TUCUY RUNACUNAPAC HATUM RIMAY
CALLAR1
Yuyashpa ima shina quishpiri, taripa, sumac causay pachapi, mashcanga ricsipi
cusilla causayta, ayacunapi mana pi miticuchum, runacunapac ucullapi tian.
Yuyashpa mana ricsicuna runaman millayhuan ricuchum nausashina pishihuan.
Caycuna tucuy llaquicunata apamushca; chaymantami tucuylla ninchic,
runacuna, pacha callaricpi mana manchay, huaccha llaqui charic carca,
quishipita munashpa, rimaytapes cusilla cacharishpa, paycunahuanmi huiharca.
Yuyashpa runacunapac ancha allimi taripacuna mitsachum, mana runacuna
cayta ricushpa hatum pihayhuan jatarichum.
Yuyashpa mashcanami llactacunaman, pay pura, mayjanpes cachum
tandarishpa alii causayta catina.
Yuyashpa imashinami llactacuna tinguinacushca HATUM SUYUPI, catishpa alii
yuyayhuan quella rurashcata, mana astahuan runacunata llaquichichum
sumaclla cari, huarmicuna shuc maquillahuan causachum; chaymanta ninchic,
puricunahuan shucla pachaman chayashum quishpicunahuan.
Yuyashpa imashina llactacunapes mingayta rurashca, tandarishca mama suyupi,
rimayta cushcami tucuy runa quishpihuan causachum.
Yuyashpa chay taripacunaca astahuan allimi tucuyllacunapac, runacunapac,
maypipes tiacuchum cay ura pachapi.
HATUM TANDARI
Nin, cay shuricunata, tucuy runacuna uyachum, imashina llactacuna, utiuc,
hatum cachum tandari quipa sumacta rimarishpa, tutamanta, punlla, chishi, tuta
cachum, llactacunallatac, ayllucunaman runacunama yachay huasipi shina
yachachinga cay nishcacunata. Chaymantami pacarina shina llugshinga
quishpicuna, alii causaycuna tucuypaglla.
Shayana 1
Tucuy runacuna quishpirihuan huinan, pactacunahuampes, pay pura, umahuan,
ayahuan chay shucuna shina, chaymantami shuclla shina causangacuna.
Shayana 2
Tucuy runacuna paycunapac charm quishpita; rimaycunapi nishcata, misho,
yana, quillu cachum, cayta, chayta nichum, rimachum, Pachacamac charichum
mana charichum, charic cachum, mana charic cachum, caypi huihashca cachum,
shuctac llactapi huihashca cachum.
Chasnalatac mana astahuan alii llacta cangachu, paypac allpacuna shuctac
maquicunapi tiacuc, quishpilla cacpipes. Quishpicunata sisachinallami, millay
runacuna munacpi, mana munacpi.
Shayana 3
Tucuy runacunami quiquin causayta, quishpita charin, mana pi shuashina
caminga.
Shayana 4
Mana pi cay pachapi yanacuna, mitayucuna canga; yana catuc anchurichum
tucuy llactacunapi.
Shayana 5
Mana pi hacaychinga, pingay macaycunatapes mana cungachum runacunaman.
Shayana 6
Tucuy runacunami paycunapac quiquin causayta charin taripa allichicunahuan.
Shayana 7
Tucuymi chasnallatac can taripa naupapi, tucuymi paypac alii maquipi
churaringa. Tucuymi shuclla causaymanta huinarcanchic, mana pi cayta
quichuchum.
Shayana 8
Tucuy runacunami taripa huasicunaman chayanga, chaypi mashcangapac mana
chay shuccuna millayta mashcachum. Hatum quellacunami tucuy llactacunapi
caytucuyta ricunga sinchi nahuihuan.
Shayana 9
Mana pi amsa ucuman apanga, shuctac allpacunamantapes pi surcunga.
Shayana 10
Tucuy runacunami shinallatac canga quiquin pura shina, caypica pay
nishcacunata uyanga cuna, rucucuna cacpi, taripa cacpi, chaypimi quellacunata
ricunga mana millayta uyashpa.
Shayana 1 1
1. Tucuy runacunami llaquita charishpa paypac millacunahuan mashcanga
mana chaychu nishpa, imashina taripacuna nin. Yaya taripacuna
mashcanga mitsata.
2. Mana pi amsa ucuman apanga pandari nishcamanta, imashina nin quiquin
llactacunapac quellca, mashcanacungami haum llaquichi, tucuylla alii
ricuyhuan ricushpa.
Shayana 12
Mana pi shuctac miticucpi urmanga quiquin causaypi, ayllucunapipes, alii
shutipipes illaringa chasnacuna millayta cushca nishpaca.
Shayana 13
1. Tucuy runacunami maipipes puringallami, paypac allpa llactapi.
2. Tucuy runacunami llugshingalla shuctan llactacunaman, cutfn paypac
quiquin llactaman tigrangapac.
Shayana 14
1. Pi caticucpi, runacuna maypi miticunata mashcan, mana pi chaymantaca
llugshichinga, mayjan llactapi cachum.
2. Cay miticunapi, masna taripa nicpi, runa millay cacpipes mana llacta
cayahuan ricunga.
Shayana 15
1. Tucuy runacuna quiquin llactata charinga.
2. Mana piman quiquin llactata quichunga, nishpapes shuctala llactata
mashcanga.
Shayana 16
1. Caricuna, huarmicuna, longocuna cashpa, mana pi munashpa shuctac
carahuan, shuctac llactahuan tinguinacungallami yaya, mama cangapac,
chasna causangallami alii tandarishca, tinguinacuymi cari, huarmi zapalla
saquiricpi.
2. Cari, huarmi nicpila tinguinacunga cuna.
3. Ayllucuna haupamanta shamun, paycunami tucuy allpapi tandarishpa
llactata ruran.
Shayana 17
1. Tucuy runacunami paycunapac quiquin allpata charinga, paycunala,
hatum tandaripacpes.
2. Mana paycunapac allpacunata quichunga.
Shayana 18
Tucuy runacuna yuyay quishpita, Pachacamac yuyacta charfn; chaylapitac
saquingacuna Pachacamac yuyay shuctac yuyacunahuan. Caycunataca
paylatac, tandarishca cacpipes chayshuc cuna uyachum yuyaycunapi
cacharichum.
Shayana 19
Tucuy runacunami yuyanata, rimanata quishpichingalla. Mana pi paypac
yuyaycunamanta caminga, quichunga. Rimay cunatapes cacharincunallami
caycuna alii cacpi ushacunata catishpa imashinapes cachum.
Shayana 20
1. Tucuy runacunami quishpi tandaycuna ruranga mana pi pihachichum.
2. Mana pi cay tandaycunaman piha nishpa apanga.
Shayana 21
1. Tucuy runacunami llacta camayu cunapi curaga shina ruranga paylatac,
shuctac cunapi shutipi.
2. Tucuy runacunami camayuc cunaman chayanga, mana shuccuna
astahuan chayshu canahuan cachum.
3. Ayllucunapac quiquin yuyaycunahuan camayucunata purichinga;
chaycunataca alii acllayhuan mashcanga; cay alii aclla tandarica huata,
huata quipa ruraringa, acllapica upalla shitanga, ama shitay amsapi
chingarichum.
Shayana 22
Tucuy runacunami ayllupac cashpa charingacuna sumac ricuy, llactacunallapitac
quiquin pura mashcanga cuna, paycunapac ancha ministicuna, alii
yuyaycunahuan tucuy causachum.
Shayana 23
1. Tucuy runacunami llangata charinga paycunalatacmi llanga mayta
mashcanga, mana chasnalla shitashca causangapac.
2. Tucuy runacunami alii cullquita japinga, mana shuc cunaca alii, chayshuc
cunaca yaricay puchu cunahuan.
3. Tucuy runacunami paypac llangacunamanta cullquita japinga, pay,
huarmi, huahua ayllucuna micunapac, churanapac charichum.
4. Tucuy runacunami nishpaca tandarita ruranga, paylatac chaypi tandaringa
shuctac cunahuan.
Shayana 24
Tucuy runacunami samayta charinga llanga quipaca, chasnallatac punllacunapi
cayta, chayta puringa, rimanga shuyunata quichungapac, chaypacca cullquita
japinga.
Shayana 25
1. Tucuy runacunami alii causayta charinga, paypac huarmi, huahuapes
chasnallatac causanga, unguyta quichushpa, micunapes alii cachum,
churanacuna, huasitapes tucuyllami charinga; mana llanga charishpa,
unguyhuan, rucuyashpa, huacchayashpa hatum apucuna tucuyta chasna
cachum ricunga.
2. Chichu huarmipes, llullu huahuacunapes alii causaytami charinga. Tucuy
llullu huahuacuna, tinguy mana tinguy huihashca, chasnallatac shumay
causayta charinga cuna.
Shayana 26
1. Tucuy runacunami yachachi huasiman chayanga. Yachayca mana
cullquihuan randinachu, tucuypacmi yangalla huahua huasicunamanta
hatum yachay huasiman ringa.
2. Yachachimi canga uma hatumhuan, aicha sinchiyachum, chaylapitac
quishpita apachum tucuy llactacuna tandarichum sumaclla, quiquin pura
alii causachum.
3. Yayacuna paycunalatac mashcanga manashca yachachita churi,
hushushicunaman.
Shayarta 27
1 . Tucuy runacunami paypac ayllucunapac causayta causanga. Hatum
yachanacunatapes ministishpa mashcanga paypac chayshu cunapapes.
2. Tucuy runacunami yachayuc manta japinga masna paymanta shuctac
yachayuc cuchum.
Shayana 28
Tucuy runacunami paypac quiquin llactapi, chayshuc llactacunapipes
quishpicunata, alii cunatapes hatum quellcapi nishcata taringa, ima shina llacta
mama rurarca.
Shayana 29
1 . Tucuy runacunami chayshuc cunahuan llactaman anchata cuyanga,
paycunalatac quipaca quishipirichum.
2. Caytucuy nishcacunata tucuyllami yachan, chaymantami huaquichina
mana chingarichum; ayllucuna, llactacuna sumaclla tiachum, mana
chayshu cunaman quichushpa, camishpa, millashpa. Llactacuna alia
shayarichum, quipa mana huacangapac.
3. Cay quishpi cunaca mana pi japingachu jarcangapac mana hatum llacta
nishca cunata, paypac hatum tandari quipa.
Shayana 30
Mana ima cay rimaycunamanta rimanallachu, shuctac llactacunaca mana cayta
japingachu quiquinta rurangapac, runacunapes, ayllucunapes mana shinallatac
paypac causaypi churunga chayshuc cunaman quichusha nishpa caya sumac
rimayta.