Skip to main content

Full text of "The Rosslyn missal : an Irish manuscript in the Advocates' Library Edinburgh"

See other formats


CO 


;c\i 

IS 

CM 


CD 


!CO 


FRQM  THE  LIBR&EQf  OF 

TRINITY  COLLEGE 


Presented   A.D.        1992 

]Jy        David  &  Mary  Neelands 


HENRY    BRADS HAW 
SOCIETY 


f ounbeb  in  ffle  T^ear  of  Out  &otb  1890 
for  f0e  ebtftng  of  (gate  fetfurgtcaf  £e;rf0. 


VOL.     XV. 


ISSUED   TO  MEMBERS  FOR   THE  YEAR  1898, 

AND 

PRINTED   FOR   THE   SOCIETY 

BY 

HARRISON   AND   SONS,  ST.    MARTIN'S   LANE, 

i-KINTERS    IN    ORDINARY    TO    HER    MAJESTY- 


THE 


ROSSLYN    MISSAL 


AN  IRISH  MANUSCRIPT  IN    THE    ADVOCATES'  LIBRARY 

EDINBURGH. 


EDITED   BY 


HUGH   JACKSON    LAWLOR,    D.D., 

Professor  of  Ecclesiastical  History  in  the  University  of  Dublin ,  and  Examining 
Chaplain  to  the  Bishop  of  Edinburgh. 


1899. 


2  V 


AS" 


LONDON  t 
HARRISON   AND   SONS,    PRINTERS    IN   ORDINARY  TO   HER    MAJESTY, 

ST.  MARTIN'S  LANE. 


137946 
APR     6  1992 


CONTENTS. 


PAGE. 

INTRODUCTION ix 

TEMPORALE 

In  Natiuitate  Domini    ...         ...  ...         ...  ...         ...         ...         ...  3 

Natale  Stephani  Martyris         ...  ...         ...  ...         ...         ...         ...  4 

Natiuitas  S.  lohannis  Euangelistae 5 

Natale  Innocentium  Martyrum  6 

Octauae  Natalis  Domini           ...  ...         ...  ...         ...         ...         ...  7 

Dominica  I  post  Natale  Domini  ...         ...  ...         ...         ...         ...  8 

Vigilia  Epiphaniae  Domini      ...  ...         ...  ...         ...         ...         ...  9 

Epiphania  Domini         ...         ...  ...         ...  ...         ...         ...         ...  10 

Octauae  Epiphaniae      ...         ...  ...         ...  ...         ...         ...         ...  n 

Dominica  I  Epiphaniae            ...  ...         ...  ...         ...         ...         ...  12 

Dominica  in  Septuagesima       ...  ...         ..  ...         ...         ...         ...  13 

Dominica  in  Sexagesima          ...  ...         ...  ...         ...         ...         ...  14 

Dominica  in  Quinquagesima    ...  ...         ...  ...         ...         ...         ...  15 

Benedictio  Cinerum  in  Capite  leiunii 16 

In  Capite  leiunii  ad  Missam    ...  ...         ...  ...         ...         ...         ...  17 

Dominica  in  Quadragesima      ...  ...         ...  ...         ...         ...         ...  19 

Dominica  II  in  Quadragesima...  ...         ...  ...         ...         ...         ...  20 

Dominica  III  in  Quadragesima  ...         ...  ...         ...         ...         ...  21 

Dominica  IV  in  Quadragesima  ...         ...  ...         ...         ...         ...  22 

Dominica  in  Passione  Domini...  ...         ...  ...         ...         ...         ...  23 

Dominica  Palmarum      ...         ...  ...         ...  ...         ...         ...         ...  25 

In  Cena  Domini...         ...         ...  ...         ...  ...         ...         ...         ...  26 

In  Parasceue       ...         ...         ...  ...         ...  ...         ...         ...         ...  28 

Vigilia  Paschae  ...         ...         ...  ...         ...         ...         ...  33 

In  Die  S.  Paschae         36 

Dominica  in  Albis         ...         ...  ...         ...  ...         ...         ...         ...  37 

Vigilia  Ascensionis        ...         ...  ...         ...  ...         ...         ...         ...  38 

In  Ascensione  Domini  ...         ...  ...         ...  ...         ...         ...         ...  39 

Vigilia  Pentecostes         ...         ...  ...         ...  ...         ...         ...         ...  41 

Dcminica  Pentecostes   ...         ...  ...         ...  ...         ...         ...         ...  42 

De  Inuentione  S.  Crucis          ...  ...         ...  ...         ...         ...         ...  43 

PRAEFATIONES...  44 


vi  CONTENTS. 

SANCTORALE  PAGE. 

In  Die  S.  Andreae        ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...  46 

Conuersio  S.  Pauli  Apostoli 47 

In  Purificatione  S.  Mariae  Benedictio  Candelarum 48 

In  Purificatione  S.  Mariae  ad  Missam            51 

Cathedra  S.  Petri          52 

Annuntiatio  S.  Mariae  ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...  53 

In  Natali  S.  Patricii      55 

In  Letania  Maiore         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...  cc 

Vigilia  S.  lohannis  Baptistae 56 

In  Die  S.  lohannis  Baptistae  ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...  57 

Vigilia  Apostolorum  Petri  et  Pauli      58 

Natale  Apostolorum  Petri  et  Pauli      ...         ...         ...         ...         ...         ...  59 

Natale  S.  Pauli 60 

Octauae  Apostolorum  Petri  et  Pauli 61 

Vigilia  Assumptionis  S.  Mariae           62 

Assumptio  S.  Mariae    ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...  63 

Decollatio  S.  lohannis  Baptistae         ...         ...         ...         ...         ...         ...  65 

Natiuitas  S.  Mariae       ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...  66 

Exaltatio  S.  Crucis         67 

Natale  S.  Matthaei       ...  68 

Festiuitas  S.  Michaelis  Archangeli      ...         ...         ...         ...         ...         ...  69 

Vigilia  Omnium  Sanctorum     ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...  70 

In  Die  Omnium  Sanctorum      ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...  71 

In  IIP  et  in  VIa  Feria 72 

CANON         73 

MISSAE  VOTIVAE 

De  S.  Trinitate 77 

De  S.  Cruce        78 

De  S.  Maria  ab  octauis...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...  79 

De  S.  Maria  in  Aduentu  Domini        ...         80 

De  S.  Maria  in  Natiuitate  Domini  usque  ad  Purificationem           ...         ...  81 

De  Resurrectione           ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...  81 

De  S.  Cruce  in  Resurrectione  usque  Ascensioneni    ...         ...         ...         ...  82 

De  Omnibus  Apostolis ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...  83 

In  Commemoratione  Apostolorum  Petri  et  Pauli      ...         ...         ...         ...  83 

De  Sanctis  qui  in  Ecclesia  Requiescunt          ...         ...         ...         ...         ...  84 

Pro  Episcopo      ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...  84 

Pro  [Archijepiscopo      85 

Pro  Rege 85 

Pro  Amicis  Carnalibus  ...          ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...  86 

Pro  Seipso          ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...  86 


CONTENTS.  vii 

MISSAE  VOTIVAE— continued.  PAGE. 

Missa  S.  Spiiitus           87 

Pro  Emundatione  Carnis          ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...  87 

Pro  Pace ...  87 

Pro  Petitione  Lacrimarum       88 

Pro  Temptatione  Carnis           88 

Pro  Pluuia  Postulanda 89 

Contra  Pluuiam 89 

Pro  Serenitate  Aeris      ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...  89 

Pro  Iter  Agentibus        ..  90 

Pro  Infirmis        90 

De  Omnibus  Sanctis     ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...  91 

Missa  Communis            ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...  91 

Pro  Omnibus  Fidelibus  Defunctis       92 

Pro  Episcopo  Defuncto 94 

Pro  Sacerdote  Defuncto            95 

APPENDIX 97 

NOTES          113 

INDEX  OF  LITURGICAL  FORMS 195 

INDEX  OF  NAMES  AND^SUBJECTS          233 


PLATES. 
Facsimiles  of  Rosslyn  Missal,  ff.  12  &64    between  viii  &  ix 


ROSSLYN  MISSAL,  FOL.  12 


ROSSLYN  MISSAL,  FOL.  64 


INTRODUCTION. 

THE  mass  book,  which  is  now  printed  for  the  first  time,  was 
named  by  the  late  Bishop  A.  P.  Forbes,1  *  in  the  absence  of 
any  more  suitable  appellation/  the  ROSSLYN  MlSSAL.  The 
title  can  scarcely  be  regarded  as  happily  chosen.  It  suggests 
a  connexion,  which  did  not  exist,  with  the  fifteenth  century 
Collegiate  Church  of  St.  Matthew,  widely  known  as  *  Rosslyn 
Chapel,'  or  with  its  predecessor,  the  ruins  of  which  remain  hard 
by :  and  the  only  claim  of  our  missal  to  bear  it  is  the  fact  that 
it  once  rested  in  the  library  of  the  Sinclairs  at  Rosslyn  Castle. 
It  might  perhaps  have  been  considered,  that  it  was  for  probably 
at  least  an  equal  period  in  the  Balfour  collection  at  Denmyln, 
and  that  since  then  it  has  been  for  a  very  much  longer  time  in  the 
Advocates'  Library,  Edinburgh.  But  though  exception  may  be 
taken  to  the  name,  it  has  been  so  generally  accepted  by  recent 
scholars  that  confusion  would  result  from  the  adoption  of  a  new 
one  in  its  place,  and  accordingly  it  appears  (under  protest)  on 
our  title-page. 

Still  less  apt  was  the  name  by  which  the  book  was  known 
in  the  seventeenth  and  eighteenth  centuries  to  the  few  scholars 
who  were  aware  of  its  existence,  Missale  or  Liturgia  Sancti 
Colmnbani  Abbatis.  This  designation,  I  have  little  doubt,  was 
due  to  Sir  James  Balfour,  by  whose  direction  it  was  inscribed 
on  a  fly-leaf  of  the  manuscript  about  the  year  1630.  As  to  its 
meaning,  it  may  perhaps  suffice  to  say  that,  the  names  Colum- 
banus  and  Columba  being  interchangeable,2  the  former  was 
frequently  used  in  Balfour's  day  for  the  Irish  Apostle  of  the 

1  Liber  Eccksie  Beati  Terrenani  de  Arbuthnott,  Burntisland,  1864,  p.  xxxvii. 

2  Reeves'  Adamnan's  Life  of  St.  Columba  (Irish  Archaeological  and  Celtic  Society), 
Dublin,  1857,  p.  6,  note  h.     Olden,  Church  of  Ireland,  p.  76. 


x  INTR  OD  UCTION. 

Picts.1  His  contemporary,  fellow-countryman  and  perhaps 
friend,  Thomas  Dempster,2  went  so  far  as  to  transfer  to  St. 
Columbanus  the  founder  of  Bobbio  what  Notker  had  written 
of  St.  Columba  the  founder  of  lona,  and  is  duly  castigated 
by  Ussher  therefor.3  With  this  dual  personage,  Columba  or 
Columbanus  of  lona  and  Bobbio,  Balfour  probably  intended  to 
connect  our  missal  when  he  named  it  '  Liturgia  Sli  Columbani 
Abatis  (sic)'  Very  possibly  he  had  nothing  to  warrant  him 
in  doing  so  beyond  the  fact  that  it  is  written  in  an  Irish  hand. 

Description. 

The  Rosslyn  Missal  (Advocates'  Library,  Edinburgh,  MS. 
18.  5.  19:  formerly  A.  6.  12)  is  a  smalt  quarto  manuscript 
written  on  vellum  in  an  Irish  hand  which  may  be  assigned,  with 
the  hesitation  usual  in  such  cases,4  to  the  end  of  the  thirteenth 
or  to  the  fourteenth  century.  It  consists  of  fourteen  gatherings, 
unsigned  :  the  succession  of  the  sheets  of  each  gathering  being 
indicated  by  the  letters  #,  b,  c,  etc.,  written  prima  manu  in  the 
upper  or  lower  corners  of  the  rectos  of  the  first  few  leaves  (see 
Plate  II).5  Most  of  these  letters  have,  however,  disappeared, 
having  probably  been  cut  away  by  the  binder.  The  pages  at 
present  measure  18  centimetres  by  13  centimetres,  but  they 
were  originally  considerably  larger. 

The  punctuation  marks  most  frequently  used  by  the  scribe 

1  Ussher,   Antiquitates,  cap.  xv  ( Works,  vi.  229).      So  we  have  *  the  feest  of  saynt 
Colubane  '  under  June  9  in  the  Martiloge  in  Englysshe  (Ed.  Procter  and  Dewick,  1893, 
p.  91). 

2  His  Historia  Ecclesiastica  Gentis  Scotorum  was  published  in  19  books  in   1627, 
and  reprinted  for  the  Bannatyne  Club  in  1829. 

"  Ussher,  ubi  sup. 

4  Thompson,  Greek  and  Latin  Paleography r,  London,  1893,  p.  236  sq. 

5  These  letters  still  remain  on  the  following  leaves  :  ff.  4  (d)t  14  (d)t  15  (e),  22  (b}, 
23  (c),  24  (d),  25  (e— these  four  in  rubric),  43  (a),  44  (6),  45  (c),  47  («),  54  (*),  55  (')i 
56  (d),  63  (<z),  64  (b),  65  (c),  73  (a),  74  (b),  81  («),  93  (e) :  to  which  we  may  perhaps 
add  f.  103  (c}  but  the  existence  of  the  letter  is  here  doubtful.     These  instances  are 
sufficiently  numerous  to  determine  the  purpose  of  the  letters.     The  letters  a,  b,  c, 
d,  £,/are  similarly  used  to  number  the  sheets  of  a  gathering  (xii :  see  below  p.  157, 
note),  in  the  C.C.C.O.  Missal  (Warren's  edition,  p.  139.) 


INTR  OD  UC  TION.  xi 

will  be  found  on  the  facsimile  plates.  They  are  employed 
very  capriciously.  A  sign  resembling  an  inverted  semi-colon 
(Plate  I.  1.  7  from  end)  is  usually  nearly  equivalent  to  a  comma. 
Another,  having  some  likeness  to  our  semi-colon  (Plate  II. 
1.  6  from  end),  has  the  value  of  a  full  stop  or  colon.  It  is  often 
placed  after  words  which  introduce  a  quotation  in  the  oratio 
recta.  The  single  point  is  found  in  place  of  either  of  the 
foregoing,  but  sometimes  it  is  inserted  where  there  is  no  break 
in  the  sense  and  where  it  therefore  appears  to  be  quite  un 
meaning.  At  other  times  it  is  used  merely  as  a  sign  ot 
abbreviation.  A  question  is  indicated  by  a  mark  (see  Plate  I. 
1.  n)  placed  over  its  first  word,  or  at  the  end,  or  in  both  places. 
Another  mark,  not  always  readily  distinguished  from  the  last, 
is  frequently  found  in  the  epistles  (Plate  I.  11.  I,  5  ;  Plate  II. 
1.  7  from  end)  and  now  and  then  in  the  gospels.  Without 
venturing  upon  a  theory  as  to  its  meaning  we  may  in  future 
references  to  it  call  it  an  '  inflection  mark.'  Once  or  twice  in 
the  Canon,  another  punctuation  mark  is  found,  consisting  ot 
a  point  followed  by  a  comma  ( ., ).  The  hyphen  is  freely  used 
(e.g.  Plate  II.  11.  4,  5  from  end).  Such  words  as  et,  ut,  and  the 
prepositions  are  frequently  written  as  if  they  were  part  of  the 
following  words  (Plate  1. 1.  6,  *  desabaa '). 

The  arrangement  of  the  gatherings  may  be  indicated  as 
follows,  the  letters  denoting  the  gatherings,  the  superscribed 
figures  the  number  of  leaves  in  each. 

I.  TEMPORALE   (+   Missa  de  Inuentione  S.   Cruczs  and 

Praefationes) :  a  b  c™  d12  efg™  h\ 
II.  SANCTORALE:  ijk™. 

III.  CANON:  /5  (/  i  without  conjugate). 

IV.  MlSSAE  VOTIVAE  :  m10  n\ 

It  will  be  observed  that  the  book  is  divided  into  four  distinct 
parts,  much  on  the  same  principle  as  the  Liber  Eveshamensis?- 

1  Officiiun  Ecclesiasticum  Abbatum  secundum  tisuni  Eveshaniensis  Monasterii^  ed. 
H.  A.  Wilson  (Henry  Bradshaw  Society,  vol.  vi).  London,  1893,  p.  x.  sq. 


xii  INTRODUCTION, 

The  number  of  lines  of  writing  in  each  page  is  in  the  first  part 
22,  with  the  exception  of  f.  31,  which  has  but  21,  and  ff.  43-51, 
which  have  23.  In  the  second  part  gatherings  i  k  have  24 
(except  f.  112,  which  has  23),  gathering/  23.  The  third  part 
has  20  throughout.  The  fourth  part  has  21  in  f.  118,  20  in 
ff.  119-127,  22  in  ff.  128-132^,  23  in  ff.  132^-135.  The 
portion  of  the  pages  occupied  by  the  writing  measures  about 
14  or  14*5  cent,  x  8*5  cent,  in  the  first  and  second  parts. 
In  the  third  and  fourth  parts  the  measurement  is  somewhat 
greater — 15-5  (except  gathering  m  :  14*5)  x  10. 

There  is  evidently  a  lacuna  at  the  beginning  of  the  Temporale, 
probably  of  one  gathering,1  and  apparently  also  at  the  end 
of  the  volume.2  But  the  loss  through  mutilation  seems  to  be 
greater  than  is  evident  at  first  sight.  The  manuscript  appears 
at  one  time  to  have  contained  a  pretty  full  Commune  Sancto 
rum,  witness  to  the  existence  of  which  still  remains  in  a  large 
number  of  places  in  the  Sanctorale  in  which  only  the  cues 
of  the  choral  parts  and  lessons  are  given,3  and  in  two  of  which 
there  are  explicit  directions  that  the  full  text  was  to  be  sought 
elsewhere,4  though  it  does  not  now  appear  in  the  manuscript. 
The  Commune  Sanctorum  seems  to  have  preceded  the 
Sanctorale. 

It  must  here  be  mentioned,  as  somewhat  militating  against 
the  soundness  of  this  conclusion,  that  our  missal  is  a  mere  ex 
cerpt  from  a  larger  book.  This  is  evident  from  the  fact  that 
the  masses  for  the  Vigils  of  St.  Andrew  and  St.  Matthew,  and 
apparently  also  the  services  for  the  Vigil  of  Whitsunday  and 
the  Benedictio  Cerei  and  Benedictio  Fontis  on  Easter  Even 
are  implied  by  rubrics  and  titles  in  various  places,5  though 
these  offices  do  not,  and  never  did,  form  part  of  the  missal. 

1  See  note  on  p.  3,  1.  3.  2  See  note  on  p.  95,  1.  n. 

3  P.  46,  11.   3,  12,  18;   p.  47,  11.   17,  32,  38;    p.  52,  1.  30  sq.  ;   p.  53,  1.    18  ; 
p.  57,  11.  8,  14 ;    p.  61,  1.  13  ;    p.  62,  1.  5  ;    p.  68,  1.  25  ;    p.  71,  11.  2,  33.     See  the 
notes  on  these  passages. 

4  See  p.  47,  1.  38  ;  p.  53,  1.  18,  and  notes. 

5  See  notes  on  p.  33,  1.  10 ;  p.  34,  1.  34 ;  p.  41,  1.  2 ;  p.  46,  1.  2 ;  p.  68,  1.  14. 


INTRODUCTION.  xiii 

It  may  perhaps  be  thought  likely  that  among  the  parts  of  his 
exemplar  omitted  by  our  scribe  was  the  Common  of  Saints. 
But  on  the  other  hand  the  number  of  implied  references  to  the 
Common  is  so  great,  that  it  is  scarcely  credible  that  this  could 
have  been  the  case.  And  it  may  perhaps  be  added,  that 
with  so  meagre  a  Proper  a  Common  would  have  been  almost 
a  necessity,  if  the  book  were  to  be  of  practical  service. 

The  present  arrangement  of  the  volume  is  probably  in  part1 
due  to  the  binder  :  and  it  is  apparently  different  from  that 
which  the  scribe  intended.  It  seems  to  be  the  habit  of  the 
copyist  to  represent  by  cues  only  such  portions  of  the  masses  as 
had  been  written  in  full  in  a  previous  part  of  the  missal.  Now 
in  the  Missae  Votivae  the  complete  text  of  the  introits,  grails, 
commons  and  lessons  is  always  given.  But  in  more  than  one 
instance  we  have  in  the  Sanctorale,  and  once  apparently  in 
the  Temporale,  only  the  first  words  of  forms  of  which  the 
remainder  is  to  be  sought  in  what  is  now  the  fourth  part  of 
the  missal.2  The  present  fourth  part  would  therefore  seem 
originally  to  have  preceded  the  present  first  part.  This  in 
ference  is  borne  out  by  an  inspection  of  the  manuscript.  As 
we  pass  from  the  Sanctorale  to  the  Canon  we  are  conscious  of 
a  considerable  difference  in  the  character  of  the  script — not 
sufficient,  indeed,  to  point  to  a  change  of  hand,  but  enough  to 
suggest  want  of  continuity  of  work.  There  is  no  such  contrast 
between  the  writing  of  the  latter  part  of  the  Canon  and  the 
Votive  Masses.  And  again,  the  last  pages  of  the  Masses  for  the 
Dead  agree  more  closely  in  script  with  those  of  the  earliest 
remaining  pages  of  the  Temporale  than  do  the  last  of  the  Sanc 
torale  and  the  first  of  the  Canon  (ff.  112,  113)  with  each  other. 
For  these  reasons  we  conclude  that  the  original  order  of  the 
parts  of  the  manuscript  may  have  been  :  I.  Canon  (gathering  /). 
II.  Votive  Masses  (in  ;z).  [III.  Common  of  Saints].  IV. 


1  Only  in  part,  for  the  recto  of  fo.  I    has  unmistakable  marks  of  having  been  an 
outside  page  before  binding. 

2  See  p.  33,  1.  8 ;  p.  63,  11.  3,  5,  18,  25 ;  p.  66,  1.  22;  p.  67,  1.  4,  with  notes. 


xiv  INTRODUCTION. 

Proper  of  Time  (a  b  c  d  e  fg  h\  V.  Proper  of  Saints  (ijk). 
This,  it  will  be  seen,  agrees  with  the  arrangement  of  the  Corpus 
Christi  College  Oxford  Missal,  except  as  to  the  position  of  the 
Common  of  Saints. 

This  appears  to  be  the  proper  place  to  mention  that  in  the 
exemplar,  or  at  least  in  an  ancestor,  of  our  manuscript  the 
Canon  appears  to  have  been  combined  with  the  Mass  of  the 
Holy  Trinity,1  the  proper  Prefaces  to  have  been  given  with  the 
masses  to  which  they  severally  belonged,2  and  the  Votive  Masses 
differently  arranged.3 

Place  of  Writing. 

Evidence  as  to  the  provenance  of  the  manuscript  is  dis 
appointingly  meagre.  But  such  as  it  is  it  must  now  be  laid 
before  the  reader.  We  are  obliged  to  take  as  our  starting-point 
a  hypothesis,  which  cannot  be  regarded  as  certainly  correct, 
but  which  reasons  to  be  given  hereafter  may  show  to  be  at 
least  fairly  probable — that  the  Church  for  which  the  Rosslyn 
Missal  was  written  claimed  to  be  the  burial  place  of  St. 
Patrick.4  Unfortunately,  however,  the  place  of  the  Saint's 
burial  has  been  for  many  centuries,  and  still  is,  a  matter  of 
controversy.  Armagh,  Downpatrick  and  Saul — not  to  speak 
of  Glastonbury — have  claimed  the  honour.  Bishop  Reeves5 
argtied  with  much  learning  for  Downpatrick,  Dr.  Olden,6 
apparently  with  more  reason,  and  in  the  light  of  evidence  un 
known  to  the  former  writer,  for  Armagh.  Happily  we  need  not 
enter  the  lists.  Our  task  is  not  to  decide  where  St.  Patrick  was 
buried,  but  to  determine  what  Church,  at  the  time  at  which  our 
manuscript  was  written,  was  likely  to  have  made  the  claim  for 
itself;  and  if  this  prove  to  be  the  case  with  more  than  one,  to 
notice  the  phenomena  of  the  missal  which  may  serve  to  indicate 

1  See  notes  on  p.  73,  1.  16;  p.  78,  11.  2,  23.  2  See  note  on  p.  44,  1.  18. 

3  See  note  on  p.  81,  1.  32;  p.  82,  1.  15.  4  Note  on  p.  84,  11.  9,  12. 

5  Antiquities  of  Down,  Connor,  and  Dromore,  p.  223  sqq. 

6  Proceedings  of  the  Royal  Irish  Academy ,  3rd  ser.  vol.  ii.  p.  655  sqq. 


INTRODUCTION.  xv 

to  which  of  the  rivals  it  belonged.     We  may  confine  ourselves 
to  Armagh,  Downpatrick  and  its  near  neighbour  Saul. 

And  first  as  to  Armagh.  It  is  certain  that  as  late  as  the  first 
half  of  the  twelfth  century  a  claim  was  made  on  its  behalf. 
St.  Bernard1  tells  us  that  Armagh  was  '  sedes  ilia  in  qua  et 
uiuens  praefuit  et  mortuus  requiescit.'  The  testimony  of  Bernard 
of  course  reduces  itself  to  that  of  his  friend  St.  Malachy,  who 
ruled  the  diocese  of  Armagh  from  1134  till  1136.  But  after  this 
date  there  seems  to  be  no  evidence  that  any  of  the  ecclesiastical 
authorities  of  Armagh  professed  that  St.  Patrick  was  buried  in 
their  city.  William  of  Newbridge  indeed  says  fifty  years  later2 : 
'Ardmachia  ubi  esse  dicitur  prima  sedes  Hiberniae,  propter 
honorem  beati  Patricii  atque  aliorum  indigenarum  sanctorum, 
quorum  ibidem  sacrae  reliquiae  requiescunt.'  The  sentence  is 
not  perhaps  altogether  free  from  ambiguity.3  But  in  any  case 
William  speaks  as  an  outsider.  On  the  other  hand  Jocelin, 
whose  Life  of  St.  Patrick  was  published  about  the  year  1183,*  is 
most  emphatic  that  Down  was  the  resting  place  of  the  Saint,5 
writing,  as  we  may  suspect,  not  without  reference  to  assertions 
that  had  been  made  on  behalf  of  the  metropolitan  see.  Now 
Jocelin's  Life,  it  should  be  carefully  noted,  was  written  by  the 
command  of  Thomas  Archbishop  of  Armagh  (i.e.  Thomas 
O'Conor,7  the  sixth  successor  of  Malachy  O'Morgair)  and 
Malachy8  Bishop  of  Down.9  And  a  century  later  (as  the  Irish 

?  Vita  S.  Malachiae,  cap.  10  (Migne  P.L.  clxxxii.  1086.)  See  also  cap.  29 
(col.  mi.) 

2  De  rebus  Angliae,  iii.  9. 

3  *  Propter  honorem  S.  Patricii '  may  mean  merely  '  on  account  of  the  honour  due 
to  St.  Patrick  (its  first  bishop),'  the  antecedent  of  'quorum'  being  'aliorum,'  etc. 

4  Ussher,  Britannic  arum  EccL  Antiquitates ,  cap.  xvii  (  Works,  vi.  p.  372) ;  Reeves, 
Antiquities,  p.  228. 

5  See  his  Vita  Patricii,  164,  171  (A A.  SS.  Boll.,  Mart.  t.  ii.  pp.  578  F,  580  B.) 

7  Tomaltach    (Toirdhelbhach)    O'Concobhair    was   Archbishop    A.D.    1181-1201 
{Annals  of  Loch  Ce,  Rolls  Edition,  1871,  vol.  i.  pp.  163,  219.) 

8  This   Malachy   (to  be   distinguished   from   his   more   eminent   predecessor  just 
mentioned,  who  was  Archbishop  of  Armagh,  A.D.  1134-1136,  and  Bishop  of  Down, 
A.D.  1136-1148)  was  Bishop  A.D.  1176-1201. 

9  Vita  S.  Patricii,  Prologus,  p.  540  D. 


xvi  INTR  OD  UC  TION. 

Annalists1  significantly  inform  us  under  the  year  1293),  pro 
bably  within  a  few  years  of  the  date  of  our  missal,  Nicholas  Mac 
Maelisa,  Archbishop  of  Armagh,  '  the  most  godly  and  devout 
ecclesiastic  of  his  time  in  Ireland '  discovered,  disinterred,  and 
enshrined  the  remains  of  St.  Patrick,  along  with  those  of  St. 
Columba  and  St.  Brigid,  not  at  Armagh,  but  at  Saul.2  We 
might  call  a  later  witness,3  but  it  is  needless.  When  such  things 
as  these  happened  we  are  surely  warranted  in  the  inference  that 
if  not  by  Thomas  O'Conor,  at  least  by  Nicholas  Mac  Maelisa, 
the  pretence  that  the  Primates  of  Armagh  were  the  guardians 
of  the  body  of  the  Apostle  of  Ireland  was  given  up. 

But  indeed  that  our  missal  did  not  belong  to  Armagh  seems 
clear  enough  from  internal  evidence.  The  manuscript  supplies 
two  masses  both  of  which  are  headed  Pro  episcopal  It  would  be 
surprising,  in  a  missal  which  is  but  an  excerpt  from  a  larger  book, 
if  these  two  masses  were  mere  alternatives.6  And  in  fact  they 
are  not.  The  second  is  really  a  mass  for  an  archbishop.  There 
is  thus  a  mass  pro  archiepiscopo  in  addition  to  that  pro  episcopo. 
This  suits  the  case  of  Downpatrick  or  Saul,  both  of  them  in  the 
diocese  of  Down,  which  formed  part  of  the  Province  of  Armagh  ; 
but  it  is  scarcely  conceivable  at  Armagh,  the  archiepiscopal  city. 

Armagh  being  excluded,  we  have  therefore  to  decide  between 
Saul  and  Downpatrick. 

External  evidence  does  not  help  us  much.  But  it  is  worth 
while  to  consider — for  whatever  it  may  count — the  comparative 
unlikelihood  that  we  have  in  our  hands  a  service-book  from  the 
poor  and  struggling  house  at  Saul  rather  than  from  its  important 

1  Four  Masters ,  Annals  of  Loch  Ce,  Annals  of  Ulster. 

2  Mr.  O'Laverty,  indeed,  is  disposed  to  identify  this  Saul  with  the  Sabhall  at 
Armagh  (see  Reeves,  Antiquities,  p.  220  sq.},  and  thinks  that  the  reference  is  to  stray 
relics,  not  to  the  bodies  of  the  saints.     Dioceses  of  Down  and  Connor,  vol.  i.  p.  235. 
This,  however,  is  but  a  convenient  way  out  of  a  difficulty,  and  is  opposed  to  the 
evidence.     The  Saul  in  question  was  near  the   sea.     See   the   Book   of  Armagh, 
f.  I5b.2.     (Stokes,  Tripartite  Life,  vol.  ii.  p.  332.) 

3  Primate  Mey  (A.D.  1451)  :    Reg.  Mey  iii.  p.  357,  quoted  by  Reeves,  Antiquities 
p.  229. 

4  Page  84  sq.  5  Compare  note  on  p.  89,  1.  16. 


INTRODUCTION.  xvii 

and  wealthy  neighbour  and  rival.  The  monastery  at  Saul,  if 
I  read  the  records  correctly,1  would  seem  to  have  had  a 
precarious  existence  from  1170  till  1293;  and,  though  the 
invention  of  the  Three  Patrons  in  the  latter  year  seems  to 
some  extent  to  have  revived  it,  the  house  was  never  again 
affluent  or  powerful.2 

We  stand  perhaps  on  firmer  ground  when  we  turn  once  more 
to  internal  evidence.  But  in  order  to  make  its  import  clear,  it  is 
necessary  to  relate  in  some  detail  the  history  of  Down  Cathedral 
for  some  eight  or  ten  years.  In  the  third  quarter  of  the  twelfth 
century  this  Church  was  presided  over  by  a  chapter  of  secular 
canons,  its  dedication  was  to  the  Holy  Trinity,  and  an  image 
of  the  Trinity  stood  over  its  high  altar.3  In  1177  John  de 
Courcey  invaded  Ulster,  and  in  the  same  year  captured  the  city 
of  Down,  as  it  was  then  called.  Henceforth  it  was  his  head 
quarters.  Immediately  afterwards  he  made  extensive  ecclesias 
tical  changes  in  the  district  of  which  it  was  the  centre,4  and  a  few 
years  later  he  turned  his  attention  to  the  Cathedral  Church. 
The  old  tradition  that  this  Church  was  the  last  resting  place  of 
St.  Patrick  (which  had  no  doubt  slumbered  during  the  episcopate 
of  Malachy  O'Morgair,  1 136-1 148)  was  revived.  The  Cathedral 
received  a  fresh  dedication  to  St.  Patrick  ;  Jocelin  was  employed 
to  write  a  life  of  the  saint,  in  which  it  was  set  forth  that  he  was 
buried  at  Down  ;  and  the  image  of  the  Holy  Trinity  was  dis- 

1  In  1170  the  Abbat  and  convent  were  driven  out  and  deprived  of  all  their  property 
(Four  Masters,  Ann.  Ult.*)     We  hear  nothing  of  Saul  from  the  Annalists  between  this 
date  and  the  invention  mentioned  in  the  text,  which  may  well  have  been  an  attempt 
to  recover  its  former  fame  and  fortune.      The  only  recorded  events  in  its  history 
between  1170  and  1293  will  be  mentioned  below  (p.  xxii.  note  2). 

2  In   1296    the  Abbat    and    monks    inform    the    King  that   their  property    had 
been    alienated    '  in  diminucionem    elemosinarum   et   dispersionem    canonicorum. 
(Prynne,  Records,  iii.  p.  688,  quoted  by  Reeves,  Antiquities,  p.  40).     In  1306  it  is  not 
thought  worthy  of  mention  among  the  Religious  Houses  in  the  Taxation  of  Down, 
Connor,  and  Dromore  (Reeves  loc.  cit.}. 

3  The  documents  on  which  the  statements  in    this   and   some   of  the   following 
sentences  are  founded  have  been  collected  by  Reeves,  Antiquities  of  Down,  Connor, 
and  Dromore,  pp.  174  sq.,  229. 

4  As,  for  instance,  at  Neddrum  in  1178  (Reeves,  Antiquities,  p.  190  sqq.) 
ROSSLYN. 


xviii  INTRODUCTION. 

placed  in  favour  of  one  of  the  new  patron  of  the  Church.  After 
an  interval  of  some  three  years  (1183)*  the  bishop,  Malachy,  saw 
a  vision  in  which  the  grave,  hitherto  unknown,  of  St.  Patrick, 
St.  Brigid  and  St.  Columba  was  pointed  out  to  him.  The  three 
bodies  were  duly  discovered  lying  side  by  side,  and  were  trans 
lated  with  great  pomp  into  a  more  suitable  part  of  the  edifice. 
From  that  time  onwards  the  unvarying  Anglo-Norman  tradition, 
which  has  since  become  the  popular  belief,  was  that  St.  Patrick 
rested  in  Down  Cathedral.  And  from  the  same  period  dates 
the  modern  name  of  the  city — Downpatrick.  But  this  was  not 
all.  In  1183  the  secular  canons  were  dismissed  and  a  convent 
of  Benedictine  monks  was  brought  from  St.  Werburgh's,  Chester, 
to  take  their  place.  These  were  to  form  the  chapter  of  the 
Cathedral,  presided  over  by  the  Bishop  as  ex  officio  Abbat,  and 
the  Dean  as  ex  officio  Prior,  the  constitution  being  modelled  on 
those  of  Winchester  and  Coventry.2 

The  main  purpose  of  the  revival  of  the  cultus  of  St.  Patrick  at 
Down  appears  to  have  been  to  gain  favour  with  the  native  Irish. 
De  Courcey  posed  as  *  Sancti  Patricii  specialissimus  dilector  et 
venerator.' 3  But  however  successful  this  policy  may  have  been 
as  a  whole,  in  one  respect  it  failed.  De  Courcey  was  accused  of 
sacrilege4  for  having  removed  the  image  of  the  Trinity.  Now  an 
easy  way  to  rebut  this  charge  would  have  been  to  institute 
frequent  devotions  to  the  Holy  Trinity.5  And  the  Rosslyn 
Missal  exhibits  phenomena  which  are  not  inconsistent  with — 
which  perhaps  point  towards — the  inference  that  it  belonged  to 


1  The  date  is  given  byGiraldus  Cambrensis,  Topographia  Hiberniae,  iii.  18 (Works, 
Rolls  edition,  vol.  v.  p.  164). 

2  See  the  instrument  of  Malachy,  given  by  Reeves,  Antiquities,  p.  163;  and,  for  the 
constitution  of  Winchester  and  Coventry,  Dugdale,  Monasticon,  edd.    1817-1830, 
1846,  vol.  i.  pp.  194,  200,  vol.  iii.  p.  178. 

3  Jocelin,  Vita  S.  Patricii,  Prologus,  p.  54oD. 

4  Pembridge's  Annals,  sub.  ann.  1204  (Chartularies  of  S.  Mary's  Abbey,  Dublin, 
etc.,  ed.  J.  T.  Gilbert,  Rolls  Series,  vol.  ii.  p.  309). 

3  It  is  perhaps  not  fanciful  to  suppose  that  it  is  with  some  such  object  in  view  that 
Jocelin  in  the  Vita  S.  Patricii  so  frequently  alludes  to  the  saint  as  pre-eminently  a 
preacher  of  the  doctrine  of  the  Holy  Trinity.  See,  for  example,  §§  I,  H,  14,  65. 


INTRODUCTION.  xix 

a  Church   where   the   Missa  de  S.    Trinitate,   or   at   least   the 
Trinity  Preface,  was  in  constant  use.1 

Again,  with  nothing  to  guide  us  but  the  internal  evidence  of 
our  missal  we  might  have  hesitated  to  determine  whether  it  was 
intended  for  monastic  or  secular  use.2  But  if  it  is  a  monastic 
book  it  can  scarcely  be  supposed  to  have  been  written  for  such  a 
monastery  as  that  of  Saul.  The  Abbat  is  not  once  mentioned  in 
its  pages.  The  Bishop  everywhere  takes  the  part  in  the  services 
which  the  Abbat  might  have  been  expected  to  assume  :  in  his 
absence  his  place  is  taken,  in  one  case  at  least,  by  the  Dean.3 
There  is  no  Missa  pro  abbate,  though  Missae  pro  episcopo 
and  pro  archiepiscopo  are  provided  :  and,  so  far  as  we  can 
judge,  neither  was  there  a  Missa  pro  abbate  defuncto, 
though  the  necessary  collects  for  a  deceased  bishop  and  a 
deceased  priest  are  found.  All  this  may  easily  be  explained 
in  the  case  of  a  Down  missal,  for  at  Down  the  Bishop  was 
Abbat  and  the  Dean  Prior  :  but  Saul  had  an  Abbat  distinct 
from  the  Bishop.4 

As  the  result  of  this  argument  we  may  perhaps  give  a 
somewhat  hesitating  assent — the  more  hesitating  on  account 
of  the  doubt  which  envelopes  the  assumption  on  which  the 
reasoning  of  this  section  is  based — to  the  theory  that  our  missal 
was  written  for  the  Cathedral  Church  of  St.  Patrick  at  Down  : 
the  theory  receives  support  from  further  evidence  which  must 
be  reserved  for  the  next  section. 

Origin. 

I  propose  in  this  section  to  determine,  as  far  as  this  is  pos 
sible,  the  ancestry  of  the  Rosslyn  Missal  I  begin  1>y  quoting 
two  documents,  one  of  which  has  been  very  generally  misunder 
stood,  the  other  as  generally  overlooked.  The  first  of  these 

1  See  note  on  p.  73,  1.  16. 

2  The  mention  of  '  fratres,'  p.  48,  1.  24  is  not  decisive  \  see  notes. 

3  Page  48,  1.  27. 

4  See,  for  example,  Annals  of  Four  Masters^  sub.  ann.  1170. 

b  2 


xx  INTRODUCTION. 

is  a  portion  of  the  seventh  canon  of  the  Synod  of  Cashel  (1172). 
It  runs  as  follows1 : — 

*  Septimo,  quia  cum  bona  confessione  decedentibus,  et  mis- 
sarum  et  vigiliarum  exhibitione,  et  in  more  sepeliendi,  obsequium 
debitum  persolvatur.  Itaque  omnia  divina,  ad  instar  sacro- 
sanctae  ecclesiae,  juxta  quod  Anglicana  observat  ecclesia,  in 
omnibus  partibus  ecclesiae  amodo  tractentur.' 

It  will  be  observed  that  nothing  is  said  or  implied  about  the 
Sarum  or  any  other  special  use  of  the  Church  of  England.2 
The  terms  of  the  canon  would  be  fully  satisfied  by  the  intro 
duction  into  Ireland  of  English  service-books  of  any  use,  or 
from  any  place  :  the  one  essential  was  that  the  existing  Irish 
books  should  be  superseded,  and  superseded,  we  may  add,  not 
by  Roman  or  continental  books,  as  they  might  have  been 
earlier  in  the  century  by  Gillebert  of  Limerick3  or  Malachy  of 
Armagh,  but  by  the  books  then  in  use  in  the  English  Church. 

This  enactment  received  but  scanty  attention  throughout 
Ireland,  especially  in  the  north,  but  it  was  faithfully  obeyed 
by  De  Courcey  ;  both  which  facts  are  proved  sufficiently  for 
our  purpose  by  a  passage  in  Jocelin's  Vita  S.  Patricii.  Com 
menting  on  a  vision  of  St.  Patrick,  in  which,  after  a  period  of 
darkness,  he  saw  Ireland  overspread  by  a  light  which  rose  from 
the  north,  he  says4 : — 

4  Lucem  uero  prius  ex  aquilonari  parte  exorientem  .  .  .  Hiber- 
nigenae  [S.  Celestinum  Machinensem  archipraesulem  totiusque 

1  Giraldus  Cambrensis,  Expugnatio  Hiberniae,  i.  34  (Works,  Rolls  Series,  vol.  v, 
p.  283) ;  Wilkins,  Concilia,  I.  473. 

2  The  contrary  has  been  often  assumed.     See,  e.g.,  G.  T.  Stokes,  Ireland  and  the 
Anglo-Norman  Church,  London,  1889,  p.  197  ;  Olden,  The  Church  of  Ireland,  2nd 
ed.,  London,   1895,  p.  248.     It  maybe  doubted  whether  the  Sarum  was  the  pre 
dominant  use  in  England  at  this  time  :  H.  B.  Swete,  Church  Services  and  Service- 
Books  before  the  Reformation,  London,  1896,  p.  13  sqq.     Cf.  W.  H.  Frere,  77te  Use 
of  Sarum,  I.    The  Sarum  Customs  as  set  forth  in  the  Cons^^etud^nary  and  Custumary, 
1898,  p.  xxx vii. 

3  Gillebert's  aim  was  '  ut  diuersi  et  schismatici  illi  ordines,  quibus  Hibernia  pene 
tota  delusa  est,  uni  Catholico  et  Romano  cedant  officio.'      Ussher,  Veterum  Episto- 
lant/n  Hibernicarum  Sylloge,  Ep.  30  { Works  iv.  500). 

4  Vita  S.  Patricii,  154  (A A.  SS.  Boll.  Mart.  vol.  ii.  p.  575F). 


INTRODUCTION,  xxi 

Hiberniae  primatem  asserunt,  .  .  .  seu]1  S.  Malachiam,2  qui 
prius  in  Dunensi  ecclesia  postmodum  in  Ardmachana  metropoli 
praefuit  et  Hiberniam  ad  Christianae  legis  statum  reduxit. 
E  contra  Anglici  lucem  illam  arbitrantur  ascribendam  suo 
aduentui,  eo  quod  tune  ecclesia  uidebatur  suo  iudicio  in 
meliorem  statum  prouehi ;  religio  plantar!  ac  propagari,  atque 
sacramenta  ecclesiastica  et  Christianae  legis  instituta  ritu  com- 
petentiori  obseruari! 

De  Courcey,  it  is  plain,  introduced  new  service-books  into 
Down.  Whence  were  they  derived?  In  the  very  year,  it 
would  seem,  in  which  these  words  were  penned  the  Bene 
dictine  colony  from  Chester  took  possession  of  the  Cathedral. 
What  more  natural  than  to  suppose  that  they  brought  with 
them  their  books?  Two  centuries  previously  Benedictine 
monks  from  Abingdon  under  their  Abbat-Bishop  Ethelwold, 
displaced  the  secular  canons  of  Winchester :  and  their  new 
Church  received  from  them  the  Abingdon  Troper.8  It  is  likely 
enough  that  the  Benedictines  of  St.  Werburgh's,  under  their 
Abbat-Bishop  Malachy,  introduced  into  Down  a  St.  Werburgh's 
missal.  It  is,  in  fact,  difficult  to  imagine  what  else  could  have 
happened.  New  service-books  were  certainly  introduced.  That 
they  were  English  books  the  decree  of  the  Synod  of  Cashel 
leaves  no  room  for  doubt.  The  words  of  Jocelin  make  it 
equally  certain  that  such  books  were  in  use  in  the  neighbour 
hood  of  Down  only  in  those  Churches,  such  as  Neddrum  and 
possibly  Inch,  which  had  since  1178  come  under  English 
influence.  Now  if  the  Benedictines  of  St.  Werburgh's  brought 
a  missal  with  them,  it  is  natural  to  assume  that  our  missal 
is  its  descendant. 

And  this  hypothesis  is  confirmed  by  an  examination  of  the 
contents  of  the  missal  itself.  Let  us  turn  first  to  the  service 

1  The  words  enclosed  in  brackets  are  found  in  Ussher's  quotation  of  the  passage, 
Antiquitates ,  cap.  xvii  (Works  vi.  480). 

2  The  ordinary  text  adds  here  '  asserunt.' 

3  W.    H.    Frere,  The   Winchester    Troper  (Henry  Bradshaw  Society,  vol.  viii.), 
London,  1894,  p.  xxix. 


xxii  INTRODUCTION. 

for  the  Blessing  of  the  Candles  on  February  2.  Here  we  find 
a  service  used  widely  in  the  Province  of  Canterbury  in  the 
twelfth  century,1  with  some  slight  alterations,  evidently  made 
with  the  view  of  adapting  it  to  local  use — one  of  them  being 
the  addition  of  a  rubric  which  is  found  totidem  verbis  in  a 
Besan£on  Pontifical  of  the  eleventh  or  twelfth  century.  The 
custom  which  this  rubric  sanctions — of  blessing  the  candles  at 
the  Lady  Altar — seems  to  have  been  both  comparatively  early 
and  largely  confined  to  the  Benedictine  order.  It  is  clear  that 
at  least  this  part  of  our  book  is  derived  from  an  English  source, 
and  is  contemporary  with  John  de  Courcey.  This  one  fact  is 
almost  sufficient,  if  not  to  decide  in  favour  of  Downpatrick  as 
the  place  where  the  Rosslyn  Missal  was  written,  at  least  to 
exclude  Saul.  If  the  latter  monastery  had  anything  more 
than  a  nominal  existence  in  the  last  quarter  of  the  twelfth 
century,  we  have  every  reason  to  believe  that  it  was  bitterly 
opposed  to  the  English  innovations,  and  was  not  in  the  least 
degree  likely  to  have  adopted  English  forms  of  service.2 


1  See  notes  on  p.  48  sqq.     It  will  be  remembered  that  Chester  was  in  the  twelfth 
century  in  the  Province  of  Canterbury.     It  lay  within  the  limits  of  a  diocese  the  see 
of  which   was   sometimes   at    Lichfield,   sometimes   at   Coventry,   and    sometimes 
at  Chester  (Dugdale,  Monasticon  Anglicamim,  ed.   1846,  vol.  ii.  p.  370).     Among 
the   suffragans   of  Canterbury  addressed   in   a   letter   from   Pope    Alexander    III. 
(Wilkins,    Concilia,  vol.    i.    p.    459)    is    the    Bishop  of  Chester,   and  in   a   council 
held   at  Winchester   in   1072,  and  confirmed  at  Windsor   in   the  same    year,    the 
Province  of  York  was  denned  as  extending  '  a  terminis  Lichifeldensis  episcopi  et 
Humbrae  magni  fluvii  usque  ad  extremos  Scotiae  fines.'     Ib.  p.  325.     In  fact  the 
city  of  Chester  was  not  transferred  to  York  until  the  year  1542  :  Dugdale,  Monasticon, 
vol.  ii.  p.  397. 

2  For  more  than  one  hundred  and  twenty  years  after  it  was  plundered  in  1170  Saul 
is  not  mentioned  by  the  chroniclers.     And  during  the  same  period  there  are,  so  far 
as  I  know,  but  two  notices  of  it  in  contemporary  documents.     On  both  occasions 
its  Abbat  appears  as  acting  in  opposition  to  the  English  and  their  principal  religious 
establishment  at    Down.      In  1266  the  Abbat  of  Saul,  with  others,  disputed   the 
validity  of  the  election  of  a  bishop,  on  the  ground  that  the  choice  did  not  rest  with 
the  Benedictine  convent  of  St.  Patrick's,  Down.      (Theiner,  Vetera  Momunenta,  No. 
250,  p.  100.)     In  1273,  the  abbacy  being  vacant,  the  canons  elected  thereto,  without 
royal  licence,  Molys  (an  Irishman  if  we  may  judge  from  his  name)  prior  of  Bangor, 
Co.  Down.     He  was  ejected,  and  in  his  room  the  Bishop  of  Down,  having  obtained 
licence  from  the  secular  power,  appointed  Galfrid  de   Stoks,  Canon   of  Caerleon. 


INTRODUCTION.  xxiii 

But  this  is  not  the  only  part  of  the  missal  which  is  as  old  as 
the  twelfth  century.  The  Antiphonale  Missarum,  from  which 
the  choral  portions  of  the  masses  in  the  temporale  were  derived, 
was  evidently  of  early  date.  In  six  cases1  we  find  complete  sets 
of  offertory  verses  agreeing  almost  exactly  with  those  in  the 
Gregorian  Antiphonary.  Single  verses  are  indeed  occasionally 
found  with  the  offertory  in  later  English  books,  such  as  those  of 
Westminster  and  Salisbury :  but  I  am  not  aware  that,  except  in 
our  missal,  an  offertory  survives  with  its  verses  complete  after 
the  twelfth  century.2 

Again,  the  collect  for  St.  Patrick's  Day,  which  seems  to  be 
based  on  an  earlier  composition,  was  apparently  reduced  to  its 
present  form  not  later  than  the  twelfth  century,  possibly  by 
Jocelin.3  The  mass  for  January  I  had  in  the  exemplar,  or  an 
ancestor,  of  our  missal  its  earlier  title,  which  has  been  clumsily 
altered.4  The  form  Suscipe  sancta  trinitas  omits  the  name  of 
St.  John  Baptist,  which  is  usually  found  in  later  books.5  And 
one  preface  is  preserved  which  is  not  among  those  sanctioned 
by  the  Council  of  Westminster  in  n/S-6  To  these  indications 
of  early  date  we  may  perhaps  add  the  fact  that  in  several 
places  mention  is  made  of  the  Roman  stations.7  The  stations 


(Prynne,  Records,  iii.  p.  130  sq.)  The  only  known  patron  of  the  monastery  in  the 
thirteenth  century  was  Nicholas  Mac  Maelisa  (see  above  p.  xvi),  '  one  of  the  greatest 
opposers  of  the  English,'  says  O'Donovan  (Annals  of  Four  Masters,  Dublin,  1848, 
vol.  i.  p.  458),  'that  ever  governed  the  see  of  Armagh' — *  the  most  godly  and 
devout  ecclesiastic  of  his  time  in  Ireland,'  say  the  Annalists  (sub.  ann.  1299  al, 
13°3)>  wh°  with  °ne  consent  ignore  Downpatrick  from  the  moment  it  came  into 
English  hands.  See  further,  R.  King,  A  Primer  of  the  History  of  the  Holy  Catholic 
Church  in  Ireland,  Dublin,  vol.  ii.  (4th  ed.  1868)  p.  627  sq.,  vol.  iii.  (3rd  ed. 
1851)  pp.  1109,  1114  sq. 

1  Christmas  Day,  Easter  Day,  Low  Sunday,  Vigil  of  Ascension,  Ascension  Day, 
Whitsunday,  and  we  may  perhaps  add  (though  only  one  verse  remains  here)  the  first 
Sunday  in  Lent.     See  notes  on  p.  3,  1.  6 ;  p.  19,  1.  29;  p.  37,  1.  13  ;  p.  38,  1.  13; 
p.  39,  1.  12 ;  p.  40,  1.  19 ;  p.  42,  1.  31. 

2  Even  the  very  early  cues  in  the  margin  of  the  Leofric  Missal  have  the  verses  of 
the  offertory  only  for  Easter  Day  and  Advent  Sunday.     (Warren's  ed.  pp.  99,  126.) 

3  See  note  on  p.  55,  1.  n.  4  Page  7,  1.  14,  with  note. 
5  See  p.  78,  1.  6,  and  note.                               6  Page  80,  1.  22. 

7  See  p.  6,  1.  14;  p.  14,  1.  10 ;  p.  15,  1.  16,  with  notes. 


xxiv  INTRODUCJ^ION. 

are  frequently  recorded  in  the  tenth  century  Missal  of  Leofric, 
but  in  the  early  part  of  the  twelfth  century  they  are  but  seldom 
noticed  in  the  Missal  of  Robert  of  Jumieges,  and  I  have  not 
observed  them  in  any  of  the  later  English  books  which  have 
been  printed.1 

But  we  may  call  in  palaeography  to  our  assistance.  The 
Rosslyn  Missal,  though  evidently  of  English  origin,2  was  tran 
scribed  from  an  Irish  exemplar  which  was  probably  in  existence 
for  a  considerable  time  before  it  was  copied  by  our  scribe,  and 
which  we  may  assume  to  have  belonged  to  the  Church  in  which 
he  wrote.  The  former  fact  is  evident  from  the  character  of  many 
of  the  errors  of  which  he  has  been  guilty,  while  the  age  of  the 
copy  upon  which  he  worked  gives  a  simple  reason  for  the  extra 
ordinary  number  of  his  blunders.  We  cite  here  but  one  instance, 
the  common  but  peculiarly  Irish  symbol  for  autem  (rf)3  has 
several  times  been  mistaken  for  h  (Jiaec)  or  h  (hoc)  or  for  the 
somewhat  similar  symbol  for  enim*  This  indicates  that  the 
exemplar  was  in  an  Irish  hand.  And  it  seems  also  to  show 
that  the  interval  between  the  writing  of  the  exemplar  and  the 
date  of  the  Rosslyn  Missal  was  sufficient  to  allow  of  the  symbol 
having  almost  passed  out  of  use.  Our  scribe  himself  uses  it  but 
once,  and  on  that  one  occasion  he  may  perhaps  be  supposed  to 
have  simply  reproduced  it  from  the  manuscript  which  lay  before 
him.  If  the  Irish  missal  upon  which  the  scribe  worked  was 
already  so  antiquated  in  the  fourteenth  century,  the  English 
manuscript  from  which  it  was  in  its  turn  copied  may  well  have 
been  written  in  the  days  of  John  de  Courcey. 

But  a  discussion  which  has  been  necessarily  lengthy  may  now 
be  brought  to  an  end.  Its  result  has  perhaps  been  to  make 


1  For  another  mark  of  early  date,  see  note  on  p.  43,  1.  12. 

2  The  only  mass  which  has  any  trace  of  Irish  origin  gives  an  indication  that  its 
source  was  different  from  that  of  the  rest  of  the  book.     See  note  on  p.  65,  1.  6. 

8  This  symbol  is  not  confined  to  Irish  manuscripts,  though  very  rare  elsewhere. 

4  Page  3,  1.  10;  p.  28,  1.  12,  and,  in  the  Appendix,  Exod.  xii.  5  ;  (Joh.  vi.  40) ; 
I  Cor.  ix.  25.  Still  more  frequent  is  the  converse  error  :  Luc.  xviii.  36  ;  Joh.  iii.  9, 
xviii.  13  ;  Rom.  x.  16;  I  Cor.  x.  I  ;  Eph.  v.  5. 


INTRODUCTION.  xxv 

the  conclusion  probable  that  the  missal  here  printed  is 
descended  from  one  which  belonged  to  the  Benedictine  house 
of  St.  Werburgh,  Chester,  in  the  twelfth  century,  and  that  it 
preserves  some  of  its  characteristic  features. 

Later  History. 

It  appears  that  our  missal  was  but  little,  if  at  all,  used  at  the 
altar.  For  proof  of  this  statement  we  have  recourse,  not  so 
much  to  the  many  errors  which  the  carelessness  and  ignorance  of 
the  scribe,  together  with  the  probable  difficulty  of  deciphering 
his  exemplar,  have  produced,  as  to  the  fact  that  some  of  them 
must  have  been  corrected  at  a  very  early  date  if  the  book  was 
to  serve  any  practical  purpose.  In  two  masses  one  or  more  of 
the  collects  have  been  omitted  l  ;  the  Proper  Prefaces  are 
arranged  in  such  a  way  as  to  be  most  perplexing  to  anyone 
using  the  book,  and  are  without  titles 2 ;  and  in  one  case  Qui 
pridie\s  immediately  connected  with  the  clause.  Hanc  igitur  of 
the  Canon,3  without  any  indication  of  the  intervening  Quam 
oblationem.  None  of  these  errors  have  been  corrected  by  later 
hands.  As  negative  evidence  it  may  be  mentioned  that  there  is 
no  mark  of  the  Canon  having  been  read  more  frequently  than 
other  parts  of  the  book.  And  finally  one  gathering  of  the  manu 
script  has  been  left  unfinished.4 

The  conjecture5  seems  not  an  unreasonable  one  that  shortly 
after  the  manuscript  was  written  it  was  carried  off  from 
Downpatrick  by  one  of  the  followers  of  Edward  Bruce  in  1316, 
and  that  it  subsequently  found  its  way  into  Scotland  with  the 

1  Pages  ii,  78.  2  See  note  to  p.  44,  1.  18. 

3  Page  27,  1.  23. 

4  Ff.  73-76  :  see  note  on  p.  42, 1.  26.     It  may  be  added  that  some  of  the  fourteenth 
century  scribblings  enumerated  below,  p.  xxxi  sq.t  would  hardly  have  been  placed  in 
the  margin  while  the  book  was  in  use. 

5  Reference  may  here  be  made  to  a  paper  entitled  Notes  on  the  History  of  the 
Library  of  the  Sinclairs  of  Rosslyn,  published  in  the  Proceedings  of  the  Society  of 
Antiquaries  of  Scotland,  vol.  xxxii.  p.  90  sqq.t  in  which  the  evidence  for  the  statements 
made  in  this  paragraph  is  given  in  detail. 


xxvi  INTR  OD  UCTION. 

remnant  of  his  army.  There  it  was  probably  deposited  in  some 
monastic  library.  It  may  have  owed  its  preservation  during 
the  troubles  of  the  sixteenth  century  to  the  action  of  Henry 
Sinclair,  Bishop  of  Ross,  or  of  his  nephew,  Sir  William  Sinclair, 
Justiciar  of  Laudone,  and  in  any  case  was  probably  added  to  the 
library  collected  by  the  latter  at  Rosslyn  Castle,  Midlothian,  in 
1560  or  a  few  years  later.  It  was  certainly  at  Rosslyn  Castle 
between  1582  and  1612,  as  it  has  been  signed  by  the  Sir  William 
Sinclair,  son  of  the  last  named,  who  held  the  estates  during  that 
period.  About  1630  the  Rosslyn  Library  was  for  the  most  part 
dispersed,  and  our  missal,  already  mutilated,  passed,  with  other 
books,  into  the  hands  of  the  well-known  collector  Sir  James 
Balfour,  and  was  placed  in  his  library  at  Denmyln,  Fifeshire.  It 
then  received  its  present  binding,  and  the  title  '  Liturgia  St5 
Columbani  Abatis  (sic) '  which  is  inscribed  on  a  fly-leaf.  The 
Denmyln  collection  was  sold  by  auction  in  1699,  the  greater 
part  of  it  being  acquired  by  the  Faculty  of  Advocates  :  among  the 
rest  our  missal,  which  was  purchased  for  the  not  very  extrava 
gant  sum  of  three  shillings.  In  the  Advocates'  Library  the  book 
has  remained  ever  since. 

Some  time  before  1729  the  manuscript  was  examined  by 
Thomas  Innes,  who  noticed  the  similarity  of  the  script  to  that  of 
the  Drummond  Missal,  regarding  both  manuscripts  as  of  the 
eleventh  century.1  Subsequently  some  other  antiquaries  appear 
to  have  inspected  the  missal  and  to  have  assigned  it  to  the  tenth 
century,  but  I  am  not  aware  that  their  researches  have  been 
published.  In  1864,  Bishop  A.  P.  Forbes  again  drew  attention 
to  the  book,  in  the  introduction  to  his  edition  of  the  Arbuthnott 
Missal^  in  which  he  printed  a  list  of  the  services  contained  in  it, 
and  the  Collect  for  St.  Patrick's  Day.2  He  believed  it  to  be 
'perhaps  not  so  old  as  the  fourteenth  century.'  Mr.  David 
Laing  somewhat  later  studied  the  volume,  but  did  not  publish 

1  A  Critical  Essay  on  the  Ancient  Inhabitants  of  the  Northern  parts  of  Britain  or 
Scotland,  by  Thomas  Innes,  London,  1729,  vol.  ii.  p.  565.      Historical  MSS.  Com 
mission,  First  Report,  p.  118. 

2  Liber  Ecclesie  Beati  Terrenani  de  Arbuthnott ',  Burntisland,  1864,  pp.  xxxvi-xl. 


INTRODUCTION.  xxvii 

his  results.  Mr.  F.  E.  Warren,  in  his  edition  of  the  Irish  Missal 
at  Corpus  Christi  College,  Oxford  (1879),  gave  a  collation  of  the 
Canon,1  and  subsequently  (1881)  printed  the  masses  for  St. 
Brigid  and  St.  Patrick  in  his  Liturgy  and  Ritual  of  the  Celtic 
Church?-  And  finally  Dr.  J.  Wickham  Legg  collated  the 
Temporale  and  Sanctorale  in  the  notes  to  his  edition  of  the 
Westminster  Missal  (1897,  Henry  Bradshaw  Society,  vol.  xii.) 

Relation  between  the  Drumtnond,  Corpus  Christi  College,  Oxford, 
and  Rosslyn  Irish  Missals. 

The  notes  will  serve  to  some  extent  to  show  the  very  close 
connexion  which  exists  between  the  Rosslyn  and  Corpus 
Missals,  and  the  somewhat  less  intimate  relationship  between 
them  and  the  Drummond  manuscript.  Some  of  the  results  may 
perhaps  with  advantage  be  stated  here.  The  matter  may  be 
regarded  from  three  standpoints:  with  reference  to  (i)  the  text 
of  the  mass-collects  and  Canon  ;  (2)  the  rubrics  ;  (3)  the  choral 
portions  of  the  masses.  Let  us  examine  these  in  their  order. 

I.  The  collects  and  Canon.3  We  begin  with  the  Sanctorale, 
where  the  various  authorities  cited  in  our  collations  form  them 
selves  into  groups  much  more  clearly  and  satisfactorily  than  in 
the  Temporale  ;  and  we  restrict  ourselves  to  those  collects  which 
are  found  in  all  the  authorities  save  DGL2.  The  first  fact  which 
emerges  is  the  close  resemblance  between  the  text  of  H  and  Y. 
In  the  collects  just  referred  to  there  are  91  places  in  which  one 
or  more  variants  are  recorded  (exclusive  of  the  endings  of 
prayers).  In  no  single  one  of  these  does  H  differ  from  Y. 
After  this  we  notice  a  group  of  three  which  bear  a  striking  re 
semblance  to  one  another,  though  by  no  means  so  closely  related 
as  the  two  just  mentioned:  CEW.  Of  the  91  places  referred 
to,  E  coincides  with  C  in  83,  and  with  W  in  78  ;  while  C  agrees 


1  Page  3  sqq.  2  Page  269  sqq. 

3  In  this  paragraph  the  use  of  symbols  is  unavoidable.     The  meaning  of  those 
employed  is  stated  below,  p.  113. 


xxviii  INTRODUCTION. 

with  W  82  times.  When  we  bear  in  mind  the  countless  scribal 
errors  in  both  C  and  E  this  result  is  sufficiently  remarkable.  A 
third  group  is  TAP.  FA  coincide  81  times,  FP  also  81  times, 
AP  78  times.  With  this  group  may  be  associated  M,  which 
agrees  frequently  with  F  (79  times)  and  P  (78  times),  but  differs 
considerably  from  A  (18  times).  Turning  now  to  that  part  of 
the  Canon  found  in  all  the  manuscripts,  we  discover  the  first 
two  of  these  groups  reappearing,  with  a  slight  modification. 
S  joins  HY — HY  agreeing  71  times  out  of  78,  HS  69  times, 
and  SY  no  less  than  72  times.  CEW  form  a  group  as  before, 
CE  occurring  67  times,  EW  71  times,  CW  66  times.  D,  with 
which  it  is  now  possible  to  deal  for  the  first  time,  is  found  to  be 
more  akin  to  E  than  to  any  other  text,  though  it  coincides  less 
frequently  with  it  than  do  CW.  It  differs  from  E  12  times,  from 
C  17  times,  and  from  W  16  times.  In  the  Temporale  H  and  Y 
are  more  frequently  in  agreement  than  any  other  pair  of 
authorities,  being  found  together  121  times  out  of  127.  F  is  now 
associated  rather  with  J  and  M  than  with  A  and  P.  FJ  and  FM 
appear  each  117  times  and  JM  116.  The  group  CEW  dis 
appears.  Proceeding  to  examine  the  collects  of  the  votive 
masses  common  to  CDEHSWY,  our  previous  results  are 
confirmed.  We  have  to  remark,  however,  that  there  is  here 
greater  variety  among  the  different  texts  than  before,  and  that 
the  group  CEW  is  somewhat  disturbed,  apparently  through 
the  influence  of  the  Sarum  upon  the  Westminster  text.  C 
agrees  with  E  and  W  oftener  than  with  any  of  the  remaining 
books :  CE  being  found  90  times,  CW  92  times,  CS  only  76 
times  :  EW  79  times;  but  ES  nearly  as  often, — 75  times.  W  in 
fact,  though  it  coincides  more  frequently  here  with  C  than  with 
any  other  text,  agrees  rather  more  closely  with  S  (84)  than 
with  E  (79).  D  is  again  an  associate  of  the  group  CEW. 
It  agrees  75  times  with  C,  76  times  with  E,  67  times  with  W, 
only  57  times  with  S,  50  times  with  H,  and  46  times  with  Y. 
In  consequence  possibly  of  the  Sarum  influence  on  W  alluded 
to  above,  we  find  D  further  from  W  than  is  any  one  of  the 


INTRODUCTION.  xxix 

remaining  manuscripts.      HY  as  before  are  close  companions. 
They  agree  115  times  out  of  128. 

For  our  present  purpose  the  main  fact  to  be  noted  is  that 
the  Rosslyn  and  C.C.C.O.  Missals  are  in  the  verbal  text  of 
their  collects  closely  related,  except  in  the  Temporale,  the  West 
minster  Missal  being  their  most  constant  English  ally  :  while 
D  follows  in  their  wake,  but  at  some  little  distance. 

2.  The  Rubrics.     Where  they    can  be  compared  the  resem 
blance  of  the  rubrics  in  the  Corpus   and    Rosslyn  Missals  is 
so  close  as  to  suggest  a  common  source  not  very  far  removed 
from  either.1     Comparison  with  the  Drummond  Missal  is  here 
impossible. 

3.  The  Antiphonale  Missarum  from  which  the  choral  parts 
of  the  masses  of  the  Sanctorale  in  the   Corpus  and   Rosslyn 
Missals  have  been  derived,  may  very  well  have  been  the  same 
book,  the  few  variations  between  them  being  easily  accounted 
for  by  a  difference  of  choice  among  alternatives  allowed  in  the 
Antiphonal.     Here  are  the  facts  as  gleaned   from   our   notes. 
There  are  altogether  sixteen  masses  common  to  the  two  books 
in  the  Proprium.     For  these  they  differ  not  once  in  the  offices,, 
and   twice   are   together   against   the   majority  of  authorities.2 
In  the  office  psalms  they  differ  but  once,3  and  are  in  agreement 
against  the  majority  eight  times.4     In  the  grails  (including  the 
verses)  they  differ  once5 — or  twice  if  we  include  a  case  in  which 
the   Rosslyn   manuscript   stands  alone  in  one  verse,   while  in 
the  next  it  is  with  the  Corpus  manuscript  against  all  others6 — 
in    ten   cases   they   coincide    absolutely    against    the    bulk    of 
authorities,7  and  in  one  instance  our  missal  has  an  alternative 
lesson  and  grail  peculiar  to  itself.8     In  two  tracts9  they  are  in 
company  against  most  others,  and  are  never  apart.    In  the  offer- 


1  See  notes  on  p.  32,  1.  4  sqq.  ;  p.  48,  1.  24. 

2  See  pp.  65,  67.  3  Page  56. 

4  Pages  47,  57,  58,  59,  65,  66,  67,  70.  5  Page  43,  in  the  verse  only, 

6  Page  52. 

7  Pages  43  (not  in  the  verse),  47,  54,  58,  60,  64,  65,  66,  67,  71. 

8  Page  52.  9  Pages  53,  54. 


xxx  INTRODUCTION. 

tories  they  differ  once  only,1  and  five  times  agree  against  the 
majority.2  And  in  the  commons  they  only  once  disagree,3  and 
eight  times  are  together  with  support  from  only  a  few  English 
books,4  or  from  none  at  all.5  The  Drummond  Missal  can  be 
compared  with  the  other  two  in  only  one  mass  (St.  Michael), 
and  in  this  it  differs  from  them  both,  and  from  the  majority 
of  books,  in  one  of  the  verses  of  the  grail,  and  in  the  offertory.0 
Whether  the  resemblance  between  the  choral  portions  of  the 
Corpus  and  Rosslyn  Missals  extends  to  the  Temporale  we  have 
scarcely  evidence  to  decide,  on  account  of  the  comparatively 
small  amount  of  variation  among  the  different  books  in  the 
common  masses  in  that  part  of  the  missal.  Both  of  them  agree 
much  more  closely  with  the  Gregorian  Antiphonary  in  the 
Temporale  than  in  the  Sanctorale.  In  the  Votive  Masses  and 
the  Mass  for  the  Dead,  evidence  is  again  scanty :  but  it  is  not 
suggestive  of  a  close  affinity  between  the  two  missals.  Both 
in  its  three  Masses  de  tempore  and  in  the  Votive  Masses  the 
Drummond  Missal  differs  considerably  from  both.7 

Scribblings. 

The  vacant  spaces  in  the  margins  of  our  manuscript  have 
often  been  made  the  receptacle  of  notes  of  various  kinds  and 
written  at  various  times.  Only  the  very  few  which  are  liturgical 
in  character  have  been  recorded  in  the  footnotes  to  the  text. 
The  remainder,  so  far  as  they  can  be  transcribed,  are  gathered 
together  here.  They  are  for  the  most  part  not  easy  to  read, 
and  I  have  to  thank  Dr.  Thomas  Dickson  for  help  in  decipher 
ing  and  dating  them. 

1  Page  44.  a  Pages  47,  64,  65,  66,  71. 

3  Page  44.      The  coincidence  between  C  and  E  in  the  Sanctorale  is  even  more 
marked  if  the  mass  De  Inuentione  S.  Cruce  is  left  out  of  account.     See  note  on 

p.  43,  I-  13- 

4  Pages  59,  60,  64,  66,  67,  68,  71.  5  Page  63. 

6  See  notes  on  p.  69,  1.  29  ;  p.  70,  1.  2. 

7  See  notes  on  p.  39,  1.  34 ;  p.  40,  1.  n  sqq.  ;  p.  42,  11.  n,  23 ;  p.  77,  11.  20,  22 ; 
P-  79,  1-  5 ;  P-  8°,  H-  6>  28 ;  P-  93,  I-  39  sqq. 


INTRODUCTION.  xxxi 

f.  pr.  (upper  marg.) 

m1  Viuamus  corde 

f.  2Ov.  (lower  marg.) 

tres  sorores  fuerunt  |  tres 

f.  28v.  (lower  marg.) 

qui  scripsit  scriptum  apud 

Fourteenth  century  or  later? 

f,  3 1  r.  (lower  marg.,  upside  down) 
.  .  dn  d  dm 

ff  37v->  38v.,  4IV-  MS  (lower  marg.) 

Si  quis  amat  x  mudum  no  diligit  istum 
These  four  apparently  in  same  hand — fourteenth  century. 

f.  3Qv.,  4<Dr.  (lower  marg.)  obliterated. 

f.  55v.  (lower  marg.,  upside  down) 
James  Henrie. 

f.  56r.  (right  and  lower  marg.,  written  at  right  angles  to  the 
rulings  of  the  text). 

Maister  James  |  S  |  Sym(on)3  |  chalmer(s)  |  with    my 

h(and)  | J   ....  |     |   James  | 

chalm(ers) 

Late  sixteenth  century.4" 

f.  62v.  (lower  marg.,  upside  down,  partly  erased) 

Symond  Chalmer  ...    |    Henr(ie)  .  .  ,  ot5  |    .... 

Late  sixteenth  century. 

1  This  mark  may  perhaps  be  read  in  :  or  it  may  be  merely  a  flourish.     It  is  written 
inside  the  loop  of  the  following  V.     The  scribbling  is  in  the  same  hand  as  that 
on  f.  85r.  q.v. 

2  See  above  p.  xxv  note  4. 

3  The  letters  enclosed  in  round  brackets  here  and  lower  down  have  been  cut  away 
by  the  binder. 

4  Our  missal  was  not  bound  till  it  came  into  Sir  James  Balfour's  hands  in  or  about 
1630.     This  fact,  and  the  number  of  sixteenth  century  scribblings  executed  by  the 
Chalmers  and  others,  prove  that  it  was  badly  cared  for  at  Rosslyn.     To  this  circum 
stance  may  be  due  its  present  mutilated  condition. 

5  This  letter  may  be  c  or  e  (?). 


ii  INTRODUCTION. 

f.  63  r.  (lower  marg.,  upside  down} 

[ .  J1  of  Leswaid2  and  De .  d  D  .  yles  |  bulk  yat  trublis  all 
our  kyn 

Sixteenth  century. 

f.  63  v.  (lower  marg.,  erased)  illegible. 

f.  7<Dr.  (lower  marg.,  upside  down) 

(.  .  .  .)ane   elphe  ....    |   ....  of  nature  Denyit  | 
thow  (?)  flait3  with  thy  ... 

Late  sixteenth  or  early  seventeenth  century. 

f.  84v.  (left  marg.)     (.  .  .)  at  |  (.  .  .)  sio. 

f.  85r.  (lower  marg.,  upside  down) 

Dum  sumus  in  mudo  viuamus  corde  iocundo 

Fifteenth  century. 

f.  92r.  (lower  marg.,   upside  down,    erased).     Four  illegible 
lines. 

f.  iO4v.  (lower  marg.} 

est  mea  meus  mota  parte  speciosa  megota 

Fourteenth  century* 

f.  1 1  iv.  (left  marg.,  at  right  angles  to  ruling  of  text)  bis. 
Ad  te  leuaui  animam  deus  meus. 

Fourteenth  century. 

f.  1 1 2v.  ^SINCLAIR  OF  ROISLING.S 

f.  I32r.  (lower  marg.) 

Si  sapiens  fore  vis  sex  serva  quemando  |  Quid  loqueris 
de  quo  cui  quomodo  quando. 

Sixteenth  century. 


1  An  initial. 

2  Now  Lasswade,  a  village  five  miles  from  Edinburgh,   2\  miles  from  Rosslym 
Rosslyn  is  in  the  parish  of  Lasswade. 

3  Past  participle  of  Scots  Jlyte,  to  scold. 

4  See  above  p.  xxv,  note  4. 

5  See  above  p.  xxvi.     A  facsimile  of  this  signature  may  be  seen  in  the  Proceedings: 
of  the  Society  of  Antiqttaries  of  Scotland t  vol.  xxxii,  p.  96. 


INTRODUCTION.  xxxiii 

A  bbreviations. 

In  the  following  list  of  the  compendia  scribendi  of  our  manu 
script  mere  contractions,  occurring  only  once  or  twice,  and 
plainly  used  without  fixed  rule,  are  omitted.  They  are  found 
for  the  most  part  in  the  grails,  &c.,  and  rubrics.  They  consist 
of  the  first  few  letters  of  a  word  surmounted  by  a  horizontal 
stroke  to  indicate  the  remainder. 

Symbols  used  both  in  lessons  (or  collects)  and  grails  are 
unmarked.  Those  marked  '  are  found  only  in  lessons  or 
collects,  those  marked  *  only  in  grails,  &c.,  those  marked  r  only 
in  rubric.  Those  marked  lr  occur  in  lessons  or  collects  and 
rubricated  portions,  but  not  elsewhere.  Abbreviations  peculiar 
to  the  Canon  are  marked  c.  In  the  case  of  less  frequently  used 
abbreviations  references  are  given. 

7  =  et  (see  Plate  II.  last  line  but  one). 

•£)  =  eius  (see  Plate  I.  1.  2). 

a  or  a        =  est  (Plate  II.  11.  7,  17). 
-H-  =  enim  (Plate  I.  1.  12). 

0  =  con. 

;ff  =  autem,  f.  65r. 

7  =  etiam,  ff.  ipr,  64r  (Plate  II.  1.  12). 

3  after  any  consonant  except  q  =  us  (Plate  I.  11.  13,  14). 
3  after  q  =  ue  (Plate  II.  1.  6  from  end). 
;  after  b,  7,  m,  ln,  lr  (f.  95 v)  =  us  (Plate  II.  1.  2). 
~~  overlm  (ff.  44r,  I27r),  gs  (f.   lor),  t  (ff.  3<Dr,  *"8ov,  Cii6r) 

=  ur. 
*  over  c,  lf,  g,  lp,  t  =  ra;  or,  over  f,  =  r  ('f.  2ir)  (see  PL  II. 

1.2). 

"*  =  um  ;  or  =  m. 

"~,  J  =  n   (exceptional  instances   are  l  maga  f.  42 r,  '  no 

f.  27r, '  ut  f.  23v,  'euagel  f.  3v)  ;  or,  over  m,  = 

en ;  or,  over  b,  lc,  ld,  lg,  gn  (mime  f.  I  ir)  /,  u, 

er  ;  or,  after  b,  lrl,  —  is  ;  or,  over  c  (in  the  = 

ROSSLYN.  c 


xxxiv  INTRODUCTION. 

words  hunc,  nunc,  tune),  /  =  un  ;  ory  after  ld, 
n,  —  em. 

The  simple  horizontal  stroke  is  also  used  as  a  general  mark  of 
abbreviation,  as  the  following  examples  will  show. 


ra,  ranpha  (f.  831-),  rantl,  *antfia  (f.  82v)  =  antiphona. 

ala  =  anima. 

alP,  'alia  =  alleluia. 

an  =  ante  ;  or  =  anti. 

angls,  &c.=  angelus,  &c. 

ap  =  apud. 

apis,  &c.  =  apostolus,  &c. 

au  =  autem. 

B  =  bene  :  see  also  above  (*'). 

c  =  cri. 

c  =  ere. 

c  c  =  cri  (f.  I  I4r). 

zcatn^       =  caten^  (f.  94v). 

elm,  &c.    =  celum,  &c. 

rco  (twice  rcom,  ff.  i6r,  25  v)  =  communio  (in  full,  s  f.  63v). 

cp  =  caput. 

ccs  =  cuius  (f.  n/r). 

rd  =  duo  (f.  56r). 

^dcns,  'dcfe  (f.  Sir,  v),  'dfe  (f.  5v)  =  dicens,  dicere. 

dcs,  &c.    =  dictus,  &c.  (ff.  6r,  83r,  8;r). 

'dd  =  dauid  (f.  6ir). 

/descndet=  descendet  (f.  I33r). 

'dis  =  discipulis. 

'discipll    =  discipuli  (ff.  35r,^7iv). 

dns,  &c.    =  dominus,  &c. 

;dr  =  dicitur. 

ds,  &c.      =  deus,  &c. 

/rdt  =  dicit. 

dx  =  dixit. 

'dxerunt  (dxeft)  =  dixerunt. 


INTRODUCTION. 

ecclla,&c.=  ecclesia,  &c. 

ee,  eet,  &c.  =  esse,  esset,  &c. 

epo  =  episcopo  (f  f.  8ov,  l  f  I25v). 

'etl  =  etiam  (f.  I2ov). 

cexcF       =  excelsis  (f.  1131-). 

f  =for(ff.  28r,  U2r). 

l\  =fra(f. 


'f  =fri. 

fere  =  facere. 

'fcs,  &c.    =  factus,  &c. 

cflio          =  filio  (f.  U3v). 

fls,  &c.      =  films,  &c. 

'fo  =  foro  (f.  151-). 

fr,  &c.       =  frater,  &c. 

g  =•  gre  ;  or  =  'ge  (f.  44v)  ;  or  =  'ger. 

g  =  gra. 

g  =  igitur  (ff.  4or,  6$vt  ;ir)  ;  or  =  gri  (f.  551-). 

g  =  ergo. 

rgd,  'g  (ff.  6v,  95r)  =  gradale  (Plate  I.  1.  5  ;   Plate  II.  1.  3 

from  end). 

'gte  =  gloria  (f.  1131-). 

gloa,  &c.  =  gloria,  &c. 
cglos?        =  glorios?  (f.  H4r). 
gfa,  &c.    =  gratia,  &c.  ;  or  —  'genera,  &c. 
gs  =  gentes  (ff.  6/r,  9/v). 

h  =  hoc. 

K  =  hec. 

'h  =  hie  (f.  io;v). 

^hoem        =  hominem  (f.  8/v). 

^holem,  hoTum  =  hominem  (ff.  49v,  S/v),  hominum  (f.  7/v). 
^hls  =  huius. 

fit,  hnt,  &c.  =  habet,  habent,  &c. 
*  =  inter  (ff.  i8r,  67r). 

'ia  =  idest  (f.  47v). 

c  2 


vi  INTRODUCTION. 

'ido  =  ideo. 

ihs,  &c.    =  ihesus,  &c. 

lihus         =  ihesus  (f.  93v). 

ilF  =  illis  or  =  'illo. 

riohis  =  iohannis. 

'iohs  =  iohannis  (f.  ir). 

ipe,  &c.  =  ipse,  &c. 

isrP  =  israhel. 

rk\J  =  kalendae  (or  kallaind). 

zkme,  'kmi  =  karissime  (f.  8v),  karissimi  (f.  2/v). 

i  =  uel ;   or  =  rlectio. 

'm9  =  mus  (f.  68r). 

m  =  michi  (*f.  32v,  cf.  H7v). 

m,  &c.  =  mea,  &c. 

Mi  =  michi. 

m  =  'meo  (f.  86r) ;  or  —  cmodo  (f.  H5r),  cf.  f.  3?v 

(Matt.  xxvi.  53),  f.  6or  (Is.  iv.  2). 

^missz,  misam  =  misericordiae  (ff.  53v,  54v),  misericordiam 
(f.  2ir). 

^miscdiam  =  misericordiam  (f.  92r). 

rnrh          =  meum. 

mr,  mris,  &c.  =  mater,  matris,  &c. 

ms  =  meus. 

n  =  non. 

'n  =  nisi  (ff.  I7r,  65  r). 

nee  =  nocte. 

nl  =  nichil. 

no,  noi,  &c.  =  nomen,  nomini,  &c. 

^noce        =  nocte  (f.  74r). 

;noie         =  nomine  (f.  I2or). 

nf,  nri,  &c.  =  noster,  nostri,  &c. 

^nus          =  numerus  (f.  i32r). 

ocls,  &c.  =  oculus,  &c. 

rof,  off      =  offerenda  (mfult*f.  63v). 


INTRODUCTION.  xxxvii 

oia,  oem,  &c.  =  omnia,  omnem,  &c. 

omnips,  'omnipos  (f.  13  iv),  'omps  (f.  6iv)  =  omnipotens. 

oms          =  omnes. 

or  =  roremus  (in  full  ff.  QV,  I9r,  46v,  &c.)  ;  or  —  'ora 

(f.  62r). 

ora  =  roratio  (f.  7or);  or  =  *brationem  (f.  I32v). 

$  =  pro  (see  PL  II.  1.  13). 

p  =  pre. 

'p  =  pri  (see  PL  I.  1.  3  from  end)* 

cp-  =  per  (f.  n6r). 

p  =  per  (see  PL  II.  1.  3). 

'p  =  pri. 

fp1  =  propri  (f.  ir). 

p  =  post. 

*£  =  post, 

pis,  &c.     =  populus,  &c. 
'potatem  =  potestatem  (f.  I23v). 
pp  =  propter. 

pr,  &c.      =  pater,  &c. 
pfa  =  presta  (in  full  CL  H7v). 

'pfe  =  petre  (f.  62r)  ;  or  =  patre. 

propha  (4)pha),  profa,  &c.  =  propheta,  profeta,  &c. 
pt  =  potest ;  or  =  post  (*f.  45v,  rf.  62r  ?    See  note  on 

p.  34, 1.  34.) 

q  =  que  ;  or  =  'quo  (f.  31-). 

q  =  quern  ;  or  —  rqua  (f.  iQr). 

q  =  quia. 

q.  =  quam. 

;q,  =  quod. 

'q  =  qua. 

q  =  qui. 

q  =  quo. 

qci  =  quod, 

qin  =  quoniam. 


viii  INTRODUCTION. 

'qmo  =  quomodo. 

'qms  =  quesumus. 

lqn  =  quando. 

'qndo,  qnta,  'qrito  =  quando  (f.  961:),  quanta  (f.  791*),  quanto 

(ff.  32r,  8;v). 

'qp  =  quippe  (f.  64v). 

qq  =  quoque. 

qre  =  quare  (ff.  i6r,  32v). 

qsl,  qssi  =  quasi,  quassi. 

'qt  =  quot  (ff.  ir,  6/r). 

rf  =  responsorium. 

*"ri  =  reliqua. 

r'S'  =  secreta  (in  full  f.  91  r). 

s  =  sed  ;   or  =  lfinal  us. 

rSyj(.  =  secundum. 

s  =  sicut. 

;s  =  sua  (f.  991-). 


s  =  sic. 


s  =  sunt. 

^a  =  secunda  (f.  88r). 

•^scdum  =  secundum. 

^dam  =  secundam  (f.  95rj. 

sclm,  &c.=  seculum,  &c. 

scs,  &c.  =  sanctus,  &c. 

rse,  sec  =  secreta  (in  full  f.  9ir). 

sic  =  sicut. 

smT  =  semper. 

s~n  =  sine. 

rs"pem  =  speciem  (f.  icov). 

sps,  &c.  =  spiritus,  &c. 

sr  =  super. 

's?  =  supra  (f.  72r). 

sfa  =  supra, 

ss  =  suis. 


INTRODUCTION. 

'su  =  siue. 

t'  =  tur  (PI.  I,  1.  9). 

c\  =  tibi  (ff.  Ii5r,  v). 

ct  =ter(f.  iisr.) 

t,  &c.        =  tua,  &c.  ;  or  =  tra  (ff  481-,  5  iv). 

i 

t  =  tibi  ;  or  =  tri. 

't  =  tro  (f.  86r)  ;  or  =  tuo. 

rtc  (f.  i4v),  rtct  =  tractus. 


'tin  =  tantum  (f.  97  v). 

'tn  =  tamen  (ff.  36v,  89r). 

rv  =  uersus. 

u  =  'ubi  (f.  64v)  ;  0r  = 

u  =  uero  (ff.  r62r,  '771-,  *  82v). 

'ul~~  =  uel  (f.  I  I4r). 

'un  =  unde  (ff.  291-,  76v). 

^ur,  &c.  =  uester,  &c. 

us  =  usque. 

'utrq}  =  utrumque  (f.  47v). 

x,  /rx,  'x  (f.  26v),  cx  (f.  I  i7v)  =  christus,  -ti,  -to,  -turn. 
;xpm         =  christum  (f.  55v). 
/xps,  &c.  =  christus,  &c. 

Orthography. 

It  is  hoped  that  the  subjoined  list  of  the  irregular  spellings  of 
our  scribe  may  be  found  fairly  complete,  but  in  such  a  table  it 
is  often  a  matter  of  some  difficulty  to  decide  what  should  be 
included  and  what  omitted.  When  a  noun  appears  in  an 
oblique  case  it  may  be  assumed  that  it  occurs  with  the  spelling 
recorded  only  in  that  case,  and  usually  only  once.  When  a 
word  is  followed  by  &c.  it  is  to  be  understood  that  the  anomalous 
orthography  is  found  in  the  cognate  words.  The  note  (passim} 
indicates  that  the  word  which  it  follows  occurs  frequently,  and 
in  most  cases  with  the  anomalous  spelling  here  given. 


INTRODUCTION. 


zfori... 
a.  for  o 


a  omitted     ...         ...  caiphas  (-fas),  ebrice. 

a  for  ae       ...          ...  very  common  in  gen.  sing,  and  nom.  pi.  of  first  decl. 

...  alaxandrinorum,    catacuminis,   conciliat,  eripias, 

faciam,  fiat,  habitant,  offerant,  operiat,   regat, 

repellandas,  sancta  (for  -te),  saraphim,  septam, 

sequabatur,  ueniat. 
...  pharasei. 
...  abodiens,  abumbrasti,  carbonan  (Matt,  xxvii.  6), 

colasenses,  golgatha,  hierusalima,    lithostratos, 

nostrarum,  patrocinia,  tarcular. 
...  aperibus  (=  uberibus),  arabam,  exaltauit,  hostiam, 

nostram,  plorabant.          , 

aa/0/-  a       sabaa. 

ae  or  zfor  a  ...   Common  in  nom.  sing,  ist  decl.,  aeius,  seclesia. 

ttfor  e        ...         ...  coetae,  gloriosae,  tae. 

b  omitted  before  r    ...  gariel. 

bfor  bb      barabas,  gabatha. 

p        ...         ...  ambutare,  obprobrium,  obtate,  subplantare. 

u        common  in  perfects  in  -ui,  also  debitare,  octabae. 

c  omitted     plantu. 

c  force       acipio,  aeclesia,  cocineam,  sucesserat. 

cfor  ch       ...         ...  carissime,  caritas,  catacuminis,  cerubin,  crisogoni, 

pascalia,  patriarcarum,  pulcer  6-v.,  scismaticis. 
cfffrqu       ...         ...  inciris,  scamae,  trancillam. 

cfort         ...         ...  condicio,  natalicia. 

ccforc       acceto,  occuli. 

chforc       chohors,  chorintheos,  holochausta,  hyppochritae, 

sadoch. 
chfor\\       ...         ...  michi  (passim),  nichil  (passim),  uechimenter. 

dfffr  dd      ...         ...  redat. 

dfort         ...         ...  codidie,  eundem,  cf.  rud. 

e  inserted itueri,  tuere. 

efor  a         common  in  verb  endings  3  sing,  i  &  3  //.  ebreice, 

ecclesie,  elimento,  sancte  (for  -ta). 
e  for  ae       ...          ...  very  common  in  gen.  sing,  and  nom.  pi.  ist  decl.  and 

common  in  proper  nouns  and  adjectives  in  -aeus, 

cedis,    celum    6°r.    (passim),   cesaria,  cessar, 


INTR  OD  UCTION.  xl  i 

cessus,  coetaneos,  demonium,  edifice,  egiptus 
(-tius),  egrotantibus,  egrotos,  emulatur,  enig- 
mate,  equum,  ereas  (-ris),  erumpna,  estimator, 
estus,  etate,  eternus  &c.  (passim),  grece,  hec 
(passim),  hedum,  heretic!  6°<r.,  letari  &>c.,  mes- 
tus,  pena,  penitentia  6°r.,  pre-,  premia,  preter, 
pretorio,  que  (passim),  quero  (passim),  quesso, 
seculum,  sepe,  seuissimus. 

zfor  ee       belzebub,  bethlem,  deorum  (=  de  eorum),  dest, 

redificat. 

efori          ...         ...  somewhat  common  in   terminations  of  $rd  conj. 

pres.,  assteterunt,  compremis,  corintheos,  de- 
cepit,  decet,  defusa,  degitum,  deiudicaremus, 
demittere,  denumerare,  desoluat,  desputans, 
effesseos,  excedit,  fareseorum,  hec,  hordeiceus, 
impone,  iteneribus,  natale,  necodemus,  omnes, 
perfideam,  perheberet,  precedet,  propitiationes, 
regenerationes,  requerebant,  sempeternam, 
senistris,  sustenete,  transetus,  trigenta,  uidet, 
uigenti. 

e  for  oe       ...         ...  obediens  6°r. 

efory         azemi,  prespeteris. 

e  for  a         ...         ...  See  above,  aefor  a. 

£  for  e         benignissime,  equum,  sancte,  uide,  uirguing. 

%for  eae galil?,  r^dificare. 

^  for  oe       obediens. 

eayfrr  e       fereabatur  (-antur),  impleatum,  posteam,  processi- 

seant. 

f  for  d  before  f        ...  afferre,  affirmare,  affligeret,  afflues. 

if  or  if         defusa. 

f  for  ph       caifas,  epifania,  fantasma,  fanuel,  farisei,  fiolas, 

frigiam,  profeta  (passim),  stefanus  (passim). 

ft  for  f        defferre,  indefficiens. 

Kfor  ph      effa,  effessus  6-f.,  effraim. 

gfor  ch       ...          ...  dragmas. 

g/^gg       agregentur. 

g       introggressus. 


xlii 


INTR  OD  UCTION. 


h  (initial)  inserted 
h  (initial)  omitted . 

i  inserted    ... 
i  omitted     ... 

\foro. 
i  for  e 


i  for  to. 
i  for  ii 


ifor  u 


habundare  6°^.,  helamitg,  horans,  hostium  6°*:., 
^  perhennis  <5^. 

abere,  arundo,  ebdomadario,  ebrei  &c.  (passim), 
ieremias,  ierosolima,  Jerusalem,  ordeicios,  ortus, 
ossanna,  ymnus,  cf.  peribeo. 

abiel,  citharias,  custodies,  elimoisinam,  induitus, 
inuestigiabiles,  iozias,  ominem,  pariens,  trans- 
imigratione. 

accipetis,  archepiscopum,  audeis  (for  a  iudaeis), 
egredetur,  eicens,  heremiarn,  hericho,  tiberadis, 
tinnens,  ozam,  peor. 

hordeiceus,  octoginti,  paginis,  quadraginti,  sede- 
bit,  testimenta. 

accipit  Gr-r.,  alligoriam,  apariat,  aperiitur,  calcia- 
menta  &c.y  califacere,  catacuminis,  cesaria, 
concipiretur,  contristari,  conuertit,  discendere, 
distruere,  dromidarii,  elimentis,  eliuatus,  extrin- 
sicus,  fecirim,  (finistram,  flagillatum,  ^ratri, 
genitrix  (passim),  heritica,  herodis,  intelligere, 
interficit,  intigra,  iohannis,  locuplitantes,  merie- 
mur  (=  mereamur),  miseriatur,  necodimus, 
paraclitus,  parasciue,  passioni,  peluim,  penti- 
costes,  perhibit,  perigrinantibus,  predistina- 
tionis,  primia,  priori,  proficiret,  prosiliti,  quin- 
quagissima,  redimisti,  sepilire,  septuagissima, 
sid,  spiculator,  terrimotus,  transiat,  uechi- 
menter,  uegitari,  uidiamus,  uiditis,  uincenti, 
uinissent,  uixillum. 

elimoisinam. 

brachi,  diudicans,  essurit,  gaudis,  hostiaris,  ieiunis, 
letanis,  misteris,  obsequis,  patrocinis,  pissimo, 
preui. 

mirra,  monimenta. 

acolitis,  apocalipsis,  azimus,  babilonis,  bithinia,  bu- 
tirum,  cimbalum,  cipriani,  cirine  6°^.,  clamide, 
crisogoni,  didimus,  egiptius  6°<r.,  elimoisinam, 
frigiam,  hierusolima,  hisopo,  kirrieleison,  libi£, 


INTRODUCTION. 


xliii 


\\for\ 

k/orch      ... 

\far\\ 

\\for\ 

m  for  mm  ... 

mm  for  m  .  . 

fifor  d  ^5/fcr*  n 

nyfrr  m  before  n 
before  p 
before  q 

nny0rn 

ofora. 


p  inserted  between 

m  0  «<af  n 
p  omitted    ... 
p/0r  b 
P  ./^  ph 


pp/^p 
q  for  c 


r  for  rr 
rr  for  i 
s  omitted  after  pre 

position  ex  in  com 

position. 


martires  6°<r.  (passim),  misterium  (passim), 
misticis,  pampiliam,  prespiter,  prosiliti,  sil- 
uester,  simeon,  sinagoga  (passim),  tirii. 

filii,  hii,  hiis,  laurentii,  reficiis,  sacriis,  tirii, 
uincentii. 

karismata,  karissimi(-e). 

querela,  tranquilitate. 

camellorum,  sillua. 

consumabuntur,  emanuel. 

confitemmini. 

annuntiare. 

sollennis  6^^.  (passim). 

conpunctione. 

cunque  (passim),  nanque,  utrunque. 

annanias,  channanea,  mannases. 

apocolipsis,  capodociam,  cognotus,  colophizet, 
fiolas,  lx°,  oblato  (for  ablato),  oblutio,  obsoluat 
&c.,  obsorueat,  porco,  sumendo,  tesolonicenses, 
uniuersorum. 

fulgor,  incolomem,  insolae,  seruator,  tonica. 

coetae,  foenum. 

columpna,  condempnationem,  contempnitis,  damp- 
nare  6^-v.,  erumpna,  sompnus. 

presumtio. 

aperibus,  optinet,  prespiter,  puplicani,  sup. 

pampiliam,  pilipenses  &c. 

apariat,  apellauit,  apretiauerunt,  capadocia,  opor- 
tunus  c^v.,  philipenses. 

appostoli  &*<:.,  hyppochritse,  opportet. 

persequti. 

liquet,  postquat  (for  poscat). 

quinquaquinta. 

coripimur,  offere,  scurilitas. 

kirrieleison. 

Passim. 


xliv 
s/or  ss 


sfar  st 
ssfor  s 


stfors 
stfvrz 

tforc 
tford 
tfordt 
tfvrs 
if  or  th 


tfortt 
t/orz 
\hford 
thfort 


it  fort 

u  inserted  after  g 

u  omitted  after  g 


INTRODUCTION. 

Very  common  in  perf.  part,  in  -ssus  and  in  pluperf. 
inf.  and  subj.,  abysi,  colasenses,  desoluat  (for 
diss-j,  imposibile,  iusit  (-isti),  iusu,  mannases, 
misa  (passim),  naason,  pasio  (passim],  posi- 
dentes,  promisionem,  remisio  (passim),  repromi- 
sionem,  tesolonicenses. 

sephane. 

accussationem,  asser,  assia,  assinaria,  assteterunt 
6-v.,  basses,  cessar,  cessus,  circumcissio,  con- 
fussa,  diuissit,  diuissus,  effessus  6°^.,  essum, 
essurit,  extassi,  fesstinantes,  fusstibus,  gauissus, 
gloriossus,  heresses,  impossuisset,  inaquossa, 
infussio,  innotessceris,  misissti,  missiset,  missit, 
occissus,  ossanna,  possitus,  possuit,  pretiossior, 
pussillus,  quadragessimalis,  quassi,  quesso  &c. 
quinquagissima,  religiossi,  rossse,  septuagissima, 
speciossam,  transseat. 

postuertmt. 

astimi,  citharistantium,  nastareth  c^<r.,  stacharias, 
stebedei. 

quantotius. 

confitentem,  mentacium  &c. 

ate. 

cirinentium. 

acolitis,  corinti,  nazaret,  neptalim,  ortodoxis, 
taddei,  talamo,  tarsis,  teophile,  tesaurizabit, 
tesolonicenses,  tomas,  tronus. 

quatuor. 

thesauritate. 

obeth. 

arethae,  galathas,  iosaphath,  lintheum,  tharsen- 
sem,  theloneo. 

matheus  (passim),  mathia. 

uttriusque. 

eguerunt,  longue,  uirguinitas  &c. 

extingere,  linga  (passim),  sangis  (passim). 


INTRODUCTION.  xlv 

ufara.        ...         ...  audiendum,   oblutionem,  sanctum,  stabunt,  ues- 

perum,  cf.  unoce/.  60,  /.  16. 
uforb        ...          ...  common  infut.  ind.^  obsorueat. 

uforo        baiolans,  hierusolima,  hue,  idula,  parabula,  penti- 

custes. 

u  for  uu      fluctum. 

uu  for  u      manuum. 

yfori         cynamomum,  hely,  helyam,  ymmolatus, 

zfors         elizabeth,  zaphnai  (=  sabacthani). 

zforst        ...         ...  baptiza  (flassim),  euangeliza  (passim}. 

zt  for  z  .  boozt. 


The  Present  Edition. 

In  printing  the  text  the  manuscript  has  been  followed  closely, 
italics  representing  rubrics,  and  smaller  type  being  used  for 
grails,  &c.,  for  which  the  scribe  has  reserved  a  smaller  script. 
As  to  punctuation  :  the  inverted  semi-colon  has  been  reproduced 
as  nearly  as  this  could  be  accomplished  with  modern  type  ( 1 ), 
the  mark  resembling  a  semi-colon  is  indicated  by  a  point  on 
the  line  ( . ),  and  the  single  point,  by  a  point  above  the  line  ( • ). 
Contractions  have  been  expanded.  Where  the  scribe  has 
accidentally  omitted  letters  or  words,  these  have  been  supplied 
within  square  brackets.  Clerical  errors  which  could  not  be 
dealt  with  in  this  way  have  been  marked  with  an  obelus  (f), 
and  this  symbol  has  also  been  occasionally  inserted  after  words 
which  probably  do  not  fall  under  the  category  of  errors, 
as  an  indication  that  they  have  been  exactly  copied  from  the 
manuscript,  when  without  some  such  mark  they  might  have 
been  regarded  as  mis-prints.  Words  or  letters  which  from 
any  cause  have  become  illegible  are  conjecturally  restored  and 
enclosed  in  round  brackets. 

Deviations  from  the  rule  of  exactly  following  the  manuscript 
occur  in  the  following  cases.  Titles  of  masses  are  printed  in 
small  capitals  instead  of  italics  ;  other  headings  begin  with  a 
capital  letter  ;  a  full  stop  is  placed  at  the  end  of  all  titles,  and 


xlvi  INTRODUCTION. 

all  collects,  grails,  verses,  &c.,  without  regard  to  the  punctuation 
mark  (if  any)  used  in  the  manuscript,  and  in  numerals  V  is  used, 
though  the  MS.  has  U. 

In  the  notes  the  text  of  the  canon,  the  collects,  and  such 
other  portions  of  the  services  as  are  not  mere  quotations  from 
the  Scriptures,  are  collated  with  seventeen  other  missals  and 
sacramentaries.  The  method  of  notation  employed  in  these 
collations  may  be  most  easily  explained  by  taking  an  example. 

Thus  in  the  notes  on  p.  44,  1.  6  sqq.  the  following  statements 
are  made: — The  same  collect  occurs  as  secret  of  the  corres 
ponding  mass  in  ACG,  &c.  (indicated  by  printing  these 
symbols  after  the  word  Secret)  ;  in  F  it  is  the  secret  of  the 
'  missa  in  tempore  belli.'  In  1.  6  H  Y  add  the  word  *  nostrum  ' 
after  *  sacrificium ' ;  in  1.  7  all  the  authorities  named  read 
'  bellorum  '  instead  of  '  bellatorum  ' ;  in  1.  8  all  except  APRS 
read  '  potestatis '  for  '  potestates,'  and  of  these  four  R  omits 
the  word,  while  AFS  agree  with  E. 

The  index  of  forms  has  been  so  constructed  as  to  serve  for 
the  Corpus,  Drummond  and  Stowe  Missals.  It  includes  all 
forms  printed  in  the  side-notes  to  the  printed  editions  of  these 
MSS.  or  referred  to  in  the  notes  to  the  present  work. 

A  record  of  the  words  in  the  epistles  and  gospels  over  which 
'  inflection  marks '  are  placed  in  the  manuscript  is  also  kept  in 
the  notes. 

The  lessons  are  not  printed  in  full  in  the  text,  but  in  the 
appendix  they  are  collated  with  Vercellone's  edition  of  the 
Vulgate. 

To  the  Bishop  of  Edinburgh  is  due  the  first  suggestion  that 
it  would  be  convenient  for  students  to  have  in  their  hands  a 
printed  edition  of  the  Rosslyn  Missal.  Its  preparation  for  the 
press  has  been  made  by  him  the  occasion  of  many  kindnesses 
to  the  editor,  not  the  least  of  which  has  been  the  permission 
to  make  use  of  his  valuable  collection  of  liturgical  books. 
Mr.  H.  A.  Wilson,  Mr.  E.  S.  Bewick,  and  Dr.  J.  Wickham 


1NTR  OD  UC  TION.  xlvii 

Legg  have  been  good  enough  to  read  the  proofs  of  this  work. 
How  useful  their  criticisms  and  suggestions  have  been  to  the 
editor  the  members  of  the  Henry  Bradshaw  Society  will  not 
need  to  be  told  ;  but  how  frequent  and  troublesome  have  been 
his  demands  upon  their  learning  and  their  time,  and  with  what 
unfailing  kindness  they  have  answered  questions,  and  consulted 
printed  books  and  manuscripts  on  his  behalf,  is  known  only 
to  himself.  The  editor  is  also  much  indebted  to  Miss  C.  M. 
Mackenzie  for  help  in  preparing  the  Index  of  Forms. 


TRINITY  COLLEGE, 

DUBLIN,  67.  Patrick's  Day,  1899. 


THE   ROSSLYN    MISSAL. 


ROSSLYN. 


[TEMPORALE]. 

[IN   NATIUITATE  DOMINI], 


/et  tenebrae  earn  non  comprehenderunt.  fuit    .    .    .     [fo.  ir. 
.     a  patre  plenum  r'  gratiaf  et  ueritatis.1 

5  Offerenda. 

Tui  sunt  celi  et  tua  est  terra  orbem  terrarum  et  (ple)nitudinem  eius 
tu  fundasti. 

lustitiamf  /et  iudicium  preparatio  sedis  tuse.  [fo.  iv. 

Magnus  et  metuendus  super  omnes  qui  in  circuitu  eius  sunt. 
10       y.     Tu  dominaris  potestatis  t  maris  motum  hoc  t  fluctu[u]m  eius 
tu  mitigas* 

V.  Tu  humiliasti  sicut  uulneratum  superbum  et  in  brachio 
uirtutis  tuse  dispersisti  inimicos  tuos. 

V.     Firmetur  manus  tua  et  exaltetur  dextera  tua  domine.2 

15  Seer  eta. 

Oblata  domine  munera  noua  unigeniti  tui  natiuitate 
sanctifica  nosque  a  peccatorum  nostrorum  maculis  emunda 
per. 

Communicantes  et  diem  ut  supra. 

20  Communio. 

Uiderunt  omnes  fines  terre  salutare  dei'  n.3 

Post  communionem. 

Presta  quesumus  omnipotens  deus  J.  ut  natus  hodie  saluator 
mundi'  sicut  diuinae  nobis  generationis  est  auctor  1  ita  et  im- 
25  mortalitatis  sit  ipse  largitor  qui  tecum  uiuisf. 

Alia  ad  horas  diei. 

Respice  nos  misericors  deus  et  mentibus  clementer  humanis 
nascente  christo  summse  ueritatis  lumen  ostende  1  per  domi- 
num. 

1  Joh.  i.  5-14.  '2  Ps.  Ixxxviii.  12,  15  a,  8  b,  10,  11,  14  b. 

3  Ps.  xcvii.  3  D. 

B    2 


4  S.   STEPHANI. 

•VIP  KL'  ENAIR  NATALE  STEPHANI  ETf  MARTIRIS. 

/Etenim  sederunt  principes  et  aduersum  [me]  loquebantur  [fo.  21. 
et  iniqui  persequti  sunt  me  adiuua  me  domine  deus  meus  quia 
seruus  tuus  exercebatur  in  iustificationibus  tuis.1 
5       Ps.     Beati.2 

Oremus. 

Omnipotens   sempiterne   deus  qui   primitias  martirum  in 
beati*  etf  leuitae  stephani  sanguine  dedicasti*  tribue  quesumus* 
ut  pro  nobis  intercessor  existat  qui  [pro]  suis  etiam  persecutori- 
10  bus  exorauit J.  dominunr  n. 

Lectio  actuum  apostolorum. 

In  diebus  illis^  stefanus  plenus  gratia  et  fortitudine  r7     . 
/     .     .     et  cum  hoc  dixisset  r'  obdormiuit  in  domino.3   [fo.  2v. 

Gradale. 

15  Sederunt  principes  et  aduersum  me*  1*  et  in[i]qui  persecuti  sunt 
me. 

y.  Adiuua  me  domine  deus  meus  saluum  me  fac  propter  miseri- 
cordiam  tuam  alleluia* 

[^]     Uideo  celos  apertos  et  ihesum  stantem  a  dextris  uirtutis  dei.4 

20  Secundum  matheum. 

/In  illo  tempore  ^  dicebat  ihesus  turbis  iudeorum*  et  [fo.  3r. 
principibus  sacerdotum.  ecce  ego  mitto  ....  benedictus 
qui  uenit  r7  in  nomine  domini.6 

Offerenda. 

25  Elegerunt  apostoli  stefanum  leuitam  plenum  fide  et  spiritu 
sancto  /quern  lapidauerunt  iudei  orantem  et  dicentem  domine  [fo.  3v. 
accipe  spiritum  meunv6  alleluia. 

Secreta. 

Suscipe  domine  munera  pro  comme[mo]ratione  protomartiris 
30  stefan r  ut  sicut  ilium  pasio  gloriosa  effecit  innocentem  sic  nos 
deuotio  reddat  inoculosf  •/  per. 

Communio. 

Uideo  celos  apertos  et  ihesum  stantem  a  dextris  uirtutis  dei. 
\y^\     Domine  ihesu  accipe  spiritum  meunr  et  ne  statuas  illis* 
35  hoc  peccatum  quia  nesciunf  q*  f.7 

1.  24.     The  letters   of,    representing   '  offerenda,'    originally    written    before 
*  Elegerunt,'  are  erased.     They  have  been  re-written  (p.m.)  in  the  margin. 
1  Ps.  cxviii.  23  a,  86  b,  cviii.  26  a,  cxviii.  23  b.  2  Ps.  cxviii.  I. 

3  Act.  vi.  8-10,  vii.  54-60  a. 

4  Ps.  cxviii.  23  a,  86  b,  cviii.  26;  Act.  vii.  56. 

5  Matt,  xxiii.  34-39.  6  Act.  vi.  5,  vii.  59. 
7  Act.  vii.  56,  59  b,  60  a  ;  Luc.  xxiii.  34  a. 


S.   IOHANNIS  EVANGELISTAE.  5 

Post  communionem. 

Auxilientur  nobis  domine  sumpta  misteria'  et  intercedente 
beato  stefano  protomartire  tuo  sempiterna  nos  protectione 
confirment J.  per  dominum. 

5  \Alia.     Oremus.] 

Da  nobis  quesumus  domine  imitari  quod  colimus  ut  dis- 
camus  et  inimicos  diligere  quia  natalicia  eius  celebramus  ^  qui 
nouit  etiam  pro  suis  persecutoribus  exorare  r'  perf  dominum. 

yr  KL'  ENAIR  NATIUITAS  s-  IOHANNIS-  EUANGELIZ^. 

10       In  medio  ecclesie  aperuit   os  eum  f  et  impleuit  eum  dominus 
spiritu  sapientiae  et  intellectus  stolam  gloriae  induit  eum.1 
[jPy.]     Bonum  est  confiteri.2 

\0remus\. 

Ecclesiam  tuam  domine  benignus  illustra  /ut  beat!  [fo.  4r. 
15  iohannis  euangelizae  illuminata  doctrinis*  ad  dona  perueniat 
sempiterna  i7  per  dominum. 

Lectio  libri  sapientice  s(alomonis). 
Qui  timet  dominum  ^  faciet  bona  et  qui    .     .     *     .    heredit- 


abit  ilium  i  dominus  deus  noster.8 

23  Gradale. 

Exiit  sermo  inter  fratres  quod  di[s]cipulus  ille  non  moritur. 
[/^]     Sed  sic  eum  uolo  manere  donee  ueniam  tu  me  sequere 
alleluia. 

V.     hie  est  discipulus  ille  qui  testimonium  perhibet  et  f  de  his  et 
25   scimus  quia  uerum  est  testimonium  estf.* 

\Secundum  iohannem.  [fo.  4v. 

In  illo  tempore  i  dixit  ihesus  petro.  sequere  me 

et  scimus  quia  uerum  est  testimonium  eius.5 

Communio^. 
30       lustus  ut  palma  florebit  sicut  cedrus  libani  multiplicabitur.' 

Secreta. 

Suscipe  domine  munera  nostra  que  in  eius  tibi  sollenniaate^f 
deferimus  cuius  nos  confidimus  patrocinia  f  liberari  J.  per  domi 
num. 

1  Sir.  xv.  5.  2  Ps.  xci.  2.  3  Sir.  xv.  1-6. 

4  Job.  xxi.  23,  24.  5  Job.  xxi.  19  b-24-  •  Ps.  xci.  13. 


6  55.    JNNOCENTIUM. 

Communio. 

Exiit  sermo  inter  fratres  quod  discipulus  ille  non  moritur  et 
non  dixit  ihesus  non  moritur  sed  sic  eum  uolo  manere  donee 
ueniam.1 

S  Post  communionem. 

Refecti  cibo  potuque  celesti  deus  noster  te  suppliciter  de- 
/precamur  J.  ut  in  cuius  hec  commemoratione  percepimus  [fo.  5r. 
eius  muniamur  et  precibus. 

Alia.     Or  emus. 

10  ^  Beati  iohannis  apostoli  tui  et  euangelistae  domine  supplica- 
tione  placatus  et  ueniam  nobis  tribuatf  et  remedia  sempiterna 
concede  J.  per. 

•V  KL'  ENAIR  NATALE  INNOCENTIUM  MARTIRUM. 

Ap  paul\ 

15  Ex  ore  infantium  et  lactentium  deus  perfecisti  laudem  propter 
inimicos  tuos  eif.3 

Ps.     Domine  dominus  noster.3 

Oremus. 

Deus  cuius  hodierna  die  preconium  innocentes  martires  non 
20  loquendo  sed  moriendo  confessi  sunt  ^  omnia  in  nobis  uitiorum 
mala  mortifica*  ut  fidem  tuam  quam  lingua  nostra  loquitur 
etiam  moribus  uita  fateatur  r'  per. 

Lectio  libri'  a\^pocalipsis~\  iohannis  apostoli. 

In  diebus  illis  ^  uidi  super  montem  sion  agnum  stantem  et 
25  cum  eo   .     .     /     .     .   est  mentacium  sine  macula  sunt J.  [fo.  5v. 
ante  tronum  dei.4 

Gradale. 

Anima  nostra  sicut  passer  erepta  est  de  laqueo  uenantium. 
V.     Laqueus  contritus  est  et  nos  liberati  sumus. 

30  V.  Adiutorium  nostrum  in  nomine  domini  qui  fecit  celum  et 
terram. 

V.     Fulgebunt  iusti  et  tanquam  scintillae  in  arundineto  discurrent 
in  eternum.5 

Secundum  matheum. 

35  In  illo  tempore J.  angelus  domini  apparuit  [in]  sompnis 
ioseph  J.  .  ,  I  .  .  rachel  plorans  filios  suos.  et  noluit  [fo.  6r. 
coniolari  quia  non  sunt.6 

1  Job.  xxi.  23.  2  Ps.  viii.  3.  3  Ps.  viii.  10. 

4  Apoc.  xiv.  1-5.  6  Ps.  cxxiii.  7,  8  ;  Sap.  iii.  7.  6  Matt.  ii.  13-18. 


QCTAVAE  NATALIS  DOMINI.  ^ 

Offerenda. 
Anima  nostra  sicut  passer  erepta  est  de  laqueo  uenantium.1 

Secreta. 

Sanctorum  tuorum  nobis  domine  pia  non  desit  oratio*  que 
5  et  munera  /nostra  conciliatf-  et  tuam  nobis  indulgentiam  [fo.  6v. 
semper  obtineat  per  dominum. 

Communio. 

Uox  in  rama  audita  est  ploratus  et  ululatus  rachel  plorans  filios 
suos  noluit  consolari  quia  non  sunt.2 

10  Post  \communionem~\. 

Uotiua  domine  dona  percepimus  J.  que  sanctorum  innocen- 
tium  nobis  etf  precibus  et  presentis  uitae  pariter  et  eterne.  que- 
sumus  tribue  conferre  subsidium  •/  per  dominum. 


OCTAB.E    NATALIS  DOMINI   KL'  IANUARII   IN   CIRCUM- 
15  CISSIONE. 

Puer  natus  est  nobis  et  filius  datus  est  nobis  cuius  imperium 
super  humerum  eius  et  uocabitur  nomen  eius  magni  consilii 
angelus.3 

Ps.     Cantate  domino*  n*  quoniam/ 

20  Oremus. 

Deus  qui  nobis  nati  saluatoris  diem  celebrare  concedis 
octauum  fac  nos  quesumus  eius  perpetua  diuinitate  muniri  r/ 
cuius  sumus  carnali  commericio  t  separastif'  qui  tecum. 

Epistola. 
25       Carissime  apparuit  gratia  dei  saluatoris.5 

Gradale. 
Uiderunt  omnes. 
V.     Notum  fecit.6 
\V.\     Dies  sanctificatus, 

30  Secundum  lucam. 

In  illo  tempore  r/  postquam   consummati   sunt  dies 
/     .     .     priusquam  in  utero  concipireturf.7  [fo.  /r. 

Offerenda. 
Tui  sunt  celi  ut  supra.8 

1  Ps.  cxxiii.  7  a.  2  Matt.  ii.  18.  3  Isai.  ix.  6. 

4  Ps.  xcvii.  i.  5  Tit.  ii.il  sqq.  6  Ps.  xcvii.  3  b,  2. 

7  Luc.  ii.  21.  *  Ps.  Ixxxviii.  12  etc. 


S  DOMINICA   I  POST  NAT  ALE  DOMINI. 

Secreta. 

Muneribus  nostris  quesumus  domine  precibusque  susceptis* 
et  celestibus  nos  munda  misteris  et  clementer  exaudi  */  per 
dominum. 
3  Communio. 

Uiderunt  omnes  termini  terre  salutare  dei.1 

Post  communionem. 

Presta  quesumus  domine*  ut  quod  saluatoris  nostri  iterata 
sollennitate  percepimus  perpetuae  nobis  redemptionis  conferat 
10  medicinam  J.  per  eundem. 

Alia. 

Hec  nos  communio  domine  purget  a  crimine  et  intercedente 
beata  maria  semper  uirguinist  celestis  remedii  faciat  esse 
consortes  r'  per. 


15  DOMINICA  Ia    POST  NAT  ALE  DOMINL 

Dum  medium  silentium  tenerent  omnia  et  nox  in  suo  cursu 
medium  iter  haberet  omnipotens  sermo  tuus  domine  de  celis  a 
regalibus  sedibus  uenit.2 

Ps.     Dominus  regnabit  decorem  induitus  f  est.* 

20  Oremus. 

Omnipotens  sempiterne  deus  •/  dirige  actus  nostros  in  bene- 
placito  tuo  ut  in  nomine  dilecti  filii  tui  meriemur  f  bonis 
operibus  /habundare  qui  tecum.  [fo.  /v. 

Ad galatas. 

25       Fratres  r  quanto  tempore   heres   paruulus   est     .     .      .     . 
quod  si  filius  et  heres  per  deum.4 

Gradate. 

Speciosus  forma  pre  filiis  hominum  diffusa  est  gratia  in  labiis 
tuis. 

30       W.  Eructauit  cor  meum  usque*  regi'  linga  mea  calamus*  usque 
scribentis  alleluia. 

Ps.  t     Dominus  regnabit  decorem  induitus  f  induitusf'  d*  pre.5 

Secundum  lucam. 

In  illo  tempore  r/  erat  ioseph  /et  maria  mater    .     .     [fo.  8r. 
35  /     .     .     et  confortabatur  in  spiritu  plenus  sapientia.6      [fo.  8v. 

1  Ps.  xcvii.  3  b.  2  Sap.  xviii.  14,  153.  "'  Ps.  xcii.  I. 

4  Gal.  iv.  1-7.  5  Ps.  xliv.  3  a,  2,  xcii.  I.  6  Luc.  ii.  33-40  a. 


VIGILIA   EPIPHAN1AE.  9 

Offerenda. 

Dominus  enim  firmabit  orbem*  t. 
ut  f  deum  f  r.1 

Secreta. 

5  Concede  quesumus  domine  ut  oculis  tuae  maiestatis  munus 
oblatum  et  gratia  f  inf  nobis  deuotionis  obtineat  et  effectum 
beatae  perhennitatis  adquirat. 

Communio. 

Tollitef  puerum  et  matrem  eius  et  uade  in  terram  iudam  defuncti 
10  enim  sunt  qui  querebant  animam*  pueri.8 

Post  \communioneni\. 

Sumpto  sacrificio  domine  tua  generaliter  exultet  ecclesia* 
quo  infirmitates  eius  sunt  absumptae*  ut  diuinse  particeps  fieret 
ipsa  substantial  i'  per. 

15  NON  ENAIR  UIGILIA  EPISf  DOMINI. 

Lux  fulgebit  hodie  super  nos.3 

Oremus. 

Corda  nostra  quesumus  domine  uenture.  festiuitatis  splendor 
illustret  quo  mundi  huius  tenebris  carere  ualeamus'  et  per- 
20  ueniamus  ad  patriam  claritatis  e.t[er]ne/  per. 

Epistola. 

Ka[r]i[ssim]e  J.  apparuit  benignitas.4 

Secundum  matheum. 

In  illo  tempered  defuncto  herode^  ecce  /apparuit    .     [fo.  gr. 
25  ...     per  prophetas  J.  quoniam  nastareus  uocatur.5 

Secreta. 

Tribue  quesumus  domine  ut  deumf  immolemus  presentibus 
sacrifices  et  sumamus  quern  uenturae  festiuitatis  pia  munera 
preloquuntur  dominum*  n. 

3°  Post  communionein. 

Illumina  quesumus  domine  populum  tuum  et  splendor[e] 
gratiae  tuae  cor  eius  semper  accende  ^  ut  saluatoris  mundi  Stella 
famulante  manifestata  natiuitas  /mentibus  eorum  et  [fo.  gv. 
reueletur  semper  et  crescat. 

1.  23.     At  the  top  left  hand  corner  of  fo.  gr.  is  written  the  letter  x  (/.  m.  utuid.}. 

1  Ps.  xcii.  I  b,  i  a  (?).  2  Matt.  ii.  20. 

:;  The  officium  so  beginning  in  the  Sarum  Missal  is  from  Is.  ix.  6,  7  a. 

4  Tit.  iii.  4,  sqq.  5  Matt.  ii.  19-23. 


EPIPHANIA   DOMINI. 


VIII.   IDUS  IANUARII  EPIFANIA  DOMINI.  IN   DIE  AD 
MISAM. 

Ecce  adueniet  dominator  dominus  et  regnum  in  manu  eius  et 
potesttas  t  et  imperium.1 
5       Ps.     Deus  iudicium  regi  da  ef  f  f.2 

Oremus. 

Deus  qui  hodierna  die  unigenitum  tuum  gentibus  stella 
duce  reuelasti*  concede  propitius  ^  ut  qui  iam  te  ex  fide  cog- 
nouimus'  usque  ad  contemplandam  speciem  tuae  celsitudinis 
10  perducamur  per  eundem. 

Lectio  isai$  profetce. 

Surge  illuminare  hierusalem  quia  uenit  .  .  /  .  .  [fo.  lOr. 
et  tus  differentes  J.  et  laudem  domino  J.  annuntiantes.3 

Gradate. 

15       Omnes  de  sabaa  uenient  aurum   et  tus  defferentes-  et   laudem 
domino  annuntiantes. 

V.  Surge  et  illuminare  ierusalem  quia  gloria  domini  super  te  orta 
est  alleluia. 

y^.  Uidimus  stellam  eius  in  oriente  et  uenimus  cum  muneribus 
20  adorare  eum.* 

Secundunl  matheum. 

In  illo  tempore  ^  cum  natus  esset  ihesus  in  bethlem  .  . 
/  .  .  ad  herodem  ^  per  aliam  uiam  ^  [reuersi]  [fT.  iov.,  nr. 
sunt  in  regionem  suam.5 

25  Offerenda. 

Reges  tarsis  et  insolae  munera  offerantf  reges  arabamf  et  sabaa 
dona  adducent. 

^\  Et  adorabunt  eum  omnes  reges'  usque  ei.6 


Secreta. 

30  Ecclesie  tuae  quesumus  domine  dona  propitius  intuere 
quibus  non  iam  aurum*  tus  et  mirra  profertur  sed  quod 
eiusdem  f  muneribus  declaratur  immoleturf  *  et  sumitur  ihesus 
christum  f  qui  tecum  uiuit. 

Communicantes   et   diem   sacratissimum   celebrantes*   quo 
35  unigenitus  tuus  in  tua  tecum  gloria  coeternus'  in  ueritate  carnis 
nostrae  uisibiliter  corporalis  apparuit  et  memoriam. 

1  Cf.  Mai.  iii.  I.  2  Ps.  Ixxi.  2  a.  3  Is.  Ix.  1-6. 

4  Is.  Ix.  6  b,  i  ;  Matt.  ii.  2  b.  5  Matt.  ii.  1-12.  6  Ps.  ixxi.  10,  n. 


OCTAVAE  EPIPHANIAE.  n 

Communio. 
Uidimus  stellam  in  oriente  et  uenimus  cum  munere  adorare*  d.1 

Post  communionem. 

Presta  quesumus  domine  deus  noster  i'  ut  que  sollenni  cele- 
5  bramus  officio  purificatae  mentis  intelligentia  consequamur  J. 
per. 

OCTAB^E   EPIFANIAf. 

Ecce  aduenit  dominator  dominus.2 

lOremus.  [fo.  nv. 

10  Deus  cuius  unigenitus  in  substantia  nostrae  carnis  apparuit 
presta  quesumus J.  ut  per  eum  [quern]  similem  nobis  foris 
agnouimus  intus  reformari  mereamur  r'  per. 

Lectio  isaieprofetce. 

Domine  deus  meus  honorificabo  te  laudem  tribuam  nomini 

15  tuo  J.   qui  facis  mirabiles  res  consilium  tuum  antiquum  uerum 

fiat.3  domine    excelsum    est  brachium  tuum:'4  deus  sabaoth 

corona   spei   que    ornata    est   gloria.5   exultet  desertum J.    et 

exulte[n]t  solitudines  iordanis.6  et  populus  meus  uidebit  alti- 

tudinem  domini  J.  et  maiestatem   dei7  et   erit  congregatus  et 

20  redemptus  per  deum.  et  ueniet  in  sion  cum  laetitia  f  J.  et  laetitia 

sempiterna  super  caput  eius  laus  et  exultatio.8  et  aperiam  in 

montibusflumina:'  in  mediis  campis  fontes  dirumpam.9  et  terram 

sitientem  sine  aqua  confundam.  ecce  puer  meus  exaltabitur  et 

eleuabitur  et  sublimis  erit  ualde10  hauri[e]tis  aquas  in  gaudio  de 

25  fontibus  saluatoris  et  dicens  f  in  ilia  die  /confitemini  [fo.  I2r. 

domino    et   inuocate  nomen   eius.      notas   facite   in   populis 

adinuentiones    eius  r'   cantate   domino    quia    mirabilia    fecit 

annuntiate  hec  J.  uniuersa  terra.11  dicit  r'  dominus  omnipotens. 

Gradale. 

3°       Omnes  de  sabaa. 

V.     Surge  et  lluminaref. 
V.     Uidimus.12 

Secundum  matheum. 


.35 


In  illo  tempered  uenit  ihesus a  galilea  in  iordanes      .      .      . 
.     films  meus  dilectus  in  quo  michi  complacuit.13 

1  Matt.  ii.  2b.  2  Cf.  Mai.  iii.  I.  3  Isai.  xxv.  I. 

4  Ps.  Ixxxviii.  14.  5  Cf.  Isai.  xxviii.  5.  6  Isai.  xxxv.  I. 

7  Isai.  xxxv.  2  b.  8  Isai.  xxxv.  10  (li.  n).  9  Isai.  xli.  i8a. 

10  Isai.  Hi.  13.  n  Isai.  xii.  3-5.  12  Isai.  Ix.  6  b,  I  ;  Matt.  ii.  2  b. 
13  Matt.  Hi.  13-17. 


12  DOMINICA   1  EPIPHANIAE. 


DOMINICA  PRIM  A  EPIFANIAf. 

In  excelso  throno   uidi   sedere  uirum   quern   adorat  multitudo 
angelorum  psallentes  /in  unum  ecce  cuius  imperium  nomen  [fo.  I2V. 
est  in  eternum. 
5       Ps.     Jubilate  deo  omnis  terra  psalmum.1 

Oremus. 

Uotiua  f  quesumus  domine  supplicantis  populi  celesti  pietate 
prosequere  ut  et  que  agenda  sunt  uideant  et  ad  implenda  que 
uiderint  conualescant*  per. 

10  Ad  romanos. 

Fratres  obsecro  uos  per  misericordiam  dei  .... 
/alter  alterius  membra,  in  christo  ihesu  domino  [fo.  I3r. 
nostro.2 

Gradate. 

15       Benedictus  dominus  deus  israhel  qui  fads*  nr  m*  solus  a  seculo. 
y,     Suscipiant  montes  p-  usque  iustitiam  alleluia. 
Ps3     lubilate  deo  omnis  terra.3 

Secundum  lucam. 

In  illo  tempore  r7  cum  factus  esset  ihesus  annorum  xii  r'    .     . 
20  /     .     .     et  etate  et  gratia  apud  deum  et  homines.4        [fo.  1 3v. 

Offerenda. 

lubilate  deo  omnis  terra  seruite  domino  in  letitia  introite  in 
conspectu  eius  in  exultatione  quia  dominus  ipse  deus  est.5 

Secreta. 

25       Oblatum  tibi  domine  sacrificium  J.  uiuificet  nos  semper*  et 
muniat J.  per. 

Communio. 

Filii  quid  fecisti  nobis  sic  ego  et  pater  tuus  dolentes  quereba- 
mus  te  et  quid  est  quod  me  querebatis*  nesciebatis  quia  in  his  que 
30  patris  mei  sunt  oportet  me  esse.6 

Post  \communionern'\. 

Tua  domine  sancta  libantes  et  perfectae  capiamus  purga- 
tionis  effectum*  et  continuum  diuinae  defensionis  auxilium  J.  per 
dominum. 


1  Ps.  Ixv.  1,2.         2  Rom.  xii.  1-5.  3  Ps.  Ixxi.  18,  3,  xcix.  2  a  (Ixv.  l). 

4  Luc.  ii.  42-52.       5  Ps.  xcix.  2,  3  a.  G  Luc.  ii.  48  b,  49. 


DOMINICA   IN  SEPTUAGESIMA.  13 

/DOMINICA  IN  SEPTUAGISSIMA.  [fo.  I4r. 

Circundederunt  me  gemitus  mortis  dolores  inferni  circundederunt 
me  et  in  tribulatione  mea  inuocaui  dominunr  et  exaudiuit  de  templo 
sancto  suo  uocem  meam.1 
5       V.\     Diligam  te  domine  fortitude  mea.* 

Oremus. 

Preces  populi  tui  quesumus  domine  clementer  exaudi  1  ut 
qui  iuste  pro  peccatis  nostris  affligimur  pro  tui  nominis  gloria 
misericorditer  liberemur  per. 

10  Ad  chorintheos. 

Fratres  1  nescitis  quod  hi  qui  in  stadio     .     .     /     .    [fo.  I4v. 
.     consequente  eos  petra.  petra  autem  erat  christus.3 

Gradate. 

Adiutor  in  oportunitatibus  in  tribulatione'  sperent  in  te  qui 
15  nouerunt  te  quoniam  non  derelinquis  querentes  te  domine. 

XF<  Quoniam  non  in  finem  obliuio  erit  pauperis  patientia 
pauperum  non  peribit  in  finem  exurge  domine  non  preualeat 
homo.4 

Tractus. 

20       De  profundis  clamaui  ad  te  domine  domine  exaudi  uocem  meam. 
Jf.     Fiant  aures  tuae  intendentes  in  orationem  serui  t[ui]. 
V.     Si  iniquitates  obseruaberis  domine  domine  quis  sustinebit. 
V.     Quia  apud  te  propitiatio  est  et  propter  legem  tuam  sustinuit  t 
te  domine.5 

25  Secundum  lucamatheum. 

In  illo  tempore  1  dixit  dominus  ihesus  discipulis  suis.  para- 
bolam  hanc.  simile  est  regnum  /  [fo.  I5r.  et  v. 

nouissimi.  multi  enim  sunt  uocati  i'  pauci  uero  electi.6 

Offerenda. 
30       Bonum  est  confiteri  domino  et  psallere  nomini  tuo  altissime.7 

Secreta. 

Muneribus  quesumus  domine  precibusque  susceptiV  et 
celestibus  nos  munda  misteriis'  et  clementer  exaudi  1  per. 

1.  25.     The  letters  c  luca '  are  partially  erased. 

1  Ps.  xvii.  5  a,  6  a,  7  b.  2  Ps.  xvii.  2.  3  I  Cor.  ix.  24-27,  x.  1-4. 

4  Ps.  ix.  10  b,  u,  19,  20  a.          5  Ps.  cxxix.  1-4  a.  6  Matt.  xx.  1-16. 

Ps.  xci.  2. 


I4  DOMINICA   IN  SEXAGESIMA. 

Communio. 

Illumina  faciem  tuam  super  seruum  tuum*  et  saluum  me  fac 
in  tua'  misericordia  domine  non  confundar  /quoniam  [fo.  i6r. 
inuocaui  te.1 

5  Post  communionem. 

Fideles  tui  deus  per  tua  dona  firmentur  ut  eadem  et 
percipiendo  requirant  et  querendo  sine  fine  percipiant  i'  per 
dominum. 

DOMINICA  IN  LX°f. 

10  Statio'  ad  sanctum' paulum. 

Exurge  quare  obdormis  domine  exurge  et  ne  repellas  in  finem* 
Quare   faciem   tuam   auertis    obliuisceris    tribulationem    nostram 
adhgsit  in  terra  uenter  noster  Exurge  domine  adiuua  nos  et  libera 
nos  usque  tuum.2 
15       Ps.     Deus  auribus.3 

Oremus. 

Deus  qui  conspicis  quia  ex  nulla  nostra  actione  confidimus 
concede  propitius*  ut  contra  aduersa  omnia  doctoris  gentifum] 
protectione  muniamur.  per. 

20  Ad  corintheos. 

Fratres  1  libenter  suffertis  insipientes  J.   .  .  /  [fT.  i6v.,  i/r.^/v. 
.     .     meis  J.  ut  inhabitet  in  me  J.  uirtus  christi.4 

Gradate. 

Sciant  gentes  quoniam  nomen  tibi  deus  tu  solus  altissimus  super 
25  omnem  terram. 

W.  Deus  meus  pone  illos  ut  rotam  et  sicut  stipulam  ante  faciem 
uenti.5 

Tractus. 

Commouisti  domine  terram  et  conturbasti  earn. 
30       y.     Sana  contritiones  eius  quia  commota  est. 
V.     Ut  fugianf  a*  arcus  ut  liberentur  electi  tui.8 

Secundum  lucam. 

In   illo   tempore^   cum   turba    plurima   conueniret 
/     .     .     retinent.  et  fructum  afferunt  in  patien-  [fo.  1 8r.  et  v. 
35  tia.7 

1  P&.  xxx.  17,  18  a.  2  Ps.  xliii.  23,  24,  25  b,  26.  3  Ps.  xliii.  2. 

4  2  Cor.  xi.  19-33,  xii-  J-9-  5  Ps-  Ixxxii.  19,  14. 

6  Ps.  lix.  4,  6  b.  7  Luc.  viii.  4-15. 


DOMINICA  IN  Q UINQ UA GESIMA.  1 5 

Offerenda. 

Perfice  gressus  meos  in  semitis  tuis*  domine  non  mouentur 
uestigia  mea*  inclina  aurem  tuam  et  exaudi  uerba  me[a]*  mirifica 
misericordias  tuas  qui  saluos  facis  sperantes  in  te  domine.1 

5  Secreta. 

Oblatum  tibi  domine  sacrificiunv  uiuificet  nos  semper  et 
muniat J.  per. 

Communio. 

Introibo  ad  altare  dei  mei  et  ad  deum  qui  letificat  iuuentutem 
10  meam.2 

Post  communionem. 

Supplices  te  rogamus  ornnipotens  deus  */  ut  quos  tuis  reficns  t 
sac[ra]mentis  /tibi  etiam  placitis  moribus  dignanter  [fo.  191-. 
deseruire  concedas  r'  per  dominum. 


15  DOMINICA  IN   QUINQUAGISSIMA. 

Statio  [ad  sanctum  petrum\ 

Esto  michi  [in  deum]  protectorem  et  in  locum  refugii  ut  saluum 
me  facias  Quoniam  firmamentum  meum  et  refugium  meum  es  Ur  et 
propter  nomen  tuum  dux  michi  eris  et  enutries  me.3 
20       Ps.     In  te  domine  speraui.4 

Oremus. 

Preces  nostras  quesumus  domine  clementer  exaudi  •/  atque  a 
peccatorum  uinculis  absolutes  ab  omni  nos  aduersitate  custodi :' 
per  dominum. 
2-  Ad  corintheos. 

Fratres J.  si  linguis  hominum  loquar  et  angelorum  .  . 
/  .  .  fides*  spes  caritas  J.  tria  hec.  maior  autem  •/  [ff.  IQV.,  2or. 
his  est  caritas.5 

Gradale. 

30       Tu  es  deus  qui  facis  mirabilia  solus  notam  fecisti  in  gentibus 
uirtutem  tuam. 

V.  Liberasti  in  brachio  tuo  populum  tuum  filios  iacob  et 
Joseph.6 

Tractus. 

35       Jubilate  deo  omnis*  f  seruite  domino  in  letitia. 
JV.     Intrate  in  conspectu  eius  in  exultatione. 

1  Ps.  xvi,  5,  6  b,  7.  2  Ps.  xlii.  4  a.  :!  Ps.  xxx.  3  b,  4. 

4  Ps.  xxx.  2.  5  T  Cor.  xiii.  6  Ps.  Ixxvi.  15,  16. 


16  BENEDICT10   C1NERVM. 


Scitote  quia  dominus  ipse  est   deus   ipse   fecit  nos  Nos 
autem  populus  tuus  et  cues  pascue  tue.1 

Secundum  (  .  .  .  .  )?/2  Secundum  lucam. 

In   illo   tempore  ^  assumpsit   ihesus   *xir   discipulos     .     . 
5  /     .     .     et  omnis  plebs  ut  uidit  ^  dedit  laudem  deo.2    [fo.  2Ov. 

Offerenda. 

Benedictus  es  domine  doce  me  iustificationes  tuas. 
[y^.]     In  labiis  meis  pronuntiaui  omnia  iudicia  oris  tui.3 

Secreta. 

10  Hec  hostia  domine  quesumus  emundet  /nostra  [fo.  2ir. 
delicta'  et  sacrificium  celebrandum  subditorum  tibi  corpora 
mentesque  sanctificet  1  per  dominum. 

Communio. 

Manducauerunt   et    saturati    sunt   nimis   et   desiderium   eorum 
15  attulit  eis  dominus  non  sunt  fraudati  a  desiderio  suo.4 

Post  communionem. 

Quesumus  omnipotens  deus  J.  ut  qui  celestia  alimenta  per- 
cepimus  per  hec  contra  omnia  aduersa  muniamur  ^  per. 

BENEDICTIO  CINERUM. 

20  Omnipotens  sempiterne  deus  qui  misereris  omnium  et  nichil 
odisti  eorum  que  fecisti  dissimulans  peccata  hominum  propter 
penitentiam  qui  etiam  subuenis  in  necessitate  laborantibus 
bene^dicere  et  sanctificare  hos  cineres  dignare  [quos]  causa 
humilitatis  et  sancte.  religionis  ad  emundanda  delicta  nostra 

25  super  capita  nostra  ferre  constituisti  more  inuitarumf'  et  da 
per  inuocationem  tui  nominis'  ut  eos  qui  omnes  ad  depre- 
candam  misericordiam  tuam  super  capita  sua  tulerint  a  te 
mereantur  omnium  delictorum  /suorum  ueniam  [fo.  2iv 
accipere*  et  hodie  sic  ieiunia  inchoare  sancta'  ut  in  die  resur- 

30  rectionis  purificatis  mentibus  ad  sanctum  mereantur  accedere 
pascha  et  in  future  perpetuam  accipere  gloriam. 

Alia  oratio'  or  emus. 

Deus  qui  in  t  mortem  sed  penitentiam  desideras  peccatorum  r' 

fragilitatem  conditionis  humanae  benignissime.   respice  et  hos 

35  cineres  quos  causa  perferendae  humilitatis  atque  promerende. 

1.  3.     The  words  '  Secundum  (  .  .  .  )m  '  have  been  erased. 

1  Ps.  xcix.  2,  3.  2  Luc.  xviii.  31-43. 

3  Ps.  cxviii.  12,  13.  4  Ps.  Ixxvii.  29,  30  a. 


JN  CAPITE  IEIUNII  AD   M1SSAM.  17 

[ueniae]  capitibus  nostris  imponef  decernimus*  benedi^cere 
pro  tua  pietate  digneris'  ut  qui  nos.  cinerem  et  ob  prauitatis 
nostre  meritum  in  puluerem  reuers[ur]os  cognouimus  pecca- 
torum  ueniam  et  premia  penitentibus  repromisa  misericorditer 
5  consequi  mereamur  per. 

Dum  ponitur  cinis  in  capita. 

Memento  homo  quia  cinis  es  r'  et  in  cinerem  reuerteris'  puluis  es 
et  in  puluerem  reuerteris.1 

Interim  canitur 

10  Exaudi  nos  domine  quoniam  benigna  est  misericordia  tua 
secundum  multitudinem  /miserationum  tuarum  respice  nos  [fo.  22r. 
domine.2 

Ps.  Saluum  me  fac  deus.3 
Gloria  seculorum  amen. 

15       Ant.     luxta  uestibulum  et  altare  plorabantf  sacerdotes  et  leuitasf 
ministri  domini  et  dicent  parce  domine  parce  populo  tuo*4  et  ne 
dissipes  ora  clamantium  ate  t  domine. 
Ps.     Beati  immaculati.5 

Ant.     Immutemur  habitu  in  cinere  et  cilicio  ieiunemus  et  plore- 
20  mus  ante  dominunr  quia  multum  misericors  est  dimittere  peccata 
nostra  deus  noster. 

Ps.     Deus  misereatur.6 

Oremus. 

Presta    domine    fidelibus    tuis'    ut   ieiuniorum    ueneranda 
25  sollennia  et  congrua  pietate  suscipiant*  et  secura  deuotione 
percurrant. 

AD  MISAM. 

Misereris  omnium   domine    et   nichil    odisti    eorum   que  fecisti 
dissimulans  peccata  hominum  propter  penitentiam  et  parcens  illis 
30  quia  tu  es  dominus  deus  noster.7 

Ps.     Miserere  mei  deus  miserere  mei  quoniam-  in  [te]  confidit.8 

Oremus. 

Concede  nobis  domine  presidia  militiae  christiane  sanctis 

inchoare  ieiuniis J.    ut  contra  spirituales  nequitias  pugnaturi' 

35   continentie  muniamur  /auxiliis  J.  per  dominum.  [fo.  22v. 

Lectio  iohelis  profetcz. 

Haec    dicit     dominus    deus.   conuertimini    ad    me 
/     .     .     ultra  opprobrium  in  gentibus.  dicit  dominus  J.  [fo.  23r. 
omnipotens.9 

1  Gen.  iii.  19  b.  2  Ps.  Ixviii.  17.  3  Ps.  Ixviii.  2. 

4  Joel.  ii.  17  a.  5  Ps.  cxviii.  I.  6  Ps.  Ixvi.  2. 

7  Sap.  xi.  24,  25  a,  27  a.  8  Ps.  Ivi.  2.  9  Joel.  ii.  12-19, 
ROSSLYN.  C 


1 8  IN  CAPITE  IEIUNII  AD  MISS  AM. 

Gradale. 

Miserere  mei  deus*  miserere  mei  quoniam  in  te  confidit  animam  f 
meam  f. 

V.     Misit  de  celo  et  liberauit  me  dedit  in  obproprium  conculcantes 
5   me.1 

Tractus. 

Domine  non  secundum  peccata  nostra  facias  nobis  neque 
secundum  iniquitates  nostras  retribuas  nobis. 

V.  Domine  ne  memineris  iniquitatum  nostrarum  antiquarum* 
10  cito  anticipent  nos  nos  t  misericordise  tuae  quia  pauperes  facti 
sumus  nimis. 

V.  Adiuua  nos  deus  salutaris  noster  et  propter  gloriam  nominis 
tui  domine'  libera  nos*  et  propitius  esto  peccatis  nostris  propter 
nomen-  t.2 

15  Secundum  matheum. 

In  illo  tempore  J.  dixit  dominus  ihesus  discipulis  suis.  cum 
ieiunatis  1  .  .  /  .  .  ubi  enim  est  thesaurus  tuus  [fo.  23v. 
ibi  est  et  cor  tuum.3 

Offerenda. 

20  Exaltabo  te  domine  quoniam  suscepisti  me  nee  dilectasti 
inimicos  meos  super  me*  domine  clamaui  ad  te  et  sanasti  me.4 

Secreta. 

Fac  nos  quesumus  domine  his  muneribus  ofTerendis  con- 
uenienter  aptari  quibus  uenerab[il]is  ieiunn  celebramus  exor- 
25  dium  */  per  dominum. 

Communio. 

Qui  meditabitur  in  lege  domini  die  ac  nocte  dabit  /fruc-  [fo.  241. 
turn  suum*  in  tempore  suo.5 

Post  communionem. 

30  Percepta  no[bi]s  domine  prebeant  sacramenta  subsidiunr  ut 
et  tibi  grata  sint  nostra  ieiunia*  et  nobis  proficiant  ad  me[de]- 
lam  per. 

Super  populum. 

Inclinantes  se  domine  maiestati  tu?  propitiatus  intende  J.  ut 
qui  diuino  munere  sunt  refecti*  celestibus  semper  nutriantur 
auxiliis  */  per  dominum. 


1  Ps.  Ivi.  2  a,  4  a.  2  Ps.  cii.  10,  Ixxviii.  8,  9.  *  Matt.  vi.  16-21. 

4  Ps.  xxix.  2,  3.  5  Ps.  i.  2  b,  3  b. 


DOMINICA    IN  QUADRAGESIMA.  19 


DOMINICA   IN    XLMA. 

Inuocauit  me  et  ego  exaudiam  eum  et  eripiam  eum  et  glorificabo 
eum  longitudinem  f  dierum  adimplebo.1 
Ps.     Qui  habitat  in  adiutorio  altissimi.2 

5  Oremus. 

Deus  qui  ecclesiam  tuam  annua  quadragessimali  obser- 
uatione  purificas*  presta  familise  tuae  ut  quod  a  te  obtinere 
abstinendo  nititur  hoc  bonis  operibus  exequatur  J.  per. 

Ad  chorintheos. 

10       Fratres J.  hortamur  uos  ne  in  uacuum    .    .    /    .     .    [fo.  24^. 
tanquam  nichil  habentes  J.  et  omnia  posidentes.8 

Gradate. 

Angelis  suis  mandauit  de  te  ut  custodiant  te  in  omnibus  uii's 
tuis. 

I5        IF.     In  manibus  portabunt  te  ne  nunquam  f  offendas  [fo.  251. 
ad  lapidem.4 

Tractus. 

Qui  habitat  in  adiutorio  altissimi  [usque]  commorabitur. 
V.     Dicet  domino  susceptor  meus  es*  et  refugium  meum  deus 
20   meus  sperabo  in  eum. 

V.     Quoniam  ipse  liberauif  me  de  laqueo  uenantium.5 

Secundum  rnatJieum. 

In    illo   tempore  J.    ductus  est    ihesus  in   desertum 
/     .     .     et  ecce  angeli  accesserunt  J.  et  ministrabant  [fo.  25v. 
25  ei.6 

Offerenda. 

Scapulis  suis  obumbrauit  tibi  dominus  et  sub  pennis  eius 
sperabis. 

V.     Scuto   circundabit   te   ueritas   eius   non   timebis   a   timore 
30  nocturno.7 

Secreta. 

Sacrificium  quadragessimalis  initii  sollenniter  immolamus 
te  domine  deprecantes'  ut  cum  epularum  restrictione  carnalium 
a  noxiis  quoque  uoluptatibus  temperemus. 

35  Communio. 

Scapulis  suis  obumbrauit  tibi  domine  f  et  sub  pennis  eius 
sperabis  scuto  circundabit  te  ueritas  eius.8 

1  Ps.  xc.  15,  i6a.  2  Ps.  xc.  I.  3  2  Cor.  vi.  i-io. 

4  Ps.  xc.  n,  12.  5  Ps,  xc.  I,  2,  3.  6  Matt.  iv.  i-ii. 

7  Ps.  xc.  4,  5.  8  Ps.  xc.  4,  5  a. 

C    2 


20  DOMINICA    II  QUADRAGESIMAE. 

Post  communionem. 

Tui  nos  domine  sacramenti  libatio  /sancta  restauret*  [fo.  26r. 
et  a  uetustate  purgatos  in  inisterii  t  salutaris  faciat  transire 
consortium  r'  per  dominum. 


DOMINICUSf  SECUNDUSf- 

Reminiscere  miserationum  tuarum  domine  et  misericordig  tuse* 
qug  a  seculo  sunt  ne  nunquam  f  dominentur  nobis  inimici  nostri 
libera  nos  deus  israhel  ex  omnibus  angustifs  nostris.1 

Ps.  Ad  te  domine  leuaui  animam  meam  deus  meus  in  te 
10  confido  non  erubescam.2 

Or  em  us. 

Deus  qui  conspicis  omni  nos  uirtute  destitui  r'  misterius  t 
exteriusque  custodi  ut  et  ab  omnibus  aduersitatibus  rmmiamur 
in  corpore*  et  a  prauis  cogitationibus  mundemur  in   mente  i 
15  per. 

Ad  tesolonicenses. 

Fratres  r'  rogamus  uos  et  obsecramus  .  .  /  .  .  [fo.  26v. 
sed  in  sanctificationem  J.  3  in  christo  ihesu  J.  domino  nostro. 

Tractus. 

'<*       De  necessitatibus  meis  eripe  me  domine  uide  humilitatem  meam 
et  laborem  meam  f  et  dimitte  omnia  peccata  mea. 

V.  Ad  te  domine  leuaui  animam  meam  deus  meus  in  te  confido 
non  erubescam'  neque  irrideant  me  inimici  mei  etenim  uniuersi 
qui  te  expectant  non  confundentur  confundantur  omnes  facientes 

25   uana.4 

Secundum  matheum. 

In  illo  tempore J.   egressus   dominus  ihesus    secessit 
/     .     .     fiat  tibi  sicut  uis.  et  sanata  est  filia  eius  r'  ex  [fo.  2/r. 
ilia  hora.5 

30  Offerenda. 

Meditabor  in  mandatis  tuis  que  dilexi  ualde  leuabo  manus  meas 
ad  mandata  tua  que  dilexi.6 

Secreta. 

Ecclesia  t  tua  f  domine  munera  placatus  assume*  que  et 
35  misericors  offerenda  /tribuistr  et  in  nostrae  salutis  [fo.  2/v. 
potenter  efficis  transire  misterium  per  dominum. 

1  Ps.  xxiv.  6,  3  a  (?),  22.  2  Ps.  xxiv.  I,  2.  3  i  Thess.  iv.l-7. 

4  Ps.  xxiv.  17  b,  18,  1^4  a.  5  Matt.  xv.  21-28.  6  Ps.  cxviii.  47,  48  a. 


DOMINICA    III   QUADRAGESIMAE.  21 

Communio. 

Intellige  clamorem  meum  intende  uoci  orationis  me?  rex  meus 
et  deus  meus*  quoniam  adorabo.1 

Post  communionem. 

5  Corporis  et  sanginis  sacrosancti  domine  quesumus  gratia 
nos  sumpta  uiuificef  et  quod  misticis  actionibus  pollicetur 
eternis  effectibus  largiatur  J.  per  dominum. 

DOMINICA   TERTIA. 

Occuli  mei  semper  ad  dominum  quia  ipse  euellet  de  laqueo 
10  pedes  meos.2 

Ps.     Respice  in  me  et  miserere  mei  quoniam  unicus  et  pauper 
sum  ego.3 
Ps.     Ad  te  domine  1*  a'  meam.4 

Oremus. 

15  Quesumus  omnipotens  deus'  uota  humilium  respice  atque 
ad  defensionem  nostram  dexteram  tuae  maiestatis  extende  J. 
per. 

Ad  effesseos. 

Fratres   estote   imitatores   dei   sicut   filii    karissimi J.     .     . 
20  /     .     .     est  in  omni  bonitate  J.  et  iustitia  et  ueritate.5  [fo.  28r. 

Gradale. 

Exurge  domine  non  preualeat  homo*  iudicentur  gentes  in  con- 
spectu  tuo. 

W.     In  conuer[t]endo  inimicum  m[eu]m  retrorsum  infirmabuntur 
25  et  peribunt  a  facie  tua.6 

Tractus. 

Ad  te  leuaui  oculos  meos  qui  habitas  in  celo. 
V.     Ecce  sicut  oculi  seruorum  in  manibus  dominorum  suorum. 
V.     Et  sicut  oculi  ancillae  in  manibus  /doming  suse  ita  [fo.  28v. 
30  oculi  nostri*  usque  nostri. 

V.     Miserere  nobis  domine  miserere  nobis.7 

Secundum  lucam. 

In  illo  tempore  J.  erat  dominus  ihesus  eic[i]ens  demonium 
.     .     /     .     .     beati  qui  audiunt  uerbum  dei  •/  et  custo-  [fo.  29r. 
35   diunt.  illud.8 

1.  35.     The  punctuation  mark  after  '  custodiunt'  has  been  erased. 

1  Ps.  v.  2  b,  3,  4  a.  2  Ps.  xxiv.  15.  3  Ps.  xxiv.   16. 

4  Ps.  xxiv.  i.  5  Eph.  v.  1-9.  6  Ps.  ix.  20. 

7  Ps.  cxxii.  1-3  a.  8  Luc.  xi.  14-28. 


22  DOMINICA   IV  QUADRAGESIMAE. 

Offerenda. 

lustitig  domini  rectae  le.tificantes  corda'  et  dulciora  super  mel 
et  fauum. 

Nam  et  seruus  tuus  custodit  ea.1 


5  \Secreta.  [fo.  2QV. 

Suscipe  quesumus  domine  deuotorum  munera  famulorum 
et  tua  diuinis  purifica  seruientes  pietate  misteriiV  quibus 
etiam  iustificas  ignorantes  J.  per. 

Communio. 

ic  Passer  inuenit  sibi  domum  et  turtur  indum  f  ubi  ponat  pullos 
suos*  Altaria  tua  domine  uirtutum  rex  meus  et  deus  meus  beati 
qui  habitant  in  domu  tua  in  seculum  seculi  laudabunt  te.2 

Post  communionem. 

A   cunctis   nos   domine    reatibus    et    periculis    dignanter 
15  propitius  absolue*  quos  tanti  misterii  tribuis  esse  participes  r' 
per. 

DOMINICA  QUARTA. 

Letare  Jerusalem  et  conuentum  facite  omnes  qui  diligitis  earn' 
gaudete  cum  Igtitia  qui  in  tristitia  fuistis*  ut  exultetis  et  satiemini 
20  ab  aperibus  f  consolationis  nostrse.3 
V.     Lsetatus  sum.* 

Oremus. 

Concede  quesumus   omnipotens   deus*   ut   qui   ex    merito 
nostre  actionis  affligimur  tue  gratiae  consolatione  respiremus  J. 
25  per  dominum. 

Ad  galathas. 

Fratres  ^scriptum  est^  quoniam  abraham  .  .  /  [fo.  3Or. 
.  .  /itaque  fratres  J.  non  sumus  ancillae  filii  sed  liber?,  [fo.  3<Dv. 
qua  libertate  christus  nos  liberauit5 

30  Gradate. 

Lsetatus  sum  in  his  que  dicta  sunt  michi  in  domum  domini 
ibimus. 

V.     Fiat  pax  in  uirtute  tua  et  abundantia  in  turribus  tuis.6 

Tractus. 

35  Qui  confidit  in  domino  sicut  mons  sion  non  commouebitur  in 
£ternum  qui  habitat  in  Jerusalem. 

1  Ps.  xviii.  9  a,  II  b,  12  a.  2  Ps.  Ixxxiii.  4,  5.  3  Isai.  Ixvi.  10,  II  a. 

Ps.  cxxi.  i.  5  Gal   iVt  22-31.  6  Ps.  cxxi.  I,  7. 


DOMINICA    IN  PASSIONE   DOMINI.  23 

V.  Montes  in  circuitu  eius  et  dominus  in  circuitu  populi  sui  ex 
hoc  nunc  et  usque*  in.1 

Secundum  iohannem. 

In  illo  tempore  J.  abii't  ihesus  trans  mare  galilee.  .  .  /  [fo.  3ir. 
5  .     .     /signum  J.  dicebant  quia  hie  est  uere  propheta  t'  [fo.  3iv. 
qui  uenturus  est  in  mundum.2 

Offerenda. 

Laudate   dominum    quia    benignus    est    psallite    nomini    eius 
quoniam  suauis  est  omnia  quecumque  uoluit  in  celo  fecit  et  in 
10  terra.3 

Secreta. 

Annue  nobis  quesumus  domine'  ut  et  diu[i]nis  semper 
sollennitatibus  occupemur  et  misteriis  sacris  mente  pariter 
congruamus  et  corpore  t'  per  dominum. 

!5  Communio. 

Jerusalem  que  gdificatur  ut  ciuitas  cuius  participatio  eius  in 
idipsum*  illuc  enim  ascenderunt  tribus  tribus  domini  ad  confi- 
tendum  nomini  tuo  domine.4 

Post  communionem. 

20  Da  nobis  quesumus  misericors  deus  J.  ut  sancta  tua  quibus 
incessabiliter  explemur  sinceris  tractemus  obsequis.  et  fideli 
semper  mente  sumamus  t'  per  dominum. 

DOMINICA'  Va'   IN    PASSIONE   DOMINI. 

(I)udica  me  deus'et  discerne  causam  naeam  de  gente  non  sancta 
25  ab  homine  iniquo  et  doloso  eripe  me  quia  tu  es  deus  meus  et 
fortitude  mea.5 

[Ps.]     Quare  fremuerunt  gentes.6 

(O)remus.  Ad  eb(reos)\. 

Quesumus  omnipotens  deus  familiam  tuam  /pro-  [fo.  32r. 
3o  pitius  respice  J.  ut  te  largiente  regatur  in  corpore'  et  te  seruante 
custodiatur  in  mente  r'  per. 

Ad  ebreos. 
Fratres  r'  christus  assistens  pontifex  futurorum     .... 

1.  24.     The  large  ornamental  initial  has  been  cut  away  with  a  knife. 

1.  28.  The  title  A  ebreos  is  erased.  Of  (=  orenms}  was  written  in  the 
place  which  ought  to  have  been  occupied  by  the  Ps.  of  the  previous  line,  the 
letter  o  having  disappeared  with  the  initial  referred  to  in  the  last  note. 

1  Ps.  cxxiv.  i,  2.  2  Joh.  vi.  1-14.  3  Ps.  cxxxtv.  3,  6  a. 

4  Ps.  cxxi.  3,  4.  5  Ps.  xlii.  I,  2  a.  6  Ps.  ii.  I. 


24  DOMINICA   IN  PASS  I  ONE   DOMINI. 

qui  uocati  sunt  ^terne.  hereditatis1  /in  christo  ihesu  1  [fo.  32v. 
domino  nostro. 

Gradale. 

Eripe  me  domine  de  inimicis  meis  doce  me  facere  uoluntatem 
5  tuam. 

y.     liberator   meus   domine   de    gentibus    iracundis  ab   insur- 
gentibus  in  me  exaltabis  me  a  uiro  iniquo  eripias  f  me.2 

Tractus. 

Sepe  expugnauerunt  me  a  iuuentute'  usque'  israhel. 
10       V.     Sepe  expugnauerunt  me'  usque  michi. 

V.     Supria  f  dorsum  meum*  usque*  iniquitatem  sibi. 
V.     Dominus  iustus  concidet*  ceruices'  p.3 

Secundum  iohannem. 

In  illo  tempore  J.   dicebat  dominus  ihesus  turbis  iudeorum  J. 
15  et   principibus    sacerdotunr   quis   ex    uobis    arguit    me'   de 
peccato?     .     .     /     .     .     ihesus  autem  abscondit  [fo.  3 3r.  et  v. 
se  J.  et  exiuit  de  templo.4 

Offerenda. 

Confitebor  tibi'  d'  in  toto  corde  meo. 

20       \y.~\     Retribue  seruo  tuo  [ut]  uiuam  et  custodiam  sermones  tuos. 
V.     Uiuifica  me  secundum  uerbum  tuum  domine.5 

Secreta. 

Hostias  fidelium  tuorum  deus  omnipotens  propitius  intuere 
et  concede  ne  catena  seculi  captiuos  teneat  quos  passione 
25  filii  tui  in  omnibus  liberos  esse  uoluisti  J.  per  dominum. 

Communio. 

Hoc  corpus  quod  pro  uobis  tradetur  hie  calix  noui  testamenti 
est  in  meo  sanguine'  dicit  dominus'  hoc  facite  quotiescunque 
sumitis  in  meam  commemorationem.6 

30  Post  communionem. 

Adesto  nobis  domine  deus  noster  et  quos  tuis  misteriis 
recreasti  perpetuis  defende  presidiis  1  per  dominum. 


1.  16.     At  the  top  left  hand  corner  of  fo.  331-.  are  the  letters  xB. 

1  Heb.  ix.  11-15.  2  Ps.  cxlii.  9  a,  10  a,  xvii.  48  b,  49. 

Ps.  cxxviii.  1-4.  *  joh>  viii   46-59. 

5  Ps.  ix.  2  a  (ex.  i  a,  cxxxvii.  I  a,  Ixxxv.  12  a),  cxviii.  17,  25  b. 

6  I  Cor.  xi.  24  b,  25  b. 


DOMINICA    PALM  A  RUM. 


DOMINICA   PALMARUM. 

Domine  ne  longue  facias  auxilium  tuum  a  me  ad  defensionem 
meam  aspice-  libera  me  domine  de  ore  leonis  et  a  cornibus 
/unicorniorum  f  humilitatem  meam.1  [fo.  341. 

5       Ps.     Deus  deus  meus  respice  in  me  quare.2 

Oremus. 

Omnipotens    sempiterne     deus'    qui    humano    generi    ad 

imitandum  humilitatis  exemplunr  saluatorem  nostrum  carnem 

sumere  et  crucem    subire    fecisti    concede   propitius  t'  ut   et 

I0  patientiae   ipsius    habere    documenta*   et   resurrectionis   eius 

consortia  mereamur  ^  per  eundem. 

Ad  philipenses. 

Fratres  1   hoc  sentite    in    uobis*    quod    et 
/dominus  ihesus  christus  J.  in  gloria  est  dei  patris.8       [fo.  34v. 

15  Gradale. 

Tenuisti  manuumf  meam  dexteram  in  uoluntatemf  tua  deduxisti 
me  et  cum  gloria  suscepisti  me. 

V.     Quam  bonus  israhel  deus  rectis  corde  mei  autem  pene  moti 
sunt  pedes  pene  effusi  sunt  gressus  mei. 
20       y*     Quia  zelaui  in  peccatoribus  pacem  peccatorum  uideasf. 

V.     Deus  deus  meus  respice  in  me  quare*  usque4 

Passio  domini  nostri  ihesu  christi  secundum  matheum. 

In  illotempore  */  dixit  ihesus  discipulis  suis  ^scitis  quia  post 
biduum  pascha  fiatf  et  films  hominis  tradetur  ut  crucifigatur. 
25  ^tunc  congregati  sunt  principes  sacerdotum  et  seniores  populi 
in  atrium  principis  sacerdotum  qui  dicebatur  caiphas  et 
consilium  fecerunt  ut  ihesum  dolo  tenerent  ut  occiderenf 
dicebant  autem  Jnon  in  die  .  .  /  .  .  [fo.  35r.  usque  adfo.  36r. 

Et  ^ymno  dicto  exierunt  in  montem  oliuetr  tune  dixit 
30  illis  ihesus  Conines  .../...  [fo.  36v.  usque  ad  fo.  42v. 

Altera  autem  die  qu?  est  post  parasceuen  .  .  /  [fo.  43r. 
.  .  sepulcrum  signantes  lapidem  cum  custodibus.5 

1.  16.  The  first  letter  of  '  meam '  has  been  corrected  from  t  before  the  remain 
der  of  the  word  was  written. 

1.  23.  The  letters  t  (denoting  the  words  of  Christ),  s  (those  of  the  Jews  and 
others),  and  c  (the  narrative)  are  added  in  vermilion  throughout  this  Passion, 
apparently  by  the  hand  of  a  different  scribe,  who  has  also  made  a  few  corrections  of 
the  text  and  punctuation. 

1.  31.     fo.  43r.  has  the  letters  xb  in  its  top  left  corner. 

1  Ps.  xxi.  20,  22.  2  Ps.  xxi.  2.  3  Phil.  ii.  5-11. 

4  Ps.  Ixxii.  24,  i-x,  xxi.  2.  5  Matt.  xxvi.  xxvii. 


26  IN  CENA   DOMINI. 

Offerenda. 

Improperium  expectauit  cor  meum  et  miseriam  et  sustinui  qui 
simul   contristaretur  et  non  fuit  consolantem  me  quesiui  et  non 
inueni  et  dederunt  in  escam  meam  fel  et  in  siti  mea  potauerunt  me 
5  aceto.1 

Secreta. 

Concede  quesumus  domine  ut  oculis  tuae  maiestatis  oblatum 
munus  et  gratiam  nobis  deuotionis  obtineat  et  effectum 
perhennitatis  adquirat  1  per  dominum. 

10  Communio. 

Pater  si  non  potest  hie  calix  transire  nisi  bibam  ilium  fiat 
uoluntas  tua.2 

Post  communionem. 

Per  huius  domine  operationem  misterium  f  et  uitia  nostra 
15  purgentur  et  iusta  desideria  complea[n]tur  per  dominum. 

MISA   'V   FERIAJ. 

Nos  autem  gloriari  oportet  in  cruce  domini  nostri  ihesu  christi 
in  quo  est  salus  uita  et  resurrectionis  f  nostra  per  quern  saluati  et 
liberati  sumus.3 
20       y^.f     Deus  miseriatur.4 

Oremus. 

Deus  a  quo  et  iudas  proditor  reatus  /penam  et  [fo.  43v. 
confessionis  suae  latro  premium  sumpsit  concede  nobis  pro- 
piti[ati]onis  effectum  ut  sicut  in  pasione  suae  f  ihesus  christus 
25  dominus  noster  diuersa  intulit  uttrisquef  stipend[i]a  meri- 
torum  ita  nobis  oblato  f  uetustatis  errore  resurrectionis  suae 
gratiam  largiatur  qui*  t. 

Lectio  e'  b'  p'  a'  ad  corintheos. 

Fratres  J.  conuenientibus  uobis  in  unum  J.     .     .     /     [fo.  44r. 
30  .     .     coripimur  1  ut  non  cum  hoc  mundo  dampnemur.5 

Gradale. 

Christus  factus  est  abodiens  f  patri  pro  nobis  /usque  ad  [fo.  44V. 
mortem  mortem  autem  crucis. 


1.  24.     A  letter  is  erased  after  s  in  '  pasione.' 
1.  25.     '  Uttrisque  '  is  written  over  an  erasure. 

1  Ps.  Ixviii.  21  b,  22.  2  Matt.  xxvi.  42. 

3  Cf.  Gal.  vi.  14.  4  Ps   lxvi   2m 

5  i  Cor.  xi.  20-32. 


IN  CENA   DOMINI.  27 

lit  f  propter  quod  deus  ilium  exaltauit  et  donauit  illi  nomen 
super  omne  nomen.1 

Secundum  iohannem. 

In  illo  tempore  r'  ante  diem  festum  paschae   sciens  ihesus 
5  .../..     ego  feci  uobis  J.  ita  uos  faciatis.2  [fo.  45 r. 

Of[ferenda\. 

Dextera  domini  fecit  uirtutem  dextera  domini  exaltauit  [me] 
dextera  domini'  f*  usque  opera  domini.3 

Secreta. 

10  Ipse  tibi  quesumus  domine  sancte  pater  omnipotens  eterne 
deus  sacrificium  nostrum  re[d]dat  acceptum  qui  discipulis 
/suis  in  sui  commemoratione  hec  fieri  hodierna  [fo.  45v. 
traditione  monstrauit  ihesus  christus  dominus  noster  qui 
tecum. 

15  Communicantes  et  diem  sacratissimum  celebrantes  in  quo 
lauit  pedes  discipulorum  suorum  et  immolauit  corpus  suum 
et  sanguinem  in  misterium  redemptionis  nostre;  sed  et 
memoriam. 

Hanc  igitur  oblationem  seruitutis  nostrse  sed  ut  t  cuncta  f 

20  familiaf  tuae  quam  tibi  ofTerimus  ob  diem  in  qua  dominus 

noster   ihesus   christus    tradidit    discipulis    suis    corporis   et 

sanguinis    sui    misteria     celebranda    quesumus    domine    ut 

placatus  accipias* 

qui  pridie  quia  f  pro  nostrae  f  omniumque  salute  pateretur 
25  hodie  accepit  panem  in  sanctas. 

Communio. 

Dominus  ihesus  postquam  cenauit  cum  discipulis  suis  lauit 
pedes  eorum  et  ait  illis  scitis  que  fecirim  uobis  ego  dominus  et 
magister  exemplum  enim  dedi  uobis  ut  et  uos  ita  faciatis.4 

3°  Post  communionem. 

Refecti  uitalibus  alimentis  quesumus  domine  deus  noster 
ut  quod  tempere  f  nostre  /mortalitatis  ex[se]quimur  [fo.  46r. 
immortalitatis  tuae  munere  consequamur  J.  per  dominum. 

Ad  uesperas. 

35       Ant.     Calicem  salutaris  accipiam  nomen  domini  et  reliqua.5 
Ps.     Credidi  propter  quod.6 

1  Phil.  ii.  8,  9.  2  Joh.  xiii.  1-15.  3  Ps.  cxvii.  16,  17. 

4  Cf.  Joh.  xiii.  4,  5,  12-14.  5  Ps.  cxv.  13.    "  6  Ps.  cxv.  10. 


28  IN  PARASCEVE. 

Ant.     Cum   his   qui   oderunf  p'  eram'   p-  cum   loquebar   illis 
impugnabant  me  gratis.1 

Ps.     Ad  dominum.2 

Ant.     Ab  omnibusf  iniquis  libera  me  domine.3 
5       Ps.     Eripe  me.4 

Ant.     Custodi  me  a  laqueo  quern  statuerunt  me  f  et  ab  scandalis 
[operantium]  iniquitatem.5 

Ps.     Domine  clamaur  a.6 

Ant.     Considerabam  ad  dexteram  et  uidebam  et  non  erat  qui 
10  cognosceret  me.7 

[Ps.]     Uoce  mea.8 

euangeliumf  cenantibus  hecf    accepit  ihesus  panem  benedixit 
ac*  fregit  dedit  discipulis  suis.9 

Post  communionem. 
15       Refecti  uitalibus  alimentis  ut  supra. 

FERIA/  VIae  t'  IN   PARASCIUENf. 

Oremus. 
Deus  a  quo  et  iudas  ut  supra. 

Lectio  isai$\  profetce. 

20       Haec  dicit  dominus  deus.  in  tribulatione     .     .     /     [fo.   46v. 
.     .     et  scientiam  r'  plus  quam  holochausta.10 

Gradale. 

Domine  audiui  auditum  tuum  et  timui  consideraui  opera  tue  t 
et  expaui. 

25       V.     In  medio   duum  animalium  innotessceris   dum   approprin- 
quauerunt  f  anni  cognosceris  dum  aduenerit  tempus  ostenderis. 

sed  f   in  eo  dum  conturbata  fuerit  anima  mea  in  ira  misericordig 
memor  eris. 

sed  f*  deus  a  libano  ueniet  et  sanctus   de  monte  umbroso  et 
30  condenso. 

sed  f  aperuitf  celos  maiestas  eius  et  laude  eius  plena  est  terra.11 

Oremus. 

Deus   qui   peccati    ueteris    hereditariam    mortem    in   qua 
posteritatis  genus  omne  su[c]cesserat  christi  filii  tui  domini 


1.  16.     This  title  (with  the  exception  of  the  last  six  letters,  which  are  in  red) 
is  in  the  small  character  used  for  grails,  &c. 

1  Ps.  cxix.  7.  2  Ps.  cxix.  I.  3  Ps.  cxxxix.  5  b. 

Ps.  cxxxix.  2.  5  Ps.  cxl.  g.  6  Ps.  cxl.  i. 

7  Ps.  cxli.  5  a.  8  Ps.  cxli.  2.  9  Matt.  xxvi.  26  a. 

10  Osee  vi.  1-6.  n  Hab.  iii.  2,  3. 


IN  PARASCEVE.  29 

[nostri]  /passionis  f  uoluisti  f  da  [ut]  conformes  eiusdem  [{0.471*. 
facti  sicut  imaginem  terreni  natura  f  necessitate  po[r]taui- 
mus  ita  imaginem  celestis  gratiae  sanctificatione  portemfus] 
ihesu  christi  domini  nostri  qui  tecum. 

5  Lectio  libri  exodi. 

In  diebus  illis  ^  dixit  dominus  ad  moysen  et  aaron 
/     .     .     phase  ^  id  est  transetus  domini.1  [fo.  4/v. 

Gradate. 

Eripe  me  domine  ab  homine  malo  a  uiro  iniquo  eripe  me. 
10       V.     Qui  cogitauerunt  malitias  in  corde  tota  die  constituebant 
prelia. 

V.     Acuerunt  lingas  suas  sicut  serpentes  uenenum  aspidum  sub 
labiis  eorum. 

V.     Custodi  [me]  domine  de  manu  peccatoris  ab  hominibus  *ii*  f 
15  libera. 

\W.    Qui  cogitauerunt  subplantare  gressus  meos  et  reliqua.  [fo.  481. 
V.     Et  funes  extenderunt. 

V.     Dixi    domino    deus    meus   es    tu   exaudi    domine    uocem 
orationis'  meat . 

20       V.     Domine   domine  uirtus  salutis'   mea  f*  abumbrastif   super 
caput  meunr  d*  b. 

y.     Non  f  tradas  domine  usque  exaltentur. 
V.     Caput  circuitus  eorum. 

V.     Uerumtamen  iusti  confitebuntur  nomini  tuo  habitabunt  recti 
25  cum  uultu  tuo.2 

Pasio  domini  nostri'  i'  christi'  secundum  iohannem. 

In  illo  tempore  ^  egressus  est  ihesus  cum  discipulis  suis     . 

.    ,/ [fo.  48  v.  usque  ad  fo.  531*. 

/fuerat.  ibi  ergo  propter  parasciuen  iudeorum  ^  quam  f  [fo.  53v. 
30  iuxta  erat  monumentum  possuerunt  ihesum.3 

Orationes  in  parasciue. 

Oremus  dilectissime  t  nobis  pro  ecclesia  sancta  dei*  ut  earn 

deus  et  dominus  noster  pacificare  et  custodire  dignetur  toto 

orbe  terrarum  subieciens  ei  principatus  et  potestates4  detque 

35  nobis  quietam  et  trancillam  uitam  degentibus  glorificare  deum 

patrem  omnipotentem. 

Oremus  flectamus  genua  prosternitur  leuate. 

Omnipotens  sempiterne  deus  qui  gloriam  tuam  omnibus  in 
christo  gentibus  reuelasti  1  custodi  opera  misericordiae  tuae  ut 

1.  28.     The  outer  margin  of  fo.  49  has  been  cut  away. 

1  Exod.  xii.  i-n.  "  Ps.  cxxxix.  2-10,  14.  3  Joh.  xviii.  xix. 


30  IN  PARASCEVE. 

ecclesia  tua  toto  orbe  defusa  stabili  fide  in  confessione  tui 
nominis  perseueret  1  per  dominum. 

Oremus   et   pro   beatissimo    papa   nostro   TV   ut   deus   et 
dominus  noster  qui  elegit  eum  in  ordinem  episcopatus  saluum 
5  atque    incolomem  custodiat  ecclesiae  suae*  sanctae  ad  regen- 
dum  populum  sanctum  dei. 

I  Oremus  flectamus  g"  I.  [fo.  54r. 

Omnipotens  sempiterne  deus  cuius  iudicio  uniuersa  fundan- 

tur   respice   propitius   ad   preces   nostras   et   electum    nobis 

10  antistitem  tua  pietate  conserua*  ut  Christiana  plebs  que  tali 

gubernatur  auctore  sub  tanto  pontifice  credulitatis  suae  mentis 

augeatur  per. 

Oremus  pro  omnibus  episcopis  prespeteris  f  diacionibus  f 

subdiaconibus    acolitis    exorcistis    lectoribus   hostiaris   con- 

15  fessioribus  f  uirginibus  uiduis*  et  pro  omni  populo  sancto  dei. 

Oremus'  flectamus  g"  le. 

Omnipotens   sempiterne  deus'  cuius  spiritu  totum  corpus 
ecclesie  sanctificetur  f  et  regitur  exaudi  nos   pro  uniuersis 
ordinibus   supplicantes   ut   gratiae   tuae  munere  ab  omnibus 
20  gradibus  tibi  fideliter  seruator  f  J.  per. 

Oremus  et  pro  christiano  imperatore  nostro  'n*  ut  deus  et 
dominus  noster  subditas  faciat  omnes  barbaras  nationes  ad 
nostram  perpetuam  pacem. 

Oremus  flectamus  g'  I. 

25  /Omnipotens  sempiterne  deus  in  cuius  manu  sunt  [fo.  54v. 
omnium  potesttatest'  et  omnia  iura  regnorum  respice  ad 
christianorum  benignus  imperium  ut  gentes  que  in  sua  uirtute 
confidunt  potentise  tuae  dextra  comprimantur  per  dominum. 

Oremus  et  pro  catacuminis  nostris*  ut  deus  ac  dominus 

30  noster    adaperiat    aures    precordiorum    ipsorum  ianuamque 

misericordiar   ut    per    lauacrum    regenerationis    accepta   re- 

misione  omnium  peccatorum  et  ipsi  inuenientur  f  in  christo 

ihesu  domino  nostro'  per. 

Oremus  flectamus'  g'  leuate. 

35  Omnipotens  sempiterne  deus  qui  ecclesiam  tuam  noua 
semper  prole  fecundas  auge  fidem  et  intellectum  catacuminis 


IN  PARASCEVE.  31 

nostris*  ut  renati  fonte  baptismatis  adoptionis  tuse  filiis  a[g]- 
gregentur  J.  per  dominum. 

Oremus   dilectissimi   nobis    deum    patrem   omnipotentem 

mundunv  ut  cunctis  deus  pater  omnipotens  purget  erroribus 

5  morbos   auferat'   famem   depellat   /aperiat  carceres    [fo.  551*. 

uincula  desoluat  perigrinantibus  reditum  infirmantibus  sani- 

tatem  nauigantibus  portunr  salutis  indulgeat J.  per. 

Flee  g"  le. 

Omnipotens  sempiterne  deus*  mestorum  consolatio  labor- 
10  antium  fortitude  J.  perueniant  ad  te  preces  de  quacunque  tribu- 
latione    clamantium   ut   omnes    sibi    in    necessitatibus    suis 
misericordiam  tuam  gaudeant  affuisse  J.  per. 

Oremus  et  pro  hereticis  et  scismaticis  ut  deus .  et  dominus 
noster  ihesus  christus  eruat  eos  ab  erroribus  uniuersis  et  ad 
15  sanctam  matrem  ecclesiam  catholicam  et  apostolicam  reuocare 
dignetur  J.  per. 

Oremus  flectamus'  g"  leuate. 

Omnipotens  sempiterne  deus  qui  saluas  omnes  et  neminem 
uis  perire'  ad  animas  respice  diabolicaticaj  fr[a]ude  deceptas 
20  ut  omni  heritica  prauitate  deposita  errantium  corda  resipiscant 
et  ad  ueritatis  tuae  redeant  unitatem  per. 

/Oremus  et  pro  perfidis  iudeis  :  ut  deus  et  dominus  [fo.  55v. 
noster  auferat  uelamen  de  cordibus  eorum  ut  et  ipsi  agnos- 
cant  ihesum  christum  dominum  nostrum. 
25  Oremus  hie  non  flectuntur*  g. 

Omnipotens  sempiterne  deus'  qui  qui  f  etiam  iudaicam  per- 
fideam  [a]  tua  misericordia  non  repellis*  exaudi  preces  nostras 
quas  pro  illius  populi  obcecatione  defferimus  ut  agnita  ueri 
tatis  tuae  luce  que  christus  est  a  suis  tenebris  eruantur  J.  per. 

30  Oremus  et  pro  paginisf'  ut  deus  omnipotens  auferat  iniqui- 
tatem  de  cordibus  eorunr  ut  relictis  idulis  suis  conuertantur 
ad  deum  uerum  et  unicum  filium  eius  ihesum  christum  domi 
num  nostrum  cum  quo  uiuit  et  regnat  cum  spiritu  sancto 
deus  per  omnia  secula  seculorum  amen. 

35  Oremus  flectamus  g. 

Omnipotens  sempiterne  deus  qui  non  uis  mortem  pecca- 
torum  sed  uitam  semper  inciris*  suscipe  propitius  orationem 

1.  25.     The  second  '  qui '  is  erased. 


32  .IN  PARASCEVE. 

nostrarrr  et  libera  eos  ab  idulorum  /cultura  et  aggrega  [fo.  $6r. 
ecclesiamf  tuamf  sanctamf  ad  laudem  et  gloriam  nominis  tui- 
per*  d. 

His   expletis  preparatur   crux  et  ponitur  uelata  iuxta  altare  et 
5  sustineatur  hinc  et  inde  a  duobus  acolitis  cantantibus  hos  uersus. 
Hie  induit  episcopus  se  capa. 

Ant.  Popule  meus  quid  feci  tibi  aut  in  quo  contristaui  te  re- 
sponde  michi  qui[a]  eduxi  te  de  terra  egipti  parasti  crucem 
saluatori  tuo. 

10  Alia  t  duo  parati  ita  respondent 

Agios  otheos  agios  ysciros  agios  atanathos  eleisonymas. 

flexis  genibus  deinde  subsequatur  chorus  et  dicit  f* 

Sanctus  deus  sanctus  fortis  sanctus  et  immortalis  miserere  nobis. 

Item  ii'  tenentes  crucem  dicunt  Antiphonam. 

J5       Quia  eduxi  te  per  desertum  'xl*  annos  uestimenta  tua  et  calcia- 
menta  uetustate  non  sunt  atrita  manna  quoque  cibaui  te  et  intro- 
duxi  in  terram  satis  optimam1  parasti  crucem  saluatori  tuo. 
Preui  dicunf  Agios*  Sanctus. 

Deinde  duo  primi  dicunt 

20       Qui[d]  ultra  debui  facere  tibi  et  non  feci.  ego  quidfem]  pla[n]taui 
te  uineam  meam  fructu  decoram2  et  tu  facta  es  michi  satis  amara 
aceto  nanque  mixto  cum  felle  /sitim  meam  potastisf3  et  [fo.  56v. 
lancea  perforasti  latus4  saluatoris  tui. 
Agios. 

25  Ymnus. 

Crux  fidelis  inter  omnes  arbor  una  nobilis  nulla  silluaf  talem 
profert  fronde  flore  germine  dulce  lignum  dulce[s]  clauos  dulce 
pondus  sustinet. 

Pange  lingua  gloriosi  prelium  certaminis  et  super  crucis  tropheo 
30  die  triumphum  nobile[m]*  qualiter  redemptor  orbis  immolatus 
uicerit. 

[OremusJ] 

Preceptis  salutari[bu]s'  pater  libera  nos. 
Refecti  uitalibus. 

35       Antiphona.     Calicem  salutaris  accipiam.5 
Ps.     Credidi.6 
Ps.     Ad  dominum  cum.7 

1  Gf.  Deut.  viii.  2-4,  7,  xxix.  5.  2  Isai.  v.  4  a,  2  a. 

3  Cf.  Ps.  Ixviii.  22 ;  Matt,  xxvii.  34  a.  4  Cf.  Joh.  xix.  34  a. 

5  Ps.  cxv.  13.  e  Ps-  cxv>  I0>  7  ps-  cxix>  Ie 


VIGILIA    PASCHAE.  33 

Ps.     Eripe.1 
Ps.     Domine  clamaui.8 
Ps.     Uoce  mea  ad  dominum.8 

Ant.     Mulieres  sedentes  ad  monumentum  lamentabantur  flentes 
dominum.4 

[Ps.]     Magnificat.5 

Ortmus. 

Deus  qui  unigeniti  filii  tui  domini*  n*  i*  christi*  et  reliqua. 


[UIGILIA    PASCH^E.] 

10  Lectio  libri  genesis  hie  induit  se  casula. 

In     principle     creauit     deus     celum      et     terrain J.     .     . 
/     .     .     et  requieuit  die  septimo  [fo.  5/r.  usque  ad  fo.  58v. 
ab  omni  opere  [quod]  patrarat.6 

I  Or  emus.  [fo.  5pr. 

15  Deus  qui  mirabiliter  creasti  hominem  et  mirabilibus  f 
redimistr  da  nobi's  contra  oblectamenta  peccastif  mentis 
ratione  persistere  ut  mereamur  ad  gaudia  eterna  peruenire 
per. 

Lectio  libri  exodi. 

20       In  diebus  illis  :'  factum  est  in  uigilia  matutina*  et  ecce     .     . 
/    .     .    et  filii  israhel  carmen  hoc  domino  dixerunt.7  [fo.  59v. 

Gradale. 

Cantemus  domino  gloriosae  enim  honorificatus  est  £quum  et 
ascensorem  proiecit  in  mare  adiutor  et  protector  factus  est  in 
25  salutem. 

V.  Hie  deus  meus'  honorabo  eum  deus  patris  mei  et  exaltabo 
eum. 

V.     Dominus  conterens  bella  dominus  nomen  est  illi.8 

Or  emus. 

30  Deus  cuius  antiqua  miracula  etiam  [nostris  seculis  corus- 
care]  sentimus  dum  quod  uim  |  populo  a  persecutione  egiptia 
liberando  dextra  \  /tuae  potentia  contulisti  id  in  salu-  [fo.  6or. 
tern  gentium  per  aqua[m]  regenerationesf  operaris  J.  presta. 
ut  in  abrahe.  filios  et  in  israheliticam  dignitate[m]  totius 

35  mundi  transeat  plenitude  J.  per. 


1  Ps.  cxxxix.  2.  2  Ps.  cxl.  i.  3  Ps.  cxli.  2. 

4  Cf.  Joh.  xx.  II  a.  5  Luc.  i.  46-5?.  6  Gen.  i,  ii.  I,  2. 

7  Exod.  xiv.  24-31,  xv.  i  a.  8  Exod.  xv.  I  b,  2  b,  3. 

ROSSLYN.  D 


34  VI CILIA    PASCHAE. 

Lectio  isai$profet(z. 

In  diebus  illis  apprehendit  f  septem  mulieres    .    .    /  [fo.  6ov. 
.     .     et  absconsionem  a  turbidine  et  a  pluuia.1 

Gradale. . 

5       Uinia  facta  est  dilectu  f  in  cornu  in  loco  uberi. 

ut  f  et  maceriam  circundedit  et  circundedit  f  et  plantauit  uineam 
edificauit  turrim  in  medio. 

V.     Et  tarcular  f  fodit  in  ea  uineam  f  enim  domini  sabaoth 
domus  israhel.2 
I0  Or  emus. 

Deus  [qui]  nos  ad  celebrandum  paschale  sacramentum 
uttriusque  f  testamenti  paginis  imbuisti  ^  da  nobis  intelligere 
imisericordias  t  tuas  ut  ex  perceptione  presentium  munerum 
firma  sit  expectatio  futurorunr  per  dominum. 

15  Lectio  isai$profetce. 

Haec  est  hereditas  seruorum  .  .  /  .  .  [fo.  6ir.  et  v. 
uerbum  meum  quod  egred[i]etur  de  ore  meo  [dicit]  dominus 
omnipotens.3 

Oremus. 

20  Deus  qui  ecclesiam  tuam  semper  gentium  uocatione  multi- 
plicas*  concede  propitius  ut  quos  aqua  baptismatis  abluis* 
continua  protectione  tu[e]aris  r'  per  dominum. 

Gradale. 

Sicut  ceruus  desiderat  ad  fontes  aquarum  ita  desiderat  anima  mea 
25  ate  t  deus. 

V.  Sitiuit  anima  mea  ad  deum  uiuum  quando  ueniam  et 
apparebo  ante  faciam  t  dei  mei. 

V.  Fuerunt  michi  lacrimae  meae  panes  die  ac  nocte  dum  dicitur 
michi  /per  singulos  dies  ubi  est  deus  tuus.4  [fo.  62r. 

30  \0remus\. 

Concede  quesumus  omnipotens  deus*  ut  qui  festa  paschalia 
agimus  celestibus  desideriis  accensi  fonte[m]  uitae  sitiamus  i7 
per  dominum. 

Fastest  |  sacerdote red\e\unte in  uestiar\i\um.  hie procedat ad 
35  fontes  cum  Itfanis  prolixis'  red\e\untes  uero  a  fonte  decantent 
subtectam  letaniam  choris  alternation  respondentibus. 

Christe  audi  nos'  Sancta  maria  ora  pro  nobis. 

Sancta  diei  t  genitrix  ora  pro  nobis. 

1.  13.     The  first  i  is  expuncted. 

1  Isai.  iv.  2  Isai.  v.  I  b,  2  a,  7  a.  3  Isai.  liv.  17  b,  Iv.  i-ii  a. 

4  Ps.  xli.  2-4. 


VIGILIA   PASCHAE.  35 

Sancta  uirgo  uirginunr  o*        Sancte  michel  or[a]  pro. 
Sancte  gabriel  ora  pro  [pro*    Sancte  rapael*        Sancte 
iohannes  ora  pro  nobis  Sancte  petre*          Sancte  pau- 

Sancta  f  andrea  Sancte  sephanef    le  or[a]  pro 

5       Sancte  laurentii  Sancte  uincentii 

Sancte  siluester  ora  pro  Sancte  griorif'  o*  pro 

S*  benedicte*  o*  pro  Sancta  petronilla*  o'  pro 

Sancta  agatha  o[ra]  pro  Sancte  f  margareta*  or*  pro 

Omnes  sancti  orate  pro  Propitius  esto  parce  nobis-  d' 

10       Propitius  esto  libera  nos  domine 

Per  crucem  tuam  libera  nos  domine 

Per  sanctam  resurrectionem  tuam  libera'  n-  d- 

/Peccatores  te  rogamus  audi  nos  [fo.  62v. 

Ut  pacem  nobis  dones  te  rogamus  audi'  n* 

*5       Ut  pluuiam  nobis  dones'  t'  r  audi  nos 
Ut  fructum  terre  nobis  dones*  t'  r  a*  n' 
Ut  nos  exaudire  digneris*  t'  r  a'  n* 
Filii  dei  te  rogamus  audi  nos 

Hie  breuiter  siliant  et  duo  cantores  dicant'  ter  accendite  accen- 

20  dite'   accendite'  Sequatur  deinde  festiuunr   Cirileison  quod  dum 

inceperunt   sollenni   processione    ingrediatur    sacerdos*    et   facta 

oratione  adoleat  incensunr  Cirileison'  iii*  christe[leison]'  iii*  Cirie- 

leison'  iii'  Gloria  in  excelsis  deo  plurenturf. 

Oremus. 

25  Deus  qui  hanc  sacratissimam  noctem  gloria  dominicaf  resur- 
rectionis  illustras  conserua  in  noua  familiae  tuae  progenie 
adoptionis  spiritum  quern  dedisti  ut  corpore  et  mente  reno- 
uasti  f  puram  tuam  exhibeant  seruitutem  in  unitate  eiusdem 
perf. 

30  Lectio  ad  colasenses*[. 

Fratres  qui  J.  consurrexistis  cum  christo'  quae   .   .   /  [fo.  63r. 
.     .     tune  et  uos  apparebitis  cum  ipso  in  gloria*1  alleluia. 

Ps.j     Confitemini  domino  quoniam  bonus  quoniam  in  seculum* 
misericordia  eius.2 
35  Tractus. 

Laudate  dominum  omnes*  g.3 

Secundum  matheum. 

Uespere  autem  sabbati  que.  lucescit  in  prima     .     .    [fo.  63v. 
/     .     .     ibi  eum  uidebitis  sicut  predixit  uobis.4 

1  Col.  iii.  1-4.  2  Ps.  cxvii.  I. 

3  Ps.  cxvi.  I.  4  Matt,  xxviii.  1-7. 

D    2 


36  IN  DIE   PASCHAE* 

Ipsa  die  non  canitur  offerenda  nee  agnus  dei  nee  communio 
neque  pax  accipitur. 

Secreta. 

Suscipe  domine  quesumus  preces  populi  tui  cum  oblationi- 
5  bus  hostiarum  ut  paschalibus  initiatae  misertus  f  ad  eternitatis 
nobis  medelam  te  operante  percipiant  \  •  per  dominum. 

Et  te  quidem  omni  tempore  J.  sed  in  hancf. 

Communicantes  et  noctem  sacratissimam  celebrantes  resur- 

rectionis  domini  nostri  ihesu  christi  secundum  carnerrr  sed  et 

*o  memoriam    uenerantes    inprimis   glori[os]e    semper    uirginis 

marie,   genetricis   eiusdem   domini   et   dei   nostri  christi  sed 

[et]  beatorum. 

Hanc   igitur  oblationem  seruitutis  nostrae  sed  et  cunctse 
familise  tuae  quia  f  tibi  offerimus  pro  his  quoque  quos  regene- 
15  rare  dignatus  es  ex  aqua  et  spiritu  sancto  tribuens  eis  remis- 
sionem  omnium  peccatorum  J  quesumus  domine  ut  placatus. 

\Post  communionem.  [fo.  6^r. 

Spiritum  nobis   domine   tuae   caritatis   infunde   [ut   quos] 
sacramentis  paschalibus  satiasti  tua  facias  pietate  Concordes 
20  per  in  unitatem  f  eiusdem. 


IN   DIE   SANCTAf  PASCHAf. 

Antiphona. 

Resurrexi   et   adhuc   tecum   sum    alleluia    possuisti    super   me 
manum  tuam  alleluia  alleluia  mirabilis  facta  est  scientia  tua  alleluia 
25  alleluia  alleluia.1 

Ps.     Domine  probasti  me  et  cognouisti  me2  gloria. 

Oremus. 

Deus  qui  hodierna   die  per   unigenitum   tuum    eternitatis 
nobis  aditum  deuicta  morte  reserasti  J.   uota  nostra  que  pre- 
3^  ueniendo  aspiras*  etiam  adiuuando  prosequere  per  eundem. 

Ad  corintheos. 

Fratres J.  expurgate  uetus  fermentum  J.  ut  sitis   .    .    .    .    et 
nequitiae  J.  sed  in  azimis  sinceritatis  J.  et  ueritatis.3 


1  Ps.  cxxxviii.  18  b,  5  b,  6  a.  2  Ps.  cxxxviii.  I.  3  i  Cor.  v.  7,  8. 


DOMINICA    IN  ALBIS.  37 

Gradate. 

Hec  est  dies  quam  fecit  dominus  exultemus  et  laetemur  in  ea. 
V.     Confitemini  domino  quoniam  bonus  quoniam  /in  [fo.  64V. 
seculum  misericordia  eius*  Alleluia. 
5       V.     Pascha  nostrum  immolatus  est  christus. 

V.     Epulemur  in  astimis  sinceritatis  et  ueritatis.1 

Secundum  marcum. 

In  illo  tempore  :/  maria  magdalenae  et  maria  iacobi     .     .     . 
.     precedet  uos  in  galileam.  ibi  eum  uidebitis  sicut  dixit 
10  uobis.2 

Offerenda. 

Terra  tremuit  et  quieuit  dum  resurg[er]et  in  iudicio  deus*  alleluia* 
notus  in  iudea  deus*  usque  eius*  et  factus  est  in  pace  locus  eius* 
usque*  in  sion*  ibi  confregit  potentias*  usque*  eternis.3 

15  jSecreta.  [fo.  65 r. 

Suscipe  p[ro]pitius  domine  munera  famulorum  tuorum  ut  in 
confessione  tui  nominis  et  baptismate  renouati  sempiternam 
beatitudinem  consequantur  per. 

Communio. 

20       Pascha  nostrum  immolatus  est  christus  alleluia*  itaque  epulemur 
in  azemis  t  sinceritatis  et  ueritatis4  alleluia  alleluia. 

Post  communionem. 

Spiritum   nobis   domirie  tuae   caritatis   [infunde   ut  quos] 
sacramentis  paschalibus  satiasti  tua  facias  pietate  Concordes* 
25  per  in  unitate  eiiisdem. 


DOMINICA   IN   ALBIS. 

Quasi  modo  geniti   infantes*  alleluia*  rationabile  sine  dolo  lac 
concupiscite5  alleluia  alleluia  alleluia, 
Ps.     Exultate  deo*  usque*  iacob.6 

30  Oremus. 

Presta   quesumus   omnipotens  deus  r/  ut  qui  pascalia  festa 
peregimus*  hec  te  largiente  moribus  et  uita  teneamus  per. 

1.  1 6.     The  rubricator  has  added  the  mark  indicating  '  ro '  in  the  first  syllable  of 
*  propitius.' 

1  Ps.  cxvii.  24,  I  ;    I  Cor.  v.  7  b,  8  a,  c. 

2  Marc.  xvi.  1-7.  3  Ps.  Ixxv.  9  b,  10  a,  2-5.  4  I  Cor.  v.  7  b,  8  a,c. 
5  I  Pet.  ii.  2  a.                «  Ps.  Ixxx.  2. 


38  VIG1LIA   ASCENSIONIS. 

Lectio  epistolce  b'  iohannis'  a' 

Karissimi  1  omne  quod  natum  est  ex  deo  ^    .    .    /     [fo.  65v. 
.     .     qui  credit  in  filium  dei  J.  habet  testimonium  dei  in  se.1 

Alleluia. 

5  V.  dominus  regnauit  decorem  induitusf*  usque  seruitutef-  alle 
luia  alleluia. 

[yj]    Jubilate  deo  omnis*  usque  in  laetitia.2 

Secundum  iohannem. 

In   illo  tempered  tomas  autem   unus   de   xii*   qui 
10  /    .     .    ut  credentes  uitam  habeatis  J.  in  nomine  meo.3  [fo.  66r. 

Offerenda. 

Angelus   domini   discendit   de   celo   et   dixit  mulieribus  quern 

queritis  surrexit  sicut  dixit  alleluia  alleluia  euntes  dicite  discipulis 

eius'  ecce  precedet  uos  in  galileam  ibi  eum  uidebitis  sicut  dixit 

15  dixit  alleluia  ihesus  sicut  dixit  stetit  in  medio  eorum  et  dixit  eis 

pax  uobis  uidete  quia  ego  ipse  sum.4 

Secreta. 

Suscipe  munera  quesumus  domine  exultantis  ecclesie*  et  cui 
causam  tanti  gaudi'i  prestetisti*  perpetuum  /fructum  [fo.  66v. 
20  concede  letitiae. 

Communio. 

Mitte  manuum  f  tuam  et  cognosce  loca  clauorum  alleluia*  et 
noli  e[ss]e  [injcredulus  sed  fidelis.5 

Post  communionem. 

25  Quesumus  domine  deus  noster  ut  sacrosancta  misteria  que 
pro  prearationis  t  nostre  munimine  contulisti*  et  presens 
nobis  remedium  esse  facias  et  futurum  t'  per. 

UIGILIA  ASCENSIONIS. 

Omnes  gentes  plaudite  manibus*  usque  exultationis.6 
30       \?s-\    subiecit  populos  nobis'  usque  nostris.7 

Oremus. 

Presta    quesumus    omnipotens     deus*    ut    nostre    mentis 
intentio*  quo  sollennitatis  hodierne.  gloriossus  auctor  ingressus 
est  semper  intendat  et  quo  fide  pergit  conuersatione  perueniat 
35  per  eundem. 

1.  19.     The  second  e  ot  'prestetisti'  is  altered  from  i. 

1  I  Joh.  v.  4-10  a.  2  Ps.  xcii.  I  a,  xcix.  2  a.  3  Job.  xx.  24-31. 

4  Matt,  xxviii.  2  b,  (5),  6  a,  7  ;  Luc.  xxiv.  36,  39  a.  6  Cf.  Job.  xx.  27. 

6  Ps.  xlvi.  2.  '  Ps.  xlvi.  4. 


IN  DIE   ASCENSIONIS.  39 

Lectio  actuum  apostolorum. 

In  diebus  illis  */  multitudinis  credentium  erat    .    .   /   [fo.  6/r. 
diuidebantur  autem  singulis  prout  cunque  t  opus  erat.1 

Alleluia. 

5       V.     confitemini  domino  et  inuocate  nomen  eius  annuntiate  inter 
gentes*  o'  eius.2 

Secundum  iohannem. 

In  illo  tempore  */  subleuatis  dominus  oculis  in  celum  1  ihesus 
dixit.  .  /  .  non  sum  in  mundo  et  hii  in  [fo.  6/v. 

10  mundo  sunt  */  et  ego  ad  te  uenio.3 

Offerenda. 

Uiri  galilei  quid  admiramini  aspicientes  in  celum  hie  ihesus  qui 
assumptus  est  a  uobis  in  celum  sic  ueniet  quemadmodum  uidistis 
eum  ascendentem  in  celum  alleluia  cunque  intuerentur  in  celum 
15  euntem  ilium  duo*  uiri  assteterunt  iuxta  illos  in  uestibus  albis.4 

Secreta. 

Sacrificium  domine  pro  filii  tui  supplices  uenerabili  quam 
preuenimus  ascensione  deferimus*  presta  quesumus  ut  et  nos 
per  ipsum  hiis  commerciis  sacrosanctis  ad  celestia  /con-  [fo.  68r. 
20  surgamus*  per. 

Communio. 

Pater  cum  essem  cum  eis  ego  seruabam  eos  quos  dedisti  michi 
alleluia*  nunc  autem  ad  te  uenio  non  rogo  ut  tollas  eos  de  mundo' 
sed  ut  serues  eos  a  malo*5  a'  a. 

25  Post  \comiminionem~\. 

Tribue  quesumus  domine*  ut  per  hec  sacramenta  quc 
sumpsimus  illuc  tendat  nostrae  deuotionis  affectus  quo  tecum 
est  nostra  substantia'  ihesus  christus  dominus  noster  qui 
tecum. 

3o  IN   DIE  AD   MISAM. 

Viri  galilei  quid  admiramini  aspicientes  in  celum  alleluia 
quemadmodum  uidistis  eum  ascendentem  in  celum  ita  ueniet 
alleluia  alleluia.6 

Ps.     Omnes  gentes  plaudite*  usque  exultationis.7 


1.  31.     The  initial  of  *  Viri '  is  here  V  not  as  usually  elsewhere  U. 
1  Acts  iv.  32-35.  2  Ps.  civ.  i.  3  Joh.  xvii.  I-II  a. 

4  Act.  i.  n,  10.  5  Joh.  xvii.  12  a,  13  a,  15.          '  Act.  i.  II  a,  c. 

7  Ps.  xlvi.  2. 


4o  IN  DIE   ASCENSIONIS. 

Oremus. 

Concede  quesumus  omnipotens  deus  1  ut  qui  hodierna  die 
unigenitum  tuum  redemptorem  nostrum  ad  celos  ascendisse 
credimus   ipsi   quoque   mente  in   celestibus  habitemus J.   per 
5  dominum. 

Lectio  actuum  apostolorum. 

Primum     quidem     sermonem     feci     de     omnibus 
/     .     .    sic  ueniat  t  quemadrnodum  uidistis  eum  [ff.  68v.,  69^ 
eundem  t  in  celum.1 

10       Alleluia. 

V.  Ascendit  deus  in  iubilatione  dominus  in  uoce  tubas'  alleluia 
dominus  in  sina  in  sancto  ascendens  in  altum  captiuam  duxit  cap- 
tiuitatem2  alleluia. 

Secundum  marcum. 

15       In  illo  tempore  ^  recumbentibus  illis*  xi*  discipulis J.     .     , 
/    .    .    et  sermonem  confirmante  J.  sequentibus  signis.3  [fo.  697. 

Offerenda. 

Ascendit  deus  in  iubilatione  dominus  in  uoce  tubg  alleluia. 
[y.]      Omnes    gentes    plaudite*    usque     exultationis    quoniam 
20  dominus   summus   terribilis    rex    magnus    super    omnem    terram 
alleluia  subiecit  populos  nobis'  usque  nobis  alleluia.4 

Secreta. 

Suscipe  domine  munera  que  pro  filii  tui  gloriossa  ascensione 
deferimus*    et    concede    propitius    (  .  .  )    ut   a   presentibus 
25  periculis  liberemur  et  ad  uitam  perueniamus  e.ternam  per. 

Communicantes   et   diem  sacratissimum    celebrantes    quo 

dominus  ihesus  christus  noster  unigenitus  tuus  films  unitam 

sibi  fragilitatis   nostrse   substantially  in  gloriae   tuae   dextera 

/collocauit'    et    memoriam    uenerantes     inprimis     [fo.    7or. 

30  gloriosse.  semper  uirginis. 

Communio. 
Psallite  domino  qui  ascendit  super  celos  celorum  ad  orientem.5 

Post  (communionein). 

Presta  nobis  quesumus  omnipotens  et  misericors  deus'  ut 
35  que.    uisibilibus    misteriis    sumendo  f   percepimus'    inuisibili 
consequamur  effector  per  dominum. 

1.  15.     The  word  '  illis '  is  erased. 

1.  24.  A  word,  following  '  propitius'  and  connected  by  a  hyphen  with  'ut,'  is 
erased. 

1.  33.  The  outer  margin  of  fo.  70  has  been  cut  away,  and  with  it  the  last 
letters  of  the  titles  post  communionem,  ad  misam. 

1  Act.  i.  i-u.  3  ps.  xlvi.  6,  Ixvii.  18  b,  19  a  (Eph.  iv.  8  a). 

3  Marc.  xvi.  14-20.  4  Ps.  xlvi.  6,  2-4.  5  Ps.  Ixvii.  33  b,  34  a. 


VIGILIA    PENTECOSTES.  41 

[UIGILIA  PENTECOSTES.] 

Ad  mi(sam)  oratio. 

Kyrrieleison  f  ter  christe  eleison-  ter  kyrriejeison  f  ter  dom- 
inus  uobiscum. 
5  Oremus. 

Presta  quesumus  omnipotens  deus  ut  claritatis  tuae  super 
nos  splendor  effulgeat*  et  lux  tua  t  lucis  corda  eorum  qui  per 
gratiam  tuam  renati  sunt  etf  sancti  spiritus  illustratione 
confirmed  per  in  unitate  eiusdem. 

10  Lectio  actuum  apostolorum. 

In  diebus  illis  r'  factum  est  cum  appollo  esset  corinti*  .  . 
/  .  .  menses J.  desputans  et  suadens  de  regno  [fo.  7<Dv. 
dei.1 

Alleluia. 

15  fr.  Confitemini  domino  usque  eius  laudate  dominum  omnes 
gentes*  usque  in  eternum.2 

Secundum  iohannem. 

In  illo  tempore  J.  dixit  ihesus  discipulis  suis.  si  diligeritis  me 
.     .     /     .     .     et  ego*  diligam  eum  J.  et  manifestabo  ei  [fo.  ?ir. 
20  me  jpsum.8 

Offerenda. 

Emitte  spiritum  tuum  et  creabuntur  et  renouabis  faciem  terre  sit 
gloria  domini  in  secula*4  alleluia. 

Sec[reta\. 

25  Munera  domine  quesumus  oblata  sanctifica  et  corda  nostra 
sancti  spiritus  illustratione  emunda*  per  in. 

Communicantes  et  noctem  sacratissimam  penticustes  cele- 
brantes  quo  spiritus  sanctus  apostolis  innumeris  lingis  apparuit 
sed  et  memoriam  uenerantes  inprimis  gloriosse.. 

30  Hanc  igitur  oblationem  seruitutis  nostre  sed  et  cunctae 
familie  tuae  quam  tibi  ofiferimus  p[ro]  his  quoque  quos 
regenerare  /dignatus  es  ex  aqua  et  spiritu  sancto  [fo.  7iv. 
trib[u]ens  eis  remisionem  omnium  peccatorum  quesumus 
domine  ut  placatus  accipias. 


1.  2.     See  note  on  p.  40,  1.  33. 

1  Act.  xix.  1-8.  2  Ps.  cxvii.  I ;  cxvi.  3  Job.  xiv.  15-21. 

*  Ps.  ciii.  30,  31  a. 


42  DOMINICA    PENTECOSTES. 

Communio. 

Ultimo  festiuitatis  die  dicebat  ihesus  qui  in  me  credit  flumina  de 
uentre  eius  fluent  aque.  uiu£  hoc  autem  dixit  de  spiritu  sancto 
quern  accepturi  erant  credentes  in  eum1  alleluia  alleluia. 

5  Post  \communionem~]. 

Sancti  spiritus  domine  corda  nostra  mundet  infussio  et  sui 
roris  intima  a[s]persione  fecundet  per. 

DOMINICA   PENTICOSTES. 

Spiritus  domini  repleuit  orbem  terrarum  alleluia  et  hoc  quod 
10  continet  omnia  scientiam  habet  uocis2  alleluia  alleluia  alleluia. 

Ps.  Exurgat  deus  et  dissipentur  usque  eius  confirma  deus  hoc 
quod'  usque  nobis.3 

Oremus. 

Deus  qui  hodierna  die  corda  fidelium  spiritus  sancti  illus- 
15  tratione  docuisti  r'  da  nobis  in  eodem  spiritu  recta  sapere  et  de 
eius  semper  consolatione  gaudere  per  in  unitate  eiusdem. 

Lectio  actuum  apostolorum. 

In  diebus  illis  1  cum  complerentur  dies  penticustes  J.     .     . 
I    .    .    audiuimus  eos  loquentes  nostris  linguis  ^  [fo.  72r.  et  v. 
20  magnalia  dei.4 

Alleluia. 

Emitte  spiritum  tuum  et  creabuntur  usque  terre  alleluia. 
Spiritus  domini  replebit  orbem  terrarum  usque  habet.5 


Secundum  iohannem. 

25  In  illo  tempore  r'  dixit  ihesus  discipulis  suis.  si  quis  diligit 
me  .  .  /  .  .  et  sicut  mandatum  dedit  michi  [fo.  73r. 
pater  r'  sic  facio.6 

[Offerenda}. 

Confirma  deus  hoc  quod  operatus  es  nobis  a  templo  tuo  in 
30  Jerusalem'  usque  munera  alleluia. 

[^.]  Cantate  domino  psalmum  dicite  nomini  eius  iter  facite  ei* 
usque  illi  in  ecclesiis  benedicite  dominum  f  deum  t  de  fontibus 
israhel*  ibi  beniamini-  usque  excessu  regena  t  terra  t  cantate  deo 
psallite  domino  psallite  deo  qui  ascendif  usque  ad  orientem.7 

1.  26.     The  lubricator  has  entirely  passed  over  ff.  73-76. 

1  Joh.  vii.  37  a,  38,  39  a.          2  Sap.  i.  7.  3  Ps.  Ixvii.  2,  29  b. 

4  Act.  ii.  i-ii.  s  ps  ciii>  30;  Sapt  i   7<         e  j0h.  xiv.  23-31  a. 

7  Ps.  Ixvii.  29  b,  30,  5  a,  27,  28  a,  33,  34  a. 


DE  INVENTIONE   S.    CRUCIS.  43 

\Secr etd\. 

Munera  quesumus  domine  oblata  sanctifica*  et  corda  nostra 
sancti  spiritus  illiustratione  t  emunda  per  in*  eiusdem. 

Communicantes  et  diem*  ut  est  in  sabbato. 

5       Hanc  igitur  oblationem  ut  est  in  sabbato. 

\\Communio\.  [fo.  73v. 

Factus  est  repente  de  celo  sonus  tanquam  aduenientis  spiritus 
uehimentis  ubi  erant  apostoli  sedentes  alleluia*  et  et  f  repleti 
sunt  omnes  spiritu  sancto  loquentes  magnalia1  alleluia. 

10  [Post  commumoneni], 

Spiritus  sancti  domine  corda  nostra  mundet  infussio*  et  sui 
roris  intima  aspersione  fecundet  ^  per  in*  e. 

[DE  INUENTIONE  SANCTI  CRUCIS]. 

Nos  autem  gloriari  oportet  in  cruce  domini  nostri  ihesu  christi 
15  in  quo  est  salus  et  uita  f  resurrectio  nostra  per  quern  saluati  et 
liberati  sumus.2 

[Ps.]     Deus  miseriatur  nostri  et  benedicaf  usque  nostri.3 

[Oremus], 

Deus  qui  in  preclara  salutifere.  crucis  inuentione  passionis 
20  tuae  miracula  suscitasti  concede  ut  uitaiis  ligni  pretio  eterne 
uitae  susfragia  f  consequamur  qui  uiuis. 

\Ad  galatas\. 

Fratres  1  confido  de  uobis  in  domino  •/  quod  nichil 
/     .     .     per  quern  michi  mundus  crucifixus  est  et  ego  [fo.  74r. 
25  mundo.4 

\Gradale\. 

Christus  factus  est  pro  nobis  oboedens  f  patri  usque  ad  mortem* 
mortem  autem  crucis'  propter  quod  et  d[eu]s  exaltauit  ilium  et 
dedit  illi  nomen  quod  est  super  omne  nomen5  alleluia. 
30       [yFL]     Dulce  lignum  dulces  clauos  dulce  t  ferens  pondera  que 
sola  fuisti  digna  sustinere  regem  celorum  et  dominum. 

\Secundum  iohanneiri\. 

In  illo  tempore J.  erat  homo  ex  fariseis  necodemus  .  . 
/  .  .  non  pereat  •/  sed  habeat  uitam  eternam.6  [ff.  74v.,  75r. 

1.    3.     The  second  i  of  '  illiustratione  '  is  expuncted. 
1.  34.     The  lower  margin  of  fo.  75  has  been  cut  away. 

1  Act  ii.  2,  4  a,  n  b.  2  Cf.  Gal.  vi.  14.  s  Ps.  Ixvi.  2. 

4  Gal.  v.  10-12,  vi.  12-14.  6  Phil.  ii.  8,  9.  6  Joh.  iii.  1-15. 


44  PREFATIONES. 

[Offerenda]. 

Dextera  domini  fecit  uirtutem  dextera  domini  exaltauit  me 
dextera  domini  fecit  uirtutem. 

[^.]     Non  moriar  sed  uiuam  et  narrabo  opera  domini.1 

5  \Secreta\. 

Sacrificium  domine  quod  immolamus  placatus  intende  ut 
ab  omni  ^nos  exuat  bellatorum  nequitia  et  per  uixillum  sancte; 
crucis  filii  tui  ad  conterendas  potestates  ereas  et  aduersariorum 
insidias  nos  in  tue.  protectionis  securitate  constituas  J.  per. 

10  \\Communio\.  [fo.  75v. 

Nos  autem  gloriari  oportet  in  cruce  domini  nostri  ihesu  christi  in 
quo  est  uita  et  resurrectio  et  reliqua.2 

[Post  communionem\ 

Repleti   alimonia   celesti    et    spiritual!    poculo    recreasti  f 
15  quesumus  omnipotens  deus  :'  ut  nos  ab  hoste  maligno  defendas* 
quos  per  lignum  sancte.  crucis  filii  tui  armis  iustitise  triumphare 
iusisti  per  eundem. 


[PREFATIONES]. 

\In  natiuitate  domini}. 

20  £D  aeterne  deus.  quia  per  incarnati  uerbi  misterium  r'  noua 
mentis  nostre.  oculis  lux  tuae  claritatis  infulsit.  ut  dum 
uisibiliter  deum  cognoscimus J.  per  hunc  inuisibilium  amore 
rapiarfiur  et  ideo  cum  angelis  et  archangelis  cum  tronis  et 
dominationibus.  cumque  omni  militia  celestis  exercitus J. 

25  ymnum  glori?  tu?  canimus*  sine  fine  dicentes*  s'  s*  s. 

\In  epifanid\t 

CD  ?terne  deus*  quia  cum  unigenitus  tuus  in  substantia 
nostr?  mortalitatis  apparuit  ^  in  nouam  [nos]  immortalitatis 
lucem  reparauit.  et  ideo. 

30  \Inferia'  iv  in  capite  ieiunii\ 

/Cf)  seterne  deus*  qui  corporali  ieiunio  uitia  com-  [fo.  76r. 
premis  r'  mentem  eleuas  r'  uirtutem  largiris  et  premia^  per 
christum  dominum. 

1.  19.  The  title  is  inserted  by  a  modern  hand :  *  prefacio  in  die  natiuitatis 
domini.' 

1.  26.  This  Preface  is  wrongly  inscribed,  by  the  hand  mentioned  in  the  last 
note,  'de  trinitate.' 

..J  Ps.,cxvii.  16,  17.  2  Cf.  Gal.  vi.  14. 


PREFAT10NES.  45 

[In  die  pasch<z\. 

GD  equum  et  salutare  r/  te  quidem  omni  tempore  J.  sed  in  hac 

potissimum  die  glorios[i]us  predicare  J.    cum  pascha  nostrum 

ymmolatus  est  christus.  ipse  enim  uerus  est  agnus  ^  qui  abstulit 

5  peccata  mundi*  qui  mortem  nostram  moriendo  destruxit  et 

uitam  resurgendo  reparauit.  et  ideo  cum. 

\lnfestis  sane  tee  mar  ice]. 

QD  eterne  deus.  ette  in  purificatione  uel  annunti[ati]one  ue. 
assumptione*  uel  natiuitate  beat?  marie,  semper .  uirginis 
10  exultantibus  animis  collaudare  et  predicare*  qu?  et  unigenitum 
tuum  sancti  spiritus  obumbratione  concepit  et  uirginitatis 
gloria  permanente  huic  mundo  lumen  et[er]num  effudit  J 
ihesum  christunr  d*  n*  per  quern*  m. 

l\In  festis  sanctce  crucis].  [fo.  76v. 

15  GD  eterne  deus*  qui  salutem  humani  generis  in  ligno  crucis 
constituisti  •/  et  f  unde  mors  oriebatur  inde  uita  resurgeref  et 
qui  per  lignum  uincebat  per  lignum  quoque  uinceretur  per 
christum  dominum. 

[/«  dominica  penticostes\. 

20  ®  aeterne  deus  per  christum  dominum  nostrum*  qui 
ascen(  .  .  .  )  super  omnes  celos*  sedensque  ad  dexteram 
tuam  promisum  spiritum  sanctum  hodierna  die  in  filios 
adoptionis  effudit  quapropter  profusis  gaudiis  totus  in  orbe 
terrarum  mundus  exultat-/  sed  et  super[nae]  uirtutes  atque 

25  angelice  potestates  ymnvm  glori?  tuae  concinunt  sine  fine 
dicentes*  s*  s*  s. 

\In  die  ascensionis\. 

CD  seterne  per  christum  dominum  nostrum*  qui  post  resur- 
rectionem  suam  omnibus  discipulis  suis  manifestus  apparuit  */ 
30  et  ipsis  cernentibus  est  eleuatus  in  celum  */  ut  nos  diuinitatis 
suse  tribueret  esse  participes.  et  ideo  cum  angelis. 


11.  14,  19.  Titles  for  these  prefaces  are  supplied  by  the  hand  already  mentioned, 
viz. :  *  de  sancta  cruce  prefacio,'  '  de  spiritu  sancto  prefacio.' 

1.  21.  The  letters  following  'ascen'  have  been  partially  erased.  They  seem 
to  have  been  pee. 

1.  25.     In  "  ymnvm  '  the  scribe  writes  v  for  u. 

1.  26.     The  modern  hand  has  added  '  dominus  dominus  deus  sababaothf.' 

1.  27.  The  title  'de  ascensione  prefacio'  has  been  supplied  by  the  modern 
hand. 


46  S.    ANDREAE. 


[SANCTORALE]. 

/IN  DIE  [SANCTI  ANDREA]   AD  MISAM.        [fo.  7/r. 

Michi  autem  nimis  honorati.1 

Oremus. 

5  Maiestatem  tuam  domine  suppliciter  exoramus  i7  ut  sicut 
ecclesie  tue.  beatus  andreas  apostolus  extitit  predicator  et 
rector  ita  pro  nobis  apud  te  sit  perpetuus  intercessor  J  per 
dominum. 

Ad romanos. 

10  Fratres J.  corde  creditur  ad  iustitiam  .  .  /  .  .  [fo.  77v. 
eorum  r'  et  in  fines  orbis  terre.  uerba  eorum.2 

#.    Constitues  eos  principes3  alleluia. 

V.    Dilexit  andream  dominus  in  odorem  suauitatis.4 

Secundum  matheum. 

15  In  illo  ^  ambulans  ihesus  iuxta  mare  galile?  ....  statim 
relictis  retibus  et  patre  secuti  sunt  eum.5 

Offerenda. 

Constitues.6 

Secreta. 

20  Sacrificium  nostrum  tibi  domine  quesumus  beati  andree. 
precatio  sancta  conciliet*  ut  cuius  honore  sollenniter  exhibetur 
meritis  efficiatur  acceptum  J.  per. 

Communio. 

Dicit  andreas  simonfi]  fratri  suo  inuenimus  mess[i]am  qui  dicitur 
25  christus*  et  adduxit  eum  ad  ihesum.7 

\Post  \cominunioneiri\.  [fo.  /Sr. 

Sumpsimus  domine  diuina  misteria  beati  andre?  festiuitate 
l^tantes  que  sicut  tuis  sanctis  ad  gloriam  uobis  f  quesumus  ad 
ueniam  prodesse  perficias  J.  per. 

1  Ps.  cxxxviii.  17.  2  Rom.  x.  10-18.  3  Ps.  xliv.  17  b. 

4  Cf.  Sir.  xxiv.  20.  5  Matt.  iv.  18-22.  6  Ps,  xliv.  17  b. 

7  Joh.i.  41  b,  42  a. 


CONVERSIO   S.    PAULL  47 

•vnr  KL'  [FEBRUARII]  CONUERSIO-  s-  PAULI  APOSTOLI  AD 

FIDEM. 

Letemur  omnes   in   domino   hodiernum   diem  sollenniter  cele- 
brantes  quo  beatus  paulus  conuersione  sua  presentem  mundum 
5  decorauit. 

Ps.     Prostratus  est  seuissimus  persecutor  et  erectus  est  fidelis- 
simus  predicator. 

Oremus. 

Deus  qui  uniuersum   mundum   beati   pauli   apostoli   pre- 
10  dicatione  docuisti'  da  nobis  quesumus  t'  ut  qui  eius  hodiderna  f 
die  conuersionem  colimus  per  eius  ad  te  exempla  gradiamur  r' 
per. 

Lectio  actuum  apostolorum. 

In   diebus   illis   saulus    adhuc    spirans    minarum   et     .     . 
15       /     .     .    affirmans  quoniam  hie  est  [fo.  78v.  usque  ad  fo.  79v. 
christus.1 

^.     Domine  preuenisti. 
V.     Uitam  petiif  alleluia. 

\V^\     Posui  adiutorium  super  potentem  et  exaltaui  electum  de 
20  plebe  mea2. 

Tractus. 

Tu  es  uae  t   electionis   sancte   paule  apostole   uere   digne   es 
glorificandus. 

V.     Predicator  ueritatis  et  doctor  gentium  in  fide  et  ueritate. 
25       y.     Per  te  omnes  gentes  cognouerunt  gratiam  dei. 
V.     Intercede  pro  nobis  ad  eum  qui  te  elegit. 

Secundum  matheum. 

In  illo  i  dixit  simon  petrus  ad  ihesum.  ecce  nos  relinquimus 
omniar/    ....     /centuplum  accipiet^  et  uitam  [fo.  8or. 
30  e.ternam  possidebit.3 

Offerenda. 
Posuisti.4 

Secreta. 

Apostoli  tui  pauli  precibus  domine  plebis  tuae  dona  sancti- 
35  fica*   ut  que tibi  grata  tuo   sunt  institute1  gratiora   fiant^  eius 
patrocinio  supplicantis  per. ' 

Communio. 
Amen  dico  uobis'  ut  supra.5 

1  Act  ix.  1-22.  2  Ps.  xx.  4,  5,  Ixxxviii.  20  b. 

:{  Matt.  xix.  27-29.  4  Ps.  xx  4  b.  5  Matt.  xix.  28  a,  29  b. 


48  S.    BRIGIDAE:  PURIFICATIO  S.    MARIAE. 

Post  communionem. 

Salutari  refecti  misterio  quesumus  omnipotens  deus'  ut  qui 
hunc  diem  in  beati  pauli  apostoli  tui  conuersione  honorabilem 
haberi  uoluisti  r'  nos  quoque  conuersos  a  uitiis  in  tua  facias 
5  semper  seruitute  gratulari  1  per. 

MISA  DE  SANCTA   BRIGITA  KLJ  FEBRUARII. 
[OremusJ] 

Cejorum  atque   terrarum  conditor  et  gubernator  omnipo 
tens  deus  precanti  populo  succurre  tua  pietate  et  presta  ut 
10  qui  in  honore  sancte  brigite  presentem  d[i]ei  huius  gerimus 
sollennitatem  per  ipsius  suffragia  perhenni  misericordia  tua 
potiamur  ^  per. 

Secreta. 

Ecclesie   tue   quesumus   domine    preces   et   hostias   beat? 

15  brigitae  commendet  oratio*  utqui  pro  illius  mentis  maiestatem 

tuam   indefessam   atque    exorabilem    humiliter   imploramus 

/cuiusf  precibus  adiuti  misericordiam    tuam'  senti-  [fo.  8ov. 

amus  1  per. 

Post  \communio  neui]. 

:2o  Adiuuent  nos  quesumus  domine  hec  misteria  sancta  que. 
sumpsimus*  et  beatae  uirginis  tuae  brigitae  intercessio  uener- 
anda  1  per. 

[IN   PURIFICATIONE  SANCTA   MARINE]. 

Incipit  ordo  in  purificatione  sancte  marie_  postquam  fratres  exierint  a  capitulo  pulsentur  ter 

^5    signa  sicut  mos  est  et  induant  se  sacris  uestibus   sicut  soliti   sunt  facere  in  festiuis  diebus 

ueniendum  [est]  ante  altare  sancte  marig   ibique  prosternantur  tapete/   et  desuper  ponantur 

candelg  benedicanturq[ue]  cum  magna  ueneratione  ab  episcopo  uel  diaconof  uel  ab  ebdomadario 

hoc  modo. 

Oremus. 

30  Benedic  domine  ihesu  christe  hanc  creaturam  cere,  suppli- 
cantibus  nobis  et  infunde  ei  per  uirtutem  sancte  crucis  bene-»|< 
dictionem  celestenr  ut  qui  earn  ad  repellandasf  tenebras 
humano  generi  tribuistr  talem  signaculo  sancte  >J<  crucis  tuae 
fortitudinem  et  benedictionem  acci,piaf  ut  in  quibuscunque 

35  locis  accensa  siue  [posita]  fuerit*  discedat  diabolus  et  con- 
tremescaf  et  fugiat  pallidus  cum  omnibus  ministris  suis  de 
habitationibus  illis  nee  presumat  amplius  inquietrare  t  serui- 
entes  tibi*  qui  cum  deo  patre  et  spiritu  s[an]c[t]o  uiuis  et 
regnas  deus  per  omnia. 

11.  25,  31.     Opposite  the  former  of  these  lines,  in  right  margin,  are  the  letters 

'  In,'  and  opposite  the  latter  •  Incipit '  (?). 

J.  35.     In  the  right  margin  after  '  siue,'  in  a  later  hand,  *  possita.' 
1.  37-     The  letters  'qui'  in  'inquietrare'  are  erased.     A  few  letters  written  in 

the  margin,  also  erased,  are  followed  by  '  qui'  in  a  later  hand  (apparently  not  the 

same  as  that  mentioned  in  last  note). 


rURIFICATIO   S.    MARIAE.  49 

Oremus. 

Domine  sancte.  pater  omnipotens  e.terne  deus  i  qui  omnia 
ex  nichilo  creasti'  et  iusu  tuo  per  opera  apium  /hunc  [fo.  Sir. 
liquorem  ad  perfectionem  cerei  euenire  fecisti*  et  qui  hodierna 
5  die  petitionem  iusti  simeonis  implestr  te  humiliter  depreca- 
mur  ut  has  candelas  ad  usus  hominum  et  stantem  t  corporum 
et  animarum  siue  in  terra  siue  in  aquis  per  inuocationem 
sanctissimi  nominis  tui  et  per  intercessionem  sancte.  marise 
semper  uirginis  cuius  hodie  [festa]  deuotat  celebrantur  et  per 

10  preces  omnium  sanctorum  tuorum  bene^dicere  et  sancti- >J< 
ficare  digneris'  et  huius  plebis  tue.  que  illas  honorifice  in 
manibus  desiderat  portare*  teque  laudando  exultare  exaudias 
uoces  de  celo  sancto  [tuo  et  de  sede  maiestatis  tue/  et  pro- 
pitius  sis  omnibus  clamantibus  ad  te  quos  redemisti  pretioso 

15  sanguine  filii  tui'  qui  tecum  uiuit  et  regnat  in  imitate. 

Oremus. 

Omnipotens  sempiterne  deus  qui  hodierna  die  unigenitum 
tuum  ulnis  sancti  simeonis  in  templo  sancto  tuo  suscipiendum 
presentasti  tuam  supplices  deprecamur  clementianr  ut  has 

20  candelas  quas  nos  tui  famuli  in  tui'  /nominis  magnifi-  [fo.  8iv. 
centia  suscipientes  gestare  cupimus  luce  accensas*  bene^di- 
cere  et  sancti  ^  ficare  digneris  quatinus  eas  tibi  domino  deo 
nostro  offerendo  digni'  et  sancto  igne  tue.  dulcissime.  caritatis 
succensi*  in  templo  sancto  gloriae  tuse  representari  mereamur 

25  per. 

Oremus. 

Deus  cuius  unigenitus  hodierna  die  cum  substantia  nostre. 
carnis  secundum  legem  cum  hostiis  debitis  apparentibus  f  in 
templo  est  oblatus  et  a  iusto  simeone  in  ulnis  susceptus  con- 

30  cede  quesumus  ut  sicut  ille  mortem  non  uidit  quousque 
uidere  meruit  christum  domini  r'  ita  et  nobis  tribue  per  inter 
cessionem  sancte.  et  intemerate.  uirginis  marise  J.  ut  absque 
contagione  peccati  in  celesti  templo  tua  mereamur  uisione 
perfrui*  luminaria  quoque  que  populus  tuus  in  h6c  sacro  templo 

35   tibi  deuote  offert  tua  bene^dictione  sanctifices*  ut  quicunque 


1.  2.  In  the  upper  margin  of  f.  Sir.  is  written  (p.m.  ut  ttid.)  a  word,  the  upper 
portions  of  the  letters  of  which  have  been  cut  away  by  the  binder  :  '  u(  .  .  .  )ce'. 

1.  6.  The  word  *  stantem '  is  partially  deleted  and  '  et  san(itatem) '  (the  last 
letters  cut  away  by  the  binder)  written  in  a  later  hand  in  the  margin. 

1.  9.  The  hand  mentioned  in  the  last  note  has  added  'festa'  after  'hodie,' 
and  written  '  e '  in  the  left  margin,  apparently  as  a  correction  of  the  last  letter  of 
*deuota.' 

ROSSLYN.  E 


50  PURIFICAT10  S.    MARIAE. 

ea   gestauerint^   tarn   animse   quam    corporis   consequantur 
/medelam  r'  per  dominum  nostrum.  [fo.  82r. 

Oremus. 

Immensam  maiestatis  tue.  misericordiam  obsecramus  omni- 

5   potens  deus  ut  qui  uerum  lumen  dominum  nostrum  ihesum 

christum   hodierna   die   cum   nostre   carnis    substantie.    t   in 

templo  presentari'  atque  diu  desideratum  beatum  t  simeonis 

brachiis   amplecti    uoluistr    mentis    nostre.    sensus  dono  tue 

grade,  illuminare  digneris'  quatinus  hos   cereos  tua  bene-»J< 

10   dictione    sanctificatos    ferentes'   castitatis   sinceritate   tuique 

amoris  caritate  illuminastif  1  nosmet  ipsos  hostiam  uiuentem 

sanctumf*  tibique  placentem  exhibere  ualeamus  1  per. 

Tune  asperga[n]tur  aqua  benedicta  et  tuere  t  adoleantur  et  illu- 
minentur  et  interim  [canatur]  a  clero  antiphona 

15       Lumen  ad  reuelationem  gentium  et  gloriam  plebis  tug  israhel.1 

[Alia   ant.~\     Nunc    dimittis    seruum    tuum    domine    secundum 
uerbum  tuum  in  pace  quia  uiderunt  oculi  mei  salutare  tuum.2 


Aue  gratia  plena  dei  genitrix   uirgo'  ex  te  enim   ortus   est   sol 
20  iustitiae  illuminans   que   in   tenebris   sunt   letare   tu   senior   iuste 
suscipiens  in  ulnans  t  liberatorem  /animarum  donantem  [fo.  82V. 
nobis  et  resurrectionem. 

Post  hoc  accipiatur  f  omnes  singulos  cereos  de  manu  pontificis 
uel  editui  et  dicatur 
25  Oremus. 

Omnipotens  sempiterne  deus  qui  unigenitum  tuum  ante 
tempora  de  te  genitunr  sed  temporaliter  de  maria  uirguine 
incarnatum  lumen  uerum  et  indefficiens  ad  depellendas 
humani  generis  tenebras  et  ad  incendendum  lumen  fidei  et 
3o  ueritatis  misissti  in  mundunr  concede  propitius*  ut  sicut 
exterius  corporali*  ita  etiam  interius  luce  spirituali  irradiari 
mereamur  ^  per  dominum. 


Hac  oratione  expleta  circumeant  inf  ecclesiam  cantando 
antiphonas  ad  diem  pertinentes  ad  processionem. 


1.    7.     In  the  left  margin  is  written  a  letter  (?  a),  and  opposite  it,  in  the  right 
margin,  b. 

1.  18.    The  line  surrounding  this  title  is  in  red. 
1.  33.     The  line  round  this  rubric  is  in  red. 

1  Luc.  ii.  32.  2  Luc.  ii.  29,  30. 


PURIFICATIO   S.    MARIAE.  51 

\Antipkon&\.  .   *•; 

Adorna  thalamum  tuum  sion  et  suscipe  regem  christum  amplec- 

tere  maria[m]  que  est  celestis  porta  ipsa  enim  portat  regem  gloriae 

non  f  uero  f  lumine  subsistit  uirgo  adducens  in  manibus  filium  ante 

5  luciferunr  quern  accipiens  simeon  in  ulnas  suas  predicauit  pouulis 

dominum  eum  esse  uitg  et  mortis  et  saluatorem  mundi. 

Responsum   accepit  simeon   a   spiritu   sancto  non  uisurum  se 

mortem  nisi  uideret  christum  domini'  et  cum  inducerent  puerum 

in  templof  J.  accepit  eum  /in  ulnas  suas'  et  benedixit   deum  [fo.  &3r. 

10  et  dixif     Nunc  dimittis  domine  seruum  [tuum  secundum]  uerbum 

tuum  in  pace.1 

Cum  auteni  in  chorum  redierint  dicta  antiphona  dicatur. 

Benedicta  tu  in  mulieribus'2  kirrieleisonf*  ter  pater  noster et  ne 
nos  inducas*  post  partum. 
1 5  Oremus. 

Erudi  quesumus  domine  plebem  tuam  et  que  extrinsicus 
annua  tribuis  deuotione  uenerarr  intercedente  beata  dei  geni- 
trice  semper  uirgine  maria  interius  assequi  gratiae  tuae  luce 
conceded  per. 

20  'Ilir   NON   FEBRUARir  PURIFICATIO  SANCTE  MARIE; 

Suscepimus  deus  misericordiam  tuam  in  medio  templi  tui  secun 
dum  nomen  tuum  ita  deus  et  laus  tua  in  fines  terrg  iustitia  plena 
tua  dextera.3 

[A.]     Magnus  dominus  et  laudabilis  nimis.4 

25  Oremus. 

Omnipotens  sempiterne  deus  maiestati  f  tuam  supplices 
exoramus  J.  ut  sicut  unigenitus  films  tuus  hodierna  die  cum 
nostrae  carnis  substantia  est  in  templo  presentatus*  ita  nos 
facias  purificatis  tibi  mentibus  presentari*  per  dominum. 

30  Lectio  malachig  pro\_fetce\. 

Hec  dicit  dicit  f  dominus'  ecce  ego  mitto  angelum     .     . 
/     .     .     et   sicut   anni   antiqui5   dicit   dominus J.    [fo.    83v. 
omnipotens. 

Gradale. 

35       Suscepimus  deus  misericordiam  tuam  in  medio  templi  tui  secun 
dum  nomen  tuum  domine  ita  et  laus  tua  in  fines  terre. 

1.  31.     The  first  '  dicit '  is  erased. 

1.  34.  In  the  margin  are  written  some  letters:  (...)at  |  (...)e>  most  of  which 
have  been  cut  away  by  the  binder. 

1  Luc.  ii.  26,  28,  29.  2  Luc.  i.  28  b.  3  Ps.  xlvii.  10,  II. 

4  Ps.  xlvii.  2.  5  Mai.  iii.  1-4. 

E   2 


52  CATHEDRA    S.    PETRL 

V.  Sicut  audiuimus  ita  et  uidimus  in  ciuitate  del  nostri  alleluia 
ecce  uenit  ad  templum  sanctum  suum  dominator  dominus1  uenite 
occurramus  domino  deo  nostro'2  Alleluia. 

V.  Hodie  oblatus  est  in  templo  uirginis  films  cuius  diuinitatem 
5  omnis  non  capit  orbis, 

Tractus. 

Gaude  maria  uirgo  /cunctas  heresses  interemisti.  [fo.  841:. 

V.     Que  garielis  t  archangeli  dictis  credidisti. 
V.     Dum  uirgo  deum  et  hominetn  genuisti  et  post  partum  uirgo 
10  inuiolata  permansisti*  dei  genitrix  intercede-  pro  nobis. 

Secundum  lucam* 

In  illo  i  postquam  impleti  sunt  dies  purgationis  marie     .     . 
/     ,     .     lumen  ad  reuelationem  gentium  et  gloriam  [fo.  84v. 
plebis  tuae  israhel.3 
15  Offercnda* 

Diffusa  est  gratia  in  labiis  tuis  propterea  benedixit  te  deus  in 
eternum  et  in  seculum  seculi.4 

Secreta. 

Presta  quesumus  domine  ut  sicut  hodierna  munera  uene- 
20  randa  filii  tui  oblatione  consecrantur  ipsius  gloriosae  genitricis 
precibus  sempiterni  luminis  nobis  caritatisf  [conferatur]. 

Communio. 

Responsum  accepit  simeon  a  spiritu  sancto  non  uisurum  se  mor 
tem  nisi  uideret  christum  domini.6 

25  Post  communionem. 

Da  nobis  misericors  deus  eius  present!  festiuitate  uegi- 
tari-  cuius  Integra  uirginitate  suscepimus'  auotorem  f  nostrae 
salutis'  per. 

VIII'  KLJ  MARTA   CATHEDRA  SANCTA  PETRI. 

30       Statuit  ei  dominus.6 

Ps.     Misericordias  domini  in  eternum.7 

Oremus. 

Deus  qui  beato  petro  apostolo  tuo  /collatis  clauibus  [fo.  85 r. 
regni    celestis    animas    ligandi    atque    soluendi   pontificum 
35  tradidisti  ^  conced(e)  ut  intercessionis  eius  auxilio :'  a  pecca- 
torum  nostrorum  nexibus  liberemur  qui  uiuis. 

1  Ps.  xlvii.  10,  ii  a,  9  a  ;  Mai.  iii.  I  b.  2  Cf.  Jer.  iii.  22. 

:!  Luc.  ii.  22-32.  4  Ps.  xliv.  3  b.  5  Luc.  ii.  26. 

6  Sir.  xlv.  30.  7  ps<  ixxxviii.  2. 


ANNUNTIAT10  S.   MARIAE.  53 

Lectio  e  b'  petri  apostolL 

Petrus  apostolus  ihesu  christi  electis  aduenis  .  .  /[fo.  8$v. 
.  .  inueniatur  in  laudem  et  gratiam  et  honorem  in  reuelationem 
ihesu  christi  domini  nostri.1 

\Gradale\ 

Exaltent  eum  in  ecclesia  plebis  et  in  cathedra  seniorum  laudent 
eum. 


Confiteantur   domino'  misericordia  eius  et  mirabilia  filiis 
hominum.2 
I0  [Tractus]. 

Tu  es  petrus  et  super  hanc  petram  edificabo  ecclesiam  meam. 
[y.~\     Et  portg  inferi  non  preualebunt  aduersus  earn  et  tibi  dabo 
claues  regni  celorum. 

[y.]     Quodcunque  ligaueritisf  super  terram  J.  erit  ligatum. 
15       \Jf.\     Et  quodcumque  solueris  super  terram  erit  solutum  et  in 
celis.3 

\Secundum  matheuiri\. 

In  illo  :'  uenit  ihesus  in  partes  cessariae.4     Require 

\0fferendd\. 

20  Tu  es  petrus  et  super  hanc  petram  edificabo  ecclesiam  meam  et 
porte  inferi  non  preualebunt  aduersus  eanvet  tibi  dabo  claues  regni 
celorum.5 

[Secreta]. 

Ecclesie   tue   preces   domine   quesumus*  et  munera    beati 
25  apostoli  tui  petri  commendet  oraticr  ut  quod  pro  illius  gloria 
celebramus*  nobis  prosit  ad  ueniam  ^  per  dominum  nostrum. 

\Communid\. 
Tu  es  petrus  et  super  hanc  petram  e.dificabo  earn.6 

[Post  communzoriem~]. 

30  Letificet  nos  domine  munus  oblatum  /ut  sicut  in  [fo.  86r. 
apostolo  tuo  petro  te  mirabilem  predicamus*  sic  per  ilium 
sumamus  tuae  indulgentias  largitatem  ^  per  dominum. 

VIII  KL'  •   APRILIS  ANNUNTIATIO-  S'   M. 

Rorate  celi  desuper  et  nubes  pluant  iustum  aperiatur  terra  et  ger- 
35  minet  saluatorem  et  iustitia  oriaturf  simul  ego  dominus  creaui  eum. 


1   I  Pet.  i.  1-7.  '2  Ps.  cvi.  32,  31.  3  Matt.  xvi.  18,  19. 

4  Matt.  xvi.  13  sqq.  5  Matt.  xvi.  18,  19  a.  6  Matt.  xvi.  1 8  a. 

7  Isai.  xlv.  8. 


54  ANNUNTIATIO   S.    MARIAE. 

Or  emus. 

Deus  qui  de  beat?  marise  uirguinis  utero  uerbum  tuum 
angelo  nuntia[n]te  carnem  suscipere  uoluisti  i  presta  suppli- 
cibus  tuis  ut  qui  uere  earn  genitricem  dei  credimus  eius  apud 
te  intercessionibus  adiuuemur  per  eundem. 

Lectio  isaie  prophete. 

In  diebus  illis  est  locutus  est  dominus  ad  achaz  dicens.     . 
.     /     .     .     reprobare  malum  et  eligere  bonum.1         [fo.  86v. 


10       In   sole  posuit   tabernaculum   suum*   et  ipse   tanquam  sponsus 
procedens  de  thalamo  suo. 

y.    A  summo  celo  egressio  eius   et  occurrusf  eius  usque   ad 
summum  eius. 

V.     Aue  maria  gratia  plena  dominus  tecum. 

15       V.     Benedicta  tu  in  mulieribus  et  benedictus  fructus  uentris  tui. 
V.     Ecce  concipies  et  paries  filium  et  uocabitur  nomen  emanuel. 
V.     Quomodo  iniquit  t  fiet  istud  quoniam  uirum  non  cognosce* 
et  respondens  angelus  intulit  ei. 

W.     Spiritus  sanctus  superueniet  in  te  et  uirtus  altissimi  obum- 
20  brauit  tibi. 

V.     Ideoque  quod  nascetur  ex  te  sanctum  uocabitur  filius  dei.2 

Secitndum  lucam. 

In  illo  1  missus  est  angelus  garielf  a  deo  in  ciuitatem      .     . 
/     .     .     fiat  michi  secundum  uerbum  tuum.3  [fo.  8/r. 

25  Oremus\. 

Aue  maria  gratia  plena  dominus  tecum  benedicta  tu  in  mulieribus 
et  benedictus  fructus  uentris  tui.4 

\S\_ecretd\.  [fo.  8;v, 

In  mentibus  nostris  quesumus  domine  uerae  fidei  sacramenta 
30  confirma  ut  qui  conceptum  de  uirgine  deum  uerum  et  hominem 
confitemur   per   eius   salutifere  resurrectionis   potentiam  ad 
eternam  peruenire  mereamur  letitiam  r'  per. 

Communio. 

Ecce  uirgo   concipiet  et  pariet  filium  et  uocabitur  nomen  eius 
35  emanuel.5 

1.    7.     The  first  *  est  '  is  erased. 

1.  17.     The  second  i  of  '  iniquit  '  is  erased.     The  letter  fr  before  this  verse  has 
been  twice  written. 

1.  28.     S[ecretd\  is  a  correction  of  Post  \communioneni\  (erased). 

1  Is.  vii.  10-15. 

2  Ps.  xviii.  6  a,  7  a  ;  Luc.  i.  28,  42,  31  (Matt.  i.  23  a),  34  b,  35. 

3  Luc.  i.  26-38  a.  4  Luc.  i.  28,  42.  5  Isai.  vii.  14  b. 


PATRICII:    LETANIA    MAIOR. 


55 


Post  \communioneni\. 

Gratiam  tuam  quesumus  domine  mentibus  nostris  infunde* 
ut  qui  angelo  nuntiante  christi  filii  tui  incarnationem  cognoui- 
mus*  per  pasionem  eius  et  crucem  ad  resurrectionis  gloriam 
perducamur  J.  per  dominum. 


XIII'  KL'   APRILIS-    IN    NATALEf    SANCTI  PATRICff  EPISCOPI 
ET  CONFESSORIS. 

\Oremus\ 

Deus  qui  sanctum  patricium  scotorum  apostolum  tua  pro- 
10  uidentia  elegistr  ut  hibernenses  gentes  in  tenebris  et  in  errore 
gentilitatis  errantes*  ad  lumen  uerum  dei  scientiae  reduceret* 
et  per  lauacrum  regenerationis  filios  excelsi  dei  efficeret  tribue 
nobis  quesumus  eius  pns  intercessionibus*  ut  ad  ea  que  recta 
sunt  quantotiusf  festinemus  J.  per  dominum. 

15  \Secreta.  [fo.  88r. 

Hostias  tibi  quas  in  honore  sancti  patricii  offerimus  deuotas 
accipias*  ut  nos  a  timore  iudicii  liberemur. 

Post  communionem. 

Omnipotentem    deum    uniuersitatis    auctorem    suppliciter 
20  exoramus'   ut   qui  spirituale   sacrificium   in   honorem  sancti 
patricii  offerimus'  fiat  nobis  remedium  sempiternum  J.  per. 

•MISA    IN    LETANIA    MAIORE    IN    SECUNDA    FERIA    ET 
TERTIA'   FERIA. 

Exaudiuit  de  templo  sancto  suo  uocem  meam  alleluia  et  clamor 
25   meus  in  conspectu  aeius  introrbit  in  aures  eius1  alleluia  alleluia. 
Ps.     Diligam  te'  d.2 

Oremus. 

Presta   quesumus   omnipotens  deus J.   ut  qui  in  afflictione 
nostra  de  tua  pietate  confidimus  contra  omnia  tua  semper 
30  protectipne  muniamur  J.  per. 

L°  e'  b'  iacobi  apostoli. 

Karissimi J.    confitemini  alterutrum   peccata  uestra  ^    .     . 
/     .    .     et  operit  ^  multitudinem  peccatorum.3         [fo.  88v. 

Alleluia. 

35       V.     Confitemini   domino   quoniam  bonus   quoniam  in  seculum 
misericordia  eius.4 

1  Ps.  xvii.  7  b.  2  Ps.  xvii.  2. 

3  Jac.  v.  16-20.  4  Ps.  cxvii.  i. 


56  VIGILIA    S.   IOHANNIS  BAPTISTAE. 

Secundum  lucam. 

In  illo*  tempore  r  dixit  dominus  ihesus  discipulis  siiis.  quis 
uestrum  habebit  .  .  /  .  .  quanto  magis  pater  [fo.  891-. 
de  celo  dabit  spiritum  bonum  J.  petentibus  se.1 

5  Offerenda. 

Confitebor  domino  nimis  in  ore  meo  et  in  medio  multorum  laudabo 
eum  qui  astitit  adextram  f  pauperis  ut  saluum  f  faceret  a  persequen- 
tibus  animam  meam2  alleluia. 

Secreta. 

10       Hec  munera  quesumus  domine  et  uincula  nostrae  paraui- 
tatis  |  absoluant*  et  tue.  misericordiae  dona  concilient  r'  per. 

Communio. 

Petite   et  accipietis  querite   et  inuenietis   pulsate  et  aperietur 
uobis  omnis  enim  qui  petit  accipit  et  qui  querit  inuenit  pulsanti 
15  aperiitur3  alleluia. 

I  Post  [communionem].  [fo.  89v. 

Uota  nostra  quesumus  domine  pio  fauore  prosequere*  ut 
dum  dona  tua  in  tribulatione  percipimus  de  consolatione 
nostra  in  tuo  amore  crescamus  ^  per. 

20  IX  KL'  lULff'  UIGILIA  SANCTI  IOHANNIS  BAPTIZE. 

Ne  timeas  zacharias  f  exaudita  est  oratio  tua  et  elizafeth  f  uxor 
tua  pariet  tibi  filium  (et  u)ocabis  nomen  eius  iohannem  et  erit 
(ma)gnus  coram  domino  et  spiritu  sancto  replebitur  adhuc  ex  utero 
matris  suae  et  multi  in  natiuitate  eius  gaudebunt.4 
25       Ps.     Domine  in  uirtute  tua  letabitur  rex*  usque  uechimenter.5 

Oremus. 

Presta  quesumus  omnipotens  deus  ut  familia  tua  per  uiam 
salutis  incendat  f*  et  beati  iohannis  precursoris  hortamenta 
sectando  ad  eum  quern  predixit  secura  perueniat  per. 

30  Lectio  iere mi$  proph$\. 

In  diebus  illis  1  factum  est  uerbum  domini  ad  me  dicens. 
.     /     .     .     et    edifices   et   plantes/5   ait   dominus    [fo.  por. 
omnipotens. 

1.  3.     The  lower  margin  of  fo.  89  hrs  been  cut  away  with  a  knife. 

I.  19.     A  letter  has  been  erased  between  s  and  c  in  *  crescamus.' 

II.  22,  23.    The  following  words  have  been  erased,  in  whole  or  in  part,  to  make 
way  for  the  large  ornamental  initial  :  '  tua '  pri.t  '  et  uocabis,'  '  magnus.' 

1  Luc.  xi.  5-13.  2  Ps>  cviii<  30>  3I>  3  Luc.  xi.  9,  10. 

4  Luc.  i.  13,  15,  14  b.  5  Ps.  xx.  2.  6  Jer.  i.  4-10. 


S.  IOHANNIS  BAPTISTAE.  57 

$.     Fuit  homo  misus  a  deo  cui  nomen  erat  iohannes  hie  uenit. 
V.     Ut  testimonium  perhiberet  de  lumine  parare  domino  plebem 
perfectam.1 

I  \ni~\tium'  s'  e'  secundum'  lucam. 

5  Fuit  in  diebus  herodis  regis  iudae  sacerdos  .  .  /  .  . 
parare  domino  i'  plebem  perfe[c]tam.2  [ff.  QOV.  et  Qir. 

Of[ferenda.] 
Gloria  et  honore  coronasti.3 

Secreta. 

10  Munera  domine  oblata  sanctifica  J.  et  intercedente  beato 
iohanne  baptiza*  nos  post  t  hec  a  peccatorum  nostrorum 
[maculis]  emunda  per. 

Communio. 
Magna  est  gloria  eius.4 

rS  Post  \communionein\ 

Beati  iohannis  baptizae  nos  quesumus  domine  preclara 
comitetur  oratio*  et  que[m]  uenturum  esse  predixit'  postquat  f 
nobis  fore  placatum  ihesum  christum  dominum  nostrum*  qui 
tecum  uiuit 

20  IN  DIE  SANCTOf  IOHANNIS. 

De  uentre  matris  meg  uocauit  me  dominus  nomine  meo*  et  posuit 
os  meum  ut  gladium  acutum  sub  tegumento  manus  suae  protexit 
me  posuit  me  quasi  sagittam  electam.' 

Ps.     Misit  dominus  manum  suam  et  tetigit  6s  meum.6 

25  Or\emus\. 

Deus  qui  presentem  diem  honorabilem  in  beati  iohannis 
natiuitate    fecisti  1  da    spiritualist   gratiam   gaudiorum  r'  et 
omnium   fidelium   mentes   /dirige   in   uiam   salutis  [fo.  9iv. 
^terne  J.  per. 
30  Lectio  isaieprofetce. 

Audite  insulae  •I  et  attendite  populi  .  .  .  .  et  sanctum 
israhel  qui  elegit  te.7 

Gradate. 

Priusquam  te  formarem  in  utero  noui  te  et  antequam  exires  de 
35  uentre  sanctifieaui  te. 

V.  Misit  dominus  manum  suam  et  tetigit  6s  meum  [et  dixit] 
michi  alleluia. 

1  Job.  i.  6,  7  a ;  Luc.  i.  17  b.  '2  Luc.  i.  5-17.  3  Ps.  viii.  6  b. 

4  Ps.  xx.  6  a.  5  Isai.  xlix.  i  b,  2  a.  6  Jer.  i.  9  a. 

7  Isai.  xlix.  1-3,  5  a,  6  b,  7  b. 


5 8  VIG1LIA  SS.  PETRI  ET  PAULI. 

yt     Inter  natos  mulierum  non  surrexit  maior  iohanne  baptiza. 
V.     Fuit  homo  misus  a  deo  cui  nomen  erat  iohannes  eratf.1 

Secundum  lucam. 

In  illo  i'  elizabeth  /impletum  [est]  tempus    .    .    .    .    [fo.  92r. 
5  /deus  israhel  ^  quia  uisitauit'  et  fecit  redemptionem  [fo.  92v» 
plebis  suae.2 

Offerenda. 

lustus  ut  palma  florebit  sicut  cedrus  que  in  libano  est  multi- 
plicabitur.3 
I0  Seer  eta. 

Tua  domine  muneribus  altaria  cumulamus  illius  natiuitatem 
honore  debito  uenerantes*  et  opem  nobis  affore  deprecantes  :' 
qui  saluatorem  mundi  et  cecinit  affuturum  et  adesse  mons- 
trauit  i  ihesum  christum  filium  tuum  dominum  nostrum. 

!-  Communio. 

Tu  puer  propheta  altissimi  uocaberis  preibis  enim  ante  faciem 
domini  parare  uias  eius.4 

Post  communionem. 

Sumat  ecclesiet  tua  deus  beati  iohannis  baptizae  generatione 
20  l?titiam   per   quern   suae   regenerationis    cognouit    auctorem 
dominum  nostrum  ihesum  christum  filium. 

HIP  KL'  IULII  UIGILIA  SANCTORUM  APOSTOLORUM  PETRI' 

ET  P[AULI]. 

(D)icit  dominus  petro  cum  esse[s]  iunior  cingebas  te  et  ambulabas 
25  ubi  uolebas*  cum  autem  senueris   extendes   manus  tuas  et  alius 
[te]  cinget  et  ducet  quo  tu  non  uis  hoc  autem  dixit  significant 
qua  morte  clarificatiirus  esset  deum.5 
Ps.    Si  diligis  me  simon  petre  pasce  oues  meas.6 

Oremus. 

30  Deus  qui  nobis  beatorum  apostolorum  /tuorum  petri  [fo.  93r. 
et  pauli  gloriosa  natalicia  preuenire  concedis*  tribue  quesumus* 
eorum  nos  semper  et  preueniri  beneficiis  et  orationibus 
adiuuari*  per  dominum. 

Lectio  actuum  apostolorum. 

35  In  diebus  illis  :'  petrus  et  iohannes  ascendebant  in  templum  r 
.  .  /  .  .  extassi  in  eo  quod  contigerat  illi.7  [fo. 

1.  22.     The  large  ornamental  initial  has  been  cut  away  with  a  knife. 
1  Jer.  i.  5  a,  9  a ;  Matt.  xi.  1 1  a  ;  Joh,  i.  6.  2  Luc.  i.  57-68. 

3  Ps.  xci.  13.  4  Luc.  i.  76.  5  Joh.  xxi.  18,  19  a. 

6  Cf.  Joh.  xxi.  15-17.  7  Act.  iii.  i-io. 


SS.    PETRI  ET.  PAULL  59 

.$?.  In  omnem  terram  exiuit  sonus  eorum  et  in  fines  orbis  terra  f 
uerba  eorum. 

V.  Cell  enarrant  gloriam  dei  et  opera  manuum  eius  annuntiat 
firmamentum.1 

5  .  Secundum  \iohannent\. 

In    illoi'dixit  simoni   petro  ihesus.  simon  iohannis 
/     .     .     significans   qua   morte   clarificaturus   esset   [fo.  94r. 
deum.2 

Oremus  f. 

10       Michi    autem    nimis    honorificati    sunt   amici   tui   deus   nimis 
confortatus  est  principatus  eorum.3 

Secreta. 

Munus  populi  tui  quesumus  domine  apostolica  intercessione 
sanctifica  nosque  a  peccatorum  nostrorum  maculis  emunda  J. 
15  per. 

Communio. 
Tu  es  petrus  et  super  hanc  petram  edificabo  ecclesiam  meam.4 

Post  \commnnionem~]. 

Quos  celesti  domine  ab  t  elimento  t  satiasti  Jt   apostolicis 
20  intercessionibus  ab  omni  aduersitate  custodi  J.  per  dominum. 

NATALE   -S-  APOSTOLORUM   PETRF   ET  P[AULl]. 

Nunc  scio  uere  quia  misit  dominus  angelum  suum  et  eripuit  me 
de  manu  herodis'  et  de  omni  expectatione  plebis  iudeorum.5 
Ps.     Et  petrus  ad  se  reuersus  dixit.6 

25  Oremus. 

Deus  qui  hodiernam  diem  apostolorum  tuorum  petri  et 
pauli  martirio  consecrasti  J.  da  ecclesiae  tiise  eorum  in  omnibus 
sequi  preceptunr  per  quos  religionis  sumpsit  exordium  per. 

I  Lectio  actuum  apostolorum.  [fo.  94V. 

30       In  diebus  illis  i'  misit  herodis  rex  manus  ^     .     /.    .    [fo.  95r. 
de  omni  expectatione  J.  plebis  iudeorum.7 

Gradate. 

Constitues  eos  p[ri]ncipes  super  omnem  terram  memores  erunt 
nominis  tui  domine. 

35       jr.     Pro  patribus  tuis  nati  sunt  tibi  filii  propterea  populi  confite- 
buntur  tibi  alleluia. 

1  Ps.  xviii.  5,  2.  2  Joh.  xxi.  15-19  a.  3  Ps.  CKxxviii.  17. 

4  Matt.  xvi.  18  a.  5  Act.  xii.  n  b.  6  Act.  xii.  iia. 

7  Act.  xii.  i-n. 


60  S.  PAULI. 

V.  Tu  es  simon  bariona  caro  et  sanguis  non  reuelabit  uerbum 
patris  sed  ipse  pater  [qui]  in  cells  est.1 

Secundum  (...)  matheum. 

In   illo   tempered  uenit   ihesus   in   partes  cesariae 
5  /     .    .    solueris  super  terram  r'  erit  solutum  et  in  [fo.  95v. 
celis.2 

Offerenda. 

Constitues  eos  principes  super  omnem  terram  memores  erunt 
nominis  tui  domine  in  omni  generatione  et  g[ene]ratione.3 

10  Seer  eta. 

Hostias  domine  quesumus  quas  nomini  tuo  sacrandas 
offerimus  apostolica  prosequatur  oratio  ^  per  quam  nos  et 
expiari  tribuas  et  defendi J.  per. 

iCommunio.  [fo.  Q6r. 

15       Simon  iohannis  diligis  me  plus  his  domine  tuaf  omnia  nosti  tu 
scis  domine  quia  unoce  f.4 

Post  \commumonem~\. 

Quos  celesti  domine  alimento  satiasti  i'  appostolicis  inter- 
cessionibus  ab  omni  aduersitate  custodi  r'  per. 

20          II*  KL'  IULII  NATALE  SANCTF  P[AULl]'  APPO[STOLl] 

Scio  cui  credidi  et  certus  sum  quia  potens  est  depositum  meum 
seruare  in  ilium.5 

Ps.     Bonum    certamen    certaui    cursum    consummaui    fidem 
seruaui.6 
25  Oremus. 

Deus  qui  multitudinem  gentium  beati  pauli  apostoli  predi- 
catione  docuisti  r'  da  nobis  quesumus  ^  ut  cuius  natalicia  colimus 
eius  apud  te  patrocinia  sentiamus. 

Ad galantas\. 

30       Fratres  ^  notum  facio  uobis  euangelium     .     .     /     [fo.  96v. 
.     .     ecce  coram  deo  quia  nomenf  mention7 


1.    3.     The  illegible  letters  have  been  erased. 
1.  16.     The  first  letter  of  *  unoce  '  is  perhaps  corrected  (!)  from  a. 
1.  31.     The  final  stroke  of  m  in  'nomen,'  and  the  two  following  letters,  have 
been  erased,  the  word  being  thus  changed  to  '  non. ' 

2  Matt.  xvi.  13-19. 
5  2  Tim.  i.  12  b. 


,J  Ps.  xliv.  17  b,  18  a,  17  a,  18  b ;  Matt.  xvi.  17  b. 
3  Ps.  xliv.  17  b,  18  a.  4  Joh.  xxi.  15  a,  17  b. 

6  2  Tim.  iv.  7.  "'  Gal.  i.  11-20. 


OCTAVAE  SS.    PETRI  ET  PAULL  61 

^?.  Qui  operatus  est  petro  in  apostolatum  circumcissionis 
operatus  est  et  michi  inter  gentes*  et  cognouerunt  gratiam  dei 
que  data  est  michi. 

y.  Gratia  dei  in  me  uacua  non  fuit1  sed  gratia  eius  semper  in 
5  me  manet  alleluia. 

/K  Magnus  sanctus  paulus  uas  electionis  J.  uere  digne  est  glori- 
ficandus. 

Secundum  matheum. 

In  illo  :'  dixit   simon   petrus   ad  ihesum    ecce   nos 
10  /     .     .     centuplum  accipiet  J.  et  uitam  e.ternam  possi-  [fo.  Q/r. 
debit.8 

Offerenda. 
Michi  autem  nimis.3 

Secreta. 

15  Oblationem  tibi  domine  uotiuam  deferentes  precamur  ut 
ad  laudem  tui  nominis  et  apostolicae  reuerentiam  dignitatis  et 
ad  nostram  f  preueniat  f  sanctificata  presidium  per. 

Communio. 

Amen  dico  uobis  quod  uos  qui  reliquistis  omnia  et  secuti  estis 
20  me  centuplum  accipietis  et  uitam  gternam  possidebitis.4 

[Post  communioneni\. 

Da  quesumus  omnipotens  deus  ut  ecclesia  tua  sacramentis 
refecta    salutaribus-   et    beati    pauli    apostoli    fulta    suppli- 
cationibus  sic  presentia  dona  precipiat  f  ^  ut  capere  mereatur 
25  eterna*  p. 

II-  NON  [l]ULII  OCTAUASf  APOSTOLORUM  P[ETRl]'  ET 

P[AULI]. 

/Exclamauerunt  ad  te  domine  in  tempore  afflictionis  suae  [fo.  9yv. 
et  tu  de  celo  exaudisti  eos5  alleluia  alleluia. 
30       Ps.     Exultate  iusti  in  domino.6 

Oremus. 

Deus  cuius  dextera  beatum  petrum  ambulantem  in  fluctibus 

ne   mergeretur    erexit   et    coapostolum   eius    paulum   tertio 

naufragantem    de    profundo     pelagi     liberauit    exaudi    nos 

35  propitius  r  et  concede  ut  amborum  mentis  eternitatis  gloriam 

consequamur  J.  per. 


1  Gal.  ii.  8,  9  a;  I  Cor.  xv.  loa.  2  Matt.  xix.  27-29. 

a  Ps.  cxxxviii.  17.  4  Matt.  xix.  28  a,  29  b. 

5  Cf.  Ps.  xxxiii.  1  8,  cvi.  6.  6  Ps.  xxxii.  i. 


62  V1GILIA  ASSUMPTIONS  S.    MARIAE. 

Ad  galathas. 

Fratres^  deus  personam  hominis   non    accipit 

sollicitus  fui  id   ipsum   facere.1    in    christo   /ihesu    [fo.  QSr. 
domino  nostro. 

5       $.     Constitues  eos  pro  patribus'  alleluia. 

V.  Isti  sunt  due  oliug  et  duo  candelabra  lucentia  ante  dominum 
habent  potestatem  claudere  celum2  nubibus  et  aperire  portas  eius 
quia  linge  eorum  claues  celi  facte  sunt. 

Secundum  matheum. 

10  In  illo  r'  iussit  ihesus  discipulos  suos  ascendere  in  nauiculam  ^ 
.  .  /  .  .  uenerunt  et  adorauerunt  eum  dicentes.  [fo.  98v. 
uere  r'  filius  dei  es.3 

Offerenda. 

Constitues  eos  principes  super  omnem  terram.4 

15  Seer  eta. 

Intende  precamur  altissime  uota  quae  reddimus  tibique 
placita  fieri  eorum  precibus  concede*  pro  quorum  deferuntur 
honore  1  per. 

Communio. 

20  Ego  uos  elegi  de  mundo  [ut]  uen[ia]tis*  et  fructum  afferatis  et 
fructus  uester  maneat.5 

Post  communionem. 

Sumpta  domine  sacramenta  beatis  apostolis  dep[re]cantibus 
remedium  nobis  celeste  concilient  J.  per  dominum. 

25          XIX'  KL'   SEPTEMBRIS   UIGILIA  ASSUMPTIONS]'   S'    M. 

Salue  sancta  pariens  f  enixa  puerpera  regem  (qui  celum)  terramque 
regit  in  secula  seculorum. 

Ps.     Que  (...)  seculorum. 

Qug   gaudium   matris   habens  (cum)  uirginitatis  honorem  f  nee 
30  primam  similem  uisa  estf  nee  habere  sequentem.6 

Oremus. 

Deus  qui  uirginalem  aulae  f  beatae  mariae  in  qua  habitares 
eligere  /dignatus  es  ^  da  quesumus'  ut  sua  nos  defen-  [fo.  99r. 

1.  8.     A  letter  has  been  erased  after  u  in  '  claues.' 

1.  26.  The  words  ot  the  Antiphon  and  Psalm  enclosed  in  brackets  have  been 
erased  to  make  way  for  the  ornamental  initial. 

1  Gal.  ii.  6  b-io.  2  Ps.  xliv.  17  b,  a ;  Apoc.  xi.  4,  6  a. 

3  Matt.  xiv.  22-33.          4  Ps.  xliv.  17  b.  5  Joh.  xv.  16  a. 

6  Sedulius  Carm.  Pasch.  63,  64,  66-68  (Migne  xix.  599). 


ASSUMPTIO  S.    MARIAE.  63 

sione    munitos    iocundos    faciat    suae    interesse    festiuitati' 
qui  tef. 

(....)•  ri  come  c  respo. 

Lectio  libri  sapientice. 
5       Ab  initio  et  ante  secula.1 

\Lectio  isai$  profet<z.~\ 

Gaudens  gaudeo  in  domino  r'  et  exultauit  ....  gaudebit 
super  te  [deus]  tuus.2  dicit  dominus  omnipotens. 

#.     Specie  tua  et  pulcritudine  tua  intende  prospere  precede  et 
«o  regna. 

[y.~\  Propter  ueritatem  et  mansuetudinem  et  iustitiam  et 
deducet  te  mirabiliter  dextera  tua.3 

Secundum  lucam. 

In  illo  1    factum   est  cum   loqueretur   ihesus   ad  turbas  1 
15  extollens  uocem  quedam  /    .    .    audiunt  uerbum  dei  1  [fo.  9Qv. 
et  custodiunt  illud.4 

Offerenda. 

Felix  nanque  est  sacra  uirgo  maria. 

Secreta. 

20  Munera  nostra  domine  apud  clementiam  tuam  dei  genitricis 
commendet  oratio  r'  quam  iccirco  de  present!  seculo  trans- 
tulistr  ut  pro  peccatis  nostris  apud  te  fiducialiter  intercedaf 
per'  e. 

Communio. 
25       Benedicta. 

Post  communionem. 

Concede  misericors  deus  fragilitati  nostre  presidium  1  ut 
qui  sancte  dei  genitricis   et   uirguinis   requiem   celebramus* 
intercessionis  eius  auxilio  a  nostris  iniquitatibus  resurgamus  i' 
30  per  eundem. 

IN   DIE  AD   MISAM. 

Oremus  \. 

Gaudeamus   omnes    in   domino    diem    festum   celebrantes   sub 
honore  sancte  marie    uirginis   de   cuius   assumptione   gaudeant  f 
35  angeli  et  collaudant  filium  dei. 

1.  3.  Some  words  written  in  vermilion  have  been  erased,  of  which  the  last 
letter  seems  to  have  been  m. 

1.  26.  The  title  is  written  twice,  the  second  time  in  the  abbreviated  form 
Post. 

1  Sir.  xxiv.  14  sqq.  2  Isai.  Ixi.  IO,  II,  Ixii.  5.  3  Ps.  xliv.  5. 

4  Luc.  xi.  27,  28. 


64  ASSUMPTIO  S.  MARIAE. 

Ps.  Hodie  maria  uirgo  celos  ascendit  gaudete  quia  cum  christo 
regnaf  gloria*  p*  et. 

Oremus. 

Ueneranda  nobis  domine  huius  diei  festiuitas  opem  conferat 

5  sempiternam  in  qua  sancta  dei  genitrix  /mortem  [fo.  icor. 

subnt  temporalem  1  nee  mortis  necibus  f  deprimi  potuit  quae 

filium   tuum   dominum   nostrum   de   se  genuit    incarnatunr 

qur  t. 

Per  octauas  Orenms. 

10  Concede  quesumus  omnipotens  deus-  ad  beatae  mariae 
semper  uirguinis  gaudia  nos  e.terna  pertingere*  de  cuius 
ueneranda  assumptione  tribuas  f  annua  sollennitate  gaudere* 
per  dominum. 

Lectio  libri  sapientice. 

15       In   omnibus  requiem    quessiui J.    et   in    hereditate   ,  . 
/     .         quasi  mirra  electa  dedi  sanitatem  odoris.1      [fo.  icov. 

Jfi.  Propter  ueritatem  et  mansuetudinem  et  iustitiam  et  deducet 
te  mirabiliter  dextera  tua. 

V.  Audi  filia  et  uide  et  inclina  aurem  tuam  quia  concupiuit  rex 
20  speciem  tuam*2  alleluia. 

/F.  Hodie  maria  uirgo  celos  ascendit  gaudete  quia  cum  christo 
regnat  in  eternunv  alleluia. 

V.  Assumpta  est  maria  in  celum  gaudent  angeli  et  collaudantes 
dominum  benedicentf. 

25  Secundum  lucam. 

In  illo J.  intrauit  ihesus  in  quoddam  castellum  :'  et  .  . 
/  .  .  maria  optimam  partem  elegit  J.  que  non  [fo.  loir, 
auferetur  ab  ea.3 

Offerenda. 

30       Beata  es  uirgo  maria  que  dominum   portasti  creatorem  mundi 
genuistr  qui  te  fecit  et  in  eternum  permanes  uirgo. 

Secreta. 

Grata   tibi   domine   munera   nostra   efficiat  dei  genetricis 
oratio*  quam  etsi  pro  condicione  carnis  migrasse  cognoscimus  r7 
35  in   celesti   gloria   pro   nobis    apud   te   orare   sentiamus   per 
eundem. 

Communio. 
Beata  uiscera  marise  uirguinis  qug  portauerunt  eterni  patris  filium. 

1.  33'.     '  Genetricis  '  is  a  correction  from  '  genitricis.' 

1  Sir.  xxiv.  110-13,  15-20. 

2  Ps.  xliv.  5  b,  ii  a,  12  a.  3  Luc.  x.  38-42. 


DECOLLATIO  S.    IOHANNIS  BAPTISTAE.  65 

Post  \communionein\. 

Mense   celestis    participes  effecti  imploramus   clementiam 
tuam  domine  deus  noster  ut  qui  festa  dei  genitricis  colimus  1 
a  cunctis  malis  imminentibus  eius  intercessionibus  liberemur 
5  per. 

IIII   KL'   SEPTEMBRIS   DECOLLATIO'  S'   IOHANNIS   BAPTIZE. 

lohannes  autem  cum  audisset  in  uinculis  opera  christi  mittens 
duos  de  discipulos  t  suis  ait  illi'  tu  es  qui  uenturus  es  an  alium 
expectamus.1 

fo       Ps.     Respondens  autem  ihesus  ait  illis  euntes  renuntiate  iohanni 
qug  audistis  et  uidistis'2  gloria. 

Oremus. 

Sancti   iohannis    baptizae    et    martins    domine    quesumus 
ueneranda  festiuitas*  salutaris  auxilii  nobis  prestet  augmen- 
15  turn  r'  per. 

Lectio  sapienticB. 

Expectatio  iustorum  letitiar'spes  /autem  impiorum  [fo.  zoiv. 
.  .  .  .  in  benedictione  iustorum  r'  exaltabitur  ciuitas.3 

$.  Herodes  enim  tenuit  et  ligauit  iohannenv  et  posuit  in 
20  carcerem. 

V.  Propter  herodiadem  quam  tulerat  fratri  f  suo  uincenti  t 
uxorem  alleluia. 

V.  Misso  herodes  speculatore  precepit  amputare  caput  iohannis 
in  carcere.4 

25  Secundum  marcum. 

In  illor'misit  herodes  ac  tenuit  iohannemr'  .  .  /  [fo.  iO2r.^v. 
.  .  corpus  eius  J.  et  posuerunt  illud  in  monumento.5 

Offerenda. 

Missit  rex  spiculatorem  et  precepit  ambutare  caput  iohannis  in 
30  carcere'  quo  audito J.  discipuli  eius  uenerunt  et  sepilierunt  eunre 
alleluia. 

Secreta. 

Muneratibi  domine  pro  sancti  martins  tui  iohannis  baptizae 
passioni  t   deferimus'  quia   dum    finitur   in    tern's-  factus   est 
35  celesti    sede    perpetuus  ^   quesumus    ut   eius  obtentu    nobis 
proficiant  ad  salutem  J.  per. 


1  Matt.  xi.  2,  3.  2  Matt.  xi.  4. 

3  Prov.  x.  28-32,  xi.  3,  6,  8-n  a.  4  Marc.  vi.  17,  27. 

5  Marc.  vi.  17-29.  6  Marc.  vi.  27  a,  29  a. 
ROSSLYN.  F 


66  NATI VITAS  S.    MARIAE. 

Communio. 

Ite  dicite  iohanni*   ceci  uident  surdi  audiunt  mortui  resurgunf 
et  beatus  est  qui  non  fuit  scandalizatus  in  me.1 

Post  \cominunionem~\. 

5  Conferat  nobis  domine  sancti  iohannis  baptizae  utrunque 
sollennitas*  ut  et  magnifica  sacramenta  quae  sumpsimus' 
precibus  nostris  significata  ueneremur  et  in  no[bi]s  potius 
edita  gaudeamus  i'  per  dominum. 

VP  IDUS  SEPTEMBRIS-    NATIUITAS'  S'   MARIA  f. 

10       Gaudeamus   omnes   in   domino    diem    festum   celebrantes   sub 
honore'  sanctg  marise  uirginis  /de  cuius  natiuitate  gaudent  [fo.  1031. 
angelum  t*  et  collaudant  filium  dei. 
Ps.     Hodie  nata  est  beata  uirgo  maria  et  f  progenie  deo  t. 

Oremus. 

15  Supplicationem  seruorum  tuorum  deus  miseriator  f  exaudi 
ut  qui  in  natiuitate  sanctae  dei  genitricis*  et  uirguinis  congre- 
gamur  eius  intercessionibus  a  te  de  instantibus  periculis 
eruamur  J.  per  dominum. 

Lectio  libri  sapientia. 

20  Ego  quasi  uitis  fructificaui  suauitatem  odoris  ^  .  .  .  . 
et  qui  elucidant  me  J.  uitam  eternam  habebunt.2 

^?.     Benedicta. 
V.     Uirgo  Alleluia. 

V.     Natiuitas  gloriosae  uirguinis  /mariae  ex  semine  abrse  [fo.  I03V. 
25  orta  de  tribu  iuda  clara  ex  stirpe  dauid. 

Gene\a\logia  domini  nostri*  i'  christi'  s'  matheum. 

Liber    generationis    ihesu   christi   filii   dauid J.    filii 
/    .    .    de  qua  natus  est  ihesus  ^  qui  uocatur  christus.3  [fo.  iO4r. 

Offerenda. 
30       Aue  maria  gratia  plena  dominus  tecum.4 

Secreta. 

Unigeniti  tui  domine  nobis  succurrat  humanitas'  ut  qui 
natus  de  uirguine  matris  integritatem  non  minuit  sed  sacrauif 
in  natiuita[ti]s  eius  sollenniis  a  nostris  nos  piaculis  exuens1 

1.  2.     A  letter  is  erased  before  '  ceci.' 

1  Matt.  xi.  4  b,  5,  6.  2  gh-.  xxiv.  23-31. 

3  Matt.  i.  1-16.  4  Luc>  L  2g  a> 


EXALTATIO  S.   CRUCIS.  67 

oblationem   nostram    tibi    faciat'   acceptarrr   ihesus   christus 
dominus  noster  qui*  t. 

Communio. 
Benedicta  a  filio  tuo  domina. 

5  Post  \communionein]. 

Sumpsimus  domine  celebritatis  annue  uotiua  sacramenta* 
presta  quesumus*  ut  intercedente  beata  maria  /semper  [fo.  IO4V. 
uirguine  et  temporalis  uite.  nobis  remedia  prebeant  et  e.terne 
per  dominum. 

10  XVIIP  KLJ  OCTOBRIS   EXULTATIO  f*   S*   C[RUCIS]. 

In  nomine  domini  omne  genii  flectatur  celestivm  terrestrium  et 
infernorum  quia  dominus  factus  obediens  usque  ad  mortem  mortem 
autem  crucis'  ideo  dominus  ihesus  christus  in  gloria  est  dei  patris.1 

Ps.     Humiliauit  semet  ipsum  factus  obediens  usque  ad  mortem.8 

15  \_Qremus\. 

Deus  qui  unigeniti  filii  tui  domini  nostri  ihesu  christi 
preti[o]so  sanguine  humanum  genus  redimere  dignatus  es* 
concede  propitius  r7  ut  qui  [ad]  adorandam  uiuificam  crucem 
aduenerunt  a  peccatorum  suorum  nexibus  liberentur  per  e. 

20  Ad pilipenses. 

Fratres  hoc  sentite  in  uobis  quod  et  in  christo  ihesu.  .  . 
/  .  .  quia  dominus  ihesus  christus  •I  in  gloria  est  dei  [fo.  iO5r. 
patris.3 

Ijc.     Christus  factus. 
25       Jf.     Propter  quod  et  deus  Alleluia. 

W.  Michi  autem  absit  gloriari  nisi  in  cruce  domini  ihesu  christi'4 
Alleluia. 

V.  Salua  nos  christe  saluator  per  uirtutem  sanctae  crucis  qui 
saluasti  petrum  in  mari  miserere  nobis. 

30  Secundum  iohannem. 

In  illo  tempore  •/  dixit  dominus  ihesus  turbis  nunc  iudicium 
est  ....  credite  in  lucem  J.  ut  filii  lucis  sitis.6 

Offerenda. 

Protege  domine  plebem  /tuam  per  signum  sancte  crucis  [fo.  io5v. 
35   ab    omnibus    insidiis    inimicorum    omnium    ut    tibi    gratam    ex- 
hibeamus  seruitutem  et  acceptabile  tibi  fiat  sacrificium  nostrum* 
alleluia. 

1.  ii.  In  the  word  'celestivm'  the  scribe  has  written  v  for  u.  This  letter 
seldom  appears  elsewhere  except  as  the  equivalent  of  the  symbol  ^. 

1  Phil.  ii.  10,  8,  ii  b.  2  Phil.  ii.  8.  3  Phil.  ii.  5-11. 

4  Phil.  ii.  8,  9  ;  Gal.  vi.  14  a.  5  Joh.  xii.  31-36  a. 

F   2 


68  .V.    MATTHAEL 

Secreta. 

Deuotas  domine  humilitatis  nostr?  preces  et  hostias  miseri- 
cordiae  tuae  precedat  auxilium  et  salutem  quam  per  adam  in 
paradiso  ligni  clauserat  temerata  presumtio  ligni  rursum  fides 
5  aperiat  1  per. 

Communio. 

Redemptor  mundi  signo  crucis  ab  omni  nos  aduersiftate]  custodi 
qui  saluasti  petrum  in  mari  miserere  nobis. 

Post  \communionein\. 

10  Ihesu  christi  domini  nostri  corpore  et  sanguine  saginati  per 
quern  crucis  est  sanctificatum  uexillum  quesumus  domine 
deus  r'  ut  sicut  adorare  meruimus  ita  perennitatis  eius  gloria 
salutari  potiamur  effectu1  per  eundem. 

IN   DIE   NATALI   EIUSDEM   [SANCTI   MATHEl]. 

15  In  medio  ecclesie  aperuit  os  eius  et  impleuit  eum  dominus 
spiritu  sapientie  stola  glorig  induit  eum.1 

Ps.     locunditatem  et  exultationem  thesaurizauit  super  eum.2 

(...)  Oremus. 

Beati  euangelizae  et  apostoli  tui  mathei  domine  precibus 
20  adiuuemur  ut  quod  possibilitas  nostra  non  optinet*  eius  nobis 
intercessione  donetur  J.  per. 


[fo.  io6r. 

Fratres  ^  unicuique  nostrum  data  est  gratia  r'     ....     in 
mensuram  e.tatis  plenitudinis  christi.3 
25       j£.     Beatus  uir. 

V.     Potens  Alleluia. 

V.     Primus  ad  sion  dicet  ecce  adsum  et  ierusalem  euangelizam 
dabo.4 

Secundum  matheum. 

30       In  illo  J  cum  transiret  inde  ihesus  i  uidit  hominem 

/     .     .     non  enim  ueni  uocare  iustos  J.   sed  pecca-  [fo.  io6v. 
tores.5 

Offerenda. 

lustus   ut   palma    florebit    sicut    cedrus   libani   multiplicabitur 
35   plantatus  in  domo  domini  in  atriis  domus  dei  nostri.6 


1.  18.     The  title  has  been  erased  and  re-written  (p.  m.}. 

1.  22.     The  outer  margin  of  fo.  106  has  been  cut  away. 

1  Sir.  xv.  5.  2  gir  xv   6  a  3  Eph.  jv>  7_I3< 

4  Ps.  cxi.  i,  2  ;  Isai.  xli.  27.  5  Matt.  ix.  9-13.  6  Ps.  xci.  13,  14. 


S.   MICHAELIS  ARCHANGEL!.  69 

\Secretd\. 

Supplicationibus  apostol[ic]is  beati  mathei  euangelizae  et 
apostoli  tui  quesumus  domine  [ecclesise]  tuae  commendetur 
oblatio*  cuius  magnificis  predicationibus  eruditur. 

5  Coimnunio. 

Amen  dico  uobis  quod  uos  qui  reliquistis  omnia  et  secuti  estis 
me  centuplum  accipietis  et  uitam  gternam  possidebitis.1 

(Post  communionein). 

Sumpsimus  domine  uenerabile  sacramentum  beati  mathei 
10  apostoli  tui  festiuitate  laetantes*  quesumus  ut  suis  precibus 
gloriosis'  et  credendum  nobis  iugiter  postulet  et  sequendum 
beatus  euangeliza  quod  docuit  J.  per  christum. 

•Ill'    KL'   OCTAf    FESTIUITAS    SANCTT    MICHAELIS 
ARCHANGELI. 

15  /Benedic[i]te  dominum  omnes  angeli  eius  potentes  [fo.  loyr. 
uirtutes  qui  facitis  uerbum  eius  ad  audiendum  f  [uocem]  sermonum 
eius.2 

Ps.     Benedic  anima  mea  domino.3 

Oremus. 

20  Deus  qui  miro  ordine  angelorum  ministeria  hominumque 
dispensas'  concede  propitius  r'  ut  quibus  tibi  ministrantibus  in 
celo  semper  assistitur  ab  his  uita  nostra  muniatur  r'  per. 

Lectio  libri  apocalipsis  iohannis'  a. 

Indiebus  illis^  significant  deus  quae  oportet     .     .     .     .     et 
25  lauit  nos  a  peccatis  nostris  in  sanguine  suo.4 

$.  Benedicite  dominum  omnes  angeli  eius  potentes  /uir-  [fo.  loyv. 
tutes  qui  facitis  uerbum  eius. 

V.     Benedic  anima  mea  domino  et  omnia  interiora  mea  nomen 
sanctum  eius'  Alleluia. 
3°       V.     In  conspectu  angelorum  psallam  tibi  domine  deus  meus.5 

Secundum  matheum. 

In  illo  tempore  1  accesserunt  discipuli  ad  ihesum  dicentes. 
.  .  /  .  .  semper  uident  faciempatris  mei  ^qui  in  [fo.  io8r. 
celis  est.6 

1.  8.  The  title  is  almost  entirely  cut  away  :  enough,  however,  remaining  to 
show  that  it  was  not  omitted  by  the  rubricator. 

1  Matt.  xix.  28  a,  29  b.       2  Ps.  cii.  20.  3  Ps.  cii.  i. 

4  Apoc.  i.  1-5.  5  Ps,  cii.  20  a,  I,  cxxxvii.  I  b.     6  Matt,  xviii.  i-io. 


70  VIGILIA    OMNIUM  SANCTORUM. 

Offerenda. 

Stetit  angelus  iuxta  aram  templi  habens  turibulum  aureum  in 
manu  sua*  et  data  sunt  ei  incensa  multa  et  ascendit  fumus 
aromatum  in  conspectu  dei-'1  alleluia. 

5  Secreta. 

Munus  populi  tui  quesumus  domine  dignanter  assume-  quod 
non  nostris  mentis  sed  sancti  archangeli  tui  michaelis 
deprecatione  tibi  sit  gratum  i'  per  dominum. 

Communio. 

10       Benedic[i]te  omnes  angeli  eius  domino  ymnum  dicite  et  super- 
exaltate  eum  in  secula.3 

Post  coinmunionem. 

Beati  archangeli  tui  michaelis  intercessione  suffultr  supplices 
te  domine   deprecamur J.   ut  quod  ore  prosequamurf  contin- 
15  gamus  et  mente  J.  per  dominum. 

•II-   KL'  NOUEMBRIS   NAUlf  UIGILIA  OMNIUM   SANCTORUM. 

Timete  dominum  omnes  sancti  eius  quesumus  t  nichil 
/dest  f  timentibus  eum.3  [fo.  io8v. 

Ps.     Diuites  eguerunt  et  essurierunt  inquirentes  autem  dominum 
20  non  deficient  omni  bono.4 

Ps.  lusti  epulentur  exultent  in  conspectu  dei  delectentur  in 
letitia.5 

Oremus. 

Domine  deus  noster  multiplica  super  nos  gratiam  tuam  J.  et 
25  quorum   preuenimus   gloriosa    sollennia*   tribue   subsequi   in 
sancta  professione  le,titiam  i  per. 

Lectio  libri'  apocalipsis'  iohannis'  a. 

Ego    iohannes    uidi    in    medio    throni   et   quatuor 
/     .     .     et   gloriam  et  benedictionem  r76   in   secula  [fo.  lOQr. 
30  seculorum. 

$.     Exultabunt  sancti  in  gloria  Isetabuntur  in  cubilibus  suis. 
V.     Cantate   domino   canticum    nouum   laus   eius   in   ecclesia 
sanctorum.7 

Secundum  lucam  f . 

35       In  illo  ^  dixit  dominus  ihesus  discipulis  suis.     ego  sum  uitis 
.     .     /     .     .     et  gaudium  uestrum  impleatur.8  [fo.  IOQV. 

1  Apoc.  viii.  3  a,  4.  2  Dan.  iii.  58.  3  Ps.  xxxiii.  10. 

4  Ps.  xxxiii.  ii.  5  Ps.  Ixvii.  4.  6  Apoc.  v.  6-12. 

7  Ps.  cxlix.  5,  I.  8  Joh.  xv.  i-ii. 


OMNIUM  SANCTORL/M.  ;L 

Offerenda. 
Exultabunt.1 

Secreta. 

Altare  tuum  domine  deus  muneribus  cumulamus  oblatis*  da 
5  quesumus  ut  ad  salutem  nostram  omnium  sanctorum  tuorum 
deprecatione  proficiant  quorum  sollennia  uentura  precurrimus* 
per  dominum. 

Commumo. 

Ego  uos  elegi  /de  mundo  ut  eatis*  et  fructum  afferatis  [fo.  nor. 
10  et  fructus  uester  maneat.2 

Post  \communionein\. 

Sacramentis  domine  et  gaudiis  oblataf  celebritate  expletis* 
quesumus  ut  eorum  precibus  adiuuemur  quorum  recordation- 
ibus  exhibentur  1  per. 

15  IN    DIE    AD    MISAM. 

Gaudeamus  omnes  in  domino  diem  festum  celebrantes  sub 
honore  sanctorum  omnium  de  quorum  sollennitate  gaudent  angeli 
et  collaudant  filium  dei. 

Ps.     Exultate  iusti  in  domino.3 

20  Oremus. 

Omnipotens  sempiterne  deus  qui  nos  omnium  sanctorum 
merita  sub  una  tribuisti  celebritate  uenerari  r'  quesumus*  ut 
desideratam  nobis  tuse  propitiationes  f  abundantianr  multi- 
plicatis  intercessionibus  largiaris  J.  per. 

25  Lectio  apocalipsis  iohannis  apostoli. 

Ego  iohannes  uidi  quatuor  angelos  stantes  super  quatuor 
.  .  /  .  .  et  fortitude  d[e]o  nostro-/ in  secula  [ff.  ii ov.  II  ir. 
seculorum.4 

Gradale. 

30  Timete  dominum  omnes  sancti  eius  quoniam  nichil  deest 
quoniam  f  timentibus  eum. 

V.     Inquirentes   autem   dominum    non    deficient   omni    bono. 

\VI\  gloriosus  deus-  Alleluia. 

V.  ludicabunt  sancti  in  f  nationes*  et  dominabuntur  populis 
35  et  regnabit  illorum  rex  in  gternum.5 


1  Ps.  cxlix.  5.  2  Joh.  xv.  16  a.  8  Ps.  xxxii.  I. 

4  Apoc.  vii.  1-12.  5  Ps.  xxxiii.  10,  lib;  Exod.  xv.  n  ;  Sap.  iii. 


72  PER    OCTAVAS   OMNIUM  SANCTORUM. 

Secundum  iohannem. 

In  illo  tempore  r'  respiciens  ihesus  in  discipulos  suos  1  dixit. 
pater  sancte  r'  .  .  /  .  .  ut  dilectio  qua  [ff.  niv.,  H2r. 
dilexisti  me  in  ipsis  sit  et  ego  in  ipsis.1 

5  Oremus  f. 

Mirabilis  deus  in  sanctis  suis  deus  israhel  ipse  dabit  uirtutem  et 
fortitudinem  plebis  t  suae  benedictus  deus.2 

'  Secreta. 

Munera  tibi  domine   nostrae   deuotionis  offerimus-  que  et 
10  per  f   cunctorum   tibi   grata   sint   honore  iustorum*  et  nobis 
salutaria  te  miserante  reddantur  1  per  dominum. 

Communio. 

Gaudete    iusti    in    domino    alleluia    rectos,    decet    collaudatio3 
alleluia. 
15  Post  \cominunionewi\. 

Da  quesumus  domine  fidelibus  populis  omnium  sanctorum 
tuorum  semper  ueneratione  laetarr  et  eorum  perpetua  suppli- 
catione  muniri  ^  per  dominum. 

IN'   IIIa  ET   IN'  VIa  FERIA. 

20  [Oremus]. 

Omnium  sanctorum  intercessionibus  quesumus  domine 
gratia  tua  nos  semper  protegat  et  christianis  fidelibus  uiuen- 
tibus  atque  defunctis  misericordiam  tuam  ubique  pretende  ^  ut 
uiuentes  ab  omnibus  impugnationibus  defensi  tua  opitulatione 

25  saluentur  /et  defuncti  remissionem  suorum  omnium  [fo.  H2v. 
mereantur  accipere  peccatorum  ^  per. 

[Secreta]. 

Oblationibus  nostris  quesumus  domine  propitiatus  intende- 

et  ob   tuorum   omnium   sanctorum   honorem   ueniam    nobis 

3  5  nostrorum  tribue  delictorum  ac  christianis  omnibus  uiuentibus 

atque  defunctis-  hec  sancta  presens  libatio  et  uitae  presentis 

commoda  et  futuri  regni  adquirat"  per. 

\Post  commumoneni\. 

Hec   sacrificia   que   sumpsimus   domine   meritis    et  inter- 

35  cessione   omnium   sanctorum    nobis    proficiant   ad   salutenr 

[et]  uiuentibus  atque  defunctis  omnibus  christianis  fidelibus  te 

fauente  e.terna  ac  temporalia  premia  benigne  adquirant  i'  per 

dominum. 

1  Joh.  xvii.  II  b-26.  2  Ps.  Ixvii.  36.  3  Ps.  xxxii.  I. 


CANON.  73 


/[CANON].  [fo.  u3r. 

Per  omnia  secula  seculorunr  amen* 
Dominus  uobiscunr  et  cum  spiritu  tuo' 
Sursum  corda*  habemus  ad  dominum 

5       Gratias  agamus  domino  deo  nostro'  dignum  et  iustum  est* 

Uere  dignum   et  iustum  est  e.quum  et   salutare*  nos  tibi 

semper  et  ubique  gratias  agere'  domine  sancte  pater  omnipo- 

tens  eterne  deus-  per  christum  dominum  nostrum'  per  quern 

maiestatem  tuam  laudant  angeli  adorant  dominationes'  tre- 

10  munt  potestates*  Celi  celorumque  uirtutes  ac  beata  seraphin 

socia  exultatione  concelebranf  Cum  quibus  et  nostras  uoces 

ut  admitti  iubeas  deprecamur  supplici  confessione  dicentes' 

Sanctus*  sanctus'  sanctus'  dominus  sabaoth'  pleni  sunt  celi  et 

terra  gloria  tua  [ossanna]  in  excelsis*  benedictus  qui  uenit  in 

15  nomine  domini  ossanna  in  excelsis' 

/(£)  eterne  deus*  Qui  cum  unigenito  filio  tuoet  spiritu  [fo.  H3v. 

san[c]to  J.  unus  es  deus'unus  es  dominus'  non  in  unius  singulari- 

tate  persone/  sed  in  unius  trinitate  substanti?.  quod  enim  de 

tua  gloria   reuelante  te  credimus*  hoc  de  filio  tuo*  hoc  de 

20  spiritu   sancto   sine  differentia  f  discretione  sentimus.  ut  in 

confessione  uerae  sempitern?que  deitatis*  et  in  personis  pro- 

prietas'  et  in  essentia  unitas  et  in  maiestate  adoretur  aequalitas. 

Quern  laudant   angeli  atque  archangeli'  cerubin  quoque  ac 

saraphin-  qui  non  cessant  iugiter  clamare  una  uoce  dicentes' 

25  sanctus'  s'  s* 

Et  ideo  cum  angelis  et  archangelis*  cum  tronis  et  domina- 
tionibus  r'  cumque  omni  militia  celestis  exercitus  J.  ymnum 
glori^  tu?  canimus  sine  fine  dicentes'  sanctus' 

Te   igitur  clemententissimef  pater    per   ihesum  christum 

30  filium     tuum     dominum     nostrum     supplices     rogamus     et 

petimus  uti  accepta  /habeas  et  benedicas*  hec  do^na*  [fo.  i  I4r. 

hec  mu^nera*  hec  sancta  >J<  sacrificia  illibata*  inprimis  que 

tibi  offerimus  pro  aeclesia  f  tua  sancta  catholica  quam  pacificare' 

custodire*  adunare  et  regere  digneris  toto  orbe  terrarunr  una 

35  cum  famulo  tuo  papa  nostro'  n*  et  antistitete  t  nostro'  n*  et 

omnibus  ortodoxis  atque  catholic?  et  apostolic?  fidei  cultoribus* 

Memento   domine   famulorum   famularumque    tuarunr   et 

1.  i.  The  recto  of  fo.  113  is  written  in  a  larger  hand  than  that  which  is  used 
elsewhere.  The  scribe  apparently  intended  to  continue  to  use  this  character 
throughout  the  Canon,  but  he  gradually  returns  to  the  smaller  hand. 

1.  20.     The  final  letter  of '  discretione  '  is  erased. 


74 


CANON. 


omnium  circumstantium  quorum  tibi  fides  cognita  est  et  nota 
deuotio  pro  quibus  tibi  offerimus  uel  qui  tibi  offerunt  hoc 
sacrificium  laudis  pro  se  suisque  omnibus*  pro  redemptione 
animarum  suarunr  pro  spe  salutis  et  incolumitatis  sue.  tibi 

5  reddunt  uota  sua  aeterno  deo  uiuo  et  uero., 

Communicantes  et  memoriam  uenerantes  inprimis  gloriose. 
semper  uirginis  marie,  genitricis  dei  et  domini  nostri  ihesu 
christi' 

/S(ed)  et   beatorum   apostolorum    ac  martirum  [fo.    H4v. 

10  tuorunv  petri'  pauli'  andree;  iacobi'  iohanriis'  torn?'  iacobi' 
philippi*  bartholomei*  mathei*  simonis'  taddei*  lini*  cleti' 
dementis'  sixti*  cornelir  cipriani'  laurentii'  crisogoni*  iohan- 
nis'  et  pauli'  cosme.'  et  damiani'  et  omnium  sanctorum  tuorum 
quorum  mentis  precibusque  concedas'  ut  in  omnibus  protec- 

15  tionis  tu?  muniamur  auxilkr  per  eundem  christum  dominum 
nostrum. 

Hanc  igitur  oblationem  seruitutis  nostre.  sed  et  cuncte. 
familie.  tue.  quesumus  domine  ut  placatus  accipias'  diesque 
nostros  in  tua  pace  disponas*  atque  ab  eterna  dampnatione 

20  nos  eripi*  et  in  electorum  tuorum  iubeas  grege  numerari*  per 
christum  dominum'  n., 

Quam  oblationem  tu  deus  in  omnibus  quesumus'  bene- 
di^ctam*  ascri^ptam*  ra>J<tam'  rationabilem  acceptabilemque 
facere  digneris'  ut  nobis  co^rpus  et  sa»J<ngis  fiat  dilectissimi 

25  filn  tui  domini  dei  nostri  ihesu  christi. 

/Qui  pridie  quam  pateretur  accepit  panem  in  [fo.  Ii5r. 
sanctas  ac  uenerabiles  manus  suas*  eleuatis  occulis  in  celum 
ad  te  deum  patrem  suum  omnipotentem  tibi  gratias  agens' 
Bene^dixit  fregit  dedit  discipulis  suis  dicens'  accipite  et 

30  manducate    ex    hoc    omnes*   hoc   est    enim   corpus   meum* 

Simili   modo   posteaquam  cenatum  est  accipiens  et   hunc 

preclarum  calicem  in  sanctas  ac  uenerabiles  manus  suas*  item 

tibi   gratias   agens'   bene^dixit  dedit  discipulis  suis  dicens' 

Accipite  et  bibite  ex  eo  omnes-  hie  est  enim  calix  sanguinis 

35  mei  noui  et  e.terni  testamenti  misterium  fidei  qui  pro  uobis  et 
pro  multis  effundetur  in  remisionem  peccatorunr  Hec  quotiens- 
cunque  feceritis  in  mei  memoriam  faciatisf'  Unde  et  memores 
domine  nos  tui  serui*  sed  et  plebs  tua  sancta  eiusdem  christi 
filii  tui  domini  dei  nostri  beat?  passionis*  necnon  et  ab  inferis 

40  resurrectidhis'  sed  et  in  celos  gloriose.  ascensionis  offerimus 
preclarae  maiestati  tu?  de  tuis  /donis  ac  datis-  [fo.  H5v. 
hos^tiam  puram'  hos»J<tiam  sanctanr  hos^tiam  immacu- 
latam*  pan»J<em  sanctum  uite.  ?tern?  et  cali^cem  salutis  per- 
petu?'  supra  que  propitio  ac  sereno  uultu  respicere  digneris' 

45  et  accepta  habere  sicuti  accepta  habere  digneris  f  es  munera 

1.  45.  The  last  four  letters  of  *  digneris  '  have  apparently  been  deleted. 


CANON.  75 

pueri  tui  iusti  abel'  et  sacrificium  patriarchy  nostri  abrahe/ 
et  quod  tibi  obtulit  summus  sacerdos  tuus  melchisedech 
sanctum  sacrificium  immaculatam  hostiarrr  Supplices  te 
rogamus  omnipotens  deus*  iube  hec  perferri  per  manus  sancti 
5  angeli  tui  in  sublime  altare  tuum  in  conspectu  diuine.  maies- 
tatis  tue/  ut  quotquot  ex  hac  altaris  participatione  sacro- 
sanctum  filii  tui  cor^pus  et  sa^nginem  sumpserimus  omni 
benedic^  tione  celesti  et  gratia  repleamur*  per  eundem*  chris- 
tunr  d'  n* 

10  Memento  etiam  domine  famulorum  famularumque  tuarunr 
n*  qui  nos  precesserunt  cum  signo  fider  et  dormiunt  in  sompno 
pacis  ipsis  domine  et  omnibus  in  christo  quiescentibus 
/locum  refrigern  lucis  et  pacis  ut  indulgeas  depreca-  [fo.  I  i6r. 
mur  per  christum  dominunr  n., 

15  Nobis  quoque  peccatoribus  famulis  tuis  de  multitudine 
miserationum  tuarum  sperantibus  partem  aliquam  et  socie- 
tatem  donare  digneris  cum  tuis  sanctis  apostolis  et  martiribus 
cum  iohanne*  stefano*  mathia*  barnaba'  ignatio'  alexandro* 
marcellino-  petro*  felicitate'  perpetua'  agatha*  lucia*  agne* 

20  cecilia*  anastasia* 

et  cum  omnibus  sanctis  tuis  intra  quorum  nos  consortium 
non  estimator  mentis  f  sed  uenie.  quesumus  largitor  admitte* 
per  christum  dominum  nostrum' 

Per  quern  hec  omnia  domine'  semper  bona  creas'  sanctifi- 

25  ^<cas'  uiui^ficas*  benedi^cis  et  prestas  nobis'  per  ip^sum* 
et  cum  ip^so'  et  in  ip>J<so  est  tibi  deo  patri  omnipotent!  in 
unitate  spiritus  sancti  omnis  honor  et  gloria' 

Per  omnia  secula  seculorunr  amen*  oremus'  Preceptis  salu- 
taribus  moniti*  et  diuina  institutione  formati  audemus  dicere., 

30  Pater  noster  qui  es  in  celis'  sanctificetur  nomen  tuum' 
/adueniat  regnum  tuum'  fiat  uoluntas  tua  sicut  in  [fo.  ii6v. 
celo  et  in  terra'  panem  nostrum  cotidianum  da  nobis  hodie'  et 
dimitte  nobis  debita  nostra  sicut  et  nos  dimittimus  debi- 
toribus  nostris*  et  ne  nos  inducas  in  temptationenr  sed  libera 

35  nos  a  malo'  amen* 

Libera  nos  quesumus  domine  ab  omnibus  malis  preteritis 
presentibus  et  futuris  et  intercedente  beata  et  gloriosa  sem- 
perque  uirgine  dei  genitrice  maria  et  beatis  apostolis  tuis 
petro  et  paulo  atque  andrea  cum  omnibus  sanctis' 

40       Da  propitius  pacem  in  diebus  nostris'  ut  ope  misericordie; 
tue.  adiuti  et  a  peccato  simus  semper  liberi  et  ab  omni  per- 
turbatione   securi-   per   dominum  nostrum    ihesum  christum 
filium  tuum  qui  tecum  uiuit  eiusdemf' 
Per  omnia  secula  seculorunv  amen* 

45        >J<Pax  domini  sit  semper  uobiscum*  et  cum  spiritu  tuo* 
Agnus  dei  qui  tollis  peccata  mundi  miserere  nobis* 


76  CANON. 

Agnus  dei  qui  tollis'  Agnus  der  dona  nobis  pacenr 

Hec  sacrosancta  commixtio  corporis  et  sanginis  domini 
nostri  ihesu  christi  sit  omnibus  sumentibus  salus  mentis  et 
corporis  et  ad  uitam  eternam  promerendam  /pre-  [fo.  ii/r. 
5  paratio  salut[ar]is* 

Domine  sancte  pater  omnipotens  eterne  deus  da  michi  hoc 
corpus  et  sanguinem  domini  nostri  ihesu  christi  filii  tui'  ita 
sumere*  ut  per  hoc  merear  remissionem  omnium  peccatorum 
meorum  accipere  et  de  tuo  sancto  spiritu  repleri1  quia  tu  es 
10  deus  et  preter  te  non  est  alius  cuius  regnum  et  imperium 
gloriosum  permanet  in  secula  seculorunr  amen' 

Perceptpjo  corporis  et  sanguinis  tui  domine  ihesu  christe 

quam  ego  indignus  peccator  sumere  presume  non  michi  pro- 

ueniat  in  iudicium  et  condempnationenr  sed  tua  pietate  prosit 

15  michi  ad  purgationem  peccatorum  et  ad  tutamentum  mentis 

et  corporis'  qui  cum  deo* 

Domine  ihesu  christe  fili  dei  uiui  qui  ex  uoluntate  patris 
cooperante  spiritu  sancto  per  mortem  tuam  mundum  uiuifi- 
casti*  libera  me  per  hoc  sacrum  corpus  et  sanguinem  tuum  a 
20  cunctis  iniquitatibus  et  uniuersis  malis  meis  et  fac  me  tuis 
semper  oboedire  preceptis*  et  a  te  nunquam  in  perpetuum 
separari'  qui  uiuis'  - 

Placeat    tibi    domine    deus     sancta     trinitas     obsequium 

/seruitutis  mese  et  presta  ut  sacrificium  quod  occulis  [fo.  ii/v. 

25  tue.  maiestatis   indignus   obtuli   tibi   acceptable  michique  et 

omnibus  pro  quibus  illud  obtuli  sit  te  miserante  propitiabile* 

qui  uiuis*  et  regnas  deus  per  omnia*  secula  seculorunv  amen. 


1.  7-  In  the  MS.  '  corpus  et  sanguinem  '  is  written  in  the  vacant  space  at  the 
end  of  1.  5,  preceded  by  the  mark  known  by  the  name  '  ceann  fa  eite  '  (<[]>). 

1.  II.  After  *  amen3  is  written  in  a  later  hand  which  imitates  that  of  the  text  : 
'  hie  dicitur  agnus.' 

1.  18.  The  words  'cooperante  spiritu'  are  written  at  the  end  of  1.  16,  being 
treated  in  a  manner  similar  to  '  corpus  et  sanguinem  '  above,  1.  7.  These  are  the 
only  instances  of  this  characteristically  Irish  method  of  writing  found  in  the 
manuscript. 

1.  24.     All  but  the  first  five  lines  of  fo.  Ii7v.  is  blank. 


DE   S.    TR1NITATE.  77 


[MISS^E    UOTIU^EJ. 

/M-  DE   SANCTA  TRINITATISf.  [fo.  Il8r, 

Benedicta  sit  sancta  trinitas  indiuisa  unitas  confitehimur  ei  quia 
fecit  nobiscum  misericordiam  suam.1 
5       [-ft-]     Benedicamus  patrem  et  filium*  cum. 

Oremus. 

Omnipotens  sempiterne   deus   qui  dedisti  famulis  tuis  in 

confessione  uere  fidei  (.  .)  eterne/  trinitatis  gloriam  agnoscere 

et  in  potentia  maiestatis  adorare  unitatem  unitatem  f  que- 

I0  sumus  J.  ut  eiusdem  fidei  firmitate  ab  omnibus  semper  munia- 

mur  aduersis'  qui  uiuis*  et  regnas. 

Ad  coriittheos. 

Fratres  J.  gratia  domini  nostri  ihesu  christi  ^  et  caritas  dei.  et 
communicatio  sancti  spiritus  J.  sit  semper  cum  omnibus  uobis 
15   in  christo  ihesu  domino  nostro.2 

[Adromanos]. 

Fratres^  o  altitude  diuitiarum  ....  /ipsi  [fo.  n8v. 
gloria  r'  in  secula  seculorunr  amen.3 

[  Gradate}. 

20       JP*  Benedicite  dominum  celi  et  coram  omnibus  uiuentibus  con- 
fitemmini  f  ei  alleluia. 

V.  Benedicite  t  es  domine  deus  patrum  nostrorum  et  lauda- 
bilis.4 

[^.]     Df. 
25  Secundum  iohannem. 

In  illo  tempore  t'  dixit  dominus  ihesus  discipulis  suis*  cum 
uenerit  .  .  .  .  ut  cum  uenerit  hora  eorum  r'  reminiscamini 
quia  ego  dixi  uobis.5 

Offerenda. 

30       Benedictus  deus  pater   unigenitusque  dei  films  sanctus  quoque 
spiritus  quia  fecit  nobiscum  misericordiam  suam6  alleluia. 

1.  8.     Two  or  three  letters  (apparently  *  et  in  ')  are  erased  after  '  fidei.' 
1.  22.     The  second  i  and  final  e  of  '  Benedicite'  appear  to  have  been  partially 
erased. 

1  Tob.  xii.  6  b.  *  2  Cor.  xiii.  13.  3  Rom.  xi.  33-36. 

4  Tob.  xii.  6  a  ;  Dan.  iii.  26  a.  5  Job.  xv.  26,  27,  xvi.  1-4. 

6  Tob.  xii.  6  b. 


7  8  DE  S.    CRUCE. 

Silenter 

Suscipe  sancta  trinitas  hanc  oblationem  quam  tibi  offero  in 
memoriam  incarnationis /natiuitatis  passionis  resur-  [fo.  iio,r. 
rectionis  atque  ascensionis  domini  nostri  ihesu  christi*  et  in 
5  honorem  beatissime.  uirginis  marie,  genitricis  eiusdem  domini 
nostri  ihesu  christr  et   omnium   sanctorum   tuorum  qui  tibi 
prolacuerunt  f   ab    initio    mundi'   etf   ut    illis    proficiat    ad 
honorem   nobis   autem   omnibusque   fidelibus   christianis  ad 
salutem  ut  illi  omnes  pro  nobis  intercedere  dignentur  in  celis 
10  quorum  memoriam  facimus  in  terris  qui  in  trinitate  perfecta 
uiuis  et  regnas  deus  per  omnia*  s'  s*  amen. 
Deinde  conuersus  prespiter  ad  populum  dicit 
Orate  fratres  pro  me  miserrimo  peccatore  ut  meum  pariter 
[ac]  uestrum  fiat  acceptabile  sacrificium  in  conspectu  diuine. 
15  maiestatis. 

Et  chorus  respondet 

Exaudiet  te  dominus  in  die  usque  confirmet.1 

Secreta. 

Sanctifica  quesumus  domine  deus  noster  per  unigeniti  tui 

20  uirtutem  et  per  tui  /nominis  sancti  inuocationem  huius  [fo.  I  igv. 

oblationis  hostiam  et  cooperante  sancto  spiritu  per  earn  nos- 

met  ipsos  tibi  perfice  munus  e.ternum  per  eundem  dominum 

nostrum  ihesum  christum  filium  tuum  qui. 

FERIA  VF   MISA   DE   SANCTA   CRUCE. 

2c       Nos  autem  gloriari  oportet  in  cruce  domini  nostri  ihesu  christi 
in  quo  est  salus  uit£  t  et  resurrectio  nostra  per  quern  et  liberasti  f 
et  saluasti  f  sumus.* 
Ps.     Deus  misereatur.3 

Or  emus. 

30  Deus  qui  unigeniti  filii  tui  domini  nostri  ihesu  christi  pre- 
tioso  sanguine  uiuifice  crucis  uexillum  sanctificare  uoluisti 
concede  quesumus'  eos  qui  eiusdem  sancte  crucis  gaudent 
honore  tua  quoque  ubique  protectione  gaudere  1  per  dominum 
nostrum. 

35  Ad pilipenses. 

Fratres    christus    factus    est     pro     nobis     obediens     .     . 
/     .    .    quia  dominus  noster  christus  J.  in  gloria  est  [fo.  I2or. 
dei  patris.4 

11,  26,  27.    The  superfluous  letter  s  in  each  of  the  words  '  liberasti '  and  '  saluasti ' 
is  erased. 

1  Ps.  xix.  2-5.  2  Cf.  Gal.  vi.  14. 

3  Ps.  Ixvi.  2.  4  Phil.  ii.  8-1 1. 


DE  S.    MARIA.  79 

$.  Christus  factus  est  pro  nobis  obediens  usque  ad  mortem 
mortem  autem  crucis. 

W.  Propter  quod  et  deus  exaltauit  ilium  et  dedit  illi  nomen 
quod  est  super  omne  nomen'1  alleluia. 

5       V.     Dulce  lignum  dulces  clauos  dulce  f  ferens  pondera  que  sola 
fuisti  digna  portare  regem  celorum  et  dominum. 

Secundum  iohannem  f. 

In  illo  tempore  i  ascendens  ihesus  hierusolimam  ^    .    .    . 
et  crucifigendum.  et  tertia  die  resurget.2 

10  Offerenda. 

Protege  domine  plebem  tuam  per  signum  sancte  crucis  ab  omni 
bus  insidiis  inimicorum  omnium  ut  tibi  gratam  /exhibeamus  [fo.  i2ov. 
seruitutem  et  acceptabile  tibi  fiat  sacrificiu(m)  n(ost)r(u)m  alleluia. 

Secreta. 

15  Hec  oblatio  domine  quesumus  ab  omnibus  nos  mundet 
offensis  que.  in  ara  crucis'  etiam  totius  mundi  tulit  offensam  ^ 
per  dominum. 

Communio. 

Per  lignum   serui   facti  sumus  et  per   sanctam   crucem   liberati 
20  fructus  arboris  seduxit  nos  films  dei  redemif  alleluia  alleluia. 

Post  \communionein]. 

Adesto  nobis  domine  deus  noster  et  quos  sancte  cruci[s] 
le.tari  facis  honore  eius  quoque  perpetuis  defende  subsidiis. 

IN   SABBATO  DE  SANCTA   M[ARIA]'  AB  OCTAUIS. 

25  Salue  sancta  parens  enixa  paupera  t  regem  qui  celum  terram[que] 
regit  in  secula  seculorum. 

W.  Que  gaudium  matris  habens  cum  uirginitatis  honore  nee 
primam  similem  uisa  es  nee  habere  sequentem.3 

Oremus. 

30  Concede  nos  famulos  tuos  quesumus  domine  deus  perpetua 
mentis  et  corporis  salute  gaudere'  et  gloriosa  beatae  mari? 
semper  uirginis  intercessione  a  presenti  liberari  tristitia  et 
futura  perfrui  le.titia*  per  dominum. 

Lectio  libri  sapientics. 

35  Ab  initio  et  ante  secula  creata  sum  ^  et  usque  /ad  [fo.  I2ir. 
futurum  ....  et  in  plenitudine  sanctorum  detentio 
mea4. 

1  Phil.  ii.  8,  9.  2  Matt.  xx.  17-19. 

3  Sedulius  Carm.  Pasch.  63,  64,  66-68  (Migne  xix.  599). 

4  Sir.  xxiv.  14-16. 


8o  DE  S.    MARIA. 

Gradate. 

Benedicta  et  uenerabilis  es  uirgo  maria  que  sine  tactu  pudoris 
inuenta  es  mater  saluatoris. 

y.     Uirgo   dei   genitrix  quern  totus  non  capit  orbis  in  tua  se 
5  clausit  uiscera  factus  homo*  alleluia. 

V.  Post  partum  uirgo  inuiolata  permansisti  dei  genitrix  intercede 
pro  nobis. 

Secundum  (...)  lucam  \. 

In  illo  tempore  J.  stabant  iuxta  crucem  ihesu  mater  eius  et 
10  ....     ex  ilia  hora  ^  accepit  earn  discipulus  in  sua.1 

Secundum  lucam. 

/In  illo  tempore  J.  factum  est  cum  loqueretur  ihesus  [fo.  12  iv. 
ad   turbas^   extollens     ....     qui  audiunt    uerbum    dei 
[et]  custodiunt  illud.2 
15  \_0fferendd\. 

Felix  es  sacra  uirgo  maria  et  omni  laude  dignissima  quia  ex  te 
ortus  est  sol  iustitig  christus  deus  noster. 

[Secreta]. 

Tua  domine  propitiatione  et  beata  f  dei  genitricis  semper- 
20  que  uirginis  marie,  intercessione  ad  perpetuam  atque  presen- 
tem  he,c  oblatio  nobis  proficiat  prosperitatem. 

£E)   eterne    deus'   et    maiestatem    tuam    proms   mentibus 

exorare'  ut  beat?  semper  et  intemerate.  uirginis  marise  sup- 

plicatione    placatus    et    ueniam    nobis   ex   omnibus    nostris 

25  tribuas   criminibus    [et]    remedta    sempiterna   concedas   per 

christum. 

Community. 

Benedicta  a  filio  suo  f  domino  quia  per  te  fructum  uitse  com- 
municauimus. 
30  I  Post  \commumoneiii}.  [fo.  I22r. 

Sumptis  domine  salutis  nostr?  subsidiis*  da  quesumus  beate. 
dei  genitricis  semperque  uirginis  marie;  patrocinis  nos  ubique 
protegi  in  cuius  ueneratione  hec  tue.  obtulimus  maiestati  per 
dominum  nostrum  ihesum  christum. 

35  DE  SANCTA   MARIA   IN   ADUENTU   DOMINI. 

\Oremus\. 

Deus  qui  de  beat?  marie;  uirginis  utero  uerbum  tuum  angelo 
nuntiante  carnem  suscipere  uoluisti'  presta  supplicibus  tuis  ut 
I.  8.     The  illegible  letters  have  been  erased. 
1  Joh.  xix.  25-27.  2  Luc.  xi.  27,  28. 


DE   RESURRECTIONS.  81 

qui    uere  earn  genitricem  dei  credimus  eius  apud   te  inter- 
cessionibus  adiuuemur  per. 

Secreta. 

Intercessio  quesumus  domine  beate.  marie,  semper  uirginis 
5  munera  nostra  commendet  nosque  in  eius  ueneratione  sancta 
tue.  maiestati  reddat  acceptos  per. 

Post  \communionein\. 

Celesti  munere  satiati  quesumus  omnipotens  deus  tua  nos 
protectione  custodi  ^  et  castimonie.  pacem  mentibus  nostris 
10  atque  corporibus  intercedente  sancta  maria  propitiatus  in 
dulge*  ut  ueniente  /sponso  filiotuo  unigenito  accensis  [fo.  I22v. 
lampadibus  eius'  digni  prestulemur  occursunr  per  dominum 
nostrum  ihesum  christum. 

DE  SANCTA  M[ARIA]'  (IN   N)ATIUITATI  f  DOMINI   USQUE  AD 
15  PURIFICATIONEM. 

Oremus. 

Deus   qui  salutis  eterne,  beate.    mariae   uirginitate  fecunda 

humano  generi  primia  f  prestitisti  tribue  quesumus'  ut  ipsam 

pro  nobis  intercedere  sentiamus  per  quam  meruimus  auctorem 

20  uite  suscipere  per  dominum  nostrum  ihesum  christum  filium  t. 

Secreta. 

Oblatis   domine  muneribus  suppliciter  deprecamur  ut  qui 

ueram   uerbi   tui  incarnationem  fideliter   ueneramur   ueram 

eiusdem  carnis  ac  sanguinis  quam  per  spiritum  sanctum  uirgo 

25  mater  edidit  substantiam  in  hoc  presenti  misterio  salubriter 

percipiamus  J.   per  dominum. 

Post  communionem. 

Da  quesumus  misericors  deus  eius  nos  continua  intercessione 
uegetari  cuius  intigra  uirguinitate  suscepimus  /auc-  [fo.   I23r. 
3°  toritatem  t  nostre  salutis  dominum  nostrum  ihesum  christum 
filium  tuum. 

(DE)    S(ANCTA   CRUC)E    (IN)DERESURRECTIONE    USQUE 

ASCENSIONEM. 

[Oremus]. 

35       Deus  qui  ad  eternam   uitam  in  christi   resurrectione   nos 
reparas  imple  pietatis  tue.  ineffabile  sacramentum  ut  cum  in 

1.  32.  The  four  first  words  of  the  title  are  erased  and  de  written  above  the 
line  (p.m.]  ;  but  of  the  erased  words  the  initial  and  horizontal  stroke  of  sea 
(  =  sancta)  and  the  final  letter  of  cruce  are  legible,  and  f  (=  in)  is  almost 
certain. 

ROSSLYN.  G 


82  DE  S.  CRUCE:    DE  S.    MARIA. 

maiestate  sua  saluator  nostra  aduenerit  quos  fecisti  baptismo 
regenerari  facias  beata  inmortalitate  uestiri  J.  per  dominum. 

ce  in  res\_ur\rectione  (.  .)  as  (.  .). 
Secreta. 

5  Deus  qui  pro  salute  mundi  unigenitum  tuum  sacrificium 
paschale  fecisti  propitiare  supplicationibus  nostris  ut  [in]ter- 
pellans  pro  nobis  pontifex  summus  nos  per  iest  f  quod 
nostri  est  similis  reconciliet  per  id  quod  tibi  est  e.qualis 
absoluat*  ihesus  christus  dominus  noster  qui'  t  u. 

10  Post  [communionem]. 

Concede  quesumus  omnipotens  deus  ut  ueterem  cum  suis 
actionibus  hominem  deponentes  illius  conuersatione  uiuamus 
ad  cuius  nos  substantiam  /paschalibus  remediis  [fo.  I23v. 
transtulisti  ihesu  christi  filii  tui  domini  nostri*  qui'  t. 

15         DE  SA(N)C(TA)  CRUCE  IN  RESURRECTIONS  USQUE 

ASCENSIONEM. 
\Oremus\. 

Deus  qui  pro  nobis  filium  tuum  crucis  patibulum  subire 
uoluisti   ut   inimici  a    nobis   expelleres   potestatem  concede 
20  nobis  famulis  tuis*  ut  resurrectionis  gratiam  consequamur^  per 
dominum. 

Secreta. 

Purifica  nos  misericors  deus  ut  ecclesie  tue;  preces  que  tibi 
grata  sunt  pia   munera   deferentes   fiant   expiatis    mentibus 
25  gratiores  r'  per  dominum. 

Post  \communionein\. 

Largire'sensibus  nostris  omnipotens  deus*  ut  per  temporalem 
filii  tui  mortem  quam  misteria  ueneranda  testantur  uitam 
nobis  dedise  perpetuam  confidamus  r'  per. 

30  DE  SANCTA  MARIA   IN   RESURRECTIONE   USQUE 

ASCENSIONEM'   IOCT  f. 

\0remus\. 

Deus  qui  coram  matre  agnus    innocens   mortem   nostram 
subire  /dignatus  es  concede  nos  quesumus   ipsius  [fo.  I24r. 
35  uirginis  precibus  resurrectionis  tue  participes  fieri'  qui  tecum  f 
uiuit  f. 

1.  3.  Over  the  first  c  is  a  mark  which  may  perhaps  represent  v.  There  were 
probably  some  letters  now  illegible,  after  resurrectionc,  and  after  as :  but  this  is 
somewhat  doubtful. 


DE    OMNIBUS  APOSTOLIS :    DE  SS.    1 ETRO   ET  PAULO.      83 

Secreta. 

In  mentibus  nostris  domine  uere  fidei  sacramenta  confirma* 

ut   qui    conceptum    de    uirgine    deum    uerum    et   hominem 

confitemur   per   eius   salutifere.    resurrectionis   potentiam  ad 

5  eternam    [mereamur]    peruenire   l^titiam*    per    eundem    d' 

nostrum. 

Post  \communioneni\. 

Gratiam   tuam    quesumus    domine    [mentibus]    nostramf 
infunde  ut  qui  angelo  nuntiante  christi  filii  tui  incarnationem 
10  cognouimus    per   pasionem  eius  et  crucem  ad  resurrectionis 
gloriam  perducamur  J.  per. 

DE   OMNIBUS  APOSTOLIS. 

[Oremus], 

Omnipotens  et  misericors  deus  qui  beatos  apostolos  tuos 
15  petrum  et  paulum  atque  andream  omnesque  apostolos  celesti 
corona  decorare  uoluisti  presta  quesumus'  ut  quemadmodum 
deuotam  /ipsorum  frequentamus  obsecrando  memo-  [fo.  I24v. 
riam  ita  eorum  iugiter  sublimia  apud  te  sentiamus  patrocinia^ 
per  [dominum]  nostrum  ihesum. 

20  Secreta. 

Hec  hostia  salutaris  quesumus  domine  quam  in  sanctorum 
apostolorum  tuorum  petri  et  pauli  atque  andrea  f  omniumque 
apostolorum  ueneranda  commemoratione  tue.  maiestati  sup- 
pliciter  offerimus'et  ligamina  nostr?  prauitatis  suppliciterf 
25  offerimusf  [absoluat]  et  tue.  nobis  misericordie.  karismata 
tribuat*  per  christum. 

Post  communionem. 

Quesumus    omnipotens    et    misericors    deus    ut    quos    in 

sanctorum  apostolorum  tuorum  petri  et  pauli  atque  andree. 

30  omniumque  apostolorum  ueneranda  memoria  de  tuis  sacnis 

donis  satiasti  per  hec  indulgentiam  tue.  propitiationis  consequi 

mereamur  per  dominum. 

IN   COMMEMORATIONE-  S'  A'   P[ETRl]'   ET   P[AULl]. 

Oremus. 

35  /Deus  qui  beatorum  apostolorum  tuorum  \>etri  [fo.  I25r. 
et  pauli  dignitatem  ubique  gloriosam  tua  gratia  perfecisti- 
quesumus  et  ut  doctrinis  eorum  semper  muniamur  et  mentis: 
per. 

1.  35.     The  last  four  letters  of  'petri'  have  been  added  by  the  rubricator. 
There  is  perhaps  a  letter  erased  before  this  word. 

G    2 


84          DE    SANCT1S   QUI  IN  ECCLESIA    REQUIESCUNT. 

Secreta. 

Suscipe  domine  uota  ut  t  apostoli  f  tui  et  apostolico 
patrocinio  confitentem  t  huius  quam  tibi  offerimus  hostia  f  par- 
ticipatione  conserua. 

5  Post  communionem. 

Protege  domine  plebem  tuam  et  quam  diuinis  tribuis 
participatione  f  sacramentis  apostolica  intercessione  ab  omni 
bus  absolue  peccatis^  per  dominum. 

DE   SANCTIS  QUI   ECCLESIE  f  REQUIESCUNT. 
10  [Oremus]. 

Propitiare  quesumus  domine  nobis  famulis  tuis  per 
sanctorum  tuorum  patricir  n*  et  eorum  quorum  reliquie 
in  hac  continentur  ecclesia  merita  gloriosa  ut  eorum  pia 
intercessione  ab  omnibus  semper  protegamur  aduersis. 

15  Secreta. 

Suscipiat  dementia   tua   quesumus  /domine  de  [fo.  I25v. 

manibus  nostris  munus  oblatunr  et  per  beatorum  confessorum 

tuorum  quorum  corpora  uel  reliquie  in  presenti  requiescunt 

ecclesia  orationes   ab  omnibus    nos  emundet   peccatis^   per 

20  dominum  nostrum. 

Post  communionem. 

Diuina  libantes  misteria  que  per  f  sanctorum  confessorum 

tuorum'   n'   et   n'   quorum    corpora   uel   reliquie   m    presenti 

requiescunt   ecclesia    ueneratione    tue;   obtulimus    maiestati  J. 

25  presta  quesumus  domine'  ut  per  ea  ueniam  mereamur  pecca- 

torum  et  celestis  gratie  donis  reficiamur  per. 

MISA  PRO  EPISCO[PO]. 

Oremus. 

Concede  quesumus  domine  famulo  tuo*  n'  episcopo  nostro' 
5°  ut  predicando  et  exercendo  que  recta  sunt  exemplo  bonorum 
operum  animas  suorum  instruat  subditorum  et  etern^  remu- 
nerationis  mercedem  a  te  pissimof  pastore  percipiat  ^  per. 

I  Seer  eta.  [fo.  I26r. 

Munera   nostra   quesumus  domine   suscipere  t  placatus  et 
35  famulum  tuum  episcopum  nostrum'  n'  gregemque  sibi  com- 
misum  benignus  semper  et  ubique  misericorditer  protege  ^  per 
dominum. 


PRO   EPISCOPO  :  PRO  ARCH1EPISCOPO  :  PRO  REGE.          85 

Post  \communionem\ 

Hec  nos  communio  domine  purget  a  crimine  et  famulum 
tuum  episcopum  nostrum*  n*  commissumque  sibi  gregem 
benigna  pietate  conserua  J.  per  dominum. 

5  PRO    EPISCOPO. 

[Oremus]. 

Deus  omnium  fidelium  pa(stor  et   rector)  famulum  tuum 

archiepiscopum  (quern  pastorem)  ecclesie  tue  preesse  uoluisti 

propitius  respice  et  da  ei  quesumus  uerbo  et  exemplo  quibus 

10  preest  proficere  ut  ad  uitam  una  cum  grege  sibi  commisso 

perueniat  sempeternam  J  per. 

Secreta. 

Oblatis  quesumus  domine  placare   muneribus  et  famulum 
tuum  arch[i]episcopum  nostrum*  n*  quern  ecclesie  tue.  pastorem 
15  preesse  uoluisti  assidua  protectione  guberna. 

Post  \commitnionem\. 

Hec  nos  quesumus  domine  sacramenti  perceptio  protegat 
[et]  famulum  tuum  /archiepiscopum  nostrum*  n*   [fo.    I26v. 
quern  ecclesie  tue.  preesse  uoluisti  pastorem  una  cum  grege 
20  sibi  commisso  saluat  |  semper  ac  muniat. 

(PRO  REGE). 

[Oremifs]. 

Quesumus  omnipotens  deus  ut  famulus  tuus  rex  noster  n* 

qui  tua  miseratione  suscipit  regni  gubernacula  uirtutum  etiarn 

25  omnium  percipiat  incremental  quibus  docenterf  ornatus  et 

uitiorum  uoraginem  debitare  et  hostes  superare  et  ate  f  qui 

uia  u[er]itas  et  uita  es  gratiosus  ualeat  peruenire  •/  per. 

Secreta. 

Suscipiat  f  domine  preces  et  hostias  ecclesie  tui  f  pro  salute 
30  famuli  tui'  n*   regis  nostri    te  supplicantis  et    in  protectione 
fidelium  populorum  antiqua  brachi  [tui]  operare  miracula  ut 
superatis  pacis  inimicis  secura  tibi  seruiat  Christiana  libertas. 

11.  7,  8.  The  attempt  has  been  made  by  a  late  hand  to  supply  the  illegible 
words.  After  '  fidelium  pa  '  this  hand  has  restored  the  letters  enclosed  in  brackets, 
and,  after  '  archiepiscopum,'  has  written  '  nostrum '  followed  by  two  letters 
apparently  deleted. 

1.  21.  Some  traces  remain  of  this  title.  It  had,  however,  become  illegible  or 
been  erased,  and  now  appears  re-written  in  a  late  hand. 


86  PRO  AMIC1S    CARNAL1BUS:  PRO   SEIPSO. 

Post  \communionein\. 

Haec    domine   salutaris   sacramentis  f   perceptio   famulum 

tuurrr   n*   ab   omnibus   tueatur   aduersis    quatinus    et   eccle- 

siastice  /pads  obtineat  tranquilitatefm]  et  post  istius  [fo.  1271*. 

5  temporis  decursum  ad  eternam  perueniat  hereditate[m]  J.   per 

dominum. 

PRO  AMICIS  CARNALIBUS. 

\Oremus\. 

D[eu]s  qui  caritatis  dona  per  gratiam  in  spiritus  tuorum 

10  fidelium   infundis  da  famuli's   et   famulabus  tuis  pro  quibus 

tuam  deprecamur  clementiam  salutem  mentis  et  corporis*  ut 

te  tota  uirtute  diligant  et  que  tibi  placita  sunt  tota  dilectione 

perficiant  ^  per  dominum. 

Secreta. 

15  Miserere  quesumus  domine  famulis  et  famulabus  tuis  [pro 
quibus]  hoc  sacrificium  laudis  tue  offerimus  maiestati*  ut  per 
hec  sancta  sacrificia  superne  benedictionis  gratiam  obtineant 
et  gloriam  eterne  felicitatis  acquirant  ^  per. 

Post  \communionem\. 

20  Diuina  libantes  misteria  quesumus  domine  ut  hec  sacra- 
menta  illis  proficiant  ad  prosperitatem  et  pacem  pro  quorum 
dilectione  /he.c  tue.  obtulimus  maiestati^  per.  [fo.  12/v. 

MISA  QUAM   P[RO]  SEIPSO  DIGIT  SACERDOS. 

\0remus\. 

25  Omnipotens  sempiterne  deus  qui  me  peccatorem  sacris 
altaribus  asstare  uoluistr  et  sancti  nominis  tui  laudare 
potentianr  concede  quesso  per  huius  sacramenti  misterium 
meorum  ueniam  peccatorum  ut  tue  maiestati  digne  ministrare 
merear  J.  per  dominum. 
30  Secreta. 

Deus  qui  te  precipis  a  peccatoribus  exorari  tibique  sacri 
ficium  contriti  cordis  offerrr  hoc  sacrificium  quod  indignis 
manibus  meis  offero  acceptare  dignare*  et  ut  ipse  tibi  hostia 
et  sacrificium  esse  merear  miseratus  concede  quo  per 
35  ministerii  huius  exhibitionem  peccatorum  omnium  percipiam 
remisionem  r'  per  dominum. 

Post  communionem. 

Aures  tue.   pietatis  mitissime  deus   inclina  precibus  meis* 
et  per  huius   diuini   sacramenti   carnis  et  sanguinis  domini 

1.  2.  The  last  letter  of  '  sacramentis  '  is  scarcely  legible.     It  has  perhaps  been 
erased. 

1.  39.     The  first  '  et '  appears  to  be  written  over  s  erased. 


S.  SPIRITUS:  PRO  EMUNDATIONE  CARNIS :    PRO  PACE.     87 

/nostri  ihesu  christi  filii  tui  quod  indignus  sumpsi  [fo.  I28r. 
misterium  gratia  sancti  spiritus  illumina  cor  meum  ut  tuis 
misteriis  digne  ministrare  teque  eterna  caritate  diligere  et 
sempiterna  gaudia  percipere  merear  1  per. 

5  MISA   SANCTI   SPIRITUS. 

[Oremus\t 

Deus  qui  corda  fidelium  sancti  spiritus  illustratione  docuisti 
da  nobis  in  eodem  spiritus  f  recta  sapere  et  [de]  eius  semper 
consolatione  gaudere'  per. 

10  Seer  eta. 

Munera  quesumus  domine  oblata  sanctifica  [et]  corda  nostra 
etf  sancti  spiritus  illustratione  emunda^  per  dominum. 

Post  communionem. 

Sancti  spiritus  domine  corda  nostra  mundet  infussio*  et  sui 
15  roris  intima  aspersione  fecundet  r'  per  dominum. 

PRO  EMUNDATIONE   CARNIS. 

[Oremus]. 

Deus  cui  omne  cor  patet*  et  omnis   uoluntas  loquitur  et 
quern  nullum  latet  secretum  ^  purifica  per  infussionem  sancti 
20  spiritus  cogitationes  cordis  nostri  ut  perfecte  [te]  diligere  et 
digne  laudare  [mereamur]. 

Secreta. 

He.c  oblatio  domine  deus  cordis  nostri  maculas  emundet  ut 
sancti  spiritus  digna  efficiatur  habitatio  J.  per  dominum. 

25  I  Post  [communionem].  [fo.  I28v. 

Sacrificium  salutis  nostre  tibi  ofTerimusf  concede  nobis 
domine  deus  purificatis  mentibus  sepius  tue.  pietatis  celebrare 
misterium  ^  per. 

PRO  PACE 

3o  [Oremus']. 

Deus  a  quo  sancta  desideria  recta  consilia  et  iusta  sunt 
opera*  da  seruis  tuis  illam  quam  mundus  dare  non  potest 
pacem  ut  et  corda  nostra  mandatis  tuis  dedita*  et  hostiam  t 
sublata  formidine  tempora  sint  tua  protectione  tranquilla. 

35  Secreta. 

Deus   qui   credentes    in    te    populos    nullis   sinis   concuti 


S3     PRO  PET.  LACRIMARUM:  PRO    TEMPTAT10NE    CARNIS. 

terroribus  dignare  preces  et  hostias  dicata  f  plebis  suscipere* 
ut  pax  tua  pietate  concessa  christianorum  fines  ab  omni  hoste 
faciat  esse  secures. 

Post  [communionewi]. 

5  Deus  auctor  pacis  et  amator  quern  nosse  uiuere*  cui  seruire 
regnare  est  protege  ab  omnibus  impugnationibus  supplicies  f 
tuos*  ut  qui  in  defensione  tua  confidimus  nullius  hostilitatis 
arma  timeamus  1  per  dominum. 

PRO  PETITIONS  LAC[RI]MARUM. 

10  \0remus\. 

Omnipotens   mitissime   deus*   qui    sitienti   populo   fontem 

uiuentis  atque  f  de  petra  produxisti  /[educ  de  cordis]  [fo.  I29r. 

nostri    duritia    conpunctionis    lacrimas*    ut    peccata    nostra 

plangere   ualeamus   remisionemque   te   miserante   mereamur 

15  accipere. 

Secreta. 

Hanc  oblationem  tuam  quam  tibi  domine  deus  pro  peccatis 
offerimus  quesumus  propitius  respice'  et  perdue  f  de  oculis 
nostris  lacrimarum  flumina  quibus  debita  flammarum  incendia 
20  ualeant  f  extingere  r'  per  dominum. 

Post  [communionem]. 

Gratiam    sancti    spiritus    cordibus    nostris    domine    deus 
clementer   infunde'   que    nos    gemitibus   lacrimarum   efficiat 
maculas  nostrarum  f  diluere  peccatorum  atque  obtate.  nobis 
25  indulgentiae  te  largiente  prestet  effectum  r'  per. 

PRO  TEMPTATIONE   CARNIS. 

\Oremus\. 

Ure  igne  sancti  spiritus  renes  nostros  et  cor  nostrum  domine 
ut  tibi  casto  corpore  seruiamus  et  mundo  corde  placeamus 
3D  per  dominum. 

Secreta. 

Dirumpe  domine  uincula  peccatorum  nostrorum  et  ut  sacri- 

ficiaf  tibi  hostiam  laudis  obsolutif  libertate  possimus  retribue 

que  ante  tribuisti  et  salua  nos  per  indulgentiam  quos  dignatus 

35  es  saluare  /per  gratiam  ^  per  dominum.  [fo.  1 2QV. 

Post  communionem. 

Domine   adiutor    et    protector    noster    adiuua     [nos]    et 
refloreat  caro  nostra  uigore  pudiciti'alis  f  sanctimonie.  noui- 


PRO  PLUVIA  :  CONTRA  PLUVIAM :  PRO  SERENITATE  AERIS.    89 

tate  ereptamque   de   manu    tartari   in   resurrectionis  gaudio 
iubeas  presentari  J.  per  dominum. 

PRO   PLUUIA  POSTULANDA. 

\0remus\ 

5  Deus  in  quo  uiuimus  et  mouemur  et  sumus  pluuiam  nobis 
tribue  congruentem  ut  presentibus  subsidiis  sufficienter  adiuti 
sempiterna  fiducialius  appetamus  per. 

Secreta. 

Oblatis   domine   placare   muneribus   et   oportunum    nobis 
10  tribue  pluuie.  sufficientis  auxilium. 

Post  communionem. 

Quesumus  omnipotens  deus  tuere  nos  tua  sancta  sumentes 
et    ab    omnibus     propitiatus     absolue     peccatis     terramque 
aridiam  f  aquis  fluenti  celestis  dignanter  infunde  r'  per  domi- 
15  num. 

CONTRA   PLUUIAM. 

[Oremus]. 

Deus  qui  ministerio  aquarum  salutis  nostre.  nobis  [sacra- 
menta]  sanxisti  exaudi  orationem  populi  tur  et  iube  terrores 
20  inundatiof  cessare  pluuiarum  flagellumque  huius  /eli-  [fo.  !3Or. 
menti  ad  effectum  tui  conuerte  misterii'  ut  qui  se  regener- 
antibus  aquis  gaudent  esse  renatos  gaudeant  his  castigantibus 
esse  correctos  ^  per  dominum. 

Secreta. 

25  Deus  qui  fidelium  precibus  flecteris  et  humilium  confessione 
placaris  conuersis  ad  te  propitiare  supplicibus  et  quos  fecisti 
iram  intelligere  castigantibus  f  fac  misericordiam  sentire 
parcentis*  per. 

Post  \communionem\ 

50  Deus  qui  nos  omnium  rerum  tibi  seruiente  natura  per  ipsos 
motus  aeris  ad  cultum  tue  maiestatis  instruis  tranquillitatem 
nobis  misericordie.  tue  remotis  largire  terroribus*  ut  cuius 
iram  expauimus  clementiam  sentiamus  ^  per. 

PRO    SERENITATE    ERIS. 

35  [Oremus]. 

Ad  te  nos  domine  clamantes  exaudi  et  e.ris  serenitatem 
nobis  tribue  supplicantibus  ut  qui  iuste  pro  peccatis  nostris 


90  PRO   1TER  AGENTIBUS.   PRO  INFIRMIS. 

affligimur   misericordia   tua    perueniente  f   clementiam   sen- 
tiamus*  p[er]  dominum. 

Secreta. 

Perueniatf  nos   quesumus   domine   gratia   /tua  [fo.   I3OV. 

5  semper  et  subsequatur  et  has  oblationes  quas  pro  peccatis 

nostris  nomini  tuo  consecrandas  offerimus  benignus  assume 

ut  per  intercessionem  sanctorum  tuorum  cunctis  proficiant  ad 

salutem  J.  per. 

Post  [communionem]. 

10  Plebs  tua  domine  capiat  sacre.  benedictionis  augmentunr 
et  copiosis  beneficiorum  tuorum  subleuetur  auxiliis  que  tantis 
intercessionum  deprecationibus  adiuuatur  t'  per  dominum. 

PRO  ITER  AGENTIBUS. 

[Oremus]. 

15  Adesto  domine  supplicationibus  nostris  et  uiam  famulorum 
tuorum  in  salutis  tue.  prosperitate  dispone  ut  in[ter]  omnes 
[uiae]  et  uite.  huius  uarietates  tuo  semper  protegantur  auxilio  t' 
per  dominum. 

Post  Secreta. 

20  Propitiare  domine  supplicationibus  nostris  et  has  oblationes 
quos  f  tibi  offerimus  pro  famulis  tuis  benignus  assume  ut  uiam 
illorum  et  procedente  f  gratia  tua  dirigas'  et  subsequente 
comitari  digneris*  ut  de  actu  atque  incolumitate  eorum 
secundum  misericordie;  tue;  presidia  gaudeamus  1  per. 

25  [Post  communionem}. 

Deus infinite,  misericordie; et  maiestati[s]  /immense  [fo.  I3ir. 
quern  nee  spatia  locorum  nee  interualla  temporum  ab  his  quos 
tueris  abiungunf  adesto  famulis  tuis  in  te  ubique  confidentibus 
et  per  quam  itueri  f  sunt  uiam  dux  eis  et  comes  esse  dignare 
30  nichil  illis  aduersitatis  noceat*  nichil  difficultatis  obsistat 
cuncta  eis  salubria  cuncta  sint  prospera  et  sub  ope  dextera  f 
tue.  quicquid  iusto  expetierint  desiderio  celeri  consequantur 
effectu  ^  per  dominum. 

PRO    INFIRMIS. 

35  [Oremus]. 

Omnipotens    sempiterne    deus    salus    e.terna    credentium 
exaudi  nos  orantes  pro  famulis  tui[s]  pro  quibus  misericordie 

1.  19.     The  word  Post  is  erased. 

1.  21.     The  third  letter  of  '  quos '  is  expuncted,  and  a  written  above  the  line  in 
a  late  hand. 


DE  OMNIBUS  SANCTIS:  MISS  A  COMMUNIS.  91 

tue.  imploramus  auxiliunr  ut  reddita  sibi  sanitate  gratiarum 
actionem  tibi  in  ecclesia  tua  reficiant  f  •  per. 

Secreta. 

Deus  cuius  nutibus  uite.  nostrse  momenta  decurrunt  suscipe 
5  preces  et  hostias  famulorum  tuorunr  pro  quibus  misericordiam 
tuam  egrotantibus  imploramus  ut  de  quorum  periculo  metui- 
mus  deorum  f  salute  le.temur  per  ^  dominum. 

Post  [communionem]. 

Deus  infirmitatis  human?  singulare  presidium  auxilii  tui 
10  super  infirmos 

[AD   POSCENDA  SUFFRAGIA  OMNIUM   SANCTORUM]. 

\Oremus]. 

/Concede  quesumus  omnipotens  deus  ut  intercessio  [fo.  13  iv. 
nos  sancte.  genitricis  mari?  sanctarumque  omnium  celestium 
15  uirtutum  et  beatorum  patriarcarunr  profetarunv  apostolorum 
martirum  confessorum  atque  uirginum  et  omnium  electorum 
tuorum  ubique  letificet  ut  dum  eorum  merita  recolimus 
patrocinia  sentiemusf*  per  dominum. 

Secreta. 

20  Oblatis  quesumus  domine  placare  muneribus  et  intercedente 
dei  genitrice  maria'  cum  omnibus  sanctis  tuis*  a  cunctis  nos 
defende  periculis*  per  dominum. 

Post  communionem. 

Sumpsimus  domine   sanctae  marie  et  omnium   sanctorum 
25  tuorum  merita  recolentes  sacramenta  celestia*  presta  quesumus' 
ut  quod  temporaliter  agimus  eorum  precibus  adiuti  e.ternis 
gaudis  consequamur  J.  per. 

M[ISA]'  COMMUNIS. 
[Oremusj. 

30  Omnipotens  sempiterne  deus*  qui  uiuorum  dominaris  simul 
et  mortuorum  omniumque  misereris  quos  tuos  fide  et  opere 
futuros  esse  prenoscis'  te  suppliciter  exoramus'  ut  pro  quibus 
effundere  preces  decreuimus  /quosque  uel  presens  [fo.  I32r. 
adhuc  seculum  in  carne  retinet'  uel  futurum  iam  exutos 

35  corpore  [suscepit]  pietatis  tuse  dementia  delictorum  suorum 

1.  IO.     The  postcommon  is  left  incomplete  in  the  MS. 

1.  35.     In  the  right  margin  is  written  '  suscepit '  in  a  late  hand. 


92  PRO    OMNIBUS  FIDEL1BUS   DEFUNCT1S. 

omnium  uenianr  et  gaudia  consequi  mereantur  eterna J.   per 
dominum. 

Secreta. 

Deus  cui  soli  cognitus  est  numerus  electorum  in  superna 

5  felicitate  locandus  tribue  quesumus  ut  uniuersorum  quos  in 

oratione    commendatos     suscepimus    uel    omnium    fidelium 

nomina  beat?  predistinationis  liber  ascripta  retine[a]t  J.    per 

dominum. 

Post  communionem. 

10  Purificent  nos  quesumus  omnipotens  et  misericors  deus 
sacramenta  que  sumpsimus'  et  presta  ut  hoc  tuum  sacra- 
mentunr  non  sit  nobis  reatus  ad  penam  sed  intercessio 
salutaris  ad  uenianr  sit  oblutio  f  scelerum  sit  fortitude 
fragiliunr  sit  contra  omnia  mundi  pericula  firmamentum 

15  sit  uiuorum  atque  mortuorum  fidelium ,  remissio  omnium 
delictorum  J.  per  dominum. 


MISA  PRO   OMNIBUS   FIDELIBUS   DEFUNCTIS. 

/Requiem  eternam  dona  eis  domine  et  lux  perpetua  [fo.  I32V. 
luceat  eis. 

20       Ps.     Te  decet  ymnus  deus  in  sion  et  tibi  reddetur  uoltum  f  in 
hierusalem.  Exaudi*  orationem.1 

Requiem. 

\0remus\. 

Inclina    domine    aurem    tuam    ad   preces    nostras   quibus 

25  misericordiarn  tuam  supplices  deprecamur  ut  animas  famu- 

lorum    famularumque   tuarum    quas  de   hoc   seculo   migrare 

iusisti   in   pacis   ac    lucis    regione    constituas    et   sanctorum 

tuorum  iubeas  esse  consortes  J.  per  dominum. 

Lectio  libri  apocolipsis  f  iohannis*  a. 

30       In  diebus  illis  i  audiui  uocem  de  celo  dicentem     .... 
opera  enim  illorum  sequuntur  illos.2 

A  d  tesolonicenses. 

Fratres,  noluimus  autem  uos  ignorare  de  dormientibus  :'    .    . 
/    .    .    itaque  consolamini  inuice[m]  r'  in  uerbis  istis.3  [fo.  I33r. 

35  Lectio  libri  machabeorum. 

In  diebus  illis  ^  uir  fortissimisf  iuda[s]  collatione  facta     . 
.     .     pro  defu[n]ctis  exorare  J.  ut  a  peccatis  soluantur.* 

1  Ps.  Ixiv.  2,  3  a.  2  Apoc.  xiv.  13. 

3  i  Thess.  iv.  13-18.  4  2  Mac.  xii.  43-46. 


PRO    OMNIBUS    FID  ELI  BUS    DEFUNCTIS.  93 

{Lectio  Libri  iob\ 

Scio  quod  redemptor  meus  uiuit  J.    et  in  nouissimo  die     .     . 
/     .     .     reposita  est  h?c  spes  mea  in  sinu  meo.1  [fo.  I33v. 

\Gradale\. 

5       Requiem  eternam  dona  eis  domine  et  lux  perpetua  luceat  eis. 

[J^.]     Absolue   domine   animas  eorum  ab  omni   uinculo   delic- 
torum. 

\Tractus\ 

De   profundis    clamaui   ad   te   domine   domine   exaudi   uocem 
10  meam. 


jr. 


Fiant  aures  tuae  intendentes  in  orationem  serui  tui. 


Si  iniquitates  obseruaberis  domine  domine  quis  sustinebit. 
Quia   apud   te   propitiatio   est    et    propter    legem    tuam 
sustinuit  f  te  domine.2 

15  Secundum  iohannem. 

In  illo  tempered  dixit  martha  ad  ihesum.  domine:'  si  fuisses 
hie:'  ....  christus  films  dei  uiui  ^  qui  in  hunc  mundum 
uenisti.3 

Secundum  iohannem. 

20  In  illo  tempore  J.  dixit  ihesus  turbis  iudeorum.  ego  [sum] 
/panis  uiuus  ^  ....  et  ego  resuscitabo  eum  1  in  [fo.  I34r. 
nouissimo  die.4 

Secundum  iohannem. 

In    illo   tempered   dixit    ihesus   discipulis   suis   et    turbis 

25  iudeorum.  omne  quod  dedit  michi  pater  ad  me  ueniet  r'     .     . 

/     .     .     et  ego  resuscitabo  eum  1  in  nouissimo  die.5    [fo.  I34V. 

Secundum  iohannem. 

In  illo:'  dixit  ihesus  discipulis  suis.  et  turbis  iudeorum 
sicut  pater  ....  sed  transeat  a  morte  ad  uitam.6 

30  \Offerendd\. 

Domine  ihesu  christe  rex  gloriae  libera  animas  omnium  fidelium 
defunctorum  de  manu   inferni  et  de  profundo  lacu  libera  eos  t 
de  ore  leonis  ne  obsorueat  eas  tartarus   ne  cadent   et  f  obscura 
sed  signifer  sanctus  michael  representet  eas  in  lucem  sanctam. 
35       Quam  olim  abrahe  promisisti  et  semini  eius. 

\V.}     Hostias  et  preces  tibi  domine  offerimus. 

Tu  suscipe  pro  anirnabus  illis  aquarum  f  hodie  memoriam  agimus 
fac  eas  domine  de  morte  transire  ad  uitam'  quam  olim. 

[y.]     Hanc  lucem  /redde  illis  fons  bonitatis  lucis  auctor  [fo.  i35r. 
40  uere  patris  unigenite'  quia  f. 

1  Job.  xix.  25-27.  2  Ps.  cxxix.  1-4  a.  3  Job.  xi.  21-27. 

4  Job.  vi.  51-55.  5  Job.  vi.  37-40.  6  Job.  v.  21-24. 


94  PRO  EPISCOPO  DEFUNCTO. 


Uenturus  in  mundum  daturus  uniuersis  premia  pro  meritis 
presta  lucem  in  cells*  quam. 

[y.]     Redemptor  animarum  christe  uniuersorum  tf  mitte  arch- 
angelum   sanctum   michaelem   ut   illi  t    dignetur  eis  f   eripere  de 
5   rigirenibus  f  tenebrosum  f  et  perducat  eas  in  sinum  abrache  et  in 
lucem  sempiternam. 

\Jf.~]  Requiem  eternam  dona  eis  domine  et  lux  perpetua  luceat 
eis. 

Domine  ihesu. 
10  Seer  eta. 

Animas  famulorum  tuorum  ab  omnibus  uitiis  humanaf 
condicionis  quesumus  domine  hec  obsoluat  f  oblatio  que  totius 
mundi  tulit  immolata  peccatum  i  per  dominum. 

\Communio\. 

15       Lux  eterna  luceat  eis  domine  cum  sanctis  tuis  in  gternum  quia 
pius  eis  f. 

[J^.]  Requiem  eternam  [dona  eis]  domine  et  lux  perpetua  luceat 
eis*  cum  sanctis. 

\y.\     Pro   quorum    memoria   corpus    christi   sumitur   dona    eis 
20  domine  requiem  sempiternam'  et  lux  perpetua  luceat  eis. 

\V^\  Pro  quorum  memoria  sanguis  christi  bibitur  dona  eis 
domine  requiem  sempiternam. 

Post  \communionem\. 

Annue  nobis  domine'  ut  per  hoc  sanctum  sacrificium  quod 
25  sumpsimus    animae    famulorum    tuorum    remisionem    quam 
optauerunt  mereantur  percipere  delictorunv  per  dominum. 

[PRO  EPISCOPO  DEFUNCTO]. 

[Oremus].     . 

/Deus  qui  inter  apostolicos  sacerdotes  famulostuos  [fo.  I35v. 
30  pontificali  fecisti  dignitate  censeri  presta  quesumus'  ut  quorum 
uicem  gerebant  ad  horam  in  terris  eorum  perpetuo  consortio 
letentur  in  celis  ^  per  dominum. 

Secreta. 

Suscipe  quesumus  domine  pro  animabus  famulorum  tuorum 
35  pontificum  quas  offerimus  hostias  ut  quibus  pontificate  donasti 
misterium  dones  et  premium  per. 

Post  \communioneni\. 

Propitiare  domine  supplicationibus  nostris  et  animas  famu 
lorum  tuorum  pontificum  in  regione  uiuorum  e.ternis  gaudiis 
40  iubeas  sociari  J.  per  dominum. 


PRO  SACERDOTE  DEFUNCTO.  95 

PRO  SACERDOTE  DEFUNCTO. 
[Or emus]. 

Deus    cuius    misericordie   non    est   numerus    suscipe    pro 
animabus  famulorum  tuorum  sacerdotum  preces  nostras*  et 
5  lucis  eis  letitie.que  regionem  in  sanctorum  tuorum  societate 
concede  r'  per  dominum. 

Secreta. 

Quesumus  domine  ut  oblationem  quam  tibi  offerimus  pro 
animabus  famulorum   tuorum   sacerdotum  placatus  accipias1 
10  ut  quos  tuis  altaribus  seruire  tribuisti  ad  beatorum  pertinere 
iubeas  consortia 


APPENDIX. 

COLLATION  OF  THE  SCRIPTURE  LESSONS  WITH  THE  TEXT  OF 
THE  CLEMENTINE  VULGATE  (VERCELLONE'S  EDITION,  ROME,  1861). 

IN  the  following  collation  variants  marked  with  (|)  are  supported  by  the 
Codex  Amiatinus.  In  the  Gospels  an  asterisk  has  been  prefixed  to 
readings  which  are  supported  by  one  or  more  manuscripts  of  the  group 
DELQR^ra  (Wordsworth's  notation)  or  by  the  Book  of  Mulling,  against 
all  other  manuscripts  of  which  collations  are  given  in  the  Oxford  Vulgate. 
These  may  usually  be  regarded  as  distinctively  Irish  readings.  For  the 
MSS.  DELR  the  collations  of  Wordsworth  and  White  have  been  used. 
For  the  rest  recourse  has  been  had  to  the  originals  in  the  Library  of 
Trinity  College,  Dublin.  Mere  variations  of  spelling  have  not  been 
recorded,  but  it  has  not  been  thought  well  in  all  cases  to  leave  unnoticed 
what  seem  to  be  clerical  errors.  Occasionally  (as  at  Matt,  xxvii.  38)  they 
are  survivals  of  true  variants  of  the  Irish  type. 

Gen.  i.  p.  33.  3.  et  dixit  ...  fiat  om.  4.  diuissit  (sic)  +  Jdeus 

8.  unus/w  secundus  9.  aqua  .  .  .  apariat 
(sic)  +  terra  .  .  .  ardia  Jfactumque 

12.  Jafferentem  pro  facientem  13.  Jfactum- 

que  1 6.  Jmagna  luminaria  .  .  .  et  pri.  om. 

.  .  .  praeesset  sec.  +  ne  18.  preesset  .  . 

diuident  20.  aqua  .  .  .  anima  .  .  .  et  -f- 

et  21.  perduxerant  26.  faciemus  .  .  . 

uniuersaque  creatura  pro  uniuersaeque  terrae 
27.  deus  om.  28.  illis  -f  et  .  .  .  eos  pro 

earn  30.  in  om.  .  .  .  hflt  (=habent)/r<? 

habeant  31.  Jfecit. 

ii.      i,  2.  i.  terre  .  .  .  omnes  2.  omni  pro  uniuerso 

p.  33.  ...  quod  om. 

Exod.  xii.  i-u.          4.  suntprv  ut  .  .  .  coniunctus  .  .  .  Jeius  pro  suae 
p.  29.  ...  possint  5.  enim/wautem  .  .  .  agni- 

culus  pro  anniculus  6.  seruabis  .  .  . 

quartum  decimum    .   .    .    uesperum 
7.  et  pro  ac  .  .  .  utrque    posteam  .  .  .  insuper 
luminaribus  8.  agni  pro  igni 

9.  assum   tantum   .    .    .  fin.  +  et  os  eius  non 
confringetis  10.  Jex  eo  quicquam 

ii.  et  pri.  om.  .  .  .  Jfesstinantes  (corr.  e  fessti- 
mantes  ut  uid.)  .  .  .  non  enim  est//-<?  est  enim. 
ROSSLYN.  H 


98 

Exod.  xiv.  24-31. 
P-  33- 


APPENDIX. 


xv.  i  a.  p.  33, 

Job  xix.  25-27. 

P-  93- 
Ps.  Ixxxviii.  14. 

Prov.  x.  28-32. 
p.  65. 

xi.  3,  6, 
8-1  la. 
p.  65. 

Sir.  xv.  1-6. 
P- 5- 


XXIV. 

nb-i3, 
15-20. 

p.  64  (A) ; 
xxiv.  14-16. 

p.79(B). 
xxiv. 

23-31- 
p.  66. 


Isai.  iv.  p.  34. 


vn.  10-15. 

P-  54- 
:<ii.3-5;  xxv. 

i  ;  xxviii. 

5:  xxxv.  i, 

2b  ;  xli. 

i8a. 


24.  nosier  pro  super 

25.  fugiemus  . 

26.  equies 

28.  su&pro  sunt  .  .  .  coopuerunt 

29.  ambulauerunt/w  perrexerunt 
31.  lituri  pro  littus  .  .  .  magnum 


quam 
i.  moysi 


dominus  om. 
et  sec.  om. 


.  interficit  (=Am.*) 
pro  eis  pugant  (sic) 
27.  occurrerunt  om. 

.  equietes 
30.  Jillo 
quod  pro 


25.  Jresurturus  (sic:  Am.  resurrecturus) 
26.  deum  -h  saluatorem. 

Vide^.  ii. 
29.  uiae  31.  parturit. 


9.  decepit 
in. 


10.  exaltabitur 


ii.  init.  + 


i.  dominum 
uers.  om. 
5.  etpri.om.  .  , 
adimp.  ilium    -f 
uestiet  ilium 

ii.  his  om.  A 


14. 


2.  obuiauit  .  .  et  quasi  usque  fin. 

3.  ilium  pri.  +  dominus 

,  .  aperuit  .  .  .  implebit  eum/w 
dominus  .  .  .  induit  eum  pro 
6.  eum  pro  ilium  pri. 


sanitatem 


16.  partes  AB  18.  init 

et  A  .  .  .  exalta  A  19.  init.  +  et  A 

20.  di  (=  dei)  pro  dedi  pri.  A   . 
pro  suauitatem  A. 


23.  fructus  corr.  e  fructum 


28.  jgeneratione 
audit  sec.  m.)  . 
fundetur  sec.  m.) 

apprehendit  .  .  . 
2.  in  sec.  om. 
uocabus 
5.  creauit 

concipiet  +  in  utero 
Vide  p.  ii. 


25.     utae/w  uas 
30.     audiunt  (corr.  e 
confundentur   (corr.   e  con- 
31.  init.  +  et 


operimus    .  .  .    iii'  pro  modo 
3.  sanctus  -f  sanctus  .  .  . 
4.  si  om.  .  .  .  sordem 
6.  turbidine 


APPENDIX.  99 

Isai.  xlix.  1-3,  2.  quasi  pro  sicut  3  estpro  es  5.  ztpri. 

53,  6b,  yb.  +  hec  6.  Jecce  00*.  7.  ^<?7v$.  raj. 

p.  57.  inter  adorabunt  £/  dominuin  (propter  ut  uid.)  .  . 

dominum  +  Jdeum'  tuum  .  .  .  quia  fidelis  est  om. 


li.  1  1  j  Hi.  13.  Fz<sfe  p.  £  i. 

liv.  i7b.  =  Vulg. 

P-  34- 

Jv.  i-na.  i.  uenientes  pro  uenite  2.  in  sec.  om.  ...  in 

p.  34.  crassitudine  om.  3.  Jfidelis  4.  zc  om. 

5.  gentibus  /r0  gentem  .  .  .  Jnon  cognouerunt  te 
.  .  .  qui/w  quia  7.  dominum  /r0  deum 

.  .  .  cognoscendum  pro  ignosc.  9.  quam 

pro  quia  n.  egredetur 

Ix.  1-6.  5.  Jafflues  +  et  6.  operiat  .  .  .  differentes 

p.  10. 

Ixi.  10,  n.        10.  gaudeo  pro  gaudebo  .  .  .  Jexultauit'  animae  .  .  . 
p.  63.  uestimento  .  .  .  letitise  pro  iustitias         n.  sicut 

pro  sic 

Ixii.  5.  p.  63.        5.  deus  om. 

Jer.  i.  4-10.  6.  dixit//v  dixi  7.  dicere  +  quia  .  .  .  que 

p.  56.  pro  quaecumque  8.  ej;o  tecum 

9.  ecce  ras. 

Osee  vi.  i  -6.  i.  suse  .  .  .  me  +  dicentes  2.  quam  pro  quia 

p.  28.  ...  et  prL  om.  .  .  .  saluabit/w  sanabit 

3.  nos/r/.  om.  .  .  .  tertio  4.  tibi  faciam 
pro  fac.  tibi  pri.  .  .  .  et  quasi  ros  mane  om. 

5.  dolui  .  .  .  profetis  (sic)  +  et  .  .  .  iudicia  -H 
mea  uel  6.  dei  om. 

Joel.  ii.  12-19.          I2-  n3ec  Pro  nunc  erg°  •  •  •  dominus  +  deus  .  .  in 
p.  17.  ter.  et  quart,  om.  13.  multum  misericors  //v 

multae  misericordiae  .  .  .  malitiam 
14.  ignoscat  H-  deus  .  .  .  nostro  pro  uestro 
17.  altare  +  et  .  .  .  ut  -j-  non  19.  etfcr. 

om.  .  .  .  replebimini  H-  in 

Mai.  iii.  1-4.  i.  preparauit  .  .  .  templum  +  sanctum 

p.  51.  3.  purgauit  .  .  .  flauit  /r0  colabit  (Am,  conflabit) 

4.  placebunt 

2  Mach.  xii.  43.  collatione  facta    .    .    offere  (sic)   -f    ea   ibi  .  .  . 

43-46.  sacrificium  om.  .  .  .  iuste/wbene 

p.  92.  44.  ceciderunt  45.  considerauit  enim  pro  et 

quia  considerabat  .  .  .  quod  om.  .  .  .  dormita- 
tionem 

H   2 


ioo  APPENDIX. 

Matt.  i.  1-16.  2.  *abraam  (sic)  +  autem  3.  Jesrom  (bis) 

p.  66.  6.  salmonem  .  .  .  salmonem  (em  ras.) 

7.  asam  8.  ozam  9.  *iozias  .  .  . 

ioathas  pro  ioatham  sec.  10.  mansen/w 

manassen  n.  *iochoniam  .  .  .  trans  i- 

migratione  1 2.  iechonias  (e  corr.  e  o) 


ii.  1-12. 

i.  iudae                 2.  *uenimus  -f-  cum  muneribus 

p.  10. 

IT.  percidentes               12.  somne/w  somnis  ne 

.  .  .  reuersi  om. 

ii.  13-18. 

13.  in//-/,  om.            15.  per  om.            16.  eius  om. 

p.  6. 

1  8.  plorans  pro    ploratus    .    .    .    ululatus    corr. 

e  uu(.)latus 

ii.  19-23. 

19.  Japparuit  angelus  domini                20.  uade  corr.  e 

p.  9. 

ualde                 21.  *accipit                 22  Jilluc/ro 

illo                       23.  habitabit    .   .    .   uocatur  pro 

uocabitur 

iii.  13-17. 

13.  iordanes               14.  ego  +  autem               1.7.  hec 

p.  ii. 

pro  hie  .  .  .  complacuit 

iv.  i-n. 

i.  est  +  ihesus            2.  *essurit             5.  Jsupra 

p.  19. 

9.  procedens  pro  cadens             10.  ei  om. 

iv.  18-22. 

=  Vulg. 

p.  46. 

vi.  1  6-2  1. 

16.  quia  om.-                      19.  *thesauro  (=  Q?)  pro 

p.  1  8. 

thesauros 

ix.  9-13. 

=  Vulg. 

p.  68. 

xiv.  22-33. 

22.  Jiussit  //v  compulit  .  .  .  discipulos  +  suos 

p.  62. 

or 

Mr 

23.  uespere  usque  ad  fin.  om.                25  'iiir  pro 

quarta              28.  Juenire  ad  te              29.  aqua 

J 

30.  ualidum  (corr.  e  ualium)  -f  uenientem  ad  se 

xv.  21-28. 

21.  inde  om.  .  .  .   +  dominus  ante  ihesus 

p.   20. 

xvi.  13-19. 

15.  me  om.            17.  reuelabit 

p.  60. 

xviii.  i-io. 

7.  mundum  .  .  Jab/wa              8.  est  tibi 

p.  69. 

9.  est  tibi 

xix.  27-29. 

27.  relinquimus  A  ...  *ergo  om.  B                   28.  ait 

P-  47  (A), 

pro  dixit  A  .  .  .  eis  B               29.  *aut  pro  uel  B 

p.6i(B). 

.  .  .  uxores/w  sorores  B 

APPENDIX. 


101 


Matt.  xx.  1-16. 
P-  13- 


xx.  17-19. 

p.  79. 

xxiii.  34-39- 
p.  4: 

xxvi.  p.  25. 


xxvii.  p.  25. 


2.  cum  facta  4.  Jillis  dixit  7.  fmeam 

om.  8.  procurauit  pro  procuratori 

9.  acceperant  10.  et  sec.  om. 

12.  portamus  13.  uini  (\pri.  exp.) 

14.  nouissima  15.  ante  (ut  uid.)  pro  an  (te 

ras.) 


17.  discipulos  +  suos. 


'abiel 


35. 


ut  ueniat  super  uos 
iusti  om. 


5.  isto  pro  festo 


34-  illis  pro  eis 
omnis  om.  . 
37.  quotiens 

2.  *fiat  4.  Mi  pro  &  sec. 

(marg.  festo)  6.  esset  autem  iesus 

7.  albastrum  (sic)  habens  ungenti  (marg.  pissici) 

10.  i\\\pro  illis  .  .  .  Jhuic  om.  (marg.  huic)  .  . 
.  .  .  Jenim  om.  n.  habebitis />•<?  habetis 
sec.                  13.  quid  pro  quod  .  .  .  *fecit   -f 
narrabitur  .  .  .  memoria  14.  dicitur  .  .  . 
scariothis             16.  querebant  .  .  .  tradet 

17.  uis  +  ut  1 8.  ad  om.  .  .  .  prope  om. 

(add.  m.  rec.  sup.  /.)  20.  Jsuis  om. 

22.  domine/n?  dicere  (mine  del.,  marg.  dicere) 
24.  lit.  ras.  post  homini  31.  *dixit 

35.  etsi/™  etiamsi  37.  esse  corr.  e  esset 

39.  pusillum   -f  et  .  .  .  procecidit  .  .  .  sic  pro 
sicut  pri.  .  .  .  tu  +  uis  40.  *ait  .  .  . 

una  hora  om.  41.  promutus  pro  promptus 

42.  orauit  +  eundem  sermonem  44.  iterum 

illis  45.  *e\s  pro  illis  .  .  .  appropinquabit 

46.  appropinquabit  47.  Jipso/w  eo  pri. 

.  .  .  uerb.  ras.  post  duodecim  (uenit  ut  uid.) 
48.  *eis  .  .  .  quicunque  pro  quemc. 

50.  Jquod/r0  quid  .  .  .  *uenisti  +  fac 

51.  erat  .  .  .  manum  om.  .  .  .  fareseorum  pro 
sacerdotum  53.  rmncpro  non  .  .  .  meum 
om.  .  .  .  m  (=  me)  pro  rh  (=  modo) 

55.  *eram  pro  sedebam  .  .  .  et  sec.  om. 

56.  Jimplerentur  .  .  .  fugientes 

57.  *conuenerunt  62.  *principis  .  .  .  *te 
om.            63.  principis  ,  .  .  dei  -h  uiui 

67.  scolophis  .  .  .  cederunt  68.  profeta 

72.  cum  iuramento  om.  73.  eloquia  pro 

loquella  75.  foras  +  et 

3.  *tradidit  eum  .  .  .  ductus  om.  7.  inito  om. 

8.  init.  +  et  .  .  .  acheldemach  10.  illos 

11.  stetit  corr.  e  stetis  12.  cum  om. 

15.  consuerat  .  .  .  Jdimittere  pro  populo  (Am. 


102  APPENDIX. 

dim.  pop.)  1 6.  *insigne  (sic)  uinctum 

17.  congregati  *autem          18.  quidem/^  quod 
.  .  .  eum  om.  19.  Jillum  pro   eum  pri. 

.  .  .  paradisum  pro  passa  sum  20.  seniores 

+  populi  .  .  .  persuaserunt  -f  pro 
22.  *dixit  .  .  .  illis  <?w.  23.  *pilatus pro 

praeses  24.  si  pro  sed  .  .  .  manus  + 

suas  .  .  .  huius  iusti  26.  *uero/r0  autem 

27.  *suscipientes   om.   .    .    .    ^pretorio  ...  ad 
eum  om.  .  .  .  *uniuersum  chortem 

28.  exeuntes  29.  flectentes  .  .  .  et  sec. 
om.  .  .  .  arundentem  .  .  .  Jei  om. 

34.  cum  felle  usque  ad  fin.  om. 

35.  diuisserunt  (sic)  pri.  +  sibi  .  .  .  *adimpler- 
etur  .  .  .  per  +  ieremiam  37.  ihesus  + 
nazenus  (sic)               38.  *unum  (bis) 

39.  blasph  (  .  .  )  abant  (ras.  inter  h  et  a) 

40.  uae  pro   uah    .    .   destruit  .  .  .  troduo  .  .  . 
redificat  .  .  .  descende  +  mine  41.  *eum 
pro  cum  .  .  .  scribentes/w  scribis 

42.  nunc  om.  43.  *liberet  +  eum  (Am. 

nunc  +  eum)  .  .  .  Jeum   om.  .  .  .  enim  usque 

ad  id  (v.  44)  om.  45.  facta 

46.  exclamauit    uoce     magna    ihesus  .  .  .  hely 

hely  lauat  zaphnai  48.  acepit 

52.  sanctorum  corpora  .  .  .  dormierunt 

62.  pharasei  (ra  sup.  ras.  p.  m.) 

64.  custodi   (ri   add.   sup.   /.)...  tertiam  .  .  . 

discipuli  eius  ueniant  65.  illipro  illis 

66.  inuenerunt/w  munierunt 

xxviii.  1-7.          2.  *terrimotus  .  .  .  sedebit  3.  *init.  +  et 

p.  35.                     ...  *uestimenta  4.  eius  om.  .  .  . 

custodies  .  .  .  ut/r0  uelut  7.  precedet 

.  .  .  galeam  (e  corr.  e  i)  .  .  .  *sicut/r0  ecce  sec. 

.  .  .  *predixit 

Marc.  vi.  17-29.       17.  misit  herodes  .  .  unxit/w  uinxit  .  .  .  carcerem 

p.  65.  20.  istum/r<9  iustum  21.  turbinis/w 

tribunis  22.  herodiades  25.  cum 

pro  cumque  26.  Jrecumbentes   .    .   . 

contristari  28.  pulla/w  puella 

xvi.  1-7.  2.  momentum  pro  monum.  6.  ras.  post 

p.  37'  surrexit  7.  Jet  om.  (add.  m.  rec.  sup.  I.) 

.  .  .  precedet 

xvi.  14-20.        14.  illis  ras.  .  .  .  *xi*  +  discipulis  .  .  .  illis  add.  m. 
p.  4°«  rec.  sup.  /.  post  apparuit  .  .  .  apparuit  +  ihesus 

.  .  .  Jillorum  pro  eorum  .  .  .  *cordis  +  eorum 
ro  iis  15.  eis  +  ihesus 


APPENDIX.  103 

17.  iacent  (marg.  Jeicient  m.  rec.)  18.  eis 

corr.  e  Jeos  .  .  .  Jegrotos  20.  profecti 

corr.  e  perf.  .  .  .  cooperantes  (s  ras.) 

Luc.  i.  5-17.  5.  iudse  .  .  ,  ma. pro  uice  .  .  .  abiaras.       6.  ambo 

p.  57.  iusti    .   .    .   credentes   (corr.  e   incredentes)  pro 

incedentes  8.  fungeretur  +  zacharias 

13.  uocabit  (sic)  corr.  e  uocabitur  (Am.  uocabis) 
1 6.  conuertit 

i.  26~38a.          32.  *suipro  eius  .  .  .  iacob  in  corr.  (p.m.)  e  in 
p.  54.  35.  obumbrauit  36.  cognota  .  .  .  Jest 

sextus  37.  apud  om. 

i.  57-68.  57.  est  om.  58.  ras. post  uicini  ut  utd.  (?  *eius) 

p.  58.  ...  congratulabuntur  62.  inueniebant 

pro  innuebant  65.  diuulgabuntur 

66.  potuerunt  (corr.  e  postuerunt)  pro  posuerunt 

67.  illius/w  eius  .  .  .  Jimpletus 

ii.  21.  p.  7.  =  Vulg. 

ii.  22-33.  22<  niarie/r0  eius  .  .  .  ihesum/w  ilium 

p.  52.  23.  masculum  26.  Jab  pro  a 

ii.  33~4oa.         33.  ioseph  pro  pater  eius  .  .  .  et  sec.  +  maria  .  .  . 
p.  8.  *mater  +  ihesu  34.  ihesu/r0eius  .  .  .  et 

tert.  om.  .  .  .  Jin  sec.  om.  .  .  in  tert.  om. 
37.  *uidua  +  erat  .  .  octoginti  38.  et 

pri.    om.  .  .  .  expectant  .  .  .  Jhierusalem    pro 
Israel  40.  confortabatur  +  in  spiritu 

ii.  42-52.  42.  esset  4-  ihesus  .  .  .  constitudinem   pro    consue- 

p.  12.  tudinem  44.  diei  +  unius  46.  *eum 

pro  ilium  50.  et  om.  .  .  .  Jillos/w  eos 

51.  hec  (sic)  +  conferens 

viii.  4-15.  4.  Jconueniret  .  .  .  ihesum/rtf  eum  5.  cedit 

p.  14.  pro  cecidit  7.  cedit  10.  autem  om. 

12.  uiam  +  sunt  .  .  .  *audiunt  +  uerbum  dei 

13.  *petram  +  hi  sunt  .  .  .  quia/w  qui  tert. 

14.  Jspinis  .  .  .  suffocant 
x.  38-42.                   =    Vulg. 

p.  64. 

xi.  5-13.              5.  decet/w  dicet  .  .  .  mihi  om.                   6.  et  om. 

p.  56.                     8.  Jille  si  9.  dico  om.  .  .  .  accipietis  pro 

dabitur  uobis  12.  *scopionem 
13.  uester  om. 

xi.  14-28.  14.  *turbae  om.  A  18.  ipse/w  ipsum  A  ... 

p.  21.  (A);  Jipsius /™  eius  A  ...  Jeicere  (sic)  me  A 

xi.  27,  28.  19.  belzebul  21.  sint/w  sunt  A          § 

p.  63  (B),  22.  Jillo/w  eo  A  .  .  .  aufert  A  24.  'Hi- 

p.  80  (C).  pro  meam  A  25.  eum/w  earn  A 


io4  APPENDIX. 


26.  %init.  +  etA  .  .  .  habitant  A  .  .  .  Jsunt/n? 
fiunt  A  27.  loqueretur  ihesus  ad  turbas 

pro  haec  diceret  BC  .  .  .  uocem  4-  suam  A  ... 
quaedam  om.  A  ...  fecisti  pro  suxisti  A 
28.  qui  imma/TV  quinimmo  A  .  .  .  et  om.  C 


Luc.  xviii.3i-43.      31.  "xii*    +  *discipulos'  suos  secrete  .  .  .  consuma 

p.  1 6.  buntur  33.  Jdie  tertia  34.  erat  autem 

pro  et  erat  36.  autem  pro  hoc  41.  uis 

4-  ut  42.  at  pro  et 

Joh.  i.  5-14.  8.  non  om.  (add.  sup.  I.  m.  rec.)  9.  quae  + 

p.  3.  et  14.  gratia 

iii.  1-15.  3-  dicit  .  .  .  uobis/n?  tibi  .  .  {natus/w  ren. 

p.  43.  4,  iterum  pro  iterate  .  .  .  Jnasci  pro  renasci 

5.  *ihesus  4-  et  dixit  .  .  .  et  spiritu  Jsancto  om. 
8.  Jnon  scis  pro  nescis  9.  autem  pro  haec 

ii.  *accipistis  12.  creditis pro  credetis 

13.  de  celo  discendit  (sic)  15.  %\\>svpro 

ipsum 


v.  21-24. 

22.  Jiudicium  omne             24.  *transeat  .  .  . 

zapro 

P-  93- 

in  sec. 

vi.  1-14. 
P-  23- 

2.  *faciebant            5.  Jdicit  .  .  .  admanducent 
10.  dicit             13.  Jmanducauerunt 
14.  Jiesus  om. 

vi.  37-40. 

37.  dedit            40.  Jenim/r0  autem 

P-  93- 

vi.  51-55- 
P-  93- 

51.  sum  om.                     53.  hoc  pro  hie  .  .  . 
suam  dare  nobis            54.  filium 
55.  *carnem  meam 

carnem 

viii.  46-59. 
p.  24. 

46.  Jarguit  .  .  .  Juobis  sec.  om.  .  .  .  {quare 
47.  Jest  ex  deo            52.  propheta 

4-  uos 

54.  *ergo/™  ego  .  .  .  Jnoster/w  uester 
56.  *exaltauit  .  .  .  Jmeum  4-  et 
59.  ieicerent 

xi.  21-27.          21.  in  pro  non  25.  dicit  .  .  .  et  om.  .  .  . 

p.  93.  etsiamsi 

xii.  3i-36a.       31.  huius  om.  33.  quia  (i  ras.) pro  qua  ut  uid. 

p.  67.  34.  audimus  .  .  .  hominis/n*.  4-  et 

35.  respondit  eipro  dixit  ergo  eis  .  .  .  Jtenebre 
(sic)  uos 

xiii.  1-15.  i.  eius  hora  2.  et  om.  .  .  .  iam  4-  se  .  .  . 

p.  27.  iudse/w  in  cor  .  .  .  simonis  om.  .  .  .  scariothis 

3.  *ei  om.  ,  .  .  exiuit  a  deo  a  deo  (a  deo  pri.  ras.) 


APPENDIX. 


105 


Job.  xiv.  15-21. 
p.  41. 

xiv.  23-3 la. 

p.  42. 


XV.    l-II. 

p.  70. 

xv.  26,  27. 

p.  77. 

xvi.  1-4. 

P-  77- 

xvii.  i-na. 
P-  39- 

xvii. 

nb-26, 
p.  72. 


xvin.  p.  29. 


5.  misit  7.  Jdicit  8.  mecum  patrem 

(sic)  9.  ztpri.om.  10.  totus  mundus 

ii.  quiscam  14.  magister  et  dominus 

15.  et  om. 


17.  *nescit/7-0  nee  scit 


15.  diligeritis 
19.  *iam  me 

23.  diligit/?v  diliget  24.  meus  est 

27.  quomodo  -f  hie  28.  diligeritis  .  .  . 

pater  om.  30.  liuius  mundi 

31.  mundus  +  quia  ego  diligo  ras.  .  .  .  *quia  + 

ego 

2,  purgauit  7.  fiet  +  in  ii.  et/™  ut 

26.  uobis/.w.  sup.  ras.  ut  uid.  .  .  .  perhibit 


i.  ut  om.  (r±  ne  pro  ut  non) 
interfecit  .  .  .  se  obsequium 


2.  ueniet  . 


i.  celum  (sic)  +  ihesus 
7.  michi  (sic)  dedisti 


5.  habui  +  apud  te 


ii.  quo/w  quos  .  .  .  sicut  om. 
eis  sec.  14.  |odio  eos 

(Am.  ex)  19.  ego  pro  eis  , 

20.  \usproz\spri.  .  .  .  etom. 
ut  tert.  .  .  .  Jmundus  credat 


12.  Jhis/n? 
15.  &.pro  a 
.  et  sec.  om. 

21.  *&.  pro 
24.  +ego  sum 


2.  quam/wquia  3.  *igitur/^<?  ergo  .  .  . 

chohorentem  .  .  .  laterinis  pro  lanternis 
4.  eum  4-  et  .  .  .  procedit  .  .  .  Jdicit 
7.  Jeos  interrogauit  8.  dixit  pro  dixi 

9.  quam/wquia  10.  ras.  post  habens 

ii.  non  +  uis  12.  tribuni  13.  *eum 

om.  .  .  .  autem/Tvenim          14.  quam/r0  quia 
1 6.  alius  discipulus  17.  dixit  (bis)  .  .  . 

ergo  om.  18.  stabunt  .  .  .  petrus  cum  eis 

(et  tert.  om)  19.  de/r/.  om. 

20.  *ego  sec.  om.  21.  Jsum/wsim  .  .  . 

illis /?v  ipsis  23.  cur  pro  quid 

24.  amas/n?  annas  25.  simon  om. 

26.  *dixit    .    .    .    Jei  om.    .    .    .    cognotus  .   .  . 
nonne  corr.  (m.  rec)  e  (-)nne  28.  ad  caifan 

pro  a  caipha  29.  exiit  .  .  .  quam  corr.  6 

quicam  ut  uid.  30.  tradisemus 

31.  dixit  om.  ...  eis  om.  34.  %init.  +  et 

.  .  .  Jtibi  dixerunt  35.  rependit  pro 

respondit  36.  hoc/^  hinc  37.  tu  es 


106  APPENDIX. 

.  .  .  ego  rex  sum  .  .  .  {meam  uocem 
38.  exiit  .  .  .  nullam  +  nullam  ras. 
40.  Jergo  om. 

Job.  xix.  p.  29.  i.  fin.  +  eum  4.  tergo  om.  .  .  .  pilatus  om. 

xix.  25-27.  (=^i?)  .  •  •  et  om.  .  .  .  ei  pro  eis  .  .  .  ecce  -t- 

p.  80  (A),  ego  .  .  .  in  eo  causam  inuenio  5.  Jexiit 

.  .  .  Jspineam  coronam  .  .  .  dixit 
6.  clamauerunt  7.  iudei  (sic)  +  et  dixerunt 

9.  *est  4-  in  ...  iterum  et  (?)  ras.  10.  *ei 

ergo  ii.  esset  data  (Am.  esset  datum) 

13.  ihesum  foras  .  .  .  lithostratos  ebrice 

14.  quassi  (sic)  hora         15.  habens  pro  habemus 
1  6.  illis   ihesum  pro   eis   ilium    .    .    .    ergo  pro 
autem  17.  exiit  .  .  .  *locum/w  eum  .  .  . 
locus  1  8.  Jeum  crucifixerunt 

19.  *pilatus  et  tittilum  20.  Jlegerunt 

iudeorum    .    .    .   erat  *ciuitati  (sic)    .  .  .  *erat 
autem  pro  et  erat  2  1  .  regem  pro  rex  pri. 

23.  ihesum  pro  eum  24.  Jimpleatur 

25.  clepa  26.  ergo  uidisset  (if  a  A) 

27.  suam  28.  Jquia  +  iam  .  .  .  scripta 

^7-0  scriptura  .  .  .  Jdicit  29.  plenum  possitum 

(sic)  erat  acceto  (sic)  33.  mortuum  iam 

34.  latus  lancea  .  .  .  eius  om.  .  .  .  exiit 
38.  per  pro  post  .  .  .  occulte  .  .  .  et  pri.  sup. 
tin.  39.  et/«.  om.  40, 

illud  .  .  .  est  mos  41.  est  +  ihesus 

fuerat/w  erat  42.  quam/7-0  quia 


xx.  24-31.         24.  de/w  ex  25.  uidero  +  non  ras.  ...  in 

p.  38.  pri.  om.  .  .  .  figuram  29.  Jdicit  .  .  . 

Jthoma  om  ......  *qui  +  me  31.  christus 

est  ...  TD&Q  pro  eius 

xxi.  15-193.      15.  *dixit  16.  at  pro  ait  17.  Jdicit/w 

P-  59-  dxK&.sec.ettert.  .  .  .  Jscis/wnosti  .  .  .  scis  sec. 

4-  domine 

xxi.  i9b-24.      jg.  *dixit  pro  dicit  +  ihesus  .  .  .  petro/wei 
P-  5-  20.  pecusus  domini  pro  pectus  eius 

21.  hinc  /77?  hunc  .  .  .  Jdicit  22.  sicut 

pro  sic  .  .  .  quidem  /TV  quid  23.  quodflro 

quia  .  .  .  ille  non  moritur  usque  ad  discipulus 
(v.  24)  om. 

Act.  i.  i-n.  3.  suam  pasionem  (sic)  .  .  .  xl*  dies  5.  bapti- 

p.  40.  zabimini  +  in  7.  eis  +  ihesus 

8.  accipetis  (e  corr.  ei  ut  uid.)  9.  hoc  pro 

haec  ...  est  +  in  celum  n.  et  om.  .  .  . 

quid  +  hoc  .  .  .  ueniat  .  .  .  eundem  pro  euntem 


APPENDIX.  107 

Act.  ii.  i-n.  i.  omnes  -f  discipuli  2.  replebit  .  .  .  erant 

p.  42.  +  apostoli  4.  linguis  +  magnalia  dei  .  .  . 

illis  eloqui  7.  mirabantur  +  adinuicem 

9.  parthei  .  .  .  Jmesopot.  -f  et  u.  certe 
pro  cretes 

iii.  i-io.  5.  intenebat  .  .  .  qmpro  aliquid  6.  do  tibi 

p.  58.  7.  et  protinus  om.  9.  eum  omnis  populus 

10.  eum  pro  ilium  .  .  .  Jquoniam  pro  quod  pri. 
.  .  .  repleti 

iv.  32-35.          32.  Jpossidebant  .  .  .  esse  suum  dicebant  (sic)  .  .  . 
p.  39.  omnia  illis  34.  ant  om.  (add.  sup.  I.  m.  rec.) 

35.  diuidebantur  .  .  .  cunque  pro  cuiqtie 

vi.  8-10.  =  Vulg. 

p.  4. 

vii.  54-6oa.       55.  esset  +  stefanus  ...  dei  sec.  om.  56.  dex- 

p.  4.  tris  +  uirtutis  58.  iecientes 

ix.  1-22.  2.  in  om.  5.  ihesus  -)-  nazarenus  6.  ilium 

p.  47.  pro  eum  .  ,  .  Jibi  om.  9.  Jibi  om.  .  .  . 

manducabit  n.  Jillum/w  eum  ...  Jet 

sec.  om.  .  .  domum/rtf  domo  m.  recentiss. 
12.  uidet  13.  Jsanctis  tuis  fecerit 

14.  habet  hie  .  .  .  sacerdote/  turn  (te  ras.)  .   .  . 
tuum  om.  (add.  in  marg.  m.  recentiss.) 

1 5.  dominus  ad  eum  .  .  .  michi  (sic)  est 

17.  introibit  .  .  .  qui  om.  20.  continuo 

+  ingresus  (sic)  paulus  .  ,  .  sinagoga 

xii.  i -it.  4.  tradiditque  5.  sine  om.  6.  lit.  ras. 

p.  59.  post  d  in  custodes  .  .  .  custodiebant  +  in  (ut 

uid.)  ras.  7.  et  sec.  om.  .  .  .  caterne/w 

catenae  8.  tuas  +  tuas  9,  Jestimabat 

10.  discessit  corr.  e  dissessit 

xix.  1-8.  i.  etpro  ut  .  .  .  quosdam  om.  6.  Jmanum 

p.  41.  8.  autem  +  paulus 

Rom.  x.    10-18-      12.  est  om.  16.  autem  pro  enim  18.  si 

p.  46.  pro  sed 

x^-  33-36-         33-  diuitiarum  +  et  scripturarum  34.  domini  om 

p.  77.  36.  secula  +  seculorum 

xii.  1-5.  i.  ut  om.  2.  bona  om.  3.  gratiam  +  dei 

p.  12.  4.  habent  om.  5.  ita  multi  unum  om.  .  .  . 

sum  pro  sumus 

i  Cor.   v.    7,  8.  =  Vul% 

p.  36. 


io8  APPENDIX. 

1  Cor.  ix.  24-27.      24.  yt\\pro\\  25.  omnes  enim  26.  mom. 

P-  IS- 
x.  1-4.  i.  autem /w  enim 

P- 13- 

xi.  20-32.          21.  autem  0/«.  23.  et  om.  .  .  .  dominus  + 

p.  26.  noster  (=  Am.  corr.)  .  .  .  ihesus  +  christus 

24.  Jaccipite  et  manducate  om.  25.  est 

calix  noui  testament!  .  .  .  facite  om. 
26.  bibetis  calicem  27.  Jhunc  om.  .  .  . 

et  pro  uel  .  .  .  bibit  29.  et  bibit/r/.  om. 

30.  et  firmi  pro  infirmi  .  .  .  imbecilles  corr.   e 
imbecillis  32.  autem  om. 

xiii.  p.  15.  2.  Jsi  sec.  om.  .  .  .  habeam//-0  habuero  tert. 

6.  Jiniquitatem  8.  init.  +  caritas  diligit 

.  .  .  {excedit  13.  $}\\spro  horum 

2  Cor.  vi.  i- 10.          i.  hortamur  (sic)  +  uos  5.  in  laboribus  om. 

p.  19. 

xi-  T9-33'          20-  sustinentes  .  .  .  extollit  (sic)  +  litt.  ras.  (?  ur) 
p.  14.  23.  sunt  -f  et  ego          28.  soliticudo  (sic  ut  uid.) 

corr.  e  solituudo  30.  sicut/^  si 

31.  deus  +  autem  .  .  .  Jscit  qui  est  benedictus 
in  secula 

xii.  1-9.  2.  nescio/n*.  om.  3.  nescio  om.  4.  liquet 

p.  14.  pro  licebat  5.  gloriabor  sec.  om. 

6.  autem  +  ne  quis  ras.  .  .  .  audit  aliquid 

8.  rogauit  (t  ras.) 

xiii.  13.  13.  sit  +  semper 

P-  77- 

Gal.  i.  11-20.  ii.  facio  uobis  ...  a  me  om.  12.  enim  om. 

p.  60.  15.  complacuit  .  .  .  J  fepro  ex  20.  non 

corr.  e  nomen 

ii.  6b-io.  6.  qui/wmihi  .  .  ,  aliquid  esse  7.  e\.pro 

p.  62.  e  .  .  .  Jet  om.  8.  aplantu/w  apostolatum 

9.  esse  om.  10.  \&pro  hoc 

iv.  1-7.          .     4.  natum pro  factum  pri.  5.  filiorum  +  dei 

p.  8.  6.  filii  pri.  +  dei  .  .  .  Jnostra  pro  uestra 

iv.  22-31.          24.  dictam  .  .  .  montem  27.  quia  -f  et  .  .  . 

p.  22.  multi  om.  29.  Jis  om. 

v.  10-12.  10.  de  pro  in  pri.         n.  ergo  om.          12.  abscidant 

P- 43- 

vi.  12-14.  12.  £enim  om.  14.  iesu  om. 

P.  43- 


Eph.  iv.  7-13. 
p.  68. 

v.  1-9. 

P.   21. 

Phil.  ii.  5-1 1. 

p.  25  (A), 
p.67(B); 
ii.  8b-n. 
p.  78  (C). 

Col.  iii.  1-4. 

P-  35- 
i  Thess.  iv.  1-7. 

p.  20. 

iv.  13-18. 
p.  92. 

Tit.  ii.  i  IE. 

p.  7- 

iii.  4a. 
p.  9. 

Heb.  ix.  11-15. 
p.  24. 


Jac.  v.  16-20. 
P-  55- 

i  Pet.  i.  1-7. 
P-  53- 


APPENDIX. 
8.  dona  om.  10.  adimpleret 


109 


Apoc.  i.  1-5. 
p.  69. 


2.  et  sec.  om.  .  .  .  nos  om.  5.  autem  pro  enim 

9.  enim  om. 

6.  rapina  AB  8.  factus  +  est  pro  nobis  C 

9.  Jillum  exaltauit  AB  n.  noster/™ 

iesus  C 


3.  Jabscondita  est  ...  celo  pro  deo  4.  uita 
om.  (add.  sup.  I.  m.  recentiss.) 

1.  JUGS  oporteat  4.  fsuum  uas 
15.  aduentu               17.  op\  pri.  om. 

=  Vulg. 

4.  apparuit  benignitas  pro  cum  autem  benignitas  et 

humanitas  apparuit 

14.  Jemundauit  15.  medi tabor  pro  mediator 

.  .  .  remsionem  (sic)  pro  redemptionem  .  .  . 
earundem.  (earun  sup.  ras.  ut  uid.)  pro  earum 
.  .  .  pu(.)ricationum  (m.  recentiss.  priuarica- 
tionum  ut  uid.)  .  .  .  testamenta  (to  sup.  /.  m. 
recentiss.) 

19.  fratres  mei  om.  .  .  .  quis  +  autem  .  .  .  conuertit 
20.  amore/w  a  morte  .  .  .  operit 

2.  sanctificatione  .  .  .  obedientia  .  .  .  aspersione 

3.  Jmagnam  misericordiam  suam  5.  \tipro 
in  pri.  .  .  .  tempore  +  in          6.  tribulationibus 
pro  tentationibus            7.  fidei  multo  uestrae  .  .  . 
J pretiossior  (sic)  +  sit  ...  gratiam  pro  gloriam 
.  .  .  Jreuelationem  .  .  .  christi  +  domini  nostri 

.  ihesus  +  christus 
hi  om.  8.  et  tres  om. 

.  et  %  hi  om.  9.  Jquia 

significant  deus  quse  oportet  fieri  cito  loquens  pro 
apocalypsis  usque  ad  mittens  2.  christo  (sic) 

+  in  his  3.  Jet/r/.  -f  qui 

4.  conspectui  ut  uid.  (lit.  ult.  ras.)  5.  Jab 
pro  a  pri.  ...  est  om.  .  .  .  regem 


i  Joh.  v.  4-1  oa. 
p.  38. 

5.  est/r/.  +  autem 
7.  sanctus  om.  . 
.  .  .  et  sec.  om. 
pro  quoniam  sec. 

no  APPENDIX. 

Apoc.  v.  6-12.  6.  et  ecce  om.  8.  fiolas  (sic)  +  et 

p.  70.  9.  domine  +  deus  10.  Jregnabunt 

12.  uoce  magna  dicentium  .  .  .  fin.  +  in  secula 
seculorum 

vii.  1-12.  i.  {flaret  (sic)  +  Juentus  2.  magna  om. 

p.  71.  4.  signati  <?;;/.  6.  neptalim  7.  ischar 

9.  denumerare  .  .  .  lingis  (sic)  et  populis 

10.  saulus/n?  salus  (ras.  sequ.  ut  uid.) 

11.  in  circuitu  om.  .  .  .  et  tert.  om.          12.  amen 
om.  (bis)  .  .  .  et  sapientia  om.  .  .  .  Jactio  +  et 

xiv.  1-5.  i.  et   ecce    om.  .  .  .  super    montem    sion    agnum 

p.  6.  stantem  .  .  .  quadraginti  2.  uocem  sec.  om. 

3.  sedem  -f  dei  4.  hi  sec.  +  sunt  Jqui 

5.  Jipsorum  pro  eorum  .  .  .  inuentum  est  .  .  . 
£enim  om. 

xiv.  13.  =  Vulg. 

p.  92. 


NOTES   AND    INDICES. 


SYMBOLS   AND   ABBREVIATIONS    USED    IN    THE 
NOTES    AND    INDICES. 

A  =  7*he  Missal  of  St.  AugustinJs  Abbey,  Canterbury  .  .  .  edited  from  a  manuscript 
in  the  library  of  Corpus  Christi  College \  Cambridge,  by  ftlartin  Rule,  M.A., 
Cambridge,  1896.  A1  is  sometimes  used  for  the  earlier  writing  of  the 
manuscript,  where  it  differs  from  the  later  text  (A2). 

C  — •  The  Manuscript  Irish  Missal  belonging  to  the  President  and  Fellows  of  Corpus 
Christi  College,  Oxford,  edited  with  introduction  and  notes  by  F.  E.  Warren, 
B.D.,  London,  1879. 

D  —  Mis  sale  Drummondiense.  The  Ancient  Irish  Missal  in  the  possession  of  the 
Baroness  Willoughby  de  Eresby,  Drummond  Castle ,  Perthshire,  edited  by 
the  late  Rev.  G.  H.  Forbes,  Burntisland,  1882. 

E  =  The  Rosslyn  Missal  as  here  printed. 

G  =  The  Gelasian  Sacramentary .  Liber  Sacramentorum  Romanae  Ecclesiae,  edited 
with  introduction,  &c.,  by  H.  A.  Wilson,  M.A.,  Oxford,  1894. 

F  =  The  Gregorian  Sacramentary  in  Litttrgia  Romana  Vetus,  ed.  L.  A.  Muratori, 
Venetiis,  1748,  t.  ii. 

Ta  =  The  Gregorian  Antiphonary  as  printed  in  the  Benedictine  edition  of  the  Works 
of  St.  Gregory,  t.  iii,  and  in  P. 

H  =  Missale  ad  usum  percelebris  ecclesia  Herfordensis ,  ed.  W.  G.  Henderson, 
Leeds,  1874. 

J  =  The  Missal  of  Robert  of  Jumieges,  edited  by  H.  A.  Wilson,  M.A.  (Henry 
Bradshaw  Society,  vol.  xi),  London,  1896. 

L  =  Sacramentarium  Leoniamtin,  edited  with  introduction,  &c.,  by  C.  L.  Feltoe,B.D. 
Cambridge,  1896. 

A  =  The  Leofric  Missal  .  .  .  edited  with  introdtiction  and  notes,  by  F.  E.  Warren, 
B.D.,  F.S.A.,  Oxford,  1883.  (Only  the  earliest  portion  of  this  Missal  is 
cited  in  the  collations  of  the  text  of  the  collects. ) 

M  =  Liber  Sacramentorum  S.  Gregorii  Papae  ex  editione  D.  H.  Menardi,  in  the 
Benedictine  edition  of  the  Works  of  St.  Gregory  the  Great,  t.  iii.  (Venetiis, 
1744). 

P    —  Liturgicon  Ecclesiae  Latinae,  ed.  J.  Pamelius,  Coloniae  Agrippinae,  1571,  t.  ii. 

R  =  Missale  Romanum  nouiter  impressum,  &c.  '  Impressum  Venetijs  per.  D. 
Bernardinum  Stagninum.  Anno  A  natiuitate  M.D.xviij.  octauo  idus 
February.' 

S  =  Missale  ad  iisum  insignis  et  praclarce  ecclesice  Sarum  labore  ac  studio  F.  H. 
Dickinson,  A.M.,  Burntisland,  1861-1883. 

2  =  The  Stowe  Missal  (Royal  Irish  Academy  MS.)'  The  numbers  following  this 
symbol  when  enclosed  in  round  brackets  refer  to  the  pages  of  the  edition  by 
the  Rev.  B.  MacCarthy,  D.D.,  in  Transactions  of  the  Royal  Irish  Academy, 
vol.  xxvii,  Dublin,  1877-1886  :  otherwise  to  the  edition  by  the  Rev.  F.  E. 
Warren,  B.D.,  in  The  Liturgy  and  Ritual  of  the  Celtic  Church,  Oxford, 
1881.  The  former  edition  has  been  used  for  the  collation  of  the  Canon. 

W  =  Missale  ad  usum  Ecclesie   Westmonasteriensis  nunc  priimim  typis  mandatum 
curante  J.  W.  Legg  (Henry  Bradshaw  Society,  vols.  i,  v,  xii),  London, 
1891-1897. 
ROSSLYN.  I 


114 


NOTES. 


Y  =    Mis  sale  adusum  ins  ignis  Ecdesice  Eboracensis,  ed.  W.   G.  Henderson  (Surtees 

Society,  vols.  lix,  Ix),  1874. 
Z    =  Vetus  Missale  Romanum  Monasticum  Lateranense,  ed.  Emmanuel  de  Azevedo, 

Romae,  1754. 


ant. 

c. 
com 
d. 
dns. 
ep. 
eu. 

=  antiphona. 
=  apostolus,  -i,  &c. 
=  beatus,  -i,  &c. 
=  christus. 
.  =  communio. 
=  deus. 
,  dni.,  &c.  =  dominus,  -i,  &c. 
—  epistola. 
—  euangelium. 
=  gradale. 
=  ihesus,  -u,  &c. 

int. 
m. 
mis. 
nr. 

0. 

off. 
ps. 

q- 

s. 
tr. 

= 

introitus. 
martyr,  -ris,  &c. 
misericors. 
noster. 
omnipotens. 
offertorium. 
psalmus. 
quaesumus. 
sempiterne. 
tractus. 

TEMPORALE. 


NATIVITAS  DOMINI. 

p.  3.  1.  3.  The  manuscript  begins  in  the  middle  of  the  Gospel  (Joh.  i. 
1-14)  for  the  third  mass  of  Christmas  Day.  The  earlier  part  of  the 
Temporale  probably  filled  a  single  gathering  of  four  or  five  sheets, 
supposing  that  it  contained  the  same  masses  as  the  corresponding 
part  of  C.  But  reasons  have  been  given  in  the  Inti  eduction,  p.  xii,for 
believing  that  this  was  not  the  first  quire  of  the  manuscript  in  its 
original  state. 

1.4.     gratia]    Re&d  grafiae. 

1.  5.  __  offerenda]  This  rather  than  offertorium  is  the  correct  expansion 
of  oft  The  word  is  only  once  written  in  full  (p.  36,  1.  i),  and  in  that 
instance  this  is  the  form  used.  The  same  word  is  used  for  the  offertory 
by  Remigius  of  Auxerre  in  his  Expositio  Missae  (quoted  by  Le  Brim, 
Explication,  vol.  ii.  p.  281,  ed.  1777):  '  Deinde  sequitur  offerenda, 
quae  inde  hoc  nomen  accepit,  quod  tune  populus  sua  munera  offerat. 
Sequuntur  versus  a  vertendo,  dicte,  quod  in  offerendis  reuertantur,  dum 
offerenda  repetitur.'  So  also  Mabillon's  Ordo  i.  Appendix,  cap.  10:  'Non 
cantent  offerenda  '  ;  Ordo  xi.  cap.  20  :  '  Primicerius  cum  schola  cantant 
offerenda'  ;  cf.  capp.  40,  43  ;  Ordo  xii.  cap.  31.  Micrologus,  cap.  10 
(Hittorp,  De  Divinis  Catholicae  Ecclesiae  Officiis  ac  Ministeriis, 
Coloniae,  1568,  p.  440):  '  Finito  euangelio  statim  est  offerendum, 
dum  et  offerenda  canitur  '  ;  cap.  1  1  :  '  Romanus  tamen  ordo  nullam 
orationem  instituit  post  offerendam  ante  secretam.'  Lanfranc,  quoted 
by  Martene,  De  Mon.  Rit.  III.  xv.  22  (col.  4I3)1  :  '  In  hac  consuetudine 
concordant  omnes  fere  principales  monachorum  ecclesiae,  quae  nostro 
tempore  majoris  authoritatis  sunt,  sicut  et  in  eo  quod  offerenda  et 
Agnus  Dei  et  communio  ad  hanc  Missam  non  dicuntur.'  Durandus, 
Rationale  IV.  xxvii.  7  :  'Dicitur  etiam  offertorium,  quia  dum  offerenda 
cantatur  sacerdos  accipit  oblationes.'  And  so  we  find  it  in  the 
Ambrosian  Liturgy  (Daniel,  Codex  Liturgicus,  Lipsiae  1847,  fasc.  i. 
p.  72  ;  Duchesne,  Origines  du  Culte  Chretien,  Paris,  1898,  p.  196), 
the  Book  of  Evesham,  A,  p.  98,  note,  and  the  Sarum  Consuetudinary. 

1  The  reference  is  to  De  Antiquis  Ecclesiae  Ritibus  Libri  .  .  collecti  atque 
exornati  a  R.  P.  Domno  E.  Martene  .  .  .  editio  secunda.  .  .  .  Antuerpiae,  1736- 
1738  ;  the  fourth  volume  of  which  is  his  De  Monachorum  Ritibus. 


NOTES.  115 

See  also  Radulphus  de  Rivo,  De  Canonum  Obseivantia,  prop.  23 
(Hittorp,  p.  574b).  Amalarius  uses  the  word,  but  with  a  different 
meaning,  applying  it  to  the  portion  of  the  mass  extending  from 
Dominus  uobiscum  to  the  end  of  the  secret  ;  De  Eccl.  Off.  iii.  19 
(Hittorp,  p.  1 88  sq.}.  Compare  also  Du  Cange  s.v. 
1.  6.  This  is  the  offertory  in  CHARSWY,  but  in  all  these  the  verses 
(11.  9-14)  are  omitted.  In  P1  we  find  three  verses  :  11.  9-11  forming 
the  major  part  of  the  first,  and  1.  12  sq.  the  third,  between  which  is 
intercalated  a  second,  Misericordia  et  ueritas,  while  Firmetur  is 
omitted.  Single  verses  are  occasionally  added  to  the  offertory  in 
late  English  Missals  (e.g.  sw),  but  they  seem  to  have  been  generally 
disused  since  the  custom  of  making  the  oblations  at  this  part  of  the 
service  was  abandoned.  Durandus,  Rationale,  IV.  xxvii.  4  ;  Bona, 
Rerum  Liturg.  II.  viii.  3  (Opera,  Paris,  1678,  t.  iii.  p.  559)  ;  Frere, 
Graduate  Sarisburiense,  London,  1895,  p.  xxxiii. 
1.  8.  Read  iustiiia. 
1.  10.  Read  potestati,  autem.  Compare  Introduction,  p.  xxiv. 

Secret.     ACPHJAMPRSWYZ. 

1.  1 6.     oblata -j- tibi  C. 

1.  17.     nosque]  nos  quoque  wz  +  per  haec  JA.      maculis   + 

clementer  s. 

1.  19.  ut  supra]  Referring  of  course  to  one  of  the  preceding  Christmas 
masses,  now  lost. 

1.  22.  The  scribe  in  no  case  gives  this  title  in  full.  It  is  therefore  im 
possible  to  determine  with  certainty  whether  he  would  have  written 
postcommunio  or  post  comrmmionem.  In  most  instances  the  spac 
ing  seems  to  favour  the  latter,  and  it  has  accordingly  been  printed 
throughout. 
1.  25.  Read  uiuit. 

Postcommon.      ACrHJLAMPRSWYZ  (G  collect). 

1.  23  quesumus  om.  GL.     omnipotens]  mis.  GL. 

1.  24  mundi  om.  G.   nobis  om.  G.  generationis]  regenerationis  P. 

1.  25  qui  tecum  u.]  per  GL. 

1.  26.  Alia  ad  horas  diei~\  This  collect  is  found  in  several  of  the 
older  Sacramentaries  and  Missals  in  a  position  corresponding  to  that 
which  it  occupies  here,  under  various  titles,  r  has  it  after  the  post- 
common,  and  P  after  the  super  populum,  as  the  first  of  '  Aliae  orationes 
de  natali  dni.3  In  A  it  is  headed  'ad  populum,3  in  J  simply  'alia.' 
On  the  other  hand  M  has  it  with  the  title  *  Ad  matutinum  3  after  the 
postcommon  of  the  first  Christmas  mass  (in  mg.  dni.  in  nocte\  while 
in  G  it  is  one  of  the  collects  of  the  second  mass  (mane  primd).  The 
heading  seems  to  imply  that  in  E  it  was  intended  to  be  used  (as 
apparently  also  in  M)  instead  of  the  Mass  Collect  at  the  Divine 
Office.  In  this  respect  the  usage  in  our  missal  differs  from  that  of  all 
the  later  English  books. 

Alia  ad  horas  diei.     (GFJAMP) 

1.  27.     nos  +  o.  et  G. 

1.  28.     ostende]  infunde  G.     per  eundem  TJAP.    qui  tecum  M. 

NATALE    S.   STEPHANI. 

p.  4.     1.  I.     enair]  An  Irish  name  for  January. 

1.  6.     The  MS.  has  '  or.3     This  is  the  regular  contraction  of  the  scribe 
for  '  oremus,3  while  '  ora 3  represents  '  oratio.3     The  word  is  written  in 
full  in  many  places,  e.g.  p.  10,  1.  6. 
1.  8.     et  om. 

I   2 


ii6  NOTES. 

Collect.  G  (r  '  alia  oratio '  after  postc.  AMP  '  alia '  after  postc. 
jz  ad  uesperas  w  in  octauis  L  for  Aug.  3). 

1.    7.     sempiterne]  aeterne  G. 

1.    8.     beati]  sancti  GL.     stephani  +  martyris  z. 

1.    9.     existat]  assistat  G.     etiam  om.  P. 

1.  10.     exorauit]  supplicauit  GL  +  per  GFLM. 

Epistle.  Inflection  marks  are  placed  above  the  following 
words  :  Title  apostolorum  ;  vi.  8  magna  ;  9  cum  ;  10  loque- 
batur  ;  vii.  56  et  ait,  uirtutis  ;  57  unanimiter  ;  58  uocabatur  ; 
60  hoc. 

1.  25.     The  offertory  in  TaAY  is  In  uirtute  :  ACHRSW  agree  with  E. 
1.  31.     Read  innocuos. 

Secret.  AcrnjAMPRSYZ.  (D  for  Several  Martyrs  w  for  SS. 
Marcus  and  Marcellianus). 

1.  29.  +  q.  post  suscipe  AA /#.$•/ dne.  s.  pro  +  beati  C  +  sancti 
HSY.  commemoratione  protom.  stefanij  tuorum  com.  (uenera- 
cione  w)  sanctorum  ADFJAMPRWZ.  protom.]  m.  CS  4-  tui  HSY. 

1.  30.  sicut]  quod  AFJPZ  quia  A.  illos  ADFJAMPRWZ.  pasio 
gloriosa  effecit  innocentem]  passio  gloriosos  efficit  et  inno- 
centes  A  p.  gloriosos  efficit  (effecit  R)  AR  passio  gloriosum 
reddidit  C  passio  fecit  (efficit  v)  gloriosum  (gloriosos  P)  HPSY 
fecit  p.  gloriosos  z  passio  gloriosos  DFjMW.  sic]  ita  DRSW 

01JI.  AFHJAPYZ. 

1.  31.     innocuos]  acceptos  w. 
p.  5.  Postcommon.    ACFHJAMPRSYZ  (G  '  per  dominicis  diebus '  W  for 

S.  Agatha). 

1.  2.     sumpta]   suscepta  c.     intercedente  .     .     .     tuo  om.  G. 
1.  3.     protom.]  m.  crjMPRZ  (w).     nos  om.  (exc.  w). 
1.  8.     per]  om.,  with  all  except  r. 

Alternative  Collect.     ACFHJAMPRSWYZ. 

1.  6.     dne.  q.  A.     imitari  0;;z.t  j. 

1.  7.     eius  natalitia.     celebramus]  colimus  z. 

1.  8.     suis  om.     exorare  0;;z.t  c.     pert  om.  (exc.  r). 

NATIVITAS   S.   IOHANNIS    EVANGELISTAE. 

1.    9.     enair]  See  note  on  p.  4,  1.  i. 
1.  10.     eum]  Read  eius. 

1.  12.  This  office  psalm  appears  to  be  found  here  in  CEA  lone 
among  English  missals.  The  rest  have  locunditatem.  It  is  Gre 
gorian. 

Collect.      ACrHJLAMPRSWYZ. 

1.  14.     tuam  +  q.  HSY.     ut  +  apostolicis  L. 

1.  15.     iohannis  +  apostoli  tui  (om.  AC)  et  ACHRSYZ. 

1.  1 6.     sempiterna]  quae  de  tua  fidelibus  retributione  promisit  L. 

Epistle.     Inflection   marks  over  Title  sapientiae  ;  v.  4  proxi- 

mos  ;  v.  5  induit. 
1.  25.     est  sec.]     Read  eius. 
\.  29.     Read  offerenda. 
H-  32>  33-     Read  sollennitate,  patrodnio. 

Secret.     ACFHJAMPRSYZ  (D  '  in  com.  SS.  Martini  &c.J  W  for 

S.  Agatha). 

1.  32.  +  o^post  dne.  Y^^/munera  HS  ante  commemoratione  D. 
munera  (+  q.  HS)  dne.  AFHJMS.  nostra  om.  in]  intert  C. 
eius]  b.  agathe  .  .  .  w.  tibi  om.  DHY.  sollennitate]  com 
memoratione  D. 


NOTES.  117 

1.  33.     confidimus  patrocinio]  patrocinio  credimus  z. 
p.  6.  Postcommon.       ACrHjAMPRSYZ  (L  for  SS.  Xystus  £c.  W  for 

St.  Agnes). 

1.  6.     supplices.     deprecamur]  exoramus  ALSWZ. 
1.  7.     commemoratione]  ueneracione  w.     percipimus  H. 
1.  10.     This  prayer  appears  in  z  as  the  collect  of  the  first  mass  for 
St.  John's  Day.     Dr.  Wickham  Legg  points  out  that  it  is  also  used  as 
the  postc.  on  the  same  day  in  Rouen  MS.  10,048  :  but  in  saying  that 
it  is  an   alternative  for  the  postcommon   in  E  he   seems  to  have 
overlooked  the  word  oremus  in  the  heading.     Except  in  z  and  here 
I  have  not  met  with  it  as  a  mass  collect.      It  is  very  common  as 
the  postcommon  for  the  Vig.  of  St.  Matthew  (see  w  p.  \  593). 
1.  ii.     tribuat]     Read  tribue. 

Alternative  Collect,     z  (FAMP  ad  uesperos  AHJRWY  postc.  for 

Vig.  of  St.  Matthew). 
1.  10.     euangelistae  et  ap.  tui  A.         ap.  tui  et  om.  TJAMPRZ. 

et  euangelistae  tui  w.     +    q.  ante  dne. 
1.  ii.  nobis  +  delictorum  HY. 

NATALE  SS.   INNOCENTIUM. 

1.  13.    enair]     See  note  on  p.  4,  1.  i. 

1.  14.  ap  paul']  This  appears  to  be  intended  to  mark  the  Roman 
station,  which  is  noted  in  TP  and  the  Rheinau  MS.  of  the  Gelasian 
Sacramentary  as  '  ad  sanctum  Paulum.'  The  stations  are  given  twice 
elsewhere  in  E  (p.  14,  1.  10  ;  p.  15, 1.  16),  and  occasionally  in  the  older 
English  missals,  e.g.  for  Christmas  Day  in  J  and  frequently  in  A.  Our 
scribe  seems  not  to  have  understood  these  indications,  and  he  appears 
to  have  copied  the  one  before  us  incorrectly.  We  should  perhaps 
emend  \statio  ad}  apostolum  paulum  :  or,  since  ap  elsewhere  in  the 
MS.  always  represents  apud,  apud [sanctum] paulum. 
1.  1 6.  ei  om. 

Collect.     ACGFHJAMPRSWYZ. 

1.  22.     per]  qui  cum  HS. 

Epistle.     Inflection  marks  over  v.  I  frontibus  ;  v.  2  tonitrui, 

cithitharis  ;  v.  3  sunt  ;  v.  4  quocunque  ;  v.  5  est,  tronum. 
1.  31.     The  scribe  has  omitted  Alleluia. 
1.  32.     This  verse  is  peculiar  to  E  :  see  w  p.  1452. 

Gospel.     Inflection  mark  over  v.  18  consolari  (1.  37). 
p.  7.     1.    5.     Read  conciliet. 

Secret.     ACFHJLAPRYZ  (M  for  St.  Sylvester). 

1.  4.     tuorum  +  innocentium  HY.     dne.  nobis  RZ.     nobis  + 
q.  H. 

1.  5.  nostra  +  tibi  AY. 

Postcommon.     ACFHJLAMPRSWYZ  (G  for  Several  Saints). 

1.  ii.  dona]  uota  A.     quae  percepimus  c. 

sanctorum  +  tuorum  HY.     innocentium  om.  (exc.  s). 

1.  12.     q.  post  uitae  HASY  ante  uitae  rell. 

1.  13.     tribuantt  C.    subsidium]  praesidium  GL. 

OCTAVAE   NATALIS  DOMINI. 

1.  14.  The  title  of  this  mass  is  unusual.  It  combines  that  of  the 
earlier  books  (Octauae  natalis  dni.  GFjAMPRz)  with  that  of  the  later 
missals  (In  circumcisione  dni.  AHSWY).  It  is  thus  a  'conflate' 
heading,  and  the  mark  of  the  conflation  remains  in  the  fact  that  the 
date  Kflanuarii  is  in  the  middle  instead  of  at  the  beginning  of  the  title. 


ii8  NOTES. 

1.  19.     This  office  psalm  is  found  also  in  ra(p)RSY.     HW  have  Mulli- 
plicabitur,  while  C  has  no  mass  for  this  day. 
1.  23.     Read  commercio  reparati. 

Collect.     AGHJAMPSWY  (z  alia  after  postc.  of  third  Christmas 

mass). 

1.  22.     fac  +  quoque  Z.     q.  nos  GAMP.     q.  om.  Z.     eius  om.  W. 
1.  23.     qui  tecum]  per  GJAZ. 

1.  25.  The  epistle  is  not  given  in  full,  having  appeared  already  in  the 
first  mass  of  Christinas  Day. 

1.  27.  The  full  text  of  the  grail  had  no  doubt  been  given  in  the  third 
.Christmas  mass. 

1.  29.     E  here  agrees  with  ra(p)HLY  against  ARSW  (Multifarie). 
1.  32.     Read  conciperetur. 

1.  34.  ut  supra]  Referring  to  the  third  mass  for  Christmas  Day  (p.  3, 
1.6). 

p.  8.  1.  2.  This  secret,  which  is  very  rarely  found  here  in  English  books, 
is  a  survival  from  the  ancient  commemoration  of  St.  Mary  on  this 
day  :  as  is  also  the  alternative  postcommon. 

Secret.  TPRZ  (A  de  S.  Maria  &c.  CHSWY  for  lxxma  D  for  One 
Martyr  G  in  nat.  consecrationis  presbyteri  JA  dominica 
i  post  nat.  dni.  &c.  L  'prope  pasca'  M  for  S.  Joh.  ante  port. 
lat.). 

1.  2.     q.  om.  GL.     dne.  post  muneribus  D. 
1.  3.     nos  <?;;z.t  G.    et  sec.  +  per  intercessionem  b.  dei  genetricis 

mariae  A  (not  so  p.  75)  +  intercedente  b.  N.  m.  tuo  D. 
1.  4  dnm.]     eundem  A. 
Postcommon.     AGHJAMPSWYZ. 
1.  8.     dne.]  o.  d.  HY  om.  z.      quod]  quae  z  +  nati  S.   nostri 

saluatoris  A.     nostri]  mundi  W  om.  S. 
1.  9.    sollennitate]  festiuitate  w.    percipimus  GZ.    perpetuam  Z. 

redemptionis]  saluationis  HSWY.     conferant  z. 
1.  13.     Read  uirguine. 

Alternative  postcommon.     r(L)PR2z(ACD  de  S.  Maria  HASWY 

for  Monday  after  xl2  &c.  JM  for  St.  Stephen  (Aug.  3)  &c.) 
1.  12.     dne.  om.  L2.      intercedente  .  .  .  uirguine  om.  THLAPS 
'Swv(semeF)   interc.  b.    dei   genetrice    maria   ACDRY(^;;z^/)z 
interced.  b.  stephano     .     .     .     JM. 

1.  13.  caelestibus  remediis  z.     remedii  faciat]  gaudii  tribuat  L2. 
L  14.  consortes]  participes  2. 

DOMINICA   I   POST  NATALE  DOMINI. 

1.  15.  This  mass  appears  with  different  titles  in  many  missals  and 
sacramentaries.  It  is  as  here  for  the  Sunday  within  the  octave  in 
AMPRZ,  for  the  Sunday  after  the  octave  in  TjAw,  for  the  sixth  day 
after  Christmas,  whether  Sunday  or  not,  in  S,  for  the  sixth  day,  if  a 
Sunday,  in  H.  On  the  other  hand  a  different  mass,  with  the  same  title, 
is  found  in  r(col.  1 58); A.  Y,  in  the  mass  for  the  Sunday  within  the 
octave,  agrees  with  the  latter  group  in  the  collects  (except  the  post- 
common),  otherwise  with  the  former.  See  further  Dr.  Legg's  note 
(w  p.  1454).  This  mass  for  the  Sunday  within  the  octave  might 
more  naturally  have  come  before  that  for  the  Circumcision,  but 
anomalies  in  the  order  of  masses  occur  elsewhere  in  E,  and  in 
w  the  converse  misplacement  is  found,  the  Sunday  after  the  octave 
coming  before  the  octave.  Moreover  the  order  inAZ  agrees  with  that 
of  E. 


NOTES. 


119 


1.  19.     Read  indtitus. 
1.  22.     Read  mereamur. 

Collect.      AFHJAMPRSWZ. 

1.  22.     ut  -f  et  z. 

1.  23  qui  tecum]  per  AFJAPRW. 

Epistle.    Inflection  marks  over  Title  ad,  galatas  ;  v.  2  tempus  ; 

v.  3  seruientes  ;  v.  6  abba. 

1.  32.     Read  y,  induttts  \est\  indutus  (or  induit,  induif). 
1.  35.      All  the  other  missals  in  which  I  have  observed  this  gospel 
(HRSWYZ)  add  at  the  end  the  remainder  of  v.  40  et  gratia  dei  erat 
in  illo. 

p.  9.  1.  3.  We  should  probably  read  y.  Dominus  r\egnauit\  The 
exemplar  appears  to  have  now  and  then  used  il  (not  as  our  scribe  v} 
as  the  equivalent  of  y,  and  the  copyist  has  several  times  mistaken  this 

symbol  for  u  (=  ut).  See  p.  27,  1.  i  ;  p.  34,  1.  6  :  compare  D  p.  10, 
1.  15.  Confusion  might  easily  occur  between  dm  (=  deum}  and  dns 
(=  dominus']  in  an  Irish  hand.  Thus  at  p.  77, 1.  20  possibly  dominum 
is  a  mis-reading  of  deum.  More  to  the  point  is  p.  52,  1.  9,  where  E 
has  correctly  deum,  while  C  (p.  149)  has  dm.  If  we  have  succeeded 
in  restoring  the  reading  of  the  exemplar,  the  blunders  of  E  point  to  its 
having  been  an  Irish  MS.  In  any  case  this  verse  is  peculiar,  it 
would  seem,  to  E.  TaHRSY  have  no  verse,  while  w  has  Lux  fulgebit. 
C  is  without  the  mass. 
1.  6.  Read  gratiam  for  gratia  in.  See  p.  26,  1.  8. 

Secret.     AFHJAMRZ  (PY  for  xl6  and  Sabb.  iv.  temp.  Sept.  SW 
for  St.  Richard). 

1.  5.     dne.]  o.  d.  R. 

1.  6.     nobis  -f-  pie  R. 

For  full  collation  see  on  p.  26,  1.  7  sqq.,  where  R  gives  a 
different   text,    and   where    E  reads   oblatum   munus    and 
omits  beatcE. 
1.    9.     Read  tolle. 

Postcommon.     SW. 

1.  12.     sacrificio  +  q.  s. 

1.  13.    absumptae]  assumptae  s. 

VIGILIA  EPIPHANIAE. 

1.  15.  non]     The  Irish  equivalent  of  nonae^  more  usually  written  noin. 

enair]     See  note  on  p.  4,  1.  i. 

epis]    Read  epif=.  epifamae. 

1.  1 6.     The  full  text  of  introit  and  psalm  had  been  given  in  the  second 

Christmas  mass.     ra  has  here  as   office,  Dns.   dixit  ad  me  filius, 

E  being  in  agreement  with  AHASWY. 

Collect.      AGHJAMPSWYZ. 

1.  19.     tenebrast  G.     peruenire  A. 

1.  22.  The  first  word  should  have  been  printed  K\arisri~fyne. 
The  full  text  had  been  given  in  the  second  Christmas  mass. 
It  will  be  observed  that  the  grail,  offertory  and  common  are  omitted, 
and  catch-words  are  not  given  (as  in  the  office  and  epistle)  to  guide 
us.  It  is  natural  to  suppose  that  these  choir  parts  were  intended  to 
be  supplied  from  the  immediately  preceding  mass  for  the  Sunday 
after  Christmas.  And  this  conjecture  is  supported  by  other  evidence 
in  the  case  of  the  offertory  and  common.  In  HRSWY  the  common  is 
repeated  from  the  corresponding  mass  ;  and  so  also  is  the  offertory 
in  all  of  these  except  H.  The  grail  presents  more  difficulty.  The 


120  NOTES. 

majority  of  English  Missals  use  on  this  day  the  same  grail  as  at  the 
second  Christmas  mass  ;  and  no  book  cited  by  Dr.  Legg  (w  p.  1455) 
repeats  that  of  the  Sunday  after  Christmas.  But  on  the  other  hand 
R  and  some  MSS.  of  ratake  all  their  choir  portions  from  that  mass  : 
and  we  may  perhaps  assume  that  in  this  case  E  follows  Roman 
rather  than  Anglican  usage. 
1.  27.  Read  etun. 

Secret.     AGHJAMPSWYZ. 

1.  27.  eum]  ei  P  ilium  w  illi  M  cumt  J.  praesentibus  ilium 
(illi  M)  immolemus  MW.  praesentibus  immolemus  (-mur 
P)AGHJAPSYZ. 

1.  28.  et  +  eum  w.  sumamurf  P.  quern]  quae  MP.  festiui- 
tatis]  sollemnitatis. 

1.  29.     dnm.  n.]  per  GJAMZ  qui  tecum  PW. 

1.  31.  The  postcommon  in  AP  and  the  Arbuthnott  missal,  found  also 
in  F  among  '  aliae  orationes '  after  the  postc.  of  Epiphany,  agrees 
with  this  down  to  '  accende,'  but  the  remainder  is  entirely  different. 

Postcommon.      GJAMYZ. 

1.  33.  famulante  oin.  J.  manifeste  z.  natiuitatis  J.  et  oni. 
JYZ. 

1.  34.     semper  reueletur  Y. 

p.   10.  EPIPHANIA   DOMINI. 

Collect.      ACTHJAMPRSWYZ. 

Epistle.  Inflection  marks  over  v.  2  caligo  ;  v.  3  ortus  ;  v.  4 
latere  ;  v.  5  uenerit ;  v.  6  madian,  domino. 

G-ospel.     Inflection  mark  over  v.  12  uiam  (1.  23). 
1.  26.     Read  afferent,  arabum. 
1.  32  sq.     Read  eisdem,  immolatur,  christus. 

Secret.     ACTHJAMPRSWYZ. 

1.  30.     dne.  q.  z.     intuere  propitius  c. 

1.  31.  iam  non  HY.     myrrhamt  JS.     quod  -f  de  FA. 

1.  32.     eisdem]  eis  dne.t  z.     i.e.]  per  dnm.  TjAPRZ.  +  dns.  nr. 

ACHMSY. 

Communicantes.     ACGFHJAPRSWY. 

1.  35.     coaeternus]  sempiiernus  G.    nostrae  carnis  G  4-  natus  G. 
1.  36.     uisibiliter]  magis  de  longinquo  uenientibus  uisibilis  et  G. 

apparuit  +  sed. 
p.  n.    1.  2.     d.  =  dominum. 

Postcommon.      ACFHJAMPRSWYZ. 

1.  4.     dne.  d.  nr.]  o.  d.  ACF  (put  see  col  78)  HAMPRSWY. 

nr.  om.  J.         quae]  quod  AHWY. 
1.  5.     purificatae   mentis  intelligentia]  purificatis  mentibus  in- 

dulgentiam  z. 

OCTAVAE  EPIPHANIAE. 

1.    7.     Read  epifaniae. 
1.    8.     See  p.  10,  1.  3. 

Collect.  AHJAMPRSWYZ  (G  for  Epiphany  r  among  'aliae 
orationes  '  after  postc.  of  Epiphany). 

1.  10.     cuius  +  films  A. 

1.  1 1.     foras  G. 

1.  12.    per]  qui  tecum  AHMRSWYZ. 

I..i8.  The  manuscript  has  a  note  of  interrogation  after  exultent  (the 
penultimate  letter  of  this  word  has  been  enclosed  within  square 
brackets  in  error). 


NOTES.  121 

1.  20.  lastitia]  Vulg.  laude. 
1.  25.     Read  dicetis. 

Epistle.     Inflection  marks  over  uerum  (1.  15),  redemptus  (1.  20), 

fontes  (1.  22),  nomen  (1.  26),  dicit  (1.  28). 
1.  30  sqq.     See  p.  10,  1.  15  sqq. 

1.31.  Read  illuminare  for  et  lluminare.  The  letter/ has  been  mis 
taken  for  the  sign  7  (=  et\  which  is  very  common  in  Irish  MSS.  Or 
possibly  the  scribe,  by  a  slip  of  the  pen,  has  written  7  for  i.  See 
Plate  I.  1.  6. 

1.  35.  The  parts  of  the  mass  following  the  gospel — viz.  the  offertory, 
secret,  common  and  postcommon — are  omitted.  This  may  be  ac 
counted  for  either  (i)  by  the  carelessness  of  the  scribe,  or  (2)  on  the 
supposition  that  the  missing  parts  were  intended  to  be  supplied  from 
the  preceding  mass  (cf.  above  on  p.  9, 1.  22).  Against  the  latter  hypo 
thesis  is  (a)  the  unlikelihood  that  there  would  be  a  special  collect, 
epistle,  and  gospel  for  the  octave,  without  a  special  secret  and  post- 
common  ;  (|3)  the  fact  that  there  seems  to  be  no  other  example  of  the 
secret  and  postc.  of  Epiphany  being  used  for  the  octave  ;  and  (7)  the 
further  fact  that  the  scribe  has  elsewhere  left  masses  incomplete  :  see 
pp.  78,  91.  If  we  have  really  here  a  blunder  of  the  scribe  it  is 
unlikely  that  the  missal  should  have  been  in  use  for  any  considerable 
time  without  at  least  the  catch-words  of  the  missing  collects  being 
supplied  by  a  corrector.  This  is  one  of  several  indications  that  the 
book  was  little,  if  at  all,  used  at  the  altar. 


p.  12.  DOMINICA  PRIMA   EPIPHANIAE. 

1.  I.  Read  epifaniae,  as  p.  n,  1.  7.  This  seems  the  most  natural 
emendation,  the  substitution  of  a  for  ae  being  frequent,  though  it 
yields  what  is  apparently  a  unique  title  for  this  mass.  Dr.  Legg 
(w  p.  1456)  is  probably  right  in  taking  it  as  equivalent  to  Dominica  i 
post  Epiphaniam  (with  AF  (col.  1 59)  JARZ)  rather  than  Dominica  i  post 
oct.  Epiph.  (HSWY).  Against  this  the  position  of  the  mass  after  the 
octave  is  no  argument ;  for  the  same  order  obtains  in  A  :  see  also 
above  on  p.  8,  1.  15.  It  is  not  impossible  that  the  order  in  such  cases 
may  indicate  the  actual  practice,  the  title  being  copied  from  an  earlier 
book  and  therefore  being  misleading.  If  we  have  rightly  understood 
the  title  of  the  present  mass,  it  would  seem  that  in  it  the  word  '  epi- 
phania ;  is  applied  rather  to  the  season  beginning  with  Epiphany  than 
to  the  day  itself.  A  similar  use  of  '  Ascensio '  is  found  in  z,  where 
the  Sunday  after  Ascension  is  called  Dominica  prima  Ascensionis. 
And  in  like  manner  Septuagesima  seems  to  be  a  season  in  A,  which 
has  for  the  Conversion  of  St.  Paul  *  in  lxxa.  Tract.  Tu  es  uas.' 
1.  5.  This  psalm  (Ixv.  i,  2)  is  found  also  in  raw  and  some  St.  Gall 
MSS.  (Frere,  Graduate  Sarisburiense,  Index.)  More  commonly 
(HRSY)  we  have  here  Ps.  xcix.  2,  Jubilate  deo  omnis  terra  seruite. 
There  is  no  mass  in  c. 
1.  7.  Read  uota. 

Collect.      AFHJAMRSWYZ. 

1.  7.     populi  +  tui  J. 

1.  9.     uiderunt  HSY. 

Epistle.     Inflection  marks  over  Title  ad  ;  v.  2  et  tert. ;   v.  5 

sum,  alterius. 

1.  17.  Read  y.  The  verse  here  intended  may  be  either  Ps.  xcix.  2,  or 
Ps.  Ixv.  i,  2  ;  more  probably  the  former,  which  is  found  in  F1  as 
well  as  in  the  English  missals. 


122  NOTES. 

Secret.     AFHJAMRSWYZ  (P  for  lxma). 
1.  25.     tibi  om.  P.    nos  +  q.  HSY. 
Postcommon.     SW. 

DOMINICA  IN   SEPTUAGESIMA. 
p.  13.  1.    5.     Read  Ps. 

Collect.     AcrnjAPRSWYZ   (G  Sabbato   iv  temp.    Decemb.    M 

super  populum). 
1.  7.     q.  om.  P.     dne.]  deus  G. 

1.  8  sq.     pro  &c.]  pietatis  tuae  uisitatione  consolemur  G. 
1.  9.     misericorditer  om.  A. 
Epistle.     Inflection  marks  over  v.  24  comprehendatis  ;  v.  25 

omnibus  ;  v.  27  reprobus  ;  v.  2  in  tert. 
1.  23.     Read  sustinui. 

Gospel.     Inflection  marks  over  v.  8  cum  ;  v.  16  uocati  (1.  28). 

Secret.     ACTHJAPRSWYZ  (DGLM  see  above  on  p.  8,  1.   I  sqq.) 

For  collation,  see  above  p.  118.     E  here  omits  nostris  after 

muneribus. 

p.  14.  Postcommon.     ACTHJAMPRSWYZ  (G  ad  populum  of  Saturday 

after  lma). 

1.  6.     fidelibus  tuis  GZ.     d.]  dne.  G  om.  Z.     per  tua  dona]  perpe- 
tuis  donis  A  perpetua  (+  dne.  z)  dona  GZ  perpetuo  dono  A. 
firmentur]  formentur  A.     et  om.  CGF. 
1.  7.     requirant]  te  quaerant  G. 

DOMINICA  IN   SEXAGESIMA, 

1.    9.     Read/4-. 

1.  10.     see  note  on  p.  6, 1.  14. 

1.  14.     usque  tuum]  indicating  the  addition  to  the  office  of  the  words 

propter  nomen  tmim,  which  are  not  found  in  AraHRSWY.     c  has  no 

mass. 

Collect.     ATHJAMPRSWYZ  (c  for  One  Confessor  Bishop). 

1.  17.     actione  confidimus]  uirtute  subsistimus  c. 

1.  1 8.     omnia  aduersa  CS.     doctoris  gentium  protectione]  inter- 

cessione    .     .     .     (post  ut)  C. 

Epistle.  Inflection  marks  over  Title  ad  ;  v.  19  sapientes  ; 
v.  20  uos  sec.  ;  v.  21  hac  ;  v.  22  et  pri.  sec.  tert.  ;  v.  23  et ; 
v.  24  minus  ;  v.  25  naufragium  ;  v.  26  periculis  quart.,  falsis  ; 
v.  27uigiliis,  nuditate  ;  v.  31  non ;  v.  33  manus  ;  v.  i  expedit, 
reuelationes  ;  v.  4  homini  ;  v.  9  dixit. 

1.  31.     In  the  reading  electi,  E  is  supported  by  AFaRY  against   HSW 
(dilecti}.     See  Legg  (w  p.  1458). 

Gospel.     Inflection  mark  over  v.  15  afferunt  (1.  34). 
p.  15.  Secret.     AFHJAPRYZ  (MSW  see  above  on  p.  12,  1.  25). 

For  collation,  see  above. 
1.  12.     Read  reficis. 

Postcommon.      AFHJAPRSWYZ    (CM    pro    quacunque  tribula- 

tione). 

1.  12.     o.  om.  G. 

1.  13.     sacramentis  +  et  G.     etiam  om.  GM. 
1.  14.     deseruire  concedas]  informes  GM. 

DOMINICA  IN   QUINQUAGESIMA. 

1.  1 6.     The  missing  words  are  supplied  from   the  Rheinau  and  S. 
Gallen  Sacramentaries  (G  p.  325),  rp  &c.     See  note  on  p.  6, 1.  14. 


NOTES.  123 

Collect.      AFHJAMPRSWYZ. 

1.  23.     peccatorum  +  nostrorum  R.     nos  om.  S  post  peccatorurn 

HY. 

Epistle.  Inflection  marks  over  Title  ad ;  v.  i  cimbalum ; 
v.  2  nichil  ;  v.  7  omnia  quart.  ;  v.  8  nunquam,  distruetur  ; 
v.  10  parte ;  v.  n  cogitabam,  erant  ;  v.  12  facie;  v.  13 
autem  sec.  (1.  27). 

1.  32.     The  reading  iacob  etioseph  is  rare  :  see  w  p.  1458. 
p.  1 6.  1.    i.     The  words  et  non  ipsi  nos  after  nos  pri.  (Ara(p)HRSWY)  have 
been  omitted  by  homoeoteleuton,  and  the  symbol  y,  which  in  most 
missals  precedes  ipse  sec.,  has  also  fallen  out.     Apparently  in  the 
exemplar  Nos  sec.  was  the  beginning  of  a  fresh  JT. 

Secret.     AFHjAMPRSWYZ  (D  Vig.  of  Several  Martyrs). 

1.  10.     haec  om.  D.     q.  dne.  DHRSY. 

1.  ii.     et  +  ad  DFHJRSYZ.     sacrificium  celebrandum]  uenturam 

festiuitatem  sanctorum  m.  tuorum  'rr  celebrandam  D. 
Postcommon.     AFHJARSWYZ  (MP  for  St.  Vincent,  &c.) 
1.  1 7.     init.  +  da  P. 
1.  1 8.     percepimus  +  intercedente  b.  uincentio  m.  tuo  MP. 

BENEDICTIO  CINERUM. 

1.  19.     There  is  considerable  variation  between  the  different  books  in 

the  service  for  the  Blessing  of  the  Ashes.     E  throughout  closely  follows 

S,  only  departing  from  it  by  the  insertion  of  two  psalms,  and  in  the 

final  collect.     C  gives  a  shorter  office  all  the  parts  of  which  are  found 

in  s.     That  in  H  is  identical  with  c  except  that  the  final  collect  is 

omitted. 

1.  25.     Read  niniuitarum. 

1.  26.     eos  qui  omnes]  Read  omnes  qui  eos. 

First  collect.     SWY. 

1.  23.     sancti^ficare. 

1.  24.     nostra  delicta  WY. 

1.  25.     more  nineuitarum  ferre  constituisti  S. 

1.  26.     inuocationem  +  sancti  S. 

1.  29.     sic  +  eorum.     inchoare  sancta  ieiunia  S.     sancta  om.  Y. 

1.  31.     accipere]  percipere  w. 

At  the  conclusion  of  the  first  collect  the  ashes  are  sprinkled  with 
holy  water  in  s. 

1.  33  sqq.     This  second  prayer  of  benediction  is  found  in  many  books, 
and  is  the  only  one  in  C  at  this  place. 

1.  33.     Read  non.     The  confusion  between  t  (=  in)  and  n  (=  non)  is 
frequent.     Both  abbreviations  are  common  in  Irish  MSS. 
p.  17.  1.  i.     Read  imponi\  the  substitution  of  e  for  i  being  not  unusual. 
Impon\er\e  is  a  tempting  emendation,  but  this  reading  appears  to  be 
unsupported  by  MS.  authority. 
p.   1 6.  Second  Collect.     CHRSWY. 

1.  33.     non  +  uis  w.    desideras  sed  penitentiam  C.    peccatoris  C. 

1.  34.     humanae  conditionis  c. 

1.  35.     perferendae]  praeferendae  CHSY  proferendae  RW. 

promerendae  om.  c. 

p.  17.  1.    i.       decreuimus   HS.      benedi>J«cere]   benedicere    C    +    et 

sancti >J<ficare  C  (om.  »J«)  s.     pro  tua  bonitate  bene^dicere  Y. 

1.  2.  pro  om.  C.  pietate]  bonitate  HY.  dignare  R.  nos  +  in  W. 
cineres  SY  -f  esse  CHRY  +  esse  monuisti  S. 

1.  3.     cognouimus]  cognoscimus  CHRSWY. 

1.  4.     peccatorum  +  omnium. 


124  NOTES. 

1.  6.  This  rubric  is  found  verbatim  in  c.  See  below  on  p.  32,  1.  4. 
1.  7.  This  form  (both  in  C  and  E,  as  in  four  of  the  ordines  given  by 
Martene  De  Ant.  EccL  Rit.  vol.  iii.  col.  140  sqq.)  is  a  combination  of 
two  which  are  found  apart  in  other  missals  (HSY  :  RW).  We  have 
already  seen  a  similar  conflation  in  the  title  of  the  mass  for  Jan.  I 
(p.  7, 1.  14). 

Memento.     CHRSWY. 

1.  7.  homo  ovi.  w.  cinis  .  .  .  reuerteris  pri.  om.  RW. 
puluis  .  .  .  reuerteris  sec.  om.  HSY. 

1.  8.    fin.  +  in  nomine  patris  &c.  S. 

1.  10.  This  antiphon  appears  in  RW  at  an  earlier  part  of  the  service 
(in  w  without  psalm).  In  HSY,  as  in  E,  it  is  sung  with  the  psalm 
Saluum  me  fac  during  the  distribution  of  ashes.  In  C  the  same  ant. 
and  psalm  come  before  Memento,  without  any  rubric  indicating  when 
they  were  to  be  said.  It  is  natural  to  infer  that  they  were  intended  to 
be  used  in  the  same  way.  In  RW  the  ant.  during  the  distribution  is 
Immutemur  (see  1.  19),  R  adding  also  luxta  uestibulum  (1.  15),  with 
psalm  or  responsory  differing  from  those  given  here  11.  18,  22. 
1.  15  sqq.  These  two  antiphons  are  omitted  in  c  and  the  printed 
editions  of  Y.  They  are  said  (without  psalms)  during  the  procession 
in  H  and  some  MSS.  of  Y  (Henderson  p.  46  note,  p.  47).  One  of  them 
(Immutemur)  in  w,  ahcHbeth  in  R,  are  connected  with  the  distribution. 
At  Evesham  the  antiphon  Immutemur  was  sung  *  cum  interpollatione 
uersuum  psalmi  Deus  misereatur  nostri*  ;  and  according  to  the 
Bodleian  MS.  Rawl.  c.  425  the  psalm  Deus  misereatur  was  to  be  used 
during  the  procession  'si  opus  fuerit'  (w  col.  555  note). 
1.  15  sq.  Read  plorabunt  .  .  .  et  dicent  with  HY  (MSS.)  and  the 
Vulgate;  w  plorabant  .  .  .  dicentes  vn&\  RS. 
1.  1 5.  Read  leuitae. 

1.  1 7.     Read  ad  te  :  ate  not,  however,  being  a  scribe's  error,  but  an 
orthographical  solecism  not  uncommon  to  Irish  MSS. 

Second  Antiphon.     HRS. 

1.  15.     plorabunt  H. 

1.  16.     et  dicent]  dicentes  RS. 

1.  17.     dissipes]  despicias  H.    clamantium]  canentium  R. 
1.  1 8.     s  has  no  psalm  here. 

Third  Antiphon.     HRS. 

1.  19.     cilicio]  ieiunio  H. 
1.  22.     This  psalm  is  not  given  here  in  S. 

1.  24.     E  seems   to   be   unique  in  placing  this  collect  here.       It  is 
usually  the  mass  collect. 

Collect.  (AcrnjAMpRSWz  as  mass  collect  G  in  ieiunio  mensis 
septimi). 

1.  24.     praesta  +  q.  CGHMS. 

IN   CAPITE   IEIUNII   AD   MISSAM. 

Collect.  JY  (CRS  final  collect  of  blessing  of  ashes  TAP  collecta 
ad  s.  anastasiam  GL  in  ieiunio  quarti  mensis  M  ad  collectam 
z  first  collect  of  blessing  of  ashes.) 

1-  33-     +  ({.post  nobis  sv  post  dne.  CA.     christiane  +  sic  S. 

Epistle.     Inflection  marks  over  Title  iohelis  ;  v.  16  sanctificate, 

sugentes,  talamo. 
p.  1 8.  1.    2.     Read  a?iima  mea. 

G-ospel.     Inflection  mark  over  v.  21  tuus  (1.  17). 

Secret.      ACGrHjAMPRSWYZ. 

1.  23.    dne.  q.  HAMPSY. 


NOTES.  125 

1.  24.     quibus  +  ipsius  (exc.  w).     ieiunii]  sacramenti  (exc.  SW)  + 

uenturum  C  (?)  G. 

Postcommon.     ACFHjAMPRSWYZ  (G  for  Saturday  after  xl4). 
1.  30.     praebeant  -f  tua  G. 
1.  31.     et/77.  om.  PR. 

Super  populum.     AFHJAMPRSWYZ  (L  mense  lulio). 
1.  34.     se]  tet  r.    intende  om.\  L. 
1.  35.     nutriantur]  muniantur  L. 

DOMINICA  IN  QUADRAGESIMA, 
p.  19.  1.    3,     Read  longitudinc. 

Collect.      ACFHJAMPRSWYZ. 

1.  6.     quadragesimae  AFPW. 

1.  8.     operibus]  moribus  P.    exsequamur  J. 

Epistle.     Inflection  marks  over  v.   i   recipiatis  ;    v.  2  adiuui, 

dies  ;  v.  7  uirtute  ;  v.  8  bonam. 
1.  15.     Read  unquam. 

1.  21.  All  the  printed  missals  (ACHARSWY)  and  ra  add  the  remainder 
of  the  Psalm  (except  vv.  8-10).  Probably  the  omission  is  accidental 
in  E. 

1.  29.  The  concluding  words  non  timebis^  &c.,  seem  peculiar  to  E,  if 
we  except  ra,  which  has  for  the  first  verse  of  the  offertory  Dicet  dno. 
susceptor  metis  es}  non  timebis,  &c.  In  the  other  books  examined 
Scuto,  £c.,  is  not  marked  as  a  JF. 

Secret.     ACGrHjAMPRSWYZ. 

1.  32.     sacrificium  +  dne.  G.     sollennitatis  C. 

1.  34.     uoluntatibust  z.     temperemur  GHJPRSY. 
1.  36.     Read  dominus. 
p.  20.   1.  3.     Read  misterii. 

Postcommon.      ACrHjAMPRSWYZ. 

1.  3.     in  misterii]  ministeriit  C. 

DOMINICA   II   IN  QUADRAGESIMA. 

1.    5.     Read  Dominica  secunda,  in  accordance  with  the  usage  of  the 
MS.  elsewhere,  though  dominicus  has  much  support  from  other  books. 
1.    7.     Read  unquam. 
1.  12.     Read  interius. 

Collect.      AFHJAMPRSWY. 

1.  13.     et  om.  JRSW. 

Epistle.     Inflection  marks    over    Title  tesolonicenses ;    v.    I 

abundetis. 

1.  1 8.  The  latter  part  of  the  mass,  including  a  portion  of  the  epistle, 
being  absent  from  R  through  the  loss  of  a  leaf,  I  have  used  for  the 
purpose  of  collation  another  pre-Pian  edition,  Missale  Romanum 
impensis  Lucantonii  de  giunta  Venetiis  1506.  V  Id.  Jan.,  which  I 
designate  as  R'. 

1.  19.  It  will  be  observed  that  there  is  no  grail.  raw  in  like  manner 
have  two  tracts  and  no  grail.  Ps.  xxiv.  17  sq.,  here  given  as  the  tract, 
is  in  the  vast  majority  of  English  books  the  grail.  s  and  the 
Sherborne  missal  include  the  first  half  of  v.  17,  beginning  Tribula- 
tiones  cordis,  and  mark  a  y  before  uide  (1.  20)  :  so  R'.  But  the 
greater  number  begin,  as  FaE,  with  De  necessitatibus  (see  Dr.  Legg's 
note,  w  p.  1461,  in  which,  however,  there  is  an  error  with  regard  to 
our  manuscript).  C  is  without  the  mass. 
1.  21.  Read  meum. 


126  NOTES. 

1.  22  sq.     Ad  te  .  .  .  inimici  met  is  a  ^  in  raHY.    This  addition  to  the 

grail  is  not  found  in  R'S. 

1.  23  sqq.     Etenim,  £c.,  appears  also  in  ra,  where  it  is  marked  as  a 

separate  Jf.     I  have  not  found  it  elsewhere. 

1.  34.     Read  ecclesiae  tuae. 

Secret.     GHMPSW  (L  in  ieiunio  mensis  decimi). 

1.  35.  in  0;;z.t  p. 
p.  21.  1.    3.     adorabo]     The  usual  reading  is  ad  te  orabo. 

Postcommcxn.     SW. 

DOMINICA  III   IN   QUADRAGESIMA. 

1.  ii.     This  is  part  of  the  office  in  AraHRSWY.    Probably  Ps.  has  been 
inserted  by  a  clerical  error. 

Collect.      APHJAMPRSWYZ. 

Epistle.     Inflection  marks  over  Title  ad  ;  v.  3  decet  ;  v.  8  lux, 

ambulate  ;  v.  9  bonitate  (1.  20). 
1.  29.     Most  books  (AHASWY  and  r%  but  not  R)  insert  y  before  ita. 

Gospel.     Inflection  mark  over  v.  28  dei  (1.  34). 

p.  22.  Secret.     MPSW  (G  Friday  after  xlma  L  in  nat.  innocentium). 

1.    6.     dne.  q.  L.    •famulorum  +  tuorum  w. 
1.    7.     tua]  tuis  GL. 
1   10.     Read  nidum. 

1.  ii.     Probably  a  y  was  marked  before  Altaria  in  the  exemplar, 
which  the  scribe  has  omitted. 
1.  14  sq.     Either  dignanter  m propitius  is  superfluous. 

Postcommon.      AFHJAMPRSWYZ  (G  as  secret  for  Monday  after 

xl«). 

1.  14.     a  om.  GFJAMP.     nos  +  q.  GPRZ.     dignanter  om. 
1.  1 5.     propitiatus.    tantis  (tantit  R)  mysteriis  GR.     participes] 
consortes  G. 

DOMINICA   IV   IN   QUADRAGESIMA. 

1.  20.     Read  uberibus. 

Collect.     AFHJAMPRSWYZ. 

1.  23.     ex  om.  P. 

Epistle.     Inflection  marks  over   Title  ad  ;   v.  22  unum  sec.  ; 

v.  23  natus,  repromissionem ;   v.  24  alligoriam,  est ;  v.  26 

mater  ;  v.  27  habet. 

p.  23.  Secret,     sw  (L  orationes  ieiunii  mensis  septimi). 

1.  12.     nobis  om.  L.     diuinis]  tuis  L. 
1.  13.     sacris]  eorum  L. 
Postcommon.     AFHJAMPRSWYZ. 
1.  20.     q.  om.  AFJAMP. 
1.  21.     incessanter.    semper  fideli  TAMZ. 
1.  22.     semper  om.  Y. 

DOMINICA  V   IN   PASSIONE  DOMINI. 

1.  27.     This  office  psalm  seems  peculiar  to  E.    P'HARSWY  haveEmitte 
lucem  :  in  A  the  psalm  is  not  given,     c  has  no  mass. 

Collect.      AFHJAMPRSWYZ. 

Epistle.     Inflection   marks  over   Title  ad  ;    v.  n  creationis  ; 

v.  12  redemptione  ;  also  over  ihesu  (p.  24,  1.  i). 
p.  24.  1.  9  sqq.     The  "J^s  are  differently  placed  in  HARSWY  and  ra. 
Secret.     HSW. 
1.  23.     o.  d. 


NOTES.  127 

1.  25.     per  dnm.]  qui  tecum. 

Postcommon.     AFHJAMPRSWYZ  (L  among  July  masses). 

1.  31.     nobis  -f-  q.  HSY. 

1.  32.     praesidiis]  subsidiis  HPRY. 

DOMINICA   PALMARUM. 

p.  25.  Collect.     ACGFHJAMPRSWYZ. 

1.  7.      O.  S.  om.  G. 

1.  8.     nostrum  -H  et  G. 

1.  9.     et  sec.  om.  P. 

1.  10.     ipsius]  eius  G.         documentum  G.        eius  om.  (exc.  CG). 

1.  ii.     consortium   z.  per  eundem]   qui   tecum  uiuit    M. 

c.  dni.  nostri  qui  uiuit     .     .     .     per  G. 

Epistle.     Inflection  mark  over  Title  ad. 
1.  1 6.     Read  manum. 

\.  20.  Read  uidens.  Most  missals  do  not  mark  Quid,  &c.,  as  a 
verse. 

1.  21.  There  can  be  little  doubt  that  the  scribe  has  blundered  here. 
Deus  deus  meus  is  the  beginning  of  the  tract  in  CF'HARSWY,  and 
apparently  in  almost  all  other  English  books.  For  ^JJ  we  should  there 
fore  read  Tractus.  And  if  this  correction  be  accepted  we  may,  with 
the  authorities  just  mentioned,  supply  after  usque  the  words  poptilo 
qui  nascetur  que?n  fecit  dns.,  making  the  tract  Ps.  xxi.  2-9,  18$,  19,  22, 
24,  32,  as  in  S. 

1.  22  sqq.  There  is  a  paragraph  in  all  missals  (marked  in  E  by  a 
large  ornamental  initial)  at  Altera  autem  die,  the  beginning  of  the 
Gospel.  But  the  break  at  Et  hymno  dicto  is  rare.  It  is  found  also 
in  C. 

It  will  be  observed  that  this  passion  is  lettered  in  such  a  way 
as  to  suggest  that  it  was  intended  to  be  recited  by  three  persons.  This 
fact  may  perhaps  give  some  help  in  determining  the  date  of  the 
missal,  since  the  custom  of  reciting  the  passion  in  this  manner  seems 
not  to  have  been  ancient.  It  should  be  noticed  that  the  lettering 
does  not  appear  in  the  passion  according  to  St.  John  in  the  Good 
Friday  service.  And  in  this  respect  E  agrees  with  its  contemporary 
c.  In  the  latter  the  Palm  Sunday  passion  is  given  at  full  length  and 
lettered,  but  in  the  case  of  the  Wednesday  and  Friday  passions  the 
text  is  not  transcribed,  and  they  were  clearly  supposed  to  be  read 
from  a  book  of  the  Gospels.  Thus  in  both  missals  the  Palm  Sunday 
passion  alone  was  to  be  divided  between  three  ministers.  The 
elaborate  singing  of  the  Passion  would  quite  naturally  at  first  be 
confined  to  this  day,1  and  so  we  may  have  here  an  indication  that 
both  the  Corpus  and  Rosslyn  Missals  belong  to  a  period  when  the 
custom  referred  to  had  not  fully  established  itself  in  the  Irish  Church. 
Unfortunately,  however,  data  are  not  at  present  available  for  fixing 
the  date  when  the  practice  had  its  beginning.  In  Rome  it  would 
seem  not  to  have  had  place  before  the  fifteenth  century,  since 
Mabillon's  Ordo  xv  (end  of  fourteenth  century)  directs  that  the 
passion  is  to  be  said  by  a  single  Cardinal  deacon.  In  some  French 
Churches  it  was  not  in  vogue  till  the  seventeenth  or  eighteenth 


1  So  it  would  seem  to  have  been  at  Rome  :  Catalani,  Rituale  Romanum,  Patavii, 
1760,  vol.  ii,  p.  188  (§  viii) :  'Forte  seculo  xv  inualuit  mos  ut  Passio  a  tribus  diceretui 
in  solemni  missa  huitis  diet.' 


128  NOTES. 

century.1  Elsewhere  it  arose  much  earlier.  In  the  Bobbio  Missal 
in  the  Ambrosian  Library  (D.  84.  inf.),  which  belongs  to  the  tenth 
century,  the  words  of  our  Lord  are  indicated  by  a  mark  in  the 
margin,  just  as  we  find  in  two  early  printed  Sarum  missals  (4°  Venice, 
1494,  folio  Rouen,  1497)  His  words  marked  with  a  cross.  The 
evidence  of  Durandus  (Rationale,  VI.  Ixviii.  6)  proves  that  the  custom 
goes  back  to  the  thirteenth  century.  In  England  the  evidence  of 
manuscript  Sarum  Missals  shows  that  it  was  prevalent  at  the 
beginning  of  the  fifteenth  century  ;  but  whether  it  may  be  traced  to 
an  earlier  date  I  do  not  know. 

The  letters  used  to  indicate  the  different  parts  in  E  are  unusual — 
/,  c,  s.  The  two  latter  are  found  in  Roman  books  both  modern  and 
pre-Pian,  in  which  the  sayings  of  Christ  are  indicated  by  a  cross. 
It  seems  probable  that  the  scribe  of  E  mistook  the  cross,  in  the 
manuscript  from  which  he  copied  the  symbols,  for  a  T,  and  that  from 
this  error  has  arisen  his  use  of  that  letter  for  the  words  of  Christ, 
which  I  believe  is  without  parallel.  He  may  very  well  have  found 
>fr  c  s  in  an  English  book.  In  Dickinson's  reprint  of  the  Sarum 
Missal  the  letters  are  b  m  a  (for  the  explanation  of  which  see  the 
rubric  in  col.  264) ;  but  in  the  early  printed  editions  »J<  c  s  are  not 
uncommonly  used,2  while  in  MSS.  of  the  fifteenth  century  they 
appear  to  be  the  rule.  In  C  we  have  i  c  s,  the  first  of  which  clearly 
stands  for  ihesus.  See  further  Gavanti,  Thesaurus  Sacrorum  Rittmm, 
iv.  7.  1 8  ;  Catalani,  Rittiale  Romanum,  ix.  5.  7,  8  (second  edition, 
Patavii  typis  seminarii,  1760,  vol.  ii.  p.  187  sq). 

[Since  writing  the  above  my  attention  has  been  directed  by  Mr.  Bewick 
to  a  Utrecht  Missal  printed  at  Leyden  in  1514  in  which  the  letters  of  the 
passions  are  t  m  #,  explained  in  the  following  rubric  :  '  Est  notandum  quod 
vbicunque  habetur  m  .  .  .  mediocriter  cantari  debet.  vbi  autem  a  alte  .  sed 
vbi  /  tacite.'  This  seems  to  suggest  that  at  Utrecht  the  passion  was  sung 
by  one  person  with  varying  tones,  rather  than  by  three  persons.  This  is 
consistent  with  the  words  of  Durandus  above  referred  to,  '  Cantus  uerborum 
Christi  dulcius  moderantur  (v.L  modulantur)  .  .  .  euangelistae  .  .  .  uerba  in 
tono  euangelii  proferentur  (y.l.  -untur).  Verba  uero  impiissimorum  ludae- 
orum  clamose  et  cum  asperitate  uocis' ;  and  possibly  also  with  the  lettering 
of  E.  Further,  it  may  be  plausibly  conjectured  that  the  t  of  E  is  not  a 
mistake  of  the  scribe,  but,  as  in  the  Utrecht  book,  equivalent  to  tacite  ;  c  and 
.y  representing  respectively  dare  and  sonoriter.  The  word  sonoriter  is  used 
in  a  somewhat  similar  manner  in  the  Dublin  manuscript  Pontifical  B.  3.  6.] 
p.  26.  Secret.  AFHJAMPRYZ  (sw  for  St.  Richard). 

1.    7.      dne.]    mis.  d.  SW.     ut    +    intercedente    .     .     .     SW. 

munus  oblatum. 

1.    8.     deuotionis]    bene    uiuendi    sw.     effectum    +    beatae 
AFHJAMRYZ    +    nobis  P.     effectum  perhennitatis]  gloriam 
sempiternam  sw  +  post  hanc  uitam  w. 
1.  14.     Read  misterii. 

Postcommon.     AFHJAPRYZ  (MSW  Friday  after  xlma). 
1.15.     purgentur]  curentur  A.     impleanfur  TAM. 

1  De  Moleon,  Voyages  Liturgiques  de  France,  ou  Recherches  faites  en  diverses  Villes 
d^l  Royaume,  pp.  63,  96,  302,  418  (8vo.  ed.  Paris,  1757).     Martene  (De  Mon.  Rit., 
Ill,  xii.  21,   xiv.  21,  coll.  346,  391)  speaks  of  the  passion  as   read  by  a  single 
deacon. 

2  So  in  Paris,  1503;  Rouen,  1514;  Paris  (?),  1519  (?);  Rouen,  1521  ;  London,  1557 
— all  in  the  Gough  room  of  the  Bodleian  Library.     Also  in  Paris,  1504,  in  Trinity 
College  Library,  Dublin  (FF.  ee.  13). 


NOTES.  129 

MISSA   IN   CENA   DOMINI. 

11.  1 8,  20.     Read  resurrectio,  ps. 

1.  20.     ra  has  Cantate  dno. ;  but  E  is  in  agreement  with  CHARSWY. 

1.  24.     Read  sua. 

1.  25.     Read  utrisque. 

1.  26.     Read  ablato. 

Collect.    ACTHJAMPRSWYZ  (G  for  Good  Friday). 

1.  22.     proditor  om.  ACGFAMPZ.     reatus  +  sui. 

1.  23.     nobis  +  tuae. 

1.  24.    affectum  w.     in  0;;z.  G.     sua  passione  P.     ihesus  om.  G. 

1.  25.     utrisque  intulit. 
1.  32.     Read  obediens. 
p.  27.  1.    i.     ut]  Read  y.     See  above,  on  p.  9,  1.  3. 

1.    5.     In  w  the  Gospel  is  much  longer,  including  vv.  16-32. 

1.  12.     hec  is  probably  an  error  for  hoc.     The  latter  (written  K)  would 

easily  be  mistaken  for  the  former  (/f)  in  an  Irish  MS. 

Secret.     ACFHJAMPRSWYZ. 

1.  10.     aeterne  om.  JMP. 

1.  12.     commemorationem  AMSWZ.     hec]  hoc. 

1.  13,     traditione]  die  z.     c.  +  films  tuus  RWZ. 
1.  1 5.     I  have  not  found  this  Comimmicantes  elsewhere. 
1.  19  sq.     Read  et  cunctae  familiae. 

Hanc  igitur.     AGFHJAMPRSWYZ. 

1.    19.      et    om.\   w.      seruitutis     .      .      .      tuae]    famulorum 
famularumque  tuarum  G.     sed     .     .     .     tuae  om.  z. 

1.  20.     offerunt  G. 

1.  22.     sui  om.  w.    ut  om.  G. 

1.  23.     accipias  +  et  tua  pietate  &c.  G. 

1.  24  sq.  In  the  manuscript  qui pridie  follows  accipias  without  any 
indication  that  it  belongs  to  a  later  part  of  the  Canon.  It  is  difficult 
to  believe  that  if  the  book  had  been  much  used  at  the  altar  this  error 
of  the  scribe  would  not  have  been  marked  in  some  way,  so  that  the 
priest  might  be  prevented  from  omitting  the  clause  Hanc  igitur. 
Compare  above,  note  on  p.  n,  1.  35. 

1.  24.  Read  guam,  nostra.  The  symbols  for  quam  and  quia  in  Irish 
MSS.  are  sometimes  scarcely  distinguishable. 

aui  pridie.     AFHJAMPRSWYZ. 

1.  24.     omniumque]  omnium  JMP.     pateretur  ante  pro  S. 

1.  25.  -j-  hoc  est  ante  hodie.     hodie]  hodierna  die  w. 

Common.     CHRSWY. 

1.  28.     quae]  quid. 

1.  29.     enim  om.     ita  uos  HY.    fin.  +  JT  Surgit  autem  w. 
1.  32.     Read  tempore. 

Postcommon.     ACFHJAMPRSWYZ  (GL  orationes  mensis  decimi). 

1.  31.     refecti]  repleti  z.     d.  nr.  om.  GL. 

1.  32.     ut  om.  L.      quod]  quae  z.      mortalitatis   nostrae  A  -{- 
cultu  HR. 

1.  33.     tuae  immortalitatis  R. 

1.  35.  The  office  of  vespers  here  given  agrees  exactly  with  that  in  S 
(Dickinson,  col.  304  ;  Procter  and  Wordsworth  fasc.  i.  col.  dcclxxxiv) 
H   (p.   87)   Y  (Henderson,  p.  98  ;  Lawley,  vol.   i.  col.  384)  and   the 
Aberdeen  Breviary  (vol.  ii.  part  ii.  f.  mr.) 
p.  28.  1.  4.     omnibus]     Read  hominibus. 

1.  6.     Read  mihi.     m  has  been  confused  with  m. 
1.  12.     euangelium]     The  correct  reading  is  probably  Ant.  ad  ctfatn- 
ROSSLYN.  K 


i  jo  NOTES. 

gelium  (cf.  C  p.  135).  The  antiphon  which  follows  is  that  which  is 
found  in  HSY  and  the  Aberdeen  Breviary  in  the  corresponding  place 
for  Magnificat :  and  it  is  doubtless  this  canticle  which  is  here  indicated 
by  the  word  euangelium.  So  Y  p.  109,  '  In  euangelio  antiphona  lesus 
autem,  &c.  Ps.  Magnificat.'  Cf.  Mabillon's  Ordo  i.  Appendix,  cap. 
12  sqq.  ;  Duchesne,  Origines  du  Culte  Chretien,  2nd  ed.  pp.  304,  456. 
hec]  An  error  for  autem  :  the  Irish  symbol  //having  been  read  k. 
1.  15.  The  repetition  of  the  postcommon  is  explained  by  the  rubrics 
of  S  (coll.  304,  308).  Vespers  are  said  immediately  after  the  common, 
and  for  the  vesper  collect  is  substituted  the  postcommon  of  the  mass, 
followed  by  Ite,  inissa  est :  '  Et  sic  missa  et  vesperae  simul  finiantur.' 
In  HY  no  postcommon  is  given,  and  Refecti  at  vespers  is  headed 
4  oratio? 

FERIA  VI   IN   PARASCEVE. 

1.  1 6.     Read  via,  parasdue. 

1.  18.  ut  supra]  Referring  to  the  mass  for  the  previous  day,  p.  26,  1.  22. 
This  prayer  is  found  before  the  first  lesson  in  CGAPW,  and  apparently 
in  A.  This  is  its  place  probably  also  in  z,  where  immediately 
after  the  super  populum  of  Maundy  Thursday  we  have  Deus  a 
quo,  headed  oratio  :  Then  Feria  sexta  in  Parasceue.  Oratio.  D.  qui 
peccati.  The  title  Feria  sexta  in  Parasceue  has  apparently  been 
misplaced.  In  HJRSY  there  is  no  collect  before  the  first  lesson,  Deus 
a  quo  being  used  before  the  second.  In  a  Roman  Pontifical  printed 
at  Venice  ('  per  spectabilem  virum  dominum  Lucamantonium  de 
giunta  florentinum ')  Sept.  15,  1520,  the  same  two  collects  that 
we  have  here  are  given,  but  in  inverted  order.  In  the  collation 
below  this  book  is  indicated  by  the  symbol  R". 

First  Lesson.     Inflection  mark  over  v.  3  cognoscainus. 
1.  22.      gradale]      Usually  entitled    Tractus    (CHJRSWY)  :    but   in   A 
Responsorium,  in  M  Canticum. 
1.  23.     Read  tua. 

I.  25.     Read  appropinquauerint. 

II.  27,  29.     Read  y.     The  indication  of  a  verse  (v)  has  evidently  been 
misread  as  ^  (=  secT)  :  s  and  v  when  carelessly  written  being  easily 
confused  in  the  Irish  script. 

1.  31.     Read  Jl.  operuit. 

p.  29.  1.  i.      Read  passione  soluisti.      Here  again  v  of  the  exemplar  is 
read  s. 

1.  2.  Read  naturae.  Terreni  is  not  an  error  for  terrenae,  though  we 
have  the  authority  of  P  and  the  Rheinau  MS.  of  the  Gelasian  Sacra- 
mentary  for  the  latter  reading.  The  collect  is  plainly  founded  on 
i  Cor.  xv.  49,  '  Sicut  portauimus  imaginem  terreni,  portemus  et 
imaginem  caelestis.'  The  words  should  therefore  be  rendered  :  '  that 
as  by  necessity  of  nature  we  have  borne  the  image  of  the  earthy,  so 
by  sanctification  of  grace  we  may  bear  the  image  of  the  heavenly.' 
p.  28.  Collect.  ACGAPWZ  (M  after  3rd  lesson  in  sabbato  sancto  R" 

before  ist  lesson). 
1.  34.     omne  genus  R".     filii  om.  CGAMPR".     tui  om.  CR".     dni. 

nostri  i.  c.  R".     dni.  +  dei  W.     dni.  nostri  om.  z. 
p.  29.  I.  i.     da]  dona  ACGW -f  q.  z.     confirmes  R"Z.     eiusdem  facti] 

eidem  facti  CGMW  eidem  facto  AR"  eadem  facta  z  +  et  z. 
I.    2.      sicut]   ut   qui    R".      terrenae    creaturae    P    terrenique 

parentis  nature  R".     naturae  necessitate  om.  z. 
I.  3.      ita  +  et  P.      imaginem  +  unigeniti  filii  tui  dni.  nostri 
i.  c.  A. 


NOTES.  131 

1.  4.  i.  c.  dni.  nostri  qui  tecum] per  ACWZ eiusdem  unigeniti  filii 
dni.  nostri  i.e.  qui  tecum  R".  i.e.  dni.  nostri  om.  AP.  ihesu 
om.  GM. 

Second  Lesson.     Inflection  mark  over  v.  8  lactucis. 
.    8.     gradale]     See  above  on  p.  28,  1.  22. 
.  14.     Read  iniquis  :  in  the  exemplar,  no  doubt,  written  it. 
.  19.     Read  meae. 
.  20.     Read  meae  obitmbrasti. 
.  22.     Read  ne. 

.  27  sqq.  This  passion  is  not  lettered.  From  which  we  may 
perhaps  infer  that  it  was  not  intended  to  be  sung,  like  that  appointed 
for  Palm  Sunday,  by  three  cantors.  So  also  C,  which  for  Palm 
Sunday  gives  the  text  of  the  passion  in  full,  with  the  letters  indicating 
the  division  between  the  cantors,  here  and  at  the  Wednesday  of  Holy 
Week  has  merely  a  direction  that  the  passion  is  to  be  read,  without 
any  text.  See  above,  note  on  p.  25,  I.  22. 
1.  29.  Read  quia  :  cf.  above  on  p.  27,  1.  24. 

Orationes  in  Parasceue.     ACGrHjAMPRSWYZ. 
1.  32.     Read  dilectissimi. 
First  Bidding-. 

1.  32.     nobis+inprimis  GHJSY. 
1.  33.     pacificare  +  adunare  GRYZ.     et  custodire  om.  w.     toto 

orbe]  per  uniuersum  orbem  G. 
1.  34.     terrarum  orbe  r. 

1.  35.     tranquillam  et  quietam  G.     deum]  dnm.  P  -f  et  w. 
First  Collect. 
1.  39.     custodi  +  q.  S. 

p.  30.  1.    i.     tua  om.  TAPR.     orbe  +  terrarum  w. 

1.    2.     dnm.]  eundem. 
Second  Bidding. 
1.    3.     'n']  om.  Y  +  et  pro  antistite  nostro  'n'  G. 

et  dns.  nr.]  o.  G. 

1.    4.     eum]  eos  G.     ordine  GHRSYZ  (hiat  w).     saluos  G. 
1.    5.     et  incolumes  G. 
Second  Collect. 
1.    8.     cuius  -f-  aeterno  GA. 
1.    9.     electos  G  +  a  te  G. 
1.  10.     antistites  G.    talibus  G  te  r. 
1.  n.     auctoribus  sub  tantos  pontifices  G. 
1.   13.     Read  presbyteris  diaconibus. 
1.   15.     Read  confessoribus. 
Third  Bidding. 
1.  13.     oremus  -f-  et.    episcopis  +  et  R.     presbyteris  +  et  w. 

diaconibus  +  et  R. 
1.  1 8.     Read  sanclificatur. 
1.  20.     Read  seruiattir. 
Third  Collect. 

1.  1 8.     sanctificatur]  multiplicatur  C. 
1.  20.     tibi  gradibus  (exc.  G)  om.  G.     fidelitur  om.  r. 
Fourth  Bidding. 
1.  21.     christianissimo.     imperatore]  rege  HMS  +  uel  rege  c. 

•n'  om.  AFAWY.     et  dns.  nr.]  o.  G. 

1.  22.     subditas  +  illi  (illis  G).     nationes  -f  et  faciat  sapere  ea 
quae  recta  sunt  atque  contra  inimicos  catholicae  et  apos- 
tolicae  ecclesiae  triumphum  largiatur  uictoriae  CWY. 
Read  potestates. 

K   2 


1 32 


NOTES. 


respice  -f-  propitius  G. 


Fourth  Collect. 

1.25.     in  cuius     .     .     .     regnorum]  qui  regnis  omnibus  aeterna 

potestate  dominaris  G. 
1.  26.     omnia]  omnium  JRSWZ  om.  A. 

ad  om.  Y. 
1.  27.    christianorum]  christianum  AAWY  romanum  FPRZ  roma- 

num  siue  (romanorum  atque  M)  francorum  GM  anglorum  J. 

quae]  qui  CW.     uirtute]  feritate. 
1.  28.    dexterae  tuae  potentia  o. 
1.  32.     Read  inuemanttir. 
Fifth  Bidding-. 
1.  29.     ut  +  et  M.     ac]  et. 
1.  31.     misericordiae  +  suae  RS. 
1.  32.     4-  digni  post  ipsi  AHSY  post  peccatorum  GW.      et  ipsi 

om.  G. 

Fifth  Collect, 
p.  31.  1.    2.     dnm.]  eundem  R. 

1.    4.     mundunr  ut  cunctis]     Read  ///  cunctis  mundum. 
Sixth  Bidding. 

4.  d.  pater  o.  om. 

5.  depellat]  repellat  CHY. 
Seventh  Bidding-. 

13.  et  sec.']  atque  M.     et  tert.~\  ac  FAMW. 

14.  i.e.  om.  AGFAMPRYZ.     uniuersis  om.  C. 

15.  ecclesiam  om.  A.     et]  atque. 
1.  19.     Read  diabolica. 

Seventh  Collect. 

1.  1 8.     omnes  saluas  G  +  homines  HS. 

1.  19.     respice  ad  animas. 

1.  20.  prauitate  deposita]  peruersitate  depulsa  G. 

1.  21.     unitatem]  firmitatem  G, 

Eig-hth  Bidding-. 

1.  23.     cognoscant  G. 

1.  24.     c.i.  GFP. 

1.  25.  So  most  medieval  books.  But  G  'Annuntiat  diaconus  ut 
supra.3  Similarly  also  the  Sherborne  Missal.  The  Durham  Missal 
omits  the  rubric,  thus  apparently  agreeing  with  E  (see  Dr.  Legg,  w 
p.  1470  :  where  S  is  wrongly  cited  as  in  agreement  with  Durham). 

Eig-hth  Collect. 

1.  26.     iudaicam  om.  z. 

1.  28.     quas  -f  tibi  G.     agnita]  cognita  G.     ueritate  tua  (om. 
luce)  z. 

I.  29.     est  c.  w.     est  om.^  C. 
1.  30.     Read  paganis. 

Ninth  Bidding-. 

1.  31.     de]  a  GFJAMPRWZ.     ut]  et  GFJAMPW. 

1.  32.     deum  +  uiuum  et  (exc.  G).     c.  +  deum  et  (exc.  A). 

1.  33.     d.  cum  sancto  spiritu  z  d.  in  unitate  spiritus  sancti  G. 

cum  spiritu  sancto  om.  C. 

1.  34.  amen]  This  seems  quite  out  of  place  here,  and  might  be 
regarded  as  a  scribe's  error,  due  to  the  fact  that  amen  usually  else 
where  follows  the  words  in  saecula  saeculomm.  But  it  is  found  here 
in  CYZ  and  the  Cod.  Ottob.  of  F.  On  the  other  hand  R  is  express  : 
'et  non  respondetur.  Amen' 
p.  32.  1.  2.  Read  ecclesiae  tuae  sanctac. 

Ninth  Collect, 


NOTES.  133 

p.  31.  1.  36.      uis  OUl.  AGFAMPRZ. 

p.  32.  1.    3.     dnm.]  eundem  P. 

1.  4.  The  resemblance  between  the  rubrics  of  E  and  c  is  very  striking. 
They  are  often  verbally  identical  when,  in  other  books,  even  though 
the  same  sense  is  expressed,  it  is  couched  in  different  terms.  It  is  a 
reasonable  inference  that  they  were  derived  from  a  common  source  ; 
and,  if  this  be  so,  the  rubrics  of  the  one  may  be  taken  as  giving  the 
practice  supposed  in  the  other,  even  when  there  is  no  expressed 
direction.  An  illustration  is  afforded  by  the  present  rubric,  which  is 
identical  with  that  in  c,  except  that  the  latter  reads  sustentatur  for 
sustineatur.  Cf.  above  on  p.  17,  1.  6,  and  below  on  p.  48,  1.  24  sqq. 

5.  acolitis]  So  we  find  in  M,  Mabillon's  Ordo  i.,  Hittorp  (p.  66), 
A  (p.  62),  and  in  service  books  of  the  Churches  of  Noyon,  Chalons 
en  Champagne,  St.  Germain  des  Pres,  Corbie,  and  Montecassino, 
cited  by  Martene,  De  Ant.  Eccl.  Rit.  IV.  xxiii.  27  (t.  iii.  coll.  372, 
379,  382),  De  Mon.  Rit.  III.  xiv.  25,  26  (col.  392  sq.),  *  Post  orationes 
praeparatur  crux  ante  altare  .  .  .  sustentata  hinc  et  inde  a 
duobus  acolythis?  Similarly  a  Poitiers  book,  Martene,  De  Ant.  Eccl. 
Rit.  I.e.  (iii.  col.  3/5).  I  have  not  noticed  elsewhere,  except  in  C,  the 
direction  that  the  Cross  is  to  be  supported  by  acolytes.  R  has  simply 
ininistris,  S  prcsbytcri  dc  supcriori  gradu,  Y  vicarii,  H  presbyteri. 
cantantibus  hos  uersus]  The  manner  of  singing  this  part  of  the 
service  (11.  7-24)  seems  to  be  nearly  identical  in  the  two  Irish  Missals 
and  in  the  uses  of  Hereford,  Salisbury,  and  York.  The  antiphons 
are  sung  by  the  two  who  support  the  cross,  Agios  by  two  others 
(deacons  in  SY),  and  Sanctus  by  the  choir.  In  R  the  arrangement  is 
different :  '  Duo  fratres  ex  parte  hebdomadarii  cantant  .  .  .  Jl.  Popule 
ineus  usque  Agyos  otheos  y.  Popule  metis  .  .  mihi.  ^l.  Quia  .  .  . 
tuo.  Chorus  ex  parte  hebdomadarii  cantant  Agyos  otheos.  Alius 
chorus  respondet  Sanctus  deus  ....  Postea  duo  fratres  de  secundo 
choro  cantant  Jl.  Quia  eduxi  .  .  .  .  et  chori  respondent  alternatim 
Agios  .  .  .  Sanctus.  Ita  tamen  quod  primus  chorus  semper  reincipit 
Agyos.  Deinde  duo  fratres  de  primo  choro  cantant  y.  Quid  ultra 
.  .  .  Item  chori  alternatim  respondent  Agyos.  Sanctus  ut  dictum 
est.'  In  HSY  (and  so  apparently  E)  the  uncovering  of  the  cross 
follows,  in  R  it  precedes,  the  singing  of  the  antiphons. 
1.  6.  episcopus]  The  bishop,  it  will  be  noticed,  takes  the  chief  place  ; 
which  points  to  the  fact  that  our  missal  belonged  to  a  cathedral  church, 
capa]  During  the  lessons  he  had  been  vested  in  a  chasuble  (RS  &c.). 

First  Antiphon.     CHRSY. 

1.  8.     quit  C. 

1.  10.  Read  alii.  '  Duo  diaconi  de  secunda  forma  .  .  .  ad  gradum 
chori  ad  altare  conuersi '  S  :  'duo  diaconi  ...  in  medio  chori  ante 
ostium  occidentale  chori '  Y  :  *  alii  duo  ....  stantes  in  medio  chori ' 
H.  c  is  again  very  similar  to  E  :  '  Quibus  respondendum  sit  a  duobus 
aliis paratis  qui  sic  dicunt.5 

1.  12.     Read  die  at.      Cf.  c  :    '  Deinde   subsequatur  chorus   et   dicat 
flectendo  genua.5 
1.  14.     C  is  again  identical  with  E. 

Second  Antiphon.     CHRSY. 

1.  15.     annis.     uestimenta  .  .  .  atrita  om. 

1.  1 6.     +  et  ante  manna,     quoque  om. 

1.  1 7.     introduxi  +  te  CR.   optimam]  bonam  S.   parasti  .  .  .  tuo 

Olll.  R. 

1.  1 8.  preui]  cantores  C  (so  H).  The  reference  is  to  the  '  duo  parati' 
previously  mentioned  (1.  10). 


'34 


NOTES. 

1.  19.     duo  primi]  i.e.  the  two  who  hold  the  cross  (11.  5,  14). 
1.  22.     Read  po fasti. 

Third  Antiphon.     CHRSY. 

1.  21.     uinea  mea  f.  decora  S.     fructu  decoram]  speciosissimam 
HR.     satis]  nimis  (exc.  c). 

1.  22.     mixto  cum  felle  om.  CR  cum  felle  mixto  H.     siti  mea  C. 

1.  23.    preforastit  c.     saluatori  tuo  CHR. 

1.  24.  c  inserts  here  an  address  to  the  people  followed  by  a  rubric, 
which  appears  to  be  in  part  a  misplaced  repetition  with  slight  variation 
of  that  given  above  1.  4  sq.  ('  Post  host  orationes  (sic]  expletas  prepara- 
tur  crux  ante  altare  .  .  .  sustentata  huict  et  inde  a  duobus  diaconi- 
bus',  &c.).  Then  follow  antiphons  and  psalms  during  the  adoration 
of  the  priest,  and  finally  the  hymn  Crux  fidelis,  as  here  (1.  26). 
1.  31.  Here  we  may  suppose,  as  in  C,  took  place  the  adoration  of  the 
clergy  and  people. 

1.  32.  A  rubric  has  clearly  been  omitted  here.  It  may  be  supplied 
from  C  :  '  salutata  uero  cruce  et  reposita  in  loco  suo  discendit  pontifex 
aut  sacerdos  ante  altare  et  dicit  oremus.  preceptis  salutaribus  moniti. 
Pater  noster  sed  libera.  Sumit  de  sancto  et  ponit  in  calicem  nihil 
dicens.'  Compare  Hittorp,  p.  66  (recte  68),  M.  There  is  no  mention 
of  the  Confiteor  2cci&  other  prayers  directed  to  be  said  here  in  HSY.  See 
Martene,  De  Ant.  Eccl.  Rit.  IV.  xxiii.  23  (t.  iii.  col.  366)  :  '  Veteres 
nihil  praeter  orationem  Dominicam  et  Libera  nos  dicebant.3 
1.  34.  This  is  the  postcommon  for  the  preceding  day.  I  know  of  no 
other  authority  for  saying  it  at  this  place  on  Good  Friday.  In  GMPR 
there  is  no  postcommon.  In  HY  Refectibus  uitalibus  comes  at  the  end 
of  Vespers,  and  in  S,  in  the  same  place,  Respice  q.  dne.  :  but  here  there 
is  a  separate  collect  for  Vespers  (p.  33,  1.  7). 

1.  34.  HSY  and  the  Aberdeen  Breviary  have  the  same  psalms  and 
antiphons  for  Vespers  on  Good  Friday  as  on  Maundy  Thursday.  And 
this  was  the  usual  rule.  In  E,  however,  there  is  a  variation.  The  five 
psalms  are  sung  under  a  single  antiphon  Calicem  sahitaris,  instead  of 
having  (p.  27,  1.  34  sqq.)  a  separate  antiphon  for  each  psalm.  The 
closest  parallel  which  I  can  cite  is  the  direction  of  a  Strasbourg 
Ordinary  of  A.D.  1364  that  the  vesper  psalms  on  Good  Friday  shall 
be  sung  without  antiphons  (Martene,  De  Ant.  Eccl.  Rit.  t.  iii.  col.  395). 
1.  4.  S  and  the  Aberdeen  Breviary  have  the  same  antiphon  for 
Magnificat  as  on  Maundy  Thursday  :  Ccnantibus  autem.  HY  have 
Ihesus  autem  cum  accepisset  (the  two  first  words  omitted  in  H). 
1.  7.  This  collect  is  not  found  here  in  any  other  missal  witfi  which 
I  am  acquainted.  Two  collects  occur  elsewhere  in  E,  both  of  which 
begin  with  these  words,  and  either  of  which  may  therefore  be  here 
intended — that  for  the  Exaltation  of  the  Cross,  p.  67,  1.  16,  and  that  for 
the  Mass  de  S.  Cruce,  p.  78,  1.  30.  The  latter,  as  being  the  more 
frequently  used  of  the  two,  is  probably  the  one  here  referred  to  : 
though  it  may  be  noted  that  the  former  (with  some  variations)  is 
found  between  the  adoration  and  the  mass  of  the  pre-sanctified  in  a 
Lyons  MS.  of  the  thirteenth  century,  and  in  a  sixteenth  century  printed 
missal  of  the  same  Church  (Martene,  De  Ant.  Eccl.  Rit.  IV.  xxiii.,  t.  iii. 
col.  384  sq.).  But  it  must  be  remarked  that  in  all  previous  instances 
where  the  parts  of  masses  are  indicated  by  cues  the  full  text  had 
appeared  in  an  earlier  part  of  the  book.  Not  improbably  therefore  the 
Missa  de  S.  Cruce  came  before  that  now  under  consideration.  If  so 
the  arrangement  of  our  missal  resembled  that  of  C,  the  Votive  Masses 
preceding  the  Temporale.  Other  indications  pointing  to  the  same 
conclusion  will  be  noticed  hereafter. 


P-  34- 


NOTES.  135 


VIGILIA  PASCHAE. 

1.  10.     On  the  lessons,  see  w.  pp.  1414,  1470. 

hie  induit  se  casula]  The  form  of  this  rubric  and  the  absence  of  the 
title  in  the  MS.  appear  to  indicate  that  in  the  exemplar  this  was  not 
the  beginning  of  the  service.  The  '  benedictio  cerei'  probably 
preceded  the  lessons,  as  in  c.  There  is  no  rubric  here  in  C,  but  Y 
(p.  in)  has  the  direction  *  Sequitur  benedictio  Cerei  Paschalis  .  .  . 
Prcelato  capato  interim  in  sede  sua  residente '  ;  and  later  on,  when 
the  lessons  are  about  to  begin,  *  Praelatus  interim  Casula  in  reuestiario 
indutus '  &c.,  which  agrees  with,  and  explains,  the  rubric  before  us. 
Compare  the  Sarum  Consuetudinary  (ed.  Frere,  1898,  p.  151). 
1.  15.  Read  mirabilius. 
1.  1 6.  Read /ma//. 

First  Collect.     ACFHJAMPRSWYZ. 

1.  15.     hominem  creasti  HY. 

1.  1 6.     nobis  -j-  q.  AFHJAPRSYZ.     oblectamina  A. 

1.17.     resistere  J.     eterna  gaudia  R. 

1.  22.     gradale]  tractus  in  ACHJRSWY  :  canticum  in  GFAMP. 
1.  31.     Read  uni. 
1.  32.     Read  dextrae. 
1.  33.     Read  regenerationis. 

Second  Collect.     ACGF  (col.  148)  HJARSWY. 

30.  miracula]  mirabilia  R. 

31.  egyptiaca  HRSY. 

32.  potentiam  SY.     in]  ad  S.     in  salutem  id  H. 
.  33.     praesta  +  q.  HSY. 

34.      Ut  +  Ct  GFHJASWY. 

2.     Read  apprehendent. 

4.  See  above  on  p.  33,  1.  22. 

5.  Read  dilecto. 

6.  Read  y,  and  compare  above  on  p.  9,  1.  3. 
circumdedit  sec.]  read  drcumfodit. 

Read  torcular,  uinea. 

Read  utriusque. 

Read  misericordias. 

Third  CoUect.     ACGFHJAMPRSYZ  (w  tor  Whitsun  eve). 

1.  ii.  paschale  sacramentum]  praesentem  festiuitatem  w. 

1.  12.    imbuisti]  instruis  AFMPRWZ. 

1.13.     misericordiam  tuam  AFHAMPRWYZ.     munerum  om.  M. 

Fourth  Collect.     ACTHJAMPRSYZ  (w  for  Whitsun  eve). 

1.  20.     semper]  per  P.     uocationem  P. 
1.  23.     gradale]  tractus  in  ACHJMRSWY  ;  canticum  in  A. 
1.  25.     Read  ad  te.     This  is  not  an  error  of  the  scribe  :  see  above  on 
p.  17,  1.  17. 
1.  27.    Read -/&&£#*. 
1.  32.    fonte  is  read  also  by  z. 

Fifth  CoUect.     CFHJMPSYZ. 

1.  31.     paschalia  festa  z. 

1.  33.     per  om.  HY. 

1.  34.  post  est]  The  MS.  reads  pt  followed  by  the  symbol  for  est 
(see  Plate  II.  1.  6  from  end).  The  former  usually  signifies  potest: 
but  is  once  (p.  27,  1.  27)  used  for  post.  The  letter  e  with  a  sub 
scribed  a  might  be  confused  with  the  symbol  for  est  (cf.  D  p.  7, 1.  13 
from  end,  est  s  for  es).  Hence  we  may  conjecture  with  probability 
that  the  exemplar  readflos/ea. 


136  NOTES. 

redeimte  in  uestiarium]  The  priest  here  exchanges  his  chasuble 
for  a  cope  :  see  s  col.  348,  Y  p.  1 20. 

procedat  ad  fontes]  Both  C  and  E  omit  the  Blessing  of  the  Font  ; 
but  this  rubric  evidently  implies  it.  It  was  probably  in  the  exemplar. 
The  rubric  is  omitted  in  C. 

1.  36.     subiectam  letaniam]     In  S  the  litany  after  the  Blessing  of  the 
the  Font  is  metrical :  but  CRWY  have  here  litanies  similar  to  that  in  E. 
1.  37.     The  litanies  in  CRWY  begin  with  Kyrie  eleison,  Christe  cleison, 
which  may  have  been  accidentally  omitted  here.     But,  on  the  other 
hand,  the  litany  at  the  beginning  of  the  Stowe  Missal  (MacCarthy,  p. 
192)  begins  with  Christe  audi  nos  thrice  repeated  :  followed,  however, 
by  Kyrie  eleison. 
1.  38.     Read  del. 
p.  35.   1.  4.     Read  sancte,  stephane  (or  zephane]. 

1.6.     Read^r^gW7*.      For  Sylvester  and  Gregory  C  has  Martin  and 

Patrick. 

1.  7  sq.     After  S.  Benedicte  C  inserts  S.  Maria  Magdalcna,  S.  Feli- 

citas.     It  also  omits  S.  Agatha,  reverses  the  order  of  S.  Petronilla 

and  S.  Margareta,  and  adds  S.  Brigida. 

1.  8.     Read  sancta. 

1.  19  sqq.     The  greater  part  of  this  rubric  is  omitted  in  C. 

1.  19.     duo  cantores]  Apparently  those  who  had  sung  the  litany  :  see 

w  col.  589  sq. 

1.  23.     We  should  probably  read  pulsentur  (sc.  campanae)  :  cf.  S  col. 

353,  H  p.  112,  Y  p.  124,  R  f.  I3IV,  &C. 

1.  25.    Read  dominicae. 

1.  27.     Read  renouati. 

1.  29^.    per  is  misplaced.     It  should  follow •  seruitutem. 

Collect.      ACGFHJAMPRSWYZ. 

1.  26.     illustrasti  C.     nouam  HY.     progeniem  HY. 

1.  28.     tuam]  tibi. 

Epistle.     Inflection  mark  over  Title  ad. 

1.  32.     Alleluia  is  written  in  the  same  hand  as  the  epistle,  not  in  the 
smaller  script  used  for  the  choir  portions.     This  may  be  explained  as 
implying  the  manner  of  singing  the  Alleluia  enjoined  in  R  :    '  Finita 
epistola    sacerdos    qui   cantat    missam    incipit   Alleluia,    et   totum 
decantat  ter  exaltando  uocem  gradatim  :  et  chorus  post  quamlibet 
uicem  in  eadem  uoce  repetit  illud  idem.     Postea  uersus  Confitemini 
.  .  .  Cantatur  communiter  uel  sicut  cantor  disposuerit,'  &c.    Compare 
Martene,    De    Monachorum   Ritibtis,    III.   xv.   22   (t.   iv.    col.   412). 
Somewhat  similar  directions  appear  in  S  and  Y,  but  for  the  celebrant 
we  have  in  s  '  duo  clerici  de  secunda  forma/  and  in  Y  '  duo  uicarii.5 
1.  33.     Read  y  with  CRSWY. 
p.  36.  1.  5.     Read  misteriis. 
1.  6.     ~&z?(.&proficiant. 

Secret.     ACGFjAPRSWYZ  (DHM  for  the  day). 

1.  4.     q.  dne.  AHSZ.     q.  oni.  G. 

1.  5.    initiata  ADGFJMRZ. 
1.  7.     Read  ha.c.     At  p.  45,  1.  2,  et  is  omitted. 

Communicantes.     ACDGrHjAMPRSWYZ. 

1.  8.     sacratissimum  HY. 

1.  10.     semper]  semperque  R  oin.  A. 

1.  ii.     dei  et  dni.  nostri  4-  i. 
1.  14.     Read  quam. 

Hanc  ig-itur.     ACDGrHJLAMPRSWYZ. 

1.13.     seruitutis     .     .     .     tuae  om.  L 


NOTES.  137 

1.  14.     quoque  oni.  C  (seme!)  L. 

1.  15.     ex  aqua  et  spiritu  sancto  jfotf/  quos  L. 

1.  1 6.     omnium  om.  D  (scmel)post  peccatorum  D  (semet).     pec- 

catorum  +  ut  inuenires  eos  in  c.  i.  dno.  nostro  G.     dne.  om. 

L.     ut  om.  GL. 

Postcommon.     ACFHjAPRSWYZ  (DM  for  day  G  '  pro  caritate '). 
1.  1 8.     spiritum  +  in  w. 
1.  19.     sacramentis  paschalibus]  uno  caelesti  pane  G. 

tua]  una  G. 

IN   DIE   PASCHAE. 

1.  24  sq.  CDHRSWY  have  but  one  alleluia  after  tuam,  and  two  after 
tua. 

Collect.      ACDFHJAMPRSWYZ. 

1.  30.     eundem  om.  J. 

Epistle.     Inflection  mark  over  v.  7  estis. 

p.  37.  1.  6.  This  y  is  omitted  in  HRS.  In  the  printed  edd.  of  Y  it  is 
marked  'ad  uesperas.'  It  is  found  as  here  in  CDF'AWY  (MSS.). 
1.  13  sq.  These  two  lines  are  omitted  in  CDHRSWY.  They  are  found, 
however,  in  r%  where  they  are  the  verses  of  the  offertory,  y  being 
inserted  before  no/us,  et  factus,  and  ibi;  and  alleluia  after  eiltspri. 
(1.  13),  sion  and  aeternis.  A  has  the  first  two  verses.  See  above  on 
p.  3,  1.  6. 

I.  1 5.     This  secret  is,  in  this  position,  apparently  peculiar  to  E  among 
the  more  modern  uses.     See  Dr.  Legg's  note  in  w  p.  1472. 
1.  1 6.     in   is   possibly  an  error  for  et,  which  appears  in  the  closely 
similar   secret  in  G  p.   88.     The   mistake   would  be   natural   if  the 
exemplar  were  in  an  Irish  hand.     See  above  on  p.  11,  1.  31. 

Secret.     G(ATHJAMPRSWYZ  for  Thursday  after  Easter.) 

1.  1 6.  suscipe  +  q.  AFJAMPRSWZ.  propitius  post  tuorum 
(exc.  G).  dne.  propitius  G.  famulorum]  populorum  (exc.  G\v). 
in  om.  (exc.  Y). 

1.  1 8.     consequamur  w. 

Postcommon.      ACDrHjAMPRSWYZ. 

For  collations  see  notes  on  p.  36,  1.  18  sqq. 

DOMINICA   IN  ALBIS. 

1.  26.     This  title  for  Low  Sunday  appears  in  CE  alone  of  the  printed 

editions  of  early  missals  which  I  have  examined.     TP  have  Dominica 

post  albas,  A  Dominica  i  post  PascJia^  the  remainder  Octaua  (Octauae) 

Paschae. 

The  mass  itself  in  S  and  other  books  is  for  the  following  week.     See 

w  p.  1474. 

Collect.      ACFHJAMPRSWYZ. 

1.  31.     festa  paschalia  cw. 

p.  38.   1.  5.     Read  induit  (or  indutus\  se  uirtute.     The  word  seruitute  does 
not  occur  in  the  psalm  referred  to  (xcii). 

This  grail  is  peculiar  to  E  (see  w  1475).  c  also  differs  from  all  the 
books  collated  by  Dr.  Legg  in  its  second  y  ;  but  agrees  with  AHSWY 
and  others  in  its  first  y.  The  grail  in  F1  also  differs  from  all 
those  given  in  Dr.  Legg's  note  :  Et  cibauit  illos,  with  All.  un 
determined. 

1.    9.     The  gospel  in  ACHRSWYZ  is  longer,  including  vv.  19-23. 
1.   13  sqq.     The   second   alleluia   and   all  following  it  is  omitted  in 
AHRSWY  (hiat  c).     This  addition  is  however  found  in  P"1  (only  the 
catch -words  An^elus  dni.  being  given  in  this  place,  the  full  text  in  the 


138  NOTES. 

mass  for  the  previous  Monday),  in  which  it  stands  as  the  verses  of 
the  offertory.  The  second  alleluia  (1.  13)  is  there  omitted,  Jl  is 
inserted  before  enntes  and  ihesus,  and  alleluia  added  at  the  end. 
The  words  dixit  pri.  and  sicut  dixit  in  1.  15  are  omitted.  They 
should  have  been  marked  with  an  obelus  (t)  in  the  text.  Compare 
above  on  p.  3,  1.  6. 

Secret.     AFHJAMPRSWYZ  (G  for  Saturday  after  Easter). 

1.  1 8.     dne.  q.  Z. 

1.  19.     prestetesti]  contulisti  AS.     perpetuae  AWZ. 
1.  22.     Read  manum.      The   other  books   add  one  (AFa(M))  or  two 
(ra(p)HRSWY)  alleluias  at  the  end  of  the  common. 
1.  26.     Read  reparationis. 

Postcommon.     AFHjAMPRSYZ  (w  for  Sabb.  iv  temp,  advent.) 

1.  27.     facias  esse  A. 

VIGILIA    ASCENSIONIS. 

1.  29.  Other  books  add  two  (RS)  or  three  (AHWY)  alleluias  at  the 
end  of  the  office.  Not  so  however  ra. 

Collect.     AHAMSWYZ  (GL  for  the  day). 

1.  32.     q.]  nobis  Z.     d.]  pater  (exc.  LA). 

1.  33.     quo  +  unigenitus  films  tuus  dns.  nr.  s  +  films  tuus  H. 
sollennitatis    hodiernej  uenturae  solemnitatis  S  sollemnitatis 
uenturae  HYZ  sollemnitate  hodierna  A.     auctor  +  caelum  z. 
p.  39.   1.  3.     Read  ctiique. 

Epistle.     Inflection  mark  over  Title  apostolorum. 
1.  5.     This  grail  is  peculiar  to  E  (w  p.  1476).    It  forms  part  of  the  grail 
in  ^  229  (199).     C  is  wanting  at  this  place. 

1.  12.  This  is  the  offertory  in  HASY,  where,  however,  all  following 
alleluia  (1.  14)  is  omitted.  ra  approaches  closely  to  E,  making  Cumque 
intuerentur  the  verse  of  the  offertory,  with  the  words  added  at  the  end 
qui  et  dixerunt  Sic  ueniet  quemadmodum  uidistis  eum  ascendentem 
in  caelum  allehiia.  These  words  may  have  been  omitted  in  E  (by 
accident  or  design),  having  appeared  already,  1.  13  sq.  C  is  wanting 
here.  Compare  above  on  p.  3,  1.  6. 

Secret.     AHJAMSWYZ  (G  for  the  day). 

1.   17.     quam  preuenimus  om.  AGJZ. 

1.    1 8.     +  mine  ante  ascensione  (exc.  Aw)  ante  preuenimus  A. 

1.    19.     sacrosanctis  commerciis  SW. 

1.   20.     per]  qui  tecum  AHSY. 

Postcommon.     AHJAMSWYZ  (rp  Wednesday  after  Easter  '  ad  s. 
andream  J  GL  for  day). 

1.   26.     dne.  q.  M.       dne.]  o.  d.  rp.       per     .     .     .     sumpsimus 
om.  TLP.     sacramenta]  sacra  AGJM  sancta  HYZ. 

1.  27.     tendant  z  +  christianae  TLP.     nostrae  om.  rp. 

1.  28.     est]  sit  r.       i.  c.  dns.  nr.]  om.  M  per  GFL.     i.  c.  +  films 
tuus  HPYZ. 

ASCENSIO   DOMINI. 

1.  33.     The  other  books  (DraHRSWY)  have  three  alleluias. 

1.  34.     The  psalm  in  AHRSWY  &c.  is  Cumque  intuerentur.     DA  agree 

with  E,  as  do  also  ra,  and  some  tenth  and  eleventh  century  continental 

MSS.  (Frere,  Grad.  Sarisbttr.  Index),  against  the  vast  maiority.     C  is 

wanting. 

p.   40.  Collect.      ADFHJAMPRSWYZ. 

1.  5.     dnm.]  eundem  (exc.  D). 


NOTES.  39 

1.   8.     Read  ueniet. 
1.   9.     Read  cunt  em. 

Epistle.       Inflection    marks    over     Title    apostolorum  ;    v.    7 

potestate. 

1.  ii.  Almost  all  English  missals  agree  in  having  Ascendit  for  the 
first  y  as  here.  But  in  giving  Dns.  in  sina  for  the  second  $"  E, 
agreeing  with  R,  has  little  support  from  English  books  :  so  however 
A.  w  has  it  as  the  fourth  y.  The  second  J  in  DHSY  is  Ascendens, 
to  which  D  adds  a  {bird,  Non  uos  relinquam,  ra  has  'Ad  Resp. 
Ascendit  dens  in  iubtlo.  Jl  Psallite  deo.  All.  JT  Ascendit'  ;  with  the 
alternative,  All.  Jl.  Dns.  in  sina. 

1.  19  sqq.  This  addition  to  the  offertory  appears  to  be  peculiar  to  E 
among  the  more  modern  missals,  c  being  mutilated  here.  It  is  found 
as  the  verses  of  the  offertory  in  P\  y  being  inserted  before  quoniam 
(1.  19)  and  snbiecit  (1.  21). 

Secret.      ADFHJAMPRSWYZ. 

1.  24.     ut  +  et  HY. 

1.  25.     aeternam  perueniamus  D.     permaneamust  J. 

Communicantes.     ADGFHJLAMPRSWYZ. 

1.   27.     i.   c.   om.   (exc.   HSWY).      nr.  i.  c.  HSWY.      filius   tuus. 

unitum  GL. 
1.  28.     nostrae  fragilitatis  A.       fragilitatis    .    .     substantiam] 

hominem  nostrae  substantiae  GL.    dexteram  DHY. 
1.  29.     collocauit  4-  sed. 

1.  32.     DFaHRSWY  add  allehda  at  the  end  of  the  common. 
1.  35.     Read  sinnenda,  in  spite  of  the  reading  of  L  (see  below). 
Postcommon.     ADrHJLAMPRSWY. 
1.  34.     nobis   om.  A.      q.  om.   L\v.      sumenda]   celebrando  L. 

suscepimus  L. 

VIGILIA  PENTECOSTES. 

p.  41.   1.    2.     The  words  ad  misam  without  any  further  title  seem  to  imply 
that  the  exemplar  contained  the  lessons  for  the  Vigil.     Compare  c  ; 
where  after  the  lessons  we  have  the  heading  ad  missam  as  here.     But 
we  note  in  J  pp.  117,  221,  similarly  laconic  titles  which  will  not  admit 
of  an  analogous  explanation. 
1.    7.     Read  tnae. 
1.    8.     Omit*/. 

Collect.      ACFHJAMPRSWYZ. 

1.    8.     illustratione]  illuminatione  A. 

Epistle.     Inflection    marks    over    Title   apostolorum  ;     v.    2 

dixitque  ;  v.  4  in  sec.  ;  v.  8  suadens  (?). 

1.  1 5.  Laudate  dnm.  is  the  tract  in  the  other  books,  including  C.  That 
it  is  here  included  in  the  grail  is  probably  a  scribal  error.  Cf.  above 
on  p.  25,  1.  21. 

acspel.     Inflection  mark  over  v.  21  manifestabo  (I.  19). 
Secret.     AFHJAPRYZ  (CDMSW  for  the  day). 

For  collation  see  below  on  p.  43, 1.  2,  where  we  have  q.  dne. 
for  dne.  q. 

Communicantes.     ACDGrHJLAMPRSWYZ. 

1.  27.  diem  sacratissimum  (exc.  L).  diem  pent,  sacratissi- 
mum  L.  celebrantes  penticostes  D.  pentecosten  GJ  (seme/) 
LAP  om.  r.  celebrantes]  praeuenientes  (on  the  Vigil  only) 

AGHAMPWY. 

1.  28.  sanctus]  om.  w  (semel)  +  adueniens  z.  apostolis  om. 
AF  (semel).  apostolis  .  .  .  apparuit]  apostolos  plebemque 


j  40  NOTES. 

credentium  praesentia  suae  maiestatis  impleuit  GLAMW  (not 
so  on  the  day  AMW).     innumeris]  in  innumeris  A  in  igneis 
HM  (on  day)  SY  in  uariis  J. 
Hanc  igritur.     ACDGrHJLAMPRSWY. 

For  collation  see  above  on  p.  36,  1.  13. 
p.  42.  Postcommon.     AFHJAPRYZ  (CDMSW  for  the  day  G  ad  uesperas 

infra  octauas). 
1.    7.     intima  aspersione]  ubertate  G. 

DOMINICA   PENTECOSTES. 

1.  ii.  The  psalm  in  AR,  the  y  in  c,  and  the  first  of  the  two  psalms 
in  w  is  Omnium  est  enim.  The  psalm  in  r*  is  Ps.  Ixvii.  HSW  (second 
psalm)  Y  give  Ps.  Ixvii.  2,  D  Ps.  Ixvii.  2Qb  (Confinnci),  while  E  has 
both  these  verses.  CA  (Exstirgat  d.)  are  ambiguous,  but  probably  agree 
with  H  &c. 

Collect.      ACDFHJAMPRSWYZ. 

1.  14.     sancti  spiritus. 

Epistle.      Inflection    marks    over     Title    apostolorum  :    v.   I 

eodem  ;  v.  9  mesopotamiam. 

1.  23.  This  verse  seems  peculiar  to  EA  among  later  books  (wp.  1480). 
DR  have  Ueni  sancte  spiritus,  HY  Paracletus  spiritus,  w  both  of  these, 
while  CS  give  Spiritus  sanctus  procedens.  P1,  as  printed,  has  only  one 
versus  alleluiaticus,  but  manuscripts  cited  by  the  Benedictine  editors 
have  two,  identical  with  those  in  E. 

G-ospel.     Marks  are  found  over  some   words  in  this    gospel 

which  do  not  occur  elsewhere  in  the  missal,  viz  :  w  u  over 

v.  23  diligit^r/.,  ad  eum  ;  v.  24  qui  non,  audistis  ;  v.  25  hec  ; 

v.  26  pater  ;  v.  27  pacem  pri.  ;  v.  28  ego,  diligeritis  :  and 

«a  over  v.  24  meus  ;  v.  27  uobis^r/. 

p.  42.  1.  26.  It  is  observed  in  the  footnote  that  the  rubricator  has  omitted  to 
supply  titles  on  f.  73,  and  the  three  following  leaves.  This  may  be 
accounted  for  as  the  result  of  pure  accident.  This  explanation  how 
ever  is  scarcely  satisfactory  in  view  of  the  fact  that  the  leaves  in 
question  form  a  complete  gathering.  If  it  be  rejected  it  may  be 
suggested  either  (i)  that  the  writing  of  this  gathering  was  not  com 
pleted  when  the  remainder  of  the  manuscript  was  rubricated,  or  (2) 
that  it  was  intended  to  cancel  these  leaves  and  that  in  consequence 
of  this  the  rubricator  passed  over  them.  In  favour  of  (i)  is  the  fact, 
the  probability  of  which  will  presently  appear,  that  the  major  part  of 
the  contents  of  this  gathering  was  inserted  as  an  after-thought :  in 
favour  of  (2)  certain  mistakes  in  the  prefaces  which  will  be  mentioned 
below.  On  either  hypothesis  the  MS.  was  left  unfinished — a  confirma 
tion  of  the  supposition  that  it  was  used  but  little,  if  at  all,  at  the  altar. 
Indeed  the  fact  that  the  titles  of  the  prefaces  were  not  added  till  a  date 
considerably  later  than  that  of  the  writing  of  the  missal,  and  then  (in 
one  case)  erroneously,  points  to  the  same  conclusion  significantly 
enough. 

1.  31  sqq.     This   occurs   in  ra  as   the  verses  of  the   offertory,  with 
the  exception  of  Ibi  benianiini  usque  cxcessu,  which    is   clearly  an 
additional  verse,     y  is  inserted  in  ra  before/;/  ccclesiis  (1.  32)  and 
regna  (1.  33).     In  CDHARSWY  all  after  1.  30  is  rejected.    Compare  above 
on  p.  3, 1.  6. 
1.  32.     Read  dno.  deo. 
\,  33.     Read  regna  terrae. 

p.  43.  Secret.      ACDFHJAMPRSWYZ. 

1.  2.     dne.  q.  CDFJAMPS. 


NOTES.  141 

1.  3.     illustratione  sancti  spiritus  M. 

1.    4.     This  clause  of  the  Canon  is  not  exactly  the  same  for  the  Vigil 
and  the  day  in  AMW  &c.,  and  even  here  we  must  at  least  substitute 
diem  for  noctem. 
1.    9.     CDraHRSWY  add  a  second  alleluia. 

Postcommon.    ACDFHjAMPRSWYZ  (G  ad  uesperas  infra  octauas). 
For  collation  see  above  on  p.  42.  1.  6,  where  (as  at  p.  87, 
1.  14)  sancti  spiritus  is  read  for  spirittis  sancti. 

1.  12.  The  absence  of  a  special  mass  for  Trinity  Sunday  is  worthy  of 
note.  The  festival  was  certainly  observed  in  Ireland  as  early  as 
A.D.  1305.  It  is  mentioned  in  the  letter  of  the  nobles  of  Ireland  to 
Pope  John  XXII,  preserved  in  Bower's  additions  to  the  Scotichronicon 
of  Fordun,  as  the  occasion  of  a  banquet  to  which  in  that  year  Peter 
Bermingham  treacherously  invited  some  of  his  kinsmen,  whom  he 
murdered  after  the  repast  (J.  de  Fordun  Scotichronicon  .  .  .  cura 
\V.  Goodall,  Edinburgh,  1759,  vol.  ii.  p.  263  ;  King's  Primer  of  the 
History  of  the  Holy  Catholic  Church  in  Ireland,  vol.  iii.  Dublin,  1851, 
p.  1127). 

DE   INVENTIONE   S.   CRUC1S. 

1.  13.  The  position  of  this  mass  as  a  sort  of  appendix  to  the  Temporale 
is  peculiar.  The  simplest  account  of  the  matter  appears  to  be  the 
following.  The  mass  was  accidentally  omitted  from  its  proper  place 
in  the  Sanctorale.  Now  in  the  gatherings  assigned  to  the  Sanctorale 
there  were  no  vacant  pages.  It  happened  however  that  the  small 
gathering  of  two  sheets  at  the  end  of  the  Temporale  was  not  com 
pletely  filled.  Two  or  three  of  its  blank  leaves  were  therefore 
utilized  for  the  omitted  mass.  It  will  be  observed  that  the  grail, 
offertory  and  common  all  differ  from  those  of  C  ;  which  suggests  the 
possibility  that  this  mass  was  not  taken  from  the  exemplar  which 
supplied  the  remainder  of  the  Sanctorale.  See  Introduction,  p.  xxix  sg. 
1.  1 5.  Read  uita  et. 
1.  21.  Read  suffragia. 

Collect.      ACGHJAMPRSWYZ. 

1.  21.     qui  uiuis]  per  GJAZ. 

Epistle.      Inflection  marks  over  v.  10  sapietis  ;   1 1  quid  (?) ;  vi. 

13  glorientur  ;  14  est. 

1.  26.  There  is  much  variety  here  among  the  different  books.  See 
w  p.  1546  sq.  (where,  however,  E  is  wrongly  stated  to  be  in  exact 
agreement  with  c).  EC  agree  against  almost  all  others  in  having 
Christies  factus.  But  they  differ  in  the  y,  C  being  singular  in  giving 
Nos  autem,  while  E  with  AR  &c.  has  Duke  lignum.  ra,  as  edited,  has 
simply  'All.  Dicite  in  gejitibus''  :  but  a  ninth  century  MS.  cited  by  the 
Benedictine  editors  has  *  Resp.  Christus  factus.  Jf.  Propter  quod.  All. 
Dicite  in.  All.  Dns.  reg.  a  ligno? 

p.  44.  1.  2.  E  here  agrees  with  TaR  against  nearly  all  other  authorities 
(w  p.  1547)  :  C  standing  almost  alone  with  Ueniens  uir  splendidis- 
simus. 

Secret.     ACGHJAMPRSWYZ  (r  in  tempore  belli). 

1.  6.     sacrificium  +  nostrum  HY.     quod  -j-  tibi  RSZ.    placatus 

om.  r. 
1.  7.     omnibus  J.    nos  om.  J.    eruat  RZ.     bellorum.     nequitiis  J. 

per  .  .  .  insidias  (1.  9)  om.  r. 
1.  8.     aerias  potestates  A.     potestatis  (cxc.  ArRS)  oin.  R.     ereas 

et  om.  (exc.  AS),     aduersae  CHJMPWYZ. 
1.  9.     nos  om.  AI\     constituat  (exc.  w). 


I42  NOTES. 

1.   ii.     In  the   common  E  agrees   with   TaA,  but   apparently  differs 
from  all  other  books  (w  p.  1547).      CHSY  have  Per  lignum   scrui, 
w  redemptor  mundi,  R  Per  signum  crucis. 
1.  14.     Read  recreati. 

Postcommon.     ACGHJAMPRSWYZ. 

1.  1 5.     nos  om.  (exc.  AR)  post  maligno  R.     ab  +  omni  S. 

1.  1 6.     arma  GJAMPS.     filii  tui  armis  iustitiae  om.  cw. 

ante  triumphare  +  pro  salute  mundi  (exc.  ACW)  +  mundum 
ACW. 

1.  17.     per  eundem]  qui  tecum  MPS. 

PRAEFATIONES. 

1.  1 8.     On  this  collection  of  prefaces  several  remarks  suggest  them 
selves  : — 

(1)  They  are  those  sanctioned  by  the  Council  of  Westminster,  1175 
(see  Chronica  Rogeri  de  Hoveden,  Rolls  edn.,  ii.  p.  76  ;  Wilkins, 
Concilia,  \.  478),  except  that  there  is  no  preface  de  Apostolis, 
and  that  the  Trinity  preface  is  omitted,  being  given  elsewhere 
(p.  73, 1-  16). 

(2)  They  are  not,  as  in  CD,  given  with  the  masses  to  which  they 
belong,  but  gathered  together  apart.     This  is  the  more  remark 
able  since  the  special  clauses  of  the  Canon  Communicantes,  &c., 
are  always  given  in  full  with  their  masses,  and  not  as  in  S,  &c., 
with  the  prefaces. 

(3)  They  are  in  an  unusual  position,  not  in  immediate  connexion 
with  the  Canon. 

(4)  The  order  in  which  they  are  arranged  is  incorrect,  and  would 
have  been  confusing  if  the  book  had  been  in  actual  use  :  those 
for   Pentecost  and  Ascension  being  transposed,  and  the  two 
belonging  to  the  Sanctorale  and  Votive  Masses  being  intruded 
into  the  middle  of  those  connected  with  the  great  festivals  of  the 
Temporale.     The  last  four,  in  fact,  appear  to  be  in  the  reverse  of 
their  proper  order. 

(5)  They  were  left  without  titles  by  the  original  scribe. 

(6)  In  the  masses  to  which  they  belong  the  cues  are  not  (with  one 
exception,  p.  36,  1.  7)  given.     This  seems  unusual,  though  it  has 
a  parallel  in  the  Lateran  Missal  edited  by  de  Azevedo. 

(7)  In  the  one  case  in  which  the  text,  though   ultimately  derived 
from  the  same  original,  differs  remarkably  from  that  given  in  c 
(p.  45,  1.  8),  the  more  ancient  English  form  is  departed  from  in 
favour  of  that  found  in  later  books.     And,  in  like  manner,  in  the 
Epiphany  preface,  E,  agreeing  with  the  majority,  deserts  C,  while 
the  latter  has  the  support  of  AJ. 

(8)  In  one  case  (p.  80,  1.  22)  a  preface,  identical  with  that  which  is 
similarly  placed  in  D,  is  found  in  its  proper  position  in  the  mass 
to  which  it  belongs,  no  corresponding  form  appearing  here. 

From  these  facts  certain  inferences  seem  to  follow  with  greater  or 
less  probability : — 

1.  That  the  book  was  not  in  use  at  the  altar.     See  (4),  (5),  (6),  and 
compare  (3). 

2.  That  the  collection  of  prefaces  was  added,  subsequently  to  the 

writing  of  the  main  part  of  the  missal,  on  the  blank  pages  left  in 
the  final  gathering  of  the  Temporale.  This  accounts  for  (3). 
Compare  above  on  p.  43,  1.  13. 

3.  That  in  the  exemplar  from  which  E  was  copied  the  prefaces  were 


NOTES.  143 

given  with  their  respective  masses,  but  were  omitted  by  the 
scribe  ;  the  single  one  which  remains  in  situ,  having  escaped  his 
vigilance.  Cf.  below  on  p.  73,  1.  16.  This  would  account  for  (6). 
It  will  also  explain  (4)  and  the  omission  mentioned  under  (i),  if 
we  suppose  that  the  prefaces  were  not  simply  transcribed  from 
a  similar  collection,  but  collected  by  the  scribe  himself  from  a 
book  in  which  they  were  distributed  through  the  masses  on  the 
older  plan. 

4.  That  the  prefaces  of  the  exemplar  resembled  those  of  D  rather 

than  those  of  C  :  see  (8). 

5.  That  the   prefaces  which   replaced   them   were  probably  taken 
from  a  different  and  later  source  :  see  (7). 

Christmas  Preface.     ACTHJAMPRSWYZ. 

1.  22.    hunc  +  in  AHRSWYZ.    amorem  AHRSWYZ. 

Epiphany  Preface.    GFHAMPRSWYZ  (A  Sunday  after  Epiphany 

J  Octave  and  Sunday  after  Epiphany). 
1.  27.     quia]  qui  R. 
1.  28.     mortalitatis]  carnis   sw.      apparuit     .     .     .     immorta- 

litatis  0;;/.t  G.     in  om.  R.     noua  AFJAPRYZ.     immortalitatis 

+  suae  (hiat  G). 

1.  29.      luce  AFJAPRYZ. 

Lent  Preface.     ACDFHJAMPRSWYZ. 

p.  45.  1.  2.  It  should  be  noted  that  the  first  words  of  this  preface  differ 
from  the  cue  given  at  p.  36,  1.  7,  by  the  omission  of  'et.J  This 
confirms  conclusion  5  above. 

Easter  Preface.     ACDFHAMPRSWYZ  (GJ  for  Vigil). 

1.  2.     salutare  +  et  ACHSWY.     quidem  +  dne.  PRZ.     hac]  hoc 

AY. 

1.  3.     cum]  quo  A. 

1.  6.  reparauit  +  propterea  profusis  paschalibus  gaudiis  &c.  G. 
1.  8.  The  rules  for  the  use  of  this  preface  vary  in  the  different  books. 
In  HRSWY  it  is  assigned  to  all  festivals  and  votive  masses  of  our  Lady 
except  the  Purification  (and  votive  masses  between  Christmas  and 
Purification,  sw) ;  in  J  to  the  votive  masses  and  the  Assumption  ;  in 
AFAM  to  the  Assumption  only.  C  has  it  for  the  votive  masses  and  the 
Purification,  no  preface  being  given  in  the  masses  for  the  Annuncia 
tion,  Assumption  and  Nativity.  E  agrees  with  c,  against  the  bulk  of 
other  authorities,  in  directing  its  use  on  the  Purification  ;  but  differs 
from  it  and  most  others  in  having  a  different  preface  for  the  votive 
masses  :  see  p.  80,  1.  22. 

purificatione  &c.]  The  word  ueneratione  is  used  on  all  occasions 
alike  in  ACFJAM,  counnemoratione  in  R  (except  in  the  votive  masses, 
for  which  it  gives  veneratione]  z.  In  other  books  the  word  is  varied 
according  to  the  day  :  H,  however,  giving  ueneratione  for  the  An 
nunciation  as  well  as  for  the  votive  masses.  In  the  important  various 
readings  recorded  in  the  following  collation  at  11.  9,  10,  it  will  be  seen 
that  E  follows  the  later  English  group  SWY  against  CTJAM.  It  should 
here  be  remarked  that  the  more  modern  form  of  the  preface  is  found 
on  the  first  page  of  c  in  an  English  hand  (Warren's  Introduction,  p.  30), 
and  that  the  older  form  has,  in  the  votive  mass  in  that  MS.  (Warren, 
p.  61),  been  corrected  so  as  to  bring  it  into  conformity  with  the  later. 
Thus  we  have  proof  that  in  at  least  one  Irish  monastery  the  later 
Preface  of  our  Lady  was  introduced  from  England  at  a  time  perhaps 
not  far  distant  from  that  at  which  E  was  written. 

Preface  of  our  Lady.     ACFHJAMRSWYZ. 

1.  9.     b.  mariae  semper  uirguinis]  sanctae  dei  genitricis  uirginis 


I41  NOTES. 

mariae  cuius   assumptionis   diem   celebramus    A    sacrarum 

uirginum  crjAM.     b.  +  et   gloriosae  sw.     semper  uirginis 

mariae  sw. 
1.  10.     exultantibus  animis  om.  RZ.     laudare  (exc.  RZ)  +  bene- 

dicere  (exc.  H).     praedicare  -f-  inter  (intra  c)  quas  intemerata 

dei  genetrix  uirgo  maria  !cuius  assumptionis  (purificationis  c) 

diem  celebramus1  gloriosa  effulsit  crjAM. 
1.12.    huic0;//.  TRZ.    lumen  aeternum  mundo  RZ.    lumen -f- inc. 

aeternum  lumen  J  (semel).     effundit  H. 
1.  13.     c.  om.  Z. 
1.  1 6.     Read  tit. 

Preface  of  the  Holy  Cross.     ACHJARSWYZ. 

1.  1 6.     oriebatur]  sortiebatur  A. 

1.  17.     per  lignum]  in  ligno  bis  (exc.  AZ)  in  ligno     .     .     .     per 

lignum  AZ.     uicerat  S. 

Whitsunday  Preface.     ACrHJLAMPRSWYZ  (G  for  Vigil). 
1.  21.     ascendit  L. 

1.  22.     sanctum  om.  C.     hodierna  die  om.  GL. 
1.  23.     quapropter  &c.]  unde  laetantes   inter  altaria  tua  dne. 

uirtutum  hostias   tibi   laudis   offerimus   per  c.   dnm.   quern 

laudant  GL. 

Ascension  Preface.     ADFHAMPRSWYZ  (j  for  Vigil). 
1.  30.     cernentibus  +  eum  D.     eleuatus  est  D. 
1.  31.     suae  om.  H. 

SANCTORALE. 

IN   DIE  S.    ANDREAE. 

p.  46.  1.  2.  The  title  of  this  mass  as  it  is  written  in  the  manuscript — In 
die  ad  misam  —  implies  that  in  the  exemplar  it  was  preceded  by  a 
mass  for  the  Vigil.  We  have  thus  an  indication  that  E  was  copied 
from  a  fuller  missal,  from  which  only  a  selection  of  masses  was  made. 
Compare  above  on  p.  33,  1.  TO  ;  p.  41,  1.  2,  and  below  on  p.  68,  1.  14. 
This  may  perhaps  help  to  explain  the  omission  of  the  Invention  of 
the  Cross  from  the  Sanctorale.  See  above  on  p.  43,  1.  13. 
1.  3.  The  full  text  of  this  office  does  not  appear  in  the  missal.  And 
it  seems  not  to  occur  in  other  books  outside  the  Sanctorale  and 
Common  of  Saints.  St.  Andrew's  Day  being  the  first  festival  in  the 
former  according  to  the  arrangement  of  our  Missal,  it  is  not  likely 
that  it  was  intended  that  the  remaining  words  should  be  supplied 
from  another  mass  in  it.  The  inference  is  plain  that  either  E  when 
perfect,  or  its  exemplar,  had  a  Common  of  Saints.  And  this  con 
clusion  is  confirmed  by  the  fact  that  Mihi  autem  is  the  office  of  One 
Apostle  in  both  C  and  D. 

Collect.      AGrHJLAMPRSWY. 

1.    5.     supplices  dne.  M.     supplices  AM. 
1.    6.     b.]  sanctus  GL.     apostolicus  L. 

1.  7.  apud  te  sit  pro  nobis  (exc.  GLP)  apud  te  pro  nobis  sit  p 
sit  pro  nobis  (om.  apud  te)  G.  pro  nobis  apud  te  om.  L.  inter 
cessor]  suffragator  GL. 

1.  12.  The  full  text  of  the  grail  would  doubtless  have  been  found  in 
the  Common,  .though  it  does  not  occur  therein  in  c  or  D.  Cf. 
above  on  1.  3. 

i_i  These  words  are  omitted  in  the  votive  masses  in  j,  and  apparently  also  in  c. 


NOTES.  145 

1.  13.     Ta  has  here  y  Nimis  honorati. 

1.  1 8.  I  have  not  found  this  offertory  here  except  in  E  and  the  MS. 
Missal  of  Kilcormic  (T.C.D.,  MS.  B.  3.  i).  TaARSWY  have  Mihiautem, 
H  In  omnem  terrain,  c  has  no  mass  for  this  day.  It  appears  in  the 
Common  of  One  Apostle  in  CD. 

Secret.     AGFHjAMPRSWY  (D  for  One  Confessor). 

1.  20.     andreae  +  apostoli  tui  AJR. 

1.  21.     precatio]  praedicatio  P.      sancta  om.   G.     ut  +   in   R. 

exhibetur  +  eius  RS. 

1.  24.     The  common  is  rare  (see  w  p.  1613).  HRSWY  have  Uenite  post 
me  (no  mass  in  c).  TaA  agree  with  E. 
1.  28.     Read  nobis. 

Postcommon.     ArHJLAMPRSWY. 

1.  27.     -f  apostoli  i\\\post  b.  impost  andreae  J. 

1.  28.     sanctis  tiiis  HWY.     gloriam  +  ita. 

CONVERSIO  S.   PAULI. 
p.  47.  Office.     CHSW. 

1.    4.     celebrantes  -f   in  HS.     quo]  quam  C  in  quo  HS  qua  W. 

presentem]  per  omnem  c. 

1.    6.     The  psalm  is  identical  with  that  in  C,  and  is  rarely  found  else 
where.    HSW  have  De  illustratione,  RY  Dne.  probasti,  A  De  reliquo. 
See  w  p.  1531.     Ta  makes  no  provision  for  this  day. 
1.  10.     Read  hodierna. 

Collect.     ACHJAMPRSWYZ. 

1.    9.     apostoli]  om.  c  +  tui  HAMPSWY. 

1.  10.     qui  eius]  cuius  w.     hodierna  die]  hodie  (exc.  AR)  om.  R. 

1.  ii.  conuersionem]conuersationemA.  colimus]  celebramus  P. 
1.  17.  In  this  grail  C  and  E  are  in  exact  agreement  and  apparently 
differ  more  or  less  from  all  other  books,  among  which  there  is  here 
great  variety:  see  w  p.  1531.  ra  does  not  provide  for  this  mass. 
It  was  no  doubt  intended  that  the  complete  text  should  be  sought  in 
the  Common.  It  occurs  in  D  for  One  Confessor  :  and  so  also, 
apparently,  in  the  exemplar  of  C. 
1.  22.  Read  uas. 

1.  26.  For  ad  enm  ACRS  have  ad  deum  :  HY  ad  dnm.  Probably  the 
former  of  these  is  the  reading  intended  here,  the  preposition  being 
closely  joined  with  its  substantive  and  a  single  written  for  a  double 
letter. 

1.  32.  CE  are  in  agreement  in  the  offertory,  with  a  few  English 
missals  :  but  almost  all  others  (HARSWY  £c.)  have  Michi  autem  :  A  In 
omnem  terrain.  See  w  p.  1 532.  As  to  ra,  see  on  1.  6.  This  offertory 
does  not  appear  in  full  in  the  missal.  But  it  is  found  in  the 
Common  of  D  for  One  Martyr  and  for  the  Vigil  of  One  Confessor. 
Probably  in  E  or  its  exemplar  it  was  intended  that  the  text  should 
be  sought  for  in  the  Common,  now  lost.  It  does  not  occur  in  the 
Common  of  C. 

Secret.     ACHJAMPRSWYZ  (L  for  SS.  Peter  and  Paul). 

1.  34.  apostoli  tui  pauli]  b.  pauli  apostoli  tui  S  apostolorum 
tuorum  L.  dne.  precibus  A.  +  q-  post  precibus  HSWY  post 
dne.  L(seme/). 

1.  35.  tuo  tibi  grata  A.  tuo  grata  AHJLMPRYZ.  sunt  tuo  w. 
fiant  gratiora  L.  eius  om.  (exc.  A). 

1.  36.     supplicantis  patrocinio  w.     supplicantum  L. 
1.  38.     This  common  is  given  in  full  at  p.  61,  1.  19,  and  p.  69,  1.  6,  and 
occurs  nowhere  else.     But  both  these  instances  of  its  use  must,  both 
ROSSLYN.  L 


J46  NOTES. 

in  E  and  its  exemplar,  have  followed  the  present.  The  words  ut  supra 
prove  that  it  occurred  in  E  or  its  exemplar  either  in  a  previous  mass 
of  the  Sanctorale  or  in  the  Common  of  Saints.  Now  it  is  not  found 
in  HRSW  or  Y  for  any  day  between  Nov.  30  and  Jan.  25,  and  it  does 
occur  in  DHRY  in  the  Common  of  One  Apostle  (not  so  in  csw).  We 
have  here  therefore  an  almost  certain  reference  to  the  Common,  and 
with  it  a  proof  that  the  Common  preceded  the  Sanctorale. 
p.  48.  Postcommon.  CSW. 

1.  4.     semper  facias  s. 
1.  5.     gratulari]  famulari  w. 

IN  DIE   SANCTAE  BRIGIDAE. 

1.  6.  This  mass  is  identical  (even  in  the  scribe's  blunder  1.  17)  with 
that  for  the  same  day  in  c,  and  the  three  collects  are  founded  on 
English  models.  The  following  collects  for  St.  Brigid's  Day  from  the 
Breviary  of  Kilmoon  (Trinity  College,  Dublin,  MS.  B.  I.  5)  f.  iiyr  a 
appear  to  be  without  exact  English  parallel,  (i)  O.  s.  d.  qui  elegis 
infirma  mundi  ut  forcia  queque  confundas J.  da  nobis  in  festitiitate 
sancte  brigide  mentis  et  corporis  ut  ad  te  toto  corde  curramus  et 
corpore  tibi  semper  seruiamus.  per.  The  text  is  here  evidently 
corrupt,  a  word  having  fallen  out  before  mentis.  This  collect  is 
found  in  a  somewhat  shorter  form  in  the  Gregorian  Sacramentaries 
and  the  Roman  missal  for  SS.  Agnes  and  Euphemia,  in  the  Common 
of  One  Virgin  in  p,  and  for  S.  Agnes  in  S,  and  one  somewhat 
similar  in  the  Leonine  and  Gelasian  Sacramentaries  for  S.  Cecilia. 
(2)  D.  qui  uirginitatis  gloriam  nascendo  demonstrare  uoluisti  concede 
q.  ut  qui  de  brigide  uirguinis  tue\  gloriosa  celebramus  sollempnia 
semper  senciamus  suffragia  per.  Several  others  are  printed  by 
Colgan  ( Trias  Thaumaturga^  p.  599  sqq.). 

Collect.     CHJW. 

1.    8.     terrarumque  H.     et]  atque  H. 

1.    9.     deprecanti  H.     tua  (tuo  j)  succurre  HJW. 

1.  10.     in  om.  J.     honorem  w.     huius  diei  H. 

1.  ii.     misericordia]  gloria  J. 
1.  17.     Read  eius,  though  cuius  is  supported  by  C. 

Secret.     CHW. 

1.  1 6.     indefensam  H. 

Postcommon.     c  (DJMY   Common  of    One  Virgin  Martyr  SW 
for  St.  Prisca  AJ  for  St.  Genouefa  GP  for  St.  Agnes). 

1.  20.     dne.  q.  S  +  et  ADJMPSW. 

1.  21.     ueneranda]  gloriosa  P. 

IN   PURIFICATIONS  S.   MARIAE.   BENEDICTIO  CANDELARUM. 

1.  23.  The  service  for  the  blessing  of  the  candles  in  our  missal  very 
closely  resembles  one  which  was  widely  used  in  England — at  least 
in  the  Province  of  Canterbury — in  the  twelfth  century.  It  is  here 
printed  from  four  manuscript  Pontificals,  which,  with  one  other 
belonging  to  the  diocese  of  Winchester  (Cambridge  University 
Library  Ee.  2.  3),  form  a  group  apart.1  They  are  the  following  : 
a.  Magdalen  College,  Oxford,  MS.  226  (belonged  to  Hereford  in 
fourteenth  century) ;  /3.  Cambridge  University  Library,  MS.  LI.  2.  10 
(Diocese  of  Ely);  y.  Trinity  College,  Cambridge,  MS.  B.  n.  10. 
.(Diocese  of  Ely)  ;  8.  Trinity  College,  Dublin,  MS.  B.  3.  6.  (apparently 

1  Henderson's  York  Pontifical  (Surtees  Society,  vol.  61),  p.  xxxi. 


NOTES.  147 

Diocese  of  Canterbury).  The  variants  are  given  in  the  footnotes. 
I  am  indebted  for  the  readings  of  the  Cambridge  manuscripts  to 
Mr.  Jenkinson  and  Dr.  Sinker,  and  for  those  of  the  Magdalen 
College,  Oxford,  manuscript  to  Mr.  Wilson. 

BENEDICTIO    CANDELARUM   IN   PURIFICATIONS   SANCTAE   MARIAE. 

Benedic  domine  iesu  christe  hanc  creaturam  cere,     .     .     . 

alia  oratio.1     Domine  sancte  pater  omnipotens  eterne  deus  qui  omnia 

ex  nichilo     .     .     . 

item  benedictio.     Omnipotens  sempiterne  deus  qui  hodierna  die    .    .    . 

Tune  aspergantur*  aqua  benedicta  et  thure  adoleantur  et  illuminentur 

et  interim  canatur  a  clero  antiphona. 

Lumen  ad    ...     Israel. 

Alia*  ant.     Nunc  dimittis     .     .     .     salutare  tuum. 

Alia*  ant.     Puer  iesus  proficiebat     .     .     .     hominibus.4 

Post  hoc  accipiant  omnes  singulos  cereos  de  manu  pontificis  uel  editui. 

et  dicatur  ^oratio  haec.b 

Omnipotens  sempiterne  deus  qui  unigenitum  tuum  ante  tempora  .  .  ." 

Hac  oratione.  expleta  circumeanf1  e^cclesiam  cantando  antiphonas  ad 

die?n  pertinentes.*  cum  autem  m9  chorum  redierint.  dicta  antiphona 

dicatur  uersus.     Benedicta  tu  in  mulieribus. 

Kirrieleison  .iii.10    "Pater  noster.11     Post  partum  uirgo. 

Oratio.     Erudi12  quesumus  domine  plebem     .     .     . 

The  Winchester  Pontifical  referred  to  above  has  a  service  closely 
resembling  this,  but  with  rubrics  which,  though  equivalent  in  meaning, 
are  differently  expressed.  It  adds  a  preface  before  the  sprinkling  and 
censing  of  the  candles,  Uere  dignum  .  .  .  fons  et  origo,  and  a 
collect  immediately  after  the  distribution,  while  the  antiphon  Puer 
iesus  is  omitted.  This  service  therefore  was  used  very  generally 
throughout  the  Province  of  Canterbury. 

Now  when  we  compare  the  service  in  the  Canterbury,  Hereford 
-  and  Ely  books  with  that  of  our  missal  we  discover  a  marked  resem 
blance  between  them.  The  rubrics,  so  far  as  they  are  common,  are 
almost  verbally  identical ;  the  same  may  be  said  of  the  prayers,  as 
the  collations  given  below  prove ;  and  there  are  in  fact  only  the 
following  instances  of  divergence  : — 

(1)  The  first  rubric  in  E  is  absent  from  the  English  books,  as  are 
also  the  words  ante  altare,  p.  50,  1.  18. 

(2)  The  two  collects  Deus  cuius  unigenittis,  and  Immensam  maies- 
tatis  are  also  absent  from  the  English  Pontificals. 

(3)  For  the  antiphon  Puer  iesus  (omitted  at  Winchester)  there  is 
substituted  in  E  Aue  gratia  plena. 

It  is  clear  that  the  office  in  E  is  founded  on  that  in  use  in  England 
in  the  twelfth  century.  For  the  bearing  of  this  fact  on  the  history  of 
our  missal  see  the  Introduction,  p.  xxii. 

1.  24.  This  rubric  is  not  found  in  the  Pontificals  of  Canterbury,  Ely 
and  Hereford,  and  in  directing  that  the  candles  shall  be  blessed  at 
the  altar  of  our  Lady  it  contradicts  the  Winchester  book,  which 

1  om.  78. 

'2  aspergatur  a,  n  being  added  after  second  a  above  the  line  in  black  ink. 

3  om.  ft.  4   +  euouse  7.  5_5  oratio  a  :  haec  oratio  £y. 

6  This  collect  and  the  preceding  rubric  are  scored  through  with  a  dry  point  in  o. 

7  +  int  B.  s    +  ad  processionem  ft.  9  om.  fty.  10  om.  (87. 
11 — n  oratio  dominica  et  ne  nos  inducas  afiy.                 12  ExaudijS  (e  erudi  utttid.). 

L   2 


I48  NOTES. 

enjoins,  {  fiat  processio  ad  altare  crucifixi  in  quo  candelae  sunt  bene- 
dicende.'  Indeed  it  bears  clear  marks  of  being  a  later  addition  in  its 
inconsistency  with  another  rubric  of  our  service,  p.  51,!.  12,  where  the 
words  '  cum  in  chorum  redierint '  plainly  imply  that  the  blessing  had 
taken  place  at  the  High  Altar.  An  almost  verbally  identical  rubric  is 
found  in  this  place  in  C  and  in  a  Pontifical  of  Besangon  cited  by 
Martene,  De  Antiqtds  Ecclesiae  Ritibus,  IV.  xv.  5.  (Ordoii.}  torn.  iii. 
col.  1 29,  and  assigned  by  him  to  the  first  half  of  the  twelfth  century. 
The  service  to  which  it  is  prefixed  in  the  latter  has  no  very  close 
resemblance  to  that  of  our  missal. 

fratres]  This  word  appears  at  first  sight  to  imply  that  the  service 
was  intended  for  monastic  use  :  and  if  so  it  is  the  only  direct  indica 
tion  in  the  manuscript  that  E  is  a  monastic  missal.  But  the  inference 
is  uncertain,  for  the  word  is  also  found  in  the  Besangon  Pontifical 
fust  mentioned.  In  this  book  the  rubric  seems  to  have  had  primary 
reference  to  collegiate  churches — such  as  those  of  St.  Stephen  and 
St.  John,  which  in  the  twelfth  century  were  rival  claimants  for  the 
possession  of  the  Chair  of  the  Archbishop  of  Besangon1 — presided 
over  by  Dean  and  Canons.  In  this  case  the  words  f rater  might  be 
used  of  any  member  of  the  corporation,  clerical  or  lay  :  see  Du  Cange 
s.v. 

a  capitulo]  That  is,  from  the  service  at  which  the  martyrologium 
was  read  in  the  Chapter  House,  and  which  usually  followed  Prime. 
See  Procter  and  Dewick's  The  Martiloge  in  Englysshe  (H.B.S.  vol. 
iii.)  pp.  v.  xxxii-xxxv.  ;  MaskelPs  Monumenta  Riiualia,  2nd  ed.,  1882, 
vol.  i,  pp.  clxx-clxxiv.  ;  Todd's  Obits  and  Martyrology  of  Christ 
Church  (Irish  Archaeological  Society)  pp.  Ixxxviii-xcii.  The  implied 
use  of  this  service,  and  indeed  the  mere  mention  of  the  '  capitulum/ 
seems  to  indicate  a  monastic  or  Cathedral  church.  If  in  the  Church 
for  the  use  of  which  our  missal  was  intended  the  service  in  capitulo 
followed  Prime,  the  Blessing  of  the  Candles  must  have  taken  place 
at  a  somewhat  unusual  time.  Most  commonly  (HRW)  it  was  after 
Tierce,  at  Salisbury  in  earlier  centuries  after  Tierce  (Consuetudinary, 
ed.  Frere,  1898,  p.  131  sq.),  at  a  later  date  after  Sext  (S)  at  Evesham, 
'  post  viam  uel  iiiam.'  But  one  of  Martene's  ordines  (De  Ant.  Eccl. 
Rit.  IV.  xv.  Ordo  vi.  t.  iii.  col.  134),  directs  that  the  candles  are  to  be 
blessed  after  Prime.  On  the  other  hand  the  service  in  capitulo  was 
occasionally  held  after  Tierce  (Procter  and  Dewick,  p.  xxxii. ;  Martene, 
De  Man.  Rit.  I.  v.  2.  (col.  52)). 

ter]  This  is  no  doubt  correct,  as  it  is  found  in  the  Pontifical  of 
Besangon  :  C  has  tune. 

1.  26.  ueniendum]  Before  this  word  C  and  the  Besangon  MS.  insert 
et  sic. 

ante  altare  sancte  mariej  The  practice  here  enjoined,  of  blessing 
he  candles  at  the  altar  of  St.  Mary  rather  than  at  the  high  altar, 
seems  to  show  that  this  service  assumed  the  form  which  it  has  in  our 
missal  at  a  date  considerably  earlier  than  that  of  the  manuscript  in 
which  it  is  preserved.  It  was  in  vogue  about  A. D.  uoo — the  date 
according  to  Martene  of  the  Pontifical  mentioned  in  the  preceding 
notes — at  Besangon  :  and  apparently  also  at  Tours,  for  the  Besangon 
Pontifical  was  'ad  usum  ecclesiae  Turonensis  accommodatum ' 
(Martene,  De  Ant.  Eccl.  Rit.  t.  i.  Syllabus).  It  has  place  also  in  a 
service  book  of  the  Church  of  Chalons  sur  Saone,  to  which  Martene 
assigns  no  date(z£.  IV.  xv.  Ordo  vii.  t.  iii.  col.  135).  Martene  mentions. 

1  Gallia  Christiana,  vol.  xv.,  i85o,  Instrumenta,  cols.  19,  21. 


NOTES.  M9 

it  as  an  ancient  custom  of  the  Benedictines,  De  Ant.  Monachorum 
Rit.  (III.  vii.  1 6,  col.  300):  'In  antiquioribus  Ordinis  nostri  monasteriis 
in  alio  oratorio  extra  propriam  ecclesiam,  aut  saltern  in  aliquo  sacello, 
quo  processionaliter  pergebatur,  cerei  consecrabantur.  .  .  .  Einsid- 
lenses,  aliique  Germanorum  monachi,  Cluniacenses,  Corbeienses, 
Divionenses,  uti  et  Tullenses  S.  Apri,  in  oratorio  B.  Mariae.3  In 
England  we  have  possibly  an  example  of  the  same  practice  at  the 
beginning  of  the  eleventh  century  in  J  (see  below,  note  on  p.  50,!.  19), 
which  is  a  Benedictine  book  :  it  certainly  survived  in  the  Benedictine 
monastery  at  Evesham  as  late  as  the  beginning  of  the  fourteenth 
century  (H.  A.  Wilson,  Officium  Ecclesiasticum  Abbatum  secundum 
usum  Eveshamensis  Monasterii.  Henry  Bradshaw  Society,  vol.  vi., 
p.  xv.,  col.  57,  p.  190  sq.).  Mr.  Wilson  conjectures  that  it  may  have 
been  introduced  there  towards  the  end  of  the  twelfth  century  from 
Cluni. 

1.  27.  diacono]  c  and  the  Besangon  Pontifical  read  decano  :  and  this 
must  give  the  correct  sense.  But  we  cannot  be  certain  that  diacono 
is  a  scribe's  error  ;  for  in  the  Terrier  of  Down  and  Connor  (A.D.  1615) 
we  find  the  entry,  *  Ecclesia  Parochialis  of  Bailee.  The  Prior  of  Down 
had  it  always,  and  he  was  Deacon,  as  the  Bishop  was  Abbot.'1  ^Com 
pare  also  the  variation  between  the  Customary  and  Consuetudinary 
of  Sarum,  Frere's  edition  (1898),  p.  7. 

1.  30.     In  the  collations  of  this  and  the  following  collects  it  has  not 
been  thought  necessary  to  note  the  varying  positions  of  the  crosses 
in  the  different  books. 
1.  32.     Read  repellendas. 
1.  37.     Read  inquielare, 

First  Collect.     CSZ  a/3yS. 

1.  30.     cerei  S.     supplicationibus  nostris  Z. 

1.  31.     crucis  +  tue  d. 

1.  32.     ut]  et  Z. 

1.  33.     generi]  usui  CS.     sanctae  om.  Z. 

1.  34.     in  om.  CS. 

1.  35.     apposita  S. 

1.  37.     inquietare  +  uel  illudere  z. 

1.  38.     seruientibus  dno.  z  -f-  proinde  supplices  te  &c.  z.     qui 

cum  &c.]  benedico  te  cera  in  nomine  £c.  z. 
p.  49.  1.    6.     Read  sanitatem. 
1.    9.     Read  denote. 

Second  Collect.     CRSZ  a/3yS. 

1.  2.     dne.     .     .     .     deus]  (J)     .     .     .     exorantes   clementer 
exaudire  dignare  z. 

1.     3.     per  opera]  opera  z. 

1.    4.     cereorum  S  om.  z.     uenire  RSZ. 

1.     7.     animarum  -f-  praeparatas  S. 

1.     8.     sanctissimi]    sancti    S.     tui    sanctissimi    nominis   RZ. 
sancte]  b.  R. 

1.    9.     semper  uirginis]  genetricis  filii  tui  z.    festa  hodie  deuote 
celebramus  z.     et]  ac  z. 

1.  10.     tuorum  om.  z. 

1.  ii.     et]  ut  sz.     honorifice  sup.  ras.  B. 

1.  12.    portare    desiderat   RS   portant  z.      laudando   exultare] 
cantando  laudare  (-dant  z)  RZ. 

1.  13.     uocem  z.     et  propitius]  propitiusque  z. 

1  Quoted  by  Reeves,  Antiquities  of  Down,  Connor  and  Droinore,  p.  42. 


150  NOTES. 

\.  14.     sis  om.\  /3.     ad  te  clamantibus  z. 

I.  15.     tecum  +  et  cum  spiritu  sancto  s.     regnat  in  unitate] 

gloriatur  d.  per  omnia  &c.  S. 

Third  Collect.     RSZ  a/3y§  (w  after  the  sprinkling). 
1.  18.     tuum  +  in  R. 

1.  19.     presentasti]  praesentari  uoluisti  sw.          tuam  supplices 

cleprecamur  clementiam]  te  suppliciter  deprecamur  z.     ut  + 

omnes  z.     has  candelas  quas]  hos  cereos  (+•   tuos  z)  quos 

swz. 

1.  20.  tui  famuli]  famuli  tui  sS  fideles  tui  z.      in  tui  nominis] 

omni  z.     magnificenciam  w. 
1.  21.     accensos  swz. 
1.   22.     sanctificare    +    atque   lumine    supernae  benedictionis 

accendere.     eas]  eos  SZ  nos  w. 
1.  23.    offerendo  om.  z.     tue  cm.  w.     dulcissimae  tuae  S.     cari- 

tatis]  claritatis  SZ  ueritatis  w. 
I.  24.     sanctae  z. 

I.  28.  Read  a  parentibus.  This  seems  almost  certainly  correct, 
though  apparentibtis  is  not  absolutely  impossible,  and  appears  in  H, 
the  only  other  missal  in  which  I  have  found  this  prayer.  Compare 
the  similar  collect  (JAR,  Hittorp,  p.  23)  :  '  Dne.  i.  c.  qui  hodierna 
die  in  nostrae  (nostraj)  carnis  (om.]}  substantia  inter  homines 
apparens  a  parentibus  in  templo  es  praesentatus,'  &c. 
Fourth.  Collect  H. 

30.  quoadusque. 

31.  meruit  c.  uidere. 

33.     templo  caelesti.     perfrui  uisione. 
p.  5°-  •    l«     ea  gestauerint]  ex  eis  acceperint  -p-  tutelam. 

2.     medelam  om.     -f-  atque  eorum  habitacula  &c.  ante  per. 
1.    6.     Read  substantia. 
1.    7.     Read  beati. 
1.  1 1 .     Read  illuminati. 
1.  12.     Read  sanctam. 

Fifth  Collect,  (w  after  sprinkling). 
4.     immense. 
7.     representari. 

10.     sinceritate]  securitate. 
.11.     illuminati]  exubera. 

12.     exhibere  ualeamus  placentem. 
1.  13.     Read  titre. 

1.  i3-p.  51,  1.  ii.  This  part  of  the  office  may  be  compared  with  that 
of  the  Ordo  Romanus  of  Hittorp  (p.  23),  which  throughout  bears  no 
little  resemblance  to  ours.  *  Tune  adspergantur  aqua  benedicta,  et 
thure  adoleanttir  et  illuminentur  et  intet  im  canatitr  a  clero  antiphona 
Hodie  beata  virgo  Maria  puerum  lesum.  Post  haec  accipiunt  omnes 
singiilos  cereos  de  ma7iu  pontificis  vel  e^ditui  et  dicit  sacerdos  hanc 
oratzonem.  O.  s.  d.  qui  unigenitum  .  .  .  Oratione  hac  expleta 
.  .  .  .  dents  circuit  ecclesiam  et  inchoat  schola  primam  Antiphonam 
Ave  gratia  .  .  Alia.  Adorna  thalamum  .  .  Alia.  Responsum 
accepit.' 

1.  1 6.  Alia  ajttJ]  We  might  perhaps  rather  have  expected  Ps.,  as  in 
the  majority  of  books  in  which  Nunc  dimittis  occurs  in  this  office. 
But  the  four  Pontificals  the  text  of  which  is  given  above  are  unanimous 
with  regard  to  the  title  antiphona :  and  with  them  agrees  the  Book 
of  Evesham  (col.  60). 
1.  1 8.  Ante  altare~\  This  rubrical  direction  seems  peculiar  to  E. 


NOTES.  151 

It  appears  to  relate  to  the  following  anthem,  which  in  most  other 
books,  as  in  Hittorp,  is  the  first  of  the  processional  antiphons.  The 
words  ante  altare  are  probably  a  warning,  which  would  be  needed  by 
persons  accustomed  to  the  use  of  the  office  from  which  ours  is  revised, 
that  Aue  gratia  was  to  be  sung,  not  during  the  procession,  but  at  the 
altar  where  the  candles  had  been  blessed,  before  the  procession 
began. 

1.  19.  Aue  gratia,  as  just  observed,  is  the  first  processional  anthem  in 
most  books.  Some  give  a  more  precise  direction.  Thus  in  A  (the 
eleventh  century  portion)  it  is  to  be  sung  '  ad  stationem  sancte  marie ' : 
in  the  Sydney  Sussex  MS.  of  Y  'in  egressu  de  choro  usque  ad  altare 
beatae  mariae,'  the  antiphon  Adorna  thalamum  following  *  in  statione 
ante  altare  beatae  mariae.'  This  gives  the  reason  for  the  substitution  of 
Aue  gratia  for  Puer  iesus  in  E.  The  benediction  took  place,  not  as 
in  the  English  Pontificals  at  the  High  Altar,  but  at  the  Lady  Altar. 
If  therefore  this  anthem  was  to  be  used  in  the  customary  way  it  must 
be  said  before,  not  after,  the  procession  set  out :  ante  altare,  not  ad 
processionem.  It  may  be  remarked  that  a  similar  transposition  of 
Aue  gratia  takes  place  in  J.  It  is  not  impossible  that  this  missal  also 
supposes  the  benediction  to  take  place  at  the  altar  of  Saint  Mary. 
1.  21.  Read  ulnas. 
1.  23.  Read  accipiant. 

1.  24.  editui]  So  in  Hittorp's  Ordo  quoted  above.  In  J  (p.  159)  the 
candles  are  distributed  by  the  edituus.  And  similarly  in  the  Bodleian 
MS.  Rawl.  c.  425  (w  col.  624),  '  distribuantur  cerei  per  secretarium '  ; 
and  in  the  Book  of  Evesham  (col.  60),  '  Secretarii  uero  distribuant 
singulis  fratribus  singulos  cereos.'  This  was  in  fact  the  usual  rule 
among  the  Benedictines  :  see  Martene,  De  Ant.  Mon.  Rit.  III.  vii.  21 
(col.  303). 

Sixth  Collect.     a/3y§  (s  after  the  sprinkling). 

1.  28.     repellendas  S. 

1.  32.     dnm.]  eundem. 

1.  33.     The  superfluous  in  is  found  also  in  /3. 
1.  34.     antiphonas]  The  abbreviation  is  unusual :  anthas. 

The  words  ad  processionem  are  absent  from  the  English  Pontificals 
(except  |8),  from  which  circumstance  we  may  infer  that  they  are  not 
to  be  connected  with  pertinentes.  Though  written  by  our  scribe 
continuously  with  what  precedes  they  were  probably  in  his  exemplar 
the  heading  of  the  antiphons  which  follow.  Their  absence  from  the 
Pontificals,  in  which  the  text  of  these  antiphons  is  not  given,  is  thus 
easily  accounted  for. 

p.    51.  11.    i-ii.      No  doubt  the  'antiphonae  ad  diem  pertinentes'  of  the 
Pontificals  were  the  two  here  given,  preceded  by  Aue  gratia. 
1.  4.     non  ueroj  Read  nouo  :   written  doubtless  in  the  exemplar  nou, 
which  the  scribe  mistook  for  no  u.  / 

1.  9.     Read  templum. 
1.  1 5.     '  Collecta  ad  s.  adrianum  '  in  TAP  ;  '  ad  collectam '  in  M. 

Seventh  Collect.     CFAMPYZ  a/3yS  (R  before  the  procession). 

1.  1 6.     erudi]  exaudi  CRYZ  /3  sec.  m.     q.  +  o.  P. 

1.  17.     intercedente     .     .     .     maria  om.  (exc.  a/3y§). 

1.  1 8.     semperque  /3y§.     lucem  R. 

PURIFICATIO   S.    MARIAE    AD   MISSAM. 

1.  20.     non]  See  on  p.  9,  1.  15, 
1.  26.     Read  maiestatcm. 


152 


NOTES. 


Collect.     ACFHJAMPRSWYZ. 

1.  26.    suppliciter  J. 

1.  27.     tuus  filius  P.     filius  om.  CW.     nostrae  carnis  cum  P. 

1.  28.    nostra  J.     in  templo  est. 

1.  29.     faciat  z.     tibi  purificatis  HY.  dnm.]  eundem. 

p.  52.  1.  2  sq.  These  two  lines,  which  probably  in  the  exemplar  were  a 
distinct  y,  are  omitted  in  CF'HARSWY,  and  are  apparently  peculiar  to 
E  (see  wp.  1534)- 

1.  4  sq.  This  JT  is  found  in  C  and  a  few  English  missals.  raHSWY 
have  Adorabo  ad  templum,  A  Aue  maria,  R  Senex puenim,  followed 
by  y  Post  partum  (see  1.  9). 

1.  7.     This  is  the  tract  in  CHY  and  other  English  missals  :  but  RSW 
have  Nunc  dimittis,  and  F*  Diffusa  est  gratia. 
1.  21.     Read  claritatis. 

Secret.     CSW. 

1.  19.     dne.]  o  d.  S»     hodierna  -f  die  S. 

1.  20.     consecrantur  +  sic. 
1.  27.     Read  auctorem. 

Postcommon.     c  (s  de  S.  Maria  Christmas  to  Candlemas). 

1.  26.     da  +  q.  S.     nobis  om.  s.     eius  +  nos  s. 
praesenti  festiuitate]  continua  intercessione  S. 

1.  28.     per]  dnm.  nostrum  &c.  (om.  per)  S. 

CATHEDRA  S.    PETRI. 

1.  29.     marta]  The  Irish  name  for  the  month  of  March. 

This  mass  is  identical  with  that  assigned  in  G  to  29th  June,  under 
the  title  '  In  natali  S.  Petri  proprie.' 

1.  30  sq.      This  office  and  psalm  do  not  appear  in  full  in  the  missal. 
They  are  found,  however,  in  the  Mass  for  One  Confessor  in  CD,  as 
•     in  other  books  ;    another  indication  that  E  originally  possessed  a 
Common  of  Saints. 

Collect.     AGHJAMPRS2WYZ  (F  for  St.  Peter  '  ad  uesperos'). 
1.  33.     b.  om.  F.     apostolo  tuo  (om.  Fj)  petro  GFJMP. 
1.  34.     animas  om.  FP. 

1.  35.      concede      .      .     .     auxilio]    suscipe    propitius   preces 
nostras  et  intercessione  eius  q.  dne.  auxilium  ut  2.      concede 
+  propitius  sw. 
1.  36.     qui  uiuis]  per  AGFJA2. 

p.  53.  1.  6.     Almost  all  other  books  agree  as  to  the  grail  with  E,  against  Fa. 
1.  10.     The  title  Tractus  is  here  supplied  on  the  authority  of  AHRSWY. 
But  it  may  be  remarked  that  Fa  has  for  the  grail  Jurauit.  Tu  es  &c. 
(11.  11-16),  and  gives  no  tract. 
1.  14.     Read  ligaueris. 

I.  18.  require]  This  gospel  is  given  in  full  p.  60,  1.  4,  and  it  is 
conceivable  that  the  reference  which  the  scribe  has  unfortunately 
omitted  was  to  that  place.  But  the  passage  occurs  in  s  in  the  Mass 
of  One  Apostle  :  it  seems  therefore  more  probable  that  the  text  was 
to  be  taken  from  the  Common  of  Saints,  which,  as  we  have  already 
seen,  preceded  the  Sanctorale,  though  it  does  not  occur  in  the  Common 
of  either  c  or  D. 

1.  20.  The  offertory  in  AAsw  is  Constitues  eos,  in  FaY  Ueritas  mea. 
HR  agree  with  E.  c  is  without  the  mass. 

Secret.     AGHjAMPRSWYZ  (F  for  St.  Paul  L  for  SS.   Peter  and 

Paul  ?). 

1.  24.      q.   dne.  preces  (exc.  Aw)  dne.  q.  preces  w.      q.  dne. 
(ante  beati)  A.     munera]  hostias  (exc.  sw). 


NOTES.  153 

1.  25.     petri  apostoli  tui  (om.  GAMP)  (exc.  TLW).    b.  apostoli  tui 

petri]  apostolica  TL.     illius]  illorum  TL. 
1.  26.     prosit]  proficiat  J. 
Postcommon.     AGHJAMPRSWYZ. 
1.  30.     nos  om.  HY.     +  q.  post  nos  AW  post  dne.  HSY. 

oblatum  munus  z.     oblatum]  sumptum  s.     in  om.  HY. 
1.  31.     mirabilem  te  P. 
1.  32.     tuae  sumamus  (susenciamust  w)  (exc.  p).     indulgentiae 

tuae  P. 

ANNUNCIATIO   S.   MARIAE. 

1.  34.  TaR  have  as  office  and  psalm  Uicltum,  Eructauit ;  almost  all 
other  books  agreeing  with  E  in  the  office,  and  most  of  them  in  the 
psalm. 

1.  35.     et  iustitia    .     .     .     eum  would  seem  to  be  the  psalm,  as  in 
most  books  ;   though  in  both  w  and  E  it  is  written  as  if  it  were  part 
of  the  office, 
p.  54.  Collect.      ACHJRSWYZ  (D   de  S.    Maria  TAMP   collect   before 

mass). 

1.  2.     de  om.  TjA  in  MP.     mariae  om.  FA. 
1.  3.     annuntiante  M.     uoluisti]  uouistif  R. 
1.  4.     dei  genetricem  RS\V. 
1.  9.     Read  gradate. 

1.  10  sqq.     Apparently  (as  in  CHSWY,  &c.),  11.   14-21  are  the  tract, 
though  written  here  as  if  they  formed  part  of  the  grail.     If  so  ihe 
grail  is  11.  10-13  5  which  do  duty  as  the  grail  also  in  c,  and  apparently 
not  elsewhere  (see  w  p.  1540).  raAR  have  Diffusa  est. 
1.  12.     Read  occur sus. 

1.  14  sqq.     This  is  the  tract  also  in  CH.      In  sw  11.  16-18  are  omitted, 
and  in  Y  1.  1 6.     r3  has  no  tract. 
1.  25.     Read  offerenda. 

Secret.     ACTHjARSWYZ  (MP  as  postc.  D  missa  in  commemora- 

tione  incarnationis  &c.). 
1.  29.     q.  om.  TAMP,     dne  q.  J. 
1.  30.     uerum  om.  D.     hominem  -j~  firmiter  s. 
1.  31.     eius]  eiusdem  DRS.      resurrectionis]  incarnationis  S  in 
carnationis  .  .  .  et  aduentus  spiritus  sancti  D. 
1.  32.     mereamur  peruenire  (exc.  c).    laetitiam  om.i  C.    per]  qui 

tecum  HY. 
p.  55.  Postcommon.     ACFHJARSWYZ  (D  de  S.  Maria  MP  among  'aliae 

orationes'  at  the  end  of  the  mass). 
1.    2.     q.  o?n.  AFJAPR. 
1.    3.     tui  om.  w. 

1.    4.     crucem  -f-  perque  mariam  uirginem  dei  genitricem  D. 
1.    5.     per  dnm.]  per  eundem  (exc.  M)  qui  tecum  &c.  M. 

IN   DIE  S.   PATRICII. 

1.  6.  The  mass  for  St.  Patrick's  Day  should  have  preceded  the  last. 
Possibly  its  misplacement  may  be  accounted  for  by  its  being  taken 
from  a  different  source  from  the  remainder  of  the  missal.  It  is  found, 
with  one  or  two  slight  variations  in  the  collect,  in  C.  And  the  Missal 
of  Kilcormic  (Trinity  College,  Dublin,  MS.  B.  3.  i),  which  was 
written  in  1458  for  the  Carmelite  Priory  of  Kilcormic  (now  Frankford, 
in  King's  County),  by  Dermot  O'Flanagan,  a  brother  of  the  Priory  of 
Loughrea,  County  Gal  way,  gives  a  recension  of  it  which  may  be 
printed  here. 


154  NOTES. 


SANCTI   PATRICK   ARCHIEPISCOPI. 

Officiitm.     Gaudeamus  omnes. 

Oratio. 

Omnipotens   sempiterne   deus   qui   beatum    patricium    ybernensium 
elegisti  apostolum  tuum  presta  quesumus  i  ut  cuius  doctrina  fidem 
sumpsimus  eius  intercessione  in  bonis  actibus  roboremur  per. 
Epistola.     Ecce  sacerdos. 

Gradale.      Domine  preuenisti.     y.  Uitam  petiit.    Alleluia  y.  Justus 
germinabit.1     vel  Tractus.     Beatus  uir  qui. 
Sequendd.     Dei  per  patricium.  .  .  . 
Ruangelium.     Uigilate  quia  nescitis. 
Off.     Ueritas  mea. 

Secreta. 

Hostias   tibi   domine  in  honore  quesumus   sancti  patricii  offerimus 
deuote  accipias  i  ut  nos  a  penali  gehenna  iudicii  liberemur  per. 
Commimio.     Fidelis  seruus. 

Post  communionem. 

Omnipotentem  deum  uniuersitatis  auctorem  deprecamur  ut  sumptum 
sacrificium  per  beatum  patricium  fiat  nobis  remedium  sempiternum 
per. 

1.  10.  scotorum]  This  was  the  name  applied  to  the  Irish,  and  to 
them  alone,  for  many  centuries.  The  cognate  term  '  Scotia3  was  first 
used  of  that  portion  of  the  modern  Scotland  which  is  bounded  on  the 
south  by  the  rivers  Forth  and  Clyde,  early  in  the  eleventh  century, 
the  word  'Scoti'  having  been  applied  to  its  inhabitants  somewhat 
earlier  (Skene,  Celtic  Scotland,  i.  398).  But  long  after  that  date  the 
island  now  known  as  Ireland  continued  to  be  called  indifferently 
'Hibernia'  and  'Scotia.'  See  the  letter  from  Stephen  White  to 
Colgan,  published  in  the  Proceedings  of  the  Royal  Irish  Academy ', 
vol.  viii.  p.  34  ;  Ussher,  Works,  vol.  vi.  p.  283  sq.  An  early  use  of 
Scotia  applied  to  North  Britain  will  be  found  above,  p.  xxii  note  i  ; 
and  on  the  other  hand  an  interesting  example  of  the  late  period  to 
which  the  name  Scotland  continued  to  be  used  for  Ireland  may  be 
seen  in  the  Martiloge  of  Richard  Whytford,  printed  in  1 526,  where 
under  Feb.  i  and  Mar.  17  we  have  '  in  Scotlonde  the  feest  of  saynt 
Brigide,'  '  in  scotlonde  the  feest  of  saynt  Patrike  bysshop  and  con- 
fessour  that  fyrst  preched  there  Christes  fayth  '  (Procter  and  Bewick's 
edition,  H.B.S.  vol.  iii.  pp.  19,  42). 

1.  u.  ut  hibernenses  .  .  .  efficeret]  It  is  difficult  to  believe  that  we 
have  this  collect  in  its  original  form.  It  seems  unlikely  that  the 
people  to  whom  St.  Patrick  preached  should  be  described  in  two 
successive  clauses  by  the  different  names  of '  Scoti '  and  '  Hibernenses 
gentes.'  Moreover  the  words  between  elegisti  and  tribue  are  a  mere 
amplification  of  scotorum  apostolum.  We  may  suspect  that  they  are 
a  later  explanatory  addition,  made  after  the  word  '  Scoti '  had  come 
to  be  used  for  the  inhabitants  of  North  Britain  as  well  as  for  those  of 
Ireland  :  that  is  about  the  eleventh  or  twelfth  century.  Compare  the 
words  of  a  scribe  employed  by  Marianus  Scotus,  penned  (for  the 
benefit  of  foreign  readers)  on  June  28,  1072  :  '  Et  scripsi  hunc 
librum  pro  caritate  tibi  et  Scotis  omnibus  id  est  Hibernensibus,  quia 
-sum  ipse  Hibernensis'  (MacCarthy,  The  Codex  Palatino-Vaticanus 

1  MS.  g'. 


NOTES.  155 

No.  830.  R.  I.  A.  Todd  Lecture  Series,  1892,  p.  I5).1  Our  suspicion 
is  confirmed  when  we  turn  to  the  Breviary  of  Kilmoon  (Trinity 
College,  Dublin,  MS.  B.  i.  5),  which,  at  f.  122  r  a,  has  the  following 
collect  for  St.  Patrick's  Day  : 

Deus  qui  beatuin  patricium  hybernie  apostolum  tua  prouidencia 
elegisti  tribue  nobis  quesumus.  eius  intercessionibits  tit  ad  ea  qtiae  recta 
sunt  quam  tocitis  festinemus  per. 

This  omits,  it  will  be  seen,  the  suspected  clause,  and  proclaims  its 
comparatively  late    date    only  by  the   substitution  of  hybernie  for 
scotorum.     It  is  the  link  which  connects  the  collect  of  our  book  in 
its  original  form  with  the  more  divergent  recension  in  the  Kilcormic 
missal  printed  above.     Yet  another  example  of  the  collect  with  the 
word  scotoruvi  and  the  explanatory  insertion  is   given  by  Colgan 
(Trias  Thamnaturga,  p.  193)  from  an  ancient  Breviary  of  Armagh. 
It  varies  from  our  text  as  follows  : 
1.    9.     sanctum]  beatum. 
1.  ii.     ad  lumen  .  .  .  reduceret  et  om. 
1.  12.     lauacra.     dei  excels!  efficeres. 
1.  13.     piis  om.     \\\.  post  quesumus. 

It  may  be  added  that  the  inserted  clause  recalls,  though  perhaps 
not  very  vividly,  various  phrases  in  Jocelin's  Life  of  St.  Patrick,  and 
may  with  some  likelihood  be  referred  to  him  as  its  author.  The 
contrast  between  the  darkness  of  heathen  error  and  the  light  of 
Christianity  is  very  frequent.  See  e.g.  §§  51,  55,  62,  153  ;  and  note 
especially  §  40  '  Populus  ergo  gentium  illarum  qui  sedebat  in  tenebris 
jam  videns  lumen  magnum  acclamando  gratiarum  actiones  summae 
luci  .  .  .  Patriciumque  praeconem  perennis  lucis  magnificabat ':  §41 
'  ad  discernendam  lucem  verae  fidei  a  tenebris  iclololatriae '  :  §  48  '  Ipse 
vero  S.  Patricium  sicut  angelum  pacis  et  lucis  .  .  suscepit  .  .  . 
credidit  et  per  lauacrum  regenerationis  .  .  .  christo  incorporari 
meruit :  §  63  '  Ne,  tali  lucerna  extincta,  populus  Hiberniae  iterum 
in  tenebris  ambularet.'  All  these  expressions  are  of  course  remi 
niscences  of  Isai.  ix.  i,  which  usually  served  as  the  text  of  Irish 
homilies  on  St.  Patrick.  But  similar  phrases  are  found  also  in  the 
Vita  Kentegerni,  where  there  is  perhaps  less  opportunity  for  using 
them,  and  where  they  cannot  have  been  due  lo  any  such  obvious 
suggestion.  Thus  cap.  i  (I  quote  from  Forbes'  edition,  Historians 
of  Scotland,  vol.  v.  p.  162)  'Quomodo  candor  lucis  eterne,  sol 
iustitie,  .  .  .  radiis  sue  cognitionis  et  dilectionis  mundum  illumi- 
nauerit  .  .  .  suos  inducens  in  omnem  plenitudinem  ueritatis  effica- 
tius ',  &c.  Cap.  iv  (p.  169)  '  Lauacro  regenerationis  et  renouationis 
illos  perfudit.'  Cap.  24  (p.  203)  '  Sedenti  namque  in  tenebris  ex- 
terioribus  uerus  lucifer  cordi  illius  illuxit ;  et  lux  exterior  ad  tempus 
adempta  de  tenebrosis,  et  umbra  mortis,  ilium  educens  in  lucem 
ueritatis  induxit.  Interius  igitur  illustratus  ...  ut  ...  fontem 
salutis  ipsum  ablueret,  cepit  deuote  deprecari,'  and  the  remainder  of 
the  chapter.  See  also  chapters  ix  (p.  178),  xxvii  (p.  208),  xxxii  (p.  218), 

1  St.  Bernard's  Vita  S.  Malachiae  (written  A.D.  1149)  supplies  an  instructive 
illustration  of  the  ambiguity  of  '  Scotia '  and  its  cognates  nearly  a  century  later. 
Ireland  is  usually  named  '  Hibernia  '  (cf.  Ep.  374)  ;  once  '  ulterior  Scotia '  (§  72)  : 
'  Scotia'  is  regularly  used  for  North  Britain,  and  the  'Scoti'  are  its  inhabitants,  being 
once  contrasted  with  the  '  Hiberni '  (§  8).  But  once,  in  the  mouth  of  an  Irishman, 
'Scoti'  is  used  in  its  older  meaning  (§61),  while  the  meaning  which  Bernard  attached 
to  the  phrase  '  opus  Scoticum  '  (§  14),  probably  copied  from  the  notes  of  his  Irish 
correspondent  Congan,  is  uncertain. 


155  NOTES. 

xxxiv  (p.  219),  xxxv  (p.  222),  xxxix  (p.  229).  Jocelin  uses  '  Scoti ;  for 
the  inhabitants  of  modern  Scotland.  Thus,  Vita  Kent.  cap.  xxvii 
(p.  209),  St.  Kentigern  preaches  to  the  Picts  and  Scots,  while  a  few 
pages  later  we  are  told  (cap.  xxix.  p.  213)  that  Rederech  was  baptized 
by  the  disciples  of  St.  Patrick  *  in  Hibernia.' 

Another  collect  for  St.  Patrick's  Day  is  found  in  two  inedited  Irish 
Breviaries,  which  stand  side  by  side  in  the  library  of  Trinity  College, 
Dublin  (B.  i.  3,  4),  and  which  belonged  respectively  to  the  Church  of 
Clondalkin  and  to  that  of  St.  John  the  Evangelist,  Dublin.  It  runs  thus  : 
Deus  qui  beatum  patricium  hyberme  apostoluin  signis  multimodis  decor- 
atum  ad  celestem  gloriam  transtulisti  presta  qiiesumus  ut  eius  meritis 
et precibus  adiuti  eterne  beatitudinis  premia  consequamtir  per.  This 
collect  reappears  in  an  office  of  St.  Patrick  printed  at  Paris  in  1622 
(Colgan,  Trias  Thaumaturga,  p.  189),  and,  with  two  slight  variations 
in  the  text,  in  another  printed  at  Rheims  in  1612  (ib.  p.  196,  recte  195). 
Besides  these  two  main  groups  of  collects  for  St.  Patrick's  Day  we 
find  three  others  having  nothing  in  common  with  any  of  those  here 
printed,  or  with  each  other,  which  Colgan  (ib.  p.  194  sqq.)  re 
printed  from  offices  published  respectively  at  Venice  in  1522  (Roman 
Breviary),  at  Brussels  in  1622,  and  at  Rome  in  1635. 

Collect,     c. 

1.  ii.     uerum  dei  lumen. 

1.  14.     sunt  om. 

1.  17.  Mr.  Warren  has  aptly  cited1  in  illustration  of  the  closing  words 
of  the  secret  the  Irish  notion  of  the  function  assigned  to  St.  Patrick 
in  the  Day  of  Judgement.  This  traditional  belief  seems  to  assume 
two  forms.  According  to  one  the  saint  was  to  be  the  judge  of  the 
Irish.  Thus  to  the  words  of  St.  SechnalFs  hymn,2  'cum  apostolis 
regnabit  sanctus  super  Israel,'  the  glossator  appends  the  note,  *v 
regnabit  Patricius  super  Scotos  in  die  iudicii,'  quoting  Matt.  xix. 
28,  in  which  the  apostles  are  described  as  sitting  on  thrones  jtidging 
the  tribes  of  Israel.  So,  according  to  Muirchu  Maccu  Mactheni's 
notes  in  the  Book  of  Armagh,3  it  was  granted  to  St.  Patrick  'ut 
Hibernenses  omnes  in  die  iudicii  a  te  iudicentur,'  language  which  is 
echoed  by  the  homilists.4  The  other  form  of  the  tradition  makes 
Patrick  the  defender  of  the  Irish  on  Doomsdav.  Thus  the  Prayer  of 
Ninine  :5 

We  pray  to  Patrick,  chief  apostle, 

who  hath  saved  us  to  Doom's  day 

From  judgement  by  the  malevolence 
of  dark  demons — 

the  gloss  on  which  supplies  a  very  close  parallel  to  our  secret :  '  i.e. 
who  will  save  us,  i.e.  who  will  effect  our  deliverance.'  This  probably 
gives  the  meaning  of  Fiacc's  *  Around  thee  in  the  Day  of  the  Judge 
ment  men  of  Ireland  will  go  to  Doom'6 :  and  to  this  latter  form  of  the 
belief  about  St.  Patrick,  rather  than  to  the  former,  allusion  appears  to 
be  made  in  the  text.  The  Second  Vision  of  Adamnari  combines  both 

*  Liturgy  and  Ritual,  p.  271,  c  p.  150. 

-  Liber  Hynmorum  (ed.  Bernard  and  Atkinson),  i.  12. 

3  Stokes,  Tripartite  Life,  pp.  296. 

4  Trip.  Life  (ed.  Stokes),  pp.  30,  258,  260,  477,  486. 

5  Liber  Hymnorum,  ii.  36,  187. 

6  Liber  Hymnorum,  ii.  33,  34  (11.  36,  52). 

7  Revue  Celtiqiie,  xii.  425. 


NOTES.  157 

views  of  the  Saint's  office  :  '  It  is  Patrick  who  will  be  their  judge  and 
their  advocate  on  Doomsday.' 

The  variant  of  the  Kilcormic  Missal — penali  gehenna  for  timore — 
is  curious. 

Secret.     C. 

1.  19.  The  unusual  form  of  the  postcommon,  in  which  God  is  not 
directly  addressed,  will  be  noticed.  Compare  the  metrical  collect 
following  the  hymn  Alto  et  ineffabili  in  the  Irish  Liber  Hymnoruni 
(i.  157).  - 

Postcommon.     c. 

MISSA   IN   LETANIA  MAIORE. 

1.  22.  From  its  position  in  the  missal  it  appears  that  this  mass 
was  intended  to  be  used  on  St.  Mark's  Day  :  and  for  this  day  it  is 
appointed  in  TPZ.  But,  on  the  other  hand,  the  majority  of  later 
books  assign  it  to  one  or  more  of  the  Rogation  Days.  Thus  in 
AHAMSWY  it  is  the  mass  for  Rogation  Monday ;  in  w,  and  in  HY 
with  a  change  of  lessons,  also  for  Rogation  Tuesday.  In  the 
modern  Roman  missal  the  same  mass  serves  for  all  three  Rogation 
Days  and  for  St.  Mark's  Day,  while  in  R  it  comes  between  the  mass 
for  the  5th  Sunday  after  Easter  and  that  for  the  Vigil  of  Ascension 
with  the  heading  In  Letaniis  maioribus.^  And  with  this  usage  the 
title  in  E  agrees.  It  seems  clear  that  in  the  exemplar  it  was  a 
Rogation  Day  mass,  and  that  it  was  transferred  to  its  present  place, 
without  altering  the  title,  in  accordance  with  the  principle  expressed 
in  the  rubric  in  R  :  '  Officium  misse  de  letaniis  ante  vigiliam  ascen- 
sionis  positum  :  fiat  eo  tempore  quo  fit  in  terris  in  quibus  fratres 
morantur.'  The  converse  transposition  has  been  made  in  J,  where  it 
appears  as  the  mass  for  the  Monday  before  Ascension  Day,  but  with 
the  title  ini.  Kal.  Mai.  Laetania  Maiore.  Thus  the  position  in  the 
missal,  rather  than  the  title,  in  both  E  and  J,  indicates  the  usage. 
Compare  above  on  p.  12,  1.  I. 

Collect.      AFHJAMPRSWYZ. 

1.  29.     contra  -f  aduersa. 
Epistle.     Inflection  mark  over  Title  iacobi. 
p.  56.  1.    7.     adexteram]  For  ad  dexteram. 

saluum]  Read  saluam. 
\.  10.     Read  prauitatis. 

Secret.     AFHJAPRSWYZ  (GM  Sabb.  in  ieiunio  mensis  septimi). 
1.  10.     munera]  hostia  GM.     dne.  q.  GJMPSW.    prauitatis]  iniqui- 
tatis  GM. 

1  Mr.  Warren  supposes  that  the  nine  excised  leaves  of  C,  intervening  between 
the  present  f.  117  and  f.  -118,  contained,  inter  alia,  masses  for  the  Rogation  Days. 
Though  this  conjecture  is  probably  correct,  it  cannot  be  regarded  as  certain  ;  for, 
besides  the  nine  here  referred  to,  six  leaves  have  been  removed  from  the  MS.  by 
excision,  and  in  each  of  these  cases  the  excision  took  place  at  an  early  stage  of  the 
scribe's  work  and  has  left  no  lacuna.  It  is  quite  possible  that  this  may  be  true  also 
of  some  of  the  nine  excised  after  f.  117.  The  following  indication  of  the  arrangement 
of  the  gatherings  of  c,  which  I  owe  to  the  kindness  of  Mr.  Plummer,  the  Librarian 
of  Corpus  Christi  College,  Oxford,  will  supplement  what  Mr.  Warren  has  written 
(c  p.  20  sq.): 

i  (i.  I,  probably  blank,  lost),  ii,  iii,  iv12,  v14  (v.  3  and  v.  II  excised)  vi10  (vi.  2  and 
vi.  8  excised),  vii,  viii,  ix1'2,  x14  (x.  5  and  x.  9  excised),  xi  (xi.  3-11  excised), 
xii,  xiii,  xiv,  xv,  [xvi],  [xvii],  [xviii]12,  [xix]3  (xix.  I  lost),  [xx]8. 
Possibly  the  final  leaf  of  the  manuscript  has  been  lost.     If  so,  it  was  probably  the 
conjugate  of  xix.  i,  and  thus  what  we  have  called  gatherings  xix,  xx  are  the  remains 
of  a  single  composite  gathering  of  12.     The  stitching  of  these  two  folds  is  modern. 


158  NOTES. 

1.  ii.     absoluat  GM.     tuae  +  nobis  (exc.  p).     conciliet  GM. 
Postcommon.     AFHJAMPRSWYZ. 

1.  1 8.     tua  dona  TA.      tribulatione  +  nostra  w.      percepimus 
AFHAPSYZ. 

VIGILIA  S.    IOHANNIS   BAPTISTAE. 
1.21.     Read  zacharia.     C  also  has  zacharias. 

1.  25.     cw  have  the  psalm  Apparuit  autem.     F'HARSY  agree  with  the 
text. 
1.  28.     Read  incedat. 

Collect.      ACFHJAMPRSWYZ. 
1.  28.     iohannis  +  christi  S. 
1.  29.     per]  dnm.  nostrum  i.  c.  &c.  AFHMPRSWYZ. 
p.  57.  1.  ii.     Reader. 

Secret.     AFHJAMPRWY(Z  for  the  first  mass  of  the  day). 
1.  10.     munera  +  q.  HY. 
1.  ii.     nostrorum  om.  z. 
1.  17.     Read/^Jia/. 

Postcommon.     ACFHJAMPRSWY  (G   as   collect    L   for  the  day 

Z  '  ad  uesperas '). 
1.  1 6.     q.  om.  (exc.  HY). 

1.  17.     et  +  per  sanctum  corpus  et  sanguinem  filii  tui  w. 
1.  1 8.     fore]  fauere  GFLMZ  fieri  P.     i.  c.  dnm.  nostrum]  dnm. 

nostrum  i.  c.  filium  tuum  HRY  dnm.  nostrum  PZ  dnm.  nostrum 

i.  c.  AFJAS  per  GLAM. 

IN  DIE  S.    IOHANNIS  BAPTISTAE. 

1.  24.     This  psalm  is  found  in  CE  and  in  no  other  book  cited  by  Dr. 

Legg  (w  p.    1559)   TaARSY  have  Bonum  est  confiteri,   HW  Audite 

insulae. 

1.  27.     Read  spiritualium. 

Collect.      ACGrHJLAMPRSWYZ. 

1.  26.     honorabilem  -f-  nobis.     iohannis  +  baptistae  J. 

1.  27.     da  -f-  populis  tuis. 

1.  29.     gterne]  et  pacis  GL. 

p.  58.    1.  i  sq.     In  R  these  two  verses  are  replaced  by  Tu  piier  propheta 
and  Ne  timeas  zacharia,  in  TaA  by  Beatus  nir.     c  has  alleluia  at  the 
end  of  1.  i  :  probably  omitted  here  by  an  error  of  the  scribe. 
1.  2.     This  verse  is  common  to  c  and  E,  but  is  found  in  no  other  book 
cited  by  Dr.  Legg  (w  p.  1559.) 

Secret.      ACGrHJLAMPRSWYZ. 

1.  ii.     tua  +  nos  JS.     dne.  om.  A.    illius]  sancti  ioannis  G  + 

nobis  per  haec  opem  adesse  poscentes  et  M. 
1.    12.     uenerantes]  celebrantes  (exc.  csw).     et  opem     .     .     . 

deprecantes  om.  (exc.  csw). 
1.  15.     monstrauit  +  praesentem  S.     i.  c.  £c.]  dnm.  nostrum 

i.  c.  (+  filium  tuum  HRYZ)  THJAMPRYZ  i.  c.  dnm.  nostrum 

AC  per  L. 
1.  19.     Read  ecclesia. 

Postcommon.     ACGFHJAMPRSWYZ. 
1.  20.     auctorem  +  per  GJ. 
1.  21.     dnm.  nostrum  om.  CW. 

VIGILIA   SS,   PETRI   ET   PAULI. 

1.  22.     Sanctorum    .     .     .     Pauli]  Sancti  Petri  rj. 

1.  28.     This  psalm  is  found  in  CE  alone  of  the  books  collated  by  Dr. 

Legg  (w  p.  1 560).     I^HARSWY  have  Caeli  enarrant. 


N07ES.  159 

Collect.     ACGHMPSWZ. 

1.  30.     nos  csw.     ap.  beatorum  GM.     ap.  om.  p.     tuorum  om. 

CGMP. 

1.  31.     natalitia  gloriosa  (exc.  c).     preuenire]  praeire  (exc.  cs). 
1.  32.     et/rz.  om.  P.     beneficiis  praeueniri. 
p.  59.  1.  i.     Read  terrae. 

1.  9.     Read  offerenda. 

Secret.     AFHJAPRY  (D  commemoratio  de  apostolis). 
1.  13.     populi]  apostoli  HY.     dne.  q.  DFHJPY. 

1.  17.  This  common  is  found  also  in  craA  and  in  only  one  other  book 
cited  by  Dr.  Legg  (w  p.  1560).  Simon  iohannis  is  that  usually 
given. 

19.     ab  elimento].     Read  alimento  as  p.  60,  1.  18. 

Postcommon.     AFjAPRYZ  (CHMSW  for  day  G  for  Annun.  B. V. M.) 
For  collations  see  below  on  p.  60,  1.  18  sq. 

NATALE  SS.  PETRI  ET  PAULI. 

1.  21.     Nat  ale  S.  Petri  ap.  TAP. 

1.  24.  The  same  psalm  is  found  in  CHS  and  a  few  other  English 
books  :  also  in  R.  w  prefixes  (from  v.  10)  Et  exeuntes  processerunt 
&c.,  while  TaAY  have  Dne.  probasti. 

Collect.      ACCrHJLAMPRSWYZ. 

1.  26.     hodiernam]  hunc  GL.     diem  +  b.  GL.     tuorum  om.  GL. 
1.  27.     martyriis  H  martyrist  Y.     tuae]  om.  L  +  toto  terrarum 
orbe  diffusae  GL.     in    ...    preceptum]  semper  magisterio 
gubernari  GL. 

1.  28.     sumpsit  religionis  GL. 

p.  60.  1.  i  sq.  This  verse  is  common  to  CES,  but  no  other  examples  of  its 
use  are  given  in  w  p.  1561.  TaHAR  have  Tu  es  petrus,  w  Tues  pastor, 
Y  Non  uos  me. 

Secret.      ACrHJLAMPRSWYZ. 

1.  ii.     q.  dne.  A.     q.  om.  (exc.  CA).     sacrandas]  consecrandas 

HY. 

1.  12.     apostolica]    sanctorum    ap.    tuorum   petri    et    pauli   z. 

et  om.  ArjLAMPRWZ. 
1.  13.     tribuis  TJLAP. 

1.  1 6.  Read  amo  te  :  /  having  been  mistaken  for  c.  This  common  is 
found  also  in  CF'A  and  very  rarely  elsewhere  (see  w  p.  1561).  The 
majority  of  books  have  Tu  es petrus. 

Postcommon.     ACFHJAMPRSWY  (G  for  Annunc.  B.V.M.) 
1.  1 8.     satiasti  +  q.  S.     appostolicis  intercessionibus]  b.  (sanc 
torum   p.  228)  ap.   tuorum  petri  et  pauli  intercessionibus  z 
intercedente  b.  .  .  .  maria  G. 

1.  19.     omni  +  nos  Y  (not  so  on  Vigil)  GH  -f  q.  G  +  propitius 
Z  (semel). 

NATALE  S.   PAULI. 

1.  23.  This  psalm  seems  to  be  peculiar  to  E  (w  p.  1561),  c  wanting  this 
mass.  F'ARSY  have  Dne.  probasti,  H  De  reliquo  reposita^  w  Non 
solum  atttem  michi. 

Collect.      AGFHJAMPRSWYZ. 

1.  26.     gentium  +  in  z.     apostoli  +  tui  HJSWYZ. 

1.  27.     natalia  J. 

1.  28.     patrociniotjR. 
1.  29.     Read  galatas. 


160  NOTES. 

Epistle.     Inflection  mark  over  Title  ad. 
1.  31.     E  agrees  with  HR,  against  SWY,  in  omitting  vv.  21-24. 
p.  61.  1.    6.     In  this  jf  E  agrees  with  HSWY.  TaA  have  Gaudete  iusti. 
1.  17.     Read  nostrum  perueniat. 

Secret,     sw  (L  for  SS.  Peter  and  Paul). 

1.15.     oblatio  L.     uotiuaL.     deferentes]  defertur  L  deferimus  S. 
precamur]  deprecantes  S  deprecamur  w.     ut  -f  pariter  L. 

1.  17.     perueniat]  proueniat  LW. 
1.  24.     Read  ^fera^/#/. 

Postcommon.     SW. 

1.  22.     tua  -f  et  S. 

1.  23.    apostoli  +  tui  S. 

OCTAVAE  SS.  PETRI  ET  PAULI. 

1.  26.    non]     See  on  p.  9, 1.  1 5. 

1.  28.  This  office  appears  to  be  peculiar  to  E.  r*HARSWY  have 
Sapientiam  sanctorum.  All  these  books  except  A  seem  to  agree 
with  E  in  having  the  psalm  Exsultate.  A  has  the  office  Caeli  enarrant. 
The  mass  is  wanting  in  c. 

Collect.     AGFHJAMPRSWYZ  (c  de  petro  et  paulo). 

1.  32.     b.  om.  G.     petrum  -f  apostolum  GHJRSY. 

1.  34.     pelago  G.     exaudi  .  .  .  et  om.  G. 

1.  35.     concede  -f  propitius  G.      eternitatis  gloriam]  aeternam 
trinitatis  gratiam  G. 

1.  36.     per]  qui  uiuis  AHRSY. 
p.  62.  1.  2.      This  epistle  is  somewhat  unusual.     It  is  found  in  w. 

Epistle.     Inflection  mark  over  Title  ad. 

1.  5.     Constitues  is  very  rare  here  (see  w  p.  1564).     It  is  found  in  H 
for  the  second,  and  Y  for  the  third  day  within  the  octave,  but  with  a 
different  y.      ra,  with  most  English  books,  has  lustorwn   animae 
There  is  no  mass  for  the  octave  in  C. 
1.  6.     This  is  the  y  in  most  books.     TaA  have  Sancti  tui. 

Verse.     HSWY. 

1.  6.     et  duo  om.  w. 

1.  14.  The  offertory  seems  peculiar  to  E,  C  wanting  the  mass.  In 
H  it  is  for  the  second,  and  in  Y  for  the  third  day  within  the  octave. 

Secret.     LSW. 

1.  16.     altissime  +  d.  S.     tibique]  tibi ;  quae  et  S  et  tibi  L. 

1.17.     eorum  fieri  w.     concede  post  honore  L. 

1.  20.  The  common  appears  to  be  peculiar  to  E  (c  has  no  mass) :  it 
belongs  to  the  fourth  day  within  the  octave  in  H  and  to  the  second  in  Y. 
[ut]  uen[ia]tis]  This  should  have  been  printed  uentisft.  It  is  appa 
rently  a  corruption  of  lit  eatis,  the  former  word  having  been  written 
in  the  exemplar  u.  The  confusion  of  a  with  n  is  easy  in  Irish  MSS. 
Compare  above,  p.  25,  1.  20.  Or  possibly  we  should  emend  \uf\ 
uen\id\tis. 

Postcommon.     SW. 

1.  23.     sacramenta  +  caelestia  s.     ap.  +  tuis  petro  et  paulo  sw. 

VIGILIA  ASSUMPTIONS   S.   MARIAE. 

1.  28.  Apparently  the  scribe  began  to  write  the  psalm,  but,  in  error, 
after  its  opening  word  (or  words)  copied  again  the  end  of  the  office. 
He  then  commenced  the  psalm  afresh,  not  perceiving  his  mistake. 
This  appears  to  be  the  psalm  given  in  almost  all  English  books,  if  we 
may  assume  that  Et  gaudium  in  the  Durham  and  Whitby  missals 


NOTES.  161 

(w  p.  1580)  is  a  mere  variant,   following  more  closely  the  text  of 
Sedulius,  as  we  have  Et  gaudia  in  D  p.  7.      But  S  has  Benedicta 
in,  Eructauit)  and  w  adds  a  second  psalm  Quia  concupiuit.     c  (see  p. 
60)  agrees  with  E.     Fa  does  not  provide  for  this  mass. 
11.  29,  30.     Read  konore,  es. 
1.  32.     Read  aulam. 
p.  63.  1.  2.     te  (i.e.  tecuni]  is  certainly  wrong,  though  read  by  F. 

Collect.      ACFHJAMPRSWYZ. 

l.i.     iocundos -f  nos  z.    facias  R.     suae  faciat  HY.    festiuitati] 
commemorationi  z. 

1.    2.     qui  &c.]  per  z. 

1.  3.  Probably  this  should  be  expanded  ?\equire\  *[»]  co\rti\me\inora- 
tione\  c\iini\  respo\nsorio\ :  the  meaning  being  that  the  following 
lesson,  of  which  the  cue  only  is  given  here,  and  its  responsory 
are  to  be  found  in  the  commemorative  mass  of  the  B.V.M.,  p.  79, 
1.  35.  So  in  C  we  have  '  Ab  initio  et  ante  secula  ut  supra.  Gradale 
ut  supraj  the  reference  again  being  to  the  commemorative  mass 
(C  p.  60).  And  similarly  in  the  Missal  of  Kilcormic  (T.C.D.  MS. 
B.  3.  i),  'Ab  initio  et  ante  saecula  et  caetera  sicut  in  commemora- 
cione.'  We  have  thus  an  indication  that  the  Votive  Masses  originally 
preceded  the  Sanctorale.  Compare  above  on  p.  47,  1.  38. 
1.  7  sqq.  This  alternative  lesson,  with  its  grail,  appears  to  be  peculiar 
in  this  place  to  E.  They  are  found,  however,  in  w,  and  the  lesson 
with  a  different  grail  in  S,  in  the  Common  of  One  Virgin  not  Martyr. 
1.  1 8.  The  full  text  is  given,  p.  80,  1.  16,  where  we  have  es  for  esl. 
Here  again  we  note  that  the  votive  masses  probably  preceded  the 
Sanctorale. 

Secret.     ACFHJAMPRSWY  (z  on  the  day  '  ad  uesperas '). 

1.  20.     munera  nostra]  magna  est  TJMPZ.     dne.  +  q.  AS. 

1.  21.     commendet  om.  TJMPZ. 

1.  22.     pro  omJt  C.     fiducialiter  apud  te  HY. 

1.  23.     per]  dnm.  nostrum  Z. 

1.  25.  For  the  text  see  p.  80,  1.  28,  and  compare  above  on  11.  3,  18. 
This  common  appears  to  be  found  here  in  CE  only  (w  p.  1581). 
It  is  the  common  for  the  day  in  Y  and  the  Sherborne  Missal  (w 
p.  1582). 

Postcommon.     CTHJAMPRSWY  (z  '  ad  uesperas '). 

1.  27.     concede  +  q.  HASYZ.    mis.]  o.  z.    d.  +  per  tanti  misterii 
dulcedinem  w. 

1.  28.     et  uirguinis]  om.  (exc.  csw)  -f  mariae  S. 

1.  29.     eiusdem  C. 

ASSUMPTIO   S.    MARIAE. 

1.  32.     This  title  should  be  omitted. 

1.  33.     This  is  the  usual  office  :  but  Fa  has  Vultum  tuum. 

1.  34.     Read  gaudent. 

Office.     ACHRSWY. 

1.  34.     sanctej  om.  (exc.  R)  b.  R. 

p.  64.  1.    i.     For  the  psalm  raARSY  have  Eructaiiit.     E  agrees  with  CHW 
and  the  Sherborne  Missal  (w  p.  1581). 
1.    6.     Read  nexibus. 

Collect.     ACHJSWYZ  (FAMP  before  the  mass  collect). 

1.  4.    huius  +  est  FMP.     opem  conferat  sempiternam  om.  MP. 

1.  5.     sempiternam]  salutarem  HZ. 

1.  6.     nee  +  tamen.     nexibus  mortis  F. 

1.  7.    tuum  om.  M.     de  se  om.  F. 
ROSSLYN.  M 


162  NOTES. 

1.  9.     per  octauas]    A  special  collect  throughout  the  octave  appears 
to  be  unusual.     HW  have  this  collect  on  the  octave  day  only. 
1.  12.     Read  tribuis. 

Collect  during:  octave.     (A  Postc.  of  Vigil  r  for  S.  Maria  ad 
martyres  J  ad  uesp.  M  alia  after  postc.  of  Vigil  P  for  Vigil  ad 
uesp.  HW  in  octaua). 
1.  10.     concede  +  nobis  A.     b.  mariae  semper  uirguinis]  eorum 

r. 

1.   ii.     nos  post  d.  HW  post  cuius  JMP  post  quorum  et  ante 
gaudia  r  om.  A.     eterna  om.  H.     cuius]  quorum  r. 

1.  12.     ueneranda  assumptione]  uirtute  r. 

1.  23  sq.     In  HSY  this  verse  is  said  during  the  octave,  not  on  the  day. 
cw  and  a  few  other  books  agree  with  E  (see  w  p.  1581).     In  R  it  is 
said  without  the  previous  Jf  on  the  day,  reading  gaudet  exercitus 
angelorum  for  gaudent  &c.  F3  has  Specie  tua^  also  omitting  Hodie. 
1.  24.     Read  benedicunt.     CHSWY  have  benedicunt  (-ant  C)  dnm. 

Gospel.     Inflection  mark  over  v.  38  et  (?). 

1.  30.  There  appears  to  be  no  English  missal  which  has  this  offertory 
for  the  Assumption  (see  w  p.  1 581).  C  agrees  with  E.  In  R  it  appears 
as  the  offertory  for  the  Vigil,  and  in  S  as  a  JT  of  the  offertory  for  the 
Vigil.  In  F1  we  have  here  Offerentur  regi. 

Offertory,     c  (RS  for  Vigil). 

1.  30.     dnm.]  omnium  R.     mundi  om.  R. 

Secret.     CSW. 

1.  33.     dne.  -f  q.  S.     efficiat  +  b.  S. 

1.  35.     te  +  iugiter  S. 

1.  38.     This  common  is  found  here  in  CES  and  apparently  in  no  other 
English  missal  (w  p.  1582).     HRWY  have  it  for  the  Vigil.     ra  has  here 
Dilexisti  iustitiam. 
p.  65.  Postcommon.     ACTHJAMPRSWYZ. 

1.  4.     cunctis  om.   AFHjAMPY.     eius   intercessionibus   om.   c. 
intercessione  R. 

DECOLLATIO   S.   IOHANNIS   BAPTISTAE. 

1.  7  sqq.     This  office  and  psalm  are  rare.     They  are  found  here  in 
CEW  and  one  other  English  book  (see  w  p.  1 586).     F1  has  In  uirtute 
tua,  Vitam  petiit. 
1.  8.     Read  discipulis. 

Collect.      ACGHJMPRSWYZ. 

1.  13.     baptistae  -f-  praecursoris  Z.     m.  -+•  tui. 

1.  14.     festiuitas]  solemnitas  Z.      augmentum]   effectum  (exc. 
sw)  +  et  nos  ad  gaudia  aeterna  faciat  peruenire  Z. 

Epistle.     Inflection  mark  over  Title  sapientiae. 

1.  19  sqq.     11.  19-22  are  found  in  CWY  and  the  Abingdon  Missal  only. 
Of  these  w  (?  Abingdon  :  see  w  1586)  does  not  contain  11.  23,  24. 
Apparently  therefore  CY  alone  agree  with  E  throughout.  ra  has  Dne. 
praeuenisti,  B.  uir. 
1.  21.     Read  fratre  suo  uiuenti. 

\.  29.     This  offertory  is  found  in  CEW  and  one  or  two  other  English 
books,  but  not  in  I^HASY  or  R. 
1.  34.     Read  passione. 

Secret.     ACGHJAMPRSWYZ. 

1.  33.     munera  -f  quae  P.     tibi  om.  C.    dne.  +  quae  HY.    iohan- 
nis  baptistae  (+  et  SY)  m.  tui  SWY.    m.  tui  om.  A.    tui  om.  G. 

1.  34.     deferimus]  offerimus  H.     quia  .  .  .   perpetuus  om.  P. 
quia]  qui  (exc.  JPR).     est  +  in  w. 


NOTES.  163 

1.  35.  q.     ...  salutem  om.  GAz.     q.  post  tibi  (1.  33)  R. 

p.  66.  1.    2.     The  common,  it  would  seem,  is  found  here  in  CEW  and  one 
other  English  book  only  (see  w  p.  1586).     TaHSY  &c.  have  Magna  est 

floria,  A  Mirabilis,  R  Posuisti. 
7.     precibus]  MS.  pribus,  which  should  have  been  expanded  patri- 
bus  in  the  text.     This  reading  is  found  also  in  three  printed  editions  of 
S,  viz.  Rouen  fo.  1492,  London  fo.  1504,  London  fo.  1557. 
Postcommon.     ACGHJMPRSWYZ. 
1.  5.     +  q.  post  nobis  A  post  dne.  S.     baptizae  om.  AGJMZ. 

utrunque]  utraque  w  beata  P. 
1.  6.     et  om.  GHJPY.     sumpsimus  +  et  A. 

I.  7.  patribus  nostris]  om.  (exc.  cs)  precibus  nostris  CS.  signi- 
ficata]  sanctificata  HY  digne  M.  in  om.  M.  potius  &c.]  salu- 
taria  sentiamus  M. 

NATIVITAS  S.  MARIAE. 

1.    9.     Read  mariae. 

1.  10.     Ta  has  the  office  Vultum  tuum. 

1.  12.     Read  angeli. 

Office.     CHSWY. 

1.  ii.     sancte  om.  (exc.  c).  _ 

1.  13.  Read  ex  .".  .  dauid.  The  exemplar  must  have  had  dd, 
which  if  written  in  an  Irish  hand  might  easily  be  confused  with  do 
(=  deo],  especially  if  the  horizontal  stroke  were  omitted.  This  psalm 
is  not  very  common  here.  It  is  found  in  HW,  the  Sherborne  Missal 
(see  w  p.  1  589),  and  apparently  also  in  c.  r%  with  ASY,  has  Eructauit 
cor  meum. 
1.  1  5.  Read  miser  at  or. 

Collect.  ACHJSWYZ  (FAP  before  the  mass  collect  M  ad  proces- 
sionem). 

1.  1  6.     sanctae  om.  (exc.  c). 

1.  17.     intercessionibus  -f-  complacatus  TJAPZ  +  complacati  Y. 

1.  1  8.     dnm.]  eundem. 

Epistle.     Inflection  mark  over  Title  sapientiae. 

1.  22  sqq.  The  full  text  of  1.  22  sq.  is  given  at  p.  80,  1.  2  sqq.,  an 
indication  that  the  votive  masses  preceded  the  Sanctorale.  11.  22,  23 
are  found  in  CR  and  some  other  missals,  two  only  of  which  are 
English  ;  also  in  the  missal  of  Kilcormic.  The  majority  have  the 
y  which  appears  here,  1.  24  sq.  (see  w  p.  1589).  Not  so,  however, 


1.  30.     This  offertory  occurs  here  in  CAY  and  one  other  English  missal, 
and  as  an  alternative  in  R.     ra  has  Ojfferentur. 
Secret.     ACFHJAMPRSWY. 
1.  32.    nobis  dne.  s. 
1.  33.     integritatem  matris  SW. 
1.  34.     eius  -f-  uotiuis  w.     • 
p.  67.  1.    i.     tibi]  sibi  (exc.  AMS)  sibimet  S.     faciat  +  esse  S. 

i.  c.  &c.]  per  eundem  HY  qui  tecum  AFjAMP. 

1.  4.     The  same  common  is  found  in  CY  and  the  Sherborne  Missal  : 
apparently  not  elsewhere  (see  w  p.  1589).     See  above  on  p.  63,  1.  25. 
Postcommon.     ACFHjAMPRSWYZ  (G  Tuesday  after  xl1  L  mense 

decembri). 

1.  6.     annue  uotiua]  hodiernae  annua  cum  deuotione  Z. 
1.  7.     ut  ante  et  pri.  (1.  8)  M.     intercedente    .     .     .     uirguine 
om.  (exc.    CMSWZ).      maria    semper    uirguine]   et  gloriosa 


,64  NOTES. 

semperque  uirgine   dei  genetrice  maria  z    semper   uirgine 
maria  M. 

1.  8.     et  pri.  om.  GFA.     nobis  uitae  THJAMPSYZ.     praebeant 
remedia  A  remedio  perueniant  G.     aeterna  HY. 

EXALTATIO  S.   CRUCIS. 

1.  10.     Read  exaltatio. 

1.  1 1  sqq.  The  office  is  that  of  C  and  four  other  English  missals  ;  the 
psalm  is  found  in  CE  only.  Most  books  have  the  office  Nos  autem 
gloriari  and  psalm  D.  misereatur  (w  p.  1591).  ra  has  Nos  autem, 
Dns.  regnauit. 

Collect.     crjMPSYZ  (A  as  ad  populum  de  s.  cruce). 

1.  1 6.     filii  om.  rjAMPZ.     i.  c.  om.  M. 

1.  1 8.     uiuificam  +  eius  M. 

1.  19.    adueniunt.    eundem]  dnm.  r. 

1.  21.  The  epistle  for  this  day  varies  considerably  in  the  different 
English  books:  see  w  p.  1591.  That  which  is  here  given  is  found 
elsewhere  in  c  only ;  but  it  differs  from  that  of  R  and  one  or  two 
others,  only  by  including  vv.  5-7. 

1.  24  sq.  The  full  text  is  given,  p.  26, 1.  32,  and  p.  43, 1.  27. 
1.  26  sqq.  There  is  much  variation  in  these  verses.  R  has  Dulce 
lignum,  Nos  autem  gloriari ;  HSWY  Dulce  lignum,  r3  Dicite  in 
gentibus.  The  two  verses  are  found  as  here  in  CE  only,  from 
which  the  St.  Albans  Missal  differs  by  the  omission  of  the  first 
(see  w  p.  1591). 

1.  34.  In  the  offertory  E  is  in  agreement  with  most  books  :  but  TaA 
have  Dextera  dni. 

Offertory.     CHRSWY  (AD  de  s.  cruce). 

1.  34.     signum]  lignum  HY  (but  '  signum '  for  the  Invention). 

1.  36.     tibi  om.  R. 

1.  37.     alleluia  om.  S.     alleluia  alleluia  D. 
p.  68.  Secret.     ACGJAMPSWY. 

1.  2.    deuotas  +  in  hoc  festo  s. 

1.  3.  precedat]  comitetur  AP.  per  +  protoplastum  P.  adam] 
euam  s. 

1.  4.     paradisi  ligno  MY.     ligno  P.     temeraria  Y.     rursum] 

sursumt  C  crucis  Y. 

1.  7.  CE  share  this  common  with  w  and  the  Abingdon  Missal,  but 
most  English  missals  have  Per  lignum  serui  (w  p.  1591);  TaA  and  the 
Sherborne  Missal,  Nos  autem. 

Common.     CW. 

1.  7.     nos  ab  omni  w. 

1.  8.     qui]  quia  C. 

Postcommon.    ACHAMPSW  (FRZ  as  secret). 

1.  10.  et  sanguine  om.  crAPW.  saginati  et  sanguine  S.  sangi- 
nandi  RZ. 

1.  ii.     quern  +  sanctae  A. 

1.  12.  d.]  +  nr.  (exc.  A)  om.  A.  sicut  .  .  .  ita]  perhaec  sancta 
quae  sumpsimus  A.  sicut]  sicuti  r  +  eius  misterium  w  + 
illud  RZ  +  hanc  HS.  perenniter  RZ  perenni  CW.  gloria  &c.] 
beneficio  perfruamur  CW.  gloriae  AFHMPRZ. 

1.  13.  salutaris  TPRZ  salutis  A.     affectu  s.     eundem]  dnm.  M. 

IN   DIE  S.    MATTHAEI. 

1.  14.  The  title  as  given  in  the  MS.  implies  that  the  exemplar  had  a 
mass  for  the  Vigil.  Compare  above  on  p.  46, 1.  2. 


NOTES.  165 

1.  15.    This  office  and  psalm  appear  to  be  assigned  to  St.  Matthew's 
Day  in  EY  only,     c  has  no  mass.     F1  has  Os  iusti^  Noli  aemulari. 
Collect.     AHJAMPRSWYZ  (r  for  St.  John  Ev.  ad  fontes) 
1.  19.     matthei  ap.  tui  (om.  w)  et  euangelistae  AHSWY  matthei 
euangelistae  JAM  euangelistae  matthei   (iohannis  r)  TPRZ. 
+  q-  ante  dne.  A  post  dne.  P. 

1.  25  sq.  This  grail  does  not  occur  elsewhere  in  E.  But  it  is  the 
grail  for  One  Martyr  in  both  c  (Vigil)  and  D,  and  /or  One  Con 
fessor  in  c.  Compare  above  on  p.  46,  1.  3.  Y  has  this  grail  and  y  for 
St.  Matthew :  r*AR  have  the  same  grail,  but  with  a  different  Jf  :  S  has 
the  y  but  not  the  grail. 

1.  34.     This  offertory  in  found  here  in  Y.     F'ARS  have  Posuisti  dne. 
p.  69.  Secret.     AHJAMPRSWYZ  (GL  for  St.  John  Evang.). 

1.  2.     supplicationibus  +  nostrist  j.     apostolicis  om.  HS.    ma- 
thei]  iohannis  GL.     ap.  tui  (om.  w)  et  euangelistae  SW.     et 
ap.  tui  om.  (exc.  SW). 
1.  3.     ecclesiae  tuae  dne.  GJLP. 

1.  6.     This  is  the  common  also  in  w.     Most  other  books  (including 
Fa)  differ,     c  has  no  mass. 
Postcommon.     SW. 
1.  10.     tui  4  et  euangelistae. 
1.  12.     quod  4-  praedicauit  et  S. 

FESTIVITAS  S.   MICHAELIS  ARCHANGELI. 

1.  13.  octa]  Evidently  the  month  October  (a  for  0).  This  mass  is 
often  entitled  Dedicatio  basilicae  (om.  R)  S.  Michaelis  (om.  r)  archangeli 
(angeli  r  om.  MP)  :  so  DFJAMPR.  z  has  Inventio  basilicae  S.  Michaelis, 
a  different  mass  serving  for  the  Dedication  ;  AHSWY  agree  more  or  less 
closely  with  E  :  while  in  C  the  title  of  the  mass  is  identical  with  that 
in  our  book.  L  has  Prid.  KL  Oct.  N  basilicae  angeli  in  Salaria. 
1.  1 6.  uirtutes]  MS.  uif.  The  word  is  written  in  full  1.  26.  C  here 
reads  uirtutes ,  DHRSWY  uirtute. 

Collect.      ACDFHJAMPRSWYZ. 

1.  20.     qui  +  hi  Y  (not  so  ii.  166,  Missa  de  angelis)  H. 
1.  21.    ut  4  a  rsz. 

1.  22.     his  +  in  terra  (etiam  in  terra  j).     nostra  uita  rjAMP. 
1.  30.     D  has  Concussum  est  mare  :  and  this  is  one  of  the  verses  in  R. 
F1  has  Laudate  dnm.,  Confitebor  tibi. 

p.  70.  1.  4.     DW  add   the  y  In  conspectu,  thus   agreeing  with   one   MS. 
of  ra  cited  in  M.     The  other  MSS.  of  r*  have  'Off.     In  conspectu. 
y  Confitebor.     J  Confiteantur? 
Secret,     CGLPSWZ. 
1.  6.     tui  jpopuli  Z.     dne.  q.  GLPZ. 
1.  7.     sed]    acceptum    efficitur    id    z.     archangeli]    angeli   Z. 

michael  L  4  omniumque  b.  spirituum  S. 
1.  8.     tibi  post  quod   (1.  6)  S  post  non  (1.  7)  z  om.  GLP.     sit 

gratum]  gratum  maiestati  tuae  reddatur  z. 
1.  14.     Read  prosequimur. 

Postcommon.     ACDrHJLAMPRSWYZ  (G  as  collect). 

1.  13.     michaelis  archangeli  tui  D.     tui  om.  GL.     michael  L. 

intercessione]  interuentione  GLS. 

1.    14.      dne.  te  L.      precamur  L.      quod]  quos   GFHJLAMPWY 
4-  in  D.     ore]  honore  GFHJLAMPSWY.    ronsequimur  c 


1 66  NOTES. 

VIGILIA  OMNIUM    SANCTORUM. 

1.  1 6.  naui]  This  seems  to  be  an  accidental  repetition  of  the  name 
of  the  month,  in  its  Irish  form  and  with  a  for  o  (cf.  above  p.  69, 1.  13), 
nauimbir. 

1.  17  sq.  c  seems  to  have  no  office,  but  the  psalm  as  here,  lusti 
epulentur  (without  title).  The  office  in  r*  (most  MSS.)  is  Indicant 
sancti, 

1.  17.     Read  quoniam. 

1.  1 8.  dest]  =  deest)  e  being  written  for  ee  as  not  uncommonly  else 
where. 

1.  19.  The  insertion  of  the  title  Ps.  appears  to  be  an  error.  Diuites 
is  part  of  the  office. 

1.  21.  This  appears  to  be  the  psalm  also  in  C.  HASWY,  with  the 
same  office,  have  Benedicam  dnm.  ra  (most  MSS.)  has  Exultate 
iusti. 

Collect.       ACHJAMPRSWYZ    (c  missa  plurimorum  sanctorum 
L  in  a  July  mass). 

1.  24.     gratiam]  misericordiam   PZ.     et]  utt   JW  +  sanctorum 
tuorum  S. 

1.  25.     preuenimus]  celebramus  GL.     sollennia]  certamina  GL. 

1.  26.     professione]    profectione  PZ  promissione  R.      l^titiam] 

om.i  C  uictoriam  GL. 

1.  34.  Read  iohannem.  This  gospel  is  unusual,  but  it  is  found  in  Y  ; 
where,  however,  vv.  8-1 1  are  omitted. 

p.  71.  1.  2.  This  is  the  offertory  in  CR  and  ra.  HASWY  have  Laetamini  in 
dno.  The  full  text  is  not  given  in  our  Missal,  but  it  is  found  in  the 
Common  of  Several  Apostles  (Vigil),  Martyrs  and  Confessors  in  D. 

Secret.     ACHJAMPRSWYZ. 

1.    4.    d.  om.  CHSWYZ.     da  om.  AR. 

1.    5.     ad  omA  p.     tuorum  om.  P. 

1.    6.    precatione. 

1.    9.     This  is  the  common  also  in  CA.    HRS  have  lustorum  animae, 
w  Beati  mundo,  Y  Ego  sum  uitis,  r3  Dico  autem  uobis  amicis. 
1.  12.     Read  obtata  with  CHJMRYZ.     In  AP  however  we  find  oblata 
in  E. 

Postcommon.      ACHJAMPRSWYZ. 

1.  12.     optatae  celebritatis  ASW. 

IN  DIE  OMNIUM  SANCTORUM. 

Office.     CHRSWY. 

1.  17'     omnium  sanctorum  (exc.  CR). 
1.  23.    Ks&A  propitiationis. 

CoUect.     ACHJAMPRSWYZ   (c-  '  orationes  ad  uesperum '  after 
S.  Paul's  Day  L  mense  lunio). 

1.  21.     sanctorum]  apostolorum  GL  +  tuorum  ARWZ. 

1.  22.    tribuis  HJY.     celebritate]  sollemnitate  HY. 

1.  23.     desideratam]  celeriter  G  celerem  L.     nobis  om.  L. 

1.  24.     intercessoribus  ACGLRSWZ. 

1.  26.  This  lesson  is  common  to  CE  and  the  Sherborne  Missal  (w  p. 
1605).  With  the  omission  of  the  first  verse  it  appears  also  in  HRSWY. 
1.  31.  quoniam  is  superfluous,  having  crept  in  from  the  line  above. 
1.  33.  This  verse  seems  peculiar  to  CE.  In  a  folio  Paris  Missal  of 
I543>  cited  by  Dr.  Legg  (w  p.  1605)  the  grail  is  Gloriosus^ 
Dextera  :  and  so  F1  for  the  Vigil.  The  text  of  Gloriosus  does  not 


NOTES.  167 

appear  in  E,  but  it  is  found  in  the  Common  of  Several  Martyrs  in  D. 
1.  34.     in  is  superfluous.    This  verse  is  found  in  CHSWY  and  most  other 
books  ;  but  R  has  Venite  ad  me,  Haec  est  uera  fraternitas  ;  F'A  lusti 
eptilentur. 

1.    2.  The  gospel  in  CHRSWYZ  is  Matt.  v.  1-12. 
p.  72.    1.    5  sq.     Read  offerenda,  plebi. 

1.  10.     Read^rtf.     P  also  has^<?r. 

Secret.     ACHjAMPRSWYZ  (r  for  SS.  Felicissimus  and  Agapitus, 

&c.) 
1.  10.     cunctorum]  tuorum  FA  +  qui  P.     grati    P.      sunt  AP. 

iustorum]  sanctorum  CMSW. 
Postcommon.     ACHJAMPRSWY. 
1.  1 6.    populis]  om.  A  -j-  per  huius  sacramenti  participationem 

sw. 
1.  17.     tuorum  om.  AHJAMPY. 

IN  TERTIA   ET   IN  SEXTA   FERIA. 

1.  19.  The  title  of  this  mass  is  in  H  Oratio  generalis  de  omnibus 
sanctis,  in  S  Oratio  generalis ,  in  C  Missa  communis,  in  W  Alia  missa 
generalis.  I  have  not  found  it  elswhere.  H  alone  agrees  with  E  in 
expressly  connecting  it  with  the  commemoration  of  All  Saints. 
Bishop  Forbes  (Arbuthnott  Missal,  p.  xxxix)  reads  the  title  in  E,  In 
ni.  et  in  ni.fe.  This  appears  certainly  incorrect,  though  the  numerals 
are  somewhat  indistinct.  The  position  of  the  mass,  combined  with  its 
title,  seems  to  indicate  that  it  was  used  on  the  Tuesday  and  Friday  after 
Nov.  i  :  or  the  third  and  sixth  feria  may  possibly  mean  Nov.  3  and  6. 
But  whatever  may  be  intended  the  expression  is  unusual.  A  parallel 
is  found  in  the  Annals  of  Ulster  under  the  date  1263:  'Friar 
Patrick  O'SgannaiF,  Archbishop  of  Ard-macha,  held  a  General 
Chapter  in  Drochet-atha  this  year  feria  secunda,  tertia  et  quarta  post 
festum  omnium  sanctorum.'  On  which  Dr.  MacCarthy  remarks  that 
the  entry  proves  that  in  the  year  referred  to  Nov.  I  fell  on  a  Sunday, 
and  (this  not  having  been  the  case  in  1263)  he  emends  the  date 
accordingly.  The  title  of  our  mass  shows  that  the  inference  is 
precarious. 

Collect.     CHSW. 

1.  21.     sanctorum  +  tuorum  (exc.  w). 

1.  22.  semper  protegat]  saluet  semper  C.  semper  om.  w. 
protege  HS.  protegat  -\-  et  cunctis  coniunctis  nobis  oracione 
uel  confessione  consanguinitate  aut  familiaritate  et  pro 
quibus  promisimus  uel  obnoxii  sumus  orare  w.  fidelibus] 
omnibus. 

1.  23.     tuam  om.  HS. 

1.  24.  impugnationibus  -f  sint  (exc.  c).  tua  opitulatione  defensi 
(exc.  C). 

1.  25.  saluentur  om.  (exc.  c).  suorum  omnium  (om.  w)  post 
mereantur  cw  ante  peccatorum  HS. 

1.  26.     accipere]  percipere  HS. 

Secret.     CHSW. 

1.  28.     oblationes  nostras  S.     q.  om.  w.     dne.  om.  C.     propitius 

HW. 

1.  29.     tuorum  om.  w. 

1.  30.     nostrorum  om.  w.     delictorum]  peccatorum  swfpecca- 

minum  H  +  et  cunctis  &c.  (ut  sup.  \.  22)  w.     ac]  et  (exc.  c). 
1.31.     sancta  om.  (exc.  c).     libatio]  oblatio  HS.     praesentis  uitae 

(exc.  C.) 


1 68  NOTES. 

1. 32.    commoda]  subsidia  (exc.  c).    futuri  regni]  futurae  praemia 

aeterna  (exc.  c)  +  pr^mia  C. 
Postcommon.     HSW. 

1.  34.     dne.  post  sacrificia  S.     intercessionibus  (exc.  H). 
1.  35.     sanctorum  -\-  tuorum  (exc.  w).     ad  salutem  proficiant 

(exc.  H)  -|-  et  cunctis  &c.  (ut  sup.  1.  22)  w. 
1.  36.     christianis  omnibus  uiuentibus  atque  defunctis    (exc.  H). 

christianis  omnibus  H.     fidelibus  om.  (exc.  w). 


p.  73-  CANON. 

The  following  have  been  collated  for  the  Canon  :  ACDcrHjAMPRSSWYZ. 
1.    2.     amen  om.  JY. 

3.  om.  G2. 

4.  habeamus  CD. 

5.  deo  om.  j. 
Common  Preface  (not  in  A). 

.    6.  salutare  +  est  2.    tibi  +  hie  2. 

7.  pater  om.  2. 

12.  uti  2. 

13.  dns.  +  d.     et  +  uniuersa  2. 

15.    fin.  +  dne.  exaudi  orationem  meam.     et  clamor  meus 

ad  te  ueniat  z. 

1.  16.  It  is  somewhat  surprising  to  find  the  Preface  of  the  Holy 
Trinity,  and  it  alone  of  the  Prefaces,  inserted  after  the  Common 
Preface  in  the  Ordinary  of  the  Mass.  The  most  obvious  explanation 
of  this  fact  is  that  this  Preface  was  so  frequently  used  that  it  was 
inserted  here  for  greater  convenience.  But  another  (not  inconsistent) 
hypothesis  may  be  suggested,  of  which  some  confirmation  will  be 
found  hereafter  (see  notes  on  p.  78,  11.  2  sqq.,  23).  We  find  in  the  *  Missa 
Canonica'1  of  the  Stowe  missal  (2  233(206))  the  following  arrange 
ment  of  prefaces.  First  there  is  the  former  part  of  the  Common  Pre 
face.  Then  follows  a  clause  which  cannot  as  it  stands  in  the  printed 
editions  be  satisfactorily  construed — '  Qui  cum  unigenito  '  &c.  It  is 
clearly  a  somewhat  divergent  recension  of  the  usual  Trinity  Preface. 
To  this  succeeds  what  may  well  be  an  Easter  Preface — *  Per  quern 
salus,'  which  again  can  scarcely  be  connected  with  what  immediately 
precedes  it.  It  is,  in  fact,  identical  with  the  opening  words  of 
the  preface  of  the  mass  for  the  dead  in  C  (p.  74),  D  (p.  34). 
This  seems  to  be  given  as  a  sort  of  specimen  Proper  Preface, 
and  it  is  followed,  after  an  obscure  rubric,  by  the  remainder  of 
the  Common  Preface.  It  is  at  least  possible  that  the  corresponding 
portion  of  the  exemplar  of  E,  or  of  one  of  its  ancestors,  was  arranged  on 
a  somewhat  similar  principle — that  the  Missa  de  Sancta  Trinitate  was 
in  fact  a  sort  of  Missa  Canonica,  including  the  entire  Ordinary  and 
Canon,  with  the  parts  peculiar  to  the  Trinity  Mass  inserted  in  their 
proper  places.  When  the  missal  was  rearranged,  these  portions  of 
the  service  would  of  course  be  taken  out  and  placed  apart  as  a 
separate  mass,  while  the  preface  would  be  removed  to  the  part  of  the 
book  assigned  to  the  Proper  Prefaces.  We  may  suppose  that  the 
scribe  (or  editor)  omitted  to  perform  the  latter  portion  of  his  task. 
And  so  the  Trinity  Preface  remains  in  the  Canon  as  a  survival  of  the 
older  arrangement  of  the  book,  just  as  the  Preface  de  S.  Maria  is  a 
witness  to  the  fact  that  in  the  exemplar  the  Prefaces  did  not  form  a 


NOTES.  169 

collection  apart,   but  were  distributed  through  the  masses.       See 
above  on  p.  44, 1.  18. 

If  the  hypothesis  that  the  mass  de  S.  Trinitate  was  a  missa  canonica 
be  not  accepted,  the  presence  of  the  Trinity  Preface  in  the  Canon 
appears  to  imply  that  in  the  Church  to  which  our  missal  belonged  it 
was  in  frequent  if  not  weekly  use.  Such  was  the  practice  directed 
in  the  fourteenth  century  in  the  St.  Alban's  Missal  (w  p.  1504),  and 
the  writer  of  the  Micrologus  (cap.  Ix)  speaks  of  the  '  prefationem  de 
Sancta  Trinitate  quam  in  diebus  dominicis  frequentamus. 

But  if  it  be  held  as  probable  that,  as  we  have  suggested,  the 
Trinity  mass  was  the  setting,  so  to  speak,  of  the  Ordinary  and 
Canon,  the  question  may  be  asked  :  Why  was  it  chosen  for  this 
purpose,  rather  than  any  of  the  other  masses  ?  One  or  other  of  two 
answers  may  be  given.  Either  (i)  this  mass  was  in  more  constant 
use  than  the  others  ;  or  (2)  its  position  in  the  missal  naturally  led 
to  its  selection  as  the  missa  canonica.  It  was  probably  in  the 
exemplar,  as  in  our  MS.,  the  first  in  the  series  of  Votive  Masses  ; 
and,  if  we  are  right  in  our  view  that  the  Votive  Masses  originally 
preceded  the  Temporale  (see  above,  p.  xiii),  it  is  not  unlikely  that 
it  was  actually  the  first  mass  in  the  book.  If  then  the  Canon  was  to 
be  incorporated  with  any  mass  this  is  the  one  in  which  it  would 
naturally  be  inserted.  Both  causes  may  perhaps  have  conspired  to 
produce  the  connexion  of  the  Canon  with  the  Mass  of  the  Holy 
Trinity.  See  further  above  in  the  Introduction,  p.  xviii. 
1.  20.  differentia  discretione]  This  reading  can  scarcely  be  defended, 
though  it  is  supported  by  GJ  (p.  241).  The  obvious  emendation  is 
differentiae  discretione,  which  is  read  by  T](semef)A.(seme^M'Y1  seeing 
that  the  confusion  of  a  with  ae  is  very  frequent  in  our  manuscript. 
The  corrector  however  (see  footnote)  appears  to  have  thought  that 
discretione  was  the  word  to  be  altered.  On  that  supposition  we 
should  read  differentia  discretionis  with  ACDHh(semef)PRSWZ. 
Trinity  Preface. 

1.  1 6.     filio  om.  2.     sancto  spiritu  Gr&(semef). 
1.  17.     d.  es  unus  2  +  et  immortalis  d.  incorruptibilis  ...  2. 

unus  es  dns.  om.  2.     in  om.  2.     singulariter  2. 
1.  1 8.     in  om.  2.     trinitatis  ^{semel}^.     quod  enim  usque  Jin.] 

te  credimus  ....  2. 
1.  20.     differentiae  r](semef)A(semef)MV.     discretionis   ACDHA 

(f£#l*/)PRSWZ.     ut]  et  D.      in  om.  ^.(sernel}. 
1.  21.     sempiternae  P.     deitatis]  diuinitatis  z.     et  in  personis 

proprietas  om.  z. 

1.  23.     quern    £c.]    per    D.      quam   AJMRSWYZ.      atque    &c.] 
adorant  dominationes  tremunt  &c.  r.    archangeli+omnesque 
uirtutes  caelorum  quern  z.     quoque  ac]  et  Z. 
1.  24.     clamare  iugiter  w.     iugiter  om.  HRSYZ.     clamare]  om. 

C  -f  quottidie  R. 

Te  ig-itur.     Some  missals  do  not  place  the  crosses  as  E.     Thus 
J  has  them  before  benedicas,  haec  (1.  31)  and  haec  pri.  (1.  32) ; 
C  omits  the  second  in  1.  32,  and  FM2  have  none.     On  the 
other  hand  G  has  five — those  marked  here,  and  two  others, 
over  benedicas  (1.  31)  and  illibata  respectively. 
1.  29.     init.  -\-  oremus  z. 
1.  30.    supplices  +  te  2.    et]  ac  AHPRSYZ. 
1.  31.     uti]  ut  R. 

1.  33.     tua  sancta  ecclesia  2.     sancta  om.  P. 
1.  34.     adunare]  et  unare  2. 


1 70  NOTES. 

1.  35.  cum  +  beatissimo  DFAP2.  papa  nostro]  om.  A.  -f 
episcopo  sedis  apostolicae  2.  'rr/rz'.]  post  tuo  2  +  (  .  .  .  ) 
A1,  et  antistite  nostro  *n*]  om.  FM2.  'n*  sec.]  om.  AD  4- 
episcopo  G.  +  et  rege  nostro  'n*  (om.  AP)  post  'n'  pri.  JM 
post  *n*  sec.  AHPSY  (hiat  w).  et  sec.  .  .  .  cultoribus  (1.  36) 
om.  or. 

1.  36.     catholic^  et  om.  2.    cultoribus  +  et  abbate  'n'  episcopo  2. 

Memento. 

1.  37.     memento  +  etiam  2.      famulorum   -f  tuorum  (om.  A) 

•n'  A2.     tuarum  +  'n'  ACJAMRSWYZ. 

p.  74.  1.  i.     circumstantium]  circumadstantium  AGFjAMP2wz+atque 

omnium  fidelium  christianorum  A1(?)DY. 

1.    2.     pro  .  .  .  uel  om.  CGrM2. 

1.    4.     suarum  +  pro  stratu  seniorum  &c.  2  (208  sq.).     tibique 

A'^FHPSYZ. 

1.     5.     uero  et  uiuo  G. 

Communicantes. 

1.    7.     semperque  GRSZ.     genetricis  +  eiusdem  J. 

1.    9.    ac]  et  c. 

1.  10.    petri  -f-  et  GR2.     thomae  +  et  2. 

1.  ii.  simonis  +  et  (exc.  D).  taddei  +  mathiae  D.  cleti] 
ancleti  2. 

1.  13.  damiani  -f  martini  grigorii  augustini  hironimi  benedicti 
patricii  necnon  et  illorum  martyrum  confessorum  uirguinum 
quorum  hodie  in  conspectu  gloriae  tuae  celebratur  triumphus 
D  +  georgii  benedicti  martini  gregorii  J  +  dionysii  rustici  et 
eleutherii  G  +  hilarii  martini  augustini  gregorii  hieronymi 
benedicti  GM  +(....)  A1. 

1.  15.     eundem  om.  GFAMP. 

1.  1 6.    fi?i.  +  amen  DHRSWYZ. 

Hanc  ig-itur. 

1.  1 8.  tuae  +  quam  tibi  £c.  2.  suscipias  2  +  eumque  atque 
omnem  populum  ab  idolorum  cultura  eripias  &c.  2.  dies 
quoque  2. 

1.  20.     eripias  2. 

1.  21.    c.  om.  2.    fin.  -f  amen  DHRSWYZ. 

Quam  oblationem.  The  following  are  the  variations  in  the 
disposition  of  the  crosses  :  CGF  have  none,  2  only  the  first, 
M  omits  the  first  three,  P  the  last,  and  J  both  those  in  1.  24. 

1.  22.     tu]  te  2.     d.  +  o.  SY.     q.  post  d.  A1. 

1.  24.     digneris  ut]  dignareque  2. 

1.  25.     dei  om.  ACDHPRS2WYZ.     nostri  om.  J. 
1.  37.     TteaAfadetis. 

Q,ui  pridie.     The  crosses  are  omitted  in  CGFJ2. 

1.  27.  suas  +  et  A^APRSWYZ.  oculis  +  suis  2.  in]  ad  2. 
celum  +  et  2. 

1.  28.     agens]  omA  c  egit  2. 

1.  29.     benedixit  +  ac  A'HYZ.     deditque  HPRSYZ. 

1.  30.     enim  om.  AI\ 

1.  31.    postquam  A2z.     est  om.  2.    accepit  2. 

1.  33.     deditque  RSY. 

1.  34.     eo]  hoc  A'D2.     calix  +  sancti  2. 

1.  36.     remissionet  G. 

1  Ebner,   Quellen  und  Forschungen  zur  geschichte  ...     des  Missale   Romanum. 
Iter  Italicum,  pp.  303,  567. 


NOTES.  171 

1.  37.     memoriam  mei  H.     facietis  +  passlonem  meam  praedi- 

cabitis  &c.  22. 
1.  45.     Read  dignatus. 

Unde  et  memores.     CGF2   have  no  crosses  ;  J  omits  the  two 

last,  D  and  the  printed  edd.  of  H  the  last. 
1.  37.     memores  -f  sumus  DGrjM2. 
1.  38.     serui  tui  PR2W.     eiusdem  om.  A2ccrHAMR2wz. 
1.  39.     dni.  om.  CM.     dei  om.  R2Z.     nostri  4-  tarn  (exc.  CD). 
I.  40.     caelis  G. 
1.  44.     aspicere  dignare  2. 
1.  45.     sicut  HSY. 
p.  75-  1.    2.     obtulit  tibi  H. 

Supplices  te.     All  the  crosses  are  omitted  in  CGFJ2,  the  last  in 

AAMPZ. 
1.    4.     rogamus  -|-  et  petimus  2.     hec  0;;z.t  2.     perferri  om.^  C. 

sancti  om.  corn. 

1.    5.     tui  om.  z.     sublimi  altari  tuo  2.     conspectum  P. 
1.    6.     ut]  et  z.     hac  altaris  participatione]  hoc  altari  sanctifica- 

tionis  2. 
1.    8.     celesti  om.  2.    per  &c.]  om.  2.    eundem]  om.  GFJMPZ  -f 

i.  Y. 

1.    9.    fin.  -f  amen  DGHSYZ. 

1.    9.     J  here  inserts  a  paragraph  beginning  Memento  mei. 
1.  ii.     For   'n'  JP2    have    nomina,   C    'n'    et    illorum.     Neither  of 
these    can     be    considered     a    true     variant,     the     former     being 
probably    merely    the    expansion    of  "n'\    the    latter  a  misreading 
of  ///.  et  ill.,  and  thus  simply  an  equivalent  of  'n'. 
Memento  etiam  :  omitted  in  G. 
1.  10.     dne.  +  animarum  s.     famulorum  .  .  tuarum]  et  eorum 

JP2.     famulorum  +  tuorum  D. 
1.  n.     *n*  om.  D. 
1.  12.     pacis  +  z'//.t  J  +  cum  omnibus  &c.  2  (215-218). 

dne.]  om.  cT'Sw  post  omnibus  A.     et]  ut  z. 
1.  13.     ut  om.  cz. 
1.  14.     per  &c.  om.  C2.     per  +  eundem  ADHAMRSWYZ. 

c.  +  filium  tuum  r.    fin.  +  amen  DHRSWYZ. 

1.  22.  We  should  probably  read  meriti,  with  the  bulk  of  MSS.  But 
2  has  aestimatis  meritis  sed  uenia,  which  may  possibly  be  the  reading 
intended  here.  It  will  be  remembered  that  uenia  might  easily  be 
written  ueni$  by  our  scribe.  The  St.  Amand  Ordo  agrees  exactly  with 
E  (Duchesne,  Origines  du  Culte  Chretien,  2nd  ed.  1898,  p.  449).  In  the 
Vatican  MS.  of  G  we  have  non  stimamur^  meritis,  and  in  Cod.  Vat. 
4770  non  estimamur  t  meritis  (Ebner,  Quellen  und  Forschungen, 
p.  424).  And  it  may  be  noted  that  the  final  letters  of  estimator  are 
in  the  St.  Gall  MS.  of  the  Gelasian  Sacramentary  written  over  an 
erasure  (G  p.  239). 

Nobis  quoque. 

1.  1 6.     et  societatem]  societatis  G. 

1.17.     dignare  2.     sanctis  tuis  C.    et]  ac  A.    martiribus -f  cum 

petro  paulo  patricio  2. 
1.  1 8.     mathia  barnaba  ignatio  om.  z. 

1.  19.    felicitate  om.  C  post  cecilia  (1.  20)  2.     perpetua  om.  C. 
agatha  lucia  post  anastasia  2.      agne]  agna  CD2  agnete 

AFHRSWYZ. 
1  See  2  (215)  with  Dr.  MacCarthy's  note,  and  pp.  182  note. 


172 


NOTES. 


p.  76. 


1.  20.     anastasia  +  eufemia   A1  +  eugenia  brigita  D  +  aethel- 

drythae  geretrudis  J. 
1.  21.     cum  om.  R.     consortia  2. 
1.  22.     aestimatis  meritis  2.     meriti  .  .  .  largitor  0;#.t  D. 

uenia  2  ueniamt  G. 
1.  23.    fin.  +  amen  HY.     . 
Per  quern  haec  omnia.     cor  have  no  crosses  :  JA2  omit  the 

last  three.     Additional  crosses  are  placed  in  2  at  creas  (1.  24) ; 

in  HRSYZ  at  patri(\..  26)  and  spiritus  (1  27). 
1.  28.     amen  om.  2Y. 
Praeceptis  salutaribus. 
1.  28.     oremus]  oratio  D  0;;z.  2.      preceptis  .  .  moniti]  diuino 

magisterio  edocti  2. 
1.  35.    amen  om.  corn  AMR. 
labera  nos. 

1.  36.     q.  0;;z.  2.     omni  malo  praeterito  praesenti  et  future  2. 
1.  37.     et  sec.  om.  r.     intercedentibus  2  +  pro  nobis  DGH2YZ. 

beata  .  .  .  maria  et  om.  2.     et  tert.  om.  R.    semper  (exc.  GS2). 
1.  38.     et  om.  z.     b.]  sanctis  G. 
1.  39.     et  om.  z.     atque  om.  2Z.     andrea]  patricio  2  -f-  necnon 

et  b.  stephano  protom.  tuo  M  -j-  necnon  et  b.  Cyriaco  m.  tuo 

et  sancto  martino  confessore  tuo  P.       cum  omnibus  sanctis 

om.  GF2.     cum]  et  AMR.    sanctis  -f-  tuis  J. 
1.  40.     pacem  +  tuam  D2.     in  om.  M. 
1.  41.     peccatis  G.     liberi  semper  G. 
1.  42.    per  -f  eundem  ACDHRSWY. 
1.  44.     per  .  .  .  amen  om.  M.    amen  om.  Y. 
Pax    domini.      No    crosses    in    ACDGFHJAMP2W  :    additional 

crosses  at  semper  and  uobiscum  in  RSYZ. 
1.  45.     pax  +  et  caritas  2.     dni.  +  nostri  i.  c.  et  communicatio 

sanctorum  omnium  2. 

1.  46.  Neither  Agnus,  nor  any  of  the  prayers  following,  is  given 
in  G2.  The  Agnus,  without  the  succeeding  prayers,  is  found  in  TAMP. 
1.  2.  Agnus  and  the  prayers  on  this  page  are  found  also  with  some 
omissions  and  inversions  of  order  in  ACDHJRSWYZ.  The  differences 
in  their  arrangement  are  exhibited  in  the  subjoined  table,  which  takes 
no  account  of  prayers  in  some  of  these  books  which  have  not  place 
in  E. 


EY. 

AJ. 

C. 

D. 

H. 

R. 

S. 

W. 

Z. 

Agnus 

Agnus 

Agnus 

Agnus 

Agnus 

Haec 

Agnus 

Agnus 

— 

Haec  sacro- 
sancta 

Haec 

Haec 

Dne.  sancte 

Haec 

Agnus 

Haec 

Haec 

Haec 

Dne.  sancte 
pater 

Dne.  sancte 

— 

Haec 

Dne.  sancte 

- 

Dne. 
sancte 

Dne. 

sancte 

— 

Perceptio 



_ 

Perceptio 

Dne.  i.  c. 

Dne.  i.  c. 

_ 

Perceptie 

Dne.  i.  c. 

Dne.  i.  c. 

Dne.  i.  c. 

Dne.  i.  c. 

Percepiio 

Perceptio 

Dne.  i.  c. 

Dne.  i.  c. 

Placeat  tibi 

— 

Placedt 

Placeai 

Placeat 

Placeat 

Placeat 

Placeat 

Plaeeat 

NOTES.  173 

Haec  sacrosancta.     ACDHJRSWYZ.     sw  have  a  cross  at  sacro- 

sancta  (1.  2). 
1.    2.    hec  sacrosancta  om.  RZ.     commixtio  -f  et  (om.  z)  conse- 

cratio  RZ. 
1.    3.     sit]  fiat  (ante  commixtio  (1.  2)  RZ)  +  mihi  (nobis  Y)et 

HJWY.    omnibus]  mihi  omnibusque  s.    omnibus  sumentibus] 

accipientibus  nobis  R  nobis  accipientibus  Z.     salus     .     .     . 

corporis  et  om.  RZ. 
1.    4.     et]  atque  A.     ad]  in  R.     et  ad    .     .     .     salutaris  om.  c. 

ad     ...     eternam]  uita  aeterna  Z.     promerendam    .     .     . 

salutaris    om.   RZ.      eternam    promerendam]    capessendam 

aeternam  DJW  aeternam  capessendam  Y  +  et  capescendam 

HS  +  sit  J. 

1.    5.    fin.  +  per  £c.  DHSY  +  amen  JRWZ. 
Domine  sancte  pater.     ADHJSWY. 

1.    6.     michi]  nobis  Y.     hoc]  om.  D  +  sacrosanctum  HJS. 
1.    7.     filii  tui  dni.  (+  dei  Y)  nostri  i.  c.  (exc.  DH).     dni.  nostri 

i.  c.  om.  H.     ita]  tarn  w  +  digne  Hjsw. 
1.    8.     assumere  A.     merear  (mereamur  JY)  per  hoc  (hec  w) 

(exc.  D).     omnium  om.  Y. 
1.    9.     meorum]  nostrorum  JY.     de  om.  (exc.  j).     tuo  om.   A. 

spiritu  sancto  A.     repleri  +  et  (atque  w)  ab  aeterna  damna- 

tione  liberari  et  in  die  iudicii  cum  sanctis  et  electis  tuis  in 

perpetua  requie  collocari  AW  -f-  et  pacem  tuam  habere  S. 

quia  &c.]  per  eundem  A. 
1.  10.    d.  +  solus  jsw.     et  preter  te  non  est  alius  om.  D.     alius 

-f  nisi  tu  solus  Y.     cuius  regnum  &c.]  qui  uiuis  &c.  Y. 
1.  ii.    gloriosum  om.  HJW.     +  sine  fine  ante  permanet  HJSW. 

amen  om.  Y. 

Perceptio  corporis.     DRSYZ. 
I.  12.    perceptio  om.  s.     et  sanguinis  om.  RZ.     c.  +  sacramen- 

tum  S. 
1.  13.     quam]  quod  S.     ego  om.  (exc.  R).     +  licet  ante  indignus 

S.     peccator  om.     sumere  presumo]  accipio  S.     michi   pro- 

ueniat]  proueniat  mihi  z  sit  mihi  s  mihi  ueniat  Y. 
1.  14.     in]  ad  Y.     in  iudicium]  iudicio  S.    et]  nee  ad  Y.    condem 
nation!  S.     sed  +  pro  (exc.  s).     prosit  pietate  S. 
1.  15.     michi  ad  &c.]  corporis  mei  et  animae  saluti  amen  S. 

ad  purgationem  peccatorum  et  om.  RYZ.     mentis]  animae  Y. 
1.  1 6.     corporis  +  et  ad  medelam  percipiendam  R. 
Domine  ihesu  christe.     ACHJRSWYZ. 
1.  1 8.     sancto  spiritu  C.     uiuificasti]  saluasti  C. 
1.  19.     me  +  quaeso  sw.     sacrum]  sacrosanctum  AHJSYZ.     et 

+  hunc  S.     a  cunctis]  ab  omnibus  HRYZ  (?). 
1.  20.     et/rz.  +  ab  HJSW.     meis  post  iniquitatibus  AHJRSW. 
1.  21.     semper  om.  ACY  hiat  z.      oboedire]  inherere  R  Mat  z. 

preceptis]  mandatis  HJRSWZ.     in  perpetuum  om.  JR. 
1.  22.     +  permittas^j/  separari  ]R.SV  post  perpetuum  (1.  21)  H. 

4-  saluator  mundi  ante  qui  uiuis  S.     qui  uiuis]  amen  J. 
Placeat  tibi.     CDHRSWYZ. 
1.  23.    dne.  d.  om.  (exc.  D).     sancta  trinitas  om.  D.     trinitas  + 

d.  w.     +  sanctum  ante  obsequium  D. 
1.  24.     ut  +  hoc  CHSWY. 
1.  25.     maiestatis  om.^  w.     tibi     .     .     .  obtuli  0.  26)  om.z. 

tibi]  om.   C  +  sit  (exc.  cz).     acceptabileque  t  C.     michique 

om.  C.     et]  int  w. 


I74  NOTES. 

1.  26.     propitiabile  te  miserante   z  +  meritis  et  intercession!- 

bus  £c.  z. 
1.  27.     qui  uiuis  &c.]  per  c.  dnm.  nostrum  amen  R  om.  CZ. 


MISSAE   VOTIVAE. 

p.  77.  DE   S.   TRINITATE. 

1.  2.     In  M  this  is  the  mass  for  the  Octave  of  Pentecost. 

Office  and  Psalm.     ACDHRSWY. 

1.  3.     trinitas  -f  atque. 

Collect.      ACDrHjAMPRSWYZ. 

1.    7.     dedisti  +  nobis  JY. 

1.    9.    maiestatis  +  tuae  D. 

1.  10.     semper  om.  r. 

1.  1 1.  qui  uiuis  &c.]  per  dnm.  DFJAMPRWZ  in  qua  uiuis  £c.  CHY. 
1.  13.  This  is  the  usual  epistle  in  this  mass.  But  CRW  include  v.  n 
(not  v.  12)  as  well  as  v.  13. 

1.  17.  This  epistle  appears  along  with  the  last  in  HYS. 
1.  19.  The  grail  in  ACDI^HARSWY  begins  Benedictus  es  dne.  qui 
intueris  abyssos  et  sedes  super  cherubin.  Probably  these  words  have 
been  accidentally  omitted  here  :  which  would  account  for  the  heading 
y  instead  of  Gradale.  The  resemblance  of  the  words  Benedictus  and 
Benedicite,  over  which  the  scribe  stumbles  in  1.  22,  would  suffice  to 
explain  the  error. 

1.  20.  In  this  y  E  agrees  with  cr3.  ADHSY  have  Benedidte  deum 
caeli  quia  fecit,  RW  Benedictus  es  infirmamento. 

1.   22.      Read  Benedictus.      E    here    follows    DP'HRSWY :    while   C, 
agreeing  with  A,  has  Libera  nos.     S  adds  another  y  Laudate  pueri. 
1.  24.     This  may  represent  a  y  in  the  exemplar  which  the  scribe  began 
to  copy,  but  changed  his  mind. 

Gospel.     Inflection  mark  over  v.  4  reminiscamini  (1.  27). 

Offertory.     ACDHRSWY. 

1.  30.    benedictus  +  sit. 

1.  31.     alleluia  om.  (exc.  S  in  tempore  paschali}. 

p.  78.  1.  I.  silenter]  The  direction  that  Suscipe  s.  Trinitas  should  be  said 
silently  seems  to  be  unusual.  It  is  found,  however,  in  Montecassino 
Cod.  127  (xi.  5),  a  manuscript  of  the  eleventh  or  twelfth  century 
(Ebner,  Quellen  und  Forschungen  zur  Geschichte  und  Kuntsgeschichte 
des  Missale  Romanum  Iter  Italicum,  p.  310):  '  Sacerdos  .  .  . 
secrete  dicat  hanc  orationem,  Suscipe]  &c. 

1.  2  sqq.  We  have  here  a  portion  of  the  ordinary  of  the  mass.  This 
seems  to  confirm  the  conclusion  already  reached  (above  p.  168)  that 
the  mass  for  the  Holy  Trinity  in  E  was  a  missa  canonica,  embodying 
the  ordinary  and  canon.1  Our  scribe  has  written  this  mass  very 
carelessly  (see  below  on  1.  23),  and  may  well  be  supposed  to  have 
forgotten  to  omit  portions  which,  in  the  rearrangement  of  the  book 
(see  above,  p.  168),  ought  to  have  been  struck  out.  His  error,  if  such 
it  was,  has  preserved  to  us  the  only  portion  of  an  Anglo-Irish  Ordinary 
now  remaining,  with  the  exception  of  In  spiritu  humilitatis,  left  in  the 
Missa  pro  defunctis  in  D  (p.  34).  The  form  of  Suscipe  given  here  is 

1  It  may  be  observed  that  the  collect  following  the  hymn  Sen  de  in  the  Irish  Liber 
Hymnontm  (ed.  Bernard  and  Atkinson,  vol.  i.  p.  30),  is  made  up  of  phrases  from 
Sus;ipe  s.  Trinitas  and  the  secret  of  this  mass. 


NOTES.  175 

longer  than  those  of  HSY,  and  differs  much  from  them  in  other  respects. 
The  form,  so  far  as  I  have  noticed,  which  approaches  most  closely  to 
ours  is  that  given  in  A  (p.  9).  With  this  and  with  R  it  is  collated 
below.  Almost  identical  with  A  is  the  form  given  in  Martene,  De 
Eccl.  Rit.  I.  iv.  12.  t.  i.  col.  509,  from  an  ordo  edited  by  Flaccus 
Illyricus,  which  Martene  believed  to  have  been  in  use  at  Salzburg. 
1.  6.  The  omission  of  the  name  of  St.  John  Baptist  is  worthy  of  note. 
Le  Brun  says  (Explication,  Pt.  iii.  art.  ix.  note  41)  that  St.  John  is  not 
named  in  the  Micrologus,  nor  in  any  missal  before  the  twelfth  century. 
This  statement  cannot  indeed  be  accepted  without  reserve  (see  Paci- 
audi,  De  Cultu  S.Johannis  Baptistae,  Rome,  1755,  P-  I3^) :  but  the 
absence  of  the  clause  containing  the  name  may  indicate  an  early 
date  for  the  text  of  E  at  this  place. 
1.  7.  Read  placuerunt. 

et]  This  word  is,  of  course,  superfluous.  But  in  a  very  large  number 
of  instances  a  clause  is  introduced  at  this  point,  beginning  with  et,  and 
apparently  intended  to  adapt  the  general  form  for  use  on  special 
occasions  not  otherwise  provided  for  (see  below  in  the  collation). 
When  the  missal  was  revised  and  rearranged,  this  clause,  if  it  were 
specially  appropriate  to  the  Trinity  Mass,  would  quite  naturally  be 
marked  for  omission.  It  is  not  impossible  that  the  scribe,  by  an 
oversight,  allowed  the  first  word  to  stand,  while  passing  over  the 
remainder. 

Suscipe  Sancta  Trinitas.     AR. 
1.  2.     offerimus  R.     in]  ob  R. 
1.  3.     incarnationis  natiuitatis  om.  R. 
1.  4.     atque]  et  R  om.  A.    i.  c.  dni.  nostri  R. 
1.  5.    honore  AR.    beatissime  .   .   .   christi  et  om.  A.    beatae  R. 
uirginis  mariej  mariae  semper  uirginis  R.     genitricis     .     .     . 
christi  om.  R. 

1.  6.     +  et  b.  ioannis  baptiste  et  sanctorum  ap.  petri  et  pauli 
et  istorum  ante  et  omnium  R.     tuorum    .     .     .     mundi  et 
om.  R. 
1.  7.    et  t  +  eorum  quorum  hodie  festiuitas  celebratur  et  quorum 

hie  nomina  et  reliquiae  habentur  A. 
1.  8.     omnibusque  fidelibus  christianis  om.  AR. 
1.  9.     ut]  et  R.     omnes  om.  R. 
1.  10.     qui  in  trinitate  &c.]  per  &c.  R  om.  A. 

1.  12.  deinde]  E  here  follows  the  Roman  rather  than  the  English 
usage.  In  HSY  Orate  does  not  immediately  follow  Suscipe. 
1.  17.  These  verses,  or  some  of  them,  were  not  uncommonly  used  as 
a  response  to  Orate.  See  Rome  Bibl.  Angelica  Cod.  D.  7.  3  (Ebner, 
Quellen  und  Forschungen,  Iter  Jtalicum,  p.  135),  Milan  Bibl.  Ambros. 
Cod.  H.  255.  inf.  (ib.  p.  306),  Amalarius  De  Eccl.  Off.  iii.  19  (Hittorp, 
p.  192^),  Ps-Alcuin  De  Div.  Off.  (Hittorp,  p.  82^),  Durandus,  Rationale, 
IV.  xxxii.  3,  the  York  Missal  (Y  i.  171  sq.)  and  the  usage  of  the  Car 
melites  as  reported  by  Le  Brun  (Explication  .  .  .  des  Prieres  et  des 
Ceremonies  de  la  Messe,  Liege,  1777,  t.  i.  p.  372). 

Secret.      ACDrHjAMPRSWYZ. 

1.  19.  dne.  om.  Y.  d.  nr.  om.  AC.  nr.  om.  DFHPSWZ.  +  trinitas 
sancta  ante  per  HSY.  per  .  .  .  uirtutem  et  om.  (exc.  HAY) 
post  claus.  sequ.  (et  ante  per)  HY. 

1.  20.  et .  .  .  inuocationem  om.  AM.  sancti  nominis  AHJRSWY. 
sancti  om.  CDFPZ. 

1.  21.     cooperante  sancto  spiritu  om.  (exc.  HMSY).    spiritu  sancto 

HMSY. 


1 76  NOTES. 

1.  22.     per  &c.]  qui  uiuis  &c.  HSW  qui  in  trinitate  perfecta  &c.  Y 

per  CDJAPZ  om.  r.     eundem  om.  AR. 

1.  23.  The  concluding  portion  of  the  mass  has  been  omitted.  Com 
pare  above  on  p.  n,  1.  35  and  below  on  p.  91,  1.  10.  This  blunder  of 
the  scribe  is  readily  accounted  for,  in  the  present  instance,  on  the 
supposition  that  in  the  exemplar  the  Trinity  Mass  was  a  missa  canonica. 
For  in  that  case  several  pages,  containing  the  Canon,  would  intervene 
between  the  secret  and  the  common.  See  above  on  p.  73, 1.  16  ;  p. 
78, 1.  2. 


DE  S.   CRUCE. 

1.  24.  feria  vi]  so  CHJAPSW.  Bishop  Forbes  (Arbuthnott  Missal^ 
p.  xxxix)  here  incorrectly  reads  feria  «V,  as  does  also  Mr.  Warren  in  C. 
1.  26  sq.  Read  uita,  liberati^  saluati. 

Office.     ACDHRSWY. 

1.  26.  salus  +  et  D.  quern]  quam  DW.  et  sec.  om.  saluati  et 
liberati. 

1.  27.     sumus  +  per  w. 

Collect.      ACDHJAPRSWY. 

1.  30.     dni.  nostri  i.  c.  om.  APR.     i.  c.  om.  A. 

1.  31.     sanctificari  APW. 

1.  32.     q.]  propitius  D. 

1.  33.     ubique  om.  C.     per  +  eundem  ACHRSWY. 

p.  79.  L  5.  We  have  this  y  in  DHRSWY  :  not  in  AC.  AR  add  a  J  :  Dicite 
in  gentibus  :  c  has  JT  Nos  autem  :  D  combines  these  two,  giving  Nos 
autem,  Dicite  in  gentibus.  Thus  in  this  grail  E  differs  from  DR,  still 
more  from  AC,  and  agrees  with  HSWY.  ra  has  no  provision  for  this 
mass. 
1.  5.  Read  dultia  :  though  D  has  dulce. 

y.  DHRSWY. 

1.  5.     ferens]  pondust  D. 

1.  6.    portare]  sustinere.    dnm.]  deum  D. 
1.  7.     Read  matheum. 

Gospel.     Inflection  mark  over  v.  19  die  (1.  9). 

Offertory.     ACDHRSWY. 

For  collations  see  on  p.  67,  1.  34. 

Secret.     ACDHJAPRSWY. 

1.  15.  nos  q.  dne.  ab  omnibus  R.  q.  dne.  AS.  q.  om.  JAP. 
mundet]  purget  (exc.  AD). 

1.  1 6.  +  immolata  post  crucis  HRSWY  post  etiam  C.  offensa 
DjAp  offensas  HSY  offensum  c. 

1.  17.     per  -|-  eundem  HY. 

Common.      ACDHSWY. 

1.  19.     liberati  +  sumus. 

1.  20.  redemit  +  nos.  alleluia  sec.om.  (exc.  D).  fin.  -f  alle 
luia  D. 

Postcommon.     ACDJAPRSY. 

1.  22.     nobis  om.  j.     +  q.  ante  dne.  AJ.     quos  -f  in  D. 

1.  23.    fecisti  (post  honore  P)  DJP.    eius]  tuis  A.     presidiis  A. 

DE  S.   MARIA. 

1.  24.  in  sabbato]  So  JP  :  compare  Micrologus,  cap.  60,  and  S  coL 
759*,  where  five  reasons  are  given  why  '  Sabbato  celebratur  de  beata 
Virgine.'  But  r  (col.  388)  has  feria  tertia.  In  S  the  mass  of  the 
B.V.M.  is  said  daily  (col.  761*).  ' 


NOTES.  177 

ab  octauis]  There  are  in  E  four  masses  de  S.  Maria,  the  period 
during  which  each  is  to  be  used  being  indicated  in  its  title,  viz.  :  (i) 
p.  79,  1.  24  ab  octauis  ;  (2)  p.  80,  1.  35  in  aduentu  dni.  ;  (3)  p.  81, 
1.  14  de  natiuitate  dni.  usque  ad  purificationem  ;  (4)  p.  82,  1.  30  in 
resurrectione  usque  ascensionem  ioci.  Now  (2)  and  (3)  account  for 
the  interval  between  the  beginning  of  Advent  and  Feb.  2.  The 
meaning  of  (4)  is  not  so  clear  :  but  it  seems  likely  that  ioci  is  an 
error  for  \et\  i  oct,  i.e.  et  in  octauis  \eiusdeni\  ;  or  for  7  [pcr\  oct 
(see  above  on  p.  n,  1.  31),  i.e.  et  per  octauas  \eiusdeni\.  If  so 
this  mass  is  intended  for  use  from  Easter  to  the  Octave  of  Ascen 
sion.  It  seems  clear  that  'octave'  most  probably  refers  to  the 
same  festival  in  (i)  as  in  (4).  Thus  (i)  will  mean  'from  the 
Octave  of  Ascension  (to  Advent).'  Our  four  masses  therefore  are 
for  (i)  Octave  of  Ascension  to  Advent  ;  (2)  Advent  ;  (3)  Christmas 
to  Candlemas  ;  and  (4)  Eastertide.  Now  if  we  turn  to  R  we  find 
the  last  three  of  these,  the  first  with  a  slight  variation  to  be 
noticed  immediately,  and  a  fifth  which  is  obviously  needed  to 
complete  the  series,  viz.,  from  Candlemas  to  Easter.  How  are  we 
to  account  for  the  absence  of  a  mass  for  the  last  of  these  periods 
in  E  ?  Most  probably  by  supposing  that  it  was  accidentally  omitted 
by  the  scribe.  This  part  of  the  missal  is  extremely  confused  in 
its  arrangement,  as  we  shall  have  to  notice  hereafter,  and  bears 
tokens  of  a  bungling  attempt  to  alter  the  order  of  the  masses. 
Nothing  is  more  likely  than  that  in  the  process  of  changing  the 
sequence  a  mass  should  be  omitted.  Or  possibly  (i)  served  for  the 
earlier  period  as  well  as  for  that  with  which  its  title  connects  it.  But, 
however  this  may  be,  it  suffices  to  say  that  similar  lacunae  occur  in 
other  books,  as,  for  example,  Y.  It  remains  to  observe  that  the  mass 
for  the  time  preceding  Advent  is  entitled  in  R  '  a  penthecoste  usque  ad 
aduentum,'  not  as  here  '  ab  octauis  [ascensionis].'  The  difference  is 
trifling,  affecting  at  the  most  only  the  mass  for  the  Vigil  of  Pentecost. 
But  indeed  it  is  possible  that  E  contemplates  no  mass  of  St.  Mary 
on  that  day.  In  the  case  of  the  Missa  de  S.  Cruce,  which  was 
said  weekly,  a  long  list  of  circumstances  is  given  in  S  (col.  748*) 
which  would  entail  its  omission.  And  where  the  Mass  of  the  B.V.M. 
was  used  only  once  a  week,  it  is  not  improbable  that  it  was  similarly 
superseded  on  certain  great  days,  of  which  Whitsun  Eve  might  well 
be  one.  If  there  was  no  Missa  de  S.  Maria  on  Whitsun  Eve,  the 
directions  in  R  and  E  are  equivalent. 

The  mass  which  corresponds  to  the  present  in  its  contents  is 
variously  headed.  It  is  Missa  de  S.  Maria  without  addition  in 
AcrjAP,  while  in  R  the  addition  is  given  a  penthecoste  usque  ad  aduen 
tum,  in  S  a  purificatione  usque  ad  aduentum  dni.,  in  W  a  festo 
purificationis  usque  ad  pascha  et  a  festo  s.  Trinitatis  usque  ad 
aduentum  dni.,  in  Y  a  festo  purificationis  ad  caput  ieiunii  ct  a  festo, 
&°c.  (as  w),  in  w.  post  purificationem.  D  has  no  title. 
1.  25.  Read  puerpera. 

1.  27.  This  is  the  psalm  in  CD  (et  gaudia)  HY.  A  has  Quia  con- 
cupiuit,  S  Benedicta  tu,  w  both  of  these  latter,  R  Virgo  dei  genitrix. 
ra  is  without  the  mass. 

Collect.      ACDrHjAPRSWY. 

1.  30.     nobis  famulis  tuis  AP. 

1.  31.     salute]  sanitate  ACDHJRY  prosperitate  TAP. 
gloriosa]  gloriosae  ac  CD. 

1.  33.     futura]  aeterna  HRSWY. 
ROSSLYN.  N 


i;8  NOTES. 

Epistle.       Inflection    marks    over    Title    sapientiae  ;     v.    15 

potestas. 

p.  80.  1.  6.     For  Mondays  only  in  s.    D  adds  two,  and  w  one  verse  after  1.  7. 
ACHRY  agree  exactly  with  E.     No  mass  in  P\ 
1.  8.     Read  iohannem. 

1.  9.  Stabant  iuxta  crucem  occurs  in  w  as  an  alternative  gospel  in 
this  mass,  as  here.  HRSWY  direct  its  use  at  Eastertide. 

First  G-ospel.     Inflection  mark  over  v.  27  hora  (1.  10). 

Offertory.     ACDHRSWY. 

1.  1 6.     felix  +  nanque  (exc.  c)  +  ualde  C  (om.  nanque  D  7  -f- 

nanque  C  164).     es  om.  C  post  sacra  D  (p.  7). 
1.  17.     d.]  dns.  AC.     nr.  om.  w.     fin.  -f-  alleluia  alleluia  D  -j- 

alleluia  AHS  ('extra  Ixx  usque  ad  pascha5)  Y. 
1.  19.     Read  beatae. 

Secret.     ACDFHPRSWY  (j  in  another  mass  de  S.  Maria). 

1.  19.     dei     .     .     .     mariej    mariae   semper    uirginis   AFJPRS. 

semper  HY. 
1.  21.     nobis  om.  c.    fin.  +  et  pacem  CHRSWY  -f  et  iram  tue 

indignacionis  quam  iuste  meremur  propiciatus  auerte  w. 
1.  22  sqq.     See  above  on  p.  44,  1.  18. 
Preface.     AD. 

1.  25.    concedas  sempiterna  A.     concedet  D. 

1.  28.  Read  tuo.  C  reads  domina  for  domino  :  and  so  we  have  it 
p.  67,  1.  4.  So  also  Y  ii.  p.  83.  I  have  not  found  this  common  here 
elsewhere,  except  in  C. 

Postcommon.     ACDFHJPRSWY. 

1.31.     beatissimae  J.     beat£     .     .     .     mariej  b.  mariae  semper 

uirginis  AR  eius  TPS. 

1.  32.     nos  patrociniis  HJY.     nos  post  q.  (1.  31)  A. 
1.  33.     cuius  +  sanctissima  A. 
1.  34.    dnm.  £c.]  eundem  HWY. 

DE  S.   MARIA. 

1.  35.  in  aduentu  dni.]  ab  adttentu  dni.  C :  ab  aduentu  usque  adnatiui- 
tatem  R  :  infra  aduentum  .  .  .  nisi  in  festo  conceptionis  s  :  in 
aduentu  HY  :  per  totum  aduentum  usque  adfesttim  natalis  dni.  w. 

Collect.     CDHRSWY   (AJZ  for  Annunciation  AMP  collecta  for 
Annunciation). 

For  collations  see  on  p.  54,  1.  2. 
p.  81.  Secret.       ACDJA    (s    for   trans,    of    St.    Martin   HY    for    St. 

Egidius). 

1.  4.     semper  om.  c. 
1.  5.     in    .     .     .     sancta  om.  s.     eius  ueneratio  (om.  in)  ADHY. 

sancta  om.  cjA. 
1.    6.     maiestati  tuae  S. 
Postcommon.     ACD  (G  for  Assumption). 
1.    8.     satiati]  sacrati  C.     q.  <?;//.  t  G.     nos  om.\  G. 
1.    9.     protectione  +  ubique  A. 
1.  10.     sancta  -f-  uirgine  A. 
1.  12.    per  &c.]  qui  tecum  AC  per  eundem  D. 

DE   S.   MARIA. 

1.  14.     Ab  octauis  epipha?iiae  usque  ad  purificatiojiem  Y:  A  die  cir- 

.ctimcisionis  usque  ad  purificationem  H  :  In  natali  dni.  A  :  CDRSW  as 

here. 

1.  1 8.     Rtxdflraemta. 


NOTES.  179 

Collect.     ACDHRSWY  (G  for  Assumption  JA  for  Sunday  after 

Christmas  TMP  for  January  i). 
1.  17.     qui  +  spe  G. 
1.  18.     humano     .     .     .     praemia  0;«.t  C.     prestitisti]    praetu- 

listi  J. 

1.  19.    per]  ext  A. 

1.  20.    uitae  +  nostrae  G.     per  om.  (exc.  G). 
Secret.     CDSW. 

1.  25.     substantiam  post  eiusdem  (1.  24)  cs.     praesenti  hoc  c. 
1.  26.     dnm.]  eundem  CS. 
1.  29.     Read  auctorem. 

Postcommon.     s  (c  for  Purification). 

For  collation  see  on  p.  52, 1.  26,  where  the  text  in  E  differs 

from  that  given  here. 

DE  RESURRECTIONE. 

1.  32.  The  scribe  in  error  wrote  here  the  title  of  the  next  mass.  He 
subsequently  altered  it  (see  footnote)  to  De  restirrectione  usque  ascen- 
sionem,  which  agrees  with  D,  De  resurrectione.  D  is  the  only  other 
missal  in  which  I  have  found  this  mass.  It  is  evidently  out  of  place 
here,  intruded  into  the  series  of  missae  de  S.  Cruce  and  de  S.  Maria. 
Probably  a  rearrangement  had  been  attempted  of  the  Votive  Masses, 
and  the  difference  in  order  of  the  masses  in  E  and  its  exemplar  was 
the  cause  of  the  error  in  the  rubrication.  Bishop  Forbes  (Arbuthnott 
Missal,  p.  xxxix)  omits  the  title  of  this  mass. 

p.  82.  1.   I.      nostra]  This  word  is  an   error  of  the  scribe  for  nosier.     It 
should  have  been  marked  with  an  obelus. 

p.  8 1.  Collect.     D(rAMP  orationes  paschales  G  orationes    paschales 

uespertinales). 
1.  36.     in  om.  D. 

p.  82.  1.    i.     nostrat  om.  D.     baptismo  regenerari  fecisti  D. 

1.  2.  b.  immortalitate  facias  D.  dnm.]  eundem  TAMP. 
1.  3.  See  footnote.  I  am  unable  to  offer  any  satisfactory  explana 
tion  of  this  line.  The  latter  part  should  probably  be  expanded  in 
resurrectione  (usque)  as(censioneni).  The  fact  that  these  words  occur 
in  the  title  of  the  next  mass  suggests  that  we  have  here  a  second 
fruitless  attempt  of  the  scribe  to  insert  it  in  its  proper  place  (see 
above  on  p.  8 1,  1.  32).  But  the  two  first  letters  cannot  represent  de 
sancta  cruce,  and  there  were  no  letters  before  those  which  now  remain 
legible. 

1.  7.  Read  id.  The  symbol  for  est  (pi.  1 1.  1.  6  from  end)  is  confused 
with  the  letter  d. 

Secret.     D  (rjAMP  orationes  paschales  G  as  collect  for  Wednes 
day  after  Easter). 

5.  unigenitum  tuum  om.  (exc.  D).     unigenitum  +  filium  D. 

6.  ut]  et  M. 

7.  nos]  quos  G.     quod]  quo  P. 

8.  reconciliaturt  G  +  et  DP.     quod]  quo  P. 

9.  i.  c.  +  films  tuus  (exc.  DG). 
Postcommon.     D(FAP  orationes  paschales). 

1.  12.     actionibus]  actibus  DP   rationibus  TA.     deponentes  -f 

in  P. 
1.  14.     i.  c.  £c.]  per  eundem  TAP. 

N   2 


180  NOTES. 


DE   S.   CRUCE. 

1.  15.  Incorrectly  read  by  Bishop  Forbes  (Arbuthnott  Missal,  p. 
xxxix)  De  S.  Maria  ad  resurrectionem.  This  mass,  like  the  last, 
appears  to  be  misplaced.  It  would  naturally  have  followed  the 
Missa  de  S.  Cruce  on  p.  78.  The  scribe  may  have  thought  it  fitting 
that  the  three  masses  for  the  Easter  season  should  be  brought 
together.  They  are  together  also  in  D,  but  in  a  different  order.  The 
corresponding  mass  in  most  books  is  that  for  the  Wednesday  before 
Easter.  In  some  the  collects  are  also  used  in  a  missa  de  S.  Cruce. 

Collect.     ACDrnjAMPRSWYZ. 

1.  19.     uoluisti]  fecisti  PZ.     repelleres  D.     potestates  z. 

1.  20.     resurrectionis  +  eius  DS.     gratiam]  gloriam  DHY. 

1.  21.     dnm.]  eundem. 

Secret.  AFHJAPRYZ  (sw  for  Thursday  after  xl4  GM  for  Tuesday 
after  xl4  L  mense  septembri). 

1.  23.     nos  +  o.  et  Y  (semel}. 

1.  24.     gratae  (exc.  HYZ).    sint  A.    pia  +  'sacra'  L.    deferentis  M. 

Postcommon.      ACDFHJAMPRSWYZ. 

1.  27.  d.  +  intelligentiam  spiritalem  z.  temporalem  +  in 
cruce  D. 

1.  28.     uitam  +  te  HMRY  (semel}  z. 

1.  29.     dedise]  uenisse  A. 

DE   S.   MARIA. 

1.  31.     ioct]      Probably  an  error  for  et  [per]  octanas  :  so  p.  n,  1.  31 
the  symbol  7  (=.  et}  is  confused  with  the  letter  /. 
Collect.     D. 
1.  35.     fieri  participes. 

p.  83.  Secret.     (D  for  missa   in   commemoratione  incarnationis   £c. 

dni.  ACPHJARSWYZ  for  Annunciation  £c.    MP   among  aliae 
orationes  after  postcommon  of  Annunciation.) 

For  collations  see  on  p.  54,  1.  29,  where  q.  is  inserted  after 
nostris  (1.  2). 
1.  8.     Read  nostris. 

Postcommon.     D  (ACTHJARSWYZ  for  Annunciation  MP  among 
aliae  orationes  after  postc.  of  Annunciation). 
For  collations  see  on  p.  55,  1.  2. 

DE  OMNIBUS  APOSTOLIS. 

Collect.     D  (J  for  St.  Alban). 

1.  14.     et  mis.  om.  J.     d.  +  utt  J.     b.    .    .    ap.  (1.  15)]  sanctum 

albanum  £c.  J. 
1.  1 5.     celesti]  martyrii  J. 
1.  1 6.     praesta  q.  ante  o.  (1.  14)  J. 
1.  17.     frequentamus  obsecrando]  passionis  agimus  J. 
1,  1 8.     ita  om.  J.     iugiter  om.  J. 
1.  22.     Read  andreae. 
1.  24.     suppliciter  ojferimus  is  superfluous. 

Secret.      D    (AF  for   SS.   Abdon   and    Sennen   G   for   Ember 

Saturday  in  September  J  for  St.  Alban  HY  for  SS.  Tiburtius 

&c.). 
1.  21.     salutaris  om.  AGrH'Y.    dne.  q.  G.     quam   .    .    .    offerimus 

(1.  24)  om.  G.     quaet  D.     sanctorum  .  .  .  ap.  (1.  23)]  sancti 

albani  &c.  J. 


NOTES.  181 

1.  22.     apostolorum  om.  AFHY.     petri    .    .    .    commemoratione] 

natalitiis  AFHY. 
1.  23.     commemorationist   D.     tu§  maiestati   om.  AFHY.     sup- 

pliciter]  recensentes  AFHY. 

1.  24.     ligamina]  uincula  AGrHY.     prauitatis]  iniquitatis  G. 
1.  25.     karismata]  dona  AGrHY. 
1.  26.     tribuat]  conciliet  AGrHY. 
Postcommon.     D  (j  for  St.  Alban). 
1.  28.     quos]  nos  D. 

1.  29.     ap.  om.  J.     petri     .     .     .     ap.  om.  J. 
1.  31.     satiati  D.     indulgentiam  +  nos  J. 

IN  COMMEMORATIONE  SS.   PETRI    ET   PAULI. 

1.  33.  The  masses  with  similar  headings  in  ACRWY  differ  from  this 
in  all  their  collects. 

Collect.     D  (L  mense  aprili  in  dedicatione). 

1.  35.     b.  .  .  .  pauli]  b.  petri  ap.  L.     tuorum  om.  D. 

1.  36.     gloriosam     .     .     .     perfecisti]  facis   esse  gloriosam  L 

+  praesta  L. 
1.  37.      ut  et  DL.      doctrina  semper  ipsius  L.      muniamur]  foue- 

ainur  L. 

84.  1.  2.  Read  uotapopuli.  The  origin  of  the  present  reading  is  plain. 
The  exemplar  must  have  had  uota  uota  pit  :  taking  the  letter  a  with 
the  third  instead  of  the  second  word  and  omitting  0,  the  scribe  wrote 
uota  tit  apli,  as  in  the  text. 

1.  3.  Read  confidentem,  hostiae  :  the  interchange  of  d  and  t  and  of 
a  and  ae^  is  frequent  in  Irish  MSS. 

Secret.     D. 
1.  7.    ftea&  participare. 

Postcommon.     D  (G  as  ad  populum  for  Tuesday  after  xl1  p  as 

vesper  collect  for  Wednesday  after  xl1). 
1.  6.     protege]  respice  GP.     dne.  +  propitius  ad  GP. 
1.  7.     participare]  proficere  GP.     apostolica  intercessione  om. 
GP. 

DE   SANCTIS  QUI    IN   ECCLESIA   REQUIESCUNT. 

1.  9.  Read  in  ecclesia.  This  mass  appears,  with  some  variety  in  the 
text  of  the  collects,  in  many  missals.  The  wording  of  the  title  is  not 
uniform,  but  it  seems  in  almost  all  cases  to  imply  either  that  the 
saint  or  saints  commemorated  were  buried  in  the  Church,  or  that  relics 
of  them  were  preserved  there.  The  title  of  our  mass  is  apparently 
almost  decisive  that  the  Church  for  which  E  was  written  claimed  to  be 
the  actual  place  of  burial  of  the  saints  mentioned  in  the  collects.  The 
wording  of  the  collects  themselves  does  not  indeed  support  this  con 
clusion,  and  the  use  of  reliqui$  in  1.  12,  without  the  alternative  corpora, 
may  seem  to  tell  against  it.  But  A  was  certainly  used  in  the  resting 
place  of  St.  Augustine  (Rule's  edition,  p.  xi  sq.),  and  reliquiae  is  found 
in  it  without  corpora  in  all  the  collects.  And  reliqttiae  seems  to  be 
frequently  applied  to  the  bodies  of  the  three  Irish  Patrons.  See,  for 
example,  the  Office  for  their  translation  as  quoted  by  Colgan,  Trias, 
p.  6 1 8,.  and  compare  the  Annals  at  A.D.  1293. 

1.  12.  patricii  'ir]  I  am  not  aware  that  any  parallel  can  be  cited  for 
this  form  of  expression,  and  it  certainly  needs  explanation.  I  mention 
first  two  suggestions  which  have  been  made  to  me,  and  which  seem 
worth  recording,  i.  That  it  is  a  corruption  of  patrodnium.  This 


j  82  NOTES. 

would  be  possible,  with  a  careless  scribe  like  ours,  if  the  exemplar  had 
patrociiu  ;  but  patrocinium  seems  to  be  a  reading  entirely  without 
support  from  other  missals,  and  very  improbable.  2.  That  it  should 
be  expanded patricii  nostri.  But  (i)  the  scribe  did  not  so  understand 
it,  for  n  with  a  point  before  as  well  as  after  it  is  nowhere  used  for 
nostri  ;  and  (2)  though  examples  of  Patricius  noster  in  Irish  literature 
may  be  forthcoming,  it  is  not  a  phrase  which  might  be  expected  to 
occur  in  a  mass  collect.  I  believe  the  most  likely  supposition  to  be 
the  following :  3.  That  in  the  exemplar  patricii  did  not  occur  in  the 
text  of  the  prayer,  but  was  written  in  the  margin  opposite  'n\  The 
scribe  transferred  it  to  the  text,  but  in  doing  so,  instead  of  putting  the 
word  in  place  of  •#',  wrote  it  before  this  letter.  We  have  here  in  short 
a  conflate  reading— by  no  means  the  only  one  in  our  MS.  This 
hypothesis  is  borne  out  by  the  fact  that  the  collect  reads  better 
without  the  name  than  with  it:  in  fact,  omitting  patricii,  it  is  almost 
identical  in  text  with  CD.  And  it  is  further  supported  by  the 
absence  of  the  name  from  the  secret  and  postcommon. 

The  two  foregoing  notes  appear  to  establish  a  probability  that  the 
Church  to  which  our  missal  belonged  claimed  to  be  the  burial-place 
of  St.  Patrick.  But  here  an  objection  to  this  view  must  be  considered. 
The  title  is  inconsistent  with  the  text  of  the  prayers,  the  former 
implying  the  possession  of  the  body  of  the  saint,  while  the  latter  is 
quite  appropriate  if  mere  relics  were  preserved  in  the  Church.  Is  it 
not  possible,  then,  that  the  scribe  simply  copied  the  title  without 
making  the  alteration  in  it  which  was  required  to  adapt  it  to  the 
collects  over  which  it  was  placed  ?  He  has  certainly  been  guilty  of 
a  similar  blunder  elsewhere  (p.  55,  1.  22).  That  he  has  been  equally 
remiss  here  must  be  admitted  to  be  a  possibility  :  but  it  seems  an 
improbable  supposition,  for  the  following  reasons  :  (i)  It  involves  the 
assumption  that  the  scribe  transcribed  the  title  and  the  collects  from 
different  MSS.  Otherwise  the  same  incongruity  between  heading 
and  prayers  must  have  existed  in  his  exemplar.  Either  in  it,  then,  or 
in  one  of  its  ancestors,  a  definite  title  must  have  been  substituted  for 
one  that  was  indefinite,  without  the  corresponding  changes  being 
made  in  the  prayers — a  fact  very  difficult  to  account  for  in  the  case  of 
a  scribe  less  stupid  than  ours.  (2)  A  more  likely  theory  of  the  origin 
of  the  phenomena  may  easily  be  suggested.  Let  us  suppose  that  the 
exemplar  of  E  had  a  mass  (as  in  c)  headed  De  sanctis  presentis 
ecclesie,  with  the  words  corpora  uel  reliquiae  in  all  the  collects.  On 
its  margin  notes  would  be  written,  with  the  view  of  adapting  the  mass 
to  the  special  circumstances  of  the  church  where  St.  Patrick  was 
buried.  Thus  opposite  the  title  would  appear  qui  in  ecclesia  requies- 
cttnt :  while  opposite  the  collect  would  be  the  name  patricii^  corpora 
uel  being  marked  for  deletion.  These  latter  notes  would  of  course  be 
intended  to  apply  to  all  the  prayers,  though  actually  written  opposite 
the  first  only.  It  would  be  quite  in  keeping  with  all  we  know  of 
the  scribe  of  E  to  suppose  that  a  bungling  attempt  to  incorporate  the 
marginalia  with  the  text  produced  the  mass  as  it  now  stands.  By 
some  such  hypothesis  we  must  account  for  the  conflate  title  for  the 
mass  of  January  i  (p.  7,  1.  14  ;  see  note)  and  for  the  reading  dignanter 
propitius,  p.  22, 1.  14. 

For  the  bearing  of  this  mass  on  the  history  of  the  missal,  see  the 
Introduction,  p.  xiv  sqq. 

Collect.    ACDJPZ  (Y  for  Feast  of  Relics). 

1.  ii.     q.  om.  P.     nobisj/tfj/propitiare  Y  -f  indignis  D. 

1.  12.     sanctorum    .    .    .   "n'J   sancti   augustini   confessoris   tui 


NOTES.  183 

atque  pontificis  A  huius  sancti  *ir  m.  tui  z  horum  m.  tuorum  P. 
sanctorum  -f  confessorum  CD.  patricii  om.  CDJY.  'n*  om.]. 
+  necnon  ante  et  A.  *n*  et  eorum  om.  Y.  et  eorum  .  .  . 
ecclesia  om.  j.  et  eorum  .  .  .  reliquiae]  qui  PZ.  eorum] 
ceterorum  (pm.  A)  omnium  sanctorum  ACD.  quorum  +  cor 
pora  uel  CD. 

1.  13.  hac]  praesenti  (exc.  j).  continentur]  requiescunt  (-scit 
z)  CDPYZ.  eorum]  eius  z.  piis  intercessionibus  ADY. 

1.  14.     semper  om.  P.     protegamur]  muniamur  C. 

Secret.  ACDJPZ  (w  for  trans,  of  St.  Aldhelm,  Y  for  St.  John  of 
Beverley  and  Feast  of  Relics). 

1.  1 6.  dementia]  pietas  WY  (seme!)  ecclesiat  P.  dne.  q.  (exc. 
CY).  q.  om.  Y  (seme!),  dne.]  d.  Y  (seme!)  om.  C. 

1.  17.  munus  oblatum]  hanc  oblacionem  w.  et]  quod  A. 
b.  .  .  .  ecclesia]  sancti  aldekni  .  .  .  pontificis  w  sancti  confes- 
soris  tui  iohannis  episcopi  Y  (sewel]  praesent.um  sanctorum  Y 
(seme!)  sanctorum  tuorum  J  huius  sancti  m.  'n'  tu  i  z  horum 
b.  m.  tuorum  P.  b.  .  .  .  tuorum]  sancti  augustini  confes- 
soris  tui  atque  pontificis  necnon  et  ceterorum  omnium 
sanctorum  A  horum  sanctorum  tuorum  'n'  atque  eorum  D. 

1.  1 8.  tuorum  +  et  omnium  sanctorum  C.  quorum  .  .  .  re- 
liquiej  qui  D.  corpora  uel  om.  A.  requiescunt]  continentur  A. 

1.  19.     ecclesia  +  sacras  A.    orationes]  orationem  p.    emundet] 

emundentt  c  absoluet  Y  (seme!). 
I.  22.     Read/m 

Postcommon.  ACDJPZ  (w  for  St.  Taurinus  Y  for  Feast  of 
Relics). 

1.  22.  misteria]  om.  c  +  dne.  z.  pro  .  .  .  ueneratione]  in 
honore  sancti  confessoris  tui  taurini  atque  pontificis  w  pro 
ueneratione  sanctorum  tuorum  J.  sanctorum  .  .  .  ecclesia] 
sancti  augustini  &c.  (tit  sup.}  A  huius  sancti  "n*  m.  tui  Z 
sanctorum  m.  tuorum  P  praesentium  sanctorum  Y. 

1.  23.  'n'  et  'n*  om.  c.  et  *n*]  atque  eorum  D.  +  et  omnium 
sanctorum  ante  quorum  c.  quorum  .  .  .  ecclesia]  in 
praesenti  aecclesia  quiescentium  D. 

1.  25.  dne.  q.  A.  dne.  om.  YZ.  mereamur  -f-  habere  z 
peccatorum]  delictorum  w  om.  c. 

1.  26.     gratie]  gloriae  z  <?/;/.  t  c. 

PRO  EPISCOPO. 

1.  27.     This  mass  is  entitled  pro  abbate'va  AW,  pro  antistite  in  \. 

1.  32.     Read  piissimo. 

Collect.     AHJSWY. 

1.  29.     'n*   om.  (exc.  w)  post  nostro  w.     episcopo]  abbati  A\v 

antistiti  HY. 
1.  30.    exempla  J. 
1.  34.     Read  suscipe. 
Secret.     ASWY. 

1.  34.     placatus  suscipe  s  placatus  admitte  Y. 
1.  35.     episcopum]  abbatem  AW.     episcopum  nostrum  om.  Y. 

•n'  om.  s  post  tuum  w.      gregemque  .  .  .  commisum]  com- 

missumque  sibi  gregem  A  om.  Y. 
1.  36.     benignus  om.  Y.     ubique  +  hie  Y. 
p.  85.  Postcommon.     ASWY. 

1.    2.     dne.  communio  w. 


1 84  ATO7"ES. 

1.    3.     episcopum]  abbatem  AW  antistitem  Y.     'n'  om.  AS  post 
tuum  Y.     et  commissum  S.     commissumque  .  .  .  gregem  om. 

Y. 

1.    4.     +  tua  semper  ante  benigna  Y.     benigna  -f-  q.  s:     con- 
serua]  custodi  Y. 

PRO   EPISCOPO. 

1.  5.  Pro  papa  HRSY,  Pro  episcopis  et  sibi  commisis  D,  Pro  pastore 
w,  Pro  pontifice  z.  The  mass  here  is  really  for  an  archbishop,  as  the 
text  of  the  prayers  shows.  Compare  above,  Introduction,  p.  xvi. 

Collect.     CDHRSWYZ. 

1.  7.     fidelium  omnium  HY.     tuum  +  *n*  (exc.  CD)  +  et  HY. 

1.  8.     archiepiscopum]  om.  (exc.  z)  pontificem  nostrum  z.     pas- 
torern  quern  HY.     pastorem  om.  CDW. 

1.    9.     ztpri.  om.  (exc.  CD),     exemplo  +  eis  HY. 

1.  10.     commisso]  credito  (exc.  CD.) 

Secret.     CDHRSWY. 

D  uses  plural  for  singular. 

1.  13.     q.  om.  HY. 

1.  14.     archiepiscopum  nostrum  om.      *n*  om.  CD.      pastorem 
ecclesiae  tuae  R  pastorem  populo  tuo  HSWY. 

1.  15.     esse  HSY. 
1.  20.     Read  salnet. 

Postcommon.      CDHRSWY. 

1.  17.     q.  om.  W.     dne.]  dni.t  C  +  diuini  (exc.  CD). 

1.  1 8.     archiepiscopum  nostrum  om.     *n'  om.  D. 

1.  19.     pastorem  ecclesiae  tuae  esse  (preesse  w  om.  HY)  uoluisti 
(exc.  CD),     commisso  sibi  (om.  HY)  grege  HRSY. 

1.  20.     sibi  om.  HWY.    ac]  et  (exc.  CD). 

PRO   REGE. 

1.  25.     Read  decent er. 

1.  26.     Read  ad  te  :  cf.  above  on  p.  17,  1.  17. 
Collect.     ACFHJAMRSY. 

1.  23.     rex  nr.  om.  TAM.     *n*  om.  CHJRY  post  tuus  A. 
1.  24.     qui  +  a  r.     tua  miseratione]  tuo  nutu  C.     suscepit. 
1.  25.     omnium  om.  c.     accipiat  w. 
1.  26.     uoraginem]  monstra  (exc.  ACS),     euitare  HY.     et  hostes 

superare  om.  TAMR.     hostem  AHJY. 
1.  27.     uita  et  ueritas  HY. 
1.  29.     Read  suscipe,  tue. 

Secret.     CDG  (A  pro  rege  et  regina  populoque  christiano  TA  in 

another  inissa  pro  regibus  HS  pro  rege  et  regina  jw  pro  rege 

et  regina  liberisque  (uel  filiis  j)  eorum  R  pro  imperatore). 
Variants  in  AHJSW,  which  are  obviously  due  to  the  different 

purposes  for  which  the  mass  is  used  in  these  books,  are  not 

recorded. 

1.  29.     +  q.  post  suscipe  S  post  dne.  H.     tue  +  quas  s. 
1.  30.     'n'  om.  (exc.  crj)  post  nostri  J.     regis  nostri  om.  GFAR. 

te  om.  (exc.  c'j.     supplicantis  (-tes  AHJS)  om.  D  ante  ut  antiqua 

(1.  31)  AHJSW.     in  om.  ADGHJSW. 
1.  31.     populorum  +  quas  (om.  s)  tuae  maiestati  offerimus  HS. 

ut  ante  antiqua  AHJSW.     operare]  te  operante  AHJSW. 
1.  32.     pacis  om.  AHJSW.     christianorum  ADHJSW  romana  c;. 

libertas  Christiana  C. 


NOTES. 


185 


p.  86.   1.    2.     Read  sacrament i. 

Postcommon.      ACTHJAMRSWY. 

1.  2.     salutaris  .  .  .  perceptio]  communio  salutaris  AC  oratio 

salutaris  TJM  oblatio  salutaris  HARY.     perceptio  om.\  w. 
1.  3.     tuum   +   regem    nostrum    ACHJSWY.      *n'   oni.    CHJRY. 

ab  omX  R.     omnibus  +  q.  HSY.     et  om.  R. 
1.  4.     obtineantt  C.     post  0;//.t  J. 


p.  87. 


PRO  AMICIS  CARNALIBUS. 

1.  7.  Pro  deuotis  amicis  RZ  (marg.\  Pro  familiaribus  ACTHJAMWY, 
Pro  familiaiirt  D,  Pro  anniuersario  Z  (text) :  without  title  in  s  (col. 
741*). 

Collect.      ACDFHJAMRSWYZ. 

1.    9.     in]  sancti.     tuorum  +  cordibus  (exc.  HY)  +  corda  HY. 
1.  10.     infudisti  THJAMRYZ.     famulis  +  tuis  DHY.     et  famula- 

bus]  -f-   *n'  D  om.  M.      tuis]  om.  D  +  "n*  A  +  fratribus  et 

sororibus  nostris  CS. 
1.  12.     sunt  placita  C. 
Secret.     ACDFHJAMRSWYZ. 
1.  15.     q.  om.  A.     dne.  +  d.  TAM.     et  famulabus  om.  TM.     tuis 

+  'n'  A  A. 

1.  1 6.     maiestati  +  et  praesta  S. 

1.  17.     sacrificia  om.  (exc.  c).     benedictionis]  beatitudinis  TjA. 
1.  1 8.     gloriam  eterne  felicitatis]  aeterne  beatitudinis  gloriam  Z. 

felicitatis]  beatitudinis  DFHJAMRYZ. 
Postcommon.     ACDrHjAMRSWYZ. 
1.  20.     haec  +  salutaria. 
1.  21.     quorum  +  quarumque  AHJRSWY. 

PRO   SEIPSO. 

Collect.     DHRSW. 

.  27.     quesso]  propitius  R. 

.  28.     meorum  +  mihi.     peccatorum]  delictorum  R.     merear 

ministrare  D  merear  famulari  R. 
Secret.     THJAMSWZ  (R  in  another  missa  pro  se  ipso). 

.  32.     offerre  Az.     indignus  R. 

.  33.     meis  manibus  z.     ut  et  MWZ. 

.  34.     quo]  quod  S  quatenus  R  atque  J.     per  om.  Z. 

.  35.     mysterii  SHZ.     exhibitione  z.     peccatorum  +  meorum  A. 
Postcommon.      HRSW. 
1.  39.     per  huius  .  .  .  misterium  (p.  87,  1.  2)  om.  R.    filii  tui  dni. 

nostri  i.  c.  HS. 
1.    3.     et  .  .  .  percipere  om.  R. 

MISSA   S.    SPIRITUS. 

1.    5.     The  collects  of  this  mass  are,  as  in  most  books,  identical  with 
those  for  Whitsunday,  except  that  in  the  first  of  them  hodicrna  die  is 
omitted.     For  collations  see  above  on  p.  42  sq. 
1.    8.     Read  spiritu. 

PRO   EMUNDATIONE  CARNIS. 

1.  16.  The  title  of  this  mass  varies.  C  has  Missa  spiritus  sancti, 
r  Missa  de  spiritu  sa?icto,  and  similarly  w  has  the  three  collects  as 
alternatives  in  the  Missa  de  sancto  spiritu.  DHSZ  have  Adinuocandam 


1 86  NOTES. 

(poscendam  DZ)  gratiam  spiritus  sancti,  P  De  gratia  sancti  spiritus 
postulanda,  A  De  cordis  cmundatione  per  spiritum  sanctum  postu- 
landa,  Y  Ad postulandam  gratiam. 

Collect.     CDFHAPSWY. 

1.  19.     quern  om.  DrA. 

Secret.     CDFHAPSWY. 

1.  23.     oblatio  +  q.  HY.     d.]  om.  C  -f  q.  S.     ut]  et  TW. 

1.  24.     digna  -}-  in  nobis  D.     habitatlo  efficiatur  S. 
1.  26.     Read  offerentes. 

Postcommon.     CDrHAPSWYZ. 

1.  26.  tibi  offerentes]  sumentes  CFHWYZ.  nobis]  om.  w  nos  z 
+  q.  CFHSWY. 

1.  27.     dne.]  o.  r.      d.]  om.  SZ  +  nr.  D.      -f-  per  gratiam  sancti 
spiritus  ante  purificatis  HSY.     +  q.  ante  purificatis  Z. 
sepius  om.  C.     celebrare]  frequentare  CHWY. 

PRO  PACE. 
1.  33.     Read  hostium. 

Collect.      ACDGFHJAMRSWY. 

1.  31.     desideria  +  et  G. 

1.  32.     tuis  om.  D.     non  potest  dare  M  (semet). 

\.  33.     nostra  om.  G. 

p.  88.  1.    i.     Read  either  dicatae  with  almost  all  MSS.,  or  dicatas  with  D. 
p.  87.  Secret.     ACDGFHJAMRSWY. 

1.  36.     concuti]  noceri  G. 

p.  88.  1.    i.     dignare  +  et  M.     precibus  et  hostiis  G.     dicatae  (exc. 

D)  dicatas  D  +  tibi  (ante  dicatas  D).     plebis-f-tuae  D. 

1.    2.     pax  +  a  GR.     christianorum]  romanos  G. 
1.    6.     Read  supplices. 

Postcommon.     ACDGFHJAMRSWY. 

1.    7.     ut]  att  C.     in  om.  G.     fidimus  GM  (semel). 

PRO  PETITIONE  LACRIMARUM. 

1.    9.    Pro  lacrymis  deuotionis  Y. 
1.  12.     Read  aquae. 

Collect.     CDFHJAPRSY. 

I.  ii.     o.  +  et  RS.     mitissime]  clementissime  CD  mis.  S. 

1.12.     aquae  uiuentis  A. 

1.  14.     remissionemque  +  peccatorum  R  +  eorum  S.     accipere 

mereamur  S. 
1.  1 8.     ^zzAproduc. 

1.  20.  Probably  we  should  read  ualeamus  with  CS  :  but  it  is  possible 
that  tialeant  is  correct  and  extingere  an  error  for  extingui^  which  is 
found  in  most  missals. 

Secret.     CDFHJPRSY. 

1.  17.  hanc  +  igitur  rj.  tuam  om.  quam  .  .  .  deus]  q.  dne.  d. 
quam  tuae  maiestati  (pietati  C  maiestati  tuae  r)  (exc.  HSY) 
quam  tuae  maiestati  dne.  HSY  +  supplices  D.  peccatis  -f- 
nostris. 

1.  1 8.     q.  om.     respice  propitius  RS. 

1.  19.     nostris  +  copiosa  HSY. 

1.  20.     ualeamus  CS  possint  HY.     extingui  (exc.  CS). 
1..24.     Read  nostrorum. 

Postcommon.     CPR  (j  as  super  populum). 

1.  22.     spiritus  sancti  R.     dne.  d.  cordibus  nostris. 


NOTES.  187 

1.  23.     nos  +  a  R.     efficiat  lacrimarum  (exc.  R). 

1.  24.     atque  +  adt  C. 

1.  25.     te  largiente  indulgentiae  (exc.  c). 

PRO  TEMPTATIONE  CARNIS. 

L  26.  This  mass  has  the  first  person  singular  throughout,  for  the 
plural,  in  A. 

Collect.     ACFHJAPRSWY. 

1.  28.     corda  nostra  HY. 

1.  29.     casto]  caste  et  TJP.     corpore]    corde  J.      mundo    out. 

TjAP.     corde]  corpore  CJ  mente  A. 
L  32.     Read  sacrificare. 
1.  33.     Read  absoluta. 

Secret.     ACFHJPRSWY. 

1.  32.     dne.  -f-  igne  sancti  spiritus  CS.     et  om.  (exc.  js). 

1.  33.     libertate  +  ac  munda  mente  S.      possimus  +  et  C.     re- 

tribue  .  .  .  tribuisti  om.  HY. 
1.  34.     saluare  dignatus  es  ARW. 

1.  38.     ^zdApudicitiae  uel,  with  c.     The  usual  symbol  for  uel  in  Irish 
MSS.  ( 1 )  is  not  unlike  that  for  final  -Us  (P). 
Postcommon.     ACHJAPRSWYZ. 

1.  37.     dne.]  d.Hjv  +  d.S.       nr.  et  protector  CHY.       nr.  -f  q.  P. 
adiuua  nos  et  om.  JAP.     nos  +  per  uirtutem  sancti  spiritus 
tua  sancta  sumentes  HSY.    et  M&J  ut  AHSY. 
1.  38.     nostra  +  uel  C  +  et  J.     uel]  et  (exc.  c).     nouitatis  w. 
p.  89.  1.    i.     in  om.  J.     resurrectionis  gaudio]  resurrectione  iustorum 

aeternis  gaudiis  A.    gaudium  CARW. 
1.  2.     iubeas  -f-  me  A. 

PRO   PLUVIA  POSTULANDA. 
Collect.      AGrHJLAMRSWY. 

1.  5.     etflri.  om. 

Secret.     AGFHJAMRSWY. 

1.  9.     oblatis  +  q.  RW.     tribue  nobis  G. 

1.  12.  This  postcommon  is  made  up  of  two,  the  first  of  which  is  found 
in  GFAM,  beginning  Tuere  and  ending  with  peccatis  (1.  13) ;  the  other 
in  TJMR,  running  thus  :  Da  nobis  q.  dne.  (dne.  q.  TM)  pluuiam 
salutarem  et  art  dam  terrae  fatiem  fluentis  caelestibus  dignanter  in- 
funde per.  Only  the  first  of  these  is  included  in  the  collations.  The 
two  are  combined  as  here  in  AW. 
1.  14.  Read  aridam. 

Postcommon.      AGFAMW. 

1.  12.     q.  .  .  .  nos]  tuere  nos  dne.  q.  (q.  dne.  AMW). 

1.  13.     propitius  GFAM.     terramque  .  .  .  infunde  om.  GFAM. 

CONTRA  PLUVIAM. 

1.  1 6.  I  have  not  found  this  mass  elsewhere.  But  the  collect  occurs 
as  an  alia  for  the  postcommon  in  Gerbert,  Monumenta  Veteris 
Liturgiae  Alemannicae,  Typis  San-blasianis,  1777,  I.  p.  303,  and  as  a 
collect  in  the  Liber  Sacramentorum  of  Grimoldus  (p  p.  449),  in  addition 
to  the  places  mentioned  below.  The  postcommon  also  occurs  as  a 
collect  in  Grimoldus  (P  p.  450).  The  mass  here  serves  the  same  purpose 
as  that  which  follows,  and  these  two  are  the  only  pair  of  alternative 
masses  in  the  book  (unless  we  are  to  except  p.  87,  11.  5,  16).  The 


1 88  NOTES. 

moist  climate  of  Ireland  suggests  an  explanation  of  the  fact  that  there 
are  two  masses  for  fair  weather.     It  is  perhaps  worthy  of  remark  that 
there  is  no  mass  for  rain  in  CD. 
1.  20.     KeaAinundationis,  or  (with  MP  Gerb.  &c.)  inundantium. 

Collect.     (MP  one  of  two  prayers  for  fair  weather,  headed  in  M 
ad poscendam  serenitatem,  in  P  quando  multiim  pluif). 

1.  1 8.     init.  -f-  dne.     ministerio]  in  mysterio  P  in  ministerio  M. 
nostrae]  tuae. 

1.  20.     inundantium. 

1.2i.     se  post  aquis  P.     regenerationis  P. 

1.  22.     esse  om.     castigationibus  P. 

1.  25.     This  is  the  second  of  three  collects  in  a  mass  in  G  ad  poscen 
dam  serenitatem,  of  which  the  third  is  the  postcommon  of  this,  and 
the  first  the  collect  of  the  next,  mass. 
1.  27.     Read  castigantis, 

Secret.     (G). 

Postcommon.    (G  as  above  F  as  collect  of  mass  '  ad  repellendam 
tempestatem '  M  'oratio  ad  repellendam  tempestatem'). 

1.  30.     nos  om.     seruientium  naturam. 

1.  31.     instruis]  instituis. 

PRO   SERENITATE  AERIS. 

p.  90.  1.  i.     Read  praeueniente. 

p.  89.  Collect.      ACDGFHJAMRSWY. 

1.  36.     clamantes  +  clementer  A. 
1.  37.     iuste  post  nostris  DGFjAMW. 
p.  90.  1.  4.     Read  preueniat. 

Secret.     ACDGFHJAMR  (s  for  SS.  Marcus  and  Marcellianus). 

1.  4.     dne.  q.  AH.     tua  gratia  M. 

1.  5.     semper  om.  H. 

1.  6.     offerimus]  deferimus  GFHJAMR.     benignus  om.  H. 

1.  7.     intercessionem  +  omnium  D.     cunctis  +  nobis  DGFJAMR 

proficiat  S.     ad  salutem  om.  D. 
Postcommon.     ACDGFHJAM  (s  for  St.  Richard). 
1.  10.     dne.  -f-  per  haec  sancta  quae  sumpsimus  S. 
1.  ii.     et  +  intercessione   .   .   .   S.     tuorum  +  semper  s.     sub- 

leuemur  s.     o^ue  .  .  .  adiuuatur  om.  s. 
1.  12.     intercessionemt  G  intercessorum  ACDH. 

PRO   ITER  AGENTIBUS. 

1.  13.  Orationes  ad  profitiscendum  in  itinere  G.  The  singular  is  used 
instead  of  the  plural  throughout  in  AM,  and  in  the  collect  and  secret 
in  GJ. 

Collect.      ACDGFHJAMRSWY. 

1.  1 5.     uiam  +  et  actus  HY. 

1.  1 6.     tuorum  +  *n'  ADGFAM. 

1.  17.     uiae  et  om.  G.     et]  ac  D  uel  J.     huius  post  omnes  Hjv. 

protegamur  CAW  protegaturf  F. 
1.  21.     Read  quas. 
\.  22.    ^s&Aprecedente. 

Secret.      ACDGFHJAMRSWY. 

1.  20.     propitiare    -f  q.  MS.     dne.  post  nostris  R.     oblationes 

has  M. 

1.  21.     tuis  +  "n*  ADGFAMW.     ut]  et  DF. 
1.  22.     illis  D.     et  pri.]  +  actus  HY  om.  DJ. 


NOTES. 


189 


91. 

90. 


p.  91. 


1.  23.     comitare  GFJR  (semel).     atque]  ac  D.     eorum]  illorum  A 

tfW.t  G. 

1.  24.     praesidium  D. 
1.  29.     Read  ituri. 
1.  31.     Read  dex ferae. 

Postcommon.     ACGFM  (j  as  collect  '  pro  fratribus  in  uia  diri- 

gendis '  S  as  collect  after  mass). 

.  28.     disiungunt  M.     tuis]  om.  C  +  "n*  ATM.     ficlentibus  GFJM. 
.  29.     et  +  praes  taut  S.    per  -f-  omnem  (exc.  A),    ituri]  acturi  G. 

eis  om.  J.     digneris  S. 

.  30.     nichil/rz.     .     .     .     effectu  (1.  33)  om.  AC.     illis]  eis  S. 
.31.     eis]  om.  J  +  sint  S.     sint  +  et  S.     et]  ut  GS. 
.  32.     iuste  S.     expetierunt  G  petierint  S  expetiemur  j.     celeri 
+  et  prospero  S.     consequamur  j. 

PRO   INFIRMIS. 

1.  34.     The  singular  number  is  used  in  AHJSY  throughout. 
1.    2.     Read  referant. 

Collect.      AGFHJAMRSWY. 

1.  37.     orantes  om.     proflri.  +  infirmis  R. 

tuis  +  *n'  (exc.  R).    pro  sec.  om.  M. 
1.    2.     tibi   in   ecclesia    tua   referant   (conferant    J)   actionem 

(actiones  JR). 
1.    7.     Read  de  eorum. 

Secret.     AGFHJAMRSWY. 

1.  4.     d.    +    sub  GMR.     nutibus]   uiribus   w.     suscipe  +  pro- 

pitius  A. 
1.    5.     tuorum]    famularumque    tuarum    GFA    +     'n'    HJSWY 

misericordiae  tuae  MS. 
1.    6.     aegrotantibus  om.  spost  quibus  (1.  5)  HMY.     imploramus 

-f  auxilium  MS.     periculis  M. 
Postcommon.      AGPHJAMRSWY. 

1.    10.     The  postcommon  is  left  incomplete  (at  the  end  of  a  page) 
in  the  MS.     Compare  p.  n,  1.  35,  and  p.  78,  1.  23. 


AD   POSCENDA   SUFFRAGIA   OMNIUM   SANCTORUM. 
1.  ii.     This  title  is  taken  from  D.     The  running  title  is  that  found 
in  ASWY.     TR  have  the  same  title  as  D  except  that  they  omit  omnium  ; 
and  similarly  z  Missa  omnium  sanctorum.     H  has  Oratio  dicenda  de 
omnibus  sanctis  in  dominicis  et  in  festis  ix  lectionum,  J  In  honore 
omnium  sanctorum,  A  Ad  stiff ragia  sanctorum  postulanda,  c  Missa 
commimis. 
\.  1 8.     Read  sentiamus. 

Collect.      ACDFHJARSWY. 

1.  13.     o.  +  et  mis.  H. 

1.  14.     nos  post  tuorum  (1.    17)  HS.     sancte  -\-  dei.     genitricis 

-j-   semperque    uirginis    HY.     sanctorumque   DFjAR.     celes- 

tium     .     .     .     profetarum  om.  DrjAR. 
1.  1 5.    beatorum]  sanctorum  Y.  apostolorum  +  euangelis- 

tarum  SY. 
1.  1 6.     martirum  +  et  r.     atque  uirginum  om.  r.     atque]  ac  A 

et  J  om.  D. 

1.  17.     tuorum]  om.  C.     ut]  et  F. 
1.  1 8.     dnm.]  eundem  ASY. 

Secret.      ACDFHJARSWY. 


190 


NOTES. 


1.  20.     q.  om.  (e.rc.  ACW).     dne.  q.  CW.     intercedente 

cum]  intercedentibus  DFjAR.     intercedente  +  b. 

4-  et  gloriosa  semperque  uirgine  S. 
1.  21.     genitrice  +  semperque  uirgine  HY. 
1.  22.     dnm.]  eundem  AWY. 

Postcommon.     ACDFHjARSSWY  (L  mense  Aprili). 
1.   24.    sanctae  marie  et  om.  DFJLA2.    omnium  om.  2     sanctae] 

b.  HRSWY   4~   dei   genetricis  HSY   -\-    semper    uirginis    SY. 

mariae    +  semper  uirginis  RW.     omnium  om.  TJLA. 
1.  25.     tuorum  om.  C.     merita]  memoriam  MRS   commemora- 

cionem  w  sollemnia  DFJLA2.     recolentes]  facientes  WY  cele- 

brantes   DFJLA2.      caelestia    sacramenta    L2.      praesta  q.j 

quorum  suffragiis  q.  largiaris  L. 
1.  26.     agimus]  gerimus.     eorum     .     .     .     adiuti  om.  DFJLAR2. 

MISSA  COMMUNIS. 

1.  28.  The  title  of  this  mass  takes  many  forms,  but  they  are  generally 
equivalent  to  that  of  jw,  Pro  uitiis  atque  defunctis.  In  HS  it  is 
simply  Oratio  generalis  :  in  C  Missa  communis.  In  D  it  has  no  title. 

Collect.      ACDFHJAPRSWY. 

1.  31.     misereris  om.  P. 

1.  32.     supplices  RW.     exoramus]  exoro  TP  imploramus  J. 
1.  33.     decreui  TP.     adhuc  uel  praesens  J. 
1.  34.     saeculum  adhuc  CDPRSW. 

1.  35.     suscepit  +  intercedentibus  omnibus  sanctis  tuis  R. 
p.  92.  1.    i.    omnium  post  dementia  (p.  91,  1.  35)  CDRSW  om.  THJPY. 

et  gaudia  om.  TPR.     consequi  mereantur]  consequantur  TPR. 

mereaturt  w.     eterna  om.  FPR. 
Secret.     ACDFHJAPRSWY. 
1.    4.     superna]  eterna  w. 
1.    5.     locandorum  P.  quaeso  FP.  ut  +  intercedentibus  omnibus 

sanctis  tuis  R. 
1.    6.     suscepi  TP.     uel]  et  CDHRWY  siue  S.     nomina  omnium 

fidelium  R.     fidelium  +  uiuorum  atque  mortuorum  CDHWY. 
1.    7.     scripta  A. 
1.  13.     Read  ablutio. 

Postcommon.     ACDFHJARWY. 

1.  10.     purificet  AJR.     o.  et  mis.  d.  om.  C.     et  mis.  om.  A. 

1.  ii.     sacramentum  quod  A.     et  +  intercedentibus  omnibus 

sanctis  R.    hoc  tuum  sacramentum  om.  A.    tuum]  tui  mysterii 

T  corporis  tui  w. 
1.  13.     ad  ueniam]  adueniatt  C.     ablutio]  remissio  J.     sit  sec.] 

om.  A  4-  defensio  et  ereptio  de  manibus  omnium  inimicorum 

nostrorum  sit  D. 
1.  14.     omnia  om.  CTHJAY. 
1.  15.     fidelium  om.  rj.     omnium  remissio  D. 
1.  16.     delictorum]  peccatorum  AH  JAY.     per  £c.]  qui  uiuis  w. 

PRO   OMNIBUS   FIDELIBUS  DEFUNCTIS. 

1.  17.  Most  of  the  parts  of  this  mass  are  found  in  S.  In  the  main  E 
follows  the  missa  pro  trigintalibus  of  S. 

Collect.     ACGrHjAPRSWY. 

Expressed  in  the  singular  number  in  FJAPRWY. 

1.  24.     inclina  +  q.  G.     aures  tuas  G.     nostras  4-  pro  G. 

1.  25.     deprecamur]  exoramus  G. 


NOTES. 


191 


P-93- 


p.  94. 


1.  26.     famularumque  tuarum]  tuorum  (exc.  GHS)  +  'n'  AFJAPW. 
quas  .  .  .  iusisti  om.  G.     quas]  quern  A  (semel}. 

1.  27.    in  om.-\  c. 

1.  28.     tuorum  om.  G. 

1.  29  sqq.  The  first  three  of  these  epistles  are  found  in  CHRSWY,  with 
some  diversity  as  to  the  occasions  of  their  use.  The  books  mentioned 
agree  in  giving  also  one  or  more  epistles  taken  from  I  Cor.  xv,  CR 
having  vv.  51-57,  WSY  vv.  20-23,  while  H  has  both  these  passages. 

Second  Epistle.     Inflection  mark  over  Title  tesolonicenses. 
1.  36.     Read  fortissimus. 

\.    2.     I  have  not  found  this  lesson  elsewhere  in  the  mass  for  the  dead. 
But  at  Salisbury  (Procter  and  Wordsworth,  Sarum  Breviary,  vol.  ii. 
col.  274),  Aberdeen  (Aberdeen  Breviary,  vol.  ii,  pt.  i.  f.  83  v.),  York 
and  Hereford  ( York  Manual,  Surtees  Society,  vol.  Ixiii.  pp.  68,  123*) 
it  was  the  responsory  to  the  first  lesson  at  matins  in  the  office  of  the  dead. 
1.    6.     This  is  the  y  in  ACDWY.      raHS  have  Animae  eorttm,  R  /;/ 
memoria  aeterna. 
1.    9.     There  is  no  tract  in  ra. 
1.  14.     Read  sustinui. 

1.  15  sqq.  A  has  the  same  four  Gospels  as  E  :  CR  have  likewise  four, 
but  replace  our  fourth  by  Joh.  v.  24  (R  25)-29  :  HW  have  five,  adding 
to  the  four  here  given  (of  the  second  of  which  H  omits  the  last  verse) 
Joh.  v.  24-29  :  while  to  these  five  S  (which  again  omits  the  last  verse 
of  the  second)  and  Y  add  a  sixth,  Joh.  vi.  53  sq. 

1.  31.     r*  has  a  different  offertory  :  Erue  dne.  animas.     JT.   Ttiam  d. 
piissime. 
1.  32.     Read  eas. 

1.  33.  Read  in  :  the  scribe  having  mistaken  7  for  I.  Compare  above 
on  p.  ii,  1.  31. 

1.  36.  ¥  is  inserted  here  on  the  authority  of  AR.  The  rubric  for  the 
use  of  Hostias  is  in  Y  '  Sacerdos  ad  altare  incipiat,'  in  C  '  Sacerdos  se 
inclinat  et  dicit,'  in  S  *  Post  ablutionem  manuum  incipiat  sacerdos 
...  in  medio  altaris,'  in  w  '  Faciendo  oblacionem  sacerdos  super 
corporalia  cum  calice  et  patena  dicat,'  and  in  H  '  Sacerdos  .  .  calicem 
eleuans  deuote  dicat.' 

1.  37.     Read  quarum.     Ttt  siisripe  is  assigned  to  the  choir  in  CHS. 
1.  39  sqq.     From  Hanc  lucem  to  dne.  thesu  (p.  94,  1.  9)  I  have  not 
found  elsewhere. 

1.  40.  Read  quam.  The  symbols  for  quam  and  qtiia  are  easily 
confused  in  Irish  manuscripts. 

Offertory.      ACDHRSWY. 

32.  manu]  paenis  R.     lacus  D. 

33.  absorbeat  (exc.  CD)  absorueat  C  obsorbeat  D.     obscurum 
R  obscuris  A  +  tenebrarum  loca  HSWY. 

36.     dne.  +  laudis  R. 
.  37.     agimus]  facimus  DR. 
.  39.     hanc  .  .  .  ihesu  (p.  94,  1.  9)  om. 

3.  Read  uniuersarum. 

4.  Read  ille,  eas. 

5.  Read  regionibus  tencbrosis. 

1 1 .  Read  humanae. 

12.  Read  absoluat. 

Secret.     ACHSW  (j  in  another  missa  pro  defuncto). 

Expressed  in  the  singular  in  J\v. 

1.   n.      tuorum]  famularumque  tuarum  HS  +  *n*  AW  +  dne.  J. 
uitiis]  0///.t  c  +  et  peccatis  jvv.     conditions  humanae  HJS. 


192  NOTES. 

1.  12.     q.  due.  ante  ab  (1.  11)  HS.     quae  +  etiam  HS. 
1.  1 6.     Read  cs. 

1.  19  sqq.     Pro  quorum  is  a  separate  common  in  S  for  use  *  in  omnibu 
missis  pro  corpore  praesenti  et  in  omnibus  anniuersariis  et  trigintalibus 
et  in  die  animarum  et  quando  ultimo  fit  seruitium  mortuorum  ante 
pascha,'  11.    15-1.8   serving    for  all  other  occasions.      In  c  it  is  the 
common,  11.  15-18  being  omitted.     In  AHRWY  it  is  entirely  omitted. 
In  D  the  common  is  Ego  sum  resurrectio. 
Postcommon.     ACTHJAPSWY. 

Expressed  in  the  singular  in  JAPWY. 
1.  24.     nobis   +    q.  H.     ut  om.  C  post  sumpsimus  (1.  25)  HS. 

per     .     .     .     sumpsimus  om.  AFJAPWY.     sanctum  om.  HS. 
1.  25.     tuorum]     famularumque    tuaruin    HS  -f-  famularumque 

tuarum  C  +  'n'  AFJAPW.     quam  -f  semper  (exc.  CHW). 
1.  26.      mereantur  omX  c.      accipere  A  (semcl}.     delictorum] 
peccatorum  (exc.  ACS). 

PRO   EPISCOPO   DEFUNCTO. 

1.  27  sqq.  The  interchange  of  sacerdos,  episcopus,  pontifex  and  their 
cognates,  in  the  different  authorities  in  these  two  masses,  is  very 
remarkable.  It  is  no  doubt  a  survival  of  the  ancient  use  of  sacerdos 
as  the  equivalent  of  bishop.  Thus  in  the  present  mass  sacerdos  would 
seem  throughout  to  be  a  very  early,  if  not  the  earliest  reading,  being 
changed  to  episcopus  or  pontifex  when  sacerdos  became  limited  to  the 
second  order.  The  mass  pro  sacerdote  defuncto  appears  to  have  been 
originally  for  a  deceased  bishop,  and,  in  consequence  of  this 
change  in  the  signification  of  the  word  sacerdos,  to  have  been  assigned 
in  later  books  to  priests.  The  reading  episcopi  in  G  at  p.  95,  1.  4, 
should  be  noticed  in  this  connexion.  See  Bishop  Dowden's  mono 
graph,  Observations  and  conjectures  on  the  Kirkmadrine  Epitaphs,  in 
the  Proc.  of  the  Soc.  of  Ant.  of  Scotland,  vol.  xxxii,  p.  247  sqq. 
1.  27.  In  GJAZ  the  heading  is  Pro  defuncto  sacerdote,  in  R  Pro 
dcfunctis  episcopis  seu  sacerdotibus.  The  title  here  supplied  is  in  the 
singular,  in  accordance  with  the  analogy  afforded  by  the  next  mass. 
The  singular  number  is  used  in  the  collects  in  AGJLAMWY. 

Collect.      ACDGHJLAMRSWY. 

1.  29.     qui  0;#.t  G.     tuos  +  *n'  (exc.  HRSY). 

1.  30.  pontifical!]  om.  JL  sacerdotali  AM  +  seu  sacerdotali  R. 
dignitate  (om.  j)  censeri  fecisti  JY.  dignitate  om.  JL.  censeri] 
uigere  AGLMR  +  pontificem  L.  quorum  .  .  .  terris  (1.  31) 

om.  GLMR. 

1.  31.  gerebant]  regebatt  J.  ad  horam  gerebant  (gessit  A) 
CHAS.  ad  horam  om.  Y.  eorum  +  quoque  GAMR  +  et  G. 
perpetuo  om.  A  perpetua  L.  consortio  .  .  .  caelis] 
aggregentur  consortio  GMR  quoque  sede  potiatur  L. 

Secret.      ACDGJLAMRWY. 

1.  34.  q.  om.  AW.  dne.  q.  CLMR.  famuli  +  et  G.  tuorum] 
ante  quas  (1.  35)  G  +  et  A. 

i.  35.  pontificum]  sacerdotum  (-tis)  AGJAMW  episcoporum  DLY 
-)-  seu  sacerdotum  R  +  tui  A.  +  *n'  post  tuorum  (1.  34) 

ALM  ante  quas  GAw.  quas]  preces  nostras  pro  quibus  D. 
quas  offerimus  om.  L.  hostias  offerimus  D.  hostias  ante  pro 
(1.  34)  L.  ut  om.  D.  quibus  -\-  in  hoc  seculo  R.  pontificale 
cui  M.  pontificale]  sacerdotale  AJ  +  seu  sacerdotale  R. 

1.  36.  misterium]  ministerium  AW  meritum  (ante  donasti  A) 
DGJLAMRY  -f-  in  celesti  regno  R.  donasti  J.  dones  et 


NOTES.  193 

praemium]  sanctorum  tuorum  iubeas  coniungi  consortio  R. 

premium]  meritum  ACW. 

1.  37.     The  postcommon  is  headed  Ad  comfilendum  pro  sacerdote 
in  z. 

Postcommon.     ACDGJAWYZ. 

1.  38.    dne.  -f-  q-  D.    et]  ut  cz  -f  per  haec  sacrosancta  mysteria 

DW. 
1.  39.     famulorum  -|-  et  A.    +  'n*  post  tuorum  ACDGW  ante  in  Az. 

tui  ante  *n'  in  A.     pontificum]  sacerdotum  (-tis)  AJAZ  epis- 

copi  GY.     uiuorum  regione  GJA.     iubeas  (iube  c)  gaudiis  AC. 

PRO  SACERDOTE  DEFUNCTO. 

95.  1.  I.     Between  this  and  the  preceding  mass  C  has  a  *  Missa  pro  abbate 
defuncto.' 

The  singular  number  is  used  throughout  in  GHMS. 

Collect.     CGHS  (M  as  postcommon  '  pro  episcopo  defuncto  ')• 

1.  4.     tuorum  +  "ir  GM.     sacerdotum]  episcopi  G. 

1.  5.     letitie,que  +  in   C    (lapsit]   G.      regione   G.      in   om.   G. 
societatem  G. 

Secret.     CHS. 

1.    8.    dne.  +  d.  nr.  (exc.  c). 

1.  10.  ut]  et  (exc.  c).  pertinere]  peruenire  (exc.  c). 
1.  II.  The  secret  is  left  unfinished  at  the  end  of  the  last  page  of  the 
gathering.  It  seems  most  likely  that  this  gathering  was  followed 
by  another,  now  lost,  which  contained  the  remainder  of  the  present 
mass,  and  probably  other  masses  for  the  dead.  But  this  cannot  be 
regarded  as  quite  certain  :  other  masses  have  been  left  incomplete 
by  the  scribe.  See  p.  1 1, 1.  35  ;  p.  78,  1.  23  ;  p.  91, 1.  10. 


ROSSLYN.  O 


INDEX     OF     LITURGICAL     FORMS. 


A  cunctis  nos  (  +  q. )  dne.  reatibus         ...         ...         ...         ...         £22 

A  dno.  factus  est  ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...^r.  €89 

Ab  initio  et  ante  saecula  ...         ...         ...         ...  ep.  C  60,  164  ;  D  7  ;  E  63,  79 

Ab  omni  nos   q.  dne.  uetustate  ...         ...         ...         ...         €62 

Ab  omnibus  iniquis  libera  me     ...         ant.  E  28 

Abiit  i.  trans  mare  galilaeae        ...         ...         ...         eu.  E  23 

Abrenuntias  satanae          . . .  S  209  bis 

Abrenuntias  satanae  et  omnibus ...         ...         ...         ...         ...       C  202 

Absolue  dne.  animas  eorum         ...         ...         •••<£?"•  C  72  ;  033;  £93 

Absoluimus  te  uice  beati  petri €210 

Accendite    ...         E  35 

Accepta 

sit  tibi  dne.  q.  nostrae  deuotionis  ...         ...         ...         ...         ...         ...        D  62 

tibi  dne.  q.  hodiernae  festiuitatis    ...         ...         ...         C  88 

Accepto  salutari  diuini  corporis 2  224 

Accesserunt 

ad  i.  pharisaei  temptantes  eum        ...         ...         ...         ...  eu.  C  82 

discipuli  ad  i.  (ad i.  discipuli  D)  dicentes  quis  putas      ...eu.  C  171  ;  D  9;  £69 
sadducaei  ad  eum  dicentes  non  esse  ...         ...         ...         ...         ...eu.  2  222 

Accipe 

N.  signaculum  dni.    ...         C  195 

q.  dne.  munera  dignanter ...         €90 

salem  N.  sapientiae  ut          ...         C  194 

signaculum  crucis  in  nomine  ...         ...       C  194 

signaculum  dei  patris  ...       C  193 

uestem  candidam       ...         ...         ...       S  217 

Accipio  et  perferam          ...         ...         ...  ty  S  217 

Ad  annuntiandam  (annuntiaitdum)  mane        ...  gr.  C  177  (D  41) 

Ad  dnm.  cum         ...         ...         ...         ps.  £28,32 

Ad  nuntiandam  mane       ...         ...         ...  ^r.  D  41  (C  177) 

Adte 

dne.  (pm.  C  85  semeT)  leuaui  animam          ...  int.  C  85  :  int.-ps.  E  20,  21  : 

of.CSS'.fZ  243  (222) 

leuaui  oculos  meos     ....         ...         ...         ...         ...  tr.  E  21 

nos  dne.  clamantes  (+  dementer}  exaudi ...       C  66  ;  D  27  ;  E  89 

Adducentur  regi  uirgines gr.  C  191  (off.  C  192  ;  D  77  bis) 

Adesto  dne.  populo  tuo 

sanctorum       ...         ...         D  70 

ut  que ...         D  73 

Adesto  domine 

precibus  nostris  quas C  185 

q.  propitius  animabus  (pro  anima) D  33 

Adesto  dne.  supplicationibus  nostris 

et  hanc  domum          ...         ...       €205 

et  hanc  oblationem  quam     ...         >..         C  70 

et  institutis  tuis          ....         ...          C  81 

et  me  qui  etiam         C  117 

O    2 


196  INDEX  OF  LITURGICAL  FORMS. 

Adesto  dne.  supplicationibus  nostris 

et  uiam  (  +  et  actus}  famulorum      ...         ...         C  65  ;  D  28  ;  E  90 

ut  sicut  human!         ...         ...         ...         ...         ...         ...         D  14 

Adesto  nobis  ( +  q.}  dne.  d.  nr.  et  quos 

(  +  in  D)  sanctae  crucis       C  60  ;  D  7  ;  E  79 

tuis  mysteriis •••         E  24 

Adesto  q.  dne. 

d.  nr.  et  quos  sanctae  crucis :  see  Adesto  nobis  dne. 

pro  anima  famuli  :  see  Adesto  dne.  q.  propitius  animabus 

Adferte        ps.  ^212 

Adiutor  in  opportunitatibus         ...         gr.  C  99  ;  £13 

Adiutorium  nostrum          ...         precesD  90 

Adiuua  nos  dne.  in  salutare         ...         ...         ..  ...         ...  y  2  218 

Adiuuent  nos  q.  dne.  (dne.  q.)  et  (om.  CE)  haec  mysteria        C  147  ;  D  78,  80  ;  £48 

Adorna  thalamum  tuum ...         ...         ant.  C  148  ;  £51 

Aeternam  ac  iustissimam  pietatem  tuam  ...         ...         ...       C  1 96 

Agimus  deo  patri  omnipotenti  gratias    ...         ...         ...         ...         ...         ...       2  224 

Agios  otheos  agios  ysciros  ...         ...         ...         ...         ...      C  12$  ter ;  *E  32  ter 

Agnus  dei  qui  tollis          C  56;  D  22  ;  E  75  (2  242  (221)) 

Alma  dei  genetrix  succurre          ...         ...         ...         ...         ...com.DS 

Altare  tuum  dne.  d.  (om.  C)  muneribus  C  173  ;  £71 

Altera  autem  die  quae  est  post  parasceuen       ...         ...         ...         ...         ...  eu.  E  25 

Amauit  eum  dns.  et  ornauit         ...         ...         ...         ...         ...         ..        gr.  D  62,  65 

Ambulans  i.  iuxta  mare  galilaeae  ...         ...         ...         ...  eu.  £46 

Amen  dicos  uobis  quod  uos  (om.  C)  qui  reliquistis       ...       com.  C  146 ;  D  46  ; 

E  47,  61,  69  (C  179,  1 80  ;  D  46) 
Angelis  suis  mandauit  de  te         ...         ...         ...         ...         ...  gr.  C  103 ;  £19 

Angelus  dni. 

apparuit  in  somnis ...         ...         ...         ...    eu.  C  96  ;  E6 

descendit  de  caelo  et  dixit    ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...^.£38 

Anima  nostra  sicut  passer  ...         ...     gr.  C  96,  184,  191 ;  E  6  :  off.  C  96 ;  E  7 

Animabus  q.  dne... oratio  ... ...         ...         ...         C  80 

Animas  famulorum  tuorum  (famularumque  fuarum)  (  +  dne.)a.b  omnibus 

€74;  £94 
Annue 

nobis  (+  q,)  dne.  ut  (om.  C) per  hoc  .  .  .  (om.}  animae        €74;  D  35  ;  E  941 
nobis  q.  dne.  ut  et  diuinis   ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         £23 

q.  dne.  ut  et  tuis  :  see  Annue  nobis  q.  dne.  ut  et  diuinis 

q.  o.  d.  ut  sacrificia  pro       ...         ...         ...         ...          ...         C  191 

Annuntiandam  mane  misericordiam  :  see  Ad  annuntiandam 
Ante 

conspectum  diuinae  maiestatis  tuae  ...         ...         2239(194) 

diem  festum  paschae  sciens  i.          ...         ...         ...         ...  eu.  C  119  ;  E  27 

oculos  tuos  dne.  reus  ...         2230(201) 

sex  dies  sollemnis  paschae ...         ...         ...         ...          ant.  C  107 

Apostoli  tui  pauli  ( +  dne. )  precibus        ...         ...         ...      €146;   £47 

Apostolicis  nos  q.  dne.  (  +  d.  petri  et  pauli)  attolle  praesidiis D  88 

Apostolorum  tuorum  precibus  :  see  Apostoli  tui 
Apparuit 

autem  angelus  zachariae       int.-ps.  C  154 

benignitas      ep.  C  89  ;  £9 

gratia ep.  C  87  ;  E  7 

Apprehendent  (-it  E)  septem  mulieres ...          /&w<?»  C  131,  139;  £34 

Appropinquabat  dies  festus  azymorum  ...         ...         ...         passion  C  117 

Ascendant  ad  te  dne.  preces  nostrae      ..          C  76 

Ascendat  oratio  nostra      '        ...         ...         2227(195) 

Ascendens 

christus  in  altum        '       gr.  D  13 

i.  hierosolymam  assumpsit eu.  C  59  ;  D6;  £79 

1  Two  different  collects. 


INDEX  OF  LITURGICAL  FORMS.  197 

Ascendit  d.  in  iubilatione  gr.  D  13  ;  E  40  :  off.  D  13  ;  £40 

Asperges  me  dne.  hyssopo  ...         ...  ant.  C  205  ;  D  2 

Assumpsit  i.  xii  discipulos  ...         eu.  E  16 

Assumpta  est  maria  in  caelum    ...         ...         ...         ...         ...  gr.  C  165  ;  £64 

Attende 

caelum  et  loquar        ...         ...         ...         tr.  C  139 

q.  dne.  munera  altaribus      ...         C  192  (D  81) 

Audi 

israhel  mandata  uitae  ... ...         lesson  C  139 

maledicte  satana  adiuratus  ...         ...         ...         ...         ...       C  195 

Audite 

insulae  et  attendite ep.  €156;  £57 

oues  christi  uocem  redemptoris       ...         ...         ...         ...       €125 

Audiui  uocem  de  caelo     ...         ...         ...         ...       C  71  ;  038;  £92 

Aue 

gratia  plena  dei  genetrix       ...         ...         ...         ...         ...          ant.  C  148  ;  £50 

maria  gratia  plena gr.  E  54  :  tr.  C  151  :  off.  C  152,  169  ;  £  54,  66 

Aures  tuae  pietatis  mitissime  d.  inclina  ...         ...         ...         ...         ...        £86 

Auxilientur  nobis  dne.  sunipta  (suscepta  C)       ...         ...         ...         ...          094;  £5 

Beata 

es  uirgo  maria  ...         ...         ...         ...         off.  Cl66;  £64 

uiscera  mariae  ...         ...         ...         ...         ...         ...         com.  C  166 ;  £64 

Beatae  N.  natalicia  ueneranda    ...         ...         D  79 

Beati  ap.  tui  N.  dne.  :  see  B.  confessoris 

Bead  archangeli  tui  (om.)  michaelis       ...         ...      Ci72;  E  70  (D  10) 

Beati  confessoris  tui 

dne.  q.  deprecatione ...         ...         ...         ...         ...       D  68 

N.  dne.  suffragiis       ...         ..          ...         ...         ...         ...         ...         ...        D  63 

Beati 

euangelistae  et  ap.  tui  (on.}  matthaei         ...         ...         ...         ...         ...        E  68 

immaculati      int.-ps.  C  92,  189  ;  D  73  ;  E  4  :  ps.  C  107,  125  ;  E  17 

iohannis  ap.  tui  et  euangelistae  dne.  supplicatione  ...         ...         ...          E  6 

iohannis  baptistae  nos  q.  (om.  C)  dne.  praeclara  ...  ...         ...     C  155  ;  E  57 

iohannis  euangelista  :  see  B.  iohannis  ap. 

Beati  matthaei  ap.  tui  et  (om.)  euangelistae  (+  et  ap.  tui  :  +  <?.)  dne. 
precibus  :  see  Beati  euangelistae 
supplicationes  :  see  Beati  iohannis  apostoli 

Beati 

michaelis  archangeli  tui        D  10  (C  172;  E  70) 

omnes  qui  timent  dnm.         ...         ...         ...         ...         ant.  C  81 

pauli  ap.  tui  precibus  :  see  Apostoli  tui  pauli 

qui       ...         ...         ...         ...         ...         ...  ps.  C.  107 

quorum  remissae        ...         ...         ...         ...      ps.  C  100,  117, *  211 

stephani  protom.  tui ...         ...         C  75 

Beatorum 

confessorum  tuorum D  89 

martyrum  tuorum      ...         ...         ...         D  55 

Beatus 

homo  qui  inuenit  sapientiam  ep.  C  177  ;  D  41 

ille  (om.  C)  seruus      com.  C  187  ;  D  63,  68 

Beatus  uir  qui         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ,.,tr.  E  154 

in  sapientia     ...         ...          int.-ps.  C  183  :  ep.  D  51 

inuentus  est     ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...  ep.  C  180;  D  49 

timet  dnm int.-ps.  C  162  :  gr.  C  181,  185  ;  D  52  ;  E  68 

Benedic  anima  mea  ...         int.-ps.  C  171 ;  D  8  ;  E  69  :  gr.  C  171  ;  D  9  ;  £69 

Benedic  dne. 

hanc  creaturam  aquae  ...          ...         ...         ...          ...          ...         ...       2  22O 

1  MS.  '  Domine  ne  et  ca ' :  which  seems  to  mean  the  seven  penitential  psalms  (cf. 
C  p.  100),  however  the  abbreviation  is  to  be  expanded  (?  =  et  caetera). 


198  INDEX  OF  LITURGICAL  FORMS. 

Benedic  dne. 

hunc  potum  et  hunc  cibum  et  hoc  uasculum         C  84 

i.  c.  hanc  creaturam  cerae  (cerei)    ...         ...         ...      C  147  ;  E  48 

thalamum  istum  et  omnes  habitantes          ...         ...         ...         €84 

Benedic  o.  d.  domum  istam         ...         ...       C  206 

Benedicam  dnm.  in  omni  tempore          int.-ps.  D  57  bis\  ^  2  243  (223) 

Benedicamus  patrem  et  filium     int.-ps.  C  56  ;  D4;  £77 

Benedicat  d.  corpora  uestra         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         €84 

Benedicat  te  d. 

caeli  adiuuet  te  c ...         ...         ...       C  210 

pater  qui  in  principio  ...         ...         ...       €210 

pater  sanet  te  dei  filius         ...         ...         ...       €210 

Benedicat  tibi  dns.  et  custodiat  ...         ...         ...         ...         ...         -225 

Benedicat  uos  pater 

custodiat  uos  i.  c ...         ...         ...         ...         C  84 

et  filius  C  81 

Benedicimus  deum  caeli  et  coram          com.  C  57  ;  D  5 

Benedicite 

angeli  dni.  dno com.  D  10  (C  172  ;  E  70) 

deum  (dnm.  E)  caeli  et  coram         ...         ...  gr.  C  57  ;  E  77  (D  4) 

deum  caeli  quia  fecit...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...    gr.  D  4 

dnm.  omnes  angeli  eius        ...   int.  C  171  ;  D  8  ;  E  69  :  gr.  C  171  ;  D  9  ;  £69 
omnes  angeli  dni.  (eius  E)  dno.      ...         ...         ...         com.  C  172  ;  E  70  (D  10) 

opera  omnia  dni int.-ps.  C  188  ;  D  70 

Benedicta 

afilio com.  C  61,  164,  169;  E  63,  67,  80 

et  uenerabilis ...         ...         ...  gr.  C  60,  164,  168  ;  1)  7  ;  E  66,  80 

sit  sancta  trinitas      ...         ...         ...         ...         ...       int.  C  56,  81  ;  D  4  ;  £77 

tu  in  mulieribus         ...         ...         ...         ...         ...  ant.  E  51  :  tr.  (?)  E  54 

Benedictio  dei  patris  et  filii          ...         ...         ...         ...         ...       €198 

Benedictionem  tuam  dne....         ...         ...         ...         ...         ...       C  161 

Benedictus 

d.  pater  unigenitusque          off.  E  77  (C  57,  82  ;  D  4) 

dns.  d.  israhel  qui  facis        ...         ...         ...         ...         ...         ...         .••  gr.  E  12 

Benedictus  es  dne. 

d.  patrum        gr.  D  4  ;  E  77 

doce  me  Justifications          ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...  off.  E  16 

qui  intueris  abysses gr.  C  57  ;  D  4  (C  57  ;  E  77) 

Benedictus 

qui  uenit         gr.  C  89 

sit  d.  pater  unigenitusque off.  C  57,  82  ;  D  4  (E  77) 

Bonum 

certamen certaui         ...         ...         ...         ...         ...       int.-ps.  E  60 

est  confiteri     ...int.-ps.  C  94,  180  ;  D  49  ;  E  5  :  off.  C  100  ;  E  13 

Caelesti  munere  satiati  (sacrati  C)         ...         ...         ...  ...        C6i;D85;E8i 

Caelestibus  refecti  sacramentis  :  see  Caelestis  refecti 
Caelestis 

participatio  dne.  sacramenti...         ...         ...         ...  ...         ...        C  76 ;  D  38 

refecti  sacramentis  et  gaudiis           ...         ...         ...  ...         ...         ...        D  61 

Caeli  enarrant  gloriam  dei  ...         ...    gr.  C  158,  179  ;  D  44  ;  E  59  :  off.  C  178 

Caelorum  atque  (et)  terrarum  (terrarumque}  conditor  ...         ...       C  I47_;  E  48 

Calicem  salutaris  accipiam          ...         ...         ...         ...  ant.  E  27,  32 :  ^2225 

Calix  quern  benedicimus  ...         ...         ...         ...         ...  ...         ...         ...  ^  S  241 

Cantate  dno.  canticum  nouum 

cantate  dno.  omnis  terra       ...         ...  ...         ...     int.-ps.  €163 

lauseius          gr.  C.  173;  D  55;  £70 

quoniam          int.-ps.  E  7 

Cantate  dno.  psalmum  dicite       ...         ...         ...         ...  ...         ...         . . .  off.  E  42 

Cantemus  dno.  gloriose /;-.  (gr.)  C  131,  138  ;  E  33 


INDEX  OF  LITURGICAL  FORMS.  199 

Cenantibus  autem  accepit  i ant.  E  28 

Christe  audi  nos     ...         ...         ...litany  C  133  ;  £34;  2(192) 

Christus 

assistens  pontifex       ^.£23 

factus  est  pro  nobis  ...  ep.  C  59  ;  D  5  ;  E  78  (C  108,  170;  E  25,  67) 

gr.  C  59,  119, 153,  170 ;  D  6  ;  E  26,  43,  67,  79  :  jf  C  125  (int.-ps.  C  170 ;  E  67) 

Circundederunt  me  gemitus         -.         int.  C  98  ;  E  13  :  gr.  C  107 

Clamauerunt  iusti  et  dns.  ...         ...         ...         ...         ...         ...  int.  D  57 

Coeperunt  turbae  discendentium ...          ant.  C  107 

Cognouerunt  dnm.  alleluia  2241^(219,220) 

Comedite  amici  mei  alleluia        ...         ...         ...         ...         ...         ...         2243(222) 

Commixtio 

corporis  et  sanguinis  ...         ...         2242(221) 

salis  et  aquae  C  205  ;  D  2 

Commouisti  dne.  terrain ...         ...         ...  tr.  E  14 

Communicantes  et  diem £3 

Communicantes  et  diem     .     .     . 

ascensionis      2235(211) 

circumcisionis ...         2235(210) 

clausulae  paschae       2235(211) 

in  quo  incontaminata 2235(210) 

in  quo  lauit  pedes      ...        E  27 

natalis  calicis ...        2235(210) 

pentecostes      C  142,  144  ;  D  16;  E  43  (E  41) 

quinquagesimae          ...         ._         2235(211) 

quo  dns.  (  +  i.c.  E)  nr.  (  +  *.f.)unigenitus/£/*ftf /imif  (tttusjftlius  E)  unitam  (-turn} 

D  14  ;  E  40 

quo  unigenitus  tuus  in  tua C  98  ;  E  10 

resurrectionis C  136  ;  D  n  (C  134  ;  E  36) 

Communicantes  et  memoriam      ...    C  53  ;  D  19  ;  E  74  ;  2236 

Communicantes  et  noctem     .     .     . 

pentecostes     E  41  (C  142,  144  ;  D  16  ;  E  43) 

qua  b.  mariae  intemerata      ...         ...         ...        C  89 

resurrectionis...         ...         Ci34;  E  36  (C  136  ;  D  n) 

Communicantes  et  noctem  uel  diem     .     .     .     resurrectionis 2235(210) 

Concede 

dne.  nobis  famulis  tuis         ...      2  223 

mis.  d.  ( +per  tanti    .     .     )  fragilitati  nostrae C  165  ;  E  63 

Concede  nobis 

(  +  ?.)  dne.  (  +  q.  C)  praesidia  militiae      C  101  ;  E  17 

nobis  famulis :  see  Concede  nos 

q.  o.  d.  ad :  see  Concede  q.  o.  d. 

q.  o.  d.  uenturam  b.  confessoris      ...         ...         ...         D  6l 

Concede  nos  famulos  tuos  q.  dne.  d.  perpetua C  60 ;  D  7,  82  ;  E  79 

Concede  o.  d. :  see  Concede  mis.  d. 

Concede  q.  dne. 

famulo  tuo      ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         E  84 

ut  oculis          E  9,  26 

Concede  q.  mis.  d. 

fragilitati :  see  Concede  mis.  d. 

ut  intercedente  :  see  Concede  q.  dne.  ut  oculis 

Concede  q.  o.  d. 

ad  b.  mariae  (eonim) ...         £64 

et  nos  unigeniti  tui ...         C  90 

nos  ad  b.  mariae :  see  Concede  q.  o.  d.  ad 

sanctum  nos  spiritum  uotis 024 

Concede  q.  o.  d.  ut 

animae  famulorum     ...        D  36 

intercessio  nos  (om.) C  67  ;  D  28  ;  £91 

oculis :  see  Concede  q.  dne.  ut 

per  haec  sancta  mysteria      C  75 


200  INDEX  OF  LITURGICAL  FORMS. 

Concede  q.  o.  d.  ut  qui 

ex  merito  nostrae       £22 

festa  paschalia  ...      €132;  £34 

hodierna  die  unigenitum       ...         £40;  D  12 

merito  :  see  Concede  q.  o.  d.  ut  qui  ex 
paschalia  festa  :  see  Concede  q.  o.  d.  ut  qui  festa 

resurrectionis  sollemnia        ...         -..        D  12 

Concede  q.  o.  d.  ut 

sane  fa  (sanctae)  dei  genetrix  (genetricis] D  85 

sicut  apostolorum  tuorum     ...        046 

ueterem  cum  suis       ...         ...         ...        D  83 ;  E  82 

Concede  q.  o.  et  mis.  d.  ut  intercessio  :  see  Concede  q.  o.  d.  ut 

Concussum  est  mare  et  contremuit         ...    gr.  D  9 

Conferat  nobis  ( +  q.)  dne.  (+  q.}  sancti  iohannis       ...      C  168  ;  E  66 

Confessio  et  pulchritude  in  conspectu     ...int.  C  163  :  off.  C  164  ;  D  53 

Confido  de  uobis  in  dno.  quod  nihil        ...         ...         ...         ...  ep.  C  152  ;  E  43 

Confirma  deus  hoc  (hoc  deus  C  hoc  D  1 6)  quod  ...     int.-ps.  D  14  :  off.  C  58,  144  ; 

D  16  ;  £42 
Confitebor 

dno.  nimis  in  ore        ...  ..         0^.  E  56 

tibi  dne.  in  toto         off.  E  24 

tibi  dne.  rex ep.  C  162  ;  074 

Confitebuntur  caeli  mirabilia       ...         ..,gr.I)$8 

Confitemini 

alterutrum  peccata     ...         ep.  E  55 

dno.  (om.  2)  et  inuocate       ^r.  E  39  ;  2  229  (199) 

dno.  quoniam  bonus gr.  C  134,  136,  141  ;  D  II  ;  E  35,  37,  41,  55 

Coniunctio 

chrismatis       ...         ...         ...         C  202 

olei  unctionis C  202 

Consenserunt  scribae  et  pharisaei  ...         ...^.046 

Conserua  dne.  munus  tuum          C  163 

Considerabam  ad  dexteram          ...  ant.  E  28 

Constitues  eos  principes    ...gr.  C  160;  E  46,  59,  62 :  off.  C  160,  179,  180; 

D  45  ;  E  46,  60,  62 

Conuenientibus  uobis  in  unum     ...  ep.  C  119  ;  E  26  (2  228  (198)) 

Conuerte  nos  d.  salutum 2224 

Conuertimini  ad  me          ...  ep.  C  101  ;  E  17 

Corda  nostra  q.  dne. 

sanctus  splendor        ...          D  23  (E  9) 

uenturae  festiuitatis  splendor  E  9(1)23) 

Corde  creditur  ad  iustitiam          ^.£46 

Corporis 

et  sanguinis  sacrosancti  dne.  q.  gratia        E2I 

et  sanguinis  tui  dne.  i.  c.  sacramentum  :  see  Perceptio  corporis 

sacri  et  praetiosi  sanguinis  repleti 072,89 

Corpus 

dni.  nostri  i.  c.  custodiat  me  C  56 

et  sanguinis  dni.  i.  c.  sit  tibi  2  218 

et  sanguis  dni.  nostri  i.  c.  filii  dei 2224 

et  sanguis  dni.  nostri  i.  c.  mihi  indigno D  23 

Crastina  die  delebitur  iniquitas    ...         ...         ...         ...         ...         gr.  C  86 

Creator  et  conseruator  humani  generis  ...         ...         ...         C  81 

Credidi  propter  quod         ...         ...       ^.£27,32 

Credimus  dne.  credimus  in  hac 2241(220) 

Credis  in  deum  patrem 

et  filium          ...         ...         ...         C  206 

omnipotentem  ...         ...        C  202  ;  2  209,  215 

Credo  in  unum  deum        C  211  ;  2  231  (203) 

Crucem  tuam  adoramus ...  ant.  C  125 

Crux  fidelis  inter  omnes hymn  C  125  ;  E  32 


INDEX  OF  LITURGICAL  FORMS.  201 

Cum 

apollo  esset  corinthi ep.  C  141  (E  41) 

appropinquasset  i.  ierusolymam      ...  ...  ...        lesson  C  107 

Cum  audisset  populus  quia  i.  uenit  hierusolymam 

acceperunt       ...         ...         ...         ...         ...         ...  ...  ...           ant.  C  107 

exierunt           ...         ...         ...         ...  ...  ...           gr.  C  108 

Cum 

complerentur  dies  pentecostes          ep.  C  143  ;  E  42  (D  15) 

esset  desponsata  mater  ihesu            ...         ...         ...  ...  ...         ...  eu.  C  86 

esset  sero  die  illo       «/.  C  137  (E  38) 

factus  esset  i.  annorum  xii .  ...         ...         ...         ...  ...  ...         ...  eu.  E  12 

his  qui  oderunt           ...         ...         ...  ...  ...            ant.  E  28 

natus  esset  dns.  (om.  E)  i.    ...         ...         ...         ...  ...  ...eu.  C  97  ;  E  10 

transiret  inde  i.  uidit  hominem         ...         ...         ...  ...  ...         ...  eu.  E  68 

turba  plurima  conueniret      ...         ...         ...         ...  ...  ...         ...  eu.  E  14 

Cunctis  nos  ( -I-  q. )  dne.  reatibus  :  see  A  cunctis 

Custodi  me  a  laqueo          ...         ...         ...  ...            ant.  E  28 

Da 

famulis  tuis  q.  dne.  omnibus  episcopis        ...         ...         ...          D3 

mis.  d.  eius  nos  :  see  Da  nobis  mis.  d.  eius  praesenti 

Da  nobis  dne. 

d.  nr.  sanctarum  nostrarum  ...         ...         ...         ...         ...         ...        D  80 

purae  deuotionis  affectum     ...         ...      Cl89;  072 

Da  nobis  dne.  q. 

imitari  quod  colimus  :  see  Da  nobis  q.  dne. 
pluuiam  salutarem :  see  Q.  o.  d.  tuere  nos 

Da  nobis  misericordiam  tuam      ...         ...         ...         ...         ...         ...         2248(231) 

Da  nobis  misericors  deus 

eius  praesenti  festiuitate        ...         ...         ...      Ci5o;  E  52  (E  81) 

ut  sancta  tua  :  see  Da  nobis  q.  mis.  d. 

Da  nobis  q.  dne. 

d.  nr.  ut  qui  natiuitatem       ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         C  89 

imitari  quod  colimus ...         ...         ...         ...         ...         ...         ..,          C  92 ;  E  5 

pluuiam  :  see  Da  nobis  dne.  q. 

unigeniti  filii  tui  recensita     ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         C  87 

Da  nobis  q.  mis.  d.  ut  sancta  tua  ...         ...         ...         ...         ...         ...         £23 

Da  nobis  q.  o.  d. 

uitiorum nostrorum    ...         ...         ...          ...      C  163 

ut  qui  noui  incarnati . . .         ...         ...         ...         C  89 

ut  sicut  adoranda       ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         C  87 

Da  propitius  pacem  (+  tuam  D)  in  (om.)  diebus         C  55  ;  E  75  ;  D  22 

Da  quaesumus 

clementissime  pater  per  huius          ...         ...         D  26 

dne.  fidelibus /0/M/zV  (om.)  ...         ...         ...      C  176  ;  £72 

dne.  populo  tuo  sanitatem  (sahttem)  ...         D  3 

famulis  tuis  N.  sperata          ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         C  69 

mis.  d.  eius  nos  continua      ...         ...      E  81  (C  150  ;  £52) 

Da  q.  o.  d.  ut 

ecclesia  tua  ( +  et\  sacramentis        ...         E  61 

qui  b.  anastasiae  m.  tuae      ...         ...         ...         C  89 

qui  b.  priscae  uirginis  :  see  Q.  o.  d.  ut  qui  b.  ap.  tui 
qui  caelestia  :  see  Q.  o.  d.  ut  qui 

qui  sanctorum  martyrum       ...          ...          ...          ...          ...       C  184 

sicut  b.  iohannes  baptista     ...         ...         ...         ...         ...         C  155 

triumphum  b.  laurentii         ...         ...         ...         ...         C  162 

De 

necessitatibus  meis     ...         ...         ...         ...         tr.  E  20 

profundis  clamaui       ...        tr.  C  72,  99  ;  D  33  ;  E  13,  93  :  ps.  C  100,  U7,1  21 1 

1  See  p.  197,  note. 


INDEX  OF  LITURGICAL  FORMS. 


int.  €156;  £57 
eu.  E 


De 

uentre  matris  meae     ...         

Defuncto  herode  ecce  apparuit     ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...    eu.  £  9 

Dei  genetrix  intercede  pro  ...         ...         ...  tr.  C  149 

Dei  per  patricium sequence^  154 

Deo  gratias 2229(199) 

Deprecamur  deum  patrem  ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...        D  90 

Descendens  i.  de  monte ...         ...         ...         ...eu.  D  59 

Desiderium  animae  eius .gr.  C  182  ;  D  52  :  off.  C  186  ;  D  67 

Deum 

patrem  deum  filium  .4         2244(224) 

uiuum  omnipotentem  ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...       2  221 

Deuotas  (+  in  hocfesto)  dne.  humilitatis  nostrae         Ci7o;E68 

Deus  a  quo 

et  iudas  (+  proditor  E)  reatus         C  119,  121 ;  E  26,  28 

praestatur  :  see  D.  a  quo  speratur 

sancta  desideria          C64;D26;E87 

speratur  humani  corporis      ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         C  80 

Deus  abraam  d.  isaac  d.  iacob 

benedic  adolescentes ...         ...         ...         ...         C  81 

d.  qui  moysen ...         ...         ...         ...       €195 

d.  qui  tribus ...         ...         ...         ...       €196 

Deus 

adiutor  :  see  Dne.  adiutor 

auctor  pacis  et  amator          ...         ...         ...C  64  ;  D  26,  91  ;  E  88 

auribus ...         ...         ...         ...         ...       int.-ps.  E  14 

caeli  d.  terrae ...         ...         ...         ...         ...       €196 

Deus  cui 

omne  cor  patet          €58;  024;  E  87 

proprium  est  misereri  ...         ...         ...         ...         ...         ...€78,69;  038 

soli  cognitus  est         C  68,  80  ;  032;  £92 

Deus  cuius 

antiqua  miracula  (mirabilia)  ...          ...          ...          ...          ...       €131 

dextera  b.  (om. )  petrum         ...         ...         ...         ...         ...         ...        €62 

filius  pro  salute  

filius  unigenitus  :  see  D.  cuius  unigenitus 

hodierna  die   ...         ...         ...         ...         ...          C  95 ;  E  6 

miseratione  animae ...         ...         ...         ...         ...         €785039 

misericordiae  non  est C75,76;E951 


E33 

E6i 

C  106 


nutibus  uitae  nostrae 

spiritus  super  aquas  ... 

uiribus  :  see  D.  cuius  nutibus 
Deus  cuius  unigenitus 

hodierna  die  cum  substantia. 

in  substantia  nostrae ... 
Deus 

d.  meus  respice 

enim  firmauit  orbem  ... 
Deus  fidelium 

lumen  animarum        €78 

omnium  pastor  :  see  D.  omnium  fidelium 
Deus 

humani  generis 

immortale  praesidium 


E9i 
2213 


£49 

EII 

int.-ps.  E  25  :  tr.  C  108  ;  E  25 
0/-.C90 


D  40 


C  118 
Ci95 


Deus  in  adiutorium  ps.  C  208  :  z«/.  2  226  (192) 

Deus  in  cuius  manu 

corda  sunt       ...  ...         ...         ...         ...         ...  ...         ...         ...        D  25 

tarn  alitus  uiuentes  2  221 


Two  different  collects. 


INDEX  OF  LITURGICAL  FORMS.  203 

Deus  in 

cuius  :  see  D.  cuius 

nomine            ...         ...  ...         ...ps.  C  208 

quo  uiuimus ...         ...         ...  ...         ...         £89 

Deus 

indulgentiarum  dne.  da         ...         ...         ...  ...         ...         C  79 

infinitae  misericordiae           ...         ...  ...         E  90 ;  C  65 

infirm itat is  humanae ...         ...         ...         ...        £91 

inuictae  uirtutis  auctor          ...         ...         ...  ...         C  205 ;  D  2 

iudicium  tuum  regi ...         ...         ...         ...  int.-ps.  C  96;  E  10 

largitor  pads  ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...  ...         ...        D  85 

misereatur  nostri  int.-ps.  C  59,  119,  152 ;  D  5  ;  E  26,  43,  78  :  ps.  C  125  ;  E  17 

mis.  d.  clemens  qui    ...         ...         ...         ...  ...         ...       €207 

mundi  creator  et  rector         ...         ...         ...         ...         ...  ...         ...        D  48 

Deus  omnipotens 

d.  abraam  d.  isaac     ...         ...         ...         ...  ...         ...       C  126 

pater  dni.  nostri  i.  c....         ...         ...         ...         ...         ...  ...         ...       2  216 

Deus 

omnium  fidelium  pastor        ...         ...         ...  €63;  024;  £85 

omnium  misericordiarum  :  see  (£)  Misericordiae  dator 

patrum  nostrorum  d. . . .         ...         ...         ...         ...         ...  ...         ...       C  194 

personam  hominis  non          ...         ...         ...         ...         ...  ...          ...  ep.  E  62 

Deus  qui  ad  aeternam  uitam        ...         ...         ...         ...         ...  ...        D  83 ;  E  81 

Deus  qui  ad  salutem 

hominis  medicinam ...         ...         ...         ...       2  208 

humani  generis  maxima        ...         ...         ...         ...         C  204  ;  D  I  ;  2  207,  211 

Deus  qui 

adam  de  limo 2207 

ap.  ( +  tuo)  petro  :  see  D.  qui  b.  petro  apostolo 

b.  mariae  :  see  D.  qui  de  b.  mariae 

b.  petri  apostoli :  see  D.  qui  beatorum  apostolorum 

b.  petro  ap.  tuo  collatis        £5252227(196) 

b.  apostolorum  titorum  (om.  D)  petri  et  pauli       ...         ...  ...        D  86  ;  E  83 

b.  patricium  ybernie  (scotonim)        E  155,  156'  (C  150  ;  E  55,  154) 

caritatis  dona  per       C  65  ;  D  26  ;  E  86 

confitentium  tibi  corda          ...         ...         ...         ...         ...  ...         2  247  (231) 

Deus  qui  conspicis 

nos  ex  nostra  infirmitate       ...         ...         ...  ...         ...       C  188 

omni  nos  uirtute         ...         ...         ...         ...         ...         ...  ...         ...        £20 

quia  ex  nulla  nostra  ...         ...         ...         ...  ...     C  186  ;  E  14* 

Deus  qui 

contritorum  non  :  see  Dne.  d.  pater  o.  qui 

coram  matre  agnus     ...         D  84  ;  E  82 

corda  fidelium            £87  (C  143  ;  D  14  ;  £42) 

credentes  in  te  populos         ...         ...         ...  C  64  ;  D  26  ;  E  87 

culpa  offenderis  paenitentia...         ...         ...         ...         ...  ...         2  228  (197) 

de  b.  mariae  (om.)     .     .     utero     ...         ...         ...    €61,151;  084;  £54,80 

diligentibus  te  bona 2228(197) 

Deus  qui  ecclesiam  tuam 

annua  quadragesimali  (quadragesimae)      ...          ...          ...  ...       €103;  £19 

b.  N.  ap.  tui  praedicatione ...         ...         ...  ...         ...      C  178 

semper  (per)  gentium             ...          ...          ...  ...       €132;  £34 

Deus  qui 

facturam  tuam  ( facturae  tuae  C)  pio         ...         ...         ...  . . .    C  207  ;  2  222 

famulo  tuo  ezechiae    ...         ...         ...         ...         ...         ...  ...         ...       C  206 

fidelium  precibus  flecteris     ...         ...         ...         ...         ...  ...         ...         £89 

filium  tuum  angularem          ...         ...         ...         ...         ...  ...         ...       C  126 

Deus  qui  hanc  sacratissimam  noctem 

gloria  dominicae         ...         ...         ...         ...  ...      C  133  ;  £35 

1  Different  collects. 


204  INDEX  OF  LITURGICAL  FORMS. 

Deus  qui  hanc  sacratissimam  noctem 

ueri  luminis  fecisti     ...         ...  ...         ...  ...  ...         C  87 

Deus  qui  hodierna  die 

b.  m.  tuum  N.  gloria...         ...         ...         ...  ...         ...  ...  ...         D  51 

corda  fidelium            ...         ...         ...         ...  ...     €143;  D  14  ;  E  42  (E  87) 

per  unigenitum  tuum...         ...         ...         ...  ...         ...     C  136  ;  D  10  ;  E  36 

unigenitum  tuum  gentibus    ...         ...         ...  ...         ...  ...  C  96 ;  E  10 

Deus  qui  hodiernam  diem 

apostolorum  tuorum  petri  et  pauli  ...         ...  ...         ...  ...  C  159  ;  E  59 

b.  m.  tuorum  N.  passioni     ...         ...         ...  ...         ...  ..  ...         D  57 

N.  b.  (sanctorum  tiwrum  IV.)  martyrio  coronasti  ...  ...  ...         D  57 

Deus  qui 

humani  generis  ita  es            ...         ...         ...  ...         ...  ...  ...       €194 

humane  generi :  see  O.  s.  d.  qui 

hunc  diem  b.  N.  martyrio    ...         ...         ...  ...         ...  ...  ...         ^  Sl 

hunc  diem  b.  ap.  :  see  D.  qui  hodiernam 

ierusalem  ueniens  rex            ...         ...  ...  ...       C  106 

Deus  qui  in 

abraae  famuli  tui  opere         ...         ...         ...  ...         ...  ...  ...       €138 

b.  mariae  uirgini :  see  D.  qui  de  b.  mariae 

miro  ordine  :  see  D.  qui  miro 

praeclara  salutiferae  crucis   ...         ...         ...  ...  C  152  ;  E  43 

Deus  qui  innocentes  mundi  crimina        ...         ...  ...  ...       2213 

Deus  qui  inter 

apostolicos  sacerdotes           C  74  ;  D  35  ;  E  94 

caetera  potentiae  tuae           ...         ...         ...  ...         C  189;  073 

Deus  qui 

inuisibili  potentia  sacramentorum    ...         ...  ...         ...  ...  ...       2213 

ministerio  aquarum    ...         ...         ...         ...  ...         ...  ...  ...         £89 

mirabiliter  creasti '  honiinem  (hominem  creasti)  ...         ...  ...  C  130;  £33 

miro  ordine  angelorum          ...         ...         ...  ...         ...  €171;  D8;  £69 

multitudinem  gentium  (  +  in)  b.  pauli         ...  ...         ...  ...  ...         E  60 

mundi  crescentis  exordium  ...         ...         ...  ...         ...  ...  ...         €83 

mysterio  aquarum  :  see  D.  qui  ministerio 

Deus  qui  nobis 

b.  apostolorum  (apostolorum  b.  :  b.)...         ...  ...         ...  ...  E    58(0157) 

nati  saluatoris  diem ...  ...         ...  ...  ...           E7 

per  prophetarum  ora...         ...         ...         ...  ...         ...  ...  ...       C  139 

Deus  qui  non 

( +  uis)  mortem  desideras  std  paenitentiam  (sed  paenitcntiam  desideras  E) 

C  121  ;  E  16 

uis  mortem  peccatoris  sed  ut            ...         ...  ...         ...  ..  ...       2222 

Deus  qui  nos 

ad  celebrandum  (-dam  C  139)          C  131,  139  ;  E  34 

annua  apostolorum  tuorum  N.         ...         ...  ...         ...  ...  C  179;  048 

b.  apostolorum  (  +  tuorum}  petri  et  pauli C  157  (E  58) 

concedis  sanctorum  m.  tuorum  N.  ...         ...  ...         ...  ...  ...         D  57 

hodie  b.  N.  annua     ...         ...  ...         ...  ...  €190;  D  79 

omnium  rerum            ...         ...         ...         ...  ...         ...  ...  ...         £89 

patrem  et  matrem  honorare C  76  ;  D  37 

redemptionis  nostrae  annua  ...         ...         ...  ...         ...  ...  ...         C  86 

regendo  conseruas      ...         ...         ...         ...  ...         ...  ...  2229(198) 

resurrectionis  dominicae  annua        ..           ...  ...         ...  ...  ...         €62 

sanctorum  tuorum  beatissimorum  spirituum  ...         ...  ...  2  245  (226) 

Deus  qui 

omnium  :  see  D.  qui  nos  omnium 

peccati  ueteris            ...         ...         ...         ...  ...         ...  ...  C  121  ;  E  28 

peccatores  scelerum  onere     ...  ...  ...       €209 

per  inestimabile  munus         ...         ...         ...  ...         ...  ...  ...         D63 

populo  tuo  aeternae D69 

potestate  tuae  uirtutis  C  82 


INDEX  OF  LITURGICAL  FORMS.  205 

Deus  qui 

praesentem  diem  honorabilem         C  156  ;  E  57 

Deus  qui  pro 

nobis  filium  tuum  crucis        ...  Cu6;  D  83  ;  £82 

salute  mundi 1)83;  E  82 

Deus  qui 

salutis  aeternae  b.  mariae C  62  ;  D  89  ;  E  81 

sanctam  nobis  huius  diei       ...         ...         ...         ...         ...       €183 

sanctum  patricium C  150;  E  55  (E  154,  155,  156) 

singular!  corporis  tui  hostia ...         ...         ...         ...         ...         040 

spe  salutis :  see  D.  qui  salutis 

te  praecipis  a  peccatoribus   ...         E  86 

tribulatos  corde  :  see  Dne.  d.  qui 

uirginalem  aulam       ...         ...      €164;  £62 

uirginitatis  gloriam  nascendo  ...         ..         ...         ...       £146 

unigeniti //«'  (<?/«.)  tui          C  59,  170;  05;  E  33,  67,  781 

unigenito  filio  tuo       ...         ...       C  106 

uniuersum  mundum  b.  pauli  C  144  ;  E  47 

ut  humanum  genus    ...         ...         ...        D  80 

Deus 

refugium  nostrum      ...         ...         ...         ...         ...         ...         D  90 

regnorum  omnium  et  christiani  (romani) ...         ...         D  25 

sub  cuius  nutibus :  see  D.  cuius 

tibi  gratias  agimus     ...         ...         ...         2219,225 

tuorum  gloria  sacerdotum     ...         ...         ...         ...         ...        D  63 

uenerunt  gentes          ...         ...  int.-ps.  D  46,  56 

ueniae  largitor  et       €765037 

uita  uiuentium  spes  ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...        037 

Dextera  dni.  fecit  uirtutem          off.  C  120  ;  E  27,  44 

Dicamus  omnes  dne.  exaudi        ...          litany  S  229  (199) 

Dicebat 

dns.  i.  turbis  iudaeorum  quis  ex  uobis        ...         ...         ...         ...         . . .  eu.  E  24 

i.  turbis  iudaeorum  et  principibus  sacerdotum  ecce  ego  ...         ...    eu.  C  93  ;  E  4 

Dicit 

andreas  simoni  fratri  com.  E  46 

dns.  petro  cum  esses  ...         int.  C  157;  £58 

Dicite 

filiae  sion         lesson  C  116 

in  gentibus  quia         ...         ...   gr.  D  6 

Dies  sanctificatus  illuxit ...         ...         ...         gr.  €91;  £7 

Diffusa  est  gratia  gr.  C  191  ;  D  75  :  off.  C  150,  161,  190,  191  ;  D  76,  77  ; 

E  52  :  com.  D  78 

Dignum  et  iustum  ..  sed  in  hac  die  gratias 2245(227) 

Dilectus  a  deo  et  hominibus        ...         ...         ^.051 

Dilexisti  iustitiam  et         int.  C  160,  190:  gr.  C  161  :  coin.  C  161 

Dilexit  andream  dns.  in gr.  E  46 

Diligam  te  dne.      ...         int.  C.  98  :  int.-ps.  E  13,  55 

Dimitte  q.  dne.  d.  peccata  :  see  O.  s.  d.  dimitte  nobis 

Dirigatur  dne.  (om.)  oratio  ...         ...         ^£230(202) 

Dirumpe  dne.  ( +  igne  sancti  spiritus  C)  uincula         ...         ...         ...        C  66  ;  E  88 

Dispersit  dedit  pauperibus  ...         ...         ...         ...         ...  int.  C  162  :  gr.  C  162 

Diuina  ( +  dne.}  libantes  mysteria  ( -f  dne.  D  86)  quae          ...D  30,  86  ;  E  84  (C  63) 
Diuina  libantes  mysteria  q.  dne.  ut 

eorum  nos  ubique     ...         ...         ...         D  86 

haec  salutaria  (om.  E)  sacramenta C  66  ;  D  27  ;  E  86 

Diuina  libantes 

quae  pro  sanctorum C  63  (D  30,  86  ;  E  84) 

sacramenta  concede ...         ...         ...         ...         ...        039 

Diuini  muneris  largitate  satiati C  188 

1  Two  (or  possibly  three)  different  collects. 


206 


INDEX  OF  LITURGICAL  FORMS. 


Diuino  magisterio  edocti 2  242  (220)  (C  55,  125  ;  D  22  ;  E  32,  75) 

Diuites  egerunt  et  esurierunt        ...         ...         ...  ...  ...         ...      int.-ps.  }L*]Q 

Dixit  dominus 

ad  moysen  et  aaron ...  ...  ...        lesson  C  121  ;  £29 

dno.  meo  sede            ...         ...         ...         ...  ...  gr.  C  88,  185  ;  D  62,  65 

Dixit  .  .  .  1discipulis  suis  amen  amen  dico  uobis 

nisi  granum  frumenti            ...         ...         ...  ...  ...         ...eu.  C  163,  D  53 

nisi  manducaueritis ...         ...eu.  039 

quia  qui  uerbum  meum         ...         ...         ...  ...  ...           ..         ...  eu.  C  73 

Dixit  .  .  .    Miscipulis  suis  cum 

audieritis  proelia        ...         ...         ...         ...  ...  ...         ...         ...eu.  059 

ieiunatis  nolite            ...         ...         ...  eu.  C  102 ;  E  18 

uenerit paracletus      ...         ...         ...         ...  ....  ...  eu.  C  57  ;  04;  £77 

Dixit  .  .  .  Miscipulis  suis 

ecce  ego  mitto  uos     ... ...  ...  ...         ...         ...  eit.  D  45 

ego  sum  uitis  . . .         ...         ...         ...         ...  eu.  E  70  (C  183)  (C  177;  £20) 

Dixit  .  .  .  Miscipulis  suis  et  turbis  iudaeorum 

omne  quod  dat  (dedit  E)      ...         ...         ...  ...  ...         ...««.  €73;  £93 

sicut  pater      ...         ...         ...         ...         ...  ...  ...         ...         ...  eti.  E  93 

Dixit  .  .  .  Miscipulis  suis 

haec  mando  uobis      ...         ...  ...  ...           eu.  C  179 ;  D  44 

hoc  est  praeceptum  ...         ...         ...         ...  ...  ...            eu.  C  178 ;  044 

nemo  lucernam  accendit      ...         ...  ...         ...         ...eu.  C  186 

nolite  arbitrari           ...         ...         ...         ...  ...  ...         ...         ...  eu.  D  52 

parabolam  hanc  homo  quidam        ...         ...  ...  ...          eu.    C  187 ;  D  66 

Dixit  .  .  .  Miscipulis  suis 

qui  uos  audit ...         ...         ..,  ...         eu.  D  66 

quis  uestrum  habebit             ...         ...         ...  ...  ...         ...         ...  eu.  £56 

scitis  quia  post  biduum         ...         ...         ...  ...  ...    passion  C  109  ;  £25 

si  diligitis  (diligeritis  E)  me  mandata        ...  ...  ...     eu.  C  58,  141  ;  E  41 

si  manseritis  in  me eu.  C  177 ;  D  41  (C  183)  (E  70) 

Dixit  .  .  .  Miscipulis  suis  si  quis 

diligit  me  sermonem ...         ...  ...  eu.  C  143;  D  15;  £42 

uenit  ad  me  et  non    ...         ...         ...         ..,  ...  ...            eu.  C  182  (D  53) 

uult  post  me  uenire eu.  C  181  (C  162  ;  D  49) 

Dixit  .  .  .  1simile  est  regnum  caelorum 

decem  uirginibus        ...  ...           eu.  C  191;    D  76 

grano  sinapis . . .         ...  ...  ...         ...         ...  eu.  D  76 

homini  patri  familias            ...         ...         ...  ...  ...         ...  eu.  €99;  £13 

thesauro  abscondito  ...         ...         ...         ...  ...  eu.  C  189;  D  75  (C  191) 

Dixit  .  .  .  Miscipulis  suis 

sint  lumbi  uestri         ...  ...           eu.  C  188  ;  D  71 

uidete  uigilate  et  orate         ...         ...         ...  ...  ...         ...         ...eu.  D  62 

uigilate  quia  nescitis ...         ...  ...  ...           eu.  D  66  (E  154) 

Dixit  .  .   .  1petro 

sequere  me      eu.  C  94  ;  E  5 

simon  iohannis  diligis           ...         ...         ...  ...  ...            eu.  C  158  (E  59) 

Dixit  .  .  .  1turbis 

iudaeorum  ego  sum  panis     ...         eu.  C  72  ;  £93(2   231(202)) 

nunc  iudicium  est       ...         ...  ...  ...            eu.  C  170 ;  £67 

si  quis  uenit  ad  me eu.  D  53  (C  182) 

Dixit 

isaias  dne.  quis  credidit        ...         ...         lesson  C  116 

martha  ad  ihesum  dne.  si  fuisses     ...         ...  ...  eu.  C  72  ;  D  33  ;  E  93 

simon  petrus  ad  ihesum  ecce  nos     ...  ...     eu.  C  146  ;  £47,61 

simoni  petro  ihesus  simon  iohannis...         ...  eu.  E  59  (C  158) 

Domine 

adiutor  (+  noster  C)  et  protector C  66  ;  E  88 

audiui  auditum  tuum             ...         ...         ...  ...  ...   tr.  (gr.]  C  121  ;  E  28 

1  After  '  dixit '  follows  '  ihesus,'  '  dominus,'  or  '  dominus  ihesus. 


INDEX  OF  LITURGICAL  FORMS.  207 

Domine 

clamaui ps.  C  209  ;  £28,33 

d.  adiutor  :  see  Dne.  adiutor 

Domine  deus  meus 

exaltasti  super  terram  ...         ...         ...  ep.  C  189 ;  D  74 

honorificabo  te  ...         ...         ep.  E  n 

Domine  deus  noster 

ihesu  christe  splendor  ...         ...         2  244  (226) 

multiplica  super  nos \         C  172  ;  E  70 

quam  admirabile        ...         int.-ps.  C  95  ;  E6 

Domine  deus  pater  omnipotens 

lumen  indeficiens       ...         ...         ...       C  148 

qui  contritorum  non  ...         ...         ...         ...         ...        D  87 

Domine  deus  qui 

in  ministerio  (mysterio)  aquarum :  see  D.  qui  ministerio 

sanctos  tuos  cum        ...         .«         ...         ...         ...         ..,         ...         2245(227) 

tribulatos  corde  sanas  ...         ...         ...         D  87 

Domine  deus 

saluator  nr.  qui  es  uera  salus  ...         ...         €209 

salutis ps.  C  208 

Domine  exaudi  orationem  ...  gr.  (Ps.  ci)  C  117  :  off,  (Ps.  ci)  C  117  : 

ps.  (Ps.  ci)  C  II71 :  ps.  (Ps.  cxlii)  C  100,  II7,1  211  :  preces  C  205 

Domine  ihesu  christe 

fili  dei  uiui  qui  ex      ...         ...        €56;  £76 

rex  gloriae  libera       ...          ...          ...     off.  C  73  ;  D  34  ;  E  93,  94 

Domine  in  uirtute  tua       ...  int.-ps.  D  50  ;  £56  (int.  D  50  :  oJf.Y)  49) 

Domine  ne 

in  furore  ( Ps.  vi)        ...         ...     ps.  C  100,  117,*  211 

in  furore  ( Ps.  xxx vii)  ps.  C  100,  117,*  211 

longe  facias  auxilium ...          int.  C  108  ;  £25 

memineris  iniquitatum          ...         ...         ...         ...         ...         ..Jr.  C  102 ;  E  iS 

Domine 

non  secundum  peccata          ...         ...         ...  tr.  C  102;  E  18 :  preces  C  117 

praeuenisti  eum          ...  gr.  C  146  ;  D  65  ;  £47,  145  (C  182 ;  D  52  :  off.  C  146  j 

053,62;  E47) 
probasti  me    ...         ....         ...         ...  int.-ps.  C  136,  178;  D  10,42;  £36 

quinque  talenta  tradidisti     ...         ...         ...         ...  com.  D  68- 

Domine  sancte  pater  o.  aeterne  deus 

behedicere  et  sanctificare     ...         ...     *    ...         ...       €126 

da  mi  hi  (nobis]  hoc  (om.  D)  (+  sacrosanctum]  corpus     ...         ...         D  22  ;  E  76 

expelle  diabolum        ...         ...         ...       2  207 

Domine  sancte  pater  o.  aeterne  d.  qui 

es  et  qui  eras  et  qui  ...         2  211 

fragilitatem  conditionis         ...         ...         ...       C  207 

omnia  ex  nihilo          ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...      C  147  ;  E  49 

uia  et  ueritas  ...         ...         2221 

Domine  sancte  pater 

0.  aet.  d.  (om.  2)  te  suppliciter  (fideliter  2)  C  209  52224 

uniuersitatis  auctor    ...          ...         ...         ...         ...          ...          ...          ...       2  221 

Domine  est  terra  et  eius ...  int.-ps.  C  86  ;  ft  2  243  (222) 

Dominus 

dabit  benignitatem     ... ...         ...  com.  C  86 

dixit  ad  me  films  meus         ...         ...         ...         ...         ...         ...          ...int.  C  87 

enim  firmabit ...         ...         ...         ...         ...         off.'&f) 

et  saluator  nr.  i.  c.  pridie ...     ant.  (?)  2  218 

1.  postquam  cenauit  ...          ...          ...          ...          com.  C  120 ;  £27 

in  sina  in  sancto         ...         ...         ...         ....         ....         ...         ...         •••<£'"•  £40 

nr.  i.  c.  dixit  ego  sum  panis eu.  2  231  (202)  (C  72  ;  E  93) 

regit  me  ,.. 72232(222) 

1  See  p.  197,  note. 


208 


INDEX  OF  LITURGICAL  FORMS. 


Dominus 

regnauit  (regnabit  E  8) 
uobiscum 


Ductus  est  i.  in  desertum  ... 

Dulce  lignum  dulces  clauos 

Dum 

complerentur  dies  pentecostes 
medium  silentium  tenerent  . 


int. -ps.  C  89  ;  E  8  :  gr.  C  89  ;  E  8,  38 

C  53,  100,  127,  194,  197,  199,  200,  205  Ms,  206, 

208  ;  D  I  bis,  2  bis,  12,  19,  91  ;  E  73,  41 

eu.  C  104  ;  E  19 

gr.  D6;  E  43,  79 


ep.  D  15  (C  143  5  E  42) 
..  int.  E8 


Ecce 

aduenit  (adueniet  E  10)  dominator  ... 

agnus  dei         

ego  mitto  angelum     ... 

lignum  crucis  ... 

mysterium  uobis  dico 
Ecce  sacerdos  magnus  qui  in 

diebus  suis  placuit 

uita  sua  curauit 
Ecce  uirgo  concipiet 
Ecclesiae  tuae 

dne.  munera  placatus  

dne.  q.  dona  :  see  Ecclesiae  tuae  q.  dne. 

preces  dne.  q.  (dne.  q.  preces]  et  munera     ... 
Ecclesiae  tuae  preces  et :  see  last  entry. 
Ecclesiae  tuae  q.  dne. 

dona  intuere  propititts  (propitius  intuere  E) 

preces  et  hostias  b.  brigidae 

preces  et  munera :  see  Ecclesiae  tuae  preces  dne.  q 
Ecclesiam  tuam  (+  q.)  dne.  benignus  illustra  ... 
Effeta  quod  est 

adaperire  in  odorem ...         ...         ...         ...       €197 

apertio  effeta  est         ...         ...         ...         ...         ...         ...       S  210 

int.  041  (C  177) 


int.  C  96  ;  E  10,  II 

2242(221)  (€56;  D22;  E  75) 

ep.  C  149;  £51 

ant.  C  125 

ep.Cfi 

..  ep.  E  154 
ep.  C  1 86  ;  D  64,  651 :  gr.  C  187 

ep.  D  64 

com.  C  152  ;  E  54 

£20 

E53 


C  98  ;  E  10 
€147;  £48 

C  94  ;  E  5 


ep.  C  173;  £70 

ep.  C  174;  £71 

ep.  C  168;  E  66 

int.  C  177  (D  41) 

com.  D  34 

com.  C  189 

com.  C  174  ;  D  56,  61,  72  ;  E  62,  71  (gr.  D  44) 


Ego  autem  sicut  oliua  fructifera 
Ego  Johannes  uidi 

in  medio  throni 

quatuor  angelos 
Ego 

quasi  uitis  fructificaui 

sicut  oliua  fructificaui 

sum  resurrectio  et  uita 
Ego  uos  elegi  de  mundo 

quia  mundus  odie 

ut  eatis  

Egressus 

dns.  i.  secessit  eu.  E  20 

est  i.  cum  discipulis  suis       ...         ...         ...         ...         ...    passion  C  122  ;  £29 

Eius  tibi  precibus  dne.  q.  grata  reddatur          C  186 

Elegerunt  apostoli  stephanum      ...         ...    ^€93;  £4 

Elegi  te  dns.  sibi  in  sacerdotem  ...         ...         ...         ...         ...         ...  gr.  C  186 

Eleuatis  i.  oculis  in  discipulos  suos  dicebat  beati  pauperes     ...  eu   C  173,  184  ;  D  55 
Elizabeth  impletum  est  tempus    ...         ...         ...         ...         ...  eu.  €156;  £58 

Emitte  spiritum  tuum        gr.  C  58,  143  ;  D  15  ;  E  42  :  off.  C  142  ;    E  41 

Erat 

dns.  i.  eiciens  daemonium    ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...  eu.  E  21 

homo  ex  pharisaeis  nicodemus         ...         ...  eu.  C  153  ;  £43 

ioseph  et  maria  mater  ...         ...         ...         ...    eu.  E  8 

Ergo  maledicte  diabole  ' ...         ...         ...          C  195,  196 


1  A  different  lesson  from  the  two  others. 


INDEX  OF  LITURGICAL  FORMS.  209 

Eripe  me  dne. 

ab  homine  malo         •  ...gr.  (tr.)  E  29  ;  C  122  :  ps.  E  28,  33 

de  inimicis  meis         ...         ...         ...         ...         ...         ...^r.  £24 

Eructauit  cor  meum  int.-ps.  C  160,  190,  191  ;  D  73  bis  :  off.  D  77 

Erudi  q.  (+  o.)  dne.  plebem        £51(0148) 

Esto  mihi  in  deum  protectorem ...         ...         ...int.  E  15 

Estote  imitatores  dei         ...         ep.  E  21 

Et 

ego  te  lino       ...         ...         ...         ...       £202 

gaudia  matris  habens  ...int.-ps.  D  7  (C  60  ;  E  62,  79) 

ideo  cum  angelis        ...        C$3;  Di9;  £73 

iustitia  oriatur  ...     int.-ps.  C  151 

petrus  ad  se  reuersus...         ...         .'. int.-ps.  C  159  ;  £59 

ueniat  super  uos         ...         ...       preces  C  100 

Etenim  sederunt  principes  int.  C  92  ;  £4  (gr.  C  93  ;  £4) 

Ex  ore  infantium    ...         ..         ...  int.  C  95  ;  £6 

Exaltabo  te  dne.  quoniam  off.  C  IO2  ;  E  18  :  PS.  C  208 

Exaltatio  diuina  pietas      ...         ...         ...         2  246  (228) 

Exaltent  eum  in  ecclesia gr.  E  53 

Exaudi  d.  orationem  meam          ...         ...         int.-ps.  C  181,  183  ;  D  50  bis 

Exaudi  domine 

populum  tuum  ...         ...         ...         ...        D  70 

preces  nostras...         ...         ...         ...         ...       C  100 

q.  supplicum  preces  ...         ...         ...  ...         C  64 

Exaudi  me  dne.  quoniam  benigna  ant.  C  101  (E  17) 

Exaudi  nos  dne. 

d.  pater  o.  aet.  d.  et 2  211  (C  205)  (D  2) 

i.  c.  d.  nr.  pro  patre...         ...         ...         ...         ...         ...       2  224 

quoniam  benigna        ...         ...         ...         ...         ...         ...          ant.  E  17  (C  101) 

Exaudi  nos  dne.  sancte  pater  o.  aet.  d. 

et  mittere        C  205  (D  2)  (S  211) 

ut  si  qua          ...          ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...       €205 

Exaudi  nos  omnipotens 

d.  ut  quod  nostro       ...         ...         €84 

s.  d.  et  mittere  D  2  (C  205)  (S  211) 

Exaudi  q.  dne.  plebem  tuam  et  quae      ...         C  148  (E  51) 

Exaudi  q.  dne  populum  :  see  Exaudi  dne.  populum 

Exaudiet  te  dns.  in  die     ty  E  78 

Exaudiuit  de  templo          ...         ...         ...         ...         ...         ...         int.  E  55 

Excita  dne.  q.  potentiam ...         ...         €85 

Exclamauerunt  ad  te  dne.  ...         ...         ...         ...int.  E  6l 

Exi 

satana  redde  honorem  deo    ...         ...         ...         C  193 

satanas  da  honorem  deo       €198 

Exiit 

edictum  a  caesare       ...         eu.  C  88 

sermo  (+  iste  C  94)  inter  fratres     gr.  C  94  ;  E  5  :  com.  C  95  ;  E  6 

Exorcize  te  creatura  aquae 

in  nomine  dei  patris C  204  ;  D  I  ;  S  213 

per  dnm.  uiuum         ...         ...         ...         ...         ...         ...       2212 

Exorcizo  te  creatura  salis 

in  nomine  dei  patris ...         C  194  ;  2  208 

per  deum  uiuum         ...         ...         €204;  Di 

Exorcizo  te 

et  per  i.  c.  filium  eius  ...         2212 

immunde  spiritus  et  nomine  patris €196 

immunde  spiritus  per  patrem  C  196 

spiritus  immunde  per  deum  patrem ...       2220 

Expectatio  iustorum  laetitia         ...         ep.  C  166  ;  E  65 

Expurgate  uetus  fermentum          ...         ...  ep.  C  136  ;  D  10  ;  £36 

Exsulta  filia  sion com.  C  90 

ROSSLYN.  P 


210  INDEX  OF  LITURGICAL  FORMS. 

Exsultabunt  sancti  in  gloria         gr.  C  173  ;  D  55  ;  E  70  : 

off.  C  173;  047,  60,  72;  £71 

Exsultate 

deo  adiutorio int.-ps.  C  137  ;  £37 

iusti  in  dno int.-ps.  C  174,  184  ;  D  55  ;  E  61,  71 

(gr.  D  58  :  com.  C  175,  185  ;  D  61  ;  E  72) 

Exsultatio  diuina  pietas 2246(228) 

Exsultet  iam  angelica  turba          €126 

Exsurgat  d.  et  dissipentur  ...    int.-ps.  C  58,  143  ;  E  42  :  pa.  C  8 1 

Exsurge 

dne.  non  praeualeat  ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         •  ••_•?">'•  E  21 

quare  obdormis          ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...int.  E  14 

Exsurgens  princeps  sacerdotum  ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...  ep.  D  43 

Fac  nos  q.  dne.  (dne.  q.) 

b.  uirginum  tuarum  continuis          ...         ...         ...         ...         ...         ...         D  81 

his  muneribus  offerendis       ...         ...         ...         ...         ...         ...     C    103;  E  18 

Facta  est  contentio  inter ...         ...         ...         ...         ...         ...eu.  044 

Factum  est  cum 

apollo  esset  corinthi  ep.  E4i(Ci4i) 

loqueretur  i.  ad  turbas          ett.  C  60,  164  ;  D  8  ;  E  63,  80 

Factum  est 

in  uigilia  matutina     ...         ...         ...  ..         lesson  C  130 ;  £33 

uerbum  dni.  ad  me  dicens  priusquam         ...         ...         ...  ep.  C  154;  E  56 

Factus  est  repente  de  caelo          ...         ...         ...         ...         com.  C  144  ;  Di6;  £43 

Famulorum  tuorum  dne.  munus  ...         ...         ...         ...         ...         ...        D  69 

Fecisti  mirabilia  dne.  cum  patribus        2  226  (192) 

Felix  nanque  (oni.  D  7  ;   E  80  :  ualde  C  61)  es  sacra  (est  sacra  E  63  :  safra  C  61  : 

sacra  es  D  7)  uirgo  gr.  D  7  :  off.  C  61,  164 ;  D   8  ;  E  63,  80 

Fiat 

commixtio  et  (om. )  consecratio  :  see  Haec  sacrosancta  commixtio 

dne.  misericordia  tua...         ...         ...         ...  ^  2  241  (219)  bis 

Fideles 

tui  d.  per  tua  dona  (perpetuo  doni :  perpetuis  donis)  firmentur  ( for  went  itr) 

C  100 ;  E  14 
tuos  dne.  benignus  intende  ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...       C  115 

Fidelibus  tuis  dne.  (d. )  perpetua  :  see  Fideles  tui 

Fidelis  seruus  et  prudens  quern    ...         ...         ...         ...      com.  C  186  ;  D  68  ;  E  154 

Fidelium  d.  omnium  conditor      ...         ...         ...         ...         ...         C  80 

Fili 

dei  fecisti  mirabilia    ...         ...          ...         ...         ...         ...         ...         2  226  (192) 

quid  fecisti  nobis  sic  ...          ...  .  ...          ...          ...          ...  com.  E  12 

Fortitude  mea  et  laudatio .". ^2225,229(199) 

Fuit 

homo  missus  a  deo    ...         ...         ...         ...         ...        gr.  C  155,  156  ;  £57,58 

in  diebus  herodis        ...         ...         ...         ...         ...         ...  ^.€155;  £57 

Fulgebunt  iusti  et  tanquam          ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...    gr.  E  6 

Gaude  maria  uirgo  cunctas  ...         ...         ...         ...         ...  tr.  C  149 ;  E  52 

Gaudeamus  omnes  in  dno.  ...         ...int.  C  147,  165,  168,  174,  191  ;  D  73  ; 

£63,  66,  71,  154 
Gaudens  gaudeo  in  dno.    ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         . . .  et>.  E  63 

Gaude  te 

iusti  in  dno gr.  D  58  :  com.  C  175,  185  ;  D  61  ;  E  72 

(int.-ps.  C  174,  184;  D  55  ;  E  61,  71) 

perfecti  estote  exhortamini ep.  €56(04;  £77) 

Gauisi  sunt  discipuli  uiso ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...  gr.  C  137 

Gloria 

et  honore  coronasti  eum       ...          gr.  C  182  ;  D  49  :  off.  C  155,  177,  181  ; 

D  42  ;  E  57 
in  excelsis  deo  ...         ..         E  35  ;  2  227  (196) 


INDEX  OF  LITURGICAL  FORMS.  211 

Gloria 
v*  laus  et  honor  tibi  sit ...        hymn  C  108 

Gloriosus  d.  in  sanctis      gr  C  175  ;  E  71  ;  D  58 

Grata  sint  tibi  dne.  munera         ..,         ...         2  229  (199) 

Grata  sit  tibi 

d.  haec  oblatio  munerum      €67 

haec  oblatio  plebis 2  233  (205) 

Grata  tibi 

dne.  (+  q.)  munera  nostra  efficiat  ...         C  166  ;  £64 

sint  q.  dne.  munera  quibus ...         €190 

Gratanter  dne.  munera  dicanda ...        D  77 

Gratia  dni.  nostri  i.e.  et  caritas ep.  D  4  ;  E  77  (C  56) 

Gratiam 

sancti  spiritus  (spiritus  sancti:   +  dne.  d.  C)  cordibus  nostris  ...         C  67  ;  E  88 
tuam  q.  (om.)  dne.  mentibus  nostris  C  152  ;  D  84  ;  £55,  83 

Gratias  tibi  agimus  dne.  sancte  pater     ...         2  243  (224) 

Gustate  et  uidete  quam  suauis     ...         ...     "ft  2  243  (223) 

Haec  dne.  communio  salutaris  (oblatio  salutaris  :  oratio  salutaris  :  salutaris 

sacramenti  perceptio  E) C  64  ;  E  86 

Haec  est 

dies  quam  fecit  dns.  ...         ...         ...         gr.  C  136;  D  n  ;  £37 

haereditas  seruorum  ...         lesson  C  132  ;  E  34 

uirgo  sapiens  quam    ...         ...         ...         ...         ...         ...         gr.  D  75 

Haec  hostia  dne. 

placationis       ...         ...         ...         ...         ...        D  77 

q.  emundet     ...         ...         ...         ...         ...         ...        E  16  (D  56) 

q.  et  uincula  :  see  Haec  munera  q.  dne. 

Haec  hostia 

q.  dne.  emundet        D  56  (E  16) 

salutaris  (om.)  q.  dne.  quam  ...         ...         ...         ...        D  31  ;  E  83  (E  56) 

Haec 

in  nobis  dne.  gratia  ...         ...         ...         ...         ...         ...       €191 

munera  q.  dne.  (dne.  q.)  et  uincula  ...         ...         ...         ...        E  56  (D  31  ;  E  83) 

nobis  precepta  seruantibus   ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...       2215 

Haec  nos  communio  dne.  (om.)  purget  a  crimine  et 

famulum  tuum  ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         £85 

intercedente C  62  ;  D  82,  90  ;  E  8  (2  244  (224)) 

caelestis  gaudii        ^ 2  244  (224)  (C  62  ;  D  82,  90;  E  8) 

Haec  nos  dne.  communio  :  see  Haec  nos  communio 

Haec  nos  q.  (om.)  dne.  (dni.  C  :  +  diuini)  sacramenti          ...        C  63  ;  D  24  ;  E  85 

Haec  oblatio 

(  +  q.)  dne.  d.  (om.  C  :    +  q.)  cordis  nostri  C  58  ;  D  24  ;  E  87 

dne.  q.  (dne.  :    nos  q.  dne.  :  q.  dne.}  ab  omnibus  ...          C  59  ;  D  6  ;  E  79 

dne.  q.  animam         ...         ...         ...         ...         ...         ...        D  35 

Haec 

sacra  nos  dne.  potenti  C  86 

sacrificia  ( +  dne. )  quae  sumpsimus  ...         ...         £72 

sacrosancta  commixtio  C  56  ;  D  22  ;  £76 

Hanc  igitur  oblationem  .  .  .  offerimus  (offerunf) 

in  honorem  dni.  nostri  i.e.  et  in      ...         ...         ...         2  236  (212) 

ob  diem  in  qua  dns.  i.  tradidit        ...         ...         £27 

pro  animabus  famulorum      ...         ...         ...         ...         ...         034 

pro  his  quoque  (om.  C  135)  quos  regenerare          ...      C  135,  136,  142,  144  ; 

D  12,  16  ;  E  36,  41,  43 

Hanc 

igitur  oblationem  q. :  see  Hanc  oblationem. 

igitur  oblationem  seruitutis  .  .  .  q.  dne.  ut  placatus        ...        C  54  ;  D  20  ;  E  74 

lucem  redde  illis         ...  .  ...^£93 

oblationem  q.  dne.  d.  (om.)  quam  tuae      ..,        C  67  ;  D  27  (E  88) 

oblationem  tuam  quam  tibi  ...         ...         ...         E  88  (C  67  ;  D  27) 

P    2 


212 


INDEX  OF  LITURGICAL  FORMS. 


Has 

oblationes  et  sincera  libamina          2232(205) 

tibi  dne.  (  +  d. )  offerimus  oblationes         ...         ...         ...         ...         ...        D  84 

Herodes  enim  tenuit  et  ligauit ...  gr.  C  167  ;  £65 

Hi  sunt  uiri  misericordes  (ntisericordiae)  ep.  D  57 

Hie  est 

discipulus        ...,§7'.  €94 

panisuiuus      72243(222) 

His  sacrifices 

( +  q.  C)  dne.  animae  C  77  ;  D  36 

q.  dne.  concede  placatus      ...         ...         ...        D  85 

Hoc 

corpus  quod  pro  nobis  ...         com.  £24 

sacrum  corpus  dni ...         ...         ...         ...         ...     72243(222) 

sentite  in  nobis  quod ep.  C  108,  170  ;  E  25,  67  (C  59  ;  D  5  ;  E  78) 

Hodie 

maria  uirgo  caelos  ascendit int.-ps.  C  165  ;  E  64  :  gr.  C  165  ;  £64 

nata  est  b.  uirgo         ...         ...       int.-ps.  E  66 

oblatus  est  in  templo ...  gr.  C  149  ;  £52 

scietis  quia  ueniet  dns.          ...         ...         ...         ...         ...         ...       int.  gr.  C  86 

Hortamur  uos  ne  in  uacuum        ...         ...         ...         ...         ...  ^.€103;  £19 

Hostia 

dne.  q.  quam  in  sancti          ...         ...         ...         ...         ...         ...        D  42  (D  60) 

haec  (om.)  q.  dne.  (dne.  q.)  quam  sanctorum         ...         ...         ...        D  60  (D  42) 

q.  dne.  emundet  nostra         ...         ...         ...         ...         ...         ...        D  56  (E  16) 

Hostiam  nostram  q.  dne.  sancti  N.         ...         ...         ...         ...       €183 

Hostias 

dne.  q.  (om.)  quas  nomini     ...         ...         ...         ...         ...         ...      C  160  ;  E  60 

et  preces  tibi  dne C  73  ;  D  34  ;  E  93 

fidelium  tuorum          ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         E  24 

populi  tui        ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...       C  142 

quas  tibi  ofFerimus      ... ...         ...         ...         ...         ...       C  187 

Hostias  q.  dne. 

nostrae  deuotionis      ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         2  232  (205) 

quas  nomini  tuo  :  see  Hostias  dne.  q. 

quas  tibi  pro  animabus          ...         ...         ...         ...         ...         C  80 

Hostias  tibi  dne. 

b.  N.  uirginis  tuae  dicatas    ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...        079 

\mm\\\placatione  (supplicatione)  ut D  38  (D  39)  (C  79) 

humili  siipplicatione  (placatione)  pro  ...         ...         ...        D  39  (D  38)  (C  79) 

in  honore  q.  sancti  patricii   ...         ...         ...         ...         ...    £154(0150;  £55) 

laudis  offerimus          ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...        D  10 

placationis  offerimus  ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         €65 

supplicatione  deferimus         ...         ...         ...         ...         ...        C  79  (D  38)  (D  39) 

Hostias  tibi  quas  in  honore  sancti  patricii         ...         ...         ...    Cl5o;E55(E  154) 

Huius  nos  dne.  sacramenti  semper         €90 

Humiliauit  semet  ipsum  factus     ...         ...         ...         ...         ...    int.-ps.  C  170  ;  E  67 

See  also  Christus  factus  est 

lam  non  estis  hospites       ^.€178;  D  42 

Jerusalem  quae  aedificatur  ut       com.  E  23 

Ihesu  c.  dni.  nostri  corpore          ...         ...         ...         ...         ...         ...  C  171  ;  E  68 

Illumina 

faciem  tuam  super.     com.  C  100  ;  E  14 

q.  dne.  populum  tuum           ...         ...         ...         ...         ...         ...  ...           £9 

Immensae  maiestatis  tuae  :  see  Immensam  maiestatis 

Immensam 

clementiam  tuam        C  204  ;  Di 

maiestatis  tuae  misericordiam          ...         ...         ...         ...         ...  ...         £50 

Immutemur  habitu  in  cinere         ...         ...         ...         ...  ant.  E  17 


INDEX  OF  LITURGICAL  FORMS.  213 

Improperium  expectauit  cor  meum         ...  0^".  €115;  £26 

In  conspectu 

angelorum  psallam     ...         ...         ..;         gr.  C  171  ;  E  69  :  off.  D.  10 

maiestatis  tuae  ...         ...         ...         ...        D  29 

In 

excelso  throno  uidi     ...         int.  E  12 

labiis  meis  meditabor  ...         ...         ...         ...    ^2243(222) 

medio  ecclesiae  int.  C  94  ;  E  5,  68 

mentibus  nostris         ...         €152;  D  23 ;  £54,83 

In  nomine 

dni.  omne  genu          ...         ...  int.  C  115,  170  ;  E  67 

patris  et  filii    ... C  209 

In 

omnem  terram  exiuit gr.  C  158,  178,  179;  D  43  ;  E  59 

omnibus  requiem  quaesiui ...         ...  ep.  C  165  ;  £64 

In  principio 

creauit  d.  caelum        ...         ...         ...         ...        lesson  C  128 ;  £33 

erat  uerbum ...         ...    eu.  C  91  ;  £3 

In 

sole  posuit  tabernaculum       ...         ...         ...  gr.  C  151 ;  £54 

spiritu  humilitatis       ...         ...         ...         ...        D  34 

splendoribus  sanctorum         ...         ...  com.  C  89 

te  dne.  speraui  ...         ...         ...       int.-ps.  E  15 

tribulatione  sua  mane  ...         ...         ...       lesson  C  121  ;  £28 

uirtute  tua  dne.  laetabitur     ...  int.  D  50  :  off.  D  49  :  (int.-ps.  D  50  ;  E  56) 

Inclina  dne. 

aurem  tuam  ad  preces  ...         ...         ...         ...        C  71  j  £92 

aurem  tuam  et  exaudi  ...         ...         ...         ...ps.  C  208 

aures  pietatis  tuae      ...         ...         ...         ...         ...         C  69 

Inclina  q.  dne.  aures  :  see  Inclina  dne.  aurem 

Inclinantes  se  dne.  maiestati  tuae  ...         ...         ...         £18 

Indigni  sumus  dne.  christe  ut  simus        ...         ...         2226(195) 

Indulge  dne.  paenitentibus  nobis ...         ...         2  246  (229) 

Indulgentiam  nobis  dne.  b.  N.  uirgo      ...         ^73 

Ingredere  in  templum  dei  uiui  (om.)  ut ...         ...         ...         ...       €198 

Ingrediente  dno.  in  sanctam  ciuitatem    ...         ...         ...         ...         ...  gr.  C  1 08 

Initium  euangelii  dni.  nostri  i.  c.  :  see  Principium  euangelii 

Intellige  clamorem  meum com.  E  21 

Intende  dne.  munera 

prosanctarum...         ...         ...         ...         ...         ...        D  87 

quae  altaribus 2248(231) 

Intende  precamur  altissime  (+  d.)  uota £62 

Intende  propitius  q.  dne.  oblata :  see  Intende  q.  dne.  oblata 
Intende  q.  dne. 

munera  altaribus        D  81  (C  192) 

oblata  tibi  munera €183;  054 

Inter  natos  mulierum  non  surrexit          ^r.  €156;  £58 

Intercessio  q.  dne. 

b.  mariae  (+  semper  D  E)  uirginis  (b.  N.  ap.  tni  C  177  :  b.  Martini.,.}  munera 

C6i,  177;  D85;  E8i 

b.  uirginum  tuarum  ab  omni  D  87 

Intrauit  i.  in  quoddam  castellum eu.  C  165  ;  £64 

Intret  in  conspectu  tuo      ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...      int.  D  46,  56 

Introibo  ad  altare  dei  mei  ...         ...  com.  E  15 

Intuere  q.  o.  act.  d.  et  suscipere ...         ...         €78 

Inueni  dauid  seruum  meum          ...         ...         ...         ...       °ff-^  53>  ^7 

Inueniant  q.  dne.  animae...         ...         ...         ...         ...€78;  D  37,  38 

Inuentor  rutuli  dux  •.. hymn  C  126 

Inuocauit  me  et  ego          ...         ...         ...  int.  C  103 ;  £19 

locunditatem  et  exultationem      ...         ...         ...         ...       int.-ps.  £68 

lohannes  autem  cum  audisset      ...         ...          inf.  C  166  ;  £65 


2X4  INDEX  OF  LITURGICAL  FORMS. 

Ipse 

in  me  manet  ego  in  illo         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...  y  2  242 

tibi  q.  dne.  sancte  pater       ...         ...         ...         ...      Ci2o;  £27 

Iste  sanctus  digne  in  memoriam ...         ...         ...         ...        052 

Isti  sunt  duae  oliuae          ...         ...         ...         ...         ...         •••&'•  E  62 

Ite  dicite  iohanni  caeci  uident     ...         ...     com.  C  168  ;  E  66  (int.-ps.  C  166  ;  E  65) 

Iteramus  o.  d.  deprecationem      ...         ...         ...         ...         ...         ...         2246(229) 

Jubilate  deo  omnis  terra ...         ...         ...         ...         ...         ...£•;-.  E  12 

psalmum          ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...       int.-ps.  E  12 

seruite .         .gr.  E  38  :  tr.  E  15  :  off.  E  12 

ludica  me 

d.  et  discerne int.  E  23  :  ps.  C  208 

dne y  2  243  (222) 

ludicabunt  sancti  nationes  gr.  C  175  ;  E  71 

lurauit  (iurabit  D  52)  dns.  et  non          ...         ...         ...    gr.  C  185  ;  D  52,  62,  65  bis 

lussit  i.  discipulos  suos  ascendere  ...         ...  etc.  E  62 

lusti 

autem  in  perpetuum  uiuent  ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...  ep.  D  57 

epulentur  (epulemur  C)  exultent      ...     int.-ps.  C  172  ;  E  70 

lustitiae  dni.  rectae  laetificantes ...         ...         ...         ...         ...off.  E  22 

lustorum  animae  in  manu  dei      ...      ep.  C  184  ;  D  55  :  gr.  D  47,  58  :  com.  D  47,  61 

lustum  deduxit  dns.  per  uias       ...         ...         ...         ...      €185;  D  51 

Justus 

germinauit  sicut         ... gr.  C  185,  E  154 

non  conturbabitur      ...         ...         ...         ...         ...         ...  gr.  C  183  ;  D  52 

si  morte  praeoccupatus          ...         ep.  C  182 

ut  palma  florebit         int.  C  180  ;  D  49  :  gr.  C  177  ;  D  41  : 

off.  C  95,  157,  182  ;  E  58,  18  :  com.  E  5 
luxta  uestibulum  et  aitare ant.  E  17 

Kyrie  eleison          ...         C  100,  117,  133,  198,  199,  206  ;  E  35,  41,  51  ;  2  226  (192) 

Laetabitur  Justus  in  dno int.  C  181  ;  D  50  :  gr.  C  183  ;  D  52  :  com.  C  183 

Laetamini  (+  iusti  C  189)  in  dno off.  C  184,  189  ;  D  60 

Laetare  Jerusalem  et  conuentum  ...         inf.  E  22 

Laetatus  sum  in  his  ...         ...         ...         ...         ...  int.-ps.  E  22 :  gr.  E  22 

Laetemur  omnes  in  dno.  hodiernam       int.  C  144  ;  E  47 

Laetentur  caeli  et  exultet  terra off.  C  88 

Laetetur  ecclesia  tua  d.  b.  confessorum  (martyrum) D  88 

Laetificet  nos  (om.)  (+  q.)  dne.  (+  q.)  munus  oblatum  (obi.  munus :  mun.  stimpttim} 

Largire 

nobis  clementissime  pater  quo        ...         ...         ...         ...         ...         ...       C  160 

sensibus  nostris          ...         ...         ...         ...         .;.         ...     Cii7;D83;E82 

Laudaanima  .//.  C  209 

Laudate  dominum 

omnes  gentes ps.  C  135  ;  2  225  :  tr.  C  134,  141  ;  E  35,  41 

quia  benignus off.  Y,  23 

Leuita  laurentius  bonum  opus     ...         ...         ...         ...         gr.  C  163 

Libenter  suffertis  insipientes        '.         */.  E  14 

Liber  generationis  i.  c.  filii          eu.  C  169  ;  E  66 

Libera  nos 

christe...      _ litany  2  226  (192) 

dne.  ab  omni  malo  et  custodi  ...         ...         ...         ...         ...         ...       2223 

dne.  ab  omni  malo  praeterito          2  242  (220)  (C  55  ;  D  22  ;  E  32,  75) 

q.  dne.  ab  omnibus  malis     ...         C  55  ;  D  22  ;  E  32,  75  (2  242  (220)) 

salua  nos  iustifica  nos  ...         ...         ...         ...         ...  gr,  C  57 

Liberator  meus  dne.  de  gentibus ...         ...         ...  gr.  ¥,24. 

Locutus  est  dns.  ad  achaz ep,  C  151  ;  E  54 

Loquebar  de  (in  D)  testimoniis  tuis        int.  C  189  ;  D  73 

Loquente  i.  ad  turbas  :  see  Factum  est  cum  loqueretur  i. 


INDEX  OF  LITURGICAL  FORMS.  215 

Lucerna  pedibus  meis  uerbum      ...         ...         ...         ...         ...  $"  S  218 

Lumen  ad  reuelationem     ...         ...         ...         ...         ...  ...          ant.  C  148 ;  £50 

Lux 

aeterna  (perpetua)  luceat  eis  dne.  cum  sanctis       ...  ...         ...            com.  E  94 

fulgebit  hodie  super  nos        ...         ...         ...         ...  int.  C  89  ;  £9(090;  £7) 

Magna  est 

dne.  apud  clementiam  :  see  Munera  nostra  dne.  apud 

gloria  eius  in  salutari...         ...  com.  C  155,  178,  181,  183  ;  D  42,  54 ;  £57 

Magnifica  dne.  N.  b.  m.  tui  sollemnia    ...         ...         ...         ...         ...         ...        050 

Magnificans  salutes ...         ...         ...       hymn  C  107 

Magnificat  anima  mea       ...       "... ps.  C  135  ;  E  28,  33 

Magnus 

dns.  et  laudabilis        ...         ...         ...         ...        " int.-ps.  C  148 ;  E  51 

et  metuendus  super  omnes    ...         ...         ...         ...         ^r.  E  3 

sanctus  paulus...         ...         ...         ...         ...         gr.  E  61 

Maiestatem  tuam  dne.  (dne.  tuam} 

supplices  deprecamur  ...         ...         ...         ...         ...         C  79 

suppliciter  (supplices}  exoramus        ...         ...         ...         ...         £46 

Manda  d.  uirtutem  tuam  ...         ...         ....         ...         ...         ...         ...  ant.  C  81 

Mandasti  misericordiam  tuam      ...         ...         ...         ...         ...         ft  S  218 

Manducauerunt  et  saturati  sunt    ...         ...         ...         ...         ...         ...  com.  E  16 

Maria 

magdalene  et  maria  iacobi    ...         ...         ...         ...  eu.  C  136;  D  II  ;  £37 

stabat  ad  monumentum         ...         ...         ...         ...         ...         ...  eu.  C  161 

Medelam  tuam  deprecor    ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...       S  209 

Meditabor  in  mandatis  tuis  ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...  off.  E  20 

Memento 

dne.      ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...int.-ps.  D  70  bis 

(  +  etiam  2)  dne.  famulorum  C  53  ;  D  19  ;  E  74 ;  S  234  (208) 

etiam  dne C  55  ;  D  21  ;  E  75  ;  S  237  (215) 

homo  (om. )  quia          ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...      C  101  ;  £17 

mei       E  171 

nostri  dne.  in  beneplacito     ...         ...         ...         ...         ...         ^  S  219 

Mensae  caelestis  participes  effecti  ...         ...         ...         ...         ...      Ci66;  £65 

Mibi  autem 

absit  gloriari gr.  C  170  ;  £67 

Compare  Nos  autem 
nimis  honorati  int.  C  178,  179  ;  D  42  ;  E  46  (off.  C  158  ;  D  45  ; 

E59,6i)  (gr.  Ci;8,  179) 
nims  honoriificati        ...     off.  0158 ;  D  45  ;  E  59,  61  (int.  C  178,  179  ; 

042;  £46)  (gr.  C  178,  179) 

Mirabilis  d.  ( +  nr.  D  55)  in  sanctis       ...        gr.  D  55  :  of.  C  175  ;  D  56,  60  ;  E  72 

Miserere  dne.  d.  (om.)  famulis :  see  Miserere  q.  dne.  famulis 

Miserere  me  dns ...         ...         .ps.  C2II 

Miserere  mei  d. 

miserere  mei  (om.  C  101)  quoniam  in  te     int.-ps.  C  IOI  ;  E  17  :  gr.  C  102  ;  E  18 
secundum  magnam     ...         ...         ...         ...         ...        ps.  C  100,  117:  ant.  D  2 

Miserere  q.  dne. 

animabus  omnium      ...         ...         C  77 

famulis C  65  ;  D  27  ;  E  86 

Misereris  omnium  dne.  et...         ...         ...         ...          int.  C  101  ;  £17 

Misericordias  dni.  in  aeternum    ...         ...         ...         ...    int.-ps.  C  186  ;  063;  £52 

Misit 

dns.  i.  xii  discipulos  suos      ...         ...         ...         ...         ...eu.  047 

dns.  manum  suam      int.-ps.  C  156;  E  57  :  gr.  C  156 

herodes  ac  tenuit  iohannem  . . .         ...         ...         eti.  C  167  ;  £65 

herodes  rex  manus  ut  affligeret        ep.  C  159  ;  E  59 

rex  speculatorem  et  praecepit  off.  C  167  ;  E  65 

Misso  herodes  speculatore  ...         ... gr.  C  167 

Missus  est  angelns  gabriel  (gabriel  angelus  C)  a  deo     eu.  C  151 ;  E  54 


216 


INDEX  OF  LITURGICAL  FORMS. 


Mitte  manum  tuam  et  cognosce    ...         ...         ...         ...  ...         ...  font.  E  38 

Mulieres  sedentes  ad  monumentum         ant.  E  33 

Multa  sunt  peccata  mea  in  factis ...         ...  ...       €206 

Multae  tribulationes  iustorum      ...         ...  ...         ...  ...int.  D  56 

Multifarie  multisque  modis           ...         ...  ...         ...  ...   ep.  C  90 

Multiplicabitur  eius  imperium      ...         ...         ...         ...  int.-ps.C<)Q 

Multitudinis  credentium  erat        ...         ...  ...         ...  ...«/.  E  39 

Munera  dne. 

oblata  sanctifica          ...  ...         ...  ...        E  57 

pro  sancti  m.  tui  iohannis  baptistae C  168  (E  65) 

quae  pro  apostolorum  tuorum           ...  ...         ...  C  180  ;  D  48 

Munera  dne.  q. 

oblata  sanctifica         C  144  ;  D  16  ;  E  41  (E  43,  87) 

tibi  dicanda  sanctifica            ...         ...  ...         ...  ...         D  35 

tibi  dicata  sanctifica  ...         ...         ...         ...         ...  ...         ...  ...        D  67 

Munera  dne.  tuae  propitiationi  deferimus          ...         ...  ...         ...  ...       €158 

Munera  nostra 

dne.  (  +  (/. )  apud  clementiam          ...         ...         ...  ...         ...  €164;  £63 

q.  dne.  natiuitatis  hodiernae ...  ...         ...  ...         €90 

q.  dne.  suscipe  placatus  (placatus  admitte  :  placatus  suscipe)        ...  ...         E  84 

Munera  quae  tibi  dne.  pro  sancti :  see  Munera  tibi 
Munera  q.  dne. 

oblata  sanctifica  et  corda      E  43,  87  (C  144  ;  D  16  ;  E  41) 

oblata  sanctifica    .     .     .     nos  :  see  Munera  dne. 

quae  tibi  pro  anima    ...         ...         ...         ...         ...  ...         ...  ...         D  34 

Munera  tibi  dne. 

nostrae  deuotionis      ...         ...         ...         ...         ...  ...         ...  C  175  ;  £72 

(  +  qttae]  pro  sancti  m.  tui  (otn.)  iohannis  baptistae  ...         ...  E  65  (C  168) 

Munera  tuae  mis.  d.  maiestati     ...         ...         ...         ...  ...         ...  ...        D  85 

Muneribus  dne.  nostris  q.  precibusque  ...         ...         ...  D  54  (C  loo  j  E  8)  (E  13) 

Muneribus  nostris 

q.  dne.  (dne.  q. )  apostolorum  tuorum  N.     . . .         ...  ...         ...  ...        D  47 

q.  (otn.)  dne.  precibusque     ...         ...         C  100  ;  E  8  (D  54)  (E  13) 

q.  dne.  (ane.  q. )  sancti  N.  confessoris         ...         ...  ...         ...  ...        D  67 

Muneribus  q.  dne.  precibusque E  13  (C  loo  ;  E  8)  (D  54) 

Munus 

apostoli  tui :  see  Munus  populi  tui 

oblatum  q.  dne.  propitiatus  attende...         ...         ...  ...         ...  €179;  045 

Munus/0/«//  tui  (tui  populi) 

dne.  ij.  (q.  dne.  E)  apostolica  intercessione            ...  ...         ...  D  88  ;  E  59 

q.  dne.  {dne.  q. )  dignanter  assume  ...         ...         ...  ...         ...  C  172;  £70 

Natiuitas  gloriosae  uirginis  mariae          ...  gr.  C  168  ;  E  66 

Ne 

auertas  faciem  tuam  ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...  gr.  C  116 

reminiscaris  dne.  delicta       ...         ...         ...         ...         ...         ...ant.  C  100,  117 

te  lateat  satana  (satanas  S)  ...         ...         ...         ...         ...         ...     C  197  ;  2  210 

timeas  zacharias  exaudita      ...         ...         ...         ...         ...          int.  C  154 ;  £56 

Nescitis 

quod  hi  qui  in  stadio...         ...         ...         ...         ...         ...         ...  ep.  C  99  ;  £13 

quoniam  corpora  uestra         ...         ...         ...         ...         ...  ep.  C  81 

Nimis  honorati  sunt  amici  ...   gr.  C  178,  179  (int.  C  178,  179  ;  D  42  ;  E  46) 

(off.Ci&i  D45;  £59,61) 

Nobis  quoque  peccatoribus  ...         ...         ...       C  55  ;  D  21  ;  £  75  ;  £  241  (218) 

Noli  aemulari          »..         int.-ps.  C  185  ;  D  61,  63 

Noltimus  (noluimus  autem  E)  uos  ignorare        ...         ...         ...         ...ep.  C  71  ;  E  92 

Non  uos 

me  elegistis  sed          gr.  D  44  (com.  C  174;  D  56,  61,  72  ;  E  62,  71) 

relinquam  orphanos   ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...gr.  D  13 


INDEX  OF  LITURGICAL  FORMS.  217 

Nos  autem  gloriari  oportet            ...int.  C  59,  118,  152  ;  D  5  ;  E  26,  43,  78  : 

£T'  c  59,  153  J  D  6  :  fom.  E  44 
Compare  Mihi  autem  absit 

Notum  facio  nobis  euangelium     ...         ...  ...         . . .  ep.  E  60 

Nouum  carmen  cantate      ...         ...         ...         ...  ...    ^  £  242  (221) 

Nunc 

dimittis            ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...  fs.  C  148 ;  £50 

scio  uere  quia  misit  dns.       ...         ...         ...         ...         ...  int.  €159;  £59 

O 

altitude  diuitiarum     ...         ...         ...         ...         ...         ...  ...         ...«>.  E  77 

dne.  saluum  fac          ..  "f  S  219 

quam  pulchra  est  casta         < ep.  C  161,  191 

Oblata 

dne.  munera  noua  unigeniti ...         ...         ...         ...         ...  ...          £3(092) 

dne.  munera  sanctifica           ...         ...         ...         ...         ...  D3;  S  232  (205) 

tibi  dne.  munera  noua           ...         ...         ...         ...         ...  ...          C  92  (E  3) 

Oblatio  tibi  dne.  uotiua  defertur  :  see  next  entry. 

Oblationem  tibi  dne.  uotiuam  deferentes  (deferimus)    ...         ...  ...         ...         E  6l 

Oblationes  nostras  q.  dne.  propitiatus    ...         ...         ...         ...  ...         ...         Di7 

See  also  next  entry. 

Oblationibus  nostris  q.  (om.)  dne.  (om.  C) propitiatiis  (propittus)  ...         C  68  ;  E  72 

Oblatis  dne. 

honorem  b.  N.  confessoris    ...         ...         ...         ...         ...  ...         ...        D  69 

muneribus  suppliciter  deprecamur  ...         ...         ...            C  62  ;  D  82,  89  ;  E  8l 

(+  y.)  placare  muneribus  et  opportunum  ...         ...         ...  ...         ...         £89 

</.  (om.  D)  placare  muneribus  et  intercedente  (-tibus  D)  C  67  ;  D  29  (E  91) 

Oblatis  muneribus  dne.  plebs  :  see  Presta  nos  dne.  tuorum 

Oblatis 

q  (om.)  dne.  placare  muneribus  et  famulum  (famulos  D)  C  63  ;  D  24 ;  E  85 

q.  dne.  placare  muneribus  et   intercedente          ...         ...  E  91  (C  67)  (D  29) 

q.  dne.  placare  muneribus  et  opportunum  :  see  Oblatis  dne. 

Oblatum  tibi  (om.)  dne.  sacrificium  uiuificet     ...         ...         ...  ...         ...  E  12,  15 

Obsecro  uos  per  misericordiam  dei         ...         ...         ...         ...  ...         ...  ep.  E  12 

Occurrunt  turbae  cum  floribus     ...         ...         ...  ...           ant.  C  107 

Oculi  mei  semper  ad  dnm.            ...         ...         ...         ...         ...  ...           int.  E.  21 

Offerebant  ihesu  paruulos  ut        ...         ...         ...  ...            eu.  C  197 

Offerentur  regi  uirgines off.  C  192  ;  D  77  bis  (gr.  C  191) 

Offerimus 

dne.  munera  tuorum  ...         ...         ...         ...         ...         ...  ...         ...        D  48 

dne.  preces  et  munera           ...         ...         ...         ...         ...  ...         ...         D  79 

tibi  dne.  q.  preces  et  munera           ...         ...  ...         ...         C  62 

Omne  quod  natum  est  ex  deo      ...         ...         ...         ...         ...  (p.  C  137  ;  £38 

Omnes 

de  sabaa  uenient        ...         ...         ...         ...         ...         ...  gr.  C  97  ;  E  10,  II 

gentes  plaudite int.  E  38  :  int.-ps.  D  12  ;  £  39  :  off.  E  40 

sancti  uenite J  2  242  (221) 

Omnipotens 

aet.  d.  qui  primitias  :  see  O.  s.  d. 

clementissime  d.  qui  sitienti...         ...         ...  C  66  ;  D  27  (E  88) 

dne.  ut  anima  famuli...         ...         ...         ...         ...         ...  ...         ...         €70 

Omnipotens  et  misericors  deus 

in  cuius  humana  conditio      ...         ...         ...  ...         •••         C  79 

qui  b.  apostolos         ...         ..- ...       D  31  ;  E  83 

qui  sitienti :  see  next  entry. 

Omnipotens  (  +  et)  mitissime  deus 

qui  sitienti      £  88  (C  66  ;  D  27) 

respice  propitius        ...         ...         ...         ...         ...         ...  •••         •••        D  84 

Omnipotens  sempiterne  deus 

adesto  magnae  pietatis          ...         ...         ...         ...         ...  ...     C  199 ;  2213 

aedificator  et  custos  ..  ...         •*•         C  67 


2i8  INDEX  OF  LITURGICAL  FORMS. 

Omnipotens  sempiterne  deus 

auctor  uirtutis  et  amator       ...         ...         ...  ...  ...  ...  ...        D  79 

collocare  digneris       ...         ...         ...         ...  ...  ...  ...  C  71  ;  D  35 

cui  nunquam  sine  spe            ..           ...         ...  ...  ...  ...  C  77 ;  D  36 

Omnipotens  sempiterne  deus  cuius 

( +  aeterno]  iudicio    ...          ...          ...          ...  ...  ...  ...  C  1 23  ;  P^  30 

spiritu  totum  corpus  ...         ...         ...         ...  ...  ...  ...  C  123  ;  E  30 

Omnipotens  sempiterne  deus 

dimitte  nobis  ...         ...         ...         ...         ...  ...  ...  ...  ...        D  88 

dirige  actus  nostros    ...         ...         ...         ...  ...  ...  ...  ...           E8 

fortitude  certantium  ...         ...         ...         ...  ...  ...  ...  ...        D  50 

in  cuius  manu...         ...         ...         ...         ...  ...  ...  ...  €123;  E  30 

maestorum  consolatiq            ...         ...         ...  ...  ...  ...  €124;  E  31 

maiestatem  tuam        ...         ...         ...         ...  ...  ...  C  148,  203  ;  K  51 l 

misericordiam  tuam  ...         ...         ...         ...  ...  ...  ...  ...         €70 

pater  dni.  nostri  i.  c.  respicere        ...         ...  ...  ...  ...  ...       €193 

Omnipotens  sempiterne  deus  qui 

b.  patricium  ybernensium     ...         ...         ...  ...  ...  E  154  (C  150;  £55) 

dedisti  (  +  nobis)  famulis  tuis          C  56  ;  D  4  ;  E  77 

ecclesiam  tuam  noua . . .         ...         ...         ...  ...  ...  ...  €123;  E  30 

elegis  infirma  mundi...         ...         ...         ...  ...  ...  ...  £146;  (D  73) 

etiam  itidaicam  (om.)  perfidiam      ...         ...  ...  ...  ...  C  124  ;  E  31 

facis  mirabilia...         ...         ...         ...         ...  ...  ...  ...  ...        D  91 

gloriam  tuam  omnibus         ...         ...         ...  ...  ...  ...  C  122;  £29 

hodierna  die  unigenitum       ...         ...         ...  ...  ...  ...  ...         £49 

hodiernam  diem  honorabilem          ...         ...  ...  ...  ...  ...         D  63 

huius  diei        ...         ...         ...         ...         ...  ...  ...  ...  €179;  042 

humane  generi            ...         ...         ...         ...  ...  ...  ...  C  108 ;  £25 

infirma  mundi  elegis ...         ...         ...         ...  ...  ...  ...  D  73  (E  146) 

me  peccatorem  sacris            ...         ...         ...  ...  ...  ...  D  25  ;  E  86 

mirabiliter  fulges        ...         ...         ...         ...  ...  ...  ...  ...         D  69 

misereris  omnium      ...         ...         ...         ...  ...  ...  ...  ...         Ei6 

non  ttis  (om.)  mortem  peccatorum  ...         ...  ...  ...  ...  €124;  £31 

Omnipotens  sempiterne  deus  qui  nos 

idoneos  non  esse        ...         ...         ...         ...  ...  ...  ...  ...        D  80 

omnium  sanctontm  (apostoloruni)    ...          ...  ...  ...  ...  €174;  £71 

Omnipotens  sempiterne  deus  qui 

omnes  saluas  :  see  O.  s.  d.  qui  saluas 

paschale  sacramentum  C  141 

per  b.  iacobum           ...          ...          ...          ...  ...  ...  ...  ...       €208 

populum  tuum  unigeniti       ...         ...         ...  ...  ...  ...  2  229  (198) 

primitias  martyrum    ...          ...          ...          ...  ...  ...  ...  ...           £4 

primes  parentes  nostros        ...         ...         ...  ...  ...  ...  ...         C  83 

regenerasti  famulum  tuum €203 

regnis  omnibus  :  see  O.  s.  d.  in  cuius  manu 

saluas  omnes  et  neminem      Ci24;  £31 

subuenis  in  periculis ...         ...         ...         ...  ...  ...  ...  ...       €207 

uiuorum  dominaris    ...         ...         ...         ...  ...  C  68,  80  ;  D  31  ;  E  91 

unigenitum  tuum  ante  tempora        ...         ...  ...  ...  ...  ...         £50 

Omnipotens  sempiterne  deus 

respice  propitius  in  hos         ...          ...          ...  ...  ...  ...  ...         €69 

salus  aeterna  credentium      ...         ...         ...  ...  ...  £90 

trina  maiestas  et  una...         ...         ...         ...  ...  ...  ...  ...         D  17 

Omnipotentem  deum  uniuersitatis          ...         ...  ...  ...  C  150;  E  55,  154 

Omnium 

est  enim  artifex          int.  C  142 

sanctorum  (  +  tiiorum  C)  intercessionibus C  68  ;  E  72 

Operare  creatura  olei        S  216 

Optimam  partem  elegit     ...         ...         ...         ...  ...  ...  ...  gr.  C  161 

1  Two  different  collects. 


INDEX  OF  LITURGICAL  FORMS.  219 

Oramus  te  dne.  pro  fratre             ...         ...         ...  ...       2  223 

Orate  fratres           ...         C  82 

Orate  fratres  pro 

fidelibus  defunctis      ...         ...         ...         ...  ...         ...         ...  ...         C  74 

me  miserrimo...         ...         ...         ...         ...         E  78 

Oratio  mea  munda  est       ...         off.  C  162 

Oremus  dilectissimi  nobis 

deum  patrem  omnipotentem            ...         ...  ...         ...         ...  C    123;  £31 

(+  imprimis]  pro  ecclesia ...  ...  C  122  ;  E  29 

Oremus  dnm.  nostrum  i.  c.  dilectissimi ...         ...         ...  ...       C  206 

Oremus  et  pro 

beatissimo  papa  nostro          ...         ...         ...  ...         ...         ...  C  122 ;  £30 

catechumenis  nostris...         ...         ...         ...  ...         ...         ...  €123;  E  30 

christiano  (christianissimo  C)  imperatore  (rege)     ...         ...         ...  C  123  ;  E  30 

hereticis           ...         ...         ...         ...         ...         ...  €123;  £31 

omnibus  episcopis      ...         ...         ...         ...  ...         ...         ...  C  123  (E  30) 

paganis            C  124  ;  E  31 

perfidis  iudaeis           ...         ...  ...         ...         ...  €124;  £31 

Oremus  fratres 

charissimi  pro  caris   ...         ...         ...         ...  ...  2248  (232) 

charissimi  pro  fratre  ...         ...         ...         ...         ...  ...       2  219 

deum  nostrum  pro  fratre       ...         ...         ...  ...         ...         ...  ...       2  220 

Oremus  pro 

fide      ...         ...         ...         ...  ...         ...         ..  ...       C  100 

omnibus  episcopis     ...         ...         ...         ...  ...         ...         ...  E  30  (C  123) 

Os  iusti  meditabitur  sapientiam  ...         ...         ...  ...  int.  C  185  ;  D  61  :  gr.  D  65 

Ostende  nobis  dne.  misericordiam           gr.  C  85  :  off.  2  232  (204)  :  $  C  205  ;  2  220 

Pacem 

mandasti  pacem  dedisti        2242(221) 

meam  do  uobis  ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         2  242  (221) 

tuam  dne.  da  nobis    ...         ...         ...         ...         ...         2242(221) 

Paenitentiam  agite $2243(223) 

Panem  caeli  dedit  eis        $"2243(222) 

Pange  lingua  gloriosi        ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         £32 

Panis  quern  frangimus       $2241(219) 

Parce  dne.  confitentibus  ignosce  . . .         ...         ...         ...         2230(202) 

Parce  dne.  parce  famulo  ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...        litanv  C  211 

Pascha  nostrum  immolatus  gr.  C  136  ;  D  II  ;  E  37  :  com.  C  137  ;  D  12  ;  E  37 

Passer  inuenit  sibi  domum  ...         ...         ...         ...         com.  E  22 

Pastores  loquebantur  ad  inuicem eu.  C  89 

Pater 

cum  essem  cum  eis    ...         ...         ...         ...         ...  com.  E  39 

de  caelis  d.  miserere ...         ...         ...         ...         ...         ...  litany  C  198,  211 

noster          €55,   loo,   117,    125,  206;  D  22,90,  91   bis ;  E  32,   51,  75; 

2  223,  242  (220) 

si  non  potest  ...         ...         ...         ...         com.  Cii5;  £26 

Paulus  seruus  christi         ...         ...         ...         ...  ep.  C  86 

Pax 

dni.  sit  semper  C  56,  82,  84  ;  D  22  ;  E  75 

et  caritas  dni.  nostri  i.  c 2224,242(220) 

huic  domui      ...         ...         ...         ...         C  205 

multa  diligentibus      $"2242(221) 

tecum  in  uitam  ...         ...         ...         ...         2  225 

Peccauimus  dne. 

cum  patribus  ...         ...         ...         ...         ...  $"Cn7 

peccauimus     ...         ...         ...         ...         2  226  (192) 

Per 

christum  genitum       ...         ...         ...         ...        hymn  C  126 

hoc  q.  dne.  sacrificium          ...         D  84 


220  INDEX  OF  LITURGICAL  FORMS. 

Per  huius 

dne.  operationem       ...         ...         ...         ...         ...         E  26 

sancti  mysterii  uirtutem        ...-        ...         ...         ...        D  30 

Per 

istam  unctionem         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...          €208,209 

lignum  serui  facti       ...    com.  C  60,  154  ;  D  6  ;  E  79 

manus  autem  apostolorum    ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...  ep.  D  43 

Per  quern 

haec  omnia  dne.  semper  bona         C  55  ;  D  21  ;  E  75  ;  2  241  (219) 

splendor  honor  laus  ...         ...         ...         ...        hymn  C  126 

Per  te  del  genetrix  nobis  est        ...         ...         ...         ...         ...    gr.  D  7 

Percepta  nobis  dne.  praebeant     ... C  103  ;  E  18 

Perceptio  corporis  et  sanguinis  (ont.)  tui  ...         ...         ...         ...        D  22  ;  E  76 

Perceptis  dne.  sacramentis  D  17  (D  46) 

Perfice  gressus  meos          ...         ...         ...         ...         ...  0^1  E  15 

Petite  et  accipietis com.  E  56 

Petrus 

apostolus  i.  c.  electis  ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...  ep.  E  53 

et  iohannes  ascendebant       ...         ...         ...  ep.  C  157 ;  £58 

Pietate  tua  q.  dne.  nostrorum      ...         ...         ...         ...         ...        040 

Pignus  aeternae  uitae  capientes D  69 

Placeat  tibi  dne.  d.  (om.  C)  sancta  trinitas  (om.  D)     C  56  ;  D  23  ;  E  76 

Plebs  tua  dne.  (  +  per  haec  .  .  .  )  capiat          C  66  ;  D  28  ;  £90 

Plenum  odorem  uitae        ^  S  242  (221) 

Plures  facti  sunt  sacerdotes          ep.  C  188  ;  D  70 

Popule  meus  quid  feci       ...         ...         ...         ...          ant.  C  125  ;  £32 

Populus  £»«/«#;«  (om.)  qui  ambulabat    ...         ...         ...         ...         ...          lesson  C  87 

Porrige 

dne.  famulis  tuis  regibus      ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...        025 

nobis  q.  (om.)  d.  dexte ram    ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...        D  82 

Post 

dies  octo  ianuis  clausis         ...         ...         ...         ...         ...         ...  gr.  C  137 

partum  uirgo  ...         ...         ...         ...         ...         ...      gr.  C  60,  164;  D7;  E  80 

Postquam 

consummati  sunt        ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...    en,  £7 

impleti  sunt  dies  purgationis  ...         ...         ...         ...  en.  C  149 ;  £52 

Posuerunt  mortalia  ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         •••£*'•  058 

Posui  (posuisti  C)  adiutorium      ...         ...         ...         ...    ^.€146;  E  47  :  off.  D  67 

Posuisti  dne.  super  caput  (in  capite  D  53)  eius    gi\  C  182  ;  D  52  (C  146  ;  D  65  ; 

E  47) :  off.  C  146  ;  D  53,  62  ;  £47 

Potum  meum  cum  fletu     ...         ...         ...         ...         ...          com.  C  117 

Praebeat  nobis  dne.  salutarem     ...         ...         ...         ...         ...       C  161 

Praeceptis  salutaribus  moniti       ...         ...  C  55,  125  ;  D  22  ;  E  32,  75  ;  ("2  242  (220)) 

Praesta  dne. 

fidelibus  tuis  ut          ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...       E  17  (C  101) 

q.  ut  anima     ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         €79 

sacramentis  b.  ap.  tuo  ...         ...         ...         ...         ...  C  179  (D  17,46) 

Praesta  mis.  d.  ut  natus  :  see  Praesta  q.  o.  d. 
Praesta  nobis  aeterne 

largitor  eius  ubique   ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...      €178(042) 

saluator  ut  percipientes        ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         €65 

Praesta  nobis 

dne.  aet.  largitor       ...       D  42  (C  178) 

o.  d.  ut  nostrae  humilitatis  ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...        D  72 

o.  et  mis.  d.  ut  quae  :  see  Praesta  nobis  q.  o.  et  mis.  d. 
o.  pater  :  see  Praesta  q.  o.  d.  ut  nostrae 
Praesta  nobis  quaesumus 

dne.  sanctarum  uirginum      ...         ...         ...         ...         ...        D  87 

o.  et  mis.  d.  ut  quae...         ...         ...         ...         ...         ...         ...        D  14  ;  E  40 

Praesta  nos  dne.  tuorum  gaudiis . . .         ...         ...         ...         ...         ...         ...        D  56 


INDEX  OF  LITURGICAL  FORMS.  221 

Praesta  q.  dne. 

animae  famulae  tuae  ...         ...         C  79 

d.  animabus  famulorum        ...         ...         ...         C  75 

d.  lir.  (om. )  ut  quae  sollemni  ...         ...         ...         £11(098)' 

fidelibus  tuis  ut  ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...       C  101  (E  17)- 

huic  famulo  tuo  dignum        ...         ...         ...         ...         ...       C  118 

sacramentis  b.  ap.  tuo  N.     ...         ...         ...         .,.         ...     046(0179;  D  17) 

Praesta  q.  dne.  ut  anima  famuli  tui  N. 

cuius  hodie     ...         ...         €70 

episcopi :  see  Praesta  q.  dne.  ut  animae 

quam  hodie     ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         C  70- 

quem  in  hoc    ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         C  75 

Praesta  q.  dne.  ut 

animae  famulorum  tuorum  N.  sacerdotum  ...         ...         ...         ...        D  35 

quod  (  +  nati  :    +  nostri)  saluatoris  E  8- 

sicut  hodierna  munera  ...         ...         ...         ...      €150;  £52 

Praesta  q.  o.  d. 

pater  ut  qui  filii  tui   ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...        D  23. 

per  haec  :  see  Praesta  q.  dne.  d.  animabus 

Praesta  q.  o.  d.  ut  animae 

fratrum  nostrorum  congregationum...         ...         ...         ...         ...         ...         €76 

omnium  famulorum  tuorum ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...        D  37 

Praesta  q.  o.  d.  ut 

animas  famulorum  tuorum    ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         €77 

b.  m.  tuae  sollemnia...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...        D  73 

claritatis  tuae  super  nos       ...         ...         ...         ...      €141;  £41 

de  perceptis  muneribus         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...        D  68 

familia  tua  per  uiam  ...         ...         ...         ...         ...      €154;  £56 

intercedente  b.  N.  m.  tuo    ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...       C  180 

natus  hodie  saluator  ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...          C  92  ;  E  3 

nostrae  mentis  ...         ...         ...         ...         E  38 

nullis  nos  permittas   ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...        D  88 

quae  (quod)  sollemni  celebramus     ...         CgSfEii) 

Praesta  q.  o.  d.  ut  qui 

b.  N.  m.  tui  natalitia C  181  (E  37) 

festa  paschalia  peregimus      ...         ...         ...     C  137  (E  37) 

in  afflictione  nostra    ...         ...         E  55 

nostris  excessibus       ...         ...         ...         ...       C  116 

paschalia  festa  peregimus      ...         ...         ...      £37(0181) 

sanctum  albanum  :  see  O.  et  mis.  d.  qui  b. 

Praesta  q.  o.  d.  ut  quod :  see  Praesta  q.  dne. 

Praesta  q.  o.  d.  ut  sicut 

deuotissime  christianus  populus      ...         ...         ...         ...         ...         ...        D  70 

hodierna  die  :  see  Praesta  q.  dne.  ut  sicut  hodierna  munera 
populus  christianus  :  see  Praesta  q.  o.  d.  ut  sicut  deuotissime 

Praesta  q.  o.  d.  ut  spiritus  sanctus  adueniens  ...         ...         ...         ...         ...       0142 

Praesta  q.  o.  et  mis.  d.  ut 

animae  famulorum  tuorum    ...         ...         ...         ...         2247(231) 

quae  uisibilibus :  see  Praesta  nobis  q.  o.  et  mis.  d. 

Praesta 

q.  o.  pater :  see  Praesta  q.  o.  d.  ut  nostrae 

q.  ut  quae  saluatoris  :  see  Praesta  q.  dne.  ut  quod 

ut  quos  caelesti  dne.  dono    ...         ...         ...         ...  2243(2(223))- 

Praetende  dne.  fidelibus  tuis  omnibus  episcopis  ...         ...         ...         ...          D3 

Praeueniat  nos  q.  dne.  (dne.  q.}  gratia  tua  (tua gratia)  ...       C  66  ;  D  28  ;  E  90 

Preces 

nostras  q.  dne.  clementer  exaudi     ...         ...         0194;  £15 

populi  tui  q.  (om.)  dne.  (d.)  clementer  exaudi       ...         ...         ...        C  98  ;  E  13 

Primum  quidem  sennonem  feci    ...         ...         ...         ...         ...  ep.  Di2;  E  40* 

1  Different  collects. 


222 


INDEX  OF  LITURGICAL  FORMS. 


Primus  ad  sion  dicet  ecce...         ...         ...         ...  ...         •••&'•  E  68 

Principium  euangelii  dni.  nostri ...         ...         ...         ...         ...  ...         ...  en.  C  85 

Priusquam  te  formarem  in  utero...         ...         ...         ...         ...  gr.  C  156  ;  E  57 

Pro 

animabus  famulorum...         ...         ...         ...         ...         ...  ...        C  78  ;  D  39 

caelestis  conuiuii  iocunditate            ...         ...         ...         ...  ...         ...         C  80 

pace  et  unitate  ecclesiae       litany  D  9 1 

papa  nostro  et  pro  patriarchis          ...         ...         ...         ...  ...         ...        D  90 

quorum  memoria  corpus  christi       ...         ...         ...         ...  com.  C  74  ;  £,94 

Probasti  dne.  cor  meum    ...         ...         ...         ...         ...         ...  ...            gr.  C  163 

Proficiat  nobis  ad  salutem             ...         ...         ...         ...         ...  ...          C  57  ;  D  5 

Propitiare  dne.  nobis  famulis :  see  Propitiate  q.  dne. 

Propitiare  nobis  q.  :  see  Propitiare  q.  dne. 

Propitiare  dne.  q. 

animabus  famulorum  .  .  .  misericordia    ...         ...         ...  ...         ...        D  38 

animae  famuli  tui  N.  cuius  ...         ...         ...         ...         ...  ...         ...         C  70 

etperhaec      ...         ...         ...         D  35  (C  74 ;  E  94) 

nobis  famulis  tuis  :  see  Propitiare  q.  dne. 

Propitiare  dne.  supplicationibus  nostris  et 

animas  famulorum      ...         ...         ...         ...         ...         ...  €74;  £94(035) 

has  oblationes  famulorum  tuorum   ...         ...         ...         ...  ...         ...          D  3 

has  oblationes  quas  tibi        ...         ...         ...         ...         ...C  65;  D  3,  28l  ;  £90 

per  haec  sacrosancta  :  see  Propitare  dne.  supplicationibus  nostris  et  animas 

Propitiare  dne.  supplicationibus  nostris 

pro  anima  et  spiritu  (om.)    ...         ...         ...         ...         ...  ...         ...         €79 

ut  animas        C  74  (D  35  ;  E  94) 

Propitiare  q.  dne. 

animabus  famulorum  tuorum           ...         ...         ...         ...  ...        C  77  ;  D  36 

See  also  Propitiare  dne.  q. 
nobis  (  +  indignis  D)  famulis  tuis  per        ...         ...         ...C  63  ;  D  30,  86  ;  £84 

supplicationibus  :  see  Propitiare  dne. 

Propitiare  supplicationibus  :  see  Propitiare  dne. 

Propter  ueritatem  et  mansuetudinem      ...         ...       gr.  €165,  189  ;  D  75  ter  ;  £64 

Prosit 

plebi  tuae  o.  d.  sanctarum    ...         ...         ...         ...         ...  ...         ...        D  81 

q.  dne.  animae  famuli  tui     ...         ..>         ...         ...         ...  ...         ...         C  78 

Prostratus  est  saeuissimus             ...         ...         ...         ...         ...  int.-ps.  C  144 ;  £47 

Protege  dne.  plebem  tuam 

et  quam  diuinis  tribuis          ...         ...         ...         ...         ...  ...        D  86  ;  £84 

per  signum  (lignum}  sanctae  crucis  ...  off.  C  59,  170  ;  D  6  ;  E  67,  79 

Protege  dne.  populum  tuum  et 

apostolorum  tuorum C  62  (D  86,  E  84) 

participatio  caelestis ...         ...         ...         ...         ...         ...  ...         ...        D  61 

Protege  nos  dne.  subsidiis  pacis ...         ...         ...         ...         ...  ...         ...         €67 

Protexisti  me  d.  a  conuentu         int.  C  183  ;  D  50 

Psallite  dno.  qui  ascendit  super  ...         ...         ...         ...         ...  com.  D  14  ;  £40 

Puer  i.  proficiebat ant.  E  147 

Puer  natus  est  nobis         int.  C  90  ;  E  7  (C  89  ;  E  9) 

Pueri  hebraeorum 

tollentes  ramos  oliuarum      ...         ...         ...         ...         ...  ...           ant.  C  107 

uestimenta  prosternebant     ...         ...         ...         ...         ...  ...           ant.  C  107 

Purifica  nos 

d.  per  passionem  filii  tui       ...         ...         ...         ...         ...  ...         ...        D  83 

(+  o.  et)  mis.  d.  ut  ecclesiae  £82 

Purificent  nos  q. 

dne.  et  diuini  sacramenti      ...         ...         ...         ...  C  68 

o.  et  mis.  d.  (om.  C)  sacramenta  (sacramentum}    ...         ...  C  69  ;  D  32  ;  E  92 

Purificet  nos  q.  :  see  last  entry. 


Different  collects. 


INDEX  OF  LITURGICAL  FORMS.  223 

Quae 

gaudium  matris          int.-ps.  C  60  ;  E  62,  79  (D  7) 

in  hoc  altari  proposita           ...         ...         ...  ...  ...  ...         ...        D  77 

Quaerite  dnm.  et  confirmamini    ...         ...         ...  ...  ...  ...  gr.  ^  229  (199) 

Quaesumus  d.  per  hanc  hostiam  ...  ...         ...  ...  ...  ...         ...        D  84 

Quaesumus  dne. 

d.  nr.  ut  oblationem :  see  Q.  dne.  ut 

d.  nr.  ut  sacrosancta  mysteria  £38 

o.  d.  ut  uota  nostra  tibi        ...  ...         ...  ...  ...  ...         S  231  (203) 

pro  tua  pietate  miserere       ...  ...         ...  ...  ...  ...        €77;  1)^6 

salutaribus  repleti      ...         ...  ...         ...  ...  ...  ...      C  180 ;  048 

ut  oblationem  quam  tibi       ...  ...         ...  ...  ...  ...        C  75 ;  E  95 

Quaesumus  o.  d. 

familiam  tuam  propitius       ...  ...         ...  ...  ...  ...         ...         E  23 

tuere  nos  tua  sancta  ...         ...  ...         ...  ...  ...  ...         ...         E  89 

uota  humilium  respice           ...  ...         ...  ...  ...         E  21 

Quaesumus  o.  d.  ut 

b.  ap.  N.  tuum  pro  nobis      ...  ...         ...  ...  ...  ...         ...       €177 

famulus  tuus  (  +  N.)  rex  noster  (om.)         ...  ...  ...  ...  C  63,  E  85 

nostra  deuotio  quae   ...         ...  ...         ...  ...  ...  ...         ...        D  49 

qui  b.  ap.  tui  N.  natalitia     ...  ...         ...  ...  ...  ...         ...        D  41 

qui  caelestia  alimenta            ...  ...         ...  ...  ...  ...         ...         E  16 

quod  de  mensa  caelesti         ...  ...         ...  ...  ...  ...         ...        1)78 

Quaesumus  o.  et  mis.  d.  ut  nos  (quos  E)  in  sanctorum  ...  ...        D  31 ;  E  83 

Quam 

bonus  israhel  d.         ...         ...  ...         ...  ...  ...  ...            gr.  C  108 

oblationem  tu  (te  2)  d C  54  ;  D  20  ;  E  74  ;  2*236  (213) 

olim  abrahae  promisisti        ...  ...         ...  ...  off.  D  34  bis  ;  E  93  ter,  94 

Quan  to  tern  pore  haeres  paruulus...  ...         ...  ...  ...  ...         ...     ep.  E  8 

Quare  fremuerunt  gentes  ...         ...  ...         ...  ...  ...  int. -ps.  C  87  ;  £23 

Quasi  modo  geniti  infantes           ...  ...         ...  ...  ...  int.  C  137  ;  £37 

Quemadmodum  uox  dni.  ...         ...  ...         ...  .  .  ...  .  .            ps.  2  212 

Qui 

confidit  in  dno.  sicut  mons  ...  ...  ...  ...         ...  tr.  E  22 

consurrexistis  cum  christo    ...  ...         ...  ...  ...  <?/.  E  35  (C  134) 

cum  in  forma  dei  esset          ...  ...         ...  ...  ...  ...      int.-ps.  C  116 

gloriatur  in  dno.  glorietur    ...  ...         ...  ...  ...  ep.  C  190  ;  D  75 

habitat  in  adiutorio    ...         ...  ...        int.-ps.  C  103  ;  E  19  :  tr.  C  104  ;  E  19 

manducat  corpus  meum        ...  ...         ...  ...  ...  ...         ...  *  2  242 

manducat  ex  eo  uiuet            ...  ...         ...  ...  ...  ...     ^2243(222) 

meditabitur  in  lege  dni.        ...  ...         ...  ...  ...  com.  C  103  ;  E  18 

mihi  ministrat  me  sequatur  ...  ...         ...  com.  C  164  ;  D  54  (f  2  243  (223)) 

operatus  est  petro  in  ...         ...  ...         ...  ...  gr.  E  61 

parce  seminat  parce  et          ...  ...         ...  ...  ...         ep.  C  163 

Qui  pridie  quam 

pateretur         ...         ...         ...           C  54  ;  D  20  ;  E  74  ;  2  236  (213),  246  (228) 

pro  nostra  otnniumque  (omnium)    ...         ...  ...  ...  ...         ...         £27 

Qui 

seminat  in  lacrimis    ...         ...  ...         ...  ...  ...  ...   gr.  C  185,  189 

timent  dnm.  non  erunt         ...  ...  ...  ...         ...  ep.  D  71 

timet  deum  faciet      ...         ...  ...         ...  ...  ...  ...<?/.  €94;  £5 

uult  uenire  post  me   ...         ...  ...         ...  ...  ...  com.  C  163  ;  D  50,  54 

Quia 

eduxi  te  per  desertum            ...  ...  ...  ant.  C  125 ;  £32 

regis  israhel  intende  ...         ...  ...  ...         gr.  C  86 

satiauit  animam  inanem        ...  ...         ...  ...  ...         y  2  224 

Quicunque  fecerit  uoluntatem      ...  ...         ...  ...  ...  ...           com.  D  72 

Quid 

gloriaris  in  malitia     ...         ...  ...         ...  ...  ...  int.-ps.  C  177  5  D  41 

ultra  debui  facere       ...         ...  ...         ...  ant.  C  125  ;  E  32 

Quinque  prudentes  uirgines          ...  ...         ...  ...  ...  com.  C  192 ;  D  78 


224 


INDEX  OF  LITURGICAL  FORMS. 


Quod  ore  sumpsi  dne.  mente       ...  ...  ...         ...        D  23 

Quoniam  non  in  finem  obliuio      ...         ...         ...  ...  ...  ...         -••&'•  C  99 

Quos  caelesti  dne. 

alimento  satiasti         ...         ...         ...         ...  ...  ...  C  160 ;  £59,60 

dono  satiasti  praesta  ut         ...         ...  ...  ...  2  (223)  (2  243) 

Quotiescunque  manducabitis  panem       ep.  2  228  (198)  (C  119;  E  26) 

Recumbentibus  (  +  Hits  E)  xi  discipulis  apparuit.  eu.  D  13  ;  £40 

Redemptionis  nostrae  mysteria    ...         ...         ...  ...  ...  ...         ...       C  190 

Redemptor 

animarum  christe       ...         ...         ...         ...  ...  ...  ...         ...  off.  E  94 

mundi  signo  crucis    ...         ...         ...         ...  ...  ...  com.  €171;  E  68 

Refecti  christi  corpore  et ...         2225 

Refecti  cibo  potuque  caelesti 

d.  noster  te  suppliciter  (supplices  C)           C  95  ;  E  6 

q.  o.  d.  ut  ab  hostium           ...         ...         ...  ...  ...  ...         ...          D6 

Refecti 

spiritalibus  escis         ...         ...         ...         ...  ...  ...  ...         ...       2219 

uitalibus  alimentis      C  120  ;  E  27,  28,  32 

Regem  caeli  cum  pace      ...         ...         ...         ...  ...  ...  ...     ^2242(221) 

Reges  tharsis  et  insulae    ...         ...         ...         ...  ...  ...  ...  off.  C  98  ;  E  10 

Regnum  caelorum  uim  patitur     ...         ...         ...  ...  ...  ...     ^  2  243  (223) 

Reminiscere  miserationum  tuarum          ...         ...  ...  ...  ...             int.  E  20 

Repleti 

alimonia  caelesti  et    ...         ...         ...         ...  ...  ...  ...      0154;  £44 

uitalibus  alimentis  :  see  Refecti  uitalibus 

Requiem  aeternam  dona  eis  dne.         int.  C  69,  70,  71  ;  D  33  ;  E  92  :  gr.  C  72  ; 

D  33,  38  ;  E  93  :  off.  C  74  ;  D  34  ;  E  94  :  com.  E  94 
Respice  dne. 

ad  plebem  tuam  :  see  Protege  dne.  plebem 

de  caelo  super  hanc  conuentionem  et  sicut  ...  ...  ...         ...         C8i 

de  caelo  super  hanc  conuentionem  per       ...  ...  ...  ...         ...         C8i 

famulum  tuum  in  infirmitate            ...         ...  ...  ...  ...         ...       €207 

Respice  dne.  propitius 

ad  plebem  tuam  :  see  Protege  dne.  plebem 

plebem  tuam  et  quam           ...         ...         ...  ...  ...  ...      C  192  ;  D  8l 

Respice 

dne.  q.  propitius  ad  plebem  :  see  Protege  dne.  plebem 

dne.  q.  super  hanc  familiam...         ...         ...  ...  ...  ...         ...       C  117 

in  me  et  miserere  mei           ...         ...         ...  ...  ...  ...         int  (?)  E  21 

nos  (  +  o.  et}  mis.  d.  et  mentibus    ...         ...  ...  ...  ...         ...           £3 

propitius  plebem  :  see  Respice  dne.  propitius 

Respiciens  i.  in  discipulos  suos    ...         ...         ...  ...  ...  ...         ...  eu.  E  72 

Respondens  autem  i.  ait  illis  euntes       ...      int.-ps.  C  1 66  ;  £65  (com.  C  168  ;  E  66) 

Responsum  accepit  simeon           ...         ...         ...  ...ant.  E  51  :  com.  C  150;  £52 

Resurrexi  et  adhuc  tecum             ...         ...         ...  ...  int.  C  136;  D  10  ;  £36 

Reuelabitur  gloria  dni.  et  uidebit            ...         ...  ...  ...  ...            com.  C%J 

Rogamus 

te  dne.  sancte  pater  o.  aet.  d.  miserere      ...  ...  ...  ...         ...       2  209 

uos  et  obsecramus      ...         ...         ...         ...  ...  ...  ...         ...  ep.  E  20 

Rogo  te  d.  sabaoth  altissime        ...         ...         ...  ...  ...  ...         2227(195) 

Rorate  caeli  desuper  et  nubes      ...  int.  C  151  ;  E  53 

Sacerdotes 

dei  benedicite  dnm int.  C  188  ;  D  70 

eius  induant  salutari  (induam  salutare)      ...  ...  ...  int.  D.  70  :  gr.  D  71 

Sacerdotes  tui 

dne.  induant  iustitiam           ...         ...         ...  ...  ...  ...         ...int.  D  70 

induantur        ...         ...         ...         ...         ...  ...  ...  ...        preces  D  91 

Sacramentis  dne. 

et  gaudiis  optata  (optatae)     ...         ...         ...  ...  ...  ...      Ci74;  £71 

muniamur  acceptis     ...         ...         ...         ...  ...  ...  ...         ...        D6i 

Sacramentorum  tuorum  dne.  benedictione         ...  ...  ...  ...         ...        D  54 


INDEX  OF  LITURGICAL  FORMS.  225 

Sacrificate  sacrificium  iustitiae  et  ...         ...         ...         y  S  225 

Sacrificia  dne.  paschalibus  gaudiis          ...         ...         C  62 

Sacrificiis  praesentibus  dne.  q.  intende  ...         ...         ...         ...         ...         2  229  (199) 

Sacrificium  dne. 

pro  filii  tui  supplices ...         ...         ...         ...         £39 

quadragesimalis  :  see  Sacrificium  quadragesimalis 

quod(  +  tibi)  immolamus     ...         ...         ...         ...         ...         ...      €154;  £44 

quod  suppliciter  (om.)  offerimus      ...         ...         ...         ...         ...         ...        D  54 

Sacrificium  hoc  quod  tuae  dne.  obtulimus         ...         ...         ...         ...         ...        D  27 

Sacrificium  nostrum 

dne.  quod  immolamus  :  see  Sacrificium  quod  dne. 

tibi  dne.  q.  b.  andreae  (N.  D)         D  67  ;  E  46 

Sacrificium 

quadragesimalis  initii  ...         ...         ...         ...         €104;  E  19 

salutis  nostrae  ...        • ...       C  59  ;  D  24  ;  E  87 

tibi  dne.  celebrandum  2230(201) 

Sacro  munere  satiati  supplices  te  ...         ...         ...         ...         ...         ...       €164 

Saepe  expugnauerunt  me . . .         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...  tr.  E  24 

Salua  nos 

christe  saluator  per    ...         ...         ...         ...         ...         ...  gr.  C  170 ;  E  67 

ihesu  qui  potes  ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...       2  220 

Saluator  mundi  salua nos ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...          ant.  C  208 

Salue  sancta  parens  int.  C  60,  164  ;  D  7  ;  E  62,  79 

Salutari  refecti  mysterio   ...         ...         ...         ...         ...         €146;  £48 

Saluum 

fac  seruum  tuum        ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...       preces  C  206 

me  fac  d.  (dne.  C)  quoniam g>\  C  116  :  ps.  E  17  :  ^  C  101 

Sancta  tua 

dne.  de  b.  N.  m.  tui  praetiosa         ...         ...         ...         ...         ...         ...        D  50 

nos  dne.  q.  sanctae  uirginis ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...        D  80 

Sanctae 

dei  genetricis  mariae  omniumque    ...         ...         ...         ...         ...         ...        D  29 

N.  m.  tuae  nos  dne.  praecatio          078 

Sanctarum  uirginum  tuarum 

festiuitate  et  sacramenti        D  81 

(+  N.  D)  q.  dne.  supplicationibus...         ...         ...         ...         ...     C  191;  D  80 

Sancte  Stephane  ora         litany  S  238  (193) 

Sancti 

et  iusti  in  dno.  ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...  gr.  C  188 

iohannis  baptistae  (  +  praecursoris)  et  m.   ...         ...         ...         ...      Ci66;  £65 

laurentii  nos  dne.  praecatio  :  see  next  entry. 

nos  dne.  m.  tui  atque  pontificis       ...         ...         ...         ...         ...         .••        D  54 

per  fidem  uicerunt regna       ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...  ep.  D  58 

spiritus  (  +  q.)  dne.  corda  nostra C  144  ;  D  16  ;  E  42,  87  (E  43) 

Sancti  tui  dne. 

benedicent  te gr.  D  58,  71 

florebunt  sicut  lilium...         ...         ...         ...         ...         gr.  C  184 

Sanctifica  q.  dne.  (om.)  d.  (pm.  C)  nr.  (pm.  CD:    +  trinitas  sancta)  per 

C  57  ;  D  4  ;  E  78 

Sanctorum  dne.  m.  tuorum  :  see  Sanctarum  uirginum  tuarum  q.  dne. 

Sanctorum  tuorum  dne. 

nobis :  see  Sanctorum  tuorum  nobis  dne. 

tibi  grata  confessio  et  ...         ...         ...         ...         •••       €184 

Sanctorum  tuorum  (+  innoccntiwn\  nobis  (+  q.)  dne.  (dne.  nobis)  pia  non  desit 

C96;  E7 

Sanctus 

d.  sanctus  fortis         C  12$  <*r  J  E  $2  3w 

sanctus  sanctus 

C  53  bis  \    D  5,   19,  bis      S  234   (207),   245   (227),  246   (228) 

Sanguis  dni.  nostri  i.  c.  sit  mihi...         ...         ...         C  56 

Sapientia  uincit malitiam  ...         ...         ...         ...         .-•         <?/.  D  74 

ROSSLYN.  Q 


226 


INDEX  OF  LITURGICAL  FORMS. 


Sapientiam  sanctorum  narrent  populi     . . . 

Satiasti  dne.  familiam  tuam 

Satiati  dne.  muneribus  sacris       

Satisfaciat  tibi  dne.  q.  pro  anima 

Saulus  adhuc  spirans  minarum    ... 

Scapulis  suis  obumbrabit  (obumbrauit  E) 

Sciant  gentes  quoniam  nomen     ... 

Scientes  quia  hora  est  iam  nos 

Scimus  quoniam  diligentibus 

Scio 

cui  credidi  et  certus  ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...int.  E  60 

quod  redemptor  meus  ...         ...         ...         ...         ...         ...         . . .  ep.  E  93 

Scripsit  moyses  canticum  et         ...         ...         ...         ...         ...         ...        lesson  €138 

Scriptum  est  quoniam  abraham   ...         ...         ...         ...         ...         ...         . . .  ep.  E  22 

Sederunt  principes  et  aduersum gr.  C  93  ;  E  4  (int.  C  92  ;  £4) 

Si 

consurrexistis  cum  christo    ...         ...         ...         ...         ...         ...ep.  C  134  {E  35) 


int.  €184;  D  55 

C9o 

D89 

C79 

ep.  C  144;  £47 

off.  C  104  ;  E  19  :  com.  C  104 ;  E  19 

gr.  E  14 

ep.  C  85 

ep.  C  179;  043 


int.-ps.  C  157;  E  58 

S2i8 

ep.  £15 

eu.  C  183(0  177;  D4i)(E;o) 

eu.  C  162;  049  (C  181) 

tr.  (gr.)  C  132,  141  ;  E  34  (ps.  V  212) 

2225 

C  193 
£69 

Ci93 


...ep.  €171  ;  09 


2217 

€193 

com.  C  190,  191  ;  D  78 
'i.  C  191  (C  189 ;  D  75) 
com.  C  160  ;  E  60 
2  243  (223) 


diligis  me  simon  petre 
ego  laui  pedes  uestras 
linguis  hominum  loquar 
manseritis  in  me 
quis  uult  post  me 
Sicut  seruus  desiderat 
Signaculo  crucis  christi     ... 
Signaculum  dei  patris  et  . . . 
Significauit  d.  (signauit  dm.  D)  quae  oportet 
Signo  aures — cor  etc.         ... 

Signum  crucis 

christi  accipe  in 
saluatoris  dni.  nostri ... 
Simile  est  regnum  caelorum 
homini  negotiatori     ... 
thesauro 

Simon  iohannis  diligis  me 
Sinite  paruulos  uenire  ad  me 
Sitiuit  annna  mea  . . .         ...         ...         ...         ...        ps.  S  212  (tr.  C  132,  141  ;  E  34) 

Specie  tua  et  pulchritudine  ...         ...      gr.  C  189,  191  ;  D  75  ;  E  63  :  off.  D  77 

Speciosus  forma  prae  filiis  ...         ...         . . .         ...         ...         ...         ...    gr.  E  8 

Spiritum  ( +  in]  nobis  (om.  C  135)  dne.  tuae  caritatis 

C  135,  137  ;  D  12,  85  ;  E  36,  37 
Spmtus 

dni.  repleuit  (replebit  E  seme!)  orbem        int.  C  58,  142  ;  D  14  ;  E  42  :  gr.  E  42 

qui  a  patre  procedit ...         ...         ...         ...         ...         ...  gr.  C  58 

sancti  dne.  corda  nostra        ...         ...         ...          £43  (€144;  Di6;  £42,87) 

sanctus  procedens  a  throno gr.  €143 

ubi  uult  spirat  ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...  com.  C  59 

Stabant  iuxta  crucem  ihesu          ...         ...         ...         ...         ...         ...         . . .  eu.  E  80 

Statim  autem  post  tribulationem...         ...         ...         ...         ...         ...  eu.  2  222 

Statuit 

dns.  b.  N.  testamentum       ...         ...         ...         ...         ...          . .         ...  gr.  D  65 

ei  dns.  testamentum  pacis    ...         int.  C  186  ;  D  63  ;  E  52 

ei  dns.  testamentum  sempiternum ,.         ...  int.  D  63 

Stephanus  plenus  gratia  et  ...         ...         ...         ...         ...         . . .    ep.  C  92  ;  E  4 

Stetit  angelus  iuxta  aram  ...         ...         ...         ...         ...          off.  C  172;  D  10  ;  £70 

Subiecit  populos  nobis      ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...       int.-ps.  E  38 

Subleuatis  dns.  oculis  in  caelum ...eu.  E  39 

Sumat  ecclesia  tua  d.  b.  iohannis  baptistae       ...         ...         ...         ...      C  157  ;  E  58 

Sumentes  dne.  d.  salutis  nostrae...         ...         ...         ...         ...         ...         ...        D  26 

Sumentes  dne.  diuina  mysteria 

imploramus  clementiam        048 

q.  ut  b.  N.  m.  tui C  183 


INDEX  OP  LITURGICAL  FORMS.  227 

Sumentes  dne.  diuina  mysteria 

sancti  N.  confessoris  tui        ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...        D  69 

Sumentes  dne.  salutaria  sacramenta        ...         ...         ...         ...         ...         ...        D  69 

Sumpsimus  dne.  celebritatis        ...         ...         ...         ...       €169;  £67 

Sumpsimus  dne.  b.  del  genetricis  (inariae] :  see  Sumpsimus  dne.  omnium 

Sumpsimus  dne.  diuina  mysteria 

b.  ( +  ap.  tut)  andreae          ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         £46 

b.  apostolorum  petri . . .         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...       €158 

Sumpsimus  dne. 

omnium  sanctorum    ...         ...         ...         ...       D  29  (C  68  ;  E  91  ;  S  246  (228)) 

sanctae  mariae  et  omnium    ..,         ...         ...       C  68  ;  E  91  (D  29  ;  S  246  (228)) 

sanctorum  tuorum      ...         ...         ...         ...       S  246  (228) (C  68  ;  029;  £91) 

uenerabile  sacramentum       ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...        £69 

Sumpta 

dne.  sacramenta  (+  caekstid)  b.  apostolics  ...         ...         ...         ...         £62 

munera  dne.  sanctorum  confessorum          ...         ...         ...         ...      C  189  ;  D  72 

q.  dne.  caelestis  mysterii      ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...        D  28 

Sumpta  sacramenta 

dne.  nos  absoluant  uinculis  . . .         ...         ...         ...         ...         ...         ...         €77 

q.  o.  d.  omnia  crimina          ...          ...          ...          ...          ...          ...          ...         D  40 

Sumptis  dne.  salutis  nostrae        ...         ...         ...         ...         ...  C  61  ;  D  8,  82  ;  E  80 

Sumpto 

dne.  sacramento  suppliciter ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...        047 

sacrificio  ( +  q.)  dne.  tua       ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...  Eg 

Supplicationem  seruorum  tuorum  ...         ...         ...         ...         ...      C  168 ;  E  66 

Supplicationibus  (  +  nostris]  apostolicis  (out.)  b.  matthaei  (iohannis)  ...         £69 

Supplices  t.e  rogamus  d.  :  see  Supplices  te  rogamus  o.  d. 

Supplices  te  rogamus  et  petimus  o.  d.  iube       ...       S  237  (214)  (C  55  ;  D  21  ;  E  75) 

Supplices  te  rogamus  o.  d. 

iube  haec  (hoc)  perferri          D  55  ;  D  21  ;  E  75  (S  237  (215)) 

ut  qui  percepimus      ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...        D  80 

ut  quos  tuis  reficis     ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         E  15 

Surge  illuminare  ierusalem  quia  ...         ...         ...         ...         ...         ...  ep.  C  97  ;  E  10 

Sursum  corda         ...          ...          ...          ...053,127,200;  D  19  ;  £73;   2233(206) 

Suscepimus  d.  misericordiam       int.  €148;  E  51  :  gr.  C  149  ;  £51 

Suscipe  dne.  haec  munera  pro     ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         C  77 

Suscipe  dne.  munera 

nostraquaein E  5  (C  95  ;  D  77,  89) 

populorum  :  see  Suscipe  propitius  dne. 

pro  (  +  beati  C  :  +  tuorum  D  :  +  sancti]  commemoratione  (ueneratione) 

€93;  D6o;  £  4 

Suscipe  dne.  munera  quae 

in  b.  confessorum       D  89  (C  95  ;  D  77  ;  E  5) 

inter  eius  tibi C  95  (D  77,  89  ;  £  5) 

pro  filii  tui      ...          ...          ...          ...          ...          ...          ...          ...        Dl4;  £40 

Suscipe  dne.  preces 

et  hostias  ecclesiae C  64  ;  D  25  ;  E  85 

et  munera  quae  ut      ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         . . .  D  72,  89 

populi :  see  Suscipe  dne.  q.  preces 

Suscipe  dne. 

pro  anima  famuli        ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         €70 

propitius  munera  :  see  Suscipe  propitius  dne. 

Suscipe  dne.  q. 

deuotorum  munera :  see  Suscipe  q.  dne. 
munera  quae  :  see  Suscipe  dne.  munera 
munus  oblatum  ...  ...  ...  C  117 

Suscipe  dne.  q.  (om.)  preces 

et  hostias  :  see  Suscipe  dne.  preces 

populi  tui        ...         ....       €134,136;  Dii;  £36 

Suscipe  dne.  q.  pro 

animabus  famulorum...         ...         ...         ...         ...         ...       C  74  (D  35  ;  E  94) 

Q    2 


228  INDEX  OF  LITURGICAL  FORMS. 

Suscipe  dne.  q.  pro 

sacra  lege  connubii    ...         ...         ...         ...         ...         •  •  •         •  •  •         ...         €82 

sacrificium  quod  tibi ...         ...         ...         ...         ...  ...        D  37 

Suscipe 

dne.  munera  :  see  Suscipe  propitius 
dne.  q.  (om.)  pro  :  see  Suscipe  q.  dne. 

dne.  uota  populi  tui D  86  ;  E  84  (C  62) 

munera  dne.  quae      D  77  (C  95  ;  D  89  ;  E  5) 

munera  dne.  q.  :  see  Suscipe  munera  q.  dne.  exultantis 

Suscipe  munera  q.  dne. 

exultantis        E  38 

quae :  see  Suscipe  dne.  munera  nostra  quae 

Suscipe 

piissime  d.  in  sinum ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...        D  36 

propitius  dne.  munera          ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         E  37 

Suscipe  q.  dne. 

deuotorum  munera     ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         E  22 

hostias  placationis  et  laudis ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         C  75 

hostias  quas  tibi  pro ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         C  75 

Suscipe  q.  dne.  munera 

famulorum  (populortim) :  see  Suscipe  propitius  dne. 

populi  tui  pro ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...        D  60 

pro  tuorum  :  see  Suscipe  dne.  munera 

Suscipe  q.  dne.  preces 

et  hostias  :  see  Suscipe  dne.  preces 
populi :  see  Suscipe  dne.  q. 

Suscipe 

q.  dne.  pro  animabus  ...         ...         ...         ...         ...        D  35  ;  E  94  (C  74) 

sacrificium  dne.  quod  ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         €76 

sancta  trinitas  ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         E  78 

sancte  pater  incensi C  128 

Suscipiamus  dne.  misericordiam...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         C  86 

Suscipiat  dementia  (pietas)  tua C  63  ;  D  30,  86;  E  84 

Tanto  placabiles  tibi  q.  dne.        ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...       €162 

Te 

decethymnus int.-ps.  C.  69,  71  ;  D  33  ;  E  92 

igitur  clementissime €53;  D  19;  £73;  S  234  (208) 

martyrum  candidatus...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...^v-.  €96 

Tecum  principium  in  die  ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...  gr.  C  88 

Temptauit  d.  abraham      ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...       lesson  C  138 

Tenuisti  manunt  dexteram  meam  (meam  dexter  am  E  :   dexteram  mamim 

meant) gr.  C  108  ;  E  25 

Terra  tremuit  et  quieuit   ...         off.  C  136  ;  D  II  ;  E  37 

Testificor  coram  te  et        ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...  cp.  D  62 

Thomas  autem  unus  de  xii  ...         ...         ...         ...         ...  en.  E  38  (C  137) 

Tibi 

d.  pater  o.  immaculati          ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...       £115 

igitur  praecipio  omnis  2  212 

Timete  dnm.  omnes  sancti  ...         ...         ...       int.  E  70:  gr.  C  175,  188  ;  E  71 

Tolle  puerum  et  matrem  eius       com.  E  9 

Tollite  portas  principes  uestras  ...         ...         ...         ...         ...         ...         . . .  off.  C  87 

Tribue  dne.  q.  ut  per  haec :  see  Tribue  q.  dne.  ut 
Tribue  q. 

dne.  ut  eum  (ei)  immokmus  praesentibus  (praesentibus  immoieimts,  -mnr)        E  9 
dne.  ut  per  haec  sacramenta  (sacra  :  sancta)         ...         ...         ...         ...         £39 

dne.  ut  praesentibus :  see  Tribue  q.  dne.  ut  eum 
o.  d.  ut  ( 4-  per...)  illuc :  see  Tribue  q.  dne.  ut  per 
Tribulationes  cordis  mei :  see  De  necessitatibus 
Tu  autem  effugare  diabole  ...         ...         ...         ...         ...       €198 


INDEX  OF  LITURGICAL  FORMS.  229 

Tues 

d.  qui  facis  mirabilia. . .         ...         ...         ...         ^r.  E  15 

petrus  et  super  hanc /;-.  E  53  :  off.  E  53  :  com.  C  158  ;  £53,  59 

simon  bariona  grt  Ci6o;  E  60 

uas  electionis V.  C  146  ;  E  47 

Tu 

lux  uera  oculis  /iymnC\26 

mandasti  mandata      ...         ...         ...         ...         ...         ...         ^  £  218 

puerpropheta  com.  C  157 ;  E  58 

suscipe  pro  animabus  C  74  ;  D  34  ;  E  93 

Tua  domine 

muneribus  altaria       ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...      €157;  £58 

propitiatione  et          C  61 ;  D  8,  82  ;  E  80 

sancta  libantes  ...         ...         ...          . .         E  1 2 

Tua 

nos  dne.  (pm. )  muneribus  :  see  Tua  dne.  muneribus 

sancta  sumentes  dne ...         ...         ...         ...         ...      €183;  054 

Tuere  nos  dne.  q.  (q.  dne.)  tua :  see  Q.  o.  d.  tuere  nos  tua 

Tui 

nos  dne.  sacramenti C  104  ;  E  20 

sunt  caeli  et  tua         ...         ...         ...         ...         ...         ...  off.  C  92 ;  E  3,  7 

Turba 

multa  quae  conuenerat         ...         ...         ...         ...         ...         ...  ant.Ci^ 

quae  uenerat  ad  diem  ...         ...         ...         ...         ...         ...        lesson  C  105 

Ubi  ego  fuero         f  2  243  (223)  (gr.  C  164  ;  D  54) 

Ueneranda  nobis  dne.  huius  ( -f  esf]  diei           C  165  ;  E  64 

Uenerunt  filii  israhel  in  helim      ...         ...         ,..         ...         ...         ...  fessonCio$ 

Ueni 

dne.  sanctificator  o 2230(202) 

;    electa  mea  et  ponam . . .         ...         ...         ...         ...         ...         ...  gr.  D  75 

sancte  spiritus  reple D  15 

sponsa  christi  accipe  . . .         ...         ...         ...         ...  ...gr.  D  75 

tfeniens  uir  splendidissimus  ad  constantinum   ... off.  C  153 

Uenit  ihesus 

a  galilaea  in  iordanes  eu.Eu 

in  partes  caesareae     ...         ...         ...         ...         en.  C  160  ;  £53,60 

Uenite 

adoremus  et  procidamus        ...         ...         ...         ...         ...         ...  ps.  C  125 

benedicti  patris  mei X  S  243  (223) 

comedite  panem         ...         ...         ...         ...         ...         ...         ...  ^  S  242  (222) 

Uenturus  in  mundum  daturus      ^£.94 

Uerbum  tuum  deprecabuntur       ...         ...  int.  D  73 

(f)1   Apud  quern  sancti  martyres          ...         ..         ...         ...  ...        D  60 

Cuius 

caritatis  ardore  :  see  QD  Quoniam  tuo  dono 

munere  b.  N.  (Martimis)  confessor. ..  .,.  ...  ...  ...        D  68 

potentia  deprecanda  est         ...         ...  ...  ...  : . . .  ...       2  247 

promissiones  plenus    ...         ...         ...  ...  ...  ...  ^248(232) 

Deprecantes  maiestatem  tuam  ut . . .         ...  ...  ...  ...  ...        063 

Et  gloriosi  m.  tui  N.  pia  ...         ...         ...  ...  ...  ...  ...        050 

Et  maiestatem  tuam 

pronis  mentibus  exorare         ...         ...  ...  ...  ....  D  8 ;  E  80 

supplici  deuotione  exorare     ...         ...  ...  ...  ....  ...        072 

Et 

maiestatis  omnipotentiam      ...         ...  ...  ...  ...  ...        1^77 

nominis  tui  gloriam    ...         ...         ...  ...  ...  ...  ...        D  81 

te  b.  N.  (Caeciliae)  natalitia  celebrando  (praeueniendo)  ...  ...        D  78 

1  See  also  Dignum  et  iustum. 


230 


INDEX  OF  LITURGICAL  FORMS. 


(•g)1    Et  te  in 

purificatione  uel annunciations*  .  .  .  mariae          C6i;  E45(C6l,  150) 
sanctorum  tuorum  uirtute       ...         ...         ...         ...         .••         ...       D  68 

ueneratione  sacrarum  uirginum  C  61,  150  (C  61  ;  E  45) 

Et  te 

laudare  mirabilem  deum        

quidem  omni  tempore  ...         ...        C  134,  136  ;  E  36  (D  n  ;  E  45) 

Et  tuam  immensam  clementiam  (misericordiam)  042 

Exorantes  clementer  exaudire  dignare  :  see  Dne.  sancte  pater  o.  aeterne  d.  qui 

omnia 

Fons  et  origo  ...         ...         ...         ...         •••         •••         •••         •••      £147 

Misericordiae  dator  et  totius         ...         ...         ...         ...         .  •  •         •  •  •        D  5^ 

Per  quern 

maiestatem  tuam         C  53  ;  D  19  ;  E  73 

salusmundi      C  74  ;  D  34  ;  S  233  (206) 

Qui 

ad  laudem  nominis     ...         ...         ...         ...         ...         ...  D  67 

ascendens  super  omnes  ...         ...         ...         ...         €142,144;  E  45 

corporali  ieiunio  uitia...         ...         ...         ...         ...      €103;  031;  £44 

Qui  cum 

unigenito//^  (om.  2)  tuo     ...         ...         C  57  ;  D  5  ;  E  73  ;  S  233  (206) 

unigenitus  tuus  :  see  ££)  Quia  cum 

Qui 

ecclesiam  tuam  in       ...         ...  ...  ...  ...  ...  ...  D  47 

foedere  nuptiarum       ...         ...  ...  ...  ...  ...  ...  €82 

glorificaris  in  tuorum...         ...  ...  ...  ...  ...  ...  072 

humanum  genus          ...         ...  ...  ...  ...  ...  ...  D  54 

(+  in)  infirmitate  uirtutem  ...  ...  ...  ...  ...  ...  078 

inuisibili  potentia        ...         ...  ...  ...  ...  ...  ...  C  200 

nobis  in  christo           ...         ...  ...  ...  ...  ...  ...  D  39 

nos  assiduis  m.  passionibus  ...  ...  ...  ...  ...  ...  D  60 

per  filii  tui  uocationem           ...  ...  ...  ...  ...  ...  D  48 

post  resurrectionem    ...         ...  ...  ...  ...  ...  D  14 ;  E  45 

sacramentum  paschale  (sacramenta  paschalia)  ...  ...  ...  Di6 

salutem  humani  generis          ...  ...  ...  ...  C  60  ;  D  6  ;  E  45 

ut  de  hoste  humani     ...         ...  ...  ...  ...  ...  ...  D  81 

Quia 

cum  unigenitus  tuus    ...         ...  ...  ...  ...  ...  ...  £44 

dignum  et  iustum  est  ...         ...  ...  ...  ...  ...  ...  €127 

notam  fecisti  in  populis          . .  ...  ...  ...  ...  ...  €98 

per  incarnati  uerbi       ...         ...         ...  ...  ...  ...  C  88 ;  E  44 

Quoniam 

a  te  constantiam          ...         ...  ...  ...  ...  ...  ...  D  61 

sicut  humanum  genus  :  see  ££)  Et  maiestatis  omnipotentiam 

tuo  dono  actum  est  ut  ...         ...         ...         ...         ...         ...        D  79 

Te 

in  tuorum  apostolorum  N 048 

quidem  ( +  dne.)  omni  tempore       ...        D  n  ;  E  45  (C  134,  136  ;  E  36) 
Teque  laudare  mirabilem  :  see  Et  te  laudare 

Uere  sanctus  uere  benedictus       2  246  (228) 

Ueritas  mea  et  misericordia         off.  C  187  ;  D  67  (E  154) 

Uespere  autem  sabbati  quae        eu.  C  134  ;  E  35  :  ant.  C  135 

Uias  tuas  dne.  demonstra  mt.-ps.C8$ 

Uidens  turbas  i.  ascendit . . .         ...         ...         ...  eu.  C  175  ;  D  59 

Uideo  caelos  apertos         gr.  C  93  ;  E  4  :  com.  C  93  ;  £4 

Uiderunt  omnes  fines  (termini  £8)       ...         ...  gr.  C  91  ;  E  7  :  com.  C  92  ;  E  3,  8 

1  See  also  Dignum  et  iustum. 

2  zieneratione  C  :  other  books  read  commemorations.      The  majority  van*,  purifica 
tione  uel. 


INDEX  OF  LITURGICAL  FORMS.  231 

Uidi  super  (supra  C)  montem  sion         ep.  C  95  ;  E  6 

Uidimus  stellam  eius  (otn.  E  n)  in  oriente       gr.  C  97  ;  E  10,  II  :  com.  C  98  ;  E  II 

Uigilate  quia  nescitis       ...         ...         ...         ...  ...  ...            eu.  £154(066) 

Uindica  dne.  sanguinem  . . .         ...         ...         ...  ...         ...         ^r.  D  58 

Uinea  facta  est  dilecto      ...         ...         ...         ...  ...  tr.  (gr.}  C  131,  139  ;  £34 

Uir  fortissimus  iudas         ...         ...         ...         ...  ...  ...ep.  C  72 ;  033;  £92 

Uirgo  dei  genetrix  quern gr.  C  60,  164,  168  ;  D  7 ;  E  63,  80 

Uiri  galilaei  quid int.  D  12  ;  E  39  :  off.  E  39 

Uis  dimittere  eis  qui  in  te            ...         ...         ...  ...         ...         C  206 

Uisi  sunt  oculis  insipientium        ...         ...         ...  ...         ...         gr.  D  58 

Uisita  nos  d.  (dne.  2  218)  in  salutari  tuo           ...  ...         ^  2  218,  225 

Ultimo  festiuitatis  die  dicebat  i ...  ...  ...         com.  C  142  ;  £42 

Unde 

benedico  te  creatura  aquae  ...         ...         ...  ...  ...         ...         ...       2214 

et  memores     ...         ...         ...         ...         ...  €54;  D  21  ;  £74;  2237(214) 

Ungo  te  de  oleo 

et  de  chrismate  salutis          ...         ...         ...  ...  ...         ...         ...       2  216 

sanctificato  in  nomine           ...         ...         ...  ...  ...         ...         ...       2  209 

sanctificato  ut  salueris           ...         ...         ...  ...         ...         2223 

Unicuique 

datur  manifestatio  spiritus    ...         ...         ...  ...  ...         ...         ...  <?/.  C  58 

nostrum  data  est  gratia         ...         ...         ...  ...         ...         ep.  E  68 

Unigeniti  tui  dne.  nobis  (nobis  dne.}  succurrat  ...  ...  ...         ...      C  169  ;  E  66 

Uniuersi  qui  te  expectant             ...         ...         ...  ...  ...         ...         ...^r.  €85 

Uoce  mea  ad  dominum     ...         ...         ...         ...  ...  ...         ...       ps.  E  28,  33 

Uos  qui  secuti  estis  me     ...       com.  C  179,  180 ;  D  46  (C  146  ;  D  46 ;  E  47,  61,  69) 
Uota 

nostra  q.  dne.  pio  fauore      ...         ...         ...  ...  ...         ...         ...         £56 

q.  dne.  supplicantis  populi :  see  Uotiua  q. 
Uotiua  domine 

dona  (  +  quae  C)  percepimus           ...         ...  ...  ...         ...          C  96  ;  E  7 

pro  b.  N.  m.  tui  passione     ...         ...         ...  ...  ...         ...         ...       C  181 

uota  percepimus  :  see  Uotiua  dne.  dona 

Uotiua  q.  dne.  supplicantis  populi          ...         ...  ...         ...         E  12 

Uox  in  rama  audita  est     ...         ...         ...         ...  ...  ...         . . .  com.  C  96  ;  E  7 

Ure  igne  sancti  spiritus     ...         ...         ...  ...         ...        C  66  ;  E  88 

Usque  quo  dne.  obliuisceris         ...         ...         ...  ...  ...         ...         ...ps.  €208 

Ut 

haec  munera  dne.  tibi           ...         ...         ...  ...         ...         D  79 

nobis  dne.  tua  sacrificia        ...         ...         ...  ...  ...         ...         ...       C  186 

nostrae  saluti  munera            ...         ...         ...  ...         ...       C  181 

percepta  nos  dne.  sancta      ...         ...         ...  ...  ...         ...         ...       €185 

testimonium  perhiberet        ...         ...         ...  ...  ...         ...         ...^r.  C  155 

tuis  dne.  mysteriis  digni       ...         ...         ...  ...         ...       €164 


INDEX    OF    NAMES    AND    SUBJECTS. 


Abel,  75- 

Abbreviations,  xxxiii. 

Abingdon,  xxi. 

Abraham,  75,  93,  94. 

Advocates'  Library,  ix,  xxvi. 

Agatha,  St.  35,  75. 

Agnes,  St:  75. 

Alexander,  St.  75. 

Alexander  III,  Pope,  xxii. 

Amiatinus,  Codex,  97. 

Anastasia,  St.  75. 

Andrew,  St.  35,  46,  74,  83. 

Antiphonary,  xxiii,  xxix. 

Arbuthnott  Missal,  xxvi. 

Armagh,  xiv  sqq. 

Ascension  the  name  of  a  season,  121. 

Balfour,  Sir  James,  ix,  xxvi,  xxxi. 
Bangor,  xxii. 
Barnabas,  St.  75. 
Bartholomew,  St.  74. 
Benedict,  St.  35. 
Bernard,  St.  xv,  155. 
Besan9on  Pontifical,  xxii,  148. 
Brigid,  St.  xvi,  xviii,  48,  146. 
Bruce,  Edward,  xxi. 

Cambridge  Pontificals,  146  sqq. 
Candles,  Blessing  of,  xxii. 
Canon,  xxv,  xxvii,  73. 
Canterbury,  xxii. 
Cashel,  Synod  of,  xxi  sq. 
Cecilia,  St.  75. 

Celestinus  (Celsus,  Kellach),  xx. 
Chalmers,  xxxi. 
Chester,  xviii,  xxi,  xxii. 
Chrysogonus,  St.  74. 
Clement,  St.  74. 
Cletus,  St.  74. 

Clondalkin,  Breviary  of,  156. 
Columba,  St.  ix,  xvi,  xviii. 
Columbanus,  St.  ix,  xxvi. 
Common  of  Saints,  xii. 
Cornelius,  St.  74. 


Corpus  Christi  College  Oxford  Missal,  x, 

xiv,  xxvii,  xxix,  157. 
Cosmas,  74. 

Courcey,  John  de,  xvii  sq.>  xxi  sq. 
Coventry,  xviii,  xxii. 
Cross,  Adoration  of,  32. 

,,      Exaltation  of,  67. 

,,      Invention  of,  43. 

„      Votive  Masses  of,  78,  82. 
Cyprian,  St.  74. 

Damian,  St.  74. 

Dean  takes  place  of  Bishop,  xix. 

Dempster,  Thomas,  x. 

Denmyln,  ix,  xxvi. 

Dowden,  Bishop  J.  192. 

Down  (Downpatrick),  xiv,  xvi  sqq.^  xxii. 

Drummond  Missal,  xxvi  sq. ,  xxix  sq. 

Dublin  Pontifical,  128,  146  sq. 

Dublin  (St.  John  Ev.),  Breviary  of,  156. 

Edituus,  50. 

Ely,  Pontificals  of,  146  sqq. 

Enair,  115,  116,  117,  119. 

Epiphany  a  season,  121. 

Ethel  wold,  xxi. 

Euangelium,  Meaning  of,  130. 

Felicitas,  St.  75. 

Forbes,  Bishop  A.  P.  ix,  xxvi,  167,   176, 

179,  1 80. 
Frater,  Meaning  of,  148. 

Gabriel,  St.  35. 
Galfrid  de  Stoks,  xxii. 
Gillebert  of  Limerick,  xx. 
Glastonbury,  xiv. 
Gregory,  St.  35. 
Grouping  of  Missals,  xxvii. 

Hebdomadary,  48. 
llenrie,  James,  xxxi. 

Ignatius,  St.  75. 


234 


INDEX  OF  NAMES  AND  SUBJECTS. 


Inch,  xxi. 

Innes,  Thomas,  xxvi. 

Irish  Text  of  New  Testament,  97. 

James  Ap.,  St.  74. 

Jocelin,  xv,  xvii  sq.,  xx  sq.,  xxiii,  155. 

John   Baptist,    St.    xxii,   56  sq.,   65,  75, 

!75- 

John  Evangelist,  St.  5,  35,  74. 
John,  St.  74. 
Judas,  26,  28. 

Kellach  :  see  Celestinus. 

Kilcormic,  Missal  of,  145,  153,  157,  161, 

163. 

Kilmoon,  Breviary  of,  146,  155. 
Kirkmadrine,  Inscriptions  at,  192. 

Lasswade  :  see  Leswaid. 
Laurence,  St.  35,  74. 
Legg,  Dr.  J.  W.  xxvii. 
Leofric  Missal,  xxiii  sq. 
Leswaid,  xxxii. 
Lichfield,  xxii. 
Linus,  St.  74. 
Litany,  34. 
Lucy,  St.  75. 

MacCarthy,  Dr.  B.  167. 

Mac  Maelisa,  Nicholas,  xvi,  xviii. 

Magdalen  College  Oxford  Pontifical,  146 

tag. 
Malachy  (II),  Bishop  of  Down,  xv,  xviii, 

xxi. 

Malachy  O'Morgair,  St.  xv,  xxi. 
Marcellinus,  St.  75. 
Margaret,  St.  35. 
Mary,  St.  8,  34,  74,  75,  78,  91. 
Mary,  St.,  Altar  of,  48,  148. 
Mary,  St.,  Festivals  of,  48,  53,  62,  66, 
Mary,  St.,  Votive  Masses  of,  jg.sqq. 
Matthew,  St.  ix,  68,  74. 
Matthias,  St.  75. 
Melchisedech,  75. 
Mey,  Primate,  xvi. 
Michael,  St.  35,  69,  93  sq. 
Missa  Canonica,  xiv,  168. 
Molys,  xxii. 

Neddrum,  xvii,  xxi. 

Nicholas  Mac  Maelisa,  xvi,  xxiii. 

"Non,"  119,  151,  160. 

O'Conor,  Thomas  (Tomaltach,  Toirdhel- 

bach),  xv. 
OfFerenda,  114. 
Offertory,  verses  of,  xxiii. 
Olden,  Dr.  T.  xiv. 
O'Sgannail,  Patrick,  167. 


Passions,  Recitation  of,  25,  29,  127  sy. ,. 

131- 

Patrick,  St.  xiv,  xvii,  xx,  xxiii,  xxvi,  55, 

84,  154,  155,  156. 
Paul  Ap.,  St.  6,  14,  35,  47,  58,  59,  60, 

61,  74- 

PaulM.,  St.  74,  83. 
Perpetua,  St.  75. 
Peter  Ap.,  St.  15,  35,  53,  58,  59,  61,  74, 

83- 

Peter  M.,  St.  75. 
Petronilla,  St.  35. 
Philip,  St.  74. 
Postcommunio     or     Post    communionem,. 

US- 
Prefaces,  xiv,  44,  73,  80. 
Pre-sanctified,  Mass  of  the,  32. 
Procession,  50. 

Raphael,  St.  35. 

Reeves,  Bishop  W.  xiv. 

Robert  of  Jumieges,  Missal  of,  xxiv. 

Rosslyn,  xxxii. 

Rosslyn  Castle  and  Library,  xxvi. 

Rosslyn  Missal,  Abbreviations,  xxxiii. 

,,  ,,        Arrangement,  xiii. 

,,  ,,        Date,  x,  xxvi. 

,,  ,,        Description,  x. 

,,  ,,        Excerpt     from    a    larger- 

book,  xii. 

, ,  , ,        Exemplar,  xii,  xiv,  xxi  sq. ,. 

xxiii,  xxiv. 

,,  ,,        Later  History,  xxv  sq. 

,,  ,,        Little  used  at  the  Altar,. 

xxv. 

,,  ,,        Orthography,  xxxix. 

,,  ,,        Place  of  writing,  xiv. 

,,  ,,        Relation  to  other  missals,, 

xxviii  sqq. 

,,  ,,        Scribblings,  xxv,  xxxi  sq. 

,,  ,,        Title,  ix. 

,,  ,,        When  bound,  xxxi. 

Rubrics,  xxix. 

Sacerdos,  Early  meaning  of,  192. 

Sarum,  Use  of,  xx,  xxiii. 

Saul,  xiv,  xvi,  xvii,  xix,  xxii. 

Scoti,  Scotia,  xxii,  154. 

Scribblings,  xxv,  xxx  sq. 

Septuagesima  a  season,  121. 

Simon,  St.  74. 

Sinclair,  Henry,  Bishop  of  Ross,  xxvi. 

Sinclair,  Sir  William,  Justiciar  of  Laudone,. 

xxvi. 
Sinclair,  Sir  William  (son  of  fore -going), 

xxvi,  xxxii. 
Sinclairs  of  Rosslyn,  Library  of,  ix,   xxv 

sq. 

Sixtus,  St.  74. 
Stations,  Roman,  xxiii. 


INDEX  OF  NAMES  AND  SUBJECTS. 


235- 


Stephen,  St.  4,  35,  75. 
Stoks,  Galfrid  de,  xxii. 
Stowe  Missal,  Arrangement  of  Prefaces  in, 

168. 
Sylvester,  St.  35. 

Thaddaeus,  St.  74. 
Thomas,  St.  74. 

Trinity,  Holy,  xiv,  xvii,  xviii,  xix,  73,  77, 
141,  168  sy. 

Ulster,  Annals  of,  167. 
Utrecht,  Missal  of,  128. 


Vespers,  27,  32. 
Vincent,  St.  35. 
Votive  Masses,  Arrangement  of,  xiv. 

Warren,  Rev.  F.  E.  xxvii. 
Werburgh's,  St.,  Chester,  xviii,  xxi,  xxv, 
Westminster,  Council  of,  142. 
Westminster,  Use  of,  xxiii. 
William  of  Newbridge,  xv. 
Winchester,  xviii,  xxii. 
Winchester,  Pontifical  of,  146  sqq. 
Windsor,  22. 

York,  Province  of,  xxii. 


LONDON  : 

HARRISON  AND  SONS,  PRINTERS  IN  ORDINARY  TO  HER  MAJESTY 
ST.  MARTIN'S  LANE. 


HENRY  BRADSHAW  SOCIETY, 

FOR   EDITING   RARE   LITURGICAL   TEXTS. 


PRESIDENT. 

THE  BISHOP  OF  SALISBURY. 

VICE-PRESIDENTS. 

The  Bishop  of  Durham. 

The  Bishop  of  Edinburgh. 

The  Bishop  of  Bristol. 

The  Dean  of  Carlisle. 

Rev.  F.  Procter,  M.A. 

Monsieur  Leopold  Delisle. 

The  Lord  Aldenham,  F.S.A. 

Whitley  Stokes,  Esq.,  C.S.I.,  C.I.E.,  D.C.L.,  F.S.A. 

Sir  Edward  M.  Thompson,  K.C.B.,  LL.D.,  D.C.L.,  F.S.A. 

MEMBERS    OF    COUNCIL. 

Dr.  J.  Wickham  Legg,  F.R.C.P.,  F.S.A.,  Chairman. 

Rev.  E.  S.  Dewick,  M.A.,  F.S.A.,  Hon.  Treasurer. 

Rev.  H.  A.  Wilson,  M.A.,  Hon.  Secretary. 

Rev.  John  H.  Bernard,  D.D. 

W.  J.  Birkbeck,  Esq.,  M.A.,  F.S.A. 

Rev.  W.  C.  Bishop,  M.A. 

Rev.  F.  E.  Brightman,  M.A. 

Rev.  Walter  Howard  Frere,  M.A. 

W.  H.  St.  John  Hope,  Esq.,  M.A. 

M.  R.  James,  Esq.,  Litt.D. 

F.  Jenkinson,  Esq.,  M.A. 

F.  Madan,  Esq.,  M.A. 

J.  T.  Micklethwaite,  Esq.,  V.P.S.A. 

Rev.  F.  E.  Warren,  B.D.,  F.S.A. 

Rev.  Christopher  Wordsworth,  M.A, 


List  of  Works  already  issued. 

1891.  I.    MISSALE    AD     USUM    ECCLESI^    WESTMONASTERIENJ 

fasc.  i.    Edited  by  Dr.  ].  WICKHAM  LEGG  F.S.A.     8vo. 

[Dec.  1891 

III.   THE  MARTILOGE,    1526.       Edited  by  the  Rev.  F.  PROCTEI 
M.A.,  and  the  Rev.  E.  S.  DEWICK,  M.A.,  F.S.A.     8vo. 

[May,  1893.; 

1892.  II.    THE    MANNER    OF    THE  CORONATION  OF  KING  CHARLE 

THE  FIRST,  1626.  Edited  by  the  Rev.  CHR.  WORDSWORTH 
M.A.     8vo.  [Dec.  1892. 

IV.   THE    BANGOR   ANTIPHONARIUM.        Edited   by    the    Rev 
F.  E.  WARREN,  B.D.,  F.S.A.     Part  I.  containing  complet 
facsimile  in   collotype,   with   historical   and   palaeographical 
introduction.     4tO.  [Aug. 


1893.  V.    MISSALE    AD     USUM    ECCLESLE    WESTMONASTERIENSIS, 

fasc.  ii.     Edited  by  Dr.  ].  WICKHAM  LEGG,  F.S.A.     8vo. 

[Aug.  1893.] 

VI.  OFFICIUM  ECCLESIASTICUM  ABBATUM  SECUNDUM  USUM 
EVESHAMENSIS  MONASTERII.  Edited  by  the  Rev. 
H.  A.  WILSON,  M.A.  8vo.  [Aug.  1893.] 

1894.  VII.  TRACTS  OF  CLEMENT  MAYDESTONE,  viz. 

DEFENSORIUM  DIRECTORII  and  CREDE  MICHI.     Edited  by  the 
Rev.  CHR.  WORDSWORTH,  M.A.     8vo.  [Oct.  1894.] 

VIII.   THE    WINCHESTER     TROPER.       Edited   by   the   Rev.   W. 
HOWARD  FRERE,  M.A.      8vo.  [Nov.  1894.] 

1895.  IX-    THE    MARTYROLOGY    OF    GORMAN.       Edited   by  WHITLEY 

STOKES,  D.C.L.,    Foreign    Associate   of    the    Institute    of 
France.     8vo.  [July,  1895.] 

X.  THE  BANGOR  ANTIPHONARIUM,  Part  II.  containing  an 
amended  text  with  liturgical  introduction,  and  an  appendix 
containing  an  edition  of  Harleian  MS.  7653.  Edited  by  the 
Rev.  F.  E.  WARREN,  B.D.,  F.S.A.  4to.  "  [Nov.,  1895.] 


1896.  XL  THE  MISSAL  OF  ROBERT  OF  JUMIEGES,  BISHOP  OF  LONDON, 

A.D.    1044-1051,   AND   ARCHBISHOP    OF   CANTERBURY    IN    A,D. 

1051.     Edited  from  a  MS.  in  the  Public  Library  at  Rouen, 
by  the  Rev.  H.  A.  WILSON,  M.A.     8vo.  [July,  1896.] 

XII.  MISSALE  AD  USUM  ECCLESLE  WESTMONASTERIENSIS, 
fasc.  iii.  Containing  an  appendix  giving  certain  Offices  from 
Westminster  MSS,  in  the  Bodleian  Library  and  the  British 
Museum,  together  with  full  indices,  notes,  and  a  liturgical 
introduction.  Edited  by  Dr.  J.  WICKHAM  LEGG,  F.S.A.  8vo. 

[Nov.  1897.] 

1897.  XIII.   THE  IRISH  LIBER  HYMNORUM.      Edited  from  MSS.  in  the 

Libraries  of  Trinity  College,  and  the  Franciscan  Convent 
at  Dublin  by  the  Rev.  JOHN  H.  BERNARD,  D.D.,  and 
ROBERT  ATKINSON,  LL.D.  Vol.  I.,  Text  and  Glossary. 
XIV.  Vol.  II.,  Notes  and  Translations  of  the  Irish  Prefaces  and 
Hymns.  8vo.  [July,  1898.] 

1898.  XV.    THE  ROSSLYN  MISSAL.     An   Irish  manuscript  in  the  Advo 

cates'    Library,   Edinburgh,      Edited   by  the   Rev.    H.   J. 
LAWLOR,  D.D.     8vo.  [April,  1899.] 

The  following  Works  are  in  preparation : 

THE  CORONATION  BOOK  OF  CHARLES  V.  OF  FRANCE.  Edited  by 
the  Rev.  E.  S.  DEWICK,  M.A.,  F.S.A.,  with  reproductions  in  collotype  of 
the  miniatures  which  illustrate  the  ceremony.  4to.  [In  the  Press.] 

MISSALE  ROMANUM,  Milan,  1474.  (The  first  printed  edition  of  the 
Roman  Missal.)  Edited  by  the  Rev.  ROBERT  LIPPE,  LL.D. 

[In  the  Press.] 

THREE  ENGLISH  CORONATION  ORDERS  I  (i).  The  Coronation  Order 
of  William  III.  and  Mary  II.  (2.)  An  Anglo-French  version  of  the 
English  Coronation  Order.  (3.)  A  Pre-Norman  Coronation  Order. 
Edited  by  Dr.  J.  WICKHAM  LEGG,  F.S.A.  [In  the  Press.] 

THE  HEREFORD  BREVIARY.  Edited  by  the  Rev.  W.  HOWARD 
FRERE,  M.A.  8vo.  [In  the  Press.] 

ABBOT  WARE'S  CONSUETUDINARY  OF  WESTMINSTER.  Edited  by 
Sir  E.  MAUNDE  THOMPSON,  K.C.B.,  LL.D.,  D.C.L.,  F.S.A.  8vo. 

[In  the  Press.] 

FACSIMILES  OF  HOR^E  B.M.V.,  reproduced  in  collotype  from  English 
MSS.  of  the  nth  Century.  Edited  by  the  Rev.  E.  S.  DEWICK,  M.A., 
F.S.A.  4to.  [In  the  Press.] 


\J 


THE  PROCESSIONAL  OF  THE  NUNS  OF  ST.  MARY  AT  CHESTER. 
With  English  rubrics.  Edited  by  Dr.  J.  WICKHAM  LEGG,  F.S.A. 

[In  the  Press.] 

CLEMENT  MAYDESTONE'S  DIRECTORIUM  SACERDOTUM.  Edited  by 
(the  late)  Rev.  Canon  COOKE,  M.A.,  and  the  Rev.  CHRISTOPHER 
WORDSWORTH,  M.A. 

THE  LITURGY  OF  ST.  JAMES.  Edited  by  the  Rev.  F.  E.  BRIGHT- 
MAN,  M.A. 

A   MISCELLANEOUS   VOLUME   CONTAINING  : 

THE  CANON  OF  THE  MASS,  AND  ITS  VARIANTS.  Edited  by  the 
Rev.  H.  A.  WILSON,  M.A.,  and  Dr.  J.  WICKHAM  LEGG,  F.S.A. 

AN  EDITION  OF  A  BODLEIAN  MS.  (Wood  MS.  17)  Langforde's 
Meditatyons  for  Goostly  Exercyse  in  thetyme  of  the  Masse,  Edited 
by  Dr.  J.  WICKHAM  LEGG,  F.S.A. 

A  REPRINT  OF  Instruct™  seu  Alphabetum  Sacerdotum.  Edited  by 
Dr.  J.  WICKHAM  LEGG,  F.S.A. 

Ordinarium  Missce.  From  an  early  i4th  Century  Sarum  Missal 
formerly  in  the  possession  of  the  late  Mr.  WILLIAM  MORRIS,  F.S.A. 

A  MISCELLANEOUS  VOLUME,  containing  facsimiles  of  early  liturgical 
MSS.,  including  an  early  copy  of  Quicunque  vtilt,  from  an  Irish  MS.  in 
the  Ambrosian  Library  (O.  212,  sup.),  4tO. 

THE  BENEDICTIONAL  OF  ROBERT  OF  JUMIEGES.  Edited  by  the 
Rev.  H.  A.  WILSON.  M.A. 


April,  1899. 


*V*  Persons  wishing  to  join  the  Society  are  requested  to  communicate  with 
the  Hon.  Secretary,  the  Rev.  H.  A.  WILSON,  Magdalen  College, 
Oxford;  or  with  the  Hon.  Treasurer,  the  Rev.  E.  S.  DEWICK,  26, 
Oxford  Square,  Hyde  Park,  London,  W. 

The  books  are  issued  to  members  in  return  for  an  annual  subscription 
of  one  guinea,  payable  at  the  beginning  of  each  year. 


BV  170  H5  v. 15  TRIN 

Cat hoi ic  Church. 

The  Rossi yn  missal   137946 


BV  170  H5  v. 15  TRIN 
Cat  hoi i  c  Ch  ur c  h . 
The  Rossi yn  missal 


137946