Skip to main content

Full text of "Universal Declaration of Human Rights"

See other formats


TUCUY RUNACUNAPAC HATUM RIMAY 

CALLAR1 

Yuyashpa ima shina quishpiri, taripa, sumac causay pachapi, mashcanga ricsipi 

cusilla causayta, ayacunapi mana pi miticuchum, runacunapac ucullapi tian. 

Yuyashpa mana ricsicuna runaman millayhuan ricuchum nausashina pishihuan. 

Caycuna tucuy llaquicunata apamushca; chaymantami tucuylla ninchic, 

runacuna, pacha callaricpi mana manchay, huaccha llaqui charic carca, 

quishipita munashpa, rimaytapes cusilla cacharishpa, paycunahuanmi huiharca. 

Yuyashpa runacunapac ancha allimi taripacuna mitsachum, mana runacuna 

cayta ricushpa hatum pihayhuan jatarichum. 

Yuyashpa mashcanami llactacunaman, pay pura, mayjanpes cachum 

tandarishpa alii causayta catina. 

Yuyashpa imashinami llactacuna tinguinacushca HATUM SUYUPI, catishpa alii 

yuyayhuan quella rurashcata, mana astahuan runacunata llaquichichum 

sumaclla cari, huarmicuna shuc maquillahuan causachum; chaymanta ninchic, 

puricunahuan shucla pachaman chayashum quishpicunahuan. 

Yuyashpa imashina llactacunapes mingayta rurashca, tandarishca mama suyupi, 

rimayta cushcami tucuy runa quishpihuan causachum. 

Yuyashpa chay taripacunaca astahuan allimi tucuyllacunapac, runacunapac, 

maypipes tiacuchum cay ura pachapi. 

HATUM TANDARI 

Nin, cay shuricunata, tucuy runacuna uyachum, imashina llactacuna, utiuc, 

hatum cachum tandari quipa sumacta rimarishpa, tutamanta, punlla, chishi, tuta 

cachum, llactacunallatac, ayllucunaman runacunama yachay huasipi shina 

yachachinga cay nishcacunata. Chaymantami pacarina shina llugshinga 

quishpicuna, alii causaycuna tucuypaglla. 

Shayana 1 



Tucuy runacuna quishpirihuan huinan, pactacunahuampes, pay pura, umahuan, 
ayahuan chay shucuna shina, chaymantami shuclla shina causangacuna. 

Shayana 2 

Tucuy runacuna paycunapac charm quishpita; rimaycunapi nishcata, misho, 
yana, quillu cachum, cayta, chayta nichum, rimachum, Pachacamac charichum 
mana charichum, charic cachum, mana charic cachum, caypi huihashca cachum, 
shuctac llactapi huihashca cachum. 

Chasnalatac mana astahuan alii llacta cangachu, paypac allpacuna shuctac 
maquicunapi tiacuc, quishpilla cacpipes. Quishpicunata sisachinallami, millay 
runacuna munacpi, mana munacpi. 

Shayana 3 

Tucuy runacunami quiquin causayta, quishpita charin, mana pi shuashina 
caminga. 

Shayana 4 

Mana pi cay pachapi yanacuna, mitayucuna canga; yana catuc anchurichum 
tucuy llactacunapi. 

Shayana 5 

Mana pi hacaychinga, pingay macaycunatapes mana cungachum runacunaman. 

Shayana 6 

Tucuy runacunami paycunapac quiquin causayta charin taripa allichicunahuan. 

Shayana 7 



Tucuymi chasnallatac can taripa naupapi, tucuymi paypac alii maquipi 
churaringa. Tucuymi shuclla causaymanta huinarcanchic, mana pi cayta 
quichuchum. 

Shayana 8 

Tucuy runacunami taripa huasicunaman chayanga, chaypi mashcangapac mana 
chay shuccuna millayta mashcachum. Hatum quellacunami tucuy llactacunapi 
caytucuyta ricunga sinchi nahuihuan. 

Shayana 9 

Mana pi amsa ucuman apanga, shuctac allpacunamantapes pi surcunga. 

Shayana 10 

Tucuy runacunami shinallatac canga quiquin pura shina, caypica pay 
nishcacunata uyanga cuna, rucucuna cacpi, taripa cacpi, chaypimi quellacunata 
ricunga mana millayta uyashpa. 

Shayana 1 1 

1. Tucuy runacunami llaquita charishpa paypac millacunahuan mashcanga 
mana chaychu nishpa, imashina taripacuna nin. Yaya taripacuna 
mashcanga mitsata. 

2. Mana pi amsa ucuman apanga pandari nishcamanta, imashina nin quiquin 
llactacunapac quellca, mashcanacungami haum llaquichi, tucuylla alii 
ricuyhuan ricushpa. 

Shayana 12 

Mana pi shuctac miticucpi urmanga quiquin causaypi, ayllucunapipes, alii 
shutipipes illaringa chasnacuna millayta cushca nishpaca. 



Shayana 13 

1. Tucuy runacunami maipipes puringallami, paypac allpa llactapi. 

2. Tucuy runacunami llugshingalla shuctan llactacunaman, cutfn paypac 
quiquin llactaman tigrangapac. 

Shayana 14 

1. Pi caticucpi, runacuna maypi miticunata mashcan, mana pi chaymantaca 
llugshichinga, mayjan llactapi cachum. 

2. Cay miticunapi, masna taripa nicpi, runa millay cacpipes mana llacta 
cayahuan ricunga. 

Shayana 15 

1. Tucuy runacuna quiquin llactata charinga. 

2. Mana piman quiquin llactata quichunga, nishpapes shuctala llactata 
mashcanga. 

Shayana 16 

1. Caricuna, huarmicuna, longocuna cashpa, mana pi munashpa shuctac 
carahuan, shuctac llactahuan tinguinacungallami yaya, mama cangapac, 
chasna causangallami alii tandarishca, tinguinacuymi cari, huarmi zapalla 
saquiricpi. 

2. Cari, huarmi nicpila tinguinacunga cuna. 

3. Ayllucuna haupamanta shamun, paycunami tucuy allpapi tandarishpa 
llactata ruran. 

Shayana 17 

1. Tucuy runacunami paycunapac quiquin allpata charinga, paycunala, 
hatum tandaripacpes. 



2. Mana paycunapac allpacunata quichunga. 

Shayana 18 

Tucuy runacuna yuyay quishpita, Pachacamac yuyacta charfn; chaylapitac 
saquingacuna Pachacamac yuyay shuctac yuyacunahuan. Caycunataca 
paylatac, tandarishca cacpipes chayshuc cuna uyachum yuyaycunapi 
cacharichum. 

Shayana 19 

Tucuy runacunami yuyanata, rimanata quishpichingalla. Mana pi paypac 
yuyaycunamanta caminga, quichunga. Rimay cunatapes cacharincunallami 
caycuna alii cacpi ushacunata catishpa imashinapes cachum. 

Shayana 20 

1. Tucuy runacunami quishpi tandaycuna ruranga mana pi pihachichum. 

2. Mana pi cay tandaycunaman piha nishpa apanga. 

Shayana 21 

1. Tucuy runacunami llacta camayu cunapi curaga shina ruranga paylatac, 
shuctac cunapi shutipi. 

2. Tucuy runacunami camayuc cunaman chayanga, mana shuccuna 
astahuan chayshu canahuan cachum. 

3. Ayllucunapac quiquin yuyaycunahuan camayucunata purichinga; 
chaycunataca alii acllayhuan mashcanga; cay alii aclla tandarica huata, 
huata quipa ruraringa, acllapica upalla shitanga, ama shitay amsapi 
chingarichum. 

Shayana 22 



Tucuy runacunami ayllupac cashpa charingacuna sumac ricuy, llactacunallapitac 
quiquin pura mashcanga cuna, paycunapac ancha ministicuna, alii 
yuyaycunahuan tucuy causachum. 

Shayana 23 

1. Tucuy runacunami llangata charinga paycunalatacmi llanga mayta 
mashcanga, mana chasnalla shitashca causangapac. 

2. Tucuy runacunami alii cullquita japinga, mana shuc cunaca alii, chayshuc 
cunaca yaricay puchu cunahuan. 

3. Tucuy runacunami paypac llangacunamanta cullquita japinga, pay, 
huarmi, huahua ayllucuna micunapac, churanapac charichum. 

4. Tucuy runacunami nishpaca tandarita ruranga, paylatac chaypi tandaringa 
shuctac cunahuan. 

Shayana 24 

Tucuy runacunami samayta charinga llanga quipaca, chasnallatac punllacunapi 
cayta, chayta puringa, rimanga shuyunata quichungapac, chaypacca cullquita 
japinga. 

Shayana 25 

1. Tucuy runacunami alii causayta charinga, paypac huarmi, huahuapes 
chasnallatac causanga, unguyta quichushpa, micunapes alii cachum, 
churanacuna, huasitapes tucuyllami charinga; mana llanga charishpa, 
unguyhuan, rucuyashpa, huacchayashpa hatum apucuna tucuyta chasna 
cachum ricunga. 

2. Chichu huarmipes, llullu huahuacunapes alii causaytami charinga. Tucuy 
llullu huahuacuna, tinguy mana tinguy huihashca, chasnallatac shumay 
causayta charinga cuna. 

Shayana 26 



1. Tucuy runacunami yachachi huasiman chayanga. Yachayca mana 
cullquihuan randinachu, tucuypacmi yangalla huahua huasicunamanta 
hatum yachay huasiman ringa. 

2. Yachachimi canga uma hatumhuan, aicha sinchiyachum, chaylapitac 
quishpita apachum tucuy llactacuna tandarichum sumaclla, quiquin pura 
alii causachum. 

3. Yayacuna paycunalatac mashcanga manashca yachachita churi, 
hushushicunaman. 

Shayarta 27 

1 . Tucuy runacunami paypac ayllucunapac causayta causanga. Hatum 
yachanacunatapes ministishpa mashcanga paypac chayshu cunapapes. 

2. Tucuy runacunami yachayuc manta japinga masna paymanta shuctac 
yachayuc cuchum. 

Shayana 28 

Tucuy runacunami paypac quiquin llactapi, chayshuc llactacunapipes 
quishpicunata, alii cunatapes hatum quellcapi nishcata taringa, ima shina llacta 
mama rurarca. 

Shayana 29 

1 . Tucuy runacunami chayshuc cunahuan llactaman anchata cuyanga, 
paycunalatac quipaca quishipirichum. 

2. Caytucuy nishcacunata tucuyllami yachan, chaymantami huaquichina 
mana chingarichum; ayllucuna, llactacuna sumaclla tiachum, mana 
chayshu cunaman quichushpa, camishpa, millashpa. Llactacuna alia 
shayarichum, quipa mana huacangapac. 

3. Cay quishpi cunaca mana pi japingachu jarcangapac mana hatum llacta 
nishca cunata, paypac hatum tandari quipa. 



Shayana 30 

Mana ima cay rimaycunamanta rimanallachu, shuctac llactacunaca mana cayta 
japingachu quiquinta rurangapac, runacunapes, ayllucunapes mana shinallatac 
paypac causaypi churunga chayshuc cunaman quichusha nishpa caya sumac 
rimayta.