊχει  χεΐράς  τε  πόδας  τ  ε 

neque  fere  aliterUlixes  matrem  rogat  11,  174  —  6  atque  Priamus  Aehilli 
narrat  XXIV  487—9.  Diis  tuin  iratis  fieri  potest  ut  alius  quis  prin- 
ceps  accipiat  regiam  potestatem  XX  306  —  8: 

ήδη  γαρ  Πριάμου  γενεην  iy/θ^ρε  Κρονιων. 
νυν  δε   δη  Αϊνείαο  βίη   Τρώεσσιν  άνά'ξει 
και  παίδων  παίδες  et  q.   S.21 

Aeneas  igitur  Troianoram  rex  existet  neque  dubitabiruus  coniparato 
loco  XX  179  — 183  quin  fortitudine  potius  quam  qnod  consanguineus 
sit  Hectoris  (XX  213  —  40)  regnum  accipiat.  Neque  Aegisthus  Aga- 
memnone  occiso  cousanguinitate  solum  rex  fit  sed  3,  304,  5  : 

δεδμ?ι  δε  λαός  υπ   αντω 
επταετές  δ'  ηνασσε  πολυ/ρνσοιο  Βίνχητης.1* 

Apud  Ithacenses  quoque  dii  constitiuuit  quis  regnaturus  sit  1,  400,  1 : 

Τηλεμα'/  ήτοι  ταύτα  &εών  εν  γοίνασι  κείται 
όστις  εν  άμψιάλω  Ί^άκι,  βασιλεύσει  ]Λ /αιών 

et  ipse  Telemachus  nou  negat  fieri  posse  ut  nmltomin  aliorum  ftbaceu- 
sium  regum  quis  adipiscatur  patris  mortoi  potestatem  I.  394—6: 

αλλ'  ήτοι  βασιλιάς  ΐΊ/αιών  είσϊ  και  άλλοι 

πολλοί  εν  άμψιάλψ  'Idwcij,   νέοι  ήδε  παλαιοί. 

των  κεν  τις  τόδ}  ϊ/ι^σιν.   επε)  Θάνε  δΐος  *Οδνσσενς. 

Quam  ob  causain  ηοη  mirabimur,  Antinoum  etiam  noii  Ulixis  uxore 
in  matriiuomum  ducta,  regiam  dignitatem  appetiisse  22,  5n—  ">2: 

ούτι  γάμου  τόσσον  κε/ρημενος  ονδε  /ατίζων. 
αλλ'  άλλα  (ΐρονεων,  τά  οι  οικ  ετελεσσε  Κρονί(ον. 
oa:oJ  ^Ί&άκης  κατά  δημον  ενχτιμε'νης  βασιλενοι. 


21  Cf.  Yergilii  versionem.  Aen.  III  97.  98. 

22  sive  leg. 

έπτάετεί  8'  ΐ^ιαααε  πολνχοί-οοιο  Μι  ν 

κτεΐνα-   1-4τρεί8ϊ;ι•,   δε'δμιτο   δε  λαοί   ι.τ'    αιτώ. 

Schol.  Soph.  ΕΙ.  26  7. 


33 

Principuni  autem  maximam  potestatis  regiae  spem  habent  illi  qui 
cum  populo  coniuncti  vivunt,  ut  Eurymachus  15,  520: 

τον  νυν  ίσα  &εω  Ί&ακήσιοι  εϊσορόωσιν 

et  populus  suo  iure  res  mutat   ubi  dii  non  sint  adversarii  3,  214,  5; 
16,  95,  6 

η  σεγε  λαοί 
εχ&αίρουσ7  ανά  δημον  επισπόμενοι  &εον  όμψτ].23 

Itaque  legimus  per  se  populum  tantum  valuisse  ut  etiam  Telemachus 
libenter  narret  non  omnem  populum  sibi  esse  iratum  16,  114: 

ουτε  τι  μοι  πάς  δήμος  άπεχ&ό  μένος  χαλεπαίνει 
ut  Ulixes  profiteatur  se  a  suis  esse  coactum  12,  297: 

Εύρύλοχ'  η  μάλα  δτ  με  βιάζετε  μοϋνον  εοντα 

ut  Antinous  timeat  ne  ipsos  procos  populus  patria  eiiciat  16,  381,  2: 

μη  τι  κακόν  ρέ'ξωσι  και  ήμεας  εξελάσωσιν 
γαίης  ημέτερης. 

Neque  Achaei  ullo  modo  regie  aut  tyraimice  tractaiitur  ab  Achille 
aut  Agamemnonc ;  ΧΧΠΙ  155,  6: 

Ατρείόη  —    σοι  γάρ  τε  μάλιστα  γε  λαός  Αχαιών 
πείσονται  μύ&οισι  —  —  — 

Quam  ad  probandam  vim  et  gratiam  populi  recordemur  ea  quae 
scripsimus  deconcione,  quibus  dictis  et  locis  citatis  adiicimus  2,  239—41; 
24,  546;  XXIII  539,  40;  IX  56;  II  83;  I  231,  2: 

δημοβόρος  βασιλεύς  επει  ουτιδανοΐσιν  άνάσσεις 
ή  γαρ  αν  Ατρείδη  νυν  ύστατα  λωβησαιο. 

Sed  ηοη  omnia  plana  sunt  quae  leguntur  in  carminibus  homericis. 
Nam  non  solum  dii  permutandorum  regum  causa  erant,  sed  etiam  populi 
ipsi  tantum  valebant  ut  sibi  alium  regem  crearent.  Itaque  saepissinie 
legimus 

ουδέ  μεν  ονδ'  οι  άναρχοι  εσαν  πό&εόν  γε  μεν  άρχόν. 

Difficiliores  autem  res  inveniuntur ;  duo  enim  vel  plures  duces  atque 


23  Iudaeoruin  quoque  libri  sancti  sacpius  narrant  populuin  ex   sua  voluntatc  multa 
in  regibus  permutandis  eifecissc.  Saalsch.  7  §.  2. 


34 

reges  simul  interdum  existunt.    Luculentissimus  ad  difficultates  expli- 
candas  locus  est  II  559  et  563 — 67  ubi  haec: 


οΫ  δ'    4ργος  τ'  είχορ   Τίρυν&ά  τε  κ.  τ.  λ. 
των  uv&  ηγεμόνευε  βοην  άγα&ος  Λιομτόης 
xal  Σ&ενελος  Καπανηος  άγαλειτον  φίλος  νιος. 
τοΐσι  (Γ  αμ?  Εύρυαλος  τρίτατος  χίεν  ϊσό&εος  ffwg 
Μψ.ιατεος  νιος  Ταλαιονίδαο  ανοιχτός. 
σνμπάντων  $*  ήγεΐτο  βοήν  άγα&ός   /J  ιομηόης. 

Tres  igitur   duces  nommantur  quorum    tamen   primns  et  sumnius 
Dioniedes.    Itaque  navium  indicis  locum  II  645,  650  et  1 : 

Κρητών  &  'Ιδομενεύς  κ.  τ.  λ. 

των  μεν  άρ:  Ιδομενεύς  δονριχλντός  ηγεμόνενεν 

Μηριόνης  τ'  ατάλαντος  *Ενυαλί(>>  ανδρείο;  όντ^ 

nobis  explicant  loci  XIII  246: 

Μηριόνης  (V  αρα  οι  θεράπιον  ενς  άντεβόλησεν 

et  ΧΙΙί  452,  3.    Dicit  euini  Idoineneus 

Δευκαλίων  δ1  εμε  τίκτε  πολεσσ'  άνόρεσοιν  ανακτά 
ΚρητΊ]  εν  εύρεή]. 

Qua   re   perspecta  non   dubitabimiis   quin   Idoineneus  rex  summus 
fuerit.    Sarpedo  quoque  et  Glaucus  Lycionim  reges  nominaiitiir  II  876: 

Σαρπηδών  8*  ηρχεν  Λνκίων  xal   lluvy.o;  άμίμων 

neque  differuut  dignitate  locis  XII  3i(),  11  et  318,  9;  sed  versus  XII 
101—4  probant  Sarpedoiiem  magis  valuisse  et  fortitudine  et,  ni  faUimur, 
potestate 

Σαρπηδών  d'  τγ/,σατ'  άγακλειτών  επικούρων, 

προς  <Γ  είετο  Ι^ανκον  χα)  ΐ4ρηιον  Άστεροπαΐον. 

οι  γαρ  οι  εΐσαντο  διακριδόν  είναι  άριστοι 

των  άλλων  μετά  γ   αυτόν  ο  <)'   έπρεπε  xui  δια  πάντων. 

Maior  deiude  ducum  perturbatio  apud  Athenienses   videtur  l'ui*>e. 
Legimus  eniin  II  546: 

οΐ  δ'  άρ1  lAd-ψας  εί/ον  χ.  τ.  λ. 

et  552: 

των  αύ&'  ηγεμόνεν'  νιος  Πετεώο   Άίενεσ&εις 

ia  vero  XIII  195,  6: 


35 

Αμφιμαχον  μεν  αρα  Στιχίος  διος  τε  Μενεσ&ευς 
άρχοι  Α&ηναίων  κόμισαν  μετά  λαόν  ]Αχαιαν 

praeterea  XV  337  (ubi  Scholia  sunt  vid.) 

"Ιασος  αντ'  άρχος  μεν  Ι4&ψαίσ)ν  ετέτνκτο. 

Quibus  locis  citatis  adiicimus  ΧίΙΙ  689-91  : 

εν  δ'  αρα  τοιοιν 
ηρχ'  νιος  Πετεώο  Μενεσ^ενς,   οι  <Γ  άμ'  εποντο 
Φείδας  τε  Στίχιος  τε  Βίας  τ'  ενς  κ.  τ.  λ. 

itaque  primus  et  summus  unus  Menestheus  facile  apparet.  Quam  ob 
causam  nostro  iure  dicenius  Paeonum  summum  ducem  Asteropaeum 
fuisse,  qui  cum  Sarpedone  et  Glauco  Troianorum  sociorum  fortissimus 
habetur  loco  citato  Xil  101     4.    Alii  enim  Paeonum  duces  II  848: 

αυτάρ  ΙΊυραίχμης  αγε  ΙΊαίονας  άγκνλοτό'ξονς 

et  XXI  155: 

Παίονας  άνδρας  άγων  δολιχεγχεας 

qui  ex  versu  eiusdem  libri  163  cognoscitur  ηρως  "Αοτεροπαίος. 
Praeterea  XVii  350,  1  occurrit  Apisao: 

ος  ρ'  εκ  Παιονίης  εριβώλακος  εϊληλον&ει 

και  δε  μετ1  ΐΛστεροπαΐον  αριστενεσκε  μάχεσ&αι 

itaque  Paeonum  princeps  videtur  fuisse,  quorum  munus  idem  est  ducere 
exercitum.  Neque  alia  esse  quae  de  Phocaeensium  ducibus  traduntur 
verisimile  est.    Legitur  enim  II  517,  8: 

αντάρ   Φωκηων  Έχεδίος  και  Έπίστροφος  ηρχον 
ν\εες  Ίφίτον  μεγα&νμον  Νανβολιδάο 

XV  515,  6  Perimedis  filius  Schedius  dux  Phocaeensium  existit: 

tvd*  'Έκτωρ  μεν  ελε  Σχεδίον,  Περιμηδεος  νίόν 
άρχόν  Φωκηων 

at  XVII  306—9  Schedius  Iphiti  filius  omnium  Phocaeensium  fortissimus 
nominatur  itaque  coniicere  licet ,  eum  summum  regem  fuisse ,  fratrem 
Epistrophnm  et  Schedium  Perimedis  filium  duces  secundi  ordinis,  ipsi 
subiectos.  Pelasgorum  quoque  duo  fratres,  Lethi  filii,  duces  norninan- 
turll  840: 

3* 


36 
Ίππό&οος  J'  αγε  φίλα  Πελασγών  κ.  τ.  λ. 


842,  3: 


τών  ήρχ'  Ίππό&οός  τε  Πνλαιός  τ'  όζος  ΊΆρηος, 
νιε  δνω  Λή&οιο  Πελασγοί  Τενταμίδαο 

sed  Hippothoi  nomen  iteratum  virique  fortissimi  res  gestae,  quae  nar- 
rantur  XVIi  217,  288  318  probant,  quis  re  vera  rex  fuerit.  Subiectus 
regi  Peleo  Phoenix  quoque  videtur  fuisse  qui  Dolopibus  imperabat  IX 
483,  4,  quem  Achiiles  se  regem  reddituram  esse  pollicetur  IX  616. 

Ex  nostris  carmimbus  si  probare  studuiinus  unum  regera  primum 
atque  sunimnm  fuisse  etiam  aliis  ducibus  eiusdem  populi  noiuiDatis, 
tamen  non  sequemur  Schoenianniini ,  qui  hanc  quasi  normam  et  legem 
ubique  vigentem  dicit  in  pag.  33.24 

Fratres   enim  reges  duos  cognoscimus  ex  Heleuae  dictis  III 236—38. 

δοιώ  <Γ  ov  δνναμαι  Ιδεειν  κοσμ^τορε  λαών 
Κάστορα  Θ•1  Ιππόδαμον  κα)  πυξ  άγα&όν  Πολνδενκεα 
αντοκασιγνήτω  et  q.  S. 

Alii  fratres  II  729,  731,  2: 

oV  c)'  ειχον   Τρίχχψ  κ.  τ.  λ. 
τών  avi¥  ηγείσί))^  Ι4σκλητι  ιον  όνο  παΐόε 
ιητηρ'  άγα3ώ,  Ποόαλείριος   ήδϊ  Μαχάων 

neque  quisquam  fortiorem  ideoque  magis  in  bello  vel  iu  regnando  va- 
lentem  recte  dicere  potest. 

Fratres  quoque  II  828,  830,  l : 

Οι  δ'  Ιΐδρήστειάν  r'  ειχον  κ.   τ.  λ. 

τών  ηρχ'  ^Άδρηστός  τε  και  ^'Λμ<ιιος  λινο&ώρηξ, 

νιε  δ  ν  οι  Με'ροπος  Περκωσίον  et  q.   S. 

atque  iidem  uominautur  XI  329: 

νιε  δνω  Μεροπος  Περκωσίον. 

Neque  fratres  diffenmt  II  864,  5: 


24  Quain  ob  causatn  citatam  eius  interprctationein  versus  homerici  οικ  aya&op 
πολνκοιρα-νίη ,  vcrnacule:  „mehrere  gleichberechtigte  nebendaander  sah  uian  gewiss 
mmer  als  oinen  Uebelstand  an,  wie  es  auch  Homer  ausspricht"  [ου*  d γ. *.  τ.  λ)  reiieiimis. 


37 

ΙΜίρσιν  αν  Με'σϋλής  τε  και  *4ρτιφος  ήγησάσθην 
νιε   Ταλαιμένεος 

sive  II  867,  870,  Ι  : 

Νάστης  αν   Καρών  ήγησατο  κ.  τ.  λ, 

των  μεν  αρ'  ΐ4μψίμαχος  κα)  Νάστης  ήγησάσΟην, 

Νάστης  ^τίμφίμαχός  τε  Νομίονος  άγλαά  τέκνα. 

Martis  quoque  filii  duces  sunt  II  511 — 13 : 

οι  d'  ^ΛστιΚηδόνα  ναΐον   κ.  τ.  λ. 

των  ήρχ'  ^4σκάλαφος  και  ^Ιάλμενος,  νιες  ^!Αρφος 

ονς  τέκεν  Ι4στνόχη 

et  iidem  IX  82  ηοη  diversa  dignitate.    Neque  fratres  Graecorum  insu- 
lanorum  duces  non  sunt  II  676,  678,  9: 

οι  δ'  αρα  Νίσυρόν  τ'  είχον  κ.  τ.  λ. 

των  αν  Φείδιππός  τε  και  ^ντιψος  νγησάσ&ην 

Θεσσαλού  νιε  δνω  Ήρακλείδαο  ανακτος. 

Sed  alii  quoque  qui  ηοη  fratres  sunt,  quos  consanguineos  esse  non 
possumus  probare,  duces  enumerantur  neque  ullo  modo  differre  videntur 
dignitate  ut  II  862: 

Φόρκυς  αν  Φρνγας  ηγε  και  ΐΛσκάνιος  &εοείόης 

alii  duo  duces  II  738;  740,  1;  745,  6: 

οΐ  Ο'  ^ργισσαν  έχον  κ.  τ.  λ. 

των  avd*1  ηγεμόνενε  μενεπτόλεμος  Πολνποίτης 

νιος  Πειρι&όοιο  κ.  τ.   λ. 

ονκ  οίος,  αμα  τωγε  Λεοντενς  όζος  ^Άρηος 

νιος  νπερ&νμοιο  Κορωνον  Καινείδαο. 

Deinde  duo  Thracum  duces,  viri  fortissimi  inveniuntur  II  844: 

αντάρ  Θρηικας  τγ/  Ιάκάμας  και  ΙΊείροος   ηρως 

atque  alii  duo  II  856,  7: 

αντάρ  ^4λιζώνων  *Οδίος   και  Έπίστροφος    ηρχον, 
τηλό&εν  εξ  ΙΑΧνβης 

neque  quis  Odium  esse  ducem  summum  probare  potest  ex  Iliadis  libro 
V  38,  39. 


38 

Plures  autem  quam  duo  duces  dignitate  non  diiudicata  inveniuntur 
ut  II  858: 

Μνοών  όί  Χρόμις  τ,ρ/ί  xa\  "Εννομος  οιωηστής 

quibus  duobus  ducibus  alius  quis  adiectus  est  XiV  511,  2: 

Αίας  ρα  πρώτος  Τίλα/αυνιος  Ύρτιον   οντά 
Γνρτιάόην  Μνοών  ήρητορα  χαρτίοο&νμων. 

Atque  primo  navium  indicis  popalo  Boeotorum  a  poeta  Boeotio    ? 
quinque  duces  snnt  traditi  II  949,  5: 

Βοιωτών  μιν  ΠηνίΧίως  χα)  Λψτος  ηο/ον 
!4ρχίσίλαος  τί  ΪΙρο&οήνωρ  τί   Κλονίος  τι. 

Pthiotarum  duces  duo  nominantiir  XI Ι  ί  693: 

Προ    Φ$ι«»>  df  Μέόων  τί  μίνεπτόλψός  τί  Ποδάρχης  25 

Epeorum  duces  ηοη  soluni  plures  emimerantiir  eed  etiam  plures 
terrae,  quae  res  ni  falliinur  sic  intelligenda  est,  ut  Epeos  primornm 
temporum  genteni  victricem  et  Elidi   13,  275: 

η  πς  "HXtSa  dho',  b&i  χρατίονπιν  'Entioi 

et  insulis  imperantem  habeamus.     Leguntnr  autem  II  615,  K;  6IS,  9: 

oV  <V  αρα  Βονπράοιόν  τί  χα)  Ήλίόα  Stav  ϊναιον 
οσσον  iqr'  Ύρμίν^  χ.  τ.  λ. 

τών  αν  τέσσαρες  άρχο)  ΐσαι•.  δέκα  ί1  άνορ)  Ιχαστω 
νηίς  ί'ποντο  &οα),   πολύς  ιΥ  ϊμβαιτον  *Έπΐιοι 

et  duces  enumeraiitur 

Ι4μο:1μαχος  χα)   Θάλπιος  Λιώρης  ΙΊολνζίηος 

Deinde  XV  518,  9  Otum  uecant 

Φνλίίόεω  Έταρον,  μίγα&υμων  άρ/or  Έπίκΐν 

Atque  alii  tres  Epeorum  dnces  inveniimtur  XIII  691,  2: 

αντάρ  ΕπΗων 
Φνλίίόης  τί  ΏΙ4γης3  αμφίων  τί  Λραχίος  τί 


25   Quamquam  ipse  Medo  II   716—727   Philoctetae  Lemfli  relicti  exercitui  praeest. 
Podarces  autem  fimtzis  Protefilai  turniae  II  695—707. 


39 

qui  non  solum  Eleis  Epeis  praesunt  sed  etiam  insularum  Echinadum 
II  625- -8: 

oV  d'  Ικ  ζ/ονλιχίοιο  Έχινάων  S'  ίεράων 
νήσων,  αΐ  ναίονσι  περην  άλας  νΗλιόος  αντα, 
των  avSy  ηγεμόνευε  Μεγης  ατάλαντος  "Άρψ 
Φνλείόης  κ.  τ.  λ. 

Summam  igitur  si  facimus  rerum  in  extrema  parte  opusculi  nostri 
explicatarum,  regem  liabemus,  quem  consueto  more  filius  sequitur.  Sed 
diis  populisve  invitis  facile  fieri  potest,  ut  regnandi  potestas  ad  alium 
quem  fortissimum  principem  transeat,  qnia  potestatis  regiae  fundamen- 
tum  est  fortitudo.  Neque  solum  unum  regem  sed  etiam  duos  consan- 
guineos  et  plures  nullo  sanguinis  vinculo  coniunctos  extitisse  accepi- 
mus.  Quos  plures  saepe  uni  maiori  subditos  fuisse  probare  studuimus, 
neque  tamen  negavimus,  inveniri  plures  dignitate  nullo  modo  diiudi- 
cata.  Quam  ob  causam  restat  ut  vel  concedamus  latius  regiae  potesta- 
tis  fines  patuisse,  vel  inter  principes  et  reges  non  multum  differentiae 
intercessisse.  Γη  quibus  difficultatibus  explicandis  multi  viri  docti  sae- 
pius  professi  sunt,  distare  inter  se  Odysseae  reges  atque  Iliadis.  Prin- 
cipes  enim  plus  valere  in  Odyssea,  neque  reges  vereri  eorumque  fami- 
liam,  ut  vel  ius  hereditarium  non  magni  haberent.  Inter  quos  viros 
doctos  Lessmannus  in  dissertatione  citata  populo  quoque  plus  in  Odys- 
sea  tribuit  quam  in  altero  carmine  his:  „Si  quid  vero  populo  conce- 
dendum  est,  id  potius  in  Ithacensium  Pbaeacunique  civitatem  cadit, 
quippe  quae  aliter  fuerit  constituta  et  mutata  iam  rerum  publicarnm 
forma  ad  seriorum  temporum  rationem  propius  accedat."  Non  muta- 
tum  autem  civitatis  genus  sed  reipublicae  conditio  efficit  ut  iliadis  rex 
validior  evaserit,  quia  bellum  omnibus  temporibus  leges  graviores,  pote- 
statem  maiorem  praestat,  quo  Aristotelis  quoque  dictum  spectat  πάρ 
γάρ  εμοϊ  θάνατος.  Neque  tamen  ipsius  Homeri  Agamemno  verus  rex 
cum  historiae  factis  consentiens  est  habendus.  Etenim  rex  quem  vide- 
mus  curis  et  perturbationibus  vexatum,  subsidiis  atque  rationibus  non 
multum  valentem,  qui  multa  facturus  est ,  pauca  efficit ,  quem  nulla  fere 
potestate  hi  versus  demonstrant  II  72 : 

αλλ'  άγετ'  αί  κεν  πως  d-ωρήξομεν  νιας  Αχαιών  κ.  τ.  λ. 

is  quo  iure  summam  imperii  sibi  vindicare  ausus  fuerit?  (E.  Curtius, 
Gr.  Gesch.  1.  Bd.  p.  123.    Schom.  p.  22.)    At  sine  dubio  Agamemno- 


40 

nis  potentia  olim  latissime  patuit,  cuius  ex  nomine  gentili  insula  no- 
men  duxit  usque  ad  nostrum  tempus.  Pelopidae  autem  semper  magni- 
tudinis  causam  protulerunt.  Fabulae  enim  antiquissimae  atque  rerum 
fama  clarissimam  stirpem  regiam  ex  Asia  ducimt  (Preller,  Gr.  Mythol. 
II.  Aufl.  2  Bd.  p.  379,  382,  3.)  Tlmcydides  haec  I  c.  9:  λέγονα  δέ 
και  οι  τα  σαφέστατα  Πελοποννησίων  μνήμβ  παρά  των  πρότερον  όεόεγμενοι 
Πέλοπα  τε  πρώτον  πλη&ει  χρημάτων ,  α  τλ&εν  εκ  της  Ι4σίας  ϊχων  ες  αν- 
θρώπους απόρους,  όύναμιν  περιποιησάμενον  την  επωννμίαν  της  χώρας 
έπηλύτην  οντά  όμως  σχεΐν ,  και  ύστερον  τοις  εκγόνοις  ε'τι  μείζο)  ξννε- 
νεχ&ηναι. 

Neque  ininus  vasa  picta,  ex  quo  tempore  Paridem  Asiaticum  ex- 
primimt,  ex  eo  Pelopcm  praebent  viruni  iuvenilem  pulehrum,  Asiati- 
cum.  De  divitiis  autem  huiusce  familiae  regiae  non  solum  Thucydides 
narrat,  sed  etiain  famae  non  ignotus  est  rex  πολνχρνσοω  Μυκήνης 
(cf.  3,  305;  VII  1S0;  Χι  46.  Preller,  II  p.  384,  387  annot.  3  et  4. 
Curt,  Gr.  Gesch.  I  381.) 

Quam  ob  causam  famam  veram  esse  putamus,  ex  qna  Pelopidae 
principes  Phrygiae,  cuius  terrae  religioni  magnae  deum  matris  Tanta- 
lum  coniunctum  videmus  (E.  Curtius,  Gr.  Geseb.  I  77.)  sunt  habendi, 
qui  Asiam  deserentes  Pisam  Elidensem  occupavenmt,  postea  vero  pla- 
nitiem  Argoruui  cum  urbe  et  arce  Mycenis  (Curtius  a.  1.)  Cui  rei  ma- 
ximum  momentum  tribuenduni  est.  Tbucydides  enini  narraverat  curu 
magnis  divitiis  Pelopem  ex  Asia  venisse.  Magnae  autem  divitiae  illis 
temporibus  Asiaticos  populos  Graecorum  consangoineoe  iam  eruditiores 
fuisse  quam  Graecos  germanos  probant  Eo  non  solum  divitiae  spe- 
ctant  sed  etiam  ipsae  ruinosae  Mycenae.  Portam  euini  per  quam  Aga- 
memno  velut  triumphans  in  bellum  Troianum  est  provectus  (Gell,  Pro- 
bestiicke  der  Stadtemauern  des  alten  Griechenlands  Tai.  VIII,  Erklar. 
p.  17.)  marmore  viridi  duo  Icones  tuentur.  Leones  autem  Ebeae  sive 
Cybelae  non  solum  sancti  sunt,  sed  etiam  leoues  portae  cnstodes  Orien- 
tis  terrarum  proprii  sunt  habendi.  Neqne  minus  leonum  corpora  ob 
artem  statuariam  orientis  partes  protitentur.  Assyrioram  enim  vasa 
aenea  et  res  caelatae  animalia  demonstrant  corporibus  longis,  quos 
quidem  leones  licet  vocare,  neque  tamen  veri  sunt,  quippe  qui  non  na- 
turam  sequantur  sed  ex  consueto  more  a  posterioribus  tradito,  siut 
facti.  Atque  cadem  animalia  nostri  leonee  snut.  Columna  antem  — 
reiicimus  enim  multorum  virorum  clarorum  doctas  cohimnae  interpreta- 


41 

tiones  —  non  alia  est  atque  illae  quae  inveniuntur  in  sepulcrorum  mo- 
numentis.  Babyloniorum  quoque  et  Assyriorum  splendorem  ornationis 
artes  imitantur  et  Agamemnonis  thesaurus  vestigia  parietum  aere  ar- 
dentium  usque  ad  nostrum  tempus  servavit.  (0.  Miiller,  Handb.  der 
Archaol.  der  Kunst.  III.  Aufl.  §.49.  Liibke,  Gesch.  der  Archit.  3.  Aufl. 
p.   100  ann.  2.) 

Neque  minus  originem  Asiaticam  columnae,  quae  in  primo  aditu 
sunt  inventae,  et  colore  vario  et  ornatu  formarumque  mollitie  produnt. 
(Vide  apud  Ltibkeum  columnam  depictam  in  pagina  citata,  cui  nume- 
rum  64  adscripsit.)  Quam  ob  causam  cetera  quoque  rudera  ab  Elgino 
illo  loco  inventa,  optime  Phrygiam  patriam  profiteri  credimus,  ubi  si- 
miles  sepulcrorum  exstructorum  frontes  nostro  quoque  tempore  exstant. 
(Ersch  und  Gruber,  Encykl.  Bursian,  Gesch.  der  Griech.  Plastik 
p.  393.) 

Eeges  igitur  Pelopei,  quorum  urbs  Mycenarum  tempore  heroico  in- 
ter  Graecos  non  niinus  eminebat  quam  artium  florentium  aetate  ipsae 
Athenae  (E.  Curtius,  Pelop.  II  p.  401.)  peregrini  sunt  qui  divitiis  et 
artibus  patriam  eruditiorem  (Curt.,  Gr.  Gesch.  I  288,  416)  fuisse  pro- 
bant.  Itaque  intelligmius  cur  hi  reges  peregrini,  quibus  Lydorum  lin- 
gua  tyrannorum  nomen  adscripsit,  alia  potestate  praediti  fuisse  debue- 
rint.  Mycenis  enim  regem  fuisse  necesse  est  divitiis  maximis  valen- 
tem  et  multis  servis,  quibus  rebus  peregrinus  princeps  eo  facilius  Grae- 
corum  exercituum  snmmus  dux  existere  poterat,  quod  mores  eruditi- 
ores  non  sunt  seiungendi  a  maiore  arte  militari.  Nos  autem  rebus  de 
Agamemnone  explicatis  ob  eam  causam  summum  momentum  tribuimus, 
quod  hi  tantum  reges  alia  potestate  duos  Homeri  locos  explicant.  Me- 
nelaus  enim  Ulixem  donaturus  est  urbe  4,  174  —  7: 

και  χέ  οι  *Άργύ'   νάβοα  πάλιν   και   όώματ'  ϊτεν'ξα 
Ι'ξ  Ί&άκης  άγαγών  συν  κτημασι  και  τβκεϊ  ω 
κ.  τ.  λ.2  6 

Agamemno  in  Iliade  eadem  Achilli  promittit  IX  149,  153 — 6: 


26  Non  intelligiinus  cur  Menclaus  promiserit  quae  nuiiquam  sit  facturus;  in  fabu- 
laruin  carmine  poeta  non  omnia  movendoram  animorum  causa  fabulari  potest  —  quae 
leguntur  apud  Ameis,  edit.  in  pag,  102. 


42 

"πτα  δε   οι  δώσο)  ενναιόμενα   πτολίε&ρα 

κ.  τ.  λ. 
πάσαι  δ}  εγγνς  αλός,  νέαται  Πύλου  ήμα&όεντος* 
εν  ό,  άνδρες  ναίουοι  πολύρρηνες  πολυβονται 
ο"  χέ  ε  δωτίντβιν  &εόν  ως  τιμήσονσιν 
χαί  οι  υπό  σχήπιρω  λιπαράς  τελεουσι  &ε'μιστας. 

Quam  ob  cansam  Schoemannus  dicit  fieri  potuisse  ut  ad  poetas 
fama  rerum  Peloponnesiarum  longe  aliter  constitntarum  sit  perlata 
(Schoem.  I  p.  35.)  Ithacenses  autem  et  Phaeaces  si  mitiores  reges 
praebent,  quorum  potestas  non  illo  modo  latissime  patuit,  apud  quos 
rex  est  primus  inter  pares,  si  cum  regibus  nobiles  comparamus ,  nobis 
verae  potestatis  regem  demonstrant  cum  historiae  fide  consentientem. 
Neque  affirmare  dubitamus,  hanc  Ithacensium  et  Pbaeacum  regum  po- 
testatem  quadrare  in  germanos  Graecorum  reges  omnes,  ubi  non  anti- 
quiores  incolae ,  rudiores  illi  quideni  servi  sunt  facti  (compar.  Th.  Momm- 
sen,  Rom.  Gesch.  II.  Aufl.  I.  Bd.  S.  70.)  aut  reges  peregrini  maioreni 
potentiam  maioremque  dignitatem  explicaverunt.  Quibuscum  gennanis 
regibus  Graecis  optime  consenthmt,  quae  apud  Taeitum  in  Germaniae 
libro  legimus,  capite  septimo:  „Reges  ex  nobilitate,  duces  ex  virtute 
sumunt.  Nec  regibus  infinita  aut  libera  potestas,  et  duces  exemplo  po- 
tius  quam  imperio,  si  prompti,  si  conspicni,  si  ante  aciem  agant,  ad- 
miratione  praesunt." 

In  contionibus  autem  regis  parvam  potestateni  cognovimus  ex  ca- 
pite  11  citato. 

Apud  Germanos  igitur  reges  fortitudine  fere  omnia  praestant,  pru- 
dentia,  reges  qui  ex  nobilitate  prodierunt  divitiis  et  comitum  magmtu- 
dine  insignes  (H.  Leo,  Lebrb.  derGesch.  des  Mittelalters,  I.  Th.  p.  33. 

Si  consideramus  Germanoruni  civitatem,  in  qua  sont  nobiles  et 
ingenui  vel  liberi  cives  (loh.  Scherr,  deutsche  Kultnr-  und  Sittenge- 
schichte  II.  Aufl.  p.  38)  recordamur  Graecorum  civitatis.  Apud  Aga- 
memnonem  enim  principes  in  concilio  inveniinus,  qui  per  se  reges  suo- 
rnm  populorum  in  bello  Troiano  nihil  aliud  valebant  quam  Alcinoi  prin- 
cipes  aut  Ithacensiuni  nobiles,  qui  populi  primores  sunt,  praeter  quos 
alii  nobiles  malti  et  liberi  vel  ingenui  semper  floruenuit. 

Aristoteles  autem  nobis  dixerat  heroico  tempore  reges  volentibus 
civibus  exstitisse,  Tacitus  Germanorum  reguni  creandoruin  modum  tra- 
diderat,  apud  Romanos  penes  cives  quoque  eivitatis  siuuma  res  erat  ut 


43 

haud  dubie  apud  omnes  antiquissimos  Indogermanorum  populos  (Momm- 
sen,  Rom.  Gesch.  I  p.  72)  quibus  perspectis  civitatem  homericara  sic 
constitutam  fuisse  putamus. 

Reges  potestatem  non  liberam  agunt,  quam  adepti  sunt  fortitudine 
belli ,  in  concione  facundia ,  divitiis ;  nobiles  in  omnibus  fere  rebus  re- 
gem,  qui  primus  est  inter  pares,  aequant;  potentia  autem  populi, 
cuius  in  consensu  et  regem  potestas  et  principum  auctoritas  nixa,  ex 
verbis  oraculi  Delphici  explicanda  est  (Lyk.  c.  VI  Plut.)  δάμφ  ό£  τάν 
κνρίαν  ψιιν  και  κράτος. 


~^     . 


! 


V  Ι  Τ  Α. 

Natus  sum  Iohannes  Albertus  Erdmundus  Veckenstedt 
in  vico  Ierichovensi  cui  nomen  est  Vehlitz,  ubi  pater  etiam  nunc  pa- 
storis  evangelici  munere  fungitur.  Mater  dilectissima  anno  ineunte  diem 
obiit  supremam. 

Litterarum  elementis  imbutus  deinceps  Parthenopoli ,  quod  vocant 
Domgynmasium  frequentavi,  rectoribus  Wiggerto,  Horkelio,  qui  vir 
praeclarissimus  praematura  morte  cessit  e  vita.  In  academia  Halensi 
atque  Berolinensi  scholis  interfui  philologicis ,  philosophicis  aliis  per 
quattuor  annos,  nec  minus  artibus  omnibus  privatim  semper  vacui.  Vi- 
ros  audivi  illustrissimos  Bergk,  Bernhardy,  Leo,  Erdmann, 
Schaller,  Conze,  Haupt,  Mommsen,  Muellenhoff,  Trende- 
lenburg,  Geppert,  Friederichs  alios.  Seminario  philologico  so- 
dalis  addictus  fui  Halis,  archaeologico  Berolini,  Halis. 

Quibus  viris  omnibus  gratias  ago  quam  maximas. 


THESES. 


I.  Apnd    Pollucem  Α.  252  ex  mea    coniectura  scribendum 
est :   h>   ω  όέ   6   ρ  ν  μ  ο  ς   ένήρμο<Τται   ελνμα    κ.    τ     λ 

II.  Ιώ  Tacit.  Germ.  c.  XV  init.  codicum  lectionem:  quo- 
tiens  bella  non  ineunt,  η  ο  η  multum  venatibus,  plus 
per  otium   transigunt  defendo. 

III.  Apollo    cvri     no*  *ates    Belvedere    cognomen    dederunt, 

a  i  g  i  d  a   gerit. 

IV.  Thorwaldsenianae  tabulae  quae  Alexandri  pompam  exhi- 

bet,  laus  suramae  artis  tribuenda  non  est. 

V.  Holbenii  Virgo  Dresdensis  Iesum  puerum  in  am- 
plexu  tenet. 

VI.  Recte  Montesquieu  (Considorations  sur  les  causes  de  la 
grandeur  des  Romains  c.  XI)  II  n'y  a  point  d'  Etat 
qni  menace  si  fort  les  antres  d'une  conqu^te  que 
celui  qui  est  dans  les  horreurs  de  la  guerre  civile. 


LIBRARY  OF  CONGRESS 


1 

| 

0  003  046  475  8 


II  II  II  II II   II  1 1 II  II  III Ι Μ  Γ 
0  003  046  475  8