EWIADEAMRA N0L0B0L8 MOO FALE SONLA NWO
ADENLENYIANLS NE MO LA ANWO
M0LEB8B0
Wo mekE: ala moo Maanle Maanle moo wo Eku ye anu la gyinlabele nee pepezele
nee anwoadenlenyianle a fa atianwolilE:, pepclile nee anzondwolE: ba ewiade anu
la,
Wo mekE: ala moo menii E:mbu sonia nwo adenlenyianlE: ne mo bie amaa olua zo
nyEileE: mgbane mgbane doonwo csisi E:maa menIi adwenle EZEikye, nee ewiade
ne moo elcba moo sonIa biala banyia adenle aha edweke biala moo odaye okulo,
nee diedi biala moo odaye okulo kc odie odi na onzulo la, cmaa bela ye ali kc,
ehye a le awienvolema anyelazo kpole kpalE: la.
Wo meke ala moo ohyia, saa bEinrchyE: sonIa benremaa onreho onretia esisile nee
atisesebcycle, kc owo ke mcla bo sonIa nwo adenlenyianle ne mo anwo bane la.
Wo meke ala moo ohyia kE: bE:maa agonwolEiyEilE: wo Maanle Maanle avinii kE:nyia
anyuhole la,
Wo meke ala moo Maamgbole Koyeic ne anu amra cva be diedi moo wo sonIa
nwo adenlenyianle ne mo, ye gyinlabele nee ye dibile nee mrenya nee mraale
adenlenyianle pepe ne mo anu la ewula sonIa nwo adenlenyianle nwo mela ne
moo befele ye "Kyata" (Charter) ne anu na belie bedo nu ke beboa beamaa menIi
anyia anyuhole nee tenlabele kpale wo atianwolile bokoo nu la.
Wo meke ala moo Maanle Maanle moo wo Maamgbole Koyele Eku ne anu nee
Maamgbole Koyele ne ebo ewoke ke bemaa awie biala anye azo sonIa nwo
adenlenyianle nee atianwolile ne mo na beali zole kpale la.
Wo meke ala moo adenlenyianle nee atianwolile ehye mo anwo ndelebebo kpale
hyia kpole kpale maa ewokebole ne azolile anzee munlilile ne la,
Ati, Kekala
MAAMGBOLE K0Y8LS AYIA NE
bo nolo ke
Ewiadeamra Nolobole Moo Fale SonIa Nwo Adenlenyianle Nwo Chye
le debie ko moo yelie yedo nu yemaa awie biala nee Maanle biala, amaa awie
biala nee Eku biala moo dahuu kcva. Nolobolc ehye kezie ye adwenle nu la abo
modenle alua ngilehileic nee ndeteic zo yeamaa nidi ara adenlenyianic nee
atianwoiiJE: ehye mo anwo, na eza yealua ngozo ndenle zo, IVIaanle nee Maanle
Maanle zo, yeaboa yeamaa menli moo wo Maanle Maanle moo wo Eku ne anu
nee Maanle Maanle moo Eku ne sie be la anu amra amuala alie ado nu kpale na
beali zole kpale.
Edwekekpoke 1
Menli muala di be ti anwo na eza noko bese wo dibile nee adenlenyianle nu. Bele
ndwenlenwo nee adwenle, yemoti owo ke bekile adiemayele bemaa be nwo
ngoko.
Edwekekpoke 2
Sonia ko biala le adenle nyia adenlenyianle nee atianwolile ne mo moo beva
bewula SonIa Nwo Adenlenyianle Nwo Nolobole ehye anu la amuala bie. Onle ke
ngakyile anzee ngilehilenu anzee nyeyenu biala moo fale menli ekpunii, menli
ngakyile, nrenya anzee raale, anee, Nyamenlezonlenle, maanyele anzee adwenle
bie, Maanle anzee menli abohilele, agyapadee, awole anzee gyinlabele gyene
biala anwo la bie ba.
Eza noko onke ke bekile ngakyile anzee nyeyenu biala wo maanyele, melazolile
nu, anzee maanle zo gyinlabele nu wo maanle ne anzee eleka moo sonIa ne de la
anu. Saa maanle ne di o ti anwo o, saa maanle gyene a nea zo o, saa onii o ti
anwo o, onle ke ngakyile anzee ngilehilenu biala ba nu.
Edwekekpoke 3
Owo ke awie biala nyia ngoane, fanwodi nee sonIa nwo banebole.
Edwekekpoke 4
Onle kz bcyc awie biala kanra. Owo Wz bctua aanrayclE: nee aanra cdonelE: wo
adenle biala anu.
Edwekckpoks 5
Onle kz bckile awie biala nyane anzcc bcyc ye atisesebc, amumuyE anzce bcgua
nyunlu aze anzcc bctwi o nyunlu.
Edwekckpoke 6
Kc moo mela se la, cleka biala moo awie biala lua la owo ke benwu ke odaye ole
sonla.
EdwskskpokE 7
Kc moo mela se la, menii kosooti sc pcpe moo onle ke ngakyile anzee ngilehilenu
biala ba mela ne moo bo be nwo bane pepe la anu. MenIi kosooti le adenle nyia be
nwo banebole pepe moo ko tia ngilehilenu anzee nyeyenu moo tia Nolobole ehye
nee debie biala moo maa zehae nyeyenu ne adenle la.
Edwekekpoke 8
Sonla biala le adenle ke saa awie ye debie moo tia anwoadenlenyianle ne mo
moo maamule nwo mela anzee mela eva emaa ye la a, owo ke kooto ne mo pepe
die ye.
Edwekekpoke 9
Onle ke bekye sonla, befa sonla besie anzee beye sonla befi maanle ne anu wo
meke moo otefonle mela anzee mela emmaa adenle la.
Edwekekpoke 10
Wo awie biala adenlenyianle nee ye gyima ne mo anwo adwenlevalE nwo anzee
saa bcka ke awie biala eye etane a owo ke kooto moo di o ti anwo na onii
moguazo la di ye edweke wo bagua nu.
Edwekekpoke 1 1
1 . Sonia biala moo bekeha ke yeye etane moo odi ke betwe o nzo la le adenle
ka ke onze edweke ne anwo bie kyese bedi ye edweke wo bagua nu kooto
na kooto ne bua ye fole ke moo mela se la. Wo kooto eke ne owo ke onyia
ninyene moo ofa opepe odie o nwo la kolaa.
2. Onle ke bebua sonIa biala fole wo nyelee etane biala moo wo meke moo
oyele zohane nyelee ne la enee onle etane moo otia maanle anzee maanle
maanle mela la anwo. Anzee onle ke betwe sonIa ne anzo bemaa otela
moo bepe bedo eke ne wo meke moo oyele etane ne la.
Edwekekpoke 12
Onle ke menii fa be nloa wulowula awie feabo, ye abusua, ye sua nu edweke nu
anzee onle ke bekenga ye ahelata anzee bebo ye anyiemgba besekye ye
anyunlunyia. SonIa zehae le adenle maa mela ne pepe die ye anzee bo o nwo
bane wo zehae akposemadi ebela ne mo anwo.
Edwekekpoke 13
1 . SonIa biala le adenle ofi eleka moo ode la okotenia eleka biala moo okulo
la.
2. SonIa biala le adenle ofi maanle biala anu nee ye maanle nu oko maanle
gyene nu na okola osia oba ye maanle nu.
Edwekekpoke 14
1 . Sonia biala Ie adenle kz saa olcnwu amaneE: wo ye maanle nu a okola
onriandi oko maanle gycne nu omaa bcmaa ye cleka otenia anzcc bcbo o
nwo bane.
2. Saa amaneE: ne moo ahenle ne elcnwu ye la envi anzse cnlua maanyeJE: ti
anzEE: ye nyeles ne tia Maamgbole Koycle mela ne nee ye bodane ne mo
a, yemo maanle gycne ne cnic adenle kc okclie ye azie anzcc okcbo o nwo
bane.
Edwckckpokc 1 5
1 . SonIa biala Ic adenle kc oyc ekulomani.
2. Onle kc bcbu ekulomani biala kc ole cycvolc la. Eza noko onle kc bcsi awie
biala moo kpondc kc okakyi ye ekulomaniycic la adenle wo mekc moo mcla
cmmaa adenle la.
Edwckckpokc 16
1 . Mrenya nee mraalc moo bckcdwu agyalcholc la, saa bcle duzu menii o,
saa bcvi duzu maanle nu o, anzcc saa bcko duzu asone o, bcic adenle
bcgya be nwo na bcbo cdane. Be mu nwio bcIc adenle pcpc wo agyalc
nwo, wo be agyalc nee be ewolebole nu.
2. Owo kc menIi nwio ne die to nu kolaa na beagya be nwo.
3. Kunii nee yelc nee be mra a le ekpunii moo bo sua ckyekyeic bo anzcc
ekpunii moo tele ye menIi doonwo a, yemoti owo kc menIi ekpunii ne nee
maanle ne moo bewo nu la sinza be.
Edwckckpokc 17
1 . SonIa biala Ic adenle kc onyia o ti anwo agyapadec, eza noko ole adenle
kc nee awie mo bo nu nyia agyapadec.
2. Onle kc awie biala hwele ye agyapadec wo mekc moo mcla cmmaa adenle
la.
Edwekekpoke 18
Sonia biala \z adenle kc odwenle adwenle biala na osonle debie biala moo okulo
la, eza ole adenle okakyi ye NyamenlezonlenlE: ne anzee ye died! ne nee fanwodi,
yes akee noko ole o nwo adenle ke o ngome anzes o nee menii wo bagua anzee
fealera nu okile yc asone anzce ye died! ne wo ngilehileic, nyclec, czonlenic nee
bocnieanle nu.
Edwskskpoks 19
SonIa biala \z adenle kc odwenle na oka edwekc nnoo okulo la; eza olc o nwo
adenle kc ofa adwenle biala moo ngyegyeic biala cnle nwo na odua nolobole
ndenle ne mo biala anu okpondc, otie na oka edweke okile menIi na omaa be
adwenle moo ngyegyele biala cnle nwo a.
Edwckckpoke 20
1 . SonIa biala Ic adenle ko ayia anzcc eku moo anzondwolc wo nu la bie.
2. Onle kc bchyc sonIa bcmaa oko eku nu.
Edwckckpokc 21
1 . SonIa biala Ic adenle boa wo ye maanle ne cbulc nu, olc adenle otu o nwo
osie ckc omaa bctu yc oko Mclalilc Ayia ne bie anzcc oboa omaa bctu
menIi bcko Mclalilc Ayia ne.
2. SonIa biala Ic adenle nyia maanle gyimaycic nwo nvasoc wo ye maanle ne
anu.
3. Ezuavolc ne chulolcdec ne a le Arane tumi ne a, bckile be chulolcdec chye
wo mekc biala nee nohalc cmadolc moo awie biala nyia adenle to ye dec
wo feabo nu anzcc wo ndenle biala anu moo ngyegyeic biala cnle nu la.
Edwckckpokc 22
Awie biala moo wo menii ekpunii avinii la owo ke maanle ne sinza ye eza owo ke
maanle ne dua ye modenlebo nee maanle maanle moalc zo, nee kc maanle ko
biala ye maamulc, agyapadec, ezukoa, menIi nee maandee gyinlabeic ne si de la
azo maa sonia ko biala nyia ninyene moo hyia ye anyunlunyia nee ye bocyelE:
nwo la.
Edwckckpoke 23
1 . SonIa biala le adenle ye gyima moo okulo la, Akee noko ole adenle ke
onyia gyima ne anwo ahuniundwoJE:. Eza noko owo ke maanle ne boa maa
awie biala nyia gyima moo gyima ne cnvi o sa a.
2. SonIa biala Ic adenle kc gyima moo okcyc la onyia nwolc ahatuaic kc moo
saa awie gycne a ycle gyima zohane a anrcc okcnyia ye la.
3. SonIa biala moo yc gyima la owo kc nyia nwolc ahatuaic kpalc moo okola
ofa onea o ye nee o mra amaa be tcniabeic nu aye kpalc a. Eza noko owo
kc onyia czinzalc ne moo maanle ne fa sinza menIi la bie.
4. SonIa biala Ic adenle boa gyimaycic Eku nu wo ye chulolcndec czinzalc ti.
Edwckckpokc 24
SonIa biala Ic adenle kc odie ye cnwomenle bie na odielie o nye, na onyia mekc
ezinra moo ofa oyc gyima na eza noko onyia mekc moo saa oyc gyima dedee a
ofa odie ye cnwomenle bie na bctua ye nwolc kakc la a.
Edwckckpokc 25
1 . SonIa biala Ic adenle kc o nee o ye nee o mra nyia tcniabeic kpalc moo fale
be ngoane, alec, cdanic, dabele nee ayileycic nee ninycne moo hyia maa
be la anwo. Owo kc benyia moalc wo mekc moo benye gyima, anwonyane
kebo be, bcngola gyima yc, kunii anzee yelc kcwu, bckeye mgbanyinii
anzee olua ndenle bie azo bcngola bennea be nwo la.
2. Owo kz mrcladane nee ngakula nyia moalE: nee cnleanlc kpalc. Kakula
biala, saa bcgyale o nli anzce beangya o nli na beawo na bcawo ye o, owo
kc bcnea ye anzcc bcsinza ye kc moo ofcta la.
Edwckckpoke 26
1 . Sonia biala le adenle sukoa nwoma. Onle kc betua nwomazukoalc nwo
kakc biala, bobo wo molebebo nwomazukoalc dec ne anwo. Owo kc
molebcbo nwomazukoalc ne y yc maa kakula biala. Owo kc menii nyia
adenle sukoa mbulalc nee m ^.nli nee gyima nwo nwoma. Eza noko
awie biala moo bo modenle la kola sukoa nwoma kpole.
2. Owo kc nwomazukoalc maa awie biala tcniabeic nu yc kpalc na omaa
sonIa nwo adenlenyianic nee ye atianwolilc ne mo enililc gyinia kpundii.
Owo kc nwomazukoalc maa ndelebcbo, be kunlu clilc nee agonwolcycic ba
maanle maanle avinii, menIi anzcc asone asone avinii na oboa omaa
Maamgbole Koycic gyima ne moo olcdi moo ofale anzondwolc nwo la di
munli.
3. Awovolcma Ic adenle kc bcmaa be mra sukoa nwoma moo bckulo kc be
mra ne mo sukoa la.
Edwckckpokc 27
1 . SonIa biala Ic adenle kc odaye oyc maandec nyclec biala moo bcyc wo
maanle anzcc sua ne azo la bie, na eza onyia ninycne cdololc nee abodec
nwo nrclcbc nwo anyuholc nvasoc ne mo bie.
2. SonIa biala Ic adenle kc onyia debie moo okchcic moo fale abodec nwo
nrclcbc, nwoma anzcc debie moo okcdolo la anwo banebolc.
Edwckckpokc 28
Sonia biala \£ adenle kz o nee menii nee maanle maanle nu amra di ngitanwo
amaa yeanyia adenlenyianic nee atianwolile ne mo nnoo wo SonIa Nwo
Adenlenyianic Nwo Nolobole chye anu la nwo nvasoc kpalc.
Edwekekpoke 29
1 . SonIa biala Ic gyima yc fa maa ye nnenii nnoo owo be avinii la amaa olua zo
yeahola yeanyia anyuholc anzcc yeali munli.
2. Saa sonIa biala fa ye adenlenyianic nee atianwolile ne mo aye gyima a,
enee ongile ke ole adenle obulu mcla zo; owo ke odi o gonwo mo
adenlenyianic nee atianwolile ne mo eni na obo ye cbela kc moo maanle ne
moo owo nu la mela ne mo moo fale bcnwonililc, anzondwole nee ye
boeyelc ne se la.
3. Onle ke bcdua adenlenyianic nee atianwolilE chye mo azo bcyc ninyene
moo otietia anzcc obulu bodane nee ndenle ne mo moo Maamgbole Koyclc
ne chyehyc cdo ckc la azo.
Edwekckpoke 30
Debie biala moo wo SonIa Nwo Adenlenyianic Nwo Nolobolc ehye anu la engyi
ckc ne cmmaa maanle ko, anzcc menIi ekpunii ko anzec sonIa ko angome moo
omaa ye adenle oyc debie osckye adenlenyianic nee atianwolile ne mo moo
bEhyehye bedo eke ne la a.