Full text of "Rhetores graeci"

See other formats

( οοσίς 


ΤῊΪ5 ἰδ ἃ αἰ 5 Ἰ[8] οορν οἵ ἃ ΒΟΟΚ [Πδ] ννὰβ ργοβογνοι [ὉΓ βο πογδι!οη5 οἡ ΠΌΓΑΓν 5ΠΟΙνο 5 ὈΘΙΌΓΟ Ἰξ νυ 5 ΘΔΓΟΓΠν βοαπηοα Ὀν ΟΟΟρ]ο ἃ5 ρᾶτί οἵ ἃ ργοΐθοι 
ἴοὸ πιᾶκο [ἢ νου! 5. ῬΟΟΚ5 (ἰἸβοονογαθ]ς οπ]Ϊπο. 

Τι Πὰ5 βιιγνῖνοα Ιοπρ ὁποιιρῇ [ῸΓ [πο ΘΟργγίρῃι το ΟΧρίγο 8Π6 (ΠῸ ΒΟΟΚ ἴο οπίογ {πὸ ρα ΠΟ ἀοπγαΐπ. Α ΡΌΡΙο ἀοπηαίη ΒΟΟΚ 15 ὁπὸ {Πδι ννὰβ πονογ βιδήθοι 
ἴο οορυτίρἢϊ οΓ νΠοβο ΙΘρᾺ] ΘΟρυγΙρῃϊ ἴογπὶ Πὰ5 οχρίγοα, ΔΝ ΠΟΙΠΟΓ ἃ ΒΟΟΚ 15 ἴῃ [ΠῸ ΡΌΡΠΟ ἀοπηαη πλὰν νΆΓΥ ΘΟΙΠΙΓΥ [0 ΘΟμπίγν. ΡῈ]1ο ἀοπηαίη ΒΟΟΚ5. 
ΓΟ ΟἿΓ βαίονναγϑ ἴ0 [Π0 ραβδί. γοργοβοηιίηρ ἃ ϑνθΆ ἢ Οἵ ΠΙβίογυ. οὐ]ίιτο ἀπ Κπον]οάρο {Πᾶ1᾿5 οἴϊοη (Ποῖ τὸ ἀἰβοονοτ. 


Μᾶγκβ, ποίδιϊοηβ ἃΠᾺ4 Οἴ ΠΟΥ Π]ΔΓΡῚ ΠΑΠ1ὰ ργοβοηΐ ἴῃ [ΠΟΥ ΒΊΠΔ] ΝΟ πιο νν}}} ἀρροὰγ ἴῃ (ἢ15 ΠΙΟ - ἃ το πη πο ΟΥ̓ (Π15 ΒΟΟΚ᾽ 5 ΙοηΡ Ἰοιγπον ἴτοπι (ῃς 
ῬΌΡΙΒΠΟΓ τὸ ἃ ΠΠΌΓαγν ἃΠ4 ΠΠΑΠ]Υ ἰὸ γοιι. 


ἴϑαρε βιυ  ο! πε5 
Οὔὐοριῖο 15 ργουα [0 ρδγίπογ νυ] ἢ ΠΡγα 5 τὸ ἀἸρῚΖο ρα Π1ο ἀοπιδῖη πιδίογ!ἃ]5 ἃΠα πηᾶΚο [ΠῸΠῈ νυ] ἀοἸν Δοοοββ 16. ῬΌΡΠ]Ο ἀοπγαὶη ΒΟΟΚ5 ὈΟΙΟηρ ἴὸ (ῃς. 


ῬΌδΙΪς ἃΠα νν ἃγο ΠΊΟΓΟΙΎ {ΠΟῚΓ ΟμβιοαἸᾶη5. ΝΟνΟΓ ΠΟΙ 55, [Π15 νΟγΚ 15 Οχροηβῖνο, 50 ἴῃ Ἵγάου 0 ΚΘῸρ ργον! πρὶ (Π15 γοβοιγοο, ννο Πᾶνο (Κη βίορβ ἴὸ 
Ῥτγονοηΐ ἄθιιδο ὈῪ ΘΟΠΙΠΊΟΓΟΙΔΙ ραγΪο 5, ἱπο! μα Ἰηρ ΡΙΔοΙηρ ΤΘΟΠΠΙΟΔ] γοβιγ οι ἢ5 Οἡ δι οπγαίοα αμογγίηρ. 


Δ 150 δβΚ {Πᾶΐ γοιι: 


Ἔ Μακε ποη- ομιηιθγοὶαὶ τι56 Οὗ 16 ἢ ]65 Νς ἀσβίρποα Οοόρ!ς ΒΟῸΚ ϑοάγοῃ [ῸΓ το Ὀ. ἱπα  ν] ἀι8] 
Ῥοβοηδὶ, ΠΟη-ΟΟΠΊΠΊΟΓΟΪΔΙ ριΓρΟΒ085. 


ἈΠ4 ννῈ τοαιοϑβί [Πα γοιι τβ6 (Ποβς Π]Ο5 [ὉΓ 


Ὁ Κεῤγαίη ΠΌπι απτοπταῖθα ψιθγγίηρ ΤῸ ποί 50Π6 διιοπιαίοα αιογίοβ οἵ ἂην βοτί ἰὸ ΘΟ Ρ Θ᾽ 5 βυβίοπη: ΠῚ γοῖι ἅγὸ οοπα ποι Γοβθάγοῃ ΟἹ πη Πίπο. 
ττηδηβ]ίοη, Ορεϊοα] ΟΠαγδοίογ ΓΟ οορ ΠΠΟῚ ΟΥ ΟΙ ΠΟΙ ἀγοὰβ νυ ΠΟ ἃροΟ 55 (0 ἃ Ιᾶγρο ἃπηοιηΐ Οἵ τοχὶ 15 ΠΟΙΡΓ], ΡΙοάβο οοπίδοι τι5. ΝΥίς ὁποοιγαρο (ΠῸ 
ἀιδο Οἵ ριδ] 1. ἀοπγαίῃ πηδίο γα }5 [ῸΓ [Πο56 ρι!ΠΡΟ565 ΔΠᾺ πηὰν δ 806 ἴὸ ΠΟΙρ. 


Ἢ Μαϊπιαϊΐη αἰγὶ ριΠοη Τῆς ΟΟΟρο “να ογπηαγκ᾽᾿ γοῖι 566 Οη ΘΔΟἢ ΠΙῸ 15 ΘβΒΟΠΕ18] [ὉΓ ΠΙΌΓΠΉΪ Πρ ρΘΟρΙΟ ἃθοιι {Π|5 ργο]θοῖ ἀπα ΠοΙρίπρ πο πὶ ἢπα 
ΔαΘΙΙΟΠΑ] πηδίογί]5 [πγοιιρῃ ΟΌΟρΡ]ο ΒΟΟΚ ϑράγοῃ. ΡΊοαβο 40 ποί γοπηονὸ Ἰ{. 


Ἔ ΚΘῸΡ ἱἰ ἰόραὶ ΜΝ ΠΝαΐονου γι τιβο, ΓΟΠΙΘΠΊΒΟΥ {Πα γοῖϊ ἃΓῸ ΤΟΒΡΟΠΒΙΒΙΟ [ῸΓ Θηβυγίηρ {Πὰὶ νυ δὶ γοιι ἄγο ἀοηρ ἰ5 ΙθρΆ]. [0 ποῖ ἀββιιπηο (Παΐ {5 
Ὀροδιιβο ννο ΒΟ ίονο ἃ ΒΟΟΚ [5 ἴῃ ἴΠ ρΌΡΙ1Ο ἀοπηαίη [ῸΓ πιβογβ ἴῃ ἴῃς ὈΠπΊιοα Βιαίο5, (παΐ [Π νου 15 150 ἴῃ (ῃς ρῈ]1ο ἀοπηαίη [ὉΓ ᾿βοΓβ ἴῃ Οἵ Ποῦ 
οοιηίῆοδ. Δ ΠΟΙΠΟΓ ἃ ΒΟΟΚ [5 5{ΠΠ] ἴῃ σορυγίρῃϊ νάγίο 5 ἔΓΟΠῚ ΟΟΙΠΙΓΥ [0 ΘΟμΠίΓγ, ἈΠ ννο ολη ἴ ΟἸΤΟΓ συϊάδπος οἡ νυ ΠΟΙ ΠΟΙ ἂηγ Βρθοῖῆο τ5 οἵ 
ὯΠΥ Βρθοῖς ὈΟΟΚ ἰ5 ΔΠΠοννοα. ΡΊθαβο 40 ποί ἀββιιπις {Πᾶϊ ἃ ὈΟΟΚ᾽ 5 ἀρροάγαπος ἴῃ ΟΌΌρΙς ΒΟΟΚ ΒΘΆγΟῃ ΠηρδΠ5 1ἴ ΟΠ Ὀ6 π50(] ἴῃ ΔΠῪ ΠΊΔΠΠΟΓ 
ΔηγννΠοτο ἴῃ {πὸ ννογ!. (οργγῖρηι ᾿π τι προπιοπί ΠΔΌΠΠν οὰπη Ὀο αυο βονοτο. 


ΑΡοιυΐ Οοορῖο ΒΟΟΚ Βθάγοῃ, 


Οὐορ θ᾿ 5 πηἰβδίοη 15 [0 ὀγρδηΐζο [Π6 ννου 45. ἱπΓογπηδιοη ἃπα 0 πηᾶκο ἰΐ πΠΙ νογβ  Πν ΔΟΟΘΒ5ΙΌ]6. ἃπα τ50 Ὁ]. Οὐορ!ς ΒΟΟΚ ϑθάγοῃ ΠΟΙΡΒ ποδάρια 
αἴβοονογ [πο νου! ᾽ 5 ΒΟΟΚ5 ννΠ]]ς ΠΟΙρΙ πρὶ Διί ΠοΓβ Πα ΡΠ 5ΠῸΓΒ γοδοῃ πονν δι Ἰοποῦβ. Ὕοιι οδπ βοάγοῃ (Πγοιρῇ [πο [ὉΠ] τοχὶ Οἵ (Π]5 θΟΟΚ οἡ (ἢ ννοῦ. 
αἰπεερ: 7 ΈΘΟΚΞ. σοοα16. σοπι] 


συ οἷ -ὙΘ δὲ: ἰΖαεῖ.ς 
β ἐμεροχχ εἰ Λρρῖρκν. Ἰῦαοξϑο δ έθς 


ἘΧΤΒΑΟΥΤ ΕΒΟΜ ΤῊΣ 


ἫΝ ΒΎ-ΤΑΑΝΝΞ 


τ κόβουν ψειζῶν χιννο δ 
7 ἈΝ 


ΑΒΘΒΟΟΙΆΤΙΟΝ ΝΟΣ 


χὰ 0Ρ δᾺΝ ΕΒΑΝΕΙΒΘῦ. τ 
) 
δῷ ΤΗΐς Βοοκ παγθοὶ ΡΊ Το θα. λὺν 


θΘ 
( 9) 
ὉἋΧ 1 ἘῸΡ δε ἄδγ Κορ ονὸνρ ἰδ αὔονο {ἰπ6, ἐμ | ἣν.) 


ΗΝ ΜἝ ΜΠ] ὍὈ6 βυθίδος (ο ἃ ἰογίοϊἐ οὗὨ ὅνο ᾿ Ν ἢ 
Ζ ὉἋ σρμΐε, 2 ᾿ Δ 
] Τ ἃ ΣῈ οὗ 56 γοϊυσηθ θὸ ἰπὐιιχο ΟΥ̓ ]οβέ, 

: }} πὸ καιιδ ἴο Ὅ6 τηδᾶθ ροοὰ ἕο ἐμ6 ἡ Ὀγασίδα. ᾿ ) 


““΄ 17 ἃ νου] πὴθ ΟΥ̓ΤΙΩΟΙΘ οὗ ἃ Βοΐ οὗ ὈΟΟΚΙΒ ἈῸ ! οἷ 
νΣι ἰπ)ιτοᾶ οΥ Ἰοπί, ἐμ 711 να]ὰο οὗ ἐδ βοῖ τισβέ ᾿ β Ὃ 
ν ΄ 
} | 6 δία ΝΕ Ν ἊΚ 
“«“ ; 
ἐδ: ῬΙδδΒ.. ...... 8. ὁῦΘΞ. δ 
ΝΙΝ πος | ᾧ 


ΚΠΕΤΟΒΕΝ ΘΒΛΕΘΙ 


“ ἘΧ 


ΒΕΟΘΟΟΘΝΙΤΙΟΝΕ 


ΝΠ ΤΣ 
ἘΣ ἘΑΛΉΒΙΣΟ ᾿ 
: νῷ τ 


ΨΙΡΒΙΑΒ 
ΒυμΜρτιΒῦϑ ΕΤ ΤΥΡΙΒ Β. 6. ΤΕΌΒΝΈΕΒΙ. 
ΜΡΟΌΘΟΙΙΙ. 


- 4.4.0.313, 
ΑΡΒ 4235 1898 


Φ 
. ἃ 


ΥΙᾺ0 ΒΟΟΤΙΒΒΙΝῸ 
ΠΙΝΤΙΑΝΟ ΕΒΕΠΙ. ΜΙΝΘΜΗ 


5. ΡΕΙ Ρ. 


ΓΕΟΝΑΒΌΒ ΒΡΕΝΟΘΕΙ͂. - 


Γ[ιρτατίυμι, Βοῃοϑϊϑϑιηγαηὶ νίτυμῃ,, τη π8. αἱ ΘΥΔΘΟΟΓΌΙΏ ΓΠ6- 
ἰοσὰμπη ΟΟΥΡῸΒ ἰγἰθυ8 σΟΙΡΓΟμοηἀογοίοσ νο]υμ ηἶθὰ8, ταὶ ἀοίε- 


τοηίοῃ ΤῈ, οἱ ἰηροηΐο οἱ ἀοοίγίηα Ὀγϑαϑίδηίθιῃ π16 115 ΟΝ Ρῖο- - 


ν]ηοίδπη δάμη! ηϊδίγαϊυγυμι 6886 δου οσοπὶ ἴθοὶ, οἱ 6 058 ἀσύμ- 
βολος δοΐγοπι, ΤὨθι δε ρᾶτᾶρηγαβθβ οί] ; 118 Δ! εὰ8 ἰπδίδπδβ εἱ 
ΤΗδπηἰβίϊαμα 86 δα 8 τοίου θυ8 οχουϑυσαπι 6586 οἱ Ατίβίοίβὶβ 
ἃγίθπι αἱ δάάογθηι δάπογίδηβ, τὴ8 υἱ οὔυβ δαυᾶ ᾿ἰυσυηάυσῃη 6οΓ- 
ν θὰ 5 ἱπροΟ  ΓΘτα τιον ; Προ ηἰ 8 δηΐπη ΤλΘ ἴῃ ΡΒΙΟΘορ ὶ 


50. ρ[15 αυδηὶ ἴῃ τμθίοσυτη Πυρῖ8. νουβαῦὶ ΟῚ ΠαρῸ. Ναίυγδιθιι᾿ 


ἀϊςθηάὶ δου! αίο πὶ 4υ8 ΓΑΊΊΟΠΘ νοίογθϑ δάϊανογηΐ, ορίϊηθ 6 ὅ1δθ- 
οἷ8 ἰὈγ8 ἀοοοὶ 185 αυὶ δὰ ΑἸοχαπάγυπι βουὶρίῃβ 6856 ἀϊοϊϊαγ, 6 
αι ἢ8 νθγο αυἱ δὰ Ἠογοηηϊαπὶ οοπιροβίίᾳ8 οβδί, ἱ{Πυἀ 5ὶ Ουϊηι!- 
᾿δηαπὶ ΒΘαυϊπηυῦ, ΑΠδχὶπηθηϊβ, μος ἴοτίδ556 θοάθιῃ δυίογθ Ουϊη- 
{Π|Πἀπὸ Οοτηϊβοϊϊ ορυ8. Ηδηο διίοπι [Ὁγθηβοπὶ οἱ ἰβοογαίθϑιῃ, [5 
ΘηΪπὶ ρ]υγΓ τη. ἰῃ 68 ἸΔθογανΐ, ἰηνια8 Οἴσογο, ἀ6 Ἰηἀυκίγα Ουϊη- 
{Π4η05 Θοπῃμπρηίαίαᾳ5 οϑί. Αὐ]βϑίοί 68 τῃοίογσδιη ἃγίοη 6 ρῃ1|0- 
50ΡΒῖ86 [οηἰρὺ8 ἀογίνδηβ ἰάαὰθ δρθηβ, υἱ αυοᾶ ἴῃ Οοδιι8]5 ΝΘΓῸΠῚ 
Δυὶ [ἀἸδυπὶ 68856., νὰ οἱ τγαἰϊοηθ ἰηἀδραγοίαγ, νἱϑηὶ αὐυδ6 ἰηρτο- 


ἀϊοηάα 6βϑοὶ, ἀδιηοηβίγανι. Ηδης Ατὶβϑίοί σαι οἱ ἘΠ] Οβορῃδπηι 


Δτίοιῃ, ᾿ἰθογίδία 6 ἴΌτῸ ἰηΐου ρᾶγίοίθ8 ἀθρυϊβα, βϑουΐδ βϑί, αυϑιῃ 
, ΔῈ 


» 


ΙΝ . ΡΒΑΕΒΕΑΤΙΟ. 


Πδυᾶ ἱπορία βομοϊϑίίοδηι ν 6] Ηθυπορϑηϊδηδηὶ αἰχοτῖθ, ἤΟΠ 
᾿Ηδειηορθηδ5 δὰ ἰηνθηϊ,, 56 αυοᾶ νοίθγοϑ οἱ γϑοθης! ἢ 65 
λα ἀοτῃ. ψοβϑίαπι οἰὰς δγίθιῃη αἀἰρῆϑηι σθηβορδηΐ αυδηὶ α6 
τοηΐ δίαμ. ᾿πἰοτρτγοίδυθηίγ, πραὰθ αϑὺ} ἂρίδῃι οἰ ἰη(ο!]θοία 
οἰἴθλ δίᾳιῃθ ᾿τηροάϊίΐδιῃ!. Ἐχ πος ρϑηῆθία ἴβγα ογηΐϊα 4186 ΤῈ 
τμοίογαμη βυηΐ βογίρία, τυ. ογαπὶ αυἱ βδηδιῃ δηϊίαυοτα 
ἰοιη΄ ργδοίοσγθηΐ, ἱηνθηϊαπίωῦ ἰδηθη οἰΐδηι ἰῃ ἤδε ἰαγρᾷ πὺξ 
ϑοροία ἀυδ6 ἡοη πορ]ροηᾶδ νἀοδηΐαγ, ΠὈἔ δὶ τηδίουϊοὶ οἱ! 
{ἰηπιἰ8ᾳ6 τηϊηϊηι! βαηΐ δοϑγηδηάϊ, 1[ἰὰ τηΔρῺ! ἰδοϊαη δ αυδθ᾽ 
τηδχίηηθ αὐὑ86 Βοουπμαϊ! βδυηΐ φϑηθῦὶβ. ΤΙΒΙ ψοτὸ ἤᾶθο τηϊϑὶ, 
ἼΤΌΟ ἱηροηίο ρ]υτίπιᾷ ἀθθοηΐ, ἐδαὰθ υἱ ἄρμθο δον ὰ8 πΟϑῖ! 
᾿ΠοΥῖβ ἴανοϑδϑ οἰϊδὰ δία οἴϊδπι τοῦο. ΝΑΙ. 


- ΡΒΑΕΡΒΑΤΙΟ. ᾿ ν 


Ι, ΑΒΙΝΤΟΤΈΕΙΕΝ. 


Ατἰβίοἱ 618 τθίοσίοα ἴδε 8018 ἀΐβηϑ οϑί, 486 δοουγαι ββίσηθ Ἄχ] 8}6- 
ἰᾳγ; ποὸ5 ΒοκΚΚοεὶ Θχθρ] τι Θμη0 1845 ἱἰίογτιηλ βθογβίμῃ οαἀϊίατη, ἴῃ 400 
ἰρδ ΡΙυΓο8 ἰοοῦϑ οογγοχογαί, δὰ νϑἰυβίάπι οοἀΐοοιι Ραγβίθηβοιῃ ἃ (1741) 
Γδηχίτηιιβ Θδάθηι γαίϊοπθ., αὐδηὶ 41} ἰὰ Ιβοογαίο οἱ Ὠϑιγοβίβθηθ βοουϊὶ βαηΐ ; 
ἤδῆὶ οἱ ἴῃ ΘΟΥΓΓΌΆΡΙΪΒ νου 8 πυΐπδ ᾿ἰγὶ μαπαὰ γᾶτο γουὶἰδι}8Β γοβίδηὶ νϑϑιὶ- 
ἰδ; εἰ νατ οἰδίθπι οορηονίπιυβ χ Υἱοίογῖο (ΒΙ0]. Μομ. 175), ἀαδἰβίογαο 
(θχουὶΐ 1820), ἀδηΐαᾳυθ εχ 'ρ8ο Βδιίογο χφυὶ ἀρ οπιΐα5. Πἰθσιιαι ἰγδοίανϊί, 
δεὰ ἴῃ τ0]6 ἀΐρογαπάβ ἱπίθγάυπι οοάϊουγῃ Ηἰίοταβ οοῃηπηίαβθα υἱάθίυγ. 
Μυΐϊὰ διοδίρυδ δὺϊ ἴα]88 ἱπιογργοίαιΐοηθ {Πα ἀποὶβ ἱπάϊοαία, πρὴ σοιηοίδ 
δπηὶ, αἱ 418 }18 8:1 ΠΟὉΪ8 ἰοχία8 ἰγϑαϊ08, δρραγοδὶ; οοίθσυτι ἀθ ῃοο Αὐὶ- 
βιοὐ6}15 Ορϑῦθ ὨΠΡῸΡ ἱπ οοπιηχθηίαίϊοπο δοδαθηϊοὰ (ρον ἀἶθ ἈΒοίουῖκ ἀ68 
Αγιβίοίβ 68, Αρημδηάἀϊαηρθη ἀθγ Κι Ὁ, ΑΚδάδιηνϊθ ἀδὺ ἍΝ. 1. ΟἹ. ὙἹ. Βά. 
Π. ΑὈΙΒ. 1851) ρίυγα ᾳιδ8 πὸ ρου ηθηΐ οχροβυϊῃίβ. 


1. Ἱ. . 


ἔϑρ. 1. ρμαρ. 8, 18 πεπορίκασιν] τιᾶτᾷ. Α, ΒΕΚΚοτυβ, πεποιήκε- 
σιν Ἰἰρτὶ. 20 γε νῦν] τε νῦν Ιἰρτὶ, βεὰ ρτανίυβ ἱπθϑί τηθηάυτῃ, αυοᾶ 
Ὧ0η ἀεί απ ΐ8 νοσοδθυ ] 8 τὰς κρέσεις, 56 δἀἀεοηᾷ[β Ροίΐτι8 καϑάπερ περέ 
τινας ἐν ἐνίαις γε ἰο]ἐπ8. 4, 18 οὐ κατὰ μέρος] 5᾽'6 πυροτγίηιθ 
ΒΕΚΚοταΒ, νυϊχοὸ δἀὰ. οὔτε περὶ τῶν παρόντων οχ 500 0. ἔπιο 8βοῖὶ- 
δοπάσπι οὐ περὸ παρόντων τὸ καὶ κατὰ μέρος. ραυῖϊο ροδβὲ δἰιδταίτυπι 
ἤδη δϑαπᾶδὶ, ρυΐο οτίυβι 29 δὲ Α, οοπῇ, 9, 1866, 8ὅ. 18, 1874. 
".2. 11, 1869. ". 85., ςοἰοτὶ ΠὈτὶ δὴ πιαρὶβ οχ τλόγθ Αὐἰ βίοι βι ὅ,]18 
εἴπομεν] ἀϊχίπιι8 ναὶ. ἰτηηϑὶ, εἶπον Ἰἰρτὶ ργδοίου δὐίογίβ ὑϑαηι. 
6, 10 αὐτοὺς] αὐτοῖς |ἰδτὶ, αὐτοὶ ναί. 7, 8 ὑγιᾶ] ὑγέαν νοεῖ. ἰγδη8ῖ, 

ὁδρ. 2. 8, 24 δι᾽ αὐτοῦ δὲ τοῦ λόγου Βοτὶρβίπιυαβ, διὰ δὲ τὸν 
λόγον Α, τῶν λόγων οοἰοτὶ, ΒΘ4Ό6Π8 νογθιι πιστεύουσιν (νεῖ, ἰγ. ΟΥ6 -΄ 
ἀΐ πὶ 5) βυβρεοίαπι, ἱπιθ!]}Π !οπάσπι εἰσὲν αἷ πίστεις 9, .ὅ ὁμοία] Α. 
τοὶ. (τ. ὁμοέωμα οεἰοτί. 7 πῶς ἔχει πὰς ποῃ φῬουιίηθηὶ. 11 ἀναλυτι- 
κοῖς Ὀϊοηγεδίυδ δὰ Απιηι. 7. διαλεκτικοῖς ᾿ἰὈτὶ, οὐ Αὐἱβίοίοϊθβ τῇ δια- 
λεκτικῇ βου ρβίββοι. 18 ὁμοίως] Ὀἱοηγβίαβ, Α, ναοὶ. ἰγ, ἔχει οαἰουὶ δά- 
ἀππί. [δ νοῖδὰ τὸ δὲ φαινόμενον --- συλλογισμὸς Ὀϊἱουγδίυβ Βογνανίϊ, 

19 οὐδέν] Α. τοί. (τ. οοἰετὶ πῶς δἀάυπιὶ οἴπὶ Ὠἰοηνβίο αἱ νἰ ἀοίατ. 20ηὴ 

Ροβὶ ἀνάγκη πο8 ἱπδεγυΐπιυβ, 21 ὁτιοῦν) ὈϊοηγδίυβΒ, ὁτιοῦν ἢ ὄντι- 
ψοῦν Ατί βίοι 6158 ᾿δτῖ. 10,10 δὲ] ἱπιὸ δή 11, 1 ὡς τὰ πολλὰ] 
πιο οἷς ἐπὶ τὸ πολὸ 12, 82 πάντας] παρὰ πᾶσιν Α. 18, 8ὃ μέ- 
ϑοδον τῶν συλλογισμῶν τηαῖα τεροίἱϊα. ὅ τοὺς ἀκροατὰς] ἱπιο 'ρ808 
οΥδίουαβ. Ι 

ἐδΡ. 8. 14, 8 εἴδη] ἱπιο γένη, αυοὰ 6χ ργαθοθᾶθηι θ8 ἐῃ 16} Πὰν. 
10 δγιΐςι!οβ οπιὶ. ἀτερουῖαβ (ον, ΒΒ. ρου, ὟἼΙ,, 1260, 1δ, 80 Ατὶβί, 
ἢππὸ ογάϊηθπι βϑαυΐ βοϊεὶ καὶ προτρέποντες καὶ ἀποτρέποντες, καὶ 
ἐπαινοῦντες καὶ ψέγοντες 

ὁ8ρ. ὅ. 20, 1δ εὐτεκνία γχδ]6 ἰηβθγίαπι, γϑῦρα οηΐπὶ βίπιῃ! πολυ- 


γι ΡΒΑΒΕΑΤΙΟ. 


, τεκνέαν ὀχροπυηί. 17 ἀδοβι ὑγίειαν ᾿ 21, 8 Βουῖρ. τοῦ δὲ οἰκεῖα εἷ-: 
ναι ὅταν ἐφ᾽ αὑτῷ τὸ ἀλλοτριῶσαι ἢ μή, πτὰπι 240, 29 ροβὶ ἀσφαλῆ 
δχοίϊβεουυπὶ νοῦ καὶ οἰκεῖα 21, 24 ἀρεταὶ] |ἰδτὶ ἀρετὴ 22, 2] 
οὐκ] οὔτ᾽ Ἰἰρθτί. 

οᾶρ. 6. 238, 24 τοῦτο] πο ταῦτα 244, 17 αὑτῆς] αὐτοῦ Ἡδτὶ. 
20, 28 οἵ πολλο}] οἵ οὔι [ἰδτὶ. 80 οὖς οἵ φίλοι ψέγουσι καὶ ἀγαθοὶ 
ΑΔ 846, 7 ἂν ροιΐυβ δηία γιγνόμενα ἰηβοταηάαπι. 

ΟΒΡ. 7. 30, 26 λέγουσαν οπι Α, αἰϊυὰ οχοὶ ἀΐθ86 νἱἀοίαγ ν. θ. παρά- 
κοιτιν 1ἰ, 9, 890. 80 συντιϑέναι) δὲ δᾶάϊ! Α ἀρυὰ Υἱοὶ. εἰ Θαἰδϑ, 
81, 8.Α γρ. πρόσϑεν μὲν τραχεῖαν ἔχων ὦμοισιν ἄσιλλλν 82,8 ἃ 
δηίς λανθάνει ὁγὰ ἃ δρυὰ Βοκκογῦπι. ᾿ 

ὉΔΡ. 8. 82, 82 ᾿δουπϑηὶ ἰηἀἰσανπηι8. . 

68ρ.9. 34, 2 ποριστικὴ] ἱπιο ποιητικὴ 26 ἰδουπδπὶ ἰπἀ σανίπιυδ. 
87, 29 δεῖ ροβὶ μετατιϑέναι αἀὰ Α, νεῖ. ἰγτ,, ροιΐυ8 Π|4 απί6 πράτ- 
τειν ἀοϊοηάπῃ. 82 ὑπάρχουσιν οἴΏ. Α ἰοΐτα 1Π, 16 υϑὲ 860 τοροϊυμίγ 
πη Πὐυτῖθ, νά, ΙΒοοῦ. Ευας. 8 44. 88, 6 δ᾽ ἀοίενί! Ετ. Α. ΥοΙ υ5 

᾿ οδρ. 10. 40, 11 τὰ μὲν] Ιδοχηδηὶ τεοίθ βϑυρρίεὶ Οἱ τεροί 8. νϑγθὶβ 
ὄρεξιν, τῶν δὲ δι᾽ ὄρεξιν τὰ μὲν. οεἰοτὶ καὶ τὰ μὲν 12 ἄλογον, 
Ὡοῃ ἀλόγιστον 6Χ τηοτα ῬΒΙΟΒορ}ἱ Δ ἃΡ. Υἱοὶ. εἰ Θαἰδί, 12. Ἰδουῃδ 516 
“δχρίουθα βούλησις, ἡ δὲ βούλησις νἱὰ, δοαᾷ, οοπιπιουὶ, Ρ. δ 24 πρά- 
ἕξουσι Α, ποὴ πράττουσι, υἱ 81 σώφρονα εἶναι, ποη σῶφρον 

ὁδρ. 11. 48, 9 δίψῃ καὶ πείνῃ) δίψα καὶ πεῖνα ᾿ἰθτὶ, 564 Α 80. 
Θαἰοῖ, πεένη 12 ὅσας] σα [ἰἰρτὶ. 80 μνησάμενος. ὅτε] 5ἷο Α, υπᾶὰθ 
σάϑεν οἱ ἐόργει βοτϊθαπάυπι 6δὶ, οδίοτὶ μνήμενος ὅστις 44, 17 γαϊσο 
ἀλλὰ καὶ ἀπόντος μεμνημένοι ἐρῶσιν. διὸ καὶ ὅταν λυπηρὸς γένη- 
ται τῷ ἰὰ αυἰδυ8 ΒΕΚΚοτυΒ πυροιτίπια ἐρώσεν ἱποίαβὶι, δἱ ἰάθωι: διὸ οἱ 

ὅταν καὶ οοτΥ Α. λύπη προσγένηται Α. 45, 10 καὶ οἵ φρόνιμοε 
ἀφρόνων] ᾳυἰάπὶ τῶν ἀφρόνων! 46, 19 καὶ γὰρ] Α. καὶ ἀεὶ εοοἰοτὶ 
νἰὰ, Μ. Μου. 2, 11 ρ. 1208. ". 9 καὶ γὰρ κολοιός φασι παρὰ κολοιὸν 
ἔξάνει. 26 καὶ φιλερασταὶ ὁπ Α 82 καὶ τὸ ἄρχειν δἀάϊ! Α νοὶ. 
1. ἀπά ἀρρᾶγοὶ ᾳιοά ρυϑβοθαᾶϊὶ οουα καὶ ἐπεὶ τὸ ἄρχειν... ἐπι- 
στήμη 1.118 ροβίροῃδπᾶυηι 68556,᾿ 

οᾶρ. 12, 47, 82 καὶ ὁ πένης καὶ ὃ αἰσχρὸς] αἰίδτυπι ὁ ἀεϊοπάσπι 
οἱ ἰάδπι δὶ} ἰπιο!Πσοπάιθ. 48,1 ὅλως 68ὲ ἧπ Α δρ. Οαἰβῦ, εἱ Υἱοῖ. 

ὃ πάντα Αὶ δρ. Υἱοι. εἰ Θαἰδῖ, 18 ἢ δι᾽] δὴ ἢ εἰ δι᾿ Α49, 7 ἐπιχει- 
φοῦσιν, ἀδικοῦσι) Ἰηϑοταπάυπι εἰ ἀδικεῖν 

ὁδΔρ. 18. 81, 16 Ἰδουπᾶπι ΑἸοἰἀδηηδη 8. Θχθαρ]ΐ ἱπαϊοδνυὶ πιὰ, αυοὰ ἴῃ 
Β00}01}18 ἰγαὰίίτι οϑὲ ἢἶβ νουΐβ, ποϑοῖὶο 4ὺ0 ϑυΐοτο: ἐλευϑέρους ἀφῆκξ 
πάντας ὁ ϑεός, οὐδένα δοῦλον ἡ φύσις πεποίηκεν, βοίιαχα, ποῃ γθ6- 
σῦτι νἱἀδίιγ. 17 διχῶς ὥρισται, αἱ ολρ (18 ἰηἰο αἰχὶὶ, διώρισται δέχα 
ὥρισται Δ,, διώρισται, διχῶς διώρισται οοἰοτὶ, 27 ἔστι δὴ] ἴοτι. ἔστω 
δή ὅ2, 11 ἢ] τι Α τι ἢ οοἰετὶ. 28 ἔκλεψε Βθκκδοιὰβ πυροῦ ἰποῖυ- 
δἰϊ, ὅ8, 2 εἶναι ὁ ἃ 18 ὡρισμένον Α, εἰρημένον οοἰοτΐ. 

ΘΆΡ. 14. 54, 12 ἴασις] εχβρθοίαιηυβ ἴασις ἡ μὴ ῥᾳδία χαλεπὸν 
γὰρ ἢ ἀδύνατον 18 κόλασις καὶ] Α, καὶ κόλασις σδοἰοτὶ, ἔοτι. 866 
ἀδϊοηάα βιιὶ. 20 καὶ τὰ μὲν δητορικὰ] νἱχ δᾶπᾶ δυπι; πυουβαιθ γνουΐογα 


ΡΒΑΕΒΒΑΤΙΟ, ΨΙ 
ἙΒυπιογαν !, ἴδηι ἰγδηβίίαηι δὰ τηΐϊμοτα αὰ86 τοίου οδα ϑυηΐ Δι] βοδι ΟὨΐ8, 
[δοὶϊ, τἰ ἰδσυηα δηίθ ῥητορικὰ 8886 νἱἀθϑίι, πἶβὶ βίο ἰγϑῃβροηδβδὲ καὶ 
τὰ μέν ἔστι τοιαῦτα, ῥητορικὰ δ᾽ ὅτ᾽ 27 ὑπεροχὴ] ὑπερέχει Α 
68}. 1ὅ. ὅδ, 18 ἐπιεικέσιν ὡς δικαιοτέροις] ἐπιδικεστέροις καὶ 
δικαιοτέροις Α, υπᾶο {Π|πἃ πδίθηι νἱάοίαγ, ἔοτί. καὶ δικαιοτέροις ἀε- 
ἰεβὰα βσυῆῃ, δ57, 1 πατέρας Α, οοἰεὶ παῖδας, ποῃ υἷούς, οοπίτα 
ΡοΟΙΥδὲΪ δ᾽ ογυση4ι6 ϑθοίουἰδίθηι. τηϑ]ὶπὶ καταλεέπῃ. ἰηΐτα 2, 21 εἰΐδτῃ Α 
παῖδας εἱ κτείνων. 8 τῶν αὐτῶν] τούτων Α, ἰὰ πιᾶ|6 τοροιϊατπι νἱ- 
ἀείυγ. 4 δικαστηρίοις} -υηι δικασταῖς ὃ ἰᾳπὶ δΑ 8Ρυ (1α15ἴ.») ἱησογίατη 
ἴαϊ: ΒΟΆΚΟτΟ,, οοίοτὶ ᾧ, αυοὰ 5' νϑγιπι, ἀδ]θηάμυμι εϑὶ εἶπε. ὅ ᾿Δρχέβιον] 
ἀρτέβιον Α 8ρ. ΒΕΚΚ., ἀργέβιον 8ἃρ. Μἱοϊοτίυτι, ᾿4γύῤῥδιον Μεϊΐπεῖκο 
1,161 6 τὸ ὁμολογεῖν] τῷ ὃ 11 πιστότατοι] ἂν ἀπιστότατοι Α,, ρυΐο 
οὐκ ἂν ἄπιστοι εἶεν, πιστότατον δὲ 14 καὶ οὐχ ὅτι οὐχ Α, ἴυτι. 
νοϑίατίοτγα ἄπο σψεῦθα δϑυμᾶάδηι. ὅδ, 3 οχβρεοοίδιηυβ (616 φυϊὰ φυλάτ- 
τοντες ταῦτας. αἴ συνθῆκαι πισταί εἶσιν ἢ ἄπιστοι 19 τοῦτο] ἴπιο 
ταύτας 26 αἱ γὰρ ὕστεραι κύριαι] Α; οεἰοτί ἢ γὰρ αἵ ὕστεραι κύ- 
ριαι, ἄκυροι δ᾽ αἵ πρότεραι δὅ9, 9 ἰοουπι δἰἰυπὰθ ἰγϑηβδίμῃπι δεῖ 
.. βασάνοις οΧ Α, ἰῃ 4ὰο παχύφρονες οἵ καὶ 65ὶ, υἂἱ οοἀϊοὶΒ 118 
τϑιΐο τρϑ]ϊαβ δρραγογεὶ, στϑιυ]αυβ, θ0, 12 ἐπιορκία] ἐπιορκήσει Α, 
πᾶς ἐπιώρκησεν νοὶ] ἐπιορκεῖ βου δομάθτι οὐ, 16 ὑπεναντίος καὶ 
ῬΓΔΘΙΟυ Α οείεσὶ ομἑ πὶ, δὺΐ ἰταηϑροπομάυσα ὀμωμοσμένος καὶ ὕπε- 
ψαντίος, δαὶ γοῦῦα καὶ ὀμωμοσμένος ἀδϊοπᾶδλ βυηϊ. 21 περὲ .. το- 
σαῦτα οὰ Α. 


11. ΕἸ. 


σᾶΡ. 1. 60, 28 ὡς περὲ ἕκαστον εἰπεῖν] ἤυπὶ εἴπομεν, δ ὡς εἰ- 
πεῖν περὶ ξκαστονῖ , 

ἐδ. 2. 62, 10 ὃ δ᾽ ὀργίξόμενος ἐφέεται δυνατῶν αὐτῷ τνλο]ϊι5 
δὐβυηί. θ8,.1 ὀλιγωροῦσιν] ἰταο καταφρονοῦντες ὀλιγωροῦσιν. 

4 οὖν οὐχ) οὐν μὴ Α, αἱ 2, ὅ. 1882. ". 82 μηδὲ ργτο οὐδέ. 2, 28. 
1397, 22... 17 ἀπούρας ον. αὶ 6θ4, 8 πενομενοι]ς, Ῥοβὶ 06 πολε- 
μοῦντες οχοϊαΐθ86 βϑαυθηι8 Ῥγορδηΐ, 9 τι] Α. οδίθεὶ οτῇ., γτρδ! πὶ τὲ 
66, 9 κατασκευάξειΨ)] Α, αὐτὸν κατασκευάξειν οοἰοτί, δαυΐάθηι πιᾶ- 
Ἰι παρασκευαξειν τς 

ε8ρ. ὃ. θ6, 18 τῷ ὀργίζεσθαι ἐναντίον τὸ πραύνεσθαι Α,, τοοίο, 
πὰς ρεῖρᾶβ καὶ ἀργῇ πραότης - 

ΟΔΡ. 4. 68, 22 λέγωμεν] λέγομεν Α΄. ἰπάϊοαϊναπι ΒΟ. ΚΟΥΒ. ἴῃ Ατί- 
δἰοίθϊα ὁχ ορίϊχμιο ἰἴδτο γεοορὶϊ, Απαὶ. ργσ. 1, 18 νι 82, 17. ἰδίάθῃι Ὁ. 
4, 24, 609, 22 ἐν τοῖς ϑαυμάξουσιν αὐτούς] ἐν οἷς ϑαυμάξουσιν 
αὐτοί, ππὰς πὸ ἰάεπι τϑροίδιυν, οονγίροπάπηι ϑαυμαάξονται 27 τωϑά- 
σαι) τῶ παῖσαι καὶ τῶ ὑπομεῖναι ΚΑ 10, [δ οὕτω καὶ] εἷ6 Α δρ. 
Ὑὶςῖ. εἰ αἰδῇ. οὕτω τὸ οδεἰοτ, 78,28 τοιούτους] , ὁμοίους οοἰετὶ, 
δεξτε ἀεβίἀογαπιιβ ἴῃ 86ηᾳ. ἃ οὐκ ᾧοντο νεὶ ἃ καὶ ὅτε 14, 27 
τοιούτους] τούτους ἢ Α,, τιαϊίπι τούτους παρ᾽ ὧν 

ΟΆΡ. ὃ. 76, 14 ἢ ὅτε μὴ δεῖ ὁ. Αὀ Πἠ 6, 4 αἰσχυντικὰ] ἀναί- 
σχυυταα. Π1Π,4 καὶ τοὺς μὴ συγγνωμονικοὺς τοῖς φαινομένοις 


γττ ΡΒΑΕΡΑΤΙΟ. 


ἁμαρτάνειν ροπεηᾶα 6886 ρυΐο δηία καὶ τοὺς μὴ περὶ ταὐτὰ ἐνόχους 
8, 10 ἃ] ἱπιο οἷς γε] καταισχύνει 24 εὐπορήσομεν] εὑρήσομεν Α 

ΟΔΡ, ἢ. 8, 2ὅ καὶ πῶς] ἢ πῶς [ἰδτῖ. Τἠφὅ, 16 εἴτ᾽ εἰδὼς εἴτε 

μὴ εἰδὼς] Α. εἶτ᾽ εἰδότες εἶτε μή οδίοτί. 
.ν͵ δ8Ρ. 8, 10, 27 ἢ λυπηρῷ] νοὶ. ἰγαπβὶ]. καὶ λυπηρῷ οοἰεῦ. 81,6. 
ὁ "Ἅμασις] ατιϊδα! αι δἀὰ Α, ε5ὶ Ψαμμήνιτος, ὁ ᾿Δμάσιος 12 ἡλικίαν] 
Α, ἡλικίας οοιοτί, ἰᾶπὶ βρτα 1, 10 οδάθπι γαγίϑίαβ, ἰίθῃῃ 2, ἴ0. 
28 ἐλεεινὸν) Α οἱ ναί. ἰγ., οπῖ, οϑίοτϊ, 

68. 9. 81, 9 ἐπεὶ] ἐπειδὴ |ἰυτ΄, 24 διαφέροντες] ἁρμόττοντες Α. 

84, 8 οἷς] τοῖς τΥ Α,, ἔοτι. τίσι 

68. 10. 84, 28 ἡλικέας Α. 29 μικρὸν ἐλλείπει τοῦ] Ιδἰηρτ. μι- 
προῦ ἐλλείπει τὸ ᾿ἰθτ. 85, 14 καὶ γὰρ Α. 29 πρεσβύτεροί τε] γε 
Α 80. Ψίοί, οἱ Οαἰβ. ; οϑίϑυὶ οἱ ἰηΐ. 

“80. 12. 87, 21 δυνάμεις ἰδτὶ, 24 ὧν] ἃ ἃ. 88, 18 οἷόν τε 
ΒΕκκοτιιβ, οἴονται οοάΐοςε8. 26 καὶ φέλοι Α οἱ νοΐ, ἰγ. ; οἵω. οοϊουὶ, ἰδίοί 
αἰϊυα, ν. ὁ. καὶ φιλερασταὶ γοὶ Βἰπιὶ]6. 

οἂρ. 18. 90, 15 οὔτε πρακχτικοὶ οὔτ᾽ ἐπιϑυμητικοὶ Α. νοὶ, ἰν. 
21 οὐχ) Α δῷ Υἱοί, Οαἰδϑῖ., οὐκ εἰς οοἰοτὶ. 206 οὐκ εὐτράπελοι] ἔοτί. 
οὐ φιλευτράπελοι 25 φιλόγελῳ] φιλόγελοι Α,, φιλογέλοιοι οεἰεεί. 

οδρ. 14, 91, 16 περὶ τὰ ἑνὸς δεῖν] ἑνὸς δεῖ Α΄. νοΐ. ἰγ., ἰὰ τοοία 
Θιηθη ἀδίυπι οϑὶ δῖνο δχ ἱπηοθηΐο, βδίνθ δχ [ἰῦγο ᾿ηίδρτίογθ. 

ὁ8Ρ. 16. 92, 9 δὲ] Α, ποῦ γὰρ 28 ἦϑος πλούτου] Α ἀρ. Θαἰδ. 
γαῖ, ἰν, ἤϑους ὁ πλοῦτος οοἰοτῖ. 

οδρ. 17. 02, 82 ἀνδρωδέστεροι] φιλανδρωδέστεροι Α. 98, 2 
ἐξουσί᾽ ἰαοὶϊϊα ΒΕΚΚοτιΒ, ἔξουσι Α ἀρ. Οἰαἰ8,. 

οΆρΡ. 18. 98, 20---θ4, 1 οοηῖ, οομπηηδηΐ. δοδάθιῃ. ἢ. 82 8Β6α4. 

94, 8 ἠϑικοὺς] ποπηθ καὶ παϑητικοὺς αἀάοηπᾶπηι εοβὲ , 
οᾶΡ. 190. 95, 16 καὶ χιτὼν οπι Α, νοὶ. ἰγᾶηβὶ. Θ96, 7 ἐβούλετο 
καὶ) ἀδ ἰδ εἱ 4.86 Βοαυυπίαν νἱά. οοταπιθηΐ, δοϑᾶθπι. ΡᾺ, ὅδ. 24 ταῦτα 
καὶ) Α. διὰ ταῦτα καὶ εἰ οοἰοτὶ, ρυϊο καὶ τὰ 
ο΄ ο8Ρ. 20. 974 24 αἰίοτιι πρότερον ἀοίοηϑυπι 6886 νἱἀοῖαγ. 32. δέον» 
οὐ δέον Α, ἰχπὶ μὴ οπι., δὴ ἔπ ὡς οὐ δέον τὸν ἐπιστάμενον ἀλλὰ 
τὸν λαχόντα 98, 24 ἀφέλῃ] ἀφέληται Α, Βυρτα δοιϊνιιπι ἀφέλοι, 
Ἰιαιά ἀυθία ἰανίίο δυίοσο, 82 ὅπερ ῥάδιον νεί. ἰτδηβὶ. . 99, 12 χρη- 
στὸς] Α, πιστὸς οοἰοτί, ϑοηβὺ8 Παρίαἱὶ εἷς ἀπόχρη τς 

680, 21, 100, 22 φυλάττειν) 56 Α 8ρΡ. Υἱοὶ, αἰδῇ. τὴν ὀργὴν ο6- 
ἰοτὶ αἀάπηί, 24 ϑνητὰ εἱ οἱ ϑνητὸν Α. 10], 28 κτείνων Α, νἱὰ. 
ΒΡτΆ δὰ 1, 18 102, 7 τούς γ8] τούς τὸ Α. πυπὶ Δἰ(οΓαΤα ΠΟΘΙ ΓΙ Πὶ 
οχοίάϊ: καὶ τοὺς ἀγαθοὺς ἄγαν φιλεῖν. 

οἂρ. 22. 108, 11 δεῖ] δὴ Α., νεῖ. ἰν. δ᾽ οδιοτῖ, 

ρΆρ. 238. 106, 16 ποιήσαντι] πεέσαντι ἢ ποιήσαντι Α. τῷ πε- 
πραγμένῳ ὑπάρξει καὶ τῷ ποιήσαντι ἢ ποιοῦντι ὨϊοηγΒ. δὰ Απηηι. 
οΡ. 12. ποιήσαντι, καὶ εἰ τῷ ποιήσαντι, καὶ τῷ πεπονθότι οδἰοτὶ 
ἰποτὶ. νἱἃ. δοπιμοηί, δοδᾶ. ρ. 44. 117 δὲ τοῦτο] Α, Ὀϊοπγβίυβ. δ᾽ ἐν 
τούτῳ οεἰοτ. 18 ἀπέϑανε)] νεῖ. (τ, οἱ ἀείθγίουθβ ᾿ἰδγὶ δῦ δηθηβδ- 
εἶομθ,. ἔπαϑέν τι Α. ἔπαθεν ἂν δριὰ Ὀϊοπγείθι 20 ἁρμόττει) ἂν 


ΡΒΑΕΡΑΤΊΟ. ΙΧ 


ἁρμόττῃ δαοίοτίοτεβ ουτη Ὠϊοηγεῖο 28---82 καὶ οἷον --- ἀποθανόντα 
ΒΌρτα ροποπὰδ βυηὶ (ἀεϊείο καὶ υἱ νἱάἀδίαν, ὕδπὰ Α οἷον οηι.}) ρΡοϑὶ τῷ 
ποιήσαντι, νἱᾶ, οομηπιθηΐ, δοϑὰ, ᾧ. 46.0. 107, 5 864. ἀδ 86 τηβῃιο- 
ΤΑΙ] ἀἰμιορταρ δ νἱᾶ. οοπιπηθπί, Ρ. 67. Ὑοῖθα τύπτει ὅτι .. δεῖξαι 58ο- 
Ἰὰβ Α βογσγανί. [109, 14 ὅτι] Α 8ρ. Υἱοί., Θαἰϑῇ. καὶ οοἰετί. 80 ᾿Η γή- 
σιππος] ᾿4γησίπολις Χοιι.. Ηε]]. 4, 7, 2. 110,18 ὡς εἴρηται] 8π ὅσα 
υἱ 3, 22. 11], 16 περὶ Ἰσοκράτους] ΑπιϊάοΒ. 5. 178 564ᾳᾳ. περὶ Σω- 
κράτους τὶ 112, 9 πράττειν] τϑοῖθ Ὄχρίεπὶ Οὶ᾽ οἱ τπᾶῦρο Ὗ ἐὰν δὲ 
μὴ ὑπάρχῃ μὴ πράττειν 12 προτρέπονται. ἀποτρέπονται] αυϊδηὶ 
προτρόπουσι εἰ ἀποτρέπουσιν 

ΟΔΡ. 24, 116, 11 ὀργέζηται]. ὄρσηε Α, ὀργέσῃ ΜὶιοιοτίαΒβε 118 
Ἵ εἰκὸς ἰδοίία οἵα. ΒΟΚΚ. 

80, 25. 118, 21 ἀπὸ] ἐπὶ ᾿υτὶ 24 ἐπὶ δὲ τῶν ὁμοίων Ἰἰδτὶ 
1190, 18 ὧν οὕτως ἐλύϑη ΙἰὈτΐ οἴηθ8. 31: Ἰοουπὶ ίοίοτίιιβ χροὶ τὰ. 
παραδείγματα καὶ 120, 1 εἰ καὶ] ἢ κατὰ Α, ἢ καὶ τὰ οοἰετὶ 
1 ἐάν τε] ἐὰν δὲ Ἰἰρτῖ. 


τὴν. 1ῈῈ. 


σ8ρ. 1. 121, 27 περὶ ἃ Α, περὶ ὧν οοἰοτὶ, δὼ ἀξ 128, 4 οἵ 
πρότερον] δ᾽ οἱ πρῶτοι ἰἰυτὶ 

σδΡ. 2. 128, 29 διὸ ἔοτι, ἀοϊοηάτπι 124, 8 ποιητικῆς] ποιή- 
σεως Ἰἰυτί 24 τοῦτο πλεῖστον δύναται) ἰἴχμο τούτων πλεῖστον δύναν- 
τὰὸ 125, 1909 ἴοτι. κώπης ἀνάσσων 

Ο8Ρ. 4. 129, 22 ἵπιὸ καὶ ἡ Δημοσθένους εἰς τὸν 

οδΡ. ὅ. 181, ἡ δεῖ στέξαιν Νἰοϊοτίιι8, ΒΕΚΚοτιΒ. δεῖ διαστῖξαι Οαἰ8ῖ, 

Ο8Ρ. 7. 132, 22 δυὶ εὐλαβουμένου, ἐὰν δὲ ἐπαινετά, ἀγαμένως 
λέγειν, δαὶ αποᾶ Ῥτδοίου ἃ οοίετὶ, μαυά ἀυθῖα ἐσ οοττεοίϊοπε: δυσχε- 
ραινόντως καὶ εὐλαβουμένως [καὶ] λέγειν 

οδΡ. 8. 184, 11 ῥυϑμῶν) εὐρύϑμων Α νεῖ. (τ. 12. λεκτικῆρ] Μα- 
ἀΐιβ δὰ Ῥοείϊὶς. οἂρ. 4 Ρ. 86. Τγυνεἰυ5 Ρ. 120. λεκτικὸς καὶ ᾿ἰδτὶ 
26 καὶ ἀρχόμενοι τελευτῶντες καὶ ἀρχ. ναίοτυθ, νεὶ ἄρχ. καὶ τελευ- 
τῶντες δβοτι θοηάυπι, 

οδΡ. 10. 139, 10 ποιεῖ] ποιεῖν Α., τϑοίε δὶ εἰ τὸ βουίρθοτίβὨ 11 τὰ 
δουπάδί, πἰδὶ τὰ πράγματα τεροβαοιΐβ. 

ο8ρ. 11. 141, 18 ταχὺ γὰρ λέγει Τὁροτδταπι οὔγοτο οχοίϊδογαηί ἴῃ 
Μογο δὴ εὐϊί. απᾶθ ἱπ οοἰογῖὶβ ἀδϑυπῃί. 142, 7 κίνησις] ΒΕΟΚΙΚΟΓΙΒ 
ςοπίεοἰ!, μέμησις ἰδτὶ 148, 14 ἐὰν μὴ Α, πυπὶ ἐὰν μὲν 15 ἀνά- 
σγετος] ἄσγετος Α ΒΕΚΚΟΙ 10 ξένος ἢ] ἴοτί. ξένος εἶ οὐ 23 γ᾽ ἀπο- 
ϑανεῖν) γὰρ ἀποθανεῖν τὶ 144, 7 ἄνω, ἀεὶ] πῦτῃ ἄνωϑεν αἷτ 
αἰ ΡΏγεοϊο, 1, 7, νυ. 101, 15 οοά. Ἐ. . 

ΕΑΡ. 12. 145, 80 νυϊσο παραβαλλόμενοι οὗ μὲν τῶν γραφικῶν 
(γραφῶν Α. νεῖ. ἰν.) ἐν τοῖς ἀγῶσι στενοὶ φαένονται, οἱ δὲ τῶν φη- 
τόρων εὖ λεχϑέντες (ἢ τῶν λεχϑέντων ΑἹ ἰδιωτικοί 146, 10 ὅπο- 
κριτιχὺς Α 12 ἴχηο έγοι 17 ὅτι ἔχει) ἔτι ἔχει ᾿ἰτὶ. 21 πολλὰ δο- 
κεῖ ὑπεριδεῖν ὅσα εἶπεν] ἴα πυπὸ ΒΟΚΚΟΥΒ. ὁχ Α ρτὸ νιΐᾳ. πολλὰ 
δοκεῖ δὲ .. εἶπον, ὅσα φημί. Ἐοτὶ, ὑπερεῖδεν ὅσα εἶπον. ὑμππὶ 


- 


Χ ΝΣ ῬΒΑΚΕΑΤΙΟ. 


ΘΧΘΙΏΡΙατ εδὶ ἦλϑον .. εἶπον ηαοὰ ΑὐἱδίοίοἰεΒ πολλὰ δοκεῖ ἱπβθύθης 
ἐπι οττ μερίς, 147, .2 δικανικὴ ἀκριβεστέρα] Τγεσμ 8 ἂρ, ἀαἰβῖ, 
δίκη ἀκριβέστερον Ἰἴδτῖ. 8. ἐστιν ἐν ῥητορικοῖς] ἰπιο ἔνεστι τῆς ῥη- 
τορικῆς δίᾳυα ροδίτοιηθηι οδί ἰῇ Α 

οδΡ. 14, 149, 19 λαβεῖν] ῥτο ὑπολαβεῖν αἱ 2, 22 Ρ. 1806, 8. 
28 λογοιρ] βου. δικανικοῖς λογοις ΄ 

οᾶΡ. 16. 154, 4 ᾿Ἰδουπδηι δαἀποίανϊ πη; οοΐο68 οἴ 65 ταροίυμϊ νὶἱ- 
οἷαι νοῦθὰβ ἐσ 1, 9 ἔστι δ᾽ ἔπαινος ... κωλύον μετατιϑῆ. ἀδοδι Βηΐβ 
τῶν ἐπιδεικτικῶν εἰ ἰηϊ πὶ τῶν δικανικῶν. 10 δ᾽Ἶ ἱπιο γὰρ 

οΔΡ. 17. 166, 9 δεῖ] ἀεεβὶ ἐν μὲν τοῖς δικανικοῖς 22 ἄλλως Βεκ-͵ 
Κκογιι8, ἄλλος ἰδτὶ 27 δημηγορικώτερα νεῖ, (ν. 80 περὶ ὄντων ἢ μὴ 
ὄντω»7 ἱπιοὸ περὶ τὸ ὃν ἢ μὴ ὃν [151,11 ἐνθυμηματίξειν νοῖ. ἰγδη8). 

20 ἐξιστῇ] ἐξίστη Α, ἐξίστηται δεοιοτί. , 

ΟΔΡ. 10. 161, 12 δὲ ὁ. Α, δῃ {πὶ ὁὃὲ δεῖ 12 τοιούτους] τού- 

του Α,, Ομ. γοΐ, τ. ρυΐο ὃὲ δεῖ τοῦτο κατασκευάξειν, εἴρηνται 


- 


ῃ. 


Αὐἰ βίοι οἱ! ἰπδεῦιὶ τῃοίουϊβ ἔγαρτηθηίατα ἐτερὶ ἐρωτήσεως καὶ ἀποκρί- 
σεως ὁδρ. ΧΥ͂ΠΙ, ᾿ἰδτὶ ἰοΥι ΡΠ] ΟΒορΐ ἰγδοίϑηβ δάϊθοϊηιθβ, [τὰ ῥγίπηιτη 
6Χ Ραγΐβ. οοά. 1874 ϑοριδτίο οἀϊίαπὶ 1898 στοροιὶ δοπηοίἀοννίηι8 ἐὴ 
Μυβοοὸ Βδποη. (1847. ρΡδρ. 261---56) οοῃΐ, αι ἰἸάθηι ἃ ποῦΐβ ἃ} 8ἰ8 βαπὶ 
Ῥ. ὅ88---0Ο6. Οοδεῖϊ ἀροβγαρῃο ὑδι18 δβὶ Βακίι8 δὰ Αγρϑβίπθῃ, Ῥγοὶθβ. ᾿- 
Ι,.-Ἐ1ΠΠ, οαΐαθ οομβι πὶ, τὖ Πᾶ60 ἄθηυθο ΘΟμβί ἀθσϑγθηι8, βθοῦϊ! Βιυι 08. 

Ῥ..166, 2 7] ὅες. οτα᾿ Οοα. τηδ]ῖπὶ καιρὸν γενόμεναι ἢ μὴ γενόμε- 
ναι θ. συμπλέκοντορ] συμπλέκοντα οοἂ. ποη 18 φαΐ ἰηἰεγτορδαῖ, Β6ὰ αὶ 
ἱπιοσσορδίυς ψεύδη συμπλέκει. 18 οοάοχ οὐ συμφήσαντος δὲ τοῦ 
Μάμπωνος ἐν τοῖς οὐχ οἷόν τε ταυτὶ τοῖς ἀμνήτοις ἐξαγγέλλειν καὶ 
πῶς εἶπες νοΙθϊΒ τη816 τοροίϊι18, ϑοῦῦ. βοῆῃ. 16 καὶ ὧν] ἱπιο καὲὶ 
τούτων 17 εὐθὺς οὐ, ἰὰτὶ εὐϑὺς παραλιπὼν Ἤοοἄκαχ, οοτῖ, β0Πη. 

ν. 1066, ὅ ὡς δὲ ἔφη Ὁ, οοἴτ. 5611η. τραϊΐπι οἱ ὡς ἀθε8806 7 αὐτὸν] αὖ- 


ο 
τόϑεν Ο 9 ἀποκτείνῃς Ο 10 τοῦ ἐρωτῶν) ϑοῆη. τοῦ ἔρωτ Ο᾽, τηδ]ΐπι 
-τῆς ἐρωτήσεως 11 ἀλλ᾽ ἢ δἀά. βομη. εἰ μὴ ὅϑ6ᾳ. οαι, Ὁ. 11 ἀποκρι- 
ψφομένην Ο 19 μηδὲ Ο 109 ῥημάτων περαιοῦσϑαι) δβοτὶθ. εχ Β644. 
ἐρωτήσεων συμπεραίνειν 20 ἐνθυμήματα] ἐννοήματα Ο 21 μήτε] 
οἵ Ο 21 ἀναγκάξει Ο, καὶ ἀναγκάζει Ο ἀρυᾶὰ Οον. 28 ἐγνωκέναι 0, 
ἀπεγνωκέναι ΒακίαΒ 25 τοῦ ἐρωτᾶν, τοῦτο δὲ ποιεῖν δεῖ] 5οτῖν. ἐρω- 
τήσεων οοἰοΥῖβ ἀεἰοιϊΒ. 27 συμπεριφερομένους ὅϑ68. εΣ 5644. συμφέ- 
ρον Ο 28 πιαϊΐπι ἀποχρινουμένους 29 πάντα] ἢυπὶ πάντως 81 
προσομολογεῖν Ο, σοΥΥ. ϑοδη. Ρ. 167, 1 οἷον] δϑυπᾶαὶ, ηἶβὶ δχϑῆι- 
Ῥίυμι οχοϊαϊ.. 2. εὔλογον] βίο Ο ἂρ. οὐ. ἔλεγον ἂρ. ὅοᾳ. Εοτί, εὖλο- 
γον λέγε [1 αὐτὸν] ἱπιο αὐτοὺς. 16 αὐτῶν] ετρο περὶ ἀποκρίσεων 
δου ρϑιι τυ! ἰιαἀἰη8 Ὠθχλθτο, οἱ ἰδ βυρτδ ἐρωτήσεων [6 ἄρα δὲ] βοτίν. 


ΡΒΑΕΒΡΑΤΙΟ. ΧΙ ΄ 


δ᾽ ἄρα 20 φέρειν δεῖ] φέροι εἶ ε Ο ἀρ. 866. εἰ φέροι 80. Οο}.. ΘΟΥ͂Τ. 
Βεκίιδ, ηαἱ εἰ Πιΐο οἱ Αἰϊθὶ βϑηιθη αι δυιίουΐβ ΠΟη δϑβθουίαβ οδὲ 20 αὖ- 
τὸς ἔχων) ρυΐο αὐτό, ἰυπὶ νγογθυηι βοουηᾶδα ἀδεβί Ῥθυϑοηδθ Ψ. 6. ἐρω- 
τήσεις 21 ἀντερωτᾷ]] ἵπη0 ἀντηρωτῶ 28 τόποι Ο, οοτν. βοῆη, 28 ἐρω- 
τῶμεν Ο, οοτῖ. βόβη. 29 τί ἂν] τί μ. 1068, Ί ἐσυκοφάντουν οὐκ 
ἂν Ο, τχαπβροβυῖὶ Βακὶιβ ὅ γέγραφε Βακίι5, ἔγραψε Ἀμοί. στ, ΨΙΙ, 1204. 
20 ᾽ξει"] ἰασου δὴ ἱηαἰοανί πηι, οχαϊαϊιὶ οἷον 22 Αάκωνος ἔστι. ὃς 
δὐἀδοεηάυσ) 428 κεκοινώνηκα) ϑοθη. κοιενωνήσω Ο 28 ἴπιο πήγαγον, 
Ὁ ΒΌΡΓΒ ἀναπυνϑανομένων οἱ λεγόντων, υδπην 8 ἰηΐνα 81 τῷ κατη- 
γόρῳ 80 εἰ μὴ πολλή τις τῶν πραγμάτων. ἀλήϑεια περιείη] οοΥτοχὶ- 
πὰ ΟΧ Αγἰβίοίοϊβ, ἰῃ Ο εβὶ μὴ πολύς τις τῇ τῶν πραγμάτων ἀληϑείᾳ 
ἀχϑείη, αἱ ὅερ. ἰγαάϊι, ἀληϑείᾳ ... είη ΟοθείαΒ. ρο5818 οἰΐδαι ἐὰν μὴ ᾿ 
.. περιῇ 5ογῖθογθ. 8] μήτε αὐτό] 8806 ΔΙ ΘΥῸΠΔ ΘΧΟΙ αἶ ππΘΙΏ ΡΓαΠ. ῬΓΟΡΙΘΡ 
ϑιθ ἰιυ ἀΐμεῖη ςδάθῃ8 εχ Αὐϊβίοί εἰ βῖο ἔετθ γεἀἀθηάιαπι μήτε αὐτὸ τὸ συμπέ- 
ρασμα (ἐ περωτᾶν, μήτε ῥετὰ τὸ συμπέρασμα) ἄλλα τινὰ συγχωρεῖν 
αὐτοὺς συλλογισαμένους ἅπαξ. 4υ86 ΘΟΠΒΙγΌΟΙΪΟ ἰῃ 00 δυίΐοῦα 


ὰ 
Βοη οδεηᾷοί. Οοἱεῖΐ δροσταρῃῦπι ἄλλ᾽" τιν συγχωρεῖν ἃ συλλογισαμέ- 
νου ἅπαξ. Ποῦ ἀϊοῖι: σανεπάμτ αϑὶ Ἰἰογγορβϑηι 8, π6 δαΐ ᾿ρβϑηι ὁ0η- 
εἰαδίουαπι ἱπίοτγοραίϊνδιη αἴεγαηί, 1581] ἔογίθ δᾶ δἰΐ 4186 οοηξιίαν! Ὡρἢ 
Ροβϑίιὶ, δυΐ ροδὶ ΘΟΠΟ] δ᾽ δῆ σἰΐθ ᾿[δοίαπι οἱ Ῥογεοί 81) (ἅπαξ συλλογισα- 
μένους) ἰπδιϑηϊδηι δἰαῦδηι δ νθυβαυῦὶ δαπμιδηί, αὐ προτάσεις αὐἱάθαι 
εοποεάδι, ςοΟὨΟΙ υδϑἰοποηι ΨΘΓῸ ῃθβθεὶ, Ὠδαὰ6 Ἶρϑι συϊὰ αἰοδηὶ ᾿ιαρεδηί. 
84 ἀφ᾽ οὗ δῆλον) βίο ὅθρ. ἰδοίίθ, βϑὰ Οοθαδίι8 ἄφο..... δῆλον, γᾶυρο 
δυρρίοἱ ρμὴν, 5εὰ ἀφορμὴν αυὰ 5101 πἴο νδ]ὶῖ ποὴ νἱάθο; δὶ τεοίθ οοῦ- 
εἰαδῖο 8 ἀύπναπὶ ἱποὶρὶι: δῆλον τοίνυν, υἱ 5886 αἸυὰ ἰῃ ἸΠῚ5 Ἰδίθαι νο- 
οδϑυϊυπ) ᾿ἰδυοίαμι, γ. 6, ἀφορισμῷ νεὶ ἐφεξῆς ναὶ 5ἰπι}}6 αυἱά, 


ΠῚ. ΑΝΑΧΙΜΕΝΕΝ. 


1ῃ Ὧοο δΒογὶρίοσγαε δοχουάθηαο 86ουιἱ βπηλι8 Ποϑίγϑη) ΤΘΟΘὨΒΙ ΟΏΘΙΩ Τιι- 
τοὶ οἱ νι οὐυτὶ 1844 οἀϊιδιηῃ, υηᾶς6 αυἱ Ρίυτα γ οἰ, ροίδι; οἱ εἰμ ϊον 
ἐνδάεσεϊ, ἀπυτηνίτὶ οἰδβοογιηι Ογ. Ηδΐπλ ἰῃ ΡἈΙΙοΙος. Ι, 570 - 81, εἱ 
Οἰσίβίορμ. ΕὈοΣἢ. ΕἸΠΟΚΕ (Ε) πῃ οομηπηθηίδίίοης ἀδ δυιοίοτα τῃδίουϊοδθ 489 
ἀϊοϊϊυν δὰ Αἰοχδηάγυμ), οἱ ἀθ ἰοοΐδϑ ποῃηυ}}}8 οἷὰ8 [ἰτὶ νοὶ διηθηάδῃκ ϑ 
τεῖ 1Πυϑιγαη δ, δε] θγοππδθ 1849, ἴῃ αυᾶ εἰ Ιοοοβ αυοϑᾶδημ ᾿βοογαίΐβ, ἡ 
4υϊ ποδβδοὶο 4υὰ ἱπουγΐδ πι8 ἐυρεγδηὶ, ἱπάϊοανί!, Τονΐ8. χυδθ οοηίυ 
Καπιρίιιβ, ἴῃ ΙΔμη1 Απηδὶ. ΧΩΝ, 1 ρ. ὅ9---Ἴ ἰᾶπιὶ τλϊν ἃ βυπΐ, αἱ 
18. υἱἱ Ἰιῖο ἢοῃ ἰἱσοτγοί. 

Ρϑᾷ. 1171, 4 καὶ δηίο τὸν ἀεϊεὶ Εὶ 119,11 ἐν οἷς τρόποις ταῖτα 
μος ἀϊοιαπι αἱ ᾽Ρίυτα ἴα Ποῦ ἶὔτο ρχὸ καϑ᾽ οὗς τρόπους. 181, ὁ συμ- 
στομπεύυωσι») ἰωῖγα 241, 7 ΡΙαγεβ ᾿ἰδτὶ συμπέμπωσιν Ἵ περὶ] ἰηἔνα 
“-οὸς 17 ἀπὸ] ὑπὸ 188, 16 ἀποστατήσειν Ηδλὶ 185, 1 πέσω- 
σιΨ) βογῖ. οσυπὶ Εὶ πταίσωσιν 12 τοῦ) ἔκ τοῦ αι 86, 2] συμ- 


ΧΙ ΡΒΑΚΕΑΤΙΟ, 
βαῖνον 25 ὑγιαίνειν) Ἠδ]ηι, αἵ νῖκαι [ἰρτὶ 
ΒΕ, μεταφέρειν ᾿ἰυτὶ 22 πολλὰ] πολλάκις Ε 
ἑαυτοῦ... ἀλλὰ κοινὸν Ἐ. ἴοτῖ. μόνῳ εἶναι σαυτξᾷὭΣ 191, 4 ἤ τι 
πράξεϊεν ὧν Ἠδίηι 102, 2 ταῦτα] αὕταιϊ 2 ἀντιλογίας] αἰτιολο- 
. γέας Βαῖτιν, δδὸ αυἱάοπ σχῆμα λέξεως οδὶ, 5εὰ ἀείεηαί ροίεδὶ εχ Αὐἰβίοί. 
τοί. 1,9. 1098, 4 τοῖς] ἐν τοῖς Ε 82 σύναγε] δϊπι, συνάγαγε 
Πρ 104, 81 η] Ε, καὶ Πυτὶ 19θὅ, 8 καὶ] ἢ Ε΄. 196, 82 κατα- 
λέγειν] λέγειν " 197, 25 αὐτὴ] αὐτοῦ [2 ὁ(Σ, 2 οὐ χαλεπὸν ΕΚ 
τς, ἅ ἴοτι, ἀπέϑανον ὄν. 204,22 ἐν ἐνθυμήματος Β 406, 8 ἀπο- 
δείξω) ὑποδείξω Ἰἰοτὶ, [ἰ8 5δερὶυβ τοϑὶθ ἰπ Βοὸ ᾿ἶδγο ἐπιδεῖξαι ἸερίιυΣ 
ῥτὸ ἀποδεῖξαι, ρ. 220, 25 δεέξειν, 238, 20 ἐνδεικνύντες 29 ὕποπτος 
Ϊ,.. Καγβονῦ 8] μφανιξέτω)] Ῥῆιρκ, ἐμφανιεῖ σοι ᾿ἰδτὶ 208, ὅ μὲν] 
ἔοτι. μὲν οὐὖν 10 ἐν ἀοι1 ΕΒ 211, 82 Ββογίδ. οὔπὶ απο σύνδεσμος 
ἀκύλουϑος 212, 21 ἐν ἀ6]. ΕΒ 218, 21 βου. τὸ νόμιμον καὶ τὸ 
καλὸν 215, 21 λέγοντα Ηαΐπὶ 80 τῇ] δεὲ Ηδλϊπι 216, 9 Βογὶδ. 
ἐστιν 18 ὑποτιμᾷὰᾶ Ε"᾽' 217, 2ὅ βονγίθ. ἀδικοῦντας πρὸς τοὺὶ 218, 29 
ἔοτί. πιστεύσουσιν 4221, 8 τὰ οἰκεῖα Ηδ]πὶ 4 ἐγγυτάτω 15 5οιϊδ. 
αὐτοῦ οὐαὶ α'' 222, 2 δεῖ) Ηδίπι, δὲ 1] 4225, 10 ἀπολύομεν 
ἱπιοὸ ἀπολύοντας 226, 2 βοηδ. ἀναλαβόνετας 4 παρατιϑέναι Ε 
Ἵ διελθεῖν) ἴοτι. δεῖ διεξελϑεῖν 221, 4 ἴοτι. προϑέμενος 8 ἢ ὅτι 
διὰ τοῦ ἐπιτηδεύματος] πἰμὲ} ἀ6 ὮοΟ βαρτα οδρ. 8 ἀϊοίαη, πϑᾷῦδ δρίυτη 
οἂι, 10 παραβάλλειν ταύτας ταῖς ἐκείνων ΕΒ 13 ἄλλα σμικρὰ] Ε, 
ἄλλοις μικρὰ Πυτὶ 15 καέτοι ὅστις] ΕΒ, καὶ ποῖός τις ᾿ἰδτὶ [16 ὃς ἀεὶ. 
Ε 24 πέρατι] Ε, περὶ νοὶ παρὰ ἰδτ' 229, 2 οοπίπηρε διακειμένῳ 
καὶ τῷ ἢ δι᾽ ἑαυτὸν 24 περὶ τὸν λόγον Ἀπὸ πο ρμεογϊηοης 280, 6 
ταϊγιιπὶ δὲ τὴ6 Π00 ἀπάϊπι διττογραφέαν [᾿τὶ ᾿πι6 }]οχῖ886.. Ἰοαυϊίαν δυϊον 
ἀθ δο αυΐ διαβεβλημένος εβί, κἰὶ φυΐϊάοπι περὶ αὐτὸν τὸν ἄνϑρωπον αἵ 
διαβολαὶ ἐκ τοῦ παρόντος χρόνου, ὁοδαια ἀϊδραίαιίο 280, 6. δηίϊιυτ; 
απ ἀρ] οἱ ταίζοπθ βἰς Ἰορίαιυβ: ὁμοιοτρόποιρ αὑτοῖς ἔχοντες ὁμολο- 


187, 8 μέγα φέρει» 
190, 12 μόνου εἶναι 


γούμενοι τοῖς ἐγκλήμασι δόξουσιν 
περὶ μὲν οὖν αὐτὸν τὸν ἄνϑρωπον 
ἐκ τοῦ παρόντος χρόνου τοιαῦται 
γενήσονται (αἴ) διαβολαί. αἵ δὲ 
σερὶ τὸ πρᾶγμα συμβαίνουσιν, ἐάν 
τις πραγματεύηται πρὸς οἰκείους 
φίλους ἢ ξένους ἢ ἰδίους ἢ περὶ 
μιαρῶν ἢ αἰσχρῶν .. ταῦτα γὰρ ἀ- 
δοξίαν .,. τοῦ πράγματος ἀκοῦ- 
σαι. 


εἶναι 

᾿ μ 4 Ν 
τὰς μὲν οὖν περὶ τὸν ἄνϑρωπον 
αὕτον διαβολὰς οὐτω λύυσομεν, τὰς ᾿ 
δὲ περὶ τὸ πρᾶγμα οὕτως ἀπωσό- 
μεθα, τὴν αἰτίαν εἰς τὸν ἐναντίον 
τρέποντες, ἡ λοιδορίαν ἐγκαλοῦν- 
τερ αὐτοῖς ἡ ἀδικίαν ῃ πλεονεξίαν 
ἢ φιλονεικίαν ἢ ὀργὴν προφασιζο- 
μενοι, οτι τοῦ δικαίου δι᾽ ἄλλου 
τρόπου τυχεῖν ἀδυνατον. 


ἰάπὶ 8θαυΐ ἀουοθαὶ Ἰοουβ περὲ τὸν λόγον αὶ δχοίαϊί. δίᾳυθ ἤδθὸ δον 
βιιηἰ, τηδίδαμο ἰἰθτιιὰ βογνδίπι 6886 ρου ἀοοοηί, βδα τον ρεῖοι οϑὶ 10- 
οὐδ πἰ ἔφΠΠογ, 18 ααἱ Ὀγον ἰδ Ὀγδοϑίαί, ἢ11ΠΔ ΔΙῸ 6Χ δἰΐα διίε γυῃοίουὶοδ 
ἰγαηβὶαία8 οδὶ ὁ πθϑοῖὶο φυοηϊοάο ἤ8π6 βοίνδῃ αἰ ποι δίθι, βεὰ δἀἀθηάθτῃ 
οδὶ ἢος δχθηρίιμ {135 γ] ατθαΒ, 486 6Χ ΑτΥ᾽ βίοι] 8 Εἰ 0γ18. 4110] οοηρο8- 
βίιυβ, 231,9 ἢ συνάψαμεν Ἐ, ἀε]είο καὶ ᾳυοᾶ 5οααίίαγ. 10 ἐφ᾽ 
Ῥαοΐυβ, ὑφ᾽ τ᾽ 292, 28 οὐ] αὐτὸ Βαϊ 238, 21 πρῶτο] ἱπιὸ 


" 


ΡΒΑΕΒΆΤΙΟ. ᾿ς ΧΗ 


πρότερον 81 δυρία 224, 8 παραλελειμμένου 486, 6 ἀξίαν ἂν 
Ηδὶπι 7 περὶ] πρὸς 14 γὰρ] γὰρ ὧν αλϊπι 15 σαυτὸν Ὁ ἰΐδηι ν, 20. 
171 τοῦτο] ταὐτὸ Β 18 διαίρειξ 24 τῷ αὐτῷ δὲ τρόπῳ] δὴ οχοϊαϊι 
δεὶ χρῆσθαι 256,9 ἱπιο ἀποκρένεσθαι 16 παρὰ νϑοᾶὶ 24 ἴτρο 
ἐναντίου 2431, 10 ἐπετύχομεν Ε΄, ἰπιο τυγχάνομεν εἰ τευξόμεθα αἱ 
γ. 27 οἱ δἷβ οδρ. 84, 27 ἢ] εἰσὶν ἢ Ηαϊπι 4238, 1ὅ συνέντες Ε 
429, 1 ποίησον] πιο ποέησαι 6 πεπραγμένα] Υἱχ ϑδῆυπι, δὴ προει- 
ρημένα 20 εὐμενεῖς ΕΒ 240, 1 ἂν μὴ] Ροβϑὶ πδεὸ εἃ αυίθυ8 αἵ 
πράξεις ταχεῖαι ἢδηϊ οχοὶά 586 οοηβοὶ Εἰ, ἰΐἰδὰ αἱ βοαυεγοῖυς σαφῶς δὲ 
ἂν μὴ πάντα πράττειν 21 δὲ δὰἀᾶ, Ε΄, |ἰδγὶ δηῖς πράττομεν ροπυπί. 


ΤΡ. Περὶ ὕψους. 


τλθτγαηι περὶ ὕψους, ουΐαδ δαοίου ἰρ86 βᾶθρθ πἰπεὶβ βΒυδ] ἐπι οἱ ἰι- 
τηϊὰδ ἀϊοοπαΐ δίαπο ἱπίογρτοίδηαὶ ἤσυτα υἱἱίαγ, ῥτίγηυβ οἀϊαϊὶ Β8 5116 86 
ρα Ὀρογίπυμαῃ ΕἸ, ΒΟὈοΥ 6 08: ἀθάϊοδίΐο δὰ Οδγαϊπ. Βδηηυί πη τη ΐδ888 
666 ροβίγομῃι νοι ὀχ θεοί: Ραϊανὶΐ, Νοηΐδ Απρ. ΜΌΠΙΠΙ. Εσάειι 
Πδη86 Βεαυθηι δηηὶ (ἐξ Ἑνετίων μεταγειτνιῶνος τρίτῃ ἐπὶ δέκα) 
ουασάεῃῃ [ἰργαπι ρτγδοίδιϊουθ δὰ Οδγά, Μὶίοϊδοίθπι δι 'νία πη σγᾶθοο βουίρίδ, 
4π8 οἱογίδιρ Ὀγίθοἱ ρἷβ οαἰτοη]8 ΒοΟθογίο!ο ογορίαγοβ ἤθαὰα οἰὰβ τηθῃιϊ0- 
Β6πὶ ἔδοϊ! οἱ Βοββϑδυοῃ!β ᾿ἰὈγΌτη νοἰιβίαϊ οοττοϑαηι οαϊάΐϊδθ6 ἀἰοϊί, Ραδι- 
ἰὰ8β Μαπαυιΐαβ ΑἸὰϊ Ά], δηιϊδὶι; ἐν τῇ παρ᾽ ἡμῖν τοῦ Βησσαρίωνος βι- 
βμοθήκῃ κατακεκρυμμένος ἀπέκειτο, κἂν ὑπὸ σητῶν τῷ γρόνῳ, ὡς 
πο καὶ ἄλλαι χρησιμώταται βίβλοι, κατεβρώθη καὶ φροῦδος ἐγέ- 
ψετο, σεἰ μὴ παρέστη μοι τοῖς ἡμετέροις αὐτὸν ἀνανεῶσαι. οἱ 50} 
μαοὸ δάᾶϊι: οὐ μὴν ἀλλ᾽ ὃ νῦν ἀδύνατον, ἐλπέξω δυνατὸν οὐκ 
εἰς μακρὰν ἐκτετυπωμένης ἤδη ἔσεσϑαι, καί τι τῶν βελτιόνων ὑπάρ- 
ἔειν ἀντιγράφων ὃ αὐτὴν εἰς τἀρχάῖον καὶ γνήσιον σχῆμα τελείως 
ἀποκαταστήσει. Ἡδθο Μαπυϊίαπι ἰπνἀϊα ΒοθουῦίΘἰ ἢ ἀποίατῃ βηχίββα τὶ 
ἑοτίαμι οδι; οοὐΐοο αὐἰάο πδὺ8 οδὲ, (μαπὰ αἀυνὶθ οηθιο 422 τγϑοθηϊ8- 
δ'πηο 600. ΧΥ͂,) βϑὰ ριθγϑαιθ οἵμηΐδ δχ ἱῃρϑηΐο τγϑϑιϊταϊ!, Ὀγϊπατηαπο ἴο- 
᾿ἰϊαπὶ ἔρϑτιαι ἰδοὺ ῥγοπίοίυγ: ἰῃ 4ἀ͵)όο οσυπῃ δἰΐδ ἃ ργϑΘ οί ΓΘ 
δυηΐ οπιοπαἀδίδ, ἐπ νοί Γι ΡΟΘίΔΥΌΩ γΘΓΒ118, αυἱ, 608 - 
[δὶ οομμτϊχίϊᾳ 6 οἢὰ ΟΥΔίΐοη6 80] 18., ΤΪπΠῸ Β πα  θ6}}} 6 - 
6 ἰΘοϊογο ἔδι το ροϊθτυμπὶ, ποίδιϊ δίᾳυε ἀϊδιϊποιϊ ].. 6. 
"900 αἱ ἴῃ Βοθοτίο!!! το, αυΐ οπιαΐδ τηὸ ἰθπογο οχουάθηαδ ουγανὶ!. Υγ6- 
τἰογαπιὶ δα ίοτγιπ ἰο06008 ἰδιάδίοβ, Ἠοπιοτὶ, Ηδγοάοι!, ΡΙιοηΐβ, Χοπορδομιὶβ 
ΟΠΠ6Β ΟΣ ἰρϑὶθ γοβίϊτυϊΐ οἱ βδρρίενὶ!, δἰΐα αἰ βϑαρρηυθ οδγηθη δι άδοίβ- 
δίπ)6 Θρρτοθϑιδ οϑὶ, πη 6 ῥτγονηοΐδηη ἰἰὰ δαἀπιηἰδίγαν 1, ὧἱ ἰησοῃΐο 
οἱ ἀοοιγίηδ ατδθολγηι ᾿ἰςἰογδυατλ Ὡ1|10 δοαπδ]  πτὰ βαογιπ ἰηΐδϑυΐουθηι 6886 
Ἰασαϊοπίοῦ οδίθηάογεὶ, 400 ἔδοίππι οδὶ., τἰ Ῥοδϑίουΐουσθθ φυοαθα οαϊίογαδ οἱι8 
| δυϊοτϊδίοπι ηἰπιΐδ βοουγὶ 56α.ΘΓΘΏ ΕΓ. ΄ 
Οοάΐσεθ οπιμθδ οχ ργϑοβδιδηι( βϑίῃῃσ Ῥαγίβίπο, 2086, δι ἤμθηὶ 860. Χ 
] δχδιδίο, οὐἱ ίηδυηΐ Ατίφίοι θ᾽ θ ῥτοθ]οπιαία Ρηγοὶοα οἱ δυίον περὲ υψους, 


χιν ᾿ ΡΒΑΕΒΑΤΙΟ. 


ἀἰοβοῦρίοβ 6856 Βοϊνίηιι8 ὈΥΐπλι18 ρογϑροχίὶ; ἰδοοὶ Α. Ε. Ερροῦαθ 4 ΠΌΡΟΥ 
ἊΝ εἶδε: 1 οἀϊιϊοποπ 1897 τϑουδοηᾶδιη οὔγανῖ, πορὶβ αφυϊ πππαῦδηι ᾿] πὶ 
ἰθγαπι οΟ}}8 ΒΡ Ο ΧΙ Πη18, Ὀοϑίφυθτῃ (οΟ]Ἰογαπη αυδὲ ἀθδίηϊ, οἵ αὐυδίοτηϊο- 
ὨΠΠῚ 8 Ἀοβίσδαγάο τηθηϊ ήδη ἰαοίϑη) 6886 νἱ ἀΐ πη (ΔΡ. ὟΝ εἰβκίυυτι Ρ. ΧΙΝ, 
28]. 848. 8382. 561) ἔδοῖ!α δά! ἱία ΒΟΌοΥ ἢ} δα! ἴοηθ, 4π86 νοῦθα τιπ0 
ἰ6ΏΟΓΘ ΘΟ ΓΘ, ΘηΒ8 ΘΧΡΥΪΐ, ΟΠ ἶᾷ ΟΣ ἰηἰα στο ΘΠ γαγὸ σομιϊοῖ!; Ροβίοα 
ψΟΓῸ ἴῃ δαηοίαιϊΐοπα Βοί θδυν ποηλῖϊηδ, 4186 Ὠδυὰ ἀυδῖο Βοϊν᾽ηἱ 681, 
84Π106 βουϊρία (Ὁ. ὅ0---2 οἀἰϊ. ογομ. 1782) δά 9,4 τεῆὶ ορίΐ πὸ δδᾶθπὶ 
ταϊϊομο οχβοβὶίδπὶ οἱ σοῃῆντηδίδηγ νἱἀϊηϊι9. Ἐπὶ 116 οοάοχ ἴῃ ἔουτηδ αυλ6 
ἀἰοϊίατ αυϑγία 8ουρίι8, ου]}8 βίθρο!α ἔο116 ΠΕἣῈ γογθὰβ οἱ ἀϊπηϊάϊατηι δἀϊ- 
τἰοη 8 Ῥυϊμοἷρίβ, αυδ6 'ρ588 οἰαδὰεπὶ σομουΐβ οδί, (νοὶ ΠΧ ἕδνα οδαϊὶ, ΑΝ δἰβκὶδ- 
ἦ86) οοπίϊηθηὶ, νἱὰ, δὰ ΙΧ, 4, Τηοΐρὶϊ δυΐον περὶ ὕψους ἴοϊ, ΠῚ νότβὸ 
αδίογηϊοη δ Καῖ, οὐἱ 680. ὡ, 8. ἀπο ἀδδυπὶ ἴο᾽ϊα ΙΝ οἱ. δοαυθῃβ αᾶ- 
ἰογπΐο ΚἊῸΕῚ πῦὰπο ἰμίορσον ἱπ Ῥ ἀεβί ἀδγαίασ, οοηΐ. δρ. ἊΝ οἶβῖκ. ὑ. 561, 5εἀ 
ἴδ! οἱ ἑογίαηδ ἴδοϊαγη «δ5ι,͵, αἱ ᾿ϊοτατίι5 ααἱ οοἀΐοοπι ἀθβουθεγαί, οἷ ἴο- 
Πἰὰπὶ 1, (8, 1---9, 4. ὡς κἂν τοῖς .. μὲν ἠρκέσϑην) εἱ ΨΙΠ (9, 4---10. 
τὸ ἐπ᾽ οὐρανὸν ... ὀφϑαλμοῖσιν ἐδέσϑαι) ἰηνεηΐγοὶ; αὐᾶγα οδίοτὶ ο0- 
. ἀἰοδβ ργδοβϑίδης αυδ6 ἤὰη0 ἰῃ Φ ἀρβυηί, οβί ἀθυδηϊαῦ οΥρῸ 118 αὐδίον- 
ΠΟἢΪ8 86Χχ ἴοΠΪ8. {Π. 1Π. ΓΝ Υ, ΝΊ. ΝΊ1, Ουκδιοτγηϊοηὶ ΚΟ" οδρ. 12, 2 ἀε- 
εϑὲ ἴο!. ΓΝ οἱ ΚΝ; ἰὰπὶ ἴῃ ΚΖ οᾶρ. 18, 2 ἰϊογαηι ἔο!. ΤΥ οἱ Ὑ ἀδδἰἀογαΐαγ, 
ἴη ΚΗ οἀρ. 80, 2 ἀδσϑυηὶ απδίῃον ἴο]ἰᾳ [Π. ΙΥ. Ὗ. Ὑ1; ἰῃ ΧΘ οδρ. 87 
ἀδοϑὲ ΙΝ οἱ ἡ. Ῥοβίγαπιηιὶ αὐδίδγηίοηΐβ «Μ {τα ρυΐπιδ [18 βοῦναία βυηῖ, 
γτοϊίᾳαα 486 τῶν παϑῶν ἀαδοτὶρι πολ οΟπ ποδὶ αογΌμλ] 6 ΠΌΓΔΕΓΌΠΙ 
ἀοῆηϊτα ποὴ 11σϑὲ, οτηπῖᾶ ἀδβοοία βιηί. 

Ὦσυδτο ἰπ οοὐΐϊοο Ρ μυῖα 1106}}} ἀχβίαπι ἤο! α ΧΧΊΧ οἱ αἰπιϊἀϊατα, ἀ6- 
βιἰἀογϑηϊαν νὸγο [ο]4 ΧΧ,, γε] οὰπὶ ἀπὸ ἔο!ΐᾶ (1 οἱ 1Π απδίογηϊοπίβ ᾽'ΚΕ) 
οἴῃ οοίουβ οοά!οὶ θα δοδίβ βοενδαία βίηϊ, οοηῃβίδι [106 }}8 [0115 ΧΧΧΙ οἱ 
αἰμϊδῖο, ἀοβὶ ἀθγδηίν νότὸ ΧΥ͂ΠΙ, Ὠος 6βὶ, ἴῃ 118 ᾳῦδοα βυρογβῆϊ, 6118 
ᾳυδτίαᾶ, π6 ἀΐϊολπὶ ἴογ ἰοτ δ ἰοίπ ΟΡρΟΥΪΒ ρᾶγβ ἰηιογοὶαξ, 

δε υἱ ΠΟταΡΙΐ ᾿παπδίγία αὐἱ ἄιο 111 [0118 ἀδϑουϊρβίὶ, ᾿ἰδυάδπᾶδ δϑί, 
βἷος γαιϊϊοδηΐ δοαϊοὶβ Ὀτίπιΐ βου ρίοτὶβ ἰδααϊτηι δοουβδηάυμι ΘΒ; 8 θῃὶ πὴ 
ἀάπαο ᾿πίορτίογθμι ἰηνθηὶν οοάϊσοπι, π8}}}ὰ ἰπἰἴο0 Ἰδουπα ἰαγραίαπι, ἰΐδ τἰ 
ἴο!. ΓΝ οἱ Υ αὐυδίογηϊοπὶ Κα Ἰηϑουία Β110 ογάϊΐπο ᾿δρουθηίαν; ἰπἀ6 οοῖο ἀ6- 
Βουῖρϑὶϊ γϑύβιιβ, 2, ὃ φύσις τὴν .. ϑεωρίαν, φαΐθιιθ δηϊι}Β βιάϊυχη οἷτι8 
ΡΙδῆθ ἀοΐθοϊ!, ἤθαὰθ δηΐτη ρίυτα ἴῃ 1ΠΠ0 οοἄΐοθ οχβίδηι: [ἰΐ8 δοϊνοπάδ οϑὶ 
4αδοϑίϊο, «αδπι του ΒΟϊν᾽ η8 8ρ. ἊΝ οἰδκίυηι ἢ. ΧΙΝ οἱ 282. 

ΝῸπι γογὸ ἰάθπι ἀδ ροβίγεμπιϊβ ᾿ἰδγὶ υϑτθῖ8 ἰμαἰσαπάθτι ἐδ ἢ ἤδη ἴῃ Ρ 
αἰγηΐ αυοα γοϑίδὶ 0111 Ῥοβίγθπηιβ σθύβῃβ 6ϑι: ἐπὶ δὲ τὰ συνεχῆ χωρεῖν, 
ἦν δὲ ταῦτα τὰ πάϑη περὶ ὧν. αἱ ἰπ οπιπῖδαβ οοἀϊοίδυβ οἱ ἴῃ ἶρβο Ρ ἃ 
γϑοθηϊοτθ πῆϑηὺ δἀάϊία ἢδ60 ,ωῬόττο ἰοραπίαν: ἐν ἰδίῳ προηγουμένως 
ὑπεσχόμεϑα γράψειν ὑπομνήματι δ τήν τε τοῦ ἄλλου λόγου καὶ αὐ- 
τοῦ τοῦ ὕψους μοίρας πεχόντων ὡς ἡμῖν. ᾳυδεγίίπῦ οηΐτη ὑμᾶς ἢδθο 
ϑἰηΐ πδίϑ, οὖ υἱγαῃ) Χ γθ6. Ρ ἴῃ σοίοτοβ, 80 Χ ΠΒΟΙΌΠῚ 8|1400 ἴῃ τος Ρ 
ἰνδηβδίία βἰῃί. ἔδίθου τὴθ ἴ06 ἀϊβοθρίαγθ ὨΘῺ ῬΟΒ86; δἱ ἀπᾶγηνίθ βοία 6886 


ἃ ἀοοίο οχ 8, ὅ σομἰϊοῖδθ, οἥεπάδίαᾳπα ἔδεον. ὑπόμνημα τῶν παϑῶν ἃ 


ἀϊοὶ, ουπὶ ῬΙεπα Βογιπι ἰγϑοίϑιίο 880 ἰοοο πο γοαᾶϊια ἴῃ ἢπθ ὀχροῃδίῃνγ, 


Ἢ 


ΡΒΑΕΒΑΤΙΟ. ΧΥ 


ἰδθα σοθᾶ ἰρ88 ποαὰθ ἰηίοστα οὐ σουτυρία Ὁτγοϊαίὶα ἤπδηὸ βϑθηϊθη δια 
Ῥϑύυτι ΓΟ ΑὈΪ 6 πὶ 6856 οϑίοπἀθηΐ, αὐᾶγα ἰηοογία ἰδίογα ν᾽ δἰ οδιιβᾶ, 
ύδπι δουιοτίθιιβ ἱηγοβι σδηάδηὶ ἰγδάϊτηιιβ. Βυηο οοὐἀΐοθιη οχ 1141}18 Ρϑυὶ- 
βἰοβ ἰγϑδηβ᾽ δίυτη 6886, Δρρᾶτεί, αποὰ δυηάρφῃι Ροίν, Νιοίοτῖαβ ΕἸοτοη 6 586- 
οὑ]ὸ ΧΥῚ νατϊοίαιό Ἰδοιῖοηβ Ὀγὶποὶρῖθ δα 0018 τηδυρίαἱ δαβογρία δχοιιβ- 
βἰι, αἰθβαπο Βο᾽5 δυϊονϊαίοπι (Ρ.) ἰπίοοτα ναγϊοἰδίθ δάϊθοία βϑοιὶ τη} 88 
ἀοοίοταπι ἱπίερρο  δίϊοηθβ ἜΧρῸ ταιῖ8, ἱπίογάσπι οἱ σογγιρία ἰρΥὶ νοῦ, 
"16 τη οἰ ἰοτϑ σοηἱοοί γ᾽ Ιο008 δχδη ἀαίατ 8 ἀοοβδαί, τοϑιϊ μηδ, αὐὑοὸ δοίη 
εβὶ, τὸ ταυϊα αὐ πυπὸ μαυὰ ᾿ἰυθη ες 48 ἕεγαὶ, αἱ 27, 2 ἡνίκα ὀξὺς 
., διδῷ, 832, ὅ ἡνίκα δὲ... παραστῇ, νοὶ ἰθίάεπι ὁπότ᾽ ἐν αὐτῇ ξέσῃ 
ἰηἰδοία γα  παυρτοι8. [ΙΟΘΟΥΠ, ΘΟ η ἀδίογαπι) δαΐ ὈΓΟΒΔΌΣ ΘΙ ομηθη ἀδη- 
ἀοτατι δαίογοβ, (η8π| Ὗ εἰβκίυβ ἢπϊο ΟἸΟΥΪ ῬΓΟΥΒῸΒ ἱπραῦ 1ὰ Ὠορ]οχῖι) ἴῃ 
δἀηοίδιΐοπα οτἰἶοα 4080 Βοαυϊίν, ἰηἀϊοδιϊ βυηί, 

Νοιηθη ἰηάϊίατη δδὲ ἴῃ Ῥ οἱ ἴῃ οαπηϊθυβ (η6α4Ὸπ6 οηΐπι δἰϊυὰ ἰῃ [,81.- 
τεηϊΐδῃο φποπάδπι ζπ͵886, ορογοῦ!! οχίογϊοτίβ ἰμβοτίριϊο ἀνωνύμου ἀοοοί, 
οουῇ, Ἐσροτιβ Ρ. ΠΧΥΠῚ ΦΙΟΝΥΣΙΟΥ Ἡ ΛΟΓΓΙΝΟΎ. οπιϊϑὶὶ πϑ- 
ἀΐδηι υδόθπι ἢ ἘΒοΡοτίο 8, ῥυΐπιιβ οαἀϊίοῦ, υὐ ἴᾶπι ἤθη ἀθ δυίοσθ ἀὰ- 
δἱίατοῖ, ρυϊπιυδατα Απιαιΐ9 αρυὰ ΔΝ εἶδ. Ὁ. 218 ᾿ἰΐθπὶ ἄἀδ ποῃηΐηθ τηονο- 
τεῖ, ἰηάδ ΟἸη65 ἀὧδΘ [μοηρῖηο αὐ] πδοϑουηὶ, ῥγϑοίον Ερρογαῃη., αιὸ 
πυρός (Εδεαὶ βασ 1᾿μἰδβίοἰγτο ἀθ 1ὰ οὐ τίαυθ, 1849, ρδρ. 529) ρα]! ποάΐδπ) 
οδοίηΐ!, Ῥογου ]δὺ8 δηΐτο αιοὰ ΙΟϑ πη 68 5.106] οἷα δὰ Βουπιοσθηο ΥἹ, 310 
1οηρίὶπὶ ποθι ἰδυαοὶ, αυδδῖ 18 αἰϊυὰ ἴῃ δ0 οοάΐοο ααδπὶ αἰοά πο8 [ἰ6- 
δἰηυδ πῃ ποβίχὶβ, ἱπνθηϊβϑοὶ, δϊ δοίαίο Ῥαυίβίθηβοπι Ὀγϑθοθάογοί. Νραιιθ 
ἰὸν Βακίῃβ δὰ Αρϑβίηθιι ρ. ὕ,.. Οδίοσυατη Ὠοβίγϑο ζϑηϊβ ῬΒΙ]οἱορὶ ροβὶ 
 εἰδκίααι ἤθη ᾿ἰθγυτη δάθο πορίοχοσαηὶ, τλ ἰῃ ᾿πη ΠΤ Ὁ] 08 ΘοΥ πὶ 
βου ριδ γαγβδοηθ ᾿οηρίηπιη ᾿δυαἀδίθπι δαΐ σοτγθοίιπι ΥΟΡΟΥΪΔ8, ὨΌΡΘΥ 
(1846) αοιι!!. Ἀοοροῦ ἴῃ Ῥῃοορ. 1, θ80 ἀοοθιβ Ατημπηοηΐϊπὶ ποῃ ΡἾΝ1|0- 
Β0ΡΒππὶ δοα ατϑτοπιδίϊσμηι ἃ ϑυϊάδ δυάδι) 6586 τῆι γγοϊηονϊ!, οἱ αθον- 
εἶαβ Βυοπεηδι ἱπ ἀἰδβοχίδιϊοπθ ἀθ βου ρίοσίβ ἡδεῖ περὶ ὕψους οἀϊία (Ματ- 
δυγχὶ Οδίίοτ, 1849) δρίο Τδοῖιΐ ἀϊδοσι, υἱ απ νἰχογὶϊ δείαϊθ, οβίβθῃ- 
ἀετοὶ, δοπί !; δ8ὲὶ δηΐτη ὙΔΘΟῸΒ δι παστπὶ ᾿ἰἰἰογαυτλ ὩῸἢ ΘΧΡΟΙΒ, αὶ 
800 }}18 Βοπιδηὶ οἰ θη 618 π8τ|8 6886 νἱἀοίῃν:; ἰπδυηὶ σογὸ ᾳυδοάδηι οἱ ἰῃ γο- 
θ05 οἱ πῃ νογθΐβ 4π80 ουπὶ Τ,οὨρὶηἱ ἀγίθ σοπγοηΐδηί, αἱ ἈΌΒ Κοηΐυπι 81105- 
4υὺ6 οὐυπάθηι 6586 δΔΌΪΟΥΘΙα ΟΟὨ Βα Ἶἷδδο ΠΟῊ δὲ Τα ἰ γι η,. 

“Ζιονυσίου ἢ Δογγίψου) ἢ οτι, Ἀοδθοτίο6} 18. 

Ι, 1 Χεκίλιος Ῥ, β'ο υϑίαμσ ΤΖερεντιανὲ] Μαπείβ, φλωρεντιανὲ- 
Ρ εἴγ᾽ εἴτ᾽ Ῥ, εἶτ᾽ Μδηυϊΐβ 4 παντὸς] πάντως ΒΆΘΟΣ 

Π, 2 πρῶτόν τε] πρῶτόν τι Ρ παρορίσαι] Ῥ γρ. πορίσαι ἐα- 
ϑέντα τὰ] ἐαθέντα τὰ πλοῖα, οὕτω καὶ τὰ οῦτοο ροδὶ αἰΐοβ. Αἄνϑυβ. 
Ι, 666, δοἃ η} ἀοοβὶ, εἰ καί πως ἐπικινδυνότερα Βοτίρβοτίβ, δῖ. καί 
πῶς 17, 2. 88, 6.ἁ 8.ὦὡς ἡ μὲν] Ηῖβ νον 18 ἀδϑίηΐε ἔοϊ πὶ σογβαπὶ ΠΙ 
ηυδίιεσζηϊοηΐδ ΚΩ, Ῥοβίθα οχοϊἀοσυπὶ ἄυο ἔο]ϊα, ΙΝ οἱ Ν. φθ'υδ6 βοαυυηῃ- 
πτ νεσῦα : φύσις τὴν τῆς εὐτυχίας... ϑεωρέαν ΚΝ αἰϊοδῃυβ ῥτίτηυβ δ6γ- 
νανὶς (ρυίπηυβ οαϊάϊ! ΤΟΙ] 8), ααἱ Πὲ5 ἰρβἷ8β νυ 8 ἀδδίηϊν πθς ῥυτὰ οχ- 
δίδοί; δαἄδηι, Βοὶνίπο δυΐίοσο ἴῃ Ραγϊβίπο Εἰγο 8171 Ἰεραπίυν. οοηΐ. βιιρτὰ 
εἰ αὰ ΧΙΙΝ, 12. κυριώτατον ὅτι] κυριώτατόν τε ΝαιϊοδηυΒ. μοὲ δο- 


ΧΥΙ ΡΒΑΞΒΕΑΤΙΟ. 


κεῖ] ΤΟΙ 8, μοι δοκῶ Μαϊϊοδπιβ, παιδὶ πὶ ἐμοί, ἡγήσαιτο) Βοϊνίηυθ, 
κομίσαιτο γαιϊοδηιβ, ..«Ὅαιτο Ῥαγϑίηυβ 3171 δυίογο Βοίνϊηο. : 

ΠΙ, 1 ἀνήρ Ρ, ἰἰα εἰ ἱπέγα 18, 2, 8 μεγάλῳ Ῥ, βαοπαιΐαπιὶ μεγά- 
λως ἀπολισϑαίνειν ἁμάρτημ᾽ εὐγενές ἀοᾶϊ! Μαπυϊΐ8. 4 τὸ ῥοπικὸν 
ΡΟ ὅ μέτρου ἙδθεΡ, ἰάδιι ἔδια δ᾽ ἑαυτῶν. 

ΙΥ, 2 ἔτεσι οτι. Ρ, δὰάϊα! Μαπυίϊυβ ροβί παρέλαβεν τριάκοντα) 
εἴκοσι ἕαδε. 8 πατέρων ἂν ἑρμοκράτη Ρ 4 τί δεῖ] ἴίο τί δὲ δεῖ 

γοῦν] μὲν γοῦν έ τινων ... ἰταμὸν] ὕυπὶ τῶν .. ἐταμῶν ὃ 6 ἐπα- 
νίστασϑαι) ἐπανισταναι ῬΙαῖο 

ΝΠ, 1 δόξειεν Ρ ἐχοι τοαυτῆΡ 2. ἀνάστημα] Απιδτοδίδπυδ, ἀψά- 
ϑημα Ρ 88 ἂν εὖ) ἄνευ Ρ, ἂν οοἰετί ἐπισκοπῇ] ἐπισκοπῆς 

ΥΠΙ, 1 --ἸΧ, 4 ὡς κἀν τοῖς... ἰδέσθαι ἴδεο ἄπο [0]14 οοίοτίθ 
οοἀϊοῖθυ8 βογναία ἰῃ Ρ ἰδ Ὑ]οιου δοίδίθ ἀθοσδηὶ. 1 δισσὰ δὲ ... λέ- 
ξεως δυοίοτί8 γεῦθδ 6856 ποὴ νἱἀδηίυν, αυἱΐ 5018 λόξεως σχήματα ἀρποβοῖϊ. 

πρὸ ἑαυτῆς] πιο αὑτῆς νοὶ ταύτης ἀμέλει] ποπηθ ποὺ ἰγϑῃβροπθη- 
ἄυμῃ 6ϑὶ, βἶνα ροβί ρἧς, βῖνγε δηίθ ὡς ἕν τι, 2. ταῦτ᾽] ταὐτὸ Ὀοῦτος 
ἐμπαϑὲς τὰ] ἐς ἰηβοτῖ! Εαθεν. ᾿ 

ΙΧ, 4 ἠρκέσϑη»] ἰδουμδηι ᾿παϊοανὶὶ Ἐοδονίθ! 5 νου ἷβ δά 8: ἃ 6 - 
διαηΐ Ῥᾳυοᾶ. 4086 ἰᾶπι διιίοτο Οδοτίοὶα ἀε Ρείγδ βίο δχρίθηϊ: εἰ ᾿4λέξαν- 
δρος ἤμην, κἀγὼ νὴ Δία, εἰπών, εἰ Παρμενέων ἤμην, τὸ αὐτοῦ 
μεγαλόφρον δείκνυσιν, ὡς καὶ τὸ Ὁμήρου παρορίζει μεγαλοφυὲς ἐν 
τῷ Οὐρανῷ ἐστήριξε κάρη, καὶ ἐπὶ γϑονὶ βαένει. αἰ ἤθη ρδιοα, 5Βεὰ 
Β6Χ [0118 ἀδβαῃὶ. δοβίἀθγαίυνγ ἴῃ Ρ ἰπίοσον αὐυδίοτηΐο ΚᾺῈ (νἰά, ἀρ. Δ, οἶδκ. 
Ρ. ὅ61), ποᾳυθ Ροίγυπι Ὑἱσίουῦϊαπη δὰ ἄσδο ἰῃ οαδίθγὶβ οοἀϊοὶθιι8 τοδβίδηΐ, 
ἰηνθηΐββ δὰ ΝΠ, 1 τηοηπΐπλ8. 6Χ Ὦ00 ἶρ80 Ῥ νϑῦὸ πδθὸ ἀθβοῦὶρία 58617- 
νατὶ νογβυυτῃ οἱ [οἰ ἰοτγῖπι βραϊϊυτῃ ἰπου!θηίον ἀοσοὶ; φυϊπαιδοθηΐβ βεη 5 γοῦ- 
βίδυβ οὐἀϊτου δ ρῥυϊποὶρ!β (060 ἮΝ εἰϑκίδμηδθ δἰ! οηΐβ υϑῦβιι8 80 ἢ8ὸ τηυ]ίληι 
ἀἰβοθᾶπηι) βίηραϊα δοπβίϑδηϊ ἔο!α. ἴδ νοῦρα ὙΠ, 1 ---ΙΧ, 4 ὡς κἀν 
τοῖς... ἠρκέσθην ἰηϊερσταπι οὐβοίαηι Μοϊππὶ, βἰγα ον σοτῦα τὸ ἐπ᾿ 
οὐρανὸν ... ἰδέσθαι ΙΧ, 4---10, απᾶδ παρὸ ζοϊπὶ Ὀγϊπιπη οἱ οοίανιιπι 
πίθου }85 6886 οοηῃβίδί, ἰηίοστγα. ἰη ῬΡ βογναία, οἵηὶ οϑίουΐ οχ 60 ὁοάϊοα8 
ἀδβου θογθηίυῦ; οὐῶὸ τηθαΐϊα αιᾶθ δυηΐ, ἱ. 6, οἷα 86χ ἀοϑβι ἀδγδηίυγ. -- 
εἴποι] Το] ]υΒ, εἰπεῖν ᾿ἰρτί. --- 6 ὑπερφυᾶ καὶ τὰ Μαπυιίυ8. --- 7 πλὴν 
ἀλλ᾽ εἰ μὴ Μαιτιιΐαβ, 9 ταύτῃ .. ἐγένετο τιᾶ]θ ᾿πβογία Ἰεσὶ 81}} ἰδπὶ 
βοηβογιηί ; Ηοτηθτῖ τηδρηἰαο δὲ 80} πηϊ 1858 4118}}8 ἴῃ Πίδάθ, ἤθη 41.8}}5. 1 
Οάγοδβοᾶ δρρϑγοδαί, ἀθβουι δἰ αγ, ππὰθ η6 ρταθοὶ αυϊάθῃι Ῥοθίδθ πιθηςο ἢοΥὶ 
Ροίυΐι; δἀβοσγὶρία νἱἀθηίυν Αἴδοὶθ Ἄχ ρ]0 Ῥγορίου βι μι} ἀΐποτα ; υἱά. 5ρ6- 
οἰπηθὴ ποβίγαπι οπιθηἀδίξοππιι ἰῃ Ο, Ταοϊϊυπι Ρ. 7. --- θεσμοδότης] Ἀο- 
Βογίο 8, ϑεσμοϑέτης Μαιυιϊΐ8, [ἰδτὶ αἰτῶ ρτδοδίδης δπιδίρο --- ἐχώ- 
ρησε] ἐγνώρισε ΜδηυϊΐΒ. 10 ποιητοῦ) κῶὼ ποιητοῦ ναϊιϊο. ἰογίϊιιδ, 
τοῦ ποιητοῦ ΜαυπυϊΐνΒ. 18 πλάνοις] Βυβηκοηίυ5, πλάνος Ρ 14 ἄσι- 
τον] Ὀδυσσέα δἀάϊ! ΤοΟἸ] 9. 

Χ, Τὶ ἐμφερομένων] ΤΟΙ 8, ἐκφερομένων Ρ 2. Τοίιπι ϑάρρῃυ9 
σδτηθη, ἀα αυοὸ Υνἱὰ. Βογρκίυβ ροσϑί, ἰγυ.. ν, 600 ἷπ Ρ 18 βουρίιμῃ δβί: 
φαίνεταί μοι κῆνος ἴσος ϑεοῖσιν ἐμμένων ἤροσιις ἐναντίος τοιξανει 
καὶ πλησίον ἀδύφων. σαῖς ὕπακουει καὶ γελαῖς ἱμερόεν τὸ μὴ ἐμὰν 


᾿ ΡΒΔΕΒΑΤΙΟ. ΧΨΙΙ 


" ονοις 
καρδίαν ἐν στήϑεσιν ἐπτόασεν. ὡς γὰρ σ᾽ ἴδω βρόχεώς μὲ φωνὰς 
οὐδὲν ἔϑ᾽ ἥκει. ἀλλὰ κἂν μὲν γλῶσσα ἔαγε" λεπτὸν δ᾽ αὐτίκα γρῶ 
πῦρ ὑπαδεδρόμακεν, ὀππάτεσι δ᾽ οὐδὲν ὁρὴῆι “μὴ ἐπιρομβεῖσι δ᾽ 
ἄχουνε. ἐκαδὲ μ᾽ ἰδρῶς ψυχρὸς κ ἀκχέεται τρόμος δὲ πᾶσ᾽ ἀναγεδ 
τλωροτέρα δὲ ποίας ἔμμι τεϑνάκην. δ᾽ ὀλίγω πιδεύσην φαένομαι ἀλ- 
ἰὰ παντόλματον. ἐπεὶ καὶ πένητα οὐ ϑαυμάζοις --- ἀλλὰ πᾶν] Βεγρκίυ9 
ϑᾶρρῇηῃθΒ 6886 νεγθδ ροϑίγειηδ δεηβεί φαένομαι ἄλλα. [Ιιοπρίηὶ ᾳὰᾶ6 586- 
φαπηίιγ: πῶν τὸ ἀσμάτιον ἐπεῖπον, εἶτα οὐ ϑαυμάξεις. ἐπεὶ καὶ] 
ταὶ οτι. Βοδουίε! 8. 8. πάντως] πάνϑ᾽ ὡς Ρ, ἰίδπη ΒΌρτα βουὶρ. ὑπὸ 
τὸ αὐτὸ ὄνπερ] ΤοΙ 8, ὅπερ Ρ " 4 ἢ δέος] Μἱοιοτίυβ, ἡδέως Ρ. ἂν- 
ϑὸνς ... ἢ δέους ΤοιΙ 5. .6 ἐρύκει, οὐκοῦν] Μαμυϊίυ5, ἐπείργει 
οὐκ οὖ Ρ 1 ὡς ἂν εἴποι) ὡς εἶποι Ῥ οἵ. 8, 1. 44, θ.ἁ ψύγματα Ρ 

ἐμποιοῦντα] τὰ ἐμποιοῦντ᾽ ἂν Ποῦτεα. συνοικοδομούμενα Μαπυιίυβ. 

ΧΙ, 2 ἐποικονομίαν] οοττίραπι ἐποικοδομίαν, αυδε ἐποικοδόμησις 
ἀϊοίϊατ. Εοτὶ. εἴτε δείνωσιν ἢ πραγμάτων ἢ κατασκευῶν, εἴτ᾽ ἐπίρ- 
φῶσιν, εἴτ᾽ οἰπονομέαν --- γίνοιτο] ΝΝ εἰδκίυ5, γένοιντο Ρ 

ΧΙῚΙ, 1 πράγμασι μορέων)] ῬΡογίιι8, πράγμασιν ὁρίων Ρ 2. ἀπο- 
δεῆ ἀφοβὶ ἴῃ Ρ οἰ ἴὰπι αιδγίαπι οἱ αυϊπίαπι ααδίογηϊοηΐβ ἈΦ΄, 4 εἰ καὶ 
Ναοαιίιβ, καὶ Ρ. 

ΧΙΠ, 1 φέρονται) αἰϊίεν ΡΙαιο Ἀδρ. ΙΧ, ὅ86 (458 ΒΚΚ). . 2. ἐχό- 
βεθα Ῥ ὃ μόνος] ἢ μόνος Μοτυβ, οὐ γὰρ μόνος ΤΟΙΙΪ68. ἐπ᾽ εἴς 
δους] Ἐάρον, ἐπ᾿ ἐνδοὺς Ρ, ἰίε! 48, 6 Ῥ ἐπιδούς, 510 ποβίον ἐπὶ μέ- 
ἤους ἀϊοῖ. » 

ΧΙΥΝ, ὃ ὁλΩρ] θλης Μαηυίυ8. : 

ΧΡ, 1 τὰς εἰδωλοποιΐαρ. Ῥοῦτεα ἐφρψόημα)] ἵπιο ἐννοήματι λέ- 


γης Ῥ 8 εἴ τις ἕτερος διαῃ!εῖαβ δα ΑΘβοιγίυπι Ρ. 706. ἐδ] ὃ Ρ μά- 
᾿πσϑαι 4 ἀψίδας ἣν κάτω δίεισι Ῥ,, οοττεχί! ἕαρ6Ρ εἶτ᾽] Μαῃυιίυθ, 
'ξες Ρ σειρίου] σειραίου Ἀυϊρειθίαιϑὀ τῇδε στρέφ᾽] Ροτίιῃβ, ἐκεῖσε 
᾿ λ 


- 


λατῆρα ἔστρεφ᾽ Ῥ ὅ ϑιγγάνοντες] Βοδοτί. ϑιγγάνοντε Ρ ἀναλάκτους 
ἔροντας Ρ 6 συνεβάκχευεν Ρ 17 ἐπὶ τ᾿ ἀχιλλέως] Μπυιίυθ, ἔπειτ᾽ 
Δχελλέως Ρ 8. ἀδύνατον) Μαπαπίίυβ, δυνατὸν Ρ 12 μιμήσεως) ἀε- 
ἐδῖ ἀπογυμ α0δ6 ΠΒΡΡ. .10---11 οχροδυΐ!, τηθηίΐο. 
ΧΥῚΙ, 2 ἐν Μαραϑῶνι μοῦ ἰοοο εἰ ΧΥ͂Π, 2 Ρ, αιἱ 8 4 οηι. ἐν 
ΧΥΙ, 2 παραληφϑεῖσαν τοῦ Ῥ, η6 οοἴτίσαβ καὶ πῶς .. ἱκανὸν 
τεχμήρεον, νἱὰ, δὰ Π, 2, καὶ οὐ μόνον] ΥἹοιοτίιϑ, Βοϊνίπυ8, καιόμενον Ρ. 
ΧΥΠ͵Ι, 2 αὐτὸς ὁ λέγων] αὐτὸς ἴοτί4588 δὰ Β6α 68 ΤηΘΙΩ ΥΙΠῚ ἀγδιεη- 
Ἴνιπι εϑι, εἱ βιρτα μάλιστα ρτὸ μᾶλλον βοτὶ δοηάιιπι. » ὡς οἵ] ΒΆΡεΥ, οσον Ρ. 
ΧΙΧ,1 ἤλθομεν ὕτὸ ἧλομεν οἱ ἔδομεν ργο εὐρομὲν (0άγ85. 4, 251) 

συνδιωκούσης] Εαθεν, συνδιοικούσης Ρ 

ΧΧ, 2 ὡς δοῦλον Ῥ οχιϊββίβ νου ἱβ ἐπὶ κόρρης 8. οὐδεῖς ταῦτα 
οτῖβϑο ὧν --- ἐπικόρρης Ρὴ ᾿ 

ΧΧΙ, 1 ϑέλεις) Ναιϊοσδηιι8, ᾿ϑέλοις Ρ οὖν 

ΧΧΙΙ, 3 προεισέβαλεν οὖν] προεισέβαλεν ἂν ΡῬ, ραΐο προεισέβαλε 
0 ἀρχὴν] Βοροτῖ, ἀρχὴ Ρ 4 φειδὼς Ρ ' 

ἈΒΕΤΟΒΕΒ ΘΆΛΕΟΙ 1. . Ὀ 


ΧΥΙΣ ΡΒΑΕΚΕΑΤΙΟ, 


ΧΧΙΠ, 1 καὶ παντὸς] πάντως καὶ ἘΔθεΡ, καὶ πάντως Ἐοδοτί6}} 5 
2 ἠϊόνεσι Ρ Α ὑπερκείμενα αὔχησιν Ῥ, ἱ{Ππᾶὰ Ρεῖγα, Βοο Βοβθοτνίοϊ 
’08 οοΥγοχίί. 

ΧΧΙΥ, 1 ἔπειθ᾽ ἡ] ἐπειδὴ Ρ ἔπεσε τὸ θέητρον) Ἠετοὰ. ΥἹ, 2] 
ἔπεσον οἵ ϑεώμενοι Ρ 2. τὰ πολλὰ Ρ 

ΧΧΥΙ, 2 αὐτῶν) Μαπυίιθ, αὐτὸν Ρ 8 .ἐξεγειρόμενον] ἙδθοΥ, ἐἔξε. 
γειρόμενος Ῥ 

ΧΧΥΙΠ, 2 πρόχρησις] οοττίραηί πρόσχρησις., ἴπιο οὑπὶ ΕἈΌτΟ ζρῆ. 
σις βοτῖῦ. --- ἀπόλησϑε... τρώσητε Βοθοτίε! 5, ἀπόλεσϑε ... τρώσετϑ Ρ 
8 οὐ κιγκλίσιν] κιγκλίοιν Ρ τὸν πρὸς τὸν 'άριστ. λόγον Ῥ, οοτταχίὶ 
Μδηυΐ9 4 κτῆσιν Τηλεμάχοιο δαΐφρονος οἵ Ρ 

ΧΧΥΠΙ, 1 καὶ μέντοι καὶ ἡ περίφρασις Μαππίίι5. ἴοτί. ἡ μέντοι περ, 

ΧΧΙΧ, 1 σὺν μέτρῳ ΜΝοτυδ. -Ξ παχύτητος ΜδπυΐηΒ. 2. πεφιλο. 
λογέσϑω Τουρίυβ, πεφιλολοῆσϑαι Ῥ 

. ΧΧΧ, 1 ἢ τινα] εἴ τινα Ρ --- γεῦθα καὶ ὡς .. ἐπιτήδευμα νἱὰε 
Ὧ6 Ροϑὶ ἐντυθεῖσα 5ἰηῖϊ ροποῆθα. ταάλλα] Νίαπυϊι8, τ᾿ Ρ᾽ εἰδότα σε 
ΤΟΙ 5 22. καὶ ζ ἀδϑίοἰ! δἷο βεουπάμπι [οἰ ΐατι χυδίογηϊοηΐβ ΚῊ,, ἀθοδὶ 
[οἰϊαπι Π1. ΙΥ. Ὑ. ΥἹ. ἱποῖρ!ε βορεϊπιαπι ᾿ἰονῖ8 πτικώτατον ουἱ Ῥτϑθρο- 
βΒυΐι γϑοθπίου πιδηὰβ (τθοὶθ δῖ Υἱνῦ ἀοοίῃβ ἂρ. Δ εἶδ. . 882. Ἐρξαπιδ 
Ρ. 101, πια]ὲ Βαβίϊιβ ϑγϊμηδηι ἀἰοὶῖ 6886 δῆτα Ὁ. 598) 008 

᾿ς ΧΧ,ΧΙ͂, 1 καὶ τὸν ἐπήνετον») οοτηίρυηι ἐκεῖνο τὸ ἐπαινετόν 2 σῆ- 
μαντικῶς Ῥ ᾿ 

- ΧΧΧΙ, 1 δὲ καὶ] δὲ Βοδοτὶ, δὲ τῶν ἘΔΡΕΓ τοὺς δύο Ῥ ὁ γὰρ 
4ημοσϑένης ὅρος. καὶ τῶν τοιούτων ἱγαῃβροποπᾶδ αὶ 2 ροϑβὶ φησὶν νεΐ 
ἐφέλκεται 2. καὶ ἁλάστορες οι. Ρ ἐπιπροσϑεῖ Βοδθονιο!]υ5, ἐπέπροσθε 
ῬΡ 8 ϑρασειῶν] Εαῦεγ, θρασέων Ρ τὰ ὡσπερεὶ] Βοτῖθ. τὸ ὑποτί. 
μησις] ἐπιτίμησις Ἡ. διαρῃδηυβ 4Ὧ4 κἀπὶ] κάπειτα Ρ ὅ κακὸν δέ 
λεαρ Ὁ ----ἐνεφύτευσε --- μαγεῖον] μαγευρεῖον Ῥ πιλήματα) πηδήματα! 

6 τροπικαὶ] ἰίὰ Ῥ πὶ αὶ 2 τροπικῶν, 8οα 8 ὅ τρόποι, Ἴ τρόπων 
ὃ κε 
Ἴ πάντα τὰ καλὰϊ κεκρασμένην Ρ» 8 ὅμως αὐτὸ καὶ κέλιος Ρ (αι 
ΒΘΙΏΊΡΟΥ κεκίλιος, πυπαυδηῃ καικέλιος 5ουῖ1}), ναϊρο αὐτὸ ὁ Καικίλιος. 
φη θη] Ἰαουπᾶπι ἱπάϊοδνίπηυβ. δεῖν] δεῖ ΕδΌθγ, 

ΧΧΧΙΠ, 2 κένδυνοι σμικρότητος Ρ τὸ δὲ μεγάλα 4 ἀρετὰς; 
Ῥοίνα,, αἰτίας Ῥ μηδενὸς] μὴ δι᾽ ἑνὸς  Ρ ἐν τοῖς] τοῖς Ρ ὧρ οὖν) 
Ρυίο ἄρ᾽ οὐχ οπιϊδβἰὶ8 ἢ Απολλώνεος, τᾶπι ργϑοίου Ὦππο οἰΐϑτη ΤὨδοοΥ 
ἴι8 ἰδυἀδίυβ πιο! Προηάυ8 θὲ. ὅ ἀρχίλοχον .. παρασύρονταρ Ρ τὸ 
Ἴωνος πάντ᾽ ἀντιμιμήσαιτοῦ 

ΧΧΧΙΝ, 2 λαλεύματα] μαλακίξεται Μαπυϊθ λέγει] λέγεται Ῥ 
εὐπάλαιστρο»] Ναϊϊοδηυβ, εὐπάλαιστον Ρ οἰκτίσασϑαί τε] Ναιϊο. οἰκτί 
σασϑαί ποτεὲεΡ ἄκρως Μϑιυϊυβ 8 ἐπιχαρης Ρ Φρύνης] ϑοίυ 
Πεΐβο]ι, φρυγίας Ρ 4 ἑλὼν] λαβὼν Ἀοβοτίε!]!υβ ἔνϑα δὴ] Ρ. καὶ Ἀοροτὶ 
ἔνϑεν δ᾽ δ᾿ Μαπυίίυ8. βοτίυ. ἔνϑα μὲν ... ἔνϑα δὲ δεινὰ] τινα Μιδημίῖα5 

ΧΧΧΥ, 1 αὐτοῦ Μυσίας] ὁ Λυσίας Μϑπυίίυβ, ἀπουσέας Ῥ ὄμως, 
Τουρὶιβ, ὃ μὲν Ρ πλεῖον] πλεῖστον Ρ διΐίοτε Ῥοατοῖο 4ἯἭεἰ καὶ] Βδ 
γὲεγ, ἢ κα Ρ ὅ ὁμως] δλως ΕδβεΥ. 


ῬΕΒΑΚΕΒΕΑΤΙΟ. ΧΙΣ 


ΧΧΧΥ͂Ι, 1 ἐπὶ] Μαπυιίι8, ἐπεὶ Ρ 2 εἴ γε] εἴ τις Μαπαίϊαβ 
πάντη) ΤοΙ Πα, παντὶ Ῥ 

ΧΧΧΥΙΠΙ, 1 ἐκείνην παραλλάττουσαι] ἀοοβί ἤοϊϊΐυπι ΤΥ ε΄ 
Ἀδιθγΐ 0}}}8 ἾΘ, Βοχιὶ [0111 γοοΔθ]υὰ Ῥτϊπιυπι καταγέλαστοι 6886 
ΛΟ ἢ}... 

ΧΧΧΥΠΙ, 2 τὴν Μακεδαιμονέαν ὃ δ᾽ Ῥ φησί τις] ρυΐο φήσει 
ἰδ. οἱ κχἰᾶ Οοτδθ8 ,.βδ4 ἴβοοῦ, 2, 8290. 4 κατέχωσαν] Μϑδῃ. οχ Ηοχοἀοίο, 
ατίσχυσαν Ρ ὄμως] Θομνυν ἢ οί οι, ὁμοίως Ρ εὐλόγους Ῥ ὅ ἐκ- 
τάσεως] Το] 5, ἐξετάσεως Ρ΄ ἀργὸν ἔσχα ἐλάττω γῆν. ἔχον γὰρ 
τολῆς Ρ, οογγεχὶϊ ΕἾ. Ρογίυ8 δάάίίο “ακωνικῆς͵ ΕΑΌΘΡ ροβίσζοιῃηιπι νο- 
ἈθΌΪ πὰ σκυτάλης 6856 Ῥαίανίί, 

ΧΧΧΙ͂Χ, 1 αὐτὴ] αὕτη Ῥ, τη Δ}1π| αὐτῶν γε τῆς γε διὰ τῆς Ἐὰ- 
ΕΓ μεγαληγορίας] ΤοΙα8, μετ᾽ ἐλευθερίας Ῥ 2. ἐντίϑησι Ἑαῦεν, 
ψαγκάσει Ῥ, οοττοχὶὶ Μαπαίΐαβ. ἄμουσος 4) Βοἰϊνίπυβ, ἄλλους ὅσ 

ἐπίστασαι] Ῥαθες, ἐπίστασιν Ρ ὃ ἐμφύτως Ρ, οοττ. Μαμπαιιίίῃβ, Ἴω 
τον Βακο δὰ Αρβίμοι ". 201 ἐφαπτομένην ἘΑθον παρεστὸς ΒοΡοτί. 
εο Ὑἱοῖ. ππίανὶϊ, δαρτα 22, 2 ἐφεστὸς οχ αὶ, 8 τϑοθρί πὴὰ8, ἀθ Ῥ Ὡθὴ 
ᾳφιεί. κηλεῖν]) Βοῦ. χαλεῖν Ῥ ἡμᾶς} ΒΆΡΕΓ, καὶ ἡμᾶς Ρ ἔοικε μα- 
ἐᾳ] ΜαπαιϊίυΒ, εἰ καὶ μανία Ῥ, πυπὶ εἴη ἂν μανέαϊ Α τοῦτο δοκεῖ] 
οὔ δοκεῖν Ρ τότε ἐπείτοιγε Ῥ. οἱ ἢσο ὥσπερ νέφος τίϊο οἶδα- 
ἴτ δοηίθη δ τὴ Ῥδδγοΐυβ σεῦ, ἀπᾶθ Ἰδοιηδπι ἱπάϊ σαν Ἰτη18, αὐτὰ 
'όρας ΕᾺΒΘΓ τοῦτο ψήφισμα Ρ καταριϑμουμένου) ΤΟΙ π8, κατα- 
κπϑμούμενον Ρ ἀκρωτηριάσεις ΤΟΙ α5 ὡσπερεὶ] Τοἰἰυ5, ὥσπερ Ρ 
οὔ ὕψους ΤΟΙ], τὸ ὕψους ἀπότομον ἘΔΌΕΙ. 

ΧΙ,, 1 ἄλλο ἄλλος Ρ; ἰῃ γαιΐο. 2 οἱ 1,δυν. ἀθεδὶ ἄλλη; αὐυοά 8, ἴῃ 
δ ἀοοδι, ἄλλο ἀλλοσ᾽ βοτϊβοηάυη. 2 γε] τε δ᾽ οι. Βοδοτὶ, διά- 
πημα) δίαρμα Ρρατοῖυβ, 8. καὶ οὐκέτ᾽ Ρ ἐπὶ] Μαπυϊ. ἐπεὶ Ρ εἶλκε 
Ρ 4 οἷον μὲν Ῥ, οοττοχῖ! Τουρίπθ, οδον ἀποκύλισμά τι ΜαπυϊΐπΒ. . 

ΧΙ, 1 λόγου ἦνοὶ λόγων Ἑαθοῖ 2 ὅτι ὥσπερ] Μαπυϊΐὰ5, ὅπως 
ἤσχεο Ρ ἐφ᾽ αὑτὰ] ἱπίεγρτοβ. ἐπ᾽ αὐτὰ Ρ 

ΧΙΠ, 1 πηροῖ) ΜϑῃυϊυΒβ, πληροῖ Ρ μὴ τὰ] Μαηυϊΐι5, μὴ τὰ 
Ὁ, ἀπᾶθ ῬοΙ8 οὐ τὰ τεἀάουάυπι θβί, κολούει)] θεν, κωλύει Ρ 
" ἐκ᾽ ε εὐθὺ) δ᾽ " ἐπ᾿ εὐθὺ ΜαπιυιίαΒβ, ἄγει δἀάϊὶ Η, ϑιορμδηιβ, δὶ δ᾽ 
ὀθύνει οοττίρυπί. ἀπόψυχα) σοἀΐοῖα γθδιϊ ἰτηιβ ἰϑοϊομθτι ἴῃ τὸ ἴῃ- 
ὁΓίἃ. ἀπόψυχα ἂρ τὰ μῆκος ἄκαιρον ἀνακαλούμενα Μαπουίίυ8. ἄψυχα 
ἂρ διὰ μῆκος ἄπειρον ἀναχαλώμενα. ἴοτι. ἀπόψυχα γὰρ τὰ ἄκαιρον 
ἤχος ἀνακαλινδούμενα. ᾿ 

ΧΙΠΙ, 1 νὴ Δία] Μαπαιίυθ, γήδια Ρ ἄλλο] ἀλλὸδὸνΡ 2 ἐπρεσβεύ- 
ατὸ ψαιῖο. τιμίων] Μαπιυίίμβ, τιμῶν Ρ ἁλουργεῖς .. ποικιλτα 
εὐχαὶ Μαπαιίίυ8 ὅπλων] ὄψων Βοῦτεθ. τοσαῦτα] Βοθοτί. τοιαῦτα " 
ἀνορθουμένους δρο ὅ χρυσίων) ὨΟΏΠΘ χρυσῶν ἃϊ ἐχβρθοίδ 18 
ἑταξὺ τῶν λιϑοκολλήτων κρατήρων καὶ χρυσοῦ καὶ ἀργύρου. 4 οὔς 
ἔϑους] πιο ὡς κρεῶν ὄχϑους ἁμάξας] Τουρίυβ, ἀλλάξας Ρ τρυ- 
ἣ»] τροφὴν Μαϊϊοδηθθ: ἢ εἴπερ] φγδθροηπμπί μᾶλλον οατη Μδηῦιΐο, 
ὦ ϑοηβυβ εϑὶ: ροίοεταὶ ὁλοσχερῶς τοῖῃ δυβοῦθ, δυϊ δὶ μοο οἱ πο 50{ἢ- 
τοὶ οἱ οτηπία δοπηἀδηίου Ἐχροόθθγο νοΐ, οοηαἰ πη οΥΌση ὨΟΠλἾη8, ὨΟῺ 


᾿ 


ΧΧ ΡΕΒΑΕΒΕΑΤΙΟ. 


͵ 
Ν 


μεδίμνους ϑυλάκους σάκκους τοΐοττε πάντα ὡς] ἴοτί. παντοίως 2) 
πάντως “περιηϑήματα) Ρεαγοίυβ, περιϑήματα Ρ, περιττώματα Με. 
πυϊ8 τοὺς τούτων] Νίαπαίίιβ 6οχ Χαπορβοηίο; τοὺς τῶν θ ἐπ 
εἴδους) Τουρίυβ, ἐπιδοὺς Ρ 

ΧΙΗΙΝ, 1 ἐπιπροσϑῆναι Ρ καὶ διασαφῆσαι ΒοθοτίεἸ]ι8 ὑψηλαὶ 
δὲ] Μδυαιΐα, ὑψηλαέ τε ΡΣ 2 φησὶν ἱκανὴ] υἱγῦαι Π00 5ϊ1 ἴῃ Ρ, 8. 
ἰχανὴ φησὶ ἀυοὰ Ἀοθοτί6| 18 Θχ θὲ ἢ6ὸ νἱοιογίυβ τηυϊαν!, πδβοῖο ; τηϑ' 
Ε1π| νθΡῸ οἴπὶ ΤΟΌΡΙΟ, πα δἰ} διηθίρυμπι, φασί ὅ πιστὸν ἀκούω 'Ῥδδν. 
οἷ, 8}}} δ᾽ ἰηδογαμ!, ΘΟ, ϑολ!ρεν δ Ῥτορενῖ. ρ. 217. δὲ νᾶνοι] δὶ 
νάοι Ρ, οἴῃ, Βοθοτίθ!}} 8 συνάροι) συναιρεὶ ΒΒ ΉΚΘη. συνάγει 1 Νίδιυ- 
εἶϊι8 σώμασι) ϑοδ σεν) Εδθ6, στόμασι Ῥ ἀποφήναιτο) ἔοτί, ἂν ΡῸ 
δὴ: Ῥοηποπάμππι, 8} ἀπεφήνατο θ ὑπολαμβάνω. . ἔφη Ῥ, σοΥΡεχῖ! 
- Ἑᾶθρὸῦ μήπο ἡ Ῥ, υἱ 86 Χ ,ἀαϑίιι ἰμίοτας, βΒογῖθ μῇ ποτε οὐχὶ ἡ. 
διαφϑείρῃ, νυῖ]ρ. μή ποτ᾽ ἄρα καὶ ἡ αἰτὰπι Μϑδμυ] φρουροῦντα Μ" 
φρονοῦντα αυοὰ Βοδοτί. Βᾶθοὶ »ϑἷν α Ρ, πεβοῖο δ'λαργυρία μὲν] δα! 
γε νοὶ γὰρ δααδπάμπι, δὰϊ ἢπθ ον Ἰηϑευδηδαπι καὶ ἅμα] Ῥοδτοῖυβ, καὶ 
ἄλλα Ρ εἰς ἃς] εἰς αὐτὰς ἈΝ οἰδκίαβ. ρυΐο συνοικίξεται, χρονίσαντα δὴ 

σι 

ταῦτα ἀλαξονειάν τε] 15. Ψοββίυβνυ ἀνάλεξον ἕν ανξι γεννῶσα Ῥ 
τοὐτουρ) ΤΟΙΙὰ5, τούτου Ρ 8 μηδ᾽ ἕτερα] μηδὲ πέρα Μαμυιΐαδ 
κανόητα) Τουρίυ8, καπανητα Ρ, κἀνόνητα Μαπυϊίυβ τάϑανατα ῬΘΔΓ- 
οἶα8, τὰς ανατὰῬ 9 δεκασϑ εὶς] ᾿Μδυυείυθ, δικασϑεὶς Ρ δίκαια " ὅπου; 
Ἰδράπδτα ἰῃἀϊοανίτηυβ; Θχοί ἀϊδδ6 δἰ ἰΘΓ πὶ ΤΩΘΙΩ ὈΓΌΠΩ , μὲν ἀοοεί, ᾳυοά ἶ 
μόνον γηαίαὶ ΉΥΝ βεὰ Εὰδεν τὰ δί καια μὴ φαένεσϑαι 
ἀλλοτρίαι 86 ΟΡ ΘΥΓΔΓΌΠΙ ούγόγα ΒΟΘΟΥ6![08. πρὸς τῆς ἠνδραπισμένοι 
νυΐρ. ἱπδογαπί φιλοχρηματέας, ΜαηυίίαΒ. νετὸ ἑαυτοῦ τῶν μεγάλων 1 
μεγάλων ἢ διηκόντων Ρ. ἴοτι. Ἰαίει ἢ καλῶν αἰῶνα] Ῥογίυϑ, ἀγῶνα Ῥ 

κἀδέκαστον] ΜΝ αἰοδηυβ, καϑέκαστον Ρ καὶ μὴ] Μαπυιίαθ, καί μοιεὶ 

10 τοιούτοις] τοῖς τοιούτοις Ἀοθοτί6}108. ταΔ]ἴ τοῖς ἐπικαύσειαν 
ἐπικλύσειαν 8 Ἰοτὶὰ8 οἱ Μαικίδμάυβ. 1 δαπανῶν) δαπανὸν (ἰ. 
δάπανον) ΤοΙΠἰυ8. ἴοτί. διὰ παντός. ἢ) Μδῃυιαβ, οἷ Ῥ, οἱ Βοῦοι 
16] 8 112 δ᾽ εἰκῆ Μαδμυϊΐυβ περὶ ὧν] εἰ νου ἴα Ρ ἀδδίηί! ΓΟ! πη 
.οΥ πὰ ᾳυδίογηῃϊ οη 18. ΛΜ, ἰοίίυ 5. γοϊ μτηΐη 8 ἈΠ πὶ οοἰου 8 Γοβϑοῖϊθ, (δι 
βοφιθηίυν νοτῦα ἐν ἰδίῳ .. ὡς ἡμῖν ἃ τοοδαίϊίοτὶ ἤδη δἀάϊία Ἰοσππίαν 
Ῥοδβιγθιθθτη ὙΘΥΌΠ ΠῚ δοκεῖ Ἀοθονίο 9 ἂ6 δὰ0 ἀεάϊί, τὴν] Μαπαιίαϑο 
τὴν τοῦ. Ρ, ὡς τὴν Βοροτί. μοῖραν] μοῦ. μοῖρας τοῦ. Ρ. 


ν. ΤΟΝΟΙΝΥΚ. 


᾿μοηϑίπὶ γί Αρϑίηΐβ ἰἰδγτο οοηίαβαια οἱ ἰῃβουίδτη Ρτῖπαῃθ ΔΘΤΟΥΪ 
ἈῸΒΗΚθπίπβ; ἰηνοηίαβ οϑὶ οοάθχ αυἱ βοίαη ἀρβϑίμεμι σοῃϊπογοῖ, Π0Ὼ ἷῃ 
νϑπίαβ αἱ Ἰμοηρίπυπι ἸριΘβ Όα τοἀάογεί, αὐᾶγο ἶο Αρϑίῃθ τρὰἷῖο οὐ 
ΤΌΡ(ΪΟΥ δὲ; δρίἰοσηθη ἰοϊϊα 5 τὶ 8 οχ οοάϊόδ Μοβοονθηϑὶ ἀδβουϊρίθτο Βυδ 
Κρηϊὶ βοιιθάδο βϑυνδγιαηΐὶ, ἀη8Δ6 θεΐπηιι8 Βακίυϑ οἀϊάϊι, 6 δπιθηάδηάδ δ 


ΡΒΑΕΡΑΤΙΟ. Π χχχ 


σία οἸηηΐαπι ΟΡ ϊπ16 του 18 68. ΟἾγδί. ἘΡότ. ΕἸΠΟΚἶυ5. ἴῃ ορ βίο οτὶ- 
ἶεδ, Απηδ] 10. Απιϊᾳαϊ!, 1887 τ. 610, 1850 ρΡ. 422, Αημηδ]. Ηοϊάοὶυ, 1888 
), 1088, ἀἰδδογίδιϊοηθ Ἠφ]θτοηπδο οαΐϊία 1847, αυθπὶ αἀυυπὶ οἰϊδιηηῃο 
ἈΠῚ γοβίθηϊ ΘΟΥΥΌΡΙΪ ᾿ἰοοὲ ᾿ρϑθαὰθ ορτορίο ἤΠογοδαί ἰησθηΐο Βδηθασθο ᾿παΐοῖο, 
ιὶ ἄσπυο ἤσποὸ ᾿ἰὈΓαΠ ΤΟΥ 800 νἱᾶ οἱ γί] 6 ργϑοοθάθῃβ οδβίϊρϑί, δἰΐδηι 
ιἰᾳφι6 ᾿οἰἶδηι δ ΟΠ ΘΠλα8. 
΄ Β -Ξ- -Βακίυϑ. 
Ξ-: ΕἸΠΟΚΠΪΠ8. . 

Ῥ.- 299, 3 καὶ ἡ τῶν πιϑανῶν ἰδέα] Τανεπιϊοηΐβ εὑρέσεως, ἀδηίυγ 
ριϑοσαρία οἱ ογϑίϊοηΐβ ρᾶγίθϑ οχρομυηίυν; ἴδ ἰῃ ΘΟπμΠγπηϑίϊοηθ ἰγϑἀθη δ 
ΒΟΥΟ 66 τοίου θα 8 υδίδίο τηοτο Αὐ βίοι θ᾽ 8 οαἰθροῦίαϑ δ ῃϊθὲΐ; ἰὰ ρ6ῖ- 
τφραχὶϊ ΕΚ. αὐοὰ 5ἰ 14 Ὀγΐπηδ βυηΐ νεῦρα το αἰ οηἷβ, βου θη πὶ 6856 νἱ ἀ6- 
τὰς καὶ ἡ τῶν πρός τι πιϑανὴ ἰδέα. ργαροράϊ! αυοὰ οχοίάϊ!, ποίΐο οὐ- 
σίας, ποσοῦ οἱ ποιοῦ. 6 ὅμοιος] ἴοτί. ὅμοιον .. καὶ δυνατώτερος, 
δεὰ ποὸ τοϊϊαπα δρίϑ σοηνθηϊμηί, οἱ τὲ εἰπεῖν ποη μϑθαπὶ οχ 4ιι0 ἄερθῃ- 
ἀδδηὶ: σοηϊοἶδβ ὅμοιόν ἐστιν εἰπεῖν οοηΐ. τ. 562, νεὶ δεινότερός τε εἰ- 
κεῖν 1 τραχύτερος] Β. ταχύτερος [107] 11 ποιίϊοποΙη 1οοἱ ποῦ το- 
φυϊτὶ νἱάϊ! Ε΄. ν. 6. τὸ ποῦ λέγειν, τόπους καὶ χωρίά 132 παρὰ] 
περὶ Ὁ ϑοὰ τηδὶϊπι τὸ δέκαιον καὶ τὸ ἄδικον 17 ὄρει] πυπι ὄψει 
2) πότερα κατὰ χρόνον [ἰδτὶ 24 μετὰ τοῦτο οὐκ] μετὰ τούτου Ἰἰδτὶ 

800, 9 ἤσϑητο)] ἧστο Β 22 τοῦτο] 5ὶ δϑπιιηι δϑί, βἰφηϊβοδὶ τὸ 
κοιεῖν, Βεὰ τιδ!ῖπι: αἰτιατόν ἐστι, τοῦτο ὅτι] τί ᾿ἰθτὶ 26 κἀν τῷ] 
καὶ τὸ ἰδτὶ 80 πραγματεύου] πραγματεύει |ξυτὶ, ἱΠπὰ τά] αἱ φυδηι εἰ 
κραγματεύει οουΐ. δδῦ Ἅ. 80]. 2 ἐπάσχομεν ᾿ἰυτ'΄ 4 ἀνυτικώτα- 
τον Ερϊίοια [7 ἐδικωτάτοις Ἐρὶϊ. γενικωτάτοις ἰδτὶ 20 ὀργάνῳ 
μόρια Ἰἐδτὶ, οοἵν. Ε 28 πρᾶγμα αἰιογαίταπι Δθαμάϑί. 802, 09 τῷ 

(ῳ] Ἐ. τῶν ἐναντίων οοἀϊοεδ, 5οἃ πιαϊϊπι τοὐναντίον 11 αὐτοῦ] 
αὐτὸς ᾿ἰὈτὶ, ροϑϑὶβ οἱ αὐτῆς 5ε11. αὐξήσεως 1 καὶ λογέξζοιτο Ἐ. πατα- 
Ἰογίξοιτο ᾿ἰθτὶ 19 σμικρότερονῖ 20 ἐκλύσομεδν) ποπηθ λήσομεν τ 
3 καὶ ὅτι μὲν μέγα στὶ»] μέγιστον ᾿ἰδτί, οοτγ. Β' 29-πέστεων καὶΪ 
Ῥ, τῶν ἰδτῖ 81 διαβεβοημένοις ΕῈ 808, 18 γένηται ἰὃτὶ 15 ἡμῶν 
τ 18 πλειόνων» πΘ40}6 οὑπὶ 866. πολλῶν, πραυθ οὐπὶ ἐλαχίστων 
οσηνεηΐ, 380. ἴοτι. δυνήσῃ, προτενεῖς οὐχ .. ἀλλ᾽ ὡς οἷον τε, αἱ 
ἰηἴα ὡς ἔνι μάλιστα. Οεεἰίπ8 τε ἀοῖεῖ, 804, 20 εἴη] “ποπηθ ἢ] ὃ 
2] νοημάτων] Ερίίοπιε, ἐννοημάτων οοἀΐοαβ 29 οοττεχίπιιβ ἀΌΟἢ ἀ8Πὶ 
μὴ εἴσῃ συνθεῖναι. ἴῃ Ἐρὶι. εδὲ συντοίναις, ται! πὶ συνδήσεις 805,1 
κηλοῦντα] ἈυΒηΚοΩ, καλοῦντα ΠἰὈτὶ 12 εὐτελείᾳ [ἰδτὶ, οοττ. Ε΄, φαὶ τοϊίχυα 
οὐττεοίοτίβ 6580 δαπονῖΐ 14 παρ δἀὰ. Ε. 15 κωμῳδοποιώνξ 20 ταύ- 
τὴ»] ἀδεβὶ δἰϊφαϊὰ, νυν. ο. ἑορυφαέῳ κορυφαίαν ταύτην 806, 4 ἔχου- 
σὰν ἨυΠηοηίι5, ἐχούσας ἰδτὶ 6 λαμβάνειν] λαμβάνῃ Ἀυδηκεη, λαμ- 
βάνων Ἐ, Ἔχοίαἀϊι νογθατι δαί. 9 μὴ δἀά. ΔΝ εἰδκίιϑβὀο 11 κρᾶσιν] Β, 
ἀχρόασιν ἰἰδτὶ 21 Βαδο Ὄχρ᾽ οληὰϊ οαυδα δἀάίία 6586 νἱ αὶί Ἐ'. 907, 2 
ἐπιμελείᾳ] ἐπὶ τέλει εἰ ἀποβάλλεταί τι, ποικίλον καὶ Ἀυπηκοπίαβ εἰ Β.. 
ἴοτι, ἐπὶ τέλει ἐπιμέλεια 4 λέγωμεν! ἐστήσαντο ἰἰδτὶ, οοτν. Β. 

ὃ ἔχουσι οτι. εη. 2424 ἀνυτικῶς] ἀτεχνῶς ἡ 26 ρυΐο ὑπέρευ, πᾶπὶ 
θειποβίμαπὶβ 1ος. ἰμιθ!ΠΠρυν ἀθ οὐ, Ὁ. 228, δὰ αὐ ἰπ σοίοτβ, ΡΟ} 18 


“ 


ΧΧΙΠ ῬΒΑΕΕΑΤΙΟ. ᾿ 


Τμοδοί. ρᾶρ. 185 ἢ. 26 ὡς ἢ] τὸ ὡς ἰδεῖ, Ἰάθηι διαβαινόμενον ἰῃ 
ἤμο, ἐχ Ρίαιοηΐβ Ῥῃδθάτγο ρ. 229 Ο. οοττθοίαπι 28 παρεῖσϑαι τὶ 29 ἔμ- 
βφαχγυ Ἀυμηκ, 80 πιστέων νοὶ] πίστεων |ϊδτὶ, φειστέον ΒΆΒΏΚ. τααυΐ- 
ταν νἱίαπάϊ ποίΐο, ν. ο. φυλακτέον 81 παρὰ ἰἰυτὶ, οοττ. Ε. τὰς 
πτώσεις Β. 808, 8 ϑαυμάζξζω σοῦ] Ἐρίϊογια, ϑαυμάξω σε Ιἰρτὶ 
ὅ ὁτιὴ τί Ἐ, ὅτι ἤ τι ἰθτὶ, ἴδοὸ οαἰπΐα αυδ6 βεφαθηίαγ, ἰηοοσγία, ηἰϑὶ 
απο πνεύματος γρεογίίπετα νἱδοίιν δὰ ργδθοθᾶβῃβ πνεύματα. ἰμ Ἐρίϊ, 16- 
αἰιας ἀνύσασιν ἂν αὐτὴ καὶ] αὐτίκα Β6, 1] οὔτοι] ἴπιο αὐτοὶ 
22 ποιοῦμαι] ποιοῦνται τι 41 δι Β, δεῖ τ] 28 ὑστέρα τοί- 
νυν δεκάτη ἀδίϊνῃβ 6586 υἱἀθδίῃ ἠ(Βηθ9θ, 8 ποιεῖσϑαιϊ Ἀ συγγενέσι 
Ἰἰυυῖ, σοῦσ, Εὀ ὅ καὶ ἐν τοῖὶ ΕΒ 810, ὅ παραλαμβανόντων Ἰἰδτὶ, 
σοῦ, Ες 11 ἐπιδιόρϑωσις δἀὰ. Ε εχ Κ, 451 [09 οἷον τι νε! οἷα τεῦ 
22 διαϑέσεων .. προσφόρου [ἰρτῖ, οοττ. Ε, 3511, 2 αὐτὸς [10γ], δοττ, Β 
10 ἢ καὶ] καὶ δηίς ἐλαύνων φῬοπομάυπι 11 ἄσκει Β, ἀσκεῖν Ι1Πτὶ 
αὐτὸ] ἵπιὸ αὐτὴν 15 μετρέας ἰδτἱ 16 πῳς ἔχειν τὶ 18 οὕτω 
τῷ] οὕτω Ιἰδνὶ, οὐ τῷ Ε συνισταμένων καὶ βουλομένων |ἰδτὶ, οοττ. Ε. 
82 σώματος μεταχειριστέον σύντονον καὶ δριμὺ βλέποντα Β. 
812, 8 καιρὸν ἄγοντα] αὐἱάπὶ γαέρονταῦ 4 παραδεδεγμένοις |ἰπτΐ, 


υ οοΥν, Ες - 18 ἐπαγώγου Ε, 16 διαλεγομένους Ἰἰυτὶ 10 λήξεως Ἐ. 


Ν 


ἀεοβί ἐξάδοντι, ΕἸποκμίυβ διαλεγομένου .. οὔτ᾽ ὠδῇ ἔοικεν 271 τε- 
λέως Ιἰοτί, οοτν, Ε. 818, 4 τὸν βίον Ἐ ὑστερεῖν |ἰρτὶ, οοιτ, Εἰ, 
14 ἀνῃρημένον |ἰπτὶ, οοττ, Β, ἴῃ 8644. Βοηδείαβ Ἰαίθί, ἃ Ε' βίο τοβίϊαίαβ: 
αὐ μνημονεύω, μὴ λίαν μ᾽ ἡγοῦ σοφόν. 15 φύσει) φυᾷ Ρίπᾶαν. 0]. 
2, 86. 16 ἴοτί. μνήμη, μεχαλοπρέπεια δ᾽, εὐέπεια 19 ὡς ἄν τις 
ἀποδείξειε ἴἰθτὶ, ὡς .. ἀποδέξηται καὶ ϑαυμάσῃ Ἐ. 80 ἴπιο τορνευο- 
μένη τὲ καὶ γραφομένη 814, 2 διὰ] δίχα Β 7 τι Ἰἰοτὶ, οοτν, Β. 
15 διφϑέραις Ἐ, διαφοραῖς. νεῖ διαφϑοραῖς τὶ 17 αὐτὸ τοῦτο 
ἰδτὶ 80 πάντ᾽ ἂν 81 ἐπιλιπούσθς ΕΒ 81ὅ, 2 φησὶν] ἴπιο ὡς 
4 ἂν αὐὰ. Β ὅ ἐδίᾳ] ἡδία Ῥατίβ. ἡδεῖα αἰ11, δὰ δαὶ: νὴ “4έαϊ 
Ἴ πόνου Ἰἰυτὶ, οοττ. Ε. ρΡαίο διὰ πόϑου τέχνης δημιουργοῦ 417 ἐγεί- 
ρδόται Β 21 ἑαυτὸν τοσοῦτον] αὐτὸς αὑτὸ Ε'ὀ 29 ἁμαξῶν ἰἰθτὶ, 
ον. ΒΒ 816, 8 τόπος Β 9 ᾿αβὴ καὶ ἀφορμαὶ Β 11 τόπους Β 
12 τῆς μνήμης] τῇ μνήμη Β 18 ἐστὶ] ἔτε τὶ, ἐπιϑεωρητέον Εὶ 
20 ὑπάρξαιτο οοαΐοεβ, δοοτγῦ. Β 26 εἰδότα ΒΒ Ἠ 80 μοι} ἱπιο σοι 
817,10 ἃ] ἢ Β 14 ὁτιοῦν] ὅτι ἂν ᾿ἰδτὶ 21 ποιεῖν] ἰπηο οἱ ἷο ποιῆ- 
τικώτερος 28 κἂν] καὶ Ε 27 οὐδὲ] ἱπιο οὐδ᾽ ὁ φιλάργυρος 818,8 
ὥσπερ] ὥστε Ἐ 12 τὐπον] Ε. πόϑον ᾿ἰυτὶ᾽: 14 τε] Ε, γε ἰδτὶ 16 καὶ 
δἀὰ ΕΒ 17 παραβολὴ ἰδ τὶ, οοτν. ΒΒ 10 ἴοτι. τὰ μέρη, ἔπειτα τῶν 
μερῶν 217 ἵπιο τῶν ἡγουμένων 819,9 προπέμποντες Ε 14 δεῖν 


Ερίϊίοιιθ δρ. Βακίιῃ ῥ. 147---ῦ0. ͵ 

821, 9 δήλας] δήλους Βακίαβ 10 ἐπιείκεια] δπηᾶαί, πδαὰδ οηϊπι 
ἃ νΌ]σαγὶ τί ἀἰβοθβϑὶὶ Τιοηρσίηηβ, ἤθαὰθ ἐπιεικοῦς 5Βοτθαοπάυπι οί. 25 
πιο τοῦ συμπεράσματος 822, 1] πρὸ τοὐτων] τούτοις [,οπρίηυδ 
80 ἀμφὶ σοῦ λέγομεν] ἀφείλετό μὲ Τιοπρίπυθ, ποαια ἱΠπὰ αἰϊυἃ 6880 


7 


ΡΒΑΕΒΡΆΑΤΙΟ. ΧΧΠΙ 


ἰἀοίαν, ηἰδὶ {ΠῚ γαστιηι σοΥΤριΪοθ. 828,11 πέστεως] πέστεων Τιοηρίηυβ 
18 ποικέλης] πιαϊϊπι ποικίλοις : 


Ἐχοοτρία αἴδο νου ἐκ τῶν “ογγίνου ἰπθονϊθαπίαν, 6 οράϊοα 118.- 
δηιδηο ΧΧΙΝ, ΡΙυΐ, ΤΟΥ̓ΠΙ, Ρ. 94. ρτἰιηυβ δα ὰϊ ἘροοταΒ ρᾶρ. 291---4, Βδη- 
ἰη}} δρορύαρμο ὁχ ἘΌΠΉΚοηΐ βΒο 6 18. πἰδ115 οϑὶ Βακίυβ. Εἰχ δργερὶδ δνίο 
δ66 Βυπιρία 6586 Δρρϑγοί, δ ποῃ 1οηρίηΐ Β6ἀ δ] 1ὰ8 δυίοτίβ, ΤΙ} 15 δαΐτ 1116 
δῖ ἀΐνογβα οἱ γοοθηϊίουὶ Ὀγδθῆχυβ οϑὲ, βυμιρίιϑ δυά ἀυδία οχ νουδὶ8 
"ὸ λέγουσι Λογγῖνος σπανίως κεχρῆσϑαι καὶ τούτῳ τῷ εἴδει, ἴίὰ οο- 
ἰσχ, ὑπὰ6 ἘΠΒηϊκοηἰυ8 λέγει σοιτοχὶὶ, 5.6 π6 βῖο αυἱάθηι βϑηίθπιΐα ρτο- 
δὰϊι, οἱ ἔοτι, “ογγῖνον τοροποηῃάμπι; αποᾶ 581 νϑγυτῃ δϑὶ, ἴδθο Τιοπρίηΐ 
Ι0 6556 οοτίαῃι δἀδϑὶ δυσυπηδηΐαπι, θαυ Ὠὶσ Ατ᾽ϑιϊᾷθπὶ ἰαπαδβθϑοὶ, Νο8 
ιοη Ἐσαοταπι, 5868 τηδίοσοηι Δροσταρΐ Βαπάϊΐη, δάσηι βοουϊὶ βιιηλι8. 

828, ὅ παλαιὰ] Ἐρβδοταδβ, οἷὰ οοᾶθχ. 


Ψ. ΑΡϑΒΊΙΝΕ Ν. 


ἴῃ Αρβίῃηθ δἀθηᾶάο θογορίο οοὐΐοα Ῥαν. 1874. δαϊαϊυ8 6ϑὲ Βακίιιβ, αὐο᾽ 
Ἰπίοτα πιὰ} 1858 ἰδοιιδ8 Ἔχ ρίαν σογγαρίοθαθο ἰ0605 58ηαν, ἴῃ σοίο 8 αἰ 
Ἰ0ὴ ἴα]88 δαΐ ἱπαρία νἱἀδὈδηϊιν νυ ϑίδηι ἰθοι οημθ πὶ Βρτγοίο Ἂοᾶϊοα τοί]- 
168; Π05 οὑτὰ αὐΐαᾳια ἴθτθ ϑθοι ϊ δαταῖβ, οἱ δὶ αἰβίαὶ ποϑίγα ἰδοιΐο, αποὰ 
ῃ 119 οχϑίδί, δαμηοίδιΐϊο ἀοοεί., οοηΐ, Ο. Ε, Ηουηδηπὶ δοηβιγα ἴῃ ΑἸΏΔΙ, 
λοιηρ. 1840 Ρ. 1025---40, ποβίγα ἰῃ Μοπδοθῃβ. 1840. ΧΧΙΧ ρ, 104---80, 
ΘΚΙΪ ἰὼ πη, δηιίᾳ. 1850 ρΡ. 422--48. 

Ῥ --α οοᾶ, Ρα118. 
Β τ-ῷὸ Βακίυβ. 
Ε -ῷ Εἰδοκῃῖαβ,. - 

Ρ. 381, 6 ὅτι ἐκ] βοτίρ. ὅτι ἢ ἐκ 16 ἀλλήλοις] ἘΝ. στ, ΥἹΙ, 71, 18, 
ἄλλον ᾿ἰδτὶ 20 ὧ»] αὔυυθπάδι 26 ὦ ἄνδρες) ὧδε [ἰὑτἱ, εὖ ἄνδρες 
ἔριστοι ἈΠ. ὙΙΙ, 66, 14. 382, 8 8ετ. ἔπειτα δὲ καὶ 4 δοκώμεν)] 
οτί. προσδοκῶμεν 7 ἀλλ᾽ ὃ ἰδεῖ, ἀτγιϊου!απι 0 δἀαϊάϊτηιβ ἰηΐγα δἰΐϑηι 
πἰ6 Δἰσχένης οἱ Ὑπερέδης 27 ἡ νέκη] Ε, ἡνίκα ἴθι 388,.06 δευ- 
ἐρον ἐκεῖνο] θυϊπιυπι οχοίἀϊ, 9. προσιέμενοι |ἰδτ. 12 ἔγωγε] ἐγώ 
ΕΡ 11] μᾶλλον! ρυίο πύϑοισϑε. ἄλλο. ὁπόταν εἰσηγησάμενος. ἰηΐτα 
υθαὰ6 ἄλλο ρῥυϑθοερίίβ, ποὴ ταϊπ8 408Ππ| ΘΧΘΙΩΡ 18. δἀάϊίιηι [οοἰταν, 

34, 4 ἐὰν Β 9 ἑταίρους] Βμεὶ. ὙΠ, 78, 15. ἐπαίνους τὶ 14 ἐφ 

ἷς Β 888, 2 τις τρόπορ] τῆς τροπῆρ Ρ, ρΡιῖο τις ἀποτροπὴ τού- 
ων 8386, 80 πότερον πρύτερον Ῥ, πρότερον εἰ τεἰετὶ 996, ὁ 
ξιώσατε] συγγνώμης ἠξιώσατε Β 887, 10 ἢ ἀεἶ6. Ε 18 μικρῷ 
οὐϊςο5, οογι. Εὶ 888, 2 ἀναιρήσει] ἔοτί. δϑαπυπὶ δβὶ, βοι οὶ 6- 
Ἰοϑίβοποβ, ἀναιρήσεις .. συμπλέξεις ΒΒ ὅ τοιοῦτον γένος προβλη- 
ἀτων] τοιοῦτον ϑεώρημα Ρ, ἔιῖδβα νἱἀοίυν ἀλλο. ϑεώρημα, ἔστι αἱ 
πα Ρ θ δοκῇς Ρ 28 ἁρμόσαι Ρ 26 ἱπιεν ἀποβάσεως οἱ τοῦδε 
ἰἰόγᾶθ αφιδϑάδηῃ δνδηϊάδθ, ἀεβυηὶ ἐν οἷς γε] ὁποῦ εχ δυιίογὶβ πιοσθ, βοὰ 


ΧΧῚΥ͂ ο ΡΒΑΕΡΑΤΙΟ. 


ἐκ οἱ πο οἱ ρΡοϑίοϑ πιο] δθεβί. Ὁ. 406 Ἅ. ἐξ ἀποβάσεως δὲ λέγω 
ὕπου ψηφίσματος ἢ νόμου ἢ τινος ἄλλου τοιούτου γραφέντος ῇ 
πραχϑέντος τοιοῦτόν τι ἀπέβη. 4889, 2 “Χερρονήσου . . ᾿Ἀριστοκρά- 
τῆς οπὶ Ῥ, τϑοῖθ, αἱ Βε44. ἀοοοπί,. ὅ παρ᾽ αὐτοῦ) περὶ τούτου Ρ 

12 ὅσα οὐκ ἄλλῳ] οτι Ρ. ἰάθο Βιρτα ἀἰοίαπι πολὺ γένος 20 ἔοτί. με- 
κρὰ δ᾽ ὁρῶν 24 ἡμῖν] ταδὶ ὑμῖν 21 δεῖ] δεῖσθαι ᾿ἰρτὶ 29. ἅπαν- 
τὰρΡ ὃ40, ὅ τι] τ Ρ, ᾿ἰάρμι καὶ τὸ μέγεθός ἔστε ον 0 ῥᾷστον) 
τοδὶ τα ῥάδιον 9. τούτοις Πἰρτΐ, οοτν. Β 10 ἕνεκα) Ῥοβί οο ἐστι, εἰ 
Βακίαπι τθοίθ ἰηίθρο, Ρ -80 ἔχειν] Ῥ, φέρειν οοἰοτὶ, 46]6 εἰς 381 ἀρ- 


,Ἵ - 
μόσει ἁρμότε Ρ 941, 11] ϑάνατον τὶ 14 αὐτὸρ] ποηηα αὐτὸν 
19 ἢ ὡς] Β, ὡς Ῥ, πῶς οεοἰοτὶ 82 ἐξελϑὼν] ἐπεξελϑὼν οεο- 
ἰοτΐ, ΠΝ εἶτ᾽ ἐξελϑὼν Β 842,1 αὐτὸ τοῦτο συμπλέξομεν Β 
7 συμπλέκει" ἴα ΠΟτὶ ργδοίεν Ρ αυὶ πλέκειν 8 ἑώρα ὑπὲρ ἑαυτοῦ Ρ 
24 μὲν ὡς] Ιἰπτῖ, μόνος Ρ 268 τοῦτο] ἴοτι. τούτου; γεῖρα ἄλλο 
τούτου σφοδρότερον δὰ Ῥτδεοδάδη5 ϑεώρημα 5οτγὶρία οἱ 6Χ τηϑῦρ, ἷ 1Π|4(8 
6856 νἰἀδηίγ, 932 ἐπιτίμους] ἐντίμους Ρ 948, 8 ὁπόταν εὐχῇ Ρ 
9 ὁ λέγων ἢ] ἴοτι, ἢ ὁ λόγος 10 ἢ 4ηλέων (1 Ρ 12 ἐπιόντορ] 
πὰπὶ ἐπείγοντοςϊ 1ὅ διὰ] καὶ διὰ Ρ 29 νομίξων Β 8] εἴη ἢ] 
καὶ Ρ 844, 9 προσώποις [10--16 ἐὰν .. εἴη δχ ποβίγο ἰγαπβ- 
Βουρβὶὶ δαίου ᾿ἀτραπιθηῖὶ Ιβοσταΐῖ, οτδὶ, ἀθ Ῥᾷθα, 22 ἄρξασθαι] οοἰοτῖ 
ἄρχεσϑαι αἱ Ρ. 495 Ν.. 8410, 11 ὡς] ᾧ Ρ 12 ἀπαλλαγε ἣν τῆς 
παλλαγείην τῆς Ῥ 19 γραφὴν Ρ .28 περὶ] ὑπὸρΡ δ82 ἀτιμίαν Ἐ, 
ἀτιμίας τὶ προτιμᾶν... προτιμῶντος Ρ 846, 8 ἐπέσταλκεν Β 
11 ἀνοικέξειν Ῥ 14 ξητῶν) εἰπὼν Ρ 34 παρεὶς τὸν παριστῶν Ρ 
(δὴ εὑρήσεις Ρ 27 ποριεῖται) ποιεῖται Ρ 28 τε ὁ Ρ 80 τούτοις 
μὲν] τὴν ψῆφον τούτοις δὲ Ρ τῶν] τὸν Ρ 847, 6 ἐστιν ἄδηλον] 
ἦν Ῥ, Ὀηἀ6 Ροίϊιι8 ἦν ἄδηλον τοαἀδηάιπι ο8ῖ, 1] χρῆσϑαι Ρ 14 ἂν 
Ροϑὶ τοῦτο ὁὰ Ρ 20 ἀπέστειλεν Ρ 28 κρίνεται 864. ἰᾶοῦπᾶ Ῥ. πυπὶ 
Ἔχοίαϊι ἀσεβείας 28 ὑμῶν Ε 80 τὸ οἵὴ Β ὃ2 κατηγορῶν Ρ 848, 14 
τοῖς] Ρ, 4|}|͵Μ πᾶσιν, 811} οἵα. 16 ἀντιπιπτόντωπ αἱρέσεων προσυστάσεως 
Ῥ. οοηΐ. ΒΒ. ΘΌ ΙΝ, 802. 712. ΝἼΙ, 721, δὶ ἢ τὴν τῶν ἀκουόντων ἢ τὴν 
τῶν αυοᾷ Βακὶν8 φοῃίεοῖι. 20 νόημα] μέρος ἰπένα ἡ. 498, 1. ἈΒει, 
Ιν,802. 95 ἐν ᾧ τουτέστι] τουτέστιν ἐν ὦ ᾧ οθί οὶ ποεῖ; ρνυΐο τούτοις 
ἐστί 29 τοῦ] Ῥυΐο τούτου τοῦ, οεἰοτὶ τοῦ τοιούτου 949, 7 τριά- 
κοντὰ (Ὁ Ρ 28 δοκεῖν Β, δοκεῖ τὶ 28 πρεσβύτης Ρ’ 8580, [0] 
ἀπώλεκι Ρ 117 ἐκεῖνος Ρ 18 εἰληφότα Δημοσϑένην οι Ρ 351, 2 
μέλλοις .. ἔχοις Ρ 4 εἶα Ρ ὁ προσύστασις] πρὸς σύστασιν Ῥ 
Ἴ εἰ) ἡ 10 ἐκ προδιαβολῆς δὲ] βίαι ἰῃ Ῥ ΒΕ4 ΘΙ ΠΓῚΓ ἀπὸ ἐπαγγελίας 
Ρ. 498, 24 ὙΥ. πιοά 8 οπιϊββίϑ, 18 παρὰ ; πρεσβευτοῦ Β, παραπρεσβευτὰς 
ἢ ἰυτὶ 902, 12 ἐπήγγειλε Β 28 π᾿ αὐτῷ Ρ 80 πρὸ αὐτοῦ] πρὸς 
ὃ αὐτὸ Ῥ, πυηὶ πρὸς τὸ αὐτὸν -ἢ ὁπόταν ᾿δοκῇς μέρει τινὶ οἵῃ Ρ 
81 οὕτως ᾿ἀσϑενῆ δείξειν] ὅτι ὡς ἀσϑενῇ δὲ ἕξεις Ρ 32 ἢ ἱπ Ρ ροβὶ 
κεφαλαίῳ Ῥοϑίϊα πὶ 6ϑί. 8ύ5, 2 ὑμῶν Ρ ό διττὸν.. τὸ μὲν διὰ. 
οἵ Ρ 12 αὐτῶν) αὐτοῦ Β 18 γοργῶν] Β οχ ρ. 520, ἐναργῶν Π0τὶ 
15 ἐννοίας] Ρ, 811] εὐτονίας, αἱ Ρ. 519, 24. 20 ὑπὲρ ἡμῶν] 


ΡΕΒΑΒΕΑΤΙΟ. ΧΧΥ͂ 


τροίς δᾷὰ Β τὰ δὲ καϑ΄ ἡμῶν 28 τούτῳ] τοῦτο Ῥ, ταύτῃ οοἰοτὶ; 1]- 
ἰαὰ τοῦτο 110τ] οἰΐδπι Ρ. 617, 9 ἂς 27 [ λύσιν ἡ λύσις Ρ 884,7 
εἴπωμεν. ὅπου ἂν δωρεὰν ἢ) αὐτοὶ αἰτῶμεν ἢ ἄλλῳ γράψωμεν) ἱὰ Ρ 
ηἶ] πἰδὶ εἰ ἄλλῳ γράφομεν, φυδε ἱπηρογίθοίϑ 6886 γουθα 4086 Βοαθθ ΠΥ 
μάλιστα ὅταν περὶ σαυτοῦ λέγῃς ἀοσθηί. ϑεηβαπι. Θχρίθηι αυδ6 οοἰδτὶ 
οσἀΐοαβ μαρθαπὶ, ἰπ φαϊδαβ ρὸ ὅπου αν τα }18 ὁπόταν, β6ὰ ἱπῖγα αυδτίο 
ἰοεο ἱπῚ Ῥ ΠΠΠπὰ οχβίαὶ, τυ] οοίουὶ ᾿Ηἰθτὶ μοο ργδθθθηί. 10 δοκεῖν λέγειν 
αὐταὶ) δεῖν λέγειν αὐτὰς Ῥ ᾳυδβὶ εὐεργησέας Ῥγϑθοθβδβουῖί, 11 εὐεργησίας 
ἐκεργασίας Ῥ 18 ἀπηλλαξεν) ἔπαυσεν Ρ, 81 τθοῖθ Βακίαπι ἱπίθ!ρο, π60 
γεῖθὰ ἀθῆιο τοροίϊἰδ ἰοσιηίυγσ. [18ὃ ὁπιορὶ ᾿ὄτι 22 ὅταν μαλιστα Ῥ 
28 παραλείπων Ῥ, οοττ, Β 2ὅ ξητήμασιν ἐξ ἀποβάσεως ὅΡ 858,8 ὡς 
Ρ 4 διακόσια] πεντεκαίδεκα Ὦδπι. Ἰ,ερί, Ῥ. 467. 18 ἤδη ΟΡ, 
30 Συρακόσιοι ἰϑεῖϊΒ Β 28 ὁ Ὁ Ρ ὃ καὶ αὐτῆς] αὐτῆς καὶ Ῥ, 
αὐτὸν καὶ εεἰοτ. 8506, 6 εἰργάσαντο σκέψασθαι Ρ 09 τῆς ξενηλα- 
σίας] περὶ τῆς ξενίαΣ Ρ 17 συμβαίνοντα δὲ] συμβαίνοντε Ρ 27 ἐξε- 
τάξεις μεϑ᾽ ἧς ποιεῖ καὶ ἀντιλέγων αὐτῷ ἢ κατηγορεῖ μεϑ ἧς ποιεῖ 
ὡς ἐπὶ Ῥ γογθὶβ τη8 16 τ ρο (18. 957, “δ εἰς τοῦτο φέροντες] οοἰδυὶ 
δεηθα ἱποοηπιοάθ τὰ εἰς τοῦτο φέροντα 80 καὶ αἱ Β 81 διηγή- 
σεται ᾿ἰθδγῖ, οονν. ΔΝ αἰσίυβ 32 μέμφοιτο Πργὶ, οογγοχίς Β ϑῦ8, 2 
ἤκουον τῶν] ἀκουόντων Ρ 14 τάχιον] Ρ, τάχους οοἰοτί, ἔοτί. τϑοίο, 
ἘΜ. στ. ΥἹΕΟ, 1080, 16 αὐτὸν] ᾿Αλκιβιάδην Β 28 αἰ ΒΡ 88θ0, 
19 προανεπισημάντως προβάλῃς Ῥ 11 καταστάσεως Ῥ 82 ταῖς δη- 
μοσίαις Ρ 8600, 8 περὶ λύσεων καὶ ἀντιϑέσεων Ῥ, Ῥυΐο περὶ λυ- 
σεως ἀντιθέσεων, οοἰουὶ περὶ ἀντιϑέσεως 9 τίσι πώποτε .. πρόε- 
δρονῇ ἕως ὦ δικασταὶ τὸν πρόεδρον Ρ 11 νόμο Ρ 17 λειτουρ- 
γϑοῦσιν Ρ θ61, 8 ἔχει Ῥ 14 ουτῶς ὡς] ᾿δουηδπηὶ Ἰηαϊοανίπιυϑ; ἀθ6δβί 
Ῥείμὶ ἰοοὶ ποίϊο: οὕτως - αὐτὴ δὲ ἡ ἀντίϑεσις τίϑεται, ὡς 18 κατα- 
σκευὴ] συά. παρασκευὴ οοἰοὶ 20 δεινὸν] δεῖν Ρ “88 καὶ ... τὰ Ρ 
29 ἀντιϑέσει ὡς] ἀντιϑέσεως Ρ» 862,8 εἰδῶμεν Ρ «Α συνάψο- 
μὲν .. ἀντέϑεσιν Ρ ὅ ποιήσομεν) πο08, ποιεῖ Ρ 7 τὴν ἀντίϑεσιν) 
Β, τὰς ἀντιϑέσεις Ρ 12 περξεταίρου Ρ 18 ταῦτα Ρ 17 ἐπ᾿ Ῥ 
363, 4 Ὀλυνθίων ΡΟ 6 τοὺς παραδόντας .. ὑποδεξαμένους οἴῃ Ρ 
2 ἐστὶ συστατικὰ)] ἐπισυστατικὰ Ρ 11 παρ περὶ Ρ 16 ἐθορυβού- 
μεϑα δϑυπάδι, 4}}} ἱπερὶθ ὥστε καὶ Ῥνδδιηϊ αι 29 ὡς ἀντίϑεσιν) ὡς 
ἀντισϑένης Ῥ, τηδ! τη ὡς 806886, δὶ αἰϊπα χοῖυί ἁπλῶς Ἰἰαϊεῖ. 80 τοῦτο 
δῆλον] οεἰοτὶ εχ θη. οὐκ ἄδηλον τοῦϑ᾽ 64, 7 εἰσάγειν] οεἰοτὶ 
ΠΟ πηδῖθ πολλάκις Ρτδοτη ταηί, 12 ξητήματι] διηγήματι Ρ 19 εἶ 
τὴ») Β, εἰς τὴν Ἰἰυτὶ 21 τοῖς τούτου] τις τοῦ ΠὈγ] 26 εἰ καὶ] ὅτι 
καὶ Β 29 ρτῖυβ καὶ ὁ! Ρ 80 γὰρ οι Ρ 82 πρὸς τοῦτο] Ποὺ οεἰετῖ 
δἷς Ἰαἰογροϊἀταπί : πρὸς τὸ δεύτερον αὐτοῦ πρότερον ἀποκρίνωμαι. 
τοῦτο οὐκ ἂν δ80ὅ, 8 εὐκρινῶν) συγκριτέον Ρ 19 τρόπων Ρ 
21 τῶν εἰρημένων Ρ 22 εὖ Β, ἢ Ρ 24 ἢ ἐξ) ἢ οἱ Ρ 27 δημο- 
σίᾳ τορεἰοπάυτῃ εβι. δδ0θ, 4 ἀντιϑέσεως οα Ρ 6 καταψηφίσηισϑε Ρ 
861, 5 τοῦτο] πιο τούτῳ 190 τοῦτο Ρ 26 ἀπίστως Ποηλοβίἢ, 
. 4638. 27 καὶ ἐνδόξου κρίσεως κατ᾽ ἐνδόξου κρίσιν Β 28 τάξιν 
ἣ 868, 4 ὑμῶν ΡΟ 12 ψηφίσματα Ρ 18 μαρτυριῶν λύσεως Ρ 


ΧΧΥῚ ΡΒΑΕΞΕΑΤΙΟ. 


10 ἐλεῶ Ρ 20 ἐνθυμούμενος] Ἠπίο οεἰεοτί ῥγαθίον ἀὐξππι: ὅπερ αἱ- 
τιῶνται ᾿Αψίνην ὅτι ἐν καταστάσεις τοιαύτῃ γνώμην ἐξετάξει, τοῦτ᾽ 
ἐστὶ τὸ χρῶμα ὅπερ ἔστι τῶν πραγμάτων. 28 ἢ ἀοϊεν! Β 870, 
11 γίνονται δὲ λύσειρ] τεροη εἰ μἷο γένεται δὲ λύσις 811, 16 ἐστὶν 
τὸΡ 18 εἶ καὶ Ρ 872, 1 ἀναστρέψαι ΒΞ ὅ ὅλης Β ᾿1Ι5--17 
μάλιστα .. τοιοῦτόν ἔστεν οι Ρ δ78, ὅ ᾿Αλκιβιάδην Ρ 874, 28 
δὴ] ῇ Β 875,17 φησὶ Ρ 80 γε) γὰρ Ε 877, «ὃ ἀπὸ προσώπου) 
τὸ πρόσωπον ῥ. κατὰ πρόσωπον οεἰοτί, 4 τινὰ ᾿ὄβριξεν Ρ 10 δει- 
νὸν] αἰνὸν Ρ 12 ἐξημέίωσεν Ρ 18 ζημιοῦν] ξημιούντων Ἰἰδτὶ (εἰΐδπι 
ΡΉ], ππᾶ6 ΔΝ αἰσί 8 ξημιοῦν τῶν χαλεπῶν 16 ἱερρυνουμηνίᾳ Ῥ 
80 στρατιώτην Β, ουΐ τὸ ρταθροδβίίππι ταδὶ. 878, 1 πιδίίτι λάμ- 
βανε 8 περὶ) παρὰ Ρ 10 ἀποδοῦναι] εἰδέναι Ῥ γράφει Ῥ 
18 καὶ ἀπὸ] φυϊάηὶ οἱ Ηἷο ἢ ἀπὸδ 18 ἀποϑάνῃ Ρ 27 προεάλω] Ρ, 
οοἰοτὶ οἱπὶ Ὅδηι. ἑάλω 80 δὲ καὶ κριτὴς] δ᾽ ἐκ τούτης Ρ 81 “Μαν: 
τίου] Μαντιϑίου Ρ 879, 9 τοῦτον Β 14 δι᾽ ὃ 19 ἀποτε- 
λεῖν)] δοκιμάξειν Ρ 2424 στῆσαι] στερήσετε Ρ, 500. Ἶ ατήσαξο, 86α οἱ 
ἰηἴτα ρ. ὅ28. 1 Ἅ. Ρ στήσετε 81 ἢ αἀάϊαϊι Ε 880,1 συλλέγον- 
τας Ῥ 6 ἐπεχείρησεν ἐπετέμησεν Ρ .9, πολὺ τοὐναντίον τούτων 
ο Ρ ὁεῖ, 2 χρόνος ἐξ οὗ Ε 16 εὑρήσεται Ρ 21 φόβου] φύ- 
ψνουΡ 81 καινὸς] Ε, οὐ κοινὸς [1δτὶ 982, 7  ΧΟΦΟ] Β, χρῷτο Ιἰδιὶ 
11 ὅτι) ὅτι εἰ 20 ἔϑος .... τὰ Ῥ ἄρεδι ἢ ὅτι γεὶ βίτηϊ!αὀ 21 
ἰσχύει Ῥ 22 ἐννοιῶν] ἐνίων Ρ 26 εἰ δὲ] ρμαϊο ἔτι δὴ 82 δήπου) 
πρότερον δᾶάϊι Β, ργϑβἤθιτετι μᾶλλον 884, 16 ρυίο πρώτου τόπου 
τῆς» υἰἱδὶ τηΔ}18 πρῶτον περὶ τῆς 20 διαιρεῖται] Β, ϑεωρεῖται Ἰἰθτὶ 
98ὅ, 1 πολλαχοῦ) ἀγορογΐυβ ΥἼΙ1, 1226, αυἱ ἰογαπιααθ οὔτ ἱΡ οου- 
ΒΗ, 8 προειρημένων οἱ προηγουμένων ἰὐδηϑροηὶί Εἰ, οὗ. ΒΒ, δ. 
ΙΝ, 420. ὙΠ, 1225. 2ὕ ἀναμνησι») ἀπόδειξιν Ρ 81 τόπους] τρό- 
σρυς Θτοβονίαβ 82) κεφαλαιωδῶς] ἐροῦμεν οὖν ρῥτδοιμ εἰ Θγαβουίμβ, 
ΤῊ 8} πὶ πρῶτον μὲν ἐπεδεέξαμεν τοὺς Ῥ οἵ. αυἱ ᾿ἰδ6ο ἀεϑβογίρεὶὶ ἅτε- 
δοτὶι8 886, 10 1] νομοϑεσία ἰδοῖι6. οπὶ Β 387, ὅ γενέσθαι Ρ 
11 προ αλεῖται] προβέβληται Ρ 18 νηὸς Ρ 14 ἐπαγγελίαι Ῥ 
22 τιϑέμενος Ρ 26 κατασκευάσας ,“Θτορονῖυβ ΝΠ, 1226,17 27 Δ“υ- 
κούργου] εὐβούλου πουὺρΡ 91 "λιμένας ἀπολλυμένας Ρ 892 παζδας] 
πόδας Ρ 388, 1 τὴν ἀδελφὴν) να! ἴδ, τὸν ἀδελφὸν ἰδ 2. πε- 
λεύουσα 8 αὐτὴν] Αἰάυβ, αὐτὸν Ρ 8 8010. ἔτι ἀναμνήσομεν 
καὶ 18 ξημιώσειν Β 28 τοῦ πρόξενον δίοϊος αὐτοῦ] βου. ὧντ 
αὐτοῦ, Β ἀντεισφέρει 82 δι᾽ α] ποδβοῖο δι. ἰΐὰ Ρ, Δ]ϊϊ διὸ, αἱ διότι 
οοΥτῖραβ. 880, 8 καὶ λέγει καὶ ποιεῖ ὅτι γεφηϑεὶς Ρ 12 ἐπὶ] ἐκ 
Ε,, ἴοτι, ἀπὸ ἜΣ ἀναπεφαλαιούμενοι. ΕΞ 17--8 ὡς. . εἰσφορᾶς οὶ ἣν 
22 εὐεργέτοις Ρ 24 τούτου] τοῦ "ἰδτὶ, ἀντεισφέρει Β 26 τοὺς 
υἱοὺς ἀδικήσαντας Ἐ 20 ἔτι ἐπαναμνήσομεν Ρ 900, 8 καὶ τῆς] - 
ΒΡ, καὶ τὴν ἴδτὶ 11 δι᾽ ΑΕ, δι ὃὁ 14 γεγράφϑαι Ῥ 16 πευ- 
σεως] πίστεως Ρ 17 φήσετε Ῥ, ἰίοα ν, 1 [18 πεποίηται Ρ 10 
νόμιμον ὑόμον Ρ 20 ϑεωρουμένου) διαιρουμένου Β, ἱΠπὰ οοπϑιδηίοι 
1Πρδτὶ Ρ. ὅ82, 81 τῶν ἀμφοτέροις δικαίων Β, ἴοτί. 860 4υοᾳὰθ ἰῃ- 
οἰαάοηὰα τα λι πὶ πἷο δυΐδεῖι ἐκ τῆς κρίσεως 382 ἐξ ὑποτυπώσεως 


ΡΒΑΕΕΒΑΤΙΟ. - ΧΧΥῚΙ 


ἐκ οὐ τὶ 8901, 18 πολὺ] πολιτικὸν Β, “πραῦ ΒΕ 892, θ τόπῳ] 
τρόπῳ ἰδεῖ 7 προπαρασκευάσομεν Β, αὐτοῖς δᾶδί! Ῥ. 18 δικαίων] 
Β, δικῶν Ῥ, δεομένων οοἰοτὶ 28 ἧττον] ἴοτι. αὐτοῦ .. ἧττον ἄξια 
9] τόπον] Ἐ, τύπον Ῥ, τρόπον οοἰε 398, 1] ἀπολαύειν Ρ 20 
ἔ120»] μαλῖλον 8] δεινὰ] δὴ᾽ Ρ 894,1 δεῖξαι Ιἰδτὶ, οοττοχίι Β 
θ τρόπῳ ἰἰδτὶ, «ον. Β 18 ἀριϑμῷ Ρ 1 κομπάσει Ῥ 16 τυράν- 
ψφοῦ Ρ, πῦπὶ εἷς τυράννου 20 παρήκουον Ρ 22 ἐφερκέου Ρ. ἐφ᾽ 
ἑρκέῳ πυρὰ οεοἰετὶ 28 ναυσνΡ 896,7 ἐθέλῃς Β 9 εἴ] ἡ Ρ 

1Ὁ οὐ νόμους] ἀγνοεῖ νόμου Ρ 17 φῶς οπι Ρ, αιιοεπὶ ἥλιον ργϑδβίδιθ 
ΡΟ Ό16 οὲ 28 λύπαι Ρ δῦ τὸ οἰκεῖον] τὸν οἶκτον Ε'ἴἝ 80 μη- 


δεν] ρυῖίο μὴ 896, 8 λαμβ. παρακολουϑοῦντες ΡΟ 9 ἀλλὰ] μὰάλ-’ 


λον δὲ Β, ρυΐο νογθᾶ αἴιδ6 βοαυυηίαγ, ἰοοῦτῃ τηπία886 ροϑὶ δακρύειν ρ0- 
περ, 14 γάμῳ χηρεί Β 26 δ᾽ οἱ] ἢΡ τις κοτύλη Ρ 32 ἀρι- 
στεύσας Εὶ 907, 8 πεὶ] ἐπὶ Ρ 24 παραδείγματα ΑἰσχίνουῬ 40 
Θηβῶν Β, ἰίοπι ᾿Ἰητα 29 ἔλεον] μενέλαον Ρ 808, 8 ὧν] ὡς Ρ 


82 ἰηο αὐτοὶ ἐπεπόνϑεσαν 899, 2 λύτροις] Ε, λιταῖς ἴδτὶ' 26 με΄ 


ταῦτα] μετὰ ταῦτα Ῥ 400, 4 ἑἐώ ζΧιϑαιρὼν)] Ε, ϑομποίάον,, ΡΠ]. 
Υ, 237. τῷ κιϑαιρῶνιε ᾿ἰδτὶ 16 ἄγοι δὲ] ἄστυδε ΕΒ 18 γενόμενον 
Ρ 427 κυνῶν] Β, κυνηγῶν Ρ, κτημάτων οοἰετὶ 40], ὅ πηδἰΐπι 
ἐλπίδα 1 κοίτης) κύτει ἴηθ886 οχ βορῆ. ΕἸ. νυ. 1142 νἱὰϊ: Β 8. ὄφελε 
Ρ οἱ βίο βοῃ!ρὲιν 9 ἔπειθ᾽ ἃ ἔδει] ΜΝ αἰσίυβ, Ὀτὶ ἔπειτα ρταθίθυ Ρ ἴῃ 
4φιο ἔπειτα δὲ δεῖ, ἴοτι. δὲ τὰ δέοντα 417 διεξιὼν τὰς] διεξιόντες Ρ 
402, 18 ἐπεξιέναι Β 25 περὶ] Β, παρὰ υτ 27 4Δημοσϑένης] 
εἷο Ρ, τοϊϊᾳυὶ Αἰσχίνης τοῦτόν που κεκίνηκε τὸν τόπον, ὑποῖον γὰρ 
φησίν ἐστιν εχ ἴΔ]8. ἰοραϊ. 8 182, ἱπάϊοδῃιθ Βακῖίο. 82 τιίρος Ρ 
403, 4 ὡς] πῶς Ρ ὅ 10γον] τόπον Β 16 εἰς τὴν] ὑπὸ τὴν Ρ 
22 αὐτὴν) ἴπιο αὐτῆς νε] αὑτῇρ 40 δόμους] ϑρόνους τῆσδ᾽ εἰσίδω 
Εατὶράθ8β. 404, 4 γῆς] Β, τῆς |ἰδτῖ, αὐ 6586 πηδίΐη. 8. ἀλλοτρέᾳ Ρ, 
ἐοττ. Β τῆς] τοῦ! 18 δὲ] δὴ Β 29 τι)ῇ τε Ρ 40ῦὅ, 1 εἱπίαπι 
ουῃ! Ῥ, ἶο Ἰοουβ αἰΐππᾶὰθ ἰγδηβ αίιι8 θϑί, βοὴ Αρϑίηΐβ, βθαιῖΐ ἀθθεῦδὶ ἰοτια 
ορ᾿]οαὶ ρᾶτβ, ἡ δείνωσις, νἱὰ, ῥ. ὅ81 . 8 δῶμεν» 10 παϑορ) 
καὶ Ρ 13 ἐξᾷσαι Ἐυτ. Τγοαᾶ, 487. ἐξετάσαι ἰδτὶ 20 ὅσο»] οἷον Ρ 
406, 17 δικαστικοῖς) διαστατικοῖς Ἐ, 6011. Ατἰδιϊὰ, ΙΧ, 840, ΥἹ, 502. 
23 προπατόρων] Ῥ, προγόνων οεεἰετὶ, πατέρων ΤΒυογά. 8, 58. 
407, 8 βουλομένων Ρ 25 διερεέδεται ἰαοῖϊΘ Β 2427 ἐσχηματισμένων 
Ῥ, οὐττεχὶὶ ΒΒ 408, 1 σπουδάξηται Ρ προσποιῆται) Να]ε, καὶ 
πριῆται Ῥ, καὶ ποιεῖται οοἰετὶ 4 ἀνϑυποτιμώμενος Β δια] Ε', δὲ 
[|ὸτῖ 109 ἔλαβε εἰ διεφῳϑάρη Ἐ 56 μεγάλην] Β, μὲν ἄλλην Ιἰδτὶ 
28 διδόντας [ἰδτί, οοττ. Β 81] γε] γὰρ ΕΒ 409, 6 φαίψῃ] φαίνεται 
1ἰοτὶ 10 διεξέρχεσϑαι] Οαυά. Βοα]. διεξέρχῃ οδἰατὶ, ὑππὶ ἰοτί, μέχρε 
τίνος 12 ἑαυτῷ) ἀκδεβὶ αδἰίᾳιϊὰ, ν. ο. ἐπέπληττε ὅτι -“ 21 πρότερον 
ἴοτι. δηία πεπολιτευμένων ἰηβεγομάμπι εδιὲ. 26 ἑαυτοῦ] σαυτοῦ Β ἰδοῖϊθ 
410, 2 κρατύνειν αυᾶ. κρατύνει οοἰοτὶ 2426 διόπερ Ρ, οοτῖ. Εὶ 


411. 1 πολέμων Ιἰδτὶ, οοττ, Ε 29 τίς] τοιοῦτός τις Β 412, 24 


βἷς Ρ, ἴπεββ8 νἱ βίῃ τὴν πολιτείαν πολιτεύσαντα διαμεῖναι ἐπὶ ὑπ- 
αρχουσηρ)] ὑπερεχούσης Ῥ 418, 2 ἀριστεύσειν ἐπαγγειλάμενος τοείθ 


- 


ΧΧΨΙΙΙ ῬΒΛΈΡΑΤΙΟ. 


- ῬομΙ στοροτῖιϑ ὙΠ, 1171 βυρτὰ ροβὶ ἀποκτεῖναι 6 παραβολῇ Ῥ 
γ περιγράφεται) Θτοροτίαβ, παραγράφεται τὶ 8. φονεῦσαι) ἀτορο- 
εἶα, φονεύσειν Ρ, φονεύειν το]. 12 ἐκδυσώπησεν Ρ, ἐδυσώπησεν 
ἀτγοροῦῖυβ 18 αὐδβοτίυβ μόνον δυνατὸν τῷ πλουσίῳ κατεργάσασϑαι 
16 καὶ κατασιώπησιν ῬΡ 18 ἀκμαξούσης] Θτερογίαβ, Θιὰ. ἄπμα-, 
ξόντων οοἰεῖὶ 20 φόνον] ΟὟατοροτίυβ, φόνου τὶ 28 σκληρῶν Ἐ, 
ἐκκλήρων ᾿ἰυτὶ 81 καϑείλου Ρ, οοη. Β 414, 8 ζἤοτί. εὐσχήμονα, 
εὐγενῆ 


ΥΠ. ΜΙΝΌΟΘΙΑΝΟΚ. 


Ηοο ᾳιοαὰθ ἰγαρτηδηΐατη ἴῃ οοᾶθπηι Ῥαυΐβ. οοᾶϊσα ααὶϊ Αρδβίμοηι οχἢϊ- 
δεῖ, ἰηϊορτίυ8 οχϑίϑυθ, δχϑιηρίαπι ἃ ϑεριοτῖο ΧΙῪ νο]. δχοογρίογασα Ὁ}, 
Ῥαγίβ. Ὁ. 154 αἰϊδία πη (νἱὰ, ρ. 604, 8 ΔΝ.) ἀοσοί, αυο ἢὲ ᾽ΐ δϑρῖθ οἷβϑ 
ΟΑΥΘδΙ1158 ψαυὶοίδί, 

.᾿. 411, 4 αυἱάπὶ χρηταιῖ 11 ῷ}οτἱ, λογικαί τε καὶ πραγματικαί. 

28 ὅσαι οπὶ ἰἰρτὶ 418, 18 τεοίθ δὰ βϑηϑιιπὶ Νοῦν. ἔνδοξον γὰρ καὶ 
.ο ᾿Αϑηναίων, καὶ τὸ πράγμα, ἢ σωτηρία τῶν “ακπεδαιμονέων 29. 
πρόσωπον] αἰά μόνον ἐπὶ ᾿Δλκιβιαάδην) ον. ἐστιν. ᾿Αλκιβιάδης." 
νΑ!Ζ ᾿Αλκιβιάδου 419, 4 ἅττων τῇδε ... τὸ κέντρον δα! Ρ 8 ἱπιοὸ 
τῇ παραβολῇ 420, 8 κα ὀνόματος] ἱπῖο ἀπὸ ὀνόματος, ᾿ἰϑηαῦθ 
ἀπὸ ἀναπλασμοῦ, υἱϑὶ καὶ ἀοθ!ενοτίβ, 18 τόποι ὁ] ὁ οἷὰ ἰδτὶ 24 
ἔδιον] Ὠδπιοβιῃ. Ρ. 862. ῥᾷον 110τ] 26 ἐδεήθη] ἐδέησε Ὀοτιοβίμ. 
421, 14 ὅτι] θεηι. Ῥ. 710. οὐ ΠΠυτΪ 16 αἰτέᾳ] Τῆυο, 1, 69. αἴτιον 
ἰδ 2: ὅσια ἃ] Θοπιοβιῃ, ρ. 788. ϑεῖα ἰδτὶ 27 δὲ] ῥπι. Ρ. 48]. 
οχὴ [ἰδτὶ Α22͵, 1] ἔσται) ἔξει [100] παραάδει μάτων] ΝοτγθΠηι8, 
πραγμάτων ἰδ 21 ἐλάττονος] αυϊἀηὶ ἀντικειμένου 80 πῶς] ἰίοπι 
16 1115 ᾿Ὁθ6ϑὶ, ὩΪ15] ΤΉ }1Β ὡς 85 πιο] ἀπαγγεῖλαι. 428, 6 ἰδοιηδηι 
Ιυοὶ ἀπὸ τῶν παρεπομένων ἰηἀϊοανίηυΒ. 17 Πελοποννησίους] ΝοΥΓΙΏ. 
πελοποννήσῳ ἰἰ0τὶ 19 ἀναιρεῖ] ἱπιο ἀναιρεῖσϑαν 25 εὔνοιαν) Ὀοιι. 
Οἰ68. ἰπῖι., ἔννοιαν 11δγ], ἰάθιι βούλεται καὶ προείρηται 86 ἐπιστώ- 
σατο) {πὶ πιστώσῃ 424, Ἴ ταῖς τραπέξαις Ὠειποδίῃ. Ρ. 876. 28 
προτοῦ πραγμάτων ᾿ονὶ, απ τοῖς προτοῦ πράγμασιν 80 ἀπὸ δὲ 
τῶν τὉὙὉστερον] ὃ δὲ υστερος ἰδτὶ 3833 ἡμᾶς] ἐρεῖν δἀὰ Πειποϑίῃ. Ρ. 299. 
- 84 δηλοῦνται ἰδ] 85 ἐμφορώτερον Ἰιυτὶ 


ΨΙΠΙ. 


ΠῚ θ 6] Πυπὶ ἱποϑυιὶ δυίουῖϑ Ἰηβουιρίαπι νογοὶβ τέχνη τοῦ πολιτικοῦ 16- 
γου, Ὀοηδ6 ἔγιρ 8 Ῥ]Θπαπι ὈΥϊπλὰβ οἀϊάϊί Μ, ϑδϑριθῦῖαϑ ἀθ ϑαϊπὶ Βυίββοιῦ 
ἴ. πο 1118. οοαϊουτα Ῥαγβἰθηβίαηι, νο]. ΧΙΝ, 2, ῥ. 188 ---212, 

Ρ πτῷ. Ραγβίθηβίβ οοᾶ. 1874. ἴῃ ὅ86ρ. δα! 1016. 
δαρ.ΞξΞ ϑαρίουϊιβ, 
αιδ ἃ Ρ ἀϊδίδηΐ, Ππο8 ΟΟΥΡΟΧ 108. 


ΡΒΑΒΕΑΤΙΟ. ΧΧΙΧ 


Ῥ. 428, 4 τὰ προκείμενα] ἀἰοία ἴῃ 115 4886 ῬΑΡΪθι18. οτϑίίοηΐβ δηί86- 
οοἄοθαθὶ. 15 καὶ ἕτέρας] τηρ!ιβ ἑτέρας δ᾽ 19 τὸν ῥητορικὸν .. 
167γ0»} τῶν ῥητορικῶν .. λόγων Ρ 428, ὅ εἰ ὁ τοῦ αὐτοῦ 018 Ρ, 
πδί τῶν αὐτοῦ, ἃ δυ8 ροίβοπᾶ. οοηΐ. ΒΠ. ΝΙ]1, ὅ8--4, ΙΙ2ότῳ Ὁε- 
ποδίμ. ἡ. 1228. οὕτω ΡΚ 20 προσέγειν] ἔοτί. προσοχήν 24 μέλλει) 
μέλλῃ Ρ προεκϑῆται] ϑεᾷᾳ. προεκϑήσεται Ρ 29 ἐμοῦ] ϑερε εχ Α6- 
βοΐη. 85 116. ἐμὲ Ρ 80 τῆς κατηγορίας εἴδη} Αδϑοἰιΐηθ5, τὰς 
κατηγορέας Ρ 420, 2 ἔπραξε) ἔπεισε Ὠεγλοβί. Ὁ. 842. 2324 προ- 
ἄγει»] πυπὶ ψέγειν); μηδενὶ] μὴ δεῖν Ρ 30 καὶ τὸ τοῦ... λαλεῖν 
ροιϊὰ8Β ροβὶ ἄχϑεσθϑαι λέγειν Ῥοῃθηᾶα 29 ἀπαγγείλαις:ἡ 480, ὃ δο- 
χῶν)] δοκεῖν Ρ 4 ὁρίζειν] ἴοτί. ὁρίων 9. συγκεκινημενον] συγκε- 
κινημένας Ρ 18 τοιαϊπιὶ ἐν τοῖς ἐπιλόγοις 190 αὐτῶν] ὅερ. αὐτὸν Ρ 

28 ἀργυρίου] ἴοτι, ἀργυριδίυ 28 ϑεραπείαὶ 5] ἴοτι. εἴη 
26 προσέηται] προίηται Ρ 491, 7 ὅπερ κεφαλὴ] ὑπὲρ κεφαλὴν Ρ 
14 μὴ] καὶ ΡΟ 24 αὐτοὺς] ἴοτί. αὐτῆς οὔσης καὶ τέχνης 240 ἐπι- 
στημῶν] ἱπιο ἐπιστήμης 432, 2 ἴοτί. ἀρμόξεται 6 συνέταξαν) 
συνέγραψαν ϑεᾳ. 138 πιαϊΐπι διχφέρεε 25 ἀντιπαρατεταγμένην Ῥ, 
οοΥτ. βας. δοὰ ἔοτγί, Ἵχοϊαϊὶ διᾳυϊὰ πρὸς τοὺς ἀκροατὰς νοὶ κριτὰς 
21 δὲ] δὴ Ρ. παραδειχϑήσεται Ρ, οοττ. ὅ65. 28 προσπαρασκχευασμέ- 
ψοῦυ Ῥ, οοἵτ. ὅεὲ5. 488, 26 ἔχειν] ἱπιο εἰπεῖν γεὶ λέγειν 434, 2 
Δημοσθένης] ν. 622. 7 καὶ διὰ] διὰ καὶ Ρ τὸ νέον εἶναι] 865. 
ψέον .. εἶναι γένεσιν Ρ 10 τούτων] 5οτί. τοῦτο 11 μὲ»] μὴ Ρ 
18 εἰ 19 εἴς τιρα] ἱπιο εἰς τὴν 21 ἔνδειξις .. πρόρρησις] ρτὰοβίδί 
ἔνδειξιν .. πρόρρησιν 22. ᾿Αντιγονῃ]. οἱ ἴΆΠ1ογ, Οτδοη 8 ἔνδειξις ἴῃη- 
ιεἰΠἸρ᾿ατ ν. 162---32310. 25 ῥέουσα ἐπουσα ἈΆἈ. ργ. ΠΙ, 452. 48ῦ, 
80 Τιμοχράετους) Ρ. 701. 382 περὶ τὸ αὐτὸ] ἴοτί, παρ᾽ αὐτὸ τὸ 
436,1 ΔΜιαεειιδίου)] ». ὅ66. 24 ἐὰν δες. δἀάαϊάΐββε νου, 27 ἔτι γε Ρ 

431, 11 ἐπεργαάξεται Ῥ 1 τὲ] ἱπιο δὲ ἐσοπαλίαν] ἔοτι. ἐσοπο- 
λέξας 11 ἐσεσύλητο)] ει, Ρ. 274. σεσύληται Ρ 10 ὅτε] οὔτε ΡΨ 
20 εἶλεν)] Πότ. ρ. 401. 22 εὖ] οὔῦΡ 82 ὅταν] ᾽88 . ὅτι Ρ 4388, 
24 ἀκολουθία Ῥ, οοἵτ, ὅ65. 26 5ο|0. γένοιτ᾽ ὧν ἐὰν 28 αὐτὰ) 
αὐτῶν" 80 πρὸς τούτοις... μάχεται ἰηΐτα ἀπο ἐφ᾽ ἅπασι ροποῃὰδ, 

439, 1 μέλας] δι. ν. 587. μέγας ΡΟ. 28 ᾿Δἀριστοτέλης)] ἈΒοί. 
ΙΠ,16.{Ὀ. 440, 1 νομίζει] νομίζεται Ρ 8. ἕπτὰ] Βμεὶ. 11, 28, ο6χ- 
εἰάϊ οὐφημέας οχοιιῤίατη, 581 τηοὰο βδπιπὶ 6ϑὲ μος ποπιθῃ, οἱ ἐπὶ τὸ 
χεῖρον φράσεως 12 σμέκρυψον Ῥ, ποτῖ. ὅ656. 17 βογ}. ἐπανάμνη- 
σις 18 οὐτος] Ῥεπι. Ρ. 844, οὕτω Ρ 28 φασὶν] ἔοτί. φησίν, ΑΙε- 
χαπάογσ, 80 τοῦτο] τούτουΡ 81] ἐφ᾽ οἷς αὐτὸν προυβαλόμη»)] 566. 
εχ Ῥεπι, ῥ. 521. ἐφ᾽ ἑαυτὸν προυλαβόμην Ρ 4Δ41,8 ἔσται] ὅες. εἶ - 
ὯΡ 26 ῃ δἀά. ὅερ. 82 8οτῖρ. διηγησόμεϑι 442, 1 διηγησώ- 
μεϑα] ἱπιο οὐ διηγησόμεϑα 27 τιαϊτι μερίσαντας 443, 11 τιϑέ- 
ψαι] ἱπιὸ τύϑεσθαι 14 μιᾶς Ῥ, οοἵτ. ὅθ. 22 δ Β0Υ. δ᾽ ὁ 2526 πολ- 
λαὶ τεροιἱϊι ϑερ. 29 μέαν] μὰ Ρ 444, 15 ἔχουσα] ἔχουσι Ῥ 
19 διακειμένη) ἴοτί. διακεκομμένης 445, 1 διώξαι] ρυίο σφάξαι. 
8 ἀσαφὲς Ρ, οοττ. 8560. 425. συμβόλαια ζοησμοὶ" ὅος. συμβουλίαι 
τρήσιμε!ι ΡΟ 28 ἀλλὰ] ἀλλ᾽ ἃ Ρ καν)Ἱ ὅορ. καὶ Ρ 410, 4 ἔν- 


Ἰηδαηὶ ἴῃ μο6 νο] 106 : 


᾿Δριστοτέλους τέχνη βητορική.. 
Περὶ ἐρωτήσεως καὶ ἀποκρίσεως... 
᾿Δναξιμένους: τέχνη ῥητορική. 
Διονυσίου ἢ Μογγίνου περὶ ὕψους 
“ογγίνου τέχνη ῥητορική 
᾿δἀνωνύμου περὶ ῥητορικῆς. 

Ἐκ τῶν Δογγίνου 

φψίνου τέχνη ῥητορική 
Μινουκιανοῦ περὶ ἐπιχειρημάτων 


. ἈἈνωνύμου τέχνη ῥητορική. . 


ἹΡούφου τέχνη ῥητορική 


1---169 
168---168 
1609--- 249 
248---296 
207.--3820 
821- 82. 
325--- 3.28 


. 829.--414 


41ὃ---4241 
425.--460 
46θ1---470 


Ι. 
ΟΠ ΡΙΣΤΟΤΕΔΟΥΣ 


ΤΈΧΝΗ ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂, 


ἈΒΕΤΟΒΕς ΟΒΑ͂ΕΟΙ. Ϊ- ι 


Α 


ςς ΑΡΙΣΤΟΤΈΛΟΥΣ 
ΤΕΧΝΗΣ ΡΗΤΟΡΙΚΗΣ ΖΑ. 


1 ῥητορική ἐστιν ἀντίστροφος τῇ διαλεκτικῇ" ἀμφό-- 
: γὰρ περὶ τοιούτων τινῶν εἰσὶν ἃ κοινὰ τρόπον τινὰ 
ὧν ἐστὶ γνωρίζειν καὶ οὐδεμιᾶς ἐπιστήμης ἀφω- 
ἕνης. διὸ καὶ πάντες τρόπόν τινὰ μετέχουσιν ἀμ-- 
- πάντες γὰρ μέχρι τινὸς καὶ ἐξετάξειν καὶ ὑπέχειν 
ν καὶ ἀπολογεῖσϑαι καὶ κατηγορεῖν ἐγχειροῦσιν. τῶν 
γὺν πολλῶν οἵ μὲν εἰκῇ ταῦτα δρῶσιν, οἱ δὲ διὰ 
ϑειαν ἀπὸ ἕξεως. ἐπεὶ δ᾽ ἀμφοτέρως ἐνδέχεται. δῆ-- 
τι εἴη ἂν αὐτὰ καὶ ὁδοποιεῖν" δι᾽ ὃ γὰρ ἐπιτυγχά-- 
ιν οἵ τε διὰ συνήϑειαν καὶ οἱ ἀπὸ ταὐτομάτου, τὴν 16. 
ν ϑεωρεῖν ἐνδέχεται. τὸ δὲ τοεοῦτον ἤδη πάντες ἂν 
ογήσαιεν τέχνης ἔργον εἷναι. νῦν μὲν οὖν οἵ τὰς 

ἰς τῶν λόγων συντιϑέντες ὀλίγον πεπορέκασιν αὐ-- 
ὅριον" αἷ γὰρ. πίστεις ἔντεχνόν ἐστι μάνον, τὰ δ᾽. 
προσϑῆχαι,, οἷ δὲ περὶ μὲν ἐνθυμημάτων οὐδὲν λέ-- 16 
ιν, ὅπερ ἐστὶ σῶμα τῆς πίστεως. περὶ δὲ τῶν ἔξω 
τράγματος τὰ πλεῖστα πραγματεύονται" διαβολὴ 

αἱ ἔλεος καὶ ὀργὴ καὶ τὰ τοιαῦτα πάϑη τῆς ψυχῆς οὐ 

τοῦ πράγματός ἐστιν ἀλλὰ πρὸς τὸν δικαστήν. ὥστ᾽ 

οὐ πάσας ἦν τὰς κρίσεις καϑάπερ ἐν ἐνίαις τε νῦν 20 
ὧν πόλεων καὶ μάλιστα ταῖς εὐνομουμέναις, οὐδὲν 

(ον ὅ τι λέγωσιν ἅπαντες γὰρ οἷ μὲν οἴονται δεῖν 
τοὺς νόμους ἀγορεύειν, οἵ δὲ καὶ χρῶνται καὶ κω-- 

σιν ἔξω τοῦ πράγματος λέγειν, καϑάπερ χαὶ ἐν 


ῶ»ι 


ἱμαπὶ 


4 . ῬΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ 4. , 


1᾿Δρείῳ πάγῳ. ὀρϑῶς τοῦτο νομίξοντες" οὐ γὰρ δεῖ τὸν 
δικάστὴν διαστρέφειν εἰς ὀργὴν προάγοντας ἢ φϑόνον 

ἢ ἔλεον" ὅμοιον γὰρ κἂν εἴ τις ᾧ μέλλει χρῆσϑαι κανόνι, 
τοῦτον ποιήσειε στρεβλόν. ἔτι δὲ΄ φανερὸν ὅτι τοῦ μὲν 

ὅ ἀμφισβητοῦντος οὐδέν ἐστιν ἔξω τοῦ δεῖξαι τὸ πρᾶγμα 
ὅτι ἔστιν ἢ ἢ οὐκ ἔστιν ἢ γέγονεν ἢ οὐ γέγονεν . εἰ δὲ μέγα 

ἢ μικρὸν ἢ δίκαιον ἢ ἄδικον, ὅσα μὴ ὁ νομοϑέτης διώρι- 
κεν, αὐτὸν δή που τὸν δικαστὴν δεῖ γινώσκειν καὶ οὐ 
μανϑάνειν παρὰ τῶν ἀμφισβητούντων. μάλιστα μὲν οὖν 

10 προσήκει τοὺς ὀρϑῶς κειμένους νόμους. ὅσα ἐνδέχεται, 
πᾶντα διορίζειν αὐτούς, καὶ ὅτι ἐλάχιστα καταλείπειν ἐπὶ 
τοῖς κρένουσι, πρῶτον μὲν ὅτι ἕνα λαβεῖν καὶ ὀλίγους 
ῥᾷον ἢ πολλοὺς εὖ φρονοῦντας καὶ δυναμένους νομοϑε- 
τεῖν καὶ δικάξειν" ἔπειϑ᾽ αἱ μὲν νομοϑεσίαι ἐκ πολλοῦ 
[ὁ χρόνου σκεψαμένων γίνονται, αἵ δὲ κρίσεις ἐξ ὑπογυίου, 
ὥστε χαλεπὸν ἀποδιδόναι τὸ δίκαιον καὶ τὸ συμφέρον κα- 
λῶς τοὺς κρένοντας. τὸ δὲ πάντων μέγιστον, ὅτι ἡ μὲν 
τοῦ νομοϑέτου κρίσις οὐ κατὰ μέρος ἀλλὰ περὶ μελλόν-- 
τῶν τὲ καὶ καϑόλου ἐστίν. ὁ δ᾽ ἐχκλησιαστὴς καὶ δικα- 
20 στὴς ἤδη περὶ παρόντων καὶ ἀφωρισμένων κρίνουσιν᾽ 
πρὸς οὖς καὶ τὸ φιλεῖν ἤδη καὶ τὸ μισεῖν καὶ τὸ ἴδιον. 
συμφέρον συνήρηται πολλάκις. ὥστε μηκέτι δύνασϑαι 
ϑεωρεῖν ἱκανῶς τὸ ἀληϑές. ἀλλ᾽ ἐπισκοτεῖν τῇ κρίσει τὸ 
ἴδιον ἡδὺ ἢ λυπηρόν. περὶ μὲν οὖν τῶν ἄλλων, ὥσπερ 
5 λέγομεν, δεῖ ὡς ἐλαχίστων ποιεῖν κύριον τὸν κριτήν᾽ 
περὶ δὲ τοῦ γεγονέναι ἢ μὴ γεγονέναι. ἢ ἔσεσθαι ἢ μὴ 
ἔσεσϑαι, ἢ εἷναι ἢ μὴ εἶναι. ἀνάγκη ἐπὶ τοῖς κριταῖς κα- 
ταλείπειν οὐ γὰρ δυνατὸν ταῦτα τὸν νομοϑέτην προ- 
ιδεῖν. εἰ δὲ ταῦϑ'᾽ οὕτως ἔχει, φανερὸν ὅτι τὰ ἔξω τοῦ 
80 πράγματος τεχνολογοῦσιν ὅσοι τἄλλα διορίζουσιν, οἷον 
τί δεῖ τὸ προοίμιον ἢ τὴν διήγησιν ἔχειν. καὶ τῶν ἄλλων 
ἕκαστον μορίων " οὐδὲν γὰρ ἐν αὐτοῖς ἄλλο πραγματεύον- 


! 


ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ 4. . “ 


ται πλὴν ὅπως τὸν κριτὴν ποιόν τινα ποιήσωσιν. περὶ δὲ 1 
τῶν ἐντέχνων πίστεων οὐδὲν δεικνύουσιν" τοῦτο δ᾽ 
ἐστὶν ὅϑεν ἄν τις γένοιτο ἐνθυμηματικός. διὰ γὰρ τοῦτο 
τῆς αὐτῆς οὔσης μεϑόδου περὶ τὰ δημηγορικὰ καὶ δικα-- 
νικά, καὶ καλλίονος καὶ πολιτικωτέρας τῆς δημηγορικῆς ὅ 
χραγματείας οὔσης ἢ τῆς περὶ τὰ συναλλάγματα, περὶ 
μὲν ἐκείνης οὐδὲν λέγουσι, περὶ δὲ τοῦ δικάξεσϑαι πάν-- 

Ἵ τὲς πειρῶνται τεχνολογεῖν, ὅτι ἧττόν ἐστι πρὸ ἔργου τὰ 
Ἴ ἔξω τοῦ πράγματος λέγειν ἐν τοῖς δημηγορικοῖς καὶ ἧττόν 
ἐστε κακοῦργον ἡ δημηγορία δικολογίας. ἀλλὰ κοινότε- 10 ᾿ 
ρον. ἐνταῦϑα μὲν γὰρ ὁ κριτὴς περὶ οἰκείων κρένει; ὥστ᾽ 
οὐδὲν ἄλλο δεῖ πλὴν ἀποδεῖξαι ὅτι οὕτωρ ἔχει ὡς φησὶν 

ὁ συμβουλεύων" ἐν δὲ τοῖς δικανικοῖρ οὐχ ἱκανὸν τοῦτο, 
ἀλλὰ πρὸ ἔργου ἐστὶν ἀναλαβεῖν τὸν ἀκροατήν περὶ ἀλ-- 
λοτρίων γὰρ ἡ κρέσις. ὥστε πρὸς τὸ αὑτῶν σκοπούμενοι 16 
καὶ πρὸς χάριν ἀκροώμενοι διδόασι τοῖς ἀμφισβητοῦσιν, 
᾿ ἀλλ᾽ οὐ κρίνουσιν. διὸ καὶ πολλαχοῦ, ὥσπερ πρότερον. 
εἴπομεν, ὁ νόμος κωλύει λέγειν ἔξω τοῦ πράγματος" ἐκεῖ 

δ᾽ αὐτοὶ οἵ κριταὶ τοῦτο τηροῦσιν ἱκανῶς. ἐπεὶ δὲ φανε-- 
ρόν ἐστιν ὅτι ἡ μὲν ἔντεχνος μέϑοδος περὶ τὰς πίστεις 30 
ἐστίν, ἡ δὲ πίστις ἀπόδειξίς τις (τότε γὰρ πιστεύομεν μά-- 
λιστα ὅταν ἀποδεδεῖχϑαι ὑπολάβωμεν), ἔστι δ᾽ ἀπόδειξις 
ῥητορικὴ ἐνθύμημα, καὶ ἔστι τοῦτο ὡς εἰπεῖν ἁπλῶς κυ-- 
θιώτατον τῶν πίστεων. τὸ δ᾽ ἐνθύμημα συλλογισμός τις, 
περὶ δὲ συλλογισμοῦ ὁμοίως ἅπαντος τῆς διαλεκτικῆς 38 
ἐστὶν ἰδεῖν, ἢ αὐτῆς ὅλης ἢ μέρους τινός, δῆλον ὅτι ὁ μά-- 
λιστα τοῦτο δυνάμενος ϑεωρεῖν. ἐκ τίνων καὶ πῶς γίνε- 
ται συλλογισμός. οὗτος καὶ ἐνθυμηματικὸς ἂν εἴη μάλι-- 
στα, προσλαβὼν περὶ ποῖά τ᾽ ἐστὶ τὰ ἐνθυμήματα καὶ 
τένας ἔχει διαφορὰς πρὸς τοὺς λογικοὺς συλλογισμούς" 80 
τό τε γὰρ ἀληδὲς καὶ τὸ ὅμοιον τῷ ἀληϑεῖ τῆς αὐτῆς ἐστὶ 
δυνάμεως ἰδεῖν. ἅμα δὲ καὶ οἱ ἄνϑρωποι πρὸς τὸ ἀληϑὲς 


β ΡΗΤΟΡΙΚΗΣ Α. 


1 πεφύκασιν ἱκανῶς καὶ τὰ πλείω τυγχάνουσι τῆς ἀλη- 
ϑείας" διὸ πρὸς τὰ ἔνδοξα στοχαστικῶς ἔχειν τοῦ ὁμοίως 
ἔχοντος καὶ πρὸς τὴν ἀλήϑειάν ἐστιν. 

ὅτι μὲν οὖν τὰ ἔξω τοῦ πράγματος οἱ ἄλλοι τεχνολο-- 

ὃ γοῦσι, καὶ διότι μᾶλλον ἀπονενεύκασι πρὸς τὸ δικολο- 
γεῖν, φανερόν" χρήσιμος δ᾽ ἐστὶν ἡ ῥητορικὴ διά τε τὸ 
φύσει εἶναι κρείττω τἀληϑῆ καὶ τὰ δίκαια τῶν ἐναντίων, 
ὥστε ἐὰν μὴ κατὰ τὸ προσῆκον αἱ κρίσεις γίγνωνται. 
ἀνάγκη δι᾽ αὐτῶν ἡττᾶσϑαι" τοῦτο δ᾽ ἐστὶν ἄξιον ἐπιτι- 

10 μήσεως. ἔτι δὲ πρὸς ἐνίους οὐδ᾽ εἰ τὴν ἀκριβεστάτην ἔχο-- 
μὲν ἐπιστήμην. ῥάδιον ἀπ᾽ ἐκείνης πεῖσαι λέγοντας" δι-- 
δασκαλίας γάρ ἐστυν ὁ κατὰ τὴν ἐπιστήμην λόγος, τοῦτο 
δὲ ἀδύνατον, ἀλλ᾽ ἀνάγκη διὰ τῶν κοινῶν ποιεῖσθαι τὰς 
πίστεις καὶ τοὺς λόγους, ὥσπερ καὶ ἐν τοῖς τοπικοῖς ἐλέ-- 

1ὅ γομὲν περὶ τῆς πρὸς τοὺς πολλοὺς ἐντεύξεως. ἔτι δὲ 
τἀναντία δεῖ δύνασϑαι πείϑειν, καϑάπερ καὶ ἐν τοῖς συλ-- 
λογισμοῖς, οὐχ ὅπως ἀμφότερα πράττωμεν (οὐ γὰρ δεῖ 
τὰ φαῦλα πείθειν) ἀλλ᾽ ἵνα μήτε λανθάνῃ πῶς ἔχει. καὶ 
ὅπως ἄλλου χρωμένου μὴ δικαίως τοῖς λόγοις αὐτοὺς 
90 λύειν ἔχωμεν. τῶν μὲν οὖν ἄλλων τεχνῶν οὐδεμία τάναν-- 
τία συλλογίζεται, ἡ δὲ διαλεκτικὴ καὶ ἡ δητορικὴ μόναι 
τοῦτο ποιοῦσιν" ὁμοίως γάρ εἰσιν ἀμφότεραι τῶν ἐναν- 
τίων. τὰ μέντοι ὑποκείμενα πράγματα οὐχ ὁμοίως ἔχει. 
ἀλλ᾽ ἀεὶ τἀληϑῆ καὶ τὰ βελτίω τῇ φύσει εὐσυλλογιστό- 
τερα καὶ πιϑανώτερα ὡς ἁπλῶς εἰπεῖν. πρὸς δὲ τούτοις 
ἄτοπον εἰ τῷ σώματι μὲν αἰσχρὸν μὴ δύνασϑαι βοηϑεῖν 
ἑαυτῷ. λόγῳ δ᾽ οὐκ αἰσχρόν" ὃ μᾶλλον ἴδιόν ἐστιν ἀν-- 
ϑρώπου τῆς τοῦ σώματος χρείας. εἰ δ᾽ ὅτι μεγάλα βλά- 
ψειεν ἂν ὃ χρώμενος ἀδίκως τῇ τοιαύτῃ δυνάμει τῶν λό- 

80 γῶν, τοῦτό γε κοινὸν ἐστι κατὰ πάντων τῶν ἀγαϑῶν 
πλὴν ἀρετῆς. καὶ μάλιστα κατὰ τῶν χρησιμωτάτων. οἷον 
ἰσχύος ὑγιείας πλούτου στρατηγίας" τούτοις γὰρ ἂν τίς 


τῷ 
οι 


ῬΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ 4. 7 


ὠφελήσειε τὰ μέγιστα χρώμενος δικαίως καὶ βλάψειεν 1 
ἀδίκως. ᾿ 
ὅτε μὲν οὖν οὐκ ἔστιν οὔτε ἑνός τινος γένους ἀφω- 

ρισμένου ἡ δητορική, ἀλλὰ καϑάπερ ἡ διαλεχτική, καὶ 
ὅτι χρήσιμος. φανερόν, καὶ ὅτι οὐ τὸ πεῖσαι ἔργον αὐὖ-- ὅ 
τῆς, ἀλλὰ τὸ ἰδεῖν τὰ ὑπάρχοντα πιϑανὰ περὶ ἕκαστον, 
χαϑάπερ καὶ ἐν ταῖς ἄλλαις τέχναις πάσαις" οὐδὲ γὰρ 
ἰατρικῆς τὸ ὑγιᾶ ποιῆσαι, ἀλλὰ μέχρι οὗ ἐνδέχεται. μέχρι 
τούτου προαγαγεῖν" ἔστι γὰρ καὶ τοὺς ἀδυνάτους μετα-- 
λαβεῖν ὑγιείας ὅμως ϑεραπεῦσαι καλῶς. πρὸς δὲ τούτοις 10 
ὅτι τῆς αὐτῆς τό τε πιϑανὸν καὶ τὸ φαινόμενον ἰδεῖν πι-- 
ϑανόν, ὥσπερ καὶ. ἐπὶ τῆς διαλεκτικῆς συλλογισμόν τε 
καὶ φαινόμενον. συλλογισμόν. ἡ γὰρ σοφιστικὴ οὐκ ἐν 
τῇ δυνάμει ἀλλ᾽ ἐν τῇ προαιρέσει" πλὴν ἐνταῦϑα μὲν 
ἔσται ὁ μὲν. κατὰ τὴν ἐπιστήμην ὁ δὲ κατὰ τὴν προαίρε-- 16 
σιν ῥήτωρ. ἐκεῖ δὲ σοφιστὴς μὲν κατὰ τὴν προαίρεσιν, 
διαλεκτικὸς δὲ οὐ κατὰ τὴν προαίρεσιν ἀλλὰ κατὰ τὴν 
δύναμιν. περὶ δὲ αὐτῆς ἤδη τῆς μεϑόδου πειρώμεϑα λέ- 
γειν, πῶς τὲ καὶ ἐκ τίνων δυνησόμεϑα τυγχάνειν τῶν 
προχειμένων. πάλιν οὖν οἷον ἐξ ὑπαρχῆς ὁρισάμενοι αὐ-- 90 
τὴν τίς ἐστι. λέγωμεν τὰ λοιπά. 
ἔστω δὴ ῥητορικὴ δύναμις περὶ ἕκαστον τοῦ ϑεωρῆ- 2 
σαι τὸ ἐνδεχόμενον πιϑανόν. τοῦτο γὰρ οὐδεμιᾶς ἑτέρας 
ἐστὶ τέχνης ἔργον" τῶν γὰρ ἄλλων ἕκάστη περὶ τὸ αὐτῇ 
ὑποκείμενόν ἐστι διδασκαλικὴ καὶ πειστική, οἷον ἰατρικὴ 235᾽ 
περὲ ὑγιεινὸν καὶ νοσερὸν καὶ γεωμετρία περὶ τὰ συμβε- 
βηκότα πάϑη τοῖς μεγέϑεσι καὶ ἀριϑμητικὴ περὶ ἀρι- 
ὃμόν. ὁμοίως δὲ καὶ αἴ λοιπαὶ τῶν τεχνῶν καὶ ἐπιστη- 
μῶν- ἡ δὲ ῥητορικὴ περὶ τοῦ δοϑέντος ὡς εἰπεῖν δοκεῖ 
δύνασϑαι ϑεωρεῖν τὸ πιϑανόν. διὸ καί φαμὲν αὐτὴν οὐ 80 
περέτι γένος ἴδιον ἀφωρισμένον ἔχειν τὸ τεχνικόν. τῶν 
ὃὲ πέστεων αἵ μὲν ἄτεχνοί εἶσιν αἴ δ᾽ ἔντεχνοι. ἄτεχνα δὲ 


8. - ῬΗΤΟΡΙΚΗΣ ΑἍ.. 


λέγω ὅσα μὴ δι᾽ ἡμῶν πεπόρισται ἀλλὰ προῦὐπῆρχεν, 
οἷον μάρτυρες βάδανοι συγγραφαὶ καὶ ὅσα τοιαῦτα, ἔν- 
τεχνα δὲ ὅσα διὰ τῆς μεϑόδου καὶ δι᾽ ἡμῶν κατασκευα- 
σϑῆναι δυνατόν. ὥστε δεῖ τούτων τοῖς μὲν χρήσασϑαι 

6 τὰ δὲ εὑρεῖν. τῶν δὲ διὰ τοῦ λόγου ποριξομένων πίστεων 
τρία εἴδη ἐστίν: αἱ μὲν γάρ εἰσιν ἐν τῷ ἤϑει τοῦ λέγον-- 
τος. αἱ δὲ ἐν τῷ τὸν ἀκροατὴν διαϑεῖναί πως, αἵ δὲ ἐν 
αὐτῷ τῷ λόγῳ διὰ τοῦ δεικνύναι ἢ φαίνεσϑαι δεικνύναι. 
διὰ μὲν οὖν τοῦ ἤϑους, ὅταν οὕτω λεχϑῇ ὁ λόγος ὥστε 
10 ἀξιόπιστον ποιῆσαι τὸν λέγοντα" τοῖς γὰρ ἐπιεικέσι πι-- 
στεύομεν μᾶλλον καὶ ϑᾶττον. περὶ πάντων μὲν ἁπλῶς, 
ἐν οἷς δὲ τὸ ἀκριβὲς μή ἐστιν ἀλλὰ τὸ ἀμφιδοξεῖν. καὶ 
παντελῶς" (δεῖ δὲ καὶ τοῦτο συμβαίνειν διὰ τοῦ λόγου, 
ἀλλὰ μὴ διὰ τοῦ προδεδοξάσϑαι ποιόν τινα εἶναι τὸν λέ- 

18 γοντα ) οὐ γὰρ ὥσπερ ἔνιοι τῶν τεχνολογούντων τιϑέα- 
σιν ἐν τῇ τέχνῃ καὶ τὴν ἐπιείκειαν [τοῦ λέγοντος] ὡς οὐ-- 
δὲν συμβαλλομένην πρὸς τὸ πιϑανόν, ἀλλὰ σχεδὸν ὡς εἰ-- 
πεῖν κυριωτάτην ἔχει πίστιν τὸ ἦϑος. διὰ δὲ τῶν. ἀκροα- 
τῶν, ὅταν δἰς πάϑος ὑπὸ τοῦ λόγου προαχϑῶσιν" οὐ γὰρ 

40 ὁμοίως ἀποδίδομεν τὰς κρίσεις λυπούμενοι καὶ χαίροντες 
ἢ φιλοῦντες καὶ μισοῦντες - πρὸς ὃ καὶ μόνον πειρᾶσϑαί 
φαμεν πραγματεύεσϑαι τοὺς νῦν τοχνολογοῦντας. περὶ 
μὲν οὖν τούτων δηλωθήσεται καϑ' ἕκαστον, ὅταν περὶ 
τῶν παϑῶν λέγωμεν" δι᾿ αὐτοῦ δὲ τοῦ λόγου πιστεύου- 
σιν, ὅταν ἀληϑὲς ἢ φαινόμενον δείξωμεν ἐκ τῶν περὶ 
ἕκαστα πιϑανώῶν. ἐπεὶ δ᾽ αἵ πίστεις διὰ τούτων εἰσί, φα-- 
νερὸν ὅτι ταῦτα ἐστὶ λαβεῖν τοῦ συλλογίσασϑαι δυναμέ- 
νου καὶ τοῦ ϑεωρῆσαι περὶ τὰ ἤϑη καὶ τὰς ἀρετὰς καὶ 
τρίτον τοῦ περὶ τὰ πάϑη, τίτε ἕκαστόν ἐστι τῶν παϑῶν 
80 καὶ ποῖον τι, καὶ ἐκ τίνων ἐγγίνεται καὶ πῶς. ὥστε συμ- 
βαίνει τὴν ῥητορικὴν οἷον παραφυές τι τῆς διαλεκτικῆς 
εἶναι καὶ τῆς περὶ τὰ ἤϑη πραγματείας. ἣν δίκαιόν ἐστι 


[0] 
ῶι 


.ς αὐδαιύπασαι, «(αὐ .΄ςςὉὉὉὃὉὃθΘὈὌ72|ήΔπ2Ι͵,͵,νὌΡΨΡὉὃῚῸῚ 


ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ Α. 9 


σχῆμα τὸ. τῆς πολιτικῆς ἡ ῥητορικὴ καὶ οἵ ἀντιποιούμε- 
νοι ταύτης τὰ μὲν δι᾽ ἀπαιδευσίαν τὰ δὲ δι᾽ ἀλαξονείαν 
καὶ ἄλλας αἰτίας ἀνθρωπικάς" ἔστι γὰρ μόριόν τι τῆς 


προσαγορεύεὶῖν πολιτικήν. διὸ καὶ ὑποδύεται ὑπὸ τὸ 


διαλεκτικῆς καὶ ὁμοία. καϑάπερ καὶ ἀρχόμενοι εἴπομεν" ὃ 


περὶ. οὐδενὸς γὰρ ὡρισμένου οὐδετέρα αὐτῶν ἐστὶν ἐπι-- 
στήμη. ἱπῶς ἔχει ἐ ἀλλὰ δυνάμεις τινὲς τοῦ πορίσαι 16-- 
γους. 

περὶ μὲν οὖν τῆς δυνάμεως αὐτῶν. καὶ πῶς ἔχουσι 
πρὸς ἀλλήλας, εἴρηται σχεδὸν ἱκανῶς. τῶν δὲ διὰ τοῦ 
δεικνύναι ἢ φαίνεσθαι δεικνύναι. καϑάπερ καὶ ἐν τοῖς 
ἀναλυτικοῖς τὸ μὲν ἐπαγωγή ἐστι τὸ δὲ συλλογισμὸς τὸ 
δὲ φαινόμενος συλλογισμός, καὶ ἐμταῦϑα ὁμοίως" ἔστι 
γὰρ τὸ μὲν παράδειγμα ἐπαγωγή., τὸ δ᾽ ἐνθύμημα συλ- 


λογισμός, τὸ δὲ φαινόμενον ἐνθύμημα φαινόμενος συλ-- 16 


λογισμός. καλῶ δ᾽ ἐνθύμημα μὲν ῥητορικὸν συλλογι- 
σμόν, παράδειγμα δὲ ἐπαγωγὴν ῥφητορικήν. πάντες δὲ 
τὰς πίστεις ποιοῦμται διὰ τοῦ δεικνύναι ἢ παραδείγματα 
λέγοντες ἢ ἐνθυμήματα, καὶ παρὰ ταῦτα οὐδέν [πως]᾽ 
ὥστ᾽ εἴπερ καὶ ὅλως ἀνάγκη ἢ συλλογιξόμενον ἢ ἐπάγον-- 
τα δεικνύναι ὁτιοῦν (δῆλον δ᾽ ἡμῖν τοῦτο ἐκ τῶν ἀναλυ-- 
τικῶν). ἀναγκαῖον ἑκάτερον αὐτῶν ἑκατέρῳ τούτων τὸ 
αὐτὸ εἶναι. τίς δ᾽ ἐστὶ διαφορὰ παραδεέγματος καὶ ἐνθυ-- 
μήματος. φανερὸν ἐκ τῶν τοπικῶν ἐκεῖ γὰρ περὶ συλ-- 
λογισμοῦ καὶ ἐπαγωγῆς εἴρηται πρότερον, ὅτι τὸ μὲν τὸ 
ἐπὶ πολλῶν καὶ ὁμοίων «δείκνυσθαι ὅτι οὕτως ἔχει ἐκεῖ 
μὲν ἐπαγωγή ἐστιν ἐνταῦϑα δὲ παράδειγμα, τὸ δὲ τινῶν 
ὄντων ἕτερόν τι διὰ ταῦτα συμβαίνειν παρὰ ταῦτα τῷ 
ταῦτα εἶναι, ἢ καϑόλου ἢ ὡς ἐπὶ τὸ πολύ, ἐκεῖ μὲν συλ-- 
λογισμὸς ἐνταῦϑα δὲ ἐνθύμημα καλεῖται. φανερὸν δ᾽ ὅτι 
καὶ ἑἐχάτερον ἔχει ἀγαϑὸν τὸ εἶδος τῆς ῥητορείας" καϑάα- 
περ γὰρ καὶ ἐν τοῖς μεϑοδικοῖς εἴρηται, καὶ ἐν τούτοις 


20 


2Ὁ 


80 


10 ᾿ ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ 4. 


2 ὁμοίως ἔχει" εἰσὶ γὰρ αἱ μὲν παραδειγματώδεις ῥητορεῖαι 
αἱ δὲ ἐνθυμηματικαί, καὶ ῥήτορες ὁμοίως οἱ μὲν παρα- 
'δειγματώδεις οἵ δὲ ἐνθυμηματικοί. πιϑανοὶ μὲν οὖν οὐχ 
ἧττον οἵ λόγοι οἵ διὰ τῶν παραδειγμάτων. ϑορυβοῦνται 

5 δὲ μᾶλλον οἱ ἐνθυμηματικοί.. τὴν δ᾽ αἰτίαν αὐτῶν. καὶ 
πῶς ἑκατέρῳ χρηστέον, ἐροῦμεν ὕστερον" νῦν δὲ περὶ 

. αὐτῶν τούτων μᾶλλον διορέδσωμεν καϑαρώῶς.. 
᾿ς ἐπεὶ γὰρ τὸ πιϑανὸν τινὶ πιϑανόν ἐστι, καὶ τὸ μὲν 
εὐθὺς ὑπάρχει δι᾽ αὐτὸ πιϑανὸν 'καὶ πιστὸν τὸ δὲ τῷ 
10 δείκνυσϑαι δοκεῖν διὰ τοιούτων. οὐδεμία δὲ τέχνη ὅκο--: 
πεῖ τὸ καϑ' ἕκαστον. οἷον ἡ ἰατρικὴ τέ Σωκράτει τὸ ὑγι-- 
εινόν ἐστιν ἢ Καλλίᾳ, ἀλλὰ τί τῷ τοιῷδε ἢ τοῖς τοιοῖσδε 
(τοῦτο γὰρ ἔντεχνον, τὸ δὲ καϑ᾽ ἕκαστον ἄπειρον καὶ οὐκ 
ἐπιστητόν), οὐδὲ ἡ ῥητορικὴ τὸ καϑ' ἕκαστον ἔνδοξον 
18 ϑεωρήσει, οἷον Σωκράτει ἢ Ἱππία, ἀλλὰ τὸ τοιοῖσδε, κα- 
ϑάπερ καὶ ἡ διαλεκτική. καὶ γὰρ ἐκείνη συλλογίξεται οὐκ 
ἐξ ὧν ἔτυχεν (φαίνεται γὰρ ἄττα καὶ τοῖς παραληροῦσιν), 
ἀλλ᾽ ἐκείνη μὲν ἐκ τῶν λόγου δεομένων, ἡ δὲ ῥητορικὴ 
ἐκ τῶν ἤδη βουλεύεσϑαι εἰωϑότων. ἔστε δὲ τὸ ἔργον αὖὐ-- 
40 τῆς περί τε τοιούτων περὶ ὧν βουλευόμεϑα καὶ τέχνας 
μὴ ἔχομεν. καὶ ἐν τοῖς τοιούτοις ἀκροαταῖς οἵ οὐ δύναν--: 
ται διὰ πολλῶν συνορᾶν οὐδὲ λογίξζξεσϑαι πόρρωϑεν. 
. βουλευόμεϑα δὲ περὶ τῶν φαινομένων ἐνδέχεσϑαι ἀμφο-- 
τέρως ἔχειν" περὶ γὰρ τῶν ἀδυνάτων ἄλλως ἢ γενέσϑαι 
25 ἢ ἔσεσϑαι ἢ ἔχειν οὐδεὶς βουλεύεται οὕτως ὑπολαμβά- 
νῶν" οὐδὲν γὰρ πλέον. ἐνδέχεται δὲ συλλογίξεσϑαι καὶ 
συνάγειν τὰ μὲν ἐκ συλλελογισμένων πρότερον. τὰ δ᾽ ἐξ 
ἀσυλλογίστων μὲν δεομένων δὲ συλλογισμοῦ διὰ τὸ μὴ 
εἶναι ἔνδοξα. ἀνάγκη δὲ τούτων τὸ μὲν μὴ εἶναι εὐεπα- 
80 κολούϑητον διὰ τὸ μῆκος (ὁ γὰρ κριτὴς ὑπόκειται εἶναι 
ἁπλοῦς). τὰ δὲ μὴ πιϑανὰ διὰ τὸ μὴ ἐξ ὁμολογουμένων 
εἶναι μηδ᾽ ἐνδόξων, ὥστ᾽ ἀναγκαῖον τό τε ἐνθύμημα εἷ-- 


ΡΗ͂' ΤΟΡΙΚΗ͂Σ Α. . 


Ν 


ναι καὶ τὸ παράδειγμα περί τὸ τῶν ἐνδεχομένων. ὡς τὰϑ 
πολλὰ ἔχειν [καὶ] ἄλλως. τὸ μὲν παράδειγμα ἐπαγωγὴν 
τὸ δ᾽ ἐνθύμημα συλλογισμόν, καὶ ἐξ ὀλίγων τε καὶ πολ-- 
λάκις ἐλαττόνων ἢ ἐξ ὧν ὁ πρῶτος συλλογισμός ἐὰν γὰρ 
ἦτι τούτων γνώριμον, οὐδὲ δεῖ λέγειν" αὐτὸς γὰρ τοῦτο ὅ 
προστίϑησιν ὁ ἀκροατής. οἷον ὅτι Ζωριεὺς στεφανίτην 
ἀγῶνα νενέκηκεν. ἱκανὸν εἰπεῖν ὅτι Ὀλύμπια νενίκηκεν" 
τὸ δ᾽ ὅτε στεφανίτης τὰ Ὀλύμπια, οὐδὲ δεῖ προσϑεῖναι" 
γινώσχουσι γὰρ πάντες. ἐπεὶ δ᾽ ἐστὶν ὀλίγα μὲν τῶν 
ἀναγκαίων ἐξ ὧν οἵ ῥητορικοὶ συλλογισμοί εἰσι (τὰ γὰρ 1Ὁ 
πολλὰ περὶ ὧν αἵ κρίσεις καὶ αἵ σχέψεις; ἐνδέχεται καὶ 
ἄλλως ἔχειν" περὶ ὧν μὲν γὰρ πράττουσι; βουλεύονται 
καὶ σκοποῦσι. τὰ δὲ πραττόμενα πάντα τοιούτου γένους 
ἐστί, καὶ οὐδὲν ὡς ἔπος εἰπεῖν ἐξ ἀνάγκης τούτων), τὰ 

δ᾽ ὡς ἐπὶ τὸ πολὺ συμβαίνοντα καὶ ἐνδεχόμενα ἐκ τοιού-- 1ὅ 
τῶν ἀνάγκη ἑτέρων συλλογίξεσθϑαι. τὰ δ᾽ ἀναγκαῖα ἐξ 
ἀναγκαίων (δῆλον δ᾽ ἡμῖν καὶ τοῦτο ἐκ τῶν ἀναλυτι-- 
κῶν). φανερὸν ὅτι ἐξ ὧν τὰ ἐνθυμήματα λέγεται, τὰ μὲν 
ἀναγκαῖα ἔσται. τὰ δὲ πλεῖστα ὡς ἐπὶ τὸ πολύ. λέγεται 
γὰρ ἐνθυμήματα ἐξ εἰκότων καὶ σημείων, ὥστε ἀνάγκη 320 
τούτων ἑκάτερον ἑκατέρῳ ταὐτὸ εἷναι. τὸ μὲν γὰρ εἰκός - - 
ἐστιν ὡς ἐπὶ τὸ πολὺ γινόμενον, οὐχ ἁπλῶς δέ, καϑάπερ ΄ 
ὁρέξονταί τινες, ἀλλὰ τὸ περὶ τὰ ἐνδεχόμενα ἄλλως ἔχειν, 
οὕτως ἔχον πρὸς ἐχεῖνο πρὸς ὃ εἰχός, ὡς τὸ καϑόλου 
πρὸς τὸ κατὰ μέρος" τῶν δὲ σημείων τὸ μὲν οὕτως ἔχει 95 
ὡς τῶν καϑ᾽ ἕκαστόν τι πρὸς τὸ καϑόλου, τὸ δὲ ὡς τῶν 
καϑόλου τι πρὸς τὸ κατὰ μέρος. τούτων δὲ τὸ μὲν ἀναγ-- 
καῖον τεκμήριον, τὸ δὲ μὴ ἀναγκαῖον ἀνώνυμον ἐστι κατὰ 

τὴν διαφοράν. ἀναγκαῖα μὲν οὖν λέγω ἐξ ὧν γίνεται συλ-- 
λογισμός " διὸ καὶ τεκμήριον τὸ τοιοῦτον τῶν σημείων 80 
ἐστίν" ὅταν γὰρ μὴ ἐνδέχεσϑαι οἴωνται λῦσαι τὸ λεχϑέν, 
τότε φέρειν οἴονται τεκμήριον ὡς δεδειγμένον καὶ πεπε-- 


4 
΄ 


12 ῬΗΤΟΡΙΚΗΣ Α. γ 


2 ρασμένον. τὸ γὰρ ἐέκμαρ καὶ πέρας ταὐτόν ἐστι κατὰ τὴν 


ἀρχαίαν γλῶτταν. ἔστι δὲ τῶν σημείων τὸ μὲν ὡς τὸ καϑ' 
ἕκαστον πρὸς τὸ καϑόλου ὧδε, οἷον εἴ τις εἴπειεν σημεῖον 
εἶναι ὅτι οἷ σοφοὶ δίκαιοι. Σωκράτης γὰρ σοφὸς ἦν καὶ 


5 δίκαιος. τοῦτο μὲν οὖν σημεῖον. λυτὸν δέ, κἂν ἀληϑὲς ῇ 
. τὸ εἰρημένον " ἀσυλλόγιστον γάρ. τὸ δέ, οἷον εἴ τις εἴς 


10 


. 18 


πειξν σημεῖον ὅτι νοσεῖ, πυρέττει γάρ, ἢ τέτοκεν ὅτι γάλα 
ἔχει, ἀναγκαῖον. ὅπερ τῶν σημείων τεκμήριον. μόνον 
ἐστίν" μόνον γάρ, ἂν ἀληϑὲς ἡ ἢ. ἄλυτον ἐστιν. τὸ δὲ ὡς 
τὸ καϑόλου πρὸς τὸ κατὰ μέρος ἔχον, οἷον εἴ τις εἴπειεν. 
ὅτι πυρέττει, σημεῖον εἶναι.) πυκνὸν γὰρ ἀναπνεῖ. λυτὸν 
δὲ καὶ τοῦτο, κἂν ἀληϑὲς ἡ ἦ᾽ ᾿ἐυδέχεται γὰρ καὶ μὴ πυρέτ-- 
τοντα πνευστιῶν. τί μὲν οὖν εἰκός ἐστι καὶ τί σημεῖον 
καὶ τεκμήριον, καὶ τί διαφέρουσιν, εἴρηται μὲν καὶ νῦν" 
μᾶλλον δὲ φανερῶς καὶ περὶ τούτων. καὶ διὰ τίν᾽ αἰτίαν 
τὰ μὲν ἀσυλλόγιστά ἐστι τὰ δὲ συλλελογισμένα,. ἐν τοῖς 
ἀναλυτικοῖς διώρισται περὶ αὐτῶν. παράδειγμα δὲ ὅτι 


. μέν ἐστιν ἐπαγωγὴ καὶ περὶ ποῖα ἐπαγωγή. εἴρηται. ἔστι 


20 


90 


δὲ οὔτε ὡς μέρος πρὸς ὅλον οὔϑ᾽ ὡς ὅλον πρὸς μέρος οὐϑ᾽ 


ὡς ὅλον πρὸς ὅλον, ἀλλ᾽ ὡς μέρος πρὸς μέρος, ὅμοιον 
πφὸς ὅμοιον, ὅταν ἄμφω μὲν ἡ ὑπὸ τὸ αὐτὸ γένος; γνωρι-- 
μώτερον δὲ ϑάτερον ἡ ϑατέρου, παράδειγμά ἐστιν. οἷον 
ὅτι ἐπεβούλευε. τυραννίδι Διονύδιορ αἰτῶν τὴν φυλα- 
κήν" καὶ γὰρ Πεισίστρατος πρότερον ἐπιβουλεύων ἥτει 
φυλακὴν καὶ λαβὼν ἐτυράννευσε, καὶ Θεαγένης ἐν Με- 
γάροις" καὶ ἄλλοι ὅσους ἴσασι, παράδειγμα πάντες γί- 
γνονται τοῦ Διονυσίου. ὃν οὐκ ἴσασί πῶ εἰ διὰ τοῦτο αἱ- 
τεῖ. πάντα δὲ ταῦτα ὑπὸ τὸ αὐτὸ καϑόλου, ὅτι ὁ ἐπιβου-- 
λεύων τυραννίδι φυλακὴν αἰτεῖ. 

ἐξ ὧν μὲν οὖν λέγονται αἴ δοκοῦσαι εἶναι πίστεις ἀπο-- 
δεικτικαί, εἴρηται. τῶν δὲ ἐνθυμημάτων μεγίστη δια-- 
φορὰ καὶ μάλιστα λεληϑυῖα σχεδὸν πάντας ἐστὶν ἥπερ καὶ 


ῬΗΤΟΡΙΚΗΣ 4. . 18 


περὶ τὴν διαλεκτικὴν μέϑοδον τῶν συλλογισμῶν " τὰ μὲν 2 
γὰρ αὐτῶν ἐστὶ κατὰ τὴν ῥητορικὴν ὥσπερ καὶ κατὰ τὴν 
διαλεκτικὴν {μέϑοδον τῶν συλλογισμῶν). τὰ δὲ κατ᾽ ἀλ-- 
λας τέχνας καὶ δυνάμεις, τὰς μὲν οὔσας τὰς δ᾽ οὔπω κατει- 
λημμένας" διὸ καὶ λανθάνουσί τε [τοὺς ἀκροατάς]. καὶ ὁ 
μᾶλλον ἁπτόμενοι κατὰ τρόπον μεταβαίνουσιν ἐξ αὐτῶν. 
μᾶλλον δὲ σαφὲς ἔσται τὸ λεγόμενον διὰ πλειόνων ῥηϑέν. 
λέγω γὰρ διαλεκτικούς τε καὶ ῥητορικοὺς συλλογισμοὺς 
εἶναι περὶ ὧν τοὺς τόπους λέγομεν οὗτοι δ᾽ εἰσὶν οἵ 
κοινῇ περὶ δικαίων καὶ φυσικῶν καὶ περὶ πολιτικῶν καὶ 10 
περὶ πολλῶν διαφερόντων τῷ εἴδει. οἷον ὁ τοῦ μᾶλλον 
καὶ ἧττον τόπος οὐδὲν γὰρ μᾶλλον ἔσται ἐκ τούτου συλ- 
λογέσασϑαι ἢ ἐνθύμημα εἰπεῖν περὶ δικαίων ἢ περὶ φυσι-- 
κῶν ἢ περὶ ὁτουοῦν" καίτοι ταῦτα εἴδει διαφέρει. ἴδια 
δέ, ὅσα ἐκ τῶν περὶ ἕκαστον εἶδος καὶ γένος προτάσεών 
ἐστιν, οἷον περὲ φυσικῶν εἰσὶ προτάσεις ἐξ ὧν οὔτε ἐν-- 
ϑύμημα οὔτε συλλογισμός ἐστι περὶ τῶν ἠθικῶν, καὶ 
περὶ τούτων ἄλλαι ἐξ ὧν οὐκ ἔσται περὶ τῶν φυσικῶν. 
ὁμοίως δὲ τοῦτ᾽ ἔχει ἐπὶ πάντων. κἀκεῖνα μὲν οὐ ποιήσει 
περὶ αὐδὲν γένος ἔμφρονα" περὶ οὐδὲν γὰρ ὑποκείμενόν 20 
ἐστιν" ταῦτα δέ, ὅσῳ τις ἂν βέλτιον ἐκλέγηται τὰς προ-- 
τάσεις. λήσει ποιήσας ἄλλην ἐπιστήμην τῆς διαλεκτικῆς 
χαὶ ῥητορικῆς" ἂν γὰρ ἐντύχῃ ἀρχαῖς. οὐκέτι διαλεκτικὴ 
οὐδὲ ῥητορικὴ ἀλλ᾽ ἐκείνη ἔσται ἧς ἔχει τὰς ἀρχάς. ἔστι 

δὲ τὰ πλεῖστα τῶν ἐνθυμημάτων ἐκ τούτων τῶν εἰδῶν 35 
λεγόμενα τῶν κατὰ μέρος καὶ ἰδίων, ἐκ δὲ τῶν κοινῶν 
ἐλάττω. καϑάπερ οὖν καὶ ἐν τοῖς τοπικοῖς; καὶ ἐνταῦϑα 
διαιρετέον τῶν ἐνθυμημάτων τά τε εἴδη καὶ τοὺς τόπους 

ἔ ὧν ληπτέον. λέγω δ᾽ εἴδη μὲν τὰς καϑ' ἕκαστον γένος 
ἰδίας προτάσεις, τόπους δὲ τοὺς χοινοὺς ὁμοίως πάντων. 80 
Ζρότερον ουν. εἴπωμεν περὶ τῶν εἰδῶν" πρῶτον δὲ λά-- 
βωωεν τὰ γένη τῆς ῥητορικῆς, ὅπως διελόμενοι πόσα ἐστί, 


»- 
[Φ}} 


14 ᾿ ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ Δ. 


2 περὶ τούτων χωρὶς λαμβάνωμεν τὰ στοιχεῖα καὶ τὰς προ- 


τάσεις. 


8 ἔστι δὲ τῆς δητορικῆς [εἴδη] τρία τὸν ἀριϑμόν" τοσοῦ-- 


τοι γὰρ καὶ οἵ ἀκροαταὶ τῶν λόγων ὑπάρχουσιν ὄντες. 

8 σύγκειται μὲν γὰρ ἐκ τριῶν ὁ λόγος, ἔκ τε τοῦ λέγοντος 
καὶ περὶ οὗ λέγει καὶ πρὸς ὅν, καὶ τὸ τέλος πρὸς τοῦτόν 
ἐστι. λέγω δὲ τὸν ἀκροατήν. ἀνάγκη δὲ τὸν ἀκροατὴν ἢ 
ϑεωρὸγ εἶναι ἢ κριτήν. κριτὴν δὲ ἢ τῶν γεγενημένων ἢ 
τῶν μελλόντων. ἔστι δ᾽ ὁ μὲν περὶ τῶν μελλόντων κρί- 
10 νῶν οἷον ἐκκλησιαστής, ὁ δὲ περὶ τῶν γεγενημένων οἷον 
[Ὁ] δικαστής. ὁ δὲ τῆς δυνάμεως [Ὁ] ϑεωρός" ὥστ᾽ ἐξ 
ἀνάγκης ἂν εἴη τρία γένη τῶν λόγων τῶν ῥητορικῶν, 
συμβουλευτικόν, δικανικόν, ἐπιδεικτικόν. συμβουλῆς 
δὲ τὸ μὲν προτροπὴ τὸ δὲ ἀποτροπή" ἀεὶ γὰρ καὶ οἵ ἐδέα 

18 συμβουλεύοντες καὶ οἷ κοινῇ δημηγοροῦντες τούτων ϑά- 
τερον ποιοῦσιν. δίκης δὲ τὸ μὲν κατηγορία τὸ δ᾽ ἀπολο- 
γία" τούτων γὰῤ ὁποτερονοῦν ποιεῖν ἀνάγκη τοὺς ἀμφι- 
σβητοῦντας. ἐπιδεικτικοῦ δὲ τὸ μὲν ἔπαινος τὸ δὲ ψόγορ. 
χρόνοι δὲ ἑκάστου τούτων εἰσὶ τῷ μὲν συμβουλεύοντι ὁ 
20 μέλλων (περὶ γὰρ τῶν ἐσομένων συμβουλεύει ἢ προτρέ- 


“1...... -- 


ἰι. 1.1 δὰ 


πῶν ἢ ἀποτρέπων), τῷ δὲ δικαξομένῳ ὁ γενόμενος (περὶ 


γὰρ τῶν πεπραγμένων ἀεὶ ὁ μὲν κατηγορεῖ ὁ δὲ ἀπολο- 


γεῖται), τῷ δ᾽ ἐπιδεικτικῷ κυριώτατος μὲν ὁ παρών. κατὰ - 


γὰρ τὰ ὑπάρχοντα ἐπαινοῦσιν ἡ ψέγουσι πάντες. προς- 
95 χρῶνται ὃὲ πολλάκις καὶ τὰ γενόμενα ἀναμιμνήσκοντες 
καὶ τὰ μέλλοντα προεικάξοντες. τέλος δὲ ἑκάστοις τού- 
τῶν ἕτερόν ἐστι. καὶ τρισὶν οὖσι τρία, τῷ μὲν συμβου- 
λεύοντι τὸ συμφέρον καὶ βλαβερόν" ὁ μὲν γὰρ προτρέ- 
πῶν ὡς βέλτιον συμβουλεύει, ὁ δὲ ἀποτρέπων ὡς χεῖρον 

80 ἀποτρέπει. τὰ δ᾽ ἄλλα πρὸς τοῦτο συμπαραλαμβάνει, ἢ 
δίκαιον ἢ ἄδικον, ἢ καλὸν ἢ αἰσχρόν" τοῖς δὲ δικαξομέ- 
νοις τὸ δίκαιον καὶ τὸ ἄδικον. τὰ δ᾽ ἄλλα καὶ οὗτοι συμ- 


ῬΗΤΟΡΙΚΗΣ Ἅ.. ἦς 185 


αμβάνουσει πρὸς ταῦτα᾽ τοῖς δ᾽ ἐπαινοῦσι καὶ ψέ-8 
τὸ καλὸν καὶ τὸ αἰσχρόν, τὰ δ᾽ ἄλλα καὶ οὗτοι πρὸς 
ἐπαναφέρουσιν. σημεῖον δ᾽ ὅτι τὸ εἰρημένον ἕκά-- 
τέλος - περὶ μὲν γὰρ' τῶν ἄλλων ἐνίοτε οὐκ ἂν ἀμ-- 
τήσαιεν,. οἷον ὁ δικαζόμενος ὡς οὐ γέγονεν ἢ οὐχ ὅ 
ἐν" ὅτι δ᾽ ἀδικεῖ, οὐδέ ποτ᾽ ἂν ὁμολογήσειεν " οὐ-- 
(0 ἂν ἔδει δίκης. ὁμοίως δὲ κανοῖ συμβουλεύοντες 

, ἄλλα πολλάκις προΐενται, ὡς δὲ ἀσύμφορα συμ- 
ύουσιν ἢ ἀπ᾿ ὠφελίμων ἀποτρέπουσιν οὐκ ἂν ὃμο-- 
αιεν" ὡς δ᾽ οὐκ ἄδικον τοὺς ἀστυγείτονας κατα-- 0 
ὕσϑαι καὶ τοὺς μηδὲν ἀδικοῦντας. πολλάκις οὐδὲν 
ξουσιν. ὁμοίως δὲ καὶ οἵ ἐπαινοῦντες καὶ οἷ ψέ- 

; οὐ σκοποῦσιν εἰ συμφέροντα ἔπραξεν ἢ βλαβερά, 
καὶ ἐν ἐπαίνῳ πολλάκις τιϑέασιν ὅτε ὀλιγωρήσας 
ὑτῷ λυσιτελοῦντος ἔπραξέ τι καλόν, οἷον ᾿Αἀχιλλέα 18 
γῦσιν ὅτι ἐβοήϑησε τῷ ἑταίρῳ Πατρόκλῳ εἰδὼς ὅτι 
τὸν ἀποθανεῖν. ἐξὸν ξῆν. τούτῳ δὲ ὁ μὲν τοιοῦτος 
ς κάλλιον, τὸ δὲ ξῇν συμφέρον. φανερὸν δὲ ἐκ 
ρημένων ὅτι ἀνάγκη περὶ τούτων ἔχειν πρῶτον τὰς 
σεις" τὰ γὰρ τεχμήρια καὶ τὰ εἰκότα καὶ τὰ σημεῖα 20 
σεις εἰσὶ δητορικαί" ὅλος μὲν γὰρ συλλογισμὸς ἐκ ᾿ 
σεών ἐστι. τὸ δ᾽ ἐνθύμημα συλλογισμός ἐστι συν-- 
ὡς ἐκ τῶν εἰρημένων προτάσεων. ἐπεὶ δὲ οὔτε 
γῆναι᾽ οἷόν τε οὔτε πραχϑήσεσϑαι τὰ ἀδύνατα ἀλλὰ 
νατά, οὐδὲ τὰ μὴ γενόμενα ἢ μὴ ἐσόμενα οὐχ οἷόν 26 
μὲν πεπρᾶχϑαι τὰ δὲ πραχϑήσεσϑαι, ἀναγκαῖον καὶ 
μβουλεύοντι καὶ τῷ δικαξομένῳ καὶ τῷ ἐπιδεικτικῷ 
προτάσεις περὶ δυνατοῦ καὶ ἀδυνάτου, καὶ εἰ γέγο-- 
μή. καὶ εἰ ἔσται ἢ μή. ἔτι δ᾽ ἐπεὶ ἅπαντες καὶ ἐπαι-- 

ες καὶ ψέγοντες καὶ προτρέποντες καὶ ἀποτρέποντες 80 
τηγοροῦντες καὶ ἀπολογούμενοι οὐ μόνον τὰ εἰρη- 
δεικνύναι πειρῶνται ἀλλὰ καὶ ὅτι μέγα ἢ μικρὸν τὸ. 


16 ᾿ ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ 4. 


ὃ ἀγαϑὸν ἢ τὸ κακὸν ῆ τὸ καλὸν ἡ ἢ τὸ αἰσχφὸν ἢ ῆ τὸ δέκαιον 


ἢ τὸ ἄδικον. ἢ καϑ' αὑτὰ λέγοντες ἢ πρὸς ἄλληλα ἀντι- 


παραβάλλοντες, δῆλον ὅτι δέοι ἂν καὶ περὶ μεγέϑους καὶ 
μικρότητος καὶ τοῦ μείξονος καὶ τοῦ ἐλάττονος προτάσεις 

δ ἔχειν. καὶ καϑόλου καὶ περὶ ἑκάστου, οἷον τί μεῖξον ἀγα-- 
ϑὸν ἢ ἔλαττον ἢ ἀδίκημα ἢ δικαίωμα" ὁμοίως δὲ καὶ περὶ 
τῶν ἄλλων. 


περὶ ὧν μὲν οὖν. ἐξ ἀνάγκης δεῖ λαβεῖν τὰς προτά- 


σειβ. εἴρηται" μετὰ δὲ ταῦτα διαιρετέον ἰδίᾳ περὶ ἕκά- 
10 στου τούτων, οἷον περὶ ὧν συμβουλὴ καὶ περὶ ὧν οἵ ἐπι-- 
δεικτικοὶ λόγοι; τρίτον δὲ περὶ ὧν αἱ δίκαι. 


4 πρῶτον μὲν οὖν ληπτέον περὶ ποῖα ἀγαϑὰ ἢ κακὰ ὁ 


συμβουλεύων συμβουλεύει, ἐπειδὴ οὐ περὶ ἅπαντα ἀλλ᾽ 
ὅσα ἐνδέχεται καὶ γενέσϑαι καὶ μή. ὅσα δὲ ἐξ ἀνάγκης ἢ 
18 ἔστιν ἢ ἔσται. ἢ ἀδύνατον εἶναι ἢ γενέσϑαι:; περὶ δὲ του- 
τῶν οὐκ ἔστι συμβουλή. οὐδὲ δὴ περὶ τῶν ἐνδεχομένων 
ἁπάντων ἔστι γὰρ καὶ φύσει ἔνια καὶ ἀπὸ τύχης γινό- 
μενα ἀγαϑὰ τῶν ἐνδεχομένων καὶ γίγνεσϑαι λαὶ μή, περὶ 
ὧν οὐδὲν πρὸ ἔργου τὸ συμβουλεύειν: ἀλλὰ δῆλον ὅτι 
40 περὶ ὅσων ἐστὶ τὸ βουλεύεσϑαι. τοιαῦτα δ᾽ ἐστὶν ὅσα πέ- 
φυκχὲν ἀνάγεσϑαι εἰς ἡμᾶς, καὶ ὧν ἡ ἀρχὴ τῆς γενέσεως 
ἐφ᾽ ἡμῖν ἐστίν - μέχρι γὰρ τούτου σκοποῦμεν, ἕως ἂν εὕ- 
θῶμεν εἶ ἡμῖν δυνατὰ ἢ ἀδύνατα πρᾶξαι. καϑ'᾽ ἕἔχαστον 
μὲν οὖν ἀκριβῶς διαριϑμήσασϑαι καὶ διαλαβεῖν εἰς εἰδὴ 
9 Ὁ περὶ ὧν εἰώϑασι χρηματίζειν, ἔτι δ᾽ ὅσον ἐνδέχεται περὶ 
αὐτῶν διορίσαι κατὰ τὴν ἀλήθειαν, οὐ δεῖ κατὰ τὸν 
παρόντα καιρὸν ξητεῖν διὰ τὸ μήτε τῆς ῥητορικῆς εἶναι 
τέχνης ἀλλ᾿ ἐμφρονεστέρας καὶ μᾶλλον ἀληϑινῆς, πολλῷ δὲ 
πλείω δεδόσϑαι καὶ νῦν αὐτῇ τῶν οἰκείων ϑεωρημάτων᾽ 
80 ὅπερ γὰρ καὶ πρότερον εἰρηκότες τυγχάνομεν, ἀληϑές 
ἐστιν. ὅτι ἡ ῥητορικὴ σύγκειται μὲν ἔκ τε τῆς ἀναλυτικῆς 
ἐπιστήμης καὶ τῆς περὶ τὰ ἤϑη πολιτικῆς. ὁμοία δ᾽ ἐστὶ 


1: 


ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ Α. τ 17 


τὰ μὲν τῇ διαλεκτικῇ τὰ δὲ τοῖς σοφιστικοῖς' λόγοις. ὅσῳ 4 
δ᾽ ἄν τις ἢ τὴν διαλεκτικὴν ἢ ταύτην μὴ καϑάπερ ἂν δυ-- 


ψάμεις ἀλλ᾽ ἐπιστήμας πειρᾶται καταδκευάξειν.. λήσεται 


τὴν φύσιν αὐτῶν ἀφανίσας τῷ μεταβαίνειν ἐπισκευάξων 
εἰς ἐπιστήμας ὑποκειμένων τινῶν πραγμάτων, ἀλλὰ μὴ ὁ 
μόνον λόγων. ὅμως δ᾽ ὅσα πρὸ: ἔργου μέν ἐστι διελεῖν, 
ἔτι δ᾽ ὑπολείπει σκέψιν τῇ πολιτικῇ ἐπιστήμῃ. εἴπωμεν 
καὶ νῦν. 

σχεδὸν γάρ, περὶ ὧν βουλεύονται πάντες καὶ περὶ ἃ 
ἀγορεύουσιν οἵ συμβουλεύοντες, τὰ μέγιστα τυγχάνει 10 
πέντε τὸν ἀριϑμὸν ὄντα" ταῦτα δ᾽ ἐστὶ περί τε πόρων, 
καὶ πολέμου καὶ εἰρήνης. ἔτι δὲ περὶ φυλακῆς τῆς χώρας, 
καὶ τῶν εἰσαγομένων καὶ ἐξαγομένων. καὶ περὶ νομοϑε- 
σίας. ὥστε περὶ μὲν πόρων τὸν μέλλοντα συμβουλεύσειν 
δέοι ἂν τὰς προσόδους τῆς πόλεως εἰδέναι τίνες καὶ πό-- 15 
σαι. ὅπως εἴτε τις παραλείπεται προστεϑῇ καὶ εἴ τις ἐλάτ-- 
τῶν αὐξηϑῇ, ἔτι δὲ. τὰς δαπάνας τῆς πόλεως ἁπάσας, 
ὅπως εἴ τις περέεργος ἀφαιρεϑῇ καὶ εἴ τις μείξων ἐλάτ-- 
τῶν γένηται" οὐ γὰρ μόνον πρὸς τὰ ὑπάρχοντα προστι- 
ϑέντες πλουσιώτεροι γένονται, ἀλλὰ καὶ ἀφαιροῦντες 
τῶν δαπανημάτων. ταῦτα δ᾽ οὐ μόνον ἐκ τῆς περὶ τὰ 
ἴδια ἐμπειρίας ἐνδέχεται συνορᾶν, ἀλλ᾽ ἀναγκαῖον καὶ 
τῶν παρὰ τοῖς ἄλλοις εὑρημένων ἱστορικὸν εἶναι πρὸς 
τὴν περὶ τούτων συμβουλήν. περὶ δὲ πολέμου καὶ εἰρή-- 
γῆς τὴν δύναμιν εἰδέναι τῆς πόλεως, ὁπόση τε ὑπάρχει 35 
ἤδη καὶ πόσην ἐνδέχεται ὑπάρξαι, καὶ ποία τις ἥ τὸ 
ὑχάρχουσά ἔστι καὶ ἥτις ἐνδέχεται προσγενέσϑαι,, ἔτι δὲ 


. κολέμους τίναρ καὶ πῶς πεπολέμηκεν. οὐ μόνον δὲ τῆς 
21 " , 3 Α “ ο΄» “ 3 - 
7 οἰκείας πόλεως ἀλλὰ καὶ τῶν ὁμόρων ταῦτα ἀναγκαῖον 


ὅθε: } εἰδέναι. ἢ καὶ πρὸς οὗς ἐπίδοξον πολεμεῖν, ὅπως πρὸς 80 


τἰς 


“-- 


ὅ .« 


μὲν τοὺρ κρείττους εἰρηνεύηται, πρὸς δὲ τοὺς ἥττους ἐπ᾽ 
αὐτοῖς ἦ τὸ πολεμεῖν. καὶ τὰς δυνάμεις, πότερον ὅμοιαι 
ΒΗΈΤΟΒΕΒΘ ΟΒΑΕΟΙ. . 2 


18 κοὐ ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ Α. 


4 ἢιἀνόμοιαι" ἔστι γὰρ καὶ ταύτῃ πλεονεκτεῖν ἢ ἐλαττοῦ-- 
σϑαι. ἀναγκαῖον δὲ καὶ πρὸς ταῦτα μὴ μόνον. τοὺς οἷ- 
κείους πολέμους τεϑεωρηκέναι ἀλλὰ καὶ τοὺς τῶν ἄλλων, 
πῶς ἀποβαίνουσιν" ἀπὸ γὰρ τῶν ὁμοίων τὰ ὅμοια γέγνε- 

6 σϑαι πέφυκεν. ἔτι δὲ περὶ φυλακῆς τῆς χώρας μὴ 
λανϑάνειν πῶς φυλάττεται, ἀλλὰ καὶ τὸ πλῆϑος εἰδέναι 
τῆς φυλακῆς καὶ τὸ εἶδος καὶ τοὺς τόπους τῶν φυλακτη- 
ρίων (τοῦτο δ᾽ ἀδύνατον μὴ ἔμπειρον ὄντα τῆς χώρας), 


ἵν᾽ εἴτ᾽ ἐλάττων ἡ φυλακὴ προστεϑῇ καὶ εἴ τις περίεργος 


10 ἀφαιρεϑῇ καὶ τοὺς ἐπιτηδείους τόπους τηρῶσι μᾶλλον. 


ἔτι δὲ περὶ τροφῆς, πόση δαπάνη ἱκανὴ τῇ πόλει ᾿ καὶ 


ποία ἡ αὐτοῦ τε γιγνομένη καὶ εἰσαγώγιμος, καὶ τένων 


τ᾽ ἐξαγωγῆς δέονται καὶ τίνων εἰσαγωγῆς. ἵνα πρὸς τού-. 


τους καὶ συνθῆκαι καὶ συμβολαὶ γίγνωνται" πρὸς δύϑθ 
16 γὰρ διαφυλάττειν ἀναγκαῖον ἀνεγκλήτους τοὺς πολίτας, 
πρός τε τοὺς κρείττους καὶ πρὸς τοὺς εἰς ταῦτα χρησί-. 
μους. εἰς δ᾽ ἀσφάλειαν ἄπαντα μὲν ταῦτα ἀναγκαῖον 
δύνασϑαι θεωρεῖν. οὐκ ἐλάχιστον δὲ περὶ νομοϑ'εσίας 


ἐπαΐειν ἐν γὰρ τοῖς νόμοις ἐστὶν ἡ σωτηρία τῆς πόλεωξ,. 


40 ὥστ᾽ ἀναγκαῖον εἰδέναι πόσα τ᾽ ἐστὶ πολιτειῶν εἴδη. καὶ 
ποῖα συμφέρει ἑκάστῃ, καὶ ὑπὸ τίνων φϑείρεσϑαι πέ- 
φῦυκε καὶ οἰκείων τῆς πολιτείας καὶ ἐναντίων. λέγω δὲ τὸ 
ὑπὸ οἰκείων φϑείρεσϑαι, ὅτι ξξω τῆς βελτίστης πολιτείας 
αἴ ἄλλαι πᾶσαι καὶ ἀνιέμεναι καὶ ἐπιτεινόμεναι φϑείρον- 

36 ται; οἷον δημοχρατία οὐ μόνον ἀνιεμένη ἀσϑενεστέρα 
γίνεται ὥστε τέλος ἥξει εἰς ὀλιγαρχίαν, ἀλλὰ καὶ ἐπιτει- 
νομένη σφόδρα, ὥσπερ καὶ ἡ γρυπότης καὶ ἡ ἧ σιμότης οὐ 
μόνον ἀνιέμενα ἔρχεται εἰς τὸ μέσον, ἀλλὰ καὶ σφόδρα 
γρυπὰ γινόμενα ἢ σιμὰ οὕτω διατίϑεται ὥστε μηδὲ μυ- 

80 κτῆρα δοκεῖν εἶναι. χρήσιμον δὲ πρὸς τὰς νομοϑ᾽εδίας τὸ 
μὴ μόνον ἐπαΐειν τίς πολιτεία συμφέρει ἐκ τῶν παρελη- 


-Κἰπ.λ. 


λυϑότων ϑεωροῦντι, ἀλλὰ καὶ τὰς παρὰ τοῖς ἄλλοις εἰδέ-. 


ΡΗΤΟΡΙΚΗΣ 4. 19 


ναὶ, αἵ ποῖαι τοῖς σποίοις ἁρμάττουσιν. ὥστε δῆλον ὅτιά 
πρὸς μὲν τὴν νομοϑεσίαν αἵ τῆς γῆς περίοδοι χφήσιμοι 
(ἐνεεῦϑεν γὰρ λαβεῖν ἔστι τοὺς τῶν ἐθνῶν νόμους), πρὸς 
δὲ τὰρ πολιτικὰρ συμβουλὰς αἱ τῶν περὶ τὰς πράξεις γρα- 
φύντων ἱστορίαι" ἅπαντα δὲ ταῦτα. πολιτικῆς ἀλλ᾽ οὐ " ῥη- 
τορικῆς ἔργον ἐστίν. 

περὶ ὧν μὲν οὖν ἔχειν. δεῖ τὸν μέλλοντα συμβου- 
ἰεύειν, τὰ μέγιστα τοσαῦτά ἐστιν" ἐξ ὦ ὧν δὲ δεῖ καὶ περὶ 
γούτων καὶ περὶ τῶν ἄλλων προτρέπειν ἢ ἀποτρέπειν, 
λέγωμεν πάλιν. 10 

σχεδὸν δὲ καὶ ἰδίᾳ ἑκάστῳ καὶ κοινῇ πᾶσι σκοπός τις 5 
'στίν, ου ὗ στοχαξόμενοι καὶ αἱροῦνται καὶ φεύγουσιν " καὶ 
οὔτ᾽ ἐστὶν ἐν κεφαλαίῳ εἰπεῖν ἥ τ᾽ εὐδαιμονία καὶ τὰ 
ιόρια αὐτῆς. ὥστε παραδείγματος χάριν λάβωμεν. τί ἐστιν 
ὃς ἁπλῶς εἰπεῖν ῇ εὐδαιμονία, καὶ ἐκ τίνων τὰ μόρια 16 
αὐτης" περὶ γὰρ ταύτης καὶ τῶν εἰς ταύτῃν συντεινόν-- 
τῶν καὶ τῶν ἐναντίων ταύτῃ αἴ τε προτροπαὶ καὶ αἴ ἀπο-- 
τροχαὲ πᾶσαί εἰσιν" τὰ μὲν γὰρ παρασκευάξοντα ταύτην 
ἢ τῶν βορίων τι . ἢ μεῖξον ἀντ ᾿ ἐλάττονος ποιοῦντα, δεῖ 
κράττειν. τὰ δὲ φϑείροντα ἢ ἐμποδίζοντα ἢ τὰ ἐναντία 40. 
ποιοῦντα μὴ πράττειν. ἔστω δὴ εὐδαιμονία εὐπραξία μετ 
ἀρετῆς, ἢ αὐτάρκεια ἑωῆς, ἡ ἢ ὁ βίος ὃ μεν ᾿ ἀσφαλείας ἥδι- 
στος, ἢ εὐθηνία κτημάτων καὶ σωμάτων μετὰ δυνάμεως. 
φυλαχτιχῆς τε καὶ πρακτικῆς τούτων " σχεδὸν γὰρ τού-- 
τῶν ἕν ἢ πλείω τὴν εὐδαιμονίαν ὁμολογοῦσιν εἶναι 25 
ἄχαντες. εἰ δή ἐστιν ἡ εὐδαιμονία τοιοῦτον, ἀνάγκη αὖ- 
τῆς εἶναι. μέρη εὐγένειαν, πολυφιλέαν. χρηστοφιλίαν, 
πλοῦτον, εὐτεκνίαν, πολυτεκνίαν, εὐγηρίαν, ἔτι τὰς τοῦ 
δώκατος ἀρετάς. οἷον ὑγίειαν κάλλος ἰσχὺν μέγεϑος δύ- 
γᾶμιν ἀγωνιστικήν, δόξαν. τιμήν, δὐτυχίαν, ἀρετήν" 80 
γὕτω , γὰρ ἂν αὐταρκέστατος εἴη, εἰ ὑπάρχοι αὐτῷ τά τ᾽ 
ν αὐτῷ καὶ τὰ ἐκτὸς ἀγαϑά" οὐ γὰρ ἔστιν ἄλλα παρὰ 


ῶι 


2. ῬΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ 4. 


ὅ ταῦτα. ἔστι δ᾽ ἐν αὐτῷ μὲν τὰ περὶ ψυχὴν καὶ τὰ ἐν σώ-- 
ματι, ἔξω δὲ εὐγένεια καὶ φίλοι καὶ χρήματα καὶ τιμή. 
ἔτι δὲ προσήκειν οἰόμεϑα δυνάμεις ὑπάρχειν καὶ τύχην" 
οὕτω γὰρ ἂν ἀσφαλέστατος ὃ βίος εἴη. λάβωμεν τοίνυν 

5 ὁμοίως καὶ τούτων ἕκαστον τί ἐστιν. 


“- 


εὐγένεια μὲν οὖν ἐστὶν ἔϑνει μὲν καὶ πόλει τὸ αὐτό-- - 


χϑονας ἢ ἀρχαίους εἶναι. καὶ ἡγεμόνας τοὺς πρώτους 
ἐπιφανεῖς, καὶ πολλοὺς ἐπιφανεῖς γέγονέναι ἐξ αὐτῶν 
ἐπὶ τοῖς ξηλουμένοις- ἰδίᾳ δὲ εὐγένεια ἢ ἀπ᾿ ἀνδρῶν ἢ 
10 ἀπὸ γυναικῶν, καὶ γνησιότης ἀπ᾽ ἀμφοῖν, καὶ ὥσπερ ἐπὶ 
πόλεως τούς τε πρώτους γνωρίμους ἢ ἐπ᾽ ἀρετῇ ἢ πλού- 

, τῷ ἢ ἄλλῳ τῳ τῶν τιμωμένων. καὶ πολλοὺς ἐπιφανεῖς ἐκ 


: 


τοῦ γένους καὶ ἄνδρας καὶ γυναῖκας καὶ νέους καὶ. 


πρεσβυτέρους. εὐτεκνία δὲ καὶ πολυτεκνία οὐκ ἄδηλα" 
16 ἔστι δὲ τῷ κοινῷ μὲν [εὐτεκνία] νεότης ἂν ἢ πολλὴ καὶ 
ἀγαϑή, ἀγαϑὴ δὲ κατ᾽ ἀρετὴν σώματος. οἷον μέγεϑος 
κάλλος ἰσχὺν δύναμιν ἀγωνιστικήν" ψυχῆς "δὲ σωφρο- 
σύνη καὶ ἀνδρία νέου ἀρεταί. ἰδία δὲ εὐτεκνία καὶ πολυ- 
τεκνία τὸ τὰ ἴδια τέχνα πολλὰ καὶ τοιαῦτα εἶναι, καὶ ϑή- 
40 λεὰ καὶ ἄρρενα" ϑηλειῶν δὲ ἀρετὴ σώματος μὲν κάλλος 
καὶ μέγεϑος. ψυχῆς δὲ σωφροσύνη καὶ φιλεργέα ἄνευ 
ἀνελευϑερίας. ὁμοίως δὲ καὶ ἰδία καὶ κοινῇ καὶ κατ᾽ ἄν- 
δρας καὶ κατὰ γυναῖκας δεῖ ξητεῖν ἕκαστον ὑπάρχειν τῶν 
τοιούτων" ὅσοις γὰρ τὰ κατὰ γυναῖκας φαῦλα ὥσπερ 4α- 
96 κεδαιμονίοις, σχεδὸν κατὰ τὸ ἥμισυ οὐχ εὐδαιμονοῦ- 
σιν. πλούτου δὲ μέρη νομίσματος πλῆϑος, γῆς. χῶ- 
ρέων κτῆσις. ἔτι δὲ ἐπίπλων κτῆσις καὶ βοσκημάτων καὶ 


ἀνδραπόδων πλήϑει καὶ μεγέϑει καὶ κάλλει διαφερόν-, 


τῶν, ταῦτα δὲ πάντα ἀσφαλῆ καὶ ἐλευϑέρια καὶ χρήσιμα. 
80 ἔστι δὲ χρήσιμα μὲν μᾶλλον τὰ κάρπιμα, ἐλευϑέρια δὲ τὰ 
πρὸς ἀπόλαυσιν κάρπιμα δὲ λέγω ἀφ᾽ ὧν αἴ πρόσοδοι, 
ἀπολαυστικὰ δὲ ἀφ᾽ ὧν μηδὲν παρὰ τὴν χρῆσιν γέγνεται, 


ῬΗΤΟΡΙΚΗΣ Α. οἱ 


τι καὶ ἄξιον. ὅρος δὲ ἀσφαλείας μὲν τὸ ἐνταῦϑα καὶ 5 
τω κεκτῆσϑαι ὥστ᾽ ἐφ᾽ αὑτῷ εἶναι τὴν χρῆσιν αὐτῶν" 

ῦ τε οἰκεῖα εἶναι ἢ μή. ὅταν ἐφ᾽ αὑτῷ τὸ ἀλλοτριῶσαι" 
γώ δὲ ἀπαλλοτρίωσιν δόσιν καὶ πρᾶσιν. ὅλως δὲ τὸ 
ἰουτεῖν ἐστὶν ἐν τῷ χρῆσϑαι μᾶλλον ἡ ἐν τῷ κεκτῆσϑαι" ὁ 
ιἰὸ γὰρ ἐνέργειά ἐστι τῶν τοιούτων καὶ ἡ χρῆσις πλοῦ-- 

)δ. εὐδοξία δ᾽ ἐστὶ τὸ ὑπὸ πάντων σπουδαῖον ὑπο- 
τμβάνεσϑαι, ἢ τοιοῦτόν τι ἔχειν οὗ πάντες ἐφέενται ἢ 

; πολλοὶ ἢ οἱ ἀγαϑοὶ ἢ οἵ φρόνιμοι. τιμὴ δ᾽ ἐστὶ μὲν 
ημεῖον εὐεργετικῆς εὐδοξίας, τιμῶνται δὲ δικαίως μὲν 10 
τὸ μάλιστα οἱ δὐεργετηκότες. οὐ μὴν ἀλλὰ τιμᾶται καὶ 
δυνάμενος εὐεργετεῖν " εὐεργεσία δὲ ἢ εἰς σωτηρίαν καὶ 

ἴα αἴτια τοῦ εἶναι. ἢ εἰς πλοῦτον. ἢ εἴς τι τῶν ἄλλων ἡ 
γαϑῶν, ὧν μὴ ῥαδία ἡ κτῆσις ἢ ὅλως ἢ ἐνταῦϑα ἢ ποτέ" 
υλλοὶ γἕρ διὰ μικρὰ δοκοῦντα τιμῆς τυγχάνουσιν. ἀλλ᾽ 15 ΄ 
ἰ τόποι καὶ οἵ καιροὶ αἴτιοι. μέρη δὲ τιμῆς ϑυσίαι, μνῆ-- 

αε ἐν μέτροις καὶ ἄνευ μέτρων, γέρα, τεμένη, προεδρίαι, 
ἅφοι, εἰχόνες.), τροφαὶ δημόσιαι, τὰ βαρβαρικά. οἷον 
᾿οσκυνήσεις καὶ ἐκστάσεις, δῶρα τὰ παρ᾽ ἑκάστοις τίέ- 
μα. χαὶ γὰρ τὸ δῶρόν ἐστι κτήματος δόσις καὶ τιμῆς ση-- 30 
ιεῖον . διὸ καὶ οἵ φιλοχρήματοι καὶ οἵ φιλότιμοι ἐφίενται 
τῶν - ἀμφοτέροις γὰρ ἔχει ὧν δέονται" καὶ γὰρ κτῆμά 
στιν. οὗ ἐφίενται οἵ φιλοχρήματοι, καὶ τιμὴν ἔχει. οὗ οἵ 
ριλότιμοι. σώματος δὲ ἀρεταὶ ὑγέεια. αὕτη δὲ οὔ-- 
Ὡς ὥστε ἀνύσους εἶναι χρωμένους τοῖς σώμασιν" πολλοὶ 3ῶ35.ϑὃϑ 
ρ ὑγιαίνουσιν ὥσπερ Ἡρόδικος λέγεται, οὖς οὐδεὶς ἂν 
δαιμονίσειε τῆς ὑγιείας διὰ τὸ πάντων ἀπέχεσϑαι τῶν 
ἰνϑϑρωπίνων ἢ τῶν πλείστων. κάλλος δὲ ἕτερον 
δ' ἐχάστην ἡλικίαν ἐστίν. νέου μὲν οὖν κάλλος τὸ πρὸς 
οὖς πόνους χρήσιμον ἔχειν τὸ σῶμα τοῦς τε πρὸς δρό-- 80 
ον χαὶ πρὸς βίαν, ἡδὺν ὄντα ἰδεῖν πρὸς ἀπόλαυσιν, διὸ 

ἴ πένταϑλοι κάλλιστοι, ὅτι πρὸς βίαν καὶ πρὸς τάχος 


ΠΝ ΡΗΤΟΡΙΚΗΣ Α. 


ὅ ἅμα πεφύκασιν" ἀκμάξοντος δὲ πρὸς μὲν πόνους τὸ 
πολεμικούς, ηδὺν δὲ εἶναι δοκεῖν μετὰ φοβερότητος" } 
ροντος δὲ πρὸς μὲν πόνους τοὺς ἀναγκαίους ἱκανόν, ἄλ 
πον δὲ διὰ τὸ μηδὲν ἔχειν ὧν τὸ γῆρας λωβᾶται. ἰσχὺς 

6 ἐστὶ μὲν δύναμις τοῦ κινεῖν ἕτερον ὡς βούλεται. ἀνάγ 
δὲ κινεῖν ἕτερον ἢ ἕλκοντα ἢ ὠϑοῦντα ἢ αἴροντα ἢ πι 
ξοντα ἢ συνϑλίβοντα, ὥστε ὁ ἰσχυρὸς ἢ πᾷσιν ἢ τοῦτι 
τισίν ἐστιν ἰόχυρός.  μεγέϑους δὲ ἀρετὴ τὸ ὑπερέχε 
κατὰ μῆκος καὶ βάϑος καὶ πλάτος τῶν πολλῶν τοσοῦ! 

10 μείξονι ὥστε μὴ βραδυτέρας ποιεῖν ἑὰς κινήσεις διὰ τὶ 
ὑπερβολήν. ἀγωνιστικὴ δὲ σώματος ἀρετὴ σύγπε 
ται ἐκ μεγέϑους καὶ ἰσχύος [καὶ τάχους]" καὶ γὰρ ὃ ταχ' 
ἰσχυρός ἐστιν. ὁ γὰρ δυνάμενος τὰ σκέλη ῥιπτεῖν πι 

. καὶ κινεῖν ταχὺ καὶ πόρρω δρομικός. ὁ δὲ ϑλίβειν κ 

16 κατέχειν παλαιστικός, ὁ δὲ ὦσαι τῇ πληγῇ πυκῦἶχός, δ΄ 
ἀμφοτέροις τούτοις παγκρατιαστικός. ὁ δὲ πᾶσι πέντι 
8λος. εὐγηρία δ᾽ ἐστὶ βραδυτὴς γήρως μετ᾽ ἀλυπία. 
οὔτε γὰρ εἰ ταχὺ γηράσκει, εὔγηρως, οὔτ᾽ εἰ μόγις μὶ 
λυπηρῶς δέ. ἔστι δὲ καὶ ἐκ τῶν τοῦ σώματος ἀρετῶν κι 

40 τύχης" μὴ ἄνοσος γὰρ ὧν μηδὲ ἰσχυρὸς οὐκ ἔσται ἀπε 
ϑὴς οὐδ᾽ ἄλυπος, καὶ πολυχρόνιος οὐκ ἄνευ τύχης διε 
μείνειεν ἄν. ἔστι δέ τις καὶ χωρὶς ἰσχύος καὶ ὑγιείας ἄλλ 
δύναμις μακροβιότητος" πολλοὶ γὰρ ἄνευ τῶν τοῦ σω 
ματος ἀρετῶν μακρόβιοί εἰσιν: ἀλλ᾽ οὐδὲν ἡ ἀκριβολο 

96 γία χρήσιμος ἡ περὶ τούτων εἰς τὰ νῦ.  ἈἜππολυφιλί 
δὲ καὶ χρηστοφιλία οὐκ ἄδηλα τοῦ φίλου. ὡρισμένου, δι 
ἔστιν ὁ τοιοῦτος φίλος ὅότις, ἃ οἴεται ἀγαϑὰ εἶναι ἐκει 
νῷ, πρακτικός ἔστιν αὐτῶν δι᾽ ἐκεῖνον. ὦ δὴ πολλι 
τοιοῦτοι. πολύφελος, ᾧ δὲ καὶ ἐπιεικεῖς ἄνδρες, χρηστό 

30 φίλος. εὐτυχία δ᾽ ἐστίν. ὧν ἡ τύχη ἀγαϑῶν αἰτίι 
ταῦτα γίγνεσϑαι καὶ ὑπάρχειν ἢ πάντα ἢ τὰ πλεῖστα ἢ τ 
᾿ μέγιστα. αἰτία δ᾽ ἐστὶν ἡ τύχη ἐνίων μὲν ὧν καὶ αἵ τέχνα, 

Ἰ ) 


ῬΗΤΟΡΙΚΗΣ Α. 29 


πολλῶν δὲ καὶ ἀτέχνων, οἷον ὅσων ἡ φύσις." ἐνδέχεται δὲ ὅ 
καὶ παρὰ φύσιν εἶναι" ὑγιείας μὲν γὰρ τέχνη αἰτία, κάλ-- 
λους ὃὲ καὶ μεγέϑους φύσις. ὅλως δὲ τὰ τοιαῦτα τῶν 
ἀγαϑῶν ἐστὶν ἀπὸ τύχης; ἐφ᾽ οἷς ἐστὶν ὁ φϑόνος. ἔστι δὲ 
καὶ τῶν παρὰ λόγον ἀγαϑῶν αἰτία «τύχη, οἷον εἰ οἷ ἄλλοι" ὅ 
αἰσχροὶ ἀδελφοί, ὁ δὲ καλός, ἢ οἵ ἄλλοι μὴ εἶδον τὸν ϑη-- 
σαυρόν, ὁ ὁ’ εὗρεν, ἢ εἰ τοῦ πλησίον ἔτυχε τὸ βέλος, 
τούτου δὲ μή, ἢ εἰ μὴ ἦλϑε μόνος ἀεὶ φοιτῶν, οἵ δὲ ἅπαξ 
ἐλθόντες διεφϑάρησαν᾽ πάντα γὰρ τὰ τοιαῦτα εὐτυχή-- 
βατα δοχεῖ εἶναι. περὶ δὲ ἁ ἀρετῆς; ἐπείπερ οἰκειότα-͵ 
τὸς ὁ περὶ τοὺς ἐπαύνους τόπορ, ὅταν περὶ ἐπαίνου ποιώ-- 
βεϑα τὸν λόγον, τότε διοριστέον. 
ὧν μὲν οὖν δεῖ στοχάξεσϑαι προτρέποντα ὡς ἐσομέ- 6 
1. νὸν ἢ ὑπαρχόντων, καὶ ὧν ἀποτρέποντα, φανερόν᾽ τὰ 
γὰρ ἐναντία τούτων ἐστίν. ἐπεὶ δὲ πρόκειται τῷ συμβου-- 1ό 
λεύοντε σκοπὸς τὸ συμφέρον, βουλεύονται γὰρ οὐ Πξρὶ 
τοῦ τέλους: ἀλλὰ περὶ τῶν πρὸς τὸ τέλος. ταῦτα δ᾽ ἐστὶ 
τὰ συμφέροντα κατὰ τὰς πράξεις, τὸ δὲ συμφέρον ἀγα- 
ϑόν, ληπτέον ἂν εἴη τὰ στοιχεῖα περὶ ἀγαϑοῦ καὶ συμφέ- 
θόντος ἁπλῶς. ἔστω δὴ ἀγαϑὸν ὃ ἂν αὐτὸ ἑαυτοῦ ἕνεκα 30 
αίρετόν, καὶ οὗ ἕνεκα ἄλλο αἱρούμεθα, καὶ ου ἡ ἐφίεται 
χάντα ἢ πάντα τὰ αἴσϑησιν ἔχοντα ἢ νοῦν, ἢ δί λάβοι 
νοῦν καὶ ὅσα ὁ νοῦς ἂν ἑκάστῳ ἀποδοίη, καὶ ὅσα ὃ περὶ 
ἕχαστον νοῦς ἀποδί ἴδωσιν ἑκάστῳ, τοῦτό ἐστιν ἑκάστῳ 
ἀγαθόν, καὶ οὗ παρόντος εὖ διάκειται καὶ αὐτάρκως ἔχει, 9ὅ 
καὶ τὸ αὕταρκες. καὶ τὸ ποιητικὸν ἢ φυλακτικὸν τῶν 
τοιούτων, καὶ ᾧ ἀκολουϑεῖ τὰ τοιαῦτα, καὶ τὰ κωλυτικὰ 
τῶν ἐναντίων καὶ τὰ φϑαρτικά. ἀκαλουϑεῖ δὲ διχῶς" ἢ 
γὰρ ἅμα ἢ ὕστερον, οἷον τῷ μὲν μανϑάνειν τὸ ἐπίστα-- 
ὅϑαι ὕστερον, τῷ δὲ ὑγιαίνειν τὸ ξῆν ἅμα. καὶ τὰ ποιή-- 80 
τικὰ [τριχῶς] τὰ μὲν ὡς τὸ ὑγιαίνειν ὑγιείας, τὰ δὲ ὡς 
σιτία ὑγιείας, τὰ δὲ ὡς τὸ γυμνάξεσϑαι,, ὅτι ὡς ἐπὶ τὸ 


0 


γε: 


φά ᾿ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ ΔΑ. 


θ πολὺ ποιεῖ ὑγίειαν. τούτων δὲ κειμένων ἀνάγκη τᾶς τε 


10 


20 


20 


λήψεις τῶν ἀγαϑῶν ἀγαϑὰς εἶναι καὶ τὰς τῶν κακῶν 
ἀποβολάς- ἀκολουϑεῖ γὰρ τῷ μὲν τὸ μὴ ἔχειν τὸ κακόν» 
τῷ δὲ τὸ ἔχειν ἀγαθὸν ὕστερον. καὶ ἡ ἀντ᾽ ἐλάττονος 
ἀγαϑοῦ μείξονος λῆψις καὶ ἀντὶ μείζονος κακοῦ ἐλάττο-- 
νος᾽ ᾧ γὰρ ὑπερέχει τὸ μεῖξον τοῦ ἐλάττονος, τοῦτο γί- 
νεται τοῦ μὲν λῆψις τοῦ δ᾽ ἀποβολή. καὶ τὰς ἀρετὰς δὲ 
ἀνάγκη ἀγαϑὸν εἶναι κατὰ γὰρ ταύτας εὖ τε διάκεινται 
οἵ ἔχοντες. καὶ ποιητικαὶ τῶν ἀγαϑῶν εἰσὶ καὶ πρακτικαί. 
περὶ ἕκαόστης δέ, καὶ τίς καὶ ποία, χωρὶς ῥητέον. καὶ τὴν 
ἡδονὴν ἀγαθὸν εἶναι" πάντα γὰρ ἐφέεται τὰ ξῷα αὐτῆς 
τῇ φύσει. ὥστε καὶ τὰ ἡδέα καὶ τὰ καλὰ ἀνάγκη ἀγαϑὰ 
εἷναι" τὰ μὲν γὰρ ἡδονῆς ποιητικά, τῶν δὲ καλῶν τὰ μὲν 
ἡδέα τὰ δὲ αὐτὰ καϑ' ξαυτὰ αἱρετά ἐστιν. 

ὡς δὲ καϑ᾽ ἕν εἰπεῖν, ἀνάγκη ἀγαϑὰ εἶναι τάδε. εὐ- 
δαιμονία" καὶ γὰρ καϑ᾽ αὑτὸ αἱρετὸν καὶ αὕταρκες,. καὶ 
ἕνεκα αὐτῆς πολλὰ αἱρούμεϑα. δικαιοσύνη, ἀνδρία, σω-- 
φροσύνη, μεγαλοψυχία. μεγαλοπρέπεια καὶ αἵ ἄλλαι αἴ 
τοιαῦται ἕξεις" ἀρεταὶ γὰρ ψυχῆς. καὶ ὑγίεια καὶ κάλλος 
καὶ τὰ τοιαῦτα" ἀρεταὶ γὰρ σώματος καὶ ποιητικαὶ πολ- 
λῶν, οἷον ἡ ὑγέδια καὶ ἡδονῆς καὶ τοῦ ξῆν. διὸ καὶ ἄρυ- 
στον δοκεῖ εἶναι, ὅτι δύο τῶν τοῖς πολλοῖς τιμιωτάτων 
αἴτιόν ἐστιν, ἡδονῆς καὶ τοῦ ξῆν. πλοῦτος" ἀρετὴ γὰρ 
κτήσεως καὶ ποιητικὸν πολλῶν. φίλος καὶ φιλία" καὶ γὰρ 
καϑ' αὑτὸν αἱρετὸς ὁ φίλος καὶ ποιητιχὸς πολλῶν. τιμή, 
δόξα" καὶ γὰρ ἡδέα καὶ ποιητικὰ πολλῶν, καὶ ἀκολουϑεῖ 
αὐτοῖς ὡς ἐπὶ τὸ πολὺ τὸ ὑπάρχειν ἐφ᾽ οἷς τιμῶνται. δύ-- 
ναμις τοῦ λέγειν, τοῦ πράττειν" ποιητικὰ γὰρ πάντα τὰ 
τοιαῦτα ἀγαϑῶν. ἔτι εὐφυΐα. μνῆμαι, εὐμάϑεια, ἀγχί- 
νοια; πάντα τὰ τοιαῦτα" ποιητικαὶ γὰρ αὗται ἀγαϑῶν αἵ 
δυνάμεις εἰσίν. ὁμοίως δὲ καὶ αἴ ἐπιστῆμαι πᾶσαι καὶ αἴ 
τέχναι καὶ τὸ ξῆν" εἰ γὰρ μηδὲν ἄλλο ἕποιτο ἀγαϑόν, 


Ἁ 


ΡΗΤΟΡΙΚΗΣ 4. φῦ, 


χαϑ᾽ αὑτὸ αἴρετόν ἐστιν. καὶ τὸ δίκαιον: συμφέρον γάρθδ 
τι κοινῇ ἐστίν. 
ταῦτα μὲν οὖν σχεδὸν τὰ ὁμολογούμενα ἀγαϑά ἐστιν" 
ἐν δὲ τοῖς ἀμφισβητησίμοιϊς ἐκ τῶνδε οἱ συλλογισμοί. ᾧ 
τὸ ἐναντίον κακόν, τοῦτ᾽ ἀγαϑόν. καὶ οὗ τὸ ἐναντίον τοῖς ὅ 
ἐχϑροῖς συμφέρει" οἷον εἰ τὸ δειλοὺς εἶναι μάλιστα συμ-- 
φέρει τοῖς ἐχϑροῖς. δῆλον ὅτι. ἀνδρία μάλιστα ὠφέλιμον 
τοῖς πολέταις. καὶ ὅλως ὃ οἱ ἐχϑροὶ βούλονται ἢ ἐφ᾽ ᾧ 
ταίρουσε. τοὐναντίον τούτῳ ὠφέλιμον φαίνεται" διὸ 
εἴφηται 10 
ἦ κεν γηϑήσαι Πρίαμος. 
ἔστι δ᾽ οὐκ ἀεὶ τοῦτο, ἀλλ᾽ ὡς ἐπὶ τὸ πολύ" οὐδὲν γὰρ 
χῶλύει ἐνίοτε ταὐτὸ συμφέρειν τοῖς ἐναντίοις" ὅϑεν λέ- 
γεται ὡς τὰ κακὰ συνάγει τοὺς ἀνθρώπους, ὅταν ἡ ταὐτὸ 
βλαβερὸν ἀμφοῖν. καὶ οὗ μή ἐστιν ὑπερβολή, τοῦτο ἀγα- 
ϑόν, ὃ δ᾽ ἂν ἡ μεῖξον ἢ δεῖ, κακόν. καὶ οὗ ἕνεκα πολλὰ 
τεχύνηται ἢ δεδαπάνηται" φαινόμενον γὰρ ἀγαϑὸν ἤδη, 
χαὶ ὡς τέλος. τὸ τοιοῦτον ὑπολαμβάνεται, καὶ τέλος πολ-- 
λῶν" τὸ ὃὲ τέλος ἀγαϑόν. ὅϑεν ταῦτ᾽ εἴρηται, 
καδδέ κεν εὐχωλὴν Πριάμῳ 90 


ὅ 


μπο 


καὶ 
αἰσχρόν τοι δηρόν τε μένειν" 

χαὶ ἡ παροιμία δέ, τὸ ἐπὶ ϑύραις τὴν ὑδρίαν. καὶ οὗ οἵ 
πολλοὶ ἐφέενται, καὶ τὸ περιμάχητον φαινόμενον" οὗ γὰρ 
ζάντες ἐφίενται, τὸ ἀγαθὸν ἦν, οἵ δὲ πολλοὶ ὥσπερ πάν-- 36 
τες φαίνονται. καὶ τὸ ἐπαινετόν οὐδεὶς γὰρ τὸ μὴ ἀγα-- 
ϑὺν ἐπαινεῖ. καὶ ὃ οἱ ἐχϑροὶ [καὶ οἵ φαῦλοι] ἐπαινοῦσιν " 
᾿ ὥσχερ γὰρ πάντες ἤδη ὁμολογοῦσιν, εἰ καὶ οἷ κακῶς πε- 
᾿Π Δρυϑότες" διὰ γὰρ τὸ φανερὸν ὁμολογοῖεν ἄν, ὥσπερ 

χαὶ φαῦλοι [οὖς οἵ φίλοι ψέγουσι καὶ ἀγαϑοὶ] οὖς οἵ 80 
ἐχϑροὶ μὴ ψέγουσιν. διὸ λελοιδορῆσϑαι ὑπέλαβον Κο- 
ρίνϑιοι ὑπὸ Σιμωνίδου ποιήσαντος 


.-- 


938... ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ Α. 


6 Κορινϑίοις δ᾽ οὐ μέμφεται τὸ Ἴλιον. 

καὶ ὃ τῶν φρονίμων τις ἢ τῶν ἀγαϑῶν ἀνδρῶν ἢ γυνι 
κῶν προέχρινεν, οἷον Ὀδυσσέα ᾿4ϑηνῶ καὶ Ἑλένην Θ 
σεὺς καὶ ᾿4λέξανδρον αἱ ϑεαὶ καὶ ᾿Αχιλλέα Ὅμηρος. 1 
8. ὅλως τὰ προαιρετά" προαιροῦνται δὲ πράττειν τάτε εἰς 
μένα καὶ τὰ τοῖς ἐχϑροῖς κακὰ καὶ τὰ τοῖς φίλοις ἀγα 
καὶ τὰ δυνατά. ταῦτα δὲ διχῶς ἐστί, τά τε : γενόμενα [- 
καὶ τὰ ῥαδίως γιγνόμενα. ῥάδια ὃδ ὅσα ἢ ἄνευ. λύπης 
ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ" τὸ γὰρ χαλεπὸν ὁρίξεται ἢ λύπῃ ἢ πλ 
10 ϑὲι χρόνου. καὶ ἐὰν ὡς βούλονται" βούλονται δὲ ἢ μηὶ 
κακὸν ἢ ἔλαττον τοῦ ἀγαϑοῦ. τοῦτο δ᾽ ἔσται. ἐὰν ἢ λο 
ϑάνῃ [ἡ τιμωρία) ῇ μικρὰ ἧ. καὶ τὰ ἴδια, καὶ ἃ μηδὲ 
καὶ τὰ περιτταί " τιμὴ γὰρ οὕτω μᾶλλον. καὶ τὰ ἄρμι 
τοντα αὐτοῖς" τοιαῦτα δὲ τά τε προσήκοντα κατὰ γέ! 
18 καὶ δύναμιν, καὶ ὧν ἐλλείπειν οἴονται, κἂν μικρὰ ἢ" ὁ 
δὲν γὰρ: ἧττον προαιροῦνται ταῦτα πράττειν. καὶ 
εὐκατέργαστα. δυνατὰ γὰρ ὡς ῥᾷδια: εὐκατέργαστα. 
ἃ πάντες ἢ οἱ πολλοὶ ἢ οἵ ὅ ὅμοιοι, ἢ οὗ ἥττους κατώρϑωσι 
καὶ ἃ χαριοῦνται τοῖς φίλοις, ἢ ἃ ἀπεχϑήσονται τοῖς 
40 ϑροῖς. καὶ ὅσα οὗς ϑαυμάξουσι προαιροῦνται πράττετε 
καὶ πρὸς ἃ εὐφυεῖς εἰσὶ καὶ ἔμπειροι" ῥᾷον γὰρ κατε 
ϑώσειν οἴονται. καὶ ὃ μηδεὶς φαῦλος " ἐπαινετὰ γὰρ μὰ 
λον. καὶ ὧν ἐπιϑυμοῦντες τυγχάνουσιν: οὐ γὰρ μόι 
ἡδὺ ἀλλὰ καὶ βέλτιον φαίνεται. καὶ μάλιστα ἕκαστοι πῷ 
45 ἃ τοιοῦτοι, οἷον οἵ φιλόνικοι εἰ νίκη ἔσται, οἵ [ φιλότιι! 
εἰτιμή. οἵ φιλοχρήματοι εἰ χρήματα, καὶ οἷ ἄλλοι ὡσαύτι 
περὶ μὲν οὖν ἀγαϑοῦ καὶ τοῦ συμφέροντος ἐκτούτ 

7 ληπτέον τὰς πίστεις" ἐπεὶ δὲ πολλάκις ὁμολογοῦν' 
ἄμφω συμφέρειν περὶ τοῦ μᾶλλον ἀμφισβητοῦσιν, ἐφ 
80 ξῆς ἂν εἴη λεκτέον περὶ τοῦ μείξονος ἀγαϑοῦ καὶ τ 
μᾶλλον συμφέροντος. ἔστω δὴ ὑπερέχον μὲν τοσοῦι 
καὶ ἔτι, ὑπερεχόμενον δὲ τὸ ἐνυπάρχον. καὶ μεῖξον 


ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ 4. 27 


, πλεῖον πρὸς ἔλαττον, μέγα δὲ καὶ μικρὸν καὶ πολὺ 7 
γον πρὸς τὸ τῶν πολλῶν μέγεϑος, καὶ ὑπερέχον ᾿ 
μέγα, τὸ δὲ ἐλλεῖπον μικρόν, καὶ πολὺ καὶ ὀλίγον 
ὥς. ἐπεὶ οὖν ἀγαϑὸν λέγομεν τό τε αὐτὸ αὑτοῦ᾽ 
καὶ μὴ ἄλλσυ αἱρετόν, καὶ οὗ πάντ᾽ ἐφίεται; καὶ ὃ ὁ 
ν καὶ φρόνησιν “λαβόντα ὅλουτο, καὶ τὸ ποιητικὸν 
ρυλακτικόν, ἢ ἢ ὦ ἔπεται τὰ τοιαῦτα, τὸ δ᾽ οὗ ἕνεκα τὸ 
ἰστί, τέλος δ᾽ ἐστὶν οὗ ἔνεκατὰ ἄλλα; αὑτῷ δὲ ἀ ἀγα- 
πρὸς αὑτὸ ταὔτα πεπονϑός, ἀνάγκητάτε πλείω. τοῦ 
κὶ τῶν ἐλαττόνων, συναριϑμουμένου τοῦ ἑνὸς ῇ 10 
αττόνων, μεῖξον ἀγαϑὸν εἶναι" ὑπερέχει γάρ, τὸ 
τάρχον ὑπερέχεται. καὶ ἐὰν τὸ μέγιστον. τοῦ με- 
ὑπερέχῃ; καὶ αὐτὰ αὑτῶν καὶ ὅσα αὐτὰ αὑτῶν, 
μέγιστον τοῦ μεγίστου" οἷον εἰ ὁ μέγιστος ἀνὴρ 
ὃς τῆς μεγίστης μείξων, καὶ ὅλως οἵ ἄνδρες τῶν 15 
ὧν μείξους " καὶ εἰ οἱ ἄνδρες ὅλως τῶν γυναικῶν 
᾽) καὶ; ἀνὴρ ὃ μέγιστος τῆς μεγίστης γυναικὸς 
- ἀνάλογον γὰρ ἔχουσιν αἴ ὑπεροχαὶ τῶν γενῶν 
Ψν μεγίστων ἐν αὐτοῖς. καὶ ὅταν τόδε μὲν τῷδε 

» ἐκεῖνο δὲ τούτῳ μή" ἔπεται δὲ ἢ τῷ ἅμα ἢ τῷ 30 
ἢ τῇ δυνάμει" ἐνυπάρχει γὰρ ἡ χρῆσις ἡ τοῦ 
ου ἐν τῇ ϑατέρου. ἕπεται ὃὲ ἅμα μὲν τῷ ὑγιαίνειν 
τούτῳ δὲ ἐκεῖνὸ οὔ. ὕστερον δὲ τῷ μανϑάνειν τὸ 
39αι, δυνάμει δὲ τῷ ἱεροσυλεῖν τὸ ἀποστερεῖν" ὁ 
συλήσας κἂν ἀποστερήσειεν. καὶ τὰ ὑπερέχοντα 96 
γοῦ μείξονι μείξω: ἀνάγκη γὰρ ὑπερέχειν καὶ τοῦ 
ςς. καὶ τὰ μείξονος ἀγαϑοῦ ποιητικὰ μείξω" τοῦτο 
τὸ μείξονος ποιητικῷ εἶναι. καὶ οὗ τὸ ποιητικὸν 
, ὡσαύτως εἰ γὰρ τὸ ὑγιεινὸν αἱρετώτερον τοῦ 
αἱ μεῖξον ἀγαϑόν, καὶ ἡ ὑγίεια τῆς ἡδονῆς μείξων. 80 
αἱρετώτερον καϑ'᾽ αὑτὸ τοῦ μὴ καϑ' αὑτό, οἷον 
"γιεινοῦ" τὸ μὲν γὰρ οὐχ αὑτοῦ ἕνεκα, τὸ δὲ 


28 ᾿ ῬΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ 4. 


Ἰαὑτοῦ, ὅπερ ἦν τὸ ἀγαϑόν. κἂν ἡ τὸ μὲν τέλος, τὸ δὲ 
μὴ τέλος" τὸ μὲν γὰρ ἄλλου ἕνεκα, τὸ δὲ αὑτοῦ, οἷον τὸ 
γυμνάξεσϑαι τοῦ εὖ ἔχειν τὸ σῶμα. καὶ τὸ ἧττον προς- 
δεόμενον ϑατέρου ἢ ἑτέρων: αὐταρκέστερον γάρ" ἦτ- 

δ τον δὲ προσδεῖται τὸ ἐλαττόνων ἢ ῥαόνων προσδεόμενον. 
καὶ ὅταν τόδε μὲν ἄνευ τοῦδε μὴ ἡ ἢ μὴ δυνατὸν ἡ γε- 
νέσϑαι, ϑάτερον δὲ ἄνευ τούτου" αὐταρκέστερον δὲ τὸ 
μὴ δεόμενον, ὥστε φαίνεται μεῖξον ἀγαϑόν. κἂν ἡ ἀρχή, 
τὸ ὃὲ μὴ ἀρχή. κἂν ἡ αἴτιον; τὸ δ᾽ οὐκ αἴτιον, διὰ τὸ 

10 αὐτό" ἄνευ γὰρ αἰτίου καὶ ἀρχῆς ἀδύνατον εἶναι ἢ γε-- 
νέσϑαι. καὶ δυοῖν ἀρχαῖν τὸ ἀπὸ τῆς μείξονος μεῖξον, 
καὶ δυοῖν αἰτίοιν τὸ ἀπὸ τοῦ μείξονος αἰτίου μεῖξον. καὶ 
ἀνάπαλιν δὴ δυοῖν ἀρχαῖν ἡ τοῦ μείξονος ἀρχὴ μείζων 
καὶ δυοῖν αἰτίοιν τὸ τοῦ μείξονος αἴτιον μεῖξον. δῆλον 

16 οὖν ἐκ τῶν εἰρημένων ὅτι ἀμφοτέρως μεῖξόν ἐστιν" καὶ 
γὰρ εἰ ἀρχή, τὸ δὲ μὴ ἀρχή. δόξει μεῖξον εἷναι, καὶ εἰ μὴ 
ἀρχή. τὸ δὲ ἀρχή" τὸ γὰρ τέλος μεῖξον καὶ οὐκ ἀρχή, 
ὥσπερ ὁ Δεωδάμας κατηγορῶν ἔφη Καλλιστράτου τὸν 
βουλεύσαντα τοῦ πράξαντος μᾶλλον ἀδικεῖν" οὐ γὰρ ἂν 

40 πραχϑῆναι μὴ βουλευσαμένου" πάλιν δὲ καὶ Χαβρίου, 
τὸν πράξαντα τοῦ βουλεύσαντος" οὐ γὰρ ἂν γενέσϑαι, 
εἰ μὴ ἣν ὁ πράξων" τούτου γὰρ ἕνεκα ἐπιβουλεύειν, 
ὅπως πράξωσιν. καὶ τὸ σπανιώτερον τοῦ ἀφϑόνου, οἷον 
χρυσὸς σιδήρου ἀχρηστότερος ὦν μεῖξον γὰρ ἡ κτῆσις. 

96 διὰ τὸ χαλεπωτέραν εἶναι. ἄλλον δὲ τρόπον τὸ ἄφϑονον 
τοῦ σπανίου. ὅτι ἢ χρῆσις ὑπερέχει" τὸ γὰρ πολλάκις 
τοῦ ὀλιγάκις ὑπερέχει" ὅϑεν λέγεται 

ἄριστον μὲν ὕδωρ. 
καὶ ὅλως τὸ χαλεπώτερον τοῦ ῥάονος" σπανιώτερον γάρ. 

80 ἄλλον δὲ τρόπον τὸ ῥᾷον τοῦ χαλεπωτέρου" ἔχει γὰρ ὡς 
βουλόμεϑα. καὶ ᾧ τὸ ἐναντίον μεῖξον, καὶ οὗ ἡ στέρησις 
μείξων. καὶ ἀρετὴ μὴ ἀρετῆς καὶ κακία μὴ κακίας μεέ- 


ῬΗΤΟΡΙΚΗΣ Α. ᾿ 20 


ὑ μὲν γὰρ τέλη, τὰ δ᾽ οὐ τέλη. καὶ ὧν τὰ ἔργα καλ-Ἴ 
ἰσχίω,, μείξω αὐτά. καὶ ὧν αἴ κακίαι καὶ αἵ ἀρεταὶ 
.) καὶ τὰ ἔργα μείξω, ἐπείπερ ὡς τὰ αἴτια καὶ αἵ 
καὶ τὰ ἀποβαίνοντα. καὶ ὡς τὰ ἀποβαίνοντα, καὶ 
α καὶ αἵ ἀρχαί.. καὶ ὧν ἡ ὑπεροχὴ αἱρετωτέρα ἢ 8 
ν, οἷον τὸ ἀκριβῶς ὁρᾶν αἱρετώτερον τοῦ ὀσφραί- 
. καὶ γὰρ ὄψις ὀσφρήσεως" καὶ τὸ φιλέταιρον εἶ-- 
᾿ φιλοχρήματον μᾶλλον κάλλιον, ὥστε καὶ φιλε- 
φιλοχρηματίας. καὶ ἀντικειμένως δὲ τῶν βελτιό-- 
ὑπερβολαὶ βελτίους καὶ καλλιόνων καλλίους. καὶ 10 
ἐπιϑυμίαι καλλίους ἢ βελτίους" αἱ γὰρ μείζους 
μειξόνων εἰσίν. καὶ τῶν καλλιόνων δὲ ἢ καὶ βελ-: 
αἵ ἐπιϑυμίαι βελτίους καὶ καλλίους διὰ τὸ αὐτό. 
αἵ ἐπιστῆμαι καλλίους ἢ σπουδαιότεραι, καὶ τὰ 
(τὰ καλλίω καὶ σπουδαιότερα" ὡς γὰρ ἔχει ἡ ἐπι-- τό 
καὶ τὸ ἀληϑές " κελεύει δὲ τὸ αὑτῆς ἑκάστη. καὶ 
ουδαιοτέρων δὲ καὶ καλλιόνων αἷ ἐπιστῆμαι ἀνά-- 
μὰ ταῦτα. καὶ ὃ κρίνειαν ἂν ἢ κεκρίκασιν οἵ φρό--: 
' πάντες ἢ οἵ πολλοὶ ἢ οἱ πλείους ἢ οἵ κράτιστοι 
"ἢ μεῖξον, ἀνάγκη οὕτως ἔχειν, ἢ ἁπλῶς ἢ ἣ κατὰ 20 
όνησιν ἔκριναν. ἔστι δὲ τοῦτο κοινὸν καὶ κατὰ 
λων" καὶ γὰρ τὶ καὶ ποσὸν καὶ ποιὸν οὕτως ἔχει 
) ἐπιστήμη καὶ ἡ φρόνησις εἴποι. ἀλλ᾽ ἐπ᾿ ἀγαϑῶν 
μεν" ὥρισται γὰρ ἀγαϑὸν εἶναι, δ᾽ λαβόντα τὰ 
τα φρόνησιν ἕλοιτ᾽ ἂν ἕκαστον- δῆλον οὖν ὅτι 25 
ἔον, ὃ μᾶλλον ἡ φρόνησις λέγει. καὶ τὸ τοῖς βελ-- 
ὑπάρχον, ἢ ἁπλῶς ἢ ἢ βελτίους. οἷον ἡ ἀνδρία 
καὶ ὃ ἕλοιτ᾽ ἂν ὃ βελτίων, ἢ ἁπλῶς ἢ ἧ βελτίων, 
ἀδικεῖσϑαι μᾶλλον ἢ ἀδικεῖν " τοῦτο γὰρ ὁ δικαιό-- 
ν ἕλοιτο. καὶ τὸ ἥδιον τοῦ ἧττον ἡδέος " τὴν γὰρ 80 
' πάντα διώκει. καὶ αὐτοῦ ἕνεκα τοῦ ἥδεσθαι ὁρέ- 
, ὥρισται δὲ τούτοις τὸ ἀγαϑὸν καὶ τὸ τέλος. ἥδιον 


-- 


80 ο΄ ἢ ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ Α. 


7 δὲ τό τε ἀλυπότερον καὶ τὸ πολυχρονιώτερον ἡδύ. 
τὸ κάλλιον τοῦ ἧττον καλοῦ" τὸ γὰρ καλόν ἔστιν ἥτοι 
ἡδὺ ἢ τὸ καϑ᾽ αὑτὸ αἵρετόν. καὶ ὅσων αὐτοὶ αὑτοῖς ἢ. 
λοις βούλονται αἴτιοι εἶναι μᾶλλον, ταῦτα μείξω ἀγα' 

5 ὅσων δὲ ἥκιστα. μείξω κακά. καὶ τὰ πολυχρονιώτι 
τῶν ὀλιγοχρονιωτέρων καὶ τὰ βεβαιότερα τῶν μὴ 
βαιοτέρων" ὑπερέχει. γὰρ ἥ χρῆσις τῶν μὲν τῷ χρο 
τῶν δὲ τῇ βουλήσει" ὅταν γὰρ βούλωνται, ὑπάρχει μι 
λον ἡ τοῦ βεβαίου. «αἱ ὡς ἂν ἐκ τῶν συστοίχων καὶ τ 

10 ὁμοίων πτώσεων, καὶ τἄλλ᾽ ἀκολουθεῖ" οἷον εἰ τὸ « 
δρείως κάλλιον καὶ αἱρετώτερον τοῦ σωφρόνως, καὶ « 
δρία σωφροσύνης αἱρετωτέρα καὶ τὸ ἀνδρεῖον εἶναι ι 
σωφρονεῖν. καὶ ὁ ὃ πάντες. αἰφοῦνται τοῦ μὴ ὃ πάντες. ! 
δ᾽ οἵ πλείους ἢ οἵ ἐλάττους. ἀγαϑὸν γὰρ ἦν οὗ πάν 

16 ἐφίενται. ὥστε καὶ μεῖζον οὗ μᾶλλον. καὶ ὃ Ο᾽ οἵ ἄμφισβ 
τοῦντες ἢ οἵ ἐχϑροὶ ἢ οἵ κρίνοντες ἢ οὗς οὗτοι κρίνο 
σίν" τὸ μὲν γὰρ ὡς ἂν εἰ πάντες φαῖεν ἐστί, τὸ δὲ οἵ 
θιοι καὶ οἵ εἰδότες. καὶ ὁτὲ μὲν οὗ πάντες μετέχουσι μ 
ξον- ἀτιμία γὰρ τὸ μὴ μετέχειν ὁτὲ δὲ οὗ μηδεὶς ἢ 

40 ὀλέγοι" σπανιώτερον γάρ. καὶ τὰ ἐπαενετώτερα" καλλ 
γάρ. καὶ ὧν αἵ τιμαὶ μείζους, ὡσαύτως" ἡ γὰρ τιμὴ ὦ 
περ ἀξία τις ἐστίν. καὶ ὧν αἱ ξημίαι μείξους. καὶ τὰ τι 
ὁμολογουμένων ἢ φαινομένων μεγάλων μείζω. καὶ διι 
οούμενα δὲ εἰς τὰ μέρη τὰ αὐτὰ μείξω φαίνεται" πλει 

95 νῶν γὰρ ὑπερέχειν φαίνεται. ὅϑεν καὶ ὁ ποιητής φΊ 
πεῖσαι [λέγουσαν) τὸν Μελέαγρον ἀναστῆναι 

ὅσσα κάκ᾽ ἀνθρώποισι πέλει τῶν ἄστυ ἁλώῃ" 
λαοὶ μὲν φϑινύϑουσι, πόλιν δέ τε πῦρ ἀμαϑύνει, 
τέκνα δέ τ᾿ ἄλλοι ἄγουσὶν. 

80 καὶ τὸ συντιϑέναι καὶ ἐποικοδομεῖν, ὥσπερ Ἐπίχαρμι 
διά τε τὸ αὐτὸ τῇ διαιρέσει (ἡ γὰρ σύνϑεσις ὑπεροχ 
δείκνυσι πολλήν) καὶ ὅτι ἀρχὴ φαίνεται μεγάλων καὶ ς 


 ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ ΛΑ. 31 


| τιον. ἐπεὶ δὲ τὸ χαλεπώτερον καὶ σπανιώτερον μεῖξον, 7 

καὶ οἵ καιροὶ καὶ αἴ ἡλικίαι καὶ οἵ τόποι καὶ οἵ χρόνοι καὶ 
αἴ δυνάμεις ποιοῦσι μεγάλα" δἰ γὰρ παρὰ-δύναμιν καὶ 
παρ’ ἡλικίαν καὶ παρὰ τοὺς ὁμοίους. καὶ εἰ οὕτως ἢ ἐν-- 
ταῦϑα ἢ τόϑ᾽. ἕξει μέγεϑος καὶ καλῶν καὶ ἀγαϑῶν καὶ ὅ 
δικαίων καὶ τῶν ἐναντίων. ὅϑεν καὶ τὸ ἐπίγραμμα τῷ 
ὀλυμπιονίχῃ" 

πρόσϑε μὲν ἀμφ᾽ ὥμοισιν ἔχων τραχεῖαν ἄσιλλαν 
ἐχϑὺῦς ἐξ ἄργους εἰς Τέγεαν ἔφερον. 
καὶ ὃ Ἰφικράτης αὑτὸν ἐνεχωμίαξε λέγων ἐξ ὧν ὑπῆρξε 10 
ταῦτα. ᾿ καὶ τὸ αὐτοφυὸς τοῦ ἐπικτήτου" χαλεπώτερον 
γάρ. ὅϑεν καὶ ὁ ποιητής φησιν 
αὐτοδίδακτος δ᾽ εἰμί. 

καὶ τὸ μεγάλου μέγιστον μέρος" οἷον Περικλῆς τὸν ἐπι- 
τάφιον λέγων, τὴν νεότητα ἐκ τῆς πόλεως ἀνῃρῆσϑαι 18 
ὥσπερ τὸ ἔαρ ἐκ τοῦ ἐνιαυτοῦ εἰ ἐξαιρεϑείη. καὶ τὰ ἐν 
χρείᾳ μείζονι χρήσιμα, οἷον τὰ ἐν γήραι καὶ νόσοις. καὶ 
δυοῖν τὸ ἐγγύτερον τοῦ τέλους. καὶ τὸ αὐτῷ καὶ ἁπλῶς. 
καὶ τὸ δυνατὸν τοῦ ἀδυνάτου" τὸ μὲν γὰρ αὑτῷ, τὸ δ᾽ 
οὔ. καὶ τὰ ἐν τέλει τοῦ βίου" τέλη γὰρ μᾶλλον τὰ πρὸς 30 
τῷ τέλει. καὶ τὰ πρὸς ἀλήϑειαν τῶν πρὸς δόξαν. ὅρος δὲ 
τοῦ πρὸς δόξαν. ὃ λανθάνειν μέλλων οὐκ ἂν ἕλοιτο. διὸ 
χαὶ τὸ εὖ πάσχειν τοῦ εὖ ποιεῖν δόξειεν ἂν αἱρετώτερον 
εἶναι" τὸ μὲν γὰρ κἂν λανθάνῃ αἴρήσεται. ποιεῖν δ᾽ εὖ 
ἰανϑάνων οὐ δοκεῖ ἂν ἐλέσϑαι. καὶ ὅσα εἶναι μᾶλλον ἢ 25 
ὀοχεῖν βούλονται" πρὸς ἀλήϑειαν γὰρ μᾶλλον. διὸ καὶ ὁ. 
τὴν δικαιοσύνην φασὶ μικρὸν εἶναι, ὅτι δοκεῖν ἢ εἶναι 
αἱρετώτερον" τὸ δὲ ὑγιαίνειν οὔ. καὶ τὸ πρὸς πολλὰ 
Ἰρησιμώτερον, οἷον τὸ πρὸς τὸ ξῆν καὶ εὖ ξῆν καὶ τὴν 
ἠδονὴν καὶ τὸ πράττειν τὰ καλά. διὸ ὁ πλοῦτος καὶ ἡ ἡ 80 
ὑγίοια μέγιστα δοκεῖ εἶναι" ἅπαντα γὰρ ἔχει ταῦτα. καὶ 
τὸ ἀλυπότερον καὶ τὸ μεϑ᾽ ἡδονῆς" πλείω γὰρ ἕνός, 


89 τον, ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ 4. 


Ν 


-- 
7 ὥστε ὑπάρχει καὶ ἡ ἡδονὴ ἀγαϑὸν καὶ ἡ ἀλυπία. καὶ 
δυοῖν ὃ τῷ αὐτῷ προστιϑέμενον μεῖξον τὸ ὅλον ποιεῖ. 
καὶ ἃ μὴ λανθάνει παρόντα ἢ ἃ λανθάνει" πρὸς ἀλήϑειαν 
γὰρ τείνει ταῦτα. διὸ τὸ πλουτεῖν φανείη ἂν μεῖξον ἀγα-- 
5 ϑὸν τοῦ δοκεῖν, καὶ τὸ ἀγαπητόν, καὶ τοῖς μὲν μόνον τοῖς 
δὲ μετ᾽ ἄλλων. διὸ καὶ οὐκ ἴση ξδημία, ἂν τι τὸν ἑ ἑτερό- 
φϑαῖμον τυφλώσῃ καὶ τὸν δυ᾽ ἔχοντα" ἀγαπητὸν γὰρ 
ἀφήρηται. 
8. ἐκτίνων μὲν οὖν δεῖ τὰρ πίστεις φέρειν ἐν τῷ προ- 
"τι τρέπειν καὶ ἃ ἀποτρέπειν, σχεδὸν εἴρηται" μέγιστον δὲ καὶ 
κυριώτατον ἁπάντων πρὸς τὸ δύυνασϑαι᾿ πεέϑειν᾽ καὶ κα΄ ᾿ 
λῶς συμβουλεύειν, τὰς πολιτείας ἁπάσας λαβεῖν καὶ τὰ 
ἑκάστης ἔϑη καὶ νόμιμα καὶ συμφέροντα διελεῖν. πεί- ἃ 
ϑονται γὰρ ἅπαντες τῷ συμφέροντι. συμφέρει δὲ τὸ σῶ- 
15 ξον τὴν πολιτείαν. ἔτι δὲ κυρία μέν ἐστιν ἡ τοῦ κυρίου 
ἀπόφασις, τὰ δὲ κυρία διήρηται κατὰ τὰς πολιτείας " ὅσαι 
γὰρ αἴ πολιτεῖαι, τοσαῦτα καὶ τὰ κύριά ἐστιν. εἰσὶ δὲ πο- 
λιτεῖαι τέτταρες, δημοκρατία ὀλιγαρχία ἀριστοκρατία 
μοναρχέα" ὥστε τὸ μὲν κύριον καὶ τὸ κρῖνον τούτων τί' 
20 ἐστιν ἀεὶ μόριον, ἢ ὅλον τούτων. ἔστι δὲ δημοκρατία μὲν 
πολιτεία ἐν ἥ ῇ κλήρῳ διανέμονται τὰς ἀρχᾶς., ὀλιγαρχία 
δὲ ἐν ἥ [οἢ ἀπὸ τιμημάτων ; ἀριστοκρατία δὲ ἐν ἡ κατὰ 
τὴν παιδείαν. παιδείαν δὲ λέγω τὴν ὑπὸ τοῦ νόμου κει- 
μένην" οἷ γὰρ ἐμμεμενηκότες ἐν τοῖς νομίμοις ἐν τῇ ἄρι- 
46 στοκρατίᾳ ἄρχουσιν. ἀνάγκη δὲ τούτους φαίνεσϑαι ἀρί- 
στους" ὅϑεν καὶ τοὔνομα εἴληφε τοῦτο. μοναρχέα δ᾽ ἐστὶ 
κατὰ τοὔνομα ἐν ἡ εἷς ἁπάντων κύριός ἐστιν" τούτων δὲ 
ἡ μὲν κατὰ τάξιν τινὰ βασιλεία, ἡ δ᾽ ἀόριστος τυραννίς. 
τὸ δὴ τέλος ἕκαστης πολιτείας οὐ δεῖ λανθάνειν" αἱροῦν- 
80 ται γὰρ τὰ πρὸς τὸ τέλος. ἔστι δὲ δημοχρατίας μὲν τέλος 
- ἐλευϑερία, ὀλιγαρχίας δὲ πλοῦτος, ἀριστοκρατίας δὲ τὰ 
περὶ παιδείαν καὶ τὰ νόμιμα, ἘῈ τυραννίδος δὲ φυλαχή. 


,» 


- 


ΡΗΤΟΡΙΚΗΣ Α. 88 


ῆλον οὖν ὅτι τὰ πρὸς τὸ τέλος ἑκάστης ἔϑη καὶ νόμιμα 8 
οὗ συμφέροντα διαιρετέον; εἴπερ αἱροῦνται πρὸς τοῦτο 
παναφέροντες. ἐπεὶ δὲ οὐ μόνον αἱ πίστεις γίνονται δι᾽ 
ποδεικτικοῦ λόγου ἀλλὰ καὶ δι’ ἠϑικοῦ (τῷ γὰρ ποιόν 
να φαίνεσϑαι τὸν λέγοντα πιστεύομεν, τοῦτο δ᾽ ἐστὶν ὅ 
Ψ ἀγαϑὸς φαίνηται ἢ εὔνους ἢ ἄμφω), δέοι ἂν τὰ ἤϑη᾽ 
ὧν πολιτειῶν ἑκάστης ἔχειν ἡμᾶς" τὸ μὲν γὰρ ἑκάστης 
ϑὸος πιϑανώτατον ἀνάγχη πρὸς ἑκάστην εἶναι. ταῦτα 
δ ληφϑήσετναι διὰ τῶν αὐτῶν τὰ μὲν γὰρ ἤϑη φανερὰ 
ιατὰ τὴν προαίρεσιν, ἡ δὲ προαίρεσις ἀναφέρεται πρὸς 10 
ὁ τέλος. 

ὧν μὲν οὖν δεῖ ὀρέγεσϑαι προτρέποντας ὡς ἐσομένων 
᾿ὔντων, καὶ ἐκ τίνων δεῖ τὰς περὶ τοῦ συμφέροντος πί- 
τειὶς λαμβάνειν, ἔτι δὲ περὶ τῶν «περὶ τὰς πολιτείας 
δῶν καὶ “νομέμων διὰ τίνων τε καὶ πῶς εὐπορήσομεν, 16 
φ᾽ ὅσον ἦν τῷ παρόντι καιρῷ σύμμετρον, εἴρηται" διη-, 
ιρίβωται γὰρ ἐν τοῖς πολιτικοῖς πρὶ τούτων. 

μετὰ δὲ ταῦτα λέγωμεν περὶ ἀρετῆς καὶ κακίας καὶ 9 
χαλοῦ χαὶ αἰσχροῦ - οὗτοι γὰρ σκοποὶ τῷ ἐπαινοῦντι καὶ 
ψέγοντι" συμβήσεται γὰρ ἅμα περὶ τούτων λέγοντας κἀ-- 30 
χεῖνα δηλοῦν ἐξ ὧν ποιοί τινες ὑποληφϑησόμεϑα κατὰ 
τὸ ἦθος, ἥπερ ἦν δευτέρα πίστις" ἐκ τῶν αὐτῶν γὰρ 
ἡμᾶς τε καὶ ἄλλον ἀξιόπιστον δυνησόμεϑα ποιεῖν πρὸς 
ἀρετήν. ἐπεὶ δὲ συμβαίνει καὶ χωρὶς σπουδῆς καὶ μετὰ 
ὑκουδῆς ἐπαινεῖν πολλάκις οὐ μόνον ἄνϑρωπον ἢ ῃ ϑεὸν 30 
ἀλλὰ καὶ ἄψυχα καὶ τῶν ἄλλων ξῴων τὸ τυχόν, τὸν 
αὐτὸν τρόπον καὶ περὶ τούτων ληπτέον τὰς προτά- 
δεῖς, ὥστε ὅσον παραδείγματος χάριν εἴπωμεν καὶ περὶ 
τούτων. 

καλὸν μὲν οὖν ἐστίν, ἃ ὃ ἂν δι΄ αὑτὸ ) αἱρετὸν ὁ ὃν ἐπαι-- 80 
γετὸν ἡ, ἢ ὃ ἂν ἀγαϑὸν ὃν ἡδὺ ἧ, ὅτι ἀγαϑόν. εἰ δὲ τοῦτό 
στι τὸ καλόν, ἀνάγκη τὴν ἀρετὴν καλὸν εἶναι - ἀγαϑὸν 

ΒΗΕΤΟΒΕΒ ΟΒΑΕΟΙ, . ὃ 


8ά ῬΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ 4. 


9 γὰρ ὃν ἐπαινετόν ἐστιν. ἀρετὴ δ᾽ ἐστὶ μὲν δύναμις. ὡς 
δοκεῖ; ποριστικὴ ἀγαθῶν καὶ φυλακτική, καὶ δύναμις 
εὐεργετικὴ πολλῶν καὶ μεγάλων, καὶ πάντων περὶ πάν- 

τ τᾶ. μέρη δὲ ἀρετῆς δικαιοσύνη, ἀνδρία, σωφροσύνη, με- 
6 γαλοπρέπεια, μεγαλοψυχία, ἐλευϑεριότης, πραότης, φροό- 

᾿ς ψῇσις, σοφία. ἀνάγκη δὲ μεγίστας εἶναι ὦ ἀρετὰς τὰς τοῖς 

ἄλλοις χρησιμωτάτας, εἴπερ ἐστὶν ἡ ἀρετὴ δύναμις εὐερ- 
γετική. διὰ τοῦτο τοὺς δικαίους καὶ ἀνδρείους μάλιστα 

- τιμῶσιν" ἡ μὲν γὰρ ἐν πολέμῳ ἡ δὲ καὶ ἐν εἰρήνῃ χρήσι- 
10 μος ἄλλοις. εἶτα ἡ ἐλευθεριότης. προΐενται γὰρ καὶ οὐχ 
ἀνταγωνίξονται περὶ τῶν χρημάτων, ὧν μάλιστα ἐφίεν- 
΄ται ἄλλοι. ἔστι δὲ δικαιοσύνη μὲν ἀρετὴ δι᾽ ἣν τὰ αὑτῶν 
ἕκαστοι ἔχουσι, καὶ ὡς ὁ νόμος. ἀδικία δὲ δι᾽ ἣν τὰ ἀλ- 
λότρια, οὐχ ὡς ὃ νόμος. ἀνδρία δὲ δι’ ἣν πρακτικοί εἶσι 

ιὁ τῶν καλῶν ἔργων ἐν τοῖς κινδύνοις, καὶ ὡς ὁ νόμος κε- 
λεύει. καὶ ὑπηρετικοὶ τῷ νόμῳ" δειλία δὲ τοὐναντίον. 

, σωφροσύνη δὲ ἀρετὴ δι᾽ ἣν πρὸς τὰς ἡδονὰς τὰς τοῦ σώ- 
ματος. οὕτως ἔχουσιν ὡς ὁ όμος κελεύει" ἀκολασία δὲ 
τοὐναντίον. ἐλευϑεριότης δὲ περὶ χρήματα εὐποιητική; 

90 ἀνελευϑερία δὲ τοὐναντίον. μεγαλοψυχία δὲ ἀρετὴ με- 

γάλων ποιητικὴ εὐεργετημάτων. [μικροψυχία δὲ τούναν- 
τίον]. μεγαλοπρέπεια δὲ ἀρετὴ ἐν δαπανήμασι μεγέϑους 
ποιητική. μικροψυχία δὲ καὶ μικροπρέπεια τἀναντία. 
φρόνησις δ᾽ ἐστὶν ἀρετὴ διανοίας, καϑ'᾽ ἣν εὖ βουλεύε- 

“6 σϑαι δύνανται περὶ ἀγαϑῶν καὶ κακῶν τῶν εἰρημένων 

εἰς εὐδαιμονίαν. Ἐν 

περὶ μὲν οὖν ἀρετῆς καὶ κακίας καϑόλου καὶ περὶ τῶν 
μορίων εἴρηται κατὰ τὸν ἐνεστῶτα καιρὸν ἱκανῶς περὶ 
δὲ τῶν ἄλλων οὐ χαλεπὸν ἰδεῖν - φανερὸν γὰρ ὅτι ἀνάγκη 

80 τά τὲ ποιητικὰ τῆς ἀρετῆς εἶναι καλά (πρὸς ἀρετὴν γάρ) 

καὶ τὰ ἀπ᾽ ἀρετῆς γινόμενα, τοιαῦτα δὲ τά τε σημεῖα τῆς 
ἀρετῆς καὶ τὰ ἔργα. ἐπεὶ δὲ τὰ σημεῖα καὶ τὰ τοιαῦτα ἃ 


ῬΗΤΟΡΙΚΗΣ 4. ο΄. 85 


ἐστιν ἀγαθοῦ ἔργα ἢ πάϑη, καλά, ἀνάγκη ὅσα τε ἀνδρίας 9 
ἔργα ῆ σημεῖα ἀνδρίας ἢ ἀνδρείως πέπρακται 3 καλὰ εἶναι; 
καὶ τὰ δέίχαια καὶ τὰ δικαίως ἔργα (πάϑη δὲ οὔ ἐν μόνῃ 
γὰρ ταύτῃ τῶν ἀρετῶν οὐκ ἀεὶ τὸ δικαίως καλόν, ἀλλ᾽ 
ἐπὶ τοῦ ξημιοῦσϑαι αἰσχρὸν τὸ δικαίως μᾶλλον ἢ τὸ ἀδί- 5 
κῶς). καὶ κατὰ τὰς ἄλλας δὲ ἀρετὰς ὡσαύτως. καὶ ἐφ᾽ 
ὅσοις τὰ ἀϑλα τιμή, καλά. καὶ ἐφ᾽ ὅσοις τιμὴ μᾶλλον ἢ 
χρήματα. καὶ ὅσα μὴ αὑτοῦ ἕνεκα πράττει τις τῶν αἴρε- 
τῶν. καὶ τὰ ἁπλῶς ἀγαϑά, ὅσα ὑπέρ τὲ πατρίδος τις 
ἐποίησε, παριδὼν τὸ αὑτοῦ. καὶ τὰ τῇ φύσει. ἀγαϑά, καὶ 10 
ἃ μὴ αὐτῷ ἀγαθά" αὑτοῦ γὰρ ἕνεκα τὰ τοιαῦτα. καὶ ὅσα ᾿ 
τεϑνεῶτι ἐνδέχεται ὑπάρχειν μᾶλλον ἢ ξῶντι" τὸ γὰρ 
αὑτρῦ ἕνεκα μᾶλλον ἔχει τὰ ξῶντι. καὶ ὅσα ἔργα τῶν ἄλ-- 
λῶν ἕνεκα" ἧττον γὰρ αὑτοῦ. καὶ ὅσαι. εὐπραγίαι περὶ 
ἄλλους. ἀλλὰ μὴ περὶ αὑτόν. καὶ περὶ τοὺς εὖ ποιήσαν- 1ὅ 
τας" δίκαιον γάρ. καὶ τὰ εὐεργετήματα" οὐ “γὰρ εἰς αὖ- 
τόν. καὶ τὰ ἐναντία ἢ ἐφ᾽ οἷς αἰσχύνονται" τὰ γὰρ αἰσχρὰ 
αἰσχύνονται καὶ λέγοντες καὶ ποιοῦντες καὶ μέλλοντες, 
ὥσπερ καὶ Σαπφὼ πεποίηκεν, εἰπόντος τοῦ.᾽ 4λκαίου 


ϑέλω τι Ἐειπῆν. ἀλλά με κωλύει 90) 

αἰδώς. β 

αἱ δ᾽ ἦχες ἐσθλῶν ἵμερον ἢ καλῶν᾽ 

καὶ μή τι Ἐειπῆν γλώσσ᾽ ἐκύκα κακόν, 

αἰδώς κέ σ᾽ οὐκ ἂν εἶχεν ὄμματ᾽. 

ἀλλ᾽ ἔλεγες περὶ τῶ δικαίω. 2ὅ 
χαὶ περὶ ὧν ἀγωνιῶσι μὴ φοβούμενοι" περὶ γὰρ τῶν 
τρὸς δόξαν φερόντων ἀγαϑῶν τοῦτο πάσχουσιν. καὶ αἱ 
τῶν φύσει σπουδαιοτέρων ἀρεταὶ καλλίους καὶ τὰ ἔργα, 
οἷον ἀνδρὸς ἡ ῇ γυναικός. καὶ αἱ ἀπολαυστικαὶ ἄλλοις μᾶλ-- 
1ον ἣ αὑτοῖς διὸ τὸ δίκαιον καὶ ἡ δικαιοσύνη καλόν. καὶ 80 
τὸ τοὺς ἐχϑροὺς τιμωρεῖσϑαι μᾶλλον καὶ μὴ καταλλάττε- 


86 “ ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ 4. 


θσϑαι’ τό τὲ γὰρ ἀνταποδιδόναι δίκαιον. τὸ δὲ δέκαιον 
καλόν, καὶ ἀνδρείου τὸ μὴ ἡττᾶσϑαι. καὶ νίκη καὶ τιμὴ 
τῶν καλῶν" αἱρετά τε γὰρ ἄκαρπα ὄντα; καὶ ὑπεροχὴν 

, ἀρετῆς δηλοῖ. καὶ τὰ μνημονευτά, καὶ τὰ μᾶλλον μᾶλλον. 

5. καὶ ἃ μὴ δώντι, ἔπεται. καὶ οἷς τιμὴ ἀκολουϑεῖ. καὶ τὰ 
περιττά. καὶ τὰ μόνῳ ὑπάρχοντα καλλίω" εὐμνημονευ- 
τότερα γάρ. καὶ κτήματα ἄκαρπα' ἐλευϑεριώτερα γάρ. 
καὶ τὰ παρ᾽ ἑκάστοις δὲ ἴδια καλά, καὶ ὅσα σημεῖά ἐστι 
τῶν παρ᾽ ἑκάστοις ἐπαινουμένων, οἷον ἐν Δακεδαέμονι 

10 κομᾶν καλόν" ἐλευϑέρου γὰρ σημεῖον" οὐ γάρ ἐστι κο- 
μῶντα ῥάδιον οὐδὲν ποιεῖν ἔργον ϑητικόν. καὶ τὸ μηδε- 
μίαν ἐργάξεσϑαι βάναυσον τέχνην" ἐλευϑέρου γὰρ τὸ μὴ 
πρὸς ἄλλον ξῆν. ληπτέον δὲ καὶ τὰ συνεγγυς τοῖς 
ὑπάρχουσιν ὡς ταὐτὰ ὄντα καὶ πρὸς ἔπαινον καὶ πρὸὺς 

16 ψόγον, οἷον τὸν οὐλαβῆ ψυχρὸν καὶ ἐπίβουλον καὶ τὸν ᾿ 
ἠλίϑιον χρηστὸν ἢ τὸν ἀνάλγητον πρᾶον. καὶ ἕκαστον δ᾽ 

ἐκ τῶν παρακολουϑούντων ἀεὶ κατὰ τὸ βέλτιστον, οἷον 
τὸν ὀργίλον καὶ τὸν μανικὸν ἁπλοῦν καὶ τὸν αὐϑάδη με- 
γαλοπρεπὴ καὶ σεμνόν. καὶ τοὺς ἐν ταῖς ὑπερβολαῖς ὡς 
20 ἐν ταῖς ἀρεταῖς ὄντας, οἷον τὸν ϑρασὺν ἀνδρεῖον καὶ τὸν 
ἄσωτον ἐλευϑέριον" δόξει τε γὰρ τοῖς πολλοῖς. καὶ ἅμά 
παραλογιστικὸν ἐκ τῆς αἰτίας. εἰ γὰρ οὗ μὴ ἀνάγκη κιν- 
δυνευτικός, πολλῷ μᾶλλον ἂν δόξειεν ὅπου καλόν, καὶ 

εἰ προετικὸς τοῖς τυχοῦσι, καὶ τοῖς φίλοις" ὑπερβολὴ γὰρ 
98 ἀρετῆς τὸ πάντας εὖ ποιεῖν. σκοπεῖν δὲ καὶ παρ᾽ οἷς 
ὁ ἔπαινος" ὥσπερ γὰρ ὁ Σωκράτης ἔλεγεν. οὐ χαλεπὸν 
᾿Αϑηναίους ἐν , ᾿ϑηναίοις ἐπαινεῖν. δὲῖ δὲ τὸ παρ᾽ ἔκά- 
ὅτοις τίμιον ὃν λέγειν ὡς ὑπάρχει; οἷον ἐν Σκύϑαις ἥ 
Λάκωσιν ἡ φιλοσόφοις. καὶ ὅλως δὲ τὸ τίμιον ἄγειν εἰς 
80 τὸ καλόν, ἐπείπερ γε δοκεῖ γειτνιᾶν. καὶ ὅσα κατὰ τὸ 
προσῆκον, οἷον εἰ ἄξια τῶν προγόνων καὶ τῶν προύὔπηρ- 
γμένων" εὐδαιμονικὸν γὰρ καὶ καλὸν τὸ προσεπικτᾶ- 


----- 


ῬΗΤΟΡΙΚΗΣ. 87 


σϑαι τιμήν. καὶ εἰ παρὰ τὸ προσῆχον δὲ ἐπὶ τὸ βέλτιον 9 
καὶ τὸ κάλλιον, οἷον εἰ εὐτυχῶν μὲν μέτριος ἀτυχῶν δὲ 
μεγαλόψυχος. ἢ μείξων γιγνόμενος βελτίων καὶ καταλ-. 
λακχκτικώτερος. τοιοῦτον δὲ τὸ τοῦ Ἰφικράτους, ἐξ οἵων ᾿ 
εἰς οἷα, καὶ τὸ τοῦ ὀλυμπιονίκου δ 
πρόσϑε μὲν ἀμφ᾽ ὥμοισιν ἔχων τραχεῖαν, 
καὶ τὸ τοῦ Σιμωνίδου 
ἣ πατρός τε καὶ ἀνδρὸς ἀδελφῶν τ᾽ οὖσα τυράννων. 
ἐπεὶ δ᾽ ἐκ τῶν πράξεων ὁ ἔπαινος, ἴδιον δὲ τοῦ σπου--: 
δαίου τὸ κατὰ προαίρεσιν, πειρατέον δεικνύναι πράτ-- 10 
τοντα κατὰ προαίρεσιν. χρήσιμον δὲ τὸ πολλάκις φαίνε-- 
σϑαι πεπραχότα. διὸ καὶ τὰ συμπτώματα καὶ τὰ ἀπὸ 
τύχης ὡς ἐν προαιρέσει ληπτέον ἂν γὰρ πολλὰ καὶ ὅμοια 
προφέρηται, σημεῖον ἀρετῆς εἶναι δόξει καὶ προαιρέσεως. 
ἔστι δ᾽ ἔπαινος λόγος ἐμφανίξων μέγεϑος ἀρετῆς. δεῖ οὖν 15 
τὰς πράξεις ἐπιδεικνύναι ὡς τοιαῦται. τὸ δ᾽ ἐγκώμιον 
τῶν ἔργων ἐστίν. τὰ δὲ κύκλῳ εἰς πίστιν, οἷον εὐγένεια 
χαὶ παιδεία - εἰκὸς γὰρ ἐξ ἀγαϑῶν ἀγαϑοὺς καὶ τὸν οὕτω 
τραφέντα τοιοῦτον εἶναι. διὸ καὶ ἐγκωμιάξομεν πράξαν-- 
τας. τὰ δ᾽ ἔργα σημεῖα τῆς ξξεώς ἐστιν, ἐπεὶ ἐπαινοῖμεν 30 
ἂν καὶ μὴ πεπραγότα, εἰ πιστεύοιμεν εἶναι τοιοῦτον. μα-- 
καρισμὸς δὲ καὶ εὐδαιμονισμὸς αὑτοῖς μὲν ταὐτά, τού-- 
τοις δ᾽ οὐ ταὐτά, ἀλλ᾽ ὥσπερ -ἡ εὐδαιμονία τὴν ἀρετήν, 
καὶ ὁ εὐδαιμονισμὸς περιέχει ταῦτα. 
ἔχει δὲ κοινὸν εἶδος ὁ ἔπαινος καὶ αἱ συμβουλαί" ἃ 25 

γὰρ ἐν τῷ συμβουλεύειν ὑπόϑοιο ἄν, ταῦτα μετατεϑέντα ' 
τῇ λέξει ἐγκώμια γίγνεται. ἐπεὶ οὖν ἔχομεν ἃ δεῖ πρατ-- 
τειν καὶ ποῖόν τινα εἶναι δεῖ, ταῦτα ὡς ὑποϑήκας λέγον- 

τας τῇ λέξει μετατιϑέναι δεῖ καὶ στρέφειν, οἷον ὅτι οὐ δεῖ 
μέγα φρονεῖν ἐπὶ τοῖς διὰ τύχην ἀλλὰ τοῖς δι᾽ αὑτόν. 80 
οὕτω μὲν οὖν λεχϑὲν ὑποϑήκην δύναται. ὠδὶ δ᾽ ἔπαϊνον 
"μέγα φρονῶν οὐ τοῖς διὰ τύχην [ὑπάρχουσιν] ἀλλὰ τοῖς 


- 


88 ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ 4. 


9 δι᾽ αὑτόν.“ς ὥστε ὅταν ἐπαινεῖν βούλῃ, ὅρα τέ ὧν ὑπό-- 
ϑοιο, καὶ ὅταν ὑποϑέσϑαι, ὅρα τί ἂν ἐπαινέσειαρ. ἡ δὲ 
λέξις ἔσται ἀντικειμένη ἐξ ἀνάγκης, ὅταν τὸ μὲν κωλῦον 
. τὸ δὲ μὴ κωλῦον μετατεϑῇ. 

5. χρηστέον δὲ καὶ τῶν αὐξητικῶν πολλοῖς. οἷον εἰ μό-- 
νος ἢ πρῶτος ἢ μετ᾽ ὀλίγων ἢ καὶ [ὃ] μάλιστα πεποίηκεν" 
ἅπαντα γὰρ ταῦτα καλά. καὶ τὰ ἐκ τῶν χρόνων καὶ τῶν 
καιρῶν" ταῦτα δὲ παρὰ τὸ προσῆκον. καὶ εὐ πολλάκις 
τὸ αὐτὸ  κατώρϑωκεν" μέγα γάρ, καὶ οὐκ ἀπὸ τύχης ἀλλὰ 

10 δι᾽ αὑτὸν ἂν δόξειεν. καὶ εἰ τὰ προτρέποντα καὶ τιμῶντα 
διὰ τοῦτον εὕρηται καὶ κατεσκευάσϑη. καὶ εἰς ὃν πρῶ-- 
τον ἐγκώμιον ἐποιήϑη, οἷον εἰς Ἱππόλοχον καὶ σμόδιον 

. καὶ ᾿Δριστογείτονα τὸ ἐν ἀγορᾷ σταϑῆναι. ὁμοίως δὲ καὶ 
ἐπὶ τῶν ἐναντίων. κἂν μὴ καϑ᾽ αὑτὸν εὐπορῇς. πρὸς 

16 ἄλλους ἀντιπαραβάλλειν: ὅπερ Ἰσοκράτης ἐποίεε διὰ 
τὴν ἀσυνήϑειαν τοῦ δικολογεῖν. δεῖ δὲ πρὸς ἐνδόξους 
συγκρίνειν" αὐξητικὸν γὰρ καὶ καλόν. εἰ σπουδαίων 
βελτίων. πίπτει δ᾽ εὐλόγως ἧ αὔξησις εἰς τοὺς ἐπαίνους" 
ἐνὺ ᾿ ὑπεροχῇ γάρ ἐστιν. ἡ δ᾽ ὑπεροχὴ τῶν καλῶν. διὸ κἂν 

80 μὴ πρὸς τοὺς ἐνδόξους, ἀλλὰ πρὸς τοὺς ἄλλους δεῖ 
παραβάλλειν, ἐπείπερ ἡ ἡ ὑπεροχὴ δοκεῖ μηνύειν ἀρετήν. 
ὅλως δὲ τῶν κοινῶν εἰδῶν ἅπασι τοῖς λόγοις ἡ μὲν αὔξη- 

σις ἐπιτηδειοτάτη τοῖς ἐπιδεικτικοῖς" τὰς γὰρ πράξεις 

ὁμολογουμένας λαμβάνουσιν, ὥστε λοιπὸν μέγεϑος περι- 

9ὅ ϑεῖναι καὶ κάλλος - τὰ δὲ παραδείγματα τοῖς συμβουλευ- 

τικοῖς " ἐκ γὰρ τῶν προγεγονότων τὰ μέλλοντα καταμαν- 

τευόμενοι κρίνομεν τὰ δ᾽ ἐνθυμήματα τοῖς δικαμικοῖξ᾽ 

αἰτίαν γὰρ καὶ ἀπόδειξιν μάλιστα δέχεται τὸ γεγονὸς διὰ 
τὸ ἀσαφές. 

80 ἐκ τίνων μὲν οὖν οἵ ἔπαινοι καὶ οἵ ψόγοι λέγονται 
σχεδὸν πάντες, καὶ πρὸς ποῖα δεῖ βλέποντας ἐπαινεῖν καὶ 
ψέγειν, καὶ ἐκ τίνων τὰ ἐγκώμια γίγνεται καὶ τὰ ὀνείδη, 


π᾿  ααδαπα σιν... οὐδόπεν"»..α.. -αὐα τ π΄ 


΄ 


ῬΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ 4. 39 


ταῦτ᾽ ἐστίν" ἐχομένων γὰρ τοὐτῶν τὰ ἐναντία τούτοις 9 
φανερά" ὁ γὰρ ψόγος ἐκ τῶν ἐναντίων ἐστίν. περὶ δὲ 10 
κατηγορίας καὶ ἀπολογίας, ἐκ πόσων καὶ ποίων ποιεῖσϑαι 
δεῖ τοὺς συλλογισμούς. ἐχόμενον ἂν εἴη λέγειν. δεῖ δὴ 
λαβεῖν τρία. ἕν μὲν τίνων καὶ πόσων ἕνεκα ἀδικοῦσι, 
δεύτερον δὲ πῶς αὐτοὶ διακείμενοι, τρίτον δὲ τοὺς 
ποίους καὶ πῶς ἔχοντας. διορισάμενοι οὖν τὸ ἀδικεῖν λέ- 
γωμεν ἕξῆς. 
ἔστω δὴ τὸ ἀδικεῖν τὸ βλάπτειν ἑ ἑκόντα παρὰ τὸν νότ 

μον. νόμος δ᾽ ἐστὶν ὁ μὲν ἴδιὸς ὁ δὲ κοενός. λέγω δὲ ι0. 
ἔδιον μὲν καϑ᾽ ὃν γεγραμμένον πολιτεύονται. κοινὸν δὲ 
ὅσα ἄγραφα παρὰ πᾶσιν ὁμολογεῖσϑαι δοκεῖ. ἑκόντες δὲ 
ποιοῦσιν ὅσα εἰδότες καὶ μὴ ἀναγκαζόμενοι. ὅσα μὲν οὖν 
ἑχόντες. οὐ πάντα προαιρούμενοι. ὅσα δὲ προαιρούμε- 
νοι, εἰδότες ἅπαντα" οὐδεὶς γὰρ ὃ προαιρεῖται ἀγνοεῖ. 1ὅ 
δι᾿’ ἃ δὲ προαιροῦνται βλάπτειν καὶ φαῦλα ποιεῖν παρὰ 
τὸν νόμον, κακία ἐστὶ καὶ ἀκρασία" ἐὰν γάρ τινες ἔχωσι 
μοχϑηρίαν ἢ μίαν ἢ πλείους, περὶ τοῦτο ὃ μοχϑηροὶ 
τυγχάνουσιν ὄντες, καὶ ἄδικοί εἰσιν, οἷον ὁ μὲν ἀνελεύ-- 
ϑερος περὶ χρήματα, ὁ δ᾽ ἀκόλαστος περὶ τὰς τοῦ σώμα-- 50 
τος ἡδονάς, ὁ δὲ μαλακὸς περὶ τὰ ῥάϑυμα, ὁ δὲ δειλὸς 
περὶ τοὺς κινδύνουρ" [τοὺς γὰρ συγκινδυνεύοντας] 
ἐγκαταλιμπάνουσι γὰρ διὰ τὸν φόβον. ὁ δὲ φιλότιμος 
διὰ τιμήν. ὁ δ᾽ ὀξύϑυμος δι᾽ ὀργήν. ὁ δὲ φιλόνικος διὰ 
νίκην, ὁ δὲ πικρὸς διὰ τιμωρίαν, ὃ δ᾽ ἄφρων διὰ τὸ ἀπα-- 35 
τἄσϑαι περὶ τὸ δίκαιον καὶ ἄδικον. ὁ δ᾽ ἀναίσχυντος δι᾽ 
ὀλιγωρίαν δόξης. ὁμοίως δὲ καὶ τῶν ἄλλων ἕκαστος περὶ 
ἔχαστον τῶν ὑποκειμένων. 

᾿ ἀλλὰ περὶ μὲν τούτων δῆλον, τὰ μὲν ἐκ τῶν περὶ τὰς 
ἀρετὰς εἰρημένων. τὰ δ᾽ ἐκ τῶν περὶ τὰ πάϑη ῥηϑησομέ-- 80 
νῶν" λοιπὸν δ᾽ εἰπεῖν τίνος ἕνεκα καὶ πῶς ἔχοντες ἀδι-- 
κοῦσι, καὶ τίνας. πρῶτον μὲν οὖν διελώμεϑα τίνων ὀρε-- 


οἱ 


ἢ ᾿ 


40 ῬΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ 4. 


[π|; γόμενοι καὶ ποῖα φεύγοντες ἐγχειροῦσιν ἀδικεῖν" δῆλον 
γὰρ ὡς τῷ μὲν κατηγοροῦντι πόσα καὶ ποῖα τούτων 
ὑπάρχει τῷ ἀντιδίκῳ σκεπτέον, ὧν ἐφιέμενοι πάντερ 
τοὺς πλησίον ἀδικοῦσι, τῷ δ᾽ ἀπολογουμένῳ ποῖα καὶ 

5 πόσα τούτων οὐχ ὑπάρχει. πάντες δὴ πράττουσι πάντα 
τὰ μὲν οὐ δι᾽ αὑτοὺς τὰ δὲ δι᾽ αὑτούς. τῶν μὲν οὖν μὴ 
δι᾽ αὑτοὺς τὰ μὲν διὰ τύχην πράττουσι τὰ δ᾽ ἐξ ἀνάγκης, 
τῶν δ᾽ ἐξ ἀνάγκης τὰ μὲν βίᾳ τὰ δὲ φύσει. ὥστε πάντα 
ὅσα μὴ δι᾽ αὑτοὺς πράττουσι, τὰ μὲν ἀπὸ τύχης τὰ δὲ 

10 φύσει τὰ δὲ βία. ὅσα δὲ δι᾿ αὑτούς, καὶ ὧν αὐτοὶ αἴτιοι, 
τὰ μὲν δι᾽ ἔϑος τὰ δὲ δι᾿ ὄρεξιν. " τὰ μὲν διὰ λογιστικὴν 
ὄρεξίν τὰ δὲ δι᾿ ἄλογον" ἔστι δ᾽ ἡ μὲν βούλησις Ἐ ἀγα- 
ϑοῦ ὄρεξις (οὐδεὶς γὰρ βούλεται ἀλλ᾽ ἢ ὅταν οἰηϑῇ εἶναι 
ἀγαϑόν), ἄλογοι δ᾽ ὀρέξεις ὀργὴ καὶ ἐπιϑυμία, ὥστϑ 

15 πάντα ὅσα πράττουσιν ἀνάγκη πράττειν δι᾽ αἰτίας ἕπτά, 
διὰ τύχην. διὰ φύσιν, διὰ βίαν. δι᾿ ἔϑος. διὰ λογισμόν, 
διὰ ϑυμόν, δι᾽ ἐπιϑυμίαν. τὸ δὲ προσδιαιρεῖσϑαι καϑ' 
ἡλικίαν ἢ ἕξεις ἢ ἄλλ᾽ ἄττα τὰ πραττόμενα περίεργον" εἰ 
γὰρ συμβέβηκε τοῖς νέοις ὀργίλοις εἶναι ἢ ἢ ἐπιϑυμητικοῖς, 

90 οὐ διὰ τὴν νεότητα πράττουσι τὰ τοιαῦτα ἀλλὰ δι᾽ ὀργὴν " 
καὶ ἐπιϑυμίαν. οὐδὲ διὰ πλοῦτον καὶ πενίαν. ἀλλὰ συμ- 
βέβηκε τοῖς μὲν πένησι διὰ τὴν ἔνδειαν ἐπιϑυμεῖν χρη- 
μάτων, τοῖς δὲ πλουσίοις διὰ τὴν ἐξουσίαν ἐπυιϑυμεῖν τῶν. 
μὴ ἀναγκαίων ἡδονῶν. ἀλλὰ πράξουσι καὶ οὗτοι οὐ διὰ 

55 πλοῦτον καὶ πενίαν ἀλλὰ διὰ τὴν ἐπιϑυμίαν.. ὁμοίως δὲ 
καὶ οἵ δίκαιοι καὶ οἵ ἄδικοι. καὶ οἵ ἄλλοι οἱ λεγόμενοι 
κατὰ τὰς ἕξεις πράττειν, διὰ ταῦτα πράξουσιν - ἢ γὰρ διὰ 
λογισμὸν ἢ διὰ πάϑος" ἀλλ᾽ οἵ μὲν δι᾽ ἤϑη καὶ πάϑη 
χρηστά, οἷ δὲ διὰ τἀναντία. συμβαίνει μέντοι ταῖς μὲν 

30 τοιαύταις ἕξεσι τὰ τοιαῦτα ἀκολουϑεῖν, ταῖς δὲ τοιαῖσδε 
τὰ τοιάδε: εὐϑὺς γὰρ ἴσως τῷ μὲν σώφρονι διὰ τὸ σώ-- 
φρονα εἶναι δόξαι τε καὶ ἐπυϑυμίαι χρησταὶ ἐπακολου- 


ῬΗΤΟΡΙΚΗΣ ΑἍ. 4] 


ϑοῦσι περὶ τῶν ἡδέων, τῷ δ᾽ ἀκολάστῳ αἵ ἐναντίαι περὶ 10 
τῶν αὐτῶν τούτων. διὸ τὰς μὲν τοιαύτας διαιρέσεις ἐα- 
τέον, σχεπτέον δὲ ποῖα ποίοις εἴωϑεν ἔπεσϑαι" εἰ μὲν 
γὰρ λευχὸς ἢ μέλας ἢ μέγας ἢ μικρός, οὐδὲν τέτακται τῶν. 
τοιούτων ἀκολουϑεῖν, εἰ δὲ νέος ἢ πρεσβύτης ἢ δίκαιος ὅδ 
ἢ ἄδικος, ἤδη διαφέρει. καὶ ὅλως ὅσα τῶν συμβαινόντων 
ποιεῖ διαφέρειν τὰ ἤϑη τῶν ἀνθρώπων, οἷον πλουτεῖν 
δοκῶν ἑαυτῷ ἢ πένεσϑαι διοίσει τι. καὶ εὐτυχεῖν ἢ ἀτυ- 
χεῖν. ταῦτα μὲν οὖν ὕστερον ἐροῦμεν, νῦν δὲ περὶ τῶν 
λοιπῶν εἴπωμεν πρώτον. 10 
ἔστι δ᾽ ἀπὸ τύχης μὲν τὰ τοιαῦτα γιγνόμενα, ὅσων 
ἥτε αἰτία ἀόριστος καὶ μὴ ἕνεκά του γίγνεται καὶ μήτε 
ἀεὶ μήτε ὡς ἐπὶ τὸ πολὺ μήτε τεταγμένως" δῆλον δ᾽ ἐκ 
τοῦ ὁρισμοῦ τῆς τύχης περὶ τούτων. φύσει δέ, ὅσων ἢ τ᾽ 
αἰτία ἐν αὐτοῖς καὶ τεταγμένη" ἢ γὰρ ἀεὶ ἢ ὡς ἐπὶ τὸ πολὺ 15 
ὡσαύτως ἀποβαίνει. τὰ γὰρ παρὰ φύσιν οὐδὲν δεῖ ἀκρι΄. 
βολογεῖσϑαι., πότερα κατὰ φύσιν τινὰ ἢ ἄλλην αἰτίαν 
γίγνεται" δόξεις δ᾽. ἂν καὶ ἡ τύχη αἰτία εἶναι τῶν τοιού-- 
τῶν. βία δέ, ὅσα παρ᾽ ἐπιϑυμίαν ἢ τοὺς λογισμοὺς 
γίγνεται δι᾽ αὐτῶν τῶν πραττόντων. ἔϑει δέ, ὅσα διὰ τὸ 30 
πολλάχις πεποιηκέναι ποιοῦσιν. διὰ λογισμὸν: δὲ τὰ δο-- 
χοῦντα συμφέρειν ἐκ τῶν εἰρημένων ἀγαϑῶν ῇ ὡς τέλος 
ἢ ὡς πρὸς τὸ τέλος; ὅταν διὰ τὸ συμφέρειν πράττηται" 
ἔνια γὰρ καὶ οἱ ἀκύλαστόι συμφέροντα πράττουσιν. ἀλλ᾽ 
οὐ διὰ τὸ συμφέρειν. ἀλλὰ δι᾽ ἡδονήν. διὰ ϑυμὸν δὲ καὶ 96 
ὑργὴν τὰ τιμωρητικα. διαφέρει δὲ τιμωρία καὶ κόλασις" 
ἡμὲν γὰρ κόλασις τοῦ πάσχοντος ἕνεκά ἔστιν, ἡ ἡ δὲ τιμω- 
ῥα τοῦ ποιοῦντος, ἵνα ἀποπληρωϑῇ. τί μὲν οὖν ἐστὶν 
ἡὀργή, δῆλον ἔσται ἐν τοῖς περὶ παϑῶν. δι᾽ ἐπιϑυμίαν 
ὃ πράττεται ὅσα φαίνεται ἡδέα. ἔστι δὲ καὶ τὸ σύνηϑες 80 
καὶ τὸ ἐθιστὸν ἐν τοῖς ἡδέσιν " πολλὰ γὰρ καὶ τῶν φύσει 
μὴ ἡδέων. ὅταν 'συνεϑισϑῶσιν, ἡδέως ποιοῦσιν. ὥστε 


42 ον ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ Α. 


10 συλλαβόντι εἰπεῖν, ὅσα δι᾽ αὑτοὺς πράττουσιν, ἅπαντ᾽ 


ἐστὶν ἡ ἀγαθὰ. ῇ φαινόμενα ἀγαϑὰ ἢ ἡδέα ἡ ῇ φαινόμενα 
ἡδέα. ἐπεὶ δ᾽ ὅσα δι᾽ αὑτούς, ἑκόντες πράττουσιν, οὔχ 
ἑκόντες δὲ ὅσα μὴ δι᾽ αὑτούς, πάντ᾽ ἂν εἴη, ὅσα ἑκόντες 
6 πράττουσιν, ἢ ἀγαϑὰ ἢ φαινόμενα ἀγαϑὰ ἢ ἡδέα ἢ φαι- 
νόμενα ἡδέα" τίϑημι γὰρ καὶ τὴν τῶν κακῶν ἢ φαινομέ-. 
νῶν κακῶν ἢ ἀπαλλαγὴν ἢ ἀντὶ μείξονος ἐλάττονος 
μετάληψιν ἐν τοῖς ἀγαϑοῖς (αἱρετὰ γάρ πως), καὶ τὴν τῶν 
λυπηρῶν ἢ φαινομένων ἢ ἀπαλλαγὴν ἢ μετάληψιν ἀντὶ 
10 μειξόνων ἐλαττόνων ἐν τοῖς ἡδέσιν ὡσαύτως. ληπτέον 
ἄρα τὰ συμφέροντα καὶ ἡδέα, πόσα καὶ ποῖα. περὶ μὲν ᾿ 
οὖν τοῦ συμφέροντος ἐν τοῖς συμβουλευτικοῖς εἴρηται ᾿ 
πρότερον, περὶ δὲ τοῦ ἡδέος εἴπωμεν νῦν. δεῖ δὲ νομέ- ἢ 
ξειν ἱκανοὺς εἶναι τοὺς ὅρους, ἐὰν ὦσι περὶ ἑκάστου μήτε ἑ 
18 ἀσαφεῖς μήτε ἀκριβεῖς. Η 
11 ὑποκείσθω δὴ ἡμῖν εἶναι τὴν ἡδονὴν κίνησέν τινὰ Ἷ 
τῆς ψυχῆς καὶ κατάστασιν ἀϑρόαν καὶ αἰσϑητὴν εἰς τὴν ΐ 
ὑπάρχουσαν φύσιν. λύπην δὲ τοὐναντίον. εἰ δ᾽ ἐστὶν ἡ 
ἡδονὴ τὸ τοιοῦτον. δῆλον ὅτι καὶ ἡδύ ἐστι τὸ ποιητικὸν ἢ 
90 τῆς εἰρημένης διαϑέσεως τὸ δὲ φϑαρτικὸν ἥἣ τῆς ἐναν- ἢ 
τίας καταστάσεως ποιητικὸν λυπηρόν. ἀνάγκη οὖν ἡδὺ 3 
εἶναι τό τε εἰς τὸ κατὰ φύσιν ἐέναι ὡς ἐπὶ τὸ πολύ, καὶ 3 
μάλιστα ὅ οταν ἀπειληφότα ῇ τὴν ἑαυτῶν φύσιν τὰ καν' 
αὐτὴν γιγνόμενα, καὶ τὰ ἔϑη᾽ καὶ γὰρ τὸ εἰθισμένον ὥς" 
ὈῈΣ περ πεφυκὸς ἤδη γίγνεται" ὅμοιον γάρ τι τὸ ἔϑος τῇ φῦ" 
δει" ἐγγὺς γὰρ καὶ τὸ πολλάκις τῷ ἀεί, ἔστι δ᾽ ἡ μὲν φύ 
όις τοῦ ἀεί, τὸ δὲ ἔϑος τοῦ πολλάκις. καὶ τὸ μὴ βίαιον" 
παρὰ φύσιν γὰρ ἡ βία. διὸ τὸ ἀναγκαῖον λυπηρόν, καὶ 
ὀρϑῶς εἴρηται 
80 πᾶν γὰρ ἀναγκαῖον πρᾶγμ᾽ ἀνιαρὸν ἔφυ. 
τὰς δ᾽ ἐπιμελείας καὶ τὰς σπουδὰς καὶ τὰς συντονίας λυ 
πηράς" ἀναγκαῖα γὰρ καὶ βίαια ταῦτα, ἐὰν μὴ ἐθισϑῶ“ 


ῬΗΤΟΡΙΚΗΣ 4. 48 


σιν" οὕτω δὲ τὸ ἔϑος ποιεῖ ἡδύ. τὰ δ᾽ ἐναντία ἡδέα" διὸ 11. 
αἵ ῥαϑυμίέαι καὶ αἴ ἀπονίαι καὶ αἴ ἀμέλειαι καὶ αἱ παιδιαὶ 
καὶ αἴ ἀναπαύσεις καὶ ὁ ὕπνος τῶν ἡδέων. οὐδὲν γὰρ 
πρὸς ἀνάγκην τούτων. καὶ οὗ ἂν ἡ ἐπιϑυμία ἐνῇ, ἅπαν 
ἡδύ" ἡ γὰρ ἐπιϑυμία τοῦ ἡδέος ἐστὶν ὄρεξις. τῶν δὲ ἐπι-- ὅ 
ϑυμιῶν αἱ μὲν ἄλογοί εἰσιν αἱ δὲ μετὰ λόγου. λέγω δὲ 
ἀλόγους, ὅσας μὴ ἐκ τοῦ ὑπολαμβάνειν ἐπιϑυμοῦσιν" 
εἰσὶ δὲ τοιαῦται ὅσαι εἶναι λέγονται φύσει, ὥσπερ αἱ διὰ 
τοῦ σώματος ὑπάρχουσαι, οἷον ἡ τροφῆς δίψῃ καὶ πείνῃ, 
καὶ καϑ' ἕκαστον [τροφῆς] εἶδος ἐπιϑυμίας καὶ περὶ τὰ 10 
γευστὰ καὶ ἀφροδίσιψκαὶ ὅλως τὰ ἁπτά, καὶ περὶ ὀσμὴν 
εὐωδέας καὶ ἀκοὴν καὶ ὄψιν. μετὰ.λόγου δὲ ὅσας ἐκ τοῦ 
κεισϑῆναι ἐπιϑυμοῦσιν" πολλὰ γὰρ καὶ ϑεάσασϑαι καὶ 
χτήσασϑαι ἐπιϑυμοῦσιν ἀ ἀκούσαντες καὶ πεισϑέντες. ἐπεὺ 

δ᾽ ἐστὶ τὸ ἤδεσϑάι ἐν τῷ αἰσϑάνεσϑαί τινος πάϑους, ἡ δὲ 1ό 
φαντασία ἐστὶν αἰσϑησίς τις ἀσϑενής, ἀεὶ ἐν τῷ μεμνῃ- 
μένῳ καὶ τῷ ἐλπίξοντι ἀκολουϑοῖ ἂν φαντασία τις οὗ 
μέμνηται ἢ ἐλπίζει. εἰ δὲ τοῦτο, δῆλον ὅτι καὶ ἡδοναὶ 
ἅμα μεμνημένοις καὶ ἐλπίζουσιν. ἐπείπερ καὶ αἴσϑησις. 
ὥσε᾽ ἀνάγκη πάντα τὰ ἡδέα ἢ ἐν τῷ αἰσϑάνεσϑαι εἶναι 30 
παρόντα ἢ ἐν τῷ μεμνῆσϑαι γεγενημένα ἢ ἢ ἐν τῷ ἐλπίζειν 
μέλλοντα" αἰσϑάνονται μὲν γὰρ τὰ παρόντα, μέμνηνται 

δὲ τὰ γενόμενα, ἐλπίζουσι δὲ τὰ μέλλοντα. τὰ μὲν οὖν 
βμβνημονευτὰ ἡδέα ἐστὶν οὐ μόνον ὅσα ἐν τῷ παρόντι, ὅτϑ 
παρῆν, ἡδέα ἦν. ἀλλ᾽ ἔνια καὶ οὐχ ἡδέα, ἂν ἡ ὕστερον Ὁ 
καλὸν καὶ ἀγαϑὸν τὸ μετὰ τοῦτο" ὅϑεν καὶ τοῦτ᾽ εἴρηται, 

| ἀλλ᾽ ἡδύ τοι σωϑέντα μεμνῆσϑαι πόνων, 

καὶ 


λ 


μετὰ γάρ τε καὶ ἄλγεσι τέρπεται ἀνὴρ 
μνησάμενος ὅτε πολλὰ πάϑῃ καὶ πολλὰ ἐόργῃ. 80 
τούτου δ᾽ αἴτιον ὅτι ἡδὺ καὶ τὸ μὴ ἔχειν κακόν. τὰ δ᾽ ἐν 
ἐλπίδι. ὅσα παρόντα ἢ εὐφραίνειν. ἢ ὠφελεῖν φαίνεται 


44 ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ “3. 


11 μεγάλα, καὶ ἄνευ λύπης ὠφελεῖν. ὅλως δ᾽ ὅσα παρόντα 
εὐφραίνει, καὶ ἐλπίζοντας καὶ μεμνημένους ὡς ἐπὶ τὸ 
πολύ. διὸ καὶ τὸ ὀργίξεσϑαι ἡδύ, ὥσπερ καὶ Ὅμηρος 
ἐποίησε περὶ τοῦ ϑυμοῦ 

᾿Φ ὅστε πολὺ γλυκίων μέλιτος καταλειβομένοιο" 
οὐϑεὶς γὰρ ὀργίζεται τῷ ἀδυνάτῳ φαινομένῳ τιμωρίας 
τυχεῖν. οὐδὲ τοῖς πολὺ ὑπὲρ αὑτοὺς τῇ δυνάμει" ἢ οὐκ 
ὀργίζονται ἢ ἧττον. καὶ ἐν ταῖς πλείσταις ἐπιϑυμίαιῤ 
ἀκολουϑεῖ τις ἡδονή" ἢ γὰρ μεμνημένοι ὡς ἔτυχον ἢ ἐλ- 

10 πίξοντες ὡς τεύξονται χαίρουσί τινα ἡδονήν. οἷον οἵ τ᾽ 
ἐν τοῖς πυρετοῖς ἐχόμενοι ταῖς δίψαις καὶ μεμνημένοι ὡς 
ἔπιον καὶ ἐλπίξοντες πιεῖσϑαι χαίρουσιν, καὶ οἵ ἐρῶντες 
καὶ διαλεγόμενοι καὶ γράφοντες καὶ ποιοῦντές τι ἀεὶ περὶ 
τοῦ ἐρωμένου χαίρουσιν: ἐν ἅπασι γὰρ τοῖς τοιούτοις 

16 μεμνημένοι οἷον αἰσϑάνεσϑαι οἴονται τοῦ ἐρωμένου. καὶ 
ἀρχὴ δὲ τοῦ ἔρωτος αὕτη γίγνεται πᾶσιν. ὅταν μὴ μόνον 
παρόντος χαίρωσιν, ἀλλὰ καὶ ἀπόντος μεμνημένοι [ἐρῶ- 
σιν] λύπη προσγένηται τῷ μὴ παρεῖναι. καὶ ἐν πένϑεσι 
καὶ ϑρήνοις ὡσαύτως ἐπιγίγνεταί τις ἡδονή' ἡ μὲν γὰρ 

40 λύπη ἐπὶ τῷ μὴ ὑπάρχειν, ἡδονὴ δ᾽ ἐν τῷ μεμνῆσϑαι καὶ 
ὁρᾶν πῶς ἐκεῖνον, καὶ ἃ ἔπραττε, καὶ οἷος ἦ ἦν. διὸ καὶ 
τοῦτ᾽ εἰκότως εἴρηται, 

ὡς φάτο. τοῖσι δὲ πᾶσιν ὑφ᾽ ἵμερον ὦρσε γόοιο. 
καὶ τὸ τιμωρεῖσϑαι ἡδύ οὗ γὰρ τὸ μὴ τυγχάνειν λυπη- 
9ὅ ρόν, τὸ τυγχάνειν ἡδύ" οἱ δ᾽ ὀργιξόμενοι λυποῦνται 
ἀνυπερβλήτως μὴ τιμωρούμενοι, ἐλπίζοντες δὲ χαίρου- 
σιν. καὶ τὸ νικᾶν ἡδύ, οὐ μόνον τοῖς φιλονίκοις ἀλλὰ 
πᾶσιν: φαντασία γὰρ ὑπεροχῆς γίγνεται, οὗ πάντες 
ἔχουσιν ἐπιϑυμίαν. ἦ ἠρέμα ἢ μᾶλλον. ἐπεὶ δὲ τὸ νικᾶν 

80 ἡδύ ᾿ ἀνάγκη καὶ τὰς παιδιὰς ἡδείας εἷναι τὰς μαχητικὰς 
καὶ τὰς ἐριστικάς (πολλάκις γὰρ ἐν ταύταις γίγνεται τὸ 
᾿νικῶνν) καὶ ἀστραγαλίσεις καὶ σφαιρίσεις καὶ κυβείας καὶ 


ῬΡΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ Α. 45 


-- 


- πεττείας. καὶ περὶ τὰς ἐσπουδασμένας δὲ παιδιὰς ὁμοίως 11 
αἱ μὲν γὰρ ἡδεῖαι γίγνονται, ἄν τις ἡ συνήϑης, αἵ δ᾽ εὖὐ- 
ϑὺς ἡδεῖαι, οἷον κυνηγία καὶ πᾶσα ϑηρευτική" ὅπου γὰρ 
ἅμιλλα. ἐνταῦϑα καὶ νίκη ἐστέν. διὸ καὶ ἡ δικανικὴ καὶ 
ἐριστικὴ ἡδεῖα τοῖς εἰθισμένοις καὶ δυναμένοις. καὶ τιμὴ ὃ 
καὶ εὐδοξία τῶν ἡδίστων διὰ τὸ γίγνεσϑαι φαντασίαν 
ἑκάστῳ ὅτι τοιοῦτος οἷος ὁ σπουδαῖος, καὶ μᾶλλον ὅταν 
φῶσιν οὗς οἴεται ἀληϑεύειν. τοιοῦτοι δ᾽ οἵ ἐγγὺς μᾶλλον 
τῶν πόρρω. καὶ οἵ συνήϑεις καὶ οἱ πολῖται τῶν ἅἄπωϑεν, 
καὶ οἵ ὄντες τῶν μελλόντων, καὶ οἵ φρόνιμοι ἀφρόνων 10. 
καὶ πολλοὶ ὀλίγων μᾶλλον γὰρ εἰκὸς ἀληϑεύειν τοὺς εἰ- 
ρημένους τῶν ἐναντίων - ἐπεὶ ὧν τις πολὺ καταφρονεῖ, 
ὥσπερ παιδίων ἢ ϑηρίων,. οὐδὲν μέλει τῆς τούτων τιμῆς 
καὶ τῆς δόξης αὐτῆς γε τῆς δόξης χάριν, ἀλλ᾽ εἴπερ, δι᾽ 
ἄλλο τι. καὶ ὁ φίλος τῶν ἡδέων" τό τε γὰρ φιλεῖν ἡδύ 1Ὁ 

(οὐδεὲς γὰρ φίλοινος μὴ χαίρων οἴνῳ) καὶ τὸ φιλεῖσϑαι 

ἡδύ φαντασία γὰρ καὶ ἐνταῦϑα τοῦ ὑπάρχειν αὐτῷ 
ἀγαϑὸν εἶναι, οὗ πάντες ἐπιϑυμοῦσιν οἵ αἰσϑανόμενοι" 

τὸ δὲ φιλεῖσϑαι ἀγαπᾶσϑαί ἐστιν αὐτὸν δι᾽ αὑτόν. καὶ 
τὸ ϑαυμάξεσϑαι ἡδὺ δι᾽ αὐτὸ τὸ τιμᾶσϑαι. καὶ τὸ κολα-- 30 
κεύεσϑαι καὶ ὁ χόλαξ ἡδύ φαινόμενος γὰρ ϑαυμαστὴς 
καὶ φαινόμενος φίλος ὁ κόλαξ ἐστίν. καὶ τὸ ταὐτὰ πράτ-- 
τειν πολλάκις ἡδύ τὸ γὰρ σύνηϑες ἡδὺ ἦν. καὶ τὸ μετα- 
βάλλειν ἡδύ" εἰς φύσιν γὰρ γίγνεται μεταβάλλειν" τὸ 
γὰρ αὐτὸ ἀεὶ ὑπερβολὴν ποιεῖ τῆς καϑεστώσης ἕξεως 325 
ὅϑεν εἴρηται 

μεταβολὴ πάντων γλυχύ. 
διὰ τοῦτο καὶ τὰ διὰ χρόνου ἡδέα ἐστί. καὶ ἄνθρωποι καὶ 
πράγματα" μεταβολὴ γὰρ ἐκ τοῦ παρόντος ἐστίν, ἅμα 

δὲ χαὶ σπάνιον τὸ διὰ χρόνου. καὶ τὸ μανϑάνειν καὶ τὸ“ 80 
ϑαυμάξειν ἡδὺ ὡς ἐπὶ τὸ πολύ ἐν μὲν γὰρ τῷ ϑαυμάξειν 
τὸ ἐπιθυμεῖν [μαϑεῖν) ἐστίν, ὥστε τὸ ϑαυμαστὸν ἐπι- 


4ά6 ᾿ΡΗΤΟΡΙΚῊΣ Α. 


11 ϑυμητόν. ἐν δὲ τῷ μανϑάνειν εἰς τὸ κατὰ φύσιν καϑί- 
στασϑαι. καὶ τὸ εὖ ποιεῖν καὶ τὸ εὖ πάσχειν τῶν ἡδέων" 
τὸ μὲν γὰρ εὖ πάσχειν τυγχάνειν ὧν ἐπιϑυμοῦσι, τὸ δὲ 
εὖ ποιεῖν ἔχειν καὶ ὑπερέχειν, ὧν ἀμφοτέρων ἐφίενται. 

5 διὰ δὲ τὸ ἡδὺ εἶναι τὸ εὐποιητικόν, καὶ τὸ ἐπανορϑοῦν 
ἡδὺ τοῖς ἀνθρώποις ἐστὶ τοὺς πλησίον, καὶ τὸ τὰ ἐλλιπῆ 
ἐπιτελεῖν. ἐπεὶ δὲ τὸ μανϑάνειν τε ἡδὺ καὶ τὸ ϑαυμάξειν, 
καὶ τὰ τοιάδε ἀνάγκη ἡδέα εἷναι οἷον τό τὲ μεμιμημένον, 
ὥσπερ, γραφικὴ καὶ ἀνδριαντοποιέα καὶ ποιητική ) καὶ. 

10 πᾶν ὃ ἂν εὖ ἦ μεμιμημένον ἡ ῇ. κἂν ἡ μὴ ἡδὺ αὐτὸ τὸ μεμι- 
μημένον: οὐ γὰρ ἐπὶ τούτῳ χαίρει, ἀλλὰ συλλογισμός 
ἐστιν ὅτι τοῦτο ἐκεῖνο, ὥστε μανϑάνειν τι συμβαίμει. καὶ ᾿ 
αἱ περιπέτειαι καὶ τὸ παρὰ μικρὸν σώξεσϑαι ἐκ τῶν κιν- ! 
δύνων" πάντα γὰρ ϑαυμαστὰ ταῦτα. καὶ ἐπεὶ τὸ κατὰ 

16 φύσιν ἡδύ, τὰ συγγενῆ δὲ κατὰ φύσιν ἀλλήλοις ἐστέν, 
πάντα τὰ συγγενῆ καὶ ὅμοια, ἡδέα ὡς ἐπὶ τὸ πολύ, οἷον 
ἄνθρωπος ἀνθρώπῳ ἴ: ἵππος ἵππῷ καὶ νέος νέῳ. ὅϑεν καὶ. 
αἵ παροιμίαι εἴρηνται, ὡς ἡλιξ ἥλικα τέρπει; καὶ ὡς αἰεὶ Ἕ 
τὸν ὁμοῖον. καὶ ἔγνω δὲ ϑὴφ᾽ ϑῆρα, καὶ γὰρ κολοιὸς παρὰ Ν 

20 κολοιόν, καὶ ὅσα ἄλλα τοιαῦτα. ἐπεὶ δὲ τὸ ὅμοιον καὶ τὸ ᾿ς 
συγγενὲς ἡδὺ ἑαυτῷ ἅπαν, μάλιστα δ᾽ αὐτὸς πρὸς ἑαυ 
τὸν ἕκαστος τοῦτο πέπονθεν, ἀνάγκη πάντας φιλαύτους 
εἶναι ἢ μᾶλλον ἢ ἧττον " πάντα γὰρ τὰ τοιαῦτα ὑπάρχει 4. 
πρὸς αὑτὸν μάλιστα. ἐπεὶ δὲ φίλαυτοι πάντες, καὶ τὰ αὖ- 4 

95 τῶν ἀνάγκη ἡδέα εἶναι πᾶσιν, οἷον ἔργα καὶ λόγους. διὺ ᾿ 
καὶ φιλοκόλακες ὡς ἐπὶ τὸ πολὺ [καὶ φιλερασταὶ]) καὶ φι’ 1: 
λότιμοι καὶ φιλότεκνοι: αὐτῶν γὰρ ἔργα τὰ τέκνα. κα , 
τὰ ἐλλιπῆ ἐπιτελεῖν ἡδύ" αὐτῶν γὰρ ἔργον ἤδη γίγνεται" 
καὶ ἐπεὶ τὸ ἄρχειν ἥδιστον, καὶ τὸ σοφὸν δοκεῖν εἶναι 

80 ἧδύ ἀρχικὸν γὰρ τὸ φρονεῖν. ἔστι δ᾽ ἡ σοφία πολλῶν 
καὶ ϑαυμαστῶν ἐπιστήμη. ἔτι ἐπεὶ φιλότιμοι ὧρ ἐπὶ τὸ 
. πολύ, ἀνάγκη καὶ τὸ ἐπιτιμᾶν τοῖς πέλας ἡδὺ εἶναι καὶ τὸ 


πὰ ΤῊ - 


ῬΗΤΟΡΙΚῊΣ Α. , ΑἹ 


ἄρχειν. καὶ τὸ ἐν ᾧ δοκεῖ βέλτιστος αὐτὸς αὑτοῦ εἶναι, 11 
ἐνταῦϑα διατρίβειν, ὥσπερ καὶ ὁ ποιητὴς φησὶ 
πἀπὶ τοῦτ᾽ ἐπείγεται, 
νέμων ἑκάστης ἡμέρας πλεῖστον μέρος, 
ἵν᾽ αὐτὸς αὑτοῦ τυγχάνει βέλτιστος ὦν. 5 
ὁμοίως δὲ καὶ ἐπεὶ ἡ παιδιὰ τῶν ἡδέων καὶ πᾶσα ἄνεσις, 
[καὶ ὁ γέλως τῶν ἡδέων.) ἀνάγκη καὶ τὰ γελοῖα ἡδέα εἷ-- 
ναι. καὶ ἀνθρώπους καὶ λόγους καὶ ἔργα" διώρισται δὲ 
περὶ γελοίων χωρὶς ἐν τοῖς περὶ ποιητικῆς. 
περὶ μὲν οὖν ἡδέων εἰρήσϑω ταῦτα, τὰ δὲ λυπηρὰ ἐκ τὸ 
τῶν ἐναντίων τούτοις φανερά. 
ὧν μὲν οὖν ἕνεκα ἀδικοῦσι, ταῦτ᾽ ἐστίν" πῶς δ᾽ ἔχον-- 19 
τες καὶ τίνας. λέγωμεν νῦν. αὐτοὶ μὲν οὖν ὅταν οἴωνται 
δυνατὸν εἶναι τὸ πρᾶγμα πραχϑῆναι καὶ αὑτοῖς δυνατόν, 
εἶτε ἂν λαθεῖν πράξαντες, ἢ μὴ λαϑόντες μὴ δοῦναι δί-- 16 
κην. ἢ δοῦναι μὲν ἀλλ᾽ ἐλάττω τὴν ξημίαν εἶναι τοῦ κέρ-- 
δους αὑτοῖς ἢ ὧν κήδονται. ποῖα μὲν οὖν δυνατὰ φαίνε-. 
. ται καὶ ποῖα ἀδύνατα. ἐν τοῖς ὕστερον ῥηϑήσεται (κοινὰ 
γὰρ ταῦτα πάντων τῶν λόγων). αὐτοὶ δ᾽ οἴονται δυνατοὶ 
εἶναι [μἄλιστα ἀξήμιοι] ἀδικεῖν οἱ εἰπεῖν δυνάμενοι καὶ 90 
οἵ πρακτικοὶ καὶ ἔμπειροι πολλῶν ἀγώνων, κἂν πολύφι- 
λοι ὦσιν. κἂν πλούσιοι. καὶ μάλιστα μέν. ἂν αὐτοὶ ὦσιν 
ἐν τοῖς εἰρημένοις, οἴονται δύνασθαι, εἰ δὲ μή, κἂν 
- ὑπάρχωσιν αὐτοῖς τοιοῦτοι φίλοι ἢ ὑπηρέται ἢ κοινωνοί" 
διὰ γὰρ ταῦτα δύνανται καὶ πράττειν καὶ λανθάνειν καὶ 35 
μὴ δοῦναι δίκην. καὶ ἐὰν φίλοι ὦσι τοῖς ἀδικουμένοις ἢ 
τοῖς κριταῖς " οἷ μὲν γὰρ φίλοι ἀφύλακτοί τε πρὸς τὸ ἀδι-- 
χεῖσϑαι καὶ προσκαταλλάττονται πρὶν ἐπεξελϑεῖν. οἵ δὲ 
τριταὶ χαρέξονται οἷς ἂν φίλοι ὦσι, καὶ ἢ ὅλως ἀφιᾶσιν ἢ 
μικροῖς ξζημιοῦσιν. λαϑητικοὶ δ᾽ εἰσὶν οἵ τ᾽ ἐναντίοι τοῖς 80 
ἐγκλήμασιν, οἷον ἀσϑενὴς περὶ αἰκίας καὶ ὁ πένης καὶ ὁ 
αἰσχρὸς περὶ μοιχείας. καὶ τὰ λίαν ἐν φανερῷ καὶ ἐν 


΄ 


ήά8δ ᾿ ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ 4. 


19 ὀφθαλμοῖς. ἀφύλακτα γὰρ διὰ τὸ ὅλως μηδένα ἂν ς 
σϑαι. καὶ τὰ τηλικαῦτα καὶ τὰ τοιαῦτα οἷα μηδ᾽ ἂν 
ἀφύλακτα γὰρ καὶ ταῦτα" πάντες γὰρ τὰ εἰωϑότα ὧσ: 
ἀρρωστήματα. φυλάττονται καὶ τἀδικήματα, ὃ δὲ μης 
πω ἠρρώστηκεν, οὐδεὶς εὐλαβεῖται. καὶ οἷς μηδεὶς ἐχϑ' 
ἢ πολλοί" οἵ μὲν γὰρ οἴονται λήσειν διὰ τὸ μὴ φυλάτ 
σϑαι, οἵ δὲ λανϑάνουσι διὰ τὸ μὴ δοκεῖν ἂν ἐπιχειρῆ 
φυλαττομένοις. καὶ διὰ τὸ ἀπολογίαν ἔχειν ὅτι οὐκ 
ἐνεχείρησαν. καὶ οἷς ὑπάρχει κρύψις ἢ τρόποις ἢ τό 
10 ἢ διαϑέσεις εὔποροι. καὶ ὅσοις μὴ λανθάνουσιν ἐστὶ ὃ 
σις δίκης ἢ ἀναβολὴ χρόνου ἢ διαφϑοραὶ κριτῶν. καὶ 
ἐὰν γένηται ξημία. ἐστὶ δίωσις τῆς ἐχτίσεως ἢ ἀναβι 
χρόνιος, ἢ δι’ ἀπορίαν μηδὲν ἕξει ὅ τι ἀπολέσῃ. καὶ 
τὰ μὲν κέρδη φανερὰ ἢ μεγάλα ἢ ἐγγύς. αἵ δὲ ξημίαι͵ 
κραὶ ἢ ἀφανεῖς ἢ πόρρω. καὶ ὧν μή ἐστι τιμωρία ἴση 
ὠφελείᾳ, οἷον δοκεῖ ἡ τυραννίς. καὶ ὅσοις τὰ μὲν ἀδι" 
ματα λήμματα, αἱ δὲ ξημίαι ὀνείδη μόνον. καὶ οἷς τι 
ναντίον τὰ μὲν ἀδικήματα εἰς ἔπαινόν τινα, οἷον εἰσι 
ἔβη ἅμα τιμωρήσασϑαι ὑπὲρ πατρὸς ἢ μητρός, ὧσε 
40 Ζήνωνι, αἱ δὲ ξημίαι εἰς χρήματα ἢ φυγὴν ἢ τοιοῦτόν 

Γ΄ δι᾽ ἀμφότερα γὰρ ἀδικοῦσι καὶ ἀμφοτέρως ἔχοντες, πλ 
᾿οὔχ οἵ αὐτοὶ ἀλλ᾽ οἵ ἐναντίοι τοῖς ἤϑεσιν. καὶ οἵ πολλαᾶ: 
᾿ἢἣ λεληϑότες ἢ μὴ ἐξημιωμένοι. καὶ οἱ πολλάκις ἀποτεῖ 
χηκότες" εἰσὶ γάρ τινες καὶ ἐν τοῖς τοιούτοις, ὥσπερ 
98 τοῖς πολεμικοῖς, οἷοι ἀναμάχεσϑαι. καὶ οἷς ἂν παραχρῆ 
ἡ τὸ ἡδύ, τὸ δὲ λυπηρὸν ὕστερον. ἢ τὸ κέρδος, ἡ δὲ 
μία ὕστερον οἵ γὰρ ἀκρατεῖς τοιοῦτοι, ἔστι δ᾽ ἄκραι 
περὶ πάντα ὅσων ὀρέγονται. καὶ οἷς ἂν τοὐναντίον 
μὲν λυπηρὸν ἤδη ἡ ἢ ἡ ξημία, τὸ δὲ ἡδὺ καὶ ὠφέλιμ 
80 ὕστερα καὶ χρονιώτερα᾽ οἱ γὰρ ἐγκρατεῖς καὶ φρονιμ 
τεροι τὰ τοιαῦτα διώκουσιν. καὶ οἷς ἂν ἐνδέχηται 
τύχην δόξαι πρᾶξαι ἢ δι᾿ ἀνάγκην ἢ διὰ φύσιν ἢ δι᾽ ἔϑ 


οι 


" 
[Ὁ 
[4] 


4 ι 


ῬΗΤΟΡΙΚΗΣ 4. 49 


ς ἁμαρτεῖν ἀλλὰ μὴ ἀδικεῦν. καὶ οἷς ἂν ἦ τοῦ ἐπι-- 13 


υχεῖν. καὶ ὅσοι ἂν ἐνδεεῖς ὦσιν. διχῶς δ᾽ εἰσὶν 
ἢ γὰρ ὡς ἀναγκαίου, ὥσπερ οἱ πένητες, ἢ ὡς 
ἰῆς, ὥσπερ οἷ πλούσιοι. καὶ οἵ σφόδρα εὐδοκι-- 


καὶ οἵ σφόδρα ἀδοξοῦντες. οἵ μὲν ὡς οὐ δόξον-- ὁ 


᾿᾽ ὡς οὐδὲν μᾶλλον ἀδοξοῦντες. 

αὶ μὲν οὖν οὕτως ἔχοντες ἐπιχειροῦσιν, ἀδικοῦσι 
τοιούτους καὶ τὰ τοιαῦτα τοὺς ἔχοντας ὧν αὐτοὶ 
ἢ εἰς τἀναγκαῖα ἢ εἰς ὑπεροχὴν ἢ εἰς ἀπόλαυσιν, 
ς πόρρω καὶ τοὺς ἐγγύς: τῶν μὲν γὰρ ἡ λῆψις 
γῶν δ᾽ ἡ τιμωρίᾳ βραδεῖα. οἷον οἵ συλῶντες τοὺς 
ονίους. καὶ τοὺς μὴ εὐλαβεῖς μηδὲ φυλακεικοὺς 
γτευτικούς ῥάδιον γὰρ πάντας λαϑεῖν. καὶ τοὺς 
νυς΄ ἐπιμελοῦς γὰρ τὸ ἐπεξελθεῖν. καὶ τοὺς αἰ- 
οὖὐς" οὐ γὰρ μαχητικοὶ περὶ κέρδους. καὶ τοὺς 
λῶν ἀδικηϑέντας καὶ μὴ ἐπεξελθόντας ὡς ὄντας 
ν παροιμέαν τούτους Μυσῶν λείαν. καὶ οὗς μη-- 


10 


1ὅ 


ἐδ καὶ οὕς πολλάκις" ἀμφότεροι γὰρ ἀφύλακτοι, 


ς οὐδέποτε, οἵ δ᾽ ὡς οὐκ ἂν ἔτι. καὶ τοὺς διαβε-- 
υς ἢ εὐδιαβόλους᾽ οἵ τοιοῦτοι γὰρ οὔτε προαι-- 
. φοβούμενοι τοὺς κριτάς, οὔτε δύνανται πεί-- 
ν οὗ μισούμενοι καὶ φϑονούμενοί εἰσιν. καὶ πρὸς 
υσι πρόφασιν ἢ προγόνων ἢ αὐτῶν ἢ φίλων ἢ 
τῶν καχῶς ἢ μελλησάντων ἢ αὐτοὺς ἢ προγό- 
ἦν κήδονται: ὥσπερ γὰρ ἡ παροιμία, προφάσεως 
ὄνον ἡ πονηρία. καὶ τοὺς ἐχϑροὺς καὶ τοὺς φί- 
οὺς μὲν γὰρ ῥάδιον, τοὺς δ᾽ ἡδύ. καὶ τοὺς ἀφί- 
χὶ τοὺς μὴ δεινοὺς εἰπεῖν ἢ πρᾶξαι" ἢ γὰρ οὐκ 
σιν ἐπεξιέναι, ἢ καταλλάττονται, ἢ οὐδὲν περαί- 

καὶ οἷς μὴ λυσιτελεῖ διατρίβειν ἐπιτηροῦσιν ἢ 
ἔκτισιν, οἷον οἵ ξένοι καὶ αὐτουργοί" ἐπὶ μικρῷ 
διαλύονται καὶ ῥαδίως καταπαύονται. καὶ τοὺς 
ΒΕ5 πλέει. Ι. 4 


20 


2 


᾽ν. 


“Ὁ. ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ Α: 


12 πολλὰ ἠδικηκότας, ἢ τοιαῦτα οἷα ἀδικοῦνται" ἐγγὺς ν 
τι δοκεῖ τοῦ μὴ ἀδικεῖν εἶναι. ὅταν τι τοιοῦτον ἀδικη 
τις οἷον εἰώϑει καὶ αὐτὸς ἀδικεῖν" λέγω δ᾽ ὅτι εἴ τιςι 
εἰωϑότα ὑβρίζειν αἰχίσαιτο. καὶ τοὺς ἢ πεποιηκότας 2 

ὁ κῶς ἢ βουληϑέντας ἢ βουλομένους ἢ ποιήσοντας" ἢ 
γὰρ καὶ τὸ ἡδὺ καὶ τὸ καλόν, καὶ ἐγγὺς τοῦ μὴ ἀδὶκ 
φαίνεται. καὶ οἷς χαριοῦνται ἢ φίλοις ἢ ϑαυμαξομέν 
ἢ ἐρωμένοις ἢ κυρίοις ἢ ὅλως πρὸς οὖς ξῶσιν αὐτοί. 1 
πρὸς οὗς ἔστιν ἐπιεικείας τυχεῖν. καὶ οἷς ἂν ἐγκεκλη: 

10 τες ὦσι καὶ προδιακεχωρηκότες. οἷον Κάλλιππος ἔπο 
τὰ περὶ Δίωνα" καὶ γὰρ τὰ τοιαῦτα ἐγγὺς τοῦ μὴ ἀδικ. 

᾿ φαίνεται. καὶ τοὺς ὑπ᾽ ἄλλων μέλλοντας, ἂν μὴ αὐτ 
ὡς οὐκέτι ἐνδεχόμενον βουλεύσασϑαι, ὥσπερ λέγεται. 
νεσίδημος Γέλωνι πέμψαι κοττάβια ἀνδραποδισαμέι 

16 ὅτι ἔφϑασεν, ὡς καὶ αὐτὸς μέλλων. καὶ οὖς ἀδικήσαν! 
δυνήσονται πολλὰ δίκαια πράττειν. ὡς ῥαδίως ἰασόμ 
νοι. ὥσπερ ἔφη Ἰάδων ὁ Θετταλὸς δεῖν ἀδικεῖν ἔν, 
ὕπως δύνηται καὶ δίκαια ποζλὰ ποιεῖν. καὶ ἃ πάντες 
πολλοὶ ἀδικεῖν εἰώϑασιν- συγγνώμης γὰρ οἴονται τε 

20 ξεσϑαι. καὶ τὰ ῥάδια κρύψαι" τοιαῦτα δ᾽ ὅσα ταχὺ ἀν 
λίσκεται. οἷον τὰ ἐδώδιμα. ἢ τὰ εὐμετάβλητα σχήμασ 
ἢ χρώμασιν ἢ κράσεσιν, ἢ ἃ πολλαχοῦ ἀφανίσαι εὖὔπ 
ρον" τοιαῦτα δὲ τὰ εὐβάστακτα καὶ ἐν μικροῖς τόπι 
ἀφανιξόμενα. καὶ οἷς ἀδιάφορα καὶ ὅμοια πολλὰ προῦ: 

28 ἦρχε τῷ ἀδικοῦντι. καὶ ὅσα αἰσχύνονται οἱ ᾿ ἀδικηϑένι 
λέγειν, οἷον γυναικὼν οἰκείων ὕβρεις ἢ εἰς αὑτοὺς 
υἱεῖς. καὶ ὅσα φιλοδικεῖν δόξειεν ἂν ὁ ἐπεξιών" τοιαῦ 
δὲ τὰ μικρὰ καὶ ἐφ᾽ οἷς συγγνώμη. 

99 ὡς μὲν οὖν ἔχοντες ἀδικοῦσι, καὶ ποῖα καὶ ποίους } 

18 διὰ τί, σχεδὸν ταῦτ᾽ ἐστίν" τὰ δ᾽ ἀδικήματα πάντα 1 
τὰ δικαιώματα διέλωμεν, ἀρξάμενοι πρῶτον ἐντεῦϑ' 
ὥρισται δὴ τὰ δίκαια καὶ τὰ ἄδικα πρός τε νόμους [δύ 


ἢ ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ Α. 51 
καὶ πρὸς οὔς ἔστι, διχῶς. λέγω ὅς. νόμον τὸν μὲν ἴδιον 18 
τὸν δὲ κοινόν .΄ ἴδιον μὲν τὸν ἑκαστοις ὡρισμένον πρὸς 
αὑτούς, καὶ τοῦτον τὸν μὲν ἄγραφον τὸν δὲ )εγραμμέ- 
νον. κοινὸν δὲ τὸν κατὰ φύσιν. ἔστι γάρ, ὃ μαντεύονταί 
τι πάντες, φύσει κοινὸν δύκαιον καὶ ἄδικον, κἂν μηδ ἑμία ὅ 
κοινωνία πρὸς ἀλλήλους ῃ ἦ μηδὲ συνθήκη, οἷον καὶ; ἡ Σο- 
φοκλέους᾽Ὄ Αντιγόνη φαίνεται λέγουσα, ὃ ὅτι δίκαιον ὦ ἀπει-- 
ρημένον ϑάψαι τὸν Πολυνείχη, ὡς φύσει ὃν τοῦτο δί- 
οὐ γάρ. τι νῦν γε κἀχϑές. ἀλλ᾽ ἀεΐ ποτὲ 10 
ζῇ τοῦτο, κοὐδεὶς οἶδεν ἐξ ὅτου φάνη. 
καὶ ὡς Ἐμπεδοκλῆς λέγει περὶ τοῦ μὴ κτείνειν τὸ ἔμψυ- 
χον " τοῦτο γὰρ οὐ τισὶ μὲν δίκαιον τισὶ δ᾽ οὐ δίκαιον, 
ἀλλὰ τὸ μὲν πάντων νόμιμον διά τ᾽ εὐρυμέδοντος 
αἰθέφος ἠνεκέως τέταται διά τ᾽ ἀπλέτου αὖ γῆς. 16 
καὶ ὡς ἐν τῷ Μεσσηνιακῷ λέγει ᾿Δλκιδάμας᾽ ἘΝ “πρὸς οὗς 
δέ, [διώρισται] διχῶς ὥρισται" ἢ γὰρ πρὸς τὸ κοινὸν ἢ 
πρὸς ἕνα τῶν κρινωνούντων, ἃ δεῖ πράττειν καὶ μὴ 
πράττειν. διὸ καὶ τἀδικήματα καὶ τὰ δικαιώματα διχῶς ἡ 
ἔστιν ἀδικεῖν καὶ δικαιοπραγεῖν. ἥ γὰρ πρὸς ἕνα καὶ 30 
ὠρισμένον ἢ πρὸς τὸ κοινόν ὁ “γὰρ μοιχεύων καὶ τύπτων 
ἀδικεῖ τινὰ τῶν ὡρισμένων. ὁ δὲ μὴ στρατευόμενος τὸ 
χοινον. 
ἁπάντων δὴ τῶν ἀδικημάτων διῃρημένων, καὶ τῶν 
μὲν ὄντων πρὸς τὸ κοινὸν τῶν δὲ πρὸς ἄλλον καὶ πρὸς 25 
ἄλλους ᾽ ἀναλαβόντες τί ἐστι τὸ ἀδικεῖσθαι; λέγωμεν. 
ἔστι δὴ τὸ ἀδικεῖσϑαι τὸ ὑπὸ ἑκόντος τὰ ἄδικα πάσχειν" 
τὸ γὰρ ἀδικεῖν. ὥρισται πρότερον ἑκούσιον εἶναι. ἐπεὶ 
δ᾽ ἀνάγκη τὸν ἀδικούμενον βλάπτεσϑαι καὶ ἀκουσίως 
βλάπτεσϑαὶϊ. αἵ μὲν βλάβῳ ἐκ τῶν πρότερον φανεραί εἶ-- 30 
σιν" τὰ γὰρ ἀγαϑὰ καὶ τὰ κακὰ εἴρηται καϑ' αὑτὰ πρότε-- 


52 ῬῊ ΤΟΡΙΚΗΣ 4. ε 


18 θοὸν, καὶ τὰ ἑκούσια, ὅτι ἔστιν ὅσα εἰδότε. ὥστ᾽ ἀνάγκη 
πάντα τὰ ἐγκλήματα ἡ ἢ πρὸς τὸ κοινὸν ἢ πρὸς τὸ ἴδιον εἶἷ-- 
ναι. ἢ καὶ ἀγνοοῦντος ἢ ἄκοντος, ἢ ἑκόντος καὶ εἰδότος, 
καὶ τούτων τὰ μὲν προελομένου τὰ δὲ διὰ πάθος. περὶ 

56 μὲν οὖν ϑυμοῦ. δηϑήσετωι ἐν τοῖς περὶ τὰ πάϑη, ποῖα δὲ 
προαιροῦνται καὶ πῶς ἔχοντες, εἴρηται πρότερον. ἐπεὶ 
δ᾽ ὁμολογοῦντες πολλάκις πεπραχέναι ἢ τὸ ἐπέγραμμα. 
οὐχ ὁμολογοῦσιν ἢ περὶ ὃ τὸ ἐπίγραμμα, οἷον λαβεῖν μὲν 
ἀλλ᾽ οὐ κλέψαι, καὶ πατάξαι πρότερον ἀλλ᾽ οὐχ ὑβρίσαι, 

10 καὶ συγγενέσϑαι ἀλλ᾽ οὐ μοιχεῦσαι. ἢ κλέψαι ἀλλ᾽ οὐχ 
ἱεροσυλῆσαι (οὐ γὰρ θεοῦ), ἢ ἐπεργάσασϑαι μὲν ἀλλ᾽ οὐ 
δημοσίαν, ἢ διειλέχϑαι μὲν τοῖς πολεμίοις ἀλλ᾽ οὐ προ- 
δοῦναι, διὰ ταῦτα δέοι ἂν καὶ περὶ τούτων διωρίσϑαι, τί 
κλοπή, τί ὕβοις, τί μοιχεία. ὅπως ἐάν τε ὑπάρχειν ἐᾶν τε 

15 μὴ ὑπάρχειν βουλώμεϑα δεικνύναι. ἔχωμεν ἐμφανίζειν 

. τὸ δίκαιον. ἔστι δὲ πάντα τὰ τοιαῦτα περὶ τοῦ ἄδικον εἷς 
ναι καὶ φαῦλον ἢ μὴ ἄδικον ἡ ἀμφισβήτησις" ἐν γὰρ τῇ 
προαιρέδει ἡ μοχϑηρία καὶ τὸ ἀδικεῖν, τὰ δὲ τοιαῦτα τῶν 
ὀνομάτων προσσημαίνει τὴν προαίρεσιν, οἷον ὕβρις καὶ 

90 κλοπή" οὐ γὰρ εἰ ἐπάταξε, πάντως ὕβρισεν, ἀλλ᾽ εἰ ἕνεκά 

του, οἷον τοῦ ἀτιμάσαι ἐκεῖνον ἢ αὐτὸς ἡσϑῆναι. οὐδὲ 

πάντως, εἰ λάϑροα ἔλαβεν. ἔκλεψεν, ἀλλ᾽ εἰ ἐπὶ βλάβῃ 

[ἔκλεψε] καὶ σφετερισμῷ ἑαυτοῦ. ὁμοίως δὲ καὶ περὶ τῶν 

ἄλλων ἔχει. ὥσπερ καὶ περὶ τούτων. 

ἐπεὶ δὲ τῶν δικαίων καὶ τῶν ἀδίκων ἦν δύο εἴδη (τὰ 
μὲν γὰρ γεγραμμένα τὰ δ᾽ ἄγραφα). περὶ ὧν μὲν οἵ νό- 
μοι ἀγορεύουσιν εἴρηται, τῶν δ᾽ ἀγράφων δύο ἐστὶν 
εἴδη" ταῦτα δ᾽ ἐστὶ τὰ μὲ καϑ᾽ ὑπερβολὴν ἀρετῆς καὶ 
κακίας, ἐφ᾽ οἷς ὀνεί δὴ καὶ ἔπαινοι καὶ ἀτιμίαι καὶ τιμαὶ 

80 καὶ δωρεαί, οἷον τὸ χάριν ἔχειν τῷ ποιήσαντι εὖ καὶ 
ἀντευποιεῖν τὸν εὖ ποιήσαντα καὶ βοηϑητικὸν εἶναι τοῖς 
φίλοις καὶ ὅσα ἄλλα τοιαῦτα, τὰ δὲ τοῦ ἰδίου νόμου καὶ 


ἘΦ 
οι 


φ΄' 


ι ΡΗΤΟΡΙΚΗΣ Α. ᾿ς 58 


γεγραμμένου ἔλλειμμα. τὸ γὰρ ἐπιεικὲς δοκεῖ δίκαιον 18 


εἷναι. ἔστι δὲ ἐπιεικὲς παρὰ τὸν γεγραμμένον νόμον δί- 
καίον. συμβαίνει δὲ τοῦτο τὰ μὲν ἑκόντων τὰ δὲ ἀκόντων 
τῶν νομοϑετών, ἀκόντων μὲν ὅταν λάϑῃ. ἑκόντων δ᾽ 
ὅταν μὴ δύνωνται διορέσαι, ἀλλ᾽ ἀναγκαῖον μὲν ἡ ῇ καϑός 
λου εἰπεῖν, μὴ ἡ δέ, ἀλλ᾽ ὡς ἐπὶ τὸ πολύ. καὶ ὅσα μὴ δῴ- 
διον διορίσαι δι᾽ ἀπειρίαν. οἷον τὸ τρῶσαι σιδήρῳ πη-- 
λίκῳ. καὶ ποιῶ τινί" ὑπολείποι γὰρ ἂν ὁ αἰὼν διαριϑμοῦν- 
τα. ἂν οὖν ἡ ἀδιόριστον, δέῃ δὲ νομοθετῆσαι, ἀνάγκη 
ἁπλῶς εἰπεῖν, ὥστε κἂν δακτύλιον ἔχων ἐπάρηται τὴν 
χεῖρα ἢ πατάξῃ, κατὰ μὲν τὸν γεγραμμένον νόμον ἔνοχος 
ἔσται καὶ ἀδικεῖ, κατὰ δὲ τὸ ἀληϑὲς οὐκ ἀδικεῖ. καὶ τὸ 
ἐπιεικὲς τοῦτό ἐστὶν. εἰ δ᾽ ἐστὶ τὸ ὠὡρισμόνον τὸ ἐπιεικές, 
φανερὸν ποῖά ἐστι τὰ ἐπιεικῆ καὶ οὐκ ἐπιεικῆ, καὶ ποῖοι 
οὐκ ἐπιεικεῖς ἄνϑρωποι" ἐφ᾽ οἷς τε γὰρ δεῖ συγγνώμην 


ων 


ἔχειν, ἐπιεικῆ ταῦτα, καὶ τὸ τὰ ἁμαρτήματα καὶ τὰ ἀδι- 


κήματα μὴ τοῦ ἴσου ἀξιοῦν, μηδὲ τὰ ἀτυχήματα καὶ τὰ 
ἁμαρτήματα" ἔστι δ᾽ ἀτυχήματα μὲν ὅσα παράλογα καὶ 
βὴ ἀπὸ μοχϑηρίας, ἁμαρτήματα δὲ ὅσα μὴ παράλογα καὶ 


μὴ ἀπὸ πονηρίας, ἀδικήματα δὲ ὅσα μήτε παράλογα ἀπὸ 3 


πονηρίας τ᾽ ἐστίν" τὰ γὰρ δι᾽ ἐπιϑυμίαν ἀπὸ πονηρίας. 
καὶ τὸ τοῖς ἀνθρωπίνοις συγγινώσκειν ἐπιεικές. καὶ τὸ 
μὴ πρὸς τὸν νόμον ἀλλὰ πρὸς τὸν νομοϑέτην, καὶ μὴ 
πρὸς τὸν λόγον ἀλλὰ πρὸς τὴν διάνοιαν τοῦ νομοϑέτου 
σχοπεῖν. καὶ μὴ πρὸς τὴν πρᾶξιν ἀλλὰ πρὸς τὴν προαί- 
ρεσιν, καὶ μὴ πρὸς τὸ μέρος ἀλλὰ" πρὸς τὸ ὅλον, μηδὲ 
ποῖός τις νῦν, ἀλλὰ ποῖος τις ἦν ἀεὶ 7 ῆ ὡς ἐπὶ τὸ πολυ. 
καὶ τὸ μνημονεύειν μᾶλλον ὧν ἔπαϑεν ἀγαϑῶν ἢ κακῶν, 
καὶ ἀγαθῶν ὧν ἔπαϑε μᾶλλον ἢ ἐποίησεν. καὶ τὸ ἀνέχε-- 
σϑαι ἀδικούμενον. καὶ τὸ μᾶλλον λόγῳ ἐθέλειν κρίνε- 
σϑαι ἢ ἔργῳ. καὶ τὸ εἰς δίαιταν μᾶλλον ῇ εἰς δίκην βού-- 
λεσϑαι ἰέναι" ὁ γὰρ διαιτητὴς τὸ ἐπιεικὲς ὁρῶ, ὁ δὲ δικα- 


δ) 
Φ 


80 


4 ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ 4. ᾿" 


18 στὴς τὸν νόμον" καὶ τούτου ἕνεκα διαιτητὴς εὐρέϑη, 
ὅπως τὸ ἐπιεικὲς ἰσχύῃ. 
περὶ μὲν οὖν τῶν ἐπιεικῶν διωρίσϑω τὸν τρόπον. 
14τοὔτον. ἀδίκημα δὲ μεῖξον, ὅσῳ ἂν ἀπὸ μείξονος ἡ ἀδυ-- 
᾿Π6 χίας" διὸ τὰ ἐλάχιστα μέγιστα, οἷον ὃ Μελανώπου Καλ- 
λίστφρατος κατηγόρει; ὅτι παρελογίσατο τρία ἡμιωβέλια 
ἱερὰ τοὺς ναοποιούς " “ἐπὶ δικαιοσύνης δὲ τοὐναντίον. 
ἔστι δὲ ταῦτα ἐκ τοῦ ἐνυπάρχειν τῇ δυνάμει" ὁ γὰρ τρία 
ἡμιωβέλια. ἱερὰ κλέψας κἂν ὁτιοῦν ἀδικήσειεν. ὁτὲ μὲν 
10 δὴ οὕτω τὸ μεῖζον. ὁτὲ δ᾽ ἐκ τοῦ βλάβους κρίνεται. καὶ 
οὗ μή ἐστιν ἴση τιμωρία, ἀλλὰ πᾶσα ἐλάττων. καὶ οὗ μή 
ἐστιν ἴασις" χαλεπὸν γὰρ καὶ ἀδύνατον. καὶ οὗ μὴ ἔστι 
δίκην λαβεῖν τὸν « αἀϑόντα' ἀνίατον γάρ" ἡ γὰρ δίκη κό-- 
λασις καὶ ἴασις. καὶ εἰ ὃ παϑὼν καὶ ἀδικηϑεὶς αὐτὸς αὖ- 
18 τὸν μεγάλως ἐκόλασεν " ἔτι γὰρ μείξονι ὁ ποιήσας δίκαιος 
κολασϑῆναι, οἷον Σοφοκλῆς ὑπὲρ Εὐκτήμονος συνηγο- 
ρῶν, ἐπεὶ ἀπέσφαξεν ἑ ἑαυτὸν ὑβρισϑείς, οὐ τιμήσειν ἔφη 
ἐλάττονος ἢ ῇ ὁ παϑὼν ἑαυτῷ ἐτίμησεν. καὶ ὃ μόνος ῇ 
πρῶτος ἢ μετ᾽ ὀλίγων πεποίηκεν. καὶ τὸ πολλάκις τὸ 
50 αὐτὸ ἁμαρτάνειν [μέγα]. καὶ δι᾽ ὃ ἂν ξητηϑείη καὶ εὑρε- 
ϑείη τὰ κωλύοντα καὶ ξημιοῦντα, οἷον ἐν᾽ Ἄργει ξημιοῦ- 
ται δί ὃν ἂν νόμος τεϑῇ καὶ δί’ οὖς τὸ δεσμωτήριον ὦκο- 
δομήϑη. καὶ τὸ ϑηριωδέστερον ἀδέκημα μεῖξον. καὶ ὃ ἐχ 
προνοίας μᾶλλον. καὶ ὃ οἵ ἀκούοντες φοβοῦνται μᾶλλον 
95 ἢ ἐλεοῦσιν. καὶ τὰ μὲν ῥητορικά ἐστι τοιαῦτα, ὅτι πολλὰ 
ἄνῃρηκε ἢ ὑπερβέβηκεν, οἷον ὕρκους δεξιὰς πίστεις ἐπι- 
γαμίας" πολλῶν γὰρ ἀδικημάτων ὑπεροχή. καὶ τὸ ἐν- 
ταῦϑα οὗ κολάξονται οἱ ἀδικοῦντες, ὅπερ ποιοῦσιν οἵ 
ψευδομαρτυροῦντες" ποῦ γὰρ οὐκ ἂν ἀδικήσειεν. εἴ γε 
80 καὶ ἐν τῷ δικαστηρίῳ; καὶ ἐφ᾽ οἷς αἰσχύνη μάλιστα. καὶ 
εἰ τοῦτον ὑφ᾽ οὗ εὖ πέπονϑεν" πλείω γὰρ ἀδικεῖ. ὅτε τὲ 
κακῶς ποιεῖ καὶ ὅτι οὐκ εὖ. καὶ ὃ παρὰ τὰ ἄγραφα δίκαια" 


ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ ΑΔ. δῆ 


ἕένονος γὰρ μὴ δι᾽ ἀνάγκην δίκαιον δἶναι" τὰ μὲν οὖν 14 
ραμμένα ἐξ ἀνάγκης, τὰ δ᾽ ἄγραφα οὖ. ἄλλον δὲ τρό-- 
,,ς εἰ παρὰ τὰ γεγραμμένα" ὁ γὰρ τὰ φοβερὰ ἀδικῶν 
τὰ ἐπιξήμια καὶ τὰ μὴ ἐπιξήμια ἀδικήσειεν ἄν. 
περὶ μὲν οὖν ἀδικήματος μείξονος καὶ ἐλάττονος εἴ"-- 5 
αες περὶ δὲ τῶν ἀτέχνων καλουμένων πίστεων ἐχόμε-- 15 
" ἐστι τῶν εἰρημένων ἐπιδραμεῖν" ἴδιαι γὰρ αὗται τῶν 
ανικῶν. εἰσὶ δὲ πέντε τὸν ἀριϑμόν, νόμοι μάρτυρες 
νϑῆκαι βάσανοι ὅρκος. πρῶτον μὲν οὖν περὶ νόμων 
μεν. πῶς χρηστέον [καὶ προτρέποντα καὶ ἀποτρέ- 10 
γτα] καὶ κατηγοροῦντα καὶ ἀπολογούμενον. ᾿φᾳνερὸν 
) ὅτι, ἐὰν μὲν ἐναντίος ἦ ὁ γεγραμμένος τῷ πράγματι... 
κοινῷ χρηστέον καὶ τοῖς. ἐπιεικέσιν ὡς δικαιοτέροις.. 
ὅτι τὸ γνώμῃ τῇ ἀρίστῃ τοῦτ᾽ ἐστί, τὸ μὴ παντελῶς 
΄σϑαι τοῖς γεγραμμένοις. καὶ ὅτε τὸ μὲν ἐπιεικὲς ἀεὶ 1δ 
"εἰ καὶ οὐδέποτε μεταβάλλει. οὐδ᾽ ὁ κοινός (κατὰ φύ- 
᾿γάρ ἐστιν), οἵ δὲ γεγραμμένοι πολλάκις - ὅϑεν εἴρη-- 
τὰ ἐν τῇ Σοφοκλέους ᾿'Δγτιγόνῃ ἀπολογεῖται γὰρ ὅτι 
χψῴψε παρὰ τὸν νόμον, ἀλλ᾽ οὐ παρὰ τὸν ἄγραφον" 

οὐ γάρ τι νῦν γε κἀχϑές, ἀλλ᾽ ἀεί ποτε. 40. 

ταῦτ᾽ οὖν ἐγὼ οὐκ ἤμελλον ἀνδρὸς οὐδενός. 
ὅτι τὸ δίκαιόν ἐστιν ἀληϑές τε καὶ συμφέρον, ἀλλ᾽ οὐ 
δοκοῦν: ὥστ᾽ οὐ νόμος ὁ γεγραμμένος" οὐ γὰρ ποιεῖ 
ἔργον τὸ τοῦ νόμου. καὶ ὅτι ὥσπερ ἀργυρογνώμων ὁ 
τής ἐστιν, ὅπως. διακρίνῃ τὸ κίβδηλον δίκαιον καὶ τὸ 96 
ηϑές. καὶ ὅτι βελτίονος ἀνδρὸς τὸ τοῖς ἀγράφοις ἢ τοῖς 
"»ραμμένοις χρῆσϑαι καὶ ἐμμένειν. καὶ εἴ που ἐναντίος 
τῷ εὐδοκιμοῦντι ἢ καὶ αὐτὸς αὑτῷ" οἷον ἐνίοτε ὁ μὲν 
εὔει κύρια εἶναι ἄττ᾽ ἂν συνϑῶνται,. ὁ δ᾽ ἀπαγορεύει 
συντίϑεσϑαι παρὰ τὸν νόμον. καὶ εἰ ἀμφίβολος, ὥστε 80 
γέφειν καὶ ὁρᾶν ἐπὶ ποτέραν τὴν ἀγωγὴν ἢ τὸ δίκαιον 
ἵρμόσει ἢ τὸ συμφέρον, εἶτα τούτῳ χρῆσϑαι. καὶ εἰ 


56 ῬΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ 4. 


15 τὰ μὲν πράγματα ἐφ᾽ οἷς ἐτέϑη ὁ νόμος μηκέτι μένει. ὁ 
δὲ νόμος, πειρατέον τοῦτο δηλοῦν καὶ μάχεσϑαι ταύτῃ 
πρὸς τὸν νόμον. ἐὰν δὲ. ὁ γεγραμμένος ἡ πρὸς τὸ 
πρᾶγμα, τό τε γνώμῃ τῇ ἀρίστῃ λεκτέον ὅτι οὐ τοῦ παρὰ 

5 τὸν νόμον ἕνεκα δικάξειν ἐστίν. ἀλλ᾽ ἵνα, ἐὰν ἀγνοήσῃ τί 
λέγει ὁ νόμος, μὴ ἐπιορκῇ. καὶ ὅτι οὐ τὸ ἁπλῶς ἀγαϑὸν 
αἱρεῖται οὐδείς. ἀλλὰ τὸ αὑτῷ. καὶ ὅτι οὐδὲν διαφέρει ἢ 
μὴ κεῖσθαι ἢ μὴ χρῆσϑαι. καὶ ὅτι ἐν ταῖς ἄλλαις τέχναις 
οὐ λυσιτελεῖ παρασοφίξεσϑαι τὸν ἰατρόν" οὐ γὰρ τοσοῦτο 

“10 βλάπτει ἡ ἁμαρτία τοῦ ἰατροῦ ὅσον τὸ ἐϑίξεσϑαι ἀπει- 
ϑεῖν τῷ ἄρχοντι. καὶ ὅτι τὸ τῶν νόμων σοφώτερον ζη- 
τεῖν εἶναι. τοῦτ᾽ ἐστὶν ὃ. ἐν τοῖς ἐπαινουμένοις νόμοις 
ἀπαγορεύεται... 

καὶ περὶ μὲν τῶν νόμων οὕτω διωρίσθω" περὶ δὲ 

18 μαρτύρων. μάρτυρές εἰσι διττοί., οἱ μὲν παλαιοὶ οἱ δὲ 
πρόσφατοι. καὶ τούτων. οὗ μὲν μετέχοντες τοῦ κινδύνου 
οἱ δ᾽ ἐκτός. λέγω δὲ παλαιοὺς μὲν τούς τε ποιητὰς καὶ 
ὅσων ἄλλων γνωρίμων εἰσὶ κρίσεις φανεραί, οἷον ᾽'497- 
ναῖοι Ὁμήρῳ μάρτυρι ἐχρήσαντο περὶ Σαλαμῖνος καὶ 

90 Τενέδιοι ἔναγχος Περιάνδρῳ τῷ Κορινϑίῳ πρὸς Σι- 
γειεῖς. καὶ Κλεοφῶν κατὰ Κριτίου τοῖς Σόλωνος ἔλε- 
γείοις ἐχρήσατο, λέγων ὅτι πάλαι ἀσελγὴς ἡ οἰκία" οὐ 
γὰρ ἄν ποτε ἐποίησε Σόλων 

εἰπεῖν μοι Κριτίᾳ πυρρότριχι πατρὸς ἀκούειν. 

95 περὶ μὲν οὖν τῶν γενομένων οἵ τοιοῦτοι μάρτυρες. περὶ 
δὲ τῶν ἐσομένων καὶ οἵ χρησμολόγοι. οἷον Θεμιστοκλῆβ, 
ὅτι ναυμαχητέον, τὸ ξύλινον τεῖχος λέγων. ἔτι καὶ αἱ 
παροιμίαι. ὥσπερ εἴρηται. μαρτύριά ἐστιν" οἷον εἴ τις 
συμβουλεύει μὴ ποιεῖσϑαι φίλον γέροντα, τούτῳ μαρτυ" 

80 ρεῖ ἡ παροιμία, 

μήποτ᾽ εὖ ἔρδειν γέροντα. 
καὶ τὸ τοὺς υἱοὺς ἀναιρεῖν ὧν καὶ τοὺς πατέρας, 


ῬΗΤΟΡΙΚΗΣ Ἅ. 57 


νήπιος ὃς πατέρα κτείνας υἱοὺς καταλείπει. 1ὅ 

τρόσφαέοι δ᾽ ὅσοι γνώριμοί τι κεκρίκασιν" χρήσιμοι γὰρ 
χί τούτων κρίσεις τοῖς περὶ τῶν αὐτῶν ἀμφισβητοῦσιν" 
γἷον Εὔβουλος ἐν τοῖς δικαστηρίοις ἐχρήσατο κατὰ Χά- 
ρητος ὃ Πλάτων εἶπε πρὸς ᾿Αρχίβιον, ὅτι ἐπιδέδωκεν ἐν 
γῇ πόλει τὸ ὁμολογεῖν πονηροὺς εἶναι. καὶ οἵ μετέχοντες 
τοῦ κινδύνου, ἂν δόξωσι ψεύδεσϑαι. οἵ μὲν οὖν τοιοῦτοι. 
τούτων μόνον μάρτυρές εἰσιν, εἰ γέγονεν ἢ μή. εἰ ἔστιν 
ἢ μή, πεσὶ δὲ τοῦ ποῖον οὐ μάρτυρες, οἷον εἰ δίκαιον ἢ 
ἄδιχον, εἰ συμφέρον ἢ ἀσύμφορον: οἱ δ᾽ ἄπωϑεν καὶ 10 
κερὶ τοιούτων πιστότατοι. πιστόύτατοι δ᾽ οἵ παλαιοί" 
ἀδιάφϑοροι γάρ. πιστώματα δὲ περὶ μαρτυριῶν μάρ-- 
τυρας μὲν μὴ ἔχοντι. ὅτι ἐκ τῶν εἰκότων δεῖ κρίνειν καὶ 
τοῦτ᾽ ἐστὶ τὸ γνώμῃ τῇ ἀρίστῃ. καὶ ὅτι οὐκ ἔστιν ἐξαπα-- 
τῆσαι τὰ εἰκότα ἐπὶ ἀργυρίῳ, καὶ ὅτι οὐχ ἁλίσκεται τὰ 15 
εἰκότα ψευδομαρτυριῶν. ἔχοντι δὲ πρὸς μὴ ἔχοντα. ὅτι 
οὐχ ὑπόδικα τὰ εἰκότα, καὶ ὅτι οὐδὲν ἂν ἔδει μαρτυριῶν, 
εἰ ἐκ τῶν λόγων ἱκανὸν ἦν ϑεωρῆσαιι. εἰσὶ δὲ αἴ μαρ-- 
τυρίαι αἵ μὲν περὶ αὑτοῦ αἵ δὲ περὶ τοῦ ἀμφισβητοῦντος, 
καὶ αἱ μὲν περὶ τοῦ πράγματος αἵ δὲ περὶ τοῦ ἤϑους, 30 
ὥστε φανερὸν ὅτι οὐδέποτ᾽ ἔστιν ἀπορῆσαι “μαρτυρίας 
χρησίμης" εἰ μὴ γὰρ κατὰ τοῦ πράγματος ἢ αὑτῷ ὁμολο- 
γουμένης ἢ τῷ ἀμφισβητοῦντι ἐναντίας, ἀλλὰ περὶ τοῦ 
ἤϑους ἢ αὐτοῦ εἰς ἐπιείκειαν ἢ τοῦ ἀμφισβητοῦντος εἰς 
φαυλότητα. τὰ δ᾽ ἄλλα περὶ μάρτυρος ἢ φίλου ἡ ἐχϑροῦ 36 
ἡ μεταξύ, ἢ εὐδοκιμοῦντος ἢ ἀδοξοῦντος ἢ μεταξύ, καὶ 
ὕσαι ἄλλαι τοιαῦται διαφοραί. ἐκ τῶν αὐτῶν τόπων λεκ-- 
τέον ἐξ οἴωνπερ καὶ τὰ ἐνθυμήματα λέγομεν. 

περὶ δὲ τῶν συνθηκῶν τοσαύτη τῶν λόγων χρῆσίς 
ἐστιν ὅσον αὔξειν ἥ καϑαιρεῖν ἣ πιστὰς ποιεῖν ἢ ἀπί- 80 
στους. ἐὰν μὲν αὐτῷ ὑπάρχωσι, πιστὰς καὶ κυρίας, ἐπὶ 
δὲ τοῦ ἀμφισβητοῦντος τοὐναντίον. πρὸς μὲν οὖν τὸ 


Ων 


δ8 ῬΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ 4. 


156 πιστὰς ἢ ἀπίστους κατασκευάξειν οὐδὲν διαφέρει τῆς 
περὶ τοὺς μάρτυρας πραγματείας" ᾿ὁποῖοι γὰρ ἄν τινες 
ὦσιν οἱ ἐπιγεγραμμένοι ἢ φυλάττοντες. τούτοις αἴ συν-- 
ϑῆκαι πισταί εἰσιν. ὁμολογουμένης δ᾽ εἶναι τῆς συνϑή-- 

δ κης; οἰκείας μὲν οὔσης αὐξητέον" ἡ γὰρ συνθήκη νόμος 
ἐστὶν ἴδιος καὶ κατὰ μέρος, καὶ αἱ μὲν συνθῆκαι. οὐ 
ποιοῦσι τὸν νόμον κύριον, οἵ δὲ νόμοι τὰς κατὰ νόμους 
συνθήκας. καὶ ὅλως αὐτὸς ὁ νόμος συνθήχη τις ἐστέν, 
ὥστε ὅστις ἀπιστεῖ ἢ ἀναιρεῖ συνθήκην. τοὺς νόμους 

. 10 ἀναιρεῖ. ἔτι δὲ πράττεται τὰ πολλὰ τῶν συναλλαγμάτων 
καὶ τὰ ἑκούσια κατὰ συνθήκας, ὥστε ἀκύρων γιγνομέ- 
νῶν ἀναιρεῦται ἡ πρὸς ἀλλήλους χρεία τῶν ἀνθρώπων. 
καὶ τάλλα δὲ ὅσα ἁρμόττει, ἐπιπολῆς ἰδεῖν ἔστιν. ἂν δ᾽ 
ἐναντία ἢ καὶ μετὰ τῶν ἀμφισβητούντων. πρῶτον μέν, 

16 ἅπερ ἄν τις πρὸς νόμον ἐναντίον μαχέσαιτο, ταῦϑ' ἀρ- 
μόττει" ἄτοπον γὰρ εἰ τοῖς μὲν νόμοις; ἂν μὴ ὀρϑῶς κεί- 
μενοι ὦσιν ἀλλ᾽ ἐξαμάρτωσιν οἱ τιϑέμενοι, οὐκ οἰόμεϑα 
δεῖν πείϑεσϑαι, ταῖς δὲ συνθήκαις ἀναγκαῖον. εἶθ᾽ ὅτι 
τοῦ δικαίου. ἐστὶ βραβευτὴς ὁ δικαστής" οὔκουν τοῦτο 

90 σκεπτέον, ἀλλ᾽ ὡς δικαιότερον. καὶ τὸ μὲν δίκαιον οὐκ 
ἔστι μεταστρέψαι οὔτ᾽ ἀπάτῃ οὔτ᾽ ἀνάγκῃ (πεφυκὸς γάρ 
ἐστιν). συνϑῆκαι δὲ γίγνονται καὶ ἐξαπατηϑέντων καὶ 
ἀναγκασϑέντων. πρὸς δὲ τούτοις σκοπεῖν εἰ ἐναντία ἐστί 
τινι τῶν γεγραμμένων νόμων ἢ τῶν κοινῶν, καὶ τῶν γε- 

90 γραμμένων ἢ τοῖς οἰκείοις ἢ τοῖς ἀλλοτρίοις, ἔπειτα εἰ 
ἄλλαις συνϑήκαις ὑστέραις ἢ προτέραις" αἴ γὰρ ὕστεραι 
κύριαι. ἢ αἵ πρότεραι ὀρϑαί. αἱ δ᾽ ὕστεραι ἡπατήκασιν, 
ὁποτέρως ἂν ἡ χρήσιμον. ἔτι δὲ τὸ συμφέρον δρᾶν, εἴ 
που ἐναντιοῦται τοῖς κριταῖς. καὶ ὅσα ἄλλα τοιαῦτα" καὶ 

80 γὰρ ταῦτα εὐϑεώρητα ὁμοίως. 

αἷ δὲ βάσανοι μαρτυρίαι τινές εἰσιν. ἔχειν δὲ δοκοῦσι 
τὸ πιστόν. ὅτι ἀνάγκη τις πρόσεστιν. οὔκουν χαλεπὸν 


ΡῬΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ 4. 89 


ὑδὲ περὶ τούτων εἰπεῖν τὰ ἐνδεχόμενα, ἐξ ὧν ἐάν τε 1ὔ 


πάρχωσιν οἰκεῖαι αὔξειν ἔστιν, ὅτι ἀληϑεῖς μύναι τῶν 
ιαρτυριεῶν εἰσὶν αὗται " ἐάν τε ὑπεναντίαι ὦσι καὶ μετὰ 
οὔ ἀμφισβητοῦντος. διαλύοι ἄν τις τἀληϑῆ λέγων καϑ'᾽ 

ὕλου τοῦ γένους τῶν βασάνων" οὐδὲν γὰρ ἧττον ἀναγκα- ὅ 
μενοι τὰ ψευδῆ λέγουσιν ἢ. τἀληϑῆ, καὶ ὃ ιακαρτεροῦντες 
μὴ λέγειν τἀληϑῆ., καὶ ῥαδίως καταψευδόμενοι ὡς παυ- 
σύμενοι ϑᾶττον. δεῖ δ᾽ ἔχειν ἐπαναφέρειν ἐπὶ τοιαῦτα 
γεγενημένα παραδείγματα ἃ ἴσασιν οἵ κρίνοντες. [δεῖ δὲ 
λέγειν ὡς οὐκ εἰσὶν ἀληϑεῖς αἴ βάσανοι" πολλοὶ γὰρ 
παχύφρονες καὶ λιϑόδερμοι καὶ ταῖς ψυχαῖς ὄντες δυνα-- 
τοὶ γενναίως ἐγκαρτεροῦσι ταῖς ἀνάγκαις, οἱ δὲ δειλοὶ καὶ 


εὐλαβεῖς πρὸ τοῦ τὰς ἀνάγκαις ἰδεῖν αὐτῶν καταϑαρροῦ- 


σιν, ὥστε οὐδέν ἐστι πιστὸν ἐν βασάνοις. 

περὶ δ᾽ ὅρκων τετραχῶς ἔστι διελεῖν" ἢ γὰρ δίδωσι 
καὶ λαμβάνει, ἢ οὐδέτερον, ἢ τὸ μὲν τὸ δ᾽ οὔ, καὶ τού- 
τῶν ῆ δίδωσιν οὐ λαμβάνει δέ, ῆ λαμβάνει μὲν δίδωσι 
δ᾽ οὔ. ἔτι ἄλλως παρὰ ταῦτα, εἰ ὀμώμοσέαι [οὗτος] ἢ ὑπ᾽ 
αὐτοῦ ἢ ὑπ᾽ ἐκείνου. οὐ δίδωσι μὲν οὖν, ὅτι ῥαδίως ἐπι-- 
ορκοῦσιν, καὶ διότι ὃ μὲν ὀμόσας οὐκ ἀποδίὸδ ὦσι, τοὺς δὲ 
μὴ ὀμόσαντος οἴεται καταδικάδειν. καὶ ὡς οὗτος ὃ κίν-- 
δυνος κρείττων. ὁ ἐν τοῖς δικασταῖς" τοῖς μὲν γὰρ πι- 
στεύειν τῷ δ᾽ οὗ. οὐ λαμβάνει δ᾽. ὅτι ἀντὶ χρημάτων ὅρ- 
Χος. καὶ ὅτι εἰ ἦν φαῦλος, κατωμόσατο ἄν" χρεῖττον γὰρ 
ἂν ἕνεκά του φαῦλον εἶναι ἢ μηδενός - ὀμόσας μὲν οὖν 
ἕξει. μὴ ὀμόσας δ᾽ οὔ. οὕτω δὲ δι᾽ ἀρετὴν ἂν εἴη, ἀλλ᾽ 
οὐ δι᾽ ἐπιορκίαν τὸ μή᾽ καὶ τὸ τοῦ Ξενοφάνους ἁρμόττει. 
ὅτι οὐκ ἴση πρόκλησις αὕτη ἀσεβεῖ πρὸς εὐσεβῆ, ἀλλ᾽ 
ὑμοέα καὶ εἰ ἰσχυρὸς ἀσϑενῆ πατάξαι ἢ πληγῆναι προκα- 
ἰέσαιτο. εἰ δὲ λαμβάνει, ὅτι πιστεύει αὐτῷ, ἐκείνῳ δ᾽ οὔ. 
(αἱ τὸ τοῦ Ξενοφάνους μεταστρέψαντα φατέον οὕτως 
σον εἶναι ἂν ὁ μὲν ἀσεβὴς διδῷ, ὃ δ᾽ εὐσεβὴς ὀμνύῃ" 


ΠΝ 


25 


80 


600 ῬΗΤΟΡΙΚῊΣ Ἅ. Β. 


1ὅ δεινόν τε τὸ μὴ ϑέλειν αὐτόν, ὑπὲρ ὧν ἐκείνους ἀξιοῖ 
ὀμόσαντας δικάξειν. εἰ δὲ δίδωσιν, ὅτι εὐσεβὲς τὸ ϑέλειν 
τοῖς ϑεοῖς ἐπιτρέπειν, καὶ ὅτι οὐδὲν δεῖ αὐτὸν ἄλλων δὲι-- 
καστῶν δεῖσθαι" τούτῳ γὰρ δίδωσι κρίσιν. καὶ ὅτι ἄτο-- 
ὅ πον τὸ μὴ ϑέλειν ὀμνύναι περὶ ὧν ἄλλους ἀξιοῦσιν 
ὀμνύναι. ἐπεὶ δὲ καϑ᾽ ἕκαστον δῆλον πῶς λεκτέον, καὶ 
συνδυαξόμενον πῶς λεκτέον δῆλον" οἷον εἰ αὐτὸς μὲν 
ϑέλει λαμβάνειν διδόναι δὲ μή, καὶ εἰ δίδωσι μὲν λαμβά- 
νειν δὲ μὴ ϑέλει. καὶ εἰ λαμβάνειν καὶ διδόναι ϑέλει εἴτε 
10 μηδέτερον" ἐκ γὰρ τῶν εἰρημένων ἀνάγκη συγκεῖσθϑαι͵ 
ὥστε καὶ τοὺς λόγους συγκεῖσϑαι ἐκ τῶν εἰρημένων. ἐὰν 
δὲ ἡ γεγενημένος ὑπ᾽ αὐτοῦ καὶ ἐναντίος, ὅτι οὐκ ἐπιορ- 
κίχ ἕχούσιον γὰρ τὸ ἀδικεῖν. τὸ δ᾽ ἐπιορκεῖν ἀδικεῖν 
ἐστί, τὰ δὲ βίᾳ καὶ ἀπάτῃ ἀκούσια. ἐνταῦϑα οὖν σννα- 
1όὅ χκτέον καὶ τὸ ἐπιορκεῖν. ὅτι ἔστι τὸ τῇ διανοίᾳ ἀλλ᾽ οὐ τῷ 
στόματι. ἐὰν δὲ τῷ ἀντιδίκῳ ἡ ὑπεναντίος καὶ ὀμωμοσμέ- 
νος; ὅτι πάντα ἀναιρεῖ μὴ ἐμμένων οἷς ὦμοσεν διὰ γὰρ 
τοῦτο καὶ τοῖς νόμοις χρῶνται ὀμόσαντες. καὶ ογὑμᾶρ 
μὲν ἀξιοῦσιν ἐμμένειν οἷς ὁ ὁμόσαντες δικάξετε, αὐτοὶ δ᾽ 
90 οὐκ ἐμμένουσιν."ς καὶ ὅσα ἂν ἄλλα αὔξων τις εἴπειεν. 
[περὶ μὲν οὖν τῶν ἀτέχνων πίστεων εἰρήσϑω το- “ 
σαύῦτα.] 


Β. 


Ἐκ τίνων μὲν οὖν δεῖ καὶ προτρέπειν καὶ ἀποτρέκειν 
35 καὶ ἐπαινεῖν καὶ ψέγειν καὶ κατηγορεῖν καὶ ἀπολογεῖσϑαι, [ 
καὶ ποῖαι δόξαι χαὶ προτάσεις χφήσιμοι πρὸς τὰς τούτων 
πίστεις, ταῦτ᾽ ἐστίν" περὶ γὰρ τούτων καὶ ἐκ τούτων τὰ 
ἐνθυμήματα, ὡς περὶ ἕκαστον εἰπεῖν ἰδίᾳ τὸ γένος τῶν ἢ 
λόγων. ἐπεὶ δ᾽ ἕνεκα κρίσεώς ἐστιν ἡ ρῥητορική (καὶ γὰ ἴ 
80 τὰς συμβουλὰς κρίνουσι καὶ ἡ δίκη κρίσις ἐστίν), ἀνάγχῃ ᾿᾽ 
μὴ μόνον πρὸς τὸν λόγον ὁρᾶν, ὅπως ἀποδεικτικὸς ἔσται Ἰ' 


ῬΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ ΒΒ. 61 


'τός, ἀλλὰ καὶ αὑτὸν ποιόν τινὰ καὶ τὸν κριτὴν 1: 


ευάξειν" πολὺ γὰρ διαφέρει πρὸς πίστιν, μάλιστα 


ταῖς συμβουλαῖς, εἷτα καὶ ἐν ταῖς δίκαις. τὸ ποιόν 


χίνεσϑαι τὸν λέγοντα καὶ τὸ πρὸς αὑτοὺς ὑπολαμ- 


πῶς διακεῖσϑαι αὐτόν. πρὸς δὲ τούτοις ἐὰν καὶ ὁ 


νακείμενοί πῶς τυγχάνωσιν. τὸ μὲν οὖν ποιόν τινα 
ϑαι τὸν λέγοντα χρησιμώτερον εἰς τὰς συμβουλάς 
τὸ δὲ διακεῖσθαί πῶς τὸν ἀκροατὴν εἰς τὰς δίκας" 


ταὐτὰ φαίνεται φιλοῦσι καὶ μισοῦσιν, οὐδ᾽ ὀργι- 
ις καὶ πράως ἔχουσιν, ἀλλ᾽ ἢ τὸ παράπαν ἕτερα ἢ ῃ 10 


ἔγεϑος ξ ἕτερα" τῷ μὲν γὰρ φιλοῦντι. περὶ οὗ ποιεῖ- 
» κρίσιν. ἢ οὐκ ἀδικεῖν: ἢ μικρὰ δοκεῖ ἀδικεῖν. τῷ 
οὖντι τοὐναντίον" καὶ τῷ -μὲν ἐπυϑυμοῦντι καὶ 

» . ξ΄. " ’ ς ’ , 4 
δὲ ὄντι. ἐὰν ἢ τὸ ἐσόμενον ἤδυ, καὶ ἔσεσϑαι καὶ 


ν ἔσεσϑαι φαίνεται, τῷ δ᾽ ἀπαϑεῖ καὶ δυσχεραί- 


οὐναντίον. 

μὲν οὖν αὐτοὺς εἶναι πιστοὺς τοὺς λέγοντας τρία 
ἀἴτια: τοσαῦτα γάρ ἐστι δι’ ἃ πιστεύομεν ἔξω τῶν 
ἕεων. ἔστι δὲ ταῦτα φρόνησις καὶ ἀθετὴ καὶ εὖ--: 
διαψεύδονται γὰρ περὶ ὧν λέγουσιν ἢ συμβουλεύ- 
ἢ δι᾽ ἅπαντα ταῦτα ἢ διὰ τούτων τι" ἢ γὰρ δι᾽ 
ύνην οὐκ ὀρϑῶς δοξάξουσιν. ἢ δοξάξοντες ὀρϑῶς 
γϑηρίαν οὐ τὰ δοκοῦντα ι λέγουσιν, ἢ φρόνιμοι μὲν 
εἰκεῖς εἰσὶν ἀλλ᾽ οὐκ εὖνοι" διόπερ ἐνδέχεται μὴ 
τιστα συμβουλεύειν γιγνώσκοντας. καὶ παρὰ ταῦ- 
ἕν. ἀνάγκη ἄρα τὸν ἅπαντα δοκοῦντα ταῦτ᾽ ἔχειν 
οἵς ἀκροωμένοις πιστόν. ὅϑεν μὲν οὖν φρόνιμοι 
ουδαῖοι φανεῖεν ἄν, ἐκ τῶν περὶ τὰς ἀρετὰς διῃρη- 
ληπτέον: ἐκ γὰρ τῶν αὐτῶν κἂν ἕτερόν τις κἂν 
᾿ κατασκευάσειε τοιοῦτον περὶ δ᾽ εὐνοίας καὶ φι- 


20 


25 


80 


᾿ τοῖς περὶ τὰ πάϑη λεκτέον. ἔστι δὲ τὰ πάϑη. δι΄. 


ταβάλλοντες διαφέρουσι πρὸς τὰς κρίσεις, οἷς ἔπε-- 


Ο2 τ΄ ᾿ ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ Β. 


1 ται λύπη καὶ ἡδονή , οἷον ὀργὴ ἔλεος φόβος καὶ ὅσα ἀἄλ, 
τοιαῦτα, καὶ τὰ τούτοις ἐναντία. δεῖ δὲ διαιϑεῖν περὶ ἕκε 
στον εἰς τρία" λέγω δ᾽ οἷον περὶ ὀργῆς, πῶς τε διακείμι 
νοι ὀργίλοι εἰσί, καὶ τίσιν εἰώϑασιν ὀργέξεσϑαε.. καὶ ἐ: 

ὅ ποίοις" εἶ γὰρ τὸ μὲν ὃν ἡ τὰ δύο ἔχοιμεν τούτων, ἅπανι 

᾿ δὲ μή, ἀδύνατον ἂν εἴη τὴν ὀργὴν ἐμποιεῖν" ὁμοίως ἰ 
καὶ ἐπὶ τῶν ἄλλων. ὥσπερ, οὐν καὶ ἐπὶ τῶν προειρημένῳ 
διεγράψαμεν τὰς προτάσεις, οὕτω καὶ περὶ τούτων ποιῇ 
σωμεν καὶ διέλωμεν τὸν εἰρημένον τρόπον. 

2ῷ ἔστω δὴ ὀργὴ ὄρεξις μετὰ λύπης τιμωρίας φαινομὲ 

1 νῆς διὰ φαινομένην ὀλιγωρίαν τῶν εἰς αὐτὸν [7 τῶν αὖ 
τοῦ], τοῦ ὀλιγωρεῖν μὴ προσήκοντος. εἰ δὴ τοῦτ᾽ ἐστὶν: 
ὀργή, ἀνάγκη τὸν ὀργιξόμενον ὀργίζεσϑαι ἀεὶ τῶν καϑ 
ἕκαστόν τινι οἷον Κλέωνι ἀλλ᾽ οὐκ ἀνθρώπῳ, καὶ ὅτ 

18 αὑτὸν ἢ τῶν αὑτοῦ τινά τι πεποίηκεν ῇ ἤμελλεν, χῇ 
πάσῃ ὀργῇ ἔπεσϑαί τινα ἡδονὴν τὴν ἀπὸ τῆς ἐλπίδος τοὶ 
τιμωρήσασϑαι" ἡδὺ μὲν γὰρ τὸ οἴεσθαι τεύξεσθαι ὧϊ 
ἐφίεται. οὐδεὶς δὲ τῶν φαννομένων ἀδυνάτων ἐφίετα 
αὑτῷ. ὁ δ᾽ ὀργιξόμενος ἐφίεται δυνατῶν αὑτῷ. διὸ κα- 

20 λῶς εἴρηται περὶ ϑυμοῦ 

ὅστε πολὺ γλυκίων μέλιτος καταλειβομένοιο. 
ἀνδρῶν ἐν στήϑεσσιν ἀέξεται" 
ἀκολουϑεῖ γὰρ καὶ ἡδονή τις διά τε τοῦτο καὶ διότι διῶ- 
τρίβουσιν ἐν τῷ τιμωρεῖσϑαι τῇ διανοίᾳ" ἡ οὖν τότε γι- 

96 νομένη φαντασία ἡδονὴν ἐμποιεῖ, ὥσπερ ἡ τῶν ἐνυ- 
πνίων. ἐπεὶ δ᾽ ἡ ὀλιγωρία ἐστὶν ἐ ἐνέργεια δόξης περὶ τὸ 
μηδενὸς ἄξιον φαινόμενον" καὶ γὰρ τὰ κακὰ καὶ τἀγαϑὲ 
ἄξια οἰόμεθα σπουδῆς εἶναι, χαὶ τὰ συντείνοντα πρὸὶι 
αὐτά- ὅσα δὲ μηδέν τι ἢ μικρόν, οὐδενὸς ἄξια ὑπολαμ’ 

80 βάνομεν. τρία δ᾽ ἐστὶν εἴδη ὀλιγωρίας, καταφρόνησίς τ 
καὶ ἐπηρεασμὸς καὶ ὕβοις" ὃ τε γὰρ καταφρονῶν ὀλιγῶ 
θεῖ" ὅσα γὰρ οἴονται μηδενὸς ἄξια, τούτων καταφρονοῦ 


ῬΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ Β. ᾿ 68 


σιν, τῶν δὲ μηδενὸς ἀξέων ὀλιγωροῦσιν" καὶ ὃ ἐπηρεά-- ὃ 
ζων φαίνεται καταφρονεῖν. ἔστι γὰρ ὁ ἐπηρεαχσμὸς ἐμπο-- 
δισμὸς ταῖς βουλήδεσιν οὐχ ἵνα τι αὐτῷ ἀλλ᾽ ἵνα μὴ ἐκεί: 
νῷ. ἐπεὶ οὖν οὐχ ἵνα αὑτῷ τι, ὀλιγωρεῖ: δῆλον γὰρ ὅτε 
οὔτε βλάψειν ὑπολαμβάνει" ἐφοβεῖτο γὰρ ἂν καὶ οὐκ ὁ 
ι ρλιγώρει" οὔτ᾽ ὠφελῆσαι ἂν οὐδὲν ἄξιον λόγου" ἐφρόν-- 
τιξε γὰρ ἂν ὥστε φίλος εἶναι. καὶ ὁ ὑβρίζων δ᾽ ὀλιγωρεῖ" 
ἔστι γὰρ ὕβρις τὸ πράττειν καὶ. λέγειν ἐφ᾽ οἷς αἰσχύνη 
ἐστὶ τῷ πάσχοντι, μὴ ἵνα τι γίγνηται αὐτῷ ἄλλο ἢ ῆ. ὅτι ἐγέ- 
γετο, ἀλλ᾽ ὅπως ἡσθῇ" οὗ γὰρ ἀντιποιοῦντες οὐχ ὑβρί- 10 
ζουσιν ἀλλὰ τιμωροῦνται. αἴτιον δὲ τῆς ἡδονῆς τοῖς 
ὑβρίξουσιν, ὅτι οἴονται κακῶς δρῶντες αὐτοὺς ὑπερέχειν 
͵ μάλλον. διὸ οἵ νέοι καὶ οἵ πλούσιοι ὑβρισταί: ὑπερέχειν 
γὰρ οἴονται ὑβρίζοντες. ὕβρεως δὲ ἀτιμία, ὁ δ᾽ ἀτιμάξων 
ὀλιγωρεῖ" τὸ γὰρ μηδενὸς ἄξιὸν οὐδεμίαν ἔχει τιμήν, οὔτ᾽ 16 
ἀγαθοῦ οὔτε κακοῦ. διὸ λέγει ὀργιξόμενος ὁ ᾿Δχιλλεύς 
ἠτίμησεν. ἑλὼν γὰρ ἔχει γέρας αὐτὸς [ἀπούρας] 


ὡσεί τιν᾽ ἀτίμητον μετανάστην, 
ὡς διὰ ταῦτα ὀργιξόμενος. προσήκειν δ᾽ οἴονται, πολυῶ-- 30 
θεῖσϑαι ὑπὸ τῶν ἡττόνων κατὰ γένος, κατὰ δύναμιν, κατ 
ἀρετήν, καὶ ὅλως ἐν ᾧ ἂν ταὐτῷ ὑπερέχῃ πολύ. οἷον ἐν 
χρήμασιν ὁ πλούσιος πένητος καὶ ἐν τῷ λέγειν δητορικὸς. 
ἀδυνάτου εἰπεῖν καὶ ἄρχων ἀρχομένου καὶ ἄρχειν ἄξιος 
οἰόμενος τοῦ ἄρχεσϑαι ἀξίου. διὸ εἴρηται οὅ 
ϑυμὸς δὲ μέγας ἐστὶ διοτρεφέων βασιλήων 


᾿ 


ἀλλά τε καὶ μετόπισϑεν ἔχευ κότον" 
ἀγανακτοῦσι γὰρ διὰ τὴν ὑπεροχήν. ἔτι ὑφ᾽ ὧν τις οἴεται 
᾿ ’ “- 
εὖ πάσχειν δεῖν" οὗτοι δ᾽ εἰσὶν οὗς εὖ πεποίηκεν ἢ ποιεῖ, 80 


ἢ αὐτὸς ἢ δι᾽ αὐτόν τις ἢ τῶν αὐτοῦ τις, ἢ βούλεται ἢ 
72....1..ζ 2... 


θά ῬΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ 8. 


ῷ. φανερὸν οὖν ἐκ τούτων ἤδη πῶς τ᾽ ἔχοντες ὀργίζον-- 
ται αὐτοὶ καὶ τίσι καὶ διὰ ποῖα. αὐτοὶ μὲν γάρ, ὅταν λυ-- 
πῶνται- ἐφίεται γάρ τινος ὁ λυπούμενος" ἐάν τε οὖν 
κατ᾽ εὐθυωρίαν ὁτιοῦν ἀντικρούσῃ τις. οἷον τῷ διψῶντι 

5 πρὸς τὸ πιεῖν. ἐάν τε μή. ὁμοίως ταὐτὸ φαίνεται ποιεῖν" 
καὶ ἐάν τὲ ἀντιπράττῃ τις ἐάν τὲ μὴ συμῆράττῃ ἐάν τὲ 

“ ἄλλο τι ἐνοχλῇ οὕτως ἔχοντα, πᾶσιν ὀργίζεται. διὸ 
κάμνοντες, πενόμενοι, ἐρῶντες, διψῶντες, ὅλως ἐπιϑυ- 
μοῦντές τι καὶ μὴ κατορθοῦντες ὀργίλοι εἰσὶ καὶ εὐ- 

10 παρόρμητοι, μάλιστα πρὸς τοὺς τοῦ παρόντος ὀλιγωροῦν- 
τας, οἷον κάμνων μὲν τοῖς πρὸς τὴν νόσον, πενόμενος δὲ 
τοῖς πρὸς τὴν πενίαν, πολεμῶν δὲ τοῖς πρὸς τὸν πόλεμον, 
ἐρῶν δὲ τοῖς πρὸς τὸν ἔρωτα" ὁμοίως δὲ καὶ τοῖς ἄλλοις" 
προωδοποίηται γὰρ ἕκαστος πρὸς τὴν ἑκάστου ὀργὴν ὑπὸ 

15 τοῦ ὑπάρχοντος πάϑους. ἔτι δ᾽ ἐὰν τἀναντία τύχῃ προς- 
δεχόμενος" λυπεῖ γὰρ μᾶλλον τὸ πολὺ παρὰ δόξαν. ὥς- 
περ καὶ τέρπει τὸ πολὺ παρὰ δόξαν. ἐὰν γένηται ὃ βού- 
λεται. διὸ καὶ ὦραι καὶ χρόνοι καὶ διαϑέσεις καὶ ἡλικίαι 
ἐκ τούτων φανεραί; ποῖαι εὐκίνητοι πρὸς ὀργὴν καὶ ποῦ 

90 καὶ πότε, καὶ ὅτι ὅτε μᾶλλον ἐν τούτοις εἰσί, μᾶλλον χαὶ 
εὐκίνητοι. 

αὐτοὶ μὲν οὖν οὕτως ἔχοντες εὐκίνητοι πρὸς ὀργήν, 
ὀργίξονται δὲ τοῖς τε καταγελῶσι καὶ χλευάξουσι καὶ 
σχώπτουσιν" ὑβρίξουσι γάρ. καὶ τοῖς τὰ τοιαῦτα βλά- 

9ὅ πτουσιν ὅσα ὕβρεως σημεῖα. ἀνάγκη δὲ τοιαῦτα εἶναι ἃ 

μἥῆτε ἀντί τινος μήτ᾽ ὠφέλιμα τοῖς ποιοῦσιν" ἤδη γὰρ δο- 
κεῖ δι᾽ ᾿ ὕβριν. καὶ τοῖς κακῶς λέγουσι καὶ καταφρονοῦσι 
περὶ ὧν αὐτοὶ μάλιστα σπουδάξουσιν, οἷον οἱ ἐπὶ φελο- 
σοφίᾳ φιλοτιμούμενοι ἐάν τις εἰς τὴν φιλοσοφίαν, οἱ δ᾽ 
80 ἐπὶ τῇ ἰδέᾳ ἐᾶν τις εἰς τὴν ἰδέαν, ὁμοίως δὲ καὶ ἐπὶ τῶν 
ἄλλων. ταῦτα δὲ πολλῷ μᾶλλον, ἐὰν ὑποπτεύσωσι μὴ 
ὑπάρχειν αὑτοῖς. ἢ ὅλως ἢ μὴ ἰσχυρῶς, ἢ μὴ δοκεῖν" 


ϑ 


ῬΗΤΟΡΙΚΗΣ Β. 6ὅ 


ἵν γὰρ σφόδρα οἴωνται ὑπάρχειν [ἐν τούτοις] ἐν οἷς 9 
ονται, οὐ φροντίξουσιν. καὶ τοῖς φίλοις μᾶλλον ἣ 
ἡ φίλοις" οἴονται γὰρ προσήκειν μᾶλλον ὑπ᾽ αὐ-- 
ἡ πάσχειν ἢ μή. καὶ τοῖρ εἰθισμένοις τιμᾶν ἢ φρον-- 
, ἐὰν πάλιν μὴ οὕτως ὁμιλῶσιν καὶ γὰρ ὑπὸ τού-- 5 
ἴονται καταφρονεῖσϑαι" ταὐτὰ γὰρ ἂν ποιεῖν. καὶ 
ὴ ἀντιποιοῦσιν εὖ, μηδὲ τὴν ἴσην ἀνταποδιδοῦσιν. 
γῖς τἀναντία ποιοῦσιν αὐτοῖς. ἐὰν ἥττους ὦσιν- 
φρονεῖν γὰρ πᾶντες οἵ τοιοῦτοι φαίνονται, καὶ οἵ 
ς ἡττόνων οἱ δ᾽ ὡς παρ᾽ ἡττόνων. καὶ τοῖς ἐν μη-- 10 
ὄγῳ οὖσιν, ἄν τι ὀλιγωρῶσι, μᾶλλον: ὑπόκειται 
ὀργὴ τῆς ὀλιγωρίας πρὸς τοὺς μὴ προσήκοντας, 
'κδι δὲ τοῖς ἥττοσι μὴ ὀλιγωρεῖν. - τοῖς δὲ φίλοις, 
Ε μὴ εὖ λέγωσιν ἢ ποιῶσιν, καὶ ἔτι μᾶλλον ἐὰν 
τία. καὶ ἐὰν μὴ αἰσϑάνωνται δεομένων, ὥσπερ ὁ 16 
ὥντος Πλήξιππος τῷ «Μελεάγρῳ ὀλιγωρίας γὰρ 
αἰσθάνεσϑαι σημεῖον: ὧν γὰρ φροντίξομεν, οὐ. 
νει. καὶ τοῖς ἐπιχαίρουσι ταῖς ἀτυχίαις καὶ ὅλως 
νουμένοις ἐν ταῖς αὐτῶν ἀτυχίαις - ἢ γὰρ ἐχϑροῦ ἢ 
ροῦντος σημεῖον. καὶ τοῖς μὴ φροντίζουσιν ἐὰν λυ-- 30 
ἵν" διὸ καὶ τοῖς κακὰ ἀγγέλλουσιν ὀργίξονται. καὶ 
ἀκούουσι περὶ αὐτῶν ἢ ϑεωμένοις τὰ αὐτῶν φαῦ- 
μοιοι γάρ εἰσιν ἢ ὀλιγωροῦσιν ἢ ἐχϑροῖς" οἱ γὰρ 
συναλγοῦσιν. ϑεώμενοι δὲ τὰ οἰκεῖα φαῦλα πάντες 
σιν. ἔτι τοῖς ὀλιγωροῦσι πρὸς πέντε, πρὸς οὖς φι-- 96 
γὔνται, πρὸς οὗς ϑαυμάξουσιν., ὑφ᾽ ὧν βούλονται 
ΐξεσϑαι. ἢ οὗς αἰσχύνονται, ἢ ἐν τοῖς αἰσχυνομέ- 
ὑτούς - ἄν τις ἐν τούτοις ὀλιγωρῇ, ὀργίξονται μᾶλ-- 
κὶ τοῖς εἰς τὰ τοιαῦτα ὀλιγωροῦσιν ὑπὲρ ὧν αὐτοῖς 
ν μὴ βοηϑεῖν. οἷον γονεῖς. τέκνα, γυναῖκας. ἀρ-- 30 
γυυς. καὶ τοῖς χάριν μὴ ἀποδιδοῦσιν " παρὰ τὸ προσῆ- 
ὧρ ἡ ὀλιγωρία. καὶ τοῖς εἰρωνευομένοις πρὸς 
ΤΟΒΕΒ ΘΆΔΕΟΙ. ]. ὅ ᾿ 


12 ΡΗΤΟΡΙΚΗΣ Β. 


ὅ ταῦτ᾽ ἐὰν μὴ πόρρω ἀλλὰ σύνεγγυς. φαίνηται ὥστε μέ: 
λειν. τὰ γὰρ πόρρω ὀφόδρα οὐ φοβοῦνται" ἴσασι γὰρ 
πάντες ὅτι ἀποθανοῦνται. ἀλλ᾽ ὅτι οὐκ ἐγγύς. οὐδὲν 
φροντίζουσιν. εἰ δὴ ὁ φόβος τοῦτ᾽ ἐστίν, ἀνάγκη τὰ 

5 τοιαῦτα φοβερὰ εἶναι ὅσα φαίνεται δύναμιν ἔχειν μεγά- 
λην τοῦ φϑείρειν ἢ βλάπτειν βλάβας εἰς λύπην μεγάλην 
συντεινούσας. διὸ καὶ τὰ σημεῖα τῶν τοιούτων φοβερά" 
ἐγγὺς γὰρ φαίνεται τὸ φοβερόν" τοῦτο γάρ ἐστι κένδυ- 
νος. φοβεροῦ πλησιασμός. τοιαῦτα δὲ ἔχϑρα τε καὶ ὀργὴ 

10 δυναμένων ποιεῖν τι δῆλον γὰρ ὅτι βούλονται, ὥστε 
ἐγγύς εἰσι τοῦ ποιεῖν. καὶ ἀδικία δύναμιν ἔχουσα" τῷ 
προαιρεῖσϑαι γὰρ ᾧ ἄδικος ἄδικος. καὶ ἀρετὴ ὑβοιξομένη 
δύναμιν ἔχουσα: δῆλον γὰρ ὅτι προαιρεῖται μέν. ὅταν 
ὑβρίξηται. ἀεί. δύναται δὲ νῦν. καὶ φόβος τῶν ϑυναμέ- 

16 νῶν τι ποιῆσαι" ἐν παρασκευῇ γὰρ ἀνάγκη εἶναι καὶ τὸν 
τοιοῦτον. ἐπεὶ δ᾽ οἵ πολλοὶ χείρους καὶ ἥττους τοῦ κερ- 
δαίνειν καὶ δειλοὶ ἐν τοῖς κινδύνοις. φοβερὸν ὡς ἐπὶ τὸ 
πολὺ. τὸ ἐπ’ ἄλλῳ αὐτὸν εἶναι, ὥστε οἱ συνειδότες πέ- 
ποιηκότι τι δεινὸν φοβεροὶ ἢ κατειπεῖν ἢ ἐγκαταλιπεῖν. 

90 καὶ οἵ δυνάμενοι ἀδικεῖν τοῖς δυναμένοις ἀδικεῖσθαι" ὡς 
γὰρ ἐπὶ τὸ πολὺ ἀδικοῦσιν οἵ ἄνϑρωποι, ὅταν δύνωνται. 
καὶ οἵ ἠδικημένοι ἢ νομίζοντες ἀδικεῖσϑαι" ἀεὶ γὰρ τήν 
ροῦσι καιρόν. καὶ οἵ ἠδικηκότες, ἐὰν δύναμιν ἔχωσι, φο- 

᾿βεροί, δεδιότες τὸ ἀντιπαϑεῖν" ὑπέκειτο γὰρ τὸ τοιοῦτο 
8ὅ φοβερόν. καὶ οἵ τῶν αὐτῶν ἀνταγωνισταί, ὅσα μὴ ἐν- 
δέχεται ἅμα ὑπάρχειν ἀμφοῖν" ἀεὶ γὰρ πολεμοῦσι πρὸς 
τοὺς τοιούτους. καὶ οἱ τοῖς κρείττοσιν αὐτῶν φοβεροί" 
μᾶλλον γὰρ ἂν δύναιντο βλάπτειν αὐτούς, εἰ καὶ τοὺς 
κρείττους. καὶ οὖς φοβοῦνται οἵ κρείττους αὐτῶν διὰ 

80 ταὐτό. καὶ οἵ τοὺς κρείττους αὐτῶν ἀνῃρηλότες. καὶ οἵ 
τοῖς ἥττοσιν αὐτῶν ἐπιτιϑέμενοι" ἢ γὰρ ἤδη φοβεροὶ ἢ 
αὐξηϑέντες. καὶ τῶν ἠδικημένων καὶ ἐχϑρῶν ἢ ἀντιπά- 


ῬΡῬΗΤΟΡΙΚΗΣ 8. 18 


λων οὐχ οἱ ὀξύϑυμοι καὶ παρρησιαστικοί, ἀλλ᾽ οἵ πρᾶοι ὅ 
καὶ εἴρωνες καὶ πανοῦργοι" ἄδηλοι γὰρ εἰ ἐγγύς. ὥστ᾽. 
οὐδέποτε φανεροὶ ὅτι πόρρω. πάντα δὲ τὰ φοβερὰ φο- 
βερώτερα. ὅσα ἁμαρτάνουσιν ἐπανορϑώσασϑαι μὴ ἐν-- 
δέχεται. ἀλλ᾽ ἢ ὅλως ἀδύνατα, ἢ μὴ ἐφ᾽ ἑαυτοῖς ἀλλ᾽ ἐπὶ δ 
τοῖς ἐναντίοις. καὶ ὧν βοήϑειαι μή εἰσιν ἢ μὴ ῥάδιαι. ὡς 
δ᾽ ἁπλῶς εἰπεῖν, φοβερά ἐστιν ὅσα ἐφ᾽ ἑτέρων γιγνόμενα 
ἥ μέλλοντα ἐλεεινά ἐστιν. 
τὰ μὲν οὖν φοβερά, καὶ ἃ φοβοῦνται, σχεδὸν ὡς εἰ-: 
πεῖν τὰ μέγιστα ταῦτ᾽ ἐστίν ὡς δὲ διακείμενοι αὐτοὶ φο-- τὸ 
βούνται, νῦπ λέγωμεν. εἰ δή ἐστιν ὁ φόβος μετὰ προς-- 
δοχίας τινὸς τοῦ πείσεσθαί τι φϑαρτικὸν πάϑος, φανε-- 
ρὸν ὅτε οὐδεὶς φοβεῖται τῶν οἰομένων μηδὲν ἂν παϑεῖν, 
᾿ οὐδὲ ταῦτα ἃ μὴ οἴονται παϑεῖν, οὐδὲ τούτους ὑφ᾽ ὧν 
᾿ μὴ οἴονται, οὐδὲ τότε ὅτε μὴ οἴονται. ἀνάγκη τοίνυν φο-- 16 
βεῖσϑαι τοὺς οἰομένους τι παϑεῖν ἄν. καὶ τοὺς ὑπὸ τού-- 
τῶν καὶ ταῦτα καὶ τότε. οὐκ οἴονται δὲ παϑεῖν ἂν οὔτε οἵ 
ἐν εὐτυχίαις μεγάλαις ὄντες καὶ δοκοῦντες. διὸ ὑβρισταὶ 
καὶ ὀλίγωροι καὶ ϑρασεῖς (ποιεῖ δὲ τοιούτους πλοῦτος 
ἰσχὺς πολυφιλία δύναμις). οὔτε οἱ ἤδη πεπονϑέναι πάν-- 20 
τὰ νομίζοντες τὰ δεινὰ καὶ ἀπεψυγμένοι. πρὸς τὸ μέλλον, 
ὥσχερ οἷ ἀποτυμπανιξόμενοι ἤδη" ἀλλὰ δεῖ τινὰ ἐλπίδα 
ὑχεῖναι σωτηρίας, περὶ οὗ ἀγωνιῶσιν. σημεῖον δέ" ὁ γὰρ 
φόβος βουλευτικοὺς ποιεῖ; καίτοι οὐδεὶς βουλεύεται περὶ 
, τῶν ἀνελπίστων. ὥστε δεῖ τοιούτους παρασκχευάξειν, 46 
ὅταν ἢ βέλτιον τὸ φοβεῖσϑαι αὐτούς. ὅτι τοιοῦτοί [ εἶσιν 
οἷοι παϑεῖν" καὶ γὰρ ἄλλοι μείξους ἔπαϑον, καὶ τοὺς 
τοιούτους δεικνύναι πάσχοντας ἢ πεπονϑότας. καὶ ὑπὸ 
τοιούτων ὑφ᾽ ὧν οὐκ ῴοντο, καὶ ταῦτα καὶ τότε ὅτε οὐκ 
ὥοντο. 80 
ἐπεὶ δὲ περὶ φόβου φανερὸν τί ἐστι. καὶ τῶν φοβε-- 
ρῶν. καὶ ὡς ἕκαστοι ἔχοντες δεδίασι, φανερὸν ἐκ τούτων 


ἔ 


4 ΡΗΤΟΡΙΚΗΣ Β. 


5 καὶ τὸ ϑαρρεῖν τί ἐστι. καὶ περὶ ποῖα ϑαρραλέοι εἰσὶ καὶ 
πῶς διακείμενοι ϑαρφαλέοι εἰσίν. τὸ τὰ γὰρ΄ ϑάρσος 
ἐναντίον τῷ φόβῳ καὶ τὸ ϑαρραλέον τῷ ᾿ φοβερῷ" ὥστε 
μετὰ φαντασίας ἢ ἐλπὶς τῶν σωτηρίων ὡς ἐγγὺς ὅ ὄντων, 

5 τῶν δὲ φοβερῶν ἢ μὴ ὄντων ἢ πόρρω ὄντων. ἔστε δὲ 
ϑαρραλέα τά τε δεινὰ πόρρω ὄντα καὶ τὰ ϑαρραλέα ἐγγύς. 
καὶ ἐπανορϑώσεις ἐὰν ὦσι κ καὶ βοήϑειαι, ἢ ἢ πολλαὶ ἢ με-' 
γάλαι ἢ ἄμφω, καὶ μῆτε ἠδικημένοι μήτε ἠδικηκότες 
ὦσιν, ἀνταγωνισταί τὸ ἢ μὴ ὦσιν ὅλως, ἢ η μὴ ἔχωσι δύνα- 

10 μιν, ἢ δύναμιν ἔχοντες ὦσι φίλοι ἢ πεποιηκότες εὖ ἢ 
πεπονϑότες. ἢ ἐὰν πλείους ὦσιν οἷς ταὐτὰ συμφέρει, ἢ 
κρείττους. ἢ ἄμφω. αὐτοὶ δὲ οὕτως ἔχοντες ϑαρρα- 

- λέοι εἰσίν. ἐὰν πολλὰ κατωρϑωκέναι οἴωνται καὶ μὴ πε- 
πονϑέναι, ἤ ἐὰν πολλάκις ἐληλυϑότες εἰς τὰ δεινὰ καὶ 

18 διαπεφευγότες σιν" διχῶς γὰρ ἀπαϑεῖς γίγνονται οἱ 
ἄνϑρωποι, ἢ τῷ μὴ πεπειρᾶσϑαι ἢ τῷ βοηϑείαρ: ἔχειν, 
ὥσπερ ἐν τοῖξβ κατὰ θάλατταν κινδύνοις οὗ τὸ ἄπειροι 
χειμῶνος ϑαρροῦσι τὰ μέλλοντα καὶ οἵ βοηϑείας ἔχοντες 
διὰ τὴν ἐμπειρίαν. καὶ ὅταν τοῖς ὁμοίοις ἡ μὴ φοβερόν, 

90 μηδὲ τοῖς ἥττοσι καὶ ὧν κρείττους οἴονται εἶναι" οἴονται 
δέ, ὧν κεκρατήκασιν ἢ αὐτῶν ἢ τῶν κρειττόνων ἢ τῶν 
ὁμοίων. καὶ ἐὰν ὑπάρχειν αὑτοῖς οἴωνται πλείω καὶ μεί- 
ξω. οἷς ὑπερέχοντες φοβεροί εἰσιν" ταῦτα δ᾽ ἐστὶ πλῆϑος 
χρημάτων καὶ ἰσχὺς σωμάτων καὶ φίλων καὶ χώρας καὶ 

45 τῶν πρὸς πόλεμον παρασκευῶν, ἢ πασῶν ἢ τῶν μεγί-. 
στων. καὶ ἐὰν μὴ ἠδικηκότες ὦσιν μηδένα ἢ μὴ πολλοὺς 
ἢ μὴ τοιούτους περὶ ὧν φοβοῦνται. καὶ ὅλως ἂν πρὸς 
τοὺς ϑεοὺς αὐτοῖς καλῶς ἔχῃ τά τε ἄλλα καὶ τὰ ἀπὸ σὴ» 
μείων καὶ λογίων " ϑαρραλέον γὰρ ἡ ὀργή, τὸ δὲ μὴ ἀδὲ-. 

80 κεῖν ἀλλ᾽ ἀδικεῖσθαι ὀργῆς ποιητικόν, τὸ δὲ ϑεῖον ὑπο- 
λαμβάνεται βοηϑεῦν τοῖς ἀδικουμένοις. καὶ ὅταν ἐπιχει- 


ῬΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ Β. Τὸ Ν 
ροῦντες ἢ μηδὲν ἂν παϑεῖν [μηδὲ πείσεσθαι] ἢ ἢ κατορϑώ- ὃ Ν 
σειν οἴωνται. ΙΝ 
καὶ περὶ μὲν τῶν φοβερῶν καὶ ϑαρραλέων εἴρηται θ 
τοῖα δ᾽ αἰσχύνονται καὶ ἀναισχυντοῦσιν. καὶ πρὸς τένας 
καὶ πῶς ἔχοντες, ἐκ τῶνδε δῆλον. ἔστω δὴ αἰσχύνη λύπη ὅ 
τις ἢ ταραχὴ περὶ τὰ εἰς ἀδοξίαν φαινόμενα φέρειν τῶν 
κακῶν. ἢ παρόντων ἢ γεγονότων ἢ μελλόντων. ἡ δ᾽ 
ἀναισχυντία ὀλιγωρία τις καὶ ἀπάθεια περὶ τὰ αὐτὰ ταῦ-- 
᾿ τα. εἰ δή ἐστιν αἰσχύνη ἡ ὁρισϑεῖσα, ἀνάγκη αἰσχύνεσϑαι 
ἐπὶ τοῖς τοιούτοις τῶν κακῶν ὅσα αἰσχρὰ δοκεῖ εἶναι ἢ 
αὐτῷ ἢ ὧν φροντίζει. τοιαῦτα δ᾽ ἐστὶν ὅσα ἀπὸ κακίας 
ἔργα ὀστίν, οἷον τὸ ἀποβαλεῖν ἀσπίδα ἢ φυγεῖν" ἀπὸ δει-- 
λίας γάρ. καὶ τὸ ἀποστερῆσαι παρακαταϑήκην ἀπ᾽ ἀδι- 
χίας γάρ. καὶ τὸ συγγενέσϑαι οἷς οὐ δεῖ ἢ οὗ οὐ δεῖ [ἢ ὅτε 
μὴ δεῖ] ἀπ᾽ ἀκολασίας γάρ. καὶ τὸ κερδαίνειν ἀπὸ μι-- 15 
τρῶν ἢ αἰσχρῶν ἢ ἀπ᾿ ἀδυνάτων, οἷον πενήτων ἢ τεϑνεώ-- 
τῶν" ὅϑεν καὶ ἡ παροιμία τὸ ἀπὸ νεκροῦ φέρειν: ἀπὸ 
εἰσγροκερδείας γὰρ καὶ ἀνελευϑερίας. καὶ τὸ μὴ βοηϑεῖν 
δυνάμενον εἰς χρήματα, ἢ ἧττον βοηϑεῖν. καὶ τὸ βοηϑ εἴ- 
σϑαι παρὰ τῶν ἧττον εὐπόρων. καὶ δανείξεσϑαι ὅτε δόξει 20 
αἰτεῖν, καὶ αἰτεῖν ὅτε ἀπαιτεῖν, καὶ ἀπαιτεῖν ὅτε αἰτεῖν, 
καὶ ἐπαινεῖν ἵνα δόξῃ αἰτεῖν, καὶ τὸ ἀποτετυχηκότα μηδὲν 
ἥττον" πάντα γὰρ ἀνελευϑερίας ταῦτα σημεῖα. τὸ δ᾽ 
ἐχαινεῖν παρόντα κολακείας, καὶ τὸ τἀγαϑὰ μὲν ὑπερ-- 
ἑχαινεῖν τὰ δὲ φαῦλα συναλείφειν, καὶ τὸ ὑπεραλγεῖν 95 
ἀλγοῦντι παρόντα, καὶ τἄλλα πάντα ὅσα τοιαῦτα" κολα--: 
κείας γὰρ σημεῖα. καὶ τὸ μὴ ὑπομένειν πόνους οὖς οἵ 
«ρεσβύτεροι ῇ ἐρυφῶντες ἢ ἐν ἐξουσίᾳ μᾶλλον ὄντες ἢ 
ὅλως οἱ ᾿ἀδυνατώτεροι" πάντα γὰρ μαλακίας σημεῖα. καὶ 
τὸ ὑφ᾽ ἑτέρου εὖ πάσχειν, καὶ τὸ πολλάκις, καὶ ὃ εὖ ἡ ἐποίη-- 80 
σεν ὀνειδίξειν - μικροψυχίας γὰρ πάντα καὶ ταπεινότητος 
σημεῖα. καὶ τὸ περὶ αὑτοῦ πάντα λέγειν καὶ ἐπαγγέλλε-- 


μαιὸ 


0 


14 ΡΗΤΟΡΙΚΗΣ 8. 


5 καὶ τὸ ϑαρρεῖν τί ἐστι. καὶ περὶ ποῖα ϑαρραλέοι εἰσὶ καὶ 
πῶς διακείμενοι ϑαρφαλέοι εἰσίν" τὸ τὰ γὰρ ᾿ϑάρσος 
ἐναντίον τῷ φόβῳ καὶ τὸ ϑαρραλέον τῷ ᾿ φοβερῷ" ὥστε 
μετὰ φαντασίας ἡ ἐλπὶς τῶν σωτηρίων ὡς ἐγγὺς ὄντων, 

5 τῶν δὲ φοβερῶν ἢ μὴ ὄντων ἢ πόρρω ὄντων. ἔστι δὲ 
ϑαρραλέα τά τὸ δεινὰ πόρρω ὄντα καὶ τὰ ϑαρραλέα ἐγγύς. 
καὶ ἐπανορϑώσεις ἐὰν ὦσι κ καὶ βοήϑειαι, ῆ ἢ πολλαὶ ἢ με- 
γάλαι ἢ ἄμφω. καὶ μήτε ἠδικημένοι μήτε ἠδικηκότες 
ὦσιν, ἀνταγωνισταέ τε ἢ μὴ ὦσιν ὅλως, ἢ μὴ ἔχωσι δύνα- 

10 μιν. ἢ δύναμιν ἔχοντες ὦσι φίλοι ἢ πεποιηκότες εὖ ἢ 
πεπονϑότες. ἢ ἐὰν πλείους ὦσιν οἷς ταὐτὰ συμφέρει, ἢ 
κρείττους, ἢ ἄμφω. αὐτοὶ δὲ οὕτως ἔχοντες ϑαρρα- 

- λέοι εἰσίν, ἐὰν πολλὰ κατωρϑωκέναι οἴωνται καὶ μὴ πε- 
πονϑέναι, ἢ ἐὰν πολλάκις ἐληλυϑότες εἰς τὰ δεινὰ καὶ 

18 διαπεφευγότες ὦσιν" διχῷς γὰρ ἀπαϑεῖς γίγνονται οἵ 
ἄνϑρωποι; ἢ τῷ μὴ πεπειρᾶσϑαι ἢ τῷ βοηϑείας ἔχειν, 
ὥσπερ ἐν τοῖς κατὰ ϑάλατταν κινδύνοις οἵ τὸ ἄπειροι 
χειμῶνος ϑαρροῦσι τὰ μέλλοντα καὶ οἵ βοηϑείας ἔχοντες 
διὰ τὴν ἐμπειρίαν. καὶ ὅ ὅταν τοῖς ὁμοίοις ἡ μὴ φοβερόν, 

20 μηδὲ τοῖς ἥττοσι καὶ ὧν κρείττους οἴονται εἷναι" οἴονται 
δέ, ὧν κεκρατήκασιν ἢ αὐτῶν ἢ τῶν κρειττόνων ἢ τῶν 
ὁμοίων. καὶ ἐὰν ὑπάρχειν αὑτοῖς οἴωνται πλείω καὶ μεί- 
ξω, οἷς ὑπερέχοντες φοβεροί εἰσιν" ταῦτα δ᾽ ἐστὶ πλῆϑος 
χρημάτων καὶ ἰσχὺς σωμάτων καὶ φίλων καὶ χώρας καὶ 

95 τῶν πρὸς πόλεμον παρασκευῶν, ἢ πασῶν ἢ τῶν μεγί- 
στων. καὶ ἐὰν μὴ ἠδικηκότες ὦσιν μηδένα ἢ μὴ πολλοὺς 
ἢ μὴ τοιούτους περὶ ὧν φοβοῦνται. καὶ ὅλως ἂν πρὸς 
τοὺς ϑεοὺς αὐτοῖς καλῶς ἔχῃ τά τε ἄλλα καὶ τὰ ἀπὸ ση- 
μείων καὶ λογίων" ϑαρραλέον γὰρ ἡ ὀργή. τὸ δὲ μὴ ἀδὺυ-. 

80 κεῖν ἀλλ᾽ ἀδικεῖσϑαι ὀργῆς ποιητικόν. τὸ δὲ ϑεῖον ὑπο- 
λαμβάνεται βοηϑεῖν τοῖς ἀδικουμένοις. καὶ ὅταν ἐπιχει- 


ῬΗΤΟΡΙΚΗΣ Β΄ ᾿ς δ 


γοῦντες ἢ μηδὲν ἂν παϑεῖν [μηδὲ πείσεσθαι] ἢ ἢ κατορϑώ- 8 
ἕειν οἴωνται. 

“καὶ περὶ μὲν τῶν φοβερῶν καὶ ϑαρραλέων εἴρηται 6 Χ 
τοζα δ᾽ αἰσχύνονται καὶ ἀναισχυντοῦσιν. καὶ πρὸς τίνας 
καὶ πῶς ἔχοντες, ἐκ τῶνδε. δῆλον. ἔστω δὴ αἰσχύνη λύπη 6 
τις ἢ ταραχὴ περὶ τὰ δὲς ἀδοξίαν φαινόμενα φέρειν τῶν 
κακῶν. ἢ παρόντων ἢ γεγονότων ἢ μελλόντων, ἡ δ᾽ 
ἀναισχυντία ὀλιγωρία τις καὶ ἀπάϑεια περὶ τὰ αὐτὰ ταῦ-- 
τα. εἰ δή ἐστιν αἰσχύνη ἡ ὁρισϑεῖσα, ἀνάγκη αἰσχύνεσϑαι 
ἐπὶ τοῖς τοιούτοις τῶν κακῶν ὅσα αἰσχρὰ δοκεῖ εἶναι ἢ 10 
αὐτῷ ἢ ὧν φροντίζει" τοιαῦτα δ᾽ ἐστὶν ὅσα ἀπὸ κακέαρ 
ἔργα ὀστέν, οἷον τὸ ἀποβαλεῖν ἀσπίδα ἢ φυγεῖν" ἀπὸ δει-- 
λίας γάρ. καὶ τὸ ἀποστερῆσαι παρακαταϑήκην" ἀπ᾽ ἀδι- 
κίας γάρ. καὶ τὸ συγγενέσϑαι οἷς οὐ δεῖ ἢ οὗ οὐ δεῖ [ἢ ὅτε 
μὴ δεῖ]: ἀπ᾽ ἀκολασίας γάρ. καὶ τὸ κερδαίνειν ἀπὸ μι-- 16 
χρῶν ἢ αἰσχρῶν ἢ ἀπ ἀδυνάτων, οἷον πενήτων ἢ τεϑνεώ- 
τῶν" ὅϑεν καὶ ἡ παροιμία τὸ ἀπὸ νεκροῦ φέρειν: ἀπὸ 
αἰσχροκερδείας γὰρ καὶ ἀνελευϑερίας. καὶ τὸ μὴ βοηϑεῖν 
δυνάμενον εἰς χρήματα, ἢ ἧττον βοηϑεῖν. καὶ τὸ βοηϑ εἴ- 
σϑαι παρὰ τῶν ἧττον εὐπόρων. καὺδανείξεσϑαι ὅτε δόξει 20 
αἰτεῖν, καὶ αἰτεῖν ὅτε ἀπαιτεῖν, καὶ ἀπαιτεῖν ὁτε αἰτεῖν, 
καὶ ἐπαινεῖν ἵνα δόξῃ αἰτεῖν, καὶ τὸ ἀποτετυχηκότα μηδὲν 
ἧττον: πάντα γὰρ ἀνελευθερίας ταῦτα σημεῖα. τὸ δ᾽ 
ἐπαινεῖν παρόντα κολακείας. καὶ τὸ τἀγαϑὰ μὲν ὑπερ-- 
ἐπαινεῖν τὰ δὲ φαῦλα συναλείφειν. καὶ τὸ ὑπεραλγεῖν 36 
ἀλγοῦντι παρόντα, καὶ τάλλα πάντα ὅσα τοιαῦτα" κολα- 
κείας γὰρ σημεῖα. καὶ τὸ μὴ ὑπομένειν πόνους οὖς οἵ 
πρεσβύτεροι ἢ τρυφῶντες ἢ ἐν ἐξουσίᾳ μᾶλλον ὄντες ἢ 
ὅλως οἱ ἀδυνατώτεροι" πάντα γὰρ μαλακίας σημεῖα. καὶ 
γὸ ὑφ᾽ ἑτέρου εὖ πάσχειν, καὶ τὸ πολλάκις, καὶ ὃ εὖ ἐποίη-- 80 
εν ὀνειδίξειν - μιιροψυχίας γὰρ πάντα καὶ ταπεινότητος 
ημεῖα. καὶ τὸ περὶ αὑτοῦ πάντα λέγειν καὶ ἐπαγγέλλε-- 


᾿ 16 ! ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ 8. 
, ν 
6 σϑαι, καὶ τὸ τἀλλότρια αὑτοῦ φάσκειν" ἀλαζονείας γάρ. 
ὁμοίως δὲ καὶ ἀπὸ τῶν ἄλλων ἑκάστης τῶν τοῦ ἤϑους 
κακιῶν τὰ ἔργα καὶ τὰ σημεῖα καὶ τὰ ὁμοια" αἰσχρὰ. γὰρ 
καὶ αἰσχυντικά. καὶ ἐπὶ τούτοις τὸ τῶν καλῶν ὧν πάντες 
6 μετέχουσιν ἢ οἵ ὅμοιοι πάντες ἢ οἵ πλεῖστοι, μὴ μετέχειν. 
ὁμοίους δὲ λέγω ὁμοεϑνεῖς., πολέτας, ἡλικιώτας. συγγε- 
νεῖς, ὅλως τοὺς ἐξ ἴσον" αἰσχρὸν γὰρ ἤδη τὸ μὴ μετέχειν, 
οἷον παιδεύσεως ἐπὶ τοσοῦτον καὶ τῶν ἄλλων ὁμοίως. 
πάντα δὲ ταῦτα μᾶλλον. ἂν δι᾽ ἑαυτὸν φαίνηται" οὕτω 
10 γὰρ ἤδη ἀπὸ κακίας μᾶλλον, ἂν αὐτὸς ἢ αἴτιος τῶν ὑπαρ- 
ξάντων ἢ ὑπαρχόντων ἢ μελλόντων. πάσχοντες δὲ ἢ πε- 
πονϑότες ἢ πεισόμενοι τὰ τοιαῦτα αἰσχύνονται ὅσα εἰς 
ἀτιμίαν φέρει καὶ ὀνείδη" ταῦτα δ᾽ ἐστὶ τὰ εἰς ὑπηρετή- 
σεις ἢ σώματος ἢ ἔργων αἰσχρῶν, ὧν ἐστὶ τὸ ὑβρέξεσϑοαι. 
16 καὶ τὰ μὲν εἰς ἀκολασίαν καὶ ἕκόντα καὶ ἄκοντα, τὰ δ᾽ εἰς 
βίαν. ἄκοντα" ἀπὸ ἀνανδρίας γὰρ ἢ δειλίας ἡ ὑπομονὴ καὶ 
τὸ μὴ ἀμύνεσϑαι. 
ἃ μὲν οὖν αἰσχύνονται, ταῦτ᾽ ἐστὶ καὶ τὰ τοιαῦτα᾽ 
ἐπεὶ δὲ περὶ ἀδοξίας φαντασία ἐστὶν ἡ αἰσχύνη, καὶ ταῦ- 
90 της αὐτῆς χάριν ἀλλὰ μὴ τῶν ἀποβαιμόντων, οὐδεὶς δὲ 
τῆς δόξης φροντίξει ἀλλ᾽ ἢ διὰ τοὺς δοξαξοντας, ἀνάγκη 
τούτους αἰσχύνεσϑαι ὧν λόγον ἔχει. λόγον δ᾽ ἔχει τῶν 
ϑαυμαξόντων, καὶ οὗς ϑαυμάξει, καὶ ὑφ᾽ ὧν βούλεται 
ϑαυμάξεσϑαι, καὶ πρὸς οὗς φιλοτιμεῖται; καὶ ὧν μὴ κα- 
26 ταφρονεῖ τῆς δόξης. ϑαυμάξεσϑαι μὲν οὖν βούλονται 
ὑπὸ τούτων καὶ ϑαυμάξουσι τούτους ὅσοι τι ἔχουσιν 
. ἀγαϑὸν τῶν τιμίων, ἢ παρ᾽ ὧν τυγχάνουσι δεόμενοι σφό- 
δρα τινὸς ὧν ἐκεῖνοι κύριοι, οἷον οἵ ἐρῶντες: φιλοτι- 
μοῦνται δὲ πρὸς τοὺς ὁμοίους. φροντέξουσι δ᾽ ὡς ἀλη- 
80 ϑευόντων τῶν φρονίμων, τοιοῦτοι δ᾽ οἵ τε πρεσβύτεροι 
καὶ οἵ πεπαιδευμένοι. καὶ τὰ ἐν ὀφθαλμοῖς καὶ τὰ ἐν φα- 
νερῷ μᾶλλον ὅϑεν καὶ ἡ παροιμία, τὸ ἐν ὀφθαλμοῖς εἷ- 


ῬΗΤΟΡΙΚΉΣ Β. 77 


ψαι αἰδῶ. διὰ τοῦτο τοὺς ἀεὶ παρεδομένους μᾶλλον αἰἱ-6 
σχύνονται καὶ τοὺς προσέχοντας αὐτοῖς, διὰ τὸ ἐν ὐὀφϑαλ- 
μοῖς ἀμφότερα. καὶ τοὺς μὴ περὶ ταὐτὰ ἐνόχους δῆλον 
γὰρ ὅτι τἀναντία δοκεῖ τούτοις. καὶ τοὺς μὴ συγγνωμο--: 
νικοὺς τοῖς φαινομένοις ἁμαρτάνειν. ἃ γάρ τις αὐτὸς 5 
ποιεῖ, ταῦτα λέγεται τοῖς πέλαρ οὐ νεμεσᾶν, ὥστε ἃ μὴ 
ποιεῖ, δῆλον ὅτι νεμᾶσᾷ. καὶ τοὺς ἐξαγγελτικοὺς πολλοῖς" 
οὐδὲν γὰρ διαφέρει μὴ δοκεῖν ἢ μὴ ἐξαγγέλλειν. ἐξαγγελ-- 
«τιχοὶ δὲ οἵ τὸ ἠδικημένοι διὰ τὸ παρατηρεῖν καὶ οἱ κακο-- 
λόγοι" εἴπερ γὰρ καὶ τοὺς μὴ ἁμαρτάνοντας, ἔτι μᾶλλον 10 
τοὺς ἁμαρτάνοντας. καὶ οἷς ἡ διατριβὴ ἐπὶ ταῖς τῶν πέ- 
λας ἁμαρτίαις, οἷον χλευασταῖς καὶ κωμῳδοποιοῖς " κακο-- 
λόγοι γάρ πὼς οὗτοι καὶ ἐξαγγελτικοί. καὶ ἐν οἷς μηδὲν 
ἀποτετυχήκασιν᾽" ὥσπϑορ γὰρ ϑαυμαξόμενοι διάκεινται" 
διὸ καὶ τοὺς πρῶτον δεηϑέντας τι ἀἰσχύνονται ὡς οὐδέν 15 
πῷ ἠδοξηκότες ἐν αὐτοῖς. τοιοῦτοι δ᾽ οἵ ἄρτι βουλόμενοι 
φίλοι εἶναι (τὰ γὰρ βέλτιστα τεϑέανται., διὸ εὖ ἔχει ἡ τοῦ 
Εὐριπίδου ἀπόκρισις πρὸς τοὺς Συρακοσίους) καὶ τῶν 
πάλαι γνωρίμων οἵ μηδὲν συνειδότες. αἰσχύνονται δ᾽ οὐ 
μόνον αὐτὰ τὰ ῥηϑέντα αἰσχυντηλὰ ἀλλὰ καὶ τὰ σημεῖα, 30 
οἷον οὐ μόνον ἀφῥοδισιάξοντερ ἀλλὰ καὶ τὰ σημεῖα αὐ- 
τοῦ. καὶ οὐ μόνον ποιοῦντες τὰ αἰσχρά, ἀλλὰ καὶ λέγον-- 
τες. ὁμοίως δὲ οὐ τοὺς εἰρημένους μόνον αἰσχύνονται, 
ἀλλὰ καὶ τοὺς δηλώσοντας αὐτοῖς. οἷον ϑεράποντας καὶ 
φίλους τούτων. ὅλως δ᾽ οὐχ αἰσχύνονται οὔϑ᾽ ὧν πολὺ 96 
καταφρονοῦσι τῆς δόξης τοῦ ἀληϑεύειν (οὐδεὶς γὰρ παι-- 
δία καὶ ϑηρία αἰσχύνεται) οὔτε ταὐτὰ τοὺς γνωρίμους 
καὶ τοὺς ἀγνῶτας, ἀλλὰ τοὺς. μὲν γνωρίμους τὰ πρὸς 
ἀλήϑειαν δοκοῦντα τοὺφ δὲ ἄπωϑεν τὰ πρὸς τὸν νόμον. 
αὐτοὶ δὲ ὧδε διακείμενοι αἰσχυνϑεῖεν ἄ ἄν, πρῶτον μὲν 30 
εἰ ὑπάρχοιεν πρὸς αὐτοὺς ἔχοντες οὕτω τινὲς οἵους ἔφα- 
μὲν εἶναι οὗς αἰσχύνονται. ἦσαν δ᾽ οὗτοι ἢ θαυμαξόμε- 


7ὃ ῬΡΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ 8. 


θ νοι ἢ ϑαυμάξοντες ἢ ὑφ᾽ ὧν βούλονται ϑαυμάξεσϑαι, ἢ 
ὧν δέονταίτινα χρείαν ὧν μὴ τεύξονται ἄδοξοι ὄντες, καὶ 
οὗτοι ἢ ὁρῶντες, ὥσπερ Κυδίας περὶ τῆς Σάμου κληρου- 
χίας ἐδημηγόρησεν (ἠξίου γὰρ ὑπολαβεῖν τοὺς .4ϑη- 

5 ναΐίους περιεστάναι κύκλῳ τοὺς Ἕλληνας, ὡς ὁρῶντας 
καὶ μὴ μόνον ἀκουσομένους ἃ ἂν ψηφίσωνται), ἢ ἂν 
πλησίον ὦσιν οἱ τοιοῦτοι; ἢ μέλλωσιν αἰσϑήσεσϑαι., διὸ 
καὶ ὁρᾶσϑαι ἀτυχοῦντες ὑπὸ τῶν δηλούντων ποτὲ οὐ 
βούλονται" ϑαυμασταὶ γὰρ οἷ ξηλωταί. καὶ ὅταν ἔχωσιν 

1: ἃ καταισχύνουσιν ἔργα καὶ πράγματα ἢ αὑτῶν ἢ προγό- 
νῶν ἢ ἄλλων τινῶν πρὸς οὗς ὑπάρχει τις αὐτοῖς ἀγχι- 
στεία. καὶ ὅλως ὑπὲρ ὧν αἰσχύνονται αὐτοέ" εἰσὶ. δ΄ οὗ-͵ 
τοι οὗ εἰρημένοι καὶ οἵ εἰς αὐτοὺς ἀναφερόμενοιυ, ἢ ὧν 
διδάσκαλοι ἢ σύμβουλοι γεγόνασιν, ἢ ἐὰν ὦσιν ἕτεροι 

13 ὅμοιοι, πρὸς οὖς φιλοτιμοῦνται" πολλὰ γὰρ αἰσχυνόμε- 
γνοι διὰ τοὺς τοιούτους καὶ ποιοῦσι καὶ οὐ ποιοῦσιν. καὶ 
μέλλοντες ὁρᾶσθαι καὶ ἐν φανερῷ ἀναστρέφεσϑαι τοῖς 

 συνειδόσιν αἰσχυντηροὶ μᾶλλον εἰσιν. ὅϑεν καὶ ᾿ἄντι- 
φῶν ὁ ποιητὴς μέλλων ἀποτυμπανίξεσϑαι ὑπὸ Ζονυ- 
ῶ0 σίου εἶπεν. ἰδὼν τοὺς συναποϑνήσκειν μέλλοντας ἐγκα- 
λυπτομένους ὡς ἤεσαν διὰ τῶν πυλῶν. γέ ᾿ἐμκαλύπτε- 

ὅϑε“ς ἔφη" ..ἢ μὴ αὐριόν τις ὑμᾶς ἴδῃ τούτων ;."“ 
περὶ μὲν οὖν αἰσχύνης ταῦτα" περὶ δὲ ἀναισχυντίας 

7 δῆλον ὡς ἐκ τῶν ἐναντέων εὐπορήσομεν. τίσι δὲ χάριν 

95 ἔχουσι καὶ ἐπὶ τίσιν καὶ πῶς αὐτοὶ ἔχοντες, δρισαμένοις 

τὴν χάριν δῆλον ἔσται. ἔστω δὴ χάρις. καϑ' ἣν ὁ ἔχων 
λέγεται χάριν. ἔχειν, ὑπουργία δεομένῳ μὴ ἀντί τινος, 
μηδ᾽ ἵνα τι αὐτῷ τῷ ὑπουργοῦντι, ἀλλ᾽ ἵνα τι ἐκείνῳ" 
μεγάλη δ᾽ ἂν ἡ σφόδρα δεομένῳ, ῇ μεγάλων καὶ χαλε- 

80 πῶν. ἢ ἐν καιροῖς τοιούτοις, ἢ μόνος, ἢ πρῶτος. ἢ μάλι- 
στα. δεήσεις δ᾽ εἰσὶν αἴ ὀρέξειφ, καὶ τούτων μάλιστα αἱ 
μετὰ λύπης τοῦ μὴ γιγνομένου" τοιαῦται δὲ αἱ ἐπιϑυ- 


ἢ 
4 


ῬΡΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ 8. 19 


μίαι. οἷον ἔρως. καὶ αἴ ἐν ταῖς τοῦ σώματος κακώσεσι καὶ" 
ἐν κινδύνοις" καὶ γὰρ ὁ κινδυνεύων ἐπιϑυμεῖ καὶ ὁ λυ-- 
πούμενος. διὸ οἵ ἐν πενίᾳ παριστάμενοι καὶ φυγαῖς, κἂν 
μικρὰ ὑπηρετήσωσιν, διὰ τὸ μέγεϑος τῆς δεήσεως καὶ 
τὸν καιρὸν κεχαρισμένου, οἷον ὁ ἐν Δυκείῳ τὸν φορμὸν 6 
δούς. ἀνάγκη οὖν μάλιστα μὲν εἰς ταῦτα ἔχειν τὴν ὑπουρ- 
γίαν. εἰ δὲ μή, εἰς ἴσα ἢ μείξω. ὥστ᾽ ἐπεὶ φανερὸν καὶ 
οἷς καὶ ἐφ᾽ οἷς γέγνεται χάρις καὶ πῶς ἔχουσι. δῆλον ὅτι 
ἐκ τούτων παρασχευαστέον, τοὺς μὲν δεικνύντας ἢ ὅν-- 
τας ἢ γεγενημένους ἐν τοιαύτῃ δεήσει καὶ λύπῃ, τοὺς δὲ 10 
ὑπηρετηκότας ἐν τοιαύτῃ χρείᾳ τοιοῦτόν τι ἢ ὑπηρε- 
τοῦντας. φανερὸν δὲ καὶ ὅϑεν ἀφαιρεῖσθαι ἐνδέχεται 
τὴν χάριν καὶ ποιεῖν ἀχαρίστους" ἢ γὰρ ὅτι αὑτῶν ἕνεχα 
ὑπηρετοῦσιν ἢ ὑπηρέτησαν (τοῦτο δ᾽ οὐκ ἦν χάρις). ἢ 


ὅτι ἀπὸ τύχης συνέπεσεν ἢ συνηναγκασϑησάν, ἢ ὅτι ἀπέ-- 16 “΄ 


δωχαν ἀλλ᾽ οὐκ ἔδωκαν; εἴτ᾽ εἰδὼς εἶτε μὴ εἰδώς" ἀμφο-- 
τέρως γὰρ τὸ ἀντί τινος, ὥστ᾽ οὐδ᾽ οὕτως ἂν εἴη χάρις. 
χαὶ περὶ ἁπάσας τὰς κατηγορίας σκεπτέον" ἡ γὰρ χάρις 
ιἐστὴν ἢ ὅτι τοδὶ᾽ ἢ τοσονδὲ ἢ τοιονδὲ ἢ ποτὲ ἢ ποῦ. ση-- 
μεῖον δέ, εἰ ἔλαττον μὴ ὑπηρέτησαν, καὶ εἰ τοῖς ἐχϑροῖς 90 
ταὐτὰ ῆ ἴσα ἢ μείξω- δῆλον γὰρ ὅτι οὐδὲ ταῦτα ἡμῶν 
ἕνεκα. ἢ εἰ φαῦλα εἰδώς" οὐδεὶς γὰρ ὁμολογεῖ δεῖσϑαι 
φαύλων. 
καὶ περὶ μὲν τοῦ χαρίξεσϑαι καὶ ἀχαριστεῖν εἴρηται" 
ποῖα δ᾽ ἐλεεινὰ καὶ τένας ἐλεοῦσι, καὶ πῶς αὐτοὶ ἔχοντες, 95 
λέγωμεν. ἔστω δὴ ἔλεος λύπη τις ἐπὶ φαινομένῳ κακῷ 8 
φϑαρτικῷ ἢ λυπηρῷ τοῦ ἀναξίου τυγχάνειν, ὃ κἂν αὐ-- 
τὸς προσδοχκήσειεν ἂν παϑεῖν ἢ τῶν αὐτοῦ τινά, καὶ 
τοῦτο. ὅταν πλησίον φαίνηται: δῆλον γὰρ ὅτι ἀνάγκη 
τὸν μέλλοντα ἐλεήσειν ὑπάρχειν τοιοῦτον οἷον οἴεσϑαι 80 
παϑεῖν ἂν τι κακὸν ἢ αὐτὸν ἢ τῶν αὐτοῦ τινά, καὶ τοιοῦ-- 
το χάκὸν οἷον εἴρηται ἐν τῷ ὅρῳ ἢ ὅμοιον ἢ παραπλή- 


80 ῬΗΤΟΡΙΚῊΗΣ 8. 


δσιον. διὸ οὔτε οἵ παντελῶς ἀπολωλότες ἐλεοῦσιν (οὐδὲν 
γὰρ ἂν ἔτι παϑεῖν οἴονται" πεπόνϑασι γάρ) οὔτε οἵ 
ὑπερευδαιμονεῖν οἰόμενοι, ἀλλ᾽ ὑβρίζουσιν" εἰ γὰρ 
ἅπαντα οἴονται ὑπάρχειν τἀγαθά. δῆλον ὅτι καὶ τὸ μὴ 
δ ἐνδέχεσϑαι παϑεῖν μηδὲν κακόν" καὶ γὰρ τοῦτο τῶν 
ἀγαϑῶν. εἰσὶ δὲ. τοιοῦτοι οἷοι νομίζειν παθεῖν ἂν οἵ τε 
πεπονϑότες ἤδη καὶ διαπεφευγότες, καὶ οἱ πρεσβύτεροθι 
καὶ διὰ τὸ φρονεῖν καὶ δι ἐμπειρίαν, καὶ οἵ ἀσϑενεῖς,, καὶ 


οὗ δειλότεροι μᾶλλον, καὶ οἵ πεπαιδευμένοι" εὐλόγιστοι. 


10 γάρ. καὶ οἷς ὑπάρχουσι γονεῖς ἢ τέκνα ἢ γυναῖκες" αὖ- 
τοῦ τε γὰρ ταῦτα, καὶ οἷα παϑεῖν τὰ εἰρημένα. καὶ οἱ 
μήτε ἐν ἀνδρίας πάϑει ὄντες. οἷον ἐν ὀργῇ ἢ ϑάρρει 
(ἀλόγιστα γὰρ τοῦ ἐσομένου ταῦτο), μήτ᾽ ἐν ὑβφιστικῇ 
διαϑέσει (καὶ γὰρ οὗτοι ἀλόγιστοι τοῦ πείσεσϑαΐί τι), ἀλλ᾽ 

16 οἵ μεταξὺ τούτων. μήτ᾽ αὖ φοβούμενοι σφόδρα" οὐ γὰρ 
ἐλεοῦσιν οἷ ἐκπεπληγμένοι διὰ τὸ εἶναι πρὸς τῷ οἰκείῳ 
πάϑει. κἂν οἴωνταί τινας εἶναι τῶν ἐπιεικῶν" ὁ γὰρ μῆ- 
δένα οἰόμενος πάντας οἰήσεται ἀξίους εἶναι κακοῦ. καὶ 
ὅλως δὴ ὅταν ἔχῃ οὕτως ὥστ᾽ ἀναμνησθῆναι τοιαῦτα 

30 συμβεβηκότα ἦ αὑτῷ ἢ τῶν αὑτοῦ, ἢ ἐλπίσαι γενέσϑαι ἢ 
αὑτῷ ἢ τῶν αὑτοῦ. 

ὡς μὲν οὖν ἔχοντες ἐλεοῦσιν, εἴρηται, ἃ δ᾽ ἐλεοῦσιν, 
ἐκ τοῦ ὁρισμοῦ δῆλον " ὅσα τε γὰρ τῶν λυπηρῶν καὶ ὀδυ- 
νηρῶν [φϑαρτικα]. πάντα ἐλεεινά, καὶ ὅσα ἀναιρετικά, 

“6 καὶ ὅσων ἡ τύχη αἰτία κακῶν μέγεϑος ἐχόντων. ἔστι δ᾽ 
ὀδυνηρὰ μὲν καὶ φϑαρτικὰ ϑάνατοι καὶ αἰχίαι δωμάτων 
καὶ κακώσεις καὶ γῆρας καὶ νόσοι καὶ τροφῆς ἔνδεια, ὦν 
δ᾽ ἡ τύχη αἰτία κακῶν, ἀφιλία, ὀλιγοφιλία (καὶ τὸ διε- 
σπάσϑαι ἀπὸ τῶν φίλων καὶ συνήϑων ἐλεεινόν), αἶσχος, 

80 ἀσϑένεια. ἀναπηρία. καὶ τὸ ὅϑεν προσῆκεν ἀγαϑόν τι 
πρᾶξαι, κακὸν τι συμβῆναι. καὶ τὸ πολλάκις τοιοῦτον. 
καὶ τὸ πεπονϑότος γενέσθαι τι ἀγαϑόν. οἷον Διοπείϑει 


ΟΡΗΤΟΡΙΚΗΣ Β. ἃ] 


εὰ παρὰ βασιλέως τεϑνεῶτι κατεπέμφϑη. καὶ τὸ ἢ μηδὲνϑ 
γεγενῆσϑαι ἀγαϑόν, ἢ “) γενομένων μὴ εἶναι ἀπόλαυσιν. 

ἐφ᾽ οἷς μὲν οὖν ἐλεοῦσι. ταῦτα καὶ τὰ τοιαῦτά ἐστιν" 
ἐλεοῦσι δὲ τούς τε γνωρίμους, ἂν μὴ σφόδρα ἐγγὺς ὦσιν 
οὐκδιότητι" περὶ δὲ τούτους ὥσπερ περὶ αὑτοὺς μέλλον-- ὅ 
τας ἔχουσιν. διὸ καὶ ὁ "Ἄμασις ἐπὶ μὲν τῷ υἱεῖ ἀγομένῳ 
ἐπὶ τὸ ἀποθανεῖν οὐκ ἐδάκρυσεν, ὡς φασίν. ἐπὶ δὲ τῷ 
φέλῳ προσαιτοῦντι" τοῦτο μὲν γὰρ ἐλεεινόν. ἐκεῖνο ὃ 
δεινόν" τὸ γὰρ δεινὸν ἕτερον τοῦ ἐλεεινοῦ καὶ ἐχκρου-- 
στικὸν τοῦ ἐλέου καὶ πολλάκις τῷ ἐναντίῳ χρήσιμον. ἔτι 10 
ἐλεοῦσιν ἐγγὺς αὐτοῖς τοῦ δεινοῦ ὄντος. καὶ τοὺς ὁμοίους 
ἐλεοῦσι κατὰ ἡλικίαν, κατὰ ἤθη. κατὰ ξξεις. κατὰ ἀξιώ-- 
ματα, κατὰ γένη" ἐν πᾶσι γὰρ τούτοις μᾶλλον φαίνεται 
καὶ αὐτῷ ἂν ὑπάρξαι" ὅλως γὰρνκαὶ ἐνταῦϑα δεῖ λαβεῖν, 
ὅτε ὅσα ἐφ᾽ αὑτῶν φοβοῦνται. ταῦτα ἐπ᾽ ἄλλων γιγνό-- 16 
μενα ἐλεοῦσιν. ἐπεὶ δ᾽ ἐγγὺς φαινόμενα τὰ πάϑη ἐλεεινά 
ἐστι, τὰ δὲ μυριοστὸν ἔτος γενόμενα ἢ ἐσόμενα οὔτ᾽ ἐλ-- 
πίζοντες οὔτε μεμνημένοι ἢ ὅλως οὐχ ἐλεοῦσιν ἢ οὐχ 
ὁμοίως, ἀνάγκη τοὺς συναπεργαξομένους σχήμασι καὶ 
φωναῖς καὶ ἐσϑῆτι καὶ ὅλως τῇ ὑποκρίσει ἐλεεινοτέρους 30 
εἶναι - ἐγγὺς γὰρ ποιοῦσι φαένεσϑαι τὸ κακὸν πρὸ ὀμμά- ᾿ 
τῶν ποιοῦντες, ἢ ὡς μέλλον ἢ ὡς γεγονός. καὶ γεγονότα 
ἄρτι ἢ μέλλοντα διὰ ταχέων ἐλεεινότερα διὰ τοῦτο. καὶ 
τὰ σημεῖα, καὶ τὰς πράξεις, οἷον ἐσθῆτάς τε τῶν πεπον-- 
ϑύτων καὶ ὅσα τοιαῦτα. καὶ λόγους καὶ ὅσα ἄλλα τῶν ἐν 35 
τῷ κάϑει ὄντων, οἷον ἤδη τελευτώντων. καὶ μάλιστα τὸ 
σχουδαίους εἶναι ἐν τοῖς τοιούτοις καιροῖς ὄντας ἐλεει-- 
γύν- ἅπαντα γὰρ ταῦτα διὰ τὸ ἐγγὺς φαένεσϑαι μᾶλλον 
τοιεῖ τὸν ἔλεον. καὶ ὡς ἀναξίου ὄντος καὶ ἐν ὀφθαλμοῖς 
ραινομένου τοῦ πάϑους. 80. 

ἀντίκειται δὲ τῷ ἐλεεῖν μάλιστα μὲν ὃ καλοῦσι νεμε-- 8 
ἄν τῷ γὰρ λυπεῖσθαι ἐπὶ ταῖς ἀναξίαις κακοπραγίαις 

ἈΠΕΤΟΒῈΒ ΟΆΛΔΕΟΙ. 1. θ 


82 ᾿ ῬΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ 8Β. 


9 ἀντικδίμενόν ἐστι τρόπον τινὰ καὶ ἀπὸ τοῦ αὐτοῦ ἤϑους 
τὸ λυπεῖσϑαι ἐπὶ ταῖς ἀναξίαις εὐπραγίαις. καὶ ἄμφω. τὰ 
πάϑη ἤἥϑους χρηστοῦ" δεῖ γὰρ ἐπὶ μὲν τοῖς ἀναξίως πράτ- 
τουσι κακῶς συνάχϑεσϑαι καὶ ἐλεεῖν, τοῖς δὲ εὖ νεμεσᾶν". 
ἄδικον γὰρ τὸ παρὰ τὴν ἀξίαν γιγνόμενον, διὸ καὶ τοῖς ἢ 
Σ 
ὲ 


οι 


ϑεοῖς ἀποδίδομεν τὸ νεμεσᾶν. δόξειε δ᾽ ἂν καὶ ὁ φϑόνος 
τῷ ἐλεεῖν τὸν αὐτὸν ἀντικεῖσθαι τρόπον ὡς σύνεγγυς ὧν ὲ 
καὶ ταὐτὸν τῷ νεμεσᾶν, ἔστι δ᾽ ἕτερον: λύπη μὲν γὰρ 
ταραχώδης καὶ ὁ φϑόνος ἐστὶ καὶ εἰς εὐπραγίαν, ἀλλ᾽ οὐ ! 
10 τοῦ ἀναξίου ἀλλὰ τοῦ ἴσου καὶ ὁμοίου. τὸ δὲ μὴ ὅτι αὖ- - 
τῷ τι συμβήσεται ἕτερον, ἀλλὰ δι᾽ αὐτὸν τὸν πλησίον, ξ 
ἅπασιν ὁμοίως δεῖ ὑπάρχειν" οὐ γὰρ ἔτι ἔσται τὸ μὲν νέ’ 
μεσις τὸ δὲ φϑόνος, ἀλλὰ φόβος, ἐὰν διὰ τοῦτο ἡ λύκι 
ὑπάρχῃ καὶ ἡ ταραχή, ὅτι αὐτῷ τι ἔσται φαῦλον ἀπὸ τῆς 
16 ἐχείνου εὐπραξίας. φανερὸν δ᾽ ὅτι ἀκολουϑήσει καὶ τὰ 
ἐναντία πάϑη τούτοις" ὁ μὲν γὰρ λυπούμενος ἐπὶ τοῖς 
ἀναξίως κακοπραγοῦσιν ἡσϑήσεται ἢ ἄλυπος ἔσται ἐπὶ 
τοῖς ἐναντίως κακοπραγοῦσιν᾽" οἷον τοὺς πατραλοίαξ καὶ 
μιαιφόνους. ὅταν τύχωσι τιμωρίας. οὐδεὶς ἂν λυπηϑ εἰη 
80 χρηστός" δεῖ γὰρ χαίρειν ἐπὶ τοῖς τοιούτοις, ὡς δ᾽ αὕτως 
καὶ ἐπὶ τοῖς εὖ πράττουσι κατ ᾿ ἀξίαν" ἄμφω γὰρ δίκαια, 
καὶ ποιεῖ χαίρειν τὸν ἐπιεικῆ" ἀνάγκη γὰρ ἐλπίζειν ὑ ὑπάρ- 
ξαι ὦ ἄν, ἅπερ τῷ ὁμοίῳ, καὶ αὑτῷ. καὶ ἔστι τοῦ αὐτοῦ 
ἤϑους ἅπαντα ταῦτα, τὰ δ᾽ ἐναντία τοῦ ἐναντίου" ὃ γὰρ 
46 αὐτός ἐστιν ἐπιχαιρέκακος καὶ φϑονερός- ἐφ᾽ ᾧ γαρ τις 
λυπεῖται γιγνομένῳ καὶ ὑπάρχοντι, ἀναγκαῖον τοῦτον 
ἐπὶ τῇ στερήσει καὶ φϑορᾷ τῇ τούτου χαίρειν. διὸ κωλυ- 
τικὰ μὲν ἐλέου πάντα ταῦτα ἐστί, διαφέρει δὲ διὰ τὰς εἰς 
φημένας αἰτίας" ὥστε πρὸς τὸ μὴ ἐλεεινὰ ποιεῖν ἅπαντα 
80 ὁμοέως χρήσιμα. 
πρῶτον μὲν οὖν περὶ τοῦ νεμεσᾶν λέγωμεν, τίσι τε 
νεμεσῶσι καὶ ἐπὶ τίσι καὶ πῶς ἔχοντες αὐτοί, εἶτα μετὰ ᾧ 


ΡΗΤΟΡΙΚΗῊΣΒ: ος 88 


καῦτα περὶ τῶν ἄλλων. φανερὸν δ᾽ ἐκ τῶν εἰρημένων "9 
εἶ γάρ ἐστι τὸ νεμεσᾶν λυπεῖσϑαι ἐπὶ τῷ φαινομένῳ ἀνα- 
ξέως εὐπραγεῖν, πρῶτον μὲν δῆλον ὅτι οὐχ οἷόν τ᾽ ἐπὶ 
πᾶσι τοῖς ἀγαϑοῖς νεμεσᾶν" οὐ γὰρ εἰ δίκαιος καὶ ἀν-- 
δρεῖος. ἢ εἰ ἀρετὴν λήψεται, νεμεσήσει τούτῳ (οὐδὲ γὰρ ὅ 
ἔλεοι ἐπὶ τοῖς ἐναντίοις τούτων εἰσίν), ἀλλ᾽ ἐπὶ πλούτῳ 
καὶ δυνάμει καὶ τοῖς τοιούτοις, ὅσων ὡς ἁπλῶς εἰπεῖν 
ἄξιοί εἰσιν οἵ ἀγαϑοὶ καὶ οἵ τὰ φύσει ἔχοντες ἀγαϑά, οἷον 
εὐγένειαν καὶ κάλλος καὶ ὅσα τοιαῦτα. ἐπεὶ δὲ τὸ ἀρχαῖον 
ἐγγύς τι φαίνεται τοῦ φύσει, ἀνάγκη τοῖς ταὐτὸ ἔχουσιν 10 
ἀγαθόν. ἐὰν νεωστὶ ἔχοντες τυγχάνωσι ἢ διὰ τοῦτο εὐ- 
πραγῶσι, μᾶλλον νεμεσᾶν" μᾶλλον γὰρ λυποῦσιν οἵ 
νεωστὶ πλουτοῦντες τῶν πάλαι καὶ διὰ γένος" ὁμοίως δὲ 
καὶ ἄρχοντες καὶ δυνάμενοι καὶ πολύφιλοι καὶ εὔτεκνοι 
καὶ ὁτιοῦν τῶν τοιούτων. καὶ ἐὰν διὰ ταῦτ᾽ ἄλλο τι ἀγα-- 15 
δὸν γίγνηται αὐτοῖς, ὡσαύτως" καὶ γὰρ ἐνταῦϑα μᾶλ- 
λον λυποῦσιν οἱ νεόπλουτοι ἄρχοντες διὰ τὸν πλοῦτον ἢ 
οἵ ἀρχαιόπλουτοι. ὁμοίως δὲ καὶ ἐπὶ τῶν ἄλλων. αἴτιον 
δ᾽ ὅτι οἵ μὲν δοκοῦσι τὰ αὑτῶν ἔχειν οἵ δ᾽ οὔ τὸ γὰρ ἀεὶ 
οὕτω φαινόμενον ἔχειν ἀληϑὲς δοκεῖ. ὥστε οἵ ἕ ἕτεροι οὐ 20 
τὰ αὑτῶν ἔχειν. καὶ ἐπεὶ ἕκαστον τῶν ἀγαϑῶν οὐ τοῦ 
τυχόντος ἄξιον, ἀλλά τις ἐστὶν ἀναλογία καὶ τὸ ἁρμότ--: 
ον, οἷον ὅπλα ὧν κάλλος οὐ τῷ δικαίῳ ἁρμόττει ἀλλὰ τῷ 
ἐνδρείῳ, καὶ γάμοι διαφέροντες οὐ τοῖς 1 νεωστὶ πλουσίοις 
ἐλλὰ τοῖς εὐγενέσιν" ἂν οὖν ἀγαϑὸς ὧν μὴ τοῦ ἁρμότ- 95 
τοντος τυγχάνῃ, νεμεσητόν. καὶ τὸν ἥττω τῷ κρείττονι 
ἐμφισβητεῖν, μάλιστα μὲν οὖν τοὺς ἐν τῷ αὐτῷ" ὅϑεν 
καὶ τοῦτ᾽ εἴρηται, 


Αἴαντος δ᾽ ἀλέεινε μάχην Τελαμωνιάδαο" 
Ζεὺς γάρ οἵ νεμέσασχ᾽, ὅτ᾽ ἀμείνονι φωτὶ μάχοιτο, 80 


Η ὃὲ μή, κἂν ὁπωσοῦν ὁ ἥττων τῷ κφεύττονι, ᾿ οἷον εἰ ὁ 


8ά ᾿ ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ Β. 


9 μουσικὸς τῷ δικαίῳ" βέλτιον γὰρ ἡ δικαιοσύνη τῆς μου- 
σικῆς. 

οἷς μὲν οὖν νεμεσῶσι καὶ διὰ τί, ἐκ τούτων δῆλον" 

ταῦτα γὰρ καὶ τὰ τοιαῦτά ἐστιν. αὐτοὶ δὲ νεμεσητικοί εἰ- 

6 σιν, ἐὰν ἄξιοι τυγχάνωσιν ὄντες τῶν μεγίστων ἀγαθῶν 

καὶ ταῦτα κεκτημένοι" τὸ γὰρ τῶν ὁμοίων ἠξιῶσϑαι τοὺς 

μὴ ὁμοίους οὐ δίκαιον. δεύτερον δ᾽, ἂν ὄντες ἀγαϑοὶ 


καὶ σπουδαῖοι τυγχάνωσιν" κρένουσί τε γὰρ εὖ, καὶ τὰ 


ἄδικα μισοῦσιν. καὶ ἐὰν φιλότιμοι; καὶ ὁ ὀρεγόμενοι τινῶν ᾿ 
10 πραγμάτων, καὶ μάλιστα περὶ ταῦτα φιλότιμοι ὦσιν ὧν ᾿ 
ἕτεροι ἀνάξιοι ὄντες τυγχάνουσιν. καὶ ὅλως οἵ ἀξιοῦντες 
αὐτοὶ αὑτοὺς ὧν ἑτέρους μὴ ἀξιοῦσι, νεμεσητικοὶ τούτοις 


καὶ τούτων. διὸ καὶ οἵ ἀνδραποδώδεις καὶ φαῦλοι καὶ ᾿ 


ἀφιλότιμοι οὐ νεμεσητικοί" οὐδὲν γάρ ἐστιν οὗ ἑκυτοὺς 
18 οἴονται ἀξίους εἶναι. 
φανερὸν δ᾽ ἐκ τούτων ἐπὶ ποίοις ἀτυχοῦσι καὶ κακο- 
πραγοῦσιν ἢ μὴ τυγχάνουσι χαίρειν ἢ ἀλύπως ἔχειν δεῖ" 
ἐχ γὰρ τῶν εἰρημένων τὰ ἀντικείμενα ἐστι δῆλα, ὥστ᾽ 
ἐὰν τοῦς τε κριτὰς τοιούτους παρασκευάσῃ ὁ λόγος, καὶ 
20 τοὺς ἀξιοῦντας ἐλεεῖσϑαι, καὶ ἐφ᾽ οἷς ἐλεεῖσθαι, δείξῃ 
ἀναξίους ὄντας τυγχάνειν ἀξίους δὲ μὴ τυγχάνειν, ἀδύ- 
νατον ἐλεεῖν. 
10 δῆλον δὲ καὶ ἐπὶ τέσι φϑονοῦσι καὶ τίσι καὶ πῶς ἔχον- 
τες. εἴπερ ἐστὶν ὁ φϑόνος λύπη τις ἐπὶ εὐπραγίᾳ φαινο- 
35 μένῃ τῶν εἰρημένων ἀγαϑῶν περὶ τοὺς ὁμοίους, μὴ ἵνα 
τι αὑτῷ, ἀλλὰ δι᾽ ἐκείνους. φϑονήσουσι μὲν γὰρ οἵ τοι- 
οὔτοι οἷς εἰσί τινες ὅμοιοι ἢ φαίνονται. ὁμοίους δὲ λέγω 


Ἁ 
κατὰ γένος, κατὰ συγγένειαν, καϑ᾽ ἡλικίαν, καϑ' ἕξεις, . 


κατὰ δόξαν. κατὰ τὰ ὑπάρχοντα. καὶ οἷς μικρὸν ἐλλείπει 
80 τοῦ μὴ πάντα ὑπάρχειν. διὸ οἵ μεγάλα πράττοντες καὶ οἱ 
εὐτυχοῦντες φϑονεροί εἰσιν" πάντας γὰρ οἴονται τὰ αὖ- 
τῶν φέρειν. καὶ οἱ τιμώμενοι ἐπί τινι διαφερόντως, καὶ 


ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ 8. 8ὅ 


λιστα ἐπὶ σοφίᾳ ἢ εὐδαιμονίᾳ. καὶ οἵ φιλότιμοι φϑονε--10 
ὅτεροι τῶν ἀφιλοτίμων. καὶ οἵ δοξόσοφοι" φιλότιμοι γὰρ 
ὶ σοφίᾳ. καὶ ὅλως οἵ φιλόδοξοι περί τε φϑονεροὶ περὶ 
το. καὶ οἵ μικρόψυχοι" πάντα γὰρ μεγάλα δοκεῖ αὖὐ-- 
ἔς εἶναι. ἐφ᾽ οἷς δὲ φϑονούσιν. τὰ μὲν ἀγαϑὰ εἶν- ὁ 
γται" ἐφ᾽ οἷς γὰρ φιλοδοξοῦσι καὶ φιλοτιμοῦνται ἔρ-- 
ἐς ἢ κτήμασι καὶ ὀρέγονται δόξης. καὶ ὅσα εὐτυχήματά 
[τε. σχεδὸν περὶ πάντα φϑόνος ἐστί, καὶ μάλιστα ὧν 
ὑτοὶ ἢ ὀρέγονται ἢ οἴονται δεῖν αὑτοὺς ἔχειν. ἢ ὧν τῇ 
τήσει μικρῷ ὑπερέχουσιν ἢ μικρῷ ἐλλείπουσιν. φα- 10 
ἐρὸν ὃὲ καὶ οἷς φϑονοῦσιν. ἅμα γὰρ εἴρηται" τοῖς γὰρ 
γγὺς καὶ χρόνῳ καὶ τόπῳ καὶ ἡλικίᾳ καὶ δόξῃ φϑονοῦ- 
ιν. ὅϑεν εἴρηται 

τὸ συγγενὲς γὰρ καὶ φϑονεῖν ἐπίσταται. 


καὶ «πρὸς οὖς φιλοτιμοῦνται" φιλοτιμοῦνται γὰρ πρὸς 16. 


υοὺς εἰρημένους, πρὸς δὲ τοὺς μυριοστὸν ἔτος ὦ ὄντας ῆ 
τρὺς τοὺς ἐσομένους ἢ τεϑνεῶτας οὐδείς, οὐδὲ πρὸς τοὺς 
ἱφ᾽ Ἡρακλείαις στήλαις. οὐδ᾽ ὧν πολὺ οἴονται παρ᾽ αὖ- 
τοῖς χαὺ παρὰ τοῖς ἄλλοις λεέίπεσϑαι, οὐδ᾽ ὧν πολὺ ὑπερ-- 
ἔχειν. ὡσαύτως καὶ πρὸς τοὺς περὶ τὰ τοιαῦτα. ἐπεὶ δὲ 50 
τρὸς τοὺς ἀνταγωνιστὰς καὶ ἀντεραστὰς καὶ ὅλως τοὺς 
ὧν αὐτῶν ἐφιεμένους φιλοτιμοῦνται, ἀνάγκη μάλιστα 
οὕτοις φϑονεῖν" διόπερ εἴρηται͵ 

- φζαὶ κεραμεὺς κεραμεῖ. 
ιαὶ ὧν ἢ κεκτημένων ῆ κατορϑούντων᾽ ὄνειδος αὐτοῖς 95 
ησὶ δὲ καὶ οὗτοι οἵ ἐγγὺς καὶ ὅμοιοι" δῆλον γὰρ ὅτι παρ᾽ 
υὐτοὺς οὐ τυγχάνουσι τοῦ ἀγαϑοῦ, ὥστε τοῦτο λυποῦν 
(οιδῖ τὸν φϑόνον. καὶ τοῖς ἢ ἔχουσι ταῦτα ἢ κεκτημένοις 
σα αὐτοῖς προσῆκεν ἢ κέκτηντό ποτε" διὸ πρεσβύτεροί 
ἐνεωτέροις. καὶ οἵ πολλὰ δαπανήσαντες. εἰς ταὐτὸ τοῖς 80 
λέγα φϑονοῦσιν. καὶ τοῖς ταχὺ οἵ μήπω τυχόντες ἢ μὴ 
νχόντες φϑονοῦσιν. δῆλον δὲ καὶ ἐφ᾽ οἷς χαίρουσιν οἵ. 


“κε 


86 ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ Β. ᾿ 


10 τοιοῦτοι καὶ ἐπὶ τίσι καὶ πῶς ἔχοντες" ὡς γὰρ οὐκ ἔχον- 
τες λυποῦνται, οὕτως ἔχοντες ἐπὶ τοῖς ἐναντίοις ἡσϑή- 
σονται. ὥστε ἂν αὐτοὶ μὲν παρασκευασθῶσιν οὕτως 
ἔχειν, οἵ [δ᾽ ἐλεεῖσϑαι ἢ τυγχάνειν τινὸς ἀγαϑοῦ ἀξιούμε- 

56 νοι ὦσιν οἷοι οἵ εἰρημένοι, δῆλον ὡς οὐ τεύξονται ἐλέου 
παρὰ τῶν κυρίων. 

1 πώς δ᾽ ἔχοντες ξηλοῦσι καὶ τὰ ποῖα καὶ ἐπὶ τίσιν. ἐν- 
ϑένδ᾽ ἐστὶ δῆλον. εἰ γάρ ἐστι ξῆλος λύπη τις ἐπὶ φαινο- 
μένῃ παρουσίᾳ ἀγαϑῶν ἐντίμων καὶ ἐνδεχομένων αὐτῷ 

10 λαβεῖν περὶ τοὺς ὁμοίους τῇ φύσει, οὐχ τι ἄλλῳ ἀλλ᾽ ὅτι 
οὐχὶ καὶ αὑτῷ ἥστίν" διὸ καὶ ἐπιεικές ἐστιν ὁ ξῆλος καὶ ᾿ 
ἐπιεικῶν, τὸ δὲ φϑονεῖν φαῦλον καὶ φαύλων" ὁ μὲν γὰρ 
αὑτὸν παρασχευάξει διὰ τὸν ξῆλον τυγχάνειν τῶν ἀγα- 
ϑῶν, ὁ δὲ τὸν πλησίον μὴ ἔχειν διὰ τὸν φϑόνον" ἀνάγκη 

18 [δὴ] ξηλωτικοὺς μὲν εἶναι τοὺς ἀξιοῦντας αὑτοὺς ἀγα- 
ϑῶν ὧν μὴ ἔχουσιν - οὐδεὶς γὰρ ἀξιοῖ τὰ φαινόμενα ἀδύ- 
νατα. διὸ οἷ νέοι καὶ οἵ μεγαλόψυχοι τοιοῦτοι. καὶ οἷς 
ὑπάρχει τοιαῦτα ἀγαϑὰ ἃ τῶν ἐντίμων ἄξια ἐστιν ἀν- 
δρῶν. ἔστι γὰρ ταῦτα πλοῦτος καὶ πολυφιλία καὶ ἀρχαὶ 

940 καὶ ὅσα τοιαῦτα: ὡς γὰρ προσῆκον αὐτοῖς ἀγαϑοῖς εἶναι; 
ὅτι προσῆκε τοῖς ἀγαϑῶς ἔχουσι, ξηλοῦσι τὰ τοιαῦτα τῶν 
ἀγαϑῶν. καὶ οὗς οἵ ἄλλοι ἀξιοῦσιν. καὶ ὧν πρόγονοι 

᾿ συγγενεῖς ἢ οἰκεῖοι ἢ τὸ ἔϑνος ἢ ἡ πόλις ἔντιμοι. ξηλωτι- 
κοὶ περὶ ταῦτα" οἰχεῖα γὰρ οἴονται αὑτοῖς εἶναι, καὶ 

46 ἄξιοι τούτων. εἰ δ᾽ ἐστὶ ξηλωτὰ τὰ ἔντιμα ἀγαϑά, ἀνάγχη 
τάς τε ἀρετὰς εἶναι τοιαύτας. καὶ ὅσα τοῖς ἄλλοις ὠφέ- 
λιμα καὶ εὐεργετικά" τιμῶσι γὰρ τοὺς εὐεργετοῦντας καὶ 
τοὺς ἀγαϑούς. καὶ ὅσων ἀγαϑῶν ἀπόλαυσις τοῖς πλῃ, 
σέον ἐστίν. οἷον πλοῦτος καὶ κάλλος μᾶλλον ὑγιείας. 

80 φανερὸν δὲ καὶ αἵ ξηλωτοὶ τίνες" οἱ γὰρ ταῦτα καὶ τὰ 
τοιαῦτα κεκτημένοι ξηλωτοί. ἔστι δὲ ταῦτα τὰ εἰρημένα, 
οἷον ἀνδρία σοφία ἀρχή" οἵ γὰρ ἄρχοντες πολλοὺς δύ- ἢ, 


“΄.Ὃ.-, ἃ Β8Β Μ᾿ἫΑἋἫΝ ε, “«γ' .-- 


ὃ 


ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ Β. ᾿ς 87 


ινται εὖ ποιεῖν, στρατηγοέ, ῥήτορες, πάντες οἵ τὰ. 
καὕτα δυνάμενοι. καὶ οἷς πολλοὶ ὅμοιοι βούλονται εἷ- 
χε, ἢ πολλοὶ γνώριμοι, ἢ φίλοι πολλοί. ἢ οὗς πολλοὶ 
αυμάξουσιν, ἢ οὗς αὐτοὶ ϑαυμάζξουσιν. καὶ ὧν ἔπαινοι 
κὶ ἐγκώμια λέγονται ἢ ὑπὸ ποιητῶν ἢ λογογράφων. ὅ 
αταφρονοῦσι δὲ τῶν ἐναντίων" ἐναντίον γὰρ ξήλῳ κα-- 
αφρόνησίς ἐστι, καὶ τὸ ξηλοῦν τῷ καταφρονεῖν. ἀνάγκη 
ὲ τοὺς οὕτως ἔχοντας ὥστε ξηλώσαί τινας ἢ ξηλοῦσϑαι, 
αταφρονητικχοὺς εἶναι τούτων τε καὶ ἐπὶ τούτοις ὅσοι τὰ 
ναντία καχὰ ἔχουσι τῶν ἀγαϑῶν τῶν ξηλωτῶν. διὸ πολ-: 10 
ἰάχις καταφρονοῦσι τῶν εὐτυχούντων, ὅταν ἄνευ τῶν 
ἐντίμων. ἀγαθῶν ὑπάρχῃ αὐτοῖς ἢ τύχη. 

δι᾿ ὧν μὲν οὖν τὰ πάϑη ἐγγίγνεται καὶ διαλύεται, ἐξ 
ὧν αἵ πίστεις γίγνονται περὶ αὐτῶν, εἴρηται" τὰ δὲ ἤϑη12 
ποῖοί τινες κατὰ τὰ πάϑη καὶ τὰς ἕξεις καὶ τὰς ἡλικίας καὶ 18 
τὰς τύχας. διέλθωμεν μετὰ ταῦτα. λέγω δὲ πάϑη μὲν ὀρ- 
γὴν ἐπυθυμίαν καὶ τὰ τοιαῦτα, περὶ ὧν εἰρήκαμεν [πρῦ-- 
τερον]. ἕξεις δὲ ἀρετὰς καὶ κακίας εἴρηται δὲ περὶ τού-- 
τον πρότερον, καὶ ποῖα προαιροῦνται ἕκαστοι, καὶ ποίων 
πρακτικοί. ἡλικίαι δ᾽ εἰσὶ νεότης καὶ ἀκμὴ καὶ γῆρας. 20 
τύχην ὃὲ λέγω εὐγένειαν καὶ πλοῦτον καὶ δύναμιν καὶ 
τἀναντία τούτοις καὶ ὕλωρ εὐτυχίαν καὶ δυστυχίαν. 

οἵ μὲν οὖν νέοι τὰ ἤϑη εἰσὶν ἐπιϑυμητικοί, καὶ οἷοι 
ποιεῖν ὧν ἂν ἐπιϑυμήσωσιν. καὶ τῶν περὶ τὸ σῶμα ἐπι- 
ϑυμιῶν μάλιστα ἀκολουϑητικοί εἶσι τῇ περὶ τὰ ἀφροδίέ- 25 
δια, καὶ ἀκρατεῖς ταύτης. εὐμετάβολοι δὲ καὶ ἁψίκορον, 
κρὸς τὰς ἐπιϑυμίας, καὶ σφόδρα μὲν ἐπιϑυμοῦσι, ταχέως 
Ἰὲ παύονται: ὀξεῖαι γὰρ αἵ βουλήσεις καὶ οὐ μεγάλαι, 
ὕσπερ αἴ τῶν καμνόντων δίψαν καὶ πεῖναι. καὶ ϑυμικοὶ 
αἱ ὀξύϑυμοι καὶ οἷοι ἀκολουϑεῖν τῇ ὀργῇ. καὶ ἢ ἥττους 80 
ἰσὶ τοῦ ϑυμοῦ" διὰ γὰρ φιλοτιμίαν οὐκ ἀνέχονται ὀλι- 
ῳρούμενοι, ἀλλ᾽ ἀγανακτοῦσιν. ἂν οἴωνται ἀδικεῖσθαι. 


88 ῬΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ 8Β. 


12 καὶ φιλότιμοι μέν εἰσι. μᾶλλον δὲ φιλόνικοι- ὑπεροχῆς 
γὰρ ἐπιϑυμεῖ ἡ νεότης, ἡ δὲ νίκη ὑπεροχή τις. καὶ ἄμφω 
, ταῦτα μᾶλλον ἢ φιλοχρήματοι" φιλοχρήματοι δὲ ἥκιστα 
διὰ τὸ μήπω ἐνδείας πεπειρᾶσϑαι, ὥσπερ τὸ Πιττακοῦ 
5 ἔχει ἀπόφϑεγμα εἰς Ἀμφιάραον. καὶ οὐ κακοήϑεις ἀλλ᾽ 
εὐήϑεις διὰ τὸ μήπω τεϑεωρηκέναι πολλὰς πονηρίας. καὶ 
εὔπιστοι διὰ τὸ μήπω πολλὰ ἐξηπατῆσϑαι. καὶ εὐέλκπι- 
δες" ὥσπερ γὰρ οἷ οἰνωμένοι, οὕτω διάϑερμοί εἰσιν οἵ 
νέοι ὑπὸ τῆς φύσεως. ἅμα δὲ καὶ διὰ τὸ μὴ πολλὰ ἀπο- 
10 τετυχηκέναι. καὶ ξῶσι τὰ πλεῖστα ἐλπίδι" ἡ μὲν γὰρ ἐλπὶς 
τοῦ μέλλοντός ἐστιν ἡ δὲ μνήμη τοῦ παροιχομένου, τοῖς 
δὲ νέοις τὸ μὲν μέλλον πολὺ τὸ δὲ παρεληλυϑὸς βραχύ" 
τῇ γὰρ πρώτῃ ἡμέρα μεμνῆσϑαι μὲν οὐδὲν οἷόν τε,, ἐλπί- 
ξειν δὲ πάντα. καὶ εὐεξαπάτητοί εἰσι διὰ τὸ εἰρημένον" 
16 ἐλπίζουσι γὰρ ῥαδίως. καὶ ἀνδρειότεροι" ϑυμώδεις γὰρ 
καὶ εὐέλπιδες, ὧν τὸ μὲν μὴ φοβεῖσϑαι τὸ δὲ ϑαρρεῖν 
ποιεῖ" οὔτε γὰρ ὀργιξόμενος οὐδεὶς φοβεῖται. τό τὸ ἔλ- 
, πίξειν ἀγαϑόν τι ϑαρραλέον ἐστίν. καὶ αἰσχυντηλοί- οὗ 
γάρ πῶ καλὰ ἕτερα ὑπολαμβάνουσιν. ἀλλὰ πεπαίδευν- 
90 ται ὑπὸ τοῦ νόμον μόνον. καὶ μεγαλόψυχοι" οὔτε γὰρ 
ὑπὸ τοῦ βίου [οὔπω] τεταπείνωνται, ἀλλὰ τῶν ἀναγκαίων 
ἄπειροί εἰσιν, καὶ τὸ ἀξιοῦν αὑτὸν μεγάλων μεγαλοψυ- 
χία᾽ τοῦτο δ᾽ εὐέλπιδος. καὶ μᾶλλον αἱροῦνται πράττει! 
τὰ καλὰ τῶν συμφερόντων" τῷ γὰρ ἤϑει ξῶσι μᾶλλον ἢ 
95 τῷ λογισμῷ, ἔστι δ᾽ ὁ μὲν λογισμὸς τοῦ συμφέροντος ἡ 
δὲ ἀρετὴ τοῦ καλοῦ. καὶ φιλόφιλοι καὶ φίλοι καὶ φιλέται- 
οοι μᾶλλον τῶν ἄλλων ἡλικιῶν διὰ τὸ χαίρειν τῷ συζῆν 
καὶ μήπω πρὸς τὸ συμφέρον κρίνειν μηδέν, ὥστε μηδὲ 
τοὺς φίλους. καὶ ἅπαντα ἐπὶ τὸ μᾶλλον καὶ σφοδρότερον 
80 ἁμαρτάνουσι παρὰ τὸ Χιλώνειον " πάντα γὰρ ἄγαν πράτ- 
τουσιν" φιλοῦσί τε γὰρ ἄγαν καὶ μισοῦσιν ἄγαν 
τάλλα ἅπαντα ὁμοίως. καὶ εἰδέναι πάντα οἴονται καὶ διι- 


ῬΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ 8. ᾿ 80 


ὶ σχυρέξονται: .« τοῦτο γὰρ αἴτιόν ἐστι καὶ τοῦ πάντα ἄγαν. 12 
χαὶ τὰ ἀδικήματα ἀδικοῦσιν εἰς ὕβριν, οὐ κακουργίαν. 
χαὶ ἐλεητικοὶ διὰ τὸ πάντας χρηστοὺς καὶ βελτίους ὑπο-- 
λαμβάνειν" τῇ γὰρ αὑτῶν ἀκακίᾳ τοὺς πέλας μετροῦσιν, 
ὥστ᾽ ἀνάξια πάσχειν ὑπολαμβάνουσιν αὐτούς. καὶ φιλο-- ὅ 
γέλωτες, διὸ καὶ φιλευτράπελοι" ἡ γὰρ εὐτραπελία “ε-- 
παιὸδ ευμένη ὕβρις ἐστίν. 
τὸ μὲν οὖν τῶν νέων τοιοῦτόν ἐστιν ἦϑος, -οἱ δὲ 18 
χρεσβύτεροι καὶ παρηκμακότες σχεδὸν ἐκ τῶν ἐναντίων 
τούτοις τὰ πλεῖότα ἔχουσιν ἤϑη" διὰ γὰρ τὸ πολλὰ ἔτη 10 
βεβιωκέναι καὶ πλείω ἐξηπατῆσθαι καὶ ἐξημαρτηκέναι, 
καὶ τὰ πλείω φαῦλα εἶναι τῶν πραγμάτων, οὔτε διαβε-- 
βαιοῦνται οὐδέν. ἧττόν τε ἄγαν ἅπαντα ἢ δεῖ. καὶ οἵον-- 
ται, ἴσασι δ᾽ οὐδέν. καὶ ἀμφιδοξοῦντες προστιϑέασιν ἀεὶ 
τὸ ἴσως καὶ τάχα. καὶ πάντα λέγουσιν οὕτω, παγίως δ᾽ 16 
οὐδέν. καὶ κακοήϑεις εἰσίν " ἔστι γὰρ κακοήϑεια τὸ ἐπὶ τὸ 
χεῖρον ὑπολαμβάνειν πάντα. ἔτι δὲ καχύποπτοί εἰσι διὰ 
τὴν ἀπιστίαν, ἄπιστοι δὲ δι᾽ ἐμπειρίαν. καὶ οὔτε φιλοῦσι 
σφόδρα οὔτε μισοῦσι διὰ ταῦτα. ἀλλὰ κατὰ τὴν Βίαν-- 
τὸος ὑποϑήκχην καὶ φιλοῦσιν ὡς μισήσοντες καὶ μισοῦσιν 30 
ὡς φιλήσοντες. καὶ μικρόψυχοι διὰ τὸ τεταπεινῶσϑαι 
ὑχὸ τοῦ βίου" οὐδενὸς γὰρ μεγάλου οὐδὲ περιττοῦ, ἀλλὰ 
τῶν πρὸς τὸν βίον ἐπιϑυμοῦσιν. καὶ ἀνελεύϑεροι" ἕν γάρ 
τιτῶν ἀναγκαίων ἥ οὐσία, ἅμα δὲ καὶ διὰ τὴν ἐμπειρίαν 
ἴσασιν ὡς χαλεπὸν τὸ᾿ 'κτήσασϑαι καὶ ῥᾷδιον τὸ ἀποβα- 35 
λεῖν. καὶ δειλοὶ καὶ πάντα προφοβητικοί" ἐναντίως γὰρ 
διάκεινται τοῖς νέοις" κατεψυγμένοι γάρ εἰσιν, οἵ δὲ ϑερ-- 
μοί. ὥστε προωδοποίηκε τὸ γῆρας τῇ δειλίᾳ" καὶ γὰρ ὁ 
φόβος κατάψυξίς ἐστιν. καὶ φιλόξωοι . καὶ μᾶλλον ἐπὶ τῇ 
τελευταίᾳ ἡμέρᾳ διὰ τὸ τοῦ ἀπόντος εἶναι τὴν ἐπιϑυμίαν, 80 
[καὶ] οὗ δὲ ἐνδεεῖς, τούτου μάλιστα ἐπιϑυμεῖν. καὶ φί- 
λαυτοι μᾶλλον ἢ δεῖ" μικροψυχία γάρ τις καὶ αὕτη. καὶ 


90 ῬΗΤΟΡΙΚΗΣ Β. 


18 πρὸς τὸ συμφέρον ξῶσιν, ἀλλ᾽ οὐ πρὸς τὸ καλόν, μᾶλλον 
ἢ δεῖ, διὰ τὸ φίλαυτοι εἶναι" τὸ μὲν γὰρ συμφέρον αὐτῷ 
ἀγαϑόν ἐστι, τὸ δὲ καλὸν ἁπλῶς. καὶ ἀναίσχυντοι μᾶλλον 
ἢ αἰσχυντηλοί: διὰ γὰρ τὸ μὴ φροντίζειν ὁμοίως τοῦ κα- 

5 λὸῦ καὶ συμφέροντος ὀλιγωροῦσι τοῦ δοκεῖν. καὶ δυσέλ--" 
πιδὲς διὰ τὴν ἐμπειρίαν " τὰ γὰρ πλείω; τῶν γιγνομένων 
φαῦλά ἐστιν ἀποβαίνει γὰρ τὰ πολλὰ ἐπὶ τὸ χεῖρον καὶ 
ἔτι διὰ τὴν δειλίαν. καὶ ξῶσι τῇ μνήμῃ μᾶλλον ἢ τῇ ἐλ- 
πίδι" τοῦ γὰρ βίου τὸ μὲν λοιπὸν ὀλίγον τὸ δὲ παρελη- 

10 λυϑὸς πολύ, ἔστι δὲ ἡ μὲν ἐλπὶς τοῦ μέλλοντος ἡ δὲ μνήμη 
τῶν παροιχομένων. ὅπερ αἴτιον καὶ τῆς ἀδολεσχίας αὐ- 
τοῖς" διατελοῦσι γὰρ τὰ γενόμενα λέγοντες" ἀναμιμνη- 
σχόμενοι γὰρ ἥδονται. καὶ οἱ ϑυμοὶ ὀξεῖς μὲν ἀσϑενεῖς 

δέ εἰσιν, καὶ ἐπιϑυμέαι αἰμὲν ἐκλελοίπασιν αἵ δὲ ἀσϑε- 

18 νεῖς εἰσίν, ὥστε οὔτ᾽ ἐπιϑυμητικοὶ οὔτε πρακτικοὶ κατὰ 
τὰς ἐπυϑυμίας; ἀλλὰ κατὰ τὸ κέρδος. διὸ σωφρονικοὶ φαί-- 
ψονταῖι οἱ ᾿ τηλικοῦτοι" αἵ τε γὰρ ἐπιϑυμίαι ἀνείκασι; καὶ 
δουλεύουσι τῷ κέρδει. καὶ μᾶλλον ξῶσι κατὰ λογισμὸν 
ἢ κατὰ τὸ ἦθος. ὁ μὲν γὰρ λογισμὸς τοῦ συμφέροντος τὸ 

90 δ᾽ ἦϑος τῆς ἀρετῆς ἐστίν. καὶ τἀδικήματα ἀδικοῦσιν εἰς 
κακουργίαν, οὐχ ὕβριν. ἐλεητικοὶ δὲ καὶ οἵ γέροντές εἶς 
σιν, ἀλλ᾽ οὐ διὰ ταὐτὰ τοῖς νέοις οἵ μὲν γὰρ διὰ φιλαν- 
ϑρωπίαν, οἵ δὲ δι᾿ ἀσθένειαν" πάντα γὰρ οἴονται ἐγγὺς 
εἶναι αὐτοῖς παϑεῖν, τοῦτο δ᾽ ἦν ἐλεητικόν. ὅϑεν ὀδυρ- 

96 τικοί εἰσι. καὶ οὐκ εὐτράπελοι οὐδὲ φιλόγελῳ ἐναντίον 
γὰρ τὸ ὀδυρτικὸν τῷ φιλογέλοωτι. 

τῶν μὲν οὖν νέων καὶ τῶν πρεσβυτέρων τὰ ἤϑη τοι- 
αὕτα- ὥστ᾽ ἐπεὶ ἀποδέχονται πάντες τοὺς τῷ σφετέρῳ 
ἤϑει λεγομένους λόγους καὶ τοὺς ὁμοίους, οὐκ ἄδηλον 

80 πῶς χρώμενοι τοῖς λόγοις τοιοῦτοι φανοῦνται καὶ αὐτοὶ 

14 καὶ οἵ λόγοι. οἵ δὲ ἀκμάξοντες φανερὸν ὅτι μεταξὺ τού- 
τῶν τὸ ἦϑος ἔσονται, ἑκατέρων ἀφαιροῦντες τὴν ὑπερ- 


ῬΗΤΟΡΙΚῊΗΣ 8. 91 


γλήν. καὶ οὔτε σφόδρα ϑαρροῦντες (ϑρασύτης γὰρ τὸ 14 
μοῦτον) οὔτε λίαν φοβούμενοι, καλῶς δὲ πρὸς ἄμφω 
ἴοντες. οὔτε πᾶσι πιστεύοντες οὔτε πᾶσιν ἀπιστοῦντες, 
λλὰ κατὰ τὸ ἀληϑὲς κρίνοντες μᾶλλον, καὶ οὔτε πρὸς τὸ 
αλὸν ξῶντες μόνον οὔτε πρὸς τὸ συμφέρον ἀλλὰ πρὸς ὅ 
βφῶ, καὶ οὔτε πρὸς φειδὼ οὔτε πρὸς ἀσωτίαν ἀλλὰ 
ιρὸς τὸ ἁρμόττον. ὁμοέως δὲ καὶ πρὸς ϑυμὸν καὶ πρὸς 
ἰκιϑυμίαν. καὶ σώφρονες μετ᾽ ἀνδρίας καὶ ἀνδρεῖοι μετὰ 
᾿ὠφροσύνης. ἐν γὰρ τοῖς νέοις. καὶ τοῖς γέρουσι διήρηται 
ταῦτα - εἰσὶ γὰρ οἱ μὲν νέοι ἀνδρεῖοι καὶ ἀκόλαστοι, οἵ 10 
δὲ πρεσβύτεροι σώφρονες καὶ δειλοί. ὡς δὲ καϑόλου εἰ- 
πεῖν, ὅδα μὲν διήρηται ἡ νεότης καὶ τὸ γῆρας τῶν ὠφελί- 
μῶν, ταῦτα ἄμφω ἔχουσιν, ὅσα δ᾽ ὑπερβάλλουσιν ἢ ἐλ- 
λείπουσι. τούτων τὸ μέτριον καὶ τὸ ἁρμόττον. ἀκμάζξει 
δὲ τὸ μὲν σῶμα ἀπὸ τῶν τριάκοντα ἐτῶν μέχρι τῶν πέντε 16 
χαὶ τριάκοντα, ἡ δὲ ψυχὴ περὶ τὰ ἑνὸς δεῦν πεντήκοντα. 
περὶ μὲν οὖν νεότητος καὶ γήρως καὶ ἁ ἀκμῆς, ποίων 
ἠϑῶν ἕ ἕκαστόν ἐστιν. εἰρήσϑω τοσαῦτα" περὶ δὲ τῶν ἀπὸ 15 
τύχης γιψνομένων ἀγαϑῶν, δι᾿ ὅσα αὐτῶν καὶ τὰ ἤϑη 
χοιὰ ἅττα συμβαίνει τοῖς ἀνθρώποις, λέγωμεν ἐφεξῆρ. 30 
εὐγενείας μὲν. οὖν ἦϑός ἐστι τὸ φιλοτιμότερον εἶναι τὸν 
χεχτημένον αὐτήν" ἅπαντες γάρ, ὅταν ὑπάρχῃ τι, πρὸς 
τοῦτο σωρεύειν εἰώϑασιν, ἡ δ᾽ εὐγένεια ἐντιμότης προ-- 
γόνων ἐστίν. καὶ καταφρονητικὸν καὶ τῶν ὁμοίων ἐστὶ 
τοῖς προγόνοις αὑτῶν. διότι πόρρω ταὐτὰ μᾶλλον ἢ 95 
ἐγγὺς γιγνόμενα ὀντιμότερα καὶ εὐαλαξόνευτα. ἔστι δὲ 
εὐγενὲς μὲν κατὰ τὴν τοῦ γένους ἀρετήν, γενναῖον δὲ 
νατὰ τὸ μὴ ἐξίστασϑαι τῆς φύσεωρ" ὅπερ ὡς ἐπὶ τὸ πολὺ 
γὺ συμβαίνει τοῖς εὐγενέσιν, ἀλλ᾽ εἰσὶν οἵ πολλοὶ εὐτε-- 
εἶς" φορὰ γάρ τίς ἐστιν ἐν τοῖς γένεσιν ἀνδρῶν ὥσπερ 80 
» τοῖς κατὰ τὰς χώρας γιγνομένοις, καὶ ἐνίοτε ἂν ἡ ἀγα-- 
ὃν τὸ γένος, ἐγγένονται διά τινος χρόνου ἄνδρες περιτ-- 


. ͵ 


99 ΡΗΤΟΡΙΚΗΣ Β. 


1ὅ τοί, κἄπειτα πάλιν ἀναδίδωσιν. ἐξίσταται δὲ τὰ μὲν εὖ- 
φυᾶ γένη εἰς μανικώτερα ἤϑη, οἷον οἱ ἀπ᾽ ᾿Αλκιβιάδου 
καὶ οἱ ἀπὸ Διονυσίου τοῦ προτέρου, "τὰ δὲ στάσιμα εἰς 
ἀβελτερίαν καὶ νωϑρότητα, οἷον ἀπὸ Κίμωνος καὶ Περι- 

5. κλέους καὶ Σωκράτους. 

16. τῷ δὲ πλούτῳ ἃ ἕπεται ἤϑη, ἐπιπολῆς ἐστὶν ἰδεῖν 
ἅπασιν" ὑβρισταὶ γὰρ καὶ ὑπερήφανοι, πάσχοντές τι 
ὑπὸ τῆς κτήσεως τοῦ πλούτου" ὥσπερ γὰρ ἔχοντες ἅπαν- 
τα τἀγαϑὰ οὕτω διάκεινται" ὁ δὲ πλοῦτος οἷον τιμή τις 

10 τῆς ἀξίας τῶν ἄλλων, διὸ φαίνεται ὦνια ἅπαντα εἶναι 
αὐτοῦ. καὶ τρυφεροὶ καὶ σαλάκωνες, τρυφεροὶ μὲν διὰ 
τὴν τρυφὴν καὶ τὴν ἔνδειξιν τῆς εὐδαιμονίας, σαλάκω- 
νες δὲ καὶ σόλοικοι διὰ τὸ πάντας εἰωϑέναι διατρίβειν 
περὶ τὸ ἐρώμενον καὶ ϑαυμαξόμενον ὑπ᾽ αὐτῶν. καὶ τῷ 

16 οἴεσϑαι ξηλοῦν τοὺς ἄλλους ἃ καὶ αὐτοί. ἅμα δὲ καὶ εἰ- 
κότως τοῦτο πάσχουσιν" πολλοὶ γάρ εἰσιν οἵ δεόμενοι 
τῶν ἐχόντων. ὅϑεν καὶ τὸ Σιμωνίδου εἴρηται περὺ τῶν 
σοφῶν καὶ πλουσίων πρὸς τὴν γυναῖκα τὴν Ἰέρωνος 
ἐρομένην πότερον γενέσϑαι κρεῖττον πλούσιον ἢ σοφόν' 

30 πλούσιον εἰπεῖν " τοὺς σοφοὺς γὰρ ἔφη ὁρᾶν ἐπὶ ταῖς τῶν 
πλουσίων ϑύραις διατρίβοντας. καὶ τὸ οἴεσϑαι ἀξίους εἷ- 
ναι ἄρχειν" ἔχειν γὰρ οἴονται ὧν ἕνεκεν ἄρχειν ἄξιον. 
καὶ ὡς ἐν κεφαλαίῳ, ἀνοήτου εὐδαίμονος ἦϑος πλούτου 
ἐστίν. διαφέρει δὲ τοῖς νεωστὶ κεκτημένοις καὶ τοῖς πά- 

956 λαι τὰ ἤϑη τῷ ἅπαντα μᾶλλον καὶ φαυλότερα τὰ κακὰ 
ἔχειν τοὺς νεοπλούτους" ὥσπερ γὰρ ἀπαιδευσία πλούτου 
ἐστὶ τὸ νεόπλουτον εἶναι. καὶ ἀδικήματα ἀδικοῦσιν οὐ 
κακουργικά, ἀλλὰ τὰ μὲν ὑβριστικὰ τὰ δὲ ἀκρατευτιχά; 
οἷον εἰς αἰκίαν καὶ μοιχείαν. 

17 ὁμοίως δὲ καὶ περὶ δυνάμεως σχεδὸν τὰ πλεῖστα φα- 

81 νερά ἐστιν ἤϑη" τὰ μὲν γὰρ τὰ αὐτὰ ἔχει ἡ δύναμις τῷ 
πλούτῳ τὰ δὲ βελτίω" φιλοτιμότεροι γὰρ καὶ ἀνδρωδέ- 


ῬΗΤΟΡΙΚΗΣ Β. 93 


στεροί εἰσι τὰ ἤϑη οἵ δυνάμενοι τῶν πλουσίων διὰ τὸ 17 
᾿ς ἐφέεσϑαι ἔργων ὅσα ἐξουσία αὐτοῖς πράττειν διὰ τὴν δύ-- 
ψαμιν. καὶ σπουδαστικώτεροι διὰ τὸ ἐν ἐπιμελεέᾳ εἷναι, 
ἀναγκαξόμενοι σκοπεῖν τὰ περὶ τὴν δύναμιν. καὶ σεμνό-- 
τεροι ἢ βαρύτεροι" ποιεῖ γὰρ δεμνοτέρους τὸ ἀξίωμα, διὸ 5 
μετριάξουσιν" ἔστι δὲ ἡ σεμνότης μαλακὴ καὶ εὐσχήμων. 
βαρύτης. κἂν ἀδικῶσιν. οὐ μικραδικηταί εἰσιν ἀλλὰ με- 
γαλάδικοι. 

ἡ δ᾽ εὐτυχία κατὰ μόριά τε τῶν εἰρημένων ἔχει τὰ 

ἤϑη" εἰς γὰρ ταῦτα συντείνουσιν αἴ μέῤισται δοκοῦσαι 1 
εἶναι εὐτυχίαι, καὶ ἔτι εἰς εὐτεκνίαν καὶ τὰ κατὰ τὸ σώμα 
ἀγαϑὰ παρασκευάξει ἡ ἐὐτυχία πλεονεκτεῖν. ὑπερηφα- 
νῴώτεροι μὲν οὖν καὶ ἀλογιστότεροι διὰ τὴν εὐτυχίαν εἰ-- 
σίν, ἕν δ᾽ ἀκολουϑεῖ βέλτιστον ἦϑος τῇ εὐτυχίᾳ, ὅτι φι- 
᾿όϑεοί εἰσι καὶ ἔχουσι πρὸς τὸ ϑεῖόν πως. πιστεύοντες 1ὖ 
διὰ τὰ γιγνόμενα ἀπὸ τῆς τύχης. ιν 

περὶ μὲν οὖν τῶν καϑ᾽ ἡλικίαν καὶ τύχην ἠθῶν εἴρη- 
ται" τὰ γὰρ ἐναντία τῶν εἰρημένων ἐκ τῶν ἐναντίων φα-- 
νερά ἐστιν. οἷον πένητος καὶ ἀτυχοῦς ἦϑος καὶ ἀδυνά- 

του" [ἐπεὶ ὁ δ᾽ ἡ τῶν πιϑανῶν λόγων χρῆσις πρὸς κρίσιν 18 
ἐστί(περὶ ὧν γὰρ ἴσμεν καὶ κεχρίκαμεν, οὐδὲν ἔτι δεῖ λ6-- οἱ 
Ἠυ), ἔστι δέ, ἄν τε πρὸς ἕνα τις τῷ λόγῳ χρώμενος προ-- ἡ 
τρέπῃ ἢ ἀποτρέπῃ, οἷον οἷ νουϑετοῦντες ποιοῦσιν ἢ πεί- 
ϑοντες (οὐδὲν γὰρ ἧττον κριτὴς ὁ εἶς ὃν δεῖ πεῖσαι, οὖ-- 
τὸς ἐστιν ὡς εἰπεῖν ἁπλῶς κριτής), ἐάν τε πρὸς ἄμφισβη- ὅ 
τοῦντα ἐάν τε πρὸς ὑπόϑεσιν λέγῃ τιβ, ὁμοίως" τῷ 
γὰρ λόγῳ ἀνάγκη χρῆσϑαι καὶ ἀναιρεῖν τἀναντία, πρὸς 
ἃ ὥσπερ ἀμφισβητοῦντα τὸν , λόγον ποιεῖται. ὡσαύτως δὲ 
καὶ ἐν τοῖς ἐπιδεικτικοῖς: ὥσπερ γὰρ πρὸς κριτὴν τὸν 
ϑεωρὸν ὃ λόγος συνέστηκεν. ὅλως δὲ μόνος ἐστὶν ἁπλῶς 30 
κριτὴς ἐν τοῖς πολιτικοῖς ἀγῶσιν ὁ τὰ ξητούμενα κρίνων" 

τά τε γὰρ ἀμφισβητούμενα ξητεῖται πῶς ἔχει. καὶ. περὶ 


94 ῬΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ 8. 


, 18 ὧν βουλεύονται.) περὶ δὲ τῶν κατὰ τὰς πολιτείας ἠθῶν 
ἐν τοῖς συμβουλευτικοῖς εἴρηται πρότερον. ὥστε διω- 
ρισμένον ἂν εἴη πῶς καὶ διὰ τίνων τοὺς λόγους ἠϑικοὺς 
ποιητέον. ἐπεὶ δὲ περὶ ἕκαστον μὲν γένος τῶν λόγων ἔτε- 

56. ρον ἦν τὸ τέλος, περὶ ἃ ἁπάντων δ᾽ αὐτῶν εἰλημμέναι δό-- 
ξαι καὶ προτάσεις εἰσίν, ἐξ ὧν τὰς πίστεις φέρουσι καὶ 
συμβουλεύοντες καὶ ἐπιδεικνύμενοι καὶ ἀμφισβητοῦν- 
τερ;, ἔτι δ᾽ ἐξ ὧν ἠϑικοὺς τοὺς λόγους ἐνδέχεται ποιεῖν, 
καὶ περὶ τούτων διώρισται, λοιπὸν ἡμῖν διελθεῖν περὶ 

10 τῶν κοινῶν πᾶσι γὰρ ἀναγκαῖον [τὸ] περὶ τοῦ δυνατοῦ 
καὶ ἀδυνάτου προσχρῆσθαι ἐν τοῖς λόγοις, καὶ τοὺς μὲν 
ὡς ἔσται τοὺς δὲ ὡς γέγονε πειρᾶσϑαι δεικνύναι. ἔτι δὲ 
περὶ μεγέϑους κοινὸν ἁπάντων ἐστὶ τῶν λόγων" χρῶνται 
γὰρ πάντες τῷ μειοῦν καὶ αὔξειν καὶ συμβουλεύοντες [ἢ 

16: ἀποτρέποντερ) καὶ ἐπαινοῦντες ἢ ψέγοντες καὶ κατηγο- 
ροῦντες ἢ ἀπολογούμενοι. τούτων δὲ διορισϑέντων περὶ 
τῶν ἐνθυμημάτων κοινῇ πειραϑῶμεν εἰπεῖν. εἴ τι ἔχο- 
μεν. καὶ περὶ παραδειγμάτων, ὅπως τὰ λοιπὰ προσϑέν- 
τες ἀποδῶμεν τὴν ἐξ ἀρχῆς πρόϑεσιν. ἔστι δὲ τῶν κοι- 

90 νῶν τὸ μὲν αὔξειν οἰκειότατον τοῖς ἐπιδεικτικοῖς, ὥσπερ 
εἴρηται; τὸ δὲ γεγονὸς τοῖς δικανικοῖς (περὶ τούτων γὰρ 
ἡ κρίσις). τὸ δὲ δυνατὸν καὶ ἐσόμενον τοῖς συμβουλευ- 
τικοῖς. 

19 πρῶτον μὲν οὖν περὶ δυνατοῦ καὶ ἀδυνάτου λέγω- 

95 μεν. ἂν δὴ τοὐναντίον ἢ δυνατὸν ἢ εἶναι ἢ γενέσϑαι, καὶ 
τὸ ἐναντίον δόξειεν ἂν εἶναι δυνατόν, οἷον εἰ δυνατὸν 
ἄνϑρωπον ὑγιασϑῆναι, καὶ νοσῆσαι" ἡ γὰρ αὐτὴ δύνα- 
μις τῶν , ἐναντίων, ῇ ἡ ἐναντία. καὶ εἰ τὸ ὅμοιον δυνατόν; 

καὶ τὸ ὅμοιον. καὶ εἰ τὸ χαλεπώτερον δυνατόν, καὶ τὸ 

80 δᾶον. καὶ εἰ τὸ σπουδαῖον καὶ καλὸν γενέσϑαι δυνατόν, 

καὶ ὅλως δυνατὸν γενέσϑαι" χαλεπώτερον γὰρ καλὴν οἷ- 
κίαν ἢ οἰκίαν εἶναι. καὶ οὗ ἡ ἀρχὴ δύναται γενέσϑαι,, καὶ 


ΡΗΤΟΡΙΚΗΣ Β. θῦ 


τὸ τέλος" οὐδὲν γὰρ γίγνεται οὐδ᾽ ἄρχεται γίγνεσθαι 19 
τῶν ἀδυνάτων, οἷον τὸ σύμμετρον τὴν διάμετρον εἶναι 
οὔτ᾽ ἂν ἄρξαιτο γίγνεσϑαι οὔτε γίγνεται. καὶ οὗ τὸ τέ- 
λος. καὶ ἡ ῆ ἀρχὴ δυνατή᾽ ἅπαντα γὰρ ἐξ ἀρχῆς γίγνεται. 
καὶ εἰ τὸ ὕστερον τῇ οὐσίᾳ ἢ τῇ γενέσει δυνατὸν γενέ- ὃ 
σϑαι. καὶ τὸ πρότερον, οἷον εἰ ἄνδρα γενέσθαι δυνατόν, 
καὶ παῖδα" πρότερον γὰρ ἐκεῖνο γίγνεται" καὶ εἰ παῖδα, 
καὶ ἄνδρα" καὶ ἀ ἀρχὴ γὰρ ἐκείνη. καὶ ὧν ἢ ἔρως ἢ ἐπιϑυ-- 
μία φύσει ἐστίν" οὐδεὶς γὰρ: τῶν ἀδυνάτων ἐρᾷ οὐδ᾽ ἐπι-- 
ϑυμεῖ ὡς ἐπὶ τὸ πολύ. καὶ ὧν ἐπιστῆμαί εἰσι καὶ τέχναι, 10 
δυνατὰ ταῦτα καὶ ἔστιν καὶ γίγνεται. καὶ ὅσων ἡ ἀρχὴ 
τῆς γενέσεως ἐν τούτοις ἐστὶν ἃ ἡμεῖς ἀναγκάσαιμεν ἂν 
ἢ πείσαιμεν " ταῦτα δ᾽ ἐστὶν ὧν κρείττους ἢ κύριοι ἢ φί- 
λοι. καὶ ὧν τὰ μέρη δυνατά, καὶ τὸ ὅλον. καὶ ὧν τὸ ὅλον 
δυνατόν. καὶ τὰ μέρη ὡς ἐπὶ τὸ πολύ᾽ εἰ γὰρ πρόσχισμα 15 
καὶ κεφαλὶς [καὶ χιτὼν] δύναται γενέσθαι. καὶ ὑποδή-- 
ματα δυνατὸν γενέσθαι. καὶ εἰ ὑποδήματα, καὶ πρό- 
σχισμα καὶ κεφαλὶς καὶ χιτών. καὶ εἰ τὸ γένος ὅλον τῶν 
δυνατῶν γενέσϑαι, καὶ τὸ εἶδος, καὶ εἰ τὸ εἶδος, καὶ τὸ 
γένος, οἷον εἰ πλοῖον γενέσϑαι δυνατόν, καὶ τριήρη, καὶ 30 
εἰ τριήρη, καὶ πλοῖον. καὶ εἰ ϑάτερον τῶν πρὸς ἄλληλα 
κεφυχότων, καὶ ϑάτερον. οἷον εἰ διπλάσιον, καὶ ἥμισυ, 
καὶ εἰ ἥμισυ. διπλάσιον. καὶ εἰ ἄνευ τέχμης καὶ παρα-- 
σχευῆς δυνατὸν γίγνεσϑαι. μᾶλλον διὰ τέχνης καὶ ἐπιμε-- 
λείας δυνατόν ὅϑεν καὶ ᾿24γάϑωνι εἴρηται οὅ 
καὶ μὴν τὰ μέν γε τῇ τέχνῃ πράσσει, τὰ δὲ 
ἡμῖν ἀνάγκῃ καὶ τύχῃ προσγίγνεται. 
καὶ εἰ τοῖς χείροσι καὶ ἥττοσι καὶ ἀφρονεστέροις δυνα-- 
τόν, καὶ τοῖς ἐναντίοις μᾶλλον, ὥσπερ καὶ Ἰσοκράτης ἔφη 
δεινὸν εἶναι εἰ ὁ μὲν Εὔϑυνος ἔμαϑεν, αὐτὸς δὲ μὴ δυ-- 30 
ψήσεται εὑρεῖν. περὶ δὲ ἀδυνάτου δῆλον ὅτι ἐκ τῶν ἐναν-- 
τέων τοῖς εἰρημένοις ὑπάρχει. 


᾿Π 966 ῬΗΤΟΡΙΚΗΣ Β. 


10 εἰ δὲ γέγονεν. ἐκ τῶνδε σκεπτέον. πρῶτον μὲν γάρ, 
εἶ τὸ ἧττον γίγνεσϑαι πεφυκὸς γέγονεν. γεγονὸς ἂν εἴη 
καὶ τὸ μᾶλλον. καὶ εἰ τὸ ὕστερον εἰωϑὸς γίγνεσθαι γέγο- 
νεν, καὶ τὸ πρότερον γέγονεν, οἷον εἰ ἐπιλέλησται, καὶ 


5 ἔμαϑέ ποτε τοῦτο. καὶ εἰ ἐδύνατο καὶ ἐβούλετο, πέπρα- 


χεν" πάντες γάρ, ὅταν δυνάμενοι βουληϑῶσι. πράττου- 
σιν - ἐμποδὼν γὰρ οὐδέν. ἔτι εἰ [ἐβούλετο καὶ] μηδὲν τῶν 
ἔξω ἐκώλυεν [καὶ εἰ δυνατὸν] καὶ ὠργίζετο, καὶ εἰ ἐδύ- 
'ψατο καὶ ἐπεθύμει" ὡς γὰρ ἐπὶ τὸ πολύ, ὧν ὀρέγονται, 
10 ἂν δύνωνται. ποιοῦσιν, οἵ μὲν φαῦλοι δι᾽ ἀκρασίαν, οἱ 
δ᾽ ἐπιεικεῖς ὅτι τῶν ἐπιεικῶν ἐπιϑυμοῦσιεν. καὶ εἰ ἔμελλε 
[γίγνεσϑαι., καὶ] ποιεῖν" εἰκὸς γὰρ τὸν μέλλοντα καὶ 
ποιῆσαι. καὶ εἰ γέγονεν ὅσα ἢ πεφύκει πρὸ ἐκείνου ἢ 


ἕνεκα ἐκείνου, οἷον εἰ ἤδτραψε,, καὶ ἐβρόντησεν, καὶ εἰ. 


ἐπείραδε, καὶ ἔπραξεν. καὶ εἰ ὅσα ὕστερον πεφύκει 
γίγνεσϑαι ἢ οὗ ἕνεκα γίγνεται γέγονεν, καὶ τὸ πρότερον 
καὶ τὸ τούτου: ἕνεκα γέγονεν, οἷον εἰ ἐβρόντησε, καὶ 
ἤστραψεν, καὶ εἰ ἔπραξε. ἐπείρασεν. ἔστι δὲ τούτων 
ἁπάντων τὰ μὲν ἐξ ἀνάγκης τὰ δ᾽ ὡς ἐπὶ τὸ πολὺ οὕτως 
40 ἔχοντα. περὶ δὲ τοῦ μὴ γεγονέναι φανερὸν ὅτι ἐκ τῶν 
ἐναντίων τοῖς εἰρημένοις. 
καὶ περὶ τοῦ ἐσομένου ἐκ τῶν αὐτῶν δῆλον" τό τε γὰρ 
ἐν δυνάμει καὶ βουλήσει ὃ ὃν ἔσται, καὶ τὰ ἐν ἐπιθυμίᾳ καὶ 
ὀργῇ [καὶ λογισμῷ] μετὰ δυνάμεως ὃ ὄντα, ταῦτα καὶ ἐν 
“6 ὁρμῇ τοῦ ποιεῖν ἢ μελλήσει, ἔσται" ὡς γὰρ ἐπὶ τὸ πολὺ 
γίγνεται μᾶλλον τὰ μέλλοντα ἡ ἢ τὰ μὴ μέλλοντα. καὶ εἰ 
προγέγονεν ὅσα «πρότερον πεφύκει γίγνεσϑαι, οἷον εἰ 
συννεφεῖ, εἰκὸς ὕσαι. καὶ εἰ τὸ ἕνεκα τούτου γέγονεν, καὶ 
τοῦτο εἰκὸς γενέσϑαι. οἷον εἰ ϑεμέλιος, καὶ οἰκία. 


] 


οι 


80 περὶ δὲ μεγέϑους καὶ μικρότητος τῶν πραγμάτων καὶ 1 


μείξονοός τε καὶ ἐλάττονος καὶ ὅλως μεγάλων καὶ μικρῶν 
ἐκ τῶν προειρημένων ἡμῖν ἐατὶ φανερόν- εἴρηται. γὰρ ἐν 


-----.- 


ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ Β. ᾿ 97 


τοῖς συμβουλευτικοῖς περέτε μεγέϑους ἀγαϑῶν καὶ περὶ 19 
τοῦ μείζονος ἁπλῶς καὶ ἐλάττονος. ὥστ᾽ ἐπεὶ καϑ᾽ ἔκα- 
στον τῶν λόγων τὸ προκείμενον τέλος ἀγαϑόν ἐστιν, 
οἷον τὸ συμφέρον καὶ τὸ καλὸν καὶ τὸ δίκαιον. φανερὸν 
ὅτι δι᾽ ἐκείνων ληπτέον τὰς αὐξήσεις πᾶσιν. τὸ δὲ παρὰ ὁ 
ταῦτα ἔτι ξητεῖν περὶ μεγέϑους ἁπλῶς καὶ ὑπεροχῆς κε- 
νολογεῖν ἐστίν" κυριώτερα γάρ ἐστι πρὸς τὴν χρείαν τῶν 
καϑόλου τὰ καῦ ἕκαστα τῶν πραγμάτων. 
περὶ μὲν οὖν δυνατοῦ καὶ ἀδυνάτου, καὶ πότερον γέ- 
γονεν ἢ οὐ γέγονεν καὶ ἔσται ἢ οὐκ ἔσται, ἔτι δὲ περὶ, μξ-- 10 
γέθους καὶ μικρότητος τῶν πραγμάτων εἰρήσϑω ταῦτα" 
ἰοιπὸν δὲ περὶ τῶν κοινῶν πίστεων ἅπασιν εἰπεῖν, ἐπεί- 20 
περ εἴρηται περὶ τῶν ἰδίων. εἰσὶ δ᾽ αἴ κοιναὶ πίστεις δυο 
τῷ γένει, παράδειγμα καὶ ἐνθύμημα: ἡ γὰρ γνώμῃ μέρος 
ἐνθυμήματος ἐστιν. πρῶτον μὲν οὖν περὶ παραδείγματος ι6 
λέγωμεν" ὅμοιον. γὰρ ἐπαγωγῇ τὸ παράδειγμα, ἡ δ᾽ ἐπα- 
γωγὴ ἀρχή. 
παραδειγμάτων δ᾽ εἴδη δύο ὃν μὲν γάρ ἐστι παρα- 
δεέγματος εἶδος τὸ λέγειν πράγματα προγεγενημένα, ἕν 
δὲ τὸ αὐτὸν ποιεῖν. τούτου δ᾽ ἕν μὲν παραβολὴ ἕν δὲ 90 
λόγοι, οἷον οἱ 4ἰσώπειοι καὶ Διβυκοί. ἔστι δὲ τὸ μὲν 
τράγματα λέγειν τοιόνδε τι, ὥσπερ εἴ τις λέγοι ὅτι δεῖ 
τρὸς βασιλέα παρασκευάξεσϑαι καὶ μὴ ἐᾶν Αἴγυπτον χει-- 
ρώσασϑαι᾽ καὶ γὰρ πρότερον ΖΙαρεῖος οὐ πρότερον διέβη. 
τρὶν Αἴγυπτον ἔλαβεν, λαβὼν δὲ διέβη, καὶ πάλιν Ξέρξης 95 
οὐ πρότερον ἐπεχείρησε πρὶν ἔλαβεν, λαβὼν ὃὲ διέβη" 
ὥστε καὶ οὗτος ἐὰν λάβῃ, διαβήσεται" διὸ οὐκ ἐπιτρε- 
στέον. παραβολὴ δὲ τὰ Σωκρατικά, οἷον εἴ τις λέγοι ὃ ὅτι 
οὐ δεῖ κληρωτοὺς ἄρχειν: ὅμοιον γὰρ ὥσπερ ἂν εἴ τις 
τοὺς ἀϑλητὰς κληροίη μὴ οἵ δύνανται ἀγωνίξεσϑαι ἀλλ᾽ οἵ 80 
ἂν λάχωσιν, ἢ τῶν πλωτήρων ὃν τινα δεῖ κυβερνᾶν κλη- 
ρώσειεν, ὡς δέον τὸν λαχόντα ἀλλὰ μὴ τὸν ἐπιστάμενον. 
ἈΗΕΤΟΒΕΒ ΘΒΑΕΟΙ. Ϊ. 7 


4 ΄»"Ἕ 
ο 


98 ΡΗΤΟΡΙΚΗΣ 8Β. 


͵ 
Φ 


20 λόγος δέ, οἷος ὁ Στησιχόρου περὶ Φαλάριδος καὶ Αἰσώ-- 
που ὑπὲρ τοῦ δημαγωγοῦ. Σκτηδίχορος μὲν γάρ. ἑλομέ- 
νῶν στρατηγὸν αὐτοκράτορα τῶν Ἱμεραίων Φαλαριν καὶ 
μελλόντων φυλακὴν διδόναι τοῦ σώματος, τἄλλα δια- 

ὅ λεχϑεὶς εἶπεν αὐτοῖς λόγον ὡς ἵππος κατεῖχε λειμῶνα μό- 
νος, ἐλϑόντος δ᾽ ἐλάφου καὶ διαφϑείροντος τὴν νομὴν 
βουλόμενος τιμωρήδσασϑαι τὸν ἔλαφον ἠρώτα [τινα] ἄν- 
ϑρῶπον εἰ δύναυτ' ἂν μετ αὐτοῦ τιμωρήσασϑαι τὸν ἔλα- 
φον. ὁ δ᾽ ἔφησεν, ἐὰν λάβῃ χαλινὸν καὶ αὐτὸς ἀναβῇ ἐπ᾽ 

10 αὐτὸν ἔχων ἀκόντια" συνομολογήσαντος δὲ καὶ ἀναβαν- 
τος, ἀντὶ τοῦ τιμωρήσασϑαι αὐτὸς ἐδούλευσεν τῷ ἀν- 
ϑρώπῳ. οὕτω δὲ καὶ ὑμεῖς“ ἔφη ,,Θὁρᾶτε μὴ βουλόμενοι 
τοὺς πολεμίους τιμωρήσασϑαι ταὐτὸ πάϑητε τῷ ἵππφ' 

΄ τὸν μὲν γὰρ χαλινὸν ἔχετε ἤδη. ἑλόμενοι στρατηγὸν αὖ- 
1ὅ τοχράτορα᾽ ἐὰν δὲ φυλακὴν δῶτε καὶ ἀναβῆναι ἐάσητε, 
δουλεύσετε [δὴ] Φαλαάριδι.“ς Αἴσωπος δὲ ἐν Σάμῳ δη- 
μηγορῶν κρινομένου δημαγωγοῦ περὶ ϑανάτου ἔφη ἀλώ-, . 
πεκὰ διαβαίνουσαν ποταμὸν ἀπωσϑῆναι εἰς φάραγγα; 
οὐ δυναμένην δ᾽ ἐκβῆναι πολὺν χρόνον κακοπαϑεῖν. καὶ 

20 χυνοραϊστὰς πολλοὺς ἔχεσϑαι αὐτῆς ἐχῖνον δὲ πλανώ- 
μενον, ὡς εἶδεν αὐτήν, κατοικτείραντα ἐρωτᾶν εἰ ἀφέ- 
λοι αὐτῆς τοὺς κυνοραϊστάς" τὴν δὲ οὐκ ἐᾶν" ἐρομένου 
δὲ διὰ τί, ὅτι οὗτοι μὲν φάναι ἤδη μου πλήρεις εἰσὶ καὶ 
ὀλίγον ἕλκουσιν αἷμα: ἐὰν δὲ τούτους ἀφέλῃ. ἕτεροι ἐλ- 

ὃ ϑόντες πεινῶντες ἐκπιοῦνταί μου τὸ λοιπὸν αἷμα. .,ἀτὰρ 
καὶ ὑμᾶς“ [ἔφη, ..ὦ] ἄνδρες Σάμιοι. οὗτος μὲν οὐδὲν ἔτι 
βλάψει (πλούσιος γάρ ἐστιν)" ἐὰν δὲ ἀποκτείνητε, ἕτεροι 
ἥξουσι πένητες, οὗ ὑμῖν ἀναλώσουσι τὰ κοινὰ κλέπτον- 
τες." εἰσὶ δ᾽ οἵ λόγοι δημηγορικοί, καὶ ἔχουσιν ἀγαϑὸν 

80 τοῦτο. ὅτι πράγματα μὲν εὑρεῖν ὅμοια γεγενημένα χαλε- 
πόν,. λόγους δὲ ῥᾷον" ποιῆσαι γὰρ δεῖ ὥσπερ καὶ παρα- 

᾿ βολάς, ἄν τις δύνηται τὸ ὅμοιον ὁρᾶν. ὅπερ ῥᾷόν ἐστιν 


“ 


ΡΗΤΟΡΙΚῊΗΣ Β. 99 


ἱχ φιλοσοφίας. ῥᾷον μὲν οὖν πορίσασϑαι τὰ διὰ τῶν 90 
ἰόγων; χρησιμώτερα δὲ πρὸς τὸ βουλεύσασθαι τὰ διὰ 
ὧν πραγμάτων" ὅμοια γὰρ ὡς ἐπὶ τὸ πολὺ τὰ μέλλοντα 
οἷς γεγονόσιν. 
δεῖ δὲ χρῆσϑαι τοῖς παραδείγμασι μὴ ἔχοντα μὲν ἐν- 5 
᾿υμήματα ὡς ἀποδείξεσιν (ἡ γὰρ πίστις διὰ τούτων), 
ἴοντα δὲ ὡς μαρτυρίοις, ἐπιλόγῳ χρώμενον τοῖς ἐνθυ--: 
ιήμασιν " προτιϑέμενα μὲν γὰρ ἔοικεν ἐπαγωγῇ, τῆς δὲ 
γητορικῆς οὐχ οἰκεῖον ἐπαγωγὴ πλὴν ἐν ὀλίγοις, ἐπιλε-- 
μενα δὲ μαρτυρίοις. ὁ δὲ μάρτυς πανταχοῦ πιϑανός. 10 
ὸ καὶ προτιϑέντι μὲν ἃ ἀνάγκη σολλὰ λέγειν, ἐπιλέγοντι 
ὲ καὶ ἕν ἱκανόν" “μάρτυς γὰρ χρηστὸς καὶ εἷς χρήσιμος. 
πόσα μὲν οὖν εἴδη παραδειγμάτων, καὶ πῶς αὐτοῖς 
αὶ πότε χρηστέον. εἴρηται" περὶ δὲ γνωμολογίαρ. ῥδη- 91 
ἐέντος τί ἐστι γνώμη, μάλιστ᾽ ἂν γένοιτο φανερὸν περὶ 16 
οίων τε καὶ πότε καὶ τίσιν ἁρμόττει χρῆσϑαι τῷ γνοω- 
ολογεῖν ἐν τοῖς λόγοις. ἔστω δὴ γνώμη ἀπόφανσις. οὐ 
ἕντοι [οὔτε] περὶ τῶν καϑ' ἕκαστον, οἷον ποῖός τις : Ἰφι- 
ράτης., ἀλλὰ καθόλου, καὶ οὐ περὶ πάντων, οἷον ὅτι τὸ 
ὑϑὺ τῷ καμπύλῳ ἐναντίον, ἀλλὰ περὶ ὅσων αἵ πράξεις 20 
ἰσί, καὶ αἱρετὰ ἢ φευκτά ἔστι πρὸς τὸ πράττειν. ὥστ᾽ 
τεὶ τὰ ἐνθυμήματα ὁ περὶ τοιούτων συλλογισμός ἐστι 
χεδόν, τά τε συμπεράσματα τῶν ἐνθυμημάτων καὶ αἵ 
ρχαὶ ἀφαιρεϑέντος τοῦ συλλογισμοῦ γνῶμαί εἰσιν. οἷον 
χρὴ δ᾽ οὔ ποϑ᾽, ὅστις ἀρτίφρων πέφυκ᾽ ἀνήρ, 96 ΄ 
παῖδας περισσῶς ἐκδιδάσκεσϑαι σοφούς. 
γῦτο μὲν οὖν γνώμη" προστεϑείσης δὲ τῆς αἰτίας καὶ 
υῦ διὰ τί, ἐνθύμημά ἐστι τὸ ἅπαν, οἷον 
χωρὶς γὰρ ἄλλης ἧς ἔχουσιν ἀργίας, 
φϑόνον παρ᾽ ἀστῶν ἀλφάνουσι δυσμενῆ. 80 
ἡ τὸ 
οὐκ ἔστιν ὅστις πάντ᾽ ἀνὴρ εὐδαιμονεῖ. 


͵ 


100. ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ Β. 


91 καὶ τὸ“ 
οὐχ ἔστιν ἀνδρῶν ὅστις ἔστ᾽ ἐλεύϑερος 
γνώμη. πρὸς δὲ τῷ ἐχομένῳ ἐνθύμημα: 
ἢ χρημάτων γὰρ δοῦλός ἐστιν ἢ τύχης. 
5 εἰ δή ἐστι γνώμη τὸ εἰρημένον. ἀνάγκη τέτταρα εἴδη εἰ- 
ναι γνώμης" ἢ γὰρ μετ᾽ ἐπιλόγου ἔσται ἢ ἄνευ ἐπιλόγου. 
ἀποδείξεως μὲν οὖν δεόμεναί εἰσιν ὅσαι παράδοξόν τὶ λέ- 
γουσιν ἢ ἀμφισβητούμενον - ὅσαι δὲ μηδὲν παράδοξον, 
ἄνευ ἐπιλόγου. τούτων δ᾽ ἀνάγκη τὰς μὲν διὰ τὸ προε- 
10 γνῶσϑαι μηδὲν δεῖσθαι ἐπιλόγου, οἷον 

ἀνδρὶ δ᾽ ὑγιαίνειν ἄριστόν ἐστιν, ὦ ὡς γ᾽ ἡμῖν δοκεῖ" 
φαίνεται μὲν γὰρ τοῖς πολλοῖς οὕτω" τὰς δ᾽ ἅμα λεγομέ- 
νας δήλας εἶναι ἐπιβλέψασιν, οἷον 

οὐδεὶς ἐραστὴς ὅστις οὐκ ἀεὶ φιλεῖ.. 

16 τῶν δὲ μετ᾽ ἐπιλόγου αἴ μὲν ἐνθυμήματος μέρος εἰσίν, 
ὥσπερ ΝΕ 
χρὴ δ᾽ οὔ ποϑ᾽ ὅστις ἀρτίφρων, 

᾿ς αἱ δ᾽ ἐνθυμηματικαὶ μέν. οὐκ ἐνθυμήματος δὲ μέρος" 
αἴπερ καὶ μάλιστ᾽ εὐδοκιμοῦσιν. εἰσὶ δ᾽ αὗται ἐν ὅσαις 

90 ἐμφαίνεται τοῦ λεγομένου τὸ αἴτιον, οἷον ἐν τῷ 

ἀϑάνατον ὀργὴν μὴ φύλασσε ϑνητὸς ὦν" 
τὸ μὲν γὰρ φάναι μὴ δεῖν φυλάττειν γνώμη. τὸ δὲ προς- 
κείμενον .»ϑνητὸν ὄντα“ τὸ διὰ τί" ὁμοίως δὲ καὶ 
ϑνατὰ χρὴ τὸν ϑνατόν. οὐκ ἀϑάνατα τὸν ϑνατὸν 
25 φοονεῖν. 
φανερὸν οὖν ἐκ τῶν εἰρημένων πόσα τὲ εἴδη γνώμης, 
καὶ περὶ ποῖον ἕκαστον ἁρμόττει" περὶ μὲν γὰρ τῶν ἀμ- 
φισβητουμένων ἢ παραδόξων μὴ ἄνευ ἐπιλόγου; ἀλλ᾽ 
ῇ προϑέντα τὸν ἐπίλογον γνώμῃ χρῆσϑαι τῷ συμπε- 

80 ράσματι, οἷον. εἴ τις εἴποι »»ἐγὼ μὲν οὖν, ἐπειδὴ οὔτι 
φϑονεῖσϑαι δεῖ οὔτ᾽ ἀργὸν εἶναι οὔ φημι χρῆναι παι- 
δεύεσϑαι.,“Ξ ἢ τοῦτο προειπόντα ἐπειπεῖν τὰ ἔμπροσϑεν 


΄ 


ῬΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ Β. 101 


ερὺὶ δὲ τῶν μὴ παραδόξων ἀδήλων δέ, προστιϑέντα τὸ 91 
ιότε στρογγυλώτατα. ἁρμόττει δ᾽ ἐν τοῖς τοιούτοις καὶ 
χΔακωνικὰ ἀποφϑέγματα καὶ τὰ αἰνιγματώδη, οἷον εἴ 
΄ς λέγει ὅπερ Στησίχορος ἔν Δοχροῖς εἶπεν, ὅτε οὐ δεῖ 
βριστὰς εἶναι, ὅπως μὴ οἷ τέττιγες χαμόϑεν ἄδωσιν. ὅ 
ρμόττει δὲ : γνωμολογεῖν ἡλικίᾳ μὲν πρεσβυτέρῳ, περὶ 
ἐ τούτων ὧν ἔμπειρός τις ἐστίν. ὡς τὸ μὲν μὴ τηλικοῦ-- 
ον ὄντα γνωμολογεῖν ἀπρεπὲς ὥσπερ καὶ τὸ μυϑολο-- 
εἶν, περὶ δ᾽ ὧν ἄπειρος, ἠλέθιον καὶ ἀπαίδευτον. ση:. 
εἴον δ᾽ ἰχανόν" οἵ γὰρ ἀγροῖκοι μάλιστα γνωμοτύποι 10 
ἰσὶ καὶ ῥαδίως ἀποφαίνονται. καϑόλου δὲ μὴ ὄντος κα-- 
ἰύλου εἰπεῖν μάλιστα ἁρμόττει ἐν σχετλιασμῷ καὶ δει-- 
σει. καὶ ἐν τούτοις ἢ ἀρχόμενον ἢ ἀποδείξαντα. χρῆ-- 
ϑαι ὃὲ δεῖ καὶ ταῖς τεϑρυλημέναις καὶ κοιναῖς γνώμαις, 
ἂν ὦσι χρήσιμοι: διὰ τὸ γὰρ εἶναι κοιναί, ὡς ὁμολο-- 16 
γούντων πάντων, ὀρϑῶς ἔχειν δοκοῦσιν, οἷον παρακα- 
ἰοῦντι ἐπὶ τὸ κινδυνεύειν μὴ ϑυσαμένους 

εἷς οἰωνὸς ἄριστος ἀμύνεσϑαι περὶ πάτρης, 
καὶ ἐπὶ τὸ ἥττους ὄντας 

ξυνὸς Ἐνυάλιος," ᾿ 40 

χαὶ ἐπὶ τὸ ἀναιρεῖν τῶν ἐχϑρῶν τὰ τέκνα καὶ μηδὲν ἀδι-- 
χοῦντα 

νήπιος ὃς πατέρα κτείνας παῖδας καταλείπει. 
ἔτι ἔνιαι τῶν παροιμιῶν καὶ γνῶμαί εἶσιν. οἷον παροιμία 
»Αττικὸς πάροικος." δεῖ δὲ [τὰς γνώμας] λέγειν καὶ παρὰ 3ὅ 
τὰ δεδημοσιευμένα (λέγω δὲ δεδημοσιευμένα οἷον τὸ 
γνῶϑι σαυτόν καὶ μηδὲν ἄγαν), ὅταν ἢ τὸ ἦϑος φαίνε-- 
533αι μέλλῃ βέλτιον, ἢ παϑητικῶς εἰρημένη ἧ. ἔστι δὲ πα- 
δητικὴ μέν, οἷον εἴ τις ὀργιξόμενος φαίη ψεῦδος εἶναι ὡς 
Ἰεῖ γιγνώσκειν αὑτόν" οὗτος γοῦν εἰ ἐγίγνωσκεν ξαυτόν, 80 
ὖχ ἄν ποτε στρατηγεῖν ἠξίωσεν. τὸ δὲ ἦϑος βέλτιον, ὅτι 
ὖ δεῖ. ὥσπερ φασί. φιλεῖν ὡς μισήσοντας ἀλλὰ μᾶλλον 


Ν 


106 ΡΗΤΟΡΙΚΗΣ Β. 


Ω8 ᾿εἴπερ γὰρ οὐδὲ τοῖς κακῶς δεδρακόσιν 
ἀκουσίως δίκαιον εἰς ὀργὴν πεδεῖν, 
οὐδ᾽ ἂν ἀναγκασῦ είς τις εὖ δράσῃ τινά, . 
προσῆκον εἶναι τῷδ᾽ ὀφείλεσϑαι χάριν. ͵ 
ἀλλ᾽ εἴπερ ἔστιν ἐν βροτοῖς ψευδηγορεῖν 
πιϑανά, νομίξειν χρή δε καὶ τοὐναντίον, 
ἄπιστ᾽ ἀληϑῆ πολλὰ συμβαίνειν βροτοῖς. 
ἄλλος ἐκ τῶν ὁμοίων πτώσεων" ὁμοίως γὰρ δεῖ ὑπάρ- 
χειν ἢ μὴ ὑπάρχειν, οἷον ὅτι τὸ δίκαιον οὐ πᾶν ἀγαϑόν' 
10 καὶ γὰρ ἂν τὸ δικαίως" νῦν δ᾽ οὐχ αἱρετὸν τὸ δικαίως 
ἀποϑανεῖν. ἄλλος ἐκ τῶν πρὸς ἄλληλα" εἰ γὰρ ϑα- 
τέρῳ ὑπάρχει τὸ καλῶς ἢ δικαίως ποιῆσαι, ϑατέρῳ τὸ 
 φεπονϑέναι, καὶ εἰ κελεῦσαι, καὶ τὸ πεποιηκέναι. οἷον 
ὡς ὁ τελώνης Διομέδων περὶ τῶν τελῶν. ςγδὶ γὰρ μηδ᾽ 
16 ὑμῖν αἰσχρὸν τὸ πωλεῖν, οὐδ᾽ ἡμῖν τὸ ὠνεῖσϑαι."“ καὶ εἰ 
τῷ πεπονϑότι τὸ καλῶς ἢ ἢ δικαίως ὑπάρχει. καὶ τῷ ποιή- 
ὅαντι. ἔστι δὲ τοῦτο παραλογίσασϑαι" εἰ γὰρ δικαίως 
ἀπέϑανε. δικαίως πέπονϑεν, ἀλλ᾽ ἴσως οὐχ ὑπὸ σοῦ. διὸ 
δεῖ σκοπεῖν χωρὶς εἰ ἄξιος ὃ παϑὼν παϑεῖν καὶ ὁ ποιήσας 
90 ποιῆσαι. εἶτα χρῆσϑαι ὁποτέρως ἁρμόττει" ἐνίοτε γὰρ 
διαφωνεῖ τὸ τοιοῦτον καὶ οὐδὲν κωλύει, ὥσπερ ἐν τῷ 
᾿Δλκμαίωνι τῷ Θεοδέχτου 
μητέρα δὲ τὴν σὴν οὔτις ἐστύγει βροτῶν; 
φησὶ δ᾽ ἀποκρινόμενος 
ΡῈ ἀλλὰ διαλαβόντα χρὴ σκοπεῖν. 
ἐρομένης δὲ τῆς ᾿ἀλφεσιβοίας πῶς, ὑπολαβών φησι 
τὴν μὲν ϑανεῦν ἔκριναν, ἐμὲ δὲ μὴ κτανεῖν. 
καὶ οἷον ἡ περὶ 4ημοσϑένους δίκη καὶ τῶν ἀποκτειναν- 
τῶν Νικάνορα ἐπεὶ γὰρ δικαίως ἐκρίϑησαν ἀποκτεῖναι, 
80 δικαίως ἔδοξεν ἀποϑανεῖν. καὶ πϑρὶ τοῦ Θήβησιν ἀπο- 
ϑανόντος, περὶ οὗ κελεύει “κρίνεσθαι εἰ δίκαιος ἦ ἣν ἀπο- 
ϑανεῖν, ὡς οὐκ ἄδικον ὃν τὸ ἀποχτεῖναι τὸν δικαίως ἀπο- 


ὧὡν 


“5.5 γιὰ Χ Ν -Σ 


-ο 


ῬΕΤΟΡΙΚΗ͂Σ Β. ' ἑ 1017 


έ 


ϑανόντα. ἄλλος ἐκ τοῦ μᾶλλον καὶ ἧττον, οἷον εὐ 98 
μηδ᾽ οἵ ϑεοὶ πάντα ἴσασι, σχολῇ. οὗ γε ἄνϑρωποι: (ς χοῦτο 
γάρ ἐστιν, εἰ ὦ μᾶλλον ἃ αν ὑπάρχοι μὴ ὑπάρχει, δῆλον ᾿ 
τι οὐδ᾽ ᾧ ἧττον. τὸ δ᾽ ὅτι τοὺς πλησίον τύπτει ὅς γὲ 
(αὶ τὸν πατέρα [τύπτει ἐκ τοῦ, εἰ τὸ ἧττον ὑπάρχει, ΄καὶ ὅ 
ὃ μᾶλλον ὑπάρχει, καϑ' ὁπότερον ἂν δέῃ δεῖξαι) τύπτει 
γτι δἐ τὸ ἧττον ὑπάρχει; καὶ τὸ μᾶλλον ὑπάρχει" τοὺς 
γὰρ πατέρας ἡ ἥττον τύπτουσιν ἢ τοὺς πλησίον. ἢ δὴ οὔ- 
[ῶρ, ἢ εἰ ᾧ μᾶλλον ὑπάρχει. μὴ ὑπάρχει, ἧς ᾧ ἧττον, εἰ. 
ὑπάρχει, ὁπότερον δεῖ δεῖξαι; εἴϑ᾽ ὅτι ὑπάρχει εἴθ᾽ ὅτι 10 ΄ 
γῦ. ἔτι εἰ μήτε μᾶλλον μήτε ἧττον" ὅϑεν εἴρηται. 

καὶ σὸς μὲν οἰκτρὸς παῖδας ἀπολέσας πατήρ᾽ 

Οἰνεὺς δ᾽ ἄρ᾽ οὐχὶ [τὸν Ἑλλάδος] κλεινὸν ἀπολέσας 

γόνον: 

αἱ δ ὅτι; εἰ μηδὲ Θησεὺς ἠδίκησεν, οὐδ᾽ ᾿4λέξανδρος,, καὶ 16 
ἐμὴ οἱ Τυνδαρίδαι, οὐδ᾽ ᾿4λέξανδρος, καὶ εἰ Πάτροκλον 
ἔχτωρ, καὶ ᾿Αχιλλέα ᾿4λέξανδρος. καὶ εἰ μηδ᾽. ἄλλοι 
εχνῖται φαύλοι, οὐδ᾽ οἵ φιλόσοφοι. καὶ εἰ μηδ᾽ οἵ στρα-- 
γοὶ φαῦλοι. ὅτι ϑανατοῦνται πολλάκις, οὐδ᾽ οἵ δοφι-- 
καί. καὶ ὅτι .,εἰἶ δεῖ τὸν ἰδιώτην τῆς ὑμετέρας δόξης ἐπι-- 30 
ιελεῖσϑαι, καὶ ὑμᾶς τῆς τῶν Ἑλλήνων." ἄλλος ἐκ 
οὔ τὸν χρόνον σκοπεῖν, οἷον ὡς Ἰφικράτης ἕν τῇ πρὸς 
4ρμόδιον, ὅτι ,,εἰ πρὶν ποιῆσαι ἠξίουν τῆς εἰκόνος τυ-- 
εἴν ἐὰν ποιήσω. ἔδοτε ἄν" ποιήσαντι δ᾽ ἀρ᾽ οὐ δώδετε; 
"ἢ τοίνυν μέλλοντες μὲν ὑπισχνεῖσϑε, παϑόντες δ᾽ ἀφαι-- 35 
εἴσϑε.( καὶ πάλιν πρὸς τὸ Θηβαίους διεῖναι Φίλιππον 
ἰς τὴν “Ἵττικήν, ὃ ὁτι 99εἰ πρὶν βοηϑῆσαι εἰς Φωκεῖς ἠξίου, 
πέσχοντο ἄν" ἄτοπον οὖν εἰ διότι προεῖτο καὶ ἐπίστευσε 
"ἢ διήσουσιν. ( ἄλλος ἐκ τῶν εἰρημένων καϑ' αὑτοὺς 
ρὸς τὸν εἰπόντα" διαφέρει δὲ ὁ τρόπος, οἷον ἐν τῷ Τεύ-- 80 
θῶ" ὦ ὃ ἐχρήσατο᾽ Ἰφικράτης πρὸς ᾿Αφιστοφῶντα, ἐπερό- 
ἱδψος εἰ προδοίη ἂν τὰς ναῦς ἐπὶ χρήμασιν" οὐ φάσκον- 


108 ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ Β. 


28 τος δὲ ,»εἶτας“ εἶπεν ο»σὺ μὲν ὧν “Δριστοφῶν οὐκ ἂν προ- 
δοίης; ἐγὼ δ᾽ ὧν Ἰφικράτης; δεῖ δ᾽ ὑπάρχειν μᾶλλον 
ἂν δοκαῦντα ἀδικῆσαι ἐκεῖνον εἰ δὲ μή, γελοῖον ἃ ἂν φα- 
νείη., εἰ πρὸς “Αριστείδην κατηγοροῦντα τοῦτό τις ἂν εἴ- 

5 πειεν, ἀλλὰ πρὸς ἀπιστίαν τοῦ κατηγόρου" ὅλως γὰρ 
βούλεται ὃ κατηγορῶν βελτέων εἶναι τοῦ φεύγοντος" 
τοῦτ᾽ οὖν ἐξελέγχειν ἀεί. καϑόλου δ᾽ ἅτοπός ἐστιν. ὅταν 

- τις ἐπιτιμᾷ ἄλλοις ἃ αὐτὸς ποιεῖ ἢ ποιήσειεν ἄν, ἢ προ- 
τρέπῃ ποιεῖν ἃ αὐτὸς μὴ ποιεῖ μηδὲ ποιήσειεν ἄν. ἄλ- 

10 λος ἐξ ὁρισμοῦ, οἷον τί δαιμόνιόν ἐστιν; ἄρ᾽ οὐ ϑεὸς ἢ 

᾿ ϑεοῦ ἔργον; καίτοι ὅστις οἴεται ϑεοῦ ἔργον εἷναι. τοῦ- 
τον ἀνάγκη οἴεσϑαι καὶ ϑεοὺς εἶναι. καὶ ὡς Ἰφικράτης, 
ὅτι γενναιότατος ( ὁ βέλτιστος" καὶ γὰρ “ἀρμοδίῳ καὶ ᾿4ρι- 

στογείτονι οὐδὲν πρότερον ὑπῆρχε γενναῖον πρὶν γεν- 

18 ναῖόν τι πρᾶξαι. ναὶ ὅτι συγγενέστερος αὐτός" ..τὰ γοῦν 
ἔργα-συγγενέστερά ἐστι τὰ ἐμὰ τοῖς “Δρμοδίου καὶ ᾽4ρι- 
στογείτονος ἢ τὰ σά." καὶ ὡς ἐν τῷ ᾿4λεξάνδρῳ, ὅτι πάν- 
τες ἂν ὁμολογήσειαν τοὺς μὴ κοσμίους οὐχ ἑνὸς σώματος 
ἀγαπᾶν ἀπόλαυσιν. καὶ δι᾿ ὃ Σωκράτης οὐκ ἔφη βαδί- 

90 ἕξειν ὡς ᾿Αρχέλαον: ὕβριν γὰρ ἔφη εἶναι τὸ μὴ δύνασϑαι 

᾿ς ἀμύνασϑαι ὁμοίως καὶ εὖ παϑόντας ὥσπερ καὶ κακῶς. 
πάντες γὰρ οὗτοι ὁρισάμενοι καὶ λαβόντες τὸ τέ ἐστι, 


συλλογίξονται περὶ ὧν λέγουσιν. ἄλλος ἐκ τοῦ πο- 
σαχῶς., οἷον ἐν τοῖς τοπικοῖς περὶ τοῦ ὀρϑῶς. ἄλλος 


28 ἐκ διαιρέσεως. οἷον εἰ πάντες τριῶν ἕνεκεν ἀδικοῦσιν" 
ἢ τοῦδε γὰρ ἕνεκα ἢ τοῦδε ἢ τοῦδε" καὶ διὰ μὲν τὰ δύο 
ἀδύνατον, διὰ δὲ τὸ τρίτον οὐδ᾽ αὐτοί φασιν. ἄλλος 
ἐξ ἐπαγωγῆς. οἷον ἐκ τῆς Πεπαρηϑίας, ὅτι περὶ τῶν 
τέκνων αἱ γυναῖκες πανταχοῦ διορίξουσι τἀληϑές " τοῦτο 

80 μὲν γὰρ ᾿4ϑήνησι Μαντίᾳ τῷ δήτορι ἀμφισβητοῦντι 
πρὸς τὸν υἱὸν ἀπέφηνεν ἡ μήτηρ. τοῦτο δὲ Θήβησι" 
Ἰσμηνίου καὶ Στίλβωνος ἀμφισβητούντων ἡ Ζαδμονὶς 


ΡΗΤΟΡΙΚΗΣΒ. Ὁ 109 


ἀπέδειξεν Ἰσμηνίου τὸν υἱόν, καὶ διὰ τοῦτο Θετταλίσκον 93. 
Ἰσμηνίου ἐνόμιξον. καὶ πάλιν ἐκ τοῦ νόμου τοῦ Θεο- 
δέκτου, εἰ τοῖς κακῶς ἐπιμεληϑεῖσι τῶν. ἀλλοτρίων ἵππων 

οὐ παραδιδόασι τοὺς οἰκείους, οὐδὲ τοῖς ἀνατρέψασι τὰς 
ἀλλοτρίας ναῦς" οὐκοῦν εἰ ὁμοίως ἐφ᾽ ἁπάντων, καὶ τοῖς ὁ 
κακῶς φυλαξάσι τὴν ἀλλοτρίαν οὐ χρηστέον ἐστὶν εἰς τὴν 
οἰκείαν σωτηρίαν. καὶ ὡς “4λκιδάμας, ὅτι πάντες τοὺς σο-- 
φοὺς. τιμῶσιν" Πάριοι γοῦν ᾿ἀρχίλοχον καίπερ βλάσφη-- 
μον ὄντα τετιμήκασι, καὶ Χῖοι Ὅμηρον οὐκ ὄντα πολί- 
την, καὶ Μυτιληναῖοι Σαπφὼ καίπερ γυναῖκα οὖσαν, καὶ 10 
Δακεδαιμόνιοι Χίλωνα καὶ τῶν γερόντων ἐποίησαν ἥκι--: 
στα φιλόλογοι ὄντες. καὶ Ἰταλιῶται Πυϑαγόραν, . καὶ 
Δαμψακηνοὶ Ἀναξαγόραν ξένον ὄντα ἔϑαψαν καὶ τιμῶ-- 
σιν ἔτι καὶ νῦν. ὅτι ᾿,4ϑηναῖοι τοῖς Σόλωνος νόμοις χρη- 
σάμενοι εὐδαιμόνησαν καὶ “ακεδαιμόνιοι τοῖς Μ“υκούρ-- 1ὅ 
γου, καὶ Θήβησιν ἅμα οἵ προστάται φιλόσοφοι ἐγέμοντο 
χαὶ εὐδαιμύνησεν ἡ πόλις. ἄλλος ἐκ κρίσεως περὶ 
τοῦ αὐτοῦ ἢ ὁμοίου ἢ ἐναντίου, μάλιστα μὲν εἰ πάντες 
χαὶ ἀεί. εἰ δὲ μή, ἀλλ᾽ οἵ γε πλεῖστοι. ἢ σοφοί. ἢ πάντες 

ἢ οἵ πλεῖστοι, ἢ ἀγαϑοί. καὶ εἰ αὐτοὶ οἵ κρίνοντες. ἢ οὺς 20 
ἀποδέχονται οἵ πρένοντες, ῇ οἷς μὴ οἷόν τε ἐναντίον κρί- 
νειν, οἷον τοῖς κυρίοις, ἢ ἢ οἷς μὴ καλὸν τὰ ἐναντία κρίνειν, 
οἷον ϑεοῖς ῆ ἢ πατρὶ ἢ ἢ διδασκάλοις. ὥσπερ τὸ εἰς Μιξιδη- 
μίδην εἷπεν Αὐτοκλῆς, εἰ ταῖς μὲν σεμναῖς ϑεαῖς καλῶς. 
εἶχεν. ἐν ᾿ἀρείῳ πάγῳ δοῦναι τὰ δίκαια, Μιξιδημίδῃ δ᾽ 96 
οὔ. ἢ ὥσπερ Σαπφώ. ὅτι τὸ ἀποϑνήσκειν κακόν" οἱ ϑεοὶ 
γὰρ οὕτω κεκρίχασιν: ἀπέϑνησχον γὰρ ἄν. ἢ ὥσπερ 
᾿Δρίστιππος πρὸς Πλάτωνα ἐπαγγελτικώτερόν τι εἰπόν-- 
τα, ὡς ᾧετο" ..ἀλλὰ μὴν ὃ γ᾽ ἑταῖρος ἡμῶν. ἔφη ..οὐϑὲν 
τοιοῦτον, «ς λέγων τὸν Σωκράτην. καὶ Ἡγήσιππος ἐν 30 
Ζελφοῖς ἠρώτα τὸν ϑεόν., πρότερον κεχρημένος Ὀλυμ- 
πίασιν. εἰ αὐτῷ ταὐτὰ δοκεῖ ἃ ἅπερ τῷ πατρί, ὡς αἰσχρὸν 


110 τς ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ Β. 


93 ὃν τἀναντία εἰπεῖν. καὶ περὶ τῆς Ἑλένης ὡς Ἰσοκρατης 
, ἔγραψεν ὅτι σπουδαία, εἴπερ Θησεὺς ἔκρινεν καὶ περὶ 
᾿4λεξαάνδρου, ὃν αἱ ϑεαὶ προέκριναν, καὶ περὶ Εὐαγόρου. 
ὅτι σπουδαῖος. ὥσπερ Ἰσοκράτης φησίν: Κόνων γοῦν 
5 δυστυχήσας, πάντας τοὺς ἄλλους παραλιπών. ὡς Εὐα- 
γόραν ἤἦλϑεν. ἄλλος ἐκ τῶν μερῶν, ὥσπερ ἐν τοῖς 
τοπικοῖς. ποία κίνησις ἡ ψυχή" ἥδε γὰρ ἢ ἥδε. παρά- 
δειγμα ἐκ τοῦ Σωκράτους τοῦ Θεοδέχτου" ..εἰς ποῖον 
ἱερὸν ἠσέβηκεν ; τίνας ϑεῶν οὐ τετίμηκεν ὧν ἡ πόλις νο- 
10 μέζξει ;““ ἄλλος, ἐπειδὴ ἐπὶ τῶν πλείστων συμβαένει 
ὥσϑ᾽ ἔπεσϑαί τι τῷ αὐτῷ ἀγαϑὸν καὶ κακόν, ἐκ τοῦ ἀκο- 
λουϑοῦντος προτρέπειν ἢ. ἀποτρέπειν καὶ κατηγορεῖν ἢ 
ἀπολογεῖσθαι καὶ ἐπαινεῖν ἢ ψέγειν. οἷον τῇ παιδεύσει 
τὸ φϑονεῖσϑαι ἀκολουϑεῖ κακόν. τὸ δὲ σοφὸν εἶναι ἀγα- 
18 ϑόν- οὐ τοίνυν δεῖ παιδεύεσθαι, φϑονεῖσϑαι γὰρ οὐ 
δεῖ" δεῖ μὲν οὖν παιδεύεσϑαι. σοφὸν γὰρ εἶναι δεῖ. ὁ 
τόπος οὗτός ἐστιν ἡ Καλλίππου τέχνη προσλαβοῦσα τὸ 
δυνατὸν καὶ τάλλα, ὡς εἴρηται. ἄλλος, ὅταν περὶ 
δυοῖν καὶ ἀντικειμένοιν ἢ προτρέπειν ἢ ἀποτρέπειν δέῃ, 
90 [καὶ] τῷ πρότερον εἰρημένῳ τρόπῳ ἐπὶ ἀμφοῖν χρῆσϑαι. 
διαφέρει δέ, ὅτι ἐκεῖ μὲν τὰ τυχόντα ἀντιτίϑεται. ἐν- 
ταῦϑα δὲ τἀναντία. οἷον ἱέρεια οὐκ εἴα τὸν υἱὸν δημηγο- 
ρεῖν" ἐὰν μὲν γάρ, ἔφη, τὰ δίκαια λέγῃς, οὗ ἄνϑρωποί 
ὅε μισήσουσιν, ἐὰν δὲ τὰ ἄδικα, οἵ ϑεοί. δεῖ μὲν οὖν δη- 
95 μηγορεῖν " ἐὰν μὲν γὰρ τὰ δίκαια λέγῃς. οἵ ϑεοί σε φιλή- 
σουσιν. ἐὰν δὲ τὰ ἄδικα. οἵ ἄνϑρωποι. τουτὶ δ᾽ ἐστὶ 
ταὐτὸ τῷ λεγομένῳ τὸ ἕλος πρέασϑαι καὶ τοὺς ἅλας" καὶ 
ἡ βλαίσωσις τοῦτ᾽ ἐστίν. ὅταν δυοῖν ἐναντίουιν ἑκατέρῳ 
ἀγαϑὸν καὶ κακὸν ἕπηται. ἐναντία ἑκάτερα ἑκατέροις. 
80 ἄλλος, ἐπειδὴ οὐ ταὐτὰ φανερῶς ἐπαινοῦσι καὶ ἀφανῶς, 
ἀλλὰ φανερῶς μὲν τὰ δίκαια καὶ τὰ καλὰ ἐπαινοῦσι μά- 
'λιστα, ἰδίᾳ δὲ τὰ συμφέροντα μᾶλλον βούλονται, ἐκ τού- 


110 ῬΡΗΤΟΡΙΚῊΣ Β. 


93 ὃν τἀναντία εἰπεῖν. καὶ περὶ τῆς Ἑλένης ὡς Ἰσοκράτης 
ἔγραψεν ὅτι σπουδαία, εἴπερ Θησεὺς ἔκρινεν" καὶ περὶ 
᾿4λεξανδρου, ὃν αἵ ϑεαὶ προέκριναν, καὶ περὶ Εὐαγόρου, 
ὅτι σπουδαῖος, ὥσπερ Ἰσοκράτης φησίν: Κόνων γοῦν 

5 δυστυχήσας. πάντας τοὺς ἄλλους παραλιπών. ὡς Εὐα- 


γόραν ἤλϑεν. ἄλλος ἐκ τῶν μερῶν, ὥσπερ ἐν τοῖς 


τοπικοῖς, ποία κίνησις ἡ ψυχή" δε γὰρ ἢ ἥδε. παρά- 
δειγμα ἐκ τοῦ Σωκράτους τοῦ Θεοδέχτου" .,.εἰς ποῖον 
ἱερὸν ἠσέβηκεν; τίνας ϑεῶν οὐ τετίμηκεν ὧν ἡ πόλις νο- 
10 μίξει ;"“ ἄλλος, ἐπειδὴ ἐπὶ τῶν πλείστων συμβαένει 
ὥσϑ᾽ ἔπεσϑαί τι τῷ αὐτῷ ἀγαϑὸν καὶ κακόν, ἐκ τοῦ ἀκο- 
λουϑοῦντος προτρέπειν ἢ. ἀποτρέπειν καὶ κατηγορεῖν ἢ 
ἀπολογεῖσϑαι καὶ ἐπαινεῖν ἢ ψέγειν. οἷον τῇ παιδεύσει 
τὸ φϑονεῖσϑαι ἀκολουϑεῖ κακόν, τὸ δὲ σοφὸν εἶναι ἀγα- 
18 ϑόν" οὐ τοίνυν δεῖ παιδεύεσϑαι., φϑονεῖσθϑαι γὰρ οὐ 
δεῖ. δεῖ μὲν οὖν παιδεύεσθαι. σοφὸν γὰρ εἶναι δεῖ. ὁ 
τόπος οὗτός ἐστιν ἡ Καλλίππου τέχνη προσλαβοῦσα τὸ 
δυνατὸν καὶ τἄλλα, ὡς εἴρηται. ἄλλος, ὅταν περὶ 
δυοῖν καὶ ἀντικειμένοιν ἢ προτρέπειν ἢ ἀποτρέπειν δέῃ, 
0 [καὶ] τῷ πρότερον εἰρημένῳ τρόπῳ ἐπὶ ἀμφοῖν χρῇσϑαι. 
διαφέρει δέ, ὅτι ἐκεῖ μὲν τὰ τυχόντα ἀντιτίέϑεται, ἐν- 
ταῦϑα δὲ τἀναντία. οἷον ἱέρεια οὐκ εἴα τὸν υἱὸν δημηγο- 
ρεῖν" ἐὰν μὲν γάρ, ἔφη, τὰ δίκαια λέγῃς, οἱ ἄνϑρωποί 
δε μισήσουσιν, ἐὰν δὲ τὰ ἄδικα, οἵ ϑεοί. δεῖ μὲν οὖν δη- 
95. μηγορεῖν" ἐὰν μὲν γὰρ τὰ δίκαια λέγῃς, οἵ ϑεοί σὲ φιλή- 
σουσιν. ἐὰν δὲ τὰ ἄδικα. οἱ ἄνϑρωποι. τουτὶ δ᾽ ἐστὶ 
ταὐτὸ τῷ λεγομένῳ τὸ ἕλος πρέασϑαι καὶ τοὺς ἅλας καὶ 
ἡ βλαίσωσις τοῦτ᾽ ἐστίν. ὅταν δυοῖν ἐναντίοιν ἑκατέρῳ 
ἀγαϑὸν καὶ κακὸν ἕπηται. ἐναντία ἑκάτερα ἑκατέροις. 
80 ἄλλος, ἐπειδὴ οὐ ταὐτὰ φανερῶς ἐπαινοῦσι καὶ ἀφανώς, 
ἀλλὰ φανερῶς μὲν τὰ δίκαια καὶ τὰ καλὰ ἐπαινοῦσι μά- 
'λιστα, ἰδίᾳ δὲ τὰ συμφέροντα μᾶλλον βούλονται, ἐχ τού-- 


“πα σαν ἀνα -.ὄ --.-.. ... 


., 
“ππτπε τ- τετ' 


ῬΗΤΟΡΙΚΗΣ Β. 111] 


τῶν πειρᾶσϑαι συνάγειν ϑάτορον" τῶν γὰρ͵ παραδόξων 28 
οὗτος ὁ τόπος κυριώτατός ἐστιν. ἄλλος ἐκ τοῦ ἀνά- 
λογον ταῦτα συμβαίνειν" οἷον ὁ Ἰφικράτης τὸν υἱὸν αὐ- 
τοῦ νεώτερον ὄντα τῆς ἡλικέας: ὅτι μέγας ἦν, λειτουρ- 
γεῖν ἀναγκαζόντων, εἶπεν ὅτι εἰ τοὺς μεγάλους τῶν παί-- ὅ 
δων ἄνδρδς νομίξουσι, τοὺς μικροὺς τῶν ἀνδρῶν παῖδας 
εἶναι ψηφιοῦνται. καὶ Θεοδέκτης ἐν τῷ νόμῳ. ὅτι πολί- 
τας μὲν ποιεῖσϑε τοὺς μισθοφόρους, οἷον Σεράβακα καὶ 
Χαρίδημον διὰ τὴν ἐπιείχειαν" φυγάδας δ᾽ οὐ ποιήσετε 
τοὺς ἐν.τοῖς μισϑοφόροις ἀνήκεστα διαπεπραγμένους; 10 
ἄλλος ἐκ τοῦ. τὸ συμβαῖνον ἐὰν ἦ ταὐτόν, ὅτι καὶ ἐξ ὧν 
συμβαίνει ταὐτά" οἷον Ξενοφάνης ἔλεγεν ὅτι ὁμοίως 
ἀσεβοῦσιν οἱ γενέσϑαι φάσκοντες τοὺς ϑεοὺς τοῖς ἀπο-- 
ϑανεῖν λέγουσιν" ἀμφοτέρως γὰρ συμβαίνει μὴ εἶναι 
τοὺς ϑεούς ποτε. καὶ ὅλως δὲ τὸ συμβαῖνον ἐξ ἑχάστου 1Ὁ 
λαμβάνειν ὡς ταὐτὸ ἀεί. «μέλλετε δὲ κρίνειν οὐ περὶ 
Ἰσοκράτους ἀλλὰ περὶ ἐπιτηδεύματος, εἶ χρὴ φιλοσο-- 
φεῖν.“ς καὶ ὅτι τὸ διδόναι γῆν καὶ ὕδωρ δουλεύειν. καὶ 
τὸ μετέχειν τῆς κοινῆς εἰρήνης ποιεῖν τὸ προσταττόμε-- 
νον. ληπτέον δ᾽ ὁπότερον ἂν ἡ χρήσιμον. ἄλλος ἐκ 30 
τοῦ μὴ ταὐτὸ [τοὺς αὐτοὺς] ἀεὶ αἱρεῖσϑαι ὕστερον ἢ πρό- 
τερον, ἀλλ᾽ ἀνάπαλιν, οἷον τόδε τὸ ἐνθύμημα, .,γεἰ φεύ-- 
γοντες μὲν ἐμαχόμεϑα ὅ ὅπως κατέλϑωμεν, “κατελϑόντες 
δὲ φευξόμεϑα ὅπως μὴ μαχώμεϑα. «( ὁτὲ μὲν γὰρ τὸ μέ- 
νειν ἀντὶ τοῦ μάχεσϑαι ἠροῦντο, ὁτὲ δὲ τὸ μὴ μάχεσθαι 95 
ἀντὶ τοῦ μὴ μένειν. ἄλλος τὸ οὗ ἕνεχ᾽ ἂν εἴη ἢ γένοιτο. 
τούτου ἕνεκα φάναι εἶναι ἢ γεγενῆσϑαι. οἷον εἰ δοίη ἄν 
τις τινὶ ἵν᾽ ἀφελόμενος λυπήσῃ. ὅϑεν καὶ τοῦτ᾽ εἴρηται, 

πολλοῖς ὁ δαίμων οὐ κατ᾽ εὔνοιαν φέρων 

μεγάλα δίδωσιν εὐτυχήματ᾽, ἀλλ᾽ ἵνα 30 

. τὰς συμφορὰς λάβωσιν ἐπιφανεστέρας. 

χαὶ τὸ ἐκ τοῦ Μελεάγρου τοῦ ᾿ἀντιφῶντος, 


" 


10 


ἰωωὶ 
οι 


20 


[] 
οι 


0 


112 ἘΝ ῬΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ Β. 


οὐχ ἵνα κτάνωσι ϑῆρ᾽. ὅπως δὲ μ μάφτυρες 

ἀρετῆς γένωνται Μελεάγρῳ πρὸς Ἑλλάδα. 
καὶ τὸ ἐκ τοῦ Αἴαντος τοῦ Θεοδέκτου, ὅτι ὁ Διομήδης 
προείλετο Ὀδυσσέα οὐ τιμῶν, ἀλλ᾽ ἵνα ἥττων ἡ ὁ ἀκο- 
λουϑῶν᾽ ἐνδέχεται γὰρ τούτου ἕνεκα ποιῆσαι. ἄλ- 
λος κοινὸς καὶ τοῖς ἀμφισβητοῦσι καὶ τοῖς" συμβου- 
λεύουσι. σκοπεῖν τὰ προτρέποντα καὶ ἀποτρέποντα, καὶ 
ὧν ἕνεκα καὶ πράττουσι καὶ φεύγουσιν" ταῦτα γάρ ἐστιν 
ἃ ἐὰν μὲν ὑπάρχῃ δεῖ πράττειν. ἘἘ οἷον εἰ δυνατὸν καὶ 
ῥάδιον καὶ ὠφέλιμον ἢ αὐτῷ ἢ φίλοις, ἢ βλαβερὸν 
ἐχϑροῖς καὶ ἐπιξήμιον, ἢ ἐλάττων ἡ ξημία τοῦ πράγμα- 


τος. καὶ προτρέπονται δ᾽ ἐκ τούτων καὶ ἀποτῥέπονται ἐκ 


τῶν ἐναντίων. ἐκ δὲ τῶν αὐτῶν τούτων καὶ κατηγο- 
ροῦσι καὶ ἀπολογοῦνται" ἐκ μὲν τῶν ἀποτρεπόντων ἀπο- 
λογοῦνται, ἐκ δὲ τῶν προτρεπόντων κατηγοροῦσιν. ἔστι 
δ᾽ ὁ τόπος οὗτος ὅλη τέχνη ἥ τε Παμφίλου καὶ ἡ Καλλία- 
που. ἄλλος ἐκ τῶν δοκούντων μὲν γίγνεσθαι ἀπί- 
στῶν δέ. ὅτι οὐκ ἂν ἔδοξαν, εἰ μὴ ἦν ἢ ἐγγὺς ἦν. καὶ ὅτι 
μᾶλλον - ἢ γὰρ τὰ ὄντα ἢ τὰ εἰχότα ὑπολαμβάνουσιν εἰ 
οὖν ἄπιστον καὶ μὴ εἰκός, ἀληϑὲς ἂν εἴη" “οὐ γὰρ διά γε 
τὸ εἰχὸς καὶ πιϑανὸν δοκχεῖ οὕτως. οἷον ᾿ἀνδροκλῆς ἔλε- 
γεν ὃ Πιτϑεὺς κατηγορῶν τοῦ νόμου, ἐπεὶ ἐθορύβησαν 
αὐτῷ εἰπόντι .,δέονται οἵ νόμοι νόμον τοῦ διορϑώσον- 
τος᾽ καὶ γὰρ οἵ ἰχϑύες ἁλός, καίτοι οὐκ εἰκὸς οὐδὲ πιϑα- 
νὸν ἐν ἄλμῃ τρεφομένους δεῖσθαι ἁλός, καὶ τὰ στέμφυλα 
ἐλαίου καίτοι ἄπιστον, ἐξ ὧν ἔλαιον γίνεται ταῦτα δεῖ- 
σϑαι ἐλαίου." ἄλλος ἐλεγκτικός, τὸ τὰ ἀνομολογού- 
μενα σχοπεῖν, εἴ τι ἀνομολογούμενον ἐκ πάντων καὶ χρύ- 
γῶν καὶ πραξεῶν καὶ λόγων, χωρὶς μὲν ἐπὶ τοῦ ἀμφισβη- 
τοῦντος. οἷον ..καὶ φησὶ μὲν φιλεῖν ὑμᾶς, συνώμοσε δὲ 
τοῖς τριάκοντα.“ χωρὶς δ᾽ ἐπ᾽ αὐτοῦ, «καὶ φησὶ μὲν εἶναί 
με φιλόδικον, οὐκ ἔχει δὲ ἀποδεῖξαι δεδικασμένον οὐδε- 


---«. -α««.-........... .-.- 


ῬΗΤΟΡΙΚΗΣ Β. 113 


μίαν δίκην ,.“Ξ χωρὶς δ᾽ ἐπ᾽ αὐτοῦ καὶ τοῦ ἀμφισβητοῦν-- 93 
τος) ,»γκαὶ οὗτος μὲν οὐ δεδάνεικε πώποτ᾽ οὐδέν, ἐγὼ δὲ 
καὶ πολλοὺς λέλυμαι ὑμῶν." ἄλλος τοῖς προδιαβε- 
βλημένοις καὶ ἀνϑρώποις καὶ πράγμασιν, ἤ δοκοῦσι, τὸ 
λέγειν τὴν αἰτίαν τοῦ παραδόξου" ἔστι γάρ τι δι᾽ ὃ φαί- 
νεται. οἷον ὑποβεβλημένης τινὸς τὸν αὑτῆς υἱὸν διὰ τὸ 
ἀσπάξεσϑαι ἐδόκει συνεῖναι τῷ μειρακίῳ, λεχϑέντος δὲ 
τοῦ αἰτίου ἐλύϑη ἡ διαβολή" καὶ οἷον ἐν τῷ Αἴαντι τῷ 
Θεοδέκτου Ὀδυσσεὺς λέγει πρὸς τὸν Αἴαντα, διότι ἀν-- 
δρειότερος ὧν τοῦ “ἴαντος οὐ δοκεῖ. ἄλλος ἀπὸ τοῦ 10 
αἰτίου. ἂν τε ὑπάρχῃ, ὅτι ἔστι. κἂν μὴ ὑπάρχῃ. ὅτι οὐκ 
ἔστιν. ἅμα γὰῤ τὸ αἴτιον καὶ οὗ αἴτιον. καὶ ἄνευ αἰτίου 
οὐϑέν ἐστιν. οἷον Δεωδάμας ἀπολογούμενος ἔλεγε, κατη-- 
γορήσαντος Θρασυβούλου ὅτι ἦν στηλίτης γεγονὸς ἐν τῇ 
ἀχροπόλει. ἀλλ᾽ ἐκκόψαι ἐπὴὶ τῶν τριάκοντα" οὐκ ἐν-- 16 
δέχεσθαι ἔφη μᾶλλον γὰρ ἂν πιστεύειν αὑτῷ τοὺς τριό-- 
κοντὰ ἐγγεγραμμένης τῆς ἔχϑρας πρὸς τὸν δῆμον. 
ἄλλος,, εἰ ἐνεδέχετο βέλτιον ἄλλως ἢ ἐνδέχεται ὧν ἢ συμ-- 
βουλεύει ἢ πράττει ἢ πέπραχε σκοπεῖν " φανερὸν γὰρ ὅτι 
εἰ μὲν οὕτως ἔχει, οὐ πέπραχεν" οὐδεὶς γὰρ ἑκὼν τὰ 90 
φαῦλα καὶ γιγνώσκων προαιρεῖται. ἔστι δὲ τοῦτο ψεῦ-- 
δος πολλάκις γὰρ ὕστερον γίνεται δῆλον πῶς ἦν πρᾶξαι 
βέλτιον, πρότερον δὲ ἄδηλον. ἄλλος, ὅταν τι ἐναν-- 
τίον μέλλῃ πράττεσϑαι τοῖς πεπραγμένοις, ἅμα σκοπεῖν" 
οἷον Ξενοφάνης Ἐλεάταις ἐρωτῶσιν εἰ ϑύωσι τῇ 4ευκο-- 30 
ϑέᾳ καὶ ϑρηνῶσιν, ἢ μή, συνεβούλευεν, εἰ μὲν ϑεὸν 
ὑπολαμβάνουσι, μὴ ϑρηνεῖν, εἶ δ᾽ ἄνϑρωπον, μὴ ϑύειν. 
ἄλλος [τόπος] τὸ ἐκ τῶν ἁμαρτηϑέντων κατηγορεῖν 
ἢ ἢ ἀπολογεῖσϑαι, οἷον ἐν τῇ ἢ Καρκίνου Μηδείᾳ οἱ μὲν κατη- 
γοροῦσιν ( ὅτιτοὺς παῖδας ἀπέκτεινεν, οὐ φαίνεσθαι γοῦν 80 
αὐτούς" ἥμαρτε γὰρ ἡ Μήδεια περὶ τὴν ἀποστολὴν τῶν 


παίδων ἡ δ᾽ ἀπολογεῖται ὅτι οὐκ ἂν τοὺς παῖδας ἀλλὰ 
ἈΗΕΤΟΒΕΘ ΘΒΑΕΟΙ, 1. ὃ 


σι 


114 ΡΗΤΟΡΙΚΗΣ Β. 


28 τὸν Ἰάσονα [ἂν] ἀπέχτεινεν" τοῦτο γὰρ ἥμαρτεν ἂν μὴ 
ποιήσασα, εἴπερ καὶ ϑάτερον ἐποίησεν. ἔστι δ᾽ ὁ τόπος 
. οὗτος τοῦ ἐνθυμήματος καὶ τὸ εἶδος ὅλη ἡ ῇ πρότερον Θεο- 
δώρου τέχνη. ἄλλος ἀπὸ τοῦ ὀνόματος. οἷον ὡς ὁ 
5 Σοφοκλῆς. 
σαφῶς Σιδηρὼ καὶ φοροῦσα τοὔνομα, 
καὶ ὡς ἐν τοῖς τῶν ϑεῶν ἐπαίνοις εἰώϑασι λέγειν, καὶ ὡς 
Κόνων Θρασύβουλον ϑρασύβουλον ἐκάλει, καὶ Ἡρόδι- 
κος Θρασύμαχον ..ἀεὶ ϑρασύμαχος εἶ.“ καὶ Πῶλον .,αἰδὶ 
10 σὺ πῶλος εἶ..““ καὶ 4φάκοντα τὸν νομοϑέτην, ὅτι οὐχ ἂν 
ἀνϑρώπου οὗ νόμοι ἀλλὰ δράκοντος" χαλεποὶ γάρ. καὶ 
ὡς ἡ Εὐριπέδου Ἑκάβη εἰς τὴν ᾿Δφροδίτην 
καὶ τοὔνομ᾽ ὀρθῶς ἀφροσύνης ἄρχει ϑεῶς. 
καὶ ὡς Χαιρήμων. 
1ὅ Πενϑεὺς ἐσομένης συμφορᾶς ἐπώνυμος. 
εὐδοκιμεῖ δὲ μᾶλλον τῶν ἐνθυμημάτων τὰ ἐλεγκτικὰ 
τῶν ἀποδεικτικῶν διὰ τὸ συναγωγὴν μὲν ἐναντίων εἶναι 
ἐν μικρῷ τὸ ἐλεγκτικὸν ἐνθύμημα, παράλληλα δὲ φα- 
νερὰ εἶναι τῷ ἀκροατῇ μᾶλλον. πάντων δὲ καὶ τῶν 
90 ἐλεγκτικῶν καὶ τῶν δεικτικῶν συλλογισμῶν ϑορυβεῖται 
μάλιστα τὰ τοιαῦτα ὅσα ἀρχόμενα προορῶσι μὴ τῷ ἐκπυ-͵ 
πολῆς εἶναι (ἄμα γὰρ καὶ αὐτοὶ ἐφ᾽ αὑτοῖς χαίρουσι προ- 
αιἰσϑανόμενοι), καὶ ὅσων τοσοῦτον ὑστερίξουσιν ὥσϑ᾽ 
ει ἅμα εἰρημένων γνωρίξειν. 
24 ἐπεὶ δ᾽ ἐνδέχεται τὸν μὲν εἶναι συλλογισμόν., τὸν δὲ 
46 μὴ εἶναι μὲν φαίνεσθαι δέ, ἀνάγχη καὶ ἐνθύμημα τὸ μὲν 
εἷναι, τὸ δὲ μὴ εἶναι ἐνθύμημα φαίνεσθαι δέ, ἐπεέσερ τὸ 
ἐνθύμημα συλλογισμός τις. τό ἴοι δ᾽ εἰσὶ τῶν φαινομέ- 
νῶν ἐνϑυμημάτων εἷς μὲν ὁ πα Ἀ τὴν λέξιν, καὶ τούτον 
80 ὃν μὲν μέρος, ὥσπερ ἐν τοῖς δια. τικοῖς, τὸ μὴ συλλογι- 
σάμενον. συμπερασματικῶς τὸ τελευταῖον εἰπεῖν, οὐκ ἄρα 
τὸ καὶ τό, ἀνάγκη ἄρα τὸ καὶ τό. καὶ τὸ τοῖς ἐνθυμήμασι 


β 
; 
ΐ 


ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ Β΄ 115 


τὸ συνεστραμμένως καὶ ἀντικειμένως εἰπεῖν φαίνεται 34 
ἐνθύμημα" ἡ γὰρ τοιαύτη λέξις χώρα ἐστὶν ἐνθυμήματος. 
καὶ ἔοικε. τὸ τοιοῦτον εἶναι παρὰ τὸ σχῆμα τῆς λέξεως. 
ἔστι δὲ εἰς τὸ τῇ λέξει συλλογιστικῶς λέγειν χρήσιμον τὸ 
συλλογισμῶν πολλῶν κεφάλαια λέγειν, ὅτι τοὺς μὲν ὁ 
ἔσωσε, τοῖς δ᾽ ἑτέροις ἐτιμώρησε, τοὺς δ᾽ Ἕλληνας ἠλευ-- 
ϑέρωσεν" ἕκαστον μὲν γὰρ τούτων ἐξ ἄλλων ἀπεδείχϑη, 
συντεϑέντων δὲ φαένεται καὶ ἐκ τούτων τι γίγνεσϑαι. ἕν “ 
δὲ τὸ παρὰ τὴν ὁμωνυμίαν, τὸ φάναι σπουδαῖον εἶναι 
μῦν, ἀφ᾽ οὗ γ᾽ ἐστὶν ἡ τιμιωτάτη πασῶν τελετή" τὰ γὰρ 10 
μυστήρια πασῶν τιμιωτάτη τελετή. ἢ εἴ τις κύνα ἐγκω-- 
μιάξων τὸν ἐν τῷ οὐρανῷ συμπαραλαμβάνει ἢ τὸν Πᾶνα, 
ὅτι Πίνδαρος ἔφησεν 

ὦ μάκαρ, ὅντε μεγάλας ϑεοῦ κύνα παντοδαπόν 

χαλέουσιν Ὀλύμπιοι. 1ὅ 
ἢ ὅτι τὸ μηδένα εἶναι κύνα ἀτιμότατόν ἐστιν. ὥστε τὸ 
κύνα δῆλον ὅτι τέμιον. καὶ τὸ κοινωνικὸν φάναι τὸν Ἔρ-- 
μὴν εἶναι μάλιστα τῶν ϑεῶν:" μόνος γὰρ καλεῖται κοι-- 
νὸς Ἑρμῆς. καὶ τὸ τὸν λόγον εἶναι σπουδαιότατον, ὅτι 
οἵ ἀγαϑοὶ ἄνδρες οὐ χρημάτων ἀλλὰ λόγου εἰσὶν ἄξιοι" 30 
τὸ γὰρ λόγου ἄξιον οὐχ ἁπλῶς λέγεται. ἄλλος τὸ διῃ-- 
ρημένον συντιϑέντα λέγειν ἢ τὸ συγκεέμενον διαεροῦν-- 
τα" ἐπεὶ γὰρ ταὐτὸ δοχεῖ εἶναι οὐκ ὃν ταὐτὰν πολλάκις, 
ὁπότερον χρησιμώτερον, τοῦτο δεῖ ποιεῖν. ἔστι δὲ τοῦτο 
Εὐθυδήμου λόγος. οἷον τὸ εἰδέναι ὅτι τριήρης ἐν Πει-- 35 
ραιεῖ ἐστέν" ἕκαστον γὰρ οἷδεν. καὶ τὸν τὰ στοιχεῖα ἐπι-- 
στάμενον ὅτι τὸ ἔπος οἶδεν" τὸ γὰρ ἔπος τὸ αὐτό ἐστιν. 
χαὶ ἐπεὶ τὸ δὶς τοσοῦτον νοσῶδες. μηδὲ τὸ ἕν φάναι 
ὑγιεινὸν εἶναι" ἄτοπον γὰρ εἰ τὰ δύο ἀγαϑὰ ἕν κακόν. 
ἐστιν. οὕτω μὲν οὖν ἐλεγκτικόν, ὧδε δὲ δεικτικόν" οὐ 30 
γάρ ἐστιν ἕν ἀγαϑὸν δύο κακά. ὅλος δὲ ὁ τόπος παραλο-- 
γιστιχός. πάλιν τὸ Πολυκράτους εἰς Θρασύβουλον, ὅτι 


) 


116 ΡΗΤΟΡΙΚΗΣ Β. 
94 τριάκοντα τυράννους κατέλυσεν" συντίϑησι γάρ. ἢ τὸ ἐν 
τῷ Ὀρέστῃ τῷ Θεοδέκτου" ἐκ ; διαιρέσεως γάρ ἐστιν. 
δίκαιόν ἐστιν , ἥ τις ἂν κτείνῃ πόσιν, 
ἀποϑνήσκειν ταύτην, καὶ τῷ πατρί γε τιμωρεῖν τὸν υἱόν" 
δ οὐχοῦν καὶ ταῦτα πέπραηται: συντεθέντα γὰρ ἴσως 
οὐκέτι δίκαιον. εἴη δ᾽ ἂν καὶ παρὰ τὴν ἔλλειψιν - ἀφαι- 
ρεῖται γὰρ τὸ ὑπὸ τένος. ἄλλος δὲ τόπος τὸ δεινώσει 
κατασκευάζειν ἢ ἀνασκευάξειν. τοῦτο δ᾽ ἐστίν, ὅταν μὴ 
δείξας ὅτι ἐποίησεν, αὐξήσῃ τὸ πρᾶγμα" ποιεῖ γὰρ φαί- 
10 νεσϑαι ἢ ὡς οὐ πεποίηκεν ὅταν ὁ τὴν αἰτίαν ἔχων αὔξῃ, 
ἢ ὡς πεποίηκεν, ὅταν ὃ κατηγορῶν ὀργίζηται. οὔκουν 
ἐστὶν ἐνθύμημα" παραλογίζεται γὰρ ὁ ἀκροατὴς ὅτι 
ἐποίησεν ἢ οὐκ ἐποίησεν, οὐ δεδειγμένον. ἄλζος τὸ 
ἐκ σημείου" ἀσυλλόγιστον γὰρ καὶ τοῦτο. οἷον δἔ τις λέ- 
15 γοι ταῖς πόλεσι συμφέρουσιν οἵ ἐρῶντες" ὁ γὰρ “Δῤμο- 
δίου καὶ ᾿Δριστογείτονος ἔρως κατέλυσε τὸν τύραννον 
Ἵππαρχον." ἢ εἴ τις λέγοι ὅτι κλέπτης Ζιονύσιος" πο- 
νηρὸς γάρ: [ἀσυλλόγιστον γὰρ δὴ τοῦτο] οὐ γὰρ πᾶς 
πονηρὸς κλέπτης. ἀλλ᾽ ὁ κλέπτης πᾶς πονηρός. “ὀ ὀἄλ- 
60 λος διὰ τὸ συμβεβηκός, οἷον ὃ λέγει Πολυκράτης εἰς τοὺς 
μῦς. ὅτι ἐβοήϑησαν διανραγόντες τὰς νευράς. ἢ εἴ τις. 
φαίη τὸ ἐπὶ δεῖπνον κληϑῆναι τιμιώτατον " διὰ γὰρ τὸ μὴ 
κληϑῆναι ὁ ᾿Δ4χιλλεὺς ἐμήνισε τοῖς ᾿4χαιοῖς ἐν Τενέδῳ" 
ὁ δ᾽ ὡς ἀτιμαξόμενος ἐμήνισεν., συνέβη δὲ τοῦτο ἐπὶ τοῦ 
μὴ κληϑῆναι. ἄλλος τὸ παρὰ τὸ ἑπόμενον. οἷον ἐν 
τῷ ᾿4λεξάνδρῳ, ὅτι μεγαλόψυχος: ὑπεριδὼν γὰρ τὴν 
πολλῶν ὁμιλίαν ἐν τῇ Ἴδῃ διέτριβε καϑ' αὑτόν" ὅτι γὰρ 
οἵ μεγαλόψυχοι τοιοῦτοι, καὶ οὗτος μεγαλόψυχος δόξειεν 
ἄν. καὶ ἐπεὶ καλλωπιστὴς καὶ νύκτωρ πλανᾶται. μοιχός᾽ 
80 τοιοῦτοι γάρ. ὅμοιον δὲ καὶ ὅτι ἐν τοῖς ἱεροῖς οἷ πτωχοὶ 
καὶ ἄδουσι καὶ ὀρχοῦνται, καὶ ὅτι τοῖς φυγάσιν ἔξεστιν 
οἰκεῖν ὅπου ἂν ϑέλωσιν᾽ ὅτι γὰρ τοῖς δοκοῦσιν εὐδαιμο- 


᾿Ω 
οι 


κ᾿ ναωμῆα "αν τ τς -- τὰν 


ΡΗΤΟΡΙΚΗΣ Β. 117 


νεῖν ὑπάρχει ταῦτα, καὶ οἷς ταῦτα ὑπάρχει. δόξαιεν ἂν 94 
εὐδαιμονεῖν. διαφέρει δὲ τῷ πῶς διὸ καὶ εἰς τὴν ἔλλει-- 
ψιν ἐμπίπτει. ἄλλος παρὰ τὸ ἀναίτιον ὡς. αἴτιον, 
οἷον τῷ ἅμα ἢ μετὰ τοῦτο γεγονέναι" τὸ γὰρ μετὰ τοῦτο 
ὡς διὰ τοῦτο λαμβάνουσι. καὶ μάλιστα οἵ ἐν ταῖς πολι-- ὅ 
τείαις. οἷον ὡς ὁ Ζ4ημάδης τὴν Ζ4ημοσϑένους πολιτείαν 
πάντων τῶν κακῶν αἰτίαν μετ᾽ ἐκείνην γὰρ συνέβη ο 
πόλεμος. ἄλλος παρὰ τὴν ἔλλειψιν τοῦ πότε καὶ πῶς, 
οἷον ὅτι δικαίως ᾿4λέξανδρος ἔλαβε τὴν Ἑλένην" αἵρεσις 
γὰρ αὐτῇ ἐδόϑη παρὰ τοῦ πατρός. οὐ γὰρ ἀεὶ ἴσως. ἀλλὰ 10 
τὸ πρῶτον" καὶ γὰρ ὁ πατὴρ μέχρι τούτου κύριος. ἢ εἴ 
τις φαίη τὸ τύπτειν τοὺς ἐλευϑέρους ὕβριν εἷναι" οὐ γὰρ 
χάντως. ἀλλ᾽ ὅταν ἄρχῃ χειρῶν ἀδίκων. ἔτι ὥσπερ 

ἐν τοῖς ἐριστικοῖς, παρὰ τὸ ἁπλῶς καὶ μὴ ἁπλῶς, ἀλλά τι, 
γίγνεται φαινόμενος συλλογισμός " οἷον ἐν μὲν τοῖς δια-- 16 
λεκτικοῖς. ὅτι ἐστὶ τὸ μὴ ὃν ὄν " ἔστι γὰρ τὸ μὴ ὃν μὴ ὄν. 
χαὶ ὅτι ἐπιστητὸν τὸ ἄγνωστον - ἔστι γὰρ ἐπιστητὸν τὸ 
ἄγνωστον ὅτι ἄγνωστον. οὕτω καὶ ἐν τοῖς δητορικοῖς ἐστὶ 
φαινόμενον ἐνθύμημα παρὰ τὸ μὴ ἁπλῶς εἰκὸς ἀλλά τι 
εἰκός. ἔστι δὲ τοῦτο οὐ καϑόλουν, ὥσπερ καὶ ᾿4γάϑων 30 
λέγει , ᾿ 

τάχ᾽ ἄν τις εἰκὸς αὐτὸ τοῦτ᾽ εἶναι λέγοι, 
βροτοῖσι πολλὰ τυγχάνειν οὐκ εἰκότα. 

γίγνεται γὰρ τὸ παρὰ τὸ εἰκός. ὥστε εἰκὸς καὶ τὸ παρὰ τὸ 
εἰχός. εἰ δὲ τοῦτο, ἔσται τὸ μὴ εἰκὸς εἰκός. ἀλλ᾽ οὐχ 95 
ἁπλῶς. ἀλλ᾽ ὥσπερ καὶ ἐπὶ τῶν ἐριστικῶν τὸ κατὰ τί καὶ 
πρὸς τί καὶ πῇ οὐ προστιϑέμενα ποιεῖ τὴν συκοφαντίαν, 
καὶ ἐνταῦϑα παρὰ τὸ εἰκὸς εἶναν μὴ ἁπλῶς ἀλλά τι εἰκός. 
ἔστι δ᾽ ἐκ τούτου τοῦ τόπου ἡ Κόρακος τέχνη συγκει-- 
μένη" ἄν τε γὰρ μὴ ἔνοχος ἡ τῇ αἰτία, οἷον ἀσϑενὴς ὧν 80 
αἰκέας φεύγῃ" οὐ γὰρ εἰκός: κἂν ἔνοχος ὦν, οἷον ἂν 
ἰσχυρὸς ὦν" οὐ γὰρ εἰκός, ὅτι εἰκὸς ἔμελλε δόξειν. 


Φ 
Ν 


118 ῬΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ 8. 


ϑά ὁμοίως δὲ καὶ ἐπὶ τῶν ἄλλων" ἢ γὰρ ἔνοχον ἀνάγκη ἢ μὴ 
ἔνοχον εἶναι τῇ αἰτίᾳ" φαίνεται μὲν οὖν ἀμφότερα εἰ- 
κότα, ἔστι δὲ τὸ μὲν εἰκός, τὸ δὲ οὐχ ἁπλῶς ἀλλ᾽ ὥσπερ 
εἴρηται. καὶ τὸ τὸν ἥττω δὲ λόγον χρείττω ποιεῖν τοῦτ᾽ 
5 ἐστίν. καὶ ἐντεῦϑεν δικαίως ἐδυσχέραινον οἵ ἄνϑρωποι 
τὸ Πρωταγόρου ἐπάγγελμα: ψεῦδός τε γάρ ἐστι, καὶ οὐκ 
ἀληϑὲς ἀλλὰ φαινόμενον εἰκός, καὺ ἐν οὐδεμιᾷ τέχνῃ 
ἀλλ᾽ ἐν ῥητορικῇ καὶ ἐριστιχῇ. 
καὶ περὶ μὲν ἐνθυμημάτων καὶ τῶν ὄντων καὶ τῶν 
25 φαινομένων εἴρηται" περὶ δὲ λύσεως ἐχόμενόν ἐστι τῶν 
11 εἰρημένων εἰπεῖν. ἔστι δὲ λύειν ἡ ἀντισυλλογισάμενον ἢ 
ἔνστασιν ἐνεγκόντα. τὸ μὲν οὖν ἀντισυλλογίξεσϑαι δῆ-- 
λον ὅτι ἐκ τῶν αὐτῶν τόπων ἐνδέχεται ποιεῖν " οἵ μὲν γὰρ 
συλλογισμοὶ ἐκ τῶν ἐνδόξων, δοκοῦντα δὲ πολλὰ ἐναντία 
16 ἀλλήλοις ἐστίν. αἵ δ᾽ ἐνστάσεις φέρονται καϑάπερ καὶ 
ἐν τοῖς τοπικοῖς, τετραχῶς" ἢ γὰρ ἐξ ἑαυτοῦ ἢ ἐκ τοῦ 
ὁμοίου ἢ ἐκ τοῦ ἐναντίου ἢ ἐκ τῶν κεκριμένων. λέγω δὲ 
ἀφ᾽ ἑαυτοῦ μέν. οἷον εἰ περὶ ἔρωτος εἴη τὸ ἐνθύμημα ὡς 
σπουδαῖος. ἡ ἔνστασις διχῶς" ἢ γὰρ καϑόλου εἰπόντα 


. 30 ὅτι πᾶσα ἔνδεια πονηρόν, ἢ κατὰ μέρος ὅτι οὐκ ἂν ἐλέ- 
ες ψέετο Καύνιος ἔρως. εἰ μὴ ἦσαν καὶ πονηροὶ ἔρωτες. ἀπὸ 


δὲ τοῦ ἐναντίου ἔνστασις φέρεται, οἷον εἰ τὸ ἐνθύμημα 


ἦν ὅτι ὁ ἀγαϑὸς ἀνὴρ πάντας τοὺς φίλους εὖ ποιεῖ, ἀλλ᾽ 
οὐδ᾽ ὁ μοχϑηρὸς κακῶς. ἀπὸ δὲ τοῦ ὁμοίου. εἰ ἦν τὸ ἐν- 


96 ϑυμημαῦτι οἵ κακῶς πεπονϑότες ἀεὶ μισοῦσιν. ὅτι ἀλλ᾽ 
οὐδ᾽ οἱ εὖ πεπονϑότες ἀεὶ φιλοῦσιν. αἵ δὲ κρίσεις αἵ ἀπὸ 
τῶν γνωρίμων ἀνδρῶν. οἷον εἴ τις ἐνθύμημα εἶπεν ὅτι 
τοῖς μεϑύουσι δεῖ συγγνώμην ἔχειν, ἀγνοοῦντες γὰρ 
ἁμαρτάνουσιν, ἔνστασις ὅτι οὔκουν ὁ Πιττακὸς αἰνετος᾽ 

80 οὐ γὰρ ἂν μείξους ξημίας ἐνομοϑέτησεν ἐάν τις μεϑύων 
ἁμαρτάνῃ. 

ἐπεὶ δὲ τὰ ἐνθυμήματα λέγεται ἐκ τεττάρων, τὰ δὲ 


ῬΗΤΟΡΙΚΗΣΒ. ὃ [110 


τέτταρα ταῦτ᾽ ἐστὶν εἰκὸς παράδειγμα τεκμήριον σημεῖον, 25 


ἔστι δὲ τὰ μὲν ἐκ τῶν ὡς ἐπὶ τὸ πολὺ ἢ ὄντων ἢ δοκούν-- 
τῶν συνηγμένα ἐνθυμήματα ἐκ τῶν εἰκότων. τὰ δὲ [δι᾽ 
ἐπαγωγῆς] διὰ τοῦ ὁμοίου, ἢ ἑνὸς ἢ πλειόνων, δῖαν 


λαβὼν τὸ καϑόλου εἶτα συλλογίσηται τὰ κατὰ μέρος ὅ 


διὰ παραδείγματος. τὰ δὲ δι᾿ ἀναγκαίου καὶ ὄντος διὰ 
τεκμηρίου, τὰ δὲ διὰ τοῦ χαϑόλου ἣ τοῦ ἐν μέρει ὄντος, 
ἐάν τε ὃν ἐάν τε μή. διὰ σημείων, τὸ δὲ εἰκὸς οὐ τὸ ἀεὶ 
ἀλλὰ τὸ ὡς ἐπὶ τὸ πολύ. φανερὸν ὅτι τὰ τοιαῦτα μὲν τῶν 
ἐνθυμημάτων ἀεὶ ἔστι λύειν φέροντα ἔνστασιν. ἡ δὲ λύ-- 
σις φαινομένη ἀλλ᾽ οὐκ ἀληϑὴς ἀεί" οὐ γὰρ ὅτι οὐκ εἰ- 
κός, λύει ὁ ἐνεστάμενος,. ἀλλ᾽ ὅτι οὐκ ἀναγκαῖον. διὸ καὶ 
ἀεὶ ἔστι πλεονεκτεῖν ἀπολογούμενον μᾶλλον ἢ κατηγο--: 
ροῦντα διὰ τοῦτον τὸν παραλογισμόν" ἐπεὶ γὰρ ὁ μὲν 
κατηγορῶν δι᾽ εἰκότων ἀποδείκνυσιν. ἔστι δὲ οὐ ταὐτὸ 
λῦσαι ἢ ὅτι οὐκ εἰχὸς ἢ ὅτι οὐκ ἀναγκαῖον, ἀεὶ δ᾽ ἔχει ἔν-- 
στασιν τὸ ὡς ἐπὶ τὸ πολύ" οὐ γὰρ ἂν ἦν εἰκὸς ἀλλ᾽ ἀεὶ 
καὶ ἀναγκαῖον" ὁ δὲ κριτὴς οἴεται, ἂν οὕτως ἐλύϑη, ἢ 
οὐκ εἰκὸς εἶναι ἢ οὐχ αὑτῷ κριτέον, παραλογιζόμενος, 
ὥσπερ ἐλέγομεν: οὐ γὰρ ἐκ τῶν ἀναγκαίων δεῖ αὐτὸν 
βόνον κρίνειν, ἀλλὰ καὶ ἐκ τῶν εἰχότων τοῦτο γάρ ἐστι 
τὸ γνώμῃ τῇ ἀρίστῃ κρίνειν. οὔκουν ἱκανὸν ἂν λύσῃ ὅτι 


Ἁ 


10 


20 


οὐκ ἀναγκαῖον, ἀλλὰ δεῖ λύειν ὅτι οὐκ εἰκός. τοῦτο δὲ. 


συμβήσεται, ἐὰν ἦ ἡ ἔνστασις μᾶλλον ὡς ἐπὶ τὸ πολύ. 
ἐνδέχεται δὲ εἶναι τοιαύτην διχῶς. ἢ τῷ χρόνῳ ἢ τοῖς 
πράγμασιν, κυριώτατα δέ, εἰ ἀμφοῖν" εἰ γὰρ τὰ πλεο-- 
νάκις οὕτω, τοῦτ᾽ ἐστὶν εἰκὸς μᾶλλον. λύεται δὲ καὶ τὰ 
σημεῖα καὶ τὰ διὰ σημείου ἐνθυμήματα εἰρημένα, κἂν ἡ 
ὑπάρχοντα, ὥσπερ ἐλέχϑη ἐν τοῖς πρώτοις ὅτι γὰρ 
ἀσυλλόγιστον ἐστι πᾶν σημεῖον. δῆλον ἡμῖν ἐκ τῶν ἀνα-- 
λυτικῶν. πρὸς δὲ τὰ " παραδειγματώδη ἡ αὐτὴ λύσις καὶ 
τὰ εἰκότα" ἐάν τε γὰῤ ἔχωμέν τι οὐχ οὕτω. λέλυται. ὅτι 


2ὃ 


80 


120 ῬΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ 8. 


φῦ οὐκ ἀναγκαῖον, εἰ καὶ πλείω ἢ πλεονάκις ἄλλως" ἐάν τε 
καὶ τὰ πλείω καὶ τὰ πλεονάκις. οὕτω μαχετέον, ἢ ὅτι τὸ 
παρὸν οὐχ ὅμοιον ἢ οὐχ ὁμοίως ἢ διαφοράν γέ τινῶω ἔχει, 
τὰ δὲ τεκμήρια καὶ τεκμηριώδη ἐνθυμήματα κατὰ μὲν τὸ 
5 ἀσυλλόγιστον οὐκ ἔσται λῦσαι (δῆλον δὲ καὶ τοῦϑ᾽ ἡμῖν 
ἐκ τῶν ἀναλυτικῶν), λείπεται δ᾽ ὡς οὐχ ὑπάρχει τὸ λέ- 
γόμενον δεικνύναι. εἰ δὲ φανερὸν καὶ ὅτι ὑπάρχει καὶ 
ὅτι τεχμήριον, ἄλυτον ἤδη γίγνεται τοῦτο" πάντα γὰρ 
γίγνεται ἀπόδειξις ἤδη φανερά. 
26 τὸ δ᾽ αὔξειν καὶ μειοῦν οὐκ ἔστιν ἐνθυμήματος στου- 
1 χεῖον - τὸ γὰρ αὐτὸ λέγω στοιχεῖον καὶ τόπον" ἔστι γὰρ 
στοιχεῖον καὶ τόπος. εἰς ὃ πολλὰ ἐνθυμήματα ἐμπίπτει. 
τὸ δ᾽ αὔξειν καὶ μειοῦν ἐστὶν [ἐνθυμήματα] πρὸς τὸ δεῖ- 
ξαι ὅτι μέγα ἢ μικρόν, ὥσπερ καὶ ὅτι ἀγαϑὸν ἢ κακὸν ἢ 
15. δίκαιον ἢ ἄδικον καὶ τῶν ἄλλων ὁτιοῦν. ταῦτα δ᾽ ἐστὶ 
πάντα περὶ ὁ ἃ οἱ συλλογισμοὶ καὶ τὰ ἐνθυμήματα" ὥστ᾽ 
εἰ μηδὲ τούτων ἕκαστον ἐνθυμήματος τόπος, οὐδὲ τὸ αὖ- 
ξειν καὶ μειοῦν. οὐδὲ τὰ λυτικὰ ἐνθυμήματα εἶδός τι 
ἐστὶν ἄλλο τῶν κατασχευαστικῶν: δῆλον γὰρ ὅτι λύει 


90 μὲν ἢ δείξας ἢ ἔνστασιν ἐνεγκών, ἀνταποδείκνυσι δὲ τὸ 


ἀντικείμενον, οἷον εἰ ἔδειξεν ὅτι γέγονεν. οὗτος ὅτι οὐ 
γέγονεν, εἰ δ᾽ ὅτι οὐ γέγονεν, οὗτος ὅτι γέγονεν. ὥστε 
αὕτη μὲν οὐκ ἂν εἴη [ἡ] διαφορά" τοῖς αὐτοῖς γὰρ χρὼν- 
ται ἀμφότεροι" ὅτι γὰρ οὐχ ἔστιν ἢ ἔστιν, ἐνθυμήματα 
96 φέρουσιν" ἡ δ᾽ ἔνστασις οὐκ ἔστιν ἐνθύμημα, ἀλλὰ κα- 
ϑάπερ ἐν τοῖς τοπικοΐς τὸ εἰπεῖν δόξαν τινὰ ἐξ ἧς ἔσται 
δῆλον ὅτι οὐ συλλελόγισται ἢ ὅτι ψεῦδός τι εἴληφεν. 
ἐπεὶ δὲ [δὴ] τρία ἐστὶν ἃ δεῖ πραγματευϑῆναι περὶ 
τὸν λόγον, ὑπὲρ μὲν παραδειγμάτων καὶ γνωμῶν : καὶ ἐν- 
80 ϑυμημάτων καὶ ὅλως τῶν περὶ τὴν διάνοιαν. ὅϑεν τὲ 
εὐπορήσομεν καὶ ὡς αὐτὰ λύσομεν;, εἰρήσϑω ἡμῖν το- 
σαῦτα, λοιπὸν δὲ διελϑεῖν περὶ λέξεως καὶ τάξεως. 


----- 


- . - 
--ν Ὁ ἂν" - ἀδάραιν". - 


᾿ ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ Γ. 191 
᾿ Γ. 1 
Ἐπεὶ δὲ τρία ἐστὶν ἃ δεῖ πραγματευϑῆναι περὶ τὸν 
λόγον. ἕν μὲν ἐκ τίνων αἱ πίστεις ἔσονται. δεύτερον δὲ 
κερὶ τὴν λέξιν. τρίτον δὲ πῶς χρὴ τάξαι τὰ μέρη τοῦ λό- 
γου, «ερὶ μὲν τῶν πίστεων εἴρηται. καὶ ἐκ πόσων, ὅδτὶ ἐκ ὃ 
τριῶν εἰσί, , καὶ ταῦτα ποῖα. καὶ διὰ τί τοσαῦτα μόνα" ἢ 
γὰρ τῷ αὐτοί τι πεπονϑέναι οἵ κρίνοντες, ἢ τῷ ποιούς 
τινας ὑπολαμβάνειν τοὺς λέγοντας, ἢ τῷ ἀποδεδεῖχϑαι 
πείϑονται πάντες. εἴρηται δὲ καὶ τὰ ἐνθυμήματα, πόϑεν ᾿ 
δεῖ πορίξεσϑαι" ἔστι γὰρ τὰ μὲν εἴδη τῶν ἐνθυμημάτων, 10 
τὰ δὲ τόποι. περὶ δὲ τῆς λέξεως ἐχόμενόν ἐστιν εἰπεῖν" 
οὐ γὰρ ἀπόχρη τὸ ἔχειν ἃ δεῖ λέγειν, ἀλλ᾽ ἀνάγκη καὶ 
ταῦτα ὡς δεῖ εἰπεῖν, καὶ συμβάλλεται πολλὰ πρὸς τὸ φα-- 
νῆναι ποιόν τινα τὸν λύγον. τὸ μὲν οὖν πρῶτον ἐξητήϑη 
κατὰ φύσιν, ὅπερ πέφυκε πρῶτον. αὐτὰ τὰ πράγματα ἐκ 18 
τίνων ἔχει τὸ πιϑανόν" δεύτερον δὲ τὸ ταῦτα τῇ λέξει 
διαϑέσϑαι" τρίτον δὲ τούτων. ὃ δύναμιν μὲν ἔχει μεγίέ- 
στην, οὔπω δ᾽ ἐπικεχείρηται, τὸ περὶ τὴν ὑπόκρισιν. καὶ 
γὰρ εἰς τὴν τραγικὴν [καὶ ῥαψῳδίαν] ὀψὲ παρῆλϑεν" 
ὑχεχρίνοντο γὰρ αὐτοὶ τὰς τραγῳδίας οἵ ποιηταὶ τὸ πρῶ-- 30 
τον. δῆλον οὖν ὅτι καὶ περὶ τὴν δητορικήν ἐστι τὸ τοιοῦ- 
τον ὥσπερ καὶ περὶ τὴν ποιητικήν" ὅπερ ἕτεροί τινες 
ἐχραγματεύϑησαν καὶ Γλαύκων ὁ Τήιος. ἔστι δὲ αὐτὴ 
μὲν ἐν τῇ φωνῇ, πῶς αὐτῇ δεῖ χρῆσϑαι πρὸς ἕκαστον πά- 
ϑος. οἷον πότε μεγάλῃ καὶ πότε μικρᾷ καὶ μέσῃ, καὶ πῶς 35 
τοῖς τόνοις, οἷον ὀξείᾳ καὶ βαρείᾳ καὶ μέσῃ, καὶ ῥυϑμοῖς 


: τίσι πρὸς ἕκαστα. τρία γάρ ἐστι περὶ ἃ σκοποῦσιν ταῦτα 


Ξ 


»" 


Στ" 


Π] -᾿ 


δ᾽ ἐστὶ μέγεϑος ἁρμονία ῥυϑμός. τὰ μὲν οὖν ἀϑλα σχε-- 
δὸν ἐκ τῶν ἀγώνων οὗτοι λαμβάνουσιν, καὶ καϑάπερ 
ἐχεῖ μεῖξον δύνανται νῦν τῶν ποιητῶν οἱ Γ ὑποκριταί, καὶ 80 


τοὶ στὰ τοὺς πολιτικοὺς ἀγῶνας διὰ τὴν μοχϑηρίαν τῶν 
κολιτειῶν. οὕπω δὲ σύγκειται τέχνη περὶ αὐτῶν, ἐπεὶ 


122 " ῬΗΤΌΡΙΚΗΣ ΓΤ. 


1 καὶ τὸ περὶ τὴν λέξιν ὀψὲ προῆλϑεν᾽ καὶ δοκεῖ φορτικὸν 
εἶναι. καλῶς ὑπολαμβανόμενον. ἀλλ᾽ ὅλης οὔσης πρὸς 
δόξαν τῆς πραγματείας τῆς περὶ τὴν ῥητορικήν, οὐκ ἀρ- 
ϑῶς ἔχοντος, ἀλλ᾽ ὡς ἀναγκαίου τὴν ἐπιμέλειαν ποιη- 

5 τέον. ἐπεὶ τό γε δίκαιον μηδὲν πλείω ξητεῖν περὶ τὸν λό- 
γον ἢ ὡς μήτε λυπεῖν μήτε εὐφραίνειν δίκαιον γὰρ 'αὖ- 
τοῖς ἀγωνίζεσθαι τοῖς πράγμασιν. ὥστε τἄλλα ἔξω τοῦ 
ἀποδεῖξαι περίεργά ἐστιν" ἀλλ᾽ ὅμως μέγα δύναται. κα- 
ϑάπερ εἴρηται, διὰ τὴν τοῦ ἀκροατοῦ μοχϑηρίαν. τὸ μὲν 

10 οὖν τῆς λέξεως ὅμως ἔχει τι μικρὸν ἀναγκαῖον ἐν πάσῃ 
διδασκαλίᾳ" διαφέρει γάρ τι πρὸς τὸ δηλῶσαι ὡδὶ ἢ ὡδὶ 
εἰπεῖν" οὐ μέντοι τοσοῦτον, ἀλλ᾽ ἅπαντα φαντασία ταῦτ᾽ ὦ 
ἐστὶ καὶ πρὸς τὸν ἀκροατήν. διὸ οὐδεὶς οὕτω γεωμετρεῖν 
διδάσκει. ἐκείνη μὲν οὖν ὅταν ἔλϑῃ ταὐτὸ ποιήσει τῇ 

16 ὑποκριτικῇ, ἐγκεχειρήκασι δὲ ἐπ᾽ ὀλίγον περὶ αὐτῆς δἰ- 
πεῖν τινές, οἷον Θρασύμαχος ἐν τοῖς ἐλέοιρ" καὶ ἔστι φύ- 

σεως τὸ ὑποχριτικὸν εἶναι, καὶ ἃ ἀτεχνότερον, περὶ δὲ τὴν ᾿ 

λέξιν ἔντεχνον. διὸ καὶ τοῖς τοῦτο. δυναμένοις γένεται 

τς Φαᾶλιν ἄϑλα, καϑάπερ καὶ τοῖς κατὰ τὴν ὑπόκρισιν ῥή- 

30 τορσιν" οἵ γὰρ γραφόμενοι λόγοι μεῖξον ἐσχύυουσι διὰ 
τὴν λέξιν ἢ διὰ τὴν διάνοιαν. 

ἤρξαντο μὲν οὖν κινῆσαι τὸ πρῶτον, ὥσπερ πέφυχεν, 

οἷ ποιηταί: τὰ γὰρ ὀνόματα μιμήματά ἐστιν, ὑπῆρξε δὲ 

καὶ ἡ φωνὴ πάντων μιμητικώτατον τῶν μορίων ἡμῖν' 

98 διὸ καὶ αἴ τέχναι συνέστησαν, ἥ τε ῥαψῳδίέα καὶ ἡ ὑπο- 
κριτικὴ καὶ ἄλλαι γε. ἐπεὶ δ᾽ οἱ ποιηταὶ λέγοντες εὐήϑῆ [- 
διὰ τὴν λέξιν ἐδόκουν πορίσασϑαι τήνδε δόξαν, διὰ τοῦτο 
ποιητικὴ πρώτη ἐγένετο λέξις. οἷον ἡ Γοργίου. καὶ νῦν 
ἔτι οἵ πολλοὶ τῶν ἀπαιδεύτων τοὺς τοιούτους οἴονται 

80 διαλέγεσϑαι κάλλιστα. τοῦτο δ᾽ οὐκ ἔστιν. ἀλλ᾽ ἑτέρε ἢ 

λόγου καὶ ποιήσεως λέξις ἐστίν. δηλοῖ δὲ τὸ συμβαῖνον" ἢ. 
οὐδὲ γὰρ οἱ τὰς τραγῳδίας ποιοῦντες ἔτι χρῶνται τὸν ἢ 


ὗς . 


ῬΗΤΟΡΙΚΗΣ Γ. 198 


᾿ αὐτὸν τρόπον, ἀλλ᾽ ὥσπερ καὶ ἐκ τῶν τετραμέτρων εἰς 1 
τὸ ἰαμβεῖον μετέβησαν διὰ τὸ τῷ λόγῳ τοῦτο τῶν μέτρων 
ὁμοιότατον εἶναι τῶν ἄλλων, οὕτω καὶ τῶν᾽ ὀνομάτων 
[ἀφείκασιν] ὅσα παρὰ τὴν διάλεκτόν ἐστιν, οἷς οἱ πρό- 
τερον ἐκόσμουν, καὶ ἔτι νῦν οἱ τὰ ἑξάμετρα ποιοῦντες, ὅ 
ἀφεέκασιν " διὸ γελοῖον μιμεῖσϑαι τούτους οἵ αὐτοὶ οὐκέτι 
χρῶνται ἐκεένῳ τῷ τρόπῳ. ὥστε φανερὸν ὅτι οὐχ ἄπαντα 
ὅσα περὶ λέξεως ἔστιν εἰπεῖν ἀκριβολογητέον ἡμῖν, ἀλλ᾽ 
ὅσα περὶ τοιαύτης οἵας λέγομεν. περὶ δ᾽ ἐκείνης εἴρηται 
ἐν τοῖς περὶ ποιητικῆς. 10 
ἔστω οὖν ἐκεῖνα τεϑεωρημένα, καὶ ὡρίσϑω λέξεως 2 
ἀρετὴ σαφῆ εἶναι (σημεῖον γὰρ ὅτι ὁ λόγος. [ὡς] ἐὰν μὴ 
δηλοῖ, οὐ ποιήσει τὸ ἑαυτοῦ ἔργον ") καὶ μήτε ταπεινὴν 
μήτε ὑπὲρ. τὸ ἀξίωμα, ἀλλὰ πρέπουσαν" ἡ γὰρ ποιητικὴ 
ἴσως οὐ ταπεινή. ἀλλ᾽ οὐ πρέπουσα λόγῳ. τῶν δ᾽ ὀνο-- 16 
μάτων καὶ ῥημάτων σαφῆ μὲν ποιεῖ τὰ κύρια, μὴ ταπει-- 
νὴν δὲ ἀλλὰ κεκοσμημένην τάλλα ὀνόματα ὅσα εἴρηται ἐν 
τοῖς περὶ ποιητικῆς" τὸ γὰρ ἐξαλλάξαι ποιεῖ φαίνεσθαι 
σεμνοτέραν: ὥσπερ γὰρ πρὸς τοὺς ξένους οἵ ἄνϑρωποι 
καὶ πρὸς τοὺς πολίτας. τὸ αὐτὸ πάσχουσι καὶ πρὸς τὴν 20 
λέξιν. διὸ δεῖ ποιεῖν ξένην τὴν διάλεκτον ϑαυμασταὶ 
γὰρ τῶν ἀπόντων εἰσίν, ἡδὺ δὲ τὸ ϑαυμαστόν. ἐπὶ μὲν 
οὖν τῶν μέτρων πολλά τε ποιεῖ τοῦτο, καὶ ἁρμόττει ἐκεῖ" 
“λέον γὰρ ἐξέστηκε περὶ ἃ καὶ περὶ οὖς ὁ λόγος ἐν δὲ 
τοῖς ψιλοῖς λόγοις πολλῷ ἐλάττοσιν (ἡ γὰρ ὑπόϑεσις 25. 
ἐλάττων, ἐπεὶ καὶ ἐνταῦϑα, εἰ δοῦλος καλλιεποῖτο ἢ λίαν 
νέος, ἀπρεπέστερον, [ἢ] περὶ λίαν μικρῶν" ἀλλ᾽ ἔστι καὶ 
ἐν τούτοις ἐπισυστελλόμενον καὶ αὐξανόμενον τὸ πρέ- 
“0ν) διὸ δεῖ λανθάνειν ποιοῦντας. καὶ μὴ δοκεῖν λέ- 
γειν πεπλασμένως ἀλλὰ πεφυκότως" τοῦτο γὰρ πιϑα-- 80 
νόν. ἐκεῖνο δὲ τοὐναντίον: ὡς γὰρ πρὸς ἐπιβουλεύοντα 
δϑιαβάλλονται., καϑάπερ πρὸς τοὺς οἴνους τοὺς μεμιγμέ- 


124 ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ Γ. 


ῷ νους, καὶ οἷον ἡ Θεοδώρου φωνῇ. πέπονϑε πρὸς τὴν τῶν 
ἄλλων ὑποκριτῶν" ἡ μὲν γὰρ τοῦ λέγοντος ἔοικεν εἶναι, 
αἴ δ᾽ ἀλλότριαι. κλέπτεται δ᾽ εὖ, ἐάν τις ἐκ τῆς εἰωϑυίας 
διαλέχτου ἐκλέγων συντιϑῇ" ὅπερ Εὐριπίδης ποιεῖ καὶ 

5 ὑπέδειξε πρῶτος. 

ὔντων δ᾽ ὀνομάτων καὶ ῥημάτων ἐξ ὧν ὃ λόγος συν- 
ἕστηκεν, τῶν δὲ ὁ ὀνομάτων τοσαῦτ᾽ . ἐχόντων εἴδη ὅσα τε-- 
ϑεώρηται ἐν τοῖς περὶ ποιητικῆς. τούτων γλώτταις μὲν 
καὶ διπλοῖς ὀνόμασι καὶ πεποιημένοις ὀλιγάκις καὶ ὁλι- 
10 γαχοῦ χρηστέον" ὅπου δέ, ὕστερον ἐροῦμεν. τό τὲ διὰ 
τί εἴρηται" ἐπὶ τὸ μεῖξον γὰρ ἐξαλλάτεει τοῦ πρέποντος. 
τὸ δὲ κύριον καὶ τὸ οἰκεῖον καὶ μεταφορὰ μόναι χρήσιμοι 
πρὸς τὴν τῶν ψιλῶν λόγων λέξιν. σημεῖον δέ, ὅτι τούτοις 
μόνοις πάντες χρῶνται" πάντες γὰρ μεταφοραῖς διαλέ- 
18 γονται καὶ τοῖς οἰκείοις καὶ τοῖς κυρίοις: ὥστε δῆλον ὡς 
ἂν εὖ ποιῇ τις. ἔσται τε ξενικὸν καὶ λανϑάνειν ἐνδέχεται 
καὶ σαφηνιεῖ. αὕτη δ᾽ ἦν ἡ τοῦ ῥητορικοῦ λόγου ἀρετή. 
τῶν δ᾽ ὀνομάτων τῷ μὲν σοφιστῇ ὁμωνυμίαι χρήσιμοι 
(παρὰ ταύτας γὰρ κακουργεῖ), τῷ ποιητῇ δὲ συνωνυμίαι. 
90 λέγω δὲ κύριά τε καὶ συνώνυμα, οἷον τὸ πορεύεσϑαι καὶ 
τὸ βαδίξειν " ταῦτα γὰρ ἀμφότερα καὶ κύρια καὶ συνώ- 
νυμα ἀλλήλοις. 
τί μὲν οὖν τούτων ἕκαστόν ἐστι, καὶ πόσα εἴδη [μετα- 
φορᾶς]. καὶ ὅτι τοῦτο πλεῖστον δύναται καὶ ἐν ποιήσει 
456 χαὶ ἐν λόγοις αἴ μεταφοραί. εἴρηται. καϑάπερ ἐλέγομεν, 
ἐν τοῖς περὶ ποιητικῆς" τοσούτῳ δ᾽ ἐν λόγῳ δεῖ μᾶλλον 
φιλοπονεῖσϑαι περὶ αὐτῶν, ὅσῳ ἐξ ἐλαττόνων βοηϑημά- 
τῶν ὃ λόγος ἐστὶ τῶν μέτρων. καὶ τὸ σαφὲς καὶ τὸ ἡδὺ 
καὶ τὸ ξενικὸν ἔχει μάλιστα ἡ μεταφορά. καὶ λαβεῖν υὐχ 
80 ἔστιν αὐτὴν παρ᾽ ἄλλου. δεῖ δὲ καὶ τὰ ἐπίθετα καὶ τὰς 
μεταφορὰς ἁρμοττούσας λέγειν. τοῦτο δ᾽ ἔσται ἐκ τοῦ 
ἀνάλογον" εἰ δὲ μή, ἀπρεπὲς φανεῖται διὰ τὸ παράλληλα 


ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ Γ. 125 


τὰ ἐναντία. μάλιστα φαίνεσϑαι. ἀλλὰ δεῖ σκοπεῖν, ὡς 9 


νέῳ φοινικίς, οὕτω γέροντι τί" οὐ γὰρ ἡ αὐτὴ πρέπει 
ἐσϑής. καὶ ἐὰν τὲ κοσμεῖν. βούλῃ. ἀπὸ τοῦ βελτίονος τῶν 
ἐν ταὐτῷ γένει φέρειν τὴν μεεαφοράν,. ἐάν τε ψέγειν, 


ἀπὸ τῶν χειρόνων. λέγω δ᾽ οἷον, ἐπεὶ τὰ ἐναντία ἐν τῷ ὃ 


αὐτῷ γένει . τὸ φάναι τὸν μὲν πτωχεύοντα εὔχεσϑαι τὸν 
δὲ εὐχόμενον πτωχεύειν, ὅτι ἄμφω αἰτήσεις. τὸ εἰρημέ- 
γον ἐστὶ ποιεῖν" ὡς καὶ ᾿Ιφικράτης Καλλίαν μητραγύρ- 
την ἀλλ᾽ οὐ δαδοῦχον. ὁ δ᾽ ἔφη ἀμύητον αὐτὸν εἶναι" 


οὐ γὰρ ἂν μητραγύρτην αὐτὸν καλεῖν, ἀλλὰ “δαδούχον᾽ 10 


ἄμφω γὰρ περὶ ϑεόν, ἀλλὰ τὸ μὲν τίμιον τὸ δὲ ἄτιμον. 
καὶ ὃ μὲν διονυσοκόλακας; αὐτοὶ δ᾽ αὑτοὺς τεχνίτας κα-- 
λοῦσιν" ταῦτα δ᾽ ἄμφω μεταφορά, ἡ μὲν ῥυπαινόντων 
ἡ δὲ τοὐναντίον. καὶ οἵ μὲν λῃσταὶ αὑτοὺς ποριστὰς κα- 
λοῦσι νῦν διὸ ἔξεστι λέγειν τὸν ἀδικήσαντα μὲν ἁμαρ-- 
τάνειν. τὸν δ᾽ ἁμαρτάνοντα ἀδικῆσαι . καὶ τὸν κλέψαντα 
καὶ λαβεῖν καὶ πορϑῆσαι. τὸ δὲ ὡς ὁ Τήλεφος Εὐριπίδου 
φησί, 
' κώπας ἀνάσσειν κἀποβὰς εἰς Μυσίαν 

ἀπρεπές, ὅτι μεῖξον τὸ ἀνάσσειν ἢ κατ᾽ ἀξίαν" οὐ κέ- 
χλεπται οὖν. ἔστι δὲ καὶ ἐν ταῖς συλλαβαῖς ἁμαρτία, ἐὰν 
μὴ ἡδείας. ἦ σημεῖα φωνῆς, οἷον Διονύσιος προσαγορεύει 
ὁ χαλκοὺς ἐν τοῖς ἐλεγείοις κραυγὴν Καλλιόπης τὴν ποίη- 
σιν, ὅτι ἄμφω φωναί: φαύλη δὲ ἡ μεταφορὰ ταῖς ἀσή--: 
μοις φωναῖς. ἔτι δὲ οὐ πόρρωϑεν δεῖ ἀλλ᾽ ἐκ τῶν συγγε- 
νῶν καὶ τῶν ὁμοειδῶν μεταφέρειν τὰ ἀνώνυμα ὦὠνο- 
μασμένος, ὃ  λεχϑὲν δῆλόν ἐστιν ὅτι συγγενές, οἷον ἐν τῷ 
αἰνέγματι τῷ εὐδοκιμοῦντι 

ἄνδρ᾽ εἶδον πυρὶ χαλκὸν ἐπ᾽ ἀνέρι κολλήσαντα" 

ἀνώνυμον γὰρ τὸ πάϑος; ἔστι δ᾽ ἄμφω προοσϑεσίς τις" 
χόλλησιν τοίνυν εἶπε τὴν τῆς σικύας προσβολήν. καὶ 
ὅλως ἐκ τῶν εὖ ἠνιγμένων ἔστι μεταφορὰς λαβεῖν ἐπιει- 


2ὅ 


20 


128 ῬΡΗΤΟΡΙΚΗΣ Γ. 


δτὸ σῶμα παρήμπισχεν ἀλλὰ τὴν τοῦ σώματος αἰσχύνην, 
καὶ ἀντίμιμον τὴν τῆς ψυχῆς ἐπιϑυμίαν (τοῦτο δ᾽ ἅμα 
καὶ διπλοῦν καὶ ἐπίϑετον, ὥστε ποίημα γίνεται). καὶ οὔ-- 
τῶς ἔξεδρον τὴν τῆς μοχϑηρίας ὑπερβολήν. διὸ ποιητι-᾿ 

5 κῶς λέγοντες τῇ ἀπρεπείᾳ τὸ γελοῖον καὶ τὸ ψυχρὸν ἐμ- 
ποιοῦσι. καὶ τὸ ἀσαφὲς διὰ τὴν ἀδολεσχίαν: ὅταν γὰρ 
γιγνώσκοντι ἐπεμβάλλῃ, διαλύει τὸ σαφὲς τῷ ἐπισχοτεῖν" 
οἱ δ᾽ ᾿ἄνϑρωποι τοῖς διπλοῖς χρῶνται, ὅταν ἀνώνυμον ῇ 
καὶ ὁ λόγος εὐσύνϑετος, οἷον τὸ χφονοτριβεῖν. ἀλλ᾽ ἂν 

10 πολύ, πάντως ποιητικόν. διὸ χρησιμωτάτη ῇ διπλῆ λέξις 
τοῖς διϑυραμβοποιοῖς" οὗτοι γὰρ ψοφώδεις" αἵ [ δὲ γλῶτ- 
ται τοῖς ἐποποιοῖς " δεμνὸν γὰρ καὶ αὔϑαδες" ἡ μετα- 
φορὰ δὲ τοῖς ἰαμβείοις " τούτοις γὰρ νῦν χρῶνται. ὥσπερ 
εἴρηται. καὶ ἔτι τέταρτον τὸ ψυχρὸν ἐν ταῖς μετα-.᾿ 

16 φοραῖς γίγνεται" εἰσὶ γὰρ καὶ μεταφοραὶ ἀπρεπεῖς. αἱ 
μὲν διὰ τὸ γελοῖον (ἀρῶνται γὰρ καὶ οἵ κωμῳδοκοιοὶ , 
μεταφοραῖς). αἱ δὲ διὰ τὸ σεμνὸν ἄγαν καὶ τραγικόν' 
ἀσαφεῖς δέ, ἂν πόρρωϑεν. οἷον Γοργίας ν χλωρὰ καὶ 
ἔναιμα τὰ πράγματα" σὺ δὲ ταῦτα αἰσχρῶς μὲν ἔσπειρας, 

90 κακῶς δὲ ἐθέρισας "““ ποιητικῶς γὰρ ἄγαν. καὶ ὡς ᾿Α4λκι- 
δάμας τὴν φιλοσοφίαν ἐπιτείχισμα τῶν νόμων, καὶ τὴν 
Ὀδύσσειαν καλὸν ἀνθρωπένου βίου κάτοπτρον, καὶ ..οὐ- 
δὲν τοιοῦτον ἄϑυρμα τῇ ποιήσει προσφέρων "““ ἅπαντα 
γὰρ ταῦτα ἀπίϑανα διὰ τὰ εἰρημένα. τὸ δὲ Γοργίου εἰς 

25 τὴν χελιδόνα; ἐπεὶ κατ᾽ αὐτοῦ πετομένη ἀ ἀφῆκε τὸ περίτ- 
τῶμα, ἄριστα τῶν τραγικῶν" εἶπε γὰρ »αὐσχρόν γ8. 
Φιλομήλα."" ὄρνιϑι μὲν γάρ, εἰ ἐποίησεν. οὐκ αἰσχρόν, 
παρϑένῳ δὲ αἰσχρόν. εὖ οὖν ἐλοιδόρησεν εἰπὼν ὃ ἦν, 

99 ἀλλ᾽ οὐχὸ ἔστιν. 

ά ἔστι δὲ καὶ ἡ εἰκὼν μεταφορά: διαφέρει γὰρ μικρόν' 
ὅτων μὲν γὰρ εἴπῃ τὸν ᾿Ζχιλλέα 

ὡς δὲ λέων ἐπόρουσεν, 


ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂ΕΙ Ὁ ιὺι᾽ 199 


εἰκών ἐστιν. ὅταν δὲ ,,»λέων ἐπόρουσε,“ μεταφορά" διὰά 
γὰρ τὸ ἄμφω ἀνδρείους εἶναι. προσηγόρδξυσε μετενέγκας 
λέοντα τὸν ᾿Δχιλλέα. χρήσιμον δὲ ἡ εἰκὼν καὶ ἐν λόγῳ, 
ὀλιγάκις δέ: ποιητικὸν γάρ. οἰστέαι δὲ ὥσπερ αἵ μετα-- 
φοραί" μεταφοραὶ γάρ εἶσι διαφέρουσαι τῷ εἰρημένῳ. δ 
εἰσὶ δ᾽ εἰκόνες οἷον ἣν ᾿ἀνδροτίων εἰς Ἰδριέα, ὅτι ὅμοιος 
τοῖς ἐκ τῶν δεσμῶν κυνιδίοις. ἐκεῖνα τὸ γὰρ προς- 
πίπτοντα δάκχνειν, καὶ Ἰδριέα λυϑέντα ἐκ τῶν δεσμῶν 
εἷναι χαλεπόν. καὶ ὡς Θεοδάμας εἴκαξεν ᾿Αρχίδαμον Εὐ-- 
ξένῳ γεωμετρεῖν οὐχ ἐπισταμένῳ ἐν τῷ ἀνάλογον" ἔσται 10 
γὰρ καὶ ὁ Εὔξενος ᾿Αρχίδαμος γεωμεϊρικόςρ. καὶ τὸ ἐν τῇ 
πολιτείᾳ τῇ Πλάτωνος, ὅτι οἱ τοὺς τεϑνεῶτας ὄκυλεύον-᾿ 
τες ἐοίκασι τοῖς κυνιδίοις, ὁ ἃ τοὺς λίϑους δάκνει τοῦ ῦ βάλ- 
λοντος οὐχ ἁπτόμενα. καὶ ἡ ῇ εἰς τὸν δῆμον, ὅτι ὅμοιος 
ναυκλήρῳ ἰσχυρῷ μὲν ὑποκώφῳ δέ. καὶ ἡ εἰς τὰ μέτρα 15 
τῶν ποιητῶν, ὅτι ἔοικε τοῖς ἄνευ κάλλους ὡραίοις " οἵ 
μὲν γὰρ ἀπανϑήσαντες, τὰ δὲ διαλυϑέντα οὐχ ὅμοια φαί- 
νεται. καὶ ἡ Περικλέους εἰς Σαμίους. ἐοικέναι αὐτοὺς 
τοῖς παιδίοις ἃ τὸν ψωμὸν δέχεται μέν, κλαίοντα δέ. καὶ 
εἰς Βοιωτούς. ὅτι ὅμοιοι τοῖς πρίένοιρ τούς τὲ γὰρ πρί- 30 
νους ὑφ᾽ αὑτῶν κατακόπτεσθϑαι, καὶ τοὺς Βοιωτοὺς πρὸς 
ἀλλήλους μαχομένους. καὶ ὁ 4ημοσϑένης τὸν δῆμον, ὅτι 
ὅμοιός ἐστι τοῖς ἐν τοῖς πλοίοις ναυτιῶσιν. καὶ ὡς Ζ΄ημο--- 
κράτης εἴκασε τοὺς ῥήτορας ταῖς τίτϑαις αἵ τὸ ψώμισμα 
καταπίνουσαι τῷ σιάλῳ τὰ παιδία παραλείφουσιν. καὶ 35 
ὡς ᾿Δἀντισϑένης Κηφισόδοτον τὸν λεπτὸν λιβανωτῷ εἴ-- 
κασεν. ὅτι ἀπολλύμενος εὐφραίνει. πάσας γὰρ ταύτας 
καὶ ὡς εἰκόνας καὶ ὡς μεταφορὰς ἔξεστι λέγειν" ὥστε 
ὅσαι ἂν εὐδοκιμῶσιν ὡς μεταφοραὶ λεχϑεῖσαι, δῆλον ὅτι 
αὕται καὶ δἰκόνερ ἔσονται, καὶ αἱ εἰκόνες μεταφοραὶ λό-- 80 
γου δεόμεναι. ἀεὶ δὲ δεῖ τὴν μεταφορὰν τὴν ἐκ τοῦ ἀνά- 
λογον ἀνταποδιδόναι καὶ ἐπὶ ϑάτεφα καὶ ἐπὶ τῶν ὁμογε- 
ἈΒΕΤΟΆΕΒ ΘΆΔΕΟΙ. 1. 9 


10 ῬΗΤΟΡΙΚΗΣ Τ. 


ἀνῶν" οἷον εἰ ἡ φιάλη ἀσπὶς. Διονύσου, καὶ τὴν ἀσπίδα 
ἁρμόττει λέγεσϑαι φεάλην "Ἄρεος. Ι 

5. ὁμὲνοὖῦν λόγος συντέϑεται ἐκ τούτων., ἔστι δ᾽ ἀρχὴ 
τῆς λέξεως τὸ ἑλληνίζειν" τοῦτο δ᾽ ἐστὶν ἐν πέντε, πρῶ- 


5 τον μὲν ἐν τοῖς συνδέσμοις. ἂν ἀποδιδῷ τις ὡς πεφύκασι ᾿ 


πρότεροι καὶ ὕστεροι γίγνεσθαι ἀλλήλων, οἷον ἔνιοι 
ἀπαιτοῦσιν, ὥσπερ ὁ μέν καὶ ὁ ἐγὼ μέν ἀπαιτεῖ τὸν δέ 
καὶ τὸν ὁ δέ. δεῖ δὲ ἕως μέμνηται ἀνταποδιδόναι ἀλλή- 
λοις. καὶ μήτε μακρὰν ἀπαρτᾶν μήτε σύνδεσμον πρὸ 
10 συνδέσμου ἀποδιδόναι τοῦ ἀναγκαίου: ὀλιγαχοῦ γὰρ 
ἁρμόττει. ἐγὼ δ᾽, ἐπεί μοι εἶπεν (ἦλϑε γὰρ Κλέων δεό- 
μενός τε καὶ ἀξιῶν) ἐπορδυόμην παραλαβὼν αὐτούς." ἐν 
“τούτοις γὰρ πολλοὶ πρὸ τοῦ ἀποδοϑησομένου συνδέσμον 
᾿“προεμβέβληνται σύνδεσμοι. ἐὰν δὲ πολὺ τὸ μεταξὺ γέ 


16 νηται τοῦ ἐπορευόμην, ἀσαφές. ὃν μὲν δὴ τὸ εὖ ἐν 
τοῖς συνδέσμοις, δεύτερον δὲ τὸ τοῖς ἰδίοις ὀνόμασι λέ- 
γειν καὶ μὴ τοῖς περιέχουσιν. τρίτον; μὴ. ἀμφιβο- 


λοις" ταῦτα δέ, ἂν μὴ τἀναντία προαερῆται. ὅπερ ποιοῦ- 
σιν, ὅταν μηϑὲν μὲν ἔχωσι λέγειν προσποιῶνται δέ τι 

40 λέγειν" οἵ γὰρ τοιοῦτοι ἐν ᾿ ποιήσει λέγουσι ταῦτα, οἷον 
Ἐμπεδοκλῆς φενακίζει γὰρ τὸ κύκλῳ πολὺ ὅν, καὶ πά- 
ὄχουσιν οἷ ἀκροαταὶ ὅπερ οἵ πολλοὶ παρὰ τοῖς μάντεσιν᾽ 
ὅταν γὰρ λέγωσιν ἀμφίβολα, συμπαρανεύουσιν. 

Κροῖσος “Ἅλυν διαβὰς μεγάλην ἀρχὴν καταλύσει. 

96 καὶ διὰ τὸ ὅλως ἔλαττον εἶναι ἁμάρτημα, διὰ τῶν γενῶν 
τοῦ πράγματος λέγουσιν οἱ μάντεις" τύχοι γὰρ ἂν τις 
μᾶλλον ἐν τοῖς ἀρτιασμοῖς ἄρτια ἢ περισσὰ εἰπὼν μᾶλλον 
ἢ πόσα ἔχει, καὶ τὸ ὅτι ἔσται ἢ τὸ πότε, διὸ οἵ χρησμολό- 
γοι οὐ προδορίξονται τὸ πότε. ἅπαντα δὴ ταῦτα ὅμοια᾽ 

80 ὥστ᾽ ἂν μὴ τοιούτου τινὸς ἕνεκα. φευκτέον. τέταρ- 
τον, ὡς Πρωταγόρας τὰ γένη τῶν ὀνομάτων διήρει. ἄρ- 
ρενα καὶ ϑήλεα καὶ σκξύη᾽ δεῖ γὰρ ἀποδιδόναι καὶ ταῦτα 


Δ...."... αὕὅ..... »- 


᾿πρεροεοοοροοο πὰ πὰ ὰὐὐὐπυποσυσασυσ «ἀὐπιιπ Ὁ α, ὁ ὁὃϑΘ -΄ὋὦὋὃοΘὌὃ’ΨἅὍοὁοὃοὌὁὄἝὦἜ ἪΡ ο, ΝΟ 


᾿ΡΗΤΟΡΙΚΗΣ Γ. 131 


ὀρϑῶς .γἡὴ δ᾽ ἐλθοῦσα καὶ διαλεχϑεῖσα ᾧχετο."- ὅ 
πέμπτον. ἐν τῷ τὰ πολλὰ καὶ ὀλίγα καὶ ἕν ὀρθῶς ὀνομά- 
ἕξειν" .9.οἵ δ᾽ ἐλϑόντες ἔνυπτόν με."- 

ὅλως δὲ δεῖ εὐανάγνωστον εἶναι τὸ γεγραμμένον καὶ 
εὔφραστον" ἔστι δὲ τὸ αὐτό. ὅπερ οἵ πολλοὶ σύνδεσμοι 
οὐκ ἔχουσιν, οὐδ᾽ ἃ μὴ ῥάδιον διαστέξαι, ὥσπερ τὰ Ἥρα- 
χλείτου. τὰ γὰρ Ἡρακλείτου διαστέξαι ἔργον διὰ τὸ ἄδη-- 
λον εἶναι ποτέρῳ πρόσκειται; τῷ ὕστερον ἢ τῷ πρότερον, 
οἷον ἐν τῇ ἀρχῇ αὐτοῦ τοῦ συγγράμματος" φησὶ γὰρ οοτοῦ 
λόγου τοῦδ᾽ ἐόντος ἀεὶ ἀξύνετοι ἄνϑρωποι γίγνονται.“ 
ἄδηλον γὰρ τὸ ἀεί, πρὸς ὁποτέρῳ διαστίξαι. ἔτι τάδε 
ποιεῖ σολοικίύξειν τὸ μὴ ἀποδιδόναι, ἐὰν μὴ ἐπιξευγνύῃς 
ἀμφοῖν ὃ ἁρμόττει" οἷον ἢ ψόφον ἢ χρῶμα, τὸ μὲν ἰδών 
οὐ κοινόν. τὸ δ᾽ αἰσϑόμενος κοινόν. ἀσαφῇ δὲ ἂν μὴ 
χροϑεὶς εἴπῃς. μέλλων πολλὰ μεταξὺ ἐμβάλλειν οἷον 1ὅ 
νἔμελλον γὰρ διαλεχϑεὶς ἐκείνῳ τάδε καὶ τάδε καὶ ὧδε 
πορεύεσϑαι .“Κ ἀλλὰ μὴ ἔμελλον γὰρ διαλεχϑεὶς πορεύε-- 
σϑαι,, εἶτα τάδε καὶ τάδε καὶ ὧδε ἐγένετο.“ | 

εἰς ὅ ὄγκον δὲ τῆς λέξεως συμβάλλεται τάδε, τῷ λογῳθ 
τρῆσϑαι. ἀντ᾽ ὀνόματος, οἷον μὴ κύκλον, ἀλλ᾽ ἐπίπεδον 90 
τὸ ἐχ τοῦ μέσου ἴσον. εἰς δὲ συντομέαν τὸ ἐναντίον, ἀντὶ 
τοῦ λόγου ὃ ὄνομα. καὶ ἐὰν αἰσχρὸν ἢ ἀπρεπές" ἐὰν μὲν ἐν 
τῷ λόγῳ ῃ ἦ αἰσχρόν. τοὔνομα λέγειν. ἐὰν δ᾽ ἐν τῷ ὀνοό-- 
ματι, τὸν λόγον. καὶ μεταφοραῖς ὃ ηλοῦν καὶ τοῖς ἐπιϑέ- 
τούς, ᾿εὐλαβούμενον τὸ ποιητικόν. καὶ τὸ ἕν πολλὰ ποιεῖν, 95 
ὅπερ οἷ ποιηταὶ ποιοῦσιν " ἑνὸς ὄντος λιμένος ὅμως λέ- 
νονυνσιε ' 


σι 


εἰ 


0 


λιμένας εἰς ᾿'4χαϊχοῦς 
αἕ 
δέλτου μὲν αἵδε πολύϑυροι διαπτυχαί. 80 
αἱ μὴ ἐπιξευγνύναι, ἀλλ᾽ ἑκατέρῳ ἑκάτερον; τῆς γυ- 
αικὸς τῆς ἡμετέρας ““ ἐὰν δὲ συντόμως: ζοὐναντίον 


182 ᾿ ῬΗΤΟΡΙΚῊΗΣ Γ. 


θ..τῆς ἡμετέρας γυναικός. ( καὶ μετὰ συνδέσμου λέγειν" 
ἐὰν δὲ συντόμως, ἄνευ μὲν συνδέσμου, μὴ ἀσύνδετα 
δέ, οἷον πορευϑεὶς καὶ διαλεχϑείς, πορευϑεὶς διελέχ- 
ϑην. καὶ τὸ ᾿Αντιμάχου χρήσιμον, ἐξ ὧν μὴ ἔχει λέγειν, 
5 ὃ ἐκεῖνος ποιεῖ ἐπὶ τοῦ Τευμησσοῦ, 
ἔστι τις ἠνεμό εἰς ὀλίγος λόφος" 

αὔξεται γὰρ οὕτως εἰς ἄπειρον. ἔστι δὲ τοῦτο καὶ ἐκὶ 
ἀγαϑῶν καὶ κακῶν. ὅπως οὐχ ἔχει, ὁποτέρως ἂν ἢ χρή- 
σιμον. ὅϑεν καὶ τὰ ὀνόματα οἵ ποιηταὶ φέρουσι, τὸ 
10 ἄχορδον καὶ τὸ ἄλυρον μέλος" ἐκ τῶν στερήσεων γὰρ 
ἐπιφέρουσιν" εὐδοκιμεῖ γὰρ τοῦτο ἐν ταῖς μεταφοραῖς 
᾿ λεγόμενον ταῖς ἀνάλογον, οἷον τὰ φάναι τὴν σάλπιγγα 
εἶναι μέλος ἄλυρον. 
7 τὸ δὲ πρέπον ἕξει ἡ λέξις, ἐὰν ἧ παϑητική τε καὶ ᾿ 
16 ἠϑικὴ καὶ τοῖς ὑποκειμένοις πράγμασιν ἀνάλογον. τὸ δ᾽ 
ἀνάλογόν ἐστιν. ἐὰν μήτε περὶ εὐόγκων αὐτοκαβδάλως 
λέγηται μήτε περὶ εὐτελῶν σεμνῶς. μηδ᾽ ἐπὶ τῷ εὐτελεῖ 
ὀνόματι ἐπῇ κόσμος" εἰ δὲ μή, κωμῳδία φαίνεται, οἷον 
ποιεῖ Κλεοφῶν " ὁμοέως γὰρ ἔνια ἔλεγε καὶ εἰ εἴπειεν ἂν 
90 πότνια συκῆς παϑητικὴ δέ, ἐὰν μὲν ἡ ὕβρις, ὀργι- 
ξομένου λέξις, ἐὰν δὲ ἀσεβῆ καὶ αἰσχρά. δυσχεραένοντος 
καὶ εὐλαβουμένου καὶ λέγειν. ἐὰν δὲ ἐπαινετά, ἀγαμέ- 
νῶς, ἐὰν δὲ ἐλεεινά, ταπεινῶς, καὶ ἐπὶ τῶν ἄλλων δὲ 
ὁμοίως. πιϑανοῖ τε τὸ πρᾶγμα καὶ ἡ οἰκεία λέξις" παρα- ἡ 
96 λογίξεται γὰρ ἡ ψυχὴ ὡς ἀληϑῶς λέγοντος, ὅτι ἐπὶ τοῖς “ 
τοιούτοις οὕτως ἔχουσιν, ὥστ᾽ οἵονται. εἰ καὶ μὴ οὕτως 1" 
ἔχει, ὡς ὁ λέγων, τὰ πράγματα οὕτως ἔχειν, καὶ συνο- 1" 
μοιοπαϑεῖ ὁ ἀκούων ἀεὶ τῷ παϑητικῶς λέγοντι. κἂν μη΄ 
ϑὲν λέγῃ. διὸ πολλοὶ καταπλήττουσι τοὺς ἀκροατὰς 80. ἢ 
80 φυβοῦντες. καὶ ἠϑικὴ ὃὲ αὕτη ἡ ἐκ τῶν σημείων 
δεῖξις, ὅτε ἀκολουθεῖ ἡ ἁρμόττουσα ἑκάστῳ γένει καὶ 

ἕξει. λέψω δὲ γένος μὲν καϑ᾽ ἡλικίαν, οἷον παῖς ἢ ἀνὴ 


᾿ ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ Γ'. 188 


γέρων, καὶ γυνὴ ἢ ἀνήρ, καὶ Αάκων ἢ Θετταλός, ἕξεις 
ἕ, καϑ' ἃς ποιός τις τῷ βίῳ οὐ γὰρ καϑ' ἅπασαν ἕξιν 
{ βίοι ποιοί τινες. ἐὰν οὖν καὶ τὰ ὀνόματα οἰκεῖα λέγῃ 
ἢ ἕξει, ποιήσει τὸ ἦϑος" οὐ γὰρ ταὐτὰ οὐδ᾽ ὡσαύτως 
γροῖκος ἂν καὶ πεπαιδ ευμένος εἴπειεν. πάσχουσι δέτι ὃ 
ἵ ἀκροαταὶ καὶ ᾧ κατακόρως χρῶνται οἵ λογογράφοις 
τίς. δ᾽ οὐκ οἶδεν; " οὅπαντες ἴσασιν": ὁμολογεῖ γὰρ ὄ 
'κούων αἰσχυνόμενος, ὅπως μετέχῃ οὗπερ καὶ οἵ ἄλλοι 
ἰάντες. 

τὸ δ᾽ εὐκαίρως ἢ ἢ μὴ εὐκαίρως χρῆσϑαι κοινὸν ἁπάν-- 10 
ὧν τῶν εἰδῶν ἐστέν. ἄκος δ᾽ ἐπὶ πάσῃ ὑπερβολῇ τὸ 
Ἰρυλούμενον: δεῖ γὰρ αὐτὸν αὑτῷ προσεπιπλήττειν’ 
ἰοκεῖ γὰρ ἀληϑὲς εἶναι. ἐπεὶ οὐ λανϑάνει γε ὃ ποιεῖ τὸν. 
ἱέγοντα. ἔτι τοῖς ἀνάλογον μὴ πᾶσιν ἅμα χρήσασϑαι" 
ὕτω γὰρ κλέπτεται ὁ ἀκροατής. λέγω δὲ οἷον ἐὰν τὰ 1Ὁ 
ἰνόματα σκληρὰ ἡ, “μὴ καὶ τῇ φωνῇ καὶ τῷ προσώπῳ 
ιαὶ τοῖς ἁρμόττουσιν᾽ εἰ δὲ μή, φανερὸν γίνεται ἕκαστον 
; ἐστιν. ἐὰν δὲ τὸ μὲν τὸ δὲ μή. λανϑάνει ποιῶν τὸ 
ιὖτό. ἐὰν οὖν τὰ μαλακὰ σχληρῶς καὶ τὰ σκληρὰ μα-- 
Ιακῶς λέγηται; ἀπίθανον γίγνεται. τὰ δὲ ὀνόματα τὰ 590 
᾿Ἰιπλᾶ καὶ τὰ ἐπίθετα πλείω καὶ τὰ ξένα μάλιστα ἁρμότ--᾿ 
εἰ λέγοντι παϑητικῶς" συγγνώμη γὰρ ὀργιξομένῳ κα- 
(ὃν φάναι οὐρανόμηκες ἢ πελώριον εἰπεῖν. καὶ ὅταν 
ἔχῃ ἤδη τοὺς ἀκροατὰς καὶ ποιήσῃ ἐνθουσιάσαι ἢ ἐπαί- 
γοες ἢ ψόγοις ἢ ὀργῇ ἢ φιλίᾳ. οἷον καὶ Ἰσοκράτης ποιεῖ “5 
ἵν τῷ πανηγυρικῷ ἐπὶ τέλει, φήμη δὲ καὶ γνώμη“ καὶ 
οἵ τινὲς ἔτλησαν "“ς“ φϑέγγονταί τε γὰρ τὰ τοιαῦτα ἐν-- 
)ουσιάζοντες, ὥστε καὶ ἀποδέχονται δῆλον ὅτι ὁμοίως 
ίχοντες. διὸ καὶ τῇ ποιήσει ἥρμοσεν" ἔνϑεον γὰρ ἡ ποίη- 
τς. ἢ δὴ οὕτω δεῖ, ἢ μετ᾽ εἰρωνείας. ὥσπερ Γοργίας 80 
ποίεε καὶ τὰ ἐν τῷ Φαίδρῳ. 

τὸ δὲ σχῆμα τῆς λέξεως δεῖ μήτε ἔμμετρον εἶναι 8 


184 ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ Γ. 


8 μήτε ἄρρυϑμον “ τὸ μὲν γὰρ ἀπέϑανον (πεπλάσϑαι γὰρ 
δοκεῖ) καὶ ἅμα καὶ ἐξίστησιν" προσέχειν γὰρ ποιεῖ τῷ 
ὁμοίῳ. πότε πάλιν ἥξει. ὥσπερ οὖν τῶν κηρύκων προ- 
λαμβάνουσι τὰ παιδία τὸ »τύνα, αἱρεῖται ἐπίτροπον ὁ 

5 ἀπελευϑερούμενος : Κλέωνα." τὸ δὲ ἄρρυϑμον ἀπέραν-- 
τον, δεῖ δὲ πεπεράνϑαι μέν. μὴ μέτρῳ δέ: ἀηδὲς γὰρ 
καὶ ἄ ἄγνωστον τὸ ἄπειρον. περαίνεται δὲ ἀριϑμῷ πάντα: 
ὁ δὲ τοῦ σχήματος τῆς λέξεως ἀρεϑμὸς δυϑμός ὄστεν, οὗ 
καὶ τὰ μέτρα τμητά. διὸ ῥυϑμὸν δεῖ ἔχειν τὸν λόγον, 

10 μέτρον δὲ μή" ποίημα γὰρ ἔσται. ῥυϑμὸν ὃΣ μὴ ἄκρι- 
βῶς᾽ τοῦτο δὲ ἔσται, ἐὰν μέχρι του ἧ. τῶν δὲ ῥυϑμῶν 
ὁ μὲνὴ ἡρῷος σεμνὸς καὶ λεκτικῆς ἁ ἁρμονίας δεόμενος, ὁ δ᾽ 
ἴαμβος αὐτή ἐστιν ἡ λέξις ἡ τῶν πολλῶν" διὸ μάλιστα 
πάντων τῶν μέτρων ἰαμβεῖα φϑέγγονται λέγοντες. δεῖ 

15 δὲ σεμνότητα γενέσϑαι καὶ ἐκστῆσαι. ὁ δὲ τροχαῖος κορ- 
δακικώτερος " δηλοῖ δὲ τὰ τετράμετρα" ἔστι γὰρ τροχε- 
ρὸς δυϑμὸς τὰ τετράμετρα. λείπεται δὲ παιάν, ᾧ ἐχρῶν- 
το μὲν ἀπὸ Θρασυμάχου ἀρξάμενοι. οὐκ εἶχον δὲ λέγειν 
τίς ἦν. ἔστι δὲ τρίτος ὁ παιάν. καὶ ἐχόμενος τῶν εἰρη- ᾿ 

40 μένων" τρία γὰρ πρὸς δύ᾽ ἐστίν, ἐκείνων δὲ ὃ μὲν ἕν 
πρὸς ἕν, ὃ δὲ δύο πρὸς ἔν. ἔχεται δὲ τῶν λόγων τούτων 
ὁ ἡμιόλιος" οὗτος δ᾽ ἐστὶν ὁ παιάν. οἵ μὲν οὖν ἄλλοι διά 
τε τὰ εἰρημένα ἀφετέοι, καὶ διότι μετρικοί: ὁ δὲ παιὰν 
ληπτέος" ἀπὸ μόνου γὰρ οὐκ ἔστι μέτρον τῶν ῥηϑέντων 

95 ῥυϑμῶν, ὥστε μάλιστα λανϑάνειν. νῦν μὲν οὖν χρῶν- 
ται τῷ ἑνὶ παιᾶνι καὶ ἀρχόμενοι, δεῖ δὲ διαφέρειν τὴν ᾿ 

τελευτὴν τῆς ἀρχῆς. ἔστι δὲ παιᾶνος δύο εἴδη ἀντικεί- ἐ 
μενα ἀλλήλοις, ὧν τὸ μὲν ὃν ἀρχῇ ἁρμόττει, ὥσπερ καὶ 
χρῶνται" οὗτος δ᾽ ἐστὶν οὗ ἄρχει μὲν ἡ μακρά, τελευ- 

80 τῶσι δὲ τρεῖς βραχεῖαι. 

“1«λογενὲς εἴτε Μυκίαν 
καὶ 


ἮΝ ῬΗΤΟΡΙΚΗΣΓ 1835 


χρυσεοκόμα Ἕκατε παῖ Ζιός. 8 
ἕτερος δ᾽ ἐξ ἐναντίας, οὗ βραχεῖαι ἄρχουσι τρεῖς, ἡ δὲ 
μακρὰ τελευταία" 

μετὰ δὲ γᾶν ὕδατά τ᾽ ὀκεανὸν ἠφάνισε νύξ. 

οὗτος δὲ τελευτὴν ποιεῖ" ἡ γὰρ βραχεῖα διὰ τὸ ἀτελὴς ὁ 
εἶναι ποιεῖ κολοβόν. ἀλλὰ δεῖ τῇ μακρᾷ ἀποκόπτεσϑαι 
καὶ δήλην εἶναι τὴν τελευτήν . μὴ διὰ τὸν γραφέα. μηδὲ 
διὰ τὴν παραγραφήν, ἀλλὰ διὰ τὸν ῥυϑμόν. ' 

ὅτι μὲν οὖν εὔρυϑμον δεῖ εἶναι τὴν Ζέξιν καὶ μὴ 
ἄρρυϑμον, καὶ τίνες εὔρυϑμον ποιοῦσι ῥυϑμοὶ καὶ πῶς 10. 
ἔχοντες, εἴρηται" τὴν δὲ λέξιν ἀνάγκη εἶναι ἢ εἰρομένην 9 
καὶ τῷ συνδέσμῳ μίαν, ὥσπερ αἱ ἐν τοῖς διϑυράμβοις, 
ἀναβολαί, ἢ “κατεστραμμένην καὶ ὁμοίαν. ταῖς τῶν ἀρ-- 
χαίων ποιητῶν ἀντιστρόφοις. ἡ μὲν οὖν εἰρομένη λέξις 
ἡ ἀρχαία ἐστίν" οἱ Προδότου Θουρίου ἥδ᾽ ἱστορίης ἀπό-- 16 
δεξες "““ ταύτῃ γὰρ πρότερον μὲν ἅπαντες. νῦν δὲ οὐ 
πολλοὶ χρῶνται. λέγω δὲ εἰρομένην, ἢ οὐδὲν ἔχει τέλος 
χαϑ' αὑτήν. ἂν μὴ τὸ πρᾶγμα λεγόμενον τελειωϑῇ. ἔστι 
δὲ ἀηδὴς διὰ τὸ ἄπειρον " τὸ γὰρ τέλος πάντες βούλονται 
καϑορᾶν. διόπερ ἐπὶ τοῖς καμπτῆρσιν ἐκπνέουσι καὶ 90 
ἐχλύονται" προορῶντες γὰρ τὸ πέρας οὐ κάμνουσι πρό- 
τερον. ἡ μὲν οὖν εἰρομένη τῆς λέξεώς ἐστιν ἥδε, κατ- 
εἐστραμμένη δὲ ἡ ἐν περιόδοις" λέγω δὲ περίοδον λέξιν 
ἔχουσαν ἀρχὴν καὶ τελευτὴν αὐτὴν καϑ' αὑτὴν καὶ μέγε-- 
ϑος εὐσύνοπτον. ἡδεῖα δ᾽ ἡ τοιαύτη καὶ εὐμαϑής, ἡδεῖα 96 
μὲν διὰ τὸ ἐναντίως ἔχειν τῷ ἀπεράντῳ., καὶ ὅτι ὁ ἀεί τι 
οἴξται ἔχειν ὁ ἀκροατὴς τῷ ἀεὶ πεπεράνϑαι τι αὑτῷ" τὸ 
ὃΣ μηδὲν προνοεῖν εἰναι μηδὲ ἀνύειν ἀηδές. εὐμαϑὴς 
δέ, ὅτι εὐμνημόνευτος. τοῦτο δέ, ὅτι ἀριϑμὸν ἔχει ἡ 
ἐν περιόδοις λέξις. ὃ πάντων εὐμνημονευτότατον. διὸ 80 
καὶ τὰ μέτρα πάντες μνημονεύουσι μᾶλλον τῶν χύδην᾽ 
ἀριϑμὸν γὰρ ἔχει ᾧ μετρεῖται. δεῖ δὲ τὴν περίοδον καὶ 


186 ῬΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ Γ. Ν 


9 τῇ διανοίᾳ τετελειῶσϑαι, καὶ μὴ διακόπτεσϑαι ὥσπερ 
τὰ Σοφοκλέους ἰαμβεῖα, 
Καλυδὼν μὲν ἥδε γαῖα Πελοπείας χϑονός " 
τοὐναντίον γὰρ ἔστιν ὑπολαβεῖν τῷ διαιρεῖσϑαι. ὥσπερ 
6 καὶ ἐπὶ τοῦ εἰρημένου τὴν Καλυδῶνα εἶναι τῆς Πελοπον-- 
νήσου. 
περίοδος δὲ ἡ μὲν ἐν κώλοις, ἡ δ᾽ ἀφελής. ἔστι δ᾽ 
ἐν κώλοις μὲν λέξις ἡ τετελειωμένη τε καὶ διῃρημένη καὶ 
εὐανάπνευστος, μὴ ἐν τῇ διαιρέσει [ὥσπερ καὶ ἡ πε- 
10 φίοδος] ἀλλ᾽ ὅλη. κῶλον δ᾽ ἐστὶ τὸ ἕτερον μόριον ταύ- 
της. ἀφελῆ δὲ λέγω τὴν μονόκωλαν. δεῖ δὲ καὶ τὰ κῶλα 
καὶ τὰς περιόδους μήτε μυούρους εἶναι μήτε μακράς. τὸ 
μὲν γὰρ μικρὸν προσπταίειν πολλάκις ποιεῖ τὸν ἀκροα- 
τήν" ἀνάγκη γάρ, ὅταν ἔτι ὁρμῶν ἐπὶ τὸ πόρρω καὶ τὸ 
16 μέτρον, οὗ ἔχει ἐν ἑαυτῷ ὅρον, ἀντισπασϑῇ παυσαμέ- 
νου, οἷον προσπταίειν γίγνεσθαι διὰ τὴν ἀντίκρουσιν. 
τὰ δὲ μακρὰ ἀπολείπεσϑαι ποιεῖ, ὥσπερ οἵ ἐξωτέρω ἀπο- 
κάμπτοντες τοῦ τέρματος" ἀπολείπουσι γὰρ καὶ οὗτοι 
τοὺς συμπεριπατοῦντας. ὁμοίως δὲ καὶ αἴ περίοδοι αἱ 
“90 μακραὶ οὖσαι λόγος γένεται καὶ ἀναβολῇ ὅμοιον. ὥστε 
γίνεται ὃ ἔσκωψε “ημόκριτος ὁ Χῖος εἰς Μελανιππίδην 
ποιήσαντα, ἀντὶ τῶν ἀντιστρύφων ἀναβολάς, 
οὗ τ᾽ αὐτῷ κακὰ τεύχει ἀνὴρ ἄλλῳ κακὰ τεύχων, 
ἡ δὲ μακρὰ ἀναβολὴ τῷ ποιήσαντι κακίστη" 
δό ἁρμόττει γὰρ τὸ τοιοῦτον καὶ εἰς. τοὺς μακροχώλους λέ 
γειν. αἵ τε λίαν βφαχύκωλοι οὐ περίοδος γέγνεται" τον 
πετῇ οὖν ἄγει τὸν ἀκροατήν. 
τῆς δὲ ἐν κώλοις λέξεως ἡ μὲν διῃρημένη ἐστὶν ἡ ἃ 
ἀντικειμένη, διῃρημένη μὲν οἷον ,..πολλάκις ἐθαύμασα 
30 τῶν τὰς πανηγύρεις συναγαγόντων καὶ τοὺς γυμνικοὺς 
. ἀγῶνας καταστησάντων"., ἀντικειμένη δέ, ἐν ἦ ἑκατέρῳ 
. τῷ κώλῳ ἢ πρὸς ἐναντίῳ ἐναντίον σύγκειται ἢ ταὐτὸ 


ῬΗΤΟΡΙΚΗΣΙ. 137 


ἐπέξευκται τοῖς ἐναντίοις, οἷον »ἀμφοτέρους δ᾽ ὥνησαν. 9 
καὶ τοὺς ὑπομείναντας καὶ τοὺς ἀκολουϑήσαντας" τοῖς 
μὲν γὰρ πλείω τῆς οἴκοι προσεκτήσαντο, τοῖς δὲ ἱκανὴν 
τὴν οἴκοι κκατέλιπον.“ς ἐναντία ὑπομονὴ ἀκολούϑησις, 
ἱκανὸν πλεῖον. ,,ὥστε καὶ τοῖς χρημάτων δεομένοις καὶ 
τοῖς ἀπολαῦσαι βουλομένοις “““ ἀπόλαυσις κτήσει ἀντί- 
κειται. καὶ ἔτι συμβαίνει πολλάκις ἐν ταύταις καὶ τοὺς 
φρονέμους ἀτυχεῖν καὶ τοὺς ἄφρονας κατορϑοῦν.““, εὐ-- 
ϑὺς μὲν τῶν ἀριστείων ἠξιώϑησαν, οὐ πολὺ δὲ ὕστε-- 
ρον τὴν ἀρχὴν τῆς ϑαλάττης ἔλαβον.““ πλεῦσαι μὲν διὰ 10 
τῆς ἠπείρου. πεξεῦσαι δὲ διὰ τῆς ϑαλάττης, τὸν μὲν 
Ἑλλήσποντον ξεύξας, τὸν δ᾽ ἔάϑω διορύξας.““, καὶ φύ--: 
σει πολίτας ὄντας νόμῳ τῆς πόλεως στέρεσϑαι.““, οἵ μὲν 
γὰρ αὐτῶν κακῶς ἀπώλοντο, οἵ δ᾽ αἰσχρῶς ἐσώϑησαν."- 
ἰδίᾳ μὲν τοῖς βαρβάροις οἰκέταις χρῆσϑαι, κοινῇ δὲ 16 
πολλοὺς τῶν συμμάχων περιορᾶν δουλεύοντας.“ ..ἢ 
ζῶντας ἕξειν ἢ τελευτήσαντας καταλείψειν.“Ξ καὶ ὃ εἰς 
Πειϑόλαον τις εἶπε καὶ Δυκόφρονα ἐν τῷ δικαστηρίῳ, 
ο»οὗτοι δ᾽ ὑμᾶς οἴκοι μὲν ὄντες ἐπώλουν, ἐλθόντες δ᾽ 

ὡς ὑμᾶς ἐώνηνται."ς ἄπαντα γὰρ ταῦτα ποιεῖ τὸ εἰρημέ-- 30 
νον. ἡδεῖα δ᾽ ἐστὶν ἡ τοιαύτη λέξις, ὅτι τἀναντία γνω- 
ριμώτατα καὶ παράλληλα μᾶλλον γνώριμα, καὶ ὅτι ἔοικε 
συλλογισμῷ" ὁ γὰρ ἔλεγχος συναγωγὴ τῶν ἀντικειμέ- 
νῶν ἐστίν. 

ἀντίϑεσις μὲν οὖν τὸ τοιοῦτόν ἐστιν, παρίσωσις δ᾽ 26 

ἐὰν ἴσα τὰ κῶλα, παρομοίωσις δ᾽ ἐὰν ὅμοια τὰ ἔσχατα 
ἔχῃ ἑκάτερον τὸ κώλον. ἀνάγκη δὲ ἢ ἐν ἀρχῇ ἢ ἐπὶ τε-- 
λεντῆς ἔχειν. καὶ ἁ ἀρχὴ μὲν ἀεὶ τὰ ὀνόματα, ἡ δὲ τελευτὴ 
τὰς ἐσχάτας συλλαβὰς ἢ τοῦ αὐτοῦ ὀνόματος πτώσεις ἢ 

τὸ αὐτὸ ὄνομα." ἐν ἀρχῇ μὲν τὰ τοιαῦτα .,ἀγρὸν γὰρ 80 
ἔλαβεν ἀργὸν παρ᾽ αὐτοῦ, "“ 

δωρητοί τ᾽ ἐπέλοντο παράρρητοί τ᾽ ἐπέεσσιν. 


οι 


138 ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ Γ 


9 ἐπὶ τελευτῆς δὲ͵, ,ὠήϑησαν αὐτὸν παιδίον τετοχέψνα 
αὐτοῦ αἴτιον γεγονέναι," οἐὲν πλείσταις δὲ φροντι 
ἐν ἐλαχίσταις ἐλπίσιν."ς πτῶσις δὲ ταὐτοῦ ,.ἄξιος ὃ 
ϑῆναι χαλκοῦς, οὐκ ἄξιος ὧν χαλκοῦ." ταὐτὸ δ᾽ 

5 ο»σὺ δ᾽ αὐτὸν ᾿καὶ ξῶντα ἔλεγεβ κακῶς καὶ νῦν᾽ γί 

; κακῶς. ( ἀπὸ συλλαβῆς ὃὲ τί ἂν ἔπαϑες δεινόν, δὲ 
εἶδες ἀργόν ;"ς ἔστι δὲ ἅμα πάντα ἔχειν ταὐτό, καὶ 
ϑεσιν εἶναι ταὐτὸ καὶ πάρισον καὶ ὁμοιοτέλευτον. 
ἀρχαὶ τῶν περιόδων σχεδὸν ἐν τοῖς Θεοδεκτείοις 

10 ϑμηνται. εἰσὶ δὲ καὶ ψευδεῖς ἀντιϑέσεις, οἷον κα 
χαάρμορ ἐποίει ᾽ 
τόκα μὲν ἐν τήνων ἐγὼν ἦν. τόκα δὲ παρὰ τήνοις 
10 ἐπεὶ δὲ διώρισται περὶ τούτων. πόϑεν λέγε! 
ἀστεῖα καὶ τὰ εὐδοκιμοῦντα λεκτέον. ποιεῖν μὲ 
15 ἐστὶ τοῦ εὐφυοῦς ἢ τοῦ γεγυμνασμένονυν, δεῖξαι 
“ μεϑόδου ταύτης. εἴπωμεν οὖν καὶ διαδιϑμησα 
ἀρχὴ δ᾽ ἔστω ἡμῖν αὕτη. τὸ γὰρ μανϑάνειν ῥᾳδίο 
φύσει πᾶσίν ἐστι. τὰ δὲ ὀνόματα σημαίνει τι, ὧσ 
τῶν ὀνομάτων ποιεῖ ἡμῖν μάϑησιν, ἥδιστα. αἱ μ. 
90 γλῶτται ἀγνῶτες, τὰ δὲ κύρια ἴσμεν. ἡ δὲ μετ 
ποιεῖ τοῦτο μάλιστα" ὅταν γὰρ εἴπῃ τὸ γῆρας κα 
ἐποίησε μάϑησιν καὶ γνῶσιν διὰ τοῦ γένους" ἄμς 
ἀπηνϑηκότα. ποιοῦσι μὲν οὖν καὶ αἴ τῶν ποιητῶι 
νες τὸ αὐτό" διόπερ ἂν εὖ, ἀστεῖον φαίνεται.  ἔσ 
25 ἡ εἰκών, καϑάπερ εἴρηται πρότερον. μεταφορὰ ι 
ρουσα προϑέσει" διὸ ἧττον ἡδύ. ὅτι μακροτέρω 
οὐ λέγει ὡς τοῦτο ἐκεῖνο" οὐκοῦν οὐδὲ ξητεῖ τι 
ψυχή. ἀνάγκη δὴ καὶ λέξιν καὶ ἐνθυμήματα ταῦι 
ἀστεῖα. ὅσα ποιεῖ ἡμῖν μάϑησιν ταχεῖαν. διὸ ο 
80 ἐπιπόλαια τῶν ἐνθυμημάτων εὐδοκιμεῖ (ἐπιπόλα 
λέγομεν τὰ παντὶ δῆλα, καὶ ἃ μηδὲν δεῖ ξητῆσαι; 
ὅσα εἰρημένα ἀγνοούμενά ἐστιν, ἀλλ᾽ ὅσων ἢ ἅμο 


᾿ ῬΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ Γ. 139 


μένων ἡ γνῶσις γίνεται, καὶ εἰ μὴ πρότερον ὑπῆρχεν, ἢ 10 
μικρὸν ὑστερίξει ἡ διάνοια" γίγνεται γὰρ οἷον μάϑησις, 
ἐκείνως δὲ οὐδέτερον. κατὰ μὲν οὖν τὴν διάνοιαν τοῦ 
λεγομένου τὰ τοιαῦτα εὐδοκιμεῖ τῶν ἐνθυμημάτων, κατὰ 
δὲ τὴν λέξιν τῷ μὲν σχήματι . ἐὰν ἀντικειμένως λέγηται. ὁ 
οἷον καὶ τὴν τοῖς ἄλλοις κοινὴν εἰρήνην νομιξόντων 
τοῖς αὑτῶν ἰδίοις πόλεμον "““ς“ ἀντίκειται πόλεμος εἰρήνῃ. 
τοῖς δ᾽ ὀνόμασιν, ἐὰν ἔχῃ μεταφοράν, καὶ ταύτην μήτ 
ἀλλοτρίαν, χαλεπὸν" γὰρ συνιδεῖν, μήτ᾽ ἐπιπόλαιον, 
οὐδὲν γὰρ ποιεῖ πάσχειν. ἔτι εἰ πρὸ ὀμμάτων ποιεῖ" τὸ 
ὁρῶν γὰρ δεῖ τὰ πραττόμενα μᾶλλον ἢ μέλλοντα. δεῖ 
ἄρα τούτων στοχάξεσϑαι τριῶν. μεταφορᾶς ἀντιϑέσεως 
ἐνεργείας. 

τῶν δὲ μεταφορῶν τεττάρων οὐσῶν εὐδοκιμοῦσι μά-- 
λιστα αἱ κατ᾽ ἀναλογίαν, ὥσπερ. Περικλῆς ἔφη τὴν νεό-- 16 
τητα τὴν ἀπολομένην ἐν τῷ πολέμῳ οὕτως ἠφανίσϑαι κ΄ 
τῆς πόλεως ὥσπερ εἴ τις τὸ ἔαρ ἐκ τοῦ ἐνιαυτοῦ ἐξέλοι. 
χαὶ “επτίνης περὶ Δακεδαιμονίων. οὐκ ἐὰν περιιδεῖν 
τὴν “Ελλάδα ἑτερόφϑαλμον γενομένην. καὶ Κηφισόδο- 
τος σπουδάζοντος Χάρητος εὐθύνας δοῦναι περὶ τὸν ῶ0 
Ὀλυνϑιακὸν πόλεμον ἠγανάκτει, φάσκων εἰς πνῖγμα 
τὸν δῆμον ἔχοντα τὰς εὐθύνας πειρᾶσϑαι δοῦναι. καὶ, 
παρακαλῶν ποτὲ τοὺς ᾿4ϑηναίους εἰς Εὔβοιαν ἐπισιτισο--: 
μένους ἔφη δεῖν ἐξιέναι τὸ Μιλτιάδου ψήφισμα. καὶ 
Ἰφικράτης σπεισαμένων ᾿4ϑηναίων πρὸς Ἐπίδαυρον καὶ 35 
τὴν παραλίαν ἠγανάκτει. φάσκων αὐτοὺς τὰ ἐφόδια τοῦ 
πολέμου παρῃρῆσϑαι. καὶ Πειϑόλαος τὴν πάραλον ῥό-- 
παλον τοῦ δήμου, Σηστὸν δὲ τηλίαν τοῦ Πειραιέως. καὶ 
Περικλῆς τὴν Αἴγιναν ἀφελεῖν ἐκέλευσε τὴν λήμην τοῦ 
Πειραιέως. καὶ Μοιροκλῆς οὐϑὲν ἔφη πονηρότερος εἶἷ-- 30 
ναι, ὀνομάσας τινὰ τῶν ἐπιεικῶν ἐκεῖνον μὲν γὰρ ἐπι-- 
τρέτων τόκων πονηρεύεσϑαι, αὑτὸν δὲ ἐπιδεκάτων. καὶ 


140 ῬΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ (Γ. 


10 τὸ ᾿Δναξανδρίδου ἰαμβεῖον ὑπὲρ τῶν ϑυγατέρων πρὸς 
τὸν γάμον ἐγχρονιξουσῶν, 
ὑπερήμεροί μοι τῶν γάμων αἷ παρϑένοι. 
καὶ τὸ Πολυεύκτου εἰς ἀποπληκτικόν τινα Σπεύσιππον, 
5 τὸ μὴ δύνασϑαι ἡσυχίαν ἄγειν ὑπὸ τῆς τύχης ἐν πεντε- 
συρίγγῳ νόσῳ δεδεμένον. καὶ Κηφισόδοτος τὰς τριήρεις 
ἐχάλει μύλωνας ποικίλους, ὁ Κύων δὲ τὰ καπηλεῖα .4τ-- 
τικὰ φιδίτια. Αἰσέων δέ, ὅτι εἰς Σικελίαν τὴν πόλιν ἐξέ- 
χεαν"- τοῦτο γὰρ μεταφορὰ καὶ πρὸ ὀμμάτων. καὶ ,,»γὥστε 
10 βοῆσαι. τὴν᾽ Ελλάδα“ καὶ τοῦτο τρόπον τινὰ μεταφορὰ 
καὶ πρὸ ὀμμάτων. καὶ ὥσπερ Κηφισόδοτος εὐλαβεῖσϑαι 
ἐκέλευε μὴ πολλὰς ποιήσωσι τὰς συνδρομὰς ἐκκλησίας. 
καὶ Ἰσοκράτης πρὸς τοὺς συντρέχοντας ἐν ταῖς -πανηγύ- 
ρεσιν. καὶ οἷον ἐν τῷ ἐπιταφίῳ,, διότι ἄξιον ἦν ἐπὶ τῷ 
16 τάφῳ τῷ τῶν ἐν Σαλαμῖνι τελευτησάντων κείρασθαι 
τὴν ᾿Ελλάδα ὡς συγκαταϑαπτομένης τῇ ἀρετῇ αὐτῶν 
τῆς ἐλευϑερίας" εἰ μὲν γὰρ εἶπεν ὅτι ἄξιον δακρῦσαι 
συγκαταϑαπτομένης τῆς ἀρετῆς, μεταφορὰ καὶ πρὸ ὁμ- 
ματῶν, τὸ δὲ ,.τῇ ἀρετῇ τῆς ἐλευϑερίας“" ἀντίϑεσίν τινὰ 
90 ἔχει. καὶ ὡς Ἰφικράτης εἶπεν ..ἡὴ γὰρ ὁδός μοι τῶν λ6- 
γῶν διὰ μέσων τῶν Χάρητι πεπραγμένων ἐστίν -““ς μετα- 
φορὰ κατ᾽ ἀναλογίαν, καὶ τὸ διὰ μέσου πρὸ ὀμμάτων 
ποιεῖ. καὶ τὸ φάναι παρακαλεῖν τοὺς κινδύνους τοῖς κιν- 
δύνοις βοηϑήδοντας, πρὸ ὀμμάτων μεταφορά. καὶ 4“υ- 
96 χολέων ὑπὲρ Χαβρίου οὐδὲ τὴν ἱκετηρίαν αἰσχυνϑέν- 
τες αὐτοῦ, τὴν εἰκόνα τὴν χαλκῆν" ““ μεταφορὰ γὰρ ἐν 
τῷ παρόντι, ἀλλ᾽ οὐκ ἀεί, ἀλλὰ πρὸ ὀμμάτων" κιν- 
δυνεύοντος γὰρ αὐτοῦ ἵκετεύει ἡ εἰχών, τὸ ἄψυχον δὴ 
ἔμψυχον, τὸ ὑπόμνημα τῶν τῆς πόλεως ἔργων. καὶ 
80 πάντα τρόπον μικρὸν φρονεῖν μελετῶντες. ““ τὸ γὰρ 
μελετᾶν αὔξειν τι ἐστίν. καὶ ὅτι τὸν νοῦν ὁ ϑεὸς φῶς 
ἀνῆψεν ἐν τῇ ψυχῇ" ἄμφω γὰρ δηλοῖ τι. ,..οὐ γὰρ δια- 


ῬΗΤΟΡΙΚΗΣ Τ. ο 14] 


»;Ἅ 


λυόμεϑα τοὺς » πολέμους, ἀλλ᾽ ἀναβαλλόμεϑα" ἐς χμφω 10 
γάρ ἐστι μέλλοντα, καὶ ἡ ἀναβολὴ καὶ ἡ τοιαύτη εἰρήνη. 
καὶ τὸ τὰς συνθήκας φάναι τρόπαιον εἶναι πολὺ κάλλιον 
τῶν ἐν τοῖς πολέμοις γινομένων. τὰ μὲν γὰρ ὑπὲρ μι-- 
κρῶν καὶ μιᾶς τύχης, αὗται δ᾽ ὑπὲρ παντὸς τοῦ πολέ- ὅ 
μου" ἄμφω γὰρ νίκης σημεῖα. ὅτι καὶ αἴ πόλεις τῷ ψόγῳ 
τῶν ἀνθρώπων μεγάλας εὐϑύνας διδόασιν" ἡ γὰρ εὖ- 
ϑυνα βλάβη τις δικαία ἐστίν. 

ὅτι μὲν οὖν τὰ ἀστεῖα ἐκ μεταφορᾶς τὸ τῆς ἀνάλογον 
λέγεται καὶ τῷ πρὸ ὀμμάτων ποιεῖν. εἴρηται" λεκτέον δὲ 11 
τί λέγομεν πρὸ ὀμμάτων. καὶ τί ποιοῦσι γίγνεται τοῦτο. 11 
λέγω δὴ πρὸ ὀμμάτων ταῦτα ποιεῖν ὅσα ἐνεργοῦντα ση- 
μαίνει. οἷον τὸν ἀγαϑὸν. ἄνδρα φάναι εἶναι τετράγωνον 
μεταφορά, ἄμφω γὰρ τέλεια, ἀλλ᾽ οὐ σημαίνει ἐ ἐνέργειαν. 
ἀλλὰ τὸ υἀνϑοῦσαν ἔχοντος τὴν ἀκμήν“ ἐνέργεια, καὶ 16 
τὸ σὲ δ᾽ ὥ ὥσπερ ἄφετον, ἐνέργεια. καὶ 

τοὐντεῦϑεν οὖν Ἕλληνες ἄξαντες ποσίν 
τὸ ἄξαντες ἐνέργεια καὶ μεταφορά" ταχὺ γὰρ λέγει. καὶ 
ὡς κέχρηται Ὅμηρος πολλαχοῦ τῷ τὰ ἄψυχα ἔμψυχα λέ- 
γειν διὰ τῆς μεταφορᾶς. ἐν πᾶσι δὲ τῷ ἐνέργειαν ποιεῖν 90 
εὐδοκιμεῖ, οἷον ἐν τοῖσδε, 
αὔτις ἐπὶ δαπεδόνδε κυλίνδεοτο λᾶας ἀναιδής, 


ἕπτατ᾽ ὀϊστός, 
καὶ 96 
ἐπιπτέσϑαι μενεαίνων, 
καὶ 
ἐν γαίῃ ἴσταντο λιλαιόμενα χροὸς ἄσαι, 


αἰχμὴ δὲ στέρνοιο διέσσυτο μαιμώωσα. 80 
ἐν πᾶσι γὰρ τούτοις διὰ᾿ τὸ ἔμψυχα εἶναι ἐνεργοῦντα 
φαίνεται" τὸ ἀναισχυντεῖν γὰρ καὶ μαιμᾶν καὶ τἄλλα 


142 ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ Γ. 


11 ἐνέργεια. ταῦτα δὲ προσῆψε διὰ τῆς κατ᾽ ἀναλογίαν με-- 
ταφορᾶς" ὡς γὰρ ὁ λέϑος πρὸς τὸν Σίσυφον, ὁ ἀναι- 


σχυντῶν πρὸς τὸν ἀναισχυντούμενον. ποιεῖ δὲ καὶ ἐν 


ταῖς εὐδοκιμούδαις εἰκόσιν ἐπὶ τῶν ἀψύχων ταῦτα" 

5 κυρτά, φαληριόωντα" πρὸ μέν τ᾽ ἄλλ᾽, αὐτὰρ ἐπ᾽ ἄλλα: 
κινούμενα γὰρ καὶ ξῶντα ποιεῖ πάντα, ἡ δ᾽ ἐνέργεια 
κένησις. 

δεῖ δὲ μεταφέρειν, καϑάπερ εἴρηται πρότερον. ἀπὸ 
οἰκείων καὶ μὴ φανερῶν, οἷον καὶ ἐν φιλοδοφία τὸ 

10 ὅμοιον καὶ ἐν πολὺ διέχουσι ϑεωρεῖν εὐστόχου. ὥσπερ 
᾿ἀρχύτας ἔφη ταὐτὸν εἶναι διαιτητὴν καὶ βωμόν" ἐπ᾽ 
ἄμφω γὰρ τὸ ἀδικούμενον καταφεύγει. ἢ εἴ τις φαίη 
ἄγκυραν καὶ κρεμάϑραν τὸ αὐτὸ εἶναι" ἄμφω γὰρ ταὐτό 
τι, ἀλλὰ διάφέρει τῷ ἄνωϑεν καὶ κάτωϑεν. καὶ τὸ ὦμα- 

18 λίσϑαι τὰς πόλεις ἐν πολὺ διέχουσι ταὐτό, ἐν ἐπιφανείᾳ 
καὶ δυνάμεσι, τὸ ἴδον. 

ἔστι δὲ καὶ τὰ ἀστεῖα τὰ πλεῖστα διὰ μεταφορᾶς καὶ 
ἔκ τοῦ προσεξαπατᾶν᾽ μᾶλλον γὰρ γίγνεται δῆλον ὅτι 
ἔμαϑε παρὰ τὸ ἐναντίως ἔχειν, καὶ ἔοικε λέγειν ἢ ψυχὴ 

90 οοὖς ἀληθῶς, ἐγὼ δ᾽ ἥμαρτον." καὶ τῶν ἀποφϑεγμάτων 
δὲ τὰ ἀστεῖά ἐστιν ἐκ τοῦ μὴ ὅ φησι λέγειν, οἷον τὸ Σίτη- 
σιχόρου, ὅτι οἵ τέττιγες ἑαυτοῖς χαμόϑεν σονται. καὶ 
τὰ εὖ ἠνιγμένα διὰ τὸ αὐτὸ ἡδέα" μάϑησις γάρ, καὶ 
λέγεται μεταφορά. καὶ ὃ λέγει Θεόδωρος. τὸ καινὰ λέ- 

95 γειν. γίγνεται δέ, ὅταν παράδοξον ἢ. καὶ μή, ὡς ἐκεῖ- 
νος λέγει, πρὸς τὴν ἔμπροσϑεν δόξαν. ἀλλ᾽ ὥσπερ οἱ 
ἐν τοῖς γελοίοις τὰ παραπεποιημένα. ὅπερ δύναται καὶ 
τὰ παρὰ γράμμα σκώμματα" ἐξαπατᾷ γάρ. καὶ ἐν τοῖς 
μέτροις" οὐ γὰρ ὥσπερ ὁ ἀκούων ὑπέλαβεν" 

830 ἔστειχε δ᾽ ἔχων ὑπὸ ποσσὶ χίμεϑλα" 

ὁ δ᾽ ᾧετο πέδιλα ἐρεῖν. τούτου δ᾽ ἅμα λεγομένου δεῖ 
δῆλον εἶναι. τὰ δὲ παρὰ γράμμα ποιεῖ οὐχ ὃ λέγει λέ- 


"τρ-νν 


--- -------.-.--«----ὔ.....-... 


-ἀν.ᾧ,. 


ῬΗΤΟΡΙΚΗΣ ΓΤ’ 148 


γειν, ἀλλ᾽ ὃ μεταστρέφει ὄνομα, οἷον τὸ Θεοδώρον εἰς 11 
Νίκωνα τὸν κιϑαρῳδόν ..»ϑράττει σε" Ξ προσποιεῖται 
γὰρ λέγειν τὸ ,,ϑράττει δες καὶ ἐξαπατᾷ ἄλλο γὰρ λέ- 
γεν" διὸ μαϑόντι ἡδύ, ἐπεὶ εἰ μὴ ὑπολαμβάνει Θρᾷκα 
εἶναι οὐ δόξει ἀστεῖον εἷναι. καὶ τὸ ..(βούλει αὐτὸν ὁ 
πέφσαι.““ δεῖ δὲ ἃ ἀμφότερα προσηκόντως λεχϑῆναι. οὕτω 

δὲ καὶ τὰ ἀστεῖα, οἷον τὸ φάναι ᾿4ϑηναίοις τὴν τῆς ϑα- 
λάττης ἀρχὴν μὴ ἀρχὴν εἷναι τῶν κακῶν ὄνασϑαι γάρ. 

ῇ ὥσπερ Ἰσοκράτης τὴν ἀρχὴν τῇ πόλει ἀργὴν εἶναι τῶν 
χαχῶν. ἀμφοτέρως γὰρ ὃ οὐκ ἂν ῥήϑη τις ἐρεῖν, τοῦτ᾽ Ιθ 
εἴρηται, καὶ ἐγνώσϑη ὃ τι ἀληϑές᾽ τό τὲ γὰρ τὴν ἀρχὴν 
φάναι ἀρχὴν εἶναι οὐϑὲν σοφόν" ἀλλ᾽ οὐχ οὕτω λέγει 
ἀλλ᾽ ἄλλως, καὶ ἀρχὴν οὐχ ὃ εἶπεν ἀπόφησιν. ἀλλ᾽ ἄλ-- 
λως. ἐν ἅπασι δὲ τούτοις, ἐὰν προσηκόντως τὸ ὄνομα 
ἐνέγκῃ ὁμωνυμίᾳ ἥῇ μεταφορᾷ, τότε τὸ εὖ. οἷον »»(νά- 16 
ὄχετος οὐχ ἀνασχετός"““ ὁμωνυμίαν ἀπέφησεν, ἀλλὰ 
προσηκόντως, εἰ ἀηδής. καὶ 

οὐκ ἂν γένοιο μᾶλλον ἥ σε δεῖ ξένος" 
ξένος ἢ οὐ μᾶλλον ἤ σε δεῖ, τὸ αὐτό. καὶ ..οὐ δεῖ τὸν 
ξένον ξένον αἰεὶ εἶναι"““ ἀλλότριον γὰρ καὶ τοῦτο. τὸ 20 
αὐτὸ καὶ τὸ ὁ ᾿Αναξανδρίδου τὸ ἐπαινούμενον, 
καλὸν γ᾽ ἀποϑανεῖν πρὶν ϑανάτου δρᾶν ἄξιον" 

ταὐτὸ γάρ ἐστι τῷ: εἰπεῖν ἄξιόν γ᾽ ἀποϑανεῖν μὴ ὄντα 
ἄξιον ἀποθανεῖν. ἢ ἄξιόν γ᾽ ἀποθανεῖν μὴ ϑανάτου 
ἄξιον ὄντα, ἢ μὴ ποιοῦντα ϑανάτου ἄξια. τὸ μὲν οὖν 95 
εἶδος τὸ αὐτὸ τῆς λέξεως τούτων" ἀλλ᾽ ὅσῳ ἂν ἐλάττονι 
χαὶ ἀντικειμένως λεχϑῇ ) τοσούτῳ εὐδοκιμεῖ μᾶλλον. τὸ 

δ᾽ αἴτιον ὅτι ἡ μάϑησις διὰ μὲν τὸ ἀντικεῖσθαι μᾶλλον, 
διὰ δὲ τὸ ἐν ὀλίγῳ ϑᾶττον γίνεται. δεῖ δ᾽ ἀεὶ προσεῖναι 

ἢ τὸ πρὸς ὃν λέγεται ἢ ὀρθῶς λέγεσϑαι , εἰ τὸ λεγόμενον 30 
ἀληθὲς καὶ μὴ ἐπιπόλαιον" ἔστι γὰρ ταῦτα χωρὶς ἔχειν, 
οἷον ,ἀποϑνήσκειν δεῖ μηϑὲν ἁμαρτάνοντα “““ ἀλλ᾽ οὐκ 


144 ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ ΓΙ. 


11 ἀστεῖον. «τὴν ἀξίαν δεῖ γαμεῖν τὸν ἄξιον.“ς ἀλλ᾽ οὐκ 
ἀστεῖον καὶ ἐὰν ἅμα ἄμφω ἔχῃ" »ἄξιόν γ᾽ ἀποθανεῖν μὴ 
ἄξιον ὄντα τοῦ ἀποθανεῖν." ὅσῳ δ᾽ ἂν πλείω ἔχῃ, το- 
σούτῳ ἀστειότερον φαίνεται , οἷον εἰ καὶ τὰ ὀνόματα με- 

ὅ ταφορὰ εἴη καὶ μεταφορὰ τοιαδὲ καὶ ἀντίϑεσις καὶ παρί- 
σωσις. καὶ ἔχοι ἐνέργειαν. 
εἰσὶ δὲ καὶ αἱ εἰκόνες, ὥσπερ εἴρηται καὶ ἐν τοῖς ἄνω, 

ἀεὶ εὐδοκιμοῦσαι τρόπον τινὰ μεταφοραί. ἀεὶ γὰρ ἐκ 
δυοῖν λέγονται, ὥσπερ ἡ ἀνάλογον μεταφορά" οἷον ἡ 

10 ἀσπὶς φαμέν ἐστι φιάλη άρεος, καὶ τόξον φόρμιγξ ἄχορ- 
'δορ. οὕτω μὲν οὖν λέγουσιν οὐχ ἁπλοῦν, τὸ δ᾽ εἰπεῖν 
τὸ τόξον ἱφόρμιγγα ἢ τὴν ἀσπίδα φιάλην ἁπλοῦν. καὶ 
εἰκάξουσι δὲ οὕτως, οἷον πυϑήκῳ αὐλητήν, λύχνῳ ψα- 
καξομένῳ [δἰρ] μύωπα" “ἄμφω γὰρ συνάγεται. τὸ δὲ εὖ - 

16 ἐστὶν ὅταν μεταφορὰ ἢ ἔστι γὰρ εἰκάσαι τὴν ἀσπίδα ! 
φιάλῃ ἄρεος καὶ τὸ ἐρείπιον ῥάκει οἰκίας. καὶ τὸν Νι- 
κήρατον φάναι Φιλοκτήτην εἷναι δεδηγμένον ὑπὸ Πρά- 
τυος, ὥσπερ εἴκασε Θρασύμαχος ἰδὼν τὸν Νικήρατον [.. 
ἡττημένον ὑπὸ Πράτυος ῥαψῳδοῦντα, κομῶντα δὲ καὶ ᾿ 

40 αὐχμηρὸν ἔτι. ἐν οἷς μάλιστα ἐκπίπτουσιν οἵ ποιηταί, 

ἐὰν μὴ εὖ, καὶ ἐὰν εὖ, εὐδοκιμοῦσιν. λέγω δ᾽ ὅταν ἀπο- [" 
διδώσιν, " 
ὥσπερ σέλινον οὖλα τὰ δκέλη φορεῖ, 
ὥσπερ Φιλάμμων ξυγομαχῶν τῷ κωρύκῳ. 
26 καὶ τὰ τοιαῦτα πάντ᾽ εἰκόνες εἰσίν. αἵ δ᾽ εἰκόνες ὅτι 
μεταφοραί, δἴρηται πολλάκις... 
καὶ αἱ παροιμίαι μεταφοραὶ ἀπ᾽ εἴδουρ. ἐπ᾿ εἶδός 
εἰσιν" οἷον ἄν τις ὡς ἀγαϑὸν πεισόμενος αὐτὸς ἐπαγά- 
γηται, εἶτα βλαβῇ, ὡς ὁ Καρπάϑιός φησι τὸν λαγώ᾽ 
30 ἄμφω γὰρ τὸ εἰρημένον πεπόνϑασιν. 
ὅϑεν μὲν οὖν τὰ ἀστεῖα λέγεται καὶ διότι. σχεδὸν 
εἴρηται τὸ αἴτιον. εἰσὶ δὲ καὶ εὐδοκιμοῦσαι ὑπερβολαὶ 


ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ Γ. 145 


μεταφοραί, οἷον εἰς ὑπωπιασμένον , , φήϑητε δ᾽ ἂν αὐ- 11 
τὸν εἶναι συκαμίνων κάλαϑον"“ς“ ἐρυϑρὸν γάρ τὶ τὸ 
ὑπώπιον, ἀλλὰ τὸ πολὺ σφόδρα. τὸ δὲ ὥσπερ τὸ καὶ τό, 
ὑπερβολὴϊτῇ λέξει διαφέρουσα. 

Γ ὅπερ Φιλάμμων ξυγομαχῶν τῷ κωρύκφ' δ 
φήϑης δ᾽ ἂν αὐτὸν Φιλάμμωνα εἶναι μαχόμενον τῷ κω- 
ρύχῳ. 

| ὥσπερ σέλινον οὖλα τὰ σκέλη φορεῖν ᾿ 
φήϑης δ᾽ ἂν οὐ σκέλη ἀλλὰ σέλινα ἔχειν οὕτως οὖλα. 
εἰσὶ δὲ ὑπερβολαὶ μειρακιώδειφ᾽ σφοδρότητα γὰρ δη- 10 
λοῦσιν. (διὸ ὀργιξόμενοι. λέγουσι μάλιστα" 

οὐδ᾽ εἴ μου τόσα δοίη ὅσα ψάμαϑός τε κόνις τε. 
κούρην δ᾽ οὐ γαμέω ᾿4γαμέμνονος ᾿«τρεέδαο, 
οὐδ᾽ εἰ χρυσείῃ ᾿ἀφροδίτῃ κάλλος ἐρέξοι,, 
ἔργα δ᾽ ᾿4ϑηναῃ. . 1ὅ 
τρῶνται ὃὲ μάλιστα τούτῳ οἱ ᾿Αττικοὶ ῥήτορες.) διὸ 
πρεσβυτέρῳ λέγειν ἀπρεπές. 
δεῖ δὲ μὴ λεληϑέναι ὅτι ἄλλη ἑκάστῳ γένει ἁρμόττει 10 
λέξις. οὐ γὰρ ἡ αὐτὴ γραφικὴ καὶ ἀγωνιστική, οὐδὲ 
δημηγορικὴ καὶ δικανική. ἄμφω δὲ ἀνάγκη εἰδέναι" τὸ 20 
μὲν γάρ ἐστιν ἑλληνίξειν ἐπίστασϑαι. τὸ δὲ μὴ ἀναγκά- 
ξεσϑαι κατασιωπᾶν, ἄν τι βούληται μεταδοῦναι τοῖς ἄλ-- 
λοις. ὅπερ πάσχουσιν οἱ μὴ ἐπιστάμενοι γράφειν. ἔστι 
δὲ λέξις γραφικὴ μὲν ἡ ἀκριβεστάτη, ἀγωνιστικὴ δὲ ἡ 
ὑπκοχριτικωτάτη. ταύτης δὲ δύο εἴδη" ἡ μὲν γὰρ ἠϑικὴ 20 
ἡ δὲ παϑητική. διὸ καὶ οἵ ὑποκριταὶ τὰ τοιαῦτα τῶν 
δραμάτων διώκουσι, καὶ οἷ ποιηταὶ τοὺς τοιούτους. βα-- 
στάζονται δὲ οἱ ἀναγνωστικοί, οἷον Χαιρήμων (ἀκριβὴς 
γὰρ ὥσπερ λογογράφος) καὶ Δικύμνιος τῶν διϑυραμ-- 
βοποιῶν. καὶ παραβαλλομένη ἡ μὲν τῶν γραφόντων ἐν 30 
οἷς ἀγῶσι στενὴ φαίνεται, ἡ δὲ τῶν ῥητόρων [ἢ τῶν 
ΒΗΕΤΟΒΕΒ ΟΒΑΣΟΙ. Ϊ. 10 


146 ῬΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ ΓΤ ὁ 


12 λεχϑέντων) ἰδιωτικὴ ἐν ταῖς χερσίν. αἴτιον δ᾽ ὅτι ἑἐ 
τῷ ἀγῶνι ἁρμόττει" διὸ καὶ τὰ ὑποχριτικὰ ἀφῃρημένη 
τῆς ὑποκρίσεως οὐ ποιοῦντα τὸ αὑτῶν ἔργον φαένετα 
᾿εὐήϑη. οἷον τά τε ἀσύνδετα καὶ τὸ πολλάκις τὸ αὖτ 

5 εἰπεῖν ἐν τῇ γραφικῇ ὀρθῶς ἀποδοκιμάξεται, ἐν δὲ ἄγω 
νιστικῇ οὔ, καὶ οἱ ῥήτορες χρῶνται" ἔστι γὰρ ὕποχρι 
τικά. ἀνάγκη δὲ μεταβάλλειν τὸ αὐτὸ λέγοντας" ὅπει 
ὥσπερ ὁδοποιεῖ»τῷ ὑποκχρένεσϑαι" οὗτός ὅστιν ὁ ὁ κχλέ 
ψας ὑμῶν, οὗτός ἔστιν ὃ ἐξαπατήσας. οὗτος ὃ τὸ εἔσχα 

10 τον προδοῦναι ἐπιχειρήσας. ςς οἷον καὶ Φιλήμων ὁ ὑπο 

Ὁ φριτὴς ἐποίδι ἔν τε τῇ ἀναξανδρίδου γεροντομανίέᾳ, ὅτ 
λέγει Ῥαδάμανϑυς καὶ Παλαμήδης. καὶ ἐν τῷ προλόγι 
τῶν εὐσεβῶν τὸ ἐγώ" ἐὰν γάρ τις τὰ τοιαῦτα (ἡ ὑπο: 
κρίνηται ᾿ γίνεται ὃ 0 τὴν. δοκὸν φέρων. καὶ τὰ ἀσύνδετι 

16 ὡσαύτως" ."Ήἦλϑον, ἀπήντησα, ἐδεόμην" δὰ ἀνάγχη γὰι 
ὑποκρίνεσϑαι : καὶ μὴ ὡς ὃν λέγοντα τῷ αὐτῷ ἤϑει κα 
τόνῳ εἰπεῖν, ὅτι ἔχει ἴδιόν τι τὰ ἀσύνδετα" ἐν ἴσῳ γὰι 
χρόνῳ πολλὰ δοκεῖ εἰρῆσϑαι" ὁ γὰρ σύνδεσμος ὃν ποιὲ 
τὰ πολλά, ὥστ᾽ ἐὰν ἐξαιρεθῇ, δῆλον ὅτι τοὐναντίοι 

90 ἔσται τὸ ἕν πολλά. ἔχει οὖν αὔξησιν. .,ἦλϑον, διελέ 
χϑην, ἱκέτευσα“ πολλὰ δοκεῖ ὑπεριδεῖν ὅσα εἶπεν 
τοῦτο δὲ βούλεται ποιεῖν καὶ Ὅμηρος ἐν τῷ 

᾿ Νιρεὺς αὖ Σύμηϑεν, 
Νιρεὺς ᾿4γλαΐης, 

95. Νιρεὺς ὃς κάλλιστος. 
περὶ οὗ γὰρ πολλὰ λέγεται, ἀνάγκη καὶ πολλάκις εἰρῆ: 
σϑαι" εἰ οὖν [καὶ] πολλάκις, καὶ πολλὰ δοκεῖ, ὥστι 
ηὔξησεν ἅπαξ μνησϑεὶς διὰ τὸν παραλογισμόν, καὶ μνή 
μην πεποίηκεν, οὐδαμοῦ ὕστερον αὐτοῦ λόγον ποιησά 

30 μενος. 

ἡ μὲν οὖν δημηγορικὴ λέξις καὶ παντελῶς ἔοικε τὶ 
σχιαγραφέᾳ᾽" ὅσῳ γὰρ ἂν πλείων ἢ ὁ ὄχλος, πορρωτέρω 


ῬΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ Γ. ᾿ 147 


ϑέα, διὸ τὰ ἀκριβῆ περίεργα καὶ χείρω φαίνεται ἐν ἀμ- 12 
φοτέροιρ" ἡ δὲ δικανιρὴ ἀκριβεστέρα. ἔτι δὲ μᾶλλον ἡ ἡ 
ἑνὲ κριτῇ" ἐλάχιστον γάρ ἐστιν ἐν ῥητορικοῖς" εὐσύνο- 
στον γὰρ μᾶλλον τὸ οἰκεῖον τοῦ πράγματος καὶ τὸ ἀλλό-- 
τριον. καὶ ὁ ἀγὼν ἄπεστιν, ὥστϑ καϑαρὰ ἡ κρίσις. διὸ ὅ 
οὐχ οἷ αὐτοὶ ἐν πᾶσι τούτοις εὐδοκιμοῦσι ῥήτορες" ἀλλ 
ύπου μάλιστα ὑποκρίσεως, ἐνταῦϑα ἥκιστα ἀκρίβεια 
ἔνι. τοῦτο δέ, ὅπου φωνῆς. καὶ μάλιστα ὅπου μεγάλης. 

ἡ μὲν οὖν ἐπιδεικτικὴ λέξις γραφικωτάτη᾽ τὸ γὰρ 
ἔργον αὐτῆς ἀνάγνωσιρ" δευτέρα δὲ ἡ δικανική. τὸ δὲ 10 
προσδιαιρεῖσϑαι τὴν λέξιν, ὅτι ἡδεῖαν δεῖ καὶ μεγαλο- 
πρεπῆ. περίεργον" τί γὰρ μᾶλλον ἢ σώφρονα καὶ ἐλευ- 
ϑέριον καὶ εἴ τις ἄλλη ἤϑους ἀρετή; τὸ δὲ ἡδεῖαν εἶναι 
ποιήσει δῆλον ὅτι τὰ εἰρημένα, εἴπερ ὀρϑῶς ὥρισται ἡ 
ἐρετὴ τῆς λέξεως" τίνος γὰρ ἕνεκα δεῖ σαφῆ καὶ μὴ τα- 16 
τεινὴν εἶναι ἀλλὰ πρέπουσαν; ἄν τὸ γὰρ ἀδολεσχῇ . οὐ 
αφής, οὐδὲ ἂν σύντομος. ἀλλὰ δῆλον ὅτι τὸ μέσον 
ἁρμόττει. καὶ τὸ ἡδεῖαν τὰ εἰρημένα ποιήσει, ἂν εὖ μι- 
ιϑῇ. τὸ εἰωϑὸς καὶ ξενικόν. καὶ ὁ δυϑμός. καὶ τὸ πι-- 
ϑανὸν ἐκ τοῦ πρέποντος. 20 

περὶ μὲν οὖν τῆς λέξεως εἴρηται. καὶ κοινῇ περὶ 
ἱκάντων καὶ ἰδίᾳ περὶ ἕκαστον γένος" λοιπὸν δὲ περὶ 
τάξεως εἰπεῖν. ἔστι δὲ τοῦ λόγου δύο μέρη ἀναγκαῖον 18 
γὰρ τό τε πρᾶγμα εἰπεῖν περὶ οὗ, καὶ τοῦτ᾽ ἀποδεῖξαι. 
Ἰιὸ εἰπόντα μὴ ἀποδεῖξαι ἢ ἀποδεῖξαι μὴ προειπόντα 25 
ἰδύνατον- ὅ τε γὰρ ἀποδεικνύων τι ἀποδείκνυσι, καὶ 
᾿ προλέγων ἕνεκα τοῦ ἀποδεῖξαι προλέγει. τούτων δὲ τὸ 
ἰὲν πρόϑεσίς ἐστι τὸ δὲ πίστις, ὥσπερ ἂν εἴ τις διέλοι 
τι τὸ μὲν πρόβλημα τὸ δὲ ἀπόδειξις. νῦν δὲ διαιροῦσι 
ελοέως διήγησις γάρ που τοῦ δικανιχοῦ [μόνου] λ6-- 80 
ου ἐστίν, ἐπιδεικτικοῦ δὲ καὶ δημηγορικοῦ. πῶς ἐνδέχε- 
χε εἶναι διήγησιν οἵαν λέγουσιν, ἢ τὰ ποὺς τὸν ἀντίδι-- 


148 ῬΗΤΟΡΙΚΗΣ Τ. 


18χον, ἢ ἐπίλογον τῶν ἀποδεικτικῶν; προοίμιον δὲ καὶ 
ἀντιπαραβολὴ καὶ ἐπάνοδος ἐν ταῖς δημηγορίαις τότε 
γίψεται ὅταν ἀντιλογία ἢ ῃ" καὶ γὰρ ἡ κατηγορία καὶ ἡ ῇ 
ἀπολογία πολλάκις, ἀλλ᾽ οὐχ ἡ συμβουλή. ἀλλ᾽ ὁ ἐπί- 
5. λογος [ἔτι] οὐδὲ δικανικοῦ παντός, οἷον ἐὰν μικρὸς ὁ 
λόγος ἢ τὸ πρᾶγμα εὐμνημόνευτον" συμβαίνει γὰρ τοῦ 
μήκους ἀφαιρεῖσϑαι. ἀναγκαῖα ἄρα μόρια πρόϑεσις καὶ 
πίστις. ἴδια μὲν οὖν ταῦτα, τὰ δὲ πλεῖστα προοίμιον 
πρόϑεσις πίστις ἐπίλογος" τὰ γὰρ πρὸς τὸν ἀντέδικον 
10 τῶν πίστεών ἐστι, καὶ ἡ ἀντιπαραβολὴ αὔξησις τῶν. 
αὐτοῦ. ὥστε μέρος τι τῶν πίστεων" ἀποδείκνυσι γάρ τι 
ὁ ποιῶν τοῦτο, ἀλλ᾽ οὐ τὸ προοίμιον; οὐδ᾽ ὁ ἐπίλογος, 
ἀλλ᾽ ἀναμιμνήσκει. ἔσται οὖν, ἄν τις τὰ τοιαῦτα διαιρῇ, 
ὅπερ ἐποίουν οἷ περὶ Θεόδωρον. διήγησις ἕτερον καὶ 
168 ἐπιδιήγησις καὶ προδιήγησις καὶ ἔλεγχος καὶ ἐπεξέλεγ- 
χος. δεῖ δὲ εἶδός τι λέγοντα καὶ διαφορὰν ὄνομα τί- 
ϑεσϑαι. εἰ δὲ μή, γίνεται κενὸν καὶ ληρῶδες, οἷον Δι- 
κύμνιος ποιεῖ ἐν τῇ τέχνῃ, ἐπούφωσιν ὀνομάζων καὶ 
ἀποπλάνησιν καὶ ὄξους. 
14 τὸ μὲν οὖν προοίμιόν ἐστιν ἀρχὴ λόγου, ὅπερ ἐν 
91 ποιήσει πρόλογος καὶ ἐν αὐλήσει προαύλιον" πάντα γὰρ 
ἀρχαὶ ταῦτ᾽ εἰσί, καὶ οἷον ὁδοποίησις τῷ ἐπιόντι. τὸ μὸν 
οὖν προαύλιον ὁ ὅμοιον τῷ τῶν ἐπιδεικτικῶν προοιμίφ' 
καὶ γὰρ οἵ αὐληταί, ὅ τι ἂν εὖ ἔχωσιν αὐλῆσαι, τοῦτο 
95 προαυλήδαντες συνῆψαν τῷ ἐνδοσίμῳ, καὶ ἐν τοῖς ἐπι- 
δεικτικοῖς λόγοις δεῖ οὕτω γράφειν" ὅ τι γὰρ ἂν βούλη- 
ται εὐθὺ εἰπόντα ἐνδοῦναι καὶ συνάψαι. ὅπερ πάντες 
ποιοῦσιν. παράδειγμα τὸ τῆς Ἰσοκράτους Ἑλένης προοί- 
μιον" οὐϑὲν γὰρ οἰκεῖον ὑπάρχει τοῖς ἐριστικοῖς καὶ 
80 Ελένῃ. ἅμα δὲ καὶ ἐὰν ἐκτοπίσῃ, ἁ ἁρμόττει μὴ ὅλον τὸν 
λόγον ὁμοειδῆ εἶναι. λέγεται δὲ τὰ τῶν ἐπιδεικτικῶν 
προοίμια ἐξ ἐπαίνου ἢ ψόγου" οἷον Γοργίας μὲν ἐν τῷ 


ῬΗΤΟΡΙΚΗΣ Γ. 149 


Ὀλυμπικῷ λόγῳ ,ο»νὑπὸ “πολλῶν ἄξιοι ϑαυμάξεσϑαι. ὦ 14 
ἄνδρες Ἕλληνες“ ἐπαινεῖ γὰρ τοὺς τὰς πανηγύρεις 
συνάγοντας" Ἰσοκράτης δὲ ψέγει, ὅτι τὰς μὲν τῶν σωμα-- 
τῶν ἀρετὰς δωρεαῖς ἐτίμησαν, τοῖς δ᾽ εὖ φρονοῦσιν 
οὐϑὲν ἄϑλον ἐποίησαν. καὶ ἀπὸ συμβουλῆς, οἷον ὅτι ὅ 
δεῖ τοὺς ἀγαϑοὺς τιμᾶν, διὸ καὶ αὐτὰς “Δριστείδην ἔπαι-- 
νεῖ, ἢ τοὺς τοιούτους οἵ μήτε εὐδοκιμοῦσι μήτε φαῦλοι, 
ἀλλ ὅσοι ἀγαϑοὶ ὄντες ἄδηλοι. ὥσπερ ᾿4λέξανδρος ὃ 
Πριάμου" οὗτος γὰρ συμβουλεύει. ἔτι δ᾽ ἐκ τῶν δικα- 
νικῶν προοιμίων" τοῦτο δ᾽ ἐστὶν ἐκ τῶν πρὸς τὸν ἀκρο-- 10 
ατήν. εἰ περὶ παραδόξου λόγος ἢ περὶ χαλεποῦ ἢ περὶ 
τεϑρυλημένου πολλοῖς. ὥστε συγγνώμην ἔχειν. οἷον 
Χοιρίλος 
νῦν δ᾽ ὅτε πάντα δέδασται. 
τὰ μὲν οὖν τῶν ἐπιδεικτικῶν λόγων προοίμια ἐκ τού-- 15 
τῶν, ἐξ ἐπαίνου. ἐκ ψόγου, ἐκ προτροπῆς, ἐξ ἀποτρο-- 
τῆς, ἐκ. τῶν πρὸς τὸν ἀκροατήν" δεῖ δὲ ἢ ξένα ἢ οἰκεῖα 
εἶναι τὰ ἐνδόσιμα τῷ λόγῳ. τὰ δὲ τοῦ δικανικοῦ προοί- 
μια δεῖ λαβεῖν ὅτι ταὐτὸ δύναται ὅπερ τῶν δραμάτων 
οὗ πρόλογοι καὶ τῶν ἐπῶν τὰ προοίμια" τὰ μὲν γὰρ τῶν 30 
δϑιϑυράμβων ὅμοια τοῖς ἐπιδεικτικοῖς" 
. διὰ σὲ καὶ τεὰ δῶρα εἴτε σκῦλα. 

ἐν δὲ τοῖς λόγοις καὶ ἔπεσι δεῖγμά ἐστι τοῦ λόγου, ἵνα 
τροειδῶσι περὶ οὗ [ἦν] ὁ λόγος καὶ μὴ κρέμηται ἡ διά- 
νοιχ" τὸ γὰρ ἀόριστον πλανᾷ' ὁ δοὺς οὖν ὥσπερ εἰς 96 
τὴν χεῖρα τὴν ἀρχὴν ποιεῖ ἐχόμενον ἀκολουϑεῖν τῷ λό-- 
γῳῷ. διὰ τοῦτο 

μῆνιν ἄειδε ϑεά, 

ἄνδρα μοι ἔννεπε μοῦσα, 

ἤγεό μοι λόγον ἄλλον. ὅπως ᾿Ασίας ἀπὸ γαίης 320 

ἦλθεν ἐς Εὐρώπην πόλεμος μέγας. 
καὶ οἵ τραγικοὶ δηλοῦσι περὶ τὸ δρᾶμα, κἂν μὴ εὐθὺς 


150 ΡΗΤΟΡΙΚΗΣ Γ 


14 ὥσπερ Εὐριπίδης ἀλλ᾽ ἐν τῷ προλόγῳ γέ που δηλοῖ, 
ὥσπερ καὶ Σοφοκλῆς 
ἐμοὶ πατὴρ ἦν Πόλυβος. 

καὶ ἡ κωμῳδία ὡσαύτως. τὸ μὲν οὖν ἀναγκαιότατον 
ἔργον τοῦ προοιμίον καὶ ἴδιον τοῦτο, δηλῶσαι τί ἐστι τὸ 
τέλος οὗ ἕνεκα ὁ λόγος. διόπερ ἂν δῆλον ἦ καὶ μικρὸν 
τὸ πρᾶγμα, οὐ χρηστέον προοιμίῳ. τὰ δὲ ἄλλα εἴδη οἷς 
χρῶνται. ἰατρεύματα καὶ κοινά. λέγεται δὲ ταῦτα ἔκ τὲ 


οι 


τοῦ λέγοντος καὶ τοῦ ἀκροατοῦ καὶ τοῦ πράγματος καὶ΄ 


10 τοῦ ἐναντίου. περὶ αὐτοῦ μὲν καὶ τοῦ ἀντιδίκου,, ὅσα 
περὶ διαβολὴν λῦσαι καὶ ποιῆσαι. ἔστι δὲ οὐχ ὁμοίως" 
ἀπολογουμένῳ μὲν γὰρ πρῶτον τὰ πρὸς διαβολήν, κατη- 
γοροῦντι δ᾽ ἐν τῷ ἐπιλόγῳ. δἰ ὃ δέ, οὐκ ἄδηλον τὸν 
μὲν γὰρ ἀπολογούμενον, ὅταν μέλλῃ εἰσάξειν αὑτόν, 

16 ἀναγκαῖον ἀνελεῖν τὰ κωλύοντα, ὥστε λυτέον πρῶτον 
τὴν διαβολήν" τῷ δὲ διαβάλλοντι ἐν τῷ ἐπιλόγῳ δια- 
βλητέον, ἵνα μνημονεύσωσι μᾶλλον. τὰ δὲ πρὸς τὸν 
ἀκροατὴν ἔκ τὸ τοῦ εὔνουν ποιῆσαι καὶ ἐκ τοῦ ὀργίσαι, 
καὶ ἐνίοτε [τὸ] προσεχτικὸν ἢ τοὐναντίον" οὐ γὰρ ἀεὶ 

40 συμφέρει ποιεῖν προδεκτικόν, διὸ πολλοὶ εἰς γέλωτα 
πειρῶνται προάγειν. εἰς ὃὲ εὐμάϑειαν ἅπαντα ἀνάξει, 
ἐάν τις βούληται, καὶ τὸ ἐπιεικῆ φαένεσϑαι" προσέχουσι 
γὰρ μᾶλλον τούτοις. προσεχτικοὶ δὲ τοῖς μεγάλοις, τοῖς 
ἰδίοις, τοῖς ϑαυμαστοῖς, τοῖς ἡδέσιν" διὸ δεῖ ἐμποιεῖν 

95 ὡς περὶ τοιούτων ὁ λόγος. ἐὰν δὲ μὴ προσεχτικούς, ὅτι 
μικρόν, ὅτι οὐδὲν πρὸς ἐκείνους, ὅτι λυπηρόν. δεῖ δὲ 
μὴ λανϑάνειν ὅτι πάντα ἔξω τοῦ λόγου τὰ τοιαῦτα" πρὸς 
φαῦλον γὰρ ἀκροατὴν καὶ τὰ ἔξω τοῦ πράγματος ἀκού- 
οντα; ἐπεὶ ἂν μὴ τοιοῦτος ἦ, οὐϑὲν δεῖ προοιμίου, ἀλλ 

80 ἢ ῦσον τὸ πρᾶγμα εἰπεῖν κεφαλαιωδῶς. ἵνα ἔχῃ ὥσπερ 
σώμα κεφαλήν. ἔτι τὸ προσεκτικοὺς ποιεῖν πάντων τῶν 
μερῶν κοινόν, ἐὰν δέῃ" πανταχοῦ γὰρ ἀνιᾶσι μᾶλλον 


-»-.. ,,ρασουνκαῦ υπδοααδι αὐπᾶ. Δασμαπακι παν δεν δθαμενσσσσιμ αν. σε. τὰν. 


ΡΗΤΟΡΙΚΗΣ ΓΙ 151 


ἢ ἀρχόμενοι." διὸ γελοῖον ἐν ἀρχῇ τάττειν, ὅτε μάλιστα 14 
πάντες προσέχοντες ἀκροῶνται. ὥστε ὅπου ἂν ἢ καιρός, 
λεκτέον ,.υκαί μοι προσέχετε τὸν νοῦν" οὐϑὲν γὰρ μᾶλ- 
λον ἐμὸν ἢ ὑμέτερον“ καὶ 
ἐρὼ γὰρ ὑμῖν οἷον οὐδεπώποτε 6 
ἀκηκόατε δεινόν, 
ἢ οὕτω ϑαυμαστόν. τοῦτο δ᾽ ἐστίν, ὥσπερ ἔφη Πρόδι-- 
χοὸς. ὅτε νυστάζοιεν οἵ ἀκροαταί, παρεμβάλλειν τῆς πεν-- 
τηκονταδράχμου αὐτοῖς. ὅτι δὲ πρὸς τὸν ἀκροατὴν οὐχ 
ἧπερ ὁ ἀκροατής, δῆλον πάντες γὰρ ἢ διαβάλλουσιν ἢ 10 
φόβους ἀπολύονται ἐν τοῖς προοιμίοιρ. 
ἄναξ, ἐρῶ μὲν οὐχ ὅπως σπουδῆς ὕπο. 
τί φροιμιάξῃ ;- 
καὶ οὗ πονηρὸν τὸ πρᾶγμα ἔχοντες ἢ δοκοῦντες" παντα- . 
χοῦ γὰρ βέλτιον διατρίβειν ἢ ἐν τῷ πράγματι. διὸ οἵ 16 
δοῦλοι οὐ τὰ ἐρωτώμενα λέγουσιν ἀλλὰ τὰ κύκλῳ, καὶ 
προοεμιάξονται. πόϑεν δ᾽ εὔνους δεῖ ποιεῖν; εἴρηται; καὶ 
τῶν ἄλλων ἕκαστον τῶν τοιούτων. ἐπεὶ δ᾽ εὖ λέγεται 
ὃός μ᾽ ἐς Φαίηκας φίλον ἐλϑεῖν ἠδ᾽ ἐλεεινόν, 

τούτων δεῖ δύο στοχάξεσϑαι. ἐν δὲ τοῖς ἐπιδεικτικοῖς 30 
οἴεσϑαι δεῖ ποιεῖν συνεπαινεῖσϑαι τὸν ἀκροατήν, ἢ αὐ-- 
τὸν ἢ γένος ἢ ἐπιτηδεύματ᾽ αὐτοῦ ἢ ἁμῶς γέ πως" ὃ γὰρ 
λέγει Σωκράτης ἐν τῷ ἐπιταφίῳ, ἀληϑές, ὅτι οὐ χαλε--: 
κὸν ᾿4ϑηναίους ἐν ᾿Αϑηναίοις ἐπαινεῖν ἀλλ᾽ ἐν Δακεδαι-- 
μονίύοις. 45 

τὰ δὲ τοῦ δημηγορικοῦ ἐκ τῶν τοῦ δικανικοῦ λόγου 
ἐστίν, φύσει δ᾽ ἥκιστα ἔχει" καὶ γὰρ καὶ περὶ οὗ ἴσασι, 
καὶ οὐδὲν δεῖται τὸ πρᾶγμα προοιμίου, ἀλλ᾽ ἢ δ αὐτὸν 
ἢ τοὺς ἀντιλέγοντας, ἢ ἐὰν μὴ ἡλίκον βούλει ὑπολαμβά--: 
νωσιν, ἀλλ᾽ ἢ μεῖζον ἢ ἔλαττον. διὸ ἣ διαβάλλειν ἢ ἀπο-- 80 
λύεσϑαι ἀνάγκη. καὶ ἢ αὐξῆσαι ἢ μειῶσαι. τούτων δὴ 
ἕνεκα προοιμίου δεῖται, ἢ κόσμου χάριν, ὡς αὐτοκαάβδα- 


154 ἑ ῬΗΤΟΡΙΚΗΣ Τ. 


16 μιμνήσκειν" διὸ οἷ πολλοὶ οὐδὲν δέονται διηγήσεως, οἷον 
εἰ ϑέλεις ᾿'4χιλλέα ἐπαινεῖν" ἴσασι γὰρ πάντες τὰς πρά- 
ἕξεις, ἀλλὰ χρῆσϑαι αὐταῖς δεῖ. ἐὰν δὲ Κριτίαν. δεῖ" οὐ 
γὰρ πολλοὶ ἴσασιν. ἘἘ᾿" νῦν δὲ γελοίως τὴν διήγησίν 

6 φασι δεῖν εἶναι ταχεῖαν. καίτοι ὥσπερ ὁ τῷ μάττοντι ἐρο- 
μένῳ πότερον σκληρὰν ἢ μαλακὴν μάξῃ, .γτί δ᾽ 3.5 ἔφη, 
»ο»ϑὺ ἀδύνατον ;" καὶ ἐνταῦϑα ὁμοίως" δεῖ γὰρ μὴ μακρῶς 
διηγεῖσϑαι ὥσπερ οὐδὲ προοιμιάξεσϑαι μακρῶς. οὐδὲ 
τὰς πίστεις λέγειν" οὐδὲ γὰρ ἐνταῦϑά ἐστι τὸ εὖ ἢ τὸ 

10 ταχὺ ἢ τὸ συντόμως, ἀλλὰ τὸ μετρίως" τοῦτο δ᾽ ἐστὶ τὸ 
λέγειν ὅσα δηλώσει τὸ πρᾶγμα, ἢ ὅσα ποιήσει ὑπολαβεῖν 
γεγονέναι ἢ βεβλαφέναι ἢ ῆ ἠδικηκέναι, ἢ τηλἱκαῦτα ἡλίκα 
βούλει" τῷ δὲ͵ ἐναντέῳ τὰ ἐναντία. παραδιηγεῖσϑαι δὲ ὅσα 
εἰς τὴν σὴν ἀρετὴν φέρει, οἷον ,.»ἐγὼ δ᾽ ἐνουϑέτουν ἀεὶ 

15 τὰ δίκαια λέγων, μὴ τὰ τέκνα ἐγκαταλείπειν."ὁ ἢ θατέρου 
κακίαν" .γ)ὃ δ᾽ ἀπεχρίνατό μοι ὅτι οὗ ἂν ἡ αὐτός,, ἔσται 
ἄλλα παιδία“ ὃ τοὺς ἀφισταμένους Αἰγυπτίους ἀποκρί- 
νασϑαί φησιν ὁ Ἡρόδοτος. ἢ ὅσα ἡδέα τοῖς δικασταῖς. 
ἀπολογουμένῳ δὲ ἐλάττων ἡ ἢ διήγησις, αἵ δ᾽ ἀμφισβητή- 

50 σεις ἥ μὴ γεγονέναι ἢ ἢ μὴ βλαβερὸν εἶναι ἢ μὴ ἄδικον ἢ 
μὴ τηλικοῦτον. ὥστε περὶ τὸ ὁμολογούμενον οὐ δια- 
τριπτέον. ἐὰν μή τι εἰς ἐκεῖνο συντείνῃ., οἷον εἰ πέ- 
πρακται, ἀλλ᾽ οὐκ ἄδικον. ἔτι πεπραγμένα δεῖ λέγειν, 
ὅσα μὴ προττόμενα ἢ οἶκτον ἢ δείνωσιν φέρει. παρά- 

45 δειγμα ὁ ᾿ἀλκίνου ἀπόλογος. ὅτι πρὸς τὴν Πηνελόπην ἐν 
ἑξήκοντα ἔπεσι πεποίηται. καὶ ὡς Φάϊλλος τὸν κύκλον, 


καὶ ὃ ἐν τῷ Οἰνεῖ πρόλογος. ἠϑικὴν δὲ χρὴ τὴν διήγησιν - 


εἶναι. ἔσται δὲ τοῦτο, ἂν εἰδῶμεν τί ἦϑος ποιεῖ. ἕν 
δὴ τὸ προαίρεσιν δηλοῦν, ποιὸν δὲ τὸ ἦϑος τῷ ποιὰν 


80 ταύτην ἡ δὲ προαίρεσις ποιὰ τῷ τέλει. διὰ τοῦτο οὐκ 


ἔχουσιν οἵ μαϑηματικοὶ λόγοι ἤϑη . ὅτι οὐδὲ προαίρεσιν" 


τὸ γὰρ οὗ ἕνεκα οὐκ ἔχουσιν. ἀλλ᾽ οἱ Σωκρατικοί" περὶ ἡ 


'ῬῬΗΤΟΡΙΚΗΣ Γ΄ " 155 


τοιούτων γὰρ λέγουσιν. ᾿ἄλλα ἠϑικὰ τὰ ἐπό μενα ἑκάστῳ 16 
ἤϑει, οἷον ὅτι ἅμα λέγων ἐβάδιζεν" δηλοῖ γὰρ ϑρασύτητα 
καὶ ἀγροικίαν ἤϑους. καὶ μὴ ὡς ἀπὸ διανοίας λέγειν, 
ὥσπερ οἱ νῦν. ἀλλ᾽ ὡς ἀπὸ προαιρέδεως. ..ἐγὼ δ᾽ ἐβου-- 
λόμην" καὶ προειλόμην γὰρ τοῦτο-. ἀλλ᾽ εἰ μὴ ὠνήμην, 
βέλτιον. ( τὸ μὲν γὰρ φρονίμου τὸ δὲ ἀγαϑοῦ" φρονίμου 
μὲν γὰρ ἐν τῷ τὸ; ὠφέλιμον διώκειν 2 ἀγαϑοῦ δ᾽ ἐν τῷ τὸ 
καλόν. ἂν δ᾽ ἄπιστον ἧ, τότε τὴν αἰτίαν ἐπιλέγειν, ὥσπερ 
Σοφοκλῆς ποιεῖ παράδειγμα τὸ ἐκ τῆς ᾿Δντιγόνης. ὅτι 
μᾶλλον τοῦ ἀδελφοῦ ἐχήδετο ἢ ἢ ἀνδρὸς ἢ τέκνων" τὰ μὲν 10 
γὰρ ἂν γενέσϑαι ἀπολόμενα, ι 


οι 


μητρὸς δ᾽ ἐν ἄδου καὶ πατρὸς βεβηκότων 
οὐκ ἔστ᾽ ἀδελφὸς ὅστις ἂν βλάστοι ποτέ. 


ἐὰν δὲ μὴ ἔχῃς αἰτίαν, ἀλλ᾽ ὅτι οὐκ ἀγνοεῖς ἄπιστα λέ- 
γῶν. ἀλλὰ φύσει τοιοῦτος εἶ" ἀπιστοῦσι γὰρ ἄλλο τι 16 
πράττειν ἑκόντα πλὴν τὸ συμφέρον. ἔτι ἐκ τῶν παϑητι-- 
κῶν λέγε διηγούμενος καὶ τὰ ἑπόμενα καὶ ἃ ἴσασι. καὶ τὰ 
ἰδίᾳ ἢ αὑτῷ ἢ ἐκείνῳ προσόντα" ..ὃ δ᾽ ὥχετό με ὑποβλέ- 
ψας.“ καὶ ὡς περὶ Κρατύλου Αἰσχίνης, ὅτι διασίξων, 
τοῖν χεροῖν διασείων " πιϑανὰ γάρ. διότι σύμβολα γίνε-- 30 
ται ταῦτα ἃ ἴσασιν ἐκείνων ὧν οὐκ ἴσασιν. πλεῖστα δὲ 
τοιαῦτα λαβεῖν ἐξ Ὁμήρου ἔστιν. 
ὡς ἄρ᾽ ἔφη, γρηῦς δὲ κατέσχετο χερσὶ πρόσωπα" 

οἵ γὰρ δακρύειν ἀρχόμενοι ἐπιλαμβάνονται τῶν ὀφϑαλ- 
μῶν. καὶ εὐθὺς εἰσάγαγε σεαυτὸν ποιόν τινα. ἵνα ὡς 32ὅ 
τοιοῦτον ϑεωρῶσι καὶ τὸν ἀντέδικον " λανθάνων δὲ ποίει, 
ὅτι ῥάδιον ὁρᾶν [δὲ] ἐκ τῶν ἀπαγγελλόντων. περὶ ὧν 
γὰρ μηϑὲν ἴσμεν, ὅμως λαμβάνομεν ὑπόληψίν τινα. πολ- 
λαχοῦ δὲ δεῖ διηγεῖσϑαι. καὶ ἐνίοτε οὐκ ἐν ἀ ἀρχῇ. ἐν δὲ 
δημηγορίᾳ ἥκιστα διήγησίς ἐστιν, ὅτι περὶ τῶν μελλόν-- 80 
τῶν οὐϑεὶς διηγεῖται" ἀλλ᾽ ἐάν περ διήγησις ἡ, τῶν γε- 


156, ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ ΓΙ. 


16 νομένων ἔσται. ἵν᾽ ἀναμνησϑέντες ἐκείνων βέλτιον βου- 
λεύσωνται περὶ τῶν ὕστερον. [ἢ διαβάλλοντες, ἡ ἔπαι- 
νοῦντες.] ἀλλὰ τότε οὐ τὸ τοῦ συμβούλου ποιεῖ ἔρ- 
γον. ἂν δ᾽ ἡ ἄπιστον, ὑπισχνεῖσϑαί τε καὶ αἰτίαν 

5 λέγειν εὐθύς, καὶ διατάττειν οἷς βούλονται, οἷον ἡ Ἶο-- 
κάστη ἡ Καρκίνου ἐν τῷ Οἰδίποδι ἀεὶ ὑπισχνεῖται πυν- 
ϑανομένου τοῦ ξητοῦντος τὸν υἱόν. καὶ ὁ ὁ Δἔμων ὁ Σὸό- 
φοκλέους. . 

17 τὰς δὲ πίστεις δεῖ ἀποδεικτικὰς εἶναι" ἀποδεικνύναι 

10 ὃὲ χρή. ἐπεὶ περὶ τεττάρων ἡ ἀμφισβήτησις. περὶ τοῦ 
ἀμφισβητουμένου φέροντα τὴν ἀπόδειξιν - οἷον εἰ ὅτι οὐ 
γέγονεν ἀμφισβητεῖ, ἐν τῇ κρίσει δεῖ τούτου μάλιστα τὴν 
ἀπόδειξιν φέρειν, εἰ δ᾽ ὅτι οὐκ ἔβλαψεν, τούτου. καὶ ὅτι 
οὐ τοσόνδε ἢ ὅτι δικαίως, ὡσαύτως καὶ περὶ τοῦ γενέσϑαι 

16 τοῦτο ἀμφισβήτησις. μὴ λανθανέτω δ᾽ ὅτι ἀναγκαῖον ἐν 
ταύτῃ τῇ ἀμφισβητήσει μόνῃ τὸν ἕτερον εἶναι πονηρόν᾽ 
οὐ γάρ ἐστιν ἄγνοια αἰτία, ὥσπερ ἂν εἴ τινες περὶ τοῦ δι- 
καίου ἀμφισβητοῖεν, ὥστ᾽ ἐν τούτῳ χρονιστέον. ἐν δὲ 
τοῖς ἄλλοις οὔ. ἐν δὲ τοῖς ἐπιδεικτικοῖς τὸ πολύ, ὅτι καλὰ 

20 καὶ ὠφέλιμα. ἡ αὔξησις ἔσται" τὰ γὰρ πράγματα δεῖ πι- 
στεύεσϑαι" ὀλιγάκις γὰρ καὶ τούτων ἀποδείξεις φέρου- 
σιν. ἐὰν ἄπιστα ἡ ἢ ἐὰν ἄλλως αἰτίαν ἔχῃ. ἐν δὲ τοῖς δη- 
μηγορικοῖς ἢ ὡς οὐχ ἔσται ἀμφισβητήσειεν ὁ ἄν τις, ἢ ὡς 
ἔσται μὲν ἃ κελεύει, ἀλλ᾽ οὐ δίκαια ἢ οὐκ ὠφέλιμα ἢ 

96 οὐ τηλικαῦτα. δεῖ δὲ καὶ ὁρᾶν εἴ τι ψεύδεται ἐκτὸς τοῦ 
πράγματος" τεχμήρια γὰρ ταῦτα φαίνεται καὶ τῶν ἄλλων 
ὅτι ψεύδεται. ἔστι δὲ τὰ μὲν παραδείγματα δημηγορικώ- 
τατα, τὰ δ᾽ ἐνθυμήματα δικανικώτερα" ἡ μὲν γὰρ περὶ 
τὸ μέλλον, ὥστ᾽ ἐκ τῶν γενομένων ἀνάγκη παραδεέγματα 

80 λέγειν, ἡ δὲ περὶ ὄντων ἢ μὴ ὄντων, οὗ μᾶλλον ἀπόδειξίς 
ἐστι καὶ ἀνάγκη" ἔχει γὰρ τὸ γεγονὸς ἀνάγκην. οὐ δεῖ 
δὲ ἐφεξῆς λέγειν τὰ ἐνθυμήματα, ἀλλ᾽ ἀναμιγνύναι" εἰ 


ῬΗΤΟΡΙΚΕΣ Γ ΟΠ 57 


δὲ μή, καταβλάπτει ἄλληλα. ἔστι γὰρ καὶ τοῦ ποσοῦ 17 
ὅρος" β 
ὦ φέλ᾽, ἐπεὶ τόσα εἶπες ὅσ᾽ ἂν πεπνυμένος ἀνήρ, 


ἀλλ᾽ οὐ τοιαῦτα. καὶ μὴ περὶ πάντων ἐνθυμήματα ξη-- 
τεῖν " εἰ δὲ μή, ποιήσεις ὅπερ ἔνιοι ποιοῦσι τῶν φιλοσο-- 
φούντων,, οὗ συλλογίζονται τὰ γνωριμώτερα καὶ πιστό-- 
τερα ἢ ἐξ ὧν λέγουσιν. καὶ ὅταν πάϑος ποιῇς. μὴ λέγε 
ἐνθύμημα" ἢ γὰρ ἐκκρούσει τὸ πάϑος ἢ μάτην εἰρημένον 
ἔσται τὸ ἐνθύμημα ἐκκρούουσι γὰρ αἱ κινήσεις ἀλλήλας 
αἱ ἅμα. καὶ ἢ ἀφανίζουσιν ἢ ἀσϑενεῖς ποιοῦσιν. οὐδ᾽ 10 
ὅταν ἠθικὸν τὸν λόγον. οὐ δεῖ ἐνθυϑυμημά τι ξητεῖν ἅμα" 
οὐ γὰρ ἔχει οὔτε ἦϑος οὔτε προαίρεσιν ἡ ἀπόδειξις. γνώ- 
μαιρ δὲ χρηστέον καὶ ἐν διηγήσει καὶ ἐν πίστει" ἠϑικὸν 
γάρ. ,»καὶ ἐγὼ δέδωκα, καὶ ταῦτ᾽ εἰδὼς ὡς οὐ δεῖ πι- 
στεύειν.“’ ἐὰν δὲ παϑητικῶς. »»καὶ οὐ μεταμέλει μοι καί-- 1ό 
περ ἠδικημένῳ " τούτῳ μὲν γὰρ περίεστι τὸ κέρδος. ἐμοὶ 
δὲ τὸ δίκαιον."Ξ τὸ δὲ δημηγορεῖν χαλεπώτερον τοῦ δικά-- 
ξσϑαι, εἰκότως. διότι περὶ τὸ μέλλον" ἐκεῖνο δὲ περὶ τὸ 
γεγονός, ὃ ἐπιστητὸν ἤδη καὶ τοῖς μάντεσιν, ὡς ἔφη Ἐπι-- 
μενέδης ὁ Κρής ἐκεῖνος γὰρ περὶ τῶν ἐσομένων οὐκ 30 
ἐμαντεύετο, ἀλλὰ περὶ τῶν γεγονότων μὲν ἀδήλων δέ. 
χαὶ ὁ νόμος ὑπόϑεσις ἐν τοῖς δικανικοῖς - ἔχοντα δὲ ἀρ-- 
χὴν ῥᾷον εὑρεῖν ἀπόδειξιν. καὶ οὐκ ἔχει πολλὰς διατρι-- 
βάς, οἷον πρὸς ἀντίδικον ἢ περὶ αὑτοῦ, ἢ παϑητικὸν 
ποιεῖν. ἀλλ᾽ ἥκιστα πάντων, ἐὰν μὴ ἐξιστῇ. δεῖ οὖν ἀπο-- 36 
θοῦντα τοῦτο ποιεῖν ὅπερ οἵ ᾿ϑήνησι ῥήτορες ποιοῦσι 
καὶ Ἰσοκράτης" καὶ γὰρ συμβουλεύων κατηγορεῖ, οἷον 
Μακεδαιμονίων μὲν ἐν τῷ πανηγυρικῷ, Χάρητος δ᾽ ἐν 
τῷ συμμαχικῷ. ἐν δὲ τοῖς ἐπιδεικτικοῖς δεῖ τὸν λόγον 
ἐπεισοδιοῦν ἐπαίνοις, οἷον Ἰσοκράτης ποιεῖ" ἀεὶ γάρ τινα 30 
εἰσάγει. καὶ ὃ ἔλεγε Γοργίας, ὅτι οὐχ ὑπολείπει αὐτὸν ὁ 


σι 


158 τς ΡΗΤΟΡΙΚΗΣ Γ. 


17 λόγος, ταὐτό ἐστιν" εἰ γὰρ “Δχιλλέα λέγων Πηλέα ἕπαι- 
νεῖ, εἶτα Αἰακόν, εἶτα τὸν ϑεόν, ὁμοίως δὲ καὶ ἀνδρέαι 
ἢ τὰ καὶ τά, ποιεῖ ὃ τοιόνδε ἐστίν. ἔχοντα μὲν οὖν ἀπο- 
δείξεις καὶ ἠθικῶς λεκτέον καὶ ἀποδεικτικῶς. ἐὰν δὲ μὴ 

56 ἔχῃς ἐνθυμήματα, ἠϑικῶς" καὶ μᾶλλον τῷ ἐπιεικεῖ ἀρ- 
μόττει χρηστὸν φαίνεσθαι ἢ τὸν λόγον ἀκριβῆ. τῶν δὲ 
ἐνθυμημάτων τὰ ἐλεγκτικὰ μᾶλλον εὐδοκιμεῖ τῶν δεικτι- 
κῶν. ὅτι ὅσα ἔλεγχον ποιεῖ, μᾶλλον δῆλον ὅτι συλλελό- 
γισται" παράλληλα γὰρ μᾶλλον τἀναντία γνωρίζεται. 

10 τὰ δὲ πρὸς τὸν ἀντίδικον οὐχ ἕτερον τι εἶδος. ἀλλὰ 
τῶν πίστεων ἔστι τὰ μὲν λῦσαι ἐνστάσει τὰ δὲ συλλο- 
γισμῷ. δεῖ δὲ καὶ ἐν συμβουλῇ καὶ ἐν δίκῃ ἀρχόμενον μὲν 
λέγειν τὰς ἑαυτοῦ πίστεις πρότερον. ὕστερον ὃ προς 
τἀναντία ἀπαντᾶν λύοντα καὶ προδιασύροντα. ἂν δὲ πο- 

18 λύχους ἡ ἡ ἐναντίωσις, πρότερον τὰ ἐναντία, Ἢ οἷον ἐποίησε 
Καλλίστρατος ἐν τῇ Μεσσηνιακῇ ἐχχλησίᾳ᾽" ἃ γὰρ ἐροῦσι 
προανελὼν οὕτως τότε αὐτὸς εἶπεν. ὕστερον δὲ λέγοντα 
πρῶτον πρὸς τὸν ἐναντίον λόγον λεκτέον, λύοντα καὶ 
ἀντισυλλογιξόμενον, καὶ μάλιστα ἂν εὐδοκιμηκότα ἡ [" 

40 ὥσπερ γὰρ ἄνϑρωπον προδιαβεβλημένον οὐ δέχεται ἢ 
ψυχή. τὸν αὐτὸν τρόπον οὐδὲ λόγον, ἐὰν ὁ ἐναντίος εὖ 
δοχῇ εἰρηκέναι. δεῖ οὖν χώραν ποιεῖν ἐν τῷ ἀκροατῇ τῷ 
μέλλοντι λόγῳ ἔσται δέ, ἂν ἀνέλῃς. διὸ ἢ πρὸς πάντα 
ἢ τὰ μέγιστα ἢ τὰ εὐδοκιμοῦντα ἢ τὰ εὐέλεγκτα μαχεσά- 

95 μενον οὕτω τὰ αὐτοῦ πιστὰ ποιητέον. 

ταῖς ϑεαῖσι πρῶτα σύμμαχος γενήσομαι" 
ἐγὼ γὰρ Ἥραν. 
ἐν τούτοις ἥψατο πρῶτον τοῦ εὐηϑεστάτου. 


περὶ μὲν οὖν πίστεων ταῦτα" εἰς δὲ τὸ ἦϑος, ἐπειδὴ 
80 ἔνια περὶ αὑτοῦ λέγειν ἢ ἐπίφϑονον ἢ μακρολογίαν ἢ 
ἀντιλογίαν ἔχει, καὶ περὶ ἄλλου ἢ λοιδορίαν ἢ ἀγροικίαν, 


ῬΗΤΟΡΊΕΚΗ͂Σ Γ. 159 


ἕτερον χρὴ λέγοντα ποιεῖν, ὅπερ Ἰδοκράτης ποιεῖ ἐν τῷ 17 
Φιλίππῳ καὶ ἐν τῇ ἀντιδόσει, καὶ ὡς ᾿Δρχίλοχος ψέγει" 
ποιδῖ γὰρ τὸν πατέρα λέγοντα περὶ τῆς θυγατρὸς ἐν τῷ 
ἰάμβῳ 
χρημάτων δ᾽ ἄελπτον οὐϑέν ἐστιν οὐδ᾽ ἀπώμοτον, ὁ 
χαὶ τὸν Χάρωνα τὸν τέχτονα ἐν τῷ ἰάμβῳ οὗ ἀρχὴ 
οὔ μοι τὰ Γύγεω. 

καὶ ὡς Σοφοκλῆς τὸν Αϊἵμονα ὑπὲρ τῆς ᾿Δντιγόνης πρὸς 
τὸν πατέρᾳ ὡς λεγόντων ἑτέρων. δεῖ δὲ καὶ μεταβάλλειν 

τὰ ἐνθυμήματα καὶ γνώμας ποιεῖν ἐνίοτε, οἷον. .,.χρὴ δὲ 10 
τὰς διαλλαγὰς ποιεῖν τοὺς νοῦν ἔχοντας εὐτυχοῦντας" 
οὕτω γὰρ ἂν μέγιστα πλεονεκτοῖεν.“ς“ ἐνθυμηματικῶς δέ 
»εἰ γὰρ δεῖ. ὅταν ὠφελιμώταται ὦσι καὶ πλεονεκτικώτα- 
ται αἴ καταλλαγαί, τότε καταλλάττεσϑαι, εὐτυχοῦντας 
δεῖ καταλλάττεσϑαι."“ 1ὅ 


περὶ δὲ ἐρωτήσεως. εὔκαιρόν ἐστι ποιεῖσϑαι μάλιστα 18 
μὲν ὅταν τὸ ἕτερον εἰρηκὼς ἧ, ὥστε ἑνὸς προσερωτηϑέν-- 
τος συμβαίνει τὸ ἄτοπον οἷον Περικλῆς Δάμπωνα ἐπή--: 
ρετο περὶ τῆς τελετῆς τῶν τῆς σωτείρας ἱερῶν, εἰπόντος 
δὲ ὅτε οὐχ οἷόν τε ἀτέλεστον ἀκούειν. ἤρετο εἰ οἷδεν αὐ-- 30 
τὸς. φάσκοντος δέ. καὶ πῶς ἀτέλεστος ὦν ;““ δεύτερον δὲ 
ὅταν τὸ μὲν φανερὸν ἧ, τὸ δὲ ἐρωτήσαντι δῆλον ἢ ὅτι 
δώσει" πυϑόμενον μὲν γὰρ δεῖ τὴν μίαν πρότασιν μὴ 
προσερωτᾶν τὸ φανερὸν ἀλλὰ τὸ συμπέρασμα εἰπεῖν, 
οἷον Σωκράτης Μελήτου οὐ φάσκοντος αὐτὸν ϑεοὺς νο-- 95 
μίξειν. εἴρηκεν ὡς ἂν δαιμόνιόν τι λέγοι, ἤρετο εἰ οὐχ οἵ 
δαίμονες ἤτοι ϑεῶν παῖδες εἶεν ἢ θεῖόν τι. φήσαντος δέ᾿ 
»ἔστιν οὖν““ ἔφη ,,ὅστις ϑεῶν μὲν παῖδας. οἴεται εἶναι, 
ϑεοὺς δὲ οὔ;““ ἔτι ὅταν μέλλῃ ἢ ἐναντία λέγοντα δείξειν 
ἢ παράδοξον. τέταρτον δέ, ὅταν μὴ ἐνῇ ἀλλ᾽ ἡ σοφιστι-- 30. 
χος ἀποκρινάμενον λῦσαι" ἐὰν γὰρ οὕτως ἀποκρίνηται, 


ι 


160 ες ΡΗΤΟΡΙΚΗΣ Γ. 


18 ὅτι ἔστι μὲν ἔστι δ᾽ οὔ, ἢ τὰ μὲν τὰ δ᾽ οὔ, ἢ πῇ μὲν πῇ δ᾽ 
οὔ, ϑορυβοῦσιν ὡς ἀποροῦντος. ἄλλως δὲ μὴ ἐγχειρεῖν" 
ἐὰν γὰρ ἐνστῇ, κεκρατῆσϑαι δοκεῖ" οὐ γὰρ οἷόν τε πολλὰ 
ἐρωτᾶν διὰ τὴν ἀσϑένειαν τοῦ ἀκροατοῦ. διὸ καὶ τὰ ἐν-- 

΄ 6. ϑυμήματαδτι μάλιστα συστρέφειν δεῖ. 


ἀποκρίνασϑαι δὲ δεῖ πρὸς μὲν τὰ ἀμφίβολα διαι- 
ροῦντα λόγῳ καὶ μὴ συντόμως; πρὸς δὲ τὰ δοκοῦντα 
ἐναντία τὴν λύδιν φέροντα εὐθὺς τῇ ἀποκρίσει, πρὶν 
ἐπερωτῆσαι τὸ ἐπιὸν ἡ ἢ συλλογίσασϑαι" οὐ γὰρ χαλεπὸν 
10 προορᾶν ἐν τίνι ὃ λόγορ. φανερὸν δ᾽ ἡμῖν ἔστω ἐκ τῶν 
τοπικῶν καὶ τοῦτο καὶ αἱ λύσεις. καὶ συμπεραινόμενον, 
ἐὰν ἐρώτημα ποιῇ τὸ συμπέρασμα, τὴν αἰτίαν εἰπεῖν" 
οἷον Σοφοκλῆς ἐρωτώμενος ὑπὸ Πεισάνδρου εἰ ἔδοξεν 
αὐτῷ ὥσπερ καὶ τοῖς ἄλλοις προβούλοις, καταστῆσαι τοὺς 
156 τετρακοσίους. ἔφη. οί δέ; οὐ πονηρά σοι ταῦτα ἐδόκει 
εἶναι; ““ ἔφη. οηοὐχοῦν σὺ ταῦτα ἔπραξας τὰ πονηρά" 
οναὶς ἔφη. .οοὐ γὰρ ἦν ἄλλα βελτίω.“ καὶ ὡς ὃ Δάκων 
εὐϑυνόμενος τῆς ἐφορίας, ἐρωτώμενος εἰ δοκοῦσιν αὐτῷ 
δικαίως ἀπολωλέναι ἅτεροι. ἔφη. ὁ δὲ .,οὐκοῦν σὺ τούὐ- 
50 τόις ταὐτὰ ἔϑου;"“ καὶ ὃς ἔφη. ..οὐκοῦν δικαίως ἂν“ 
ἔφη .»καὶ σὺ. ἀπόλοιο;“ς“ .,«οὐ δῆτα ““ ἔφη: ᾿ οὗ μὲν γὰρ 
χφήματα λαβόντες ταῦτα ἔπραξαν, ἐγὼ δ᾽ οὔ ; ἀλλὰ 
γνώμῃ. τς διὸ οὔτ᾽ ἐπερωτᾶν δεῖ μετὰ τὸ συμπέρασμα, 
οὔτε τὸ συμπέρασμα ἐπερωτᾶν, ἐὰν μὴ τὸ πολὺ περιῇ 
95 τοῦ ἀληϑοῦς. 


περὶ δὲ τῶν γελοίων. ἐπειδή τινα δοκεῖ χρῆσιν ἔχειν 

ἐν τοῖς ἀγῶσι, καὶ δεῖν ἔφη Γοργίας τὴν μὲν σπουδὴν 
διαφϑείρειν τῶν ἐναντίων γέλωτι τὸν δὲ γέλωτα σπουδῇ, 
ὀρϑῶς λέγων. εἴρηται πόσα εἴδη γελοίων ἐστὶν ἐν τοῖς 
30 περὶ ποιητικῆς, ὧν τὸ μὲν ἁρμόττει ἐλευϑέρῳ τὸ δ᾽ οὔ" 
ὅπως τὸ ἁρμόττον αὑτῷ λήψεται. ἔστι δ᾽ ἡ εἰρωνεία τῆς 


ῬΗΤΟΡΙΚῊΗΣ Γ. 1601 
18 
βωμολοχίας ἐλευθεριώτερον" ὁ μὲν γὰρ αὑτοῦ ἕνεκα 
ποιεῖ γελοῖον, ὁ δὲ βωμολόχος ἑ ἑτέρου. 19 
ὁ δ᾽ ἐπίλογος σύγκειται ἐχ τεττάρων. ἔκ τε τοῦ πρὸς 
ἑαυτὸν. κατασκευάσαι εὐ τὸν ἀκροατὴν καὶ τὸν ἐναντίον ὁ 
φαύλως, καὶ ἐκ τοῦ αὐξῆσαι καὶ ταπεινῶσαι, καὶ ἐκ τοῦ 
εἰς τὰ πάϑη τὸν ἀκροατὴν καταστῆσαι. καὶ ἐξ ἀναμνή--: 
σεως. πέφυκε γὰρ μετὰ τὸ ἀποδεῖξαι αὑτὸν μὲν ἀληϑῆ 
τὸν δὲ ἐναντίον ψευδῆ, οὕτω τὸ ἐπαινεῖν καὶ ψέγειν καὶ 
ἐπιχαλκεύειν. δυοῖν δὲ ϑατέρου δεῖ στοχάξεσϑαι, ἡ ῆ ὅτι 10 
τούτοις ἀγαϑὸς ἢ ὅτι ἁπλώς, ὁ δ᾽ ὅτι κακὸς τούτοις ἢ ὅτι 
ἁπλῶς. ἐξ ὧν δὲ δὴ τοιούτους κατασκευάζξειν δεῖ, εἴρην-- 
ται οὗ τόποι πόϑεν σπουδαίους δεῖ κατασκευάζειν καὶ 
φαύλου. τὸ δὲ μετὰ τοῦτο [δεδειγμένων] ἤδη αὔξειν ἐστὶ 
κατὰ φύσιν ἢ ταπεινοῦν" δεῖ γὰρ τὰ πεπραγμένα ὁμολο-- 1ὅ 
γεῖσϑαι, εἰ μέλλει τὸ ποσὸν ἐρεῖν" καὶ γὰρ ἡ τῶν σωμά-- 
τῶν αὔξησις ἐκ προὐπαρχόντων ἐστίν. ὅϑεν δὲ δεῖ αὖ- 
ἕξειν καὶ ταπεινοῦν. ἔκκεινται οἵ τόποι πρότερον. μετὰ 
δὲ ταῦτα. δήλων ὄντων καὶ οἷα καὶ ἡλίκα, εἰς τὰ πάϑη 
ἄγειν τὸν ἀκροατήν" ταῦτα δ᾽ ἐστὶν ἔλεος καὶ δείνωσις 30 
καὶ ὀργὴ καὶ μῖσος καὶ φϑόνος καὶ ξῆλος καὶ ἔρις. εἴρην-- 
ται δὲ καὶ τούτων οἷ τόποι πρότερον. ὥστε λοιπὸν ἀνα- 
μνῆσαι τὰ προειρημένα. τοῦτο δὲ ἁρμόττει ποιεῖν οὕτως 
ὥσπερ φασὶν ἕν τοῖς προοιμίοις, οὐκ ὀρθῶς λέγοντες" ἵνα 
γὰρ εὐμαϑὴς ἧ. κελεύουσι πολλάκις εἰπεῖν. ἐκεῖ μὲν οὖν 36 
δεῖ τὸ πρᾶγμα εἰπεῖν , ἵνα μὴ λανθάνῃ περὶ οὗ ἡ κρίσις, 
ἐνταῦϑα δὲ δι’ ὧν δέδεικται κεφαλαιωδῶς. ἀρχὴ δέ, διότι 
ἃ ὑπέσχετο ἀποδέδωκεν ὥστε ἃ τε καὶ δι᾽ ὃ λεκτέον. λέ- 
γεται δὲ ἐξ ἀντιπαραβολῆς τοῦ ἐναντίου. παραβάλλειν δὲ 
ἢ ὅσα περὶ τὸ αὐτὸ ἄμφω εἶπον, ἢ μὴ καταντικρύ. ολλ᾽ 80 
οὗτος μὲν τάδε περὶ τούτου, ἐγὼ δὲ ταδί, καὶ διὰ ταῦτα."“ 
ἢ ἐξ εἰρωνείας, οἷον ,,οὗτος γὰρ τάδ᾽ εἶπεν, ἐγὼ δὲ τάδε. 
ΒΗΕΤΟΒΕΒ ΘΆΛΕΟΙ. 1. 11 


1. ῬΗΤΟΡΙΚΗΣ ΓΤ. 


10 καὶ τί ἂν ἐποίει, εἰ τάδε ἔδειξεν, ἀλλὰ μὴ ταδί." ἢ ἐξ ἐρω- 
τήσεως" ...τἰ οὐ δέδεικται; ἢ ,,οὗτος τί ἔδειξεν.“ ἢ δὴ 
οὕτως [ἢ] ἐκ παραβολῆς. ἢ κατὰ φύσιν. ὡς ἐλέχϑη, οὕτω 
τὰ αὐτοῦ, καὶ πάλιν. ἐὰν βούλῃ, χωρὶς τὰ τοῦ ἐναντίου 

56. λόγου. τελευτὴ δὲ τῆς λέξεως ἁρμόττει ἡ ἀσύνδετος, ὅπως 
ἐπίλογος ἀλλὰ μὴ λόγος ἦ" .»εἴρηκα, ἀκηκόατε, ἔχετε, 
κρίνατε." 


.μιὈ᾿ 5" 
ΠΕΡΙ ΕΡΩΤΗΣΕΩΣ ΚΑῚ 
ΑΠΟΚΡΙΣΕΩΞΣ. 


11: 


ΠΕΡῚ ΕΡΩΤΉΣΕΩΣ. 


᾿Εφώτα δὲ αὐτὸν τετραχῶς" τοδοῦτοι γάρ εἰσι τῶν 
ἐρωτήσεων οἵ τρόποι. πολλάκες γὰρ αὗται κατὰ καιρὸν ἢ 
μὴ γενόμεναι καὶ ὥνησαν καὶ ἔβλαψαν. εἰσὶ δὲ οἵ τρόποι 
οἵδε" τὸ εἰς ἄτοπον ἀπάγειν. τὸ τὰ ὁμολογούμενα ἐρω-- 
τῶν [καὶ] τὸ ἐρωτᾶν τότε. ὅταν μέλλῃς εἰς τοὐναντίον ὅ 
περιτρέπειν. καὶ τὸ ἀληϑέσι ψεύδη συμπλέκοντος πυν- 
ϑάνεσϑαι. 

Εἰς μὲν οὖν τὸ ἄτοπον ἐμβαλεῖς τὸν ἀντίδικον ἐρω-- 
τήσας οὕτως ὡς Περικλῆς Δάμπωνα ἤρετο .. Τί ταῦτα 
ἐστίν.““ εἰπών, ..τὰ δρώμενα ἐν τοῖς μυστηρίοις ; .ο»εἰπόν-- 10 
τος δὲ τοῦ “άμπωνος ὡς οὐχ οἷόν τε ταυτὶ τοῖς ἀμυή-- 
τοις ἐξαγγέλλειν, ἀνήρετο ὁ Περικλῆς, εἰ αὐτὸς οἶδεν" 
συμφήσαντος δὲ τοῦ. Μάμπωνος ,»καὶ πῶς" εἶπεν .»ἀτέ- 
λεστος ὦν; “ 

Ὁμολογούμενα δὲ ἐρωτήδεις, εἰ τὰ ἐξ ἀνάγκης δοϑη- 16 
σύμενα ὑπὸ τῶν ἀντιδίκων πυνϑάνοιο καὶ ὧν ῥηϑέντων 
ἐπὶ τὸ συμπέρασμα εὐθὺς χωρήσειφ. τὰ ὁμολογούμενα 
καραλιπών, ὡς Πλάτων ἐν τῇ Σωχράτους ἀπολογίᾳ. λε- 
γόντων γὰρ τῶν κατηγόρων ὡς Σωκράτης ϑεοὺς οὐ νο-- 
μίξει καὶ καινὰ δαιμόνια εἰσάγει, ἀνήρετο αὐτοὺς περὶ 30 
τῶν δαιμονίων, εἰ μὴ ϑεοὺς ἢ ϑεῶν παῖδας ἡγοῦνται αὖ-- 
τούς" ὡς δὲ συνέφησαν. ..ἔστι δὲ ὅστις ϑεοὺς οὐ νομέ- 
ξεει ϑεῶν παῖδας νομίζων; “ς παρέλιπε γὰρ τὸ αὐτόϑεν 
ὁμολογούμενον, ὅτι ὁ δαιμόνια νομίζων ϑεοὺς νομέζξει. 

Εἰς τὸ ἐναντίον δὲ περιστήσεις, ὡς Αυσίας ἐν τῷ 15 


166 ΠΕΡῚ ἘΡΩΤΗΣΕΩ͂Σ 


Ἐρατοσϑένους. ἐπειδὴ γὰρ ὡμολόγει μὲν ἀπαγαγεῖν τὸν 
ἀδελφὸν. αὐτοῦ ῦ Πολέμαρχον διὰ τὸ προστάξαι τοὺς τριά- 
κοντα; ὧν εἷς ἦν καὶ αὐτός, ἐρωτηϑεὶς δὲ εἰ παρῆν καὶ 
αὐτὸς προτεϑείσης περὶ αὐτοῦ βουλῆς: καὶ εἰ ἀντέ- 
56 λεγὲεν ἢ ἐπήνει τὰ δοκοῦντα τοῖς ἄλλοις, ὡς ἔφη καὶ 
παρεῖναι καὶ ἀντιλέγειν τοῖς ἄλλοις, προσηρώτα εἰ ἄδικα 
πάσχειν ἡγεῖτο αὐτόν, καὶ συγχωρήσαντος ἐπήγαγεν' 


οεἶτα, ὦ σχετλιώτατε πάντων, ἀντέλεγες μὲν ἵνα σώ-. 


όειας. συνελάμβανες δὲ ἵνα ἀποχτείνοιρ; (ἐ 
10 ἘΤελευταῖος δὲ τοῦ ἐρωτᾶν καιρός. ὅταν μὴ ἐγχωρῇ 
λῦσαι τὴν. ἐρώτησιν, ἀλλ᾽ ἢ σοφιστικῶς ἀποκρινάμενον᾽ 
οἷον, τὰ μὲν ἔστι, τὰ δ᾽ οὔ" ἡ πῇ μὲν ἀληϑὲς τὸ λεγόμε- 
νον, πῇ δὲ ψεῦδός ἐστι. πρὸς γὰρ τοὺς οὕτω ἀποκχρινα- 
μένους οἵ ἀκροώμενοι ϑορυβοῦσιν ὡς ἀποροῦντας καὶ 
“158 οὐκ ἔχοντας ἀντειπεῖν. 

Δεῖ δὲ παρὰ ταῦτα μηδένα ἄλλον τρόπον ἐρωτήσεων 
τῶν πρὸς τὸν ἀντίδικον ἐπινοεῖν" ἐνστάντος γὰρ τοῦ ἐρω- 
τωμένου πρὸς ὁτιοῦν [οὐ πρὸς ὁτιοῦν] ἡττῆσϑαι δόξει. 
, δεῖ δὲ ὁμοέως [ἐρωτᾶν] μήτε διὰ πολλῶν ῥημάτων πε- 

90 θαιοῦσϑαι τὰ ἐνθυμήματα" ἀσϑενὴς γὰρ ὁ ἀκροατή, 
μήτε φεύγοντος τοῦ " ἐρωτωμένου τὴν ἀπόκρισιν, ἀναγκέ- 
ξειν αὐτὸν ἀποκρίνεσθαι" οἵ τὲ γὰρ φεύγοντες τὰς ἀπο- 
κρίσεις συνεγνωκέναι δοκοῦσι, καὶ τάχα ἂν εὕροιέν͵ τινὰ 
διάλογον βιασϑέντες ἀπαντῆσαι πρὸς τὴν ἀπόκρισιν. 

οὅ Ἔστι δὲ ἄλλος τρόπος ἔξω τῶν πρὸς τὸν ἀντέδικον [τοῦ 
ἐρωτᾶν τοῦτο δὲ ποιεῖν δεῖ], ὅταν ἴδωμεν τοὺς δικαστὰς 


συμπεριφερομένους ἡμῖν. καὶ ἃ ἡμεῖς ἂν βουληϑείημεν 


ἀποκχρινομένους, πυνϑάνεσϑαι καὶ τούτων τοῦτον γὰρ 
τὸν τρόπον ἔστιν ἄνευ κινδύνου πάντα συλλογέξεσθϑαι. 
80 ὡς γὰρ αὐτοῦ τοῦ πράγματος ἔχοντος τἀληϑὲς οἵ ἀκούον- 
τὲς καὶ τοῖς ἐξ ἐναντίας [τοῖς] ἐρωτῶσι προσομολογοῦσιν. 
δεῖ δὲ καὶ τὰς αἰτίας ἐπιφέρειν ταῖς ἐρωτήσεσιν [καὶ ταῖς 


Ν ΚΑΙ ΑΠΟΚΡΙΣΕΦΩΣ. 167 


ἀποκρίσεσιν, αἷς αὐτοὶ μὲν ἐρωτῶμεν. οἷον" εἰ δὲ τίς δὲ 
ἔροιτο" τέ δή ποτε; τοῦτο γὰρ εὔλογον ἢ φύσιν ἔχον ἐστὶ 
[τοῦ] ἀποκρένεσϑαι ἢ τοῦ εὐνοϊκῶς ἔχοντος τῇ πόλει" καὶ 
γὰρ ἡδὺ καὶ ἀκριβέστερον οὕτω φαίνεσϑαι. χρήσῃ δὲ [καὶ] 
τούτῳ τῷ ὀργάνῳ πανταχοῦ. 

Εἰσὶν οὖν τῶν ἐρωτήσεων οὗτοι οἵ τρόποι" τὸ τὰ ὁμο-- 
λογούμενα ἐρωτᾶν. τὸ εἰς ἄτοπον ἐμβάλλειν τὸν ἐρωτώ-- 
μενον. καὶ τὸ ἐρωτῶν τότε ὅτε εἰς τοὐναντίον μέλλεις 
περιστήσειψ, καὶ ἀληϑέσι. ψεύδη συμπλέκοντα ἐρωτᾶν, 
καὶ μὴ διὰ πολλῶν ἐρωτήσεων συμπεραίνειν τὸν συλλο-- 
γισμόν, καὶ αὐτὸν ἐρωτᾶν, ὅταν ἴδωμεν καὶ τοὺς δικα-- 
στὰς συμπεριφερομένους ἡμῖν, καὶ τὸ μετὰ προσϑέδεως 
τῆς αἰτίας ἐρωτᾶν. 


ΠΕΡῚ “ΠΟΚΡΙΣΈΙΩΣ. 


Τρόποι δ᾽ αὐτῶν ἢ διώσασϑαι τὰς ἀποκρίσεις τέλεον, 
ἢ φϑάσαντες αὐτοὺς ἐρωτήσομεν εἰ ἄρα δὲ ἀποκρίνα-- 
σϑαι δεῖ, τὴν αἰτίαν προσϑέντες ἀποκρινούμεϑα, καὶ τὰ 
ἀμφίβολα ἐξαπλώσομεν [καὶ] τῷ λόγῳ, καὶ πρὸ τοῦ συμ- 
τεράσματος,, ὅταν εἰς τοὐναντίον ἡ ἐρώτησις περιάγῃ, 


ὅθ 


10 


φέρειν δεῖ τὴν λύσιν, καὶ αὐτὸ τὸ συμπέρασμα, αὐτὸς 30 


ἔων λῦσαι. μὴ προσποιούμενος, ὅτι αὐτὸς ἀντερωτᾷ τὸ 
συμπέρασμα. 

Τρόποι μὲν οὖν οὗτοι" παραδείγματος δὲ ἕνεκα ὑπο-- 
τάξω καϑ᾽ ἕκαστον. ἔφην γὰρ τὰς ἀποκρίσεις ἥτοι διω-- 


σόμεϑα καϑάπαξ, ἂν ἔχωσί τι δυσχερές" οἷον ὡς Καλλίας 36 


“οτὲ λέγεται εἰπεῖν. ὅτι ἀποκρινεῖται, εἰ τοσοῦτον αὐτῷ 
δοέη χρονον ο δρβρωτωνο συυν νὔνδΨδιο ἡ, Δ δὲς δεν δι τΉ σιν" 


ἢ φϑάσαντες ἐρωτήσομεν αὐτοὺς ἃ ῥάδιά ἐστιν ἀποκρί- 
νασϑαι. οἷον ἐπειδὰν ἐρωτᾷ με τί ἂν ἐποίησα; οὐκ ἂν 


1035. ΠΕΡῚ ἘΡΩΤΗΣΕΩΣ ΚΑΙ “ΠΟΚΡΙΣΕΩΣ. 


τόδε, ἀλλὰ τόδε, οἷον οὐκ ἂν ἐσυκοφάντουν τοὺς φίλους, 
ἀλλ᾽ εἰργαξόμην. 

Ἐὰν δὲ ἀναγκαῖον ἡ πάντως ἀποκρίνασϑαι, αἰτέαν τινὰ 
χρὴ προστιϑέναι τῇ ἀποκρίσει. οἷον ὡς Ὑπερίδης ἐρωτη- 

5 ϑεὶς ὑπὸ ᾿Δριστογείτονος,, εἰ ἔγραφε τοὺς δούλους ἐλευ-- 
ϑέρους εἶναι. ἔφη «ἵνα μὴ οὗ ἐλεύϑεροι δουλεύωσιν."““ 

Τά γε μὴν ἀμφίβολα οἷον τὸ πῇ μὲν ἔπραξα, πῇ δὲ οὔ, 
ἐξαπλοῦν τῷ λόγῳ καὶ τὰρ αἰτίας προστιϑέναι, οἷον ..τόδε 
μὲν ἔπραξα διὰ τόδε,“" καὶ ὅλως τὰς βραχυλογίας καὶ συν- 

10 τομέας παρέχεσθαι ἐπὶ ταῖς ἀποκρίσεσι. τὰ δὲ προσδιο- 
Ὀιμσμοῦ φευκτέον. 

Εἰ δὲ εἰς τοὐναντίον ἡ ἐρώτηδις ἀπάγει, 'τὴν λύσιν 
φέρειν χρὴ ἤτοι πρὸ τοῦ ἐπιόντος ἐρωτήματος ἢ ἁπλῶς 
πρὸ τοῦ συμπερανϑῆναι τὸν συλλογισμὸν τῷ ἐρωτῶντι: 

16 σχεδὸν γὰρ οὐκ ἄδηλον εὐϑὺς ἐρωτῶντος ὅ τι βούλεται ὁ 
λόγος, ὥστε φϑάσαντα τὴν αἰτίαν ἐπενεγκεῖν ἣ ἀφαιρή- 
σει τὸν τόπον. ἔστι δὲ καὶ τῷ συμπεράσματι ὡς ἐρωτή- 
ματι χρῆσϑαι μὴ προσποιούμενον ὅτι ὁ ἐρωτῶν συμπέ- 
θαῦμα ἐπήγαγεν, ἀλλ᾽ ὡς πρὸς τὰς ἄλλας προτάσεις ἀπο- 

90 χρίνασϑαι καὶ πρὸρ τὸ συμπέρασμα ὡς ἐρωτῶντος ἔτι." 
ἀπομνημονεύουσι περὶ τοῦ τῆς ἐφορείας εὐθυνομένου 
“Μάκωνος" ἑαλωκότων [ἔτι)] τῶν συναρχόντων ἐρωτηϑ εὶς 
εἶ [δοκήσει] δικαίως ἀπήχϑησαν οἵ ἔφοροι, ἔφη πάλιν 
δὲ ἀναπυνθανομένων εἰ τῆς πράξεως κεκοινώνηκεν αὖ- 

95 τοῖς. «ςκεκοινώνηκα."ς , οὐκοῦν“ λεγόντων, ..καὶ σὺ δι- 
καίως ἂν ἀπόλοιο ;Ξ ,,οὐ δῆτα ,(( ἔφη" ,,οῖ μὲν γὰρ χρή- 
ματα λαμβάνοντες ταῦτα ἔπραξαν, ἐγὼ δὲ ἀπὸ γνώμης." 
μὴ προσποιηϑεὶς ὅτι συμπέρασμα ἐπήγαγεν, ἔλυσε καὶ 
λογικῶς τὸν συλλογισμόν. ὅϑεν καὶ τὸ αὐτὸ τοῖς ἐρωτῶσι 

80 παραφυλακχτέον εἰ μὴ πολλή τις τῶν πραγμάτων ἀλήϑεια 

περιείη μάλιστα. ὡς μήτε αὐτὸ τὸ συμπέρασμα ἀλλὰ τινὰ 

συγχωρεῖν ἃ..... τοῦ συλλογισαμένου ἅπαξ" εἰ γὰ 

μετὰ τὴν ἀπόκρισιν τοῦ ἐφόρου τουτουὶ τὴν δευτέραν ὃ 
, Ἢ » , ᾿ΦιηἾἢἾ οὐἷ ΔΦΊΔο. σὰ 

, δυλλργισεῦς ἐπλα τη, γαῖ χορ α, ἐν ἔσχεν ἀποχρίνα- 

σϑαι καὶ σωϑῆναι. 


- 


τ π 
ΟΠ ΨΝ ΑΞΙΜΕΝΟΥΣΥΣ 


ΤΈΧΝΗ ΡΗΤΌΡΙΚΗ, 


[ΡΗΤΟΡΙΚΗ ΠΡΟΣ 4ΠΕΞ4ΝΖΔΡΟΝ. 
ΑΡΙΣΤΟΤΈΔΛΗΣ ἈΛΕΞΆΝΔΡΩΙ ΕΥ̓͂ ΠΡΑΤΤΕΙΝ. 


᾿Επέστειλάς μοι ὅτι πολλάκις πολλοὺς πέπομφας 

τρὸς ἡμᾶς τοὺς διαλεξομένους ὑπὲρ τοῦ γραφῆναί ὅσοι. 
“ἃς μεϑόδους τῶν πολιτικῶν λόγων" ἐγὼ δὲ οὐ διὰ ῥα- 
λυμέαν ὑπερεβαλλόμην ἐν τούτοις τοῖς χρόνοις, ἀλλὰ διὰ 
τ ξητεῖν οὕτως ὑπὲρ αὐτῶν γραφῆναί σοι διηχριβωμέ- 
γῶς ὡς οὐδεὶς ἄλλος γέγραφε τῶν περὶ ταῦτα πραγμα- 
“υομένων. ταύτην δὲ εἰκότως τὴν διάνοιαν εἶχον. ὥς- 
τερ γὰρ ἐσθῆτα σπουδάξεις τὴν εὐπρεπεστάτην τῶν λοι-- 
τῶν ἀνθρώπων ἔχειν, οὕτω δύναμιν λόγων λαβεῖν ἐστέ. 
[Οῦ πειρατέον τὴν εὐδοξοτάτην" πολὺ γὰρ κάλλιόν ἐστι 10 
ιαὲ βασιλικώτερον τὴν ψύχὴν ἔχειν εὐγνωμονοῦσαν ῇ 
ἣν ἕξιν τοῦ σώματος ὁρᾶν δὐειματοῦσαν. καὶ γὰρ ἅτο-- 
τὸν ἐστι τὸν τοῖς ἔργοις πρωτεύοντα φαίνεσθαι τῶν τυ-- 
ὄντων τοῖς λόγοις ὑστερίζξοντα, καὶ ταῦτα εἰδότα ὅτι τοῖς 
ιὲν ἐν δημοκρατίᾳ πολιτευομένοις ἡ ἀναφορὰ περὶ πάν-- 15 
ὧν τῶν πραγμάτων εἰς τὸν νόμον ἐστί, τοῖς δ᾽ ὑπὸ τὴν 
ἧς βασιλείας ἡγεμονίαν τεταγμένοις πρὸς λόγον. ὥσπερ 
ὖν τὰς αὐτονόμους τῶν πόλεων διορθοῦν εἴωϑεν ἐπὶ τὸ 
ἄλλιστον ἄγων ὁ κοινὸς νόμος, οὕτω τοὺς ὑπὸ τὴν σὴν 
ἰΙασιλείαν καθεστῶτας ἄγειν δύναιτ᾽ ἂν ἐπὶ τὸ δυμφέρον 30 
σὸς λόγος. καὶ γὰρ ὃ νόμος ἐστὶν ὡς ἁπλῶς εἰπεῖν λόγος 
᾽ρισμένος καϑ᾽ ὁμολογίαν κοινὴν πόλεως, μηνύων πῶς 
εἴ πράττειν ἕκαστα. πρὸς δὲ τούτοις οὐκ ἄδηλον ὡς οἷ-- 
ιχί δοι τοῦτό ἐστιν, ὅτι τοὺς μὲν λόγῳ χρωμένους καὶ 


οι 


174 ο΄ ΑΝΑΞΙΜΕΝΟΥΣ 


γουσιν, ἀλλὰ χρήματα λαβόντες ἀποκηρύττουσιν. διὰ 
τοῦτο οὖν ἐγώ σοι παρακελεύομαι διαφυλάττειν οὕτω. 
τοὺς λόγους τούτους. ὅπως νέοι καϑεστῶτες ὑπὸ μηδε- 
᾿ ψὸς [χρήμασι] διαφϑαρήσονται, κοσμίως δὲ μετὰ σοῦ 
5. συμβιώσαντες. εἰς ἡλικίαν ἐλθόντες δόξης ἀκηράτου 
τεύξονται. παρειλήφαμεν δέ, καϑάπερ ἡμῖν ἐδήλωσε Νι- 
κάνωρ. καὶ τῶν λοιπῶν τεχνογράφων ὅστις τι γλαφυρὸν 
ὑπὲρ τῶν αὐτῶν τούτων γέγραφεν ἐν ταῖς τέχναις. περε- 
τεύξῃ δὲ δυσὶ τούτοις βιβλίοις, ὧν τὸ μέν ἐστιν ἐμὸν ἐν 
10 ταῖς ὑπ᾽ ἐμοῦ τέχναις Θεοδέκτῃ γραφείσαμ. τὸ δὲ ἕτερον 
Κόρακος. τὰ δὲ λοιπὰ τούτοις ἰδίᾳ πάντα γέγραπται περί 
τε τῶν πολιτικῶν καὶ τῶν δικανικῶν παραγγελμάτων' 
ὅϑεν πρὸς ἑκάτερον αὐτῶν εὐπορήσεις ἐκ τῶνδε τῶν 
ὑπομνημάτων σοι γεγραμμένων. ἔρρωσο.] 


1. 72ύο γένη τῶν πολιτικῶν εἰσι λόγων, τὸ μὲν δημηγο- 

16 ρικόν, τὸ δὲ δικανικόν. εἴδη δὲ τούτων ἕπτά, προτρεπτι- 

κὸν  ἀποτρεπτικόν, ἐγκωμιαστικόν, ψεκτικόν, κατηγο- 

ρικόν, ἀπολογητικόν, καὶ ἐξεταστικὸν ἢ αὐτὸ καϑ'᾽ αὑτὸ 

ῆ πρὸς ἄλλο. τὰ μὲν οὖν εἴδη τῶν λόγων τοσαῦτα ἀριϑμῷ 

50 ἐστι, χφησόμεϑα δὲ αὐτοῖς ἔν τε ταῖς κοιναῖς δημηγορίαις 

καὶ ταῖς περὶ τὰ συμβόλαια. δικαιολογέαις καὶ ταῖς ἐδίαις 

ὁμιλίαις. οὕτω δ᾽ ἂν ἑτοιμότατον λέγειν περὶ αὐτῶν δυ- 

νηϑείημεν, εἰ [καὶ] καϑ' ἕν ἕκαστον εἶδος ἀπολαβόντες 

ἀπαριϑμησαίμεϑα τὰς δυνάμεις αὐτῶν καὶ τὰς χρήσεις 

35 καὶ τὰς τάξεις. καὶ πρῶτον μὲν τὰς προτροπὰς καὶ ἀπο- 

τροπάς, ἐπείπερ ἐν ταῖς ἰδίαις ὁμιλίαις καὶ ταῖς κοιναῖς 

δημηγορίαις ἐν τοῖς μάλιστα αὐτῶν χρῆσές ἐστι. διέλ- 
ϑώμεν. 

᾿ Καϑόλου μὲν οὖν εἰπεῖν, προτροπὴ μέν ἔστιν ἐπὶ 

80 προαιρέσεις ἢ ἡ λόγους ἢ πράξεις παράκλησις, ἀποτροπὴ 


ΤΈΧΝΗ ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂. 175 


δὲ ἀπὸ προαιρέσεων ἢ λόγων ῆ πράξεων διακώλυσις. 1 
οὕτω δὲ τούτων διωρισμένων τὸν μὲν προτρέποντα χρὴ 
δεικνύειν ταῦτα ἐφ᾽ ἃ παρακαλεῖ, δίκαια ὄντα καὶ νόμιμα 
καὶ συμφέροντα καὶ καλὰ καὶ ἡδέα καὶ ῥάδια πραχϑῆναι" 
εἰ δὲ μή, δυνατά τε δεικτέον, ὅταν ἐπὶ δυσχερῆ παρα-- 5. 
καλῇ, καὶ ὡς ἀναγκαῖα ταῦτα ποιεῖν ἐστιν. τὸν δὲ ἀπο-- 
τρέποντα δεῖ διὰ τῶν ἐναντίων κώλυσιν ἐπιφέρειν. ὡς 
οὐ δίκαιον οὐδὲ νόμιμόν ἐστιν οὐδὲ συμφέρον οὐδὲ κα- 
λὸν οὐδὲ ἡδὺ οὐδὲ δυνατὸν πράττειν τοῦτο εἰ δὲ μή 
ὡς ἐργῶδες καὶ οὐκ ἀναγκαῖον. ἅπασαι δὲ αἵ πράξεις 10 
μετέχουσι τούτων ἀμφοτέρων, ὥστε μηδετέραν τῶν ὑπο-- 
ϑέσεων ἔχοντα λόγων ἀπορεῖν. ὧν μὲν οὖν ὀρέγεσϑαι δεῖ 
τοὺς προτρέποντας καὶ, ἀποτρέποντας, ταῦτά ἐστιν" δρί- 
σασϑαι δὲ πειράσομαι τούτων ἕκαστον τί ἐστι, καὶ δεῖ- 
ξαι πόϑεν αὐτῶν εἰς τοὺς λόγους εὐπορήσομεν. δίκαιον 15 
μὲν οὖν ἐστι τὸ τῶν ἁπάντων ἢ τὸ τῶν πλείστων ἔϑος 
ἄγραφον, διορίξον τὰ καλὰ καὶ τὰ αἰσχρά. τοῦτο δ᾽ ἐστὶ 
τὸ γονέας τιμᾶν καὶ φίλους εὖ ποιεῖν καὶ τοῖς εὐεργέταις 
χάριν ἀποδιδόναι" ταῦτα γὰρ καὶ τὰ τούτοις ὅμοια οὐ 
προστάττουσι τοῖς ἀνθρώποις οἵ γεγραμμένοι νόμοι 20 
ποιεῖν, ἀλλ᾽ οὐϑὺς ἀγράφῳ καὶ κοινῷ νόμῳ “Μομίζεται. 
τὰ μὲν οὖν δίχαια ταῦτά ἐστι ,ν νόμος δὲ ἐστιν ὁμολόγημα 
πόλεως κοινὸν διὰ γραμμάτων προστάττον, πῶς χρὴ 
πράττειν ἕκαστα. συμφέρον δέ ἐστι τῶν ὑπαρχόντων 
ἀγαθῶν φυλακή, ἢ τῶν μὴ προσόντων κτῆσις, ἢ τῶν 95 
ὑπαρχόντων κακῶν ἀποβολή, ἢ τῶν προσδοκωμένων γε-- 
νήσεσϑαι βλαβερῶν διακώλυσις. διαιρήσεις δὲ τοῦτο τοῖς 
μὲν ἐδιώταις εἰς σῶμα καὶ ψυχὴν καὶ τὰ ἐπίκτητα. σώματι 
μὲν οὖν ἐστι συμφέρον ῥώμη κάλλος ὑγίεια, ψυχῇ δὲ ἀν-- 
δρεία σοφία δικαιοσύνη, τὼ δὲ ἐπίιτητα φίλοι χρήματα 80 
χτήματα" τὰ δ᾽ ἐναντία τούτοις ἀσύμφορα. πόλει δὲ 
συμφέροντα τὰ τοιαῦτά ἐστιν, ὁμόνοια, δύναμις πρὸς 


16 ΑΝΑΞΙΜΈΝΟΥΣ 


1 πόλεμον, χρήματα καὶ προσόδων εὐπορία, συμμάχων 
ἀρετὴ καὶ πλῆϑος" καὶ συλλήβδην ἅπάντα. τὰ τούτοις 
ὁμοιότροπα συμφέροντα νομίζομεν, τὰ δὲ τούτοις ἐναν-- 
τία ἀσύμφορα. καλὰ δέ ἐστιν ἀφ᾽ ὧν εὐδοξία τις καὶ τιμή 

5 τις ἔνδοξος γενήσεται τοῖς πράξασιν. ἡδέα δὲ τὰ χαρὰν 
ἐργαξόμενα. ῥᾷδια δὲ τὰ μετὰ ἐλαχίστου χρόνου καὶ πό- 
νου καὶ δαπάνης ἐπιτελούμενα. δυνατὰ δὲ πάντα τὰ ἐν- 
ὃ ἐχόμενα γενέσϑαι. ἀναγκαῖα. δὲ τὰ μὴ ἐφ᾽ ἡμῖν ὄντα 

πράττειν, ἀλλ᾽ ὡς ἐξ ἀνάγκης ϑείας ἢ ἀνθρωπένης οὔ- 

10 τῶς ὄντα. 

Τὰ μὲν οὖν δίκαια καὶ τὰ νόμιμα καὶ τὰ συμφέροντα 
καὶ τὰ καλὰ καὶ τὰ ἡδέα καὶ τὰ ῥάδια καὶ τὰ δυνατὰ καὶ 
τὰ ἀναγκαῖα ταῦτά ἐστιν" εὐπορήσομεν δὲ περὶ τούτων 
λέγειν ἐξ αὐτῶν τε τῶν προειρημένων καὶ τῶν ὁμοίων 

1ὅ τούτοις καὶ τῶν ἐναντίων αὐτοῖς καὶ τῶν ἤδη κεχριμέ- 
νῶν ὑπὸ ϑεῶν ἢ ἀνθρώπων ἐνδόξων ἢ ὑπὸ κριτῶν ἢ 
ὑπὸ τῶν ἀνταγωνιστῶν ἡμῖν. 

Τὸ μὲν οὖν δέκαιον οἷόν ἐστι, πρότερον ἡμῖν δεδήλω- 
ται" τὸ δὲ ὅμοιον τῷ δικαίῳ τοιόνδ᾽ ἐστίν. ὥσπερ γὰρ 

20 δίκαιον νομέξομεν τοῖς γονεῦσι πείϑεσϑαι, τὸν αὐτὸν 
τρόπον προσήκει τοὺς υἱεῖς μιμεῖσθαι τὰς τῶν πατέρων 
πράξεις. καί, καϑάπερ τοὺς εὖ ποιήσαντας ἀντευεργε- 
τεῖν δίκαιόν ἔστιν, οὕτω τοὺς μηδὲν ἡμᾶς κακὸν ἐργασα- 
μένους δίκαιόν ἐστι μὴ βλάπτειν. τὸ μὲν οὖν ὅμοιον τῷ 

45 δικαίῳ τὸν τρόπον τοῦτον δεῖ λαμβάνειν" ἐκ δὲ τῶν 
ἐναντίων ᾿χφὴ καταφανὲς ποιεῖν αὐτὸ τὸ παράδειγμα. κα- 
ϑάπερ γὰρ τοὺς κακόν τι ποιήσαντας δίκαιόν ἐστε τιμῶ- 
ρεῖσϑαι, καὶ τοὺς εὐεργετήσαντας οὕτω προσήκει ἀντ- 
ευεργετεῖν. τὸ δὲ κεκριμένον ὑπό τινῶν ἐνδόξων δέκαιον 

80 οὕτω λήψῃ" ἀλλ᾽ οὐχ ἡμεῖς μόνοι μισοῦμεν καὶ κακῶς 

ποιοῦμεν τοὺς ἐχϑρούς, ἀλλὰ καὶ ᾿'4ϑηναῖοι καὶ 4ακεδαι- 
μόνιοι δέκαιον εἶναι κρίνουσι τοὺς ἐχϑοοὺς τιμωρεῖσθαι. 


ΤΕΧΝΗ ῬΗΤΟΡΙΚΗ͂. ᾿ 1Ὶ ᾿ 


Τὸ μὲν οὖν. δίκαιον οὕτω μελετῶν πολλάκις λήψῃ" τὸϊ 
᾽ὲ νόμιμον αὐτὸ μὲν οἷόν ἐστιν, ὥρισται ἡμῖν πρότερον, 
δεῖ δέ, ὅπου ἂν ἡ χρήσιμον, αὐτόν τε τὸν ἀγορεύοντα 
καὶ τὸν νόμον λαμβάνειν, εἶτα τὸ ὅμοιον τῷ γεγραμμένῳ 
γόμῳ.. εἴη. δὲ ἂν τοιόνδε ὥσπερ γὰρ ὁ νομοϑέτης μεγί- ὁ 
“ταις ξημίαις τοὺς κλέπτας ἐκόλασεν. οὕτω δεῖ καὶ τοὺς 
ξαπατῶντας μάλιστα τιμωρεῖσϑαι- καὶ γὰρ οὗτοι κλέ- 
ττουσι τὴν διάνοιαν. καί, καθάπερ ὁ νομοϑέτης κληρο-- 
νόμους πεποίηκε τοὺς ἐγγυτάτω γένους ὄντας τοῖς ἅπαι- 
τιν ἀποθνήσκουσιν, οὕτω καὶ τῶν τοῦ ἀπελευϑέρου 10. 
ἰρημάτων ἐμὲ νῦν προσήκει κύριον γενέσθαι; τῶν γὰρ 
ἐπελευϑερωσάντων αὐτὸν τετελευτηχότων ἐγγυτάτω γέ- 
νους αὐτὸς ὧν καὶ τῶν ἀπελευϑέρων δίκαιος ἃ ἂν δἴην ὦ ἄρ-- 
ἰειν. τὸ μὲν οὖν ὅμοιον τῷ νομέμῳ τοῦτον τὸν τρόπον 
ἰαμβάνεται" τὸ δ᾽ ἐναντίον ὧδε" εἰ γὰρ ὁ νόμος ἀπα-- 16 
γορεύει τὰ δημόσια διανέμεσθαι, δῆλον ὅτι τοὺς διαι-- 
γουμένους αὐτὰ πάντας ἀδικεῖν ὃ νομοϑέτης ἔκρινεν. εἰ 
"ἀρ τιμᾶσϑαν οἵ νόμοι προστάττουσι τοὺς καλῶς καὶ δι-- 
ιαέως τῶν κοινῶν ἐπιστατήσαντας,, δῆλον ὡς καὶ τοὺς 
ἃ δημόσια διαφϑείραντας τιμωρίας ἀξίους νομίζουσιν. 90 
'κ μὲν οὖν τῶν ἐναντίων καταφανὸς οὕτω γένεται τὸ νό- 
μμον; ἐκ δὲ τῶν κεκριμένων ὧδε" καὶ οὐ μόνον ἐγὼ τὸν 
μον τοῦτον εἵνεκα τούτων φημὶ τὸν νομοϑέτην ϑεῖναι, 
(ἀλλὰ καὶ πρότερον οἱ δικασταὶ διεξιόντος Μυσιϑείδον 
ταραπλήσια τοῖς νῦν ὑπ᾽ ἐμοῦ λεγομένοις ἐψηφίσαντο 35 
αὐτὰ περὶ τοῦ νόμου τούτου. 

Τὸ μὲν οὖν νόμιμον οὕτω μετιόντες πολλαχῶς δείξο- 
εν" τὸ δὲ συμφέρον αὐτὸ μὲν οἷόν ἐστιν, ἐν τοῖς πρότε- 
γον ὥρισται. δεῖ δὲ λαμβάνειν εἰς τοὺς λόγους τῶν προ- 
ἐρημένων καὶ ἐκ τοῦ συμφέροντος ἂν ὑπάρχῃ τι. καὶ 80 
ιεξτιόνταρ τὸν αὐτὸν τρόπον. ὅνπερ ὑπὲρ τοῦ νομίμου 
πὸ τοῦ δικαίου διήλθομεν. οὕτω καὶ τὸ συμφέρον πολ-- 


ΒΗΈΤΟΒΕΒ ΟΒΑΕΟΙ. Ϊ. 


118 ᾿ΑΝΑΞΙΜΕΝΟΥΣ 


᾿, 1λαχῶς ἐμφανίζειν. εἴη δ᾽ ἂν τὸ μὲν ὅμοιον τῷ συμφέ- 
ροντι τοιόνδε ὥσπερ γὰρ ἐν τοῖς πολέμοις συμφέρει 
τοὺς εὐψυχοτάτους πρώτους τάττειν, οὕτως ἐν ταῖς πο- 
λιτείαις λυσιτελεῖ τοὺς φρονιμωτάτους καὶ δικαιοτάτους 
5 προεστάναι τοῦ πλήϑους. καί. καϑάπερ τοῖς ἀνθρώποις 
ὑγιαίνουσι συμφέρει φυλάττεσϑαι μὴ νοσήσωσιν, οὕτω 
καὶ ταῖς πόλεσιν ὁμονοούδαις συμφέρον ἐστὶ προσκοπεῖν 
μὴ στασιάσωσιν. τὰ μὲν οὖν ὅμοια τῷ συμφέροντι τοῦτον 
τὸν τρόπον μετιὼν πολλὰ ποιήσεις. ἐκ ὃὲ τῶν ἐναντίων 
10 ὧδέ σοι τὸ συμφέρον ἔσται καταφανές. εἰ γὰρ λυσιτελεῖ 
τοὺς ἐπιεικεῖς τῶν πολιτῶν τιμᾶν, συμφέρον ἂν εἴη καὶ 


τοὺς πονηροὺς κολάξειν. εἰ γὰρ οἴεσϑε ἀσύμφορον τὸ ᾿ 


μόνους ἡμᾶς πρὸς Θηβαίους πολεμεῖν. συμφέρον ἂν εἴη 
τὸ “Μακεδαιμονίους συμμάχους ποιησαμένους ἡμᾶς οὕτο 
16 Θηβαίοις πολεμεῖν. ἐκ μὲν δὴ τῶν ἐναντέων οὕτω τὸ 
συμφέρον καταφανὲς ποιήσεις. τὸ δὲ κεκριμένον ὑπ᾽ ἐν- 
δόξων συμφέρον ὧδε χρὴ λαμβάνειν: “Δακεδαιμόνιοέ τε 
γὰρ ᾿4ϑηναίους καταπολεμήσαντες συμφέρειν αὑτοῖς 
ὠήϑησαν μὴ τὴν πόλιν αὐτῶν ἀνδραποδίσασθαι, καὶ πά- 
20 λὲν ᾿4ϑηναῖοι ἐξὸν αὐτοῖς ἀνοικέσαι τὴν Σπάρτην συμ- 
φέρειν σφίσιν φήϑησαν περιποιῆσαι “ακεδαιμονίους. 
Περὶ μὲν οὖν τοῦ δικαίου καὶ τοῦ νομέμου καὶ τοῦ 
συμφέροντος οὕτω μετιὼν εὐπορήσεις" τὸ δὲ καλὸν καὶ 
τὸ ῥάδιον καὶ τὸ ἡδὺ καὶ τὸ δυνατὸν καὶ τὸ ἀναγκαῖον 
. 36 ὁμοιοτρόπως τούτοις μέτιϑι. καὶ περὶ μὲν τούτων ἐντεῦ- 
ϑὲεν εὐπορήσομεν. 

ῷ Πάλιν δὲ ὁρισώμεϑα καὶ περὶ πόσων καὶ περὶ ποίων 
καὶ τίνων ἔν τε τοῖς βουλευτηρίοις καὶ ταῖς ἐκκλησίαις 
συμβουλεύομεν" ἂν γὰρ τούτων ἕκαστα σαφῶς ἐπιστώ- 

80 μ6ϑα. τοὺς μὲν ἰδίους λόγους αὐτὰ τὰ πράγματα καϑ᾽ 
ἑκάστην ἡμῖν συμβουλίαν. παραδώσει τὰς δὲ κοινὰς 
ἰδέας ἐκ πολλοῦ προειδότες ἐπιφέρειν ἐφ᾽ ἑκάσταις τῶν 


λ 


ΤΈΧΝΗ ΡΗΤΟΡΙΚΗ. 179 


πράξεων ῥᾳδίως δυνησύμεϑα. τούτων οὖν ἕνεκα διαιρε- 2 
τέον ἡμῖν. περὶ ὧν κοινῇ βουλεύονται πάντες. 

Ἐν κεφαλα ἰῷ μὲν οὖν εἰπεῖν εἰσὶν ἑπτὰ τὸν ἀριϑμὸν 
προϑέσεις, περὶ ὧν δημηγορήσομεν" ἀνάγκη γάρ ἐστι 
καὶ βουλεύεσθαι καὶ λέγειν ἡ ἡμᾶς ἐν βουλῇ καὶ δήμῳ ἢ 
κερὶ ἱερῶν, ἡ ῆ περὶ νόμων, ἢ ) περὶ τῆς πολιτικῆς κατα--: 
ὕχευῆς, ἢ περὶ τῶν πρὸς τὰς ἄλλας πόλεις συμμαχιῶν 
καὶ συμβολαίων, ἢ ῃ περὶ πολέμων, ἢ ἡ περὶ εἰρήνης, ἢ ῆ περὶ 
κύρου χρημάτων. αἱ μὲν οὖν προϑέσεις αὗται τυγχάνου-- 
τιν οὖσαι, περὶ ὧν βουλευσόμεϑα καὶ δημηγορήσομεν" 10 
ἑκάστην. δὲ πρόϑεσιν διελώμεϑα καὶ σκοπῶμεν, ἐν οἷς 
τρόποις ἐνδέχεται περὶ τούτων λόγῳ χρήσασϑαι. 

Περὶ μὲν οὖν ἱερῶν τριττῶς ἀναγκαῖον λέγειν " ἢ γὰρ 
ἰροῦμεν ὡς τὰ καϑεστῶτα διαφυλακτέον, ἢ ὡς ἐπὶ τὸ με-- 
ναλοπρεπέστερον [πως]. ἢ ὡς ἐπὶ τὸ ταπεινότερον. ὅταν 15 
ιὲν οὖν λέγωμεν, ὡς δεῖ τὰ καϑεατῶτα διαφυλάττειν, 
ὥρήσομεν ἀφορμὰς ἐκ μὲν τοῦ δικαίον λέγοντες. τὰ 
τάτρια ἔϑη παρὰ πᾶσι παραβαίνειν ἄδικόν ἐστι, καὶ ὅτι 
ἃ μαντεῖα πάντα τοῖς ἀνθρώποις προστάττει κατὰ τὰ 
ιἄτρια ποιεῖσθαι τὰς ϑυσίας., καὶ ὅτι τῶν πρώτων οἶκι-- 30 
ὄντων τὰς πόλεις καὶ τοῖς ϑεοῖς ἰδουσαμένων τὰ ἱερὰ 
ιάλιστα δεῖ διαμένειν τὰς περὶ τοὺς ϑεοὺς ἐπιμελείας. ἐκ 
ἰὲ τοῦ συμφέροντος, ὅτι πρὸς χρημάτων συντέλειαν ἡ 
οἷς ἰδεώταις ἢ τῷ κοινῷ τῆς πόλεως συμφέρον ἔσται 
«τὰ τὰ πάτρια τῶν ἱερῶν ϑυομένων,, καὶ ὅτι πρὸς εὖ-- 98 
Ὀλμέαν λυσιτελεῖ τοῖς πολίταις, ἐπεὶ συμπομπευόντων 
Ἰχλιτῶν ἱππέων ψιλῶν εὐτολμότερου γένοιντ᾽ ἂν οἵ πο-- 
ἴταε φιλοτιμούμενοι περὶ ταῦτα. ἐκ δὲ τοῦ καλοῦ, εἰ 
ὕτα καλὰς τὰς ἑορτὰς πρὸς τὸ ϑεωρῆσαι συμβέβηκεν. 

κ ὃΣ τῆς ἡδονῆς, εἰ καὶ πρὸς τὸ ϑεωβῤεῖσθαι ποικιλία 80 
ις περὶ τὰς τῶν ϑεῶν ϑυσίας. ἐκ δὲ τοῦ δυνατοῦ, εἰ 
ἥτε ἔνδεια γεγένηται μήτε ὑπερβολὴ περὶ ταύταρ. οταν 


οι 


118 ᾿ΑΝΑΞΙΜΕΝΟΥ͂Σ 


. 1λαχῶς ἐμφανίζειν. εἴη δ᾽ ἂν τὸ μὲν ὅμοιον τῷ συμφέ- 
ροντι τοιόνδε’ ὥσπερ γὰρ ἐν τοῖς πολέμοις συμφέρει 
τοὺς εὐψυχοτάτους πρώτους τάττειν. οὕτως ἐν ταῖς πο- 
λιτείαις λυσιτελεῖ τοὺς φρονιμωτάτους καὶ δικαιοτάτους 

5 προεστάναι τοῦ πλήϑους. καί, καϑάπερ τοῖς ἀνθρώποις 
ὑγιαίνουσι συμφέρει φυλάττεσϑαι μὴ νοσήσωσιν, οὕτω 
καὶ ταῖς πόλεσιν ὁμονοούσαις συμφέρον ἐστὶ προσκοπεῖν 
μὴ στασιάσωσιν. τὰ μὲν οὖν ὅμοια τῷ συμφέροντι τοῦτον 
τὸν τρόπον μετιὼν πολλὰ ποιήσεις, ἐκ δὲ τῶν ἐναντίων 

10 ὧδέ σοι τὸ συμφέρον ἔσται καταφανές. εἰ γὰρ λυσιτελεῖ 
τοὺς ἐπιεικεῖς τῶν πολιτῶν τιμᾶν, συμφέρον ἂν εἴη καὶ 
τοὺς πονηροὺς κολάξειν. εἰ γὰρ οἵἴεσϑε ἀσύμφορον τὸ ᾿ 
μόνους ἡμᾶς πρὸς Θηβαίους πολεμεῖν. συμφέρον ἂν εἴη 
τὸ ΔΜακεδαιμονίους συμμάχους ποιησαμένους ἡμᾶς οὕτω 

16 Θηβαίοις πολεμεῖν. ἐκ μὲν δὴ τῶν ἐναντίων οὕτω τὸ 
συμφέρον καταφανὲς ποιήσεις, τὸ δὲ κεκριμένον ὑπ᾽ ἐν- 
δόξων συμφέρον ὧδε χρὴ λαμβάνειν: “ακεδαιμόνιοέτε 
γὰρ ᾿4ϑηναίους καταπολεμήσαντες συμφέρειν αὑτοῖς 
ὠήϑησαν μὴ τὴν πόλιν αὐτῶν ἀνδραποδίσασϑαι, καὶ πά- 

40 λιν ᾿ἀϑηναῖοι ἐξὸν αὐτοῖς ἀνοικίσαι τὴν Σπάρτην συμ- 
φέρειν σφίσιν φήϑησαν περιποιῆσαι “ακεδαιμονίους. 

Περὶ μὲν οὖν τοῦ δικαίου καὶ τοῦ νομέμου καὶ τοῦ 
συμφέροντος οὕτω μετιὼν εὐπορήσεις" τὸ δὲ καλὸν καὶ ᾿ 
τὸ ῥάδιον καὶ τὸ ἡδὺ καὶ τὸ δυνατὸν καὶ τὸ ἀναγκαῖον 

. 86 ὁμοιοτρόπως τούτοις μέτιϑι. καὶ περὶ μὲν τούτων ἐντεῦ- 
ϑὃὲεν εὐπορήσομεν. 

ῷ Πάλιν δὲ ὁρισώμεϑα καὶ περὶ πόσων καὶ περὶ ποίων 
καὶ τίνων ἔν τε τοῖς βουλευτηρίοις καὶ ταῖς ἐκκλησίαις 
συμβουλεύομεν" ἂν γὰρ τούτων ἕκαστα σαφῶς ἐπιστῶώ- 

80 μεϑα, τοὺς μὲν ἰδίους λόγους αὐτὰ τὰ πράγματα καϑ' 
ἑκάστην ἡμῖν συμβουλίαν. παραδώσει" τὰς δὲ κοινὰς 
ἰδέας ἐκ πολλοῦ προειδότες ἐπιφέρειν ἐφ᾽ ἑκάσταις τῶν 


ΤΈΧΝΗ ῬΗΤΟΡΙΚΗ͂. 179 


τράξεων ῥαδίως δυνησύμεϑα. τούτων οὖν ἕνεκα διαιρε- 3 
ἔον ἡμῖν, περὶ ὧν κοινῇ βουλεύονται πάντες. 

Ἐν ᾿αφαλαίς ες μὲν οὖν εἰπεῖν εἰσὶν ἑπτὰ τὸν ἀριϑμὸν 
τροϑέσεις. περὶ ὧν δημηγορήσομεν᾽ ἀνάγκη γάρ ἐστι 
(αὶ βουλεύεσθαι καὶ λέγειν ἡ ἡμᾶς ἐν βουλῇ καὶ δήμῳ ἢ 
γερὲ ἱερῶν, ἢ ἤῆ᾽ περὶ νόμων, ἢ ἢ περὶ τῆς πολιτικῆς κατα-- 
ἵκευῆς, ἤ περὶ τῶν πρὸς τὰς ἄλλας πόλεις συμμαχιῶν 
αὲ συμβολαίων, ἡ ἢ περὶ πολέμων, ἢ περὶ εἰρήνης, ἢ ῆ περὶ 
όρου χρημάτων. αἱ μὲν οὖν προϑέσεις αὗται τυγχάνου-- 
ἐν οὖσαι, περὶ ὧν βουλευσόμεϑα καὶ δημηγορήσομεν" 10 
χάστην. δὲ πρόϑεσιν διελώμεϑα καὶ σκοπῶμεν, ἐν οἷς 
ρόποις ἐνδέχεται περὶ τούτων λόγῳ χρήσασϑαι. 

Περὶ μὲν οὖν ἱερῶν τριττῶς ἀναγκαῖον λέγειν " ἢ γὰρ 
ροῦμεν ὡς τὰ καϑεστῶτα διαφυλακτέον, ἢ ὡς ἐπὶ τὸ με-- 
αλοπρεπέστερον [πως], ἢ ὡς ἐπὶ τὸ ταπεινότερον. ὅταν 15 
ἂν οὖν λέγωμεν, ὡς δεῖ τὰ καϑεστῶτα διαφυλάττειν, 
ὑρήσομεν ἀφορμὰς ἐκ μὲν τοῦ δικαίου λέγοντες, τὰ 
ἄτρια ἔϑη παρὰ πᾶσι παραβαίνειν ἄδικόν ἐστι. καὶ ὅτι 
ἃ μαντεῖα πάντα τοῖς ἀνθρώποις προστάττει κατὰ τὰ 
ἄτρια ποιεῖσϑαι τὰς ϑυσίας. καὶ ὅτι τῶν πρώτων οἰκι-- 30 
ὕντων τὰς πόλεις καὶ τοῖς ϑεοῖς ἱἰδορυσαμένων τὰ ἱερὰ 
ἄλιστα δεῖ διαμένειν τὰς περὶ τοὺς ϑεοὺς ἐπιμελείας. ἐκ 
ἑ τοῦ συμφέροντος. ὅτι πρὸς χρημάτων συντέλειαν ἡ 
γἔρ ἰδιώταις ἢ τῷ κοινῷ τῆς πόλεως συμφέρον ἔσται 
κτὰ τὰ πάτρια τῶν ἱερῶν ϑυομένων. καὶ ὅτι πρὸς εὐὖ-- 96 
ἀμέαν λυσιτελεῖ τοῖς πολίταις, ἐπεὶ συμπομπευόντων 
κλετῶν ἱππέων ψιλῶν εὐτολμότεροι γένοιντ᾽ ἂν οἵ πο-- 
ται φιλοτιμούμενοι περὶ ταῦτα. ἐκ δὲ τοῦ καλοῦ, εἰ 
κω καλὰς τὰς ἑορτὰς πρὸς τὸ ϑεωρῆσαι συμβέβηκεν. 

ὅὲ τῆς ἡδονῆς, εἰ καὶ πρὸς τὸ ϑεωῤεῖσϑαι ποικιλία 30 
; περὶ τὰς τῶν ϑεῶν ϑυσίας. ἐκ δὲ τοῦ δυνατοῦ, εἰ 
τε ἔνδεια γεγένηται μήτε ὑπερβολὴ περὶ ταύταρ. οταν 


οι 


180 ΑΝΑΞΙΜΕΝΟΥΣ 


Ὡ μὲν οὖν τοῖς καϑεστῶσι συνηγορῶμεν, οὕτω μετιοῦσι 
᾿ σκεπτέον ἐπὶ τῶν προειρημένων ἢ τῶν τούτοις ὁμοιοτρό- 
πων. καὶ ὡς ἐνδέχεται διδάσκειν περὶ τῶν λεγομένων" 
ὅταν δὲ ἐπὶ τὰ μεγαλοπρεπέστερον συμβουλεύωμεν μεϑ- 
5. ᾿στάναι τὰς ἱεροποιίας. περὶ μὲν τοῦ τὰ πάτρια κινεῖν 
ἀφορμὰς ἕξομεν εὐπρεπεῖς, λέγοντες, τὸ προστιθέναι 
τοῖς ὑπάρχουσιν οὐ καταλύειν ἐστὶν ἀλλ᾽ αὔξειν τὰ καϑ- 
“εστῶτα" ἔπειϑ᾽ ὡς καὶ τοὺς ϑεοὺς εἰχὸς εὐνουστέρους 
εἶναι τοῖς μᾶλλον αὐτοὺς τιμῶσιν" ἔπειϑ᾽ ὡς οὐδὲ οἵ 
10 πατέρες ἀεὶ κατὰ τὰ αὐτὰ τὰς ϑυσίας ἦγον, ἀλλὰ πρὸς 
τοὺς καιροὺς καὶ τὰς εὐπραγίας ὁρῶντες καὶ ἰδέα καὶ 
κοινῇ τὴν πρὸς τοὺς ϑεοὺς ϑεραπείαν ἐνομοθέτουν᾽ 
ἔπειϑ᾽ ὡς καὶ ἐπὶ τῶν λοιπῶν ἁπάντων οὕτω καὶ τὰς 
πόλεις καὶ τοὺς ἐδίους οἴκους διοικοῦμεν. λέγε δὲ καὶ εἰ 
158 τούτων κατασκευασϑέντων ὠφέλειά τις ἔσται τῇ πόλει ἢ 
λαμπρότης ἢ ἡδονὴ μετιὼν ὥσπερ ἐπὶ τῶν προτέρων εἴ- 
ρηται. ὅταν δὲ ἐπὶ τὸ ταπεινότερον συστέλλωμεν, πρῶ- 
“τὸν μὲν ἐπὶ τοὺς καιροὺς τὸν λόγον ἀνακτέον, τί πρατ- 
τοντες χεῖρον οὗ πολῖται τυγχάνουσι νῦν ἢ πρότερον' 
40 ἔπειϑ᾽ ὡς οὐκ εἰκὸς τοὺς ϑεοὺς χαίρειν ταῖς δαπάναις 
τῶν ϑυομένων, ἀλλὰ ταῖς εὐσεβείαις τῶν θυόντων εἶθ᾽ 


ὡς πολλὴν ἄνοιαν τούτων καὶ οἵ ἄνϑρωποι κατακρίνου- , 


σιν, ὅσοι παρὰ δύναμίν τι ποιοῦσιν: ἔπειϑ᾽ ὅτι οὐκ ἐπὶ 
τοῖς ἀνθρώποις μόνοις ἀλλὰ καὶ ἐπὶ ταῖς εὐπραγίαις καὶ 
95 κακοπραγίαις ἐστὶ τὰ περὶ τὰς πολιτικὰς δαπάνας. ἀφορ- 
μὰς μὲν οὖν ταύτας καὶ τὰς ὁμοιοτρόπους ταύταις ὑπὲρ 
τῶν περὶ τὰς ϑυσίας προϑέσεων ξξομεν" ἵνα δὲ καὶ τὰ 
κατὰ τὴν κρατίστην ϑυσίαν εἰδῶμεν εἰδσηγεῖσϑαε καὶ νο- 
μοϑετεῖν, ὁρισώμεϑα καὶ ταύτην. ἔστι γὰρ κρατέστη ϑυ- 
80 σία πασῶν ἥτις "ἂν ἔχῃ πρὸς μὲν τοὺς ϑεοὺς ὁσίως [καὶ 
ϑείως], πρὸς δὲ τὰς δαπάνας μετρίως. πρὸς δὲ πόλεμον 


- α΄... 


ὠφελίμως, πρὸς δὲ τὰς ϑεωρίας λαμπρῶς. ξξει δὲ πρὸς. 


ΤΈΧΝΗ ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂." 181 


μὲν τοὺς ϑεοὺς ὁσίως. ἂν τὰ πάτρια μὴ καταλύηται" 9 
πρὸς δὲ τὰς δαπάνας μετρίως, ἐὰν μὴ πάντα τὰ πεμπό-- 
μενα καταναλίσκηται" πρὸς δὲ τὰς ϑεωρίας λαμπρῶς, 
ἐὰν χρυσῷ καὶ τοῖς τοιούτοις ἃ μὴ συναναλίσκεται, δα-- 
ψιλῶς τις χρήσηται" πρὸς δὲ τοὺς πολέμους ὠφελίμως, ὃ 
ἐὰν ἱππεῖς καὶ ὁπλῖται διεσκευασμένοι συμπομπεύωσιν. 
τὰ μὲν δὴ περὶ τοὺς ϑεοὺς ἐκ τούτων κάλλιστα κατα-- 
σχευάσομεν. ἐκ δὲ τῶν πρότερον εἰρημένων καϑ᾽ οὖς 
ἐνδέχεται τρόπους δημηγορεῖν περὶ ἑκάστης ἱεροποιίας 
εἰσόμεϑα.. 10 
Περὶ δὲ νόμων πάλιν καὶ τῆς πολιτικῆς κατασκευῆς 
ὁμοιοτρόπως διέλθωμεν. εἰσὶ δὲ νόμοι συλλήβδην μὲν. 
εἰπεῖν ὁμολογήματα κοινὰ πόλεως, ἃ διὰ γραμμάτων 
ὁρίζει καὶ προστάττει πῶς χρὴ πράττειν ἕκαστα. δεῖ δὲ 
αὐτῶν τὴν ϑέσιν ἐν μὲν ταῖς δημοκρατίαις τὰς μικρὰς 15 
ἀρχὰς καὶ τὰς πολλὰς κληρωτὰς ποιεῖν" ἀστασίαστον. 
γὰρ τοῦτο" τὰς δὲ μεγίστας χειροτονητὰς ἀπὸ τοῦ πλή- 
ϑους. οὕτω γὰρ ὁ μὲν δῆμος κύριος ὧν διδόναι τὰς τι-- 
μὰς οἷς ἂν ἐθέλῃ, τοῖς λαμβάνουσιν αὐτὰς οὐ φϑονήσει, 
οἵ δ᾽ ἐπιφανέστεροι, μᾶλλον τὴν καλοκαγαϑίαν ἀσκήσου- 20 
σιν, εἰδότες ὅτι τὸ παρὰ τοῖς πολίταις εὐδοκιμεῖν οὐκ 
ἀλυσιτελὲς αὐτοῖς ἔσται. - περὶ μὲν οὖν τὰς ἀρχαιρεσίας 
ἐν τῇ δημοκρατίᾳ οὕτω δεῖ νομοϑετεῖν; περὶ δὲ τὴν. ἄλ-- 
λην διοίκησιν καϑ' ἕν μὲν ἕκαστον διελϑεῖν πολὺ ἂν ἔρ- 
γον εἴη, συλλήβδην δὲ δεῖ παραφυλάττειν ὅπως οἵ νόμοι 36 
τὸ μὲν πλῆϑος ἀποτρέψωσι τοῖς τὰς οὐσίας ἔχουσιν ἐπι- 
βουλεύειν. τοῖς δὲ πλουτοῦσιν εἰς τὰς κοινὰς λειτουρ-- 
γίας ἑχουσίαν ἅπασαν φιλοτιμέαν ἐμποιήσωσιν. τοῦτο 
δὲ οὕτως ἂν κατασκευάσειεν, εἰ τοῖς μὲν τὰς οὐσίας 
ἔχουσιν ἀντὶ τῶν εἰς τὸ κοινὸν δαπανωμένων τιμαί τινὲς 80 
ἀπὸ τῶν νόμων ἀφωρισμέναι τυγχάνοιεν, τῶν δὲ πενο-- 
μένων τοὺς τὴν χώραν ἐργαζομένους καὶ ναυκληροῦντας 


182 ᾿ς ΔΝΑΞΙΜΕΝΟΥΣ 


Ὡτῶν ἀγοραίων μᾶλλον προτιμῷεν, ὅπως οἵ μὲν σλου- 
τοῦντες ἑχόντες τῇ πόλει λειτουργήσωσι,, τὸ δὲ πλῆϑος 
οὐ συκοφαντίας ἀλλ᾽ ἐργασίας ἐπιϑυμήσῃ. δεῖ δὲ πρὸς 
τούτοις καὶ περὶ τοῦ μήτε χώραν ποιεῖν ἀνάϑαστον μήζε 

5 δημεύειν τὰς οὐσίας τῶν τελευτώντων ἰσχυροὺς κεῖσθαι 
νόμους, καὶ μεγάλας ἐπικεῖσϑαι τιμωρίας τοῖς παραβαΐί- 
νουσι ταῦτα. χρὴ δὲ τοῖς ἐν πολέμῳ τελευτῶσιν εἰς ταν 
φήν τι χωρίον δημόσιον ἐν καλῷ πρὸ τῆς πόλεως ἀφω- 
ρισμένον., καὶ τοῖς παισὶν αὐτῶν ξως ἥβης δημοσίαν 

10 τροφὴν δίδοσϑαι. τῶν μὲν οὖν ἐν τῇ δημοκρατίᾳ νόμων 
τὴν ϑέσιν τοιαύτην δεῖ ποιεῖσϑαι" περὶ δὲ τὰς ὀλιγαρ- 
χίας τὰς μὲν ἃ ἀρχὰς δεῖ τοὺς νόμους ἀπονέμειν ἐξ ἴσου 
πᾶσι τοῖς τῆς πολιτείας μετέχουσι, τούτων δὲ εἶναι τὰς 
μὲν πλείστας κληρωτάς, τὰς δὲ μεγίστας κρυπτῇ ψήφῳ 

16 μεϑ᾽ ὅρκων καὶ πλείστης ἀκριβείας διαψηφιστάς. δεῖ δὲ 
τὰς ξημίας ἐν τῇ ὀλιγαρχίᾳ μεγίστας ἐπικεῖσθαι τοῖς 
ὑβρίξειν τινὰς τῶν πολιτῶν ἐπιχειροῦσιν" τὸ γὰρ πλὴ- 
ϑος οὐχ οὕτω τῶν ἀρχῶν ἀγανακτεῖ στερούμενον, ὡς 
ἔχει βαρέως ὑβριξόμενον. χρὴ δὲ καὶ τὰς διαφορὰς τῶν 

50 πολιτῶν ὅτι τάχιστα διαλύειν καὶ μὴ χρονέξεσϑαι, μηδὲ . 
συνάγειν ἐκ τῆς χώρας ἐπὶ τὴν πόλιν τὸν ὄχλον" ἐκ γὰρ ! 
τῶν τοιούτων συνόδων συστρέφεται τὰ πλήϑη καὶ κατα- τ 
λύει τὰς ὀλιγαρχίας. καϑόλου δὲ εἰπεῖν. δεῖ τοὺς νό- 
μους ἐν μὲν ταῖς δημοκρατίαις κωλύειν τοὺς πολλοὺς 

26 ταῖς τῶν πλουσέων οὐσίαις ἐπιβουλεύειν, ἐν δὲ ταῖς ὁλι- 
γαρχίαις ἀποτρέπειν τοὺς τῆς πολιτείας μετέχοντας ὑβοί 
ἕξειν τοὺς ἀσϑενεστέρους καὶ συκοφαντεῖν τοὺς «α«ολίτας. 
ὧν μὲν οὖν ὀρέγεσϑαι δεῖ τοὺς νόμους καὶ τὴν πολιτικὴν 
κατασκευήν, ἐκ τούτων οὐκ ἀγνοήσεις" δεῖ δὲ τὸν συνα- 

80 γορεύειν ἐθέλοντα νόμῳ δεικνύειν τοῦτον ἴσον ὄντα 
τοῖς πολίταις ὁμολογούμενόν τε τοῖς ἄλλοις νόμοις καὶ 
συμφέροντα τῇ πόλει μάλιστα μὲν πρὸς ὁμόνοιαν, εἰ δὲ 


ΤΈΧΝΗ ΡΗΤΟΡΙΚΗ. 183 


μή. πρὸς τὴν τῶν πολιτῶν καλοκαγαϑίαν ἢ πρὸς τὰς 9 
κοινὰς προσόδους ἢ πρὸς εὐδοξίαν τῷ κοινῷ τῆς πόλεως. 
ἢ πρὸς τὴν πολιτικὴν δύναμιν ἢ πρὸς ἄλλο τι τῶν τοιού-- 
τῶν" ἀντιλέγοντα δὲ σκοπεῖν πρῶτον μὲν εἰ μὴ κοινὸς 
ὁ νόμος" ἔπειτα εἰ μὴ τοῖς ἄλλοις ὁμολογῶν ἀλλ᾽ ὑπε- δ 
ναντίος ἔσται" ἐπὶ τούτοις εἰ μὴ πρὸς μηδὲν τῶν εἰρη-- 
μένων συμφέρων ἀλλὰ τοὐναντίον βλαβερός. 

Προρὶ μὲν οὖν νόμων καὶ τῆς κοινῆς κατασκευῆς ἐν- 
τεῦϑεν καὶ τιϑέναι καὶ λέγειν εὐπορήσομεν" περὶ δὲ 
συμμάχων καὶ τῶν πρὸς τὰς ἄλλας πόλεις συμβολαίων 10 
διελθεῖν ἐπιχειρήσομεν. τὰ μὲν οὖν συμβόλαια κατὰ 
τάξεις ἀναγκαῖον καὶ συνθήκας κοινὰς γένεσϑαι. συμ- 
μάχους ὃὲ ποιεῖσθαι κατὰ τοὺς καιροὺς τούτους. ὅταν 
τινὲς καϑ' ῥαυτοὺς ὦσιν ἀσϑενεῖς, ἢ πόλεμός τις ἦ προς-- 
δόκεμος, ἢ διὰ τοῦτο ποιήσασθαι συμμαχίαν πρός τινας 1ὅ 
ὅτι πολέμῳ ἀποστήσειν τινὰς νομέξουσιν. αἰτίαι μὲν οὖν 
αὗται καὶ παραπλήσιαι ταύταις ἄλλαι πλείους [τοῦ ποιεῖ-- 
σϑαι συμμάχους] εἰσίν. δεῖ δὲ ὅταν συναγορεύειν βούλῃ 
τῇ γινομένῃ συμμαχίᾳ. τὸν καιρὸν τοιοῦτον ὑπάρχοντα 
ἐμφανίζειν, καὶ δεικνύναι τοὺς τὴν συμμαχέαν ποιου-- 20 
μένους μάλιστα μὲν δικαίους ὄντας καὶ πρότερόν τι τῇ 
πόλει ἀγαθὸν πεποιηκότας καὶ δύναμιν μεγάλην ἔχον-- 
τας καὶ πλησίον τοῖς τόποις κατοικοῦντας" εἰ δὲ μή, 
τούτων ἅπερ ἂν ὑπάρχῃ; ταῦτα συνάγειν. ὅταν δὲ δια- 
κωλύῃς τὴν συμμαχίαν, ἐμφανέξειν ἐνδέχεται πρῶτον 58 
μὲν ὡς οὐκ ἀναγκαῖον ποιεῖσθαι νῦν αὐτήν, ἔπειϑ᾽ ὡς 
οὐ δίκαιοι τυγχάνουσιν ὄντες, εἶδ ὡς πρότερον ἡμᾶς 
καχῶς πεποιηκότερ, εἰ δὲ μή, ὡς μακρὰν τοῖς τόποις 
ἀπέχοντες καὶ οὐχ ὑπάρχοντες δυνατοὶ κατὰ τοὺς προσή- 
κοντας παραγενέσθαι καιρούς. ταῖς μὲν οὖν ἀντιλογί- 80 
αις καὶ ταῖς συνηγορίαις ταῖς περὶ τῶν συμμάχων ἐκ τού-- 
των καὶ τῶν τούτοις ὁμοιοτρόπων εὐπορήσομεν χρῆσϑαι. 


᾿ 184 ΑΝΑΞΙΜΕΝΟΥΣ ΄ 


᾿) Περὶ εἰρήνης δὲ πάλιν καὶ πολέμου τὸν αὐτὸν , τρό- 
πον τὰς μεγίστας ἰδέας ἐκλάβωμεν. προφάσείς μὲν οὖν 
εἰσι τοῦ πόλεμον ἐκφέρειν πρός τινας αὗται" δεῖ πρότε- 
ρον ἀδικηϑέντας νῦν καιρῶν παραπεπτωκότων ἀμύνα-. 
5 ὄϑαι τοὺς ἀδικήσαντας. ἢ νῦν ἀδικουμένους ὑπὲρ ἕαυ- 
τῶν πολεμεῖν ἢ ὑπὲρ συγγενῶν ἢ ὑπὲρ εὐεργετῶν ἢ 
συμμάχοις ἀδικουμένοις βοηϑεῖν. ἢ τοῦ τῇ πόλει συμ- 
φέροντος ἕνεκεν, ἢ εἰς εὐδοξέαν, ἢ εἰς εὐπορίαν, ἢ εἰς 
δύναμιν, ἢ ἢ εἰς ἄλλο τι τῶν τοιούτων. ὅταν μὲν οὖν ἐκὶ 
10 τὸ πολεμεῖν παρακαλώμεν., τούτων τὸ τῶν. προφάσεων 
ὅτι πλείστας συνακτέον καὶ μετὰ ταῦτα δεικτέον, ἐξ ὧν 
ἔστι περιγενέσθαι τῷ πολέμῳ, ὅτι τὰ πλεῖστα τούτων 
τοῖς παρακαλουμένοις ὑπάρχοντά ἐστιν. περὶ γένονται 
ὃὲ πάντες ἢ διὰ τὴν τῶν ϑεῶν εὔνοιαν, ἣν εὐτυχίαν 
16 προσαγορεύομεν, ἢ διὰ σωμάτων πλῆϑος καὶ ᾧ ῥώμην, ἢ 
διὰ χρημάτων εὐπορίαν , ἢ ἢ διὰ στρατηγοῦ φρόνησιν, ἢ 
διὰ συμμάχων ἀρετήν, ῆ διὰ τόπων εὐφυΐαν. τούτων 
οὖν καὶ τῶν τοιούτων τὰ τοῖς πράγμασιν οἰκειότατα 
λαμβάνοντες ἐμφανιοῦμεν, ὅ ὅταν ἐπὶ τὸ πολεμεῖν παρα ᾿ 
40 καλῶμεν, τὰ μὲν τῶν ἐναντίων ταπεινοῦντες, τὰ δ᾽ 
ἡμέτερα ταῖς αὐξήσεσι μεγάλα καϑιστῶντες. ἐὰν δὲ πό- ᾿ 
λεμον. μέλλοντα γίνεσϑαι διακωλύειν ἐπιχειρῶμεν, πρῶ- Ὶ 
τον μὲν διὰ προφάσεων δεικτέον ἢ ω παντελῶς οὐδεμίαν 
ὑπάρχουσαν, ἢ μικρὰς καὶ ταπεινὰς οὔσας τὰς δυσχε- 
Ὡῦ θείας ἔπειϑ᾽ ὡς οὐ συμφέρει πολεμεῖν, διεξιόνταρ τὰ 
κατὰ τὸν πόλεμον ἀτυχήματα τοῖς ἀνθρώποις. πρὸς δὲ 
τούτοις τὰ πρὸς νίκας συντείνοντα τοῦ πολέμου τοῖς 
ἐναντίοις ὑπάρχοντα μᾶλλον δεικτέον" ταῦτα δέ ἔστιν 
ἅπερ ἀρτίως κατηρίϑμηται. γένεσϑαι μὲν οὖν μέλλοντα 
30 πόλεμον ἐκ τούτων ἀποτρεπτέον. ἤδη δ᾽ ἐνεστῶτα 
παύειν ἐπιχειροῦντας, ἐὰν μὲν κρατῶσιν οἱ συμβουλευ- 
όμενοι, αὐτὸ τοῦτο πρῶτον λεκτέον, ὅτι δεῖ τοὺς νοῦν 


ΤΈΧΝΗ ῬΗΤΟΡΙΚΗ͂. . 188 


ἔχοντας μὴ περιμένειν, ἕως ἂν πέσωσιν, ἀλλ᾽ ἐν τῷϑ9 
κρατεῖν ποιεῖσϑαι τὴν εἰρήνην" ἔπειτα διότι πέφυκεν ὁ 
πόλεμος καὶ τῶν εὐτυχούντων ἐν αὐτῷ πολλοὺς ἀπολ- 
λύναι" ζ δ᾽ εἰρήνη τοὺς μὲν ἡττωμένους σώξειν, τοὺς 
δὲ νικῶντας. ὧν ἕνεκεν ἐπολέμησαν, [παρέχειν] ἀπο-- ὅ 
λαύειν᾽ διεξιτέον δὲ τὰς μεταβολὰς τὰς ἐν τῷ πολέμῳ, 
ὡς πολλαὶ καὶ παράλογοι γίνονται. τοὺς μὲν οὖν ἐν τῷ 
πολέμῳ κρατοῦντας ἐκ τῶν τοιούτων ἐπὶ τὴν εἰρήνην 
παρακλητέον, τοὺς δὲ ἐπταικότας ἐξ αὐτῶν τε τῶν συμ-- 
βάντων καὶ ἐκ τοῦ μὴ παροξύνεσϑαι τοῖς προαδικήσασι 10 
ταῖς συμφοραῖς πειϑομένους. καὶ ἐκ τῶν κινδύνων τῶν 
γεγενημένων τοῦ μὴ ποιήσασϑαιτὴν εἰρήνην. καὶ ἐκ τοῦ 
κρϑῖττον εἶναι τοῖς κρείττοσι μέφος τι τῶν ὑπαρχόντων 
προέσϑαι ἢ ἢ πολέμῳ κρατηϑέντας αὐτοὺς αὐτοῖς χκτήμα- 
σιν ἀπολέσϑαι. συλλήβδην δὲ τοῦϑ᾽ ἡμᾶς εἰδέναι δεῖ, 15 
ὅτε τότε πάντες οἵ ἄνϑρωποι. τοὺς “πολέμους εἰώϑασι 
διαλύεσθαι πρὰς ἀλλήλους, ὅταν ἤτοι δίκαια ἀξιοῦν 
τοὺς ἐναντίους ὑπολαμβάνωσιν, ἢ διενεχϑώῶσι τόϊς συμ-- 
μάχοις, ἢ τῷ πολέμῳ κάμνωσιν, ἢ φοβηϑῶσι τοὺς ἐναν-- 
τίους, ἢ στασιάσωσι πρὸρ σφᾶς αὐτούς . ὥστε τούτων τε 30΄ 
πάντων καὶ τῶν τούτοις ὁμοιοτρόπων τὰ τοῖς πράγμα- 
σιν οἰχειότατα συνάγων οὐκ ἀπορήσεις, ὅϑεν χρὴ περὶ 
πολέμου δημηγορεῖν καὶ εἰρήνηρ. 

«ἀείπεται δ᾽ ἡμᾶς ἔτι περὶ πόρου χρημάτων διελϑεῖν. 
πρῶτον μὲν οὖν σκεπτέον, εἴ τι τῶν τῆς πόλεως κτημά-- 25 
τῶν ἠμελημένον ἐστὶ καὶ μήτε πρόσοδον ποιεῖ μήτε τοῖς 
ϑεοῖς ἐξαίρετόν ἐστιν. λέγω δ᾽ οἷον τόπους τινὰς δημο- 
σίους ἠμελημένους. ἐξ ὧν τοῖς ἰδιώταις ἢ πραϑέντων ἢ 
μισϑωϑέντων πρόσοδος ἂν τις τῇ πόλει γίγνοιτο" κοινό-- 
τατος γὰρ ὁ τοιοῦτος πόρος ἐστίν. ἂν δὲ μηδὲν ἢ τοιοῦ-- 80 
τὸν, ἀπὸ τιμημάτων ἀναγκαῖον ποιήσασϑαι τὰς εἰσφο-- 
ράς, ἢ τοῖς μὲν πένησι τὰ σώματα παρέχειν εἶναι προς-- 


186 ᾿ΑΝΑΞΙΜΕΝΟΥΣ 


ἢ τεταγμένον εἰς τοὺς κινδύνους, τοῖς δὲ πλουτοῦσι τὰ 
χρήματα. τοῖς δὲ τεχνίταις ὅπλα. συλλήβδην δὲ περὶ 
πόρων εἰσηγούμενοι φάναι αὐτοὺς ἴσους τοῖς πολέταις 
καὶ πολυχρονίους καὶ μεγάλους ὄντας, τοὺς δὲ τῶν ἐναν- 
6 τίων τὰ ἐναντία τούτοις ἔχοντας. τὰς μὲν οὖν προϑέσεις 
περὶ ὧν δημηγορήσομεν, καὶ τὰ μέρη τούτων ἐξ ὧν τοὺς 
λόγους συστήσομεν καὶ προτρέποντες καὶ ἀποτρέποντες, 
ἐχ τῶν εἰρημένων ἴσμεν. προϑέμενοι δὲ πάλιν ἐφεξῆς 
τό τε ἐγκωμιαστικὸν εἶδος καὶ τὸ ψεχτικὸν περιλάβωμεν. 

8 Συλλήβδην μὲν οὖν ἐστιν ἐγκωμιαστικὸν εἶδορ προ- 

11 αἱρέσεων καὶ πράξεων καὶ λόγων ἐνδόξων αὔξησις καὶ 
μὴ προσόντων συνοικείωσις, ψεκτικὸν δὲ τὸ ἐναντίον 
τούτῳ, τῶν μὲν ἐνδόξων ταπείνωσις, τῶν δὲ ἀδόξων 
αὔξησις. ἐπαινετὰ μὲν οὖν ἐστι πράγματα τὰ δέκαια καὶ 

15 τὰ νόμιμα καὶ τὰ συμφέροντα καὶ τὰ καλὰ καὶ τὰ ἡδέα 
καὶ τὰ ῥάδια πραχϑῆναι. ταῦτα δὲ αὐτά τε οἷά ἐστι κιὶ 
ὅϑεν αὐτὰ πολλὰ ποιήσομεν; ἐν τοῖς πρὸ τούτων εἴρη“ 
ται. δεῖ δὲ τὸν εὐλογοῦντα δεικνύειν τοῖς λόγοις ὡς 
τούτῳ τῷ ἀνθρώπῳ ἢ τοῖς πράγμασιν ὑπάρχει τι τού- 

30 τῶν ὑπ᾽ αὐτοῦ κατεργασϑὲν ἢ ἢ δι᾽’ αὐτοῦ πορσθὲν ἢ ἢ ἐκ 
τούτου ἐπισυμβαῖνον ἢ ἕνεκεν τούτου γινόμενον ἢ οὐκ 
ἄνευ τούτου ἐπιτελούμενον" ὁμοιοτρόπως δὲ καὶ τῷ 
ψέγοντι τὰ ἐναντία τούτοις δεικτέον προσόντα τῷ ψεγο- 
μένῳ. τὸ μὲν ἐκ τούτου" οἷον ἐκ τοῦ φιλογυμναστεῖν 

86 τὸ σῶμα ὑγιαίνειν, καὶ ἐκ τοῦ μὴ φιλοπονεῖν ἐπ᾽ ἀρ- 

ρωστίαν ἐμπίπτειν, καὶ ἐκ τοῦ φιλοσοφεῖν δεινότερον 
εἶναι περὺ φρόνησιν, καὶ ἐκ τοῦ ἀμελεῖν ἐνδεῶ τῶν ἄναγ: 
καίων εἶναι. τὸ δ᾽ ἕνεκα τούτου" οἷον ἕνεκα τοῦ στε" 
φανωϑῆναι ὑπὸ τῶν πολιτῶν πολλοὺς πόνους καὶ κι» 
80 δύνους ὑπομένουσι, καὶ ἕνεκα τοῦ χαρίσασϑαι τοῖς ἐρῶν 
μένοις τῶν ἄλλων οὐδὲν φροντίζουσιν. τὸ δὲ μὴ ἄνεν 
τούτου" οἷον οὐκ ἄνευ τῶν ναυτῶν ναυμαχιῶν νΐἕκαι, 


ΤΕΧΝΗ ῬΗΤΟΡΙΚΗ. 187 


ἄνευ τοῦ πίνειν αἵ παροινίαι. τὰ τοιαῦτα" δὲ ὃ 
γειρημένοις ὁμοιοτρόπως “μετιὼν ἐγκωμέων καὶ 
εολλῶν εὐπορήσεις. αὐξήδεις δὲ καὶ ταπεινώσεις. 
ην ἅπαντα τὰ τοιαῦτα τόνδδ τὸν τρόπον μετι- 
ὅτον μὲν ἀποφαίνων, ὥσπερ ἀρτίως μετῆλϑον, ὅ 
τουὶ πολλὰ γεγενῆσϑαι ἢ κακὰ ἢ ἀγαϑαά. εἷς μὲν 
πος τῆς αὐξήσεως οὗτος. δεύτερος δὲ κεκριμένον 
ρειν, ἂν μὲν ἐπαινῇς, ἀγαϑόν, ἂν δὲ ψέγῃς, κα- 

α παριστάναι τὸ ὑπό σου λεγόμενον καὶ παρα-- 

πρὸς ἄλληλα, τοῦ μὲν ὑπὸ σαυτοῦ λεγομένου 10 
τα διεξιών. τοῦ δ᾽ ἑτέρου τὰ ἐλάχιστα, καὶ οὕτω 
νεῖται. τρίτος δὲ πρὸς τὸ ὑπὸ σαυτοῦ λεγόμενον 
᾿αβάλλειν τοὐλάχιστον τῶν ὑπὸ τὴν αὐτὴν ἰδέαν 
ὧν φανεῖται γὰρ οὕτω τὸ ὑπό σου λεγόμενον 
ὥσπερ οἵ μέτριοι τὰ μεγέϑη φαίνονται μείξους, 15 
᾿ὁὸς βραχυτέρους παραστῶσιν. ἔσται δὲ καὶ ὧδε 
αὔξειν" εἰ κέκριται μέγα ἀγαϑὸν τοῦτο, τούτῳ 
ίον ἐὰν λέγῃς. μέγα κακὸν φανεῖται. ὡσαύτως 
κἔξεται μέγα κακόν, ἐὰν τούτῳ ἐναντίον λέγῃφ, 
αϑὸν φανεῖται. ἔστι δὲ καὶ ὧδε μεγάλα ποιεῖν 30 

ἢ τὰ κακά, ἐὰν ἀποφαίνῃς αὐτὸν ἐκ διανοίας, 
ίξων ὡς ἐκ πολλοῦ προενόησεν. ὡς πολλὰ πρᾶάτ-- 
βάλετο, ὡς πολὺν χρόνον ἔπραττεν, ὡς οὐδεὶς 
ρότερον τούτοις ἐπεχείρησεν, ὡς μετὰ τούτων 
μ᾽ ὦν οὐδεὶς ἄλλος, ὡς ἐπὶ τούτοις μεϑ᾽ οὕς 26 
τερος, ὡς ἑκών, ὡς ἐκ προνοίας, ὡς εἰ πάντες. 
7ως ποιοῖμεν, εὐδαιμονοῖμεν ἂν ἢ φαύλως πράτ-- 
χρὴ δὲ καὶ εἰκάξοντα συμβιβάξειν καὶ ἐποικοδο-- 
τὸ ἕτερον ὡς ἐπὶ τὸ ἕτερον αὔξειν τρόπῳ τοιῷδε" 
τῶν φίλων κήδεται, τοῦτον εἰχὸς καὶ τοὺς αὖ-- 80 
εἴς τιμᾶν ὃς δὲ τοὺς γονέας τιμᾷ, οὗτος καὶ τὴν 
; τὴν ἑαυτοῦ εὖ ποιεῖν βουλήσεται. συλλήβδην 


1. ΑΝΑΞΙΜΕΝΟΥΣ 


8 δέ,. ἐὰν πολλῶν αἴτιον ἀποφαίνῃς., ἐάν τὸ ἀγαθῶν ἐάν 
- φδκακῶν, μεγάλα φανεῖται. σκοπεῖν δὲ καὶ τὸ πρᾶγμα 
ὁποῖον φανεῖται κατὰ μέρη διαιρούμενον καὶ καϑόλου. 
λεγόμενον; καὶ ὁ ὁποτέρως ἂν μεῖξον ἧ. τόνδε τὸν τρό- 
5 πον αὐτὸ λέγειν. τὰς μὲν οὖν αὐξήσεις οὕτω μετιὼν 
πλείστας ποιήσεις καὶ μεγίστας" ταπεινώσεις δὲ τοῖς λ6- 
γοις καὶ τὰ ἀγαϑὰ καὶ τὰ κακὰ τὸν ἐναντίον τρόπον με- 
τιών, ὡς εἰρήκαμεν ἐπὶ τῶν μεγάλων, καὶ μάλιστα μὲν 
ἂν μηδενὸς αἴτιον ἐπιδεικνύῃ, εἰ δὲ μή. ὡς ἐλαχίστων 
10 καὶ σμικροτάτων. ᾿ὡς μὲν οὖν ἐγκωμιάξοντες καὶ ψέγον- 
τες αὐξήσομεν καὶ ταπεινώσομεν, ἅπερ ἂν ἐθέλωμεν, ἐχ 
τούτων ἴσμεν. χρήσιμοι δὲ αἱ τῶν αὐξήσεων ἀφορμαί 
εἰσι καὶ ἐν τοῖς ἄλλοις εἴδεσιν, ἀλλ᾽ ἡ πλείστη δύναμις 
᾿ αὐτῶν ἐστιν ἐν τοῖς ἐγκωμίοις καὶ ἐν τοῖς ψόγοις. περὶ 
16 μὲν οὖν τούτων ἐντεῦϑεν εὐπορήσομεν. 
4ά Διέλθωμεν δὲ πάλιν ὁμοιοτρόπως τούτοις τό τὲ χα- 
τηγορικὸν καὶ τὸ ἀπολογητικὸν εἶδος, ὃ περὶ τὴν δικα- ὁ 
νικήν ἐστι πραγματείαν, αὐτά τε ἐξ ὧν συνέστηκε χαὶ 
ὡς δεῖ αὐτοῖς χρῆσϑαι. ἔστι δὲ τὸ μὲν κατηγορικὸν συΐ- 
90 λήβδην εἰπεῖν ἀδικημάτων καὶ ἃ ἁμαρτημάτων ἐξάγγελσις, ᾿ 
τὸ δ᾽ ἀπολογητικὸν ἁμαρτημάτων καὶ ἀδικημάτων κχα- 
τηγορηϑέντων ἢ καϑυποπτευϑέντων διάλυσις. ἑχατέ- 
ρου δὲ τῶν εἰδῶν τὰς δυνάμεις τὰς αὐτὰς ἔχοντος, κα- 
τηγοροῦντα μὲν ἀναγκαῖον λέγειν, ὅταν μὲν εἰς πονῆν 
9ὅ ρίαν κατηγορῇ; ὡς αἱ τῶν ἐναντίων πράξεις ἄδικοι καὶ 
παράνομοι καὶ τῷ πλήϑει τῶν πολιτῶν ἀσύμφοροι τὺ. 
χάνουσιν οὖσαι; ὅταν δὲ εἰς ἀβελτερίαν. ὡς: αὐτῷ τὲ 
[καὶ] τῷ πράττοντι ἀσύμφοροι καὶ αἰσχραὶ καὶ ἀηδεῖς καὶ 
ἀδύνατοι ἐπιτελεσϑῆναι. ταῦτα μὲν καὶ τὰ τούτοις 
80 ὅμοια κατά τε τῶν πονηρῶν καὶ τῶν ἀβελτέρων ἐπιχει- 
ρήματά ἐστιν. δεῖ δὲ καὶ τοῦτο παρατηρεῖν τοὺς κατή- 
γοροῦντας. ἐπὶ ποίοις τῶν ἀδικημάτων οἵ νόμοι, τὰς τυ- 


δ 


ΤΕΧΝΗ͂ ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂. 189 


μωρέας τάττουσιν, καὶ περὶ ἃ τῶν ἀδικημάτων οἵ δι-- 4 
κασταὶ τὰς ξημίας ὁρέξουσιν. ὅταν μὲν οὖν ἦ νόμος 
διωρικώς, τοῦτο δεῖ μόνον σκοπεῖν τὸν κατήγορον, 
ὅπως ἐπιδείξῃ τὸ πρᾶγμα γεγενημένον. ὅταν δὲ οἵ δι-- 
κασταὶ τὸ κατηγορούμενον εἰδῶσιν, αὐξητέον ἐστὶ τὰ ὁ 
ἀδικήματα καὶ τὰ τῶν ἐναντίων ἁμαρτήματα, καὶ μάλι-- 
στα μὲν δεικτέον. ὡς ἑκὼν καὶ ἐκ προνοίας οὐ τῆς τυ-- 
χούσης. ἀλλὰ μετὰ παρασκευῆς πλείστης ἠδίκησεν" ἐὰν 
ὃὲ μὴ δυνατὸν ἡ τοῦτο ποιεῖν, ἀλλὰ νομίξῃς δείξειν τὸν 
ἐναντίον. ὡς ἥμαρτε τρόπον τινά, ἢ ὅτι ταῦτα πρᾶξαι 10 
διανοηθεὶς καλῶς ἠτύχησε, περιαιφετέον τὴν συγγνώ- 
μὴν λέγοντα τοῖς ἀκούουσιν, ὡς οὐ δεῖ πράξαντας 
ἡμαρτηκέναι φάσκειν, ἀλλὰ ι πρὶν πράττειν εὐλαβεῖσθαι. 
ἔπειθ᾽ ὡς εἰ καὶ ἐξήμαρτεν ἢ ἢ ἠτύχησεν ἐκεῖνος. δεῖ διὰ 
τὰς ἀτυχίας καὶ τὰς ἁμαρτίας ξημιωϑῆναι μᾶλλον αὐτὸν 16 
ἢ τὸν μηδέτερον τούτων ποιήσαντα. πρὸς “δὲ τούτοις 
καὶ ὁ νομοϑέτης οὐχ ἀφῆχε τοὺς ἐξαμαρτάνοντας, ἀλλ᾽ 
ὑποδίκους ἐποίησεν, ἵνα μὴ πάντες ἐξαμαρτάνωσιν. 
λέγε δὲ καὶ ὡς. εἰ τὸν τὰ τοιαῦτα ἀπολογούμενον ἀπο-- 
δέξονται. πολλοὺς τοὺς ἀδικεῖν προαιρουμένους ἕξουσι" 50 
κατορθώσαντες μὲν γὰρ ἅπερ ἂν ἐθέλωσι πράξουσιν᾽ 
ἀποτυχόντες δὲ φάσκοντες ἠτυχηκέναι τιμωρίαν οὐχ 
ὑφέξουσιν. τοῖς μὲν οὖν κατηγοροῦσιν ἐκ τῶν τοιούτων 

ἡ συγγνώμη περιαιρετέα καί, ὡς πρότερον εἴρηται. διὰ 
τῶν αὐξήσεων πολλῶν αἵτια κακῶν τὰ τῶν ἐναντίων 96 
ἔργα δεικτέον. τὸ μὲν οὖν κατηγορικὸν εἶδος διὰ τῶν 
μερῶν ἀποτελεῖται τούτων: τὸ δὲ ἀπολογητικὸν διὰ 
τριῶν μεϑόδων συνίσταται [, πόϑεν ἄν τις ἀπολογήσαι-- 
τὸ] ἢ γὰρ ἀποδεικτέον τῷ ἀπολογουμένῳ ὡς οὐδὲν τῶν 
κατηγορουμένων ἔπραξεν: ἢ ἐὰν ἀναγκάξηται ὁμολο-- 80 
γεῖν. πειρατέον δεικνύναι ἔννομον καὶ δίκαιον καὶ κα- 
λὸν καὶ συμφέρον τῇ πόλει τὸ πεπραγμένον ἐὰν δὲ μὴ 


1900 ο ΑΝΑΞΙΜΕΝΟΥΣ 


4 τοῦτο δύνηται ἀποδεῖξαι, εἰς ἁμάρτημα ἢ εἰς ἀτύχημα 
ἄγοντα τὰς πράξεις καὶ μικρὰς τὰς βλάβας ἀπ᾿ αὐτῶν 
γενομένας ἀποφαίνοντα συγγνώμης τυχεῖν πειρατέον. 
ἀδικίαν δὲ καὶ ἁ ἁμάρτημα καὶ ἀτυχίαν ἂν διορίξῃς, τὸ μὲν 

6 ἐκ προνοίας κακόν τι ποιεῖν ἀδικίαν τύϑει, καὶ φάϑε δεῖν 
τιμωρίαν ἐπὶ τοῖς τοιούτοις τὴν μεγίστην λαμβάνειν. τὸ 
δὲ δι᾽ ἄγνοιαν βλαβερόν τι πράττειν ἁμαρτίαν εἶναι φα- 
τέον. τὸ δὲ μὴ δι᾿ ἑαυτὸν ἀλλὰ δι᾽ ἑτέρους τινὰς ἢ διὰ 
τύχην μηδὲν ἐπιτελεῖν τῶν βουλευϑέντων καλῶς ἀτυ- 

10 χίαν τίϑει, καὶ φάϑι τὸ μὲν ἀδικεῖν εἶναι τῶν πονηρῶν 
ἀνδρώπων ἴδιον, τὸ δ᾽ ἐξαμαρτεῖν καὶ περὶ τὰς πράξεις 
ἀτυχεῖν οὐ μόνον εἶναι ἕ ἑαυτῷ ἴδιον, ἀλλὰ καὶ κοινὸν 
καὶ τῶν δικαξόντων καὶ τῶν ἄλλων ἀνθρώπων. ἀξίου δὲ 
συγγνώμην ἔχειν ἀναγχασϑ είς τε ὁμολογεῖν τῶν τοιού- 

16 τῶν αἰτιῶν. κοινὸν τοῖς ἀκούουσι ποιῶν τὸ ἁμαρτάνειν 
καὶ τὸ ἀτυχεῖν. δεῖ δὲ τὸν ἀπολογούμενον πάντα ϑεῶ- 
ρεῖν. ἐφ᾽ οἷς τῶν ἀδικημάτων οἵ τε νόμοι τὰς τιμωρίας 
ἔταξαν καὶ οἵ δικασταὶ ξημίας τιμῶσι" καὶ ὅταν ὁ νόμος 
ὁρίξζῃ τὰς τιμωρίας. δεικτέον ὡς οὐκ ἐποίησε τὸ παρά- 

90 παν, ἢ ὡς ἔννομα καὶ δίκαια ἐποίησεν" ὅτε δὲ οἵ δικα- 
σταὶ καϑεστήκασι τιμηταὶ τῆς ξημέας, ὁμοίως πάλιν οὐ 
φατέον. ὅτι ταῦτα οὐκ ἐποίησεν, ἀλλὰ [μᾶλλον] μιχρὰ 
βεβλαμμένον τὸν ἐναντίον καὶ ἀκούσια ἀποφαίνειν. πει- 
φατέον. ἐκ τούτων μὲν οὖν καὶ ἐκ τῶν τούτοις ὁμοιο- 

95 τρόπων ἐν ταῖς κατηγορίαις καὶ ταῖς ἀπολογέαις εὐπο- 
φήσομεν" λείπεται δ᾽ ἡμῖν ἔτι διεξελϑεῖν τὸ ἐξεταστικὸν 
εἶδος. 

5 Ἐν κεφαλαίῳ μὲν οὖν εἰπεῖν, ἥ ἐξέτασίς ἐστι προαι- 
ρέσεων ἢ πράξεων ἣ λόγων πρὸς ἄλληλα ἢ πρὸρ τὸν ἄλ- 

80 λον βίον ἐναντιουμένων ἐμφάνισις. δεῖ δὲ τὸν ἐξετά- 
ξοντα ξητεῖν. εἴ που ἢ ὁ λόγος ὃν ἐξετάξει ἢ αἵ πράξεις 
τοῦ ἐξεταξομένου ἢ αἱ προαιρέσεις ἐναντιοῦνται ἀλλή- 


ΤΈΧΝΗ ΡΗΤΟΡΙΚΗ. 191 


λαιρ. ἡ ὃὲ μέϑοδος ἥδε’ σκοπεῖν ἐν τῷ παροιχομένῳ ὅ 
χρόνῳ, εἴ τῷ πρῶτον τις φίλος γενόμενος πάλιν ἐχϑρὸς 
ἐγένετο, καὶ πάλιν φίλος τῷ αὐτῷ τούτῳ, ἤ τι ἄλλο 
ἐναντίον εἰς μοχϑηρίαν φέρον ἔπραξεν. ἢ εἴ τι πράξειεν 
εἰ καιροὶ παραπέσοιεν αὐτῷ, ἐναντίον τοῖς πρύτερον ὅ 
ὑπ᾽ αὐτοῦ πεπραγμένοις. ὡσαύτως δὲ ὅρα καὶ εἴ τι 
εἰπὼν νῦν λέγει ἐναντίον τοῖς πρότερον αὐτῷ εἰρημέ- 
νοις. ἢ εἴ τι εἶποι ἐναντίον τοῖς λεγομένοις ἢ τοῖς πρό-- 
τερον εἰρημένοις. - ὡσαύτως δὲ καὶ εἴ τι προείλετο ἐναν-- 
τίον τοῖς πρότερον ὑπ᾽ αὐτοῦ προῃρημένοις, ἢ προέλοιτ᾽ 
ἂν χαιρῶν παραπεσόντων. ὁμοιοτρόπως δὲ τούτοις λαμ- 
βάνειν καὶ πρὸς τὰ ἄλλα ἔνδοξα ἐπιτηδεύματα τὰς ἐν τῷ 
τοῦ  ἐξεταξομένου βίῳ ἐναντιώσεις. τὸ μὲν οὖν ὀξεταστι- 
κὸν εἶδος οὕτω μετιὼν οὐδένα παραλείψεις τρόπον τῆς 
ἐξετάσεως. 1ὅ 
“Ἵπάντων δὲ τῶν εἰδῶν ἤδη διηρημένων δεῖ καὶ χω-- 
οὶς τούτων ἑκάστῳ ὅταν ἁρμόττῃ χρῆσϑαι καὶ κοινῇ, 
συμμιγνύντα τὰς δυνάμεις αὐτῶν. ταῦτα γὰρ ἔχει μὲν 
διαφορὰς δὐμεγέϑεις. ἐπικοινωνοῦσι μέντοι κατὰ τὰς 
χρήσεις ἀλλήλοις. καὶ ταὐτὸ πεπόνϑασι τοῖς τῶν ἀν- 40 
ϑρώπων εἴδεσι" καὶ γὰρ οὗτοι τῇ μὲν ὅ ὅμοιοι τῇ δὲ ἀνό- 
μοιοι τὰς ὄψεις καὶ τὰς αἰσϑήσεις εἰσίν. οὕτω δὲ τῶν 
εἰδῶν διωρισμένων. καὶ ὧν προσδέονται κοινῇ πάλιν 
ἐξαριϑμήσωμεν, καὶ διεξέλθωμεν ὡς αὐτοῖς δεῖ χρῆσϑαι. 
Πρῶτον μὲν οὖν καὶ τὸ δίκαιον καὶ τὸ νόμιμον καὶ 6 
τὸ συμφέρον καὶ τὸ καλὸν καὶ τὸ ἡδὺ καὶ τὰ τούτοις 56 
ἀκόλουθα, καϑάπερ ἐν ἀρχῇ διειλόμην, κοινὰ πᾶσι τοῖς 
εἴδεσέν ἐστι. μάλιστα δ᾽ αὐτοῖς τὸ προτρεπτικὸν προς- 
χρῆται. δεύτερον δὲ τὰς αὐξήσεις καὶ ταπεινώσεις χρη-- 
σίμους ἀναγκαῖον εἷναι παρὰ [τὰ λοιπὰ] πάντα, μάλιστα 80 
δ᾽ αὐτῶν ἐν τῷ ἐγκωμίῳ καὶ τοῖς ψόγοις αἱ χρήσεις. τρί- 
τον δὲ πίστεις, αἷς ἀνάγκη μὲν πρὸς πάντα τὰ μέρη τῶν 


μι 


0 


192 ΑΝΔΑΞΙΜΕΝΟΥΣ 


6 λόγων χρῆσϑαι, χρησιμώταται, δέ εἰσιν ἐν ταῖς κατηγο-- 
ρίαις καὶ ταῖς ἀπολογίαις" ταῦτα γὰρ πλείστης ἀντιλο- 
γίας δέονται. πρὸς δὲ τούτοις προκαταλήψεις καὶ αἰτή-- 
ματα καὶ παλιλλογίαι καὶ ἀστειολογέαι καὶ μῆκος λόγου 

5 καὶ μετριότης μήκους καὶ ,βραχυλογία καὶ ἑρμηνεία" 
ταῦτα γὰρ καὶ τὰ τούτοις ὅμοια κοινὰς ἔχει πᾶσι τοῖς 
εἴδεσι τὰς χρήσεις. 

͵ Περὶ μὲν οὖν τῶν δικαίων καὶ τῶν νομίμων καὶ τῶν 
τούτοις ὁμοιοτρύπων πρότερον διωρισάμην καὶ τὴν 

10 χρῆσιν αὐτῶν διεξῆλθον. καὶ περὶ [μὲν] τῶν αὐξήσεων 

7 καὶ ταπεινώσεων εἶπον" νῦν δὲ περὶ τῶν ἄλλων δηλώσω 
πρῶτον ἀπὸ τῶν πίστεων ἀρξάμενος. εἰσὶ δὲ δύο τρόποι 
τῶν πίστεων" γένονται γὰρ αἴ μὲν ἐξ αὐτῶν τῶν λόγων 


καὶ τῶν πράξεων καὶ τῶν ἀνθρώπων, αἱ δ᾽ ἐπέϑετοι τοῖς. 


18 λεγομένοις καὶ τοῖς πραττομένοις. τὰ μὲν γὰρ εἰκότα καὶ 
παραδείγματα καὶ τεκμήρια καὶ ἐνθυμήματα καὶ αἱ γνώ- 
μαι καὶ τὰ σημεῖα καὶ οἵ ἔλεγχοι πέστεις ἐξ αὐτῶν τῶν 
λόγων καὶ τῶν ἀνθρώπων καὶ τῶν πραγμάτων εἰσίν; 
ἐπίϑετοι δὲ δόξα τοῦ λέγοντος μαρτυρίαι βάσανοι ὅρκοι. 

40 δεῖ δὲ τούτων ἑκάστην αὐτήν τὸ συνιέναι ποία τίς ἔστι, 
καὶ πόϑεν τῶν εἰς αὐτὴν λόγων εὐπορήσομεν, καὶ τί 
ἀλλήλων διαφέρουσιν. 

Εἰκὸς μὲν οὖν ἐστιν οὗ λεγομένου παραδείγματα ἐν 
ταῖς διανοίαις ἔχουσιν οἵ ἀκούοντες, λέγω δ᾽ οἷον εἴ τι 

96 φαίη τὴν πατρίδα βούλεσϑαι μεγάλην εἶναι καὶ τοὺς 
οἰκείους εὖ πράττειν καὶ τοὺς ἐχϑροὺς ἀτυχεῖν καὶ τὰ 
τούτοις ὅμοια, συλλήβδην εἰκότα δόξειεν ἄν. ἕκαστος 
γὰρ τῶν ἀκουόντων σύνοιδεν αὐτὸς αὑτῷ περὶ τούτων 
καὶ τῶν τούτοις ὁμοιοτρόπων ἔχοντι τοιαύτας ἐπιὸν" 

80 μίας. ὥστε τοῦτο δεῖ παρατηρεῖν ἡμᾶς ἐν τοῖς λόγοις 
ἀεί, εἰ τοὺς ἀκούοντας συνειδότας “ληψόμεϑα περὶ τοῦ 
πράγματος οὗ λέγομεν" τούτοις γὰρ αὐτοὺς εἰκός ἐστι 


ΤΕΧΝΗ͂ ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂. 198 


μάλιστα πιστεύειν. τὸ ὸ μὲν οὖν εἰκὸς τοιαύτην ἔχει φύ-Ἰ 
σιν. διαιροῦμεν δὲ αὐτὸ εἰς τρεῖς ἰδέας. μία μὲν οὖν 
ἐστε τὸ τὰ πάϑη τὰ κατὰ φύσιν ἀκολουϑοῦντα τοῖς ἀν-- 
ϑρώποις τοῖς λόγοις συμπαραλαμβάνειν ἐν τῷ κατηγο- 
θεῖν ῆ ἀπολογεῖσϑαι .ν οἷον ἐὰν τύχωσί τίνες καταφρονή- δ 
σαντές τινος ἢ δείσαντες, ἢ καὶ αὐτὸ τοῦτο τὸ πρᾶγμα 
πολλάκις πεποιηκότες, ἢ πάλιν ἡσϑέντες ἢ λυπηϑέντες, 

[ ἐπιϑυμήσαντερ ἢ πεπαυμένοι τῆς ἐπιθυμίας, ἤ τι 
τοιοῦτον ἕτερον πεπονϑότες πάϑος ταῖς ψυχαῖς ῇ τοῖς 
σώμασιν ἤ τινι τῶν ἄλλων αἰσϑήσεων οἷς συμπάσχομεν" 10 
ταῦτα γὰρ καὶ τὰ τούτοις ὅμοια κοινὰ τῆς ἀνθρωπείας 
φύσεως ὄντα πάϑη γνώριμα τοῖς ἀκούουσίν ἐστιν. τὰ 
μὲν οὖν κατὰ φύσιν τοῖς ἀνθρώποις εὐθισμένα γίνεσϑαι 
τοιαῦτά ἐστιν, ἅ φαμεν δεῖν συμπαραλαμβάνειν. ἐν τοῖς 
λόγοιφ. ἕτερον δὲ μέρος ἐστὶ τῶν εἰκότων ἔϑος, ὃ κατὰ 16 
συνήϑειαν ἕκαστοι ποιοῦμεν" τρίτον δὲ κέρδος" πολλά-- 
κιρ γὰρ διὰ τοῦτο τὴν φύσιν βιασάμενοι καὶ τὰ ἤϑη 
προειλόμεθα πράττειν. οὕτω δὲ τούτων διωρισμένων 
ἐν μὲν ταῖς προτροπαῖς καὶ ταῖς ἀποτροπαῖς δεικτέον 
ὑχσὲρ τῶν ξητουμένων., ὅτι τοῦτο τὸ πρᾶγμα ἐφ᾽ ὃ ἡμεῖς 30 
παρακαλοῦμεν ἢ ᾧ ἀντιλέγομεν, οὕτως ὡς ἡμεῖς φαμεν 
γίνεται" εἰ δὲ μή ᾿ ὅτι τὰ τούτῳ τῷ πράγματι ὅμοια τοῦ- 
τον τὸν τρόπον γίνεται ὃν ἡ ἡμεῖς φαμεν, ῇ τὰ πλεῖστα ἢ 
τὰ πάντα. κατὰ μὲν οὖν τῶν πραγμάτων οὕτω τὸ εἰκὸς 
ληπτέον. κατὰ δὲ τῶν ἀνθρώπων ἐν μὲν ταῖς κατηγο-- 35 
θέαις. ἐὰν ἔχῃς, ἐπιδείκνυε τὸ αὐτὸ τοῦτο πρᾶγμα πολ- 
λάκις πεποιηκότα πρότερον" εἰ δὲ μή: ὅμοια τούτῳ. 
πειρῶ δὲ ἀποφαίνειν καὶ ὡς λυσιτελὲς ἦν αὐτῷ ταῦτα 
Ξοιεῖν. οἱ γὰρ πλεῖστοι τῶν ἀνθρώπων αὐτοὶ τὸ λυσι-- 
τελὲς μάλιστα προτιμῶντες καὶ τοὺς ἄλλους νομίζουσιν 80 
ἕνεχα τούτου πάντα πράττειν. ἂν μὲν οὖν ἔχῃς ἃ ἀπὸ τῶν 


ἀντιδίκων αὐτῶν τὸ εἰκὸς λαμβάνειν, οὕτως αὐτὸ σύν- 
ΒΗΕΤΟΒΕΒ ΘΒΑΕΟΙ, ]. 18 


" 
΄ 


194... “ΝΑΞΙΜΕΝΟΥ͂Σ 


7αγε" εἰ δὲ μή, ἀπὸ τῶν ὁμοίων τὰ εἰθϑιόμένα φέρε. 
λέγω δ᾽ οἷον νέος ἐστὶν οὗ κατηγορεῖς, ἃ οἵ περὶ τὴν 
ἡλικίαν ταύτην ὄντες πράττουσι, ταῦτα λέγε πεποιημέ- 
ναι αὐτόν" πιστευϑήσεται γὰρ κατὰ τὴν ὁμοιότητα καὶ 

6 τὰ κατὰ τούτου λεγόμενα. τὸν αὐτὸν δὲ τρόπον καὶ 
ἐὰν τοὺς ἑταίρους αὐτοῦ δεικνύῃς τοιούτους ὄντας οἷον 
σὺ τοῦτον φῇς" καὶ γὰρ διὰ τὴν πρὸς ἐχείνους συνή- 
ϑειαν δόξει τὰ αὐτὰ τοῖς φίλοις ἐπιτηδεύειν. τοὺς μὲν 
οὖν κατηγοροῦντας οὕτω χρὴ μετιέναι τὸ εἰκός" τοῖς δὲ 
10 ἀπολογουμένοις μάλιστα δεικτέον, ὡς οὐδεπώποτε τῶν 
κατηγορουμένων τι πρότερον οὔτε αὐτοὶ οὔτε τῶν φί- 
λῶν οὐδεὶς οὔτε τῶν ὁμοίων αὐτοῖς ἔπραξέ τιρ. οἶδ᾽ 
ἐλυσιτέλησε τοιαῦτα πράττειν. ἂν δὲ φανερὸς ἧς ταὐτὸ 
τοῦτο πρότερον πεποιηκώς, αἰτιατέον τὴν ἡλικέαν ἢ 
18 τινα πρόφασιν ἄλλην [τοιαύτην] οἰστέον, δι’ ἣν εἰκότως 
ἐξήμαρτες τότε. λέγε δὲ καὶ ὡς οὔτε ταῦτα τότε σοι πρά- 
ἕαντι συνήνεγκεν οὔτε νῦν ἐλυσιτέλησεν ἄν. ἂν δέ σοι 
μηδὲν ἡ πεπραγμένον τοιοῦτον, τῶν δὲ φίλων σού τινες 
τυγχάνωσι τοιαῦτα πεποιηκότες, χρὴ λέγειν ὡς οὐ 
20 δίκαιον ἐστι δι᾿ ἐκείνους σαυτὸν διαβάλλεσϑαε., καὶ 
δεικνύναι τῶν σαυτῷ συνήϑων ἑτέρους ἐπιεικεῖς ὄνταξ᾽ 
οὕτω γὰρ ἀμφίβολον ποιήσεις τὸ κατηγορούμενον. ἄν 
δὲ τῶν ὁμοίων δεικνύωσί τινας ταὐτὰ πεποιηκότας, ἅτο- 
πον εἷναι φάδκε, [εἰ.} διότι ἕτεροί τενὲς ἐξαμαρτάνοντες 

96 φαίνονται; πίστιν εἶναι ὅ ὅτι τῶν ἐγκαλουμένων τι καὶ σὺ 
πεποίηκας. ἂν μὲν οὖν ἔξαρνος ἧς μὴ πεποιηκέναι τὴν 
κατηγορουμένην πρᾶξιν, οὕτως ἐκ τῶν εἰκότων χρή δι 
ἀπολογεῖσϑαι" ἀπέϑανον γὰρ ποιήσεις τὴν κατηγορίαν. 
ἂν δὲ ὁμολογεῖν ἀναγκάξῃ, τοῖς τῶν πολλῶν ἤϑεσιν 
80 ἀφομοίου τὰς σαυτοῦ πράξεις ὃ ὅτι μάλιστα λέγων ὡς οἱ 
πλεῖστοι ῆ οἵ πάντες, τοῦτο καὶ τὰ τοιαῦτα πράττουσιν 
οὕτως, ὥς δοι τυγχάνει πεποιημένον. ἂν δὲ μὴ δυνα- 


ΤΕΧΝΗ ῬΗΤΟΡΙΧΗ͂. 195 


ψ - 
τὸν ῃἢ τοῦτο δεῖξαι, καταφευκτέον ἐπὶ τὰς ἀτυχίας ἢ τὰς ἢ 


ἁμαρτίας, καὶ συγγνώμης πειρατέον τυγχάνειν παρα- 
λαμβάνοντα τὰ κοινὰ τῶν ἀνθρώπων γινόμενα πάϑη, 
δι’ ὧν ἐξιστάμεϑα τοῦ λογισμοῦ, ταῦτα δ᾽ ἐστὶν ἔρως 
ὀργὴ μέϑη φιλοτιμέα καὶ τὰ τούτοις ὁμοιότροπα. τὸ μὲν ὁ 


οὖν εἰκὸς διὰ ταύτης τῆς μεϑόδου τεχνικώτατα μέτιμεν. 


Παραδείγματα δ᾽ ἐστὶ πράξεις ὅμοιαι 'γεγενημέναι 8 


καὶ ἐναντίαι τοῖς νῦν ὑφ᾽ ἡμῶν λεγομένοις. τότε ὃ 


χρηστέον αὐτοῖς ἐστιν, ὅτε ἄπιστον ὃν τὸ ὑπό σου λεγό- 


βενον εἶναι φανερὸν. ποιῆσαι ϑέλεις, ἐὰν διὰ τοῦ εἰκότος 10 


μὴ πιστεύηται. ὅπως πράξιν ὁμοίαν ἑτέραν τῇ ὑπό σου 
λεγομένῃ καταμαϑόντες οὕτω πεπραγμένην, ὡς σὺ φὴς 
πεπρᾶχϑαι, μᾶλλον πιστεύσωσι τοῖς ὑπό σου λεγομέ- 
νοις. δἰσὶ δὲ τῶν παραδειγμάτων δύο τρόποι" τὰ μὲν 
γὰρ τῶν παραδειγμάτων γίνεται κατὰ λόγον τὰ δὲ παρὰ 
λόγον. ποιεῖ δὲ τὰ μὲν κατὰ λόγον γινόμενα πιστεύε-- 
σϑαι. τὰ δὲ μὴ κατὰ λόγον ἀπιστεῖσθαι" λέγω δ᾽ οἷον 
εἶ τις φάσχοι τοὺς πλουσίους δικαιοτέρους εἶναι τῶν πε-- 
νομένων καὶ φέροι τινὰς πράξεις πλουσίων ἀνδρῶν δι- 
καίας. τὰ μὲν οὖν τοιαῦτα τῶν παραδειγμάτων κατὰ 
λόγον εἶναι δοκεῖ" τοὺς γὰρ πλείστους ἔστιν ἰδεῖν νομί- 
ξοντας τοὺς πλουτοῦντας δικαιοτέρους εἶναι τῶν πενο-- 
μένων. εἰ δέ τις πάλιν ἀποφαίνοι τινὰς τῶν πλουσίων 
ἐπὶ χρήμασιν ἀδικήσαντας, τῷ παρὰ τὸ εἰκὸς γεγενη--: 


μένῳ παραδείγματι χρώμενος ἀπέστους ἂν ποιοῖ τοὺς 96 


πλουτοῦντας. ὠσαύτως δὲ καὶ εἴ τις φέροι παράδειγμα 
κῶν κατὰ λόγον εἶναι δοκούντων, διότι “ακεδαιμονιοί 
ποτὰ ἢ ᾿4θηναῖοι πολλῷ πλήϑει χρώμενοι συμμάχων 
κατεπολέμησαν τοὺς ἐναντέους, καὶ προτρέποι τοὺς ἀκού-- 


Ὑντας πολλοὺς συμμάχους ποιεῖσϑαι" [τὰ μὲν οὖν τοι-- 80 


τῦτα παραδείγματα κατὰ λόγον ἐστίν") ἄπαντες γὰρ 
νομέξουσιν ἐν τοῖς πολέμοις [τὸ πλῆϑος] οὐ μικρὰν ῥο-- 
33 


196 ΑἈΝΑΜΞΙΜΕΝΟΥ͂Σ 


8 πὴν ἔχειν πρὸς τὴν νίκην. εἶ δέ τις ἀποφαίνειν ἐθέλοι 
μὴ τοῦτ᾽ αἴτιον τοῦ νικᾶν. τοῖς παρὰ τὸ εἰκὸς γεγενη- 
μένοις πράγμασι χρήσαιτ᾽ ἂν παραδείγμασι λέγων, ὡς 
οἷ μὲν ᾿4ϑήνησι φυγάδες τὸ πρῶτον μετὰ πεντήκοντα 

5 ἀνδρῶν Φυλήν τε καταλαβόντες καὶ πρὸς τοὺς ἐν ἄστει 
πολλῷ πλείους ὄντας καὶ συμμάχοις “Δακεδαιμονίοις 
χρωμένους πολεμήσαντες κατῆλϑον εἰς τὴν ἰδίαν πόλιν᾽ 
Θηβαῖοι δὲ Μακεδαιμονέων καὶ σχεδὸν. ἁπάντων Πελο- 
ποννησίων εἰς τὴν Βοιωτίαν ἐμβαλόντων μόνοι περὶ τὰ 

10 Δεὔκτρα παραταξάμενοι τὴν “Μακεδαιμονέων δύναμιν 
ἐνίκησαν: Δίων δὲ ὁ Συρακούσιος μετὰ “τρισχιλίων 
ὁπλιτῶν εἰς Συρακούσας πλεύσας Διονύσιον πολλακπλα- 
σίονα ἔχοντα δύναμιν κατεπολέμησεν" ὡσαύτως δὲ Κο- 
ρίνϑιοι Συρακουσίοις ἐννέα τριήρεσι βοηϑήσαντες Καρ- 

15 χηδονίους ἑκατὸν καὶ πεντήκοντα ναυσὶν ἐπὶ τοῖς λιμέσι 
τῶν Συρακουσίων ἐφορμοῦντας, τὴν δὲ πόλιν ἄπαδαν 
πλὴν τῆς ἀκροπόλεως ἔχοντας. οὐδὲν ἧττον. κατεπολέ- 
μησαν. συλλήβδην δὲ ταῦτα καὶ τὰ τούτοις ὅμοια παρὰ 
λόγον πραχϑέντα τὰς κατὰ τὸ εἰκὸς γινομένας συμβονυ- 

90 λὰς ἀπίστους ποιεῖν εἴωϑεν. τῶν μὲν οὖν παραδειγμά- 
τῶν τοιαύτη τις ἡ φύσις ἐστί: χρηστέον δ᾽ αὐτῶν ἕκα- 
τέρῳ τρόπῳ, ὅταν μὲν ἡμεῖς “λέγωμεν τὰ κατὰ λόγον ᾿ 
γινόμενα, δεικνύντας ὡς ἐπὶ τὸ πολὺ τοῦτον τὸν τρόπον - 
ἐπιτελουμένας τὰς πράξεις" ὅταν δὲ τὰ παρὰ λόγον γι. | 

“ὃ νόμενα; φέφοντας ὅσα παρὰ λόγον δοκοῦντα γενόσϑθαι 1 
τῶν πραγμάτων εὐλόγως ἀποβέβηκεν. ὅταν δ᾽ οἵ ἐναν- ᾿ 

τίοι λέγωσι τοῦτο, χρὴ δεικνύειν ὡς εὐτυχήματα ταῦτα ᾿ 
συνέβη, καὶ λέγειν ὃ ὅτι αἱ τοιαῦται πράξεις ἐν τῷ σπα- 
νίῳ γεγόνασιν" οἵας δὲ σὺ λέγειρ, πολλάκις. τοῖς δὲ ἢ 
80 οὖν παραδείγμασιν οὕτω χρηστέον. ὅταν γε μὴν τὰ παρὶ ᾿᾿ 
λόγον γινόμενα φέρωμεν, χρὴ συνάγειν αὐτῶν ὅτι 
πλεῖστα καὶ καταλέγειν, ὡς οὐδὲν μᾶλλον ἐκεῖνα τούτων ἃ 


ΤΕΧΝΗ͂ ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂. 1907 


εἴωϑε γίνεσθαι. δεῖ δὲ χρῆσϑαι τοῖς παραδείγμασι οὐ 8 
μόνον ἐκ τούτων, ἀλλὰ καὶ ἐκ τῶν ἐναντίων" λέγω δ᾽ 
οἷον ἐὰν ἀποφαίνῃς τινὰς πλεονεκτικῶς τοῖς συμμάχοις 
χρωμένους καὶ διὰ τοῦτο λυϑεῖσαν αὐτῶν τὴν φιλίαν, 
χαὶ λέγῃς" ἡμεῖς δέ, ἂν ἴσως καὶ κοινῶς πρὸς αὐτοὺς ὁ 
προσφερώμεϑα,. πολὺν χρόνον τὴν συμμαχίαν φυλάξο-- 
μεν. καὶ πάλιν, ἄν τινας ἑτέρους ἀπαρασχευάστως πο-- 
λεμήσαντας καὶ διὰ τοῦτο καταπολεμηϑέντας ἀποφαίνῃς, 
εἶτα λέγῃς" ἂν παρασκευασάμενοι πολεμῶμεν. βελτίους 
ἂν περὶ τῆς νίκης τὰς ἐλπίδας ἔχοιμεν. πολλὰ δὲ λήψῃ 1 
παραδείγματα διὰ τῶν προγεγενημένων πράξεων καὶ διὰ 
τῶν νῦν γινομένων" τὰ γὰρ πλεῖστα τῶν ἔργων τῇ μὲν 
ὅμοια τῇ δὲ ἀνόμοια ἀλλήλοις ἐστίν. ὥστε διὰ τὴν αἰτίαν 
ταύτην καὶ παραδειγμάτων εὐπορήσομεν καὶ τοῖς ὑπὸ 
τῶν ἄλλων λεγομένοις οὐ χαλεπῶς ἀντεροῦμεν. τῶν μὲν 16 
οὖν παραδειγμάτων τούς τε τρόπους ἴσμεν, καὶ ὡς αὐὖ- 
τοῖς χρησόμεϑα. καὶ ὅϑεν πολλὰ ληψόμεϑα. 

Τεχμήρια δέ ἐστιν ὅσ᾽ ἂν ἐναντίως ἦ πεπραγμένα τῷ 9 
περὶ οὗ ὁ λόγος, καὶ ὅσα ὁ λόγος αὐτὸς ἑαυτῷ ἐναντιοῦ-- 
ται" τῶν γὰρ ἀκουόντων οἱ πλεῖστοι τοῖς συμβαίνουσι 50 
περὶ τὸν λόγον ἢ τὴν πρᾶξιν ἐναντιώμασι τεκμαίρονται 
μηδὲν ὑγιὲς εἶναι μήτε τῶν λεγομένων μήτε τῶν πρατ- 
τομένων. πολλὰ δὲ λήψῃ τεκμήρια σχοπῶν εἴτε ὁ λόγος 
τοῦ ᾽ ἐναντίου αὐτὸς αὐτῷ [τῷ πρᾶγματι) ἐναντιοῦται, εἴτε 

ἡ πράξις αὐτὴ. ἐναντία τῷ λόγῳ ἐστίν. τὰ μὲν οὖν 55 
τοχμήρια τοιαῦτα ἐστι, καὶ οὕτως αὐτὰ πλεῖστα ποιήσεις. 

Ἐνϑυμήματα δέ ἐστιν οὐ μόνον τὰ τῷ λόγῳ καὶ τῇ 10 
πράξει ἐναντιούμενα; ἀλλὰ καὶ τοῖς ἄλλοις ἄπασι" λήψῃ 
δὲ πολλὰ μετιὼν ὡς ἐν τῷ ἐξεταστικῷ εἴδει εἴρηται; καὶ 
σχοπῶν εἴ πῃ ὁ λόγος ἑαυτῷ ἐναντιοῦται ἢ ἢ τὰ πεπραγμέ- 8ὺ 
να τοῖς δικαίοις ἡ ἢ τῷ νόμῳ ὴ τῷ συμφέροντι ἢ τῷ 
καλῷ ἢ τῷ δυνατῷ ἢ τῷ ῥαδίῳ ἢ τῷ εἰκότι ἢ τῷ ἤϑει τοῦ 


108 ' ΑΔΝΔΑΞΙΜΕΝΟΥΣ 


10 λέγοντος ἢ ἢ τῷ ἔθει τῶν ᾿ πραγμάτων. τὰ μὲν οὖν τοιαῦτα 
τῶν ἐνθυμημάτων κατὰ τῶν ἐναντίων ἐκληπτέον" τὰ δ᾽ 
ἐναντία τούτοις ὑπὲρ ἡ ἡμῶν αὐτῶν δεῖ λέγειν, ἀποφαί- 
νοντας τὰς πράξεις τὰς ἡμετέρας καὶ τοὺς λόγους ἐναν-- 

δ τιουμένουρ τοῖς ἀδίκοις καὶ τοῖς ἀνόμοις καὶ τοῖς ἀσυμ- 
φύροις καὶ τοῖς τῶν ἀνθρώπων τῶν πονηρῶν ἤθεσι, καὶ 
συλλήβδην τοῖς μοχϑηροῖς νομιξομένοις εἶναι. δεῖ δὲ 
τούτων ἑκάστοις συνηγορεῖν ὡς εἰς βραχύτατα καὶ φρά- 
ξειν ὅτι μάλιστα ἐν ὀλίγοις τοῖς ὀνόμασιν. τὰ μὲν οὖν 

10 ἐνθυμήματα τοῦτον τὸν τρόπον πολλὰ ποιήσομεν, καὶ 


οὕτως αὐτοῖς ἄριστα θησόμεϑα. 
11 Γνώμη͵ δέ ἐστι μὲν ὡς ἐν κεφαλαίῳ καϑ᾿ ὅλων τῶν 


πραγμάτων δόγματος ἰδίου δήλωσις" δύο ὃὲ τρόποι τῶν 
γνωμῶν εἰσιν, ὁ μὲν ἔνδοξος ὁ δὲ παράδοξος. ὅταν μὲν 
16 οὖν ἔνδοξον λέγῃς, οὐδὲν δεῖ τὰς αἰτίας φέρειν" οὔτε 
γὰρ ἀγνοεῖται οὔτ᾽ ἀπιστεῖται τὸ λεγόμενον" ὅταν δὲ 
παράδοξον λέγῃς. χρὴ φράξειν τὰς αἰτίας συντόμως, ἵνα 
τὴν ἀδολεσχίαν καὶ τὴν ἀπιστίαν διαφύγῃς. δεῖ δὲ τὰς 
γνώμας οἰκείας φέρειν τῶν πραγμάτων. ἵνα μὴ σκαιὸν 
40 χαὶ ἀπηρτημένον φαίνηται τὸ λεγόμενον. πολλὰς δὲ 
ποιήσομεν αὐτὰς ἢ ἐκ τῆς ἰδίας φύσεως ἢ ἐξ ὑπερβολῆς 

ἢ ἐκ παρομοιώσεως. αἵ μὲν οὖν ἐκ τῆς ἰδίας φύσεως 
τοιαίδε τινές εἰσιν" οὐκ εἶναί μοι δοκεῖ δυνατὸν δεινὸν 
γενέσϑαι στρατηγὸν πραγμάτων ἄπειρον ὄντα. ἑτέρα δέ 

96 ἐστιν ἥδε" νοῦν ἐχόντων ἀνδρῶν ἐστι τοῖς τῶν προγεγε- 
νημένων παραδείγμασι χρωμένους ᾿πειρᾶσϑαι. διαφυγεῖν 
τὰς ἐκ τῆς ἀβουλίας ἁμαρτίας. ἐκ μὲν οὖν τῆς ἐδίας φύ- 
σεως τοιαύτας ποιήσομεν γνώμαρ, ἐξ ὑπερβολῆς δὲ 
τοιάσδε" δεινότερά μοι δοκοῦσιν οἵ κλέπτοντες τῶν λη- 

80 ξομένων ποιεῖν " οἷ μὲν γὰρ λαϑραίως., οἵ δὲ φανερῶς τὰ 
χρήματα περιαιροῦνται. τὰς μὲν οὖν ἐξ ὑπερβολῆς γνώ- 

᾿ μᾶς τὸν τρόπον τοῦτον πολλὰς ποιήσομεν, αἱ δ᾽ ἐκ παρο- 


᾿ ΤΈΧΝΗ ῬΗΕΤΟΡΙΚΗ. 199 


μοεόσεως τοιαίδε εἰσίν. ὁμοιότατόν μοι δοκοῦσιν οἵ 1 
τὰ χρήματα ἀποστεροῦντες τοῖς τὰς πόλεις προδιδοῦσι 
ποιδῖν" πιστευϑέντες γὰρ ἀμφότεροι τοὺς πιστεύσαντας 
ἐδικοῦσιν. ἑτέρα δέ" παραπλήσιόν μοι δοκοῦσι ποιεῖν οἵ 
ἀντέδικοι τοῖς τυράννοις" ἐχεῖνοί τὲ γὰρ ὧν μὲν αὐτοὶ ὁ 
ἀδικοῦσιν, οὐκ ἀξιοῦσι διδόναι δίκας. ὧν δὲ τοῖς ἄλλοις 
ἐγκαλοῦσιν, ἀνυπερβλήτως τιμωροῦνται; οὕὑτοέ τε εἰ μέν 

τε αὐτοὶ τῶν ἐμῶν ἔχουσιν. οὐκ ἀποδιδόασιν. εἰ δέ τι 
ἐγὼ τούτων ἔλαβον. καὶ αὐτὸ καὶ τοὺς τόκους οἴονται 
γεῖν κομίσασϑαι. ᾿ γνώμας μὲν οὖν τοῦτον τὸν τρόπον 10 
κετιόντες πολλὰς ποιήδομεν. 

Σημεῖον δέ ἐστιν ἄλλο ἄλλου οὐ τὸ τυχὸν τοῦ τυχόν-- 12 
Ὃς οὐδ᾽ ἅπαν παντός, ἀλλὰ τό γὲ εἰθισμένον γίνε- 
7ϑαι πρὸ τοῦ πράγματος ἢ ἅμα τῷ πράγματι ἢ μετὰ τὸ 
τρᾶγμα. ἔστι δὲ σημεῖον τό τε γενόμενον οὐ μόνον τοῦ 16 
γενομένου ἀλλὰ καὶ τοῦ μὴ γενομένου. ὡσαύτως δὲ καὶ 
τὸ νὴ γεγονὸς οὐ μόνον τοῦ μὴ ὄντος ἀλλὰ καὶ τοῦ ὄντος. 
κοεεῖ δὲ τῶν σημείων τὸ μὲν οἴεσϑαι τὸ δὲ εἰδέναι. καλ- 
ἰνστον δὲ τὸ εἰδέναι ποιοῦν - δεύτερον δὲ τὸ δόξαν αιϑα-- 
νωτάτην ἐργαζόμενον. πολλὰ δὲ ποιήσομεν σημεῖα συλ-- 30 
ἰήβδην εἰπεῖν ἐξ ἑκάστου τῶν πεπραγμένων καὶ λεγομέ- 
νῶν καὶ ὁρωμένων, καϑ᾽ ἕν ἕκαστον λαμβάνοντες. ἔκ τὲ 
οὔ μεγέϑους καὶ τῆς σμικρότητος τῶν ἀποβαινόντων 
κακῶν ἢ ἀγαϑῶν, ἔτι δὲ καὶ ἐκ τῶν μαρτυριῶν καὶ ἐκ 
τῶν μαρτυρουμένων,. καὶ ἐκ τῶν συμπαρόντων ἡμῖν ἢ 35 
οἵἴρ ἐναντίοις, καὶ ἐξ αὐτῶν ἐκείνων, καὶ ἐκ τῶν προκλή-- 
εων, καὶ ἐκ τῶν χρόνων, καὶ ἐξ ἄλλων πολλῶν. τῶν μὲν 
γὖν σημείων ἐντεῦϑεν εὐπορήδομεν. 

Ἔσλεγχος δέ ἐστι μὲν ὃ μὴ δυνατὸν ἄλλως ἔχειν. ἀλλ᾽ 18 
ὕτως. ὡς ἡμεῖς λέγομεν, λαμβάνεται δὲ ἐκ τῶν φύσει 80 
᾿ναγκαίων ἢ ἀναγκαίων ὡς ἡμεῖς λέγομεν ἢ ὁ ἀντιλέγων, 
αἱ ἐκ τῶν κατὰ φύσιν ἀδυνάτων ἢ ἀδυνάτων ὡς οἵ ἐναν-- 


200 ἌΝΑΞΙΜῈΝ ΟΥΣ 


18 τίοι λέγουσιν. κατὰ φύσιν μὲν οὖν ἀναγκαῖόν ἐστιν οἷον 
τοὺς ξῶντας σιτίων δεῖσϑαι. καὶ τὰ τούτοις ὅμοια" ὡς δ᾽ 
ἡμεῖς λέγομέν ἐστιν ἀναγκαῖον. τοὺς μεμαστιγωμένους 
ὁμολογεῖν, ἅπερ οἵ μαστιγοῦντες κελεύουσιν. καϊὰ φύ- 

56. διν δὲ πάλιν ἀδυνατόν ἐστι, παιδάριον μικρὸν κλέψαι 
τοσοῦτον ἀργύριον, ὅσον μὴ δυνατὸν φέρειν, καὶ οἴχε- 
σϑαι τοῦτο φέρον: ὡς δ᾽ ἂν ὁ ἐναντίος λόγοι. ἔσται 
ἀδύνατον, ἂν φάσκῃ μὲν ἐν χρόνοις τισὶν ᾿4ϑήνησι ποιή- 
σασϑαι τὸ συμβόλαιον, ἡμεῖς δ᾽ ἔχωμεν ἐπιδεῖξαὶ τοῖς 

10 ἀκούουσιν, ὡς κατὰ τοὺς τότε καιροὺς ἀπεδημοῦμεν ἐν 
ἑτέρα πόλει τινί. τοὺς μὲν οὖν ἐλέγχους ἐκ τούτων καὶ 
ἐκ τῶν τούτοις ὁμοιοτρόπων ποιησόμεϑα. συλλήβδην δὲ 
τὰς ἐξ αὐτοῦ τοῦ λόγου καὶ τῶν πράξεων καὶ τῶν ἀν- 
ϑρώπων πίστεις ἁπάσας διεληλύϑαμεν. σκεψώμεϑα δὲ 

18 καὶ τέ ἀλλήλων διαφέρουσιν. 

14 Τὸ μὲν τοίνυν εἰκὸς τοῦ παραδείγματος ταύτῃ διαφέ- 
ρει, διότι τοῦ μὲν εἰκότος ἔχουσιν αὐτοὶ οἷ ἀκούοντος ἔν- 
νοιαν, τὰ δὲ παραδείγματα ... καὶ ἐκ τῶν ἐναντίων καὶ 
ἐκ τῶν ὁμοίων φέρειν ἔστι. τὰ δὲ τεκμήρια μόνον. ἐχ τῶν 

90 περὶ τὸν λόγον καὶ τὴν πρᾶξιν ἐναντίων συντέϑεται. καὶ 
μὴν ἐνθύμημα τεχμηρίου ταύτην τὴν διαφορὰν ἔσχηκεν, 
ὅτι τὸ μὲν τεκμήριον περὶ τὸν λόγον καὶ τὴν πρᾶξιν ἔναν- 
τίωσίς ἐστι. τὸ δ᾽ ἐνθύμημα καὶ τὰς περὶ τὰς ἄλλας ἰδέας 
ἐναντιώσεις ἐξείληφεν" ἢ ἢ καὶ διότι τὸ μὲν τεχμήριον οὐχ 

26 ἐφ’ ἡμῖν ἐστι λαμβάνειν, ἂν μὴ περὶ τὰ πράγματα καὶ 
τοὺς λόγους ἐναντίωσίς τις ὑπάρχῃ, τὸ δ᾽ ἐνθύμημα ποῖ- 
λαχόϑεν οἷόν τὸ πορίξεσϑαι τοῖς λέγουσιν. γνῶμαι δ᾽ ἐν- 
ϑυμημάτων διαφέρουσιν, ἡ ῇ τὰ μὲν ἐνθυμήματα μόνον ἐκ 
τῶν ἐναντιώσεων σύγκειται, τὰς δὲ γνώμας καὶ μετὰ τῶν 

80 ἐναντιώσεων καὶ ἁπλῶς αὐτὰς καϑ' αὑτὰς δυνατόν ἐστιν 
ἐμφανίξειν. τὰ δὲ σημεῖα τῶν γνωμῶν καὶ τῶν προειρη- 
μένων ἁπάντων ταύτῃ διαφέρουσιν. ὅτι τὰ μὲν ἄλλα 


ΤΈΧΝΗ ΡΗΤΟΡΙΚΗ. Φ01 


κάντα οἴησιν ἐμποιεῖ τοῖς ἀκούουσιν. τῶν δὲ σημείων 14 
ἔνια καὶ σαφῶς εἰδέναι ποιήσει τοὺς κρίνοντας καὶ διότι 
τῶν μὲν ἑτέρων οὐκ ἔστιν αὐτοὺς πορίσασϑαι τὰ πλεῖστα, 
τῶν δὲ σημείων πολλὰ ῥαδίως ἔστι ποιήσασϑαι, καὶ μὴν 
ἔλεγχος σημείου ταύτῃ διαφέρει; ϑιότι τῶν μὲν σημείων 
ἔνια μόνον οἴδσϑαι ποιεῖ τοὺς ἀκούοντας, ἔλεγχος δὲ πᾶς 
τὴν ἀλήϑειαν διδάσκει τοὺς κρένοντας. ὥστε τὰς μὲν τῶν 
ἰόγων καὶ τῶν πράξεων πέστεις οἷαί τέ εἰσι καὶ ὅϑεν αὐ-- 
τῶν εὐπορήσομεν καὶ τένι ἀλλήλων διαφέρουσιν, ἐκ τῶν 
προειρημένων ἴσμεν" τῶν δ᾽ ἐπιθέτων ἑκάστην πάλιν Ι0᾽ 
διέλθωμεν. 

Ἢ μὲν οὖν δόξα τοῦ λέγοντός ἐστι τὸ τὴν αὑτοῦ διά-- 
νοιαν ἐμφανίζειν κατὰ τῶν πραγμάτων. δεῖ δ᾽ ὄμπειρον 
ἐποφαίνειν ἑαυτὸν περὶ ὦν ἂν λέγῃ, καὶ ἐπιδεικνύναι ὡς 
συμφέρει [σοι] τἀληϑῆ λέγειν περὶ τούτων τὸν δ᾽ ἀντι-- [ὃ 
λέγοντα μάλιστα δεικνύναι μηδεμέαν ἐμπειρίαν ἔχοντα 
τὸν ἐναντίον περὶ ὧν ἀποφαίνεται" τήν τε δόξαν ὁμοίως. 
ἂν δὲ τοῦτο μὴ δυνατὸν ἧ, δεικτέον ὡς καὶ οἵ ἔμπειροι 
πολλάκις ἐξαμαρτάνουσιν. ἂν δὲ τοῦτο μὴ ἐνδέχηται λέ- 
γειν, ὡς ἀσύμφορόν ἐστι τοῖς ἐναντίοις τἀληθῆ περὶ τού-- 30 
τῶν εἰπεῖν. ταῖς μὲν οὖν δόξαις τοῦ λέγοντος οὕτω χρησό-- 
ιξϑα καὶ αὐτοὶ ἀποφαινόμενοι καὶ ἑτέροις ἀντιλέγοντες. 

Μαρτυρία δέ ἐστιν ὁμολογία συνειδότος ἕχόντος. 1ὅ 
ζναγκαῖον δ᾽ εἶναι τὸ μαρτυρούμενον ἢ πιϑανὸν ἢ ἀπί- 
ϑανον ἢ ἀμφίβολον πρὸς πίστιν, ὡσαύτως δὲ καὶ τὸν 25 
ιάρτυρα πιστὸν ἢ ἄπιστον ἢ ἀμφίδοξον. ὅταν μὲν οὖν τὸ 
ιαρτυρούμενον ἢ πιϑανὸν καὶ ὁ μάρτυς ἀληϑινός, οὐδὲν 
Ἰέονταε αἵ μαρτυρίαι ἐπιλόγων, ἐὰν μὴ βούλῃ γνώμην ῇ 
νϑύμημα συντόμως εἰπεῖν τοῦ ἀστείου ἕνεκεν" ὅταν δὲ 
ποπτεύηται ὁ μάρτυς, ἀποδεικνύειν δεῖ ὡς οὔτε χάρι-- 80 
ος ἕνεκεν οὔτε τιμωρίας ἢ κέρδους ὁ τοιοῦτος ἂν τὰ 
ευδῆ μαρτυρήσειεν. δεῖ δὲ καὶ διδάσκειν ὅτι οὐ συμφέ- 


ων 


“““-“Ἄ,,ρ].:.ν--" 


202 ΑΝΗΞΙΜΕΝΟΥΣ 


15 ρει τὸ ψεῦδος μαρτυρεῖν αἱ μὲν γὰρ ὠφέλειαι μικραί, τὸ 
δ᾽ ἐξελεγχϑῆναι χαλεπόν, γνωσθέντα δ᾽ οὐ μόνον εἰς ἁ ἀρ- 
γύριον οἵ νόμοι ξημιοῦσιν, ἀλλὰ καὶ εἰς δόξαν καὶ εἰς ἀπι- 
στίαν. τοὺς μὲν οὖν μάρτυρας οὕτω πιστοὺς ποιήσομεν" 

ὅ ἀντιλέγοντας. δὲ μαρτυρίᾳ δεῖ τὸν τρόπον τοῦ μάρτυρος 
διαβάλλειν, ἂν ἡ πονηρός, ῆ τὸ μαρτυρούμενον ἐξετά": 
ξειν, ἂν ἀπέϑανον τυγχάνῃ, ἢ καὶ συναμφοτέρους τούτοις 
ἀντιλέγειν, συνάγοντας τὰ φαυλότατα τῶν ἐναντίων εἰς 
ταὐτό. σκεπτέον δὲ καὶ εἰ φίλος ἐστὶν ὁ μάρτυς ᾧ μαρτυ- 

10 ρεῖ, ἢ εἰ μέτεστιν αὐτῷ ποϑὲν τοῦ πράγματος, ἢ ἐχϑρός 
ἐστιν οὗ καταμαρτυρεῖ, ἢ πένης" τούτων γὰρ οἱ μὲν διὰ 
χάριν, οἵ δὲ διὰ τιμωρίαν, οἱ δὲ διὰ κέρδος ὑποπτδύονται 
τὰ ψευδῆ μαρτυρεῖν. καὶ τὸν τῶν ψευδομαρτυριῶν νύ- 
μον ἐπὶ τούτοις τεϑεικέναι φήσομεν τὸν νομοϑέτην᾽ ἅτο- 

1ὅ πον οὖν εἶναι τοῦ νομοϑέτου τοῖς μάρτυσι μὴ πιστεύ- 
όαντος τοὺς κρίνοντας πιστεύειν αὐτοῖς, κατᾷ τοὺς νό- 
πους κρινεῖν ὀμωμοκότας. τοὺς μὲν οὖν μάρτυρας οὕτως 
ἀπιϑάνους ποιήσομεν, ἔστι δὲ καὶ κλέπτειν τὴν μαρτυ- 
ρίαν τρόπῳ τοιῷδε" μαρτύρησόν μοι, οὗ Καλλίκλεις. μὰ 

40 τοὺς ϑεοὺς οὔκουν ἔγωγε" κωλύοντος γὰρ ἐμοῦ ταῦτ᾽ 
ἔπραξεν οὗτος. καὶ διὰ τούτου ἐν ἀποφάσει ψευδομαρ- 
τυρήσας ψευδομάρτυρος δέκην οὐχ ὑφέξει. τοιγαροῦν 
ὅταν μὲν ἡμῖν συμφέρῃ κλέπτειν τὴν μαρτυρίαν. οὕτως 
αὐτῇ χρησόμεϑα- ἐὰν δὲ οἵ ἐναντίοι τοιοῦτόν τι ποιήσο- 

95 σιν, ἐμφανιοῦμεν τὴν κακοποιίαν αὐτῶν καὶ συγγφραψε- 
μένους μαρτυρεῖν κελεύσομεν. μάρτυσι μὲν οὖν καὶ μαρ’ 
τυρίαις ἐκ τούτων ἴσμεν ὡς δεῖ χρήσασϑαι. 

16 ΒΒάσανος δέ ἐστι μὲν ὁμολογία παρὰ συνειδότος ἄχον- 

τος δέ. ὅταν μὲν οὖν συμφέρῃ ἡμῖν αὐτὴν ποιεῖν ἐσχύυ- 

80 ράν, λεκτέον ὡς οἵ τε ἰδιῶται περὶ τῶν σπουδαιοτάτων 

καὶ αἵ πόλεις περὶ τῶν μεγίστων ἐκ βασάνων τὰς πέστεις 
λαμβάνουσι. καὶ διότι πιστότερόν ἔστι βάσανος μαρ’ 


Α 
4 


ΤΈΧΝΗ ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂: τ ΦὈ8 


τύρων᾽" τοῖς μὲν γὰρ μάρτυσι συμφέρει πολλάκις ψεύ--16 
σασϑαι; τοῖς ὃ βασανιξομένοις λυσιτελεῖ τἀληϑὴ λέ- 
γευν" οὕτω γὰρ παύσονται τάχιστα τῆς κακοπαϑ είας. 
ὅταν ὃὲ βούλῃ τὰς βασάνους ἀπίστους ποιεῖν, πρῶτον 
πὲν λεχτέον ὡς οἵ βασανιξόμενοι τοῖς ἐκδιδοῦσι πολέμιοι ὅ 
γένονται καὶ διὰ “τοῦτο πολλοὶ τῶν δεσποτῶν καταψεύ-- 
δονται" ἔπειϑ᾽ ὅτι πολλάκις τοῖς βασανίζουσιν ὁμολο- 
γοῦσιν οὐ τὰς ἀληϑείας, ἵ ἵν᾽ ὡς τάχιστα τῶν κακῶν παύ-- 
σωνται. δεικτέον δ᾽ ὅτι καὶ τῶν ἐλευϑέρων πολλοὶ ἤδη 
βασανιξόμενοι καϑ᾽ ἑαυτῶν ἐψεύσαντο, βουλόμενοι τὴν 10 
παραυτίκα κακοπάϑειαν ἐκφυγεῖν, ὥστε πολὺ μᾶλλον 
εὔλογον τοὺς δούλους ψευσαμένους κατὰ τῶν δεσποτῶν 
βούλεσθαι τὴν αὐτῶν τιμωρίαν ἐκφυγεῖν. ἢ πολλὰς κα- 
κοχαϑείας τοῖς σώμασι καὶ ταῖς ψυχαῖς ὑπομείναντας, ἵν 
ἕτεροι μηδὲν πάϑωσιν, [αὐτοὺς βούλεσϑαι) μὴ ψεῦδος 16 
εἰπεῖν. τὰς μὲν οὖν βασάνους ἐκ τῶν τοιούτων καὶ τῶν 
τούτοις ὁμοιοτρόπων πιϑανὰς καὶ ἀπιϑάνους καταστή--: 
δομεν. 

ὍὌρχος δὲ ἐστι μετὰ ϑείας παραλήψεως φάσις ἀναπό--17 
δεικτος. δεῖ δ᾽ αὐτὸν ὅταν μὲν αὔξειν ἐθέλωμεν. λέγειν 20 
οὕτως᾽ οὐδεὶς ἂν ἐπιορκεῖν βούλοιτο φοβούμενος τήν τε 
χαρὰ τῶν ϑεῶν τιμωρίαν καὶ τὴν παρὰ τοῖς ἀνθρώποις 
αἰσχύνην. καὶ διδξιέναι ὅτι τοὺς μὲν ἀνθρώπους λαϑεῖν 
ἔστι. τοὺς δὲ ϑεοὺς οὐκ ἔστιν. ὅταν δὲ οἷ ἐναντίοι κατα-- 
φύγωσιν εἰς ὅρκον. καὶ βουλώμεϑα ταπεινοῦν αὐτόν, 96 
δεικτέον ὡς τῶν αὐτῶν ἐστιν ἀνθρώπων τὰ πονηρὰ 
πράττειν καὶ μὴ φροντίζειν ἐπιορκοῦντας " ὅστις γὰρ 
κακουργῶν οἴξται λανϑάνειν τοὺς ϑεούς. οὗτος οὐδὲ 
ἐπιορκῶν τιμωρίας οἴεται τεύξεσθαι. καὶ περὶ μὲν τῶν 
ὅρκων ὁμοιοτρόπως τοῖς προειρημένοις μετιόντες λέγειν 80 
εὐπορήσομεν ὑπὲρ αὐτῶν. 

Συλλήβδην δὲ τὰς πάσας πίστεις ἤδη, καϑάπερ ὑπε-- 


204 ΑΝΔΕΞΙΜΕΝΟΥ͂Σ 


17 ϑέμεϑα, διεξεληλύϑαμεν καὶ δεδηλώκαμεν οὐ μόνον ἣν 
ἑκάστη αὐτῶν δύναμιν ἔσχηκεν, ἀλλὰ καὶ τί ἀλλήλων 
διαφέρουσι, καὶ πῶς αὐταῖς χρηστέον. νῦν δ᾽ ὑπὲρ τῶν 
ὑπολοίπων ἃ τῶν τριῶν εἰδῶν ἐστι, καὶ παρὰ πάντας 

5 τοὺς λόγους χρήσιμα γένεται, διδάσκειν ἐπιχειρήσομεν. 

18 πΠροκατάληψις μὲν οὖν ἐστι. δι᾽ ἧς τά τε τῶν ἀκου- 
ὄντων ἐπιτιμήματα καὶ τοὺς τῶν ἀντιλέγειν μελλόντων 
λόγους προκαταλαμβάνοντες ὑπεξαιρήσομεν τὰς ἐπιφε- 
ρθομένας δυσχερείας. καὶ τὰς μὲν τῶν ἀκουόντων ἐπιτι- 

10 μήσεις ὧδε χρὴ προκαταλαμβάνειν" ἴσως δέ τινες ὑμῶν 
ϑαυμάξουσιν ὅτι νέος ὧν οὕτω περὶ μεγάλων πραγμάτων 
ἐπεχείρησα δημηγορεῖν. καὶ πάλιν" μηδεὶς ἀπαντήσῃ μοι 
δύσκολος, ὅτι μέλλω συμβουλεύειν ὑμῖν περὶ ὧν ὀκνοῦσί 
τινες ἄλλοι παρρησιάξεσϑαι πρὸς ὑμᾶς. περὶ μὲν οὖν 

- 16 τῶν μελλόντων δυσχεραίνεσϑαι τοῖς ἀκούουσιν οὕτω δεῖ 
προκαταλαμβάνοντα φέρειν αἰτίας, παρ᾽ ἃς ὀρθῶς ποιεῖν 
δόξεις συμβουλεύων, δεικνύντα τὴν ἐρημίαν τῶν λεγον- 
των, τὸ μέγεϑος τῶν κινδύνων, ἢ τὸ τῷ κοινῷ συμφέ- 
ρον. ἢ ἄλλην τοιαύτην αἰτίαν, δι᾽ ἧς λύσεις τὴν ἐπιφε- 

90 ρομένην δυσχέρειαν. ἂν δὲ μηδὲν ἧττον ϑορυβῶσιν οἵ 
ἀκούοντες, χρὴ λέγειν συντόμως, ἢ ὡς ἐν γνώμης ἢ ὡς 
ἐνθυμήματος σχήματι" διὸ πάντων ἀτοπώτατόν ἐστιν 
ἥκειν μὲν ὡς περὶ τῶν πραγμάτων βουλευσομένους τὰ 
κράτιστα, νῦν δὲ μὴ βουλομένους ἀκούειν τῶν λεγόν- 

25 τῶν οἴεσϑαι καλῶς ἂν βουλεύσασϑαι. καὶ πάλιν " ὅτι κα΄ 
λόν ἐστιν ἢ αὐτοὺς ἀνισταμένους συμβουλεύειν, ἢ τῶν 
συμβουλευόντων ἀκούσαντας, ἅπερ ἂν αὐτοῖς δοκῇ, χει- 
ροτονεῖν. ἐν μὲν οὖν ταῖς δημηγορίαις οὕτω καὶ ταῖς προ: 
καταλήψεσι χρηστέον καὶ τοῖς ϑορύβοις ἀπαντητέον᾽ ἔν 

80 δὲ ταῖς δικαιολογίαις προκαταληψόμεϑα μὲν ὁμοιοτρύ- 
πῶς τοῖς προειρημένοις. ἀπαντήσομεν δὲ τοῖς ϑορύβοι, 
ἐὰν μὲν ἐν ἀρχαῖς γίνωνται τῶν λόγων, ὧδε: πῶς οὐκ 


ΤΕΧΝΗ͂ ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂. 205 


ἄλογον οὖν ἐστι τὸν μὲν νομοϑέτην προστάξαι δύο λό-- 18 


γους τῶν ἀντιδίκων ἑκάστῳ ἀποδοῦναι, τοὺς δὲ δικά- 
ξοντας ὑμᾶς ὀμωμοκέναι κατὰ τὸν νόμον κρινεῖν. εἶτα 
μηδὲ τὸν ἕνα λόγον ἀκοῦσαι βούλεσϑαι; κἀκεῖνον μὲν 
ὑμῶν τοσαύτην πρόνοιαν ἔχειν, ὅπως ἀκούσαντες παν- 
τῶν τῶν λεγομένων εὐόρκως ϑῆσϑε τὴν ψῆφον. ὑμᾶς δὲ 
περὶ τούτων οὕτως ὀλιγώρως ἔχειν ὥστε μηδὲ τὰς ἀρχὰς 
ὑπομείναντας αὐτὰς τῶν λόγων ἤδη νομίζειν ἀκριβῶς 
ἅπαντα γινώσχειν; καὶ ἄλλως" πῶς οὐκ ἄλογῦν ἐστι τὸν 


δ 


μὲν νομοϑέτην τάξαι τῶν ψήφων ἴσων γινομένων τὸν 10 


φεύγοντα νικᾶν, ὑμᾶς δὲ οὕτως ἐναντίως γινώσκειν περὶ 
τούτων ὡς μηδὲ ἀπολογουμένων τῶν͵ διαβεβλημένων 
ἀχούειν; κἀκεῖνον μὲν διὰ τὸ μᾶλλον κινδυνεύειν τοὺς 
φεύγοντας ἀπονεῖμαι ταύτην τὴν πλεονεξίαν αὐτοῖς ἐν 
ταῖς ψήφοις, ὑμᾶς δὲ τοῖς μὲν ἀκινδύνως κατηγοροῦσι 
μὴ φιλονεικεῖν, τοὺς δὲ μετὰ φόβων καὶ κιρδύνων περὶ 
τῶν κατηγορουμένων ἀπολογουμένους [ὡς] ϑορυβοῦν--: 
τὰς ἐκπλήττειν; ἐὰν μὲν οὖν ἐν ἀρχαῖς οἵ ϑόρυβοι γί- 
νῶνται. τοῦτον τὸν τρόπον αὐτοῖς ἀπαντηνέον᾽ ἐὰν δὲ 


1ὅ 


προεληλυϑότος τοῦ λόγου ϑορυβῶσιν, ἐὰν μὲν ὀλίγοι 30 


τινὲς τοῦτο ποιῶσιν, ἐπιτιμητέον τοῖς ϑορυβοῦσι καὶ 
πρὸς αὐτοὺς λεκτέον. ὅτι δίχαιον νῦν μὲν αὐτοὺς ἀκούειν 
ἐστίν, ἵνα μὴ κωλύσωσι. τοὺς ἄλλους ὀρθῶς δικαζξειν, 
4 [4 [ ἢ Α 
ἐπὰν δὲ ἀκούσωσι,, τότε ποιεῖν ὁ τι αν ἐθέλωσιν. ἐὰν δὲ 


τὸ πλῆϑος ϑορυβῇ. μὴ τοῖς κρίνουσιν ἀλλὰ σαυτῷ ἐπί- 35 


χληξον τὸ μὲν γὰρ ἐκείνοις ἐπιτιμᾶν ὀργὴν ἐργάξεται, 
τὸ δὲ σαυτῷ ἐπιπλῆξαι καὶ λέγειν ἡμαρτηκέναι συγγνώ-- 
μης ποιήσει τυχεῖν. δεῖ δὲ καὶ δεῖσθαι τῶν κρινόντων 
εὐμενῶς αὐτοὺς ἀκοῦσαι τοῦ λόγου, καὶ μὴ περὶ ὧν μέλ- 


λουσι κρύβδην τὴν ψῆφον φέρειν. ἤδη τὴν διάνοιαν φα-- 80 


νερὰν τέϑεσϑαι. συλλήβδην δὲ τοῖς ϑορύβοις ἀπαντήσο- 
βεν κεφαλαιωδῶς ἢ γνώμαις ἢ ἐνθυμήμασι, δεικνύντες 


200 ΑἈΝΑΞΙΜΕΝΟΥ͂Σ 


18 τοὺς. ϑορυβοῦντας ἢ τοῖς δικαίοις ἢ τοῖς νόμοές ἢ τῷ 
συμφέροντι τῆς πόλεως ἢ τῷ καλῷ ἐναντιουμένους" ἐκ 
γὰρ τῶν τοιούτων ἔστιν ὅτι μάλιστα παῦσαι τοὺς ἀκούον- 
τας ϑορυβοῦντας. ταῖς μὲν οὖν πρὸς τοὺς ἀχροατὰς προ- 

5 καταλήψεσιν ὡς δεῖ χρῆσϑαις καὶ ὅπως τοῖς ϑορύβοις 
ἀπαντητέον, ἐκ τῶν προειρημένων ἴσμεν" τὰ δὲ ὑπὸ τῶν 
ἀνταγωνιστῶν ἐπίδοξα λέγεσϑαι πάλιν ὡς δεῖ προκατα- 
λαμβάνειν ἀποδείξω . ἴσως οὖν ὀδυρεῖται αὑτοῦ πενίαν, 
ἧς οὐκ ἐγὼ ἀλλ᾽ ὁ τούτου τρόπος ὑπαίτιος ἔσται" καὶ πά- 

10 λιν" πυνϑάνομαι αὐτὸν τὸ καὶ τὸ μέλλειν λέγειν. ἐν μὲν 
οὖν τοῖς προτέροις λόγοις οὕτω δεῖ τὰ ἐπέδοξα λέγεσϑαι 
ὑπὸ τῶν ἐναντίων προκαταλαμβάνοντα διαλύειν καὶ 
ἀσϑενῆ ποιεῖν" καὶ γὰρ κἂν πάνυ ἰσχυρὰ ἦ τὰ προδια- 
βεβλημένα. οὐχ ὁμοίως φαίνεται: μεγάλα τοῖς ἤδη προα- 

16 χηκοόσιν: ἐὰν δὲ τοὺς ὑστέρους λόγους ἔχωμεν καὶ οἱ 
ἐναντίοι προκατειληφότες ὦσιν ἃ μέλλομεν λέγειν, ἀντι- 
προκαταληπτέον ἐστὶν αὐτὰ λύοντας τόνδε τὸν τρύπον᾽ 
οὗτος δ᾽ οὐ μόνον μου κατέψευσται πολλὰ πρὸς ὑμᾶς; 
ἀλλὰ καὶ σαφῶς εἰδὼς ὅτι ἐξελέγξω αὐτόν, προκατέλαβέ 

0 μου τὸν λόγον καὶ προδιέβαλεν, ἵν᾽ ὑμεῖς μὴ ὁμοίως αὖ- 
τῷ προσέχητε, ἢ ἐγὼ μὴ εἴπω πρὸς ὑμᾶς αὐτὸν διὰ τὸ 
διασεσύρϑαι πρότερον ὑπὸ τούτου" ἐγὼ δ᾽ οοἷμαι δεῖν 
τοὺς ἐμοὺς λόγους παρ᾽ ἐμοῦ πυνϑάνεσϑαι ὑμᾶς, ἀλλὰ 
μὴ παρὰ τούτου, εἰ καὶ ταῦϑ᾽ οὗτος προδιέσυρε λέγων, 

95 ἃ φημὶ οὐ μικρὰ σημεῖα εἷναι τοῦ μηδὲν ὑγιὲς τοῦτον λέ- 
γεῖν. κέχρηται δὲ καὶ Εὐριπίδης ἐν Φιλοκτήτῃ τεχνιχῶς 
τούτῳ τῷ εἴδει διὰ τοῦδε" 

λέξω δ᾽ ἐγώ, κἄν μου διαφϑεέρας δοκῇ 
λόγους, ὑποστὰς αὐτὸς ἠδικηκέναι" 

80 ἀλλ᾽ ἐξ ἐμοῦ γὰρ τἀμὰ μαϑήσῃ κλύων, 

ὁ δ᾽ αὐτὸς αὑτὸν ἐμφανιξέτω λέγων. 


ΝΒ 


᾿ ΤΈΧΝΗ ΡΗΤΟΡΙΚΗ. ᾿ 907 


αἷς μὲν οὖν προκαταλήψεσιν ὡς δεῖ χρῆσϑαι καὶ πρὸς 18 
οὖς κριτὰς καὶ πρὸς τοὺς ἐναντίους. ἴσμεν διὰ τούτων. 
“τήματα δέ ἐστιν ἐν τοῖς λόγοις ἃ παρὰ τῶν ἀκουόν- 19 
ὧν οὗ λέγοντες αἰτοῦνται. τούτων δ᾽ ἐστὶ τὰ μὲν ἄδικα 
ἃ δὲ δίκαια. δίκαιον μὲν οὖν ἐστι τό τὸ προσέχειν τοῖς ὅ 
ἱεγομένοις αἰδεῖσθαι καὶ μετ᾽ εὐνοίας ἀκούειν, δίκαιον 
Τὲ καὶ τὸ κατὰ τοὺς νόμους αὐτῷ βοηϑῆσαι, καὶ τὸ μηδὲν 
καρὰ τοὺς νόμους ψηφίσασϑαι,, καὶ τὸ τοῖς ἀτυχήμασι 
υγγνώμην ἔχειν. ἐὰν δὲ ἡ παρὰ τοὺς νόμους, ἄδικον 
[ἐὰν δὲ μή. δίκαιον]. τὰ μὲν οὖν αἰτήματα ταῦτά ἐστι, 10 
διειλόμεϑα δ᾽ αὐτῶν τὰς διαφοράρ, ἵν᾽ εἰδότες τό τε δί- 
καίον καὶ τὸ ἄδικον χρώμεϑα κατὰ τὸν καιρόν, καὶ μὴ 
λανθάνωσιν ἡμᾶς οἵ ἐναντίοι ἄδικόν τι αἰτοῦντες τοὺς 
δικάξοντας. καὶ περὶ μὲν τούτων ἐκ τῶν δἰρημένων οὐκ 
ἀγνοήδομεν. ᾿ς 1ὅ 
Παλιλλογία δέ ἐστι [μὲν] σύντομος ἀνάμνησις, δεῖ δ᾽ 20 
αὐτῇ χρῆσϑαι καὶ περὶ τῶν μερῶν καὶ περὶ τῶν ὕλων 
λόγων τὰς τελευτάς. παλιλλογήσομεν δὲ ἐν κεφαλαίοις 
ἢ διαλογιξόμενοι. ἢ προαιρούμενοι ἢ προσερωτῶντες ἢ 
ἀκολογιξόμενοι. δείξω δ᾽ αὐτῶν οἷον ἕκαστόν ἐστιν. τὸ 30 
μὲν οὖν διαλογίζεσϑαι τοιόνδε τί ἐστιν" ἀπορῶ δ᾽ ἔγωγε 
τίν ἐποίησαν οὗτοι. εἰ μὴ φανεροὶ μὲν ἦσαν ἡμᾶς πρό- 
τερον ἐγκαταλελοιπότες. ἐξηλέγχοντο δὲ ἐπὶ τὴν πόλιν 
ἡμῶν στρατεύσαντες, οὐδὲν δὲ πώποτε ὧν ὡμολογήκασι 
χοιήσαντες. τὸ μὲν οὖν διαλογίξεσϑαι τοιοῦτόν ἐστι, τὸ 
δὲ ἀπολογίξεσϑαι τοιοῦτον" ἀπέδειξα δ᾽ αὐτοὺς διαλυ-- 
ὕανταρ προτέρους τὴν συμμαχίαν, καὶ πρῶτον ἐπιϑεμέ- 
νους ἡμῖν, ὅτε πρὸς Λακεδαιμονίους ὁπολεμοῦμεν, καὶ 
ἐάλιστα σπουδάσαντας ἐξανδραποδίσασϑαι τὴν πόλιν 
Ἱμῶν. τὸ μὲν οὖν ἀπολογίξεσϑαι τοιόνδε ἐστί, τὸ δ᾽ ἐκ 80 
τροαιρέσεως ἀναμιμνήσκειν τοιόνδε᾽ ἐνθυμεῖσϑαι δὲ δεῖ 
τι συμβέβηκεν ἡμῖν. ἐξ ὅτου τὴν φιλίαν πρὸς τούτους 


"9 


δ 


208 ΑΝΑΞΙΜΕΝΟΥΣ 


90 ἐποιησάμεϑα. μηδέποτε κακὸν ὑπὸ τῶν πολεμέων πα- 
ϑεῖν βοηϑήσαντες γὰρ ἡμῖν πολλάκις ἐκώλυσαν Δακε- 
δαιμονίους τὴν χώραν ἡμῶν διαφϑεῖραι, χρήματα δὲ 
πολλὰ καὶ νῦν φέροντες διατελοῦσιν. ἐκ προαιρέσδως 

5 μὲν οὕτως ἀναμνήσομεν. ἐξ ἐπερωτήσεως δὲ τόνδε τὸν 
τρόπον" ἡδέως δ᾽ ἂν αὐτῶν πυϑοίμην, ϑιὰ τί τὰς συν- 
τάξεις ἡμῖν οὐκ ἀποδιδόασιν; οὐ γὰρ ὡς ἀποροῦσιν εἰ- 
πεῖν ἂν τολμήσαιεν. οἵ τοσαῦτα χρήματα καϑ'᾽ ἕκαστον 
ἐνιαυτὸν ἐκ τῆς χώρας ἐπιδεικνύονται λαμβάνοντες, οὐδ᾽ 

10 αὖ φήσουσιν εἰς τὴν τῆς πόλεως διοέκησιν πολλὰ δακπα- 
νᾶν" παντελῶς γὰρ ἐλάχιστα τῶν νησιωτῶν ἀναλέσκον- 
τες φαίνονται. ἐκ μὲν οὖν ἐπερωτήσεως οὕτω παλιλλο- 
γήσομεν. 

21] ΒΕἰρωνεία δέ ἐστι λέγειν τι μὴ προσποιούμενον λέγειν 

Ιδ ἢ ἐν τοῖς ἐναντίοις ὀνόμασι τὰ πράγματα προσαγορεύειν. 
εἴη δ᾽ ἂν αὐτῆς τὸ σχῆμα τοιοῦτον ἐν τῷ περὶ τῶν εἰρη. 
μένων συντόμως ἀναμιμνήσκειν" οὐδὲν δ᾽ οἶμαι δεῖν λδ 
γειν; ὅτι οὗτοι μὲν οἵ φάσκοντες πολλὰ ἀγαϑὰ πεποιῆγ᾿ 
κέναι πλεῖστα φαίνονται τὴν πόλιν κεκακουργηκότες" 

90 ἡμεῖς δ᾽ οὗς οὗτοί φασιν ἀχαρίστους εἶναι, τούτοις τε, 
πολλάκις βοηϑήσαντες καὶ τοὺς ἄλλους οὐδὲν ἀδικοῦν- 
τες. τὸ μὲν οὖν ἐν προσποιήσει παραλείψεως λέγοντα 
συντόμως ἀναμιμνήσκειν τοιοῦτόν ἐστι. τὸ δὲ τοῖς ἐναν- 
τίοις ὀνόμασι προσαγορεύειν τὰ πράγματα πάλιν τοιοῦ- 

δ τον οὗτοι μὲν οἵ χρηστοὶ πολλὰ φαίνονται τοὺς συμμέ- 
χους κακὰ πεποιηκότες, ἡμεῖς δ᾽ οἱ [ φαῦλοι πολλῶν ἀγε- 
δῶν [αὐτοῖς] αἴτιοι καταστάντες. διὰ τούτων μὲν οὖν 
συντόμως ἀναμιμνήσκοντες ταῖς παλιλλογίαις χρησύ- 
μεϑα καὶ περὶ τῶν μερῶν καὶ περὶ τῶν ὅλων λόγων τὰς 

80 τελευτᾶς. 

22 Ὅδϑεν δέ ἐστιν ἀστεῖα λέγειν καὶ τὰ μήκη τῶν λόγον 

ποιεῖν, ὅπως ἂν τις ϑέλῃ, τοῦτο διέξιμεν πάλεν. ἀστεῖα 


ΤΕΧΝΗῊ ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂. ᾿ 209 


μὲν οὖν λέγειν ἐκ τούτου τοῦ τρόπου ἔστιν. οἷον τὰ ἐν-- 99 
ϑυμήματα λέγοντας ὅλα ἢ ἡμίση ὥστε τὸ ἥμισυ αὐτοὺς 
ὑπολαμβάνειν τοὺς ἀκούοντας. δεῖ δὲ καὶ γνώμας συμ-- 
παραλαμβάνειν. χρὴ δὲ τούτων κατὰ πάντα τὰ μέρη 
συγκαταλέγειν διαλλάττοντα τοὺς λόγους, καὶ μηδέποτε 
ὅμοια εἰς τὸ αὐξκὸ πολλὰ τιϑέντα" καὶ οὕτως ἀστεῖος ὁ λό-- 
γος φανεῖται. 

Μηκύνειν δὲ τοὺς λόγους βουλόμενον δεῖ μερίξειν τὸ 
πρᾶγμα καὶ ἐν ἑκάστῳ μέρει τὰ ἐνόντα οἷά τέ ἐστι τὴν 
φύσιν διδάσκειν, καὶ τὴν χρῆσιν καὶ ἰδίᾳ καὶ κοινῇ καὶ τὸ 
τὰς προφάσεις αὐτῶν ἐχδιηγεῖσϑαι. ἂν δὲ καὶ [ἔτι] μα-- 
κρότερον ϑελήσωμεν τὸν λόγον ποιεῖν. δεῖ πολλοῖς ὀνό-- 
μασι περὶ ἑχάστου χρῆσϑαι. χρὴ δὲ καὶ παρὰ μέρος ἕκα-- 
στον τοῦ λόγου παλιλλογεῖν καὶ τὴν ᾿παλιλλογίαν σύντο-- 
μον ποιεῖσϑαι, ἐν δὲ τῇ τελευτῇ τοῦ λόγου ταῦτα, περὶ 16 
ὧν καϑ' ἕν ἕκαστον εἴρηκας, ἀϑρόα συντιϑέναι, καὶ περὶ 
ὅλων τῶν πραγμάτων λέγειν. τοῦτον μὲν οὖν τὸν τρό-- 
τον μῆκος ξξουσιν οἷ λόγοι. 

Βραχυλογεῖν ὃὲ βουλόμενον ὅλον τὸ πρᾶγμα ἑνὶ ὀνό-- 
ματι περιλαμβάνειν, καὶ τούτῳ ὃ ἂν ὑπάρχῃ βραχύτατον 20 
τῷ πράγματι. χρὴ δὲ καὶ συνδέσμους ὀλίγους ποιεῖν, τὰ 
ζκλεῖστα δὲ ξευγνύναι" ὀνομάξειν μὲν οὕτω, τῇ δὲ λέξει 
εἰς δύο χρῆσθαι. καὶ παλιλλογίαν τὴν σύντομον ἔχ τῶν. 
μερῶν ἀφαιρεῖν, ἐν δὲ ταῖς τελευταῖς μόνον παλιλλο-- 
γεῖν. καὶ τοῦτον μὲν τὸν τρόπον βραχεῖς τοὺς λόγους 26 
ποιήσομεν. 

Ἐὰν δὲ βούλῃ μέσως λέγειν. τὰ μέγιστα τῶν μερῶν 
ἐχλέγων περὶ τούτων ποιεῖσϑαι τοὺς λόγους. χρὴ δὲ καὶ 
τοῖς ὀνόμασι τοῖς μέδοις χρῆσϑαι. καὶ μήτε τοῖς μακρο-- 
τάτοις μήτε τοῖς βραχυτάτοις μήτε πολλοῖς περί γε ἑνὸς 80 
ἀλλὰ μετρίοις. χρὴ δὲ καὶ τοὺς ἐπιλόγους ἐκ τῶν ἀνὰ μέ- 
σον μερῶν μήτε παντελῶς ἐξαιρεῖν, μήτε πᾶσι τοῖς μέρε- 

᾿ς ἈΒΕΤΟΒΕΒ ΘΒΑΕΟΙ. 1. 14 


σι 


910, ΑΝΑΞΙΜΕΝΟΥΣ 


22 σιν ἐπιφέρειν, ἀλλ᾽ ἅπερ ἂν μάλιστα βούλῃ κατανοΊ 
τοὺς ἀκούοντας, ἐπὶ τούτων ᾿ μάλιστα παλιλλογεῖν Γ᾿ 
τελευτῇ. τὰ μὲν οὖν μήκη τῶν λόγων ἐκ τούτων ποι! 
μεν, ἡνίκα ἂν ϑέλωμεν. ἂν δὲ ἀστεῖον γράφειν ϑ' 

6 λόγον, παραφύλαττε ὡς μάλιστα, ὅπως τὰ ἤϑη τῶν 
γῶν ὁμοιοῦν τοῖς ἀνθρώποις δυνήσῃ. τοϑβο δὲ ποιής 
ἂν ἐπιϑεωρῇς τὰ μεγάλα τῶν ἡϑῶν καὶ τὰ ἀκριβῆ κο 
μέτρια. περὶ μὲν οὖν τούτων ἐντεῦϑεν οὐκ ἀγνοῆι 
περὶ δὲ ὀνομάτων συνθέσεως δηλώσομεν καὶ γὰρ τι 

10 τῶν ἀναγκαίων ἐστίν. 

238 Πρῶτον μὲν οὖν τρόποι ὀνομάτων εἰσὶ τρεῖς, ἀπὶ 
ἢ σύνϑετος ἢ μεταφέρων. ὡσαύτως δὲ καὶ συνϑὲ 
τρεῖς, μία μὲν εἰς φωνήεντα τελευτᾶν ταῖς συλλαβαῖς 
ἀπὸ φωνήεντος ἄρχεσϑαι, δευτέρα δὲ ἀπὸ ἀφώνου ἀι 

16 μενον εἰς ἄφωνον τελευτᾶν. τρίτη δὲ τὰ ἄφωνα πρὸ 
φωνήεντα συνδεῖν. τάξεις δὲ τέσσαρες, μία μὲν τὰ δι 
τῶν ὀνομάτων ἢ παράλληλα τιϑέναι ἢ διασπείρειν, ἐ 
δὲ τοῖς αὐτοῖς ὀνόμασι χρῆσϑαι ἢ μεταβάλλειν εἰς ἔτ 
τρίτη δὲ ἑνὶ ἢ πολλοῖς ὀνόμασι τὸ πρᾶγμα πφοσαγορεῖι 

20 τετάρτη δὲ ἑξῆς τὰ πραχϑέντα ὀνομάξειν ἢ ὑπερβιβαΐ 
ὅπως δὲ καλλίστην ποιήσεις τὴν ἑρμηνείαν. νῦν δ᾽ 
δομεν. 

ῷςΩ4ά,. πρῶτον μὲν οὖν εἰς δύο ἑρμηνεύειν, εἶτα σαφῶ 
λέγειν. σχήματα δέ ἐστι τοῦ εἰς δύο λέγειν τάδε" ἕν 

9ὅ ὅτι αὐτὸς δύναται καὶ τοῦτο καὶ ἕτερον, δεύτερον. ὃ. 
οὗτος οὐ δύναται, ἕτερος δὲ δύναται. τρίτον δὲ ὅτι 
τος καὶ τοῦτο καὶ ἔ ἕτερον δύναται, τέταρτον δὲ ὅτι 
αὐτὸς οὔϑ᾽ ἕτερος δύναται. πέμπτον ὃὲ ὅτι αὐτὸς 
δύναται. ἕτερος δὲ οὐ δύναται. ἕκτον δὲ ὅτι αὐτὸς 

80 ἕτερον δύναται, ἐκεῖνος δὲ οὐ δύναται ἕτερον. ἕκα 
δὲ τούτων ἐπὶ τῶνδε ϑεωρήσεις. ὅτι μὲν γὰρ αὐτὸς 

ναται καὶ τοῦτο καὶ ἕτερον. τοιόνδε ἐστίν" ἐγὼ δὲ οὐ 


ΤΈΧΝΗ ΡΗΤΌΡΙΚΗ. . 211] 


νον τούτων αἴτιος ὑμῖν ἐγενόμην, ἀλλὰ καὶ Τιμόϑεον 94 
μέλλοντα στρατεύειν ἐφ᾽ ὑμᾶς διεκώλυσα. ὅτι δὲ οὗτος" 
μὲν οὐ δύναται, ἕτερος δὲ δύναται, τοιόνδε" αὐτὸς μὲν 
[οὖν] ἀδυνάτως ἔχει πρεσβεύειν ὑπὲρ ἡμῶν, οὗτος δὲ 
φίλος ἐστὶ τῇ πόλει [τῶν] Σπαρτιατῶν. καὶ μάλιστ᾽ ἂν 5 
δυνηϑείη πρᾶξαι ἃ βούλεσϑε. τὸ δὲ ὅτι οὗτος καὶ τοῦτο 
καὶ ἕτερον δυναταῖ, τοιόνδε" οὐ μόνον δὲ ἐν τοῖς πολέ- 
μοις εὔρωστον αὑτὸν παρέσχεν, ἀλλὰ καὶ βουλεύσασϑαι 
τῶν πολιτῶν οὐχ ἥκιστα δύναται. τὸ δὲ ὅτι οὔτ᾽ αὐτὸς 
οὔϑ᾽ ἕτερος δύναται, τοιόνδε" οὔτ᾽ ἂν αὐτὸς δυνηϑείην 10 
ὀλίγην δύναμιν ἔχων καταπολεμῆσαι τοὺς ἐναντίους, 
οὔτ᾽ ἄλλος οὐδεὶς τῶν πολιτῶν. τὸ δὲ ὅτι ἐκεῖνος μὲν 
δύναται. αὐτὸς δὲ οὐ δύναται. τοιόνδε οὗτος μὲν γὰρ 
ἔρρωται τῷ σώματι, ἐγὼ δ᾽ ἀρρωστῶν τυγχάνω. τὸ δὲ ὅτι 
αὐτὸς μὲν ἕτερον δύναται, ἐκεῖνος δὲ οὐ δύναται ἕτερον, 1ὅ 
τοιόνδε" ἐγὼ μὲν γὰρ κυβερνῆσαι δυνατός εἰμι. οὗτος δὲ 
οὐδὲ κωπηλατῆσαι δύναται. σχήματα μὲν οὖν τοῦ εἰς δύο 
ἑρμηνεύειν ὧδε ποιήσεις, ἐπὶ τῶν πραγμάτων ἁπάντων 
τὸν αὐτὸν τρόπον μετιών. σαφῶς δὲ ὅϑεν δηλώσεις, 
τοῦτο πάλιν σκεπτέον. 90 
Πρῶτον μὲν οὖν ὀνόμαξε τοῖς οἰκείοις ὀνόμασιν ὃ τι 25 
ἂν λέγῃς. διαφεύγων τὸ ἀμφίβολον. εὐλαβοῦ δὲ περὶ τὰ 
φωνήεντα τῶν γραμμάτων, ὅπως μὴ ἑξῆς τεϑήσονται. 
πρόσεχε δὲ καὶ τοῖς καλουμένοις ἄρϑροις, ὅπως ἐν τῷ 
δέοντι προστιϑῆται. σκόπει δὲ καὶ τὴν σύνϑεσιν τῶν 26 
ὀνομάτων, ὅπως μήτε συγκεχυμένη μήϑ᾽ ὑπερβατὴ ἔσται" 
τὰ γὰρ οὕτω λεγόμενα δύσγνωστα συμβαίνει. μετὰ δὲ 
χυνδέσμους οὗς ἂν προείπῃς, ἀποδίδου τοὺς ἀκολου- 
)οῦντας. τὸ μὲν οὖν [τοὺρ] συνδέσμους ἀποδιδόναι τοὺς 
ἰκολουϑοῦντας τοιόνδε ἐστίν - ἐγὼ μὲν παρεγενόμην οὗ 80 
φην;, σὺ δὲ φάσκων ἥξειν οὐκ ἦλϑες. πάλιν ὅταν ὁ αὖ- 
ὁς [σύνδεσμος] συνακόλονθϑος ἧ; οἷον᾽ σὺ γὰρ κἀκεί-- 


212 ΑἈΝΔΑΕΙΜΕΝΟΥΣ 


φῆ νῶν αἴτιος ἐγένου. καὶ τούτων αἴτιος σύ. περὶ μὲν οὖν 
τῶν συνδέσμων εἴρηται, καὶ ἀπὸ τούτων τεκμαέρεσϑαι 
δεῖ καὶ περὶ τῶν ἄλλων. δεῖ δὲ καὶ τὴν σύνϑεσιν τῶν 
ὀνομάτων μήτε συγκεχυμένην μήτε ὑπερβατὴν εἷναι" τὸ 
5 μὲν γὰρ συγκεχυμένον τοιόνδε ἐστίν, ὡς ὅταν εἴπῃξς᾽ 
δεινόν ἐστι τοῦτον τοῦτον τύπτειν" ἄδηλον γὰρ ἦν ὁπό- 
τερος [ἂν] ἦν ὁ τύπτων. ἐὰν δὲ εἴπῃς οὕτως, δῆλον ποιή- 
σειρ᾽ δεινόν ἐστι τοῦτον ὑπὸ τούτου τύπτεσϑαι. τὸ μὲν 
οὖν συγχεῖν τὴν σύνϑεσιν τῶν ὀνομάτων τοιόνδε ἐστί. 
10 τὸ δὲ προσέχειν τοῖς ἄρϑροις, ῦπως ἐν τῷ δέοντι προστι- 
ϑῆται, ἐπὶ τῶνδε ὅ ὅρα" οὗτος ὁ ἄνθρωπος τοῦτον τὸν ἄν- 
ϑρωπον ἀδικεῖ. νῦν μὲν [οὖν] ἐγγινόμενα τὰ ἄρϑρα σαφῆ : 
ποιεῖ τὴν λέξιν. ἐξαιρεϑέντα δὲ ἀσαφῆ ποιήσει. ἔσϑ᾽ ὅτε ᾿ 
δὲ συμβαίνει καὶ τὸ ἀνάπαλιν. τὰ μὲν οὖν ἐν τοῖς ἄρϑροις 
16 τοιαῦτά ἐστι. τὰ δὲ φωνήεντα μὴ τίϑει παράλληλα, ἂν 
μή ποτε ἄλλως ἀδύνατον ἡ ῇ δηλῶσαι, ἢ ἀνάπτυξις ἡ τις ἢ 
ἄλλη διαίρεσις. τὸ δὲ τὰ ἀμφίβολα διαφεύγειν τοιόνδε 
ἐστίν: ἔνια τῶν ὀνομάτων ταὐτὰ ἐπὶ πλείοσι πράγμασι 
κεῖται, οἷον ὀδὸς τῶν ϑυρῶν καὶ ὁδὸς ἣν βαδίζουσιν. 
90 δεῖ δ᾽ ἐπὶ τοῖς τοιούτοις τὸ ἴδιον ἀεὶ συμπαραλαμβάνειν. 
καὶ σαφῶς μὲν [ἐν] τοῖς ὀνόμασιν, ἂν ταῦτα ποιῶμεν, 
διαλεξόμεϑα, εἰς δύο δ᾽ ἑρμηνεύσομεν διὰ τῆς προτέρα! 
μεϑόδου. 
ῶ0 Περὶ δὲ ἀντιϑέτων καὶ παρισώσεων καὶ δμοιοτήτων 
9ὅ λέγωμεν ἤδη" ᾿δεησόμεϑα γὰρ καὶ τούτων. ἀντίθετον ἢ 
μὲν οὖν ἐστι τὸ ἐναντίαν τὴν ὀνομασίαν ἅ ἅμα καὶ τὴν δύ’ 
ναμιν τοῖς ἀντικειμένοις ἔχον, ἢ τὸ ἕτερον τούτων. τοῖς ἡ 
μὲν οὖν ὀνόμασιν εἴη ἂν ἐναντίον ἅ ἅμα καὶ τῇ δυνάμει 
τόδε: οὐ γὰρ δίκαιον τοῦτον μὲν τὰ ἐμὰ ἔχοντα πλου- 
80 τεῖν. ἐμὲ δὲ τὰ ὄντα προϊέμενον οὕτω πτωχεύειν. τοῖς δ᾽ 
ὀνόμασι μόνοις" διδότω γὰρ ὁ πλούσιος καὶ εὐδαίμων 
τῷ πένητι καὶ ἐνδεεῖ. τῇ δὲ δυνάμει" ἐγὼ μὲν τοῦτον νο- 


ΤΈΧΝΗ ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂.. 918 


Ιοὔντα ἐθεράπευσα., οὗτος δ᾽ ἐμοὶ μεγίστων κακῶν αἵ-- 96 
τορ γέγονεν. ἐνταῦϑα μὲν γὰρ τὰ ὀνόματα οὐκ ἐναντία, 
ἰ' δὲ πράξεις ἐναντίαι. κάλλιστον μὲν οὖν εἴη ἂν τὸ κατ᾽ 
μφότερα ἀντίϑετον, καὶ κατὰ τὴν δύναμιν καὶ κατὰ τὴν 
ψνομασίαν.' ἔστι δὲ καὶ τὰ λοιπὰ δύο ἀντίϑετα. 5" 

Παρίσωσις δέ ἐστι μέν, ὅταν δύο ἴσα λέγηται κῶλα" 27 
ἴη δ᾽ ἂν ἴσα καὶ πολλὰ μικρὰ ὀλίγοις μεγάλοις, καὶ ἴσα 
ὁ μέγεϑος ἴσοις τὸν ἀριϑμόν. ἔχει δὲ τοιόνδε τὸ σχῆμα 
͵ παρίσωσις" ἢ διὰ χρημάτων ἀπορίαν ἢ διὰ πολέμου 
ιέγεϑος. ταῦτα γὰρ οὔτε ὅμοια οὔτε ἐναντία ἀλλ᾽ ἴσα 10 
ιόνον ἀλλήλοις.. 

Παρομοίωσις δέ ἐστιν ἡ μείζων τῆς παρισώσεως" οὐ 98 
γὰρ μόνον ἴσα τὰ κῶλα ποιεῖ, ἀλλὰ καὶ ὅμοια ἐξ ὁμοίων 
ἡνομάτων- ὅσον δεῖ δὲ λόγου μίμημα, φέρε πόϑου 
έχνασμα. μάλιστα δὲ ποίει ὅμοια τὰ τελευταῖα τῶν ὀνο-- 15 
τάττων ταῦτα γὰρ μάλιστα ποιεῖ τὴν ὁμοέωσιν. ὅμοια δ᾽ 
ἰστὴν ὀνόματα τὰ ἐξ ὁμοίων συλλαβῶν, ἐν αἷς πλεῖστα 
γράμματα τὰ αὐτά ἐστιν, οἷον, πλήϑει μὲν ἐνδεῶς δυνά- 
ιδε ὃδ ἐντελῶς. 

Ὅσα δὲ ἔξω τέχνης κεῖται; τὸ αὐτόματον αὐτὸ δείξει. 90 
κερὶ μὲν οὖν τούτων ἀπόχρη" καὶ γὰρ τὸ δίκαιον καὶ τὸ 
ιαλὸν καὶ τὸ συμφέρον καὶ τὰ λοιπὰ αὐτά τε ἴσμεν ἃ ἔστι; 
αὶ ὅϑεν αὐτὰ πολλὰ ποιήσομεν. ὡσαύτως δὲ καὶ τὰς 
εὐξήσεις “καὶ τὰς ταπεινώσεις γινώσκομεν, αἵ τινές τέ 
σε καὶ ὅϑεν αὐτῶν εἰς τοὺς λόγους εὐπορήσομεν. ὁμοιο- 36 
όπως δὲ τούτοις τάς τὸ προκαταλήψεις καὶ τὰ παρὰ 
ὧν ἀκουόντων αἰτήματα καὶ τὰς παλιλλογίας καὶ τὰς 
ἰστειολογίας καὶ τὰ μήκη τῶν λόγων. καὶ τῆς ἑρμηνείας 
ἣν σύνϑεσιν ἅπασαν ἴσμεν. ὥστε τὰς κοινὰς δυνάμεις 
πάντων τῶν εἰδῶν [καὶ τὰς διαφορὰρ]) καὶ τὰς χρήσεις 80 
υὑτῶν ἐχ τῶν προειρημένων εἰδότες, ἂν ἐθίσωμεν ἡμᾶς 
οὐτοὺς καὶ γυμνάσωμεν ἀναλαμβάνειν αὐτὰς κατὰ τὰ 


2]4 . ΔΝΑΞΙΜΕΝΟΥ͂Σ 


98 πφρογυμνάσματα, πολλὴν᾽ εὐπορίαν καὶ λέγοντερ 3 καὶ γρά- 
φοντες ἐξ αὐτῶν ἕξομεν. κατὰ [τὰ] μέρη μὲν οὖν οὕτως 
ἀκριβέστατα ἂν διέλϑοις τὰς τῶν λόγων μεθόδους. ὡς δ᾽ 
ἐπὶ τοῖς εἴδεσι χρὴ τάττειν τοὺς λόγους σωματοειϑδῶς, 

“ὁ. τίσι τε πρώτοις τῶν μερῶν χρῆσϑαι καὶ πῶς τούτοις αὖ- 
τοῖς, [ταῦτα] πάλιν δηλώσω. προοίμια μὲν οὖν προτατ- 
τῶ" κοινὸν δ᾽ ἐστὶ τῶν ἑπτὰ εἰδῶν καὶ ἐπὶ πᾶσι τοῖς 
πράγμασιν ἁρμόσει λεγόμενον. 

99. Ἔστι δὲ προοίμιον καϑόλου μὲν εἰπεῖν ἀκροατῶν 

10 παρασκευή. καὶ τοῦ πράγματος. ἐν κεφαλαίῳ μὴ δἰδόσι 
δήλωσις, ἵ ἵνα γινώσκωσι περὶ ὦ ὧν ὁ λόγος παρακολουϑώσί 
τε τῇ ὑποϑέσει. καὶ ἐπὶ τὸ προσέχειν παρακαλέσαι, καὶ 
καϑ' ὅσον τῷ ὁ λόγῳ δυνατόν, εὔνους ἡμῖν αὐτοὺς ποιῆσαι. 
τούτων μὲν οὖν εἶναι δεῖ τὸ προοίμιον παρασκευαστιαόν. 

. 16 ὡς δὲ αὐτῷ χρησόμεϑα. πρῶτον μὲν ἐπὶ τῶν δημηγορι- 
κῶν καὶ προτρεπτικῶν, τοῦτο δείξω. 

Τὸ μὲν οὖν προεκτιϑέναι τὸ πρᾶγμα τοῖς ἀκούουσι 
καὶ φανερὸν ποιεῖν τοιόνδε ἐστίν" ἀνέστην συμβουλεῦ- 
σων ὡς χρὴ πολεμεῖν ἡμᾶς ὑπὲρ Συρακουσίων. ἀνέστην 

90 ἀποφανούμενος ὡς οὐ χρὴ βοηϑεῖν ἡμᾶς Συρακουσίοις. 
τὸ μὲν οὖν φράξειν ἐν κεφαλαίῳ τὸ πρᾶγμα τοιόνδε ἐστίν. 

Προσέχειν δὲ παρακαλεῖν ἐκ τούτων ἂν εἰδείημεν, 
εἰ κατανοήσαιμεν αὐτοὶ ποίοις μάλιστα καὶ λόγοις καὶ 
πράγμασι βουλευόμενοι προσέχομεν. ἀρ οὖν οὐ τούτοις, 

46 ὅταν ἢ ὑπὲρ μεγάλων ἢ φοβερῶν ἢ τῶν ἡμῖν οἰκείων 
βουλευώμεϑα; ἢ φάσκωσιν [ἐπιδείξειν] οἱ λέγοντες ὡς 
δίκαια καὶ καλὰ καὶ συμφέροντα καὶ ῥάδια καὶ ἀληϑὴ 
ἐπιδείξουσιν ἡ ἡμῖν, ἐφ᾽ ἃ πράττειν παρακαλοῦσιν; ῇ ἢ δεή- 
ϑῶσιν ἡμῶν ἀκοῦσαι αὐτῶν προσέχοντας τὸν νοῦν; ὥς- 

80 περ οὖν αὐτοὶ τοῖς ἄλλοις, οὕτω καὶ ἡμεῖς τὰ οἰκειότατα 
τῶν προειρημένων τοῖς ὑφ᾽ ἡμῶν πράγμασι λεγομέ: 
νοις λαμβάνοντες καὶ τοῖς ἀκούουσιν ἐνδεικνύμενοι 


ΤΈΧΝΗ ῬΗΤΟΡΙΚΗ͂. 21 


τροσέχειν αὐτοῖς ποιήσομεν. ἐπὶ μὲν οὖν τὸ προσέχειν 29 
λιᾷ τούτων παρακαλοῦμεν. 

Τὴν εὔνοιαν δὲ παρασκευασόμεϑα διασκεψάμενοι 
κρῶτον πῶς πρὸς ἡμᾶς αὐτοὶ τυγχάνουσιν ἔχοντες, εὐ-- 
νοῦκεῦς ῇ δυσμενῶς ἢ ἢ μήτε εὖ μήτε κακῶς. ἐὰν μὲν οὖν ἢ 
εὖνοι τυγχάνωσιν ὄντες, περίεργον λέγειν περὶ εὐνοίας, 
ἐὰν δὲ πάντως βουλώμεϑα, χρὴ συντόμως μετ᾽ εἰρωνείας 
εὐπεῖν τοῦτον τὸν τρόπον" ὅτι μὲν οὖν εὔνους εἰμὶ τῇ 
κόλει, καὶ πολλάκις μοι πεισϑέντες συμφερόντως ἐπρά- 
βατε, καὶ διότι πρὸς τὰ κοινὰ δίκαιον ἐμαυτὸν παρέχω 10 
καὶ μᾶλλόν τι τῶν ἰδίων προϊέμενον ἢ ἀπὸ τῶν δημοσίων 
ὠφελούμενον. περίεργον εἶναι νομίζω πρὸς ὑμᾶς τοῦτό 
γε σαφῶς εἰδότας λέγειν" ὡς δὲ εἰ καὶ νῦν μοι πεισϑῆτε, 
καλῶς βουλεύσεσϑε,. τοῦτο πειράσομαι διδάσκειν. τοῦ- 
τον μὲν οὖν τὸν τρόπον τοῖς εὖ διακειμένοις ἐν ταῖς δη-- 16 
μηγορέαις τῆς εὐμενείας ὑπομνηστέον. τοῖς δὲ μήτε δια-- 

βεβλημένοις μήτε εὖ διακειμένοις ῥητέον ὡς δίκαιόν ἔστι 
καὶ συμφέρον τοῖς πεῖραν μὴ δεδωκόσι τῶν πολιτῶν εὖ-- 
νους ἀκροατὰς γενέσθαι. ἔπειτα τοὺς ἀκούοντας ἐπαίνῳ 
ϑεραπευτέον, δικαίως καὶ “νουνεχῶς τοὺς λόγους ὡς εἰώ-- 90 
ϑασι δοκιμάξειν. ἔτι δὲ τὰς ἐλαττώσεις οἰστέον λέγοντας 

ὺς οὐ δεινότητι πιστεύων ἀνέστην, ἀλλὰ νομίζων τῷ 
κοινῷ τὸ συμφέρον εἰσηγήσεσϑαι. καὶ τοῖς μὲν μήτε εὖ 
μήτε κακῶς διακειμένοις ἐκ τῶν τοιούτων τὴν εὔνοιαν 
αοριστέον, τοὺς δὲ διαβεβλημένους ἀναγκαῖον τὰς δια-- 96 
βολὰς ἢ αὐτοὺς ἔχειν, ἢ τὰ πράγματα ὑπὲρ ὧν λέγουσιν, 

ἢ τὸν λόγον. αὐτῶν δὲ αἷ διαβολαὶ γένονται ἢ ἐκ τοῦ 
«αρόντος ἢ ἐκ τοῦ παροιχομένου χρόνου. ἐκ μὲν οὖν τοῦ 
παροιχομένου χρόνου ἐάν τις ὑποπτεύηται εἰς πονηρίαν 
τινά, πρῶτον μὲν τῇ πρὸς τοὺς. ἀκροατὰς προχαταλήψει 80 
χρῆσϑαι καὶ λέγειν ὡς" οὐδ᾽ αὐτὸς ἀγνοῶ διαβεβλημέ- 
νορ. ἀλλ᾽ ἐπιδείξω ψευδεῖς οὔσας τὰς διαβολάς. ἔπειτα 


΄ 


216 ΑΝΑΞΙΜΕΝΟΥ͂Σ 


29 κεφαλαιωδῶς ἐν τοῖς προοιμίοις ἀπολογητέον,. ἂν ἔχῃρ τ 
λέγειν. ὑπὲρ σαυτοῦ, καὶ τὰς κρίσεις ψεκτέον. ἀναγκαῖοι 
γάρ . ἄν τε πρὸς τὸ δημόσιον ἡ τις διαβεβλημένος, ἄντ. 
πρὸς τοὺς ἰδιώτας. ἢ γεγενῆσϑαι κρίσιν ἢ μέλλειν γενή 

5 δεσϑαι ἢ μὴ βούλεσϑαι τοὺς τὴν αἰτέαν ἐπενεγκχόνται 
λαβεῖν κρίσιν, καὶ ῥητέον ὡς ἀδίκως ἡ κρίσις ἐγένετο, 
καὶ ὡς ὑπὸ τῶν ἐχϑρῶν κατεστὰσιάσϑημεν.. ἢ ἐὰν τοῦτο 
μὴ ἐνδέχηται, λέγε ὡς ἱχωνὸν ἡμῖν ἀτυχήσασι τότε; καὶ 
ὡς δίκαιόν ἐστι ἤδη τῶν πραγμάτων κεκριμένων μὴ ὶ περὶ 

10 τῶν αὐτῶν ἔτι διαβολὰς ἔχειν. ἂν δ᾽ ἐπίδοξος ἡ. κρίσιῇ 
γενέσθαι, λεκτέον ὡς ἕτοιμος εἶ περὶ τῶν διαβολῶν ἢ 
τοῖς καϑημένοις ἤδη κρίνεσθαι, κἂν ἐλεγχϑῆς τι τὴν πὸ. 
λιν ἀδικῶν, ἀποϑνήσκειν ὑποτιμῶ. ἐὰν δὲ [οὗ ἐγκαλέ 
σαντες μὴ ἐπεξίωσιν. αὐτὸ τοῦτο χρὴ σημεῖον ποιεῖσϑαι, 

18 διότι τὴν διαβολὴν ψευδῶς ἡμῶν κατήνεγκαν" οὐ γὰϊ 
εἰκὸς εἶναι δόξει τοὺς ἀληϑῶς ἐγκαλοῦντας μὴ βοῦϊε 
ὅϑαι κρίσιν λαβεῖν. ἀεὶ δὲ κατηγορεῖν χρὴ διαβολῆς, κὰ 
λέγειν ὡς δεινὸν καὶ κοινὸν καὶ πολλῶν κακῶν αἴτιον. 
ἐμφανιστέον δ᾽ ὅτι καὶ πολλοὶ ἤδη διεῳϑάρησαν ἀδίχος 

90 διαβληϑέντες. χρὴ δὲ καὶ διδάσκειν ὡς εὔηϑεές ἐστιν, 
ὑπὲρ τῶν κοινῶν βουλευομένους μὴ παρὰ πάντων τοὺς 
λόγους ἀκούοντας τὸ συμφέρον σκοπεῖν, ἀλλὰ ταῖς ἐνίων 
διαβολαῖς δυσχεραίνειν. δεῖ δὲ καὶ ἐπαγγέλλεσθαι [κεὶ 
ὑπισχνεῖσϑαι) δίκαια καὶ συμφέροντα καὶ καλὰ ἐπιδεί- 

96 ἕξειν, ἃ ὑπέσχου συμβουλεύειν. τοὺς μὲν οὖν ἐκ τοῦ 
παροιχομένου χρόνου διαβεβλημένους τοῦτον τὸν τρῦ- 
πον ἐν ταῖς δημηγορίαις τὰς διαβολὰς λυτέον. ἐκ δὲ τοῦ 
παρόντος χρόνου διαβάλλει τοὺς λέγοντας πρῶτον μὲν 
ἡλικέα. ἐάν τε γὰρ νέος παντελῶς ἐάν τε ε πρεσβύτης δῆ: 

80 μηγορῇ. δυσχεραίνεται" τῷ μὲν γὰρ οὕπω ἤρχϑαι, τῇ 
δὲ ἤδη πεπαῦσθαι προσήκειν οἴονται. ἔπειτα ἐὰν συνεχῶι 
εἰώϑῃ λέγειν - πολυπράγμων γὰρ εἶναι δοκεῖ οὗτος. κεὶ 


ΡΕ Ν Ἂν «ΨῈὶ " 


ΤΕΧΝΗ ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂. 917 


ἐὰν μηδέπω πρότερον εἰρήκῃ" καὶ γὰρ οὗτος ἕνεκά τινος 29 
ἰδίου δοκεῖ παρὰ τὸ ἔϑος δημηγορεῖν. ἐκ μὲν οὖν τοῦ 
παρόντος χρόνου διαβολαὶ περὶ τὸν δημηγοροῦντα τοιαῦ- 
ται γενήσονται. προφασίζεσθαι δὲ ὑπὲρ αὐτῶν δεῖ. τὸν 
μὲν νεώτερον ἐκ τῆς ἐρημίας τῶν συμβουλευόντων καὶ ἐκ ὅ 
τοῦ προσήκοντος τούτῳ, λέγω δ᾽ οἷον ὑπὲρ λαμπαδαρ- ᾿ 
χίας ἢ ὑπὲρ γυμνασίου ἢ ὑπὲρ ὅπλων ἢ ἵππων ἢ περὶ πο-- 
λέμου᾽ τούτων γὰρ οὐκ ἐλάχιστον μέρος τῷ νέῳ μέτεστιν. 
ῥητέον δὲ καὶ ὡς εἰ μήπω καϑ᾽ ἡλικίαν τὸ φρονεῖν, ἀλλὰ 
κατὰ φύσιν καὶ ἐπιμέλειαν. ἐμφανιστέον δὲ καὶ ὡς ἁμαρ-- τὸ 
τόντι μὲν ἴδιον τὸ ἀτύχημα, κατορϑώσαντι δὲ κοινὴ ἡ ΄ 
ὠφέλεια. τῷ μὲν οὖν νέῳ ἐκ τῶν τοιούτων προφασιστέον" 
γέροντι δὲ προφασιστέον λέγοντι ἔχ τε τῆς ἐρημίας τῶν 
συμβουλευόντων καὶ ἐκ τῆς εὐπορίας αὐτοῦ. πρὸς δὲ 
τούτοις καὶ ἐκ τοῦ μεγέϑους καὶ ἐκ τῆς καινότητος τῶν 15 
χινδύνων καὶ ἐκ τῶν ἄλλων τῶν τοιούτων. τῷ δὲ λίαν 
εἰϑισμένῳ ἐκ τῆς ἐμπειρίας καὶ ἐκ τοῦ αἰσχρὸν εἶναι πρό-- 
τερον δὴ λέγοντα νῦν μὴ ἀποφαίνεσϑαι γνώμας. τῷ δὲ 
μὴ εἰϑισμένῳ ἔχ τε τοῦ μεγέϑους τῶν κινδύνων καὶ ἐκ 
τοῦ ἀναγκαῖον εἷναι, πάντα τινὰ ᾧὧ τῆς πόλεως μέτεστιν, 420 
ὑπσὲρ τῶν νῦν προκειμένων ᾿ἀποφαίνεσϑαι γνώμην. τὰς 
μὲν οὖν περὶ αὐτὸν τὸν ἄνϑρωπον διαβολὰς ἐν ταῖς δη-- 
μβηγορέαις ἐκ τῶν τοιούτων λύειν ἐπιχειρήσομεν. αἷ δὲ 
περὶ τὸ πρᾶγμα γίνονται μὲν ὅταν τις ἡσυχίαν πρὸς τοὺς 
μηδὲν ἀδικοῦντας ἢ [πρὸς] τοὺς κρείττονας συμβουλεύῃ ΟΣ: 
ῇ εἰρήνην ποιεῖσϑαι αἰσχράν. ἢ παραινῇ περὶ τὰς ϑυσίας 
μικρὰ συντελεῖν, ἤ τι τοιοῦτον εἰσηγῆται. δεῖ δὲ περὶ 
τῶν τοιούτων πρότερον μὲν πρὸς τοὺς ἀκροατὰς προ- 
καταλήψει χρῆσϑαι. ἔπειτα τὴν αἰτίαν εἰς τὴν ἀνάγκην 
καὶ τὴν τύχην καὶ τοὺς καιροὺς καὶ τὸ συμφέρον ἀναφέ-- 80 
ρεεν. καὶ λέγειν ὡς οὐχ οἵ συμβουλεύοντες τῶν τοιού- 
τῶν ἀλλὰ τὰ πράγματά ἐστιν αἴτια. καὶ τὰς μὲν περὶ τὸ 


218 ᾿ΑΝΑΞΙΜΕΝΟΥ͂Σ 


90 πρᾶγμα διαβολὰς ἐκ τῶν τοιούτων ἀπὸ τῶν συμβου 
λευόντων ἄπάξομεν. ὁ δὲ λόγος ἐν ταῖς δημηγορίαις δια 
βάλλεται, ὅταν ἢ μακρὸς ἢ ἀρχαῖος ἢ ἄπιστος λέγηται 
ἐὰν μὲν οὖν μακρὸς ἧ, τὸ πλῆϑος αἰτιατέον τῶν πραγμά: 

5. τῶν, ἐὰν δὲ ἀρχαῖος, διδακτέον ὃ ὅτι νῦν καιρὸς αὐτοῦ εἴη 
εἰ δὲ ἀπίϑανος, ὑπισχνεῖσϑαι δεῖ ὡς ἀληθῆ ἐπιδείξεις ἐκχὶ 
τοῦ λόγου. τὰς μὲν οὖν δημηγορίας ἐκ τούτων καταστη- 
σόμεϑα. τάξομεν δὲ πῶς; ἐὰν μὲν μηδεμίαν διαβολὴν 
ἔχωμεν μήτε αὐτοὶ μήτε ὃ λόγος μήτε τὸ πρᾶγμα, τὴν 

10 πρόϑεσιν ἐν ἀρχῇ εὐθέως ἐκϑήσομεν. ἐπὶ δὲ τὸ προσέχειν 
καὶ τοῦ λόγου εὐμενῶς ἀκούειν ὕστερον παρακαλέδομεν. 
ἐὰν δὲ διαβολή τις ἡ τῶν προειρημένων περὶ ἡμᾶς. προ- 
καταλαβοντὲς τοὺς ἀκροατὰς καὶ περὶ τῶν διαβολῶν τὰς 
ἀπολογίας καὶ τὰς προφάσεις συντόμως ἐνεγκόντες. οὔ- 

16 τῶ προϑήσομεν καὶ τοὺς ἀκροατὰς ἐπὶ τὸ προσέχειν πα- 
ρακαλέσομεν. τοῦτον μὲν οὖν τὸν τρόπον τὰς καταστά- 
σεις τῶν δημηγοριῶν ποιητέον. 

80 “ΜἝΣετὰ δὲ τοῦτο ἀναγκαῖον ἡμᾶς ἐστιν ἢ τὰς προγεγε- 
νημένας πράξεις ἀπαγγέλλειν ἢ ἀναμιμνήσκειν, ἢ τὰς 

80 νῦν οὖσας μερίξοντας δηλοῦν, ἢ τὰς μελλούσας γενήσε- 
σϑαι προλέγειν. ὅταν μὲν οὖν πρεσβείαν ἀπαγγέλλωμεν, 
πάντα δεῖ τὰ ῥηϑέντα χαϑαρῶς διεξελθεῖν, ἵ ἵνα πρῶτον 
μὲν μέγεϑος ὁ λόγος ἔχῃ: ἀπαγγελία γὰρ μόνον ἔσται ἡ 
τοιαύτη. καὶ οὐδὲν ἄλλο λόγου σχῆμα παρεμπεσεῖται. 

98 ἔπειϑ᾽ ὅπως, ἂν μὲν ἀποτετυχηκότες ὦμεν. μὴ διὰ τὴν 
ἡμετέραν ῥαϑυμίαν οἱ ἀκούοντες οἴωνται διαμαρτάνειν 
τῆς πράξεως. ἀλλὰ δι᾽ ἄλλην τινὰ αἰτίαν: ἂν δὲ ἐπιτύ: 
χῶμεν. μὴ διὰ τύχην ὑπολάβωσι τοῦτο γεγενῆσθαι. 
ἀλλὰ διὰ τὴν ἡμετέραν προϑυμίαν. ταῦτα δὲ πιστεύουν. 

80 σιν, ἐπειδὴ τοῖς πράγμασιν οὐ παρεγένοντο πραττομέ 
νοις, ἐὰν ἐπὶ τοῦ λόγου τὴν προϑυμίαν ἡμῶν ϑεωρώσι 
μηδὲν παραλειπόντων, ἀλλ᾽ ἀκριβῷς ἕκαστα ἀπαγγεῖ- 


ΤΈΧΝΗ ῬΗΤΟΡΙΚΗ͂. 219 


»ν. ὅταν μὲν οὖν πρεσβείαν ἀπαγγέλλωμεν, διὰ τὰς 30 
; ταύτας ἕκαστα ὃν τρόπον ἐγένετο, ἀπαγγελτέον. 
ὃξ αὐτοὶ δημηγοροῦντες τῶν παρεληλυϑότων τι 
μὲν ἢ [καὶ] τὰ παρόντα δηλῶμεν ἢ τὰ μέλλοντα 
γῶμεν, δεῖ τούτων ἕκαστον ποιεῖν βραχέως καὶ σα-- 5 
αὐ μὴ ἀπίστως. σαφῶς μὲν ὅπως καταμάϑωσι τὰ 
ἕνα πράγματα, συντόμως δὲ ἵνα μνημονεύσωσι τὰ 
τα, πιστῶς δὲ ὅπως μὴ πρὸ τοῦ ταῖς πέστεσι καὶ 
τκαιολογίαις βεβαιῶσαι τὸν λόγον ἡμᾶς τὰς ἐξηγή- 
μῶν οἵ ἀκούοντες ἀποδοκιμάσωσιν. σαφῶς μὲν οὖν 10 
ἴομεν ἀπὸ. τῶν ὀνομάτων ἢ ἀπὸ τῶν πραγμάτων. 
ὲν οὖν τῶν πραγμάτων, ἐὰν μὴ ὑπερβατῶς αὐτὰ 
ιδεν. ἀλλὰ τὰ πρῶτα πραχϑέντα. ἢ πραττόμενα ἢ 
γησόμενα πρῶτα λέγωμεν. τὰ δὲ λοιπὰ ἐφεξῆς τάτ-- 
»9 καὶ ἐὰν μὴ προαπολιπόντες τὴν πρᾶξιν, περὶ ἧς 16 
χειρήσωμεν λέγειν, πάλιν ἑτέραν ἐξαγγείλωμεν. 
ὲν οὖν τῶν πραγμάτων σαφῶς οὕτως ἐροῦμεν. ἀπὸ 
ν Φνομάτων. ἐὰν ὅτι μάλιστα τοῖς οἰκείοις τῶν 
ιάτων ὀνόμασι τὰς πράξεις προσαγορεύωμεν. καὶ 
ἴς κοινοῖς, καὶ μὴ ὑπερβατῶς αὐτὰ τιθῶμεν. ἀλλ᾽ 30 
,. ἐχόμενα ἕξξῆς τάττωμεν.: σαφῶς μὲν οὖν δηλώ- 
ταῦτα διαφυλάττοντες. συντόμως δὲ ἐὰν ἀπὸ 
ραγμάτων καὶ τῶν ὀνομάτων περιαιρῶμεν τὰ μὴ 
αἴα ῥηϑῆναι, ταῦτα μόνα καταλείποντες, ὧν ἀφαι-- 
τῶν ἀσαφὴς ἔσται ὁ λόγος. καὶ συντόμως μὲν τοῦ-- 36 
Ψ τρόπον δηλώσομεν. οὐκ ἀπίστως δὲ ἂν περὶ τὰς 
ψους πράξεις αἰτίας φέρωμεν. παρ᾽ ἃς εἰκότωρ τὰ 
ενα δόξει πραχϑῆναι. ὅσα δ᾽ ἂν λίαν ἄπιστα συμ-' 
, δεῖ παραλείπειν. ἐὰν δὲ ἀναγκαῖον ἡ λέγειν, εἰ- 
εἴ φαένεσϑαι, καὶ ἐπιπλέξαντα αὐτὰ τῷ τῆς παρα-- 80 
)ς σχήματι ὑπερβάλλεσϑαι. καὶ προϊόντος τοῦ λό-- 
δείξειν ἀληϑῆ ὑπισχνεῖσϑαι, προφασισάμενον ὅτι 


220 ΔΝΑΞΙΜΕΝΟΥ͂Σ 


80 τὰ προειρημένα πρῶτον βούλει ἀποδεῖξαι ἀληθῆ ὄντα 
καὶ δίκαια ἤ τι τῶν τοιούτων. καὶ τοῦτον μὲν τὸν τρό- 
πον τὰς ἀπιστίας ἰασόμεϑα. συλλήβδην δὲ τὰς ἄπαγγε- 
λίας καὶ τὰς δηλώσεις καὶ τὰς προρρήσεις ἐξ ἁπάντων 

5 τῶν εἰρημένων σαφεῖς καὶ βραχείας καὶ οὐκ ἀπίστους 
ποιήσομεν. 

81 Τάξομεν δὲ αὐτὰς διὰ τριῶν τρόπων. ὅταν μὲν γὰρ 
ὦσιν ὀλίγα τὰ πράγματα περὶ ὧν λέγομεν, καὶ γνώριμε 
τοῖς ἀκούουσι, τῷ προοιμίῳ συνάψομεν, ἵνα μὴ βραχὺ 

10 τοῦτο τὸ μέρος καϑ᾽ ἑαυτὸ τεϑὲν γένηται. ὅταν δὲ λίαν 
ὦσιν αἵ πράξεις πολλαὶ καὶ μὴ γνώριμοι, παρ᾽ ἕκαστον ἢ 
συναπτὰς ποιήσομεν, καὶ δικαίας καὶ συμφερούσας κεὶ 
καλὰς. ἀποφανοῦμεν, ἵνα μὴ μόνον πραγματολογοῦντι; 
ἁπλοῦν τὸν λόγον καὶ μὴ ποικίλον ποιῶμεν, ἀλλὰ κι 

16 τῶν ἀκουόντων τὰς διανοίας ἀναλαμβάνωμεν. ἂν δ᾽ 
ὦσιν αἱ πράξεις μέτριαν καὶ ἀγνοούμεναι, τὴν ἀπαγγε' 
λίαν ἢ τὴν δήλωσιν ἢ τὴν πρόρρησιν ἐπ᾿ τῷ φροιμέῳ δεῖ δὶ 
σωματοειδῆ τάττειν. τοῦτο δὲ ποιήσομεν. ἐὰτ ἀπὸ τῆς 
ἀρχῆς τῶν πραγμάτων ἐπὶ τὸ τέλος διέλθωμεν, μηδὲν 

80 ἄλλο συμπεριλαμβάνοντες, ἀλλ᾽ ἢ τὰς πράξεις αὐτὰς 
ψιλὰς φράξοντες. καὶ τὰς μὲν διηγήσεις ἐπὶ τοῖς “ρ001- 
μίοις ὡς δεῖ τάττειν, οὕτως εἰσόμεϑα. 

89 Μετὰ δὲ ταῦτας ἐστὶ βεβαίωσις δι᾽ ἧς τὰς προειρῖ 

μένας πράξεις ἐκ τῶν πίστεων καὶ τῶν δικαίων καὶ τῶν 
8ὃ συμφερόντων, οἵας ὑπεϑέμεϑα δείξειν, βεβαεώσομεν. 
ὅταν μὲν οὖν συναπτὰς ποιῇς, οὐκεδιόταται ταῖς δημῆγο- 
ρίαις εἰσὶ πίστεις τά τε τῶν πραγμάτων ἔϑη καὶ τὰ παρᾶ- 
δείγματα καὶ τὰ ἐπενθυμήματα καὶ ἡ δόξα τοῦ λέγοντος: 
χρηστέον δὲ καὶ ἄ ἄν τις τῶν ἄλλων πίστεων παρεμπέδῃ 
80 τάττειν δὲ αὐτὰς ὧδε δεῖ" πρῶτον μὲν τὴν τοῦ λέγοντος 
δόξαν, εἰ δὲ μή, τὰ τῶν πραγμάτων ἔϑη, [δεικνύνται! ἢ 
ὅτι ταῦϑ᾽ ἃ λέγομεν ἢ τὰ τούτοις ὅμοια, οὕτως εἴϑισται ι 


ΤΕΧΝΗ͂ ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂. 221 


εὄϑαι. ἐπὶ δὲ τούτοις παραδείγματα οἰστέον, καὶ εἰ82 
ιότης τίς ἐστι. πρὸς τὰ ὑ ὑφ᾽ ἡμῶν λεγόμενα προσα- 
)ν. λαμβάνειν δὲ δεῖ τὰ παραδείγματα οἰκεῖα τῷ 
γματι, καὶ τὰ ἐγγύτατα τοῖς ἀκούουσι χρόνῳ ἣ τόπῳ. 
δὲ μὴ ὑπάρχῃ τοιαῦτα, τῶν ἄλλων τὰ μέγιστα καὶ ὅ 
Ἰρειμώτατα.. μετὰ δὲ ταῦτα γνωμολογητέον. δεῖ δὲ 
περὶ τὰ μέρη τῶν εἰκότων καὶ τῶν παραδειγμάτων 
τελευτῆς ἐνθυμηματώδεις καὶ γνωμολογικὰς τὰς τε-- 
τὰς ποιεῖσϑαι. καὶ τὰς μὲν πίστεις οὕτως ἐπὶ ταῖς 
ξεσι προσακτέον. ἐὰν δὲ πιστεύηται τὰ πράγματα 10 
ἕως ῥηϑέντα, τὰς μὲν πίστεις παραλείπτέον, τῷ δὲ 
χέῳ καὶ τῷ νομίμῳῷ καὶ τῷ συμφέροντι καὶ τῷ καλῷ 
τῷ ἡδεῖ καὶ τῷ ῥαδέῳ καὶ τῷ δυνατῷ καὶ τῷ ἡ ἀναγκαίῳ 
προειρημένας πράξεις βεβαιωτέον. καὶ εἰ μὲν ὑπάρ-- 
, πρῶτον τὸ δίκαιον τακτέον. διεξιόντας διὰ τούτου 16.»ϑῦϑὉ 
τοῦ δικαίου καὶ τοῦ ὁμοίου τῷ δικαίῳ καὶ τοῦ ἐναν-- 
ν» καὶ τοῦ κεκριμένου δικαίου. δεῖ δὲ καὶ τὰ παρα- 
γματα τοῖς ὑπό σου λεγομένοις δικαίοις ὅμοια φέρειν. 
ἰλὰ δὲ ἕξεις λέγειν ἔκ τε τῶν ἰδίᾳ παρ᾽ ἑκάστοις δικαί-- 
ὑπολαμβανομένων,. καὶ ἐκ τῶν ἐν αὐτῇ τῇ πόλει ἐν 30 
ἔγεις. καὶ ἐκ τῶν ἐν ταῖς ἄλλαις πόλεσιν. ὅταν δὲ 
ἱντα τοῦτον τὸν τρόπον μετιόντες διέλθωμεν, ἐπὶ 
ευτῆς αὐτοῦ γνώμας καὶ ἐνθυμήματα μέτρια καὶ ἀλ-- 
ἰοις ἀνόμοια ἐνεγκόντες, ἐὰν μὲν μακρὸν ἡ τὸ μέρος 
βουλώμεϑα μνημονεύεσθαι, συντόμως παλιλλογή-- 36 
εν ἐὰν δὲ μέτριον ἡ καὶ μνημονεύηται, αὐτὸ τὸ μέ- 
᾿ δριδσάμενοι πάλιν ἕτερον προϑησόμεϑα. ἔστι δὲ ὃ 
ὦ τοιόνδε" ὡς μὲν δίκαιόν ἐστιν ἡμᾶς βοηϑεῖν Συ- 
Ὀυσίοις. ἐκ τῶν εἰρημένων ἱκανῶς ἀποδεδεῖχϑαι νο-- 
Ὁ" ὡς δὲ καὶ συμφέρει ταῦτα πράττειν, ἐπιχειρήσω 80΄ 
ἄσκειν. πάλιν δὲ περὶ τοῦ συμφέροντος ὁμοιοτρόπως 
; προειρημένοις ἐπὶ τοῦ δικαίου μετιών. καὶ ἐπὶ τῇ 


222 ΑΙΝΑΞΙΜΕΝΟΥ͂Σ 


82 τελευτῇ τοῦ μέρους ἢ παλιλλογίαν ἢ ὁρισμὸν ἐπιϑ είς, 
πάλιν ξ' ἕτερον ὅτι ἂν ὑπάρχῃ [σοι] προτέϑει. τοῦτον δεῖ 
τὸν τρόπον ἄλλο ἄλλῳ συνάπτειν μέρει καὶ συνυφαίνειν 
τὸν λόγον. ὅταν δὲ πάντα διεξέλθῃς, ἐξ ὧν ἐνδέχεταί 

5. σοι βεβαιῶσαι τὴν προτροπήν, ἐπὶ τούτοις ἅπασι κεφα- 
λαιωδῶς μετὰ ἐνθυμημάτων καὶ γνωμῶν ἢ σχημάτων 
δείκνυε. ὡς ἄδικον καὶ ἀσύμφορον καὶ αἰσχρὸτι καὶ ἀη- 
δὲς μὴ ποιεῖν ταῦτα, καὶ ἀντιτίϑει κεφαλαιωδῶς, ὡς δί- 
καιον καὶ συμφέρον καὶ καλὸν καὶ ἡδὺ πράττειν ἐφ᾽ ἃ 

10 παρακαλεῖς. ὅταν δὲ ἱκανῶς ἤδη ἧς ἐγνωμολογηχῶς, 
τὴν προτροπὴν πέρατι δρισαι. καὶ τοῦτον μὲν τὸν τρό- 
πον βεβαιώσομεν τὰ προτεϑέντα, μετὰ δὲ τοῦτο τὸ μέρος 
λέξομεν τὴν προκατάληψιν. 

838 «ἁἂὅὕτη δέ ἐστι δι’ ἧς τὰς ἐνδεχομέναρ ἀντιλογίας φηϑῆ- 

1ὅ ναι τοῖς ὑπό σου εἰρημένοις προκαταλαμβάνων διασύ- 
ρεις. δεῖ δὲ τὰ μὲν ἐκείνων μικρὰ ποιεῖν. τὰ δὲ σαυτοῦ 
αὔξειν, ὡς ἐν ταῖς αὐξήσεσι προακήκοας. χρὴ δὲ παρατι- 
ϑέναι καὶ ἕν πρὸς ἕν. ὅταν τὸ σὸν μεῖξον ἢ, καὶ πρὸὺς 
πλείω πλείω, καὶ ὃν πρὸς πολλά. καὶ πολλὰ πρὸς ἕν; 

20 διαλλάττοντα κατὰ πάντας τοὺς τρόπους. τὰ μὲν σαυ- 
τοῦ αὔξοντα, τὰ δὲ τῶν ἐναντίων ἀσθενῆ καὶ μικρὰ 
ποιοῦντα. καὶ τοῦτον μὲν τὸν τρόπον ταῖς προκαταλή- 
ψεσι χρησόμεϑα. ταῦτα δὲ διελθόντες ἐπὶ τελευτῇ πα- 
λιλλογήσομεν τὰ προειρημένα σχήματα διαλογισμοῦ.λα- 

25 βόντες ἢ ἀπολογισμοῦ ἢ προαιρέσεως ἢ ἐξ ἐπερωτήσεως 
ἢ εἰρωνείας. 

84 ἘΕὰν δὲ ἐπὶ τὸ βοηϑεῖν τισι προτρέπωμεν ἢ ἰδιώταις 
ῇ πόλεσιν, ἁρμόσει συντόμως εἰπεῖν καὶ εἴ τις προῦπάρ- 
χέει τούτοις πρὸς τοὺς ἐκκλησιάξοντας φιλία ἢ χάρις ἢ 

80 ἔλεος" μάλιστα γὰρ τοῖς οὕτω διακειμένοις ἐθέλουσιν 
ἐπαμύνειν. φιλοῦσι μὲν οὖν πάντες ὑφ᾽ ὧν οἴονται κατὰ 


Ἄ 


τὸ προσῆκον εὖ πεπονϑέναι ἢ πάσχειν ἢ πείσεσθαι ἢ 


τ τὸν]; ΤΈΧΝΗ ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂.. 998." 


π᾿ αὐτῶν ἢ τῶν φίλων. ἢ αὐτοὶ ἢ ὧν κηδόμενοι τυγ-- 84 
ἄάνουσιν. χάριν δ᾽ ἔχουσι τούτοις ὑφ᾽ ὧν οἴονται παρὰ 

ὸ προσῆκον ἀγαϑόν τι πεπονϑέναι ἥ πάσχειν ἢ πείσε--: 
ϑαι. ἢ ὑπ᾽ αὐτῶν ἢ τῶν φίλων, ἢ ) αὐτοὶ ἢ ὧν κηδόμε- 
οὐ τυγχάνουσιν. τούτων μὲν οὖν ἄν τι ἐνῇ, χφὴ συν--ὅ- 
ὅμως διδάσκειν, καὶ ἐπὶ τὸν ἔλεον ἄγειν. εὐπορήσομεν 

Σ ἐλεεινὰ ποιεῖν ἅπερ ἂν ἐθέλωμεν. ἐὰν συνειδώμεν, 
τι πάντες ἐλεοῦσι τούτους οὖς οἰκείως ἔχειν αὑτοῖς 
"πειλήφασιν ἢ οἴονται ἀναξίους εἶναι δυστυχεῖν. δεῖ 
)ὴ ταῦτα ἀποφαίνειν ἔχοντας οὖς ἐθέλεις ἐλεεινοὺς ποι- 10 
ἦν, καὶ. "ἐπιδεικνύειν αὐτοὺς ἢ κακῶς πεπονϑότας ῇ 
τάσχοντας ἢ πεισομένους, ἐὰν μὴ οἱ ἀκούοντες αὐτοῖς 
δοηϑώσιν. ἐὰν δὲ ταῦτα μὴ ἐνῇ, δεικτέον ὑπὲρ ὦ ὧν λέ- 
γεις ἀγαϑῶν ἐστερημένους, ὧν τοῖς ἄλλοις ἅπασιν ἥ 
γοῖς πλείστοις μέτεστιν, ῆ ἀγαϑοῦ μηδέποτε τετυχηκό- 1ὅ 
τας ἢ μὴ τυγχάνοντας ἢ μὴ τευξομένους, ἐὰν μὴ νῦν οἵ 
ἀχούοντες οἰκτείρωσιν. ἐκ τούτων μὲν οὖν ἐπὶ τὸν ἔλεον 
ἄξομεν. 

Τὰς δὲ ἀποτροπὰς ἐκ τῶν ἐναντίων τούτοις ποιήσο-- 
μεν, τὸν αὐτὸν τρόπον φροιμιαξόμενοι καὶ τὰ πράγμᾳτα 30 
διεξιόντες, ταῖς τὲ πίστεσι χρώμενοι, καὶ τοῖς ἀκούουσι 
δεικνύντες, ὥς ἐστιν ἃ πράττειν ἐπιχειροῦσιν, ἄνομα 
χαὶ ἄδικα καὶ ἀσύμφορα καὶ αἰσχρὰ καὶ ἀηδῆ καὶ ἀδύ-- 
νατα καὶ ἐργώδη καὶ οὐκ ἀναγκαῖα. ἡ δὲ τάξις ὁμοιό-- 
τροξος ἔσται, οἵα καὶ τῷ προτρέποντι. 29 

Τοῖς μὲν οὖν καϑ᾽ αὑτοὺς ἀποτρέπουσιν οὕτω τὰς 
τάξεις ποιητέον. τοὺς δὲ πρὸς τὰς ὑφ᾽ ἑτέρων εἰρημένας 
ξροτροπὰς ἀντιλέγοντας πρῶτον μὲν ἐν τῷ προοιμίῳ 
δεῖ, οἷς μέλλουσιν ἀντιλέγειν, προϑέσϑαι,. τὰ δ᾽ ἄλλα 
χαϑ' αὑτὰ προοιμιάξεσϑαι. μετὰ δὲ τὰ προοίμια μάλιστα 30 
μὲν ἕκαστα τῶν προειρημένων καϑ᾽ ἕν ἕκαστον προτι- 
ϑέμενον ἐπιδεικνύειν, ὡς οὐκ ἔστι δίκαια οὐδὲ νόμιμα 


-- 


224 . 4Ν43Ξ ΞΙΜΕΝΟΥΣ 


84 οὐδὲ συμφέροντα οὐδὲ τούτοις ἀκόλουθα, ἐφ᾽ ἃ παρα- 
καλεῖ ὃ ἐναντίος. τοῦτο δὲ ποιήσεις ἀποφαίνων ἢ ἄδικα 
ὄντα ἃ λέγει ἢ ἀσύμφορα ἢ τούτοις ὅμοια ἢ ἐναντία τοῖς 
δικαίοις καὶ τοῖς συμφέρουσι καὶ τοῖς κεκριμένοις εἶναι 

5 τοιούτοις. ὁμοιοτρόπως δὲ καὶ τῶν ἄλλων τὰ ὑπάρχοντα 
μέτιϑι. κράτιστος μὲν οὖν ὁ τρόπος τῆς ἀποτροπῆς 
οὗτός ἐστιν" ἐὰν δὲ μὴ ἐνδέχηται τοῦτο ποιεῖν. ἐκ τοῦ 
παραλελειμμένου τρόπου ἀπόετρεπε λέγων. οἷον ἐὰν ὁ 
ἐναντίος δίκαιον ἀποφήνῃ, σὺ ἐπιχείρει δεικνύναι ὡς 

10 ἐστιν αἰσχρὸν ἢ ἀσύμφορον ἢ ἐργῶδες ἢ. ἀδύνατον ἢ ὅ τι 
ἂν ἔχῃς τοιοῦτον. ἐὰν δὲ ἐκεῖνος ἔχῃ τὸ συμφέρον, σὺ 
ἐπιδείκνυε ὡς ἄδικον κἄν τι ἄλλο ἔχῃς πρὸς τούτῳ. δεῖ 
δὲ καὶ τὰ μὲν σαυτοῦ αὔξειν, τὰ δὲ τοὐναντίου ταπει- 
νοῦν, ποιοῦντα ὡς ἐν τῷ προτρεπτικῷ εἴρηται. χρὴ δὲ 

16 καὶ γνώμας φέρειν καὶ ἐνθυμήματα καϑάπερ ἐκεῖσε, καὶ 
τὰς προκαταλήψεις λύειν καὶ ἐπὶ τῇ τελευτῇ; παλιλλο- 
γεῖν. πρὸς δὲ τούτοις ἐν μὲν ταῖς προτροπαῖς ἀποφαΐ- 
νειν ἢ φιλίαν ὑπάρχουσαν. οἷς βοηϑεῖν προτρέπομεν 
[πρὸς τοὺς προτρεπομένους]; ἢ χάριν τοὺς προτρεπομέ- 

90 νοῦς ὀφείλοντας. ἔχειν τοῖς δεομένοις" οἷς δ᾽ οὐκ ἐῶμεν 
βοηϑεῖν, ἢ ὀργῆς ἢ φϑόνου 1 ἢ ἔχϑρας ἀξίους ὑπάρχον- 
τας. ἔχϑραν μὲν οὖν ἐμποιήσομεν, ὑπ᾽ ἐκείνων οὐ 
προσηκόντως τοὺς ἀποτρεπομένους ἀποφαίνοντες κα΄ 
κῶς πεπονϑότας ἢ τῶν φίλων. ἢ αὐτοὺς ἢ ὧν κηδόμενοι 

95 τυγχάνουσιν. ὀργὴν δὲ ἐὰν ἐπιδεικνύωμεν παρᾶ τὸ 
προσῆκον ὠλιγωρημένους ἢ ἠδικημένους ἢ τῶν φίλων 
ἐκείνοις, ἢ αὐτοὺς ἢ ὧν κηδόμενοι τυγχάνουσιν αὐτοί. 
φϑόνον δὲ παρασκευάσομεν συλλήβδην πρὸς τούτου, 
οὗς ἀποφαίνομεν ἀναξίως εὖ πεπραχότας ἢ πράττοντα 

30 ἢ πράξοντας, ἢ. ἀγαϑοῦ μηδέποτε ἐστερημένους ἢ ἢ μὴ 

στερουμένους ῇ μὴ στερησομένους, ἢ κακοῦ μηδέποτε 
τετυχηκότας ἢ μὴ τυγχάνοντας ἢ μὴ τευξομένους. ὡμ 


ΤΈΧΝΗ ΡΗΤΟΡΙΚΗ. ᾿ 220 


ὋΨ μὲν οὖν καὶ ἔχϑραν καὶ ὀργὴν τοῦτον τὸν τρόπον 84 
ποιήσομεν. φιλίαν δὲ καὶ χάριν καὶ ἔλεον ἐκ τῶν ἐν 
αἷς προτροπαῖρ᾽ συνθήσομεν δὲ καὶ τάξομεν ἐξ ἁπαν-- 
ων τῶν προειρημένων αὐτὰς τόνδε τὸν τρόπον. τὸ μὲν 
ὖν προτρεπτικὸν εἶδος. αὐτό τὲ ἴσμεν οἦόν ἐστι, καὶ ἐξ ὁ 
ἦν συνέστηκε, καὶ ὡς αὐτῷ χρηστέον. 

τὸ δὲ ἐγκωμιαστιχὸν καὶ τὸ κακολογικὸν πάλυν προ- 8ὅ 
ῥέμενοι σχοπώμεν. φροιμιαστέον οὖν καὶ περὶ τούτων 
ιρῶτον προϑεμένους τὰς προϑέσεις, καὶ τὰς διαβολὰς 
ἰπολύομεν ὁμοίως, ὥσπερ ἐν τοῖς προτρεπτικοῖς. ἐπὶ 10 
ὁ προσέχειν δὲ παρακαλοῦμεν ἔκ τὸ τῶν ἄλλων τῶν ἐν 
αἷς δημηγορίαις εἰρημένων, καὶ ἐκ τοῦ ϑαυμαστὰ καὶ 
δρεφανῆ. φάσκειν, καὶ αὐτὸν ἴσα καὶ τοὺς ὀγκωμιαζο-- 
ιένους καὶ τοὺς ψεγομένους ἀποφαίνειν πεπραγότας" 
ἧς γὰρ ἐπιτοπολὺ τῶν τοιούτων εἰδῶν οὐκ ἀγῶνος ἀλλ᾽ 16 
πιδείξεως ἕνεκα λέγομεν. τάξομεν δὲ πρῶτον τὰ προοί- 
μα τὸν αὐτὸν τρόπον ὅνπερ ἐπὶ τῶν προτροπῶν καὶ 
ἱποτροπῶν. μετὰ δὲ τὸ προοίμιον δεῖ διελόμενον τὰ 
ξω τῆς ἀρετῆς. ἀγαϑὰ καὶ τὰ ἐν αὐτῇ τῇ ἀρετῇ ὄντα 
τοιδῖν οὕτω τὰ μὲν [οὖν] ἔξω τῆς ἀρετῆς εἰς εὐγένειαν 40 
αὶ δώμην καὶ κάλλος καὶ πλοῦτον, τὴν δ᾽ ἀρετὴν εἰς 
ϑοφέαν καὶ δικαιοσύνην καὶ ἀνδρείαν καὶ ἐπιτηδεύματα 
ἔνδοξα. τούτων δὲ τὰ μὲν τῆς ἀρετῆς δικαίως ἐγκωμιά-- 
ἕται. τὰ δ᾽ ἔξω κλέπτεται" τοὺς γὰρ ἰσχυροὺς καὶ τοὺς 
καλοὺς καὶ τοὺς εὐγενεῖς καὶ τοὺς πλουσίους οὐκ ἐπαι-- 25 
γεῖν ἀλλὰ μακαρίζειν προσήκει. ταῦτα δὴ διαλογισάμε-- 
γοε μετὰ τὰ προοίμια πρώτην τὴν γενεαλογίαν τάξομεν" 
τρῶτον γὰρ τοῖς ἀνθρώποις καὶ τοῖς ἄλλοις ξῴοις τοῦϑ᾽ 
πάρχει ἔνδοξον ἢ ἄδοξον. τοιγαροῦν τὸν μὲν ἄνϑρω-- 
ον ἥ τι ἄλλο τοιοῦτον ξῷον εὐλόγως γενεαλογήσομεν. 80 
ταν δὲ πάϑος ἢ πρᾶγμα ἢ λόγον ἢ κτῆμα, ἀπ᾿ αὐτῶΝνδ[ 
ὑθὺς τῶν προσόντων ἐνδόξων ἐπαινέσομεν. γενεαλο-- 

ἈΗΕΤΟΒΕΒ ΘΆΛΕΟΙ. . 1ὅ 


25 ΑΝΑΞΙΜΕΝΟΥΣ 


85 λαίῳ τὰ προειρημένα . τελευτὴν ἤ τοι γνώμην ἢ ἐνθύμη- 


μα παντὶ τῷ λόγῳ ἐπυϑήσομεν. ἁρμόσει δ᾽ ἐν τοῖς ἐπαί-. 


νοις καὶ πολλοῖς ὀνόμασι περὶ ἕκαστον χρησάμενον με- 
γαλοπρεπῆ τὴν λέξιν ποιῆσαι. τὸν δ᾽ αὐτὸν τρόπον ἐπὶ 

5 τῶν μοχϑηρῶν πραγμάτων κακολογοῦντες τὰς κατηγο- 
ρίας συστήσομεν. δεῖ δὲ μὴ σκώπτειν. ὃν ἂν κακολο- 
γῶμεν, ἀλλὰ διεξιέναι τὸν βίον αὐτοῦ" μᾶλλον γὰρ οἱ 
λόγοι τῶν σκωμμάτων καὶ τοὺς ἀκούοντας πείϑουασι καὶ 
τοὺς κακολογουμένους λυποῦσιν. τὰ μὲν γὰρ σκώμματα 

10 στοχάξεται τῆς ἰδέας ἢ τῆς οὐσίας" οἱ δὲ λόγοι τῶν ἡἠϑῶν 
καὶ τῶν τρόπων εἰσὶν οἷον εἰκόνες. φυλάττου δὲ καὶ τᾶς 
αἰσχρὰς πράξειρ μὴ αἰσχροῖς ὀνόμασι λέγειν, ἵνα μὴ διαω- 


βάλῃς τὸ ἦϑος, ἀλλὰ τὰ τοιαῦτα αἰνιγματωδῶς ἕρμη 


νεύειν, καὶ ἑτέρων πραγμάτων ὀνόμασι χρωμένους δη- 

.1δὸ λοῦν τὸ πρᾶγμα. χρὴ δὲ καὶ ἐν ταῖς κακολογέαις εἰφω- 
νεύεσϑαι καὶ καταγελᾶν τοῦ ἐναντίου, ἐφ᾽ οἷς σεμνύνε- 
ται, καὶ ἰδία μὲν καὶ ὀλίγων παρόντων ἀτιμάξειν αὐτόν, 
ἐν δὲ τοῖς ὄχλοις κοινὰς μάλιστα κατηγορίας λοιδορεῖν᾽ 
αὔξειν δὲ καὶ ταπεινοῦν τὸν αὐτὸν τρόπον τὰς κακχολο- 

90 γίας, ὄνπερ καὶ τὰ ἐγκώμια. περὶ μὲν οὖν τούτων τῶν 
εἰδῶν ἐντεῦϑεν εἰδήσομεν τὴν χρῆσιν. 

86. «οιπὸν δέ ἐστιν ἡμῖν εἶδος τό τε κατηγορικὸν κεὰὼ τὸ 
ἀπολογητικὸν καὶ τὸ ἐξεταστικόν. ταῦτα πάλιν ὡς ἐν τῷ 
δικανικῷ γένει συνθήσομεν καὶ τάξομεν, διέλθωμεν. 

Ὴ Πρῶτον μὲν οὖν ἐν τοῖς προοιμίοις προϑήσομεν τὸ 
πρᾶγμα περὶ οὗ κατηγορήσομεν ἢ ἀπολογησόμεϑα, ὧς- 
περ ἐπὶ τῶν ἄλλων εἰδῶν. προσέχειν δὲ παρακαλέσομεν 
ἐκ τῶν αὐτῶν ὧν ἐν τῷ προτρεπτικῷ καὶ ἐν τῷ ἀπολο- 
γητικῷ. ἔτι δὲ καὶ περὶ τῆς εὐμενείας, τῷ μὲν εὖ διακει- 

80 μένῳ [ἐκ τοῦ παροιχομένου χρόνου ἢ τοῦ παρόντος καὶ] 
μηδὲ διαβεβλημένῳ τῷ πρὸς αὐτὸν ἢ πρὸς τὸ πρᾶγμα 


- ἾΝΣθΕ- Ὁ 


ἢ πρὸς τὸν λόγον τοὺς ἀκούοντας δυσχεραίνειν τὸν 


ΤΕΧΝΗ͂ ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂. 229 


κὐτὸν τρόπον. ὡς περὶ ἐκείνων εἴρηται, τὴν εὐμένειαν 86 
ποριστέον" τῷ δὲ μήτε εὖ μήτε κακῶς διακειμένῳ [τὴν 
εὐμένειαν παρασκευαστέον, ἢ ἐκ τοῦ παροιχομένου χρό-- 
νου ἢ ἐκ τοῦ παρόντος] ἢ δι᾽ ἑαυτὸν ἢ τὸ πρᾶγμα ἢ τὸν 
λόγον [τῷ δὲ] διαβεβλημένῳ ἔνια μὲν μεμιγμένως ἔνια δ᾽ 6 
ἰδίως [πρὸς εὐμένειαν ποριστέον). οὗτος μὲν οὖν ὁ τρό- 
πος. ἔσται δι᾽ οὗ τὴν εὐμένειαν παρασκευαστέον. τοὺς 
μὲν γὰρ μήτε εὖ μήτε κακῶς διακειμένους αὑτοὺς μὲν 
συντόμως ἐπαινετέον καὶ τοὺς ἐναντίους κακολογητέον. 
δεῖ δὲ αὐτοὺς ἐκ τούτων ἐπαινεῖν ὧν μάλιστα μέτεστι 10 
τοῖς ἀκούουσι. λέγω δὲ φιλόπολιν φιλέταιρον ἐλεήμονα 
[καὶ] τὰ τοιαῦτα, τὸν δ᾽ ἐναντίον κακολογεῖν ἐκ τούτων 
ἐφ᾽ οἷς οἵ ἀκούοντες ὀργιοῦνται, ταῦτα δ᾽ ἐστὶ μισόπο-- 
λιν μισόφιλον ἀχάριστον ἀνελεήμονα [καὶ] τὰ τοιαῦτα. 
χρὴ δὲ καὶ τοὺς δικαστὰς ἐπαίνῳ ϑεραπεῦσαι, ὡς δικα-- 15 
σταὶ δίκαιοι καὶ δεινοί εἰσιν. συμπαραληπτέον δὲ καὶ 
τὰς ἐλαττώσεις, εἴ που τῶν ἀντιδίκων καταδεεστέρως 
ἤει πρὸς τὸ λέγειν ἢ πράττειν ἢ ἄλλο τι τῶν περὶ τὸν 
ἐγφῶνα. πρὸς δὲ τούτοις ἐμβλητέον τό τε δίκαιον καὶ 

τὸ νόμιμον καὶ τὸ συμφέρον καὶ τὰ τούτοις ἀκόλουϑα. 30 
τῷ μὲν οὖν μήτε εὖ μήτε κακῶς διακειμένῳ ἐκ τούτων ἐν 
τοῖς δικασταῖς τὴν εὔνοιαν ποριστέον. τῷ δὲ διαβεβλη- 
βένῳ, ἐὰν μὲν ἐκ τοῦ παροιχομένου χρόνου αἵ διαβολαὶ 
ὦσι περὶ τὸν λόγον, ἴσμεν ὡς δεῖ ταῦτα λύειν ἐκ τῶν 
προτέρων. ἐὰν δὲ ἐκ τοῦ παρόντος χρόνου περὶ αὐτὸν 38 
τὸν ἄνθρωπον, ἀναγκαῖον διαβεβλῆσϑαι, ἐὰν ἀ ἀπρεπὴς 

ἦ τῷ παρόντι ἀγῶνι ῇ ὑπεναντίος τοῖρ ἐγκλήμασιν ἡ ῇ 
ὁμολογούμενος τῇ κατηγορίᾳ. ἀπρεπὴς μὲν οὖν γένοιτ᾽ 
ἕν, ἐὰν ἀγωνίζηται νεώτερος ἢ πρεσβύτερος ὑπὲρ ἄλλου, 
ὑπεναντίος δὲ ἐάν τις ἰσχυρὸς ὧν ἀσϑενεῖ δικάξηται 80 
αἰχίας. ἢ ἐάν τις ὑβριστὴς ὧν ὕβριν ἐγκαλῇ σώφρονι; ἢ 
ἐάν τις πάνυ πλουσίῳ δικάξηται πάνυ πένης χρημάτων 


290 ΑΝΑΞΙΜΕΝΟΥ͂Σ 


86 ἐγκαλῶν. οἱ μὲν οὖν τοιοῦτοι ὑπεναντίοι εἰσὶ τοῖς 
ἐγκλήμασιν, ὁμολογούμενος δ᾽ ἔσται, ἐάν τις ἰσχυρὸς 
ὧν ὑπὸ ἀσϑενοῦς αἰκίας διώκηται, ἢ ἐάν τις κλέπτης 
δοκῶν εἶναι κλοπῆς δίκην φεύγῃ. ὅλως δὲ οἵ τὰς περὶ αὖ- 

5 τῶν δόξας ὁμοιοτρόπους αὑτοῖς ἔχοντες ὁμολογούμενοι 
τοῖς ἐγκλήμασι δόξουσιν εἶναι. ΄ περὶ μὲν οὖν αὐτὸν τὸν 
ἄνϑρωπον ἐκ τοῦ παρόντος χρόνου τοιαῦται γενήσονται 
διαβολαί. αἱ δὲ περὶ τὸ πρᾶγμα συμβαίνουσαι, ἐάν τις 
πραγματεύηται. πρὸς οἰκείους φίλους ἢ ξένους ἢ ἰδίους, 

10 ἢ περὶ μικρῶν ἡ ἢ αἰσχρῶν ταῦτα γὰρ ἀδοξίαν τοῖς διχα- 
ξομένοις ποιεῖ. πῶς οὖν τὰς διαβολὰς τὰς προειρημένα; 
ἀπολύσομεν, τοῦτο δηλώσω. δύο μὲν δὴ στοιχεῖα λέγο 
κοινὰ κατὰ πάντων, τὸ μέν, οἷς ἃ ἂν νομέζῃς τοὺς κριτὰς 
ἐπιπλήξειν, προκαταλάμβανε αὐτοὺς καὶ ἐπίπληττε; τὸ 

1ὅ6 δὲ ἕτερον, εἰ τὰς πράξεις μάλιστα μὲν εἰς τοὺς ἀντιδί- 
κους ἀποτρέψεις, εἰ δὲ μή. εἰς ἄλλους τινάς. προφάσει 
χρώμενος, ὅτι οὐχ ἑκὼν ἀλλ᾽ ὑπὸ τῶν ἀνταγωνιστῶν 


ἀναγκαζόμενος εἰς τὸν ἀγῶνα κατέστης. καϑ᾽ ἑχάστην 


δὲ τὴν διαβολὴν τάδε χρὴ προφασίξεσϑαι" τὸν μὲν νεῷ" 
40 τερον πρεσβυτέρων φίλων ἀπορίαν τῶν ἀγωνιουμένων 
ὑπὲρ αὑτοῦ, ἢ μέγεϑος ἀδικημάτων. ἢ προϑεσμίαν χρύ- 
νου, ἢ πλῆϑος, ἢ ἄλλο τι τοιοῦτον. ἐὰν δὲ ὑπὲρ ἄλλου 
λέγῃς, ῥητέον ὡς διὰ φιλέαν συνηγορεῖς, ἢ δι᾽ ἔχϑραν 
τοῦ ἀντιδίκου . [ διὰ τὸ τοῖς πράγμασι παραγενέσϑαι, ἢ 
96 διὰ τὸ τῷ κοινῷ συμφέρον, ῆ διὰ τὸ ἔρημον εἶναι καὶ 
ἀδικεῖσθαι ᾧ συνηγορεῖ. ἐὰν δὲ ὁμολογούμενος τῷ 
ἐγκλήματι ἢ ὑπεναντίος τῇ κατηγορίᾳ γένηται, τῇ τε 
προκαταλήψει χρῆσϑαι καὶ λέγειν ὡς οὐ δίκαιον καὶ ψό- 
μὠμον, οὐδὲ συμφέρον ἐκ τῆς ὑπολήψεως ἢ τῆς ὑποψίας 
80 κατακρίνειν, πρὶν τοῦ πράγματος ἀκοῦσαι. τὰς 
οὖν περὶ τὸν ἄνϑρωπον αὐτὸν διαβολὰς οὕτω λύσομεν. 
τὰς δὲ περὶ τὸ πρᾶγμα οὕτως ἀπωσόμεϑα., τὴν αἰτίαν εἰς 


ΤΕΧΝΗ ΡΗΤΟΡΙΚΗ. ᾿ 9281 


τὸν ἐναντίον τρέποντες, ἢ λοιδορίαν ἐγκαλοῦντες αὐ--86 
τοῖς) ἢ ἀδιχίαν. ἢ πλεονεξίαν. ἥ φιλονεικίαν, ἢ ὀργὴν 
προφασιζόμενοι, ὅτι τοῦ δικαίου δι᾽ ἄλλου τρόπου τυ- 
χεῖν ἀδύνατον. τὰς μὲν οὖν ἰδίας διαβολὰς ἐπὶ τῶν δι- 
καστῶν οὕτω λύσομεν,, τὰς δὲ κοινὰς πᾶσι τοῖς εἴδεσιν, ὁ 
ὡς ἐπὶ τῶν προτέρων εἰδῶν εἴρηται. τάξομεν δὲ τὰ δι- 
κανικὰ προοίμια τὸν αὐτὸν τρόπον, ὅνπερ καὶ τὰ δημη- 
γορικά. κατὰ τὸν αὐτὸν δὲ λόγον καὶ τὰς ἀπαγγελίας 
συνάψομεν τῷ προοιμίῳ. καὶ ἢ παρὰ τὰ μέρη πιστὰς καὶ 
δικαίας ἀποφανοῦμεν, ἢ αὐτὰς ἐφ᾽ ἑαυτῶν σωματοειδεῖς 10 
«οιησόμεϑα. 

Τὰ δὲ μετὰ ταῦτα ἔσται βεβαίωσις. ἂν μὲν ἀντιλέγη-- 
ται τὰ πράγματα ὑπὸ τῶν ἀντιδίκων. ἐκ τῶν πίστεων" 
ἂν δὲ ὁμολογῆται. ἐκ τῶν δικαίων καὶ τῶν συμφερόντων 
καὶ ἐκ τῶν τούτοις ἀκολούϑων. τάττειν δὲ δεῖ τῶν μὲν 16 
πίστεων πρώτας τὰς μαρτυρίας, καὶ τὰ ἐκ τῶν βασάνων 
ἡμῖν ὁμολογηϑέντα, ἂν ὑπάρχῃ. ἔπειτα βεβαιοῦν, ἂν 
μὲν πιθανὰ ἧ, γνώμαις καὶ ἐνθυμήμασιν: ἐὰν δὲ μὴ 
παντελῶς πιϑανὰ ἧ, τῷ εἰκότι, ἔπειτα τοῖς παραδείγμασι 
καὶ τοῖς τεκμηρίοις καὶ τοῖς σημείοις καὶ τοῖς ἐλέγχοις, 30 
τελδυταῖον δὲ τοῖς. ἐνθυμήμασι καὶ ταῖς γνωμολογίαις. 
ἐὰν δὲ ὁμολογῆται τὰ πράγματα, τὰς μὲν πίστεις ἐατέον, 
τῇ δὲ δικαιολογίᾳ ὥσπερ ἐν τοῖς ἔμπροσθεν χρηστέον. 
καὶ τοῦτον μὲν τὸν τρόπον βεβαιώσομεν. 

Μετὰ δὲ τὴν βεβαίωσιν τὰ πρὸς τοὺς ἀντιδίκους τάτ-- 25 
τοντὲς προχαταληψόμεϑα αὐτῶν τὰ ἐπέίδοξα λέγεσθαι. 
ἐὰν μὲν οὖν ἐξαρνῶνται τὸ πρᾶγμα, τὰς μὲν ὑφ᾽ ἡμῶν 
πίστεις εἰρημένας αὐξητέον, τὰς δ᾽ ὑπ᾽ ἐκείνων μελλού- 
δας λέγεσϑαι διασυρτέον καὶ ταπεινωτέον. ἐὰν δὲ ὁμο-- 
λογοῦντες ὦσιν ἔννομα καὶ δίκαια ἀποφαίνειν κατὼ τοὺς 80 
γεγραμμένους νόμους, οὖς [μὲν] ἡμεῖς παρεχόμεϑα καὶ 
τοὺς ὁμοίους τούτοις δικαίους καὶ καλοὺς καὶ συμφέρον-- 


282 ΑΝΑΞΙΜΕΝΟΥ͂Σ 


86 τας τῷ κοινῷ τῆς πόλεως καὶ κεχριμένους ὑπὸ τῶν πολ- 
λῶν τοιούτους εἶναι πειρατέον ἐπιδεικνύειν τοὺς δὲ 
τῶν ἀντιδίχων τὰ ἐναντία. ἐὰν δὲ μὴ ἐνδέχηται ταῦτα 
λέγειν, ὑπομέμνησκε τοὺς δικαστὰς ὅτι οὐχ ὑπὲρ τοῦ 

5 νόμου, ἀλλὰ τοῦ πράγματος δικάξουσιν, ὀμόσαντες κατὰ 
τοὺς νόμους τοὺς κοιμένους τὴν ψῆφον οἴσειν. καὶ δί- 
δασκε ὅτι οὐ νῦν νομοϑετεῖν προσήκει, ἀλλ᾽ ἐν ταῖς περὶ 
τούτων κυρίαις ἡμέραις. ἂν δ᾽ ἡμῖν συμβαίνῃ τὸ παρὰ 
μοχϑηροὺς δοκοῦντας εἶναι νόμους τὸ πρᾶγμα πεπρᾶ- 

10 χϑαι, ῥητέον ὡς οὐ νόμος ἀλλ᾽ ἀνομία τὸ τοιοῦτόν ἐστιν 
ὁ μὲν γὰρ νόμος ἐπὶ τῷ ὠφελεῖν τίϑεται. οὗτος δὲ βλέ- 
πτει τὴν πόλιν. ῥητέον δὲ καὶ ὡς οὐ παρανομήσουσιν, 
ἂν τούτῳ τῷ νόμῳ ἐναντίαν ψῆφον ϑῶνται. ἀλλὰ νομο- 
ϑετήσουσιν, ὥστε μὴ χρῆσθαι δόγμασι πονηροῖς καὶ 

15 παρανόμοις. δεῖ δὲ καὶ τοῦτο συμβιβάξειν, ὡς οὐδεὶς 
νόμος κωλύει τὸ κοινὸν εὖ ποιεῖν, τοὺς δὲ φαύλους νό- ἢ 
μους ἀκύρους ποιεῖν εὐεργετεῖν τὴν πόλιν ἐστίν. περὶ ἡ 
μὲν οὖν τῶν σαφῶς εἰρημένων νόμων ὁποίους ἂν αὐτῶν 
ἔχωμεν, ἐκ τῶν τοιούτων προκαταλαμβάνοντες ἀντιλέ ἢ 

40 γεῖίν εὐπορήσομεν. περὶ δὲ τῶν ἀμφιβόλων ἐὰν οὕτως ἡ 
ὑπολαμβάνωσιν, ὡς σοὶ συμφέρει, δεῖ ταῦτα ὑποδεικνύ- 
ειν. ἂν δ᾽ ὡς ὁ ἐναντίος λέγει, χρὴ διδάσκειν, ὡς 
ὃ νομοϑέτης οὐ τοῦτο διενοεῖτο ὃ σὺ λέγεις, καὶ ὅτι συμ- 
φέρει αὐτοῖς οὕτω λέγειν τὸν νόμον. ἐὰν δὲ μὴ δυνατὸς 

45 ἧς ἐπὶ τὸ ἐναντίον μεϑιστάναι, δείκνυε ὡς οὐδὲν ἄλλο 
λέγειν ὁ ἐναντίος δύναται νόμος ἢ ὃ σύ. καὶ περὶ μὲν 
νόμων, ὡς δεῖ χρῆσϑαι, τοῦτον τὸν τρόπον μετιὼν εὖ- 
πορήσεις. καϑόλου δὲ ἂν ὁμολογήσαντες ἐκ τῶν δικαίων 
καὶ τῶν νομίμων τὴν ἀπολογίαν ποιεῖσθαι μέλλωσιν, ἐκ 

80 τούτων τὰ ἐπίδοξα δηϑήσεσϑαι προκαταληπτέον. ἐὰν δὲ 
ὁμολογήσαντες συγγνώμης ἀξιῶσι τυχεῖν, ὧδε χρὴ πὲ’ 
ριαιρεῖσϑαι τὰ τοιαῦτα τῶν ἀντιδίκων. πρῶτον μὲν λε 


ΤΈΧΝΗ .«ῬΗΤΟΡΙΚΗ. 935 


ιτέον ὡς καχοηϑέστερον ἦν, καὶ ὡς τὰ τοιαῦτα ἐξαμαρ- 86 
'ἄνξιν φασίν, ὅταν γνωσθώσιν, ὥστε εἰ τούτῳ συγγνώ- 
ιῆν ἔχετε, καὶ τοὺς ἄλλους πάντας τῶν τιμωριῶν ἀφή- 
[δτε. ἔτι δὲ λέγε ὡς εἰ τῶν ὁμολογούντων ἐξαμαρτάνειν 
ἰποψηφιεῖσϑε. πῶς τῶν μὴ ὁμολογούντων καταψηφιεῖ-- ὃ 
ϑε: λεκτέον δὲ ὅτι εἰ καὶ ἐξήμαρτεν. οὐκ ἐμὲ δεῖ διὰ 
ἣν τούτου ἁμαρτίαν ξημιοῦσϑαι. πρὸς δὲ τούτοις ῥη- 
ὅον ὡς οὐδὲ ὁ νομοϑέτης τοῖς ἁμαρτάνουσι συγγνώμην 
ἔχεε" οὐκοῦν δίκαιον οὐδὲ τοὺς δικαστὰς κατὰ τοὺς νό-- 
ιους κρίνοντας. ἐκ μὲν οὖν τῶν τοιούτων τὰς συγγνώ-- 10 
ιας περιαιρησόμεϑα, καϑάπερ ἐν ἀρχαῖς δεδηλώκαμεν. 
᾽υλλήβδην δὲ τὰ ὑπὸ τῶν ἀντιδίκων μέλλοντα λέγεσθαι 
ιαἱ πρὸς πίστιν καὶ δικαιολογίαν καὶ συγγνώμην ἐκ τῶν 
τροειρημένων προκαταληψόμεϑα. 

Μετὰ δὲ ταῦτα τὴν αἰτέαν ἀναλογητέον ἐν κεφαλαίῳ 15 
ὃν λόγον ὅλον, καὶ συντόμως ἐὰν ἐνδέχηται πρὸς μὲν 
οὖς ἐναντίους ἔχθραν ἢ ὀργὴν ἢ φϑύνον τοῖς δικασταῖς 
ἱμποιητέον, πρὸς δ᾽ ἡμᾶς φιλίαν ἢ χάριν ἢ ἔλεον. ὅϑεν 
Σ ταῦτα γίνεται, ἐν τῷ δημηγορικῷ καὶ ἐπὶ τῶν προτρο- 
τῶν καὶ ἀποτροπών εἰρήκαμεν, καὶ ἐν τῷ ἀπολογητικῷ 40᾽ 
εἴδει πάλιν ἐπὶ τελευτῆς διέξιμεν. τὸν μὲν οὖν πρῶτον 
λόγον, ἐὰν κατηγορώμεν, ἐν τοῖς δικανικοῖς οὕτω συνϑή- 
δομεν καὶ τάξομεν. 

Ἐὰν δὲ ἀπολογώμεϑα, τὸ μὲν προοέμιον ὁμοιοτρό-- 
τῶς τῷ κατηγοροῦντι συστήσομεν. τῶν δὲ κατηγορου-- 95 
μένων ἃ μὲν εἰδέναι τοὺς ἀκούοντας ἐποίησε, παραλείψο--: 
μεν" ἃ δὲ δοξάξειν, ταῦτα προϑέμενοι μετὰ τὸ προοίμιον 
διαλύσομεν, τούς τε μάρτυρας καὶ τὰς βασάνους καὶ 
τοὺς ὄρκους ἀπίστους ποιήσομεν. ὡς προακήκχοας, εἰ 
ιὲν τὰ πράγματα πιστὰ ἧ. τὴν ὑπὲρ αὐτῶν ἀπολογίαν 80 
ἱπὶ τὸν ἐκ τοῦ παραλειπομένου τόπον μεταβιβάξοντες, 
ἐἰὶ δ᾽ εἶεν οἵ μάρτυρες οἱ βασανισθέντες πιστοί, ἐπὶ τὸν 


984 ᾿ς ΑΝΑΞΊΜΕΝΟ ΥΣ 


86 λόγον ἡ τὴν πρᾶξιν ἢ ἢ ὅ τι ἂν ἄλλο ἔχῃς [ἐπὶ] τῶν ἑἐνὰν- 
τίων πιστότατον. ἂν δὲ τὸ λυσιτελὲς ἢ τὸ ἔϑος ἐπιφέρων 
σοῦ κατηγορήσῃ, ἀπολογοῦ μάλιστα μὲν ὡς ἀλυσιτελές 
ἐστι τὸ κατηγορούμενον, εἰ δὲ μή, ὅτι οὐκ εἴϑισαι τὰ 

5 τοιαῦτα πράττειν οὔτε σὺ οὔτε οἵ σοὶ ὅμοιοι. ἢ ὅτι οὐ 
τοῦτον τὸν τρόπον. τὸ μὲν οὖν εἰκὸς οὕτω λύσειρ. τὸ 
δὲ παράδειγμα πρῶτον μὲν ἂν δύνῃ, δείκνυε ὡς οὐ; 
ὅμοιόν ἐστι τῷ ὅ ἐγκαλουμένῳ, εἰ δὲ μή; ἕτερον φέρε αὐτὸς 
παράδειγμα ἐκ τῶν ἐναντίων παρὰ τὸ εἰκὸς γενόμενον. 

10 τὸ δὲ τεκμήριον λύε. φράξων παρ᾽ ἃς αἰτίας ἐναντιῶ- 
ϑῆναι συνέβη" τὰς δὲ γνώμας καὶ τὰ ἐνθυμήματα ἢ 
παράδοξα ἀπόφαινε ἢ ἀμφίβολα. τὰ δὲ σημεῖα πλειόνων 
ὄντα ἀπόφαινε σημεῖα καὶ μὴ μόνου τοῦ σοὶ ἐγκαλου- 
μένου. καὶ τὰ μὲν τῶν ἐναντίων ἐπὶ τὸ ἐναντέον ἄγοντες 

15 ἢ ἐπὶ τὸ ἀμφίβολον ἀπέϑανα τοῦτον τὸν τρόπρν κατα- 
στήσομεν. ἂν δὲ ὁμολογῶμεν τὰ ἐγκαλούμενα πεποιή- 
κέναι, ἐκ τῶν δικαίων καὶ νομίμων μετιόντες ἐννομώ- 
τερα καὶ δικαιότερα τὰ ἡμέτερα ἀποδεικνύναι πειρα- 
σόμεϑα" ἐὰν δὲ μὴ τοῦτ᾽ ἐνδέχηται, εἰς ἁμάρτημα ἢ 

50 ἀτύχημα καταφεύγοντας καὶ μικρὰς τὰς βλάβας ἀκπο- 
φαίνοντας συγγνώμης τυγχάνειν πειρατέον, τὸ 
ἁμαρτάνειν κοινὸν πάντων ἀνθρώπων ἐπιδεικνύοντας, 
τὸ δ᾽ ἀδικεῖν ἴδιον τῶν πονηρῶν. λέγε δὲ ὅτι καὶ ἐπιεικὲς 
καὶ δίκαιον καὶ συμφέρον ἐστὶ συγγνώμην ἔχειν ταῖς 

95 ἁμαρτίαις" οὐδεὶς γὰρ οἷδεν ἀνθρώπων, εἴ τι τοιοῦτον 
αὐτῷ δυνεμπέσοι. ἀπόφαινε καὶ τὸν ἐναντίον, εἴ τι 
ἐξήμαρτεν, συγγνώμης τυχεῖν ἀξιώσαντα. 

Μετὰ [δὲ] ταῦτα αἵ [ προκαταλήψεις αἷ ὑπὸ τῶν ἐναν- 
τίων εἰρημέναι. τὰς μὲν οὖν ἄλλας ἐξ αὐτῶν τῶν πραγ" 

80 μάτων εὐπορήσομεν λύειν" ἐὰν δὲ διαβάλλωσιν ἡμᾶς ὡς 
γεγραμμένους λόγους λέγομεν, ἢ λέγειν μελετῶμεν; ἢ 
ὡς ἐπὶ μισϑῷ τινι συνηγοροῦμεν, χρὴ πρὸς τὰ τοιαῦτα 


ΤΕΧΝΗ͂ ΡΗΤΟΡΙΚΗ. 285 


μόσε βαδίζοντας εἰρωνεύεσθϑαι, καὶ περὶ μὲν τῆς γρα- 86 
ρῆς λέγειν, μὴ κωλύειν τὸν νόμον ῆ αὐτὸν γεγραμμένα 
ἔγειν᾽ ἢ ἢ ἐκεῖνον ἃ ἄγραφα" τὸν γὰρ νόμον οὐκ ἐᾶν τοιαῦτα 
ράττειν, λέγειν δὲ ὅπως ἄν τις βούληται συγχωρεῖν. 
ητέον ὃὲ καὶ ὅ ὅτι οὕτως ὁ ἐναντίος οἴεται μεγάλα ἠδικη- δ 
ἕναι, ὥστ᾽ οὐ νομίζει μὲ κατ᾽ ἀξίαν κατηγορῆσαι. εἰ μὴ 
ράφοιμει καὶ πολὺν χρόνον σκεψαίμην. περὶ μὲν οὖν 
ἃς τῶν γεγραμμένων λόγων διαβολὰς οὕτως ἀπαντητέον. 
ἣν ὃὲ φάσκωσιν, ἡμᾶς λέγειν μανθάνειν καὶ μελετᾶν, 
μμολογήσαντες ἐροῦμεν" ἡμεῖς μὲν οἵ μανθάνοντες ὡς 10 
ρὴς οὐ φιλόδικοί ἐσμεν, σὺ δὲ ὁ λέγειν μὴ ἐπιστάμενος 
ιαὺ νῦν ἡμᾶς καὶ πρότερον ἑάλως συκοφαντῶν" ὥστε 
Ιυσιτελὲς φανεῖται τοῖς πολίταις κἀκεῖνον μανϑάνειν 
ητορδύειν: οὐ γὰρ οὕτω πονηρὸν οὐδὲ συκοφάντην 
εὑτὸν εἶναι. τὸν αὐτὸν δὲ τρόπον κἂν ἡμᾶς ἐπὶ μισϑῷ Ὁ 
Ιυνηγορεῖν λέγῃ τις, ὁμολογήσαντες εἰρωνευσόμεϑα, 
αὶ τὸν αἰτιώμενον ἡμᾶς ἐπιδείξομεν τοῦτο ποιοῦντα 
ιαὑ τοὺς ἄλλους ἅπαντας. τῶν δὲ μισθῶν διαιροῦ τὰ 
ἴδη καὶ λέγε, ὡς οἱ μὲν ἐπὶ χρήμασιν οἵ δ᾽ ἐπὶ χάρισιν 
Υ' δ᾽ ἐπὶ τιμωρίαις οἱ δ᾽ ἐπὶ τιμαῖς συνηγοροῦσιν" αὖ-- 20 
τὸν μὲν οὖν ἀπόφαινε διὰ χάριν συνηγοροῦνταᾳ, τὸν δ᾽ 
ἐναντίον λέγε οὐδὲ ἐπὶ μικρῷ μισϑῷ συνηγορεῖν" ὅπως 
γὰρ λάβῃ ἀργύριον ἀδίκως; οὐχ ὅπως μὴ ἐκτίσῃ, δικά-- 
ζεται. τῷ αὐτῷ δὲ τρόπῳ καὶ ἐάν τις ἡμᾶς δικάξεσϑαί 
τιναρ λέγῃ διδάσκειν ἢ ῇ “λόγους δικανικοὺς συγγράφειν" 98 
ἀπόφαινε γὰρ καὶ τοὺς ἄλλους ἅπαντας, καϑ'᾽ ὅσον 
ϑύνανται, τοὺς φίλους ὠφελεῖν καὶ διδάσκοντας καὶ 
συμβρυλεύοντας᾽ καὶ οὕτως ἐντέχνως περὶ τῶν τοιού-- 
ἴων ἀπαντήσεις. 

Χρὴ δὲ καὶ περὶ τὰς ἐρωτήσεις καὶ τὰς ᾿ἀποκρίσεις, 80 
πόσαι πέπτουσιν εἰς τὰ τοιαῦτα εἴδη, μὴ ῥαϑύμως ἔχειν, 
ἰλλὰ διακρίνειν τὰς ὁμολογίας καὶ τὰς ἀρνήσεις ἐν ταῖς 


9286 ΑΝΩΑΞΙΜΕΝΟΥ͂Σ 


86 ἀποκρίσεσιν. ὁμολογίαι μὲν οὖν εἰσιν αἱ τοιαίδε" ἀπέκχτει- 
νάς μου τὸν υἱόν: ἀπέκτεινα πρότερον ἐπ᾽ ἐμὲ σίδη- 
ρον αἰρόμενον. συνέκοψάς μου τὸν υἱόν ἔγωγε ἀδίκων 
χειρῶν ἄρχοντα. κατέαξάς μου τὴν κεφαλήν " ἐγὼ βιαζο- 

5 μένου δου νύκτωρ εἰς τὴν ἐμὴν οἰκίαν εἰσιέναι. αἴ μὲν 
οὖν τοιαῦται ὁμολογέαι τῷ νομίμῳ πιστεύουσαι ὁμο- 
λογοῦνται. αἱ δὲ τοιαίδ᾽ ἀρνήδεις παρεγκλένουσι τὸν 
νόμον: ἀπέχτεινάς μου τὸν υἱόν" οὐκ ἔγωγε ἀλλ᾽ ὁ νό- 
μος. τὰ δὲ τοιαῦτα πάντα οὕτω δεῖ ὑποκρίνεσθαι, ὅταν 

10 τῶν νόμων ὁ μὲν κελεύῃ τοῦτο ποιεῖν ὁ δὲ κωλύῃ. τὰ μὲν 
οὖν πρὸς τοὺς ἀντιδίκους ἐκ τούτων ἁπάντων συναξεις. 

Μετὰ δὲ ταῦτα παλιλλογία τῶν εἰρημένων ἤδη συν- 
τομος ἀνάμνησις. χρήδιμος δέ ἐστι παρὰ πάντας τοὺς 
καιρούς. ὥστε καὶ παρὰ μέρος καὶ παρὰ εἶδος τῇ παλιᾶ- 

Ιό6 λογίᾳ χρηστέον, μάλιστα δ᾽ ἁρμόττει πρὸς τὰς κατηγο- 
ρίας καὶ τὰς ἀπολογίας ἔτι δὲ παρὰ τὰς προτροπὰς καὶ 
ἀποτροπάς" οὐ γὰρ μόνον ἀναμνῆσαι δεῖν φαμὲν περὶ 
τῶν εἰρημένων ἐνταῦϑα, καϑάπερ καὶ ἐπὶ τῶν ἐγκωμίων 
καὶ τῶν κακολογιῶν. ἀλλὰ καὶ πρὸς ἡμᾶς τοὺς κριτὰς 

40 εὖ διαϑεῖναι καὶ πρὸς τοὺς ἐναντίους κακῶς" διὸ καὶ 
τελευταῖον τοῦτο τῶν ἐν τῷ λόγῳ μερῶν τάττομεν. ἔστι 
δὲ μνημονικὸν ποιεῖν ἐν κεφαλαίῳ ἀπολογιξόμενον περὶ 
τῶν εἰρημένων ἢ διαλογιξόμενον ἢ προσερωτῶντα τῶν 
μὲν σαυτοῦ τὰ βέλτιστα, τῶν δ᾽ ἐναντίων τὰ φαυλότατα" 

95 εἰ δὲ βούλει, εἰρωνείας σχῆμα ποιησάμενον. οἷον δὲ 

τούτων ἕκαστόν ἐστιν, ἐκ τῶν προτέρων ἴσμεν. εὖ] δὲ 
διαϑήσομεν ἡμᾶς καὶ τοὺς ἐναντίους κακῶς. ὥσπερ ἐκὶ 
τῶν προτροπῶν καὶ ἀποτροπῶν, ἀποφαίνοντες κεφα- 
λαιωδῶς, ἐφ᾽ οἷς εὖ πεποιήκαμεν τοὺς ἀδικοῦντας ῆ 

80 ποιοῦμεν ἢ ποιήσομεν, ἢ αὐτοὶ ἢ ἡμέτεροι φίλοι, ῆ 
αὐτοὺς ἢ ὧν ᾿ κηδόμενοι τυγχάνουσιν, ἥ πάλιν τοὺς κρί- 

νοντας αὐτοὺς ἢ ὧν κηδόμενοι τυγχάνουσι, καὶ διεξιόν- 


ΤΈΧΝΗ ῬΗΤΟΡΙΚΗ. 287 


τὲς αὐτοῖς, ὡς νῦν καιρὸς χάριτας ἡμῖν τῶν ὑπηργμένων 86 
ἀποδοῦμαι, καὶ πρὸς τούτοις ἐλεεινοὺς ἡμᾶς αὐτοὺς 
καθιστάντες, ἐὰν ἐνδέχηται. τοῦτο δὲ ποιήσομεν, ἐπι-- 
δεικνύντες ὡς πρὸς τοὺς ἀκούοντας οἰκείως ἔχομεν καὶ 
ἀναξίως δυστυχοῦμεν. κακῶς πρότερον πεπονθότες ἢ ὅ 
νῦν πάσχοντες ἢ πεισόμενοι, ἐὰν μὴ βοηθῶσιν ἡμῖν 
οὗτοι. ἐὰν δὲ μὴ τοιαῦτα ὑπάρχῃ. διεξιόντες τίνων 
ἀγαϑῶν ἐστερήμεϑα ἢ στερισκόμεϑα ῆ στερησόμεϑα ὀλι- 
γωρηϑέντες ὑπὸ τῶν κρινόντων, ἢ ὡς ἀγαϑοῦ μηδέποτε 
ἐτύχομεν ἢ ἢ μὴ ἐπιτυγχάνομεν ἢ μὴ ἐπιτευξόμεϑα, ἡ 10 
τούτων ἡμῖν συμβοηϑησάντων. ἐκ γὰρ τούτων ἐλεει-- 
νοὺς καταστήσομεν ἡμᾶς αὐτούς, καὶ πρὸς τοὺς ἀκούον-- ᾿ 
τας εὖ διαϑήσομεν. διαβαλοῦμεν δὲ τοὺς ἀντιδίκους 
καὶ φϑονεῖσϑαι ποιήσομεν ἐκ τῶν ἐναντίων τούτοις; 
ἀποφαίνοντες ὑπὸ τούτων ἢ τῶν τούτοις φίλων τοὺς 16 
ἀκούοντας ἢ ὧν αὐτοὶ κήδονται, κακῶς πεπονθότας ἢ 
πάσχοντας ἢ πεισομένους παρὰ τὸ προσῆχον. ἐκ γὰρ 
τῶν τοιούτων καὶ μῖσορ καὶ ὀργὴν πρὸς αὐτοὺς ἕξουσιν. 
ἂν δὲ μὴ ταῦτα ἐνδέχηται, συναξομεν ἐξ ὧν φϑόνον τοῖς 
ἐχούουσι κατὰ τῶν ἐναντίων ἐργασόμεϑα' τὸ γὰρ φϑο-- 30 
ψεῖν πλησίον τοῦ μισεῖν ἐστιν. φϑονήσονται ὃξ συλ-- 

᾿ λήβδην. ἐὰν ἀναξίως αὐτοὺς εὖ πράττοντας ἀποφαίνοω-- 
κεν καὶ πρὸς τοὺς ἀχούοντας ἀλλοτρίως ἔχοντας, διεξιόν- 
τες ὡς ἀγαϑὰ πολλὰ πεπόνϑασιν ἀδίκως ἢ πάσχουσιν ἢ 
μέλλουσι πείσεσθαι, ἢ ἀγαθοῦ οὐδέπω πρότερον ἐστερή-- 36 
ϑησαν ἢ νῦν οὐ στερίσκονται ἢ οὐ στερήσονται, ἢ κακοῦ 
οὐδέπω τετυχηκότες ἢ νῦν οὐ τυγχάνοντες ἢ οὐ τευξό- 
μενοι. ἐὰν μὴ νῦν αὐτοὺς οἵ κριταὶ κολάσωσιν. ἐκ τού- 
τῶν μὲν οὖν ἐν τοῖς ἐπιλόγοις εὐμενῶς μὲν αὑτούς, κα- 
κῶς δὲ τοὺς ἐναντίους διαϑήσομεν᾽ ἐκ δὲ τῶν προειρη-- 80 
μένων ἁπάντων ἐντέχνως καὶ τὰς κατηγορίας καὶ τὰς 
ἀπολογίας τάξομεν. 


258 ΑΝΔΑΞΙΜΕΝΟΥ͂Σ 


87 Τὸ δ᾽ ἐξεταστικὸν εἶδος αὐτὸ μὲν καϑ᾽ ἑαυτὸ οὐ ποῖ- 
λάκις συνίσταται. τοῖς δὲ ἄλλοις εἴδεσι μίγνυται, καὶ μά- 
λιστα πρὸς τὰς ἀντιλογίας χρήσιμόν ἐστιν. οὐ μὴν ἀλλ᾽ 
ὅπως μηδὲ τούτου τὴν τάξιν ἀγνοῶμεν, ἄν ποϑ᾽ ἡμῖν 

5 λόγον ἢ βίον ἢ πρᾶξιν ἀνθρώπων ἢ διοίκησιν πόλεως 
ἐξετάξειν συμβῇ. διέξειμι καὶ περὶ τούτου κεφαλαιωδῶς. 
φροιμιαστέον μὲν οὖν σχεδὸν ὁμοιοτρόπωςτοῖς διαβεβλη- 
μένοις καὶ τοῖς ἐξετάξουσι ταῦτα, ὥστε προφάσεις ἐν 
ἀρχαῖς εὐλόγους ἐνεγκόντες, δι᾽ ἃς δόξομεν εἰκότως τοῦτο 

10 ποιεῖν, οὕτως ἐπὶ τὴν ἐξέτασιν ἥξομεν. αἵ τοιαίδε δὲ ἀρ- 
μόξουσιν ἐν μὲν τοῖς πολιτικοῖς συλλόγοις, ὡς οὐ φιλο- 

᾿ ψνεικίᾳ τὸ τοιοῦτον ποιοῦμεν ἀλλ᾽ ὅπως μὴ λάϑῃ τοὺς 
ἀκούοντας, εἶτα ὅ ὅτι ἡμᾶς οὗτοι πρότεροι ἠνώχλησαν᾽ ἐν 
δὲ τοῖς ἰδίοις ἢ ἔχϑραν ἡ ῆ τὰ ἔϑη τῶν ἐξεταζομένων φαῦλα 

16 ὄντα ἢ φιλίαν πρὸς τοὺς ἐξεταξομένους, ἢ ἢ ὅπως ἀνέντες 
ἃ πράττουσι, μηκέτι. ταῦτα ποιήσωσιν" ἐν δὲ τοῖς δημο- 
σίοις τὸ νόμιμον τὸ δίκαιον τὸ τῷ κοινῷ συμφέρον. 
φροιμιασάμενοι δ᾽ ἐκ τούτων καὶ τῶν τούτοις ὁμοιοτρύ- 
πῶν ἐφεξῆς ἕκαστον προτιϑέμενοι τῶν ῥηϑέντων ἢ 

90 πραχϑέντων ἢ διανοηϑέντων ἐξετάσομεν, ἐνδεικνύντες 
αὐτὰ καὶ τοῖς δικαίοις καὶ τοῖς νομέμοις καὶ τοῖς ἰδέᾳ καὶ 
κοινῇ συμφέρουσιν ἐναντιούμενα. καὶ πάντα σκοποῦν- 
τες, εἶ που αὐτὰ αὑτοῖς ἐστιν ἐναντία ἢ τοῖς ἤϑεσι τῶν 
χρηστῶν ἀνθρώπων ἢ τοῖς εἰκόσιν. ἵνα δὲ μὴ μηκύνω 

95 καϑ' ὃν ἕκαστον λέγων. ὅσῳ ἂν πλείοσι τῶν ἐνδόξων 
ἐπιτηδευμάτων ἢ πραγμάτων ἢ λόγων ἢ ἐθῶν ἐναντιού- 
μενα τὰ τῶν ἐξεταξομένων ἀποφαίνωμεν τοῖς ἀκούουσι, 
τοσούτῳ μᾶλλον οἵ ἐξεταξόμενοι ἀδοξήσουσιν. δεῖ δὲ 
πικρῷ τῷ ἤϑει μὴ ἐξετάξειν ἀλλὰ πρᾳεῖ" τοῦτον γὰρ τὸν 

80 τρόπον οἵ λόγοι γιγνόμενον πυϑανώτεροι φανήσονται 
τοῖς ἀκούουσιν, οἵ δὲ λέγοντες αὐτοὺς ἥκιστα διαβαλοῦ- 
σιν. ὅταν δὲ πάντα ἀκριβῶς ἐξητακὼς «ὐξήσῃς αὐτά, 


] 


ΤΈΧΝΗ ῬΡΗΤΟΡΙΚΗ. 239 


λλογίαν ἐπὶ τῇ τελευτῇ σύντομον ποίησομ, καὶ τοὺς 51 
οατὰς περὶ τῶν εἰρημένων ἀνάμνησον. τὰ μὲν οὖν 

η πάντα τοῦτον τὸν τρόπον τάττοντες ἐντέχνως αὖ-- 

; χρησόμέϑα. 

Δεἴ δὲ καὶ λέγοντας καὶ γράφοντας ὅτι μάλιστα πει-- 88 
αι κατὰ τὰ πεπραγμένα τοὺς λόγους ἀποδιδόναι, 6 
συνεϑίζξειν αὑτοὺς τούτοις ἅπασιν ἐξ ἑτοίμου χρῆ-- 
χι. καὶ περὶ μὲν [οὖν] τοῦ λέγειν ἐντέχνως, καὶ ἐν τοῖς 
ης καὶ ἐν τοῖς κοινοῖς ἀγῶσι κἂν ταῖς πρὸς τοὺς ἄλ-- 

ςς ὁμιλίαις, ἐντεῦϑεν πλείστας καὶ τεχνικωτάτας ἀφορ-- 10 
; ἕξομεν" χρὴ δὲ καὶ τὴν ἐπιμέλειαν ποιεῖσθαι μὴ 
νον περὶ τοὺς λόγους, ἀλλὰ καὶ περὶ τὸν βίον τὸν αὗ-- 

᾽, διακοσμοῦντα ταῖς ἰδέαις ταῖς εἰρημέναις" συμβαλ-- 
αἰ γὰρ ἡ περὶ τὸν βίον παρασκευὴ καὶ πρὸς τὸ πείϑειν 
᾿φερὸς τὸ δόξης ἐπιεικοῦς τυγχάνειν. 12 
Πρῶτον μὲν οὖν διελέσθαι χρὴ τὰ πράγματα κατὰ 

, ὕλην τοῦ παιδεύματος διαίρεσιν. ὅτι πρῶτον ἢ δεύ- 
ον ἢ τρίτον ἢ τέταρτον μεταχειριστέον, εἶτα σαυτοῦ 
εἴσϑαι παρασκευήν, ὥσπερ ἐν τοῖς προοιμίοις διήλϑο-- 

, τὰ περὶ τῶν ἀκροατῶν. εὐμενῆ μὲν οὖν τὰ περὶ 20 
ιυτὸν ποιήσεις, ἐὰν οἷς ὁμολογεῖς ἐμμένῃς καὶ διαφυ- 
τῃς φίλους τοὺς αὐτοὺς διὰ παντὸς τοῦ βίου, καὶ 
νὲ τῶν ἄλλων ἐπιτηδευμάτων φαίνῃ μὴ μεϑιστάμενος, 

λ᾽ ἀεὶ τοῖς αὑτοῖς χρώμενος. προσέξουσι δέ σοι, ἐὰν 
γάλας καὶ καλὰς μεταχειρίξῃ [τὰς] πράξεις καὶ τοῖς 25 
λλοῖς συμφερούσας. 

Εὐμενεῖς ὃδ γενόμενοι, ὅταν ἐπὶ τῶν πράξεων γένῃ, 

κε τῶν κακῶν ἀποτροπὴν ὄχουσι τῶν δ᾽ ἀγαϑῶν πα- 
υσίαν, ταῦτας μὲν ὦ ὡς συμφερούσας αὑτοῖς ἀποδέξον- 

9 ὅσαι δὲ τἀναντία παρασκευάζουσιν αὐτοῖς, ταῦτας 80 
οδοκιμάσουσιν. ἀντὶ δὲ τοῦ ταχεῖαν καὶ σαφῆ καὶ μὴ 
ιστον τὴν διήγησιν λέγεσθαι τὰς πράξεις δεῖ τοιαύτας 


240 ΑΝΔΑΞΙΜΕΝΟΥΣ 


88 ποιεῖσϑαι. ταχέως μὲν. οὖν ἐπιτελέσεις, ἂν μὴ πάντα 
πράττειν ἅμα βούλῃ, ἀλλὰ πρότερον τὸ πρῶτον, ἔπειτα 
τὸ ἑξῆς. καθαρῶς δέ, ἂν μὴ ταχὺ τῆς πράξεως παυό- 
μενος ἄλλα πράγματα μεταχειρίξῃ, πρὶν ταύτην ἐπιτε- 

5 λέσαι. μὴ ἀπίστως δέ, ἂν μὴ παρὰ τὸ ἦϑος τὸ σαυτοῦ 
πράττῃς" πρὸς δὲ τούτοις, ἂν μὴ προσποιῇ τοὺς αὐτοὺς 
ἐχϑροὺς καὶ φίλους εἶναί σοι. 

Ἐκ δὲ τῶν πίστεων ληψόμεθα, περὶ. ὧν μὲν ἐπιστή- 
μην ἔχομεν, κατὰ τὴν ταύτης ἐξήγησιν τὰς πράξεις ἐκι-᾿ 

10 τελεῖν: περὶ ὧν δὲ τυγχάνομεν ἀγνοοῦντες, κατὰ τὸ ὧρ! 
ἐπὶ τὸ πολὺ συμβαῖνον: ἀσφαλέστατον γὰρ πράττειν 
περὶ τῶν οὕτως ἐχόντων πρὸς τὸ εἰωϑὸς ἀποβλέποντας. 

Εἰς δὲ τὸν πρὸς τοὺς ἀντιδίκους ἀγῶνα ἐν μὲν τοῖς 
λύγοις ἐκ τῶν λελεγμένων ποιήσομεν βεβαιότητα περὶ 

16 ἡμῶν ἐν δὲ τοῖς συμβολαίοις τοῦτο ποιήσομεν, ἐὰν κατὰ 
τοὺς νόμους αὐτὰ μεταχειριξώμεθα τοὺς ἀγράφους 
τοὺς γεγραμμένους μετὰ μαρτύρων ὡς βελτίστων ὁριξι 
μένοι χρόνοις. 

, Ἐκ δὲ τοῦ ἐπιλόγου περὶ μὲν τῶν λελεγμένων μνημο- 

20 νικοὺς ποιήσομεν ἐκ τοῦ πάλιν λέγειν κεφαλαιωδύρ 1 
περὶ δὲ τῶν πεπραγμένων ἐξ ὧν πράττομεν, ἀναμνῇ 
σομεν οὕτως, ἐπειδὰν τὰς αὐτὰς πράξεις ἢ τὰς ὁμοία! 
μεταχειριξώμεϑα ταῖς προτέραις. φιλικῶς δὲ διανεῖ Ϊ 
σονται πρὸς ἡμᾶς, ἐὰν πράττωμεν ἐξ ὧν εὖ πεπονϑένω 

96 δόξουσιν ἢ πάσχειν ἢ πείσεσϑαι. μεγάλα δὲ πράξομεν 
ἐὰν πολλῶν αἰτίας καλῶν πράξεις μεταχειριξώμεϑα. 
τοῦτον μὲν τὸν τρόπον χρὴ τὰ κατὰ τὸν βίον παρασκουμ' 
ἕξειν, ἐκ δὲ τῆς προτέρας συντάξεως περὶ τοὺς λόγον 
γυμνάξεσϑαι. 


80 [Τὰς δὲ ϑυσίας δεῖ ποιεῖν ὡς προείρηται, πρὸς μὲ Ὲ 
ϑεοὺς ὁσίως, πρὸς δὲ τὰς δαπάνας μετρίως, πρὸς δὲτῷ [2 


“Ὃν 


ΤΕΧΝΗ͂ ΡΗΤΟΡΙΚΗ. 241 


ϑεωρίας λαμπρῶς, πρὸς δὲ τοὺς πολέτας ὠφελίμως. καὶ 
πρὸς μὲν τοὺς ϑεοὺς ὁσίως ἕξουσιν, ἐὰν κατὰ τὰ πάτρια 
ϑύωμεν" πρὸς δὲ τὰς δαπάνας μετρίως, ἐὰν μὴ τὰ πεμ- 
κόμενα πάντα τοῖς δαπανωμένοις συναναλίσκηται" πρὸς 
ὃὲ τὰς ϑεωρίας λαμπρῶς. ἐὰν μεγαλοπρεπῶς ὦσι κατε-- ὅ 
σχευασμένα" πρὸς δὲ τοὺς πολέτας ὠφελίμως, ἐὰν ἵπ- 
«εῖρ καὶ ὁπλῖται διεσχευασμένοι συμπομπεύωσιν. τὰ 
μὲν δὴ πρὸς τοὺς θεοὺς οὕτω γινόμενα ὁσίως ἂν ἔχοι. 
φιλίαν δὲ συστησόμεϑα πρὸς τοὺς ὁμοιοτρόπους ἡμῖν 
καὶ οἷς ταὐτὰ συμφέρει. καὶ οἷς περὶ τὰ μέγιστα ἀναγ-- 10 
καῖόν ἐστιν ἡμῖν κοινωνεῖν" ἡ γὰρ τοιαύτη μάλιστα συμ-- 
μένει φιλία. συμμάχους δὲ δεῖ ποιεῖσϑαι τοὺς δικαιοτά-- 
τους καὶ τοὺς δύναμιν πολλὴν ἔχοντας καὶ τοὺς πλησίον 
κατοικοῦντας, ἐχϑροὺς δὲ τοὺς ἐναντίους τούτοις. πόλε-- 
μον δὲ δεῖ αἱρεῖσθαι πρὸς τοὺς ἀδικεῖν ἐπιχειροῦντας τὴν 15 
«όλεν ἢ τοὺς φίλους ἢ τοὺς συμμάχους αὐτῆς. τὰς δὲ 
φυλακὰς ἀναγκαῖον ἔχειν ἢ δι᾿ δαυτῶν ἢ διὰ τῶν συμ-- 
μάχων ἢ διὰ ξένων. καὶ κράτιστον μὲν δι᾽ ἑαυτῶν, δεύ-- 
τερον δὲ διὰ συμμάχων, τρίτον δὲ διὰ ξένων. περὶ δὲ 
«όρου χρημάτων κράτιστον μὲν ἀπὸ τῶν ἰδίων προσό-- 30 
δων ἢ χτημάτων. δεύτερον δὲ ἀπὸ τῶν τιμημάτων, τρί- 
τὸν δὲ τῶν πενήτων τὰ σώματα παρεχόντων λειτουργεῖν, 
τῶν δὲ τεχνιτῶν ὅπλα, τῶν δὲ πλουσίων χρήματα. περὶ 
πολιτείας δὲ δημοκρατία μὲν ἀρίστη, ἐν ἡ οἷ νόμοι τοῖς 
ἀρέστοις τὰς τιμὰς ἀπονέμουσι, τὸ δὲ πλῆϑος μήτε χειρο-- 35 
τονέας μήτε ψηφοφορίας ἐστέρηται, κακίστη δὲ ἐν ἡ τῷ 
Ξτλήϑει παραδιδόασιν οἵ νόμοι τοὺς πλουτοῦντας ὑβρί- 
ἧεεν. ὀλιγαρχιῶν δέ εἰσι δύο τρόποι" ἢ γὰρ ἐξ ἑταιρείας 
ἢ ἀπὸ τῶν τιμημάτων. ποιεῖσϑαι δὲ συμμάχους ἀναγκαῖόν 
ἔστιν; ὅταν οἵ πολῖται μὴ τυγχάνωσι δι᾿ ἑαυτῶν δυνατοὶ 80 
τὴν χώραν καὶ τὰ φρουρία φυλάττειν ῇ τοὺς πολεμίους 


ἀμύνεσθαι" παρίεσϑαι δὲ δεῖ συμμαχίαν, ὅταν μὴ ἀνάγκη 
ἈΠΈΤΟΒΕΒ ΘΆΛΕΟΙ. 1. 16 


942. ΑΝΑΞΙΜΕΈΝΟΥΣ ΤΈΧΝΗ ῬΡῬΗΤΟΡΙΚΗ͂. 


τις ἦ ποιεῖσθαι αὐτήν, ἢ μακρὰν τοῖς τόποις ἀπέχωσι καὶ 
ἀδύνατοι ὦσι κατὰ τοὺς προσήκοντας παραγένεσϑαι και- 
ρούς. πολίτης δὲ ἀγαϑός ἐστιν ὅστις φίλους μὲν χρησι- 
μωτάτους τῇ πόλει παρασκευάξει, ἐχθροὺς δὲ ἐλαχίστους 
6 καὶ ἀσϑενεστάτους, καὶ ὅστις πλείστας προσόδους παρα- 
σκευάξει τῶν ἰδιωτῶν μηδένα δημεύων,. καὶ ὅστις ξαυ- 
τὸν δίκαιον παρέχων τοὺς ἀδικοῦντάς τι τῶν κοινῶν 
ἐξετάξει. δωροῦνται δὲ πάντες ἐλπίζοντες ὠφεληϑή- 
σεσϑαι ἢ τῶν προτέρων εὐεργεσιῶν χάριν ἀποδιδόντες. 
10 ὑπηρετοῦσι δὲ πάντες κέρδους ἕνεκεν ἢ τιμῆς ἢ ἡδονῆς ἢ 
φόβου. συναλλάττουσι δὲ πάντες ἢ κατὰ προαέρεσιν ἢ 
ἀκουσίως αἱ γὰρ πράξεις ἐπιτελοῦνται πᾶσαι ἢ διὰ βίας 
ἢ διὰ πειϑοῦς ἢ δι’ ἀπάτης ἢ διὰ προφάσεως. ἐν δὲ πο- 
λέμῳ περιγένονται πολεμοῦντες ἢ διὰ τύχην ἢ διὰ σωμά- 
16 τῶν πλῆϑος ἢ ῥώμην ἢ διὰ χρημάτων εὐπορίαν ἢ διὰ τό- 
πων εὐφυΐαν ἢ δι᾽ ἀρετὴν συμμάχων ἢ διὰ στρατηγοῦ 
γνώμην. ἐγκαταλιπεῖν δὲ τοὺς συμμάχους ὑπολαμβά- 
νουσι δεῖν ἢ διὰ τὸ μᾶλλον συμφέρειν τοῦτο, ἢ διὰ τὸ 
καταλύσασϑαι τὸν πόλεμον. δίκαια δὲ πράττειν ἐστὶ τὸ 
20 τοῖς κοινοῖς τῆς πόλεως ἤϑεσιν ἔπεσϑαι, τοῖς νόμοις πϑ- 
ϑέεσϑαι, καὶ ταῖς ἰδίαις ὁμολογίαις ἐμμένειν. συμφέρει 
δὲ σώματι μὲν εὐεξία καὶ κάλλος καὶ ῥώμη καὶ ὑγεία, 
ψυχῇ δὲ σοφία φρόνησις ἀνδρία σωφροσύνη δικαιοσύνη, 
συναμφοτέροις δὲ τούτοις χρήματα καὶ φίλοι" ασύμφορε 
96 δὲ τἀναντία τούτων. πόλει δὲ συμφέρον πλῆϑος ποῖι- 
τῶν ἀγαϑῶν.] 


Π. 
ΠΟΝΥΣΙΟΥ͂ Η ΦΟΓΓΙΝΟΥ͂ 


ΠΕΡῚ ὙΨΟΥΣ, 


16} 


φΦ΄. « κ""α 


, ΠΕΡῚ ΥΨΟΤΥΣ. 


Τὺ μὲν τοῦ Καικιλίου συγγραμμάτιον, ὃ περὶ ὕψους 
᾿υνετάξατο, ἀνασδκοπουμένοις ἡμῖν ὡς οἶσθα ποινῇ, 
Πυστούμιε Τερεντιανὲ. ἐ φίλτατε; ταπεινότερον ἐφάνη τῆς 
ἡλης ὑποϑέσεως. καὶ ἥκιστα τῶν καιρίων ἐφαπτόμενον, 
γὐ πολλήν τε ὠφέλειαν; ἧς μάλιστα δεῖ στοχάξεσϑαι τὸν ὅ 
φάφοντα, περιποιοῦν τοῖς ἐντυγχάνουσιν, εἴγ᾽ ἐπὶ πά-- 

ς τεχνολογίας δυεῖν ἀπαιτουμένων, προτέρου μὲν τοῦ 
εἴξαι, τί τὸ ὑποκείμενον, δευτέρου δὲ τῇ τάξει, τῇ δυ-- 
ἄμει δὲ κυριωτέρου. πῶς ἂν ἡμῖν αὐτὸ τοῦτο καὶ δι’ ὦν. 
ἰνῶν μεϑόδων κτητὸν γένοιτο, ὅμως ὁ Καικίλιος; ποῖον 10 
ἐν τι ὑπάρχει τὸ ὑψηλόν, διὰ μυρίων ὅσων ὡς ἀγνοοῦσι 
εἰρᾶται δεικνύναι, τὸ δὲ δι΄ ὅτου τρόπου τὰς ἑαυτῶν 
ὕσεις προάγειν ἰσχύοιμεν ἃ ἂν εἰς ποσὴν μεγέϑους ἐπέδο-- 

ἐν, οὐκ οἶδ᾽ ὅπως ὡς οὐχ ἀναγκαῖον παρέλιπεν" 2. πλὴν 

ἕως τουτονὶ μὲν τὸν ἄνδρα οὐχ οὕτως αἰτιᾶσϑαι τῶν 16 
κλελειμμένων, ὡς αὐτῆς τῆς ἐπινοίας καὶ σπουδῆς ἰ ἄξιον 
καινεῖν. ἐπεὶ δ᾽ ἐνεκελεύσω καὶ ἡμᾶς τι περὶ ὕψους 
ἄντως εἰς σὴν ὑπομνηματίσασϑαι χάριν, φέρε, εἴ τι δὴ 
οχοῦμεν ἀνδράσι πολιτικοῖς τεϑεωρηκέναι χρήσιμον, . 
πισκεψώμεϑα. αὐτὸς δ᾽ ἡμῖν, ἑταῖρε, τὰ ἐπὶ μέρους, 20 
ὃς πέφυκας καὶ καϑήκει, συνεπικρινεῖς ἀληϑέστατα᾽ εὖ 

γὰρ δὴ ὁ ἀποφηνάμενος τί ϑεοῖς ὅμοιον ἔχομεν, .»εύεργε- 
ϑίαν'ς εἴπας .ς»καὶ ἀλήϑειαν."’ 8. γράφων δὲ πρὸς σέ, φίλ- 
ἴτε, τὸν παιδείας ἐπιστήμονα. σχεδὸν ἀπήλλαγμαι καὶ 
οὔ διὰ πλειόνων προὐποτίϑεσθαι, ὡς ἀκρότης καὶ ἐξοχή 28 


240 ΠΕΡῚ ὙΨΟΥΣ. 


1 τις λόγων ἐστὶ τὰ ὕψη. καὶ ποιητῶν τε οἷ μέγιστοι καὶ 
᾿ συγγραφέων οὐκ ἄλλοθεν. ἢ ἐνθένδε ποϑὲν ἐπρώτευ- 
σαν, καὶ ταῖς ἑαυτῶν περιέβαλον εὐκλείαις τὸν αἰῶνα" 
4, οὐ γὰρ εἰς πειϑὼ τοὺς ἀκροωμένους. ἀλλ᾽ εἰς ἔκστασιν 
5 ἄγει τὰ ὑπερφυᾶ" πάντη δέγε σὺν ἐχπλήξει τοῦ πιϑα- 
νοῦ καὶ τοῦ πρὸς χάριν ἀεὶ κρατεῖ τὸ ϑαυμάσιον, εἴγε τὸ 
μὲν πιϑανὸν ὡς τὰ πολλὰ ἐφ᾽ ἡμῖν. ταῦτα δὲ δυναστείαν 
καὶ βίαν ἄμαχον προσφέροντα παντὸς ἐπάνω τοῦ ἀχρου- 
μένου καϑίσταται. καὶ τὴν μὲν ἐμπειρίαν τῆς εὑρέσεως, 
10 καὶ τὴν τῶν πραγμάτων τάξιν καὶ οἰκονομίαν. οὐκ ἐξ 
ἑνὸς οὐδ᾽ ἐκ δυεῖν, ἐκ δὲ τοῦ ὕλου τῶν λόγων ὕφους μύ ἡ 
λις ἐκφαινομένην ὁρῶμεν, ὕψος δέπου καιρέως ἐξενεχϑὲν. 
τά τε πράγματα δίκην σκηπτοῦ πάντα διεφόρησεν,. καὶ 
τὴν τοῦ ῥήτορος εὐϑὺς ἀϑορόαν ἐνεδείξατο δύναμιν. ταῦ- 
16 τὰ γὰρ οἶμαι καὶ τὰ παραπλήσια, Τερεντιανὲ ἥδιστε, κἂν 
αὐτὸς ἐκ πείρας ὑφηγήσαιο. 

ῶ Ἡμῖν δ᾽ ἐκεῖνο διαπορητέον ἐν ἀρχῇ, εἰ ἔστιν ὕψους’ 
τις ἢ βάϑους τέχνη, ἐπεί τινες ὅλως οἴονται διηπατῆσϑαι 
τοὺς τὰ τοιαῦτα ἄγοντας εἰς τεχνικὰ παραγγέλματα. γεν" 

90 νᾶται γάρ φησι τὰ μεγαλοφυῆ, καὶ οὐ διδακτὰ παραγί- 
νεται; καὶ μία τέχνη πρὸς αὐτὰ τὸ πεφυχέναι - χείρω τὲ 
τὰ φυσικὰ ἔργα, ὡς οἴονται, καὶ τῷ παντὶ δειλότερα 
καϑίσταται, ταῖς τεχνολογίαις κατασκελετευόμενα. 2. ἐγὺ 
δὲ ἐλεγχϑήσεσϑαι τοῦϑ᾽ ἑτέρως ἔχον φημί, εἰ ἐπισκέψαιτό 

96 τις. ὅτι ἡ φύσις, ὥσπερ τὰ πολλὰ ἐν τοῖς παϑητικοῖς καὶ [Ξ 
διῃομένοις αὐτόνομον, οὕτως οὐκ εἰκαῖόν τι κἀκ παντὺς 
ἀμέϑοδον εἶναι φιλεῖ. καὶ ὅτι αὕτη μὲν πρῶτόν τε 
ἀρχέτυπον γενέσεως στοιχεῖον ἐπὶ πάντων ὑφέστηκεν, 
τὰς δὲ ποσότητας καὶ τὸν ἐφ᾽ ἑκάστου καιρόν, ἔτι ὀδτὴν ΚΕ! 

80 ἀπλανεστάτην ἄσκησίν τε καὶ χρῆσιν ἱκανὴ παρορίσαι 
συνενεγκεῖν ἡ μέϑοδος. καὶ ὡς ἐπικινδυνότερα αὐτὰ ἐφ᾽ 
ἑαυτῶν, δίχα ἐπιστήμης ἀστήρικτα καὶ ἀνερμάτιστα ἔκ" 


ΠΕΡῚ ὙΨΟΥΣ. ςςς 947 


ντὰ τὰ μεγάλα. ἐπὶ μόνῃ τῇ φορᾷ καὶ ἀμαϑεῖ τόλμῃ ἢ 

πόμενα" δεῖ γὰρ αὐτοῖς ὡς κέντρου πολλάκις. οὕτω 

καὶ χαλινοῦ. 8. ὅπερ γὰρ ὁ ΦΠημοσϑένης ἐπὶ τοῦ κοινοῦ 

ν ἀνθρωπὼν ἀποφαίνεται βίου. μέγιστον μὲν εἶναι 

ν ἀγαϑῶν τὸ εὐτυχεῖν. δεύτερον δὲ καὶ οὐκ ἔλαττον ὅ 

εὖ βουλεύεσθαι, ὅπερ οἷς ἂν μὴ παρῇ. συναναιρεῖ 

ντῶς καὶ ϑάτερον, τοῦτ᾽ ἂν καὶ ἐπὶ τῶν λόγων εἴποι-- 

ν. ὡς ἡ μὲν φύσις τὴν τῆς εὐτυχίας τάξιν ἐπέχει. ἡ 

ἴνη δὲ τὴν τῆς εὐβουλίας. τὸ δὲ κυριώτατον ὅτι καὶ 

τὸ τὸ εἶναί τινα τῶν ἐν λόγοις ἐπὶ μόνῃ τῇ φύσει. οὐκ 10 

λοϑεὲν ἡμᾶς ἢ παρὰ τῆς τέχνης ἐχμαϑεῖν δεῖ. εἰ ταῦϑ'. 

ἔφην. ἐπιλογέσαιτο καϑ' ἑαυτὸν ὁ τοῖς χρηστομαϑοῦ--: 

ν ἐπιτιμῶν, οὐκ ἂν ἔτι, μοὶ δοκεῖ. περιττὴν καὶ ἄχρη-- 

ον τὴν ἐπὶ τῶν προκειμένων ἡγήσαιτο ϑεωρίαν.. 
ὈΕΝΌΝΤ 00 ΕΟΠΙΑ. 16 


ἘΠ χαὶ καμίνου σχῶσι μάκιστὸν σέλας. 8 

εἰ γάρ τιν᾽ ἑστιοῦχον ὄψομαι μόνον, 

μέαν παρείρας πλεκτάνην χειμάρροον, 

στέγην πυρώσω καὶ κατανϑρακώσομαι" 

γῦν δ᾽ οὐ κέκραγά πω τὸ γενναῖον μέλος. 20 

οὐ τραγικὰ ἔτι ταῦτα, ἀλλὰ παρατράγφδα, αἱ πλεκτά--: 

(9 καὶ τὸ πρὸς οὐρανὸν ἐξεμεῖν, καὶ τὸ τὸν Βορέαν αὖ-- 
γτὴν ποιεῖν, καὶ τὰ ἄλλα ἑξῆς " τεϑόλωται γὰρ τῇ φρά- 
« καὶ τεϑορύβηται ταῖς φαντασίαις μᾶλλον, ἢ δεδείνω--: 
:9 κἂν ἕκαστον αὐτῶν πρὸς αὐγὰς ἀνασκοπῇς,, ἐκ τοῦ 38 
γ»βεροῦ κατ᾽ ὀλίγον ὑπονοστεῖ πρὸς τὸ εὐκαταφρόνη-- 
ν. ὅπου δ᾽ ἐν τραγῳδίᾳ, πράγματι ὀγκηρῷ φύσει καὶ 
δεχομένῳ στόμφον. ὅμως τὸ παρὰ μέλος οἰδεῖν ἀσύγ-- 
στον. σχολῇ γ᾽ ἂν οἶμαι λόγοις ἀληϑινοῖς ἁρμόσειεν. 
ταύτῃ καὶ τὰ τοῦ “εοντίνου Γοργίου γελᾶται γράφον-- 80 
ς᾽ ον Ξέρξης ὁ τῶν Περσῶν Ζεύς." καί, »Γύπες ἔμψυχοι 


Φάβ ΠΕΡῚ ΥΨΟΥΣ. 


8 τάφοι. “ς καί τινα τῶν Καλλισϑένους ὄντα οὐχ ὑψηλᾶ, 


ἀλλὰ μετέωρα, καὶ ἔτι μᾶλλον τὰ Κλειτάρχου" φλοιώδης. 


γὰρ ἁνὴρ καὶ φυσῶν κατὰ τὸν Σοφοκλέα, 
μικροῖς μὲν αὐλίσκοισι, φορβειᾶς δ᾽ ἄτερ. 

5 τά γε μὴν ᾿ἀμφικράτους τοιαῦτα καὶ Ἡγησίου καὶ Μά- 
τριδος᾽ πολλαχοῦ γὰρ ἐνθουσιᾶν ἑαυτοῖς δοκοῦντες οὐ 
βακχεύουσιν, ἀλλὰ παίξουσιν. 8. ὅλως δ᾽ ἔοικεν εἶναι τὸ 
οἰδεῖν ἐν τοῖς μάλιστα δυσφυλακτότατον. φύσει γὰρ 
ἅπαντες οἱ μεγέϑους ἐφιέμενοι, φεύγοντες ἀσϑἐνείας καὶ 

10 ξηρότητος κατάγνωσιν. οὐκ οἷδ᾽ ὅπως ἐπὶ τοῦϑ᾽᾽ ὑποφέ- 
ρονται. πειϑόμενοι τῷ, μεγάλων ἀπολισϑαένειν ὅμως 
εὐγενὲς ἁμάρτημα. 4. κακοὶ δὲ ὄγκοι καὶ ἐπὶ σωμάτων καὶ 


λόγων, οἵ χαῦνοι καὶ ἀναλήϑεις καὶ μήποτε περιιστάντες ἢ 


ἡμᾶς εἰς τοὐναντίον οὐδὲν γάρ φασι ξηρότερον ὑδρῶ- 
15 πικοῦ. ἀλλὰ τὸ μὲν οἰδοῦν ὑπεραίρειν βούλεται τὰ ὕψη, 
τὸ δὲ μειρακιῶδες ἄντικρυς ὑπεναντίον τοῖς μεγέθεσι" 
ταπεινὸν γὰρ ἐξ ὅλου καὶ μικρόψυχον, καὶ τῷ ὄντι κα- 
κὸν ἀγεννέστατον. τί ποτ᾽ οὖν τὸ μειρακιῶδές ἐστιν; ἢ 
δῆλον ὡς σχολαστικὴ νόησις. ὑπὸ περιεργασίας λήγουσα 
40 εἰς ψυχρότητα; ὀλισϑαίνουσι. δ᾽ εἰς τοῦτο τὸ γένος ὀρε- 


γόμενοι μὲν τοῦ περιττοῦ καὶ πεποιημένου καὶ μάλιστα 


τοῦ ἡδέος. ἐποκέλλοντες δὲ εἰς τὸ ῥωπικὸν καὶ κακύξη- 

λον. ὅ. τούτῳ παράκειται τρίτον τι κακίας εἶδος ἐν τοῖς 

παϑητικοῖς, ὅπερ ὁ Θεόδωρος παρένϑυρσον ἐχάλει. ἔστι 

86 δὲ πάϑος ἄκαιρον καὶ κενόν, ἔνϑα μὴ δεὲ πάϑους, ἢ 

ἄμετρον ἔνϑα μετρίου δεῖ. πολλὰ γὰρ ὥσπερ ἐκ μέϑης, 

τινὲς εἰς τὰ μηκέτι τοῦ πράγματος, ἴδια ἑαυτῶν καὶ σχο- 

λικὰ παραφέρονται πάϑη᾽ εἶτα πρὸς οὐδὲν πεπονϑύτας 

ἀκροατὰς ἀσχημονοῦσιν, εἰκότως, ἐξεστηκότες πρὸς οὐκ 

80 ἐξεστηκότας πλὴν περὶ μὲν τῶν παϑητικῶν ἄλλος ἡμῖν 
ἀπόκειται τόπος. 

ά θατέρου δὲ ὧν εἴπομεν. λέγω δὲ τοῦ ψυχροῦ, πλήρης 


ΠΕΡῚ ὙΨΟΥΣ. 249 


Τίμαιος, ἀνὴρ τὰ μὲν ἄλλα ἱκανὸς καὶ πρὸς λόγων 4 
ίοτε μέγεϑος οὐκ ἄφορος, πολυΐστωρ, ἐπινοητικός" 
ἣὴν ἀλλοτρίων μὲν ἐλεγκτικώτατος ἁμαρτημάτων, ἀνε-- 
ἔσϑητος δὲ ἰδίων, ὑπὸ δὲ ἔρωτος τοῦ ξένας νοήσεις 
ὶ κινεῖν πολλάκις ἐκπίπτων εἰς τὸ παιδαριωδέστατον. 
παραϑήσομαι δὲ τἀνδρὸς ἕν ἢ δύο, ἐπειδὴ τὰ πλείω 
γοέλαβεν ὁ Καικίλιος. ἐπαινῶν ᾿4λέξανδρον τὸν μέγαν, 
ς τὴν ᾿4σίαν ὅλην... φησίν, .»γἐν ἐλάττοσιν ἔτεσι παρέ- 
εν, ἢ ὅσοις τὸν ὑπὲρ τοῦ πρὸς Πέρσας πολέμου 
τνηγυρικὸν λόγον Ἰσοκράτης ἔγραψεν." ϑαυμαστή γε 10 
ὕ Μακεδόνος ἡ πρὸς τὸν σοφιστὴν σύγκρισις" δῆλον 
[99 ὦ Τίμαιε, ὡς οἵ Δακεδαιμόνιοι διὰ τοῦτο πολὺ τοῦ 
κράτους κατ᾽ ἀνδρίαν ἐλείποντο, ἐπειδὴ οἵ μὲν τριά-- 
»ταὰ ἔτεσι Μεσσήνην παρέλαβον, ὁ δὲ τὸν πανηγυρικὸν 
'μόνοις δέκα συνετάξατο. 8. τοῖς δὲ ᾿4ϑηναίοις ἁλοῦσι 15. 
οἱ Σικελίαν τίνα τρόπον ἐπιφωνεῖ; ὅτι ..εἰς τὸν Ἐρ- 
ἵν ἀσεβήσαντες καὶ περικόψαντες αὐτοῦ τὰ ἀγάλματα, 
ἃ τοῦτ᾽ ἔδωκαν δίκην. οὐχ ἥκιστα δι᾽ ἕνα ἄνδρα, ὃς 
᾿ἢ τοῦ παρανομηϑέντος διὰ πατέρων ἦν, Ἑρμοκράτην 
ν Ἑρμωνος."ς ὥστε ϑαυμάξειν με, Τερεντιανὲ ἤδιστε, 50 
ἧς οὐ καὶ εἰς Διονύσιον γράφει τὸν τύραννον" .. ἐπεὶ 
Ὁ εἰς τὸν Δία καὶ τὸν Ἡρακλέα δυσσεβὴς ἐγένετο, διὰ 
ὕτ᾽ αὐτὸν Δίων καὶ Ἡρακλείδης τῆς τυραννίδος ἀφεί- 
ντο."" 

τί δεῖ περὶ Τιμαίου λέγειν. ὅπου γε καὶ οἵ ἥρωες 55 
εἶνοι. Ξενοφῶντα λέγω καὶ Πλάτωνα, καίτοιγ᾽ ἐκ τῆς 
υχράτους ὄντες παλαίστρας, ὅμως διὰ τὰ οὕτως μικρο-- 
ρῇ ἑαυτῶν πότε ἐπιλανθάνονται; ὁ μέν γε ἐν τῇ Δα- 
Ἰαεμονέων γράφει πολιτείᾳ" .»|ἐκείνων γοῦν ἧττον μὲν 
φωνὴν ἀκούσαις ἢ τῶν λιϑίνων, ἧττον δ᾽ ἂν ὄμματα 30 
)έψαις ἢ τῶν χαλκῶν. αἰδημονεστέρους δ᾽ ἂν αὐτοὺς 
ἥσαεο καὶ αὐτῶν τῶν ἐν τοῖς ὀφθαλμοῖς παρϑένων."“ 


ωι 


250 ΠΕΡῚ ὙΨΟΥΣ. 


4 ᾿Δμφικράτει καὶ οὐ Ξενοφῶντι ἔπρεπε τὰς ἐν τοῖς 
ὀφϑαλμοῖς ἡμῶν κόρας λέγειν παρϑένους αἰδήμονας. 
οἷον δὲ Ἡράκλεις τὸ τὰς ἁπάντων ἑξῆς κόρας αἰσχυντη- 
λὰς εἶναι πεπεῖσϑαι. ὅπου φασὶν οὐδενὶ οὕτως ἐνσημαί- 

5 νεσϑαι τήν τινῶν ἀναίδειαν, ὡς ἐν τοῖς ὀφθαλμοῖς. 
ἰταμόν, ..οἰνοβαρές. κυνὸς ὄμματ᾽ ἔχων. .“Ξ φησίν. ὅ. ὁ 
μέντοι Τίμαιος, ὡς φωρίου τινὸς ἐφαπτόμενος. οὐδὲ 
τοῦτο Ξενοφῶντι τὸ ψυχρὸν κατέλιπεν. φησὶ γοῦν ἐκὶ 
τοῦ ᾿4γαϑοκλέους καὶ τὸ ..τὴν ἀνεψιὰν ἑτέρῳ δεδομένην 

10 ἐκ τῶν ἀνακαλυπτηρίων ἁρπάσαντα ἀπελϑεῖν" ὃ τίς ἂν ᾿ 
ἐποίησεν ἐν ὀφθαλμοῖς κόρας. μὴ πόρνας ἔχων 1.“ 6. τί δὲ 
ὁ τάλλα ϑεῖος Πλάτων; τὰς δέλτους ϑέλων εἰπεῖν, ,,γρά- Ϊ 
ψαντες.“ φησίν, ..»ἐν τοῖς ἱεροῖς ϑήσουσι κυπαριττένα; 
μνήμας.“’ καὶ πάλιν' οπερὶ δὲ : τειχῶν, ὦ Μέγιλλε, ἐγὸ 

158 ξυμφεροίμην ἂν τῇ Σπάρτῃ τὸ καϑεύδειν ἐᾶν ἐν τῇ ἡ 
κατακείμενα τὰ τείχη, καὶ μὴ ἐπανίστασϑαι."ς 1. καὶ τὸ; 
Ἡροδότειον οὐ πόρρω, τὸ φάναι τὰς καλὰς γυναῖχα 
»»ἀλγηδόνας ὀφϑαλμῶν.““ καίτοιγε ἔχει τινὰ παραμν- 
ϑίαν, οἵ γὰρ παρ᾽ αὐτῷ ταυτὶ λέγοντες εἰσὶν οἵ. βάρβαροι 

20 καὶ ἐν μέϑῃ, ἀλλ᾽ οὐδ᾽ ἐκ τοιούτων προσώπων διὰ μεκρι- 
ψυχίαν καλὸν ἀσχημονεῖν πρὸς τὸν αἰῶνα. ' 

5 Ἅπαντα μέντοι τὰ οὕτως ἄσεμνα διὰ μίαν ἐμφύετω 
τοῖς λόγοις. αἰτέαν. διὰ τὸ πϑρὶ τὰς νοήσεις καινόσπον- 

δον, περὶ ὃ δὴ μάλιστα κορυβαντιώῶσιν οἵ νῦν᾽ ἀφ᾽ Ω ἢ 
95 γὰρ ἡμῖν τἀγαϑά, σχεδὸν ἀπ᾽ αὐτῶν τούτων καὶ τὰ καχὲ 
γεννᾶσϑαι φιλεῖ. ὅϑεν , ἐπίφορον εἰς συνταγμάτων χατό' 
ϑώσιν τά τε κάλλη τῆς ἑρμηνείας καὶ τὰ ὕψη καὶ τρὶς [ἢ 
τούτοις αἵ ἡδοναί" καὶ αὐτὰ ταῦτα καϑάπερ χῆς ἐπιτν' 
χίας. οὕτως ἀρχαὶ καὶ ὑποϑέσεις καὶ τῶν ἐναντίων καϑέ ἢ - 
80 στανται. τοιοῦτόν πῶς καὶ αἵ μεταβολαὶ καὶ ὑπερβοϊὰ “ 
καὶ τὰ πληϑυντικά- δείξομεν δ᾽ ἐν τοῖς ἔπειτα τὸν κίν' [΄ 
δυνον, ὃν ἔχειν ἐοέκασι. διόπερ ἀναγκαῖον ἤδη διαῖ" } 


-ἃ.. .. 


ΠΕΡῚ ὙΨΟΥΣ. 251 


εῖν καὶ ὑποτέϑεσϑαι, δι’ ὅτου τρόπου τὰς ἀνακεχραμέ- ὃ 


ας κακέαρ τοῖς ὑψηλοῖς ἐκφεύγειν δυνάμεϑα. 


Ἔστι δέ, ὦ φίλος. εἴ τινα περιποιησαίμεϑ᾽ ἐν πρώ-- 


οἱἰς καϑαρὰν τοῦ κατ᾽ ἀλήϑειαν ὕψους' ἐπιστήμην καὶ 


πίκρισιν. καίτοι τὸ πρᾶγμα δύσληπτον" ἡ γὰρ τῶν λ6-- ὅ 


ὧν κρίσις πολλῆς ἐστι πείρας τελευταῖον ἐπιγέννημα" 
ὑ μὴν ἀλλ᾽, ὡς εἰπεῖν ἐν παραγγέλματι, ἐντεῦϑέν ποϑεν 
ζως τὴν διάγνωσιν αὐτῶν οὐκ ἀδύνατον πορίξεσϑαι. 


Εὐδέναι ζφή ᾿ φίλτατε; διότι, καϑάπερ κἀν- τῷ κοινῷ ἢ 


ἕῳ οὐδὲν ὑπάρχει μέγα, οὗ τὸ καταφρονεῖν ἐστι μέγα, 

πλοῦτοι τιμαὶ δόξαι τυραννίδες, καὶ ὅσα δὴ ἄλλα 
ζει πολὺ τὸ ἔξωϑεν προστραγωδούμενον, οὐκ ἂν τῷ γὲ 
ρονέμῳ δόξαιεν ἀγαϑὰ ὑπερβάλλοντα, ὧν αὐτὸ τὸ περυ- 
ρονεῖν ἀγαϑὸν οὐ μέτριον ϑαυμάξουσι γοῦν τῶν ἐχόν-- 
ὧν αὐτὰ μᾶλλον τοὺς δυναμένους ἔχειν καὶ διὰ: μεγα- 
οψυχέαν ὑπερορώῶντας" τῇδέ που καὶ ἐπὶ τῶν διῃρμέ- 
εν ἐν ποιήμασι καὶ λόγοις ἐπισκεπτέον. μή τινα μεγό- 
οὖς φαντασίαν ἔχοι τοιαύτην, ἧ πολὺ πρόσκειται τὸ 
χῇ προσαναπλαττόμενον, ἀναπτυττόμενα δὲ ἄλλως δὺ-- 
ίσκοιτο χαῦνα, ὧν τοῦ ϑαυμάξειν τὸ περιφρονεῖν εὐγε-- 
ἔστερον. 2. φύσει γάρ πως ὑπὸ τἀληϑοῦς ὕψους ἐπαίρε- 
χέ τε ἡμῶν ἡ ψυχὴ καὶ γαῦρόν τι ἀνάστημα λαμβάνουσα 
ληροῦται χαρᾶς καὶ μεγαλαυχίας. ὡς αὐτὴ γεννήσασα 
πδρ ἤκουσεν. 8. ὅταν οὖν ὑπ᾽ ἀνδρὸς ἔμφρονος καὶ ἐμν- 


10 


μααὰ 


ὅ 


20 


εἔρου λόγων πολλάκις ἀκουόμενόν τι πρὸς μεγαλοφρο-- 325 


ὕνην τὴν ψυχὴν μὴ συνδιατιϑῆῇ. μηδ᾽ ἐγκαταλείπῃ τῇ 
ιανοέᾳ πλεῖον τοῦ λεγομένου τὸ ἀναϑεωρούμενον, πίπτῃ 
᾿ ἂν εὖ τὸ συνεχὲς ἐπισκοπῇ, εἰς ἀπαύξησιν, οὐκ ἂν ἔτ᾽ 
ἰηϑὲς ὕψος ξἴη μέχρι μόνης τῆς ἀκοῆς σωξόμενον. τοῦ- 


) γὰρ τῷ ὄντι μέγα, οὗ πολλὴ μὲν ἡ ἀναϑεώρησις, 80 


ὕσκολος δέ, μᾶλλον δ᾽ ἀδύνατος ἡ κατεξανάστασις, 
χυρὰ δὲ ἡ μνήμη καὶ δυσεξάλειπτος. 4. ὅλως δὲ καλὰ 


252 ΠΈΡΙ ὙΨΟΥΣ. 


7 νόμιζε ὕψη καὶ ἀληϑινὰ τὰ διὰ παντὸς ἀρέσκοντα καὶ πᾶ- 
σιν. ὅταν γὰρ τοῖς ἀπὸ διαφόρων ἐπιτηδευμάτων βίων 
ξήλων ἡλικιῶν λόγων ἔν τι καὶ ταὐτὸν ἅμα περὶ τῶν αὐ- 
τῶν ἅπασι δοκῇ. τόϑ᾽ ἡ ἐξ ἀσυμφώνων ὡς κρίσις καὶ 

5 συγκατάϑεσις τὴν ἐπὶ τῷ ϑαυμαξομένῳ πίστιν ἰσχυρὰν ᾿ 
λαμβάνει καὶ ἀναμφίλεκτον. 

8 Ἐπεὶ δὲ πέντε, ὡς ἂν εἴποι τις, πηγαί τινές εἶσιν αἱ 
τῆς ὑψηγορίας γονιμώταται, (προύὐποκειμένης ὥσκερ 
ἐδάφους χκινὸς κοινοῦ Ταῖς πέντε ταύταις ἰδέαις τῆς ἐν. 

10 τῷ λέγειν δυνάμεως, ἧς ὅλως χωρὶς οὐδέν) πρῶτον μὲν 
καὶ κράτιστον, τὸ περὶ τὰς νοήσεις ἁδρεπήβολον, ὡς κἂν 
τοῖς περὶ Ξενοφῶντος ὡρισάμεϑα" δεύτερον δὲ τὸ σφο- 
δρὸν καὶ ἐνθουσιαστικὸν πάϑος" ἀλλ᾽ αἴ μὲν δύο αὕται 
τοῦ ὕψους κατὰ τὸ πλέον αὐϑιγενεῖς συστάσεις. αἷ λοι- 

16 παὶ δ᾽ ἤδη [καὶ] διὰ τέχνης, ἢ τε ποιὰ τῶν σχημάτων πλά- 
σις, (δισσὰ δέπου ταῦτα τὰ μὲν νοήσεως. ϑάτερα δὲ λξ 
ξεως). ἐπὶ δὲ τούτοις ἡ γενναία φράσις, ἧς μέρη πάλιν 
ὀνομάτων τε ἐκλογὴ καὶ ἡ τροπικὴ καὶ πεποιημένη λέξις' 

πέμπτη δὲ μεγέϑους αἰτία καὶ συγκλείουσα τὰ πρὸ ξαῦ- 

30 τῆς ἅπαντα, ἡ ἐν ἀξιώματι καὶ διάρσει σύνϑεσις" φέρ 

δὴ τὰ ἐμπεριεχόμενα καϑ' ἑκάστην ἰδέαν τούτων ἐπι 
σκεψώμεϑα. τοσοῦτον προειπόντες, ὅτι τῶν πέντε μ0- 
ρίων ὃ Καικίλιος ἔστιν ἃ παρέλιπεν, ὡς καὶ τὸ παϑος 
ἀμέλει. ῷ. ἀλλ᾽ εἰ μὲν ὡς ἕν τι ταῦτ᾽ ἄμφω, τό τε ὕψος 

,. 30 καὶ τὸ παϑητικόν. καὶ ἔδοξεν αὐτῷ πάντη συνυπάρχει 
τε ἀλλήλοις καὶ συμπεφυκέναι, διαμαρτάνει - καὶ γὰφ ἢ 
πάϑη τινὰ διεστῶτα ὕψους καὶ ταπεινὰ εὑρίσκεται; κῶν 
ϑάπερ οἶκτοι λῦπαι φόβοι" καὶ ἔμπαλιν πολλὰ ὕφη δίχα 
πάϑους, ὡς πρὸς μυρίοις ἄλλοις καὶ τὰ περὶ τοὺς ᾿4λωά" 

80 δας τῷ ποιητῇ παρατετολμημένα., 

Ὄσσαν ἐπ᾽ Οὐλύμπῳ μέμασαν ϑέμεν" αὐτὰρ ἐπ᾽ Ὄσδῃ 
Πήλιον εἰνοσίφυλλον, ἵν᾽ οὐρανὸς ἄμβατος εἴη" 


ΠΕΡῚ ὙΨΟΥΣ. 258 


τὸ τούτοις ἔτι μεῖξον ἐπιφερόμενον; 8 
καὶ νύ κεν ἐξετέλεσσαν. 


παρά γε μὴν τοῖς ῥήτορσι τὰ ἐγκώμια καὶ τὰ πομ-- 
ιὰ καὶ ἐπιδεικτικὰ τὸν μὲν ὃ ὄγκον καὶ τὸ ὑψηλὸν ἐξ 
χντος περιέχει , πάϑους δὲ χηρεύει κατὰ τὸ πλεῖστον, ὅ 
ἐν ἥκιστα τῶν ῥητόρων οἵ περιπαϑεῖς ἐγκωμιαστικοί, 
μπαλιν οἵ ἐπαινετικοὶ περιπαϑεῖς. 4. εἰ δ᾽ αὖ πάλιν ἐξ 
γυ μὴ ἐνόμισεν ὃ ὃ Καικίλιος τὸ ἐμπαϑὲς τὰ ὕψη ποτὲ 
ντελεῖν, καὶ διὰ τοῦτ᾽ οὐχ ἡγήσατο μνήμης ἄξιον, πάνυ 
ἱπάτηται" θαρρῶν γὰρ ἀφορισαίμην ἄν, ὡς οὐδὲν οὖ-- 10 
ς, ὡς τὸ γενναῖον πάϑος, ἔνϑα χρή, μεγαλήγορόν ἐστι, 
περ ὑπὸ μανίας τινὸς καὶ πνεύματος ἐνθουσιαστικοῦ 
νέον καὶ οἷονεὶ φοιβάξον τοὺς λόγους. 


Οὐ μὴν ἀλλ᾽ ἐπεὶ τὴν κρατίστην μοῖραν ἐπέχει τῶν 9 
λων τὸ πρῶτον, λέγω δὲ τὸ μεγαλοφυές, χρὴ κἂν-- 16 
ὅϑα, καὶ εἰ δωρητὸν τὸ πρᾶγμα μᾶλλον ἢ κτητόν, ὅμως 
θ᾽ ὅσον οἷόν τε. τὰς ψυχὰς ἀνατρέφειν πρὸς τὰ με- 
ϑη9 καὶ ὥσπερ ἐγκύμονας ἀεὶ ποιεῖν γενναίου παρα- 
ἥματος. 2. τίνα. φήσεις. τρόπον; γέγραφά που καὶ 
ίφρωϑι τὸ τοιοῦτον ὕψος μεγαλοφροσύνης ἀπήχημα. 30 
ὃν καὶ φωνῆς δίχα ϑαυμάξεταί ποτὲ ψιλὴ καϑ' ἕαυ- 

ν ἡ ἔννοια δι᾽ αὐτὸ τὸ. μεγαλόφρον, ὡς ἡ τοῦ Αἴαντος 

Νεκυία σιωπὴ μέγα καὶ παντὸς ὑψηλότερον λόγου. 
πρῶτον οὖν τὸ ἐξ οὗ γένεται . προὐποτίθεσϑαι πάντως 
αγχαῖον, ὡς ἔχειν δεῖ τὸν ἀληϑῆ ῥήτορα μὴ ταπεινὸν 56 
νημα καὶ ἀγεννές. οὐδὲ γὰρ οἷόν τε, μικρὰ καὶ δου- 
πκρεπῆ φρονοῦντας καὶ ἐπιτηδεύοντας παρ᾽ ὅλον τὸν 
», ϑαυμαστόν τι καὶ τοῦ παντὸς αἰῶνος ἐξενεγκεῖν 
ιον μεγάλοι δὲ οἵ λόγοι τούτων, κατὰ τὸ εἰκός, ὧν ἂν 
βριϑεῖς ὦσιν αἴ ἔννοιαι. 4. ταύτῃ καὶ εἰς τοὺς μάλιστα 80 


254 ΠΕΡῚ ΥΨΟΥΣ. 


9 φρονηματίας ἐμπίπτει τὰ ὑπερφυᾶ" ὁ γὰρ τῷ Παι 
νίωνι φήσαντι, ,.,|ἐγὼ μὲν ἠρκέσϑην . . .. 
ΕΝΌΝΤ ΒῈΧ ΕΌΠΙΑ. 


ονν τὸ ἐπ᾽ οὐρανὸν ἀπὸ γῆς διάστημα" καὶ τοῦτ 
5 εἴποι τις οὐ μᾶλλον τῆς Ἔριδος ῇ Ὁμήρου μέτρον. 
ἀνόμοιόν γε τὸ Ἡσιόδειον ἐπὶ τῆς ᾿Αχλύος, εἴγε Ἡσιό 
καὶ τὴν ἀσπίδα ϑετέον᾽ 
τῆς ἐκ μὲν ῥινῶν μύξαι δέον. . 
οὐ γὰρ δεινὸν ἐποίησε τὸ εἴδωλον, ἀλλὰ μισητόν. ' 
10 πῶς ; μεγεϑύνει τὰ δαιμόνια; ; 
ὅσσον δ᾽ ἠἐροειδὲς ἀνὴρ ἴδεν ὀφθαλμοῖσιν, 
ἥμενος ἐν σκοπιῇ, λεύσσων ἐπὶ οἴνοπα πόντον" 
τόσσον ἐπιϑρώσκουσι ϑεῶν ὑψηχέες ἵπποι. 
τὴν δρμὴν αὐτῶν κοσμικῷ διαστήματι καταμετρεῖ. 
15 οὖν οὐκ ἂν εἰκότως διὰ τὴν ὑπερβολὴν τοῦ μεγέϑ 
᾿ἐπιφϑέγξαιτο, ὅτι ἂν δὶς ἑξῆς ἐφορμήσωσιν οἵ τῶν 9. 
ἵπποι. οὐκέϑ᾽ εὑρήσουσιν ἐν κόσμῳ τόπον; θ. ὑπερι 
τὰ ἐπὶ τῆς ϑεομαχίας φαντάσματα, 
ἀμφὶ δ᾽ ἐσάλπιγξεν μέγας οὐρανὸς οὔλυμπός τε. 
40 ἔδδεισεν δ᾽ ὑπένερϑεν ἄναξ ἐνέρων ᾿ΑΔϊδωνεύς, 
δείσας δ᾽ ἐκ θρόνου ἄλτο καὶ ἴαχε. μή οἵ ἔπειτα 
γαῖαν ἀναρρήξειε Ποσειδάων ἐνοσίχϑων, 
οἰκία δὲ ϑνητοῖσι καὶ ἀϑανάτοισι φανείη, 
σμερδαλέ᾽. εὐρώεντα, τά τε στυγέουσι ϑεοί περ. 
᾿ 98 ἐπιβλέπεις, ἑ ἑταῖρε. ὡς ἀναρρηγνυμένης μὲν ἐκ βάϑῳ 
γῆς. αὐτοῦ δὲ γυμνουμένου ταρτάρου., ἀνατροπὴν 
ὅλου καὶ διάστασιν τοῦ κόσμου λαμβάνοντος. πάνϑ᾽ ἡ 
οὐρανὸς ἄδης τὰ ϑνητὰ τὰ ἀϑάνατα, ἅμα τῇ τότε συμ 
λεμεῖ καὶ συγκινδυνεύει μάχῃ; 7. ἀλλὰ ταῦτα φοβὲ 
80 μέν, πλὴν ἄλλως εἰ μὴ κατ᾿ ἀλληγορέαν λαμβάνοιτο, πὸ 
τάπασιν ἄϑεα καὶ οὐ σώξοντα τὸ πρέπον. Ὅμηρος 


᾿ ΠΕΡῚ ὙΨΟΥΣ. ΝΝ . 958 


ν δοκεῖ παραδιδοὺς τραύματα ϑεῶν στάσεις τιμωρίας 9 
ίκρυα δεσμὰ πάϑη πάμφυρτα τοὺς μὲν ἐπὶ τῶν Ἰλια-- 
ὃν ἀνθρώπους, ὅσον ἐπὶ τῇ δυνάμει. ϑεοὺς πεποιηκέ- 
«9 τοὺς ϑεοὺς δὲ ἀνδρώπους. ἀλλ᾽ ἡμῖν μὲν δυσδαιμο-- 
γῦσιν ἀπόκειται λιμὴν κακῶν. ὁ ϑάνατος" τῶν θεῶν δ᾽ 
᾿οὐ τὴν φύσιν. ἀλλὰ τὴν ἀτυχίαν ἐποίησεν αἰώνιον. 
πολὺ δὲ τῶν περὶ τὴν ϑεομαχέαν ἀμείνω τὰ ὅσα ἄχραν-- 
ἦν τι καὶ μέγα τὸ δαιμόνιον ὡς ἀληϑῶς καὶ ἄκρατον 
αρέστησιν. οἷα (πολλοῖς δὲ πρὸ ἡμῶν ὁ τόπος ἐξείργα- 
Γαι) τὰ ἐπὶ τοῦ Ποσειδῶνος, ιο. 
τρέμε δ᾽ οὔρεα μακρὰ καὶ ὕλη, 
καὶ κορυφαὶ Τρώων τε πόλις καὶ νῆες ᾿4χαιῶν 
ποσσὶν ὑπ᾽ ἀϑανάτοισι Ποσειδάωνος ἰόντος. 
βῆ δ᾽ ἐλάαν ἐπὶ κύματ᾽, ἄταλλε δὲ κήτε᾽ ὑπ᾽ αὐτοῦ 
πάντοθεν ἐκ κευϑμῶν. οὐδ᾽ ἠγνοέησεν ἄνακτα. 16 
γηϑοσύνῃ δὲ ϑάλασσα διΐστατο, τοὶ δὲ πέτοντο. 
). ταύτῃ καὶ ὃ τῶν Ἰουδαίων ϑεσμοδότης, οὐχ ὁ τυ- 
ὃν ἀνήρ, ἐπειδὴ τὴν τοῦ ϑείου δύναμιν κατὰ τὴν ἀξίαν 
[ώρησε κἀξέφηνεν, εὐϑὺς ἐν τῇ. εἰσβολῇ γράψας τῶν 
ὑμῶν" 9ς9εἶπεν ὁ Θεός .“’ φησί" τί; .,»γενέσϑω φῶς,, καὶ 90 
γένετο: γενέσθω γῆ. καὶ ἐγένετο.“] 10. οὐκ ὀχληρὸς 
ν ἴσως. ἑταῖρε, δόξαιμι. ἕν ἔτι ποιητοῦ καὶ τῶν ἀνϑρω-- 
νων παραϑέμενος τοῦ μαϑεῖν χάριν, ὡς εἰς τὰ ἡρωϊκὰ 
δγέθη συνεμβαίνειν ἐθίζει. ἀχλὺς ἄφνω καὶ νὺξ ἄπορος 
ὑτῷ τὴν τῶν Ἑλλήνων ἐπέχει μάχην" ἔνϑα δὴ ὁ Αἴας 45 
μηχανῶν, 
Ζεῦ πάτερ: φησίν. ἀλλὰ σὺ ῥῦσαι ὑπ᾽ ἠέρος υἷας 
“Αχαιῶν, 
ποίησον δ᾽ αἴθρην, δὸς δ᾽ ὀφθαλμοῖσιν ἰδέσϑαι 
ἐν δὲ, φάει καὶ ὅλεσσον. 80 
τον ὡς ἀληϑῶς τὸ πάϑος Αἴαντος. οὐ γὰρ ξῆν εὔχεται. 
'ν γὰρ τὸ αἴτημα τοῦ ἥρωος ταπεινότερον) ἀλλ᾽ ἐπειδὴ 


Φῆ6 ΠΕΡῚ ΥΨΟΥΣ. 


9ἐν ἀπράκτῳ σκότει τὴν ἀνδρίαν εἰς οὐδὲν γενναῖον εἶχε 
διαϑέσϑαι, διὰ ταῦτ᾽ ἀγανακτῶν ὅτι πρὸς τὴν μάχην ἀρ- 
γεῖ, φῶς ὅτι τάχιστα αἰτεῖται, ὡς πάντως τῆς ἀρετῆς εὑ- 
ρήσων ἐντάφιον ἄξιον, κἂν αὐτῷ Ζεὺς ἀντιτάττηται. 
511. ἀλλὰ γὰρ Ὅμηρος μὲν ἐνθάδε οὔριος συνεμαεεῖ τοῖς 
ἀγῶσιν, καὶ οὐκ ἄλλο τι αὐτὸς πέπονϑεν ἢ 
μαίνεται, ὡς ὅτ᾽ "άρης ἐγχέσπαλος ἡ ὀλοὸν πῦρ 
οὔρεσι μαίνηται βαϑέης ἐνὶ τάρφεσιν ὕλης. 
ἀφλοισμὸς δὲ περὶ στόμα γίγνεται" 

10 δείκνυσι δ᾽ ὅμως διὰ τῆς Ὀδυσσείας (καὶ γὰρ ταῦτα ποΐ- 
λῶν ἕνεκα προσεπιϑεωρητέον,) οτε μεγάλης φύσεως ὑπο-᾿ 
φερομένης ἤδη ἴδιον ἐστιν ἐν γήρα τὸ φιλόμυϑον. 19. δῇ- 
λος ψὰρ ἐκ πολλῶν τε ἄλλων συντεϑεικὼς ταύτην δευτέ 
ραν τὴν ὑπόϑεσιν, ἀτὰρ δὴ κἀκ τοῦ λείψανα τῶν Ἰλεακῶν 

15 παϑημάτων διὰ τῆς Ὀδυσσείας. ὡς ἐπεισόδιά τινα τοῦ 
Τρωϊκοῦ πολέμου, προσεπεισφέρειν, καὶ νὴ ΖΔ ἐκ τοῦ 
τὰς ὀλοφύρσεις καὶ τοὺς οἴκτους, ὡς πάλαι που πρῦ- 
ἐγνωσμένους τοῖς ἥρωσιν, ἐνταῦϑα προσαποδιδόναι. οὐ 
γὰρ ἄλλ᾽ ἢ τῆς Ἰλιάδος ἐπίλογός ἐστιν ἡ Ὀδύσσεια" 

80 ἔνϑα μὲν Αἴας κεῖται ἀρήϊος, ἔνϑα δ᾽ ᾿Αχιλλεύς, 

ἔνϑα δὲ Πάτροκλος, ϑεόφιν μήστωρ ἀτάλαντος". 

ἔνϑα δ᾽ ἐμὸς φίλος υἱός. ᾿ 
18. ἀπὸ δὲ τῆς αὐτῆς αἰτίας, οἶμαι. τῆς μὲν Ἰλιάδος γρ΄ 
φομένης ἐν ἁ ἀκμῇ πνεύματος. ὅλον τὸ σωμάτιον δραμαν [-: 

25 κὸν ὑπεστήσατο καὶ ἐναγώνιον, τῆς ὃὲ Ὀδυσφείας " ἢ 
πλέον διηγηματικόν, ὅπερ ἴδιον γήρως. ὅϑεν ἐν ἡ 
Ὀδυσσείᾳ. παρεικάσαι τις ἂν καταδυομένῳ τὸν Ὅμηρο᾽ὃ 
ἡλίῳ, οὐ δίχα τῆς σφοδρότητος παραμένει τὸ μέγεϑορ 
οὐ γὰρ ἔτι τοῖς Ἰλιακοῖς ἐκείνοις ποιήμασιν ἴσον ἐνταῦε 

80 σώξει τὸν τόνον, οὐδ᾽ ἐξωμαλισμένα τὰ ὕψη καὶ ἰζήμεξ ἢ. 
μηδαμοῦ λαμβάνοντα. οὐδὲ τὴν πρόχυσιν ὁμοίαν τὴν ἢ, ᾿ 
ἐπαλλήλων παϑῶν, οὐδὲ τὸ ἀγχίστροφον καὶ πολιτικν ; 


ἱ 


[ 


ΠΕΡῚ ὙΨΟΥΣ. 257 


καὶ ταῖς ἐκ τῆς ἀληϑείας φαντασίαις καταπεπυκνωμένον "9 
ἀλλ᾽ οἷον ὑποχωροῦντος εἰς ἑαυτὸν ὠκεανοῦ καὶ περὶ τὰ 
ἴδια μέτρα ἐρημουμένου, τὸ λοιπὸν φαίνονται τοῦ μεγέ- 
ϑους ἀμπώτιδες κἀν τοῖς μυϑώδεσι καὶ ἀπίστοις πλά- 
νοις. 14. λέγων δὲ ταῦτ᾽ οὐκ ἐπιλέλησμαι τῶν ἐν τῇ ὅ 
Ὀδυσσείᾳ χειμώνων καὶ τῶν περὶ τὸν Κύκλωπα καί τι-- 
νῶν ἄλλων, ἀλλὰ γῆρας διηγοῦμαι, γῆρας. δ᾽ ὅμως Ὁμή- 
ρου" πλὴν ἐν ἅπασι τούτοις ἕξξῆς τοῦ πρακτικοῦ κρατεῖ 
τὸ μυϑικόν. παρεξέβην δ᾽ εἰς ταῦϑ᾽. ὡς ἔφην. ἵνα δεί- 
ξαιμι, ὡς εἰς λῆρον ἐνίοτε ῥᾷστον κατὰ τὴν ἀπαχμὴν τὰ 10 
μεγαλοφυῆ παρατρέπεται, οἷα τὰ περὶ τὸν ἀσκόν. καὶ 
τοὺς ἐκ Κίρκης συοφορβουμένους, οὖςἢ ὁ Ζώϊλος ἔφη χοι-- 
ρίδια κλαίοντα, καὶ τὸν ὑπὸ τῶν πελειάδων ὡς νεοσσὸν 
παρατρεφόμενον Δία, καὶ τὸν ἐπὶ τοῦ ναυαγίου δέχ’ 


“ἡμέρας ἄσιτον, τά τε περὶ τὴν μνηστηροφονίαν ἀπί- 1ὅ 
- ϑανα. τί γὰρ ἂν ἄλλο φήσαιμεν ταῦτα ἢ τῷ ὄντι τοῦ Ζιὸς 


ἐνύπνια; 15. δευτέρου δὲ εἵνεκα προσιστορείσϑω τὰ 
κατὰ τὴν Ὀδγσσειαν, ὅπως ἦ σοι γνώριμον, ὡς ἡ ἀπαχμὴ 
τοῦ πάϑους ἐν τοῖς μεγάλοις συγγραφεῦσι καὶ ποιηταῖς 
εἰς ἦϑος ἐχλύεται. τοιαῦτα γάρ που τὰ περὶ τὴν τοῦ 30 
᾿Οδυσσέως ἠϑικῶς αὐτῷ βιολογούμενα οἰκίαν, οἷον ὶ κω-- 
μιῳδία τίς ἐστιν ἠἡϑολογουμένη. 

Φέρε νῦν. εἴ τι καὶ ἕτερον ἔχοιμεν ὑψηλοὺς ποιεῖν 10 
ποὺς λόγους δυνάμενον, ἐπισκεψώμεϑα. οὐκοῦν ἐπειδὴ 
“τᾶσι τοῖς πράγμασι φύσει συνεδρεύει τινὰ μόρια ταῖς 35 
ὕλαις συνυπάρχοντα, ἐξ ἀνάγκης γόνοιτ᾽ ἂν ἡμῖν ὕψους 
αἴτιον τὸ τῶν ἐμφερομένων ἐκλέγειν ἀεὶ τὰ καιριώτατα, 


Νρκηὶ ταῦτα τῇ πρὸς ἄλληλα ἐπισυνϑέσει καϑάπερ ἕν τι 


“᾿- 
2 


σῶμα ποιεῖν δύνασϑαι: ὃ μὲν γὰρ τῇ ἐκλογῇ τὸν ἀκροα- 


Ἵ τὴν τῶν λημμάτων. ὃ δὲ τῇ πυκνώσει τῶν ἐκλελεγμένων 80 
ι βρρσάγεται. οἷον ἡ Σαπφὼ τὰ συμβαίνοντα ταῖς ἐρωτι- 


᾿ ἅξαςς μανίαις παϑήματα ἐκ τῶν παρεπομένων καὶ ἐκ τῆς 


ΒΗΕΤΟΒΕΒ ΘΆΛΕΟΙ. ]. 


Φη6 ΠΕΡῚ ὙΨΟΥΣ. 


9 ἐν ἀπράκτῳ σκχότει τὴν ἀνδρίαν εἰς οὐδὲν γενναῖον. 
διαϑέσϑαι, διὰ ταῦτ᾽ ἀγανακτῶν ὅτι πρὸς τὴν μάχην 
γεῖ, φῶς ὅτι τάχιστα αἰτεῖται. ὡς πάντως τῆς ἀρετῆς 
ρήσων ἐντάφιον ἄξιον, κἂν αὐτῷ Ζεὺς ἀντιτάττη, 

5 11. ἀλλὰ γὰρ Ὅμηρος μὲν ἐνθάδε οὔριος συνεμπνεῖ: 
ἀγῶσιν, καὶ οὐκ ἄλλο τι αὐτὸς πέπονϑεν ἢ 

μαίνεται, ὡς ὅτ᾽ ἴάρης ἐγχέσπαλος ἡ ὀλοὸν πῦρ 
οὔρεσι μαίνηται βαϑέης ἐνὶ τάρφεσιν ὕλης, 
ἀφλοισμὸς δὲ περὶ στόμα γέγνεται" 

10 δείκνυσι δ᾽ ὅμως διὰ τῆς Ὀδυσσείας (καὶ γὰρ ταῦτα κι 
λῶν ἕνεκα προσεπιϑεωρητέον, ὃ ὅτι μεγάλης φύσεως ὑτ 
φερομένης ἤδη ἴδιόν ἐστιν ἐν γήρᾳ τὸ φιλόμυϑον. 19.ὁ 
λος ψὰρ ἐκ πολλῶν τε ἄλλων συντεϑεικὼς ταύτην δευ! 
ραν τὴν ὑπόϑεσιν, ἀτὰρ δὴ κἀκ τοῦ λείψανα τῶν Ἰλιὰκ 

165 παϑημάτων διὰ τῆς Ὀδυσσείας. ὡς ἐπεισόδιά τινα τ 
Τροωϊκοῦ πολέμου, προδεπεισφέρειν. καὶ νὴ ΖΔ ἐχτ 
τὰς ὀλοφύρσεις καὶ τοὺς οἴκτους, ὡς πάλαι που κπρ 
ἐγνωσμένους τοῖς ἥρωσιν, ἐνταῦϑα προσαποδιδόναι.. 
γὰρ ἄλλ᾽ ἢ τῆς Ἰλιάδος ἐπέλογός ἐστιν ἡ Ὀδύσσεια" 

40 ἔνϑα μὲν 4ἴας κεῖται ἀρήϊος. ἔνϑα δ᾽ ᾿Αἀχιλλεύς, 
ἔνϑα δὲ Πάτροκλος. ϑεόφιν μήστωρ ἀτάλαντος" - 
ἔνϑα δ᾽ ἐμὸς φίλος υἷός. 

18. ἀπὸ δὲ τῆς αὐτῆς αἰτίας, οἶμαι. τῆς μὲν Ἰλιάδορ γρι 
φομένης ἐν ἀκμῇ πνεύματος, ὅλον τὸ σωμάτιον δραμαῖ 

25 κὸν ὑπεστήσατο καὶ ἐναγώνιον, τῆς δὲ Ὀδυσφείας ! 

πλέον διηγηματικόν, ὅπερ ἴδιον γήρως. ὅϑεν ἐν 
Ὀδυσσείᾳ παρεικάσαι τις ἂν καταδυομένῳ τὸν Ὅμηρι 
ἡλίῳ, οὐ δίχα τῆς σφοδρότητος παραμένει τὸ μέγεϑο 
οὐ γὰρ ἔτι τοῖς Ἰλιακοῖς ἐκείνοις ποιήμασιν ἴσον ἐντωῦβ 

80 σώξει τὸν τόνον, οὐδ᾽ ἐξωμαλισμένα τὰ τὰ ὕψη καὶ [ξήμε! 

μηδαμοῦ λαμβάνοντα, οὐδὲ τὴν πρόχυσιν ὁμοίαν τῷ 
ἐπαλλήλων παϑῶν, οὐδὲ τὸ ἀγχίστροφον καὶ πολιτιβ 


ΠΕΡῚ ὙΨΟΥΣ. 257 


καὶ ταῖς ἐκ τῆς ἀληθείας φαντασίαις καταπεπυχνωμένον "9 
ἀλλ᾽ οἷον ὑποχωροῦντος εἰς ἑαυτὸν ὠκεανοῦ καὶ περὶ τὰ 
ἴδια μέτρα ἐρημουμένου,, τὸ λοιπὸν φαίνονται τοῦ μεγέ- 
ϑους ἀμπώτιδες κἀν τοῖς μυϑώδεσι καὶ ἀπίστοις πλά- 
νοις. 14. λέγων δὲ ταῦτ᾽ οὐκ ἐπιλέλησμαι τῶν ἐν τῇ ὅ 
Ὀδυσσείᾳ χειμώνων καὶ τῶν περὶ τὸν Κύκλωπα καί τι-- 
νῶν ἄλλων, ἀλλὰ γῆρας διηγοῦμαι; γῆρας δ᾽ ὅμως Ὁμή- 
ρου" πλὴν ἐν ἅπασι τούτοις ἑξῆς τοῦ πρακτικοῦ κρατεῖ 
τὸ μυϑικόν. παρεξέβην δ᾽ εἰς ταῦϑ'᾽. ὡς ἔφην, ἵνα δεί- 
ξαιμι, ὡς εἰς λῆρον ἐνίοτε ῥᾷστον κατὰ τὴν ἀπακμὴν τὰ 10 
μεγαλοφυῆ παρατρέπεται, οἷα τὰ περὶ τὸν ἀσκόν. καὶ 
τοὺς ἐκ Κίρκης σνοφορβουμένους, οὺὑς ὁ Ζώϊλος ἔφη χου- 
οίδια κλαίοντα, καὶ τὸν ὑπὸ τῶν πελειάδων ὡς νεοσσὸν 
παρατρεφόμενον Δία. καὶ τὸν ἐπὶ τοῦ ναυαγίου δέχ᾽ 
- ἡμέρας ἄσιτον, τά τὲ περὶ τὴν μνηστηροφονίαν ἀπί- 16 
ϑανα. τί γὰρ ἂν ἄλλο φήσαιμεν ταῦτα ἢ τῷ ὄντι τοῦ Διὸς 
ἐνύπνια: 15. δευτέρου δὲ εἵνεκα προσιστορείσϑω τὰ 
«ατὰ τὴν Ὀδύσσειαν, ὅπως ἦ σοι γνώριμον, ὡς ἡ ἀπαχμὴ 
ποῦ πάϑους ἐν τοῖς μεγάλοις συγγραφεῦσι καὶ ποιηταῖς 
εἰς ἦθος ἐκλύεται. τοιαῦτα γάρ που τὰ περὶ τὴν τοῦ 320 
᾿Οὐυσσέως ἠθικῶς αὐτῷ βιολογούμενα οἰκίαν, οἷονεὶ κω-- 
μερφδία τίς ἐστιν ἠθολογουμένη. 
Φέρε νῦν. εἴ τι καὶ ἕτερον ἔχοιμεν ὑψηλοὺς ποιεῖν 10 
ποὺς λόγους δυνάμενον, ἐπισκεψώμεθα. οὐκοῦν ἐπειδὴ 
Ζεᾶσι τοῖς πράγμασι φύσει συνεδρεύει τινὰ μόρια ταῖς 25 
ὥλαις συνυπάρχοντα; ἐξ ἀνάγκης γένοιτ᾽ ἂν ἡμῖν ὕψους 
αἴτιον τὸ τῶν ἐμφερομένων ἐκλέγειν ἀεὶ τὰ καιριώτατα, 
ὑἱγεκὶ ταῦτα τῇ πρὸς ἄλληλα ἐπισυνθϑέσει καϑάπερ ἕν τι 
Φεῦμα ποιεῖν δύνασϑαι" ὃ μὲν γὰρ τῇ ἐκλογῇ τὸν ἀκροα- 
πὴν τῶν λημμάτων, ὃ δὲ τῇ πυκνώσει τῶν ἐκλελεγμένων 80 
Ξεροσάγεται. οἷον ἡ Σαπφὼ τὰ συμβαίνοντα ταῖς ἐρωτι- 
παῖς μανίαις παϑήματα ἐκ τῶν παφεπομένων καὶ ἐχκ τῆς 


ΒΗΕΤΟΒΕΒ ΟΘΆΛΕΟΙ. . 


258 ΠΕΡῚ ὙΨΟΥΣ. 


10 ἀληϑείας αὐτῆς ἑκάστοτε λαμβάνει. ποῦ δὲ τὴν ἀρετὴν 
ἀποδείκνυται; ὅτε τὰ ἄκρα αὐτῶν καὶ ὑπερτεταμένα 
δεινὴ καὶ ἐκλέξαι καὶ εἰς ἄλληλα συνδῆσαι. 


2. φαίνεταί μοι κῆνος ἴσος θεοῖσιν 
δ ἔμμεν᾽ ὠνήρ, ὅστις ἐναντίος τοι 
, ἐξάνει,, καὶ πλησίον ἁδὺ φωνεύ- 
δας ὑπακούει 


καὶ γελώσας ἱμερόεν, τό μοι μὰν 
καρδίαν ἐν στήϑεσιν ἐπτόασεν. 
10 ὥς σε γὰρ ἴδω. βροχέως με φωνᾶς 
οὐδὲν ἔϑ᾽ ἥκει" 


ἀλλὰ κὰμ μὲν γλῶσσα ἔξαγε. λεπτὸν δ᾽ 

αὐτίκα χρῶ πῦρ ὑπαδεδρόμακεν᾽ 

ὀππάτεσσι δ᾽ οὐδὲν δρημ᾽. ἐπιρομ-- 
16 βεῦσι δ᾽ ἄκονυαι" 


ἁ δέμ ᾿ἰδρὼς [ψυχρὸς] κακχέεται. τρόμος δὲ 

πᾶσαν ἀγρεῖ, χλωφοτέρα δὲ ποίας 

ἐμμί: τεϑνάκην δ᾽ ὀλίγω ᾿᾽πιδεύσην 
φαίνομαι. 


99 ἀλλὰ πᾶν τολματόν. ἐπεὶ καὶ πένητα 


8. οὐ ϑαυμαζεις, ὡς ὑπ᾽ αὐτὸ τὴν ψυχὴν τὸ σῶμα τὰς 
ἀκοὰς τὴν γλῶσσαν τὰς ὄψεις τὴν χρύαν, πάντωρ ἀλλ 
τρια διοιχόμενα ἐπιξητεῖ, καὶ καϑ' ὑπεναντιώσεις ἅμ 
ψύχεται κᾶεται., ἀλογιστεῖ φρονεῖ; ῆ γὰρ φοβεῖται ἢ ῇ παρ 

95 ὀλίγον τέϑνηκεν " ἵνα μὴ ἕν τι περὶ αὐτὴν πάϑος φαίνξ' 
ται, παϑῶν δὲ σύνοδος. πάντα μὲν τοιαῦτα γίνεται πε ἢ. 
“τοὺξ ἐρῶντας, ἡ λῆψις δ᾽ ὡς ἔφην τῶν ἄκρων. καὶ ἡ εξ ἢ 
ταὐτὸ συναίρεσις ἀπειργάσατο τὴν ἐξοχήν" ὄνπερ οἷμα! ἢ 
καὶ ἐπὶ τῶν χειμώνων τρόπον ὁ ποιητὴς ἐκλαμβάνει τῶν 


ΠΕΡῚ Υ̓ἉΨΟΥΣ. 259 


ι(αρακολουϑούντων τὰ χαλεπώτατα. 4. ὃ μὲν γὰρ τὰ 0 
ἀριμάσπεια ποιήσας ἐκεῖνα οἴεται δεινά" 
ϑαῦμ᾽ ἡωῖν καὶ τοῦτο μέγα φρεσὶν ἡμετέρῃσιν. 
ἄνδρες ὕδωρ ναίουσιν ἀπὸ χϑονὸς ἐν πελάγεσσι ᾿ 
δύστηνοί τινές εἰσιν. ἔχουσι γὰρ ἔργα πονηρά, ὅδ. 
ὄμματ ᾿ ἐν ἄστροισι, ψυχὴν δ᾽ ἐν πόντῳ ἔχουσιν, 
ἧπου πολλὰ ϑεοῖσι φίλας ἀνὰ χεῖρας ἔχοντες 
εὔχονται σπλάγχνοισι κακῶς ἀναβαλλομένοισι. 
παντὶ μὴν οἶμαι δῆλον, ὡς πλέον ἄνϑος ἔχει τὰ λεγό-- 


μένα ἢ δέος. ὅ. ὁ δὲ Ὅμηρος πῶς; ἕν γὰρ ἀπὸ πολλῶν 10 


λεγέσθω" 

ἐν δ᾽ ἔπεσ᾽, ὥς ὅτε κῦμα ϑοῇ ἐν νηΐ πέσῃσι 

λάβρον ὑπαὶ νεφέων ἀνεμοτρεφές. ἡ δέτε πᾶσα 

ἄχνῃ ὑπεκρύφϑη., ἀνέμοιο δὲ δεινὸς ἀήτης 

ἱστίῳ ἐμβρέμεται. τρομέουσι δέ τε φρένα ναῦται, 15 

δειδιότες" τυτϑὸν γὰρ ὑπὲκ ϑανάτοιο φέρονται. 
. ἐπεχείρησε καὶ ὁ άρατος τὸ αὐτὸ τοῦτο μετενεγκεῖν,, 

ὀλίγον δὲ διὰ ξύλον ἄϊδ᾽ ἐρύκει" 

τλὴν μικρὸν αὐτὸ καὶ γλαφυρὸν ἐποίησεν ἀντὶ φοβε-- 
οῦ: ἔτι δὲ παρώρισε τὸν κίνδυνον, εἰπών, ,,»ςξύλον ἄϊδ᾽ 30 
ούχει.“ς οὐκοῦν ἀπείργει. ὃ δὲ ποιητὴς οὐκ εἰς ἅπαξ 
ιαρορίξει τὸ δεινόν, ἀλλὰ τοὺς ἀεὶ καὶ μόνον οὐχὶ κατὰ 
ἂν κῦμα πολλάκις ἀπολλυμένους εἰκονογραφεῖ. καὶ 
ἣν τὰς προϑέσεις ἀσυνϑέτους οὔσας συναναγκάσας 
αρὰ φύσιν. καὶ εἰς ἀλλήλας συμβιασάμενος «ὑπὲκ 8α-- 25 
ἄτοιο.“ τῷ μὲν συνεμπίπτοντι πάϑει τὸ ἔπὸς ὁμοίως 
Ξδασάνισεν. τῇ δὲ τοῦ ἔπους συνϑλίψει τὸ πάϑος ἄκρως 
τεπλάσατο, καὶ μόνον οὐχ ἐνετύπωᾶε τῇ λέξει τοῦ κιν-- 
ὕνου τὸ ἰδίωμα. .οοὐπὲκ ϑανάτοιο φέρονται.““ 7. οὐκ 
ἰλως δ΄ “ρχίλοχος ἐπὶ τοῦ ναυαγίου, καὶ ἐπὶ τῇ προσαγ-- 80 
λέᾳ ὁ Ζημοσϑένης: . ἑσπέρα μὲν γὰρ ἦν." φησίν" 
λὰ τὰς ἐξοχάς, ὡς ἂν εἴποι τις. ἀριστίνδην ἐκχαϑή-- 


μδ 


- 


2600 ΠΕΡῚ ὙΨΟΥΣ. 


Ἰθραντες ἐπισυνέθηκαν, οὐδὲν φλοιῶδες ἢ ἄσεμνον ἢ 
σχολικὸν ἐγκατατάττοντες διὰ μέσου. λυμαίνεται γὰρ 
ταῦτα τὸ ὅλον, ὡσανεὶ ψήγματα ῇ ἀραιώματα, ἐμποιοῦν- 
τα μεγέϑη συνοικονομούμενα τῇ πρὸς ἄλληλα σχέσει 

ιν συντετειχισμένα. 

11 Συνεδρὸς ἐστι ταῖς προεκκειμέναις ἀρετὴ [καὶ] ἣν ᾿ 
καλοῦσιν αὔξησιν, ὅταν δεχομένων τῶν πραγμάτων καὶ 
ἀγώνων κατὰ περιόδους ἀρχάς τὸ πολλὰς καὶ ἀναπαύ- 
λας. ἕτερα ἑτέροις ἐπεισκυκλούμενα μεγέϑη συνεχῶς 

10 ἐπεισάγηται κατ᾽ ἐπίβασιν. 2. τοῦτο. δὲ εἴτε διὰ τοπῆ- 
γορίαν, εἴτε δείνωσιν, ἢ πραγμάτων ἢ κατασκευῶν 
ἐπίρρωσιν, εἴτ᾽ ἐποικονομίαν ἔργων ἢ παϑῶν (μυρίαι 
γὰρ ἰδέαι τῶν αὐξήσεων) γίνοιτο, χρὴ γινώσκειν ὅμος 
τὸν ῥήτορα, ὡς οὐδὲν ἂν τούτων καϑ' αὑτὸ συσταίη 

16 χωρὶς ὕψους τέλειον. πλὴν εἰ μὴ ἐν οἴκτοις ἃ ἄρα, νὴ 4, 
ἢ ἐν εὐτελισμοῖς. τῶν δ᾽ ἄλλων αὐξητικῶν ὅτου περ ἂν 
τὸ ὑψηλὸν ἀφέλῃς, ὡς ψυχὴν ἐξαιρήσεις σώματος" εὐ- 
ϑὺς γὰρ ἀτονεῖ καὶ κενοῦται τὸ ἔμπρακτον αὐτῶν μὴ 
τοῖς ὕψεσι συνεπιρρωννύμενον. 8. ἡ μέντοι διαφέρει 

30 τοῦ ἀρτέως εἰρημένου τὰ νῦν παραγγελλόμενα, (περι 
γραφὴ γάρ τις ἦν ἐκεῖνο τῶν ὥὄκρων λημμάτων καὶ εἰς ἴα 
ἑνότητα σύνταξις) καὶ τίνι καϑόλου τῶν αὐξήσεων πα’ Ϊ 
ραλλάττει τὰ ὕψη, τῆς σαφηνείας αὐτῆς ἕνεκα συντόμως 

διοριστέον. ' 
190 Ὁ μὲν οὖν τῶν τεχνογράφων ὅρος ἔμοιγ᾽ οὐχ ἀρε- 
96 στός. αὔξησίς ἐστι, φασί, λόγος μέγεϑος περιτιϑ εἰς τοῖς ἦν 
ὑποκειμένοις: δύναται γὰρ ἀμέλει καὶ ὕψους καὶ πά- Ἶ 
ϑους καὶ τρόπων εἶναι κοινὸς οὗτος ὁ ὅρος, ἐπειδὴ χά- {! 
κεῖνα τῷ λόγῳ περιτίϑησι ποιόν τι μέγεϑος. ἐμοὶ δὲ ᾿ 
80 φαίνεται, ταῦτα ἀλλήλων παραλλάττειν. ἡ κεῖται τὸ 
ὕψος ἐν διάρματι; ῆ δ᾽ αὔξησις καὶ ἐν πλήϑει" διόπεῦ Ἦ 
ἐκεῖνο μὲν κἀν νοήματι ἕνὶ πολλάκις, ἡ δὲ πάντως μετὰ ἢ 


ι 


ΠΕΡῚ ΥΨΟΥΣ. 261 


γος καὶ περιουσίας τινὸς ὑφίσταται. ὥ. καὶ ἔστιν 12 


τογῶὼς τύπῳ περιλαβεῖν, συμπλήρωσις ἀπὸ πάντων 
ρερομένων τοῖς πράγμασι μορίων καὶ τόπων, ἰσχυ-- 
"σα τῇ ἐπιμονῇ τὸ κατεσκευασμένον, ταύτῃ τῆς πί- 


ιεστῶσα, ὅτι ἡ μὲν τὸ ξητούμενον ἀποδεί[ζχνυσιν ... δ 


ΘΕΒΌΝΤ 00 ἘΟΙΙΑ. 


ἰουσιώτατα, καϑάπερ τι πέλαγος. εἰς ἀναπεπτα- 
ἐἔχυται πολλαχῇ μέγεϑος. 8. ὅϑεν. οἶμαι; κατὰ 


) μὲν ῥήτωρ ἄτε παϊδητικώτερος πολὺ τὸ διάπυ--- 


ν καὶ ϑυμικῶς ἐκφλεγόμενον, ὁ δὲ καϑεστὼς ἐν 
αὐ μεγαλοπρεπεῖ σεμνότητο, οὐκ ἔψυκται μέν, 
γχ οὕτως ἐπέστραπται. 4. οὐ κατ᾽ ἄλλα δέ τινα 
χ, ἐμοὶ δοκεῖ, φίλτατε Τερεντιανέ, (λέγω δέ, εἰ καὶ 
ς Ἕλλησιν ἐφεῖταί τι γινώσκειν.) καὶ ὁ Κικέρων 
μοσϑένους ἐν τοῖς μεγέϑεσι παραλλάττει" ὁ μὲν 
ὕψει τὸ πλέον ἀποτόμῳ. ὁ δὲ Κικέρων ἐν χύσει, 
ιὲν ἡμέτερος διὰ τὸ μετὰ βίας ἕκαστα, ἔτι δὲ τά- 
ὅμης δεινότητος οἷον καίειν τε ἁμα καὶ διαρπάξειν, 
ἢ τινι παρεικάξοιτ᾽ ἂν ἢ κεραυνῷ, ὁ δὲ Κικέρων 
ρελαφής τις ἐμπρησμὸς οἶμαι πάντη νέμεται καὶ 
ται. πολὺ ἔχων καὶ ἐπίμονον ἀεὶ τὸ καζον; καὶ 
ρονομούμενον ἄλλοτ᾽ ἀλλοίως ἐν αὐτῷ καὶ κατὰ 
ὃς ἀνατρεφόμενον. ὅ. ἀλλὰ ταῦτα μὲν ὑμεῖς ἂν 
ν ἐπικρίνοιτε, καιρὸς δὲ τοῦ Ζημοσϑενικοῦ μὲν 
καὶ ὑπερτεταμένου ἔν τε ταῖς δεινώσεσι καὶ τοῖς 
ς πάϑεσι, καὶ ἔνϑα δεῖ τὸν ἀκροατὴν τὸ σύνολον 
αι" τῆς δὲ χύσεως, ὅπου χρὴ καταντλῆσαι - τοπη-- 
τε γάρ, καὶ ἐπιλόγοις κατὰ τὸ πλέον καὶ παρα-- 
. καὶ τοῖς φραστικοῖς ἅπασι καὶ ἐπιδεικτικοῖς, 
ἐς τε καὶ φυσιολογίαις, καὶ οὐκ ὀλίγοις ἄλλοις 
" ἁρμόδιος. 


παν 


ϑὅ 


20 


80 


962 ΠΕΡῚ ὙΨΟΎΥΣ. 


13 ὋὌτι μέντοι ὁ Πλάτων, (ἐπάνειμι γάρ.) τοιούτι 
χεύματι ἀψοφητὶ ῥέων,ιοὐδὲν ἡ ἧττον μεγεϑύνεται ; 
γνωκὼς τὰ ἐν τῇ Πολιτείᾳ, τὸν τύπον, οὐκ ἀγνοεῖς 
ἄρα φρονήσεως,“ φησί, .»γκαὶ ἀρετῆς ἄπειροι εὐωχί 

6 καὶ τοῖς τοιούτοις ἀεὶ συνόντες, κάτω ὡς ἔοικε φέρι 
καὶ ταύτῃ πλανῶνται διὰ βίου. πρὸς δὲ τὸ ἀληϑὲ 
οὔτ᾽ ἀνέβλεψαν πώποτε οὔτ᾽ ἀνηνέχϑησαν οὐδὲ βε 

τὲ καὶ καϑαρᾶς ἡδονῆς ἐγεύσαντο, ἀλλὰ βοσκημάτι 
κην κάτω ἀεὶ βλέποντες καὶ κεκυφότες εἰς γῆν κα 
10.τραπέξας βόσκονται χορταξόμενοι καὶ ὀχεύοντες 
“ἕνεκα τῆς: τούτων πλεονεξίας λακτίξοντες καὶ κυρί 
τες ἀλλήλους σιδηροῖς κέρασι καὶ ὁπλαῖς ἀποκτίνν' 

. δι΄ ἀπληστίαν."“ 

2. Ἐνδείκνυται δ᾽ ἡμῖν οὗτος ἁνήρ, εἶ βουλοέμε 

᾿158 κατολιγωρεῖν, ὡς καὶ ἄλλη τις παρὰ τὰ εἰρημένα 
ἐπὶ τὰ ὑψηλὰ τείνει. ποία δὲ καὶ τίς αὕτη; ἡ τῶν ἔμ 
Όϑεν μεγάλων συγγραφέων καὶ ποιητῶν μίμησίς 1 
ξήλωσις. καί γε τούτου. φίλτατε, ἀπρὶξ ἐχώμεϑι 
σκοποῦ" πολλοὶ γὰρ ἀλλοτρίῳ ϑεοφοροῦνται πνεὶ 

90 τὸν αὐτὸν τρόπον, ὃν καὶ τὴν Πυϑίαν λόγος ἔχει τρ 
πλησιάζουσαν, ἔνϑα ῥῆγμά ἐστι γῆς ἀναπνεῖν, ὥρ φ 
ἀτμὸν ἔνϑεον, αὐτόϑεν ἐγκύμονα τῆς δαιμονίου 
σταμένην δυνάμεως παραυτίκα χρησμῳδεῖν κατ᾽ ἐπί) 
αν. οὕτως ἀπὸ τῆς τῶν ἀρχαίων μεγαλοφυΐας εἶ; 
96 τῶν ζηλούντων ἐκείνους ψυχάς, ὡς ἀπὸ ἱερῶν ὅτοι 
ἀπόρφοιαί τινὲς φέρονται, ὑφ᾽ ὧν ἐπιπνεόμενοι καὶ 
μὴ λίαν φοιβαστικοὶ τῷ ἑτέρων συνενϑουσιῶσι μεν 
8. μόνος Ἡρόδοτος Ὁμηρικώτατος ἐγένετο; Στησίλ 
ἔτι πρότερὸν ὃ τε᾿Αρχίλοχος, πάντων δὲ τούτων μά 

80 ὁ Πλάτων ἀπὸ τοῦ Ὁμηρικοῦ κείνου νάματος εἰς α 
μυρίας ὅσας παρατροπὰς ἀποχετευσάμενος. καὶ 
ἡμῖν ἀποδείξεων ἔδει, εἰ μὴ τὰ ἐπ᾽ εἴδους καὶ οἱ 


ΠΕΡῚ ὙΨΟΥΣ. 2603 


᾿Δμμώνιον ἐκλέξαντες ἀνέγραψαν. 4. ἔστι δ᾽ οὐ κλοπὴ 18 
τὸ πρᾶγμα, ἀλλ᾽ ὡς ἀπὸ καλῶν ἠθῶν ἢ πλασμάτων ἢ 
δημιουργημάτων ἀποτύπωσις. καὶ οὐδ᾽ ἂν ἐπακμάσαι 
μοε δοκεῖ τηλικαῦτά τινα τοῖς τῆς φιλοσοφίας δόγμασι, 
καὶ εἰς ποιητικὰρ ὕλας πολλαχοῦ συνεμβῆναι καὶ φράσεις 
εἰ μὴ περὶ πρωτείων νὴ Ζία παντὶ ϑυμῷ πρὸς Ὅμηρον, 
ὡς ἀνταγωνιστὴς νέος πρὸς ἤδη τεϑαυμασμένον. ἴσως 
μὲν φιλονεικότερον καὶ οἱονεὶ διαδορατιξόμενος, οὐκ 
ἀνωφελῶς δ᾽ ὅμως διηριστεύετο" .»ἀγαϑὴ “ “γὰρ κατὰ 
τὸν Ἡσίοδον, .. ἔρις ἥδε βροτοῖσι. ( χαὴ τῷ ὄντι καλὸς 10 
οὗτος καὶ ἀξιονικότατος εὐκλείας ἀγών τε καὶ στέφανος, 

ἐν ᾧ καὶ τὸ ἡττᾶσϑαι τῶν προγενεστέρων οὐκ ἄδοξον. 

᾿Οὐκοῦν καὶ ἡμᾶς, ἡνίκ᾽ ἂν διαπονῶμεν ὑψηγορίας τι ]4 

καὶ μεγαλοφροσύνης δεόμενον, καλὸν ἀναπλάττεσϑαν 
ταῖς ψυχαῖς, πῶς ἂν εἰ τύχοι ταὐτὸ τοῦϑ᾽ Ὅμηρος εἶπεν, 15 
πῶς δ᾽ ἂν Πλάτων ἢ Ζ]ημοσϑένης ὕψωσαν, ἢ ἐν ἱστορίᾳ 
Θουκυδίδης. προσπίπτοντα γὰρ ἡμῖν κατὰ ξῆλον ἐκεῖνα 
τὰ πρόσωπα καὶ οἷον διαπρέποντα, τὰς ψυχὰς ἀνοίσει 
πῶς πρὸς τὰ ἀνειδωλοποιούυμενα μέτρα" 2. ἔτι δὲ μᾶλ-- 
λον, εἰ κἀκεῖνο τῇ διανοίᾳ προσυπογράφοιμεν, πῶς ἂν 90 
τόδε τι ὑπ᾽ ἐμοῦ λεγόμενον παρὼν Ὅμηρος ἤκουσεν ἢ 
Δημοσϑένης, ἢ πῶς ἂν ἐπὶ τούτῳ διετέϑησαν" τῷ γὰρ 
ὄντι μέγα τὸ ἀγώνισμα, τοιοῦτον ὑποτίϑεσϑαι τῶν ἰδίων 
λόγων δικαστήριον καὶ ϑέατρον, καὶ ἐν τηλικούτοιςἤρωσι 
κριταῖς τε καὶ μάρτυσιν ὑπέχειν τῶν γραφομένων εὐϑύ-- 96 
ψας [πεπαῖχϑαι]. 8. πλέον δὲ τούτων παρορμητικόν, εἰ 
«ροστιϑείης. πῶς ἂν ἐμοῦ ταῦτα γράψαντος ὃ μετ᾽ ἐμὲ 
«ὧς ἀκούσειεν αἰών; εἰ δέ τις αὐτόϑεν φοβοῖτο, μὴ τοῦ 
ἐδίου βίου καὶ χρόνου φϑέγξαιτό τι ὑπερήμδρον, ἀνάγκη 
καὶ τὰ συλλαμβανόμενα ὑπὰ τῆς τούτου ψυχῆς ἀτελῆ καὶ 80 
τυφλὰ ὥσπερ ἀμβλοῦσϑαι, πρὸς τὸν τῆς ὑστεροφημίας 
ὅλως μὴ τελεσφορούμενα χρόνον. 


ωι 


2θά ' ΠΕΡῚ ὙΨΟΥΣ. 


15 Ὄγκου καὶ μεγαληγορίας καὶ ἀγῶνος ἐπὶ τούτοις, ὦ 
νεανία, καὶ αἱ φαντασίαι παρασκευαστικώταται- οὕτω 
γοῦν εἰδωλοποιΐας αὐτὰς ἔνιοι λέγουσι" καλεῦται μὲν 
γὰρ κοινῶς φαντασία πᾶν τὸ ὁπωσοῦν ἐννόημα γεννη- 

5 τικὸν λόγου παριστάμενον" ἤδη δ᾽ ἐπὶ τούτων κεκρά- 
τῆκε τοὔνομα. ὅταν ἃ λέγεις ὑπ᾽ ἐνθουσιασμοῦ καὶ πά- 
ϑους βλέπειν δοκῇς, καὶ ὑπ᾽ ὄψιν τιϑῆς τοῖς ἀκούουσιν. 
2. ὡς δ᾽ ἕτερόν τι ἢ ῥητορικὴ φαντασία βούλεται, καὶ ἕτε- 
ρον ἢ παρὰ ποιηταῖς, οὐκ ἂν λάϑοι σε, οὐδ᾽ ὅτι τῆς μὲν 

10 ἐν ποιήσει τέλος ἐσπὶν ἔκπληξις, τῆς δ᾽ ἐν λόγοις ἐναάρ- 
γεια, ἀμφότεραι δ᾽ ὅμως τότε ἐπιξητοῦσι καὶ τὸ συγκεχι- 
νημένον. 

οὐ μῆτερ ἱκετεύω δε, μὴ ᾽πίσειέ μοι 
τὰς αἱματωποὺς καὶ δρακοντώδεις κόρας" 
1ὅ αὗται γάρ, αὗται πλησίον ϑρώσκουσί μου. 
καὶ 
οἴ μοι, κτανεῖ με" ποῖ φύγω; 
ἐνταῦϑ'᾽᾽ ὁ ποιητὴς αὐτὸς εἶδεν ἐρινύας- ὃ δ᾽ ἐφαντάσϑῆ, 
μικροῦ ἃεῖν ϑεάσασϑαι καὶ τοὺς ἀκούοντας ἠνάγκασεν. 
90 8. ἔστι μὲν οὖν φιλοπονώτατος ὁ Εὐριπίδης, δύο ταυτὶ 
πάϑη, μανίας τε καὶ ἔρωτας, ἐκτραγῳδῆσαι. κἀν τούτοιξ; 
ὡς οὐκ οἶδ᾽ εἴ τισιν ἑτέροις, ἐπιτυχέστατος. οὐ μὴν ἀλλὲ 
καὶ ταῖς ἄλλαις ἐπιτίϑεσϑαι φαντασίαις οὐκ ἄτολμος. 
ἥκιστά γέ τοι μεγαλοφυὴς ὧν ὅμως τὴν αὐτὸς αὑτοῦ φύ- 
96 σιν ἐν πολλοῖς γενέσϑαι τραγικὴν προσηνάγκασε, καὶ 
παρ᾽ ἕκαστα ἐπὶ τῶν μεγεθῶν, ὡς ὁ ποιητής, 
οὐρῇ δὲ πλευράς τε καὶ ἐσχίον ἀμφοτέρωϑεν 
μαστίεται, ἕξὲ δ᾽ αὐτὸν ἐποτρύνει μαχέδσασϑαι. 
4. τῷ γοῦν Φαέϑοντι παραδιδοὺς τὰς ἡνίας ὁ Ἥλιος... 
30 ἔλα δὲ μήτε Διβυκὸν αἰϑιέρ᾽ εἰσβαλών" 
κρᾶσιν γὰρ ὑγρὰν οὐκ ἐχῶν; ἁψῖδα σὴν 
κάτω διήσει 


ΠΕΡῚ ὙΨΟΥΣ. 200 


Ἰσίν, εἶ ἑξῆς, .18 
ἵει δ᾽ ἐφ᾽ ἑπτὰ Πλειάδων ἔχων δρόμον. 
τοσαῦτ᾽ ἀκούσας εἶτ᾽ ἔμαρψεν ἡνίας" ’ 
κρούσας δὲ πλευρὰ πτεροφόρων ὀχημάτων 
μεϑῆκεν, αἱ δ᾽ ἔπταντ᾽ ἐπ᾽ αἰϑέρος πτύχας. 
πατὴρ δ᾽ ὄπισϑε νῶτα Σειρίου βεβὼς 
ἵππευε παῖδα νουϑετῶν" ἐκεῖσ᾽ ἔλα, 
τῇδε στρέφ᾽ ἅρμα, τῇδε. 
ο᾽ οὐκ ἂν εἴποις» ὅτι ἡ ψυχὴ τοῦ γράφοντος συνεπι-- 
αίνει τοῦ ἅρματος. καὶ συγκινδυνεύουσα τοῖς ἵπποις 10 
υνεπτέρωται; οὐ γὰρ ἄν, εἰ μὴ τοῖς ; οὐρανίοις ἐκείνοις 
θγοις ἰσοδρομοῦσα ἐφέρετο, τοιαῦτ᾽ ἄν ποτε ἐφαντάσϑη. 
μοια καὶ τὰ ἐπὶ τῆς Κασσάνδρας αὐτῷ, 
ἀλλ᾽, ὦ φίλιπποι Τρῶες 
. τοῦ δ᾽ Αἰσχύλου φαντασίαις ἐπιτολμῶντος ἡρωΐκω-- 15 
ἄταις, ὥσπερ καὶ Ἑπτὰ ἐπὶ Θήβας παρ᾽ αὐτῷ, 
ἄνδρες (φησὶν) ἑπτὰ ϑούριοι λοχαγέται. 
ταυροσφαγοῦντες εἰς μελάνδετον σάκος, 
καὶ ϑιγγάνοντες χερσὶ ταυρείου φόνου, 
Ἄρην τ᾽ Ἐνυὼ καὶ φιλαίματον Φόβον 90 
ὁρκωμότησαν, 
ἡ» ἴδιον αὑτῶν πρὸς ἀλλήλους δίχα οἴκτου συνομνύμε-- 
»ν ϑάνατον, ἐνίοτε μέντοι ἀκατεργάστους καὶ οἷονεὶ 
υχκοειδεῖς τὰς ἐννοίας καὶ ἀμαλάκτους φέροντος. ὅμως 
τὸν ὁ Εὐριπίδης κἀκείνοις ὑπὸ φιλοτιμίας τοῖς κιν-- 95 
ἦνοις προσβιβάξει. 6. καὶ παρὰ μὲν Αἰσχύλῳ παρα- 
ξως τὰ τοῦ Πυκχούργου βασίλεια κατὰ τὴν ἐπιφάνειαν 
ῦ Διονύσου ϑεοφορεῖται, 
ἐνθουσιᾷ δὴ δῶμα, βακχεύει στέγη" 
ἸΣ ξὐριπέδης τὸ αὐτὸ τοῦϑ᾽ ἑτέρως ἐφηδύνας ἐξεφώ-- 30 
σε, οἱ 


ων 


πᾶν δὲ συνεβάκχχευ᾽ ὅρος. 


2660 ΠΈΡΙ ὙΨΟΥΣ. 


157. ἄκρως δὲ καὶ ὁ Σοφοκλῆς ἐπὶ τοῦ ϑνήσκοντος Οἰδίπου 
καὶ ἑαυτὸν μετὰ διοσημείας τινὸς ϑάπτοντος πεφάντα- 
σται,. καὶ κατὰ τὸν ἀπόπλουν τῶν Ἑλλήνῶν. ἐπὶ τ᾽ άχιλ- 

. λέως προφαινομένου τοῖρ ἀναγομένοις ὑπὲρ τοῦ τάφου, 
56 ἣν οὐκ οἶδ᾽ εἴ τις ὄψιν ἐναργέστερον εἰδωλοποίησε Σι- 
μωνίδου" πάντα δ᾽ ἀμήχανον παρατέϑεσϑαι. 8. οὐ μὴν 
ἀλλὰ τὰ μὲν παρὰ τοῖς ποιηταῖς μυϑικωτέραν ἔχει τὴν 
ὑπερέχπτωσιν, ὡς ἔφην, καὶ πάντη τὸ πιστὸν ὑπεραίρου- 
σαν. τῆς δὲ ῥητορικῆς φαντασίας κάλλιστον ἀεὶ τὸ ἔμ- 

10 πρακτον καὶ ἐνάληϑες. δειναὶ καὶ ἔχφυλοι αἱ παραβά- 
σεις, ἡνίκ᾽ ἂν ἡ ποιητικὸν τοῦ λόγου καὶ μυϑΖδες τὸ 
πλάσμα, καὶ εἰς πᾶν προσεκπῖπτον τὸ ἀδύνατον, ὡς ἤδη 

νὴ ΖΙία καὶ οἵ καϑ᾽ ἡμᾶς δεινοὶ ῥήτορες, καϑάπερ οἵ τρα- 
γῳδοί, βλέπουσιν ἐρινύας, καὶ οὐδὲ ἐκεῖνο μαϑεῖν οἵ γεν- 
16 ναῖοι δύνανται, ὅτι ὁ λέγων Ὀρέστης 
μέϑες, μέ οὖσα τῶν ἐμῶν ἐρινύων" 
μέσον μ᾽ ὀχμάξεις, ὡς βάλῃς ἐς τάρταρον, ' 
φαντάξεται ταῦϑ᾽ ὅτι μαίνεται. 9. τί οὖν ἧ ῥητοριαῖ 
φαντασία δύναται; πολλὰ μὲν ἴσως καὶ ἄλλα τοῖς λόγοις 
90 ἐναγώνια καὶ ἐμπαϑῆ προσεισφέρειν. κατακιρναμέν!͵ 
μέντοι ταῖς πραγματικαῖς ἐπιχειρήσεσιν οὐ πεέϑει τὸν 
ἀκροατὴν μόνον, ἀλλὰ καὶ δουλοῦται. καὶ μὴν εἶ τιβ 
φησίν. αὐτίκα δὴ μάλα κραυγῆς ἀκούσειε πρὸ τῶν δι΄ 
καστηρίων. εἶτ᾽ εἴποι τις, ὡς ἀνέῳκται τὸ δεσμωτήριον; 
9ὅ οὗ δὲ δεσμῶται φεύγουσιν, οὐϑεὶς οὕτως οὔτε γέρῶν 
οὔτε νέος ὀλίγωρός ἐστιν, ὃς οὐχὶ βοηϑήσει, καϑ' ὅσ0} 


δυναται" εἰ δὲ δή τις εἴποι παρελϑών, ὡς ὃ τούτον: ε 
ἀφεὶς οὗτός ἔστιν, οὐδὲ λόγου τυχὼν παραυτίέκ᾽ ἂν ἀπ’ ! 
λοιτο. 10. ὡς νὴ 4ία καὶ ὁ Ὑπερίδης κατηγορούμενο᾽ ἢ 


80 ἐπειδὴ τοὺς δούλους μετὰ τὴν ἧτταν ἐλευϑέρους ἐψή 


φίσατο, τοῦτο τὸ ψήφισμα, εἶπεν, οὐχ ὁ ῥήτωρ ἔγραψεν ἢ 
ἀλλ᾽ ἡ ἐν Χαιρωνείᾳ μάχη. ἅμα γὰρ τῷ πραγματιλ } 


ΠΕΡῚ ὙΨΟΥΣ. 967 


ἐπιχειρεῖν ὃ ῥήτωρ πεφάντασται, διὸ καὶ τὸν τοῦ πεί-- 15 
ϑειν ὅρον ὑπερβέβηκε τῷ λήμματι. 11. φύσει δέ πως 
ἐν τοῖς τοιούτοις ἅπασιν ἀεὶ τοῦ χρείττονος ἀκούομεν, 
ὅϑεν ἀπὸ τοῦ ἀποδειχτικοῦ περιελκόμεϑα εἰς τὸ κατὰ 
φαντασίαν ἐχπληκτικόν, ᾧ τὸ πραγματικὸν ἐγκρύπτεται ὅ 
περιλαμπόμενον. καὶ τοῦτ᾽ οὐκ ἀπεικότως πάσχομεν" 
δυεῖν γὰρ συνταττομένων ὑφ᾽ ἕν ἀεὶ τὸ κρεῖττον εἰς 
ἑαυτὸ τὴν ϑατέρου δύναμιν περισπᾷ. 

129. Τοσαῦτα περὶ τῶν κατὰ τὰς νοήδεις ὑψηλῶν καὶ 
ὑπὸ μεγαλοφροσύνης μιμήσεως ἢ φαντασίας ἀπογεννῶ- 10 
μένων ἀρκέσει. 

Αὐτόϑι μέντοι καὶ ὃ Ο περὶ σχημάτων ἐφεξῆς τέτακται 16 
τόπος" καὶ , γὰρ ταῦτ᾽, ἂν ὃν δεῖ σκξυάξηται τρόπον, ὡς 
ἔφην, οὐκ ἂν ἡ τυχοῦσα μεγέϑους εἴη μερίς. οὐ μὴν ἀλλ᾽ 
ἐπεὶ τὸ πάντα διακριβοῦν πολύεργον ἐν τῷ παρόντι, 16 
μᾶλλον δ᾽ ἀπεριόριστον, ὀλίγα τῶν ὅσα μεγαληγορίας 
ἀπκοτελεστιχὰ τοῦ πιστώσασϑαι τὸ προκείμενον ἕνεκα 
καὶ δὴ διέξιμεν. ὃ. ἀπόδειξιν ὃ Ζημοσϑένης ὑπὲρ τῶν πε- 
πολιτευμένων εἰσφέρει" τίς δ᾽ ἦν ἡ κατὰ φύσιν χρῆσις 
αὐτῆς; .οοὐχ ἡμάρτετε, ὦ τὸν ὑπὲρ τῆς τῶν Ἑλλήνων 30 
ἐλευϑερίας ἀγῶνα ἀράμενοι" ἔχετε δὲ οἰκεῖα τούτου πα-- 
ραδείγματα οὐδὲ γὰρ οἵ ἐν Μαραϑῶνι ἥμαρτον οὐδ᾽ οἵ 
ἐν Σαλαμῖνι οὐδ᾽ οἵ ἐν Πλαταιαῖς.“ς ἀλλ᾽ ἐπειδὴ καϑά-- 
περ ἐμπνευσϑεὶς ἐξαίφνης ὑπὸ ϑεοῦ καὶ οἱονεὶ φοιβόλη-- 
ατος γενόμενος, τὸν τῶν ἀριστέων τῆς Ἑλλάδος ὅρκον 958 
ἐξεφώνησεν. .. οὐκ ἔστιν ὅπως ἡμάρτετε, μὰ τοὺς [ἐν 
"Μαραϑῶνι προκινδυνεύσαντας."“" φαίνεται δι᾽ ἑνὸς τοῦ 

'ὀμοτικοῦ σχήματος, ὅπερ ἐνθάδε ἀποστροφὴν ἐγὼ καλῶ, 
τοὺς μὲν προγόνους ἀποϑεώσας, ὅτι δεῖ τοὺς οὕτως ἀπο-- 
ϑανόντας ὡς ϑεοὺς ὀμνύναι παριστάνων, τοῖς δὲ κρί- 80 
ψουσι τὸ τῶν ἐκεῖ προκχινδυνευσάντων ἐντιϑεὶς φρό- 
νημα, τὴν δὲ τῆς ἀποδείξεως φύσιν μεϑεστακὼς εἰς 


205 . " ΠΕΡῚ ὙΨΟΥΣ. 


10 ὑπερβάλλον ὕψος καὶ βάϑος καὶ ξένων καὶ ὑπερφυῶν 
ὅρκων ἀξιοπιστίαν. καὶ ἅμα παιώνειόν τινα καὶ ἄλεξι- 
φάρμακον εἰς τὰς ψυχὰς τῶν ἀκουόντων καϑιεὶς λόγον, 
ὡς κουφιξομένους ὑπὸ τῶν ἐγκωμίων μηδὲν ἔλαττον τῇ 


ὅ μάχῃ τῇ πρὸς Φίλιππον ἢ ἐπὶ τοῖς κατὰ Μαραϑῶνα καὶ ͵ 


Σαλαμῖνα νικητηρίοις παρίστασϑαι φρονεῖν: οἷς πᾶσι 
τοὺς ἀκροατὰς διὰ τοῦ σχηματισμοῦ συναρπάδας ᾧχετο. 
8. καίτοι παρὰ τῷ Εὐπόλιδι τοῦ ὅρκου τὸ σπέρμα φασὶν 
δὐρῆσϑαι, 
10 οὐ γὰρ μὰ τὴν Μαραϑῶνι τὴν ἐμὴν μάχην, 
χαίρων τις αὐτῶν τοὐμὸν ἀλγυνεῖ κέαρ. 
ἔστι δὲ οὐ τὸ ὁπωσοῦν τινὰ ὀμόσαι μέγα; τὸ δὲ ποῦ καὶ 
πῶς »αἱ ἐφ᾽ ὧν καιρῶν καὶ τίνος ἕνεκα. ἀλλ᾽ ἐκεῖ μὲν 
οὐδέν ἐστ᾽ εἰ μὴ ὅρκος, καὶ πρὸς εὐτυχοῦντας ἔτι καὶ οὐ 
16 δεομένους παρηγορίας τοὺς ᾿4ϑηναίους, ἔτι δ᾽ οὐχὶ τοὺς 
΄ ἄνδρας ἀπαϑανατίσας ὃ ποιητὴς ὥμοσεν, ἵνα τῆς ἐκείνων 
ἀρετῆς τοῖς ἀκούουσιν ἐντέκῃ λόγον ἄξιον, ἀλλ᾽ ἀπὸ τῶν 
προκινδυνευσάντων ἐπὶ τὸ ἄψυχον ἀπεπλανήϑη,., τὴν 
μάχην" παρὰ δὲ τῷ Ζημοσϑένει πεπραγμάτευται πρὸς 
90 ἡττημένους ὁ ὅρκος, ὡς μὴ Χαιρώνειαν ἔτ᾽ ᾿4ϑηναίοις 
ἀτύχημα φαίνεσϑαι, καὶ ταὐτόν, ὡς ἔφην, ἅμα ἀπόδειξίς 
ἐστι τοῦ μηδὲν ἡμαρτηκέναι παράδειγμα ὅρκων πέστις 
ἐγκώμιον προτροπή, 4. κἀπειδήπερ ὑπήντα τῷ ῥήτορι, 
λέγεις ἧτταν πολιτευσάμενος εἶτα νίκας ὀμνύεις, διὰ 
ταῦϑ'᾽ ἑξῆς κανονίζει καὶ δι᾿ ἀσφαλείας ἄγει καὶ ὀνόματα; 
διδάσκων ὅτι κἀν βακχεύμασι νήφειν ἀναγκαῖον" ο»υτοὺς 
προκινδυνεύσαντας,“ φησί, .,Μαραϑῶνι καὶ τοὺς Σαλα- 
μῖνι καὶ τοὺς ἐπ᾽ ᾿Αρτεμισίῳ ναυμαχήσαντας, καὶ τοὺς 
ἐν Πλαταιαῖς παραταξαμένους.“ οὐδαμοῦ, ονικήσαντας" 
80 εἶπεν, ἀλλὰ πάντη τὸ τοῦ τέλους διακέκλοφεν ὄνομα; 
ἐπειδήπερ ἦν εὐτυχὲς καὶ τοῖς κατὰ Χαιρώνειαν ὑπε- 
ναντίον. διόπερ καὶ τὸν ἀκροατὴν φθάνων εὐϑὺς ὑπο- 


Φ 


τω 
ῷωι 


-««--- - 


ΠΕΡῚ ὙΨΟΥΣ. 209 


ρέρει" οοοὺς ἅπαντας ἔϑαψε δημοσέᾳ, φησίν. ἡ πόλις, 16 
4ἰσχένη, οὐχὶ τοὺς κατορϑώσαντας μόνους." 

Οὐκ ἄξιον ἐπὶ τούτου τοῦ τόπου παραλιπεῖν ἕν τι 17 
τῶν ἡμῖν τεϑεωρημένων, φίλτατε, ἔσται δὲ πάνυ σύυν-- 
τομον. ὅτι φύσει πως συμμαχεῖ τε τῷ ὕψει τὰ σχήματα ὁ 
χαὺ πάλιν ἀντισυμμαχεῖται ϑαυμαστῶς ὑπ᾽ αὐτοῦ. πῇ 
δὲ καὶ πῶς, ἐγὼ φράσω. ὕποπτόν ἐστιν ἰδίως τὸ διὰ σχη-- 
μάτων πανουργεῖν καὶ προσβάλλον πόνοιαν ἐνέδρας 
ἐπιβουλῆς παραλογισμοῦ. καὶ ταῦϑ' ὅταν ἦ πρὸς κριτὴν 
κύριον ὁ λόγος; μάλιστα δὲ πρὸς τυράννους βασιλέας 10 
ἡγεμόνας ἐν ὑπεροχαῖς" ἀγανακτεῖ γὰρ εὐϑύς. εἰ ὡς 
παῖς ἄφρων ὑπὸ τεχνίτου ῥήτορος σχηματίοις κατασοφί- 
ξεται, καὶ εἰς καταφρόνησιν ἑαυτοῦ λαμβάνων τὸν παρα-- 
λογισμὸν ἐνέοτε μὲν ἀποϑηριοῦται τὸ σύνολον, κἂν 
ἐπικρατήσῃ δὲ τοῦ ϑυμοῦ,. πρὸς τὴν πειθὼ τῶν λόγων 15 
πάντως ἀντιδιατίϑεται. διόπερ καὶ τότε ἄριστον δοκεῖ 
τὸ σχῆμα, ὅταν αὐτὸ τοῦτο διαλανϑάνῃ, ὅτι σχῆμά ἐστι. 

2. τὸ τοίνυν ὕψος καὶ πάϑος τῆς ἐπὶ τῷ σχηματίξειν 
ὑχονοίας ἀλέξημα καὶ ϑαυμαστή τις ἐπικουρία καϑίστα--: 
ται, καί πως παραληφϑεῖσα ἡ τοῦ πανουργεῖν τέχνη τοῖς 20 
πάϑεσι καὶ μεγέθεσι τὸ λοιπὸν δέδυκχε, καὶ πᾶσαν ὑπο- 
ψίαν ἐκπέφευγεν. ἱκανὸν δὲ τεκμήριον τὸ προειρημέ- 
νον, μὰ τοὺς [ἐν] Μαραϑώῶνι. τίνι γὰρ ἐνταῦϑ᾽ ὁ ῥή- 
τῶρ ἀπέκρυψε τὸ σχῆμα: δῆλον ὅτι τῷ φωτὶ αὐτῷ. σχε- 
δὸν γὰρ ὥσπερ καὶ τἀμυδρὰ φέγγη ἐναφανίζξεται τῶ ἡλίῳ 26 
«τεριαυγούμενα, οὕτω τὰ τῆς ῥητορικῆς σοφίσματα ἐξα-- 
μαυροῖ περιχυϑὲν πάντοϑεν τὸ μέγεϑος. οὐ πόρρω δ᾽ 
ἔσως τούτου καὶ ἐπὶ τῆς. ξωγραφίας τι συμβαίνει" ἐπὶ γὰρ 
τοῦ αὐτοῦ κειμένων ἐπιπέδου παραλλήλων ἐν χρώμασι 
τῆς σκιᾶς τε καὶ τοῦ φωτός, ὅμως προὐπαντᾷ τε τὸ φῶς 30 
ταῖς ὄψεσι καὶ οὐ μόνον ἔξοχον, ἀλλὰ καὶ ἐγγυτέρω παρὰ 
κολὺ φαίνεται. οὐκοῦν καὶ τῶν λύγων τὰ πάϑη καὶ τὰ 


Ων 


210 ΠΕΡῚ ὙΨΟΥΣ. 


17 ὕψη ταῖς ψυχαῖς ἡμῶν ἐγγυτέρω κείμενα διά τε φυσικήν 
τινα συγγένειαν καὶ διὰ λαμπρότητα, ἀεὶ τῶν σχημάτων 
προεμφανίξεται καὶ τὴν τέχνην αὐτῶν ἀποσκιάξει καὶ 
οἷον ἐν καταλήψει τηρεῖ. 

188 Τί δ᾽ ἐκεῖνα φῶμεν, τὰς πεύσεις τε καὶ ἐρωτήσεις: 

6 ὧρα οὐκ αὐταῖς ταῖς τῶν σχημάτων εἰδοποιΐαις παρὰ 
πολὺ ἐμπρακτότερα καὶ σοβαρώτερα συντείνει τὰ λεγό- 
μενα; ..» βούλεσϑε εἰπέ μοι περιϊόντες ἀλλήλων πυν- 
ϑάνεσϑαι" λέγεταί τι καινόν; τί γὰρ ἂν γένοιτο τούτου 

10 καινότερον ἢ Μακεδὼν ἀνὴρ καταπολεμῶν τὴν Ἑλλάδα; 
τέϑνηκε Φίλιππος ; οὐ μὰ ΖΔ ἀλλ᾽ ἀσϑενεῖ. τί δ᾽ ὑμῖν 
διαφέρει; καὶ γὰρ ἂν οὗτός τι πάϑη, ταχέως ὑμεῖς ἕτερον 
Φίλιππον ποιήσετε. “ καὶ πάλιν, .,πλέωμεν ἐπὶ Μακε: 

δονίαν., "ὁ φησί. ποῖ δὴ προσορμιούμεϑα, ἤρετό τις. 

16 εὑρήσει τὰ σαϑρὰ τῶν Φιλίππου᾽ πραγμάτων αὐτὸς 

πόλεμος.““ ἦν δὲ ἁπλῶς δηϑὲν τὸ πρᾶγμα τῷ παντὶ χατα- 
δεέστερον. νυνὶ δὲ τὸ ἔνϑουν καὶ ὀξύρροπον τῆς πεῦ- 
δεῶς καὶ ἀποκρίσεως καὶ τὸ πρὸς ἑαυτὸν ὡς πρὸς ἕτερον 
ἀνϑυπαντᾶν οὐ μόνον ὑψηλότερον ἐποίησε τῷ σχημα- 

20 τισμῷ τὸ ῥηϑέν, ἀλλὰ καὶ πιστότερον. 2. ἄγει γὰρ τὰ πα- 
ϑητικὰ τότε μᾶλλον, ὃ ὅταν αὐτὰ φαίνηται μὴ ἐπιτηδεῦειν 
αὐτὸς ὃ λέγων, ἀλλὰ γεννᾶν ὁ καιρός, ἥ δ᾽ ἐρώτησις ἡ 
εἰς ἑαυτὸν καὶ ἀπόκρισις μιμεῖται τοῦ πάϑους τὸ ἐκί- 
καιρον. σχεδὸν γὰρ ὡς οἵ ὑφ᾽ ἑτέρων ὀρωτώμενοι παρ’ 

"Ὁ οξυνϑέντες ἐκ τοῦ παραχρῆμα πρὸς τὸ λεχϑὲν ὄναγῶ- 
΄ νίως καὶ ἀπ᾿ αὐτῆς τῆς ἀληϑείας ἀνθυπαντῶσιν. οὗτος 

τὸ σχῆμα τῆς πεύσεως καὶ ἀποχρίσεως εἰς τὸ δοκεῖν ἔχα- 
στον τῶν ἐσκεμμένων ἐξ ὑπογυίου χεκινῆσϑαί τὸ καὶ 
λέγεσϑαι τὸν ἀκροατὴν ἀπάγον [καὶ] παραλογίξεται. ἔω 
ὃ0 τοίνυν. (ἕν γάρ τι τῶν ὑψηλοτάτων τὸ Ἡροδότειον πε, 


πίστευται.) εἰ οὕτως ἔ. .... 
ΘΕΒΌΝΤ 00 ΕΟΙΜΙΑ. 


“6. 


ΠΕΡῚ Υ̓ΨΟΥΣ. 211 


ον, πλοκὰ ἐκπίπτει καὶ οἵονεὶ προχεῖται τὰ λεγό-- 19 
μενα. ὀλίγου δεῖν φϑάνοντα καὶ αὐτὸν τὸν λέγοντα. 
»καὶ συμβαλόντες, φησὶν ὁ Ο Ἐενοφῶν, τὰς ἀσπίδας ἐω- 
ϑοῦντο ἐμάχοντο ἀπέκτεινον ἀπέθνησκον.“ς 2. καὶ τὰ 
τοῦ Εὐρυλόχου, δ 
ἤλθομεν ὡς ἐκέλευες, ἀνὰ δρυμά, φαίδιμ’ Ὀδυσσεῦ. 
εἴδομεν ἐν βήσσῃσι τετυγμένα δώματα καλά. 
τὰ γὰρ ἀλλήλων διακεκομμένα καὶ οὐδὲν ἧττον κατε- 
σπευσμένα φέρει τῆς ἀγωνίας ἔμφασιν ἅμα καὶ ἐμπο-- 
διξούσης τι καὶ συνδιωκούδης. τοιαῦϑ'᾽ ὁ ποιητὴς ἐξή-- 10 
γεγχὸ διὰ τῶν ἀσυνδέτων. 
᾿ἄχρως δὲ καὶ ἐπὶ ταὐτὸ “σύνοδος τῶν σχημάτων εἴωϑεορ 
χινεῖν, ὅταν δύο ἢ τρία οἷον κατὰ συμμορίαν ἀ ἀνακιρνά- 
μένᾳ ἀλλήλοις ἐρανίξῃ τὴν ἰσχὺν τὴν πευϑὼ τὸ κάλλος, 
ὁχοῖα καὶ τὰ εἰς τὸν Μειδίαν ταῖς ἀναφοραῖς ὁμοῦ καὶ 16 
τῇ  διατυπώσει συναναπεπλεγμένα τὰ ἀσύνδετα. »"πολλὰ 
γὰρ ἂν ποιήσειεν ὁ τύπτων, ὧν ὁ παϑὼν ἔνια οὐδ᾽ 
ἂν ἀπαγγεῖλαι δύναιτο ἑτέρῳ, τῷ σχήματι τῷ βλέμ- 
ματι τῇ φωνῇ.“ 2. εἶθ᾽ ἵνα μὴ ἐπὶ τῶν αὐτῶν ὁ λόγος 
ἐὼν στῇ. (ἐν στάσει γὰρ τὸ ἠρεμοῦν, ἐν ἀταξίᾳ δὲ τὸ πά-- 30 
ϑος, ἐπεὶ φορὰ ψυχῆς καὶ συγκένησίς ἐστιν.) εὐϑὺς ἐπ᾿ 
ἄλλα μεϑήλατο ἀσύνδετα καὶ ἐπαναφοράς " 99 τῷ σχή- 
ἕιατι τῷ βλέμματι τῇ φωνῇ; ὅταν ὡς ὑβρίξων. ὅταν ὡς 
ἐχϑρός, ὅ ὅταν κονδύλοις, ὁ ὅταν [ὡς δοῦλον) ἐπὶ κόρρης." 
οὐδὲν ἄλλο διὰ τούτων ὁ ῥήτωρ ἢ ὅπερ ὁ τύπτων ἐργά-- 25 
ξεται. τὴν διάνοιαν τῶν δικαστῶν τῇ ἐπαλλήλῳ πλήττει 
φορᾷ. 8. εἶτ᾽ ἐντεῦϑεν πάλιν ὡς αἵ καταιγίδες, ἄλλην 
ἀχοιούμενος ἐμβολήν, ,,. ὅταν κονδύλοις, ὅταν ἐπὶ κόρ-- 
θης.““ φησί᾽ ..«ταῦτα κινεῖ, ταῦτα ἐξίστησιν ἀνθρώπους, 
ἀήϑεις ὄντας τοῦ προπηλακίξεσϑαι" οὐδεὶς ἂν ταῦτα 80 
ἀπαγγέλλων δύναιτο τὸ δεινὸν παραστῆσαι.“ οὐκοῦν 
τὴν μὲν φύσιν τῶν ἐπαναφορῶν καὶ ἀσυνδέτων παντη 


979 ΠΈΡΙ ὙΨΟΥΣ. 


φῃ φυλάττει τῇ συνεχεῖ μεταβολῇ" οὕτως αὐτῷ καὶ ἡ τάξις 
ἄτακτον, καὶ ἔμπαλιν ἡ ἀταξία ποιὰν περιλαμβάνει τάξιν. 

921 Φέρεοὖν, πρόσϑες τοὺς συνδέσμους., εἰ θέλεις, ὡς 
ποιοῦσιν οἵ Ἰσοκράτειοι" ,.καὶ μὴν οὐδὲ τοῦτο χρὴ πα- 

ὅ φαλιπεῖν, ὡς πολλὰ ἂν ποιήσειεν ὁ τύπτων, πρῶτον μὲν 
τῷ σχήματι, εἶτα δὲ τῷ βλέμματι, εἶτά γε μὴν αὐτῇ τῇ 
φωνῇ ἢ“ καὶ δἴσῃ κατὰ τὸ ἑξῆς οὕτως παραγράφων, ὡς 
τοῦ πάϑους τὸ συνδεδιωγμένον καὶ ἀποτραχυνόμενον, 
ἐὰν τοῖς συνδέσμοις ἐξομαλίσῃς εἰς λειότητα ἄκεντρόν τε 

10 προσπίπτει. καὶ εὐϑὺς ἔσβεσται. 2. ὥσπερ γὰρ εἴ τις 
συνδήσειε τῶν ϑεόντων τὰ σώματα, τὴν φορὰν αὐτῶν 
ἀφήρηται, οὕτως καὶ τὸ πάϑος ὑπὸ τῶν συνδέσμων κ 
τῶν ἄλλων προσϑηκῶν ἐμποδιξόμενον ἀγανακτεῖ" τὴν 
γὰρ ἐλευϑερίαν ἀπολύει τοῦ δρόμου καὶ τὸ ὡς ἀπ᾽ ὀργά- 

18 νου τινὸς ἀφέεσϑαι. 

φῷῳ Τῆς δὲ αὐτῆς ἰδέας καὶ τὰ ὑπερβατὰ ϑετέον,. ἔστι δὲ 
λέξεων ἢ νοήσεων ἐκ τοῦ κατ᾽ ἀχολουϑέαν κεκινημένη 
τάξις, καὶ οἱονεὶ χαρακτὴρ ἐναγωνίου πάϑους ἀληϑέστα- 
τος. ὡς γὰρ τῷ ὄντι ὀργιξόμενοι ἢ φοβούμενοι ἢ ἀγα-. 

90 νακτοῦντες ἢ ὑπὸ ξηλοτυπίας ἢ ὑπὸ ἄλλου τινός. (πολλὰ 
γὰρ καὶ ἀναρίϑμητα πάϑη, καὶ οὐδ᾽ ἂν εἰπεῖν τις ὁπόσα 
δύναιτο). ἑκάστοτε παραπίπτοντες, ἄλλα προϑέμενοι 
πολλάκις ἐπ᾽ ἄλλα μεταπηδῶσι, μέσα τινὰ παρεμβαλόν- 
τες ἀλόγως, εἶτ᾽ αὖϑις ἐπὶ τὰ πρῶτα ἀνακυκλοῦντες, 

45 πάντη πρὸς τῆς ἀγωνίας, ὡς ὑπ᾽ ἀστάτου πνεύματος, 
τῇδε κἀκεῖσε ἀγχιστρόφως ἀντισπώμενοι. τὰς λέξεις τὰς ἢ 
νοήσεις τὴν ἐκ τοῦ κατὰ φύσιν εἰρμοῦ “παντοίως πρὺς 
μυρίας τροπὰς ἐναλλάττουσι τάξιν- οὕτως παρὰ τοῖς 
ἀρίστοις συγγραφεῦσι διὰ τῶν ὑπερβατῶν ἣ μίμησις ἐὲ 

80 τὰ τῆς φύσεως ἔργα φέρεται. τότε γὰρ ἡ τέχνη τέλειος, 
ἡνίκ᾽ ἂν φύσις εἶναι δοκῇ. ἡ δ᾽ αὖ φύσις ἐπιτυχής., ὅταν 
λανϑάνουσαν περιέχῃ τὴν τέχνην, ὥσπερ λέγει ὁ Φω- 


ΠΕΡῚ ὙΨΟΥΣ. 278 


καεὺς Διονύσιος παρὰ τῷ Ἡροδότῳ" .,ἐπὶ ξυροῦ γὰρ 99 
ἀχμῆς ἔχεται ἡμῖν τὰ πράγματα, ἄνδρες Ἴωνες. εἶναι 
ἐλευθέροις ἢ δούλοις, καὶ τούτοις ὡς δραπέτῃσι. νῦν ὧν 
ὑμεῖς ἣν μὲν βούλησϑε ταλαιπωρίας ἐνδέχεσϑαι, παρα-- 
τρῆμα μὲν πόνος ὑμῖν. οἷοί τε δὲ ἔσεσϑε ὑπερβαλέσϑαι 
τοὺς πολεμίους." 2. ἐνταῦϑ᾽ ἦν τὸ κατὰ τάξιν" ὦ ἄν-- 
ὃρες Ἴωνες. νῦν καιρός ἐστιν ὑμῖν πόνους ἐπιδέχεσϑαι-" 
ἐπὶ ξυροῦ γὰρ ἀκμῆς ἔχεται ἡμῖν τὰ πράγματα.““ ὁ δὲ τὸ 
μέν, ἄνδρες Ἴωνες ,"ς ὑπερεβίβασεν προεισέβαλεν οὖν 
εὐθὺς ἀπὸ τοῦ φόβου, ὡς μηδ᾽ ἀρχὴν φϑάνων πρὸς τὸ 10 
ἐφεστὸς δέος προσαγορεῦσαι τοὺς ἀκούοντας" ἔπειτα δὲ 
τὴν τῶν νοημάτων ἀπέστρεψε τάξιν. πρὸ γὰρ τοῦ φῆσαι 
ὅτι αὐτοὺς δεῖ πονεῖν. (τοῦτο γάρ ἐστιν ὃ παρακελεύε- 
ται), ἔμπροσθεν ἀποδίδωσι τὴν αἰτίαν, δι᾽ ἣν πονεῖν δεῖ, 
»»ἐπὶ ξυροῦ ἀκμῆς,“ φήσας, .,)ἔχεται ἡμῖν τὰ πράγματα" 16 
ὡς μὴ δοκεῖν ἐσκεμμένα λέγειν, ἀλλ᾽ ἠναγκασμένα. 8. ἔτι 
δὲ μᾶλλον ὁ Θουκυδίδης καὶ τὰ φύσει πάντως ἡνωμένα 
αιαὶ ἀδιανέμητα ὅμως ταῖς ὑπερβάδεσιν ἀπ᾽ ἀλλήλων 
, ἄγειν δεινότατος. ὁ δὲ ΖΙημοσθϑένης οὐχ οὕτως μὲν αὐ- 
. ϑάδης ὥσπερ οὗτος, πάντων δ᾽ ἐν τῷ γένει τούτῳ κατα-- 30 
ϑεορέστατος. καὶ πολὺ τὸ ἀγωνιστικὸν "ἐκ τοῦ ὑπερβιβά-- 
ἕξειν καὶ ἔτι νὴ Δία τὸ ἐξ ὑπογυίου λέγειν συνεμφαίνων, 
ϑεαὶ πρὸς τούτοις εἰς τὸν κίνδυνον τῶν μακρῶν ὑπερβα- 
πῶν τοὺς ἀκούοντας συνεπισπώμενος" 4. πολλάκις γὰρ 
πὸν νοῦν ὃν ὥρμησεν εἰπεῖν, ἀνακρεμάσας. καὶ μεταξὺ 95 
εὃς εἰς ἀλλόφυλον καὶ ἀπεοικυῖαν τάξιν, ἄλλ᾽ ἐπ’ ἄλλοις 
ϑεὰ μέσου καὶ ἔξωϑέν ποθεν ἐπεισκυκλῶν, εἰς φόβον ἐμ- 
βαλὼν τὸν ἀκροατήν, ὡς ἐπὶ παντελεῖ τοῦ λόγου δια- 
ϑξχῴώσει, καὶ συναποχινδυνεύειν ὑπ᾽ ἀγωνίας τῷ λέγοντι 
Θυναναγκχάσας; εἶτα παραλόγως διὰ μακροῦ τὸ πάλαι ξη- 80 
ξούμενον εὐκαίρως ἐπὶ τέλει που προσαποδοὺς αὐτῷ τῷ 


ϑεργγὰ τὰρ ὑπερβάσεις παραβόλῳ καὶ ἀκροσφαλεῖ πολὺ 
ἈΗΕΤΟΒΕΒ ΘΒΑΕΟΙ. 1. 18 


οι 


974 ΠΕΡῚ ὙΨΟΥΣ. 


22 μᾶλλον ἐχπλήττει. φειδὼ ὃὲ τῶν παραδειγμάτων ἔστω 
διὰ τὸ πλῆϑος. 
28 Τά γε μὴν πολύπτωτα λεγόμενα ἀϑροισμοὶ καὶ μετα- 
βολαὶ καὶ κλίμακες πάνυ ἀγωνιστικά. ὡς οἶσθα, κόσμου 
5. τὲ καὶ παντὸς ὕψους καὶ πάϑους συνεργά. τέ δέ; αἵ τῶν 
πτώσεων χρόνων προσώπων ἀριϑμῶν γενῶν ἐναλλάζξεις 
᾿ πῶς ποτε καταποικίλλουσι καὶ ἐπεγείρουσι τὰ ἑρμηνεῦυ- 
τικά; 2. φημὶ δὲ τῶν κατὰ τοὺς ἀριϑμοὺς οὐ μόνα ταῦτα 
,κοσμεῖν. ὁπόσα τοῖς τύποις ἑνικὰ ὄντα τῇ δυνάμει κατὰ 1] 
10 τὴν ἀναϑεώρησιν πληϑυντικὰ εὑρίσκεται" 
αὐτίκα. φησί. λαὸς ἀπείρων 
ϑύννων [ἐπ᾽] ἠϊόνεσσι διϊστάμενοι κελάδησαν' 
ἀλλ᾽ ἐκεῖνα μᾶλλον παρατηρήσεως ἄξια, ὅτι ἔσϑ᾽ ὅπου 
προσπίπτει τὰ πληϑυντικὰ μεγαλορρημονέστερα, καὶ 
15 αὐτῷ δοξοκοποῦντα τῷ ὄχλῳ τοῦ ἀριϑμοῦ.. 8. τοιαῦτα 
παρὰ᾿ τῷ Σοφοκλεῖ τὰ ἐπὶ τοῦ Οἰδέπου" 
ὦ γάμοι. γάμοι, 
ἐφύσαϑ᾽ ἡμᾶς καὶ φυτεύσαντες πάλιν 
ἀνεῖτε ταὐτὸ σπέρμα κἀπεδείξατε 
90 πατέρας, ἀδελφούς. παῖδαρ, αἷμ᾽ ἐμφύλιον, 
νύμφας, γυναῖχας. μητέρας τὸ χὠπόσα 
αἴσχιστ᾽ ἐν ἀνθρώποισιν ἔργα γίγνεται. 
πάντα γὰρ ταῦτα ἕν ὦ ὄνομά ἐστιν Οἰδίπους, ἐπὶ δὲ ϑατέ 
ρου Ἰοκάστη, ἀλλ᾽ ὅμως χυϑεὶς εἰς τὰ πληϑυντικὰ ὐ 
95 ἀριϑμὸς συνεπλήϑυσε καὶ τὰς ἀτυχίας. καὶ ὡς ἐκεῖνα πε’ 
πλεόνασται. 
ἐξῆλθον" Ἐκτορές τε καὶ Σαρπηδόνερ᾽ 
καὶ τὸ Πλατωνικόν, ὃ καὶ ἑτέρωϑι παρετεϑείμεϑα, ἐπὶ 
τῶν ᾿4“ϑηναίων" 4. ..οὐ γὰρ Πέλοπες οὐδὲ Κάδμοι οὐδ᾽ ᾿ 
80 Αἰγυπτοί τε καὶ Δαναοὶ οὐδ᾽ ἄλλοι πολλοὶ φύσει βάρβε- 
οοι συνοικοῦσιν ἡμῖν. ἀλλ᾽ αὐτοὶ Ἕλληνερ, οὐ μιξοβαρ- ξ 
βάροι οἰκοῦμεν" καὶ τὰ ἑξῆς. φύσει γὰρ ἐξακούεται τὰ : 


ΠΕΡῚ ὙΨΟΥΣ. . 270 


πράγματα κομπωδ ἔστερα ἀγεληδὸν οὕτως τῶν ὀνομάτων 98 
ἐπισυντιϑεμένων. οὐ μέντοι δεῖ ποιεῖν αὐτὸ ἐπ᾽ ἄλλων, 
δἰ μὴ ἐφ᾽ ὧν δέχεται τὰ ὑποκείμενα αὔξησιν ἡ ἢ πληϑὺν 
ἢ ὑπερβολὴν ῇ πάϑος, ἕν τι τούτων ἢ τὰ πλείονα ἐπεί 
τοι τὸ πανταχοῦ κώδωνας ἐξῆφϑαι λίαν σοφιστικόν. δ᾽ 

᾿4λλὰ μὴν καὶ τοὐναντίον τὰ ἐκ τῶν πληϑυντικῶν 24 
εἰς τὰ ἑνικὰ ἐπισυναγόμενα ἐνίοτε ὑψηλοφανέστατα. 
νἔπειϑ᾽ ἡ 'Πελοπόννησος ἅπασα διειστήκει . ““ φησί. 
νκαὶ δὴ Φρυνίχῳ δρᾶμα Μιλήτου ἅλωσιν διδάξαντι εἰς 
δάκρυα ἔπεσε τὸ ϑέητρον.““ τὸ ἐκ τῶν διῃρημένων εἰς 10 
τὰ ἡνωμένα ἐπισυστρέψαι τὸν ἀριϑμὸν σωματοειδέστε- ᾿ 
θον. 2. αἴτιον δ᾽ ἐπ᾿ ἀμφοῖν τοῦ κόσμου ταὐτὸν οἶμαι: 
ὕπου τε γὰρ ἑνικὰ ὑπάρχει τὰ ὀνόματα, τὸ πολλὰ ποιεῖν 
αὐτὰ παρὰ δόξαν ἐμπαϑοῦς" ὅπου τε πληϑυντικά, τὸ εἰς 
ἕν τι εὔηχον συγκορυφοῦν τὰ πλείονα διὰ τὴν εἰς τούὐ-- τό 
γαντέον μεταμόρφωσιν τῶν πραγμάτων ἐν τῷ παραλόγῳ. 

Ὅταν γε μὴν τὰ παρεληλυϑότα τοῖς χρόνοις εἰσάγῃς 95 
ὡς γινόμενα "καὶ παρόντα, οὐ διήγησιν ἔτι τὸν λόγον, 
ἀλλ᾽ ἐναγώνιον πρᾶγμα ποιήσεις. ..) πεπτωκὼς δέ τις, 
φησὶν ὁ Ξενοφῶν, ὑπὸ τῷ Κύρου ἵππῳ καὶ πατούμενος 30 
καίξι τῇ μαχαίρᾳ εἰς τὴν γαστέρα τὸν ἵππον" ὁ δὲ σφα- 
δάξων ἀποσείεται τὸν Κῦρον, ὁ δὲ πίπτει."“ τοιοῦτος ἐν 
τοῖς πλείστοις ὁ Θουκυδίδης. 

Ἐναγώνιος δ᾽ ὁμοίως καὶ ἡ τῶν προσώπων ἀντιμετά- 26 
ϑεσις; καὶ πολλάκις ἐν μέσοις τοῖς κινδύνοις ποιοῦσα τὸν )ὅ 
ἀκροατὴν δοκεῖν στρέφεσϑαι, 

φαίης κ᾽ ἀκμῆτας καὶ ἀτειφέας 

ἄντεσϑ᾽ ἐν πολέμῳ: ὡς ἐσαυμένως ἐμάχοντο. 
καὶ ὁ Ἄρατος, 

μὴ κείνῳ ὀνὶ μηνὶ περικλύξοιο ϑαλάσδῃ. 80 
», ὧδέ που καὶ ὃ Ἡρόδοτος" οἀπὴ δὲ Ἐλεφαντίνης πο-- 
ἱεῶς ἄνω πλεύσεαι. καὶ ἔπειτᾳ ἀδίξῃ ἐς πεδίον λεῖοι" 


" 


270 ΠΕΡῚ ὙΨΟΥΣ. 


96 διεξελϑὼν δὲ τοῦτο τὸ χωρίον αὖϑις εἰς ἕτερον πλοῖον 
ἐμβὰς πλὶ ευσεαι δυ᾽ ἡμέρας, ἔπειτα ἥξεις ἐς πόλιν μεγά- 
λην, ἡ ῃ ὄνομα Μερόη. μ ὁρᾷς, οὖ ἑταῖρε, ὡς παραλαβών σον 
τὴν ψυχὴν διὰ τῶν τόπων ἄγει τὴν ἀκοὴν’ ὄψιν ποιῶν; 

5΄ πάντα δὲ τὰ τοιαῦτα πρὸς αὐτὰ ἀπερειδόμενα τὰ πρόσω- 
πα ἐπ᾽ αὐτῶν ἵστησι τὸν ἀκροατὴν τῶν ἐνεργουμένων. 
8. καὶ ὅταν ὡς οὐ πρὸς ἅπαντας, ἀλλ᾽ ὡς πρὸς μόνον 
τινὰ λαλῇς,; 
Τυδείδην δ᾽ οὐκ ἂν γνοίης, ποτέροισι μετείη, 
10 ἐμπαϑέστερόν τε αὐτὸν ἅμα καὶ προσεκτικώτερον, 
ἀγῶνος ἔμπλεων ἀποτελέσεις. ταῖς εἰς ἑαυτὸν προσφῶω- 
νήσεσιν ἐξεγειρόμενον. 

27 ἜΤτι γε μὴν ἔσϑ᾽ ὅτε περὶ προσώπου διηγούμενος ὃ 
συγγραφεὺς ἐξαίφνης παρενεχϑεὶς εἰς τὸ αὐτὸ πρόσο- 

16 πον ἀντιμεϑίσταται, καὶ ἔστι τὸ τοιοῦτον εἶδος ἐκβολή 
τις πάϑους. 

Ἕχτωρ δὲ Τρώεσσιν ἐκέκλετο, μακρὸν ἀὔύσας, 
νηυσὶν ἐπισσεύεσϑαι. ἐᾶν δ᾽ ἔναρα βροτόεντα. 
ὃν δ᾽ ἂν ἐγὼν ἀπάνευϑε νεῶν ἐθέλοντα νοήσω, 

20 αὐτοῦ οἱ ϑάνατον μητίσσομαι. 
οὐκοῦν τὴν μὲν διήγησιν ἅτε πρέπουσαν ὃ ποιητὴς 
προσῆψεν ἑαυτῷ, τὴν δ᾽ ἀπότομον ἀπειλὴν τῷ ϑυμῷ 
τοῦ ἡγεμόνος ἐξαπίνης οὐδὲν προδηλώσας περιέϑηκεν' 
ἐψύχετο γάρ, εἰ παρενετίϑει" ἔλεγε δὲ τοῖά τινα καὶ τοῖα 

96 ὁ Ἕκτωρ' νυνὶ δ᾽ ἔφϑακεν ἃ ἄφνω τὸν μεταβαίνοντα ἡ 
τοῦ λόγου μετάβασις. 2. διὸ καὶ ἡ ῆ πρόχρησις τοῦ σχήμε- 
τος τότε, ἡνίκα ὀξὺς ὁ καιρὸς ὧν διαμέλλειν τῷ γρά- 
φοντι μὴ διδῷ, ἀλλ᾽ εὐϑὺς ᾿ἐπαναγκάξῃ μεταβαίνειν 
ἐκ προσώπων εἰς πρόσωπα, ὡς καὶ παρὰ τῷ Ἑκαταίᾳ' 

80 οΚῆὐξ δὲ ταῦτα δεινὰ ποιούμενος αὐτέκα ἐκέλευε τοὺς ἢ 
Ἡρακλείδας ἐπιγόνουρ ἐχχωρεῖν" οὐ γὰρ ὑμῖν δυνατῦς ᾿ 

, δέμι ἀρήγειν. ὡς μὴ ὧν αὐτοί τε ἀπόλησϑε κἀμὲ τρῶ ἢ 


ΠΕΡῚ ὙΨΟΥΣ. 277 


ἥτε, ἐς ἄλλον τινὰ δῆμον ἀποίχεσϑαι. «8, ὃ μὲν γὰρ 21 
Ιημοσϑένης κατ᾽ ἄλλον τινὰ τρόπον ἐπὶ τοῦ ᾿Δριστογεί- ὃ 
νος ἐμπαϑὲς τὸ πολυπρόσωπον καὶ ἀγχέστροφον παρέ- 
γακεν. καὶ οὐδεὶς ὑμῶν χολήν, «ὁ φησίν, »οὐδ᾽ ὀρ- 
ὴν ἔχων εὑρεϑήσεται, ἐφ᾽ οἷς ὁ ᾿βδελυρὸς οὗτος καὶ ὁ 
ναιδὴς βιάξεται; ὃς ὦ μιαρώτατε ἁπάντων, κεκλειμέ- 
ῆς σοι τῆς παρρησίας οὐ κιγκλίσιν, οὐδὲ ϑύραις, ἃ καὶ 
αρανοέξειεν ἄν τις ἐν ἀτελεῖ τῷ νῷ ταχὺ διαλλάξας, 
αἱ μόνον οὐ μίαν λέξιν διὰ τὸν ϑυμὸν εἰς δύο διασπά-- 
ας πρόσωπα, οὗς ὦ μιαρώτατε," εἶτα πρὸς τὸν ᾿'ά4ριστο- 10 
ετονα τὸν λόγον ἀποστρέψας “καὶ ἀπολιπεῖν δοκῶν, 
μῶς διὰ τοῦ πάϑους πολὺ πλέον ἐπέστρεψεν, 4. οὐκ 
λλως ἢ Πηνελόπη, 

κῆρυξ, τίπτε δέ σε πρόεσαν μνηστῆρες ἀγαυοί; 

εἰπέμεναι δμωῇσιν Ὀδυσσῆος ϑείοιο, 16 

ἔργων παύσασϑαι, σφίσι δ᾽ αὐτοῖς δαῖτα πένεσϑαι:; 

μὴ μνηστεύσαντες, μηδ᾽ ἄλλοϑ᾽ ὁμιλήσαντες. 

ὕστατα καὶ πύματα νῦν ἐνθάδε δειπνήσειαν, 

οἵ ϑάμ᾽ ἀγειρόμενοι βίοτον κατακείρετε πολλόν, 

κτῆσιν Τηλεμάχοιο δαΐφρονος" οὐδέ τι πατρῶν 0 

ὑμετέρων τῶν πρόσϑεν ἀκούετε παῖδες ἐόντες, 

οἷος Ὀδυσσεὺς ἔσκε. 

Καὶ μέντοι περίφρασις ὡς οὐχ ὑψηλοποιόν, οὐδεὶς 98 

ν οἶμαι διστάσειεν. ὡς γὰρ ἐν μουσικῇ διὰ τῶν παρα-- 
ὥνων καλουμένων ὁ κύριος φϑύγγοός ἡδίων ἀποτελεῖ-- 95 
(90 οὕτως ἡ περίφρασις πολλάκις συμφϑέγγεται τῇ κυ-- 
ολογίᾳ, καὶ εἰς κόσμον ἐπὶ πολὺ συνηχεῖ;, καὶ μάλιστ᾽ 
" μὴ ἔχῃ φυσῶδές τι καὶ ἄμουσον, 2. ἀλλ᾽ ἡδέως κεκρα- 
νον. ἱκανὸς δὲ τοῦτο τεκμηριῶσαι καὶ Πλάτων κατὰ 
ν εἰσβολὴν τοῦ Ἐπιταφίου᾽ 5 ἔργῳ μὲν ἡμῖν οἵδ᾽ 80 
ουσι τὰ προσήκοντα σφίσιν αὐτοῖς. ὧν τυχόντες πο- 
ὕονται τὴν εἱμαρμένην πορείμνῃ ροπεμφϑέντες κοιιῳῖ 


2] ὃ ΠΕΡῚ ΥΨΟΥΣ. 


98 μὲν ὑπὸ τῆς πόλεως, ἰδίᾳ δὲ ἕκαστος ὑπὸ τῶν προσηκόν- 
τῶν.“ οὐκοῦν τὸν ϑάνατον εἶπεν εἱμαρμένην πορείαν, 
τὸ δὲ τετυχηκέναι τῶν νομιξομένων, προπομπήν τινὰ 
δημοσίαν ὑπὸ τῆς πατρίδος. ἄρα δὴ τούτοις μετρίως 

5 ὥγκωσε τὴν νόησιν. ἣν ψιλὴν λαβὼν τῇ λέξει ἐμελο- 
ποίησε. καϑάπερ ἁρμονίαν τινὰ τὴν ἐκ τῆς περιφράσεως 
περιχεάμενος εὐμέλειαν; 8. καὶ Ξενοφῶν" οοςπόνον δὲ 
τοῦ ξὴν ἡδέως ἡγεμόνα νομέξετε- κάλλιστον δὲ πάντων 
καὶ πολεμικώτατον κτῆμα εἰς τὰς ψυχὰς συγκεκοόμισϑε᾽ 

10 ἐπαινούμενοι γὰρ μᾶλλον ἢ τοῖς ἄλλοις πᾶσι χαίρετε." 
ἀντὶ τοῦ πονεῖν ϑέλετε, πόνον ἡγεμόνα τοῦ ξῆν ἡδέως 
ποιεῖσϑ'ε'ς εἰπών, καὶ τἄλλ᾽ ὁμοίως ἐπεκτείνας μεγάλην 
τινὰ ἔννοιαν τῷ ἐπαίνῳ προσπεριωρίδσατο. 4. -καὶ τὸ 
ἀμίμητον ἐκεῖνο τοῦ Ἡροδότου" ,,τῶν δὲ Σκυϑέων τοῖς 

16 συλήσασι τὸ ἱερὸν ἐνέβαλεν ἡ ϑεὸς ϑήλειαν νοῦσον." 

99 Ἐ πίκηρον μέντοι τὸ πρᾶγμα. ἡ περέφρασις. τῶν ἄλ- 
λων πλέον, εἰ μὴ συμμέτρως τινὶ λαμβάνοιτο" εὐϑὺς γὰρ 
ἀβλεμὲς προσπίπτει. κουφολογίας τε ὄξον καὶ παχύτα- 


τον" ὅϑεν καὶ τὸν Πλάτωνα, (δεινὸς γὰρ ἀεὶ περὶ σχῆμα ᾿ 


90 κἄν τισιν ἀκαίρως.) ἐν τοῖς νόμοις λέγοντα. ὡς οὔτε ἀρ- 
γυροῦν δεῖ πλοῦτον οὔτε χρυσοῦν ἐν πόλει ἰδρυμένον 
ἐᾶν οἰκεῖν, διαχλευάξουσιν. ὡς εἰ πρόβατα, φησίν, ἐκώ- 
λυε κεχτῆσϑαι, δῆλον ὅτι προβάτειον ἂν καὶ βόειον 
πλοῦτον ἔλεγεν. 


96 2. ᾿Αλλὰ γὰρ ἅλις ὑπὲρ τῆς εἰς τὰ ὑψηλὰ τῶν σχημά- ἢ 


τῶν χρήσεως ἔκ παρενϑήκης τοσαῦτα πεφιλολογίσϑω, 
Τερεντιανὲ φίλτατε: πάντα γὰρ ταῦτα παϑητικωτέροῦς 
καὶ συγκεκινημένους ἀποτελεῖ τοὺς λόγους" πάϑος δὲ 
ὕψους μετέχει τοσοῦτον, ὁπόσον ἦϑος ἡδονῆς. 
80 Ἐπειδὴ μέντοι ἡ τοῦ λόγου νόησις ἥ τε φράσις; τ΄ 
81 πλείω δὲ ἕ ἑκατέρου διόπτυχται,. ἴϑι δή. ἂν τοῦ φραστικοῦ 


ιυΐρους ἡ τινα λοιπὰ ἔτι, προσεπιϑεασώμεϑα. ὅτι μὲν ἢ 


ΠΕΡῚ ΥΨΟΥΣ. 970 


τοίνυν ἡ τῶν κυρίων καὶ μεγαλοπρεπῶν ὀνομάτων ἐκ-- 80 
λογὴ ϑαυμαστῶς ἄγει καὶ κατακηλεῖ τοὺς ἀκούοντας, 
(καὶ ὡς πᾶσι τοῖς ῥήτορσι καὶ συγγραφεῦσι κατ᾽ ἄκρον 
ἐπιτήδευμα, μέγεϑος ἅμα κάλλος δὐπίνειαν βάρος ἰσχὺν 
τράτορ ἔτι δὲ τάλλα, ἂν ὦσί τινα, τοῖς λόγοις ὥσπερ 
ἀγάλμασι καλλίστοις, δι᾿ αὑτῆς ἐπανϑεῖν παρασκευά- 
ἔουσα. καὶ οἵἷονεὶ ψυχήν τινα τοῖς πράγμασι φωνητικὴν 
ἐντυϑεῖσα, μὴ καὶ περιττὸν ἡ πρὸς εἰδότας διεξιέναι. φῶς 
γὰρ τῷ ὄντι ἴδιον τοῦ νοῦ τὰ καλὰ ὀνόματα. 2. ὁ μέντοι 
γε ὄγκος αὐτῶν οὐ πάντη χρειώδης, ἐπεὶ τοῖς. μικροῖς 10 
τραγματίοις περιτιϑέναι μεγάλα καὶ σεμνὰ ὀνόματα ταύ- 
τὸν ἂν φαίνοιτο, ὡς εἴ τις τραγικὸν προσωπεῖον, μέγα 
χαιδὶ περιϑείη νηπίῳ. πλὴν ἐν μὲν ποιήσει καὶ ἷ. 
ΘΕΝΟΌΝΊΤ ΘΥΑΤΌΟΘΙΚ ἘΟΠΙΑ. 


ῷι 


. πτικώτατον καὶ γόνιμον, τὸ δ᾽ ᾿ἀνὰκρέοντος 81 
»οὐχέτι Θρηικίης ἐπιστρέφομαι.“’ ταύτῃ καὶ τὸ τοῦ Θεο-- 16 
“όμπου, καὶ τὸν ἐπήνετον, διὰ τὸ ἀνάλογον ἔμοιγε ση- 
μαντικώτατα ἔχειν δοκεῖ, ὅπερ ὁ Καικίλιος. οὐκ οἶδ᾽ 
ὕκως καταμέμφεται. ..δεινὸς ὦν.““ φησίν. ..Ὁὺ Φίλιππος 
ἀναγκοφαγῆσαν πράγματα.“Κ ἔστιν ἄρ᾽ ὁ ἰδιωτισμὸς 30 
ἐνέοτε τοῦ κόσμου παρὰ πολὺ ἐμφανιστικώτερον " ἐπι-- 
γινώσκεται γὰρ αὐτόϑεν ἐκ τοῦ κοινοῦ βίου, τὸ δὲ σύνη- 
ϑες ἤδη πιστότερον. οὐκοῦν ἐπὶ τοῦ τὰ αἰσχρὰ καὶ ῥυ-- 
παρὰ τλημόνοως καὶ μετ᾽ ἡδονῆς ἕνεκα πλεονεξίας καρτε- 
ροῦντος τὸ ἀναγκχοφαγεῖν τὰ πράγματα ἐναργέστατα 36 
καρείληπται. ἢ. ὧδέ πως ἔχει καὶ τὰ Ἡροδότεια" .. ὁ 
Κλεομένης...“ φησί, ..«μανεὶς τὰς ἑαυτοῦ σάρκας ξιφιδίῳ 
ιατέτεμεν εἰς λεπτά. ξως ὅλον καταχορδεύων ἑαυτὸν 
μέφϑειρεν.““ καὶ ..ὁ Πύϑης ἕως τοῦδε ἐπὶ τῆς νεὼς 
ἱμάχετο, ἕως ἅπας κατεκρεονργήϑη.““ ταῦτα γὰρ ἐγγὺς 30 
ταραξύει τὸν ἰδιώτην, ἀλλ᾽ οὐκ ἰδιωτεύει τῷ σημαντικῷ. 


280 ΠΕΡῚ ΥΨΟΥΣ. 


89 Περὶ δὲ πλήϑους καὶ μεταφορῶν ὁ μὲν [Καικίλιος 
ἔοικε συγκατατίϑεσϑαι τοῖς δύο ἢ τὸ πλεῖστον τρεῖς ἐπ 
ταὐτοῦ νομοϑετοῦσι τάττεσϑαι. (ὁ γὰρ Ζημοσϑένης ὅρος 
καὶ τῶν τοιούτων.) ὁ τῆς χρείας δὲ καιρός, ἔνϑα τὰ πάϑη 

5 χειμάρρου δίκην ἐλαύνεται, καὶ τὴν πολυπλήϑειαν αὖ- 
τῶν ὡς ἀναγκαίαν ἐνταῦϑα συνεφέλκεται. Ὡ. .. ἄνϑρω- 
ποι, φησί, μιαροὶ [καὶ ἀλάστορες] καὶ κόλακες. ἠκρωτη- 
ριασμένοι τὰς ἑαυτῶν ἕκαστοι πατρίδας. τὴν ἐλευϑερίαν 
προπεπωκότες πρότερον Φιλίππῳ, νυνὶ δ᾽ ᾿4λεξάνδρῷ, 

10 τῇ γαστρὶ μετροῦντες καὶ τόϊς αἰσχίστοις τὴν εὐδαιμο- ᾧ 

νίαν, τὴν δ᾽ ἐλευϑερίαν καὶ τὸ μηδένα ἔχειν δεσπότην, 

ἃ τοῖς πρότερον Ἕλλησιν ὅροι τῶν ἀγαθῶν ἦσαν καὶ κα- 

νόνες. ἀνατετροφότες."ς ἐνταῦϑα τῷ πλήϑει τῶν τροἕι- ᾿ 

κῶν ὁ κατὰ τῶν προδοτῶν ἐπιπροσϑεῖ τοῦ ῥήτορος ϑυ- ! 
μός. 8. διόπερ ὁ μὲν ᾿Δριστοτέλης καὶ ὃ Θεόφραστος 
μειλίγματά φασί τινα τῶν ϑρασειῶν εἶναι ταῦτα μετα- 

φορῶν, τά, ,»ῷσπερεὶ φάναι.“ καί, .»οἱονεί,(ὁ καί, «εἰ 1 

χρὴ τοῦτον εἰπεῖν τὸν τρόπον ,"΄ καί, ..εἰ δεῖ παρακινδυ- 

νευτικώτερον λέξαι.“Κ ἡ γὰρ ὑποτίμησις. φασίν, ἰᾶται 

40 τὰ τολμηρά. 4. ἐγὼ δὲ καὶ ταῦτα μὲν ἀποδέχομαι, ὅμως 
δὲ πλήϑους καὶ τόλμης μεταφορῶν, (ὅπερ ἔφην κἀπὶ τῶν 
σχημάτων.) τὰ εὔκαιρα καὶ σφοδρὰ πάϑη καὶ τὸ γενναῖον 
ὕψος εἷναί φημι ἴδιά τινα ἀλεξιφάρμακα, ὅτι τῷ ῥοϑίῳ 
τῆς φορᾶς ταυτὶ πέφυκεν ἅπαντα τάλλα παρασύρειν κι Ἰ’ 

30 προωϑεῖν, μᾶλλον δὲ καὶ ὡς ἀναγκαῖα πάντως εἰσπρατ- ἢ 
τεσϑαι τὰ παράβολα, καὶ οὐκ ἐᾷ τὸν ἀκροατὴν σχολαΐζαν ἢ 
περὶ τὸν τοῦ πλήϑους ἔλεγχον διὰ τὸ συνενθουσιᾶν τῇ αὶ 
λέγοντι. ὅ. ἀλλὰ μὴν ἔν γε ταῖς τοπηγορίαις καὶ διαγρα- ἢ 
φαῖς οὐκ ἄλλο τι οὕτως κατασημαντικόν. ὡς οἵ συνεχεῖς 

80 καὶ ἐπάλληλοι τρόποι. δι᾽ ὧν καὶ παρὰ Ξενοφῶντι ἡ τὰν» ]. 
ϑρωπίνου σκήνους ἀνατομὴ πομπικῶς, καὶ ἔτι μᾶλλον 
ἀναξωγραφεῖται ϑείως παρὰ τῷ Πλάτωνι. τὴν μὲν χεφα- ]. 


μαὶ 
οι 


ΠΕΡῚ ὙΨΟΥΣ. 281 


λὴν αὐτοῦ φησιν ἀκρόπολιν, ἰσϑμὸν δὲ μέσον διῳκοδο-- 80 
μῆσϑαι μεταξὺ τοῦ στήϑους τὸν αὐχένα, σφονδύλους τε 
ὑπεστηρῖχϑαί φησιν οἷον στρόφιγγας. καὶ τὴν μὲν ἡδο-- 
νὴν ἀνθρώποις εἶναι κακῶν δέλεαρ, γλῶσσαν δὲ γεύάδεως 
δοκίμιον" ἄναμμα δὲ τῶν φλεβῶν τὴν καρδίαν, καὶ πη- ὃ 
γὴν τοῦ περιφερομένου σφοδρῶς αἵματος, εἰς τὴν δορυ-- 
φορικὴν οἴκησιν κατατεταγμένην᾽ τὰς δὲ διαδρομὰς τῶν 
πόρων ὀνομάξει στενωπούς" ,..,τῇ δὲ πηδήσει τῆς καρ- 
δίας, ἐν τῇ τῶν δεινῶν προσδοκίᾳ καὶ τῇ τοῦ ϑυμοῦ 
ἐπεγέρσει., ἐπειδὴ διάπυρος ἦν, ἐπικουρίαν μηχανώμε-- 10 
ψοι.“6 φησί, τὴν τοῦ πλεύμονος ἰδέαν ἐνεφύτευσαν, 
μαλακὴν καὶ ἅ ἄναιμον καὶ σήφαγγας ἐντὸς ἔχουσαν οἷον 
μάλαγμα, ἴ ἵγ᾽ ὁ ϑυμὸς ὁπότ᾽ ἐν αὐτῇ ἐόσῃ: πηδῶσα εἰς 
ὑπεῖκον μὴ λυμαίνηται" “(( καὶ τὴν μὸν τῶν ἐπιϑυμιῶν 
οἰκησιν προσεῖπεν ὡς γυναικωνῖτιν, τὴν τοῦ ϑυμοῦ δὲ τ6 
ὥσπερ ἀνδρωνῖτιν᾽ τόν γε μὴν σπλῆνα τῶν ἐντὸς μα- 
γεῖον, ὅϑεν πληρούμενος τῶν ἀποκαϑαιρομένων μέγας . 
καὶ ὕπουλος αὔξεται. .. μετὰ δὲ ταῦτα σαρξὶ πάντα, ““ 
φησί, ,γγκατεσκίασαν, προβολὴν τῶν ἔξωϑεν τὴν σάρκα, 
οἷον τὰ πιλήματα, προϑέμενοι" « νομὴν δὲ σαρκῶν ἔφη 30 
τὸ αἷμα" τῆς δὲ τροφῆς ἕνεκα, φησί, διωχέτευσαν τὸ 
σῶμα. τέμνοντες ὥσπερ ἐν κήποις ὀχετούς, ὡς ἔχ τινος 
νάματος ἐπιόντος. ἀραιοῦ ὄντος αὐλῶνος τοῦ σώματος, ᾿ 
τὰ τῶν φλεβῶν ῥέοι νάματα: ἡνίκα δὲ ἡ τελευτὴ παρα-- 
στῇ. λύυεσϑαί φησι τὰ τῆς ψυχῆς οἵονεὶ νεὼς πείσματα, 55 
ε5ϑεῖσθαί τε αὐτὴν ἐλευϑέραν. 6. ταῦτα καὶ τὰ παρα-- 
κλήσια μυρί᾽ ἄττα ἐστὶν ἑξῆς " ἀπόχρη δὲ τὰ δεδηλωμένα, 

ὃς μεγάλαι τὸ φύσιν εἰσὶν αἴ τροπικαί, καὶ ὡς ὑψηλο- 
τοεὸν αἴ μεταφοραί, καὶ ὅτι οἵ παϑητικοὶ καὶ φραστικοὶ 
ιατὰ τὸ πλεῖστον αὐταῖς χαίρουσι τόποι. Ἶ. ὅτι μέντοι 80 
ιαὲ ἡ χρῆσις τῶν τρόπων. ὥσπερ τἄλλα πάντα καλὰ ἐν 
όγοις, προαγωγὸν ἀεὶ πρὸς τὸ ἄμετρον, δῆλον ἤδη, κἂν 


φῶο ΠΕΡῚ ὙΨΟΥΣ, 


82 ἐγὼ μὴ λέγω. ἐπὶ γὰρ τούτοις καὶ τὸν Πλάτωνα οὐχ ἥκι- 
στα διασύρουσι, πολλάκις ὥσπερ ὑπὸ βακχείας τινὺς 
τῶν λόγων, εἰς ἀκράτους καὶ ἀπηνεῖς μεταφορὰς καὶ εἰς 
ἀλληγορικὸν στόμφον ἐκφερόμενον. .»οὐ γὰρ ῥάδιον ἐπι- 

5 νοεῖν οἷς φησίν; οὔτι πόλιν εἶναι δεῖ δίκην κρατῆρος κε- 
κραμένην, οὗ μαινόμενος μὲν οἶνος ἐγκεχυμένος ξεῖ, κο- 
λαξόμενος δὲ ὑπὸ νήφοντος ἑτέρου θεοῦ, καλὴν κοινω- 
νίαν λαβὼν ἀγαϑὸν πόμα καὶ μέτριον ἀπεργάξεται. “ 
νήφοντα γάρ φασι ϑεὸν τὸ ὕδωρ λέγειν, κόλασιν δὲ τὴν 

10 κρᾶσιν, ποιητοῦ τινος τῷ ὄντι οὐχὶ νήφοντός ἐστε. 8. τοῖς 
τοιούτοις ἐλαττώμασιν ἐπιχειρῶν ὅμως αὐτὸ καὶ ὁ Και- 
κίλιος ἐν τοῖς ὑπὲρ “υσίου συγγράμμασιν ἀπεϑάρρησε. 
τῷ παντὶ Μυσίαν ἀμείνω Πλάτωνος ἀποφήνασϑαι, δυσὶ 
πάϑεσι χρησάμενος ἀκρίτοις" φιλῶν γὰρ τὸν “Μυσίαν ὡς 

18 οὐδ᾽ αὐτὸς αὑτόν. ὅμως μᾶλλον μισεῖ τῷ παντὶ Πλάτωνα 
ἢ “Μυσίαν φιλεῖ. πλὴν οὗτος μὲν ὑπὸ φιλονεικίας οὐδὲ 
τὰ ϑέματα ὁμολογούμενα, καϑάπερ φήϑη ". ὡς γὰρ ἀνα- 
μάρτητον καὶ καϑαρὸν τὸν ῥήτορα προφέρει πολλαχῇ 
διημαρτημένου τοῦ Πλάτωνος, τὸ δ᾽ ἦν ἄρα οὐχὶ τοιοῦ- 

90 τον. οὐδὲ ὀλίγου δεῖν. 

88 Φέρε δή. λάβωμεν τῷ ὄντι καϑαρόν τινα συγγραφέα 
καὶ ἀνέγκλητον. ἄρ᾽ οὐχ ἄξιόν. ἐστι διαπορῆσαι περὶ αὖ- 
τοῦ τούτου καϑολικῶς. πότερόν ποτε κρεῖττον ἐν ποιή- 
μασι καὶ λόγοις, μέγεϑος ἐν ἐνίοις διημαρτημένοις, ἢ τὸ 

9ὅ σύμμετρον μὲν ἐν τοῖς κατορθώμασιν. ὑγιὲς δὲ παντῆ 
καὶ ἀδιάπτωτον ; καὶ ἔτι νὴ 4ία, πότερόν ποτε αἵ πλείους 
ἀρεταὶ τὸ πρωτεῖον ἐν λόγοις. ἢ αἵ μείζους δικαίως ἂν 
φέροιντο; ἔστι γὰρ ταῦτ᾽ οἰκεῖα τοῖς: περὶ ὕψους σκχέμ- 
ματα, καὶ ἐπικρίσεως ἐξ ἅπαντος δεόμενα. ἃ. ἐγὼ δ᾽ οἷδα 

80 μέν. ὡς αἱ ὑπερμεγέϑεις φύσεις ἥκιστα καϑαραί" τὸ γὰρ 
ἐν παντὶ ἀκριβὲς κίνδυνος μικρότητος, ἐν δὲ τοῖς μεγέ 
ϑεσιν, ὥσπερ ἐν τοῖς ἄγαν πλούτοις, εἶναί τι χρὴ κιὶ 


ΠΕΡῚ ὙΥ̓ΨΟΥΣ. 289 


'αρολιγωρούμενον; μήποτε δὲ τοῦτο καὶ ἀναγκαῖον ἦ, 88 


ὸ τὰς μὲν ταπεινὰς καὶ μέσας φύσεις διὰ τὸ μηδαμῆ πα-- 
ακινδυνεύειν μηδὲ ἐφίεσϑαι τῶν ἄκρων, ἀναμαρτήτους 
'ς ἐπὶ τὸ πολὺ καὶ ἀσφαλεστέρας διαμένειν, τὰ δὲ μεγάλα 
πισφαλῆ δι᾽ αὐτὸ γίνεσϑαι, τὸ μέγεϑος. 8. ἀλλὰ μὴν οὐδὲ 
κεῖνο ἀγνοῶ, τὸ δεύτερον, ὅτι φύσει πάντα τὰ ἀνθρώ- 
εια ἀπὸ τοῦ χείρονος ἀεὶ μᾶλλον ἐπιγινώσκεται. καὶ 
ὧν μὲν ἁμαρτημάτων ἀνεξάλειπτος ἡ μνήμη παραμένει. 
ὧν καλῶν δὲ ταχέως ἀπορρεῖ. 4. παρατεϑειμένος δ᾽ οὐκ 
ῤλλέγα καὶ αὐτὸς ἁμαρτήματα καὶ Ὁμήρου καὶ τῶν ἄλλων, 
σοι μέγιστοι, «αἱ ἥκιστα τοῖς πταίσμασιν ἀρεσκόμενος, 
ὕμως δὲ οὐλ ἁμαρτήματα μᾶλλον αὐτὰ ἑκούσια καλῶν, ἢ 
καροράματα δι’ ἀμέλειαν εἰκῆ που καὶ ὡς ἔτυχεν ὑπὸ με-- 
γαλοφυΐας ἀνεπιστάτως παρενηνεγμένα, οὐδὲν ἧττον 


θϑ 


10 


οἶμαι τὰς μείξονας ἀρετάς, εἰ καὶ μὴ ἐν πᾶσι διομαλί- 16 


ἴοιεν, τὴν τοῦ πρωτείου ψῆφον μᾶλλον ἀεὶ φέρεσϑαι, 
(ἂν εἰ μηδενὸς ἑτέρου, τῆς μεγαλοφροσύνης ἀὐτῆς ἕνεκα" 
ἱπεὶ τοίγε καὶ ἄπτωτος ὁ ᾿4πολλώνιος ἐν τοῖς ᾿'4ργοναύ-- 
αἰς ποιητής, κἀν τοῖς βουκολικοῖς πλὴν ὀλίγων τῶν ἔξω-- 


Ν 


γεν ὁ Θεόκριτος ἐπιτυχέστατος, ἂρ᾽ οὖν Ὅμηρος ἂν μᾶλ-- 30 


ον. ἢ Δπολλώνιος ἐθέλοις γενέσϑαι:; 5. τί δέ; Ἐρατο-- 
ϑένης ἐν τῇ Ἠριγόνῃ (διὰ πάντων γὰρ ἀμώμητον τὸ 
᾿οεημαάτιον) ᾿'Δρχιλόχου πολλὰ καὶ ἀνοικονόμητα παρα- 
ὕροντος, κἀκείνης τῆς ἐκβολῆς τοῦ δαιμονίου πνεύμα- 


ος. ἣν ὑπὸ νόμον τάξαι δύσκολον. ἄρα δὴ μείξων ποιη-- 25 


ἧς; τί δ᾽; ἐν μέλεσι μᾶλλον ἂν εἶναι Βακχυλέίδης ἕλοιο 
Πίνδαρος" καὶ ἐν τραγῳδία Ἴων ὃ Χῖος. ἢ νὴ Δία Σ|ο-- 
οκλῆς ; ἐπειδὴ οἱ μὲν ἀδιάπτωτοι καὶ ἐν τῷ γλαφυρῷ 
ἄντη κεκαλλιγραφημένοι" ὁ δὲ Πίνδαρος καὶ ὃ Σοφο-- 


ἰῆς ὁτὲ μὲν οἷον πάντα ἐπιφλέγουσι τῇ φορᾷ, σβέν-- 80 


ννται δ᾽ ἀλόγως πολλάκις. καὶ πίπτουσιν ἀτυχέστατα. 


᾿ ἐ 
284 ΠΕΡῚ ὙΨΟΥΣ. 


88 ἢ οὐδεὶς ἂν εὖ φρονῶν ἑνὸς δράματος, τοῦ Οἰδίποδος, 
εἰς ταὐτὸ συνϑεὶς τὰ Ἴωνος ἀντιτιμήσαιτο ἕξῆς. 
84 Εἰ δ᾽ ἀριϑμῷ, μὴ τῷ ἀληϑεῖ κρίνοιτο τὰ κατορϑώ- 
ματα, οὕτως ἂν καὶ Ὑπερίδης τῷ παντὶ προέχοι 4ημο-᾿ 
5 σϑένους. ἔστι γὰρ αὐτοῦ πολυφωνότερος. καὶ πλείους 
ἀρετὰς ἔχων. καὶ σχεδὸν ὕπακρος ἐν πᾶσιν. ὡς ὁ πέν- 
ταϑλος, ὥστε τῶν μὲν πρωτείων ἐν ἅπασι τῶν ἄλλων 
ἀγωνιστῶν λείπεσϑαι, πρωτεύειν δὲ τῶν ἰδιωτῶν. 3. ὁ 
μέν γε Ὑπερίδης, πρὸς τῷ πάντα ἔξω γε τῆς συνϑέσεῶως 
10 μιμεῖσϑαι τὰ 4Ζημοσϑένεια κατορϑώματα καὶ τὰς Δυσια- 
κὰς ἐκ περιττοῦ περιείληφεν ἀρετάς τε καὶ χάριτας. καὶ 
γὰρ λαλεύματα ἀφελείας ἔνϑα χρή, καὶ οὐ πάντα ἑξῆς καὶ 
μονοτόνως, ὡς ὃ Ζημοσϑένης, λέγει" τό τε ἠϑικὸν ἔχει 
μετὰ γλυκύτητος ἡδὺ λιτῶς ἐφηδυνόμενον" ἄφατοί τὲ 
16 περὶ αὐτόν εἰσιν ἀστεῖσμοί, μυκτὴρ πολιτικώτατος, εὐὖ- 
γένεια, τὸ κατὰ τὰς εἰρωνείας εὐπάλαιστρον, σκώμματα 
οὐκ ἄμουσα, οὐδ᾽ ἀνάγωγα, κατὰ τοὺς ᾿Δττικοὺς ἐκεί- 
νους; ἀλλ᾽ ἐπικείμενα ; διασυρμός τε ἐπιδέξιος, καὶ πολὺ 
τὸ κωμικὸν καὶ μετὰ παιδιᾶς εὐστόχου κέντρον, ἀμίμη- 
40 τὸν δὲ εἰπεῖν τὸ ἐν πᾶσι τούτοις ἐπαφρόδιτον" οἰκτίσα- 
σϑαίτε προσφυέστατος, ἔτι δὲ μυϑολογῆσαι κεχυμένος, 
καὶ ἐν ὑγρῷ πνεύματι διεξοδεῦσαι ἔτι εὐκαμπὴς ἄκρος, 
ὥσπερ ἀμέλει τὰ μὲν περὶ τὴν Δητὼ ποιητικώτερα, τὸν 
δ᾽ ἐπιτάφιον ἐπιδεικτικῶς. ὡς οὐκ οἷδ᾽ εἴ τις ἄλλος, διξ- 
25 ϑέτο. 8. ὁ δὲ ᾿“ημοσϑένης ἀνηϑοποίητος, ἀδιάχυτορ, 
ἥκιστα ὑγρὸς ῇ ἐπιδεικτικός,, ἁπάντων ἕξῆς τῶν προει- 
ρημένων κατὰ τὸ πλέον ὁ ἄμοιρος. ἔνϑα μέντοι γελοῖος εἷς 
ναι βιάξεται καὶ ἀστεῖος, οὐ γέλωτα κινεῖ μᾶλλον ἢ κατα- 
γελᾶται., ὅταν δὲ ἐγγίζειν ϑέλῃ τῷ ἐπίχαρις εἶναι. τότϑ 
80 πλέον ἀφίσταται. τό γέ τοι περὶ ὥρυνης ἢ ᾿4ϑηνογένους 
λογέδιον ἐπιχειρήσας γράφειν ἔτι μᾶλλον ἂν Ὑπερίδην 
συνέστησεν. 4. ἀλλ᾽ ἐπειδήπερ. οἶμαι, τὰ μὲν ϑατέρου 


ΠΕΡῚ ὙΨΟΥΣ. 985 


αλά, καὶ εἰ πολλά, ὅμως ἀμεγέϑη καρδίῃ. νήφοντος, 84 
ργὰ καὶ τὸν ἀκροατὴν ἠρεμεῖν ἐῶντα, (οὐδεὶς γοῦν 
Ρῥχερίδην ἀναγινώσκων φοβεῖται) ὁ δὲ ἔνϑεν ἑλὼν τοῦ 
ιἐγαλοφυεστάτου καὶ ἐπ᾽ ἄκρον ἀρετὰς συντετελεσμέ- 
'χς. ὑψηγορίας τόνον, ἔμψυχα πάϑη, περιουσίαν, ἀγχί-- ὁ 
οίαν, τάχος, ἔνϑα δὴ κύριον, τὴν ἅπασιν ἀπρόσιτον 
Ἰεινότητα καὶ δύναμιν, ἐπειδὴ ταῦτα. φημί, ὡς ϑεό- 
τεμπταὰ δεινὰ δωρήματα, (οὐ γὰρ εἰπεῖν ϑεμιτὸν ἀνϑοώ- 
τινα.) ἀϑρόα ἐς ἑαυτὸν ἔσπασε, διὰ τοῦτο, οἷς ἔχει κα- 
λοῖς ἅπαντας ἀεὶ νικᾷ, καὶ ὑπὲρ ὧν οὐκ ἔχει καὶ ὡσπερεὶ 10 
καταβροντᾷ καὶ καταφέγγει τοὺς ἀπ᾽ αἰῶνος ῥήτορας" 
κεὶ ϑᾶττον ἄ ἂν τις κεραυνοῖς φερομένοις ἀντανοῖξαι τὰ 
ὕμματα δύναιτο, ἢ ἀντοφϑαλμῆσαι τοῖς ἐπαλλήλοις ἐκεί-- 
νου πάϑεσιν. 

Ἐπὶ μέντοι τοῦ Πλάτωνος καὶ ἄλλη τίς ἐστιν, ὡς 85 
ἔφην, διαφορά" οὐ γὰρ μεγέθει τῶν ἀρετῶν, ἀλλὰ καὶ 16 
τῷ πλήϑει πολὺ λειπόμενος αὐτοῦ “υσίας ὅ ὅμως πλεῖον 
ὅτι τοῖς ἁμαρτήμασι περιττεύει. ἢ ταῖς ἀρεταῖς λείπεται. 

2, τέ ποτ᾽ οὖν εἶδον οἱ ἰσόϑεοι ἐκεῖνοι καὶ τῶν μεγίστων. 
ἱπορεξάμενοι τῆς συγγραφῆς, τῆς δ᾽ ἐν ἅπασιν ἀκριβείας 20 
ὑπκερφρονήσαντες; πρὸς πολλοῖς ἄλλοις ἐκεῖνο, ὅτι ἡ 
νύσις οὐ ταπεινὸν ἡμᾶς ξῷον οὐδ᾽ ἀγεννὲς ἔκρινε, τὸν 
ζνϑρωπον, ἀλλ᾽ ὡς εἰς μεγάλην τινὰ πανήγυριν, εἰς τὸν 
βέον καὶ εἰς τὸν σύμπαντα κόσμον ἐπάγουσα, ϑεατάς 
ἕνας τῶν ὅλων αὐτῆς ἐσομένους καὶ φιλοτιμοτάτους 96 
ἰγωνιστάς. εὐϑὺς ἄμαχον ἔρωτα ἐνέφυσεν ἡμῶν ταῖς 
ρυχαῖς παντὸς ἀεὶ τοῦ μεγάλου καὶ ὡς πρὸς ἡμᾶς δαιμο- 
πωτέρου. 8. διόπερ τῇ ϑεωρίᾳ καὶ διανοίᾳ τῆς ἀνϑρω- 
τένης ἐπιβολῆς οὐδ᾽ ὁ σύμπας κόσμος ἀρκεῖ, ἀλλὰ καὶ 
Ὀὺς τοῦ περιέχοντος πολλάκις ὅρους ἐκβαίνουσιν αἵ 80 
πένοιαι. καὶ εἴ τις περιβλέψαιτο ἐν κύκλῳ τὸν βίον, ὅσῳ 
ἱλέον ἔχει τὸ περιττὸν ἐν πᾶσι καὶ μέγα ᾿καὶ καλόν. τα- 


286 ΠΕΡῚ ὙΨΟΥΣ. 


85 χέως εἴσεται, πρὸς ἃ γεγόναμεν. 4. ἔνϑεν φυσικῶς πῶς ᾿ 
ἀγόμενοι. μὰ Ζ΄. οὐ τὰ μικρὰ δεῖϑρα ϑαυμάξομεν, εἰ 
καὶ διαυγῆ καὶ χρήσιμα, ἀλλὰ τὸν Νεῖλον καὶ Ἴστρονῆ ] 
Ῥῆνον, πολὺ δ᾽ ἔτι μᾶλλον τὸν ἸΩκεανόν οὐδὲ γε τὸ 

5 ὑφ᾽ ἡμῶν τουτὶ φλογίον ἀνακαιόμενον, ἐπεὶ καϑαρὸν 
σώξει τὸ φέγγος, ἐκπληττόμεϑα τῶν οὐρανίων μᾶλλον, 
καίτοι πολλάκις ἐπισκοτουμένων. οὐδὲ τῶν τῆς «Αἴτνης 
κρατήρων ἀξιοϑαυμαστότερον νομίζομεν, ἧς αἵ ἀναχουὶ 
πέτρους τὲ ἐκ βυϑοῦ καὶ ὅλους ὔὄχϑους ἀναφέρουσι, καὶ 

10 ποταμοὺς ἐνίοτε τοῦ γένους ἐκείνου καὶ αὐτοῦ μόνου 
προχέουσι πυρός. ὅ. ἀλλ᾽ ἐπὶ τῶν τοιούτων ἁπάντων 
ἐκεῖν᾽ ἂν εἴποιμεν, ὧρ εὐπόριστον μὲν ἀνθρώποις τὸ 
χρειῶδες ἢ καὶ ἀναγκαῖον. ϑαυμαστὸν δ᾽ ὅμως αἰεὶ τὸ 
παράδοξον. 

80 Οὐκοῦν ἐπί γε τῶν ἐν λόγοις μεγαλοφυῶν, ἐφ᾽ ὧν 

16 οὐκέτ᾽ ἔξω τῆς χρείας καὶ ὠφελείας πίπτει τὸ μέγεϑος, 
προσήκει συνϑεωρεῖν αὐτόϑεν, ὅτι τοῦ ἀναμαρτήτου 
πολὺ ἀφεστῶτες οἱ τηλικοῦτοι ὅμως πάντες εἰσὶν ἐπάνω 
τοῦ ϑνητοῦ" καὶ τὰ μὲν ἄλλα τοὺς χρωμένους ἀνϑρῶ- 

40 πους ἐλέγχει. τὸ δ᾽ ὕψος ἐγγὺς αἴρει μεγαλοφροσύνης 
ϑεοῦ" καὶ τὸ μὲν ἐ ἄπταιστον οὐ ψέγεται, τὸ μέγα δὲ καὶ 
ϑαυμάξεται. 2. τί χρὴ πρὸς τούτοις ἔτι λέγειν. ὡς ἐκεί- 
νῶν τῶν ἀνδρῶν ἕκαστος ἅπαντα τὰ σφάλματα ἕνὶ ἐξο- 
νεῖται πολλάκις ὕψει καὶ κατορϑώματι, καὶ τὸ κυριῶτα- 

95 τον, ὡς, εἴ γε ἐκλέξας τὰ Ὁμήρου. τὰ Ζημοσϑένους, τὰ 
Πλάτωνος. τῶν ἄλλων ὅσοι δὴ μέγιστοι, παραπτώματε 
πάντα ὁμόσε συναϑροίσειεν, ἐλάχιστον ἄν τι, μᾶλλον δ᾽ 
οὐδὲ πολλοστημόριον ἂν εὑρεϑείη τῶν ἐκείνοις τοῖς ἢ 
ἥρωσι πάντη κατορϑουμένων. διὰ ταῦϑ᾽ ὁ πᾶς αὐτοῖς ἢ 

80 αἰὼν καὶ βίος. οὐ δυνάμενος ὑπὸ τοῦ φϑόνου παρανοίας ἢ. 
ἁλῶναι, φέρων ἀπέδωκε τὰ νικητήρια, καὶ ἄχρι νῦν ἀνα- ἢ. 
φαίρετα φυλάττει, καὶ ἔοικε τηρήσειν, 


ΕἸ 


ΠΕΡῚ ὙΨΟΥΣ. 287 


ἔστ᾽ αν ὕδωρ τε ε δέῃ . καὶ δένδρεα μακρὰ τεϑήλῃ. 86 
. πρὸς μέντοι γε τὸν γράφοντα, ὡς ὁ Κολοσσὸς ὁ ἡμαρ-- 
ἡμένος οὐ κρείττων ἢ ὁ Πολυκλείτου “ορυφόρος, 
᾿ἀράκειται πρὸς πολλοῖς εἰπεῖν. ὅτι ἐπὶ μὲν τέχνης ϑαυ- 
άξεται τὸ ἀκριβέστατον, ἐπὶ δὲ τῶν φυσικῶν ἔργων τὸ ὁ 
ἔγεϑος" φύσει δὲ λογικὸν ὁ ἄνθρωπος, κἀπὶ μὲν 
νδριάντων ξητεῖται τὸ ὅμοιον ἀνθρώπῳ, ἐπὶ δὲ τοῦ 
ἰόγου τὸ ὑπεραῖρον, ὡς ἔφην, τὰ ἀνϑρώπινα. 4. προσή-- 
(δι δ᾽ ὅμως; (ἀνακάμπτει γὰρ ἐπὶ τὴν ἀρχὴν ἡμῖν τοῦ 
ὑκομνήματος ἡ παραίνεσις) ἐπειδὴ τὸ. μὲν ἀδιάπτωτον 10 
ὑς ἐπὶ τὸ πολὺ τέχνης ἐστὶ κατόρϑωμα, τὸ δ᾽ ἐν ὑπερο-- 
[ἢ πλὴν οὐχ ὁμότονον, μεγαλοφυΐας, βοήϑημα. τῇ 
φύσει πάντη πορίξεσϑαι τὴν τέχνην" ἡ γὰρ ἀλληλουχία 
τούτων ἴσως γένοιτ᾽ ἂν τὸ τέλειον. 
Τοσαῦτα ἦν ἀναγκαῖον ὑπὲρ τῶν προτεϑέντων ἐπι- 15 
(ρῖναι σκεμμάτων᾽ χαιρέτω δ᾽ ἕκαστος οἷς ἥδεται 
“Ταῖς δὲ μεταφοραῖς γειτνιῶσιν (ἐπανιτέον γὰρ) αἴ 37 
ταραβολαὶ καὶ εἰκόνες, ἐκείνῃ μόνον παραλλάττουσαι .... 
ὨΕΝΌΟΝΊΤ 00 ἘΌΠΙΑ. 


. ὅτοι καὶ αἴ τοιαῦται" ..εἰ μὴ τὸν ἐγκέφαλον ἐν 58 
αἴς πτέρναις καταπεπατημένον φορεῖτε.“ς“ διόπερ εἰδέ- 31 
αι χρὴ τὸ μέχρι ποῦ παροριστέον ἕκαστον τὸ γὰρ ἐνίοτε 
ἐραιτέρω προεκπίπτεινεάναιρεῖ τὴν ὑπερβολήν. καὶ τὰ 
οἰαῦτα ὑπερτεινόμενα χαλᾶται, ἔσϑ᾽ ὅτε δὲ καὶ εἰς 
πεναντιώσεις ἀντιπεριΐσταται. ἃ. ὁ γοῦν Ἰδοκράτης, 25 
ὑκ οἵδ᾽ ὅπως. παιδὸς πρᾶγμα ἔπαϑεν, διὰ τὴν τοῦ 
ἄννα αὐξητικῶς ἐθέλειν λέγειν φιλοτιμίαν. ἔστι μὲν 
ἂρ ὑπόϑεσις αὐτῷ τοῦ Πανηγυρικοῦ λόγου, ὡς ἡ 4ϑη- 
κίων πόλις ταῖς “εἰς τοὺς Ἕλληνας εὐεργεσίαις ὑπερ- 
ἄλλει τὴν Μακεδαιμονίων. ὃ δ᾽ εὐθὺς ἐν τῇ εἰσβολῇ 80 
τῦτα τίϑησιν. . ἔπειϑ᾽ οἱ λόγοι τοσαύτην ἔχουσι δυνα- 


288 ΠΕΡῚ ὙΨΟΥΣ. 


ϑϑ μιν, ὦσϑ᾽ οἷόν τ᾽ εἶναι καὶ τὰ μεγάλα ταπεινὰ ποιῆσαι, 
καὶ τοῖς μικροῖς περιϑεῖναι μέγεϑος. καὶ τὰ παλαιὰ και- 
νῶς εἰπεῖν. καὶ περὶ τῶν νεωστὶ γεγενημένων ἀρχαίως 
διελϑεῖν.“ς οὐκοῦν, φησί τις, Ἰσόκρατες, οὕτως μέλ- 
δ. λεις καὶ τὰ περὶ “ακεδαιμονίων καὶ ᾿4ϑηναίων ἐναλλάτ- 
τειν ; σχεδὸν γὰρ τὸ τῶν λόγων ἐγκώμιον ἀπιστίας τῆς 
καϑ' αὑτοῦ τοῖς ἀκούουσι παράγγελμα καὶ προοίμιον 
ἐξέϑηκε. 8. μήποτ᾽ οὖν ἄρισται τῶν ὑπερβολῶν (ὡς καὶ 
ἐπὶ τῶν σχημάτων προείπομεν) αἴ αὐτὸ τοῦτο διαλαν- 
10 ϑάνουσαι. ὅτι εἰσὶν ὑπερβολαί. γένεται δὲ τὸ τοιόνδε, 
ἐπειδὰν ὑπὸ ἐκπαϑείας μεγέϑει τινὶ συνεκφωνώνται 
περιστάσεως, ὅπερ ὁ Θουκυδίδης ἐπὶ τῶν ἐν Σικελίᾳ. 
φϑειρομένων ποιεῖ. ..οἵ τε γὰρ Συρακούσιοι. φησίν, ᾿ 
ἐπικαταβάντες τοὺς ἐν τῷ ποταμῷ μάλιστα ἔσφαζξον, καὶ 
18 τὸ ὕδωρ εὐθὺς διέφϑαρτο' ἀλλ᾽ οὐδὲν ἧσσον ἐπίένετο 
ὁμοῦ τῷ πηλῷ ἡματωμένον, καὶ τοῖς πολλοῖς ἔτι ἦν περι- 
μάχητον.““ αἷμα καὶ πηλὸν πινόμενα ὅμως εἶναι περιμά- 
χητα ἔτι. ποιεῖ πιστὸν ἡ τοῦ πάϑους ὑπεροχὴ καὶ περί- 
στασις. 4. καὶ τὸ ἩΗροδότειον ἐπὶ τῶν ἐν Θερμοπύλαις. 
90 ὅμοιον. ,οἐν τούτῳ ,"' φησίν, .,ἀλεξομένους μαχαίρῃσιν, 
ὅσοις αὐτῶν ἔτι ἐτύγχανον περιοῦσαι, καὶ χερσὶ καὶ 
στόμασι. κατέχωσαν οἱ βάρβαροι." ἐνταῦϑ᾽᾽, οἷόν ἐστι' 
τὸ καὶ στόμασι μάχεσϑαι πρὸς ὡπλισμένους. καὶ ὁποῖόν 
τι τὸ κατακεχῶσϑαι βέλεσιν. οἐρεῖς, πλὴν ὅμωλ ἔζει 
45 πίστιν" οὐ γὰρ τὸ πρᾶγμα ἕνεκα τῆς ὑπερβολῆς παρα- ἢ 
λαμβάνεσϑαι δοκεῖ, ἡ ὑπερβολὴ δ᾽ εὐλόγως γεννᾶσϑαι 
πρὸς τοῦ πράγματος. ὅ5. ἔστι γάρ, ὡς οὐ διαλείπω λέγων, 
παντὸς τολμήματος λεκτικοῦ λύσις καὶ πανάκειά τιρτὰ ἢ 
ἐγγὺς ἐκστάσεως ἔργα καὶ πάϑη" ὅϑεν καὶ τὰ κωμιιᾶ ἢ. 
80 καίτοιγ᾽ εἰς ἀπιστίαν ἐκπίπτοντα πιϑανὰ διὰ τὸ γελοῖοῦ' 
ἀγρὸν ἔσχ᾽ ἐλάττω γῆν ἔχοντ᾽ ἐπιστολῆς 
καὶ γὰρ ὁ γέλως πάϑος ἐν ἡδονῇ. 6. αἱ δ᾽ ὑπερβολοὶ 


ΠΕΡῚ ΥΨΟΥΣ. ᾿ς 989 


αϑάπερ ἐπὶ τὸ μεῖζον. οὕτως καὶ ἐπὶ τοὔλαττον, ἐπειδὴ 88 
οενὸν ἀμφοῖν ἡ ἐπίτασις - καί πῶς ὁ διασυρμὸς ταπει- 
ὅτητός ἐστιν αὔξησις. 

Ἢ πέμπτη μοῖρα τῶν συντελουσῶν εἰς τὸ ὕψος, ὧν 89 
γε] ἐν ἀρχῇ προὐϑέμεϑα, ἔϑ᾽ ἡμῖν λείπεται. κράτιστε, 5. 
] διὰ τῶν λόγων αὐτὴ ποιὰ σύνϑεσιρ. ὑπὲρ ἧς ἐν δυσὶν 
ἱποχρώντως ἀποδεδωκότες συντάγμασιν, ὅσα γε τῆς 
γεωρίας ἦν ἡμῖν ἐφικτά, τοσοῦτον ἐξ ἀνάγκης προς- 
λείημεν ἂν εἰς τὴν παροῦσαν ὑπόϑεσιν, ὡς οὐ μόνον 
ἰστὶ πειϑοῦς καὶ ἡδονῆς ἡ ἁρμονία φυσικὸν ἀνθρώποις, 10 
ἰλλὰ καὶ μεγαληγορίας καὶ πάϑους ϑαυμαστόν τι ὄργα- 
ον. 2. οὐ γὰρ αὐλὸς μὲν ἐπιτέϑησί τινα πάϑη τοῖς 
ἐχροωμένοις, καὶ οἷον ἔκφρονας καὶ χκορυβαντιασμοῦ 
τλήρεις ἀποτελεῖ, καὶ βάσιν ἐνδούς τινα ῥυϑμοῦ πρὸς 
ιαύτην ἀναγκάξει βαίνειν ἐν ῥυϑμῷ καὶ συνεξομοιοῦ- 16 
αι τῷ μέλει τὸν ἀκροατήν, κἂν ἄμουσος ἢ παντάπασι, 
αὶ νὴ Δία, φϑόγγοι κιϑάρας, οὐδὲν ἁπλῶς σημαίνοντες, 
αἷς τῶν ἤχων μεταβολαῖς καὶ τῇ πρὸς ἀλλήλους κρού- 

[δι καὶ μέξει, τῆς συμφωνίας ϑαυμαστὸν ἐπάγουσι πολ-- 
άχις, ὡς ἐπίστασαι, ϑέλγητρον, 8. (καίτοι ταῦτα εἴδωλα 30 
αἱ μιμήματα νόϑα ἐστὶ πειϑοῦς. οὐχὶ τῆς ἀνϑρωπείας 
γύσεως ; ὡς ἔφην, ἐνεργήματα γνήσια) οὐκ οἰόμεϑα δ᾽ 
ρα, τὴν σύνϑεσιν, ἁρμονίαν τινὰ οὖσαν λόγων ἀνϑρώ- 
Ὀι ἐμφύτων, καὶ τῆς ψυχῆς αὐτῆς. οὐχὶ τῆς ἀκοῆς μό--. 
ἧς ἐφαπτομένων, ποικίλας κινοῦσαν ἰδέας ὀνομάτων 30 
οήσεων πραγμάτων κάλλους εὐμελείας, πάντων ἡμῖν ἐν- 
ρόφων καὶ συγγενῶν, καὶ ἅμα τῇ μίξει καὶ πολυμορφίᾳ 
ὧν ἑαυτῆς φϑόγγων τὸ παρεστὸς τῷ λέγοντι πάϑος εἰς 
ἐς ψυχὰς τῶν πέλας παρεισάγουσαν, καὶ εἰς μετουσίαν 
ὑτοῦ τοὺς ἀκούοντας ἀεὶ καϑιστᾶσαν, τῇ τὸ τῶν λέξεων 80 
τοἐχοδομήσει τὰ μεγέϑη συναρμόξουσαν, δί αὐτῶν τού- 
ὃν κηλεῖν τε ὁμοῦ, καὶ πρὸς ὄγχον τὸ καὶ ἀξίωμα καὶ 
ἈΗΕΤΟΆΕΒ ΘΒΑΕΟΙ, ]. 19 


Φθύ ῇ“ΠΕΡῚ Υ̓ΨΟΥΣ. 


8θ ὕψος, καὶ πᾶν, ὃ ἐν αὑτῇ περιλαμβάνει. ἡμᾶς ἑκάστοτε 
συνδιατιϑέναι. παντοίως ἡμῶν τῆς διανοίας ἐπικρατοῦ- 
σαν; ἀλλ᾽ ἔοικε μανέᾳ τὸ περὶ τῶν οὕτως ὁμολογουμένων 
διαπορεῖν " ἀποχρῶσα γὰρ ἡ πεῖρα πίστις. 4. ὑψηλόν γε 
δ. τοῦτο δοκεῖ νόημα, καὶ ἔστι τῷ ὄντι ϑαυμάσιον,, ὃ τῷ 
ψηφίσματι ὁ Ζημοσϑένης ἐπιφέρδι" τοῦτο τὸ ψήφισμα 
τὸν τότε τῇ πόλει περιστάντα κίνδυνον παρελϑεῖν ἐποίη- 
ὅεν. ὥσπερ νέφος "““ ἀλλ᾽ αὐτῆς τῆς διανοίας οὐκ ἕλατ- 
τον τῇ ἁρμονίᾳ πεφώνηται" ὅλον τὲ γὰρ ἐπὶ τῶν δακτυ- 
10 λικῶν εἴρηται ῥυϑμῶν᾽ εὐγενέστατοι δ᾽ οὗτοι καὶ μεγξ- 
ϑοποιοί" (διὸ καὶ τὸ ἡρῷον, ὧν ἴσμεν κάλλεστον, μέτρον 


συνιστᾶσι") τό τεῖ, ἐπεὶ τοίγε ἐκ τῆς ἰδίας αὐτὸ χώρας͵ 


μετάϑες. ὅποι δὴ ἐθέλεις, ..«τοῦτο τὸ ψήφισμα, ὥσπερ 
Ψψέφος., ἐποίησε τὸν τότε κίνδυνον παρελϑεῖν .(ς ἢ νὴ 
158 δία μίαν ἀπόκοψον συλλαβὴν μόνον. ..ἐποίησε παρεῖ- 
ϑεῖν ὡς νέφος," καὶ εἴσῃ πόσον ἡ ἁρμονία τῷ ὕψει συνη- 
χεῖ. αὐτὸ γὰρ τὸ ,,«ὥσπερ νέφος“ ἐπὶ μακροῦ τοῦ πρό- 
του ῥυϑμοῦ βέβηκε, τέτρασι καταμετρουμένου χρόνοις" 
ἐξαιρεϑείσης δὲ τῆς μιᾶς συλλαβῆς, γγῶς νέφος“ εὐϑὺς 
40 ἀκρωτηριάξει τῇ συγκοπῇ τὸ μέγεϑος. ὡς ἔμπαλιν, ἐὰν 
ἐπεκτείνῃς υ»παρελϑεῖν ἐποίησεν, ὡσπερεὶ νέφος γ΄ τὸ 
αὐτὸ σημαίνει. οὐ τὸ αὐτὸ δὲ ἔτι προσπίπτει" ὅτι τῷ 
μήκει τῶν ἄκρων χρόνων συνεκλύεται καὶ διαχαλᾶται τὺ 
ὕψος τὸ ἀπότομον. 
40 Ἐν δὲ τοῖς μάλιστα μεγεϑοποιεῖ τὰ λεγόμενα, καϑά- 
96 περ τὰ σώματα, ἡ ῆ τῶν μελῶν ἐπισύνϑεσις, ὧν ἕν μὲν 
οὐδὲν τμηϑὲν ἀφ᾽ ἑτέρου καϑ΄ ἑαυτὸ ἀξιόλογον ἔχει, 
πάντα δὲ μετ᾽ ἀλλήλων ἐκπληροῖ τέλειον σύστημα. οὔ- 
τῶς τὰ μεγάλα, δκεδασϑέντα μὲν ἀπ᾿ ἀλλήλων ἄλλο 
80 ἄλλῃ, ἅμα ἑαυτοῖς συνδιαφορεῖ καὶ τὸ ὕψος. σωματο- 


ποιούμενα δὲ τῇ κοινωνίᾳ καὶ ἔτι δεσμῷ τῆς ἁρμονίας ἢ. 


περικλειόμενα αὐτῷ τῷ κύκλῳ φωνήεντα γίνεται" 


᾿ς 


ΠΕΡῚ ὙΨΟΥΣ. 29] 


χεδὸν ἐν ταῖς περιόδοις ἔρανός ἐστι πλήϑους τὰ μεγέ- 40 
ἢ. ὥ. ἀλλὰ μὴν ὅτι γε πολλοὶ καὶ συγγραφέων καὶ 
οιητῶν οὐκ ὄντες ὑψηλοὶ φύσει, μήποτε δὲ καὶ ἀμεγέ- 
"εις. ὅμως κοινοῖς καὶ δημώδεσὶ τοῖς ὀνόμασι καὶ οὐδὲν 
παγομένοις περιττὸν ὡς τὰ πολλὰ συγχρώμενοι, διὰ ὅ 
όνου τοῦ συνϑεῖναι καὶ ἁρμόσαι ταῦτα [δ᾽ ὅμως ὄγκον 
αὺ διάστημα καὶ τὸ μὴ ταπεινοὶ δοκεῖν εἶναι περιεβά- 
Ο»τῸ, καϑάπερ ἄλλοι τε πολλοὶ καὶ Φίλιστος, ᾽Δριστο-- 
ράνης ἔν τισιν. ἐν τοῖς πλείστοις Εὐριπίδης. ἱκανῶς 
ἡμῖν δεδήλωται. 8. μετά γέ τοι τὴν τεκνοχτονίαν Ἥρας τ 10 
"λῆς φησι, 

γέμω κακῶν δὴ κοὐκέτ᾽ ἔσθ᾽ ὅποι τεϑῇ. 
ὑφόδρα δημῶδες τὸ λεγόμενον, ἀλλὰ γέγονεν ὑψηλὸν 
τῇ πλάσει ἀναλογοῦν,. εἰ δ᾽ ἄλλως αὐτὸ συναρμόσεις, 
φανήσεταί σοι. διότι τῆς συνϑέσεως ποιητὴς ὁ Εὐφιπί- 15. 
δης μᾶλλόν ἐστιν ἢ τοῦ νοῦ. 4. ἐπὶ δὲ τῆς συρομένης ὑπὸ 
τοῦ ταύρου Δίρκης; 

δὲ δέ που 

τύχοι πέριξ ἑλίξας. εἷλχ᾽ ὁμοῦ λαβὼν 

γυναῖκα πέτραν δρῦν μεταλλάσσων ἀεί, 30 
στε μὲν γενναῖον καὶ τὸ λῆμμα. ἁδρότερον δὲ γέγονε 
ι(ὰ τὴν ἁρμονίαν μὴ κατεσπεῦσϑαι, μηδ᾽ οἷον ἐν ἀπο-- 
υλίσματι φέρεσϑαι, ἀλλὰ στηριγμούς τε ἔχειν πρὸς 
[ληλα τὰ ὀνόματα καὶ ἐξερείσματα τῶν χρόνων πρὸς 
δραῖον διαβεβηκότα μέγεϑος. 95 

Μικροποιοῦν δ᾽ οὐδὲν οὕτως ἐν τοῖς ὑψηλοῖς, ὡς 41 

υϑμὸς κεκλασμένος λόγῳ καὶ σεσοβημένος. οἷον δὴ 
υρρίχιοι καὶ τροχαῖοι καὶ διχόρειοι ; τέλεον εἰς ὀρχη- 
τικὸν συνεκπίπτοντες" εὐϑὺς γὰρ πάντα φαίνεται τὰ 
χκτάρυϑμα κομψὰ καὶ μιεροχαρῆ καὶ ἀπαϑέστατα διὰ 30 
ἧς ὁμοειδίας ἐπιπολάξοντα" 2. καὶ ἔτι τούτων τὸ χεί-- 


ιστον, ὅτι, ὥσπερ τὰ ἠδάρια τοὺς ἀκροατὰς ἀπὸ τοῦ 
10} 


-- 


292 ἩἨΕΡῚ ὙΨΟΥΣ. 


41 πράγματος ἀφέλκει καὶ ἐφ᾽ αὑτὰ βιάξεται, οὕτως καὶ τὰ 
κατερρυϑμισμένα τῶν λεγομένων οὐ τὸ τοῦ λόγου πάϑος 
ἐνδίδωσι τοῖς ἀκούουσι, τὸ δὲ τοῦ δυϑμοῦ,, ὡς ἐνίοτε 
προειδότας τὰς ὀφειλομένας καταλήξεις, αὐτοὺς ὑπο- 

8. κρούειν τοῖς λέγουσι, καὶ φϑάνοντας ὡς ἐν χορῷ τιν! 
προαποδιδόναι τὴν βάσιν. 8. ὁμοίως δὲ ἀμεγέϑη καὶ τὰ 
λίαν συγκείμενα, καὶ εἰς μικρὰ καὶ βραχυσύλλαβα 
συγκεκομμένα, καὶ ὡσανεὶ γόμφοις τισὶν ἐπαλλήλοις 
κατ᾿ ἐγκοπὰς καὶ σκληρότητας ἐπισυνδεδεμένα. 

42 Ἔτι γε μὴν ὕψους μειωτικὸν καὶ ἡ ἄγαν τῆς φράσεῶῦ; 

11 δσυγκοπή᾽" πηροῖ γὰρ τὸ μέγεϑος, ὅταν εἰς λέαν συνέ- 
γηται βραχύ" ἀκουέσϑω δὲ νῦν μὴ τὰ δεόντως συνε- 
στραμμένα,. ἀλλ᾽ ὅσα ἄντικρυς μικρὰ καὶ κατακεχερμα- 
τισμένα " συγκοπὴ μὲν γὰρ κολούει τὸν νοῦν, συντομία 

15 δ᾽ ἐπ᾽ εὐϑύ, δῆλον δ᾽ ὡς ἔμπαλιν τὰ ἐκτάδην ἀπόψυχα' 
τὰ γὰρ ἄκαιρον μῆκος ἀνακαλούμενα. 

48 Δεινὴ δ᾽ αἰσχῦναι τὰ μεγέϑη καὶ ἡ μικρότης τῶν 
ὀνομάτων. παρὰ γοῦν τῷ Ἡροδότῳ κατὰ μὲν τὰ λήμ- 
ματα δαιμονίως ὁ χειμὼν πέφρασται,. τινὰ δὲ νὴ Δία 

30 περιέχει τῆς ὕλης ἀδοξύτερα, καὶ τοῦτο μὲν ἴσως .,.ζε- 
σάσης δὲ τῆς ϑαλάσσης "“" ὡς τὸ ξεσάσης πολὺ τὸ ὕψος πε- 
ρισπᾷ διὰ τὸ κακόστομον ἄλλο, ,,»ἄὔνεμος,"ς φησίν, .γέχο- 
πίασε "“ς καὶ τοὺς περὶ τὸ ναυάγιον δρασσομένους ἐξεδέ- 
χετο «τέλος ἀχάριστον." ἄσεμνον γὰρ τὸ κοπιάσαι ἐδιῶ- 

ῬῊ: τικόν" τὸ δ᾽ ἀχάριστον τηλικούτου πάϑους ἀνοίχειον. 
2. ὁμοίως καὶ ὁ Θεόπομπος ὑπερφυῶς ὄχευάσας τὴν τοῦ 
Πέρσου κατάβασιν ἐπ᾽ Ἵἴγυπτον, ὀνοματίοις τισὶ τὰ , 
ὅλα διέβαλεν. .,«ποία γὰρ πόλις ἢ ἢ ποῖον ἔϑνος τῶν κατὰ 
τὴν ᾿Ασίαν οὐκ ἐπρεσβεύετο πρὸς βασιλέα: τί δὲ τῶν ἔ αὶ 

80 τῆς γῆς γεννωμένων ἢ τῶν κατὰ τέχνην ἐπιτελουμένον 
καλῶν ἢ τιμίων οὐκ ἐκομίσϑη δῶρον ὡς αὐτόν; οὐ ποῖ" 
λαὶ μὲν καὶ πολυτελεῖς στρωμναὶ καὶ χλανέίδες. (τὰ μὲν 


᾿ ΠΕΡῚ ὙΨΟΥΣ. φορά 


ἱλουργῆ, τὰ δὲ ποικιλτά. τὰ δὲ λευκά.) πολλαὶ δὲ σκη- 48 
γαὶ χρυσαῖ. κατεσχκευαδμέναι πᾶσι τοῖς χρησίμοις, πολ-- 
ἰαὶ ὃὲ καὶ ξυστίδες καὶ κλῖναι πολυτελεῖς; ἔτι δὲ καὶ 
(οἴλος ἄργυρος καὶ χρυσὸς ἀπειργασμένος καὶ ἐκπώματα 
ιαὲ κρατῆρες. ὧν τοὺς μὲν λιϑοχολλήτους, τοὺς δ᾽ ἄλ- ὅ 
ἰους ἀκριβῶς καὶ πολυτελῶς εἶδες ἂν ἐκπεπονημένους. 
τρὸς δὲ τούϑδις ἀναρίϑμητοι μὲν ὅπλων μυριάδες τῶν 
ἐὲν Ἑλληνικῶν, τῶν δὲ βαρβαρικῶν, ὑπερβάλλοντα δὲ 

ὁ πλῆϑος ὑποζύγια. καὶ πρὸς κατακοπὴν ἱερεῖα εἰς 
ταὐτά " καὶ πολλοὶ μὲν ἀρτυμάτων μέδιμνοι, πολβοὶ δ᾽ οἵ 10 
ϑύλακοι. καὶ σάκκοι. καὶ χάρται βιβλίων, καὶ τῶν 
ἄλλων ἁπάντων χρησίμων τοσαῦτα δὲ χρέα τεταριχευ-- 
μένα παντοδαπῶν ἱερείων, ὡς σωροὺς αὐτῶν γενέσϑαι 
τηλικούτους, ὥστε τοὺς προσιόντας πόρρωϑεν ὑπολαμ- 
βάνειν ὄχϑους εἶναι καὶ λόψους ἀντωθουμένους ““ ἐκ 18 
τῶν ὑψηλοτέρων εἰς τὰ ταπεινότερα, ἀποδιδράσκει, 8. 
δέον ποιήσασϑαι τὴν αὔξησιν ἔμπαλιν ἀλλὰ τῇ ϑαυμα- 
στῇ τῆς ὅλης παρασκευῆς ἀγγελίᾳ παραμίξας τοὺς ϑυλα- 
χους καὶ τὰ ἀρτύματα καὶ τὰ σακκία μαγειρείου τινὰ 
ραντασίαν ἐποίησεν. ὥσπερ γὰρ εἴ τις, ἐπ’ αὐτῶν ἐκεί- 9 
νῶν τῶν προκοσμημάτων, μεταξὺ τῶν χρυσίων καὶ λι-- 
)οχολλήτων κρατήρων καὶ ἀργύρου κοίλου σκηνῶν τε 
᾿λοχρύσων καὶ ἐκπωμάτων, φέρων μέσα ἔϑηκε ϑυλάκια 
αὶ σακκέα, ἀπρεπὲς ἦν τῇ προσόψει τὸ ἔργον" οὕτω καὶ 
ἧς ἑρμηνείας τὰ τοιαῦτα ὀνόματα αἴσχη καὶ οἷονεὶ 95 
τέγματα καϑίσταται παρὰ καιρὸν ἐγκαταταττόμενα. 4. 
πρέχειτο δ᾽ ὡς ὁλοσχερῶς ἐπελϑεῖν καὶ οὖς ὄχϑους . 
ἔγει συμβεβλῆσϑαι., καὶ περὶ τῆς ἄλλης παρασκευῆς 
ὕτως ἁμάξας, εἰπεῖν καμήλους καὶ πλῆϑος ὑποξυγίων, 
Ὀρταγωγούντων πᾶντα τὰ πρὸς τρυφὴν καὶ ἀπόλαυσιν 30 
ραπεξῶν χορηγήματα. ἢ σωροὺς ὀνομάσαι παντοίων 
περμάτων. καὶ τῶν ἄπερ διαφέρει πρὸς ὀψοποιΐας καὶ. 


νῷ 
Φ 


204 ΠΕΡῚ ὙΨΟΥΣ. 


48 ἡδυπαϑ είας ἢ εἴπερ πάντα ὡς ἐβούλετο αὐτάρχη οὕτως 
. ἡγεῖναιγ καὶ ὅσα τραπεξοχόμων εἰπεῖν καὶ ὀψοποιῶν 
ἡδύσματα. ὅ. οὐ γὰρ δεῖ καταντᾶν ἐν τοῖς ὕψεσιν δὶς τὰ 
ῥυπαρὰ καὶ ἐξυβρισμένα, ἂν μὴ σφόδρα ὑπό τινος 
ὅ6 ἀνάγκης συνδιωκώμεϑα, ἀλλὰ τῶν πραγμάτων πρέποι | 
ἂν καὶ τὰς φωνὰς ἔχειν ἀξίας, καὶ μιμεῖσθαι τὴν δημι- 
ουργήσασαν φύσιν τὸν ἄνϑρωπον, ἥτις ἐν ἡμῖν τὰ 
τὰ ἀπόρρητα οὐκ ἔϑηκεν ἐν προσώπῳ, οὐδὲ τὰ τοῦ παν- 
τὸς ὄγκου περιηϑήματα;, ἀπεκρύψατο δὲ ὡς ἐνῆν, καὶ ἃ 
10 κατὰ τὸν Ξενοφῶντα τοὺς τούτων ὅτι πορρωτάτω ὁχε- ἢ 
τοὺς ἀπέστρεψεν, οὐδαμῇ καταισχύνασα τὸ τοῦ ὅλου 
ξῴου κώλλος. 
θ.᾿4λλὰ γὰρ οὐκ ἐπ᾽ εἴδους ἐπείγει τὰ Σ μικροποιὰ δια- Ε 
οιϑμεῖν- προὔποδεδειγμένων γὰρ τῶν ὅσα εὐγενεῖς 
1ὅ ὑψηλοὺς ἐργάξεται τους λόγους; δῆλον ὡς τὰ ἐναντία 
τούτων ταπεινοὺς ποιήσει κατὰ τὸ πλεῖστον καὶ ἀσχή 
μονας. 
44 Ἐκεῖνο μέντοι λοιπὸν ἕνεκα τῆς σῆς χρηστομαϑείας 
οὐκ ὀκνήδομεν ἐπιπροσϑεῖναι [διασαφῆσαι], Τερεντιανὲ' 
420 φίλτατε, ὅπερ ἐξήτησέ τις τῶν φιλοσοφῶν προσέναγχοξ, 
οϑαῦμα μ᾽ ἔχει γ(" λέγων, ὡς ἀμέλει καὶ ἑτέρους πολ- '' 
λούς, πῶς ποτὲ κατὰ τὸν ἡμέτερον αἰῶνα πιϑαναὶ μὲν 
ἐπ᾿ ἄκρον καὶ πολιτικαί, δριμεῖαί τὲ καὶ ἐντρεχεῖς. 
μάλιστα πρὸς ἡδονὰς λόγων εὔφοροι, ὑψηλαὶ ὃὲ λέαν καὶ ᾿ 
92ὅ ὑπερμεγέϑεις. πλὴν εἶ μή τι σπάνιον; οὐκέτι γένονται Ἶ 
φύσεις. τοσαὐύτὴ λόγων κοσμική τις ἐπέχει τὸν βίον 
. ἀφορία. 3. ἤ, νὴ “4 (ς ἔφη, ο»πιστευτέον ἐκείνῳ τῷ 
ϑρυλλουμένῳ. ὡς ἡ δημοκρατία τῶν μεγάλων ἀγαϑὴ 
τιϑηνός, ἣ μόνῃ σχεδὸν καὶ συνήχμασαν οἵ περὶ λόγους 
80 δεινοὶ καὶ συναπέϑανον ; ϑρέψαι τὲ γάρ φησιν ἱκανὴ τὰ 
φρονήματα τῶν μεγαλοφρόνων ἡ ἐλευϑερία καὶ ἐπελκί" 
σαι. καὶ ἃ ἅμα διελϑεῖν τὸ πρόϑυμον τῆς πρὸς ἀλλήλους ἢ 
ἔριδος καὶ τῆς περὶ τὰ πρωτεῖα φιλοτιμίας. 8. ἔτι γε μὴν 
΄ διὰ τὰ προκείμενα ἔν ταῖς πολιτείαις ἔπαϑλα ἑκάστοτε ἢ 
86 τὰ ψυχικὰ προτερήματα τῶν ῥητόρων μελετώμενα ἄχος ἢ 
νᾶται. καὶ οἷον ἐκτρίβεται, καὶ τοῖς πράγμασι κατὰ τὸ 
᾿ εἰκὸς ἐλεύϑερα συνεκλάμπει. οἱ δὲ νῦν ἐοίκαμεν, ἔφην |’ 


ΠΕΡῚ ὙΨΟΥΣ, φοῦ 


παιδομαϑεῖς δἶναι δουλείας δικαίας, τοῖς αὐτῆς ᾿ἔϑεσι44 
καὶ ἐπιτηδεύμασιν ἐξ ἁπαλῶν. “ἔτε φρονημάτων μόνον 
οὐκ ἐνεσπαργανωμένοι καὶ ὁ ἄγευστοι καλλίστου καὶ γονυ-- 
μωτάτου λόγων νάματορ; (τὴν ἐλευϑερίαν ἔφη λέγω) 
διόπερ οὐδὲν ὃ ὅτι μὴ κόλακες ἐκβαίνομεν μεγαλοφυ εἴς. ὅ 
4, διὰ τοῦτο τὰς μὲν ἄλλας ἕξεις καὶ εἰς οἰκέτας πίπτειν 
ἔφασκχεν.. δοῦλον ὃὲ μηδένα γένεσϑαι ῥήτορα" εὐϑὺς 
γὰρ ἀναξεῖ τὸ ἀπαρφησίαστον, καὶ οἷον ἔμφρουρον ὑπὸ 
συνηϑείας ἀεὶ κεκονδυλισμένον" ὅ. Ἥμισυ γάρ τ᾽ ᾿ἀρε- 
τῆς, κατὰ τὸν Ὅμηρον, ἀποαένυται δούλιον ᾿ἡμᾶρ. ὥσπερ 10 
οὖν, (εἴ γε φησὶ τοῦτο πιστόν ἐστιν) ἀκούω, τὰ γλωτ- 
τόχομα, ἐν οἷρ οὐ ᾿ Πυγμαῖουι, καλούμενοι δὲ νᾶνοι τρέ- 
φονται 2. οὐ μόνον κωλύει τῶν ἐγκεκλεισμένων τὰς 
αὐξήσεις. ἀλλὰ καὶ συνάροι διὰ τὸν περικξίμενον τοῖς 
σώμασι δεσμόν οὕτως ἅπασαν δουλείαν, κἂν ἢ δυικαιο-- 16 
τάτη, ψυχῆς γλωττόκομον καὶ κοινὸν δή, τις ἀπεφήνατο 
ϑεσμωτή ριον.“ 6. ἐγὼ μέντοι γὲ ὑπολαμβάνων" Ῥάδιον, 
ἔφην. ὦ βέλτιστε, καὶ ἴδιον ἀνθρώπου τὸ καταμέμφε- 
όϑαι τὰ ἀεὶ παρόντα" ὅρα δέ .υ μή πο τῆς οἰκου- 
μένης εἰρήνη διαφϑείρει τὰς μεγάλας φύσεις, πολὺ δὲ 30 
μᾶλλον ὁ κατέχων ἡμῶν τὰς ἐπυϑυμίας ἀπεριόριστος 
οὑτοσὶ , πόλεμος, καὶ νὴ Δία πρὸς τουτῷ τὰ φρουροῦντα 
τὸν νῦν βίον καὶ κατ᾽ ἄκρας ἄγοντα καὶ φέροντα ταυτὶ 
πάϑη. ἡ γὰρ φιλοχρηματία, πρὸς ἣν ἅπαντες ἀπλή-- 
ότως ἤδη νοσοῦμεν. καὶ ἡ φιληδονία δουλαγωγοῦσι; 35 
ἴλλον δέ, ὡς ἂν εἴποι τις, καταβυϑίζουσιν αὐτάνδρους 
ἤδη τοὺς βίους" φιλαργυρία μὲν “νόσημα μυκφοποιόν, 
φιληδονία δ᾽ ἀγεννέστατον. Υ. οὐ δὴ ἔχω λογιξόμενος 
εὑρεῖν, ὡς οἷόν τε, πλοῦτον ἀόριστον ἐχτιμήσαντας , τὸ 
δ᾽ ἀληϑέστερον εἰπεῖν, ἐκϑειάσαντας, τὰ συμφυῆ τούτῳ 80 
κακὰ εἰς τὰς ψυχὰς ἡμῶν ἐπεισιόντα μὴ παραδέχεσθαι. 
ἀχολουϑεῖ γὰρ τῷ ἀμέτρῳ πλούτῳ καὶ ἀκολάστῳ συνημ- 
μένη καὶ ἴσα, φασί, βαίνουσα πολυτέλεια, καὶ ἅμα ἀνοί- 
ος ἐχείνου τῶν πόλεων καὶ οἴκων τὰς εἰσόδους, εἰς 
ἃς ἐμβαίνει. καὶ συνοικίξεται. χρονίσαντα ὃς ταῦτα ἐν 35 
τοῖς βίοις νεοττοποιεῖται, κατὰ τοὺς σοφούς, καὶ ταχέως 
γενόμενα περὶ τεκνοποιΐαν, ἀλαξόνειάαν τε γεννῶσι καὶ 


Φ06 ς΄ ΠΕΡΙ ὙΨΟΥΣ. 


44 τύφον καὶ τρυφὴν οὐ νόϑα ἑαυτῶν γεννήματα, ἀλλὰ καὶ 
πάνυ γνήσια. ἐὰν δὲ καὶ τούτους τις τοῦ πλούτου τοὺς 
ἐκγόνους εἰς ἡλικίαν ἐλϑεῖν ἐάσῃ . ταχέως δεσπότας ταῖς 
ψυχαῖς ἐντίκτουσιν ἀπαραιτήτους, ὕβριν καὶ παρανυ- 

8 μίαν καὶ ἀναισχυντίαν. 8. ταῦτα γὰρ οὕτως ἀνά 
γίνεσθαι, καὶ μηκέτι τοὺς ἀνθρώπους ἀναβλέπειν, γῇ 
ἕτερα φήμης εἶν αέτινα λόγον, ἀλλὰ τοιούτων ἐν κυχλῷ 
τελεσιουργεῖσϑαι κατ᾽ ὀλίγον τὴν τῶν βίων διαφϑοράν, 

ϑίνειν δὲ καὶ καταμαραίνεσθαν. τὰ ψυχικὰ μεγέϑη, 

10 ἄξηλα γίνεσϑαι, ἡνίκα τὰ ϑνητὰ ἑαυτῶν μέρη κἀνόητι 
ἐκϑαυμάξοιεν, παρέντες αὔξειν τἀϑάνατα. 9. οὐ γὰᾳ 
ἐπὶ κρίσει μέν τις δεκασϑ εὶς οὐκ ἂν ἐπὶ τῶν δικαίων 
καλῶν ἐλεύϑερος καὶ ὑγιὴς ἂν κριτὴς γένοιτο" ἀνάγη 
γὰρ τῷ δωροδόκῳ τὰ οὐκεῖα μὲν φαίνεσθαι καλὰ 

16 δίκαια "" ὅπου δὲ ἡμῶν ἑκάστου τοὺς ὅλους ἤδη βίους 
δεκασμοὶ βραβεύουσι καὶ ἀλλοτρίων ϑῆρφαι θανάτων 
ἐνέδραι διαϑηκῶν, τὸ δ᾽ ἐκ τοῦ παντὸς κερδαίνειν 
ὠνούμεϑατ τῆς ψυχῆς, ἕκαστος πρὸς τῆς" ἑήνδραποδισμέ- 
νοι7) ἄρα δὴ ἐν τῇ τοσαύτῃ λοιμικῇ τοῦ βίον διαφϑορᾷ 

20 δοκοῦμεν ἔτι ἐλεύϑερόν τινα κριτὴν τῶν μεγάλων ἢ 
διηκόντων πρὸς τὸν αἰῶνα κἀδέκαστον ἀπολελεῖφϑαι, 
καὶ μὴ καταρχαιρεσιάξεσϑαι πρὸς τῆς τοῦ πλεονεκτεῖν 
ἐπιϑυμίας; 10. ἀλλὰ μήποτε τοιούτοις οἷοί περ ἐσμὲν 
ἡμεῖς, ἄμεινον ἄρχεσθαι ἢ ἐλευϑέροις εἶναι" ἐπεὶ τοί- 

98 γε ἀφεϑεῖσαι τὸ σύνολον, ὡς ἐξ εἱρκτῆς ἄφετοι, κατὰ 
τῶν πλησίον αἱ πλεονεξίαι κἂν ἐπικαύσειαν τοῖς χαχοῖς 
τὴν οἰκουμένην. 11. ὅλως δὲ δαπανῶν ἔφην εἶναι τῶν 
νῦν γεννωμένων φύσεων τὴν ῥαϑυμίαν, ἧ ἢ πλὴν ὀλίγων 
πᾶντες ἐγκαταβιοῦμεν, οὐκ ἄλλως πονοῦντες ἢ ἀνα- 
80 λαμβάνοντες, εἰ μὴ ἐπαίνου καὶ ἡδονῆς ἕνεκα, ἀλλὰ μὴ 
τῆς ξήλου: καὶ τιμῆς ἀξίας ποτὲ ὠφελείας. 12. κράτιστον 
εἰκῆ ταῦτ᾽ ἐᾶν, ἐπὶ δὲ τὰ συνεχῇ χωρεῖν" ἦν δὲ ταῦτα 
τὰ πάϑη, περὶ ὧν ἐν ἰδίῳ προηγουμένως ὑπεσχόμεϑα 
γράψειν ὑπομνήματι, τήν τε τοῦ ἄλλου λόγου κο καὶ αὐτοῦ 

868 τοῦ ὕψους μοῖραν ἐπεχόντων,. ὡς ἡμῖν δοκεῖ... 


Υ. 
ΔΟΙΓΓΙΝΟΥ͂ 


ς ΤΈΧΝΗ ΡΗΤΟΡΙΗ 


ΛΟΓΓΊΝΟΥ, 


ΤΕΧΝΗ ΡΗΤΟΡΊΙΚΗ. (πο). 


ΑἸὰ. 
502 
. καὶ ἢ ῆ τῶν πιϑανῶν ἐδέα καὶ προσαγωγὸς τοῦ δὲ-- νει. 


καστοῦ. οὐ γὰρ μικρόν ἐστιν εἰπεῖν. ἀδελφός εἰμι. πα- 
ξήρ δέμι καὶ υἱός εἰμι" ταῦτα γὰρ πρός τι: καὶ γείτων καὶ ὅ 
ἐχϑρὸς ἡ ἦν. καὶ οὐχ ὅμοιος, καὶ κρείττων ἦν, καὶ ἀδυνα-- 
γώτερος καὶ νεώτερος καὶ εὐνούστερος καὶ τραχύτερος, 
) καὶ πρεσβύτερος, καὶ προσφιλέστερος ) καὶ πλουσιῶώτε-- 
ός τι εἰπεῖν, καὶ κακουργότερος, καὶ τἄλλα ἐκ τούτων 
ὑδηλά, πολλὰ δ᾽ ἂν εἴη. 10 
Ἔτι τοίνυν καὶ τὸ καὶ χωρία καὶ πραγμάτων ὑπο- 
ἰοχάς. γίνονται δὲ κἀν τούτοις τὰ δίκαια, καὶ παρὰ τὰ 
ωρία τὸ ἄδικον: οὐκ ἐχρῆν ἐνταῦϑα ἀποκτεῖναι. καὶ 
τέρωϑι δεινὸν τὸ πραχϑὲν καὶ ἐν τούτῳ τῷ χωρίῳ γενό-- 
ἱένον" οἷον ἐν , ἐκκλησίᾳ, ἐν τῷ ἱερῷ, κατὰ τὴν ἐμὴν οἱ-- 18 
(αν " ἔστι ὃὲ ὅτε καὶ τὸ ἐν ἐρημίᾳ δεινότερον. καὶ τὸ ἑ ἐν " 
ἴρεε χαλεπώτερον. ᾿4ϑήνησιν, ἐν Δακεδαίμονι. παρὰ 
βαρβάροις, ἐν νηΐ, ἂν τύχῃ; ἐπ᾽ ἄλλου χωρίου. καὶ λοι-᾿ 
χὸν εἰδείης ὁ ἂν ἀπὸ τῶν τόπων ἐννοίας παρατίϑεσϑαι δι- 
χαίας εἰς τὸ προχείμενον καὶ ψυχαγωγούσας. 20 
Ὁ χρόνος δὲ διαιρούμενος οὐδὲ ἀριϑμῆσαι ῥάδιον 
ὗσα ὅσοι συντελεῖ" τὸ γὰρ κατὰ χρόνον ποότερὰ νῦν οὐκ 
ἀρῆν, ἀλλὰ πέρυσι καὶ προπέρυσιν, ὅτε ἔδωκεν ὁ νόμος, 
γράφεσϑαι, καὶ μετὰ τοῦτο ἔξεστι. χρόνον δὲ ὁρίξω καὶ 
ἣν ἑορτήιι. Διονύσια, Παναϑήναια, πόλεμον, εἰρήνην; 25 
ἰλικέαν νεωτέρου καὶ πρεσβυτέρου. συμπόσιον. νύκτα 


- 


800 ΔΟΓΓΙΝΟΥῪ 


σκοτεινήν, ἐπισέληνον., χειμῶνα, ἑτέραν ὥραν" καὶ ὑ 
᾿ καιρὸς ἐν χρόνου μοίρᾳ. καὶ τὸ πρότερον καὶ τὸ νῦν καὶ 
τὸ μέλλον. ! 
89 ,4λλὰ καὶ τὸ ἔχειν οὐ σμικρόν ἐστιν ἐν τούτοις, ὅτι 
5 ξίφος εἶχεν, ὑποδήματα εἶχε, χρυσίον, ἐσθῆτα, ἀσπίδα, 
δόρυ, πάντα ὅσα σκεύη κέκληται. 

(1) Τὸ δὲ κεῖσϑαι σχῆμα μὲν δηλοῖ, ῥάδιον δὲ καὶ ἀπὸ 
τούτου συλλέγειν ἀφορμὰς τῶν λόγων - δευρὶ τὴν χεῖρα, 
ἀλλ᾽ οὐ δευρὶ μετήνεγκεν. οὕτως ἤσϑητο, οὕτως ἐνεώρε 

10 μοι, ὀρϑὸς ἦν, [καὶ] προσεκεκύφει τῇ γῇ" πλάγιοι ἦσαν 
καὶ τὰ γυμνὰ ἐδείκνυσαν, ὥστε βάλλεσθαι" πλαγίου; 
τοὺς ἵππους εἶχον; ὥστε μὴ ἀμύνεσϑαι" ἀπέστρακπτο, : 
οὐκ ἄρα προσέσχεν. κατὰ νώτου με εἶχεν" ὕπτιος ἦν, 
πῶς οὖν ἑώρα; ταῦτα οὖν λογίξόμενος καὶ τὰ ὅμοια τοῦ- 

16 τοις δόξεις τι λέγειν περὶ τοῦ πράγματος καὶ πίστεις 
παρέχεσϑαι τῆς ἀληϑείας. 

Τὸ δὲ ποιεῖν αἴτιόν ἐστιν: ἄνευ γὰρ αἰτίας οὐδὲν 
ἄν ποτὲ γένοιτο" διαιροῦμεν δὲ τὰς αἰτίας, ἑκών, ἐξ 
ἀνάγκης, δι᾽ αἰσχροκέρδειαν, δι’ ἀηδίαν, τῇ χειρὶ ἐποίησε, ᾿ 

50 τοῖν ποδοῖν. τῷ ὀφθαλμῷ, τῇ κεφαλῇ; ξίφει. δόρατι 
βέλει. κακίᾳ , ἁπλότητι, τῷ αὐτομάτῳ. 

Τὸ δὲ πάσχειν τοῦτο πολλαχῆ διαιροῦμεν, ὅτι πέπον- 
ϑας εἰς τὸ σῶμα, εἰς τὴν ψυχήν, εἰς τὰ ἐκτός. εἰς δόξαν, 
εἷς χρήματα. εἰς πάντα. παϑεῖν οὐκ ἐδύνατο, ἔστιν οἷον 

26 παϑεῖν. ἔστιν οἷον μὴ παϑεῖν. καὶ γὰρ ἀπαϑῆ τινά ἐστι." 
λάμβανε οὖν τὰ ἐναντία κἀν τῷ πάσχειν εἰς ἀφορμὰς λ6- 
γῶν τῶν πρὸς ξήτησιν συντεινόντων. 

4 Ἑτέρα διαίρεσις ἦδε λόγους ἐνδίδωσιν ἡ κατὰ τὰς αἷ- 
σϑήσεις γινομένη" καὶ γὰρ ἀπὸ τούτων μέϑοδος εὑρέ- [ 

80 σεως γίνεται. καὶ «πραγματεύου τὰς πίστεις λαμβάνειν 
ἀναλογιξόμενος. ὧν εἶδες ὁ ὁμοίων ἢ ἀνομοίων τῷ ξητου- Γ 
μένῳ, καὶ προδεικάξων τὰς δόξας ἀναλόγως ὧν ἤχουσας. 


ΤΕΧΝΗ ῬΗΤΟΡΙΚΗ͂. 801 


ἃ γὰρ παραδείγματα καὶ τὰ ἐνθυμήματα ἐξ ὧν ἠκούσα- 
"ἐν ἔρχεται ν ἢ ὧν ἐπάϑομεν ἢ [ὧν] ἐποιήσαμεν ἁπτόμε--: 
νοι γευόμενοι πᾶσαν αἴσϑησιν αἰσθανόμενοι. 

Πρὸς τούτοις ἕτερον εἶδος διαιρέσεως τόδε ἀνυστι-- 
ιὥτατον εἰς εὕρεσιν, τὰ συμβεβηκότα καὶ τὰ συνυπάρ- ὁ 
Ἧντα τοῖς προσώποις τε καὶ πράγμασι διαβλέπειν, τύ- 
ἃς, τέχνας. ἡλικίαρ, γένη; πλούτους, τρόπους, ἤϑη, 
ὕξας, ἀδοξίας. πράξεις. ἀργίας, καὶ ὅσα ἄλλα πρὸς τού-- 
οιἰς ὑπάρχει ἑκάστῳ" ἔτι τῶν πραγμάτων τρόπους. κοι- 
ὠνίας. ἐρημίας, καταμονὰς σὺν ἑτέροις, τίνι ὅμοια, 10 
ίνι ἀνόμοια, τίνι τὰ αὐτὰ τίνα ὄντα, ἐν τίσιν ὄντα, πό-- 
εν ἀρχόμενα, παυόμενα, τίνας ἔχοντα τὰς αἰτίας. τίνας 
νάγκας, φανδρὰς καὶ ἀφανεῖς [αἰτίας]. καὶ ὅσα ἂν αὐ- 
ὃς εὕροις. πάντα μέντοι εἰς ταῦτα ἀνενεχϑήσεται" 
παρχέτω δὲ καὶ τούτοις ἥ τὸ τῶν τελικῶν “κεφαλαίων 18 
έσις ἐπὶ τῷ ξητήματι. καὶ τὸ ἐφαρμόξειν τὰ τελικὰ καὶ 
“νικὰ καὶ τυπώδη τοῖς εἰδικωτάτοις καὶ ἐμπεριεχομέ- 
οις τοῖς ἀμφισβητουμένοις πράγμασι. ταῦτα γὰρ πρὸς 
ἰλληλα διαιρούμενα τὰ γένη καὶ εἴδη τῶν ξητημάτων, 
ιαὶ τὰ ἐν ὀργάνων μοίρα καϑεστηκότα,. καὶ ὀργάνων αἷ 30 
ιαλούμεναι πίστεις καὶ τόποι πίστεων καὶ ἀφορμαὶ ποΐλ-- 
ὴν ἀφϑονίαν ἐγείρουσι λόγων. 

Ἐπειδὴ δὲ εἴρηται καὶ περὶ τούτων ἀποχρώντως τὲ 
ιαὶ μετρίως, μνημονευτέον ἐστὶ τῶν ἐπιλόγων, ὧν ἡ 
ιἰὲν δύναμις καὶ τὸ ἔργον ἀναμνῆσαι τὰ εἰρημένα ταῖς 35 
πανόδοις. αὐξῆσαίτε τὸ ὁμολογηϑὲν εἴτδ κρεῖττον εἴτε 506 
καὶ] χεῖρον τοῖς μερισμοῖς καὶ τῇ παραϑέσει τῶν ὁμοίων 
αὶ τῶν ἐναντίων" ὅταν γὰρ ἀποδειχϑῇ τι πρᾶγμα, οὕτω 
ὁ πρᾶγμα αὔξεται. χρηστέον δὲ τοῖς ἐπιλόγοις ὥσπερ 
αὶ τοῖς προοιμίοις πολλαχῆ" καὶ γὰρ ἐν τοῖς καϑ᾽ ἕκα-- 80 
τον ἀποδεικνυμένοις τὸ εἶδος αὐτῶν χρήσιμον, καὶ 
ρὸς τῷ τέλει τοῦ λόγου δραστήριον καὶ καταπρακχτικόν, 


802 ΄ ΛΜΟΓΓΙΝΟΥῪ 


τόν τε δικαστὴν παροξύνει δοῦναι ψῆφον ἣν βούλει 
ῆ τοὐναντίον' ὡς ὁ φεύγων παραιτεῖται. αὕξει δὲ μάλιι 
ἡ αἰτία καὶ τὸ τέλος, ἐὰν ἐξετάσῃς τὰ συμβαίνοντα ἐξ ἔ 
στου καὶ τὰς ἀρχὰς τῶν πραγμάτων" αὐτὸ γὰρ ἕχασ' 
6 κατὰ μόνας μικρόν. ἕτερον δὲ ἐξ ἑτέρου δεικνύων, 
ἀποβαίνειν πέφυκεν, αὐξήσεις καὶ τὰ μὴ γενόμενα, 
νέσϑαι δὲ ὅμως δυνάμενα τῷ ᾿ πράγματι προστιϑείς. ι 
λον δὲ ὅτι καὶ καϑαιρεῦται τοῦ πράγματος τὸ μέγεϑος 
(ι)ὴ ἀξία τῷ ἐναντίῳ, ὃ ὅταν ἐλέγχῃς τὴν αὔξησιν τοῦ κα 
10 γοροῦντος καὶ τοὺς λόγους καὶ τὰ παλαίσματα τῆς τέχι 
ἀφαιρῶν μὲν αὐτοῦ τὰ μὴ γενόμενα, μόνα δὲ τηρῶν 
πεπραγμένα, καὶ ταῦτα ἐλαττῶν τοῖς σμικροτέροις ἀλ 
καξε καὶ δείκνυε, ὅτι οὕτως ἂν πᾶν παντὶ ὅμοιον γένο 
καὶ τὸ σμικρότατον τῷ μεγίστῳ; εἴ τις τὰ μὴ συμβά 
18 διεξίοι, καὶ λογέξοιτο ὡς γεγονότα, καὶ τῶν αὐτῶν τη 
᾿ς μάτων καὶ κολάσεων πάντα δεήσεται" τοῦτο δὲ τῶν ἀ 
κωτάτων, μίαν τιμωρίαν εἶναι πᾶσι τοῖς ἀδικήμι 
τοιαῦτα πρὸς τὴν αὔξησιν λεκτέον, καὶ διὰ τούτων 
πρᾶγμα σμικρότατον ποιεῖν ἐπιχειρητέον, ἐξ ὧν τὴν. 
40 γὴν τῶν δικαζόντων τιϑασσεύοντες ἐκλύσομεν.. αἱ 
556 ἀφορμαὶ αἷ τῶν πέστεων τοῖς ἐπιλόγοις ἐκ τῆς αὐ 
διαιρέσεως ἧς διῃρήκαμεν . (καὶ ὅτι μὲν) μέγα ἐστὶ 
μικρὸν καὶ φαῦλον τὸ πρᾶγμα τοῦτο κατασκευάζξειν 
τοῖς ἐπιλύγοις εἰώϑαμεν., τὸ δὲ εἰ γεγένηται ἢ μή, δεῖ 
. 45 ἑτέρων ἀποδείξεων καὶ τῆς πρώτης ψήφου τὸ τοιοῦ 
καὶ τοῦ πρώτου λόγου. “ 


ΠΕΡῚ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ͂Σ. 


Περὶ δὲ τῆς οἰκονομίας καὶ διοικήσεως προοιμέων. 
διηγήσεων καὶ πίστεων καὶ ἐπιλόγων ἀναγκαῖον πρθ 
80 πεῖν τοσοῦτον. ὅτι τοῖς μὲν προοιμέοις πλείοσιν ἐντ 
μεγάλοις πράγμασι καὶ διαβεβλημένοες χρηστέον" ἐὰν 


ΤΈΧΝΗ ῬΡΗΤΟΡΙΚΗ͂. 803 


ὑπὲρ μικρῶν καὶ φαύλων ὁ λόγος ἧ, μικρὸν ἔστω τὸ 
προοέμιον. χρηστέον δὲ τοῖς προοιμέοις καὶ πρὸ τῶν 
παραδόξων ἐπιχειρημάτῶν, καὶ πρὸ παντὸς τοῦ μέλλον-- 
τος δόξειν οὕτω πως ἔχειν. κἂν ταῖς ἀρχαῖς κἀν ταῖς τε-- 
λευταῖς τῶν κατασχευαξομένων, ὡς ἂν ἀφορίζξῃης καὶ ὅ 
διαρϑροῖς τὰ εἰρημένα, καὶ τὸν λόγον ἀναλαμβάνης με-- 
ηζων ταῖς τῶν προοιμέων ἐμβολαῖς τὰ ξητούμενα " πιϑα- 
νώτατον γὰρ τοῦτο καὶ ῥητορικώτατον τὸ γένος τῶν λ6-- 
νῶν ὃ κέκληται προοίμιον. ἡ παρασκευὴ καὶ ϑεραπεία 
“ὧν ἀκροωμένων. ὅτῳ δὲ ἂν λόγῳ μὴ προσῇ ταῦτα, στέ- 10 
γετάι τῆς πιϑανότητος ἀναισϑησίαν ἐνδεικνύμενος τοῦ 
ἰέγοντος καὶ “πολλὴν ἀμαθίαν, δὲ μήτε ὧν πάσχουσιν οἵ 
ἱκούοντες μήτε ὧν αὐτὸς λέγει πραγμάτων κριτὴς γένε-- 

αν δι᾽. ὧν αἴ τῶν προοιμέων ἕννοιαι παρίστανται πραῦ- 
νύντων. ἐπαγγελλομένων ἐπαγωγήν, συγγνώμην ἡμῖν 15 
κἰσουμένων., προτυπουμένων τὰ μέλλοντα καὶ προκα-- 
ϑισταμένων τὴν ἀκρόασιν ἐξ ὧν ἂν ὑπείπωμεν. 

.4λλὰ καὶ περὶ διηγήσεως λεκτέον. ὅτι καὶ διὰ πλειό-- 
γον καὶ ἐλαχίστων εἴποις ἂν τὴν δήλωσιν τῶν πραγμά-- 5ιτ 
τῶν, ἂν μὲν ἡ πολλὰ πράγματα, διὰ πολλῶν." ἂν δὲ 50 
ὀλίγα, δι᾽ ἐλαχίστων. ἐπεκδιδάξεις γὰρ εἰς προτάσεις 
ἄγων καὶ πολλὰς διηγήσεις τὰς ἐπὶ μέρους κατ᾽ εἶδος 
ὀνομάξων ἐν τοῖς προοιμῴοιρ ὁ Ο μέλλει ἀποδεικνύειν καὶ 
διηγεῖσθαι" εἰ γὰρ πάντα ἅμα ἀϑρόως ἐρεῖς ,ν ταραάξεις τὲ 
καὶ ταραχϑή δῃ. 36 

Ἐν δὲ τοῖς κεφαλαίοις τοῖς τῶν πίστεων καὶ τοῖς εἴ- 
δεσι τούτων πρῶτα ϑήσεις καὶ τελευταῖα τὰ πάντων κρά- 
ειστα. καὶ ἐξελέγξεις τὰ τῶν ἀντιδίκων. τὰ σαϑρὰ καὶ 
ἐσϑενῆ τῶν εἰρημένων ὑπ᾽ ἐκείνων προτάττων,. καὶ ὅσα 
ῥαδίως λῦσαι δυνήσῃ. προτενεῖς δὲ οὐχ ὁμοίως ἐχείνοις, 30 
ἐλλ᾽ οἷόν τε μάλιστα εὐεπιχείρητον εἶναί σοι" εἰ γὰρ ἀπὸ 
τῶν ἰσχυροτάτων ἄρχοιο τῶν ἐχϑρῶν ὄντων ἀλύτων. ἢ 


804 ΛΟΓΓΊΝΟΥ 


τὰ σμικρότατα σαυτοῦ προτάττοις, διαβεβλήσῃ πρὸς 
τοὺς ἀκούοντας. νήφοντος τοῦ δικαατοῦ καταρχὰς καὶ 
μέγιστα. καὶ σαφῶς ἀκοῦσαι ϑέλοντος. 
Ἡ δὲ φύσις τῶν ἐπιλόγων ἀντιστρόφως τοῖς προοι- 
5 μίοις ἔχουσα εὑφίσκεται. τὰ γὰρ αὐτὰ καὶ προοιμιαξομέ- 
νοις πολλάκις καὶ προτρέπουσι τοὺς δικαστὰς πρέκει 
κατὰ τὸ σχῆμα τῶν ἐπιλόγων διενήνοχε δὲ ὅμως τῷ μέ 
τρῳ. πλείω γὰρ ὡς τὸ πολὺ ἐπὶ τῶν ἐπιλόγων ἐγχωρεῖ 
πρὸς τοὺς δικαστὰς εἰπεῖν ἢ διὰ τῆς ἀρχῆς καὶ τῆς παρα- 
10 σχευῆς. καὶ καταρχὰς μὲν ἐπαγγελίαν ἔχει καὶ μερισμὸν 
τῶν κεφαλαίων τὸ προοίμιον" καὶ τὴν μὲν ἐπαγγελίαν 
ἔχει τῆς ἀποδείξεως. τὸν δὲ μερισμὸν εὐμαϑείας ἕνεκα: 
τῷ δὲ ἐπιλόγῳ τοιοῦτον μὲν οὐδέν, αὔξησις δὲ καὶ ἀνά- ἢ 
(ιβϑ)μνησις τῶν ἤδη λεχϑέντων καὶ τῆς ὑποθέσεως τῆς ἀ ἰ" 
15 τῶν προοιμίων συντετελεσμένης. ἑ 


ΝΡ  ὙἽΨΡ -οὐ σΠ' --Ἅ---οὧἦ- 


ΠΕΡῚ ΛΕΞΈΩΣ. 


3 Οὐκ ἐλάχιστον δὲ μέρος τῆς μεϑόδου τῆς κατὰ τὴν 
δητορικὴν τέχνην τὸ τῆς λέξεώς ἐστι" τὰ γὰρ ἐνθυμή- 
ματα καὶ πάντα τὰ μέρη τοῦ λόγου φαίνεται τοιαῦτα τοῖς 

90 ἀκούουσιν, ὁποῖά ποτ᾽ ἂν εἴη τὰ τῶν λέξεων. φῶς γὰφ 
ὥσπερ τῶν νοημάτων τε καὶ ἐπιχειρημάτων ὁ τοιοῦτος 
λόγος. ἀποσαφῶν τοῖς δικασταῖς τὴν πιϑανότητα τῆς 
πίστεως. οὐ τοίνυν ἀμελητέον αὐτῶν, ἀλλ᾽ ὡς ἔνι μά- 
λιστα φυλακτέον παραδείγμασι χρωμένους τοῖς ἄριστα 

οὉ τῶν ῥητόρων τούτῳ τῷ μέρει χρησαμένοις, καὶ περικαῖ- 
λῶς τε καὶ ποικίλως τὴν ἐξαγγελίαν ἠσκημένοις" πλέον 
γὰρ οὐδ᾽ ὁτιοῦν ἔσται τῆς ἀγχινοίας καὶ τῆς ὀξύτητος τῆς 
ἐπὶ τῇ κρίσει καὶ διαιρέσει καὶ περισκέψει τῆς γνώμᾷ 
καὶ τῶν καϑ᾽ ἕκαστον λογισμῶν, εἰ μὴ συνϑεῖναι τῇ βεῖ" 

80 τίστῃ λέξει τὰ νοήματα, καὶ ῥυϑμοῖς χρήσῃ πρεπωδεστά- ἢ. 
τοις ἐκλέξει τὲ καὶ ϑέσει τῶν ὀνομάτων καὶ [πλήϑει] φῆ" 


ΤΕΧΝΗ͂ ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂. 805 


ιάτων. πολλὰ γὰρ τὰ κηλοῦντα τὸν ἀκροατὴν ἄνευ τῆς 
μανοίας καὶ τῆς πραγματικῆς κατασκευῆς καὶ τῆς ἠϑι- 
ἧς πυϑανότητος " τὸ γὰρ μουσικὸν καὶ εὔτακτον τῆς ἔρ- 
᾿ηνεύσεως ἔμφυτον ἅπασι καὶ τοῖς ἀγελαίοις ξῴοις,, οὔτι 

8 πολιτικῷ τε καὶ λογικῷ καὶ τάξεως αἴσϑησιν εἰληφότι. ὃ 
ἱ τοίνυν τὸ μουσικόν τε καὶ ἐναρμόνιον καὶ ῥδυϑμικὸν 69 
ὑμμετρόν τε καὶ ξυμμελὲς ἐξεργάσαιο καὶ διαπονήσαις 

ἷς τὸ ἀκριβέστατον. τῶν μὲν ἀφαιρῶν μέρη, τοῖς δὲ 
φοσάπτων, ἐν καιρῷ καὶ χρείᾳ καὶ καλλονῇ διαμετρῶν 

ὃ δέον, ὄσται σοι πιϑανώτατος ὁ λόγος καὶ ῥητορικώτα- 10 
06. οἵα τε ἡ παρ᾽ Ὁμήρῳ ποίησις μὴ παρὰ φαῦλον ἡ ἤγη- 
αμένῳ μηδὲ ἐν εὐτελεῖ, [ἀναγνωστέον ἐν εὐτελεῖ" ἔχά-- 
ρον γὰρ αὐτῶν ἔχει λόγον εὐπρεπῆ Ἵ, τὸ τοιοῦτον, καὶ 
αρ᾽ ““ρχιλόχῳ τῷ Παρέῳ. καὶ γὰρ οὗτος ἤσκηται" ἔτι 

ἑ καὶ τὸ τῶν τραγῳδοποιῶν φῦλον καὶ τὸ τῶν κωμφῳ- Ὁ 
ὧν. μελοποιῶν τὸ καὶ τῶν τοιούτων, τό τε τῶν σοφι-- 
τῶν, ὅπου μηδὲ τοῖς φιλοσοφοῦσιν ὑπερεώραται καὶ 
πρημέληται" τῷ μὲν γὰρ Πλάτωνι καὶ τῷ Ξενοφῶντι 
(ἰσχένῃ τε καὶ ᾿Αντισϑένει περιττῶς διαπεπόνηται καὶ 
"ωνος ἠκρίβωται. τῶν δὲ ῥητόρων τῷ κορυφαίῳ ταύτην Ὃ 
ἷναι συμβέβηκε τὴν ἀρετήν, καὶ παρὰ τοῦτο κρατεῖν ἂν - 
ὑκοέη τῶν ἑτέρων τῶν ἐκ ταὐτοῦ γένους. 

Τὸ δὲ ἔργον αὐτῆς σαφῶς τε καὶ καϑαρῶς διελϑεῖν 
νωρίμως τε καὶ γνωστῶς τοῖς ἀκούουσι, καὶ παρὰ τοῦτο 
ηδὲν ἐλλιπεῖν τῆς σεμνότητος, ἀλλὰ δοκεῖν μὲν κατὰ τὰ 35 
ὑτὰ τοῖς πολλοῖς συντιϑέναι τὰ μόρια καὶ τὰ σημαίνον-- 

Κ τὰ πράγματα τῆς διανοίας σύμβολα, συγκεκρᾶσϑαι δὲ 
ῥὶ γνωστῷ. καὶ τὸ ξένον, ἔτι δὲ τὸ καινόν τε καὶ περι-- 
κλλὲς τῆς ἀφηγήσεως δεῖ γὰρ δύο τούτους ποιήσασϑαι ὅ00 
κτοπούς τὴν δήλωσιν τοῦ πράγματος καὶ τὸ μεϑ᾽ ἢδο-- 80 
ἧς ϑηλοῦν. οὐ γὰρ ψυχαγωγήδεις μὴ γοητεύων μετά 
Ψος χάριτος καὶ ἡδονῆς μεταβολῇ τε καὶ ποικιλίᾳ τῶν 
ἈΗΕΤΟΆΕΒ ΘΆΑΕΟΙ. Ϊ, 20 


806 ΔΟΓΓΙΝΟῪ 


ὀνομάτων εἰ δὲ ὑπερβαίνοις ἀκαίρως ἀπαρτῶν τὸν λύ- 
γον μιᾶς λέξεως καὶ μετατιϑεὶς τὴν ἀκολουϑέαν, πρὸς 
ὀργὴν ἥξεις καὶ πρὸς ἀχϑηδόνα, καὶ ἀμφίβολον τὴν λέξιν 
καὶ μεγάλας ἐλλείψεις ἔχουσαν, κἂν ὑπὲρ τὸν καιρὸν ἡ 
56 περίοδος περιγράφηται. καὶ τοὺς ὅρους μείζονας τοῦ 
μέτρου λαμβάνειν. πεφύλαξο δὲ τοῖς λίαν ἀρχαίοις καὶ 
ξένοις τῶν ὀνομάτων καταμιαίνειν τὸ σῶμα τῆς λέξεως 
καὶ τὴν ὑφὴν τῆς παρασκευῆς. οὐκ ἀχρεῖον δὲ οὐδὲ τῶν ᾿ 
Ἰσοκράτους παραγγελμάτων ἐντρέπεσθϑαι. μὴ τραχύνειν ᾿ἃ 
10 τὸν λόγον τῇ παραϑέδει καὶ συμπλοκῇ τῶν καλουμένων ᾿ 
φωνηέντων, ἃ τὴν κρᾶσιν οὐκ ἀνέχεται καὶ τὸν λόγο [ 
661 οὐχ ὁμοίως συνυφαΐένειν ξοικεν, οὔτε λείως τε καὶ ἀπταῖ 
στως εἰς τὴν ἀκοὴν παρίησιν, ἀλλ᾽ ἐπιλαμβάνεται τοῦ 
πνεύμονος καὶ ἐπίσχει τὸ πνεῦμα τῆς φωνῆς. τῆς δ᾽ εὖ, ἢ 
16 ρυϑμίας τὸ γνώρισμα δῆλον τῷ συνευθισμένῳ τὸ τῶν 
εὐρύϑμων καὶ ἀποτετορνευμένων καὶ στρογγύλων ἀπο’ 
δέχεσθαι λόγων, καὶ τετριμμένῳ τὰ ὦτα πρὸς τὴν σύν. 
ϑεσιν τῶν τε σεμνῶν καὶ ἀρχαίων λόγων, ὧν κατέλεξα 
(π) τοὺς εὑρετὰς καὶ πρώτους φήναντας τὰ παραδεέγματε 
90 τῆς καλλιλογίας. ἴδοις δ᾽ ἂν αὐτοὺς προσέχων τὴν γνό- 
μην παρὰ μέρη διῃρημπένους τὴν κατὰ τὴν εὐφωνίαν ἐπε. 
μέλειαν. ἢ “γὰρ προσέϑεσαν τι μόριον τῷ κοινῷ κὶ 
ἁπλῶς καὶ ἀργῶς λεγομένῳ καὶ κατὰ τοὺς ᾿΄πολλοὺς καὶ . 
ἰδιώτας [τῷ δημοσιεύοντι λόγῳ καὶ παρὰ πᾶσι λεγομέ- 
36 νῳ]" τὸ γὰρ παέξεις παντὸς εἰπεῖν καὶ τοῦ προστυχόν- 
τος, παέξεις δὲ ἔχων τινὰ ἴδιον τύπον φωνῆς καὶ δια- 
λέχτου παρίστησι" πολλὰ δέ ἐστι τῶν προστιϑεμένων ἐκ 
περιουσίας. καὶ πάντα σχεδὸν τὰ μέρη τοῦ λόγου μέχῳ 
καὶ γραμμάτων" ἐπιβάλλουσι δὲ καὶ δύο μέρη πολλάχιξ 
80 καὶ πλείονα. καὶ περὶ τούτων τηρητέον ὄστι δοι καὶ φυ' 
λακτέον τῆς φωνῆς τὸν τύπον" σαυτοῦ γὰρ οὐ ϑήσει; 
οὐδὲ εἰσοίσεις ἴδιον νόμον, ὧν δεῖ προσνέμειν" οὐγὰ Ὁ 


ΤΕΧΝΗ ΡΗΤΟΡΙΚΗ. τς Β07 


ἐφ᾽ ἡμῖν ὁ νόμος τῶν λόγων, ἀλλ᾽ ἡμεῖς ἐπὶ τῷ νόμῳ. ἢ 
κατὰ ἀφαίρεσιν ἐν ἀρχῇ τε καὶ ἐπιμελείᾳ ἐπιβάλλεται. καὶ 60) 
ποιχέλον τι καὶ περιττῶς ἔχον φαίνεται, καϑάπερ ὅταν 
λέγω. καὶ χαλκοῦν μὲν ἔστησαν τόνδε, καὶ σίτησιν ἔδο-- 
σαν, καὶ τῆς γῆς τεμόντες, καὶ τὰ πρὸς ἡμᾶς οὕτως ὅ 
[ἔχουσι). λείπειν δ᾽ ἀξιοῦσι προϑέσεις, συνδέσμους, 
ἅπαντα τὰ μέρη, καὶ σύνδυο τῶν μερῶν τοῦ λόγου. 

Τὸ δ᾽ αὖ τῆς ἀλληγορίας κοσμεῖ τὸν λόγον ἐν τῷ 
μεταβάλλειν τοὔνομα καὶ δι᾽ ἑτέρου καινοτέρου τὸ αὐτὸ 
σημαίνειν" τὸ γὰρ πεπατημένον καὶ πεπλυμένον καὶ μυ-- 10 
ριόλεκτον πρὸς κόρον ἄγει, καϑάπερ τῶν σιτίων καὶ ὅσα 
πρὸς τὴν ὄψιν ἢ τὴν ἄλλην αἴσϑησιν τὰ κοινὰ καὶ τὰ 
συνήϑη καταφρονεῖται, καὶ τῆρ αἰσϑήσεως, καὶ τοῦ κατὰ 
τὴν αἴσϑησιν πνεύματος οὐκ ἐπιστρέφει τὴν ἀντίληψιν. 
δεῖ δὲ ἐκ τῆς ἀκοῆς τὸν δικαστὴν λίχνοι τε καὶ ἡδείαις 16 
ὥσπερ καρυκείαις καὶ ὀψοποιΐαις, σκευασίαις τε καὶ 
χροαγωγαῖς ἐπισπᾶσϑαϊ καὶ προσάγεσϑαι, ποιεῖσϑαι δὲ 
τοῦτο χρὴ τοῖς ϑεραπευτικοῖς τε καὶ κολακευτικοῖς ὀνό- 
μασι’ ταῦτα γάρ ἐστι τῆς πειθοῦς φάρμακα, ϑήρατρα 
ταρέτων καὶ μουσικῆς τῆς ἐπὶ τὸ πεέϑειν ἠσκημένης. οὐ 20 
γὰρ ὅμοιον, οὐδὲ κατὰ μικρὸν [ἀνόμοιον] τὸ ἀηδὲς 
»ἀγλευκὲς“ εἰπεῖν. ,,»ἀτερπές" τὸ καὶ ,»οὐκ ἐν χάριτι," 
καὶ τὸ χαλὸν ,,»περικαλλὲς“ εἰπεῖν, καὶ τὸ λίαν μάλα 50 
ἀνυτικῶς ,“. [ὡς] καὶ «κομιδῆς ποτε" καὶ ἀντὶ τοῦ καλῶς 
οὑπέρευγε"““ τό τε ἄτοπον ,,ὑπερφυές ,. καὶ τὸ δεινὸν 35 
»σχέτλιον,". καὶ τὸ ὅπου ἵνα“ καὶ ..ῇ, ὡς ἦ [διεβαίνομεν) 
πρὸς τὸ τῆς ᾿4γρίας διαβαίνομεν .“" τό τε παραιτήσασϑαι 
»ΞΚαρέσϑαι,,.“" καὶ ,,»ἀντιβολῆσαι“ δὲ τὸ δεηϑῆναι. καὶ τὸ 
ἁπλῶς .»ἐν βραχεῖ“ καὶ οἀμηγέπη“ τὸ μετρίως. 

Πιστέων δ᾽ ἐστὶ τῶν κομιδῇ ξένων καὶ τὴν γνῶσιν ἐν 80 
κὑτοῖς οὐκ ἐχόντων. οὐ μὴν ἐχείνων γε τῶν περὶ τὴν 
κτῶσιν κεκαινοτομημένων, ἢ τὰς ἐγκλύσεις τῶν ῥημά- 


808 ᾿ ΛΟΓΓΙΝΟΥ͂ 


τῶν. ἢ τὰς διαϑέσεις ἢ τὰς μεταλλάξεις τὰς περ 
χρόνους, ἢ τὰ πνεύματα καὶ τοὺς τόνους. τοι; 
λεκτέον .,«ἀφείλετό με.“ καὶ ,,χάριν τὴν σήν.“ς καὶ. 
μάξω σοῦ“ καὶ ,«καταφρονῶ δε’ καὶ ,,ἐϑάρρει τού 

δ καὶ ,,»οὐδέν σὲ δεῖ τοῦ ἐπιτηδεύματος.““ καὶ ,,ὁτιὴ τ 
ο»αὐτὴ καὶ εἴσεισι.“ καὶ .. εἶεν, μακάριοι ἐκεῖνοι 
οὡς εἰδεῖεν οἵ ϑεοί,“ς καὶ ἀνύσας ἱκανῶς ; καὶ ἀφ 
τοῦ πνεύματος ἐνδόντας" καὶ ψεύδοντ᾽ ἀλλ᾽ οὐ τος 

56Ὲ:Ἐ χνεύματος, οἷον ἥκιστα, καὶ τὰ τοιαῦτα ὅσα καὶ ἐν 
10 οἷα ταὐτόν. κατ᾽ ἀρχάς, ἔμπαλιν.“ς οἵ δὲ χρόν 
οὗτοι διαφέρουσι, Θεμιστοκλέα καὶ ψιμύϑιον κι 
μυϑα. τί δ᾽ : οὐχὶ καὶ οἵ τόνοι; καὶ ὡσαύτως κι 
οἰκείαν δευτέραν ἀπὸ τοῦ τέλους καὶ παραλείπω͵ 

τί γάρ μὲ δεῖ πάντα λέγειν δείγματος ὅσον δεόι 
156 ὃ δ᾽ ἴσως ἀναγκαῖον - ἐκλέλειπται γὰρ τὸ παράδει 
περὶ τοὺς ἀριϑμοὺς οἷον καὶ οὔπω εἶχον διὰ πᾶ 
καταστρώματα.“ καὶ ,»εἰπέ μοι ταῦτα δ᾽ ἂν λέ 
καὶ ..»αἴ ἅμαξαι. ἵνα ἀντὶ τείχους ἡ,“ καὶ »τὴν Φι; 
ῥώμην διεξιέναι, ὅτι μοι δοκεῖ πάνϑ᾽ ὅσα ἂν εἴ 
20 ὑπὲρ τούτων .“" καὶ ἐπὶ ϑάτερα τὰ γνωριμώτατα. 
δὲ ὁ δῆμος.“ πολιτεύω δὲ καὶ ἐπολίτευον καὶ μετα 
καὶ διενόόυν, καὶ ποιοῦμαι καὶ προωρώμην καὶ ἴ: 
(115) μαι καὶ ὁρῶμαι παρὰ τὸ κοινὸν εἴρηται πασχόντι 
περ οὐχὶ ποιούντων. ἔτι δὲ καὶ πρὸς τούτοις ἡ μετ 

28 τῶν λεγομένων, ὅταν τῆς συνήϑους χώρας ἐκπέ 
τῇ πεπατημένῃ κόσμον περιάπτῃ, ὡς ἐὰν λέγωμεν 
δὲν δι᾿ ἄλλο. ““ καὶ τούτου περὶ ἑνός ““ καὶ .. το’ 
65 τῷ νεῷ,“ καὶ .,ζλλο τι ἤ,“ καὶ υ»τάχα ἴσως ο΄" καὶ ..1 
τοίνυν δεκατη."ς πολλὰ δὲ καὶ ἄλλα εὑρήματα, δεί 

80 ὃὲ εἴνεχα ταυτὶ παρδϑέμην" ἄκαιρον γὰρ εἰ πάντι 
ται καὶ περὶ πάντων ἐπέξειμι μηδὲν παριείς. ἡ γ 
βολὴ τοῦ λόγου γένοιτ᾽ ἂν ἀσύμμετρος πολλῶν ἐπ 


ΤΕΧΝΗ͂ ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂. 809 


τοῦτο τὸ μέρος καὶ συγγραμμάτων πλειόνων εἰ ἐθελή-- 
σειας δοϑῆναι δυναμένων. ἀλλ᾽ ἐμοὶ προκείμενόν ἐστι 
χαὶ σχοπύς τις οὗτος καὶ κανών, ὑπόμνημα ποιῆσαι τῆς 
τέχνης, ὡς ἔνι μάλιστα ἐν βραχυτάτοις, τοῖς συγγεγονόσι 
καὶ πολλάκις καὶ συνεχῶς περὶ αὐτῶν ἀκηκοόσι. καὶ τοῖς ὅ 
βιβλίοις οὐκ ἀνασχήτως οὐδ᾽ [ἂν] ἀμελετήτως τηρεῖν 
ἔχουσιν, ὧν τὴν μέϑοδον ἐν τύποις. κατετάξαμεν εἰ δέ 
τις καὶ μὴ. πλησιάσας μηδὲ τῶν πλειόνων ἀκούσας ὑπ᾽ 
εὐφυΐας τε καὶ συνέσεως. δεξιότητός τε τῆς γνώμης εἰς 
ἐπίσκεψιν ἥξει κατὰ τὰ προειρημένα τῆς τέχνης, δύναιτ᾽ 10 
ἂν ἀφ᾽ αὑτοῦ τὸ ἀκόλουϑον περαίνειν, καϑάπερ ἐμβὰς 
ἔχνεσί τισι καί πως ὁδοῦ λαμβανόμενος. 

Τὸ κόμμα δὲ περιόδου μέρος ἂν εἴη τὸ ἐλάχιστον. 
οἷον ,..πολλάκις ἐθαύμασα, τίσι ποτὲ λόγοις ᾿4ϑηναίους 
ἔπεισαν οἷ γραψάμενοι Σωκράτην, ὡς ἄξιος εἴη ϑανάτου 1ὁ 
τῇ πόλει"“ς τῶν γὰρ κώλων τὰ μὲν βραχύτερα τούτου, 66 
τὰ δὲ μείξω ὑπάρχει ὄντα. ὥσπερ ἀμέλει καὶ τῶν περιό-- ᾿ 
ων αἴ μὲν μείζους. αἵ δὲ ἐλάττους. καὶ τῶν περικοπῶν 
ὁσαύτως. τοῦ γὰρ λόγου μέγεϑος λαμβάνοντος καὶ τὰ 
μέρη τοῦ λόγου συνεπαύξεται. ἔστιν οὖν τὸ μὲν κόμμα 20 
ἐκ δυοῖν λέξεων ἢ τριῶν. τὸ δὲ κῶλον διπλάσιον ἢ κατὰ 
τοῦτο, καϑάπερ διττῶν ἄρϑοων μετέχον. ὠνόμασται γὰρ 
ἐκ μεταφορᾶς τῶν ἐν τοῖς ζῴοις κώλων" ἡ δὲ περικοπὴ 
ἐκ δύο κώλων καὶ τριῶν ἐστι κατὰ λόγον τῶν εἰρημένων- 
μερῶν καὶ αὐτὴ συντιϑεμένη" ὥσπερ γὰρ τῶν ποδῶν οἷ 38 
μὲν ἁπλοῖ τυγχάνουσιν ὄντες, οἱ δὲ διπλοῖ συντιϑέμενοι 
ἐκτούτων. οὕτω καὶ τῶν χομμάτων καὶ τῶν κώλων καὶ 
τῶν περικοπῶν τὰ μὲν μῆκος ἔχει σύνϑετον. τὰ δὲ ἐπι- 
τετμημένον. μικρᾶς μὲν περιόδον [κῶλα] μικραὶ καὶ 
κερικοπαί. μεγάλης δὲ μεγάλαι. 80 

Ἡ δὲ περίοδος ἐνθυμημά πώς ἐστιν ἀπηγγελμένον, 
ῥυϑμοῖς εὐτάχτοις κώλοις τε καὶ περικοπαῖς, κατ᾽ ἀλλή-- 


810 ΛΟΓΓΙΝΟΥ 


λας συμμέτροις. καὶ αὐτὴ δὲ ἡ περίοδος κέχληται ἐχ 
μεταφορᾶς ἤτοι τῶν ἀγώνων τῆς περιόδου, οὗ τῷ χνου- 
μένῳ χρόνῳ ἐπιτελούμενοι τὸ ἴσον ἀεὶ ἀφεστᾶσιν ἀλλή- 
λων. ἢ ἀπὸ τῶν χορευόντων περὶ τοὺς βωμοὺς καὶ τὴν 
ὁ περίμετρον τοῦ βωμοῦ καὶ τὸν κύκλον περιλαμβανόν- 
τῶν ἀπὸ σημείου ἐπὶ τὸ αὐτὸ σημεῖον καϑισταμένων, 
ἕως ἂν πληρώσαντες τύχωσι τοῦ κύκλου τὴν χορείαν. 
τῶν δὲ περιόδων καὶ τὰς ἀσυμμέτρους τοῖς μέρει 
581] περιόδους ὁμοίως καλεῖν εἰώϑαμεν, τῆς κατὰ τὸ ἐνϑύ- 
10 μημα διανοίας ἐκτετελεσμένης " ὅσα δὲ σχήματα τῶν ἐν- 
νοιῶν ὠνόμασται, οἷον προδιόρϑωσις, ἐπιδιόρϑωσις, 
ἀποσιώπησις, παράλειψις, εἰρωνεία, ἠϑοποιζα. ἅπαντα 
ταῦτα οὔ μοι δοκεῖ δικαίως σχήματα καλεῖσϑαι, ἀλ᾽ 
ἔννοιαι καὶ ἐνθυμήματα καὶ λογισμοὶ τοῦ πιϑανοῦ χάριν 
15 καὶ πίστεων εἴδη" τὰ μὲν γὰρ προοιμέων ἔχει δύναμι», 
προδιόρϑωσίς τε καὶ ἐπιδιόρϑωσις, ἡ δὲ παράλειψις τὸ 
ἀξιόπιστον ἐνδείκνυται. καὶ μέρη ἂν εἴη τῆς παϑητικῆς 
το καὶ ἡϑικῆς ἀποδείξεως τῇ τῆς ὑποκρίσεως ἀρετῇ πρέ 


ποντα, ὅϑεν ἤδη καὶ περὶ ταύτης λεκτέον, οἷόν τέ ἐστι Ἶ 


40 καὶ τίς ἡ δύναμις αὐτῆς. 


ΠΕΡῚ ὙΠΟΧΡΙΣΈΩΣ. 

γπόκρισίς ἐστι μίμησις τῶν κατ᾽ ἀλήϑειαν ἑκάστῳ 
παρισταμένων ἠἡϑῶν καὶ παϑῶν καὶ διάϑεσις σώματύς 
τε καὶ τόνου φωνῆς πρόσφορος τοῖς ὑποχειμένοις 

πράγμασι. δύναται δὲ μέγιστον εἰς πίστιν, καὶ τὸν ἀκ 
95 τὴν ἄγειν ἐπίσταται λαμβάνουδα ταῖς ἐπιβουλαῖς τε μοὶ 
(116) γοητείαις, παραγωγαῖς τε καὶ παρακρούσεσιν. ῇ μὲν 
γὰρ πίστις τε καὶ ἀπόδειξις [καὶ] μετ᾽ ἀνάγκης ἄγει; ἡ δ 
80 ὑπόκρισις ἀπάτῃ δελεάξουσα καϑέλκει. τὴν γνώμην τοῦ 
κριτοῦ πρὸς τὸ δοκοῦν τῷ λέγοντι, διόπερ εἰκότως ὁ 
Ζ]ημοσϑένης αὐτὴν ἔντιμον ἦγε, καὶ πολλὰ κατὰ τῆς 


- 


ΤΈΧΝΗ ΡΗΤΟΡΙΚΗ.. 811 


μεῶρ ταύτης εἴρηκεν ἐγκώμια, τρὶς μὲν περὶ αὐτῆς 568 


19είς, τριπλᾶ δὲ αὐτῇ δοὺς τὰ νικητήρια καὶ ποιή- 
ιρώτην τε καὶ δευτέραν καὶ τρίτην. εἰ γὰρ στερή-- 
λόγος τὰ ἄλλα πάντα ἔχων πλεονεκτήματα καὶ 


τὸ πείϑειν ἱκανῶς συγκεκροτημένος ταῖς ἀποδεί-- ὅ 


αἱ σαφῶς τε καὶ καϑαρῶς τῇ λέξει διακείμενος, τοῦ 
τὴν ὑπόκρισιν πλάσματος, οὐκ ἂν ἔχοι πρακτικῶς 
τῶν δικαστῶν. φαίνεται γὰρ ἀμυδρὸς τε καὶ ἀσϑε- 
αὶ ἀχάριστος, ἀτερπής τε καὶ ἀγλευκής, καὶ τὸν 
τὴν ἐνοχλῶν. ἐλαύνων μᾶλλον ἢ καὶ τὴν ψῆφον 
καλῶν. ἄσκει δὲ αὐτὸ ϑεώμενος τοὺς ἐν τοῖς ἀλη-- 
ς πράγμασιν ὁτιοῦν λέγοντας καὶ μετὰ τοῦ πάσχειν 
μένους καὶ διατεινομένους ἐν τῷ διαλέγεσθαι, ἢ 
χντίον ἀνιεμένους καὶ πραὐνομένους καὶ πράξεως 
ὡς μεταλαμβάνοντας. διαπλάττει γὰρ αὐτοὺς καὶ 
κτός πῶς μετέχειν ποιεῖ καὶ τόνου φωνῆς αὐτὰ τὰ 
ματα. πεπονθὼς γὰρ οὗτος αὐτὸς αὑτῷ κατὰ τὴν 
ειἰαν οὕτω τῷ τέχνην συνισταμένῳ καὶ βουλομένῳ 
ον μαϑεῖν ὑποκρένεται. δυνήσῃ δὲ καὶ παρὰ τῶν 
ραγφδίας ὑποκριτῶν καὶ κωμῳδίας τῶν ἀρίστων, 
ὅσον ποιεῖ τὴν εὔνοιαν ἢ τὴν ἀηδίαν ἕκάτερον 
»ν τό τε ἐν ὑποχρίσει καὶ ἄνευ ταύτης, καταμανϑά- 

ὡς δὲ ἐν τύποις περιλαβεῖν, ϑυμουμένῳ μὲν ἐπί- 
»ν ποιεῖσϑαι τὸν λόγον συμφέρει καὶ πρέπει. καὶ 
ρωνὴν ὀξεῖαν ἔχειν καὶ τὸ φϑέγμα ἁπλούστερον, 
“ταμένῳ δὲ τὰς ἀρχὰς πρᾶον τὸ φϑέγμα ποιητέον 
πιεικές, ἐπὶ τὸν ὄχλον δέ πως καὶ δεητικὸν καὶ 
τον οἷον παρακαλοῦντος καὶ ἐν χρείᾳ καϑεστηκότος 
ὐλαβείας ἢ αἰδοῦς μετέχοντος. αἵ δὲ πίστεις τοῦ 


10 


20 


26 


ματος τὸν ῥυϑμὸν ὑπαλλαττέτωσαν, καὶ τὸ τῶν 80 


μημάτων εἶδος ἐπιστρεφῆ ποιείτω τὸν λόγον. καὶ 


τἦμα τοῦ σώματος μετὰ τῆς χειρὸς σύντονον καὶ 5860 


8312 , ΧΟΓΓΙΝΟΥ 


δριμὺ [βλέπειν ἄμεινον καὶ] βλέποντα πρὸς τοὺς δικα- . 
στάς, καὶ συναποκλινόμενον αὐτὸν ταῖς τῆς πενϑοῦς 
μεταβολαῖς. εἰ δέ τι ἀποδείξαις. καὶ καιρὸν ἄγοντα μά- 
ϑοις τὸν δικαστὴν τοῖς ἐλέγχοις καὶ παραδεδεγμένον τὴν 
86. πιϑανότητα τῆς ἀποδείξεως, σχετλιάξειν ἡ φύσις παρα- 
καλεῖ καὶ καταπλήττειν τὸν ἀντίδικον τῷ πεπλασμένῳ 
τούτῳ φϑέγματι, οἰκείῳ τῶν εὑρηκότων ὄντι τὴν ἀλή- 
ϑειαν. ἐπικλάξειν γοῦν φιλοῦσι καὶ ϑέλγουσι καὶ αἱ 
κύνες τῇ τῶν ἰχνῶν εὑρέσει καὶ περιχαρείᾳ δηλοῦσιν 
10 ἔχειν ἐγγὺς τὸ πάλαι ζητούμενον. ἐπαίρεται δὲ καὶ μι’ 
κρὸς παῖς οὗ γλίχεται τυχών. ταῦτα δὲ μὴ παρέργως 
βούλου ϑεωρεῖν, ἀλλὰ συλλέγειν εἰς τὸν ἑαυτοῦ λόγον, 
ἴδιον εἶδος πίστεων δι᾽ ἀπάτης εὐαγώγου πεπορισμένον 
ἀσυλλογίστῳ πάϑει τοῦ πρὸς ταῦτα πειρωμένου. οἶκτιν 
16 ξόμενον δὲ δεῖ μεταξὺ λόγου τε καὶ δῆς τὸν ἦχον ποιή" 
σασϑαι, οὔτε γὰρ διαλεγόμενός ἐστιν" ἀναπείθει γὰῤ 
οἶκτος ἐξάδειν, ὅϑεν ἀρχαὶ μουσικῆς χαρμονή τε καὶ 
λύπη, τοῦ φϑέγματος ἐπεγειρομένου πρὸς τὴν μεταβο- 
λὴν τῆς λέξεως" οὔτε δὴ" ἔοικεν ἀλλὰ πίπτει μεταξὺ 
20 τούτων. δρόμος δὲ οὐ πρέπων. ἐν τῷ τοιούτῳ μέρει, πλὴν 
εἶ τοὺς ἐπιλόγους δεήσειεν οὐ κατ᾽ οἶκτον, ἀλλὰ κατὰ 
τὸ ϑυμοειδὲς διατίϑεσθϑαι. 
Ταῦτα ἱκανῶς ἐχέτω. τὰ δ᾽ ἄλλα ἐκ τούτων ὃ μαϑὼν 
λήψεται, καὶ οὐκ ἂν ὅ γε εὐφυὴς ἀπόρως ἔχοι τῶν τού- 
28 τοις ἑπομένων, ποιητικός τε ὧν καὶ ἐξεργαστικὸς καὶ 
ἀπὸ βραχείας ἀφορμῆς ἐπὶ πολὺ τείνων τὴν διάνοιαν, 
καὶ ἐφ᾽ ὅσον προσήκει τῷ μέλλοντι τελέῳ γενέσϑαι 
ῥήτορι. 

(τι) ΠΈΡΙ ΜΝΗΜΗΣ. 
50 Μνήμης δὲ ὅτι οὐδέν ἐστι σπουδαιότερον ἀνθρώκοις 
81 ὡς ἔπος εἰπεῖν, τίς ἂν ἀντιλέξειε νοῦν ἔχων; οἱ δὲ καὶ 

τὴν λήϑην ἐπαινοῦσιν. ὡς Εὐριπίδης - 


ΤΕΧΝΗ ΡΗΤΟΡΙΚΗ. ᾿ 818 


ο ὥ πότνια λήϑη τῶν κακῶν, 

ὀνομάξων ἐγὼ δὲ λήϑην μὲν καὶ ἔξοδον μνήμης ἥ τι 
ἢ οὐδὲν ἐπωφελεῖν κρένω, τὰ δὲ μέγιστα καὶ κυριώτατα 
βλάπτειν τοῦ βίου καὶ παραιρεῖσϑαι καὶ στερεῖν τῆς 
εὐδαιμονίας τὸ γὰρ εὐμισητότατον τῶν ἁμαρτημάτων ὃ 
τε καὶ ἀδικημάτων, τὴν ἀχαριστίαν, ἐπιλειπούσης τῆς 
τοῦ μνημονεύειν δυνάμεως συμβαένουσαν εὑρήσομεν" 
ὁ δὲ μεμνημένος τὴν χάριν οὔτε ἄδικος οὔτε ἀχάριστος" 
νύμων γε μὴν ἐπιλαθομένους καὶ τῶν σωφρονιξόντων 
ἡμᾶς δογμάτων. ἀναγκαῖόν ἐστι φαύλους τε καὶ μοχϑη-- 10 
οοὺς καὶ ἀναιδεῖς γενέσϑαι., πᾶσά τε ἄνοια καὶ ψυχῆς 
ἀμαϑία διὰ λήϑην ἐμπίπτει. ὁ δὲ ἄκρως μνημονευτικός 
κε καὶ μνήμων διαφερόντως σοφός" ὅϑεν καὶ τοῦτο ὁρ-- 
θως ἐστιν εἰρημένον. οὐ μνημονεύω μὴ λίαν ἡ μὲν τοῦ 
Ποφοῦ, καὶ σοφὸς ὁ πολλὰ εἰδὼς φύσει. τῶν δὲ τῆς 15 
ψυχῆς ἀρετῶν, εὐμαϑείας, ἀγχινοίας, συνέσεως. μνή-- 
μης,) μεγαλοπρεπείας. εὐεπείας, τὸ ξηλοῦν δύνασϑαι 
καὶ ἀκριβῶς ἀπομιμεῖσϑαι καὶ ἀπομάττεσϑαι τοὺς τύ- 
πους τῶν λόγων, οὖς ἄν τις ἐπιδείξειε καὶ ϑαυμάσειε, 
καὶ τὸ τοῖς διδασκάλοις παραπλησίως τε καὶ ὅτι ἐγγυτά-- 511 
τῷ λέγειν, ταῦτα ξύμπαντα μιᾶς ἔχεται φυσεώς τε καὶ 91 
δεινότητος καὶ πλεονεξίας τῆς [ἐκ] τοῦ μνημονεύειν 
ποίμως ἔχειν. ἡ γὰρ κρᾶσις τῆς ψυχῆς σύμμετρος οὖσα 
“ταὶ δικαία κατὰ τὴν ἁρμονίαν τῶν δυνάμεων. καὶ οἷον 
κηρὸς εἰργασμένος εὔπλαστος μὲν καὶ εὐάγωγος καὶ μὴ 95 
σχληρὸς μηδ᾽ ἀντίτυπος μηδὲ ἀτέραμνος, μηδὲ αὖ μαλα-- 

τὸ καὶ διαρρέων. ὡς συγχεῖσθαι τοὺς τύπους καὶ 
ἐξιτήλους γίνεσϑαι συμπιπτόντων τῶν χαρακτήρων καὶ 
εν γραμμάτων. ἀναλαμβάνει καθάπερ ἐκμαγεῖον καὶ 
ϑιατυποῦται ῥᾳδίως ὑπὸ τῶν φαντασμάτων τορνευόμε-- 30 
νός τὸ χαὶ γραφόμενος, ἐναργέσιν ὥσπερ καὶ κοίλοις 
υφράμμασι καὶ νεοχαράκτοις σημείοις τῆς ἐπιστήμης. 


814 ᾿ς ΛΟΓΓΙΝΟΥ͂ 


πάντα γὰρ πᾶσιν εἰχάξων ὁ ἀγχένους καὶ ταχέως ἐπι- 
βάλλων διὰ τῆς ξητήσεως ἀπεμνημόνευσε καὶ ἔμαϑεν 
ἐξευρεῖν τῆς ἀπορίας τὴν μηχανὴν καὶ συνεῖδε τὸ δέον. 
διόπερ μοι δοκεῖ καὶ ὁ Πλάτων τὰς μαϑήσεις ἀναμνήσεις 
5. λέγειν. οὐδὲν γὰρ ἄλλο ἢ ὥσπερ ἀναμιμνησκόμενοι περὶ 
ὧν δοκοῦμεν μὴ μεμαϑηκέναι μηδὲ ἐγνωχέναι καταλαμ- 
βάνομεν τὸ ξητούμενον" πῶς δ᾽ ἂν ἠβούλετό τις ξητεῖν, 
ἅτε συνειδὼς αὑτῷ μὴ μαϑών., εἰ μὴ προσεδόκᾳ μνήμῃ 
τινὶ ταῦτα ἀνευρήσειν. ἡ δὲ εὕρεσις ἄρα τοῦτό ἐστι; πε, 
10 ρας ἀνάμνησις, καὶ ἀφ᾽ ὧν ἔπαϑέτις καὶ ἤσϑετο συλλο- 
γισμὸς καὶ ὁμοίου καὶ ἀναλόγου ἢ μείξονος ἢ μεκροτέ 
ρου παράϑεσις. ἃ γὰρ αἵ αἰσθήσεις προὔλαβον καὶ ἡ 
572 ψυχὴ παρὰ τῶν αἰσϑήσεων ἔλαβε, ταῦτα μεμυκότα κε- ᾿ 
ται καὶ ἠρεμοῦντα καὶ σχολάξοντα τοῖς νωϑροῖς κὼ 
16 λήϑης γέμουσιν, ὥσπερ ἐν διφϑέραις εὐρῶτος ἢ πηλοῦ} 
μεμιασμέναις καὶ ἐπαληλιμμέναις, τοῖς δὲ εὐφυεστέροι, 
καὶ γονιμωτέροις καὶ αὐτῷ τούτῳ γνωμονικωτέροιῃ 
καϑάπερ ἐν χαλκοῖς γραμματείοις σηπεδόνος κεχωρισμέ ᾿ 
νοις καὶ διὰ χρόνον γιγνομένης ἐπηρείας. εἰς τὴν σωτῖ' 
90 ρίαν τῶν τύπων ἀμίαντα καὶ ἄχραντα διὰ τέλους σώξ» 
ται. μνήμη μὲν γάρ ἐστι σωτηρία φαντασιῶν, καὶ αἴ ἷ 
σϑήσεως παρελθούσης παρουσία, καὶ κτῆσις πρὸς τὸ : 
πρόχειρον τῆς χρήσεως. ἡ δὲ ἀνάμνησις ἐπιβολὴ φαν ἢ. 
'τασίας παρελθούσης, ὡς παροιχομένης. ἔστι δέ τι κ 
9ὅ μεταξὺ τοῦ εἰδέναι τε καὶ μή. ὃ δεῖται ὑπομνήσεως. 
ἔστιν ὑπόμνησις ὡς ἐξιούσης τῆς ἐπιστήμης ἀνανέωσις 
καὶ ἀνάληψις. ὧν προείμεϑα λήϑης χάριν. καὶ τῶν μὲ ἢ 
γνῶσις, τῶν δὲ ἀνάληψις εἰς τὸ ὁλόκληρον τῆς ἐπιστῇ Ρ 
μῆς. ὁ δὲ ἐπιλανθανόμενος τῶν ἐσκεμμένων ἰδιώτῷ 
80 ἄχρηστος, καὶ πάντα κληϑεὶς δικαιότερον ἢ ῥήτθᾷ 
ὅπου γε καὶ Ζ]ημοσϑένην τῆς μνήμης ἐπιλειπούσης ἐπ 
λελοίπεν καὶ ἡ δύναμις τῶν λόγων, καὶ συνόλως ἡ τέ 


εἰ 


ΤΈΧΝΗ ΡΗΤΟΡΙΚΗ. 8315 


νήμης ἐχπλαγείφης ὑπὸ τοῦ δέους πᾶσα τέχνη (115) 
[φησὶν] ὁ Θουκυδίδης" φόβος γὰρμνήμην 
7ει, λέγει που, καὶ ὀρϑῶς λέγει. γένοιο δ᾽ 

ν διαίτης τρόπῳ σώφρονι καὶ φύσεως εὐτυχίᾳ 
ἐπιπνοίᾳ καὶ φιλομαϑίᾳ ἰδίᾳ καὶ φιλονεικέᾳ 513 
ἤσϑαι ϑέλειν. κινδυνεύει τε πᾶς φιλομαϑής, 6 
πῃ τῆς μνήμης, [μελέτῃ] διὰ τέχνης πόϑου 
οὔ καὶ φροντίδος ἐξεργάξεσϑαι τὸ μνημονεύειν" 

» γὰρ ἀρχὴ φροντίδος. μέριμνα δὲ καὶ φροντὶς 
τοῦ πόϑου τὴν καταβολὴν καὶ τῆς ἐπιϑυμίας 10 
ιν ἐρρωμένην οὖσαν, ὃ δὴ ἔρως κέκληται, 
ἧς μνημοσύνης τὴν οὐσίαν. αἰσϑανομένη γὰρ 
γῦ καλοῦ μαϑήματός τε καὶ ϑεάματος, ἢ τού-- 
οὔ χείρονός τε καὶ χαλεπωτέρον, προσέσχε τὸν 

ὺἡ δεινὴν ἔλαβεν ὠδῖνα τοῦ πράγματος, ὥστε 16 
ιένειν μέχρι παντὸς ἐδέλειν. ἐξ ὧν ἡ φροντὶς 
αι, σφύξοντος καὶ σφαδάξοντος καὶ πηδῶντος 
οὔ τῆς φαντασίας μέρους. ὃ δὲ ῥάϑυμος ἀμ-- 
αἱ νωϑρὸς καὶ βραδύς, μόλις τὸ ἤσϑετο τοῦ 

᾿ καὶ μετὰ τὴν αἴσϑησιν ἐγκατέλιπεν, εἰ μή τις 30 
γείρειεν ϑεῶν, ἢ ἑαυτὸν τοσοῦτον εὔφλεκχτον 
γητον ἐξεργάσαιτο καὶ τρίβοι τοὺς τύπους ταῖς 
"ἤσεως καὶ μελέτης κὰὶ μερίμνης ἐπιβολαῖς. τὸ 
ἐκις ἐθέλειν ἀκούειν καὶ λέγειν ὧν ἤκουσεν ἢ 
δι᾿ ἑτέρας ἡστινοσοῦν αἰσϑήσεως, τοῦτο ἀπερ-- 35 
) μεμνῆσϑαι κινουμένης ἀεὶ καὶ βάϑος λαμβα-- 

ἃ τὴς κινήσεως τῆς ἐναπομορχϑείδσης φαντα-. 

ν τῆς ψυχῆς ὑποδοχήν. ὡς γὰρ τὰ τρίμματα 
τῶν κοιλαίνεται καὶ βάϑος ἴσχει ταῖς πολλαῖς 
ἐσι καὶ καταγινομέναις τῶν τροχῶν ἐπιβολαῖς, 80 
κατὰ τὴν ψυχήν τι συμβαίνει. τὸ δ᾽ εἰς ἅπαξ 51 
»ν καὶ μέχρι τινὸς καὶ ξως τούτου λίαν ἐπιπο-- 


816 ΛΟΓΓΙΝΟΥ 


λαίους ποιεῖ τοὺς τύπους. οὕτω μὲν οὖν μνήμης περιέ- 
σῃ. καὶ εἰ μὴ τύχοις φύδει μετειληφώς. 

Ἤδη δὲ καὶ Σιμωνίδης καὶ πλείους μετ᾽ ἐκεῖνον μνή- 

μης [γνώμης] ὁδοὺς προὐδίδαξαν, εἰδώλων παράϑεσιν 

5 καὶ τόπων εἰσηγούμενοι πρὸς τὸ μνημονεύειν ἔχειν ὀνο- 

μάτων τε καὶ δημάτων᾽ τὸ δέ ἐστιν οὐδὲν ἕτερον ἢ τῶν 

ὁμοίων πρὸς τὸ δοκοῦν καινὸν παραϑεώρησις καὶ συΐζυ- 


γία πρὸς ἄλλο. τὸ γὰρ γνώριμον τοῦ γνωστοῦ τύποςτῷ ᾿ 


καὶ ἴχνος καὶ λαβαὶ καὶ ἀφορμαί, καὶ τοῦτον τὸν τρόπον 
10 καὶ τὰς τῶν βαρβάρων φωνὰς συλλαβεῖν ἐστιν ἀντιτι- 
ϑέντα τῷ γνωρίμῳ τὸ ἀντ᾽ αὐτοῦ, καὶ τοὺς τύπους τῶν 


πραγμάτων καταβλέποντα. ὁ δὲ τύπος τῆς μνήμης [εἰ] 


ἀφορμὴν ἔδωκεν, ὅτι μηδὲν ἄνευ τόπου, καὶ τὸ μέρυς 
τοῦ λείποντος καὶ ὅλου. ὥσπερ γὰρ οἵ τὸ ἴχνος ἀνευρύν» 


16 τὲς κύνες καὶ τὴν χώραν τῶν ἰχνῶν κατὰ πόδας διώκχουϑθι [. 


τὸ ϑηρίον, καὶ μόνον οὐκ ἔχειν ὑπολαμβάνουσιν, οὔτ 


δὴ καὶ τῷ σπουδάξοντι μνημονεύειν καὶ σώξειν τὰ μαϑή [3 
ματα ϑέλοντι τὰ μέρη τῶν μαϑημάτων ἐστὶ ϑεωρητέο Ϊ! 
καὶ τὰ συμβεβηκότα αὐτοῖς, ἵν᾿ ὅπου τύχοι προσβαλὼν ! 


40 ἐκεῖϑεν αὐτῷ τὸ μνημονεύειν ὑπάρξαι. τοιγαροῦν κὰ 


τὰ μέτρα μᾶλλον μεμνήμεϑα τῶν ἄνευ μέτρου πεποιημέ ἦ 
νῶν. ὅτι δὴ τὸ τοῦ ῥυϑμοῦ καὶ τῆς εὐταξίας ἀνάλογον ἴ 


μνημονεύοντες καὶ τὰ καϑ᾽ ἕκαστα τῶν ῥημάτων ἄνι- 
χνεύομεν κατὰ πόδας ξητοῦντες τὸ λεῖπον ἐξ ὧν προει- 
96 λήφαμεν. τὸ δὲ μέγιστον ἐν τούτοις, μελετᾶν ἀεὶ καὶ 
ἀπιστεῖν ὡς εἰδότι καὶ φοβεῖσϑαι μὴ διαρρυέν δε τὸ μά- 
5150 ϑήημα οἰχήσεται. τὸ γὰρ ποιοῦν ἐπιλήσμονας ὑπόληφίῷ 
ἐστι τοῦ δοκεῖν εἰδέναι τὸ ἅπαξ ὀφϑὲν ἢ λεχϑὲν ἢ ἀκου- 
σϑέν, καὶ τὸ προσδοκᾶν ὅτι καὶ εἰς νέωτα καὶ μετὰ χρό- 
80 νον μοι παραμενεῖ, μή τι γε δὴ τρίτην ὕστερον ἡμέραν 
ἢ τετάρτην ἢ πέμπτην. ἔχει δὲ οὐχ οὕτως - ἀλλ᾽ οἴχεται 


καὶ κατὰ μικρὸν διαφϑείρεται καὶ δαπανᾶται μὴ μελε- Ϊ 


ρει πῃ... .. 


ΤΕΧΝΗ͂ ΡΗΤΟΡΙΚΗ. 817 


γτύώμενον. δεινὴ δὲ πρόφασις λήϑης καὶ τὸ γεγράφϑαι 
πού σοι τὰ μαϑήματα καὶ ἐπὺ σχολῆς ἔχειν, ἐντυχόντα 
γνῶναι. καὶ ἀναλαβεῖν τὸ ἐκβεβλημένον. δεῖ δὲ οὐχ 
οὕτως, ἀλλ᾽ ἡγεῖσϑαι μηδὲν ἐκείνων γεγράφϑαι, μηδ᾽ (19) 
ἐπίσρι καϑεστηκέναι διαναγνόντι καὶ ἐπιλεξαμένῳ μα--"ϑ 
ϑεῖν οἵου μηδὲ εἰδέναι γράμματα. τό γε ἐπὶ μνήμῃ, καὶ 
υὕτως ἔσῃ φροντιστὴς περὶ τὰ ἐγνωσμένα, καὶ μελετη-- 
θότατος εἰς μαϑήματα. ἀμέλει τίς ἂν ἐπιλάϑοιτο τοῦ 
ὐνόματος τῆς μητρὸς ἢ τοῦ πατρὸς ἢ τῆς πατρίδος ἢ 
τοῦ σφετέρου; [ἃ] δῆλον ὅτι δι᾽ οὐδὲν ἄλλο, ἢ ὅτι ἡ με-- 10 
ἰέτη τούτων ἀέναος γίνεται καὶ καϑημερινή τε καὶ διὰ 
"ἕλους. τίς δὲ ἐστιν ὅστις ἐρωμένης ἢ παιδικῶν ἐξελά- 
λετο, καὶ ὧν οὗτοι λέγουσιν ἢ πράττουσι; κἂν ληροῦντες 
ὕχωσι, καὶ ὁτιοῦν φλυαροῦντες εἴπωσι. τοῦτο φρον-- 
δε βεβαιωσάμενος περιφέρει καὶ μελέτῃ μακρᾷ τῷ πρὸς ιὖ 
πεένοις εἶναι τὴν γνώμην καὶ μετ᾽ ἐκείνων διαιτᾶσϑαι. 
μὸ καὶ σοφούς τε καὶ ποιητικοὺς ὡς εἰχὸς ἀποτελεῖ ἢ 
"νήμη ὑποτρεφομένη. ἅμα τε γὰρ ἔσπασέ τι τῆς ἐπιϑυ- 
τας. καὶ ἐγέννησε τὸ μνημονεύειν ποϑῶν ἀπερχόμενον ὅτ 
τὸ φανὲν χεχαρισμένον, καὶ σοφώτερος αὑτοῦ γεγενη-- 90 
μένος καὶ ποιεῖν εἰς τὰ παιδικὰ ὀρέγεται καὶ γλίχεται 
τοῦ καλοῦ, καϑάπερ τέως μελετηρὸς ὦν, νυνὶ δὲ πτε- 
φωϑεὶς ὑπὸ μνημοσύνης. κἂν εἰ τύχοι ξωγραφικὸς ὧν 

ἢ πλαστικός, εἴδωλον ὁμοιότατον ἐκ τῆς μνήμης τῆς 
περὶ τῶν παιδικῶν συμπλάσεται καὶ διατυπώσει. νυστά-- 55 
ἔειν γὰρ αὐτὸν οὐκ ἐᾷ καὶ παριέναι τὰ μέρη τοῦ κάλλους 

ὁ χύϑος ἐγκείμενος, οὐδὲ ἀμελῶς ϑεωρεῖν. οὐδὲ φιλάρ- 
γυρος τῶν δραχμῶν ἐπιλήσεται τούτων ὧν ἀπέϑηκεν εἰς 

τὸ ταμιεῖον φέρων. διὰ φροντίδος ἔχων ἃ διηρίθϑμησε 
καὶ συνήθροισε. φροντίξων δὴ καὶ σὺ περὶ ταῦτα ἃ μαν-- 80 
ϑάνεις, εἰ βούλει μαϑεῖν, καὶ μεϑ᾽ ἡμέραν καὶ νύκτωρ, 
γῦχ ἐπιλήσῃ τὸ σύνολον. ἀλλ᾽ ἕξεις ἐπὶ τὴν χρείαν ἕτοι-- 


818 ΔΟΓΓΙΝΟΥ͂ 


μα [ὑποόγυον)]., αὐτὰ καὶ πρὸ ὀλίγου τεϑεραπε 
περὶ αὐτῶν διειλεγμένος. ἐὰν δὲ ἀνῇς, οἰχήδε: 
ρόεντα γοῦν οἵ ποιηταὶ τὰ ἔπη καὶ τὰ ῥήματα ; 
ὅτι τοῖς οὐκ ἀπρὶξ ἐχομένοις ἀναστάντα πέτετε 
5 σεται δὲ καὶ ὃ κατατετρῆσϑαι δοκῶν πίϑος, - 
“Ἄιδου κόσκινον, ὅτι μηδὲν στέγειν δυνάμεϑα 
τὴν ψυχὴν εἰσιόντων, ἀλλ’ ἀπορρυτόν ἐστιν 
ὥσπερ ἀπορρέοντός τινος ἀεὶ δεῖ τὸ ἐπεισρέ 
᾿Αντιφῶν τε ἐν ταῖς ῥητορικαῖς τέχναις τὸ μὲν τ 
10 τα ἔφη καὶ ὑπάρχοντα καὶ παρακείμενα αἰσὶ 
κατὰ φύσιν εἶναι ἡμῖν, παρὰ φύσιν δὲ τὸ ςᾳ 
αὐτῶν ἐκποδὼν γενομένων ἐναργῆ τὸν τύπο 
ἐπειδὴ παρὰ φύσιν ἐστὶν τὸ μνημονεύειν., ἡ φς 
811 ἡ ἄσκηδις κράτιστον. ἀκροώμενος οὖν τῶν τε 
16 ματιξόντων ἤτοι τὰ ἐσκεμμένα ἢ τοὺς αὐτοσχει 
γους καὶ τῶν ἀναγνωσμάτων, πρῶτον μὲν τὴν. 
λεγομένου περιλάμβανε, τοῦτο δέ ἐστιν ἡ περι 
ἐννοίας καὶ ὁ κύκλος καὶ τὸ ἄρϑρον τὸ περιγς 
, ἀφορίζον τὰ μέρη τῶν μερῶν, οἷον εἰ μὲν προοι 
90 τίς ὁ λόγος τὸ καὶ ἡ ὑπόϑεσις τῆς προοιμιακῆς. 
σεως, τοῦ ἄ, τοῦ β᾽, τοῦ γ΄, τῶν ἄλλων ἐφεξὴ 
διὰ τί εἴληπται λάμβανε. δεσμὸς γάρ ἐστι τῇ 
σοι καὶ φυλακτήριον [καὶ] τὸ τοιοῦτον εἶδος λα; 
γὰρ διὰ τί τὸ κῦρος τῆς ἐπιστήμης καὶ τέχνης. 
95. γε μὴν καὶ περὶ τῆς διηγήσεως δηλώσεως οὔ 
ἄνωϑεν ἐξαρχῆς εἴτε καὶ πόϑεν ἤρξατο καὶ τίν 
καὶ ταῦτα ἐπίκρινε. ὅταν δὲ ἅπτηται τῶν πίστει 
μένων τε καὶ ἀναγκαίων διάχρισιν ποιοῦ, : 
κεφάλαιον τὸ ἰδικώτατόν ἐστιν αὐτῶν, καὶ πρι 
80 πῶν λέγει καὶ πραγματεύεται. τὰ γὰρ καϑ' ἕκα 
ἐπιχειρημάτων ἐκ τούτων σοι παραστήσεται. 
δέω λέγειν ὅτι καὶ αὐτὰ τὰ ῥήματα" ὅταν δ᾽ ἐλ 


ΤΈΧΝΗ ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂. 319 


Δὸν καὶ καίριον καὶ περιττὸν καὶ συνέδεως ἀξίας ἐ ὅ-- 
νον, διότι τοιοῦτον ἔστιν οὐκ ἀχρεῖον λαβεῖν εἰς ἀπο-- 
μόνευσιν. ὁ δὲ αὐτὸς λόγος καὶ περὶ τῶν ἐπιλόγων" 
γὰρ αὔξει τὸ πρᾶγμα ἢ [μὴ] ταῖς ἐπανόδοις συστρέψας 
βραχεῖ διδάσκειν οἴεται δεῖν τὰ διὰ πολλῶν ἠνυσμέ- 58 
- μαρτύριον δὲ πρὸς τοῖς εἰρημένοις οὐκ ἐλάχιστόν 

τι τῆς μνήμης τὸ ἔργον ἡμέτερον. εἶναι καὶ ἐφ᾽ ἡμῖν(730) 
) τοὺς διαλυομένους, ὅταν καὶ ἀπαλλαττώμεϑα ἀπ᾽ 518 
ἰλήλων παραπέμποντες ἢ προπεμπόμενοι, κελεύειν 
ἰλήλων μεμνῆσϑαι ἀπελϑόνταρ" τοῦτο γὰρ σημαίνει 10 
ῥῆμα, ὅτι εἰ βουληϑείημεν μὴ ἀμελεῖν τοῦ μεριμνᾶν, 
ὲ ἄποϑεν ἀλλήλων μνημονδύοιμεν ἄν. τὰ δὲ ἐγκλήματα 
ὴὲ τὸ ἐπιτιμᾶν τοῖς μὴ μεμνημένοις οὐ σαφῶς εἰς τοῦτο 
ίρει. τὸ δέον , ἐπιμέλειαν ἔχειν μνημοσύνης καὶ τοῦ ἅπο-- 

» ὄντος; ὅσα γοῦν οὐκ. ἐφ᾽ ἡμῖν, ταῦτα οὐκ ἂν εἴη 15 
καιον ἐπιτιμᾶν, οὐκ ἀμορφίαν, οὐ πήρωσιν, οὐδὲν 
ἦν ἄλλων ὅσαπερ οὐκ ἐφ᾽ ἡμῖν." 


[ΠΕΡῚ ΤΩΝ ΤΈΛΙΚΩΝ. " 


Ὅτι τὰ τελικὰ καλούμενα κεφάλαια, περὶ ὧν ἡ σχέ- 
ς.) σύμπασιν ἐν τοῖς τρισὶν εἴδεσι τῶν λόγων ξητεῖσϑαι 
ναται. αἵ μὲν γὰρ συμβουλαὶ διττῶς διανέμονται καὶ 90 
ὕτης τῆς τιμῆς τυγχάνουσι" καὶ φέρε εἴπωμεν συμ-᾿ 
υλέαν. κατατρέχοντος τοῦ Φιλίππου συνεχῶς τὴν 
ρρόνησον γράφει Ζημοσϑένης διορύξαι τὸν Ισϑμὸν 
τῆς" λέξεις γὰρ οὕτω. παράνομα ταῦτ᾽ ἐστιν, ὦ 
ημόσϑενες. ἃ γράφεις" καινὰ γὰρ καὶ ἄτοπα καὶ πα-- 95 
, τὸν τῆς φύσεως νόμον καὶ μὴ δόξαντα τοῖς προ-- 
»νοῖς μηδὲ τῷ ϑεῷ 4Διΐ, καὶ γὰρ ἂν ἔθηκε νῆσον, εἴ- 

ἢ ἠβούλετο. ἀλλ᾽ εἰ καὶ παράνομα, συμφέροντα μέν-- 

ε πραχτέα᾽ τὰ γὰρ καινὰ ἐὰν σώξῃ τὴν Χερρόνησον, 


820 κς ΛΔΟΓΓΙΝΟΥ -. 


πῶς οὐκ ἀναγκαῖα; τὰ δ᾽ ἀναγκαῖα πῶς ἐν Χερι 
καὶ τὴν ὑπὲρ αὐτῶν δαπάνην ὑποστῆναι; οὐ βι 
519 ἐν ᾧ τὸ πρέπον κατασκευάσεις " ἢ καὶ ἑτέρῳ τρόπ' 
ϑεῖν οἷόν τέ ἐστιν αὐτοῖς. ὅτι χαλεπὸν πορίσασϑ 
5 νᾶαμιν, οὐδὲ δυνατὸν τὴν ἐκείνῳ παραταξαμέν 
οὔτε ῥάδιον, οὔτε εὔπορον, οὔτε δυνατὸν ὅλως δι 
τὴν Χερρόνησον᾽ δεῖ γὰρ ἀμυϑήτων χρημάτων, κ 
δαπανᾶν εἰς τοὺς προαγωνιξομένους καὶ εἴργοντ 
Φιλίππου δύναμιν ἀπὸ τῶν ἐργαζομένων καὶ τῶ 
10 σκαπτόντων, καὶ εἰς αὐτοὺς τοὺς ὀρύττοντας καὶ 
λεύοντας τὸ χωρίον, οὐκ ὀλίγους οὐδ᾽ εὐαριϑμήι 
ὃὲ χρόνος ὅσος; εἰ ὃὲ καὶ πέτρα ἐπιτύχοιεν δυσ 
γάστῳ καὶ ἀντιτύπῳ; εἰ δὲ χαλεπήνειεν καὶ τὸ 
νιον, ὡς βίαιόν τε ποιούντων ἡμῶν καὶ ἀϑέμιτο 
15 παρὰ τοὺς νόμους τῶν ϑεῶν ; ἐν ᾧ ὅτι πανταχόϑε 
ἀσύμφορον, οὔτε ὁλόκληρον ἐργῶδες τὸ ἐγχεέρημι 
καὶ ὀλίγα ἀρκέδει χρήματα" κἂν εἰ πολλὰ εἰσάπα 
λώσωμεν, τὸν δὲ ἅπαντα ἐν ἀσφαλεῖ τὰς πόλεις 
καὶ ὀχυρῷ, ἐν ᾧ ὅτι ἐν ϑαλάττῃ πάντων ἄνϑι 
90 ἀμείνους ἐσμέν. καὶ ὅσα ἐν ταῖς νήσοις ἔχομεν, ὁ 
ταῦτα καὶ ἀχείρωτα ἄλλοις. καρπωσόμεϑα οὖν κα 
ρόνηδον, ὡς “ῆμνον, ὡς Σκῦρον.] 


,. ἩΝΩΝΥΜΟΥ͂ 
ΠΕΡῚ ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ. 


Καλὴ μὲν ἡ τοῦ Ταρσέως Ἑρμογένους ῥητορική. 
ὃς γὰρ οὔ; συνεκτικωτάτη γάρ ἐστι πάντων τῶν τῆς 
χνῆς μερῶν. ἀλλ᾽ οὐδὲν ἐλάττων ταύτης καὶ ἡ τοῦ ὁ 
μτικωτάτου 4ογγίνου. οὗτος γὰρ καὶ εὐμαϑέστερός 
τι τοῖς ἀναγινώσκουσιν, εὐθὺς ἀπὸ προοιμίου ἀρχό- 
νος καὶ τὰς ἀρετὰς ἑκάστης τῶν τῆς τέχνης μεϑόδων 
λας ἅπασι καϑιστῶν. ἔργον γοῦν, φησὶν ἐκεῖνος, 
Ιοιμέου [ἐπιείκεια], εὔνοια πρόσεξις εὐμάϑεμα" διη-- 10 
σεῶς ὃὲ δηλῶσαι τὸ πρᾶγμα, καὶ πίστεως πεῖσαι διότι 
ὕτό ἐστιν" ἐπιλόγου δὲ αὐξῆσαι καὶ ἀναμνῆσαι καὶ 
οτρέψαι τὸν ἀκροατὴν τὴν ψῆφον ἐπενεγκεῖν ἢ ἣν βου- 
μεϑα. καὶ εἶδος μέν φησιν ὁ ἀνὴρ εἶναι τὰ κεφάλαια, 
ϑάπερ ἀγαλμάτων ἢ τινῶν , ἀνδριάντων τύπους, πρὸς 1ὅ 
ράδειγμα δὲ τοὺς ὑπὲρ αὐτῶν λόγους, ὄργανα ὃὲ τὰ 
ότα,, μέρη δὲ τῶν εἰκότων σημεῖα, τεκμήρια, βάσανοι, 
ρτυρεβ. νόμοι, ψηφίσματα, συνθῆκαι, κηρύγματα 
ὶ τὰ τοιαῦτα" πάντα μὲν γὰρ τῷ γένει εἰκότα, κατ᾽ 
ἰὸς ὃΣ καὶ στοιχεῖον, ὥσπερ εἴρηται. καὶ σημεῖα μέν 90 
σιν ὀνομαξέσϑω τὰ τῶν παροιχομένων ἀποδεικτικά, 
ὃΣ τῶν μελλόντων εἰκότα, τὰ δ᾽ ἀμφιλόγως ἔχοντα 
ἐμήρια. τὸ δὲ ἐνθύμημα συλλογισμὸν λέγει τοῦ ῥήτο-- 

2) ἀτελῆ μέντοι καὶ τῶν συμπερασμάτων καὶ τῶν προ- 
τξων ἐνίοτε  ἐπιδεῆ" καὶ γίνεται ἥ͵ δεικτικὸν ἢ ῇ ὀλεγκχτυ- 96 
ν ἢ γνωμικὸν ἢ παραδειγματικόν ἂν δὲ προσλάβῃ. τὸ 
ράδειγμα, τέλεον ἐπιχείρημα γέγονεν. ἔστι γὰρ τοῦτο 


ἘἈΒΕΤΟΒΕΒ ΘΆΛΕΟΙ. ]. 


᾿ 
ιε -᾽ 


822 ΑΝΩΝΥΜΟΥ͂ 


ἐξειργασμένος ἐνθύμημα, τὸ πανταχόϑεν ἐκτετι 
γον, καὶ δύο τὰ καϑόλου μέρη τῆς κατασκευῆς, ἐν 
καὶ παράδειγμα. καί ἐστι παράδειγμα ὅμοιον ὁμοι 
ρος. γνώριμον ἀγνοουμένου, τὸ δ᾽ ἐνθύμημα ! 
᾿δὃ τῶν παραδειγμάτων. ἃ γὰρ ἐν πολλοῖς ὄσπαρται 
δείγμασι, συστρέψας ὁ λόγος λέγει δι᾽ ἐνθυμὴ 
διόπερ ἐξήγησίς ἐστιν ὥσπερ τῶν ἐνθυμημάτων ἡ 
τῶν παραδειγμάτων. ἀνυτικώτατον δέ, φησίν, 
ρεσιν τὸ διαβλέπειν τὰ συνυπάρχοντα τοῖς προ 
10 καὶ πράγμασε, τύχας; τέχνας, ἡλικίας, γένη, πΆ᾿ 
τρόπουβ, καὶ ὅσα τοιαῦτα. ὑπαρχέτω ϑέ, φῆι 
τούτων ἡ τῶν τελικῶν κεφαλαίων ϑέσις ἐπὶ τῷ ξη 
καὶ τὸ ἐφαρμόξειν τὰ τελικὰ καὶ γενικὰ καὶ τυπῶ 
ἰδικωτάτοις. τῶν δὲ ἐπιλόγων. φησίν. ἡ δύναμ 
15 μνῆσαι Χὰ εἰρημένα ταῖς ἐπανόδοις. αὐξῆσαί τε΄' 
λογηϑέν. εἴτε κρεῖττον. εἴτε χεῖρον τοῖς μερισι 
τῇ παραϑέσει τῶν ὁμοίων καὶ τῶν ἐναντίων. κι 
φύσις τῶν ἐπιλόγων ἀντιστρόφως τοῖς προοιμίοι 
σα εὑρίσκεται" τὰ γὰρ αὐτὰ καὶ προοιμιαξομένῳ 

0 κις καὶ προτρέποντι τοὺς δικαστὰς πρέπει κατὰ’ 
μα τῶν ἐπιλόγων. καὶ ὅτι τὸ μὲν προοίμιον μι 
ἔχει τῶν κεφαλαίων, ἐπαγγελίαν δὲ τῆς ἀποδείξεο 
ἐπίλογος αὐξήσεις καὶ ἀναμνήσεις τῶν ἤδη λεχέ 
προσϑῆκαι δὲ καὶ ἀφαιρέσεις ῥυϑμίξουσι πολλά 

85 λόγον. ἡ δὲ ἀλληγορία καὶ νεάξειν τοῦτον ποιεῖ" 
πεπατημένον καὶ πεπλυμένον καὶ μυριόλεκτο 
κόρον ἄγει. καὶ αἵ καινοτομίαι δὲ τῶν συντάξε 
τῶν ἐγκλίσεων καὶ τῶν διαϑέσεων καὶ αἵ περὶ τοι 
νοῦς μεταλλάξεις κατασείουσι τὰ τοῦ ἀκροατο 
80 τοιγαροῦν λεκτέον, ἀμφὶ σοῦ λέγομεν, καὶ χάρινι 
ϑαυμάξω σοῦ, καὶ καταφρονῶ σε, καὶ ϑάρρει τι 
καὶ ὡς εἰδεῖεν ϑεοί, καὶ ἀνύσασιν ἄν. καὶ τὰ τ' 


ΠΕΡῚ ῬΡΗΤΟΡΙΚΗ͂Σ. 823 


ἐκ ἐλάχιστον δὲ μέρος τῆς μεϑόδου τῆς κατὰ τὴν τέχνην 
τῆς λέξεως. φῶς γὰρ ὥσπερ τῶν νοημάτων καὶ τῶν 
ἐχεδιρημάτων ἡ καλλιλογία. πλέον γὰρ οὐδὲν τῆς ἀγ- 
νοίας καὶ τῆς ὀξύτητος τῆς ἐπὶ τῇ κρίσει καὶ διαιρέσει 
ιὶὶ «ερισκέψει τῆς γνώμης καὶ τῶν καθ᾽ ἕκαστα λογι- 
ιὦν, εἰμὴ συντείναις τῇ βελτίστῃ λέξει τὰ νοήματα. ἡ δὲ 
έοδος ἐνθύμημα πως ἐστὶν ἀπηγγελμένον ῥυϑμοῖς 
τάκτοιξ. κώλοις τὸ καὶ περικοπαῖς πρὸς ἀλλήλας συμ-- 
τροις. προδιόρϑωσις δὲ καὶ ἀποσιώπησις καὶ παρά- 
εϑίὶς καὶ εἰρωνεία ἐνθυμήματά εἰσε καὶ λογισμοὶ τοῦ 10 
ϑανοῦ χάριν καὶ πίστεως εἴδη, καὶ μέρη ἂν εἶεν 

ς παϑητικῆς καὶ ἠϑικῆς ἀποδείξεως τῇ τῆς ὑπο- 
ἔσεως ἀρενῇ πρέποντα. ἔστι δὲ ἡ ὑπόκρισις τὸ κάλ- 
ὅτον τῶν ἐν τῇ τέχνῃ. οὐ γὰρ μετ᾽ ὠνάγκης ἄγει, 

᾿ ἡ πέστις καὶ ἡ ἀπόδειξις, ἀλλ᾽ ἀπάτῃ δελεάξει καὶ 16 
Ῥϑέλκχει τὴν γνώμην τοῦ κριτοῦ πρὸς τὸ δοκοῦν τῷ 
γοντι. ϑεράπευε δέ, φησί, τὸν λόγον καὶ διάπλεκε 
ἐνέαις ὥσπερ καὶ ἀνθέων χροιαῖς καὶ βαφῆς ποικίλης ᾿ 
δεσι. «αἱ τὸ μὲν ἀποτετορνευμένον καὶ στρογγύλον 

ἔς ἐν τοῖς δικαστηρίοις ἀπόνεμε πίστεσι, τῷ δέ γε συμ-- 30 
τυλευτικῷ σεμνοτέραν δίδου τὴν λέξιν: τόν γε μὴν 

; τὰ θέατρα φανησόμενον λόγον καὶ χειρωσόμενον 
ὡς ϑεατάς. οὐ χεῖρον δι᾽ ἀκριβείας συγκεῖσθαι καὶ 
λλεσιν εἰρῆσϑαι- σωφροσύνης δὲ σοι κἀνταῦϑα δεῖ 

δ τῆς φιλοκάλου εὐτελείας. τὸ γὰρ ὑπερβάλλον εἰς 36 
ὧν χάριν κολακεία καὶ τὸ σεμνόν. εἰ μετέχοι μετρίας ') 
ονῆς, ἀκόρεστόν ἐστι. αὔξεται δέ, φησίν. ἡ ὑποκει- 
»ῃ ὑπόϑεσις ἀγαϑοῦ καὶ κακοῦ δύο τρόποις, μερισμῷ 
ξαραβολῇ. πολιτικῶς δέ ἐστι λέγειν τὸ πεποικίλϑαι 

ν» λόγον ἐνθυμήμασι πιϑανοῖς, καὶ ὡς μάλιστα ἀπο-- 80 
2ετιχοῖς. εἰς ἑκάτερα δέ, φησίν, ἐπιχειρεῖν δυνάμεϑα, 

. τὸ δόξας ἐναντίας περὺ τῶν αὐτῶν ἐσχήκαμεν, καὶ ὅτι 


οι 


84. ΑἸΝΩΝΎΜΟΥ ΠΕΡῚ ΡΗΤΟΡΙΚΗΣ. 


παρέοικεξ τὰ ἀγαϑὰ τοῖς κακοῖς. καὶ τὰ μὲν εἰκότα 
φησίν. εἰσὶν. ἔνδοξοι περὶ τῶν ὡς ἐπὶ πολὺ γινομ 
ἀφ᾽ ὧν τὰ ἐνθυμήματα καὶ τὰς ἀποδείξεις καὶ τὸ 
στεις καὶ τοὺς συλλογισμοὺς ποιούμεϑα τῶν ξητ 
6. νῶν κεφαλαίων. δημεῖον δέ ἐστι πρᾶγμα ἢ πάϑος 
βεβηκός, ἀφ᾽ οὗ τὸ ξητούμενον τεχμαιρόμεϑα γεγις 
ἢ μή. ἐπὶ τούτοις ὁ ῥήτωρ ἑπτὰ τέϑησιν ἄνδρας 3 
στους διὰ πάσης ἀρετῆς. ὁπόσοι τὴν φράσιν ἡμῖν 
κοσμοῦσι" δύο μὲν τῶν Σωκρατικῶν φιλοσόφων. 
10 νην καὶ Πλάτωνα, δύο δὲ τῶν ἱστορίαν συνϑέντων, 
δοτον καὶ Θουκυδίδην, τρεῖς δὲ ιτῶν ὀνομαξομένα 
τόρων, Ἰσοκράτην καὶ Μυσίαν καὶ Ζημοσϑένην 
τοὺς μὲν πέντε ἀναμαρτήτους ἐν πᾶσι τοῖς εἴδει 
λόγου τέθετφψι. Θουκυδίδου δὲ αἰτιᾶται τὸ κατι 
156 βασμένον καὶ περιειργασμένον, Πλάτωνος δὲ ἀτι 
᾿ φῆς τῶν ἰδεῶν κράσεως καὶ τὸν ποιητικώτερον 
τῆς πεξῆς διαλέκτου" τοῦτο μόνον οὐ κατ᾽ ἐμὴν 
μὴν λέγων, ἀλλ᾽ οὖν οὕτω τῷ ῥήτορι εἴρηται. 


ΕΚ ΤΩΝ ΔΟΓΓΙΝΟΥ͂. 


Ὅτι χρὴ πεφεισμένως χρῆσϑαι ταῖς τροπαῖς καὶ 
εἔχνης, μ μὴ παραλείπειν ὃὲ παντελῶς" οὕτως πρὸς 
ὲ χρήσιμον [ὃν] τὸ τοιοῦτον εἶδορ. καὶ γὰρ καὶ Δ4υ-- 
ὕτως πεποίηκεν. θ 


Ὅτι ὁ ᾿Αριστοτέλης τοὺς πάντα μεταφέροντας αἰ-- 
τα γράφειν ἔλεγεν. διὸ λέγει “Δογγῖνος σπανίως 
'σϑαι καὶ τούτῳ τῷ εἴδει. 


Ὅτι τροπὴ ἐκ τοῦ πανούργου καὶ ἐξάλλαξις οὐδε-- 

ν ἐν τοῖς ἀρχαίοις, ἀλλὰ καὶ τὰ τοῦ νοῦ σχήματα 10 
Ὅτε εἰς τοὺς δικανικοὺς λόγους παρεισῆλϑεν" ἡ 

Ψν γὰρ αὐτοῖς σπουδὴ περὶ τὴν λέξιν καὶ τὸν ταύ-- 
ὕσμον ἦν καὶ τὴν συνθήκην καὶ ἁρμονίαν. 


Ὅτι δεῖ σκέπτεσϑαι τὴν δύναμιν τῶν κεφαλαίων, 
ἣν τῶν ἀντιϑέσεων διαφοράν... καὶ μήτε ἀπὸ τῶν 156᾽ 
"ὧν ἄρχεσϑαι μήτε τελευτᾶν εἰς ταῦτα, ἀλλὰ μιμεῖ- 
γὴν ἐν τοῖς πολέμοις τακτικὴν εἰς μέσον τοὺς χεί-- 
λοχέξουσαν. τοῦτο δὲ καὶ ἐπὶ συνουσίαις ἄριστον, 
νον ἐν συγγραφῇ. πρὸς γὰρ τὰ ἀσϑενῆ ῥαδίως 
ἔγουσιν, ὥσπερ οἵ εἰς τοὺς ψιλοὺς τῶν πολεμίων 90 
ὄντες, ἀλλ᾽ οὐκ εἰς τοὺς ὁπλίτας. 

Ὅτι “4ημοσϑένης δεινότατος ὧν ἐν ταῖς ἀντιϑέσε- 
ὑκ ἀεὶ τῇ τέχνῃ ἐμμένει, ἀλλ᾽ αὐτὸς γένεται τέχνη 
κις. ὡσαύτως καὶ ᾿Δριστείδης. 

Ὅτι τὸ παραγράφεσϑαι ἐπὶ τῶν λαμπρῶν προσώ- 36 


Ὰ 


826 ΕΚ ΤΩΝ ΜΜΟΓΓΙΊΝΟΥ. 


πῶν ἄτοπόν φησι" καϑαιρετικὸν γάρ ἐστιν ἀξιώμο 
καὶ ὑποψίαν ἐμποιεῖ. 
7. Ὅτι χρὴ ἐν ταῖς συνθήκαις τῶν κώλων εὐπᾷ 
εἶναι τὴν λέξιν καὶ τὴν συνθήκην οὐκ ἀνάρμοστον. 
8 ἂν παίωνας εἶναι καὶ ἡρῴους τοὺς πλείστους. ἐξ 
εὔογκος ἡ ἑρμηνεία γίνεται καὶ δεμνή" παραδείγματι 
τὰ Πλάτωνος καὶ ΖΦημοσϑένους᾽ οὗτοι γὰρ ἄριστοι γ 
μονες τῶν τοιούτων. 
8. Ὅτι ἐν τοῖς ἀδόξοιρ καὶ φέρουσιν αἰσχύνην 
10 ἀπολογουμένῳ κάλλιστος ὁ δι᾽ εἰκασίας τρόπος. οἴι 
πορνείας κατηγορηϑεὶς μὴ παρὰ ἕκαστον πειρῶ ἄπο 
γεῖσϑαι καὶ λύειν" εὐτελὲς γὰρ καὶ καϑαιροῦν τὸ ἀξίω 
κἂν τὰ μάλιστα πολλοὺς ἔχῃς ἐλέγχους τοῦ συκοφαν 
ματος. παράδειγμα τῆς μεϑόδου ταύτης τοιόνδε ἐ 
18 βλασφημηϑεὶς γάρ τις ὑπό τινος, ὡς ἐπὶ τοῖς αἰσχίσι 
συνεγένετο βασιλεῖ. δι᾽ εἰκασίας ἀπελογήδατο" κἀκ 
νος πρὸς τὰ βελτίω προὔτρεπε συνών, καὶ αὐτὸς 
ἡπτόμην τῶν μοχϑηρῶν ἐπιτηδευμάτων. ἐφυλαξατοὶ 
ταῦϑα τὸ ἄδοξον τῆς ἀπολογίας. 
50 9. Ὅτι ὁ πρῶτος ἄριστα πρὸς τὴν πεζὴν λέξιν τ 
Ὁμηρικὸν ὄγκον μετενεγκὼν Πλάτων ἐστίν. 
10. Ὅτι πολλάκις ἐνδείᾳ φύσεως καὶ οἷ ἐπιστήμον 
κατὰ τὴν ἐργασίαν ἀποτυγχάνουσιν. 
11. Ὅτι Θεόφραστος ἕξ τρόπους αὐξήσεως παρμὲὶ 
96 δωκεν" τὰ μὲν γὰρ ἐκ τῶν πραγμάτων λέγει ἔχειν 
αὔξησιν, τὰ δὲ ἐκ τῶν ἀποβαινόντων, τὰ δὲ ἐξ ἀντιπορέ 
βολῆς καὶ κρίσεως. τὰ δὲ ἐκ τῶν καιρῶν καὶ τοῦ παϑοϑ 
φαίνεται μεγάλα. οἵ δὲ νέοι ῥήτορες καὶ ἐκ τῆς αἰτία 
φασὶν ἔχειν τὸ μέγεϑος μεγάλην ῥοπήν. 
80 12. Ὅτι τὴν πλεονάσασαν περὶ τὴν ᾿Ασίαν ἔχλ 
ἀνεκτήσατο ᾿Δριστείδης" συνεχῶς γάρ ἐστι καὶ ῥέον 
πιϑανός. 


ἘΚΤΊΤΩΝ ΦΟΓΓΙΝΟΥ. 821] 


18. Ὅτι ἠϑικὸς λόγος γένεται κατὰ διάνοιαν, ὅταν 
Ἰρηστὴν ἔχῃ προαίρεσιν καὶ πρὸρ τὰ βελτίω ῥέπουσαν. 

14. Ὅτι ἄριστοι, λόγοι καὶ μιμήσεως ἄξιοι οἵ μὴ ἔχον-- 
τὲς ἑνὸς χαρακτῆρα; ἀλλὰ διαφόρων. 

. 15. Ὅτι τὰ κεφάλαια τῆς δημηγορίας τέτταρα λέγει δ 
εἶναι. ὅσαπερ καὶ καϑάπαξ εἴωϑεν ἐμπέπτειν εἰς τὰς 
συμβουλάς, τὸ δέκαιον τὸ συμφέρον τὸ δυνατὸν τὸ ἔνδο--: 
ἔον, ταῦτα δ᾽ ἄριστα τὸν Θουκυδίδην φησὶ φυλάξαι. 

16. Ὅτι αἵ γνωμολογίαι ἄρισται ἐπὶ τῇ κατασκευῇ. 
οὐ δεῖ δὲ κατακόρως ταύταις κεχρῆσθαι. 1ιο. 
17. Ὅτι τὸν κατὰ Μειδίου λόγον ἐπιφορικόν φησιν 

δὖναι, εἰλῆφϑαι δὲ ἐκ τῆς ποιότητορ τοῦ προσώπου. 

᾿ 18. Ὅτι τέχνης ἐστὶ μᾶλλον τὸ ποῖα δεῖ προτάττειν, 
καὶ χοῖα ἐπιξευγνύειν. 

19. Ὅτι ὑπόστασιν καλοῦσιν τὸ ἔμφασιν ἔχον καὶ πά-- 16 
Βοὺς τινὸς ἐνδεικτικόν. καϑάπερ τὸ “ημοσϑενικόν᾽ 

οὕτως ὠργίσϑη καὶ παρωξύνϑη“. καὶ ἄλλως" ,οοὔσῳ 
κλείοσιν οὗτος ἠνόχληκεν, 

Φ0. Ὅτι δεῖ τὰ προοίμια ἐν μὲν τοῖς συμβουλευτικοῖς 
2 τῶν κεφαλαίων, ἐν δὲ τοῖς δικανικοῖς ἐκ τῶν ὑπολή-- 90 
Ρεων,. ἐν δὲ τοῖς πανηγυρικοῖς ἐκ τῆς ὅλης σχέσεως τοῦ 
ἰύγου λαμβάνειν. 

ΦΊ. Ὅτι χρὴ τὸν παραμυϑούμενον μὴ μετὰ δοφιστι-- 
μῆς τρανότητος, ἀλλὰ μετὰ συμπεπονϑυίας λέγειν ἀπλό-- 
τος" οὐ γὰρ ῥητορικῶς ἀλλὰ ϑεραπευτικῶς ἔξεστι λέ-- 95 
εν. ᾿ 

49. Ὅτι πραγματικὴ σύνταξίς ἐστιν ἡ πρὸς τὸ σημαι-“ 
"όμενον τὴν ἀναφορὰν ἔχουσα, ἀλλ᾽ οὐ πρὸς τοὺς χα- 
εχρῆρας τῶν ὀνομάτων ἤγουν τῶν λέξεων, ὡς τὸ υγνάπε- 
ἔοντο ἡ πληδὺς ἐπὶ νῆας ᾿Δχαιῶν“.. καὶ τὸ ,,ὑμεῖς δ᾽ ὁ 80 
Ὥμορ(". καὶ καὶ οἄπασα ἡ Ἑλλὰς ἐσιδηροφόρουν“.. 


825 ἘΚ ΤΩΝ “ΟΓΓΊΝΟΥ. 


30. Ὅτι ἐπὶ δεινῷ λόγῳ οὐ χρὴ τοῖς γυμνοῖς χρῆσϑαι 
τῶν ὀνομάτων, ἀλλὰ τοῖς δι’ ἐμφάσδωρ τὸ βούλημα ση- 
μαένουσιν. 

94, -Ὅτι ῥητορικῆς ἔργον τὰ μὲν σμικρὰ μεγάλως λέ- 
γειν, τὰ δὲ μεγάλα. σμικρῶς, καὶ τὰ μὲν καινὰ παλαιῶς, 

5 τὰ δὲ παλαιὰ καινῶς. | 


π᾿ 
ΔΤ ΔΝΟΥ 


ΤΈΧΝΗ ΡΗΤΟΡΙΚΗ, 


«, 


“᾽ 


ΑΨΙΝΟΤ' (2) 
ΤΕΧΝΗῊ ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂. ΕΝ 


ΠῈΡΙῚ ΠΡΟΟΙΜΙΩΝ. 


Εἴρηται μέν τινα καὶ τοῖς πρὸ ἡμῶν περὶ προοιμίου, 1 
ἐτέ ἐστι προοίμιον. ὅτι ἀρχὴ τοῦ 7 σύμπαντος λόγου, καὶ ὅ 
ὅϑεν λαμβάνεται προοίμιον, ὅτι ἐκ προσώπου ἢ ἐκ 
άγματος ἢ ἐξ ἀμφοῖν" ὁ δέ τοι ϑεῖος Βασιλικὸς κά- 
εῖγο προσέϑηκεν, ὃ οτι δυοῖν ϑάτερον, ἢ ἐξ ἐννοίας τῶν 
κουόντων ἀντιπιπτούσης ἡμῖν, ἢ ἐξ ὑποχειμένου λαμ-- 
ἄνομεν τὸ προοέμιον. ἐγὼ δὲ καὶ ταῦτα ἐπαινέσαιμ᾽ ἂν 10 
χὲ ἀποδεξαίμην «ἴσως δ᾽ ἄν τι καὶ αὐτὸς συνεισενεγκεῖν 
6 εἰς κοινὸν ἔρανον δυνηϑείην, οὐκ ἀχρεῖον οὐδ᾽ ἀνω-- 
λές, ἀλλὰ δι᾽ οὗ καὶ ἑτοιμότερον καὶ καιριώτερον λη- 
όμεϑα προοίμιον. πῶς οὖν ληψόμεϑα ῥαδίως; ἐὰν τὰ 
προγενῆ διέλωμεν" ὁμογενῆ δὲ λέγω, ὅσα κατά τι συμ-- 16 
ἐβηκὸς ὅ ὁμοιᾶ ; ἐστιν ἀλλήλοις, οἷον ἢ κατὰ περίστασιν ῇ 
χτὰ τὴν ἔκβασιν ἢ ῆ κατὰ τὰς ποιότητας τῶν “προσώπων 468 
κατὰ τρόπους ἢ κατ᾽ ἄλλο τι" ἐν τούτοις οὖν. οὑρόντες 
ννοῦαν τὴν κατὰ πάντων τῶν ὁμογενῶν ἁρμόττουσαν 
ὕτως ἂν τὴν ἐφ᾽ ἑκάστου ἁ ἁρμόττουσαν εἰσόμεϑα. "90 

Ἔστι τοίνυν πρῶτον ἐχεῖνο ϑεώρημα ἐξ ἐπαίνου τῶν 
κουόντων. πότε οὖν αὐτῷ χρηστέον ἐπὶ ποίων ὁμογε-- 
ὧν προβλημάτων. ἐν οἷς ἂν πείσαντές. τι τοὺς ἀκούον-- 
ἰς ἕτερον δεύτερον εἰσηγησόμεϑα' ἐν τούτοις γὰρ ἀρ- 
ὕσει ἐπαινέσαι τοὺς ἀκούοντας ἐφ᾽ οἷς ἤδη ἐπείσϑησαν " 95 
θῶτον μὲν ἄξιον ὑμᾶς ἐπαινέσαι, εὖ ἄνδρερ. ἀνϑ᾽ ὧν 


882 Α ΨΙΝΟΥ 


1 τοῖς τὰ βέλτιστα λέγουσιν ἡμῖν τὸν νοῦν προσέσχετε ἀρ- 
τίως, καὶ τῶν τἀναντία λεγόντων καὶ ἐξαπατώντων 
ὑπερείδετε" καὶ ἔπειτα δὲ τὰ ἀκόλουϑα τούτοις προσϑή- 
σειν δοκῶμεν, οἷον ὡς ἐπ᾽ ἐκείνων τῶν προβλημάτων' 

5 ὁ Περικλῆς πείσας εἴσω τειχῶν μένειν, μετὰ ταῦτα πεί- 
ϑει αὐτοὺς δῃῶσαι καὶ τὴν ᾿Αττικήν. 

΄4λλο. Ὁ Θεμιστοκλῆς πείσας ἐκλείπειν τὴν πόλιν 
γράφει αὐτοὺς καὶ ἐμπρῆσαι τὸ ἄστυ. 

.Ἵλλο. Κατέσκαψάν τινες πόλιν. οἵ διαφυγόντες ἔχρι- 

10 ναν τοὺς κατασκαψαντὰς ἐπὶ τῶν Ἑλλήνων, καὶ ἐνίχης 
σαν; εἶτα περὶ τῆς τιμώρίας ὄντος τοῦ λόγου ἀξιοῦσιν 
αὐτοὺς τὰ ἴσα πάσχειν. 

΄4λλο. Ὁ Αἰσχένης ἀνελὼν τὸν Τίμαρχον γράφει 
ἀναιρεῖν τὸν τριηραρχικὸν νόμον. καὶ γὰρ οὗτος ὁρᾷς 

16 ὅτι ἤδη πέπεικε τοὺς δικαστὰς καταψηφίσασϑαι τοῦ Τι- 
μάρχου, καὶ ἐπὶ τούτῳ ἐπαινέσει. 

..4λ1λο. Ὁ Ὑπερίδης γράψας ἔπεισε μόνῳ χρῆσϑαι 
συμβούλῳ 4ημοσϑένει, ἐν Ἐλατείᾳ ὄντος Φιλίππου, 
εἶτα γράφει καὶ φρουρὰν αὐτῷ διδόναι. 

49. Ταῦτα γὰρ καὶ ἄλλα μυρία τοιαῦτα προβλήματα ὃμο- 

41 γενῆ τῷ προειρημένῳ ϑεωρήματε ὑποπίπτει. σὸν δ᾽ ἔρ- 
γον ἐκ τούτων καὶ τὰ ὁμογενῆ αὐτοῖς ἐπισκοπεῖν. 

᾽3λλο. ἙἘπαινεσόμεϑα δὲ καὶ τότε τοὺς ἀκούοντας, 
ὅταν πεποιηκότες μὲν σι πρᾶξίν τινα καλήν, γράφωμεν 

46 δὲ καὶ ἄλλην «ὐτῇ προσϑεῖναι" οἷον μετὰ τὰ Μηδικὰ 

(688) ἀξιοῖ τις ἐπὶ τοὺς μηδίσαντας στρατεύειν. ἐνταῦϑα γὰρ 
προγέγονε μὲν καλὴ πρᾶξις, ἡ νίκη καὶ ὃ πόλεμος ὁ ὁ κατὰ 
τῶν βαρβάρων" ἕτερον δὲ εἰσηγῇ" ἁρμόττοι ἂν οὖν λέ. 
γειν ἄξια μὲν εἶναι ἐπαίνου παντὸς καὶ ἀποδοζῆς τὰ προ- 

80 γεγενημένα; ὡς καὶ ἐπ᾽ ἐκείνου τοῦ προβλήματος" ὁ 
ἙἭ ρμοκράτης ἀξιοῖ μετὰ τὴν νέκπην ἐπ᾿ ᾿ϑήνας πλεῖν' 
καὶ πάλιν ἐπ᾽ ἐκείνου. ἔδοξε τοῖς Ἕλλησι καταλῦσαι τὸν 


ΤΕΧΝΗ͂ ΡΗΤΟΡΙΚΗ. 888 


Πελοπρννησιακὸν πόλεμον" γράφει τις καὶ τὰ τρόπαια 1 
ἀναιρεῖν. ταῦτα γὰρ καὶ ὅσα τοιαῦτα προβλήματα ὁ ὁμο-- 
γενῆ μυρία τῷ προειρημένῳ ϑεωρήματι ὑποπίπτει τῷ 
ἀπὸ ἐπαίνου. 

Ἔτι γε μὴν καὶ τὸ ἐξ ἀκολούϑου ἄλλο ϑεώρημα. ἐν ό 
τοῖς ἐξ ἀκολούϑου ξητήμασι δεύτερον ἐκεῖνο γένοιτ᾽ ἂν 
προοίμιον’ πέπεισϑε μὲν οὖν ἤδη σχεδὸν περὶ ὧν ἤκω 
συμβουλεύσων: οἵ γὰρ τὰ μικρῷ πρόσϑεν εἰρημένα 
προσειμένοι καὶ καλῶς ἔχειν κεκρικότες, ἀκόλουϑα τού-- 
τοις ὄντα οἷς καὶ νῦν ἐρῶν ἀνέστην, δῆλον ὡς οὐδὲ περὶ 10 
τούτων ἑτέρως γνώσεσϑε. τρίτον δὲ ἐκεῖνο πολλάκις" 
οὐχ ἀγνοῶ μὲν οὖν ἔγωγε, ὦ ᾿4ϑηναῖοι, τοῦτ᾽ ὅτι δυσχερῆ 
τισὶν ὑμῶν φανεῖται τὰ λεχϑησόμενα. ἐγὼ δέ, εἰ μηδε-- 
μίαν ἑώρων ὑποῦσαν ἀνάγκην, οὐκ ἄν ποτε πρὸς τοῦτο 410 
τῆς γνώμης ἐτραπόμην" ἐπειδὴ δὲ πολλὰ τὰ συναναγκά- 18 
ᾧοντα ὁ ὁρῶ, ἡγοῦμαι ῥαδίως πείσεσθαι τοὺς ἀκροωμένους 
ὑμᾶρ, εἰ τούτων πύϑοισϑε μᾶλλον. 

Ὁπόταν δὲ εἰσηγησάμενός τινα γνώμην διαμάρτῃς, 
εἶτα ἄλλην εἰσηγεῖσϑαι μέλλῃς, ἁρμόσει δοι ἐσχηματισμέ- 
νῶς τὸ ἐκ βαρύτητος ϑεώρημα, οἷον εἰ λέγοις" ἀλλ᾽ εἰ 30 
καὶ περὶ τῶν προτέρων οὐχ ἱκανῶς τισιν ὑμῶν ἔδοξα ἑω-- 
ραχέναι τὸ βέλτιστον, ὅμως οὐκ ἐπὶ τούτοις ἀθυμήσας 
εἱλόμην σιωπᾶν, ἀλλ᾽ ἃ νομίξω βέλτιστα, εἰς μέσον ϑή- 
Σω. οἷον ὡς ἐπ᾽ ἐκείνου τοῦ ξητήματος" βουλευομένοις 
τοῖς ᾿4ϑηναίοις ἀποδόσϑαι τὰς ναῦς εἰς ἀνοικισμὸν τῆς 56 
κόλεως ἀντεῖπεν ὁ Θεμιστοκλῆς καὶ ἡττήϑη" εἶτα πάλιν 
»ράφει ἀφίστασθαι τῆς ϑαλάττης. 

"4λλο. Ὁ Κλέων ἡττήϑη ὑπὸ Διοδότου. καὶ τὸ δεύ- 
ἔερον ἀποστάσης τῆς Μυτιλήνης γφάφευ ἀϑῷον αὐτὴν 
ἐᾷν - χαὶ ὅσα ἄλλα τοιαῦτα προβλήματα ἐσχηματισμένα 80 
ὑποπίπτει τῷ προειρημένῳ ϑεωρήματι τῷ ἐκ βαρύτητος, 
οἷον ὡς καὶ ἐπ᾽ ἐκείνου" ἔγραψεν ὃ Δημάδης τρισχκαιδέ- 


88. ΑΨΙΝΟΥ 


1 κατον ϑεὸν νομέζειν τὸν Φίλιππον" ἀντειπὼν ὃ Ζ΄ημο- 
σϑένης ἡττήϑη" καὶ γράφει καὶ νεὼν ἰδρύάαασϑαι Φι- 
λίππῳ, καὶ ἕτερα τοιαῦτα. 

“4λλο. Ἐπᾶν τις ἤδη κεκρατηκὼς ἔν τινι, εἶτα αὖ κπέ- 

ὃ λὲν περί τινος ἀντιλέγῃ δοι ἥ ἐγκαλῇ. ἁρμόσει δοι τὸ ἐκ 
διαβολῆς θεώρημα. οἷον εἰ λέγοις. τὸ μὲν ἐπῆρϑαι τοῦ- 

4π| τον ἐφ᾽ οἷς ἐκράτησεν ἀρτίως, ϑαυμαστὸν οὐδέν. ὡς ἐκ᾽ 
ἐκείνου" κρατήσας ὁ ἔάνυτος καὶ Μέλητος τοῦ ΣΙωκρά- 
τους γράφει καὶ τοὺς ἑταίρους αὐτοῦ ἐλαύνειν. ὃ γὰρ 

10 ἤάνυτος καὶ Μέλητος τῷ ἐξ ἀκολούϑου ϑεωρήματι χρή- 

᾿ σονται, ἀκόλουθον εἶναι λέγοντες τοῦτ᾽ ἐκείνῳ - καὶ τῷ 
ἀπ᾽ ἐπαίνου τῶν δικαστῶν. ὥσπερ εἴπομεν" ὃ δὲ ἀντι- 
λέγων τῷ ἐκ διαβολῆς" τὸ μὲν ἐπῆρϑαι άνυτόν τε καὶ 
Μέλητον οἷς ἐκράτησαν, θαυμαστὸν οὐδέν. καὶ πάλιν 

1ὅ ἐπ᾽ ἐκείνου" ὁ Μειδίας ἐκράτησε τοῦ ΖΔημοσϑένους τὸν 
περὶ τῆς ἀσεβείας εἰσελθόντος λόγον" καὶ μετὰ ταῦτα 
Ζημοσϑένης ὕβρεως αὐτὸν ἐγράψατο" καὶ Μειδίας παρε- 
γράψας κατὰ τὸν νόμον τὸν περὶ τῶν αὐτῶν δὲς κρίσιν 
εἶναι κεκωλυκότα" ἁρμόσει γὰρ τῷ Ζ4ημοσϑένει λέγειν, 

40 ὡς οὐδὲν ϑαυμαστὸν ἐπαρϑέντα Μειδίαν τῇ προτέρα 
νέκῃ ἐπὶ τὴν παραγραφὴν ϑαρροῦντα ἥκειν. ὡς πᾶν 
ὁτιοῦν ἐξὸν αὐτῷ λέγειν τὸ καὶ πράττειν" καὶ πάλιν ἐπ 
ἐκείνου. κρατήσας ὁ Φίλιππος ἐν Χαιρωνείᾳ ἐξήτησε τὸν 
Ζημοσϑένην" ἀντιλέγει τις" λέξει γὰρ ὡς οὐδὲν ϑαυμα- 

25 στὸν ἄνϑρωπον ὑβριστὴν φύσει βραχείας λαβόμενον κεὶ 
ἀδοκήτου τύχης ἐπῆρϑαι. 

.4λλο. Ὁπόταν συνεχῶς τις κρίνηται, ἁρμόσει τὸ 
βαρύτητος ϑεώρημα" οἷον εἰ λέγοις. οὐκ ἦν. ὡς ἔοικε, 
πέρας οὐδὲν κρίσεως καὶ δικῶν ἡμῖν. οἷον ὡς ἐπ᾿ ἐκεί 

(ϑ)νου συνεχῶς τις κρινόμενος τυραννίδος ἐπιϑέσεῶως 

81 πλούσιος ἐξαργυρίσας τὴν οὐσίαν ἔρριψεν εἰς θάλασσαν, 

καὶ κρένεται" καὶ ἐπ᾽ ἐκείνου" ὁ 4ημοσϑένης κριϑεὶ᾿ 


» ᾿, ΤΈΧΝΗ ῬΗΤΟΡΙΚΗ͂. 888 


, 


ιετὰ Χαιρώνειαν ἀπέφυγε, καὶ σιωπῶν πάλιν κρένεται" 1 
Ἰέξεει γὰρ οὐκ ἦν πέρας κρίσεως ἡμῖν οὐδέ τις τρόπος 41: 
κρὸς ἀποφυγὴν τούτων" ὅπου καὶ ἐπὶ τοῖς ἐναντίοις κρί- 
νομαι. πρότερον μὲν πολιτείας. νῦν δὲ σιωπῆς" καὶ ἐπ᾽ 
ἐκείνου: ὁ Ἰσοχράτης χριϑεὶς σιωπῆς ἀπέφυγεν. ὑπο-- ὁ 
σχόμονος πολιτεύσεσθαι, καὶ γράψας ἀφίστασϑαι τῆς 
ϑαλάσσης πάλιν κρίνεται. καὶ ἐπὶ ἐκείνου τρεῖς τις ἔχων 
καῖϑας τοῖς δύο κριϑεῖσι φόνου συνειπὼν ἐνίκησε, τοῦ 
τρίτου πάλιν αἰτιαϑέντος ἐπὶ φόνῳ ἑαυτὸν προσαγγέλ- 
λει λέξει γὰρ καὶ οὗτος. ἐγὼ μὲν ἤλπισα πέρας ἕξειν 10 
κινδύνου καὶ πραγμάτων, ἀπήντηκξ δὲ τἀνανεία. ὥστε 
χανταχόθεν ἀναγκαῖον γίγνεσϑαι περὶ ἀπαλλαγῆς τοῦ 
βίου βουλεύσασϑαι. ἁρμόσει δέ σοι τὸ θεώρημα καὶ ἐπ᾽ 
ἐχείνου τοῦ γένους. ὅταν τινὲς συμφορᾷ περιπεσόντες, 
εἶτ, ἀπαλλαγὴν αὑτοῖς εὑράμενοι κρίνωνται. οἷον οἵ βδή-- 16 
τορες ἐξεδόύϑησαν τῷ Φιλίππῳ: ἀφεϑέντες οὐ πολι- 
κεύονται καὶ κρίνονται" ἁρμόδει γὰρ καὶ τούτοις τὸ ἐκ 
βαρύτητος. οὐκ ἦν, ὡς ἔοικεν, ἀπαλλαγὴ τῶν κακῶν 
ἡμῖν. εἰ πρότερον μὲν περὶ ἐκδόσεως εἰς κίνδυνον ἤλϑο- 
πᾶν ἐπὶ τῇ πολιτείᾳ, νῦν δ᾽ αὖ πάλιν εἰς δικαστήριον 30 
ἤκομεν ἐπὶ τῇ σιωπῇ. καὶ πάλιν ἐπ᾽ ἐχείνου - ἐν μανίᾳ 
ειψὶ ὄντι ἔχρησεν ὁ ϑεὸς ἀπαλλαγὴν τῆς νόσου ἔσεσϑαι, 
ἐὰν ἀνδροφονήσῃ. σωφρονήσας κχρίνεται φόνου. λέξει 
γὰρ καὶ οὗτος, οὐκ ἦν, ὡς ἔοικεν. ἡμῖν ἀπαλλαγὴ τῆς 
βαρείας τύχης, εἰ καὶ πρότερον μὲν ἐν συμφοραῖς ἦμεν, 95 
νῦν δὲ ἐπειδή περ ἐκείνων ἀπηλλάγμεϑα, πάλιν κρινό- 
Ξεϑα. 
᾿Αλλο. Ἔφαμεν συνεχῶς κρινόμενον τί δεῖ ποιεῖν" τ 
Ῥέρε οὖν καὶ περὶ κατηγόρου εἴπωμεν. ὅταν τοίνυν 
ἑκτηγορῶμεν συνεχῶς κριϑέντος, δεῖ σκοπεῖν. πότερον 80 
ἔν ἐχείνοις ἡττήθη, καὶ εἰ μὲν πρότερον ἡττημένος εἴη, 
σχαινεῖν τοὺς δικαστὰς τοὺς καὶ πρότερον καταγνόν- 


8396 ΑΨΙΝΟΥ 


1 τας αὐτοῦ. εἰ δὲ κεκρατηκὼς εἴη, δυοῖν ᾿ϑάτερον ποιεῖν, 
ῇ τὴν’ δεινότητα αὐτοῦ προεπισημήνασϑαι, δὲ ἣν τοιοῦ- 
τός ἔστιν, οἷος κρατεῖν ὧν βούλεται. εἰ δὲ μὴ τοῦτο, 
ἐκ περιττότητος, ὅτε οὐ τὸν αὐτὸν τρόπον. ὑμεῖς τε 

5 τούτῳ καὶ αὐτὸς ὑμῖν κέχρηται. ὑμεῖς μὲν γὰρ ὑπο- 
λαμβάνοντες, βελτίω ἔσεσϑαι αὐτὸν πολλάκις ἠξεώσατε, 
ὁ δὲ ὥσπερ ἀμυνόμενος ὑμᾶς πολλῷ δεινότερα διατέ- 
ϑεικεν, 

Ἔστι καὶ τοιοῦτο γένος προβλημάτων, ἐν οἷς τί δε λυ- 

10 πεῖ. διοικοῦ δὴ ἐν τοῖς προοιμέοις αὐτὸ καὶ προδπιδη ! 
μαίνου. λυπεῖ δέ σε ἢ πλῆϑος ἀντιδίκων εἰ πολλοὶ εἶδον, 
οἷον, δέκα νέοι ὥμοσαν μὴ γῆμαι. καὶ κρίνονται κακοῦ 
βίου: ἁρμόσει οὖν λέγειν, ὡς οὐ ῥάδιος ὁ ἀγὼν ἡμῖν. 
πρὸς ἄνδρας πολλοὺς καὶ ϑρασεῖς ἀγωνίέξεσϑαι. λυπεῖ δὲ 

16 οὐ μόνον πλῆϑος, ἀλλὰ καὶ δεινότης ἀντιδίκου. ὡς ἐπ᾿ 
ἐκείνου" οἱ ῥήτορες πρὸ τῶν ἐκκλησιῶν βουλευόμενοι 
κρίνονται. καὶ πάντα ῥήτορα νικῶντα γράφει τιρ ἐλαύ- ἃ 
νειν. λυποῦσι δὲ καὶ συστάσεις τινῶν καὶ παρασκευκῆ 

19 ὡς ἐν τῷ παραπρεσβείας ἐστὶν εὑρεῖν. 

ῷ πεται τούτῳ ἕξῆς ὁλοκλήρως περὶ ἀντιπιπτόντων 

“τι εἰπεῖν ἐπὶ πλέον διεξελθόντα, ἢ τοῖς πρὸ ἡμῶν περὶ οὖν 
τῶν λέλεκται. ἀντιπίπτοντα τοίνυν ἐστὶ τὰ μὲν ἐξ ἀντ 
ϑέσεως τῶν “παρὰ τοῦ ἀντιδίκου, ἃ τοῖς κεφαλαίοις φν’ 

 λακτέον. τὰ δὲ ἐξ ἐννοίας τῶν ἀκουόντων, ἃ ἐν τοῖ; 1 

36 προοιμίοις ϑεραπευτέον. ἀντιπέπτει δὲ τὰ μὲν ἐκ προσῦ- 
που, τὰ δὲ ἐκ πράγματορ; τὰ δὲ ἐξ αἰτίας. τὰ μὲν οὖν 
ἐκ προσώπου τριχῆ λαμβάνεται, ὅταν πρὸς ἔνϑοξῷ' 
πρόσωπον, ἢ κατὰ ἐνδόξου προσώπου λέγῃς στρατηγοῦ 
ῆ ἢ δημαγωγοῦ, ἡ ἢ κατὰ πόλεωρ ἐνδόξου" πολλὰ δὲ τοιαῦῃε 

80 ὁμογενῆ προβλήματα. ῇ ὅταν πρὸς πρόσωπον λέγῃς ο 

(685) κειότατα ὄχον πρὸς σέ, οἷον μητέρα ἀδελφοὺς πατέρα ἢ 
ἄλλον τινὰ τῶν πρὸς γένους ἢ φιλίας, ἢ ὅτων αὐτὸς ὦν 


ΤΈΧΝΗ ΡΗΤΟΡΙΚΗ. 837 


δικαστήρια εἰσίῃς ἐπὶ τῷ συμβουλεύειν πρὸ τῶν ῶ 
καὶ δοκῇς πέρα τῆς ἡλικίας ϑρασύνεσϑαι, ἢ 
τῶν μὴ σφόδρα πιστευομένων περὶ μεγάλων 
γῶν εἰσίῃς. ἐν γὰρ τούτοις δεῖ σὲ τὴν παρὰ τῶν 
ὧν ἔννοιαν ἀντιπίπτουσαν ἀεὶ διοικεῖσϑαι ἐν δ 
γες ἢ αἰτίας εὐλόγους λέγοντα, δι᾽ ἃς καίπερ νέος 
ἰϑες ἢ ἀκούσιον τὸν ἀγῶνα λέγοντα, ἐὰν πρὸς 
γρόσωπα εἰσίῃς- ἀναγκαῖον δὲ ἐν τῷ ὑπὲρ μεγά-- 
ἀγῶνα εἶναι. ἢ δυσχεραίνοντα ἐπ᾽ αὐτῷ τούτῳ 
νάγκην ἀγῶνος ἥκειν, [ἢ] ἐὰν πρὸς συγγενεῖς ἢ 10 
ντας πρότερον εἰσέῃς. 
ἔται δὲ ἐκ πράγματος προοίμιον ἀντιπῖπτον. .ἢ 
οἱ μικρῶν δοκῇς σπουδάξειν, ὡς ἐν τῷ πρὸς 
" περὶ τοῦ ὀνόματορ᾽ ῆ ὅταν ἀτοπίαν ἔχειν δόξῃ; 
ς λέγειν, καὶ οὐκ ἂν «ἑτοίμως πρόσοιντο αὐτὸ οἵ 1ό 
ἐς. ὡς ἐπ᾽ ἐκείνου, ὁ Θεμιστοκλῆς ἀξιοῖ δῃῶσαι 
»ν ἐκλιπόντων τῶν ᾿4ϑηναίων αὐτήν" αὐτὸ γὰρ 
μα ὃ παρήνει ἄτοπον εἶναι δοκεῖ" ἢ ὅταν ἐπαχϑές 415 
λέγειν. ὡς ὁ ἀναιρεῖν νόμον γράφων, ἢ ὅταν 
όν τι δοκῇς λέγειν, ὡς ὁ συμβουλεύων πλεῦσαι 90᾽ 
διὰ τοῦ Ἄϑω:" δοκεῖ γὰρ παράδοξον εἶναι καὶ 
ν ὑπόνοιαν τῶν πολλῶν " ἢ ὅταν ἀηδές τι δοκῇς 
καὶ οὐ. κεχαρισμένον [τι ποιῶν] τοῖς ἀκούουσιν, 
ἄφων παῦσαι τὰς διανομὰρ ἐπιλειπουσῶν τῶν 
καὶ ὅσα τοιαῦτα ὁμογενῆ. 9ὅ 
ται δὲ ἀντιπῖπτον καὶ ἀπὸ αἰτίας, ὃ ὅταν οἱ ἀκούον-- 
πτεύωσι τὴν αἰτίαν, δι᾽ ἣν ἐπὶ τὴν κατηγορίαν 
ον ὅταν πρὸς ἔχϑραν τινῶν ἢ χάριν ἢ ὀργὴν δο- 
ιν. ἢ ὅταν ὑπὲρ ἑαυτοῦ δοκῇς σπουδάζειν. ἀλλὰ 
οὐνῇ συμφέροντος. ὡς ἐπ᾽ ἐκείνου" ἐξαιτοῦντος 80 
υ τὸν 4Φημοσϑένην μετὰ Χαιρώνειαν, αὐτὸς Ζ2η- 
ς ἐνίσταται. δοκεῖ γὰρ ὑπὲρ τῆς ἑαυτοῦ σωτη- 
ΒΕΒ ΘΆΛΕΟΙ. Ϊ. 2 


888 ΑΨΙΝΟΥ 


ῷ ρίας, ἀλλ᾽ οὐχὶ τοῦ κοινῇ συμφέροντος σπουϑδάζξειν' 
τοῦτο οὖν παντάπασιν ἀναιρήσει τὸ δοκεῖν ὑπὲρ ξαυτοὶ 
σπουδάξειν, ἢ συντρέχων τῷ καὶ ὑπὲρ αὑτοῦ σπουδά- 
ξειν τὸ τῆς πόλεως συμπλέξει. 

6 ὅἌ4λλο. Ἔστι καὶ τοιοῦτον γένος προβλημάτων. ἐν οἷς 
βραδύτερον δοκεῖς ἐπεξιέναι δέον πάλαι. ὡς ἐπὶ ἐκείνον' 
πολλάκις τις χρώμενος τοῖς τῶν ἀνδροφόνων καϑαρσίοιι 
κρίνεται φόνου" καὶ πάλιν" πολλάκις κατατρέχοντοι 
Φιλίππου Χερρόνησον συμβουλεύει Ζημοσθϑένης αὐτὴν 

10 διορύξαι" δοκεῖ γὰρ ὁ Ζημοσϑένης μετὰ πολλὰς κατα: 
δρομὰς βραδέως συμβουλεύειν. τοῦτο οὖν αὐτὸ λέξει ὦ 
προοιμίῳ, ὅτι ὡς μὲν πολὺ βέλτιον ἦν πάλαι τινὰ ἐπα: 
νόρϑωσιν γενέσϑαι τῶν περὶ Χερρόνησον. ὅτε καὶ πρῶ- 

4τὸ τὸν κατέδραμε Φίλιππος, εὖ οἶδα, οὐ μὴν ἀλλ᾽ ἕως ἐλαὶς 

16 ἦν ἀφέξεσϑαι τὸν Φίλιππον τῶν συμμάχων ἐπεῖχον, ἐπὲ 
δὲ τὸ πρᾶγμα ἔτι μᾶλλον αὔξεται. καὶ ἐπ᾽ ἐκείνου δὶ 
χρήσῃ τῷ ϑεωρήματι. συνεχῶς πλούσιος πένητος ἀν- 
δριάντα ποιεῖ. καὶ χρίνεται ὑπ᾽ αὐτοῦ ὕβρεως. χρήσεται 
γὰρ ὁ πένης τῷ αὐτῷ ᾽ ϑεωρήματι;, οἷον ἔδει μὲν καὶ πάλι 

80 τούτῳ ἐπεξελθεῖν, ὃ τε καὶ πρῶτον ὑβρέξειν ἤρξατο. ϊ 
ἄλλως μεϑοδεύσει τὸ ϑεώρημα, ὅτι ἕως μὲν οἷός τ Κ 
φέρειν τὴν τούτου ὕβριν. κατεῖχον ἐμαυτόν καὶ δλ0; 
ἐπὶ πάντων σοι τὸ ϑεώρημα ἁρμόσει, ἐν οἷς ἄν τις πάΐα 
καὶ ἐκ πολλοῦ καὶ ἐν πολλοῖς ἀδικήσας νῦν κρίνηται. 

96 ᾿.41λλο ϑεώρημα. Ἔστι πολὺ γένος προβλημάτων τῶ 
ἐξ ἀποβάσεως τοῦδέ τινος λεχϑέντος ἢ γραφέντος. 
ἐκ νόμου ἢ ψηφίσματος ἀπέβη τι δεινόν, καὶ κρένεται 
δοκῶν τὴν αἰτίαν παρέχειν" ἐν γὰρ τούτοις ἁρμόσει 1 
γειν. ὅτε βέλτιον μὲν ἢ ἣν πρὶν ἐκβῆναί τι δυσχερὲς ἐχίν 

80 γισμοῦ πεφυλάχϑαι τὸ παϑεῖν τι δεινόν, καὶ τὸν κατ 
σκευάξοντα ἀνόνητον πεποιηκέναι τοῦ σχαιωρήματο!, 
δεύτερον δὲ ὲ τῇ πείρᾳ διδάσκεσθαι" οἷον ὡς ἐπ᾽ ἐχείνον., 


ΤΕΧΝΗ ῬΡΗΤΟΡΙΚΗ͂. ες 889 


γραψε τὸ περὶ Χαριδήμου ψήφισμα ὁ ᾿Αριστοκράτης, ῷ 
ἰκερφονήσου ὑπὸ Χαριδήμου κατειλημμένης δρίνεται ὁ 
4ριστοκράτηρ] ὁρᾷς ἐνταῦϑα ἐκ τοῦ “Ψηφίσματος οἷον 
ἀκέβη τὸ περὶ Χερρόνησον. λέξεις οὖν ὅτι βέλτιον ἦν 
κρὶν ἐκβῆναι τοῦτο δίκην παρ᾽ αὐτοῦ ἀπῃτηκέναι καὶ τὸ δ 
ψήφισμα λελυκέναι" οὕτω γὰρ οὐκ ἂν ἀπέβη τι δεινόν. (650) 
καὶ πάλιν ἐπ᾿ ἐκείνου" ἔπεισέ τις Σκύϑας τοὺς νομάδας 
κόλεν οἰκῆσαι, καὶ νοσούντων αὐτῶν κρίνεται" καὶ πά-- 471 
λὲν ἐπ᾿ ἐκείνου" ἔπεισέ τις ῥήτωρ ἐν στάσει καὶ ὅπλα 
Ξαραδοῦναι τῷ στρατηγῷ. καὶ τυφαννήσαντος αὐτοῦ 10 
ἀρίνοται ὃ ῥήτωρ. συνειδότος. καὶ ὅλως δὑρήσεις τοσαῦτα 
τροβλήματα τὰ ὑποπίπτοντα τούτῳ τῷ γένει, ὅσα οὐκ 
ἄλλῳ. ἐπὶ δὲ τῶν τοιούτων κἀκείνῳ χρήσῃ τῷ ϑεωρή- 
ματι, ὅπου τι δεινόν" ἃ μὲν ἀπολελαύκαμεν τῆς τούτου 
γυμβουλῆς ἑωράκατε. ἀλλὰ τοῦτο μὲν τὸ ἐννόημα ἐπι-- 15 
κολαιότερον, ἐχεῖνο δὲ βαρύτερον ἐν τῷ αὐτῷ γένει τού- 

ῷ τῷ ἐξ ἀποβάσεως, καὶ ὅσα δὲ ἐν καταφορᾷ κεῖται ἀρ-" 
ἐόττον. τούτῳ πρῶτον μέν, εἰδὼς ὑμᾶς, ὦ δικασταί, καὶ 
ὧν νόμων καὶ τῆς καθεστώσης πολιδείας πολλὴν σπου- 
δὴν πεποιημένους οὐ μικρὰ ὁρῶν τὴν πόλιν εἰς ταῦτα 30 
ἰλαπτομένην ὑ ὑπὸ τούτου τὸν παρόντα τοῦτον ἐνεστησά- 
ἣν ἀγώνα, νομίζων οὔτε τὴν τῶν ἀντιδίκων δεινότητα 
αὶ βίαν, οὔτε ἄλλο τι τούτων οὐδὲν ἔσεσθαι τῶν παρ᾽ 
εἰν δικαίων δυνατώτερον. 

"4λλο δεύτερον. Ἐν μὲν οὖν τοῖς ἄλλοις ἅπασιν 30 
γῶσι παρὰ τῶν κατηγορούντων τὴν αἰτίαν τῆς κατηγο- 
ἕας μαϑεῖν δεῖ, ἐν δὲ τῷ παρόντι τούτῳ αὐτοὶ φϑάνον-- 
ὃς πρὸ τῶν λόγων τῶν ἡμετέρων προεπέστασϑε, ὡς εἰς 
ικαντας τὰ τετολμημένα ἐκπεφοίτηκεν, ὥστε μὴ ἁμαρ-- 
ἐν τὸν εἰπόντα μὴ δικαστὰς μόνον ὑμᾶς, ἀλλὰ καὶ 80 


δξηγόρους εἶναι. 


Τρίτον δὲ τοῦτο: οὐ μίαν δέ, ὡς ἔοικεν, «ὦ ὁ ἄνδρες δι-- 418 
2" 


840 ΑΨΙΝΟΥ 


ῷ κασταί, γνώμην οὐδὲ τὴν αὐτὴν ἔχειν μοι συμβαένει περὶ 
τῶν τούτῳ τετολμημένων" καὶ γὰρ δύσκολον εἶναι καὶ 
ῥᾶστον ἐμαυτῷ νομίζω τοῦτον τὸν ἀγῶνα καϑεστηκέναι. 
αὐτῶν μὲν γὰρ ἕνεκα τῶν πραγμάτων καὶ πάνυ ῥάδιον, 

56 οὕτω πολύ τι τὸ πλῆϑος καὶ τὸ μέγεϑός ἐστι τῶν τετοῖ- 
μημένων᾽ δύσκολον δὲ ἐκείνῃ ὅτε μὴ ῥᾷστον ἐφικέσϑαι 
τῶν τετολμημένων". οὐ μὴν διὰ τοῦτο ἡγοῦμαι προσήκειν 
ἐμαυτῷ τὴν κατηγορίαν ἀφεῖναι, ἀλλ᾽ ὡς ἂν οἷός τε ὦ 
δεῖξαι τὰ τούτῳ τετολμημένα καὶ παραστῆσαι. ὧδε παρα- 

10 δείγματος ἕνεκα, οἱ ἐπὶ τοῖς Ποτιδαιάταις κρινόμενοι 
᾿4ϑηναῖοι. καὶ ὁ ἐπὶ ταῖς Εὐμενίσι, καὶ ὁ ἐπὶ τῷ λοιμῷ 
τῶν Σκυϑῶν, καὶ ἐπὶ πάντων. ὅπου μέγα τι καὶ ὧμολο- 
γημένον ἀδίκημα. 

Ἶ4λλο ϑεώρημα. Εἰρήκαμεν ἐν τοῖς ἐξ ἀποβάσεως, εἰ 

16 δεῖ ποιεῖν τὸν κατήγορον" φέρε οὖν εἴπωμεν, τί δέ! 
ποιεῖν τὸν φεύγοντα. ἐὰν τοίνυν ἐκβεβηκὸς ἡ ῇ τι ἄτοπον ᾿ 
ὡμολογημένον, τὸ μὲν ἃ ἀνιαρὸν αὐτὸ εἶναι σύντρεχε; τὸ 
δὲ ἑξῆς ἀναίρει λέγῶν, ὡς οὐ δικαίως αὐτὸς φεύγει" οὐ 
γὰρ ἐπ᾿ ἐκείνοις αὐτὰ συνεβούλευσεν, οὐδ᾽ ἂν προσεδύ- 

80 χησεν, ὡς ἐπ᾽ ἐκείνου: ὁ Φίλιππος ἔδωκεν αἵρεσιν τοῖ 
᾿4ϑηναίοις, πότερον βούλονται ὅπλοις ἢ λόγοις διχάξ 
σϑαι" ὁ Ζ]ημοσϑένης συνεβούλευσε λόγοις, καὶ αὐτὸς 
εἰπὼν ἡττήϑη καὶ κρίνεται. ὁρᾶς ὅτι ὡμολογημένον ἐδὼ 
κακὸν καὶ ἄτοπον τὸ περὶ τὴν ἧτταν" καὶ πάλιν ἐπ᾽ ἐκεῖ 

96 νοῦ" ἔγραψεν ὁ ᾿Αριστοκράτης τὸ περὶ τοῦ Χαριδήμν 

4:9 ψήφισμα, ἀποστάσης Χερρονήσου κρίνεται. κἀνταῦξε 
τὸ ἐκβὰν ὡμολογημένον ἐστὶν ἄτοπον. οὐκ ἄτοπον 
εἰπεῖν. τὸ μὲν οὖν ὑμᾶς ἐπὶ τοῖς συμβεβηκόσιν ἀγα’ 
νακτεῖν, οὐδὲν ὦ ἀπεικός" οὐ μὴν χρὴ τούτων εἰς ἐμὸ αἱ 

80 αἰτέαν ἔχειν, ὃς οὐκ ἐπὶ τούτοις εἰδσήνεγκα τὸν νόμον ἢ 
καὶ ὅλως ἐπὶ πάντων ἁρμόσει τῶν τοιούτων. ἐπὶ δὲ τῶν 
κατηγόρων ἐξ ἀποβάσεως ἁρμόσει μέν σοι καὶ τὰ προῦ" 


Χ 


ΤΕΧΝΗ ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂. 841 


ϑεωρήματα, οὐχ ἥκιστα δὲ κἀκεῖνο " εἰ μὲν ἐξαρ-- 9 
λγεῖν ἐπὶ τοῖς συμβεβηκόσιν. οὐκ ἄξιον μέν, φέ- 
οὕτως ἀνάγκη. εἰ δὲ καὶ τιμωρίαν χρὴ λαβεῖν. 
ὃὲ κρίνειν τινὰ μέλλῃς μεταβολῆς καιροῦ βελτίο-- 
γμένης. ἧς πρότερον μὴ οὔσης οὐκ ἠδύνασο κρίέ- 5 
γμόδει σοι λέγειν, ἐπειδὴ καλῶς ποιοῦντες οἱ ϑ'εοὶ 
σιν ἡμῖν καιρόν, οἷον μάλιστα ηὐχόμεϑα- ἢ οὔ- 
ἔλαι δυσχεραίνων τοῖς συμβεβηκόσι καὶ τετολμη- 
ὑπὸ τούτου, νῦν ἐπειδὴ καιροῦ ἐλαβόμην ὡς ἐπ᾽ 

᾿ ὁ Ἰσμηνίας ἐπαυλήσας ταῖς Θήβαις κρένεται 10 
ν ᾿Δλεξάνδρου ϑανάτου, καὶ πάλιν ὁ Πύϑων μετὰ" 
ἵππου τελευτὴν κρίνεται τῶν εἰς τοὺς “Ἔλληνας 
ἤγτων. καὶ ἐκ τοῦ ἀπολογουμένου βιάσῃ λέγων (681) 
σϑαι καὶ αὐτὸς ἐν τῷ παρόντι καιρῷ, ἵνα εἰ καί 
πρότερον διαβολὴ ταύτην ἐξέλῃς. ὁπόταν δέ σε 15 
ἢ ἀπὸ καιροῦ χαλεποῦ ἢ ἀπὸ δυνάμεως ἐχϑρῶν 
ἔρδους δοκοῦντος ὑπὸ τῶν ἐναντίων προτείνε-- 
οὔτο αὐτὸ προαναίρει καὶ προϑεράπευε λέγων 
'ᾳ ὑπειληφέναι περὶ τῶν ἀκουόντων ἢ ὥς τινες 

, ἢ οὕτως ἐξ ἀτόπου προτάσεως" εἰ μὲν ἑώρων 30 
ησίως ὑμᾶς διακειμένους τούτοις. οἷον τοῦ μὲν 
ιροῦ φοβεροῦ καὶ δυνάμεως ἐχϑρῶν ἐκεῖνο, ὡς 480 
Θετταλῶν, οἷς ἐπαπειλεῖ βασιλεὺς ἐπαφεῖναι τὸν 

ν. ἀπὸ δὲ τοῦ κέρδους, ὡς ἐκεῖνο, Αἰσχένης προῖκα 
σῖτον παρὰ τοῦ Φιλίππου πεμφϑεὶς πρὸς Κερσο-- 35 
ν, καὶ κρίνεται. ἐξ ἀπολογίας. ὁπόταν δέ τι εὖ πε-- 
αι φάσκοντες ἔτι καὶ κρινώμεϑα. ἁρμόσει τὸ ἐκ 
τος οὕτως" ᾧμην μὲν ἔγωγε καὶ ἐπαίνων τεύξε-- 

᾿ οὕτως" οὐκ ἂν προσεδόκησα τοιοῦτον ἀπαντή- 
ἰος.9 οἷον μετὰ νίκην τις κρινόμενος χρήσεται τού-- 80 
ἐπ᾽ ἐκείνου" στρατηγὸς καϑελὼν μέρος τι τοῦ 
ἐξελθὼν ἐνίκησε. καὶ κρένεται. ἐκ δὲ τοῦ κατη- 


342.ϑΘὅ Κ ΑΨΙΝΟΥ 


2 γόρου αὐτῷ τούτῳ συμπλεκόμεϑα λέγοντες, οὐχ ἔστι 
χαλεπώτερον οὐδέν, ἢ ὅταν τις τὰ μέγιστα ἠδικηκὼς ἔτι 
καὶ ᾿φιλοτιμῆται τοῖς πραχϑεῖσιν. 

"4λλο. Ἐν ἐκεένοις δὲ τοῖς προβλήμασιν, ἐν οἷς δο- 

5 κοῦμέν τι ὑπὲρ αὑτῶν σπουδάξειν. καὶ τοῦ ἰδίου ἕνεχα 
συμφέροντος εἰσηγεῖσϑαί τι. καὶ τὸ τῆς πόλεως συμφέ- 
οον συμπλέκειν ἄξιον" εἰ δέ γε ἔνδοξον εἴη τὸ πρόσω- 
πον τὸ λέγον, λέξει ὅτι εἰ μὲν ἑώρων, ὑπὲρ ἐμαυτοῦ μύ- 
νον ὃν τὸ σκέμμα, ἐσιώπων ἄν, ἐπεὶ δὲ καὶ τῆς πόλεως. 

10 οἷον ὡς ἐπ᾿ ἐκείνου" τὸν Περικλέα αἰτοῦσιν οἵ Δακεδαν- 
μόνιοι ἐπὶ ὑποσχέδει εἰρήνης, αὐτὸς ἀντιλέγει. ὅταν ὃν 
τινι δυσκολίᾳ καιροῦ γράφῃς τινὰς ἐπανορϑώσεις, ἁρμό- 
όει τὸ ἐξ ἀ ἀτόπου προτάσεως ϑεώρημα᾽ οἷον εἰ μὲν ἐξαρ» 

481 κεῖ τὸ ἀνιᾶσϑαι ῆ ἀλγεῖν ἐπὶ τοῖς συμβεβηκόσιν εἰς πα΄ 

16 ραμυϑίαν ὧν πάσχομεν, ἐμοὶ μὲν οὐ συνδοκοῦν, χρῆσθε 
δὲ ὅ τι καὶ δοκεῖ: εἰ δ᾽ ὅπως ἐπανορθϑωϑήσεται δεῖ σχο- 
πεῖν. οἷον ὡς ἐπ᾽ ἐκείνου" τοῖς νοσοῦσι Σιχύϑαις συ" 
βουλδύει τις μεϑίστασϑαι. ἢ πάλιν, κατατρεχομένῃ' ἱ 
τῆς Χερρονήσου γράφει ὁ “ημοσϑένηρ διορύξαι τὸὺν΄᾿ 

“0 ᾿Ισϑμόν, ὁ δὲ ἀντιλέγων τοῖς τοιούτοις πῆ μὲν συνδραμεῖ- β 
ται ἐν προοιμίοις πῆ δὲ οὔ: ὅτι μὲν γὰρ δεῖ ἐπανορϑυῦ’ 
σϑαι τὰ συμβαίνοντα καὶ αὐτὸς φήσει εἰδέναι, οὐ μ᾽ 
διὰ τοῦ τρόπου οὗ ὑφηγεῖται" ἢ ἐκεῖνο τὸ ϑεώρημα' οὐξ 
ἔστι χαλεπώτερον οὐδέν, ἢ ὅταν τις παριῇ μὲν ὡς ἐπε; 

95 νορϑωσόμενός τι τῶν κοινῶν, χείρω δὲ τὰ κοινὰ πο: 
ἄλλο τοῦτο σφοδρότερον. 

Ἐν ἐκείνοις τοῖς προβλήμασιν, ἐν οἷς ἀ ἀτόπου τινὸ 
συμβαίνοντος εἰσηγούμεϑά τι, ἁρμόσει τὸ ἐξ εὐχῆς ϑεῖ- 
ρημα,, οἷον εἰ λέγοις, ηὐξάμην ἂν μήτε τι τῶν τοιούτην 

80 γενέσϑαι, μήτε ἐμὲ ἐπὶ τούτοις τοῖς προγεγενημένοι ἢ 
σύμβουλον παριέναι, ὡς ἐπ᾽ ἐκείνου " μετὰ Χαιρώνειϑ' ἢ, 

ἤδη γράφει Ὑπερίδης τοὺς ἀτίμους ἐπιτέμους ποιεῖν. 


Α 


ΤΕΧΝΗ͂ ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂. 848 


Ἐν ἐκείνοις τοῖς προβλήμασιν. ἐν οἷς. φαμὲν τοὺς 9 
ποὺς προσημαίνειν τι, ἁρμόσει τὸ θεώρημα τὸ ἐξ ἐν-- 
ὄξου κρίσεως. οἷον, ἱκανῶς μὲν καὶ πρὸ ἡμῶν τὸ ὅ τι 
φὴ πράττειν οἱ κρείττους σύμβουλοι προὔφηναν. ὡς 
π᾿ ἐκείνου" ἔδει τοὺς ἀριστέας διαμονομαχεῖν- δύο ᾽δ 
ἰδελφῶν μονομαχούντων ἔδυ ὁ ἥλιος. καὶ γράφει τις 
ὅσαι τὸν νόμον. 

ἴ4λλο. [ὅταν] εὐχῇ χρηστέον, ὅταν ἡ ἱερατικὸν τὸ 482 
τρύσωπον ὁ λέγων ἢ ὑπὲρ ἱερωσύνης. ἢ ἡ πόλις ἱερά, 
ον ἡ Δελφῶν ἢ 4ηλίων., ὥσπερ ᾿Δριστείδης ἐποέησεν τὸ 
ἵν προοιμίοις, ἢ περὶ πανηγύρεως ϑεοῦ ἦ ὁ λόγος" οἷον 
ἱκιόντος πολέμου ἔφη τις ἀναβάλλεσϑαι τὰ Ὀλύμπια, 
[ντιλέγει τις. 

"4λλο. Ὁπόταν δ᾽ ἐν τῷ καλουμένῳ χρώματι μέλλῃς 
ἱέγειν. ὅτι καλῶς διὰ φιλανθρωπίαν ἢ δι᾽ ἄλλην τινὰ 15 
ιαλὴν αἰτίαν ἐποίησας τοῦτο ἐφ᾽ ᾧ κρίνῃ, ἁρμόσει σοι τὸ 
κ βαρύτητος ϑεώρημα ἐξ ἀπολογίας, οἷον εἰ λέγοις, 
ὕμην μὲν ἔγωγε αὐτὸ τοὐναντίον δόξαν χρηστὴν καὶ κα- 
ἣν ἀποίσεσϑαι ἐφ᾽ οἷς ἔδρασα, ὡς ἐπὶ τοῦ ϑάπτοντος τὸ (685) 
δοσφαγὲς σῶμα. 40 

"4λλο. Ἐν πᾶσι τοῖς ἀντεγκληματικοῖς ἁρμόδει σοι τὸ 
-ς βαρύτητος ϑεώρημα ἐξ ἀπολογίας, οἷον εἰ λέγοις, 
ἥμην μὲν ἔγωγε καὶ τοὺς συναχϑεσϑησομένους ἐμοὶ γε-- 
ννήσϑαι, καὶ: οἴκτου πλέον ἢ ὀργῆς ἀξεώσεσϑαι, οἷον ὡς 
“- ἐκείνου: ἀριστεὺς πορνεύοντα τὸν υἱὸν ἀνεῖλε καὶ 36 
ρένεται. 

"4λλο. Ἐν ταῖς συνηγορίαις ἄξιον ὁρᾶν ὑπὲρ ὧν λέγο- 
ιν, οἦον ἢ ὑπὲρ συγγενῶν, ὡς ὁ Δυσίας πολλαχοῦ. οἱ- 
ιϑεότατον ἐμαυτῷ νομίζω βοηϑεῖν ἢ ὑπὲρ φίλων, ὡς ἐν 
ᾧ ᾿Αμαρτύρῳ Ἰσοκράτης. ἐν δὲ ταῖς τῶν ἀλλοτρίων 80 
ἰφοσώσων συνηγορίαις σκοπεῖν χρὴ εἰ ἔνδοξα εἴη ἢ 
δοξα, καὶ εἰ μὲν ἔνδοξα εἴη, συντρέχειν τῷ καὶ ὑπὲρ 


844 ΑΨΙΝΟΥ 


ῷ τούτων σπουδάξειν" εἰ δὲ ἄδοξα, συμπλέχειν αὐτὰ τοῖς 
ἐνδόξοις. ὅταν ἄδοξον ἡ τὸ ὑποκείμενον πρόσωπον ἢ τὸ 
450 ἀντιλέγον, τὸ ἐχ ποιότητορ καταφορικὸν ἁρμόσει σοι, : 
οἷον, οὐκ ἦν αὐτάρκη τούτῳ τὰ πρότερον τετολμημένα" 

5 ἢ οὕτως, εἴη μὲν ἂν ἕν τι καὶ τοῦτο τῆς τούτου πονηρίας. 
ἢ οὕτω ϑαυμαστὸν μὲν οὐδὲν τὸ τοιοῦτον ὄντα τοιχῦύτατε- 
τολμηκέναι. ἐν δὲ ταῖς ἀμφισβητήσεσι καὶ τοῖς ἀμφισβη- 
τηματικοῖς δεῖ ὁρᾶν τὰ διάφορα, οἷον εἰ πράγματι ἢ 
καιρῷ ἢ προσώπῳ ἢ τρόπῳ διαλλάττοι καὶ ἐκ τούτου 

10 λαμβάνειν τὰ προοίμια. ἐὰν δέ ποτε ἀναγκασϑῇς κοινὸν 
προοίμιον εἰπεῖν, τὴν κατασκευὴν αὐτοῦ ἰδίαν πρόσαγε, 
οἷον περὶ μεγάλων ἥκομεν " καὶ ἡ κατασκευὴ ἰδία προδε- 
τέϑη ὡς ἐν τῷ περὶ εἰρήνης Ἰσοκράτους: ὅπου γὰφ 
περὶ πολέμου καὶ εἰρήνης, μεγάλα. κάλλιστον δὲ καὶ ἐν 

16 τούτοις τὸ τῆς μεϑόδου, εἰ μεϑοδεούοιμεν αὐτὰ ἐπισῆ 
μαινόμενοι, εἰ καὶ πᾶσιν εἰωθὼς ὁ λόγος εἴη. 

8 Ἐν τοῖς ἐσχηματισμένοις εἰ μὲν ἄλλου προειρηκύτος 
αὐτὸς μετ᾽ ἐχεῖνον λέγοις, ἁρμόδει σοι τὸ ἐξ ὑποϑέσεθς 
προοίμιον, οἷον ἔδει μὲν τὸν προειρηκότα καὶ ταὐτὰ 

20 προσϑεῖναι" καὶ γὰρ ἦν ἑπόμενα τούτοις, οἷον ὁ Περι- 

4.4 κλῆς ἔγραψε δῃοῦν τὴν ᾿4ττικήν, καὶ γράφει Νικίας 
ἀπὸ τῆς Ἐλευσῖνος ἄρξασϑαι. ἐν δὲ τοῖς τοιούτοις 
ἐκεῖνο αὐτό, ὃ βούλει ἀνύσαι, ὡς ἀναιρῶν εἴσαγδ᾽ οὐϊ 
ὅτι ἂν ἄλλος ᾿ἐποθῆσε, τοῦτο ἐγὼ ποιήσων ἀφῖγμαι. 

95 Ἔστι καὶ τοιοῦτο γένος προβλημάτων, ἐν οἷς δοχῶν 

᾿ς φὰς δὖ ποιεῖν ὑπόνοιαν ἔχει ὡς μετὰ ἐπιβουλῆς αὐτὸ 
ποιῶν, ὡς ἐπ᾽ ἐκείνου τοῦ ξητήματος" ἐν τῷ Πελοποννής 
σιακῷ πολέμῳ ἔπεμψαν “ακεδαιμόνιοι καὶ ᾿Α4ϑηναῖοι 
παρὰ βασιλέα περὶ χρημάτων. ἔδωκεν ἑκατέροις" ἐπανεῖ" 

80 ϑόντων αὐτῶν ἀξιοῖ τιρ ἐν τοῖς; Ἕλλησιν ἐπὶ βασιλέα 
στρατεύειν. ᾿ἐν τοῖς τοιούτοις οὖν ἁρμόσει τὸ ἀπὸ οἷ ἢ. 
κείας κρίσεως ϑεώρημα: ἐβουλόμην, ὦ δικασταί, τοῦ" 


ΤΈΧΝΗ ῬΗΤΟΡΙΚΗ͂. 845 

ον ὡς ἀληϑῶς κήδεσϑαι τῶν ἡμετέρων πραγμάτων, χα- 8 
᾿άπερ φάσκει. νῦν δὲ τοὐναντίον φαένεται πράττων, 
αὺ δόξαν παρέχων ὡς εὖ ποιῶν ἡμᾶς οὐκ ἐλαχίστην 
ἰλάβην τοῖς κϑόινοῖς κατασκευάξει. ὡς μικρὸν ὕστερον, 
ἰ προσέχοιτε, δείξω. 5 

.4λλο. Ἐν ταῖς προσαβγελίαις ἁρμόσει δοι ἐκεῖνο τὸ 
ϑεώρημα, ὅταν ὃ βούλει ὡς ἀναιρῶν τιϑῆς, οἷον ὡς ἐπ᾽ 
ἐκείνης τῆς ὑποϑέσεως" Εὔπολις ἁλοὺς ξενίας δημοσίᾳ 
ἐχράϑη. πριάμενος αὐτὸν ὁ Αύκων. ἐγχειρίξει τὸν παῖδα, 
ὁ δὲ ἑαυτὸν προσαγγέλλει. ἐν γὰρ τοῖς. τοιούτοις τῷ 10᾽ 
ϑεωρήματι τούτῳ χρηστέον ὡς προειρήκαμεν, οὕτω λέ- 
γοντα, οὔτε ἐλευθερίαν πράττων ἐμαυτῷ, οὔϑ᾽ ὅπως ἂν 
ἀκαλλαγείην τῆς παρούσης ταύτης δουλείας, ὥς᾽ τις 
ἴσας τῶν ἀκουόντων ὑμῶν ὑπολαμβάνει, παρελήλυϑα, 
ἀλλὰ ϑανάτου δεόμενος. 15 

Ἐν πάσῃ παραγραφῇ ἐκ μὲν τοῦ παραγραφομένου 
ζρμόσει σοι ἡ τοῦ ἀντιπίπτοντος λύσις, τὸ δὲ ἀντιπῖπτον 
ἰστὶ τὸ μὴ ϑαρρεῖν τῇ εὐθυδικίᾳ καὶ διὰ τοῦτο ἐπὶ τὴν 
ταραγραφὴν βαδίξειν. τοῦτο οὖν εὐθὺς ἐν ἀρχῇ ἀναι- 45. 
γήσεις λέγων οὕτως" ὅδον μὲν ἐν αὐτοῖς τοῖς πράγμασι 30 
αἱ τῷ τεθαρρηκέναι τούτοις, οὐδὲν [ἢ] ἐδεήϑην παρα-(099) 
φαφῆς, οὕτω καὶ χωρὶς ταύτης ϑαρρῶν τοῖς δικαίοις 
ἐς ὑμᾶς ἐλήλυϑα. ἐπειδὴ δὲ καὶ τοῦτο οἵ νόμοι τοῖς ἀγω-- 
ἐξομένοις παρεσχήκασιν, φήϑην καλῶς ἔχειν ἐμαυτῷ 
"ἢ παρεῖναι τὸ δίκαιον, ὅπερ ἡμῖν δεδώκασιν οἵ νόμοι. 95 
» τοῖς παραγραφικοῖς ἁρμόττει ἔννοια προοιμιακὴ κά-- 
εένη ἐπὶ τοῦ. ἀπολογουμένου εἰπεῖν, πολλῶν ὄντων, ὦ 
εκασταί,. τῶν περὶ τοῦτον τὸν ἀγῶνα γεγενημένων ὑπὸ 
ατηγόρου, ἅ τις ἂν εἰκότως ϑαυμάσειεν, οὐδενὸς ἦτ- 
οΨ, εἰ καὶ μὴ παντὸς μᾶλλον, τοῦτό μοι δοκεῖ δικαίως 80 
ν τίς αὐτοῦ ϑαυμάσαι, τὸ πρὸ ψήφου τῆς τῶν δικαξόν-- 
ον ἀτιμίαν ἡμῖν προστιμᾶν. τὸ γὰρ ὅπως μὴ μεϑέξο-- 


846 . ΑΨΙΝΟΥ 


ὃ μὲν λόγου σπουδάζξειν, τί πότ᾽ ἐστιν ἄλλο πράττοντος, 
προστιμῶντος ἡμῖν ἀτιμίαν σαφῆ. 
Ἔστι καὶτοιοῦτο γένος ζητήματος, ἐν οἷς πρότερόν τις 
κακῶς πεποιηκὼς μετὰ ταῦτα ἐλπίζων ὑπ᾽ αὐτῶν τῶν 
5 ἠδικημένων κακῶς πείσεσϑαι αὐτὸς ταῦτα ἃ ἀφῇρηται 
δώσειν ὑπισχνεῖται. οἷον ὡς ἐπ᾽ ἐκείνου" νοσοῦντι τῷ 
Φιλίππῳ ἔχρησεν ὁ ϑεὸς μὴ ἄλλως λῆξαι τῆς νόσου, εἰ 
μὴ ὑπὲρ αὐτοῦ εὔξαιντο᾽ 4ϑηναῖοι- ἀπέσταλκεν ᾿άμφί- ἢ 
πολὲν διδούς, καὶ βουλεύονται. καὶ ἐπ᾽ ἐκείνου ὁμοίωξ᾽ 
10 ἐψηφέσαντο οἵ Ἕλληνες πολεμεῖν κατὰ Φιλίππου, πὲ ἢ 
486 πομφεν ἀνοικιεῖν τὰς πόλεις ὑπισχνούμενος. καὶ βου- 
λεύονται. ἐν γὰρ τοῖς τοιούτοις ἅπασι τὸ προκαταρχτι- 
κὸν ἐνθύμημα ἐκεῖνο. εἰ καὶ πάνυ πολὺν ἐπέσχε χρόνον 
ὁ Φίλιππος, ξητῶν. ὅπως ἂν τἀναντία τούτοις οἷς προδί- 
1ῦ ρηται πράξειεν, οὐκ ἂν ἑτέρως μοι δοκεῖ τοῦτο ποιῆσαι, 
4) τοῦτον τὸν τρόπον, ὃν νυνὶ πεποιηκὼς φαίνεται. τὺ. 
γὰρ ὧν ἐποίησε πρότερον ὑπομιμνήσκειν ταῦτα ἐπε’ 
σταλκότα, πῶς οὐχ ὅπερ εἴρηκα πράττοντός ἐστι. 
΄4λλο. Ἐπειδὴ τοίνυν εἰρήκαμεν τί δεῖ ποιξδῖν ἐν ταῖ; 
30 παραγραφαῖς τὸν παραγραφόμενον, φέρε σκεψώμεθα, ᾿ 
τί προσήκξι καὶ τὸν ἀντιλέγοντα πράττειν. ὁ τοένυν ἀν- ἰ 
τιλέγων τῇ παραγραφῇ αὐτὸ τοῦτο τὸ ϑεώρημα ἀναστρές 
ψας ἐρεῖ οὕτως. ἦν μὲν οὐχ ἄδηλον τοῦτο, ὦ δικασταὶ : 
ὅτι τὸν λόγον παρεὶς τὸν περὶ τῶν ἐγκλημάτων, ὧν 
95 ἡμεῖς ἐγκαλοῦμεν. διὰ τὸ μὴ ϑαρρεῖν τοῖς δικαίοις πρ0" 1 
φάσεις τινὰς εὑρήσει καὶ διαδύσεις, δι᾽ ὧν ἑαυτῷ τὸ μὴ ; 
δοῦναι δίκην ποριεῖται,. ἐγὼ δὲ ἡγοῦμαι προσήκει" 
ὑμῖν, τοῦ τε ὅρκου ὃν ὀμωμοκότες κάϑησϑε φροντίζουδι 
καὶ τοῦ δικαίαν ἐνεγκεῖν τὴν ψῆφον περὶ ὧν κρίνει, 


λοῦντες ἥκομεν ἀπαιτεῖν τὸν λόγον. 
᾿4λλο. Ἐν πᾶσι δὲ τοῖς ἀντιπέπτουσιν ἐξ ἐννοίαὶ ἢ 


ΤΕΧΝΗ ΡΗΤΟΡΙΚΗ... 841 


τροοιμιακῆς. ὅπου σὺ τὸ ἀντιπῖπτον λύσεις, ὁ ἐναντίος 8 
ειὐτὸ θήσει. πολλῶν δὲ ὄντων τῶν ἐξ ἐννοίας ἀντιπι-- 
γγόντον, ὡς μικρῷ πρόσϑεν εἰρήκαμεν, ὃν ἑἐλώμεϑα πα- 
᾿αδείγματος ἕνεκεν, οἷον δοκεῖς διὰ φϑόνον λέγειν. τῷ 

ΙὶΣ ἐναντέῳ ἁ ἁρμόσει αὐτῷ τούτῳ χρήσασϑαι ἀναστρέψαντι 481 
αἱ. λέγοντι" οὐκ ἔστιν ἄδηλον, εὖ δικασταί, τοῦτο ὅτι 6 
ρϑόνῳ καὶ βασκανέᾳ τὴν γραφὴν ταύτην καὶ τὴν κατη- 
ρίαν συνϑεὶς οὗτος εἰς ὑμᾶς εἰσελήλυϑεν. 

᾿ “ἄλλο. Ἐν πᾶσι τοῖς ξητήμασιν, ἐν οἷς καὶ αὐτὸς ὁ κα- 
ηγορῶν φανερῶς καὶ μέγα τι ἠδίκηται, τῷ κατὰ συνδρο-- 10 
ιὴν χρήσεται προοιμίῳ οὕτως" οἱ μὲν ἄλλοι πάντες οἵ 
ταριόντες εἰς ὑμῶς. ἐπειδάν τινος κατηγορεῖν μέλλωσι, 
οὔτο αὐτοῖς ὑπάρχειν ἀξιοῦσι παρ᾽ ὑμῶν, τὸ μὴ δι᾽ 
ἰϑραν δοκεῖν κατηγορεῖν. ἐγὼ δὲ οὐ τοῦτο ἂν ἀρνη- 
λείην, καὶ γὰρ ἂν μαινοίμην, εἰ μὴ φαινοίμην μισῶν τὸν 16 
ηλικαῦτα κακῶς ὑμᾶς ἠδικηκότα, καὶ ἔστω παράδειγμα 
χεῖνο τὸ ξήτημα" ἐκ τοῦ αὐτοῦ γένους πολλοὶ τυραν-- 
"οὖσι καὶ ἀξιοῖ τις ἐλαύνεσϑαιτὸ γένος. καὶ ἐπὶ ἐκείνου" 
ῃσεταί τινες ἀφήρπασαν παῖδα πένητος δημαγωγοῦ: 
'πέστειλαν ἐπὶ τοὺς λῃστὰς πλούσιον διάφορον τῷ πέ- 30 
τι" ὁ δὲ τὸν παῖδα τῶν λῃστῶν ἐκβαλόντων οὐχ ἀνεί- 
ετο, ἀλλὰ περὶ σύλληψιν ἔδχε τὴν τοῦ πλοίου. καὶ 
πανδλϑὼν δημοσίᾳ κρίνεται. 

Ἐν πᾶσι τοῖς ξητήμασιν ἐν οἷς στρατηγὸς ἠδίκηται, 
ἷτα ἰδιωτικὴν ἀπενήνεκται γραφήν, ἁρμόσει τὸ [μὲν 36 
ὖν»] προοίμιον ἐκεῖνο: ἐβουλευσάμην μὲν ὡς καὶ δη- 
οσίᾳ καὶ κοινῇ τὴν πόλιν ἠδικηκότα τοῦτον εἰς ὑμᾶς(690) 
ἰσφέρειν" τὸ γὰρ τοὺς στρατηγεῖν ὑφ᾽ ἡμῶν κεχειρο-- 
γνημένους πάσχειν ὑπὸ τούτου κακῶς, τῆς πόλεως, οὐκ 
μον. τοῦ στρατηγοῦ τὸ ἀδίκημα νομίξω κωθεστηκέναι" 80 
ὗ μὴν ἀλλὰ καὶ νῦν προσδοκῶν ὑμᾶς ὁμοίως ἀγανακτή-- 458 
μεν.) ὡς ἂν εἰ καὶ δημοσίᾳ κατηγόρουν, τὴν παροῦσαν 


.-Ο 


845 ᾿ ΑΨΙΝΟΥ͂ 


8 ταύτην γραφὴν ἀπηνεγκάμην. ἔστω παράδειγμα ἐκεῖνο 
τὸ ξήτημα: ἐγέλασεν ᾿Αλκιβιάδης ὑπισχνουμένου τοῦ 
Κλέωνος τὰ περὶ Πύλον, καὶ ἐπανελϑὼν ὕβρεως αὐτῷ 
δικάξεται. καὶ ἐπ᾽ ἐκείνου. ὁ ᾿Αλκιβιάδης ἐκωώμασεν 

5 ἐπὶ τὸ δεσμωτήριον [ὄντων] τῶν τριακοσίων καὶ ἔφη, 

γενναῖοι, καί. ὑπὸ Κλέωνος, καὶ δικάξεται αὐτῷ ὁ 

Κλέων ὕβοεως. καὶ ἐπ᾽ ἐκείνου: νύχτωρ μὴ ἀνοίγεσθαι 

τὰς πύλας" οὐκ ἀνέφξε Κλέωνι ὁ Νικίας εἴσω τῆς προ- 

ϑεσμίας ἄγοντι τοὺς τριακοσίους, καὶ δικαάξεται. αὐτῷ 

10 ὕβρεως. 


ΠΕΡῚ ἹΕΡΟΚΑΤΑΣΤΑΣΈΩΣ. 

4 πΠροκατάστασίς ἐστιν ἔφοδὸς πρὸς τὰς ἀποδείξεις ἢ 
κατασκευὴ τῶν ἀποδείξεων. προκαϑιστάμεϑα δὲ ἐν τοῖς 
ξητήμασι [τοῖς] ἐκ διανοίας ἐξετάσεως " γένεται δὲ αὑτῇ 

16 τριχῶς" ἢ γὰρ τὴν ἑαυτῶν διάκμοιαν ἐξετάξομεν ἢ τῶν 
ἀκουόντων ἢ τῶν ἀντιδίκων ἢ ἐξ ἀντιπίπτοντος ἀναιρέ- 

489 σεῶς, ῇ προσυστάσεως, ῇ προδιαβολῆς; ἢ πρφοδιορισμοῦ, 
ῇ ἀντεξετάσεως τῶν προτέρων καὶ τῶν νῦν, ἢ αὐτὸ τὸ 
κεφάλαιον τὸ πρῶτον καταστατικῶς εἰσάγεται, τουτέ- 

80 ὅτιν ἀνηπλωμένως καὶ ἀφηγηματικῶς, ἢ νόημα κερα- 

λαίου ἀπολαβὼν ὡς κατάστασιν εἰσάγειρ,. οἷα πολλὰ 
παρὰ Δριστείδῃ, ἢ τρόπον παρεισφέρομεν, ἢ ἀπὸ ἐπαγ- 
γελίας. 


Ἐπειδὴ τοίνυν τοὺς τρόπους τῶν προκαταστάσεαν 

356 ἀκηκόαμεν καὶ περὶ τῆς χρήσεως ἑκάστου. ἐν ᾧ: του- 
τέστι χρηστέον, εἴπωμεν. ἑαυτῶν τοίνυν τὴν διάνοιαν 
ἐξετάξομεν, ὁπόταν αὐτὸ ὃ πεποιήκαμεν δοκῇ μὴ ἰσχν- 
ρόν, ἀλλὰ μᾶλλον πρὸς τοῦ " ἐναντίου, τῇ δὲ διανοίᾳ ἰσχύ- 
σωμεν. ἔστω τοίνυν τοῦ γένους τῶν ξητημάτων παρᾶ“ 
80 δείγμα νέος πλούσιος ἀφορῶν πρὸς τὴν ἀκρόπολιν καὶ 


ΤΕΧΝΗ ῬΗΤΟΡΙΚΗ͂. 849 


χκρύων, κρινόμενος τυραννίδος ἐπιϑέσεως καὶ δημο- 4 
ίᾳ φεύγων. 

Τὴν δὲ τῶν ἀκουόντων γνώμην ἐξετάσομεν,, ὃ ὅταν ὃ 
ἐν πεποιήκασι δοκῇ καϑ᾽ ἡμῶν εἶναι, ἐκ δὲ τῆς ἐξετά-- 
εως τῆς γνώμης ὑπὲρ ἡμῶν φαίνηται πεποιημένον, ὡς ὅ 
π᾿ ἐκείνου τοῦ ξητήματος" οἵ ᾿4ϑηναῖοι τυραγνευόμε-- 
οὐ ὑπὸ τῶν τριάκοντα ὑπὸ ἑνὸς ἀξιοῦσι τυραννεῖσϑαι. 
ξετάσουσι γὰρ οὗτοι τὴν γνώμην τῶν Δακεδαιμονίων 
ἰρὸς τὸ χρήσιμον ἑαυτοῖς λέγοντες. ὅτι καὶ αὐτὴν τὴν 
υραννίδα κατεστήσατε οὐκ ἐπὶ ὠμότητι καὶ ἀπανϑρω- 10... 
κίᾳ, ἀλλ᾽ ἐπὶ νουϑεσίᾳ μᾶλλον καὶ ἐπανορϑώσει τῶν 
ραγμάτων᾽ διὰ τοῦτο γοῦν καὶ πάντας κατεστήσατε, 
ὃς ἂν μέτρια εἴη, καὶ ἐπάξεις" εἰ μὲν οὖν ἀπήντηκε τὰ 
ἐλκισϑέντα. 

Τὴν δὲ τοῦ ἀντιδίκου γνώμην ἐξετάξειν ὀφείλομεν 18 
ὅτε, ὁπόταν ἡ τὸ πρόσωπον ἄδοξον, ἢ δοκῇ μὲν φιλάν-- 490 
Ῥρωπόν τι ποιεῖν, μετὰ διανοίας δὲ μοχϑηρᾶς, ὡς ἐπ’ 
ἱκείνου" ἐν. πολιορκίᾳ τινὲς διέπεμψαν παρὰ τύραννον 
τον αἰτοῦντες' ὁ δὲ ἔδωκε καϑ᾽ ὁδὸν διηρπάσϑη. 
τάλιν ἤτησαν, ὁ δὲ αὐτὸς ἥκει κομίζων: καὶ βουλεύονται 30 
χρὴ δέχεσϑαι" ὁ γὰρ ἀντιλέγων ἐξετάξει τὴν γνώμην 
υὐτοῦ,, λέγων τένει διανοίᾳ βούλεται αὐτὸς εἰσελθεῖν, καὶ 
ἰοχεῖῦν τι φιλανϑρώπως ποιεῖν" ἅμα καὶ τὴν: ἁρπαγὴν 
οὔ σίτου᾽ διαβάλλων, ὡς οὐκ ἄνευ αὐτοῦ πέπρακται" 
ὴν δὲ γνώμην ἐξετάξοντας τότε χρὴ μάλιστα καϑίστα-- 36 
ϑαι, ὅταν ἐκ τῆς ἀποβάσεως ἔχωμεν συνιστάναι τὸ κα- 
οὐργημα ὡς ἐπ᾽ ἐκείνου τοῦ ξητήματος. Αἰσχίνης 
τέμφϑη πρεσβευτὴς παρὰ τὸν Φίλιππον" καταλαβὼν 
ὑτὸν τεϑνεῶτα συνέϑετο πρὸς ᾿'4λέξανδρον καὶ κρίνεται 
αραπρεσβείας᾽ ἐὰν γὰρ λέγωμεν, ὅτι οὗτός ἐστιν ὁ καὶ 80 
ἣν ἀρχὴν συμπείσας εἰρήνην ποιήσασϑαι πρὸς τὸν Φί- 
πόαον, ἵνα μὴ τοῖς γενομένοις ἀγανακτοῦντερ διακω- 


850 ΑΨΙΝΟΥ 


4 λύσητε τὴν ἐπιβουλήν, ἣν ἐπεβούλευσε τοῖς ἜΛὶ 
ἔχομεν ἐκ τοῦ συμβεβηκότος συστῆσαι" ὡς καὶ ἐπ᾽ 
ψου Ἐλάτειαν καταλαβόντος Φιλίππου, νόμου ὄνι 

(ϑοι)τρισὶν ἡμέραις βουλεύεσθαι περὶ πολέμου ἀξιο 
- 5. Δημοσθένους αὐϑημερὸν ἐξιέναι, «Αἰσχίνης ἐνίσ' 
καὶ ὅσα γδ τούτοις ἐστὶ παραπλήσια. ἔτι δὲ καὶ ἐϊ 
τοιούτοις ξζητήμασιν, ἐν οἷς ἀπέσταλται στέφα! 
πρεσβεῖα, ἢ δωρεὰ παρά τινος τῶν πολεμίων, τὴν 
μὴν ἐξετάζοντες τοῦ πέμψαντος, οὕτω καταστησι 
491: λέγοντες. οὐκ εὐνοϊχῶς οὐδὲ καϑαρῶς, ἀλλὰ σύ! 
Ἢ τέχνῃ καὶ πανουργίᾳ τοῦτο πεπρᾶχϑαι, ἤτοι συγκρ 
βουλομένου τὰς πόλεις ἢ διαβάλλειν ἡμᾶς, ἀποπει( 
γου πῶς ἔχομεν γνώμης περὶ τῶν πραγμάτων" καὶ 
παράδειγμα τὸ ζήτημα ἐκεῖνο" πέπομφε Φίλιππο, 
15 φισαμένων τῶν Ἑλλήνων πολεμεῖν αὐτῷ, ἀνοικεεὶ 
πόλεις ὑπισχνούμενος ἃς ἀπολώλεκε, καὶ βουλεῦο 
καὶ πάλιν ἐκεῖνο. ἐπέσταλκεν ᾿Δ4λέξανδρος ἐν τοῖ 
θείου λογισμοῖς εὑρηχέναι λέγων εἰληφότα Ζ΄ημοσί 
πεντήκοντα τάλαντα" καὶ κρένεται δωροδοχέας. καὶ 
50 ἐκεῖνο" πέπομφε βασιλεὺς χρυσοῦν στέφανον τῇ ἁ 
τῶν πόλεων. ἀξιοῖ τις ἐν τοῖς Ἕλλησιν ἐπ᾽ αὐτὸν. 
τεύειν. 
Ἐξ ἀντιπίπτοντος δὲ ἀναιρέσεως ἀντικαϑισται 
ὅταν ἡ πλείονα τὰ ἀντιπίπτοντα ἐκ τῆς διανοίαι 
36 ἀκουόντων, καὶ δέῃ τὰ μὲν ἐν προοιμίοις ἀνελεῖν, 
ἐν καταστάσει" ἢ ὅταν ἕν μὲν ἢ τὸ ἀντιπῖπτον, ἐσ) 
δὲ δι’ ὅλου ἀνθιστάμενον τῷ λόγῳ, ὡς ἐν τῷ κατὰ 
στοκράτους᾽" ὃν μὲν γὰρ τὸ ἀντιπῖπτον τὸ δοκεῖν εὐ 
τὴν εἶναι Χαρίδημον: ἔϑηκεν δὲ αὐτὸ καὶ ἔν τὲ π 
80 μέοις καὶ ἐν κεφαλαίοις καὶ ἐν καταστάσει. 
Ἐκπροσυστάσεως δὲ ποιησόμεϑα κατάστασιν, ὃ: 
μὴ τῷ πρώτῳ κεφαλαίῳ εὐϑὺς ἐπιβῶμεν, ἀλλὰ προ. 


ΤΈΧΝΗ ῬΗΤΟΡΙΚ. 6δϑυὗυ ξϑ851 


μεν αὐτὸ ὡς ἀναγκαῖον ἐν πρώτοις τεϑῆναι, καὶ εἰς 4 
μέγιστα διάφορον, οἷον ὅταν νόμιμον ἢ ἄλλο τι μέλ-- 

ς ἐξετάξειν κεφάλαϊον πρῶτον, εἶτα μὴ ἔχῃς ἄλλην κα- 

στασιν μηδὲ διήγησιν, καὶ εἰ βουληϑείης τὸ κεφάλαιον 

)᾿οεπεσημήνασϑαι. γίνεται μὲν γὰρ καὶ διηγήσεως. οὔ-- 49) 

Ις προσύστασις κεφαλαίου, ὅταν ἡ ἰσχυρόν" γίνεται δὲ 68 

ὡὧ μὴ οὔσης μήτε διηγήσεως μήτε καταστάσεως, οἷον εἰ 

ττάστασις, ὃ τοίνυν μάλιστα τὸν τῶν ἀνθρώπων συνέ- 

᾿ς βίον. 

Ἐκ προδιαβολῆς δὲ ὁπόταν τὰ τοῦ ἀκπτιδίχου ἢ τὰ 10 
ἐρὶ αὐτὸν διαβάλλῃς" γίνεται δὲ ἐν οἷς ἄδοξα ὑπόκει- 
το πρόσωπα, οἷον ὡς ἐπ᾽ ἐκείνου τοῦ ξητήματος" ἕν 
κάνει χρημάτων ἔγραψεν ὁ “Δριστογεέτων μισϑοῦ 
υεῖν. καὶ κρένεται" ἢ [ἐκ διορισμοῦ] ὡς ἐν τῷ τῆς πα- 
απρεσβείας" ἁρμόττει δὲ ἃ ἂν μὲν δημοσίᾳ τις φεύγῃ, 1ὅ 
αν ἄλλη κατάστασις μὴ ἢ: 

Προσδιοριξόμεϑα δὲ ὁπόταν ἀκόλουθα οἷς προδιορι- 
ἰμεϑα ἢ τὰ μέλλοντα ἐπιφέρεσθαι, οἷον δεῖ “παρὰ 
ρεσβευτοῦ τῶνδε καὶ τῶνδε λαβεῖν εὐθύνας, ὡς ἐὰν 
ἡ πάντα δυνώμεϑα ἐπιδεῖξαι, περιττὸν τὸ ἐπαγγέλ-- 30 
ιὄϑαι πάντα, ἀλλ᾽ ἐκεῖνα ἃ δυνάμεϑα. 

ἘΞ ἀντεξετάσεως δὲ καϑιστάμεϑα ἐν πᾶσι τοῖς ἐξ 
τοβάσεως, οἷον ὡς ἐπ᾽ ἐκείνου - Σκύϑαι νομάδες πόλιν 
κῆσαν, καὶ νοσοῦσι" συμβουλεύει τις αὐτοῖς τοῦ προ-- 
ρου ἔχεσϑαι βίου. ἐὰν γὰρ ἀντεξετάσῃς, λέξεις οἷα 26 
)ότερον ἦν πρὸ τῆς πόλεως, οἷον ὑγίεια. εὐεξία, καὶ 
Οἷα τὰ νῦν. 

Τὸ δὲ κεφάλαιὸν αὐτὸ καταστατικῶς εἰσάγεται, ὡς ἐν 
[ δευτέρῳ τῶν Ὀλυνϑιακῶν" .,ἐγὼ γάρ. οὖ ἄνδρες, 
᾿όδο᾽ ἄν. ἡγούμην καὶ αὐτὸς φοβερὸν τὸν Φίλιππον 80 
δ ϑαυμαστόν, εἰ τὰ δίκαια πράττοντα ἑώρων“ τοῦτο 
ο κεφάλαιόν ἐστι τὸ δυνατόν, εἰσῆκται δὲ καταστατι-- 4953 


852 ΑΨΙΝΟΥ͂ 


4 κῶς" μέρος δὲ κεφαλαίου, ὡς ἐν τῷ Ἰσοχράτει ᾿Δρι: 
᾿στείδου. 

Τὸ δὲ ἐκ τρόπου ἁρμόσει σοι καὶ ἐνίοις τῶν ἐσχημα- 
τισμένων; ἐν οἷς εἰσηγησαμένου τινὸς καὶ πείσαντος σὺ 
5 τὴν εἰσήγησιν ταύτην ἐν ἀληϑείᾳ κακίξεις, προσποιῇ δὲ 
ἐπαινεῖν, καὶ ἄλλο τι δεῖ προστιϑέναι ἕτερον αὐτῷ ἀχύ- 
λουϑον" ἁρμόσει γάρ σοι λέγειν, ἐσφάλην τοῦ προσή: 
κοντος, ἐγὼ μὲν γὰρ ᾧμην τοιάδε αὐτὸν γράφειν καὶ 
τοιάδε, οἷον ὡς ἐπ᾽ ἐχείνου. ἔγραψεν ὃ Περικλῆς δῃοῦν 
(ο9)τὴν ᾿Δττικήν" γράφει ὃ Νικίας ἀπὸ τῆς Ἐλευσῖνος ἄρ- 
11 χεσϑαι. λέξει γὰρ ὁ Νικίας, δτὶ ἐγὼ μὲν μην πρότερον, 
ὅτε ἐκκλησίαν τις ἐπήγγελλε καὶ παρῆλϑε Περικλῆρ, 
ταῦτα τὰ εἰωϑότα λεχϑήσεσϑαι, ἀμύνεσϑαι ὑπὲρ τῆς 
χώρας καὶ κινδυνεύειν, καὶ ὅσα ἄλλα τοιαῦτα. ἀλλ᾽ ὁ 
18 δοφὸς Περικλῆς τούτων μὲν ὑπερεῖδεν, εὖ γε ποιῶν καὶ 
καϑ' ἑαυτόν ἠκούετὲ δὲ οἷα διεξήει, οἷα μηδεὶς πρό- 
τερον τί οὖν ἕπεται τούτοις, ἀρχὴν ξητῆσαι καὶ τόπον, 
ἀφ᾽ οὗ ἀρξόμεϑα. ἁρμόσει δὲ τοῦτο καὶ ἀγωνιστιχοῖς 
ἐνισταμένων ἡμῶν ἐνίοτε πεφεισμένως μέντοι καὶ τᾶν 
20 μιευομένων ἡμῶν τοὺς πλείστους τρόπους τῶν μεταλῆν 
πτικῶν. γένοιτο δ᾽ ἂν τοῦτο ὁπόταν εἰσηγήσει τινὺς 
ἀντιλέγῃς ἢ εὐθύναις. οἷον ὡς ἐπ᾽ ἐκείνου. ἔγραψεν 
᾿Δριστογείτων μισϑοῦ μυεῖν. ἀντιλέγει τις, οἷον ἐγὼ μὲν 
ὥμην ἄλλους πόρους τινὰς τοῦτον ἐρεῖν χρημάτων εἰς" 

“20 φορᾶς. “ν᾿ 
9. “πὸ ἐπαγγελίας δὲ καϑιστάμεϑα, ὁπόταν οἵ ἀκοῦον» 
τες ἐπιξητῶσι τόδε τι κεφάλαιον, δηλονότι τὸ συνέχον, 
σὺ ὁὲ λέγῃς σπεύδειν μὲν ἐπ᾽ αὐτὸ καὶ ἡδέως ἂν ἀπ᾽ 
αὐτοῦ τὴν ἀρχὴν ποιήσασϑαι, εἶναι δὲ ἀναγκαῖον ἄλιε 
80 τινὰ πρὸ αὐτοῦ εἰπεῖν, ἢ ὁπόταν δοκῇς μέρει τινὶ τῶν 
κεφαλαίων ἀσϑενὴς εἶναι καὶ λέγῃς μὴ οὕτως ἀσϑενῇ 
δείξειν, ἀλλὰ καὶ ἰσχυρότατα" ἢ ὁπόταν τοῦ ἐναντίου 


ΤΕΧΝΗ͂ ΡΗΤΟΡΙΚΗ. 858 


λοχοῦντος ἰσχυρίξεσϑαί τινι κεφαλαίῳ λέγῃς ἐπαγγελλό-- 4 
μένος, οὐ πρὸς ἐκείνου μᾶλλον ἢ πρὸς ἡμῶν εἶναι. 


ΠΕΡῚ 4“1ΗΓΗΣΕΩΣ. 


Ὅτι μὲν αἷ διηγήσεις πραγμάτων γενομένων ἐκϑέσεις, ὅ 
καὶ ὅτο μάλιστα πιϑανότητος καὶ σαφηνείας δεῖ ἐν διη-- 5 
γήσει. καὶ ὅτι διττὸν τὸ γένος τῶν διηγήσεων, τὸ μὲν 
διὰ ψιλῶν πραγμάτων, τὸ δὲ μετὰ διανοιῶν ἐξεταξομέ- 
νῶν καὶ κατασκευῶν προστιϑεμένων, ἑτέροιρ λέγειν 
ἀφίημι. καὶ ὅτι αἵ μὲν ἱστορικαί, ὧν πολὺ εἶδος ἐν συγ- 
γραφαῖς, αἱ δὲ ἀγωνιστικαὶ οἷον παρὰ τοῖς πολιτικοῖς. 10 
ἔλϑοιεν δ᾽ ἄν ποτε καὶ ἱστορικαὶ πρὸς πολιτικόν. ἔσται. 
μὲν πολιτικὸς ὁ λόγος; δεῖ δὲ τὸ ὕπτιον αὐτῶν ἐπανορ-- 
ϑοῦσϑαι διὰ τῶν γοργῶν σχημάτων. ἐῶ δὲ κἀκεῖνο λέ- 
γειν, ὅτι ὁ μὲν Μυσίας κατὰ ὄρϑωσιν ἀνηπλωμένως τὰς 
διηγήσεις, ὁ ὁ δὲ “Ζημοσϑένης πλαγιάξων μετ ᾿ ἐννοίας εἰσά-- 16 
γει. καὶ ὃ μὸν ψιλάς, ὁ δὲ συμπερινοῶν τι αὐταῖς. εἰ δὲ 
δὴ βούλει κἀκεῖνο μαϑεῖν, ὅτι πρώταις διηγήσεσιν οὐ 405 
χρὴ προεκκενοῦν τὰ πράγματα, ἀλλὰ συμμέτρως, καὶ 
ὅτι ἐνίοτε οὐ διηγητέον, ὅταν καϑ᾽ ἡμῶν ἡ διήγησις ἡ ῇ, 
ὅταν δὲ τὰ μὲν τῶν πραγμάτων ὑπὲρ ἡ ἡμῶν ἧ. τὰ μὲν 20 
ὑχὲρ ἡμῶν διηγητέον, τὰ δὲ καϑ᾽ ἡμῶν ἐν ταῖς ἀντιϑέ- 
σεσι;, τηρητέον καὶ λυτέον" ἔτι γε μὴν ἐκεῖνο εἰδέναι 
ἵξιον, ὅτι διήγησις τοῦ ἀφηγηματικοῦ τούτῳ διαφέρει, 
κε ἡ μὲν᾽ διήγησίς ἐστιν αὐτῶν τῶν “γεγονότων ἐν τῷ 
ἐράγματι τῷ κρινομένῳ ἀφήγησις. τὸ δὲ ἀ ἀφηγηματικὸν 9ὅ 
ιολλάκις κἀν "τοῖς κεφαλαίοις τέϑεται, ὅταν ἡ ἐκ παρα- 
ἰδιγμάτων, ἢ λύσιν γεγονότων τιϑέντες ἀφηγηματικῷ 
χήματι εἰσάγωμεν. εἰδέναι δὲ χρή ) ὅτι καταστάσεως 
φήγησις ταύτῃ διενήνοχεν ; ὅτι ἡ μὲν ἀφήγησίς ἐστιν 


ὑτῶν τῶν γεγονότων ἔκϑεσις, ἡ δὲ κατάστασις ἐξ ἰδίας 80 
ἘΗΕΤΟΒΕΒ ΘΆΛΕΟΙ. Ϊ. 28 


854 ΑΨΙΝΟΥ. 


ὅ. ἐννοίας τοῦ λέγοντος καὶ τὰ ἀγτιπίπτοντα προαναιρεῖ ἐκ 
τῆς τῶν ἀκουόντων ἐννοίας" καὶ ἡ μὲν διδάσκει τὺ 
πρᾶγμα, ἡ δὲ προκαϑίστησι τοὺς ἀκροατὰς πῶς δεῖ ἱ 
ἀκούειν τῶν πραγμάτων. 

6 Ταῦτα μὲν οὖν καϑολικώτερον ἐπὶ πασῶν διηγήσεων, 
γῦν δὲ ὥσπερ εἰώϑαμεν περὶ τῶν γενικῶν διηγήσεων : 
δἴπωμεν. ὅπου ἂν δωρεὰν ἢ αὐτοὶ , αἰτῶμεν, ἢ ἢ ἄλλῳ γρέ- 
ψωμεν μέγα τι κατειργασμένῳ, ἁρμόδει διηγεῖσϑαι τὰ Ὁ 
πεπραγμένα οὐχ ἁπλῶς. ἀλλὰ προπαραιτησάμενον μη 1: 

10 δενὶ ἐπαχϑὲς παραστῆναι, καὶ τὸ ἄκοντα δοκεῖν λέγειν 
αὐτά. ἔσται δὲ καὶ αὔξησις τῆς εὐεργεσίας οὐκ ἐὰν 
ἁπλῶς διέλθῃς τὰ κατωρϑωμένα, ἀλλ᾽ ἐὰν πρότερον 
αὐξήσῃς: τὸ μέγεϑος τῶν “προτέρων συμφορῶν ἃς ἀπήϊ; 

490 λαξεν, ἢ τὴν δύναμιν τῶν ἐχϑρῶν ἣν ἔπαυσεν, οἷον ὡς 

16 ἐν τῷ ἝἜρμωνι ᾿Δψίνης ἢ πάλιν ἐν ἐκείνῳ τῷ ξητήματι' 
γράφει τις τὸν Κόνωνα μετὰ τὴν ἀνάστασιν τῶν τειχῶν 
τῶν αὐτῶν τιμῶν “ρμοδέῳ καὶ ᾿Δριστογείτονι τυγχά- 
νειν. προνοητέον δὲ ἐν τοῖς τοιούτοις ὅπως μὴ πάντα 

(θ3)ἐχκενώσῃς τὰ κατωρϑωμένα ἐν διηγήσει, ἀλλὰ καὶ τοῖς 

20 κεφαλαίοις φυλάξῃς τινά" κἀκείνου δὲ προνοητέον, ὅχος 
ἂν διατρίβων ἐπιτρέχειν δοκῆς ἕνεκα τοῦ ἐπαχϑοῦς, καὶ 
μάλιστα ὅταν περὶ σεαυτοῦ λέγῃς. ἔσται δὲ τοῦτο ἐὰν τὶ 
πολλὰ διάγῃς, καὶ τὰ μὲν παραλείπειν λέγῃς οὐδὲν ἧττον 
᾿ ἐργαξόμενος αὐτά, τὰ δὲ προηγουμένως εἰσάγων. 

2.95. Ἐν τοῖς ἐξ ἀποβάσεως δητήμασιν (ἐξ ἀποβάσεως δὲ 
λέγω ὅπου ψηφίσματος ἢ νόμου ή ἄλλον τινὸς τοιοῦτον 
γραφέντος ῆ πραχϑέντος τοιοῦτό τι ἀπέβη) ἁρμόσει ὅο 
εἰσάγειν τὴν διήγησιν ἐξ ἀντεξετάσεως, οἷα ἦν τὰ πρύ' 
τερον καὶ οἷα νῦν συμβέβηκεν, ὡς ἐπ’ ἐκείνου" ἔϑηκενῦ 

80 “επτίνης τὸν νόμον, οὐ πέμπει τὸν σῖτον ὁ Δεύχῶν, 
καὶ κρίνεται ὃ Δεπτίνης ἁρμόσει σοι λέγειν- σκέψασθε 
τοὺς καιροὺς παρ᾽ ἀλλήλους ϑέντες τούς τε προτεροῦ 


ΤΈΧΝΗ ῬΗ ΤΟΌΡΙΚΗ͂. 858 


καὶ τοὺς νῦν. οὐκοῦν πρότερον μὲν καὶ τῇ παρὰ τῶν ὅ 
ἐγαϑῶν ἀνδρῶν εὐνοίᾳ καὶ δόξῃ καὶ εὐπορίᾳ καὶ παρα- 
σχευῇ τῇ πάσῃ ἣ πόλις εὐϑήνει, ὡς μὴ μόνον αὐτῶν 
ἔχειν τὰ ἐφ’ ἡμέραν, ἀλλὰ καὶ διακόσια τάλαντα, ὁ α ὶ διῳ-- 
κησε Καλλισϑένης προσπεριγενέσϑαι" τὰ δὲ νῦν ὁρᾶτε ὅ 
οἷα συμβαίνει διὰ τὸν νόμον. καὶ πάλιν ἐπ᾽ ἐκείνου" 
Σκχύϑαι πόλιν ᾧκησαν, καὶ νοσούντων ἀξιοῖ τις ἀφίστα- 
σϑαι τῆς πόλεως - καὶ γὰρ ἐνταῦϑα τῷ κατὰ ἀντεξέτασιν 
᾿Δφίνης ἐχρήσατο. 

Ἐν τοῖς ἐξ ἀκολούϑον προβλήμασιν (ἐξ ἀκολούϑου ὃὲ 491 
λέγω, ὅ ὅταν ἤτοι δεδογμένου τινὸς ἤδη ἢ ῆ πεπραγμένου 1 
ἄλλο ξξῆς εἰσηγώμεϑο) ἁρμόσει λέγειν ὅτι ἤδη μὲν τὸ 
πλεῖστον μέρος τῆς συμβουλῆς προχατείργασται" ὅπου 
γὰρ τόδε καὶ τόδε πέπρακται καὶ ἐνταῦϑα σύμμετρός 
ἔστιν ἡ διήγησις τῶν πεπραγμένων, οἷον ὡς ἐπ᾽ ἐκξένου, 18 
μεκὰ τὰ ἐν Κυξίκῳ γράφει ᾿“λκιβιάδης ἐπὶ Σικελίαν 
«τλεῖν. ἁρμόσει γὰρ τούτῳ λέγειν ἐν τῇ διηγήσει οὕτως" 
ἤδη μὲν οὖν προκατείργασται τοῦ πρὸς Σικελιώτας 
πολέμου πλεῖστον μέρος" ἐν οἷς γὰρ εἶχον τὰς πλείστας 
ἐλπίδας Συρακούσιοι “ακεδαιμονίοις, οὗτοι πῶς κακῶς 90 
διάχεινται ἐνθυμήϑητε. κἀνταῦϑα σύμμετρος ἡ διήγη- 
ἣρ τῶν πεπραγμένων" καὶ πάλιν ὡς ἐπ᾽ ἐκείνου, μετὰ 
ἣν νίχην ὁ ὁ Ἑρμοκράτης γράφει ἐπ᾿ ᾿ἀϑήνας πλεῖν. 

Ὅπουὰ ἂν ἀδόξου προσώπου καὶ διαβεβλημένου κατη- 
Ὁρῶμεν, ὡς καὶ ἄλλοις τισὶν ἄνευ τῆς γραφῆς δοκεῖν “Ὁ 
πεύϑυνον δοκεῖν εἶναι... ἁρμόσει σοι τὴν διήγησιν οὐ 
τλὴν εἰσάγειν. ἀλλὰ μετὰ κατηγορίας οἷον ὡς ἐπ᾽ ἐκεί- 
συ. ἔγραψεν ὁ ᾿Δριστογείτων μισϑοῦ μυεῖν, καὶ κρένε--: 
ἐε. ἁρμόσει γὰρ εἰσβαλεῖν οὕτως" ᾿Δριστογείτονι τούτῳ 
Ἐκ» ἤρκει τὰ ἄλλα σύμπαντα, οὐ νόμων καταλύσεις, 30 
ρ᾽ ὧν κωλύεται τῆς πολιτείας. οὐ κλοπαὶ δημόσιαι, οὐ 
τπὐφλήματα. οὐ τὸ αἰτίαν παρασχεῖν καὶ αὐτῆς τῆς 


856 - ᾿ ΑΨΙΝΟΥ 


5 ἀπορίας, ἀλλ᾽ ἔτι καὶ τοῖσδ᾽ ἐπετόλμησεν. ὅταν ἐν 
προσώπου κατηγορῶμεν, ἁρμόσει ἐν ἀρχῇ τῆς διηγ 
καὶ δοῦναί τινα ἔπαινον αὐτῷ. οἷον, ἐγὼ τὸν μὲ 
λον τἀνδρὸς οὐκ αἰτιῶμαι βίον, εἰ δὲ βούλεσϑε, καὶ 

. 8 νῶ τὰ πλείω, ἀλλ᾽ ὥφελέ γε μέχρι τούτου ἴστασϑα 

486 δὲ ὑποδείξας ἀρχὴν ἐκ τοῦ πιστευϑῆναι καλὴν οἷαι 
σατο σχέψασϑε. ὡς ἐν τῷ Δυσάνδρῳ ᾿ἁψίνης, “ύσα 
ἀρχὴν ὑποδείξας καλήν" ἢ πάλιν ἐπ᾽ ἐκείνου, ὁ Δυ 
γος ὁ ϑεὶς τὸν τῆς ξενηλασίας νόμον κρένεται. εἰ δὲ 

10 δοξον εἴη, ἁρμόσει αὐτὰ τὰ πεπραγμένα ψιλὰ διεξε 

Ὅταν συνεχῶς πραττόμενα ἦ τινα καὶ ἀποτροπὶ 
τῶν εἰσηγώμεϑα, ἁρμόσει οὕτως εἰσάγειν" ἐμὲ γι 
πάλαι ἐλύπει τὰ πραττόμενα, καὶ ἐξήτουν ἄποι 
τινα. οὐ μὴν ἀλλὰ τέως μὲν ἐπεῖχον, καὶ λέξεις 

16 δι᾽ ἃς ἐπέσχες. νῦν δὲ εἰς μέσον ἤνεγκα τὴν ἐμ 
γνώμην ὁρῶν εἰς ἀπέραντον μὲν ὑμῖν προχωροῦν! 
νύν, συμβαίνοντα δὲ καὶ ταῦτα᾽ ὡς ἐπὶ ἐχεένου, πο, 
ἐπὶ Κατάνην ἐρρύη τὸ πῦρ, καὶ βουλεύονται περὶ 
κισμοῦ. καὶ πάλιν. πολλάκις τις χρώμενος τοί 

40 ἀνδροφόνων καϑαρσίοις κρίνεται φόνου, ἢ πάλιν 
λάκις κατατρέχοντος Φιλίππου Χερρόνησον συμβο' 
Δημοσϑένης τὸν ᾿Ισϑμὸν διορύξαι. ἀλλὰ κἂν ἐν 
τινι χρόνῳ ἢ μεμενηκώς, ὡς ἐπὶ τῷ Περικλεῖ ὃ ᾽Δς 
δης ἐποίησεν. 

95 Ὁπόταν τις εὖ δοκῇ ποιεῖν, καὶ ἀντιλέγης ἃ 

(οι) κατηγορῇς. μᾶλλον καταστάσεως χώρα ἔσται, κ 

γνώμην αὐτοῦ ἐξετάσεις, μεϑ᾽ ἧς ποιεῖ. ὡς ἐ 
βασιλέως τοῦ μετὰ τὰ Μηδικὰ πέμψαντος τῇ ἀρίσι 
πόλεων στέφανον" ἐξετάσεις γὰρ αὐτοῦ τὴν γι 

80 ὕτει συγκροῦσαι βούλεται τὰς πόλεις" ἢ πάλιν ἐπ 
νου" ἔπεμψε στέφανον Φίλιππος τῇ ϑεῷ μετὰ Ὄλι 

Ὁπόταν ἡττηϑῶμεν ἐν τῇ προτέρᾳ κρίδει,, κι 


ΤΕΧΝΗ͂ ΡΗΤΟΡΙΚΗ. 857 


ρων πάλιν ἀγωνιξώμεϑα, ἁρμόσει ἐν τῇ βαρύτητι 5 
κολογήσασϑαι. καὶ ἅψασϑαι τῶν δικαστῶν, οἷον εἰ λέ-- 1ο9 
γς τὰ μὲν οὖν πρώην κεκριμένα ὅπως δήποτε ἔσχεν, 
φίημι καὶ οὐ λέγω τοῦτο ὅτι πολλὰ καὶ παραπεισϑέντες 
ολλάκιες ἔπραξαν δικασταί, οὔτε εἰς τοῦτο φέροντες ὁ 
ἰκαια" ἔκ δὲ ταῦ ἐναντίου αὐτὸ τοῦτο συμπεπλέχϑαι 
αἱ λέγειν" ἤδη μὲν οὖν μαρτύριον ἱκανὸν τῆς τούτου 
Ὀνηρίας ἡ πρώην κρίσις. 

Ὁπόταν ἀδίκημά τι κατά τινος κατηγορῶμεν, οἷον 
υραννίδα, ὡς εἰ Κριτίαν κρένοντες, ἁρμόσει ἐπισημηνα- 10 
ιένῳ τὸ μέγεϑος τοῦ τολμήματος, ὡς οὐχ ἐφικτὸν λόγῳ, 
ὕτως εἰσβάλλειν εἰς τὴν διήγησιν - καὶ ἔσται καϑ᾽ ὑπο- 
Ῥαφὴν ὁ λόγος. 

Ὁπόταν ἀδίκημά τινος κατηγορῶμεν, δοκοῦν μικρὸν 
ἦναι, ἄξιον τοῦτο αὐτὸ ἐπισημηνάμενον, ὡς οὐ χρὴ 15 
τρολαμβάνειν οὐδὲ προκαταγινώσκειν τοῦ ἀγῶνος, Ὡς 
τερὶ μικρῶν. ἀλλὰ περιμένειν τὴν ἀκρόασιν οὕτω διη- 
γεῖσϑαι. 

Ὁπόταν πάϑος μέλλωμεν διεξιέναι, οἷον λοιμώδη 
ρῥϑορὰν ἤ τι τοιοῦτον, ἁρμόσει ἐπισημηνάμενον ἐν κατα- 20 
Ιτάσει. ὡς ἔστιν οἰχτρὰ καὶ ἀνιαρὰ τὰ ῥηϑησόμενα, 
ἱναγκαῖα δέ, οὕτως εἰσβάλλειν εἰς τὴν διήγησιν, εἶτα 
ροαγαγεῖν δι’ ὑπογραφῆς τὸν λόγον ταῖς γὰρ ὑπογρα- 
ναῖς μάλιστα τὰ πάϑη χαίρει ἐν ταῖς διηγήσεσι. μὴ πει-- 
νὖ εἰς τὰ χαϑ᾽ ἕκαστα καϑιέναι" εἰ δὲ μή γε, εἰς εὐτέ-- 96 
ειαν ἐκπεσεῖται ὁ λόγος" ἀλλὰ τὰ μὲν προφανῶς εἰπὲ ἐν 
ἴδει, τὰ δ᾽ ἐν γένει" ἔνια δὲ καὶ ἀποσιωπᾶν καὶ παρα- 
ξέπειν. ᾿ 

Ὁπόταν ἀτόπου τινὸς συμβαίνοντος εἰδσηγῆταί τις 
ρόπον ἐπανορϑώσεως, καὶ αὐτὸς μὲν οἷα τὰ συμβαίνον-- 80 
κ διηγήσηται, ὁ δὲ ἀντιλέγων αὐτῷ τὸν τρόπον τῆς 
τανορϑώσεως μέμφηται, πῶς προκαταστήσεται,, λέλε-- 


858 ᾿ ᾿ς ΑΨΙΝΟΥ 


ὅ κται. φήσει γὰρ ὅτι ἐγὼ μὲν προσεδόκων τοῦτον. ; 

800 πρὸς ἐπανόρϑωσιν τῶν δυσχερῶν, οἷα καὶ ὑμῶν ἥ 
τῶν πλείστων λεγόντων, καὶ αὐτὸς αὐτίκα δὴ λέ 
δὲ οἷα εἰσηγήσατο ὁρᾶτε. 


δ Ὅλως δὲ καϑόλου τῶν διηγήσεων αἵ μέν εἰσι πα 
καί, αἵ δὲ ἠϑικαί, αἱ δὲ σφοδραί, αἵ δὲ πάνυ ἐν βαρ! 
αἴ δὲ ἐγκωμιαστικαί, αἵ δὲ μέσαι" τῶν ὃς μέσων ἐ 
δημόσιαι αἵ δὲ ἰδιωτικαί. αἵ μὲν οὖν ἐγκωμιαστικα 
εὐεργεσιῶν διέξοδον ἔχουσιν" αὗται τοίνυν πομ: 

10 τεραι καὶ πανηγυρικώτεραι" πρόσεστι δὲ αὐταῖς τὸ 
χϑές" τοῦτο τοίνυν ἐπανορϑωτέον ἢ διὰ τῶν προπ 
τήσεων, ἢ τῷ ἀναγκαῖον δεικνύναι τὸν λόγον τὰ 1 
προσποιούμενον παραλείπειν . ἢ ἐξ ἀναιρέσεως τὰ 1 
εἰσάγοντα, ἢ ἀσυνδέτως᾽ τάχιον γὰρ φαντασίαν 

18 τόσχῆμα, ἤγουν τὸ κατ᾽ ἐπιδρομήν, ὡς ἔφη ᾿Δψίν 
τῷ κατὰ Μειδίου γεγενῆσϑαι, ἐπειδή περ ἔμελλεν « 
ἐγκωμιάσειν. 


Αϊ παϑητικαὶ διηγήσεις οὐ πολὺν ἔχειν ὀφεί. 
κόσμον. ἐκλύουσι γὰρ τὸ ἐναργὲς τοῦ πάϑους. χρή 
90 γὰρ ἐν αὐταῖς καὶ αἱ διαπορήσεις τί χρή, σιγᾶν ἢ λὲ 
καὶ οἵ μελλησμοί: ἐγὼ μὲν καὶ πρὸς αὐτῷ καϑιστάι 
, τῷ πάϑει ἀναχωρῶ καὶ διαμέλλω. χρήσιμοι δ᾽ ἐν α 
καὶ αἱ ἀντεξετάσεις τῶν [προτέρων] προγεγενὴμ 
εὐπραγιῶν, καὶ ὅτι ἔδει μὲν ἄχρι τούτων προελ 
45 λέγειν δὲ ἀνάγκη" καὶ τὸ διὰ μέδου γενόμενον τῆς 
γήσεως ἀποσιωπήσει χφήσασϑαι. - οὐκέτ᾽ ἂν δυναίμ' 
πλείω λέγειν. χρήσιμοι δὲ ἐν αὐταῖς καὶ οἵ σχετλι 
καὶ αἵ ἐπαναλήψεις »Θῆβαι δὲ. Θῆβαι." ὰ χφήσιμοι κα 
αἵ ὑπογραφαί' ὑπογραφὰς δὲ λέγω τὰ τοιαῦτα, 9.90 
830 κατεσκαμμένας, 'τείχη περιῃρημένα.“ς ταῦτα γὰρ 
γραφικὰ καλεῖται. ͵ 


ΤΕΧΝΗ͂ ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂. 859 


“«ἱἱ σφοδραὶ διηγήσεις μάλιστα κατὰ τῶν ἐνδόξων ὅ 
νονται. εἰσάγονται δὲ οὐ ψιλαί, ἀλλὰ πολλάκις μετὰ ὅοι 
χτηγορίας, ὅταν μὴ μόνον εἴπωμεν τὸ κρινόμενον, (095) 
ἰλὰ καὶ τὸν ἄλλον βίον τοῦ κρινομένου. παρακατηγορή- 
μεν δὲ συμμέτρως" ἐξαγώνιον γὰρ τοιοῦτον δοκεῖ. ὁ 
χὺὸ κατὰ ἀναίρεσιν ἐνίοτε αὐτὰ εἰσάξομεν" οὐ λέγω τόδε 
ὑδὲ τόδε. ἐνίοτε δὲ καὶ ἀξιοπιστίας ἕνεκα καὶ παραλεί-- 
ειν ἔνια προσποιησόμεϑα διὰ τὸ πλῆϑος τῶν ἐνόντων 
ἱκεῖν, καὶ οὐχ ἁπλῶς λέξομεν ἃ τετόλμηκεν, ἀλλὰ καὶ 
ὴν διάνοιαν προσεξετάξοντες. ἁρμόσει δὲ ἐν ταῖς τοιαύ- 10 
κις ἀποστατικὰ σχήματα καὶ ὅσα ἀκμαῖα᾽" καὶ γὰρ τὰ εἰς 
ρχὴν ἀνάγοντα εἰσάγειν ἁρμόσει" αἵ δὲ ἀρχαὶ τῶν τε-- 
ὀλμημένων χρήσιμοι" καὶ μὴ ἀνεπισημάντως προσβά-- 
89) ἀλλ᾽ ἐν καταστάσει. τὸ μέγεθος ἐπισημηνάμενος. 

Αΐ ἠϑικαὶ διηγήσεις διχῶς νοοῦνται, ἢ ὡς ἐσχηματι- 18 
ἱμέναι. ἢ ὡς ἦϑος ἔχουσαι ὑφειμένον. καὶ περὶ μὲν τῶν 
σχηματισμένων κάλλιον ἐν τῷ περὶ προκαταστάσεως ᾿ 
ἰέλεκται" αἵ δ᾽ ὑφειμέναι διηγήσεις, ὃ ὅταν ἢ πρὸς οἰκεῖον 
τρόσωπον ἢ ἔνδοξον γίνωνται. ἐν ταύταις προσκατηγο-- 
νας μὲν οὐ σφόδρα καιρός" αὐτὰ δὲ τὰ πράγματα δεῖ 30 
ἱέγειν, ἢ τοῦ προσώπου προσάπτεσϑαι, καί τι καὶ δοῦ-- 
'χῦ τὴν πρώτην τῷ ἀντιδίκῳ καὶ ἐπαινέσαι, οἷον ἐγὼ 
ὃν μὲν ἄλλον βίον τἀνδρὸς οὐκ αἰτιῶμαι. ἀλλὰ καὶ 
χκαινῶ τὰ πλείω. πλὴν ἀλλ᾽ ὥφελεν ἄχρι τούτου ἵστα- 
ϑαι, ὡς ἐν τῷ “υσάνδρῳ ᾿Αψίνης ἠθικῶς ἥψατο τῆς 99 
ιηγήσεως μάλα τὴν πρώτην ἐπαινέδας " ἔνδοξον γὰρ ἦν 
ὺ πρῤσωπον. ὅταν δὲ τὸ μὲν πρᾶγμα ἄδοξον ἡ ῇ. τὸ δὲ 
ρόσωπον ἔνδοξον ἢ τοὔμπαλιν, ἀτελὲς τὸ ἦϑος᾽ ὅταν 505 
Σ ἀμφότερα δοκοῦντα ἔνδοξα, πλεῖον τὸ ἦϑος καὶ ἡ 
ζαγγελία ἐνταῦϑα ἐπιμελεστέρα. καὶ αἱ παραιτήσεις 80 
γήσιμοι γίνονται. ἐνίοτε δὲ οὐδὲ διηγητέον ἐν τοῖς τοι-- 
“τοις αἱ γὰρ περὶ μεγάλων ἀφηγήσεις ἐν τοῖς δημοσίοις 


860 ΑΨΙΝΟΥ 


5. καὶ κόσμου μετέχουσι πλείονος καὶ κατὰ πλαγιασμὸν 


εἰσάγονται καὶ κατ᾽ ἐμβολὰς προαναιροῦνται. 


ΠΕΡῚ ΑΥ̓ΣΕΩΝ [ΚΑη ΑΝΤΙΘΈΣΕΩΝ. 
6 Τῶν ἀντιϑέσεων αἱ μέν εἶσιν ἔντεχνοι, αἵ δὲ ἄτεχνοι. 


»} φ [ Ἢ 3.ϑ " ’ Ἥ,.,9 κ" Ν , 
5. ἄτεχνοι μὲν οὖν ὅσαι ἢ ἀπὸ γεγονότων ἡ ἅπο ἐγγραφῶν 
φ 3 ᾿Ὶ , 6 μέ 
τίϑενται. ἀπὸ γεγονότων μὲν ὡς ἐκεῖναι, ὅσαι ἀπὸ παρά 


δειγμάτων, οἷον ὡς ἐν τῷ κατὰ Μειδίου" ,,ἀπήγγελλε 


τοίνυν τίς μοι περιϊόντα αὐτὸν συλλέγειν καὶ πυνϑάνε ἢ 


όσϑαι. τίσι πώποτε συμβέβηκεν ὑβρισθῆναι καὶ λέγει! 
10 τούτους καὶ διηγεῖσθαι πρὸς ὑμᾶς μέλλειν, οἷον τὸν 


πρόεδρον καὶ τὰ ἑξῆς" ἀπὸ ἐγγράφων δέ, ὅταν ἢ νόμο; 


ἢ ψήφισμα ἡμῖν ἀντιτεϑθῇ. ἄτεχνοι ὃὲ αἴ τοιαῦται χα- 
λοῦνται, διότι οὐκ ἐξ ἰδίας ἐπινοίας δὑρίδσκει ταύτας ὗ 
ῥήτωρ, ἐξ ὡρισμένων δὲ καὶ γεγονότων ἔχει τὴν ὕλην. 
16 ἔντεχνοι δὲ καλοῦνται, ὅσας εὑρὼν αὐτὸς ὁ ῥήτωρ εὑρὼν 
ἀντιτίϑησιν ἡμῖν, οἷον ὡς ἐν τῷ πρὸς Δεπτένην" ,.»ἀλλά, 
νὴ Δία, φήσει ὡς ἐκ τοῦ νόμου τούτου λειτουργήσουσιν 
οἵ πλουσιώτατοι.“Κ ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον δὲ αἵ ἄτεγνοι 
ἰσχυρότεραί εἰσι τῶν ἐντέχνων. διὰ τί; ὅτι αἴ μὲν ἀφ 
803 ὡρισμένων πραγμάτων λαμβάνονται καὶ σχεδὸν ὧμο- 
41 λογημένων, ταύτας δ᾽ εὕρηκεν ὃ ῥήτωρ, καὶ δεῖ αὐτὰς 
᾿κριϑῆναι. χρὴ δὲ τὰς μὲν ἰσχυρὰς ἀντιϑέσεις, (ἐσχυφύ- 
ταται δέ εἰσιν αἱ συνεκτικώταται τοῦ ἀντιδίκου) προδια- 
βάλλοντα εἰσάγειν ὡς μεμηχανημένας. καὶ ἀδόξοις τοῖξ 
96 ὀνόμασι [καὶ] ὡς μάλιστα πειρᾶσϑαι αὐτὰς ἀσϑενῶς 
εἰσάγειν ἢ προσϑέντα τι ὄνομα ἄδοξον ἢ ἀφελόντα, οἷον 
ὡς ἐπ᾽ ἐκείνου [οἷον] οἵ νησιῶται πωλοῦσι τὰ γένη, 
οὕτω πέμπουσι τὸν φόρον, καὶ βουλὴ πρόκειται. 
ταῦϑα τί ἐστι τὸ συνεκτικώτατον τοῦ ἀντιδίκου, τὸ 
80 συμφέρον: σὺ οὖν πῶς ἂν εἰσάγοις τὴν ἀντέϑεσιν; ὃν 


Ὁ -“ΦΠπϑϑϑο,, αν, δον 


ΤΕΧΝΗ͂ ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂. 861 


Ὀένυν αἴσχιστον εὑρήκασι λόγον καὶ οὐδαμῶς τῇ πόλει 6 
ἐρόσφορον, ἐκεῖνό ἐστι, τὸ ἀπὸ χρημάτων κέρδος προ- 
᾿είνονται, ὥσπερ δέλεαρ, ἀλυσιτελὲς ὃν τὸ τούτων ἀπο-- 
"τῆναι. αἵ δὲ ἀσϑενεῖς ἀντιϑέδεις καὶ ἁπλούστεραι εἰσά-- 
ονται ἐνίοτε καὶ ἐξ ἀναιρέσεως, ἐὰν παρέλκωσιν" οὐ ὁ 
ἀρ ἐκεῖνό γ᾽ ἔστιν εἰπεῖν. ἐνίοτε δὲ καὶ ἰσχυραὶ ἀντιϑέ- 
εις ἁπλῶς καὶ ἐκ προφανοῦς εἰσάγονται. ὅταν πάνυ 
γαρρῶμεν τῇ λύσει, καὶ ἔχῃ ἀξιόπιστον τοῦτο. (499) 

Τίϑενται δὲ πᾶσαι αἵ ἀντιϑέδεις τριχῶς" ἢ γὰρ αὐὖ- 
τὰς τὰς ἀντιϑέσεις τίθεμεν. (ἤγουν τὰς προτάσεις τῶν 10 
ἀντιϑέσεων καϑ' ἑκυτὰς ὡς ἀντιϑέσεις προστίϑεμεν) 

ἢ ταῖς προτάσεσι τὰς κατασκευὰς συνάπτοντες οὕτω 
τίθεμεν τὴν ἀντίϑεσιν ; ἢ τὰ ἑπόμενα τῇ ἀντιϑέσει τίϑε-- 
μεν. ἀντιθέσεις μὲν οὖν τέϑενται οὕτως, Ἐ ὡς ἐν τῷ τῆς 
καραπρεσβείας" δεινὰ ποιεῖς. ὦ Ζ4ημόσϑενερ, τῶν συμ-- τὸ 
κρέσβεων κατηγορῶν. εἶτα ἡ λύσις, ὅτι ἀναγκαῖον ἦν 504 
κοι διὰ τὰ τετολμημένα τοῖς πρέσβεσι καὶ διὰ τὸ μὴ δόξαι 
κοινωνεῖν αὐτοῖς" εἶτα ἡ κατασκευὴ τῆς ἀντιθέσεως. 
ἐντίϑεσις, ποῦ ἅλες; ποῦ τράπεξαι; ποῦ σπονδαί; εἰ 
γὰρ δεινὸν τὸ συμπρέσβεων κατηγορεῖν. τίτούτου κα-- 90 
τασχευαστιχόν; τὸ μήτε ἁλῶν μήτε σπονδῶν φείσασϑαι. 
εἶτα πάλιν πρὸς τοῦτο ἡ λύσις. 

Συνάπτεται δὲ ἀντιϑέσει κατασκευὴ τῆς ἀντιθέσεως 
ἐπ᾽ ἐκείνου. ..εἰ δέ τις ὑμῶν οἴεται δυσπολέμητον Φί-᾿ 
λικαον εἶναι.“Ξ μέχρι τούτου ἡ ἀντίϑεσις, εἶτα ἡ κατα-- 95 
σκευὴ τοῦ δυσπολεμήτου" ὁρῶν τό τεπλῆϑος τῆς ὑπαρ-- 
ζούσης αὐτῷ δυνάμεωρ καὶ τὸ τὰ χωρία πάντα προειλη- 
ρέναι“ς καὶ τὰ ἑξῆς. 

Ἕ πόμενον δ᾽ ἀντιϑέσει ὡς ἐν τῷ κατ᾽ “ἀνδροτίωνος᾽ 
ὗς οὐχ ἥ βουλὴ γέγονεν αἰτία τοῦ μὴ πεποιῆσϑαι τὰς 80 
»αὖς.), ἀλλ᾽ ὃ τῶν τριηροποιῶν ταμίας ἀποδρὰς ᾧχετ᾽ 
χων πέντε ἡμιτάλαντα““ εἶτα τὸ ἑπόμενον" .γκαὶ τὸ 


8602 ΑΨΙΝΟΥ 


6 ὅλον πρᾶγμα ἀτύχημα συμβέβηκεν. (ς εἰ γὰρ ἀπέδρα λα- 
βὼν ἀργύριον, ἕπεται τὸ ἀτύχημα λογέζεσϑαι τὸ συμβάν. 
Ἴδωμεν τοίνυν ἕχάστου τὸν καιρόν. ὅταν μὲν οὐν 
πάνυ ϑαρρῶμεν τῇ λύσει. συνάψομεν τῇ ἀντιϑέσει καὶ 
. 8 τὰς κατασκευὰς καὶ ποιήσομεν ἀξιοπιστίαν" τότε δὲ δο- 
κοῦμεν πάνυ ϑαρρεῖν τῇ λύσει. εἰ [καὶ] κατασκευάσαν- 
τες τὴν ἀντίϑεσιν πολλὰς παρέχομεν τὰς λύσεις, τὰ; 
κατασκευὰς δὲ αὐτῆς διελόντες ὡς ἀντιϑέσεις εἰσάγομεν, 
ἵνα πυκνὸς καὶ ἀγωνιστικὸς ὁ λόγος γένηται. ὡς ἐν τῷ "αὶ 
10 δευτέρῳ τῶν Φιλιππιπῶν" μία μὲν γὰρ ἦν ἀντίϑεσις, 
ὅτι φοβερὸς ὁ Φίλιππορ. κατασκευαὶ δὲ τούτου͵ τένες; ἢ 
ὅτι χωρία εἴληφεν, ὅτι συμμάχους ἔχει, ὅτι πεξεταίρου; 
ἴσχει. ὅτι τὸν Μακεδονικὴν δύναμιν περιέχει. ταῦτας 
5050 γὰρ τὰς κατασκευὰς ὡς ἀντιϑέσεις εἰσήγαγε, δι᾽ ἃς εἶπον. ἢ 
18 μεν αἰτίας. 
Ἐνίοτε δὲ καὶ τὸ ἑπόμενον τῇ ἀντυϑέσει προστίθεται, δ 
ἵνα ἀπ᾽ αὐτοῦ λαβὴν ἔχοντες ῥᾷον λύωμεν, ὡς ἐν τῇ 
κατὰ ᾿ἀνδροτίωνος ὁ Δημοσϑένης᾽ προειπὼν γὰρ τὴν 
ἀντίϑεσιν, γγὖρ ὁ τῶν τριηροποιῶν ταμίας ἀποδρὰς ῥχεὶ 
90 ἔχων πέντε ἡμιτάλαντα,(ς εἶτα προστιϑεὶς τὸ ἑπόμενον, 
καὶ τὸ ὅλον πρᾶγμα ἀτύχημα συμβέβηκεν."ς ἐκ τούτου 
ἔσχεν ἀφορμὴν τῆς λύσεως. δεῖ δὲ καὶ πιϑανὰ εἶναιτὰ ᾿ 
λεγόμενα, ἵνα μὴ ἡμεῖς αὐτὰ κακοτεχνοῦντες δοχώμεν 
προσάγειν, ἀλλ᾿ αὐτὴ ἢ φύσις τῶν πραγμάτων ἐφέϊ- 
25 κεσϑαι. 
Ἐνίοτε δὲ καὶ μὴ ϑέντες ἀντίϑεσιν τὰς λύσεις αὐτῆ! 
τίϑεμεν. τοῦτο δὲ γίνεται, ὅταν ἢ πάνυ βαρύνῃ ἡμᾶς 
ἡ ἀντίϑεσις ἐκ προφανοῦς τεϑεῖσα, καὶ δέῃ αὐτὴν προῦ- 
νελεῖν λεληϑότως ὦ ἐν τῷ πρώτῳ τῶν ᾿Ὀὐλλυνϑιακῶν κε’ 
80 ποίηκεν ὁ “]μοσϑένης. τίς γὰρ ἦν πάνυ βαρύνουσε 
αὐτὸν ἀντίϑεσις:; ; ὅτι ἄπιστοι ἡμῖν Ὀλύνϑιοι. τοῦτο τοῦ" 
νυν μὴ ϑεὶς ἐκ προφανοῦς λέλυκε λεληϑότως" οπρὺς δὲ 


ΤΕΧΝΗ͂. ΡΗΤΟΡΙΚΗ. 868 


τὰς καταλλαγάς, ἃς ἂν ἐκεῖνος ποιήσαιτ᾽ ἄσμενος. πρὸς 6 
Ολυνϑίους, ἐναντίως ἔχει." καὶ γάρ ἐστι τύραννος Φί- 
λιππος καὶ ὄλεθρος φύσεϊι τοῖς δημοκρατουμένοις, καὶ 
ὑπὲρ μεγάλων Ὀλυνϑίέοις ὁ κίνδυνος, εἰ πεισϑήσονται. 
καὶ ἐκ παραδείγματος" καὶ ἴσασιν ἅ τε ᾿ἀμφιπολιτῶν ὅ 
ἐποέησε τοὺς παραδόντας αὐτῷ τὴν πόλιν, καὶ Πυδναίων 
τοὺς ὑποδεξαμένους. ταῦτα τοίνυν ἐστὶ συστατικὰ τοῦ 
πιστοὺς μὲν ἡμῖν μένειν, ἀπίστους δὲ τῷ Φιλίππῳ. ὅρα 
πῶς μὴ ϑεὶς τὴν ἀντέϑεσιν τὰς λύσεις αὐτῆς τέϑεικεν. 508 
κἀν τῷ ὑπὲρ τοῦ στεφάνου τὰ αὐτὰ πεποίηκεν. τίς γὰρ 10 
ἦν ὃ ἀντιτεϑεὶς παρ. ᾿ Αἰσχίνου λόγος; ὅτι οὐδὲ προσήκων 
ἣν ἡμῖν ὁ πόλεμορ, ὦ Δήμόσϑενες, ἀλλ᾽ ἐπ᾽ ἄλλους ἤει 
Φβιππος; σὺ δὲ ἀλλότριον πόλεμον ἐπεσπάσω, τούτου 
ἦν ἡ λύσις. ὃ δὲ μὴ ϑεὶς τὴν ἀντίϑεσιν τὴν λύσιν αὐτῆς 
τέθεικεν εἰπών, .,γἀλλὰ μὴν τὸν τότε συμβάντα ἐν τῇ πό--(691) 
λει ϑόρυβον."’ τί γὰρ ἐκ τούτου συνίστατο; ὅτι προσή-- 16 
κῶν ἡμῖν ὁ πόλεμος, ἐθορυβούμεϑα. ἢ οὖν βαρυνού- 
ἑης ἡμᾶς τῆς ἀντιϑέσεως προεισάγομεν τὰς λύσεις, ἢ 
ὅταν μὴ οὖσης καταστάσεως δέῃ τὰς λύσεις καταόστατι-- 
«ὧς ἀλλ᾽ οὐκ ἀγωνιστικῶς τεϑῆναι, ὡς ἐν τῷ δευτέρῳ 20 
τῶν Ὀλυνϑιακῶν πεποίηκεν ὁ Ζημοσϑένης" ᾿ν»ἀγὼ γάρ, 
Γι ἡ ἄνδρες ᾿4ϑηναῖοι. σφόδρ᾽ ἂν καὐτὸς ἡγούμην φοβερὸν 
τὸν Φίλιππον ““( εἰ γὰρ ὡς ἀντίϑεσιν καὶ λύσιν ἐποίει, 
οὕτως ἂν εἶπεν, ἀλλὰ νὴ Δία φοβερὸς Φίλιππος. ἢ ἐξ 
ἀδίκων ηὔξηται: νῦν δὲ καταστατικῶς εἰσήγαγε τὰς λύ-- 26 
“εις, δι᾿ ἣν εἶπον αἰτίαν. 

Ἐνίοτε δὲ καὶ ἡ μέα ἀντίϑεσις πλεονάκις εἰσάγεται, ὡς 
ν τῷ πρὸς “εἐπτίνην᾽ τίς γὰρ ἦν ἀντίϑεσις. ὅτι ἀνάξιοί 
ἐνές εἶσι τῆς ἀτελείας. τοῦτο πολλάκις εἰσήγαγεν. »γἔστι 
Σ τοῦτο δῆλον ὅτι Μεπτίνης δίκαιον μὲν οὐδὲν ἐρεῖ, φήσει 80 
᾿ ἀναξίους τινὰς εἷναι“ καὶ πάλιν" .ο»νὴ Δία ἀνάξιοι γάρ 
μές εἰσι." καὶ πάλιν..,εἶτ᾽ ἐπισύροντες ἐροῦσιν ὡς Με-, 


864 ΑΨΙΝΟΥ 


θ γαρεῖς καὶ Μεσσήνιοί, τινες ἀτελεῖς εἰσὶν ἀϑρόοι καὶ 
501 παμπληϑεῖς καὶ δοῦλοι καὶ μαστιγίαι." 
Πολλάκις δὲ τὴν αὐτὴν ἀντίϑεσιν λαμβάνομεν, ὅταν 
δαψιλεῖς ἔχωμεν ἐν αὐτῇ τὰς λύσεις καὶ δέῃ αὐτὰς διαι- 
5 ρεϑῆναι, ἢ ὅταν ἰσχυρὰ δοκῇ εἶναι ἡ ἀντέϑεσις καὶ δέῃ 
αὐτὴν ἀκριβῶς ἐξελεγχϑῆναι. ὅταν δὲ μέλλῃς τὴν ἀντί- 
ϑεσιν εἰσάγειν, δεήσει σοι καὶ ποικίλων τῶν σχημάτων 
καὶ τῶν εἰσαγωγῶν,, ἵνα τὸ προσκορὲς ἀφέλῃς. 
Ἐνίοτε δὲ καὶ δύο ἀντιϑέσδεις κατὰ ταὐτὸ συνάπτοντες 
10 εἰσάγομεν, χωρὶς δὲ ἑκατέραν λύομεν. ἔστι μὲν καὶ παρὲ 
τοῖς ἀρχαίοις παρα ξέγματα, ἔστι δὲ καὶ παρ᾽ ἡμῖν ὡς ἐν 
ἐκείνῳ τῷ ξητήματι᾽ τὸν προδότην ἔδει δεδέσθαι παρὶ Ι 
τῶ στρατηγῷ, ἔστ᾽ . ἂν εἴπῃ τοὺς ἄλλους" στρατηγὸς 
ἁλοὺς προδοσίας ἐδέϑη παρὰ τῷ συστρατήγῳ, ὁ δὲ 
15 ἀπέκτεινεν αὐτὸν ὡς ἐπ᾽ αἰτίᾳ μοιχείας, καὶ κρίνεται 
συνειδότος. μετὰ γὰρ τὰς πρώτας ἀντυϑέσεις ἔτι κἀκεί- 
νας τεϑείκαμεν συμπλέξαντες" φησὶ γὰρ ὅτι καὶ αὐτὰ 
μὲν δι᾽ ἑαυτῶν φωρᾶται. περὶ δὲ τοῦ καὶ ἄλλως ἐγγε- 
νέσϑαι διαφϑεῖραι τὸν ἄνϑρωπον αὐτῷ, εἰ τὴν ἐξ αὐτοῦ 
40 μήνυσιν ὑφεωρᾶτο, καὶ οὐκ ἂν ἐξὸν ἀκινδύνως τοῦτο 
πρᾶξαι μετὰ τῆς μεγίστης ξημέας προείλετο τοῖς τούτου 
προσϑεῖναι τὴν γυναῖκα" τοῦτο εἰσῆκται μὲν ὡς μέα ἀν- 
τίϑεσις. τὸ δ᾽ ὡς ἀληϑῶς εἰσὶ δύο, μία μὲν ἀπὸ τῆς 
βουλήσεως, ὅτι οὐκ εἰκὸς ἦν προσαπολέσαι μὲ ἐλέσϑαι 
96 γυναῖκα καὶ ὀνείδει περιβαλεῖν, εἰ μὴ ταῖς ἀληϑ εἰκιᾷ 
μεμοίχευτο, ἑτέρα δὲ ἀπὺὴ τῆς μεταλήψεως" εἶ καὶ ἄλλοι 
τρόποι ἦσαν ἀναιρέσεως; εἰ ἐβουλόμην ἀνελεῖν τὸν ἄν- 
ϑρῶπον. ὁ δὲ τὰς δύο συνάψας εἰσήγαγε. γνῴης δ᾽ ἂ 
ὡς ἀληϑῆ λέγω καὶ ὄντως δύο εἰσὶν ἀντιϑέσεις, καὶ ἀπ 
09 αὐτῶν τῶν λύσεων. διαφόρους γὰρ πρὸς ἕχατέραν 
81 ἠνέγκαμεν λύσεις, ὡς καὶ τῷ σχήματι ἐπεσημήναμεν εἶς Ἰ 
πόντες, πρῶτον μέν. ἵνα πρὸς τοῦτο ἀποκρινώμεϑα, ἢ 


ΤΕΧΝΗ͂ ΡΗΤΟΡΙΚΗ. 865 


Ἰεύτερον δέ: τοῦτο οὐκ ἂν εἴπομεν, εἰ μὴ ἤδειμεν καὶ 6 
εὐτοὶ δύο ἀντιϑέσεις τεϑεικότες. γίνεται δὲ τοῦτο, καὶ 
τυνάπτεται ἀντίϑεσις ἀντιϑέσει, ὅταν ἢ μίαν ἔχωμεν 
ἰύσιν ϑεῖναι. καὶ ἔστι τοῦτο ἄκρας δυνάμεως δεῖγμα, ἢ 
ὕταν ἔπωνται ἀλλήλαις αἴ ἀντιϑέσεις καὶ συνάδωσιν, ὡς 5 
"ἐὰν εἶναι δοκεῖν. ὅταν δὲ τοῦτο ποιήσῃς καὶ μέλλῃς δια- 
ρόρους πρὸς ἑκατέραν τιϑέναι λύσεις, ἐπιμελητέον σοι 
καὶ τῶν σχημάτων σαφῶν καὶ εὐκρινῶν, ὡς μὴ σύγχυσιν 
εἶναι, ἀλλὰ τοῦ ἑνὸς εὐκρινῶς ἀποδειχϑέντος οὕτως ἐπὶ 
τὸ ἕτερον μεταβῆναι. 10 
Πολλάκις δὲ καὶ ἐκ μάχης εἰσάγονται ἀντιϑέσεις, ὃ ὅταν 
ἐναντίαι ὦσιν ἀλλήλαις, καὶ ποτὲ μὲν τοίνυν λέγουσιν, 
ὡς οὐκ ἔπραξαν, ποτὲ δὲ ὡς ἔπραξαν μέν. δικαίως δέ γε. 


ΠΕΡῚ ΛΥ̓ΣΕΩΣ. 

Δύσεων δὲ καϑολικοὶ τρόποι εἰσὶ δύο, κατὰ ἀνατρο- ἢ 
τὴν καὶ κατὰ μέϑοδον καὶ κατὰ ἀνατροπὴν μὲν οὖν, 16 
ἐφόνευσας. οὐκ ἐφόνευσα. κατὰ μέϑοδον δέ, οἷον, ἐφό-- 
ψευσα μέν. ἀλλὰ δι᾽ αἰτίαν εὔλογον" ὁ μὲν οὖν κατὰ 
ἐνατραπὴν τρόπος κατασχευάξεται ἐκ τόπων τούτων. ἢ 
ἐκ τῶν ὑποκειμένων πραγμάτων. ὅταν αὐτὰ τὰ πε-- 90 
πραγμένα ἐναντία φαίνηται τοῖς εἰρημένοις ὑπὸ τοῦζ(9) 
κατηγόρου᾽ ἢ ἐξ εἰκότων, εἰ εἰκὸς μὴ εἶναι ἀληϑές, μήτε 
γὰρ βουληϑῆναι διὰ τόδε μήτὲ δεδύνησϑαι πρᾶξαι διὰ 
ὅδε ἥ τι ἕτερον ἢ ἐξ ἀτέχνου πίστεως, οἷον μαρτυρίας, ἢ 
ἔλλου τινὸς τῶν τοιούτων, καὶ ὅλως ἐν ταῖς ἀνατροπαῖς 09 
ὧν λύσεων ἢ ξήτησις στοχαστικὴ ἢ ὁριατική. οἷον, ἀδι-- 96 
εεἴς δημοσίᾳ, οὐκ ἀδικῶ " τί γάρ ἐστι δημοσίᾳ ἀδικεῖν ; 
ναῦς προδοῦναι καὶ τὰ τοιαῦτα. 
᾿ς Εἰσὶ δὲ τῶν ἀνατροπῶν αἱ μὲν ἁπλαῖ, αἷς ἥδε ἡ μέϑο-- 
Ἰος εἰσπίστει. αἱ δὲ ἐκ περιουσίας. ὡς ἐπ᾽ ἐκείνου" εὐ-- 


866 ᾿ς ΑΨΙΝΟΥ 


7 εργέτης ὃ Χαρίδημος, οὐκ εὐεργέτης" τοῦτο ἁπλοῦν' 
εἶτα μεϑ᾽ ὑπερβολῆς, οὐ μόνον οὐχ εὐεργέτης, ἀλλὰ 
καὶ τάδε ἠδίκηκε. γίνεται γὰρ μέϑοδος ἢ κατὰ περιτρο- 
πήν, ὅταν ἐξ αὐτῆς ἣν ἂν εἴπῃ ὁ ἀντίδικος ἀντιϑέσεως 

5 περιτρέπῃς αὐτόν, ὡς ἐν τῷ παραπρεσβείας ὀργιεῖται͵ 
φησί, Φίλιππος, εἰ καταψηφιεῖσϑε τῶν πεποιημένον 
τὴν εἰρήνην" πρὸς τοῦτο ἀπήντησε τῷ κατὰ περιτρυ- 
πήν. »ἐγὼ δὲ εἰ τοῦτό ἐστιν ἀληϑές, οὐκ ἔχω σκοποῦμε- 
νος εὑρεῖν ὅδ τι μεῖξον κατηγορήσω, εἰ γὰρ ὁ τῆς εἰρήνῃ 

10 χφήματα ἀναλώσας.“ ἢ κατὰ σύγκρουσιν, ὃ καὶ αὐὰὴ 
δόξαι ἂν περιτροπῆς εἶναι, ὅταν μὴ λύσιν τυθῶμεν, ἀλ 


αὐτὰς τὰς ἀντιϑέσεις συγκρούωμεν ὡς ἐναντίας ἀλλή 


λαις, ὡς ἐν τῷ κατὰ ᾿Αἀνδροτίωνος" οὔ φημι δίκαιον εἶναι 
περὶ ἀμφοῖν λέγειν, ὡς οὐ παρὰ τὸν νόμον ἐστὶ τὸ ψή, 
1ὸ φισμα, καὶ ὡς οὐ διὰ τὴν βουλὴν οὐχ εἰσὶν αἴ τριήρει' 
εἰ μὲν γὰρ διδόναι καὶ μὴ ποιησαμένῃ τὰς ναῦς ἔξεστι, 
τί τοῦτο δεῖ λέγειν, δι᾽ ὅντινα δήποτε οὐ πεποίηνται. ἢ 
κατὰ μείωσιν γίνεται λύσις. ἐπὰν ἀνελεῖν μὲν μὴ δυνώ- 
μεϑα πάντη τὸ ὑπὸ τοῦ κατηγόρου λεγόμενον, ἀλλὰ 
20 συγχωρήσαντες ἐλαττώσωμεν αὐτό, ὡς ἐν τῷ πρὸς ΛΜε- 
10 πτίνην .γἀλλὰ χορηγούς ."6 φησίν. διὰ τ τοῦ νόμου ἔξο- 
μεν "““ τοῦτο ἐμείωσεν εἰπών. ὀλίγους εἶναι καὶ πέντε ἢ 
ξξ. δεῖ δὲ πιϑανῶς ποιεῖσϑαι τὰς μειώσεις. ἢ τοὐναντίον 
κατὰ αὔξησιν, ὃ ὅταν ὁ μὲν ἀντίδικος ἐλαττώσῃ τὸ πρᾶγμα, 
95 σὺ ὃὲ κατ ᾿ αὔξησιν ἀπαντήσῃς κατὰ πηλικότητα ἡ μ ποσύ- 
τητα ἢ ἄλλο τι τῶν αὐξητικῶν ἢ κατὰ ἀντιπαράσταδσιν, 
ὅταν μὴ δυνάμενοι ἀνελεῖν τὸ παρὰ τοῦ ἀντιδίχου πᾶν- 
τὴ ἀντιπαραστήσωμεν αὐτῷ ἕτερον, ἢ καλὸν ἢ καχῦν, 


ὡς ἐν τῷ πρὸς “επτίνην" χορηγοὺς πολλοὺς ἡμῖν δίδω- ἢ- 
80 σιν ὁ νόμος. τοῦτο ἔλυσε πρῶτον μὲν κατὰ μείωσιν, ὃς ἢ 


ἐδείχϑη ἐπάνω, εἶτα κατ' ἀντιπαράστασιν ἀτόπου" χορ, 


γοὺς δίδωσιν, ἀλλ᾽ εἰς αἰσχύνην ἄγει, ἀλλ᾽ εὐεργετῶν ἢ 


.--».-»» 


; 


ΤΈΧΝΗ ῬΗΤΟΡΙΚΗ͂. .8607 


φαιρεῖται. κατὰ δ᾽ ἀντιπαράστασιν ἀγαθῶν, ὡς ἐν Ἶ» 
κείνῳ ἀδικεῖς τὰς ναῦς ἐμπρήσας ἀλλὰ νίκην πεποίη-- 
«9 ἀλλὰ φυγῆς ἀπήλλαξα. ἡ δὲ ἀντιπαράστασις τὰ πολ-- 
ὰ ἀπὸ τῶν ἐκβάσεων εὑρίσκεται, οἷον εὐπορίαν ποιεῖ 
ὁ μισϑοῦ μυεῖν. ἀλλὰ τοῦτο ἐχβήσεται, ἀδοξία, ὀργὴ 5 
αρὰ ϑεῶν. ἠδίκησας διελὼν τὸ τεῖχος, ἀλλὰ νίκη ἀπέβη. 
Γίνεται δὲ ἀντιπαράστασις ἢ ἀφ᾽ ἑνὸς τῶν τελικῶν 
φαλαίων, ἢ κατ᾽ ἀντιπαράστασιν τρόπου. ἢ κατ᾿ ἐν- 
ἰόξου κρίσιν. ἢ δήμου ἢ νόμον ἢ παραδείγματος ἢ 
τρογονικῆς δόξης ἢ δίκης. καὶ καϑόλου κατ᾽ ἀντιπαρά- 10 
τασιν προσώπου ἢ πράγματος. καὶ ἀπὸ μὲν τῶν τελι-- 
ὧν κεφαλαίων οὕτως" ἐφόνευσας, ἀλλὰ σὺν τῷ δικαίῳ" 
ἄξιος γὰρ ἦν. παράνομα γράφεις, ἀλλὰ λυσιτελοῦντα, καὶ 
ξῆς ἐνδόξου κρίσις" τούτου δὲ καὶ οἵ νόμοι στοχάξονται" 911 
ναί φησι κερδαλέα γράφεις, ἀλλ᾽ αἰσχρά ) ἀλλὰ λυπηρά, 15 
ἐλλ᾽ ἀλγεινά, ἀσύμφορα, καὶ νόμῳ νόμος καὶ μάρτυς 
ἐντιπαρίσταται μάρτυρι, καὶ ψήφισμα ψηφίσματι. κατ᾽ 
ἐντικαράστασιν δὲ τρόπου οὕτως γίνεται ἀντιπαράστα- 
κι᾽ δεῖ μισϑοῦ μυεῖν, ἵ ἵνα εὐπορῶμεν᾽" τούτῳ ἀντιπαρέ- 
στησα ἕτερον τρόπον βελτίω" ἑτέρως χρήματα δεῖ πο-- 30 
ϑέζειν. οἷον εἰσφορὰν ἐπιγράφειν, ὡς καὶ ἔν τῷ πρὸς 
Δεκτίνην. ναί φησιν ἐπιλείπουσιν οὗ χορηγήσοντες διὰ 
ἃς ἀτελείας ) [ἢ] βελτίων ἕτερος τρόπος ἐπανορϑώσεως᾽ 
κὰ πόσω βέλτιον, φησίν, εἰς συντέλειαν ἀγαγεῖν τὰς 
ῃρηγίας, ὥσπερ τὰς τριηραρχίας; ἢ πάντας πεδὶ ἡμᾶς 95 
ἱκίστους διαϑεῖναι. γίνεται δὲ ἀντιπαράστασις καὶ ἐν-- 
ἰόξου κρίσεως. ὅταν τῷ λεγομένῳ ὑπὸ τοῦ κατηγόρου ἤ(099) 
ἰθογόνου πρᾶξιν ἢ δήμου ἢ ῇ πόλεως ἄλλης ἢ νομοϑέτου 
ἱ προσώπου [] ἐνδόξου κρίσιν. ἢ ὅλως παράδειγμά τι 
ψειθώμεν" ὡς ἐν τῷ περὶ στεφάνου, “ἄνισον, φησίν, 80 
ἀποίηκας τὴν συμμαχίαν , ὦ Δημόσϑενες. τούτῳ ἀντέ- 
χε προγόνων κρίσιν καὶ παραδείγματα, ςγκαὶ ἐπὶ τῶν 


3608 ΑΨΙΝΟΥ 


{ προγόνων ἐν Σαλαμῖνι διπλασίας μὲν ἡ πόλις τριήρεις 
παρέδχε τῶν ἄλλων. ( δεῖ δὲ ἐν ταῖς ἀντιπαραστάσεαι 
σκοπεῖν ὅπως τῶν ὑπὸ τοῦ ἀντιδίκου εἰρημένων τὰ ὑφ 
ἡμῶν λεγόμενα εὐλογώτερα φαίνηται. 

5 Γίνεται δὲ λύσις καὶ [ἐν] διανοίας ἐξετάσει, ὅταν ἢ 
νομοϑέτου διάνοιαν ἐξετάξωμεν, οἷον νόμος σοι ἔναν- 

512 τιοῦται. οὐ ταύτῃ τῇ διανοίᾳ “γέγραπται ὁ “ΨῬόμος. ἀλλ᾽ 
ἑτέρᾳ" δεῖ σκοπεῖν ὅπως ἂν εὔλογος φανῇ ἡ ὑφ᾽ ἡμῶν 
λεγομένη διανοια" οἷον, ὁ ὁ ξένος κεκώλυται ἀναβαίνεν 

10 ἐπὶ τὸ τεῖχος. εἰ ὃ νόμος κωλύει, ἐπὶ κακῷ τὴς πόλεῦ; 
ἀναβαίνειν κωλύει, οὐ τὸν ἀριστεύειν μέλλοντα. γίνε 
ται δὲ καὶ ψηφίσματος καὶ παντὸς ῥητοῦ λύσις ἐπὶ ῃ 
πολὺ ἐκ διανοίας ἐξετάσεως. καὶ μαρτυριῶν λύσις, ὶ 
κατ᾽ ἀντιπαράστασιν, ὡς ἐδείχϑη, μαρτυριῶν ἄλλων Ι 

1ὅ εἰκότων), ἢ ῃ ἐκ διανοίας ἐξετάσεως" καταμαρτυρεῖ σοῦ ὑ 
δεῖνα, [τὴν διάνοιαν) πρὸς χάριν ἢ δι᾽ ἔχϑραν. πολλάκις 
δὲ καὶ ἑαυτῶν διάνοιαν παρεχόμεϑα ἐν λύσει ἐξετάζον- 
τὲς, ὃ καὶ χρωματικὸν καλοῦσί τινες, οἷον τυραννίδος 
ἐπιϑυμεῖς. ἢ διὰ τί δακρύεις; δακρύω ἐλεῶν τοὺς ἔν 

90 τυραννίδι, καὶ τὰ ἐκ τυραννίδος κακὰ ἐνθυμούμενος. 
ὥσπερ δὲ ἔφην ῥητὸν ἐκ διανοίας λύεσθαι. οὕτω κιὶ 
διάνοιαν ἐκ ῥητοῦ, οἷον τῇδε τῇ διανοίᾳ ὁ νόμος γέγρα- 

, πταῖι, [ἢ] οὐδαμοῦ τοῦτο τῷ ῥητῷ πρόσκειται. 
Γίνεται δὲ λύσις καὶ ἀπὸ τοῦ ἐναντίου. καϑ᾽ ὑπέρθε- 

96 σιν. ὅταν οὗ ἐγκαλούμεϑα, τὸ ἐναντίον δείξωμεν ὃς 
ἀλυσιτελὲς ἢ ἢ ὡς οὐκ ἐνδεχόμενον, ὡς ἐν τῷ περὶ στε, 
φάνου" ἄνισον πεποίηκας τὴν συμμαχίαν, ὦ ὁ Δημόσϑε- 
νες. τοῦτο ἐλύϑη πρῶτον ἐκ παραδείγματος, ὅ ὅτι καὶ ἐπ' 
τῶν προγόνων ἐπράχϑη, εἶτα καὶ ἐκ τοῦ ἐναντίου κοϑ ἢ 

80 ὑπόϑεσιν. εἰ δ᾽ ἐμοῦ περὶ τούτων τοῦ ἐναντίου ταν 
ἀπῆλϑον αἱ πόλεις καὶ προσέϑεντο Φιλίππῳ, τί ποιεϑ ἢ 
ἂν ἢ τί λέγειν οἴεσϑε τοὺς ἀσεβεῖς τούτους ἀνθρώκονη, 


-.«--- 


ΤΕΧΝΗ ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂. 869 


καὶ πάλιν προϊών που λέγει πρὸς τὴν ἀντίϑεσιν, ἀλλ᾽ 7 
ἄτολμος εἶ καὶ μαλακός, διότι πταῖσμα γέγονε διὰ τὴν 
ἔξοδον τὴν μετὰ Θηβαίων ἀπὸ τοῦ ἐναντίου λαβών. .,εἰ ο15 
δὲ νῦν μετὰ Θηβαίων ἡμῖν ἀγωνιξομένοις οὕτως εἵμαρτο 
πρᾶξαι, τί ἂν ἐγένετο, εἰ μηδὲ τούτους ἔσχομεν συμμά-- 8 
χους, καὶ εἰ νῦν τριῶν ἡμερῶν ὁδὸν ἀπὸ τῆς ᾿Αττικῆς 
τῆς μάχης γενομένης τοσοῦτος περιέστη φόβος, τί ἂν εἴ 
-ου τῆς ᾿Αττικῆς ταὐτὸ τοῦτο πάϑος ἐγένετο προσδοκῆς- 
δαι ἐχρῆν; καὶ πάλιν ἐν τῷ κατὰ Μειδίου. ὕβοις τὸ 
πρᾶγμα, οὖ “4ημόσϑενες, οὐκ ἀσέβεια. ἥῇ λύσις ἐκ τοῦ 10 
ἐναντίου καϑ' ὑπόϑεσιν » ἐγὼ δὲ οἶδα ὃ ὅτι εἰ μὴ προύὐβαλ- 
λόμην αὐτόν, οὐναντίος ἂν εὐϑέως ἧκέ μου λόγος. ὡς 
εἶχερ ἦν τι τούτων ἀληϑές, προβαλλεσϑαί μ᾽ ἔδει. 

-- Γίνεται δὲ λύσις καὶ ἐκ διαφορᾶς" οἷον ἐν τῷ πρὸς 
“επτίνην. Δακεδαιμόνιοι. φησί, καὶ Θηβαῖοι οὐδένα τι- 1ό 
μῶσι. τούτου ἐκ διαφορᾶς ἡ λύσις, ὅτι ἀνομοίου πραάγμα-- 
τοῦ ἐμνήσθης" “ακεδαιμόνιοι γὰρ καὶ ἡ ἡμεῖς καὶ Θηβαῖοι 
οὔτε νόμοις οὔτε ἔϑεσιν οὖτε πολιτείᾳ τῇ αὐτῇ χρώμεϑα. 
αὶ πλέον ξξεὶ τὸ εἶδος ἔν ταῖς λύσεσι ταῖς πρὸς παρά- 
δειγμα. 90 

Γίνεται δὲ καὶ ἐε τοῦ ὁμοίου ἢ συλλογιστικῶς λύσις, 
ὡς ἐπ᾿ ἐκείνου, ὁ νόμος κελεύει τὸν ἐξ ἑταίρας μὴ λέγειν, 

ἢ ἴσον τούτου; κωλύειν τὸν ψόμον τὸν ἐκ πόρνου γεγο-- 
ψότα" ὁμοίως γὰρ καὶ οὗτος ἐπονείδιστος ἐκ γένους καὶ 
ἐν ἀσελγείξ τέϑραπται. καὶ ἑξῆς κατὰ αὔξησιν ὅτι μεῖ-- 55 
ὧν ἐστι. 

, Κοὶ ἡ εἰς ἄτοπον ἀπαγωγὴ ἰδέα λύσεων οὐκ ἀγεννής, 
ἔταν λέγωμεν ὅτι κατὰ τοῦτον τὸν λόγον πολλῶν καὶ ἄλ-- 
ἰνν ἀποστατέον, καὶ εἰς ἀπέραντον προβήσεται, ὡς ἐν 
Φ' πρὸς. Αεπτένην., ἐξαπατᾶται, φησίν, ὁ δῆμος, καὶ διὰ 80 
οὔτο οὕτως ἔϑηκα τὸν νόμον, τοῦτο ἔλυσε τῇ εἰς ἄτοπον 51: 
“αγωγῇ χρησάμενος" ...1ἰοὖν κωλύει πάντα ἀνῃρῆσϑαι (τοῦ) 

ΒΗΞΤΟΒΕΒ ΘΒΑΕΟΙ. 1. 24 


3 


870 ΑΨΙΝΟΥ 


7 κατὰ τοῦτον τὸν λόγον; οὐ γὰρ ἔστιν ἐφ᾽ ὅτῳ τοῦ! 
πεπόνϑατε τῶν πάντων, ἀλλὰ καὶ ψηφίσματα 1 
πολλάκις ἐξαπατηϑέντες ἐψηφίσασϑε, καὶ ὅλως ἐν 
πολλοῖς οἷς πράττετε καὶ τοιοῦτό τι συμβαίνειν ἀνά; 

ὅ καὶ πάλιν ἐν ἐκείνῳ τῷ ξητήματι" ἀποστατέον, φησί 
γάῤων ἡμῖν διὰ τὰ προσόντα λυπηρά" τί οὖν κατὰ 
τον τὸν λόγον κωλύσει πολλῶν καὶ ἄλλων ἀποσ' 
τῶν κατὰ τὸν βίον. καὶ πολιτείας καὶ κτήσεως καὶ ἀ: 
μιῶν. ἐπειδὴ ἔσϑ᾽ ὅτε καὶ ἐν τούτοις λυπηρόν τι 

10 βαίνει. 

Γίνονται δὲ λύσεις καὶ ἐκ τοῦ ἐλλιποῦς. ἢ παρι 
φικῶς ἢ κατὰ χρόνον ἢ τόπον. 

Γίνεται λύσις καὶ μεταστατικῶς ἢ ἐπὶ τὰ ἐν ἡμῖν 

ἢ συγγνωστά, οἷον ἀδικεῖς, φησίν. ὑβρίσας" ῇ συ) 

16 στὸς διὰ μέϑην ἥ διὰ μανίαν. ἐπὶ τὰ ἐκτὸς δέ, ὡς 
περὶ στεφάνου" οοἥττης γέγονας αἴτιος, ὦ Δημόσϑ 
κυρία τούτου ἢ τύχη. « ἔτι δ᾽ ἔστιν ὅτε καὶ λύσις 
συνεμπίπτει, καὶ ἡ μέθοδος νῇ ἀνατροπῇ ἐκ τῶν α 
ἐνίοτε δρμᾶσϑαι δοκεῖ, οὐ χρὴ δὲ ϑαυμάξειν. ἐπ 

20 στάσις στάσει συνεμπίπτει. 

Ἡμεῖς δὲ τοὺς τόπους τῶν λυδεών σοι παρεχό 
οὕς εἰδὼς ῥᾷον εὐπορήσεις λύσεων. ἔτ δὲ κἀχεῖν 
. σε εἰδέναι. ὅτι οὐ πάσαις ταῖς λύσεσι φῆσϑαι ῥι 
ἀλλὰ ταῖς ἐμπιπτούσαις. ἔστω δὴ καὶ ἀντίϑεσις ἐλ 

ὅ ὁ μοσάντων μὴ γῆμαι καὶ κρινομένων, ὅτι πολλὰ λι 

τοῖς γάμοις παρακολουϑεῖ, καὶ γυναικῶν ἀσέλγει 
παίδων πονηρία. ἐνταῦϑα οὐ δυνάμεϑα κατὰ ἄνατι 

515 ἀπαντῆσαι. ὅτι οὐδὲν λυπηρὸν συμβαίνει, ψεῦδος 

ἀλλὰ μεϑοδεύω αὐτὸ πρῶτον κατὰ μείωσιν. οὐ πίι 

, 80 αὐτὰ κατ᾽ ἀντιπαράστασιν ἀγαϑοῦ, οὐ δεῖ τὰ προι 

λυπηρὰ μόνον σκοπεῖν, ἀλλὰ καὶ τὰ ἀγαϑά, ἔστι δὲι 

παιδοποιΐα, διαδοχὴ γένους, κλήρου. πολιτείας, τ 


ΤΈΧΝΗ ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂. : 371 


ροκομέαν ἕξειν. εἶτα κατὰ αὔξησιν. καὶ μείζω τὰ ἀγαϑὰ 7 
γῶν λυπηρῶν. εἶτα ἀντιπαραστάδει τρόπου, χρὴ δὲ δι᾽ 
ἑτέρου τρόπου τὰ ἄτοπα φυλάττεσϑαι. σωφρονίξειν τὰ 
γύναια, τοὺς παῖδας ἀμείνους ποιεῖν τῇ ἀγωγῇ. διὰ τῶν 
ἐκιτηδευμάτων. εἶτα κατὰ ἐνδόξου κρίσιν, οὕτω πᾶσι ὅ 
γοῖς κατὰ τὴν πόλιν δοκεῖ, οὕτω καὶ τοῖς νόμοις οὗ περὶ 
γάμων διαλέγονται. οὕτω πᾶσιν ἀνθρώποις νενόμισται. 
Ξὗτα διανοίας ἐξέτασις, οὐ ταύτῃ τῇ διανοίᾳ ὥμοσαν, ἀλλ᾽ 
ζσελγείας καὶ μοιχειῶν ὑπόϑεσίς ἐστιν αὐτοῖς ὁ ὅρκος. 
εἶτ᾽ ἀπὸ τοῦ ἐναντίου. εἰ τὸ γαμεῖν ἔχει τινὰ λυπηρά, 10 
κόσῳ τὸ μὴ γαμεῖν λυπηρότερον, τὸ εἶναι ἄοικον, ἀνέ- 
ὅτιον, ἄπαιδα. οὐχ αὑτῷ οὐ πόλει χρήσιμον. εἶτα ἡ εἰς 
ἄτοπον ἀπαγωγή. ὅτι καὶ ἄλλα πολλὰ τῶν κατὰ τὸν βίον 
ἐχιτηδευμάτων κατὰ τοῦτον τὸν λόγον ἀναιρήσουσιν, 
εἷς τι τῶν λυπηρῶν πρόσεστιν. εἶτα μεταστατικῶς. τὸ 15 
ἂν δυστυχῆσαι περὶ γάμον τύχης ἐστὶν ἔγκλημα, τὸ δ᾽ 
ἔγαμον εἶναι γνώμης πονηρία. εἶτα ἐξ ἀποβάσεως τί 
συμβήσεται; εἰ τούσδε καὶ ἄλλοι μιμήδονται. ἔφαμεν δὲ 

τὸ τῆς ἀντιπαραστάσεως καὶ τὴν ἀπόβασιν εἶναι. 

Χρὴ δὲ τὰς μὲν ἀσϑενεστέρας λύσεις προτέρας τιϑέ- 30 
ψαι, τὰς δὲ ἰσχυροτέρας δευτέρας" εἰ γὰρ αἴ ἰσχυρότεραι 
πρότεραι τεθεῖεν, οὐκέτι χώραν ἕξουσιν αἱ ἀσϑενέστε- 
ει. εἰσάγονται δ᾽ αἱ μὲν ἀσϑενέστεραι,. ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖ-- 
Φτον κατὰ παράλειψιν, αἵ δὲ ἰσχυρότεραι ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖ-- 
στον προηγουμένως ἐπισημαινομένων ἡμῶν τὰς δυνά- 518 
βεις αὐτῶν. ἐνίοτε μέντοι καὶ αἱ ἰσχυρότεραι κατὰ παρά-- 36 
Ἄειψιν τέϑενται, ὡς ἐν τῷ πρὸς “επτένην" ..ἐγὼ δ᾽ ὅτι 
μὲν τινῶν κατηγοροῦντα πάντας ἀφαιρεῖσϑαι τῶν ἀτό- 
κῶν ἐστὶ παραλείψω.“« ἐνίοτε καὶ συνεισάγονται ταῖς 
Ἐνειϑέσεσιν αἱ λύσεις, ὡς ἐν τῷ παραπρεσβείας- .,»οὕτω 80 
ξφίνυν πολλὰ καὶ δεινὰ καὶ πάντα καϑ' ὑμῶν πεπρεσβευ- 
εὡς περιϊὼν λέγει, τί δ᾽ ἂν εἴποις περὶ “ημοσθένους, ὃς 


879 ᾿ ΑΨΙΝΟΥ 


7 τῶν συμπρέσβεων κατηγορεῖ" ““ ξξεστι γάρ δοι ἀνατρέψαι 
τὴν εἰσαγωγὴν καὶ ποιῆσαι λύσιν, κατηγορεῖς τῶν συμ- 
πρέσβεων: ναί, πολλὰ γὰρ καὶ δεινὰ πεπρεσβεύχασι. 
πολλάκις τῇ εἰδαγωγῇ τῆς ἀντιϑέσεως συνεισάγεται ἡ 

5 λύσις, καὶ ἔμφασις ὅλως λύσεως γένεται δι᾽ ἑνὸς ῥήμα- Ϊ 
τος. ὡς ἐν τῷ περὶ τοῦ στεφάνου, .,εἰ δὲ λέγεις τὰ πρὸς 

(ΤΟΙ )Θηβαίους δίκαια, “ἰσχίνη. ἢ περὶ τῶν ἴσων νυνὶ δια. Ϊ 
λέγῃ. ( τὸ γὰρ νυνὶ καὶ ἀντὶ λύσεως ὅλης ἤ ἤρκει. ἐχρῆν ᾿ 
γὰρ καὶ τότε. διττὴ δ᾽ ῇ χρῆσις παρὰ τῷ “ημοσϑένει" Ἷ 

10 γὰρ προτάττει τὸ ἐξ ἀνατροπῆς καὶ ἐπάγει τὸ ἐκ μεϑόδου 
συγχωρήσας, εἶτα περιτρέψας ὡς ἐν τῷ κατὰ ᾿Ανδροτίο"͵ 
νος οἐγὼ δὲ οἶμαι μὲν οὐχὶ λέγειν αὐτὸν ἀληϑῆ, μᾶν Γ 

λον δ᾽ οἷδα σαφῶς. ςς ἄχρι τούτου ὡς ἔχων ἀνατρέψω 
ἀπέφηνεν. εἶϑ' ἑξῆς συγχωρήσας περιέτρεψεν. οοὐ μῷ 

16 ἀλλὰ εἰ τοῦτο τοιοῦτόν ἐστι τὰ μάλιστα, ὁ νόμος δὲ λέγει ἢ 

τἀναντία.“Ξ εἶτα περιτρέψας ὡς ἐν ἐκείνῳ" .,ἐγὼ δὲ οἱ ' 
τοῦτο τοιοῦτόν ἐστιν, οὐκ ἔχω ὅ τι μεῖξον ᾿κατηγορήσω." 
εἶτα ἑξῆς κατὰ ἀνατροπήν' οοοὐ μὴν ἀλλ᾽ ὅτε καὶ φιλίας 
ἀρχὴ συμφερούσης ἡμῖν οὕτω μᾶλλον." 

40 Τῶν δὲ λύσεων ἁπασῶν τῶν προειρημένων αἱ μέν 

5117 εἰσιν ἐξ ἰδιότητος, αἱ δὲ ἐκ κοινότητος. ἐκ κουνότητος 

μέν. ὡς παρὰ Θουκυδίδῃ ἐκεῖνο" ον δὲ λέγωσιν ὡς οὐ 
δίκαιον τοὺς σφετέρους ἀποίκους ὑμᾶς δέχεσϑαι, μαϑέ: 
τῶσαν ὡς πᾶσα ἀποικία εὖ μὲν πάσχουσα τιμᾷ τὴν μή 

Ὲ τρόπολιν, ἀδικουμένη δ᾽ ἀλλοτριοῦται. ( ἐκ κοινοότητος 

ἡ λύσις" ἡ δ᾽ ἑξῆς ἐξ ἰδιότητος" .,ὧς δ᾽ ᾿ ἠδίκουν σαφές 
ἐστι. “( 


. “κα -α... 5. ..- λα4. 


ΠΕΡῚ ΠΑΡΑΔΕΙΓΙΜΑΤῸΌΣ. 
ὃ Παραβολὴ παραδείγματος τούτῳ διαφέρει. ὅτι ἢ ἡ μὲν 
80 παραβολὴ ἀπ᾽ ἀψύχων ἢ ξῴων ἀλόγων λαμβάνεται" ἀπὸ ἢ" 
μὲν ἀλόγων. ὡς παρ᾽ Ὁμήρῳ, ' 


ΤΈΧΝΗ ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂: 878 


ὡς δ᾽ ὅτε τις στατὸς ἵππος ἀκοστήσας ἐπὶ φάτνῃ. 8 
κὸ δὲ ἀψύχων ὡς παρὰ Ζ4ημοσϑένει" ο»ὥσπερ γὰρ οἷ- 
ας οἶμαι καὶ πλοίου." τὰ δὲ παραδείγματα ἐκ γεγονό-- 
ῦν ἤδη λαμβάνεται προσώπων. ὡς παρὰ “4ημοσϑένει" 
ἰέγεται κατὰ τὴν παλαιὰν ἐκείνην εὐδαιμονίαν ᾿4λκι-- ὁ 
΄ἄδης γενέσϑαι."ς πᾶν παράδειγμα ἔχει μὲν τὴν ὕλην ἐκ 
ῦν γεγονότων, λαμβάνεται δὲ ἡ ἐξ οἰκείων ἢ ἐξ ἀλλο-- 
γέων. τὰ μὲν ἐξ οἰκείων ἀγωνιστικώτερα καὶ πϑοσεχέ- 
ἴξερα,. καὶ τοῦτο χρὴ ἐπισημαίνεσϑαι, ὡς παρὰ Ζίημο-- 
γένει" ..οὐ γὰρ ἀλλοτρίοις ἀλλ᾽ οἰκείοις ἡμῖν χρωμέ- υἱ8 
γε παραδείγμασιν εὐδαίμοσιν ἔξεστι γενέδϑαι."ς τὰ δὲ 1 
τ᾿ ἀλλοτρίων προσώπων “λαμβανόμενα ἔστι μὲν οὐχ 
“οίως προσεχῆ ᾽ δεῖ δὲ αὐτὰ ὅμως μὴ ἀπηρτῆσϑαι. χρή- 
ι6οι δ᾽ ἐπὶ αὐτῶν καὶ αἱ προπαραιτήσεις, ὡς ἐπὶ ἐκείνου 
4Δημοσϑένης" ουβούλομαι δ᾽ ὑμῖν ἐν Δοκροῖς ὡς νομο-- 1 
ἑτοῦσι;, διηγήσασϑαι" οὐδὲν γὰρ χείρους ἔσεσϑε παρά- 
εἰγμά τι ἀκηκοῦτερ, ἄλλως τε καὶ ᾧ πόλις εὐνομουμένη 
ρῆται.““ εἰ μὲν οὖν ἀπ᾽ ἀλλοτρίου προσώπου ἀδόξου δὲ 
ίνοιτο. χρὴ κατ᾽ ἐπιτίμησιν αὐτὸ εἰσάγειν" οἷον »γαὐς- 
τύνομαι μὰ τοὺς ϑεοὺς εἰ Μεγαρεῖς τόδε ἔπραξαν, ὑμεῖς 320 ὁ 
ὃ ὄντες ᾿4ϑηναῖοι μὴ πράξετε." εἰ δὲ ἀπ᾿ ἐνδόξου, οὔ- 
5. οκκαλὸν δ᾽ ὑμῖν ξηλῶσαι τοὺς ἄνδρας καὶ τὰ ἐκείνων, 
τι δὲ ταῦτα.“ς“ χρὴ δὲ τὰ παραδείγματα γνώριμα εἶναι 
αὶ σαφῆ, καὶ μὴ πάνυ ἀρχαῖα μηδὲ μυϑώδη, συνάδοντα ᾿ 
ὶ τοῖς ὑποκειμένοις καὶ μὴ ἀπομηκύνεσϑαι ἄγαν, εἰ μὴ 35 
κὸ μεγάλων εἴη. τὸ παράδειγμα. ὁποῖον τὸ περὶ ᾿Αλκι-- 
ιώδου ἐν τῷ κατὰ Μειδίου. 

Χρεία δὲ ἐν προοιμίοις μὲν οὐ πάνυτι παραδ εἴγματος, 
" ὃὲ τῷ ἄλλῳ λύγῳ, καὶ ἤτοι προτάττομεν τοὺς λο-- 
σμοὺς τῶν παραδειγμάτων ἢ ἐπάγομεν" ἔστι δὲ ἰσχυ- 80 
τατον ἐν λόγῳ τὸ παράδειγμά" λαμβάνεται δ᾽ ἀπὸ τεσ-- 
ίφων, ἀπὸ ὁμοίου, ἀπ᾽ ἐναντίου, ἀπὸ μείξονος, ἀπ᾽ 


Ἧἥ 


874 ΑΨΙΝΟΥ 


ν ἐλάττονος. ἀπὸ ὁμοίου μέν, οἷον δίκην εἰσπράξαις 
αὐτοῦ. καὶ γὰρ ὁ δεῖνα πρότερον τὰ ἴσα ἀδικήσι 
ἔδωκεν. ἀπὸ ἐναντίου δὲ οὕτω: συμφέρει σὥσαι 
καὶ γὰρ τοῖσδε μὴ βοηϑήσαντες ἐβλάβητε. ἀπὸ ς 

6 Ψνορ᾽ οὐκ ἄξιος οὗτος τυχεῖν τῆς τιμῆς ταύτης" 
γὰρ καὶ μείζονα εὐεργετήσας οὐκ ἔτυχεν τηλικα 
μῆς. ἔξιτε ἐπὶ τὸν πόλεμον, καὶ γὰρ οὗ πρόγον 
μείζους κινδύνους ὑπέστησαν. ἀπὸ δὲ ἐλάττονο 
κτείνατε τοῦτον, καὶ γὰρ οἷ πρόγονοι ὑμῶν ἐλά 

10 κηκότα τὸν δεῖνα ἀπέχτειναν. ἀπὸ ἐλαττόνων 
πῶν. οἷον οἵ δεῖνες ἀσϑενέστεροι ὄντες ὑμι 
ἔπραξαν. 

102) Τίύϑεται δὲ τῶν παραδειγμάτων τὰ μὲν ἀπὸ 
νων, ὡς ἐν τῷ κατὰ Μειδίου" ..λέγεται τοίνυν 1 

1ὅ παλαιὰν εὐδαιμονίαν ᾿Αλκιβιάδης γενέσϑαι.““ ὁ 
δ᾽ οἷον εἰ λέγοις, οὐκ ἐφ᾽ ἡμῶν μόνον, ἀλλὰ καὶ 
τὸς τοῦ χρόνου ἔϑος ἔστιν ὑμῖν τοῖς κινδυνεύου 
ϑεῖν καὶ κοινὴν παρέχειν τὴν πόλιν. 

Ζεῖ δὲ ἐν τοῖς παραδείγμασι γοργῶν σχημά 

20 γὰρ ἑαυτῶν φύσει ἐστὶν ὕπτια, ἅτε δὴ ἀφηγηματι 
καὶ οὐ κατὰ διακοπὴν εἰσαγόμενα., ὡς ἐν ἐκείνῳ" 
ται κατὰ τὴν παλαιὰν εὐδαιμονίαν ᾿4λκιβιάδης γ 
ᾧ σκέψασϑε τίνων ὑπαρχόντων“ οὐ γάρ ἐστι 
ἢ πλαγιασμὸς ἐπάγεται... ὃς ποιεῖ εὐτονίαν. ἃ 

9ὅ πρὸς Δεπτίνην" .. λέγονται οἵ τριάκοντα χρήμ 
νείσασϑαι παρὰ “ακεδαιμονίων ἐπὶ τοὺς ἐν Π 
εἶθ᾽ ὁ πλαγιασμὸς εὐθέως ἕπεται. ..λόγων δὲ 

50 νῶν “““ ἢ ἄλλο τι τῶν γοργῶν σχημάτων τέϑεται 
πλαγιασμὸν ἢ κατὰ συστροφὴν καὶ τόνον λαμβι 

80 παρὰ Ζημοσϑένει" ., εἰ γὰρ δὅϑ᾽ ἥκομεν Εὐβοεῦσ 
ϑηκότες.““ πολλάκις δὲ προσπλέκεται παραδείγι 
ραδείγμασιν, ἃ μὴ διαιρεϑέντα ἀπ᾿ ἀλλήλων ὃ 


ΤΕΧΝΗ͂ ΡΗΤΟΡΙΚΗ. 878 


ποιεῖ, ἢ καὶ  ὑποβάλλεται τὰ παραδείγματα. ᾿δνέοτε δὲ 8 
ὲ ἀτελῆ ταῦτα ἐῶμεν ἄχρι“ τοῦ χρησίμου μνησϑέντες, 

᾿ ἐν τῷ πρὸς “επτίνην ἐν τῷ περὶ τοῦ τειχισμοῦ τοῦ 
μιστοκλέους- .ο»λέγεται τοίνυν ἐκεῖνος τειχίξειν εἰπών, 
ν ἀφίέκηταί τις ἐκ Δακεδαίμονος κατέχειν κελεύσας, ὅ 
(εσϑαι πρεσβεύων ὡς τοὺς “ακεδαιμονίους. λόγων δὲ 
νομένων ἐκεῖ καί τινων ἀπαγγελλόντων, ὡς ᾿4ϑηναῖοι 
ιχίξουσιν τὴν πόλιν. ᾿ἀρνεῖσϑαι."ς εἶτα οὐκ ἐπεξῆλθε 
χ τέλους τῷ παραδείγματι, ἀλλ᾽ ἄχρι τοῦ χρησίμου 
τὰ τὸ προκείμενον εἰπὼν τὰ ἑξῆς εἴασεν ἐπενεγκών᾽" 10 
αὶ πάντες ἴσως ἐπίστασϑε ὃν τρόπον ἐξαπατῆσαι λέ- 
ται."" ' 


ΠΕΡῚ ΛΥΣΕΩΝ ΠΑΡΑΖΈΙΓΜΑΤΩΝ. 


Περιείληπται μὲν καὶ ταῦτα ἐν τῷ περὶ λύσεων, ἴδω-- 9 
ν δὲ χκἀνταῦϑα ἀκριβέστερον. πᾶν παράδειγμα λύεται 16 
τ᾽ ἀνατροπήν, ὡς ἐπ᾽ ἐκείνου ἐν τῷ κατ᾽ ᾿άἀνδροτίω--: 
ς᾽ φήσει τοίνυν τοῦτον ἁπάσας τὸν τρόπον εἰληφέ- 

“ τὰς βουλάς, ὅσαι πώποτε ἔχουσι παρ᾽ ὑμῶν δωρεᾶν "““ 
τα κατ᾽ ἀνατροπὴν ἡ λύσις. .»ἐκὼ δ᾽ οἶμαι μὲν οὐχὶ λέ- 
ὧν αὐτὸν ἀληϑῆ, μᾶλλον δ᾽ οἶδα σαφῶς."ς γίνεται δὲ. δι 
χραδείγματος λύσις καὶ ἐκ διαφορᾶς. ὃ ἐστι τῆς μεϑό-- 21 
γυν. ὡς ἐν τῷ κατὰ Μειδίου, ἐπλήγη. φησίν. ὁ πρόεδρος 
τὸ Πολυξήλου., ὅτι μὴ ὅμοιον τό τὲ Μειδίου εἰς ἐμὲ καὶ 

Πολυξήλου εἰς πρόεδρον. πρῶτον ὁ τὸν πρόεδρον 
ιτάξας τρεῖς εἶχε προφάσεις, μέϑην, ἔρωτα, ἄγνοιαν. 36 
φίσκεται δ᾽ ἡ διαφορὰ ἢ κατὰ γνώμην, ὡς ἐνθάδε" ὁ 
» Πολύξηλος, φησί, διὰ μέϑην τοῦτο ὄδρασε, Μειδίας 

δι᾽ ἔχϑραν: ἢ κατὰ καιρόν: ὁ μὲν γάρ, φησίν, ἐν 
ἔπνῳ, ἐγὼ δὲ ἐν ἱερομηνίᾳ ἐτυπτόμην᾽ ἢ κατὰ τόπον, 

ἐνταῦθα, ὁ μέν γε ἐν οἰκία, φησίν. ἐτυπτήϑη. ἐγὼ 80 


876 Α ΨΙΝΟΥ 


͵ 
9 δ᾽ ἐν ἱερῷ. ἢ κατὰ ποιότητα προσώπου, ὡς ἕν τῷ πρὸς 
“επτίνην, Θηβαῖοι γὰρ φησὶν οὐδένα τιμῶσι, τοῦτο ἔλυ- 
σεν ἐκ διαφορᾶς τῆς πρὸς ἕτερον: Θηβαῖοι γὰρ φησὶν 
ἀπηνεῖς. ἡμεῖς δὲ φιλάνϑρωποι καὶ δίκαιοι" ἢ ἐκ διαφο- 
ὃ ρᾶς τῆς περὶ πολιτείαν ἢ δύναμιν ἢ ἄλλο τι τῶν τοιούτων. 
Γίνεται δὲ λύσις παραδείγματος καὶ ἐκ τοῦ παρεπο- 
μένου. οἷον εἰ λέγειν δυνάμεϑα. ὅτι οὐδ᾽ ἐκείνοις ταῦτα 
πράξασι συνήνεγκεν, ἀλλὰ τόδε αὐτοῖς συνέβη. γένεται 
δὲ λύσις παραδείγματος καὶ κατὰ ἀντιπαράστασιν ἐνδύ- 
10 ξοῦυ προσώπου, ὅταν ἢ παράδειγμα ἀντιϑώμεν, ἤῆ νόμον 
ὡς ἐν ἐκείνῳ ἐν τῷ κατ᾽ ᾿Ανδροτέωνος νκαὶ ἄλλαι γάρ; 
φησί, βουλαὶ τοῦτον εἰλήφασι τὸν τρόπον δωρεάν." ἡ 
λύσις κατ᾽ ἀντίϑεσιν ἐνδόξου: ..ἐγὼ δ᾽ εἰ καὶ τοῦτ 
τοιοῦτόν ἐστι μάλιστα, ὃ νόμος δὲ λέγει τὰ ἐναντία" " 
15 γίνεται δὲ ἐκ περιτροπῆς λύσις παραδείγματος. οἷον ,οὐ 
γὰρ εἴ τι πώποτε μὴ κατὰ τοὺς νόμους ἐπράχϑη, σὺ 
525 τοῦτο ἐμιμήσω. διὰ τοῦτο ἀποφύγοις ἂν δικαίως, ἀλλὲ 
(το3) πολὺ μᾶλλον ἁλίσκοιο."ς 


ΠῈΡΙῚΙ ἘΝΘΥΜΗΜΑΤΩΝ. 


10 Εἶπον ὅτι εἰς δύο τέμνεται τὸ ἐπιχείρημα ἢ εἰς παρέ- 
21 δειγμα ἢ εἰς ἐνθύμημα" λείπεται δὲ περὶ ἐνθυμημάταν 
εἰπεῖν. πᾶν ἐνθύμημα γίνεται ἢ ἀπὸ ἐλάττονος. ἢ ἢ ἀπὸ 
παρακειμένου, ἢ ἀπὸ ἐναντίου; ἢ ἀπὸ μείζονος, ἢ ἢ κατὰ 
ἐναντίωσιν κρίσεως ἐνδόξου, ἢ ᾿συλλογιστικῶς, ἢ ῇ ἐχ ὃν- 
2ὅ λημμάτου, ὅταν δύο ἐναντία ϑεὶς ἐξ ἀμφοῖν ἕλῃς. ῆ ἀπὸ 
οὐσίας. ἢ ἀπὸ τῶν ἀποβάσεων τῶν ἐνδεχομένων, ἢ κατὰ 
πρόσληψιν. ἢ ζ ἐκ τοῦ ἐκλειφϑέντορ, ἢ ῇ ἐξ ἀκολούϑου συλ- 
λογιστικῶς, ἢ ἐκ μάχης. ὁ μὲν οὖν ἀπὸ τοῦ ἐλάττονος 
τόπος φύσει μὲν αὐξητικός " τοιοῦτος δ᾽ ἐστίν. οἷον ἐπὶ 
80 τοῦ τὸ ναυτικὸν διαφϑείραντος καὶ κρινομένου, φέρε, εἰ 


ΤΈΧΝΗ ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂. 871 


γὰρ μίαν ναῦν διαφϑεῖραι παράνομον. πολύ γε δή που 10 
δεινότερον ὅλον ναυτιχὸν ,διαφϑεῖραι. λαμβάνεται δὲ 
ἀπὸ τοῦ ἐλάττονος ὁ 0 τόπος ἢ ἀπὸ προσώπου, οἷον, εἶ δὲ 
δὴ τῶν δούλων τινὰ ὕβρισεν, οὐκ ἂν ἦν ἔνοχος τῷ νόμῳ; 
δἰ καὶ τὸ τοὺς δούλους ὑβρίξειν δεινόν, πῶς οὐ πολὺ.ὅ 
μᾶλλον τοὺς ἐλευϑέρους. ἢ οὕτω, φέρε, εἰ δ᾽ ἐν ἄλλῃ 
πόλει τὰ τοιαῦτα ὕβρισεν, οὐκ ἂν ἔδωκεν δίκην; εἰ δὲ 
καὶ τὸ ἐν ἄλλῃ πόλει τοιαῦτα τολμᾶν αἰσχρόν, πολὺ δή 
που δεινότερον ἐν τῇ ἐλευϑέρᾳ ταύτῃ." εἰ δὲ περὶ ἀσε-- 
βείας, εἰ ἀνθρώπους ἀδικεῖν δεινόν. πῶς οὐ τοὺς ϑεοὺς 56:5 
χαλεπώτερον; ἢ ἀπὸ πράγματος, φέρε. εἰ δὲ χρήμασιν 1 
ἐξημίωσαν. οὐκ ἂν ἣν δεινόν; εἰ τοίνυν καὶ τὸ εἰς χρή- 
ματα ξημιοῦν χαλεπόν ἔστι, πόσῳ μᾶλλον [δεινότερον 
τό γ᾽ εἰς αὐτὸ τὸ σῶμα; ἢ ἀπὸ καιροῦ, φέρε. εἰ δ᾽ ἐν ἄλ-- 
λῳ τινὶ καιρῷ ὕβρισεν, οὐκ ἂν ἦν δεινόν; εἰ δ᾽ ἐν ἄλλῳ 
δεινόν, ἐν ἱερομηνίᾳ χαλεπώτερον. ἢ ἀπὸ τόπου, φέρε; 
εἰ δ᾽ ἐν ἄλλῳ τόπῳ ὕβρισεν, οὐκ ἂν ἦν χαλεπόν; εἰ δὲ ἐν 
βεβήλῳ, πολὺ δή που δεινότερον ἐν ἱερῷ. ἢ ἀπὸ τρό-- 
που. μεμισήκατε τοὺς ἀνδροφόνους. εἰ δ᾽ ἁπλῶς ἀνε- 
λεῖν δεινόν. πῶς οὐ μᾶλλον τῷ πυρί; ἀπὸ παρακειμένου 30 
δὲ λαμβάνεται μάλιστα κατὰ τὸ ὁμοιογενές. οἷον ὃν γέ- 
νος ἡ ἀρχή. εἶδος δ᾽ αὐτῆς χορηγός. θϑεσμοϑέτης. ἄρχων. 
εἴη ἂν οὖν ταῦτα ὁμοιογενῆ " ὁ δὴ ἀπὸ τούτων λαμβάνων 
ἀπὸ παρακειμένου λαμβάνει, οἷον ὡς παρὰ τῷ Ζ4ημοσϑέ- 
ψει. εἰ δὲ ϑεσμοϑέτην ὕβρισεν, οὐκ ἂν ἔδωκε δίκην; εἶτα 25 
ἢ κατασκευή. ὁ γὰρ ϑεσμοϑέτης οὐδενὸς ἀνθρώπων 
ἐστὶν ὄνομα, ἀλλὰ τῆς πόλεως" εἰ δὲ τοὺς ϑεσμοϑέτας 
ὑβρίζειν δεινὸν καὶ δημόσιον ἀδίκημα διὰ τὸ τῆς ἀρχῆς 
δίκαιον, οὐδὲν ἧττον καὶ [ὁ] τοὺς χορηγούς. οἷον κατὰ 
τοῦ τὸν στρατηγὸν ἀνελόντος, τί παράκειται, ὁ στρα-- 80 
τεώτης. ἀπὸ δὴ τούτου λήψῃ τὸ ἐνθύμημα" τάχα γὰρ ἂν 
ἔλθοι εἰς τὸν ἀπὸ τοῦ ἐλάττονος τόπον ἢ ἀπὸ τοῦ μείζο-- 


μαπθ 
Θι 


΄ ᾿ 


878 ΑΨΙΝΟΥ 


10 νος᾿ ἠδίκησέ τις δημοσίᾳ τὴν πόλιν, εἶτα ἰδιώτην. λαμ- 
βάνω δὴ ἀπὸ τούτου ἐνθύμημα ἀποδειχτικόν" εἰ μὲν 
524 γὰρ περὶ τοὺς ἄλλους ἦν μέτριος, τάχ᾽ ἂν τιρ διηπέστησε, 
περὶ δὲ τὴν πόλιν πονηρὸς γενόμενος ταχὺ ἂν ἐπέσχεν ὃ 
ϑ μηδὲ τοῦ μείξονος φεισάμενος. ἤ οὕτως, εἰ γὰρ καὶ ἃ 
κοινῇ πάντες προσεκρούδαμεν ἀλλήλοις ἀφεῖται ἀμνη- 
μόνευτα, ταχὺ ἂν ἕνὶ ἀνδρὶ {ὠἔνησικακεῖν προσήκοι ὧν 
ἰδίᾳ φησὶ πεπονϑέναι. ἢ συλλογιστικῶς, ὡς παρὰ 47 
μοσϑένει" τὸ λαβεῖν οὖν τὰ διδόμενα ὁμολογῶν ἔννο- 
10 μον εἶναι τὸ χάριν τούτων ἀποδοῦναι παρανόμων γρέ ὦ 
φῃ" “ καὶ πάλιν" ὁ γὰρ οἷς ἂν ἐγὼ ληφϑείην, ταῦτα ἢ 
πράττων καὶ κατασκευαζόμενος. οὗτος ἐμοὶ πολεμεῖ, κἂν 
μήπω βάλλῃ μηδὲ τοξεύῃ "“““ καὶ ἀπὸ τοῦ διλημμάτου, ὃ: 
ἐν τῷ κατὰ ᾿Αριστογείτονος" ,ο»ἡδέως δ᾽ ἂν ἐροίμην αὖ ἢ 
1ὅὃ τὸν πότερον ἔννομον καὶ δικαίαν ἐποιήσατο τοῦ [ω 
φίσματος τὴν γραφήν, ἢ τοὐναντίον ἄδικον καὶ παράνο- 
μον" εἰ μὲν γὰρ ἄδικον καὶ ἀσύμφορον, δικαίως ἂν διὰ 
ταῦτα ἀποϑάνοι" εἰ δὲ δικαίαν καὶ τοῖς πολλοῖς ὠφέλι- ἢ. 
μον. πῶς νῦν τἀναντία τούτων ἀξιοῖ ψηφίξεσθϑαι τού“ Ἶν 
40 τους. ( ὁρᾷς πῶς ἐξ ἀμφοῖν ἔλαβεν. ἢ ἀπὸ τοῦ ἐναντίον, κ᾿ 
(Το) οἷον, εἰ τοῦ Καλλιξένου τις κατηγοροίης ἐξομνυμένων 
τῶν στρατηγῶν" ὥσπερ οὐν εἶ τι τοιοῦτον ἔγραψε ψή- 
φισμα, δι’ οὗ ἀφϑονίαν στρατηγῶν παρείχετο, τιμῶν 
ἂν καὶ δωρεῶν ἐτύγχανεν. οὕτως ἡνίκα εἰς ἀπορίαν ἀν- 
95 δρῶν ἥκομεν δι᾽ αὐτόν, τῆς ἐσχάτης ὀργῆς ἄξιος. ἢ ἐκ 
τοῦ ἀκολούϑου συλλογιστικῶς., ὡς παρὰ “Ζημοσϑένει' 
525 ὥσπερ γὰρ εἴ τις ἐκείνων προεάλω, σὺ τάδε οὐκ ἂν 
ἔγραψας, οὕτως ἐὰν σὺ νῦν δίκην δῷς, ἄλλος οὐ γρά- 
ψει.“ς ἢ ἐξ ἀποβάσεως καϑ᾽ ὑπόϑεσιν τοῦ ἐνδεχομένου; 
20 ὡς ἐν τῷ πρὸς Βοιωτόν" ..εἰ δὲ καὶ κριτὴς καλοῖτο Μαν- 
τίϑεος Μαντίου Θορίκιος. ἐς ἐνδεχόμενον γὰρ ἦν τοιοῦ- 
τόν τι συμβῆναι. ἢ ἐκ τοῦ ἐκλειφϑέντος" εἰ μὲν γὰρ 


ΤΕΧΝΗ ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂. ᾿ 879 


ἐθάρρει τοῖς δικαίοις, ἀντειπεῖν ἐχρῆν" ὅτι δὲ οὐκ ἀντεῖ- 10 
πεν. αὐτὸς ἑαυτοῦ τὸ μὴ ϑαρρεῖν καταμαρτυρεῖ. ἢ κατὰ 
πρόσληψιν. οἷον εἰ περὶ εὐεργετῶν λέγοις. οἷον, εἰ δὲ 
πρὶν πρᾶξαι καϑυπέσχετο πράξειν, εἰ δοίητε τὰς δωρεάς, 
οὐκ ἂν ὑπέσχεσϑε δώσειν; ἃ τοίνυν πρὶν παϑεῖν ἐδώ-- 
κατε ἂν ἢ δώσειν ὑπέσχεσϑε. ταῦτα παϑόντες οὐ δώ- 
σετε; ἢ ἐκ τῆς οὐσίας. οἷον ἐπὶ ταῖς γαμηϑείσαις, εἰ γάρ 
ἐστιν ἴδιον τῶν γάμων ἡ συνοίκησις ἢ τὰ συμβόλαια. ὅτε 
ταῦτα πέπρακται; οὐκ εἶναι γάμον καὶ τοῦτο φήσομεν; 
ήῆ ἀπὸ τοῦ παρελθόντος χρόνου, τὸ μὴ γενόμενον" οἷον 10 
ἂν ἦν εἰ ἐγένετο; ὡς ἐν τῷ πρὸς “4επτίνην᾽ οοὑμεῖς τι- 
μῶντες ποτὲ Ἰφικράτην καὶ ἄλλους τινὰς εὖ πεποιή- 
κατδς εἶτα ἐπάγει ἐνθυμηματικῶς,, ..εἰ τοίνυν ὥσπερ 
δι᾿ Ἰφικράτην καὶ Πολύστρατον καὶ ἄλλους τινὰς εὖ πε- 
«᾿οιἰήκατε, δι᾿ αὑτὸν οὕτως εἰ καὶ Χαβρίας ἠξίωσεν ὑμᾶς 16 
τινὰς τούτων εὖ ποιῆσαι. οὖς νῦν αἰτιώμενοι πάντας 
ἀφαιρεῖσϑαι κελεύουσιν, οὐκ ἂν ἐδώκατε; ἐγὼ μὲν οἷ- 
μαι.“Ξ εἶτα πάλιν ἡ ἐπαγωγὴ ἐνθυμηματικῶς. ἴδιον δὲ 
ἐνθυμήματος δριμύτητος δόξαν ἀποτελεῖν, καὶ ἔστιν 
ἀγωνιστικόν τε ἅμα καὶ ἐλεγκτικόν. ἤδη δέ ποτε καὶ 30 
καράδειγμα ἐνθυμηματικῶς εἰσάγεται. οἷόν ἐστιν. ., εἰ 526 
γὰρ ὅ8᾽ ἥκομεν [ἐβοηϑήσαμεν])] Εὐβοεῦσιν ““ ἢ ἐκ μάχης" 
καὶ τὸν μὲν γράψαντα τοὺς νόμους Σόλωνα χαλκοῦν 
ἐν ἀγορᾷ στῆσαι, αὐτῶν δὲ τῶν νόμων ὑπερορῶντες 
φαίνεσϑε, δι᾽ οὗς κἀκεῖνον ὑπερβαλλόντως συμβέβηκε 9ὅ 
τιμᾶσϑαι.““ καὶ πάλιν: οπῶς δ᾽ οὐκ ἂν εἴη τὸ συμβὰν 
ἄλογον, εἰ νομοϑετοῦντες μὲν ὀργίξεσϑε τοῖς πονηροῖς, 
ἐπ᾿ αὐτοφώρῳ δέ τινας λαβόντες ἀφήσετε" μαχόμενον 
γὰρ τὸ τιμᾶν τὸν νομοϑέτην τῷ ἀτιμάξειν τοὺς νόμους, 
καὶ τὸ μισεῖν τοὺς πονηροὺς τῷ πάλιν ἀϑῴους ἐᾶν. μάχη 80 
δ᾽ ἐστίν, ὅταν τις τὰ ἐναντία ἑαυτῷ ποιήσῃ. ἢ κατὰ ἐναν- 
τέωσιν κρίσεως ἐνδόξου, καὶ τὸν μὲν νομοϑέτην ἕνα ὄντα 


οι 


ὅδ0 Α ΨΙΝΟΥ 


10 πᾶσιν ὑπὲρ ὑμῶν ἀπεχϑάνεσϑαι, ὑμᾶς δὲ συλλεγέντας ᾿ 
μηδ᾽ ὑπὲρ ὑμῶν αὐτῶν ἐνδείξασϑαι τοὺς πονηροὺς μι- 
σοὔντας. ἢ ἐκ κρίσεως ἐνδόξου" διὸ καὶ τὰς τιμωρίας ὁ 
Σύλων τοῖς μὲν ἰδιώταις βραδείας ἐποίησε, τοῖς δὲ ἄρ- 

ϑ χουσι καὶ δημαγωγοῖς ταχείαρ. βουλόμενος γὰρ ἀποδεῖ- 
ξαι ὅτι ὃ εἴ τοὺς ἐν ταῖς ἀρχαῖς ταχέως τιμωρεῖσθαι, ἔπε- 
χείρησεν ἀπὸ κρίσεως ἐνδόξου. ἢ ἀπὸ διαφορᾶς, οτοὺς 
μὲν οὖν ἄλλους ὁρῶ τὴν ἀειλογίαν προτεινομένους, του- 
τονὶ δὲ Αἰσχίνην πολὺ τοὐναντίον τούτων “““ τοῦτο προ- 

10 οἔμιον μέν ἐστιν. ἔλϑοι δ᾽ ἂν καὶ εἰς ἐπιχείρημα ὁ τόπος. 
ἢ παραβολικῶς., εἶδος δ᾽ ἐπιχειρήματος καὶ ἡ παραβολῆ᾽ 
ο»ὔσπερ τῶν ἐν ταῖς ναυσὶν ἁμαρτημάτων. ἃ συμβαίνει 
περὶ τοὺς πλοῦς. ὅταν μὲν τῶν ναυτῶν ἁμάρτῃ τις. βρα- 

821 χεῖαν τὴν βλάβην ἐποίησεν, ἐπειδὰν δὲ ὁ κυβερνήτης 

15 σφαλῇ . κοινὴν τὴν ἀτυχίαν καὶ μεγάλην τοῖς συμπλέου- 
σιν ἤνεγχεν. 


ΠΕΡῚ ΤῊΣ ΤΩΝ ΚΕΦΑΛΜΑΙΩΝ ΚΑΤΑΣΚΕΎΗΣ. 


1: Περὶ μὲν τῶν στάσεων καὶ τῶν ἑκάστῃ ἐμπιπτόντῶΩν 
κεφαλαίων ἱκανῶς τοῖς πρὸ ἡμῶν λέλεκται, νυνὶ δὲ ἴδῶ- 
90 μὲν αὐτὰ [τὰ κεφάλαια) τὰ κυριώτατα τῶν κεφαλαίων, 
ἐκ ποίων τόπων σύγκειται καὶ κατὰ ποίας κατασκευὰς 
συνίσταται. καὶ πρῶτόν γε περὶ τῶν τελικῶν εἴπωμεν. 
ἔστι δὲ ταῦτα. νόμιμον, δίκαιον, συμφέρον. ἔνδοξον; 
δυνατόν, εἰ βούλει σαφὲς πρὸς τούτοις. καὶ πρῶτον γὲ 
26 περὶ τοῦ νομίμου. 


(105) Περὶ νομέμου. 


Τὸ νόμιμον κεφάλαιόν ἔστι τῶν ἄγαν ἰσχυρῶν. λαμ- 
βάνει δὲ τὰς συστάσεις ἀπὸ χρόνου; ἀπὸ ποιότητος τοῦ 
γραψαντος. ἀπὸ διανοίας τοῦ γράψαντος, ἀπὸ κοινῆς 


ΤΕΧΝΗ͂ ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂. κι 881 


γίσεως, ἀπὸ αὐτοῦ τοῦ πράγματος, ὃ διαγορεύει ὡς ὁρ-- 11 
ὃς ἔχει. ἀπὸ μὲν τοῦ χρόνου, ὡς εἰ λέγοις. οὐ καὶ χϑὲς 
ιὶ πρώην ὁ νόμος γέγραπται, ἀλλ᾽ ἀμύϑητος μὲν ἐξ οὗ 
γόνος γέγραπται. ἐν δὲ τούτῳ τοσούτῳ ὄντι ἀκίνητος 
ἵνει. ὡς καὶ παρὰ Ζημοσϑένει" οὗτος καὶ παλαιός ὅ 
[9᾽ ὁ νόμος καὶ καλῶς ἔχων.“ ἀπὸ δὲ προσώπου. ..τίς 
γράψας; οὐ τῶν ἀπερριμμένων, ἀλλὰ τῶν παρ᾿ ὑμῖν 
᾽δοκιμούντων. ( υκαὶ τὸν μὲν γράψαντα τοὺς νόμους 
λῶνα ἐν ἃ ἀγορᾷ στήσετε. ( ἀπὸ διανοίας δὲ τοῦ γρά- 523 
αντος, ὡς ἐν τῷ κατὰ ᾿ἀνδροτέωνος. συνιστὰς γὰρ τὸν 10 
ὅμον ὡς καλῶς ἔχοντα τὸν κελεύοντα ἀστεφάνωτον εἶἷ- 
χε δεῖν τὴν βουλὴν εἰ μὴ ποιήσαιτο τὰς τριήρεις. τὴν 
ἱτέαν ἐξήτασε δι᾽ ἣν γέγραπται ὁ νόμος. .,.ἄξιον τοίνυν 
ἰεῖν τέ δή ποτε ἐὰν τἄλλα ἡ βουλὴ δοκῇ καλῶς βουλεῦ- 
χε, καὶ μηδεὶς ἔχῃ μηδὲν ἐγκαλέσαι, τὰς δὲ τριήρεις μὴ 
οἐήσηται. οὐκ ἔξεστι λαβεῖν τὴν δωρεάν. εὑρήσετε γὰρ 
γῦτο ἰσχυρὸν ὑπὲρ τοῦ δήμου κείμενον.“ καὶ πάλιν 
ερὶ τοῦ τῆς ἑταιρήσεως νόμον λέγων. ..ἄξιον τοίνυν 
αὺὑ τὸν ϑέντα τὸν νόμον ἐξετάσαι Σόλωνα. ὅσην πρό- 
οἰαν ἐποιήσατο τῆς πολιτείας ἐν ἅπασιν οἷς ἐτίϑει νό-- 90 
οἱρ.“Ξ καὶ πάλιν προϊών που λέγει “ ἤδει γάρ, ἤδει τοῖς 
ἰσχρῶς βεβιωκόσιν. « ἢ ἐξ αὐτοῦ τοῦ πράγματος; ὃ δια- 
Ὀρεύει ὁ νόμος. ὅτι περὶ μεγάλων ἢ τῶν πρὸς ϑεοὺς ἢ 
ὧν πρὸς ἀνθρώπους. καὶ ὅτι ἄνευ τούτων οἰκεῖν οὐκ 
νι) ὡς παρὰ Ζημοσϑένει- «ὀρθῶς καὶ καλῶς ἔχων ὁ 96 
νύμος ὡς τὸ πρᾶγμα αὐτὸ μαρτυρεῖ, ὅπου γὰρ ἐπόντος 
τοῦ φόβου τούτου φαίνονταί τινες οὐδὲν ἧττον ὕβρι- 
σταί.““ ἢ ἐκ κοινῆς κρίσεως, ὡς ἐν τῷ κατὰ Μειδίου" 
»τὸν τοίνυν οὐ παρὰ τοῖς Ἕλλησι μόνον εὐδοκιμοῦντα 
νόμον. ἀλλὰ καὶ παρὰ τοῖς βαρβάροις. ὼ 80 
Ζιαβάλλεται δὲ νόμος ἀπὸ τῶν ἐναντίων, ὅτι καινός, 
ἵτι οὐκ ἀξιόπιστος ὁ γράψας ἢ τὸ πρᾶγμα ὃ διαγορεύει 


“--«ὁ 
[2}} 


882 ᾿ς ΑΨΙΝΟΥ 


11 οὐκ ἀνεκτόν. ἢ ὅτι ταῖς δόξαις πάντων μάχεται, ὅτι ἢ 
διάνοια τοῦ γράψαντος μοχϑηρά, ὡς ἐν τῷ κατὰ ᾽Δριστο- 
κράτους. εἰ δὲ τὸν νόμον μὴ διαβάλλοις, φαίης δὲ οὐ 
δυνατὸν εἶναι αὐτῷ ἐν τῷ παρόντι χρῆσϑαι,. ἢ ἐκ δια- 

89 νοίας αὐτὸν ἐξετάσεις. ὅτι οὐκ ἐπὶ τούτοις γέγραπται, ἢ 

6 κατ᾽ ἀντιπαράστασιν κεφαλαίων. εἰ δὲ καὶ ξενικῳῷ νόμῳ 
χρῷο, προσυστήδας τὸ πρόσωπον εἰσάξεις, ὡς Ζ]ημοσϑέ- 
νῆς ἐν τῷ “οκρικῷ νόμῳ. 

Περὶ ἔϑους. τὸ δὲ ἔϑος καὶ ἀντὶ τοῦ νομίμου παρα- 

10 λαμβάνεται" ἔχει δὲ ὕλην καὶ τὰς κατασκευὰς ἐκ τῶν γε- 

γονότων καὶ παραδεδομένων: λαμβάνεται δὲ διχῶς ἢ ἢ 

ἰδιότητος τοῦ ὑποκειμένου προσώπου ἢ ἐκ κοινότητοι, 

ὡς ἐπ᾽ ἐκείνου" βουλεύονται ᾿4ϑηναῖοι. εἰ δεῖ ϑάψαι 
τοὺς δέκα στρατηγούς" ἀπὸ κοινότητος μέν. ὅτε κοινῇ 
πᾶσιν ἀνθρώποις καϑέστηκε ϑάπτειν τοὺς οἰχομένους 
συνήϑεια' ἐξ ἰδιότητος δὲ τοῦ ὑποκειμένου προσώποῦ, 
ὅτι ᾿4ϑηναίοις καὶ τοὺς ἀλλοτρίους νεκροὺς ϑάκτειν 
ἔϑος. οἷα τὰ περὶ ᾿Αργείους ἔπραξαν, πολύ γε δήπου 
πρότερον τοὺς οἰκείους προσήκει. οὐχοῦν καὶ ἀπὸ τῶν 


ἰκκιῦ 
ων 


90 ἐναντίων αἴ ἀνατροπαί, ἢ ὅτι ἄλλοις ἢ ὅτι ἡμῖν οὐκ ἔθος, ἔπ 


τὰ δόγματα καὶ ἀντὶ νόμων ἰσχύει. καὶ σχεδὸν ἀπὸ τῶν 
αὐτῶν ἐννοιῶν κατασκευάξεται, ὅτι ὀρθῶς ἔχει ἀπὸ τῶν 
βουλευσαμένων, εἰ ἔνδοξον εἴη πρόσωπον τὸ ὑποκείμε᾿ 
νον, καὶ οὐχ οἷον πρὸς ἀπάτην τι δοκεῖν βουλεύεσϑαι; εἰ 
οδ δὲ χαὶ αὐτὸ τὸ δόγμα συντρέχον καὶ τοῖς νόμοις τοῖς 
προγονικοῖς φαίνοιτο: ἀπὸ τοῦ ἐλλεέποντρς., “εἰ οὐδ᾽ 
ἀντείποι τις τῶν νῦν ἀντιλεγόντων ἀπὸ ἐνδόξου κρί“ 
σεως, ὅτι καὶ οἵ νόμοι φυλάττειν κύριά φησι κελεύουσι 
τὰ τοῦ δήμου δόγματα. ἐκ διαφορᾶς" ταύτῃ διενήνοχεν 
80 ἡ δημοκρατία τυραννίδος, ὅτι ἡ μὲν ἄκυρον ποιεῖ τὸν δῆ 
μον, ἡ δὲ κύριον. ἐκ τοῦ ἐλάττονος εἰ καὶ τὰς ἰδίας ὁμο- 
λογίας φυλάττειν ἔννομον͵, πολὺ δήπου τὰς τοῦ δήμου. 


ι ΤΈΧΝΗ ῬΗΤΟΡΙΚΗ. 888 


Περὶ δικαίου. τς 


Τὸ δίκαιον διχόϑεν συνίσταται ἀπὸ προσώπου ἢ ἀπὸ " ὧν, 9) 
κράγματος " ἀπὸ μὲν προσώπου" δίκαιον βοηϑεῖν, ἀστυ-- 
γείτονες γάρ, εἰ οὕτω τύχοι. ἢ ὁμογενεῖς ἢ φίλοι ἢ εὐερ-- 
γέτχαι" ἢ πάλιν ἀπὸ τῶν ἐναντίων. εἰ τιμωρεῖσϑαι κε-- 5 
ἰεύοις, ὅτι ἐχϑροί, ὅτι προὐπήρξαν. ὅτε ἀλλόφυλοι. 
ἰπὸ δὲ πράγματος. ὅτι ἴσον, ὅτι πρὸς τὴν ἀξίαν, ὅτι καὶ 
τᾶσι τοῖς τὰ δίκαια φρονήσασιν οὕτως ἔδοξεν. 


Περὶ συμφέροντος. 


Τὸ συμφέρον κατασκευάζεται ἀπὸ τῶν ἐχβάσεων οἷα 10 
χβήσεται πεισϑεῖσι. τέλειαι δὲ ἀποδείξεις συμφέροντος, 
ταν ἐπ᾽ ἄμφω ἀποδείξῃς, τί μὲν ἔσται πεισϑεῖσι. τί δὲ 
ἐ μὴ ὑπακούσαιεν. ὡς παρὰ ΖΔημοσϑένει ἐν Ὀλυνϑια-- 
οἵρ. ἀλλὰ ἡλίκα γ᾽ ἐστὶ τὰ διάφορα ὑμᾶς ἐκεῖ πολεμεῖν 
' παρ᾽ ὑμῖν ἐκεῖνον. οὐδὲ λόγου προσδεῖν ἡγοῦμαι" ἔτι 10 
ἐλεία ἐστὶν ἐξέτασις συμφέροντος, ὅταν δείξωμεν. ὅτι 
αἱ ἡμεῖς ὠφεληϑησόμεϑα καὶ τοὺς ἐχϑροὺς βλάψομεν. 
τι, καὶ ἀπὸ τοῦ χρόνου, ὅτι οὐκ εἰς τὸ παρὸν μόνον, 
ἰλλὰ καὶ εἰς τὸν πάντα χρόνον ἐκ τούτων ἄμεινον οἰκή-- 
ἴθμεν. ἐκ παραδείγματος. ὅτι καὶ πρότερον πράξασι 30 
αὔτα συνήνεγκε. καὶ ἀπὸ τοῦ ἐναντίου, ὅτι ἐλλειφϑ έν-- 
τα ἔβλαψεν. 


Περὶ δυνατοῦ. 531 


Τὸ δυνατὸν ἐκ τῶν ἐχτὸς μάλιστα κατασκευάξεται, 
φίλων, χρημάτων. συμμάχων, τόπου. καιροῦ, ϑεῶν εὐ-- 25 
ψφοίας. κατασκευάζξεται δὲ καὶ ἐκ παραδειγμάτων, ὅτι καὶ 
πρότερον οὐκ ἐλάττονας πολέμους εὖ ἔϑεντο. τελεία δὲ 
τατασκευὴ δυνατοῦ, εἰ δείξαιμεν. ὅτι καὶ ἡμεῖς ἰσχυροὶ 
ιαὶ οἵ πολέμιοι ἀσϑενεῖς. ὡς ἐν Φιλιππικοῖς πολλαχοῦ. 


88Ἣ . ΑΨΙΝΟΥ 


11 Περὶ ἐνδόξου. 


Τὸ ἔνδοξον κατασκευάξεται ἀπὸ τοῦ ταῖς τῶν ποῖ- 
λῶν διανοίαις συντρέχειν. 
Αἱ δὲ ἄτεχνοι πίστεις ἔγγραφα, βάσανοι, περὶ ὧν ἐν 
5 τῷ νομίμῳ λέλεκται. μαρτυρίαι καὶ μάρτυς, ὅτι ἀληϑής, 
συνίσταται ἐκ ποιότητος προσώπου, τίς ὁ μάρτυς, ὅτι 
καλὸς καὶ ἀγαϑός" ἐκ τῶν προγεγονότων, εἰ καὶ ἤδη 
τινὰ μαρτυρίαν ἀληϑῆ μεμαρτυρηκὼς φαίνεται" ἐκ δια ᾿ 
νοίας. ὅτι οὐ πρὸς ἔχϑραν οὐδὲ πρὸς χάριν οὐδὲ πρὸς 
10 λῆμμά τι" ἐκ τοῦ πράγματος, ὅτι καὶ αὐτὸ τὸ λεγόμενον 
ἐκ τῶν ἄλλων εἰκότων συνίσταται ἀληϑὲς ὄν. 


ΠΕΡῚ ἘΠΙΛΟΓΟΥ͂. 

1929 Ὁ ἐπίλογος τόπος τριμερής ἐστιν" ἔχει γὰρ καὶ ἀνά- 

ἔνησιν τῶν εἰρημένων καὶ ἔλεον καὶ δείνωσιν. ἡ δὲ δεῖς 

ο) νῶσις κατὰ τὴν αὔξησιν ϑεωρεῖται. τούτων τοίνυν περὶ 
16 πρώτου τοῦ τῆς ἀναμνήσεως διαλέξομαι. 

Κατὰ τοῦτον δὲ ϑεωρεῖται ἡ καλουμένη ἀνακεφα- ἢ 
λαίωσις τῶν διὰ πολλῶν εἰρημένων, τῆς δὲ ἰδέας τοῦ 
λόγου τῆς πραγματικῆς καλουμένης εἰς δύο γὰρ εἴδη 

40 πᾶς λόγος διαιρεῖται. (λέγω δὲ νῦν λόγον τὸν δικανικο") 
τό τὲ πραγματικὸν καὶ τὸ παϑητικόν" ὑποτάσσεται δὲ τῷ 
πραγματικῷ μὲν ἥ τὲ διήγησις καὶ ἡ ἀπύδειξις" τῷ δὶ 
παϑητικῷ τὸ προοίμιον καὶ ὁ ἐπίλογος. πῶς οὖν εἰπόντες 
τοῦ λόγου τῆς ἰδέας τῆς παϑητικῆς τὸν ἐπέλογον τὴν 

9ὅ ἀνάμνησιν τόπον οὖσαν αὐτοῦ μέρος πραγματικῆς εἰνώ 
φαμεν; ὅτι κατὰ τοῦτον τὸν τόπον ἀνακεφαλαίοσιν 
ποιούμεϑα τῶν ἀποδείξεων ἐπεὶ οὖν τῶν πραγμάτων 
ἀνάμνησιν κεφαλαιώδη ποιούμεϑα, διὰ τοῦτο πραγμᾶ- 
τικὸς οὗτος ὁ τόπος. ἰδικὸς ὧν τοῦ ἐπιλόγου. 

80 ΖΖητεῖται δὲ εἰ ἐπὶ τέλους τῇ ἀνακεφαλαιώσει δεῖ χρή" 


ἣν ἐπ Οἱ «(τ΄ ἐν Ὁ 


μ 


ΤΕΧΝΗ͂ ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂. 885 


σϑαι τῶν λόγων, ἢ μέαν χώραν οὐκ ἔχει. ἀλλὰ πολλαχοῦ 12 
ἡ χρῆσις αὐτῆς γίνεται. ἔνιοι μὲν οὖν ἐπὶ τέλους εἰσὶν 
αὐτῇ κεχρημένοι; ὡς καὶ ἐν τῇ κατηγορίᾳ τῇ “ημάδου 
ἐποίησεν ὁ ὁ Ὑπερείδης, καὶ ὃ “ημοσϑένης ἐν τῷ κατὰ (τοτ) 
“Δριστοκράτους καὶ Τιμοκράτους. ὄνιοι δὲ καὶ κατὰ μέ- ὁ 
σον τοῦ λόγου ἐχρήσαντο τῇ ἀναμνήσει, τουτέστι τῇ ἀνα- 
κεραλαιώσει. ὡς ἀμέλει καὶ αὐτὸς ὁ 4Ζημοσϑένης ἐν τῷ 
παραπρεσβείας. ἕτεροι δὲ ἤδη μεταξὺ τῶν προειρημένων 
καὶ τῶν ἀναγκαίων πίστεων ἀνέμνησαν τῶν προηγου- 
μένων ἀποδείξεων κεφαλαιωδῶς μέλλοντες περὶ τῶν ἴὸ 
ἀναγκαίων διαλέγεσθαι. ἔστι δὲ καὶ ἕτερος τόπος τῆς 
ξναμνήσεως γιγνόμενος ἐπὶ ἑνὶ ἀποδείχϑέντι κεφάλαίῳ, 
γον ὡς μὲν οὖν παράνομόν ἔστι τὸ ᾿ ψήφισμα μεμαϑήκατε 
χ τοῦδε καὶ τοῦδε τοῦ νόμου. ἢ οὕτως" ὡς μὲν οὖν ἠδί-- τὍ82 
ῆχε τὴν πόλιν οὐκ ἐν καιρῷ πλεύσας ἐπὶ τὴν Ὄλυν-- 16 
λον, τοῦϑ᾽ ὑμῖν γέγονε γνώριμον ἐκ τῆς δαπάνης 
"ἧς γεγενημένης, ἐκ τῶν ἐλπίδων ὧν ἐσφάλητε, ἐκ τοῦ 
"εγενῆσϑαι τὸν Φίλιππον καϑ᾿ ἡμῶν μέγαν. τρεῖς οὖν 
χεε τόπους ἡ ἀνάμνησις, τουτέστιν ἡ ἀνακεφαλαίωσις, 
ὃν ἐπὶ τέλει τοῦ λόγου, τὸν μεταξὺ γινόμενον τῶν τε 30 
ὑμαγκαίων καὶ τῶν προηγουμένων ἀποδείξεων. καὶ τὸν 
ἐνόμενον ἐπὶ ἑνὶ κεραλαίῳ ἀποδεδειγμένῳ. ταύτῃ δὲ 
μαφέρουσιν ἀλλήλων αἴ ἀναμνήσεις, ὅτι ἡ μὲν ἐπὶ τέλει 
ϑεσιν ἔχει κεφαλαιώδη τῶν ξητημάτων ἁπάντων καὶ 
ἰνέώμνησιν τῶν προηγουμένων ἀποδείξεων κεφαλαιω-- 36 
Ἰῶς καὶ τῶν ἀναγκαίων, ἡ δὲ μεταξὺ γιγνομένη ἀνάμνη- 
ἣν περιέχει τῶν ἀναγκαίων πίστεων; ἡ δὲ ἐπὶ κεφαλαίῳ 
ἵνὶ ἀποδειχϑέντι γινομένη οὐκ ἔτι κεφαλαίων ἀνάμνη- 
πρ. ἀλλὰ τῶν λημμάτων δι᾽ ὧν ἀπεδείχϑη τὸ προκχείμε- 
Ὃν χεφάλαιον. 80 
Πῶς οὖν ἀναμνήσομεν, ὑποδείξομεν ἤδη τοὺς τόπους 
ἣς ἀναμνήσεως κεφαλαιωδῶς λέγοντες, ἐπέδειξα μὲν 
ΒΗΕΤΟΆΕΒ ΟΒΑΕΟΙ. Ϊ. 


886 ΑΨΙΝΟΥ 


19 τοὺς νόμους ὑμῖν παρ᾽ οὕς ἐστι τὸ ψήφισμα εἰρημ 
ἐξήτασα τὰ τῷ Χαριδήμῳ πεπραγμένα ἐξ ὧν ἐφάν 
καιος οὐκ ὧν τῆς δωρεᾶς ταύτης τυχεῖν. καὶ ὡς οὐ 
οἶσει τῇ πόλει. καὶ τοῦτο γέγονε γνώριμον. 

43. ἀναμνήσομεν δὲ καὶ διὰ προσωποποιΐας. τί δ᾽ 

6 ἡ προσωποποιΐα, ἀλλαχόϑι που δεδηλώκαμεν. ἀλλ 
νῦν οὐδὲν ἧττον τί τέ ἐστι καὶ πῶς δι᾿ αὐτῆς ἀναμι 
μὲν, δῆλον ποιήσω. ἔστι μὲν οὖν προσωποποιῖΐα 1 
γόμενον πρόσωπον τὸ οὐκ εἰς τὸ δικαστήριον. πι 

10 ἀποδημῶν [πατὴρ] ἢ τεϑνεώς,, ἢ πατρίς, ἢ στρατηγ 
νομοθεσία, ῇ ἕ ἕτερον τῶν τούτοις παρεοικότων. το 
μὲν οὖν ἐστὶν ἡ προσωποποιῖα. διὰ ταύτης δὲ τῶν 
μένων ἀνάμνησις οὕτω. γίνδται, οἷον ἐπὶ Μιλτιάδοι 

544 νόμένου μετὰ Πάρον. ἀναμνῆσαι γάρ ἐστι τοῦ Μι 

16 δου [καὶ Κίμωνος] δικαίων παρειδσάγοντας τὸν κ 
τὸν Μηδικόν" ὑπολάβετε, ὦ ᾿4ϑηναῖοι, τὸν καιρὸν 
νον αὐτὸν παρόντα νῦν ὑπὲρ Μιλτιάδου ποιεῖσϑαι 
λόγους. καὶ ὑποϑεὶς τὸ πρόσωπόν τις τοῦ καιροῦ 1 
λαιωδῶς ὑπομνήσει τοῦ φόβου τοῦ κατασχόντος αὐ 

20 τῶν τε τοῖς Ναξίοις συμβεβηκότων καὶ τῆς τῶν 
τριέων ἀναστάσεως, σῶς ἔπεισε τὸν πολέμαρχον τὴ 
φου τῆς αὐτοῦ γενέσϑαι, πῶς δὲ τῶν στρατιωτῶν 
σατο τῆς νίκης. τῆς φυγῆς τῆς τῶν βαρβάρων. κἔχ 
δὲ καὶ ὁ Δημοσθένης προσωποποιΐᾳ πρόσωπον ὑλ 

26 τὸν καιρὸν αὐτὸς αὑτῷ. ἐκεῖνος μὲν οὖν ἐν ἀρὰ 
πρώτου τῶν Ὀλυνϑιακῶν τὸν καιρὸν παρειδήγαγι 
ἐπὶ τέλει δὲ τοῦ λόγου ἥρμοσεν ἂν παρεισαχϑεὶς δ, 
ἀνάμνησιν τῶν εἰρημένων" ὁ γὰρ παρὼν καιρὸς 
τας ἀφίησι τὰς φωνάς. ὅτι ἐῶν πραγμάτων ὑμῖν. ἐχ 

80 αὐτοῖς ἀντιληπτέον ἐστίν, ὅτι ἡ τῆς πόλξως τύχη 
τίων τῆς Φιλίππου, ὅτι πολλὰ πρὸς τὸ νικᾶν ἐστὶ 
πλεονεκτήματα, ὅτι ἀσϑενῇ τὰ τοῦ Φιλίππου παν! 


ΤΕΧΝΗ͂͵ ΡΗΤΟΡΙΚΗ.. 887 


σιν, ὅτι ἀναιρεθέντων Ὀλυνϑίων ἐν τῇ ὑμῶν αὐτῶν 
ἀμυνεῖσϑε τὸν βάρβαρον."ς οὕτως ἀνέμνησεν ἂν διὰ τῆς 
προσωποποιΐας τὰ κεφαλαιωδῶς τῶν εἰρημένων. 

Ἔτι ἀναμνήσομεν ἐξ ὑποτυπώσεως τινὸς μέλλοντος 
γίνεσϑαι πράγματος, ἰὃς Πολύευκτος ἐν τῷ κατὰ Δημά- ὅ 
δου. ἐγράφη μὲν γὰρ ψήφισμα χαλκῆς εἰκόνος τῷ 4η--00) 
μάδῃ. ὁ δὲ κατηγορεῖ τοῦ ψηφίσματος. ὅσα οὖν ἦν αὐτῷ 
διὰ πλειόνων εἰρημένα εἰς τὴν κατασκευὴν τοῦ ὅτι μὴ 
ἦν ἄξιος τῆς τιμῆς τυχεῖν ταύτης, ταῦτα κεφαλαιωδῶς 545 
ἀνέμνησεν ὑποτυπῶν τὸ σχῆμα τοῦ ἀνδριάντος. .. τί 10 
γάρ.“ φησί, «σχῆμα ἕξει, τὴν ἀσπίδα προβαλεῖται.; ἀλλὰ 
ταύτην γε ἀπέβαλεν ἐν τῇ περὶ Χαιρώνειαν μάχῃ" ἀλλὰ 
ἀκροστόλιον νεὼς «ξξει;“ς ἔπειτα πυνθάνεται. .. ποίας: 

ἢ τῆς τοῦ πατρός; ἀλλὰ βιβλίον. ἐν ᾧ φάσεις καὶ εἰς- 
χγγελίαι ἔσονται γεγραμμέναι. ἀλλὰ νὴ Δία στήσεται 1ὅ 
κροσευχόμενος τοῖς ϑεοῖς, κακόψους ὧν τῇ πόλει καὶ 
κὰ ἐναντία πᾶσιν ὑμῖν ηὐγμένος; ἀλλὰ τοῖς ἐχϑροῖς 
ὑπηρετῶν ς(( οὕτως. μὲν οὖν ἀνέμνησε κεφαλαιωδῶς, ἐξ 
ὧν αὐτὸν ἐδείκνυεν οὐκ ὄντα τῆς τιμῆς τυχεῖν ταύτης 
ἄξιον. 20 

Ἔτι ἀναμιμνήσκειν ἐστὶν ἐκ τῆς καλουμένης ἦϑο- 
ποιζας. ἔστι δὲ ἠϑοποιΐα λόγος περιτιϑέμενος προσώποις 
ὑχοῦσιν, οἷον, τίνα νῦν ἐροῦσιν οἵ ϑεασόμενοί μὲ ἀγόμε--: 
"ον εἰς τὸ οἴκημα; Μιλτιάδης οὗτος ὁ στρατηγήσας τῆς 
ἐν Μαραϑῶνι μάχης. ὁ τὴν νίκην παρασκευάσας τῇ πό-- 35 
λει. ὁ τοὺς βαρβάρους σφήλας τῆς ἐλπίδος. κέχρηται 
τούτῳ τῷ τόπῳ καὶ Ὑπερείδης ὑπὲρ Αυκούργου λέγων" 
μβένα φήσουσιν οἵ παριόντες αὐταῦ τὸν τάφον; οὗτος 
ἐβίω μὲν σωφρόνως. ταχϑεὶς δὲ ἐπὶ τῇ διοικήσει τῶν 
χρημάτων εὗρε πόρους, ὠκοδόμησε δὲ τὸ ϑέατρον, τὸ 80 
ᾧδεϊον, τὰ νεώρια, τριήρεις ἐποιήσατο, λιμένας. τοῦτον 540 


ἦ πόλις ἡμῶν ἠτίμωσε, καὶ τοὺς παῖδας ἔδησεν αὐτοῦ.“ 
- » κ 


888 εἰ ΑΨΙΝΟΥ͂ 


κέχρηται καὶ Σοφοκλῆς ἐν Ἠλέχτρᾳ τὴν ἀδελφὴν αὑτῆς 
τὸν Αἴγισϑον καὶ τὴν μητέρα ἀποκτεῖναι κελευούσῃ [χαὶ] 
τὴν Κλυταιμνήστραν. πειρᾶται δὲ αὐτὴν ἀναπείθειν ἐξ 
ἠϑοποιΐας" οἱ γὰρ βλέποντες ἡμᾶς, φησί, τὰ καὶ τὰ 

ὁ ἐροῦσι. καὶ ἐν ᾿4πολογίᾳ δὲ Σωκράτους ὁ Πλάτων δι' 

ἠϑοποιΐας ἀναμιμνήσκει. τοιοῦτος μὲν οὖν ἐστὶν οὗτος 
ὁ λύγος. : 

Ἐπαναμνήσομεν δὲ καὶ διὰ τῆς συγχρίσεως τῶν ἀμ- 
φοτέροις δικαίων. οἷον, ὃ μὲν ἥκει πρὸς ὑμᾶς τῆς ἀδείας 

10 τυχεῖν. βουλόμενος, ἐμπρήσας μὲν ὑμῶν τὰς τριήρει, 
γεγονὼς ὃὲ ὑμῖν τηλικαύτης αἴτιος ξημίας, προβαλλόμε- 
νος. δὲ τὴν στρατηγίαν, ἐν ἡ ταῦτα διεπράξατο" ἐγὼ δὶ 
ὑπάγων αὐτὸν τοῖς νόμοις καὶ βουλόμενος ὑμῖν αὐτὸν 
τιμωρίαν ὑποσχεῖν ἀνθ᾽ ὧν ἐξημίωσε τὸ κοινόν. καὶ ὁ 

15 μὲν πρὸς τῷ τὴν πόλιν αὐτὸς ἠδικηκέναι καὶ τοῖς ἄλλοις 
στρατηγοῖς οἴεται ἄδειαν παρασχεῖν τοῦ τὰ ὅμοια πράτ“ 
τειν" ἐγὼ δὲ καὶ τούτους ἡγοῦμαι τῷ τὰ ὅμοια τούτῷ 
παϑεῖν δεδοικέναι μηδὲν ὅμοιον αὐτῷ ξημνῶδαι τὴν 5π0΄ 
λιν. ἢ οὕτως ἀντιπαραβαλοῦμεν τὰ ἀλλήλων δίκχαια' 

20 ἐγὼ μὲν ἀξιῶν ὑμῖν τοὺς νόμους εἶναι κυρίους δευβ 
πάρειμι, ὃ δὲ ἀ ἀκύρους αὐτοὺς καὶ μηδενὸς ἀξίους" κἀγθ ἑ 
μὲν τιμᾶσϑαι παρ᾽ ὑμῖν τοὺς ὑμετέρους εὐεργέτας, ὃ δὲ, 
τοὺς ἄνωϑεν ὑμᾶς λελυπηκότας" κἀγὼ μὲν τοῦτο γε 
σϑαι ὃ πραχϑὲν οὐ ξημιώσει τὴν πόλιν, ὃ δὲ ἐξ οὗ ὦ 

41 κοινὸν μέλλει βλάπτεσθαι. 

δ Ἐτι δὲ ἀναμνήσομεν διὰ ψηφίσματος εἰσφορᾶς, ὁφὺ 
Ὑπερίδης ψηφίσματος κατηγορῶν ὑπὸ “1ημάδου 705’ 
φέντος. πρόξενον Εὐϑυκράτην εἶναι γράψαντος, αὐτοῦ 
εἰσφέρει ψήφισμα δι᾿ οὗ ποιεῖται τὴν ἄνακεφα 

80 τῶν εἰρημένων" ἃ μὲν γὰρ οὗτος, φησίν, εἰσκεκχόβικεῆ 
οὐκ ἔχει τὰς ἀληϑεῖς αἰτίας τῆς προξενίας, ἐγὼ δὲ εἰ δὲ 
πρόξενον ὑμῶν αὐτὸν γενέσϑαι. δι᾽ ἃ τούτων τεύξειθ 


ΤΕΧΝΗ͂ ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂.. 889 


εἰσφέρω. ἔπειτα τὸ ψήφισμα εἰσφέρει" δεδόχϑαι 
πρόξενον αὐτὸν εἶναι. διότι τὰ Φιλίππῳ συμ- 
ει καὶ πράττει καὶ λέγει, ὅτε γενόμενος ἵππαρχος 
ἰυνϑέων ἱππέας προὔδωκε Φιλίππῳ, ὅτι τοῦτο 
αἴτιος τοῦ Χαλκιδέων ὑπῆρξεν ὀλέϑρου, ὅτι ὅ 
; Ὀλύνϑου τιμητὴς ἐγένετο τῶν αἰχμαλώτων, ὅτι 
ἰξε τῇ πόλει περὶ τοῦ ἱεροῦ τοῦ Ζηλίων. ὅτι τῆς 
περὶ Χαιρώνειαν ἡττηϑείσης οὔτε ἔϑαψε τῶν 
γῶν τινάς. οὔτε τῶν ἁλόντων οὐδένα ἐλύσατο" 
τῶν κεφαλαιωδῶς ἀναμιμνήσκει τῶν παρ᾽ ὅλην 10 
ηγορίαν εἰρημένων κατ᾽ αὐτοῦ. 
ἀναμνήσομεν ἐπὶ τῆς καλουμένης γνωσιγραφίας, 
(ὕτην κεφαλαιούμενοι τὰ εἰρημένα" ἔστι δὲ ἡ 
γαφία ἀπόφασις δικαστῶν, οἷον. τί δὲ ἀφιέντες(τ09) 
ἢ; ἐξεῖναι καταλύειν τοὺς νόμους, πράττερν τὰ 1ὃ 
« μὴ συμφέροντα, δημεύειν ἀλλοτρίας οὐσίας. 
ἐν ἀναμιμνήσκειν διὰ νόμων εἰσφορᾶς. ὡς ἀνα-- 
(εἰν ὑπάρχει διὰ ψηφίσματος εἰσφορᾶς, οἷον, 518 
βανετέ [με] νῦν νόμον εἰσφέρειν μηδένα ἐπιβου-- 
τοῖς ἀλλοτρίοις παισίν. ἐξουσίαν ἔχειν τοὺς πατέ-- 30 
ν υἱέων. τοὺς στρατιώτας μὴ ἐπιβουλεύειν τοῖς 
αἷς τοῖς ἑαυτῶν, μὴ ποιεῖσϑαι κέρδη τὰς ἀλλο-- 
σμφοράς,, εἰ τοῦτον εἰσέφερε τὸν νόμον, οὐκ ἂν 
ατε; τοῦτον δὲ ἀντὶ τούτου εἰσφέρειν ἕτερον νό- 
᾽ τὰ ἐναντία τούτοις ποιεῖν κελεύοντα, κυρίους 20 
ὧν ἀλλοτρίων παίδων τοὺς μηδὲν προσήκοντας 
τοὺς ἀδικήσαντας μηδεμίαν τιμωρίαν ἐκτίνειν, 
γοὺς στρατιώτας ἔχειν τοῦ ποιεῖν ἅπαντας κακῶς. 
ἀναμνήσομεν δι’ ὑπογραφῆς ἤτοι εἰκόνος ἢ ἀν- 
ς ἢ τάφου ἢ τῶν τοιούτων τινός, οἷον καὶ τὸν 80 
νώνδαν φασὶ ϑανάτου κρινόμενον παρὰ τοῖς Θη-- 
τοὐἦσαι. παρελθὼν γὰρ ἔφη .,ἀποκτείνατέ με. ὦ 


800 - ΑΨΙΝΟΥ 


Θηβαῖοι. ἐκεῖνο δέ μοι παρ᾽ ὑμῶν ὑπαρξάτω ἐν τῇ σι 
ὅτι παραλαβὼν τὴν πόλιν δουλεύουσαν τὴν ἑχυτοῦ ἡ 
ϑέῤωσε, καὶ Δακεδαιμονίους ἐκράτησε μάχῃ. καὶ ὁ 
εἰς Πελοπόννησον, τὰ καὶ τὰ διεπράξατο."ς δύναται 
5 Ἐπαμεινώνδας καὶ οὕτω λέγειν: μὴ ποιήσητέ μοι 
φον" παριὼν γάρ τις μνημονεύσει καὶ ἐρεῖ τὰ καὶ τά. 
δὲ ὑπομιμνήσκειν οὐ μόνον διὰ τῆς ἐπιγραφῆς 
γιγνομένης διὰ γραμμάτων. ἀλλὰ καὶ τῆς ἐκτύπ 
ἐχούσης τῶν γεγενημένων, ὡς ἐπὶ Θεμιστοκλέους, 

10 ἀποχτενεῖτέ μὲ, ἔστω μνῆμα δηλοῦν ἐπὶ τῷ ἐμῷ 1 

849 τούτων ἕκαστον, δι᾽ ἃ νῦν φϑονούμενος κρίνομαι, 
τεμίσιόν που καὶ Σαλαμὶς γεγράφϑω καὶ στόλος βα 
κὸς καὶ τὸ ᾿4ϑηναίων ναυτικὸν καὶ τῶν ἄλλων ἕκα 
ἀξιώσει τούτοις. ἐγγεγράφϑαι. 

1... Ἔστι δὲ ἀναμιμνήσκειν τῶν εἰρημένων καὶ καϑ' 
ρον τρόπον τῷ σχήματι τῆς πεύσεως χρώμενον. ἂν 
τῶντα τοὺς δικαστᾶς, διὰ τί ἀφήσετε τὸν φεύγοντρ 
Αἰσχίνης πεποίηκε. πυνϑάνεται γὰρ τῶν δικαστῶν" 
τί ἀφήσετε τὸν Κτησιφῶντα; ὅτι νόμιμον τὸ ψήφι 

80 ἀλλὰ δέδεικται παρὰ τοὺς νόμους γεγραμμένον " ὅτι 
μοσϑένης εὔνους τῇ πόλει; ἀλλὰ καὶ οὗτος δέδεικτα 
κόνους ὧν τῷ δήμῳ. ὅτι Κτησιφῶν αὐτὸς ἐξ ἀγνοίι 
ψήφισμα ἁμαρτὼν ἔγραψεν. ἀναγκχάσαντος αὐτὸν τι 
οὐδὲ διὰ τούτων οὐδὲν αὐτοῦ ἀποψηφιεῖσθε. 

86 ΤἘοσαυταχῶς οὖν ἀναμιμνήσκειν ὑπάρχει. τοῦ! 
χρῆσϑαι τῇ ἀνακεφαλαιώσει καλουμένῃ: ἀναμνήσ 
γὰρ καὶ ἐπερωτῶντες τοὺς δικαστὰς τὰς αἰτίας, δὶ 
φήσουσι τοὺς κρινομένους ἐᾶν. ἔπειτα ἐξ ἐπιγράμμε 
καὶ τούτου διχῶς ϑεωρουμένου, ἐξ εἰσφορᾶς νόμου 

80 ψηφίσματος, ἐκ τῆς γνωσιγραφίας. ἐκ τῆς [παραϑέδ 
ἀμφοτέρων τῶν δικαίων συγκρίσεως, πάλιν ἐξ 1 
ποιΐας, ἐξ ὑποτυπώσεως, ἐκ προσωποποιΐας, ἐκ τῆς 


ΤΈΧΝΗ ΡΗΊΤΟΡΙΚΗ. 891 


κλαιώδους ἐκϑέσεως τῶν εἰρημένων. καὶ περὶ μὲν τῆς 
"ακεφαλαιώσεως ταῦτα λέγειν ὑπάρχει. 


Περὶ ἐλέου. ὅ50 


Ἐπειδὰν δὲ μέλλωμεν κινεῖν ἔλεον, προπαρασκευά- 
μὲν τὸν δικαστὴν πρὸς τοῦτο ἡμῖν ἐπιτηδείως ἔχειν ὅ 
) γὰρ ἐξαίφνης ἐπιχειρεῖν δεῖ τούτῳ τῷ τόπῳ, ἀλλὰ 
τὰ προπαρασχευῆς τινος" ἀνύσομεν γάρ τι καὶ οὕτω 
ἕλλον τῶν δικαστῶν ἀναπεπεισμένων καὶ παρωξυσμέ- 
ὃν πρὸς τὸ ἐλεεῖν τὸν κρινόμενον. πῶς οὖν προπαρα- 
ξυάσομεν; τοῦτον τὸν τρόπον" κοινῷ τόπῳ χρησό- 10 
ϑα τῷ περὶ ἐλέου καὶ φιλανθρωπίας. καὶ περὶ τοῦ δεῖν 
γονεῖν ἀνθρώπινα καὶ ἡμέροις χαίρειν μᾶλλον ἥπερ 
οτόμοις, τὸ τοιοῦτον εἶναι λέγοντες πολὺ καὶ χρηστὸν 
ὶ φιλάνϑρωπον καὶ τρόπου πεπαιδευμένου, καὶ τοὺς 
ἰτῶς ἔχοντας ἐπαινεῖσϑαι μᾶλλον τῶν οὕτως οὐκ ἐχόν-- 1ὖ 
»ν».9 καὶ ὅσον διαφέρουσιν οἵ ἄνθρωποι τῶν ϑηρίων, (110) 
σοῦτον διαφέρειν τοὺς ἐλεήμονας τῶν ἀνηλεῶν. καὶ 
ε φήσομεν τοὺς οὕτως ἔχοντας εἴ ποτὲ ἄρα δεηϑεῖεν 
ἰἷς παρ᾽ ἄλλων φιλανθρωπίας, ῥᾷον αὐτῆς τυγχάνειν. 
ὧν δ᾽ ὄντας ἀνθρώπους προορᾶσϑαι τὸ μέλλον. ᾿.49ή-- 20 
σε μὲν οὖν λέγοντες καὶ ἀπὸ κρίσεως καὶ ἀπὸ ἔργων 
ψενημένων τὸν κοινὸν τόπον τοῦτον καταδσκευάσομεν᾽ 
λέου βωμός ἐστι παρ᾽ ὑμῖν, ϑεὸς εἶναι δοκεῖ παρ᾽ ὑμῖν 
κοινὴ πάντων φιλανθρωπία, ἐπὶ τούτῳ παρὰ τοῖς ἄλ-- 
"ς εὐδοκὶμεῖτε πᾶσι. μὴ οὖν ἀλλοιωϑῆτε νῦν. καὶ πα- 30 
ἐδείγματα προοισόμεϑα. τοὺς καταφυγόντας μὲν ἐπὶ 
ἵν βωμόν. μὴ ἀτυχήσαντας δὲ ὧν ἠξίωσαν, οἷον τοὺς 
ρακλείδας, καὶ εἰ δή τινες ἕτεροι λέγονται τὸ ὅμοιον 
ὑτοῖρ ποιῆσαι. εἰ δὲ παρ᾽ ἄλλοις ἐσμέν, παράδειγμα τὸ 55! 
ὃν ᾿4ϑηναίων προοισόμεϑα καὶ ἐπαινεσόμεθα τοὺς 80 
ϑηναίους. καὶ ἐὰν μὲν ὦσι φίλοι, ὡς καὶ περὶ φίλων 


392 ΑΨΙΝΟΥ 


διαλεξόμεθα, εἰ δ᾽ ἐχϑροὶ τῶν ᾿4ϑηναίων τινές, προ- 

ϑεραπεύσομεν τὸν λόγον, ὡς ὁ Αἰσχίνης" μέλλων γὰρ 

λέγειν πεπραγμένον τι τοῖς “ακεδαιμονίοις, προθερα- 

πεύει τοῦτο καλὸν εἶναι λέγων μιμεῖσϑαι καὶ τὰς ἀλλο- 
8 τρίας καὶ τὰς οὐκδέας ἀ ἀρετάς. 

Οὐ μόνον δὲ τούτῳ τῷ τόπῳ πρὸς τὸν ἔλεον τοὺς δι- 
καστὰς παρασκευάσομεν, ἀλλὰ καὶ ἀναμιμνήσκοντες τῶν 
τοῖς φεύγουσι δι᾽ αὐτοὺς πεπραγμένων, λόγου χάριν 
οὗτορ μέντοι πένης ὧν οὐκ ὃν αὐτῷ φιλοτιμεῖσθαι πρὸς 

10 ὑμᾶς ἐκ χρημάτων γέγονεν ὑμῖν καὶ ἐκ τῶν ὄντων τὰ 
δυνατὰ αὐτῷ χρήσιμος, αὑτόν γε μὴν ἔταξεν ἐπὶ τὰ τῇ 
πόλει συμφέροντα. καὶ γάρ τοι δημηγορῶν ὠφέλει τὸ 
κοινὸν νύμους εἰσφέρων ψηφίσματα" ὑπὲρ δὲ τῶν ὃι ἢ 
καίων ἐπρέσβευσεν, ἐστρατήγησεν. ἔτι προπαρασκευάϑο 

18 μὲν πρὸς τὸ ἐλεεῖσϑαι τοὺς κρινομένους τὰ ὑπ᾽ αὐτῶν 
φιλανθρώπως πρὸς ἄλλους πεπραγμένα διεξιόντες" ἐνὸν [- 
αὐτῷ παρὰ τοῦ δεῖνος τιμωρίαν ἀδικηϑόντι λαβεῖν ἀφέ 
κεν" ἐν μέντοι τῷ παρασκευαστικῷ πρὸς τὸν ἔλεον τοῦ ἢ 
τῷ οἰκείῳ χρησόμεϑα τῷ παρόντι πράγματι. 

90 Μετὰ μέντοι τοὺς κοινοὺς τόπους τοὺς τὴν παρα" 
σκευὴν ἔχοντας πρὸς τὸν ἔλεον ἀπὸ τοῦ παρὰ τὴν ἀξίαν ἢ 
καλουμένου τὸν ἔλεον κινήσομεν" παρὰ τὴν ἀξίαν ἃ 
ἔστι τὸ ταῦτα πάσχειν τινά, ἅπερ αὐτῷ δοκεῖ εἶναι ἥττον, : 
οἷον τὸ πένεσϑαι τοὺς ἐν πλούτῳ γεγονότας, τὸ φεύγει! Ἶ 

9ὅ δημαγωγούς, τὸ ἀτιμίᾳ περιπεπτωκέναι στρατηγοῦ, 

519 συνελόντι δ᾽ εἰπεῖν ἡ ἀπὸ τῶν βελτιόνων ἐπὸὶ τὰ χείρθ 
μεταβολὴ κατὰ τὸν τόπον ϑεωρεῖται τὸν παρὰ τὴν ἀξίαν 
καλούμενον. οἷον ὁ “4ημοσϑένης ἐπιστέλλει πῶς τοῖς 
᾿4ϑηναίοις περὶ τῆς καϑόδου τῆς ἑαυτοῦ. οἶμαι μὲν ὅτι 

80 καὶ αὐτὸς κινεῖ τὸν ἔλεον ἐκ τοῦ παρὰ τὴν ἀξίαν ϑεῶρεῖ 
σϑαι" εἰ δὲ καὶ παραλέλειπται τοῦτο αὐτῷ, ὑπῆρχον ἂν 
κινῆσαι τὸν ἔλεον αὐτῷ τόνδε τὸν τρόπον, ἀλλὰ νῦν ἢ 


ΤΈΧΝΗ ΡΗΤΟΡΙΚΗ. 8908 


πρότερον διοικῶν τὰ ὑμέτερα πράγματα καὶ λαμπρὸς 

καὶ περίβλεπτος ὧν καὶ ὑπὸ τῶν πάντων ξηλούμενος οὐ 
μόνον τούτων ἀφήρημαι, ἀλλὰ καὶ τῆς πατρίδος ἐξελή--: 
λαμαι. καὶ ἱκέτης ἄλλων γίνομαι ὃ τέως ἄλλους εὐερ-- 
γετῶν. ή 
Ἔτι κινήσομεν ἔλεον καὶ ἀπὸ τοῦ καλουμένου παρὰ 80 
τὴν ἐλπίδα, οἷον, ἤλπιξον δημαγωγῶν καὶ τὰ ὑμέτερα 
πράττων καὶ τολμήσας διὰ τὰ ὑμῖν συμφέροντα προς- 
κροῦσαι τοῖς πλουσίοις ἀποκεῖσϑαί μοι παρ᾽ ὑμῖν ἀντὶ 
τούτου τὴν χάριν, εἰ δὲ μὴ μᾶλλον εὐδοκιμήσειν τῶν [0 
πλουσίων. ἀλλ᾽ οὖν ἀπολαύσειν αὐτοῖς τῆς τιμῆς τῆς 
ἴσης νυνὶ δὲ τούτων ἁπάντων ἐσφάλην, ἤτησέ με παρ᾽ 
ὑμῶν ὁ πλούσιος δωρεάν, ὑμεῖς ἔδοτε, ψήφισμα περὶ 
τούτων ἐκυρώσατε. δύναται δέ τις τὸν τόπον τοῦτον κι- 
νεῖν πολλαχῶς - ἤλπισα γηροβοσχὸν παῖδα ἔσεσϑαί μοι. 15 
ὗ δὲ οὐ μόνον οὐδὲν τούτων ποιεῖ, ἀλλὰ καὶ συκοφαντεῖ 
καὶ παρανοεῖν φησὶ καὶ δῆσαι βούλεται. καὶ στρατηγὸς (1) 
κρινόμενος ἐπὶ νίκῃ γεγενημένῃ ἀπὸ τούτου τοῦ τόπου 

εἰς τὸν ἔλεον εὐπορήσει λημμάτων. 

Ἔτι ἔλεον κινήσομεν ἀπὸ τῆς εὐδαιμονίας τῆς πρὸ 90 
τοῦ αὔξοντες αὐτήν, ὡς ἐπὶ Μιλτιάδου, οὗτος μέντοι 
ταρ ᾿ ὑμῖν εὐδοκιμῶν πρὸ τοῦ καὶ τιμῆς καὶ στρατηγίας 

Ἰξιωμένος οὐκ ἐπὶ τῆς αὐτῆς τούτοις χώρας μένει; ἀλλ᾽, 
Ἰρᾶτε γὰρ τὴν μεταβολὴν αὐτοῦ τῆς τύχης, κρίνεται μὲν 
ὃς ἀδιχῶν τὴν πόλιν. κεκόμισται δὲ νοσῶν εἰς τὸ δικα-- 29 
πρήριον. ἔχει δὲ τὴν ἐλπίδα τῆς ἀφέσεως οὐκ ἐν τοῖς ξαυ-- 
οὔ λόγοις, ἀλλ᾽ ἐν οἷς ἄλλοι μέλλουσιν ὑπὲρ αὐτοῦ λέ- 
εεν- καὶ ὡς ἐπὶ τῶν ᾿4ϑηναίων λόγου χάριν, εἴ τινες 
ἰξέουν τοὺς Αακεδαιμονίους καταλῦσαι τὴν ἀρχὴν τῶν 
φεάκοντα. τὴν γὰρ εὐδαιμονίαν τὴν οὖσαν τῇ πόλει 80 
ρὸ τοῦ ἐπιῶν τις καὶ αὔξων καὶ τὰ παρόντα δεινὰ νῦν 
ὑτοῖρ καταριϑμούμενος καὶ ἀξιωννέλέου τυχεῖν αὐ- 


894 ΑΨΙΝΟΥ͂ 


54: τοὺς νῦν δόξει δικαίως κεκινηκέναι τὸν τόπον τοῦτον, 
ὅτι καὶ αὐτῶν τῶν Δακεδαιμονίων οἵ ᾿4ϑηναῖοι μείζονες 
ὄντες οὐκέτι μὲν ἀμφισβητοῦσι τῶν πρωτεέων τῆς Ἐλ- 
λάδος., κεῖνται δ᾽ ἐπ᾽ ἄλλοις κριϑησόμενοι ἐν τῇ τῶν 

5 ἠδικημένων φιλανθρωπίᾳ, Ἐ καὶ ὁμηρεύοντες ὡς ᾿4λξ- 
ξανδρον ἀπάγονται" ἡμεῖς δέ φησιν ἡ κοινὴ τῆς Ἐλλά- ᾿ 
δὸς καταφυγή, πρὸς ἣν ἐβάδιξον αἴ πανταχόϑεν. πρεῦ- ! 
βεῖαι, νῦν κινδυνεύομεν περὶ τοῦ ἐδάφους τῆς πατρί- 
δος. κέχρηται τούτῳ τῷ τόπῳ καὶ ὁ Εὐριπέδης. λέγει , 

᾽10 γοῦν καὶ ἡ Εκάβη παρ᾽ αὐτῷ" 
ἥμην τύραννος κείὶς τύρανν᾽ ἐγημάμην, 
καἀνταῦϑ᾽ ἀριστεύοντ᾽ ἐγεινάμην τέκνα, 
οὐκ ἀριϑμὸν ἄλλως. ἀλλ᾽ ὑπερτάτους Φρυγῶν. 
οὐ Τρφὰς οὐδ᾽ Ἑλληνὶς οὐδὲ βάρβαρος 

16 γυνὴ τεκοῦσα. κομπάσειεν ἄν ποτε. 

᾿ φὴν εὐπαιδίαν καὶ τὸ γήμασϑαι τυράννῳ καὶ τὸ ἐκ τυράν- 
νῶν γεγενῆσθαι ἀντιπαρατίϑησι καὶ τὰ παρόντα δεινά. 
φησὶν οὖν εὐθὺς 

καὶ ταῦτ᾽ ἐπεῖδον δορὶ πεσόνϑ᾽ Ἑλληνικῷ, 
90 καὶ τὸν φυτουργὸν Πρίαμον οὐκ ἄλλων πάρα 
ἤκουον, ἀλλὰ τοῖσδ᾽ ἐπεῖδον ὄμμασιν 
αὐτὴ κατασφαγέντ᾽ ἐφ᾽ ἑρκείου Ζιιδς, 
αὐτὴ δὲ δούλη ναῦς ἐπ᾽ ᾿4ργείων ἔβην. 
ῇ ἀντιπαράϑεσις τοῖς ἀγαϑοῖς τῶν κακῶν τὸν ἔλεον κε΄ 
οὅ κίνηκεν. ἐλεεινοὶ μὲν γάρ εἰσι καὶ οἷ ὁπωσοῦν δυσεν- 
χοῦντες, ἐλεεινότεροι δὲ εἶναι δοκοῦσιν οἵ ἔκ λαμπρᾶς 

595 εὐδαιμονίας συμφοραῖς μεγάλαις χρώμενοι. ἐπειδὰν δὲ 
τινας τὸν περὶ αὐτῶν κινοῦντες ἔλεον ἀτυχοῦντας 
δεῖξαι ϑέλωμεν, πάσχοντας αὐτοὺς κακῶς ἀποδείξομεν 

80 ἀπὸ τριῶν τόπων. καὶ κατὰ ψυχὴν καὶ κατὰ σῶμα χαὶ 
κατὰ τὰ ἐκτὸς καλούμενα" καὶ κατὰ μὲν ψυχὴν οὕτως, 
λύπην [περὶ αὐτὸιᾷ λέγοντες ἢ παράνοιαν ἢ τι τῶν τοῦ- 


ΤΈΧΝΗ ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂. 395 


τοις ἐοικότων. ἔστι δὲ καὶ ὁ ἔρως τῶν τῆς ψυχῆς παϑῶν᾽ 
ἔλεον οὖν κινήσει τις καὶ περὶ τοῦ ἔρωτος διεξελθὼν εἰ 
βιασάμενός τις ἧς ἦρα, ἐπὶ ταύτῃ κινδυνεύοι. τὰ δὲ 
Ξατὰ σῶμα οὕτω ϑεασόμεϑα, εἰ τέτρωται, εἰ πληγὰς 
ῆ μάστιγας ἀνεδέξατο περὶ τὸ σῶμα, εἰ δεσμοῖς κέχρηται, 
ῆ τινε τοιαύτῃ ταλαιπωρίᾳ. ἐπειδὰν δὲ τῶν τοιούτων 
ὁτιοῦν προφερόμενος ἐθέλοι τὸν ἔλεον ἐξεργάσασϑαι, 
οὐχ ἁπλῶς δεῖ τὸ στοιχεῖον τοῦ ἐλέου λέγειν, ἀλλ᾽ ἐπεξι-- 
ἕναι σαφῶς καὶ τὰ παρακολουϑοῦντα αὐτοῖς. οἷον εἰ 
λύπη ἢ ἔρως ἢ μανία" τούτων γὰρ ἕκαστον πρᾶγμά ἐστι, 10 
χαὶ κινεῖ μὲν ἔλεον καὶ ἁπλῶς λεχϑέν, μᾶλλον δὲ κινή- 
σει. ὅταν τὰ παρακολουϑοῦντα τῷ ἔρωτι ἐπεκδιδάσκω- 
ἔιδν ἢ τῇ μανίᾳ ἢ τῇ λύπῃ ῇ ὁτῳδήποτε τῶν τῆς ψυχῆς 
“ππαϑῶν. οἷον, ἐν τίσι γάρ ἐστιν οὗτος, οὐκ οἶδεν, οὐ 
γυναῖκα γνωρίξει, οὐ παῖδας τοὺς ἑαυτοῦ, οὐ νόμους, 16 
οὐτὸ δίκαιον ἐπίσταται. οὐ συνίηδσιν ἡμέρας: οὐχ ἡλίου 
φύῦς. φεύγει τὰ τοῖς ἄλλοις ἥδιστα δοκοῦντα εἶναι, ποϑεῖ 

δὲ ἃ φεύγουσιν ἄλλοι, ἐρημίᾳ χαίρει καὶ ἐπεμβαίνει 
σευρί, καὶ τὸν μετὰ ϑηρίων μᾶλλον ἀσπάξεται βίον. ἔλα-- 
βον τὰ παρακολουϑοῦντα τῇ μανίᾳ ἁρμοξόντων ἅπάν--.50 
τῶν αὐτῶν εἰς τὸν ἔλεον. ὁμοίως καὶ ἐπὶ τοῦ λυπουμένου 
ϑεαὶ ἐπὶ τοῦ ἐρῶντος ἐν μέρει ἐκ τῶν παρακολουϑούντων 883 
ϑεαὶ ἔρωτι καὶ λύπαις λαμβάνοιντ᾽ ἂν καὶ οἱ περὶ τούτων 
ἔχάστου λόγοι, ἅμα τε αὐξήσουσι τὸ στοιχεῖον τοῦ ἐλέου 
ϑεαὶ τοὺς δικαστὰς ἐπισπάσονται πρὸς τὸ οἰκεῖον αὐτοῦ. 90 
τὸν αὐτὸν τρόπον καὶ ὅταν τῶν ἀπὸ τοῦ σώματος παϑῶν 
κινήσωμεν τὸν ἔλεον, πηρώσεως ἢ δεσμῶν ἢ ἀπὸ τραύ-(1::).Ψ 
ματος, καὶ τὰ τούτοις ᾿παρακολουϑοῦντα ληψόμεϑα. τίνα 
ξοίνυν τῇ πηρώσει παρακολουϑεῖ; σκότος πολὺ καὶ τὸ 
μηδενὶ χαίρειν τοῖς αὐτοῖς τοῖς ἄλλοις δύνασϑαι. καὶ 80 
τῶν ἄλλων ἕκαστα. τὰ δὲ ἐκτὸς καλούμενα θεωρεῖται ἐν 
ϑχάνει τροφῆς ἢ χρημάτων. καὶ ἀπὸ τούτων οὖν ἔλεον 


οι 


900 ΑΨΙΝΟΥ 


᾿κινήσομεν λόγου χάριν. καὶ ὁ τέως σὺν πᾶσι τρυφῶν καὶ 
ἑτέρους εὖ ποιῶν ἐνδεής ἐστε καὶ τοῦ πιεῖν καὶ τοῦ φα- 
γεῖν, παρ᾽ ἄλλων ἐρανίξεται τροφάς. ὁπόταν μέντοι λαβ- 
βάνωμεν τὰ παρακολουϑοῦντα τοῖς ἐκτὸς καὶ τοῖς κατὰ 
5 σῶμα καὶ τοῖς κατὰ ψυχήν, παραπεφυλαγμένως τοῦτο 
ποιήσομεν" οὐ γὰρ ταῦτα πάντα ἐροῦμεν κινεῖν τὸν 
ἔλεον πειρώμενοι τὰ λεχϑέντα" ἔλεον οὖν ὁμοίως χινεῖ 
οἷον ξημία εἰς χρήματα καὶ ἀφαίρεσις οἰκέτου. καὶ τοῦ- 
τῶν ἕκαστον, ἀλλὰ δουλεία. αἰχμαλωσία. ϑάνατος παι- 

10 δὸς ἢ γυναικὸς, τὰ δὲ ἐξέχειν δοκοῦντα τῶν κακῶν καὶ 
ἐφ᾽ οἷς λεχϑεῖσιν παρακολουϑεῖ τὸ δακρύειν. ταῦτα 
προοισόμεϑα καὶ τὰ παρακολουϑοῦντα αὐτοῖς ἐκπελευ- 
σόμεϑα, τίνα παιδοτροφίᾳ παρηκολούϑησεν, ἐν τίσι νῦν 
ἐστιν [γάμων χηρείᾳ]. 

16 Κινεῖ δὲ ἔλεον καὶ τὰ ἀπρεπῆ καὶ τὰ αἰσχρά, καὶ εἰς 
ἂν ὄνειδος προσῇ περί τινῶν λεγύμενα;, ἐπειδὴ νῦν αὖ- 
τῶν κίνδυνος καὶ παϑεῖν. ὡς Ὅμηρος περὶ τῆς ᾿Ανδρο 
μάχης 

καί κεν ἐν Ἄργει ἐοῦσα πρὸς ἄλλης ἱστὸν ὑφαίνοις. 

194. χαὶ τὰ ἑξῆς ἃ ἅπαντα ὑπὸ τοῦ Ἕκτορος εἰρημένα τὸν ἔλεον 

41 τὸν τῆς ᾿ἀνδρομάχης κινεῖ. ἀλλὰ καὶ ἡ ῆ ᾿Αἀνδρομάχη τὰ 
παρακολουϑοῦντα τῇ ὀρφανίᾳ περὶ τοῦ παιδὸς λέγουσα 
τοῦ ἑαυτῆς καὶ αὐτὴ τὸν ἔλεον κινεῖ, 

ἄλλον μὲν χλαίνης ἐρύων, ἄλλον δὲ χιτῶνος 
90 καὶ 
τῶν δ᾽ ἐλεησάντων κοτύλην τις τυτϑὸν ἐπέσχε 
καὶ 
χείλεα μέν τ᾽ ἐδίηνε 
καὶ 

30 δακρύυσεις δέ τ᾽ ἄνεισι πάϊς ἐς μητέρα χήρην. 
ἐν πολιτικῷ δὲ ξητήματι ἀπὸ τῶν ἀπρεπῶν οὕτως ἔλεον 
κινήσομεν, οἷον πλούσιος ἐχϑροῦ πένητος παῖδα ἀρι-" 


ΤΕΧΝΗ͂ ΡΗΤΟΡΙΚΗ. 897 


στεὺς πρὸς ἀναίρεσιν ἤτησεν, ἔδωκεν ἡ πόλις, εὐθὺς αὐ-- ᾿ 
τὸν ὁ πατὴρ ἀναιρεῖσϑαι βούλεται. ἐνταῦϑα ἀπὸ τῶν 
αἰσχρῶν καὶ τῶν ἀπρεπῶν ἔλεον ὁ πένης κινήσει. ἥξεις 
κρὸς τὸν πλούσιον, παιδίον, καὶ οὗτος ἔσται σου κύριος, 
ἐξουσίαν ἀνελεῖν ἔχων: πῶς οὖν σοι χρήσεται νέῳ ὄντι 
καὶ ὥραν ἔχοντι : τὰ ὑπὸ τῶν νόμων ἀπειρημένα ποιήσει 
ἐδτ᾽ ἐξουσίας. ἃ καὶ τοὺς παϑόντας οἷ νόμοι κωλύουσι 
Ἰημηγορεῖν, ἐπεὶ τῶν αἰσχρῶν καὶ τῶν ἀπρεπῶν ἕκα- 
ὅτον ἔλεον κινήσει. ἀλλὰ καὶ ὃ ᾿“γαμέμνων ἔλεον ἐκί- 
νησεν ἐπὶ τοῦ Μενελάου τετρωμένου ἔκ τινος τῶν τοῖς 10 
ἤλλησιν αἰσχύνην φερόντων 
καί κέτις ὧδ᾽ ἐρέει Τρώων ὑπερηνορεόντων 
τύμβῳ ἐπιϑρώσκων Μενελάου κυδαλίμοιο, 

καὶ τὰ ἑξῆς. δύναται τοίνυν τούτοις ὁμοίως ὁ πένης ἐπὶ 
τοῦ παιδὸς ἔλεον κινῆσαι" οὐ γὰρ μόνον ἅ τις πείσεται 560 
Ἶντα αἰσχρὰ λέγειν χρή, ἀλλὰ καὶ τέ περὶ αὐτῶν ἐροῦσιν 16 
ἕτεροί τινες" τίνα τοίνυν ἐρεῖ ὑμῶν αὐτῶν ἕκαστος; οὐ 
καῦτα δή. τὴν ὕβριν, τὴν αἰσχύνην τοῦ σώματος, τὰ 
γνειδος ἡμῖν ἀμφοτέροις φέροντα; ἐπὶ ταῦτα οὖν αὐτὸν 
βώσετε:; 90 

Τὰ μέντοι δεινὰ τὰ συμβεβηκότα τισὶν ἢ συμβησό- 
ξεναὰ οὐ δεῖ κεφαλαιωδῶς ἐκτίθεσθαι" “ γὰρ ἀθρόα τού-- 
τῶν δήλωσις ἔκπληξιν ἔχει μᾶλλον τῶν ἀκουόντων αὐτά, 
ἢ ἕλεον τῶν πεπονθότων. παράδειγμα τὸ Αἰσχίνου 
Σϑρόας δηλώσεως κακῶν τὸ περὶ τῶν Θηβαίων εἰρημέ- 96 
νον" Θῆβαι δὲ Θῆβαι πόλις ἀστυγείτων μεϑ᾽ ἡμέραν 
ἕο μέσης τῆς Ελλάδος ἀνήρπασται"““ ἀλλ᾽ οὐχ ὁ Δείναρ-- 
ἴος, ἀλλ᾽ ἐπὶ τὸν αὐτὸν ἐλϑὼν τόπον καὶ ἄλλα μὲν εἶπε 
λεινὰ δι᾽ ὧν τὸν ἔλεον ἐκίνησε, καὶ μέντοι γε καὶ τὴν 
᾿σχυρὰν ἐρημίαν τῶν Θηβαίων παραστῆσαι βουλόμενος 30 
δὲπδ᾽ οπεριπέτονται δὲ τὸ τῶν ταλαιπώρων Θηβαίων 
ἔστυ χελιδόνες. ς ὡς δὲ τὸ ἀϑρόως λέγειν τὰς τινῶν 


υ' 


898 ΑὙἙΠΙΝΟΥ 


συμφορὰς ὀξὺ ἄκουσμα ὃν ἀλλοτρίως ἔχει πρὸς τὸν 
ἔλεον. οὕτως ἐπακριβὲς [ἐπὶ] πάντα ἐπεξιέναι πειρᾶσθαι 
καὶ καταβάλλει τὸν ἔλεον" τὴν μέσην οὖν βαδίζειν δεῖ, 
ὡς Ὅμηρος, 
5 ἄνδρας μὲν κτείνουσι. πόλιν δέ τε πῦρ ἀμαϑύνει, 
τέχνα δέ τ᾽ ἄλλοι ἄγουσι βαϑυξώνους τε γυναῖκας, 
(:9)ἀπὸ τῶν ἐνεχομένων ἁλώσει πόλεως τὸν ἔλεον ἐκίνησεν,. 
ὧν ἐκινδύνευσεν ἡ πόλις παϑεῖν" εἰ δὲ δὴ πάντα διεξῇει 
50 τὰ παραχολουϑοῦντα πόλεως ἁλώσει, γελοῖος ἂν ἦν καὶ 
10 μικροπρεπῆς. 

Κινεῖ δὲ ἔλεον ἐν τοῖς μάλιστα καὶ ἡ ἐνάργεια ἡ ἢ τῶν 
ἀτυχούντων καὶ ἠϑοποιΐα καὶ χαρακτηρισμὸς ὁ περὶ αὖ- 
τῶν γινόμενος, ὡς ὁ 4ημοσϑένης περὶ τοῦ Στράτωνος" 
»»κάλει δὲ καὶ τὸν Στράτωνα αὐτὸν τὸν τὰ τοιαῦτα πε- 

18 πονϑότα. οὗτος τὰς ἐφ᾽ ἡλικίας στρατείας ἐστρατευμέ 
νος ἕστηκε τὰ νῦν σιωπῶν, οὐδὲ ὀδύρασϑαι τὰς ξαυτοῦ 
συμφορὰς ἐξουσίαν ἔχων.’ ἐχαρακτήρισε γὰρ αὐτὸν σιῶ- 
πῶντα παραστήσας δικαστηρίῳ. καὶ ἦϑος σερεξϑηκεν, 
αὐτῷ τὸ τοῦ σιωπῶντος καὶ δεδοικότος λέγειν. ἦϑο- 

20 ποιΐαν δὲ τὴν διὰ λόγων τόνδε τὸν τρύπον ποιήσομεν, 
οἷον, τίνα δ᾽ ἔλεγε σφαττόμενος τις, ἢ βιαξομένη παρ’ 
ϑένος ἢ ὁτιοῦν τις κινδυνεύων παϑεῖν:; ὡς ἐπὶ ταυὐτης 
τῆς ὑποθέσεως; τοῖς φυγάσι συμφεύγειν τοὺς παῖδαξ, ἢ 
ἔφευγέ τις. συνέφευγεν αὐτῷ καὶ ἡ γυνὴ κύουσα, τ 

95 τεχϑὲν παιδίον κατιὸν μετὰ τῆς μητρὸς. ἀπέχτεινέ τι ἢ 
καὶ φόνου κρίνεται. ἐνταῦϑα ἔστι δι᾿ ἠϑοποιῖας ἔλεον ἢ 
κινῆσαι περιϑέντας λόγους τινὰς τῇ μητρὶ τοῦ παιδός ἢ 
οὗς εἶπε παραιτουμένη τὴν ἀναίρεσιν αὐτοῦ. 

Κινεῖ δὲ ἔλεον καὶ τὸ τῆς ὁμοιοπαϑείας στοιχεῖον ἢ 

80 οἷον ὑπὲρ παιδύς τις ἀγωνίξεται ἢ μητρὸς ἢ πατρύξ᾽ ἢ 
οὗτος εἰ καὶ λέγοι τοὺς δικαστὰς ἐν τοῖς αὑτοῦ γενέσθαι 
πάϑεσιν, ἔλεον κινήσει. οἷς αὐτὸς ἐπεπόνϑει, ἐπιστήσας 


ῬΕΧΝΗ͂ ΡΗΤΟΡΙΚΗ. τ 309 


ς ὄντας κυρίους τῆς ψήφου. κεκένηκξ τοῦτον τὸν τό- 
; καὶ Ὅμηρος ἔν Αὐτροις" τὸ γὰρ 
μνῆσαι πατρὸς σεῖο ϑεοῖς ἐπιείκελ᾽ ᾿Δχιλλεῦ, 

τὰ τούτοις ἑξῆς εἰς τὴν ὁμοιοπάϑειαν αὐτὸν ἄγει. 581 
ιδὰν μέντοι πρὸς τοὺς δικαστὰς τοιοῦτόν τι λέγωμεν, 5 
δοκεῖν τι κατ᾽ αὐτῶν φυλαξόμεϑα. χρησόμεϑα οὖν τῇ 
)διορϑώσει καλουμένῃ, οἷον, τὰ μὲν οὖν ἐμοὶ συλ-- 
ἰηκότα μηδενὶ συμβαίη παϑεῖν ὑμῶν, ἀλλ᾽ οὐδὲ συμ- 
ἵεται τῶν ϑεῶν ὑμῖν εὐμενῶν ὄντων" ὅσοις δὲ ὑμῶν 
γατέρες εἰσὶ παρϑένοι, νομισάτω τούτων ἕκαστος 10 
τάσϑαι τὴν ἑαυτοῦ καὶ ὑπὸ τοσούτων τὴν βίαν πε- 
ἔχϑαι, καὶ τὰ ἑξῆς εἰ λέγοι, ἔλεόν τινα κινήσει ἀπὸ τοῦ 
ἐχείου τοῦ προειρημένου. 

Ἔτι κινήσομεν ἔλεον αὐτοὶ κατηγοροῦντες ξαυτῶν. 
τό ἐστι μὲν εὑρεῖν καὶ παρὰ τοῖς τραγικοῖς ποιηταῖς, 16 
λει παρὰ τῷ Εὐριπέδῃ ἡ τοῦ Πενϑέως μήτηρ ᾿Δγαυὴ 
χλλαγεῖσα τῆς μανίας καὶ γνωρίσασα τὸν παῖδα τὸν 
τῆς διεσπασμένον κατηγορεῖ μὲν αὑτῆς, ἔλεον δὲ 
εἴ. ἐν δικανικῇ δὲ ὑποϑέσει οὕτως πένης μὲν ὑπὸ 
γυσίου ἐξῃτημένος, ἀξιῶν δὲ ἤδη τεϑνάναι μέλλοντος 90 
; πλουσίου καὶ διατρίβοντος - οὗτος αὑτοῦ κατηγο- 

ν τῆς προαιρέσεως καὶ τῆς ἀντιπολιτείας ἔλεον κινή-- 

. τί γὰρ ἔδει μοι τῆς ἔχϑραρ τῆς πρὸς τὸν πλούσιον ; 

ἢΣ ἐμαυτὸν παρεξῆγον;; διὰ τοὺς νόμους ἐρεῖ τις ἴσως 

, τὴν δημοκρατίαν καὶ ὑμῶν αὐτῶν ἕκαστον τί οὖν 95 
ησέ μὲ ταῦτα; οἵ νόμοι προδεδώκασιν, ἐγκαταλέ- 
πεν ἡ δημοκρατία. ὑμεῖς αὐτοί με καταψηφέσασϑε. 

, πάλιν, γήμας τις καὶ ἐκ τοῦ γάμου δίκας ἔχων καὶ 
ζγματα αὐτὸς ἑαυτοῦ κατηγορεῖ. καὶ παῖδας ποιησά- 
"»ος ἄλλος. καὶ συνελόντι εἰπεῖν πολλαχῶς ὁ τόπος τες 
οὐ μεϑοδεύεσϑαι πέφυκε. 81 
Κινεῖ δὲ ἔλεον καὶ λόγος πρὸς τόπον τινὰ γιγνόμε-- 


400 ΑΨΙΝΟΥ 


νος, οἷον πρὸς βῆμα, πρὸς δικαστήριον" παράδειγμα 
τούτου τὸ τοῦ Σοφοκλέους, πεποίηκε δὲ Οἰδίποδα πρὸς 
τὸν Κιϑαιρῶνα διαλεγόμενον 
ἰὼ Κιϑαιρών, τί μ᾽ ἐδέχου. τί μ᾽ οὐ λαβὼν 
δ ἔκτεινας: 
καὶ πάλιν Ἡρακλέα που διαλεγόμενον “ἐποίηκξε πρὺς 
τοὺς βραχίονας αὑτοῦ καὶ τὸ στέρνον" ξαινόμενος γὰρ 
ὑπὸ τοῦ φαρμάκου φησίν" 
ε στέρν᾽, ὦ φίλοι βραχέονες, 
10 ὑμεῖς, 
καὶ τὰ ἑξῆς. δύνανται δὲ καὶ οἱ προσόντες λόγοι γινό- 
μενοι κινεῖν ἔλεον κατὰ τὸ ὑποκείμενον " εἴ τις ἠριστευ- 
κὼς πολλάκις κρένοιτο προδοσίας διὰ τὰὐράπὸ τῶν πολε- 
μίων εἰλημμόνα. ὡς εἰ Ζημοσϑένης παρὰ τοῖς ᾿4ϑηναίοις 
16 κρίνοιτο περὶ τῶν ἐν Αἰτωλίᾳ τὰ ἐξ ᾿Δμβρακίας ὅπλα 
κομίσας. ἄγοι δὲ αἰχμάλωτα. 

“:) Κινεῖ δ᾽ ἔλεον καὶ τὸ δέον γενέσϑαι οὐ γεγενημένον, 
γενόμενον δὲ ὅπερ οὐκ ἔδει γενέσϑαι. οἷον εἰ πατὴρ 
ὑπὲρ παιδὸς εἰσίοι δίκην ἀνῃρημένου, τὸ δέον γενέσθαι 
λέγων, δεικνὺς αὐτὸ μὴ γεγενημένον, ἔλεομ κινήσει, 

0 οἷον, ὃν ἔδει περιόντα μου καὶ γηροκόμον εἶναι καὶ ϑερα- 
πευτήν, καὶ ὃν εἰκὸς ἀποϑανόντα μὲ περιστεῖλαι, καὶ ] 
τῶν νενομισμένων ἀξιῶσαι, οὗτος μὲν οἴχεται καὶ τέ- : 
ϑνηκεν. ἐγὼ δὲ αὐτὸν προὐϑέμην καὶ τῶν νενομισμέ- 1: 
νῶν ἠξίωσα τὸν νέον ὁ τηλικοῦτος. ὁ πατὴρ τὸν υἱόν. 

59 Κινεῖ δ᾽ ἔλεον καὶ λόγος τις γινόμενος πρὸς χτήματα 

46 τοῦ τεϑνεῶτος, ὡς ὁ Κτησίας πεποίηχδ τὴν τοῦ Κύρου 
μητέρα περὶ τῶν ἵππων αὐτοῦ καὶ τῶν κυνῶν καὶ τῶν 
ὅπλων διαλεγομένην, καὶ ἀπὸ τούτων οἶχτον χεκίνηζχε. 
δύναται δὲ καὶ ἐν δίκῃ πατὴρ υἱοῦ τεϑνεῶτος ἀπ᾽ εἰκο- 

80 νος ἔλεον αὐτοῦ κινεῖν, χλαμύδος διαβολᾶς. καὶ ἡ Ἠλέχ- 
τρα ἐν τῷ Ὀρέστῃ ϑεασαμένη τὴν ὑδρίαν ἐν ἡ πλαστῶς 


ΤΕΧΝΗ ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂. 401 


ε«ἐκομισμένα ὀστέα αὐτοῦ, διαλέγεται μὲν πρὸς αὐτήν, 
νεῖ δὲ ἔλεον" φησὶ γοῦν 

ὦ φιλτάτου μνημεῖον ἀνθρώπων ἐμοὶ 

ψυχῆς Ὀρέστου λοιπόν. 
ἔπειτα τούτοις συνάπτει τὸν παρ᾽ ἐλπίδας τόπον καλού- ὅ 
μενον καὶ αὐτὸν ἔλεον κινεῖν δυνάμενον" φησὶ γὰρ 

κοίτης μικρὸς ἐν μικρῶ, 

καὶ ἐπιτίμησιν αὐτῷ συνέπλεξεν, ὥσπερ μήποτε ὥφελε, 
ρησίν, ἀλλὰ πρότερον τεϑνήκειν' ἔπειϑ᾽ ἃ ἔδει τεϑνεῶς- 
ς αὐτοῦ γεγονέναι ὡς οὐ γεγονότα διέξεισιν" οὐ γὰρ 10 
ϑαψαά σε φησὶν οὐδὲ περιξστειλα. 

. Κινεῖ δὲ ἔλεον καὶ ὁ πρὸς πατρίδα λόγος γινόμενος 
δρὶ τοῦ τεϑνεῶτος, λόγου χάριν, ἔστω τις ᾿4ϑηναῖος 
Ψνῃρημένος" ἐὰν ἀποστρέφῃ τις τὸν λόγον εἰς τὰς ᾿49ή-- 590 
ας, ἔλεον κινήσει παρὰ τοῦ τεϑνεῶτος, οἷον ἡ μὲν ὦτα-- 15 
ουστεῖ καὶ καραδοκχεῖ περὶ αὐτοῦ τὸ μέλλον καὶ ὅσον 
ὑδέπω ἥξειν οἴεται. καὶ ἕξειν δημηγόρον. στρατηγόν, 
δὲ πόρρω τῆς ἑαυτοῦ τέϑνηκε. καὶ οἱ πρὸς τὰ παιδία 
ῶν τεϑνεώτων γονέων λόγοι γινόμενοι κινοῦσιν ἔλεον, 

"κα τῶν μέν τις τὴν ὀρφανίαν ὀδύρηται καὶ τὰς ταύτῃ 40 

᾿ἀρακολουϑούσας συμφορὰς καὶ τὸ ἀναίσϑητον αὐτῶν 

ν οἷς δυστυχοῦσιν" τῶν γονέων δὲ τό τε γῆρας καὶ τὴν 
ρημίέαν καὶ τὰ ταύτῃ. παρακολουϑοῦντα᾽ γυναικὸς πά- 

ἣν δὲ χηρείαν, καὶ ὅσα ταύτῃ παρακολουϑεῖν πέφυκε. 

αὶ ἀπ᾽ αὐτοῦ δέ τις τοῦ τεθνεῶτος ἔλεον κινεῖν δύνα-- 95 

κι, ἐὰν μὲν ἢ διὰ φαρμάκων ἀνῃρημένος, καὶ τὰ παρα-- 

ολουϑήσαντα τῇ φαρμακίᾳ διεξιὼν τὰς ὀδύνας, ταλαι-- 

ωρίας, τὸ μῆκος τῆς νόσου, τὸ σῶμα λυμανϑὸὲν τοῦ 

νϑϑώπου ὑ ὑπὸ τῶν φαρμάχων᾽ ἐὰν δὲ βιαίως, τὰ ἐπόν-- 

α τραύματα, τὸν τρόπον τῆς ἀναιρέσεως. τοῦτον τὸν 30 

ὅπον κεκίνηκεν Εὐριπίδης οἶκτον ἐπὶ τῷ ὅ Πενϑεῖ κινῆ- 

πε βουλόμενος. ἕκαστον γὰρ αὐτοῦ τῶν “μελῶν ἡ μήτηρ 
ἈΒΕΤΟΒΕΒ ΘΆΛΕΟΙ. ἷ, 20 


400 ΑΨΙΝΟΥ" 


νος. οἷον πρὸς βῆμα, πρὸς δικαστήριον παράδειγμα 
τούτου τὸ τοῦ Σοφοκλέους, πεποίηκε δὲ Οἰδίποδα πρὸς 
τὸν Κιϑαιρῶνα διαλεγόμενον 
ἰὼ Κιϑαιρών, τί μ᾽ ἐδέχου, τί μ᾽ οὐ λαβὼν 
ὅ ἔκτεινας: 


καὶ πάλιν Ἡρακλέα που διαλεγόμενον πεποίηκε πρὺς 


τοὺς βραχίονας αὑτοῦ καὶ τὸ στέρνον" ξαινόμενος γὰρ 
ὑπὸ τοῦ φαρμάκου φησίν" 
ὦ στέρν᾽, ὦ φίλοι βραχίονες, 
10 ὑμεῖς, 
καὶ τὰ ἑξῆς. δύνανται δὲ καὶ οἵ προσόντες λόγοι γινύ- 
μενοι κινεῖν ἔλεον κατὰ τὸ ὑποκείμενον " εἴ τες ἠριστευ- 
κὼς πολλάκις κρίνοιτο προδοσίας διὰ τὰράπὸ τῶν πολε- 
μίων εἰλημμένα. ὡς εἰ Ζημοσϑένης παρὰ τοῖς ᾿4ϑηναίοις 
16 κρίνοιτο περὶ τῶν ἐν Αἰτωλίᾳ τὰ ἐξ ᾿Δμβρακίας ὄχλε 
κομίσας, ἄγοι δὲ αἰχμάλωτα. 

() Κινεῖ δ᾽ ἔλεον καὶ τὸ δέον γενέσϑαι οὐ γεγενημένον, 
γενόμενον δὲ ὅπερ οὐκ ἔδει γενέσϑαι, οἷον εἰ πατὴρ 
ὑπὲρ παιδὸς εἰσίοι δίκην ἀνῃρημένου,, τὸ δέον γενέσϑαι 
λέγων. δεικνὺς αὐτὸ μὴ γεγενημένον, ἔλεον κινήσει; 

50 οἷον, ὃν ἔδει περιόντα μου καὶ γηροχόμον εἶναι καὶ ϑερα- 


πευτήν, καὶ ὃν εἰκὸς ἀποϑανόντα με περιστεῖλαι, καὶ ἢ 
τῶν νενομισμένων ἀξιῶσαι, οὗτος μὲν οἴχεται καὶ τές ] 
ϑνηκεν. ἐγὼ δὲ αὐτὸν προὐϑέμην καὶ τῶν νενομισμέ 


νῶν ἠξίωσα τὸν νέον ὁ τηλικοῦτος, ὃ πατὴρ τὸν υἱόν. 
9 Κινεῖ δ᾽ ἔλεον καὶ λόγος τις γινόμενος πρὸς χτήματα 
46 τοῦ τεϑνεῶτος, ὡς ὁ Κτησίας πεποίηκδ τὴν τοῦ Κύρου 
μητέρα περὶ τῶν ἵππων αὐτοῦ καὶ τῶν κυνῶν καὶ τῶν 
ὅπλων διαλεγομένην,. καὶ ἀπὸ τούτων οἶκτον κεκένηκε. 
δύναται δὲ καὶ ἐν δίκῃ πατὴρ υἱοῦ τεϑνεῶτος ἀπ᾽ εἰχύ- 
80 νος ἔλεον αὐτοῦ κινεῖν, χλαμύδος διαβολάς. καὶ ἡ Ἠλέχ- 


τρα ἐν τῷ Ὀρέστῃ ϑεασαμένη τὴν ὑδρίαν ἐν ἢ πλαστώς Ἶ 


ΤΕΧΝΗ͂ ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂. 401 


μόμένα ὀστέα αὐτοῦ, διαλέγεται μὲν πρὸς αὐτήν, 
ὃὲ ἔλεον: φησὶ γοῦν 
ὦ φιλτάτου μνημεῖον ἀνθρώπων ἐμοὶ 
ψυχῆς Ὀρέστου λοιπόν. 
χ τούτοις συνάπτει τὸν παρ᾽ ἐλπίδας τόπον καλού-- δ 
" καὶ αὐτὸν ἔλεον κινεῖν δυνάμενον φησὶ γὰρ 
κοίτης μικρὸς ἐν μικρῶ, 
“τίμησιν αὐτῷ συνέπλεξεν, ὥσπερ μήποτε ὥφελε, 
᾽ , ἀλλὰ πρότερον τεϑνήκειν" ἔπειϑ᾽ ἃ ἔδει τεϑνεῶς 
τοῦ γεγονέναι ὡς οὐ γεγονότα διέξεισιν" οὐ γὰρ 10 
(δὲ φησὶν οὐδὲ περιέστειλα. 
νεῖ δὲ ἔλεον καὶ ὁ πρὸς πατρίδα λόγος γινόμενος 
οὔ τεϑνεῶτος, λόγον χάριν, ἔστω τις ᾿4ϑηναῖος 
μένος " ἐὰν ἀποστρέφῃ τις τὸν λόγον εἰς τὰς ᾿49ή-- ὕὍ90 
λεον κινήσει παρὰ τοῦ τεϑνεῶτος, οἷον ἡ μὲν ὦτα-- 15 
εἶ καὶ καραδοκεῖ περὶ αὐτοῦ τὸ μέλλον καὶ ὅσον 
Ὁ ἥξειν οἴεται, καὶ ἕξειν δημηγόρον, στρατηγόν, 
όρρω τῆς ἑαυτοῦ τέϑνηκε. καὶ οἵ πρὸς τὰ παιδία 
εϑνεώτων γονέων λόγοι γινόμενοι κινοῦσιν ἔλεον, 
ὃν μέν τις τὴν ὀρφανίαν ὀδύρηται καὶ τὰς ταύτῃ 90 
ολουϑούσας συμφορᾶς καὶ τὸ ἀναίσϑητον αὐτῶν 
δυστυχοῦσιν" τῶν γονέων δὲ τό τε γῆρας καὶ τὴν 
τν καὶ τὰ ταύτῃ: παρακολουϑοῦντα . ψυναικὸς πά- 
χηρείαν, καὶ ὅσα ταύτῃ παρακολουϑεῖν πέφυκε. 
τ᾽ αὐτοῦ δέ τις τοῦ τεϑνεῶτος ἔλεον κινεῖν δύνα-- 95 
χν μὲν ἡ διὰ φαρμάκων ἀνῃρημένος, καὶ τὰ παρα-- 
ϑήσαντα τῇ φαρμαχκίᾳ διεξιὼν τὰς ὀδύνας. ταλαι-- 
ς) τὸ μῆκος τῆς νόσου, τὸ σῶμα λυμανϑὲν τοῦ 
ὅπου ὑπὸ τῶν φαρμάχων᾽" ἐὰν δὲ βιαίως, τὰ ἐπόν-- 
χύματα, τὸν τρόπον τῆς ἀναιρέσεως. τοῦτον τὸν 30 
κεκένηκεν Εὐριπίδης οἶχτον ἐπὶ τῷ ὅ Πενϑεῖ κινῆ- 


υλόμενος. ἕκαστον γὰρ αὐτοῦ τῶν “μελῶν ἡ ἡ μήτηρ 
ΤΟΆΕΒ ΘΆΛΕΟΙ. . 26 


404 ΑΨΙΝΟΥ 


'ἐν ταῖς χερσὶ κρατοῦσα καϑ᾿ ἕκαστον αὐτῶν οἰκτίζε- 
ται. ἀπὸ τούτου τοῦ τόπου καὶ Ξενοφῶν "τὴν '"Πάν- 
ϑειαν ἄριστα συνεπέδειξεν οἶκτόν τινα καὶ ἔλεον περι- 
τιϑεὶς τῷ πάϑει. πρῶτον μὲν γὰρ ἠϑοποίησε τὸ σχῆμα 
δ τῆς γυναικός, ἱσταμένης ἐπὶ πένϑει καὶ δακρυούσης, 
ἔπειτα τὸν ᾿Αβραδάτην παρακείμενον διηγήσατο, καὶ 
πῶς δεξαμένη τὴν χεῖρα ἀποκοπεῖσαν κατεφίλησε. καὶ 
, 591 Ἐχάβη τὸν ᾿Αστυάνακτα τοῦτον πενθοῦσα τὸν τρόπον, 
κεφαλῆς τε αὐτοῦ ψαύουσα καὶ χειρῶν καὶ τοῦ λοιποῦ 
10 σώματος. 

Κινεῖ δὲ ἔλεον καὶ ἡ ἀνάμνησις ὧν εἶπεν ἢ ῆ ἐποίησεν, 
οἷον, ἀνῃρήσϑω πένης καὶ κρινέσϑω ἐπ᾽ αὐτῷ πλούσιος" 
ἔλεον οὖν αὐτῷ κινήσουσιν ἀναμιμνήσκοντες τοὺς διχα- 
στὰς δημηγοριῶν αὐτοῦ, πρεσβέιῶν, τῶν ἄλλων αὐτοῦ. 

16 πολιτευμάτων, ὡς ἐπὶ τοῦ Μιλτιάδου κρινομένου μετὰ 
Πάρον ἢ καὶ Θεμιστοκλέους προδοσίας κρενομένον, 
ὁποῖος ἦν τὸν χρησμὸν ἐξηγούμενος τῶν ἄλλων ἕκαστόν 
ἐστιν ἐπιέναι. κατὰ τοῦτον τὸν τρόπον καὶ Σοφοκλῆς 
τοιούτους τινὰς λόγους τῇ Ἡλέχτρᾳ περιτέϑεικε᾽ ϑρη. 

90 νοῦσα γὰρ τὸν ἀδελφόν ἐστι τεϑνεώῶτα, ὡς ᾧετο, διέξειδι 1} 
τὰς ἀγγελίας ἃς ἔπεμπε πρὸς αὐτὴν ὡς ἥξων αὐτὸς οὐκ ἢ 
εἰς μακρὰν τιμωρησόμενος τὸν 4ἴγισϑον. 

Κινεῖ δὲ ἔλεον καὶ ἡ τῶν ἐχϑρῶν ἐπ᾽ αὐτοῖς ἐσομένῃ ἢ 
χαρὰ δηλουμένη καὶ νὴ Δία τις ἡδονή" ἡ γοῦν Ἠλέκτρα 

τοο)καὶ ἀπὸ τῆς περὶ τὸν Αἴγισϑον καὶ Κλυταιμνήστραν 

46 χαρᾶς οὔσης κινεῖ τὸν ἔλεον: γελῶσι δέ, φησίν, οἱ 
ἐχϑροί, καὶ μαίνεται ἡ μήτηρ ὑπὸ τῆς ἡδονῆς. καὶ ὁ 45. ἃ 
μοσϑένης κεκένηκε τοῦτον τὸν ἔλεον ὁποῖον γάρ ἐδῃν 
ἐχϑοὸν ἰδεῖν ἐπ᾽ αὐτῷ ἡδόμενον καὶ χαίροντα τῇ κατα: 

80 δέχῃ τινὸς ; 

Κινήσομεν δὲ ἔλεον κἂν ὑποδεικνύωμεν 'παάϑος τ 
συμβεβηκὸς περί τινας τῶν οἰχείων τοῦ κρινομένου, ΕΝ 


. 


ΤΕΧΝΗ͂ ΡΗΤΟΡΙΚΗ. 403 


οὔ τεϑνεῶτος" Ὑπερείδης ἐν τῷ κατὰ ᾿Δρχεστράτου᾽ 
ἐπέξεισι γὰρ τὰ συμβεβηκότα τῇ τοῦ Ὀνείδου μητρί, καὶ 592 
Δυσίας ἐν τῷ ὑπὲδ᾿ ἀχιλλείδυυ τὸ πάϑος τὸ τῇ ἀδελφῇ 
υμβὰν αὐτοῦ" λέγει γάρ, ὡς ἀκρατὴς λύπης γενηθεῖσα 
εὐτὴν ἀπέχτειγε. κεκίνηχε τοῦτον τὸν λόγον καὶ ὃ 41- ὅ 
πίνης ἐν τῇ ἀπολογίᾳ ἀπὸ τοῦ πατρὸς καὶ τῆς μητρὸς 
τοῦ ἐλεεινοὺς αὐτοὺς εἰπὼν αὐτῷ προσφαίνεσϑαι. 
πάρχει δὲ ἐν τοῖς ἀληϑινοῖς ἀγῶσι καὶ περὶ μητρός τι 
ἔγειν τοῦ κρινομένου καὶ περὶ πατρὸς καὶ τῶν ἄλλων 
ὃν παρόντων ὑπογράφοντας ἐναργῶς τὰ περὶ αὐτοὺς 10 
ντα πάϑη λόγῳ. πῶς τέ εἰσιν ἱστάμενοι, καὶ πῶς δεδοί- 
κι, καὶ πῶς ὁ φόβος αὐτοὺς ἐξίστησι. 

Κινεῖ δὲ ἔλεον καὶ τὰ ὑπὸ τῶν ἀτυχούντων ἢ λεγό- 
ενα ἢ πραττόμενα δηλούμενα, ὥς πού τις τῶν παλαιῶν 
ὅν Θηβῶν ἁλουσῶν ἔλεον κεκίνηκε τὰ ὑπὸ τῶν ἀγομέ- 15 
οι εἰς τὴν αἰχμαλωσίαν Θηβαίων πεπραγμένα διεξιών, 
γὺς μετὰ βίας ἀγομένους ἀπὸ ἱερῶν, ἀπὸ ἀναϑημάτων, 
"κολπιξζομένους τὴν γῆν τὴν πατρῷαν ἐναργῶς ὑπὸ τὴν 
νεΨ ἄγων τοῖς ἀκούουσι" καὶ ἐπ᾿ Ὀλυνϑίων ἢ Φωκέων 
κινῶν ἄλλων ἔχοι τις ἂν λέγειν. καὶ ἐκ τῆς διαϑέσεως 90 
ὃν ἀτυχούντων ἔλεόν ἐστι κινεῖν, ὡς Εὐριπίδης τὴν 
λυταιμνήστραν ἔλεον εἰσάγει κινοῦσαν αὐτὴν μετὰ τὸν 
ἷ Ἰφιγενείας ϑάνατον., 

τίν᾽ ἐν δόμοις με καρδίαν ἕξειν δοκεῖς, 

ὅταν δόμους μὲν τούσδε προσίδω χενούς, 895 

κενοὺς δὲ παρϑενῶνας; 28 
δ τὰ ἑξῆς ἐπὶ τούτοις. καὶ πένητα δὲ ἐκ τῶν περὶ αὐτὸν 
»ησομένων παϑῶν. εἰ μὴ δημηγορήσει διὰ τὸν πλού-- 
»ν, ἐστὶ κινῆσαι τὸν ἔλεον εἰ γὰρ τοῦτον δημηγο-- 
ὕντα βλέποιμι αὐτὸς τούτου τυχεῖν μὴ δυνάμενος, 30 
Ὃς μὲ ψυχὴν ἔχειν δοκεῖτε τηνικαῦτα; λέγει παράνο-- 
9 σιωπῶ" καταλύει τοὺς νόμους. οὐ φϑέγξομαι. ἐκ 


44 ΑΨΙΝΟΥ 


, τούτων ἔλεον κινήσει καὶ τῶν ἄλλων ἐπιὼν ἕκαστον 
τούτοις ὁμοίων. 
Ἔτι ἔλεον κινήσομεν τὴν ἐρημίδν ὀδυρόμενοι 
ἑαυτῶν, οἷον ἐπὶ γῆς ἀλλοτρίας τις κρίνεται. ἀπὸ 
5 ἐρημίας οὖν οἶκτον κινήσει" ὁ μὲν ἀγών͵ ἐστί μοι τ 
"κοῦτος, κινδυνεύω περὶ ψυχῆς καὶ τοῦ σώματος, καὶ 
᾿γρρ ὃν ὑμῖν ἀγωνίξομαι. οὐ συγγενεῖς ἔχων, οὐχ ἡλι: 
τας, ἐπ᾽ ἀλλοτρίας ἀγνὼς καὶ ἐν ἀγνωῶσι" καὶ ἐπὶ 
αὑτοῦ δέ τις ἀγωνιξόμενος ὀδύροιτ᾽ ἂν τὴν ἐρημίαν 
10 οὖσαν αὐτῷ πένης ὧν ἢ κατεστασιασμένος οἰκείους 
ἔχων. ἢ ἔχων μὲν ὑπ᾽ αὐτῶν δὲ προδεδομένος. 
Κινεῖ δὲ ἔλεον κάν τοῖς μάλιστα καὶ ὃ τῆς ἔντι 
καλούμενος τόπος" πολλαχῶς δὲ αὐτῷ χρησόμεϑα, ( 
τίνα δὲ ἐνετείλατο ὁ τελευτῶν καὶ ὑπονοῶν ἐκ φαί 
16 χων ἀνῃρῆσϑαι, ἢ τίνα πάλιν τρωϑεὶς μέν τις. μέ 
δὲ τελευτᾶν, ἡ καὶ νὴ Δία τένα ἀριστεὺς ἐνετείλατι 
γυναικί, οὐκ ἀξιῶν αὐτὴν γήμασϑαι ἐντὸς πενταεὶ 
ἢ ἀποϑνήσκων πατὴρ ἐγχειρίξων παῖδας ἐπιτρόποις. 
παρακαταϑήκην διδούς. ἢ μέλλων ἀποδημεῖν, ἢ ἄγι 
90 νος παρὰ τύραννον. ἔστι δὲ ἐντελλομένους ποιεῖν 
τοὺς χρινομένους" ἐπισκήπτω δὲ ὑμῖν, εἰ καταψηφιεὲ 
μου ὡς προδεδωκότος μετὰ τρεῖς ἀριστείας τὴν 5 
594 ἀνελεῖν μου τὰς εἰκόνας. ἐξαλεῖψαί μου τὸ ὄνομα, κι 
λεῖν τὰτρόπαια, τὰ ὑπομνήματα τῶν ἀριστειῶν. κέχῃ 
9οὅ τῷ τῆς ἐντολῆς τόπῳ καὶ ὁ Σωκράτης" μέλλων γὰρ 
όὄϑαι τὸ ᾿κώνιον ἐντέλλεται τοῖς ἐπιτηδείοις αὑτοῦ! 
κλαῦσαι μήτε ὀδύρασϑαι, καὶ ἃ ποιοῦντες περὶ τοὺξ' 
δας αὐτοῦ καὶ τὴν γυναῖκα χαρίζοιντ᾽ ἂν αὐτῷ. δι 
τὰς ἐντολὰς εὔγνωμόν τι ἔχειν καὶ εὐσεβές, ὁποία 
(:20)ὴ ΣΙωχράτους καὶ τῶν δέκα στρατηγῶν ἀπολογία. 


ΤΈΧΝΗ ῬΗΤΟΡΙΚΗ͂. | 405 


Περὶ πάϑους. 

Τὸ πάϑος πολὺ μὲν ἐν ποιήσει τῇ τραγικῇ. ἥξει δέ 
τε καὶ εἰς τὸν πολιτικόν, ὅταν πόλει ἢ προσώπῳ τινὶ 
ἦν παρ᾽ ἀξίαν συμβάντων κακῶν μνημονεύσῃς,, οἷα τὰ 
οὐ Φωκέας. τὴν δὲ λέξιν δεῖ εἶναι ἄπλαστον καὶ ἀκαλ-- ὅ 
ὅπιστον - τὸ γὰρ καλλωπίξειν οὐ τοῦ ϑρηνοῦντος. τὴν 
σύνϑεσιν μᾶλλον ἄνετον, τὰ δὲ σχήματα γοργότερα 
εἰ ἀκμαιότερα. καὶ ταῦτα μὲν ἀμυδρότερα, ἴδωμεν δὲ 
ἃ καϑ᾽ ἕκαστα. 

Πάϑος ποιοῦσιν αἵ ἀντεξετάσεις μάλιστα πρὸς τὰ 10 
γότερα. οἷον πρότερον μὲν ἐν ᾧ ἦν ἡ τύχη καὶ ὅτι λαμ-- 
φοτέρα, νῦν δὲ οἵοις πέπτωκεν; ὡς παρ᾽ Εὐριπίδῃ, 

πρῶτον μὲν οὖν μοι τἀγάϑ᾽ ἐξᾷσαι φίλον " 
πρὸς γὰρ κακοῖσι πλείον᾽ οἶκτον ἐμβαλώ. . 

Πάϑος ποιοῦσι καὶ αἴ παραϑέσεις πρὸς ἕτερον" οἷον 15 
᾿λέγοις ἐν ἐκείνῳ τῷ ξητήματι᾽" οἵ ᾿4ϑηναῖοι πρεσβεύ-- 
ται ἐπὶ τῶν τριάκοντα πρὸς Δακεδαιμονίους ἀξιοῦντες 
Ρ᾽ ἑνὸς τυραννεῖσϑαι" εἰ οὖν λέγοις, οὐδὲν τοσοῦτον ἡ 
ἡημώδης νόσος, οὐχ ἡ Σικελία ἤνεγκε ταῖς ᾿Αϑήναις πά-- 595 
υς, ὅσον οἵ τριάκοντα. ἐκεῖνα μὲν γὰρ εἴς γε μοῖράν τινα 30 
ἧς δυνάμεως ἐλυμήναντο. οἱ δὲ διὰ πάντων διήκουσι. 

Πάϑος ποιοῦσι καὶ αἱ ὑπερβολαὶ ἐν τῷ ἀορίστῳ" 
ὕτων δὲ δεινότερα οὐ γέγονεν οὐδὲ μείξω πράγματα 
γ᾽ ἡμῶν ἐν τοῖς Ἕλλησιν. οἶμαι δὲ οὐδ᾽ ἐν τῷ πρόσϑεν 
όνῳ. 98 

Πάϑος ποιοῦσι καὶ αἴ ποιότητες τῶν προσώπων ἐξε-- 
ξόμεναι, τίς ὧν δεινὰ πέπονϑεν. οἷον ὅτι καλὸς κάγα-- 
ἐς. ἢ ὅτι εὐεργέτης" ὡς περὶ τῶν Φωκέων ὃ Ζημοσϑέ- 
'φ᾽ τίνες ὄντες ταῦτα πεπόνϑασι. καὶ μὴν ὅτι τὴν 
αντίαν ποτὲ Θηβαίοις ὑπὲρ ἡμῶν ἔϑεντο. πάϑος γίνε-- 80 
ε καὶ ἀπὸ τοῦ ἐναντίου" οὐ μόνον τίς ὧν πέπονϑεν, 
λὰ καὶ ὑπὸ τίνος, ὡς ἐν τῷ περὶ Στράτωνος λόγῳ Ζ1η- 


4065 ΑΨΙΝΟΥ ΤΈΧΝΗ ΡΗΤ. 


μοσϑένης" μκαὶ ταῦτα πέπονθεν ὑπὸ Μειδίου καὶ τοῦ 
Μειδέου πλούτου." 
Ἐν τοῖς πάϑεσι καὶ αἴ διαπορήδεις χρήσιμοι εὐϑὺς 
ἐν ἀρχῇ" τί πρῶτον ἢ τί τελευταῖον εἴπω; ἢ οὕτως" ἀπο» 
5 ρῶ τί χρὴ δρᾶσαι; πότερον μεϑεῖναι ἀμνημόνευτα; ἀλλ᾽ 
ἀλυσιτελὲς τοῦτό γε" ἀλλὰ διεξελϑεῖν δεῖ; ἀλλ᾽ οὐ δάδιον 
ἀδακρυτὶ τοῦτο δρᾶν. 
Πάϑος ποιοῦσιν καὶ αἵ δεινώσεις" .,»ϑέαμα δεινόν." 
πάϑος ποιοῦσι καὶ οἵ σχετλιασμοί, φεῦ καὶ οἴμοι" πάϑος 
10 ποιεῖ καὶ τὰ ἀνακλητικά" ,»ϑέαμα δεινόν, ὦ γῆ καὶ θεοί." 
πάϑος ποιοῦσι καὶ οἵ διπλασιασμοέ, Θῆβαι δὲ Θῆβαι. 
Ἐν τοῖς πάϑεσιν οὐ πολὺν δεῖ εἶναι τὸν κόσμον, 
590 οὐδ᾽ ἐπεμβάλλεσϑαι τὰς ἐννοίας, ἀλλὰ κομματικὰ τὰ 
πλείω. ἐὰν μὲν βουληϑῆῇς συνέχειαν ποιῆσαι ἐν τῷ κά- 
18 ϑει, κατὰ τὸ ἀσύνδετον εἰσάξεις" .,οἰκίαι κατεσκαμμέναι, 
τείχη περιῃρημένα "““ ἐὰν δὲ βουληϑῆς ἔτι μᾶλλον αὐξῆ- 
σαι, τοῖς δικαστικοῖς σχήμασι χρήσῃ" οὐ τοίνυν τοῦτο 
ἀπέχρησε μόνον, ἀλλ᾽ ἐκεῖνο τούτου οἰκτρότερον συνέβη. 
Πάϑος δὲ κινήσομεν οὐ μόνον ἐφ᾽ οἷς προπεποόνϑε- 
90 μὲν, ἀλλὰ καὶ ἐφ᾽ οἷς δέος ἐστὶ μὴ πάθωμεν, ὡς ἐν τῇ 


Πλαταιέων δημηγορίᾳ" τὰ γὰρ συμβησόμενα ἐν πάϑει᾿ 
εἰσάγει" μηδὲ τὴν Πλαταιΐδα Θηβαΐδα ποιήσητε, μηδὲ, 


ἱερὰ καὶ τάφους προπατόρων ἀτιμωρήτους, καὶ ὅσα ἄλλε 
παϑαινόμενος λέγει. 
δό. Ἐν τοῖς πάϑεσι καὶ αἵ πλάσεις ἐνίοτε. οἷα εἰκὸς εἰρῆ- 
κέναι ἐχϑρὸν ἐπεμβαίνοντα, οἵας φωνὰς ἀφεῖναι τὸν 
πάσχοντα. τὰ πάϑη ὑποπτά ἐστι τοῖς ἀκούουσι" δοκεῖγάβ 
τις οὐ ϑαρρῶν τοῖς λογισμοῖς ἐξ ἐπιβουλῆς ἐπὶ τὸ ἐλεεινὸν 
καταφεύγειν" διὸ δεῖ ἐμφαίνειν, ὅτι καὶ τοῖς λογισμοῖςτε: 
80 ϑαρρήκαμεν, καὶ τὸ πάϑος δὲ ἀναγκαῖόν ἔστι λεχϑῆναι. 
δεῖ δὲ τὸ πάϑος ἐν τῷ πολιτικῷ μέτρον ἔχειν, ἵνα μὴ εἰς 
τραγῳδίαν ἐμπέσῃ, πλὴν εἰ μὴ ἡ ὑπύϑεσις τραγικὴ εἴη. 


᾿ΑΨΙΝΟΥ 


ΠΕΡῚ ΤΩΝ ἘΣΧΗΜΑΤΙΣΜΕΝΩΝ ἩΡΟΒΑΗ- ὅδ" 
ΜΑΤΩΝ. β 


[Τῶν ἐσχηματισμένων προβλημάτων τὰ μέν ἐστι 
κατὰ τὸ ἐναντίον, τὰ δὲ πλάγια, τὰ δὲ κατ᾽ ἔμφασιν. ὁ 
ἐναντίον μὲν οὖν ἐστιν, ὅταν τὰ ἐναντία κατασκευάξο-- 
μὲν οὗ λέγομεν, οἷον, ἤτησαν ᾿4ϑηναῖοι παρὰ “ακεδαι-- 
μονίων εἰρήνην. οἵ δὲ ἀντήτησαν Περικλέα. βουλευο-- 
μένων τῶν ᾿4ϑηναίων αὐτὸς ὁ Περικλῆς ἀξιοῖ ἀπιέναι" 
ὁμολογουμένως γὰρ ὁ Περικλῆς. εἰ καὶ λέγει πέμπεσθαι. 10 
ἀλλὰ σχήματι λόγου χρῆται. πλάγιον δέ ἐστιν, ὅταν μετὰ 
τοῦ κατασκευάξειν τὸ ἐναντίον καὶ ἄλλο τι περαίνῃ ὁ 
λόγος. οἷον, πλούσιος ἐν λιμῷ ὑπέσχετο ϑρέψειν τὴν 
πόλιν, ᾿ξὶ λάβοι πένητα πρὸς σφαγήν. οὐ δέδωκεν ὁ Ο δῆ- 
μος, ὁ πένης ἑαυτὸν προσαγγέλλει. ἐνταῦϑα γὰρ τὸ 16 
ἐναντίον ὁ λόγος βούλεται καὶ ἐκ πλαγίου κατασκευάξει 
τὸ μὴ εἶναι σῖτον. καὶ εἰ ἔστιν ἁπλῶς λαβεῖν ἄνευ τοι-- 
αὐτῆς ἱἀντιδόσεως. κατὰ ἔμφασιν δέ ἐστιν ὅταν λέγειν 
μὴ δυνάμενοι τῷ κεκωλῦσϑαι καὶ παρρησίαν μὴ ἔχειν ἐν 
σχήματι ἄλλης ἀξιώ σεῶς ἐμφαίνωμεν κατὰ τὴν σύνϑεσιν 50 
τοῦ λόγου, οἷον, τὸν μαινόμενον φεύγειν ὁ νόμος ἐκέ- 
λευεν" φήμης οὔσης ὅτι σύνεστιν ὁ πατὴρ τῇ γυναικὶ 
τοῦ υἱοῦ ἀξιοῖ ὁ παῖς ὡς μαινόμενος φεύγειν" ἐνταῦϑα τ25 
γὰρ τῷ μὲν δοκεῖν περὶ τοῦ φεύγειν διαλέγεται καὶ τού-- 
τῷ τῷ λόγῳ ἐπερείδεται, δι᾽ ὅλου δὲ δοχεῖ ἐμφαίνευν τὴν 96 
τοῦ πατρὸς μοιχείαν τὴν κατὰ τῆς γυναικός. 

΄4Ἵλλο. Τῶν ἐσχηματισμένως προαγομένων ξητημά-- 
τῶν, ἐν οἷς τὸ δι᾽ ὑπονοίας ἐστὶ καὶ ἐμφάσεως, ὅταν ἄλλο 


408 ΑΨΙΝΟΥ - 


μέν τι διοικῆται, ἄλλο δέτι σπουδάξειν προσποιῆται δι᾿ 
ἑτέρων λύων. τὰ εἴδη πολλά ἐστιν" ἕν. γὰρ κἀκεῖνο τὸ 
εἶδος τοῦ ἐσχηματισμένου τρόπου, περὶ οὗ πρότερον ἐλέ- 
γομὲν. ὅταν ὑποτιμώμενος αὑτῷ μείξονος διὰ τούτου 
6 ταῦτα καϑαιρῇ, ἐφ᾽ οἷς ἑάλωκε᾽ καὶ ἔστιν οἷονεὶ λύον- 
τος τὰ κεκριμένα. “ημοσϑένης ἐπὶ τοῖς “Δρπαλείοις χρή- 

μασιν ἑάλω, καὶ ὁ μὲν Ὑπερείδης αὐτῷ τιμᾶται φυγῆς γ0 
ὃὲ ἀποϑνήσκειν αἰφεῖται. πάλιν ὁ Μιλτιάδης ἐπὶ τοῖς 
περὶ Πάρον ἑάλωκε. καὶ ὁ μὲν Ξάνϑιππος αὐτῷ τιμᾶται 
10 φυγῆς; ὁ δὲ ἀνϑυποτιμᾶται ϑανάτου. τί οὖν δεῖ ποιεῖν 
ἐν τούτοις πᾶσι; βαρύτητι χρῆσϑαι.. ἡ δὲ βαρύτης ϑξει 
- μέγεϑος. ἐὰν προάγηται κατηγορεῖν ἑαυτοῦ, καὶ οἷα τὸ- 
τόλμηκεν. ἐνταῦϑα μέντοι βαρέως τὴν κατηγορίαν καϑ᾽ 
ἑαυτοῦ εἰσάξει, τὰς δὲ λύσεις πρὸς τὰ ἐγκλήματα ἐν 
16 τρόπῳ αὐξήσεως παραλαμβάνοντες. οἷον ὁ Ζημοσϑένης 
λέγει. ὅτι εἰκότως τεϑνήξεται, διότι νεώτερος μὲν ὧν 
οὐδὲν αἰσχρὸν ἐπὶ λήμματι προείλετο, πρεσβύτατος δὲ 
γενόμενος τηνικαῦτα δεδωροδόκηκε, καὶ παρὰ Φιλίππου 
586 μὲν οὐκ ἔλαβον, οὐδὲ παρὰ ᾿Ἵλεξάνδρου διδόντων οὐκ 
30 ἐλάττω, ὑπὸ δὲ τῶν δούλων τῶν ἐκείνου διεφϑάρην, καὶ 
πρότερον μὲν οἴκοϑεν προεῖτο καὶ εἰς αἰχμαλώτων λύ- 
ὅεις καὶ ϑυγατέρων ἐκδόδεις. ὅσα οὖν ἐστι τὰ λύοντα 
τὰς αἰτίας, ταῦτα ἐν τρόπῳ αὐξήσεως παραλήψεται. 
τοῦτο καὶ ἐπὶ τοῦ Μιλτιάδου, ὅταν λέγῃ πονηρότατος 
25 προδότης γεγενῆσϑαι., καὶ ὅτι ἐξηπάτηκδ τὸν δῆμον, 
πρότερον μεγάλην δόξαν παραστήδας, νῦν δὲ ἄλλος φα- 
νείς, καὶ ὅτι συγγνώμης τυχεῖν οὐκ ἄξιος, εἰ μὴ λαβὼν 
παρὰ βασιλέως χρήματα πολλὰ διδόντος Παρίους ὑπῆλϑε 
᾿καὶ ἐϑαύμασε τὰ παρὰ τούτων διδόμενα. καὶ ταῦτα μὲν 
80 ὡς ἐν προκαταστάσει. τὰ δὲ προκαταρκτικὰ ἔσται σοι ἐν 
τούτοις" καί γε ἐλεγκτικῶς ἐρεῖς φάσκων ὅτι περιπί- 
πτουσιν αὑτοῖς οἵ κατήγοροι, μεγάλα μὲν κατηγοροῦν- 


ΠΕΡῚ ΤΩΝ ΕΣΧΗΜΑ͂Τ. ΠΡΟΒΑΗΜΑΤΩΝ. 409 


ες) τιμώμενοι δὲ ὀλίγων καὶ ἐλαττόνων. καὶ ὡς ἀπορῶν 
ρεῖς καὶ τεϑαυμακώς. τί ποτ᾽ ἐπῆλϑεν αὐτοῖς ἀντὶ 
ἐγάλων ἐγκλημάτων ὁρίσαι μικρὰ ἐπιτίμια καὶ κατ᾽ 
χὰς εὐθέως. ὡς εἰ καὶ πρότερον διημάρτανες γνώμης (128) 
νδιδοὺς ἑαυτὸν πρὸς ἀδικήματα, ἀλλὰ νῦν γε βελτίων ὃ 
ραένῃ. ταῖς δὲ ἀντιϑέσεσι προσήκει ἐνδιατρέβειν καὶ 
'«τασκευὰς ἀντεπάγειν τῶν ἀντιϑέσεων τὰς εἰς τὸν ὅκο-- 
᾿ὁν συντεινούσας,, οἷον ὅταν λέγῃς, ἀλλὰ νὴ Δία φιλαν--: 
Ἰρωπεύεσϑε. δεῖ δὲ πρότερον καὶ κατ᾽ εἶδος λέγειν. καὶ 
ἱεξέῤχεσϑαι μέχρι πολλοῦ τίνα ἐστὶ δί ἃ δεῖ φιλανϑρω-- 
εὔεσϑαι. ὑπὲρ γὰρ σοῦ ἐστι ταῦτα διαιρεῖσθαι. δεῖ δε΄ 
κυτῷ ἀνθρώπων βελτιόνων χείρων γέγονας. καὶ πάλιν 
οἐἰαῦτα εἰσάξεις. ὅσα ἐστὶν ἀνατρεπτικὰ τῶν κατὰ δοῦ, 
τι οὐκ ἔστι τῶν αὐτῶν δίκην μὲν ἐπιβάλλειν, ὡς ἐπὶ 
δικήματι, περιορᾶν δ᾽ αὐτοὺς ξῶντας καὶ μὴ λυμαένε-- 581 
ϑαι. καὶ ὡς εἴη αὐτοῖς ὁ βίος ἀβέωτος. ὀνείδη ἐχόντων 16 
ιὰ τὰ πρότερον πολιτεύματα, καὶ τοῖς κατ᾽ εἶδος ἐνδια- 
ρέψεις οὐδὲν ἧττον, ἅμα καὶ ἐν ἐπιλόγοις αὖϑις ἀνα-- 
νήσεις περὶ τῶν πεπολιτευμένων καὶ πεπραγμένων, ἐὰν 
ἔγῃς ὅτι μὴ συγχωφρηϑῆναί σοι δεῖ ἃ ἀποφεύγειν, ἀνθ᾽ 20 
ν ἱπρότερον] ἠδίϑεις. ταῦτα γάρ ἐστι τὰ ὠφελοῦντα 
ἡν λόγον, αἱ πράξεις αἱ προγεγονυΐαι. σχήμασι δὲ χρήσῃ 
ξτλιαστικοῖς ὅταν λέγῃς" ὦ τῆς ἐμῆς ἀδοκήτου τύχης, 
χὰ νέος μὲν ὦν, ὦ γῆ καὶ ϑεοί, τίσιν εἰκὸς καὶ αὐτὸν 
ὕτω βουλεύσασϑαι; καὶ παράνοιαν καὶ παραφροσύνην 35 
χτὰ ἑαυτοῦ λέγων καὶ ὅσα τοιαῦτα ὀνόματα τὴν βαρύ--: 
ητα πλείω ἐργάσῃ. οὐκ ὀκνήσεις δὲ καὶ ϑετικώτερον 
τεξιέναι τῷ κατὰ τῶν , προδοτῶν λόγῳ, ἢ κατὰ τοῦ ἀδι- 
ἤματος ἐκείνου ἐφ᾽ ᾧ κρίνῃ" ἀξιόπιστον γάρ σοι ποιεῖ 
ὃ τοιοῦτο τὸν λόγον. παραλήψῃ δὲ αὐτὰ οὐκ ἀκαίρως, 80 
λλὰ ἐν τῇ συστάσει τοῦ ὅτι ἄχρι ϑανάτου δεῖ γενέσθαι 
ὃ τίμημα" τὸ γὰρ ἀδίκημα μέγα καὶ χαλεπόν. 


γα 


0. 


410 ΑΨΙΝΟΥ 


"4λλο. Ἑτέρα φύσις τῶν ἐσχηματισμένων, ὅταν τινὲς 
τοῖς πρότερον εἰρημένοις ὑπ αὐτῶν τὰ ἐναντία συμβου- 
λεύσωσιν, οἷον χειμῶνι ἐχρήσατο ἐπὶ Σικελέαν στόλος 
πεμφϑείς. καὶ ἐπανῆκεν εἰς τὸν Πειραιᾶ, καὶ τὰς ἐναν- 

8 τίας γνώμας Νικίας καὶ ᾿Αλκιβιάδης. καὶ πάλιν, Κλέων 
καὶ Διόδοτος τὸ δεύτερον ἀποστάντων [Μυτιληναίων 
ἐναντία λέγουσι: καὶ ὁ “ημοσϑένης Φιλίππου ἐξαιτοῦν- 
τος τὰς τριήρεις ἀντειπὼν καὶ ἠττηϑ εὶς καὶ τὰ πληρώμα- 
τὰ συμπέμπειν ἀξιοῖ" τί οὖν δεῖ ποιεῖν ἐν τούτοις; τὸ 

588 ἀντιπῖπτον ἐκεῖνο λύειν, ὅτι τὰ ἐναντία γφάφειβ, λ.- 
1 γισμοὺς εἰς τοῦτο παραλαμβάνειν δι’ ὧν τὰ πρότερα ἐδο- 
κίμασε. διὰ τούτων τὸ ἑαυτοῦ δόγμα χρατύνειν, οἷον 
ἐὰν Νικίας λέγῃ τὸ ἀντιπῖπτον ἐκεῖνο. ὅτι ϑαυμάζουσίν 
τινες διὰ τί πρότερον ἐγένετό μοι δοκεῖ, ἔπειτα δὲ ἕτερα 
16 ἀντέλεγε. καὶ οὐχ ἄπερ πρότερον αὐτὸν ἔπεισεν. ἐχεῖνα 
συμβουλεῦσαι. ταῦτα κατασκευαστικὰ ὧν βούλεται κρᾶ- 


τῆσαι, βούλεται ὃὲ αὐτοὺς ἀποτρέψαι τῆς στρατείας. 


τίνα οὖν ἐστι κατασκευαδτικά; ὅτι ἄρα πόλεμον μέγαν 


κεκινημένον καὶ οὐδαμοῦ λυσιτελοῦν τὸ διπλοῦς ἐπ 
40 αὐτοὺς “ποιῆσαι πολέμους καὶ τὸ μῆκοξ τοῦ πλοῦ ὕτι 
ἐνεϑυμεῖτο, καὶ πάντα ὅσα συστατιπὰ τοῦ μὴ συμφέρε 
ἐπ᾽ ἐκείνους στρατεύειν καὶ οὕτως μεταβήσεται" ἀλ' 


ἔδοξεν. καὶ οὐ δεῖ ἐναντιοῦσϑαι τοῖς δόξασι. καὶ τὸ τοῦ 


᾿Αλκιβιάδου μέρος τὸν αὐτὸν ἔξει τρόπον, λέγοντος χί- 


ὃ κείνου ὑφ᾽ ὧν ἀνεπείϑετο μὴ ὀκνῆσαι τὴν στρατείαν, ᾿ 


λύοντος ταῦτα τὰ ἀντικείμενα δι᾿ ἅπερ φαίη τις ἂν μῇ 
δεῖν στρατεύειν, καὶ ὅσα περὶ τοῦ πολέμου τοῦ πρὸὺν 
Αακεδαιμονίους, ὅτε ἑώρων δύναμιν ἀντιπολεμοῦδσαν 
ἑτέραν, ἢ ὅτι οὐ δύναται “ακεδαιμονίους κατείργει». 
80 καὶ ὅτι κωλύειν ἐνόμιξε προσήκειν τοὺς ἐκεῖϑεν βοηϑοὺῦν 
ἐλϑεῖν Δακεδαιμονίοις, καὶ ὅτι ῥᾷστον ἑλεῖν. Σικελίαν 
διὰ τὸ στασιάξειν ἐν ἀλλήλοις, καὶ ὅτι τὸ μέγεϑος τῶν 


ΠΕΡῚ ΤΩ͂Ν ἘΣΧΗΜΑ͂Τ. ΠΡΟΒΛΗΜΆΤΩΝ. 411 


πόλεων προτρέπεται μᾶλλον χαὶ παροξύνει ἐφίεσϑαι 
τῶν ἐκεῖ [πόλεων]; καὶ ὅτι κατασχεῖν ἑώρων οἷόν τε τὰ 
ὀνείδη, καὶ ὅτι βασιλεὺς ὅλης Κύπρου δύναται κρατεῖν, 
νήσου καὶ ταύτης οὔσης. εἰσάξεις δέ που καὶ τὰ τοιαῦτα ὅ80 
ἀπὸ τῆς ἀρχῆς ἀρξάμενος ἐκείνης κατὰ τὸν ἀκμαῖον λό6-- ὅ 
γον, ὡς δεινὸν εἰ τῶν μὲν Κυκλάδων καὶ Σποράδων 
ὅπως ἄρξομεν τοσαύτην σπουδὴν ποιούμεϑα καὶ τῶν 
κατ᾽ Αἰγαῖον ἐφιέμεϑα. τῆς δὲ ἑσπέρας ἑτέροις παραχω--129) 
θήσομεν, καὶ ἐξὸν προαγαγεῖν μέχρι τοῦ Ἰονίου, ἡμεῖς 
δὲ ὀχνήσομεν. τέ οὖν ἐμποδών; ὁ χειμὼν δηλαδή. καὶ 10. 
ταῦτα ἐρεῖς οὐκ ἐξιών. ἐπεὶ ἐναντίον ἑαυτῷ ποιήσεις, 
καὶ ἐν τούτῳ δὲ τὰς ἀντιϑέσεις ἰσχυρῶς εἰσάξεις. ὑπὲρ 
σοῦ γάρ εἰσιν οἵ λόγοι οἵ ἐν αὐταῖς περιεχόμενοι, οἷον 
ἐὰν λέγῃ ᾿Αλκιβιάδης: ἀλλὰ νὴ Δία. φήσει τις, ἀλλ᾽ 
ἔδοξε ; καὶ πολλοὶ λόγοι περὶ αὐτῶν ἐγένοντο, καὶ οὐκ ἐν 16 
μιᾷ ἐκκλησίᾳ ἐβουλευσάμεϑα περὶ αὐτῶν. ὅσῳ γὰρ πλείω 
παραλαμβάνει. τοσούτῳ πλέον ἀνύει τὸ βούλημα. τὴν 
μέντοι λύσιν λέγων, ἀλλὰ χειμῶνες καὶ ϑάλαττα, καὶ 
ἄλλα πολλὰ ἀφ᾽ ὧν πόνοι συνέβαινον, καὶ ἄλλα πολλὰ 
τὰ ἐκκρούοντα, καὶ ὡς μὲν οὐκ ἀπροσδόκητον καὶ χει-- 0. 
μῶνι περιπεσεῖν πλέοντα ϑάλατταν, οὐκ ἄδηλον καϑέ- 
στηκεν, οὐ μὴν τοσούτῳ χειμῶνι χρήσασϑαι" καὶ γάρ, 
δὲ μηδὲν φαῦλον ἀπήντησε, τοῦτο τῇ τύχῃ λογιστέον, 
αὐτοὺς δὲ οὐ προσήκει παραβάλλεσϑαι ἐκ χειμῶνος εἰς 
χειμῶνα. καὶ πολλὰ ἐκ παραλείψεως τοιαῦτά τις λέξει . 9ὅ 
καὶ ὡς οὐ νῦν πρῶτον ἐπειράϑημεν. χειμῶνος κατὰ ϑάα- 
λατταν, ἀλλ᾽ εἰωϑύτα, οὐκ ἀγνοῶ. ὅμως ὑφορώῶμαι μή 
ει οἰώνισμα ῇ: ὁ δὲ Νικίας ἔμπαλιν ἐρεῖ, ὅτι καὶ ἔδοξε 
καὶ ταῦτα αὐτοῦ ἀντιλέγοντος καὶ ἀποτρέποντος. τίς ὁ 
λόγος σοι ἔσται. 80 
Μετέλϑωμεν ὃ καὶ ἐπ᾽ ἐκεῖνο τὸ εἶδος, ὅπου τις 
λύει τὰ δόξαντα, ἢ νόμον, οἷον Ὑπερίδης ἀξιῶν τὸν Ζ1]η-- συ 


419 ἉΨΙΝΟΥ 


μοσϑένην δημόσιον εἶναι δοῦλον, ἐπειδὴ ξενίας ἑάλω. 
ἐνταῦϑα εἰσάξεις τὰ ὑπὲρ Ζημοσϑένους,, καὶ ἐπιδείξεις 
ἄξιον ὄντα αὐτὸν καὶ ἐλευϑερίας, οὐ μόνον τοῦ δου- 
λείας ἀπηλλάχϑαι. ἠγνόητο δ᾽ ἄν σοι τοῦτρν τὸν τρό- 

56 πὸν εἴσοδος τοῦ λόγου ὑπὲρ Ζημοσϑένους,. ὅτι ὑμεῖς 
προσδοκᾶτε ἐρεῖν" καὶ ἐν ταῖς ἀγγελίαις δὲ ταὐτὸν ποιή- 
σεις, ὅπερ ἐπὶ τῶν τιμήσεων ἔφαμεν: βαρύτητι γὰρ 
χρήσῃ καὶ σχετλιασμοῖς καὶ τοῖς τοιούτοις. παραλαμβά- 
νομὲν δὲ κἀκεῖνο τὸ εἶδος, οἷον “]ἡημοσϑένης ἀξιοῖ ἐχδί- 
10 δοσϑαι αὐτὸν τοῦ Φιλίππου ἐξαιτοῦντος ἢ τὸν Ζ΄ημο- 
σϑένην ἢ τὰς τριήρεις. ἐν αὐξήσει κεῖται τὰ κατὰ τὸν 
ΖΔημοσϑένην,. αὔξοντος τὰ καϑ᾽ αὑτόν, καὶ ἀξέωμα ἕξει 

ὁ λόγος. εὐθὺς δὲ κατ᾽ ἀρχὰς συστήσεις πόσου ἄξιος 
ἀπὸ τῆς κρίσεως τῆς τοῦ Φιλίππου. ἐρεῖς οὖν ὅτι ἐλελή- 

16 ϑειν μείζονος ὧν ἥπερ ἐνόμιξον. ὁ γοῦν Φίλιππος ἐν ἴσῳ 
τὸ κατ᾽ ἐμὲ τίϑεται ταῖς τριήρεσιν, εἶτα ὅτι φϑονοῦσί 
μοί τινες φιλοτιμέας. εἶτα περὶ φιλανθρωπίας ἐρεῖς τῶν 
᾿ϑηναίων. καὶ οὕτως εἰσάξεις τὸν ὑπὲρ Ζημοσϑένους 
λόγον. ὅτι ὑπὲρ. τοὺς στεφάνους, ὑπὲρ τὰς ἀναρρήσεις 
40 τὰ νυνί" ἕξεις οὖν σκέψιν νῦν προσϑεῖναι περὶ Ζ΄ημο- 
σϑένους καὶ τῶν τριήρων" διὰ τοῦτο οὖν ἐπιδίδωσιν 
ἑαυτόν. ἵνα μήτις εἴπῃ, ὅτι ΖΙημοσϑένης προὔδωκε τὰς 
τριήρεις Φιλίππῳ, καὶ “ημοσϑένει οὐκ ἔστι τὸν αὐτὶ 
τὴν πολιτείαν σατε διαμεῖναί μὲ ἐπὶ τῆς ὑπαρχούσης 
41 δόξης, οὐδὲν προὔδωκα τῶν τῆς πόλεως. καὶ κατ᾽ εἶδος 
96 λέγων, πονηρότερος ὑμῖν οὐκ ἂν γενοίμην τοῦ δεῖνος ἢ 
τοῦ δεῖνος, οἵ ἐν μέρει τινὶ ἔβλαψαν τὴν πόλιν, ἐγὼ δὲ 
τοῖς ἅπασι φανοῦ μαι, εἶτα ἡ ἀντέϑεσις ἐν τοῖς πράγμασιν. 
΄4λλο. ἄριστον δὲ εἰς σχηματισμὸν παράγγελμα τὸ 


30 δοκεῖν ἐναντία λέγειν" ὃ γάρ ἐστιν ἐν τοῖς ἄλλοις προ- 


βλήμασιν ἁμάρτημα, τοῦτό ἐστιν ἐν τούτοις κατόρϑωμα, 
οἷον εἰ τύχοι, πλούσιος πένητα ἤτησεν ἀποκτεῖναι, καὶ 


ΠΕΡῚ ΤΩΝ ἘΣΧΗΜΩΤ. ΠΡΟΒΛΗΜΆΤΩΝ. 4138 


ὁ δῆμος ἔδωκε" μετὰ ταῦτα ἰδιώτης ἐπανῆκεν ὁ πλούσιος ᾿ 
ἀριστεύσειν ἐπαγγειλάμενος. καὶ προσαγγέλλει ἑαυτὸν 

ὁ πένης" ἐνταῦϑα γάρ, εἰ τύχοι. πρῶτον λέγει περὶ τῆς 
δωρεᾶς, δι᾽ ἣν πρῶτον ἐγκαλεῖ τοῖς δεδωκόσι, καὶ φα- 
νερῶς μὲν ἐπαινεῖ καὶ τὸν αἰτήσαντα καὶ τοὺς δεδωκό-- 5 
τας. καὶ ὁ ἔπαινος ἐν μὲν τῇ ἀρχῇ καὶ τῇ περιβολῇ μόνον 
περιγράφεται. ἡ δὲ ἐργασία αὐτοῦ ἄλλο τι δύναται. οἷον 
ἐγὼ καὶ τὸν αἰτήσαντα ἐπαινῶ. πολέμιον γὰρ φονεῦσαι 
ἐσπούδακεν ἀντηγωνισμένον πολλάκις αὐτῷ καὶ φυλάτ- 
τοντα τὴν δημοκρατίαν, τῆς ἐλευϑερίας προεστῶτα. ἀλλὰ 10 
καὶ ὑμᾶς τοὺς δεδωκότας ἐγκωμιάσαι καλόν" ὁ πλοῦτος (130) 
ἐξεδυσώπησεν ὑμᾶς. ἐφοβήϑητε τὸν πλούσιον" τὰ τῆς 
ὑποσχέσεως ἦν λαμπρὰ καὶ δυνατὰ κατεργάσασϑαι μό- 
νον τοὺς πολεμίους ἐστὶ τοῦ πλουσίου. 

Ἔστι καὶ ἕτερος τρόπος ὃν δεῖ παραλαμβάνειν εἰς τὰ 15 
ἐσχηματισμένα κατὰ παράλείψιν καὶ ἀποσιώπησιν -.οἷον, 
ἀλλ᾽ οὐδ᾽ ὑμῖν ὀνειδίξω τοῖς δεδωκόσι μοι πρὸς τὴν τελευ- 
τήν. ὠνείδιξον γὰρ ἄν, εἰταῦτ᾽ ἔλεγον νόμων ὄντων, ἀκμα-- 
ξούσης δημοκρατίας. διαρρήδην τῶν νομοϑετῶν ἀπα- 
γορευόντων μὴ καϑ᾽ ἑνὸς γράφειν, μὴ βουλεύειν φόνον. 54 
μὴ ϑανάτου αἰτίαν παρέχειν. ἔστι δὲ καὶ ἕτερος τρόπος" 31 
δέον κατηγορεῖν ἐν τῇ πραγματείᾳ οὐ δι᾽ ἐναντίας παρα-- 
μυϑίας αὐτὸν ἀξιοῦμεν. ὡς ἐπὶ τῆς αὐτῆς ὑποϑέσεως, 
ὅτι ἰδιώτης ἐπανῆλϑεν. ἀλλ᾽ οὐϑέν σοι δεινὸν πέπρα- 
κται μὴ τυχόντι τῆς ἀριστείας" ἐπεϑύμησας γὰρ διὰ τὴν 36 
τελευτὴν τὴν ἐμήν. ἀλλὰ τί γὰρ ἂν πάϑοις ἐν τρυφῇ 
τραφείς. ἁβροδίαιτος ὧν τὸν βίον; τὰ δὲ τηλικαῦτα τῶν 
κατορϑωμάτων σκληρῶν δεῖται τῶν σωμάτων. εἰ δὲ ἠτύ- 
χηκας; ἀτυχοῦσι καὶ οἵ πλούσιοι πολλάκις. ἀλλ᾽ ἡ πόλις 
ἥλπισεν ἐν σοὶ μάτην. διαμαθτάνουσι τῶν ἐλπίδων καὶ 80 
πόλεις, καϑόλου δὲ πανταχοῦ καὶ ἐν παντὶ χωρίῳ τῆς 
τοιαύτης ὑποϑέσεως τὰ ἐναντία λέγειν χρή" οὕτω προαι-- 


414 ΑΨΙΝΟΥ͂ ΠΕΡῚ ΤΩΝ ΕΣΧΗΜ. ΠΡΟΒΑ. 


ρούμεϑα ἐπεί του καὶ ἐν ῥήματι πληροῦται διάνοια ἐσχη- 
ματισμένη, καὶ μάλιστα ἐν τῷ διὰ μέσου καὶ ἀμφιβόλῳ, 
οἷον εἰ κακοηϑιξοίμεϑα πότερον ἐπὶ τῇ αὐτοῦ γυναιχί, 
μάλιστα εἰ παῖς ἡμῖν εἴη γεγενημένος ἐξ αὐτῆς. οἷον, 
5 οὗτός ἐστι τὰ πάντα ἐπὶ τῆς οἰκίας δεσπότης, ἀνήρ, πάν- 
τῶν ἡμῶν πατήρ᾽ μάλιστα δ᾽ ἐν ταῖς προδιηγήσεσιν αἱ 
᾿ προκατασκευαὶ κακίαν ἐχέτωσαν, ἔγημα ἐγὼ μὴ προαι- 
ρούμενος. ὁ πατὴρ ἠνάγκασε, διηγεῖτο, ἔλεγεν εὐσχή- 
μων εὐγενὴς εἶναι. ἕατι δ᾽ ἐκεῖνο μέγιστον παράγγελμα 
10 ἐν τοῖς ἐσχηματισμένοις, τὸ μὴ πάντα πληροῦν ἐν αὐτοῖς, 
μήπως δειχϑῇ τὸ σχῆμα. 
Τέλος ᾿ψίένου. 


ἯΙ. 


ΜΣΝΟΥΚΠΊΑΛΝΟΥ 
ΠΕΡῚ ἘΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΏΝ. 


ΜΙΝΟΥΚΙΑΝΟΥ͂ τ (180 
ΠΕΡῚ ἘΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΩ͂Ν ’ ὁ: 
ἘΝ ΑΛλῶι ΝΙΚΑΓΟΡΟΥ͂. 


ἡ ῥήτωρ πίστεσι χρήσεται ταῖς μὲν ἐντέχνοις, ταῖς 1 
χνοις. ἄτεχνοι μὲν οὖν. εἰσιν αἱ μηδὲν τῆς τοῦ ῥή-- 5 
μεϑόδου δεόμεναι. πλὴν ὅσον εἰς τὸ ἐν καιρῷ αὖ-- 
ῷ προσήκοντι χρήσασϑαι, οἷον μαρτυρίαι. ὅρκοι, 
ἥσεις, βάσανοι. νόμοι, συνθῆκαι. ἔντεχνοι δὲ ὅσαι 
έσεως καὶ οἰκονομίας δέονται μετὰ τέχνης. τῶν δὲ 
νῶν πίστεων αἱ μέν εἰσὺν ἠϑικαί, αἵ δὲ παϑητικαί, 10 
ἰογικαί. αἴ αὐταὶ καὶ πραγματικαί. ἠϑικαὶ μὲν ὅσαι 
ὕξης τοῦ προσώπου τὴν πίστιν λαμβάνουσιν. οἷον 
[ερικλέους. ἀπὸ ᾿Αριστείδου" λέγομεν δὲ τὴν ἠϑι- 
τιχείρησιν ἔντεχνον εἶναι [δοκοῦσαν]. ὅτι δεῖ ἄν τὲ 
οὔτον ἡ πρόσωπον, ἄν τε τοιοῦτον, τῷ λόγῳ αὐτὸ 605 
σαι, ὡς ἐπὶ τοῦ Περικλέους ὁ Θουκυδίδης" ,.καί- 16 
ιοὺ τοιούτῳ ἀνδρὶ ὀργίζεσϑε, ὃς οὐδενὸς ἥττων 

τύ τε τὰ δέοντα καὶ ἑρμηνεῦσαι ταῦτα, φιλοόπολίς τε 
μάτων κρείσσων "“““ τούτοις γὰρ ἅπασι πιστοῦται 
Ἰὲν ἠδικηκέναι τὴν πόλιν. παϑητικαὶ δὲ ὅσαι τὸν 30 
τὴν εἰς ὃ βούλεται ὁ λέγων ὑπάγουσι καὶ ἄνευ τῆς 
᾿αγμάτων ἀποδείξεως. οἷον εἰς ὀργὴν ἢ εἰς ἔλεον 
ρϑόνον ἢ εὔνοιαν ἄγουσι. πραγματικαὶ δὲ ὅσαι ἀπὸ 
γάγματος περὶ οὗ ὁ λόγος ἐστί, τὰς ἀποδείξεις ἔχου- 

αἱ δὲ ἀποδείξεις ἀκολούϑως ἐκ τῶν καλουμένων 36 
ρημάτων γίνονται. ᾿ἐπιχειρήματα δέ ἐστι τὰ πρὸς 

' τοῦ ὑποκειμένου ξητήματος λαμβανόμενα. 

ΤΟΒΕΒ ΘΆΔΕΟΙ. Ι. Ζι 


418 ΜΙΝΟΥΚΙΑΝΟΥ͂ 


ῷ Τῶν δὲ ἐπιχειρημάτων τὰ μέν ἐστι παραδειγματικᾶα, 
τὰ δὲ ἐνθυμηματικά. παραδειγματικὰ μὲν ὅσα ἐξ ἵστο- 
ρίας καὶ ὁμοιώσεως τῶν ἤδη πεπραγμένων λαμβάνομεν, 
οἷον ..»οὐ πιστεύουσιν Ὀλύνϑιοι Φιλίππῳ οὐ γὰρ περὶ 

6 μέρους χώρας οὐδὲ περὶ δόξης, ἀλλ᾽ ἀναστάσεως καὶ ἀν- 
δραποδισμοῦ τῆς πατρίδος ὁ κίνδυνός ἐστιν αὐτοῖς."“ καὶ 
εἰς τοῦτο παράδειγμα" «οκαὶ ἴσασιν ἅ τ᾽ ᾿Δἀμφιπολιτῶν. 
ἐποίησε τοὺς παραδόντας αὐτῷ τὴν πόλιν, καὶ Πυδναίων 
τοὺς ὑποδεξαμένους “““ οὐ γὰρ ἰδίοις ἐνθυμήμασιν ὁ ῥή- 

805)" τῶρ τοῦτο, ἀλλὰ τοῖς πρὸς ἄλλους πεπραγμένοις ἐπι- 

11 στώσατο. δεῖ δὲ τὰ παραδείγματα γνώριμα εἶναι τοῖς 
ἀκούουσι καὶ προσεχῆ τῷ πράγματι" εἰ δὲ καὶ πόρρωϑεν 
λαμβάνοιτο, δεῖ αὐτὰ προσάγειν τῷ λάγῳ καὶ μηδὲν ἐξ 
ἀδόξων λαμβάνεσθαι. ἀλλ᾽ ἢ τὰ πρόσωπα ἢ τὰ πράγμα- ᾿ 

. 16 τὰ ἢ καὶ ἀμφότερα ἔνδοξα εἶναι. ἀμφότερα μὲν ἔνδοξα 
ἐν ἐκείνῳ τῷ παραδείγματι, οἷον ὑμεῖς ἐσώσατε Δακε- 
δαιμονίους καὶ οὐκ ἐμνησικακήσατε, ἀλλ᾽ ἐβοηϑήσατε. 
ἔνδοξον καὶ τὸ τῶν βοηϑησάντων πρόσωπον. τὸ τῶν 
᾿Αϑηναίων. ἔνδοξον δὲ τὸ πρᾶγμα μόνον τὸ γ»ΑΠ]΄άμπιν 4" 

20 γινήτας κοσμήσαντα τὸ ἐμπόριον αὐτοῖς μὴ πεποιῆσθαι 
πολίτην, μηδὲ Μεγαρέας Ἕρμωνα τὸν κυβερνήτην᾽ τὰ 
μὲν γὰρ πρόσωπα μικρά, τὸ δὲ ἐν τούτοις φρόνημα οὐ 
μικρόν. πάλιν τὸ πρόσωπον ἔνδοξον, ὡς ἐπὶ ᾿Α4λκιβιά- 1 
δην, ὅν φησιν ὁ “4ημοσϑένης κατὰ τὴν παλαιὰν ἐκείνην ἢ; 

96 εὐδαιμονίαν γενόμενον καταγνωσθῆναι, ὅτι ἦν ὕβρι- 
στής" ἐνταῦϑα γὰρ τὸ πρᾶγμα ἄδοξον, συνίστησι δὲὺ Ϊ 
Ζημοσϑένης τὴν ἐπὶ τοὺς ὑβρίζοντας ὀργὴν ἐκ τῆς δόξης 
τοῦ προσώπου. τοῦ παραδειγματικοῦ εἴδους εἰσὶ καὶ αἱ 
καλούμεναι παφαβολαὶ καὶ αἱ εἰκόνες. ,διαφέρουσι δὲ ἐ ᾿ 

04 μὲν παραβολαὶ τῶν παραδειγμάτων, ὅτι τὰ μὲν παραᾶ- 

81 δείγματα ἐξ ἱστορίας λαμβάνεται, αἴ παραβολαὶ δὲ ἄνευ 
ἱστορίας καὶ ἀορίστως ἐκ τῶν γιγνομένων" ,, ὥσπερ γὰβ Ἰ" 


ΠΕΡῚ ἘΠΙΧΕΙΡΗΜΜΤΩΝ. 419 


οὐκέας. οἶμαι καὶ πλοίου τὰ κάτωϑεν ἰσχυρότερα εἶναι "“ 9 
ἡ δὲ εἰκὼν ἔστι μὲν ἡ αὐτὴ τῇ παραβολῇ, ἐναργέστερον (132) 
δὲ ποιεῖ τὸν λόγον, ὥστε μὴ μόνον ἀκούειν, ἀλλὰ καὶ 
ὁρᾶν δοκεῖν, « οἷον πορεύεται διὰ τῆς ἀγορᾶς ᾿Δφιστογεί- 
τῶν. ὥσπερ ὄφις ῇ σκορπίος ἤ ἠρχὼς τὸ κέντρον, ἃ ἅττων ὅ 
τῇδε κἀκεῖσε. τὸ μὲν γὰρ ὥσπερ ὄφις παραβολή, τὸ δὲ 
ἠρκὼς τὸ κέντρον καὶ ἄττων δεῦρο κἀκεῖσε ἐπέκοινον, 
πρός τε τὴν παραβολὴν καὶ τοῦ ᾿Αφιστογείτονος ἐναργῆ 
παρέσχε τὴν ὄψιν τοῦ ὁρωμένου" καὶ πάλιν" ,,ἴσα βαί- 
νῶν Πυϑοκλεῖ τὰς γνάϑους φυσῶν "““ παραδειγματικὰ 10 
δὲ καὶ ὅσα εἰς μύϑους ἀνήκει. 

Τὰ δὲ ἐνθυμήματα ὠνόμασται ἢ ὅτι ὃ ῥήτωρ αὐτὸς 8 
αὐτὰ εὕρηκε καὶ ἐνθυμεῖται, ἢ ὅτι προσενθυμεῖσϑαι τοῖς 
δικασταῖς. εἶ τι ἐλλείποι, καταλείπει. ἔχουσι δὲ ἐλλείμ-- 
ματα οἵ ῥητορικοὶ συλλογισμοί, καὶ ταύτῃ διαφέρουσι 16 
τῶν ἐν φιλοσοφίᾳ συλλογισμῶν, ὅτι οἵ μὲν τὰ συμπε-- 80 
ράσματα ἐπάγουσιν, οἵ δὲ τὸ -συμπεραινόμενον ἐκ τῶν' 
προτάσεων καὶ κατασκευῶν τῷ δικαστῇ προσενθϑυμηϑῆ-ς 
ναι καταλείπουσιν, οἷον ..ὃ γὰρ οἷς ἂν γὼ ληφϑείην 
ταῦτα πράττων καὶ κατασκευαξόμενος ᾿ οὗτος ἐμοὶ πολε-- 30 
μεῖ., κἂν μήπω βάλλῃ μηδὲ τοξεύῃ"““ ἡ ἐπαγωγὴ λείπει 
εἰς τὸ τέλειον συλλογισμὸν εἶναι" ἀλλὰ Φίλιππος ταῦτα 
“πράττει. ἐξ ὧν ἁλωσόμεϑα ἡμεῖς" Φίλιππος ἄρα ἡμῖν 
«τολεμεῖ. δοκεῖ δέ τισι καὶ ἡ συνεατραμμένη ἐκ τῶν πρώ- 
τῶν κατασχευῶν ἐπαγωγὴ ἐνθύμημα εἶναι. αἵ μὲν πρῶ-- 25 
ται κατασκευαί" γγὰ μὲν ἐπέδωκα. ταῦτά ἐστιν. ὧν οὐ- 
ὃὲν σὺ γέγραψαι" ἃ δ᾽ ἀντὶ τούτων ἡ βουλὴ γενέσϑαι μοί 
φησιν, ταῦτ᾽ ἔσϑ᾽ ἃ διώκεις. ““ ἐπὶ τούτοις ὡς ἀποδε- 
δειγμένοις τὴν ἐπαγωγὴν συνέστρεψε. ..τὸ λαβεῖν οὖν 
τὰ διδόμενα ὁμολογῶν ἔννομον εἶναι." 80 

Ταῦτα μὲν οὖν ἀπορίας ἔχει πλείονας, τόποι δὲ τῶν 
. ἀνϑυμηματιχῶν ἐπιχειρημάτων. ἀπὸ τῆς αἰτίας, ἀπὸ τοῦ 

ὰ 


420 ΜΙΝΟΥΚΙΑΝΟΥ 


8 τένος ἕνεκα. ἀπὸ τῆς ἰδιότητος, ἀπὸ πηλικότητος. ἀπὸ 
τῆς ποσότητος, ἀπὸ προσώπου, καιροῦ, τόπου, τρόπου, 
διαφορᾶς. ὅρου, ἀπὸ τοῦ ἴσου, ἀπὸ τοῦ ἐλάττονος. ἀπὸ 
τοῦ μείξονος; ἀπὸ τοῦ ἀντικειμένου, ἀπὸ τοῦ ἐναντίου, 

5 ἀπὸ τοῦ μαχομένου, ἀπὸ ἐκβάσεως, ἀπὸ τοῦ ἐμπεριεχο- 
μένου, ὕλης, ἀφορμῶν, ἀπὸ τῶν παρεπομένων, ἀπὸ 
τοῦ ἅμα, ἀπὰ τοῦ γένους. ἀπὸ τοῦ εἴδους. ἀπὸ τοῦ κα- 

606 ϑόλου, ἀπὸ κρίσεως καὶ ὀνόματος, ἀπὸ συγκρίσεως καὶ 
ἀναπλασμοῦ . ἀπὸ τοῦ πρός ει. ἀπὸ τοῦ μέρους ἐπὶ τὸ 

10 ὅλον, ἀπὸ τοῦ ὅλου ἐπὶ τὸ μέρος, ἀπὸ τῶν πρὸ τοῦ 
“πράγματος, ἀπὸ τῶν μετὰ τὸ πρᾶγμα. 

᾿4πὸ μὲν αἰτίας" οοσύνοιδεν ἕ ἑαυτῷ Φίλιππος πολλὰ 
ἠδικηκότι, καὶ διὰ τοῦτο μισοῦντας ὑμᾶς ἑαυτὸν καὶ εἰ 
καιροῦ λάβοισϑε, τιμωρησομένους" διὰ ταῦτα ἐγρήγο- 

16 ρεν, ἐφέστηκεν.“ ἀπὸ τοῦ τένος ἕνεκα" ..ἐγράφη τὸ ψή- 

φιόμα ὑπὸ ᾿“Δἀφιστοκράτους, ἴ ἵνα οἱ μὲν δύο τῶν βασι- 
λέων ἐχπέσωσιν, εἷς δὲ κύριος τῆς Θράκης ὁ Κερσο- 
βλέπτης γένηται. οὗτοι οἵ δύο τόποι; ὁ ἀπὸ αἰτίας καὶ ὁ θ 
ἀπὸ τοῦ τίνος ἕνεκα, ὁ μὲν ἐκ τῶν παρεληλυϑύότων, ὁ δὲ 
40 ἐκ τῶν μελλόντων τὴν πίστιν ἔχουσιν. ἀπὸ τοῦ ἰδίου" 
᾿Δλέξανδρος μόνος βασιλέων τὴν οἰκουμένην εἷλεν. παρὰ 
δὲ τῷ ΖΔημοσϑένει" ..τὸ μὲν γὰρ πόλεις πολλὰς ἡρηχέ- 
ναι καὶ χώραν καὶ τόπους καὶ ἄλλοις πολλοῖς ὑπῆρξεν" 
ἴδιον δὲ καὶ μόνῳ Φιλίππῳ συμβεβηκός, τὸ ἐπειδὴ προ- 
25 δοτῶν ἐδεήϑη, πλείονας εὑρεῖν ἢ ἐβούλετο. « ἀπὸ πηλι- 
κότητος" οὕτως ἐκόσμησαν οἵ πρόγονοι τὴν πόλιν ὡς 
μηδενὶ τῶν ἐπιγιγνομένων μηδεμίαν ὑπερβολὴν λελεῖν 
φϑαι. καὶ ἐν τῷ κατὰ Τιμοκράτους" νἱνέγα:; μεγάλῃ, μι 
κρόν; μικρᾷ. «ζ εἴρηται δὲ ὁ λόγος περὶ τῆς ἐπὶ τοῖς ἀδι- 
80 κήμασιν ὀργῆς. ἀπὸ ποσότητος" ᾿»παρὰ μὲν τοίνυν τὰς 
τριάκοντα μυριάδας μυρίους δίδωσιν μεδίμνους, παρὰ 
0681 δὲ τὰς δέκα ὡσπερανεὶ τρισχιλέους.“ς ἀπὸ προσώκον' 


ΠΕΡῚ ἘΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΩΝ.. 431 


»οὐ γὰρ εἰς Δημοσϑένην μόνον ὄντα με ἠσέλγηνεν. ἀλ-- 8 
λὰ καὶ εἰς χορηγὸν ἡμέτερον" (( καὶ ὁ Αἰσχίνης" οπεπόρ- 
νευται Τιμάρχῳ. καὶ τούτου τεκμήριον τὸ Μισγόλᾳ καὶ 
Ἡγησάνδρῳ συνεῖναι "“ς“ ἀπὸ γὰρ τῶν προσώπων ὡς ἐπι-- 
τηδείων εἰς τὴν πρᾶξιν τὴν πορνείαν συνέστησεν. ἀπὸ 
καιροῦ οοσκαὶ ταῦτα ἔγραψε Τιμοκράτης, Κρονίων ὄν- 
τῶν καὶ ἱερομηνίας καὶ διὰ ταῦτα τῆς βουλῆς ἀφειμέ- 
νης." ἀπὸ τοῦ τόπου" ..πάδης γὰρ οὔσης τῆς ἀκροπό- 
λεως ἱερᾶς παρὰ τὴν χαλκῆν μεγάλην ᾿4ϑηνᾶν ἐν δεξιᾷ 
τὴν στήλην ἀνέστησαν. ““ καὶ πάλιν Ζημοσϑένης φησὶ 10 
τετυπτῆσϑαι ἐπὶ τῆς ὀρχήστρας μέσης. ἀπὸ τρόπου (135) 
οὔταν ὡς ὑβρίξων, ὅταν κονδύλοις, ὅταν ἐπὶ κόρρης."““ 
ἀπὸ διαφορᾶς" ..τένι διαφέρει δοῦλον ἢ ἐλεύϑερον εἶ-- 
ναι; ὅτι τῷ μὲν δούλῳ τὸ σῶμα πάντων τῶν ἀδικημά-- 
τῶν ὑπεύϑυνόν ἐστι, τοῖς δὲ ἐλευϑέροις εἰς χρήματα ἡ 1ὅ 
ξημία. “ς ἀπὸ ὅρου. . αἰτία μὲν γάρ ἐστι φίλων ἀνδρῶν 
ἁμαρτανόντων, κατηγορία δὲ ἐχϑρῶν ἀδικούντων. «ς καὶ 

ὃ Δημοσϑένης" »»ἢ γὰρ οὐχ ἱερόσυλοι οὗτοι, τὰ μὲν 
ἱερὰ τὰς δεκάτας τῆς ϑεοῦ καὶ πεντηκοστὰς τῶν ἄλλων 
ϑεῶν σεσυληχότες, καὶ ἀντὶ τοῦ ἀποδοῦναι αὐτὰς ἔχον-- 30 
τες. τὰ δὲ ὅσια, ἃ ἐγίγνετο ὑμέτερα, κεκλοφότες ; δια-- θ0ς 
φέρει δὲ τοσοῦτον αὐτῶν ἡ ἱεροσυλία τῶν ἄλλων, ὅσον 
οὐδὲν ἀνήνεγκαν εἰς τὴν ἀκρόπολιν δέον αὐτούς.““ ἀπὸ 
τοῦ ἴσου" ..εἰ μηδ᾽ ἃ πάϑοιτ᾽ ἄν. εἰ δύναιτο ἐκεῖνος, 
ταῦτα ποιῆσαι καιρὸν ἔχοντες οὐ τολμήσετε:"" ἀπὸ ἐλάτ-- 28 
τονος ..ἀλλ᾽ εἰ μὲν μίαν ἢ δύο ναῦς ἀπώλεσεν. ἐκρίνετ᾽ 
ἂν περὶ προδοσίας. ἐπειδὴ δὲ ἑξήκοντα μὲν ἔλαβε τριή-- 
φεις.,“΄ καὶ τὰ ξξῆς. ἐν τῷ κατὰ Μειδίου" ..εἶτῳᾳ τὸν μὲν 
χορευτὴν οὐδ᾽ ὁ προσκαλέσας ἀξήμιος ἔσται κατὰ τὸν 
νόμον, τὸν δὲ χορηγὸν οὐδ᾽ ὁ συγκόψας ὑφέξει δίκην.“ 80 
δεαὶ γὰρ τὸν χορευτὴν ὡς ἐλάττονα τοῦ χορηγοῦ ἀντέ- 
Θηκε, καὶ τὸ προσκαλέσαι ὡς ἔλαττον τοῦ συγκόψαι. 


οι 


499 ο΄ ΜΙΝΟΥΚΙΑΝΟΥ 


8 ἀπὸ τοῦ μείζονος" .»λέγονται χρήματα οἷ τριάκοντα δα- 
νείσασϑαι“ καὶ τὰ ἑξῆς. εἶτα ἡ ἐπαγωγή᾽ ὅτι ἐκεῖνοι μὲν 
τοῖς ἠδικηκόσιν εἰσενεγκεῖν τὰ χρήματα ἡροῦντο., ὑπὲρ 

ες φρῦ μηδὲν λῦσαι τῶν ὡμολογημένων, ὑμῖν δ᾽ ἐξὸν ἄνευ 
8 δαπάνης τὰ δίκαια ποιῆσαι τοῖς εὐεργέταις. ψεύδεσϑαι 

μᾶλλον αἱρήσεσθε. ὁ ἀπὸ τοῦ ἀντικειμένου τόπος καὶ 
ἀπὸ τοῦ ἐναντίου ἔδοξε τισὶν εἶναι ὁ αὐτός" ἔστι δὲ οὐχ 
ὁ αὐτός" ἐν μὲν γὰρ τῷ ἀντικειμένῳ ἐστὶ πρᾶγμα γεγο- 
γνός, οἷον ἠρίστευκεν, οὐκ ἠρίστευκε" λέλοιπε τὴν τάξιν, 

10 οὐ λέλοιπεν: ἐν δὲ τῷ ἐναντίῳ δύο, ἢ λελοιπέναι τὴν 

τάξιν ἢ ἠριστευκέναι" ἔσται δὲ ἐξ αὐτῶν τῶν παρα- 
ὃ09 δοιγμάτων φανερώτερον. ..οεἶτα τοῦτο μὲν οὐχὶ λέγει τὸ 

ψήφισμα, εἰ δὲ βουλεύων ἐγὼ τοὺς πρέσβεις ὥμην δεῖν ᾿ 

προσάγειν. τοῦτό μου διαβάλλεις "““ εἶτα τὸ ἀντικείμε- 

16 νον" .»οἀλλὰ τέ ἐχρῆν με ποιεῖν; μὴ προσάγειν. γράφειν 

τοὺς ἐπὶ τοῦϑ᾽ ἥκοντας “““ τῷ γὰρ προσαγαγεῖν ἀντίκχει- 
ται τὸ μὴ προσαγαγεῖν. τὸ δὲ ἐναντίον, ὃ καὶ μικρὸν ἔμ- 
προῦϑεν εἶπον" ..ἀἄλλ᾽ εἰ μὲν δύο ναῦς ἢ τρεῖς ἀπώλεσεν 
ἡγούμενος ἡμῶν, περὶ προδοσίας ἂν ἐκρίνετο εἰ δὲ ἐξή- 
30 κοντα μὲν ἔλαβε τριήρεις καὶ πόλεις,"ς καὶ τὰ ἑξῆς" τοῦτο 
τὸ ἐπιχείρημα καὶ ἀπὸ τοῦ ἐλάττονός ἐστι καὶ ἀπὸ τοῦ 
ἐναντίου" τὸ γὰρ ἀπολωλεκέναι τριήρεις τῷ μὴ ἀπολέ- 
σαι ἀντίκειται" τὸ δὲ προσχτήσασϑαι ἐναντέον ἐστίν. 
ἀπὸ τοῦ μαχομένου: ., ϑαυμάξω δὲ ὁρῶν Φιλίππῳ μὲν 
96 ὑμᾶς ὀργιξομένους, ὃς εἰρήνην ἐκ πολέμου ποιούμενος" 
καὶ τὰ ἑξῆς. ὁ ἀπὸ τῆς ἐκβάδεως τόπος ἢ ἀπὸ τῶν πε- 
πραγμένων ἢ ἀπὸ τῶν μελλόντων λαμβάνεται, ὡς ἐν τῷ 
κατὰ ᾿Αἀνδροτίωνος ὃ Ζημοσϑένης ἀντέϑηκεν. ὅσα ἐκ 
τοῦ πεποιῆσϑαι ναῦς ἐξέβη ἀγαϑὰ καὶ ὅσα ἐκ τοῦ μὴ πε’ 
80 ποιῆσϑαι δεινά. τὰ δὲ [ὡς] μετὰ ταῦτα ἐκβησόμενα πῶς 
610 εἰδήγαγεν ἐν τῷ πρὸς Μεπτίνην" εἰ γὰρ ὑπαρχουσῶν 
φησι τούτων φαίνονταί τινες ἀνάξιοι, τί χρὴ προσδοχᾶν 
τότε, ὅταν παντελῶς μηδὲν πλέον εἶναι μέλλῃ τοῖς χρῆ- 
στοῖς. ἀπὸ δὲ τοῦ ἐμπεριεχομένου- περιέχεται τῇ κλοκῇ 

86 τὸ ἐπιορκεῖν, τῷ ἀγγεῖλαι τὰ ψευδῆ τὸ Φωκέας ἀπολωλέ- 

ναι. τῷ κατατρῖψαι τοὺς χρόνους τὸ Θράκην προδεδο- 

σϑαι. ἀπὸ ὕλης εἰ λέγοι τις [ἂν] τὴν Μακεδονίαν ξύλα 


ΠΕΡῚ ἘΠΙΧΕΙΡΗΜΆΤΩΝ. 428 


ἵφϑονα ἔχειν εἰς ναυπηγίαν, ὡς μηδὲ δεῖσθαι τῆς ἐν Πει-- ὃ 
γαιεῖ ναυπηγίας. ὅπερ οὖν περὶ τῶν πρὸς ᾿Αλέξανδρον 
᾽υνϑηκχῶν δἴρηται. ἀπὸ ἀφορμῶν" ..ὁ δὲ ὡς οὐδὲν δεό-- 
"Ἔνος τῆς ϑαλάττης τριήρεις κατασκευάξεται, καὶ νεωσοί- 
ἰους οἰκοδομεῖται.“ ἐκ γὰρ τούτων τὸ ἐπιβουλεύειν τῇ ὅ 
ϑαλάττῃ τὸν Φίλιππον συνέστηκεν. ἘἘ ἀπὸ τοῦ ἅμα" .«καὶ 
ἅμα ᾿Δρίστρατος ἐν Νάξῳ καὶ ᾿ἀριστόλαος ἐν Θάσῳ, οἵ 
καϑάπαξ ἐχϑροὶ τῆς πόλεως. τοὺς ᾿4ϑηναίων κρίνουσιν 
φίλους, καὶ ᾿Αϑήνῃσιν Αἰσχίνης 4“ημοσϑένους κατηγο- 
θεῖ.“ τεχμήριον γάρ ἐστι τοῦ καὶ τοῦτον ἐχϑοὸν εἶναι τὸ (134) 
ἐν τῷ αὐτῷ καιρῷ τὰ αὐτὰ τοῖς ὡμολογημένοις ἐχϑροῖς 11 
πράττειν. ἀπὸ τοῦ γένους" γένος δέ ἐστι τὸ πλείονα εἴδη 
περιέχον - οἷον ἐὰν εἴπῃς ξῷον. καὶ ἄνϑρωπον ἐρεῖς καὶ 
ππὸον καὶ κύνα καὶ βοῦν καὶ ὅσα ἄλλα εἰς τοῦτο τὸ ὄνομα 

τὴν ἀφορμὴν ἔχει. ἂν μὲν οὖν εἴπῃς, Χαβρίαν πολλὰς 16Όῦὃ 
νέκας νενικηκέναι: γενικῶς εἴρηκας" ἐὰν δὲ καὶ ὀνομαστὶ . 
τνημονεύῃς τῶν ἐν Αἰγύπτῳ. τῶν πρὸς Πελοποννησίους, 
γῶν πρὸς Γοργώπαν, τὰ εἴδη ταῦτά ἐστι" καὶ ἐν τῷ πρὸς οι: 
Δεπτένην. πᾶσαν ἀναιρεῖ τὴν πολιτείαν κατὰ τοῦτον τὸν 
ἰόγον, [καὶ] τοῦτο γενικῶς, εἶτα ἐπήγαγεν καὶ τὰ εἴδη" 30 
γκαὶ γὰρ ψηφίσματα πολλάκις καὶ συμμάχους ἥττους ἀντὶ 
ἐρειττόνων ἐπείσϑητε ἐλέσϑαι "“Ξ ἐκ γὰρ τῶν εἰδικῶν τού- 
τῶν κατεσκεύακεν πᾶσαν ἀναιρεῖσθαι τὴν πολιτείαν. ἀπὸ 
τοῦ καϑόλου" τοῦτο δέ ἐστιν οὐ μόνον τὸ μὴ προκατ-- 
γνωκέναι μηδέν, μηδὲ τὸ τὴν εὔνοιαν ἴσην ἔχειν. ἀλλὰ 
καὺ τὸ τῇ τάξει καὶ τῇ ἀπολογίᾳ, ὡς βεβούληται καὶ προή-- 
γῆται τῶν ἀγωνιξομένων ἕκαστος, οὕτως ἐᾶσαι χρήσα- 
αι" ὧν γὰρ αὐτὸς ὁ ῥήτωρ ἐδεῖτο, ταῦτα εἰς τὸ καϑόλου 
«αὶ τὸ κοινὸν ἀνήγαγεν. ἀπὸ κρίσεως" πολλοὶ τῶν Ἑλλή-- 
γῶν εἰσὶν ἐψηφισμένοι τοῖς ὑμετέροις νόμοις χρῆσϑαι" 80 
ἐέκριται γὰρ τὸ ἀρίστους εἶναι τοὺς ᾿άϑηναίων νόμους. 
ἣοῖ δὲ τὰς κρίσεις λαμβάνειν ἢ ἀπὸ ἐνδόξων προσώπων ἢ 
ἐπὸ πλήϑους κεκρικότος [ἢ]. ἀπὸ ὀνόματος" πάνυ καὶ 
τῳόδρα τοῦτο δῆλον τῷ μὴ τῶν πεφευγότων εἰπεῖν, ἀλλ᾽ 
᾿εληλυϑότων, καὶ ὧν τὰ χρήματα ἐπίτιμα" τοῖς γὰρ ὀνό-- 85 
ιαόιν ἐπιστώσατο τὸ μὴ περὶ τῶν ἑκουσίων, ἀλλὰ ἀκου-- 
7Τίων γεγράφϑαι τὸν νόμον. ἀπὸ συγκρίσεως ἐπὶ τοῦ Θε-- 


᾿Θ 


ὅ 


494 ΜΊΝΟ: ὙΚΙΑΝΟΥ ΠΈΡΙ ἘΠΙΧΕΙΡΗΜΆΤΩΝ. 


8 μιστοκλέους τειχισμοῦ χαὶ τοῦ Κόνωνος. ἀπὸ ἀνα- 
. πλασμοῦ᾽ οοξὲ γὰρ ἡμᾶς δεήδειεν αὐτοὺς τριάκοντα ἡμέ- 
᾿ρᾶς μόνον ἔξω τῆς πόλεως στρατοπεδεύσασϑαι δὰ καὶ τὰ 


912 ἑξῆς. ἀπὸ τοῦ πρός τι" εἰ φὐτὴ μεμοίχευται, καὶ ὁ συνεῖ- 


6 ϑὼν αὐτῇ μοιχός ἐστιν. ὡς ἐπὶ τοῦ μεταπεμψαμένου τὴν 
ἑαυτοῦ γυναῖκα" καὶ παρὰ Ζημοσϑένει:" γ»δὲ Φιλοκράτης 
πέφηνε πυροπολῶν ῆ ξυληγῶν, τὸ χρυσίον ἐπὶ τῶν 
ιτραπεξῶν καταλλαττόμενος. καὶ. ᾿τούτων φουνωνῶν. τῶν 
πραγμάτων «Αἰσχίνης. εὔδηλον, ὅτε καὶ οὗτος δεδωροδύ- 

10 κηκεν.“ς ἀπὸ τοῦ μέρους ἐπὶ ὅλον" οἷον εἰ ξητουμένοων 
χρημάτων μέρος τι ἀπὸ τούτων φαίνοιτό. τις ὑφῃρημιέ- 
νος" τεκμήριον γὰρ τοῦτό ἐστι τοῦ καὶ πᾶν ὑφῃρήῆσϑαι, 
ὡς ὁ Θουκυδίδης" ς»δοκεῖ. δέ μοι δηλοῦν ἀνδρὸς ἀρετὴν 
πρώτη τε μηνύουσα καὶ τελευταία βεβαιοῦσα ἡ ἡ νῦν τῶν- 


,. 1ὅ δὲ καταστροφή᾽ (ς τὸν γὰρ. ἐν τ τοῖς πολέμοις ϑάνατον μέ- 


ρος ὄντα ἀρετῆς εἰς ὕλην τὴν ἀρετὴν ἀνήνεγκεν. ἀπὸ δὲ 
τοῦ ὅλου ἐπὶ τὸ μέρος, εἰ ἀδήλου ὄντος, εἰ ἠδίκηπκέ τις ἐφ᾿ 
ᾧ κρίνεται. ἔχοι τὸν ὅλον αὐτοῦ βίον ἐλέγχειν - ὡς ὁ 270: 


᾿ 618 μοσϑένης ἐν τῇ περὶ τοῦ συμποσίου διαβολῇ" ἐπειδὴ γὰρ 


40 ἀμάρτυρα ἦν τὰ πρὸς τὴν Ὀλυνϑίαν γυναῖκα, ἐκ τοῦ ἄλ- 
λου βίου ταῦτα ἐπιστώσατο" οὐχ ἴσασιν οὗτοί σε τὸ μὲν 
ἐξ ἀρχῆς ἐν ϑιάσοις καὶ μεϑύουσιν. ἀνϑρώποις καλινδού- 
μένον, καὶ ὁ ὅσα ἄλλ᾽ εἴρηται ἀπὸ τῶν πρὸ τοῦ πράγματος’ 
ονυνὶ γὰρ ὃ πάντες ἐθρύλουν, ὡς Ὀλυνϑίους ἐκπολεμῶ- 

26 σαι δεῖ Φιλίππῳ, γέγονεν αὐτόματον" ( χὸ γὰρ ὅτι συμ’ 
φέρει πέμψαι τὴν βοήϑειαη τοῖς πρὸ τοῦ πράγματος εἰρη- 
μένοις πεπίστωται καὶ πάλιν τῆς Αἰσχίνου δωροδοκίας 
τεκμήριον ποιεῖται τοὺς λόγους, οὖς πρότερον διεξῆλθεν, 
ὅτε ἀδωροδόκητος ἦν" ἔστι' γὰρ οὗτος ὁ πρῶτος ἁπάντων, 

80 ὡς τότε δημηγορῶν ἔφη. ἀπὸ δὲ τῶν ὕστερον τοῦ πράγμα- 
τος ὁ “ημοσϑένης" ἐκ μὲν ὧν οἵ παρὰ Φιλίππου πρέσβεις 
ἔλεγον ἐδήλουν τὰ ἐκ ; τῆς ᾿Ἵττικῆς εἰς τὴν Βοιωτίαν κο- 
μισϑησόμενα, ἐκ δὲ ὧν ἡμᾶς ἔφασαν τὰ ἐκ τῆς Βοιωτίας 
διαρπασϑησόμενα- δηλοῦται γὰρ ἐκ τῶν ἐπιγενησομέ- 

8ὅ νῶν. ὅτι οἵ παρὰ Φιλίππου πρέσβεις ἀπεδείκνυσαν συμ- 
φορώτερον εἶναι Θηβαίοις Φιλίππῳ βοηϑεῖν ἢ ᾿4ϑηναίοις. 

Τέλος Μινουκιανοῦ. 


} 


ἽΠ. 
ΑΝΩΝΨΥΨΜΟΥ͂ 


ΤΌΧΝΗ ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂. 


ΤΈΧΝΗ ΤΟΥ͂ ΠΟΔΙΤΊΚΟΥ ΔΟΓΟΥῚ "ἢ 


ΠΕΡῚ ΠΡΟΟῚΜΙΩΝ. 


Ὃ πολιτικὸς ἤτοι δικανικὸς λόγος εἰς τέσσαρα μέρη 
διαιρεῖται τὰ προκείμενα" χρήξομεν γὰρ ἐν αὐτῷ προοι- 
ων μὲν πρὸς τὸ προσεχεστέρους ποιῆσαι τοὺς ἀκροα-- ὁ 
τάς, διηγήσεως δὲ πρὸς τὸ διδάξαι τὸ πρᾶγμα. τῶν δὲ 
κίστεων πρὸς τὸ κατασκευάσαι ἢ ἀνασκευάσαι τὸ προ-- 181 
κεέμενον τοὺς δὲ ἐπιλόγους ἐπάγομεν πρὸς τὸ ἐπιρρῶ-- 
“αι τὸν ἀκούοντα εἰς τὴν ὑπὲρ ἡμῶν ψῆφον. πρῶτον 
ιὲν οὖν περὶ προοιμίων λεκτέον, καὶ ἑξῆς περὶ τῶν 10 
ἰοισσῶν. 

Ἔνιοι μὲν τῶν τεχνογράφων ἐκ τῶν αὐτῶν ὁρμᾶσϑαι 
ἢ προοίμιον καὶ τὸν ἐπέλογόν φασιν, ᾿Δ4λέξανδρος δὲ 
γύκ ἀληϑές φησι τοῦτο" ἐνίοτε γὰρ ἑτέρας μὲν ὕλας ἔχει 
ὁ προοίμιον, καὶ ἑτέρας ὁ ἐπίλογος. ἰστέον ὅτι κυρίως 1Ὁ 
ἐροοέμια ἔλεγον οἵ παλαιοὶ τὰ τῶν κιϑαρῳδῶν" οἵμας 
'ὰρ ἐκάλουν οὗτοι τὰς ὁδάς. τὸ οὖν ἀνάκρουμα τὸ πρὸ 
ἧς δῆς τῆς κιϑάραρ προοίμιον ἐκάλουν: ἀπὸ τούτων 
αἰ ἐπὶ τὸν ῥητορικὸν μετενήνεκται λόγον τὸ ὕνομα. 

Ὁρίξονται δὲ αὐτὸ οὕτως - 20 

Προοίμιόν ἐστι λόγος κινητικὸς ἢ ϑεραπευτικὸς τῶν 
οὔ ἀκροατοῦ παϑῶν. παρασκευάσαι γὰρ ἀκροατὴν ἀδύ-- 
ατον. μὴ κινήσαντα ἢ ϑεραπεύσαντα τὰ ἐν αὐτῷ πάϑη. 
στι δὲ πάϑος πρόσκαιρος κατάστασις ψυχῆς. σφοδροτέ- 
αν ὁρμὴν ἢ ἀφορμὴν κινοῦσα, οἷον ἔλεον, ὀργήν. φό-- 36 


428 . ΔΙΝΩΝΥΜΟΥ 


βον, μῖσος, ἐπιϑυμίαν: διαφέρει δὲ τοῦ ἤϑους ὅτι τὸ 
μὲν δυσκίνητον, τὸ δὲ εὐκίνητον. ἦϑορ γάρ ἐστι ψυχῆς 
διάϑεσις ἐνεσκιρρωμένη καὶ δυσεξάλειπτος., οἷον τῶν 
πατέρων πρὸς τοὺς παῖδας. λαμβάνεται δὲ τὰ προοίμια 
8. ἐκ τεσσάρων τούτων" ἐκ τοῦ αὑτοῦ. ἐκ τοῦ ἀντιδίκχου, 
ἐκ τῶν δικαζόντων, ἐκ τῶν πραγμάτων. ἐκ τοῦ αὑτοῦ, 
ὡς 4ημοσϑένης ἐν τῷ κατὰ Κόνωνος, ὕβρεως. ἂν δὲ 
ὑπὲρ ἑτέρου λέγῃς. καὶ τοῦτο ἐπισημαίνεσϑαι δεῖ, ὥσπερ 
πεποίηκε “υσίαρ λέγων ἐπιτήδειος μοί [ἐστιν Ἄρχιππος 
10 οὑτοσί, ὦ δικασταί.. ἐπ τοῦ ἀντιδίκου, ὡς ἐν τῷ κατὰ 
Μειδίου" τὴν μὲν ἀσέλγειαν. ἐκ τῶν ἐκείνῳ συναγο-᾿ 
φευόντων, ὡς “4ημοσϑένης" εἶ μὲν ὅ ὅτῳ πλεῖστοι συνεί- 
ποιεν; ΠῚ βουλή. ἐκ δὲ τῶν πραγμάτων. ὡς “υκοὔργος 
ἐν τῷ κατ᾽ Αὐτολύκου " πολλῶν δὲ καὶ μεγάλων ἀγώνων 
1ὅ εἰσεληλυϑότων οὐδέποτε περὶ μειξόνων ἥκετε δικάσον- 
τες. ἐκ δὲ τῶν ἀκροατῶν. ἢ τῶν δικαστῶν, ὡς Ἰσοκχρά- 
186 τῆς᾽ εἰδότες ὑμᾶς ὦ ᾿Αϑηναῖοι. ᾿ 
Τοπικὰ δὲ προοίμια Ὡρποκρατίων φησὶ τὰ περιστα- 
τικά. σκοπὸς δὲ τοῦ προοιμίου τὸ τοιόνδε παρασκευάσαι 
40 τὸν ἀκροατήν" τέλος δὲ τὸ προσέχειν, καὶ εὐμάϑειαν 
καὶ εὔνοιαν ἀπεργάσασϑαι" εἰδότες. γὰρ οἵ ἀκούοντες 
περὶ ὧν οἱ λόγοι εὐμαϑέστεροι γενήσονται... 
Εὐμάϑειαν δὲ ποιεῖ προέκϑεσις ἀνανέωσις μερισμός. 
προέχϑεσις μέν ἐστιν, ὅταν ἃ μέλλει τις λέγειν, ὡς ἐν 
25 χεφαλαίῳ προεκθῆται" ὡς Αἰσχίνης ἐν τῷ κατὰ Τιμαρ- 
χου" περὶ μὲν οὖν τοὺς πολίτας καὶ τοὺς οἰκείρυς οἷος ᾿ 
γεγένηται, καὶ τὴν πατρῴαν οὐσίαν ὡς αἰσχρῶς ἀνά- 
λῶκε, καὶ τὴν ὕβριν εἰς τὸ αὑτοῦ σῶμα, ὑμεῖς ἴστε, καὶ 
ἱκανῶς ὑμᾶς ἀνέμνησεν ὁ παρ᾽ ἐμοῦ λόγος: δύο δέμοι 
80 τῆς κατηγορίας εἴδη λείπεται, καὶ ἑξῆς. μερισμὸς δέ ἐστιν 
εἰς μέρη περιγραφὴ τῶν ὅλων πράξεων, ὡς πεποίηκεν! ὗ 
Ζημοσϑένης᾽" βούλομαι δὲ ὑμᾶς ἀναμνῆσαι τίνων προσή- 


ΤΈΧΝΗ ΡΗΤΟΡΊΚΗ. 429 


ἐει͵ λόγον παρὰ πρεσβευτοῦ λαβεῖν, πρῶτον μὲν ὧν 
ἱπήγγειλε, δεύτερον δὲ ὧν ἔπραξε. καὶ ἑξῆς. ἰστέον δὲ 
ὃς μερισμὸς καὶ προέκϑεσις καὶ ἐν ἀρχῇ τοῦ λόγον 
καραληφϑήσεται, ἀνανέωσις οὐκέτι" τῶν γὰρ μὴ προει-- 
ρημένων οὐκ ἔστιν ἀνανέωσις. ὅ 
Προδοχὴν δὲ ἀπεργάδῃ ἔκ τὸ τῶν προειρημένων καὶ 
πρὸς τούτοις εἰ ἀξιόπιστος φαίνοιο, ἢ πολλῶν ἔμπειρος 
εἶναι πραγμάτων προσποιοῖο, ἢ αὐτὸς πειραϑεὶς ἢ καὶ 
παρ᾽ ἄλλων πειραϑέντων μαϑὼν καὶ συμβουλεύσας. ὥς- 
περ ὁ παρ᾽ Ὁμήρῳ Νέστωρ εἰσάγει ἑαυτὸν τοῖς περὶ 10 
Καινέα καὶ Ἐξάδιον συμβουλεύσας, καὶ ὅτι πειϑήνιοι 
ἦσαν αὐτῷ. οὕτω καὶ πρότερον δηλώσεις καὶ αὐτός, ὡς 
πεισϑέντες μὲν κατώρθωσαν. μὴ πεισϑέντες δὲ ἀπώ-- 
λοντο. καὶ τὸ ἐπιτιμᾶν δὲ τοῖς ἄλλοις δοκεῖ προσοχὴν καὶ 
φύβον κινεῖν. καὶ εἰ νόμιμα λέγειν προσποιοῖο. καὶ εἰ ἢ 1ὅ 
αὐτὸς ἔνδοξος φαίνοιο, ἢ τοῖς τῶν ἐνδόξων προσχρώμε-- 
νος καλοῖς, περὶ μεγάλων δὲ ἢ καλῶν ἢ συμφερόντων 
λέγοις ἐληλυϑέναι., καὶ εἰ προσυπισχνοῖο, ὅτι καινὰ καὶ 
ὅτι διὰ βραχέων καὶ σαφῶν καὶ περὶ ἀναγκαίων ἐρεῖς. 
 Εὔνοιαν δὲ ἐργάσῃ ἢ φύσει οἰκειούμενος. ἢ συνη-- 186 
ϑείᾳ. ἢ φιλίᾳ πατρῴᾳ, ἢ εἰ κοινῇ συμφέρειν λέγοις. ἢ 21 
τῶν αὐτῶν ἐφέεσϑαι. εὔνοιαν δὲ ποιεῖ καὶ-τὸ χρηστὸν 
εἶναι" χρηστὸν δὲ εἶναι δείκνυσι τὸ τοὺς ἐπιεικεῖς ἐπαι-- 
ψΨεῖν., καὶ τὸ τοὺς ϑρασυτέρους προάγειν, καὶ τὸ μηδενὶ 
φϑονεῖν- καὶ τὸ μὴ διχρρήδην λέγειν τά τε αὑτοῦ ἀγα-- 38 
ϑά, καὶ τὰ [περὶ] τοῦ ἀντιδίκου κακά, καὶ τὸ τοῦ μὲν κα-- 
τηγόρου τὰ πολλὰ ἐᾶν. αὐτὸ δὲ τὸ πρᾶγμα λαλεῖν. καὶ 
μὴ μόνον αὐτὸν ἀλλὰ καὶ ἕτερον ἄχϑεσθϑαι λέγειν. καὶ εἰ 
φιλανθρωπότερον δὲ ἀπαγγείλοις τὰ πικρότερα τῶν νοη- 
μάτων. ποιεῖ δὲ εὔνοιαν καὶ τὸ δοκεῖν ἐπιεικῆ τὸν λέ-- 80 
γοντα εἶναι. ἐπιεικὴς δὲ δόξεις, εἰ μὴ ϑρασέως ἐπὶ τὰς 
δίκας ὁρμῶν , φαίνοιο, ἀλλὰ πολὺν χρόνον κατεσχημένος 


μὴ 


Ν 


Ι 


480 ΑΝΩΝΥΜΟΥῪ 


καὶ διαλλαγῆναι πρὸς τὸν ἀντέδικον ἐθελήσας. εἰς με- 
τριωτέραν αὐτὸν πολλάκις δίκην προσκαλεσάμενος, καὶ 
τοῖς ὑπ᾽ ἐκείνου προσκαλουμένοις δοκῶν ἐπιμένειν, καὶ 
μετρίας δρίξειν τὰς τιμωρίας, ἥτου τοῦ ἀντιδίχου,, καὶ τῇ 
6 ἐκβολῇ τοῦ λόγου μὴ πικρᾷ χρώμενος, καὶ τὰ τοῦτοις 
παραπλήσια. διαφέρει ὃὲ τοῦ ἐπιλόγου τὸ προοίμιον, 0τι 
ἐν τῷ προοιμίῳ τὸ “σχῆμα καὶ τὴν ἑρμηνείαν μέτριον εἶναι 
δεῖ καὶ τιϑασσὸν ὡς ἂν εἴποι τιβ. ἐν δ᾽ ἐπιλόγοις τὸ σχῆ- 
μα συγκεκινημένον καὶ πολλὰς μὲν ἐμβοήσεις ἔχον, πολ- 
10 λοὺς δὲ σχετλιασμοῦς. τήν τὸ ἑρμηνείαν συγκειμένην ἐκ 
τροπικῆς μᾶλλον καὶ σημειώδους λέξεως, δυναμένης 
μέντοι πεσεῖν εἰς πολιτικοὺς λόγους ἔτι δὲ καὶ τούτῳ 
διαφέρει, ὅτι πολλὰ τῶν ἐν τοῖς προοιμέοις οὐκέτ᾽ ἐν ἐπι- 
λόγοις λεκτέον" οὐ μόνον δὲ τῶν προοιμίων εἰσί τινὲς 
16 ὕλαι αἷς οὐ χρώμεϑα ἐν τοῖς ἐπιλόγοις, ἀλλὰ καὶ τῶν ᾿ 
ἐπιλόγων, ὧν οὐκ ἔστιν ἐν τοῖς προοιμίοις χρεία. ποιῆ- 
σομεν τὸ προοίμιον. εἰ τῶν κεφαλαίων τῶν ἀναγκαίων 
ἐν τούτοις τὰς ὑπολήψεις ληψόμεϑα, ἐν δὲ τῷ ἐπιλόγῳ 
ἀνάγκη πᾶσα ἕν τι λαμβάνειν αὐτῶν εἰς ἐπίρρωσιν ἢ 
90 παραίτησιν. ἱστέον ὃ ὅτι πολλάκις δεῖ παραιτεῖσθαι τὰ 
προοίμια" οὐ γὰρ ἀεὶ προοιμιαστέον. ὅταν γὰρ μὴ πά- 
ϑος ἔχῃ τὰ πράγματα, οὐ προοιμιαστέον. πολλὰ δ᾽ εἰσὶ 
τοιαῦτα, οἷον ὅταν ἢ περὶ κυνιδίου ἢ ἀργυρίου δίκη ἢ 
ἐνταῦϑα γὰρ περιττὸν τὸ προοίμιον, εἴγε τοῦτο μέν ἐδτι 
96 παϑῶν προϑεραπεία, μὴ ἢ δὲ ἐν τούτοις πάϑος. δεῦτε- 
ρον ὅταν πάϑοςρ μὲν ἔχῃ, ὁ δὲ ἀκροατὴς μὴ προσίηται 
τὸν ἔξω τῶν πραγμάτων λόγον ἤτοι σπεύδων ἢ ὀργιζύν 
μένος. τρίτον ὅταν οἰκεῖοι ὦσιν οἵ ἀκούοντες " περιττὸν 
γὰρ τὸ πειρᾶσϑαι εὔνους ἡμῖν ποιεῖν τοὺς ἀκούοντας 
80 οἰκείους ὄντας. τέταρτον ὅταν ὀλέγον λαμβάνωμεν ὕδωρ, 
151 στρὸς ὃ δεῖ λέγειν τὸν λόγον: ἐνταῦθα γὰρ ἡ τῶν ὠφεῖι- 
- μωτέρων διήγησις ἀναγκαιοτέρα. 


ΤΕΧΝΗ͂ ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂. 485] 


Τινὲς δὲ ἔφασαν ὥσπερ οἵ ᾿Ζ“πολλοδώρειοι, ἀεὶ δεῖν 
φῆσϑαι προοιμέοις. λέγοντες οὕτως, τὸν μὲν λόγον ἐκ 
ἐρῶν συγκεῖσϑαι, τὸν δὲ μὴ ἐκ πάντων συγκείμενον 
ὕτε ὁλόκληρον εἶναι, οὔτε ὑγιῆ. μάλιστα μὲν οὖν φασὶν 
υὐδὲν τῶν τοῦ λόγου μερῶν παραλειπτέον, ἐξαιρέτως δὲ ὅ 
τροοέμεον δόξει γὰρ ἀκέφαλός τις ὁ λόγος εἶναι ὅλος, 
ἸΠιὰ τὸ ὅπερ κεφαλὴν τοῦ παντὸς λόγου τὸ προοίμιον εἷ-- 
κα" εἰ δὲ τοῦτο, φασίν, παραιτησόμεϑα καὶ τὸν ἐπίλο-- 
νον ἐξ ἀνάγκης, διὰ τὸ τοῦ παϑητικοῦ μέρη εἶναι ἀμφό-- 
ρα. ἔτι δὲ τοιοῦτό τι λέγουσι. πότερον γὰρ παρα- 10 
ἰεὐψομεν τὸ προοίμιον ἢ τοὺς ἐπιλόγους; εἰ μὲν οὖν 
οὖς ἐπιλόγους, ἀτϑλὴς ἔσται μάτην εἰρημένος ὁ 0 λόγος. 
οἷς μεταξὺ εἰρημένοις εἰς λήϑην τῶν καιριωτέρων τῶν 
χροατῶν ἐμπεπτωκότων᾽ εἰ δὲ: μὴ παραλείψομεν τού-- 
ους, οὐδὲ τὸ προοέμιον. πρὸς δὲ τούτοις κἀκεῖνό φασιν. 1ό 
ργον μὲν εἶναι προοιμέου καὶ τέλος. τὸ τὸν ἀκροατὴν 
ὕνουν παρασκευάσαι πρὸς τὰ λεχϑησόμενα, τούτου δὲ 
'αραλειφϑέντος μηδὲν τῶν προειρημένων γενήσεσϑαι. 
φ᾽ ἅπασιν ἐκεῖνο λέγουσιν. ὅτι πολλοὶ τῶν ἀρχαίων λ6-- 
οὐς συνέγραψαν, ὧν οὐδείς ἐστιν ἀπροοιμίαστος. 40 

Οὗτοι μὲν οὖν οὕτως. ᾿4λέξανδρος δὲ ὁ τοῦ Νουμη- 
ίου πρὸς ἕκαστον τῶν εἰρημένων ἀπαντῶν, πρῶτον 
ὲν ἐκεῖνο μέμφεται. ὡς οὐκ ὀρϑῶς τῆς ῥητορικῆς κατω-- 
φεύκασιν τὴν φύσιν: στοχαστικῆς γὰρ αὑτοὺς λελή- 
ασι, φησίν, ὡς περὶ ἐπιστημῶν διαλεγόμενοι" διαφέρει 36 
Σ ἐπιστήμη τῆς τέχνης, καϑὸ ἡ μὲν ἀδιαπτώτων ἐστὶ 
εωρημάτων καὶ μίαν ἐχόντων τὴν φύσιν. τέχνη δὲ ἐκ 
ινουμένων παὶ ἄλλοτε ἄλλην ἀναλᾳμβανόντων φύσιν. 
ἔχνης οὖν οὔσης τῆς ῥητορικῆς, καὶ τῶν ϑεωρημάτων 
ὑτῆς πρὸς τοὺς καιροὺς ἁρμοξομένων., ἁμαρτάνουσιν 18ς 
πιστημονικῶς διδόντες τὰ ϑεωρήματα, καὶ λέγοντερι ἀεὶ 81] 
εἴν προοιμιάξεσϑαι, ἀλλὰ τοῦτό φαμεν; ὡς ἐπειδὴ ἄλ- 


439 ςς ΔΝΩΝΥΜΟΎ 


λοτε ἄλλοις περιπίπτομεν πρἄγμασιν, ἡ δὲ τέχνη ἡμῶν 
πρὸς τὸ χρήσιμον τῶν παρόντων ἁρμοξομένων. ἂν μὲν 
συμφέρῃ, προοιμιαστέον, εἰ δὲ μή, παραλειπτέον τοῦτο" 
οὐ γὰρ εὐκαίρως παραλειφϑέντα βλάψει. ἀλλὰ μᾶλλον 
56 ἀκολούϑως δητέον, καὶ πρῶτον πρὸς τὸ ὅτι οἵ ἀρχαῖοι 
συνέταξαν λόγους, ὧν οὐδεὶς ἀπροοιμέαστος 5 ἐκεῖνο. 
φαμεν. ὅτι οἵ ἀρχαῖοι. ἀγωνιξόμενοι πολλάκις οὐκ εἶπον 
προοίμια, συντάσσοντες δὲ μετὰ προοιμέων ἐβουλήϑη- 
σαν συντάξαι" μάρτυς τοῦ λόγου Θουκυδίδης ἐν ἢ φησὶ 
10 δημηγοριῶν, ᾿Δ4λκίδα καὶ Δακεδαιμόνιοι. ἐμοὶ δοκεῖ 
πλεῖν ἡμᾶς ἐπὶ Μυτιλήνην. καὶ Μένανδρος ἐν τοῖς Ἐπι- 
τρέπουσιν τὴν δίκην ἄνευ προοιμίων πεποίηκεν - οὐδὲν 
δὲ διαφέρειν ἢ ἐνταῦϑα οὕτως αὐτὰ κεῖσθαι. ἢ ἐν δικα- 
στηρίοις λέγεσϑαι. πρὸς δὲ τούτοις ἡ ἔν ᾿Δρείῳ πάγῳ 
1ὅ βουλὴ οὔτε προοιμιάξεσϑαιν εἴα, οὔτε ἐπιλογίξεσϑαι. 
πρὸς δὲ τὸ ὅτι παρασκευαστικὸν ἀκροατῶν τὸ προοί-᾿ 
μιον, ἐκεῖνό φησιν, ὅτι ὅτε μὲν παρασκευάσαι δεῖ, τότε 
παρασκευάσοιμι. ἐὰν δὲ ὦσι παρεσκευασμένοι. περιττὸν 
προοιμιάξεσϑαι. τοῦτο δὲ καὶ Μένανδρον εἰδέναι" ἐν 
90 γὰρ τῇ Ἐπικλήρῳ δικαξομένων τοῦ τε ἀνδρὸς καὶ τῆς 
γυναικός, καὶ τοῦ παιδίου δικάξοντος. οὐκ ἔϑηκεν οὐδε-᾿ 
τέρῳ προοίμιον, διὰ τὸ τὴν εὔνοιαν προύπάρχειν τοῦ 
ἀνδρός, ὁμοίως δὲ κἂν πρὸς τὴν γυναῖκα τὴν ἰδίαν δια- 
λεγώμεϑα- κἂν ὀλίγον ἔχωμεν ὕδωρ, παραλείψομεν τὸ 
96 προοίμιον. ἑνίοτε δὲ καὶ πρὸς λίαν ἀντιπαρατεταγμένους 
τὴν παρασκευὴν ποιούμενοι μᾶλλον ἐρεϑίξομεν αὐτοὺς 
καὶ λυποῦμεν. πρὸς δὲ τὸ πῶς ἡμῖν ἡ διήγησις παρα- 
ὀεχϑήσεται, μὴ προπαρεσκευασμένου τοῦ ἀκροατοῦ τῷ 
προοιμίῳ πρὸς τὴν ἀκοήν, ἐκεῖνο ἐροῦμεν. ὅτι ὅταν μὲν 
80 οἰώμεϑα μὴ παραδεχϑήσεσϑαι τὴν διήγησιν, τότε προοι- 
μιασόμεϑα" ὅταν δὲ εὐπαράδεκτος ἧἦ, τότε οὐκ ἀναγκαῖον 
προοιμιάξεσϑαι. δεῖ δὲ προοιμιαξόμενον ἀπὸ μὲν τοῦ 


ΤΈΧΝΗ ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂. 458 


πράγματορ ποιεῖν νοήματα, μὴ μέντοι ἢ αὐτὸ τὸ πρᾶγμα 
διεξιέναι, ἢ τὰς εἰς τὸ πρᾶγμα κατασκευὰς ἀναλίσκειν. 
τὸ μὲν γὰρ διηγηματικόν. τὸ δὲ κεφαλαιῶϑες καὶ ἐπιχει-- 
ρηματικόν. δεῖ τοίνυν συνεστραμμένον εἶναι τὸ προούς- 1.9 
μοΨ., καὶ σπερματικῶς ἔχειν τὰ͵ πράγματα, καὶ ἀπηλ- ὁ 
᾿άχϑαι πάσης ἀγωνιστικῆς ἐπιχειρήσεως. 

Τινὲς δὲ ἐπὶ τῆς αὐτῆς ὑποϑέσεως ἔφασαν δύνασϑαι 
εἶναι καὶ πολλὰ προοίμια καὶ ἕν, τῶν μὲν ὑπολήψεων 
γῶν αὐτῶν οὐσῶν, ταῖς δὲ κατασκευαῖς ϑεραπευομέ- 
νων. ἐπεὶ οὖν, φασί, διάφοροί εἰσιν αἵ κατασκευαί, ἔσται 10 
τολλὰ προοίμια. ταὐτὸ δὲ τοῦτο πῇ μὲν ὀρϑῶς ἔχει, 
ρησί, πῇ δὲ φαύλως" τὸ μὲν γὰρ τῶν ὑπολήψεων, ὅ τι αἵ 
χὐταὶ οὖσαι ταῖς κατασκευαῖς ϑεραπεύονται καλῶς φα- 
τίν. ἐπεὶ δὲ αἴ αὐταί εἰσιν ὑπολήψεις. μᾶλλον ἕν ἂν γέ-. 
γοῦτο προοίμιον; ἢ ἐπειδήπερ αἱ κατασκευαὶ διάφοροί [ὅ 
εἰσι. πολλά" τὸ γὰρ ὁλοσχερέστερον ἐν τοῖς ἐπὶ μέρους, 
ἰσεὶ. κυριώτερον καὶ δυνατώτερον. μᾶλλον οὖν λέγομεν, 
φησί. ὅτι ἕν ἐστι προοίμιον, ἐπεὶ αἱ αὐταὶ ὑπολήψεις εἰ-- 
σίν - οὐ γὰρ ἐπειδὴ πολλαὶ τῶν ὑπολήψεων ϑεραπεῖαι, 
κολλὰ ξητητέον προοίμια, ἀλλὰ μᾶλλον ἐπειδὴ ὑπολή-- 90 
ψεις εἰσὶν αἴ αὐταί, ἕν εἶναι προοίμιον νομιστέον. ταῦτα 
τερὶ προοιμίων. 


ΠΕΡῚ 4ΠΗΓΗΣΈΩΝ. 

Περὶ δὲ τῆς διηγήσεως τοσαῦτα εἰπεῖν ἔχομεν, πρώ-- 
Ὃν ἐκεῖνο εἰπόντες. ὅτι ἐπειδὴ πολλάκις δυσχερὴς ἡμῖν 25 
; λόγος γίνεται διὰ τὸ πρὸς οἰκείους ἔχειν, χρὴ τὴν αἰ- 
αν τούτων δἰς τοὺς ἀντιδίκους μετάγειν, τὰ πλήϑη ἔπι-- 
ἰεικνύντας τῶν ἀδικημάτων. ὧν μέλλομεν πάσχειν᾽ μὴ 
ποστάντες τὴν δίκην" ἢ ὅτι οἵ νόμοι τοῦτο ποιεῖν 
Ὁγκεχωρήκασιν. οὕτω γὰρ ἡγοῦντό τινας ἔσεσϑαι περὶ 80 


οὺς οἰκείους" ἐὰν δὲ δοκῇς ἄπιστα λέγειν, καὶ αὐτὸ 
ἈΒΕΤΟΆΕΒ ΟΒΑΕΟΙ, Ϊ, 28 


- 


434 ΑΝΩΝΥΜΟΥΎ 


τοῦτο ἐπισημαίνου, καὶ ἐπαγγέλλου δείξειν, ὅτι ἀληϑῆ 
λέγεις, ὡς ὃ Δημοσϑένης, οὐκ ἀγνοῶ μὲν οὖν ὅτι τὸν 
Χαρίδημον. ἐὰν δὲ τῷ λέγειν ὑπὲρ ἑτέρου διαβληϑῇς, 
λέγε ῆ ὅτι φίλος ἢ ὅτι ἐπιεικής, ἢ ὅτι ἰδιώτης, ἢ ὅτι ἐλεξι- 
δ νός. ἢ ὅτι σοὶ κἀκείνῳ κοινὸς ὁ ἀγών, ἢ ῇ ὅτι συμφέρει τῇ 
πόλει. ἢ καὶ νὴ Διὰ τὰ πλείονα τούτων ἅμα. χρήσιμον δὲ 
καὶ διὰ τὸ νέον εἶναι εἰς παίδευσιν ἀναφέρειν ἢ γένεσιν, 
καὶ ὅτι οὐδὲν κωλύει καὶ τοὺς νέους εἰδέναι τι τῶν χρησί: 
μῶν, ὡς ὁ παρ᾽ Ἰσοκράτει ᾿Αρχίδαμος. ἐὰν δὲ παλαιός, λέγε 
10 ὅτι οὐ δεῖ τούτων μέμφεσϑαι. ἀλλ᾽ εἰ πεποίηκε τοῦτο 
δεικτέον, ἢ εἰ μέν ἐστιν ἀληϑῆ, ἀλλ᾽ οὔτι καϑόλου, λέγε᾽ 
πρὸς μὲν γὰρ τὰ διαβεβλημένα, πάνυ πειρῶ σροάγειν 
ἀπολογίαν, ἣν ἂν δύναιο, εἰ δὲ μή: πάρες τὸν περὶ τού- , 
490 τοῦ λόγον" ἐγχωρεῖ γὰρ καὶ τὸν κατήγορον ἔλαττον ἢ 
1ὅ πρὸς πίστιν εἰρηκέναι. τὰ ὃὲ σαϑρότερα ἀνατρέκειν 
πειρῶ. β 
Ἔστι δὲ ἡ διήγησις κατὰ Νεοκλέα ἡ δικανικὴ ἔκϑεσις 
πραγμάτων εἴς τινα προκειμένην ξήτησιν ἀνηκόντων, ἢ 
νὴ Ζ4ία περιστάσεως ἔκϑεσις εἴς τινα ξήτησιν ἀνηκού- 
40 σης. οὔτε δὲ τῶν ἐνεστώτων φησὶ διήγησιν εἶναι οὔτε 
τῶν μελλόντων. ἀλλὰ τῶν μὲν ἐνεστώτων ἔνδειξις. ὡς 
ἐν τῇ ἀντιγόνῃ δεικνὺς τοὺς ἥρωας, τῶν δὲ μελλόντων 
πρόρρησις. Ζήνων δὲ οὕτω φησί: διήγήσίς ἐστι τῶν ἐν 
τῇ ὑποϑέσει πραγμάτων ἔκϑεσις εἰς τὸ ὑπὲρ τοῦ λέγον- 
95 τος πρόσωπον ῥέουσα. Θεόδωρος δὲ οὕτως ὁρίξεται᾽ διή- 
γησίς ἔστι πράγματος αὐτοτελοῦς κατὰ ψιλὴν ἀπόδοσιν 
ἔκϑεσις περὶ τῶν ἤδη γεγονότων. τοῦτον τὸν ὅρον .41ἐ- 
ξανδρος ἀκριβῆ μὲν εἷναί φησιν. οὐ μὴν πομπικὸν οὐδὲ. 
ῥητορικὸν δεῖ γὰρ σαφέστερον τὰ τοιαῦτα ὑπογράφειν. 
80 4“πολλόδωρος δὲ οὕτω" διήγησίς ἐστι περιστάσεως ἔκχ- 
ϑεσις. μέμφεται δὲ ᾿4λέξανδρος τοῦτον" ἡ γὰρ περίστα- 
σις ἀϑροιόμα͵ προσώπων καὶ πράξεων καὶ παϑῶν κα 


ΤΕΧΝΗ͂ ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂. 485 


ἐτεῶν καὶ ἀφορμῶν καὶ χρόνων ἐστίν, αἱ δὲ διηγήσεις 
ολλάκις ἑνὸς τούτων εἰσίν, οὐ πάντων. ὅϑεν ᾿4λέξαν-- 191 
'φος δρίξεται. αὐτὴν οὕτω" διήγησίς ἐστιν ἔκϑεσις καὶ 
αράδοσις τῷ ἀκροατῇ τοῦ πράγματος οὗ κοινούμεϑα 
ὑτῷ. ὅ 
ΖΔιττῆς ὃ τῆς διηγήσεως οὔσης, τῆς μὲν γενικῆς 
ῆς δὲ εἰδικῆς, τὴν μὲν γενικὴν οὕτως ὁρίζονται" διήγη-- 
ἐς ἐστιν ἀπαγγελλία πραγμάτων γεγενημένων ἢ ὄντων 
πὶ κριτοῦ ἢ κριτῶν ὑπὲρ ὧν δεῖ φέρειν τὰς ἀποδείξεις" 
ἧς δὲ εἰδικῆς ἀποδόσεις αἴ προλαβοῦσαι. ἔστι δὲ τῶν 10 
τηγήσεων εἴδη ταῦτα" αἷ μὲν γὰρ αὐτῶν εἰσὶν ἀληϑ εἴς, 
ἴ δὲ πεπλασμέναι. καὶ αἵ μὲν ἐπὶ κριτῶν λεγόμεναι. αἵ 
ἃ καϑ'᾽ ἑαυτάς. καὶ τῶν καϑ᾽ ἑαυτὰς αἱ μέν εἰσι βιωτι-- 
- αἵ δὲ ἱστορικαί, αἱ δὲ μυϑικαί, αἱ δὲ περιπετικαί. 
ὧν δὲ ἐπὶ κριτῶν αἵ μὲν κατὰ τὸ ἀμφισβητούμενον αὐτὸ 15 
τυνέστανται,, αἱ δὲ πρὸς ἰδίας διηγήσεις τῆς ὑποϑέσεως 
ἱέγονται. αἱ δὲ παρεμπέίπτουσι πίστεως ἕνεκεν ἢ αὐξή- 
εῶς ἢ διαβολῆς ἢ ἄλλου τινὸς τοιούτου. ἅστινας καὶ 
ταραδιηγήσεις τινὲς καλοῦσιν. ἔτι τῶν ἐπὶ κριτῶν διη-- 
ήσεων ἃς μὲν ἡμεῖς προηγουμένως εἰσάγομεν. ἃς δὲ 20 
ὧν ἀντιδίκων εἰσαγόντων ἑτέρως ἐπαγομένας αὐτοὶ ἀν-- 
ιϑιηγούμεϑα" παρ᾽ ὃ καὶ ἀντιδιηγήδεις προσαγορεύον-- 
αε' ἀντιδιηγούμεϑα δὲ ἢ τὸ καϑόλου τῇ τῶν ἀντιδίκων 
Ἰηγήδει ἀνθιστάμενοι, ἢ κατὰ μέρος ἕκαστον. ὅταν μὲν 
ὖν ἐμπέσῃ ἡ τῶν πραγμάτων διήγησις, τότε ἐμπεσεῖται 25 
'χραδιήγησις,. ἐπιχειρημάτων μὲν ἔχουσα τόπον, πιϑα- 
ὃν δέ τι συμφερομένη. εἴδη δὲ τῶν παραδιηγήσεων 
ρέα, προδιήγησις, παραδιήγησις, ἐπιδιήγησις. καὶ προ-- 
ιήγησις μέν ἐστιν. ὅταν πρὸ αὐτοῦ τοῦ πράγματος ἔξω-- 
ὃν ἕτερον τι διηγησώμεϑα, ὥσπερ ἐν τῷ κατὰ Τιμοκρά-- 80 
ους" ἐγὼ γάρ, ὦ ᾿4ϑηναῖοι. προσέκρουσα ἀνθρώπῳ 
ονηρῷ. παραδιήγησις δὲ ὅταν περὶ τὸ αὐτὸ πρᾶγμα 
. μι 


436 ΑΝΩΝΥΜΟΥ͂ 


ἕτερα διηγησώμεϑα, ὡς ἐν τῷ κατὰ Μειδίου" ἐγένοντο ἢ 
ἐπιδόσεις εἰς Εὔβοιαν, καὶ τὰ ἑξῆς: ἐπιδιήγησις δὲ ὅταν 
μετὰ τὰς πίστεις ἢ τὸν ἐπίλογον διηγησώμεϑα. 
Ἰστέον δὲ τοῦτο. ὡς τὴν παρέκβασίν τινες ταὐτὸν εἷς 
δ ναι ὑπέλαβον τῇ παραδιηγήσει , διαφέρει δέ" ἡ μὲν γὰρ 
παραδιήγησις.; ὥς φασιν, ἐφάπτεταί τινῶν περὶ τὸ ἢ 
. φρρᾶγμα" ἡ δὲ παρέκβασις ἐκδρομή ἐστι λόγων καϑ' 
ὁμοίωσιν ἢ μίμησιν τῶν γεγονότων. περὶ δὲ τῆς παρεχ- ἢ 
βάσεως ᾿Αλέξανδρος ἀντιλέγει. γελοῖον γάρ ἐστι, φησί, ἢ 
10 τὸ λεγόμενον" εἰ μὲν γὰρ ἐξ αὐτοῦ τοῦ πράγματός ἔστι ἢ. 
τὸ λεγόμενον ; πῶς ἐστὶ παρέκβασις; εἰ δὲ ἔξωϑεν,, πῶς 
ἐροῦμεν τὰ ἔξωϑεν τῆς ὑποϑέσεως; 
Ἐπειδὴ δὲ τῆς διηγήσεως τὰς ἀρετάς φαμεν τήν τὲ 
συντομίαν καὶ τὴν σαφήνειαν καὶ τὴν πιϑανότητα, καὶι- 
18 ρὸς ἂν εἴη λέγειν περὶ ἑκάστης, καὶ ἄγε περὶ συντομίας 
λέγωμεν πόϑεν ἔσται σύντομος. τῆς συντομίας τοίνυν ἥ 
μὲν ἐν τοῖς πράγμασιν, ἡ δὲ ἐν ταῖς λέξεσιν. ἐκ μὲν οὖν ἢ 
τῶν πραγμάτων σύντομον ποιήσεις τὴν διήγησιν, ἐὰν ἢ 
19) μήτε πόρρωϑεν ἄρχῃ καϑάπερ ἐν τοῖς πολλοῖς πεποίηκεν 
40 Εὐριπίδης. μήτε μακρὰ λέγῃς. ὡς οἵ μετὰ τὸ πρᾶγμα χαὶ ἢ 
ἄλλα διηγούμενοι. τὰ δὲ λυποῦντα τοὺς ἀκούοντας, 
τὰ ἀπίϑανα καὶ ἀπρεπῇ τῷ λέγοντι. καὶ οἷα μὴ ὠφελεῖν 
τὸν ἀγῶνα, οἷά τε [εἰσιν) καὶ ἐν ἑτέροις ῥηϑῆναι δύναν- 1 
ται, (ἐὰν) ἀφέλῃς ταῦτα τῆς διηγήσεως, σύντομον 
96 τούτων ποιήσεις τὸν λόγον. ἔτι τε ἐὰν μήτε παρεχβάδει ἢ 
χρῷο. μήτε ἐπεισοδίοις, μήτε ὅλως ἐκ τοῦ πράγματος κἐ 
πλανῷο" ἔτι τε τὴν ταυτολογίαν εἰ παραιτοῖο καὶ μαχρὰ ὰ 
δι’ ὀλίγων ἑρμηνεύσειας , καὶ τὰ τοιαῦτα λέγοις. ὧν ῥτ΄ ἢ 
ϑέντων φανερά ἐστι τὰ σιωπώμενα. ἐν δὲ ταῖς λέξεσιν ᾿ 
80 ἔσται συντομία, ἐὰν μὴ συνωνυμίαι χρῷο, οἷον πα 
καὶ ϑαμέες, ἢ ῇ Ἐίφος καὶ μάχαιρα. τούτων γὰρ ἕκατερονῦ ὶ 
καὶ καϑ᾽ ἑαυτὸ πρὸς δήλωσιν ἀρκεῖ" καὶ ἐὰν τῶν συνθ ἢ: 


ΤΕΧΝΗ ῬΡΗΤΟΡΙΚΗ. 487 


νύμων τὰς βραχυσυλλάβους ἐκλόγῃς, ὃ ἐπὶ πλήϑους 
καραχωφούμενον χρήσιμον, οἷον ἀντὶ μαχαίρας. ξίφος 
λέγων " καὶ ἐὰν μὴ τοῖς κυρίοις προστιϑῆς τὰ ἐπίϑετα ὡς 

ὁ ποιητής, οἷον ὑγρὸν ἔλαιον" καὶ ἐὰν τὰς ἀναδιπλώσεις 
Ξαραιτοῖο, οἷον πόλεμον δίς τὴν ᾿ττικήν, εἰρ τὴν ᾽Ἄττι- δ 
κὴν πόλεμον" καὶ ἐὰν τὰς περιφράσεις φύγῃς, οἷον βίη 
Ἡρακλείη᾽ καὶ ἐὰν τοῖς τροπικοῖς ἐνίοις κυρίως χρῷο, 
ὥσπερ “ημοσϑένης τῷ ἀνεχαίτισε᾽" διὰ μιᾶς γὰρ λέξεως 
ὅλον ἐπλήρωσε νόημα. καὶ ἡ λεγομένη δὲ ἔλλειψις συν-- 
τομίαν ἐργάξεται, οἷον σὺ τοῦτον φιλεῖς καὶ οὗτος σέ. 10 
λείπει γὰρ τὸ φιλεῖ. ἀπεργάξεται δὲ συντομίαν καὶ τὸ 
ἐκεξευγμένον, ὅταν δύο ἢ τρισὶν ὀνόμασιν, ἢ καὶ πράγμα- 

σι μίαν ἐπάγῃς λέξιν συμπληρωτικήν, οἷον Ῥοδίους μὲν 
συμμάχους ὄντας, Βυξαντίους δὲ συγγενεῖς, Τενεδίους 
τὸ πεποιημένους ἰσοπαλίαν, πλείους δὲ ἄλλους συμμά-- 16 
χους εὐηργέτησαν. ποιεῖ δὲ καὶ τὸ ἀσύνδετον δόξαν συν-- 
τομέας. οἷον ἀλλ᾽ ἐπειδὴ τὰ πλοῖα σεσύλητο, Χερρό- 
νῆσος ἐπορϑεῖτο, καὶ τὰ ἑξῆς. πριήσεις. δὲ συντομίαν καὶ 
ὅτε κατ ἔμφασιν παραλείψεως λέγεις, ὡς ὁ “ημοσϑένης" 
ἐπειδὴ γὰρ εἷλεν Ὄλυνϑον Φίλιππος. διὰ γὰρ τοῦ εἷλεν 40 
πολλὰ ἐδήλωσε. 

Σαφήνειαν δὲ εὖ φασι δεῖν παραφυλάττεσθϑαι. ἐὰν 
ἐναντία τισὶ τῶν δἰ τὴν συντομίαν ϑεωρημάτων λέγειν 
δόξωμεν. ῇ μὲν γὰρ τέχνη καϑ' ἕκαστον τελείως ἔχπλη- 
ροῦν τὸν τόπον ἀναγκάξει, ὁ δὲ τεχνίτης πρὸς τὸ συμ- 45. 
ρέρον αὐτῷ χρήσεται. ἐπειδὴ δὲ περὶ δαφηνείας πρόκει- 
ας λέγειν, ῥητέον περὶ ἀσαφείας" δυνησόμεϑα γὰρ τοὺς 
ἱκείνης φυγόντες τόπους σαφῆ ποιῆσαι τὸν λόγον. ἀσά-- 
ρεια τοίνυν, ὡς μὲν καϑόλου, διχῶς γίνεται" ἢ γὰρ ἐν 
ἰδξεσίν ἐστι τὸ ἀμφισβητούμενον σαφὲς ἢ ἐν πράγμασιν" ,05 
ὃς δὲ κατὰ μέρος, πολλαχῶς. τὸ μὲν οὖν ἐκ πραγμάτων 3) 
ἀσαφὲς οὕτως γίνεται, πρῶτον μὲν ὅταν τὰ λεγόμενα 


488 ΔΝΩΝΥΜΟΥῪ 


τὴν κοινὴν ἐκφύγῃ γνῶσιν, οἷα τὰ ἐν τῇ διαλεκτικῇ καὶ 
τὰ ἐν γεωμετρία. δεύτερον ὅταν συγχέωμεν τὴν τάξιν 
τῶν γεγονότων, ὡς τὰ μὲν πρῶτα τελευταῖα εἶναι, τὰ δὲ 
τελευταῖα προτετάχϑαι" οἰκονομίας δὲ τὰ τοιαῦτα πολ- 
δ λάχις ἐπέχει χρείαν, δυσπαρακολούϑητον δὲ ὅμως καὶ Β 
ἀσαφῆ τὸν λόγον ποιεῖ. ποιεῖ δὲ ἀσαφῆ τὸν λόγον καὶ τὸ 
τῶν αὐτῶν πολλάκις μεμνῆσϑαι" μαχρὸν γὰρ τοῦτο καὶ 
ὀχληρόν, εἰ μὴ ἄρα ταῖς ἐργασίαις αὐτὸ διαχειρισόμεϑὰ, ἢ! 
καὶ νὺν μὲν ὡς γιγνώσκοντες λέγομεν, αὖϑις δὲ ὡς 
10 συγκεφαλαιούμενοι, ἑτέρωϑι δὲ ὡς ἀναμιμνήσκοντες" 
τὸ γὰρ ὀχληρὸν οὕτως ἐκφεύξῃ. τρίτον ὅταν παραλεί- ἴ" 
ψωμέν τινα τῶν πραγμάτων τέταρτον ὅταν ἐπεισάγω- 
μὲν ἔξωϑεν μακρὰ καὶ ἀπηρτημένα τοῦ πράγματος. 
Τὸ δὲ ἐχ τῶν λέξεων ἀσαφὲς οὕτως ὅταν ξένοις καὶ 1} 
15 τροπικοῖς καὶ ἀμφιβόλοις καὶ γλωσσηματικοῖς ὀνόμασί ἢ 
τις χρῷτο, καὶ τῇ συνϑέσει μὴ ἁπλῇ καὶ κατὰ 'φύσιν, 
ἀλλὰ δι᾽ ὑπερβατῶν καὶ μήχους περιόδων καὶ ἀλλη- 
γορίας. ποιεῖ δὲ καὶ ὀνοματοποιΐα ἀσάφειαν, ὡς τὸ σί- 
ξεν ὀφϑαλμός παρ᾽ Ὁμήρῳ" καὶ ἡ διάρϑρωσις, οἷον᾽ 4λέ- 
40 ξανδρος ὁ Πάρις " ᾿4λέξανδρος ὁ Φιλίππου. ποιήσεις δὲ 
ἀσάφειαν καὶ ἐὰν τὰς ἀκολουϑίας διακωλύσῃς εὐλόγοις 
διηγήμασι. καὶ τὰ μὲν ὑπερβαίνῃς, τὰ δὲ παρὰ τάξιν 
τιϑῇς. οὕτως αὐτά τις ποιήσει τὸν δικαστὴν ἀπατῆσαι 
βουλόμενος τῇ ἀνακολουϑία. 
δ8Ύ Πηιϑανὴ δὲ διήγησις γίνεται, εἰ πάντα ὅσα λέγει τι, 
ἐξομοιοῦν πειρῶτο τοῖς ἀληϑέσι. τοῦτο δέ φησι γένοιτο, 
ἐὰν μὴ ψιλὰ τὰ πράγματα τιϑῶμεν, ἀλλὰ καὶ τὰ μόρια 
αὐτὰ προσλαμβάνωμεν, ἐξ ὧν ἡ διήγησις πληροῦται. 
μόρια δὲ διηγήσεως πρόσωπον, πρᾶγμα, τόπος, χρόνος, 
80 αἰτία πρὸς τούτοις, εἰ ἀλλήλοις ὁμολογεῖ τὰ λεγόμενα 
καὶ μὴ διαφωνεῖ ἢ μάχεται" ἔπειτα ἐὰν μὴ ψιλὰ τιϑῶμεν 
τὰ μόρια, ἀλλ᾽ ἀκριβῶς ἕκαστα διηγώμεϑα, ὥσπερ ἐν τῷ 


- 


- ᾿ ἸΤΈΧΝΗ ΡΗΤΟΡΙΚΗ. 439 


κατὰ Μειδίου" ἰσχυρὰς ἦν μέλας. ἐφ᾽ ἅπασι δὲ τούτοις 
αἰτίαν προσϑετέον " ἐπαχτικωτάτη γὰρ αὕτη πρὸς πει-- 
ϑώ. ποιεῖ δὲ πιϑανότητα καὶ τὸ τοῦ λέγοντος ηϑος καὶ 
πώϑος. καὶ τὸ μὲν ἦϑος, φησίν, εἰ ἄπλαστον φαίνοιτο, 19. 
τὸ δὲ πάϑος οὐ μόνον πείϑει; ἀλλὰ καὶ ἐξίστησι. ποιεῖ ὁ 
ὃὲ πυϑανότητα καὶ περὶ αὑτοῦ μὲν κακόν τι εἰπεῖν μι- 
χρόν, περὶ δὲ τοῦ ἀντιδίκου ἀγαϑὸν ὁμολογούμενον, 
ὡς Αἰσχίνης" τούτου πατὴρ μὲν ἦν ἐλεύϑερος ἀ ἀνὴρ Ζ2η- 
μοσϑένης, οὐ γὰρ δεῖ ψευδεσϑαι. συνεργεῖ δὲ πρὸς πει- 
ϑὼ καὶ ἦ ἐνάργεια. ἔστι δὲ ἐνάργεια λόγος ὑπ᾽ ὄψιν 10 
ἄγων τὸ δηλούμενον. ποιεῖ δὲ πειϑὼ καὶ λέξις ἀγνεπι-- 
τήδευτος καὶ τὸ αὐτοσχέδιον ἐμφαίνουσα. ποιήσεις δὲ 
πιϑανότητα, καὶ ἐὰν μὴ πάντα βεβαιῶν λέγῃς ἀλλὰ προς- 
τυϑῆς τὸ οἶμαι καὶ τὸ τάχα καὶ ἴσως καὶ τὰ τοιαῦτα. 
ἡδεῖαν ὃὲ ποιήσεις τὴν διήγησιν, ἐὰν τοῖς οἰκείοις αὐτὴν 18 
ἤϑεσι διαποικίλλῃς καὶ γνώμαις ἀναμίξῃς" ποιεῖ τὸ ἦδο ο-- 
νὴν. ἐνίοτε καὶ ἀρχαιολογία παραληφϑεῖσα δὐκαίρως, ὡς 
παρ᾽ Ὑπερίδῃ ὁ τῆς Δ“ητοῦς μῦϑος. ποιεῖ τε ἡδονὴν καὶ 
ἀστεῖσμός. μεγαλοπρεπῆ δὲ ποιήσεις τὴν διήγησιν ψιλῇ 
φράσει καὶ διηρημένῃ,, καὶ τοῖς νοήμασι σεμνοῖς κεχρη-- 30 
μένος. καὶ τὰ ταπεινὰ φεύγων παραδείγματα, καὶ τὰς 
αἰσχρὰς τῶν λέξεων. καὶ διηγήσεων μὲν ἀρεταὶ αὗται 
καὶ τοσαῦται" εἰσὶ δὲ οἵ πρὸς ταύταις ταῖς τρισὶ καὶ με-- 
γαλοπρέπειαν καὶ αὔξησιν καὶ ἡδονὴν καὶ προσήνειαν 
ἤτοι ἐπιείκειαν ἀρετὰς ἔφασαν διηγήσεως. περὶ μὲν οὖν 36 
ἡδονῆς καὶ μεγαλοπρεπείας ἔφϑημεν εἰπόντες, αὔξησιν 
δὲ καὶ ἐπιείκειαν τί ἐστι πολλαχοῦ ἀκηχόαμεν. περὶ μέν-- 
τοι συντομίας ᾿Αριστοτέλης ἐφίστησιν. εἰ γάρ ἐστι, φη-- 
σίν, ἡ συντομία συμμετρία τῆς μήτε παραλιπούσης τι 
τῶν ἀναγκαίων. μήτε πλεοναξούσης. ἀρετὴ γενήσεται" 80 
εἰ δέ ἐστιν ὥσπερ ἔνδεια τῆς ὑπερβαινούσης τι τῶν χρη-- 
σίμων. ἐν ταῖς κακίαις μᾶλλον ταχϑήσεται. ὁ δὲ Γα- 


440 ΑΝΩΝΥΜΟΥ͂ 


δαρεὺς Θεόδωρος τὴν πιϑανότητα μόνην ἀρετὴν νομίζει 
τῆς διηγήσεως, τὰς δὲ προειρημένας ἀρετὰς ἰδίας μὲν μὴ 
εἶναι μόνης τῆς διηγήσεως. κοινὰς δὲ ἅπαντος τοῦ λ0- 
1905 γου" “«ρποχρατίων δὲ οὕτω γράφει" καὶ διηγήματος 
ὅ μὲν ἀρεταὶ ἐν μὲν τοῖς εὐπρεπεστέροις σαφήνεια. ἐν δὲ 
τοῖς σαϑροῖς ἀσάφεια προβεβλημένη. πόϑεν. δὲ ἡ ἀσά- 
φεια καὶ πῶς γίνεται. ἤδη δεδήλωται. 
Τρόποι δὲ διηγήσεως ἑπτά" αὔξησις, μείωσις, εὐφη- 
μία, παράλειψις. ἐπανάμνησις, ἐπὶ τὸ κρεῖττον ἢ χεῖρον 
10 φράσις, ἐνάργεια" περὶ ὧν λεκτέον πῶς ἕκαστον μετα- 
χειριστέον. αὔξησις μὲν οὖν γίνεται ὡς Ζημοσϑένης ἐπὶ 
τῆς Ὀλυνϑίας γυναικὸς πεποίηκε, μείωσις δὲ ὅταν σμι- 
- φμρύνων τι λέγῃς. ὡς ᾿Αριστοφάνης, οἷον τριηρίτη, βοῖ- 
δάριον, κυναρίδιον. παράλειψίς ἐστι τῶν βλαπτόντων 
16 ἡμᾶς ἀμνηστία. ὀλιγάκις μὲν οὖν τελέως κατασιωπήσο- 
μεν. ἐὰν δὲ μὴ συγχωρώμεϑα παρὰ τοῦ ἀντιδίκου, ϑέν- 
τες αὐτὰ παρὰ τάξιν, ἐπιϑολώσαντες ἐροῦμεν. ἀνάμνη- 
σις δέ, ὡς ὁ Δημοσϑένης: οὗτος γάρ ἐστιν ὁ πρῶτος 
᾿4ϑηναίων αἰσϑόμενος. ἐπὶ τὸ κρεῖττον δὲ φράσις. ὅταν ᾿ 
40 μικρὰ μεγάλως διηγώμεϑα. περὶ ἐναργείας ἤδη προειρή- 
καμεν. ὅτι ἐστὶ λόγος ὑπ᾽ ὄψιν ἄγων τὰ δηλούμενα, 
ὥσπερ Ζημοσϑένης ὅταν ἐπὶ κόρρης, ὅταν κονδύλοις; 
καὶ τὰ ἑξῆς. διαφέρει δὲ διήγησις καταστάσεως, ὅτι ἐν μὲν 
τῇ καταστάσει περὶ ὧν ἴσασιν οἵ δικασταί, καϑιστάμεϑα, 
96 ἐν δὲ τῇ διηγήσει ἃ ἀγνοοῦσι διηγούμεϑα. τοιγαροῦν καὶ 
τὰ ἐν τῷ κατὰ Μειδίου οὐ διήγησίν τινές φασιῦ εἶναι, 
ἀλλὰ κατάστασιν. οἷον τό, ἐπειδὴ γὰρ οὐ καϑεστηκότος 
τοῦ χορηγοῦ. οὐκ ἔστι δέ, φασίν. οὐδέτερον, ἀλλὰ προ- 
βολὴ τοῦ ἀδικήματος διηγηματικῶς εἰσηγμένη. ἱκανῶς 
80 τοῦτο τοῦ ῥήτορος καὶ αὐτοῦ παραδείξαντος. ἐν ὁ 
φησι" τὰ μὲν εἰς ἐμὲ καὶ τοὺς φυλέτας ἠσελγημένα,, ἐφ᾽ 
οἷς αὐτὸν προυβαλόμην, ταῦτά ἐστι. 


ΤΕΧΝΗ ῬΗΤΟΡΙΚΗ͂.. 441 


Ζητοῦμεν δὲ εἰ ἀεὶ διηγητέον. οἵ μὲν ᾿4πολλοδώρειοί 
φασιν ἀεὶ δεῖν διηγεῖσϑαι, τὰ αὐτὰ λέγοντες ἃ καὶ ἐν τοῖς 
προοιμίοις. ὅτι τε ἐλλειπὴς ἔσται ὁ λόγος, καὶ ὅτι οὐδεὶς 
τῶν ἀρχαίων παρῆκε διήγησιν", καὶ ὅτι τοῦ πραγματικοῦ 
μέρους ἐστὶν ἡ διήγησις, ἀνάγκη τέ ἐστι διηγεῖσϑαι, ἵνα ὅ 
μάϑῃ ὁ ἀκροατὴς τὸ πρᾶγμα. πρὸς δὲ τούτοις καί τινα 
τοιοῦτον ἐρωτῶσι λόγον εἰ μὲν οὐκ οἷδεν ὁ δικαστὴς τὸ 
πρᾶγμα, πᾶσα ἀνάγκη διηγεῖσϑαι ἵνα μάϑῃ" εἰ δὲ οἷδεν, τς 
οὐδ᾽ οὕτω παραλειπτέον. ἵνα μὴ δόξαν ἑτέραν καταλίπῃ 
τοῖς δικασταῖς περὶ τοῦ πράγματος. χωρὶς δὲ τούτων τίς, 10 
φησί, παραλείψει τὴν διήγησιν ; εἰ μὲν γὰρ ὁ κατηγορῶν, 
γελοῖον, ἀνάγκης οὔσης δηλῶσαι τὸ πρᾶγμα" εἰ δὲ ὁ 
ἀπολογούμενος. συγχωρήσει ἀληϑῆ τὴν διήγησιν εἶναι 
τὴν ὑπὸ τοῦ κατηγόρου ῥηϑεῖσαν, καὶ λέγων μὲν ϑερα-- 
πεύσει δι᾽ οἰκονομίας τὰ βλάπτοντα᾽ παραλείπων ὃὲ 16 
πᾶσαν ἀληϑῆ συγχωρήσει. 

᾿4λέξανδρος δὲ τοῦ Νουμηνίου καὶ Νεοκλῆς φασι μὴ 
ἀεὶ δεῖν διηγεῖσϑαι. πρῶτον μὲν γὰρ ᾧ τρόπῳ τινὰ τῆς 
διηγήσεως παραιτούμεϑα ὡς μὴ συμφέροντα, καὶ πᾶσαν, 
ἂν μὴ συμφέρῃ" δεύτερον δὲ μηδὲ ἐν ταῖς τῶν νόμων 30 
εἰσφοραῖς ἡ ἡμᾶς διηγεῖσθαι" τὸ γὰρ ἐπεξιέναι, φασί, τὰς 
αἰτίας τῆς κατηγορίας ἢ ῇ τῆς δεήσεως. οὐ τοῦ πραγματός 
ἐστι διήγησις, ἀλλὰ τῶν ἐκτός. τρίτον ν ὅτι φανερῶν 
ὄντων τῶν πραγμάτων περιττὸν τὸ διηγεῖσϑαι . ὅπερ 
μάλιστά φασιν ἔν ταῖς δευτερολογίαις εὑρίσκεσϑαι. καὶ 35 
ὅταν ὃὲ ἄδοξα τὰ πράγματα ἡ, ἡ διήγησις οὐκ ἀναγκαΐέα; 
ὡς ἐν τοῖς τοιούτοις ξητήμασιν' ἐπίτροπος ὁ ὀρφανὴν βια-- 
σάμενος κρίνεται μὲν κακῆς ἐπιτροπῆς, ἀξιοῖ δὲ δοῦναι 
τιμωρίας ἐπὶ τῇ βίᾳ. καϑόλου δὲ φησὶν ᾿4λέξανδρος, τὴν 
διήγησιν δυοῖν ἕνεκεν λέγεσϑαι. συνέσεώς τε καὶ δηλώ-- 80 
σδως. ταῦτα δὲ εἰ μὲν εἴη παρὰ τοῖς δικασταῖς. περιττὸν 
τὸ διηγεῖσϑαι᾽ εἰ δὲ μὴ εἴη, διηγησώμεϑα: εἰ δὲ τὸ ἕτερον 


449 Εἰ -ΑΝΩΝΥΜΟΥ͂ 


μὲν εἴη, ϑάτερον δὲ μή, διὰ μὲν ϑάτερον διηγησώμεϑα. 
τὸ δὲ ἕτερον ἂν ἐλλείπῃ, ἐκ τῶν πίστεων κατασκευάσο- 
μεν. πρὸς μὲν οὖν τὸ ἀεὶ διηγεῖσθαι, ἡ λύσις εὔδηλος. 
πολλάκις δὲ καὶ πρὸς τυράννους ἢ βασιλεῖς λέγομεν, οἵ 

5 οὐκ ἂν ἀνάσχοιντο ἡμῶν ἀνόνητα παρ᾽ αὐτοῖς διηγεῖ- 
σϑαι, ἀλλὰ εὐϑὺς ἀπολογήσασϑαι περὶ τοῦ πράγματος 
ἀναγκάζουσι. πρὸς δὲ τό, ὅτι πότερον ὃ κατήγορος 
παραλείψει ἢ ὁ ἀπολογούμενος, ῥητέον ὅτι πρὸς τὴν 
χρείαν ἑχάτερορ. 


10 Ταξιν᾽ δὲ τῇ διηγήσει οἵ μὲν ᾿4πολλοδώρειοι μίαν, . 


τὴν ἐκ τῶν προοιμίων ἀποδιδόασιν ἀκολουϑίαν εἶναι͵, 
λέγοντες μετὰ τὸ παρασκευασϑῆναι πρὸς ἀκρόασιν τὸν 
δικαστὴν ἐπάγείν τὴν διήγησιν. ᾿Δλέξανδρος ὁ τοῦ Νου- 
μηνίου καὶ ΝΝεοκλῆς οὐ μίαν ἀποδεδώκασιν αὐτῇ τάξιν, 
16 ἀλλὰ ἄλλοτε ἄλλην, ἐνίοτε καὶ πρό τε τοῦ προοιμίου, ὁ- 
πόταν ὁ δικαστὴς προηρεϑισμένος ἡ καὶ σπεύδῃ πρὸς τὸ 
μαϑεῖν τὸ πρᾶγμα, ἔστι δὲ ὅτε καὶ μετὰ τὰς πίστεις, ὥς- 

1 περ Αἰσχίνην τέ φασιν ἐν τῷ κατὰ Τιμάρχου πεποιηκέναι 
καὶ 4“ημοσϑένην ἐν τῷ κατὰ Μειδίου" τοῦτο δὲ ἁρμόζειν 


40 ἡνίκα ἰσχυρότερον οἵ ἀντίδικοι προβεβληκότες οὖσι τὰς. 


διηγήσεις" προμαλαχϑέντα γὰρ τὸν δικαστὴν ταῖς πί- 
στεσι ῥαδίως παραδέχεσϑαι τὴν διήγησιν. παρὰ μὲν οὖν 
Δημητρίῳ τῷ Φαληρεῖ ἐν ἐπιλόγοις καὶ μετ᾽ ἐπίλογον 
κεῖσθαι διήγησιν" ἁρμόξειν γὰρ τὸ τοιοῦτο ὅταν σφο- 
86 δρότερα ὑπὸ τῶν κατηγόρων καταληφϑῶσιν οἱ δικασταί. 
. Ὁ ὃδὲ ᾿Δ4λέξανδρος πρὸ μὲν τῶν πίστεων φησὶ δεῖν 
τάττειν τὴν διήγησιν ἢ ἐν αὐταῖς ταῖς πίστεσι, μερίσαντα 
τοὺς λογισμούς. καὶ τοὺς μὲν προσήκοντας προτάττειν, 
τοὺς δὲ ἐν μέσῳ τιϑέναι, διατάττοντας τὴν τῶν λειπο- 
80 μένων διήγησιν. μετὰ δὲ τὰς πίστεις οὐκέτι φησὶ δεῖν 
διηγεῖσϑαι" δυοῖν γὰρ ἕνεκα, ὡς ἐν τοῖς ἀνωτέρω προ- 
εἰρήκαμεν. δηλώσεώς τε καὶ συνέσεως τὰς διηγήσεις λὲ- 


ΤΈΧΝΗ ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂. 443 


γομεν. ταῦτα δὲ ἀμφότερα εἰ μὲν διὰ τῶν πέστεων γέ- 
ονδ. περιττὴ λοιπὸν ἡ διήγησις" εἰ δὲ μὴ δι᾽ ἐκείνων, 
γὐδὲ οὕτως καλὸν διηγεῖσθαι. τοῦ τὸ γὰρ ἰσχυροτέρου. 
αὶ δραστικωτέρου. μὴ πείσαντος, οὐδὲν ἀνύσει ἡ διή- 
ησις. τοῦ τε μὴ δεῖν μετὰ τὰς πέστειρ διηγεῖσϑαι ἃ ἀπο-- ὅ. 
ἰεδειγμένου, ἀκόλουϑον τὸ μηδὲ μετὰ τὸν ἐπίλογον αὖ-- 
ἂς τάττεσϑαι. 

Ἐξήτησαν δέ τινερ καὶ τοῦτο, εἰ ἕν σῶμα τὴν διήγη- 
εν ποιητέον, ἢ μεριατέον αὐτὴν εἰς πολλά. ἔνιοι μὲν 
ὖν φασι μὴ δεῖν μερίξεσϑαι τὴν διήγησιν, ἀλλ᾽ ὁμοῦ ἴὸ 
τὥσαν αὐτὴν τιϑέναι μηδὲ γὰρ τῶν ἄλλων μηδὲν μερί- 
εσϑαι. ᾿Δ4λέξανδρος δὲ τά τε ἄλλα φησὶ δεῖν μερίζεσθαι. 

'ν ἡ χρεία, καὶ τὴν διήγησιν, ὅταν πολλὰ ἢ τὰ ἐγκλήματα. 
ἃς μὲν γὰρ ἐπὶ μιᾷ συνισταμένας αἰτίας δωματικὰς ποιεῖν 
ναγκαῖον ἑνοποιοῦντας. τὰς δὲ ἐπὶ πολλαῖς διξάαπαρμέ-- 1ὅ 
ας, πολλάκις δέ φησι καὶ δὲ αὐτὸ τὸ μῆκος, ἐὰν ὦσι μα-- 
ραί, μεριστέον αὐτάς, ἵνα μὴ ὡς ἐν ἱστορίᾳ ἀφηγώμεϑα. 

Πάλιν ἐξήτησαν,, εἰ ἐφ᾽ ἑνὸς καὶ τοῦ διηγήματος μία 
ρα ἡ διήγησις ἢ πολλαί. καὶ Θεόδωρος μὲν πολλάς φησι 
ἔνεσϑαι καὶ ἐν ταῖς παραγραφαῖς δύο φησὶν εἶναι. τήν 30 
ε τῆς αἰτίας καὶ τὴν τῆς παραγραφῆς αὐτῆς. ᾿4λέξαν--: 
ρος ὁ τοῦ Νουμηνίου οὐ φησὶ δύο εἶνας νομίξειν δεῖν 
ν μιᾷ ὑποϑέσει διηγήσεις, ἀλλ᾽ εἰ μὲν καϑ᾽ ἑκάστην 
ἑτίαν ἰδία ὑπὔϑεσις γίνεται, ἰδία καὶ διήγησις ἔσται. 
ἰδὲ ἐκ πολλῶν αἰτιῶν μία συνέστηκεν ὑπόϑεσιρ. οὐχ 95 
τι αἵ αἰτίαι πολλαί, πολλαὶ καὶ διηγήσεις ἔσονται, ἀλλ᾽ 
τι μία ὑπόϑεσις συνέστηκε, μέαχ ἔσται καὶ ἡ διήγησις. 
ὑδὲ γὰρ ἐν ταῖς παραγραφαῖς δεῖ δύο εἶναι διηγήσεις, 
λλὰ μίαν μιᾶς οὔσης τῆς ὑποϑέσεως, ἐξ ἀμφοτέρων τῶν 
ἰτιῶν. οὐ γὰρ αἱ πίστεις εἰσὶ πολλαί, ἀλλὰ τὰ μὲν κεφά-- 80 
κια πολλά, ὥσπερ καὶ τῆς διηγήσεως, εἰς ἕν δὲ αὐτὰ εἰς 195 
ίστιν ἀνάγεται. 


444 ΑἈΝΩΝΥΜΟΎΥ 


Τὴν δὲ τῆς διηγήσεώς φησιν ἑρμηνείαν ᾿'4λέξανδρος 
ὁ τοῦ Νουμηνίου ϑρασυτέραν δεῖν εἶναι τῆς ἐν τῷ προοι- 
μίῳ καί πού τι καὶ  παραβολωτέφως ἔχουσαν καὶ πρὸς 
πάϑος νεύουσαν, οὕτως δὲ ὡς μήτε τὸ μέτρον ὑπερβαί- 
δ νειν" δεῖ γὰρ συγκεκινῆσϑαι τοῖς πράγμασι τὴν μνήμην, 
μήτε ἐνδεέστερον τοῦ δέοντορ᾽ ἄρτι γὰρ εἰς πάϑος τὸν 
ἀκροατὴν ἐκκαλούμεϑα. ὅμοιον δὲ τῷ τῶν λόγων σχή- 
ματι καὶ τὸ τῆς φωνῆς σχῆμα παραφυλάττοις καὶ τοιού- 
τῷ μέτρῳ. ὡς μήτε ἄγαν ἐνθουσιῶδες λαβεῖν". ἐπιλόγοις 
10 γὰρ οἰκεῖον. μήτε τὸ λίαν νηφάλιον " ἀλλότριον γὰρ τοῦ 
πάϑους. ὡς μὲν οὖν καϑόλου εἰπεῖν τοιαύτη ἡ τῆς διη- 
γήσεως ἑρμηνεία τε καὶ ὑπόκρισις" ὡς δὲ κατὰ μέτρου 
διηγηματικοῦ λέγειν, ἁρμόσει τῷ μὲν ἁπλῷ καὶ μηδε- 
μίαν ἰδιότητα ἔχοντι εὐμαϑεῖς καὶ ἀπλημμελεῖς τὰς με- 
16 ταβολὰς ἔχουσα πρὸς τὸν καιρὸν τῶν πραγμάτων. ἐὰν 
γάρ τι τοῦ διηγήματος μέρος; δείνωσιν ἀναγκαίαν ἔχῃ, 
συνεπαρϑῆναι καὶ τὴν λέξιν καὶ διατεϑῆναι. ἐὰν πάϑος 
ἔχῃ, παϑητικῶς" ἐὰν δὲ ἦϑος, ἠθικῶς. ἐὰν. μέντοι διή- 
γημα “ἠθικὸν ἡ καὶ βαρύ, συναφὴς ἡ λέξις διακειμένη 
. 80 βελτίων ἔσται. τὸ γὰρ μὴ συνημμένον καὶ ἁπλοῦν καὶ 
ἀμβλὺ καὶ ἄτονον" ἐὰν δὲ μὴ διήγημα ἡ κατασκευαστι- 
κόν, τὴν λέξιν δεῖ πολυσχημάτιστον εἷναι παρενϑήκαις, 
παραξητήσεσιν, ἀναδρομαῖς. παράδειγμα τούτου τοῦ 
διηγήματος παρὰ Ζημοσϑένει" τοῦ γὰρ Φωκικοῦ συ- 
9ὅ στάντος πολέμου. εὐϑὺς γὰρ ὅλον ἐξ ἀρχῆς διέκοψε καὶ 
παρενέβαλεν αἰτίας. αἷς ἐξέβαλεν εἰς ἐκτροπὴν τὸν 
λόγον. 
Τοῦ δὲ παϑητικοῦ διηγήματος τὴν λέξιν ἀσυναφῆ 
καὶ διακεκομμένην εἶναι δεῖ, καὶ λελυμένην τοῖς κώλοις" 
80 φορτικὸς γὰρ ὃ τρόπος καὶ βαρύς . ὅτι μὴ κατὰ πρόϑεσιν 
ἀκολουϑίας, ἀλλ᾽ ἕκαστα βιαίως καὶ ἐξ ἀνάγκης λέγειν, 
ὡς ἐπὶ τούτου τοῦ ξητήματος. ἐν μακρᾷ πολιορκίᾳ ἐβου- 


Ι 


ΤΈΧΝΗ ΡΗΤΟΡΙΚΗ. νι 445 


εὐσαντό τινες τὴν ἄχρηστον ἡλικίαν διώξαι" ἀξιοῦσιν 
Ἢ πατέρες ὑπὲρ ἐκείνων ἀνῃρῆσϑαι. 

Τὸ δὲ ἁπλοῦν καὶ σαφὲς (ὃ καὶ μάλιστά ἐστι διηγη-- 
“χτικόν) ἐν πολλοῖς ἔστι παραδείγμασιν. ὅπου δ᾽ ἀνα- 
ετραμμένην δε δεῖ, φησί, ποιεῖν τὴν διήγησιν καὶ ἀσα-- ὁ 
γῆ. μὴ τῇ λέξει τὴν ἀσάφειαν ἐργάζου, ἀλλὰ τὴν μὲν 
ἕξιν, ὡς ἔνι μάλιστα ἁπλῆν. ἵνα καὶ εὐμαϑείας δόξαν 
νϑῆῇς τῷ ἀκροατῇ, τὴν δὲ τῶν πραγμάτων τάξιν κίνει. 199 
ὁσαῦτα καὶ περὶ διηγήσεων" ἐφεξῆς τοίνυν περὶ πέστε-- 

)ν ἡμῖν εἰρήσεται. 10 


ΠΕΡῚ ΠΙΣΤΕΩΝ. 


Πίστις τοίνυν ἐστὶ λόγος καταδσκευα στικὸς τοῦ προ-- 
εὐμένου ξητήματος. λέγεται δὲ ὁμωνύμως πίστις καὶ ἡ 
ὧν ἀκουόντων συγκατάϑεαις, ἥτις τέλος τυγχάνει οὖσα 
ἧς προτέρας πίστεως. καλεῖται δὲ ἡ προτέρα ὑπ᾽ ἐνίων 16 
αἱ ἀπόδειξις. ᾿'4λέξανδρος δὲ οὕτω τὴν πίστιν ὡρίσατο" 
τέστις ἐστὶ λόγος ἄγων εἰς συγκατάϑεσιν" διαφέρει δὲ 
ίστις ἀποδείξεως, ὅτι ἡ μὲν ἀπόδειξις ἀληϑῆ ἔχει τὰ 
ἥμματα καὶ τὴν συναγωγὴν ὑγιῆ. ἡ δὲ πίστις οὔτε ἀεὶ 
,'ληϑὴς οὔτε πιϑανὴ καὶ φαίνεται μὲν συνάγειν. οὐ 30 
ῃυνάγει δέ, καὶ ἡ μὲν τοῖς φιλοσόφοις ἁρμόξουσα μᾶλ-- 
ον, ἡ δὲ τοῖς ῥήτορσι. 

Τῶν δὲ πίστεων αἴ μὲν ἄτεχνοί εἰσιν, αἱ δὲ ἔντεχνοι" 
ίτεχνοι μὲν ἃς ἐξ ἑτοίμου ποριξόμεϑα. ἔντεχνοι δὲ ἃς 
ς τέχνης λαμβάνομεν. ἄτεχνοι δέ εἰσιν, οἷον μαρτυρίαι, 99 
νηφίσματα, συμβόλαια. χρησμοί, τὰ τοιαῦτα ὅσα ἔγ-- 
"ραφα. ἄτεχνοι δὲ λέγονται, ἐπειδὴ οὐδὲ ἐκ τῆς ἐπινοίας 
στὶ τοῦ λέγοντος" ἀλλὰ κἂν ἰδιώτης εὕροι. ἔργον δὲ 
οὔ ῥήτορος ἐν ταῖς ἀτέχνοις πίστεσι τὰ μὲν βοηϑοῦντα 
τὐξῆσαι καὶ βεβαιῶσαι. τὰ δὲ καϑ' ἡμῶν ἐπισμικρῦναι, 80 
«αὗ ὡς οὐκ ἀξιόπιστα διαβαλεῖν" τὸ δὲ ὅλον τούτων τῶν 


.-- 


446 ᾿ς ΑΝΩΝΥΜΟΥ͂ 


πίστεων ἡ μὲν εὕρεσις ἄτεχνος, ἡ δὲ χρῆσις ἔντεχνοο. 
τῶν δὲ ἐντέχνων πίστεων τὰ πρῶτα εἴδη δύο παράδειγμα 
καὶ ἐνθύμημα. καὶ ᾿4λέξανδρος μὲν οὕτω, Νεοκλῆς δὲ 
οὕτως ἔντεχνοι μέν εἰσι πίστεις, ὧν καὶ ἡ χρῆσις ἐπὶ 
5 τοῖς λέγουσιν" εἴδη αὐτῶν δύο, τό τὸ ἀπὸ τοῦ πάϑους 
καὶ τὸ ἀπὸ τοῦ πράγματος. παϑητικὴ μὲν οὖν πίστις 
ἐστὶν ἡ τῷ πάϑει τοῦ λέγοντος ἐπιφέρουσα τοῦ ζξητήμα- 
τος τὴν πίστιν. οἷον ὃς γὰρ ἐμοῦ φιλιππισμόν, εὖ γῆ καὶ 
ϑεοί, κατηγορεῖ. ἡ δὲ ἀπὸ τοῦ πράγματος πίστις γένεται 

. 10 κατὰ τρόπους τρεῖς. κατὰ τὸ εἰκός, κατὰ τεκμήριοϑ, 
κατὰ παράδειγμα. τὸ δὲ. εἰκὸς Νεοκλῆς μέν φησι κυρίως 
τὸ κατὰ διαφορὰν λέγεσϑαι., οἷον εἰκὸς ξήσεσϑαί με αὖ- 
ριον μηδενὸς ἀ ἀτόπου παρεμφαινομένον. τὸ δὲ αὐτό φησι 
λέγεται καὶ εὔλογον. διαφέρει δὲ ὅτι τὸ εὔλογον πλείους 
ηοὐ ἀφορμὰς ἔχει πρὸς τὸ εἶναι ἢ μὴ εἶναι. λέγεται δὲ τὸ 
16 αὐτὸ καὶ πιϑανὸν ἐπινοίᾳ μόνον διαφέρον, νῦν ὃὲ κυρί- 
ὡς. φησέ, λαμβάνεται τὸ εἰκὸς κατὰ τὴν πρός τι σχέσιν, 
τὸ συξύγως ἀνεξενεχϑὲν τῷ σημείῳ καὶ τῷ τεκμηρίῳ, 
ὥστε τὸ εἰκὸς εἶναί τίνος εἰκός, καὶ τὸ σημεῖόν τινος 6η- 
20 μεῖον, οἷον οὗτος κλέπτης τῷ ὦφϑαι αὐτὸν ἐπὶ ἡμέρα 
ἐκεῖ ἐν ᾧ ἡ ἀπώλεια, λέγομεν, τῷ ὑπερβαίνοντα κατα- 
ληφϑῆναι. τῷ τοῦ κηρύγματος ἀκούοντα μεταστῆναι. καὶ 
τὸ μὲν εἰκὸς οὕτως. τὸ δὲ τεκμήριον οὕτως - τεκμήριόν 
ἐστιν εἰκὸς ἄλυτον. οὗ γεγονότος πάντη τε καὶ πάντως 
95 ἐκείνου τεκμήριον ὑπάρχει. τὸ δὲ σημεῖον οὕτω’ σημεῖόν 
ἐστι τεκμήριον ἤδη καταλαμβανόμενον. κοινότερον δὲ 
εἰώϑασι χρῆσϑαι ἀντὶ τοῦ εἰκότος τῷ σημείῳ; ὥστε κατὰ 
τοῦτο σημεῖον εἶναι αἷμα φόνου, στέφανον εὐεργεσίας; 
μέϑην εὐωχίας. ἁπλῶς εἰπεῖν εἰκὸς εἶναι καὶ σημεῖον, 
80 ὅπου πιϑανὴ ἐπαγωγὴ γίνεται εἰς τὸ προκείμενον. τῶν 
δὲ εἰκότων. φησί, καὶ τῶν σημείων καὶ τῶν παραδειγμά- 
τῶν εἴδη τρία. τὰ πρὸ τοῦ πράγματος ὡς νέφος χειμῶ- 


! 


ΤΕΧΝΗῊ ῬΗΤΟΡΙΚΗ͂. 447 


06. τὰ ἐν τῷ πράγματι ὡς καπνὸς πυρός, τὰ μετὰ τὸ 
ρᾶγμα ὡς αἷμα φόνου. 

“παράδειγμα δέ, ὡς Νεοκλῆς, ἐμφερὲς καὶ ὅ ὅμοιον καὶ 
ἱκὸς τῷ ξητουμένῳ πράγματι, ἀφ᾽ οὗ ὡρμημένος ἄ ἄν τις 
διώσαι ὁ ὁμοίως τὰ ὅμοια φρονεῖν καὶ ἐπὶ τοῦ ξητουμέ- ὁ 
ου, οἷον τοῦ τινὰ δορυφόρους λαμβάνοντα τυραννή- 
εἰν παράδειγμά ἐστι Πεισίστρατος καὶ Φάλαρις καὶ Διο-- 
ὕσιος. ᾿4λέξανδρος οὕτω" παράδειγμά ἐστι λόγος ἐκ 
ὧν κατὰ μέρος ἥτοι ἐπὶ τὸ κατὰ μέρος ἐπάγων, ἢ ἐπὶ τὸ 
αθόλου, ἢ ἐκ τοῦ ὁμοίου ἐπὶ τὸ ὅμοιον, ὡς ἔχει τὰ προ-- 10 
ρημένα' ὡς δὲ Ζήνων, παράδειγμά ἐστι γενομένου 
ράγματος ἀπομνημόνευσις. εἰς ὁμοίωσιν τοῦ νῦν ζη-- 
γυμένου. 

Ἐνϑύμημα δέ ἐστι μέν, ὡς Νεοκλῆρ.. λόγος προει-- 
ηἡμένων τινῶν περὶ τοῦ ξητουμένου, ἢ καὶ περὶ τοῦ 15 
χϑηγουμένου αὐτοῦ. καί τινα συνήχησιν ἐχόντων τῶν 
κροατῶν τὸ ἐνδέον κεφαλαιωδῶς καὶ συνειλημμένως 
ροστιϑείς" ὡς δὲ ἔνιοι. ἐνθύμημά ἐάτι τοῦ προηγουμέ- 
υ ἐπιχειρήματος συμπέρασμα, προσαγόμενον τῷ ξη- 
ήματι ἐν μιᾷ περιόδῳ" ὡς δὲ “Φρποκρατίων, ἐνθύμημα 90 
πε λόγος πρὸς ἀπόδειξιν λαμβανόμενος τῶν ὑποκειμέ-- 201 
ν. τῆς δὲ ἀποδείξεως ἀρχὴ μέν ἐστι, ὥς φησι Νεο-- 
ἰῆζς9 πρόϑεσις" τρόποι δὲ αὔξησις καὶ μείωσις. ἐκ τῶν 
ὑτῶν δὲ τόπων ληφϑήσεται ἥ τε αὔξησις καὶ ἡ μείωσις. 
ἕλιστα δὲ τὰ πάϑη ταῖς αὐξήσεσι συναγωνίζεται καὶ 55 
ς μειώσεσιν. ἔσται δὲ ταῦτα οὐκ ἐν ἑνὶ μέρει τοῦ λό-- 
γυ, ἀλλὰ δι᾽ ὅλου παρασπαρϑήσεται. καὶ περὶ μὲν τῶν 
γόπων ταῦτα" περὶ δὲ τῆς προϑέσεως ἤδη λέγωμεν. 

Πρόϑεσις ἐστὶν ἔκϑεσις τοῦ ξητουμένου ὡσπερεὶ 
ιοπὸς καὶ ἐπαγγελία τῆς μελλούσης παρασκευῆς λαμ- 80 
ἕνεται δὲ [γὰρ] ἡ πρόθεσις πρῶτον μὲν ἕνεκεν τοῦ 
ροδεχεστέρους ποιῆσαι τοὺς ἀκροατάς" εἰδότες γὰρ τὴν 


448 ο ΑΕΝΩΝΥΜΟΥ͂ 


πρόϑεσιν ἐφ᾽ ἣν ποιεῖται τοὺς λόγους, προδεκτικώτεροι 
"γένονται" δεύτερον δὲ τοῦ τὴν μετάβασιν τὴν ἐπὶ τὰς 
πίστεις ἐκ τοῦ διηγήματος πᾶσι φανερὰν γενέσϑαι᾽ τρί- 
τον αὐξήσεως ἕνεκεν" τοῦτο γὰρ ἐποίησε καὶ Αἰσχίνης 
6. ἐν τῷ κατὰ Τιμάρχου προαναγνοὺς τοὺς περὶ σωφροσύ- 
νης νόμους. λαμβάνεται δὲ καὶ μειώσεως ἕνεκεν, ὡς ὁ 
Δημάδης" ἥρπασαν οἱ 4ιόσκουροι, τὰρ Δευκιππίδαρ, 
᾿Αλέξανδρος τὴν Ἑλένην; καὶ διὰ τοῦτο τοῖς Ἕλλησι πό- ἢ 
λεμος ἐγένετο, καὶ νῦν τοῦ πορνοβοσκοῦ ϑυγάτηρ ἡρ-ἢ: 
10 πασται. τότε δέ, φησί. προοιμίου τάξιν ἔχει τὸν ἀκρφα- ἢ 
τὴν ἐπιστρέφουσα. τέϑεται πρόϑεσις καὶ πρὸ τῶν διη- 
γήσεων. οἷον τένων χρὴ λόγον παρὰ πρεσβευτοῦ λαβεῖν; 
πρῶτον ὧν ἀπήγγειλε, καὶ ξξῆς. λαμβάνεται δὲ ἡ πρό- 
ϑεσις καὶ ἐν ἀρχῇ. ὡς Δυκοῦργος" καὶ παράνομον τὸ 
16 ψήφισμα ἐπιδείξω καὶ ; ἀσύμφορον καὶ ἀνάξιον τὸν ἄνδρι 
δωρεᾶς. ἁρμόξει δὲ τότε ἡ τῶν χεφαλαίων ἔκϑεσις, ὅταν 
ἐπὶ τὸ βέλτιον ὦσι περί τινος προαπενηνεγμένοι, ὡς ῥ 
Ζ4ημοσϑένης περὶ τοῦ “Χαριδήμου λέγων, ἐγὼ δὲ ἐὰν μὴ 
καὶ παράνομον τὸ ψήφισμα δείξω καὶ ἀσύμφορον καὶ ἢν 
90 ἀνάξιον τὸν ἄνδρα δωρεᾶς. καὶ περὶ μὲν προϑέσεως 
ταῦτα περὶ δὲ τῶν τῆς πίστεως τόπων ῥητέον, καὶ πρῶώ- 
τον τί ἐστι τόπος. 
Τύπος μὲν οὖν ἔστιν, ὦ ὡς ᾿Δλέξανδρός φησιν, ἀφορμὴ 
ἐπιχειρήματος., ἢ ἀφορμὴ πίστεως, ὅϑεν ἂν τις. δρμώμε- 
η05Σ νὸς ἐπιχείρημα εὕροι... τῶν δὲ τόπων ἕνιοι μέν, ὡς ὃ 
46 Νεοκλῆς φησί, κοινῶς τινὰ κατὰ πασῶν τῶν στάσεων εἰ- 
ρήκασιν οἵ δὲ ἰδίως ἑκάστης στάσεως. ᾿Δριστοτέλης δὲ 
καὶ κοινοὺς καὶ ἐδίους τοὺς μὲν πλείστους εὔαδεν, περὶ 
ὃὲ τῶν ἰδίων διαλέγεται συμφωνῶν καὶ αὐτὸς Εὐδήμῳ 
80 τῷ ἀκαδημαῦκῷ. εἰσὶ δὲ οὗτοι οἵ τόποι οἵδε᾽ ὅρος. διαί- 
θέσις. παράϑεσις, συστοιχία, περιοχή; ὅμοιον, παρεπύ- 
μενον, μάχη, δύναμις, κρίσις. οὗτοι μὲν οὖν, φησίν; 


ΤΕΧΝΗ ῬΗΤΟΡΙΚΗ 449 


οἵ γενικώτατοι τόποι. ἀρκτέον δὲ ἤδη περὶ ἑκάστου λέ- 
γειν. ὁ ὄρος τριχῆ τέμνεται . εἴς τε ὁλόκληρον τὸν ὅρον, 
εἰς τα ἐν τῷ ὅρῳ, καὶ τὰ παρακείμενα τῷ ὅρῳ. τὰ μὲν 
οὖν ἐν αὐτῷ τῷ ὅρῳ ταῦτά εἶσι. γένος. ἴδιον, διαφορά. 

τὰ δὲ παρακείμενα αὐτῷ, ἐτυμολογία, παρώνυμον, ἐπί-- ὃ 
θετον » ὑποκοριστικόν' καὶ ἐκ τούτων γὰρ ἐπιχειρήματα 
ἰαμβάνεται. . ἡ δὲ διαίρεσις τριχῆ καὶ αὐτὴ τέμνεται; εἴς 

ἔξ τὴν καταρέϑμησιν καὶ εἰς τὸν μερισμὸν καὶ εἰς τὴν εἰ-- 
λικὴν διαέρεσιν. ἔστι δὲ καταρίϑμησις μὲν ὅταν ὄνομα 
τόνον ὑπάρχῃ, πρᾶγμα δὲ διάφορον" μερισμὸς ὃὲ ὅταν 10 
ιοὐνωνῇ καὶ ὄνομα καὶ πρᾶγμα. μόνον δὲ τὴν λέξιν διά-- 
ρορον ἔχῃ. περὶ δὲ τῆς εἰδικῆς διαιρέσεως ὡς σαφοῦς 
ταραλείπομεν. ἡ δὲ παράϑεσις καὶ αὐτὴ τριχῆ λαμβάνε- 
αἱ. ἢ κατὰ τὸ μᾶλλον, ἢ κατὰ τὸ ἧττον. ἢ κατὰ τὸ ἴσον. 

) δὲ συστοιχέα πραγμάτων κοινωνίαν καὶ ὀνομάτων δη-- 1ὅ 
οἵ- συστοιχεῖν γὰρ ἀλλήλοις λέγομεν ὡς τὴν φρόνησιν 
ιαὺ τὸν φρόνιμον. ἡ δὲ περιοχὴ διπλῆ" ἃ μὲν γὰρ ὡς 
ιέρη γίνεται. περιέχεται, ἃ δὲ ὡς κατὰ δύναμιν. ὁ δὲ ἐκ 
ὧν ὁμοίων τόπος καὶ αὐτὸς διπλοῦς" τὸ μὲν γὰρ κατὰ 
ἣν ποιότητα ὅμοιόν ἐστι, τὸ δὲ κατὰ τὴν ἀναλογίαν, 320 
ὑπερ' εἰς τὰς ἀποδείξεις μᾶλλον ἁρμόττει. τὸ δὲ παρε- 
τύμενον ἔχει τρόπους τρεῖς, τὰ πρὸ τοῦ πράγματορ, τὰ 

ἷν τῷ πράγματι; τὰ μετὰ τὸ πρᾶγμα. τὴν δὲ μάχην ἐν 
[οῖς περὶ εὑρέσεως σχολικοῖς, ἐν οἷς περὶ ἐπιχειρημάτων 
λέγομεν. ἐδιδάξαμεν ῥητέον δὲ καὶ νῦν τὰ παρακείμενα 35’ 
ιὐτῇ. παράκειται τοίνυν τῇ μάχῃ καὶ τὰ ἐναντία καὶ τὰ 
ἱντικείμενα. τί δὲ τούτων ἑκάτερον διαφέρει ῥητέον. 
'ντικείμενα μὲν οὖν ἐστίν. ὧν τὸ ἕτερον τοῦ λόγου ἀπο-- 
γατικόν ἐστιν. ἐναντία δὲ ὅσα περὶ τὸν αὐτὸν τόπον 
τρεφόμενα πλεῖστον ἀλλήλων ἀπέχει. τῶν δὲ ἐναντίων 80. 
ἁ μέν ἐστι στερητικά, τὰ δὲ οὐ στερητικά. στερητικὰ 
δν οἷον τέχνη ἀτεχνία, οὐ στερητικὰ δὲ οἷον ἀγαϑὸν 

ΒΗΕΤΟΒΕΒ ΟΒΛΕΟΙ. 1. ΝΞ ᾿ 


ΕἸ 


448 ᾿ς ΜΝΩΝΥΜΟΥ͂ 


πρόϑεσιν ἐφ᾽ ἣν ποιεῖται τοὺς λόγους, προσεκτικώτεροι 
"γένονται" δεύτερον δὲ τοῦ τὴν μετάβασιν τὴν ἐπὶ τὰς 
πίστεις ἐκ τοῦ διηγήματος πᾶσι φανερὰν γενέσϑαι᾽" τρί- 
τον αὐξήσεως ἕνεκεν" τοῦτο γὰρ ἐποίησε καὶ Αἰσχίνης 
6. ἐν τῷ κατὰ Τιμάρχου προαναγνοὺς τοὺς περὶ σωφροσύ-- 
νης νόμους. λαμβάνεται δὲ καὶ μειώσεως ἕνεκεν. ὡς ὁ 
Δημάδης" ἥρπασαν οὗ Ζιόσκουροι. τὰς Αευκιππίδας, 
᾿Αλέξανδρος τὴν Ἑλένην, καὶ διὰ τοῦτο τοῖς Ἕλλησι πὸ- 
λεμος ἐγένετο; καὶ νῦν τοῦ πορνοβοσκοῦ ϑυγάτηρ ῇρ- 
10 πασται. τότε δέ, φησί, προοιμίου τάξιν ἔχει τὸν ἀκρφα- 
τὴν ἐπιστρέφουσα. τίϑεται πρόϑεσιρ καὶ πρὸ τῶν διη- 
γήσεων, οἷον τίνων χρὴ λόγον παρὰ πρεσβευτοῦ λαβεῖν; 
πρῶτον ὧν ἀπήγγειλε. καὶ ἑξῆς. λαμβάνεται δὲ ἡ πρό- 
ϑεσις καὶ ἐν ἀρχῇ,. ὡς Δυκοῦργος" καὶ παράνομον τὸ 
16 ψηφιόμα ἐπιδείξω καὶ ἀσύμφορον καὶ ἀνάξιον τὸν ἄνδρα 
δωρεᾶς. ἁρμόξει δὲ τότε ἡ τῶν κεφαλαίων ἔκϑεσις, ὅταν 
ἐπὶ τὸ βέλτιον ὦσι περί τινος προαπενηνεγμένοι, ὡς ὁ 
Ζημοσϑένης περὶ τοῦ Χαριδήμου λέγων. ἐγὼ δὲ ἐὰν μὴ 
καὶ παράνομον τὸ ψήφισμα δείξω καὶ ἀσύμφορον καὶ 
290 ἀνάξιον τὸν ἄνδρα δωρεᾶς. καὶ περὶ μὲν προϑέσεως 
ταῦτα" περὶ δὲ τῶν τῆς πίστεως τόπων ῥητέον. καὶ πρῶ- 
τον τί ἐστι τόπος. 
Τόπος μὲν οὖν ἔστιν, ὡς ᾿Ἵλέξανδρός φησιν, “ἀφορμὴ 
ἐπιχειρήματος. ἢ ἀφορμὴ πίστεως. ὅϑεν ἄν τις. ὁρμῶμε- 
20) νος ἐπιχείρημα δῦροι. τῶν δὲ τόπων ἔνιοι μέν, ὡς ὁ 
26 Νεοκλῆς φησί, κοινῶς τινὰ κατὰ πασῶν τῶν στάσεων εἰ- 
ρήκασιν" οἵ δὲ ἰδίως ἑκάστης στάσεως. ᾿Δριστοτέλης δὲ 
καὶ κοινοὺς καὶ ἰδίους τοὺς μὲν πλείστους εὔαδεν. περὶ 
δὲ τῶν ἰδίων διαλέγεται συμφωνῶν καὶ αὐτὸς Εὐδήμῳ 
80 τῷ ἀκαδημαυκῷ. εἰσὶ δὲ οὗτοι οἵ τόποι οἵδε" ὄρος; διαί- 
θεσις. παράϑεσις, συστοιχία, περιοχή; ὅμοιον, παρεπό- 
μενον, μάχη, δύναμις, κρίσις. οὗτοι μὲν οὖν, φησίν, 


ΤΕΧΝΗ͂ ΡΗΤΟΡΙΚΗ. 449 


οἵ γενικώτατοι τόποι. ἀρκτέον δὲ ἤδη περὶ ἑκάστου λέ- 
γειν. ὁ ὄφος τριχῆ τέμνεται, εἷς τὲ ὁλόκληρον τὸν ὅρον, 
εἰς τὰ ἐν τῷ ὅρῳ; καὶ τὰ παρακείμενα τῷ ὅρῳ. τὰ μὲν 
οὖν ἐν αὐτῷ τῷ ὅρῳ ταῦτά εἰσι. γένος, ἴδιον, διαφορά. 
τὰ δὲ παρακείμενα αὐτῷ, ἐτυμολογία, παρώνυμον, ἐπί- ὃ 
ϑετον  ὑποκοριστικόν᾽ καὶ ἐκ τούτων γὰρ ἐπιχειρήματα 
λαμβάνεται. . ἡ δὲ διαίρεσις τριχῆ καὶ αὐτὴ τέμνεται; εἴς 
τε τὴν καταρίϑμησιν καὶ εἰς τὸν μερισμὸν καὶ εἰς τὴν εἰ- 
δικὴν διαίρεσιν. ἔστι δὲ καταρίϑμησις μὲν ὅταν ὄνομα 
μόνον ὑπάρχῃ, πρᾶγμα δὲ διάφορον: μερισμὸς δὲ ὅταν 1( 
κοινωνῇ καὶ ὄνομα καὶ πρᾶγμα. μόνον δὲ τὴν λέξιν διά-- 
φορον ἔχῃ. περὶ δὲ τῆς εἰδικῆς διαιρέσεως ὡς σαφοῦς. 
παραλείπομεν. ἡ δὲ παράϑεσις καὶ αὐτὴ τριχῆ λαμβάνε-- 
ται. ἢ κατὰ τὸ μᾶλλον. ἢ κατὰ τὰ ἧττον, ἢ κατὰ τὸ ἴσον. 
ἡ δὲ συστοιχία πραγμάτων κοινωνίαν καὶ ὀνομάτων δη-- 12 
λοῖ-: συστοιχεῖν γὰρ ἀλλήλοις λέγομεν ὡς τὴν φρόνησιν 
καὶ τὸν φρόνιμον. ἡ δὲ περιόχὴ διπλῆ" ἃ μὲν γὰρ ὡς 
μέρη γίνεται. περιέχεται. ἃ δὲ ὡς κατὰ δύναμιν. ὁ δὲ ἐκ 
τῶν ὁμοίων τόπος καὶ αὐτὸς διπλοῦς" τὸ μὲν γὰρ κατὰ 
τὴν ποιότητα ὅμοιόν ἐστι. τὸ δὲ κατὰ τὴν ἀναλογίαν, 3. 
ὕπερ' εἰς τὰς ἀποδείξεις μᾶλλον ἁρμόττει. τὸ δὲ παρε- 
πόμενον ἔχει τρόπους τρεῖς, τὰ πρὸ τοῦ πράγματος, τὰ 
ἐν τῷ πράγματι; τὰ μετὰ τὸ πρᾶγμα. τὴν δὲ μάχην ἐν 
τοῖς περὶ εὑρέσεως σχολικοῖς. ἐν οἷς περὶ ἐπιχειρημάτων 
ἐλέγομεν, ἐδιδάξαμεν - ῥητέον δὲ καὶ νῦν τὰ παρακείμενα 3 
κὐτῇ. παράκειται τοίνυν τῇ μάχῃ καὶ τὰ ἐναντία καὶ τὰ 
ἀντικείμενα. τί δὲ τούτων ὁκάτερον διαφέρει ῥητέον. 
ἀντικείμενα μὲν οὖν ἐστίν. ὧν τὸ ἕ ἕτερον. τοῦ λόγου ἀπο-- 
φατικόν ἐστιν. ἐναντία δὲ ὅσα περὶ τὸν αὐτὸν τόπον 
στρεφόμενα πλεῖστον ἀλλήλων ἀπέχει. τῶν δὲ ἐναντίων 80 
τὰ μέν ἐστι στερητικά, τὰ δὲ οὐ στερητικά. στερητικὰ 
μὲν οἷον τέχνη ἀτεχνία, οὐ στερητικὰ δὲ οἷον ἀγαϑὸν 
ΒΗΕΤΟΒΕΒ ΟΒΑΕΟΙ. Ϊ. ΝΞ : 


450 ͵ ΝΩΝΥΜΟΥ 


κακόν. ἡ δὲ δύναμις ὀκτὼ διαφορὰς ἔχει ἀκολούϑως τῇ 
'τοῦ συμφέροντος διαιρέσει. λαμβάνεται γὰρ τὸ συμφέ- 
ρον ἐκ τοῦ ἀγαϑοῦ καὶ τοῦ κακοῦ, καὶ καϑ' ἑκάτερον 
203 τετραχῶς. ἐκ μὲν τοῦ ἀγαϑοῦ κτίσις, αὔξησις, κρίσις, 
6 ὄνησις" ἐκ δὲ τοῦ κακοῦ ἔκκλισις, μείωσις, ἀπόκλισις, 
ὑπόστασις. κρίσις δὲ ληφϑήσεται ἀπὸ ϑεῶν, ἀπὸ ἡρώων, 
ἀπὸ συγγραφέων. ἀπὸ φιλοσόφων, ἀπὸ ποιητῶν. 
Οἱ μὲν γενικώτατοι τόποι οὗτοι" οὐδὲ γὰρ οἷόν τε 
νῦν περὶ ἁπάντων λέγειν, ἀλλ᾽ ἁπλῶς εἰς ἔννοιαν ἄγο- 
ΟἸθμὲν τοῦ πράγματος. ἐπεὶ καὶ ὅταν λέγωμεν δεῖν σκοπεῖν 
αἰτίαν ὕλην ἀγωγήν, οὐχ ὡς ἐκ τούτων μόνων ἐλεγχο- 
μένων τῶν ἀδικούντων φαμέν, πολλοὶ γὰρ καὶ ἀπὸ χρώ- 
ματος καὶ ῥήματος ἠλέγχϑησαν, ἀλλὰ δι᾽ αὐτῶν ὥσπερ 
εἰς ἔννοιαν τῶν ὅλων ἄγομεν. δεῖ δὲ εἰδέναι ὅτε πάντα 
15 τὰ προειρημένα κατὰ δύο τρόπους ἔσται χρήσιμα ἐπὶ ζη-. 
τημάτων., οἷον προκείσϑω ξήτημα, εἰ ἡ ἡδονὴ ἀγαϑόν. 
ἐὰν γὰρ ϑελήσωμεν τοῦτο ἀποδεῖξαι. ἐκ τοῦ ὅρου τῆς 
ἡδονῆς ἐπιχειρήσομεν. οἷον ὅτι ἡ ἡδονὴ ἀποκατάστασίς 
ἐστιν ἐκ τῶν παρὰ φύσιν εἰς φύσιν ἑκάστου τὴν αὑτοῦ, 
20 τὰ δὲ ἐξ ἀποκαταστάσεως ἀτελῆ, ἡ δὲ τοιαύτη ἡδονὴ ἀτε- 
λής. τὸ δὲ ἀτελὲς οὐκ ἀγαϑόν" οὐκ ἄρα ἡδονὴ ἀγαϑον. 
εἰ δὲ ἀγαϑὸν αὐτὴν ἀποδεῖξαι ϑελήσομεν, πάλιν ἐκ τοῦ 
ὁρισμοῦ τοῦ ἀγαϑοῦ ἐπιχειρήσομεν. οἷον ὅτι ἀγαϑόν 
ἐστιν οὗ πάντα ἐφίξται. τῆς δὲ ἡδονῆς πάντα ἐφίεται; 
3 ὥστε ἀγαθόν. τοῦτο δέ, φησί. συμβαίνει ἐὰν χωρὶς 
προσώπου παραλήψεως τὸ ξητούμενον ἦ" ἐὰν δὲ μετὰ 
προσώπου παραλήψεως, οὔ. ἔστι δὲ καὶ ἀπ αὐτῆς ταύτης 
λαβεῖν ἐπιχεέρημα οὕτως. εἰ ἡδονὴ βασιλεῖ ἀγαϑόν " τοῦτο 
γὰρ ὁρισάμενοι κατὰ τοῦτον τὸν ὅρον ἐπιχειρήσομεν. 
80 [νωστέον δὲ ἐπὶ τῶν τόπων τούτων κἀκεῖνο, ὅτι 
οἱ μὲν αὐτῶν εἰσὶν ἀνασκευαστικοὶ μόνον, οἷός ἐστιν 
ὁ ἀπὸ μᾶλλον, καὶ ἀπὸ γένους, καὶ τοῦ εἴδους οἵ δὲ 


ΤΈΧΝΗ ΡΗΤΟΡΙΊΚΗ͂. ο΄ 481 
καὶ ἀνασκευαστικοὶ καὶ κατασχευαστικοί, οἱ ἀπὸ τοῦ 
ὅρου. : 

Τὰς ὃΣ λύσεις τῶν πίστεων, ἁπλῶς μὲν εἰπεῖν, ἀπὸ 
τῶν αὐτῶν τόπων ληπτέον, ἀφ᾽ ὥὦνπερ καὶ τὰς κατα-- 
σχευὰς αὐτῶν λαμβάνομεν. καὶ ἑκάτερον δὲ οὕτως τὰς ὅ 
μὲν παραδειγματικὰς πίστεις οὕτως". ἢ γὰρ. ψευδῆ τὰ 
λήμματα ἐροῦμεν. ἢ ἀνόμοιον δείξομεν τὸ παραλαμβα- 
νόμενον. καὶ ἀνόμοιον οὐκ ἄλλοθεν, ἀλλὰ κατ᾽ αὐτὸ 
μάλιστα τὸ δοκοῦν συνέχειν τὴν ὁμοίωσιν, ἢ καὶ τοῦτο 
δόντες τὴν. ἐπιφορὰν οὐ συγχωφήσομεν. οὐ γὰρ εἰ ἐπὶ 10 
τινῶν, καὶ ἐπὶ πάντων, ἢ ἐπί γε τούτου περὶ οὗ ἧ ὄὀχέψις, “ 
ὥσπερ καὶ “Ζημοσϑένης᾽ σὺ δ᾽ ἡμῖν μὴ λέγε ὡς γέγονε 
τοῦτο πολλάκις" οὐ γὰρ εἴ τι πώποτε μὴ κατὰ τοὺς νό-- 
μους ἐπράχϑη. καὶ ἑξῆς. 204 

Τῶν δὲ ἀτέχνων πίστεων. τοὺς μὲν νόμους ἥ ἀμφιβο- 15 
λέᾳ χρώμενοι καὶ οὐ τοῦτο εἶναι λέγοντες τὸ σημαινόμε-- 
νον, ἀλλ᾽ ἕτερον" ἢ τῆς μὲν λέξεως ἀφιστάμενοι; τὴν δὲ 
διάνοιαν ἐξετάξοντες τοῦ νομοϑέτουν, ἐκ τῶν ῥηϑέντων 
ἄλλο τι τὸ προκεέμενον συλλογιξόμεϑα- ἢ ἕτερον καὶ αὖ-- 
τοὶ νόμον ἀντεισάγοντες. τὰ δὲ ψηφίσματα καὶ τοὺς 30 
χρησμοὺς καὶ τὰ συμβόλαια ὁμοίως ὥσπερ τοὺς νόμους 
λύσομεν. 

Τὰς δὲ μαρτυρίας αἰσιασόμεϑα ἤτοι φίλους εἶναι λέ- 
γοντες τοῖς ἀντιδίκοις τοὺς μάρτυρας, ἢ ἡμῖν ἐχϑροῦύς, 

ἢ δῶρα εἰληφότας, ἢ παρακεκλημένους, ἢ ἔργον τὸ κατα-- 35 
ψευδομαρτυρεῖν ποιουμένους. ἀντιτάξομεν δὲ τοῖς μάρ-- 
τυσι καὶ τὰ εἰκότα λέγοντες, ὅτι ταῦτα μὲν οὐδέποτε 
ψεύδεται, ἄνϑρωποι δὲ πολλοὶ ψευδομάρτυρες ἑαλώκασι. 

Πρὸς δὲ τὰς βασάνους ὥσπερ καὶ πρὸς τοὺς μάρτυρας 
ἀπαντήδομεν. προσεξετάσομεν δὲ καὶ γένος τῶν βασα-- 80 
νιξομένων καὶ τύχην καὶ ἡλικίαν. πρὸς δὲ τούτοις, ὅτι 
πολλοὶ τῶν βασανιξζομένων διὰ τὰς βασάνους τινῶν 

κ 


4 ΑΝΩΝΥΜΟΥ 


ψευδῆ κατεῖπον. καὶ εἰ μὲν μεγάλαι εἶεν αἴ βάσανοι. διὰ 
τὸ μέγεϑος αὐτοὺς καταναγκασϑῆναι ψεύσασϑαι ῥητέον". 
εἰ δὲ σμικραί, διὰ τὴν σμικρότητα καταπεφρονηκέναι. 

Τοὺς δὲ ὅρκους ἀπὸ τῶν αὐτῶν ἀφ᾽ ὦνπερ καὶ τὰς 

8 μαρτυρίας λύσομεν , ὅτι καὶ πρότερόν τινες ἐπιώρπησαν, 
καὶ πάντες οἵ τὰ ἄδικα τολμῶντες οὕτως ἔχουσιν ὡς ἂν 
εἰχῇ ἐπιορκήσαντες. τοῦτο δὲ δεῖ εἰδέναι, ὅτι ὅταν πλείω 
ἐσχυρὰ ἔχωμεν, ὀλέγα δὲ ἀσϑενῆ, μετὰ τὰ ἰσχυρὰ τὰ 
ἀσϑενῆ προσήκει τιϑέναι" ὅταν δὲ ἰσχυρὸν ὃν ἔχωμεν, 

10 πλατὺ δὲ ἥ. διελόντες αὐτὸ μέσον τὸ ἀσϑενὲς ϑήσομεν,. 
ὥσπερ καὶ 4]ημοσϑένης πεποίηκε μέσον τάξας τὸ παρά- 
νομον. εἰ δὲ τούτων μηδὲν ἢ ῇ. τὸ ἀσϑένὲς πρότερον τά- 
ξαντες οὕτως ἐπάξομεν τὸ ἰσχυρόν. ἔστι δὲ ὅτε καὶ ἀϑρόα 
᾿ πλείω κεφάλαια ϑήσομεν, ὅταν αὐτῶν αἱ κατασχευαὶ 
18 ἀπὸ τῶν αὐτῶν ὦσι τόπων. τοὺς δὲ ἀντιδίκους τότε μά- 
λιστα τελέον ἀϑρόα, ὅταν ἔμφασις ἦ μάχης εὐδηλότερα 
γὰρ οὕτως. ἂν ἡ ἐναντίωσις γένηται συγχυϑήσονται δὲ 
ἐνίοτε τὰ κεφάλαια, ὅταν τι σαϑρὸν ἐν αὐτοῖς ἢ κεφά- 
λαιον. τὰ μὲν ἁπλᾶ καϑ' ἕξαυτὰ ἢ κατασκευάσομεν ἢ 
205 ἀνασχευάσομεν" τὰ δὲ διπλᾶ, ὡς ἐπὶ τῶν ἀντεγκλημά- 
3] τῶν καὶ τῶν ἀμφισβητήσεων, ἐν οἷς παρεκτείνουσι μὲν 
τὸν λόγον. τὰ μὲν ἡμέτερα αὔξοντες. τὰ δὲ τῶν ἀντιδί- 
“κῶν μειοῦντες. διὸ καὶ τὸν Πλάτωνά τινες μέμφονται; 
ὅτι διπλοῦν ξήτημα, τὸ περὶ τοῦ ἔρωτος χαριξόμενος τὸ 

25 ἕτερον ἀνεξέργαστον ἀπολέλοιπε. 

Τὴν δὲ τῶν πίστεων ἑρμηνείαν οὔτε ἀφελῆ εἶναι δεῖ; 
καϑάσπερ ἐν τῇ διηγήσει. οὔτε. ἀνηπλωμένην «καὶ σπερ- 
ματικῶς ἔχουσαν τὰ πράγματα, ἀλλὰ καὶ συνεστραμμέ- 
νην, καὶ οἷον εἰπεῖν κωνοειδῆ., καὶ τὸ σύνολον ἀγωνιστι- 

80 κήν. ἁρμόξεσϑαι δὲ δεῖ τῇ ὑποκρίσει τὸν λέγοντα πρὸς 
τὸ σχῆμα τοῦ λόγου. τοσαῦτα καὶ περὶ πίστεων. 


. 


ΤΕΧΝῊ ῬΡΗΤΟΡΙΚΗ.. 458 


ΠΈΡΙ ἘΠΙΛΟΓΩΝ. 

᾿Ἐπίλογός ἐστι. ὡς μὲν Νεοκλῆς, λόγος ἐπὶ προειρη- 
μέναις ἀποδείξεσιν ἐπιλεγόμενος, πραγμάτων ἀϑροισμὸν 
καὶ ἡϑών. καὶ παϑῶν περιέχων. ὡς δέτυνες. μέρος λόγου 
ὕστατον ἑπόμενον ἀποδείξεσιν. ὡς δὲ ᾿Αλέξανδρος, λόγος ὅ 
ἐπιρρωννὺς τ τὰ εἰρημένα. περὶ δὲ τοῦ πότε αὐτῷ χρηστέον, 
καὶ ποίαν αὐτῷ δοτέον τάξιν, ἐν τοῖς περὶ προοιμίων 
δἴρηται" τὰ γὰρ αὐτὰ καὶ ἐπὶ τῶν ἐπιλόγων εἰπεῖν ἔνεστιν. 

Ἵνα δὲ ἡ ϑαυμάσῃ τις. «εἰ συμβαίνει τὸ προοίμιον 
καὶ τὴν διήγησιν καὶ τὸν ἐπίλογον παραλείπεσϑαι., καὶ ἐν 10 
ἀποδείξεσι μόναις εἶναι τὸ ξήτημα. παραϑησόμεϑά τι 
τοιοῦτον. φέρε γὰρ ἐν σταδίῳ δρομεῖς δύο ἀμφισβητεῖν, 
τὸν μὲν εἰς τοὺς ὕσπληγας πρότερον εἰσπεσόντα, τὸν δὲ 
τὸ βραβεῖον κεκομισμένον. ἐνταῦϑα γὰρ οὔτε τοῦ προοι-- 
μέου χρεία οὔτε τῆς διηγήσεως οὔτε ἐπιλόγου, ἀλλὰ 16 
μόνης ἀποδείξεως. 

Διαιρεῖται δὲ ὁ ἐπίλογος εἰς εἴδη δύο, εἴς τε τὸ 
πρακτικὸν καὶ τὸ παϑητικόν- καὶ τοῦ μὲν πρακτικοῦ 
ἐστὶν ἡ ἀνακεφαλαίωσις, τοῦ δὲ παϑητικοῦ τὸ τὰ πάϑη 206 
κατασκευᾶξειν καὶ ῥωννύειν τὸν λόγον. ὅταν μὲν οὖν 20 
πολλὰ ἢ τὰ εἰρημένα, ὥστε μὴ μεμνῆσϑαι τοὺς ἀκούον-- 
τας, τῇ ἀναμνήσει χφησόμεϑα" ὅταν δὲ ὀλίγα, παφαλείς 
ψομεν τὴν ἀνάμνησιν. καὶ τὸ παϑητικὸν δὲ μέρος ὡσαύ-- 
τῶς ὅταν μὲν γὰρ περὶ τὸ πρᾶγμα πάϑος ἢ» τότε κινή- 
δομεν" ὅταν δὲ μὴ [εἴη]. παρήσομεν. ὥσπερ γὰρ τὰ 38 
ὀλέγα καὶ εὐμνημόνευτα εἰ πάλιν ἀναμνήσομεν. γελοῖον 
ποιήσομεν. οὕτως καὶ τὰ μὴ ἔχοντα πάϑος., ἂν παϑαί- 
νειν πειρασώμεϑα, ἀπορήσαντες τοῦ τοιούτου, γελοῖοι 
ἐσόμεϑα. ὅτι δὲ καὶ ἡ ἀνακεφαλαίωσις καὶ τὰ πάϑη πολ-- 
λάκις ἐκλείπει. παράδειγμά ἐστιν ὁ Μυσίου λόγος, ὁ περὶ 80 
τοῦ κυνιδίου γεγραμμένος. οὔτε γὰρ ἀνακεφαλαίωσιν 
ἔχει διὰ τὸ ὀλίγον εἶναι καὶ εὐμνημόνευτον, οὔτε πάϑος 


48 - ΑΝΩΝΥΜΟΥ͂ 


διὰ τὸ μικρὸν εἶναὶ τὸ πρᾶγμα. ἔργον δὲ ἐπιλόγου Πλά- 


τῶν μὲν ἐν Φαίδρῳ φησίν - ἐν κεφαλαίῳ ἕκαστα λέγοντα 
ὑπομνῆσαι ἐπιτελευτικοὺς τοὺς ἀκούοντας περὶ τῶν εἰ- 
ρημένων. ἔχεται δὲ τῆς αὐτῆς δόξης καὶ Χρύσιππος" καὶ 
ὅ γὰρ αὐτὸς μονομερῆ φησὶ τὸν ἐπίλογον. ᾿Δριστοτέλης δὲ 
ἐν ταῖς Θεοδεκτικαῖς τέχναις φησίν, ὅτι ὁ ἐπίλογος τὸ 
μὲν κεφάλαιον ἔχει προτρέψασϑαι τοὺς ἀκούοντας. προ- 
τρέψομεν δὲ τριχῶς. εἰς τὰ πάϑη ἀνάγοντες τὰ ἑκάστῳ 


προτρεπτικά. ἕν μὲν οὖν ἔργον ἐπιλόγου τὸ τὰ πάϑη. 


10 διεγεῖραι, δεύτερον τὸ ἐπαινεῖν ἢ ψέγειν" τούτων γὰρ 
ἐν ἐπιλόγοις ἡ “ἢ χώρα" τρίτον δὲ τὸ ἀναμιμνήσκειν τὰ εἰ- 
θημένα, οὔτε δὲ τὰ εὐμνημόνευτα οὔτε τὰ ἀπαϑὴ κι- 

.- »νητέον.. 

Ἔστι δὲ ἀνακεφαλαίωσις ἔκϑεσις σύντομος προειρη- 

᾿μ]18ὅ μένων κεφαλαίων ἢ ἐπιχειρημάτων, ἢ νὴ Ζία προειρημέ- 
νῶν διεξοδικῶν λόγων ἐπιδρομὴ ἀϑρόα τῆς τῶν ἀκουόν- 
τῶν ὑπομνήσεως ἕνεκεν. τὴν δὲ ἀνακεφαλαίωσιν οὐκ ἐν 

201 τοῖς τελευταίοις μόνον. ἀλλὰ καὶ ἐν τοῖς μέσοις ποιού- 
μεϑα- ὅταν γὰρ πολλὰ ἢ καὶ δυσμνημόνευτα, τότε καὶ 

90 πολλάκις αὐτὰ ἀναμνήσομεν, οὐ πάντα πολλάκις λέγον- 

. τες, ἀλλὰ τὰ μὲν ἤδη προειρημένα ἀναμιμνήσκοντες, τὰ 
ὃὲ μετὰ ταῦτα πάλιν ἀνακεφαλαιούμενοι. ἀλλ᾽ οὐδὲ τῶν 
εἰρημένων πάντα ἀνακεφαλαιωσόμεϑα, ἀλλ᾽ ὅσα μὲν 
ἰσχυρῶς ἐσμὲν λελυκότες, ταῦτα ἀνακεφαλαιώσασθαι 

ΡῈ προσήκει; τὰ δὲ σαϑρὰ παραλιπεῖν. οὐ μὴν οὐδὲ τὰ 
ἀναγκαῖα τῶν ἀντιδίκων “κεφάλαια πάντοτε ᾿ἀναμνήσο- 
μεν; ἀλλ᾽ ἐκεῖνα ἃ τὴν ἀνάμνησιν ἀναγκαίαν ἔχει καὶ 
ἡμῖν χρήσιμον. τὴν δὲ τῶν κεφαλαίων ἀνάμνησιν ποτὲ 
μὲν μετὰ τῶν πίστεων ποιησόμεϑα, ποτὲ δὲ ψιλήν. ὅταν 

80 μὲν οὖν μὴ ἰσχυραὶ ὦσιν αἱ πίστεις, ἢ ἐξίτηλοι τοῖς 
ἀκούουσι, τότε ἀναμνήσομεν μετὰ τῶν ἀποδείξεων " ὅταν 
δὲ ἢ ἀσϑενεῖς ὦσιν, ἢ τοῖς ἀκούουσιν εὐμνημόνευτοι, 


ΤΈΧΝΗ ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂. τ 455 


ψιλῶν τῶν κεφαλαίων ἀναμνήσομεν. εἴδη δὲ τῆς ἀνα- 
κεφαλαιώσεως Νεοκλῆς μὲν τέτταρα εἶναί. φησι, καϑ᾽ 
ὑπόϑεσιν, κατὰ στάσιν. κατ᾽ ἐπιχείρησιν. κατὰ τόπον. 
κατὰ μὲν οὖν ὑπόϑεσιν ἀνακεφαλαίωσις γίνεται, ὅταν. 
αὐτὰ τὰ τὴν ὑπόϑεσιν πεποιηκότα ψιλῶς ἐκτυϑώμεϑα, ὁ 
οἷον ἀσεβείας κρινομένη Φρύνη" καὶ γὰρ ἐκώμασεν ἐν 
“Μυκείῳ, καινὸν εἰσήγαγε ϑεόν. καὶ ϑιάσους ἀνδρῶν καὶ. 
γυναικῶν συνήγαγεν. ἐπέδειξα τοίνυν ὑμῖν ἀσεβῆ Φρυ-- 
νην, κωμάσασαν ἀναιδῶς, καινοῦ ϑεοῦ εἰσηγήτριαν, 
ϑιάσους ἀνδρῶν ἐκϑέσμους καὶ γυναικῶν συναγαγοῦ-- 10 
σαν. ψιλὰ γὰρ νῦν τὰ πράγματα διηγεῖται. κατὰ στάσιν 
δὲ ἀνακεφαλαίωσις γίνεται. ὅταν τὰ περὶ στάσεως ψιλῶς. 
ἐκτιϑώμεϑα, οἷον ἔστω Φειδίας ὡς μὲν νοσφισάμενος ἐκ 
τοῦ Ὀλυμπίου χρυσίον, βασανιξόμενος καὶ τεϑνηκώς. 308 
ἡ ἀνακεφαλαίωσις" ἐπέδειξα τοίνυν μήτε: ἀφῃρημένον 1ὅ 
Φειδίαν χρυσίον, ὅπερ στοχαστικόν. ὅτι τὸ εἰ καὶ ὑ ὑφεί- 
λετο, κλέπτης, οὐχ ἱερόσυλος ἦν, ὅπερ ἐστὶν ὃ δριστικόν. 
ἔτι δὲ εἰ καὶ ἱερόσυλος ἦν, κρίνειν ἐχρῆν πρότερον, οὐ 
βασανίξειν εὐθύς. ἔτι τε εἰ ἔδει κρίνεσϑαι, παρ᾽ .4ϑη- ᾿ 
ναίοις ἔδει: ὅπερ ἐστὶ μετάληψις. κατ᾽ ἐπιχείρησιν δὲ 90 
ἀνακεφαλαίωσις γένεται. ὅταν τις τὰ ἰσχυρότερα ἐπιχει-- 
ρήματα ἐκτιϑῆται, οἷον ἔστω ὁ φιλόσοφος πείσας τὸν 
τύραννον καταϑέσϑαι τὴν τυραννίδα, καὶ αἰτῶν τὸ γέ- 
ρας. ἡ ἀνακεφαλαίωσις" ἐπέδειξα ὑμῖν καὶ ἐκ τοῦ ὀνό- 
ματος τοῦ τυραννοκτόνου τὸν κτείνοντα μόνον δωρεᾶς 35 
ἄξιον, καὶ ἐκ τοῦ τὰς τοιαύτας δωρεὰς τοῖς κινδυνεύου- 
σιν ἀποδιδόναι. κατὰ δὲ τόπον ἀνακεφαλαίωσις γένεται, 
ὅταν τὰ ἔν τινι τόπῳ ἐμπεριεχόμενα συντόμως ἐχτιϑῆ- 
ται, ὡς ἐν ταῖς συμβουλαῖς ἡ ἀνακεφαλαίωσις ἐπέ- 
δειξα ὑμῖν καὶ δίκαιον καὶ συμφέρον καὶ πρέπον καὶ δυ-- 30 
νατὸν καὶ ῥάδιον. δεῖ δὲ ἀναμιμνήσκειν συντόμως οὐκ 
ἐκ τοῦ φανεροῦ τὴν ἀνάμνησιν εἰσάγοντας,, οἷον βούλο-- 
΄ 


456. . ΑΔΕΝΩΝΥΜΟΥ͂ 


μαι δ᾽ ὑμῖν ἄνωϑεν περὶ ὧν εἶπον διελθεῖν. καὶ γὰρ μει- ὁ 
ρακιῶδές φησι τὸ τοιοῦτο, καὶ ἅμα δόξει περιττὴ γένε- ᾿ 
σϑαι. κατὰ δὲ τὰ στοχαστικὰ ξητήματα τοῖς τε κατηγορι- 
κῶς λεγομένοις χρήσιμον τὸ ἀνακεφαλαιώσασϑαι" καϑ᾽ 
δ ἑαυτὰ μὲν γὰρ ἕκαστα τῶν κεφαλαίων ἀσϑενῆ [ὄντα], 
τεϑέντα δὲ ὁμοῦ τὰ πάντα ἰσχυρὰν ποιήσει τὴν ἀπόδει-- 
ἕξιν" τοῖς δὲ ἀπολογουμένοις οὐ πάνυ. 
Περὶ τῆς κατὰ τὴν ἀνακεφαλαίωσιν ἑρμηνείας ᾽4λέ- 
ξανδρος ὡδὶ γράφει" λέξις δὲ ἀνακεφαλαιωτικὴ ἀκριβὴς 
10 ἔστω. καὶ ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον μὲν κυρία, μεμίχϑω δὲ ἂν 
δέῃ. καὶ τροπικῇ. σχήματα δὲ ἔστω ποικίλα" καὶ γὰρ εἰ- 
ρωνευόμενοι λέξομεν, καὶ πρὸς τοὺς ἀντιδίκους ἀπο- 
στρέφοντες τὸν λόγον, καὶ πρὸς τοὺς δικαστάς. καὶ 
ἁπλῶς πάντα τὰ σχήματα ἐπιδέχεται τοῦτο τὸ μέρος τοῦ 
16 λόγου. καὶ περὶ μὲν τοῦ πραγματικοῦ τοσαῦτα" περὶ δὲ 
τοῦ παϑητικοῦ ἤδη δητέον, καὶ πρῶτόν γε τί ἐστι πάϑος. 
Ὁ μὲν οὖν ᾿4λέξανδρός φησι, πάϑος ἐστὶν ὁρμὴ ἀνα- 
τετραμμένη τὸν αἱροῦντα λόγον" ὡς δὲ Νεοκλῆς. πρός- 
καιρος κατάστασις ψυχῆς σφοδροτέραν ὁρμὴν ἢ ἀφορμὴν 
40 κινοῦσα. πάϑη δέ ἐστι τὰ πρῶτα τέσσαρα, λύπη, φόβος, 
ἐπιϑυμία, ἡδονή. καὶ λύπη μέν ἐστι συστολὴ ὡς ἐπὶ 
κακῷ παρόντι. φόβος δὲ φυγὴ ὡς ἐπιφερομένου κακοῦ" 
ἐπιϑυμία δὲ ἄλογος ὄρεξις, ἡδονὴ δὲ ἄλογος ἔπαρσις. 
200 λύπης μὲν οὖν ὡς πρὸς τὸ παρὸν εἴδη, ἔλεος καὶ φϑοόνος. 
26 καὶ ἔλεος μέν ἐστι λύπη ἐπ᾽ ἀναξίως δυστυχοῦντι . φϑύ- 
Ψνος δέ ἐστιν ἐπὶ τῇ τοῦ πέλας εὐπραγίᾳ χωρὶς τῆς ἐπὶ τά 
οἰκεῖα διαφορᾶς. φόβου δὲ εἴδη αἰσχύνη καὶ ἀγωνία. ὧν 
αἰσχύνη μὲν φόβος ἥττης, ἀγωνία δὲ φόβος διαπτώ- 
σεως. τῆς δὲ ἐπιϑυμίας εἴδη ὀργὴ καὶ ϑυμός., ὧν ϑυμός 


εὐ 80 ἐστιν ὀργὴ βίαιος πρὸς κακοποιΐαν, ὀργὴ δέ ἐστιν ἐπι- 


ϑυμία τἱμωρίας. τῆς ἡδονῆς εἴδη ἐπιχαιρεκακία καὶ ἀπό- 
λαυσις, ὧν ἡ μὲν ἐπιχαιρεκακία ἡδονὴ ἐπὶ τῇ τοῦ πέλας 


ΤΈΧΝΗ ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂, τ 457 


κακοπραγίᾳ; ἀπόλαυσις δὲ ἡδονὴ ὡς ἀνεμπιπλαμένου 

μετὰ ϑαυμασμοῦ. τὰ μὲν οὖν πάϑη ταῦτα εἰς τὸν ἐπίλο-- 

γον ἀρμόξει. ἔργον δὲ ἐπιλόγου ἢ προὐπάρχοντα πάϑη 
αὐξῆσαι, ἢ ἑᾳποιῆσαι μὴ ὄντα. μεγάλην δὲ ἔχει δοπὴν 
ἐν τοῖς ἐπιλόγοις ἡ αὔξησις, περὶ ἧς λεκτέον. αὔξησίς 
ἐστι λόγος μεῖξον ποιῶν φαίνεσθαι τὸ πρᾶγμα, μείωσις 
δὲ λόγος μεῖον ποιῶν φαίνεσϑαι τὸ πρᾶγμα. λαμβάνεται 
ὃὲ τὰ πάϑη ἀπὸ τῶν αὐτῶν ἀφ᾽ ὧνπερ καὶ τὰ ἐπιχειρή-- 
ματα. καὶ γὰρ ὀργήν τις κινεῖν ἀπὸ τῶν αὐτῶν δύναται 
τούτων καὶ πειϑώ. ζ1ρήσιμοι δὲ ἐν τοῖς ἐπιλόγοις καὶ αἴ 10 


[Ὁ 


᾿ἀντεξετάσεις προσώπων πρὸς πρόσωπα, πράξεων πρὸς 


πράξεις. κινεῖ δὲ [πρὰς] πάϑος καὶ ἡ διατύπωσις. ὅταν 
τις διατυπώσῃ τὸν τετελευτηκότα λέγοντα, οἷον εἰ τύχοι, 
φεῖσαι. πάτερ. κινεῖ πάϑος καὶ ὅταν περὶ τοῦ σχήματος 
διαλέγηται; οἷον εἰ τύχοι, ὅπως μὲν ἐπὶ γῆς ἔκειντο, 16 
ὕπως δὲ οὗτος παρειστήκει μετὰ τοῦ ξίφουρ. ἐπεὶ δὲ καὶ 
τὴν διατύπωσιν ἔφαμεν πάϑη κινεῖν. ῥητέον, τίς ἐστιν 

ἡ διατύπωσις. διατύυπωσίς ἐστιν ἐναργὴς καὶ ἐξειργα- 
σμένη φράσις τῶν ψιλῶς καὶ ἁπλῶς ἐν τῇ διηγήσει λεγο-- 
μένων, ὑπ ᾿ὕψιν ἄγουσα τὸ πρᾶγμα. κινεῖ δὲ ἔλεον καὶ 30 
τὸ τοῖς μηκέτ᾽ οὖσι διαλέγεσθαι, ὡς Εὐριπίδης πεποίηκε 
λέγειν τὴν Ἑκάβην, καὶ ὁ “Σοφοκλῆς τὴν Ἠλέκτραν. 
ὅλως τε ἀφορμὰς ἕξεις εἰς τὸν παϑητικὸν τόπον τὰ τῶν 
τραγῳδοποιῶν δράματα. προνοητέον δὲ ἐν τοῖς ἐπιλό-- 
γοις. ὅπως" ἐὰν κατηγορῶμεν, δύσνουν τὸν ἀκροατὴν 35 
ποιήσωμεν τῷ φεύγοντι" ἐὰν δὲ ἀπολογώμεϑα, εὔνουν 
ἑαυτοῖς τὸν ἀκροατὴν καταλείψωμεν. 

Γνωστέον δὲ ὡς οὐκ ἀπὸ τοῦ παντὶ λόγῳ ἐπιλέγε- 
σϑαι; ὥς τινες φήϑησαν, ἐπίλογος κέκληται, ἀλλὰ παρὰ 
τὸ μηκέτι εἶναι μέρος λόγου ἄλλο (τὸ) μετὰ τὴν διήγη-- 80 
σιν. καὶ τὰς πίστεις [καὶ τὰ πάϑη). ὅτι γὰρ οὐ διὰ τοῦτο 


. κέκληται ἐπίλογος. διὰ τὸ παντὶ λάγῳ ἐπιλέγεσϑαι, ἵκα- 


΄ 


458 ΑΝΩΝΥΜΟΥ͂ 
νῶς “ἐδήλωσαν οὗ “Ος ἴοι. Ζημοσϑένης καὶ ἀνεκεφα- 
λαιώσατο ἐν μέσῳ, κα τὰς δεινωτικὰς ὕλας παρέσπειρεν 
ἑκάστῳ κεφαλαίῳ" ἅπερ ἐστὶ τοῦ ἐπιλόγου. διαφέρει δὲ 

210 ὁ ἐπίλογος τοῦ προοιμίου καὶ κατὰ τὴν λέξιν καὶ κατὰ 

δ τὴν διάνοιαν" κατὰ μὲν τὴν λέξιν, ὅτι ἐν ἐκείνῳ μὲν με- 
φρίαν εἷναι δεῖ καὶ ἠπίαν, ἐν τούτῳ δὲ συγκεκινημένην 
καὶ πολλὰς ἐμβοήσεις ἔχουσαν καὶ σχετλιασμούς. κατὰ 
δὲ τὴν διάνοιαν, ὅτι ἐκεῖ μὲν πάϑος ἐμποιῆσαι δεῖ, ἐν- 
ταῦϑα δὲ πρόσωπον αὐξῆσαι καὶ ἐπιρρῶσαι. ἡ δὲ ἑρμη- 

. 10 νεία καὶ πάνυ πῶς ἁρμόξει, εἰ ϑρασεῖα εἴη καὶ τετολμή- 
μένη ) καὶ ἥ ἢ τὲ λέξις πολλὴν ἔχουσα τὴν τροπικὴν παρα- 
σκευήν, ἥ τε σύνϑεσις κεκαινωμένη καὶ παρακινοῦσα 
τὴν ψυχήν. καὶ τὸ σχῆμα δὲ σχετλιασμοὺς ἐχέτω καὶ εὖ- 
χὰς καὶ τὰ τοιαῦτα. 

185 ΓΡνωστέον δὲ ὅτι τὰ πάϑη καὶ ἐν τοῖς κεφαλαίοις μέ- 
δοις παραληφϑήσεται. μάλιστα ἐπὶ τῶν ἀσϑενῶν ὑπο- 
ϑέσεων. συμπεριστέλλεται γὰρ τὸ ἀσϑενὲς τοῦ πράγμα- 
τος τῇ τῆς παϑητικῆς ἰδέας ὑπερβολῇ; καὶ ὁ κριτὴς 
μεϑυσκόμενος τοῖς πάϑεσιν οὐχέτι τὸ ἀκριβὲς διορᾷ τοῦ 

90 πράγματος, ὅπερ καὶ Ζημοσϑένης πεποίηκεν ἐν τῷ περὶ 
παραπρεσβείας. καὶ γὰρ ἀνεκεφαλαιοῦτο ἐν μέσοις, καὶ 
τὰς αὐξητικὰς ὕλας ἑκάστῳ παρέσπειρε, τῶν κεφαλαίων. 

“ὃς μὲν οὖν συντόμως εἰπεῖν, ἡ φράσις ἔστω τῶν με- 

ρῶν τοῦ λόγου τοιαύτη" τοῦ μὲν προοιμίου ἀπερίεργύός 
2ὅ τὲ καὶ ἥκιστα σημειώδης., καὶ σπερματικῶς ἔχουσά τινὰ 
τῶν πραγμάτων τῆς διηγήσεως. ἡ δὲ διήγησις ϑρασυ- 
τέρα μὲν καὶ πρὸς τὰ προοίμια καὶ μᾶλλον κεκινδυνεῦ- 
μένη, τηροῦσα μέντου τὸ μέτρον τοῦ λόγου" τῶν πί- 
στεῶν ἐναγώνιός τε καὶ πικρὰ καὶ περιόδοις καὶ κώλοις 

80 ἀνυομένη. κῶλον μὲν οὖν ἐστὶ διανοίας μέρος ἀπαρτίζον 
πρὸς ἕτερον κῶλον παρακείμενον, οἷον: εἶτα τὸν μὲ 
χορευτὴν οὐδὲ ὁ προσκαλέσας ἀξήμιος ἔσται. τοῦτο γάρ 
ἕν ἐστι κῶλον. εἶτα τὸ ἑξῆς, τὸν δὲ ὃ χορηγὸν οὐδὲ ὁ 
'συγκόψας παρὰ πάντα τὸν νόμον. ἢ ὡς ἔνιοι, κῶλύν 

, 88 ἐστι νοήματός τινος περιγραφή. περίοδος δέ ἐστι “λόγος 

διάνοιαν ἀπαρτίξζων αὐτοτελῆ ἐκ κώλων συγκειμένη. ἢ 

δὲ τῶν. ἐπιλόγων φράσις παϑητικὴ [ἐστι] καὶ τολμηρο- 


ΤΈΧΝΗ ΡΗΤΟΡΙΚΗ. 459 


τέρα τοῖς νοήμασι καὶ ταῖς δεινώσεσι. καὶ τοῖς σχετλια- 
σμοῖς περιπαϑεστέρα. 

Ὡς μὲν οὖν συντόμως χαρακτηρίσαι τὴν λέξιν τῶν 
τοῦ λόγου μερῶν. ἱκανῶς εἴρηται" ὡς δὲ διὰ μακροτέ- 
ρῶν, ὡδέ. ϑήσω δὲ ταῦτα ἐκ τῆς «Δρποκρατίωνος τέχνης. ὅ 

Τῆς δὲ λέξεως προοιμίῳ μὲν ἁρμόσει τὸ πολιτικὸν 
χαὶ μηδαμῇ τροπικὸν ἀλλ᾽ ἐγγυτάτω τοῦ κατὰ φύσιν. 
προκατάστασις γάρ ἔστι τὸ προοίμιον τοῦ λόγου. αἵ δὲ 
τροπαὶ ταῖς καταφοραῖς μᾶλλον ἁρμόσουσιν. οὐ μήν, 
φησίν. ἐπειδὴ τὸ παρατετραμμένον καὶ παράϑερμον 51: 
παραιτούμεϑα. ἄτονον καὶ νωϑρὸν εἶναι δεῖ τὸν λόγον, 11 
ἀλλ᾽ ὡς ἔνι μάλιστα κινητικὸν τοῦ ἀκροατοῦ. δεῖ δέ, 
φησί. μῆτε περιόδοις μακραῖς χρῆσϑαν" προαποχάμνει 
γὰρ ὁ ἀκροατὴς καὶ προεκλύεται., ἀλλὰ περιστέλλειν καὶ 
μὴ περιουσιάξειν. γίνεται δέ, φησί. τοῦτο διὰ τῆς κυ-- 1ὃ 
ριότητος. εὐρυϑμότερα δέ, φησί, τῶν νοημάτων τὰ ταῖς 
περιγεγραμμέναιρ προϑέσεσι περιγεγραμμένας ἐπιφο-- 
οἀς ἀποδιδόντα, οὐ μὴν ἀλλ᾽ ἐνίοτε ἐναγώνιον ἔσται τὸ 
τοιοῦτον, ἐνίοτε δέ φησιν οὐ τοῦ περὶ τὴν ἀπόδοσιν εὐ-- 
ούϑμου. ἀλλὰ τοῦ περὶ τὴν διάνοιαν χρησίμου προνοη-- 30 
τέον, ὥσπερ καὶ ΖΦημοσϑένης ἐν τῷ περὶ τοῦ στεφάνου 
τὴν γὰρ δευτέραν περιφορὰν ἀπεριγράφως ἐξέτεινε διὰ 
τὸ πλειόνων κατασκευῶν δεῖσθαι. περὶ οὖν προοιμίων 
τοσαῦτα. 


Περὶ δὲ τῆς διηγήσεως εἴρηται ἐν τῷ περὶ εὑρέσεως 36 


δευτέρῳ τόμῳ. 

Ταῖς δὲ κεφαλαιώδεσι κατασκευαῖς διάφορος ὁ τῆς 
λέξεως χαρακτήρ. ὡς γὰρ καϑόλου, φησίν, εἰπεῖν, πάντα 
μετὰ βάρους προαχτέον, καὶ οὐχ ἁπλῇ οὐδὲ διακεκο 


μένῃ τῇ φράσει: ὡς μέντοι κατὰ τὴν ἰδίαν προαγωγην, 80. 


καλὸν τὰς μὲν τῶν ἐπιχειρημάτων ϑέσεις ἁπλᾶς καὶ σα- 
φεῖς εἶναι" προάγεσϑαι δὲ αὐτὰς λαγαρώτερον, πυκνῶς 
μὲν διεξοδικῶς δέ, πλὴν ἐὰν ἄρα μὴ κατασκευὰς ἑτέρας 
ῳ. ὅταν γὰρ τὸ ἐπιχείρημα δέηται ἔξωϑεν κατασκευῆς, 
οὐκ ἐνθυμήματος, ἀλλὰ συγκαταστάσει παραβεβλημέ-. 8ῦ 
νης, ποικιλώτεροι καὶ οἱ συσχηματισμοὶ γίνονται τοῦ 
λόγου ταῖς προειρημέναις παραϑέσεσι καὶ ἐπαναγωγαῖς. 


: 


-τἰἅ 


460. . ΑΝΩΝΥΜΟΥ͂ ΤΈΧΝΗ ῬΗΤΟΡΙΚΗ͂. 


ἐὰν δὲ αὐτὸ ἐφ᾽ ἑαυτοῦ προάγωμεν. μέλλει τὸ ἐπιχεί- 
ρημὰ τὴν προαγωγὴν ἁπλῶς πολιτικὴν λαμβάνειν. τὸ 
ὃὲ ἐνθύμημα πολλάκις μὲν καὶ ἁπλῇ λέξει προάγεται. ἡ 
, ὃδ οὖν οἰκεία λέξις αὐτοῦ κατὰ τὰς παρισώδεις καὶ τὰς 
δ ἀντιστροφάς ἐστι. ταῦτα γὰρ τὰ δύο σχήματα τοῖς ἀντι-- 
ϑετικοῖς ἁρμόξει. ἐνθυμηματικώτερον δὲ τῶν περὶ τὴν 
διάνοιάν ἐστι σχημάτων τὸ ἀντιϑετικόν, συνακτικὸν καὶ 
βιαστικὸν τοῦ προκειμένου. τὸ δὲ ἐπενθϑύμημα ποτὲ μὲν 
212) ὁμοίως ἂν φησὶν ἐξενεχϑείη τῷ ἐνθυμήματι στρογγύ- 
10 λῶς καὶ πυκνῶς. ποτὲ δὲ εἴωϑεν ἐκλύεσθαι. ἁρμοδιώτε- 
ρον μέντοι ἐστὶ καὶ αὐτό, φησίν; ἐπισυναχϑῆναι, μὴ 
μακρὰν τὴν ἐπὶ τῷ ἐνθυμήματι κατασκευὴν ἀποτεῖνον. 
παράδειγμα δὲ τούτων φέρειν οὐκ ἀναγκαῖόν φησι" τὸν 
γὰρ χαρακτῆρα τῆς λέξεως. οὐ τὸν τρόπον τῆς μεταχει- 
16 ρίδεως λέξειν ἐπηγγειλάμεϑα. . 
Τοὺς δὲ ἐπιλόγους, φησίν, ἁπλοῖς μὲν ἁπλοῦς εἶναι 
᾿ δεῖ, ἐν δὲ τοῖς ἀμφισβητήμασι λείαν μὲν καὶ ἀφελῆ τὴν 
λέξιν διὰ τὰς κατασκευάς" ὁ γὰρ τοιοῦτος, φησίν,, ἐπί- 
λογος εὐμάϑειαν ἐπαγγέλλεται. ὅπου δὲ δείνωσίς τις ἢ, 
90 τροπικῇ λέξει χρηστέον, τροπικωτέραν δέ, φησί, τὴν 
λέξιν καὶ σφοδροτέραν ἐπιτιϑέντες. ὅπου [δὲ] πανήγυ- 
οις. τοὺς δεσμούς, φησί. τῶν κώλων οὐ τραχεῖς ἀλλὰ 
λείους ἀποδώσομεν, καὶ τὴν λέξιν ὡσαύτως οὐ τραχεῖαν 
ἀλλὰ ἱστορικὴν προϑήσομεν. τὸ μὲν κῶλον οὐ ποιητι- 
95 χοῦ, ἐγγὺς δὲ τοῦ γλαφυροῦ καὶ ἡδέος. Διονύσιος δὲ ὁ 
“Δλικαρνασσεύς. ὃν κανόνα ἄν τις εἴποι δικαίως τῆς περὶ 
ῥητορικὴν μελέτης, ἐν τῷ Αὐυσίου χαρακτῆρι ἐπαινῶν 
τὸν Μυσίαν ἐπιδείκνυσιν ἅμα καὶ ποίαν δεῖ ἑρμηνείαν 
(εἶναι) ἐν τοῖς μέρεσι τοῦ λόγου, καί φησιν οὕτως" δια- 
80 φορᾶς τε αὐτῶν λαμβάνει κατὰ τὰς ἰδέας τῶν πραγμᾶά- 
τῶν ἡ λέξις" ἀρχομένῳ μὲν γάρ ἐστι καϑεστηκυῖα καὶ 
ἠϑίκη" διηγουμένῳ δὲ πιϑανὴ καὶ ἀπερίεργος. ἀποδει- 
κνύντι δὲ στρογγύλη καὶ πυκνή, αὔξοντι δὲ καὶ παϑαι- 
νομένῳ δεμνὴ καὶ ἀληϑινή" ἀνακεφαλαιουμένῳ δὲ δια- 
8ὅ λελυμένη καὶ σύντομο. 


Τοσαῦτα περὶ τῶν τοῦ λόγου μερῶν. 


[. 
ΡΟΥ͂ΦΟΡ 


ΤΕΧΝΗ ΡΗΤΟΡΙΚΗ, 


ΡΟΥΦΟΥ͂ 
ΤΕΧΝΗ͂ ΡΗΤΟΡΙΚΗ. ὟΝ 


α΄. Ἢ ῥητορική ἐστιν ἐπιστήμη τοῦ καλῶς καὶ πει-- 
τικῶς πάντα τὸν προκείμενον διαϑέσϑαι λόγον. 

β΄. Εἴδη τοῦ ῥητορικοῦ ἐστι τέσσαρα, δικανικὸν συμ-- ὅ 
ἰουλευτικὸν ἐγκωμιαστικὸν ἵστορικόν. 

Δικανικὸν μὲν οὖν ἐστιν ἐν ᾧ κατηγοροῦμεν ἢ ἀπο- 
ογούμεϑα., ἢ ἄλλως ἐν δικαστηρίῳ ἀμφισβητοῦμεν. 

“Συμβουλευτικὸν δὲ ἐν ᾧ προτρέπομέν τινα ἢ ἀπο-- 
θέπομεν. 10 

Ἐγκωμιαστικὸν δὲ ἐν ᾧ ἐγκωμδᾷάξομέν τινὰ ἢ ψέ- 
Ὀμεν. 

᾿ Ἱστορικὸν' "δὲ ἐν ᾧ διηγούμεϑα πράξεις τινὰς μετὰ 48 
όσμου ὡς γεγενημένας. 

γ΄. Μέρη δὲ τοῦ δικανικοῦ λόγου τέσσαρα, προοί- 1ὅ 
μον, διήγησις ,.ἀπόδειξις, ἐπίλογος." 


" 


ΠΈΡΙ ΠΡΟΟΙΜΙΟΎ. 


δ΄. Προοίμιόν ἐστι λόγος παρασκευάξων τὸν ἀκροα- 
ὴν εἰς τὴν προκειμένην ὑπόϑεσιν ἐπιτήδειον. ἔργον δὲ 
ὑτοῦ τό τε προσεχτικοὺς τοὺς ἀκροατὰς παραδκευάξειν 30 
φὸς τὰ ῥηϑησόμενὰά, καὶ τὸ εὔνοιαν ἢ μῖσος ἀπεργά- 
εσϑαι. 

ε΄. “αμβάνεται δὲ τὰ προοίμια ἀπὸ προσώπου, ἤτοι 
γῦ ἰδίου. ὅταν ἑαυτοὺς συνιστῶμεν. οἷον πρῶτον μέν, “9 


»- 


4θ4 ΡΟΥΦΟΥ͂ 


εὖ ᾿4ϑηναῖοι. ϑεοῖς εὔχομαι πᾶσι καὶ πάσαις, ὅσην εὖ- 
νοιαν ἔχων ἐγὼ διατελῶ τῇ τε πόλει καὶ πᾶσιν ὑμῖν, 
τοσαύτην ὑπάρξαι μοι καὶ παρ᾽ ὑμῶν εἰς τουτονὶ τὸν 
ἀγῶνα. ἢ ἀπὸ τῶν ἀντιδίκων τὰ προοίμια λαμβάνεται, 
5 ὅταν αὐτοὺς διαβάλλωμεν, οἷον τὴν μὲν ἀσέλγειαν, 
ὦ ᾿4ϑηναῖοι, καὶ τὴν ὕβριν ἡ πρὸς ἅπαντας ἀεὶ χρῆται 
Μειδίας, οὐδένα ὑμῶν οὔτε τῶν ἄλλων πολιτῶν ἀγνοεῖν 
οἴομαι. 
στ΄. Ἔστι δὲ προοίμια λαβεῖν καὶ ἀπὸ τῶν δικαστῶν, 
10 ὅταν αὐτοὺς “προσάγωμεν τῷ πράγματι. οἷον εἰδότες 
ὑμᾶς. ὦ ᾿4ϑηναῖοι, καὶ τοῖς ἀδικουμένοις προϑύμως 
βοηϑεῖν εἰθισμένους. καὶ τοῖς εὐεργέταις μεγίστην χά- 
ριν ἀποδιδόντας, ἥκομεν ἱκετεύσοντες μὴ περιϊδεῖν ἡμᾶς 
ὑπὸ Θηβαίων ἀναστάτους γεγενημένους. 
16 ᾿ ζ΄. Ἔστι προοίμια λαβεῖν καὶ ἀπὸ τῶν συνηγορουμέ- 
νῶν. ὅταν, αὐτῶν ὡς ἀδυνάτων ὑπεραπολογεῖσϑαι, λέ- 
ἀξ γωμεν, οἷον τὴν μὲν ἀπειρίαν τοῦ λέγειν καὶ ὡς ἀδυ- 
νάτως ἔχει Φορμίων, πάντες ὁρᾶτε, ὦ δικασταί. 
η. Ἔτι δ᾽ ἔστι προοίμια λαβεῖν καὶ ἀπὸ τῶν ϑεῶν, 
90 ὅταν τὴν αὐτῶν εὔνοιαν ἐκφαίνωμεν" οἷον ἐπὶ πολ- 
λῶν ἄν τις ἴδοι. ὦ δικασταί, τὴν παρὰ τῶν ϑεῶν εὔνοιαν 
τῇ πόλει φανερὰν γιγνομένην, οὐχ ἥκιστα δ᾽ ἐν τοῖς 
παροῦσι πραγμασιν. 
ὃ΄. ᾿Ζπὸ δὲ πραγμάτων λαμβάνεται τὰ προοίμια, 
96 προαγγελίᾳ, συγκρίσει. μερισμῷ, ἐφόδῳ. χρόνῳ, “κἰτίᾳ, 
γνώμῃ: β 
ι(. Προαγγελέα μὲν οὖν ἐστὶ δήλωσις κεφαλαιώ- 
δης περὶ ὧν λέγειν μέλλομεν: οἷον ἀλλ᾽ εἴπερ ἄρα 
ὀρϑῶς ἐγὼ λογίξομαι καὶ σκοπῶ, περὶ τοῦ Χερρόννη- 
80 σον ἔχειν ἡμᾶς ἀσφαλῶς καὶ μὴ παρακρουσϑέντας ἀπο- 
στερηϑῆναι πάλιν αὐτῆς, περὶ τούτου μοι ἔστιν ἅπασα 
ἡ σπουδή. 


ΤΈΧΝΗ ῬΡΗΤΟΡΙΚΗ. 465 


ια΄. Σύγκρισις δέ ἐστι προσώπων ἢ πραγμάτων ἐξέ-- 451 
τασις" προσώπων μὲν οὖν οὕτως" ἔδει μέν, ὦ ᾽49η- 
ναῖου. τοὺς λέγοντας ἅπαντας μήτε πρὸς ἔχϑραν πουεῖς- , 
σϑαι τοὺς λόγους μηδένα." μήτε πρὸς χάριν, ἀλλ᾽ ὃ βέλ- 
τιστον ἕκαστος ἡγεῖτο, τοῦτο ἀποφαίνεσθαι" πραγμά-- ὅ 
τῶν δὲ οὕτως" ἀντὶ πολλῶν, ΠῚ ᾿᾿ϑηναῖοι .ο συγκρίνει 
γὰρ συμφέρον καὶ χφήματα. 

ιβ΄. Μερισμὸς δ᾽ εἰς μέρη τῆς δικαιολογίας περιγρα-- 
φή, οἷον ἐξελέγξω. πρῶτον μὲν ὡς αὐτὸς ὑβρίσϑην, 
ἔπειτα ὑμεῖς ὅσα ἠδίκησϑε. μετὰ ταῦτα δὲ καὶ τὸν ἄλ- 10 
λον αὐτοῦ βίον ἐξετάσω καὶ δείξω πολλῶν ϑανάτων, οὐχ 
ἑνός, ὄντα ἄξιον. 

ιγ΄. Ἔφοδος δ᾽ ἔστιν εὔλογος αἰτέα διηγήσεως. οἷον 452 
βούλομαι δ᾽ ἕκαστα ὧν πέπονθα ἐπιδείξας καὶ περὶ τῶν 
πληγῶν εἰπεῖν. ἃς τὸ τελευταῖον προσξέτεινέμοι" οὐδὲν 15 
γάρ ἐστιν ἐφ᾽ ς ᾧ τῶν πεπραγμένων οὐ δίκαιος ὧν ἀπολω-- 
λέναι φανήσεται. 

ιδ΄. Τὰ δ᾽ ἀπὸ χρόνου λαμβανόμενα προοίμιά ἐστιν 
εὑρεῖν πανταχοῦ, καὶ ἐν τῷ πρώτῳ λόγῳ" ὁ μὲν οὖν 
παρὼν καὶ ρός. 20 

ιε΄. Ἡ δ᾽ αἰτία, δι᾽ ἣν ἐπὶ τὸν ν ἀγῶνά τις ἀπήντηκε, 
σύστασιν ἔχει τοῦ πράγματος, ὡς ἐν τῷ κατὰ Νεαίρας" 
πολλὰ μὲν ἦν τὰ παρακαλοῦντα, ὦ ᾿4ϑηναῖοι. γράψα-- 
ὅϑαι Νέαιραν τὴν γραφὴν ταυτηνί. ἡ γὰρ γνώμη σεμ-- 
νοτέραν τὴν προκατάστασιν τοῦ λόγου ποιεῖ, ὡς ὁ Θου-- 36 
κυδίδης πανταχῆ. 


ΠΕΡΙ ἜΗΓΗΣΕΩΣ. 


ιστ΄. Διήγησίς ἐστι τῶν ἐν τῇ ὑποϑέδει πραγμάτων 
δήλωσις, περὶ τὸ τοῦ λέγοντος μέρος ῥέπουσα. ἀρεταὶ 
δὲ διηγήσεως τρεῖς. σαφήνεια. συντομία, πιϑανότης.ς 580 
ΒΗΕΤΟΒΕΒ ΘΆΛΕΟΙ. Ϊ. 80 


466 ΡΟΥΦΟΥ 


ιζ΄. Σαφήνεια μὲν οὖν λέγεται. ὅταν μήτε λέξεσι ξέ- 
ναις χρώμεϑα μήτε διανοίαις μήτε ὑπερβατοῖς. 

43. η΄. Συντομία ὃὲ ὅταν αὐτὰ μόνα τὰ ἀναγκαῖα δι-- 
ἐξέωμεν μήτε πόρρω ἀρχόμενοι μήτε ἐπὶ μακρότατα 

ὅ παυόμενοι. 
νϑ΄. Πιϑανότης δὲ ὅταν τὰ ἀληϑῆ καὶ δυνάμενα πι- 
στευϑῆναι δηλώμεν. 
κ΄. Τρόποι δὲ τέσσαρες, διήγησις, παραδιήγησις, 
προδιήγησις καὶ ὑποδιήγησις. 

. 1 και. Ζιήγησις μὲν οὖν ἐστίν, ὥσπερ ἔφημεν, ἁπλῆ 
τῶν γεγενημένων. φράσις, οἷον ἐπεὶ γὰρ οὐ καϑεστη- 
κότος χορηγοῦ τῇ Πανδιονίδιε φυλῇ τρίτον ἔτος τουτί, 
παρούσης δὲ τῆς ἐκκλησίας ἐν ἡ τὸν ἄρχοντα ἐπικληροῦν 
ὁ νόμος τοῖς χοροῖς τοὺς αὐλητὰς κελεύει. λόγου καὶ 

16 λοιδορίας γενομένης, καὶ κατηγοροῦντος τοῦ μὲν ἄρχον-- 
τορ τῶν ἐπιμελητῶν τῆς φυλῆς, τῶν δ᾽ ἐπιμελητῶν τοῦ 
ἄρχοντος, παρελθὼν. ὑπεσχόμην ἐγὼ χορηγήσειν ἐϑε- 
λοντής. 

κβ΄. Παραδιήγησις δέ ἐστιν ἡ πρὸς τὸ χρήσιμον τοῦ 

40 ὑποκειμένου λόγου ἔξωϑεν προστιϑεμένη καὶ παραλαμ-- 
βανομένη διήγησις ἐν τρόπῳ ἀφηγήσεως. οἷον ἐπεὶ γὰρ 
εἷλεν Ὄλυνθον Φίλιππος, Ὀλύμπια ἐποίει" εἰς δὲ τὴν 
ϑυσίαν ταύτην καὶ τὴν πανήγυριν πάντας τοὺς τεχ- 
νίτας συνήγαγεν. ἑστιῶν δ᾽ αὐτοὺς καὶ στεφανῶν τοὺς 

96 νενικηκότας, Σάτυρον τουτονὶ τὸν κωμικὸν εἶδεν ὑπο- 

44 κριτήν, ὃς οὐδὲν ἐπαγγέλλεται. καὶ ὁ Ξενοφῶν." ἐν- 
ταῦϑα ἦν παρὰ τὴν ὁδὸν κρήνη Μίδου καλουμένη τῶν 
Φρυγῶν βασιλέως, ἐφ᾽ ἡ λέγεται Μίδας τὸν Σάτυρον 
ϑηρεῦσαι οἴνῳ κεράσας αὐτόν. καὶ πάλιν: ἐνταῦϑα 

80 λέγεται ᾿Δπόλλων ἐχδεῖραι Μαρσύαν ἐρίξοντά οἵ περὶ 
σοφίας, καὶ τὸ δέρμα κρεμάσαι ἐν τῷ ἄντρῳ, ὅϑεν αἱ 
πηγαί: διὰ τοῦτο δὲ ὁ ἠοταμὸς καλεῖται Μαρσύας. 


- 


ΤΈΧΝΗ ῬΗΤΟΡΙΚΗ͂. 467 


κγ΄. Προδιήγησίς ἐστιν ἡ πρὸ τῆς εἰς τὸ πρᾶγμα τε-- 
᾿λούσης διηγήσεως αἰτία παραλαμβανομένη, δι᾽ ἣν ἐπὶ ΄᾿ 
τὸν ἀγῶνά ἕις ἀπήντηκεν, οἷον ἐγὼ γάρ, ὦ ᾿4ϑηναῖοι, 
προσέκρουσα ἀνϑρώπῳ πονηρῷ καὶ φιλαπεχϑήμονι καὶ 
ϑεῶν ἐχϑρῷ,. ᾧ τελευτῶσα ὅλη προσέκρουσεν ἡ πόλις, ὅ 
᾿ἀνδροτίωνι λέγω. 

κδ΄. Ὑποδιήγησις δὲ ὅταν μετὰ τῶν πραγμάτων καὶ 
τὰς γνώμας τῶν πραξάντων ἑκάστου καὶ τὰς αἰτίας λέ- 
γῶμεν, οἷον οὐκ ἦν τοῦ πρὸς ἡμᾶς πολέμου πέρας 
οὐδ᾽ ἀπαλλαγὴ Φιλίππῳ, εἰ μὴ Θηβαίους καὶ Θετταλοὺς 10 
ἐχϑροὺς ποιήσέιε τῇ πόλει" ἀλλὰ καίπερ ἀϑλίως καὶ 
κακῶς τῶν στρατηγῶν τῶν ἡμετέρων πολεμούντων αὐ- 
τῷ". ὅμως ὑπὸ τοῦ πολέμου καὶ τῶν λῃστῶν μυρία ἔπα- 
χε κακά. 


ΠΕΡῚ 4«ΠΟΔΕΙΞΈΕΘ Σ. 455 


κε΄. ᾿4πόδειξίς ἐστι τῶν ἀμφισβητουμένων ἐν τῇ ὑπο-- 16 
ϑέσει πραγμάτων εἰς ὁμολογίαν ἀποκατάστασις. ἀπο-- 
δείκνυται δ᾽ ἕκαστον πρᾶγμα ἐκ τῶν ἐπιχειρημάτων. 

κς΄. Ἐπιχείρημα δέ ἐστιν ἐπινόημα ὃ καταδκευαξει 
τὸ ξητούμενον. τῶν δ᾽ ἐπιχειρημάτων τρόποι τέσσα- 
ρες᾽ τὰ μὲν γὰρ λαμβάνεται ἀπὸ προσώπων, τὰ δὲ ἀπὸ.20 
πραγμάτων, τὰ δὲ ἀπὸ παραδειγμάτων, τὰ δὲ ἀπὸ τῶν 
ἀτέχνων. 

κξ-. Τὰ μὲν οὖν ἐκ προσώπων λαμβανόμενα ϑεωρεῖς- 
ται ἀπὸ τούτων ἀφ᾽ ὧν καὶ τὰ ἐγκώμια, γένους, φύσεως, 
ἀγωγῆς, τύχης. ἐπιτηδευμάτων, πράξεων, διαϑέσεων. 55 

κη΄. Τὰ δὲ ἐκ τῶν πραγμάτων ἀπὸ οὐσίας καὶ ἰδιότη-- 
τος. οὐσία δὲ τὸ κοινῶς καὶ γενικῶς ϑεωρούμενον, οἷον 450 
τί φόνος; τί ἱεροσυλία; τί μοιχεία; οὐσία δὲ καὶ τὰ ϑὲε-- 
τικά, οἷον τέ φύσει καλόν; ἡ εἰρήνη" τί φύσει φαῦ- 


26΄ ῬΟΥΦΟΥ 


λον; ὁ πόλεμος. ἰδιότης δὲ ὅταν τὸ ἴδιον τοῦ ὑποκειμέ-. 
ψου πράγματος ϑεωρῶμεν,., ἐκ μὲν τοῦ κατηγόρου, κατὰ 
τὰ ἀπ᾽ ἀρχῆς ἄχρι τέλους, ἐκ δὲ τοῦ φεύγοντος, κατὰ τὰς 
εὐλόγους αἰτίας. συνεστᾶσι δὲ αἵ ὑποϑέσεις ἐξ αἰτίου. 

6 καὶ συνέχοντος καὶ κρινομένου. αἴτιον μὲν οὖν δι᾽ ὃ ἡ 
κατηγορία, συνέχον δὲ δι᾽ ὃ ἡ ἀπολογία, τὸ δὲ χρινόμε. 
νον τοῖς δικασταῖς καταλείπεται. 


κϑ'΄. Τὰ δὲ ἐκ τῶν παραδειγμάτων λαμβανόμενα 
ϑεωρεῖται ἀπὸ τριῶν χρόνων. ἢ γὰρ γεγενημένου τοῦ 


10 πράγματος μνημονεύομεν, καὶ τοῦτο καλεῖται παρά- 


δειγμα. ἢ γινομένου καὶ συμβαίνοντος, καὶ τοῦτο καλεῖ-- 
ται παραβολή" ἢ οὔτε γεγενημένου οὔτε γινομένου, ἀλλ 


451 ὑποτιϑεμένου τοῦ ῥήτορος εἰ τὸ καὶ τὸ γένηται. τί ἂν 


συμβαίη. καὶ καλεῖται καϑ᾿ ὑπόϑεσιν. 


15. Ἅ1΄. Παράδειγμα μὲν οὖν ἐστὶ γεγενημένου πράγμα- 
τὸς ἀπομνημόνευσις πρὸς ὁμοίωσιν τοῦ ξητουμένου, 
οἷον ἐκεῖνοι τοίνυν οἷς οὐκ ἐχαρίξονϑ' οἵ λέγοντες, οὐδ᾽ 
ἐφίλουν αὐτοὺς ὥσπερ ὑμᾶς οὗτοι νῦν, πέντε μὲν καὶ 
τεσσαράκοντα ἔτη τῶν Ἑλλήνων ἦρξαν ἑχόντων, πλείω 

90 δὲ ἢ μύρια τάλαντα εἰς τὴν ἀκρόπολιν ἀνήγαγον καὶ 
τὰ ἑξῆς. 

λα΄. Παραβολὴ δέ ἐστιν ὄντος καὶ γινομένου πράγμα- 
τος ἀπομνημόνευσις πρὸς ὁμοίωσιν τοῦ ξητουμένου" 
ὥσπερ γὰρ οἰκίας, οἶμαι. καὶ πλοίου, καὶ τῶν ἄλλων 

26 τῶν τοιούτων τὰ κάτωϑεν ἰσχυρότερα εἶναι δεῖ, οὕτω 
καὶ τῶν πράξεων τὰς ἀρχὰς καὶ τὰς ὑποϑέσεις ἀληϑ εῖς 
καὶ δικαίας. 

λβ΄. Τὸ δὲ καϑ'’ ὑπόϑεσιν οὔτε γεγενημένου οὔτε 
γινομένου πράγματος δήλωσις, ἀλλ᾽ ὑποτιϑεμένρυ τοῦ 

80 ῥήτορος εἰ τὸ καὶ τὸ γένηται; τί ἂν συμβαίη, οἷον φέρε, 
ἂν δὲ δὴ πέμψας πρὸς ἡμᾶς Δεύκων ἐρωτᾷ τέ ἔχοντες 


᾿ ΤΈΧΝΗ, ΡΗΤΟΡΙΚΗ - 6Ἑ5469 


ἐγκαλέσαι καὶ τί μεμφόμενοι τὴν ἀτέλειαν ο αὐτὸν ἀφῃρή-- 
εἰεϑα. τί πρὸς ϑεῶν ἐροῦμεν. 

λγ΄. Τὰ δ᾽ ἐκ τῶν ἀτέχνων ϑεωρεῖται ἐκ τῶν ἐγγρά- 
φων, νόμων, συμβολαίων, διαϑηκῶν. ἄτεχνα δὲ καλεῖ- Ὁ 
ται ἐπεὶ μηδεμιᾶς ἐστὶ τέχνης ἀναγνώναέ τι ἔγγραφον 4:5, 
καὶ δι᾽ αὐτοῦ δεῖξαι τὸ πρᾶγμα. ᾿ 6 

λδ΄. Ἔπεται δὲ τῷ ἐπιχειρήματι ἐνθύμημα καὶ γνώμη. 

λε΄. Ἐνϑύμημα μὲν οὖν ἐστὶ τὸ τοῦ προηγουμένου 
ἐπιχδιρήματος συμπέρασμα, προδαγόμενον τῷ ξητήματι 
ἐν μιᾷ περιόδῳ, οἷον ὥσπερ οὖν διὰ τούτων ἤρϑη μέ- 10 
γας, ἡνίκα ἕκαστοι, συμφέρον. αὐτὸν ἑαυτοῖς ὥοντό τι 
πράξειν: οὕτως ὀφείλει διὰ τῶν αὐτῶν τούτων καϑαι-- 
,, ρεϑῆναι πάλιν. ἐπεὶ πάνϑ᾽ ἕνεκα ἑαυτοῦ ποιῶν ἐξελή-- 
λεγᾷκται. ' 

λς΄. Γνώμη δέ ἐστι κοινόν τι πρᾶγμα ὅπως δέον γί-- 450 
νεῦϑαι ἀποφαινόμενον, οἷον πέρας μὲν. ἅπασιν ἀν--Ἰ6΄ 
ϑρώποις ἐστὶ τοῦ βίου ϑάνατος, κἂν ἐν οἰκίσκῳ τις 
αὑτὸν καϑείρξας τηρῇ. δεῖ δὲ τοὺς ἀγαϑοὺς ἄνδρας. 
ἐγχειρεῖν μὲν ἅπασι τοῖς καλοῖς; τὴν ἀγαϑὴν προβαλλο- 
μένους ἐλπίδα, φέρειν δ᾽ ὅ τι ἂν ὁ ϑεὸς διδῷ γενναίως. 20 

λξ. Ταῦτα ἤρτηται ἐκ προτάσεων καὶ ὑποφορῶν καὶ 
ἀνϑυποφορῶν. 

λη. Πρότασις μὲν οὖν ἐστὶν ἐν μὲν κατηγορίᾳ ἡ τοῦ 
ἐγκλήματος αἰτία, ἐν δὲ συμβουλῇ ἡ τῆς ἀξιώσεως δή-- 
λωσις. Φὅ 

λϑ΄. Ὑποφορὰ δέ ἐστι τὸ ὑποβαλεῖν ἔννοιάν τινα, 
εἶτα ἀπαντῆσαι. προσέοικε δὲ ἡ μὲν ὑποφορὰ τοῖς συμ-- 
βουλευτικοῖς λόγοις, ἡ δὲ ἀνθυποφορά, τοι τὸ ὑπενεγ-- 
κεῖν τὸν λόγον, ᾧ χρῆται ὃ ἀντίδικος. τοῖς δικανικοῖς. 

μ΄. Διξείληπται δὲ ὁ δικανικὸς λόγος καὶ ὁ συμβου-- 80 
λευτικὸς τοῖς κατὰ διάνοιαν καὶ κατὰ λέξιν σχήμασι. 


470 ΡΟΥΦΌΡ ΤΈΧΝΗ ΡΗΤΟΡΙΚΗ͂. 


460 ΠΕΡΙ ἘΠΙΛΟΤΓΓΟΥ. 


. μα΄. Ἐπίλογός ἐστιν ὁ ἐπὶ τοῖς ἀποδεδειγμένοις λό-- 

᾿ ψοις, λεγόμενος πρὸς αὔξησιν ἢ ὀργήν. ἢ περὶ τὸν δικα-- 
στὴν ἢ τὸν ἐναντίον, ἤτοι πρὸς ἀνάμνησιν. ὅπερ ἀνακε-- 
φαλαίωσιν καλοῦμεν. ᾿ 


«.. 


᾿ς Ωρ ὼς κι ὰ δ δυλω 


5ΤΑΝΕΟΒΌ ὑΝΙΝΕΒΒΙΤΥ ΓΙΒΒΑΒΙΕ5 
ζΕΓΙΙ Η. ΘΒΕΕΝ ΠΙΒΒΑΚῪ 

5ΤΑΝΕΟΒΌ, ΘΑΙΠΕΟΕΝΙΑ 94305-6004 

[415] 723-1493 


ΑΙ] Βοοῖς πιαγ δ8 γϑεα θά αἴϊϑγ 7 ἀαγς 


ΌΑΤΕ ΟυΕ 


νῷ 1994 


] Ὁ 
μέδυ 9 γοὺ 


ὃ, 
. ἴω
Internet Archive Audio

Featured

Top

Images

Featured

Top

Software

Featured

Top

Books

Featured

Top

Video

Featured

Top

Mobile Apps

Browser Extensions

Archive-It Subscription

Save Page Now

Full text of "Rhetores graeci"

See other formats
